สวนทางนพพาน

กรงเทพมหานคร  สำ�นกพมพมตชน  ๒๕๕๗

เสฐยรพงษ  วรรณปก ราชบณฑต

สวนทางนพพาน

สวนท�งนพพ�น • เสฐยรพงษ วรรณปกพมพครงแรก : ส�านกพมพมตชน, มกราคม ๒๕๕๗

ร�ค�  ๑๖๐  บ�ท

ขอมลท�งบรรณ�นกรม

เสฐยรพงษ วรรณปก. สวนทางนพพาน. กรงเทพฯ : มตชน, ๒๕๕๗. ๒๐๐ หนา.๑. ชาดก ๒. นทานคตธรรม   I. ชอเรอง

๒๙๔.๓๑๘๘๓ISBN  978 - 974 - 02 - 1230 - 0

บรษท มตชน จำ�กด (มห�ชน)  : ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๑๒๓๕  โทรสาร ๐-๒๕๘๙-๕๘๑๘

แมพมพส-ข�วดำ�  : กองพมพส บรษท มตชน จ�ากด (มหาชน) ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐  โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๒๔๐๐-๒๔๐๒

พมพท :  โรงพมพมตชนปากเกรด ๒๗/๑ หม ๕ ถนนสขาประชาสรรค ๒ ต�าบลบางพด อ�าเภอปากเกรดนนทบร ๑๑๑๒๐ โทรศพท ๐-๒๕๘๔-๒๑๓๓, ๐-๒๕๘๒-๐๕๙๖  โทรสาร ๐-๒๕๘๒-๐๕๙๗

จดจำ�หน�ยโดย  : บรษทงานด จ�ากด (ในเครอมตชน) ๑๒ ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานเวศน ๑ เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐  โทรศพท ๐-๒๕๘๐-๐๐๒๑ ตอ ๓๓๕๐-๓๓๕๓ โทรสาร ๐-๒๕๙๑-๙๐๑๒

Matichon Publishing House a division of Matichon Public Co.,Ltd.12 Tethsabannarueman Rd, Prachanivate 1, Chatuchak, Bangkok 10900 Thailand

 

www.matichonbook.com

หนงสอเลมนพมพดวยหมกทเปนมตรกบสงแวดลอม

เพอปกปองธรรมชาต  ลดภาวะโลกรอน  และสงเสรมสขภาวะทดของผอาน

ทปรกษาส�านกพมพ  : อารกษ   คคะนาท, สพจน แจงเรว, สชาต ศรสวรรณ,ปยชนน สทวทรพย, ไพรตน พงศพานชย, ศรพงษ วทยวโรจน, นงนช สงหเดชะ

 ผจดการส�านกพมพ  : กตตวรรณ เทงวเศษ • รองผจดการส�านกพมพ  : รจรตน ทมวฒนบรรณาธการบรหาร  : สลกษณ บนปาน • บรรณาธการส�านกพมพ  : พลลภ สามสหวหนากองบรรณาธการ  : สภชย สชาตสธาธรรม • พสจนอกษร  :  เมตตา จนทรหอม

กราฟกเลยเอาต  : กตตชย สงศรแจง • ออกแบบปก-ศลปกรรม : ศศณฏฐ กจศภไพศาลประชาสมพนธ  : กานตสน พพธพทธอาภา

๗...........................................................................................คำ�นำ�สำ�นกพมพ

๙...................................................................................................คำ�นำ�ผเขยน

๑๓.........................................................................รจกมอง แลวโลกจะนาอย

๑๗.........................................................................ความสขหางายถารจกวธ

๒๒............................................................................หามมมองเพอแกปญหา

๒๗........................................................................อยาคดแกปญหาแบบลงๆ

๓๐......................................................สมาธจ�าเปนในยคขาวยากหมากแพง

๓๕.................................................................ปจจยส�าหรบการฝกอบรม (๑)

๔๑.......................................................ปจจยส�าหรบการฝกอบรม (ตอนจบ)

๔๖....................................................................................................รจกเจรจา

๕๐..............................................................................คนโงมากกวาคนฉลาด

๕๖..............................................................................สาเหตทท�าใหเปนคนโง

๖๐......................................คนตดฟนปรญญากบลาฉลาด ในนทานอสป

๖๓................................................................................ความวานอนสอนงาย

๖๘...........................................................................นกถงความตายสบายนก

๗๓............................................................................เทคนคการสอนแบบเซน

ÊÒúÑÞ

  ๗๘.............................................................ฟงฝรงประยกตพทธธรรมกบชวต

  ๘๔.............................................................................................สงทเปนมงคล

  ๘๙......................................................................คาถาศกดสทธของชาวพทธ

  ๙๔......................................................................................สวดมนตดอยางไร

  ๙๙....................................................................................เดกดของสงคมไทย

๑๐๒.........................................................................................ลกบงเกดเกลา

๑๐๗................................................................ท�าดลบลางความชวไดหรอไม

๑๑๒............................................................................................ด-ชว สองชน

๑๑๖..............................................................................นรก-สวรรคมจรงหรอ

๑๒๐................................................................................กรรมมใชสตรส�าเรจ

๑๒๕..................................................................................................เศษกรรม

๑๓๑....................................................................ตวอยางการใหผลของกรรม 

๑๓๖.................................................................................กรรมดจหมาไลเนอ

๑๔๐....................................................................................ความฝนนนดงฤๅ

๑๔๕................................................พระพทธศาสนากบกระแสผกระแสเทพ

๑๕๐...............................................................................................ต�าราดพระ

๑๕๕........................................................................................ธรรมะจากสตว

๑๖๐................................................................บคลาธษฐาน ธรรมาธษฐาน

๑๖๖.....................................................................พระพทธองคกบปาฏหารย

๑๗๒..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๑)

๑๗๖..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๒)

๑๘๐..........................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (๓)

๑๘๕................................................เมอพระพทธองคทรงเปดโลก (ตอนจบ)

๑๘๙...................................................................................................กายนคร

๑๙๕..........................................บคคลทนาสนใจในประวตของพระพทธเจา

  สวนทางนพพาน • 7

คำ�นำ�สำ�นกพมพ

อาจารยเสฐยรพงษ  วรรณปก ใหความส�าคญตอการเขยนเรอง 

พทธศาสนาใหเขาถงและเขาใจอยางงายๆ มาโดยตลอด  ไมวาจะเปน 

หลกธรรมะขนสง  เรองราวจากพทธประวต วถปฏบตของพระสงฆ  เรยกได 

วาครบองคพระรตนตรยอยางสมบรณ

สาระความรทผ เขยนน�าเสนอในเลมน  ลวนตงอยบนเสนทางท 

มงตรงไปสพระนพพาน อนเปนจดมงหมายสงสดของพทธศาสนา  ทวา 

ความตงใจของผเขยนทตงชอ  “สวนทางนพพาน” กเพอแสดงแงมมบาง 

ประการทสะทอนผานขอมลและเรองราวตางๆ  ของคนธรรมดาบนโลก 

ใบน กบชวตทตองพานพบปญหาและอปสรรค ลวนด�าเนนไปบนวถทเปน 

ขวตรงขามจากนพพาน และความสมพนธของคนไทยสวนใหญตอศาสนา 

พทธยงคงเกยวพนกบเรองความด-ความชว, นรก-สวรรค, คาถาศกดสทธ, 

การสวดมนต, สงทเปนมงคลตอชวต ฯลฯ  ซงอาจารยเสฐยรพงษไดให 

ความรเรองเหลานอยางนาสนใจ

คณคาของงานเขยนเลมน จงมงใหความรเรองพทธศาสนาทน�าไป 

ปรบใชในชวตประจ�าวนเพอความสงบสข อาจจะไมใชเสนทางสการบรรล 

8  เสฐยรพงษ  วรรณปก

ถงนพพานโดยตรง แตเปนพนฐานส�าคญใหไตระดบขนไปสจดมงหมาย 

สงสด  อาจเปนความสมบรณแหงชวตทปรารถนา หรอสรางประโยชนตอ 

สงคมสวนรวมทคณผอานด�ารงอย

 

สำ�นกพมพมตชน

  สวนทางนพพาน • 9

หนงสอเลมน  รวมบทความทเขยนให  “ชวจต” นตยสารรายปกษ 

พ.ศ. ๒๕๕๐ ใชชอวา  “มาอานพระไตรปฎกกนดกวา” ทาทางขงขง แต 

เนอหาไมขงขงนกดอก มการเขยนแบบหยกแกมหยอก คอนขางเรยบงาย 

ไมเหมอนพระเทศนเทาไหร  เขยนแบบสนกสนาน (เขาใจอยางนนนะ คน 

อนอาจจะไมเขาใจดงผเขยนกได)

เอามารวมพมพ  เพอใหผ อ านไดอานกนอกท  และเพอรกษา 

ตนฉบบไวมใหหายไปกบสายลมและแสงแดด

หวงวาคงมประโยชนแกผอานบางไมมากกนอย

 

  เสฐยรพงษ วรรณปก

คำ�นำ�ผเขยน

สวนทางนพพาน

สวนทางนพพาน • 

มภาษตฝรง  (คลายท�านองน)

Two men look out through the same bars:

One sees the mud and one the stars.

ภราดา    แลร อาจารยสอนภาษาไทย โรงเรยนอสสมชญ (มหา 

วทยาลยอสสมชญในปจจบน) ไดแปลเปนไทยไพเราะเพราะพรงวา

สองคนยลต�มชอง   คนหนงมองเหนโคลนตม

อกคนต�แหลมคม  มองเหนด�วอยพร�วพร�ย

สมยกอนเรามกสอนใหลกหลานเอาอยางคนด  ใหมองเหนความ 

ดของคนด แลวพยายามน�ามาเปนแบบอยางแหงการด�าเนนชวต   สวน 

คนชวนน อยาเขาใกล หนไกลเทาไรยงด คบคนชวมแตจะพาชวตฉบหาย 

ลมจม  ดงค�ากลาวสอนวา “คบคนดเปนศรแกตว คบคนชวยอมอปราชย”

เมอผมบวชเปนเณรนอย  ไดเรยนธรรมะ บาล  ไดทราบเรองของ 

พระเทวทต รสกเกลยดกลวเอามากๆ ทงททานกตายไปนานแลว คนละ 

ยคคนละสมยกน 

แตเพราะอาจารยทานเนนย�าเสมอวา พระเทวทตชวชาสารเลว 

ÃÙŒ¨Ñ¡Áͧ áÅŒÇâÅ¡¨Ð¹‹ÒÍÂÙ‹

  เสฐยรพงษ  วรรณปก

อยางไร ท�ารายไดแมกระทงพระบรมศาสดา อานดประวตของทาน  กเลว 

รายจรงอยางอาจารยทานวา

ดหววางแผนชวของพระเทวทตสครบ แยบยลมาก จางนกฆา ๑๖ 

คน สงใหคนแรกยงพระพทธเจา พวกทสองยงคนแรก พวกทสามยงพวก 

ทสอง  เปนเชนน จนครบ ๑๖ คน 

ถาแผนการส�าเรจ กจะหาพยานหลกฐานอะไรไมได แตปรากฏ 

วาแผนการลมเหลว   พระพทธเจาทรงสงสอนนายขมงธนคนแรกใหส�านก 

ผด แลวสงเขาไปทางอน

แผนการแรกลมเหลว พระเทวทตจงลงมอเอง ปนขนบนเขากลง 

กอนหนลงมา หวงใหทบพระพทธองค   แตกอนหนปะทะชะงอนผากลงไป 

ทางอน   กระนนกตาม สะเกดหนกระเดนมาตองพระบาทจนหอพระโลหต

ตอมาสงปลอยชางตกมนหมายใหกระทบพระพทธองค ขณะเสดจ 

ออกโปรดสตวยงเมองราชคฤห   คราวนกลมเหลวอกเชนกน

ความชวชาของพระเทวทตปรากฏเปนทรกนทว อชาตศตรเองกทรง

ถอนการอปถมภ ในทสดพระเทวทตกปวยหนกส�านกผด สงลกนองใหหาม

ไปเฝาพระพทธองคเพอทลขอขมา แตไปไมถงกถกแผนดนสบกอน วากน 

วาเธอไปทนทกขทรมานอยในอเวจมหานรก ปานนใกลจะหมดเวรหมด 

กรรมหรอยงไมทราบ

คนเฒาคนแกสอนเดกใหเกลยดกลวพระเทวทต   ชาวพทธไทยรวม 

ทงผมดวยจงขยะแขยงพระเทวทต บางทกถงสาปแชงกม

แตมองอกมมหนง    ถาไมมคนอยางพระเทวทต พทธจรยาของ 

พระพทธองคกไมปรากฏเดน พระเทวทตเปรยบดงจดด�าบนผาขาว ยงด�า 

มากกยงขบความขาวของผาใหเดนชดขน

พดอกนยหนง พระเทวทตยงชวรายเพยงใด เรากยงเหนความดของ

พระพทธองคเทานน    โดยเฉพาะอยางยง พระมหากรณาอนยงใหญของ 

พระพทธองค

สวนทางนพพาน • 

แมวาพระเทวทตจะจองลางจองผลาญ วางแผนท�ารายทกอยาง 

ครงหนงพระองคถงกบไดรบบาดเจบจากสะเกดหนทกระเดนมาตอง 

พระบาทถงหอพระโลหต พระพทธองคกมไดมพระทยข นแคนโกรธ

เคอง หรอโกรธตอบแมแตนอย   ตรงขามกลบทรงมพระมหากรณา รก 

พระเทวทตเชนเดยวกบรกพระราหล พทธชโนรสกปานกน

เมอมองในมมน  เรานาจะขอบคณพระเทวทตทท�าใหเรายงเลอมใส 

ประทบใจในพทธจรยวตรอนงดงามสงสงของพระบรมศาสดา

เรากนาจะน�ามาเปนแบบอยางการด�าเนนชวต คอแมวาเราจะถก 

ใครเขาเอารดเอาเปรยบ หรอปองราย หรอกระท�าการใดๆ  ไมดตอเรา 

มากมาย   เรากไมควรโกรธตอบ หรอคดท�ารายตอบ คดเสยวา  เขาคนนน 

มาใหสตเรา ใหเราเอา “ธรรมะมาปฏบต” ฝกจตใหเขมแขงขน  เตอนสต 

ใหเราร�าลกถงพระพทธองค

พระพทธองคโดนพระเทวทตกระท�าหนกกวานหลายเทา   พระองค 

ยงไมโกรธตอบเทวทตเลย เราโดนแคนดหนอยเองจะไปหวนไหวท�าไม  คด 

ไดอยางนแลวจตใจกจะสบายและเขมแขงยงขน

ชาวพทธฝายมหายาน  ดเหมอนจะเปนฝายจน  (ถาผดกขออภย) 

ถอวาพระเทวทตเปนพระโพธสตวองคหนง  เพราะเหนความดของพระ 

เทวทต คอดในแงทเปน  “คบารม” ของพระพทธเจา ชวยท�าใหพระพทธ 

คณเดนชดขน

ความจรงกไมผดดอกครบ ตอนทายก�าลงจะถกแผนดนดดหายไป 

เหลอแตคางนน พระเทวทตไดประกาศ “ถวาย” กระดกคางใหเปนพทธ 

บชา แลวกจมมดลงไป 

พระพทธองคตรสแกภกษทงหลายในภายหลงวา พระเทวทตหลง 

จากใชกรรมหมดแลวกจะไดเปนพระปจเจกพทธนามวา  “อฏฐสสระ” 

(ยงใหญเพราะถวายกระดกคาง)

  เสฐยรพงษ  วรรณปก

เหนไหมครบ คนทใครๆ วาชวชานน ถามองอกมมหนงกจะเหน 

ความดของเขา

ทานจงสอนวา อยาเกลยดคนชว แตจงเกลยดพฤตกรรมชวของ 

เขาเถด

หมายความวาคนเรานนไมวาใครยอมพลาดท�าผดท�าชวได   บาง 

คนกท�าเพราะความโงเขลา  บางคนกท�าเพราะความจ�าเปนบงคบ  บางคน 

กท�าเพราะเผลอตว   จรงๆ แลว ไมมใครอยากเปนคนชว ตางกอยากเปน

คนดกนทงนน

วนหนงเราอาจเผลอท�าชวเชนนนบางกได

คนท�าชวเปนคนทนาเหนใจมากกวานาเกลยดนากลว  เปนคนท 

เราควรเขาใจ และควรชวยเหลอเทาทจะชวยได มากกวาจะเหยยบย�าซ�า 

เตม หรอขจดท�าลาย

แตทเราควรเกลยดควรกลวกคอ  “การกระท�าชว” ของเขา คอควร 

น�าเอามาเตอนสตตนเองวา    เราตองไมท�าชว ท�าเสยหายเชนนนเปนอน 

ขาด

ลองหดมองอย�งนดสครบ เร�จ เหนว�โลกนน�อยขนอก

เยอ ทเดยว

สวนทางนพพาน •  7

  มพระสตรหนงกลาวขอความสนๆ นาสนใจดวา  ถาเราจบสตว 

๖ ชนดมาผกรวมกนเขา มนจะดนรนเพอจะกลบไปสความเคยชนของมน 

สตว ๖ ชนดทวานคอ สนขปา สนขบาน ลง ง นก จระเข

  สนขปากจะดนรนเพอไปสปา

  สนขบานกจะดนรนเพอวงเขาไปยงหมบาน

  ลงกจะดนรนเพอขนบนตนไม

  งกจะดนรนเพอเลอยเขาสโพรงไมหรอจอมปลวก

  นกกจะดนรนเพอบนสทองฟา

  จระเขกจะดนรนเพอลงไปสน�า

  สตวแตละชนดม  “วสย”  (แดนหรอถนทมนเคยชน)  ไมเหมอนกน 

ตามธรรมชาตของมน   คนเรากเหมอนกน แตละคนกมความเคยชนไม 

เหมอนกน  เพราะสงสมมาแตกตางกน ความเคยชนเปนผลของการท�า 

อะไรซ�าๆ จนกลายเปนนสยทแกยาก หรอไมอยากแก

  บางคนมความขโมเปนนสย  คอชอบยกหางตวเอง คยกบใครอด 

ยกเอาความเกงของตนขนมาอวดคนอนไมไดวาตนเกงอยางนนเกงอยาง 

ค มสข ย ก

8  เสฐยรพงษ  วรรณปก

น ใครไดคยกบคนเชนนนคงตองใชขนตธรรมคอนขางสง   คอทนฟงเขาไป 

เออๆ ออๆ  ไปตามเรอง แถมดวยหยอดค�าชมเปนครงคราว ดวยการ 

แสดงสหนาท�าทาวาเรา “ทง” ในความเกงของเขา

  แตถาโมมากและบอยเกนไป จะ “เบรก”  เสยบางกได ปลอยใหโม 

บอยเขาเดยวจะเหลง    เพอนผมคนหนงมนสยอยางน    มคนคนหนงคยโม 

วาตนเองมความรมากเรยนอยเมองนอก ๑๐ กวาป ท�าปรญญาเอกถง 

๕ ป    เพอนผมแกยอนวา “คนอนเขาท�าแค ๓ ปเทานน คณเรยนตง ๕ ป 

อยางนเขาไมเรยกวาเกงดอก   โงตางหาก”  เลนเอาดอกเตอรขคยโกรธหว 

ฟดหวเหวยง

  บางคนขอจฉาตารษยามนสยไมชอบเหนใครไดด ทงๆ ทบางทคน 

อนนนกไมเกยวของกบตนสกนด  เปนคนทตนไมรจกดวยซ�า แตอดทจะ 

อจฉารษยาไมได  เชนเปดทวเหนเขาสมภาษณบคคลทประสบความ 

ส�าเรจในชวต  ไดทราบวาคนคนนนตอสชวตมาอยางไรจงประสบความ 

ส�าเรจ  เชนร�ารวยมหาศาลดงทเปนอย  “รอน” ขนมาทนท ทนดทนฟงไมได 

ถงกบปดทวกม   คดเอาวามนนาจะเปนกมากกวา อะไรท�านองน

  อยางนเรยกวาอาการคอนขางหนก   ใครเปนอยางนคงหาความสข 

ไดยาก   อนาคตไมพนเปนคนไขโรงพยาบาลประสาทหรอโรงพยาบาล 

โรคจตเปนแมนมน

  แตกมหลายคนทเปนคนใจเยน มองอะไรเปนอารมณขนไปหมด 

ไมวาจะเกดอะไรขนกบตน แมจะรายแรงกยมและยมอยางเดยว  คนอยาง 

นนาสรรเสรญ  คนอยางนเหมาะอยางยงทจะอยในสงคมไทยปจจบน

  นานมาแลวผมไปรวมอภปรายในวนปฐมนเทศอาจารยใหมของ 

มหาวทยาลยเอกชนแหงหนง   อยบนเวทไดร จกคนนสยขคย ชอบอวด 

ความเกงของตนเอง    เพราะฟงตงแตตนจนจบแกเลาแตความเกงของตน 

ใหคนอนฟง

สวนทางนพพาน •  9

  ลงจากเวทแลวไปนงรบประทานอาหารกบผด�าเนนการอภปราย 

กไดทราบวาทานผนใจด  ใจเยนอยางยง   ความจรงกประทบใจในรอยยม 

และการพดจาสภาพของทานอยกอนแลว   ทานเลาวาทมหาวทยาลยของ 

ทานคนมาก รถมาก  เพราะนกศกษาสวนมากเปนลกคนมเงน  ขบรถมา 

เรยนหนงสอ   บางครงจอดรถไวขนไปสอนหนงสอ กลบลงมารถทจอดอย 

ถกขดขดบาง ชนบบบาง   ทานกไดแตยมท�าใจใหสบาย ไมพยายามโกรธ 

“เพราะโกรธแลวมนไมสบาย บนทอนความสขใจของเรา” ทานวาอยางนน

  ทานเลาวากอนหนานไมนาน ขณะขบรถไปดๆ  มรถคนหนงถลา 

เขามาชนบาง ยบไปทงแถบ  ทานลงมาดรถตวเองแลวกยนยม    เจาหนม 

คนขบมาชนคงดฟตบอลหนกไมไดหลบทงคน จงวงมาชนทงๆ ทไมนา 

จะชน

  เมอต�ารวจมาขอใบขบขเจาหนมนนกไดรบค�าตอบวาไมมเพราะ 

เพงชนเขามากอนหนานไมนาน ถกต�ารวจยดใบขบขไปแลว   ทานผนน 

บอกวา  “ผมไดฟงแลวกโกรธเขาไมลง  เหนใจเขา ขบรถในเมองไทยมนก 

อยางนแหละ   เราเองกอาจจะเปนอยางนบางในวนใดวนหนงขางหนา”

  ทานผนเลาพลางยมไปพลางอยางมความสข   นาอจฉาไหมครบ 

แตอยาอจฉาทานเลย   ควรจะพลอยยนดดวยททานชางรจกปรบใจเพอ 

ใหเหมาะสมกบการทจะอยในสงคมปจจบนไดอยางมความสข

  ยม ยม และยมเขาไวเทานนคอ “รหส” แหงความสข

  รอยยมและเสยงหวเราะ แพทยปจจบนยอมรบวาเปน  “ยารกษา 

โรค” อยางชะงดนก   ชวยใหคนเจบปวยฟนจากอาการเจบปวยไดวเศษ 

นก

  ถาถามวาท�าไม    ผ ร ใหเหตผลวาการยมออกมาแสดงวาจตใจ 

ปลอดความกลว  เพราะคนเราจะยมและกลวในเวลาเดยวกนไมได   การ 

ยมจะขจดความกลวออกโดยอตโนมต  โรคหลายโรคมผคนพบวาเกดจาก