Embed Size (px)
Citation preview
หลกสตรการอบรม อสม.เชยวชาญ พ.ศ. ๒๕๕๕
ในโครงการอบรมฟ นฟ อสม. พ.ศ. ๒๕๕๕
ภายใตประเดนยทธศาสตรขอ ๗ สรางแรงจงใจ
และพฒนาขดความสามารถของอาสาสมครสาธารณสข ตามนโยบาย
รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข
กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนกรมสนบสนนบรการสขภาพ
หลกสตรการอบรมอาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ
ปพทธศกราช ๒๕๕๕
คณะทปรกษานายแพทยสมชย ภญโญพรพาณชย อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพนายแพทยสวช เซยศรวฒนา รองอธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพนายธงชย สาระกล ผอำานวยการกองสนบสนนสขภาพภาค
ประชาชนนายประยทธ แสงสรนทร นกวชาการเชยวชาญดานสาธารณสขมลฐาน
บรรณาธการนางศรนภา แพทยด กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนนายจรญ เจรญประโยชน กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนร.ต.ต.หญงเรวด จวาลย กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนนางสาวมนวด ประกายรงทอง กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนนางสาวอดมลกษณ มะกรดอนทร กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนนายดเรก นาคออน กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชน
คณะผเขยนกรมวทยาศาสตรการแพทย
ดร.ปนดดา ซลวา นกวทยาศาสตรการแพทยทรงคณวฒดานการวจยและพฒนาวทยาศาสตรการแพทย(มาตรฐานหองปฏบตการ)ปฏบตหนาทในตำาแหนงผอำานวยการศนยชดทดสอบและผลตภณฑ
นางขวญชนก ประเสรฐนธบรณ นกจดการทวไปกรมควบคมโรค
นางสภาพร การยกวนพงศ นกวชาการสาธารณสขชำานาญการนางสาววรรณวภา จนตบ พนกงานราชการนางเครอทพย จนทรธานวฒน นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ
กรมสขภาพจตนางสาวอมรากล อนโอชานนท นกจตวทยาคลนคชำานาญการพเศษนางสาวภวมย กาญจนจรางกล นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ
กรมอนามยนางสาวสขจรง วองเดชากล นกโภชนาการชำานาญการพเศษ
กรมการแพทยแพทยหญงนฤมล สวรรคปญญาเลศนางดวงดาว ไวยปราชญ พยาบาลวชาชพชำานาญการ นางญาน ตราบด พยาบาลวชาชพชำานาญการนายสมนก เรยนลก พยาบาลเทคนคชำานาญงาน
สถาบนธญญารกษกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก
นางนวลจนทร จารปรชาชาญ นกทรพยากรบคคลชำานาญการ
สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยานางสาวกมลวรรณ อนตะพนธ นกวชาการเผยแพรชำานาญการนางสาวอณมา นยมศลป นกวชาการอาหารและยาชำานาญการ
กรมสนบสนนบรการสขภาพนายไพศาล เจยนศรจนดา ผอำานวยการศนยฝกอบรมและพฒนา
สขภาพภาคประชาชน ภาคเหนอ
นางสจนดา สขกำาเนด ผอำานวยการศนยฝกอบรมและพฒนาสขภาพภาคประชาชน ภาคกลาง
นางกมลาภรณ คงสขววฒน นกวชาการสาธารณสขชำานาญการพเศษนางจรวรรณ หสโรค นกวชาการสาธารณสขชำานาญการนางศรนภา แพทยด นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ
พเศษนายจรญ เจรญประโยชน นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ
คำานำา
จากนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ขอ ๗ ประเดนยทธศาสตรการสรางแรงจงใจและพฒนาขดความสามารถของอาสาสมครสาธารณสข ทกคนโดยสนบสนนอปกรณพนฐานทจ ำาเปนในการปฏบตภารกจตามทไดรบมอบหมายมเปาประสงคเพอใหประชาชนมความ
สามารถและสวนรวมในการบรหารจดการดานสาธารณสข ในพนททไดรบมอบหมายตามแนวทางการพฒนาระบบบรการสภาพภาคประชาชน โดยระยะท ๑ ป ๒๕๕๕ ดำาเนนการอบรม อสม. เชยวชาญ ๒๐๐,๐๐๐ คน การอบรมเปนภารกจของสำานกงานสาธารณสขจงหวดทกจงหวด การสนบสนนของสวนกลาง ดวยการสนบสนนหลกสตรการอบรม อสม. เชยวชาญ พ.ศ. ๒๕๕๕ และสนบสนนงบประมาณในการอบรม อสม.เปาหมาย
ดงนน จงเปนภารกจของคณะทำางานพฒนาหลกสตรและคมอการอบรมความรอาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ (อสม. เชยวชาญ) ชดน ดำาเนนการจดทำาหลกสตรฉบบนขนมา โดยจดประชมรวม ๓ ครง ซงเนอหาประกอบดวย ๔ สวน คอ สวนท ๑ ขอแนะนำาการใชหลกสตร สวนท ๒ โครงสรางหลกสตร (รวมวตถประสงค มาตรฐานหลกสตรและคำาอธบายรายวชา) สวนท ๓ แผนการสอน สวนท ๔ คำาถาม สำาหรบการประเมนผลกอนและหลงการอบรม
หนงสอเลมน จะมประโยชนตอการพฒนา อสม. อยางตอเนอง โดยจะพฒนาตอยอดให อสม. เปนผมความร และทกษะการเชยวชาญแตละดาน เชน ดานภมปญญาพนบาน เมอสงเสรมใหมความสามารถมากขน จะกอใหเกดนวตกรรมมากมายในชมชน ประชาชนสามารถไดรบบรการ และพงตนเองไดสงขนในอนาคตตอไป
กมภาพนธ ๒๕๕๕
สารบญ
หนาคำานำา
สารบญ
สวนท ๑ ขอแนะนำาการใชหลกสตร ๑
แบบรายงาน ๕
สวนท ๒ โครงสรางหลกสตร ๗
สวนท ๓ แผนการสอน๒๑
สวนท ๔ คำาถามสำาหรบการประเมนผลกอนและหลงการอบรม๔๔
๑
สวนท ๑ขอแนะนำาการใชหลกสตร
ความเปนมา๒
ตวชวด เปาหมาย นยาม รายการขอมลตวชวดการขบเคลอนนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ ๒๕๕๔
นโยบาย
โครงการ/กจกรรม
หลกตวชวด เปาหมาย นยาม รายการขอมล
หนวยงานทรบผดชอบ
ระบบขอมลทจดเกบ
ขอ ๗ โครงการอบรมฟ นฟความร อสม.
๑๘. จำานวนอาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบาน (อสม.) ไดรบการพฒนาศกยภาพ
อาสาสมครสาธารณสขในพนท รพ.สต. โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลศนยและเขตเมอง จำานวน
การพฒนาศกยภาพ อสม. หมายถง การสงเสรม สนบสนนให อสม. ในพนทโรงพยบาลสงเสรมสขภาพชมชน โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลศนย และเขตเทศบาลมความ
๑. รายงานการอบรมฟ นฟ อสม. เชยวชาญ- จำานวน อสม. เปาหมาย (คน)- จำานวน อสม. ทอบรม (คน)- ประเมนความร
- กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนกรมสนบสนนบรการสขภาพ- นางพรเพญ โหไทย- นางศรนภา แพทยด
โทร ๐ ๒๕๙๐ ๑๕๔๔ e-mail : Sirinap_2553@h
รวบรวมขอมลการดำาเนนโครงการทกเดอนเขาระบบรายงานของสำานกงานปลดกระ
๒๗๔,๙๔๔ คน สามารถในการพฒนาสาธารณสขตามแนวพระราชดำาร เรงรดมาตรการการสรางสขภาพ โดยมเปาหมายเพอลดอตราปวย ตาย และผลกระทบจากโรคไมตดตอเรอรง ภาวะความดน เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหต พฒนาขดความสามารถ อสม. โดยสนบสนนอปกรณพนฐานทจำาเปนในการประกอบภารกจตามทไดรบมอบหมาย
กอนอบรม (คะแนน)- ประเมนความรหลงอบรม (คะแนน)จำานวนชดอปกรณการปฏบตงาน อสม. ทไดรบการสนบสนน (ชด)
๒. รายงานการอบรมฟ นฟ อสม. การจดการในภาวะวกฤต- จำานวน อสม.
otmail.com ทรวงสาธาณสข
โดยในปงบประมาณ ๒๕๕๔
เปาหมาย (คน)
ตวชวด เปาหมาย นยาม รายการขอมลตวชวดการขบเคลอนนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ ๒๕๕๔ ๓
นโยบาย
โครงการ/
กจกรรมหลก
ตวชวด เปาหมาย นยาม รายการขอมลหนวยงานทรบผด
ชอบ
ระบบขอมลทจดเกบ
มเปาหมายพฒนา อสม. เชยวชาญ จำานวน ๒๐๐,๐๐๐ คน และพฒนา อสม. การจดการในภาวะวกฤต จำานวน ๗๔,๙๔๔ คนขนตอนการดำาเนนงาน๑. จดทำาหลกเกณฑ
- จำานวน อสม. ทอบรม (คน)- ประเมนความรกอนอบรม (คะแนน)- ประเมนความรหลงอบรม (คะแนน)จำานวนชดอปกรณการ
กำาหนดหลกสตรการอบรม อสม.๒. สนบสนนงบประมาณ และหลกสตรการอบรม อสม.๓. ดำาเนนการอบรมฟ นฟความร อสม.๔. นเทศ ตดตาม การดำาเนนงานของจงหวด๕. สรปรายงานการประเมนผลดำาการดำาเนนงาน
ปฏบตงาน อสม. ทไดรบการสนบสนน (ชด)
๔
แผนงาน / โครงการตามนโยบายรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข และรฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข
ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ รายละเอยดแผนงานโครงการ
ลำาดบ
รหสโครงการ
ชอแผนงาน/โครงการ
ความสำาคญ
และทมาของ
โครงการ
กรอบแนวคด
การดำาเนนการงานโครงการ
เปาหมาย(หนวย
นบ)
ตวชวดความสำาเรจ
วธการดำาเนน
งาน
งบประมาณท
ไดรบ
พนท/ระยะเวลาดำาเนน
การ
๓. ๐๕๓-๑๑๒-P ๐๓๒-๒๐๑๒-๐๒ (สช.)
โครงการอบรมฟ นฟ อสม. ประจำาป ๒๕๕๔
นโยบาย รมว.กระทรวงสาธารณสข ขอ ๗ สรางแรงจงใจและพฒนาขดความสามารถของอาสา
ใชทฤษฎระบบ ปจจยนำาเขาประกอบดวย หลกสตร กระบวนการคดเลอกผเขารบ
อสม.เชยวชาญ ๒๐๐,๐๐๐ คน เฉพาะดาน ๑๐ ดาน
จำานวน อสม. ทไดรบการพฒนาศกยภาพ (๒๐๐,๐๐๐ คน)
๑. จดทำาหลกสตร อสม.เชยวชาญ๒. ชแจงแนวทางการดำาเนนงาน๓.
๔๖,๕๐๐,๐๐๐ บาท
๗๖ จงหวด (ไมรวม กทม.) /กพ.-กย.๕๕
สมครสาธารณสขทกคน โดยสนบสนนอปกรณพนฐานทจำาเปนในการปฏบตภารกจตามทไดรบมอบหมาย
การอบรม และการสนบสนนงบประมาณ กระบวนการคอ การใหจงหวดดำาเนนการอบรมและจดทำา Pre-Post test ผลผลตคอ จำานวน อสม. ทผานการอบรม
สนบสนนงบประมาณศนย สช.และจงหวด๔. สสจ.ดำาเนนการอบรมตามแนวทางทกำาหนด๕. ตดตามประเมนผลโครงการ
๕แบบรายงานการฝกอบรมพฒนาศกยภาพ อสม. ป ๒๕๕๕
หลกสตรการอบรม อสม.เชยวชาญจงหวด....................................................................
ลำาดบ
อสม.เชยวชาญดาน
วน/เดอน/ปท
อบรม
สถานทอบรม
กจกรรม/รปแบบวธ
การ
จำานวนอสม.ท
ผานการอบรม
คะแนนเฉลย
จำานวนชดอปกรณการปฏบตงานอสม.ทไดรบการสนบสนน
หมายเหต
Pre-
test
Post-
test
หมายเหต รายงานผลสงกองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนหลงการอบรม หรอ E- MAIL [email protected]
ผรายงาน...................................................................................................................................
๖
คำาจำากดความความหมายของ อสม. เชยวชาญ หมายถง การพฒนาให อสม. มความร
ความสามารถมทกษะปฏบตงานได ถกตองตามหลกวชาการ และสามารถสรางการมสวนรวมการเรยนรและการจดกจกรรมขบเคลอน เพอแกปญหาของชมชน
คณสมบตของ อสม. ทจะคดเลอกเปน อสม. เชยวชาญ๑. ตองผานการอบรมหลกสตรมาตรฐานอาสาสมครสาธารณสข ป
พทธศกราช ๒๕๕๐๒. ตองผานประสบการณ การทำางานในสาขานน ๆ มากอนอยางนอย ๒ ป
วตถประสงคเฉพาะของการอบรม อสม. เชยวชาญ ๑๐ สาขา๑. มความร มทกษะ ในสาขานน ๆ อยางถกตอง ตามหลกวชาการ๒. สามารถสรางการมสวนรวมในการจดกจกรรมชมชนในสาขานน ๆ๓. สามารถบรหารจดการ วางแผนแกไขปญหาและพฒนาระบบสขภาพชมชน
โดยเชอมโยงและบรณาการกบแผนของชมชน/ทองถน โดยใชงบประมาณจากองคการบรหารสวนตำาบลและจากแหลงอน ๆ ได
๔. สามารถจดกระบวนการเรยนร ในสาขานน ๆ ได
๗
สวนท ๒โครงสรางหลกสตร
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ (อสม. เชยวชาญ) ปงบประมาณ 2555
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๑ เชยวชาญดานการเฝาระวง ปองกน และควบคม โรคตดตอ
๑๒ เมอผานการอบรมแลว อสม. สามารถ๑. อธบายวงจรการระบาดของโรคตดตอทเปนปญหาของทองถนได หรอวงจรของปญหาสาธารณสขของพนทได๒. แนะนำาการปองกนโรค/ปญหาสาธารณสขของพนทแกประชาชนในชมชนไดหรอสนบสนนการรกษาโรคได๓. ประเมนพฤตกรรมเสยงตอการเกด โรค/ปญหาสาธารณสขได๔. สามารถถายทอดบทเรยนแก ชมชนศนยพกพง ในพนทได
๑. อสม. เขาใจวงจรการระบาดของโรคตดตอทเปนปญหาของทองถนได หรอวงจรของปญหาสาธารณสขของพนท๒. อสม. ปฏบตการแนะนำาการปองกนโรค/ปญหาสาธารณสข
โรคเลปโตสไปโรซส (โรคฉหน)โรคพษสนขบา(สำานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค)
ของพนทแกประชาชนในชมชนไดหรอสนบสนนการรกษา๓. อสม. ปฏบตการประเมนพฤตกรรมเสยงตอการเกดโรค/ปญหาสาธารณสขได
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕ ๘
โครงสรางหลกสตร วตถประสงครายวชา มาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชาลำา ชอวชา เวลา
ดบ(ชวโมง)
๒ ๒.๑ เชยวชาญดานการสงเสรมสขภาพ (รวมวชาการ เฝาระวง ปองกนและควบคมโรคไมตดตอ)
๒.๒.........๒.๓..........๒.๔ ..........
๑๒ ๑. อสม. สามารถบอกความหมายและอธบายกระบวนการสงเสรมสขภาพได๒. อสม. บอกบทบาทของ อสม. ในการสงเสรมสขภาพประชาชนตามกลมอายได๓. อสม. อธบายวธการสงเสรมสขภาพประชาชนแตละกลมอายได๔. อสม. อธบายกระบวนการสรางการมสวนรวมของประชาชนในการสงเสรมสขภาพได
๑. อสม.เขาใจความหมายและกระบวนการสงเสรมสขภาพ๒. อสม. ปฏบตตามบทบาท อสม. ในการสงเสรมสขภาพภาคประชาชนตามกลมอายได๓. อสม. ปฏบตแนะนำาการสงเสรมสขภาพภาคประชาชน๔. อสม. นำาเสนอตวอยางการสรางการมสวนรวมของ
ศกษากระบวนการสงเสรมสขภาพภาคประชาชน บทบาทหนาท อสม. ในการสงเสรมสขภาพ แนวทางการสงเสรมสขภาพตามกลมอาย- แมและเดก- เดกวยเรยนและวยรน- วยทำางาน- วยทอง- วยสงอาย
ประชาชนในการสงเสรมสขภาพได
๙
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๓ เชยวชาญดานการสงเสรมสขภาพจตชมชน
๑ เมอผานการอบรมแลว อสม.สามารถ๑. สามารถอธบายสาเหตการเกดสขภาพจตเสยของชมชน ๒. มทกษะในการคดกรองผปวย/กลมเสยงเพอสงตอบำาบดรกษา
๑. อสม. ตระหนกรและเขาใจสาเหตทกอใหเกดสขภาพจตเสยของชมชน
ศกษาเกยวกบสขภาพจตชมชน แนวทางการสงเสรมสขภาพจตชมชนและเทคนค
๓. มทกษะในการใหคำาปรกษาเบองตน๔. มแนวทางสรางการมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน
๒. อสม. ปฏบตการคดกรองในเรองความเครยด โรคซมเศรา ความเสยงตอการฆาตวตายได๓. อสม. ปฏบตการใหคำาปรกษาเพองตนตามหลกวชาการใหการปรกษา๔. อสม. ปฏบตการสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน
การสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชนศกษาและฝกทกษะการใชแบบประเมนความเครยด แบบประเมนโรคซมเศรา แบบประเมนความเสยงตอการฆาตวตาย ศกษาและฝกทกษะการใหการปรกษาเบองตน
๑๐
ตารางการอบรม การพฒนาศกยภาพ อสม. เชยวชาญในการแกไขปญหายาเสพตดในชมชนวนท..............................................
ณ ................................................................................................
วนท เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๐.๓๐ น. เวลา ๑๐.๓๐ – ๑๒.๐๐ น.
เวลา
๑๒ .
๐๐ –
๑๓.๐
๐ น .
พกรบ
ประท
านอา
หารก
ลางว
น
เวลา ๑๓.๐๐ – ๑๔.๓๐ น.
เวลา ๑๔.๓๐ – ๑๖.๐๐ น.
วนท ๑
พธเปดการอบรมสถานการณปญหายาเสพตด
ทศทางนโยบายการแกไขปญหายาเสพตด
โรคสมองตดยาและแนวทางการบำาบด
รกษา
บทบาทหนาท อสม. เชยวชาญดานยาเสพตด
ในการดแลเฝาระวงปญหายาเสพตดใน
ชมชน
การประเมนคดกรองเบองตนและการชวยเหลอสงตอสำาหรบผ
ใชยาเสพตด
วนท ๒เทคนคการจงใจ และการใหการปรกษาเบองตนสำาหรบผใชยาเสพตด ครอบครบและชมชน
การฝกปฏบต
การตดตามชวยเหลอผผาน
การบำาบดรกษาระบบรายงาน
และการบนทก Family Folder
พธปดมอบประกาศ
๑๑หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ
๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๕ การบรการในศนยสาธารณสขมลฐานชมชน(ศสมช.)และการสรางหลกประกนสขภาพ
๑ เมอผานการอบรมแลว อสม.สามารถ๑. อธบายความหมายและขอบขายการใหบรการใน ศสมช.ได๒. สามารถจดเตรยมความพรอมของ ศสมช.ใหสามารถปฏบตงานดานสขภาพ
๑. อสม.เขาใจความหมายของศนยศสมช.และองคประกอบภายในททำาการ
๑. ความหมายของ ศสมช./ผปฏบตงานผมสวนรวมและผใหการสนบสนน
ได๓. สามารถจดการระบบ ศสมช.เปนศนยการจดการดานสขภาพ๔. สามารถสรางความเขาใจใหประชาชนในเขตรบผดชอบเขาใจและรบทราบในสทธดานหลกประกนสขภาพได๕. สามารถพฒนา ศสมช.ใหเปนตนแบบของการจดการระบบสขภาพและเปนแหลงเรยนรได
ศสมช.๒. อสม.เขาใจขอบขายการใหบรการใน ศสมช.๓. อสม.เขาใจในสทธดานหลกประกนสขภาพตางๆและทราบถงสทธของประชาชนในเขตรบผดชอบจนสามารถอธบายหรอใหคำาแนะนำาถงการใชสทธดานหลกประกนสขภาพ๔. อสม.สามารถจดการให ศสมชเปนศนยกลางการดำาเนนงาน
๒. องคประกอบของททำาการ ศสมช.๓. ขอบขายการใหบรการของ ศสมช.๔. สทธหลกประกนสขภาพตางๆ๕. การสรางการมสวนรวมในการดำาเนนงานใน ศสมช.๖. การพฒนาการดำาเนนงานดานการจดระบบสขภาพใหเปนตนแบบและแหลงเรยนร
ดานสขภาพ และสามารถพฒนาไปสการเปนแหลงเรยนรดานสขภาพ
๑๒
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ (อสม.เชยวชาญ) ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชาลำา
ดบชอวชา
เวลา(ชวโมง)
๖.๑ การคมครองผบรโภคดานสขภาพ
๓ เมอผานการอบรมแลว อสม. สามารถ๑. อธบายความรพนฐานเกยวกบผลตภณฑสขภาพได
๑. ความหมายของผลตภณฑสขภาพทง
มความร ความเขาใจ และมทกษะเกยวกบการ
๒. อธบายแนวทางการดำาเนนงานของ อสม. เรองการตรวจแนะนำาผผลต ผขาย ผลตภณฑสขภาพ๓. อธบายแนวทางการดำาเนนงาน เรองการเฝาระวงปญหาในพนท และสรางการมสวนรวมในงานคมครองผบรโภค๔. สามารถถายทอดความรดานการคมครองผบรโภคใหกบประชาชนในชมชนได๕. สามารถประสานความรวมมอกบเครอขายพนทได
๕ ดาน๒. วตถประสงคและแนวทางการดำาเนนงานของ อสม. ๓. วตถประสงคและแนวทางการใหความรกบประชาชนในชมชน
คมครองผบรโภค ๕ ดาน ไดแก ผลตภณฑอาหาร ผลตภณฑยา ผลตภณฑเครองสำาอาง เครองมอแพทย และผลตภณฑวตถอนตราย รวมทงบทบาทหนาทของ อสม. ในชมชน
๑๓
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ (อสม.เชยวชาญ) ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชาลำา
ดบชอวชา
เวลา(ชวโมง)
๖.๒ การคมครองผบรโภคดานสขภาพมความสามารถตรวจวเคราะหไดดวยเครองมออยางงายและการสงตอ
๙
- การถายทอดองคความรเรองการดแลตนเองและชมชนดวยชดทดสอบ กรมวทยาศาสตร
๑. อธบายความรพนฐานเกยวกบชดทดสอบได๒. สามารถนำาชดทดสอบไปใชจรงในชวตประจำาวน๓. สามารถเลอกใชชดทดสอบตรงกบปญหาทเกดขนได
๑. หลกการและความสำาคญของชดทดสอบ กรมวทยาศาสตรการแพทยในชวตประจำาวน
มความร ความเขาใจ และทกษะพนฐานเกยวกบการใชชดทดสอบ กรมวทยาศาสตรการแพทย
การแพทย ๒. รปแบบและวธการใชชดทดสอบ- จดนทรรศการตรวจสอบสนคาปลอดสารพษ- สอนการใชชดทดสอบ- ฝกปฏบต๓. หลกการเลอกใชชดทดสอบเพอแกไขปญหาในชมชนและสามารถปฏบตไดดวยตนเอง
กระทรวงสาธารณสข
๑๔
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร วตถประสงครายวชา มาตรฐาน คำาอธบาย
รายวชา รายวชาลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๗ ๗.๑ การสงเสรมภมปญญาทองถนดานสขภาพ
๗.๒ การดแลสขภาพดวยหลกการธรรมานามยเพอการพงตนเองดานสขภาพ
๑๒ ๑. อสม. รบทราบถงนโยบายการสงเสรมภมปญญาทองถน และการสงเสรมการดแลดานสขภาพชมชนดวยภมปญญาทองถน๒. อสม. ตะหนกถงคณคาของภมปญญาทองถน๓. มแนวทางในการนำาภมปญญาทองถนมาประยกตใชในชมชน
๑. ทราบถงความหมายการดแลสขภาพแบบองครวม๒. มแนวทางการประยกตใชองคความรในการดแลสขภาพของชมชน๓. สามารถนำาความรไปใชในการดแลสขภาพตนเอง ครอบครว และชมชน
๑. สรางทศนคตทดในการสงเสรมภมปญญาทองถน๒. สรางแรงจงใจในการประยกตใชภมปญญา๓. สรางขวญกำาลงใจในการพฒนางาน
๑. สรางความร ความเขาใจในองคความรดานการแพทยแผนไทย โดยหลกการธรรมานามย๒. สรางความคดรเรมการทำากจกรรมดาน
อธบายใหทราบถงนโยบายการสงเสรมภมปญญาทองถนในระดบประเทศและการเชอมโยงการสงเสรมภมปญญาในระดบภมภาค และในระดบทองถนเพอใหเกดทศนคตเกดแรงจงใจ และเกดขวญกำาลงใจตอผเขารบการอบรม
อธบายใหทราบถงความหมายของหลกการธรรมานามยความหมายของการดแลสขภาพแบบองครวม- การสงเสรมสข
สขภาพในชมชน๓. พฒนาองคความรสการปฏบต
ภาพทางดานรางกาย (กายานามย)- การสงเสรมสขภาพทางดานจตใจ (จตตานามย)- การสงเสรมสขภาพชวต และครอบครว (ชวตานามย) ความเชอมโยงของหลกการธรรมานามยกบการแพทยแผนไทย
๑๕หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ
๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๗.๓ สมนไพรใน ๒ ๑. เพอใหเกดความเขาใจในเรองของ ๑. สรางความร อธบายถง
งานสาธารณสขมลฐานและสมนไพรในทองถน
๗.๔ การบรหารรางกาย ดายทาฤาษดดตน
๒
สมนไพรแตละชนดสมนไพรในงานสาธารณสขมลฐานและสมนไพรในทองถน๒. สามารถนำาความรไปประยกตใชในการดแล รกษา และปองกนโรคชมชน๓. นำาสมนไพรในทองถนมาพฒนาตอยอดการใชประโยชนเพมขน
๑. สามารถบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน๒. สามารถนำาความรไปใชในการสงเสรมสขภาพตนเองและชมชน๓. เชอมโยงองคความรสามารถไปใชในการฟ นฟสขภาพ
ความเขาใจเรองสมนไพรในงานสาธารณสขมลฐาน และสมนไพรในทองถน๒. เพอใหทราบถงประโยชนของสมนไพรในทางยาและทางโภชนาการ
๑. ทราบถงประโยชนของการบรหารรางกายดวยทาฤาษ
คณลกษณะของสมนไพรแตละชนด สมนไพรในงานสาธารณสขมลฐาน สมนไพรในทองถนการนำาไปใชประโยชนทางดานอาหาร และทางยา แนวทางการพฒนาตอยอดการใชประโยชนจากสมนไพรในการดแลรกษาและปองกนโรคดวยสมนไพรในทองถน การพฒนาสมนไพรเชงเดยว เปนยาพฒนาจาก
ดดตน๒. ไดรบองคความรทสามารถนำาไปประยกตใช
สมนไพรอธบายใหทราบถงประวตความเปนมาของทาบรหารรางกาย การดดตน การดดตนแกอาการตาง ๆ และการฟ นฟสขภาพ
๑๖
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
ในการสงเสรมและปองกนโรค๓. ใชเปน
ขอหามควรระวงการตรวจและวอรมรางกาย
๗.๕ การนวด อบ ประคบสมนไพร คลายปวด
๔ ๑. สามารถนำาความรเรองการนวด การอบ และการประคบสมนไพรไปใชในการดแลสขภาพ๒. สามารถนำาสมนไพรในทองถน และสมนไพรในงาน สาธารณสขมลฐานมาทำาลกประคบ และยาอบสมนไพร๓. สามารถนำาองคความรทไดรบจากการอบรมเปนพนฐานในการพฒนาตอยอดองคความรในระดบทสงขนไป
แนวทางพฒนาตอยอดองคความร
๑. ไดรบองคความรเรองการนวด การอบ การประคบสมนไพร๒. ไดรบความรเรองกลามเนอ เสนเอน และอาการปวดเมอยตาง ๆ๓. ไดรบความรเรองการบรรเทาอาการปวดเมอยกลามเนอ ดวยการนวด การอบ และการประคบ
กอนการฝกปฏบต สาธต และฝกปฏบตบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน
อธบายใหทราบถงวธการ ขนตอน การนวด การอบ และการประคบสมนไพร อยางถกตองตามหลกวชาการ ประโยชนของการนวด การอบ และการประคบสมนไพรขอหามและระมดระวงสาธตและฝก
สมนไพร ปฏบตการทำาลกประคบสมนไพร กลามเนอ แขน ขา และการประคบสมนไพรคลายกลามเนอ และเสนเอน
๑๗
ตารางการอบรม พฒนาศกยภาพ อสม. เชยวชาญในการดแลสขภาพดวยการแพทยแผนไทย วนท ณวนท
๐๘.๓๐ น. - ๐๙.๐๐ น.
๐๙.๐๐ น. - ๑๐.๐๐ น.
๑๐.๐๐ น. - ๑๒.๐๐ น.
๑๒.๐๐ น. - ๑๓.๐๐ น.
๑๓.๐๐ น. - ๑๕.๐๐ น.
๑๕.๐๐ น. - ๑๖.๐๐ น.
๑ พธเปดการอบรมการสงเสรมภมปญญาทองถน
การดแลสขภาพดวยหลกการ
พกรบ
ประท
านอา
หารก
ลางว
น สมนไพรในงานสาธารณสข
การบรหารรางกายดวยทาฤาษ
ดานสขภาพธรรมานามยเพอการพงพาตนเอง
มลฐานและสมนไพรในทองถน
ดดตน
ดานสขภาพ
๒ สวดมนตทำาสมาธบรหารรางกายดวยทาฤาษ
การนวด การอบ ประคบสมนไพร
ฝกปฏบตนวด และประคบ
พธปดการอบรม
ดดตน คลายปวดเมอยสมนไพรเพอ บรรเทาอาการ
มอบประกาศนยบตร
ปวดเมอย คลายกลามเนอ
และเสนเอน
๑๘หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ
๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชา
ลำาดบ
ชอวชาเวลา(ชวโมง)
๘ การปองกนและแกไขปญหาเอดสในชมชน
๑๒
๑๙
หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ ๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชาลำา
ดบชอวชา
เวลา(ชวโมง)
๙ การจดการสขภาพชมขน
๑๒ เมอ อสม. ไดรบการอบรมแลวสามารถ๑. อธบายความหมายของการจดการสขภาพชมชนไดอยางถกตอง๒. อธบายกระบวนการจดการสขภาพชมชนไดอยางถกตอง๓. จดทำาแผนในการบรหารจดการสขภาพในชมชนไดอยางถกตอง๔. เปนผนำาและมสวนรวมในการจดทำาแผนสขภาพชมชนเพอการจดการสขภาพ สรางการมสวนรวมในการจดทำาแผนใหกบกลมคนตาง ๆ ในชมชน
๑. กระบวนการบรหารจดการสขภาพชมชน๒. การจดทำาแผนการจดการสขภาพชมชน๓. การนำาแผนสขภาพตำาบลมาใชกบการพฒนาสขภาพชมชน
- การจดการสขภาพหมายถงอะไร - กระบวนการจดการสขภาพโดยชมขน ประกอบดวยสงใดบาง- การใชแผนททางเดนยทธศาสตรหรอแผนสขภาพตำาบลในการจดการสขภาพตำาบล
- การนำาผลทไดจากการใชแผนททางเดน ฯ มาใชในการแกไขปญหาชมชน
๒๐หลกสตรการอบรม อาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบานเชยวชาญ( อสม.เชยวชาญ)ประจำาปงบประมาณ
๒๕๕๕
โครงสรางหลกสตร
วตถประสงครายวชามาตรฐานรายวชา
คำาอธบายรายวชาลำา
ดบชอวชา
เวลา(ชวโมง)
๑๐ การจดการอนามย ๑๔ ๑. อสม อธบายบทบาทหนาทการสงเสรม ๑ .อสม.เขาใจ ศกษาหลกการ
แมและเดก
งานอนามยแมและเดกได๒. อสม.สามารถอธบายวธการดแลสงเสรมสขภาพหญงตงครรภ หญงหลงคลอด ทารกแรกเกดจนถงอาย 5 ป ได๓. อสม.สามารถแสดงวธการคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยได๔. อสม อธบายประโยชนและวธการชวยเหลอแมเลยงลกดวยนมแมใหสำาเรจได๕. อสม.รจกภมปญญาในทองถนและนำามาใชในงานอนามยแมและเดกได
บทบาทหนาทในการดำาเนนงานสงเสรมสขภาพแมและเดก๒. อสม.ประเมนสถานะสขภาพและสงเสรมสขภาพหญงตงครรภหญงหลงคลอด ทารกแรกเกดได๓. อสม.ปฏบตแนะนำา การคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยได๔. อสม.ปฏบตการชวยหญงหลงคลอดเลยงลกดวยนมแม
ดแลและสงเสรมสขภาพแมและเดก ตงแตตงครรภ หลงคลอดการดแล สงเสรมสขภาพและพฒนาการเดกปฐมวย
สำาเรจ๕. อสม นำาเสนอตวอยางภมปญญาทองถนใชในการดแลสงเสรมสขภาพ หญงตงครรภหลงคลอดและเดกปฐมวยได
๒๑
สวนท ๓แผนการสอน
๒๒แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจดกจกรรม
การเรยนรสอ
การประเมน
ผลเวลา
๑
๑.๑
การเฝาระวง ปองกน และควบคมโรคตดตอ
การควบคมโรคเลปโตสไปโรซส (โรคฉหน)
เมอผานการอบรมแลว อสม. สามารถ๑. อธบายวงจรการระบาด ของโรคเลปโตสไปโรซส (โรคฉหน)ไดถกตอง๒. แนะนำาการปองกนโรค แกประชาชนในชมชน/
๑. สาเหตของโรค๒. วงจรโรค/การตดตอ๓. อาการของโรค/รกษา๔. วธปฏบตตน ในการปองกนโรค๕. บทบาทของ อสม. ในการปองกน
๑. ทำาแบบทดสอบกอนเรยน๒. ผสอนบรรยาย - สาเหตของโรค - วงจรโรค/การตดตอ - อาการของโรค/การรกษา - การปองกน - บทบาท อสม. - ตวอยางพฤตกรรมเสยง
๑. คมอการปองกนและควบคมโรค๒. แผนพบ/ภาพพลก๓. ใบความร
๑. ทำาแบบทดสอบหลงเรยน๒. ความถกตองในการตอบใบงาน
ศนยพกพงได๓. ระบบทบาทของ อสม. ในการควบคมโรคเลปโต -สไปโรซส (โรคฉหน)๔. อธบายกระบวนการสราง จตสำานกของประชาชน ในการมสวนรวมควบคมโรค
ควบคม โรค และการสรางจตสำานกของประชาชนในการควบคมโรค
- พฤตกรรมของประชาชนและวธการ จงใจใหประชาชนรวมมอในการควบคมโรค ๓. แบงกลมระดมสมองตามใบงานท ๑ และ ๒
๔. ใบงานท ๑ และ ๒
๒๓แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงค เนอหา/แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมน
เวลา
ผล๑.๒ การควบคมโรค
พษสนขบาเมอผานการอบรมแลว อสม. สามารถ๑. อธบายวงจรการระบาด ของโรคพษสนขบา ไดถกตอง๒. แนะนำาการปองกนโรคพษสนขบาแกประชาชนในชมชน/ ศนยพกพงได๓. ระบบทบาทของ อสม. ในการควบคมโรคพษสนขบา๔. อธบายกระบวนการสราง จตสำานกของประชาชน
๑. สาเหตของโรค๒. วงจรโรค/การตดตอ๓. อาการของโรค/รกษา๔. วธปฏบตตน ในการปองกนโรค๕. บทบาทของ อสม. ในการปองกน ควบคม โรค และการสรางจตสำานกของประชาชนในการควบคมโรค
๑. ทำาแบบทดสอบกอนเรยน๒. ผสอนบรรยาย - สาเหตของโรค - วงจรโรค/การตดตอ - อาการของโรค/การรกษา - การปองกน - บทบาท อสม. - ตวอยางพฤตกรรมเสยง - พฤตกรรมของประชาชนและวธการ จงใจใหประชาชนรวมมอในการควบคมโรค ๓. แบงกลมระดมสมองตามใบงานท ๑ และ ๒
๑. คมอการปองกนและควบคมโรค๒. แผนพบ/ภาพพลก๓. ใบงานท ๑ และ ๒
๑. ทำาแบบทดสอบหลงเรยน๒. ความถกตองในการตอบใบงาน
ในการมสวนรวมควบคมโรค
๒๔
ใบงานท ๑ การจดทำาฐานขอมลเพอการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคตดตอ
สำารวจ ว/ด/ป.............................................................. ถง ว/ด/ป......................................................
ชอหมบาน.......................................... หมท........... ตำาบล............................. อำาเภอ............................... จงหวด........................................
รายการ เดก ๐ - ๕ ป ผพการ อาย ๖๐ ป ขนไป
โรคเรอรง กลมอายอนๆ
ชาย หญง ชาย หญง ชาย หญง ชาย หญง ชาย หญง๑. กลมเสยง (ชาวไทย)
๒. ประชากรในศนยพกพง๓. ถกสนขบากด๓. กลมอาสาสมคร
๓.๑ อสม๓.๒ อปพร๓.๓ ชมรมแมบาน๓.๔ อนๆ
ระบ.......................................
............................................................
............................................................๔. โรคตดตอทพบบอยในชวง มกราคม ๒๕๕๔ – ธนวาคม ๒๕๕๔ ระบ..............................................................................................................................................................................
สำานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค
๒๕
ใบงานท ๒การศกษาบทเรยนจากการระบาดของโรคตดตอ ในชวงระยะ ๑ – ๒ ปทผานมา (พ.ศ.๒๕๕๓-๒๕๕๔)
(มการระบาดดวยโรคตดตออะไร กบใคร ทไหน ปองกนและควบคมการแพรระบาดอยางไร จดออน จดแขงของการปองกนควบคมการแพรระบาด และขอเสนอแนะ)
๒๖แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจดกจกรรม
การเรยนรสอ
การประเมน
ผลเวลา
๒ การสงเสรมสขภาพ(รวมวชาการเฝาระวง ปองกนและควบคมโรคไมตดตอ)
๑. อสม.สามารถบอกความหมายและอธบายกระบวนการสงเสรมสขภาพได๒. อสม.บอกบทบาทของ อสม.ในการสงเสรมสขภาพประชาชนตามกลมอายได๓. อสม.แนะนำาวธการ
๑. ความหมายของการดวยการแลกเปลยนประสบการณทำางาน๒. 2.บรรยายสรปบทบาท อสม๓. แบงกลมเรยนรตามฐานการ
๑. สมดบนทกสขภาพแมและเดก๒. คมอสงเสรมสขภาพแมและเดกสำาหรบประชาชน๓. คมอแนวทางการสงเสรมสขภาพปองกนโรคเดกวยเรยนและเยาวชน๔. คมอปฏบตงานการสรางเสรมสขภาพผสงอาย
๑. การตอบคำาถาม๒. การแลกปลยน๓. การสงเกต๔. การมสวนรวม
๑๔ ชวโมง
สงเสรมสขภาพประชาชนแตละกลมอายได๔. อสม.อธบายกระบวนการสรางการมสวนรวมของประชาชนในการสงเสรมสขภาพได
เรยนร การสงเสรมสขภาพตามกลมอาย-แมและเดก - วยทำางาน- วยทอง- วยสงอาย
สำาหรบอาสาสมคร๕. หลกสตรการอบรมอสม.ในการดแลและเฝาระวงสตรไทยจากมะเรงเตานม
๒๗แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจด
กจกรรมการเรยนรสอ
การประเมน
ผลเวลา
๓ การสงเสรมสขภาพจตชมชน
เมอผานการอบรมแลวอสม.สามารถ ๑.อธบายสาเหตการเกดสขภาพจตเสยของชมชน๒.มทกษะการใชแบบประเมนความเครยด แบบประเมนโรคซมเศรา แบบประเมนความเสยงตอการฆาตวตาย ๓.มทกษะการใหการปรกษาเบองตน๔.มทกษะในการสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน๕. ระบบทบาทของ อสม.ในการสราง
๑. ความหมายของสขภาพจต สขภาพจตชมชน และสาเหตของการเกดสขภาพจตเสยของชมชน๒. วธคดกรองปญหาสขภาพจตโดยใชแบบประเมนความเครยด แบบประเมนโรคซมเศรา แบบประเมนความเสยงตอการฆาตวตาย๓. หลกการ และเทคนคการ
๑. นำาเขาสการเรยนการสอน และผสอนอธบายความหมายของสขภาพจต สขภาพจตชมชน ๒.แบงกลมผเรยน กลมละ ๕ – ๑๐ คน ระดมสมองโดยใหใบงานเกยวกบเรอง- สาเหตของการเกดสขภาพจตเสยของชมชน -แนวทางในการสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน-บทบาทของ อสม.ในการสรางความตระหนกและสงเสรมสขภาพจตชมชน๓. ผสอนสรปเรองสาเหตของการเกดสข
๑. ใบความร๒. ใบงาน๓. แบบคดกรอง๔. คมอความรดานสขภาพจตทเรยนรดวยตนเอง๕. fact sheet และสอสขภาพจตทสามารถนำาไปเผยแพรในชมชน
ความมสวนรวมในการเรยนการสอน
๑ชวโ
ความตระหนกและสงเสรมสขภาพจตชมชน
ใหการปรกษาเบองตน ๔. เทคนคการสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน๕. บทบาทของ อสม.ในการสรางความตระหนกและสงเสรมสขภาพจตชมชน
ภาพจตเสยของชมชน แนวทางในการสรางความมสวนรวมเพอสงเสรมสขภาพจตชมชน และบทบาทของ อสม.ในการสรางความตระหนกและสงเสรมสขภาพจตชมชนใหการปรกษาเบองตน
๒๘แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอการ
ประเมนผล
เวลา
๕ ๕.๑ การบรการในศนยสาธารณสขมลฐานชมชน(ศสมช.)
๑. สามารถอธบายความหมายบหารจดการ และวตถประสงค๒. สามารถอธบายแนวทางการบรหารจดได-ดานโครงสราง-ดานบรการ งานสาธารณสขมลฐาน ๑๔ องคประกอบ-เปนจดประสานงาน-เปนทตงกองทนตางๆ๓. สามารถสงตอผปวยไปยงหนวยบรการผปวยของรฐ
๑. ความหมายของ ศสมช.2.องคประกอบของททำาการ ศสมช. ๒.๑ ผปฏบตงาน ๒.๒ ผมสวนรวมและใหผใหการสนบสนนการดำาเนนงาน ๒.๓ วสดอปกรณและสงจำาเปนใน ศสมช.๓.ขนตอนและกระบวนการ
๑. กจกรรมนำาเขาสบทเรยน๒. การจดการรปแบบใน ศสมช.โดยจำาลองจากสถานทจรง
๑.ศกษาขอมลศสมช.ตนแบบ/ดเดนในหนงสอสรปผลงาน อสม.ดเดนจากเวบไซดศนย ๕ แหง
๒. ศกษาดงานในศนย ศสมช. ๓.คมอสทธดานหลกประกนสขภาพ จากเวบไซด สปสช.
๑.การสงเกต๒.การนำาเสนอผลการจดวางรปแบบการดำาเนนงาน๓.แบบทดสอบ
๓ ชวโมง
๔. สามารถเปนศนยขอมล/การวางแผนสขภาพชมชน๕. เปนทตงกองทนยา ฯ กองทนตาง ๆ และบรการอน ๆ
ดำาเนนใน ศสมช.รวมถงขอบขายการใหบรการใน ศสมช.๔. การวางแผนการดำาเนนงานและการบรหารจดการ ศสมช.
๒๙แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอการ
ประเมนผล
เวลา
๕. การพฒนา ศสมช.ใหมน
วตกรรมและสามารถเปนตนแบบของการจดการระบบสขภาพงบประมาณจากกองทนสขภาพ๖. การสำารวจสทธดานหลกประกนสขภาพของประชาชน๗. การวเคราะหผลการสำารวจเพอประเมนสทธการเขาถงดานหลกประกน
สขภาพและประชาสมพนธใหประชาชนทราบและใชสทธไดถกตอง
๓๐แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรม
การเรยนรสอ
การประเมน
ผล
เวลา
๕.๒.การสรางหลกประกนสขภาพ
๕.๒.๑ สามารถสรางความเขาใจใหประชาชนในเขตรบผดชอบใหเขาใจและรบทราบใน
๑.อธบายความหมาย แนวทางการจดการกองทนหลก
สทธดานหลกประกนสขภาพได
๕.๒.๒ สามารถอธบายเรองกองทนหลกประกนสขภาพระดบทองถนไดถกตอง
ประกนสขภาพระดบทองถนไดถกตอง๒.มสวนรวมในการจดทำาโครงการ/แผนงานดานสขภาพเพอขอรบการสนบสนนตำาบล
๓๑
แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอการประเมน
ผลเวลา
๖.๑ การคมครองผบรโภคดานสขภาพ
เมอผานการอบรมแลวอสม. สามารถ๑. อธบายความรพนฐานเกยวกบผลตภณฑสขภาพได
ผลตภณฑสขภาพ ๕ ดาน คอ๑. ผลตภณฑอาหาร ไดแก ไอโอดน หนอไมป ป๒. ผลตภณฑยา ไดแก ยาเสอมคณภาพ ยาอนตราย การใชยาปฏชวนะผด ฯลฯ
๑. ทำาแบบทดสอบกอนเรยน๒. ผสอนบรรยายชนดของผลตภณฑสขภาพอนตรายและผเรยนอานคมอ หนา ๑ – ๗๕
คมอปฏบตงานชด อสม. พลงยงใหญคนไทยปลอดภยบรโภค (ฉบบปรบปรง ๒๕๕๔) www.phc.go.thwww.oryor.com
๑. ทำาแบบทดสอบหลงเรยน๒. ความถกตองในการตอบใบประเมน
๓. ผลตภณฑเครองสำาอางอนตราย โฆษณาเกนจรง๔. เครองมอแพทย เชน เครองนวดไฟฟาชอต๕. ผลตภณฑวตถอนตรายทใชในบาน นอกบาน
๓๒แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงค เนอหา/แนวคดรวบ
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมน
เวลา
ยอด ผล๒. อธบายเกยวกบการตรวจแนะนำาผผลต ผขายผลตภณฑสขภาพได
๓. การเฝาระวงปญหาในพนท
๔. สามารถแพรความรใหกบประชาชนได๕. การประสานงานกบเครอขายในพนท
๒.๑ วตถประสงค๒.๒ แนวทางการดำาเนนงานของ อสม.
๓.๑ วตถประสงค๓.๒ แนวทางการดำาเนนงานของ อสม.
ผสอนบรรยายอานคมอ หนา ๗๖ – ๘๐
๓๓แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยน
รสอ
การประเมนผล
เวลา
๖.๒ การคมครองผบรโภคดานสขภาพ(กรมวทยาศาสตรการแพทย)
๓๔แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมนผลเวลา
๗ ๗.๑ การสงเสรมภมปญญาทองถน
ผผานการอบรม๑. ทราบถงนโยบายการสงเสรมภมปญญาทองถน๒. ตระหนกถง
๑.นโยบายสงเสรมภมปญญาทองถนในระดบประเทศ๒. นโยบายสง
บรรยายโดย วทยากรผทรงคณวฒ ในระดบผบรหารของจงหวดทสามารถนำานโยบายลงสการปฏบตได
ความสามารถของพนท
ประเมนผลรวมหลกสตร Pre-test,Post-test ผานการประเมน ๖๐%
๗.๒ การดแลสขภาพดวยหลกการธรรมานามยเพอการพงตนเองดานสขภาพ
คณคาภมปญญาทองถน๓. มแนวทางการใชประโยชนจากภมปญญาทองถน
๑. ทราบถงความหมายการดแลสขภาพแบบองครวม๒. มแนวทางการประยกตใชองคความร๓. สามารถนำาองคความรไปใชประโยชน
เสรมภมปญญาทองถนในระดบภมภาค และทองถน๓. ความเชอมโยงในการสงเสรมการใชภมปญญาในแตละระดบ๑. หลกการธรรมานามย ความหมาย การดแลสขภาพตามหลกการ การดแลสขภาพแบบองครวม๒. การสง
บรรยายโดย วทยากรดานการแพทยแผนไทยทมความร มประสบการณในการเปนวทยากรถายทอดองคความร
หนงสอคมอตำาราการดแลสขภาพดานการแพทยแผนไทย
ประเมนผลรวมหลกสตร Pre-test,Post-test ผานการประเมน ๖๐%
เสรมสขภาพทางดานรางกาย จตใจ ดานอารมณ สงคมและสงแวดลอม
๓๕แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมนผลเวลา
๗.๓ สมนไพรในงาน
๑. เกดความใจในเรองของสมนไพรในงานสาธารณสข
๓. ความเชอมโยงหลกการกบการแพทยแผนไทย
๑. สมนไพรใน
บรรยายโดย วทยากรผมความร ความสามารถ และ
วตถดนสมนไพรสด/แหง ตามความเหมาะ
ประเมนผลรวมหลกสตร Pre-test,Post-
สาธารณสขมลฐานและสมนไพรในทองถน
มลฐานและสมนไพรในทองถน๒. สามารถนำาความรเรองสมนไพรไปประยกตใชในการดแลสขภาพ๓. นำาสมนไพรในทองถนมาพฒนาตอยอดการใชประโยชนเพมขน
งานสาธารณสขมลฐาน และการใชประโยชน๒. สมนไพรในทองถน และการใชประโยชนในชมชน๓. การใชประโยชนจากสมนไพรในทางยาและทางโภชนาการ๔. การพฒนาตอยอดการใชประโยชนจากสมนไพร
ความเชยวชาญในเรองสมนไพร/หมอพนบาน/ปราชญ ชาวบานผเชยวชาญดานสมนไพรในทองถน
สมในทองถน test ผานการประเมน ๖๐%
เชงเดยวเปนยาพฒนาจากสมนไพร
๓๖แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมนผลเวลา
๗.๔ การบรหารรางกายดานทาฤาษดดตน
๑. สามารถบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน๒. สามารถนำาความรไปใชในการสงเสรม และการฟ นฟสขภาพ๓. สามารถเผยแพรองคความรใหกบชมขน
๑. ประวตองคความรการบรหารรางกาย และการดดตน การดดตนแกอาการตาง ๆ และการนำาไปใชการฟ นฟสขภาพ
บรรยายโดย วทยากรผมความร ความสามารถและมความรเรองการออกกำาลงกาย กายวภาคศาสตร และสรรวทยา- สาธตและฝกปฏบต โดยวทยากรหลก
คมอการบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน VCD การบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน
ประเมนผลดวยการสอบปฏบตทาบรหารรางกายผานการประเมน ๖๐%
๒. ขอหามขอควรระวงในการบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตน๓. สาธต และฝกปฏบตการบรหารรางกายดวยฤาษดดตน
และวทยากรผชวย ๑ คน/ผเขารบการอบรม ๑๐ คน
๓๗แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำา ชอวชา วตถประสงค เนอหา/แนวคด แนวทางการจด สอ การประเมน เวลา
ดบ รวบยอด กจกรรมการเรยนร ผล๗.๕ การนวด อบ ประคบสมนไพร คลายปวดเมอย
๑. สามารถนำาองคความรไปใชในการดแลสขภาพชมชน๒. สามารถทำาลกประคบและยาอบสมนไพร๓. สามารถนำาองคความรทไดรบไปตอยอดเพอพฒนาองคความรในระดบสงตอไป
๑. วธการ ขนตอนการนวด การอบ การประคบสมนไพรทถกตองตามหลกวธการ๒. ประโยชนของการนวด การอบ การประคบสมนไพร๓. ขอหามควรระวงในการนวด การอบ และการประคบสมนไพร๔. วธการ ขนตอนการทำายาอบ และการทำาลกประคบสมนไพร๕. การใชลกประคบสมนไพรเพอคลาย
บรรยายโดยวทยากรผผานการอบรมหลกสตรนวดไทย อยางนอยหลกสตรผชวยแพทยแผนไทย ๓๗๒ ชวโมง- สาธตและฝกปฏบต การทำายาอบสมนไพร การทำาลกประคบสมนไพร การนวดคลายอาการกลามเนอ การใชลกประคบสมนไพรคลายกลามเนอ และเสนเอน วทยากรหลกและวทยากรผชวย ๑ คน ตอผเขารบการอบรม ๑๐ คน
- วตถดบสมนไพรสดเพอสาธต และฝกปฏบต- อปกรณประกอบการอบ นวด ประคบสมนไพร
ประเมนผลดวยการสอบปฏบตการนวด และประคบสมนไพร ผานการประเมน ๗๐%
ตามความเหมาะสม
กลามเนอ และเสนเอน
๓๘แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจด
กจกรรมการเรยนรสอ
การประเมนผล
เวลา
๘ การปองกนและแกไขปญหาเอดสในชมชน
๓๙แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจด
กจกรรมการเรยนรสอ
การประเมนผล
เวลา
๙ ๑.๑ การจดการ
๑. สามารถอธบายความหมายการ
๑. ความหมายการจดการสขภาพชม
๑. กจกรรมนำาเขาสบทเรยน
๑. การสงเกต
๓ ชวโ
สขภาพชมชน
จดการสขภาพชมชนไดอยางถกตอง๒. สามารถอธบายขนตอนหรอกระบวนการบรหารจดการสขภาพชมชนไดอยางถกตอง๓. สามารถอธบากลไกการขบเคลอนหมบานจดการสขภาพและตำาบลจดการสขภาพไดอยางถกตอง๔. สามารถจดทำาแผนการบรหารจดการสขภาพโดยใชกระบวนการมสวนรวมไดอยางถกตอง๕. สามารถเปนผนำา
ขน๒. ขนตอนและกระบวนการดำาเนนการจดการสขภาพชมชน- การสรางและการพฒนาทมนกจดการสขภาพ- การคนหาบคคล/กลมคน/ชมรม/องคกรทมศกยภาพทมอยในชมชนเชอมโยง- การระดมทมทมอยทงทนทางสงคมและทนทเปนเงน- การจดการและรวบรวมองคความ
๒. ชมวดทศน การจดการสขภาพชมชน ชมชนเขมแขงแหงปางคา จ.เชยงราย๓. เปดเวทแลกเปลยนเรยนร ดหนงสะทอน“ดงาน กระตกตอม”คดสะกดตอมอยาก ในระหวางการแลกเปลยนเรยนรใชเครองมอแผนทความคด (Mind Map) ในการรวมรวมความคดเหนแลวสะทอนกลบในทประชมสรปประเดนทไดจากการดวดทศน๔. บรรยายความหมายการจดการสขภาพขนตอนหรอ
๒. แบบทดสอบ
มง
ในการสรางกระบวนการเรยนรในชมชนได
รทมอยในพนท เชน ภมปญญาตาง ๆ ทมอย
กระบวนการบรหารจดการสขภาพชมชน- กลไกการขบเคลอนหมบานจดการสขภาพและตำาบลจดการสขภาพโดย Powerpoint
๔๐แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/แนวคด
รวบยอดแนวทางการจด
กจกรรมการเรยนรสอ
การประเมนผล
เวลา
๓. กลไกลการขบเคลอนหมบานจดการสขภาพและตำาบลจดการสขภาพ๔. การประเมนผล ควบคม กำากบ การ
๕. ฝกทำาแบบประเมนหมบานจดการสขภาพและตำาบลจดการสขภาพ๖. แบงกลมฝกปฏบตการจดทำาแผนงานการขบเคลอนการจดการ
ตดตามและประเมนผลการจดการความร- การตดทำาแบบประเมนหมบานจดการสขภาพและตำาบลจดการส
สขภาพในพนท๗. อภปรายแลกเปลยน ซกถามสรางความชดเจนในกระบวนการทงหมด
๔๑แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงค เนอหา/แนวคดรวบ
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมนผล เวลา
ยอด๑.๒ กระบวนการทำาแผนชมชนแบบมสวนรวม
๑. อธบายความหมายและหลกการของแผนชมชนไดอยางถกตอง๒. เขาใจและสามารถอธบายกระบวนการจดทำาแผนชมชนไดอยางถกตอง๓. สามารถวเคราะหประเมนสถานการณแบบมสวนรวมและสาเหตทแทจรงของปญหาได๔. สามารถเปนผนำาและมสวนรวมในการจดทำาแผน
๑. ความหมายของการวางแผนและกระบวนการจดทำาแผนพฒนาชมชนอยางมสวนรวม๒. กระบวนการและขนตอนการวางแผน๒.๑ การวเคราะหและศกษาชมชน การคนหาปญหา โยงใยปญหาและการ
๑. กจกรรมนำาเขาสบทเรยน๒. สมถามผเขารบการอบรมถงประสบการณในการจดทำาแผนชมขน ทานเคยเขารวม“
การจดทำาแผนชมชนหรอไม ทำาอยางไร มใครมารวมบาง และแผนถกนำาไปใชหรอไมอยางไร”๓. สรปเชอมโยงประสบการณของผเขารบการอบรมกบแนวคดการจดทำาแผนแบบมสวนรวม๔. บรรยายความ
๑. การสงเกต๒. การนำาเสนอผลการประชมตามใบงานเทคนคการวางแผนแบบมสวนรวม๓. แบบทดสอบ
๙ ชวโมง
สขภาพชมชนรวมกบการจดทำาแผนตำาบลได
จดลำาดบความสำาคญของปญหา แนวทางการแกปญหา การวางแผนการพฒนาโครงการและการประเมนผล๒.๒ การจดทำาแผนชมขนดวยกระบวนการ/
หมายของการวางแผนและกระบวนการจดทำาแผนพฒนาชมขนอยางมสวนรวมโดยใชสอ PowerPoint ประกอบการบรรยาย๕. จดกจกรรมแบงกลมกลมละ ๑๐ คน ใหแตละกลมแบงบทบาทหนาท เชนประธาน
๔๒แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงค เนอหา/แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอ การประเมน
เวลา
ผลเครองมอตาง ๆ เชน แผนททางเดน ยทธศาสตร /AIC / PRA / FSC ๓. การนำาแผนไปสการปฏบต๔. การประเมนผลและการวดความสำาเรจ
กลม เลขากลม เปนตน และใหแตละกลมสมมตวากลมตนเองเปนกลมแกนนำาหมบานหนงแลวตงชอหมบาน๖. บรรยายกระบวนการและขนตอนการจดทำาแผนและฝกปฏบตในแตละกลม เรอง๖.๑ การวเคราะหสถานการณชมน๖.๒ การสรางแผนททางเดนยทธศาสตร๖.๓ การจดทำาแผนงาน/โครงการสขภาพชมชน
๗. ใหมการนำาเสนอในแตละขนตอนโดยสมตวอยาง ขนตอนละ ๑ กลม๘. เปดเวทแลกเปลยนสรางความเขาใจเพมเตม โดยการเปดโอกาสใหซกถาม๙. บรรยายสรปประโยชนการนำาไปใชและการประเมนแผน
๔๓แผนการเรยนรหมวดวชาหลกและหมวดวชาเลอก
ลำาดบ
ชอวชา วตถประสงคเนอหา/
แนวคดรวบยอด
แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร
สอการประเมน
ผลเวลา
๑๐ การจดการ ๑. อสม อธบาย ๑. บทบาท ๑. นำาเขาสบทเรยน ๑. สมดบนทกสขภาพ ๑. การตอบ 14
งานอนามยแมและเดก
บทบาทหนาทการสงเสรมงานอนามยแมและเดกได๒. อสม.อธบายวธการดแลสงเสรมสขภาพหญงตงครรภหญงหลงคลอด ทารกแรกเกดจนถงอาย 5 ป ได๓. อสม.สามารถแสดงวธการคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยได๔. อสม อธบายวธการชวยเหลอแมเลยงลกดวยนม
อสม.ในงานอนามยแมและเดก๒. การประเมนสถานะสขภาพและการสงเสรมสขภาพหญงตงครรภ หญงหลงคลอดเดกปฐมวย๓. การคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย๔. การสงเสรมการเลยง
ดวยการแลกเปลยนประสบการณทำางาน๒. แบงกลมเรยนรตามฐานการเรยนร แนวทางดแลและสงเสรมสขภาพ- หญงตงครรภ- หญงหลงคลอดและทารกแรกเกด- การเลยงลกดวยนมแม- การสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย๓. บรรยายสรป๔. แบงกลมระดมสมองนำาภมปญญาทองถนประยกตใชการดแลสงเสรมสข
แมและเดก๒. คมอปฏบตงานอสม.นมแมเพอสายใยรกแหงครอบครว๓. คมอปฏบตงานอสม.สงเสรมพฒนาการเดกแรกเกด - 5 ป๔. ภาพพลกนมแม๕. ของเลน๖. หนงสอนทาน
คำาถาม๒. การทดลองปฏบต๓. การสงเกต๔. การมสวนรวม
ชวโมง
แมใหสำาเรจได๕. อสม.รจกภมปญญาในทองถนและนำามาใชในงานอนามยแมและเดกได
ลกดวยนมแม๕. ภมปญญาทองถนในการดแลสงเสรมงานอนามยแมและเดก
ภาพแมและเดก
๔๔
สวนท ๔คำาถามสำาหรบการประเมนผลกอนและ
หลงการอบรม
๔๕
๑. เชยวชาญดานการเฝาระวงและควบคมโรคตดตอ (โรคเลปโตสไปโรสส)
คำาถาม โรคเลปโตสไปโรสส สำาหรบ อสม.
1. เชอเลปโตสไปราเปนสาเหตโดยตรงททำาใหเกดโรคเลปโตสไปโรสส2. เชอเลปโตสไปโรสสจะปนออกมากบเยยวของสตวทเปนโรค3. เชอเลปโตสไปโรสสเขาสรางกายไดทางรอยถลอกทแขน4. นายแดงซงมอาชพซอขายวว ควาย มโอกาสตดโรคเลปโตสไปโรสสได5. ผปวยโรคเลปโตสไปโรสสสวนใหญมกมอาการ ไขสง ปวดหวมาก ปวดเมอยกลาม
เนอ6. สายพนธของเชอ ปรมาณของเชอ และความแขงแรงของรางกายเปนสาเหตท
ทำาใหแตละคนปวยเปนโรคเลปโตสไปโรสสรนแรงแตกตางกน7. ผทตดเชอโรคเลปโตสไปโรสสไมจำาเปนตองมอาการทกคน8. การปองกนตนเองไมใหสมผสกบแหลงนำาทใชรวมกบสตวโดยตรงและการชำาระ
ลางรางกายหลงสมผสนำาโดยเรวเปนวธลดความเสยงในการตดเชอไดดทสด9. อสม.เปนผเดยวทมบทบาทในการกำาจดโรคเลปโตสไปโรสสใหหมดไปจากหมบาน10. ผปวยทเปนโรคเลปโตสไปโรสสแลวมโอกาสเปนซำาอกได
เฉลย ถกทกขอ ยกเวน ขอ 9. ทผด
๔๖
๑. เชยวชาญดานการเฝาระวงและควบคมโรคตดตอ (โรคพษสนขบา)
คำาถาม โรคพษสนขบา สำาหรบ อสม.
1. สนขทกดคน มสาเหตมาจากสายพนธทดรายเพยงอยางเดยว2. สตวทสามารถเปนโรคพษสนขบาไดมหลากหลายชนด ไมใชเฉพาะสนขเทานน เชน
วว หน กระรอก คางคาว เปนตน3. สนขทเปนโรคพษสนขบาจะมอาการทงแบบดรายและแบบซมเศรา4. สนขทไดรบการฉดวคซนปองกนโรคพษสนขบามาแลวอยางนอย 2 ครง ฉดเปน
ประจำาทกป ครงหลงสดไมเกน 1 ป แนใจไดวาไมเปนโรคพษสนขบาแนนอน5. ผปวยทเปนโรคพษสนขบา เรมแรกจะมไขตำาๆ เจบคอ เบออาหาร เรมคนบรเวณ
บาดแผล ตอมาจะกลวแสงกลวลม เพอเจอ กลนลำาบาก6. การปองกนโรคพษสนขบาทดทสด คอ การปองกนไมใหสตวเปนบา7. เราสามารถระมดระวงตนเองไมใหถกสนขกดไดโดย 1) ไมแหย 2) ไมเหยยบ 3) ไม
ไปแยกสนขทกำาลงกดกนดวยมอเปลา 4) ไมหยบจานขาวขณะสนขกำาลงกน 5) ไมยงกบสนขทไมรประวต
8. เมอถกสนขกด ควรจะรบลางแผลดวยสบและนำาสะอาดหลายๆครง จดจำาลกษณะสตวแลวกกดอาการ 10 วน และไปพบแพทยเพอรบการปองกนรกษาทถกตอง
9. วคซนโรคพษสนขบาทใชฉดคนในปจจบน สามารถฉดไดทงในเดกและสตรมครรภ 10. เจาของสนข หากปลอยสนขออกไปทำาอนตรายแกบคคลหรอทรพยสนผอน
มโทษทงทางแพงและอาญา
เฉลย ถกทกขอ ยกเวน ขอ 1. และ ขอ 4. ผด
๔๗
๓. เชยวชาญดานสขภาพจตชมชน
ใหทำาเครองหมาย ( √ ) หรอ ( X ) หนาขอตอไปน
............ 1. สขภาพจตของคนเราจะไมเปลยนแปลง ใครมสขภาพจตไมดกจะไมดตลอดไป
............ 2. ชมชนทมสขภาพจตดคอชมชนทมความเขมแขง
............ 3. ชมชนทมพนทสาธารณะทคนในชมชนมารวมตวกนมแนวโนมทจะทำาใหชมชนนนเปนชมชนเขมแขง
............ 4. ปจจยสำาคญทสดของการสรางความเขมแขงใหชมชนคอการมผนำาทคดเรว ทำางานไว
............ 5. พนธสญญาเปนเครองมอหนงทใชในการสรางความเขมแขงใหชมชน
............ 6. การรจกฟงคอหวใจสำาคญของการใหการปรกษา
............ 7. ผใหการปรกษาทดตองเปนคนชางสงสย
............ 8. ในการใหคำาปรกษาควรใชคำาถามปลายปดมากกวาปลายเปด เพราะจะไดคำาตอบทชดเจน
............ 9. ในการใหคำาปรกษาควรถามในสงทเราตองการจะรหรออยากร
........... 10. ผใหคำาปรกษาควรชวยตดสนใจแกปญหาใหกบผมารบการปรกษา
........... 11. ในการเลอกแกปญหาตองใหความสำาคญกบปญหาทแกไขไดงายกอน
........... 12. ถาผรบการปรกษามปญหาดานอารมณควรใหกำาลงใจ
........... 13. ถาผรบการปรกษาตดสนใจไมไดควรใหเขาไปขอความชวยเหลอจากคนอน
........... 14. ผใหคำาปรกษาตองไวตออารมณ ความรสกของผอน ทงคำาพดและภาษาทาทาง
........... 15. ผใหคำาปรกษาไมควรใชความรสก ความเชอของตนเองไปตดสนผรบการปรกษา
........... 16. คนทไมมความเครยดเลยมกเปนคนทขาดแรงจงใจและมความเฉอยชา
........... 17. การมความเครยดบางในระดบไมสงนกเปนสงทด ถอวามประโยชนในการดำาเนนชวตประจำาวน
........... 18. คนทสามารถฟ นตวจากสถานการณวกฤตไดเรวคอคนทมความอดทนตอความทกข มกำาลงใจ
และสามารถจดการกบปญหาได
........... 19. ST5 คอแบบประเมนภาวะซมเศราและความเสยงตอการฆาตวตาย
........... 20. คนทเสยงตอการฆาตวตายจะคดอะไรไดชากวาปกต
........... 21. กรมสขภาพจตมบรการรบปรกษาปญหาทเบอร 1233๔๘
........... 22. ชมชนทมสขภาพจตด คอ ชมชนทไมมปญหาใด ๆ ในชมชนเลย
........... 23. สภาพแวดลอมของชมชนมผลตอสขภาพจตของคนในชมชน
........... 24. คนทมฐานะทางเศรษฐกจด จะเปนคนทมสขภาพจตดไปดวย
........... 25. ปญหาครอบครว ถอเปนเรองสวนตวทคนในชมชนไมควรเขาไปเกยวของ
........... 26. เดก เปนผทไมมความเครยด
........... 27. การออกกำาลงกาย ดหนง ฟงเพลง ทำางานอดเรกตาง ๆ ชวยผอนคลายความเครยดได
........... 28. แบบประเมนพลงสขภาพจต ( RQ ) ใชประเมนความสามารถของบคคล 2 ดาน คอ ดานความทนทาน
ทางอารมณ และดานกำาลงใจ
........... 29. พลงสขภาพจต ( RQ ) เปนความสามารถของบคคลในการปรบตวและฟ นตวภายหลงทพบกบเหตการณ
วกฤตหรอสถานการณทกอใหเกดความยากลำาบาก
........... 30. การคดถงสงด ๆ ทมอย และหมนพดใหกำาลงใจตนเอง เปนวธการพฒนาศกยภาพดานกำาลงใจดวยตนเอง
เฉลย
1. X 2. √ 3. √ 4. X 5. √ 6. √ 7. X 8. X 9. X 10. X 11. X 12. √ 13. X 14. √ 15. √ 16. √ 17. √ 18. √ 19. X 20. X 21. X 22. X 23. √ 24. X 25. X 26. X 27. √ 28. X 29. √ 30. √
๔๙
แบบทดสอบการบรการในศนยสาธารณสขมลฐานชมชน(ศสมช.)
และการสรางหลกประกนสขภาพ
คำาชแจง
คำาถามทงหมด 20 ขอ ใหกาเครองหมาย หนาขอททานเหนวาถกตอง และกาเครองหมาย X หนาขอทเหนวาผด
...........1.ศสมช.คอสถานททำางานของ อสม.ในการใหบรการขนพนฐานดานสขภาพแกประชาชน
...........2.ศสมช.สามารถชวยลดอตราการเขารบบรการดานการรกษาพยาบาลของสถานบรการได
...........3.การม ศสมช.เปนผลดดานการศกษาหาขอมลดานสขภาพของประชาชนในหมบานไดเปนอยางด
...........4.การบรหารจดการระบบภายใน ศสมช.สามารถให อสม.ดำาเนนการแตเพยงผเดยวกได
...........5.หนวยงานอนทไมเกยวของดานสขภาพไมสามารถมาใช ศสมช.เปนสถานทดำาเนนกจกรรมของชมชนได
...........6.การพฒนา ศสมช.ใหมรปแบบการบรการทครบถวน ไมจำาเปนตองใหใครมาชวย อสม.ทำาเองได
...........7. การทำางานประสานกนโดยใชศสมช.เปนศนยกลางประกอบดวย อสม.เจาหนาทสาธารณสขผนำาชมชน
และประชาชนในหมบานเปนสำาคญ
...........8. ศสมช.จะคงอยไดตองรองบประมาณสนบสนนจากรฐบาลเทานน
...........9. ประชาชนในหมบานสามารถพฒนา ศสมช.รวมกบ อสม.ใหเปนแหลงเรยนรในทกๆดานได
ไมจำาเปนตองเฉพาะดานสขภาพ
...........10.การสรางหลกประกนสขภาพคอการใหประชาชนมสทธในการเขาถงดานการรกษาพยาบาล
...........11.ประชาชนชาวไทยตองเปนผมสทธดานหลกประกนสขภาพ
...........12. การขนทะเบยนสทธหลกประกนสขภาพใหแจงชอไดทสถานบรการสขภาพของรฐทกแหง
...........13. ขาราชการเปนบคคลทมสทธดานหลกประกนสขภาพ
...........14. อสม.ใจด บอกนายเกงวาเขามสทธประกนสงคมไมใชสทธหลกประกนสขภาพ
๕๐
...........15. การรกษาพยาบาลสามารถไปใชสทธไดเฉพาะสถานบรการสาธารณสขทระบในบตรเทานน
...........16. สทธหลกประกนสขภาพสามารถใชรกษาไดทกโรค
...........17.การสำารวจสทธดานหลกประกนสขภาพใหกบประชาชนชวยใหประชาชนทราบสทธประโยชนของตนเอง
...........18. ถาตองการทราบขอมลดานหลกประกนสขภาพใหโทรทสายดวน 1330
........... 19.ไมสามารถนำาขอมลดานหลกประกนสขภาพมานำาเสนอท ศสมช.ได
........... 20.หลกประกนสขภาพมความสำาคญตอประชาชนไมสมควรให อสม.ทราบ
เฉลย ขอถก 1 2 3 7 9 10 11 12 14 15 17 18
ขอผด 4 5 6 8 13 16 19 20
๕๑
๗. เชยวชาญดานภมปญญาทองถนดานสขภาพ
1. การดแลสขภาพดวยการแพทยแผนไทยเปนการดแลสขภาพแบบองครวม
2. หลกการธรรมมานามยมองคประกอบ 2 สวน คอ กายานามย และจตตานามย
3. การรบประทานอาหารเพอปรบธาตในรางกายใหสมดล คอ การรบประทานอาหารใหหลากหลายครบรส
4. อาหารรสขม และรสจด ชวยดบพษรอนถอนพษไขในรางกาย5. ขง เปนสมนไพรทใชแกอาการทองอดทองเฟอชวยขบลม
6. ชมเหดเทศ เปนสมนไพรใชแกอาการทองเสย7. กลวยนำาวาดบ ใชแกอาการทองผก8. ตะไคร เปนสมนไพรบำารงไฟธาต แกอาการขดเบา9. บวบก เปนพชสมนไพร ใชรกษาบาดแผล10. ผกคราดหวแหวน เปนพชสมนไพร ใชแกอาการปวดฟน11. ทาบรหารรางกายฤาษดดตน เกดจากการประยกตมาจากการ
ผอนคลายอรยาบถของฤาษแกอาการปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย
12. ทาฤาษดดตนทสถาบนการแพทยแผนไทย นำามาประยกตใชในการบรหารรางกายมทงหมด 10 ทา
13. ทาบรหารใบหนา 7 ทา เปนการบรหารเพอถนอมสายตา14. การบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตนไมจำาเปนตองตรวจความ
สมดลของรางกายกอน15. การบรหารรางกายดวยทาฤาษดดตนนอกจากจะชวยสงเสรมสข
ภาพ และปองกนโรคแลวยงชวยฟ นฟสภาพรางกายไดดวย
16. ในยาอบสมนไพร ใบมะขามเปนสมนไพรขบลม17. ลกประคบสมนไพร มสวนประกอบทสำาคญชวยบรรเทาอาการปวด
เมอย คลายเสนเอน คอ ไพล
18. ในการนวดคลายความปวดเมอย ไมมขอหามใดๆ ในการนวด19. การอบสมนไพร ไมมขอหามใดๆ ในการอบ20. การประคบสมนไพร เมอเกดอาการบาดเจบ ปวด บวม อกเสบ
ประคบไดทนท
เฉลย ขอถก 1 3 4 5 8 9 10 11 13 15 17
ขอผด 2 6 7 12 14 16 18 19 20
๕๒
๙. เชยวชาญดานการจดการสขภาพชมชน
แบบทดสอบนกจดการสขภาพ
คำาชแจง
คำาถามทงหมด 20 ขอ ใหกาเครองหมาย หนาขอททานเหนวาถกตอง และกาเครองหมาย X หนาขอทเหนวาผด
...........1.นกจดการสขภาพชมชน คอ ผทสามารถนำาพาชมชนใหวเคราะหปญหาสขภาพชมชน แลวนำาส
กระบวนการวางแผนสขภาพ พรอมทงสามารถเชอมประสานภาคเครอขายทงภายใน ภายนอกชมชนในการสนบสนนการดำาเนนงานแกไขปญหาสขภาพของชมชน และตดตามประเมนผล
...........2.นกจดการสขภาพทด ตองรจกแสวงหาความร เทคโนโลยดานสขภาพและปรบประยกตใชใหเหมาะสม
กบชมชนของตนเอง
...........3.ขอมลพนฐานของชมชน เปนสงจำาเปนในการจดทำาแผนสขภาพชมชน
...........4.กลไก 3 ประสานในการขบเคลอนการจดทำาแผนสขภาพชมชน ไดแก ภาคประชาชน ประกอบดวย
กำานน ผใหญบาน อสม. กรรมการหมบาน และประธานกลมอาชพในชมชน
...........5.กระบวนการจดการสขภาพชมชนม 4 ขนตอนไดแก การวเคราะหและประเมนสถานการณ, การกำาหนด
จดหมายปลายทาง (การสรางวสยทศนรวม), การสรางแผนงานโครงการแกไขปญหาสขภาพชมชน
(ทางเดนไปสจดหมายปลายทาง) และการประเมนผล ควบคมกำากบ การตดตามและการจดการความร
...........6.กระบวนการสำาคญในการนำาแผนงาน/โครงการดานสขภาพไปสการปฏบต คอ การมสวนรวมของ
ชมชนในการวางแผนงาน/โครงการทชดเจน และสรางความเขาใจแกผปฏบตพรอมทงการประชาสมพนธใหคนในชมชนทราบอยางทวถง โดยเฉพาะกลมเปาหมายทจะดำาเนนกจกรรมในแผนงาน/โครงการ
...........7. เมอมการดำาเนนงานตามแผนงาน / โครงการแลว นกจดการสขภาพชมชนตองมการตดตามประเมนผล
โครงการเมอสนกจกรรม/โครงการตามแผนสขภาพชมชนเทานน
...........8. การตดตามประเมนผลแผนงาน / โครงการสามารถดำาเนนการไดระหวางการดำาเนนงาน เพอนำาขอมล
ไปปรบปรงกระบวนการทำางานใหสำาเรจตอไป
...........9. ขอมลพนฐานทดสามารถเปนเครองมอในการตดสนใจในการใหการสนบสนนแผนงาน / โครงการของผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน
๕๓
...........10.การตดตามความกาวหนาของแผนงาน / โครงการทด ควรมการกำาหนดไวในเวทการประชมประจำาเดอนของหมบาน
...........11.กลมเหมายในการรวมจดทำาแผนสขภาพชมชน คอ ผนำาชมชน อสม. องคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานภาครฐในพนท เชน บคลากรสาธารณสข พฒนาชมชน เปนตน
...........12. นกจดการสขภาพไดมการประชาคมหมบานจดทำาแผนสขภาพชมชนเสรจแลว ควรมการประชาพจารณแผนสขภาพชมชนใหประชาชนในหมบานรบทราบ และแสดงความคดเหนกอนนำาเสนอตอองคกรปกครองสวนทองถน เพอขอรบการสนบสนนงบประมาณในการดำาเนนงานตอไป
...........13. งบประมาณพฒนาดานสขภาพในชมชนมเพยงกองทนหลกประกนสขภาระดบพนทเทานน
...........14. อสม.พรพรรณ ไดนำาเสนอขอมลผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงทถกทอดทง ไมสามารถดแลตนเองได 2 คน ในเขตรบผดชอบเสนอในเวทประชาคมจดทำาแผนสขภาพของชมชน เบองตน ผนำาชมชนและผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนไดไปเยยมเยยนใหการชวยเหลอ พรอมกบเสนอแผนเขาสสภาองคกรปกครองสวนทองถนใหการชวยเหลอตอไป แสดงวา อสม.พรพรรณเปนนกจดการสขภาพทดได
...........15.อสม.สมศกด มหญงหลงคลอดในความรบผดชอบ 3 คน ดวยความเปน อสม.ชายไมกลาเขาไปดแลใหคำาแนะนำาหญงหลงคลอด จงประสานนางอรวรรณ ทมลกชายอายประมาณ 1 ป สขภาพแขงแรง กนนมแมอยางเดยวจนครบ 6 เดอน เปนผแนะนำาใหความรแกหญงหลงคลอดทง 3 คน แทนตนเอง
...........16. แผนงาน/โครงการ สามารถแบงได 3 ระดบ คอ 1)ชมชนสามารถดำาเนนการเองได เชน การกำาหนดมาตรการทางสงคม 2)การประสานความชวยเหลอจากหนวยงานทเกยวของ เชน การพฒนาศกยภาพแกนนำาในการดแลสขภาพผปวยเบาหวาน-ความดนโลหตสง 3)การขอรบการสนบสนนจากองคกรทเกยวของถงจะสามารถดำาเนนการได เชน การจดชอเครองพนหมอกควน เปนตน
...........17.ทนทสำาคญของชมชน นอกจากการระดมทนจดทำาเปนกองทนในการจดการสขภาพชมชนแลว ชมชนยงมภมปญญาในการดแลสขภาพ เชน หมอยาพนบาน ผ
ปวยทสามารถดสขภาพตนเองไดอยางปกตสข เปนทนสำาคญในการดแลสขภาพทนกจดการสขภาพตองนำาไปใชในการดแลสขภาพชมชน
...........18.อสม.บญหลาย สมตรวจลกนำายงในภาชนะใสนำาของบานกำานน ไมกลาปรบเงน ตามมาตรการสงคม เพราะกลววากำานนจะไมพอใจ
...............19.การท อสม. แสวงหาความรและการเขารวมศกษาดงาน และนำาไปปรบปรงการทำางานของชมชนได ทำาให อสม.สามารถเปนนกจดการสขภาพทดได
...............20.อสม.บญชวย เปนผนำาพา อสม.ในหมบาน นำาเสนอผลงานของตนเองอยางนอยเดอนละ 1 ครง และนำา
ขอมลไปปรบปรงการทำางานรวมกน อสม.บญชวยเปนนกจดการสขภาพทด
เฉลย ขอ ไดแกขอ 1 2 3 5 6 8 9 10 11 12 14 15 16 17 19 20
ขอ ไดแกขอ 4 7 13 18
