0 

 

สรปผลการดาเนนงานโครงการ พฒนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (HIA) ในแหลงทองเทยว

ประเภทนาตก ปงบประมาณ 2556

โดย

ดร. พชรนทร สมบรณ นกวชาการสาธารณสข ชานาญการ

ศนยอนามยท 4 ราชบร

โครงการ ไดรบงบประมาณสนบสนนจาก กองประเมนผลกระทบตอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

1 

 

โครงการพฒนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (HIA) ในแหลงทองเทยวประเภทนาตก ปงบประมาณ 2556

ศนยอนามยท 4 ราชบร

ความเปนมาและความสาคญของโครงการ

ปจจบนแหลงทองเทยวประเภทนาตกของอทยานแหงชาตไดรบความสนใจและเปนทนยมของนกทองเทยวจานวนมาก เนองจากสภาพธรรมชาตทโดดเดนเปนเอกลกษณสวยงามเฉพาะตวสามารถ สรางความประทบใจใหกบนกทองเทยวไดเปนอยางด นอกจากนการทองเทยวในอทยานแหงชาตยงสามารถสรางรายไดใหกบชมชนในทองถน สงเสรมภาวะเศรษฐกจของทองถนและประเทศใหเปนไปในทศทางทดขน แตสงทอาจมผลกระทบตอสขภาพของนกทองเทยว ผมาเยยมชม ตลอดจนประชาชนทอาศยอยบรเวณนาตกในเขตอทยานแหงชาต คอ ปญหาจากขยะมลฝอย ความสะอาด เพยงพอ และปลอดภยของสขาสาธารณะ ตลอดจนสภาพแวดลอมทางกายภาพของนาตก

การประเมนผลกระทบตอสขภาพเปนเครองมอสาคญในการคมครองและสงเสรมสขภาพของประชาชนจากการดาเนนโครงการพฒนา แผนงาน กจกรรมตางๆ รวมถงนโยบายของทงภาครฐและเอกชน เนนกระบวนการการมสวนรวมของประชาชนและผมสวนไดสวนเสยในทกภาคสวน และมกลยทธในการดาเนนงานโดยอาศยการกระจายอานาจลงสทองถน ซงถอวาเปนองคกรทมความใกลชดประชาชนและมบทบาทสาคญในการดแลคมครองสขภาพของประชาชนใหมสขภาพทดในสภาวะแวดลอมทด โดยอาศยกฎหมายหลายฉบบเปนเครองมอในการดาเนนงาน

การศกษาและพฒนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (HIA) ในแหลงทองเทยวประเภทนาตก จะชวยสงเสรมใหผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวนไดรวมกนพจารณาปญหาทอาจเกดผลกระทบตอสขภาพ และรวมกนหาแนวทางในการแกไขปญหา ตลอดจนสงเสรมใหแหลงทองเทยวประเภทนาตกสามารถเปนทพกผอนกบนกทองเทยว ผมาเยยมชม และยงมการดาเนนงานทเปนการคมครองสขภาพประชาชนไดอยางมประสทธภาพ

พนทดาเนนการ

นาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร

2 

 

ภาพบรเวณนาตกชนลาง

3 

 

ภาพบรเวณนาตกชนบน

ภาพถนนบรเวณหนานาตก

4 

 

วตถประสงคของโครงการ

เพอพฒนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (HIA) ในแหลงทองเทยวประเภทนาตก วธดาเนนงาน

วธการดาเนนการในการศกษาน ใชขนตอนการประเมนผลกระทบตอสขภาพขององคการอนามยโลก 5 ขนตอน คอ ขนตอนการคดกรอง (Screening ) การกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping) การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal) การจดทารายงานและขอเสนอแนะ (Reporting and Recommendation) และขนตอนการตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation) โดยมรายละเอยดดงน คอ

1. การคดกรอง (Screening ) 1.1 ทบทวนวรรณกรรมเพอคดกรองในเบองตนถงผลกระทบตอสขภาพจากการดาเนนงานแหลงทองเทยวประเภทนาตก 1.2 ศกษาการบรหารจดการแหลงทองเทยวของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร โดยทาการสมภาษณกบผบรหาร/ผรบผดชอบงานของอทยานแหงชาตไทรโยค กาญจนบร 1.3 ศกษาการบรหารจดการสงแวดลอมของนาตกโดยการสมภาษณกบผบรหารเทศบาลนาตกไทรโยคนอย/ผรบผดชอบงานของเทศบาล 1.4 ศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการดาเนนงานของนาตก ไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร ตลอดจนสงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอย กบตวแทนจากเทศบาล อทยาน สสอ. รพสต. ผประกอบการรานอาหาร/แผงลอยจาหนายอาหาร ผนาชมชน และอสม.

2. การกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping) 2.1 ชแจงวตถประสงคการดาเนนงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพ

2.2 บรรยายใหความรเกยวกบความหมายและขนตอนกระบวนการ HIA กบผมสวนไดสวน เสย (Stakeholder)

2.3 รวมกาหนดขอบเขตการศกษากบผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder)

3. การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal)

3.1 เกบรวมรวมขอมลการบาดเจบจากอบตเหต การเจบปวยจากโรคตาง ๆ การถกงกด แมลงกดตอย จากรพสต.บานทาเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร

3.2 สมภาษณความพงพอใจของนกทองเทยวตอสงอานวยความสะดวกบรเวณนาตก ไทรโยคนอย ในประเดน จดททงขยะ /ปรมาณถงขยะ / หองนา/สภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน ทางเดนบรเวณนาตก ทจอดรถ ฯลฯ

3.3 เกบรวบรวมขอมลตามประเดนทไดจากขนตอน Scoping

4. การจดทารายงานและขอเสนอแนะ (Reporting and Recommendation)

4.1 ประชมผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) เพอนาเสนอขอมลการศกษา และรวมหา

5 

 

แนวทางในการแกไขปญหา

4.2 เชญผมสวนไดสวนเสยแตละภาคสวนรวมกนกาหนดแผนการแกไขปญหาตอไปเพอ ดาเนนงานใหมความตอเนอง

5. การตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation) 5.1 เทศบาล/อทยาน/สสอ.ตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม

5.2 รพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมา เทยวนาตก ผลการดาเนนงาน ผลการดาเนนงานขนตอนการคดกรอง (Screening)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 1. ทบทวนวรรณกรรมเพอคดกรองในเบองตนถงผลกระทบตอสขภาพจากการดาเนนงานแหลงทองเทยวประเภทนาตก

1. บคคลทอาจไดรบผลกระทบ นกทองเทยว ประชาชนทวไปบรเวณรอบ ๆ นาตก ผประกอบการรานอาหาร/แผงลอยจาหนายอาหาร 2. ปจจยกาหนดสขภาพ - สงแวดลอมทางกายภาพ ไดแก ทางเดนบรเวณนาตก ทจอดรถ จดชมวว - สงแวดลอมทางชวภาพ ไดแก แมลง พาหะนาโรค 3. สงคกคามสขภาพ - แมลง พาหะนาโรค 4. ผลกระทบทคาดวาจะเกดขน - การเจบปวยจากอบตเหต - การเจบปวยจากการถกงกด แมลงกดตอย - โรคทเกดจากอาหารและนาเปนสอ

จากการทบทวนวรรณกรรมในเบองตน จงนามาสการใหขอมลเบองตนกบผบรหารของเทศบาลนาตกไทรโยคนอย เจาหนาทวนอทยาน และเจาหนาททเกยวของใหไดรบทราบและเขาใจในเบองตนของการดาเนนงานประเมนผลกระทบตอสขภาพ กอนทจะดาเนนการสมภาษณและทาการสนทนากลมยอยในขนตอนตอไป

6 

 

1. ผลการดาเนนงานขนตอนการคดกรอง (Screening) (ตอ)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 2. ศกษาการบรหารจดการแหลงทองเทยวของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร โดยทาการสมภาษณกบผบรหาร/ผรบผดชอบงานของอทยานแหงชาตไทรโยค อทยานแหงชาตเอราวณกาญจนบร ผบรหารเทศบาลนาตก ไทร โยค นอย /ผ ร บผ ดชอบงานของเทศบาล

การบรหารจดการในเรองขยะมลฝอยบรเวณนาตกไทรโยคนอย เปนหนาทของเทศบาลในการจดเกบ บรหารจดการในเรองของปรมาณถงขยะตามจดตาง ๆ การจดบรหารการรานคาของนาตกไทรโยคนอย บรเวณหนานาตกเปนหนาทของทางเทศบาลนาตกไทรโยคนอย สวนบรเวณในนาตกเปนหนาทของวนอทยานในเรองการดแลความสะอาดใหไดตามมาตรฐาน โดยการดแลเรองความสะอาดนนจะดาเนนงานรวมกบหนวยงาน รพสต.บานทาเสา การบรหารจดการหองสวมบรเวณนาตก บรเวณนาตกชนลางเปนความรบผดชอบของอทยานแหงชาตไทรโยค สวนบรเวณนาตกชนบนเปนความรบผดชอบของอทยานแหงชาตเอราวณ การบรหารจดการสงแวดลอมทางกายภาพ (ทางเดนบรเวณนาตก ราวสะพาน) เปนความรบผดชอบของอทยานแหงชาต ไทรโยค

3. ศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการดาเนนงานของนาตก ไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร ตลอดจนส ง ท ต อ ง ก า ร ใ น ก า ร พฒน า น า ต ก ไทรโยคนอย กบตวแทนจากเทศบาล อ ท ย า น ส ส อ . ร พ ส ต . แ ล ะ ก า รผประกอบการรานอาหาร/แผงลอยจาหนายอาหาร ผนาชมชน และอสม. ประกอบดวยกจกรรมดงน

7 

 

1. ผลการดาเนนงานขนตอนการคดกรอง (Screening) (ตอ)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 3.1 ทาการสนทนากลมยอย (Focus Group) ในประเดนผลกระทบตอสขภาพท ง ท า ง บ ว ก แ ล ะ ท า ง ล บ จ า ก ก า รด า เ น น ง า น ข อ ง น า ต ก ไทรโยคนอย ตลอดจนสงทตองการในการพ ฒ น า น า ต ก ไ ท ร โ ย ค น อ ย ก บน า ย ก เ ท ศ ม น ต ร ต า บ ล น า ต ก ไทรโยคนอย เจาหนาทของวนอทยาน และเ จาหนาท ผ ร บผดชอบงานดานสงแวดลอมของเทศบาล จานวน 8 คน ในวนท 18 กมภาพนธ 2556

ผลกระทบดานบวกจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย - เปนแหลงรายไดของคนในชมชน (คาขาย) - เกดความรมรน เปนทพกผอนหยอนใจ - เปนทสรางชอเสยงใหกบอาเภอ และจงหวด ผลกระทบดานลบจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย - เปนแหลงกอเกดขยะจานวนมาก (มนกทองเทยวบางสวนไมทงในถงขยะ) - ปลา ปราชนในลาธารลดปรมาณจานวนลง (เนองจากมการลกไปขาย ประกอบอาหาร) สงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอย - ตองการใหมการชวยกนรกษาความสะอาดบรเวณนาตก รวมทงหองสวม - อยากใหนาตกมนามากขน มนาไดตลอด โดยมแหลงเกบนา - อยากใหชวยกนดแลรกษาความสะอาดบรเวณจดขาย แผงลอยแผงลอยจาหนายอาหาร รานอาหาร - อยากใหมดานเกบเงน เพอจะไดนาเงนมาพฒนา ปรบปรงนาตก - อยากสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ (สงเสรมวฒนธรรมอนดงาม เชน การแตงกายทรดกม เหมาะสม)

3.2 ดาเนนการศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการด า เ นนงานของ น าตก ไทร โยค นอย ตลอดจนสงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอยกบอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน สอดแทรกในการประชมอาสาสมครสาธารณสขประจาเดอน

ผลกระทบดานบวกจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย - เปนแหลงทองเทยวททาใหคนอนรจก - เปนแหลงเงนทนหมนเวยนในชมชน - เปนชองทางในการแลกเปลยนเรยนรกบชาวตางชาตในดานภาษา และวฒนธรรม - เปนแหลงลดความรอน เนองจากเปนพนทอนรกษตนนา

8 

 

1. ผลการดาเนนงานขนตอนการคดกรอง (Screening) (ตอ)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 3.2 ดาเนนการศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการด า เ นนงานของ น าตก ไทร โยค นอย ตลอดจนสงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอยกบอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน สอดแทรกในการประชมอาสาสมครสาธารณสขประจาเดอน

ผลกระทบดานลบจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย - กอใหเกดอบตเหตบนทองถนนบอยครง - เปนแหลงมวสมยาเสพตดของวยรน - มการหมกหมมของขยะทสามารถกอใหเกดการแพรกระจายเชอโรคไดงาย - วยรนเกดการเลยนแบบวฒนธรรมการแตงกายจากตางชาตทมาเทยว สงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอย - ตองการใหมการกาหนดสญลกษณรถขาลงใหชะลอความเรว เนองจากเกดอบตเหตบอย - อยากใหมการดแลเรองความสะอาดบรเวณแผงลอย/รานอาหารใหไดตามมาตรฐาน - อยากใหมการดแลเรองสวมทใหบรการในดานความสะอาดมากขน

จากผลการดาเนนงานในขนตอนการคดกรอง (Screening) ไดนามาเปนขอมลประกอบการบรรยาย

ใหความรเกยวกบความหมายและขนตอนกระบวนการ HIA และกาหนดขอบเขตการศกษารวมกนระหวางผทเกยวของตอไป

9 

 

2. ผลการดาเนนงานขนตอนการกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน ทาการชแจงวตถประสงคการดาเนนงานการประ เม นผลกระทบ ตอส ขภาพ นาเสนอผลจากการศกษาในขนตอนการคดกรอง (Screening) ตลอดจนบรรยายใหความรเกยวกบความหมายและขนตอนกระบวนการ HIA กบนายกเทศมนตรตาบลนาตกไทรโยคนอย เจาหนาทของวนอทยาน เจาหนาทผรบผดชอบงานดานสงแวดลอมของเทศบาล ผอ.รพสต.บานท า เสา อาสามครสาธารณสข ผ ป ระกอบการ ร านค า /ร านอาหาร จานวน 50 คน และรวมกาหนดขอบเขตก า ร ศ ก ษ า ร ว ม ก น ท จ ะ ใ ช ใ น ก า รประเมนผลกระทบตอสขภาพ

ไดขอเสนอแนะเพมเตมจากผเกยวของ ดงน - อยากใหมการอบรมใหความรแมคาเพอพฒนารานอาหาร/แผงลอยจาหนายอาหาร - อยากใหมศาลาพกสาหรบนกเทยวเทยว (เนองจากศาลาจดเดมอยไกล)

สรปการกาหนดขอบเขตการศกษา 1. ดานสงแวดลอม

1.1 อาหารและนา (รานอาหาร/รานคา) 1.2 สวม 1.3 ขยะ 1.4 สงแวดลอมทางกายภาพ 2. ดานสขภาพ ขอมลการบาดเจบจากอบตเหต การเจบปวยจากโรคตาง ๆ การถกงกด แมลงกดตอย จากรพสต.บานทาเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร 3. ศกษาความพงพอใจของนกทองเทยว ประเดน 3.1 ขยะ จดททงขยะ ปรมาณถงขยะ 3.2 หองสวม 3.3 สภาพแวดลอมทางกายภาพ (ทางเดน นาตก ทจอดรถ ฯลฯ) 3.4 รานคา/รานอาหาร

หลงจากทผทเกยวของทงหมด อนประกอบดวย นายกเทศมนตรตาบลนาตกไทรโยคนอย เจาหนาทของวนอทยาน เจาหนาทผรบผดชอบงานดานสงแวดลอมของเทศบาล ผอ.รพสต.บานทาเสา อาสามครสาธารณสข ผประกอบการรานคา/รานอาหาร ไดรวมกนกาหนดขอบเขตการศกษาเพอทาการประเมนผลกระทบตอสขภาพ จงเขาสขนตอนการประเมนผลกระทบตอสขภาพตอไป

10 

 

3. ผลการดาเนนงานขนตอนการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 1. เกบรวมรวมขอมลการบาดเจบจากอบตเหต การเจบปวยจากโรคตาง ๆ การถกงกด แมลงกดตอย จากรพสต.บานทาเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร

จากการเกบรวบรวมขอมลการบาดเจบจากอบตเหต การเจบปวยจากโรคตาง ๆ การถกงกด แมลงกดตอย จากรพสต.บานทาเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบร ตงแตเดอนเมษายน – เดอนมถนายน 2556 พบวา ไมมนกเทยวเทยว/ประชาชนบรเวณนาตกไทรโยคนอยถกงกด แมลงกดตอย หรอเกดอบตเหตจากการเยยมชมนาตกไทรโยคนอย

2. สมภาษณความพงพอใจของนกทองเทยวตอสงอานวยความสะดวกบรเวณนาตกไทรโยคนอย ในประเดน จดททงขยะ /ปรมาณถงขยะ / หองนา/สภาพแวดล อมทา งก ายภาพ เ ช น ทางเดนบรเวณนาตก ทจอดรถ ฯลฯ

1. ขยะ - ขยะมบางแตไมมาก มขยะบางอยางทงอยในนาและบรเวณนาตก - ปรมาณถงขยะอยากใหมการเพมเตมตามจดตางๆ เพมขน โดยเฉพาะบรเวณนาตกชนลาง เพราะยงไมมความสะดวกในการทง 2. สวม (บรเวณนาตกชน 1) - หองสวมไมสะอาด มกลนเหมน (มกนบหร/กลนบหรปะปน) บางครงลาดไมลง - ประต อางลางมอ กอกนาชารด - อยากใหมการดแลความสะอาดหองนาใหมากขน/เพมคนดแลหองนา 3. อาหารและนา - ราคาอาหารอยในราคาทไมแพง - ทขายอาหารบางจดแออด จดไมเปนสดสวน ทาใหไมนาเขาไปซอ 4. สงแวดลอมทางกายภาพ - ตองการใหมฝายขางบน/อางเกบนาสาหรบนกทองเทยวจะไดเหนวานาเยอะ - ตองการใหมราวจบบรเวณทางขนบนได เพราะหนาฝนทางขนลน อาจลมได) - ตองการใหมการปรบปรงทางขนไปดนาตกชนบน (ตานา) ใหเรยบ เพราะจะไดขนไดสะดวก

11 

 

3. ผลการดาเนนงานขนตอนการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal) (ตอ)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 3. เกบรวบรวมขอมลตามประเดนทไดจากขนตอน Scoping

- จากการประเมนหองนาทงชนบนและชนลาง พบวา หองนาชนบนผานมาตรฐาน HAS สวนหองนาชนลางไมผานมาตรฐาน HAS โดยเฉพาะในเรองความสะอาด

-รานอาหารขนาดเลกพนทนอยกวา 200 ตารางเมตร จานวน 4 แหง ผานมาตรฐานรานอาหาร ทง 4 แหง

- แผงลอยจาหนายอาหาร จานวน 13 แหง ผานมาตรฐาน แผงลอยจาหนายอาหาร 0 แหง

จากขอมลทไดจากตงแตขนตอนการคดกรอง (Screening ) การกาหนดขอบเขตการศกษา

(Scoping) และขนตอนการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal) จงนามาสขนตอนการจดทารายงานและขอเสนอแนะ (Reporting and Recommendation) โดยมการอบรมเรองการสขาภบาลอาหารกบ พรบ.สาธารณสข พ.ศ.2535 และการนาเสนอผลการศกษาแกหนวยงานทเกยวของเพอหาแนวทางในการดาเนนการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพรวมกน

12 

 

4. ผลการดาเนนงานนตอนการจดทารายงานและขอเสนอแนะ (Reporting and Recommendation)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน อบรมเรองการสขาภบาลอาหารกบ พรบ.สาธารณสข พ.ศ.2535 และการนาเสนอผลการศกษาแกหนวยงานทเกยวของประกอบดวย นายกเทศมนตรตาบลนาตกไทรโยคนอย เจาหนาทเทศบาลทเ กยวของ หวหนาอทยานแหงชาต ไทรโยค เจ าหนาท อทยานแหงชาต ไทรโยคและเจาหนาทอทยานแหงชาตเอราวณ ผอ.รพสต.บานทาเสา อสม. ผ ป ระกอบการ ร านค า /ร านอาหาร จานวน 50 คน ในวนท 18 กรกฎาคม 2556 เพอหาแนวทางในการดาเนนการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพรวมกน

การอบรมเรองการสขาภบาลอาหารกบ พรบ.สาธารณสข พ.ศ.2535 ผเขารบการอบรม โดยเฉพาะผประกอบการรานคา/รานอาหารใหความสนใจและตอบขอซกถามของวทยากรไดอยางถกตอง ผลการนาเสนอผลการศกษาแกหนวยงานทเกยวของเพอหาแนวทางในการดาเนนการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพรวมกน สรปไดดงน

1. ทางเดนขนนาตก ราวจบบรเวณนาตก ทางอทยานแหงชาต ไทรโยคไดรบไปดาเนนการตอ

2. หองสวม บรเวณนาตกชนลาง ทางอทยานแหงชาตไทรโยคไดทาการปรบปรงแลวบางสวนในเรองของการซอมกอกนา ประตทชารด ตงแตเดอนพฤษภาคมเปนตนมา และจะดแลเปนพเศษในเรองความสะอาด สวนในเรองความเพยงพอของหองสวมนา จะเขาแผนดาเนนการตอไป

3. ขยะบรเวณนาตกไทรโยคนอย ตวแทนของเทศบาลนาตก ไทรโยคนอยไดกลาวถงการดาเนนการจดเกบทสมาเสมอ และจะดาเนนการตอไปเพอความตอเนอง สวนเรองของถงขยะจะดาเนนการเขาแผนเทศบญญตเพอจดซอตอไป

4. เสนทางเดนทขนไปเยยมนาตกบรเวณชน 2 ทตองเดนทางดวยรถยนต รถจกรยานยนตทางหนวยงานของอทยานและหนวยงานของเทศบาลตองทาการประสานงานกบทางรถไฟ ไทรโยคตอไป เนองจากครงหนงเปนความรบผดชอบของทางการรถไฟไทรโยค รวมทงเสนทางทองถนนเสนใหญทมรถสญจรเปนจานวนมากและรถขบดวยความเรวสงทางหนวยงานของอทยานและหนวยงานของเทศบาลจะทาการประสานงานกบกรมทางตอไป

13 

 

5. ผลการดาเนนงานขนตอนการตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation)

กจกรรม ผลการดาเนนงาน 1. เทศบาล/อทยาน/สสอ.ตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม 2. รพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมาเทยวนาตก

การดาเนนงานในขนตอนการตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation) เปนหนาทของเทศบาล/อทยาน/สสอ. ในการตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม และรพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมาเทยวนาตก นอกจากนในสวนของอทยานยงตองมการตดตามการดาเนนงานดานการปรบปรงสงแวดลอมดานกายภาพโดยหวหนาสวนอทยาน เพอนาขอมลทไดนามาสการปรบปรง แกไข พฒนานาตกไทรโยคนอยใหอยในสภาพทพรอมใหบรการแกนกทองเทยวตอไป

สรปรปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพในแหลงทองเทยวประเภทนาตก ไดดงน รปแบบเดม การดาเนนงานในรปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ ของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร มการดาเนนงานในขนตอนการตดตามประเมนผลเทานน โดยมการดาเนนงานตดตามแบบแยกสวนทหนวยงานแตละหนวยงานตดตามการดาเนนงานทรบผดชอบเทานน โดยเทศบาล/อทยาน/สสอ.ตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม และรพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมาเทยวนาตก ดงภาพ

สาหรบรปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพในแหลงทองเทยวประเภทนาตกทไดพฒนาขน ประกอบดวย ขนตอนการดาเนนงาน 5 ขนตอน คอ ขนตอนการคดกรอง (Screening ) การกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping) การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal) การจดทารายงานและขอเสนอแนะ (Reporting and Recommendation) และขนตอนการตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation) โดยมกระบวนการดาเนนงานตามรปแบบดงน

การตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation)

‐  เทศบาล/อทยาน/สสอ.ตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม - รพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมา เทยวนาตก

14 

 

รปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพในแหลงทองเทยวประเภทนาตก

การคดกรอง (Screening )   - นาเสนอแนวคดทไดจากการทบทวนเอกสารผลกระทบตอสขภาพจากการดาเนนงานของนาตก - สมภาษณ/สนทนากลมยอย/เกบขอมลเพมเตมเพอใหไดหลกการบรหารจดการดานสงแวดลอม ผลกระทบทางบวก ทางลบจากการดาเนนงานของนาตก และสงทตองการในการพฒนาแหลงทองเทยวประเภทนาตก

การกาหนดขอบเขตการศกษา (Scoping) 

- จดอบรมใหความรเรองการประเมนผลกระทบตอสขภาพเพอใหเหนความสาคญและประโยชนแกบคลากรทเกยวของกบการดาเนนงานของนาตก - นาเสนอขอมลทงหมดทไดจากขนตอนการคดกรองและใหผทเกยวของไดรวมกาหนดขอบเขตการศกษา

การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Appraisal)  

- เกบรวมรวมขอมลการบาดเจบจากอบตเหต การเจบปวยจากโรคตาง ๆ การถกงกด แมลงกดตอยจากสถานบรการใกลเคยง - สมภาษณความพงพอใจของนกทองเทยวตอสงอานวยความสะดวกบรเวณนาตกไทรโยคนอย ในประเดน จดททงขยะ /ปรมาณถงขยะ / หองนา/สภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน ทางเดนบรเวณนาตก ทจอดรถ ฯลฯ - เกบรวบรวมขอมลตามประเดนทไดจากขนตอน Scoping

ขนตอนการตดตามประเมนผล (Monitoring and Evaluation)  

- เทศบาล/อทยาน/สสอ.ตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอม - รพสต. ตดตามขอมลการบาดเจบ การเจบปวยของประชาชนทมารบบรการจากการมาเทยวนาตก - หนวยงานเทศบาล/อทยาน/สสอ./รพสต. รวมประชมตดตามการดาเนนงานดานอนามยสงแวดลอมและดานสขภาพเพอวางแผนดาเนนงานปองกน แกไขปญหาทเกดขนปละ 1 ครง

15 

 

หมายเหต ตวอกษรขดเสนใต หมายถง กจกรรมการดาเนนงานในรปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพเดมทใช ตวอกษรเอยง หมายถง กจกรรมการดาเนนงานทเพมเตมในรปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพทไดพฒนาขน

แนวทางการดาเนนงานตอไป

หนวยงานทเกยวของในการดาเนนงานพฒนานาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร (เทศบาลนาตกไทรโยคนอย อทยานแหงชาตไทรโยค อทยานแหงชาตเอราวณ กรมทางรถไฟไทรโยค รพสต. และสสอ. รวมกนจดทาแผนการดาเนนงานและรางแผนการดาเนนงานทงแผนการดาเนนงานระยะสน ระยะยาว พรอมแตงตงคณะกรรมการทรบผดชอบแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพตามทไดจากการศกษาประเมนผลกระทบตอสขภาพเพอปรบปรง แกไข พฒนานาตกไทรโยคนอยใหอยในสภาพทพรอมใหบรการแกนกทองเทยวตอไป ปจจยความสาเรจ

1. ความรวมมอในการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของ (เทศบาลนาตกไทรโยคนอย อทยานแหงชาตไทรโยค อทยานแหงชาตเอราวณ กรมทางรถไฟไทรโยค รพสต. และสสอ.) 2. การเขาตดตอประสานงานทตอเนองของศนยอนามยท 4 ราชบร ปญหาอปสรรค

ชวงแรกนนหนวยงานทเกยวของในการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย โดยเฉพาะเทศบาลนาตกไทรโยคนอย อทยานแหงชาตไทรโยค อทยานแหงชาตเอราวณ ยงมการทางานแยกสวน ขาดการประสานการทางาน ทาใหการประสานงานในชวงแรกเปนไปดวยความลาบาก แนวทางการแกไขปญหา

มหนวยงานทเปนตวกลางในการประสานงาน ในทนคอ ศนยอนามยท 4 ราชบร ทไดบอกประโยชนทจะไดรบรวมกนจากการประเมนผลกระทบตอสขภาพแกหนวยงานตาง ๆ และตดตอประสานงานกบหนวยงานทเกยวของอยางตอเนองสมาเสมอ ทาใหขนตอนการนาเสนอผลการศกษาและแกไขปญหาทเกดขนจากการประเมนผลกระทบตอสขภาพรวมกน หนวยงานตาง ๆ ทเกยวของไดแสดงบทบาทในการแกไขปญหาและพรอมทจะพฒนานาตกไทรโยคนอยทเปนของสวนรวม ขอเสนอแนะ

จากการดาเนนงานพฒนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (HIA) ในแหลงทองเทยวประเภทนาตกปงบประมาณ 2556 ของศนยอนามยท 4 ราชบรจนไดรปแบบและขนตอนการดาเนนงานเกดขน และไดผลการดาเนนงานททาใหหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของไดแสดงบทบาทในการแกไขปญหาและพรอมทจะพฒนานาตกไทรโยคนอยทเปนของสวนรวม ดงนนสามารถนารปแบบการประเมนผลกระทบตอสขภาพใน

16 

 

แหลงทองเทยวประเภทนาตกน ไปประยกตใชกบการประเมนผลกระทบตอสขภาพจากการดาเนนงานของแหลงทองเทยวประเภทนาตกทอน ๆ ทมบรบทการบรหารงานใกลเคยงกน   

ภาพประกอบ  

ภาพประกอบกจกรรมการดาเนนงาน 1. ศกษาการบรหารจดการแหลงทองเทยวของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร โดยทาการสมภาษณกบผบรหาร/ผรบผดชอบงานของอทยานแหงชาตไทรโยค อทยานแหงชาตเอราวณกาญจนบร ผบรหารเทศบาลนาตกไทรโยคนอย/ผรบผดชอบงานของเทศบาล

17 

 

ภาพประกอบกจกรรมการดาเนนงาน (ตอ)

2. ศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร ตลอดจนสงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอย กบตวแทนจากเทศบาล อทยาน สสอ. รพสต. และการผประกอบการรานอาหาร/แผงลอยจาหนายอาหาร ผนาชมชน และอสม. ประกอบดวยกจกรรมดงน

    

18 

 

ภาพประกอบกจกรรมการดาเนนงาน (ตอ) 3. ศกษาผลกระทบตอสขภาพทงทางบวกและทางลบจากการดาเนนงานของนาตกไทรโยคนอย จงหวดกาญจนบร ตลอดจนสงทตองการในการพฒนานาตกไทรโยคนอยกบอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน สอดแทรกในการประชมอาสาสมครสาธารณสขประจาเดอน

19 

 

ภาพประกอบกจกรรมการดาเนนงาน (ตอ) 4. อบรมใหความรเรองการประเมนผลกระทบตอสขภาพ และการนาเสนอผลการศกษาแกหนวยงานทเกยวของเพอกาหนดขอบเขตการศกษารวมกน

20 

 

ภาพประกอบกจกรรมการดาเนนงาน (ตอ) 5. อบรมเรองการสขาภบาลอาหารกบ พรบ.สาธารณสข พ.ศ.2535 และการนาเสนอผลการศกษาแกหนวยงานทเกยวของประกอบดวย นายกเทศมนตรตาบลนาตกไทรโยคนอย เจาหนาทเทศบาลทเกยวของ หวหนาอทยานแหงชาต ไทรโยค เจาหนาทอทยานแหงชาต ไทรโยคและเจาหนาทอทยานแหงชาตเอราวณ ผอ.รพสต.บานทาเสา อสม. ผประกอบการรานคา/รานอาหาร เพอหาแนวทางในการดาเนนการแกไขปญหาผลกระทบตอสขภาพรวมกน

21 

 

ภาพแผงลอยจาหนายอาหารบรเวณนาตกไทรโยคนอย

ภาพหองนาชนลางของนาตกไทรโยคนอย

22 

 

ภาพหองนาชนลางของนาตกไทรโยคนอย (ตอ)

23 

 

ภาพหองนาชนลางของนาตกไทรโยคนอย (ทไดรบการปรบปรง)

24 

 

ภาพการซอมราวทางเดนบรเวณนาตกชนลางของอทยานแหงชาตไทรโยค

ภาพราวบนไดทนกทองเทยวตองการใหทาราวจบเพอปองกนการลน