การใชแรผลตแบตเตอรส�าหรบเครองใชไฟฟา

ชนดพกพา

การพฒนาทยงยนกบอตสาหกรรมเหมองแร

ตอนท 2 ผมสวนไดสวนเสยในอตสาหกรรมเหมองแร

ปท 7 ฉบบท 3 ประจำ�เดอนกรกฎ�คม - กนย�ยน 2552

เหมองแรสเขยว (Green Mining)

ทมา : มยร ปาลวงศ (2550).แร หน ดน ทราย. กรงเทพฯ : สำานกพฒนาและสงเสรมกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร.

ราชบณฑตยสถาน (2544) . พจนาน ก รมศพท ธ รณ ว ทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ:ราชบณฑตยสถาน.

อรกล โภคากรวจารณ (2543).แร. กรงเทพฯ : กองธรณวทยากรมทรพยากรธรณ.

ในชวงเดอนมถนายน 2552

ทผ านมา กพร. ได ต อนรบอธบด

ก ร ม อ ต ส า ห ก ร ร ม พ น ฐ า น แ ล ะ

การเหมองแร (อพร.) ทานใหม คอ

นายไพโรจน สญญะเดชากล ส�าหรบ

สารบญแรนาร - แอนไฮไดรต................................................................................................ 2ขมเหมองแหงวชาการ - การพฒนาทยงยนกบอตสาหกรรมเหมองแร................................. 3 ตอนท 2 : ผมสวนไดสวนเสยในอตสาหกรรมเหมองแร - กลเมดเกรดนารขอเทจจรงและหลกปฏบต.................................... 7 ในการท�าเหมองแร (ตอนจบ) - การใชแรผลตแบตเตอรส�าหรบเครองใชไฟฟา.............................. 9 ชนดพกพา ศพทเหมองแร - Float ore (สนแรลอย).......................................................................... 11เหมองแรรกษสงแวดลอม - เหมองแรสเขยว (Green Mining)...................................................... 12สาระนาร - ประสบการณชาวเหมอง..................................................................... 14สสน กพร. ............................................................................................................ 15

2

ทานอธบดวฑรย สมะโชคด ไดยายไปด�ารงต�าแหนงอธบดกรมโรงงาน

อตสาหกรรม และถงแมวา อพร.ไพโรจน จะมเวลาในการท�างานไมมาก

นก เพราะทานจะเกษยณอายราชการในเดอนกนยายนน แตทาน อพร.

ไพโรจน กยงคงยนยนหนกแนนทจะชวยคด ชวยท�า พรอมรบฟงความ

คดเหนและใหค�าปรกษาตาง ๆ เพอใหเกดประโยชนสงสดแกชาว กพร.

ผประกอบการ และประเทศชาต

ส�าหรบ จลสาร กพร. ประจ�าเดอนกรกฎาคม-กนยายน 2552

ฉบบนกยงคงความหนกแนนในเนอหาวชาการทงดานอตสาหกรรม

เหมองแร อตสาหกรรมพนฐาน และโลจสตกสอตสาหกรรม เชนเดม

โดยฉบบนทานสมาชกจะไดพบกบบทความทนาสนใจ เชน การพฒนาท

ยงยนกบอตสาหกรรมเหมองแร ตอน ผมสวนไดสวนเสยในอตสาหกรรม

เหมองแร กลเมดเกรดนารขอเทจจรงและหลกปฏบตในการท�าเหมอง

แร (ตอนจบ) การใชแรผลตแบตเตอรส�าหรบเครองใชไฟฟาชนด

พกพา และเหมองแรสเขยว (Green Mining) ซงถอเปนนโยบายส�าคญ

ของ กพร. ในขณะน เปนตน

และทายน ขอย�าอกครงวา จลสาร กพร. ก�าลงเปดรบบทความ

เนอหาสาระด ๆ ทจะเปนประโยชนตอการพฒนาดานอตสาหกรรม

เหมองแร อตสาหกรรมพนฐาน และโลจสตกสอตสาหกรรม เพอน�าเสนอ

ใหแกสมาชกทกทานไดรบทราบและเรยนรรวมกน ทานใดสนใจรวม

ถายทอดองคความร และประสบการณ สามารถสงบทความไดท

กองบรรณาธการจลสาร กพร. ท pr@dpim.go.th

แอนไฮไดรต (Anhydrite) เปนแรแคลเซยมซลเฟตซงไมม

โมเลกลของน�ำในโครงสรำงผลก ซงแตกตำงกบแคลเซยมซลเฟต

ชนดอน เชน ยปซม ทมน�ำรวมอยดวย ชอแอนไฮไดรต จงมำจำก

ภำษำกรก หมำยถง ไมมน�ำ (without water) กำรก�ำเนดคลำยคลง

กบยปซมและเกดรวมกบยปซม เกดเปนมวลหนำในแหลงหนเกลอ

ระเหย (Evaporite) พบเปนชนแทรกอยกบชนเกลอในหนทปกคลม

โดมหนเกลอ (Salt domes) และในหนปน บำงครงอำจพบในรพรน

ของหนบะซอลต มลกษณะเปนเสยนหรอเปนมวลเมลด เมอแตก

มลกษณะคลำยกลองสเหลยมผนผำ วำวคลำยแกวหรอคลำยมก

ทพนผวแนวแตกเรยบ ไมมสหรอสออกน�ำเงน มวง อำจมสขำวอมชมพ

น�ำตำล หรอแดง

สตรเคม : CaSO4

ประโยชน : ใชในงำนวสดรองพนทำง พนทำง วสดเพอใช

เตมเตมในอโมงคเพอกำรค�ำยนหรอเขอนกนน�ำ

ทตองกำรกำรกอตวเรมตนรวดเรว เพอปองกน

น�ำทวมและสำมำรถรอออกไดงำย ใชท�ำกรด

ก�ำมะถน แอมโมเนยมซลเฟต และปลำสเตอร ใช

หลงกำรฉำบผวซเมนต และใชแกะสลกรปตำง ๆ

แหลง : ในประเทศไทยพบแอนไฮไดรต เกดร วมกบ

ยปซมบรเวณอ�ำเภอบำนนำสำร อ�ำเภอเวยงสระ

อ�ำเภอกำญจนดษฐ จงหวดสรำษฎรธำน อ�ำเภอ

ทงใหญ อ�ำเภอฉวำง จงหวดนครศรธรรมรำช

อ�ำเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค และอ�ำเภอ

ดงเจรญ จงหวดพจตร

จลสาร กพร. www.dpim.go.th

แอนไฮไดรต (Anhydrite)

จลสาร กพร. www.dpim.go.th

การพฒนาทยงยนกบ

3

อตสาหกรรมเหมองแร(Sustainable Development in Mining Industry)

กฤตยาศกดอมรสงวน

สำานกเหมองแรและสมปทาน

ตอนท 2

ผมสวนไดสวนเสย

ในอตสาหกรรมเหมองแร

บทน�าในปจจบน แนวคดกำรพฒนำทยงยนไดถกใชเปนหลกในกำรพฒนำอยำงแพรหลำยในสำขำตำง ๆ

เพอสรำงควำมสมดลในเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทมควำมเชอมโยงกนอย และกำรเปลยนแปลง

ปรบปรงดำนใดดำนหนงมกสงผลกระทบตอดำนอนไมมำกกนอย ตวแปรส�ำคญทสรำงควำมเปลยนแปลง

แกระบบคอมนษย ซงเปนผขบเคลอนกจกรรมทำงสงคม อยำงไรกตำม บทบำทและควำมตองกำร

แตกตำงกนยอมน�ำมำซงกำรตดสนใจทตำงกนและกลำยเปนควำมขดแยง ซงเปนอปสรรคส�ำคญในกำร

พฒนำอตสำหกรรมเหมองแรเปนอตสำหกรรมหนงซงเผชญปญหำจำกควำมขดแยง ดงนน กำรเขำใจ

ถงควำมตองกำรและจดยนของผมสวนไดสวนเสยจงเปนสวนส�ำคญในกำรลดควำมขดแยงและท�ำให

กำรพฒนำอตสำหกรรมเหมองแรเปนทยอมรบ

บทควำมนมวตถประสงคเพอวเครำะหผมสวนไดสวนเสยในกำรประกอบกำรเหมองแร ซงจะชวย

สรำงควำมเขำใจในควำมตองกำรของแตละกลมและเปนพนฐำนในกำรตดสนใจด�ำเนนกำรขององคกร

ทเกยวของตอไปในอนำคต

ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder)ผมสวนไดสวนเสย คอ บคคลหรอกลมคนทอำจสรำงหรอไดรบผลกระทบในกำรด�ำเนนกำรใด ๆ

และกำรบรรลวตถประสงคของกำรด�ำเนนกำรนน จำกนยำมดงกลำวจะสำมำรถแบงกลมผมสวนได

สวนเสยในกำรประกอบกจกำรเหมองแรไดเปน 6 กลม คอ 1. นกกำรเมอง 2. องคกรรฐ 3. กลมผลประโยชน

4. ภำคธรกจ 5. กลมประชำสงคม และ 6. ชมชนทองถน

1. นกการเมอง (Politician)

ศ. ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด ไดกลำวถงคณลกษณะของนกกำรเมองทสรำงสรรคไว 2 ขอ

คอ กำรเปนผ น�ำเสนอขอมลขำวสำรทเปนจรง และกำรมเปำหมำยหลกเพอพฒนำประเทศชำต1

คณลกษณะดงกลำวจงจดเปนผลประโยชน (Interests) ทนกกำรเมองควรตองกำร อยำงไรกตำม

ผลประโยชนอนทอำจอยภำยใตควำมสนใจของนกกำรเมอง เชน ผลประโยชนของกลมหรอบคคล

กำรรกษำฐำนคะแนนเสยง เปนตน

กจกำรเหมองแรมควำมเกยวของโดยตรงกบผลประโยชนของนกกำรเมอง ทงกำรพฒนำประเทศ

ผำนกำรลงทน กำรกระจำยรำยไดสชมชน และกำรพฒนำสำธำรณปโภคพนฐำนจำกกำรท�ำเหมองแร

ในขณะเดยวกน ผลกระทบสงแวดลอมทเปนอปสรรคในกำรพฒนำ เนองจำกอำจสงผลใหคณภำพชวต

1 http://kriengsak.com/index.php?components=content&id_content_category_main=23&id_content_topic_main=51&id_content_management_main=1035, 23-06-2009

จลสาร กพร. www.dpim.go.th4

ชมชนลดลง ทงยงอำจลดคะแนนนยมในกำรเลอกตง ดงนน กำรใชอ�ำนำจทำงกำรเมอง

ในกำรวำงนโยบำยและกำรอนญำตตำง ๆ ผำนกลไกภำครฐ อ�ำนำจในกำรเขำถงขอมล

และกำรใชอทธพลทองถน จงเปนเครองมอหลกของนกกำรเมองในกำรบรรลซงประโยชนตอ

ประเทศ ทงยงเปนชองทำงแสวงหำประโยชนแกบคคลหรอกลมไดเชนกน

2. องคกรรฐ (Governmental agencies)

โดยทวไป องคกรรฐยอมถอประโยชนสำธำรณะ (Public interests) เปนหลก

ในขณะเดยวกนอำจมผลประโยชนรอง เชน ควำมอยรอดและกำรไดรบควำมยอมรบ

ขององคกร ผลประโยชนเหลำนจะน�ำไปสเงอนไขและกำรตดสนใจทแตกตำงกน โดยอำศย

เครองมอเชงนโยบำยน�ำพำใหองคกรบรรลเปำหมำย ทงอ�ำนำจทำงกฎหมำย อ�ำนำจทำง

กำรเงน และอ�ำนำจทำงขอมล ซงหมำยรวมทงขอมลและองคควำมรตำง ๆ

ในกำรท�ำเหมองแร องคกรรฐทเกยวของประกอบดวยหลำยภำคสวน แตเนองจำก

บทบำทควำมรบผดชอบทตำงกน แตละองคกรจงถอประโยชนมวลชนเฉพำะดำน องคกรรฐ

ทเปนผมสวนไดสวนเสยหลก ไดแก กระทรวงอตสำหกรรมและกระทรวงทรพยำกรธรรมชำต

และสงแวดลอม

- กระทรวงอตสำหกรรมเนนประโยชนในเชงเศรษฐกจ จงมแนวโนมสงเสรม

กำรลงทน กำรใชและเพมมลคำทรพยำกรในประเทศ รวมถงกำรกระจำยรำยไดและ

ควำมเจรญสทองถน โดยอำศยมำตรกำรสงเสรมและใหควำมชวยเหลอ ในขณะเดยวกนใช

เงอนไขทำงกฎหมำยควบคมกำรประกอบกำร

- กระทรวงทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมซงเนนกำรอนรกษและรกษำ

คณภำพสงแวดลอม ใหควำมส�ำคญกบกำรควบคมผลกระทบจำกกำรท�ำเหมองแรโดยอำศย

กฎหมำย นโยบำย และกำรมสวนรวมของชมชน

สวนองคกรอนทอำจมบทบำทในกำรท�ำเหมองแร เชน กระทรวงพำณชย

ซงเนนกำรสรำงรำยไดใหประเทศ กระทรวงเกษตรและสหกรณทตองกำรดแลเกษตรกร

ใหมควำมสข โดยกำรจดสรรพนททำงกำรเกษตรและพฒนำระบบชลประทำน กระทรวง

แรงงำนทใหควำมส�ำคญกบควำมมนคงและคณภำพชวตของแรงงำน กระทรวงสำธำรณสข

ทตองกำรใหประชำชนมสขภำพด และกระทรวงวฒนธรรมทตองกำรอนรกษสภำพวถชวต

และวฒนธรรมดงเดม รวมถงโบรำณสถำนและโบรำณวตถของไทย เปนตน

แมจะถอประโยชนสำธำรณะเชนเดยวกน แตบทบำทและผลประโยชนเฉพำะ

ดำนทตำงกน ท�ำใหควำมตองกำรไมตรงกนและเกดกำรขดผลประโยชนระหวำงองคกรขน

บอยครง นอกจำกน กำรทอ�ำนำจของรฐอยภำยใตควำมควบคมของนกกำรเมองและขำรำชกำร

จงอำจถกบดเบอนไปใชเพอประโยชนแอบแฝงอน และขดขวำงกำรไดมำซงประโยชน

สำธำรณะทแทจรง

เหมองแรไทย เปนตน และสหภำพแรงงำนทตองกำร

สรำงควำมเปนธรรมในกำรจำงงำนและมสวนรวมในกำร

ตดสนใจขององคกร

แนนอนวำ แตละกลมยอมถอผลประโยชนท

ตำงกน ดงนนจงเกดกำรสรำงอทธพลตอกำรตดสนใจ

ของผมสวนไดสวนเสยอน ทงโดยกำรบบบงคบโดยตรง

และโดยออม2 เพอใหกลมบรรลซงผลประโยชนทตองกำร

ตวอยำงทพบเหนไดในกำรท�ำเหมองแร เชน กำรยน

เงอนไขของสมำคมผประกอบกำรแกภำครฐ กำรรวมมอ

ในกำรก�ำหนดมำตรฐำนทำงวศวกรรมระหวำงสมำคม

วชำชพและภำครฐ เปนตน

4. ภาคธรกจ (Business sector)

ภำคธรกจประกอบดวยองคกรธรกจตำง ๆ

ทด�ำเนนกจกรรมเกยวกบกำรผลต กำรจ�ำหนำย กำร

แลกเปลยนสนคำและบรกำร องคกรธรกจหลกท

เกยวของกบกำรท�ำเหมองแร ไดแก ผผลตแร ผใชแร

และ Suppliers ตำง ๆ ในทำงทฤษฎ3 เชอวำองคกร

ธรกจมเปำหมำยเพอแสวงหำก�ำไรสงสด ทงก�ำไรในระยะ

สนและก�ำไรในระยะยำว4 อยำงไรกตำม บำงทฤษฎกลบ

เหนวำผลก�ำไรเปนเพยงเปำหมำยระยะสนขององคกร

ในขณะทเปำหมำยระยะยำวคอคณคำ (Value)

3. กลมผลประโยชน (Interest groups)

กลมผลประโยชนคอกลมหรอองคกรทรวมตว

กนเพอปกปองผลประโยชนของกลม กลมผลประโยชนท

เกยวของในกำรท�ำเหมองแร เชน กลมอนรกษสงแวดลอม

ซงตองกำรปกปองทรพยำกรของสวนรวม จนบำงครง

มองขำมควำมจ�ำเปนทำงเศรษฐกจ สมำคมผประกอบ

กำรซงตองกำรปกปองผลประโยชนของกล ม เชน

สภำกำรเหมองแร สมำคมผประกอบกำร สภำหอกำรคำ

เปนตน กลมวชำชพทตองกำรควบคมกำรปฏบตงำน

ใหไดมำตรฐำนวชำชพ เชน สภำวศวกร สมำคมวศวกร

2 http://e-book.ram.edu/e-book/p/PS215/ps215-15.pdf, 23-06-20093 Theory of the Firm4 http://www.econ.neu.ac.th/web/chapter/lession01/detail09.html, 23-06-2009

จลสาร กพร. www.dpim.go.th 5

แมวำสมมตฐำนในทำงทฤษฎจะตำงกน แตขอเทจจรงทปฏเสธไมไดอยำงหนงคอควำมอยรอดขององคกรธรกจเปนสงส�ำคญ ดงนน องคควำมรซงเปนอ�ำนำจทำงขอมล และทรพยสนซงเปนอ�ำนำจในเชงเศรษฐศำสตร จงเปนเครองมอส�ำคญขององคกรธรกจใชสรำงผลก�ำไรเพอควำมอยรอดขององคกร เนองจำกปจจยทงสอง สงผลตอควำมสำมำรถในกำรแขงขนขององคกร ทงยงสงผลกระทบตอกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมในระดบทองถนและระดบประเทศ

5. กลมประชาสงคม (Civil society) ประชำสงคมเปนกำรรวมกล มทเปนไปโดยควำมสมครใจและเปนไป

เพอประโยชนสำธำรณะในระยะยำว โดยอำศยมวลชนเปนเครองมอในกำรตอรอง ตวอยำงกลมประชำสงคมทเกยวของกบกำรท�ำเหมองแร เชน องคกรอสระ (Non-

governmental Organizations) องคกรทองถน และเครอขำยอำสำสมครตำง ๆ

การท�าเหมองแรและผมสวนไดสวนเสยดงทไดกลำวไวในบทควำมฉบบทแลววำกำรท�ำเหมองแร

สงผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ผลกระทบ

เหลำนมควำมเชอมโยงกบควำมเปลยนแปลงในผลประโยชน

ทผมสวนไดสวนเสยจะไดรบ

เมอมองในเชงเศรษฐกจและสงคม กำรลงทนท�ำเหมอง

แรในพนทหนงยอมสงผลใหเกดกจกรรมทำงเศรษฐกจและ

ควำมเปลยนแปลงทำงสงคมในพนทนน ๆ ชมชนมรำยไดทงจำก

กำรจำงงำนระบบเศรษฐกจทองถนและเงนคำภำคหลวงแร

ทภำครฐจดสรรใหแกทองถน ลดอตรำกำรยำยถนเขำสเมอง

นอกจำกน ชมชนสำมำรถเขำถงสำธำรณปโภคพนฐำนท

มคณภำพยงขน เนองจำกกำรท�ำเหมองแรตองมเสนทำง

คมนำคมเพอขนสงแรและตดตอสอสำร มกำรจดหำไฟฟำ น�ำ

ประปำ รวมถงสถำนศกษำ สถำนพยำบำลส�ำหรบชมชนใน

กรณพนทกนดำร หรอกำรใหควำมชวยเหลอชมชนใกลเคยง

ในดำนตำง ๆ ในขณะทองคกรธรกจสำมำรถท�ำก�ำไรและ

ผลตแรซงเปนวตถดบใหเพยงพอตอควำมตองกำรของผใชแร

ในภำคอตสำหกรรม ซงกำรใชแรในประเทศมกมตนทนต�ำกวำ

แรน�ำเขำ สรำงควำมสำมำรถในกำรแขงขนและผลก�ำไรท

สงขนแกผผลต-ใชแร องคกรรฐทมงเนนกำรพฒนำยอมบรรล

เปำหมำยดำนเศรษฐกจ และเมอเศรษฐกจมควำมกำวหนำ

ประชำชนมควำมสข นกกำรเมองสำมำรถบรรลซงเปำหมำย

และสำมำรถรกษำสถำนภำพทำงกำรเมองได

อยำงไรกตำม ผลกระทบตอสงแวดลอมทเกดขน สงผล

ตอคณภำพชวตของชมชนทองถน ทงผลกระทบทำงกำยภำพ

เชน คณภำพอำกำศ น�ำ ดนทเสอมลง และผลกระทบตอ

สภำพสงคม เนองจำกกำรเปลยนแปลงในเชงกำรใชพนท กำร

ประกอบอำชพ วฒนธรรม กำรยำยถนของแรงงำน รวมถง

คณคำทำงจตใจทสญเสยทรพยำกรทมแตเดมไป แนนอนวำ

ผลกระทบทเกดขนยอมไมเปนทตองกำรของทกฝำย ชมชน

ไมมควำมสข และอำจเกดเปนควำมขดแยงกบผประกอบ

กำร อำจท�ำใหกำรประกอบกำรมอปสรรคตดขด ผผลตแรไม

สำมำรถท�ำก�ำไรและสนองตอควำมตองกำรของผใชแรไดตำม

เปำหมำย ผใชแรยอมเกดปญหำควำมมนคงทำงวตถดบและ

อำจตองหำแหลงวตถดบทำงเลอกจำกกำรน�ำเขำ องคกรรฐ

ทมงเนนกำรพฒนำไมบรรลเปำหมำย เนองจำกไมสำมำรถ

ท�ำใหเกดกำรพฒนำไดเตมก�ำลง ทงยงสญเสยทรพยำกรและ

โอกำสทำงเศรษฐกจ เชนเดยวกนองคกรรฐทมงเนนปกปอง

สงแวดลอมกไมบรรลเปำหมำย และพยำยำมสรำงมำตรกำร

และเงอนไขในกำรปองกนผลกระทบสงแวดลอมเพมเตม

สงผลตอโอกำสทำงกำรลงทนและศกยภำพในกำรแขงขน

ทลดลงขององคกรธรกจจำกควำมเชอมโยงระหวำงผลประโยชนและผลกระทบ

จำกกำรท�ำเหมองแร จะเหนไดวำแตละฝำยมจดยนทชดเจน แตกำรยดจดยนสดขวยอมสรำงควำมขดแยงและเปนอปสรรค

6. ชมชนทองถน (Local community)

ชมชนทองถนเปนผไดรบผลกระทบโดยตรงจำกกำรท�ำเหมองแร ทงใน

แงบวกและแงลบ เชน กำรพฒนำสำธำรณปโภคและกำรจำงงำนทองถน อนเปน

ผลจำกกำรลงทนท�ำเหมองแร และผลกระทบสงแวดลอม ไมวำจะเปนคณภำพดน

น�ำ อำกำศ เสยง ทอำจลดลง แตผลประโยชนทชมชนทองถนตองกำรยอมเปนเฉพำะ

ผลกระทบในเชงบวก ในกำรน กฎหมำยไดใหอ�ำนำจชมชนทองถนผำนทำงกำรม

สวนรวมในกำรตดสนใจ รวมถงกำรสรำงชองทำงสอสำรปญหำกบภำครฐ ซง

กระบวนกำรดงกลำวนบเปนเครองมอส�ำคญในกำรสรำงควำมมนใจวำชมชนมอ�ำนำจ

ในกำรตอรองกบผมสวนไดสวนเสยอน

รปท 1 แสดงผมสวนไดสวนเสยหลกในการทำาเหมองแรการเชอมโยงตดตอระหวางกน

และทรพยากรทถอครองโดยแตละกลม

องคกรรฐ-สงแวดลอม

องคกรธรกจ-ผใชแร

องคกรธรกจ-ผผลตแร

ชมชนทองถน

นกการเมอง

องคกรอนองคกรรฐ-เศรษฐกจ

อทธพลกลม

ขอมล-นโยบาย

การมสวนรวม-นโยบายอทธพลกลม

ขอมล-อทธพลกลม

อทธพลกลม

ขอมล-นโยบาย

นโยบายอำานาจการเมอง

อทธพลกลมอทธพลทองถน

นโยบายอำานาจการเมอง

ทรพยสน-ขอมล

อทธพลกลม-การมสวนรวม

นโยบาย-ขอมล

การประสานความรวมมอ

ประโยชนสาธารณะผลกำาไรและคณคา นโยบ

ายทร

พยสน

-ขอ

มล

จลสาร กพร. www.dpim.go.th6

ตอกำรพฒนำประเทศ กำรเปลยนแปลงจดยนไปสจดสมดลทแตละฝำย ไดประโยชนขนอยกบกำรวำงนโยบำยทชดเจนและเปนธรรมแกทกฝำย กำรใหขอมลทครอบคลมและชดเจน และกำรประสำนควำมรวมมอระหวำงบคคลหรอองคกรทเกยวของทกฝำย จะน�ำมำซงควำมเขำใจและสรำงกำรพฒนำใหไปในทศทำงเดยวกน

ความเชอมโยงระหวางผมสวนไดสวนเสยในบรบทปจจบน1. องคกรรฐ-องคกรรฐ ในปจจบน กำรประสำนงำนระหวำงองคกรรฐทเกยวของกบ

กำรท�ำเหมองแรมกเปนกำรประสำนงำนเพอกำรปฏบตงำนตำมภำรกจประจ�ำ เชน งำนภำยใตกรอบกฎหมำยในกระบวนกำรอนญำตและกำรก�ำกบดแล หรองำนดำนสนบสนนกำรลงทน แตในดำนวชำกำรและนโยบำยจดวำมกำรประสำนงำนต�ำ ท�ำใหเกดควำมขดแยงและขำดควำมเปน บรณำกำรในเชงนโยบำย ซงเปนอปสรรคตอกำรปฏบตงำนและกำรพฒนำประเทศ ตวอยำงควำมขดแยงทเหนไดชด เชน นโยบำยทเกยวของกบกำรใชพนท กำรขยำยตวของชมชน กำรก�ำหนดเขตอนรกษตำง ๆ รวมถง กำรจดสรรพนท โดยไม ค�ำนงถงล�ำดบควำมส�ำคญและกำรพฒนำ ในระยะยำวไดกลำยมำเปนขอจ�ำกดในกำรพฒนำแหลงทรพยำกรแร ทงกระบวนกำรอนญำตทซบซอนและกนเวลำนำน กำรจดสรรพนทท ไมคมคำ กำรสญเสยโอกำส ฯลฯ

นอกเหนอจำกปญหำนโยบำยในภำพรวมแลว ในระดบทองถน เองกประสบปญหำเชนกน เนองจำกกำรถำยโอนอ�ำนำจใหทองถนท เพมขน ในขณะทนโยบำยไมชดเจน สงผลใหขำรำชกำรซงมผลประโยชนรองเปนควำมมนคงและคณภำพชวตของตน ไมสำมำรถปฏบตงำน โดยอำศยเพยงควำมตงใจด แตตององกระแสสงคม ซงเนนรกษำสงแวดลอมเพยงดำนเดยว ท�ำใหกำรท�ำเหมองแรถกละเลยในระดบนโยบำยทองถนดวยเชนกน

2. องคกรรฐ-นกการเมอง เมอพจำรณำควำมสมพนธระหวำงอ�ำนำจทำงกำรเมองและ

นโยบำยรฐ กำรท�ำเหมองแรในปจจบนยงเผชญปญหำกำรไมเหนควำมส�ำคญจำกนกกำรเมอง เนองจำกอตสำหกรรมแรมมลคำต�ำเมอเทยบกบอตสำหกรรมอน เชน อตสำหกรรมทองเทยวหรออตสำหกรรมเกษตร แตมควำมส�ำคญในแงควำมมนคงดำนวตถดบและควำมสำมำรถในกำรแขงขนของภำคอตสำหกรรม นกกำรเมองในระดบประเทศสวนใหญจงมองไมเหนควำมส�ำคญของอตสำหกรรมรำกฐำนและไมใหกำรสนบสนนเทำทควร ดงจะเหนไดวำประเทศไทยไมเคยมนโยบำยเพอกำรบรหำรจดกำรแรตงแตอดตจนถงปจจบน ในขณะทนกกำรเมองทองถนมองเหนประโยชน แตขำดอ�ำนำจตดสนใจในภำพรวม และในบำงครงอำศยอทธพลมงหำผลประโยชนสวนตนหรอกลม บนทอนศกยภำพในกำรพฒนำประเทศจำกทรพยำกร ทม อกทงกระแสสงคมทตนตวดำนสงแวดลอมอยำงมำกสงอทธพลตอแนวนโยบำยของนกกำรเมอง ท�ำใหนโยบำยเบยงเบนไปในเชงอนรกษและละเลยควำมส�ำคญของอตสำหกรรมแร ท�ำใหกำรพฒนำขำดควำมสมดลและเกดปญหำอปสรรคตำง ๆ ตำมมำ

3. องคกรรฐ-องคกรธรกจ เนองจำกกำรท�ำเหมองแรเกยวของกบกำรใชทรพยำกรของ

ประเทศและมผลกระทบตอสงแวดลอมสง ดงนน องคกรรฐจงตองควบคมผลกระทบดำนตำง ๆ จำกกำรประกอบกำรโดยกระบวนกำรอนญำต

และก�ำกบดแล ซงในทน ปญหำจำกกำรประสำนงำนในเชงนโยบำยระหวำงองคกรรฐท�ำใหเกดกำรเพมขนตอนและควำมลำชำ นอกจำกน ขนตอนและเงอนไขทเพมขนสรำงควำมยงยำกแกองคกรธรกจ ทงยงลดผลก�ำไรในระยะสน ดงนน องคกรธรกจซงไมใหควำมส�ำคญกบผลระยะยำวจงไมตองกำรใหควำมรวมมอปฏบตตำมหลกเกณฑ หรอปฏบตอยำงไมใสใจ สงผลใหเกดปญหำอนในระยะยำว กำรประสำนงำนทเปนไปในเชงควบคม ใชอ�ำนำจเพยงอยำงเดยวเชนในปจจบน นอกจำกจะมขอจ�ำกดในดำน กำรสอสำรและควำมรวมมอระหวำงสองฝำยแลว ยงอำจเพมชองวำงจำกกำรเลอกปฏบตดวย

4. องคกรธรกจ-องคกรธรกจ ในกำรท�ำเหมองแรมกำรประสำนเครอขำยระหวำงองคกรธรกจ

ทงโดยกำรประสำนตำมหวงโซอปทำนและกำรประสำนระหวำงผผลตแรดวยกนเองในรปแบบสมำคมผประกอบกำร อยำงไรกตำม เนองจำกองคกรธรกจในกำรท�ำเหมองแรสวนใหญเปนธรกจขนำดเลกและขนำดกลำงทมระบบกำรจดกำรไมเปนมำตรฐำน รปแบบกำรประสำนงำนตำมหวงโซอปทำนจงเปนกำรซอขำยสนคำและบรกำรระยะสน ไมมกำรพฒนำควำมรวมมอหรอกำรท�ำสญญำซอขำยในระยะยำว ท�ำใหกำรพฒนำในภำพรวมเปนไปอยำงเชองชำ องคกรขำดควำมสำมำรถในกำรแขงขน และกำรใชทรพยำกรไมมประสทธภำพเทำทควร นอกจำกน กำรรวมตวระหวำงกลมผผลตแรยงเปนเพยงกำรรวมกลมเพยงในนำม ไมมควำมรวมมอทชดเจน ทงกำรประสำนควำมรวมมอระหวำงองคกรขนำดใหญทมระบบกำรจดกำรทดกบองคกรขนำดเลกเพอกำรถำยทอดองคควำมรและเทคโนโลย และระหวำงองคกรขนำดเดยวกน ซงสวนหนงอำจเปนเพรำะผประกอบกำรมงเนนควำมอยรอดและผลประโยชนระยะสนขององคกร

5. องคกรรฐ-สงคม-องคกรธรกจ ในปจจบน กำรท�ำเหมองแรมภำพลกษณในเชงลบ จงไมไดรบ

กำรยอมรบจำกสงคม ทงชมชนทองถนและประชำสงคมนก เนองจำก ผลกระทบสงแวดลอมทสงผลตอคณภำพชวตและทรพยำกรทถกท�ำลำย สงผลใหองคกรรฐพยำยำมควบคมกำรด�ำเนนงำนขององคกรธรกจ โดยเนนกำรมสวนรวมของชมชนทองถน เพอสรำงกำรยอมรบและท�ำใหเกดกำรพฒนำเศรษฐกจควบคกบกำรปกปองสงแวดลอม ทงยงประสำนกบกลมผลประโยชนบำงกลม (เชนองคกรวชำชพ) เพอสงเสรมกำรพฒนำคณภำพกำรประกอบกำรอกทำงหนง องคกรธรกจซงอยภำยใตอ�ำนำจทำงกฎหมำย กำรตลำด และสงคมตองเผชญสภำวะกดดน เนองจำก ตองแสวงหำก�ำไรเพอควำมอยรอดและในขณะเดยวกนตองปฏบตตำมเงอนไขตำง ๆ จงตองมควำมจรงใจในกำรด�ำเนนกำรและกำรประสำนควำมรวมมอกบภำคสวนอน ทงนเพอสรำงศกยภำพกำรแขงขน อ�ำนำจในกำร ตอรอง และควำมยอมรบจำกสงคม

แมวำผมสวนไดสวนเสยในกำรท�ำเหมองแรจะมผลประโยชนและเปำหมำยทตำงกน กำรพฒนำทำงเศรษฐกจและสงคม โดยมกำรจดกำรผลกระทบตอสงแวดลอมอยำงมประสทธภำพยอมเปนไปได ภำยใตกำรสอสำรและกำรประสำนควำมรวมมอของทกฝำยอยำงจรงจงและจรงใจ เพอก�ำหนดนโยบำยทชดเจน สรำงควำมเขมแขงของเครอขำย และสรำงควำมยอมรบใหเกดขนในสงคม

ในฉบบหนำจะกลำวถงกำรด�ำเนนกำรในระดบระหวำงประเทศทเกยวของกบกำรพฒนำอตสำหกรรมเหมองแรทยงยนและผลกระทบจำกกำรด�ำเนนกำรดงกลำวตอกำรพฒนำของไทย

จลสาร กพร. www.dpim.go.th

ขอเทจจรงและหลกปฏบตในการทำาเหมองแร (ตอนจบ)

7

ก ล เ ม ด เ ก ร ด น า ร

ไพรตนเจรญกจ

การเจาะอโมงคดง (Shaft sinking) 1.14

อโมงคแนวราบ (Drifting) 0.82

อโมงคดงเจาะขน (Raising) 0.68

การระเบดตดเฉอนอยางเฉยบพลน (Slashing) 0.36

เหมองอโมงคชองถลม (Shrink stope) 0.23

เหมองอโมงคแบบขดและถม 0.23

(Over head cut and fill)

เหมองอโมงคขนาดใหญ 0.18

(Big-scale underground mining)

เหมองอโมงคถ�าถลม (Block cave) 0.05

เหมองเปดบนภเขา (Open cut) 0.41

เหมองเปดแบบบอเหมอง (Open pit) 0.27

เกรดนารขอเทจจรงและหลกปฏบตในการท�าเหมองแรทน�าเสนอน เปนการแปลและเรยบเรยงมาจากบางสวนของเอกสารทางวชาการ

เรองMiningRulesofThumbของMcIntoshEngineeringandpredecessorfirmsซงไดมการรวบรวมหลกการตางๆของผรใน

วงการเหมองแรมาเปนเวลามากกวา 30 ป โดยจลสาร กพร. ฉบบทแลว ไดมการน�าเสนอเกรดนารเกยวกบการส�ารวจแหลงแร การท�า

เหมองแรและสงแวดลอมและการเลอกวธการท�าเหมองและถนนในเขตเหมองแรไปแลวส�าหรบจลสารกพร.ฉบบนจะขอน�าเสนอเกรดนาร

เกยวกบการเจาะระเบดแรการเจาะอโมงคและการค�ายนการขนสงแรกลศาสตรของหนและการค�ายนและเรองอนๆดงน

การเจาะระเบดแร● เมอปจจยอยำงอนเหมอนกน ควำมแรงของกำรอดระเบดเปนปฏภำคโดยตรงกบควำมหนำแนนของวตถระเบดทบรรจอยในรระเบด เมอมกำรใช

ANFO ในกำรระเบดควำมหนำแนนในรระเบด (blast hole density) มควำมถวงจ�ำเพำะ ระหวำง 0.8 - 1.3 แตหำกใชวตถระเบดชนดหนด (slurry or emulsion)

จะมควำมถวงจ�ำเพำะ ระหวำง 1.1 - 1.3 (ทมำ : Dr. Nenad Djordjevic)● กำรเจำะระเบดหนแขงในกำรท�ำเหมองเปดระยะ

ระหวำงรระเบดแถวแรกถงหนำอสระ หรอระยะระหวำงแถว

ของรระเบด (Burden) ควรมคำระหวำง 25 - 40 เทำของขนำด

เสนผำศนยกลำงของรระเบด ขณะทระยะระหวำงรระเบดในแถว

เดยวกนควรมคำระหวำง 25 - 80 เทำของขนำดเสนผำศนยกลำง

ของรระเบด (ทมำ : Dr. Nenad Djordjevic)● ระยะระหวำงรระเบดแถวแรกถงหนำอสระ หรอระยะ

ระหวำงแถวของรระเบด (Burden) ควรมคำระหวำง 20 - 40

เทำของขนำดเสนผำศนยกลำงของรระเบด กำรระเบดดวยวตถ

ระเบดทมควำมถวงจ�ำเพำะนอย ๆ อตรำสวนระหวำงระยะ

ระหวำงแถวของรระเบด (Burden) ตอขนำดเสนผำศนยกลำง

รระเบด ควรมคำระหวำง 20 - 25 : 1 สวนกำรระเบดดวย

วตถระเบดทมควำมถวงจ�ำเพำะมำก ๆ อตรำสวนระหวำงระยะ

ระหวำงแถวของรระเบด (Burden) ตอขนำดเสนผำศนยกลำง

รระเบดควรมคำระหวำง 35 - 40 : 1 (ทมำ : John Baz-Dresch)● กำรระเบดหนใหหนแตกไดดและจ�ำกดกำรแตกหลง

แนวระเบด (Over-break) ของหนใหนอยทสด ระยะระหวำง

แถวของรระเบด (Burden) ควรมคำประมำณ หนงในสำมของ

ควำมลกของรระเบดหรอควำมสงของหนำระเบด (Bench high)

(ทมำ : Dr. Gary Hemphill)● กำรระเบดหนแขงในเหมองเปดทท�ำใหหนแตกด

และมกำรแตกหลงแนวระเบด (Over-break) นอยทสดหำก

ใช ANFO เปนวตถระเบด ควรก�ำหนดระยะระหวำงรระเบด

แถวแรกถงหนำอสระ หรอระยะระหวำงแถวของรระเบด

(Burden) ใหมคำเทำกบ 25 เทำของขนำดเสนผำศนยกลำง

ของรระเบด และหำกใชวตถระเบดแรงสงเชนวตถระเบดชนด

หนด (Bulk emulsion) เปนวตถระเบดหลก ควรก�ำหนดระยะ

ระหวำงรระเบดแถวแรกถงหนำอสระ หรอระยะระหวำงแถว

ของรระเบด (Burden) ใหมคำประมำณ 30 เทำของขนำด

เสนผำศนยกลำงของรระเบด (ทมำ : Dr. Gary Hemphill)

วธการท�าเหมองปรมาณการใชวตถระเบด (กโลกรมตอตนหนหลวม)

ตารางแสดงความตองการใชวตถระเบดตอปรมาณหนในการผลตแรส�าหรบการเจาะระเบดในหนแขง

(Typicalpowderconsumptioninhardrock)

● กำรเจำะระเบดในหนแขงควรใชระยะระหวำงรระเบดแถวแรกถงหนำอสระ

หรอระยะระหวำงแถวของรระเบด (Burden) ทมคำเทำกบ 25 เทำของขนำดเสนผำ

ศนยกลำงของรระเบด ในหนแขงปำนกลำงถงหนทคอนขำงออน ควรใช 30 และ 35

เทำ ตำมล�ำดบ ระยะระหวำงรระเบดในแถวเดยวกน (Spacing) ควรมคำระหวำง

1 - 1.5 เทำของระยะระหวำงแถวของรระเบด (Burden) สวนระยะกำรถวงเวลำของ

แกปควรมคำประมำณ 5 มลลเซคกลตอฟตของระยะระหวำงแถวของรระเบด (Burden)

(ทมำ : John Bolger)● กำรเจำะระเบดในเหมองเปดควรมระยะปดปำกรระเบด (Collar stemming

or stemming) ประมำณ 0.7 ของระยะระหวำงแถวของรระเบด (Burden) (ทมำ : John

Bolger)

จลสาร กพร. www.dpim.go.th8

● กำรเจำะระเบดในเหมองเปดควรมระยะปดปำกรระเบด (Collar

stemming or stemming) ประมำณ 20 - 30 เทำของขนำดเสนผำศนยกลำง

ของรระเบด (ทมำ : Dr. Nenad Djordjevic) ● ขนำดเส นผ ำศนย กลำงรระเบดท เหมำะสมทมหนวยเป นนว

ควรมคำประมำณรำกทสองของควำมสงของหนำระเบดทมหนวยเปนฟต เชน

หนำเหมองสง 49 ฟต ควรใชรระเบดขนำด 7 นว (ทมำ : William F. Cahoone)

หมายเหต บทวเครำะหไมเหมำะสมกบรระเบดขนำดเลกเชน

หนำเหมองสง 9 ฟต ใชรระเบดขนำด 3 นว หรอหนำเหมองสง 1 ฟต ใชรระเบด

ขนำด 1 นว ● กำรเจำะระเบดหนในเหมองเปดควรใหมระยะทตองเจำะระเบดใหต�ำ

กวำพนงำนเดม (Sub-drilling) ประมำณ 0.3 ของระยะระหวำงแถวของรระเบด

(Burden) ส�ำหรบหนแขง และเทำกบ 0.2 เทำของระยะระหวำงแถวของรระเบด

(Burden) ในหนทแขงปำนกลำงและหนทออน (ทมำ : John Bolger)● กำรเจำะระเบดหนในเหมองเปดควรใหมระยะทตองเจำะระเบดใหต�ำ

กวำพนงำนเดม (Sub-drilling) ประมำณ 0.3 ของระยะระหวำงแถวของรระเบด

(Burden) และไมควรนอยกวำ 0.2 เทำ (ทมำ : John Baz-Dresch)● กำรเจำะระเบดหนในเหมองเปดควรใหมระยะทตองเจำะระเบด

ใหต�ำกวำพนงำนเดม (Sub-drilling or Sub-grade) ประมำณ 8 - 12 เทำของ

เสนผำศนยกลำงของรระเบด (ทมำ : Dr. Nenad Djordjevic)● ยงอดระเบดไดแนนเทำไรกจะสำมำรถลดปรมำณกำรเกดกำซ

ไนโตรเจนออกไซดลงไดมำกยงขน กำรผสมน�ำมนดเซลลงในแอมโมเนยไนเตรต

ใหมำกขนเลกนอย เชน ผสมน�ำมนดเซล 8 สวนตอแอมโมเนยไนเตรต 92

สวนโดยน�ำหนก (แทนกำรใชอตรำสวน 6 : 94) จะสำมำรถลดปรมำณกำรเกด

กำซพษชนดไนโตรเจนออกไซดลงได (ทมำ : Sapko, Rowland et al)● เครองเจำะแบบกระแทกและหมน (Rotary and Percussion drill)

เหมำะส�ำหรบเจำะระเบดในหนทมควำมแขงมำกกวำ 4 ตำมสเกลของโมร

(Mohs’ scale) เชน หนอคน และหนภเขำไฟ สวนเครองเจำะชนดกดและ

หมน (Rotary drill) เหมำะส�ำหรบกำรเจำะระเบดในหนทมควำมแขงนอยกวำ

4 เชนหนตะกอน (ทมำ : Dr. Gary Hemphill)● จ�ำนวนรระเบดทตองเจำะระเบดในกำรเดนอโมงค มคำเทำกบ พนท

หนำตด/5 + 16 กรณทใชหนวยองกฤษ เชน อโมงคขนำด 10 x 15 ฟต จ�ำนวน

รระเบดเทำกบ {(10 x 15)/5} + 16 = 46 ร ส�ำหรบหนวยเมตรกใชสมกำร

พนทหนำตดคณ 2.2 + 16 เชน อโมงคขนำด 3 x 3 เมตร ตองเจำะทงสน

(2.2 x 9) + 16 เทำกบ 36 ร นอกจำกนควรเจำะรตรงกลำงอโมงคโดยไมตองอด

ระเบดอก 2 - 4 ร (ทมำ : Tim Arnold)● รระเบดทเบยงเบนไปประมำณ 1 องศำท�ำใหรระเบดเบยงเบน

ไปประมำณ 1 ฟต ทก ๆ ควำมลกของรระเบด 60 ฟต (ทมำ : Shawn

O’Hara)

การเจาะอโมงคและการค�ายน● จ�ำนวนรระเบดทจ�ำเปนตองใชในกำรเจำะอโมงค (N) ในระบบองกฤษ

ประเมนไดจำกพนทหนำตดหำรดวย 5 บวกดวย 16 ดงน คอ N = พนทหนำตด /5

+ 16 เชน อโมงคขนำด 10 x 15 ฟต N = (10 x 15)/5 + 16 = 46 ร ในระบบเมตรก

ใชสมกำร N = (พนทหนำตด) x 2.2 + 16 เชน อโมงคขนำด 3 x 3 เมตร

ตองเจำะระเบดทงสน (2 x 2) x 2.2 + 16 = 25 ร นอกจำกนควรเจำะรเปลำ

โดยไมตองอดระเบดบรเวณสวนกลำงของอโมงคอกประมำณ 2 - 4 ร (ทมำ :

Tim Arnold)

● กำรค�ำยนอโมงคเหมองแรโดยใชเหลกยดผนง (Rock bolt)

อตรำสวนระหวำงควำมยำวของเหลกยดตอระยะหำงของเหลกยดควรมคำ

ระหวำง 1.2 : 1 ถง 1.5 : 1 (ทมำ : Z.T. Bieniawski (1992))● อโมงคทเจำะในหนแขง ควำมยำวของเหลกยดผนงดำนบนอโมงค

ควรมคำประมำณ 1 ใน 3 ของควำมกวำงของผนงอโมงค เหลกยดผนงดำนขำง

ของอโมงคควรมควำมยำวประมำณ 1 ใน 5 ของควำมสงของอโมงค (ทมำ :

Mike Gray (1999))● อโมงคถำวรควรถกออกแบบใหอย ในสภำพถกอดแนน (State

of compression) กำรออกแบบชองเปดถำวรในงำนใตดน (Permanent

underground excavations) ควรก�ำหนดตวคณ เพอควำมปลอดภยขนต�ำ

(Minimum safety factor) ไมนอยกวำ 2.0 (ทมำ : Obert and Duval)● กำรท�ำเหมองใตดนโดยวธ Room and Pillar ในหนแขงโดยทวไปม

กำรก�ำหนดตวคณเพอควำมปลอดภยขนต�ำสด (Minimum SF) ของเสำค�ำยน

ระหวำง 1.2 - 1.5 (ทมำ : หลำยแหลงทมำ)● คำใชจำยในกำรเจำะรระเบดในเหมองใตดนมคำประมำณ 4 เทำ

ของคำใชจำยในกำรอดระเบดและคำวตถระเบด เมอใช ANFO เปนวตถระเบด

(ทมำ : Jack de la Vergne)

การขนสงแร● คำขนสงแรทำงเรอเดนสมทรระยะทำงหำพนไมล ถกกวำคำ

ขนสงแรโดยรถบรรทกระยะทำงหำรอยไมล (ทมำ : Marc Dutil)● คำใชจำยในกำรขนสงแรมกมคำประมำณ ครงหนงของคำใชจำยใน

กำรท�ำเหมองทงหมดในกำรท�ำเหมองเปด และมกมคำประมำณ หนงในสของ

คำใชจำยในกำรผลตแรทงหมด (ทมำ : A.K. Burton)

กลศาสตรของหนและการค�ายน ● ค ำแรงเฉอน (Shear strength) ของเหลกยดผนงอโมงค

มคำประมำณครงหนงของแรงดง (Tensile strength) (ทมำ : P.M. Dight)● กำรน�ำค ำควำมคงทนต อแรงอดในหน งมตของหนท ได จำก

กำรทดสอบในหองทดลอง (The uniaxial compressive strength) ควร

ลดคำลงมำประมำณ 20 - 25% เพอใหไดคำใกลเคยงกบสภำพควำมเปนจรง

ภำยในอโมงค นอกจำกนควรพจำรณำควบคไปกบควำมสงและควำมกวำงของ

เสำค�ำยนอโมงคดวย (ทมำ : C.L. de Jongh) ● ค ำควำมคงทนตอแรงอดในหนงมต (The uniaxial com-

pressive strength) ของเสำค�ำยนอโมงคจะมคำมำกขนเมอมกำรถม

กลบในเหมองอโมงค (Backfill) เนองจำกมแรงอดเกดขนทงสำมมต

(Triaxial condition) โดยจะมควำมคงทนตอแรงอดเพมขนประมำณ

3 - 5 เทำตวของคำควำมคงทนตอแรงอดในหนงมตของเสำค�ำยนนน (ทมำ :

Donald Coates)

เรองอน ๆ ● ประเทศก�ำลงพฒนำจำยคำจำงแรงงำนตอตนแรประมำณ 80% ของ

ประเทศอตสำหกรรม เมอพจำรณำจำกลกษณะงำน ระดบกำรศกษำของแรงงำน

และก�ำลงกำรผลตในระดบเดยวกน (ทมำ : Kirk Rodgers)● คำขนสงแรในกำรผลตแรแตละเหมองมคำประมำณ 40% ของคำใช

จำยในกำรผลตทงหมด อยำงไรกตำมระยะทำงในกำรขนสงแรภำยในเหมองมผล

ตอคำขนสงแรเปนอยำงยง (ทมำ : Frank Kaeschager)

เอกสารอางอง : http://www.infomine.com/SearchMiningRule.asp

จลสาร กพร. www.dpim.go.th 9

การใชแรผลตแบตเตอรส�าหรบเครองใชไฟฟาชนดพกพา

ชาลประจกษวงศ

แบตเตอร (battery) หมำยถง อปกรณอยำงหนงทใชเกบพลงงำน และน�ำมำใชได

ในรปของไฟฟำ แบตเตอรนนประกอบดวยอปกรณไฟฟำเคม เชน เซลลกลวำนกหรอเซลล

เชอเพลงอยำงนอยหนงเซลล ในแบตเตอรนนประกอบดวยแรธำตและสำรเคมทใชวตถดบ

ในกำรผลตหลำยชนด แรทใชในกำรผลตแบตเตอร ไดแก แมงกำนส แกรไฟต สงกะส เงน

ตะกว นกเกล และลเทยม ปจจบนไทยตองน�ำเขำแบตเตอรจำกตำงประเทศเปนจ�ำนวนมำก

โดยน�ำเขำจำกประเทศผผลตรำยใหญ ไดแก ญปน จน สหรฐอเมรกำ และประเทศในแถบยโรป

ประเภทแบตเตอร 1. แบตเตอรปฐมภม เปนแบตเตอรชนดอดกระแสไฟใหมไมได (ใชไดครงเดยว)

เนองจำกไฟฟำทไดเกดจำกกำรเปลยนแปลงของสำรเคม เมอสำรเคมเปลยนแปลงหมด

ไฟฟำกจะหมดจำกแบตเตอร แบตเตอรประเภทนเหมำะส�ำหรบใชในอปกรณขนำดเลก

และสำมำรถเคลอนยำยไดสะดวก ใชไฟนอย แบตเตอรชนดอดกระแสไฟใหมไมได ไดแก

แบตเตอรสงกะส-คำรบอน, แบตเตอรอลคำไลน, แบตเตอร silver-oxide, แบตเตอรลเทยม,

แบตเตอร mercury และแบตเตอร zinc-air เปนตน

2. แบตเตอรทตยภม เปนแบตเตอรชนดอดกระแสไฟใหมได สำมำรถอดกระแส

ไฟใหมไดหลงจำกไฟหมด เนองจำกสำรเคมทใชท�ำแบตเตอรชนดนสำมำรถท�ำใหกลบ

ไปอยในสภำพเดมไดโดยกำรอดกระแสไฟเขำไปใหม ซงอปกรณทใชอดไฟน เรยกวำ

“ชารเจอร หรอ รชารเจอร” แบตเตอรชนดอดกระแสไฟใหมไดทเกำแกทสดซงใชอย

จนกระทงปจจบนคอ “เซลลเปยก” ไดแก แบตเตอรตะกว-กรด (lead-acid battery)

แบตเตอรชนดนจะบรรจในภำชนะทไมไดปดผนก (unsealed container) ซงแบตเตอร

จะตองอยในต�ำแหนงตงตลอดเวลำและตองเปนพนททระบำยอำกำศไดเปนอยำงด เพอ

ระบำยกำซไฮโดรเจนทเกดจำกปฏกรยำและแบตเตอรชนดนจะมน�ำหนกมำก สวน

แบตเตอรชนดอดไฟใหมไดทสำมำรถเคลอนยำยไดสะดวกและน�ำหนกเบำกวำ เปนประเภท

“เซลลแหง” ไดแก แบตเตอรลเทยม-ไอออน (Li-ion), แบตเตอรลเทยม-พอลเมอร,

แบตเตอร NaS, แบตเตอรนกเกลเมตทอลไฮไดรด (NiMH), แบตเตอรนกเกล-แคดเมยม,

แบตเตอร sodium-metal chloride, แบตเตอรนกเกล-สงกะส เปนตน

การเตบโตในภาคอตสาหกรรม ตลำดกำรคำแบตเตอรเปนตลำดทมขนำดใหญมำก โดยทวโลกมมลคำกำรคำประมำณ

30,000 ลำนดอลลำรสหรฐ ในป 2003 แบตเตอรอลคำไลนมอตรำกำรเตบโตรอยละ 4 - 5

ตอป สวนแบตเตอรลเทยม-ไอออนมอตรำกำรเตบโตรอยละ 6 - 8 ตอป ปจจยหลกทสงผล

ตอกำรเจรญเตบโตของแบตเตอรอลคำไลนคอ ควำมตองกำรทดแทนแบตเตอรทมพลงงำน

ต�ำ เชน แบตเตอรยหอ Energizer และ Duracell มยอดขำยเพมขนในชวงปทผำนมำ สวน

กำรพฒนำอปกรณอเลกทรอนกสชนดใหม ๆ เชน กลองดจทล โทรศพทมอถอทใชถำยรปได

คอมพวเตอรโนตบก เปนปจจยรองทสงผลตอกำรเตบโตของแบตเตอร กำรเตบโตของตลำด

แบตเตอรเชนนสงผลใหรำคำแบตเตอรลดลงเนองจำกควำมตองกำรลกคำและกำรแขงขน

ของยหออน โดยรำคำของแบตเตอร Duracell ลดลงประมำณรอยละ 10 ในชวง 4 ปทผำน

มำ ในประเทศจนและเอเชยมอตรำกำรเตบโตของอตสำหกรรมแบตเตอรคอนขำงชดเจน

กลำวคอ มกำรสรำงหรอซอโรงงำนผลตแบตเตอรยหอดง ๆ มำกมำย ท�ำใหควำมตองกำร

แบตเตอรแบบNiMH

แบตเตอรแบบนกเกล-แคดเมยม

แบตเตอรแบบลเทยม-ไอออน

สำรเคมและแรทใชในกำรผลตแบตเตอรมปรมำณเพมขน

ตำมกำรขยำยตวของแบตเตอรในภมภำคน

การใชสารเคมทดแทนปจจบนเปนยคทมกำรใสใจในสภำพแวดลอม

มำกขนเปนพเศษ ในยโรปและอเมรกำถอวำกำรทงหรอใช

เซลลทประกอบดวยปรอทหรอโลหะหนกผดกฎหมำย โดย

ในอเมรกำมกำรออกกฎหมำยหลำยฉบบเพอใหแนใจวำ

แบตเตอรแบบนกเกล-แคดเมยม มกำรน�ำกลบมำใชใหม

และก�ำจดอยำงปลอดภย สวนในยโรปมกำรหำมใช

แบตเตอรแบบน สงผลใหปรมำณแบตเตอรแบบนกเกล-

แคดเมยมคอย ๆ ลดลง และถกแทนทดวยแบตเตอรแบบ

นกเกลเมตทอลไฮไดรด (NiMH) ตงแตป 2000 เปนตนมำ

จำกนนแบตเตอรแบบ NiMH เรมถกแทนทดวยแบตเตอร

แบบลเทยม-ไอออน (Li-ion) อยำงชำ ๆ สวนแบตเตอร

อลคำไลนไดมปรมำณเพมขนอยำงมำก ซงแบตเตอร

สองชนดนลวนเปนมตรตอสงแวดลอม แบตเตอรเกำ

แบบสงกะส-คำรบอนมปรมำณกำรใชทวโลกลดลงรอยละ

1 - 3 ตอป อยำงไรกตำมแบตเตอรแบบสงกะส-คำรบอน

กลบมปรมำณกำรใชมำกขนในแถบเอเชย อเมรกำใต และ

แอฟรกำใต

จลสาร กพร. www.dpim.go.th10

วตถดบทใชวตถดบทใชในกำรผลตแบตเตอรมมำกมำย เนองจำกแบตเตอร

มควำมหลำกหลำย แตทจะกลำวถงในทนจะเนนเฉพำะสำร

Electrolytic Manganese Dioxide (EMD) ลเทยม และแกรไฟต

Electrolytic Manganese Dioxide (EMD) มผ ผลต

รำยใหญ 3 รำย ไดแก Tosoh Corp, Delta plc และ Human

Xiangaan Electrochemical Group Corp ทงสำมบรษทเปน

บรษทผ ผลต EMD สงเครำะหจำกแรแมงกำนสไดออกไซดทม

ควำมบรสทธประมำณรอยละ 80 แตกำรผลตแบตเตอรอลคำ

ไลน EMD จะตองใชแรแมงกำนสทมควำมบรสทธสงร อยละ

90 ซง EMD ทผลตไดถกใชในเซลลแบตเตอรปฐมภมประมำณ

รอยละ 90 โดยใชในแบตเตอรสงกะส-คำรบอนรอยละ 60 และ

อกรอยละ 40 ใชในแบตเตอรอลคำไลน ซงควำมตองกำรแบตเตอร

อลคำไลนในตลำดระดบลำงเพมขนอยำงตอเนอง คำดวำตลำด

EMD นำจะขยบตวสงขน โดยบรษท Delta EMD ใหควำมเหนวำ

วตถดบทใชในกำรผลตแบตเตอรนนหำงำย มรำคำถก และไมกอ

ใหเกดอนตรำยรำยแรง ท�ำใหบรษทผผลตเครองใชไฟฟำออกแบบ

ผลตภณฑใหรองรบกำรใชงำนแบตเตอรแบบน สวนบรษท Tosoh

มควำมเหนวำ ภำยในอก 10 ปขำงหนำ ผลตภณฑทสำมำรถใช

แทนแบตเตอรไดซงจะตองมควำมปลอดภยและใชงำนไดง ำย

ไมนำจะเกดขนได อยำงไรกตำมไดมกำรหำสงทดแทนบำงแลว เชน

บรษท Panasonic และบรษท Toshiba โดยบรษท Panasonic

ผลตแบตเตอร “Oxyride” แบตเตอรชนดใหมซงมอำยกำรใช

งำนยนยำวกวำแบตเตอรอลคำไลนและใช oxynickle hydroxide

เปนวตถดบหลกและใช EMD ลดลงกวำครง สวนบรษท Toshiba

ผลตแบตเตอรทดยงกวำเรยกวำ “GigaEnergy” โดยใช oxynickle

hydroxide ในกำรผลตเชนกน แตจะไมใช EMD เลย ซงแบตเตอร

Japan Metals and Chemical Co., Ltd. และบรษท Mitsui Mining and

Smelting Co., Ltd. ในประเทศไอรแลนดตองปดตวลงในป 2002 และ

ป 2003 โดยทงสองบรษทมก�ำลงกำรผลตรวมกน 37,000 ตน ในปจจบน

กลบมกำรขำดแคลน EMD เกดขน ส วนหนงมำจำกกำรปดโรงงำน

ขนำดใหญ และกำรฟนตวของเศรษฐกจ รวมถงมกำรจ�ำหนำยแบตเตอร

ในปรมำณมำก อกทงกำรขำดแคลนกำรลงทนในอตสำหกรรม EMD

สงผลใหมกำรเปดโรงงำนเพมขน 2 - 3 แหง เพอแกไขกำรขำดแคลนใน

ชวงเวลำสน ๆ อยำงไรกตำมในตลำดเอเชยไมคอยมกำรขำดแคลน EMD

เนองจำกมผผลตรำยใหมมำกมำย แตจะขำดแคลนในตลำดระดบคณภำพ

เนองจำกกำรผลต EMD เพอใชกบแบตเตอรอลคำไลนคณภำพสงมเพยง

เลกนอยเทำนน

ในอนำคตประเทศก�ำลงพฒนำจะมควำมตองกำรใชแบตเตอรใน

เครองใชไฟฟำมำกขน รวมทงอำกำศจะเลวรำย หรอหำยนะทเกดขนใน

บำงประเทศจะท�ำใหเกดควำมตองกำรแบตเตอร เพอใชในไฟฉำยมำก

ขน นกอตนยมวทยำพยำกรณวำอำกำศของโลกจะรอนขน ท�ำใหอำกำศ

เลวรำยลง ซงจะยงผลใหอตรำสวนควำมตองกำรใชแบตเตอรและ EMD

เพมมำกขน ถงแมจะมภำพลกษณทคอนขำงดแต Tosoh กบอกวำยง

ตองมกำรวจยเพอพฒนำ EMD แบบใหมทมประสทธภำพสงขนอก โดย

คำดวำแบตเตอรปฐมภมจะมขนำดเลกลง ในอนำคตแบตเตอรแบบ AAA

จะมควำมจเทำกบแบตเตอรแบบ AA ในปจจบน

ลเทยม (Lithium) เปนธำตอดมคตทใชในแบตเตอร เนองจำกม

น�ำหนกเบำ และเปนอเลกทรอเคมคอลทมประสทธภำพด ในจ�ำนวนธำต

ทงหมด ลเทยมมควำมหนำแนนของพลงงำนตอหนงหนวยน�ำหนกมำก

ทสด ท�ำใหเหมำะมำกส�ำหรบเครองใชไฟฟำขนำดเลก ในปจจบนลเทยม

คำรบอเนตจะถกใชในกำรผลตขวคำโทด สวนแบตเตอรลเทยม-ไอออน

ลเทยม-พอลเมอร และลเทยมไฮดรอกไซดจะถกใชในกำรผลตอเลกทรอ

ไลตในแบตเตอรทตยภม ในแตละปแบตเตอรลเทยม-ไอออนมปรมำณ

เพมขนมำกกวำแบตเตอรชนดอน ๆ คำดวำควำมตองกำรแบตเตอรแบบ

ลเทยมจะเพมขนมำกทสดในทวปเอเชย อเมรกำใต โดยบรษท Pilot

เชอวำ กอนถงป 2008 อนเดยจะมควำมตองกำรแบตเตอรลเทยม-ไอออน

เพมขนมำกกวำ 2 เทำ หรอประมำณกวำ 100 ลำนเซลล ในขณะทจน

นำจะมควำมตองกำรเพมขนจำกประมำณ 150 ลำนเซลลในปจจบนเปน

275 ลำนเซลลภำยในเวลำ 4 ป

ในชวง 4 ปทผำนมำ แมวำรำคำของแบตเตอรลเทยม-ไอออนจะลดลง

ประมำณรอยละ 15 แตกไมไดสงผลกระทบตอผผลตลเทยมคำรบอเนตแต

อยำงใด เนองจำกมกำรผลตลเทยมคำรบอเนตรำคำต�ำจำกบอเกลอแรลเทยม

ในประเทศชล อำรเจนตนำ และสหรฐอเมรกำ นอกจำกนรำคำของแบตเตอร

ลเทยม-ไอออนกยงถอวำสงอยดเมอเทยบกบแบตเตอรทตยภมชนดอน แต

ปญหำกมอยบำงคอ ลเทยมโคบอลตออกไซดทใชเปนขวคำโทดในแบตเตอร

ลเทยม-ไอออนนน ตองใชโคบอลตในกำรผลตและโคบอลตกมรำคำเพมขน ใน

ขณะเดยวกนไดมกำรใชอเลกทรอไลตชนดอน เพอใชแทนโคบอลต

กำรพฒนำรถยนตไฮบรดแบบทใชไฟฟำชนดใหม มแนวโนมวำจะใช

แบตเตอรลเทยม-ไอออนแบบทใชในโทรศพทมอถอแทนกำรใชแบตเตอร

NiMH ซงใชในรถไฮบรดรนแรก ๆ เปนทแนชดวำแบตเตอรลเทยมนนมควำม

หนำแนนของพลงงำนมำกกวำแบตเตอร NiMH อยำงไรกตำมลเทยมไมคอยม

ทว ำนจะใชไดเฉพำะกลองดจทลเทำนน แตยงไมแนวำจะเกด

ปญหำอะไรบำง สรปวำแบตเตอรอลคำไลนจะไมสำมำรถหำ

สงทดแทนไดในระยะเวลำอนใกลน ในชวง 20 ปทผำนมำ ตลำด

EMD ไมไดเตบโตตำมกำรเตบโตของแบตเตอร เนองจำกเกดภำวะ

เศรษฐกจตกต�ำ ประกอบกบกำรผลต EMD มปรมำณมำกกวำ

ควำมตองกำรและรำคำปรบลดลงรอยละ 25 ท�ำใหบรษทประสบ

ปญหำกำรขำดทน สวนกำรน�ำแบตเตอรอลคำไลนมำใชแทน

แบตเตอรแบบสงกะส-คำรบอนมำกขน กเปนสำเหตท�ำใหบรษท

รปตวอยางแสดงเครองชารจ

แบตเตอรชนดทตยภม

รปแสดงวธการเตมประจใหกบ

แบตเตอรชนดทตยภม

จลสาร กพร. www.dpim.go.th 11

ควำมเสถยรอยำงตอเนอง ซงเปนสำเหตหนงทท�ำใหเกดอบตเหตในโทรศพท

มอถอหรอคอมพวเตอรโนตบก

แกรไฟต (Graphite) มคณสมบตทสำมำรถน�ำไฟฟำไดตำมธรรมชำต

เพอใชเปนสอน�ำไฟฟำระหวำงขวคำโทดอเลกทรอไลต และสงหอหมแกรไฟต

ใชมำกในแบตเตอรอลคำไลน โดยใชเปนสวนประกอบของขวคำโทดในแบตเตอร

ลเทยม ตลำดใหญทสดคอตลำดของแบตเตอรอลคำไลน สงกะส-คำรบอน

นกเกล-แคดเมยม และลเทยม-ไอออน มกำรใชแกรไฟตธรรมชำตและแกรไฟต

สงเครำะหประมำณ 12,000 - 20,000 ตนตอป แตแกรไฟตสงเครำะหจะม

ควำมบรสทธมำกกวำแกรไฟตธรรมชำต แตแกรไฟตสงเครำะหจะน�ำไฟฟำได

ไมดนก เนองจำกมโครงสรำงทไมด จงอำจกลำวไดวำแกรไฟตทง 2 ชนด มขอด

ขอเสยทคลำยคลงกนและมหลำยปจจยทสงผลตอรำคำของแกรไฟตแตละชนด

กลำวคอแกรไฟตสงเครำะหเปนผลตภณฑทไดจำกน�ำมนจงมรำคำไมแนนอน

ซงบำงครงอำจมรำคำสงมำก สวนแกรไฟตธรรมชำตนนมปญหำเรองควำมไม

บรสทธของแร จ�ำเปนตองใชกรรมวธกำรสกดซงอำจมรำคำแพง แตอยำงไร

กตำมกำรผลตแกรไฟตกมกำรพฒนำผลตภณฑใหมคณภำพเพมมำกขน เพอ

ใหไดแบตเตอรททนสมย

กำรวจยพฒนำดำนกำรตลำดและกำรขำยไดเนนกำรเปลยนแปลง

ในตลำดแบตเตอรแบบทตยภม 2 ประกำรใหญ คอ กำรเพมขนของ

ปรมำณแบตเตอรแบบทตยภม และกำรลดคำใชจำย ในชวงเวลำ 2 - 3 ป

ทผำนมำควำมตองกำรแกรไฟตทใชในแบตเตอรลเทยม-ไอออนเพมมำก

ขน เนองจำกมกำรผลตแบตเตอรลเทยม-ไอออนเพมมำกขนนนเอง สวน

กำรเปลยนจำกผลตภณฑแกรไฟตสงเครำะหมำเปนแกรไฟตธรรมชำตนน

มสำเหตมำจำกบรษทผผลตแบตเตอรพยำยำมหำทำงเลอกทมคำใชจำยต�ำ

ทสด และแกรไฟตธรรมชำตมรำคำถกและมประสทธภำพสงกวำ แกรไฟต

ทใชในแบตเตอรลเทยม-ไอออน สำมำรถใชไดทงแกรไฟตธรรมชำตและ

แกรไฟตสงเครำะห แตตองท�ำใหอย ในรปของอนภำคทรงกลมเสยกอน

โดยแกรไฟตธรรมชำตมรำคำอยระหวำง 10 - 20 ดอลลำรสหรฐตอกโลกรม

ถกกวำแกรไฟตแบบ Meso Carbon Micro Beads (MCMB) ซงเปนแกรไฟต

สงเครำะหทมรำคำอยระหวำง 20 - 30 ดอลลำรสหรฐตอกโลกรม

บรษท Timcal Ltd ในกรงปำรส ซงเปนบรษทลกของบรษท Imerys

เปนผคำแรและผน�ำในกำรผลตแกรไฟตสงเครำะหรำยใหญ ไดท�ำกำรผลต

แกรไฟตทงแบบธรรมชำตและสงเครำะหใหมควำมบรสทธมำกกวำรอยละ

99.9 เพอใชเปนวตถดบในกำรผลตแบตเตอรทงแบบลเทยม-ไอออนและ

แบตเตอรอลคำไลน โดยบรษทไดอธบำยวำ กำรพฒนำม 2 รปแบบ คอ กำรเพม

คณภำพโดยกำรปรบปรงโครงสรำงของขนำดผลกของแกรไฟตตำมธรรมชำต

และกำรท�ำแกรไฟตแบบสเปรย เพอฉดพนปลอกหมแบตเตอร ทงนนอกจำกจะ

ชวยเพมคณสมบตในกำรน�ำไฟฟำแลว ยงชวยปองกนกำรผกรอนของปลอกหม

แบตเตอรอกดวย จำกคณสมบตของแกรไฟตทไมละลำยน�ำ จงนยมใชแกรไฟต

ทมควำมบรสทธสงผสมน�ำมำพนเคลอบแบตเตอร เพอลดอนตรำยจำกกำร

กระจำยของสำรพษในอำกำศ ในชวง 2 - 3 ปทผำนมำ แกรไฟตมรำคำลดลง

รอยละ 10 ท�ำใหผผลตอยภำยใตควำมกดดนทจะตองลดคำใชจำยลง อยำงไร

กตำมปจจบนแกรไฟตยงมรำคำอย ในระดบทนำพอใจและอำจเพมสงขน

เนองจำกกำรสงออกแกรไฟตจำกประเทศจนมนอยลง ซงอำจท�ำใหรำคำ

เปลยนแปลงสงขนอก หำกผใชเปลยนจำกกำรใชแกรไฟตแบบ MCMB มำเปน

แกรไฟตธรรมชำต

ทมา : Laura King, December 2004, “Batteries charge mineral demand” Industrial minerals, pages 45-51 http://th.wikipedia.org/wiki http://www.geocities.com/web_2el/html/electric_5.htm - 52k

เซลลเชอเพลงทางเลอกของแบตเตอร ในอนำคตเซลลเชอเพลง (Fuel cells) นำจะน�ำมำใชทดแทน

แบตเตอรได ซงตงแตป 1960 ไดมกำรใชเซลลเชอเพลงมำแลว แต

ยงไมเปนทแพรหลำยมำกนก เนองจำกมคำใชจำยสง แตปจจบนเรม

มกำรแนะน�ำผลตภณฑเซลลเชอเพลงมำใชกบเครองไฟฟำชนดพกพำ

คอมพวเตอรโนตบก และอปกรณไฟฟำชนดอนบำงแลว โดยบรษท

Casio ซงหำกไดรบควำมนยมกจะเปนตลำดใหญของแกรไฟตตอไป

สวนกำรวจยดำนอน ๆ เชน กำรใชเครองยนตขบเคลอนขนำดเลก

มำก เพอใหพลงงำนกบคอมพวเตอรแบบพกพำ หรอโทรศพท

มอถอ หรอแบตเตอรพลงแสงอำทตยทไดพลงงำนจำกกำรสงเครำะห

แสงโดยโปรตนทพบในผกขม สงเหลำนลวนท�ำใหแบตเตอรมโอกำส

หมดยคไปได แตยงคงหำงไกลจำกควำมเปนจรงและคงไมเกดขน

ในเรว ๆ น อยำงไรกตำม แมวำจะมกำรใชแบตเตอรกนอยำงแพรหลำย

กยงหำงไกลจำกค�ำวำ “สมบรณแบบ” เนองจำกแบตเตอรนน

มขนำดใหญ หนก อำยกำรใชงำนสน และถอวำเปนกำรใชพลงงำน

ทเสยคำใชจำยสง ปจจบนแบตเตอรยงคงมบทบำทและมอทธพล

อยำงมำกในกำรด�ำเนนชวตประจ�ำวนของเรำ จงไมนำจะเกดกำร

เปลยนแปลงอะไรมำกนก หรอหำกเกดกำรเปลยนแปลงคงตองใช

เวลำอกเปน 10 ป

Float ore (สนแรลอย)หมายถง เศษชนจากสายแรทพบบนพนผว โดยทวไปจะพบ

ตามลาดเขาหรอเนน อาจจะอยตรงบรเวณสายแรหรอหางจาก

สายแรกได

ทมา : รำชบณฑตยสถำน (2544). พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน.

กรงเทพฯ : รำชบณฑตยสถำน.

แบตเตอรแบบสงกะส-คารบอน

แบตเตอรชนดอลคาไลน

จลสาร กพร. www.dpim.go.th

เ ห ม อ ง แ ร ส เ ข ย ว( G r e e n M i n i n g )

12

กลมทปรกษาการจดการสงแวดลอม

สำานกบรหารสงแวดลอม

ความเปนมาเนองจำกอตสำหกรรมเหมองแรและอตสำหกรรมตอเนองจำกแร

ในปจจบนเปนกจกำรทมภำพลกษณไปในทำงทเปนลบเมอเปรยบเทยบ

กบอตสำหกรรมประเภทอน ปญหำหลกไดแก กำรประกอบกำรมผล

กระทบตอสงแวดลอม ประกอบกบผประกอบกำรบำงสวนมไดน�ำหลก

วชำกำรดำนวศวกรรมและควำมปลอดภยมำด�ำเนนกำรอยำงจรงจง ท�ำให

กำรประกอบกำรขำดประสทธภำพ และกอใหเกดปญหำผลกระทบตอ

สงแวดลอมและควำมปลอดภยในกำรปฏบตงำน สงผลใหกระแสสงคม

มควำมรสกทไมยอมรบกำรประกอบกำรของภำคอตสำหกรรมเหมองแร

และอตสำหกรรมพนฐำนทตอเนองจำกแร

กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแรจงไดปรบเปลยนนโยบำย

โดยด�ำเนนกำรในเชงรกมำกขน จำกกำรก�ำกบดแลเพยงอยำงเดยวเปนกำร

ด�ำเนนกำรควบคกนไป โดยสนบสนนสงเสรมในดำนตำง ๆ เพอท�ำให

ผประกอบกำรมมำตรฐำนกำรประกอบกำรทด ซงหำกผประกอบกำร

ด�ำเนนกำรไดอยำงมมำตรฐำนจะแทบไมมควำมจ�ำเปนตองควบคมก�ำกบ

ดแลอกตอไป จงไดจดท�ำโครงกำรก�ำหนดมำตรฐำนสถำนประกอบกำร

ชนด ขนในป 2547 เพอยกระดบมำตรฐำนสถำนประกอบกำรทอย

ในควำมรบผดชอบของกรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร

โดยจ�ำแนกเปน 5 ประเภทตำมกลมอตสำหกรรม ไดแก สถำนประกอบ

กำรเหมองแร โรงแตงแร กำรประกอบโลหกรรม โรงงำนโม บด และ

ยอยหน และโรงงำนผลตเกลอสนเธำว โดยรำยละเอยดมำตรฐำน

ทกประเภทจะครอบคลมใน 4 ดำนหลกของกำรประกอบกำร ไดแก

ดำนกำรจดกำรและคณภำพกำรประกอบกำร ดำนควำมปลอดภยและ

อำชวอนำมย ดำนกำรบรหำรจดกำรสงแวดลอม และดำนกำรประสำน

ควำมรวมมอกบภำครฐและชมชน โดยไดท�ำกำรคดเลอก ใหรำงวล และ

ก�ำหนดสทธประโยชนใหแกผไดรบรำงวล นบตงแตป 2547 เปนตนมำ

ตอมำในป 2552 กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร

มนโยบำยทจะยกระดบมำตรฐำนของสถำนประกอบกำรทรบผดชอบใหสง

ขนอกระดบหนง โดยเนนดำนสงแวดลอมมำกขน จงไดประกำศนโยบำย

เหมองแรสเขยว (Green Mining Policy) เมอวนท 16 กมภำพนธ 2552

โดยเนนกำรท�ำงำนเชงรก เพอมงสควำมเปนเลศทงทำงดำนกำรใหบรกำร

แกผประกอบกำร พรอม ๆ กบกำรสนบสนนและผลกดนใหสถำนประกอบ

กำรด�ำเนนธรกจอยำงเปนมตรกบสงแวดลอม ดวยกำรเปดโอกำสใหชมชน

และสงคมมสวนรวมมำกทสด เพอใหกำรประกอบกำรเหมองแรเปนไป

อยำงยงยนตอไป

ความหมายเหมองแรสเขยว (Green Mining) หมำยถง กำรพฒนำทรพยำกร

แรขนมำใชประโยชนอยำงเหมำะสม โดยกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอม

นอยทสดและเปนกำรพฒนำทรพยำกรแรอยำงยงยน โดยใหควำมส�ำคญ

กบทก ๆ ดำนในกำรประกอบกำรเหมองแรและกจกรรมตอเนอง ไดแก

มควำมรบผดชอบตอสงคม มมำตรฐำนกำรบรหำรจดกำรทด มควำม

ปลอดภย มพนทสเขยว มควำมโปรงใสในกำรด�ำเนนธรกจ และใชประโยชน

จำกทรพยำกรแรอยำงค มคำและประหยด โดยครอบคลมกจกรรมท

อยในควำมรบผดชอบของกรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร

4 ประเภท ไดแก กำรท�ำเหมองแร กำรแตงแร กำรประกอบโลหกรรม

และกำรโม บด หรอยอยหน

คณสมบตของเหมองแรส เขยว จะตองใหควำมส�ำคญและ

ด�ำเนนกำร 6 เรอง ดงน

1. มความรบผดชอบตอสงแวดลอมและสงคมเปนทตง กำร

ท�ำเหมองจะตองมควำมรบผดชอบตอสงแวดลอมและสงคม โดยจะตอง

ท�ำเหมองใหถกตองตำมหลกวชำกำร ควบคมผลกระทบใหอยในระดบ

ทยอมรบได ตองรบผดชอบตอควำมเสยหำยทเกดขนเมอกำรท�ำเหมอง

กอใหเกดควำมเสยหำยตอสงแวดลอมและชมชนในระดบทรนแรง และ

เกดกำรรองเรยน โดยกำรชดเชยควำมเสยหำยใหกบผไดรบผลกระทบ

และด�ำเนนกำรแกไขและปรบปรงสภำพแวดลอมใหอยในสภำพดโดยเรว

โดยจะสงเสรมใหผประกอบกำรท�ำ Corporate Social Responsibility

(CSR) หรอควำมรบผดชอบของธรกจตอสงคม

2. ลด ปองกน และแกไขผลกระทบสงแวดลอม กำรท�ำเหมองแร

ตองมระบบกำรจดกำรทไดมำตรฐำน มกำรปฏบตตำมมำตรกำรปองกน

และแกไขผลกระทบสงแวดลอม ตำมททำงรำชกำรก�ำหนดอยำงเครงครด

และครบถวน มระบบตรวจสอบและเฝำระวงคณภำพสงแวดลอมทม

ประสทธภำพ และมกำรศกษำและใชเทคโนโลยใหม ๆ มำใชปรบปรง

ระบบก�ำจดมลพษ โดยมนโยบำยสนบสนนกจกรรมคณภำพตำง ๆ เชน 5ส

ISO 9000 ISO 14000 และ Clean Technology (CT) เปนตน

3. ดแลความปลอดภยและสขภาพอนามยของคนงานและชมชน

ผอยอาศยใกลเคยง กำรท�ำเหมองตองมระบบรกษำควำมปลอดภยและ

สขภำพทไดมำตรฐำน มกำรท�ำเหมองทถกตองตำมหลกวชำกำรทไมกอ

ใหเกดอนตรำยตอพนกงำนเหมองและประชำชนทวไป มระบบตรวจสอบ

และควบคมมลพษไมใหแพรกระจำยออกสภำยนอกเหมองแร

จลสาร กพร. www.dpim.go.th 13

4. ม พ น ท ส เข ย ว แ ล ะ ท ศ น ย ภ า พ

เรยบรอยสะอาดตา กำรท�ำเหมองจะตองมกำร

จดกำรพนทอยำงเหมำะสม เปดกำรท�ำเหมอง

เฉพำะบรเวณทมแรเทำนน บรเวณทไมไดม

กจกรรมกำรท�ำเหมองจะตองท�ำกำรปลกตนไม

และปรบปรงทศนยภำพใหสวยงำม บรเวณท

ผำนกำรท�ำเหมองแรแลวตองท�ำกำรฟนฟควบค

ไปกบกำรท�ำเหมอง เพอสรำงพนทสเขยวและ

สร ำงสมดลของระบบนเวศ เพอลดสภำวะ

โลกรอนทก�ำลงคกคำมโลกในปจจบน นอกจำกน

ผประกอบกำรจะตองตงกองทนฟนฟโดยจดสรร

จำกก�ำไรทไดจำกกำรพฒนำทรพยำกรแร เพอ

เป นหลกประกนในกำรฟ นฟพนทหลงจำก

ประทำนบตรหมดอำยแลว

5. โปรงใสตรวจสอบได กำรท�ำเหมอง

ตองเผยแพรขอมลทเกยวของกบกำรท�ำเหมอง

ใหสำธำรณชนรบทรำบ และพรอมรบกำรตรวจ

สอบจำกบคคลภำยนอก เชน กำรตดปำยแสดง

ขอบเขตเหมอง และกำรประชำสมพนธขอมลดำน

สงแวดลอม เปนตน

6. ใชทรพยากรแรอยางคมคา กำรท�ำ

เหมองตองน�ำทรพยำกรแรมำใชประโยชนอยำง

คมคำสงสด ศกษำหำวธสรำงมลคำเพมใหกบ

ทรพยำกรแร ตลอดจนศกษำหำวธน�ำของเสย

จำกกระบวนกำรผลตมำใช ประโยชนอย ำง

คมคำ โดยสงเสรมใหมกำรจดท�ำ 3Rs (Reduce

Reuse Recycle) เพอสรำงควำมตระหนกในกำร

ใชทรพยำกรใหเกดประโยชนสงสด

1. หนวยงานทเกยวของสงขอมล

สถานประกอบการมาใหฝายเลขานการฯ

2. น�าเรองเขาพจารณาใน

คณะอนกรรมการฯ

3. ตรวจสอบพนท

4. คณะอนกรรมการฯ สรปผลการคดเลอก

5. เสนอผลการด�าเนนการใหคณะกรรมการ

พจารณาสถานประกอบการเหมองแร

สเขยวพจารณา

6. ประกาศรายชอสถานประกอบการ

ทไดรบรางวล

7. จดงานมอบรางวลสถานประกอบการ

เหมองแรสเขยว

กจกรรมระยะเวลาด�าเนนการ

ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ.

การด�าเนนงานเพอเปนกำรผลกดนใหนโยบำยเหมองแรสเขยวบรรลผลเปนรปธรรม มควำมโปรงใส เปนธรรม

และเปนทยอมรบของสำธำรณชน กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร ไดด�ำเนนกำรดงน

1. จดตงคณะกรรมการพจารณาเหมองแรสเขยว โดยคณะกรรมกำรดงกลำวมำจำก

หนวยงำนตำง ๆ ทเกยวของกบกำรพฒนำทรพยำกรแรและกำรปองกนผลกระทบสงแวดลอม เชน

กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแร ส�ำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและ

สงแวดลอม สถำบนสงแวดลอมไทย กรมควบคมมลพษ กรมปำไม สภำกำรเหมองแร สมำคม

โรงโมหน และตวแทนจำกมหำวทยำลยตำง ๆ เปนตน โดยคณะกรรมกำรมหนำทก�ำหนด

หลกเกณฑ วธกำร และเงอนไขตำง ๆ เพอก�ำหนดคณสมบตเหมองแรสเขยว จดท�ำคมอและ

จดฝกอบรม เพอผลกดนใหผประกอบกำรยกระดบเปนสถำนประกอบกำรเหมองแรสเขยว ประเมน

ผ สมควรไดรบรำงวลเหมองแรสเขยว ก�ำหนดสทธพเศษของผ ไดรบรำงวล และแตงตงคณะ

อนกรรมกำรเหมองแรสเขยวเพอปฏบตงำมตำมทคณะกรรมกำรฯ มอบหมำย โดยในปจจบน

กรมอตสำหกรรมพนฐำนและกำรเหมองแรไดแตงตงคณะกรรมกำรพจำรณำเหมองแรสเขยว แลว

เมอวนท 26 มนำคม 2552 และจดประชมครงท 1/2552 เมอวนท 17 มถนำยน 2552

2. การใหรางวลและสทธประโยชนแกสถานประกอบการเหมองแรสเขยว กำรเชดชเกยรต

และกำรใหสทธประโยชนของสถำนประกอบกำรเหมองแรสเขยว ไดแก กำรมอบรำงวลสถำนประกอบ

กำรเหมองแรสเขยว และก�ำหนดสทธประโยชนตำง ๆ ส�ำหรบกำรประกอบกำร เพอสรำงแรงจงใจ

และคำนยมในกำรพฒนำสถำนประกอบกำรใหอยในมำตรฐำนและเปนทยอมรบของสงคม รวมถง

ยกยองสถำนประกอบกำรเหมองแรสเขยวใหเปนตวอยำงทดแกสถำนประกอบกำรอน ซงจะเปนสวน

กระตนใหผประกอบกำรเขำสมำตรฐำนได

3. แผนการด�าเนนการคดเลอกสถานประกอบการเหมองแรสเขยว ประจ�าป 2552

ไดมกำรก�ำหนดกำรด�ำเนนกำรคดเลอกสถำนประกอบกำรเหมองแรสเขยว ประจ�ำป 2552 ดงน

4. การประชาสมพนธ กำรด�ำเนนกจกรรมเกยวกบเหมองแรสเขยว มกำรประชำสมพนธ

ผำนทำงเวบไซตของ กพร. โดยใชชอ Green Mining โดยประชำสมพนธนโยบำยเหมองแร

สเขยว (Green Mining) กจกรรมทเกยวของกบเหมองแรสเขยว เชน กำรประชมพจำรณำคดเลอก

รำยชอผ ไดรบรำงวล สทธประโยชน และพธมอบรำงวล เปนตน โดยสำมำรถเปดดไดท

http://greenmining.dpim.go.th

ป 2551 ป 2552

จลสาร กพร. www.dpim.go.th14

ตอนท 1 จดเรมตนเมอปลำยเดอนกมภำพนธทผำนมำ ผเขยนไดมโอกำสไปรวมฟนฟพนท

ภำยหลงกำรท�ำเหมองทเหมองสองทอของบรษท กำญจนบรเอกซพลอเรชนแอนด

ไมนนง (เคมโก) จ�ำกด ทต�ำบลชะแล อ�ำเภอทองผำภม จงหวดกำญจนบร ซงท�ำกำร

ผลตสนแรตะกว-สงกะส โดยวธกำรท�ำเหมองใตดน ซงมเพยงไมกแหงในประเทศไทย

เมอเหนควำมเปลยนแปลงของสภำพพนท ท�ำใหยอนร�ำลกถงประสบกำรณ

ขณะยงเปนนสตวศวกรรมเหมองแรทจฬำลงกรณมหำวทยำลย ซงขำพเจำไดม

โอกำสไปดงำนและฝกงำน ณ สถำนทแหงนในสมยทยงมกำรด�ำเนนกำร

ยอนไปถงครงแรกทไดยนชอเหมองแรเคมโกคอเมอภำควชำจดพำนสต

ไปดงำน ขำพเจำกนกสงสยเกยวกบหนำตำของเหมองแหงน ฟงค�ำบอกเลำของ

รนพทเคยไปดงำนมำ บำงกวำ “มนอยในปำ ตองนงรถเขำไปเปนชวโมง” บำงกวำ

“มนเปนเหมองใตดน* เจำะอโมงคเขำไปเอำแร ในเมองไทยเนย มอยไมกทหรอก”

ท�ำใหขำพเจำเกดควำมตนเตนรำวกบจะไปเขำปำกบรพนทร ไพรวลย ในหนงสอ

เพชรพระอมำ นกจนตนำกำรไปตำง ๆ นำนำวำแรตะกว สงกะส ทเคยเรยนมำ

วำมนเปนสำย ๆ หนำตำมนเปนอยำงไร เหมองใตดนมนเจงแคไหน แลวพวกท

ยอมหลกหนควำมศวไลซในเมอง ไปใชชวตในปำ หนำตำจะเปนอยำงไร และท�ำไม

พวกเขำถงคดอยำงนน

เมอเวลำเดนทำงมำถง เอำเขำจรง ควำมตนเตนกลบกลำยเปนควำมงวง

ขำพเจำหลบตงแตกรงเทพฯ จนถงเหมอง ตนขนมำอกทกพบวำตวเองอยใน

หม บำนเลก ๆ กลำงพนททนำจะเปนปำ จงไดเขำใจวำท�ำไมตอนทหลบอย

รถมนถงไดโขยกเขยกจนสะดงตนหลำยหน เจำหนำทพำเรำเขำทพก ซงเปน

บำนพกของเหมองและพำไปทำนขำวทคลบเฮำส ขำพเจำจงไดรควำมจรงวำ กลำงปำ

แหงน มทงสนำมเทนนส โตะสนกเกอร คำรำโอเกะ และ “เอทลแอลกอฮอล” ท

ระดบควำมเขมขนรำวรอยละ 35

เชำวนรงขน พตอก วศวกรเหมองแรทดแลกำรผลตของเหมองสองทอ ไดพำ

เหลำนสตหนำละออนเขำอโมงค ซงแตละคนกตองสวมใสอปกรณททำงเหมอง

จดใหอยำงพรอมพรก ตงแตหมวกนรภย รองเทำบต Ear plug และทขำพเจำคดวำ

ใสแลวดเททสดกคอ เขมขดทมแบตเตอรหอยอย แบตเตอรดงกลำวมไฟสองทำงหอย

ออกมำเพอใหผสวมใสน�ำมำตดไวทหนำหมวกนรภย เพรำะเวลำเขำอโมงคจะมดมำก

ถำสงสยวำมดแคไหน ลองเอำมอยนออกไปขำงหนำ หำงจำกตำประมำณครงฟต

หำกพบวำมองไมเหนมอตวเอง นนคอระดบควำมมดทเรำตองเผชญ

พวกเรำนงรถกระบะของเหมองลงอโมงค ใครเลยจะรวำอำกำศในอโมงค

เยนสบำย นนเปนเพรำะในกำรท�ำเหมองอโมงคตองมกำรวำงระบบระบำยอำกำศ

เพอระบำยอำกำศเสยทเกดจำกกำรเจำะระเบดออกไป ระบบระบำยอำกำศทวำน

ใชพดลมตดตงทปำกปลองเพอดดอำกำศ ประกอบกบกำรทชนหนเปนหนปนและ

มน�ำใตดนทไหลซมตำมรอยแตกตลอดเวลำ ท�ำใหอำกำศภำยในอโมงคเยนสบำย

ไมรอนเหงอทวมเหมอนบนดน

จำกแสงสวำงทปำกอโมงค ควำมมดคอยครอบคลมพนทเมอรถพำเรำมงหนำ

ลกเขำไปในอโมงคทเยนชน เหลอเพยงแสงจำกไฟหนำรถทเปนทพงเดยวของเรำ

รถกระบะพำพวกเรำไปถงหนำงำนทควำมลกระดบหนงซงก�ำลงมกำรผลตอย

นสตเหมองแรทกระบะทำยรบกระโดดลงจำกทำยกระบะ พรอมกบเปดไฟน�ำทำง

กอนจะเดนตำมพตอกไปยงหนำงำนตำง ๆ ระหวำงทำงพบหนมคนงำนพมำ

รำงก�ำย�ำ 2 คน ก�ำลงใชเครองเจำะ Air leg ซงหนกรำว 30 กโลกรม เจำะรระเบด

ประสบการณชาวเหมองมะนก

อย เรำหยดดชวครและเดนตอไปยงอกหนำงำน ทนใดนน พตอกบอกพวกเรำวำ

จะพำเรำเดนลงสโตป (Stope) หมำยควำมวำเรำตองเดนลงจำกหนำงำนทอย

สงกวำไปยงหนำทระดบต�ำกวำ ผำนเสนทำงซงเปนกองหนชน ๆ ทระเบดไว

พอไดยนเชนนน ขำพเจำกหนำถอดส นกในใจวำ “ตำยละวำ” พรอมมองหนำ

เพอน ๆ ภำวนำใหพตอกพดเลน แตทกคนกเรมเดนตำมพตอกลงไป รงทำยไวดวย

ขำพเจำซงพยำยำมหำทำลงทเสถยรทสด ใชทงมอ เทำ และกน เถลอกไถลลงไป

จนถงหนำงำนดำนลำงอยำงทลกทเล จำกนนกเดนตอไปยงจดตำง ๆ กอนจะขน

รถกลบออกมำ

เสนทำงภำยในอโมงคทไดผำนทงทำงรถและทำงเทำนน แนนอนวำไมใช

พนรำบ หำกแตมควำมชน ปำกอโมงคของเหมองสองทอ (ใต) ตงอยทระดบรำว

650 เมตรจำกระดบน�ำทะเล ในขณะทบรเวณทมกำรผลตในขณะนนอยทระดบ

ประมำณ 450 เมตร หรอทระดบควำมลกรำว 200 เมตรจำกพนดน อโมงคจง

ตองเอยงลงดวยควำมชนทเครองจกรสำมำรถขนลงไดสะดวก ซงโดยหลกกำรแลว

ควำมชนของเสนทำงล�ำเลยงตองอยระหวำง 1 ตอ 6 (ระยะทำงแนวดง ตอระยะ

ทำงแนวรำบ) ถง 1 ตอ 10 ดงนน หลงจำกกำรเดนตำมวศวกรไปตำมอโมงค

ขนบำง ลงบำง จงตองใชกลำมเนอทแขงแรงพอสมควร ท�ำใหเชำวนร งขน

ชำวกรงทเคยชนกบพนรำบและสงอ�ำนวยควำมสะดวกอยำงขำพเจำจงเกดอำกำร

ปวดขำรำวกบไปปนภกระดงมำอยำงชวยไมได แตดวยสถำนกำรณบงคบและ

ควำมอยำกรอยำกเหน ขำพเจำจงไดตดตำมคณะไปดงำนตอทโรงลอยแรตะกว

ซงอยไมใกลไมไกลจำกอโมงคเหมองทไดลงไปสมผสในวนกอนหนำ

กลำวถงตอนนหลำยคนอำจสงสยวำโรงลอยแรคออะไร โรงลอยแรคอโรงงำน

ประเภทหนง ท�ำหนำทเพมคณภำพของแรทผลตไดจำกกำรท�ำเหมอง กลำวคอ

ผลตภณฑทไดจำกกำรระเบดทหนำเหมองเปนหนผสมแร ซงมปรมำณโลหะท

ตองกำรอยเพยงเลกนอย ในกรณของเหมองสองทอ แรทตองกำรกคอกำลนำซง

เปนตะกวซลไฟต เกดรวมกบสงกะสซลไฟตหรอสฟำเรอไรต (และมแรเงนผสม

อยดวยเลกนอย) มปรมำณตะกวเพยงรำวรอยละ 5 - 7 กำรเพมคณภำพแรท�ำ

ไดโดยกำรแยกสวนทเปนหนและแรทไมตองกำร (เชน เหลก) ออกมำ โดยใช

กระบวนกำรทำงกำยภำพและทำงเคมในโรงลอยแรแหงน ไดออกมำเปนหวแรซงม

ปรมำณตะกวรำวรอยละ 60 ส�ำหรบสงตอใหโรงถลงเพอถลงเปนโลหะตะกวตอไป

กอนทวชำกำรจะทวมจลสำร กไดเวลำทขำพเจำตองเดนทำงกลบกรงเทพฯ

พรอมกบขอมลทวำบรษทรบนกศกษำฝกงำน ม “เบยเลยง” เปนคำขนม ทพกฟร

คำน�ำคำไฟไมตองเสย ซงในยคทเศรษฐกจตกสะเกด ไมมใครรบนกศกษำฝกงำน

ในขณะนน นบเปนขอเสนอทเยำยวน ทงยงถอเปนควำมแปลกใหมทำทำยส�ำหรบ

ชวตนสตเหมองแรอยำงขำพเจำ ท�ำใหขำพเจำกบเพอนชำวภำควชำเหมองแรอกคน

หนง ตดสนใจรวมหวจมทำยมำฝกงำนกนทกลำงปำแหงน เรองรำวจะเปนอยำงไร

โปรดตดตำมตอนตอไป

*วธการทำาเหมองทระบในประทานบตรเปนวธการทำาเหมองแบบเหมองอโมงค

หมวกนรภย

เสอชอป

รองเทาบต

คนงานพมา

คาบบหร

Air leg

ทอดหไฟฉาย

เขมขดกบ

แบตเตอร

15จลสาร กพร. www.dpim.go.th

สมมนากฎหมายขอมลขาวสารนายสรพงษ เชยงทอง รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร เปนประธานเปด

สมมนาเชงปฏบตการเรอง “ปฏบตราชการอยางไรใหถกตองตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการ”

เพอสงเสรมและพฒนาความรความเขาใจเกยวกบพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ.

2540 ใหกบเจาหนาทของกรมฯ โดยไดรบเกยรตจาก นางวนดา สกการโกศล ผอ�านวยการส�านกงาน

คณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ เปนวทยากร เมอวนท 19 สงหาคม 2552 ณ หองประชม

ชน 1 กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

อพร.ไพโรจน รบมอบงาน พรอมมอบนโยบาย

นายไพโรจน สญญะเดชากล อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (อพร.) รบ

มอบงานในต�าแหนง อพร. พรอมมอบนโยบายการท�างานแกผบรหารของกรมอตสาหกรรมพนฐาน

และการเหมองแร เมอวนท 8 มถนายน 2552 ณ หองประชม ชน 2 กรมอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแร

เพมพนทสเขยว เฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถนายไพโรจน สญญะเดชากล อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร และ

นายทรงพล จ�าปาพนธ รองผวาราชการจงหวดชลบร รวมเปนประธานเปดโครงการเพมพนทสเขยว

ในอตสาหกรรมเหมองแร เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ดวยการปลก

ตนไมใหไดจ�านวน 7,799 ตน บรเวณพนทประกอบการโรงโมหนและเหมองแรเขาเชงเทยน และพนท

สาธารณะ ต�าบลหวยกะป ต�าบลหนองขางคอก อ�าเภอเมอง จงหวดชลบร เมอวนท 14 สงหาคม 2552

ณ บรเวณทท�าการองคการบรหารสวนต�าบลหนองขางคอก อ�าเภอเมอง จงหวดชลบร

มอบรางวลอตสาหกรรม ประจ�าป 2552

นายอภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร ให เกยรต เปนประธานในพธมอบรางวล

อตสาหกรรม ประจ�าป 2552 เพอเชดชเกยรตใหแกสถานประกอบการทไดรบรางวลอตสาหกรรม

ยอดเยยม และรางวลอตสาหกรรมดเดน ประจ�าป 2552 ซงกรมอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแรไดรบมอบหมายจากกระทรวงอตสาหกรรมใหเปนผรบผดชอบการจดงานมอบรางวล

อตสาหกรรมในครงน เมอวนท 14 กรกฎาคม 2552 ณ ตกสนตไมตร ท�าเนยบรฐบาล

เหมองแรไทย ใสใจสงแวดลอม พรอมมงสเหมองแรสเขยว

นายไพโรจน สญญะเดชากล อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร เปนประธาน

เปดสมมนา “เหมองแรไทย ใสใจสงแวดลอม พรอมมงสเหมองแรสเขยว” พรอมมอบประกาศนยบตร

ใหแกผประกอบการอตสาหกรรมแรทเขารวมโครงการสงเสรมการน�า 5ส มาใชในสถานประกอบ

การในปงบประมาณ 2551 จ�านวน 10 บรษท เมอวนท 17 กรกฎาคม 2552 ณ โรงแรมสยามซต

กรงเทพฯ

สวกฤตดวยระบบโลจสตกส ทางเลอกใหมของผประกอบการเซรามก

นายเสนห นยมไทย รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร เปนประธานเปด

สมมนาวชาการ เรอง “สวกฤตดวยระบบโลจสตกส ทางเลอกใหมของผประกอบการเซรามก” เพอเผยแพร

ฐานขอมลศกยภาพและคณภาพแหลงแรดน วตถดบทดแทน ส�าหรบอตสาหกรรมเซรามกและอตสาหกรรม

อน ๆ ของประเทศไทย เมอวนท 3 สงหาคม 2552 ณ โรงแรมเรดสน กรงเทพฯ

จ ล ส า ร ก พ ร . จ ด ทำ า ข น เ พ อ เ ป น ก า ร

ประชาสมพนธและเผยแพรบทบาทหนาทและ

การดำาเนนงานของกรมอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแร ตลอดจนความรดานอตสาหกรรม

เหมองแร อตสาหกรรมพนฐาน และโลจสตกส

อตสาหกรรม ใหประชาชนทวไปและผทเกยวของ

ไดรบทราบอยางแพรหลาย

บทความ/ขอความ หรอความคดเหนใด ๆ ท

ปรากฏใน “จลสาร กพร.” เปนความคดเหนสวนตว

ของผเขยนแตละทาน กรมอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแร และกองบรรณาธการ เปดเสรดาน

ความคดและไมจำาเปนตองเหนพองดวย

ทปรกษา

นายไพโรจน สญญะเดชากล

อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

นายเสนห นยมไทย

รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

นายสรพงษ เชยงทอง

รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

กองบรรณาธการ

นางอนงค ไพจตรประภาภรณ

นางนยนา กลลประวทย

นายสเมธ แสนประเสรฐ

นายสกล เอยมพวง

นายคนธศกด แขงแรง

นายจตตพงค สระชต

นายชะน อมรโชต

นายพงศบณย บญประดษฐ

นายสมชย เอมบำารง

นางอบล ฤทธเพชร

นางสาวมยร ปาลวงศ

นางอรพน อดมธนะธระ

นางสาวรงญาดา สดแสงจนทร

นางสาวผาณต กลชล

นายสรศกด สมเจษ

นางสาวรตนา ปยะกลประดษฐ

จดทำาโดย

กลมงานเผยแพรและอำานวยการ

สำานกบรหารกลาง

กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

ถนนพระรามท 6 เขตราชเทว

กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2202 3565, 0 2202 3557

โทรสาร 0 2644 8746

E-mail : pr@dpim.go.th www.dpim.go.th

จดพมพโดย

หจก. อรณการพมพ

16

กพร. จดอบรมตนกลาอาชพนายเสนห นยมไทย รองอธบดกรมอตสาหกรรม

พนฐานและการเหมองแร เป นประธานเป ดการ

ฝกอบรมหลกสตร “การจดการโลจสตกสและโซอปทาน

เพอลดตนทนและเพมมลคาของภาคอตสาหกรรม”

ร นท 3 ภายใตโครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอ

สรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน (ตนกลาอาชพ) ระหวางวนท 13 กรกฎาคม - 7 สงหาคม

2552 ณ หองฝกอบรม ชน 4 กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

เตรยมพร อมจดตงศนย กลางโลจสตกส แฝดโลก

นายชาญชย ชยร งเรอง รฐมนตรวาการ

กระทรวงอตสาหกรรม ใหเกยรตเปนประธานเปด

ส มมนา เร อ ง “ท ศทางและการ เตร ยมความ

พรอมเพอการจดตงศนยกลางโลจสตกสแฝดโลก :

ไทย-กวางโจว” จดโดยส�านกโลจสตกส กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (กพร.)

รวมกบส�านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และสถาบนธรกจไทย-จนภวฒน

มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต เมอวนท 29 มถนายน 2552 ณ โรงแรมเรดสน กรงเทพฯ

อพร. ตรวจเยยมเหมองแรและทาเรอขนสงแรนายไพโรจน สญญะเดชากล อธบดกรม

อตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (อพร.)

พรอมคณะผ บรหารกรมอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแร และอตสาหกรรมจงหวดสราษฎรธาน

ตรวจเยยมการท�าเหมองแรและทาเรอขนสงแรยปซม

และแอนไฮไดรตในพนทจงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 22 - 23 มถนายน 2552 ณ จงหวด

สราษฎรธาน

อพร. ตรวจราชการนายไพโรจน สญญะเดชากล อธบด

กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (อพร.)

พร อมด วย นายเสน ห นยมไทย รองอธบด

กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร และ

คณะผ บ ร ห า รกรมอ ตสาหกรรมพ น ฐ านแล ะ การเหมองแร เดนทางไปตรวจราชการส�านกงานอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร เขต 5

(สรข. 5) และตรวจเยยมการด�าเนนงานของบรษท อคราไมนง จ�ากด เมอวนท 19 มถนายน 2552

ณ จงหวดพษณโลก

ผลการศกษาเทคโนโลยผลตเกลอสนเธาวนาย เสน ห น ยมไทย รองอธบดกรม

อตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร เปนประธาน

เปดการสมมนา “ โครงการพฒนาเทคโนโลยท

เหมาะสมในการผลตเกลอสนเธาว ภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ” ซงการสมมนาในครงนมวตถประสงค

เพอน�าเสนอผลการศกษาของโครงการฯ พรอม

รบฟงความคดเหนจากหนวยงานทเกยวของและผ มสวนไดสวนเสยในการผลตเกลอสนเธาว

เมอวนท 1 พฤษภาคม 2552 ณ หองประชม ชน 1 กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

จลสาร กพร. www.dpim.go.th