Embed Size (px)
Citation preview
เปยมลนดวย พระมหากรณาอานตอหนา 10
www.pidthong.org | www.facebook.com/pidthong | www.twitter.com/pidthong | www.youtube.com/pidthongchannel
#เชอมนเศรษฐกจพอเพยง
Vol.66| กมภาพนธ 2563 | สาระเพอการพฒนาอยางยงยน
เดอนน ในอดตเลขน มเรองราว
2_
อาชพเกษตรกรรมถอไดวาเปนอาชพทส�าคญของชาวไทย ดงค�าเปรยบทวา เกษตรกรเปนกระดกสนหลงของชาต
นอกจากจะสรางรายไดใหกบประเทศแลว ยงผกพนกบวถชวตของคนไทยมาเปนเวลานาน ประเทศไทยจงไดมการจดงาน
วนเกษตรแหงชาตขนเปนประจ�าทกป เพอร�าลกถงความส�าคญและเพอสนบสนนสงเสรมอาชพของเกษตรกร
ขอขอบคณขอมลจาก : ประชาสมพนธ กรมอนามย
*เครองมอทใชทดสอบ KoKen รน MT-03
แหลงทมา ของ PM 2.5
อนตราย จาก PM 2.5
99.59%
หนากากอนามย N95
หนากากอนามย 1 ชน
หนากากอนามย 2 ชน
หนากากอนามย 1 ชน + กระดาษทชช 1 แผน พบครง
หนากากอนามย 1 ชน + กระดาษทชช 2 แผน พบครง
66.37% 89.75% 98.25%67.05%
ไอเสยดเซล
การเผาชวมวล
ดน
ฝนทตยภม
อนๆ
โรงงาน
26%
25%
21%
21%
17%
6%
N95
ประสทธภาพการกรองฝน PM 2.5
ทารกแรกเกด มนำาหนก นอยกวาปกต
X2X2
โรคหลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง
หวใจขาดเลอด
2 กมภาพนธ วนเกษตรแหงชาต
รชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว
รชกาลท 5 พระองคไดทรงสนบสนนและเปนผรเรมการจด
งานการแสดงกสกรรมและพาณชยการ ซงในปจจบนคอ
งานเกษตรแหงชาต โดยชวงระหวางทมการจดงานเกษตร
นน จะมการแสดงมหรสพ แตรวง รวมทงจดแสดงสนคา
เกษตรและเครองมอเครองจกรทใชในการเพาะปลกจาก
ในประเทศและตางประเทศมากมาย ทางรฐบาลสนบสนน
ลงทนจดงานใหทงหมด แตในรชสมยพระบาทสมเดจ
พระมงกฎเกลาเจาอยหว บานเมองประสบปญหาเศรษฐกจ
เปนเหตใหตองหยดการจดงานวนเกษตรไป
หลายปตอมารฐบาลเลงเหนความส�าคญของการจด
งานลกษณะน จงมมตใหกระทรวงเกษตรและสหกรณกบ
มหาวทยาลเกษตรศาสตร จดงานวนเกษตรแหงชาตขน
ตงแตวนท 3-4 มกราคม พ.ศ. 2491 ซงไดรวมกนจดตดตอ
กนเรอยมาเปนประจ�าทกป ณ บรเวณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
บางเขน
แตเดมถอหลกการของการจดงานนทรรศการครงแรก คอการ
จดแสดงตางๆ จะเปนทางหนงทชกน�าปลกใจใหประชาชนประกอบ
การเพาะปลก เลยงสตว และคาขายใหเจรญทนสมย นอกจากน
ยงเนนใหเกษตรกรทท�างานหนกมาทงปไดมโอกาสพกผอนหยอนใจ
และหาความส�าราญในการเทยวงาน
ดวยเหตน ในวนท 2 กมภาพนธของทกปจงก�าหนดใหเปน
วนเกษตรแหงชาต ซงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรตางเรยกชองานน
วา “งานเกษตรแฟร” ปจจบนมการเปลยนรปแบบงานไปจากเดมมาก
สวนใหญเปนเรองของการจดตลาดนด และจ�าหนายผลตภณฑ
ตางๆ สวนผทมาเทยวงานสวนใหญเปนนสต นกศกษา ขาราชการ
ในมหาวทยาลย และบคคลภายนอกทมาเดนเทยวชมงาน สวน
เกษตรกรจะมแตทเปนแมคาหรอพอคาขนสนคามาเพอขายเทานน
มะเรงปอด
ระคายเคองจมก แสบจมก ไอ
มเสมหะ
3_
นวตกรรม การเกษตร
ในการท�าเกษตรยคปจจบนมความจ�าเปนอยางยง
ทเกษตรกรจะตองใชเครองจกร เครองยนต และ
เทคโนโลยตางๆ เพอประหยดแรงงานคน ประหยด
เวลา และประหยดคาใชจาย ดวยเหตนเอง “วทยาลย
การอาชพศรสชนาลย” จ.สโขทย น�าโดยนายไพลรตน
ส�าล หรออาจารยต าย หวหนางานวจยพฒนา
นวตกรรมและสงประดษฐ จงคดคน “รถไถไฟฟาลด
มลภาวะ ประหยดพลงงาน” ซงไดรบรางวลระดบ
ชาต รองชนะเลศอนดบ 2 ประเภทสงประดษฐเพอการ
อนรกษพลงงาน ในโครงการประกวดสงประดษฐของ
คนรนใหม “สดยอดนวตกรรมอาชวศกษา”
จดเดนของ “รถไถไฟฟา” ดงกลาว อยทราคาถกกวา
ทองตลาด 2-3 เทา แถมไรเสยง ไรควน ไมตองเตมน�ามน
อ�านวยความสะดวกใหแกชาวไรชาวนาเปนอยางด โดย
อาศยมอเตอรไฟฟาเปนตวขบเคลอนหลกแทนเครองยนต
เชอเพลง ดงนนจงไมตองเตมน�ามน อกทงลดปญหา
มลพษทางเสยง ทางอากาศ
ทส�าคญใชงานไถนาขบลยโคลนไดจรง โดยนายไพลรตน
แจกแจง ใชทนสราง 4 หมนกวาบาท ถกกวาราคาทองตลาดทวไป
2-3 เทา ไมมเสยง ไมมควน สตารทมอไดเลย ใชงานงาย แคชารจ
ไฟบาน 2 ชวโมง หรอคดเปนเงนประมาณ 4 บาท กขบไถนาได
ในพนท 15-20 ไร ถกกวาเตมน�ามน พรอมกนนยงพฒนาตอยอด
สรางเทรลเลอรโซลารเซลลเคลอนทไดดวย ถาไฟรถไถหมดตรง
ไหนกเสยบชารจไดเลย ไมจ�าเปนตองวงกลบมาชารจไฟฟาทบาน
ประหยดพลงงาน
รถไถไฟฟา
4_
ชมชน ตวอยาง
เกษตรกรในบานเราสวนใหญมกเลยงไกไวกนไข หรอเลยงไวกนตวในชวงเทศกาลตางๆ แตปญหาหนงทประสบใน
รายทเลยงไกจ�านวนมากกคอคาอาหารส�าเรจรปทตกกโลกรมละ 10 กวาบาท ดวยเหตนเอง ดร.ขรรคชย ดนเมฆ อาจารย
คณะเกษตรศาสตรฯ มหาวทยาลยพะเยา ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมวทยาศาสตร วจยและนวตกรรม (สกสว.)
ไดรวมกบกรมปศสตวท�าโครงการพฒนาอาหารลดตนทน โดยใชจลนทรยทผานการคดเชอเฉพาะตวด หมกกบพวกพชผล
ทางการเกษตรในชมชน ไมวาจะเปนฟกทอง มนส�าปะหลง หรอซงขาวโพด สามารถลดคาอาหารส�าเรจรปลงได 20-30%
ขอดของอาหารหมกสตรลดตนทน คอ สามารถเกบรกษาไวไดนานกวา 6 เดอน โดยทคณคาทางอาหารไมเปลยนแปลง อกทง
ยงท�าใหเนอไกและไขไกมกรดไขมนชนดโอเลอกสงขน ซงเปนกรดไขมนชนดทเปนประโยชนแกรางกาย สวนเนอไกทไดรบอาหาร
หมกสตรลดตนทนจะมเนอนมเหลอง และสงทไดมากกวานน คอ เกษตรกรสามารถยกระดบผลผลตไกและไขในฟารมเลยงเปน
เนอไกและไขไกชวภาพได ทส�าคญเนอไกและไขมสเหลอง เปนทตองการของตลาด
เกษตรกรเลยงไก“มาลย แขงขน”
เปดประสบการณใชสตรอาหารหมกลดตนทน
5_
ชมชน ตวอยาง
นางมาลย แขงขน เกษตรกรผเลยงไกอยท ม.5
ชมชนถ�าสนทราย ต.บานถ�า อ.ดอกค�าใต จ.พะเยา ซงเขา
รวมโครงการเลาใหฟงวา กอนหนานเคยเลยงไกอยใตถน
บาน เปนอาชพเสรมจากการรบจาง จ�านวน 20 ตว แต
สนเปลองอาหารและก�าไรนอยจงเลกเลยง กระทงนกวจย
จาก ม.พะเยาเขามาเชญชวนใหเขารวมท�าโครงการเลยง
ไกสตรอาหารลดตนทน ตงแตป 2559 ชวงแรกยงลงเล
เพราะเกรงวาจะเสยเวลา แตคดวาเปนโอกาสทดทอาจ
จะเปนความหวงของครอบครวจงเขารวม
สมยกอนใชอาหารส�าเรจรปตกราคากโลกรมละ 15
บาท เปลองมาก แตตอนนหมกอาหารเองท�าใหตนทน
ลดลงเหลอแคกโลกรมละ 8 บาท ซงการท�าอาหารหมก
ไมยาก อยางในชมชนมฟกทองเยอะกน�ามาหมก เรมจาก
หนเปนชนๆ ลกหนงหน 4-5 ชน หมกในถงหมก 50 ลตร
แลวใสกากน�าตาล 1 กโลกรม และแปงเหลาพอประมาณ
โรยร�าขาวดานหนา ใชเวลาหมก 5-7 วน กน�าไปใหไกกน
ได โดยผสมกบอาหารส�าเรจรปและร�าขาวเลกนอย
“หลงจากเลยงดวยฟกทองหมก ท�าใหเนอไก
และไขออกมาเปนสเหลองสวย เมอน�าไปทอดจะม
กลนหอม ท�าใหลกคาชอบ พอชวงเทศกาลปใหม
หรอเทศกาลตางๆ จะมคนมาสงซอทงตวไกและ
ไขไก ไมตองออกไปขายทไหน”
นางมาลยบอกวา ครอบครวเลยงไกหลายประเภท มทงไก
ประดหางด�า ไกโรดไอสแลนดเรด ไกปาแมฮองสอน และไกด�าปา
ปาซง รวมทงไกเลกและไกโตประมาณ 200 ตว แตละชนดจะขาย
ไดในราคาแตกตางกน ถาเปนไกด�าปาปาซงขายไดกโลกรมละ 200
บาท สวนไกประเภทอนๆ ขายไดกโลกรมละ 100 บาท และขาย
ไขไกถาดละ (30 ฟอง) 100 บาท แตตอนนไมไดเนนขายไขไก
เพราะตองเกบไวฟก เนองจากมตฟกไขไกเอง
ส�าหรบฟกทองนน นางมาลยใหขอมลวา ซอในชมชนกโลกรม
ละ 2 บาท และตอนนก�าลงขยายพนทเพอปลกฟกทอง ทผานมา
ไมมปญหาขาดแคลนฟกทอง เนองจากถาเปนชวงทมฟกทอง
ออกเยอะกจะหมกไวใชในชวงทขาดแคลน ทผานมามชาวบาน
ทอยใกลๆ สนใจและมาสอบถามวธการท�าอาหารหมก และน�าไป
เลยงไก เลยงหม ดร.ขรรคชย ดนเมฆ อาจารยคณะเกษตรศาสตรฯ มหาวทยาลยพะเยา
ปกตหากเลยงไกใตถนบานดวยอาหารส�าเรจรป มกมกลน
เหมน แตเปนทนาสงเกตวาเลาไกของนางมาลยไมมกลนเหมน
เลย เลาไกแหงนเปนศนยการเรยนรการเลยงไกดวยอาหารหมก
ลดตนทนดวย บรรดานสตคณะเกษตรศาสตรฯ ของ มพ. ตางก
มาศกษาเรยนรทน เพราะมผลพสจนชดเจนวาสามารถลดตนทน
คาอาหารไดจรง ทส�าคญทงเนอไกและไขไกมสเหลองสวยเหมอน
ฟกทองทกนเขาไป
วนน นอกจากนางมาลยจะใหอาหารไกตอนชวงเชาและเยน
แลว หากมเวลาวางเธอกจะไปเปนวทยากรใหความรแกเกษตรกร
ในพนทตางๆ เพอถายทอดประสบการณในการใชอาหารหมก
เลยงไก
“แตกอนเลยงไกเปนอาชพเสรม ตอนน
เลยงเปนอาชพหลกแลว เพราะการเลยง
ดวยอาหารหมกลดตนทนไดเยอะ และ
ไกเปนทตองการของตลาด วนจนทร
มพอคามารบไกถงบาน โดยเฉพาะไก
ปาปาซงทมเนอสด�า แตมขนสขาว”
6_
ปกณกะ
“วดภตะเภาทอง”
ทองเทยว UNSEEN
ทหนองววซอ
7_
ปกณกะ
ไมใกลไมไกลจาก “โครงการบรหารจดการน�าอยาง
ยงยนฯ บานโคกลาม-แสงอราม จ.อดรธาน” คอทตงของ “วด
ภตะเภาทอง” แหลงทองเทยว UNSEEN ทก�าลงไดรบความ
นยมเปนอยางมาก เนองจากตววดตงอยบนเทอกเขาภพาน
ทสามารถมองเหนวว อ.หนองววซอไดอยางงดงาม และยงเปน
แหลงทองเทยวเชงธรรมะและประวตศาสตรทนาสนใจอกดวย
วดภตะเภาทองตงอยบนเทอกเขาภพาน รอยตอระหวาง
จงหวดขอนแกนและต�าบลกดหมากไฟ อ�าเภอหนองววซอ จงหวด
อดรธาน เปดใหเทยวชมอยางเปนทางการแลวบนพนทกวา 15 ไร
เมอเดนเขามาภายในวด จะพบกบลานหนและกอนหนทรงแปลกตา
ขนาดใหญ และ “รอยฝามอแดง” ทปรากฏใหเหนตรงหนกอนใหญ
ชอ “เรอส�าเภา” เพราะมรปรางคลายเรอ และทางวดไดใหกรม
ศลปากรตรวจสอบแลว และมผลยนยนวามอายประมาณ 2,500 ป
โดยมอายใกลเคยงกบผาแตม จ.อบลราชธาน ซงนกทองเทยว
มกพากนมาลอดใตหนน เพราะเชอวาเปนการสะเดาะเคราะห
ปดเปาสงไมดออกจากตนเอง
ถดไปไมไกลจะพบกบไฮไลต ทถอวาเปนสญลกษณของวดภ
ตะเภาทองแหงนกวาได กคอบอน�าพญานาคซงถกสรางขนตาม
นมตของพระครเขมกาญจโนภาส (สพรรณ) เจาอาวาสวดแหงน
โดยบอน�านนลอมรอบไปดวยองคพญานาคสทองขนาดใหญสองตน
นามวา “มจลนท” ทพนน�าออกมาสบอน�าแหงน เปนทนาเลอมใส
ส�าหรบประชาชนทเดนทางมาแสวงบญ
จากนนแนะน�าใหไปยงจดชมวว อ.หนองววซอ เพอยนรบ
อากาศบรสทธพรอมกบววทวทศนทกวางสดลกหลกตา เพอเปน
การผอนคลายกอนกลบกนาสนใจไมนอยเลยทเดยว
หากไหวพระขอพรเสรจแลว อยาลมแวะอดหนนมะมวงน�า
ดอกไม ของดของดงหนองววซอ ทนอกจากจะมของตดไมตดมอ
ไปฝากคนทบานแลว ยงไดชวยเกษตรกรและชมชนใหมรายได
อยางยงยนอกดวยจา
รอยฝามอแดง อายราว 2,000 ป ไดรบการยนยนจากกรมศลปากร วามอายใกลเคยงกบลวดลายทพบในผาแตม จ.อบลราชธาน
ลานหนขนาดใหญและกอนหนรปทรงแปลกตา ชวนใหจนตนาการถงรปลกษณตางๆ
จดชมทวทศนในบรเวณ “วดภตะเภาทอง”
8_
เกษตร อนเทรนด
เกษตรกรอนทรยเนนปลกเอง-ขายเอง
“กญญา ออนศร”นางกญญา ออนศร ผ ใหญบานบานทพไทย ต.ทมอ
อ.ปราสาท จ.สรนทร เปนเกษตรกรหญงเกงซงเปนแกนน�า
ของสหกรณเกษตรอนทรยทพไทย จ�ากด สงขาวอนทรยขาย
ใหกบหาง โรงแรม และรานอาหารตางๆ โดยมสมาชกและ
เกษตรกรในเครอขายกวา 300 ราย
สหกรณแหงนมขาวหลากหลาย อาท ขาวหอมมะล, ขาวผสม
หาสายพนธ, ขาวกลองมะลแดง, ขาวไรซเบอรร และขาวพนธ
พนเมองอยางปกาอ�าปล (ขาวดอกมะขาม) ฯลฯ ใชชอแบรนด
“ทพไทย” นอกจากสมาชกจะปลกขาวอนทรยแลว ยงปลกถวลสง
ถวด�า ถวเขยว หอม และกระเทยม รวมทงพชผกสวนครว ซงจะน�าไป
วางขายทตลาดสเขยวเมองสรนทรทกๆ วนเสาร ทองคการบรหาร
สวนจงหวดสรนทร ตรงขามศาลากลางจงหวดสรนทร
9_
เกษตร อนเทรนด
พอเกบเกยวสหกรณจะรบซอคนอยทตนละ 40,000 บาท
ถาเปนถวลสงแกะเปลอก รบซอกโลกรมละ 60 บาท จากนนไถกลบ
จะไดปยนาขาวไปดวย ซงตนถวเขยว ตนถวลสง มไนโตรเจนสง
พอในปการผลตตอไปปลกขาว ใชปยหมกแคนดหนอยกท�าให
ขาวงามไดแลว ซงในกระบวนการท�าเกษตรอนทรยตองมการปลก
พชหมนเวยนอยางตอเนอง เปนการบ�ารงดนไปในตว
ทปรกษาการตลาดของสหกรณเกษตรอนทรยทพไทยใหขอมล
ดวยวา ตนเองเปนประธานบรหารตลาดสเขยวเมองสรนทร ซงท�าให
เกษตรกรมรายไดแตละเสารตกรายละ 4,000-5,000 บาท โดยม
เกษตรกรกวา 100 ครอบครว ทไปขาย สนคาเกษตรอนทรยทไป
ขายนนอยางต�าจะตองไดมาตรฐานอนทรย PGS แตละเสารทเปด
ขายจะมลกคามาเดนซออยางต�าวนละ 500 คน ตงมา 12 ปแลว
ตลาดนดสเขยวมการจดการขายอยางยงยน คอ 1. ขายเสรจ
ไมตองใหทางเทศบาลมาจดการขยะให ทกคนจะตองเกบเองอยาง
ขายมะพราวออน เฉาะเสรจตองเกบ ไมวาจะเปนเปลอกมะพราว
กะลามะพราว เพอไปไวทสวนของแตละคน เปนกฎระเบยบของ
ตลาดนดสเขยว ทกคนทเปนแมคา ทกคนทเปนสมาชกเขาไป
ขายตรงนน ตองจดการขยะตวเองใหได 2. ตองมผลผลตของ
ตวเอง 3. ตองผานกระบวนการตรวจจากคณะกรรมการกอน ตองม
ใบมาตรฐานถงจะเขาไปขายได ทนถอวาเปนตลาดตวอยางของ
สรนทร ทกคนมกไปดงานทตลาดนดสเขยวเมองสรนทร เพราะ
เปนทงสวนใหเกษตรกรไดไปเรยนร รวมถงเปนเรองของตลาดชมชน
ทท�าใหเกษตรกรสามารถมรายไดอยางยงยน
นบเปนเกษตรกรตวอยางอกรายทนอกจากจะปลกขาวและ
พชผกทมคณภาพแลว ยงท�าการตลาดเองเพอตดวงจรพอคา
คนกลาง ผบรโภคจะไดซอผลผลตในราคาทเปนธรรม
นางกญญาในฐานะทปรกษาการตลาดของสหกรณ
เกษตรอนทรยทพไทย บอกวาขาวของกลมไดมาตรฐาน
ทง NOP (National Organic Program) และ EU
แตเนองจากมาตรฐานเกษตรอนทรยของตางประเทศ
ตองเสยคาใชจายสงตกปละ 2 แสนบาท ทางกลม
จงหนมาใชระบบตรวจสอบแบบมสวนรวม คอมาตรฐาน
PGS (Participatory Guarantee System) ซงระบบการ
ตรวจสอบนท�าใหขาวอนทรยของกลมขายไดถกลง
อกอยางลกคาสามารถซอขาวไดโดยตรงกบทาง
สหกรณ ในโครงการ “Farm to Functions” ทด�าเนน
การมา 4 ปแลว อนเปนความรวมมอระหวางส�านกงาน
สงเสรมการจดประชมและนทรรศการ (สสปน.) หรอ
TCEB กบสามพรานโมเดล เปนตวกลางในการเชอมโยง
ใหเกษตรกรและผประกอบการโรงแรมและรานอาหาร
มาซอขายผลผลตอนทรย โดยไมผานพอคาคนกลาง
ท�าใหเกษตรกรไดรบประโยชนหลายอยาง 1. ไดขายสนคา
ตรงกบผประกอบการ ไมโดนเอารดเอาเปรยบ 2. ขายได
เยอะขน 3. เกษตรกรมความเขาใจเรองของกระบวนการ
มาตรฐานมากยงขน ทงของไทยและสากล 4. ท�าให
เกษตรกรมนใจในระบบการผลต มการวางแผนการผลต
เปน มการวางแผนในเรองของการจดการผลผลต และ
ท�าใหเกษตรกรไดเรยนรเรองการตลาด
นางกญญาเลาดวยวา หลงจากเกษตรกรท�านาปเสรจ
ไดสงเสรมใหปลกพชหลงนาเพมรายได โดยหลงจากเกยว
ขาวเสรจในเดอนธนวาคม พนทสวนหนงใชวธไถกลบ
ตอซง อกสวนหวานถวด�า หวานถวเขยว และปลกถวลสง
นางกญญา ออนศร ทปรกษาการตลาด สหกรณเกษตรอนทรยทพไทย จ�ากด และผลผลตหลากหลายจากสมาชกในสหกรณ ทน�ามาวางขาย ยงตลาดสเขยวเมองสรนทร ในทกๆ วนเสาร
10_
เรอง จากปก
สมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร
เสดจพระราชด�าเนนทรงตดตามความกาวหนาการด�าเนนงานในพนทโครงการ
พฒนาชนบทเชงประยกตตามพระราชด�าร บานโปงลก-บางกลอย ต.หวยแมเพรยง
อ.แกงกระจาน จ.เพชรบร เมอวนท 15 มกราคม 2563
เปยมลนดวย
พระมหากรณา
11_
เรอง จากปก
ในการน หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล ประธานสถาบน
สงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระ
ราชด�าร กราบบงคมทลถวายรายงานการด�าเนนงานพฒนาและ
สงเสรมอาชพใหกบราษฎรในพนทบานโปงลก-บางกลอย โดย
ยดหลก “เขาใจ เขาถง พฒนา” ซงสถาบนสงเสรมและพฒนา
กจกรรมปดทองหลงพระฯ ด�าเนนการรวมกบส�านกนายกรฐมนตร
กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในการส�ารวจปญหาและความ
ตองการของราษฎร แลวด�าเนนการแกไขปญหาแบบองครวมและ
ความคมคาในการลงทน โดยเนนประโยชนทชาวบานไดรบ ซงหลง
จากพฒนาระบบน�าแลว มการสงเสรมการปลกพชผกสวนครวไว
บรโภคเพอลดคาใชจาย และสงเสรมการท�าเกษตรอนทรยและการ
ปลกพชเศรษฐกจ ทงระยะสน เชน กลวย และไมผลระยะยาว เชน
ทเรยน มงคด สงผลใหชาวปกาเกอะญอในพนทมคณภาพชวตดขน
การด�าเนนงานของสถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทอง
หลงพระฯ ในพนทบานโปงลก-บางกลอย ท�าใหมน�าเพอการเกษตร
เพยงพอในพนท 606 ไร รอยละ 78.26 (144 ครวเรอน) มน�าประปา
ใช รายไดเพมจาก 8,280 บาทตอครวเรอน เปน 133,650 บาทตอ
ครวเรอน หรอ 16.14 เทา ประชาชนมความรดแลระบบไมโครกรด
การปลกพชเลยงสตวตามแบบทฤษฎใหม ภาคเกษตรมมลคา
9.3 ลานบาท ทงการปลกพชผกสวนครวลดรายจาย การสงเสรม
พชระยะสน คอ กลวยน�าวาเหลองนวล ตลอดจนการสงเสรม
มะนาว กาแฟ ทเรยน และปศสตว
นอกจากน ยงเกดการรวมกลมอาชพดานการเกษตรและการ
ทองเทยว 7 กลม ในป 2562 การทองเทยวชมชนเชงอนรกษสราง
รายไดกวา 1.2 ลานบาท ทงยงสงเสรมการเพาะเลยงปลาพนธ
พนเมอง และก�าหนดเขตอนรกษเพอเปนแหลงอนบาลสตวน�าใน
แมน�าเพชรบรอกดวย
ดานการพฒนาศกยภาพคน จะเนนการขยายผลการเรยนร
ดานเกษตรอนทรย สงเสรมความรดานการปศสตว การขยาย
พนธพช การบรหารกองทนและพฒนาศกยภาพของอาสาพฒนา
หมบาน เปนตน
พสกนกรชาวบานโปงลกและบานบางกลอย จ. เพชรบร ตางรวมรบเสดจและชนชมพระบารม สมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ดวยความปต
12_
ขาวพนท
ยามนหลายจงหวดในบานเราตางเจอปญหา
ภยแลงคกคาม หนกบางนอยบางแตกตางกนไป
แตโดยภาพรวมแลวสวนใหญเจอหมด ซงกรม
อตนยมวทยาประกาศออกมาแลววาเปนภาวะภยแลง
ทรนแรงสดเปนอนดบสองในรอบ 40 ป และสภาพแลง
เชนนจะด�าเนนตอไปจนถงเดอนมถนายน ทงคาดวา
ปรมาณฝนจะต�ากวาคาปกต 3-5 เปอรเซนต ในพนท
แลงซ�าซากทวทกภมภาค โดยเฉพาะในพนทภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ
“ภยแลง”
เกษตรกรรบร เลกปลกพชหลงนา
ปญหาระดบชาต
13_
ขาวพนท
อยางไรกตาม ถายอนไปในชวงกลางป 2562 หนวย
งานภาครฐหลายแหงกออกมาเตอนแลววา ป 2563 จะ
ประสบปญหาภยแลง ประกอบกบน�าฝนทตกในป 2562
นอยกวาปกอนๆ มาก กระทงชวงกลางปหลายพนท
หลายจงหวดกเจอฝนแลงไปแลว และพอเกบเกยวขาว
เสรจในชวงเดอนพฤศจกายน-ธนวาคม ภาครฐตางให
ค�าแนะน�าเกษตรกรวาอยาปลกขาวนาปรงเพราะน�าไมพอ
อาจจะท�าใหตนขาวเสยหายได
ส�าหรบในพนทภาคอสานนน แนนอนวาเจอปญหา
ภยแลงอยางหนก บางพนทน�าในแมน�าโขงลดลงอยางมาก
สงใหแมน�าสาขาตางๆ มน�านอยตามไปดวย
ในสวนของ จ.อดรธาน นายอดลย เจรญสข อสพ.
พนทตนแบบ จ.อดรธาน สถาบนปดทองฯ เลาวา พนท
ใน ต.กดหมากไฟ อ.หนองววซอ ถอวาเจอปญหาภยแลง
หนกสดในรอบ 20 ป เนองจากล�าน�าตางๆ แหงหมด วว
ควายลงไปกนหญาได ขณะทน�าในอางเกบน�าหวยคลายฯ
เหลอเพยง 300,000 ลบ.ม. เทานน ซงสามารถใชไดจรง
เพยง 95,000 ลบ.ม. เทานน ทเหลอ 205,000 ลบ.ม. ตอง
เหลอไวเพอรกษาระบบนเวศน
หากเทยบกบปกอนในชวงเดอนเดยวกน มน�าใน
อางเกบน�าหวยคลายฯ มากถง 420,000 ลบ.ม. ซงจากสภาพ
น�าในอางทมจ�านวนนอยแบบน ทางคณะกรรมการบรหาร
จดการน�าอางเกบน�าหวยคลายฯ และก�านน ผใหญบาน
ไดแจงใหชาวบานทราบถงสถานการณน�ามาตลอด และ
ขอความรวมมอในการใชน�าอยางประหยด เพราะปญหา
ภยแลงทเกดขนเปนเรองระดบชาต
นายอดลยบอกดวยวา เมอเกษตรกรรถงปญหาน�า
นอย จงไมปลกพชหลงนา อยางเชน ขาวโพด แตบางราย
ปลกถวลสงเนอทไมกงาน เพอไวกนในครวเรอน เพราะ
รวา ถาปลกขาวโพดหรอพชหลงนาอนๆ จะไปไมรอด
แตกมเกษตรกรบางคนปลกพชหลงนาเนองจากมแหลงน�า
ของตวเอง เนนปลกไวกน ขณะทปกอนมเกษตรกรเขารวม
ปลกพชหลงนา 27 ราย ในจ�านวน 43 ไร ปนเกษตรกร
รบรปญหาภยแลงเปนอยางด จงไมปลกพชหลงนา
ดานนายประภาส ภวจตร เจาหนาทฝายสงเสรมฯ
พนทตนแบบ จ.ขอนแกน สถาบนปดทองฯ กลาววา ปน
ขอนแกนเจอปญหาภยแลงหนกสด เพราะตงแตเดอน
สงหาคม 2562 ฝนตกไมมากเทาทควร เรยกวาแลงมา
ตงแตปทแลว ท�าใหพชทปดทองฯ สงเสรม อยางเชน ขาวและ
มะพราวน�าหอม ไดรบผลกระทบ จงตองประคบประคองใหม
การใชน�าอยางคมคา เดมตงเปาใหปลกพชหลงนาอยางขาวโพด
300 ไร แตพอมปญหาภยแลง มเกษตรกรสนใจปลกขาวโพด
เพยง 100 กวาไรเทานน โดยไดประสานกบทาง อบต.ทงโปง เพอให
ขอน�ากบทางชลประทานทจะกระจายน�าใหไดเดอนละ 2 วนเทานน
ซงมการปลกขาวโพดกนตงแตเดอนธนวาคมปทแลว
ขาวโพดจะเกบเกยวไดในเดอนมนาคมน ผลผลตตอไรอาจจะ
ไดไมเทาปกอนๆ สวนเกษตรกรทปลกขาวนาปรงมไมกราย คนละ
10-20 ไรเทานน ปทแลวบางรายเคยปลกขาวโพดตามล�าหวย
กงดปลกเพราะรวาไมมน�าเลย ทงน ทผานมาทางปดทองฯ สงเสรม
ใหมการขดสระน�าและขดบอบาดาลเพอใชในการเกษตร ประมาณ
60 บอ
ส�าหรบปญหาภยแลงดงกลาว ในมมมองของนายประพฒน
ปญญาชาตรกษ ประธานสภาเกษตรกรแหงชาต ระบวา เปนท
ทราบกนดว า ปนน�าในแมล�าคลองและน�าในเขอนนอยมาก
การแกปญหาการเกษตรแบบยงยนตองมการจดท�าแผนการใชน�า
แบบประหยดในทกพนท โดยการมสวนรวมของเกษตรกร เพอให
มการจดสรรน�าอยางเปนธรรม
“แมตอนนจะเปนวกฤตภยแลง แตกสามารถท�าเปนโอกาสได เชน ในพนทแลงซ�าซาก ควรใหหนวยงานทเกยวของทงหลาย ไมวาจะเปนกระทรวงเกษตรฯ กระทรวงมหาดไทย แนะน�าใหเกษตรกรเลอกปลกพชผกผลไมทใชน�านอย หรออยางพวกไมยนตน หรอเปลยนไปท�าปศสตวแทน ทส�าคญรฐบาลตองอ�านวยความสะดวกในเรองสนเชอ ท�าแบบผอนปรนใหใชหนระยะยาวและปลอดดอกเบย”
14_
ขาวพนท
นายณรงค รกรอย ผวาราชการจงหวดอทยธาน
ศนยวจยฯ สตวพะเยาปรบปรงพนธ “ควายน�าวา” สตวพนถนนาน หลงเกษตรกรเลยงแบบเลอดชด
นายชยต ดงคปาลธรรม ผอ�านวยการศนยวจยทดสอบพนธสตวพะเยา อ.เมอง จ.พะเยา เปดเผยวา ทางศนยไดเขาไปอนรกษ
และพฒนาควายน�าวา ซงเปนควายทมถนก�าเนดบรเวณแมน�าวา จ.นาน ในพนท อ.นานอย, อ.บอเกลอ, อ.สนตสข, อ.แมจรม
และ อ.เวยงสา เปนควายพนถนทมลกษณะเฉพาะ สามารถปรบตวเขากบการเลยงบนภเขาได มโครงสรางใหญ ใหเนอด
แตในระยะหลงเกษตรกรเลยงเปนฝงเลก ท�าใหลกทออกมามลกษณะ “เลอดชด” ทางศนยจงไดเขาไปใหความรในเรอง
การปรบปรงพนธ โดยมการสลบพอพนธ
ผวจ.อทยฯ ปลมกะเหรยงแกนมะกรดเลกรกปาหลงปลกพชเมองหนาว ทงมรายไดจากการทองเทยว
นายณรงค รกรอย ผวาราชการจงหวดอทยธาน เปดเผยความคบหนาผลด�าเนนงานโครงการพนทตนแบบบรณาการของ
สถาบนปดทองหลงพระฯ ใน ต.แกนมะกรด อ.บานไร จ.อทยธาน วาทางสถาบนปดทองฯ ไดรวมกบ จ.อทยธาน โดยเฉพาะ
องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) อทยธานเขาไปรวมแกไขปญหาการบกรกปา ซงถอวาไดผล สามารถควบคมการบกรก
พนทปา โดยไปสงเสรมเรองการสรางอาชพใหกบกลมชาตพนธ ท�าใหมรายไดเพมมากขน
“ชวง 2-3 ปน เกษตรกรชาวกะเหรยงในพนท
แกนมะกรดสามารถเพมรายไดจากการทองเทยว ม
นกทองเทยวจ�านวนมากมาชมพนธไมเมองหนาวตงแต
เดอนธนวาคมถงมกราคมของทกป” นายณรงคกลาววา
การทองเทยวสรางรายไดใหแกพนองประชาชนบาน
แกนมะกรด ไมว าจะเป นเรองของการขายพชผล
เมองหนาว รวมทงอนๆ ทเกยวเนองกน ท�าใหเกษตรกร
มความเขาใจทจะอยรวมกบปาอยางด และรวมอนรกษ
พนทปา ซงเปนไปตามเจตนารมณของอทยานแหงชาต
หวยขาแขง กรมอทยานฯ รวมทงสถาบนปดทองฯ
พรอมกนน ทางจงหวดยงสงเสรมการปลกผลไมอนๆ ดวย
อยางเชน ทอ�าเภอลานสกและอ�าเภอบานไร ปลกทเรยน
ปรากฏวาลกคาตองจองกนขามปเพราะรสชาตดมาก
เหมอนทเรยนนนท ขณะทอ�าเภอลานสกกปลกมะมวง
น�าดอกไมสงออกไปญปนดวย
นายณรงคกลาวอกวา จงหวดอทยธานเนนเรอง
ของการทองเทยวเชงอนรกษ เชงทรพยากรธรรมชาต โดยให
ความส�าคญกบเรองสงแวดลอม อกอยางอทยธานเปนจงหวดเลกๆ
ไมอยากใหมาแออดแยงกนอยแยงกนกน ดงนน ในปนจะสงเสรม
เรองการทองเทยวในวนธรรมดาใหมากขน โดยจดกจกรรมตางๆ
เพราะในวนเสาร-อาทตยนกทองเทยวมาเทยวจ�านวนมาก เนองจาก
อยไมไกลจากกรงเทพฯ ขบรถมาไมเกน 3 ชวโมง
นายชยตกลาววา จ�านวนควายน�าวาเรมนอยลง อกทง
คณภาพลกษณะไมด จงตองเปลยนพนธกรรม โดยน�า
น�าเชอควายพนธดทปรบปรงพนธแลว น�าหนกตวเปนตน
จาก จ.พษณโลก และ จ.อทยธาน ไปผสม พอเกดลก
ออกมาจะตางจากลกควายทเลยงกนอยเดม และหากไดตวผกจะ
ใชเปนพอพนธในฝงตอไป
นายชยตกลาวอกวา นอกจากนน ทางศนยยงเขาไปพฒนา
สายพนธของววทนาน เพราะทนานมปญหา คอ การท�าลายภเขา
15_
ขาวพนท
การรวมกลมของเกษตรกรผปลกออย ต.ทงโปง นอกจากชวยใหเกษตรกรมตลาดรองรบ ทแนนอน เขาถงการสนบสนนจากหนวยงานตางๆ ยงแกปญหาการตดออย ไฟไหมไดอกทาง
ควายน�าวา
นายอนชภม จารจนดา หวหนาพนทตนแบบ โครงการ
ปดทองหลงพระฯ จ.ขอนแกน เปดเผยวา เกษตรกร
ผปลกออยใน ต.ทงโปง อ.อบลรตน ไดรวมกลมกนตง
วสาหกจชมชนกลมเกษตรกรผปลกออย ต.ทงโปง เมอ
ปลายป 2562 ทผานมาเกษตรกรทนขายออยแบบ
เหมาไร หรอตดออยไฟไหม เนองจากไมมโอกาสไดขาย
โดยตรงใหกบโรงงานผลตน�าตาล ท�าใหไมไดรบการขน
ทะเบยนตามกฎหมาย และไมไดรบเงนสนบสนนจาก
ภาครฐ หลงจากตงกลมแลวกมการบรหารจดการ
โดยตงลานรบซอในชมชน เมอเกษตรกรตดออยแลว
น�ามาขายเลย ท�าใหไดรบผลประโยชนหลายดาน อาท
ไดคาความหวาน และไดเงนคาอดหนนจากรฐบาล
นายอนชภมกลาววา ในปแรกนมสมาชกเขารวมกลม
169 ครวเรอน มพนทปลก 1,373 ไร โดยสงออยขายให
กบโรงงานน�าตาลมตรผลท อ.ภเวยง จ.ขอนแกน ขายได
ตนละ 750 บาท ซงเปนราคาดกวาปทแลวทไดตนละ
680 บาท โดยลานของกลมเปดรบซอตงแตเดอนธนวาคม
2562 และจะรบซอไปจนถงเดอนมนาคมน คาดวานาจะ
รบซอไดถง 7,000 ตน อยางไรกตาม ผลผลตตอไร
อาจจะไมสงนก เนองจากป 2562 น�าฝนมปรมาณไมมาก
ถาเทยบกบปกอนๆ
“การตงกลมวสาหกจชมชนครงน เกษตรกรพอใจเพราะขายได
ราคาดขน และยงไดคาความหวานดวย รวมแลวนาจะไดตนละ
800-900 บาท ในการผลตฤดกาลตอไปทางกลมตงเปาวานาจะม
เกษตรกรเขารวมมากกวานประมาณ 300 ครวเรอน ในพนทเปาหมาย
3,000 ไร และคาดวานาจะไดผลผลตประมาณ 30,000 ตน”
ท�าลายปา โดยการปลกขาวโพด เกษตรกรจะปลกอะไรกไดหากขาย
แลวไดก�าไร ซงขาวโพดงายสดและมตลาดรบซอแนนอน จงเปดปา
ไปเรอยๆ ท�าใหรฐบาลมนโยบาย “ววแลกปา” มววหลายพนตวไปท
นานใหเกษตกรเอาไปแทนการท�าไรขาวโพด โดยปลกเปนปาไผซาง
ท�าใหขยายพนทปาไผ สงผลใหตนน�ากลบคนมา
“อยางไรกตาม ปญหา คอ 1. ววทเกษตรกรไดรบเปนววฝง บางตว
ไมสมบรณ 2. เกษตรกรไมมความรเรองเลยงววมากอน เพราะถนด
ท�าไร จงเปนปญหาวาน�าววไปลาม ไมไปผสมพนธ หรอผสมไมตด
ท�าใหเกษตรกรเรมทอ ทางศนยจงเขาไปอบรม ไปปรบปรงพนธ
น�าน�าเชอไปให รวมถงแรธาต ยาบ�ารง และแนะน�าวธเลยง ใหผลต
ลกไดทกป เพอไมใหชาวบานเหลานนกลบไปบกรกปาอก”
16_
ขาวพนท
เจาของ | มลนธปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด�าร ส�านกงานปลดส�านกนายกรฐมนตร ท�าเนยบรฐบาล เลขท 1 ถนนนครปฐม เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 | สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชด�าร เลขท 989 อาคารสยามทาวเวอร ชน 26 ถนนพระราม 1 แขวงปทมวน เขตปทมวน กรงเทพมหานคร 10330 โทรศพท 0-2611-5000 โทรสาร 0-2658-1413 | ทปรกษา | หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล, นายการณย ศภกจวเลขการ, นายพพฒน เลศกตตสข | บรรณาธการ | นางสาวพจตรา ยมจนทร | ผชวยบรรณาธการ นายสชาต ถนอม | ผจดท�า | บรษท แอรบอรน พรนต จ�ากด 1519/21 ซอยลาดพราว 41/1 ถนนลาดพราว แขวงสามเสนนอก เขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร 10310 โทรศพท 0-2939-9700 โทรสาร 0-2512-2208 E-mail : [email protected], [email protected]
เดกยะลาผลตแผนเชดกลนระงบกลนกายจาก “ใบฝรง” ควารางวลจากอนโดนเซย รอพฒนาเปนสนคาโอทอป
น.ส.ซาวยะห จะปะกยา อาย 18 ป ชน ม.6 โรงเรยนธรรมวทยามลนธ จ.ยะลา ใหสมภาษณวา หลงจากไดเขาคายโครงการ
Move World Together ทการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) รวมกบมหาวทยาลยธรรมศาสตรจดขน เนนให
นกเรยนท�าวจยและเรยนรกระบวนการทางวทยาศาสตร ตนและเพอนรวมทมจงไดคดท�าแผนเชดกลนระงบกลนกาย
เพราะนกเรยนนกศกษามสลมในบานเรามกมปญหาเรองกลนตวหลงเรยนพลศกษา โดยน�าสารสกดจากธรรมชาต คอ
ใบฝรงมาใส เพราะในใบฝรงมสารแทนนนทมสรรพคณสามารถระงบกลนกายได
สาเหตทใชใบฝรงสบเนองมาจากเหนคนแกใน
หมบานเคยวใบฝรงเพอดบกลนบหร จงน�าภมปญญา
ทองถนมาตอยอดในเชงวทยาศาตร ซงนวตกรรมชนน
ไดรบรางวลพเศษในงานสงเสรมนวตกรรมทประเทศ
อนโดนเซย ในป 2562 น.ส.ซาวยะหกลาววา แผนเชด
กลนระงบกลนกายนใชหลงอาบน�าหรอตอนไหนกได
เพอไปฆาแบคทเรยทอยใตวงแขน จากผลการทดลอง
พบวาสามารถระงบกลนกายไดยาวนานถง 9-10 ชวโมง
แตจะพฒนาใหยบยงไดนานกวาเดม ซงหลงจากไดรบ
รางวลจากประเทศอนโดนเซย คณะผวจยกไดเขาพบกบผวาราชการ
จงหวดยะลา และไดใหผประกอบการโอทอปของจงหวดยะลามา
พดคย เพอพฒนาเปนสนคาโอทอปของจงหวดยะลาตอไป
อยางไรกตาม คณะผวจยมองวาจะตองปรบในสวนแผนเชด
ทยงเปนแบบใยโพลเมอรซงยงยอยสลายยากอย จงคดทจะผลตจาก
ใยธรรมชาตเพอใหเปนมตรตอสงแวดลอม และก�าลงท�าเรองขอ
เครองหมาย อย.และฮาลาลดวย นาจะไมมปญหาเพราะแผนเชด
กลนระงบกลนกายจากสารสกดใบฝรงนไมมแอลกอฮอล ปลอดภย
ส�าหรบทกคน และถกตองตามหลกศาสนาอสลาม
