22
มารักษาคุณภาพนมโรงเรียนกันเถอะ ฉบับโรงเรียน มารู้จักนมกันเถอะ เป็นแหล่งของสารอาหารตามธรรมชาติ ที่จำเป็นต่อการเสริมสร้าง พัฒนาการ ทารก เป็นแหล่งของสารอาหารที่มี คุณค่าของเด็กและผู้ใหญ่ นม สารอาหารสำคัญ ที่ประกอบในนม 1. โปรตีน เป็นสารอาหารที่มีอยู่ในปริมาณสูง มีประโยชน์ในการสร้างเนื้อเยื่อ เลือด กระดูก และอื่น ๆ 2. แคลเซียม เป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญของกระดูกและฟัน ซึ่งมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตและความสูงของเด็ก นมโรงเรียน มี 2 รูปแบบ ได้แก่ นมพาสเจอร์ไรส์ และนม ยู เอช ที ขนาดบรรจุ 200 มิลลิลิตร นมพาสเจอร์ไรส์ (นมถุง) นม ยู เอช ที (นมกล่อง)

มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

�มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

มารจกนมกนเถอะ

เปนแหลงของสารอาหารตามธรรมชาตทจำเปนตอการเสรมสราง พฒนาการทารก เปนแหลงของสารอาหารทม

คณคาของเดกและผใหญ

นม

สารอาหารสำคญ ทประกอบในนม 1. โปรตน เปนสารอาหารทมอยในปรมาณสง มประโยชนในการสรางเนอเยอ เลอด กระดก และอน ๆ 2. แคลเซยม เปนสารอาหารทจำเปนตอการเจรญของกระดกและฟน ซงมความสำคญตอการเจรญเตบโตและความสงของเดก

นมโรงเรยน ม 2 รปแบบ ไดแก นมพาสเจอรไรส และนม ย เอช ท ขนาดบรรจ 200 มลลลตร

นมพาสเจอรไรส (นมถง) นม ย เอช ท (นมกลอง)

Page 2: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ� ฉบบโรงเรยน

นมพาสเจอรไรส คออะไร นมพาสเจอรไรส (นยมบรรจถง) คอ นมทผานการฆาเชอโดยใชความรอน และเวลาทเพยงพอตอการทำลายเชอจลนทรยททำใหเกดโรคเทานน โดยฆาเชอทอณหภม 63-65 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท หรออณหภม 72-75 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15-20 วนาท การพาสเจอรไรสทำลายจลนทรยได 95-99% แตจลนทรย ททนตอความรอนไดด หรอประเภทสรางสปอรอาจรอดชวตอยได ดงนนนมพาสเจอรไรส จงตองเกบทอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส มระยะเวลาการบรโภคนบจากวนทผลตไมเกน 10 วน ขอดคอสารอาหารตาง ๆ ถกทำลายนอยมาก เนองจากการผาน ความรอนตำนนเอง การขนสงและเกบรกษานมพาสเจอรไรส ควรมการควบคมอณหภมอยางเครงครด เพราะความรอนทใชในการผลตไมสามารถฆาเชอจลนทรยไดหมด กฎหมายจงกำหนดวา “นมปรงแตงชนดเหลวทผานกรรมวธพาสเจอรไรส ตองเกบรกษา ไวทอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยสตลอดระยะเวลาหลงบรรจจนถงผบรโภค” เพอปองกนการเพมจำนวนจลนทรยทหลงเหลอจากการผลต จนอาจกออาการอาหาร เปนพษ เชน ปวดทอง ทองเสย คลนไส อาเจยน เปนตน

นม ย เอช ท คออะไร นม ย เอช ท (นยมบรรจกลอง) เปนนมทผานการทำลายเชอจลนทรย ดวยความรอน 133-150 องศาเซลเซยส นาน 2-4 วนาท จนทำลายเชอจลนทรยกอโรครวมทงสปอรของเชอจลนทรยได ทำใหสามารถเกบนม ย เอช ท ไวไดนาน แมจะเกบไวภายนอกตเยน แตสถานทเกบตองไมรอน เมอเกบไวนานเกนไปจนนมหมดอาย นมจะหนดเปนวน กลนรสจะเปลยน รวมทงไขมนในนมจะแยกชนจากนำนม

Page 3: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

�มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

นำนมดบจากฟารม

ตรวจสอบคณภาพเบองตนทโรงงาน

เกบรกษาทอณหภม 4 องศาเซลเซยส

กำจดสงปนเปอน

เขาเครองปรบปรมาณไขมน

เขาเครองโฮโมไนสเพอทำให

ไขมนนมกระจายเปนเนอเดยวกนกบนม

นมพาสเจอรไรส นม ย เอช ท ฆาเชออณหภม ฆาเชออณหภม 63-65 องศาเซลเซยส 30 นาท 133-150 องศาเซลเซยส เวลา 2-4 วนาท หรออณหภม 72-75 องศาเซลเซยส 15-20 วนาท ทำใหเยนลงเหลอ 5 องศาเซลเซยส ทำใหเยนลง หรอตำกวา บรรจขวดหรอกลอง บรรจกลองในสภาวะปราศจากเชอ เกบรกษาท 8 องศาเซลเซยส เกบรกษาทอณหภมหอง หรอตำกวา

กวาจะมาเปน...นมโรงเรยน

Page 4: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ� ฉบบโรงเรยน

แมวานมจะมขนตอนการผลตมากมาย และโรงเรยนจะอยตรงจดปลายทาง ของนมโรงเรยน แตมความสำคญสงสด จำเปนทคณครทกคนตองดแลอยางเขมแขง เพอคงคณภาพและความปลอดภยของนม ดงนนเราจะเรมกนดวยขนตอน ดงน

ขนท 1 โรงเรยนกำหนดผดแลตรวจนบนมทมคณภาพ การตรวจนบ-รบนม โดยใชใบตรวจรบนม : นบจำนวน-ดสภาพของถงนม (นมพาสเจอรไรส) หรอกลองนม (นม ย เอช ท)

ภาคผประกอบการ-โรงงาน : ผลตนมด

ภาคผขนสง-สายสง : ขนถกหลก

ภาคโรงเรยน (คร และ อปท.) โรงเรยน : เกบถกตอง

วนนโรงเรยนจะดแลจดการอยางไร กบนมของเดก ๆ

Page 5: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

�มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

ขนท 2 ตรวจสอบคณภาพนมหลงนบจำนวน

นม ย เอช ท สมเลอกดสภาพกลอง เนองจากขณะขนสงจะม แรงกดทบ หรอถกกระแทกทำใหกลองมรรวขาด โดยเฉพาะบร เวณมมกลอง ทำใหอากาศและเชอจลนทรยจากอากาศภายนอกเขาไปภายในกลองบรรจ นมจะเสยได เมอตรวจดสภาพเบองตนเรยบรอยดแลว จงนำไปจดเกบในสถานท ๆ เตรยมไว

Page 6: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ� ฉบบโรงเรยน

5. การจดเกบลงนม ย เอช ท (200 มล.)

- เกบนมในทรม ไมโดนแสงแดด ไมอยใกล แหลงใหความรอน เชน ครว - ไมวางลงนมตดพน ควรสงจากพน อยางนอย 10 เซนตเมตร เพอปองกน ความชน แมลง หรอหนกดแทะ - ควรวางกลองใหชดกน อยาใหมชองวาง เพอใหรบนำหนกเทากน - ไมวางลงนมในสถานทอบชนหรอ ในถงนำแขง เพราะจะทำใหกลองเปอย - ถานมบรรจในลงกระดาษ หามวางซอนกน เกน 7 ชน - ถาหมกลองนมดวยพลาสตก หามวางกลองนมซอนกนเกน 5 ชน - เมอจดเรยงกลองนมเรยบรอย หามวางสงของวางทบบนกลองนม

เนอนม

กลน/รส

สผดปกต ➜ ไมใหเดกดม ลกษณะผดปกต ➜ ไมใหเดกดม มยางเหนยวทผวหนา มตะกอน/มการแยกชน กลนรสผดปกต ➜ ไมใหเดกดม กลนแปลก ๆ เชน เหมนหน กลนไหม กลนเปรยว หรอกลนผลไมรสผดปกต เชน ขม เปรยว

6. การดแลสถานทเกบนมใหสะอาดและแหง

มการดแลทำความสะอาด เพอปองกนหน มด และแมลงตาง ๆ /ไมปลอยใหชนแฉะ

7. การนำนมมาบรโภค

การแกะเอากลองนมออกจากลงกระดาษไมควรใชของมคมเชนมดหรอคดเตอรกรด เพราะอาจไป

ถกกลองนมทำใหเกดรอยรวได

1. ตรวจลกษณะภายนอกของกลองนม 2. ตรวจสอบฉลากบนกลองนม ดสภาพกลองนมวามรอยหก ยน ดขอมล เลขทะเบยน อ.ย. และวนหมดอาย บวม ซม หรอไม ถาหมดอายกอนเวลาบรโภคไมควรรบนม ถามใหสงคนสายสง 3. ตรวจลกษณะทางกายภาพของนม 4. การขนยายนมจากสายสง เทนมใสแกว เพอสงเกตลกษณะ - หามโยนกลองหรอลงนม ทางกายภาพและบนทกลงแบบฟอรม - หามยน/นงบนกลองหรอลงนม

การเกบรกษาคณภาพนม ย เอช ท หลงตรวจนบ

Page 7: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

�มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

การเกบรกษาคณภาพนม ย เอช ท หลงตรวจนบ นมพาสเจอรไรส ตรวจเชกตามแบบฟอรม การรบ-จายนม โดยลงวนทรบ วนหมดอายของนม ดจากขอบตะเขบตรงถงนม (ดงภาพ) จะปรากฏ วน เดอน ป เปนลกษณะรอยตอก จากนนสมเลอกถงนมทไมอยตดนำแขงนำออกมาตดแลววดอณหภมนม (ตามวธการในขอแนะนำ)

20 02 51

วนท เดอน

Page 8: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ� ฉบบโรงเรยน

การเกบรกษาคณภาพนมพาสเจอรไรส หลงตรวจนบ

1. ตรวจสภาพนมพาสเจอรไรส

ปรมาตรนมนอยกวา 200 มลลลตร ถงนมปกต ไมพอง ไมรว ถงนมพองผดปกต ถงนมรว ผตรวจรบตองไมรบนม บนทกวนรบนมลงในแบบฟอรม และไมนำไปใหเดกดม

ถาไมแสดงวนหมดอาย หรอไมสามารถระบวนหมดอายได ดวนหมดอาย ควรปฏเสธการรบนมและ ทรอยตอกบนตะเขบถงนม แจงสำนกงานสาธารณสขจงหวด สมเลอกถงนมทไมตดกบนำแขงออกมา 1 ถง

วดอณหภมนมตามวธทแนะนำ เทนมใสแกว เพอสงเกตลกษณะ และบนทกอณหภมนมลงในแบบฟอรม ทางกายภาพและบนทกลงแบบฟอรม

อณหภมสงกวา อณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส 8 องศาเซลเซยส ไมรบนมทงหมด นำนมไปตรวจลกษณะ ทางกายภาพ ใหสายสงเซนชอ ถาลกษณะทางกายภาพ รบนมคน ผดปกตไมควรรบนม

ใช ตดปากถง

เนอนม

กลน/รส

สผดปกต ➜ ไมใหเดกดม ลกษณะผดปกต ➜ ไมใหเดกดม มยางเหนยวทผวหนา มตะกอน/มการแยกชน กลนรสผดปกต ➜ ไมใหเดกดม กลนแปลก ๆ เชน เหมนหน กลนไหม กลนเปรยว หรอกลนผลไมรสผดปกต เชน ขม เปรยว

การเกบรกษาคณภาพนมพาสเจอรไรส หลงตรวจนบ

Page 9: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

�มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

2. ตรวจสภาพถงเกบนม

ถงตองสะอาด ถงตองมสภาพสมบรณ ไมชำรดหรอแตกหก ตองมการลางถงกอนบรรจ ถาถงชำรดใหแจงสายสง ถงนมลงถงทกครง เพอ+ทำการเปลยนถง สถานทวางถงนมตองสะอาด แสงแดดสองไมถง

3. ตรวจความถกตองในการบรรจนมลงถง มการจดเรยงนำแขงตามขอแนะนำ ในสดสวนทเหมาะสมกบ จำนวนถงนมทโรงเรยนรบ - ถามการเรยงนำแขงไมเหมาะสมแจงสายสงใหเพมนำแขง

4. หามเปดฝาถงจนกวาจะถงเวลาบรโภค ควรมการลอกถงนมหลงจาก ขนตอนการตรวจรบนมเสรจสน ทกครง

5. ยนยนความถกตองในการตรวจรบนม ผตรวจรบและสายสงนมลงชอ ในแบบฟอรมเพอแสดงความเขาใจ ซงกนและกน

ขอแนะนำ - ไมนำอาหารสด เชน เนอสด ผกสด ใสรวมกบถงนมในถงแช - หามนำนำแขงออกจากถงนม ไมควรนำนำแขงไปบรโภค เพราะอาจมเชอปนเปอนอย

การเกบรกษาคณภาพนมพาสเจอรไรส หลงตรวจนบ

การเกบรกษาคณภาพนมพาสเจอรไรส หลงตรวจนบ

Page 10: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�0 ฉบบโรงเรยน

การแจกนมใหเดกในโรงเรยนเปนสงสำคญมาก เพอเดกจะไดดมนมทคงคณภาพด จากการเกบรกษาของคณคร เรมดวย

1. กำหนดผรบผดชอบการรบ-จายนม เพอดแลการจดเกบนม ย เอช ท และ นมพาสเจอรไรสใหเหมาะสม - นม ย เอช ท ตองเกบในทสะอาดและแหง หามแชในนำแขงหรอนำเยน - นมพาสเจอรไรส ตองเรยงนมและนำแขงใหเปนไปตามขอแนะนำ การเกบรกษานมทโรงเรยน เพอควบคมอณหภมใหตำกวา 8 องศาเซลเซยส เมอนำถงนมออกจากถงตองเกลยนำแขงใหคลมถงนมดานบนอยางทวถง

2. กำหนดเวลาการจายนมใหเดกดมนมเปนชวงเวลาเดยวกนทงโรงเรยน ตามเวลาทโรงเรยนพจารณาวาเหมาะสม

3. ดแลใหเดกดมนมทนทหลงจากแจกนม ดงน - ผแจกนมตองสงเกตวนหมดอายกอนแจกนมใหเดกบรโภคหรอรบกลบบาน - ตองตดถงนมพรอมแจกหลอดดด ดแลไมใหเดกใชปากกดถงนม หรอใชปากดดนำนมจากถงนมโดยตรง - ถาเปนนมพาสเจอรไรส หามแจกถงนมแกเดกเพอนำกลบไปบรโภค ทบานโดยไมมการแชนำแขง - ไมควรใหเดกนำนำแขงจากถงแชนมออกมาบรโภค

4. กรณแจกนมไมหมด ควรนำนมทเหลอไปจดเกบใหเหมาะสม - ถาเปนนมพาสเจอรไรสตองนำถงนมไปแชในถงทมนำแขงปกคลม ในปรมาณทเพยงพอ หรอเกบในตเยน แตไมควรเกบในชองแชแขง เพราะจะทำให นมแยกชน ควรเกบบรเวณทอณหภมตำกวา 8 องศาเซลเซยส ไมควรเกบในชองเกบผกเพราะมอณหภมสงเกนไป - ไมควรนำอาหารอนไปแชรวมกบถงนมในถงแชนม หรอในตเยน ทใชแชนม เพราะการเปดปดบอยจะทำใหควบคมอณหภมยาก

ถง...เวลาดมนมของเดก...เดกแลว คำแนะนำในการเกบรกษานมพาสเจอรไรสในถงแชนม

Page 11: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

ถง...เวลาดมนมของเดก...เดกแลว

ภาชนะถงแชนมพลาสตกทมฝาปดและเกบความเยนไดด จำนวนถงนมไมเกน 100 ถง

การบรรจนำแขง นำแขงเกลดหรอบดอยางนอย 1/4 กระสอบ (8 กโลกรม) โดยไมมการนำนำแขง ออกจากถง ควรเรยงนำแขง 2 ชน โดยเรยงนำแขง ไวดานลางถง 1 ชน และดานบนถง 1 ชน ใชนำแขงอยางนอยชนละ 1/8 กระสอบ (4 กโลกรม) สามารถเกบนมใหมอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส ไดนาน 9 ชวโมง ซงในการเปลยนชนดนำแขงทปดานลางถงจากนำแขงเกลด

หรอบดเปนนำแขงกอนกใหผลเชนเดยวกน แตชนบนควรเปนนำแขงเกลดหรอบดเทานน

ภาชนะถงแชนมพลาสตกทมฝาปดและเกบความเยนไดด จำนวนถงนมไมเกน 100-250 ถง

การบรรจนำแขง นำแขงเกลดหรอบดอยางนอย 1/2 กระสอบ (16 กโลกรม) โดยไมมการนำนำแขง ออกจากถง ควรเรยงนำแขง 2 ชน โดยเรยงนำแขงไว ดานลางถง 1 ชน และดานบนถง 1 ชน ใชนำแขงอยางนอยชนละ 1/4 กระสอบ (8 กโลกรม) สามารถเกบนม ใหมอณหภมไมเกน 8 องศาเซลเซยส ไดนาน 9 ชวโมง ซงในการเปลยนชนดนำแขงทปดานลางถงจาก นำแขงเกลดหรอบดเปนนำแขงกอนกใหผลเชนเดยวกน แตชนบนควรเปนนำแขงเกลด หรอบดเทานน

การเกบรกษานมทโรงเรยนบรโภคภายในวนทรบนม (บรโภคภายใน 9 ชวโมง)

นำแขง 4 กก.

นำแขง 4 กก.

นม

นำแขง 8 กก.

นำแขง 8 กก.

นม

คำแนะนำในการเกบรกษานมพาสเจอรไรสในถงแชนม

Page 12: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�� ฉบบโรงเรยน

ภาชนะกระตกนำแขง จำนวนถงนมไมเกน 40 ถง การบรรจนำแขง นำแขงเกลดหรอบดอยางนอย 1/8 กระสอบ (4 กโลกรม) โดยไมมการนำนำแขงออกจากถง ควรเรยงนำแขง 2 ชน โดยเรยงนำแขงไวดานลางถง 1 ชน และดานบนถง 1 ชน ใชนำแขงอยางนอยชนละ 2 กโลกรม จะสามารถเกบนมใหมอณหภมไม เกน 8 องศาเซลเซยส ไดนาน 9 ชวโมง

นำแขง 2 กก.

นำแขง 2 กก.

นม

ภาชนะถงแชนมพลาสตกทมฝาปดและเกบความเยนไดด จำนวนถงนมไมเกน 500 ถง

การบรรจน ำแข ง น ำแข ง เกลดหรอบด อยางนอย 1 กระสอบ (30 กโลกรม) โดยไมม การนำนำแขงออกจากถง ควรเรยงนำแขง 3 ชน โดยเรยงนำแขงไว ดานลางถง 1 ชน กลางถง 1 ชน และ ดานบนถง 1 ชนใชนำแขงอยางนอยชนละ 1/3 กระสอบ (10 กโลกรม) จะสามารถเกบนม ใหมอณหภม ไม เกน 8 องศาเซลเซยส ไดนาน 33 ชวโมง ซงในการเปลยนชนดนำแขงทปดานลางถงจากนำแขงเกลดหรอบดเปน นำแขงกอนกใหผลเชนเดยวกน แตชนบนควรเปนนำแขงเกลดหรอบดเทานน

การเกบรกษานมไวบรโภคในวนรงขน (บรโภคภายใน 33 ชวโมง)

นำแขง 10 กก.

นำแขง 10 กก.

นม

นำแขง 10 กก. นม

ขอแนะนำ

Page 13: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

1. หากใชนำแขงบด ควรระวงเรองความคมของกอนนำแขง ซงจะทำใหถงนมรวได 2. ในการบรรจนำแขงแตละชน ตองมการเกลยนำแขงใหกระจายทวถงอยางสมำเสมอ และ ทกครงทมการนำนมออกจากภาชนะบรรจตองมการเกลยนำแขงใหกระจายปดทวถงนม 3. การเปด-ปดฝาถง ควรทำอยางรวดเรว ควรเปด-ปดฝาถงเทาทจำเปน และไมควรเปดทงไวนาน 4. การประมาณความหนาของชนนำแขง ทำไดโดยการชงนำหนกนำแขงตามทแนะนำไว หรอ ประมาณจากความหนาของชนนำแขงหลงจาก เกลยนำแขงใหกระจายอยางสมำเสมอแลว ควรมความหนาไมตำกวา 1 นว ดงรป

ขอแนะนำ

Page 14: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�� ฉบบโรงเรยน

1. นำเทอรโมมเตอรชนดทใชวดอณหภมนม หรอทใชในหองปฏบตการ ทางวทยาศาสตร มสเกลตงแต 0-100 องศาเซลเซยส มาตรวจสอบวาสามารถ ใชงานไดหรอไม โดยนำไปจมในนำแขง อณหภมทอานไดควรเปน 0 องศาเซลเซยส หรอจมในนำเดอด ควรอานอณหภมได 100 องศาเซลเซยส

ก. เทอรโมมเตอรกานโลหะ

ข. เทอรโมมเตอร (แกว) ทใชในหองปฏบตการ

2. นำถงนมออกจากถงแชนม (สมหยบ ถงนมทอยหางจากนำแขงมากทสด) จบถงนมดานบน ใชกรรไกรตดปากถงนม 3. จบถงนมดานบน จมเทอรโมมเตอรลงไป ใหปลายอยประมาณกลางถงนม รอจนเขมบอกสเกล หรอปรอท/สหยดนง แลวจงอานอณหภม

วธการวดอณหภม

Page 15: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

4. บนทกอณหภมนมลงในแบบฟอรมการรบ-สงนม

หมายเหต ภายหลงการวดอณหภมนม ควรลางและเชดเทอรโมมเตอรใหสะอาดทกครง และ ไมนำนมทผานการวดอณหภมมาใหเดกนกเรยนบรโภคตอ

ผลเสยจากการดแลคณภาพนมทไมเหมาะสม คอการจดวางนำแขงหรอ ควบคมความเยนไมเพยงพอ จะทำใหเกดโรคอาหารเปนพษทเกดจากการบรโภคนม ทเสอมคณภาพ มการปนเปอนของเชอจลนทรยกอโรค มกเปนโรคทเกยวของกบ ระบบทางเดนอาหาร ทำใหเกดอาการคลนไส อาเจยน ปวดทอง และทองรวง

เดกนกเรยนทมอาการของอาหารเปนพษ จะดแลอยางไร

การดแลเดกทมอาการของอาหารเปนพษ ควรใหกนยาแกอาเจยนและดมนำเกลอแรเพอชดเชยนำและเกลอแรทเสยไป ระหวางนน ควรสงเกตวาเดกมอาการขาดนำหรอไม อาการของการขาดนำ ไดแก ปากแหง กระบอกตาลก กระหมอมบม (เดกเลก) ชพจรเตนเรวและปสสาวะนอยลง ถาเดกไมมอาการขาดนำ อาจดแลทบานเองได แตถาเดก มอาการแสดงของการขาดนำ ควรรบพาเดกไปพบแพทย ถาอาการเรมดขนเรอย ๆ ควรใหเดกดมนำเกลอแรตอไป และพยายามใหเดกดมนม ทละนอย ๆ แตบอย ๆ เพอไมให อาเจยน ควรใหกนอาหารออน ๆ เชน โจก ขาวตม จะดกวาอาหารแขง ๆ ทยอยยาก

วธการวดอณหภม

Page 16: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�� ฉบบโรงเรยน

เมอพบขอสงสยโรงเรยนควร

1. ประสานหนวยงานทเกยวของในพนท เชน สำนกงานสาธารณสขอำเภอหรอจงหวด โรงพยาบาล เพอสอบสวนโรคและชวยเหลอทางการแพทย 2. เกบตวอยางอาหารทสงสยวาเปนสาเหตของโรคเพอสงตรวจวเคราะห ทางหองปฏบตการ เชน อาหารและนมทนกเรยนบรโภคภายในระยะเวลา 72 ชวโมง กอนทจะมอาการปวย 3. ถาอาหารเปนของแขง ใหเกบตวอยาง 200-400 กรม ถาอาหารเปนของเหลว ใหเกบตวอยาง 200-1,000 มลลลตร ใสถงพลาสตก แลวมดปากถงใหแนน กรณทเปนอาหารทใสถงพลาสตกไวอยแลว กใหเกบตวอยางทงถงเลย 4. ตวอยางทเนาเสยงาย เชน นมสดพาสเจอรไรส ใหเกบตวอยางนนไวในตเยน แตอยาเกบไวในหองแชแขง เพราะจลนทรยทเปนสาเหตอาจตายไปในระหวางการแชแขง ทำใหไมสามารถตรวจได 5. มอบตวอยางใหกบเจาหนาททมาทำการสบสวนทางระบาด เพอสงตรวจวเคราะหตอไป

Page 17: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

อปกรณ-เครองมอควบคมการเกบรกษานมพาสเจอรไรส 1. ถงแชนมและกญแจสำหรบลอกถง 2. เทอรโมมเตอรกานโลหะหรอเทอรโมมเตอร (แกว) ทใชในหองปฏบตการ 3. ไมบรรทดใชในการวดความหนาของชนนำแขง ซงจะตองวดนำแขงทคลมถงนม ตามขนาดทกำหนด 4. แบบฟอรมการรบนมทสายสงและโรงเรยนจะตองเซนรบรวมกน

อปกรณ-เครองมอควบคมการเกบรกษานม ย เอช ท 1. ชนวางนมสงจากพนอยางนอย 10 เซนตเมตร 2. แบบฟอรมการรบนมทสายสงและโรงเรยน จะตองเซนรบรวมกน

เมอพบขอสงสยโรงเรยนควร

Page 18: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�� ฉบบโรงเรยน

ทกภาคสวนในกระบวนการนมโรงเรยน จะตองระมดระวง ทำตามขนตอนทกครง เพอปองกนการเสยของนม ดงนนทางโรงเรยนควรมการประเมนผลการตรวจสอบคณภาพนมในแตละภาคเรยน เพ อจดทำขอมลส งตอ ใหแกผ เกยวของทกภาคสวน ไดแก ผทมหนาทจดซอนม คอ องคกรปกครองสวนทองถน ผทมหนาทดแลคณภาพผลตภณฑนม คอ สำนกงานสาธารณสขอำเภอหรอจงหวด ผผลตและจดสงนม คอ โรงงานแปรรปและสายสงนม ผรบผดชอบสขภาพของเดกนกเรยน คอ สำนกงานเขตพนทการศกษา

เคลดลบการดแลคณภาพนม นมจะมคณภาพและปลอดภยตอการบรโภคตอง…

รวมมอรวมใจกนทกฝาย

ขอมลทไดมประโยชนอยางไร

Page 19: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

ขอมลทไดมประโยชนอยางไร ภา

คผนว

ก ก

แบบบ

นทกก

ารรบ

-จายนม

พาสเจ

อรไรส

โรง

เรยน..

..........

..........

..........

..........

..........

..........

.........ส

ำนกงาน

เขตพน

ทการศก

ษา.....

..........

..........

........เข

ต.......

....

หมายเหต

*

ส -

ผดปก

ต ให

ระบส

ทเหน

เน

อนม

– มย

างเหน

ยวทผ

วหนา

มตะ

กอน

จบเปนก

อน ม

การแยก

ชน

ลน/ร

ส -

กลนแ

ปลก

ๆ เชน

เหมน

หน ก

ลนไหม

กลนเปร

ยว ห

รอกล

นผลไมร

สผดป

กต เช

น ขม

เปรย

กรณโ

รงเรย

นขนา

ดเลก

ทรบน

มเปนจ

ำนวน

นอย

ควรป

ระสา

นกบผ

ประกอบ

การห

รอสา

ยสง เพอข

อสนบ

สนนต

วอยางน

มสำห

รบตร

วจสอบ

ลก

ษณะท

างกายภา

พของนม

ภาพถ

งรบน

ารจด

การล

อก

จำนว

ลายเซ

นตผต

รวจสอ

วนท

เรยงนม

ถงนม

ถงนม

ไมปก

ต*

อณ

หภม

สก

ปรก

แตก

ไมแต

ก ทร

บ ถก

ไม

หม

ด ปก

ต ถงรว/

กล

น/ เนอ

สะอาด

(ถง)

ม ไมม

โรงเรย

น สา

ยสง

รบนม

(0 C)

มค

ราบ

ชำรด

ชำรด

ตอง

ถกตอ

อาย

พอ

รส

นม

Page 20: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�0 ฉบบโรงเรยน

หมาย

เหต: *

เกณ

ฑการ

ตรวจ

สภาพ

นำนม

ประ

กอบด

วย

-

ตองเป

นสขา

วนวล

ไมม

สผดป

กต ห

ากพบ

สผดป

กต ใหร

ะบลง

ในชอ

งบนท

กเพม

เตม

-

กลน

ไมมก

ลนผด

ปกต

เชน ก

ลนเหมน

เปรย

ว เหมน

หน ห

ากพบ

กลนผ

ดปกต

ใหร

ะบลง

ในชอ

งบนท

กเพม

เตม

-

รส

ไมมร

สผดป

กต เช

น รส

เปรย

ว ขม

เปนต

น หา

กพบร

สผดป

กต ใหร

ะบลง

ในชอ

งบนท

กเพม

เตม

-

เนอน

ม เปนเนอ

เดยว

กน ไมม

ตะกอ

น/กอ

นลม

หากพ

บลกษ

ณะผ

ดปกต

ใหร

ะบลง

ในชอ

งบนท

กเพม

เตม

อยาล

ม!! ห

ากตร

วจรบน

มทกค

รง แลว

พบความ

ผดปก

ต: ตอ

งปฎเส

ธการรบ

นมทก

ครง แจงต

อองคกร

ปกคร

องสว

นทองถน

ผผ

ลตแล

ะสายสง

สำน

กงาน

สาธารณ

สขอำเภอ

หรอจงห

วด

และส

ำนกงาน

เขตพน

ทการศก

ษา

แบบบ

นทกก

ารรบ

-เกบร

กษา-

แจกจ

าย น

มยเอช

ท ท

โรงเร

ยน ช

อโรง

เรยน.

........

........

........

........

......

การร

บนมจ

ากสา

ยสง

การเก

บรกษ

าทโรงเร

ยน

การแ

จกจา

จำนว

นนม

วนท..

....../

......./

.......

ชอส

ายสง

ทร

บ เวล

าเรม..

........

........

... วน

ทหมด

อาย..

......./

........

../....

.......

........

........

...

........

........

.. เวล

าเสรจ

........

........

...

การ

จดเรย

งกลอ

งนม

(✓/✘

) วน

ทแจก

จาย

เวลา

จำนว

นทจา

จดเรย

พนท

มช

ไม

เกน

สะอ

าด

ยก

พน

10 ช

การต

รวจส

อบกอ

นจาย

(✓/✘

)

สภ

าพกล

องนม

สภ

าพนำ

นม*

กา

รตรว

จสอบ

กอนจ

าย (✓

/✘)

สภ

าพกล

องนม

สภ

าพนำ

นม*

( ✓/✘

)

สภาพ

รถขน

สง (✓

/✘)

มหลง

คา/

สะอา

ผา

ใบคม

ส กล

รส

เนอนม

กต

ไมปก

ปกต

ปกต

ปกต

ปกต

เปอ

ยยย

บว

ม หก

ยน

รวซม

ปก

กลน

รส

เนอ

นม

(ไม

บวม/

ไมหก

ยน/

ปกต

ปกต

ปกต

ปกต

ไม

เปอยย

ย/ไม

รวซม

)

สรปผ

ลการ

ตรวจ

สอบ

ลง

ชอผจ

ดเกบ

สรปผ

ลการ

ตรวจ

สอบ

รบ

❑ ไ

มรบ

ลงชอ

ผตรว

จสอบ

........

........

........

........

. ....

........

........

........

....

แจกจ

ายได

แจ

กจาย

ไมได

บนทก

เพมเตม

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

.....

ลงชอ

......

........

........

........

ผจาย

นม

สรปผ

ล: จำ

นวนว

นเกบร

กษา..

........

.วน จ

ำนวน

นมทเห

ลอ ..

....กล

อง จ

ดการ

โดย..

........

......…

…………

…………

……….

.....

ลงชอ

ผทดส

อบ....

........

........

........

........

. วนท

........

........

........

.

Page 21: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

��มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ

ฉบบโรงเรยน

เอกสารอางอง

1. เวณกา เบญจพงษ เรณ ทวชาตวทยากล คณญญา สงบวาจา นฤมล ปนประภย วรยา การพานช ปยนช วเศษชาต องคารศร ดอวม และจนจรา ศโรรตนาวาทย. 2549. คมอการสรางความเขาใจการขนสงและการเกบรกษา. สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล รวมกบ ศนยศกษาระบบความปลอดภยอาหารและโภชนาการ สถาบนคลงสมองของชาต. 2. สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา. 2552. “คลายขอสงสยเรอง นอ..มอ..นม”. กองพฒนาศกยภาพผบรโภค : สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา.

Page 22: มารู้จักนมกันเถอะ...มาร กษาค ณภาพนมโรงเร ยนก นเถอะ ฉบ บโรงเร ยน มาร

มารกษาคณภาพนมโรงเรยนกนเถอะ�� ฉบบโรงเรยน

คณะผเรยบเรยงเนอหาวชาการ ผศ.ดร.เวณกา เบญจพงษ ม.มหดล ผศ.เรณ ทวชาตวทยากล ม.มหดล นางสาวนรศรา มวงศรจนทร ม.มหดล นางสาวคณญญา สงบวาจา ผทรงคณวฒ

คณะผจดทำ นายนรตน เตยสวรรณ ผอำนวยการกองพฒนาศกยภาพผบรโภค สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข นางบญศร เลาหภกด เภสชกรเชยวชาญ สำนกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร นายวชย ไชสง ผอำนวยการโรงเรยนบานดงหลบ สพท.นครราชสมา 7 นายวเชษฐ ไชยบญมา ผอำนวยการโรงเรยนบานศาลาอมา สพท.นราธวาส 2 นายบรรยง ณธรรม ผอำนวยการโรงเรยนบานปากเลข สพท.ชมพร 2 นายชอบ บญเหลอ ผอำนวยการโรงเรยนแหลมพนวา สพท.ภเกต นายอดศร บญปาน ผอำนวยการโรงเรยนบานกลอทอ สพท.ตาก 2 นายวทวส พดไธสงค ผอำนวยการโรงเรยนบานกกคอกกโพธ สพท.หนองบวลำภ นายเชวง ชยรตน ผอำนวยการโรงเรยนอนบาลบางมลนาก สพท.พจตร 2 นายนกร พมพวง ผอำนวยการโรงเรยนบานสวา สพท.นาน 2 นายสมชาย อนคลา ครชำนาญการ โรงเรยนวดตากอง สพท.นครปฐม 1 นายปยนาถ ชาวนาน สำนกงานเขตพนทการศกษาพะเยา 1 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นายวชย ชยรนทร สำนกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย 3 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นางปทมรตน เหรยญไพศาล สำนกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นายศรทต จนทนคราญ สำนกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นางรชน สนสบผล สำนกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน นางชนใจ กระแสสนธ สำนกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ภาพลายเสน นายโอภาส นชนยม