บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนมงศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการใชงานอนเทอรเนตของนกเรยนโรงเรยน สงวนหญง จงหวดสพรรณบร

ผวจยไดศกษาแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของหรอใกลเคยง โดยน าเสนอตามล าดบตอไปน

1.ความหมายของอนเทอรเนต 2.ทมาของอนเทอรเนต 3.ความส าคญของอนเทอรเนต 4.ประโยชนของอนเทอรเนต 5.บรการอนเทอรเนต 6.พฤตกรรมและพฤตกรรมการใชงานอนเทอรเนต 7.งานวจยทเกยวของ

2.1. ความหมายของอนเทอรเนต ครรชต มาลยวงศ (2540) กลาวไววา ไดอธบายวาอนเทอรเนต เปนเครอขายคอมพวเตอร

ขนาดใหญโตทสดของโลกปจจบนน อนเทอรเนตเชอมโยงไปยงคอมพวเตอร ขนาดใหญทวโลกนบลานเครองเขาดวยกน คอมพวเตอรขนาดใหญเหลานยงเชอมโยงไปยงคอมพวเตอรขนาดเลกอกมากมาย ท าใหมผทเปนสมาชกเครอขายอนเทอรเนตอยทวโลกหลายสบลานคน

ความหมายของอนเทอรเนตเราอาจกลาวไดวา เปนระบบเครอขายของเครอข ายคอมพวเตอรขนาดใหญ ทโยงใยคอมพวเตอรทวทกมมโลกเขาดวยกน ภายใตมาตรฐานการเชอมโยงเดยวกนคอ TCP/IP ท าใหผทใชเครอขายคอมพวเตอรสามารถสอสาร แลกเปลยนขอมลขาวสารและใชบรการตางๆ บนเครอขายได ดวยคอมพวเตอรตางชนด ตางระบบ หรอใชอปกรณและซอฟแวรตางกน 2.2. ความส าคญของอนเทอรเนต ทรปลกปญญา (2552 ) กลาวไววา ในปจจบนอนเทอรเนตมบทบาทและมความส าคญตอชวตประจ าวนของคนเราเปนอยางมาก เพราะท าใหวถชวตเราทนสมยและทนเหตการณอยเสมอ เนองจากอนเทอรเนตจะมการเสนอขอมลขาวปจจบน และสงตาง ๆ ทเกดขนใหผใชทราบเปลยนแปลงไปทกวน สารสนเทศทเสนอในอนเทอรเนตจะมมากมายหลายรปแบบเพอสนองความสนใจและความตองการของผใชทกกลม อนเทอรเนตจงเปนแหลงสารสนเทศส าคญส าหรบทก คนเพราะสามารถคนหาสงทตนสนใจไดในทนทโดยไมตองเสยเวลาเดนทางไปคนควาในหองสมด หรอแมแตการรบรขาวสารทวโลกกสามารถอานไดในอนเทอรเนตจากเวบไซตตาง ๆ ของหนงสอพมพ

การเชอมตอคอมพวเตอรจ าน วนมากท าใหเครอขายอนเตอรเนต มการแลกเปลยน ขอมลขาวสารทเปนประโยชนอยางมากมาย กจกรรมทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและการศกษา ถกเชอมโยงใหเขาถงกนและกนอนเตอร เนตเปนแหลงสารสนเทศทส าคญ มเรองราวตางๆ มากมายทงความร ความบนเทงห ลายรปแบบเพอสนองความตองการ ความสนใจส าหรบบ คคลทกวงการและทกสาขาอาช พ การเชอมตออนเตอรเนต ท าใหคนทวโลก ตางเพศ ตางวย ตางเชอชาต ศาสนา สามารถตดตอสอสารแลกเปลยนขอมลขาวสารกนไดอยางไมมขอจ ากด

ดงนนอนเทอรเนตจงมความส าคญกบวถชวตของคนเราในปจจบนเปนอยางมากในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนบคคลทอยในวงการธรกจ การศกษา ตางกไดรบประโยชนจากอนเทอรเนตดวยกนทงนน

ดานการศกษา 1.สามารถใชเปนแหลงคนควาหาขอมล ไมวาจะเปนขอมลทางวชาการ ขอมลดานการบนเทง ดานการแพทย และอนๆ ทนาสนใจ 2.ระบบเครอขายอนเทอรเนต จะท าหนาทเสมอนเปนหองสมดขนาดใหญ 3.นกศกษาในมหาวทยาลย สามารถใชอนเทอ รเนต ตดตอกบมหาวทยาลยอนๆ เพอคนหาขอมลทก าลงศกษาอยได ทงทขอมลทเปน ขอความ เสยง ภาพเคลอนไหวตางๆ เปนตน

ดานธรกจและการพาณชย 1.คนหาขอมลตาง ๆ เพอชวยในการตดสนใจทางธรกจ 2.สามารถซอขายสนคา ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต 3.ผใชทเปนบรษท หรอองคกรตางๆ กสามารถเปดใหบรการ และสนบสนนลกคาของตน ผานระบบเครอขายอนเทอรเนตได เชน การใหค าแนะน า สอบถามปญหาตางๆ ใหแกลกคา แจกจายตวโปรแกรมทดลองใช ( Shareware) หรอโปรแกรมแจกฟร (Freeware) เปนตน

ดานการบนเทง 1.การพกผอนหยอนใจ ส นทนาการ เชน การคนหาวารสารตาง ๆ ผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ทเรยกวา Magazine Online รวมทงหนงสอพมพและขาวสารอนๆ โดยมภาพประกอบ ทจอคอมพวเตอรเหมอนกบวารสาร ตามรานหนงสอทวๆ ไป 2.สามารถฟงวทยผานระบบเครอขายอนเทอรเนตได 3.สามารถดงขอมล (Download) ภาพยนตรตวอยางทงภาพยนตรใหม และเกา มาดได

จากเหตผลดงกลาว พอจะสรปไดวา อนเทอรเนต มความส าคญ ในรปแบบ ดงน 1.การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศททนสมย 2.การตดตอสอสารทสะดวก และรวดเรว 3.แหลงรวบรวมขอมลแหลงใหญทสดของโลก

โดยสรปอนเทอรเนต ไดน ามาใชเปนเครองมอทจ าเปนส าหรบงานไอท ท าใหเกดชองทางในการเขาถงขอมลทรวดเรว ชวยในการตดสนใจ และบรหารงานทงระดบบคคลและองคกร 2.3. ประวตความเปนมาของอนเทอรเนต

eye eye 52,นามแฝง (ม.ป.ป.) กลาวไววา อนเทอรเนต (Internet) เปนเครอขายคอมพวเตอรซงเรมกอตงโดยกระทรวงกลาโหมสหรฐอเมรกา อนเทอรเนตในยคแรกๆ ประมาณป พ .ศ. 2512 เปนเพยงการน าคอมพวเตอรจ านวนไมกเครองมาเชอมตอกนโดยสายสงสญญาณเพอแลกเปลยน ขอมลระหวางเครองคอมพวเตอร ภารกจหลกเพอใชในงานวจยทางทหาร โดยใชชอวา "อารปา" รปแบบเครอขายอารพาเนตไมไดตอเชอมโฮสต (Host) คอมพวเตอรเข าถงกนโดย ตรง หากแตใชคอมพวเตอร เรยกวา IMP เชอมตอถงกนทางสายโทรศพทเพอท าหนาทดานสอสารโดยเฉพาะซงแตละ IMP สามารถเชอมไดหลายโฮสต

ก าเนดอารพาเนต วนท 2 กนยายน พ.ศ. 2512 ไดมการทดลองเชอมโยง IMP ป 2515 หลงจากทเครอขายทดลองอา รพา ประสบความส าเรจ กไดมการปรบปรงหนวยงาน

จาก อารปา มาเปน ดารพา ป 2526 อารปาเนตไดแบงเปน 2 เครอขาย ดานงานวจยใชชอวา อารปาเนต เหมอนเดม สวน

เครอขายของกองทพใชชอ มลเนต (MILNET: Military Network) ซงมการเชอมตอโดยใชโปรโตคอล TCP/IP เปนครงแรก ในป 2528 มลนธวทยาศาสตรแหงชาตอเมรกา (NSF) ไดใหเงนทนในการสรางศนยซเปอรคอมพวเตอร 6 แหงและใชชอวาNSFNET

ในป 2533 อารปาเนตไมสามารถทจะรองรบภาระทเปนเครอขายหลก (Backbone) ของระบบได อารปาเนตจงไดยตลง และเปลยนไปใช NSFNET และเครอขายอนๆ แทน มาจนเปนเครอขายขนาดใหญ จนกระทงถงทกวนน โดยเรยกเครอขายวา อนเทอรเนต (Internet) โดยเครอขายสวนใหญจะอยในอเมรกาปจจบนนมเครอขายยอยมากมายทวโลก 2.4. ประโยชนของอนเทอรเนต

ไฮเทค สกาย (2556) กลาวไววา ในปจจบนมการใชงานอนเทอรเนตกนอยางแพรหลายไปทวทกมมโลก แตละคนกใชประโยชนของอนเทอรเนตไปในหลายดานตางๆมากมายในชวตประจ าวนของเรา ทงดานการศกษา เชงพาณชย ธรกรรม ความบนเทง และอนๆ วนนเราจะมากลาวถงประโยชนของอนเทอรเนตในแตละดาน ดงตอไปน

ประโยชนอนเทอรเนตตอดานการศกษา 1. เครอขายอนเตอรเนต ท าใหระบบการเรยนการสอนในหองเรยนเดมเปลยนไปเปนการเปดโลกของนกเรยนใหรบรขาวสาร สงคม วฒนธรรมทวโลก 2. ท าใหผเรยนจดหาขอมลสารสนเทศไดอยางมากมาย หลายประเภท ไมวาจะเปนรปแบบขอความ ภาพ เสยง

3. ท าใหผเรยนฝกทกษะการสบคนขอมลไดทกท ทกเวลาและมอสระ 4. สนบสนนการสอสารและการรวมมอกนระหวางผเรยนดวยกน ผปกครอง คร 5. ฝกทกษะการใชภาษาองกฤษ

ประโยชนอนเตอรเนตตอดานธรกจและเชงพาณชย 1. เปนแหลงคนหาขอมลเพอชวยในการตดสนใจทางธรกจ 2. สามารถซอ – ขายสนคาผานระบบอนเทอรเนต 3. บรษทหรอองคกรตางๆสามารถใหบรการและสนบสนนลกคาผานระบบเครอขายอนเทอรเนตได เชน การใหค าแนะน า ตอบปญหาตางๆใหแกลกคา เปนตน 4. ท าการตลาด การโฆษณาผานเครอขายอนเตอรเนต ประโยชนอนเทอรเนตตอดานความบนเทง 1. คนหา Magazine online รวมทงหนงสอพมพและขาวสารอนๆได 2. ฟงวทยผานเครอขายอนเทอรเนตได 3. สามารถดงดาวนโหลด (Download) ภาพยนตรตวอยางทงภาพยนตรใหมและเกามาดไดนอกจากนยงมประโยชนมความส าคญในรปแบบอนๆอก 1.สงจดหมายอเลกทรอนกส (Email) ผานเครอขายอนเทอรเนต ซงเหมอนกบการสงจดหมายแบบเดมแตการสงอเมลจะรวดเรวกวามาก 2. โอนถายขอมล คนหา และเรยกขอมลจากแหลงตางๆมาเกบไวในเครองของเราได ทงขอมลประเภทตวหนงสอ รปภาพ และเสยง 3. คนขอมลขาวสารทมอยมากมายจากแหลงขอมลตางๆทวโลกได ผาน World wide Web 4. สอสารดวยขอความ Chat เปนการพดคยโดยพมพขอความตอบกน การสนทนากนผานอนเทอรเนตเปรยบเสมอนเรานงอยในหองสนทนาเดยวกน แมอยคนละประเทศหรอคนละซกโลกกตาม 2.5. บรการบนอนเตอรเนต

ระบบอนเตอรเนตมเครอขายทว โลกจงมผคนนยมใชผานบรการตาง ๆ ดงน 1. E-mail (Electronics mail) หรอไปรษณยอเลกทรอนกส เปนบรการรบสงขอความผานเครอขายคอมพวเตอร ผใชสามารถสงขอมลขาวสารไปยงผรบคนอน ๆ ได ถาผรบมทอยตามขอก าหนดการใช E-mail 2. World Wide Web หรอ WWW เปนบรการขอมลบนอนเตอรเนตทไดรบความนยมสง ในปจ จบน จดเดนของ WWW ทมเหนอบรการอนๆ ในอนเตอรเนต ไดแก ความงายในการใชงานและรปแบบการแสดงผลแบบไฮเปอรเทกซทเชอมโยงจากขอมลชดหนงไปสขอมลอกชดหนง ซงจะมทงแบบขอความปกตหรอมลตมเดย เสยง ภาพนง และภาพเคลอนไหว

3. IRC (Internet Relay Chat) เปนการสนทนาโตตอบกนบนอนเตอรเนต โดยใชการพมพขอความหรอใชเสยง โดยอาจสนทนากน เปนกลมหรอระหวางบคคล 2 บคคลกได การสนทนาในรปแบบนเปนทนยมมาก เนองจากเปนการแลกเปลยนความคดเหนพดคยไดทนท เรยกวา Talks หรอ Chat 4. ประโยชนของการใชอนเตอรเนต 1. เครอขายอนเตอรเนต ทา ใหระบบการเรยนการสอนในหองเรยนเดม เปลยนไปเปนการเปดโลกของนกเรยนใหรบรขาวสาร สงคม วฒนธรรมทวโลก 2. ท าใหผเรยนจดหาขอมลสารสนเทศไดอยางมากมาย หลายประเภท ไมวาจะเปนรปแบบขอคว าม ภาพ เสยง 3. ท าใหผเรยนฝกทกษะการสบคนขอมลไดทกท ทกเวลาและมอสระ 4. สนบสนนการสอสารและการรวมมอกน ระหวางผเรยนดวยกน ผปกครอง คร 5. ฝกทกษะการใชภาษาองกฤษ 5.โทษของการใชอนเตอรเนตตดตอกนหลายชวโมง 1. อนเทอรเนตเปนระบบอสระ ไมมเจาของ ท าใหการควบคมกระท า ไดยาก 2. มขอมลทมผลเสยเผยแพรอยปรมาณมาก 3. ไมมระบบจดการขอ มลทด ท าใหการคนหากระทา ไดไมดเทาทควร 4. ขอมลบางอยางอาจไมจรง ตองดใหดเสยกอน อาจถกหลอกลวง-กลนแกลงจากเพอน 5. ถาเลนอนเทอรเนตมากเกนไปอาจเสยการเรยนไดพฤตกรรมและสงทมอทธพลตอพฤตกรรม

อนเทอรเนตถอไดวาเปนบรการสาธารณะและมผใชจ านวนมาก เพอใหการใชงานเปนไปอยางถกตองและมประสทธภาพ ผทเขามาใชควรมกฎกตกาทปฏบตรวมกน เพอปองกนปญหาทจะเกดขนจากการใชงานทผดวธ ในทนขอแยกเปน 2 ประเดน คอ 1. มารยาทของผใช อนเทอรเนต ในฐานะบคคลทเขาไปใชบรการตางๆ ทมอยในอนเทอรเนต แบงออกเปน 4 ดาน คอ ดานการตดตอสอสารกบเครอขาย ประกอบดวย 1.ในการเชอมตอเขาสเครอขายควรใชชอบญช (Internet Account Name) และรหสผาน (Password) ของตนเอง ไมควรน าของผ อนมาใช รวมทงน าไปกรอกแบบฟอรมตางๆ 2.ควรเกบรกษารหสผานของตนเองเปนความลบ และท าการเปลยนรหสผานเปนระยะๆ รวมทงไมควรแอบดหรอถอดรหสผานของผอน 3.ควรวางแผนการใชงานลวงหนากอนการเชอมตอกบเครอขายเพอเปนการประหยดเวลา 4.เลอกถายโอนเฉพาะขอมลและโปรแกรมตางๆ เทาทจ าเปนตอการใชงานจรง 5.กอนเขาใชบรการตางๆ ควรศกษากฎ ระเบยบ ขอก าหนด รวมทงธรรมเนยมปฏบตของแตละเครอขายทตองการตดตอ

ดานการใชขอมลบนเครอขาย ประกอบดวย 1.เลอกใชขอมลทมความนาเชอถอมแหลงทมาของผเผยแพรและทตดตอ 2.เมอน าขอมลจากเครอขายมาใช ควรอางองแหลงทมาของขอมลนน และไมควรแอบอาผลงานของผอนมาเปนของตนเอง 3.ไมควรน าขอมลทเปนเรองสวนตวของผอนไปเผยแพรกอนไดรบอนญาต ดานการตดตอสอสารระหวางผใช ประกอบดวย 1.ใชภาษาทสภาพในการตดตอสอสาร และใชค าใหถกความหมาย เขยนถกตองตามหลกไวยากรณ 2.ใชขอความทสน กะทดรดเขาใจงาย 3.ไมควรน าความลบ หรอเรองสวนตวของผอนมาเปนหวขอในการสนทนา รวมทงไมใสรายหรอท าใหบคคลอนเสยหาย 4.หลกเลยงการใชภาษาทดถก เหยยดหยามศาสนา วฒนธรรมและความเชอของผอน 5.ในการตดตอสอสารกบผอนควรสอบถามความสมครใจของผทตดตอดวย กอนทจะสงแฟมขอมล หรอโปรแกรมทมขนาดใหญไปยงผทเราตดตอดวย 6.ไมควรสงไปรษณยอเลกทรอนกส (E-mail) ทกอความร าคาญ แ ละความเดอดรอนแกผอน เชน จดหมายลกโซ ดานระยะเวลาในการใชบรการ ประกอบดวย 1.ควรค านงถงระยะเวลาในการตดตอกบเครอขาย เพอเปดโอกาสใหผใชคนอนๆ บาง 2.ควรตดตอกบเครอขายเฉพาะชวงเวลาทตองการใชงานจรงเทานน 2. มารยาทของผใชอนเทอรเนต ในฐานะบคคลทท าหนาทเผยแพรขอมล ขาวสารตางๆ ลงบนอนเทอรเนต ประกอบดวย 1.ควรตรวจสอบความถกตองของขอมล และขาวสารตางๆ กอนน าไปเผยแพรบนเครอขาย เพอใหไดขอมลทเปนจรง 2.ควรใชภาษาทสภาพ และเปนทางการในการเผยแพรสงตางๆ บนอนเทอรเนต และควรเผยแพรขอมลขาวสารตางๆ ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 3.ควรเผยแพรขอมล และขาวสารทเปนประโยชนในทางสรางสรรค ไมควรน าเสนอขอมลขาวสารทขดตอศลธรรมและจรยธรรมอนด รวมทงขอมลทกอใหเกดความเสยหายตอผอน 4.ควรบบอดภาพหรอขอมลขนาดใหญกอนน าไปเผยแพรบนอนเทอรเนต เพอประหยดเวลาในการดงขอมลของผใช 5.ควรระบแหลงทมา วนเดอนปทท าการเผยแพรขอมล ทอย เบอรโทรศพทของผเผยแพร รวมทงควรมค าแนะน า และค าอธบายการใชขอมลทชดเจน 6.ควรระบขอมล ขาวสารทเผยแพรใหชดเจนวาเปนโฆษณา ขาวลอ ความจรง หรอความคดเหน

7.ไมควรเผยแพรขอมล ขาวสาร รวมทงโปรแกรมของผอนกอนไดรบอนญาตจากเจาของ และทส าคญคอไมควรแกไข เปลยนแปลงขอมลของผอนทเผยแพรบนเครอขาย 8.ไมควรเผยแพรโปรแกรมทน าค วามเสยหาย เชน ไวรสคอมพวเตอรเขาสระบบเครอขาย และควรตรวจสอบแฟมขอมล ขาวสาร หรอโปรแกรมวาปลอดไวรส กอนเผยแพรเขาสระบบอนเทอรเนต 2.6. พฤตกรรม

ชดวทย (ม.ป.ป.) กลาวไววาความหมายของค าวา "พฤตกรรม" เราหมายถงการกระท าทแสดงออกมาโดยสงเกตเหนได หรอสามารถใชเครองวดได ในทางจตวทยาเราจะแยกความสมพนธระหวางสงเราอนทรยและการตอบสนองออกมาในรปแบบเชนนคอ สงเรา ====> อนทรย ====> การตอบสนอง

เราจะวเคราะหวา สงเราอะไรจะเราอนทรยใด ใหแสดงการตอบสนองเปนพฤตกรรม ไดอยางไร ในการศกษาพฤตกรรมของแตละบคคลกคอ เราจะพยายามวเคราะหวา เราไดรบการเราอยางไรบาง จงไดแสดงการตอบสนองออกมาเชนน พฤตกรรมและประสบการณ เราไดใชค าวา "พฤตกรรม" กบการกระท าทเราสงเกตได เชน การวง การพด การกน โดยเนนทวาสงเกตได แตพฤตกรรมไมกนความไปถง "ความหมาย" ของค าพด แตค าพดเปนพฤตกรรม การทเราเจาะจงวา พฤตกรรมหมายถง สงทสงเกตไดท าใหเราขดวงไววาการศกษาแบบวทยาศาสตรในเรอง ทางจตวทยา จะศกษาแตเฉพาะสงทผศกษาท าการสงเกตไดเทานน แตจะไมเจา ะลกลงไปถงระดบเหตผล เชน เราสงเกตวา นาย ก .ก าลงยม พฤตกรรมของนาย ก . กคอเขายม แตเราจะไมใหค าตอบวา ท าไมเขาจงยม เรามค าทคลายๆกนอกค าหนงกบค าวาพฤตกรรมกคอค าวา ประสบการณ ประสบการณหมายถงการกระท าทมเรองระยะเวลาและสภาพทก าหนดมาใหอนหนง การจะท าความเขาใจกบพฤตกรรมของคน ตองมความเขาใจเรองกระบวนการท างานของประสบการณ พฤตกรรมนนจะรวมทงดานความคดและความรสก และกอนทเราจะรวา ท าไมเราจงคด รสกหรอกระท าเช นนน เราตองคด รสกหรอกระท าเชนนนเสยกอน ยงเราเขาใจประสบการณของมนษยมากขนเทาไร เรากยงเขาใจอธบายและท านายพฤตกรรมของมนษยไดมากขนเพยงนน เราอาจจะขยายประสบการณและปรบปรงพฤตกรรมของเขาได ศาสตรทางจตวทยาเปนถนนทางหนงทมงตรงไปสเปาหมายน การรการท างานของระบบประสาทแตเพยงอยางเดยวไมไดชวยใหเราอธบายพฤตกรรมทงหมดของคนได

ววฒนาการและพฤตกรรม

พฤตกรรมชวยใหคนและสตวปรบตวใหเขากบสงแวดลอมทเปลยนแปลงอยเสมอ สตวชนต าแสดงพฤตกรรมผลกดนข องการววฒนาการ เพอใหเปนไปตามหลกของการอยรอด พฤตกรรมใดทแสดงออกแลวปรบตวเขากบสงแวดลอมได พฤตกรรมนนกคงอยได พฤตกรรมใดทแสดงออกมาแลวมการปรบตวไดนอยกวา พฤตกรรมนนกตองสญสลายไป เมอพดถงพฤตกรรมของคน มหลายคนคดถงค าว า "สญชาตญาณ " ซงหมายถงพฤตกรรมทเราท าไดตดตวมาแตก าเนด เชน มสญชาตญาณทรกลก คนมสญชาตญาณในการตอส แตการใชค าวา "สญชาตญาณ" แบบนมลกษณะหละหลวม ไมเปนวทยาศาสตรและไมถกตองนก เพราะเราไดปนเปเอากบพฤตกรรม ทแสดงเพราะการถกบบบงคบ หรอยอมท าตามโดยอตโนมต เขากบพฤตกรรมทเราไดรบตดตวมาตงแตก าเนด (ในอกความหมายหนงคอไมตองเรยนกได) กฎเกณฑเกยวกบพฤตกรรม กฎเกณฑทเปนหลกใหญๆเกยวกบพฤตกรรมมดงนคอ 1) พฤตกรรมทกอยางตองมสาเหต เปนลกษณะความคดแบบ วทยาศาสตรวา ไมปรากฏการณใดเกดขนโดยปราศจากสาเหต อนทรยจะแสดงการตอบสนองเปนพฤตกรรมอะไรออกมา กตองมสงเรามากระตนเสมอ สงเราทมากระตนนนท าใหคนเกดแรงจงใจ ซงอาจจะเหนไดชดโดยผแสดงรสกตวหรอผอนอาจสบสาเหตไดงาย หรออาจจะมองเหนไมชดเจน ผกระท ากไมรสกตววาท าอยางนเพราะแรงจงใจอะไร หรอผอนพยายามมาคนหาแรงจงใจกสบหาตนตอไดยาก ปญหาของการคนหาสาเหตของการกระท าของคน กอยตรงทวาเราไมรวาอะไรเปนแรงจงใจใหคนแสดงพฤตกรรมนนๆ แรงจงใจม 2 ลกษณะคอ แรงจงใจ ทเปนสงเราทสามารถท าใหอนทรยแสดงพฤตกรรมออกมาไดวา เรยกแรงจงใจฉบพลน (aroused motive)เชน เวลาหวขาวเรากเดนไปหาอาหารกน สวนอกประเภทหนงคอแรงจงใจสะสม (motivational disposition) เปนแรงจงใจทไมไดท าใหอนทรยแสดงพฤตกรรมออกมาทนท แตไดเกบสะสมเอาไว เพราะฉะนนในบางครง การแสดงพฤตกรรมในครงหนงๆนอกจากจะมแรงจงใจฉบพลนแลว ยงอาจมแรงจงใจแอบแฝงทสะสมออกมาดวย พฤตกรรมทประกอบดวยแรงจงใจทงสองประเภท อาจจะมลกษณะเดนใหสงเกตได คอความเขมขนของพฤตกรรมคอนขางสงเนองจาก แรงผลกดนจากแรงจงใจสะสม เราอาจอธบายกรณไมขดกานเดยวหรอน าผงหยดเดยว หรอการกระท าอะไรไมสมเหตสมผลกอธบายไดดวยหลกการของแรงจงใจนเชนกน 2) สาเหตทเหมอนกนอาจแสดงพฤตกรรมทแตกตางกน เปนหลกทพดวาตางจตตางใจ ตวอยางนพบไดเสมอในชวตประจ าวน คนสองคนไปดหนงเรองเดยวกน ออกมามทศนะทไมเหมอนกน 3) สาเหตทแตกตางกนอาจแสดงพฤตกรรมทเหมอนกน เวลาทเราเหนคนรองไหนน เรายงบอกสรปไมไดวา เขารองไหเพราะ ดใจ เสยใจ ตกใจ หรอตนเตน 4) พฤตกรรมตางทสะสมกนมานานจนเปนนสยหรอทศนคต ถาจะท าการเปลยนแปลงลกษณะนสยเหลานกตองใชเวลานานเกอบจะเทากบระยะเวลาของการสรางสม

เนองจากนสยเกดจากการแสดงพฤตกรรมเดยวกนจนซ าซากเปนรปแบบ เมอเกดเปนรปแบบแลวจะเกดลกษณะอยางหนงคอ มแนวโนมทจะคงเอาไว ยงถาผานชวงแหงการเปลยนแปลงไปแลว (เชนวยรน) หรอรปแบบนสยนนไดกอตวมาเปนระยะเวลานาน แนวโนมแหงการคงตวยงสง เพราะฉะนนในการเปลยนแปลงลกษณะนสย ทศนคต หรอวธคดของบคคลจงตองใชเวลาแหงการปรบตว โดยพจารณาเงอนไขอนๆ เชน ชวงเวลาในการสะสมนสย วยของบคคล และถาเรามวธการทดในการเปลยนแปลง กอาจชวยใหยนระยะเวลาใหสนลง ขอสรปทวไปกคอ นสยกอตวมายาวนาน กยอมตองการชวงระยะแหงการเปลยนแปลงมากขนดวย คนมอายมแนวโนมเปลยนแปลงไดยากกวาเด ก เพราะเรองระยะอยางหนง เมอวยวกฤต (critical period)แหงการเปลยนแปลงอกอยางหนง ปจจยตางๆทมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรม เพอสะดวกแกความเขาใจ จะไดท าการแบงปจจยตางๆทมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรมของบคคลออกเปน ๓ ประการคอ ปจจย ทางดานชวะวทยา ปจจยดานจตใจ ปจจยทางดานสงคม แตการแบงนกมไดหมายความวาปจจยเหลานจะแบงแยกกนจรงๆ เราแบงเพอความสะดวกในการศกษาเทานนเอง อกประการหนง เราจะไมกลาวถงปจจยทางดานจตใจมากนก เพราะเนอหาทงหมดในวชาจตวทยานกคออทธพลของปจจยทางดานจตใจ จะเนนปจจยทางดานชวะวทยาและดานสงคม ปจจยทางดานชวะวทยา หมายถง น า แสงสวาง ความรอน ปจจยเหลานเปนปจจยเบองตนทปฏเสธไมไดเลย เพราะเปนปจจยทสนองความตองการขนพนฐานของชวต ดจากระยะเรมแรกของช วต มนษยมความตองการทางวตถเหลานทงนน เราจะมความตองการปจจยทางวตถเหลานเมอเกดภาวะขาดสมดลขนในรางกาย เชน ถารางกายขาดน า ขาดอาหาร กจะตองการน าและอาหารบ าบด เพอใหรางกายเขาสสภาวะสมดลเชนเดม ปจจยทางดานชวะวทยา

เปนสงเ ราตวส าคญตวหนงทท าใหพฤตกรรมเรมตงแตการแสดงพฤตกรรมอยางงายๆตรงไปตรงมา ไมสบสน เชน เวลาเราหว เรากจะเดนไปหาอาหารกน จนถงพฤตกรรมทซบซอน เชน ประเพณการเลนสงกรานตในฤดรอนของไทย ถาเราลองศกษารปแบบวฒนธรรมประเพณและสบสวนไปใหลกซง จะพบวามพนฐานอยบนปจจยทางชวะวทยาเกอบทงสน ศลปะการเตนก าร าเคยวของไทย กมาจากพนฐานการท ามาหากน เพลงลกทงของไทยมกจะหนไมพนการกลาวถงการประกอบอาชพ การท าการผลต การหาปจจยทางวตถมาตอบสนองตนตามความตองการ ในบางครงเราอาจจะหาตนตอเชนนไมไดเนองจากรปแบบวฒนธรรมนนลกซงหรอซบซอนเกนไป

ในระดบยอยไดมการทดลองถง ความส าคญของปจจยทางชวะวทยา โดยการเอาภาพทคลมเครอใหคนทหวน าหรอหวอาหารด ผลปรากฏวาคนทดนนจะใสความหมายใหมของภาพตามความ

ตองการของเขา เชน คนหวน าจะบอกว าเหนภาพนนเปนแกวน า หรอภาพเครองดม เปนตน อกตวอยางหนงของการทดลองทแสดงใหเหนการบดเบอนการรบร ใหเปนไปตามความตองการพนฐานกคอ การใหเดกพอแมยากจน กบเดกพอแมร ารวย ลองประมาณขนาดของเงนเหรยญ เดกยากจนจะประมาณเงนเหรยญไดสงกวาความจรง สวนเดกพอแมร ารวยจะประมาณไดต ากวาความจรง

นกจตวทยากลมเกสตลทไดกลาวถงกลมรบรทบดเบอนวา สาเหตหนงทท าใหบคคลบดเบอนการรบรตอสงเรา กเนองมาจากความตองการของตน เพราะฉะนนในทางกลบกน เราอาจตรวจสอบความตองการของบคคล โดยดจากการแสดงพฤตกรรมของเขาวา ไดบดเบอนไปในแงใด หรอแมแตตรวจสอบความตองการของตวเองโดยดวาเราตความหมายสงเราออกมาในรปใด

สรปสดทายเกยวกบปจจยทางดานชวะวทยา กคอ ปจจยทางดานชวะวทยาเปนปจจยททกคนปฏเสธไมได คนทกคนตองเกดความตองการทางดานวตถอยเสมอ แตเราจะสนองความตองการอยางไรใหถกตอง สนองดวยวธใดและสนองอยในระดบใด จงเรยกวาพอด พฤตกรรมมนษย พชราพร มาตยวเศษ (ม.ป.ป.) กลาวไววา พฤตกรรม (Behavior) คอ กรยาอาการทแสดงออกหรอปฏกรยาโตตอบเมอเผชญกบสงเรา (Stimulus) หรอสถานการณตาง ๆ อาการแสดงออกตาง ๆ เหลานน อาจเปนการเคลอนไหวทสงเกตไดหรอวดได เชน การเดน การพด การเขยน การคด การเตนของหวใจ เปนตน

สวนสงเราทมากระทบแลวกอให เกดพฤตกรรมกอาจจะเปนสงเราภายใน ( Internal Stimulus) และสงเราภายนอก (External Stimulus) สงเราภายใน ไดแก สงเราทเกดจากความตองการทางกายภาพ เชน ความหว ความกระหาย สงเราภายในนจะมอทธพลสงสดในการกระตนเดกใหแสดงพฤตกรรม และเมอเดกเหลานโตขนในสงคม สงเราใจภายในจะลดความส าคญลง สงเราภายนอกทางสงคมทเดกไดรบรในสงคมจะมอทธพลมากกวาในการก าหนดวาบคคลควรจะแสดงพฤตกรรมอยางใดตอผอน สงเราภายนอก ไดแก สงกระตนตาง ๆ สงแวดลอมทางสงคมทสา มารถสมผสไดดวยประสาททง 5 คอ ห ตา คอ จมก การสมผส สงเราทมอทธพลทจะจงใจใหบคคลแสดงพฤตกรรม ไดแก สงเราทท าใหบคคล เกดความพงพอใจทเรยกวา การเสรมแรง (Reinforcement) ซงแบงออกไดเปน 2 ชนด คอ การเสรมแรงทางบวก (Positive Reinforcement) คอ สงเราทพอใจท าใหบคคลมการแสดงพฤตกรรมเพมขน เชน ค าชมเชย การยอมรบของเพอน สวนการเสรมแรงทางลบ (Negative Reinforcement) คอ สงเราทไมพอใจหรอไมพงปรารถนาน ามาใชเพอลดพฤตกรรมทไมพงปรารถนาใหนอยลง เชน การลงโทษ เดกเมอลกขโมย การปรบเงนเมอผขบขยานพาหนะไมปฏบตตามกฎจราจร เปนตน มนษยโดยทวไปจะพงพอใจกบการไดรบการเสรมแรงทางบวกมากกวาการเสรมแรงทางลบ

วธการเสรมแรงทางบวก กระท าไดดงน 1. การใหอาหาร น า เครองยงชพ เปนตน 2. การใหแรงเสรมทางสงคม เชน การยอมรบ การยกยอง การชมเชย ฯลฯ 3. การใหรางวล คะแนน แตม ดาว เปนตน 4. การใหขอมลยอนกลบ ( Information Feedback) เชน การรบแจงวาพฤตกรรมทกระท านน ๆ เหมาะสม 5. การใชพฤตกรรมทชอบกระท ามากทสดมาเสรมแรงพฤตกรรมทชอบกระท านอยทสดเปนการวางเงอนไข เชน เมอท าการบานเสรจแลวจงอนญาตใหดทว เปนตน องคประกอบพนฐานของพฤตกรรม 1. ความตองการ (Needs and Want) Abraham Maslow ไดจดล าดบความตองการของมนษยเปน 5 ขน คอ

1.1 ความตองการทางดานรางกาย (Physiological Needs) เชน ตองการอาหาร น า ขบถาย เพศ พกผอน เปนตน 1.2 ความตองการความมนคงและปลอดภยของชวต ( Safety and Security Needs)

1.3 ความตองการดานสงคม (Social Needs) ไดแก การตองการความรก ตองการใหสงคมยอมรบ (Belongingness Needs)

1.4 ความตองการทจะมชอเสยงเกยรตยศ (Esteem needs) ตองการไดรบการยกยอง จากผอน

1.5 ความตองการความส าเรจของตน (Self-Actualization Needs) อยากส าเรจในทกอยาง ความตองการพนฐานของมนษยออกเปน 2 อยางคอ 1. ความตองการทางกาย เชน อาหาร น า ขบถาย เพศ พกผอน 2. ความตองการทางใจและสงคม ทงนแตกตางตามประสบการณของแตละบคคล เชน ความตองการความรก ความส าเรจ การยอมรบและการยกยองจากสงคม ความมนคงทางเศรษฐกจ ความกาวหนาในชวตสวนตวและการงาน เปนตน แรงจงใจ แรงจงใจ (Motivation) หมายถง ความเตมใจของบคคลในการทจะอทศกายและใจในการปฏบตงาน เพอใหบรรลเปาหมาย โดยไดรบรางวลเปนผลตอบแทนการกระท านน ๆ

การจงใจอาจแบงเปนแรงจงใจและสงจงใจ แรงจงใจ หมายถง ความปรารถนาทจะกระท ากจกรรมใด กจกรรมหนงทตนคดวามคณคาส าหรบตน แรงจงใจอาจจะเกดจากสงเราภายในหรอภายนอกกได ถาเปนสงเราภายในอาจเกดจากแรง

ขบ ดงนน จงควรท าความเขาใจกบค าวา “แรงขบ ” แรงขบ คอ แรงผลกดนทเกดขนภายในตวของบคคลอนเนองมาจากความตองการ สงจงใจ (Incentives) คอ สงเราทมากระตนท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมออกมา เชน รางวล ค าชมเชย

แรงจงใจ แบงเปน 2 ประเภท คอ 1. แรงจงใจปฐมภม (Primary motive) เปนแรงจงใจทเกดจากความตองการของ รางกาย เชน ความหว ความกระหาย การตองการพกผอน 2. แรงจงใจทตยภม (Secondary motive) เปนแรงจงใจทางสงคมทเกดขนจากการ เรยนร ซงม 3 ชนด ดงน

2.1 แรงจงใจใฝสมพนธ (Affiliation motive) เปนแรงจงใจทท าใหบ คคลมความสมพนธเกยวของกบบคคลอน ๆ เพอใหไดมาซงการยอมรบของบคคลในสงคม บคคลจงจ าเปนตองรบตองรจกเหนอกเหนใจคนอน เอาใจใสคนอนชวยเหลอคนอน และแสดงใหผอนเหนวาตนสามารถชวยสงคมได จงเปนแรงจงใจใหแสดงพฤตกรรมทจะไดรบการยอมรบจากผอน ผทมแรงจงใจใฝสมพนธสงจะชอบท างานรวมกบผอน และเหนอกเหนใจผอน 2.2 แรงจงใจใฝอ านาจ (Power motive) เปนแรงจงใจทบคคลตองการเหนอผอน เพราะมความรสกวาการมอ านาจสามารถทจะบนดาลทกสงทกอยางไดตามทตองการ จงเกดความตองการทจะมอทธพลเหนอผอน ท าใหเกดแรงผลกดนทจะเปนแรงจงใจใฝอ านาจ บคคลทคดวาตนเองไมทดเทยมผอนในดานความร ฐานะทางเศรษฐกจ หรอการศกษา จะพยา ยามแสวงหาอ านาจ บคคลทมแรงจงใจใฝอ านาจสงจะเปนผทชอบแสดงตนในลกษณะผน า ชอบถกเถยงโตแยงผอน 2.3 แรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement motive) เปนแรงจงใจทเกดจากความคาดหวงความส าเรจในกจกรรมของบคคลใดบคคลหนง ทงนบคคลนนจะตอ งมการประเมนผลเปรยบเทยบผลงานของตนเองกบผอนหรอเปรยบเทยบกบมาตรฐานทสงคมถอวาด ลกษณะของบคคลทมแรงจงใจใฝสมฤทธสง จะพยายามท างานใหส าเรจ จะเลอกงานทเหมาะสมและเปนไปตามความสามารถ มความตงใจในการท างาน และสามารถท างานใหส าเรจไดตามเปาหมาย องคประกอบทมสวนสมพนธกบแรงจงใจ ม 2 ประการ 1. องคประกอบภายนอก ไดแก สงแวดลอมภายนอกทอาจท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม 2. องคประกอบภายใน ไดแก

2.1 ความตองการ (Needs) ถาบคคลมความตองการทจะท าสงหนงสงใดใหส าเรจ แร งจงใจทจะพยายามท าเพอใหประสมผลส าเรจจะมมาก

2.2 เจตคต (Attitudes) หมายถง ความเชอหรอความรสกทบคคลมตอสงใดสงหนง หรอตอบคคลใดบคคลหนงอาจจะแสดงออกมาในลกษณะของความชอบหรอไมชอบพงพอใจหรอไมพงพอใจก

ได หากบคคลมเจตคตทดตองาน หวห นางานหรอเพอนรวมงาน บคคลนนกจะมความสขหรอความพอใจทจะท างานนนๆ ตลอดจนพอใจทจะท างานกบหวหนางานและเพอนรวมงานดงกลาว ซงจะเปนแรงผลกดนใหบคคลปฏบตงานไดบรรลเปาหมาย ไดทงประโยชนของตนและองคการ แตถาหากเกดเจตคตทไมดตองาน ความส าเรจของงานกยอมจะเปลยนไป 2.3 คานยม (Values) เปนการทมองวาสงนน ๆ มคณคา ดงนนบคคลจงพยายามเลอกกจกรรมทจะกระท าตามคานยมทตนม เชน ชอบใชของนอก เปนตน

2.4 ความวตกกงวล (Anxiety) หากบคคลมความวตกกงวลในการท างานจะท าใหเกดอปสรรคได แตถาบคคลนนมแรงจงใจใฝสมฤทธสงอาจจะท าใหความวตกกงวลเปลยนไป และสามารถประสบผลส าเรจในการท างาน

การรบร (Perception) การรบร หมายถง การแปลหรอการตความจากการรบรสมผส โดยแปลความหมายอ อกเปนสงใดสงหนงทม ความหมาย หรอทเรารจก หรอเขาใจ มนษยสามารถทจะรบรสงตาง ๆ ไดโดยอาศยอวยวะสมผสตาง ๆ ของรางกาย และการทมนษยจะสามารถรบรและมปฏกรยาโตตอบสงภายนอกไดดมากนอยเพยงใดขนอยกบประสบการณ ความตองการ ความส นใจ สภาพแวดลอมและลกษณะของสงทมาเราอกดวยบางครงการรบรของมนษยเบยงเบน หรอผดพลาดไปจากความจรง ซงเราเรยกวา “ภาพลวงตา” ทงนอาจเกดจาก ๑. ขนาดเปรยบเทยบ (Size contrasts) เนองจากสงเรานนอยในสงแวดลอมทตางกน หรออยใกลสงแวดลอมทตางกน จะท าใหเกดภาพลวงตาได ๒. การเคลอนไหว มนษยมความรบรเกยวกบการเคลอนไหว มความรสก เหมอนกบตนเองเคลอนไหวไปดวย เชน อยบนรถไฟขบวนทจอดอย แตเมอรถไฟอกขบวนหนงออก เขาจะรสกเหมอนรถไฟขบวนทตนนงเคลอนทไปดวย

องคประกอบทจะมสวนเกยวของกบการรบร คอ เรองของความสามารถสงจงใจ เจตคตและประสบการณในอดต รวมทงการคาดคะเนลวงหนาถงสงทจะเกดขน ทงหมดนจะมผลกระทบตอการรบร และตอพฤตกรรมทจะแสดงออกมา การรบรจะสมบรณเพยงใดนน ขนอยกบสภาวะภา ยในของบคคล คอ การเรยนร คานยม ความเชอ ประสบการณ จากการรบรในอดต และสภาวะภายนอก คอ สงแวดลอมทงหมด ทงสองสภาวะดงกลาวจะเปนปจจยก าหนดแนวทางในการสอสารความเขาใจระหวางบคคลทกแงทกมม

สงทท าใหกระบวนการรบรของแตละบคคลแตกตางกนออกไปม 2 สาเหตคอ 1. ปจจยภายนอกทสรางใหเกดความสนใจ

1.1 ความเขมของส แสง เสยงหรอรส ถาความเขมมากจะสามารถดงดดความสนใจไดดกวาความเขมนอย

1.2 ขนาด สงของทมขนาดใหญมกดงดดความสนใจไดดกวา 1.3 ความแปลกใหมและสงทแสดงใหมลกษณะตรงขามกน (Novelty and contrast) จะ

ดงดดความสนใจไดดกวา 1.4 ต าแหนงทตง (Position) ถาตงอยในต าแหนงทเหมาะสมจะเรยกความสนใจไดดกวา 1.5 การเคลอนไหว (Movement) สงทเคลอนไหวจะเรยกรองความสนใจไดดกวา 1.6 การแสดงใหเหนเดนในลกษณะโดดเดยว (Isolation) 1.7 ระยะทาง (Distance) การมองในระยะไกล และระยะใกลจะรบรแตกตางกน

2. ปจจยภายในทสรางใหเกดความสนใจ 2.1 การจงใจ (Motivation) คนจะเลอกรบรเฉพาะสงทตรงกบสงจงใจทมอยในตนเอง หรอสง

ทตนสนใจ 2.2 บคลกทาทาง (Personality) บคคลจะเลอกทจะรบรบางอยางทสอดคลองกบบคลกทาทาง

ของตนเอง 2.3 การคาดหมาย (Expectation) บคคลมกจะรบรในสงทตนคาดหมายไวเทานน สาเหตท

กอใหเกดความเปลยนแปลงในกระบวนการรบร การเปลยนแปลงในกระบวนการรบรของบคคล เปนผลเนองมาจากแตละบคคลมความแตกตางกนในดานบคลกภาพ ภมหลง ประสบการณในอดต เปนตน

ปจจยทมอทธพลตอการรบร มดงน 1. ทางดานสรระ (Physiology) การรบรผดพลาดทเกดจากการรบสมผสตาง ๆ ผดพลาด เชน การมองเหนไมชดเจน การไดยนไมชด 2. ทางดานครอบครว (Family) ทศนคต คานยม ทบคคลไดรบรมาจากครอบครวตงแตเลกจะมอทธพลตอการรบรในปจจบน 3. วฒนธรรม (Culture) วฒนธรรมและสงคมทบคคลนนอาศยอยจะมอทธพลตอการรบร 4. การเรยนร (Learning) คอ กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม เนองจากบคคล นน ๆ ไดรบประสบการณ หรอการฝกฝน พฤตกรรมทเปลยนแปลงนอาจจะเปนไปในทางทเหมาะสมหรอไมเหมาะสมกได การเรยนรเกดจากประสบการณ และความสมพนธระหวางสงเราและปฏกรยาตอบสนอง เชน การทด ลองของ Ivan Pavlov นกสรระวทยาชาวรสเซย ทไดศกษาเกยวกบความสมพนธของปฏกรยาตอบสนองอตโนมตระหวางน าลายในปากและน ายอยในกระเพาะอาหารของสนขกบเสยงระฆงทตเวลาเขาใหอาหารสนข สนขจะเกดการเรยนรวาตนจะไดรบอาหารหากไดยนเสยงระฆง จงเปนการเรยนรทเกดจากประสบการณและความสมพนธระหวางสงเราทเกดจากประสบการณ และความสมพนธระหวางสงเราและปฏกรยาตอบสนอง

การเรยนร

การเรยนร จะเกดขนไดตองมองคประกอบดงน 1. การจงใจ คอ การทบคคลไดรบการกระตนอนเนองมาจากแรงผลกดนหรอความตองการ ท าใหบคคลนนตองขวนขวายทจะตองพยายามเรยนร 2. เปาประสงค บคคลนนตองมเปาประสงคทจะเรยนรเพอสนองหรอบ าบดความตองการของตนเอง 3. รางวลและการลงโทษ การชมเชยและการใหรางวลจะท า ใหเกดความสนใจในการเรยนร เกด เพราะตองการหลกหนจากการลงโทษ แตความสนใจทเกดขนในลกษณะน จะหมดไปเรวเมอการลงโทษนนหมดไปความพงพอใจในการเรยนร ในขณะเดยวกนการลงโทษกสามารถมผลท าใหเกดความสนใจในการเรยนร 4. ความสนใจและจดมงหมายในระยะยาวบ คคลทมความสนใจและมความมงหมายในระยะยาวจะเกด

การเรยนรไดดเพราะเหนประโยชน ผทมความสนใจในสงตาง ๆ อยางกวางขวางมแนวโนมทจะเรยนรได

ดกวาผทมความสนใจในวงแคบ

5. การมสวนรวมและการเรยนรภายในกลม การท างานเปนกลมมสวนชวยใหบคคล มความสนใจและเจตคตทจะรวมมอกน การใชวธการอภปรายและการตดสนใจในกลม โดยสมาชกของกลมเองจะมอทธพลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคล 6. เจตคตและความคดรวบยอด (Attitude and Concept) ความหมายของเจตคต “เจตคต” (Attitude) คอ สภาพความรสกของบคคลทมตอสงเราและสงแวดลอมตาง ๆ รอบตว เชน บคคล วตถสงของหรอสถานการณตาง ๆ ความรสกนอาจเปนไปในทางบวกหรอลบ เชน ชอบหรอไมชอบ เจตคตของบคคลยอมแสดงถงความรความเขาใจของบคคลทมตอสงเรานน

องคประกอบของเจตคต 1. ความรความเขาใจหรอความเชอของบคคลทมตอสงเรานน ๆ 2. อารมณหรอความรสกของบคคลทมตอสงเรานน ๆ ถาบคคลเกดความรสกชอบเนองจากรวาสงนนดมประโยชน 3. พฤตกรรม คอ การแสดงออกของบคคลตอสงเรานน ถาบคคลมความรเกยวกบส งเราใด ความรสกชอบหรอไมชอบจะเกดตามมา และบคคลนนจะแสดงออกซงพฤตกรรมตามเจตคตทคนมอย

ลกษณะของเจตคต

1. เจตคตเปนสงทบคคลเรยนร และสรางใหเกดขนในตนเองไดไมวาจะเปนทางบวกหรอทางลบกตาม 2. เจตคตเปนสงทคอนขางคงทยากแกการเปลยนแปลง เนองจากหากบคคลใดมเจตคตทดหรอไมดตอสงใดหรอบคคลใดแลว ความเชอจะฝงตดแนนยากแกการเปลยนแปลง 3. เจตคตของบคคลมแนวโนมทจะตอตานสงทจะมาเปลยนแปลงเจตคตนน

4. เจตคตเปนรากฐานของแรงจ งใจ และเปนตวก าหนดแนวทางในการรบรของบคคล เชน หากเราไมชอบสงใด เรามกมองไมเหนขอดของสงนน 5. เจตคตยอมจะถายทอดออกมาเปนพฤตกรรมของบคคลนนเสมอไมวาจะตงใจ หรอไมกตาม

ความหมายของความคดรวบยอด “ความคดรวบยอด” (Concept) หมายถง ความคดขนสดทายหรอขนสรปในสงใดสงหนง เปนความเขาใจทบคคลสรางขนหรอสรปจากเรองราวตาง ๆ เชน การท างานอยางซอสตยสจรตเปนความด เปนตน

ความคดรวบยอดเกดจากสาเหต 6 ประการ 1. การสงเกตพจารณา 2. การเปรยบเทยบความคลาย – ความแตกตาง 3. การคดเลอกเฉพาะสงทส าคญเอาไว 4. รวบรวมสงทคดเลอกไวเขาเปนหมวดหม 5. สรางความหมายใหเขาใจงาย เพอใชในโอกาสตอไป ดงนน ถาบคคลมเจตคตทดหรอไมดตอเรองใดแลว ความคดรวบยอดในเรองนน ๆ กจะโนมเอยงไปตามเจตคตทเกดขน ทงเจตคตและความคดรวบยอดจะเปนตวก าหนดพฤตกรรม หากบคคลใดมความเขาใจมความรสกชอบหรอไมชอบสงใด จะมพฤตกรรมเบยงเบนไปตามนน 6. ความสนใจและความตงใจ (Interest and Attention) คณลกษณะทส าคญและเหนไดชดของการรบร คอการทบคคลจะรบรไดเพยงบางอยางทปรากฏชดอยในขณะนน สวนทเหลออยไมกระจางชดกจะไมเกดการรบร นนคอเหตการณตาง ๆ ทเกดขนรอบ ๆ ตวเรา บคคลจะรบรไดเพยงบางสวนนน เนองจากความสนใจและ ความตงใจอนเปนตวการส าคญในการรบรมจ ากด สวนทเหลออยจะไมไดรบความสนใจเลย และความสนใจนอาจไมคงทจะเปลยนแปลงได เมอมสงอนทมอ านาจเหนอกวามาแทนท

ปจจยทท าใหความสนใจของมนษยเปลยนแปลง 1. ปจจยภายนอก

1.1 ความเขมและขนาด (Intensity & Size) เสยงดงและขนาดใหญจะเรยกรองความสนใจไดมาก

1.2 ลกษณะตรงขาม (Contrast) การทเกดสภาวะตรงกนขามเปนการเปลยนแปลงในการเราใหบคคลเกดความสนใจได เชน ในทามกลางความเงยบมเสยงของตกทพน เปนตน

1.3 การซ า (Repetition) การเราซ า ๆ จะเรยกรองความสนใจได 1.4 การเคลอนไหว (Movement) การเคลอนไหวจะกอใหเกดความสนใจ เนองจากบคคล

มกจะไวตอสงเราทเคลอนอยไปมา เพราะตาของบคคลมกจะสะดดกบการเคลอนไหวโดยไมตงใจ

2. ปจจยภายใน 2.1 แรงจงใจ ( Motives) สามารถกอใหเกดความสนใจ 2.2 การก าหนดหรอการคาดหวง (Set or Expectancy) มบทบาทส าคญทจะชทางวาจะรบร

อะไร เชน ถาไดรบค าบอกเลาลวงหนาวาจะถกถามเกยวกบอะไรจะท าใหเกดความสนใจ ตงใจในเรองนนเปนพเศษเปนทนาสงเกตวามนษยในแตละวยมชวงความสนใจ และเรองทจะสนใ จตางกน การก าหนดกจกรรมตางๆ ควรค านงถงชวงความสนใจและว ยของบคคลดวยเพราะ กจกรรมนน ๆ อาจไมไดรบผลดเทาทควร การตดสนใจ (Decision Making) “การตดสนใจ” คอ การตกลงใจวาจะกระท าหรอไมกระท าสงหนงสงใด การตดสนใจทดหรอไมดจะเปนตวก าหนดการกระท า ซงมผลตอชวตของบคคลและตอปฏสมพนธระหวางบคคล

ประเภทของการตดสนใจ 1. การตดสนใจระยะสน เปนการตดสนใจทมการเสยงหรอความไมแนนอนนอย มากและเปนการตดสนใจทตองท าเปนประจ า 2. การตดสนใจระยะยาว จ าเปนตองมการวางแผนเกยวกบอนาคตเสมอ จงมการ เสยงและมความไมแนนอนอยมาก ขนตอนในการตดสนใจ 1. นยามและวเคราะหปญหา หมายถง การรจกปญหาและวเคราะหปญหาเพอศกษาตวแปรตาง ๆ พรอมทงหาขาวสารเพมเตม 2. พฒนาและคดหาค าตอบไวเลอก เปนการมองปญหาในแงมมตางๆ และพยายามหาค าตอบทดทสดไวใชในการแกปญหา 3. เลอกค าตอบใดค าตอบหนง เปนการเลอกค าตอบทดทสด โดยค านงถงเวลาพลงงาน เงน ทงนตองอาศยประสบการณ ความรและค าแนะน า 4. ประเมนคาของค าตอบและดดแปลง เปนค าตอบทคดวาดทสดแลว และเมอน าไปใชแลวพบขอบกพรอง นกตดสนใจทดจะตองพรอมทจะรบขาวสารขอมลใหม เพอน ามาปรบแผนของตนใหสอดคลองกบสภาวะทเปลยนแปลงไป ลกษณะบคลกภาพทมอทธพลตอการตดสนใจ 1. การเสยง คนสวนใหญกลวการเสยงและไมกลาตดสนใจ 2. เจตคตตอความส าเรจและความลมเหลว การกลวความลมเหลวหรอความส าเรจของการตดสนใจ ท าใหขาดประสบการณ 3. การล าเอยงของบคคล ความตองการ อารมณและท าใหอคตการตดสนใจล าเอยง 4. ความเดดเดยว บางคนลงเลไมกลาตดสนใจมกหลบเลยงปญหา

5. ประสบการณ เปนสงชวยในการตดสนใจ ประสบการณทน ามาใชตองเหมาะสมกบความตองการของสถานการณปจจบน ทงนประสบการณในอดตอาจเปนเพยงสวนประกอบสวนหนงในการตดสนใจเทานน 6. การแสวงหาค าแนะน า การแสวงหาค าแนะน าเปนขอมลประกอบทจะน ามารวมใชในการตดสนใจ เปนการเปดใจกวางรบฟงค าแนะน าของผอน แตถาฟงค าแนะน าของผอนมากเกนไปอาจจะท าใหตดสนใจไดไมถกตองและลดความเชอมนในตนเอง ลกษณะพฤตกรรมทพงประสงคและไมพงประสงคของมนษย พฤตกรรมของมนษยเมอพจารณาดานความส าคญทมผลกระทบตอสงคม อาจแบง ไดเปน 2 ประเภท ดงน 1. พฤตกรรมทพงประสงค 2. พฤตกรรมทไมพงประสงค

พฤตกรรมทพงประสงค ควรมลกษณะดงตอไปน 1. ไมเปนพษภยหรอเปนทเดอดรอนแกคนอน ๆ เชน ไมขโมย ไมพดหลอกลวง 2. เปนผมน าใจ รจกแบงปนใหซงกนและกน ไมเปนคนเหนแกตวมาก เกนไป รจกทจะเสยสละ มความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอบคคลอน 3. ควบคมอารมณ เพอรกษาใจและความคดใหอยในสภาวะปกต ไมควรแสดงออกถงอารมณโกรธบอยๆ 4. มสมมาคารวะ นอบนอมถอมตน ไมท าเบง อวดด ดถกเหยยดหยามผอน 5. ยนดชนชมในคณงามความดและความสามารถของบคคลอน 6. ไมหวงความคด ความร ความดทตนม พรอมทจะบอกเลาใหคนอนทราบ พฤตกรรมทไมพงประสงค ไดแก 1. กระวนกระวายและเครยด (Restlessness and tension) 2. กาวราวและท าลาย (Aggression and destructiveness) 3. นงเฉย (Apathy) 4. เพอฝน (Fantasy) 5. พฤตกรรมซ ารอย (Stereotype)

สงทมอทธพลตอพฤตกรรม

1.พนธกรรม คอ การถายทอดบคลกลกษณะจากปยา ตา ยาย พอแมสลกหลาน มลกษณะทางกายและทางสตปญญา 2.สงแวดลอม หมายถง สงตางๆ ทอยรอบตวเปนสงเรากระตน ใหบคคลแสดงออกโตตอบในลกษณะตางๆ กน ซงมผลตอพฤตกรรมของมนษยไดแก

2.1. สงแวดล อมทางบาน เชน การอบรมเลยงด ฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของครอบครว บรรยากาศภายในบาน สงเหลานลวนมอทธพลตอพฤตกรรมของเดกมาก

2.2. สงแวดลอมทางโรงเรยน อนไดแก ครอาจารย เพอนนกเรยน สภาพบรรยากาศภายในโรงเรยน

2.3. สงแวดลอมทางชมชน ไดแก ขนบธรรมเนยม สอสารมวลชนตางๆ กลวนแลวแตมอทธพลตอพฤตกรรม

2.4. วฒนธรรม คนทอยในชนของสงคมทแตกตางกน มพนฐานทางสงคมทแตกตางกน จะมพฤตกรรมตางกน เพศ อาย ความเชอ คานยม ฯลฯ

2.5. ภมประเทศ มอทธพลโนมนาว ใหลกษณะนสยใจคอและพฤตกรรมตางกน การจงใจใหเกดพฤตกรรม

พฤตกรรมเปนผลมาจากมนษยแสดงปฏกรยาตอบสนองตอสงเรา หรอแรงจงใจ พฤตกรรมบางอยางมแรงจงใจหลายอยางรวมกน ซงปจจยในการจงใจใหเกดพฤตกรรม (กนยา สวรรณแสง,ม.ป.ป.) ไดแก 1. แรงจงใจทางกาย เปนแรงจงใจทเกดจากความตองการทางรางกาย เชน ความหว ความกระหาย 2. แรงจงใจทางสงคม เปนสงทเกดขนภายหลงการเรยนร อาจแบงออกไดหลายอยาง ดงน

2.1. แสดงความตองการทางสงคมทคลอยตามขนบธรรมเ นยมประเพณ วฒนธรรมของชมชนของตน

2.2. ความตองการอยางเดยวกน อาจท าใหคนเรามพฤตกรรมไมเหมอนกน เชน เมอตองการศกษาคนควาเพมเตม บางคนเขาหองสมด ในขณะทบางคนคนควาจากอนเทอรเนต

2.3. พฤตกรรมอยางเดยวกนอาจเนองมาจากความตองการทแตกตางกนได เชน บางคนชอบใชอนเทอรเนตเพราะตองการหาความร ในขณะทบางคนตองการความบนเทง

2.4. พฤตกรรมอยางใดอยางหนง อาจสนองความตองการไดมากกวาหนงอยางในเวลาเดยวกน เชน นกเรยนทใชอนเทอรเนตเพราะตองการขาวสารขอมล และความเพลดเพลน

อยางไรกตามส าหรบนกเรยนมธยมศกษา ซงอยในชวงวยรน ยงมปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมอก ดงน 1. ปจจยทางบาน เนองจากนกเรยนใชเวลาอยบานเปนสวนมาก ปจจยทางบานจงมอทธพลตอพฤตกรรมของนกเรยนวยรนเปนอยางมากสงตาง ๆ ทมอยและเกดขนในบานลวนสงผลถงพฤตกรรม เชน ความสมพนธภายในครอบครว จานวนสมาชกภายในบาน ความพรอมของครอบครว ฐานะทางเศรษฐกจ สภาพแวดลอม สงอ านวยความสะดวก เปนตน 2. ปจจยทางโรงเรยน เปนปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของนกเรยนเปนอยางมาก ถงแมวานกเรยนจะใชเวลาอยโรงเรยนนอยกวาอยบาน แตโรงเรยนกเปนสถานท ทนกเรยนไดเรยนรสงตางๆ ปจจยทาง

โรงเรยน เชน ประเภทของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ชอเสยงของโรงเรยน สภาพแวดลอมภายในโรงเรยน 3. ปจจยทางชมชน ถอไดวาเปนปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมทส าคญอกประการหนงการทนกเรยนไดอยในทามกลางชมชนแบบใด กจะมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมตามแบบอยางทไดพบเหน ปจจยทางชมชน เชน ขนาดของชมชน ทตงและสภาพแวดลอม เปนตน 4. เพอน ถอไดวาเปนอทธพลทส าคญทสดของวยรน เพราะวยรนเปนวยทตองการ การยอมรบจากกลมเพอน สงคมของวยรนสวนใหญจงเปนสงคมของเพอน โดยอทธพลของกลมเพอน

พฤตกรรมการสอสาร ในการแสวงหาขอมลขาวสารผานอนเทอรเนต ผใชสามารถทจะควบคมขอมลขาวสารทตองการเปดรบหรอเลอก ปฏเสธขอมลขาวสารทเหนวาไมนาสนใจไดอยางสะดวก ปจจยทส าคญทใชประกอบการตดสนใจรบขาวสารแตกตางกนออกไปตามแตละบคคล มดงน 1. ความสะดวกในการใช บคคลจะเลอกใชสอทอยใกลตวและมความสะดวกในการใชมากทสด 2. ความเดน บคคลเลอกใหความสนใจกบสาร ทมจดเดนตางไปจากสารอน 3. ประสบการณ ท าใหผรบสารแสวงหาขาวสารตางกน 4. การใชประโยชนของขาวสาร ผรบสารจะแสวงหาขาวสารเพอสนองวตถประสงคอยางใด อยางหนง 5. การศกษาและสถานะทางสงคม การศกษาและชนทางสงคมมอทธพลอยางยงตอการเลอกของ ผรบสาร

เยาวชนเปนทรพยากรทส าคญ หากเยาวชนมคณภาพ หมายความวา โอกาสทประเทศนนจะพฒนาไปในอนาคตนนมมาก จงไดมการสงเสรมใหมการพฒนาเยาวชนในดานตางๆ ในเรองของการศกษา ปจจบนเทคโนโลยเขามามบทบาทดานการเรยนการสอนเปนอยางมาก เทคโนโลยสารสนเทศจะกอใหเกดประโยชนกตอเมอมการใชงานทเหมาะสมรปแบบการควบคมใหมการใชงานตามวตถประสงคหรอการใชงานทเหมาะสม

นอกจากเนอหาตางๆ ในอนเตอรเนตแลวสงทเปนอนตรายจากการใชงานในอนเตอรเนตส าหรบเดกนน ยงมอกหลายดาน เชน ใชในการสนทนา ทกทายกบบคคลอนทางหนาจอคอมพวเตอรทไมรจก จากโปรแกรมตางๆ ไมวาจะเปน Pirch chaticq และแฝงในเวบไซตตางๆ ทมใหบรการกนมากมายเหลอเกน และก าลงเปนทนยมอยางมากในหมวยรน หรอบางครง แมแตผใหญ หรอวยท างานกไมวายทจะ เขามาใชบรการกบเขาดวย ปจจบนนมเกมออนไลน ซงสวนใหญเปนเกมทคอนขางรนแรง ไมไดพฒนากระบวนการคดและความคดรเรมสรางสรรคนก แตเกมตางๆ เหลานนท าใหเกดลกษณะนสยกาวราว การใชความรนแรง ไมมปฏสมพนธกบบคคลอนนอกจากจอคอมพวเตอร และธรกจนไดขยายตวอยางรวดเรว ท าใหเยาวชนหมกมนอยกบเรองการสนทนาผานอนเตอรเนต ซงเยาวชนไดใชเวลานไมกอประโยชน ใชเวลาหมดไปวนหนงเทานน และยงเสยเงนคาเชาชวโมง โดยไมไดความรอะไร

เพมเตมเลย เสยการเรยน เพราะหมกมนอยกบเกม การสนทนาออนไลน และยงกอใหเกดปญหาทรนแรง ดงมขาวทเยาวชน รจกกนทางอนเตอรเนต และนดเจอกน กอใหเกดคดขมขน และคดอนอกมากมาย ยน ภวรรณ และสมชาย น าประเสรฐชย . (2546). กลาวถงปญหาอนเตอรเนตกบเยาวชนไทยไวตอนหนงวา สงทนากลวม ากคงเปนเรองชองโรคระบาดทางอนเตอรเนตทชอวา IAD (Internet Addiction Disaster) และโรค Webaholic โรคทงสองโรคนเปนโรคตดอนเตอรเนตเหมอนกน มกมความตองการในการใชคอมพวเตอรออนไลนสง ซงโรคนจะมผลรายทงในเรองของสขภาพของผตดเอง ทงในเรองสายตา ความสมดลทางอารมณและปญหานจะเปนจดเรมของการกอตวส าหรบปญหาอนๆ ทตามมา เชน ประสทธภาพของการเรยน และการท างานลดต าลง และคาใชจายในการใชบรการและการเชอมตอสงมากขน โรคตดอนเตอรเนตนสวนใหญเปนกบเดกวยรนทวโลก ในประเ ทศไทยเองกมผตดโรคนเปนจ านวนไมนอย สวนใหญมกเปนนสต นกศกษา ทตดการทองเวบ ดาวนโหลดโปรแกรม รปภาพ ไฟล หรอพดคยสนทนากบผอนในอนเตอรเนต โดยจะท าทกครงทมโอกาส ไมวาจะดกเพยงใด หากคนทตดอนเตอรเนตนไมสามารถท าไดจะเกดอาการหงดหงด เปนทกข เหมอนคนตดยาแตไมไดเสพ

นอกจากทกลาวมาแลวยงมอกเรองหนงทนาเปนหวง คอการเขาไปใชบรการในเวบไซตตางๆ ทไมเหมาะสม เชนเวบไซตลามกอนาจาร ทมอยจ านวนมาก โดยการเขาไปใชบรการเวบนนๆ งายดายมาก ถงแมวาในสถานทราชการ หรอสถานศกษาบางแหงจะเขาไปสกดกน ไมใหเขาไปใชบรการบนเวบนนได แตกไมสามารถสกดกนได เนองจากยงมสถานททคอยรองรบการบรการแบบเชาชวโมงใหกบเยาวชน ซงมกระจายอยทวไป ขอมลเวบไซตเหลานนมออกมาหลากหลายรปแบบ เพอดงดดความสนใจ ไมวาจะน าเสนอเปนภาพนง วดโอ ภาพยนตร ฯลฯ จงท าใหธรกจดานสอลามกมผใชบรการมากขน จากการทเยาวชนของเราไดเขาไปดในเวบไซตตางๆเหลาน อาจกอใหเกดปญหาตามมาอยางมากมาย เชน ปญหาการมเพศสมพนธกอนวยอนควร ปญหาโรคเอดส ปญหาครอบครว ฯลฯ 2.7. งานวจยทเกยวของ เนองจากอนเตอรเนตไดเขามามบทบาทในสถาบนการศกษา จงมผท าการศกษาเกยวกบพฤตกรรมการใชอนเตอรเนต ไวดงน องอาจ ฤทธทองพทกษ (2539) ไดศกษาเรอง พฤตกรรมการสอสารผานระบบเวลดไวดเวบของนกศกษาในเขตกรงเทพมหานคร พบวา 1.นกศกษาสวนใหญมการใชการสอสารผานระบบเวลดไวดเวบทมหาวทยาลย และสนใจเปดรบเนอหาประเภทบนเทงมากทสด 2.นกศกษาทมความแตกตางกนในเรอง เพศ อาย และความเปนเจาของเครองคอมพวเตอร มพฤตกรรมการสอสา รผานระบบเวลดไวดเวบแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต โดยเพศชายม

พฤตกรรมการสอสารผานระบบเวลดไวดเวบมากกวาเพศหญงและนกศกษาทเปนเจาของเครองคอมพวเตอรมพฤตกรรมการสอสารผานระบบเวลดไวดเวบมากกวานกศกษาไมเปนเจาของเครองคอมพวเตอร 3.นกศกษามการใชประโยชนจากระบบเวลดไวดเวบ เพอการพฒนาตนเองในดานวชาการและทกษะการใชงานระบบเวลดไวดเวบ และใชระบบเวลดไวดเวบในการตอบสนองความตองการดานขาวสารและการพกผอนหยอนใจ

วอนชนก ไชยสนทร (2546) ไดศกษาเรอง การศกษาพ ฤตกรรมการใชอนเตอรเนตของนกศกษาปรญญาตร ในสาขาวชาดานคอมพวเตอร พบวา 1.นกศกษาระดบปรญญาตร ในสาขาวชาดานคอมพวเตอร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง สวนใหญเปนเพศชายมากกวาเพศหญง 2.นกศกษาสวนใหญใน 1 สปดาห มการใชอนเตอรเนตทกวน รองลงมาใชประมาณ 3-4 ครง/สปดาห, ประมาณ 5-6 ครง/สปดาห และประมาณ 1-2 ครง/สปดาห ตามล าดบ 3.นกศกษาสวนใหญมระยะเวลาโดยเฉลยในการใชอนเตอรเนตในแตละครงระหวาง 1-2 ชวโมง รองลงมา คอ ระหวาง 3-4 ชวโมง, มากกวา 4 ชวโมง และนอยกวา 1 ชวโมง ตามล าดบ

4.นกศกษาสวนใหญใชอนเตอรเนตระหวางเวลา 18.01-24.00 น. รองลงมาใชระหวางเวลา 12.01-18.00 น., ระหวางเวลา 00.01-06.00 น. และระหวางเวลา 06.01-12.00 น. ตามล าดบ นกศกษาสวนใหญใชอนเตอรเนตทบาน รองลงมาใชทสถาบนทศกษา ใชทรานอนเตอรเนต ตามล าดบ