เอกสารประกอบการสอน

QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ (International Business Management)

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

วทยาลยนวตกรรมและการจดการ สถาบนราชภฏสวนสนนทา

ปการศกษา 2560

แผนบรหารการสอนประจ าวชา รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จ านวน3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

ค าอธบายรายวชา หลกการบรหารและการด าเนนธรกจระหวางประเทศ ระบบธรกจและสภาพแวดลอมของธรกจระหวางประเทศ เหตจงใจในการท าธรกจระหวางประเทศ การก าหนดวตถประสงคและกลยทธในการด าเนนการธรกจระหวางประเทศ รปแบบของการรวมกลมทางเศรษฐกจรปแบบตางๆ ผลประโยชนและโอกาสจากการลงทนในตางประเทศ การพฒนา ปรบปรงนโยบายและกลยทธการด าเนนธรกจระหวางประเทศใหสอดคลองกบขอก าหนดและกฎหมายระหวางประเทศ วตถประสงคทวไป เพอใหผ เรยนมรและความเขาใจเกยวกบการจดการธรกจระหวางประเทศ โลกาภวฒนและความสามารถในการแขงขนของประเทศ ทฤษฎการคาและการลงทนระหวางประเทศ สภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและการบรหารวฒนธรรมขามชาต การบรณาการทางเศรษฐกจในระดบภมภาคและประชาคมเศรษฐกจอาเซยน กลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ การบรหารและการเลอกกลยทธในการเขาสตลาดตางประเทศ เนอหา

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวน(ชม.)

กจกรรมการเรยน การสอน/สอทใช

ผสอน

1 - อธบายรายวชา - สรางขอตกลงเกยวกบการเรยนการสอน - ทดสอบกอนเรยน

3 - เอกสารประกอบการสอน - มอบหมายรายงานกลม - ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

2 บทท 1 แนวความคดเกยวกบการจดการธรกจ

ระหวางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

3 บทท 2 โลกาภวฒนและความสามารถในการ

แขงขนของประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

4 บทท 3 ทฤษฎการคาและการลงทนระหวาง

ประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

5 บทท 3 ทฤษฎการคาและการลงทนระหวาง

ประเทศ (ตอ)

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

6 บทท 4 สภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและการ

บรหารวฒนธรรมขามชาต

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวน(ชม.)

กจกรรมการเรยน การสอน/สอทใช

ผสอน

7 บทท 5 สภาพแวดลอมทางการเมองและกฎหมาย

ในธรกจระหวางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

8 ประเมนผลการจดการเรยนร หนวยท 1-5 3 สอบกลางภาค ผศ.เอกณรงค วรสหะ

9 บทท 6 ตลาดแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

10 & 11 บทท 7 ตลาดเกดใหมและการวเคราะหโอกาสทาง

การตลาดระหวางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

12 & 13 บทท 8 กลยทธและการจดองคกรของธรกจ

ระหวางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

14 & 15 บทท 9 การบรหารการตลาดและพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศ

3 - ผสอนบรรยายโดยใชเอกสารประกอบการสอน

- ทดสอบยอย

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

16 การน าเสนอรายงานกลม/สรปบทเรยน 3 - ผเรยนน าเสนอรายงานกลม - กลมผฟงสรปและอภปรายซกถาม - ผเรยนและผสอนรวมกนสรปบทเรยน - ผเรยนน าเสนอรายงาน

ผศ.เอกณรงค วรสหะ

17 ประเมนผลการจดการเรยนร 3 สอบปลายภาค ผศ.เอกณรงค วรสหะ

วธสอนและกจกรรม วธการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย 2. วธสอนแบบอภปราย 3. วธสอนแบบแบงกลมท ากจกรรม 4. วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง กจกรรมการเรยนการสอน 1. ยกตวอยางซกถามประเดนสงสยอภปรายแสดงความคดเหน 2. ทดสอบยอย 3. ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอนหนงสอ ต ารา เอกสารเพมเตม แลวสรปดวยค าพดของ

ตนเองแบบบรรยาย สอการเรยนการสอน

1. PowerPoint ประกอบการบรรยายเอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

3. กรณศกษาทางการตลาด การวดผลและประเมนผล การวดผล

ผลการเรยนร วธการประเมนผลการเรยนร สปดาหทประเมน สดสวน

ของการประเมนผล 1 สอบกลางภาค 8 20 2 สอบปลายภาค 17 40 3 การปฏบตงานกลม (รปเลมรายงานและการน าเสนอ) ตลอดภาคการศกษา 20 4 การเขาชนเรยน การมสวนรวม อภปราย

เสนอความคดเหนในชนเรยน ตลอดภาคการศกษา 10

5 ทดสอบยอย ตลอดภาคการศกษา 10

การประเมนผล 1. สงเกตการตอบค าถามและตงค าถาม 2. สงเกตการณน าความรไปใชในการท าแผนผงประมวลความร 3. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการท ากจกรรม และคณภาพของผลงาน 4. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบค าถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

อกษร ผลการศกษา ชวงคะแนน คาระดบคะแนน

A ดยอดเยยม 86.00-100 4 A- ดเยยม 82.00-85.00 3.75 B+ ดมาก 78.00-81.00 3.5 B ด 74.00-77.00 3 B- คอนขางด 70.00-73.00 2.75 C+ ปานกลางคอนขางด 66.00-69.00 2.5 C ปานกลาง 62.00-65.00 2 C- ปานกลางคอนขางออน 58.00-61.00 1.75 D+ คอนขางออน 54.00-57.00 1.5 D ออน 50.00-53.00 1 D- ออนมาก 46.00-49.00 0.75 F ตก 0.00-45.00 0 I ผลการเรยนไมสมบรณ - -

แผนบรหารการสอนประจาบทท 1 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 1 แนวความคดเกยวกบการจดการธรกจระหวางประเทศ หวขอเนอหา

1. แนวคดหลกทางการตลาด (Core Marketing Concept) 2. ปรชญาการจดการทางการตลาด (Management Philosophies) 3. ความหมายของการตลาดและการจดการการตลาด 4. การจดการอปสงคและอปทาน 5. สวนประสมการตลาด (Marketing Mix) 6. แนวคดสวนประสมทางการตลาดสาหรบธรกจบรการ ( Service Marketing Mix ) 7. การตลาดแนวคดใหม ดวยกลยทธ 4C's 8. สวนประสมทางการตลาดในมมมองของลกคา (7C’s)

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. อธบายถงความหมายของความหมายของธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตอง 2. อธบายถงประวตความของธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตอง 3. อธบายถงความสาคญของธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตอง 4. อธบายสาเหตของการทาธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตอง 5. บอกถงขอดและขอเสยของธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตอง 6. อธบายถงแนวโนมและทศทางของธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตองชดเจน 7. อธบายคาศพทเกยวของกบธรกจระหวางประเทศไดอยางถกตองชดเจน

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด

สอการเรยนการสอน 1. PowerPoint ประกอบการบรรยายแนวความคดเกยวกบการจดการธรกจระหวางประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

1

บทท 1 แนวความคดเกยวกบการจดการธรกจระหวางประเทศ

แนวคดพนฐานเกยวกบการคาระหวางประเทศ

การประกอบ ธรกจดา นซอขายสนค าและบร การหรอ ทเร ยกว า การพาณชย (commerce)

ประกอบดวย การคาภายในประเทศและการคาตางประเทศ รวมทงธรกจประเภทอนทสนบสนนการคา เชน การธนาคาร การประกนภย การขนสง สาหรบการดาเนนนโยบายและการบรหารงานดานการพาณชยจะมรปแบบและลกษณะทแตกตางกน ทงนขนอย กบระบบเศรษฐกจและการเมองของแตละประเทศ โดยทวไปม 2 ระบบ คอ ระบบทนนยม (capitalism) และระบบสงคมนยม (socialism) สาหรบระบบทนนยม หรอเรยกอกอยางหนงวา ระบบเสรนยม หรอระบบตลาด (market economy) จะใหความสาคญตอเสรภาพของบคคลในการประกอบธรกจการคาและเปนเจาของทรพยสนตางๆ โดยรฐบาลจะเปดโอกาสใหเอกชนแขงขนกนอยางเสร แตจะเขาไปมสวนรวมในการดาเนนธรกจการคานอยทสด โดยจะทาหนา ทเพยงกากบดแลและออกกฎระเบยบตางๆเฉพาะทจาเปนเทานน สวนระบบสงคมนยมนน รฐบาลจะเขาควบคมประกอบธรกจการคาและเปนเจาของปจจยการผลตสวนใหญ รวมทงจดสรรรายไดและแบงปนผลผลตใหประชาชน

อดม สมธ (Adam Smith) นกเศรษฐศาสตรทมชอเสยงของโลก กลาววา การผลตของแตละประเทศเหมอนกบการผลตของโรงงาน การทแตละประเทศผลตสนคาทงทมความเชยวชาญและไมมความเชยวชาญจะทาใหผลผลตรวมนอยกวากรณทแตละประเทศผลตสนคาเฉพาะชนดทมความเชยวชาญเพยงชนดเดยว ซงจะทาใหผลผลตรวมของโลกเพมสงขนดวย โดยการทแตละประเทศสามารถสรางความเชยวชาญในการผลตสนคาบางชนดขนมาไดนนจะตองมการแบงงานกนทาในระดบระหวางประเทศ และเมอประเทศใดมความเชยวชาญในการผลตสนคาชนดใด ประเทศนนกจะมความไดเปรยบในการผลตสนคาชนดนนตอประเทศอน โดยใชชวโมงแรงงานนอยกวาประเทศอน ถอวาประเทศนนมความไดเปรยบโดยสมบรณในการผลตสนคาชนดนนตอประเทศอนๆ

หลกการดงกลาวน อดม สมธ จงเสนอวา ถาใหประเทศทมความไดเปรยบดงกลาวผลตเฉพาะสนคา

ชนดทไดเปรยบนนเพอการสงออก และใหนาเขาสนคาชนดทไมมความไดเปรยบมาตอบสนองความตองการในประเทศ ตวอยางเชน ประเทศไทยมความไดเปรยบในการผลตขาวมากกวาประเทศใดๆ ในโลก กควรสงออกขาวไปยงประเทศอนทมความตองการขาว ในขณะเดยวกน กนาเขาเครองจกรกลและอปกรณ รวมทงเทคโนโลยดานตางๆ จากประเทศทมความเชยวชาญในการผลตสนคาชนดนนๆ ความหมายของการคาระหวางประเทศ

การดาเนนกจกรรมทางธรกจมากกวาหนงประเทศในรปแบบตางๆ ทงภาครฐและเอกชนเพอวตถประสงคทางธรกจโดยมงหวงกาไรและการตอบสนองความตองการของผบรโภคในทองถนและตางประเทศ

กจกรรมทมการซอขายแลกเปลยน (Exchange) สนคาและบรการระหวางประเทศ อาจเปนการแลกเปลยนสงของกนโดยตรง (Barter System) หรอการคาโดยใชเงนเปนสอกลาง ทาใหมการเคลอนยายเงนทนและวทยาการเทคโนโลยตางๆ ระหวางประเทศ การคาระหวางประเทศจะตองมการตกลงวาจะใชเงนสกลใดในการคานน แลวจงมการแลกเปลยนเงนตามอตราการแลกเปลยนของสกลทตกลงกนแลวจงนามาชาระคาสนคาตามทตกลงกน

การคาระหวางประเทศ หมายถง การซอขายสนคาและบรการระหวางประเทศตางๆ ประเทศททาการซอขายสนคาระหวางกน เรยกวา "ประเทศคคา" สนคาทแตละประเทศซอเรยกวา "สนคาเขา" (imports) และสนคา ทแตละประเทศขายไปเรยกวา "สนคาออก" (exports) ประเทศทซอสนคาจากตางประเทศ เรยกวา

2

"ประเทศผนา เขา" สวนประเทศทขายสนคาใหตาง ประเทศ เรยกวา "ประเทศผสงสนคาออก" โดยทวไปแลว แตละประเทศจะมฐานะเปนทงประเทศ ผนาสนคาเขา และ ประเทศผสนคาออกในเวลาเดยวกน เพราะประเทศตางๆ มการผลตสนคา แตกตางกน เชน ประเทศไทยสง(ครพนธใหม By Nuttapong,2551) สาเหตทมการคาระหวางประเทศ (ครพนธใหม By Nuttapong,2551)

เหตผลทางเศรษฐกจททาใหประเทศตางๆในโลกทาการคาขายกน ทสาคญมอยดวยกน 2 ประการ คอ 1. ความแตกตางทางดานทรพยากรทใชผลตในแตละประเทศ เนองมาจากความ แตกตางในเรองสภาพภมประเทศและภมอากาศ เชน ประเทศ ไทยมพนดนทอดมสมบรณเหมาะสม

แกการเพาะปลกมากกวาญปน คเวตมนามนมาก กวาไทย จนมประชากรมากกวาประเทศอนๆ ดงนน ประเทศใดทม ทรพยากรชนดใดมาก กจะผลตสนคา ทใชทรพยากรชนดนนๆเปนปจจยการผลตสนคาออกเพอแลกเปลยน กบสนคาอน

2. ความแตกตางในเรองความชานาญในการผลต เนองจากผผลตของแตละประเทศ จะมความชานาญและเทคโนโลยในการผลตสนคาและ บรการแตกตางกน บางประเทศผผลตมความร

ความชานาญเปนพเศษในการผลตสนคา บางชนด เชน ประเทศญปนมความรความชานาญในการผลตเครองมออเลกทรอนกส ประเทศเนเธอรแลนดมความรความชานาญในการผลตเครองจกรกลการเกษตร ประเทศสวตเซอรแลนดมความรความชานาญในการผลตนาฬกา ความแตกตางของ ปจจยดงกลาวนผลกดนใหแตละประเทศเลงเหนประโยชนจากการเลอกผลตสนคาบาง อยางทมตนทนตา มความรความชานาญ และเลอกสงซอสนคาแตะละประเภททผบรโภค ในประเทศของตนตองการแตไมสามารถผลตได หรอผลตไดในตนทนทสงเกนไป และปจจยเหลานกอใหเกดการคาระหวางประเทศเกดขน

สาเหตสาคญทกอใหเกดการคาระหวางประเทศการคาระหวางประเทศเกดขนเนองจากประเทศตาง ๆ ผลตสนคาไดดวยตนทนไมเทา กน ประเทศทสามารถผลตสนคาชนดใดชน ดหนงดวยตนทนทตา เมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ ประเทศนนจะเปนผผลตและสงสนคาไปขายทอน ๆ เหตทประเทศตาง ๆ ผลตสนคาดวยตนทนทตางกนเพราะวา มความแตกตางในปรมาณและทรพยากร กลาวคอ บางประเทศมแรธาตมาก บางประเทศเปนแหลงนามน บางประเทศมปาไมมาก เปนตน ประกอบกบความแตกตางของสภาพภมประเทศและภมอากาศ สงผลใหสนคาบางชนดสามารถผลตไดในบางพนทเทานน เชน ยางพาราสวนมากผลตในประเทศมาเลเซย และหมเกาะอนเดยตะวนออก กาแฟสวนมากมาจากบราซล เปนตน ประเทศทมทรพยากรการผลตชนดใดมาก จะไดเปรยบในการผลตสนคาซงตองใชทรพยากรชนดนนเปนปจจยการผลต เพราะราคาของปจจยการผลตชนดนนจะตา เนองจากมมากเมอเทยบกบความตองการซงมผลใหตนทนการผลตตลอดจนราคาขายตาไปดวย ประเทศจงควรผลตสนคาดงกลาวเพอสงออกและนาเขาสนคาทขาดแคลน หรอสนคา ทมราคาสงโดยเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ เชน ประเทศไทยมทดนมากและสภาพภมอากาศเหมาะสมสาหรบเพาะปลกพชผลทางการเกษตร เมอเทยบกบญปน ดงนนไทยควรจะผลตขาวหรอสนคาทางการเกษตรอยางอนเปนสนคาสงออกเพราะตนทนตากวา ในขณะทญปนกควรผลตสนคาประเภททน เชน เครองจกรเครองมอ รถยนต เนองจากมทดนนอย แตมปจจยทนมาก สงผลใหตนทนในการผลตสนคาในญปนตากวาไทย จงปรากฏวา ญปนตองซอขาวจากไทยและไทยตองซอเครองจกรเครองมอจากญปน

อยางไรกตามความมากนอยของทรพยากรตลอดจนปจจยการผลตทมอย เพยงอยางเดยวมใชเปนสงทกาหนดตนทนใหตากวาประเทศอนเสมอไป ทงนขนอย กบปจจยอน ๆ ดวย เชน ความชานาญของประชากรระดบเทคโนโลย เปนตน จรงอย ไทยและฟลปปนสตางกเปนประเทศทมแรงงานเปนจานวนมากและคาจางคอนขางตาเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศ แตมไดหมายความวาไทยและฟลปปนสจะมความไดเปรยบในเรองตนทนการผลตเทากบญปนหรอสวตเซอรแลนด เพราะวา คณภาพของประชากรในการผลต ตลอดจน

3

ความเจรญทางเทคโนโลยของประเทศญปนและสวตเซอรแลนดสงกวาไทยมาก ทาใหตนทนการผลตนาฬกาของญปนหรอ สวตเซอรแลนด ตากวาไทย จงปรากฏวา ไทยตองซอนาฬกาจากประเทศเหลาน นนหมายถงวานอกจากปรมาณของทรพยากรแลว ประสทธภาพการผลตหรอความชานาญของปจจยกเปนสงสา คญในการกาหนดตนทนการผลตสนคา

ความแตกตางดงกลาวขางตน คอ ความแตกตางในปรมาณและชนดของทรพยากร สภาพภมอากาศและความชานาญในการผลตประกอบกบความไมสามารถผลตสนคาไดทกชนดทตองการไดเองภายในประเทศ จงมความตองการแลกเปลยนสนคาบางอยางทผลตไดกบสนคาทตองการแตไมสามารถผลตไดภายในประเทศ หรอผลตไดคณภาพกไมดพอการคาระหวางประเทศจงเกดขนมาโดยมหลกการสาคญคอ ประเทศจะผลตสนคาทตนเองขาดแคลนหรอผลตไดแตตองใชตนทนสงจากตางประเทศการซอขายแลกเปลยนกนตามหลกการแบงงานกนทายอมทาใหการใชทรพยากรของโลกทมอยอยางจา กดมประสทธภาพสงขน ซงเราสามารถพจารณาจากการคาขายของบคคลภายในประเทศ นนคอ พอบานจะไมยอมตดเสอเพอสวมใสเอง ถาหากเขาสามารถซอเสอผาจากทองตลาดในราคาทตากวาตนทนทเขาผลตเอง ในทานองเดยวกน ชางตดเสอยอมไมพยายามทารองเทาใชเองแตจะซอรองเทาใชจากชางทารองเทา ชาวนายอมไมตดเสอหรอตดรองเทาโดยเขาจะจางชางตดเสอหรอจางชางตดรองเทาเมอเขาเหนวา ราคาทเขาจายไปตากวาตนทนทเขาตองจาย เปนตน ทกคนควรจะผลตสนคาทตวเองมความถนดและชานาญและนาไปขายหรอแลกเปลยนกบสนคาทตนเองตองการ จะทาใหทกคนไดรบประโยชนจากสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการทเพมขนหรอราคาทตาลง ดงนนประเทศกเชนเดยวกบบคคล โดยทจะไดรบประโยชนมากขน ถาหากประเทศสามารถซอสนคาจากประเทศอน ๆ ในราคาตากวาตนทนทผลตไดภายในประเทศ ววฒนาการความสมพนธระหวางประเทศ

(บญเรอง บตรตา,2551) อรสโตเตล ไดอธบายวา มนษยเปนสตวสงคมและธรรมชาตของมนษยชอบอยรวมกนเปนเหลา มการตดตอระหวางกน ดารงชวตภายใตระเบยบการปกครอง เศรษฐกจและวฒนธรรมทมนษยสรางขน เพอทจะใหเปนแบบแผนอนพงปฏบตในการดาเนนชวตรวมกนในสงคม

ในอดตเมอ 500 ปทแลว ดนแดนทจกวาเปนแหลงทมอารยธรรมรงเรองของโลก คอลมแมนาไนล ไทรส ยเฟตส สนธ และลมนา เหลอง เปนแหลงทมนษยไดดาเนนการในกจกรรมตางๆ เชนความรวมมอในดานการชลประทาน เพอใหไดมาซงผลผลตทางการเกษตรกรรมและสงอนๆ ทจาเปนในการดารงชวต ในระยะเรมแรก รวมตวกนเปนกลมเลกๆ แลวขยายออกไปเปนกลมใหญ ตอมาเมอมการพฒนาทางวฒนธรรมและความคดทางการเมองภายในกลม จากนนกมการตดตอระหวางกลมและนาไปสการมความสมพนธตอเนองไป

สมยกรก ในระหวาง 200 – 300 ป กอนครสตศกราช มภาษา ศาสนา และวฒนธรรมคลายๆ กน แตนครรฐตาง ไมคอยมความรวมมอกน มการแขงขนแกงแยงชงดกน และทาสงครามกนบอยๆ ทาใหขาดความสามคค ทาใหกรกไมสามารถตอตานภยการรกรานจากภายนอกได จงไดตระหนกถงความจาเปนของตนในการทจะตองมสมพนธไมตรกบรฐอน เพอตนจะไดรบผลประโยชนบางอยาง จงเรมมการกาหนดนโยบายของตนเองเพอใหเกดความสมพนธกบอกรฐหนง และแตงตงบคคลของตนเปนทตทาหนาทเจราจรตดตอกน ในสมยแรกๆ การเจราจรตดตอในรปการใชผถอสาสนระหวางรฐ ทาหนา ทแจงขาวของเมองหนงไปยงอกเมองหนง ผทไดรบการเจราจรตดตอตองเปนบคคลทเปนนกพด มความสามารถในการโนมนาวจตใจคนในชาตอนๆ ใหเหนกบนโยบาย ความสมพนธระหวางประเทศของตน

สมยโรมน ระยะแรกไดเนนกฎหมายระหวางประเทศเปนหลก และคานงถงของศลปการตดตอเจราจรใชวธการตดตอสมพนธ ดงน

1. เปนมตรกบเผาชนใกลเคยงดวยการใหความชวยเหลอหรอยกยอ

4

2. ใหคนนอกศาสนาหนมานบถอศาสนาครสต ตอมาในระยะหลงไดหาขอเทจจรงและขาวสารภายในประเทศ อน ระยะนยงไมมการสงทตไปประจา

ถาวร เมอครสตศตวรรษท 15อตาลสงทตไปประจา ทตางๆ สวนกฎเกณฑตางๆ เกยวกบตวแทนของตนทไปประจาในอกประเทศหนงมามอยางจรงจงกตอเมอหลงครสตศตวรรษ 1815 ซงเปนปทเรมมการตกลงกนระหวางนานาประเทศ ในชวงระหวาง ค.ศ.1815-1818 ประเทศตางๆ ไดมการประชมกนทนครเวยนนา มการวางกฎเกณฑเกยวกบอนดบอาวโสของตนแทนประเทศ

สมยโรมน ประมาณราว 350 ปกอนครสตศตวรรษ โรมนไดขยายอานาจของตนออกไปอยางกวางขวาง และสมารถครอบครองดนแดนตางๆ เอาไว โดยใชมาตรการรนแรง ใชกาลงปราบปรามไดมการอกกฎหมาย วางกฎเกณฑและระเบยบตางๆ เพอบงคบใชภายในและใชในการตดตอกบรฐอน

สมยฟวดล ศรสตศตวรรษท 10 เปนสมยการใชนโยบายการใชกาลงเลอดและเหลก และไดดาเนนเรอยมาจนถงศตวรรษท 15 กษตรยมฐานะเปนสญลกษณของเอกภาพ เพราะมองคการครสตศาสนาสนบสนนและอานาจของกษตรยมอยในทางทฤษฎเปนสวนใหญ ความสมพนธระหวางรฐในยดนอยในยดมด

สมยฟนฟศลปวทยา มการตนตว การคดคนวชาการตางๆ มศาสตรใหมๆ เกดขนมากมาย ทางดานศาสนา มการเปลยนแปลง เดมพระสนตะปาปาเคยมอานาจมากและมกจะเขาไปยงเกยวกบ

การเมอง ไดกอนใหเกดความไมพอใจในหมกษตรย มการจดตงศาสนานกายใหมๆ ไมยอมรบอานาจของพระสนตะปาปา ทาใหเกดการปฏรปศาสนา พลงทางศาสนายงแฝงอยในการเมองในรปศาสนาประจาชาต มการทาสงครามทางศาสนาระหวางเจาผครองนครตางๆ จนกระทงป ค.ศ. 1618 ไดเกดสงครามระหวางพวกทนบถอศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกและนกายโปรเตสแตนทขน สงครามไดยตลง ค.ศ. 1648 มการทาสญญาสงบศกทมชอวา สนธสญญา westphalia ชวงเวลาการทาสงครามนานถง 30 ป ผลจากสงคราม ไดชวยปพนของการมระบบรฐสมยใหมในยโรป โดยลดฐานะจกรวรรคโรมนอนศกดสทธ ( Holy Roman Empire ) ลงใหเทาๆ กบดนแดนทมกษตรยปกครองสมยนน เชน ฝรงเศส สเปน สวเดน และองกฤษ

นอกจากนน ยงมขอตกลงในสนธสญญาเวสฟาเวย เกยวกบหลกการทวา รฐอธปไตยทเปนเอกราชทงหลายเทาเทยมกน แสดงใหเหนวาอานาจของสตปาปาลดลง มฐานะเพยงเจาผครองนครรฐ ซงมความผกพนกบศาสนาและสนธสญญาดงกลาว ยงชใหเหนถงความจาเปนในการวางกฎเกณฑทจะคมครองประชาชนในยามสงคราม มการกลาวถงการปฏบตตอผปวยไดรบบาดเจบ นกโทษ หามปลน หามทาลายศลปวตถและการกระทาอนทไรมนษยธรรม

ระบบรฐในป ค.ศ. 1648 ในขนแรกจากดอยในยโรป ตอมาในปลาย ศตวรรษท 19 ไดแสวงหาอาณานคมจนไดอาณานคมมาครอบครองในภมภาคตางๆ ดนแดนทถกครอบครองไดรบวฒนาธรรมและระบบตางๆ ไปใชในรฐของตน จงทาใหเกดความผกพนหรอความสมพนธกนขนระหวางประเทศผครอบครองกบประเทศผถกครอบครอง

การเปลยนแปลงทางดานความสมพนธเรมเหนชดเจนขนตงแตชวงของสงคราม และหลงสงครามโลกครงท 1 เมอมการทาสงครามยอมมฝายแพ ฝายชนะ และมประเทศทเขาขางทงฝายแพและฝายชนะ ทงผแพและชนะตองเหนดเหนอยบอบชาจากสงคราม ซงสงผลกระทบในทกๆดาน ทาใหตางกหาวธทจะปองกนมใหเกดสงครามขนในอนาคต มการจดตงองคกรระหวางประเทศขน คอ สนนบาตชาต ซงเปนการแสดงออกซงวตถประสงครวมกนในอนทจะรกษาสนตภาพของโลกไว โดยทาสญญา Kellog Briand Pact ไดกาหนดหลกการวา ประเทศสมาชกจะไมใชสงครามเปนเครองมอในการดาเนนนโยบายตางประเทศ เพอแกปญหาระหวางกน

5

ระบบความสมพนธระหวางประเทศ ปจจบนกาลงอยในชวงกาลงปฏวตระบบระหวางประเทศ (ทศวรรษท 1990) เปนทนาสงเกตไดวาสหภาพโซเวยตตงแตเปนอภมหาอานาจ ตงแตป ค.ศ.1945 และไดลมสลายลงในป ค.ศ.1991 ทาใหความสมพนธระหวางประเทศของโซเวยตกบกลมบรวารและประเทศอนๆ เปลยนแปลงไปดวย (การลมสลายเกดจากปญหาสงคม การเมอง เศรษฐกจ และเชอชาต)

การสรางความสมพนธระหวางประเทศ ตงแตป ค.ศ.1947 เปนปทสหรฐอเมรกาประกาศสงครามเยนกบสหภาพโซเวยต ไดมการแบงกลมออกเปน 2 คาย คอ คายสหรฐอเมรกา ทมการปกครองแบบประชาธปไตย และสหภาพโซเวยต ทมการปกครองแบบสงคมคอมมวนสต ซงทาใหการสรางความสมพนธระหวางประเทศผกกบคายหนงคายใดความชวยเหลอกจะใหความชวยเหลอเฉพาะประเทศทอยในคายของตนเอง เชน การทสหรฐอเมรกาประกาศใหความชวยเหลอตามแผนทรแมน โดยเจาะจงเฉพาะกรก และตรกเปนการสกดกนการแผขยายอทธพลของสหภาพโซเวยต และตอมาสหรฐอเมรกาไดประกาศแผนมารแชล เพอใหความชวยเหลอประเทศทประสบปญหาทางเศรษฐกจหลงสงครามโลกครงท 2 และประเทศทถกคอมมวนสตคกคาม

การทประเทศสหภาพโซเวยต ลมสลายทาใหเกดประเทศใหมขนหลายประเทศ การดาเนนนโยบายประเทศเปนอสระ ไมไดถกบบบงคบ รฐตางๆ พยายามกาหนดแนวทางการสรางความสมพนธทเปนตวของตวเอง

ประเทศมหาอานาจพยายามสรางความเชอถอใหบรรดาประเทศเลก เหนวาตนเองเปนทพงพาอาศยได ประเทศทเปนมหาอานาจทางเศรษฐกจ ทาใหหลายประเทศหนมาสรางความสมพนธดวย ไดแก ญปน สหรฐอเมรกา และในตะวนออกกลาง เชน ประเทศซาอดอารเบย อหราน คเวต และอกหลายประเทศทมทรพยากรนามนมาก

ในชวงตนทศวรรษ 1990 มพลงหลายกระแสทไหลเขามา สงผลกระทบทาใหระบบการเมองระหวางประเทศแบบเกาตองพงทลาย เชน การพงทลายของระบบคอมมวนสตมสาเหตจากพลงทางเศรษฐกจและพลงลทธชาตนยมยดใหม ตลอดจนพลงของปญหาตางๆ ทาใหระบบระหวางประเทศเขาสระบบระหวางประเทศแบบใหม ( New International System )

อดตประธานาธบดไอเซนเฮาว ไดเนนถงบทบาททางเศรษฐกจวาเปนองคประกอบทสาคญของพลงอานาจแหงชาต ทางดานประเทศกาลงพฒนาทไดรบเอกราชใหมๆ กไดเนนวาเศรษฐกจเปนเรองสาคญ การยอมรบวาเศรษฐกจเปนพลงสาคญ เปนผลรวมของเหตการณ สหรฐอเมรกา ยโรปตะวนตก และญปน ไดตระหนกวา จาเปนตองพงพาแหลงพลงงานและทรพยากรประเภทสนแร และอนๆ อยางหลกเลยงไมพน ทาใหยโรปตะวนตกสรางสหภาพเศรษฐกจและการเงน ( Economic and Monetary Union ) ขน

จะเหนไดวา เศรษฐกจมควาสาคญเทากบทหาร นามนเปนปจจยทางเศรษฐกจทสาคญทงสองอยางมความเชอมโยงกน การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะในดานการคาทาใหรฐในภมภาคตางๆ ของแตละภมภาคมารวมกลมกน พยายามผลกดนใหมการจดตงเขตการคาเสร ( Free Trade Area ) ทาใหมการเจราจรระหวางประเทศขน เชน ยโรป อเมรกาเหนอ อเมรกาใต เอเซยตะวนออกเฉยงใต เปนตน แตละรฐสนบสนนเขตการคาเสร ซงจะสงผลใหการผลตเพมขน คาจาง แรงงานเพมขน และราคาสนคาลดลง และเมอมการแขงขนระหวางภมภาคตางๆ อาจสงผลทาใหเกดสงครามทางการคา ( Trade Wars ) การศกษาความสมพนธระหวางประเทศ ตงแตอดต-ปจจบน แบงออกได 4 ระยะ

ระยะท 1 ระยะกอนสงครามโลกครงท 1 ไดมการศกษาคนคาวหาหลดฐานทางประวตศาสตรของความสมพนธอยางแทจรง ทาใหกา รศกษาความสมพน ธมความถกตองตรงกบความเปนจ รงมควา มคลาดเคลอนนอยทสด

6

ระยะท 2 หลงสงครามโลกครงท 1 จนถงสงครามโลกครงท 2 มการศกษาความสมพนธระหวางประเทศและการเมองระหวางประเทศ มงศกษาถงเหตการณระหวางประเทศทเกดขนใหมๆ แตมไดมการพจารณาศกษาถงปญหาทางการเมอง ซงเปนปญหาสาคญในการทาใหเกดสงครามหรอสนตภาพ

ระยะท 3 เปนระยะทมการศกษาถงสถาบนระหวางประเทศ เชน ทตและกงสล ควบคมกบการศกษากฎหมายระหวางประเทศ และการจดตงองคกรระหวางประเทศตลอดจนศกษาความคดในเรองดลแหงอานาจ

ระยะท 4 ระยะหลงสงครามโลกครงท 2 ถงปจจบน การศกษาไดมการพฒนามาเปนลาดบ เรมการศกษาเรองกาลงและอทธพลตางๆ ทกอใหเกดพฤตกรรม มการศกษาปรบปรงขอขดแยงตางๆ ศกษาเรองการดนรนเพอใหไดมาซงอานาจและผลประโยชนของชาต ตลอดจนทาการศกษาสงแวดลอมทางการเมองทมอทธพลตอกฎหมายการเมองระหวางประเทศ

ปจจบนการศกษาไดมงเนนในเรองการวจยพฤตกรรมระหวางประเทศโดยอาศยสถต ตวเลข และการทดสอบ ผลคอทาใหมการสรางทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศมากขน การสนสดความสมพนธระหวางประเทศ

การตดความสมพนธระหวางประเทศ เปนวธการเตอนอยางหนงของรฐตอการกระทาของรฐอน ททาใหตนเองไมพอใจ เชน ป ค.ศ.1908 สหรฐอเมรกาตดความสมพนธกบเวเนซเอลา และในป ค.ศ.1909 ตดความสมพนธกบนการากว และองกฤษไดตดความสมพนธทางการทตกบโซเวยต ในป ค.ศ. 1927 ซงองกฤษไดกลาวหาวารสเซยไดกระทาการโฆษณาเปนปฏปกษกบองกฤษ หรอกรณทประเทศชลไลผแทนทางการทตของยโกสลาเวยออกนอกประเทศเนองจากวาไดมการยยงใหเกดการนดหยดงานในป ค.ศ. 1947 ยโกสลาเวยจงประกาศตดความสมพนธทางการทตกบชล

การตดความสมพนธทางการทตไมผดตอกฎหมายระหวางประเทศ นอกจากประกาศความสมพนธทางการทตแลวจะตองมการประกาศยกเลกสนธสญญาทมอยทงหมด เพอไมใหมพนธะตอกน

บางครงความไมพอใจทเกดขนนนถงขนรนแรง ประเทศทไมพอใจอาจจะประกาศสงครามตอรฐคกรณ จงเปนอนวาความสมพนธระหวางรฐทงสองสนสดลง ววฒนาการการตลาดระหวางประเทศ

ววฒนาการการตลาดระหวางประเทศม 5 ขนตอน โดยววฒนาการจะเรมจากธรกจภายในประเทศและพฒนาไปเรอยๆ จนธรกจสามารถพฒนาไปสการเปนธรกจระดบโลก 1. ระยะทธรกจดาเนนการในตลาดภายในประเทศ (Domestic Marketing)

การตลาดภายในประเทศเปนระยะแรกเรมทธรกจดาเนนการทางตลาด โดยธรกจจะเรมจากตลาดภายในประเทศทธรกจนนตงอย ธรกจภายในประเทศจะใชขอมลจากตลาดภายในประเทศเทานนในการตดสนใจทางธรกจและวางกลยทธทางการตลาด เชนขอมลความตองการของลกคาภายในประเทศ แนวโนมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ แนวโนมการเจรญเตบโตของอตสาหกรรมภายในประเทศ การพฒนาเทคโนโลยและสภาพแวดลอมทางการเมองภายในประเทศเปนตน คแขงทธรกจภายในประเทศใหความสาคญนนจะเปนคแขงทดาเนนธรกจอยในตลาดทองถนเดยวกนเทานน ซงอาจจะเปนธรกจทองถน หรอธรกจระหวางประเทศทเขามาในตลาดทองถน 2. ระยะทธรกจดาเนนการสงออกไปยงตลาดระหวางประเทศ ( Export Marketing )

ระยะของการสงออกจะเกดขนหลงจากธรกจภายในประเทศไดระยะหนง ธรกจกอาจคน พบวาในตลาดตางประเทศ มผบรโภคทมความตองการใชสนคา ทธรกจเปนเจาของหรอสนคา ทธรกจผลตดวยเชนเดยวกน สนคา ทธรกจมอาจจะสามารถตอบสนองความจาเปนสามารถตอบสนองความตองการ และสามารถสรางความพงพอใจใหกบผบรโภคทอยในตลาดตางประเทศได ดงนนธรกจภายในประเทศ จงเรมการ

7

สงออกสนคาไปจาหนายยงตลาดระหวางประเทศ การสงออกสนคาถอวาเปนพนฐานของการเรมตนการดาเนนธรกจในตลาดระหวางประเทศ การสงออกเปนวธการทสะดวกและงายทสดในการเรมตนการดาเนนธรกจในตลาดตางประเทศ 3. ระยะการพฒนาสตลาดระหวางประเทศ (International Marketing)

ระยะการพฒนาสตลาดระหวางประเทศเปนระยะการพฒนาทเกดขนภายหลงจากทธรกจไดดาเนนการสงออกสนคาไปยงตลาดระหวางประทศไดซกระนะหนงธรกจกอาจประสบความสาเรจโดยมยอดจาหนายทมากขน อยางไรกตามหลงจากความสาเรจ ธรกจอาจจะเรมประสบปญหาและอปสรรคตางๆ ทาใหการสงออกสนคาเกดความไมสะดวก ซงอปสรรคของการสงออกไดแก

- ความตองการทแตกตางกนในรายละเอยดของสนคาของลกคาในตลาดระหวางประเทศแตละแหง สนคาชนดเดยวกนความตองการของลกคาในตลาดระหวางประเทศอาจแตกตางกน

- ความแตกตางทางดานกฎหมายและขอบงคบในตลาดระหวางประเทศแตละแหง - ความแตกตางของอตราคาขนสงและอตราภาษศลกากรของตลาดระหวางประเทศ - ความแตกตางทางดานกายภาพและสภาพแวดลอมของตลาดระหวางประเทศ - การกดกนทางการคาของตลาดระหวางประเทศแตละแหง อปสรรคจากการสงออกไปจาหนายยงตลาดระหวางประเทศเหลานจะสงผลกระทบโดยตรงตอการ

ดาเนนการทางการตลาดและอปสรรคเหลานสามรถบนทองความไดเปรยบในการแขงขนในตลาดระหวางประเทศ เชน ทาใหราคาของสนคาแพงขนและทาใหสนคาเขาไปจาหนายยงตลาดระหวางประเทศเปนไปดวยความยากลาบากขน ดงนนธรกจจาเปนทตองหาทางปรบเปลยนกลยทธและวธการทางการตลาดเพอหาทางแกไขและหาแนวทางหลกเลยงปญหาและอปสรรคจากการสงออกเพอใหธรกจยงคงสามารถตอบสนองความตองการของลกคาในแตละประเทศไดดขนและยงสามารถครองความไดเปรยบจากการแขงขนในตลาดระหวางประเทศ ดวยการเลอกวธการอนๆ แทนการสงออกซงอาจจะชวยใหธรกจสามารถหลกเลยงอปสรรคดงกลาวไดเชน เลอกการจางผลตหรอการตงฐานการผลตในตลาดระหวางประเทศแทนการสงออกสนคา 4. ระยะการพฒนาสตลาดนานาชาต (Multi national Marketing)

ระยะการพฒนาสตลาดนานาชาต เปนขนตอนภายหลงจากทธรกจไดดาเนนการในตลาด ระหวางประเทศไดระยะหนง ธรกจกจะมการเรยนรและเขาใจถงลกษณะความคลายคลงและลกษณะความแตกตางของตลาดระหวางประเทศแตละแหง ธรกจระหวางประเทศกจะสามารถสรางประโยชนไดจากลกษณะความเหมอนและจากลกษณะความแตกตางดงกลาว ดวยการแบงกลมทางการตลาดเดยวกน ทาใหธรกจระหวางประเทศสามารถสรางประโยชนจากขนาด (Economic of Scale) และประโยชนความประหยดจากการใชทรพยากรรวมกน (Economic of Space) สาหรบความแตกตางกนในตลาดระหวางประเทศแตละแหง ธรกจนานาชาตจะปรบปรงสนคาและบรการ ตลอดจนกลยทธทางการตลาดใหเหมาะสมกบแตละตลาด ถาธรกจระหวางประเทศสามารถสรางประโยชนจากความเหมอนทแตกตางและความแตกตางทเหมอนไดกแสดงไดวาธรกจไดพฒนาสการเปนธรกจนานาชาต 5. ระยะการพฒนาสตลาดระดบโลก (Global Marketing)

ระยะการพฒนาสตลาดระดบโลกเปนกระบวนการทธรกจพฒนาสการดาเนนธรกจใน ตลาดระหวางประเทศลาดบสดทาย ธรกจทสามารถพฒนาสการเปนธรกจในตลาดระดบโลกจะเปนธรกจทมสาขากระจายอยในสวนตางๆ ของโลก ธรกจตลาดระดบโลกจะมการดาเนนการทางการตลาดหลายตลาดแตการดาเนนการ

8

ตางๆ ธรกจระดบโลกจะใหความสาคญกบตลาดโลกโดยรวม ซงธรกจตลาดระดบโลกจะใหความสาคญกบปจจย ดงตอไปน

- ธรกจระดบโลกจะมองตลาดโลกเปนตลาดเดยวโดยจะใหความสาคญกบรายรบและตนทนรวมของธรกจ

- ธรกจตลาดระดบโลกจะพยายามลดตนทน พยายามลดคาใชจายทไมเกดประสทธภาพและลดการทางานทซาซอนของแตละสาขาของธรกจทตงอยในพนทตางๆ ทวโลก

- ธรกจระดบโลกจะแลกเปลยนเคลอนยายสนคา เคลอนยายทน เคลอนยายเทคโนโลย แลกเปลยนแนวความคด ตลอดจนทรพยากรมนษยขามสาขาของธรกจทตงกระจายอยทวโลก

- ธรกจตลาดระดบโลกจะพยายามพฒนาการใหบรการและตอบสนองความตองการ ความจาเปน และพยายามสรางความพงพอใจใหลกคาในทกสวนของตลาดโลก

- ธรกจตลาดระดบโลกจะพฒนาโครงสรางพนฐานของการตดตอสอสารและเครอขายทางการตลาดระหวางประเทศและเครอขายดงกลาวเปนตวชนาการตดสนใจหรอใชในการพฒนากลยทธทางการตลาดระดบโลก

วตถประสงคของการตลาดระหวางประเทศ การทกจการซงปกตแลวจาหนายสนคาทตนผลตเฉพาะในประเทศของตนไดเปลยนมาเปนการ

จาหนายสนคาในตางประเทศดวยนน เนองมาจากวตถประสงคหลายประการดงตอไปน 1. เปนการระบายสนคาสวนเกนทผลตไดในประเทศและสามารถเพมรายไดใหกจการ กระบวนการ

ผลตแบบอตสาหกรรมในปจจบนทาใหกจการสามารถผลตสนคาไดเปนจานวนมหาศาล และอาจมากเกนความตองการของผบรโภคในประเทศ เชน ความสามารถในการผลตเสอผาสาเรจรปในโรงงานหนงอาจผลตไดมากจนเกนความตองการของผบรโภคในประเทศนนๆ หากสามารสงเสอผาสาเรจรปดงกลาวไปจาหนายในประเทศอนได ยอมจะเปนผลดกวาการทจะลดกาลงผลตใหพอดกบความตองการของผบรโภคภายในประเทศ เพราะการลดกาลงการผลตจะไมทาใหตนทนสนคาลดลงนอกจากนยงทาใหบรษทมรายไดและผลกาลงเพมมากขน

2. เปนการลดตนทนสนคาลง ในการผลตสนคาออกจาหนายนน จะประกอบดวยตนทนสวนทเปนตนทนทผนแปรตามจานวนผลต เชน ในการผลตรถยนต ตนทนผนแปร ไดแก วตถดบตางๆ (Material) ทนามาประกอบกนขนมาเปนรถยนต และแรงงานโดยตรง (direct labor) ทใชในการผลตและประกอบรถยนต อกสวนหนงไดแกตนทนคงท (Fixed cost) ซงจะเปนตนทนทไมไดเปลยนแปลงตามจานวนทผลต ไมวาจะผลตมากหรอนอยตนทนดงกลาวกจะคงเดม เชน คาใชจายในการวจยและพฒนา ถาบรษทรถยนตตองจายไปเปนจานวน 100 ลานบาท และผลตรถยนตออกจาหนายได 500,000 คน ตนทนตอคนกจะเปน 200 บาท แตถาจาหนายได 100,000 คน ตนทนตอคนกจะเปน 1,000 บาท ตนทนคงทมอยหลายรายการ แตละรายการอาจมมลคา การทกจการสามารถขยายตลาดไปตางประเทศโดยผลตสนคาเพมขนจะทาใหตนทนคงทตอหนวยดงกลาวลดลงเปนอยางมาก

3. การขยายตลาดไปในหลายๆประเทศเพอชวยลดความเสยงในการดาเนนธรกจ การทกจการสามารถจาหนายสนคาไดในหลายประเทศทาใหเปนการลดความเสยงจากการดาเนนงานมากกวาทจะจาหนายสนคาอย เพยงประเทศเดยว กลาวคอ การจาหนายสนคาใหแกผบรโภคในประเทศตางๆ จะขนอย กบสภาพแวดลอมหลายชนด แตทสา คญไดแก สภาพแวดลอมทางดานเศรษฐกจซงอาจเปลยนแปลงไดอยางรวดเรว หากจาหนายอยแตในประเทศใดประเทศหนงแลวเศรษฐกจของประเทศนนตกตาลง กยอมจะกระทบตอการดาเนนงานของกจการโดยเฉพาะอยางยงกจการขนาดใหญทมตนทนคงทสงๆ ตวอยางเชน ถาบรษทรถยนตแหงหนงผลตและจาหนายอยเพยงประเทศเดยว เชน ประเทศไทย ถาเศรษฐกจประเทศไทยตกตาและ

9

ยอดจาหนายรถยนตบรษทนนลดลงรอยละ 70 อยางตอเนองประมาณ 3-5 ป กจการนนอาจตองเลกกจการและหากประเทศไทยมเศรษฐกจดขนกยากตอการทจะจดตงกจการขนมาใหม แตหากมการจาหนายในหลายประเทศ ถาเกดปญหาในประเทศหนงกจการกยงอาจมรายไดจากประเทศอนๆและไมตองเลกกจการ เมอเกดปญหาเศรษฐกจในประเทศไทยหมดไปกสามารถขยายยอดขายไดตามปกต

4. เปนการเรยนรเทคโนโลยจากแหลงตางๆทวโลก ความเจรญทางดานเทคโนโลยในโลกเกดจากหลายแหง เชน ยโรป อเมรกาและเอเชย การทกจการขยายตลาดสนคาของตนไปยงประเทศตางๆ จะทาใหไดเรยนรและแลกเปลยนเทคโนโลยกบประเทศอนๆ เชนการทบรษทเจนเนอรลมอเตอร ผผลตรถยนต บอค โอลสโมบล เชพโรเลท ออกจาหนายในสหรฐอเมรกา แตเมอบรษทขยายการดาเนนงานและขยายการตลาดเขาไปในยโรป บรษทตองมการเรยนรและสรางสรรคเทคโนโลยใหมๆขนมา เนองจากรถยนตทจะจาหนายในยโรปจะตองมความแตกตางจากรถยนตทจาหนายในสหรฐอเมรกา กลาวคอ รถยนตทจาหนายในสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะในยคแรกๆ จะเนนทความสะดวกสบาย มขนาดใหญและใชเครองยนตทมขนาดใหญมากๆเพอใหมกาลงเพยงพอ โดยไมคานงถงการกนนา มนของรถยนตเนองจากราคานา มนในสหรฐอเมรกามราคาถก แตรถยนตในยโรปจะเนนความประหยด มขนาดของตวถงแคบ เนองจากหลายๆเมองในยโรปมอายหลายรองปและมถนนทมขนาดเลกมาก และตองใชเครองยนตทมขนาดเลกเนองจากบางประเทศ รถยนตทมเครองยนตขนาดใหญจะเสยภาษแพงมากทงราคานามนในยโรปกแพงดวย และจะตองเปนเครองยนตทมสมรรถนะสงวงเรวแมจะเปนเครองขนาดเลกกตาม ทาใหบรษทเจเนอรลมอเตอร (GM) ตองพฒนาทางดานเทคโนโลยใหทนกบคแขงในยโป รถของจเอมในยโรปไดแก โอเปล จงมสมรรถนะสงกวารถในอเมรกา โดยเฉพาะในชวงกอนป 1975 แตภายหลงเกดวกฤตการณนา มน ทาใหจเอมในสหรฐตองปรบรปแบบของรถยนตใหมขนาดเลกลงและมประสทธภาพดขนกนนามนนอยจเอมสามารถทาไดโดยการนาเทคโนโลยจากโอเปลมาใชไดในทนท

5. ไดเรยนรพฤตกรรมของผบรโภค กลยทธทางการตลาดในแตละประเทศอาจแตกตางกน กจการทมกจกรรมทางการตลาดในหลายประเทศ อาจนาความแตกตางกนนนมาแลกเปลยนกนระหวางสาขาของประเทศตางๆ เนองจากความตองการของผบรโภคในประเทศตางๆอาจมความแตกตางกนในเบองตน กจการทขยายตลาดไปยงประเทศตางๆจงตองเรยนรและปรบผลตภณฑของตนใหตรงกบความตองการของผบรโภคในแตละประเทศ แตการเรยนรในความแตกตางเหลานนจะทาใหเกดแนวคดทางการตลาดใหมๆ ขนมา ซงสามารถนาไปใชกบประเทศอนได ทงในดานผลตภณฑ การทาตลาด การสงเสรมการจาหนายและสงอนๆ สาเหตและแรงจงใจของการดาเนนธรกจในตลาดระหวางประเทศ

1. ตลาดในประเทศอมตว ตลาดภายในประเทศอมตวเกดจากสนคาอยในชวงทหมดความนยม หรอเปนสนคา ท ตลาดไมตองการสนคาชนดนนอกตอไป ชวงตลาดอมตวธรกจจะไมสามารถขยายการจาหนายสนคาและบรการในตลาดภายในประเทศได ตลาดทอมตวนนจะเปนตลาดทไมมอนาคตสาหรบสนคาและบรการนนอกตอไป สาเหตของตลาดอมตวเกดจากหลายสาเหต เชน สนคาลาสมย ผบรโภคไมตองการสนคา มสนคาประเภทใหมเขามาทดแทน สนคาลนตลาด เปนตน ซงตลาดภายในประเทศอมตวเปนสาเหตและแรงจงใจใหธรกจจาเปนตองมองตลาดระหวางประเทศ

2. สภาพการแขงขน สภาพการแขงขนเปนสาเหตททาใหธรกจจาเปนตองกาวไปสตลาดระหวางประเทศนนม สาเหตหลกอย 2 ประการ

ประการท1 ตลาดระหวางประเทศอาจจะมสภาพการแขงขนทมความรนแรงนอยกวาตลาดภายในประเทศ

ประการท 2 เปนสาเหตจากคแขง คแขงจากตลาดตางประเทศเขามาแยงตลาดภายในประเทศจงทาใหธรกจภายในประเทศจาเปนตองตอบโตดวยการไปแยงสวนแบงทางการตลาดของคแขงในตลาดตางประเทศ

10

และสาเหตจากการแขงขนอกประการหนงกอาจจะเนองจากคแขง กคอ คแขงเดมทแขงขนกนอยในตลาดภายในประเทศหนไปดาเนนการในตลาดระหวางประเทศ จงเปนสาเหตททาใหธรกจตองดาเนนรอยตามคแขงขนเพอไปแยงสวนแบงทางการตลาดในระหวางประเทศ

3. ธรกจมกาลงการผลตทมากเกนความจาเปน ธรกจในภาคการผลตนน โดยทวไปธรกจตองดาเนนการผลตใหถงจดทประหยดทสด เรยกวา จดกาลงการผลตดลยภาพ (Optimal Capacity) ซงในบางครงจดกาลงการผลตดลยภาพนน สงผลใหธรกจตองผลตสนคาในปรมาณทเกนกวาตองการของตลาดภายในประเทศ นอกจากนสาหรบสนคาเกษตรซงเปนสนคาทไมสามารถควบคมปรมาณการผลตได บางปถาผลผลตมากเกนความตองการภายในประเทศ การสงออกไปสตลาดระหวางประเทศอาจจะเปนทางออกสาหรบปรมาณสนคาทมากเกนความตองการของตลาดภายในประเทศ

4. ธรกจสามารถสรางประโยชนในดานสนคา ดานทกษะและดานเทคโนโลยไดมากกวาคแขงในตลาดระหวางประเทศ ในกรณทธรกจมความสามารถในการผลตสนคาไดดกวาธรกจรายอนๆ ทครองตลาดระหวางประเทศอย ธรกจมทกษะทดกวาในการผลตสนคา มความสามารถในการใหบรการทดกวาคแขงตลาดระหวางประเทศ มเทคโนโลยในการผลตทสงกวาหรอธรกจสามารถผลตสนคาทมเทคโนโลยสงกวาสนคาชนดเดยวกนทจาหนายอยในตลาดระหวางประเทศ ปจจยเหลาน คอ เหตจงใจใหธรกจไปดาเนนธรกจในตลาดระหวางประเทศ

5. ความแตกตางของวงจรชวตผลตภณฑ วงจรชวตผลตภณฑของสนคาแตละชนดจะมความแตกตางกนในตลาดระหกวางประเทศแตละแหง ซงความแตกตางของวงจรชวตผลตภณฑทาใหเกดความแตกตางทางดานโอกาสทางการตลาดในตลาดระหวางประเทศ เชน ธรกจสามารถนาสนคาจากตลาดภายในประเทศทวงจรชวตผลตภณฑสนสดแลวไปจาหนายยงตลาดทมวงจรชวตผลตภณฑยาวนานกวา ซงจะทาใหธรกจไมตองเปลยนแปลงสายการผลตและสามารถยดเวลาการวจยพฒนาสนคาใหม นอกจากนในตลาดระหวางประเทศทมวงจรชวตผลตภณฑแตกตางกนจนทาใหธรกจสามารถนาสนคาททนสมยจากตลาดระหวางประเทศเขามาจาหนายในตลาดภายในประเทศ

6. ความหลากหลายของสภาพแวดลอมทางกายภาพ เนองจากขอจากดทางสภาวะแวดลอมทางกายภาพ ทาใหไมมธรกจใดในโลกทสามารถผลตสนคาเพอตอบสนองความตองการของตลาดไดทกอยาง ความแตกตางและหลากหลายทางกายภาพทาใหธรกจทอยในสวนตางๆ ของโลกมขอจากดในการผลตสนคา จากขอจากดดงกลาวสงผลใหธรกจตองพยายามทจะพฒนาสนคาทตนเองสามารถผลตไดใหดทสด และสรางความไดเปร ยบจากสภาพแวดลอมทสน บสนน เชน บรษทไวนปร ะเทศฝรงเศสอาศยความไดเปร ยบจา กสภาพแวดลอมทเหมาะสมในการปลกองน ปรมาณองนทสามารถผลตไดภายในประเทศ องคความรในการทาไวนทสงสมมาอยางยาวนานมาพฒนาผลตภณฑไวนจนกลายเปนจดแขงและมชอเสยงในตลาดระหวางประเทศ

7. เหตผลทางดานธรกจ การตดสนใจไปดาเนนธรกจในตลาดระหวางประเทศบางครงเกดขนจากเหตผลทางดานธรกจ เชนธรกจตองการเรยนรในตลาดระหวางประเทศหรอธรกจตองการใชตลาดระหวางประเทศในการสรางภาพลกษณใหกบธรกจและสนคา เปนตน

8. เหตผลทางดานการเงน เหตผลทางดานการเงน เปนสาเหตหนงททาใหธรกจภายในประเทศกาวสตลาดตางประเทศ เนองจากธรกจตองการทจะหารายไดจากตลาดตางประเทศหรอในตลาดระหวางประเทศมแหลงเงนทนทจงใจมากกวา

11

เอกสารอางอง

กมลวรรณ ใจงาม.(2553,1 มกราคม).ววฒนาการการตลาดระหวางประเทศ.สบคนวนท 7 สงหาคม 2556, จาก http://evesocute.blogspot.com/2010/01/blog-post_7072.html

บญเรอง บตรตา. (2551, 5 กรกฎาคม). ววฒนาการความสมพนธระหวางประเทศ.สบคนวนท 7 สงหาคม 2556, จาก https://www.gotoknow.org/posts/179283

ครพนธใหม By Nuttapong.(2551, 18 กรกฎาคม).การคาระหวางประเทศ สบคนวนท 7 สงหาคม 2556, จาก http://megaclever.blogspot.com/2008/07/blog-post_8307.html

12

คาถามทายบท

1. จงอธบายความหมายพรอมยกตวอยางแนวคดพนฐานเกยวกบการคาระหวางประเทศ 2. สาเหตทมการคาระหวางประเทศ มความสาคญอยางไรตอการดาเนนธรกจในปจจบน 3. จงอภปรายและแสดงความคดเหนเกยวกบววฒนาการความสมพนธระหวางประเทศ กบการมสวน

รวมในการพฒนาธรกจการคาในปจจบน 4. จงอธบายวตถประสงคของการตลาดระหวางประเทศวามองคประกอบอะไรบาง 5. สาเหตและแรงจงใจของการดาเนนธรกจในตลาดระหวางประเทศ มประเดนอยางไรบาง

13

แผนบรหารการสอนประจาบทท 2 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 2 โลกาภวฒนและความสามารถในการแขงขนของประเทศ หวขอเนอหา

1. คลนการเปลยนแปลงสงคมโลก 2. คานยม (Value) โลกาภวฒน 3. กระแสโลกาภวตนและผลกระทบตอประเทศไทย (Global Trends and Implications to Thailand) 4. ววฒนาการและโลกทศนของแนวคดยคใหม

o คลนการเปลยนแปลงของสงคมโลก o ลกษณะสาคญของสงคมโลกยคโลกาภวตน o ผลกระทบของโลกาภวตนตอสงคมโลก o ผลกระทบดานเศรษฐกจ o ผลกระทบดานการเมอง

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถอธบายเกยวกบแนวความคดทางการตลาด 2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดหลกและเครองมอตางๆ ทางการตลาด 3. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรไปประยกตใชในการวจยปญหาทางดานวชาการหรอปญหาสงคมได

อยางมหลกการ 4. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบระบบตลาด 5. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรทไดไปประยกตใชกบการตลาดในดานอน ๆ

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด

สอการเรยนการสอน 1. PowerPoint ประกอบการบรรยายโลกาภวฒนและความสามารถในการแขงขนของประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

14

บทท 2 โลกาภวฒนและความสามารถในการแขงขนของประเทศ

คลนการเปลยนแปลงสงคมโลก (Current Affairs,2551)

ยคเกษตรกรรม สภาพเศรษฐกจและสงคมเปนสงคมแบบดงเดม การผลตดาน การเกษตร เพาะปลกและเลยงสตว พงพาธรรมชาต สงคมเรยบงายไมซบซอนเปนยคอดตจนกอนการ ปฎวตอตสาหกรรม

ยคอตสาหกรรม มการนาเครองจกรไอนามาพฒนาไปส เครองจกรกล มาใช เปนพลงการผลตแทนแรงงานคน และสตว กอใหพลงการผลตจานวนมาก (Mass Production) สภาพสงคมเปลยนไปส การตลาดและการบรโภคนยม กาวเขาสความทนสมย สภาพสงคมซบซอน หลากกหลายมากขน เปนยคสามทศวรรษกอนปจจบน มการนาเครองจกรไอนามาพฒนาไปสเครองจกรกล มาใช เปนพลงการผลตแทนแรงงานคน และสตว กอใหพลงการผลตจานวนมาก (Mass Production) สภาพสงคมเปลยนไปส การตลาดและการบรโภคนยม กาวเขาสความทนสมย สภาพสงคมซบซอน หลากกหลายมากขน เปนยคสามทศวรรษกอนปจจบน

ยคเทคโนโลยขาวสารขอมล มการนาระบบคอมพวเตอรมาเชอมโยงระบบโทรศพท โทรสารตดตอทวโลก เปนยคโลกไรพรมแดนการตดตอสอสารรวดเรวเปนยคโลกาภวฒน ทมการเปลยนแปลงอยางมากมายจนคนในสงคมปรบตวไมทนกกบคลนการเปลยนแปลงสงคมโลก (Future Shock) เปนยคศตวรรษทผานมาถงปจจบน มการนาระบบคอมพวเตอรมาเชอมโยงระบบโทรศพท โทรสารตดตอทวโลก เปนยคโลกไรพรมแดนการตดตอสอสารรวดเรวเปนยคโลกาภวฒน ทมการเปลยนแปลงอยางมากมายจนคนในสงคมปรบตวไมทนกกบคลนการเปลยนแปลงสงคมโลก (Future Shock) เปนยคศตวรรษทผานมาถงปจจบน

ยคโลกาภวฒน (Globalization) เปนยคทเกดการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสงคมอยางรวดเรว ดวยพลงแหงเทคโนโลยสารสนเทศ (IT)

โลกาภวตน หรอ โลกานวตร (globalization) คอ ผลจากการพฒนาการตดตอสอสาร การคมนาคมขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศ อนแสดงใหเหนถงการเจรญเตบโตของความสมพนธทางเศรษฐกจ การเมอง เทคโนโลย และวฒนธรรมทเชอมโยงระหวางปจเจกบคคล ชมชน หนวยธรกจ และรฐบาล ทวทงโลก

โลกาภวตน ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 หมายถง "การแพรกระจายไปทวโลก; การทประชาคมโลกไมวาจะอย ณ จดใด สามารถรบร สมพนธ หรอรบผลกระทบจากสงทเกดขนไดอยางรวดเรวกวางขวาง ซงเนองมาจากการพฒนาระบบสารสนเทศเปนตน"

โลกาภวตน เปนคาศพทเฉพาะทบญญตขนเพอตอบสนองปรากฏการณของสงคมโลกทเหตการณทางเศรษฐกจ การเมอง สงแวดลอม และวฒนธรรมทเกดขนในสวนหนงของโลก สงผลกระทบอนรวดเรวและสาคญตอสวนอนๆของโลก

โลกาภวตนเกดจากสรปแบบพนฐานของการเคลอนยายทนในเศรษฐกจโลก โดยสการเคลอนยายของทนทสาคญคอ:

ทนมนษย (เชน การอพยพเขาเมอง การยายถน การอพยพจากถนฐาน การเนรเทศ ฯลฯ) ทนการเงน (เชน เงนชวยเหลอ หน หน สนเชอและการกยม ฯลฯ) ทนทรพยากร (เชน พลงงาน โลหะ สนแร ไม ฯลฯ) ทนอานาจ (เชน กองกาลงความมนคง พนธมตร กองกาลงตดอาวธ ฯลฯ) โลกาภวฒน (Globalization) ไมวาจะเปนธรกจทเกยวของกบการคาระหวางประเทศหรอเปนการคา

ภายในประเทศ ทงหมดจะอยภายใตการครอบงาของ Globalization จงตองทาความเขาใจวาโลกาภวฒนคออะไร และบทบาทตวตนทแทจรง ซงฝงอยภายในนน จะเปนอยางไร ซงจะมรายละเอยดแบบยอๆ ดงน

15

Globalization จะเ ก ย วขอ ง กบ ทน Capital เศรษฐกจ โลกจ ะต อ ง เป นไปตา มลท ธ ทนน ยม (Capitalism) ภายใตการแขงขนในลกษณะเสรนยม (Liberalism) ซงเปนลกษณะเศรษฐกจของโลกตะวนตกทมเนอหาเนนการสะสมทนและการคาเสร โดยตางกจะใหมการเปดการคาระหวางประเทศใหเปนการคา ทไรพรมแดนแตภายใตการคาเสรน ความไดเปรยบของบรษทขามชาต กจะมมากกวาจงเปนความเสรทไมเทาเทยมกน ทนจะมการเคลอนยายไปยงประเทศตางๆของโลกทใหเงอนไขและผลประโยชนทไดกาไรสงสด

การครอบงาผานทางขอมล-ขาวสาร (Dominant) การปฏวตทางเทคโนโลยสารสนเทศทาใหมการเชอมโยงสอสารกนไดอยางรวดเรว โลกถกเชอมดวยขอมลขาวสารและมกเปนขอมลขาวสารฝายเดยวจากโลกตะวนตก หรอจากประเทศซงมอานาจเศรษฐกจและการทหารทเหนอกวา โดยการครอบงาและสรางกระแสขาวตามทจะเปนประโยชนตอการเมองและเศรษฐกจของตะวนตก เปนการครอบงาทางขาวสาร และวฒนธรรมซงมผลตอความเชอของมนษยชาตในการทจะตองบรโภคขาวสาร , การบรโภคสนคา ,บรการ และวฒนธรรมของตะวนตกนนเปนสงทถกตอง

คานยม (Value) โลกาภวฒน ไดสรางคานยมผานทางขอมลขาวสาร โดยแบงออกเปน 3 ลกษณะ 1. คานยมทางการเมอง ทกประเทศในโลกตองเปนแนวประชาธปไตยแบบตะวนตก ซงประเทศ

ตางๆ หากจะตองมรปแบบการเมองการปกครองในแบบเดยวกน มฉะนนกจะถกควาบาตรทางเศรษฐกจ หรอใชกาลงทหารเขาไปปลดปลอยใหเปนประชาธปไตย โดยไมสนใจตอความพรอมหรอวถชวตของคนในประเทศเหลานน ซงการเมองในระบบประชาธปไตย เมอถกผานการครอบงาผานทางขอมลขาวสารจากโลกตะวนตก กจะทาใหประชาชนมคานยมทจะเลอกผนาทมแนวความคดแบบการคาเสรหรอเปนนายทนเศรษฐกจแบบตะวนตกไปเปนรฐบาล ซงกจะมการแกไขกฎเกณฑ กฎหมาย เพอเปดโอกาสใหบรษทขามชาตสามารถเขาไปแขงขนกบธรกจทองถน ซงมความออนแอกวา ซงจะมผลตอจะตองมการพงพาโลกตะวนตก

2. คานยมทางเศรษฐกจ โลกจะมการซอขายแลกเปลยนสนคาและบรการ มการแบงงานกนทา (Division of Labour) โดยถอหลกการวาทไหนถกกผลตหรอซอทนน โดยตางฝายจะใชมาตรการทางภาษใหมนอยทสด โดยโลกตะวนตกกจะมการปกปองธรกจทไมสามารถแขงขนกนไดในรปแบบของการกดกนทางการคา ในแบบทเรยกวา NTB (Non Tariff Barrier) การคาของโลกจะตกอยภายใตกตกา WTO (World Trade Organization) ทโลกตะวนตกไมกประเทศเปนผบงการ และขอตกลงในลกษณะทเปนทวภาค ไดแก ทมาในรปแบบของ FTA ซงหาก WTO ไมสามารถเออประโยชนกจะมการทาขอตกลงความรวมมอในระดบภมภาค เชน ASEAN , NAFTA , APEC เปนตน ตองเขาใจวาการคาเสรของ Globalization นนเปนความเสรบนความไมเทาเทยมกน จงไมใชความยตธรรมทางการคา ทางสงคม โดยการครอบงาทางสงคมวฒนธรรม โดยผานทางขอมลขาวสาร ทาใหการคาของโลกจะเกยวของกบเรองสทธมนษยชน (Human Right) การบรโภคนยม (Consumerism) การนยมวตถ (Materialism) รวมถงอนรกษสงแวดลอม (Environment) ซงจะอนรกษเฉพาะในสงทประเทศดอยพฒนาไมพรอม แตโลกตะวนตกพรอม

3. คานยมการปกปองทางการคา (Protectinism) การคาโลกาภวฒน จะทามาพรอมกบการ ปกปองทางการคาในรปแบบของลขสทธ ซงสวนใหญเจาของลขสทธกจะมาจากโลกตะวนตก ซงจะใชลขสทธเปนเครองมอในการปกปองสนคาและบรการ นอกเหนอจากนการใชมาตรการทางดานการเงน ผานกองทนตางๆ เชน IMF , ADB Bank ซงมกจะมเงอนไขทเปนประโยชนตอธรกจขามชาต กจดเปนสวนหนงของการปกปอง รวมทงการใชมาตรการทปองกนผกอการรายของ Terrorism กอยในกระแสของโลกาภวฒนเชนกน กระแสโลกาภวตนและผลกระทบตอประเทศไทย (Global Trends and Implications to Thailand) กระแสโลกาภวตนนกเศรษฐศาสตรหลายทานตางยอมรบกนวา กระแสโลกาภวฒนมอทธพลตอภาวะเศรษฐกจและสงคมของประเทศตางๆ ในโลก โดยเฉพาะประเทศทมระบบเศรษฐกจและสงคมทเชอมโยง

16

และพงพงกบตางประเทศสง ดงเชน ประเทศไทย จากการประมวลผลการศกษาและคาดการณของนกวชาการหลายทานไดขอสรปถงแนวโนมการเปลยนแปลงของโลกทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมองทเปนประเดนสาคญและเกยวของกบการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ดงน

1. การเปลยนแปลงลกษณะประชากร (The New Demographics) ประชากรของโลกจะเพมขน จาก 6.1 พนลาน ในกลางป 2001 เปน 7.8 พนลานในป 2025 (เพมขนรอยละ 28 หรอรอยละ 1.2ตอป) ทงน รอยละ 95 ของประชากรทเพมขนจะอยในประเทศกา ลงพฒนา โดยเฉพาะในเขตเมอง แนวโนมประชากรโลกจะมการเปลยนแปลงทงในเชงโครงสรางและพฤตกรรม โดยประชากรสงอาย (มากกวา 50 ปขนไป) จะมสดสวนเพมขน ในขณะทประชากรวยหนมสาว (Young Generation) จะมสดสวนลดลง โดยเฉพาะในประเทศทพฒนาแลว ทงน เนองจากอตราการเกดของประเทศพฒนาแลวตาลง ประกอบกบคนจะมสขภาพดและอายยนมากขน (ตารางท 3) นอกจากนน คานยม และพฤตกรรมของประชากรจะเปลยนแปลงไปเรวมากจนยากทจะคาดเดา การเปลยนแปลงลกษณะประชากรทงหมดดงกลาวจะกอใหเกดผลกระทบสาคญ คอ

1.1 การสนสดของตลาดเดยว (The End of Single Market) เดมตลาดของประเทศท พฒนาแลวจะมลกษณะ Homogeneous โดยมกลมวยรนเปนผครอบครองตลาดสวนใหญ แตตอไปในอนาคต ตลาดจะถกแบงออกเปน 2 สวนอยางชดเจน คอ

(1) ตลาดของผสงอาย ผลตภณฑสวนใหญจะเปนผลตภณฑเพอสขภาพและเพอ อานวยความสะดวกในการใชชวตประจา วนทดแทนความเสอมประสทธภาพของรางกาย การใหบรการเพอความบนเทง เชน การทองเทยว เปนตน

(2) ตลาดของกลมวยรน ผลตภณฑและบรการสวนใหญจะเปนสงทตอบสนองตอ ความสะดวกและรวดเรวในการใชชวตประจา วน ความฟมเฟอยในรปแบบตางๆ แมกระทงการศกษาซงจะมรปแบบทเปน New Luxury Youth Market โดยเฉพาะในตลาดศกษาตอเนองของผทมพนฐานการศกษาดอยแลว ขณะน กา ลงเปนธรกจทเตบโตเรวทสด เนองจาก ครอบครวทมลกคนเดยวมกจะลงทนคาใชจายดานการศกษาของลกสงมาก ทา ใหคาใชจายดานการศกษาตอหวเทากบคาใชจายการศกษาในอดตของเดก 4-5 คนรวมกน ผลตภณฑใหมๆ ทใชเทคโนโลยสง เชน Nanotechnology และ Material Technology เปนตน รวมทง กอใหเกดผลตภณฑทเรยกวา “Culture Product” ทมความเหมอนกนในวฒนธรรม ชวตความเปนอย การบรโภค และผลตภณฑ เชน สนคาจา พวก Franchise ตางๆสญญาณของปรากฎการณดงกลาวปรากฎใหเหนแลวในธรกจบรการดานการเงน (Financial Services) ทขณะนการคาหนในตลาดสนคาประเภท High Technology ลกคาสวนใหญเปนของคนอายนอยกวา 45 ป สวนการลงทนในตลาดกองทนอน (Mutual Fund) ทเนนในเรองของการลงทนเพอการออม ลกคาจะเปนผสงอาย

1.2 ภาระงบประมาณรายจายเพมขน โดยเฉพาะกบประเทศกา ลงพฒนาซงโครงสราง ของประชากรวยสงอายทมสดสวนเพมขนมาก จะมผลตอคาใชจายของรฐบาลทจะเพมขนจากเงนสงเคราะหผสงอาย เบยบา นาญ และคาใชจายในการรกษาพยาบาล เชนเดยวกบประเทศกาลงพฒนาทแนวโนมดงกลาวกจะเพมขนเชนกนแตในอตราทตากวา

1.3 การเคลอนยายแรงงานจากประเทศกา ลงพฒนาไปสประเทศพฒนาแลว(Mobility of Labour) โดยเฉพาะแรงงานฝ มอหร อแร งงาน ทมความร (Skilled Labor/Knowledge Labor)ซง เปน ทตองการและมบทบาทมากในระบบเศรษฐกจ ในทางตรงกนขาม จะมการเคลอนยายแรงงานทมทกษะตาไปยงประเทศกา ลงพฒนาเพอลดจา นวนแรงงานในประเทศทพฒนาแลว เศรษฐกจโลกจะเปนตวซาเตมใหเกดความยงเหยงของโครงสรางการทา งานในสงคมทกา ลงพฒนา โดยการสรางใหเกดการจางงานทขาด

17

เสถยรภาพ งานทตองการความชา นาญหลายอยางอาจถกลดระดบลง หรอถกทดแทนดวยแรงงานทตากวาระดบจรง นอกจากนน จะกอใหเกดปญหาเมองใหญ (Mega City) ทตองมการวางแผนการพฒนาเมองทปองกนและจะไมกอใหเกดปญหาทางสงคม ทางเศรษฐกจ ทางโครงสรางพนฐาน และทางดานสงแวดลอม

1.4 การพฒนาผลตภณฑใหมๆ เกดขนอยางรวดเรว สาเหตจากการเปลยนแปลงใน คานยม และพฤตกรรมของประชากรทา ใหตลาดเปลยนแปลงเรว จา เปนทผผลตจะตองมความพรอมรบกบการปรบเปลยนโดยตองพรอมในการทจะคดคนประดษฐสงใหมๆ (Innovation) และใชความรทเกดจากการสงสมของประสบการณและภมปญญา มารองรบกบการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว

2. ความเหลอมลาของความร (Knowledge Divide) จะเกดทงในระดบระหวางประเทศและใน ระดบประเทศ ซงเกดขนจากความไมเทาเทยมกนของความสามารถและความจรงจงในการพฒนาองคความร ทเกดจากการศกษา (Education) ขอมลขาวสาร (Information) และการวจย (Research) ของประเทศหนงเมอเทยบกบประเทศอนๆ และการพฒนาองคความรของคนในประเทศทมความแตกตางกน ทา ใหประเทศทมการพฒนาความรอยางตอเนองจะเกดความไดเปรยบทางการแขงขน (Competitive Advantage) ในสงคมเศรษฐกจการเ มองโลกทอาศยองคความรใ นการพฒนามา กกวาปจจยทา งทรพยากร (Comparative Advantage) ซงกอใหเกดผลกระทบตอประเทศตางๆ ในลกษณะคอ

2.1 การศกษาเรยนรอยางตอเนองทงในระบบและนอกระบบขยายตวเพมขนมากจากการ เขา สระบบเศรษฐกจฐานความร (Knowledge Economy) ซงความร มการเปลยนแปลงรวดเรว มการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยในทกสวนของภาคการผลต เพอลดตนทน เพอเพมผลตภาพ และเพอลดการพงพงแรงงานทขาดแคลน จา เปนทประชากรในทกเพศ ทกวย ตองปรบตวใหเขากบสถานการณดงกลาวโดยเฉพาะประชากรในวยทา งานทตองมความพรอมและพฒนาอยางตอเนอง เพอใหสามารถเขาสตลาดแรงงานทมความตองการทกษะและฝมอ

2.2 การวจยและพฒนาจะมความสา คญมากขน ทงในแงของปรมาณและคณภาพท จะตองเชอมโยงกบการพฒนาในเชงธรกจ โดยเฉพาะในเรองของการรบรขอมลขาวสารทเพยงพอ ทนสมยและกระจายอยางทวถง

3. ภาวะกาลงการผลตสวนเกน (Overcapacity) ในสนคาและบรการ ซงเกดขนจากหลายสาเหต ดวยกน ไดแก การเขามาใหมของประเทศกา ลงพฒนา เชน จน และเมกซโก เปนตน การหดตวของความตองการ (Demand Contract) การเพมผลตภาพ (Productivity) ของประเทศตางๆ ทวโลก อนเนองมาจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยและนวตกรรม รวมทงการเพมขนในความร ความสามารถและทกษะฝมอแรงงาน กอใหเกดผลกระทบสา คญ 2 ประการคอ

3.1 ภาวะ “Global Deflation” ราคาสนคาสวนใหญทวโลกมราคาถกลง โดยเฉพาะ สนคาทสามารถผลตไดในประเทศกา ลงพฒนาทมคาแรงงานถก เชน ประเทศจน เปนตน การแขงขนจงอยในลกษณะของการลดตนทนการผลต โดยการใชเทคโนโลยสมยใหมเพอเพมประสทธภาพการผลต หรอการเปนผนา ในการคดคนประดษฐผลตภณฑใหมๆ ออกสตลาดอยางตอเนอง

3.2 ภาวะ “Growth with Unemployment” อตราการขยายตวทางเศรษฐกจโลกจะ สงขน เชนเดยวกบทเกดขนในชวงป 1960 และ 1970 อนเนองจากแรงกดดนทางการเมอง เพอใหมมาตรฐานการครองชพดขน การมนโยบายเศรษฐกจทดขน การเพมขนในการคาและการลงทนกบตางประเทศ การกระจายตวของเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology: IT) และภาคเอกชนมพลวตร(Dynamic) มากขน อยางไรกตาม การขยายตวทางเศรษฐกจดงกลาวกลบกอใหเกดปญหาการวางงานมากขน ทเหนไดชดเจนคอ ในภาคอตสาหกรรม ซงใน 20 ปขางหนา มการคาดการณไววาผลผลตภาคอตสาหกรรมในประเทศ

18

พฒนาแลวจะเพมขนอยางนอย 2 เทา ในขณะทการจางงานในอตสาหกรรมจะลดลงเหลอเพยงรอยละ 10-20 ของกา ลงแรงงานรวม ทงน เป นผลจากการพฒนานวตกรรมและเทคโนโลย ซงการลดบทบาทของภาคอตสาหกรรมในฐานะผสรางความมงคงใหกบประเทศจะนา ไปสการรวมพลงของกลมคนมากขน เพอใหรฐเขามาปกปองทางการคาในรปแบบใหม (The New Protectionism) เชนเดยวกบทเกดขนกบสนคาเกษตร แตภาวะการวางงานดงกลาวจะบรรเทาไดในระดบหนงจากการขยายตวของอตสาหกรรมและอาชพทางดานบรการทมแนวโนมเพมความสา คญขนมากในอนาคต

4. การพงพงและรวมมอระหวางกนมมากขน (More Interdependent) ในทกระดบ เนองจาก การเปลยนแปลงทางดานภมรฐศาสตร (Geopolitics) ไดแก การขยายตวขององคกรทงดานเศรษฐกจและการเมองระดบโลกขนาดใหญ เชน WTO และ IMF เปนตน การปรบเปลยนรปแบบของขวอานาจจาก Bipolar มาเปน Multipolar ปญหาผกอการรายขามชาต (Terrorism) ซงทา ใหประเทศตางๆ ตองอยภายใตขอจากดมากขน อนนา ไปสความตองการทเพมขนในการเจรจาตอรองและการสรางความรวมมอระหวางประเทศในรปแบบทหลากหลายทงในระดบทวภาค (Bi-lateral) ในระดบภมภาค (Regional) และระดบโลกเพอสรางความสมดลยของอา นาจทางการเมองและทางเศรษฐกจระหวางประเทศและภมภาคทงทมอยเดมและทเกดขนใหมในระดบประเทศ ถงแมรฐจะเขาไปมบทบาทในเวทโลกมากขน แตภาคธรกจและองคกรทไมแสวงหากา ไรจะมบทบาทมากขนทงในระดบประเทศและระหวางประเทศเชนเดยวกน จงตองอาศยความรวมมอของทงภาครฐและเอกชน โดยแนวโนมในอนาคตพลเมองจะยงคงใชการเมองนาการดาเนนธรกจเนองจากการเมองจะมการปรบตวเพอใหมประสทธภาพมากขน โดยการปรบโครงสรางของรฐบาลใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของโลก ใหมความสามารถในการสรางความรวมมอ เพอแสวงหาประโยชนจากการเพมขนในการเคลอนไหวของขอมล เทคโนโลยสมยใหม การอพยพ และอทธพลของภาคธรกจและองคกรทไมแสวงหากา ไร สาหรบในระดบธรกจ เนองจากขอมลขาวสารเปนสงสา คญตอการตดสนใจของภาคธรกจเปนอยางมาก องคกรทางดานขอมลขาวสารหรอองคกรทมขอมลขาวสารมากจะมอานาจมากขน ทาใหเกดการผลกดนทจะใหไดมาซงขอมลทครบถวนกอนการตดสนใจ โดยอาศยการสรางความรวมมอกนระหวางภาคธรกจมากกวาการมงทจะแขงขนกน อยางไรกตาม ความรวมมอจะสา เรจไดจา เปนตองอาศยความโปรงใสและเปดเผย ทงของภาครฐและภาคธรกจทจะมใหกน (Good Governance and Corporate Governance)ผลกระทบตอประเทศไทย แนวโนมสถานการณโลกในอนาคตทคาดการณไวอาจกอใหเกดผลกระทบตอประเทศไทยทงในเชงบวก ซงถอเปนโอกาสของประเทศในการทจะแสวงหาผลประโยชนจากการเปลยนแปลงดงกลาว และเชงลบซงถอเปนขอจากดของการพฒนาความสามารถในการแขงขนของประเทศทจะตองไดรบการแกไขและพฒนาเพอปรบขอจา กดเหลานนใหเปนโอกาสของประเทศ เมอพจารณาจากแนวโนมดงกลาว ผลกระทบทจะมตอประเทศไทยสรปไดดงน

1. โอกาส จากโครงสรางประชากรทจะมผสงอายเพมขนในประเทศพฒนาแลว จะสรางโอกาส ใหกบประเทศไทยทจะพฒนาผลตภณฑและขยายตลาดทางดานสนคาและบรการทมศกยภาพและขอไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (Comparative Advantage) ทางดานทรพยากรธรรมชาต และแรงงาน รวมทงความรความชา นาญทมอย เดม (ทางวฒนธรรม) เชน ผลตภณฑทใชแรงงานและฝมอเฉพาะดานสนคาและบรการเพอสขภาพ (นวดแผนโบราณ / สมนไพร) และบรการทางดานการทองเทยว เปนตน ซงสวนใหญเปนสนคาและบรการทสามารถเชอมโยงกบเศรษฐกจระดบรากหญาซงเปนประชาชนสวนใหญของประเทศไดเปนอยางด

2. ขอจากดประกอบดวย

19

2.1 นโยบายการเงนการคลงมประสทธภาพนอยลง สาเหตจากภาระงบประมาณรายจาย ทเพมขนจากการปรบเปลยนโครงสรางประชากร กระทบตองบประมาณดานการรกษาพยาบาลเบยบานาญและเงนสวสดการผสงอายตางๆ รวมทง กระแสการเปลยนแปลงขององคความร และบทบญญตตามรฐธรรมนญ สงผลใหงบประมาณทางดานการศกษาของภาครฐเพมขน เพอเสรมสรางกระบวนการเรยนรอยางตอเนองของประชากรใหทนตอการเปลยนแปลงของโลก นอกจากน ปญหาหนสาธารณะทเกดขนอยางตอเนองของประเทศตางๆ ในโลก การขาดความเชอมนในประสทธภาพของการดา เนนนโยบาย โดยเฉพาะนโยบายเสรทางการเงนทจะเพมความเสยงของราคาทรพยสนและกอใหเกดปญหา Credit Bubble ซงมแนวโนมทจะสงผลตอการใชจายของผบรโภคมากขน จากการศกษาของสานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทสอดรบกบผลการศกษาของคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร พบวา ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (2545-2549) รายจายทเพมขนจากการดา เนนนโยบายของรฐบาลในดานการศกษาและสาธารณสข รวมทงรายจายอนๆ ทา ใหฐานะทางการคลงของไทยประสบปญหาการขาดดลงบประมาณในระดบสง ทา ใหยอดหนสาธารณะเพมขน อนจะนา ไปสความไม มนใจในเสถยรภาพดานการคลงของประเทศ และยากทจะจดทา งบประมาณใหเขาสสมดล

2.2 การขยายตวของกรงเทพมหานครและเขตปรมณฑล แมดชนความเปนเมองของ ประเทศไทยจะยงอยในระดบตากวาประเทศอนๆ เชน ญปน สหราชอาณาจกร และอนโดนเซย เปนตนแตกจกรรมทางเศรษฐกจทยงกระจดอยในกรงเทพและปรมณฑลจะสงผลใหการอพยพเขามาของแรงงานเพอการมงานทา จะมมากขนเชนเดยวกบในเมองหลวงขนาดใหญของประเทศตางๆ ทวโลก ซงอาจกอใหเกดปญหาทางดานสงคม สงแวดลอม และโครงสรางพนฐาน ทจะตองไดรบการปรบปรงและแกไขใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว

2.3 ปญหาดานแรงงาน (1) ขาดแรงงานทมความรและทกษะ เนองจากการอพยพไปสประเทศพฒนา

แลวเพอคาตอบแทนทสงกวา ในขณะทแรงงานสวนใหญในประเทศจะเปนแรงงานขาดความรและทกษะ ทสวนหนงอพยพมาจากตางประเทศ

(2) ภาวะการวางงานในภาคอตสาหกรรม ซงจะเกดขนเชนเดยวกบประเทศ ตางๆ ในโลก อนเนองจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบกบความร ความสามารถของแรงงานททา ใหผลตภาพสงขน

2.4 ภาวะการแขงขนสงขนและราคาสนคาตาลง โดยเฉพาะสนคาทมความตองการใน ตลาดโลกสง และสนคาทประเทศใหม เชน จน และเมกซโก เปนตน สามารถผลตได อนเนองจากขอไดเปรยบทางดานแรงงานราคาถก ความร ความสามารถทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงนวตกรรม และผลตภาพทสง (High Productivity) ของประเทศเหลานน

2.5 เผชญกบขอกดกนทางการคาทงทอยในรปของภาษและทมใชภาษ (Nontariff Barriers : NTB) มากขน เนองจาก การขยายตวของเศรษฐกจโลกเปนไปอยางชา ในขณะท การเพมขนของการรวมขวอานาจทางเศรษฐกจและการเมองในระดบตางๆ รวมทง ปญหาการวางงานในภาคอตสาหกรรมททา ใหประเทศสวนใหญตองปกปองประชากรและอตสาหกรรมในประเทศเพมขน

20

ววฒนาการและโลกทศนของแนวคดยคใหม (บานจอมยทธ,2543): ปจจบนโลกไดเขาสยคโลกาภวตน ซงหมายถงการทผคน สนคา เงนตรา แรงงาน ความร และขาวสาร

ขอมลเดนทางไปทวโลกไดอยางอสระและรวดเรวอยางทไมเคยปรากฏมากอน นอกจากน โลกปจจบนยงมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกมต ทงทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง และเทคโนโลย มผลทาใหประเทศตางๆ มความเชอมโยงระหวางกนและกนมากขน โลกทเคยกวางใหญกลบเลกลง ดวยอานภาพของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารคมนาคมทกาวไปอยางไมหยดยง ประชาคมโลกไมวาจะอยสวนใดของโลกสามารถรบร เรยนร และสงอทธพลถงกนและกนไดอยางรวดเรว จนมคากลาววาปจจบนเรากาลงอยในสงคมโลกทไรพรมแดน

อลวน ทอฟเลอร (Alvin Toffler) นกวชาการชาวอเมรกน ผเขยนหนงสอ คลนลกทสาม หรอ The Third Wave ไดเสนอทฤษฎคลนลกใหม 3 ลก ในประวตศาสตรทเปลยนแปลงระบบโลกจากอดตมาสปจจบน โดยชใหเหนถงความสาคญของเทคโนโลยการผลตของมนษยในแตละยคอนนามาสความเจรญกาวหนาอยางไมหยดยงในปจจบน ขณะเดยวกนการเปลยนแปลงในแตละยคยอมกอใหเกดผลกระทบในดานตางๆ ซงตองอาศยการแกปญหาดวยสตปญญา การเขาถงขาวสารขอมลรอบดาน ความคดสรางสรรค และดวยจตสานกทจะทาใหสงคมโลกดารงอยไดตอไปอยางสนต ยงยน และสมดลย

o คลนการเปลยนแปลงของสงคมโลก o ลกษณะสาคญของสงคมโลกยคโลกาภวตน o ผลกระทบของโลกาภวตนตอสงคมโลก o ผลกระทบดานเศรษฐกจ o ผลกระทบดานการเมอง

คลนการเปลยนแปลงของสงคมโลก คลนการเปลยนแปลงของสงคมโลกตงแตอดตจนถงปจจบน แบงออกไดเปน 3 ชวง ดงน 1 คลนลกทหนง เกดจากการปฏวตเกษตรกรรมเมอ 10,000 ปมาแลว ในชวงปลายยคหนใหม มนษยในยคนนได

เปลยนวถชวตจากการเรรอน ลาสตว และเกบพชผลไมปาเปนอาหาร มาเปนการเรมเพาะปลกและเลยงสตว ตงหมบานอาศยอย เปนหลกแหลง อารยธรรมเรมแรกของมนษยจงเรมปรากฏขนเมอราว 3,000 ปกอนครสตกาลในดนแดนเมโสโปเตเมย และทราบลมแมนาอนอดมสมบรณในบรเวณตะวนออกกลาง เทคโนโลยทางดานการชลประทานชวยเพมผลผลตทางการเกษตร ทาใหเมโสโปเตเมยเตบโตขนเปนนครรฐทเจรญรงเรอง ในขณะทอยปตเปนอาณาจกรทมอานาจ การประดษฐตวอกษร และความเชอในเทพเจาเปนลกษณะสาคญอกประการหนงของอารยธรรมของคลนลกทหนง ทาใหผปกครองซงเปนกษตรยหรอนกนกบวชมอานาจดจเทพเจา สามารถควบคมแรงงาน และทาใหประชาชนอทศตนเพอความยงใหญของอาณาจกร เชน การสรางพรามด รวมทงการขยายอานาจไปในบรเวณใกลเคยงจนเปนจกรวรรดในเวลาตอมา

อารยธรรมโลกยคแรกยงเกดขนในแถบทราบลมแมนาสนธ ในบรเวณทปจจบนคอ ประเทศปากสถาน และทราบลมแมนาเหลองหรอแมนาฮวงโหในประเทศจน เมอราว 2,000 ปกอนครสตกาลการชลประทานและการคาขายระหวางเมองตางๆ ในลมแมนาสนธและเมโสโปเตเมย ไดชวยใหอารยธรรมลมแมนาสนธหรออารยธรรมฮารปปาเจรญรงเรอง กอนทจะถกชนเผาอารยนจากทางเหนอรกราน และขยายอาณาเขตจากลมแมนาสนธสลมแมนาคงคา พรอมทงนาระบบวรรณะ และศาสนาพราหมณ-ฮนด เขามาสอนเดย สวนอารยธรรมจนอยในลกษณะโดดเดยว เนองจากสภาพภมศาสตร ทประกอบดวยเทอกเขา ทะเลทราย และมหาสมทร ชาวจนเรยกดนแดนของตนวา “อาณาจกรกลาง” ซงหมายถงโลกทเปนระเบยบและความมนคง สวนดนแดนอนทราย

21

ลอมจน คอชนชาตทปาเถอนและวนวาย เชนเดยวกบเมโสโปเตเมยและอยปต ผปกครองจนทรงอางตนวาเปน “โอรสแหงสวรรค” ทลงมาปกครองโลกมนษย

ขณะเดยวกนในแถบเมดเตอเรเนยนกไดเกดอารยธรรมทเจรญขนจากการคาขาย การหตกรรมและการแสวงหาอาณานคมเมอราว 1,000 ปกอนครสตกาล ชาวฟนเชยเดนเรอคาขายและตงอาณานคมรอบทะเลเมดเตอเรเนยน ตอมาราว 500 ปกอนครสตกาล กไดมนครรฐกรกและอาณานคมของพวกกรกในแถบทะเลเมดเตอเรเนยน เอเธนสและนครรฐอนๆ บนคาบสมทรกรกกลายเปนศนยกลางของการศกษาและศลปวทยาการ แมนครรฐแตละแหงจะมความแตกตางกน แตชาวกรกกมมรดกทางวฒนธรรมรวมกน เชน ภาษา ศลปวทยาการ และวรรณคด จดเดนของนครรฐเอเธนสกคอ การปกครองแบบประชาธปไตยโดยตรง (direct democracy) ซงเกดขนเปนครงแรกของโลก อารยธรรมกรกยงปรากฏในแถบเกาะซซล และทางใตของอตาล ขณะทอารยธรรมอทรสกนซงพฒนาขนทางเหนอของอตาลไดมอานาจเหนอชาวโรมน ซงตอมาจะไดสรางจกดวรรดและอารยธรรมอนยงใหญในเวลาตอมา

ในสมยคลนลกทหนงซงเปนยคของการเกษตรกรรมและการคาขายน โลกมความสลบซบซอนยงขน ในราว 500 ปกอนครสตกาลจนถง ค.ศ. 500 นกประวตศาสตรเรยกชวงเวลาดงกลาววา “ยคคลาสสค” (Classical Age) อารยธรรมตางๆ โดยเฉพาะกรก โรมน เปอรเซย จน และอนเดย เรมขยายตวออกไปอยางกวางขวางดวยการทาสงครามและยดครองดนแดน ทาใหชนกลมอนๆ เขามาเปนสวนหนงในวฒนธรรมของตน อารยธรรมสวนใหญในยคนมกองทพทแขงแกรงเพอขยายอาณาเขตและปราบปรามชนเผาเรรอนทบกรกเขามาในอาณาเขตของตน ขณะเดยวกนกมความเจรญในดานการจดระเบยบในการปกครอง การสรางบานเมองทสวยงามสะดวกสบาย และความสามารถในดานศลปะ และวทยาศาสตรหลายแขนง นบเปนครงแรกทมการเชอมโลกตะวนออกและตะวนตกเขาดวยกน โดยการทาสงครามขยายอาณาเขตของพระเจาอเลกซานเดอรมหาราช จากคาบสมทรกรกไปส อยปต บาบโลเนย เปอรเซย แบคเทรย และอนเดย นอกจากนยงมการคาทางไกลผาน “เสนทางสายไหม” (Silk Road) เปนระยะทางหลายพนกโลเมตร ระหวางจน เปอรเซย และโรมน

ยคคลาสสคยงเปนยคของนกคดผยงใหญในดนแดนตางๆ อาท ขงจอในจน พระพทธเจาในอนเดย โสเครตส เพลโต และอรสโตเตลในกรก และพระเยซครสตในดนแดนปาเลสไตน เปนตน ขงจอมบทบาทอยางยงตอการปกครองและระบบราชการของจนมาตงแตสมยราชวงศฮน จนกระทงจนมการเปลยนแปลงเปนประเทศสงคมนยมคอมมวนสตในปจจบน สวนศาสนาพทธแมจะเกดในอนเดยแตกลบไปเจรญเตบโตในจน เกาหล ญปน และหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต นกคดชาวกรกคนสาคญๆ ไดเปนทมาของวชาปรชญาตะวนตกในปจจบน สวนศาสนาครสตไดกลายเปนศาสนาของจกรวรรดโรมน กอนทจะแพรหลายในยโรป รสเซย ทวปอเมรกาเหนอและใต ออสเตรเลย นวซแลนด และดนแดนอนๆ ทวโลก

จกรวรรดอนยงใหญในสมยคลาสสค ไมวาจะเปน กรก โรมน จน อนเดย และเปอรเซย มอทธพลอยางมากตอวฒนธรรมของดนแดนตางๆ ทงในเอเชย ยโรป และแอฟรกา มแตเพยงอเมรกา แอฟรกาทอยใตทะเลทรายซาฮารา และหมเกาะแปซฟกเทานนทไมไดรบผลกระทบจากอารยธรรมอนยงใหญเหลานในชวงเวลาดงกลาว

การลมสลายของจกรวรรดโรมนในครสตศตวรรษท 5 ไดทาใหประวตศาสตรอารยธรรมโลกเขาส “ยคกลาง” (Middle Age) “ยคแหงศรทธา” (Age of Faith) ซงอยในชวง ค.ศ. 500 ถง ค.ศ. 1150 ซงเปนยคทดนแดนสวนใหญของโลกมความปนปวนและความชะงกงนทางวฒนธรรม ทเรยกกนวายคมด (Dark Age) เนองจากเกดการรกรานของอารยชนเผาเยอรมน (Germanic Tribes) ในจกรวรรดโรมนตะวนตก ในซกโลก

22

ตะวนออกจกรวรรดทเคยยงใหญ เชน เปอรเซย จน และอนเดย เกดการแตกแยกเปนอาณาจกรเลกๆ ททาสงครามกนตลอดเวลา

ในยคนศาสนามบทบาทสาคญ ในการยดเหนยวจตใจผคนในดนแดนตางๆ ใหมเอกภาพ โดยอาศยศรทธาตอศาสนาเปนแรงผลกดน ครสตศาสนาชวยยดเหนยวจกรวรรดไบแซนไทน (Byzantine Empire) ใหดารงอยตลอดมาในยคกลาง ในขณะทจกรวรรดอนๆ ลมสลาย ครสตศาสนายงกอใหเกดการขนสอานาจของพระเจาชาเลอมาญ (Charlemagne) ผสถาปนาระบบฟวดล (Fudalism) ดวยการพระราชทานทดนผนใหญแกขนนาง การเรยนรในวดวาอาราม และการยอมรบนบถอศรสตศาสนาในรสเซย สวนในอาหรบศาสนาอสลามไดถอกาเนดขนในครตศตวรรษท 7 จนสามารถรวบรวมชาวอาหรบใหเปนปกแผน พรอมทงขยายอทธพลจากแอฟรกาเหนอ สเปน ไปสอนเดย ศาสนาพทธเผยแผจากอนเดยไปยงจนผานเสนทางสายไหมและแพรหลายในหมประชาชน ขณะทจกรพรรดจนยดถอลทธขงจอเปนหลกในการปกครอง ศาสนาฮนดจากอนเดยแพรส เอเชยตะวนออกเฉยงใต สงผลใหเกดอาณาจกรขอมทเรองอานาจในเวลาตอมา แมวายโรปจะอยในยคมด แตในสวนอนๆ ของโลกยงคงมความเจรญสบตอมา อาท จกรวรรดไบแซนไทนทยงคงศกษาอารยธรรมกรก – โรมน สวนนกปราชญอสลามกมความรความสามารถในศลปวทยาการหลายแขนง สวนสมยราชวงศถงไดชอวาเปนยคทองของจน

ตงแตชวงครสตศตวรรษท 13-15 เปนชวงของการขยายตวของคลนลกทหนง ซงไดแกการฟนตวทางการคาในยโรป แมวากองทพของชาวครสตททาสงครามครเสด (Crusade Ware) ตอตานอสลามในตะวนออกกลางจนพายแพเปนสวนใหญ แตพวกเขากประสบความสาเรจในการนาความรของโลกอสลามเขามาถายทอดในยโรปขณะเดยวกนความเปนรฐชาตกไดเกดขนในยโรป ทาใหยโรปหลดพนจากการครอบงาของศาสนาจกรโรมนคาทอลกและระบบฟวดล บรรดานครรฐในอตาล อาท ฟลอเรนซ เจนว และเวนส ซงเฟองฟขนในยคนเปนจดกาเนดของการฟนฟศลปวทยาการ หรอเรอเนสซองส (Renaissance) การประดษฐเครองพมพ ทาใหศลปวทยาการแขนงตางๆ ของกรกและโรมนแพรหลายไปอยางรวดเรว ยโรปเรมเขาสยคแหงการสารวจคนพบทางทะเลสามารถเดนเรอมาทางตะวนออกและคนพบทวปอเมรกา รวมทงจบจองเปนอนาจกร ซงจะนาความมงคงและอานาจมาสประเทศสเปน โปรตเกส และฮอลนดา

2. คลนลกทสอง เรมตนจากการปฏวตอตสาหกรรมซงมภมหลงมาจาก “ยคแหงแสงสวางทางปญญา” (Age of

Enlightenment) หรอ “ยคแหงเหตผล” (Age of Reason) ในครสตศตวรรษท 18 ทพฒนามาจาก “การปฏวตทางวทยาศาสตร” (Scientific Revolution) ทเกดขนกอนหนาน ปญญาชนในยคนปฏเสธความคดความเชอทเกดจากศรทธาในศาสนาของยคกลาง นยมการคนหาความจรงโดยหลกของเหตและผล มองโลกในแงด เชอมนในความกาวหนาของมนษย นาความคดเชงวทยาศาสตรไปอธบายปญหาสงคม จนนาไปสความรทางดานสงคมศาสตร นกปรชญาในยคแหงแสงสวางทางปญญาทสาคญ ไดแก จอหน ลอค (Johnlock) วอลแตร (Vottaire) มองเตสกเออ (Montesquieu) และชอง ชาค รสโซ (Jean Jaque Rousseau)

ยคจกรวรรดนยมเกดขนไลเลยกบการปฏวตอตสาหกรรม โดยมไอนาและไฟฟาเปนพลงขบเคลอนทสา คญ โดยมองกฤษและฝรงเศสเปนผนา ตดตามดวยสหรฐอเมรกาและเยอรมนทมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ อนประกอบดวยลทธอตสาหกรรม ทนนยม และชาตนยม ในค.ศ. 1858 องกฤษปกครองอนเดยอยางเปนทางการ หลงจากครอบงาเศรษฐกจของอนเดยมาเปนเวลานาน ใน ค.ศ. 1862 ฝรงเศสเขาครอบครองอนโดจนโดยเรมจากการยดครองเวยดนามตอนใต ระหวาง ค.ศ.1884-1885 มหาอานาจจกรวรรดนยมพบปะกนทกรงเบอรลนเพอตกลงแบงแอฟรกาออกเปนสวนๆ โดยไมสนใจสทธของชนพนเมอง ใน ค.ศ. 1898 สหรฐอเมรกาทาสงครามกบสเปน ไดครอบครองควบาและฟลปปนส และกาวขนเปนมหาอานาจระดบ

23

โลก มผลตอการเปลยนแปลงศนยอานาจและศนยกลางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยขามฝากมหาสมทรแอตแลนตกมารสหรฐอเมรกา

การปฏวตอตสาหกรรม ( Industrial Revolution) ตอนกลางครสตศตวรรษท 18 นบเปนเหตการณสาคญทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองของโลก การปฏวตอตสาหกรรมไดนาไปสการใหความสาคญในเรองผลตผลและประสทธภาพของสงทเรยกกวา “การทาลายทสรางสรรค” ซงนามาซงปญหาตางๆ หลายประการ ขณะเดยวกนกใหความสะดวกสบายและความเจรญกาวหนาแกมนษยจวบจนทกวนน แบบแผนการทางานในโรงงานยงเขามาแทนทอตสาหกรรมในครวเรอน (Domeotic System) ซงตองนางานมาสงใหแรงงาน อนทาใหรปแบบของสนคา แรงงาน และสถานททางานเปลยนแปลงไป โดยอาศยพลงงานและเทคโนโลยใหมๆ อาท ถานหน และไอนาในชวงการปฏวตอตสาหกรรมครงแรก มาเปนพลงงานไฟฟา เคม และนา มนในชวงปฏวตอตสาหกรรมครงท 2 รวมทงการประดษฐคดคน วทย โทรเลข โทรศพท แมกระทงระบบอเลกทรอนกสในปจจบน การปฏวตอตสาหกรรมทเปลยนแปลงตอระบบการทางานสงผลกระทบตอชวตมนษยแทบทกดาน

ตลอดชวงครสตศตวรรษท 19 พลงของจกรวรรดนยม การพฒนาอตสาหกรรม และชาตนยมแพรไปทวโลก วกฤตทรนแรงทสดกคอสงครามโลกครงท 1 (ค.ศ. 1914-1918) และสงครามโลกครงท 2 (ค.ศ. 1939-1945) คลนลกทสองจงครอบคลมความสมพนธแบบจกรวรรดนยมกบประเทศอาณานคมและทนนยมทแผขยายไปทวโลก โดยมองกฤษและฝรงเศสเปนผนาทสาคญ ความหายนะของสงครามโลกทง 2 ครง และภาวะเศรษฐกจตกตาครงใหญ (ค.ศ. 1929-1941) ทเกดขนในสหรฐอเมรกาและลกลามไปทวโลก ครอบคลมชวง 45 ปแรกของครสตศตวรรษท 20 การพฒนาอตสาหกรรมและความกาวหนาทางเทคโนโลยทาทายคานยมดงเดม ขณะทกระแสการปฏวตในรปแบบตางๆ แพรขยายไปทวโลก อาท การปฏวตในรสเซย ค.ศ. 1917 การปฏวตในจน ค.ศ. 1949 และการเรยกรองเอกราชในอนเดย ค.ศ. 1947 เปนตน 3. คลนลกทสาม

เปนยคสมยแหงเทคโนโลยระดบสง เปนคลนลกใหมซงแทนทคลนลกเกา ทกาลงมอทธพลตอสงคม เศรษฐกจ และการเมองของโลกปจจบน เรมดวยการปฏวตอตสาหกรรมเหลกกลา รถยนต และเครองบน ซงขยายตวเตมทหลงสงครามโลกครงท 2 ระหวาง ค.ศ. 1950-1970 ทามกลางความขดแยงในยคสงครามเยน (ค.ศ. 1945-1991) และการปลดปลอยประเทศอาณานคมตางๆ ใหเอกราช หลายประเทศเจรญขนอยางรวดเรวทามกลางเศรษฐกจโลกยคโลกาวตนทตองพงพากนและกนมากกวาแตกอน การลมสลายของคายสงคมนยมนบเปนจดสนสดของสงครามเยน ซงเกดขนไลเลยกบการปฏวตอตสาหกรรมครงท 3 ซงไดแก ระบบคอมพวเตอรสารสนเทศ แตนอกจากกระแสโลกาภวตนแลว การกอการรายกแพรขยายมากขนเชนกนในชวงปลายครสตศตวรรษท 20 การกอการรายเปนรปแบบสงครามทเปดโอกาสใหกลมคนจานวนนอยทมอดมการณแนวแน เขาโจมตศนยกลางของชาตทมอานาจ แตมอดมการณตางกน ดงเชน กรณเหตการณโศกนาฏกรรม 9/11 ทอาคารเวลดเทรดเซนเตอร ในนครนวยอรก ถกโจมตเมอวนท 11 กนยายน ค.ศ. 2001

ญปนฟนตวทางเศรษฐกจภายหลงสงครามโลกครงท 2 ดวยการผลตสนคาอปโภคบรโภค (Consumer Goods) แทนยโรปตะวนตกและสหรฐอเมรกา ซงห นไปผลตสนคาประเภททน (Capital Goods) ทใ ชเทคโนโลยระดบสงทซบซอนมากขนเรอยๆ ตอมาแรงงานราคาถกในญปนไมมอกตอไป ญปนจงปรบตวไปสการผลตทใชเครองจกเพมขน (Capital - intensive Production) และปรบการผลตจากสนคาอปโภคบรโภคไปสสนคาประเภททน

24

ตอมาประเทศแกงทงส (Gang of Four) ไดแก สงคโปร เกาหล ไตหวน และฮองกง เขาแทนทญปนในกา รผ ลตส นค าอป โภคบรโ ภค และเป ลยนกา รผลต เ พอทดแทนกา รน า เข า ( Import Substitution Industrialization) มาเปนการผลตเพอการสงออก (Export – oriented Industrialization) กลมประเทศแกงทงสไดร บประโยชนจ ากจากการลงทนของบร รษทระหวางประเทศและไดกาวไปส กลมประเทศอตสาหกรรมใหม (Asian Nics) และในทสดเมออตราคาจางมราคาสงขน ประเทศเหลานจงไดปรบเปลยนมาสการผลตทใชเครองจกรเพมขนในทศวรรษ 1980

ปจจบนกลมประเทศอตสาหกรรมชนนา เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ เยอรมน และญปน กาลงแปรสภาพจากสงคมเศรษฐกจอตสาหกรรม ( Industrial Economy) ไปเปนสงคมเศรษฐกจบรการ (Service Economy) มากขนเรอยๆ โดยเปนการผลตทใชสารสนเทศเพมขน และใชนโยบายกดกนการคาเขาแทนทนโยบายการคาเสรทเคยใชมากอน รวมทงใชนโยบายเสรนยมทางการเงน (Financial Liberalize) ทาใหทนและเงนตรากลายเปนปจจยการผลตทไรเชอชาตและสญชาต และสามารถเคลอนยายระหวางประเทศโดยเสรโดยอาศยความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหการลงทนซอขายหลกทรพยระหวางประเทศมความสาคญแซงหนาการลงทนโดยตรง

ธรกจการเงนและธรกจหลกทรพยระหวางประเทศเขาไปถอหนในบรรษทระหวางประเทศ ตลาดการเงนระหวางประเทศจงเชอมโยงกบตลาดการผลตระหวางประเทศ อนเปนปรากฏการณซงไมเคยมมากอนในชวงกอนสงครามโลกครงทสอง ลกษณะสาคญของสงคมโลกยคโลกาภวตน สงคมโลกยคโลกาภวตน มลกษณะสาคญหลายประการ สรปไดดงน

1. การใชคอมพวเตอรเปนกลไกสาคญ ในสงคมโลกาภวตน คอมพวเตอรมบทบาทสาคญมาก เพราะเปนเครองมอทจะรบและแปลงขอมลไดอยางรวดเรวและไมคอยมขอจากด คอมพวเตอรไดถกนามาใชในการจดเกบ บนทกขอมล จดระบบขอมล และนามาใชสอสารถงกนในเวลาอนรวดเรวทกมมโลก ในระยะไม กปมานไดมการพฒนาระบบคอมพวเตอรไปอยางมาก จากเครองทมขนาดใหญ ราคาแพง เปนระบบคอมพวเตอรสวนบคคลทมขนาดเลก แตมคณภาพและศกยภาพสงมากและราคาถกลง เครองคอมพวเตอรจงเปนเครองมอสาคญในการแพรขอมลขาวสารในยคโลกาภวตน

2. การไหลบาของขอมลขาวสาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย มสวนชวยใหเศรษฐกจและสงคมเจรญกาวหนา เศรษฐกจทเจรญกาวหนาทาใหโลกตะวนตกมงคงรารวย ซงมผลทาใหเกดการวจยและพฒนา เพอศกษาคนหาขาวสารทเปนประโยชนอยางไมหยดยง สถาบนการศกษาตางๆ กทาหนา ทคนควาวจยเพอใหไดมา ซงความรใหมๆ เพมมากขน เทคโนโลยสอสารอนทนสมยมสวนชวยใหเกดการเปลยน ถายทอดขอมลใหมๆ หมนเวยนอยตลอดเวลาอยางไมมทสนสด กอใหเกดปรากฏการณทเรยกวา การไหลบาของขาวสารขอมล

3. การเพมขนของแรงงานดานขาวสารขอมล แรงงานททางานเกยวกบขาวสารขอมลมจานวนเพมมากขน แรงงานเหลาน ไดแก ผทอยในวงการศกษา การคมนาคม การพมพ การโฆษณา ประชาสมพนธ สอสารมวลชนทกประเภท การเงน การบญช รวมทงอตสาหกรรมผลตคอมพวเตอรหรอชนสวนคอมพวเตอร และงานทเกยวกบการนาเทคโนโลยมาจดการกบขาวสารทกชนด กลาวกนวาปจจบนในอเมรกามแรงงานททางานดานขาวสารมากกวา รอยละ 50 ในขณะทแรงงานเกษตรและอตสาหกรรมลดลงมากกวารอยละ 25

4. ความสาคญของสถาบนวจยและพฒนา เนองจากสงคมเจรญรวดเรวมากและมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา การแสวงหาความรและคนหาคาตอบ รวมทงการคาดหมายลวงหนาจงมความสาคญยง

25

การวจยและพฒนากลายเปนกลไกสาคญในการแสวงหาขอมล ขาวสารหรอความรใหมเพอประโยชนตอการวางแผนและตดสนในของนกธรกจและนกบรหาร ประเทศทเจรญทงหลายจงมกใหความสาคญแกการวจยและพฒนา และมการสนบสนนหรอใหทนแกสถาบนวจยและพฒนาอยางมาก

5. ระบบเศรษฐกจประสานเปนหนงเดยว เศรษฐกจแบบโลกาภวตน เปนเศรษฐกจทมการประสานเปนหนงเดยว ทาใหพรมแดนแตละประเทศไมอาจขวางกนพลงทางเศรษฐกจ นอกจากนระบบเศรษฐกจยงไดเปลยนแปลงรากฐานจากระบบอตสาหกรรม มาเปนระบบเศรษฐกจแบบฐานขอมลขาวสาร (Information based economy) ซงเปนระบบเศรษฐกจทเกยวของโดยตรง กบกระบวนการผลต จดการ และเผยแพรขาวสาร ขาวสารกลายเปนสนคาประเภทหนง ตวอยางธรกจชนดน ไดแก การผลตคอมพวเตอร เครองโทรคมนาคม วทย โทรทศน การพมพ โทรศพท หนงสอ วารสาร เปนตน ขาวสารกลายเปนเรองสาคญ และเปนทรพยากรทสาคญ ผตองการใชขาวสารตองเสยคาใชจาย ขาวสารกลายเปนแหลงลงทน และเปนบอเกดของการวาจางแรงงาน

6. ชมชนมความใกลชดกนยงขน เทคโนโลยขาวสารทาใหมนษยซงอยหางไกลกนเปนพนๆ ไมล หรออยกนคนละมมโลก สามารถตดตอสอสารพดคยกนได มนษยในยคนสามารถรบรขาวสารเหตการณทกชนดทเกดขนในดนแดนทหางไกลออกไป ทาใหมโลกทศนกวางขนและมผลตอแนวคดเกยวกบ ชมชน หมบาน ประเทศทเปลยนไปเปนชมชนโลก มนษยทกคนยอมตระหนกดวาเหตการณทเกดขน ณ จดใดจดหนงของโลกอาจมผลกระทบตอโลกหรอมนษย ทงโลกได มนษยในยคนจะเกดความรสก ในฐานะประชากรของโลกแทนทความรสกเกยวกบรฐ หรอชาตของตนเหมอนแตกอนอยางไรกตาม แมกระแสของขาวสารจะมมากเพยงใด โอกาสในการรบรขาวสารกอาจไมเทาเทยมกนทงนขนอยกบฐานะ ความเปนอยของมนษยดวย

ผลกระทบของโลกาภวตนตอสงคมโลก ผลกระทบของโลกาภวตนทมตอสงคมโลกปจจบนในดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง มดงน ผลกระทบดานสงคม

1. การครอบงาโลกทางวฒนธรรม เนองจากระบบสอสารไรพรมแดนทาใหเกดการครอบงาโลกทางวฒนธรรม อทธพลของวฒนธรรม และอานาจของเศรษฐกจจากประเทศทพฒนาแลวไดไหลบาเขาสประเทศอนอยางรนแรง กอใหเกดกระแสวฒนธรรมโลก (Neo-Westernization) ครอบงาทางดานความคด การมองโลก การแตงกาย การบรโภคสงเหลานเขาครอบคลมเหนอวฒนธรรมของประชาคมทวโลก ทาใหเกดระบบผกขาดวฒนธรรมไรพรมแดน

2. การเกดหมบานโลก (Global Village) จากความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยการสอสารและโทรคมนาคม ทาใหสงคมโลกไรพรมแดน โลกทงโลกเปนเสมอนหมบานเดยวกน สมาชกของหมบานคนใดทาอะไร กสามารถรบรไดทวกนทวโลก เมอมาอยในหมบานเดยวกน สงใดทกระทบประเทศหนงกยอมกระทบไปถงประเทศอนๆ ไปดวย อยางมอาจหลกเลยงได เหตการณทเกดขนในสวนใดสวนหนงของโลก สามารถรบรไดอยางฉบพลน

3. การแสวงหากาไรแบบใหม การสอสารทรวดเรวทาใหเกดสภาวการณไรพรมแดนของเงนตรา ซงสามารถไหลไปกระจกตวทกหนทกแหงในโลกได ทกครงทเกดการไหลเขาของทนมหาศาลจากทวโลกไปกระจกตวอยทประเทศใดประเทศหนง กจะกอใหเกดการพองตวของทนอยางรวดเรว ทาใหเกดการแสวงหากาไรแบบใหมขน

4. การเกดสงคมความรยคขาวสารขอมล การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ สามารถถายทอดขาวสาร ความร ขอมล โดยผานอเมล อนเตอรเนต และเวรล วายด เวป ขาวสารความรขอมล จงเขาถง

26

ประชาชนไดงายดายและเปนจานวนมาก กอใหเกดการพฒนาภมปญญาการแลกเปลยนเรยนร การกระจายความร การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศจะชวยใหประชาชนมโอกาสรบรและเรยนรมากขน สงคมโลกกลายเปนสงคมความร (Knowledge based society)

ผลกระทบดานเศรษฐกจ เศรษฐกจโลกมผลกระทบจากกระแสโลกาภวตนกอใหเกดการเปลยนแปลงดงน

1. การปฏรประบบเศรษฐกจแบบเสร จากการลมสลายของระบอบคอมมวนสตและการเกดกระแสโลกาภวตน ทาใหระบบทนนยมโลกแผขยายออกไปครอบคลมเกอบทกสวนของโลก เกดการขยายตวของการคาระหวางประเทศ การเพมขนของทนระหวางประเทศ ทาใหเศรษฐกจของภมภาคตางๆ เชอมโยงและพงพาซงกนและกนมากขน ประเทศตางๆ พากนปฏรปเศรษฐกจใหเสรเพอเตรยมพรอมตอการแขงขนทางเศรษฐกจททวความรนแรงขน ประเทศสงคมนยมทใชระบบเศรษฐกจแบบวางแผนและควบคมทสวนกลาง ไดปฏรปโดยเปดประเทศใหนกธรกจตางชาตเขามาลงทน นากลไกตลาดมาประยกตใช เชน จนมนโยบายททนสมย เวยดนามใชนโยบายปฏรป (Doi Moi) สวนประเทศทใชระบบทนนยม กมการปฏรปเศรษฐกจทงในดานการคาและการเงนโดยลดขอจา กดตางๆ เพอใหเสรยงขน เพอสรางโอกาสในการระดมทน การเคลอนยายทน อนสงผลใหตนทนในการผลตและการประกอบการลดลง เพอใหสามารถแขงขนไดอยางมประสทธภาพ

2. การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ เนองมาจากการแขงขนทางการคาทเพมมากขน ทาใหหลายประเทศไม มนใจวาจะมศกยภาพเพยงพอทจะแขงขนในระบบการคาเสรบางประเทศเรมใชมาตรการปกปองทางการคา หลายประเทศพยายามหาแนวรวมทางเศรษฐกจ ขยายขอบเขตความรวมมอทางเศรษฐกจ โดยจดตงกลมเศรษฐกจในภมภาคขน เชน ประชาคมเศรษฐกจยโรป (EEC) ไดกระชบความรวมมอจดตงเปน ตลาดเดยว ใน ค.ศ. 1999 สวนสหรฐอเมรกา แคนาดา และแมกซโกไดรวมมอทางเศรษฐกจจดตงเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ(NAFTA) ในขณะทกลมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรวมมอกนจดตง เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) อกทงยงมการรวมมอในยานเอเชยแปซฟก(APEC) การรวมกลมทางเศรษฐกจเหลาน อาจนาไปสความตงเครยดทางการคาหรอสงครามการคาได ถาหากผลประโยชนขดกนจนไมสามารถประนประนอมได นอกเหนอจากการกลมในระดบภมภาคแลว บางประเทศยงพยายามรวมมอในระดบเลกในลกษณะอนภมภาค เชน ความรวมมอสามเหลยมเศรษฐกจ ระหวางอนโดนเซย มาเลเซย และไทย ( Indonesia Malaysia Thailand Growth Triangle : IMTGT) และควา มรวมมอส เหล ย มเศรษฐกจ (Quadangle Cooperative) ระหวางไทย ลาว พมา และจนตอนใต โดยแตละประเทศจะอาศยความไดเปรยบของกนและกน เพอเพมความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจโลกกาลงนาไปสการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจโลก ซงม 3 ขว คอ ยโรป เอเชย และอเมรกา ระบบเศรษฐกจโลก 3 เสาดงกลาวกาลงกอตว ซงจะมทงการแขงขนและความรวมมอ ดงจะเหนไดจากการรวมมอระหวางเอเชยและยโรป (Asia Europe Meeting : ASEM)

3. เกดระบบเสรดานการเงนและการคา เปนระบบเศรษฐกจทสนคาและเงนตราตางไหลเวยนไปทวโลกไดอยางเสร โดยความเปนสากลของทนและเงนตรา ซงเกดขนตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา ทาใหทนกลายเปนปจจยการผลตทสามารถเคลอนยายถายเทไปมาไดอยางเสร การเคลอนยายของทนในระดบโลกจากจดทใหผลตอบแทนตา ไปยงจดทใหผลตอบแทนสงกวา กอใหเกดการเกงกาไรขนทวไปในระบบตลาดทยงไมมเสถยรภาพ ผทควบคมทนไดจะอยในฐานะไดเปรยบโดยสนเชง เมอระบบเศรษฐกจถกรวมเขาดวยกน ทนสามารถไหลเวยนไปยงทตางๆ ทเปดโอกาสใหกระจาย

27

ตนทนออกไปสภายนอกไดมากทสด ผลทตามมาคอการโอนยายภาระตนทนจากนกลงทนระหวางประเทศไปยงทองถนตางๆ ในภาวะเชนนวกฤตการณทางเศรษฐกจจะเกดขนกบประเทศทนาทนเขาจากตางประเทศไดในระยะเวลาไมมากนก ไมวาสมรรถภาพการบรหารเศรษฐกจของประเทศนนๆ จะเปนอยางไรกตาม กจะเกดการเคลอนยายของกองทนขนาดใหญอยางรวดเรวทงไหลเขาและไหลออก

4. ระบบการผลตแบบอตโนมต เปนการเปลยนแปลงดานการผลตสนคา โดยการนาเทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาควบคมการผลต โดยมลกษณะการใชงานเฉพาะซงใชระยะเวลาการผลตสนกวา สนเปลองนอยกวา เชน ชนสวนรถยนตอาจไดรบการผลตอยในหลายประเทศแลวนามาประกอบเปนรถยนตในอกประเทศหนง แลวสงขายไปทวโลก ซงลกษณะการประกอบการอยางนเปนลกษณะของบรษทขามชาตซงเปนแบบฉบบของธรกจโลกาภวตน ซงมผลทาใหธรกจการเงนหลกทรพย ธนาคาร ประกนภย ตองปรบตวเพอรองรบธรกจแบบโลกาภวตนดวย การผลตในโรงงานอตสาหกรรมจะเปลยนระบบการผลตมาเปนการผลตอยางตอเนองตลอดเวลา ระบบการเงนกจะตองปรบมาใหบรการแบบเดยวกนดวย กระแสเงนตราตางๆ และธรกรรมทางการเงนผานเขาออกธนาคารตลอดเวลาในชวงเสยววนาท โดยระบบอเลกทรอนกส กระแสการแขงขนดานการคาและการแสวงหาตลาดซงดาเนนไปอยางรวดเรวน กลายเปนธรกจขามชาตอยางแทจรง

ผลกระทบดานการเมอง กระแสโลกาภวตนสงผลกระทบตอสงคมโลก อนนาไปสการเปลยนแปลงทางการเมองดงน

• ความเปนทองถนนยม (Localism) กระแสโลกาภวตน สรางความรสกชาตนยมระดบทองถน เตบโตแทนทอดมการณชาตนยม รฐชาตแตกยอยสลายตามชาตพนธและลกษณะเฉพาะ เชอชาตทมรากฐานทเลกกวาชาต กลายเปนกลมลทธชาตนยมใหม (Neo-Nationalism) ซงไดกอตวเปนรฐชาตทมรากฐานแหงความเปนชาตหรอเผาพนธทแนนแฟนกลมกลนกนยงขน ปญหาความขดแยงทางเชอชาตเหลานมกเชอมโยงกบความสาคญของทองถน เนองจากสงคมยคโลกาภวตนเปนโลกยคขาวสาร ซงประชาชนในทองถนรบรขอมลอยางรวดเรวไดจากสอมวลชน เปนการปลกจตสานกของประชาชนในทองถน ใหรจกรกษาและหวงแหนทรพยากรภายในทองถนของตนเพมมากขน การรบรขอมลทาใหทราบผลดผลเสยทรฐบาลกลางดาเนนการ ยคโลกาววตนจงเปนยคแหงการตรวจสอบ รฐบาลกลางทมความแตกตางทางเชอชาตซงตกตวงผลประโยชนจากทองถน จงมกถกตอตานอยางรนแรง ถาหากเปนเชอชาตเดยวกน รฐบาลทไมคานงถงความเดอนรอนของประชาชนในทองถนกยอมถกตานอยางรนแรงเชนเดยวกน

• บทบาทของสถาบนและกลมทางการเมอง สถาบนทางการเมองทมอยเดมไดแก พรรคการเมอง รฐบาล น ตบญญต ตลากร แต ในยคโลกาภวตนได เกดสถาบ นการเมองใหมเพมขนเปนกล มผลประโยชนตางๆ กลมเฉพาะกรณเกดขนมาก เชน กลมสทธสตร กลมองคกรเอกชน กลมอนรกษทรพยากรธรรมชาต กลมตางๆ ทเกดขนใหมเหลานเปนชยชนะของปจเจกชน ทาใหแตละกลมมความเปนอสระในการเรยกรองตามความตองการของตน มการเคลอนไหวของกลมอยตลอดเวลา มการเรยกรองใหปฏรปทางการเมองและสงคมเพอใหเกดความมนคงทางการเมองและผนาทางการเมองทมองการณไกล สงคมโลกปจจบน นอกจากรฐชาตเปนตวแสดงทสาคญแลว ยงมตวแสดงอนๆ ทมบทบาทโดดเดน เชน องคการระหวางประเทศ บรรษทขามชาต องคกรเอกชน ตวแสดงเหลานจะมบทบาทมากขน โดยเฉพาะอยางยงองคการระหวางประเทศ ซงเปนองคการรวมประเทศสมาชกจากทวโลก ทจะมารวมปรกษาหารอรกษาผลประโยชนรวมกน

28

เอกสารอางอง

บานจอมยทธ.(2543, 12 สงหาคม). ววฒนาการและโลกทศนของแนวคดยคใหม. สบคนเมอ 7 สงหาคม 2560,จาก http://www.baanjomyut.com/library_2/extension3/worldview_of_the_modern_age/02.html

Current Affairs.(2551,15 กนยายน).การวเคราะหสถานการณปจจบน (Interpretation of current Affairs

of Communication) . สบคนเมอ 7 สงหาคม 2560,จาก http://oknation.nationtv.tv/blog/current

29

คาถามทายบท

1. จงอธบายคลนการเปลยนแปลงสงคมโลก วามลกษณะการเปลยนแปงเปนอยางไรบาง 2. จงอธบายและยกตวอยางประกอบ คานยม (Value) โลกาภวฒน 3. กระแสโลกา ภวตนและผลกระทบตอปร ะเทศไทย ( Global Trends and Implications to

Thailand) มผลอยางไรบางกบการดาเนนธรกจในปจจบน 4. จงอรบายววฒนาการและโลกทศนของแนวคดยคใหม

o คลนการเปลยนแปลงของสงคมโลก o ลกษณะสาคญของสงคมโลกยคโลกาภวตน o ผลกระทบของโลกาภวตนตอสงคมโลก o ผลกระทบดานเศรษฐกจ o ผลกระทบดานการเมอง

30

แผนบรหารการสอนประจาบทท 3 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 3 ทฤษฎการคาและการลงทนระหวางประเทศ หวขอเนอหา

1. ทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) 2. ทฤษฏความไดเปรยบสมบรณ (Absolute Advantage Theory) 3. ทฤษฏความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ (Comparative Advantage Theory) 4. ทฤษฏวงจรชวตผลตภณฑ (Product Life Cycle Theory) 5. ทฤษฏการคาใหม (New Trade Theory) 6. ทฤษฏความไดเปรยบทางการแขงขน (Competitive Advantage Theory)

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถอธบายเกยวกบแนวความคดทางการตลาด 2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดหลกและเครองมอตางๆ ทางการตลาด 3. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรไปประยกตใชในการวจยปญหาทางดานวชาการหรอปญหาสงคมได

อยางมหลกการ 4. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบระบบตลาด 5. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรทไดไปประยกตใชกบการตลาดในดานอน ๆ

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด

สอการเรยนการสอน 1. PowerPoint ประกอบการบรรยายทฤษฎการคาและการลงทนระหวางประเทศ

2. เอกสารประกอบการเรยนการสอนคาสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

31

บทท 3 ทฤษฎการคาและการลงทนระหวางประเทศ

ระบบเศรษฐกจแบบเปด กจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศในเรองการคา เศรษฐกจและการ ดาเนนนโยบายทางเศรษฐกจจะมผลตอรายไดประชาชาตโดยตรง หนวยงานสาคญทางเศรษฐกจของไทย ไดแก ธนาคารแหงประเทศไทย สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงการคลง กระทรวงพาณชย ตางมสวนกาหนดใหระบบเศรษฐกจไทยมการพฒนาโดยการพงพาตางประเทศกจกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ไดแก การคาระหวางประเทศ การชาระเงนระหวางประเทศ การลงทนระหวางประเทศ และความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ความหมายของการคาระหวางประเทศ การคาระหวางประเทศ หมายถง การซอขายสนคาและบรการระหวางประเทศตางๆ ประเทศททาการซอขายสนคาระหวางกน เรยกวา "ประเทศคคา" สนคาทแตละประเทศซอเรยกวา "สนคาเขา" (imports) และสนคา ทแตละประเทศขายไปเรยกวา "สนคาออก" (exports) ประเทศทซอสนคาจากตางประเทศ เรยกวา "ประเทศผนา เขา" สวนประเทศทขายสนคาใหตาง ประเทศ เรยกวา "ประเทศผสงสนคาออก" โดยทวไปแลว

แตละประเทศจะมฐานะเปนทงประเทศ ผนาสนคาเขา และ ประเทศผสนคาออกในเวลาเดยวกน เพราะประเทศตางๆ มการผลตสนคา แตกตางกน เชน ประเทศไทยสง สาเหตทมการคาระหวางประเทศ เหตผลทางเศรษฐกจททาใหประเทศตางๆในโลกทาการคาขายกน ทสาคญมอยดวยกน 2 ประการ คอ

1. ความแตกตางทางดานทรพยากรทใชผลตในแตละประเทศ เนองมาจากความ แตกตางในเรองสภาพภมประเทศและภมอากาศ เชน ประเทศ ไทยมพนดนทอดมสมบรณเหมาะสมแกการเพาะปลกมากกวาญปน คเวตมนามนมาก กวาไทย จนมประชากรมากกวาประเทศอนๆ ดงนน ประเทศใดทม ทรพยากรชนดใดมาก กจะผลตสนคาทใชทรพยากรชนดนนๆเปนปจจยการผลตสนคาออกเพอแลกเปลยน กบสนคาอน

2. ความแตกตางในเรองความชานาญในการผลต เนองจากผผลตของแตละประเทศจะมความ ชานาญและเทคโนโลยในการผลตสนคาและ บรการแตกตางกน บางประเทศผผลตมความรความชานาญเปนพเศษในการผลตสนคา บางชนด เชน ประเทศญปนมความรความชานาญในการผลตเครองมออเลกทรอนกส ประเทศเนเธอรแลนดมความรความชานาญในการผลตเครองจกรกลการเกษตร ประเทศสวตเซอรแลนดมความรความชานาญในการผลตนาฬกา ความแตกตางของ ปจจยดงกลาวนผลกดนใหแตละประเทศเลงเหนประโยชนจากการเลอกผลตสนคาบาง อยางทมตนทนตา มความรความชานาญ และเลอกสงซอสนคาแตะละประเภททผบรโภค ในประเทศของตนตองการแตไมสามารถผลตได หรอผลตไดในตนทนทสงเกนไป และปจจยเหลานกอใหเกดการคาระหวางประเทศเกดขน สาเหตสาคญทกอใหเกดการคาระหวางประเทศ

การคาระหวางประเทศเกดขนเนองจากประเทศตาง ๆ ผลตสนคาไดดวยตนทนไมเทากน ประเทศทสามารถผลตสนคาชนดใดชนดหนงดวยตนทนทตา เมอเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ ประเทศนนจะเปนผผลตและสงสนคาไปขายทอน ๆ เหตทประเทศตาง ๆ ผลตสนคาดวยตนทนทตางกนเพราะวา มความแตกตางในปรมาณและทรพยากร กลาวคอ บางประเทศมแรธาตมาก บางประเทศเปนแหลงนา มน บางประเทศมปาไมมาก เปนตน ประกอบกบความแตกตางของสภาพภมประเทศและภมอากาศ สงผลใหสนคาบางชนดสามารถ

32

ผลตไดในบางพนทเทานน เชน ยางพาราสวนมากผลตในประเทศมาเลเซย และหมเกาะอนเดยตะวนออก กาแฟสวนมากมาจากบราซล เปนตน ประเทศทมทรพยากรการผลตชนดใดมาก จะไดเปรยบในการผลตสนคาซงตองใชทรพยากรชนดนนเปนปจจยการผลต เพราะราคาของปจจยการผลตชนดนนจะตา เนองจากมมากเมอเทยบกบความตองการซงมผลใหตนทนการผลตตลอดจนราคาขายตาไปดวย ประเทศจงควรผลตสนคาดงกลาวเพอสงออกและนาเขาสนคา ทขาดแคลน หรอสนคาทมราคาสงโดยเปรยบเทยบกบประเทศอน ๆ เชน

ประเทศไทยมทดนมากและสภาพภมอากาศเหมาะสมสาหรบเพาะปลกพชผลทางการเกษตร เมอเทยบกบญปน นนไทยควรจะผลตขาวหรอสนคาทางการเกษตรอยางอนเปนสนคาสงออกเพราะตนทนตากวา ในขณะทญปนกควรผลตสนคาประเภททน เชน เครองจกรเครองมอ รถยนต เนองจากมทดนนอย แตมปจจยทนมาก สงผลใหตนทนในการผลตสนคาในญปนตากวาไทย จงปรากฏวา ญปนตองซอขาวจากไทยและไทยตองซอเครองจกรเครองมอจากญปน อยางไรกตามความมากนอยของทรพยากรตลอดจนปจจยการผลตทมอย เพยงอยางเดยวมใชเปนสงทกาหนดตนทนใหตากวาประเทศอนเสมอไป ทงนขนอย กบปจจยอน ๆ ดวย เชน ความชานาญของประชากรระดบเทคโนโลย เปนตน จรงอย ไทยและฟลปปนสตางกเปนประเทศทมแรงงานเปนจานวนมากและคาจางคอนขางตาเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศ แตมไดหมายความวาไทยและฟลปปนสจะมความไดเปรยบใน

เรองตนทนการผลตเทากบญปนหรอสวตเซอรแลนด เพราะวา คณภาพของประชากรในการผลต ตลอดจนความเจรญทางเทคโนโลยของประเทศญปนและสวตเซอรแลนดสงกวาไทยมาก ทาใหตนทนการผลตนาฬกาของญปนหรอ สวตเซอรแลนด ตากวาไทย จงปรากฏวา ไทยตองซอนาฬกาจากประเทศเหลาน นนหมายถงวานอกจากปรมาณของทรพยากรแลว ประสทธภาพการผลตหรอความชานาญของปจจยกเปนสงสา คญในการกาหนดตนทนการผลตสนคา แตกตางดงกลาวขางตน คอ ความแตกตางในปรมาณและชนดของทรพยากร สภาพภมอากาศและความชานาญในการผลตประกอบกบความไมสามารถผลตสนคาไดทกชนดทตองการไดเองภายในประเทศ จงมความตองการแลกเปลยนสนคาบางอยางทผลตไดกบสนคาทตองการแตไมสามารถผลตไดภายในประเทศ หรอผลตไดคณภาพกไมดพอการคาระหวางประเทศจงเกดขนมาโดยมหลกการสาคญคอ ประเทศจะผลตสนคา ท

ตนเองขาดแคลนหรอผลตไดแตตองใชตนทนสงจากตางประเทศการซอขายแลกเปลยนกนตามหลกการแบงงานกนทายอมทาใหการใชทรพยากรของโลกทมอยอยางจา กดมประสทธภาพสงขน ซงเราสามารถพจารณาจากการคาขายของบคคลภายในประเทศ นนคอ พอบานจะไมยอมตดเสอเพอสวมใสเอง ถาหากเขาสามารถซอเสอผาจากทองตลาดในราคาทตากวาตนทนทเขาผลตเอง ในทานองเดยวกน ชางตดเสอยอมไมพยายามทารองเทาใชเองแตจะซอรองเทาใชจากชางทารองเทา ชาวนายอมไมตดเสอหรอตดรองเทาโดยเขาจะจางชางตดเสอหรอจางชางตดรองเทาเมอเขาเหนวา ราคาทเขาจายไปตากวาตนทนทเขาตองจาย เปนตน ทกคนควรจะผลตสนคาทตวเองมความถนดและชานาญและนาไปขายหรอแลกเปลยนกบสนคาทตนเองตองการ จะทาใหทกคนไดรบประโยชนจากสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการทเพมขนหรอราคาทตาลง นนประเทศกเชนเดยวกบบคคล โดยทจะไดรบประโยชนมากขน ถาหากประเทศสามารถซอสนคาจาก

ประเทศอน ๆ ในราคาตากวาตนทนทผลตไดภายในประเทศ ความสาคญของการคาระหวางประเทศ การทประเทศไทยจะพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหประชาชนมรายได มการอย ดกนด คงหนไมพนทประเทศจะตองมการตดตอกบตางประเทศเพอทาธรกรรมทางเศรษฐกจในดานตางๆ ไมวาการคาหรอการลงทนเพราะตลาดตางประเทศถอวาเปนแหลงเงนทสาคญทจะนารายไดเขาสประเทศ ดงนนประเทศไทยจง

33

จาเปนตองทาธรกรรมทางเศรษฐกจเพอพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหมการเจรญเตบโต ซงการทาธรกรรมทางเศรษฐกจทสาคญดานหนงคอการคาระหวางประเทศซงมความสาคญตอการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศในดานตางๆ ดงน

1. เปนเครองมอสาคญในการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหแกประเทศกาลงพฒนาโดยเฉพาะในเรองการสงออกซงจะทาใหเศรษฐกจมการขยายตวมอปสงค ภายในประเทศมากขนทาใหมการผลตสนคาเพอสงออกไปขายตางประเทศมากขน และกอใหเกดการจางงาน ประชาชนมรายไดเพมขน

2. มการใชทรพยากรอยางคมคาและมประสทธภาพกลาวคอ มการใชทรพยากรภายในประเทศเพอผลตสนคาทตนถนดและสามารถสงออกไปขายยงตางประเทศไดโดยลดปรมาณสนคาทตนเองไมถนดลง ทาใหมการใชทรพยากรภายในประเทศอยางเตมทและมประสทธภาพมากขน

3. ทาใหตลาดภายในประเทศมการขยายตวเนองจากมการผลตภายในประเทศมากขนเพราะมการคาขายระหวางตลาด 2 ตลาดคอ ตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศซงเปนผลดตอประชาชนภายในประเทศใน เรองการกอใหเกดการจางงานและกอใหเกดรายไดประชาชาตเพมขน

4. ทาใหมการพฒนาทางดานความร ทกษะการทางาน และเทคโนโลย เพราะมการปรบปรงพฒนาการผลตสนคาภายในประเทศ ทาใหตองมการใชเทคโนโลยททนสมยเขามาใชในการทางาน ซงกอใหประชาชนมความร ความสามารถทจะเรยนร และพฒนาในการใชเครองมอ เครองใชเพอใหสนคามคณภาพสามารถสงออกไปขายแขงขนกบตางประเทศได

5. การคาระหวางประเทศทาใหมการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศจากประเทศทพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา โดยเฉพาะในเรองของการลงทนระหวางประเทศกลาวคอ สถานประกอบการตองพจารณาเลอกแหลงทตงของสถานประกอบการใหใกลชดตลาดสงออกเพอลดตนทนในการผลต

ทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) ทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) กาเนดในครศตวรรษท 16 จนถงศตวรรษท 18 กสลาย ตวลง ทฤษฏพาณชนยม เชอวา ประเทศจะรารวยมงคงไดตองมดลการคาเกนดล ทงนเพราะถาประเทศเกนดลการคากจะมทองคาไหลเขาประเทศ (ในชวงนประเทศใชระบบมาตรฐานทองคา คอใชทองคาเปนเงนตราระหวางประเทศ) ดงนน การทประเทศสะสมทองคาเพมขน จะทาใหประเทศมความมงคงเพมขน และเพอใหประเทศเกนดลการคา รฐบาลตองเขามาชวยเหลอเอกชนของประเทศตน ในการทาการคากบประเทศอน ๆ โดยรฐตองพยายามหามาตรการและนโยบายเพอชวยเหลอนกธรกจของตนเองเพอใหมความไดเปรยบในการคา มาตรการทใชเชน กดกนการนาเขา ใหความชวยเหลอผสงออก โดยการตงกองเรอพาณชยและชวยเจรจาตอรองกบประเทศคคา โดยใชอานาจทางการทหารเปนเครองชวยการตอรอง การคาระหวางประเทศภายใตลทธนไมขยายตวเนองจากมการกดกนการคาซงกนและกน ซงในระยะยาวทาใหการผลตและการจางงานหดตวลง ประกอบกบในชวงกลางครศตวรรษท 18 เกดแนวคดเรองตลาดเสรขน โดยนกเศรษฐศาสตรสานกคลาสสค ทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) เปนชอทไดมาเมอประมาณ 250 ปของงานเขยนทางเศรษฐศาสตรในชวงป ค.ศ. 1500 – 1750 แมวางานของเหลานกพาณชยนยมจะเขยนขนในยโรปตะวนตก แตงานทมนยสาคญอยางยงนนเปนขององกฤษและฝรงเศสงานเขยนของนกการศกษาเขยนขนโดยนกบวช แตแนวคดของลทธน เขยนขนโดยพอคา งานของเขาจงเกยวของกนอยางใกลชดกบคาถามของนโยบายเศรษฐกจและจะมความเกยวของกบเรองทพวกเขาสนใจอย เสมอ เพอตองการสงเสรมการคาการขายของพวกพอคา

34

นนเอง ดงนนงานเขยนในชวงนจงพจารณาถงสงทเขาสงสยอยบอยๆ และโตแยงงานทพวกเขาศกษากนบอยครง นกเขยนแตละคนจะมเหตผลสนบสนนกบเรองทเขาวเคราะหเสมอ ตลอดชวงเวลาของลทธพาณชยนยมจงมงานเขยนทมปรมาณและทงคณภาพมากมายเกดขน ในชวงป ค.ศ.1650 – 1750 งานเขยนของนกพาณชยนยมเรมมคณภาพสงขน จนแมแตกระทงอดม สมธกนาไปใชเปนพนฐานในการเขยนหนงสอชอ “ความมงคงของชาต (The Wealth of Nation)” ทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) เกดขนทามกลางความตองการของมนษยอยากจะมงคงรารวยอยในระยะทระบบศกดนา (feudalism) ซงมการแลกเปลยนระหวางสนคากบสนคาและมทกอยางพอในเขตฟวดวล (self - sufficient economy) นนเปลยนมาเปนเศรษฐกจทมการซอขายขนแทนนอกเขตฟวดวลดวย และเรมรจกใชเงนตรา เปนสอกลางการแลกเปลยน มนษยจงไดคนควาศกษาเขยนหนงสอถงวธการ แสวงหาความมงคง (wealth) วชาเศรษฐศาสตรจงเปนวชาทศกษาเกยวกบความมงคง ทาใหวชาเศรษฐศาสตรไดกาเนดขนมา วสยของมนษยทมความตองการ ทไมสนสดเหนแกตว หาทางทจะสรางความมงคงทาง วตถน ยม (materialism) หร อแสวงหา เศรษฐทรพย (economic goods) ในขณะเ ดย วกนท มจดมงหมายทางสงคม (social goal) เพอเพมอานาจใหแกรฐ (state power) เมอประเทศมความมงคง มอานาจทงทางเศรษฐกจและการเมองเปนทางทาใหความอย ดกนดของประชาชนเกดขน (well being) การสรางอานาจดวยการแสวงหาทรพยากรและเมองขน ดาเนนไป การคาโดยการผลตสนคาไปขายตางประเทศ ซอวตถดบราคาถกจากประเทศเมองขนมาผลตใหมสนคาออกมมลคามากกวาสนคาเขา องกฤษอยใน ระยะเวลาขยายการคาและการทหารเพอหาเมองขน ซงกลมลทธพาณชยนยมให การสนบสนนเพอใหประเทศรวมกนมความสามคคและเขมแขง จนถงศตวรรษท 18 ทลทธพาณชยนยมเจรญรงเรองทสดและเปนเวลาทเกดการปฏวตทางอตสาหกรรม (industrial revolution) ทสนคาอตสาหกรรมผลตไดมากในองกฤษ จงตองสงขายเมองขนใหหมด สรปไดวาลทธพาณชยนยมมงเพอการคาระหวางประเทศใหไดเปรยบดานการเงน มทองคาและเงนไหลเขาประเทศ ซงเกดในองกฤษ จนกลายเปนประเทศทมความมงคงทสดในสมยโนน ซงถา ดตามชอ mercantile แปลวา พอคา หรอพาณช สวน ism แปลวาลทธ รวมกนเรยกวาลทธพาณชยนยมเปนลทธทนยมและยกยองพอคาและการคา ทาใหประเทศมงคง หรอแมแตพอคากมงคง นกเขยนในลทธนสวนใหญจงเปนพอคา การคากบตางประเทศทาใหองกฤษเปนประเทศมงคงดวยการซอวตถดบจากเมองขน (ในแอฟรกาและเอเชยบางประเทศทเปนเมองขนขององกฤษ) ในราคาถก แลวนามาผลตจากโรงงานอตสาหกรรมเปนสนคาสาเรจรปมราคา แพงกวาสนคาออกมากกวาสนคาเขา ทาใหมดลการคาไดเปรยบ (favorable balance of trade or surplus) รวมทงการบงคบใหประเทศเมองขนคา กบตนเทานน เชน องกฤษซอฝายจากเมองขน เพอมาปอนโรงงานอตสาหกรรมทอผา ผลตเปนผาสาเรจรป สงไปขายเมองขนอก ในราคาแพง มลคาเพมจงมาก ทาใหองกฤษมทองคาไหลเขาประเทศมาก เพราะสมยกอนชาระหนดวยทองคาหรอเหรยญทองคาดวยการผลตทไดมาก ทาใหงานเพมขน ชาวองกฤษจงมงานทา คาจางสง ตระหนกในเรองน องกฤษจงคมครองการคา (protectionism) เพอใหสนคาในประเทศขายได หลกสาคญของแนวคดพาณชยนยมพอสรปไดดงน

1. ปรารถนาซงความมงคง โดยพจารณาจากโลหะทองคาและเงน (gold and silver) 2. สนบสนนความเปนชาตนยมโดยเนนใหประเทศมสวนเกนของการ สงออก และความเปนชาตนยม

กหมายความวา ทางดานการทหารตองมกองทพทเขมแขง

35

3. สนบสนนใหนา วตถดบเขามาโดยยกเวนภาษและจากดการนาวตถดบออกนอกประเทศ นโยบายนเนนการสงสนคาออกจาหนายแตลดการนาสนคาเขา ซงเปนความกลวสนคาเขาหรอเรยกวา "the fear of goods"

4. พอคานายทนเชอวาการครอบครองและการเอาผลประโยชนจากดนแดนอาณานคมโดยการผกขาดการคาในดนแดนอาณานคม จะไดประโยชนแกตน ฝายเดยว

5. นกพาณชยนยมสนบสนนใหมการทาธรกจในประเทศโดยระบบการคาเสร ไมเหนดวยกบการเกบภาษภายใน อากร และขอจากดในการขนยายสนคา

6. นกพาณชยนยมชอบรฐบาลกลางทเขมแขงทสามารถควบคมธรกจได 7. นกพาณชยนยมสนบสนนความมงคงของชาต ซงไมไดหมายความวาประชาชนสวนใหญในประเทศจะ

มความมงคง เพราะในทางปฏบตนกพาณชยนยมจะชอบใหมประชากรจานวนมาก ประชากรทางานหนกแตคาแรงถก และการมทหารจานวนมากเพอตอสกบศตร

แนวคดพาณชยนยมรงเรองมากเพราะการทองกฤษอยในระยะของการคาและการทหารเพอหาเมองขน ตลอดจนการเกดการปฏวตอตสาหกรรม ทาใหผลตสนคาไดมาก จงตองสงไปขายยงประเทศอาณานคม คแขงทสา คญ ไดแก สเปนและฝรงเศส ซงมกาลงทเขมแขงทงทางดานการทหารและเศรษฐกจ การมบรรยากาศสงครามระหวาง 3 ประเทศทาใหองกฤษตองเตรยมพรอมอยเสมอ โดยเฉพาะอาหารในยามสงคราม การเกบภาษอนนามาซงรายไดเพยงอยางเดยว กคงไมเพยงพอ จงไดแสวงหาความมงคงจากการคาขายในตางประเทศ การแขงขนการมอานาจทางทะเลระหวาง องกฤษ สเปน และฮอลนดา ทาใหแตละประเทศแสวงหาประโยชนอยางเตมท โดยเฉพาะทางดานการคามการเอาเปรยบทางการคากบชาตอนๆ ใหมากทสด เพราะวาการทการคาอนนามา ซงการไดเปรยบหรอกาไรมากทสดจะทาใหอกฝายหนงไดรบผลตรงกนขาม คอ ทาใหอกฝายเสยเปรยบในทกๆ ดาน แตตอมาความเชอดงกลาวนไดรบการพสจนวา ทแทจรงแลวการคาระหวางประเทศจะเปนการใหประโยชนแกทกๆ ฝาย ลทธพาณชยนยมรงเรองทสดในชวงศตวรรษท 16 ซงเปนระยะตนของการเขาสยคใหม จนถงชวงศตวรรษท 17 - 18 การคา อตสาหกรรมเจรญขน การเขามาแทรกแซงของรฐบาลทาใหเกดผลเสยมากมายอยางไมหาทเปรยบไดกบองกฤษ เพราะการทอเมรกาในขณะนนเปนอาณานคมขององกฤษ มการกาหนดขอหามไวอยางมากมาย เชน หามผลตสนคา ทเปนโทษแกองกฤษ ผลตไดเฉพาะทองกฤษและแผนดนแมผลตไมได ใหเปนตลาดสนคาเมองแม ราว ค.ศ. 1700 - 1760 อาณานคมไดขยายตวและมประชากรเพม การคาระหวางประเทศองกฤษกบอาณานคมมเพยงครงเดยว แตอาณานคมผลตไดมากขน ในขณะนนองกฤษไดบงคบหามมการสง สนคาผาไปขายทองกฤษ หามสงจากอาณานคมหนงไปยงอกอาณานคมหนง การสงสนคาตองใชเรอจากองกฤษเทานน ในทสดอเมรกาทนไมไหว จงปลดแอกออกจากการเปนอาณานคมขององกฤษประมาณ ค.ศ. 1776 ลทธพาณชยนยมไดรบการ ตเตยนมากจากนกปราชญ นกเศรษฐกจ นกเขยนไดพยายามเขยนถงการปลดเปลองใหพนจากการควบคมของรฐบาล ในศตวรรษท 18 จงเหนวานโยบายชาตนยมหรอพาณชยนยมเปนนโยบายทลาสมยไมเหมาะสมกบภาวะเศรษฐกจของประเทศ บรรดาพอคาทมฐานะดจงแสดงการตอตานจนสาเรจและทาใหทกคนในระบบใหมนไดมการเหนแกตวมากขน โดยมแนวคดวา "หากผลประโยชนของทกๆคนดแลว ผลประโยชนของประเทศกจะไดผลดดวย เพราะผลประโยชนของชาตคอ ผลรวมของทกๆ คนนนเอง" รฐคงมหนาทเพยงการรกษาความสงบภายในและภายนอกรวมถงการใหความยตธรรมตอประชาชนไมควรเขาไปแทรกแซงในธรกจเอกชนแตอยางใด รฐบาลจงคลอยตาม ระบบเสรนยมจงเขามาเปนนโยบายหลก ของประเทศแทนลทธพาณชยนยมทเสอมไป

36

1. ทฤษฎทางเศรษฐศาสตรของระบบเศรษฐกจแบบพาณชยนยมทฤษฎเงนและทองคา (Bullion Theory) ทฤษฎนถอวา ทองคาและโลหะเงนเปนตวการสาคญททาใหประเทศมความรงเรองและเปนมหาอานาจได ดงนนประเทศตางๆ จงมงทาการคา สะสมทองคา และโลหะเงนเปนการใหญ

2. ทฤษฎดลการคา (Balance of Trade Theory) ถอวาการสงออก มากกวาการสงสนคาเขามาขายภายในประเทศ นนคอ การดลการคาเกนดล ซงจะทาใหมจานวนทองคาและโลหะเงนไหลเขาประเทศ

ดลการคา (Balance of Trade) ตามแนวคดของนกพาณชยนยม ประเทศจะสงเสรมใหมการสงออกไมใชการนาเขา โดยจะอยในรปของการเกบภาษศลกากร (Tariffs) โควตา การอดหนน ภาษตางๆ และอนๆ เพอทจะทาใหเกดดลการคาไดเปรยบ (Favorable Balance of trade) การผลตจะถกกระตนโดยการแทรกแซงของรฐบาลในระบบเศรษฐกจในประเทศและการใชกฎเกณฑของการคาระหวางประเทศ ภาษคมครอง (Protective duties) จะนาเอามาใชกบสนคาตางๆ ทนาเขาจากตางประเทศและสนคาใดกตามทจาเปนตองนาเขาวตถดบราคาถกเพอใชในการผลตสนคาเพอสงออก รฐบาลจะใหการสนบสนน นกประวตศาสตรลทธเศรษฐกจตางกไมเหนดวยกบแนวคดดลการคาของ นกพาณชยนยม ทงนนกพาณชยนยมในยคแรกๆ ไมไดนยาม ความมงคงของชาต ในรปของการผลตหรอการบรโภคสนคา แตอยในรปของการครอบครองของวตถ ทมคา (precious metals) เหตทไมเหนดวยกเนองจากการทดลการคาไดเปรยบมนทาใหเกดการเคลอนยายของมคาเขาไปสระบบเศรษฐกจในประเทศ เพอจะทาใหดลการคาเกดการสมดล นกพาณชยนยมกลมแรกเหนวา ดลการคาไดเปรยบโดยเปรยบเทยบจะทาใหแตละประเทศเกดการหยดชะงก สวนนกเขยนในยคตอมาจานวนมากโตแยงวา มเพยงดลการคา ทงหมดของทกๆ ประเทศรวมกนเทานนทยอมรบได ดงนน ประเทศองกฤษจงไมไดดลการคาไดเปรยบจากอนเดย แตเพราะองกฤษซอวตถดบจากประเทศอนเดยในราคาทตาซงสามารถนาเอาไปผลตสนคาในองกฤษเพอการสงออก มนจะเปนดลการคา ทไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทดกวาถาทกประเทศตางกไดรบผลประโยชนจากการคาระหวางประเทศ เรองทมเกยวของกบการสงออกของมคาหรอทองคา นกพาณชยนยม กลมแรกๆ แนะนาวาการสงออกของมคาเหลานควรเปนสงตองหาม นกคดในชวงตอมาแนะนาวาการสงออกของมคาจะนาไปสการยกระดบดลการคาถาทองคา ทใชเพอซอวตถดบสาหรบนามาใชในการผลตสนคาเพอการสงออก คายนกรานของเหลานกพาณชยนยมในเรองดลการคาไดเปรยบกอใหเกดความสงสยมากขน ทาใหตองมาทาการศกษามมมองของเหลานกพาณชยนยมในเรอง “เงน” (คณะบรหารศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน,2554)

ทฤษฏความไดเปรยบสมบรณ (Absolute Advantage Theory) อดม สมธ (Adam Smith:1772-1823) นกเศรษฐศาสตรคลาสสกในปลายศตวรรษท 18 ไดเสนอทฤษฎการไดเปรยบโดยสมบรณ โดยยดหลกการแบงงานกนทาตามความถนดมาใช เขาเหนวา“การคาระหวางประเทศจะกอใหเกดประโยชนสงสดแกประเทศคคา เมอแตละประเทศยดหลกในเรองการแบงงานกนทา หมายความวา ประเทศใดทถนดในการผลตสนคาอยางใด กควรผลตสนคาอยางนนนามาแลกเปลยนกนจะสงผลใหเพมความมงคงใน รปของผลผลตหรอรายไดทแทจรงเพมขน สาระสาคญของทฤษฎความไดเปรยบโดยสมบรณ คอ ประเทศหนงจะไดเปรยบโดยสมบรณ ถาประเทศนนสามารถผลตสนคาชนดหนงไดมากกวาอกประเทศหนงดวยปจจย การผลตจานวนเทากนหรอผลตไดจานวนเทากนไดโดยการใชปจจยการผลตท นอยกวา ดงนนประเทศควรทาการผลตสนคาทตนไดเปรยบโดยสมบรณเพอการสงออก แลวซอสนคา ทตนเสยเปรยบโดยสมบรณเปนสนคาเขา” และ อดม สมธ ยงไดเขยนไวในหนงสอชอดง The Wealth of Nations (1976) เปนการสนบสนนการคาเสรวา “เปนนโยบายทดเยยมสาหรบทกประเทศในโลก เมอการคาเปนไปอยางเสร แตละประเทศกจะทาการผลตดวยความรความชานาญเปนพเศษเฉพาะสนคา ท ประเทศมความ

37

ไดเปรยบโดยสมบรณ ( ถาประเทศนนสามารถผลตสนคาชนดหนงไดมากกวาอกประเทศหนงดวยปจจย การผลตจานวนทเทากน) และนาเขาสนคา ทมความเสยเปรยบโดยสมบรณ ดงนน การคาระหวางประเทศจงเกดขนจากการทตางฝายไดเปรยบโดยเดดขาดจากการ ผลตสนคาคนละชนดแลวมาแลกเปลยนกน

ทฤษฎการคาระหวางประเทศสมยคลาสสค (Classic Theory) ทฤษฎสมยคลาสสคเรมตนตนเกดขนราวปลายศตวรรษท 18 จดเรมตนของทฤษฎนคอ แนวคดทจะศกษาสาเหตทมการคาขายระหวางประเทศและการแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศ ซงจะมงเนนศกษาในเรองผทจะไดรบผลประโยชนจากการคาขายหรอการแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศ ในยคสมยคลาสสคน ซงการคาขายและการแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศของกลมคลาสสคนใชหลกการของทฤษฎมลคาแรงงาน (Labor Theory Value) เนองจากจะเนนเรองการผลตสนคา โดยมปจจยหลกสาคญคอเรองแรงงาน (Labor Intensive) เนองจากแรงงานเปนกาลงสาคญในการผลตสนคาในสมยอดต โดยทฤษฎนไดกลาววา การคาขายหรอการแลกเปลยนสนคาระหงางประเทศขนอยกบแรงงานทใชในการผลตสนคา ถาใชแรงงานในการผลตสนคาชนดหนงมาก สนคาชนดนกจะมมลคาการซอขายหรอแลกเปลยนมาก มนกเศรษฐศาสตรหลายทานทเสนอแนวคดและทฤษฎทเกยวกบการคาขายแลกเปลยนระหวาง ประเทศ ไดแก อดม สมทธ เดวด รคาโด ดงน 1. ทฤษฎการไดเปรยบโดยสมบรณ (Absolute Advantage Theory) ทฤษฎการไดเปรยบโดยสมบรณ เกดจากแนวคดของนกเศรษฐศาสตรทชอ อดม สมธ (Adam Smith) (Smith, 1980) เปนทฤษฎทมแนวคดในเรองการแบงหนา ทในการทางานผลตสนคา (division of labor) ตามความถนดของแตละคน ซงทาใหแรงงานเกดความชานาญ (specialization) ในการผลตสนคาชนดนน ๆ ซงสงผลดตอการคาระหวางประเทศ หลกการของทฤษฎนคอ การเกดประโยชนสงสดจากการคาขายโดยตองมความไดเปรยบโดยสมบรณ ซงหมายความวา ความไดเปรยบโดยสมบรณจะเกดขนเมอ ประเทศหนงผลตสนคาชนดเดยวกนกบประเทศอน แตใชทรพยากรหรอแรงงานในการผลตทนอยกวาประเทศอน กจะเกดความไดเปรยบโดยสมบรณ หรอ การใชทรพยากรหรอแรงงานในการผลตทเทากน แตผลตสนคาไดมากกวาประเทศอนกถอวา มความไดเปรยบโดยสมบรณ ทฤษฎนเชอวาประเทศควรมความเชยวชาญในการผลตสนคาเหลานนทจะสามารถผลตในราคาทถกกวา ทของประเทศอน ๆ สนคาเหลานควรไดรบการแลกเปลยนกบสนคา อน ๆ ทมการผลตอยางถกจากประเทศอน ๆ อดม สมธ กลาววา ความชานาญในการผลตสนคาซงจะสงผลถงการมประสทธภาพในการผลตสนคาไดมากกวา ซงจะสามารถสงสนคาทผลตไดไปแลกเปลยนกบสนคาทประเทศตองการ อดม สมธ ยกตวอยางเชน ประเทศไทยกบประเทศซาอดอาระเบย สมมตวาประเทศไทยผลตขาว และ ประเทศซาอดอาระเบยผลตนามน และสมมตวาในการผลตสนคาทง 2 ชนดน ไดใชแรงงานเปนปจจย การผลตเพยงอยางเดยว ดงนนมลคาของสนคาทง 2 ชนดน จงคดจากจานวนแรงงานทใชไปในการผลต ดง

ตารางท 1 แสดงมลคาของสนคาทง 2 ชนด ซงคดจากจานวนแรงงานทใชในการผลต

สนคา

ผลผลตแรงงาน 1 วน

ไทย ซาอดอาระเบย

ขาว (เกวยน) 16 2

นามน (ลตร) 4 20

ทมา : ประยกตจาก (Krugman & Obstfeld, 2003)

38

จากตารางท 1 แสดงใหเหนวาประเทศไทยมความไดเปรยบโดยสมบรณในการผลตขาวมากกวาประเทศซาอดอาระเบย ในขณะทประเทศซาอดอาระเบยมความไดเปรยบโดยสมบรณมากกวาประเทศไทยในการผลตนามน เมอใชหลกการความไดเปรยบโดยสมบรณของอดม สมธ คอ ประเทศไทยมความชานาญในการผลตขาว กใหประเทศไทยมงผลตขาวเพยงอยางเดยว สวนประเทศซาอดอาระเบยมความชานาญในการผลตนามนกใหใหมงผลตนามนอยางเดยว ดงนน ผลผลตรวมของการผลตขาวในประเทศไทยและ และผลผลตรวมของการผลตนามนในประเทศซาอดอาระเบยจะเพมขน ซงจะทาใหประเทศไทยและประเทศซาอดอาระเบย จะไดรบสนคาทเพมขนจากปรมาณผลผลตทเพมมากขนจากการคาขายระหวางกน 2. ทฤษฎการไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (Comparative Advantage Theory) ทฤษฎการไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ โดยเดวด รคารโด (Ricardo, 1817) ไดอธบายวา ประเทศทจะมความไดเปรยบคอประเทศทผลตสามารถผลตสนคาโดยมตนทนทตากวาเมอเปรยบเทยบกบการผลตสนคาชนดอน ดงนนประเทศทนน ๆ ควรมงผลตสนคา ทมความไดเปรยบ ในการมงผลตสนคาลกษณะนจะทาใหทกประเทศไดรบผลประโยชนจากการทางานผลตสนคา (division of labor) ตามความถนดของแตละประเทศ หรอหมายถง ประเทศทผลตสนคาสงออก ตองมทรพยากรและแรงงานในการผลตจานวนโดยมตนทนการผลตทตา ขอสมมตของทฤษฎน คอ

1. ประเทศททาการคาระหวางกนม 2 ประเทศ และสนคามแค 2 ชนดเทานนในโลกน (ซงขอสมมตขอนมความขดแยงกบความเปนจรง เนองจาก ในโลกนมประเทศมากกวา 2 ประเทศและมสนคามากกวา 2 ชนด)

2. ตองไมมตนทนการขนสงสนคาระหวางประเทศ ของ 2 ประเทศ (ซงขอสมมตขอนมความขดแยงกบความเปนจรง เนองจากการซอขายสนคาระหวางประเทศตองมการขนสงสนคา)

3. ทรพยากรและแรงงานทใชในการผลตสนคาตองไมสามารถเคลอนยายระหวางประเทศไดอยางเสร 4. จานวนทรพยากรหรอแรงงานทใชในการผลตสนคาตองมคาคงทเสมอ

ตารางท 2 แสดงมลคาของสนคาทง 2 ชนด ซงคดจากจานวนแรงงานทใชในการผลต

สนคา

ผลผลตแรงงาน 1 วน

ไทย ซาอดอาระเบย

ขาว (เกวยน) 20 16

นามน (ลตร) 4 40

ทมา : ประยกตจาก (Krugman & Obstfeld, 2003)

จากตารางท 2 แสดงใหเหนวาประเทศไทยมความเสยเปรยบโดยสมบรณในการผลตขาวและนามน เมอเปรยบเทยบกบประเทศซาอดอาระเบย แตประเทศไทยมความเสยเปรยบในการผลตขาวนอยกวาประเทศ ซาอดอาระเบย ดงนนประเทศไทยจงมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตขาวและเสยเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตนามน ในทางกลบกน ประเทศซาอดอาระเบย ซงมความไดเปรยบโดยสมบรณในการ ผลตขาวและนามน ตางกนท ประเทศซาอดอาระเบยมความไดเปรยบในการผลตนามน (40 ตอ 4) มากกวาใน

39

การผลตขาว (20 ตอ 16) ดงนน ประเทศซาอดอาระเบย จงมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการผลตนามน ดงนน การคาขายระหวางประเทศไทยกบประเทศซาอดอาระเบยจะไดประโยชนรวมกนมากทสดเมอประเทศไทยขายขาวใหแกประเทศซาอดอาระเบย และประเทศไทยซอนามนมาจากประเทศซาอดอาระเบย ทฤษฏของเฮกเชอร ออแลง ทฤษฎของการไดเปรยบเชงเปรยบเทยบตามทกลาวไวนไมไดอธบาย สถานทตงของขอดเหลานในขณะทรปแบบของการคา Ricardian บงบอกถงความคดทสาคญของการไดเปรยบเชงเปรยบเทยบกไมไดอธบายทศทางของการคา นกเศรษฐศาสตรจงจาเปนตองเปนรปแบบทางเลอกของการไดเปรยบเชงเปรยบเทยบทจะอธบายทศทางของการคา ทฤษฎทสาคญทจะอธบายเหตผลหรอสาเหตของการไดเปรยบเชง เปรยบเทยบความแตกตางระหวางประเทศคอทฤษฎ Heckscher-โอหลน (H-O) (Salvatore, 2002) ทฤษฏของเฮกเชอร ออแลง Baldwin (1971) ไดอธบายวา ประเทศ 2 ประเทศจะคาขายกนได เมออตราการแลกเปลยน สนคาภายในและราคาโดยเปรยบเทยบของทง 2 ประเทศ แตกตางกน เนนในเรองความแตกตางกนของปจจยการผลตเรมตน (Factor Endownments) ทแตละประเทศมอย และราคาปจจยการผลต (Factor Prices) ระหวางประเทศ ซงถอเปนตวแปรทสาคญทสดของการคา (โดยมสมมตฐานวาเทคโนโลยและรสนยมเหมอนกน) ตาม ทฤษฏน แตละประเทศจะสงออกสนคาเนนไปทปจจยการผลตทมมากโดยเปรยบเทยบ ซงทาใหปจจยการผลตนนมราคาถก และนาเขาสนคาเนนไปทปจจยการผลตทหายากโดยเปรยบเทยบซงปจจยการผลตดงกลาวจะมราคาแพง ขอสมมตของทฤษฎการคาเฮกเชอร ออแลง

1. มประเทศคคา 2 ประเทศ มสนคา 2 ชนด และใชปจจย 2 ชนดคอ ทน (C) และแรงงาน (L) 2. ปจจยการผลตใน 2 ประเทศ มความแตกตางกน และมจานวนจากดอย จานวนหนง 3. ประเทศทง 2 ใชเทคนคการผลตสนคาเหมอนกนในสนคาประเภทเดยวกน แตการผลตสนคาตางชนด

กนจะมเทคนคแตกตางกน เชน =>ถาสนคา X ผลตดวย C – intensive กจะใช C – intensive เหมอนกนทง 2 ประเทศ => ถาสนคา Y ผลตดวย L – intensive กจะใช L –intensive เหมอนกนทง 2 ประเทศ

4. การผลตสนคาทงชนดใน 2 ประเทศมลกษณะของผลไดจาก การขยายขนาดการผลตเปนแบบ คงท (constant return to scale)

5. สมมตใหอปสงคใน 2 ประเทศไมมความแตกตางกน และม รสนยมในการบรโภคสนคาเหมอนกน 6. เมอมการคาระหวางประเทศ ทง 2 ประเทศยงคงผลตสนคา 2 ชนด คอ ม ความชานาญในการ

ผลต สนคาไม สมบรณ (incomplete specialization) 7. ขอสมมตฐานอน ไดแก ปจจยการผลต ถกจางงานเตมท ตลาดสนคาและตลาดปจจยเปนตลาดแขงขน

สมบรณ เปนการคาเสร ไมมคาขนสง ไมมนโยบายการกดกนทางการคา ปจจยจะไมสามารถโยกยายไดในระหวางประเทศ แตโยกยายได โดยเสรภายในประเทศ ขอจากดของ รปแบบ Hecksher-Ohlin สมมตฐานรปแบบโมเดลของ Hecksher-Ohlin ทวาปจจย

การผลต (แรงงานและทน) จะไมสามารถเคลอนทระหวางประเทศ ซงไมสามารถใชไดในบรบทของวนนเพราะการควบคมเงนทนไดลดลงและการลงทนขามพรมแดนไดกลายเปนความจรง อกทงการเคลอนไหวของบคคลขามพรมแดนในปจจบนมมากมายอกดวย ทฤษฏความไดเปรยบในการแขงขน (The Theory of Competitive Advantage)

ทฤษฏความไดเปรยบในการแขงขน ของ Porter (Porter, 1990) ไดใชแนวคดในการวเคราะหผลกระทบควบคกบคแขงขน อยางเชน จดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค ซงเปนสงทมความจาเปนเพอใหม

40

ความสามารถในการแขงขนกบผอน โดยมขอสมมตวาองคกรธรกจของประเทศใดจะสามารถใชทรพยากรของประเทศใหเกดประโยชนและกอใหเกดความไดเปรยบในการแขงขนระหวางประเทศไดมากทสด จะตองขนอยกบองคประกอบดงนคอ ปจจยการผลตภายในประเทศ อปสงคภายในประเทศอตสาหกรรมสนบสนนและเกยวเนองในประเทศ

กลยทธโครงสรางและสภาพการแขงขนในประเทศของบรษท รฐบาล เหตสดวสยหรอโอกาส 1. สภาพปจจยการผลต (Factor Condition) ตามแนวคดน ปจจยการผลตตาง คอ สงทจาเปนจะตองใสเขาไปเพอแขงกบผอนได ซงในแตละองคกร

หรอหนวยงานไมไดมปจจยเหมอนกน ซงปจจยดานการผลตนนจะมดวยกนหลายชนด เชน ปจจยดานแรงงานกอาจจะมระดบตางกนออกไป ทรพยากรทางธรรมชาต (Natural Resource) ในแตละถนฐาน การศกษาของแตละถนฐานวาถนฐานมการศกษาหรอทกษะของแรงงาน (Education & Skill Levels) อยางไร และตองพจารณาถงปจจยตาง ๆ วามความพรอมและมราคาของการผลต โดยสามารถแบงกลมปจจยตาง ๆ ไดดงน

1.1 ทรพยากรมนษย (Human Resources) ในดานทางจานวนแรงงานทกษะควา มชานาญตาง ๆของแรงงานตนทนในดานคาแรงรวมถงตนทนในดานการจดการ ลวนแตเปนเปนสงจาเปนสาหรบองคกรในการขบเคลอนการแขงขนใหมประสทธภาพ เพอความสาเรจ

1.2 ทรพยากรด านความร (Knowledge Resources) เป นความร เฉพาะด าน เช น รายงานและขอมลพนฐานทางการวจยดานการตลาดเทคนควทยากรตาง ๆ ความรดานการตลาดเกยวกบสนคาและบรการความรทางดานวทยาศาสตรหนวยงานทางสถตคมอทางดานธรกจและวทยาศาสตรแหลงความรในมหาวทยาลย ซงสามารถจดเปนทรพยากรดานความรเฉพาะดาน

1.3 ทรพยากรทางกายภาพ (Physical Resources) เปนทรพยากรทแตละประเทศมแตกตางขนแหลงนาเหมองแรความอดมสมบรณคณภาพของทดนปาไมไฟฟาสภาพภมอากาศภมประเทศและทตงของประเทศซงมผลตอประเทศนน ๆ ในการทจะเปนขอไดเปรยบหรอเสยเปรยบในการตดตอทางการคากบประเทศอน ๆ

1.4 โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ดานระบบสอสารดานระบบขนสงดานระบบสาธารณสขตาง ๆ รวมไปถงคานคณภาพชวตประชาชนสถานททางานดานวฒนธรรมหรอทอยอาศยของประชากรในองคกร ซงเปนสงทควรใหความสาคญและเอาใจใสกบสงเหลาน เพราะเปนสงทบคคลทองถนนน ๆ ยดถอปฏบต และเปนวถชวตของแตละทองถนหรอเปนวถการปฏบตของประเทศนน ๆ

1.5 แหลงเงนทนตาง ๆ (Capital Resources) ตนทนของเงนทนภายในประเทศนน ๆ ทมทนแตกตางกนออกไปขนอยกบสภาวะแวดลอมของประเทศนน ๆ หรอเปนสรรหาแหลงเงนทนขององคกรนน ๆ ในแตละทองถน

2. สถานภาพทางอปสงค (Demand Condition) อยในลกษณะความตองการสนคาและบรการของอตสาหกรรมภายในประเทศในดานของอปสงคนน

จะกดดนใหผประกอบการมการเปลยนแปลง ในนวตกรรมและมความเปนเลศในการปรบปรงพฒนาถาประเทศใดมความตองการสนคาสวนใดมากกจะทาใหมการพฒนามากในสวนนน ๆ มาก ซงไดเปรยบในคณสมบตเงอนไขดานความตองการของตลาดทาใหเกดประสทธภาพในการแขงขนจะประกอบดวยดงน

2.1 ลกษณะของความตองการของผ ซอในประเทศ (Home Demand Composition) ดานความตองการดานการตลาดทมผลใหเกดขอไดเปรยบในการแขงขนลกษณะของความตองการของผ ซอในประเทศและขนอยกบการทธรกจตาง ๆ มการสนองตอผซออยางไรโดยพจารณาไดจาก

41

- โครงสรางดานความตองการในประเทศ (Segment Structure of Demand) โดยเฉพาะทมตออตสาหกรรมหรอบรการอยางใดอยางหนงและเปนทยอมรบกนวาเปนสงทสาคญตอขอไดเปรยบเนองจากถามความตองการในประเทศสงตอสวนใดยอมทาใหมขอไดเปรยบในการประหยดโดยขนาดของแตละองคกรนน ๆ

- ความตองการของผซอหรอคนภายในประเทศ (Sophisticated and Demanding Buyers) ยงถาผซอตองการทมมาตรฐานสงในสวนของคณภาพสนคาหรอบรการกจะเปนสงททาใหในอตสาหกรรมนน ๆ ตองปรบปรงคณภาพของสนคาและบรการเพอใหสนองความตองการของคนในประเทศนน ๆ ซงความตองการเหลานเปนสงททาใหเกดการพฒนาเปลยนแปลงอยางรวดเรวในอตสาหกรรมอยตลอดเวลา

- การคาดการณลวงหนาในความตองการของผบรโภค (Anticipatory Buyer Needs) เปนสงททาใหเกดโอกาสไดเปรยบทางการแขงขนโดยทคาดการณวาลกคาตองการอะไรในอนาคตจะทาใหเกดการขยายวงกวางขนในอตสาหกรรมนนๆไมเฉพาะแตทาใหเกดสนคาตวใหม ๆ แตทาใหเกดการกระตนในการพฒนาผลตภณฑอยางตอเนองและทาใหผลตภณฑนนๆสามารถแขงขนไดตอไป

2.2 ขนา ดควา มตองการและรปแบบของกา รเตบ โต (Demand Size and Pattern of Growth)ประกอบไปดวย

- ความตองการภายในประเทศ (Size of Home Demand) ประเทศใดทมความตองการมากกจะนาไปสโอกาสทดทางการแขงขนในอตสาหกรรมนน ๆ โดยเฉพาะดานประหยดขนาดขององคกรหรอดานการเรยนรเปนเครองสงเสรมใหมการขยายการลงทนการพฒนาดานเทคโนโลยและการปรบปรงในผลตผลแตมสงทจะตองพงระวงอย กคอการเปนบรษทขามชาตซงจะตองจาหนายสนคาในหลาย ๆ ประเทศการลงทนในดานโรงงานขนาดใหญหรอดานการวจยและการพฒนาจะมเชอถอเฉพาะความตองการภายในอยางเดยวไมไดเพราะการมขนาดความตองการในจานวนทแตกตางกนออกไป แตถาความตองการนนไมไดเปนความตองการเดยวกนกบความตองการใน

- อตราสวนการเตบโตของความตองการในประเทศ (Rate of Growth of Home Demand) ดไดจากอตราการเตบโตของสนคานน ๆ ยงมอตราการเตบโตเรวแสดงวาไดเปรยบนอกจากนการเตบโตมความสาคญตอการเปลยนแปลงเทคโนโลยโดยเฉพาะชวงทอตสาหกรรมตองการความมนใจในการตดสนใจทจะลงทนในผลตภณฑใหมหรอโรงงานใหม ๆ

- การรความตองการของผบรโภคในประเทศ (Early Home Demand) ซงถายงรความตองการเรวเทาใดจะชวยใหอตสาหกรรมทองถนนน ๆ ผลตสนคาไดกอนคแขงโดยเฉพาะดานการสนองตอความตองการทาใหสามารถคาดการณในความตองการไดจะยงทาใหเกดประโยชนและเปนผลดสาหรบการแขงขนกนในอนาคต

- การอมตวเรวของสนคา (Early Saturation) ทาใหวงจรชวต (Life Cycle) ของสนคานน ๆสนลงซงทาใหเกดการพฒนาอยางตอเนองและเกดความพยายามทจะยกระดบสนคาอยตลอดเวลาเปนตวกดดนใหเกดการลดราคาของสนคาการตดราคาเนองจากการอมตวของสนคาเรวโดยเฉพาะเกดการแขงกนในอตสาหกรรมเพมขนและบรษททไมเขมแขงพอตองกระทบกระเทอน

2.3 ความเปนสากลของความตองการในประเทศ ( Internationalization of Domestic Demand) ซงเปนสงทชวยผลกดนใหสนคาและบรการของประเทศออกสตางประเทศไดนน ประกอบดวยดงน

- กา ร เ ดนทา งและเคล อนย า ยของ ผ ซ อ (Mobile or Multinational Local Buyer) โดยเฉพาะคนทมการเดนทางและเคลอนยายบอยกจะทาใหความตองการนนกระจายออกไปซงจะเกดความ

42

ไดเปรยบทางการแขงขนเชน ประเภทอาหารจานดวน (Fast Food) ซงเหมาะสาหรบผทเดนทางไปยงถนฐานอนหรอนกทองเทยวเปนสวนใหญ

- อทธพลทมตอความตองการในตางประเทศ (Influence on Foreign Needs) ตวอยางเชนการฝกอบรมของแพทยจากตางประเทศในสหรฐฯเมอกลบไปประเทศของตนกยอมตองการทจะมเครองมอทางการแพทยแบบทเคยใชในการอบรมกลบไปใชในประเทศของตนเองฉะนนจงสามารถเปนผมอทธพล(Influencer) ไดกจะเปนการกระจายไปสความเปนสากลได

2.4 ปจจยความตองการทเกอหนนกน ( Interplay of Demand Conditions) การมความตองการทหลากหลายในความตองการของตลาดเปนตวเสรมใหเกดการพฒนาของสนคาในอตสาหกรรมนน ๆ

3. อตสาหกรรมทเก ยวข องและสนบสนน (Related and Supporting Industries) เน องจ าก มอตสาหกรรมทเกยวเนองกนและชวยสนบสนนอตสาหกรรมอนกจะเปนการไดเปรยบทางการแขงขนดงตอไปน

- ควา มได เป ร ย บ ใน อตสา หกร ร มผ ผล ต (Competitive Advantage in Supplies Industries)อตสาหกรรมทประเภทผลตวตถดบปอนใหกบอตสาหกรรมอนอยแลวจะทาใหเกดผลดทางการแขงดานประสทธภาพและความรวดเรวในการเขาสตลาดไดกอนคแขงจากภายนอก

- ควา มได เปร ยบ ใน อตสา หกร รมเ กย วข อ ง (Competitive Advantage in Related Industries) ชวยใหองคกรไดรบการสนบสนนแบบสายโซแหงคณคา (Value Chain) ในดานผลตภณฑทมสวนสนบสนนกนทาใหเกดการพฒนาผลตภณฑพฒนาในดานการผลตสนคา

4. กลยทธองคกรโครงสรางและการแขงขน (Firm Strategy, Structure and Rivalry) ซงเปนสงทองคกรกาหนดขนมาเองเชนเป าหมายกลยทธการจดการในดานตาง ๆ ซงมผลตอการเออใหเกดผลดทางการแขงขนประกอบไปดวย

4.1 เปาหมายขององคกร (Company Goal) ซงถกกาหนดขนมาโดยโครงสรางของการเปนเจาขององคกรแรงจงใจของเจาของและเจาหนการดาเนนงานขององคกรและเปาหมายของบคลากรในองคกรในการทจะพฒนาทกษะของตนเองนอกจากนนความสมพนธของพนกงานกบผบรหารขององคกรกมสวนสาคญททาใหองคกรเกดความเขมแขงจนสามารถเปนประโยชนทางการแขงขนได

4.2 การแขงขนภายในประเทศ (Domestic Rivalry) ซงเปนผนาของโลกในอตสาหกรรมในดานใดกตามมกจะพบวามการแขงขนภายในกนอตสาหกรรมนน ๆ สงเชนประเทศสวสเซอรแลนดซงเปนผนาในดานเวชภณฑยาจะมบรษททเปนคแขงในประเทศมากมาย

5. รฐบาล (Government) รฐบาลนนสงผลกระทบพรอม ๆ กนกบการไดรบผลจากสภาพการผลตสถานภาพทางอปสงคกลยทธองคกรโครงสรางและการแขงขนโดยในบางกรณเปนผลทางดานบวกในบางกรณกเปนผลทางดานลบการผลตในประเทศไดรบผลกระทบจากนโยบายของรฐบาลทางดานตลาดหลกทรพยดานการศกษาดานเงนชวยเหลอจากรฐบาลเปนตนอปสงคในประเทศไดรบผลกระทบจากนโยบายดานมาตรฐานสนคาและดานอน ๆ ทเกยวของกบความตองการของผซอผบรโภครวมทงรฐบาลยงเปนผ ซอรายใหญของสนคาและบรการหลาย ๆ ชนดอตสาหกรรมสนบสนนและเกยวเนองในประเทศไดรบ

ผลกระทบจากนโยบายรฐบาลดานการโฆษณาและดานอน ๆ ยทธการโครงสรางและสภาพการแขงขนในประเทศของบรษทไดรบผลกระทบจากนโยบายรฐบาลดานภาษดานการปองกนและผกขาดเหลานเปนตนขอจากดของทฤษฏความไดเปรยบในการแขงขนของ Michel E. Porter นคอ รปแบบนจะไมสามารถใหขอมลทมความหมายเกยวกบวธการทดทสดในการดาเนนการปองกนสงทจะเกดขน แตอยางไรกตาม รปแบบนสามารถใหคาแนะนาทมความเปนไปได ทมความทาทายและเปนภยคกคามตอองคกร ทมแนวโนมทจะเกดขนได ผานการตรวจสอบจากปจจยดานสงทดแทน (substitutes)

43

สรป ปจจบนนประเทศทงหลายในโลกจงพยายามสงเสรมใหมการผลตสนคาเพอการ สงออก เพอนารายไดมาส ประเทศ ขณะเดยวกน ไดมการกาหนดมาตรการตาง ๆ เพอลดการนาเขาจากตางประเทศอนจะเปนการลดการใชจายเงนตราไปตางประเทศ มาตรการในการ สงเสรมและควบคมทางการคาระหวางประเทศไดแก ภาษศลกากร โควตามาตรการของรฐบาล การผกขาด และการเลอกปฏบตในการคดราคาสนคามาตรการเหลานนบวนจะมบทบาทในทางการคาระหวางประเทศมากขน อนสบเนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจ ของประเทศตาง ๆ ททาการคาระหวางประเทศรวมกนนนเอง ทฤษฏวงจรชวตผลตภณฑ (Product Life Cycle Theory) Product Life Cycle คอ การอธบายใหเหนวาสนคาโดยทวไปนน มการเตบโตของยอดขายอยางไรตงแตชวงแรกของการเขาสตลาดจนถงชวงทยอดขายขนสจดสงสดและคอยๆลดลง จนถงจดจบของสนคาตวนนๆ คอการออกไปจากตลาด Product Life Cycle ประกอบดวย 4 ชวงเวลา โดยการกาหนดกลยทธสวนประสมทางการตลาด (Marketing Mixs) สา หรบสนค าในแตละชว งของ Product Life Cycle มควา มแตกตา งกนอยา งมา ก โดยเฉพาะเรอง Promotion ซง Product Life Cycle นน ประกอบไปดวย 1. Introduction (ชวงแนะนาสนคาสตลาด) เปนชวงแรกของการวางตลาดเพอขายสนคาดงกลาว ชวงนสนคาจะยงไมเปนทรจกของลกคา จงจาเปนตองทาการตลาดเพอแนะนาสนคาสตลาดดวยวธการตางๆ

เชน โฆษณา ประชาสมพนธ สงเสรมการขาย ฯลฯ ทาใหมคาใชจายสง ยอดขายยงตา และมการเตบโตอยางชาๆ 2. Growth (ชวงสนคาไดรบความนยมอยางรวดเรว) เปนชวงท 2 หลงจากทาการตลาดในชวงแรกไปแลว เมอลกคาเรมรจกสนคาทดลองใช และบอกตอ รานคาตางๆ ทเปนชองทางการจดจาหนายเรมรจกและแนะนาใหลกคาทาใหยอดขายสนคาเตบโตอยางรวดเรวเมอเทยบกบชวงแรก อยางไรกตาม ยงคงมคาใชจายสงในการทาตลาดอยางตอเนอง เพอทาใหสนคาตดตลาด 3. Maturity (ชวงสนคาตดตลาด) เปนชวงท 3 หลงจากลกคาไดทดลองใชและพอใจในสนคา กเรมใชเปนประจาจงมยอดขายอยางตอเนอง ในขณะเดยวกนความจาเปนในการโฆษณาประชาสมพนธกลดลง เนองจากสนคาเปนทรจกดอยแลว ทาใหคาใชจายในการทาตลาดลดลงกวาชวงแรกและชวงท 2 ทาใหเปนชวง

ทสรางกาไรไดมากทสด 4. Decline (ชวงสนคาตกตา) เปนชวงท 4 ซงถอวาเปนชวงสดทายในวงจรชวตของผลตภณฑ เมอสนคาตดตลาดเปนทตองการของลกคา ยอมมคแขงเขามาทาตลาดสนคาแบบเดยวกน ลกคาประเภททไมมความจงรกภกดตอตราสนคากจะไปทดลองสนคาใหม และอาจมบางสวนทเลกใชสนคาเดมไปเลย ทาใหยอดขายของสนคาตกลงเรอยๆ ลกคาใหมกแทบไมมเนองจากสนคาลดการทาตลาดลงตงแตชวงท 3 แลว ทาใหไมไดยอดขายจากกลมลกคาใหม ในขณะทยอดขายจากกลมลกคาเกาลดลง จงเปนชวงทสนคาเรมตกตา และคอยๆ หายไปจากตลาดในทสด

44

เอกสารอางอง กนกพร ชยประสทธ.(2559). ทฤษฎการคาระหวางประเทศ.วารสารวชาการการตลาดและการจดการ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร,ปท 3 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2559.สบคน 13 สงหาคม 2560,จาก www.journal.rmutt.ac.th:8080/index.php/mmrvol1/article/ download/680/530

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. (2554). ความเปนไปไดในการจดทาเขตการคาเสรระหวางไทยกบชล. สบคนจากhttp://www.thaifta.com/thaifta/Home/FTAbyCountry/tabid/53/ctl/detail/ id/44/ mid/480/usemastercontainer/true/Default.aspx คณะบรหารศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน.(2554).ลทธพาณชยนยม. สบคน 13 สงหาคม 2560, จาก https://sites.google.com/site/deejaijungv5/laththi-tang-ni-dlk/laththi-pha-ni-chni มหาวทยาลยเนชน.(2554).ทฤษฎการคาระหวางประเทศสมยใหม (Heckscher-Ohlin Theory). สบคน 13 สงหาคม 2560, จาก.it.nation.ac.th/studentresearch/files/55091442.pdf วทยา พรพชรพงศ. (2555). วงจรชวตผลตภณฑ PRODUCT LIFE CYCLE.สบคน 13 สงหาคม 2560, จาก https://www.gotoknow.org/posts/137548 Baldwin, R. (1971). Determinants of the Commodity Structure of U.S. Trade. American

EconomicReview, 61(1), 126-46. Porter, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. New York: Free Press. Ricardo, D. (1817). On The Principles of Political Economy and Taxation. (McMaster University, Canada). Krugman, R. P. & Obstfeld, M. (2003). International Economics: Theory and Policy (6th Edition).Published by Addison Wesley. Salvatore, D. (2002). Statistics and Econometrics (2nd ed.). McGraw-Hill. Schmitz, A. (2012). Policy and Theory of International Trade (v. 1.0). Creative Commons by- nc-sa 3.0.

Smith, A. (1976). The Wealth of Nations edited by R. H. Campbell and A. S. Skinner, The Glasgowedition of the Works and Correspondence of Adam Smith, vol. 2a. Smith, A. (1980). The Glasgow edition of the Works and Correspondence of Adam Smith, 3, 49.edited by W. P. D. Wightman and J. C. Bryce, Oxford: Clarendon Press.

45

คาถามทายบท

1. จงอธบายความหมายของการคาระหวางประเทศ 2. สาเหตทมการคาระหวางประเทศมอะไรบาง 3. สาเหตสาคญทกอใหเกดการคาระหวางประเทศ 4. ความสาคญของการคาระหวางประเทศเปนอยางไร 5. จงอธบายแนวความคดทฤษฏพาณชนยม (Mercantilism Theory) มาใหเขาใจ 6. จงอธบายแนวความคดทฤษฏความไดเปรยบสมบรณ (Absolute Advantage Theory)มาใหเขาใจ 7. จงอธบายแนวความคดทฤษฎการคาระหวางประเทศสมยคลาสสค (Classic Theory)มาใหเขาใจ 8. จงอธบายแนวความคดทฤษฎการไดเปรยบโดยสมบรณ (Absolute Advantage Theory) มาให

เขาใจ 9. จงอธบายแนวความคดทฤษฎการไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (Comparative Advantage Theory)

มาใหเขาใจ 10. จงอธบายแนวความคดทฤษฏของเฮกเชอร ออแลงมาใหเขาใจ 11. จงอ ธบา ยแนวควา มคดทฤษฏควา มได เป รยบ ในการ แข งขน (The Theory of Competitive

Advantage) มาใหเขาใจ 12. จงอธบายแนวความคดทฤษฏวงจรชวตผลตภณฑ (Product Life Cycle Theory) มาใหเขาใจ

46

แผนบรหารการสอนประจาบทท 4 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 4 สภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและการบรหารวฒนธรรมขามชาต

หวขอเนอหา 1. ความหมายของวฒนธรรม 2. องคประกอบของวฒนธรรม 3. ความสาคญของวฒนธรรม ประเภทของวฒนธรรม 4. ทฤษฎของ ฮอฟสตด (Geert Hofstede Theory) 5. ลกษณะการจดการธรกจขามชาต 6. ความหมายและความสาคญของเชอชาตและหลกเกณฑในการจาแนกเชอชาต

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. สามารถเรยนรถงวฒนธรรมกบบทบาทตอการบรหารกจการขามชาต 2. สามารถเรยนรถงความสาคญของวฒนธรรม ประเภทของวฒนธรรม 3. สามารถเรยนรถงทฤษฎของ ฮอฟสตด (Geert Hofstede Theory) 4. สามารถเรยนรถงลกษณะการจดการธรกจขามชาต 5. ความหมายและความสาคญของเชอชาตและหลกเกณฑในการจาแนกเชอชาต

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด

สอการเรยนการสอน 1. PowerPoint ประกอบการบรรยายสภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและการบรหารวฒนธรรมขามชาต 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

47

บทท 4 สภาพแวดลอมทางวฒนธรรมและการบรหารวฒนธรรมขามชาต

ในการบรหารงานในองคการตาง ๆ มความจาเปนอยางยงทจะตองเขาใจในลกษณะสงคมและ

วฒนธรรมของแตละท โดยเฉพาะดานตางประเทศทมความแตกตางทงดานสงคมและวฒนธรรม ความหมายของวฒนธรรม วฒนธรรม หมายรวมถง ทกสง ทกอยางทมนษยสรางขนมา นบตงแตภาษา ขนบธรรมเนยมประเพณ ศาสนา กฎหมาย ศลปะ จรยธรรม ตลอดจนวทยาการและเทคโนโลยตาง ๆ อาจกลาวไดวาวฒนธรรมเปนเครองมอทมนษย คดคนขนมาเพอชวยใหมนษยสามารถดารงอยตอไปได เพราะการจะมชวตอยในโลกนไดมนษยจะตองรจกใชประโยชนจากธรรมชาตและจะตองรจกควบคมความประพฤตของมนษยดวยกน วฒนธรรม คอคาตอบทมนษยในสงคมคดขนมาเพอแกปญหาเหลาน เนอหาของวฒนธรรม

1. วฒนธรรมเปนพฤตกรรมทเกดจากการเรยนร

2. วฒนธรรมมลกษณะเปนสงเหนออนทรย (superorganic) 3. วฒนธรรมเปนมรดกทางสงคม 4. วฒนธรรมเปนแบบแผนของการดาเนนชวต

องคประกอบของวฒนธรรม วฒนธรรมเปนผลจากการทมนษยไดเขาควบคมธรรมชาตและพฤตกรรมของมนษย ทาใหเกดการจดระเบยบทางสงคม ระบบความเชอ ศลปกรรม คานยมและวทยาการตาง ๆ อาจแยก องคประกอบของวฒนธรรมไดเปน 4 ประการ

1. องคมต (concept) บรรดาความคด ความเชอ ความเขาใจ ความคดเหน ตลอดจนอดมการณตางๆ 2. องคพธการ (usage) หมายถง ขนบธรรมเนยมประเพณทแสดงออกในรปพธกรรม 3. องคการ (organization) หมายถง กลมทมการจดอยางเปนระเบยบหรอมโครงสรางอยางเปนทางการ

มการวางกฎเกณฑระเบยบขอบงคบและวตถประสงคไวอยางแนนอน 4. องควตถ (instrumental and symbolic objects) ไดแก วฒนธรรมทาง วตถทงหลาย เชน บาน

โบสถ วหาร รวมตลอดถงเครองมอเครองใชตาง ๆ ความสาคญของวฒนธรรม

1. วฒนธรรมเปนเครองกาหนดความเจรญหรอความเสอมของสงคม และเปนเครองกาหนดชวตความเปนอยของคนในสงคม

2. การศกษาวฒนธรรมจะทาใหเขาใจชวตความเปนอย คานยมของสงคม เจตคตความคดเหนและความเชอถอของบคคลไดอยางถกตอง

3. ทาใหมความรสกเปนพวกเดยวกนและใหความรวมมอกนได

4. ทาใหเกดความสงบเรยบรอยในสงคม เพราะวฒนธรรมคอกรอบหรอแบบแผนของ การดารงชวต 5. ทาใหมพฤตกรรมเปนแบบเดยวกน 6. ทาใหเขากบคนพวกอนในสงคมเดยวกนได 7. ทาใหมนษยมสภาวะทแตกตางจากสตว

48

ประเภทของวฒนธรรม 1. วฒนธรรมทางวตถ (material culture) หมายถง สงของหรอวตถอนเกดจากความคดและการ

ประดษฐขนมาของมนษย 2. วฒนธรรมทไมใชวตถ (non-material culture) หมายถง วฒนธรรมทแสดงออกไดโดยทศนะ

ประเพณ ขนบธรรมเนยม การปฏบตสบตอกนมาและเปนทยอมรบในกลมของตน วาดงามเหมาะสม

ทมาของวฒนธรรม 1. ทฤษฎ Parallelism เชอวา วฒนธรรมเกดขนในทตาง ๆ พรอมกน เนองจาก ธรรมชาตของมนษย

คลายคลงกนมาก 2. ทฤษฎ Diffusionism เชอวา วฒนธรรมเกดจากศนยกลางแหงเดยวกนและแพร กระจายออกไปยง

ชมชนตาง ๆ ทฤษฎของ ฮอฟสตด (Geert Hofstede Theory) ความแตกตางในมมมองทางวฒนธรรมระหวางประเทศสงทดในวฒนธรรมหนง อาจไมเหมาะสม ในอกวฒนธรรมหนง มตทง 5 ของ Hofstede จะเปนประโยชนกบผทตองทางานหรอเกยวของกบประเทศตางๆ โดยเฉพาะกจการขามชาตทเขาไปดาเนนธรกจในประเทศตางๆ จะทาใหเขาใจวฒนธรรมของประเทศตางๆไดดขนซงจะเปนประโยชนตอการดาเนนธรกจ

ทมา : พพฒนพล สตตานสรณ และกนตดารชต ขวญคง .(2558). Management GURU. สบคน 13

สงหาคม 2560,จาก file.siam2web.com/cmmba/geert_hofstede.pdf

บรษทขามชาตใชแนวคดของ Geert Hofstede ในการบรหารจดการธรกจขามชาตใหประสบความสาเรจเพอจะไดทราบถง จารตประเพณ วฒนธรรมสงคม ทงดานการสอสาร การเจรจาธรกจ การบรหารองคกร และการตลาด โดยสามารถแบงลกษณะการจดการธรกจขามชาตออกเปน 4 ลกษณะ

1. International communication ถอวาการสอสารเปนหนงในความกงวลหลก ดงนนการ ทางานอยางมออาชพในตางประเทศจงเปนสงสาคญเพราะตองมปฏสมพนธในชวตประจาวนกบคนอน ๆ จากประเทศทแตกตางกนภายในบรษทจงตองใชขอมลเชงลกสาหรบวฒนธรรมนน สงทดทสดทยอมรบไดและเปน

49

ธรรมชาตในประเทศหนงอาจเกดความสบสนหรอแมกระทงความไมพอใจในอกประเทศหนง ตองพจารณาทกระดบของการสอสารทไดรบผลกระทบจากมตทางวฒนธรรมเชน วจนภาษาverbal อวจนภาษาverbal มารยาทสงคม กาลเทศะ เสอผา การแตงกาย การใหสงของ สงควรหรอไมควรปฏบตทา เชนพฤตกรรมการจบมอ shake-handsของตะวนตกหมายถงการบรรลขอตกลง แตในตะวนออกกลางหมายถงการไดรบความโอกาสในการเรมเจรจาธรกจ

2. International negotiation รปแบบการเจรจา ความคาดหวง การจดลาดบความสาคญ ขนตอนการเจรจาเพอไปสเปาหมายจะมรปแบบเฉพาะตามวฒนธรรมของแตละประเทศ วธการเจรจาโดยเขาใจวฒนธรรมของประเทศนนๆจะเพมความสาเรจในการเจรจา ลดความขดแยง เชน การเจรจาระหวางนกธรกจแคนาดาและนกธรกจจน นกธรกจแคนาดาตองการบรรลขอตกลงและเซนสญญาอยางกระชบ แตนกธรกจจนจะเนนเรอง พธรตรอง การตอนรบขบส เพอความสมพนธทดและนาไปสการเรมตนธรกจ

3. International management มความสาคญสาหรบผบรหารในการทางานรวมกบ ผใตบงคบบญชาใหราบรนและประสบความสาเรจ เชน คาวา “ Yes ” สาหรบลกนองคนไทยไมไดหมายถงการยอมรบและปฏบตตาม แตแสดงถงการประนประนอมเพอไมใหเกดความขดแขงขนในกลมเพราะ IDV ของคนไทยเทากบ 20 ความเปนปจเจกตาเนนพวกพองเปนสาคญ หรอ คาวา “ I ” ของคนไทยหมายถง “ พวกเรา ”ตางจากชาวอเมรกาทหมายถง “ ฉนเพยงคนเดยวเทานน ”

4. International marketing เปนสงเดยวทจบตองไดและเหนผลเปนรปธรรมสามารถวดผล เชงธรกจไดออกมาเปนมลคา เพราะเปนการออกแบบสนคาและบรการใหเขา กบวฒนธรรม เชนประเทศญปน UAI สง สงคมมคานยมตระหนกเรองการหลกเลยงสถานการณทมความเสยง บรษทรถยนตตองนาเสนอเทคโนโลยเรองความปลอดภยเปนสาคญ ในประเทศไทย IDV ตา แสดงถงสงคมทเนนการเปนกลมกอน ตองการเปนทยอมรบของสงคม ดงนนตองนาเสนอผลตภณฑทมรปแบบสอวาเปนทนยมของคนสวนใหญ ผเสนอสนคาตองเปนทยอมรบ How it dovetail with the other theories? Culture dimensions theoriesของ Geert Hofstede พจารณาในแงผลกระทบของวฒนธรรมของชาตตอพฤตกรรมองคกร มความคลายคลงกบผลงาน Seven dimension ของ Fons Trompenaars and Charles Hampden-Turner พจารณาในแงผลของวฒนธรรมของตอความคดของคนและงาน บางอยางกคล า ยคล ง กนมา กได แ ก IDV และ Universalism vs. particularism แต ในส วน ทต า ง ไป คอ Fons Trompenaars จะมงเนนไปท ผลกระทบของวฒนธรรมตอคน แต Geert Hofstede จะพจารณาผลกระทบของวฒนธรรมตอองคกร ทาใหผลงาน ของ Geert จงมกเปนทนยมใชทวไปในบรษทขามชาต โดยจากการศกษาวจยเชงเปรยบเทยบระหวางวฒนธรรมของประเทศตางๆ จากพนกงานบรษทไอบเอมจากทวโลกกวา 116,000 คน ไดสรปความแตกตางออกเปนสมตไดแก 1. ความแตกตางในเรองของอานาจ (power distance) 2. ความแตกตางในเรองของความเปนสวนตว (individual) 3. ความแตกตางในเรองของการแบงชาย/หญง (masculinity) 4. ความแตกตางในเรองของการหลกเลยงความเสยง (uncertainty avoidance) 5. ความแตกตางในเรองของเวลาในการทางานรวมกน (long and short term orientation)

50

1. มตความแตกตางในเรองของอานาจ (power distance) หมายถง การทบคคลมองความแตกตางของสถานภาพไมเทา กน บางวฒนธรรมมการแบงแยกสงระหวางผ ทมสถานภาพทางสงคม เชน พอกบลก เจานายกบลกจอง ในสงคมทมความแตกตางทางอานาจสง (high power distance) บคคลจะร สกถงความแตกตางระหวางบคคลสง ผบรหารจะร สกวาตนมความเหนอกวาพนกงานมาก และสงคมทมความแตกตางในดานอานาจตา (low power distance) ผบรหารหรอผทอยในสถานภาพสงกวา จะไมรสกวาตนเองแตกตางจากพนกงานมาก

2. มตความแตกตางในเรองความเปนสวนตว (individualism/collectivism) หมายถง การทบคคลในแตละสงคมมแนวความคดและรปแบบการดารงชวตทขนตอสงคมไมเทากน บางสงคมประชาชนไมคอยคานงถงสงคมหรอความร สกของคนรอบขาง ( individualism) บคคลยดถอในสทธตามกฎหมาย ในขณะทประชาชนในวฒนธรรมทคานงถงสงคม (collectivism) มความคดและการกระทาตางๆทคานงถงความรสกของผอนหรอของกลมมากกวาคานงถงกฎหมายเพยงอยางเดยว ประชาชนในกลมวฒนธรรมนสวนหนงไดรบอทธพลจากจน โดยมแนวคดจากขงจอ (Confucian) คอ การใหความสาคญกบครอบครวและพวกพอง ดงนน การตกลงเปนลายลกษณอกษรจะมคณคานอยกวาความผกพนแบบเครอญาตหรอสมครพรรคพวก ความแตกตางในลกษณะเชนนนมกกอใหเกดปญหาในการทางานรวมกบนกธรกจในกลมประเทศตะวนตกทมลกษณะมความเปนสวนตวสง

3. มตความแตกตางในเรองการแบงแยกชายหญง (masculine / feminine) มตของการแบงแยกชายหญง หมายถง การทสงคมใหความเสมอภาคทางเพศ ในสงคมทมความเสมอภาคสง (feminine) หมายถง หญงและชายมสทธเทาเทยมกนในเรองตางๆ หญงสามารถเปนหวหนาผชายได ในสงคมทหญงและชายแตกตางกนมาก (masculine) หญงอาจทางานไดแตตาแหนงโดยทวไป บางสงคมหญงมหนาททางานบานเทานน ไมมโอกาสเขาทางานและเปนหวหนาผชายไดเลย การแบงแยกหญงชายทแตกตางกนในแตละสงคมน ถาผบรหารทไมไดพจารณาในเรองของความแตกตางกนทางเพศแลว จะกอใหเกดสงทยอมรบไมได เชน การแตงตงหญงเปนหวหนาชาย ในสงคมอสลามหรอสงคมญปนอาจยอมรบไมไดไมวาดวยเหตผลใด แตตองพจารณาถงการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมประกอบดวย เนองจากเมอกาลเวลาและสถานการณเปลยนไป ความรสกของประชาชนตอมตตางๆ กอาจเปลยนแปลงไป เชน ในอดตวฒนธรรมไทย

เคยยกยองใหชายเหนอกวาหญงโดยเฉพาะในเรองการทางานนอกบานและผหญงตองเปนผตามหรอสนบสนนชาย โดยมคตวาชายเปนชางเทาหนาและหญงเปนชางเทาหลง ในปจจบนหญงและชายไทยมความเสมอภาคในการทางาน หญงเปนหวหนาชายไดในสงคมไทย แตการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมของแตละประเทศมความเรวไมเทากน

4. มตความแตกตางในเรองของการหลกเลยงความเสยง (uncertainty avoidance) หมายถง ความรสกของคนทวๆ ไปทมตอความไมแนนอนในอนาคต และพยายามหลกเลยงความเสยง เพอใหตนเกดความรสกทมนคงปลอดภย ความแตกตางของคนในการทกลาเผชญกบความเสยงสงผลตอการบรห ารไดใน ระดบหน งปร ะชา ชนในประเทศทม ลกษณะห ลกเ ลยงควา มเส ยงส ง (high uncertainty avoidance)เชน ญปน โปรตเกส เบลเยยม และประเทศในกลมอเมรกาใต ตองการในสงตอไปนคอ 1) องคการ

ทมโครงสรางทมนคง 2) การบรหารทรพยากรมนษยในลกษณะระบบราชการ และ 3) มงความสมพนธทดระหวางผบรหารกบพนกงานประชาชนในประเทศทมลกษณะหลกเลยงความเสยงตา (low uncertainty avoidance) พนกงานจะมงทผลสาเรจของงาน มากกวาความสมพนธ สาหรบประเทศไทยมลกษณะหลกเลยงความเสยงกลางๆ คอนไปทางสง พนกงานตองการหวหนางานทมงสรางความสมพนธมากกวามงงาน

51

5. ม ตความแตกต า ง ใ น เร อง ของ เวลาใ นการ ทาง านร วม ( short – term / long – term orientation)

มตในเรองของ การทางานรวมกน หมายถง การทบคคลประเมนผ อนโดยพจารณาจากปจจยทไมคานงถงความสมพนธสวนตวในรอบเวลาอนสน หรอพจารณาจากความสมพนธทมมาตอเนองยาวนานคนทมลกษณะ long term orientation จะสนทสนมกบคนแปลกหนายาก เพราะตองใชเวลาในการศกษา แตเมอ

สนทกบใครแลว กจะมความสมพนธทยาวนานคนทมลกษณะ short term orientation จะสนทสนมกบคนแปลกหนางาย แตไมมความผกพนลกซงสาหรบ สงคมไทย มการแบงแยกหญงชายไมสง หญงสามารถเปนหวหนาและผบรหารไดในองคกรทวไป ปญหาไมไดเกดจากการแบงแยกเพศ แตเกดจากปญหาการเลนพวก (collectivism) มากกวา การทาใหคนไทยไมเลนพวกเปนไปไดคอนขางยาก เพราะวฒนธรรมของประเทศไทยเออเฟอเผอแผตอผ อน ซงถายทอดมาจากสงคมเลกๆเชนครอบครว ในขณะทสงคมขนาดใหญขนตองการโครงสรางทยดตดกบกฎระเบยบขอบงคบ ( individualism) ทาใหสงคมไทยมสองรปแบบของวฒนธรรมซงตรงขามกนอยางสนเชงรวมอยในสงคมเดยวกน Geert Hofstede : มมมองทางดานสงคมวฒนธรรม ใน 6 มต เพอการบรหารธรกจระหวางประเทศ

ทมา: โครงการทวปรญญาโทรฐประศาสนศาสตรและบรหารธรกจ .(2557 กรกฎาคม 13) .Geert

Hofstede : มมมองทางดานสงคมวฒนธรรม ใน 6 มต เพอการบรหารธรกจระหวางประเทศ http://blog.mpa-mba.net/2014/07/geert-hofstede

Power distance มตความแตกตางในเรองอานาจ หมายถง การทบคคลมองความแตกตางของสถานภาพไมเทากน บางวฒนธรรมมการแบงแยกระหวางผมสถานภาพทางสงคม เชน พอกบลก, เจานายกบลกนอง เปนตน โดยระดบคะแนนทสงจะหมายถงความแตกตางระหวางชนชนมาก Individualism มตความแตกตางในเรองความเปนปจเจกบคคล หมายถง การทแตละบคคลในสงคมมแนวคดและรปแบบการดารงชวตทขนตอสงคมไมเทากน บางสงคม ประชาชนจะใหนาหนกความคดของตนเองโดยไมไดสนใจความรสกของคนรอบขาง บคคลยดถอสทธตามกฎหมายในขณะทประชาชนทวฒนธรรมทคานงถงสงคม (Collectivisim) จะมความคดและการกระทาตาง ๆ จะ

ใหความสาคญกบความรสกของผอนหรอกลมมากกวาความรสกของตนเอง

52

Masculinity ตวเลขในมตนมากจะหมายถง สงคมแบบ masculine (สงคมแบบผชาย) คอ สงคมทมการแขงขนประชนกน โดยมงเนนความเปนเลศ เปนหลกตวเลขในมตนนอยจะหมายถง สงคมแบบ feminine (สงคมแบบผหญง) คอ สงคมทใหความใสใจตอผอน เนนการอยรวมกน ไมไดมงเนนทจะแขงขน Uncertainty avoidanceสงคมทหลกเลยงความเสยงทคาดไมถงเลขมาก - คนในสงคมจะ

มความพยายามจดการเพอใหตนไดเจอกบสงทคาดคดไวเลขนอย - คนในสงคมจะไมคอยสนใจกบสงทคาดไมถง Pragmatismปฏบตนยม - วธคดทองกบผลทเกดจรงมากกวาตามทฤษฎ ตวเลขยงมากจะหมายถงสงคมทเนนการปฏบตใหเหนจรง ไมจาเปนตองเชอ/ไมไดยดถอปฏบตตามความเชอของสงคมตวเลขยงนอยจะหมายถงสงคม Normative ทเนนความเชอ คานยม และยดถอปฏบตตามความเชอของสงคม Indulgenceการอยในโอวาทของคนในสงคม (วานอนสอนงาย) ตวเลขนอย - คนในสงคมจะวานอนสอนงายตวเลขมาก - คนในสงคมมกจะไมคอยเชอฟง (แตจะเชอตนเอง)

ความหมายและความสาคญของเชอชาต คาวาเชอชาต (Race) หรอชาตพนธของมนษยนนแตเดมหมายถงการจาแนกสาขาใหญๆของมนษยชาตในดานความแตกตางทางกายภาพโดยเฉพาะทางรางกายตามหลกชววทยาเทานนและมกจะหมายถงการแบงเชอชาตใหญของมนษยทววฒนาการขนมาในภายหลงจากการเปนมนษย (Homo Sapion) ดงนนความหมายของเชอชาต “Race” จงรวมไปถงเผาพนธชาตวงศยอยๆดวย เชน พวกเชอชาตใหญของมองโกลอยดแยกยอยออกเปนเชอชาตหรอชาตพนธยอย เชน เชอชาตจน ญปน ไทย พมา เขมร เปนตน ในปจจบนคาวา“เชอชาต” ยงมความหมายรวมไปถงเรองราวเกยวกบชาตหรอประเทศหรอประชาชาต ซงเปนศพททใชในความหมายทเกยวกบการเมอง การปกครอง คออาณาเขตทรวมประชาชนพวกหนงไว ซงอาจจะเปนพวกทมเชอชาตเดยวกนเปนสวนใหญ แตกไมจาเปนเสมอไป ทสาคญคอการรวมประชาชนพวกหนงทอยใตการปกครองเดยวกน ซงมความรสกกนหลายประการทประกอบกนเปนประเทศชาตขนมา แตประชาชนในประเทศชาตนนอาจจะประกอบดวยคนทมลกษณะทางรางกาย โครงสราง ผวพรรณ สผม นยนตา แตกตางกนรวมอยกได เชน ชาตอเมรกนมคนเชอชาตตางๆกนคอ พวกผวดา ผวขาวและผวเหลอง เปนตน หลกเกณฑในการจาแนกเชอชาต การแบงเชอชาตตางๆของมนษยทวโลกจะอาศยหลกเกณฑดงตอไปน 1. หลกเกณฑทางชววทยา 2. หลกเกณฑทางกายภาพของมนษย 3. หลกเกณฑทางภมศาสตร 4. หลกเกณฑทางศลปะ –วฒนธรรม 1. หลกเกณฑทางชววทยา ลนเนยส (Linnaeus) นกพฤกษาศาสตรชาวสวเดน ไดแบงเชอชาตของมนษยโดยใชหลกการความเจรญทางดานสมอง ซงเขาไดแบงออกเปน 3 ประเภทคอ

- มนษยทฉลาด มความร (Thinking Man) หรอทเรยกวาHomo Sapiens - มนษยปาเถอน (Homo Ferus)

53

- มนษยทดรายอยางสตว (Homo Monstrous) 2.หลกเกณฑทางกายภาพของมนษย ไดแกลกษณะทางรปรางหนาตา สดสวนของรางกาย รปรางศรษะ ลกษณะเสนผม จมก สของผวกายและกลมของเลอด ซงลกษณะทางกายภาพนทาใหสามารถจดกลมของเชอชาตของมนษยไดดงน

- พวกผวกายดาหรอทเรยกวานกรอยด (Negroid) - พวกผวกายขาวหรอทเรยกวาคอเคซอยด (Caucasoid) - พวกผวกายเหลองหรอทเรยกวามองโกลอยด (Mongoloid) - พวกผวกายคลาหรอทเรยกวาออสตราลอยด (Australoid) หรอโปรโตออสตราลอยด (Proto

Australoid) 3. หลกเกณฑทางภมศาสตร เปนการแบงตามลกษณะภมประเทศและลกษณะภมอากาศของโลก โดยพจารณาวามนษยไดเขาไปตงถนฐานบานเมองอยในภมภาคตางๆอยางไร ซงสามารถแบงออกไดเปน 7 ภมภาค คอ

- ภมภาคเอเชยทงหมด - ภมภาคยโรป - ภมภาคแอฟรกา - ภมภาคแปซฟก - ภมภาคอเมรกา - ภมภาคขวโลกเหนอและชวโลกใต - ภมภาคทะเลทรายในทกทวป

4. หลกเกณฑทางศลปะ –วฒนธรรม จะพจารณาจากผลงานของมนษยทไดสรางสรรคศลปะขน เพอการดารงอยของมนษย รวมทงความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณ ลทธความเชอถอและศาสนาทเลอมใสศรทธา การประพฤตปฏบตเพออยรวมกนในสงคมดวยความปกตสข โดยตามหลกการแลวเราสามารถแบงมนษยออกเปน 2 สายใหญๆคอ

- สายวฒนธรรมลาสตวและเลยงสตวพเนจร (Hunter -Nomads) - สายวฒนธรรมเกษตรกร –ชาวนา (Agriculturists -Farmers)

กลมเชอชาตทสาคญ จากหลกเกณฑทางกายภาพของมนษยทาใหสามารถจดกลมของเชอชาตของมนษยไดดงน

- พวกผวกายดาหรอทเรยกวานกรอยด (Negroid) - พวกผวกายขาวหรอทเรยกวาคอเคซอยด (Caucasoid) - พวกผวกายเหลองหรอทเรยกวามองโกลอยด (Mongoloid) - พวกผวกายคลาหรอทเรยกวาออสตราลอยด (Australoid) หรอโปรโตออสตราลอยด (Proto

Australoid) กลมเชอชาตทสาคญ:นกรอยด

1. นกรอยด (Negroids) มลกษณะผวนาตาลถงนาตาลเขม รปรางเตยจนถงสงมาก สนจมกตาถงปานกลาง ปากหนา ตาโต ตาสนาตาลถงนาตาลเขม หนาผากกวางปานกลางถงแคบ ผมสนาตาลเขมจนถงดา เสนหยาบและหยกเปนกนหอยหรอหยกยง ชาตพนธนกรอยด แบงเปน 3 กลมยอย คอ

- กลมแอฟรกนนกรอยด - กลมโอเซยมนกนกรอยด - กลมนกรอยดทอยทางตะวนออกเฉยงใตของเอเชย

กลมแอฟรกนนกรอยด ไดแก - นโกรแท อยในแอฟรกาตะวนตก แคเมอรนและคองโก

54

- ฮาลฟ-แฮมตส อยในแอฟรกาตะวนออกและแอฟรกากลางตะวนออก - ฟอเรสตนโกร อยในแอฟรกาเขตศนยสตรและแอฟรกาเขตทรอปก - นกรอยดทพดภาษาบนตหรอพวกบนต อยในแอฟรกาและแอฟรกาใต - ไนโลตกนโกร อยในซดานตะวนออกและลมแมนาไนลตอนบน - บชแมน อยในแองโกลาตอนใตและแอฟรกาตะวนตกเฉยงเหนอ - ฮอทเตนตอท อยในแอฟรกาใต - แอฟรกนปกม หรอ นกรสโลส อยในแอฟรกาเขตศนยสตร

กลมโอเชยนนกนกรอยด อยทเกาะปาปวนวกนและหมเกาะ กลมใหญๆทกระจายไปทางทศตะวนออก ตลอดไปจนถงเกาะฟจ ไดแก

- ปาปว อยทเกาะปาปวนวกน - เมลานเซยน อยทเมลานเซย

กลมนกรอยดทอยทางตะวนออกเฉยงใตของเอเชย รวมทงชายเกาะอนดามนในอาวเบงกอล ในมาเลเซย สมาตราและฟลปปนส ไดแก

- อนดามนนส อยทหมเกาะอนดามน - เซมง อยแถบคาบสมทรมาเลยและเกาะสมาตราตะวนออก - ฟลปปนนกรโต อยทฟลปปนส - พวกปกมแถบมหาสมทร ไดแก นวกนปกมอยทเกาะนวกน

2. คอเคซอยด (Caucasoids) มลกษณะผวพรรณสขาว รปรางสงโปรง จนถงสงใหญ หนาผากแคบถงกวางปานกลาง คางไมยน รปศรษะยาวถงกวางและสน จมกโดง ตาสฟาหรอสเทา ผมสทองจนถงสนาตาลแก ผมละเอยดและหยกศก ไดแก ชาวยโรป เชน สเปน ฝรงเศส องกฤษ สหภาพโซเวยต สวตเซอรแลนด เปนตน

ชาตพนธคอเคซอยด (Caucasoids) ไดกระจายออกไปแบงเปนกลมยอยๆ ดงตอไปน 1. กลมเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Group) ไดแก ประเทศทอาศยอยทางตอนใตของทวป

ยโรป บรเวณรอบๆทะเลเมดเตอรเรเนยน เชน สเปน อตาล ฝรงเศส โปรตเกส ไอรช เปนตน 2. กลมอลไพน-อราเนยน (Alpine-Iranian Group) ไดแก พวกสลาฟ (Slaves) ไดนารกหรออลล

เรยน (Dinaric or Illyrians) อารเมเนยนหรออนาโตเลยน (Armenian or Anatolian) 3.กลมนอรดก (Nordic Group) อยทางตอนเหนอของยโรป บรเวณคาบสมทรแกนดเนเวย ไดแก

เยอรมน รสเซย องกฤษ นอรเวย สวเดน และเดนมารก 4. กลมชาวยโรปตะวนออกหรอกลมบอลตกตะวนออก(East European or East Baltic Group) 5. กลมตเรเนยนหรอตรก (Turanianor TurkiGroup) 6. กลมพวกอนโด-แอฟรกน (Indo-afghans) ดราวเดยนและพร-ดราวเดยน (Dravidians and Pre -

Dravidians) และทางใตของคาบสมทรเดคกน 7. กลมเฮมตกและเบอรเบอรตะวนออก (Hamiticand BorberGroup) อยทางเหนอของทวป

แอฟรกา 3. มองโกลอยด (Mongoloids) มลกษณะผวเหลอง นาตาล และนาตาลแดง มรปรางคอนขางเตย

ถงสงปานกลาง รปศรษะคอนขางกวาง หนาผากกวางปานกลางถงกวางมาก จมกกวางปานกลาง สนตา ไมโดง ตาสนาตาลถงนาตาลเขม เปลอกตาอมเปนธรรมดา ผมสนาตาลถงสดา เสนผมหยาบและเหยยดตรง พวกทสบเชอสายจากเชอชาตดงเดมของกลมนสวนใหญมกจะอาศยอยทางภาคตะวนออกและภาคเหนอของเอเชย พวก

55

นยงเดนทางตอไปทางดานทศตะวนออกเฉยงเหนอผานชองแคบเบรงไปตงถนฐานอยในทวปอเมรกาเหนอและอเมรกาใต ชาตพนธมองโกลอยดแบงออกเปน 2 กลม คอกลมมองโกลอยดโบราณ

กลมอารตกมองโกลอยด กลมเชอชาตทสาคญ:มองโกลอยด กลมมองโกลอยดโบราณ มจานวนกลมชาตพนธตางๆ มากมายไมแนนอน ซงเปนประชากรเกาแก

ดงเดมของ ธเบต มองโกเลย จน เกาหล ไซบเรยและญปน รวมทงเผาตางๆทอยทางตะวนออกและตะวนตกของทะเลสาบไบคาลในผนแผนดนใหญทางเหนอบรเวณลมแมนาอารมและแมนาอสซร

กลมอารตกมองโกลอยด ประกอบดวยกลมชาตตางๆคอ - เอสกโม อยทางตะวนออกเฉยงเหนอสดของเอเชย ชายฝงมหาสมทรอารกตกของอเมรกาเหนอ เกาะ

กรนแลนด รวมทงพวกทอยในหมเกาะอลงเซยน พวกเรนเดยรและพวกชกซแถบฝงทะเลทางตะวนออกเฉยงเหนอของไซบเรย

- อเวนก อยทมองโกเลย ไซบเรย ทราบสงทางเหนอของภเขาหมาลย - คามทซดดล อยทแหลมคมซตถา - ซามอเยเคส อยทคาบสมทรโคลา ทะเลขาวและแควนเยนเซย

4. ออสตราลอยด(Australoid) หรอโปรโตออสตราลอยด(Proto Australoid) เปนชนพนเมองออสเตรเลยทมผวกายคลา ผมเหยยดตรงไมหยกงอ เปนเผาพนธ ทเคลอนยายออกไปจากแผนดนใหญโดยเฉพาะมาจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตในสมยดกดาบรรพ สวนชาวพนเมองออสเตรเลยอกเผาหนงทมผวดา ผมหยกนนเปนพวกนกรอยดทอพยพเคลอนยายมาจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตเชนเดยวกน แตแยกออกมาจากนกรอยดกลมใหญจากสะฮาราในแอฟรกา ชาตพนธออสตราลอยดแบงออกเปน 3 กลมยอยๆคอ

- กลมออสตราลอยด - กลมอนโด –มาเลย - กลมอเมรกนอนเดยน

กลมออสตราลอยด ไดแก - ออสเตรเลย –อะบอรจน อยในประเทศออสเตรเลย - เวดดาห ในประเทศศรลงกา - พร-ดราวเดยน ในประเทศอนเดย - ไอน ในเกาะฮอกไกโด ทางตอนเหนอของเกาะญปน และหมเกาะแซดาลน

กลมอนโด –มาเลย ไดแก - อนโดนเซยน อยทางตอนใตของประเทศจน อนโดจน พมา ประเทศไทย และคาบสมทรมาเลย - มาเลย อยในอนโดนเซย ตลอดจนคาบสมทรมาเลย ฟลปปนส โอกนาวา และหมเกาะใกลเคยง

กลมอเมรกนอนเดยน หรอทเรยกกนวา “อนเดยแดง” เปนกลมชาตพนธทมจานวนไมแนนอน อยทางภาคเหนอและภาคกลางของอเมรกาเหนอ อเมรกากลางและอเมรกาใต

56

Map of the Distribution of the Races of Men, from Niles, 1889, The Complete Geography:

Mathematical, Physical, Political.

ทมา: Map Monkey (2554 กมภาพนธ 24). Bursting with Pride: U.S. Geography Textbooks, 1814-1948 (Part 1).สบคน 13 สงหาคม 2560,จากhttp://geographer-

atlarge.blogspot.com/2011/02/bursting-with-pride-us-geography.html

57

เอกสารอางอง sumlee chamroenchai.(2555 21 กรกฎาคม).ความหมายของวฒนธรรม.สบคน 13 สงหาคม 2560, จาก https://www.gotoknow.org/posts/377088

โครงการทวปรญญาโทรฐประศาสนศาสตรและบรหารธรกจ .(2557 กรกฎาคม 13) .Geert Hofstede : มมมองทางดานสงคมวฒนธรรม ใน 6 มต เพอการบรหารธรกจระหวางประเทศ

http://blog.mpa-mba.net/2014/07/geert-hofstede.html นนทดา.(2553 กนยายน). ทฤษฎของ ฮอฟสตด (Geert Hofstede Theory).สบคน 13 สงหาคม 2560,จาก http://mbamini.blogspot.com/2010/09/geert-hofstede- พพฒนพล สตตานสรณ และกนตดารชต ขวญคง .(2558). Management GURU. สบคน 13 สงหาคม 2560, จาก file.siam2web.com/cmmba/geert_hofstede.pdf Map Monkey (2554 กมภาพนธ 24). Bursting with Pride: U.S. Geography Textbooks, 1814-1948 (Part 1).สบคน 13 สงหาคม 2560,จากhttp://geographer-atlarge.blogspot.com/2011/02/ bursting-with-pride-us-geography.html Hofstede, Geert (2001). Culture's Consequences: comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. ISBN 978-0-8039-7323-7. OCLC 45093960. Hofstede, Geert; Hofstede, Gert Jan (2005). Cultures and organizations: software of the mind (Revised and expanded 2nd ed.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-143959-6. OCLC 57069196. "Culture Does Not Exist—An Interview with Professor Geert Hofstede". Centre for Intercultural Learning. http://www.international.gc.ca/cfsi-icse/cil-cai/magazine/v02n03/1-3- eng.asp. Retrieved 11 April 2011. McSweeney, B. (2002a) Hofstede's Identification of National Cultural Differences – A Triumph of Faith a Failure of Analysis, Human Relations, 55.1, 89–118.

58

คาถามทายบท 1. วฒนธรรมมบทบาทตอผทจะบรหารกจการขามชาตอยางไร ใหอภปรายอยางเปนระบบ พรอมทงยก

เหตผล ประกอบใหชดเจน 2. ถาทานเปนผบรหารบรษทของไทยทจาหนายเสอผาและจะขยายการดาเนนงานไปยงประเทศตางๆทวโลก

ทาน จะมแผนการทเกยวของกบการบรหารจดการความแตกตางทางวฒนธรรมอยางไร โดยการประยกตทฤษฎมต ทางวฒนธรรมของ Hofstede มาใช

3. การถายทอดวฒนธรรมของประเทศหนงไปยงอกประเทศหนงโดยผานกจการขามชาตมกระบวนการอยางไร ใหอธบายและยกตวอยางประกอบ

4. การถายทอดวฒนธรรมของประเทศหนงไปยงอกประเทศหนงโดยผานทางผลตภณฑ ทาไดหรอไมอยางไร ให อภปรายพรอมทงยกตวอยางประกอบ

5. ถาสองประเทศซงมความแตกตางกนทางวฒนธรรม ตองมาปฏบตงานรวมกน ปญหาทเกยวของกบความ แตกตางทางวฒนธรรมอาจเกดขนไดจากรปแบบใดบางและแกไขไดอยางไร

59

แผนบรหารการสอนประจาบทท 5 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 5 สภาพแวดลอมทางการเมองและกฎหมายในธรกจระหวางประเทศ หวขอเนอหา

1. ระบอบการเมอง 2. ระบบเศรษฐกจ 3. ระบบกฎหมาย 4. ปจจยในการกาหนดการพฒนาทางดานเศรษฐกจของประเทศ 5. ขนตอนทนาไปสการเปลยนแปลง 6. ลกษณะทวไปของกฎหมายธรกจระหวางประเทศ 7. สาระสาคญของสญญาการคาระหวางประเทศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาไดศกษาสภาพแวดลอมทางธรกจระหวางประเทศในดานระบอบการเมอง

ระบบเศรษฐกจ และระบบกฎหมาย 2. เพอใหนกศกษาไดศกษาความสมพนธระหวางปจจยดงกลาวทมอทธพลซงกนและกน 3. เพอใหนกศกษาไดศกษาผลกระทบจากปจจยดงกลาวทมตอผลประโยชน ตนทน

และความเสยงในการดาเนนธรกจระหวางประเทศ วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน

1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน

2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด สอการเรยนการสอน

1. PowerPoint ประกอบการบรรยายสภาพแวดลอมทางการเมองและกฎหมายในธรกจระหวางประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

60

บทท 5 สภาพแวดลอมทางการเมองและกฎหมายในธรกจระหวางประเทศ

ธรกจระหวางประเทศมความสลบซบซอนมากกวา ธรกจภายในประเทศ เนองจากแตละประเทศมความแตกตางกนทางดานระบอบการเมอง ระบบเศรษฐกจ ระบบกฎหมาย และวฒนธรรม (ประเดนทางดานวฒนธรรมจะกลาวถงในบทท 3) ธรกจจะตองศกษาและทาความเขาใจถงบทบาทของปจจยดงกลาว เนองจากมอทธพลตอผลประโยชน ตนทน และความเสยงในการดาเนนธรกจ ตลอดจนผลกระทบตอกลยทธและการดาเนนงานในเชงปฏบต เหตผลในการจดการธรกจระหวางประเทศ เนองจากสภาวะการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในยคโลกาภวฒน รวมถงการเขาถงเทคโนโลยตางๆ ไดอยางงายดาย การดาเนนธรกจระหวางประเทศจงมบทบาทสาคญในการชวยสรางโอกาสการขยายตวทางธรกจ ซงจะทาใหเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและรายไดทเพมสงขนมากกวาการประกอบธรกจในประเทศเพยงอยางเดยว เหตผลในการจดการธรกจระหวางประเทศ สามารถสรปไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. การตอบรบกบสภาวะแวดลอมภายนอก (Reactive Reasons) 2. การมองหาโอกาส ขอไดเปรยบและผลประโยชน (Proactive Reasons)

1. การตอบรบกบสภาวะแวดลอมภายนอก (Reactive Reasons) 1.1 การขยายฐานการผลตตามลกคาไปยงตางประเทศ เมอลกคาของบรษทไดขยายกจการไปยง

ตางประเทศ บรษทจงขยายการดาเนนการไปยงประเทศนนๆดวย เพอปองกนไมใหสญเสยลกคาใหกบบรษททองถนในตางประเทศได

1.2 การคมครองทางการคา บางครงประเทศคคาอาจมมาตรการการคมครองทเปนภาษและมใชภาษ เชน การกาหนดกาแพงภาษ โควตา ฯลฯ จงทาใหมการลงทนในตางประเทศเพอหลกเลยงการคมครองดงกลาว และอาจใชประโยชนจากขอตกลงทางการคาในการใชโควตาสงออกไปยงประเทศทสาม อาทเชน ประเทศญปนไปตงโรงงานผลตรถยนตในยโรปเพอหลกเลยงการกดกนการนาเขารถญปนของประเทศในแถบยโรป เปนตน

1.3 การขยายฐานการผลตตามคแขงไปตางประเทศ เมอบรษทคแขงขยายกจการไปยงตางประเทศ การขยายกจการไปยงตางประเทศจงเปนสงจา เปนในการรกษาความไดเปรยบทางการแขงขนไวเพอไมใหเสยฐานลกคา เชน โคกและเปปซ จะตามกนไปทกททอกฝายหนงเขาไปกอน เปนตน

2. การมองหาโอกาส ขอไดเปรยบ และผลประโยชน (Proactive Reasons) 2.1 การแสวงหาแหลงทรพยากร ซงทรพยากรอาจอยในรปของ วตถดบ แรงงาน เทคโนโลย หรอ

เงนทน เนองจากทรพยากรการผลตไมเพยงพอ ดงนน จงตองมการจดหาทรพยากรตางๆ เขามาดาเนนการผลตในประเทศหรอไปดาเนนธรกจในตางประเทศเพอใกลแหลงทรพยากร เชน การทาเหมองแร ปาไม เปนตน เปนการลดตนทนดานคาขนสง และลดระยะเวลาในกระบวนการจดหา

2.2 การแขงขนดานตนทน ซงรวมถง ตนทน วตถดบ คาจาง การขนสงหรออตราดอกเบย ซงอาจม ราคาถกกวาในประเทศจงมการขยายไปดาเนนธรกจในตางประเทศ เพอลดตนทน นอกจากนในบางประเทศยงมสงจงใจ เชน การใหสทธพเศษทางดานภาษ การสรางสาธารณปโภคและสงอานวยความสะดวกในนคมอตสาหกรรม การใหกอตราดอกเบยตา ฯลฯ เปนตน

61

2.3 การขยายตลาด เพอใหมตลาดใหมๆ เพมขน โดยอาจมงไปสตลาดทมประชากรมาก หรอมกาลง ซอมาก ทาใหมโอกาสทจะขายสนคาไดมากขน เปนการประหยดตอขนาด ซงทาใหตนทนตอหนวยตาลง ทงน อาจจะมการปรบรปแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบรสนยม หรอ ความตองการของตลาดนนๆ สภาพแวดลอมในการจดการธรกจระหวางประเทศ

1. สภาพแวดลอมทางการเมอง 2. สภาพแวดลอมทางกฎหมาย 3. สภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรม 4. สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ 5. ความสามารถในการแขงขนของประเทศ

สภาพแวดลอมทางการเมอง เนองจากแตละประเทศมสภาพแวดลอมและการพฒนาทางการเมองตางกน ดงนน ในการดาเนนธรกจระหวางประเทศตองคานงถงความเสยงทางดานการเมองของประเทศทตนไปลงทน รวมถงความปลอดภยในชวตและทรพยสน ความเสยงในการเกดรฐประหาร การยดทรพยสนของตางชาต การกอการราย ภยจากสงครามทเกดจากความขดแยงภายในประเทศและตางประเทศ การดาเนนธรกจระหวางประเทศตองเผชญกบความเสยงทางการเมองของประเทศทตนไปลงทนซงสามารถแบงเปน 3 ประเภทหลกๆ คอ

1. การถกบงคบใหถอนการลงทน ( Forced divestment ) การทรฐบาลหนง ตองการครอบครอง สนทรพยของธรกจหนงๆ โดยธรกจนนไมยนยอมหรอสมครใจ เชน ประเทศโบลเวยไดเขาครอบครองอตสาหกรรมนามนและกาซธรรมชาตเปนของรฐ เปนตน

2. กฎขอบงคบทไมนาพงปรารถนา ( Unwelcome regulation ) กฎระเบยบทประเทศเจาบาน ตงขนเพอธรกจตางชาตไดรบผลกาไรนอยลง เพราะรฐบาลตองการรายไดไปพฒนาประเทศชาต เชน ในอดตเคยมการกาหนดสดสวนการใชวตถดบภายในประเทศ ( Local content requirement ) คอ การทรฐบาลกาหนดวาถาตางชาตเขามาลงทนในประเทศตนจะตองใชทรพยากรในการผลต (แรงงาน วตถดบ ผบรหาร) อยางตากเปอรเซนต จงจะถอวาเปนสนคาทผลตขนในประเทศนน เปนตน

3. การเขาแทรกแซงดาเนนการ ( Interference with operations ) ตวอยางเชน การเขาไป ดาเนนการตรวจสอบการดาเนนงานของบรษทตางชาตเปนพเศษ การหามการแลกเปลยนเงนตราในสกลทองถนกลบเปนเงนตราสกลตางชาต การกาหนดระยะเวลาหรอจานวนการนาผลกาไรกลบประเทศผลงทน เปนตน สภาพแวดลอมทางกฎหมาย การจดการธรกจระหวางประเทศนนจาเปนตองศกษาสภาพแวดลอมทางกฎหมายของประเทศนนๆ เพราะเนอหากฎหมายในแตละประเทศนนแตกตางกน ทงนเพอเรยนรถงเหตการณภายในประเทศคคา ซงมประโยชนตอการตดสนใจในการประกอบธรกจ คานวนขอไดเปรยบเสยเปรยบ และลดความเสยงจากการขาดทนในการประกอบธรกจในประเทศคคา ตวอยางเชน ถานกลงทนตองการไปลงทนในประเทศสหรฐอเมรกา กฎหมายทควรรในการดาเนนธรกจระหวางประเทศ เชน Foreign Corrupt Practices Act หรอ FCPA ซงเปนกฎหมายทหามบรษทตดสนบนตอเจาหนา ทรฐในตางประเทศ กฎหมายวาดวยการรบผดชอบตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาไมปลอดภย (Product Liability Law) และ กฎหมายปองกนการผกขาด (Antitrust Law) เปนตน

62

สาหรบประเทศไทย กฎหมายทเกยวของกบการดาเนนธรกจระหวางประเทศ อาท ประมวลกฏหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตรบขนของทางทะเล พระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 พระร าชบญญตกา รสงออกไปนอกและการนาเขา มาใน ราชอาณาจ กรซงส นคา พ.ศ. 252 2 พระราชบญญตมาตรฐานสนคาขาออก พ.ศ. 2503 / ฉบบสอง พ.ศ. 2522 พระราชบญญตการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ.ศ. 2522 พระราชบญญตศลกากร พ.ศ. 2469 / เพมเตม พ.ศ. 2499 พระราชบญญตควบคมการแลกเปลยนเงน พ.ศ. 2499 พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 เปนตน สภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรม สงคมและวฒนธรรมนนมความสาคญมากตอการดาเนนธรกจระหวางประเทศ ผประกอบธรกจระหวางประเทศจะตอง คานงถงสงคมและวฒนธรรมทแตกตางกน ทงในร ะดบชาตและระดบองคกร ประกอบดวย จานวนและการกระจายของประชากร วถการดาเนนชวต ขนาดของครอบครว และชนชนทางสงคม อกทงยงรวมถง ภาษา ทงทเปนตวอกษรและทาทาง ศาสนา หลกในการดาเนนชวต คานยม ความเชอทผคนในกลมยดถอ อาท ความซอสตย ความรกชาต เปนตน ทศนคต ความรสกหรอแนวโนมทมตอสงตางๆ เปนไดทงเชงบวกและลบ มารยาท พฤตกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ วธปฏบตตน สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจเปนอกปจจยหนงทมความสาคญมากตอการดาเนนธรกจในแตละประเทศ โดยตองคานงถงขนาดของเศรษฐกจ ไดแก ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ทรพยากรการผลตตางๆ รวมทงทรพยากรมนษย การกระจายรายได ความเปนเมองและชนบท รายไดประชาชาตตอหว อานาจซอหรอความสามารถในการซอของประชาชน การออม การลงทนของประชาชนและรฐบาล ดลการคาและดลการชาระเงน ตลอดจนสาธารณปโภค และสงความอานวยความสะดวกตางๆ เชน ไฟฟา นาประปา ถนน ทาเรอ สนามบน ซงจะมผลตอการกระจายสนคา สถาบนการเงนและระบบการเงนทไดมาตรฐาน ฯลฯ เปนตน ความสามารถในการแขงขนของประเทศ ความสามารถในการแขงขนของประเทศ (Country Competitiveness) คอ ความสามารถในการแขงขนและผลประกอบการของประเทศในการสรางและรกษาสภาพแวดลอมทเหมาะสมแกการประกอบกจการ ซงการประเมนความสามารถทางการแขงขนนนจะชวยใหเขาใจถงจดเดนและจดดอยของประเทศในเชงเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในชวงเวลาเดยวกน และสามารถพฒนาธรกจในเชงแขงขนในเวทโลกได กฎหมายธรกจระหวางประเทศ แนวคด

1. กฎหมายธรกจระหวางประเทศเปนกฎหมายทใชบงคบกบการประกอบธรกจขามพรมแดนระหวาง ประเทศอนประกอบดวยการคาระหวางประเทศการลงทนระหวางประเทศและการเงนระหวางประเทศ มทมาจากกฎหมายหลายแหลงทงกฎหมายภายในประเทศกฎหมายระหวางประเทศและประเพณ ปฏบตทางการประกอบธรกจระหวางประเทศ

2. สญญาการคาระหวางประเทศประกอบดวยสญญาทเกยวของกบการซอขายระหวางประเทศการ ชาระเงนตามสญญาซอขายระหวางประเทศการขนสงระหวางประเทศการประกนภยระหวางประเทศ และการระงบขอพพาททางการคาระหวางประเทศ

63

การจะทาความเขาใจในเรองกฎหมายธรกจระหวางประเทศ ( International Business หรอ Legal Aspect of International Business Transactions) กอนอนจะตองเขาใจกอนวา ธรกจระหวางประเทศหมายความวาอยางไร คาวา ธรกจระหวางประเทศไมมคาจากดความทางกฎหมายกาหนดไวโดยตรง ดงนนเพอใหเขาใจไดงายจงตองพจารณาโดยแยกแยะจากคาวา “ธรกจ” และคาวา “ระหวางประเทศ” คาวา “ธรกจ” (Business) หมายถงการผลต การจาหนาย และการใหบรการ หรออกนยหนงหมายถงการอตสาหกรรม การพาณชยกรรม และการบรการ การอตสาหกรรมกไดแกการผลตสนคาและสงของตาง ๆ เชนการผลตรถยนต การผลตเครองจกร ซงเมอผลตแลวกตองมการขาย การจาหนายออกไปยงผซอและผใช อนกอใหเกดการคาหรอการพาณชยกรรม เมอผซอหรอผใชไดซอหรอใชของดงกลาวแลวกอาจจาเปนจะตองมการใหบรการ การซอมแซม เปนตน อนเปนทมาของการบรการ นอกจากนแลวการบรการยงรวมถงการขนสง การบรการทางพาณชย การประกนภย และการบรการทางวชาชพ สวนคาวา “ระหวางประเทศ” เปนคาทเขาใจโดยทวไปวาหมายถงตองมประเทศมากกวาหนงประเทศ ซงตองมการขามประเทศ ประเทศในทนหมายถงรฐทตองมความแนนอนในอาณาเขต(Territory) ประชาชน (People) รฐบาล(Government) และความเปนอสระ(Independence) ฉะนนธรกจระหวางประเทศกนาจะหมายถงกจกรรมทางธรกจดงทกวาขางตนไมวาจะเปนกจกรรมในทางการผลต การจาหนายและการใหบรการทมการขามพรมแดนจากประเทศหนงไปยงอกประเทศหนง การประกอบธรกจระหวางประเทศจะมความสลบซบซอนมากกวาการประกอบธรกจภายในประเทศ เพราะมความเกยวพนกบบคคลทอยหางกนโดยระยะทาง หางกนโดยพรมแดนทางการเมอง มภาษาวฒนธรรมและกฎหมายทแตกตางกนและยงตองเกยวของกบประเทศ รฐบาลของประเทศทเกยวของ ระบบกฎหมายทงของประเทศคธรกจและประเทศทสาม หรอกฎหมายระหวางประเทศอกดวย เชน การคาระหวางประเทศ มประเทศทเกยวของคอประเทศของผและประเทศของผขาย ผซอกบผขายมกจะอยคนละประเทศและจะตองมการสงมอบสนคา ทตองผานพรมแดนระหวางประเทศ กฎหมายธรกจระหวางประเทศ ( International Business Law หรอ Legal Aspects of International Business Transactions) จงเปนกฎหมายทเกยวของกบการประกอบธรกจขามพรมแดนระหวาประเทศ อนไดแก การซอขาย การคา การขนสง การลงทน การเงน การกยม และการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศ กฎหมายธรกจระหวางประเทศ เปนกฎหมายทกวางและครอบคลมถงกฎหมายในสาขาตาง ๆ หลายสาขา โดยมทมาจากกฎหมายภายในของประเทศคธรกจ กฎหมายระหวางประเทศ ประเพณปฏบตทางการคา กฎหมายภายในไดแก กฎหมายภายในของประเทศทเกยวของ อยางเชน ในกรณทเปนการคาระหวางประเทศ กไดแก กฎหมายภายในของประเทศทเปนผสงออก และกฎหมายภายในของประเทศผนาเขา ทงนขนอยกบความสมพนธและเกยวของในแตลกษณะ กฎหมายระหวางประเทศ ไดแก ความตกลงระหวางประเทศ ซงประเทศคคาหรอประเทศคการลงทนไดทาความตกลงกนไว ความตกลงนอาจจะเปนไปไดทงทเปนความตกลงทเปนแบบทวภาคคอระหวางรฐสองรฐทเกยวของ หรอเปนความตกลงทเปนแบบพหภาคทมหลายรฐรวมเปนภาค ความตกลงแบบทวภาคทสาคญ เชน ความตกลงสาหรบการรวมมอทางการคา (Trad Agreement) ความตกลงวาดวยการยกเวนการเกบภาษซอน(Agreement for Avoidance of Double Taxation) ควา มตกลง เก ย วกบกา รค มครองกา ร ลง ทน (Investment Treaty) ความตกลงแบบพหภาค ไดแกอนสญญาตางๆ เชน อนสญญาเกยวกบการขนสงทางอากาศ อนสญญาเกยวกบการขนสงทางบก ความตกลงทเกยวกบพกดอตราภาษศลกากรและการคา ทเรยกวา General Agreement on Tariff and Trade หรอ ทเร ยกโดยย อวา GATT ซ งปจ จบน ไดย กสถานะเป นองคการระหวางประเทศภายใตความตกลงจดตงองคการการคาโลก

64

ประเพณปฏบตทางการคา ไดแก การทไดมการปฏบตจนไดรบการยอมรบกน ซงลกษณะนจะมปรากฏในเรองของการคาระหวางประเทศ เชน ขอตกลงเกยวกบการตความศพททางการคา ทรจกกนในนามของ Incoterms 1990 ประเพณปฏบตทางการคานบวาเปนทมาของกฎหมายธรกจระหวางประเทศทสาคญ โดยเฉพาะกฎหมายการคาหรอพาณชยระหวางประเทศไดววฒนาการมาจากประเพณปฏบตทางการคาทางเรอสมยกอน ดงเชนหลกในเรองของสญญา CIF สญญา FOB ซงไดววฒนาการมาจากประเพณปฏบตทางการคา นอกจากนประเพณการเดนเรอกไดกอใหเกดหลกในเรองของการขนสงทางทะเล การประกนภยทางทะเล เปนตน กฎหมายระหวางประเทศ แบงออกเปน 3 สาขา ดงน

1. กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดเมอง ไดแก กฎหมายทวาดวยความสมพนธระหวางรฐในฐานะทรฐเปนนตบคคล แผนกนสวนใหญเปนเรองความสมพนธทางการทต การทาสนธสญญา และการทาสงคราม

2. กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดบคคล เปนกฎหมายทบงคบเกยวกบ ความสมพนธระหวางบคคลทเปนพลเมองของรฐในทางแพง เชนการสมรส การหยา การไดสญชาต การสญเสยสญชาต เปนตน

3. กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดอาญา เปนกฎหมายทกาหนดความ สมพนธระหวางรฐในคดอาญา เมอพลเมองของรฐกระทาความผดกฎหมายอาญา เชน การกาหนดอานาจทจะบงคบและปฏบตตอชาวตางประเทศ

ความหมายของกฎหมายธรกจระหวางประเทศ ในการทาความเขาใจคาวากฎหมายธรกจระหวางประเทศควรทาการศกษาคาวา “กฎหมายธรกจ”และ “ระหวางประเทศ” กอนแมคาวา “กฎหมายธรกจ” ยงไมมการใหคาจากดความทแนนอนแตผเชยวชาญทางกฎหมายธรกจเหนวากฎหมายธรกจ เปนกฎหมายทเกยวกบการดาเนนการทางธรกจอนไดแกการประกอบธรกจทงในดานการคาการอตสาหกรรมและการบรการ และยงหมายถงกฎหมายทเกยวกบการจดตงและรปแบบทางธรกจตลอดจนการจดระเบยบหรอ ควบคมธรกจ สวนคาวา“ระหวางประเทศ”หมายถงขามพรมแดนจากประเทศหนงไปยงอกประเทศ หนงการขามพรมแดนระหวางประเทศนอาจเปนการ ขาม พรมแดนระหวางประเทศ ทางกายภาพ หรอ ทางการเมองกได ฉะนนคาวา “ กฎหมายธรกจระหวางประเทศ ” (international business law หรอ legal aspects of international business transactions) จงหมา ยถ งกฎหมา ยท ใช บง คบกบการปร ะกอบ ธร กจ ขา มพรมแดนระหวางประเทศอนประกอบดวยกฎหมายทางการคาการขนสง การลงทน การเงน และ การถายทอด เทคโนโลยระหวางประเทศ หรอ อกนย หนงเปนกฎหมาย ซงใชบงคบ กบ การคา และ การพาณชยทงปวงทเกยวของ กบ การหมนเวยน หรอ เปลยนมอของสนคา การบรการทนเงน ตราตลอดจนเทคโนโลย ขามพรมแดนระหวางประเทศฉะนนกฎหมายธรกจระหวางประเทศจงเปนกฎหมายทกวางและครอบคลมถงกฎหมายภายในสาขาตางๆ หลายสาขา ขอบขายของกฎหมายธรกจระหวางประเทศ กฎหมายธรกจระหวางประเทศ เปนกฎหมายทครอบคลมถงกจกรรมทางธรกจ ทสาคญ 3 กลม ไดแกการคาระหวางประเทศ การลงทนระหวางประเทศ และ การเงนระหวางประเทศ 1. การคาระหวางประเทศ หมายถง การสงสนคาออกไป ขายตางประเทศ (exports) และ การนาสนคาเขามาจา หนายในประเทศ ( imports) การคา ระหวางประเทศ มความแตกตาง และ ม ควา มสลบซบซอน มากกวาการคาภายใน ประเทศ ดงนน การคา ระหวางประเทศ จงอยภายใต พธการทางการคา ทมากกวาการ คาภายในประเทศเพราะผ ซอ และ ผขาย อยคนละ ประเทศกนตองม เคลอนยาย สนคาจาก

65

ประเทศหนงไปส อกประเทศหนงกฎหมายทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ จงเปนกฎหมาย ทงทเปนกฎหมายในประเทศ ผสงออกสนคากฎหมายภายในของประเทศผนา เขาสนคาตลอด จนความตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบ การคาระหวางประเทศในเรองตางๆ ไดแก การ ซอขาย ระหวางประเทศ การชาระเงนตามสญญาซอขา ระหวางประเทศการขนสงระหวางประเทศการ ประกนภยทางทะเล และ การระงบขอพพาททางการคาระหวางประเทศ 2. การลงทนระหวางประเทศววฒนาการมาจากการคาระหวางประเทศเมอไดมการจดตงหนวยการผลตหรอบรการขนในตางประเทศการลงทนระหวางประเทศอยภายใตบงคบของกฎหมายภายในของประเทศ ทเกยวของความตกลงระหวางรฐทเกยวกบการลงทน โดยเฉพาะในเรองสทธประโยชนและขอจา กดเกยวกบการลงทนสญญา การลงทนระหวางประเทศการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศและการระงบขอพพาททางการลงทน 3. การเงนระหวางประเทศ หมายถงการจดหาเงนทน (capital) จากแหลงทนตางประเทศเพอ ใช ในการคาหรอ การลงทนภายในประเทศโดยเฉพาะการก ยมเงนระหวางประเทศ แหลงการกยมเงน ระหวางประเทศทสาคญ ไดแก ธนาคารพาณชย หรอ สถาบนการเงนในตางประเทศ ธนาคารหรอ สถาบนเงนกระหวางประเทศเชน ธนาคารโลก บรรษทเงนทนระหวางประเทศ (International Finance Corporation : IFC) สนเชอเพอการสงออก (export credit) ในตางประเทศและการ กยมเงน จากตลาดเงนตางๆเชนตลาดเงน ตรา ยโรป (Eurocurrency market) และ ตลาดพนธบตรยโรป (Euro-bond market) เปนตนฉะนนการศกษา กฎหมาย ทเกยวของ กบ การเงนระหวางประเทศ ไดแก การศกษาถงระเบยบ และการปฏบต ตางๆ ทเกยวของ กบ การเงนขามประเทศในรปแบบ ตางๆ เชน กฎหมายทเกยวของกบการ กยมเงน ระหวางประเทศ ( international loan) การออก พนธบตร เงนก (bond issues) ในตางประเทศ การกยมเงน จากกลมผใหก (syndication) การกยมเงนตามโครงการ (project finance) เปนตน โดยสรปแลวกฎหมายธรกจระหวางประเทศ จงเปนกฎหมายทเกยวของกบธรกจระหวางประเทศหรอธรกจขามพรมแดนระหวางประเทศ ลกษณะและกฎหมายทเกยวของและประกอบเปนกฎหมายธรกจระหวางประเทศนมทมาจากสามแหลงหลกคอ จากประเทศผสงออกการลงทน สนคาหรอบรการ จากประเทศผรบการลงทนสนคาหรอบรการและจากความตกลงธรรมเนยมและประเพณปฏบตระหวางประเทศ

66

เอกสารอางอง นาฏยา มณรตน.(2552 16 กมภาพนธ).กฎหมายธรกจระหวางประเทศ (International Business หรอ Legal Aspect of International Business Transactions). ส บ ค น 1 3 ส ง ห า ค ม 2 5 6 0 ,จ า ก https://www.gotoknow.org/posts/111523

ส น ย ศล พ พฒน . (2555).กา ร จ ดกา ร ธ ร กจ ร ะหว า งปร ะเทศ ส บค น 1 3 ส งหา คม 2 5 6 0 ,จ า ก http://www.stou.ac.th/Schools/Sec/Services/e-Learning3/01-01.html สราวธ ปตยาศกด.(2555).หนวยท 12 กฎหมายธรกจระหวางประเทศและกฎหมายธรกรรมทางอเลกทรอนกส. สบคน 13 สงหาคม 2560,จาก ww.stou.ac.th/schools/slw/upload/40205-12.pdf

67

คาถามทายบท

1. จงอธบายลกษณะทวไปของกฎหมายธรกจระหวางประเทศ 2. สาระสาคญของสญญาการคาระหวางประเทศมแนวความคดเปนเชนไร 3. จงอธบายความหมายคาวา “ กฎหมายการคาระหวางประเทศ” วาเปนอยางไร

68

แผนบรหารการสอนประจาบทท 6 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 6 ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หวขอเนอหา

1. แนวความคดตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 2. หนาทของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 3. ลกษณะของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 4. ปจจยทกาหนดอตราแลกเปลยน 5. การพยากรณอตราแลกเปลยน 6. การแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 7. ตลาดเงนตราตางประเทศ 8. การบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยน

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถอธบายเกยวกบแนวความคดตลาดแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศ

2. เพอใหนกศกษาทราบถงหนาทของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 3. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรไปประยกตใชในการการพยากรณอตราแลกเปลยน การบรหาร

ความเสยงจากอตราแลกเปลยนอยางมหลกการ 4. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบปจจยทกาหนดอตราแลกเปลยน

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด สอการเรยนการสอน

9. PowerPoint ประกอบการบรรยายตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 1. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

69

บทท 6 ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หรอ ตลาดปรวรรตเงนตราตางประเทศ หรอ ทเรยกกนตามสากลวา Forex Market/Foreign Exchange market คอ ตลาดทเกยวของกบการทาธรกรรมซอขายเงนตราของประเทศตางๆ หลายสกล ตลอดจนการลงทนเพอการเกงกาไรคาเงน ซง ตลาดนมธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนทาหนา ทเปนตวกลางในการซอขาย เงนตราตางประเทศทเชอมโยงกนเปนเครอขายทวโลก โดยตลาดเงนตราตางประเทศทเปนศนยกลางทางการเงนทสาคญของโลก บรษท สงออกและนาเขา นกลงทนทมการลงทนในธรกจตางประเทศ หรอนกลงทนทมพอรตการลงทนในตางประเทศ ไดใหความสาคญกบการเคลอนไหวของคาเงนในตลาดแลกเปลยนเงนตราตาง ประเทศ เพราะความผนผวนและการเคลอนไหวของเงนตราตางประเทศมผลกระทบตอมลคา สนคาและมลคาการลงทน สงผลใหเกดกาไรสวนเพมหรอขาดทนบนการคาดการณคาเงน ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ตลาดเงนตราตางประเทศ หรอตลาดปรวรรตเงนตรา (Foreign Exchange Market) คอ ตลาดทมการซอขายแลกเปลยนระหวางสกลเงนตางๆ โดยราคาของเงนตราตางประเทศสกลหนงเมอเทยบกบอกสกลหนง จะเรยกวา "อตราแลกเปลยน" (Foreign Exchange Rates) เชน อตราแลกเปลยนของเงนบาทเทยบกบเงนดอลลาร สรอ. หรออตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทและเงนหยวน เปนตน ซงอตราแลกเปลยนจะเคลอนไหวเปลยนแปลงไปตามอปสงคและอปทานของเงนตราตางประเทศในแตละชวงเวลา ปจจยสาคญทกาหนดอตราแลกเปลยน ไดแก มลคาการคาและกระแสเงนลงทนระหวางประเทศ รวมทงการคาดการณของผเลนตางๆ ในตลาดอกดวย ประเทศไทยไดเปลยนมาใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ (Managed Float) ตงแตวนท 2 กรกฎาคม 2540 เปนตนมา โดย ธปท. มแนวทางการบรหารจดการอตราแลกเปลยนเพอดแลเสถยรภาพ โดยไมไดกาหนดเปาหมายวาอตราแลกเปลยนควรจะอย ณ คาใดคาหนงโดยเฉพาะ แตจะคอยตดตามและดแลใหอตราแลกเปลยนเคลอนไหวสอดคลองกบพนฐานทางเศรษฐกจ และไมผนผวนมากเกนไป จนเปนอปสรรคตอการปรบตวของภาคเศรษฐกจ และกอใหเกดผลกระทบดานลบทรนแรงตอระบบเศรษฐกจการเงน การบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยน ความผนผวนของอตราแลกเปลยนนน เปนสงทยากตอการคาดเดา เนองจากมปจจยตางๆ ทสงผลกระทบตอการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยน ทงปจจยพนฐานทางเศรษฐกจในประเทศ นโยบายการเงนและการคลง ภาวะเศรษฐกจโลก การคาดการณและการเกงกาไร เสถยรภาพการเมองในประเทศและตางประเทศ จตวทยาตลาด ขาวลอตางๆ และปจจยทางเทคนค ซงความผนผวนของอตราแลกเปลยนทเกดขนนน กอใหเกดความเสยงแกภาคธรกจ โดยเฉพาะธรกจทมการนาเขา-สงออก หรอมความเชอมโยงกบภาคตางประเทศ แมวาธรกจจะไมสามารถควบคมความผนผวนของอตราแลกเปลยนได แตกสามารถบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยนได โดยใชเครองมอตางๆ ทเหมาะสมในการปองกนความเสยงลวงหนา เชน Forward Futures Options เปนตน เพอใหสามารถบรหารจดการรายไดและตนทนไดอยางมประสทธภาพมากขน ตลาดเงนสกลทองถน ในปจจบนสกลเงนทเปนสอกลางสาหรบการชาระคาสนคาและบรการระหวางประเทศมเพยงสกลหลก เชน ดอลลาร สรอ. ยโร และเยน ซงมความผนผวนมากในชวงหลายปทผานมา ในขณะทตลาดการคา

70

ของไทยไมไดพงพงตลาดหลกมากเทาในอดต หากแตมตลาดการคาใหมๆ ทมความสาคญมากยงขน โดยเฉพาะการคากบประเทศจน และการคาภายในกลมอาเซยน เปนตน ดงนน ทามกลางความไมแนนอนของสถานการณของตลาดการเงนโลกในปจจบน การกระจายความเสยงจากอตราแลกเปลยนโดยการใชสกลเงนทองถน (Local Currencies) เพอชาระคาสนคาและบรการระหวางประเทศ จงนาจะเปนทางเลอกหนงทสามารถชวยผสงออกและผนาเขาลดความเสยงจากความผนผวนของอตราแลกเปลยนในสกลเงนหลกลงได หนาทของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ทาหนาทเปนกลไกโอนอานาจซอระยะหางประเทศ อานวยความสะดวกในการใหสนเชอสาหรบธรกรรมการคาระหวางประเทศ และชวยลดความเสยงภยอนเกดจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยน

1. การโอนอานาจซอ (Transfer of Purchasing Power) 2. การอานวยความสะดวกในการใหสนเชอ (Provision of Credit) 3. ลดความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยน (Minimize Foreign Exchange)

1. การโอนอานาจซอ (Transfer of Purchasing Power)

การโอนอานาจซอมความจาเปนอยางยงในการดาเนนการคาระหวางประเทศ โดยปกตซงดาเนนธรกรรมแตละฝายยอมตองการทจะไดรบเงนของตนเปนหลก แมวาในชวงการดาเนนการคาหรอการเคลอนยายเงนนนสามารถทจะสงใบกากบสนคา (invoice) เชน เงนดอลลารสหรฐ ซงการทจะใชเงนตราสกลใดนนจะตองตกลงกนไวกอน แตเมอใชเงนสกลใดแลวคคาแตละฝายกจะตองโดนอานาจซอไปยงเงนตราสกลของประเทศตน กลาวคอถาในการดาเนนธรกรรมการคาระหวางประเทศไดมการตกลงซอขายกนเปนเงนดอลลารสหรฐ และผสงออกกจะตองโอนอานาจซอจากเงนดอลลารสหรฐมาเปนเงนสกลของประเทศตน

2. การอานวยความสะดวกในการใหสนเชอ (Provision of Credit) เนองจากการขนถายสนคาระหวางประเทศยอมใชระยะเวลา ดงนนจงจาเปนตองมวธการทจะจดหาเงนมาใชจายสาหรบสนคาทอยระหวางเดนทาง ในบางกรณอาจมความจาเปนทจะตองจดหาเงนทนสาหรบคาเดนทางและรวมถงเมอบรษทตงแทนจาหนาย ในระหวางประเทศชวงเวลาดงกลาวอาจใชระยะเวลา 2-3 สปดาห หรอ 6 เดอนซงขนอย กบประเภทของการขนสง ผสงออกอาจตกลงใหสนเชอ โดยยอมใหผสงนาเขาเปนลกหนการคาโดยคดดอกเบย หรอไมคดดอกเบยกได ในทางตรงกนขามผสงออกอาจจะชาระคาเปนเงนสดหรอจดหาโดยวธการขอสนเชอจากสถาบนการเงน

3. ลดความเสยงทเกดจากการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยน (Minimize ของ Foreign Exchange) ทงผนาเขา และผสงออกยอมไมปรารถนาทจะไดรบความเสยงทเกดมาจากการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยน ในการดาเนนธรกจปกตนน ผคาแตละฝายยอมหวงทจะไดรบกาไรจากการขายมากกวาการทจะไดรบความเสยงอนเกดจากการทอตราแลกเปลยนเปลยนแปลงไป หรอกาไรอนเกดจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนโดยไมคาดหลง ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศจะมเครองมอทอานวยความสะดวดในการปองกนความเสยง (Hedging) โดยการโอนความเสยงอนเกดจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนไปยงบคคลอนทเปนมออาชพทเกยวกบการปองกนความเสยง ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หรอ ตลาดปรวรรตเงนตรา เปนตลาดซอขายเงนตร าตางประเทศสกลตางๆ เชน ตลาดปรวรรตเงนตราสกลดอลลารสหรฐ กคอตลาดททาการซอขายเงนดอลลารสหรฐ โดยขณะใดขณะหนง จะมผตองการซอดอลลารสหรฐและผทตองขายเงนดอลลารสหรฐ โดยผทตองการซอดอลลารคอ พอคาผนาเขาสนคาตางประเทศ ผ ทกาลงจะไปเทยวตางประเทศ หรอผทซอดอลลารสงไปให

71

บตรหลานทเรยนอยตางประเทศ เปนตน สาหรบผทตองการขายดอลลาร ไดแก ผสงออก ผทไดรบเงนโอนมาจากตางประเทศ หรอนกธรกจทไปกเงนดอลลาร เปนตน ราคาซอขายดอลลาร ทกาหนด เรยกวา อตราแลกเปลยน โดยแสดงจานวนเงนบาททตองใชในการแลกเงนจานวน 1 ดอลลารสหรฐฯ เชน อตราแลกเปลยนของเงนบาทตอ 1 ดอลลารสหรฐเทากบ 32.51 บาท ราคาซอขายหรออตราแลกเปลยนปรบเปลยนขนลงได กลาวคอ ถาตลาดเสร จะขนอยกบอปสงคและอปทานของเงนตราสกลนนๆ เชน กรณทอตราแลกเปลยนเพมเปน 40.00 บาท แสดงวา คาเงนบาทเสอมคาลง เมอเทยบกบคาเงนดอลลารสหรฐ หรอ คาเงนดอลลารสหรฐแขงตวหรอเพมคาขน เมอเทยบกบเงนบาท การเสอมคาหรอเพมคาดงกลาวใหเปนไปตามอปสงคและอปทาน ของดอลลารสหรฐ ถาอปสงคมากกวาอปทาน คาเงนบาทจะเสอมคา (คาดอลลารเพมคา ) แตถาอปสงคนอยกวาอปทาน คาเงนบาทกจะเพมคา (คาดอลลารสหรฐลดคาลง)เพมคา (คาดอลลารสหรฐลดคาลง) กลมบคคลทมสวนเกยวของกบตลาดเงนตราตางประเทศ

ผมสวนรวมในตลาดเงนตราตางประเทศอาจแบงคราวๆเปน 5 ประเภทดวยกน อนไดแก 1. กลมธนาคารและสถาบนการเงนอนททาหนาทเปนตวกลางชอขายเงนตราตางประเทศ เปน

ตวกลางดาเนนกจกรรมทงในระหวางธนาคารและตลาดคาปลก กาไรไดมาจากสวนตางระหวางราคาเสนอชอและราคาเสนอขาย

2. กลมเอกชนและธรกจผดาเนนธรกจการคาและการลงทน ไดอาศยตลาดเงนตราตางประเทศเพอ การคาและการลงทน กลมเหลานไดแก ผนาเขา ผสงออก ผลงทนทางการเงนระหวางประเทศ (International Portfolio Investors) บรษทขามชาต (Multinational Firms) และนกทองเทยว ตลาดเงนตราตางประเทศมความจาเปนอยางยงสาหรบบคคลกลมน ตวอยาง เชน ผนาเขา ทาสญญาซอเงนดอลลารลวงหนา (Forwards) กบธนาคาร ณ วนท 28 มนาคม 60 ผนาเขาซอเงนดอลลารลวงหนาไว ทอตราแลกเปลยน 30.48 บาทตอดอลลารและในอก 3 เดอนขางหนา (28 ม.ย. 60) แมอตราแลกเปลยนทเกดขนจรง (Sport rate) จะผนผวนเปน 30.95 บาทตอดอลลาร (ถาไมซอลวงหนาไว จะตองจายสงถง 30.95 บาทตอ 1 ดอลลาร) ตารางท 1 การเปรยบเทยบอตราแลกเปลยนของการทาสญญา Forwards

ณ วนท 28 ม.ย. 60 หากปองกนความเสยง โดยใชสญญา Forwards

หากไมปองกนความเสยง

อตราแลกเปลยนทแลกได 30.48 บาทตอดอลลาร 30.95 บาทตอดอลลาร

รายจายทเปนเงนบาท (จานวนเงนตามสญญา 1,000,000 ดอลลาร)

30,480,000 บาท 30,950,000 บาท

สวนตางรายจาย - มากกวาการใชสญญา Forwards 470,000 บาท หรอ มากกวา 1.50 %

กรณขางตน หาก ณ วนท 28 ม.ย. 60 เงนบาทออนคาท 30.95 บาท ตอดอลลาร กรณทไมปองกนความเสยงจะทาใหทานตองจายเงนบาทเพมขน 470,000 บาท อยางไรกตาม หาก วนท 28 ม.ย. 60เงนบาทแขงคาขนเปน 30.00 บาท ตอดอลลาร ผ ททาสญญา Forwards อาจเสยโอกาสในการจายเงนบาทนอยลง เพราะตองปฏบตตามสญญา Forwards ซงตองจายเงนจานวน 30,480,000 บาท แตการทาสญญาซอเงนดอลลารลวงหนา ทาใหไมตองเสยงกบอตราแลกเปลยนผนผวนทเกดขน ณ วนทชาระเงน

72

3. กลมนกเกงกาไร ผคาทไดกาไรจากสวนตางของราคาในแตละตลาด จะหากาไรจากตลาดเงนตรา ตางประเทศโดยตรง จะหากาไรจากสวนตางของราคาซอและราคาขาย (Spread Price) และอาจจะไดกาไรจากการเปลยนแปลงราคา (General Price Change ) เชนการทา Arbitragers คอการซอขายเงนตราสกลใดสกลหนงในสองตลาดทมราคาแตกตางกนในเวลาเดยวกน

4. กลมธนาคารกลางและหนวยงานการคลงของรฐบาล กลมธนาคารกลางและหนวยงานการคลงของ รฐบาล ทาหนาทเปนผควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ เพอไมใหมการซอขายเงนตราสกลใดสกลหนงมากเกนไป จนกระทบตอทนสารองระหวางประเทศและอตราแลกเปลยนได

5. กลมนายหนาของตลาดเงนตราตางประเทศ การซอขายในตลาดเงนตราตางประเทศไมสามารถทา การคาเงนตราตางประเทศไดดวยตนเอง แตจะมผประสานระหวางผซอกบผขายในตลาดเงนตราตางประเทศเทานน โดยมคานายหนาตอบแทน ประเภทธรกรรมการซอขายเงนตรา ธรกรรมการซอขายเงนตราระหวางประเทศ คอการซอขาย แลกเปลยน กยม ระหวางประเทศ เนองจากเมอมระบบการคาขายทมการตดตอกนระหวางตางประเทศ แตดวยการใชสกลเงนตราของประเทศทแตกตางกนออกไปนนเปนเรองทยงยาก ดวยเหตน ธรกรรมการซอขายเงนตราระหวางประเทศ จงเกดขนมาเพอขจดปญหาดงกลาว โดยการซอขายแลกเปลยนสกลเงน ตวอยาง ผสงออกชาวสหรฐอเมรกาขายรถยนตใหแกผนาเขาชาวไทยเปนเงนดอลลารสหรฐและพอคาสงออกของไทยขายขาวเปนเงนบาทใหแกพอคานาเขาของสหรฐอเมรกา ไมวาจะตกลงซอขายดวยเงนสกลใดคคาแตละฝายยอมตองการโอนอานาจซอมายงเงนตราสกลประเทศของตน กลาวคอผนา เขาชาวไทยจะตองโอนอานาจซอจากเงนบาทไปเปนดอลลารสหรฐและผนาเขาสหรฐตองโอนอานาจซอจากดอลลารสหรฐมาเปนเงนบาท

ธรกรรมการซอขายเงนตราระหวางประเทศ จะจาแนกออกไดเปน 3ประเภท ดงน การซอขายเงนตราทนท (Spot Market) เปนการซอขายหรอแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศในลกษณะทจะตองสงมอบและกาหนดอตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศและชาระทนททมการตกลงซอขาย โดยปกตจะสงมอบเงนตรา ไมเกน 2 วนนบตงแตวนทตกลงทาการซอขายเงนตราระหวางประเทศ เชน ประเทศไทยมการตกลงซอขายเงนตรากบประเทศสหรฐอเมรกา ระหวางสกลเงนบาทกบดอลลารโดยมการกาหนดอตราการแลกเปลยนและแลกเปลยนสงมอบชาระเงนตราทนท หรอไมเกน 2 วน

การซอขายเงนตราลวงหนา (Forward Market) เปนการซอขายเงนตราทมการตกลงซอขายเงนตราระหวางประเทศโดยมการสงมอบเงนโดยทไดตกลงกนในอนาคต ณ ราคาหรออตราแลกเปลยนทตกลงกนในปจจบน โดยปกต จะเปนระยะเวลาสญญา 1 เดอนหรอ 3 เดอน ซงการซอขายเงนตราลวงหนาจะเปนการปองกนความเสยงในดานอตราแลกเปลยน เชน ประเทศไทยมการตกลงซอขายเงนตรากบประเทศสหรฐอเมรกา ระหวางสกลเงนบาทกบดอลลารโดยมการกาหนดอตราการแลกเปลยนทาสญญากนและในอนาคตจะมการทาการซอขาย ณ ราคาหรออตราแลกเปลยนทกาหนดไว ทงฝายทเปนฝายขายกจะสงมอบเงนให สวนฝายทซอกจายในราคาทกาหนดไว ณ ตอนแรกโดยสงมอบหรอแลกเปลยนเงนตราในเวลา 1 เดอนหรอ 3 เดอน

การซอขายเงนตราทมสญญาซอคน (Swap Market) เปนการซอขายแลกเปลยนเหมอนตลาดทนท แตจะมการทาสญญาซอขายลวงหนาไวดวย กลาวคอผทซอเงนตราตางประเทศสกลใดกตามจะไดรบเงนสกลนนตามทตนเองตองการ และจะตองขายเงนตราสกล

73

ดงกลาวคนใหผขายในอนาคตตามอตราทไดตกลงกนไว เชน ประเทศไทยมการตกลงซอขายเงนตรากบประเทศสหรฐอเมรกา ระหวางสกลเงนบาทกบดอลลารโดยมการกาหนดอตราการแลกเปลยนทมการซอขายในตลาดทนท แตไดมการทาสญญาซอขายลางหนาไว เชนไทยมความตองการเงนดอลลารจงมซอขายแบบทนทแตในขณะนนไทยมเงนไมพอ จงมการตกลงทาสญญาลวงหนาไว เมอถงเวลาทมการแลกเปลยนจงมการแลกเปลยนสกลเงนบาทกบดอลลารคน

อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ ความหมาย

อตราแลกเปลยนเงนตรา (Exchange Rate) คอจานวนหนงของเงนตราทตองใชในการแลกเปลยนกบเงนตราอกสกลหนง อตราแลกเปลยนเงนตราจะเปลยนแปลงไปทกวนตามสภาวะของตลาดเงน

ประเภทของอตราแลกเปลยน 1. อตราซอ (bid rate) หมายถง อตราแลกเปลยนทธนาคารพาณชยใชรบซอเงนตรา

ตางประเทศเชน ในประเทศไทย 1 ดอลลารสหรฐ เทากบ 35 บาท , 1 ปอนดเทากบ 50 บาท 2. อตราขาย (ask rate หรอ offer rate) หมายถง อตราแลกเปลยนทธนาคารพาณชยใชขายเงนตรา

ตางประเทศใหแกลกคา โดยปกตจะมอตราสกกวาอตราซอ เชน 1 ดอลลารสหรฐ เทากบ 36 บาท , 1 ปอนดเทากบ 51 บาท โดยปกตแลวราคาเสนอขายจะสงกวาราคาเสนอซอ ในเวลาเดยวกนเสมอ ซงทาใหผคาเงนไดกาไรจากสวนตางระหวางราคาทงสองนเสมอ สวนตางนเรยกวา Spread

3. อตราแลกเปลยนทนท (Spot Rate) คอ อตราแลกเปลยนเงนตราทใชในวนปจจบนทมการซอขาย เกดขน ซงตองเกดการแลกเปลยนกนทนท หรอมการสงมอบแลกเปลยนเงนตราตางสกลกนภายใน 2 วนทาการ กระบวนการแลกเปลยนเงนทนทเรยกวา Settlement

4. อตราแลกเปลยนลวงหนา (Forward Rate) คอ อตราแลกเปลยนทเกดขนจากสญญาระหวางผคา เงนตราระหวางประเทศกบลกคาในการทจะแลกเปลยนกนภายในวนใดวนหนงในอนาคต เกนกวา 2 วนขนไปแตโดยทวไปแลว การกาหนดอตราแลกเปลยนลวงหนามกจะเปน 1 เดอน 3 เดอนหรอ 6 เดอน

การคานวณอตราแลกเปลยน 1. การเสนออตราแลกเปลยนโดยตรง (Direct Quotation หรอ American Terms) เปนการ

เสนออตราแลกเปลยนของเงนสกลอนในหนวยของสกลเงนตราของตน เชน ในประเทศไทย 1 ดอลลารสหรฐ เทากบ 38.93บาทหรอ THB 38.93/US$

2. การเสนออตราแลกเปลยนทางออม (Indirect Quotation หรอ European Terms) เปน การเสนออตราแลกเปลยนของเงนตราสกลของตนในจานวนหนวยของเงนตราสกลตางประเทศ เชน ในประเทศไทย 1 บาทเทากบ 1/38.93 เทากบ 0.0256 ดอลลารสหรฐ หรอ US$ 0.0256/THB

3. การหาสวนเพม (Premium) หรอสวนลด (Discount) เกดจากการเสนออตราแลกเปลยน โดยทอตราแลกเปลยนทนทและอตราแลกเปลยนลวงหนาแตกตางกน (SWAP Rate) ซงทา ใหเกดสวนเพมหรอสวนลดของอตราแลกเปลยน การหาสวนเพม (Premium) หรอสวนลด (Discount) สามารถคานวณได จากสตร สวนเพมหรอสวนลดของอตราแลกเปลยนลวงหนา

74

- สวนลดของอตราแลกเปลยนลวงหนา (Forward Discount) เมอ Forward Rate ตา กวา Spot Rate - สวนเพมของอตราแลกเปลยนลวงหนา (Forward Premium) เมอ Forward Rate สงกวา Spot Rate การคากาไรในการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ 1. การคากาไรภายในชวงเวลาเดยวกน (Arbitrage) ตลาดการคาเงนตราระหวางประเทศเกดขนทวโลก วนเวยนไปตลอด 24 ชวโมงแลวแตวา เมองใดทใดเปนเวลาทาการ การคาเงนตราระหวางประเทศจะตองคานงถงชวงเวลาทแตกตางกนของสวนพนทตาง ๆ ทวโลกดวยความแตกตางในดานของเวลาเชนน ทาใหการเสนออตราแลกเปลยนของเงนสกลหนงในแตละแหงภายในชวงเวลาเดยวกนเกดขนไมเทากน เปนการเปดโอกาสใหมการทากาไรในการซอขายเงนตราสกลนนโดยซอมาในราคาถกและขายไปในราคาแพง ตวอยาง Arbitrage โดยสรป และความหมาย งายๆ คอ การทากาไรโดยปราศจากความเสยง ดวยการซอ ของถกจากทหนง ไปขายแพงในอกทหนง สมมตวา ตอนน เงนดอลลารท onshore เทากบ 36 บาท แตท offshore มนไปถง 33 บาท แลว เคากอจะทา Arbitrage โดยการ ไปซอเงนดอลลารทตลาด offshore โดยกาเงน 33 บาท ไปแลกได 1 ดอลลาร แลวกอบนกลบมาประเทศไทย ไปธนาคาร แลกเงนหนงดอลลารนนกลบเปนเงนบาทได 36 บาท หกตนทนทแรกททา ไป 33 บาทแลวได กาไร 3 บาท ทกๆ หนงดอลลาร 2. การค ากา ไรโดยคาดการณ ในอนาคต (Speculation) กา รเก งกา ไรจ ากการค าเงนตร าตางประเทศอกลกษณะหนงคอ การมงหวงในการเกงกาไรจากเงนตราสกลทคาดวาจะมคาแขงตวขนในอนาคต (Speculation) โดยผลงทนตองเสยงตอการเปลยนแปลงในอนาคตของอตราแลกเปลยนซงอาจแขงตวขน หรอออนตวลงตามสภาวะแวดลอมหลายประการ การเกงกาไรจงขนอย กบการพยากรณแนวโนมของอตราแลกเปลยนทนท ซงมผลตอปรมาณอปสงคและอปทานของเงนตราสกลตาง ๆ ในตลาดการคาเงนระหวางประเทศเปนอยางมาก สมมตวาในเดอนกนยายน Speculator ตองการซอหน บรษท X โดยคาดวาในอนาคตราคาหนของบรษท X นจะสงขน ถาราคาหน X ในเดอนกนยายน เทากบ $78 และราคา Call option ของหน X ทม Strike price $80 กาหนดไว $3 ตอหน ถานกลงทนมเงน $7,800 ในเดอนกนยายน นกลงทนม 2 ทางเลอกทจะทาไดคอ (1) ซอหน X 100 หน เกบเอาไว และขายในอนาคตเมอราคา X สงขน (2) ซอ Call option หน X 2,600 หน แลวตดสนใจใชสทธ ถาราคาตลาดของ X ในอนาคตสงขนกวาราคาตามสทธ ( Strike price ) ถาราคาตลาดของหน X ในเดอนธนวาคม เทากบ $90 ผลทเกดขนจะเปนดงน ทางเลอกท 1 การซอหน X จานวน 100 หน เอาไวกอนเพอเกงกาไร จะไดผลกาไรดงน 100 x ( $90 – $78 ) = $1,200 ทางเลอกท 2 การซอ Call options หน X จานวน 2,600 หน Speculator จะใชสทธ เนองจาก ราคาตลาด ณ วนครบกาหนด ( ธนวาคม )( 90 ) สงกวาราคาตามสทธ ( $80 ) คาใชจาย : 1) ขอซอหน X ในราคาตามสทธ = 2,600 x $80 = $208,000 2) ตนทนคา Call options = 2,600 x $3 = $7,800 รวมคาใชจาย = $208,000 + $7,800 = $215,800

75

รายได : 1) ขายหน X จานวน 2,600 หน ในราคา 90 ตอหน = 2,600 x $90 = $234,000 กาไร = $234,000 – $215,000 = $18,200 อธบายไดในทานองเดยวกน ถาราคาตลาดของหน X ลดลงเปน $70 ในเดอนธนวาคม ผลสทธทจะเกดขนในแตละทางเลอกสรปไดดงน ทางเลอกท 1 การซอหน X ไวกอน จะขาดทน $800 ทางเลอกท 2 การซอ Call options จะขาดทน $7,800 จะเหนไดวาการใชกลยทธเกงกาไร ( Speculation ) นน Speculator มโอกาสจะไดกาไรหรอขาดทนกได และถาเลอกเกงกาไรโดยใช Options กจะยงมโอกาสไดกาไรหรอขาดทนในจานวนทมากกวาเนองจากในตอนลงทน เงนจานวนเทากน ( $700 ) ซอจานวน Options ของหนไดมากกวาจานวนหนจรง (2,600 > 100) ถาราคาหนในอนาคตเพมขนหรอลด ผลกาไรหรอขาดทนจากการลงทนใน Options จงมมากกวา ววฒนาการของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศในประเทศไทย ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศเปนตวกลางในการซอขายหรอแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยไมจาเปนตองมสถานทตงแนนอนเหมอนตลาดสนคาและบรการ ดงนนพฒนาการของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศจะกลาวถงความเปนไปของอตราแลกเปลยนเงนตราตางๆ วามการเปลยนแปลงไปในทศทางใดและเปลยนแปลงไปอยางไร ระยะแรก จะเทาความไปถงสมยกอนสงครามโลกครงทสอง สภาวะการคาระหวางประเทศอยในระดบตา ตลาดการเงนยงไมเปนทแพรหลาย และประเทศไทยยงใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท โดยผกคาเงนไวกบเงนปอนสเตอรง ( 1 ปอนสเตอรง : 11บาท) หลงจากทสงครามโลกครงทสองสนสดลง และประเทศไทยถกจดอยในประเทศผแพสงคราม จงสงผลใหไทยตองเผชญกบปญหาเศรษฐกจตกตา อตราเงนเฟออยในระดบสง ในขณะเดยวกนทประเทศไทยตองการเงนตราตางประเทศเพอนามาฟนฟประเทศ จงทาใหคาเงนผนผวนมาก เกดตลาดมดขน รฐบาลไมสามารถควบคมอตราแลกเปลยนใหมเสถยรภาพได ในป 2490 จงไดเปลยนมาใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทหลายอตรา (Multiple Fixed-Exchange Rates) โดยกาหนดอตราแลกเปลยนทางการไวท (1 ปอนสเตอรง : 40 บาท , 100 บาท : 10.075 ดอลลาร ) ตอมาป 2492 เปลยนเปน 35 ปอนสเตอรง : 1 บาท , 12.50 บาท : 1 ดอลลาร และตอมาระบบอตราแลกเปลยนทงหลายไดถกยกเลกไปในป 2498 เนองมาจากคาเงนบาททางการสงเกนความเปนจรง สงผลใหการสงออกของไทยลดลงและขาดดลการคาสงขน ภาวะเศรษฐกจตกตาพรอมทงอตราเงนเฟอสง หลงจากยกเลกระบบอตราแลกเปลยนคงทหลายอตราแลว รฐบาลไทยกไดเขารวมระบบการเงนของ IMF คอ Bretton Woods โดยจดตงกองทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน(Exchange Equalization Fund) และเทยบคาเงนบาทกบทองคาตามหลกของสญญาวาดวยการเงนระหวางประเทศของ Bretton Woods ในอตรา 1 บาท ตอทองคาบรสทธ 0.06019 กรม และกาหนดอตรากลางระหวางเงนบาทกบเงน ปอนสเตอรงและดอลลาร สหรฐ ไว 60 บาท ตอ 1 ปอนสเตอรง และ 100 บาท ตอ 6.72 ดอลลาร ในป 2514 หลงจาก Bretton Woods ถกยกเลกไปไทยกไดผกคาเงนไวกบดอลลารตามเดมโดยอตราแลกเปลยนอยท 20.86 บาท : 1 ดอลลาร เพอรกษาขดความสามารถในการแขงขนของสนคาสงออกของไทยและชวยใหดลการคาดขน หลงจากนนคาเงนดอลลารลดลงเรอยๆ คาเงนไทยจงถกลงเมอเทยบกบสกลอน ตอมาในป 2421 ไทยจงยกเลกการกาหนดคาเสมอภาคกบดอลลาร เพอรกษาคาเงนไมใหตกตาตามดอลลารจนเกนไป

76

จนมาถงเมอวนท 1 พฤศจกายน 2521 ประเทศไทยประกาศใชระบบอตราแลกเปลยนแบบตะกราเงน (Basket of currencies) ขนเป นครง แรก โดยก าหนดคาเงนบาท โดย เทยบ กบกล มเงน สกลต างๆท มความสาคญตอระบบการคาและเศรษฐกจของไทยจานวน 7 สกล คอ ดอลลารสหรฐ ปอนดสเตอรงค มารค เยน รงกตมาเลเซย ดอลลารสงคโปร และดอลลารฮองกง โดยถอวาเปนการเปลยนแปลงทสา คญเพราะนอกจากจะปรบระบบอตราแลกเปลยนของไทยใหสอดคลองกบทประเทศอนๆ สวนใหญแลว ยงทาใหคาเงนบาทไมผกตดกบเงนสกลดอลลารอยางเดยว จงทาใหมความยดหยน และสะทอนถงภาวะดลการชาระเงนทแทจรงของประเทศ ในขณะเดยวกนประเทศไทยไดปรบเปลยนวธการกาหนดอตราแลกเปลยนใหม จากเดมทใหกองทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนเปนผกาหนดแตเพยงผเดยวมาเปนการรวมกบธนาคารพาณชยกาหนดอตราแลกเปลยนประจาวน หรอทเรยกวา Daily Fixing โดยใหกาหนดอตราแลกเปลยนประจาวนและกาหนดจานวนทตองการแลกเปลยน (เดมทนรกษาระดบเปนผกาหนดแตผ เดยว และใหแลกเปลยนโดยไมจากดจานวน) หลงจากนนเมอเกดวกฤตการณนามน ครงทสองป 2522 ประเทศไทยไดประสบปญหาทางเศรษฐกจทงภายในและภายนอก เชน ความเชอมนในเงนบาทลดลง เกดการเกงกาไรวาเงนบาทตองลดคาลงและเหนไดวาระบบ Daily Fixing นนกไมไดชวยแกปญหา ตอมา จงไดยกเลกระบบตะกราเงนและระบบ Daily Fixing เมอวนท 15 กรกฎาคม 2524 ประเทศไทยจงไดหนกลบมาใชระบบเดมคอใหกองทนรกษาระดบ ฯ กาหนดอตราแลกเปลยนแตเพยงผเดยว และในทางปฏบตกผกคาเงนบาทไวกบคาดอลลารสหรฐใหคอนขางคงท ตอมาในป 2525 และ 2526 ระบบเศรษฐกจไทยเรมฟนตวอยางรวดเรว ขณะทดอลลารสหรฐ แขงตวขนอยางเปนประวตการณ เงนบาททผกกบคาเงนดอลลารสหรฐจงแขงตวขนเมอเทยบกบเงนสกลอน ๆ โดยเฉพาะเงนมารคและเงนปอนด โดยเฉพาะอยางยงชวงหลงจากกลางป 2527 คาของเงนบาทไดสงขนอยางรวดเรวเมอเทยบกบเงนสกลสาคญ ทางการพจารณาแลวจงเหนวาระบบอตราแลกเปลยนทใชอย เปนระบบทไมเหมาะสมกบสถานการณทางเศรษฐกจของประเทศไทย ทาใหเกดผลเสยตอดลการคา ทางการจงไดประกาศปรบปรงอตราแลกเปลยนเมอวนท 2 พฤศจกายน 2527 ซงมสาระสาคญ 2 ประการ คอ 1. ปรบปรงระบบการแลกเปลยนใหเปนระบบทผกคาเงนบาทไวกบกลมเงนตราของประเทศคคาสา คญของไทย และใหทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนเปนผ กาหนดอตรากลางระหวางอตราซอขายเงนดอลลารสหรฐของทนรกษาระดบกบธนาคารพาณชย 2. ทนรกษาระดบฯไดประกาศอตรากลางไวท 27 บาทตอดอลลารสหรฐ เมอวนท 5 พฤศจกายน 2527 เปนผลใหเงนบาทลดคาลงรอยละ 15 เมอเทยบกบดอลลารสหรฐ เนองจากตามระบบใหมจา เปนทจะตองปรบระบบอตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทกบดอลลารสหรฐใหอยในระดบทเหมาะสมกอน ซงในการดาเนนการรกษาเสถยรภาพของเงนบาทตามระบบการแลกเปลยนทปรบปรงใหมน ทนรกษาระดบฯจะกาหนดอตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทกบดอลลารสหรฐในแตละวน โดยคานงถงปจจยสามประการ คอ ปจจยท 1 คาเฉลยของเงนสกลตางๆของประเทศทเปนคคาสาคญของประเทศไทย ซงเปนสกลเงนทอยในกลมหรอ "ตะกรา" (basket) ของสกลเงนทนามาสรางเปนดชนคาเงนบาท สตรของตะกราเงนทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนดโดยมสดสวนระหวางเงนดอลลารตอเงนสกลอนๆท 80 : 20 ปจจยท 2 ปรมาณการซอขายเงนดอลลารสหรฐในตลาดในแตละวนในระยะทผานมา ปจจยท 3 ภาวะเศรษฐกจของประเทศ โดยเฉพาะดานการสงออกและนาเขาและระดบราคาสนคาภายในประเทศ การทนาปจจยท 2 และ 3 เขามาพจารณารวมในการกาหนดอตราแลกเปลยน เพราะการเปลยนแปลงเงนสกลตาง ๆ ทอยในตะกรา เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของปจจยตางๆ นอกประเทศไทย ซงไมได

77

สะทอนใหเหนภาวะเศรษฐกจของประเทศไทย ดงนน ตงแตเดอน พ.ย. 2527 จนถงวนท 2 กรกฎาคม 2540 ประเทศไทยไดกลบมาใชระบบอตราแลกเปลยนทผกคาเงนไวกบกลมเงนตราตางประเทศ (basket of currencies) ตอมาเมอวนท 2 กรกฎาคม 2540 ประเทศไทยประกาศยกเลกระบบอตราแลกเปลยนแบบตะกราเงนแลวหนมาใชระบบลอยตวกงจดการ (Managed Float) โดยปลอยใหอตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทกบดอลลารสหรฐเปนไปตามอปสงค และ อปทาน โดยทธนาคารชาตจะเขาไปแทรกแซงนอยทสดและจะกระทาเมอจาเปน สาเหตทรฐบาลไทยประกาศใชระบบอตราแลกเปลยนระบบน เพราะเศรษฐกจไทยประสบปญหาหลายๆ เรมจากวกฤตอสงหารมทรพย วกฤตสถาบนการเงนทเกดจากการขยายสนเชอมากเกนไปและกระจกตวในภาคอสงหารมทรพย เกดภาวะหนเสย การสงออกตกตา ดลบญชเดนสะพดขาดดลในระดบทสง ทาใหเจาหนตางชาตขาดความเชอมน มการโจมตคาเงนบาทหลายครงจนเงนทนสารองระหวางประเทศลดตาลงในระดบทวกฤต ธนาคารแหงประเทศไทยพจารณาเหนวา ภายใตระบบตะกราเงนคาเงนบาทไมไดสะทอนใหเหนภาพทแทจรง และอตราแลกเปลยนมแนวโนมจะมคาเกนจรง (over value) ซงนาไปสการใชจายดอลลารอยางฟมเฟอย และนาไปสการเกงกาไรในเรองอตราแลกเปลยน ดงนนเพอปรบใหอตราแลกเปลยนยดหยนไปตามสภาพทเปนจรงพรอมกบรกษาเงนทนสารองระหวางประเทศ (ปรมาณดอลลารสหรฐ) จากพฒนาการของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศขางตน จงสรปไดเปนตารางววฒนาการตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศดงน

ตารางท 2 ววฒนาการตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของไทย ระยะเวลา ระบบอตราแลกเปลยนทใช

ชวงกอนสงครามโลกครงท 2 (กอนป พ.ศ. 2488)

ระบบอตราแลกเปลยนคงท ผกคาไวกบเงนปอนดสเตอรง

2490 - 2498 ระบบอตราแลกเปลยนคงท แตใชระบบอตราแลกเปลยนหลายอตรา (Multiple Exchange Rates)

2498 – 2514 ใชระบบ Bretton Woods

2514 – 2521 ใชระบบอตราแลกเปลยนคงทผกคาเงนบาทกบเงนดอลลารสหรฐ

2521 – 2524 ระบบตะกราเงน (basket of currencies) โดยกองทนรวมกบธนาคารพาณชยกาหนดอตราแลกเปลยนประจาวนเปนระบบลอยตวกงจดการ

2524 – 2527 อตราแลกเปลยนคงทผกคาไวกบเงนดอลลารสหรฐ 2527 - 2 กรกฎาคม 2540 ระบบตะกราเงนโดยกองทนฯ กาหนดอตราแลกเปลยนประจาวนแตเพยงผ

เดยว ซงเปนระบบอตราแลกเปลยนคงท

2 กรกฎาคม 2540 - ปจจบน ระบบลอยตวแบบจดการ (Managed Float)

ทมา : ศ วรตน กศล .(2556).ตลาดแลก เปลยนเงนตราต างปร ะเทศ. สบค น 13 ส งหาคม 2560,จา ก www.econ.mju.ac.th/siwarat/index.php?option=com_docman&task=doc

78

บทบาทของธนาคารพาณชยในตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ เนองจากการทาธรกรรมระหวางประเทศหากมเงนตราตางประเทศสกลเดยวกยอมไมมความจาเปนตองมตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ แตในความเปนจรงการทาธรกรรมระหวางประเทศจะตองเกยวของกบเงนตราตางประเทศตงแต 2 สกลขนไป จดมงหมายของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ กคอการโอนอานาจซอจากเงนตราสกลหนงไปยงเงนตราอกสกลหนง หรอเปนการแลกเปลยนหรอทาการซอขายเงนตราตางประเทศสกลหนงไปยงเงนตราตางประเทศอกสกลหนง ตวอยาง ผสงออกชาวสหรฐอเมรกาขายรถยนตใหแกผนาเขาชาวไทยเปนเงนดอลลารสหรฐและพอคาสงออกของไทยขายขาวเปนเงนบาทใหแกพอคานาเขาของสหรฐอเมรกา ไมวาจะตกลงซอขายดวยเงนสกลใดคแขงแตละฝายยอมตองการโอนอานาจซอมายงเงนตราสกลประเทศของตวเอง กลาวคอผนาเขาชาวไทยจะตองโอนอานาจซอจากเงนบาทไปเปนดอลลารสหรฐและผนาเขาสหรฐตองโอนอานาจซอจากดอลลารสหรฐมาเปนเงนบาท

79

เอกสารอางอง

ธนาคารแหงประเทศไทย.(2553).ตลาดเงนตราตางประเทศ. สบคน 16 สงหาคม 2560,จาก https://www.bot.or.th/Thai/FinancialMarkets/ForeignExchangeMarket/Pages/de fault.aspx วรวรรณ สงขทอง.(2551).หนาทของตลาดเงนตราตางประเทศ.สบคน 13 สงหาคม 2560,จาก https://www.l3nr.org/posts/212422 ศวรตน กศล.(2556).ตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ. สบคน 13 สงหาคม 2560 ,จาก www.econ.mju.ac.th/siwarat/index.php?option=com_docman&task=doc...

80

คาถามทายบท

1. จงอธบายความหมายและลกษณะของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศวาเปนอยางไร 2. หนาทของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศมอะไร 3. กลมบคคลทมสวนเกยวของกบตลาดเงนตราตางประเทศมใครบางและมความสมพนธกนอยางไร 4. จงอธบายประเภทธรกรรมการซอขายเงนตราวาประกอบดวยอะไรบาง 5. จงอธบายวธการคานวณอตราแลกเปลยนการหาสวนเพม (Premium) หรอสวนลด (Discount) วาม

ลกษณะเปนเชนไร 6. รปแบบการคากาไรในการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศสามารถกระทาโดยวธใดบาง 7. ววฒนาการของตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศในประเทศไทย มความสาคญอยางไรตอการซอ

ขายหรอแลกเปลยนเงนตราตางประเทศในอนาคต

81

แผนบรหารการสอนประจาบทท 7 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จานวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 7 ตลาดเกดใหมและการวเคราะหโอกาสทางการตลาดระหวางประเทศ

หวขอเนอหา 1. ความหมาย Emerging Market หรอ EM

2. จดเดนของเศรษฐกจประเทศในตลาดเกดใหม

3. อนาคตขางหนา Emerging Market หรอ EM

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถอธบายเกยวกบความหมาย Emerging Market หรอ EM

2. เพอใหนกศกษาทราบถงจดเดนของเศรษฐกจประเทศในตลาดเกดใหม 3. เพอใหนกศกษาสามารถนาความรไปประยกตใชในการวเคราะหอนาคตขางหนา Emerging Market

หรอ EM

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงคาถาม เพอนาสการบรรยาย มการตงคาถาม

ตอบ คาถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมกาหนดหวขออภปราย แลวนาเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทกาหนด

สอการเรยนการสอน 1. PowerPoint ประกอบการบรรยายตลาดเกดใหมและการวเคราะหโอกาสทางการตลาดระหวาง

ประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตการณนาความรไปใชในการทาแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบคาถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

82

บทท 7 ตลาดเกดใหมและการวเคราะหโอกาสทางการตลาดระหวางประเทศ

Emerging Market หรอ EM คอ ระบบเศรษฐกจของตลาดเกดใหม หรอ กอนหนาเรยกวา ตลาด

กาลงพฒนา ซงตรงกนขามกบ ตลาดพฒนาแลว หรอ Developed Market (DM)

1. ดทรายไดประชาชาต (GNI –Gross National Income per capita) ถาเปน DM จะแบงคราวๆท

รายได USD 10,066 ตอหวขนไป หรอ ปละ 312,000 บาท (เดอนละ 26,000 บาท) ตากวานน เปนประเทศ

เกดใหม ปจจบน ไทยอยท USD 5,400 หรอ 167,400 บาท ตกเดอนละ 13,950 บาท ตางกบเกณฑของ DM

เกอบ 2 เทา ฉะนนเราเปน EM นะครบ

2. ความสามารถในการอานออกเขยนได และระดบการศกษาเฉลยของคนในประเทศ รวมทงคณภาพ

ชวตของประชากร

3. ผลผลตทางอตสาหกรรมและการเกษตร

จดเดนของเศรษฐกจประเทศในตลาดเกดใหมคออะไร?

ประเทศเหลาน มอตราการเตบโตทาง GDP ทสงกวาตลาดพฒนาแลว อยางตอนน อเมรกาขยายตว

ไดราวๆ 2% ตนๆ สวนยโรปนน GDP Growth กาลงจะตดลบใหเหน แตประเทศใน EM สามารถโชวการ

เตบโตไดท 3% ขนไป นคอจดเดนขอสอง

จดเดนอกขอคอ มปจจยพนฐานทรองรบการพฒนาประเทศไดดกวา นนคอ มหนสาธารณะในระดบ

ตา ในขณะทเงนทนสารองระหวางประเทศอยในระดบสง ไมเหมอนอยางกลม Euro Zone ท Debt to GDP

สงกวา 70-80% บางแหงอยางกรซนนสงถง 120%

83

เศรษฐกจของ Emerging Market ไดรบผลกระทบจากปญหาการชะลอตวของสหรฐฯ และปญหาหน

ของยโรป เปนสวนประกอบ

สาหรบประเทศทพงพาการสงออกไปยงประเทศดงกลาวเยอะๆ ยอมเจอปญหานเปนธรรมดา นนเปน

คาตอบทวา ทาไมชวง 2 ปทผานมา EM โดยรวมถงดสรางผลตอบแทนจากการลงทนในตลาดหนไดคอนขาง

นอย

แตสาหรบกลมประเทศทปรบกลยทธและหนมาจรงจงกบการเตบโตภายในประเทศมากขน กจะโดน

ผลกระทบจะโลกนอยลง หรอแทบไมมผล ดไดจากเศรษฐกจ และตลาดหนของไทยในปน ซงยงสามารถสราง

ผลตอบแทนทดใหแกนกลงทน โดยหากนบตงแตตนปจนถงวนท 6 ธ.ค. ทผานมา ตลาดหนไทย (SET Index)

สรางผลตอบแทนไดเปนอบดบ 3 ของโลก ท 30.68% เปนรองแค ตรก และฟลปปนส ซงทงสองประเทศนน

เปนประเทศในกลมตลาดเกดใหม (Emerging Market) เหมอนกน

อนาคตขางหนา จะเปนอยางไร?

ระยะสนๆแลว เงนเฟอของกลม EM จะทยอยลดลง ซงจะทาใหธนาคารกลางของแตละประเทศม

กระสนในการกระตนเศรษฐกจ (ลดดอกเบย) ในกรณทไดรบผลกระทบจากสหรฐและยโรปมากกวาทเปนอย

จงทาใหดยงพอรบมอได แตในระยะยาว เมอกระตนไดด เศรษฐกจโตขน เงนเฟอจะกลบมาเปนปญหากดดน

อกครง จากการทเงนทนไหลเขา และนกลงทนตางชาตพยายามนาเงนมาลงทน แทนทจะกอดเงนอยในบาน

ตวเองทอเมรกาหรอยโรป ดงนน ประเทศทดาเนนยทธศาสตรทางเศรษฐกจทถกตอง เนนสงเสรมการลงทน

และการบรโภคภายในประเทศเปนหลก จะดดกวา และปลอดภยกวา ในแงของการลงทนในระยะยาว ซงเมอ

มองในมมน ประเทศตลาดเกดใหมทนาสนใจ กอยใน “เอเชย” แทบทงหมดออกไปลงทนในตางประเทศ กถอ

เปนการกระจายความเสยงทดหากมขอมล และเตรยมรบมอกบความเสยงทเพมขนไดนะครบ

“ตลาดเกดใหม” (Emerging markets) ทามกลางปญหาเศรษฐกจทงสองฟากฝงของมหาสมทร

แอตแลนตก ซงกคอสหรฐและยโรป ทลากยาวคาราคาซงมาตลอดป 2554 นน นกวเคราะหหลายสานกตางก

ออกมาฟนธงในทศทางเดยวกนเมอชวงใกลสนป ท

ผานมาวา เศรษฐกจโลกจะยงคงอยในขนโคมา

ตอไปในป 2555 และจะมการเปลยนแปลงอานาจ

ทา ง เศร ษฐ กจ โล ก โดย ฝ า ย ว จ ย ธน า คา ร

สแตนดารดชารเตอรดชวา เศรษฐกจโลกจะชะลอ

ตวลงในชวงครงแรกของป 2555 เนองจากวกฤต

การเงนในโลกตะวนตก ฉดเศรษฐกจโลกทงป

เตบโตทระดบ 2.2% ขณะทนายเจอรารด ลออง

หวหนานกเศรษฐศาสตรและหวหนาสานกวจยของกลมธนาคารสแตนดารดชารเตอร คาดวา ในชวงครงปหลง

การเตบโตทแขงแกรงในจนและกลมประเทศในตลาดเกดใหมอนๆนาจะชวยหนนเศรษฐกจโลกใหสามารถพลก

ฟนขนมาได โดยการปรบตวขนในซกโลกตะวนออก ซงจะสงผลไปยงซกโลกตะวนตก และจะเปนบทพสจน

สาคญทยนยนถงการเปลยนแปลงขวอานาจเศรษฐกจโลก

84

“ตลาดเกดใหม" อาจไมใชคาทแปลกใหมสาหรบนกลงทนและแวดวงเศรษฐกจ แตในปนอาจเปนทจบ

ตามากขนอกครงในฐานะ “ความหวง" หรอ “ท พง" เดยวในการตอลมหายใจเศรษฐกจโลกในขณะน ในหวง

เวลาทเศรษฐกจของภมภาค ทเคยเป นผนาทา ง

เศรษฐกจอยางสหรฐและยโรป ไดประสบปญหา

เศรษฐกจทรนแรงไมแพกนและในชวงเวลาไลเลย

กน"ตลาดเกดใหม" คอ หมายถง ตลาดของประเทศ

กา ลง พฒนา ท มร าย ได ตอห วต ากวา 1.5 ห มน

ดอลลาร

ตลาดเกดใหม (Emerging markets) หมายถง

กล มปร ะเทศท กจ กรรมเศรษฐ กจ ม อตร ากา ร

ขยา ยตวรวด เรว โดย มเป า หมา ยท จ ะพฒนา

เศรษฐกจใหมความเจรญกาวหนาทดเทยมกล ม

ประเทศพฒนาแลว ประเทศในกลมตลาดเกดใหมสวนใหญมกเปนแหลงทรพยากรและแรงงานทสาคญ

นอกจากน กลมประเทศตลาดเกดใหมยงมจานวนประชากรคดเปนราว 80% ของประชากรทวโลกและมขนาด

เศรษฐกจคดเปนสดสวน 20% ของเศรษฐกจโลก โดยทวไปมการแบงกลมตลาดเกดใหมออกเปน 4 กลมตาม

ภมภาค คอ

ตลาดเกดใหมในเอเชย (Emerging Asia) เชน จน อนเดย เกาหลใต ไตหวนและไทย

ตลาดเกดใหมในละตนอเมรกา (Emerging Latin) เชน บราซล ชล อารเจนตนาและเมกซโก

ตลาดเกดใหมในยโรปตะวนออก (Emerging Eastern Europe) เชน สาธารณรฐเชก ฮงการ โปแลนด

และรสเซย

ตลาดเกดใหมในตะวนออกกลาง/แอฟรกา (Emerging Middle East/Africa) เชน แอฟรกาใต อยปต

ไนจเรย และลเบย

ปจจยสาคญทชวยขบเคลอนการเตบโตในประเทศตลาดเกดใหม ไดแก การขยายตวอยางรวดเรวของ

ชนชนกลาง และการเพมการลงทนดานโครงสรางพนฐานในประเทศโลกตะวนออก อกทงเครอขายธรกจท

เตบโตอยางแขงแกรงขนในแถบแนวพนทการคาใหม ทชวยเชอมเศรษฐกจระหวางเอเชย แอฟรกา ตะวนออก

กลาง และละตนอเมรกาเขาดวยกน

“เอเชย" อาจถอไดวาเปนกลมตลาดเกดใหมทไดรบการพดถงและมแนวโนมสดใสมากทสด การทกลม

ตลาดเกดใหมในเอเชยประกอบไปดวยจน ซงมเศรษฐกจขนาดใหญทสดในเอเชยและใหญอนดบ 2 ของโลก

รองจากสหรฐ และอนเดย ซงมขนาดเศรษฐกจใหญเปนอนดบ 3 ในเอเชย รองจากจนและญปน และรงอนดบ

10 ของโลกนน ยงชวยเพมบทบาทความสาคญแกภมภาคน เนองจากสดสวนเศรษฐกจขนาดใหญและเขงแกรง

ของทงจนและอนเดยไดชวยสงเสรมการขยายตวโดยรวมของทงกลม อานเพมเตม

ทางดานธนาคารเพอการพฒนาเอเชย (เอดบ) ระบในรายงาน “Asia Economic Monitor" เมอตน

เดอนธ.ค.วา ในสถานการณเลวรายทสด ซงหมายถงการทเศรษฐกจยโรปและสหรฐอยในภาวะถดถอยรนแรง

และสงผลใหเศรษฐกจทวโลกดงลงอยางหนกใกลเคยงกบป 2552 นน เอดบคาดวา อตราการขยายตวทาง

เศรษฐกจของกลมตลาดเกดใหมในเอเชยตะวนออก ซงรวมถงจน จะเตบโตเพยง 5.4% ซงลดลง 1.8% จาก

ประมาณการปจจบนท 7.2% โดยเอดบระบวา แมในสถานการณเลวรายสดดงกลาว เศรษฐกจในตลาดเกด

85

ใหมของเอเชยตะวนออกนาจะทรดหนก แตกยงไมรนแรงเทากบผลกระทบทเกดในชวงวกฤตโลกป 2551-

2552 สวนหนงกเนองมาจากภมภาคนไดกระจายตลาดสงออกทหลากหลายมากขน รวมทงการพงพาอปสงค

ภายในภมภาคเปนปจจยหนงทหนนการจรญเตบโต

“ละตนอเมรกา" นบเปนภมภาคแหงความหลากหลาย แตละประเทศมความตางกนทงในดานขนาด,

จานวนประชากรและสภาพเศรษฐกจ ละตนอเมรกามประชากรรวมกนกวา 600 ลานคน ซงมากกวาครงเปน

ชาวเมกซกนและชาวบราซล ขณะท 3 ประเทศหลก ซงไดแกบราซล, เมกซโกและอารเจนตนา มผลตภณฑ

มวลรวมภายในประเทศ (จดพ) รวมกนคดเปนมลคากวา 70% ของทงภมภาค ซงสงผลใหรายไดประชากร

โดยรวมมความแตกตางกนอยางมาก

การทละตนอเมรกามสหรฐเปนประเทศคคาและนกลงทนรายใหญทสดนน จงอาจกลาวไดวาปญหา

ขาดดลงบประมาณและเศรษฐกจในสหรฐไดสงผลกระทบเตมๆตอภมภาคน โดย ECLAC คาดวาเศรษฐกจของ

ภมภาคละตนอเมรกาจะขยายตวชะลอลงท 3.7% ในป 2555 จาก 4.5% ในปน ขณะทนางอลเซย บารเซนา

เลขาธการ ECLAC ระบวา ปจจยทจะขบเคลอนเศรษฐกจของภมภาคใหขยายตวกคอการลงทนโดยตรงจาก

ตางชาตและทนสารองเงนตราระหวางประเทศ แตเตอนวาหากวกฤตหนสาธารณะยโรปเลวรายลง กจะยง

สงผลกระทบซาเตมตอภาพรวมเศรษฐกจของภมภาคน

ทนสารองเงนตราตางประเทศในภมภาคนพงขนเปนประวตการณสระดบ 760 พนลานดอลลาร โดย

บราซลและเมกซโกเปน 2 ประเทศทมสดสวนทนสารองสงสด โดยนางบารเซนากลาววา ทนสารองเงนตรา

ระหวางประเทศทระดบสงของบราซลและเมกซโกนบเปนปจจยบวกทชวยหนนความแขงแกรงของเศรษฐกจ

ภมภาค แตสงสา คญทตองดาเนนการกคอการรกษาระดบการเจรญเตบโตและลดความไมเทาเทยมกนทาง

เศรษฐกจของภมภาคใหได

“แอฟรกา" หรอกาฬทวปทเรามกจะนกถง คงหนไมพนภาพความยากจนและอดอยากยากแคนสาหส

สากรรจของชาวแอฟรกน มหนาซายงรวมถงภาพไฟสงครามทคกรนและเศษซากบานเรอนทวอดวายจากการ

หาหนกนในสงครามกลางเมองและสงครามลางเผาพนธ แตในอกดานหนงทไมอาจปฏเสธไดกคอแอฟรกาเปน

ทวปทรารวยดวยทรพยากรธรรมชาตจานวนมากและยงไมไดมการนามาใชประโยชนอยางเตมท ทงทรพยกร

ปาไมทมจานวนราว 1 ใน 6 ของพนททวป, ทรพยากรแรธาตทสาคญหลายชนดทงทองคาและเพชร รวมถง

เหลก, ทองแดง, ดบกและอนๆ ซงลวนเปนสนคาสงออกทสาคญ, ทรพยากรพลงงาน ซงกคอนามนปโตรเลยม

และกาซธรรมชาต ทมอยอยางอดมสมบรณโดยเฉพาะอยางยงในไนจเรย, ลเบยและอยปต รวมทงถานหนใน

สาธารณรฐแอฟรกาใต และทรยากรสตวปา ปาแอฟรกามสตวปาอาศยอยอยางชกชม ซงแมจะมจานวนลดลง

เพราะถกลา แตกยงมจานวนมากเมอเทยบกบทวปอนๆ โดยเฉพาะทางตอนกลางของทวป นกลงทนจงมองวา

ตลาดเกดใหมในแอฟรกาเปรยบเหมอนขมเพชรขมทองสาหรบการเกบเกยวผลประโยชนจากการลงทนตอไป

กองทนการเงนระหวางประเทศ (ไอเอมเอฟ) ประเมนวา ประเทศทจะมอตราการเจรญเตบโตสงสด

ในชวง 5 ปนบจากนไป (2554-2558) จะเปนประเทศจากแอฟรกามากถง 7 ใน 10 อนดบ นาโดยจนและ

อนเดย ซงจะมการขยายตวท 9.5% และ 8.2% ตามลาดบ ตามดวยเอธโอเปย, โมซมบกและแทนซาเนย ท

8.1%, 7.7% และ 7.2% ตามลาดบ สวนสแตนดารด ชารเตอรดคาดวา อตราการขยายตวของกลมประเทศใน

แอฟรกาใตในชวง 20 ปขางหนาจะอยทระดบสงกวาจนเลกนอย โดยสงถง 7% เนองจากประเทศสวนใหญอย

ในภาวะยากจน จงทาใหมโอกาสทจะเตบโตไดสง

86

ทางดาน “ตะวนออกกลาง" ซงถกจดอยในกลมตลาดเกดใหมกลมเดยวกบแอฟรกา มสถานภาพเปน

ขมพลงงานทสา คญแหงหนงของโลก เนองจากมทรพยากรนา มนดบจานวนมหาศาล จงทาใหมอานาจในการ

ตอรองและมอทธพลในการกาหนดทศทางราคาสนคาโภคภณฑในตลาดโลก ซงนามนกจดเปนสนคาโภคภณฑ

ประเภทหนง

ในชวงป 2554 ทผานมา ภมภาคตะวนออกกลางเผชญความไมสงบทางการเมองทบานปลายในหลาย

ประเทศ ซงไมใชเปนเพยงความวนวายในระดบรฐบาลหรอเจาหนา ทรฐ แตเปนการลกฮอของพลงประชาชนท

ไมพอใจกบความยากจน คอรรปชน และการถกกดขภายใตการปกครองเผดจการแบบผกขาดมาเปนเวลานาน

และพลงดงกลาวนบวามอานภาพมากพอทจะจดประกายใหเกดการเปลยนโฉมหนาประวตศาสตรโลกครง

สา คญในการลมลางระบอบทรราชยทหยงรากสงสมอานาจบารมในภมภาคดงกลาวมาเปนเวลาหลาย

ทศวรรษ จนทาใหนตยสารไทมส ซงเปนนตยสารททรงอทธฉบบหนงของโลก ไดยกยองให “กลมผชมนม

ประทวง" เปน “บคคลแหงป 2554" โดยเฉพาะอยางยงกลมผประทวงในตะวนออกกลาง หรอ “อาหรบ สปรง"

อนนามาสเสรภาพและประชาธปไตย ซงเปนสงทประชาชนในภมภาคดงกลาวแทบไมเคยสมผสมากอน

แมเหตการณทเกดขนจะดเปน “ความรนแรง" แตกแฝงนยสาคญ โดยนกวเคราะหมองวา มพลวต

เกดขนในโลกอาหรบ มรฐบาลทมความชอบธรรมในสายตาของประชาชน ซงจะมบทบาทมากขนตอไป

แนวโนมดงกลาวถอเปนปจจยบวกตอความมเสถยรภาพทางการเมอง และเมอใดกตามทสถานการณทางการ

เมองมความมนคง กยอมเกอหนนตอเศรษฐกจและการลงทน โดยการเมองนบวามสวนสาคญตอปญหา

เศรษฐกจของประเทศ อนจะเหนไดจากความลาชาในการคลคลายวกฤตหนยโรปกมอปสรรคสาคญจากภาค

การเมองแทบทงสน

“ยโรปตะวนออก" อาจถอไดวาเปนภมภาคทม “ภมคมกน"ตาทสด ทามกลางกระแสความสนใจของ

นกลงทนทมตอกลมตลาดเกดใหมในรอบน เพราะแคชอกบอกอยแลววา ‘ยโรป’ ซงกาลงประสบปญหาวกฤต

หนสาธารณะทหนกหนวง การทมสภาพภมศาสตรทเปนสวนหนงของยโรป และเศรษฐกจของตลาดเกดใหมใน

ยโรปตะวนออกกนบวาออนหดเมอเทยบกบ “พใหญ" อยางยโรปตะวนตกอยแลว จนตองพงพากนมาโดย

ตลอด จงเลยงไมไดทยโรปตะวนออกจะพลอยอยในภาวะเสยงไปดวย

เมอเดอนธ.ค.2554 ธนาคารเพอการชาระหนระหวางประเทศ (BIS) เตอนวา วกฤตหนในยโรโซนได

สงผลกระทบตอตลาดเกดใหม โดยเฉพาะอยางยงยโรปตะวนออก เพราะนกลงทนเรมถอนเงนทนกลบประเทศ

เพอลดความเสยงดานการลงทน โดยในชวงเดอนส.ค.-ก.ย.2554 มการถอนเงนกองทนในตลาดเกดใหมกวา

1.87 หมนลานยโร (2.5 พนหมนลานดอลลาร) และราคาหนในตลาดเกดใหมยงรวงลงอยางมากในชวงดงกลาว

ซงบงชวามการเทขายสนทรพยเสยงเพอลดความผนผวนในพอรทการลงทน นอกจากน BIS ยงระบวาประเทศ

ทไดรบผลกระทบหนกทสดจากปรากฏการณชวงขาลงนกคอยโรปตะวนออก และธนาคารชนนาหลายรายใน

ยโรปตางกไดรบผลกระทบจากวกฤตหนกรซ และประกาศวาจะลดการใหสนเชอใหมๆในภมภาค ทางดาน

ออสเตรยกกาหนดกฎระเบยบทเขมงวดมากขนกบธนาคารภายในประเทศ ซงสวนใหญเปนธนาคารทปลอย

สนเชอใหแกสาธารณรฐเชค, ฮงการ, โรมาเนยและโครเอเชย

ทามกลางกระแสวกฤตเศรษฐกจทเชยวกราก การพงพาอปสงคภายในประเทศ รวมถงการรวมกลม

ทางเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ นบเปนเรองจาเปนในการประคบประคองซงกนและกน แมแตพญามงกร

อยางจนกยงตองปรบกระบวนทาดานนโยบายใหหนมาเนนการสงออกไปยงกลมตลาดเกดใหมมากขน เพอแก

สถานการณอปสงคซบเซาจากกลมประเทศรารวยทกาลงถกรมเราดวยหลากปญหา โดยจนเลงเปาหมายไปยง

87

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต, ละตนอเมรกาและแอฟรกา ขณะทกลมตลาดเกดใหมอนๆตางกคาดหวงทจะ

สงออกไปยงจน ซงมกาลงซอและการบรโภคสงมากขน เนองจากมประชากรจานวนมหาศาล การคาระหวาง

กลมตลาดเกดใหมดวยกนนนบเปน “ปราการ" อกชนหนงทจะชวยปองกนเศรษฐกจของกลมประเทศดงกลาว

ไมให “ตกหลม" เศรษฐกจโลกในปจจบน

เมอพจารณาจากความทาทายในเศรษฐกจโลกในปจจบน อาจกลาวไดวาไมมภมภาคใดทปลอดความ

เสยงอยางแทจรง แมกระทงกลมตลาดเกดใหมเองกตาม แตเมอเทยบกบภมภาคยกษใหญอยางสหรฐและยโรป

แลว สถานภาพของตลาดเกดใหมกนบวาดดขนมาอยางมาก และนาจะมความปลอดภยมากกวา เพราะอยาง

นอยทสดหนสนของภาครฐบาลตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (จดพ) กอยทระดบตา และทนสารอง

เงนตราตางประเทศกมากกวากลมประเทศพฒนาแลวอยางมาก แตในกรณทเลวรายทสด หากเศรษฐกจใน

กลมประเทศพฒนาแลวเขาสภาวะถดถอย กคงไมอาจเลยงได ทตลาดเกดใหมกจะพลอยไดรบหางเลขไปดวย

ซงหมายความวาตลาดเกดใหมอาจจะไมสามารถพยงเศรษฐกจโลกเอาไวได แตอยางนอยทสดกนาจะพอทจะ

ประคองตวเองใหอยรอดและฝามรสมวกฤตเศรษฐกจรอบนไปได!!

เอกสารอางอง

ชยนนท รกกาญจนนท. (2555, ธนวาคม 7).มารจกกบตลาด Emerging Markets.สบคน 16 สงหาคม 2560 จาก http://www.iammrmessenger.com/?p=321 MyForexCenter.com.(2557).ประเทศไหนบางทเปน “ตลาดเกดใหม". สบคน 12 สงหาคม 2560,จาก http://www.myforexcenter.com/2014/02/emerging-markets.html

88

คาถามทายบท

1. จงอธบายความหมาย Emerging Market หรอ EM วามลกษณะเปนเชนไร

2. จดเดนของเศรษฐกจประเทศในตลาดเกดใหม มอะไรบางและสามารถสรางแนวความคดใหกบ

นกศกษาอยางไรบางเกยวกบการจดการธรกจระหวางประเทศ ในอนาคต

3. อนาคตขางหนา Emerging Market หรอ EM จะมลกษณะเปนเชน

89

90

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 8 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จ านวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 8 กลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ หวขอเนอหา

1. กลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ 2. การเขาสตลาดตางประเทศ 3. เกณฑการจะตองพจารณาอะไร กอนตดสนใจเขาสตลาดตางประเทศ 4. แนวทางการตดสนใจใชกลยทธการเขาสตลาดตางประเทศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถกลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวาง

ประเทศ 2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดหลกการเขาสตลาดตางประเทศ 3. เพอใหนกศกษาสามารถน าความรไปประยกตใชในการเกณฑการจะตองพจารณาอะไร กอนตดสนใจ

เขาสตลาดตางประเทศ 4. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบแนวทางการตดสนใจใชกลยทธการเขาสตลาด

ตางประเทศ วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน

1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงค าถาม เพอน าสการบรรยาย มการตงค าถาม ตอบ ค าถาม ระหวางผสอนและผเรยน

2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมก าหนดหวขออภปราย แลวน าเสนอผลอภปรายของแตละ กลม จากนนผสอนน าอภปรายสการสรปดวยค าถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทก าหนด สอการเรยนการสอน

1. PowerPoint ประกอบการบรรยายกลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตการณน าความรไปใชในการท าแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการท ากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบค าถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

91

บทท 8 กลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ

มาเขาสตลาดตางประเทศกนจากการทรายวชาการจดการธรกจระหวางประเทศ นกศกษาอาจจะพอ

เขาใจในแนวความคดและการจดการกบสนคาและบรการ และอาจจะรวมไปถงพอจะมความคดถงชองทางการการด าเนนธรกจบาง คงจะพอมองเหนภาพแลววา ในภาคธรกจ ถาไมมการแขงขน กไมจ าเปนตองมกลยทธและยงมการแขงขนกนสง มการแยงชงตลาด แยงชงลกคาแลว ทานตองทราบดวยวา ลกคาเดยวนพรอมจะเปลยนใจไปซอสนคา หรอบรการกบเจาของสนคา ทมสนคาและบรการทดกวาเสมอ เมอไดลองสนคาและบรการเจาทเปนคแขงแลวเกดตดใจ ทานจะเสยลกคาแบบฉบพลนทนท แบบไปแลวไปลบไมกลบมา

การขายสนคาและบรการเฉพาะในประเทศเพยงอยางเดยว อาจจะไมสามารถท าใหบรษทอยรอดไดในสภาวการณปจจบน หลายบรษทจงหาแนวทางการขยายธรกจไปยงตางประเทศ โดยมพนฐานความเชอวา โลกก าลงจะมลกษณะทเหมอนกน หรอมลกษณะทเปนสากลมากขนเรอยๆ

การขยายธรกจไปยงตางประเทศ ตองอาศยกลยทธ ซงไมวาจะ ‘กลยทธการท าธรกจยงตางประเทศ’ หรอ ‘กลยทธการออกสตลาดตางประเทศ’ หรอ ‘กลยทธการท าใหเปนสากล’ กสดแลวแตจะเรยก แตทงหมดคอ วธการทจะท าใหบรษท หรอหางรานตางๆ บรรลเปาหมายในการออกไปท าธรกจ ท าการคา การลงทนยงตางประเทศ ทงนน

ปฏเสธไดยากวา ในโลกทเปดเสรการคา โลกาภวตนเปรยบเสมอนดาบสองคม ทจะท าใหโอกาสในการขยายกจการใหกบบรษทตางๆ มากขนกได และอาจจะมาพรอมกบความเสยงทอาจจะเพลยงพล าใหคแขงขนทงสญชาตเดยวกน และตางสญชาตไดเชนกน ส าหรบใครทพลาด โอกาสทอาณาจกรทางธรกจของตนเองจะลมสลายกมสง

ส าหรบบรษททจะออกแขงขนในตลาดตางประเทศไดนน สวนใหญจะเปนบรษทขนาดใหญ มศกยภาพทงการเงน บคลากร เครอขายธรกจ นวตกรรม ฯลฯ ทพรอมจะไปแยงชงสวนแบงทางการตลาด ชวงชงทรพยากร จางแรงงานราคาถก มงกระจายความเสยง และสรางความมนคงใหกบองคกรตนเองอยางยงยน ซงในทางทฤษฎนน ‘Internationalization Strategy’ เปนไปไดในหลายกลยทธ กลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศ

1. Multidomestic strategy 2. Transnational strategy 3. International strategy 4. Global strategy

1. Multidomestic strategy เปนกลยทธทบรษทลก หรอสาขาของบรษทในแตละประเทศม

ความเปนอสระตอบรษทแม ผบรหารสาขาสามารถตดสนใจในการดแลดานการตลาด การปรบเปลยนรปแบบสนคา และบรการใหมลกษณะเฉพาะเหมาะกบแตละประเทศ แตละทองถน กลยทธนเนนตอบสนองความตองการของลกคาทองถน เปนหลก โดย Regional strategy เปนกลยทธทคลายๆ กบ Multidomestic strategy แตจะมการเชอมโยงกบประเทศตางๆ ในภมภาคเดยวกน

92

Multidomestic strategy กลยทธทมการกระจายอ านาจ กระจายการตดสนใจใหบรษทตวแทนในตางประเทศเปนผดแลมากขน เชน การปรบเปลยนราคา การปรบเปลยนสนคา และการบรการ เพอใหเขาถงความตองการของคนในประเทศนนๆ มากขนและมความงายและรวดเรวในการแขงขน เชน KFC ของไทยมขาวย าไกแซบ KFCของฮงการม Qurrito (อกไก เชดดารชส ซอสบารบคว อดแนนในแผนตารตยา) KFC ของเมกซโก มCruji jalapeno (ไกทอดชบซอสพรกฮาลาเปนโญ) KFCของแคนาดา มPoutine(เฟรนซฟรายสราดดวยน าเกรวและชส) KFC ของไตหวนมขาวตมใสไกทอด KFC ของบงกลาเทศม Tom yum burger KFC ของศรลงกาม Buryani (ขาวหมกไกสไตลศรลงกา) KFCของอนเดย มPaneer zinger เปนเบอรเกอรทใสชสสดปานรมาก KFC ของฟลปปนส ม Chizza คอไกทอดพซซา KFC ของเกาหลใตม เบอรเกอร Zinger Double Down Maxx เปนตน

2. Transnational strategy เปนกลยทธทสรางความไดเปรยบจาก ทตง (Location) เปนการ

ผนวกกลยทธระหวางประเทศของบรษทแมกบกลยทธภายในประเทศของบรษทในเครอหรอสาขาของตนกบตลาดทองถน เนนการลดตนทนการผลต ท าใหสนคา และบรการสามารถตอบสนองความตองการของทองถนในแตละประเทศ เปนการแขงขนเชงรกทตองตตลาดคแขงทมอยเดม และเปนคแขงทแขงแกรงอยในทองถน โดยใชวธปรบสนคาและบรการของตนเองใหเขากบรสนยมของลกคาในทองถนนน

กลยทธสงผานขามชาต (Transnational Strategy) คอกลยทธทตองการลดตนทนในการผลต เนองมาจาก ตนทนในการผลตมตนทนทสงขน ในขณะเดยวกนกตองมการปรบเปลยนสนคา ผลตภณฑ บรการใหสนองตอบความตองการของคนในประเทศนนๆ ดวย

3. International strategy เปนกลยทธทบรษทแมใชรปแบบการบรหาร จดการ รวมถงการ พฒนาสนคา และบรการไปยงประเทศทตนเองมสาขา หรอตวแทนตงอย โดยทนโยบาย รวมทงอ านาจการตดสนใจจะเปนไปตามทบรษทแมวางไว เนนการขายสนคาระดบสากล และใชกลยทธการตลาดแบบเดยวกนกบทใชในการขายสนคาของตวเองในทกๆ ประเทศทวโลก ทงน สาขาหรอตวแทนทอยตางประเทศนน สามารถตดสนใจด าเนนการในบางเรองซงมการท าขอตกลงไวไดในบางกรณ

กลยทธระหวางประเทศ (International Strategy) คอกลยทธในการจดการทางดานธรกจ ไมวาจะเปนการขายบรการ การขายสนคา ผลตภณฑ จากบรษทในประเทศแมไปยงบรษทตางๆท มสาขาซงตงในประเทศอน ซงนโยบายหลกยงคงเปนเปนบรษทในประเทศแมเปนผดแลอย แตในบางกรณอาจใหบรษทตวแทนทอยในประเทศอน สามารถท าการบางอยางไดทงนขนอยกบขอตกลงทตกลงรวมกน เชน บรษทMcDonald, บรษทP&G เปนตน

4. Global strategy เปนกลยทธซงบรษทแมถอหลกการวา โลกเปนตลาดเดยว จงใชการควบคม

บรษทลกใหอยภายใตการควบคม ดแลแบบรวมศนยจากบรษทแม โดยทบรษทแมจะดแลมาตรฐานการผลตและมาตรฐานดานตางๆ ใหเปนมาตรฐานเดยวกนทงโลก โดยใชการผลตแบบรวมศนย ผลตทละจ านวนมากๆเนนการประหยดจากขนาด (economies of scale) กลยทธนเนนความเปนสากลของสนคา และบรการ

กลยทธระดบโลก (Global Strategy) คอกลยทธทมงเนน การสรางมาตราฐานเดยวกนทวโลก ซงบรษท สนคา ผลตภณฑ การบรการ จะตองเปนทยอมรบของคนทวโลก โดยบรษทจะใช ฟรเซนเตอรในการน าเสนอคนเดยวกนทเปนทยอมรบของคนทวโลก ซงกลยทธระดบโลกน ผใชสนคาหรอผบรโภคจะตองเปนผทจะตองปรบตวใหเขากบตวของสนคา ตวผลตภณฑและบรการเอง เชน น าหอมยหอดงระดบโลก

93

การเขาสตลาดตางประเทศ Entry modes หรอการเขาตลาดตางประเทศ มกลยทธตางๆ แบงเปน 3หมวดใหญๆ คอ 1. Trade-based entry mode หรอใชการคาขายกบตางประเทศเปนหลก 2. Contract-based entry mode หรอการยดตามหลกสญญา 3. Investment entry mode หรอใชการลงทนทางตรงกบประเทศนนเปนหลก

ส าหรบ ผประกอบการบางทานรายเลกๆ กอาจจะเรมตนดวย Trade-based entry mode หรอใชการคาขายเปนหลก ทานสามารถสงออก (exporting) ทงสงออกทางตรงแบบขายโดยตรงกบลกคา (direct exporting) หรอทางออมทตองขายผานคนกลาง (indirect exporting) หรอจะเลอกการสงขายวตถดบ หรอชนสวนทมคณภาพตามมาตรฐานของลกคา และการรบจางใหบรการ หรอท างานใหกบบรษทตางชาต (global sourcing and outsourcing)

สวนลกษณะของ Contract-based entry mode หรอการยดตามหลกสญญานน ท าไดในหลายลกษณะ อยางเชน

Licensingคอ การทบรษทของทานอนญาตใหบรษทคคา ไดมสทธในการผลตสนคาโดยใช เครองหมายการคา หรอลขสทธ และสทธทางการตลาดอนๆ ของทานในประเทศเปาหมาย

Franchising เปนการทบรษทของทานซงขายสนคา หรอบรการในประเทศแลวประสบ ความส าเรจในระดบหนง ทานเกดอยากจะขยายธรกจนนไปตางประเทศ ทานกอาจจะตกลงท าสญญาใหสทธแกfranchisee หรอบรษทผซอสทธ (ผถอสทธ) ในการประกอบธรกจ ขายสนคาและบรการ ภายใตตราสนคา เครองหมายการคา หรอบรการของทาน ซงเปนผใหสทธ หรอ franchisor โดยททานจะเปนผก าหนดเงอนไข รวมถงมาตรฐานตางๆ ใหเปนมาตรฐานเดยวกน เปนการใหสทธยกชด ทง Brand ตวสนคา ระบบงาน ความชวยเหลอทางการตลาด บคลากร ทานตองถายทอดความร ใหการฝกอบรม มการควบคมคณภาพ รวมทงใหความชวยเหลอดานอนๆ ใหกบ franchisee หรอบรษทผซอสทธ ในประเทศนนๆ ดวย ( *แตกตางจาก licensing ตรงท licensing จะไดรบลขสทธ หรอไดสทธเพยงบางสวนเทานน ไมไดยกชดเหมอนFranchising)

Management Contracts บางบรษทสามารถออกสตลาดตางประเทศไดโดยการรบจาง บรหารงานตามสญญา อยางเชน การบรหารงานโรงแรม ทานจะเหนวา โรงแรมในประเทศไทยหลายแหงไดออกสตลาดตางประเทศโดยไดรบสทธในการบรหารโรงแรมในตางประเทศซงยงขาดความร ความช านาญ ในการออกไปรบบรหารงานตามสญญานน จะมการถายทอดเทคโนโลย องคความรตางๆ เพอพฒนาบคลากรในประเทศนนๆ ในการพฒนาธรกจอยางยงยนอกดวย

กลยทธ Contract-based entry mode หรอการยดตามหลกสญญา มอกมากมายหลายแบบ ทงแบบ Technology transfer projects ทเปนการถายทอดเทคโนโลย และองคความรทท ารวมกน หรอจะเปนแบบ contract manufacturingหรอ subcontracting รบจางผลตตามสญญาจาง หรอถาทานเปนบรษทกอสรางกอาจจะไปท าสญญาแบบ Turnkey projects ซงเปนการท าสญญาจางเหมาเบดเสรจ เชน การสรางโรงงาน เรมตงแตการออกแบบ วางแผน กอสราง เมอกอสรางเสรจ มการตดตงเครองจกร ทานกตองอบรมบคลากรใหสามารถใชเครองจกรได จนกระทงเดนเครองจกรผลตสนคา จากนนทานกโอนโรงงานนใหแกเจาของโครงการทจางทาน จงจะส าเรจเสรจสนทงกระบวนการ

สวน Investment entry mode หรอใชการลงทนในตางประเทศนน เปนการลงทนทางตรง (Direct investment) สวนใหญบรษททจะใชวธการน มกจะเปนบรษททมศกยภาพดานการเงน บคลากรม

94

ความสามารถสง และมเทคโนโลยเปนของตนเอง เพราะวธการนตองใชเงนลงทนจ านวนมาก การลงทนในตางประเทศมหลายรปแบบ ไดแก

Joint venture หมายถง กจการรวมคา หรอการรวมทน สวนใหญโครงการทจะ Joint venture กนนน มกจะตองใชเงนลงทนจ านวนมาก หรอไมกใชเทคโนโลยและนวตกรรมสงในการผลต ซงบรษทเพยงบรษทเดยวอาจจะไมมความสามารถเพยงพอตอการรบงานนนๆ เชน การรวมทนกอสรางโครงการขนาดใหญ เปนตน

Wholly-owned subsidiary เปนกลยทธทบรษทแมลงทนในประเทศนนเองทงหมด โดยทวไปแลว บรษทแมจะจดตงบรษทในตางประเทศนเปนบรษทในเครอ โดยทเจาของบรษทแมนนถอหนเองทงหมด

Acquisitions คอ การเขาซอกจการในตางประเทศ Greenfield investment เปนการลงทนใหม เปนการเรมโครงการ หรอธรกจใหมทงระบบ

เปนการลงทนทเรมด าเนนงานตงแตแรก ซงการเขาสตลาดทง 3 หมวดทวานกยงมรปแบบยอยๆ ออกไปอกมากมายหลายแบบการเขาสตลาด

ตางประเทศในแตละแบบนน มขอด และขอเสยอยางไรกนบางคะ

รปแบบการเขาสตลาด (Entry modes)

ขอด (Advantages)

ขอเสย (Disadvantages)

การสงออก (Exporting)

- มตนทนการเขาสตลาดต า ทานไมตองลงทนในการท าตลาด - มความเสยงต า เพราะหากไมประสบความส าเรจ ทานสามารถถอนตวออกจากประเทศไดงาย - ทานสามารถเขาสตลาดไดอยางรวดเรว - ความเสยงทองคความรซงมอยในบรษทของทานจะสญเสยไปมต า - ทานสามารถกระจายความเสยงไดดกวาอยในตลาดเดยว

- ตองระว ง เพราะการส งออก มความ ละเอยดออนตอการกดกนทางการคา เชน กฎหมาย กฎระเบยบ เ งอนไขตางๆ ของประเทศเปาหมาย - มขอจ ากดตอการตอบรบของลกคาในทองถนนนๆ - ทานไมสามารถเรยนรตลาดนนดวยตนเอง - ตนทนในการกระจายสนคาสง - ขนอยกบเครอขายการกระจายสนคาดวยวาจะสามารถกระจายสนคาทานไดมาก หรอไดดแคไหน

การท าขอตกลงตามสญญา (Contractual Agreements)

- ใชเงนลงทนต า - สามารถเอาชนะขอจ ากดของความเปนเจาของได

- ความเสยงทองคความรซงมอยในบรษทของทานจะสญเสยไปมสง - ทานจะควบคมการด าเนนงานไดนอย

พนธมตรเชงธรกจ (Strategic Alliances)

- ทานจะไดผลประโยชนจากสนทรพยทมอยของบรษทพนธมตรในประเทศนน - สรางความแขงแกรง และเพมประสทธภาพใหกบบรษทของทาน

- อาจจะสงผลใหทานสญเสยความร ทกษะ หรอวธการ (know-how) ทเปนจดแขงของทานใหกบพนธมตร - ทานตองบรหารจดการประเดนตางๆ รวมถงปญหาทเกดขนกบพนธมตรทางธรกจ

95

รปแบบการเขาสตลาด (Entry modes)

ขอด (Advantages)

ขอเสย (Disadvantages)

การรวมลงทน (Joint Ventures)

- ลดตนทนของทานในโครงการตางๆ สามารถกระจายคาใชจายโดยรวมรบผดชอบกบบรษทพนธมตร - ลดความเสยงทางการเมองและเศรษฐกจใหต าลง - บรษทของทานสามารถใชประโยชนจากองคความร ทกษะ และวธการในทองถนนน - ใชประโยชนจากบรษทรวมทนนในการเขาถงตลาดในประเทศซงกดกนกนการเขามาของบรษทตางชาต

- ตองระวง วตถประสงคทไมตรงกนระหวางบรษททานกบบรษทพนธมตร - มความเสยงสงททานจะสญเสยความร ทกษะ หรอวธการ (know-how) ทเปนจดแขงของทานใหกบพนธมตร - มความเสยงจากการสรางคแขงทมศกยภาพขนมา (หลงจากโครงการรวมทนส าเรจ) - มความทาทายในการบรหารจดการประเดนตางๆ รวมถงปญหาทเกดขนกบพนธมตรทางธรกจ

การเปนเจาของทงหมด (Wholly owned)

- บรษทของทานสามารถบรหารจดการ ด าเนนการ ก ากบดแลกจการไดทงหมด - สามารถใชประโยชนจากแรงงานตนทนต า - สามารถลดตนทนในการน าเขา และตนทนในการขนสง - งายตอการเขาถงวตถดบและแหลงสนคาตางๆ ในสถานททไปลงทนใหม - ลดความเสยงในการสญเสยองคความร ทกษะ หรอวธการ (know-how)ของทานใหกบผอน

- ทานตองใชระยะเวลานานส าหรบการกอตงเพอด าเนนการในธรกจนน - ตองใชเงนลงทนสง - ทานอาจถกกดกนในการเขาสตลาดเปาหมาย (ในฐานะบรษททมเจาของเปนคนตางชาต) - อาจเกดปญหาในการขาดองคความร ในการตลาดทองถน - เสยงตอความไมมนคงในเสถยรภาพทางการเมองและการคว าบาตรทางเศรษฐกจในประเทศททานเขาไปลงทน

การเขาซอกจการ (Acquisitions)

- ใชเวลาในการจดตงนอยกวาการลงทนเปดบรษทใหม (Greenfield subsidiary) - ส า มา รถ เ ข า ถ ง ส น ท ร พ ย ท จ บ ต อ ง ไ ม ไ ด(intangible assets) เชน ความรความสามารถของบคลากร ของบรษทททานเขาไปซอกจการมา - ทานลดความเสยงทางการตลาด ไดจากการเขาถงฐานลกคาเดมของบรษทททานเขาไปซอกจการมา

- ทานอาจจะเสยงซอกจการนนมาในราคาทสงเกน หากพจารณาแตแงมมทดของบรษทนนมากเกนไป - ตองลงทนสง -มประเดนทจะตองบรณาการบรษททซอกจการมาใหเขากบบรษทแม

ทมา : Warisara K..(2554, 21 สงหาคม). International Business Internationalization Strategy การคาระหวางประเทศ ธรกจระหวางประเทศ.สบคน 17 สงหาคม 2560,จากhttps://internationaliz. blogspot.com/2014/08/blog-post_21.html

เกณฑการจะตองพจารณาอะไร กอนตดสนใจเขาสตลาดตางประเทศ?

การเขาสตลาดตางประเทศหรอ entry modes นน เกดขนจากการทผประกอบการ หรอผบรหารบ ร ษ ท ต า ง ๆ เ ก ด แ ร ง จ ง ใ จ ใ น ก า ร ห า ต ล า ด (market-seeking motives) ต อ ง ก า ร ห า ส ง ท มประสทธภาพ (efficiently-seeking motives)และตองการหาทรพยากร (resource-seeking motives) เมอผบรหารเลอกประเทศเปาหมาย รวมทงเลอกกลยทธการท าธรกจ

โดยเปรยบในตางประเทศไดแลว ไมวาจะเปน Multidomestic strategy/Transitional strategy/ International strategy/ Regional strategy และ Global strategy ขนตอมา กจะเปนขนตอนของการ

96

เลอกวธการทจะเขาสตลาดประเทศเปาหมาย (Entry Modes) ใหประสบความส าเรจ ซงอนนกตองมาพจารณากนตอวา กลยทธการท าธรกจในตางประเทศ (Internationalization Strategy) กบกลยทธการเขาสตลาดตางประเทศ (Entry Mode Strategy) มความสมพนธเชอมโยงกนอยางหลกเลยงไมได

โดยแนวทางการตดสนใจใชกลยทธการเขาสตลาดตางประเทศ ควรพจารณากอนวา

1. ตนทนในการตดสนใจเขาสตลาดนนเปนอยางไร? (Cost in entry decision)

แนนอนวาการออกสตลาดตางประเทศ ตองมคาใชจาย คาโสหยตางๆ มากพอสมควร ดงนน บรษท หางรานตางๆ จ าเปนตองพจารณาทงสถานทตง ซงหมายถงความใกล – ไกลของประเทศเปาหมาย เพราะยงอยไกลยงตองใชความสามารถ และคาใชจายในการด าเนนงานสง ท งดานการท าการตลาด ดานก าลงคน อตราแลกเปลยน เปนตน

2. ความหางไกล (ความแตกตาง) ทางวฒนธรรมและสถาบนของตลาดนนเปนอยางไร? (Cultural and institutional distance)

ประเดนความแตกตางทางวฒนธรรม แนวคด ความเชอตางๆ ของประเทศเปาหมายนน กเปนเรองส าคญ เพราะยงประเทศเปาหมายมความแตกตางทางแนวคด วฒนธรรมหรอความเชอของทานมากเทาไหร ทานกอาจจะตองมคาใชจาย หรอตนทนทางธรกรรมในการจดการความหลากหลายทางวฒนธรรมทเพมขนดวย

3. พรอมทจะรบภาระในความเปนชาวตางชาตหรอไม? (The liability of foreignness)

ในแงน หมายถง การทผอานทานทเปนนกธรกจตางชาต เมอเขาไปลงทนในประเทศใดกตาม ทานตองมภาระจากความเปนชาวตางชาตในการด าเนนธรกจ ไมวาจะเปน การตองปฏบตตามขอกฎหมายของประเทศนนๆ การถกเลอกปฏบต การปรบตวใหเขากบความแตกตางทางวฒนธรรม ภาษา และสงคมทองถนนน

4. พรอมทจะควบคมและรบผดชอบในการด าเนนธรกจหรอไม? (Control and commitment)

ผอานทานทจะเขาสตลาดตางประเทศตองพรอมทจะจดการกบความไมแนนอนทงภายใน และภายนอกบรษท ทงพนกงานสญชาตเดยวกน และตางสญชาต รวมทงตองจดการกบพวกทไมท างาน หรอกนแรงพรรคพวก(free rider) อกดวย

5. จะเลอกเวลาไหนทจะเขาตลาด? (Timing to entry)

การเลอกเวลาเขาสตลาดมความส าคญททานตองใหความส าคญมาก เพราะเมอทานวเคราะหจดททานยนในตลาดไดแลว ทานตองทราบจดทยนของคแขงดวย เพราะตลาดในบางประเทศสนคาและบรการของทานอาจจะเปน ผทเขาสตลาดกอน หรอ first-mover หรอบางแหงทานกอาจจะเปนlate-comer หรอผทเขาตลาดหลงคแขง ไมวาจะเขาตลาดเวลาใดกตาม ลวนแตมขอไดเปรยบ-เสยเปรยบแตกตางกนไป

o First-mover advantage บรษททเขาสตลาดกอน เปนรายแรก ขอไดเปรยบคอ สามารถเขาถง

ตลาดและทรพยากรในประเทศเปาหมายไดกอนใครเพอน ท าใหตราสนคาเปนทคนห คนตา และลกคาพรอมทจะเลอกสนคานนกอนสนคาตวอนๆ นอกจากนน บรษททเขาสตลาดเปนรายแรก อาจจะสามารถซอสนทรพย หรอตอรองกบซพพลายเออรไดในราคาทต ากวาในฐานะทเปนผผลตเจาแรกทยงไมมคแขง แตขอเสยเปรยบคอ ตองพฒนาตนเองใหเหนอกวาคแขงอยเสมอเพอรกษาฐานลกคา และรกษาสวนแบงตลาดทเปนอนดบ 1 อยางตอเนอง เพราะมสทธพลาดพลงใหคแขงหนาใหมไดตลอดเวลา

o Late-comer advantage สวนบรษททเขาตลาดหลงคแขงรายอนๆ นน ขอเสยเปรยบคอ ตอง

ตอสสรางแบรนด ตลอดจนพฒนาคณภาพของสนคา และบรการใหสามารถแยงชงสวนแบงตลาดทมอยเดมของ First-mover ใหได สวนขอไดเปรยบคอ บรษททเขาตลาดหลงคแขงรายอน สามารถศกษา เรยนร หรอเลยนแบบแนวทาง กลยทธของ First-moverทงในกรณทประสบความส าเรจ และประสบความลมเหลว มาปรบใชเปนกลยทธในการแขงขนของบรษทไดอกดวย

97

เอกสารอางอง

ดร.สทธชย ปญญโรจน. (2559, 18 สงหาคม) กลยทธการตลาดในการแขงขนระดบโลก. สบคน 17 สงหาคม 2560,จาก http://oknation.nationtv.tv/blog/markandtony/2016/08/18/entry

Warisara K..(2554, 21 สงหาคม). International Business Internationalization Strategy การคา ระหวางประเทศ ธรกจระหวางประเทศ.สบคน 17 สงหาคม 2560,จาก https://internationaliz. blogspot.com/2014/08/blog-post_21.html

98

ค าถามทายบท

1. จงอธบายหลกเกณฑกลยทธและการจดองคกรของธรกจระหวางประเทศวามลกษณธเปนเชนไร 2. จงอธบายการเขาสตลาดตางประเทศวามขนตอนในการปฎบตอยางไร 3. จงอธบายเกณฑการจะตองพจารณาอะไร กอนตดสนใจเขาสตลาดตางประเทศ 4. จงอธบายแนวทางการตดสนใจใชกลยทธการเขาสตลาดตางประเทศ

99

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 9 รหสวชา QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ จ านวน 3 (3-0-6) หนวยกต ชวโมงเวลาเรยน 45 ชวโมง/ภาคเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารยผสอน ผชวยศาสตราจารย เอกณรงค วรสหะ

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 9 การบรหารการตลาดและพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศ หวขอเนอหา

1. ความหมายแนวความคดพาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) 2. ประเภทของ E-Commerce 3. ความส าคญของพาณชยอเลกทรอนกส 4. กรอบแนวคดของพาณชยอเลกทรอนกส 5. ประเภทของอคอมเมรซ 6. บทบาทของรฐในการสงเสรม E-Commerce 7. กฎหมายทเกยวของกบ E-commerce

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. เพอใหนกศกษาเกดความร ความเขาใจและสามารถอธบายเกยวกบแนวความคด 1.ค ว า ม ห ม า ย

แนวความคดพาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) 2. เพอใหนกศกษาทราบถงแนวคดหลกประเภทของ E-Commerce 3. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบความส าคญของพาณชยอเลกทรอนกส

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน 1. วธสอนแบบบรรยาย เรมจากการเสนอปญหาหรอตงค าถาม เพอน าสการบรรยาย มการตงค าถาม

ตอบ ค าถาม ระหวางผสอนและผเรยน 2. วธสอนแบบอภปราย แบงผเรยนเปนกลมก าหนดหวขออภปราย แลวน าเสนอผลอภปรายของแตละ

กลม จากนนผสอนน าอภปรายสการสรปดวยค าถามใหไดความรตรงตามจดประสงค การเรยนรทก าหนด สอการเรยนการสอน

1. PowerPoint ประกอบการบรรยายการบรหารการตลาดและพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศ 2. เอกสารประกอบการเรยนการสอน QMT2204 การจดการธรกจระหวางประเทศ

การวดผลและประเมนผล 1. สงเกตการณน าความรไปใชในการท าแผนผงประมวลความร 2. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการท ากจกรรม และคณภาพของผลงาน 3. สงเกตจากการมสวนรวมในการตอบค าถามและซกถามปญหาของนกศกษาในหองเรยน

100

บทท 9 การบรหารการตลาดและพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศ

พาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) หรออคอมเมรซ (E-Commerce) เรมขนเมอ

ประมาณตนทศวรรษท 1970 โดยเรมจากการโอนเงนทางอเลกทรอนกสระหวางหนวยงาย และในชวงเรมตนหนวยงานทเกยวของสวนใหญจะเปนบรษทใหญๆ เทานน บรษทเลกๆ มจ านวนไมมากนก ตอมาเมอการแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (Electronic Data Interchange-EDI) ไดแพรหลายขน ประกอบกบคอมพวเตอรพซไดมการขยายเพมอยางรวดเรวพรอมกบการพฒนาดานอนเทอรเนตและเวบ ท าใหหนวยงานและบคคลตาง ๆ ไดใชพาณชยอเลกทรอนกสมากขน ในปจจบนพาณชยอเลกทรอนกสไดครอบคลมธรกรรมหลายประเภท เชน การโฆษณา การซอขายสนคา การซอหน การท างาน การประมล และการใหบรการลกคา ความหมายของอเลกทรอนกส

E-Commerce มชอทแปลเปนภาษาไทยวา “พาณชยอเลกทรอนกส” โดยความหมายของค าวาพาณชยอเลกทรอนกส มผใหค านยามไวเปนจ านวนมาก แตไมมค าจ ากดความใดทใชเปนค าอธบายไวอยางเปนทางการ ซงมดงน

พาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce) หมายถง การด าเนนธรกจทกรปแบบทเกยวของกบการซอขายสนคาและบรการผานคอมพวเตอรและระบบสอสารโทรคมนาคมหรอสออเลกทรอนกส

พาณชยอเลกทรอนกส หมายถง การท าธรกรรมทกรปแบบโดยครอบคลมถงการซอขายสนคา/บรการ การช าระเงน การโฆษณาโดยผานสออเลกทรอนกสประเภทตาง ๆ โดยเฉพาะเครอขายทางอนเทอรเนต

“พาณชยอเลกทรอนกส คอ ธรกรรมทกประเภททเกยวของกบกจกรรมเชงพาณชย ทงในระดบองคกรและสวนบคคล บนพนฐานของ การประมวลและการสงขอมลดจทลทมทงขอความ เสยง และภาพ” (OECD, 1997)

“พาณชยอเลกทรอนกส คอ การด าเนนธรกจโดยใชสออเลกทรอนกส ” (ศนยพฒนาพาณชยอเลกทรอนกส, 2542)”

“พาณชยอเลกทรอนกส คอ การผลต การกระจาย การตลาด การขาย หรอการขนสงผลตภณฑและบรการโดยใชสออเลกทรอนกส” (WTO, 1998) กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย ระบวา พาณชยอเลกทรอนกส หมายถง การด าเนนธรกจทกรปแบบท เกยวของกบการซอขายสนคาและบรการผาน และระบบสอสารโทรคมนาคมหรอสออเลกทรอนกส องคกรการคาโลก ใหค าจ ากดความไววา พาณชยอเลกทรอนกส หมายถง การผลต การกระจาย การตลาด การขาย หรอการขนสงผลตภณฑและบรการโดยใชสออเลกทรอนกส E-Commerce คออะไร

Electronic Commerce หรอ E-Commerce คอ การซอขายสนคาหรอบรการโดยสงขอมลดวยสออเลกทรอนกสผานทางเครอขาย เชน Internet ถาผใชมเครองคอมพวเตอร คสายโทรศพท โมเดม และเปนสมาชกของบรการ Internet กสามารถท าการคาผานระบบเครอขายได

E-Commerce เปนการผสมผสานระหวางเทคโนโลย Internet กบการจ าหนายสนคาและบรการ โดยสามารถน าเสนอขอมลทเกยวของกบตวสนคาหรอบรการผานทาง Internet สคนทวโลกภายในระยะเวลาอนรวดเรว ท าใหการด าเนนการซอขายอยางมประสทธภาพ และกอใหเกดรายไดในระยะเวลาอนสน E-business คออะไร

101

e-Business นน คอ การด าเนนกจกรรมทาง “ธรกจ”ตางๆ ผานสออเลกทรอนกส การใชคอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศ การสอสารและอนเทอรเนต เพอท าใหกระบวนการทางธรกจ มประสทธภาพ และตอบสนองความตองการของคคา และลกคาใหตรงใจ และรวดเรวและเพอลดตนทน และขยายโอกาสทางการคา และการบรการ เมอเขาสยคดจทลจะมค าศพททไดยนบอยๆ อาท BI=Business Intelligence: การรวบรวมขอมลขาวสารดานตลาด ขอมลลกคา และ คแขงขน EC=E-Commerce: เทคโนโลยทชวยท าใหเกดการสงซอ การขาย การโอนเงนผานอนเทอรเนต CRM=Customer Relationship Management: การบรหารจ ดการ การบร การ และการสร า งความสมพนธทท าใหลกคาพงพอใจกบทงสนคา บรการ และ บรษท – ระบบ CRM จะใชไอทชวยด าเนนงาน และ จดเตรยมขอมลทเปนประโยชนตอการบรการลกคา SCM=Supply Chain Management: การประสาน หวงโซทางธรกจ ตงแตแหลงวตถดบ ผผลต ผจดสง ผคาสง ผคาปลก จนถงมอผบรโภค ERP=Enterprise Resource Planning: กระบวนการของส านกงานสวนหลง และ การผลต เชน การรบใบสงซอการจดซอ การจดการใบสงของ การจดสนคาคงคลง แผนและการจดการการผลต– ระบบ ERP จะชวยใหประบวนการดงกลาวมประสทธภาพและลดตนทน ประเภทของ E-Commerce

ผประกอบการ กบ ผบรโภค (Business to Consumer - B2C) คอการคาระหวางผคาโดยตรงถงลกคาซงกคอผบรโภค เชน การขายหนงสอ ขายวดโอ ขายซดเพลงเปนตน

1. ผประกอบการ กบ ผประกอบการ (Business to Business – B2B) คอการคาระหวาง ผคากบลกคาเชนกน แตในทนลกคาจะเปนในรปแบบของผประกอบการ ในทนจะครอบคลมถงเรอง การขายสง การท าการสงซอสนคาผานทางระบบอเลกทรอนกส ระบบหวงโซการผลต (Supply Chain Management) เปนตน ซงจะมความซบซอนในระดบตางๆกนไป

2. ผบรโภค กบ ผบรโภค (Consumer to Consumer - C2C) คอการตดตอระหวาง ผบรโภคกบผบรโภคนน มหลายรปแบบและวตถประสงค เชนเพอการตดตอแลกเปลยนขอมล ขาวสาร ในกลมคนทมการบรโภคเหมอนกน หรออาจจะท าการแลกเปลยนสนคากนเอง ขายของมอสองเปนตน

3. ผประกอบการ กบ ภาครฐ (Business to Government – B2G) คอการประกอบธรกจ ระหวางภาคเอกชนกบภาครฐ ท ใชกนมากกคอเรองการจดซอจดจางของภาครฐ หรอทเรยกวา e-Government Procurement ในประเทศทมความกาวหนาดานพาณชยอเลกทรอนกสแลว รฐบาลจะท าการซอ/จดจางผานระบบอเลกทรอนกสเปนสวนใหญเพอประหยดคาใชจาย เชนการประกาศจดจางของภาครฐในเวบไซต www.mahadthai.com

4. ภาครฐ กบ ประชาชน (Government to Consumer -G2C) ในทนคงไมใช วตถประสงคเพอการคา แตจะเปนเรองการบรการของภาครฐผานสออเลกทรอนกส ซงปจจบนในประเทศไทยเองกมใหบรการแลวหลายหนวยงาน เชนการค านวณและเสยภาษผานอนเทอรเนต , การใหบรการขอมลประชาชนผานอนเทอรเนต เปนตน เชนขอมลการตดตอการท าทะเบยนตางๆของกระทรวงมหาดไทย ประชาชนสามารถเขาไปตรวจสอบวาตองใชหลกฐานอะไรบางในการท าเรองนนๆ และสามารถดาวนโหลดแบบฟอรมบางอยางจากบนเวบไซตไดดวย ความส าคญของพาณชยอเลกทรอนกส

เนองมาจากอตราการเตบโตของการใชอนเตอรเนตและการเพมขนของเวบไซตทางธรกจทมอยางตอเนอง ท าใหการประกอบธรกจโดยเฉพาะธรกจบนอนเตอรเนตเปนชองทางการตลาดขนาดใหญของโลกไร

102

พรมแดนทสามารถเขาถงกลมผบรโภคเปาหมายไดโดยตรงอยางรวดเรว ไรขดจ ากดของเรองเวลาและสถานท การแขงขนทางการคาเสรและระหวางประเทศทตองแขงขนและชงความไดเปรยบกนท “ความเรว” ทงการน าเสนอสนคาผานสออเลกทรอนกส มความส าคญอยางยงในสงคมเศรษฐกจฐานความร พาณชยอเลกทรอนกสจงเปนอกทางเลอกหนงของการประกอบธรกจในปจจบน และไดรบความนยมเพมขนเปนล าดบ กรอบแนวคดของพาณชยอเลกทรอนกส กรอบแนวคดของพาณชยอเลกทรอนกสประกอบดวย 4 สวนใหญ ๆ คอ

• แอพพลเคชนของพาณชยอเลกทรอนกส • ปจจยทางการบรหาร • โครงสรางพนฐาน • ประเภทสนคาของพาณชยอเลกทรอนกส

ส าหรบสนคาทซอขายในพาณชยอเลกทรอนกส จ าแนกไดดงน สนคาทมลกษณะเปนขอมลดจทล (Digital Products) สนคาทไมใชขอมลดจทล (Non-Digital Products)

ประเภทของอคอมเมรซ มการแบงประเภทอคอมเมรซกนหลายแบบ เชน แบงอคอมเมรซเปน 5 ประเภท แบงอคอมเมรซเปน

3 ประเภท แบงอคอมเมรซเปน 6 สวน และแบง อคอมเมรซตามประเภทสนคาเปน 2 ประเภท เปนตน อคอมเมรซ 5 ประเภท ถาจะแบงอคอมเมรซเปน 5 ประเภทกไดดงตอไปน (1) ธรกจกบผซอปลกหรอบทซ (B-to-C = Business-to-Consumer) คอประเภททผซอปลกใชอนเตอรเนตในการซอสนคาจากธรกจทโฆษณาอยในอนเตอรเนต (2) ธรกจกบธรกจหรอบทบ (B-to-B = Business-to-Business) คอ ประเภท ทธรกจกบธรกจตดตอซอขายสนคากนผานอนเตอรเนต (3) ธรกจกบรฐบาลหรอบทจ (B-to-G = Business-to-Government) คอประเภททธรกจตดตอกบหนวยราชการ (4) รฐบาลกบรฐบาลหรอจทจ (G-to-G = Government to Government) คอ ประเภททหนวยงานรฐบาลหนวยงานใดหนวยงานหนงตดตอกบหนวยงานรฐบาลอกหนวยงานหนง (5) ผบรโภคกบผบรโภคหรอซทซ (C-to-C = Consumer-to-Consumer) คอ ประเภททผบรโภคประกาศขายสนคาแลวผบรโภคอกรายหนงกซอไป เชน ทอเบยดอทคอม (Ebay.com) เปนตน ซงผบรโภคสามารถจายเงนใหกนทางบตรเครดตได อคอมเมรซ 3 ประเภท ถาจะแบงอคอมเมรซเปน 3 ประเภทกอาจจะแบงได ดงตอไปน (1) อคอมเมรซระหวางผบรโภคกบธรกจ หรอ บทซ (B-to-C = Business-to-Consumer) ซงอาจจะมตวอยางดงตอไปน - การตดตอสอสารระหวางผบรโภคกบธรกจโดยใชไปรษณยอเลกทรอนกส วดโอคอนเฟอเรนซ กลมสนทนา กระดานขาว เปนตน - การจดการดานการเงน ชวยใหผบรโภคสามารถจดการเรองการเงนสวนตว เชน ฝาก-ถอน เงนกบธนาคาร ซอขายหนกบผคาหน เชน อเทรด (www.etrade.com) เปนตน - ซอขายสนคาและขอมล ชวยใหผบรโภคสามารถซอขายสนคาและขอมลผานอนเตอรเนตไดโดยสะดวก

103

(2) อคอมเมรซภายในองคกรหรอแบบอนทราออรก (Intra-Org E-commerce) คอ การใชอคอมเมรซในการชวยใหบรษทหรอองคใดองคกรหนงสามารถปรบปรงการท างานภายในและใหบรการลกคาไดดขน ดงตวอยางตอไปน - การตดตอสอสารภายในองคกรจะสะดวกรวดเรวจะไดผลดขน โดยใชไปรษณยอเลกทรอนกส วดโอคอนเฟอเรนซ และปายประกาศ เปนตน - การจดพมพเอกสารทางอเลกทรอนกส หรออพบลซซง (Electronic Publishing) ชวยใหบรษทสามารถออกแบบเอกสาร จดพมพเอกสาร และแจกจายเอกสารไดสะดวกรวดเรว และใชคาใชจายนอย ไมวาจะเปนคมอขอก าหนดสนคา (Product Specifications) รายงานการประชม เปนตน ทงนโดยผานเวบ - การปรบปรงประสทธภาพพนกงานขาย การใชอคอมเมรซแบบนชวยปรบปรงการสอสารระหวางฝายผลตกบฝายขาย และระหวางฝายขายกบลกคา ท าใหไดประสทธภาพดขน (3) อคอมเมรซระหวางองคกรหรอแบบอนเตอรออรก (Inter-Org E-commerce) ซงกคอแบบเดยวกบแบบทเรยกวาบทบ (Business to Business) ทงนโดยมตวอยางตอไปน

- การจดซอ ชวยใหจดซอไดดขน ทงดานราคา และระยะเวลาการสงของ - การจดการสนคาคงคลง - การจดสงสนคา - การจดการชองทางขายสนคา - การจดการดานการเงน อคอมเมรซ 6 สวน ถาจะแบงอคอมเมรซเปน 6 สวนกแบงไดดงตอไปน (1) การขายปลกทางอเลกทรอนกสหรออเทลลง (E-tailing= Electronic Retailing) หรอรานคาเสมอนจรง (Virtual Storefront) ยอดขายปลกอเลกทรอนกสในอเมรกาใน ค.ศ. 1999 มมลคาเปนหมนลานบาท (2) การวจยตลาดทางอเลกทรอนกสหรอมารเกตอรเซรช (Market E-research) คอการใชอนเตอรเนตในการวจยตลาดแบบเดยวกบทส านกวจยเอแบค-เคเอสซอนเตอรเนตท าอย จากการใชอนเตอรเนตน บรษทหางรานสามารถเกบขอมลเกยวกบลกคาปจจบน และผทอาจจะเปนลกคาในอนาคต ทงจากการลงทะเบยนเขาใชเวบ จากแบบสอบถามและจากการสงซอสนคาของลกคา การวจยตลาด อนเตอรเนตกถอวาเปนสวนหนงของอคอมเมรซ (3) อนเตอรเนตอดไอ หรอการสงเอกสารตามมาตรฐานอดไอโดยใชอนเตอรเนต ซงท าใหคาใชจายต าลงกถอวาเปนอคอมเมรซประเภทหนง (4) โทรสารและโทรศพทอนเตอรเนต การใชโทรสารและโทรศพททางไกลผานอนเตอรเนตหรอ วโอไอพ (VoIP= Voice over IP) นนมราคาต ากวาการใชโทรสารและโทรศพทธรรมดา และอาจจะใชเปนสวนหนงของอคอมเมรซ (5) การซอขายระหวางบรษทกบบรษท บรษทตางๆ จ านวนมากในปจจบนตดตอซอขายสนคากนโดยผานเวบในอนเตอรเนต ซงกถอวาเปนสวนหนงของอคอมเมรซ (6) ระบบความปลอดภยในอคอมเมรซ ถอวาเปนสวนส าคญของอคอมเมรซทงนในปจจบนมการใชวธตางๆ เชน เอสเอสแอล (SSL= Secure Socket Layer) เซต (SET = Secure Electronic Transaction) อารเอสเอ (RSA = Rivets, Shamir and Adelman) ดอเอส (DES= Data Encryption Standard) และดอเอสสามชน (Triple DES) เปนตน

104

อคอมเมรซ 2 ประเภท สนคา ถาจะแบงอคอมเมรซตามประเภทสนคากแบงไดเปน 2 ประเภทคอ (1) สนคาดจตอล เชน ซอฟทแวร เพลง วดโอ หนงสอ ดจตอล เปนตน ซงสามารถสงสนคาไดโดยผานอนเตอรเนต (2) สนคาทไมใชดจตอล เชน สนคาหตถกรรม สนคาศลปะชพ เสอผา เครองนงหม เครองหนงเครองประดบ เครองจกรอปกรณ เปนตน ซงตองสงสนคาทางพสดภณฑ ผานไปรษณยหรอบรษทรบสงพสดภณฑ กระบวนการทางอเลกทรอนกส

มขนตอนทส าคญ 5 ขนตอน ดงน 1. การคนหาขอมล ขนตอนแรกของการซอสนคาเปนการคนหาขอมลสนคาทตองการ แลวน าขอมลแตละรานมาวเคราะห

เปรยบเทยบกน โดยใชเวบไซตทนยม หรอ Search Engines เชน http://www.google.com เปนตน 2. การสงซอสนคา เมอลกคาเลอกสนคาทตองการแลว จะน ารายการทตองการเขาสระบบตะกรา และจะมการค านวณ

คาใชจายทงหมด โดยลกคาสมารถปรบเปลยนรายการและปรมาณทสงได 3. การช าระเงน เมอลกคาตดสนใจซอสนคาทตองการ ในขนถดมาจะเปนการก าหนดวธการช าระเงน ขนอยกบความสะดวกของลกคาวาจะเลอกวธไหน 4. การสงมอบสนคา เมอลกคาก าหนดวธการช าระเงนเรยบรอยแลว จะเขาสวธเลอกสงสนคา ซงการสงมอบสนคาอาจจดสงใหลกคาโดยตรง การใชบรการบรษทขนสงสนคา หรอสงผานสออเลกทรอนกส เชน การดาวนโหลดเพลง เปนตน

5. การใหบรการหลงการขาย หลงจากเสรจสนการสงสนซอแตละครง รานคาตองมบรการหลงการขายใหกบลกคา ซงอาจจะเปน

ตดตอกบลกคาผานทางเครอขายอนเตอรเนต เชน อเมล และเวบบอรด บทบาทของรฐในการสงเสรม E-Commerce

กรมเศรษฐกจการพาณชย กระทรวงพาณชยไดจดโครงการพาณชยอเลกทรอนกสเพอสนบสนนการสงออก วตถประสงคเพอสนบสนนการสงออกโดยผานสออเลกทรอนกส โดยจะจดท า Homepage ในลกษณะของ Cyber Mall

ผสงออกจะไดประโยชนจากการโฆษณาสนคาและบรการผาน Internet โดยใช Web Site ของกระทรวงพาณชย (http://www.thaiecommerce.net/) เปนประตทจะเชอมโยง Homepage ของบรษทธรกจสงออกทจะเผยแพรขอมลตางๆไปสผซอทวโลก ส าหรบธรกจสงออกทประสงคจะเขารวมโครงการ มหลกเกณฑเบองตนคอ เปนบรษทนตบคคล ประกอบการคาสนคาหรอบรการโดยถกตองตามกฎหมาย ไมประกอบธรกจผดศลธรรม สนคาหรอบรการมคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบได เชน ม Brand Name , ISO , Barcode รบรอง หรออยในบญชรายชอผสงออกของกรมสงเสรมการสงออก

ตลาดเปาหมายในระยะเรมตนจะเนนใน 6 แหงคอ USA , Japan , Europe , Asia , Australia , Hongkong โดยสนคาเปาหมายคอ อญมณและเครองประดบ อาหาร สงทอ เสอผาส าเรจรป เครองหนง ของเลน เฟอรนเจอร สวนบรการเปาหมาย คอ การทองเทยว โรงแรม รานอาหาร บรการรถเชา การจองตวเครองบน

105

ขอดของการใช E - Commerce 1. การซอขายสนคาแบบ Online สามารถตดปญหายงยากในเรองของการตอรองราคาและตดปญหา

เกยวกบนายหนา เพราะมเพยงแครหสบตรเครดตทเปดบญชกบธนาคาร ทานกสามารถซอสนคาผาน Internet ได

2. ขอมลของลกคาจะถกเกบไวใน E-Mail บคคลอนไมสามารถเปดอานไดนอกจากผจดจ าหนายเทานน 3. เพมมลคาและปรมาณทางการคา เพอเพมประสทธภาพทางธรกจ ลดตนทน และเปดโอกาสใหผขาย

ขนาดกลางและขนาดเลก มโอกาสเขาสตลาดไดมากขน ขณะเดยวกนผบรโภคกมทางเลอกมากขนดวย 4. ผซอสามารถคนหาขอมลหรอขาวสารเกยวกบสนคาและบรการตางๆทวโลกอยางรวดเรว

ประหยดเวลาและคาใชจายโดยไมจ าเปนตองเดนทางไปถงรานคา หรอผานพอคาคนกลาง 5. ไดแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบสนคาหรอบรการกบผซอรายอน หรอมโอกาสสมผสกบสนคาหรอ

บรการกอนการตดสนใจซอ เชน ฟงตวอยางเพลง อานเรองยอของหนงสอ หรอชมบางสวนของ VDO กอนทจะตดสนใจซอ ท าใหผซอมขอมลในการตดสนใจเพมมากขน ในกรณทเปนการสงซอแบบ Digital Form จะสามารถสงขอมลผาน Internet ไดทนท

6. ผขายสามารถโฆษณาขายสนคาหรอบรการไปยงลกคาทวโลกไดตลอด 24 ชวโมง ท าใหประหยด คาใชจายในการโฆษณา การจดตงรานคา การจดตกแตงสถานท คาใชจายการจดเกบสนคา การกระจายสนคา และยงสามารถลดคาใชจายในการด าเนนงานอนๆไดอกดวย ขอจ ากดในการใช E-Commerce

1. ความไมปลอดภยของขอมล ขาดการตรวจสอบการใชบตรเครดตบน Internet ขอมลบนบตรเครดต อาจถกดกฟงหรออาน เพอเอาชอและหมายเลขบตรเครดตไปใชโดยทเจาของบตรเครดตไมรได การสงขอมลจงตองมรการพฒนาวธการเขารหสทซบซอนหลายขนตอน เพอใหขอมลของลกคาไดรบความปลอดภยสงสด

2. ประเทศไทยยงไมมธนาคารพาณชยทจะท าหนาทรบประกนความเสยง ส าหรบการช าระเงนทาง อเลกทรอนกส ในปจจบนการช าระเงนยงตองผานธนาคารทเปนของตางประเทศ

3. ปญหาความยากจน ความดอยโอกาสและขาดความรทางเทคโนโลย รวมทงขาดเครอขายการสอสาร เชน ระบบเคเบล ระบบโทรศพททมประสทธภาพ ท าใหไมสามารถใหบรการไดอยางทวถง จงท าใหชนบททหางไกลไมสามารถเขาถงและใชบรการ Internet ได

4. E-Commerce ยงมประเดนเชงนโยบายทท าใหรฐบาลตองเขามาก าหนดมาตรการ เพอใหความ คมครองกบผซอและผขาย ขณะเดยวกนมาตรการมนเรองระเบยบทจะก าหนดขนตองไมขดขวางการพฒนาเทคโนโลย

5. ผซอไมมนใจเรองการเกบรกษาความลบทางธรกจ ขอมลสวนบคคลเชน ไมมนใจวาจะมผน าหมายเลข บตรเครดตไปใชประโยชนในทางทมชอบหรอไม

6. ผขายไมมนใจวาลกคามตวตนอยจรง จะเปนบคคลเดยวกบทแจงสงซอสนคาหรอไม มความสามารถ ในการทจะจายสนคาและบรการหรอไม และไมมนใจวาการท าสญญาซอขายผานระบบ Internet จะมผลถกตองตามกฎหมายหรอไม

7. ดานรฐบาล ในกรณทผซอและผขายอยคนละประเทศกนจะใชกฎหมายของประเทศใดเปนหลก หากม การกระท าผดกฎหมายในการการกระท าการซอขายลกษณะน ความยากล าบากในการตดตามการซอขายทาง Internet อาจท าใหรฐบาลประสบปญหาในการเรยกเกบภาษเงนไดและภาษศลกากร การท E-Commerce กอใหเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมในการด าเนนธรกจ พฤตกรรมของผบรโภค และการปฏบตงานของภาครฐบาล ท าใหรฐบาลอาจเขามาก าหนดมาตรการเพอคมครองผบรโภคและผขายทใชบรการ E-

106

Commerce รวมทงใหความสนใจในการพฒนาบคลากร การพฒนาปจจยทจะเพมความสะดวกทางดานโทรคมนาคมสอสาร

8. ขอมลทางอเลกทรอนกสสามารถท าส าเนาหรอดดแปลงหรอสรางขนใหมไดงายกวาเอกสารทเปน กระดาษ จงตองจดการระบบการรกษาความปลอดภยในการอางสทธใหดพอ

9. E-Commerce ไมไดเปนเพยงเรองของเทคโนโลยเทานน แตขนอยกบการจดการทางธรกจทดดวย การน าระบบนมาใชจงไมสมควรท าตามกระแสนยม เพราะถาลงทนไปแลวไมสามารถใหบรการทดกบลกคาได ยอมเกดผลเสยตอบรษท

10. ปญหาทเกดกบงานดานกฎหมายและลายเซน ประเทศไทยยงไมมกฎหมายเฉพาะทจะก ากบดแลการ ท านตกรรม การท าการซอขายผานทางการพาณชยอเลกทรอนกส แนวทางแกไข

1.รฐตองเรงพฒนาโครงสรางพนฐานการพฒนาคณภาพและบรการอยางเรงดวน พรอมทงก าหนดราคาทเหมาะสม เพอใหทกคนเขาถง E-Commerce ไดอยางเทาเทยม และใชประโยชนไดอยางแทจรง อกทงควรมการประชาสมพนธควบคไปดวย

2.รฐและเอกชนจะตองรวมมออยางใกลชดและเรงดวนเพอพฒนาและเสรมสรางความแขงแกรง รวมถงสมรรถนะดานการแขงขนใหแกสถาบน องคกรทเกยวของกบพาณชยอเลกทรอนกส เชน การน าระบบ EDI เขามาใช

3.เปดเสรบรการโทรคมนาคม ดวยการยกเลกการผกขาดทางโทรคมนาคมอยางเรวทสด การเปดการแขงขนอยางเสรจะท าใหผใชบรการไมตองรบภาระคาใชจายทสงเกนไป

4.รฐตองมการวางแผนระยะยาวเกยวกบการใชระบบ E-Commerce ทงในเรองของการออกกฎหมายตามหลกสากลและกฎหมายขางเคยง เชน เรองภาษ สนบสนนหรอเปนตวแทนดแลการใชมาตรฐานตางๆ หนวยงานทเปน Certification Authority (CA) ทท าการรบรอง Digital Signature

5.รฐจะตองหาแนวรวมและพนธมตรทางดานยทธศาสตรในการเจรจาระหวางประเทศ เพอใหพาณชยอเลกทรอนกสมกตกาสากลทเปนธรรมแกทกประเทศ กฎหมายอคอมเมรซ

ดวยเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศท าใหการพาณชยอเลคทรอนกสเตบโตขนอยางรวดเรว สงผลใหการเสนอขายสนคาการตกลงท าสญญาซอขายสนคา และการช าระเงนสามารถท าไดอยางงายดายทางอเลกทรอนกส แตในเมองไทยกมปจจยส าคญหลายอยางเปนอปสรรคในการท า Ecommerce โดยเฉพาะอยางยงเรองของกฎหมายพาณชยอเลคทรอนกส เราจะมาศกษาถงเนอหาของกฎหมายพาณชยอเลคทรอนกสวามความส าคญอยางไร

ในหลายประเทศทวโลกไดมการตนตวตอการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศและไดเลงเหนถงความส าคญของกฎหมาย ดงกลาวในการพฒนาประเทศ จงไดจดท าและมกฎหมายดงกลาวใชบงคบเพอใหเปนโครงสรางพนฐานทมนคงตอไป อยางไรกดหากพจารณาถงสภาพของสงคมไทยในปจจบนจะเหนไดวาประเทศไทยมปญหาโดยพนฐานดงตอไปน

1. ปญหาในทางการคาระหวางประเทศ เนองจากไมมโครงสรางพนฐานทางกฎหมายทจะเอออ านวยใหการท าธรกรรมทางการคา สามารถด าเนนไปอยางสะดวกรวดเรว

2. ปญหาในการสรางแรงจงใจ การทประเทศมกฎหมายทไดมาตรฐานในการประกอบพาณชยอเลกทรอนกส เชน

- กฎหมายแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (Electronic Data Interchange Law)

107

- กฎหมายลายเซนอเลกทรอนกส (Digital Signature Law) - กฎหมายกา ร โ อน เ ง นท า ง อ เ ล กท รอน ก ส (Electronic Funds Transfer Law) เ ป น ต น ยอมจะสามารถสรางแรงจงใจใหนกลงทนชาวตางชาตเขามาลงทนในประเทศไทยไดเปนอยางด 3. ปญหาในการสรางความเชอมน กฎหมายคมครองขอมลขาวสาร (Data Protection Law) และ

กฎหมายอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Computer Related Crime) เปนตนยอมทจะชวยใหนกลงทนชาวตางชาตมนใจในการคมครองสทธขนพนฐาน รวมทงขอมลขาวสารทมคายงในสงคมสารสนเทศจะไดรบการคมครอง

4. ปญหาในการพฒนาเทคโนโลยและการถายทอดเทคโนโลย มความจ าเปนอยางยงทประเทศจะตองมกลไกทางกฎหมายทจะเอออ านวยและสนบสนนใหมการพฒนาเทคโนโลยของชาต รวมทงการสงเสรมใหมการถายทอดเทคโนโลยจากตางชาต

5. ปญหาการเออใหเกดการแขงขนทเสรและเปนธรรม (Fair Competition) การเปดใหมการแขงขนทเสรและเปนธรรมโดยเฉพาะในกจการโทรคมนาคมจะสงผลให มการดงดดการลงทน การเพมการจางงานและน าเงนตราเขาประเทศ หากท าอยางมระบบและหลกการ

6. ปญหาในการสรางศกยภาพในการแขงขน (Competitiveness) ทามกลางการ แขงขนทางการคาอยางรนแรงในปจจบน รฐจ าเปนทจะตองสรางกลไกทาง กฎหมายทสงเสรมใหภาคเอกชนไทยมศกยภาพในเชงการแขงขน

7. ปญหาในเรองชองวางระหวางผมและผไรขาวสาร ในยคทเทคโนโลยมความกาว หนาอยางรวดเรวรฐมความจ าเปนทจะตองจดหากลไกทางกฎหมายเพอเออใหม การลดชองวางดงกลาว จากสภาพการณดงกลาวกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศกได มพฒนาการอยางสอดรบ กบความกาวหนาและความเปลยนแปลงทางเทคโนโลย กฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศจงเกดขนเนอง จากความจ าเปนของสงคม (Social Necessity) และเพอจรรโลงใหสงคมมความเปนปกแผน (Solidarity) ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

กฎหมายทเกยวของกบ E-commerce

1.กฎหมายธรกรรมพาณชยอเลกทรอนกส กฎหมายนจะตองสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศ และเหมาะสมกบสภาพของประเทศไทย ทงน กฎหมายดงกลาวรวมถงกฎหมายธรกรรมอเลกทรอนกส (Electronic Transaction Law) กฎหมาย ลายเซนอเลกทรอนกส (Electronic Signature Law) กฎหมาย ธรกรรมทางการเงนอเลกทรอนกส (Electronic Financial Transaction Law) กฎหมายอาญาอนเนองมาจากอาชญากรรม พาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce Criminal Code)

2. กฎหมายคมครองขอมล เพอคมครองสทธในความเปนสวนตวจาก การน าขอมลของบคคลไปใชในทางทมชอบ

3.กฎหมายอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Computer Related Crime) อนมวตถประสงคในการคมครองสงคม จากความผดทเกยวกบขอมลขาวสาร อนถอเปนทรพยทไมมรปราง (Intangible Object) แตทวามคายงในยคแหงเทคโนโลยสารสนเทศ

4. กฎหมายการแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (Electronic Data Interchange: EDI) ทจะเอออ านวยใหมการ ท านตกรรมสญญากนทางอเลกทรอนกสได 5.กฎหมายลายมอชอทางอเลกทรอนกส (Electronic Signature Law) ทมวตถประสงคในการสรางความมนคงใหกบคกรณในอนทจะตองพงพาเทคโนโลยเพอการลงลายมอชอ

108

6. กฎหมายการโอนเงนทางอเลกทรอนกส (Electronic Funds Transfer) มวตถประสงคในการคมครองผบรโภคและสรางหลกประกนทมนคง ในการท าธรกรรมทางการเงนดงกลาว 7. กฎหมายโทรคมนาคม (Telecommunication Law) มงวางกลไกในการเปดเสรใหมการแขงขนทเปนธรรม และจดใหองคกรก ากบดแลทเปนกลาง และมประสทธภาพรวมทงสรางหลกประกนใหประชาชนสามารถเขาถง บรการโทรคมนาคมไดอยางทวถง (Universal Service) ซงหนวยงานทเกยวของโดยตรง เชน กระทรวงคมนาคม มการด าเนนการอยแลวกฎหมายระหวางประเทศ องคการระหวางประเทศ และการคาระหวางประเทศทเกยวเนองกบเทคโนโลยสารสนเทศ 8.กฎหมายทเกยวเนองกบอนเตอรเนต 9. กฎหมายพฒนาเทคโนโลยและอตสาหกรรมอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร

10. กฎหมายทรพยสนทางปญญา ด าเนนมาตรการทจะเรงรดใหมการคมครองทรพยสนทางปญญาอยางเปนรปธรรม ทงในระยะสน เชน การก ากบดแล ใหเกด ความถกตองตามกฎหมายลขสทธ และในระยะยาว เชน การให การศกษากบเยาวชนในคณคาของทรพยสน ทางปญญา เปนตน ประโยชนของพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce)

ปจจบนจะเหนไดวาพาณชยอเลกทรอนกส เปนชองทางการคาทนาสนใจมาก เพราะนบวนกยงมผใชงานอนเตอรเนตเพมมากขนเรอยๆซงสงผลใหการคาทางอนเตอร เนตขยายตวไดอยาง รวดเรวและการท าธรกจบนเวบไซตนนสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยไดมากมายหลายประการ ไดแก

1. ท าการคาไดตลอด 24 ชงโมง และขายสนคาไดทวโลก นกทองอนเตอรเนตจากทวทกมม โลกสามารถเขามาในเวบไซตของบรษทไดตลอดเวลาผขายสามารถน าเสนอสนคา ผลตภณฑ และบรการตางๆไดอยางรวดเรว โดยค าสงซออาจเกดขนตลอด 24 ชวโมงและมาจากทตางๆกน

2. ขอมลทนสมยอยเสมอ และประหยดคาใชจาย พาณชยอเลกทรอนกส นนมประโยชนทส าคญมากอก ประการหนง คอสามารถ เสนอขอมลทใหมลาสดใหกบลกคาไดทนทซงชวยประหยดคาใชจายในการจดพมพเอกสาร และประหยดเวลาในการประชาสมพนธ

3. ท างานแทนพนกงานขาย และเพมประสทธภาพการขาย พาณชยอเลกทรอนกสนนสามารถท างาน แทนพนกงานขายของคณได โดยสามารถท าการคาในรปแบบอตโนมต และด าเนนการไดอยางรวดเรว ซงเปนการเพมประสทธภาพในการด าเนนการทางธรกจภายในองคกรนนๆ

4. แทนหนาราน หรอบทแสดงสนคา พาณชยอเลกทรอนกสสามารถแสดงสนคาทมอยใหกบลกคาทวโลก ไดมองเหนสนคาของคณ โดยไมตองเสยคาใชจายตกแตงหนาราน หรอในการเดนทางออกไปในบทแสดงสนคาในทตางๆ

5. เทคโนโลยชวยสงเสรมผลตภณฑใหนาสนใจยงขน ปจจบนมเทคโนโลยใหมๆมาชวยในการท าให ผลตภณฑมความนาสนใจยงขน เชน การแสดงสนคาโดยผชมสามารถดสนคาได 180 องศา หรอลกคาสามารถอานหวขอของหนงสอทตองการซอกอนได

6. งายตอการช าระเงน พาณชยอเลกทรอนกสสามารถช าระเงนไดอยางสะดวกสบายโดยวธการตดผาน บตรเครดตหรอการโอนเงนเขาบญชซงจะเปนระบบอตโนมต

7. เพมโอกาสทางธรกจ ในโลกพาณชยอเลกทรอนกสบรษทขนาดเลกสามารถมโอกาสทางธรกจเทยบได กบบรษทขนาดใหญ ซงขนอยกบองคประกอบหลายๆอยาง เปนตนวา ชอ URL ของบรษทควรจะจ างาย การออกแบบเวบไซตใหสวยงามและปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ การสงซอและการช าระเงนมระบบรกษาความปลอดภยทด เปนตน

8. สรางความประทบใจและพงพอใจไดมากกวา ปจจบนการสงซอสนคาผานทางอนเตอรเนตท าไดอยาง

109

งายดาย สนคาและบรการมใหเลอกมากมายท าใหไมตองเสยเวลาในการเดนทาง และเสยเวลาไปกบการคนหาสนคาและบรการทตองการ ลกคาสามารถคนหาสนคาทตองการไดอยางรวดเรวทสด เชน ถาลกคาตองการซอของตกแตงบานจากเวบไซต Bangpa-in.com ลกคาสามารถจะคนหาสนคาจากประเภทของสนคา หรอคนหาตามรปแบบทตองการได ในกรณทลกคาสงสนคาและไดใหรายละเอยดสวนตวไว รานคาสามารถ บนทก รายละเอยดของลกคาไวในฐานขอมลของเราเพอความสะดวกของลกคาในการสงซอสนคาครงตอไป (Member System)

9. รและแกปญหาตางๆไดทนทวงท พาณชยอเลกทรอนกสสามารถใหบรการหลงการขายไดเชนกน โดย ใชประโยชนจากอเมลในการตดตอลกคา การสรางแบบสอบถามลกคาเพอสอบถามความพงพอใจตอสนคาและบรการท าใหรานคาสามารถน าขอมลเหลานมาแกปญหาและตอบสนองความตองการของลกคาไดดยงขนและทนทวงท ทมา: สมาคมผประกอบการพาณชยอเลกทรอนกสไทย.(2555).ความรเบองตน E-Commerce. สบคน 17

สงหาคม 2560,จากhttp://www.thaiecommerce.org/index.php?lay=show&ac=article&Id= 538636758

110

เอกสารอางอง

วทยาลยชมชนปตตาน.(2555).พาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) หรอ (E - Commerce). สบคน 17 สงหาคม 2560,จาก www.pncc.ac.th/pncc/wrod/E-commerce.doc

สมาคมผประกอบการพาณชยอเลกทรอนกสไทย.(2555).ความรเบองตน E-Commerce. สบคน 17 สงหาคม 2560,จากhttp://www.thaiecommerce.org/index.php?lay=show&ac=article&Id= 538636758

111

ค าถามทายบท

1. จงอธบายความหมายพาณชยอเลกทรอนกส (Electronic Commerce) พรอมยกตวอยางประกอบ 2. จงอธบายความหมาย ค าศพทตอไปน

o E-Commerce o E-business คออะไร o BI=Business Intelligence o EC=E-Commerce o CRM=Customer Relationship Management o SCM=Supply Chain Management o ERP=Enterprise Resource Planning

3. จงอธบายประเภทของ E-Commerce วามความแตกตางกนอยางไรในแตละประเภท 4. จงอธบายความส าคญของพาณชยอเลกทรอนกสทมตอการจดการธรกจระหวางประเทศ 5. กระบวนการทางอเลกทรอนกสประกอบดวยขนตอนใดบาง 6. บทบาทของรฐในการสงเสรม E-Commerce 7. กฎหมายทเกยวของกบ E-commerce มความส าคญอยางไรตอการประกอบธรกจในปจจบน 8. จงอธบายประโยชนของพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce)วามอะไรบาง