Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ชนประถมศกษาปท ๖ เลม ๒ คณตศาสตรหนงสอเรยนรายวชาพนฐาน
ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐)ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑
ผเรยบเรยงเฉลมพงศ วรวรรโณทย
วรกฤษณ ศภพร
ผตรวจอรพรรณ สวรรณเสน
ศรชย เพชรช
ภานมาส มหาทรพยสกล
บรรณาธการอภชาต ทวบตร
ไกรวชญ เหลาปรดา
พมพครงท ๑ : ๒๕๖๓ จ�านวน : ๓๐,๐๐๐ เลมISBN : 978-616-8172-13-1
จดพมพและจ�าหนายโดยบรษทเลรน เอดดเคชน จ�ากด254 อาคารวทยกตต ชน 13 ถนน พระราม 1 แขวง ปทมวน เขต ปทมวน กรงเทพฯ 10330โทรศพท : 0-2251-6842-4
โทรสาร : 0-2251-6841
Website : www.learneducation.co.th
สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ (ฉบบเพมเตม) พ.ศ. ๒๕๕๘
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานคณตศาสตรชนประถมศกษาปท๖เลม๒ไดเรยบเรยงเนอหา
สาระใหมความสอดคลองตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร(ฉบบ
ปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ ส�าหรบให
สถานศกษาใชประกอบการเรยนการสอนและใชเปนแนวทางในการออกแบบกจกรรมการเรยนรใหแก
ผเรยนเพอน�าไปสกระบวนการคดวเคราะหสงเคราะหและประยกตใชในชวตประจ�าวนโดยหนงสอเลมน
มการจดเรยงล�าดบหนวยการเรยนรทเกยวของเชอมโยงเปนไปในทศทางเดยวกน และล�าดบเนอหา
มความตอเนอง เรยงจากงายไปยาก ซงประกอบดวยสวนของเนอหา แบบฝกหด กจกรรมการเรยนร
มการวดผลและประเมนผลเพอพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรการคดแกปญหาเสรมสรางทกษะและ
กระบวนการทางคณตศาสตรไดเปนอยางด
คณะผจดท�าหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอน และเปน
สวนส�าคญในการพฒนาเยาวชนใหมความรความสามารถทางคณตศาสตรทสอดคลองกบยคปจจบน
ขอขอบคณคณะคร ตลอดจนหนวยงานและบคลากรทกทานทมสวนในการจดท�าหนงสอเลมนไว
ณ โอกาสน หากมขอบกพรองหรอขอเสนอแนะประการใด ทางคณะผจดท�ายนดนอมรบค�าตชม
เพอน�ามาปรบปรงและพฒนาใหมความสมบรณมากขน
คณะผจดท�า
ค�ำน�ำ
หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน คณตศาสตรเลมนไดรบการออกแบบมาใหแตละหนวยการเรยนร
มสวนประกอบตาง ๆ ททำาใหนกเรยนมความร ความเขาใจ และความคดอานดานคณตศาสตรทดและ
ชดเจนมากขนจากเนอหาหลก ซงสามารถแยกอธบายได ดงน
เกมคณตศาสตรสำาหรบฝกทกษะ
ทางคณตศาสตร
MATH PUZZLE
ความรเสรมหรอเกรดความรตาง ๆ
ทเกยวของกบหนวยการเรยนร
นาร กระทส�ำคญ
สรปแนวทางการใหนยาม สมบต ทฤษฎ สจพจน
และขนตอนวธการตาง ๆ หรอสรปเนอหา
ของหนวยการเรยนร
สาระส�ำคญ
อธบายสงทมโอกาสพลาดบอย
หรอขนตอนทควรระวง
ควรระวง
ความรพนฐานทจำาเปนกอนเรยน
รกอนเรยน
แนะนำาวธคดในขนตอนตาง ๆ
ระหวางเนอหา
แนะแนวคด
แบบทดสอบวดความรพนฐานทจำาเปน เพอ
ประเมนความพรอมกอนเขาสหนวยการเรยนร
ทดสอบควำมพรอม
ค�าชแจงการใชหนงสอ
โจทยทใหผเรยนไดใชวธทำา
ตามตวอยางเพอฝกฝน
นองลองท�ำ
สรปองคความรของหนวยการเรยนร
สรปควำมร
ประเมนความรทไดรบในหนวยการเรยนร
ทบทวนตวเอง
เรองราวเกยวกบคณตศาสตรซงสามารถพบ
ไดในชวตประจำาวนเเละเกยวของกบเนอหา
ในหนวยการเรยนร โดยสามารถนำาความร
จากหนวยการเรยนรไปประยกตใชได
คณตศำสตร รอบตว
เกม/กจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนนำา
องคประกอบทไดเรยนรจากใน
หนวยการเรยนรมาใชในการทำากจกรรม
หรอแกปญหาและสะเตม
กจกรรมทำยหนวยกำรเรยนร
ค�ำถำมประลองยทธ
แบบฝกหดทมลกษณะใกลเคยง
การทดสอบทางการศกษาระดบ
ชาตขนพนฐาน (O-NET)
ระดบความยากงายของแบบฝกหด
* งาย
** ปานกลาง
*** ยาก
แบบฝกทกษะ
แบบทดสอบความรหลงเรยน
เพอใหผเรยนประเมนวาสวนใดททำาไดด
และสวนใดทยงตองพฒนา
แบบทดสอบทำยหนวยกำรเรยนร
1. อตราสวน รอยละ
สาระการเรยนร 2
ทดสอบความพรอม 3
รกอนเรยน 4
1. อตราสวน (Ratio) 5
1.1 อตราสวนของจำานวนนบ 5
1.2 อตราสวนทเทากน 9
2. โจทยปญหาอตราสวน 18
3. มาตราสวน (Scale) 24
4. รอยละ 31
5. โจทยปญหารอยละ 39
คณตศาสตรรอบตว 49
ทบทวนตวเอง 50
กจกรรมทายหนวยการเรยนร 51
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร 52
ค�าถามประลองยทธ 54
2. รปสามเหลยมและรปหลายเหลยม
สาระการเรยนร 56
ทดสอบความพรอม 58
รกอนเรยน 59
1. ชนดและสวนประกอบของรปสามเหลยม 62
1.1 ชนดของรปสามเหลยม 62
1.2 สวนประกอบของรปสามเหลยม 66
2. การหามมภายในของรปสามเหลยม
และรปหลายเหลยม 71
2.1 การหามมภายในของรปสามเหลยม 71
2.2 การหามมภายในของรปหลายเหลยม 73
3. การสรางรปสามเหลยม 79
4. การหาความยาวรอบรปของรปสามเหลยม
และรปหลายเหลยม 87
4.1 การหาความยาวรอบรปของ
รปสามเหลยม 87
4.2 การหาความยาวรอบรปของ
รปหลายเหลยม 89
5. การหาพนทของรปสามเหลยม
และรปหลายเหลยม 93
5.1 การหาพนทของรปสามเหลยม 93
5.2 การหาพนทของรปหลายเหลยม 95
6. โจทยปญหาเกยวกบความยาวรอบรป
และพนทของรปสามเหลยมและ
รปหลายเหลยม 100
คณตศาสตรรอบตว 105
ทบทวนตวเอง 106
กจกรรมทายหนวยการเรยนร 107
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร 108
ค�าถามประลองยทธ 112
สารบญ
3. วงกลม
สาระการเรยนร 114
ทดสอบความพรอม 115
รกอนเรยน 116
1. สวนตาง ๆ ของวงกลม 117
2. การสรางวงกลม 122
3. การหาความยาวรอบรปของวงกลม
หรอความยาวของเสนรอบวง 125
4. การหาพนทของรปวงกลม 130
5. โจทยปญหาเกยวกบวงกลม 135
คณตศาสตรรอบตว 139
ทบทวนตวเอง 140
กจกรรมทายหนวยการเรยนร 141
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร 142
ค�าถามประลองยทธ 145
4. รปเรขาคณตสามมตและปรมาตร ของทรงสเหลยมมมฉาก
สาระการเรยนร 148
ทดสอบความพรอม 149
รกอนเรยน 150
1. รปเรขาคณตสามมต 152
2. รปคลของรปเรขาคณตสามมต 160
3. การประดษฐรปเรขาคณตสามมตจากรปคล 165
4. ปรมาตรของรปเรขาคณตสามมตทประกอบ
ดวยทรงสเหลยมมมฉาก 170
4.1 ทบทวนการหาปรมาตรและความจ
ของทรงสเหลยมมมฉาก 170
4.2 การหาปรมาตรของรปเรขาคณตสามมต
ทประกอบดวยทรงสเหลยมมมฉาก 173
คณตศาสตรรอบตว 180
ทบทวนตวเอง 181
กจกรรมทายหนวยการเรยนร 182
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร 183
ค�าถามประลองยทธ 186
5. การน�าเสนอขอมล
สาระการเรยนร 188
ทดสอบความพรอม 189
รกอนเรยน 192
แผนภมรปวงกลม 195
คณตศาสตรรอบตว 206
ทบทวนตวเอง 208
กจกรรมทายหนวยการเรยนร 209
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร 210
ค�าถามประลองยทธ 215
แหลงอางอง
บรรณานกรม
รานคาแหงหนงขายนาฬกา 4 เรอนในราคา 320 บาท ถาอยากจะซอนาฬกาแค3 เรอน จะตองจายเงนทงหมดเทาใด
นกเรยนจะไดเรยนรวธการแกโจทยปญหานโดยใชความรเรอง
“อตราสวน”
1. สามารถเขยนอตราสวนของจ�านวนนบได2. สามารถหาอตราสวนทเทากนได3. น�าความรเกยวกบอตราสวนมาใชในการแกโจทยปญหาได4. น�าความรเกยวกบรอยละมาใชในการแกโจทยปญหา 2-3 ขนตอนได
จดประสงคการเรยนร
อตราสวน รอยละ1หนวยการเรยนรท
3. มาตราสวน
5. โจทยปญหารอยละ
1. อตราสวน1.1 อตราสวนของจ�านวนนบ
1.2 อตราสวนทเทากน
2. โจทยปญหาอตราสวน
4. รอยละ
อตราสวน รอยละ
สาระการเรยนร
2
3
5
4
1
ค 1.1 ป.6/2 เขยนอตราสวนแสดงการเปรยบเทยบปรมาณ 2 ปรมาณจากขอความหรอสถานการณ
โดยทปรมาณแตละปรมาณเปนจ�านวนนบ
ค 1.1 ป.6/3 หาอตราสวนทเทากบอตราสวนทก�าหนดให
ค 1.1 ป.6/11 แสดงวธหาค�าตอบของโจทยปญหาอตราสวน
ค 1.1 ป.6/12 แสดงวธหาค�าตอบของโจทยปญหารอยละ 2-3 ขนตอน
ตวชวด
a : b
a cd=b
3อตราสวน รอยละ
ทดสอบความพรอม1. จงเขยนเศษสวนตอไปนในรปรอยละหรอเปอรเซนต
1) 10025 6) 20
12
2) 10042 7) 5
3
3) 1002 8) 25
9
4) 10031 9) 50
15
5) 105 10) 20
21
2. จงหาคาตอไปน
1) รอยละ 50 ของ 40
2) รอยละ 30 ของ 70
3) รอยละ 45 ของ 60
4) รอยละ 15 ของ 80
5) รอยละ 25 ของ 300
3. จงตอบค�าถามตอไปน
1) ขนม 3 ถงราคา 15 บาท ถาซอขนม 5 ถงจะตองจายเงนกบาท
2) ดนสอ 6 แทงราคา 40 บาท ถาซอดนสอ 21 แทงจะตองจายเงนกบาท
3) สดใจท�าการบาน 4 หนาเสรจในเวลา 60 นาท จงหาวาในเวลา 15 นาท
สดใจจะท�าการบานเสรจกหนา
4) ในเวลา 7 วน ฟาจะออกก�าลงกายไปทงหมด 10 ชวโมง 30 นาท ถาฟาออกก�าลงกาย
ไปทงหมด 21 ชวโมง ฟาจะตองใชเวลากวน
4 อตราสวน รอยละ
รกอนเรยน
ภาพประกอบ เศษสวน ทศนยม รอยละ เปอรเซนต (%)
10030 0.30 รอยละ 30 30%
รอยละหรอเปอรเซนต
ลกอม 2 เมด ราคา 6 บาท
ลกอม 1 เมด ราคา 6 ÷ 2 = 26 = 3 บาท
ลกอม 3 เมด ราคา 3 × 3 = 9 บาท
บญญตไตรยางศ
ราคา
ราคา
ราคา
5อตราสวน รอยละ
อตราสวน (Ratio)1.
อตราสวน (Ratio) เปนความสมพนธทแสดงการเปรยบเทยบปรมาณตงแตสอง
ปรมาณขนไป ซงอาจมหนวยเดยวกนหรอตางกนกได อตราสวน a ตอ b เขยนแทนดวย
สญลกษณ a : b หรอ b
a พจารณาในกรณท a และ b เปนจ�านวนนบเทานน
เรยก a วาจ�านวนแรก หรอ จ�านวนทหนงของอตราสวน
เรยก b วาจ�านวนหลง หรอ จ�านวนทสองของอตราสวน
พจารณาอตราสวนของจ�านวนตาง ๆ ตอไปน
สาระส�าคญ
ความสมพนธทแสดงการเปรยบเทยบปรมาณตงแตสองปรมาณขนไป ซงอาจมหนวย
เดยวกนหรอตางกนกได เรยกวา อตราสวน
อตราสวน a ตอ b เขยนแทนดวยสญลกษณ a : b หรอ b
a พจารณาในกรณท a และ b เปนจ�านวนนบ
1.1 อตราสวนของจ�านวนนบ
อตราสวนของชอกโกแลตตอคกก คอ 3 : 2
อตราสวนของลกอมเปนเมดตอวาฟเฟลเปนชน
คอ 5 : 2
อตราสวนของโดนทตอเคก คอ 2 : 4
จะเหนวาการเปรยบเทยบปรมาณทมหนวยเดยวกนไมนยมเขยนหนวยก�ากบไว แต
การเปรยบเทยบปรมาณทมหนวยตางกนจ�าเปนตองเขยนหนวยก�ากบไว
6 อตราสวน รอยละ
ขนมชอผกากรอง
สวนผสม แปงขนม สวนผสม ไสมนหวาน
- แปงเคก 1 21 ถวยตวง - มนหวานญปน 180 กรม
- น�าตาลทราย 41 ถวยตวง - น�าตาลทราย 40 กรม
- กะท 250 มลลลตร - กะท 150 มลลลตร
- สผสมอาหารตามชอบ
ตวอยางท 1ตวอยางท 1
จงเขยนอตราสวนแสดงการเปรยบเทยบจากขอมลทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1) เปรยบเทยบปรมาณมนหวานญปนตอน�าตาลทรายในการท�าไสมนหวาน
ตอบ อตราสวนปรมาณมนหวานญปนตอน�าตาลทรายในการท�าไสมนหวาน คอ
180 : 40
2) เปรยบเทยบปรมาณกะทในการท�าแปงขนมตอปรมาณกะทในการท�าไสมนหวาน
ตอบ อตราสวนปรมาณกะทในการท�าแปงขนมตอปรมาณกะทในการท�าไสมนหวาน คอ
250 : 150
3) เปรยบเทยบปรมาณกะทในการท�าแปงขนมตอปรมาณน�าตาลทรายในการท�าไสมนหวาน
ตอบ อตราสวนปรมาณกะทในการท�าแปงขนมเปนมลลลตรตอปรมาณน�าตาลทรายในการ
ท�าไสมนหวานเปนกรม คอ 250 : 40
7อตราสวน รอยละ
จงเขยนอตราสวนแสดงการเปรยบเทยบจากขอมลทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1. เปรยบเทยบปรมาณแปงขาวเจาตอปรมาณแปงเทายายมอม
2. เปรยบเทยบปรมาณกะทตอปรมาณน�าตาลทราย
3. เปรยบเทยบปรมาณไขแดงตอปรมาณดอกอญชน
ขนมบหลนดนเมฆ
สวนผสม
- กะท 120 กรม - แปงเทายายมอม 40 กรม
- แปงขาวเจา 110 กรม - น�าตาลทราย 1 ถวยตวง
- ไขแดง 10 ฟอง - ดอกอญชน 15 ดอก
- น�าตาลไอซง 60 กรม
ตวอยางท 1นองลองท�า
การเขยนอตราสวนต�าแหนงของจ�านวนในอตราสวนมความส�าคญ การสลบต�าแหนง
ของจ�านวนในอตราสวน โดยไมสลบต�าแหนงของขอความทเขยนแสดงความสมพนธจะท�าให
ความหมายทไดแตกตางกน เชน
อตราสวนลกอมรสมะนาวตอลกอมรสสม คอ 2 : 3
อตราสวนลกอมรสมะนาวตอลกอมรสสม คอ 3 : 2
8 อตราสวน รอยละ
ถานกเรยนตองการผสมน�าหวาน 1 เหยอก โดยมอตราสวนของปรมาณน�าสมแทตอปรมาณน�าเปลาเปน 3 ตอ 2
แลวนกเรยนคดวาการผสมน�าสมแทกบน�าเปลาในอตราสวนตามขอใด
จะท�าใหน�าสมท ไดมรสชาตเหมอนเดมก) 4 : 3
ข) 6 : 4
ดงนน ถาตองการสลบต�าแหนงของจ�านวนในอตราสวนแลวใหความหมายคงเดม
จะตองสลบต�าแหนงของขอความทเขยนแสดงความสมพนธดวย เชน
อตราสวนลกอมรสมะนาวตอลกอมรสสม คอ 2 : 3
อตราสวนลกอมรสสมตอลกอมรสมะนาว คอ 3 : 2
9อตราสวน รอยละ
นกเรยนทราบมาแลววา อตราสวน a : b สามารถเขยนใหอยในรป b
a ซงการเขยน
อตราสวนในรปดงกลาวเหมาะส�าหรบการเปรยบเทยบและคดค�านวณในเรองอตราสวน
พจารณาอตราสวนแสดงจ�านวนปากกาสตอราคาดงตอไปน
1.2 อตราสวนทเทากน
จ�านวนปากกาส (ดาม) 1 2 3 ...
ราคาปากกา (บาท) 10 20 30 ...
ปากกาส 1 ดาม ราคา 10 บาท อตราสวนของปากกาสเปนดามตอราคาเปนบาท คอ 1 : 10
ปากกาส 2 ดาม ราคา 20 บาท อตราสวนของปากกาสเปนดามตอราคาเปนบาท คอ 2 : 20
ปากกาส 3 ดาม ราคา 30 บาท อตราสวนของปากกาสเปนดามตอราคาเปนบาท คอ 3 : 30
นกเรยนสามารถเขยนอตราสวนของจ�านวนปากกาสเปนดามตอราคาเปนบาทไดเปน
1 : 10 หรอ 2 : 20 หรอ 3 : 30 ซงอตราสวนเหลานแสดงการซอปากกาในราคาเดยวกน
คอ ปากกา 1 ดาม ราคา 10 บาท จงกลาวไดวาอตราสวนเหลานเปน อตราสวนทเทากน
(Equivalent Ratio) ซงใชเครองหมายเทากบแสดงความเทากนไดดงน
1 : 10 = 2 : 20 = 3 : 30 หรอ 101
202
303= =
ราคา
ราคา
ราคา
10 อตราสวน รอยละ
การหาอตราสวนทเทากบอตราสวนทก�าหนดให
นกเรยนสามารถหาอตราสวนทเทากบ a : b ไดมากมายนบไมถวน ซงท�าไดโดยคณ
หรอหารทงจ�านวนทหนงและจ�านวนทสองในอตราสวนดวยจ�านวนทไมใชศนยแลวจะได
อตราสวนใหมทเทากบอตราสวนเดม
ตวอยางท 1ตวอยางท 2
จงหาอตราสวนทเทากบอตราสวน 1 : 2 มาอก 3 อตราสวน
วธท 1 1 : 2 = 1 × 2 : 2 × 2 = 2 : 4
1 : 2 = 1 × 3 : 2 × 3 = 3 : 6
1 : 2 = 1 × 4 : 2 × 4 = 4 : 8
ดงนน อตราสวน 1 : 2 เทากบอตราสวน 2 : 4, 3 : 6 และ 4 : 8
วธท 2 1 : 2 = 21 = 2 2
1 2## = 4
2 = 2 : 4
1 : 2 = 21 = 2 3
1 3## = 6
3 = 3 : 6
1 : 2 = 21 = 2 4
1 4## = 8
4 = 4 : 8
ดงนน อตราสวน 1 : 2 เทากบอตราสวน 2 : 4, 3 : 6 และ 4 : 8
ตอบ ๒ : ๔, ๓ : ๖ และ ๔ : ๘
ตวอยางท 1ตวอยางท 3
จงหาอตราสวนทเทากบอตราสวน 72 : 48 มาอก 3 อตราสวน
วธท 1 72 : 48 = 72 ÷ 2 : 48 ÷ 2 = 36 : 24
72 : 48 = 72 ÷ 3 : 48 ÷ 3 = 24 : 16
72 : 48 = 72 ÷ 4 : 48 ÷ 4 = 18 : 12
ดงนน อตราสวน 72 : 48 เทากบอตราสวน 36 : 24, 24 : 16 และ 18 : 12
11อตราสวน รอยละ
ก�าหนดอตราสวน a : b พจารณาในกรณท a และ b
เปนจ�านวนนบ และ m เปนจ�านวนทไมใชศนย
จะไดวา a : b = a × m : b × m หรอ b
a = b m
a m
#
#
และ a : b = a ÷ m : b ÷ m หรอ b
a = b m
a m
''
วธท 2 72 : 48 = 4872 = 48 2
72 2'' = 24
36 = 36 : 24
72 : 48 = 4872 = 48 3
72 3'' = 16
24 = 24 : 16
72 : 48 = 4872 = 48 4
72 4'' = 12
18 = 18 : 12
ดงนน อตราสวน 72 : 48 เทากบอตราสวน 36 : 24, 24 : 16 และ 18 : 12
ตอบ ๓๖ : ๒๔, ๒๔ : ๑๖ และ ๑๘ : ๑๒
จงหาอตราสวนทเทากบอตราสวนทก�าหนดใหในแตละขอตอไปนมาอก 3 อตราสวน
1. 2 : 3 3. 20 : 40
2. 4 : 6 4. 15 : 30
ตวอยางท 1นองลองท�า
12 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 4
จงเขยน 20 : 25 ใหเปนอตราสวนอยางต�า
วธท�า 20 : 25 = 2520
= 25 520 5''
= 54
= 4 : 5
ดงนน อตราสวนอยางต�าของ 20 : 25 คอ 4 : 5
ตอบ ๔ : ๕
จงหาอตราสวนอยางต�าของอตราสวนทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1. 12 : 36 3. 22 : 40
2. 14 : 21 4. 30 : 120
ตวอยางท 1นองลองท�า
นกเรยนจะเหนวาอตราสวนสามารถเขยนแทนไดดวยอตราสวนอนทเทากนและม
ความหมายคงเดม ดงนน ในการกลาวถงอตราสวนใด ๆ จะใช “อตราสวนอยางต�า
(Reducing Ratio)” เปนตวแทนของอตราสวนนน ๆ
สาระส�าคญ
อตราสวนทไมมจ�านวนนบใดยกเวน 1 หารทงจ�านวนทหนงกบจ�านวนทสองของ
อตราสวนนนไดลงตว เรยกวา อตราสวนอยางต�า (Reducing Ratio)
การท�าใหเปนอตราสวนอยางต�า ท�าไดโดยน�าจ�านวนนบทเทากนหารทงจ�านวนท
หนงกบจ�านวนทสองของอตราสวนจนกวาจะไมมจ�านวนนบใดยกเวน 1 ทหารทงจ�านวนท
หนงกบจ�านวนทสองของอตราสวนไดลงตว
13อตราสวน รอยละ
การตรวจสอบการเทากนของอตราสวน
นกเรยนสามารถตรวจสอบวาอตราสวนสองอตราสวนนนเทากนหรอไมดวยวธการ
มากมาย ในทนจะน�าเสนอวธการตรวจสอบสองวธ คอ การท�าใหเปนอตราสวนอยางต�า
และการคณไขว
1) การท�าใหเปนอตราสวนอยางต�า
นกเรยนสามารถตรวจสอบการเทากนของอตราสวนสองอตราสวนไดโดย
การท�าใหอตราสวนทงสองเปนอตราสวนอยางต�า แลวน�าอตราสวนอยางต�าทงสองนนมา
เปรยบเทยบกน
พจารณาอตราสวน 6 : 9 กบ 4 : 6 สามารถท�าใหอตราสวนดงกลาวอยในรป
อตราสวนอยางต�า ดงน
จาก 6 : 9 = 96
= 9 36 3''
= 32
= 2 : 3
และ 4 : 6 = 64
= 6 24 2''
= 32
= 2 : 3
จะเหนวา 6 : 9 = 2 : 3 และ 4 : 6 = 2 : 3
ดงนน 6 : 9 = 4 : 6
ตวอยางท 1ตวอยางท 5
จงตรวจสอบวาอตราสวน 6 : 10 กบ อตราสวน 30 : 50 เทากนหรอไม
วธท�า จาก 6 : 10 = 106 และ 30 : 50 = 50
30
= 10 26 2'' = 50 10
30 10''
= 53 = 5
3
= 3 : 5 = 3 : 5
จะเหนวา 6 : 10 = 3 : 5 และ 30 : 50 = 3 : 5
ดงนน 6 : 10 = 30 : 50
ตอบ ๖ : ๑๐ กบ ๓๐ : ๕๐ เปนอตราสวนทเทากน
14 อตราสวน รอยละ
2) การคณไขว
นกเรยนสามารถตรวจสอบการเทากนของอตราสวนสองอตราสวนไดโดยการเขยน
อตราสวนทงสองใหอยในรป ba แลวใชการคณไขวและน�าผลคณไขวมาเปรยบเทยบกน
พจารณาอตราสวน 8 : 10 กบ 12 : 15 สามารถเขยนอตราสวนดงกลาวใหอยในรป
b
a ได คอ 108 กบ 15
12 แลวใชการคณไขวและน�าผลคณไขวมาเปรยบเทยบกน ดงน
เนองจาก 8 × 15 = 120 และ 12 × 10 = 120
จะไดวา 8 × 15 = 12 × 10
แสดงวา 108 = 15
12
ดงนน 8 : 10 = 12 : 15
12 × 10 = 1208 × 15 = 120
108
1512
ตวอยางท 1ตวอยางท 6
จงตรวจสอบวาอตราสวนทก�าหนดใหตอไปนเทากนหรอไม
1) 10 : 30 กบ 80 : 240
2) 15 : 27 กบ 45 : 80
วธท�า 1) เขยนอตราสวนในรป b
a ไดเปน 3010 กบ 240
80
ใชการคณไขว ดงน
เนองจาก 10 × 240 = 2400 และ 80 × 30 = 2400
จะไดวา 10 × 240 = 80 × 30
แสดงวา 3010 = 240
80
ดงนน 10 : 30 = 80 : 240
ตอบ ๑๐ : ๓๐ กบ ๘๐ : ๒๔๐ เปนอตราสวนทเทากน
80 × 30 = 240010 × 240 = 2400
3010
24080
15อตราสวน รอยละ
2) เขยนอตราสวนในรป b
a ไดเปน 2715 กบ 80
45
ใชการคณไขว ดงน
เนองจาก 15 × 80 = 1200 และ 45 × 27 = 1215
จะไดวา 2715 ≠ 80
45
ดงนน 15 : 27 ≠ 45 : 80
ตอบ ๑๕ : ๒๗ กบ ๔๕ : ๘๐ ไมเปนอตราสวนทเทากน
45 × 27 = 121515 × 80 = 1200
2715
8045
จงตรวจสอบวาอตราสวนทก�าหนดใหตอไปนเทากนหรอไม
1. 9 : 7 กบ 8 : 5
2. 40 : 90 กบ 20 : 45
ตวอยางท 1นองลองท�า
16 อตราสวน รอยละ
อตราสวน (Ratio) เปนความสมพนธทแสดงการเปรยบเทยบปรมาณตงแตสองปรมาณขนไป
อตราสวนของลกอมกบเยลล คอ 3 : 8
อตราสวนทเทากน การหาอตราสวนทเทากบอตราสวนทก�าหนดให1) การคณจ�านวนทหนงและจ�านวนทสองของอตราสวนดวยจ�านวนทไมใชศนย
2 : 4 = 2 × 2 : 4 × 2 = 4 : 8
2) การหารจ�านวนทหนงและจ�านวนทสองของอตราสวนดวยจ�านวนทไมใชศนย
2 : 4 = 2 ÷ 2 : 4 ÷ 2 = 1 : 2
การตรวจสอบการเทากนของอตราสวน
1) การท�าใหเปนอตราสวนอยางต�า
เนองจาก 6 : 9 = 96 = 3
2
และ 4 : 6 = 64 = 3
2
2) การคณไขว
96 6
4
เนองจาก 6 × 6 = 36 และ 4 × 9 = 36 จะไดวา 96 = 6
4
ดงนน 6 : 9 กบ 4 : 6 เปนอตราสวนทเทากน
2
3
4 × 9 = 366 × 6 = 36
2
3
สรปความร
17อตราสวน รอยละ
1. (*) จงเขยนอตราสวนจากขอความทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1) โตะ 1 ตวส�าหรบนกเรยน 5 คน
2) ท�าการบานเสรจ 5 ขอในเวลา 20 นาท
3) น�าอดลมแกวหนงมปรมาตร 325 มลลลตรและมปรมาณน�าตาล 36.4 กรม
4) สายใจซอสม 3 กโลกรมและองน 1 กโลกรม
5) สตรท�าน�าหวานประกอบดวยน�าผลไม 3 แกวและน�าเชอม 2 แกว
2. (**) จากรปภาพดานลาง จงเขยนอตราสวนจากขอความทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1) อตราสวนของรปสเหลยมสเขยวตอรปสเหลยมสสม
2) อตราสวนของรปสเหลยมสสมตอรปสเหลยมสฟา
3) อตราสวนของรปสเหลยมสฟาตอรปสเหลยมทงหมด
3. (**) จงหาอตราสวนทเทากบอตราสวนทก�าหนดใหตอไปนมา 3 อตราสวน
1) 2 : 8 3) 10 : 15
2) 4 : 12 4) 21 : 24
4. (**) จงตรวจสอบวาอตราสวนทก�าหนดใหตอไปนเทากนหรอไม
1) 3 : 5 กบ 6 : 10 3) 4 : 6 กบ 2 : 3
2) 8 : 12 กบ 1 : 3 4) 3 : 9 กบ 6 : 12
แบบฝกทกษะ 1
18 อตราสวน รอยละ
โจทยปญหาอตราสวน2. ในการแกโจทยปญหา นกเรยนตองพจารณาวาโจทยถามหาอะไรและก�าหนด
อตราสวนอะไรมาใหและเขยนอตราสวนทโจทยก�าหนดในรป b
a แลวแกปญหาโดยใช
ความรเรองอตราสวนทเทากน ดงสถานการณตอไปน
รานสะดวกซอแหงหนงขายนม 4 ขวด ราคา 80 บาท ถาสายใจตองการซอนม
12 ขวด สายใจจะตองจายเงนกบาท
ขนตอนท 1 อานโจทยปญหาใหเขาใจวาโจทยถามหาอะไร
โจทยถามหา ถาสายใจตองการซอนม 12 ขวด สายใจจะตองจายเงนกบาท
ขนตอนท 2 วเคราะหวาโจทยก�าหนดอตราสวนอะไรมาให และเขยนอตราสวนทโจทย
ก�าหนดในรป b
a
โจทยก�าหนด นม 4 ขวด ราคา 80 บาท จะไดวา อตราสวนของจ�านวนนมเปนขวดตอ
ราคานมเปนบาท คอ 804
ขนตอนท 3 แกปญหาโดยใชความรเรองอตราสวนทเทากน
หาอตราสวนทเทากน
เนองจาก ตองการซอนม 12 ขวด และ 804 = 80 3
4 3## = 240
12
ดงนน สายใจตองจายเงน 240 บาท
ตองการซอนม 12 ขวด
จงตองท�าจ�านวนแรกใหเปน 12
ราคา
19อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 7
รานคาแหงหนงขายดนสอ 2 แทง ในราคา 12 บาท ฟาใสตองการซอดนสอ 6 แทง ฟาใสตอง
จายเงนเทาใด
วธท�า รานคาขายดนสอ 2 แทง ในราคา 12 บาท จะไดวา
อตราสวนของจ�านวนดนสอเปนแทงตอราคาดนสอเปนบาท คอ 122
เนองจาก ฟาใสตองการซอดนสอ 6 แทง
และ 122 = 12 3
2 3## = 36
6
ดงนน ฟาใสตองจายเงน 36 บาท
ตอบ ๓๖ บาท
ตวอยางท 1ตวอยางท 8
แมคาขายเสอในราคาโหลละ 1,200 บาท ถาสายใจขอแบงซอเสอเพยง 4 ตว สายใจตอง
จายเงนใหแมคาเทาใด
วธท�า แมคาขายเสอในราคาโหลละ 1,200 บาท เสอ 1 โหลม 12 ตว จะไดวา
อตราสวนของจ�านวนเสอเปนตวตอราคาเสอเปนบาท คอ 120012
เนองจาก สายใจขอแบงซอเสอเพยง 4 ตว
และ 120012 = 1200 3
12 3'' = 400
4
ดงนน สายใจตองจายเงน 400 บาท
ตอบ ๔๐๐ บาท
ตองการซอดนสอ 6 แทง
จงตองท�าจ�านวนแรกใหเปน 6
ตองการซอเสอเพยง 4 ตว
จงตองท�าจ�านวนแรกใหเปน 4
ราคา
ราคา
20 อตราสวน รอยละ
สหกรณโรงเรยนขายปากกา 2 ดามในราคา 14 บาท ถาเมยมเงน 70 บาท เมยจะซอ
ปากกาไดทงหมดกดาม
วธท�า สหกรณโรงเรยนขายปากกา 2 ดาม ในราคา 14 บาท จะไดวา
อตราสวนของจ�านวนปากกาเปนดามตอราคาปากกาเปนบาท คอ 214 เนองจาก เมยมเงน 70 บาท
และ 214 = 2 514 5##
= 1070ดงนน เมยจะซอปากกาไดทงหมด 10 ดาม ตอบ ๑๐ ดาม
ตวอยางท 1ตวอยางท 9
มเงน 70 บาท จงตองท�า
จ�านวนทสองใหเปน 70
1. คกก 8 ชนราคา 120 บาท นดตองการซอคกก 2 ชน นดตองจายเงนเทาใด
2. สมศรซอขนมเลยงเพอนในวนเกด 20 ถง ถาแมคาขายขนม 4 ถงในราคา 20 บาท
สมศรจะตองจายเงนคาขนมเทาใด
ตวอยางท 1นองลองท�า
ราคา
21อตราสวน รอยละ
หนอยผสมน�ามะนาวหนงแกวโดยใชมะนาว 2 ผล มาคนน�า ผสมกบน�าเชอม 3 ถวยตวง
ถาหนอยใชน�าเชอม 15 ถวยตวง จะตองใชมะนาวกผลจงจะไดน�ามะนาวทมรสชาต
เหมอนเดม และไดน�ามะนาวทงหมดกแกว
วธท�า ผสมน�ามะนาวหนงแกวใชมะนาว 2 ผล กบน�าเชอม 3 ถวยตวง จะไดวา
อตราสวนของมะนาวเปนผลตอน�าเชอมเปนถวยตวง คอ 23 เนองจาก หนอยใชน�าเชอม 15 ถวยตวง
และ 23 = 2 55
3##
= 1015ดงนน หนอยจะตองใชมะนาว 10 ผล
และจะไดน�ามะนาวทงหมด 5 แกว
ตอบ ใชมะนาว ๑๐ ผล และไดน�ามะนาวทงหมด ๕ แกว
ตวอยางท 1ตวอยางท 10
น�าเชอม 15 ถวยตวง จงตองท�า
จ�านวนทสองใหเปน 15
1. แสตมปราคาดวงละ 3 บาท ถามเงน 45 บาทจะซอแสตมปไดกดวง
2. คณแมขบรถยนตดวยอตราเรวคงท 80 กโลเมตรตอชวโมง ถาคณแมขบรถยนตนาน 3 ชวโมง
คณแมจะขบรถยนตไดระยะทางกกโลเมตร
ตวอยางท 1นองลองท�า
22 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 11
ผลการสอบวชาคณตศาสตรปลายภาคเรยนท 1 พบวาอตราสวนคะแนนสอบของสายใจ
ตอสายฝนเปน 3 : 5 ถาสายฝนสอบได 30 คะแนน สายใจจะสอบไดกคะแนน
วธท�า อตราสวนคะแนนสอบของสายใจตอสายฝนเปน 35
เนองจาก สายฝนสอบได 30 คะแนน
และ 35 = 3 65 6##
= 1830ดงนน สายใจจะสอบได 18 คะแนน
ตอบ ๑๘ คะแนน
ตวอยางท 1ตวอยางท 12
รปสเหลยมรปหนงมอตราสวนของความกวางตอความยาวเปน 4 : 7 ถารปสเหลยมรปนม
ความกวาง 16 เซนตเมตร จงหาความยาวรอบรปของรปสเหลยมน
วธท�า อตราสวนของความกวางตอความยาวเปน 74
เนองจาก รปสเหลยมรปนมความกวาง 16 เซนตเมตร
และ 74 = 7 4
4 4## = 28
16
แสดงวา รปสเหลยมรปนมความยาว 28 เซนตเมตร
ดงนน ความยาวรอบรป คอ (16 + 28) × 2 = 88 เซนตเมตร
ตอบ ๘๘ เซนตเมตร
ความยาวรอบรปของรปสเหลยม
คอ (ความกวาง + ความยาว) × 2
1. อตราสวนคะแนนเกบปลายภาคเรยนท 1 วชาคณตศาสตรตอวชาวทยาศาสตรของปรชา
เปน 4 : 3 ถาปรชามคะแนนเกบวชาคณตศาสตร 64 คะแนน จะมคะแนนเกบวชาวทยาศาสตร
กคะแนน
2. คณพอผสมคอนกรตส�าหรบซอมก�าแพงบาน โดยใชอตราสวนของปนตอทรายเปน 1 : 2
ถาคณพอใชปน 3 กโลกรม คณพอจะใชปนและทรายทงหมดกกโลกรม
ตวอยางท 1นองลองท�า
23อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 13
อตราสวนของอายของนภาตออายของเมฆาเปน 7 : 5 ถาปจจบนอายรวมของทงสองคน
เปน 36 ป แลวนภาและเมฆามอายเทาใด
วธท�า จากอตราสวนของอายของนภาตออายของเมฆาเปน 57
แสดงวา ผลรวมของอตราสวนของอายนภาและเมฆา คอ 12
เนองจาก อายรวมของทงสองคนเปน 36 ป และ 12 × 3 = 36
จะไดวา 57 = 5 3
7 3## = 15
21
ดงนน ปจจบนนภามอาย 21 ป และเมฆามอาย 15 ป
ตอบ นภาอาย ๒๑ ป และเมฆาอาย ๑๕ ป
อายนภา 7 สวน อายเมฆา 5 สวน
อายรวม 12 สวน
1. (*) รานคาขายปากกา 5 ดาม ในราคา 60 บาท ถาตองการซอปากกา 7 ดาม
ตองจายเงนทงหมดเทาใด
2. (**) พอคาขายองน 2 กโลกรม ราคา 240 บาท ถาแมจายเงน 960 บาท แสดงวาแม
ตองการซอองนกกโลกรม
3. (**) ผโดยสารรถประจ�าทาง 1 คน ตองเสยคาโดยสาร 10 บาท ถาในรถประจ�าทางคนน
มผโดยสารทงหมด 21 คน พนกงานเกบคาโดยสารจะไดรบคาโดยสารทงหมดกบาท
4. (**) อตราสวนอายของพอตอลกเปน 7 : 2 ถาปจจบนพออาย 42 ป ลกจะมอายกป
5. (***) บลเตรยมขนม 3 โหล ส�าหรบแบงใหเพอนในงานวนเกดจ�านวน 9 คน คนละ
เทา ๆ กน ถาในวนเกดมเพอนมารวมงานถง 18 คน บลจะตองเพมขนมอกกชน
แบบฝกทกษะ 2
24 อตราสวน รอยละ
มาตราสวน (Scale)3. มาตราสวน (Scale) เปนความสมพนธอกรปแบบของอตราสวนทใชเพอแสดงการ
เปรยบเทยบความยาวหรอระยะทางในรปกบความยาวหรอระยะทางจรง เชน
มาตราสวน 1 ซม. : 5 ม.
มาตราสวน 1 ซม. : 5 ม. อานวา
“มาตราสวน 1 เซนตเมตรตอ 5 เมตร” หมายความวา
ความยาวในรป 1 เซนตเมตร แทนความยาวจรง 5 เมตร
ถาวดความสงของอาคารในรปได 4 เซนตเมตร
แสดงวา อาคารของจรงสง 4 × 5 = 20 เมตร
มาตราสวนอาจแสดงการเปรยบเทยบขอมลในหนวยเดยวกนหรอหนวยตางกนกได
โดยถาความยาวหรอระยะทางในรปกบความยาวหรอระยะทางของจรงมหนวยเดยวกน
การเขยนมาตราสวนไมนยมเขยนหนวยก�ากบไว แตถามหนวยตางกนจ�าเปนตองเขยน
หนวยก�ากบไว
มาตราสวน 1 : 50 อานวา “มาตราสวน 1 ตอ 50” หมายความวา ความยาว
ในรป 1 หนวย แทนความยาวจรง 50 หนวย
ถาวดความกวางของกระดานด�าในรปได 3 เซนตเมตร
แสดงวา กระดานด�าของจรงกวาง 3 × 50 = 150 เซนตเมตร หรอ 1.5 เมตร
ถาวดความยาวของกระดานด�าในรปได 4.8 เซนตเมตร
แสดงวา กระดานด�าของจรงยาว 4.8 × 50 = 240 เซนตเมตร หรอ 2.4 เมตร
มาตราสวน 1 : 50
4 ซม.
3 ซม.
4.8 ซม.
มาตราสวน 1 เซนตเมตร : 200 ไมล
Savannah
Brunswick
Bayamo
Caribbean Sea
San JuanPonceSan German
Arecibo
HISPANIOLAPuerto Rico Trench
ALTANTICOCEAN
Sargasso SeaArthur’s Town
NassauMiami Freeport City
CUMA
THE BAHAMAS
UNITEDSTATES
JAMAICA
HAITI DOMINICANREPUBLIC
PUERTO RICO(U.S.)
Santa ClaraColon
THE BERMUDATRIANGLE
BERMUDA (U.K.)
TURKS AND CAICOS ISLANDS (U.K.)
4.9 ซม.
4.4 ซม.
5.2 ซม.
จากแผนทแสดงพนทบรเวณสามเหลยมเบอรมวดา (Bermuda Triangle)
ในมาตราสวน 1 เซนตเมตร : 200 ไมล หมายความวา ระยะทางในแผนท 1 เซนตเมตร
แทนระยะทางจรง 200 ไมล (ไมล คอหนวยมาตรฐานองกฤษทใชวดระยะทาง
โดย 1 ไมล เทากบ 1.609 กโลเมตร)
1. วดระยะทางในแผนทจาก Miami ถง San Juan ได 5.2 เซนตเมตร
แสดงวา Miami อยหางจาก San Juan 5.2 × 200 = 1040 ไมล
2. วดระยะทางในแผนทจาก Bermuda ถง San Juan ได 4.4 เซนตเมตร
แสดงวา Bermuda อยหางจาก San Juan 4.4 × 200 = 880 ไมล
3. วดระยะทางในแผนทจาก Bermuda ถง Miami ได 4.9 เซนตเมตร
แสดงวา Bermuda อยหางจาก Miami 4.9 × 200 = 980 ไมล
แหลงทมา : https://www.thairath.co.th/content/549668 สบคนเมอ 20 กมภาพนธ 2563
25อตราสวน รอยละ
26 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 14แผนผงบานของพรหมเดช
รปแผนผงบานของพรหมเดช ในมาตราสวน 1 ซม. : 200 ม.
จากแผนผง จงตอบค�าถามทก�าหนดใหในแตละขอตอไปน
1) ระยะทางจรงจากบานพรหมเดชถงสนามเดกเลนเปนระยะทางกเมตร
2) ระยะทางจรงจากตลาดถงสนามเดกเลนโดยตองผานบานพรหมเดชเปนระยะทาง
กเมตร
วธท�า 1) วดระยะทางในแผนผงจากบานพรหมเดชถงสนามเดกเลนโดยตองผานบาน
พรหมเดชได 4 เซนตเมตร
ดงนน สนามเดกเลนอยหางจากบานพรหมเดช 4 × 200 = 800 เมตร
ตอบ ๘๐๐ เมตร
2) วดระยะทางในแผนผงจากตลาดถงสนามเดกเลนโดยตองผานบานพรหมเดช
ได 6 + 4 = 10 เซนตเมตร
ดงนน ระยะทางจากตลาดถงสนามเดกเลนโดยตองผานบานพรหมเดช
ได 10 × 200 = 2000 เมตร หรอ 2 กโลเมตร
ตอบ ๒,๐๐๐ เมตร หรอ ๒ กโลเมตร
มาตราสวน 1 ซม. : 200 ม.
ตลาด
โรงเรยน
สนามเดกเลน
บานพรหมเดช
สระวายน�า
6 ซม.
4 ซม.
2 ซม.
3 ซม.
น
27อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 15
จงตอบค�าถามตอไปน
1) รปยอเสาไฟฟามมาตราสวน 1 ซม. : 2 ม. ถาวดความสงของเสาไฟฟาในรปได
3 เซนตเมตร แสดงวาเสาไฟฟาของจรงสงกเมตร
2) รปยอโตะมมาตราสวน 1 : 10 ถาวดความสงของโตะในรปได 6 เซนตเมตร
แสดงวาโตะของจรงสงกเซนตเมตร
วธท�า 1) วดความสงของเสาไฟฟาในรปได 3 เซนตเมตร จากมาตราสวน 1 ซม. : 2 ม.
ดงนน เสาไฟฟาของจรงสง 3 × 2 = 6 เมตร
ตอบ ๖ เมตร
2) วดความสงของโตะในรปได 6 เซนตเมตร จากมาตราสวน 1 : 10
ดงนน โตะของจรงสง 6 × 10 = 60 เซนตเมตร
ตอบ ๖๐ เซนตเมตร
จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1. รปยอบานมมาตราสวน 1 ซม. : 1 ม. ถาวดความสงของบานในรปได 8 เซนตเมตร
แสดงวาบานของจรงสงกเมตร
2. รปนกเรยนมมาตราสวน 1 : 20 ถาวดความสงของนกเรยนในรปได 8 เซนตเมตร
แสดงวานกเรยนสงจรงกเซนตเมตร
ตวอยางท 1นองลองท�า
28 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 16
จงเขยนแผนผงสนามหญารปสเหลยมผนผากวาง 60 เมตร ยาว 100 เมตร โดยใชมาตราสวน
1 : 2000
มาตราสวน 1 : 2000
หมายความวา ความยาวในแผนผง 1 เซนตเมตร แทนความยาวจรง 2000 เซนตเมตร
หรอ ความยาวในแผนผง 1 เซนตเมตร แทนความยาวจรง 20 เมตร
หรอ ความยาวจรง 20 เมตร แทนความยาวในแผนผง 1 เซนตเมตร
ความกวางจรง 60 เมตร แทนความกวางในแผนผง 60 ÷ 20 = 3 เซนตเมตร
ความยาวจรง 100 เมตร แทนความยาวในแผนผง 100 ÷ 20 = 5 เซนตเมตร
แผนผงสนามหญา
มาตราสวน 1 : 2000
3 ซม.
5 ซม.
หองเรยนรปสเหลยมผนผากวาง 8 เมตร ยาว 12 เมตร จงเขยนแผนผงโดยใช
มาตราสวน 1 ซม. : 2 ม.
ตวอยางท 1นองลองท�า
29อตราสวน รอยละ
จากแผนผงแสดงมาตราสวน 1 ซม. : 10 ม. หมายความวา
ระยะทางในแผนผง 1 เซนตเมตร แทนระยะทางจรง 10 เมตร
ถาวดระยะทางในแผนผงจากบานถงโรงเรยนได 5.6 เซนตเมตร
แสดงวา ระยะทางจรงจะเทากบ 5.6 × 10 = 56 เมตร
ถาระยะทางจรงจากสถานท A ไปสถานท B เทากบ 35 เมตร
แสดงวา ระยะทางในแผนผงจะเทากบ 35 ÷ 10 = 3.5 เซนตเมตร
มาตราสวน (Scale) เปนความสมพนธทใชเพอแสดงการเปรยบเทยบความยาวหรอระยะทางในรปเทยบ
กบความยาวหรอระยะทางจรง
มาตราสวน 1 ซม. : 10 ม.
สรปความร
30 อตราสวน รอยละ
1. (*) จากแผนผงทก�าหนดให จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1) ระยะทางจรงจากกระดานหกถงน�าพเปนระยะทางกเมตร
2) ระยะทางจรงจากกระดานลนถงราวโหนเปนระยะทางกเมตร
2. (**) จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1) แผนผงมมาตราสวน 1 ซม. : 5 กม. ถาวดระยะทางในแผนผงได 7 เซนตเมตร
แสดงวาระยะทางจรงเปนกกโลเมตร
2) รปยอแปลงผกมความกวาง 4 เซนตเมตร และมความยาว 6 เซนตเมตร ถารปยอม
มาตราสวน 1 : 500 สนามนจะมความกวางและความยาวจรงกเมตร
3) รปยออาคารเรยนมมาตราสวน 1 ซม. : 2 ม. ถาวดความกวางของอาคารในรป
ได 5 เซนตเมตร และวดความยาวของอาคารในรปได 9 เซนตเมตร อาคารแหงนม
พนทจรงกตารางเมตร
แบบฝกทกษะ 3
แผนผงสนามเดกเลน
นน�าพ
ชงชา
กระดานหก
กระดานลนราวโหน
มาตราสวน 1 : 500
31อตราสวน รอยละ
รอยละ4. นกเรยนไดเรยนรเรองรอยละหรอเปอรเซนตมาแลว ซงค�าวารอยละหรอเปอรเซนต
เปนการเปรยบเทยบปรมาณทสนใจกบ 100 ดงเชนรปตอไปน
จากรป
อตราสวนของจ�านวนสเหลยมทถกแรเงาตอจ�านวนสเหลยม
ทงหมดเปน 10025
แสดงวา มสวนทแรเงาเปนรอยละ 25 หรอ 25%
จากรป
อตราสวนของจ�านวนสเหลยมทถกแรเงาตอจ�านวนสเหลยม
ทงหมดเปน 10099
แสดงวา มสวนทแรเงาเปนรอยละ 99 หรอ 99%
จะสงเกตวา เมอจ�านวนทสองของอตราสวนเปน 100 จ�านวนแรกของอตราสวน
จะเปนคาของรอยละทตองการ
พจารณาอตราสวน 4 : 20
4 : 20 = 204 = 20 5
4 5## = 100
20 = 20 : 100
แสดงวา อตราสวน 4 : 20 เทากบ รอยละ 20
4 : 20 20 : 100
32 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 17
จงเขยนอตราสวนในแตละขอตอไปน ใหอยในรปของรอยละ1) 3 : 5 2) 1 : 4
วธท�า 1) 3 : 5 = 3 × 20 : 5 × 20
= 60 : 100
ดงนน 3 : 5 เทากบรอยละ 60
ตอบ รอยละ ๖๐
2) 1 : 4 = 41
= 4 251 25##
= 10025
= 25 : 100
ดงนน 1 : 4 เทากบรอยละ 25
ตอบ รอยละ ๒๕
3 : 5 60 : 100
1 : 4 25 : 100
จงเขยนอตราสวนในแตละขอตอไปน ใหอยในรปของรอยละ
1. 1 : 2 4. 5 : 25
2. 4 : 20 5. 3 : 2
3. 1 : 5 6. 7 : 5
ตวอยางท 1นองลองท�า
33อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 18
จงเขยนรอยละหรอเปอรเซนตในแตละขอตอไปน ใหอยในรปของอตราสวนอยางต�า1) รอยละ 4 2) 12%
วธท�า 1) รอยละ 4 = 1004
= 100 44 4''
= 251
ดงนน รอยละ 4 เทากบ 1 : 25
ตอบ ๑ : ๒๕
2) 12% = 10012
= 100 412 4''
= 253
ดงนน 12% เทากบ 3 : 25
ตอบ ๓ : ๒๕
4 : 100 1 : 25
12 : 100 3 : 25
จงเขยนรอยละหรอเปอรเซนตในแตละขอตอไปน ใหอยในรปของอตราสวนอยางต�า
1. รอยละ 5 4. 40%
2. รอยละ 10 5. 50%
3. รอยละ 28 6. 15%
ตวอยางท 1นองลองท�า
34 อตราสวน รอยละ
รอยละ 20 ของ 50 หมายความวา ใน 100 สวนมอย 20 สวน ถาใน 50 สวนจะมอยกสวน
ใน 100 สวน มอย 20 สวน
ถาใน 50 สวน มอย 10020 × 50 = 10 สวน
รอยละ 20 ของ 50
คดเปน 10020 × 50 = 10
ตวอยางท 1ตวอยางท 19
รอยละ 15 ของ 80 เทากบจ�านวนใด
วธท�า จากโจทย รอยละ 15 ของ 80
หมายความวา ใน 100 สวนมอย 15 สวน ถาใน 80 สวนจะมอยกสวน
ใน 100 สวน มอย 15 สวน
ถาใน 80 สวน มอย 10015 × 80 = 12 สวน
แสดงวา จะม 12 สวนใน 80 สวน
ดงนน รอยละ 15 ของ 80 คอ 12
ตอบ ๑๒
แสดงวา จะม 10 สวนใน 50 สวน
ดงนน รอยละ 20 ของ 50 คอ 10
20 : 100 10 : 50
15 : 100 12 : 80
การค�านวณเกยวกบรอยละ
35อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 20
15% ของ 120 เทากบจ�านวนใด
วธท�า 15% ของ 120 = 10015 × 120
= 18
ดงนน 15% ของ 120 มคาเทากบ 18
ตอบ ๑๘
จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1. รอยละ 20 ขอaง 500 เทากบจ�านวนใด
2. 30% ของ 40 เทากบจ�านวนใด
3. รอยละ 80 ของ 30 เทากบจ�านวนใด
ตวอยางท 1นองลองท�า
ตวอยางท 1ตวอยางท 21
50 เปนรอยละเทาใดของ 200
วธท�า จากโจทย หมายความวาม 50 สวนใน 200 สวน ถาใน 100 สวนจะมอยกสวน
ใน 200 สวน มอย 50 สวน
ถาใน 100 สวน มอย 20050 × 100 = 25 สวน
แสดงวา จะม 25 สวนใน 100 สวน
ดงนน 50 เปนรอยละ 25 ของ 200
ตอบ รอยละ ๒๕
25 : 10050 : 200
36 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 22
80 เปนกเปอรเซนตของ 400
วธท�า จากโจทย หมายความวาม 80 สวนใน 400 สวน ถาใน 100 สวนจะมอยกสวน
ใน 400 สวน มอย 80 สวน
ถาใน 100 สวน มอย 40080 × 100 = 20 สวน
แสดงวา จะม 20 สวนใน 100 สวน
ดงนน 80 เปน 20% ของ 400
ตอบ ๒๐%
20 : 10080 : 400
จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1. 30 เปนรอยละเทาใดของ 120
2. 120 เปนกเปอรเซนตของ 500
3. 60 เปนกเปอรเซนตของ 50
ตวอยางท 1นองลองท�า
ใหนกเรยนสงเกตคนทลงลฟตดงน ชนท 4 : มคนเดนเขามาในลฟต 8 คน ชนท 3 : มคนเดนเขามาในลฟต 25% ของคนในลฟต และไมม ใครออกจากลฟต ชนท 2 : ไมมคนเขามาในลฟต แตมคนออกจากลฟตรอยละ 30 ของคนในลฟต ชนท 1 : ทกคนจะออกจากลฟตอยากรวาในชนท 1 มคนออกจากลฟตทงหมดกคน
4
MATH PUZZLE
37อตราสวน รอยละ
รอยละหรอเปอรเซนต (Percent) เปนการเปรยบเทยบปรมาณทสนใจกบ 100
การเขยนอตราสวนใหอยในรปรอยละ
1 : 4 25 : 100
4 251 25## =
10025
การค�านวณเกยวกบรอยละ
20 : 100 10 : 50
20% ของ 50
คดเปน 10020 × 50 = 10
ดงนน 20% ของ 50 เทากบ 10
50 เปนรอยละเทาใดของ 200
คดเปน 20050 × 100 = 25
ดงนน 50 เปนรอยละ 25 ของ 20050 : 200 25 : 100
สรปความร
38 อตราสวน รอยละ
1. (*) จงเขยนอตราสวนในแตละขอตอไปน ใหอยในรปของรอยละ
1) 4 : 5
2) 1 : 10
3) 3 : 20
4) 10 : 25
5) 35 : 50
6) 1 : 50
7) 60 : 25
8) 20 : 200
9) 100 : 1000
10) 300 : 200
2. (**) จงตอบค�าถามในแตละขอตอไปน
1) รอยละ 10 ของ 30 เทากบจ�านวนใด
2) 20% ของ 1000 เทากบจ�านวนใด
3) 35% ของ 520 เทากบจ�านวนใด
4) รอยละ 90 ของ 10 เทากบจ�านวนใด
5) รอยละ 0.1 ของ 500 เทากบจ�านวนใด
6) 3 เปนรอยละเทาใดของ 5
7) 70 เปนรอยละเทาใดของ 500
8) 400 เปนกเปอรเซนตของ 250
9) 120 เปนรอยละเทาใดของ 60
10) 30 เปนรอยละเทาใดของ 1000
แบบฝกทกษะ 4
39อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 23
โรงเรยนแหงหนงมนกเรยนหญงรอยละ 60 ของนกเรยนทงหมด ถาโรงเรยนแหงนม
นกเรยนทงหมด 2,500 คน โรงเรยนแหงนจะมนกเรยนหญงกคน
วธท 1
วธท 2
โจทยก�าหนดให มนกเรยนหญงรอยละ 60 ของนกเรยนทงหมด 2500 คน
จะไดวา มนกเรยนหญง 10060 × 2500 = 1500 คน
ดงนน จะมนกเรยนหญง 1,500 คน
ตอบ ๑,๕๐๐ คน
โจทยปญหารอยละ5. พจารณาขอความตอไปน
หมายความวา ถามนกเรยนทงหมด 100 คน
จะมนกเรยนชาย 20 คน
หองเรยนนมนกเรยนชายรอยละ 20 ของนกเรยนทงหมด
หากเขยนรอยละใหอยในรป b
a จะไดดงน
มนกเรยนหญง 10060 ของนกเรยนทงหมด
นกเรยนทงหมด 2,500 คน จะมนกเรยนหญงทงหมดกคน
โรงเรยนนมนกเรยนหญงรอยละ 60 ของนกเรยนทงหมด
หมายความวา ถามนกเรยนทงหมด 100 คน
จะมนกเรยนหญง 60 คน
ถามนกเรยนทงหมด 100 คน มนกเรยนหญง 60 คน
มนกเรยนทงหมด 2500 คน มนกเรยนหญง 2500 × 10060 = 1500 คน
40 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 24
หนงสอเลมหนงมจ�านวนหนาทงหมด 350 หนา หลนอานไปแลว 70% ของจ�านวนหนา
ทงหมด หลนอานหนงสอไปแลวกหนา และเหลออกกหนาทยงไมไดอาน
วธท�า
โจทยก�าหนดให หลนอานหนงสอไปแลว 70% ของจ�านวนหนาทงหมด 350 หนา
จะไดวา หลน อานหนงสอไปแลว 10070 × 350 = 245 หนา
และเหลอหนาทยงไมไดอานอก 350 - 245 = 105 หนา
ตอบ หลนอานหนงสอไปแลว ๒๔๕ หนา
เหลอหนาทยงไมไดอานอก ๑๐๕ หนา
หากเขยนรอยละใหอยในรป b
a จะไดดงน
หลนอานไปแลว 10070 ของจ�านวนหนาทงหมด
หนงสอเลมหนงม 350 หนา จะอานหนงสอไปแลวกหนา
ตวอยางท 1ตวอยางท 25
โรงเรยนแหงหนงมนกเรยนชาย 810 คน และมนกเรยนหญง 900 คน จงหาวามนกเรยน
ชายคดเปนรอยละเทาใดของนกเรยนหญง
วธท 1 มนกเรยนหญง 900 คน มนกเรยนชาย 810 คน
ถามนกเรยนหญง 100 คน มนกเรยนชาย 100 × 900810 = 90 คน
วธท 2 นกเรยนชาย 810 คนคดเปนรอยละเทาใดของนกเรยนหญง 900 คน
จะไดวา คดเปนรอยละ 900810 × 100 = 90
ดงนน นกเรยนชายคดเปนรอยละ 90 ของนกเรยนหญง
ตอบ รอยละ ๙๐
41อตราสวน รอยละ
ในการซอขายสนคา นกเรยนมกจะไดยนค�าวา ตนทน ราคาขาย ก�าไร ขาดทน
ลดราคา ค�าเหลานลวนมความเกยวของกบการซอขาย
ตนทน ราคาสงของทซอมา
หรออาจหมายถงจ�านวนเงนทใชในการผลตสงของ
ราคาขาย ราคาสงของทขายไป
ก�าไร สวนตางของราคาขายกบตนทน เมอราคาขายมากกวาตนทน
ขาดทน สวนตางของตนทนกบราคาขาย เมอราคาขายนอยกวาตนทน
ตนทน ก�าไร ราคาขาย
ตนทน ขาดทน ราคาขาย
สวนลด สวนตางของราคาทตดไวกบราคาขาย
ราคาทตดไว สวนลด ราคาขาย
1. นพดลสอบวชาคณตศาสตรได 70% ของคะแนนเตม ถาวชาคณตศาสตรมคะแนนเตม
60 คะแนน นพดลจะสอบไดคะแนนวชาคณตศาสตรกคะแนน
2. น�าฝนไดรบเงนเดอนเดอนละ 10,625 บาท จายคาประกนสงคมไป 425 บาท
จงหาวาน�าฝนจายคาประกนสงคมไปกเปอรเซนตของเงนเดอน
ตวอยางท 1นองลองท�า
42 อตราสวน รอยละ
“พอคาซอองนมาราคา 180 บาท ขายไป 130 บาท”
“รานคาตดราคาขายโทรทศนไว 8,900 บาท ลดราคา 200 บาท”
จากขอความ รานคาขายโทรทศน ราคา 8900 - 200 = 8700 บาท
จากขอความ ราคาขายนอยกวาราคาตนทนทซอมา
ดงนน พอคาขาดทน 180 - 130 = 50 บาท
“แมคาซอเสอยดตวหนงมาราคา 90 บาท ขายไป 150 บาท”
จากขอความ ราคาขายมากกวาราคาตนทนทซอมา
ดงนน แมคาไดก�าไร 150 - 90 = 60 บาท
พจารณาขอความตอไปน
43อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 26
แมคาซอเตารดไฟฟามาราคาอนละ 550 บาท ขายไดก�าไร 30% แมคาขายเตารดไฟฟาราคา
อนละกบาท
วธท 1 ถาราคาทน 100 บาท ขายไดก�าไร 30 บาท
ราคาทน 550 บาท ขายไดก�าไร 550 × 10030 = 165 บาท
ดงนน แมคาขายเตารดไฟฟาราคาอนละ 550 + 165 = 715 บาท
วธท 2 ถาราคาทน 100 บาท ขายไป 130 บาท
ราคาทน 550 บาท ขายไป 550 × 100130 = 715 บาท
วธท 3 ไดก�าไร 30% แสดงวา ขายไป 130% ของราคาทน
ดงนน แมคาขายเตารดไฟฟาราคาอนละ 100130 × 550 = 715 บาท
ตอบ ๗๑๕ บาท
จาก ก�าไร 30% หมายความวา
ถาราคาทน 100 บาท ขายไดก�าไร 30 บาท
หรอ ถาราคาทน 100 บาท ขายไป 100 + 30 = 130 บาท
ตวอยางท 1ตวอยางท 27
พซอโทรศพทมาราคา 14,000 บาท ขายขาดทนไป 15% พขายโทรศพทไปในราคากบาท
วธท�า ขาดทน 15% แสดงวา ขายไป 85% ของราคาทน
พขายโทรศพทไปในราคา 10085 × 14000 = 11900 บาท
ดงนน พขายโทรศพทไปในราคา 11,900 บาท
ตอบ ๑๑,๙๐๐ บาท
จาก ขาดทน 15% หมายความวา
ถาราคาทน 100 บาท ขายขาดทนไป 15 บาท
หรอ ถาราคาทน 100 บาท ขายไป 100 - 15 = 85 บาท
44 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 29
รานคาตดราคาขายเตยงนอนไว 7,500 บาท และลดราคา 10% จะลดราคาเตยงนอนไป
กบาท และขายเตยงนอนไปในราคากบาท
วธท 1 ตดราคาขายเตยงนอนไว 100 บาท ลดราคาไป 10 บาท
ตดราคาขายเตยงนอนไว 7500 บาท ลดราคาไป 7500 × 10010 = 750 บาท
ขายเตยงนอนไปในราคา 7500 - 750 = 6750 บาท
วธท 2 ลดราคา 10% หมายความวา ลดราคา 10% ของราคาทน
ลดราคาเตยงนอนไป 10010 × 7500 = 750 บาท
ขายเตยงนอนไปในราคา 7500 - 750 = 6750 บาท
ดงนน รานคาลดราคาเตยงนอนไป 750 บาท และขายเตยงนอนในราคา 6,750 บาท
ตอบ รานคาลดราคาเตยงนอนไป ๗๕๐ บาท และขายเตยงนอนในราคา ๖,๗๕๐ บาท
จาก ลดราคา 10% หมายความวา
ถาตดราคา 100 บาท จะลดราคาไป 10 บาท
หรอ ถาตดราคา 100 บาท ขายไป 100 - 10 = 90 บาท
ตวอยางท 1ตวอยางท 28
น�าตาลขายกระโปรงไปในราคา 400 บาท ขาดทน 20% น�าตาลซอกระโปรงมาราคากบาท
วธท�า ขายกระโปรงราคา 80 บาท จากราคาทน 100 บาท
ขายกระโปรงราคา 400 บาท จากราคาทน 400 × 80100 = 500 บาท
ดงนน น�าตาลซอกระโปรงมาราคา 500 บาท
ตอบ ๕๐๐ บาท
น�าตาลขายกระโปรงขาดทน 20% หมายความวา
ถาน�าตาลซอกระโปรงราคา 100 บาท ขายไป 100 - 20 = 80 บาท
45อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 30
นบดาวขายกระเปาเดนทางราคา 1,500 บาท ซงซอมาในราคา 1,200 บาท นบดาวขาย
กระเปาเดนทางไดก�าไรกเปอรเซนต
วธท�า ซอกระเปาเดนทางมา 1200 บาท ขายไดก�าไร 1500 - 1200 = 300 บาท ซอกระเปาเดนทางมา 100 บาท ขายไดก�าไร 100 × 1200
300 = 25 บาท
ดงนน นบดาวขายกระเปาเดนทางไดก�าไร 25%
ตอบ ๒๕%
จากโจทย ตองการรวาก�าไรกเปอรเซนต หมายความวา
ตองการใหหาวาถาทน 100 บาท จะไดก�าไรกบาท
ตวอยางท 1ตวอยางท 31
ปาลงทนตดเสอตวละ 80 บาท ขายใหพอคาคนกลางไดก�าไรตวละ 10% พอคาคนกลาง
น�าไปขายตอซงคดก�าไรตวละ 25% พอคาคนกลางขายเสอไปตวละกบาท
วธท�า ครงท 1 ปาขายไดก�าไร 10% แสดงวา ขายไป 110% ของราคาทน
ปาขายเสอใหพอคาคนกลางราคาตวละ 100110 × 80 = 88 บาท
จะไดวา ปาขายเสอใหพอคาคนกลางราคาตวละ 88 บาท
ครงท 2 พอคาคนกลางขายตอไดก�าไร 25% แสดงวา ขายไป 125% ของราคาทน
พอคาคนกลางขายตอเสอไปราคาตวละ 100125 × 88 = 110 บาท
ดงนน พอคาคนกลางขายเสอไปตวละ 110 บาท
ตอบ ๑๑๐ บาท
จากโจทย มการขาย 2 ครง
ครงท 1 ปาขายไดก�าไร 10%
ครงท 2 พอคาคนกลางขายตอไดก�าไร 25%
46 อตราสวน รอยละ
ตวอยางท 1ตวอยางท 32
พซอกตารมาราคา 4,500 บาท ขายตอใหเพอนขาดทน 10% เพอนน�ากตารไปขายตอได
ก�าไร 20% เพอนของพขายกตารไปในราคากบาท
วธท�า ครงท 1 พขายตอใหเพอนขาดทน 10% แสดงวา ขายไป 90% ของราคาทน
พขายกตารใหเพอนไปในราคา 10090 × 4500 = 4050 บาท
ดงนน พขายกตารใหเพอนไปในราคา 4,050 บาท
ครงท 2 เพอนพน�ากตารไปขายตอไดก�าไร 20% แสดงวา ขายไป 120% ของราคาทน
เพอนของพขายกตารไปในราคา 100120 × 4050 = 4860 บาท
ดงนน เพอนของพขายกตารไปในราคา 4,860 บาท
ตอบ ๔,๘๖๐ บาท
ตวอยางท 1ตวอยางท 33
รานคาแหงหนงขายเสอสองตวไปในราคาตวละ 300 บาท ซงเสอตวแรกไดก�าไร 20%
สวนเสอตวทสองขาดทน 20% ถาขายเสอทงสองตวแลวรานคาจะไดก�าไรหรอขาดทนเทาใด
วธท�า เสอตวแรก ไดก�าไร 20% แสดงวา ถาเสอราคา 100 บาท ขายไป 100 + 20 = 120 บาท ขายเสอไปในราคา 120 บาท จากราคาทน 100 บาท
ขายเสอไปในราคา 300 บาท จากราคาทน 300 × 120100 = 250 บาท
จะได ขายเสอตวแรกไดก�าไร 300 - 250 = 50 บาท
เสอตวทสอง ขาดทน 20% แสดงวา ถาเสอราคา 100 บาท ขายไป 100 - 20 = 80 บาท ขายเสอไปในราคา 80 บาท จากราคาทน 100 บาท
ขายเสอไปในราคา 300 บาท จากราคาทน 300 × 80100 = 375 บาท
จะได ขายเสอตวทสองขาดทน 375 - 300 = 75 บาท เนองจาก ขาดทนมากกวาไดก�าไร ดงนน รานคาจะขาดทน 75 - 50 = 25 บาท
ตอบ ขาดทน ๒๕ บาท
47อตราสวน รอยละ
ออมเปรยบเทยบราคาเสอในรานคาตาง ๆ โดยรานคาแตละรานจะตงอยตามปายรถเมลซงมอยทงหมด 4 ปาย โดยแตละรานจะจดสวนลดใหในราคาทแตกตางกนดงน รานท 1 ตดปายขายเสอไวตวละ 250 บาท แตจดลดราคา 20% รานท 2 ตดปายขายเสอไวตวละ 400 บาท แตจดโปรโมชนซอ 1 แถม 1 รานท 3 ตดปายขายเสอไวตวละ 350 บาท แตจดลดราคา 50% รานท 4 ขายเสอ 1 โหลในราคา 1,800 บาทถาออมตองการซอเสอทงหมด 24 ตว ออมจะเลอกซอเสอในรานคาใดจงจะไดเสอในราคาทถกทสด
1
2
3
4
1. มาลซอคอมพวเตอรมาราคา 21,000 บาท ขายตอใหเพอนขาดทนไป 30% มาลขาย
คอมพวเตอรไปในราคากบาท
2. ใบหมอนขายกลองถายรปไปในราคา 14,500 บาท ไดก�าไร 25% ใบหมอนซอกลองถายรป
มาในราคากบาท
3. รานคาแหงหนงตดราคาขายเสอไว 300 บาท ในวนปใหมรานคาแหงนตดปายลดราคาเสอไว
40% รานคาแหงนขายเสอไปในราคากบาท
4. รานคาตดราคาขายพดลมไว 650 บาท ขายไป 585 บาท รานคาลดราคาพดลมกเปอรเซนต
5. ปดซอดนสอมาราคา 450 บาท ขายตอใหแปงขาดทน 10% แปงน�าไปขายตอใหปองไดก�าไร
20% ปองซอดนสอไปในราคากบาท
ตวอยางท 1นองลองท�า
MATH PUZZLE
48 อตราสวน รอยละ
1. (*) แมซอตเสอผามาราคา 16,000 บาท ขายตอรานคาขาดทนไป 70% แมขาย
ตเสอผาไปในราคากบาท
2. (*) น�าขงซอโทรศพทมาในราคา 20,000 บาท แลวขายตอไปในราคา 16,000 บาท
น�าขงขายโทรศพทไปขาดทนรอยละเทาใด
3. (*) รานคาตดปายขายชดนกเรยนราคา 420 บาท ในวนเปดเทอมรานคาลดราคาชด
นกเรยนให 20% รานคาจะขายชดนกเรยนไปในราคากบาท
4. (*) นฤมลขายหนงสอไปในราคา 260 บาท ไดก�าไรรอยละ 10 นฤมลซอหนงสอมาใน
ราคากบาท
5. (**) นดาซอรถยนตมาในราคา 620,000 บาท น�าไปขายตอใหรานรบซอรถยนตมอสอง
ขาดทน 40% จากนนรานรบซอรถยนตมอสองน�าไปขายตอไดก�าไร 30% รานรบซอ
รถยนตมอสองขายรถยนตคนนไปในราคากบาท
6. (***) สายฟาตองการซอโทรศพทมอถอยหอหนง และเมอไปส�ารวจราคาทหางสรรพสนคา
พบวาม 3 รานทขายราคาแตกตางกน ดงน
รานท 1 ตดราคาขายไว 25,500 บาท
รานท 2 ตดราคาขายไว 30,000 ลดราคา 20%
รานท 3 ตดราคาขายไว 32,000 ลดราคา 30%
ถานกเรยนเปนสายฟา นกเรยนจะเลอกซอจากรานไหนจงจะไดราคาถกทสด
แบบฝกทกษะ 4
อตราสวนทองค�า (Golden ratio) หวใจหลกของการออกแบบ
อตราสวนทองค�ามทมาจากทฤษฎทางคณตศาสตร โดยเปนวธการค�านวณเพอหา
สดสวนทงดงามทสดในโลก โดยพยายามใชตวเลขมาอธบายความงามของสงตาง ๆ ในธรรมชาต
ตวอยางของอตราสวนทองค�า เชน รปสเหลยมผนผาทองค�าทมอตราสวนดานยาว
ตอดานสนเทากบอตราสวนทองค�าซงมคาประมาณ 1.618 : 1 ความพเศษของรปสเหลยม
ผนผาทองค�ากคอ เมอแบงรปสเหลยมผนผาทองค�าออกเปนสองสวน สวนแรกเปน
รปสเหลยมจตรส และสวนทสองเปนรปสเหลยมผนผา กจะพบวาสเหลยมผนผาอนเลกทเกด
ขนมาใหมกยงคงเปนสเหลยมผนผาทองค�าอยเชนเดยวกน และเมอแบงรปสเหลยมผนผานน
อก กจะเกดรปสเหลยมจตรสและรปสเหลยมผนผาทองค�าขนมาใหมดวยวธการเดยวกนอก
และจะมขนาดเลกลงไปเรอย ๆ ซ�าไปซ�ามาไมรจบ
คณตศาสตร รอบตว
แหลงทมา : https://www.dailynews.co.th/article/281354 (สบคนเมอ 20 กมภาพนธ 2563)
ทบทวนตวเอง
1) อตราสวนปากกาตอดนสอเปน 2 : 3 หรอ 23
2) 3 : 6 = 3 × 2 : 6 × 2 = 6 : 12
3) 2 : 8 = 82 = 8 2
2 2'' = 4
1
4) รอยละ 15 เทากบ 5 : 20
5) รอยละ 10 ของ 20 เทากบ 2
6) 4 คดเปน 5% ของ 40
7) รานคาซอเสอมาตวละ 500 บาท ขายไดก�าไร 20% แสดงวารานคาขายเสอไป
ในราคา 600 บาท
8) ขายกระโปรงในราคา 180 บาท ขาดทน 10 % แสดงวาซอกระโปรงมา
ในราคา 220 บาท
9) แอนซอสมดมาในราคา 40 บาท ขายตอไปในราคา 30 บาท แสดงวาแอนขายสมด
ขาดทนไปรอยละ 25
10) เหมยวซอโทรศพทมาในราคา 12,000 บาท ขายตอใหรานคาขาดทน 40%
รานคาขายตอไดก�าไร 40% รานคาขายโทรศพทไปในราคา 12,000 บาท
จงพจารณาแตละขอตอไปน แลวตอบวา “ถกตอง” หรอ “ไมถกตอง”
51อตราสวน รอยละ
กตกา : ผซอ
1. ผซอจะไดรบเงนสมมตกลมละ 1,000 บาท
2. เลอกรานคาทจะซอ โดยสามารถเลอกจากโปรโมชนของรานคาทนาสนใจ
โดย สามารถตอรองหรอเสนอราคาตอรานคาได
โดยเมอจบเกมผซอคนใดทสามารถซอสนคาไดมากทสดจะเปนผชนะ
SupermarketPromotion
ใหนกเรยนจบกลม กลมละ 3-4 คน และแบงกลมเปนรานคากบผซอ
กตกา : รานคา
1. เลอกสนคาทจะขาย เชน เสอผา ขนม เครองเขยน เปนตน โดยทกกลมจะตอง
ขายสนคาชนดเดยวกน
2. ก�าหนดราคาตงตนของสนคาทจะขาย
3. คดราคาโปรโมชนทจะดงดดผซอ
โดยเมอจบเกมรานคาใดทสามารถขายไดเงนมากกวาจะเปนผชนะ
กจกรรมทายหนวยการเรยนร
52 อตราสวน รอยละ
จงเลอกค�าตอบทถกตอง
1. ขอใดเปนอตราสวนทเทากบ 5 : 4
ก. 15 : 9
ข. 15 : 12
ค. 10 : 9
ง. 10 : 12
2. ขอใดกลาวไมถกตอง
ก. 4 : 6 = 32
ข. 54 = 8 : 10
ค. 2 : 3 = 9 : 6
ง. 9 : 7 = 27 : 21
3. ขอใดเปนอตราสวนทเทากนทกจ�านวน
ก. 2 : 3, 4 : 6, 12 : 20
ข. 3 : 6, 1 : 3, 6 : 12
ค. 7 : 8, 5 : 6, 10 : 12
ง. 4 : 2, 2 : 1, 12 : 6
4. รานคาแหงหนงขายดนสอ 6 แทงในราคา 72 บาท ออมตองการซอดนสอ 3 แทง
ออมตองจายเงนเทาใด
ก. 12 บาท
ข. 24 บาท
ค. 36 บาท
ง. 72 บาท
แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร
53อตราสวน รอยละ
5. 20 เปนรอยละเทาใดของ 80
ก. รอยละ 10
ข. รอยละ 20
ค. รอยละ 25
ง. รอยละ 30
6. 35% ของ 1,200 มคาเทาใด
ก. 420
ข. 780
ค. 950
ง. 1,050
7. รอยละ 75 คดเปนอตราสวนเทาใด
ก. 100 : 25
ข. 25 : 100
ค. 15 : 25
ง. 3 : 4
8. รานคาแหงหนงขายสมดหนงโหลในราคา 360 บาท ไดก�าไร 20% รานคาแหงน
ซอสมดโหลนมาในราคากบาท
ก. 288 บาท
ข. 300 บาท
ค. 432 บาท
ง. 450 บาท
54 อตราสวน รอยละ
ค�าถามประลองยทธ
1. หอสมดแหงหนงมหนงสอทงหมด 185,000 เลม มหนงสอคณตศาสตรรอยละ 20
ของหนงสอทงหมด และมหนงสออานนอกเวลารอยละ 25 ของหนงสอทงหมด
หนงสอคณตศาสตรมจ�านวนนอยกวาหนงสออานนอกเวลากเลม
2. รานคาตดราคาขายตเสอผาไว 3,500 บาท ลดราคา 25% และตดราคาขายโตะไว
1,200 บาท ลดราคา 5% รานคาจะขายตเสอผาและโตะราคาตางกนกบาท
3. ชาวนาขายขาวเปลอกเกวยนละ 6,400 บาท ขาดทน 20% ถาชาวนาตองการ
ก�าไร 10% ตองขายขาวเปลอกเกวยนละกบาท
จงตอบค�าถามตอไปน
9. พอซอทดนมาในราคา 520,000 บาท ขายตอใหนายหนาไดก�าไร 20% นายหนา
น�าทดนไปขายตอใหลกคาไดก�าไร 30% ลกคาซอทดนไปในราคากบาท
ก. 540,800 บาท
ข. 624,000 บาท
ค. 676,000 บาท
ง. 811,200 บาท
10. รานคาตดปายขายตเยนในราคา 8,500 บาท ถาแมซอตเยนเครองนโดยใชสวนลด
บตรเครดต 10% แลวน�าไปขายตอใหนาไดก�าไร 20% นาซอตเยนเครองนมาใน
ราคากบาท
ก. 7,650 บาท
ข. 9,180 บาท
ค. 9,350 บาท
ง. 10,200 บาท