Embed Size (px)
Citation preview
พระไพศาล วสาโล
สบสานพระราชปณธาน
ค า ป ร า ร ภ
การเสดจสวรรคตของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา- ภมพลอดลยเดช เปนความสญเสยครงยงใหญของประชา ชาตไทย เพราะทรงเปนสดมภหลกของแผนดน และทรง เปนศนยรวมแหงจตใจของพสกนกรในชาตมาชานาน แต แมพระองคเสดจสสวรรคาลยไปแลว น�าพระทยและคณงาม ความดของพระองคกยงประทบแนนในใจของพสกนกร ทงหลาย เมอใดทเราระลกถงน�าพระทยและคณงามความด ของพระองค กขอใหเกดแรงบนดาลใจในการท�าความด และบ�าเพญประโยชนเพอประเทศชาตดวยความวรยะอตสาหะ แมมอปสรรคมากมายเพยงใดกตาม ใหสมกบเปนพสกนกรทดของพระองค
หนงสอเลมเลกน มทมาจากการแสดงธรรมของ ขาพเจา ในวาระครบสองปแหงการเสดจสวรรคตของพระองค
3พระไพศาล วสาโล
เมอวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๖๑ ณ วดปาสคะโต ตอมาคณหมอ อจฉรา กลนสวรรณ แหงชมรมกลยาณธรรม เหนวาค�า บรรยายดงกลาวมประโยชน นาเผยแพรแกสาธารณชน วงกวาง จงขออนญาตพมพเปนหนงสอ โดยเปลยนชอ ค�าบรรยายจาก “คณคาและความหมายของวนสวรรคต” เปน “สบสานพระราชปณธาน” เพอแจกเปนธรรมทานในโอกาส ขนปใหม ขาพเจายนดอนญาต และขออนโมทนาในกศลจรยาดงกลาว
หวงวาหนงสอเลมนจะมสวนสงเสรมใหผ อานเกด แรงบนดาลใจในการสบสานพระราชปณธาน เพอเปนพลงอนยงใหญของแผนดนและน�ามาซงประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม ดงททรงบ�าเพญพระองคเปนแบบอยางตลอด พระชนมชพของพระองค
๕ ธนวาคม ๒๕๖๑
ค า น า ช ม ร ม ก ล ย า ณ ธ ร ร ม
สองปเศษผานไปกบวนมหาวปโยคแหงแผนดนสยามประเทศและ ปวงชนชาวไทย เมอวนแหงการเสดจสวรรคตของพระบาทสมเดจ พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ไดมาถง ในวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๕๙ เปนความจรงทกระแทกบบคนทกดวงใจของเรา ใหรสก เหมอนแผนดนแผนฟาจะถลม ทกจตวญญาณถกกระชากให สญสลายไปอยางทารณโหดราย เสยงระงมร�าไหและสายธาร แหงน�าตาทวมทนผนแผนดนไทย สอถงความเทอดทนอาลย ในพระมหากรณาธคณ ของพระผเปนดจมงขวญแหงชวตของ ลกหลานไทยทกคน
ผทมสต ตางชวยปลกปลอบก�าลงใจของพวกเรา ฉดมอ กนใหลกขนมาท�าความด เพอบชาพระมหากรณาธคณของ พระมหาราชา พอหลวงรชกาลท ๙ เราตางใหก�าลงใจกนวา ไมวาวนเวลาจะผานไปเทาไหร และสรรพสงจะตองแปรเปลยน
5พระไพศาล วสาโล
แตกสลายไปตามธรรมชาตอยางไร พระนวมนทรมหาราชา จะยง ทรงสถตยอยคผนแผนดนไทย และในใจของปวงพสกนกร ตลอดไป สมพระนาม “ภมพล” ของพระองค ดวยพระมหากรณาธคณ และพระราชกรณยกจ ททรงบ�าเพญไวตอเนองยาวนาน ตลอด กวา ๗๐ ป แหงการครองราชย แมพระวรกาย และพระสรเสยง ตลอดจนพระเสโท จกไมอาจเหนประจกษไดดวยสายตาอกตอไป แลว แตพวกเรามนใจวา พระองคยงทรงทอดสายพระเนตรและ รอยแยมพระโอษฐทเปยมพระเมตตาลงมาจากบนฟากฟา ดวย ความหวงใยลกๆ ไทยทกคน สงนจะไมมวนเปลยนแปลง
พวกเราตางเทอดทนในความจงรกภกด และความตระหนกร กตญญ เหนคณคาในความเสยสละเหนอยยากตรากตร�า ททรง บ�าเพญพระราชกรณยกจของพระองคนอมเปนสญญาใจทจะ ชวยกนสบสานพระราชปณธานของพระมหาราชาผทรงธรรม ทกความดทเราท�าได ดวยกายกรรม วจกรรม มโนกรรม ทก หยาดเหงอแรงกายแรงใจทเราจะสละอทศตราบจนถงลมหายใจ สดทาย เพอการพฒนาตนเอง และชวยเหลอผอนในสงคม จาก คนใกล ไปถงคนไกล โดยมแบบอยางแหงพระราชาผ ทรง ทศพธราชธรรม เปนแบบอยาง และพวกเราทกคนจะนอมถวาย
6สบสานพระราชปณธาน
ทกความดและบญกศล เพอบชาพระมหากรณาธคณของพระองค ดวยเศยรเกลา
สองปเศษแหงการเสดจสวรรคตผานไป พวกเรามาลอง ทบทวนสญญาในใจ ทเราใหสญญากบฟา วาเราจะท�าความด เราจะปรบปรง เปลยนแปลง และพฒนา ทงภายในและภายนอก ในมตตางๆ เราไดท�าตามสญญาบางหรอเปลา หรอวา เราม เรองอนใหมๆ ทนาสนใจกวา จงลมสญญานนไปแลว
ในวนแหงการร�าลกถงเหตการณมหาวปโยค วนแหงการสญเสยครงยงใหญของผนแผนดนไทย เมอวนท ๑๓ ตลาคม ๒๕๖๑ ครบวาระ ๒ ป แหงการเสดจสวรรคตของพระบาท- สมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ทานพระอาจารย ไพศาล วสาโล ไดแสดงธรรมในวาระส�าคญน เพออธบาย ขยายความ คณคาและความหมายแหงการเสดจสวรรคตของ พอหลวงรชกาลท ๙ อยางนาประทบใจยง ทงเปนประดจเสยง แทนจากฟา เพอทวงถามถงใจทกดวง ทไดถวายความจงรกภกด และนอมร�าลกถงพระมหากรณาธคณของพระองคทานอยาง ลนเกลาลนกระหมอม วาทกถอยค�า ทกสจจวาจา แหงการ
7พระไพศาล วสาโล
อธษฐานจต เพอสบสานพระราชปณธานของพอหลวงในดวงใจ นน มใครไดท�าตามนนจรงจงบาง และทกวนน ยงท�าตามทได ถวายสตยไวกบพระองคทานหรอเปลา
ทานพระอาจารยใชภาษางายๆ มตวอยางชดเจน เปน ขนตอน ชใหเหนถงสจธรรมแหงความพลดพรากทเราทกคนตอง ประสบ ไมวาเราจะตองการหรอไมตองการ ไมวาจะชาหรอเรว ไมวาจะเปนผทรงคณบญบารมเหนอฟาเหนอแผนดน หรอทาน จะเปนศนยรวมดวงใจไทยทงชาต หรอ เราจะรกทานมากแคไหน คนนนจะเปนคนดมากแคไหน รวมถงตวเราเองดวย สกวนหนง ความตายจะมาพรากทกสงไป โดยไมมใครตอรองได เรามมรณสต เตอนใจไวบางหรอเปลา
เราตางเคยไดยนกนมามากแลววา พระมหากษตรยไทย ทกพระองคทรงครองแผนดนโดยธรรม ทรงมทศพธราชธรรม เปนหลกในการปกครอง ยงกวานน พอหลวง รชกาลท ๙ ทรง ตรากตร�าพระวรกาย เสยสละความสขสบายสวนพระองคตลอด พระชนมชพ เพอทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจโดยทรงตองการ เหนความผาสก ความสะดวกสบายของปวงพสกนกรชาวไทย
8สบสานพระราชปณธาน
จนพดไดวา ไมมทกตารางเมตรใดในผนแผนดน แผนน�า และ แผนฟาของอาณาเขตประเทศไทยน ทพระองคไมเคยเสดจไป โปรด ไปชวยเหลอ ไปดแล พสกนกรทรกของพระองค ทรงเปน แบบอยางของพระมหาราชาททรงบ�าเพญทศพธราชธรรมอยาง อกฤษฏยง
แตเราคงไมเคยไดยนวา พวกเราเองกสามารถน�าทศพธ- ราชธรรมมาปฏบตไดเชนกน แมเปนเพยงประชาชนคนธรรมดา เพราะเราตางกมจตตนคร ทตองปกครองและดแล ใหมนคง งอกงาม เจรญดวยธรรมเชนกน การททานพระอาจารยเมตตา น�าหลกธรรมแหงทศพธราชธรรมมาอธบายขยายใหเปนรปธรรม ทเราสามารถจบตองไดนน ท�าใหส�านกในพระมหากรณาธคณ ของลกหลานไทยทตงใจสบสานพระราชปณธาน มความ เปนไปไดอยางเปนรปธรรมมากขน ไมสบสน งนงงตอไปวา จะ ท�าอะไร อยางไร ไดมากนอยแคไหน ทจะถกตองตามแนวธรรม และพระราชปณธานของพระองค
นอกจากน ทานพระอาจารยยงเมตตาอธบายถงแงมม ตางๆ ในการท�าความด ใหเราไดฉกคด ถงความรสกแบงแยก
9พระไพศาล วสาโล
และจตทเลอกท�าตางๆ นานา ท�าใหความดของเราไมเปนความด ทบรสทธ และไมส�าเรจประโยชนจรง ทงในการขดเกลากเลส ภายใน และไมเปนประโยชนตอผคนและสงคมอยางแทจรง เพราะเราตดกบดกของอตตา ความยดมนส�าคญตน รวมไปถง มานะ การเปรยบเทยบคณคาระหวางบคคลและผรบผล ทท�าให เราเลอกกระท�าตอเขาตามมาตรฐานในใจเราทตงคาผดๆ ไว สดทายคอ ทฏฐผดๆ ทฝงใจ ไมมโยนโสมนสการในการกาวไป ในบญกศลทพระพทองคตรสสอน ท�าใหพลาดจากการสบสาน พระราชปณธานไปอยางนาเสยดาย
เนองในวาระแหงวนคลายวนเสดจสวรรคตของพอหลวง ร. ๙ ครบ ๒ ปน และตอเนองถงวาระแหงการสนศกราช ๒๕๖๑ เขาสศกราช ๒๕๖๒ ในไมกวนทจะถงน ชมรมกลยาณธรรม จงขอมอบธรรมบรรณาการทสงสงในคณคาแหงธรรม ทงเปน การท�าความเขาใจ คณคาและความหมายทชดเจนของการเสดจ สวรรคต และการทบทวนความทรงจ�า ในสญญาใจแหงการ สบสานพระราชปณธาน ทเราทกคนตงมโนปณธานนอมถวาย บชาพระมหากรณาธคณอนหาทสดมไดของพอหลวงรชกาลท ๙ จากพระธรรมเทศนาทคมคายดวยเนอหาธรรม นาประทบใจ
10สบสานพระราชปณธาน
และสะดดความคดของเราทกคน ใหตอบค�าถามทส�าคญกบ ใจตนเอง และเตรยมตว เตรยมใจในมรณสตธรรม
หนงสอเลมนอยน เปนของขวญททรงคณคาส�าหรบรบ ศกราชใหมของลกหลานไทย ทตงใจสรางสงดงามรอรบศกราชใหม อยางสดใส เปยมพลงใจ ภายใตรมพระบรมโพธสมภารของ พระองคผเสดจสสวรรคาลย วาเราจะท�าอะไร ตอไป อยางไร ทเรยกวา เราไดสบสานพระราชปณธานของพระองคทานอยาง จรงจง และไมผดทศทาง
ขอขอบคณศลปน “โลลทาย” ทกรณาวาดภาพลายเสน สน�า ประกอบธรรมะทงดงามยง ใหมความแจมชด ในเนอหา และบรรยากาศ ทจะชวนใหเราทกคนรสกถงพลงแหงความ จงรกภกด และการสบตอทางแหงความดตามพระราชปณธาน ทางแหงความเจรญกาวหนา ผาสก ดวยพระมหากรณาธคณ ทพระองคทานทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจตลอดพระชนมชพ ของพระองค พระบารมยงคงแผไพศาลถงทกวนนและตลอดไป
กราบนอบนอมในเมตตาของทานพระอาจารยไพศาล วสาโล ทเมตตาอนญาตใหน�าเสยงธรรมบรรยายดงกลาวนมา
11พระไพศาล วสาโล
จดพมพเปนหนงสอ ทงตรวจทานปรบปรงเนอหาใหสมบรณ ขอขอบคณทมงานจตอาสาทกทาน ทงทชวยถอดเทป ชวยอาน ชวยจดรปเลม ดวยความตระหนกในคณคาของความรรกสามคค ตามค�าพอสอน ในทสด แผนทธรรมทส�าคญในการสบสาน พระราชปณธานและการบ�าเพญคณงามความด กส�าเรจเปน รปเลมงดงาม เพอเปนสอแทนทกดวงใจทถวายความจงรกภกด และนอมร�าลกถงพระมหากรณาธคณอนหาทสดมได และเปน ของขวญจากใจ ถงสาธชนทกทาน อยางมอาจประเมนคณคา
สงทนาปลาบปลมใจและเปนก�าลงใจใหทมงานจตอาสา ของชมรมกลยาณธรรมอยางไมคาดฝน คอ เมอชมรมฯ ได แจงด�ารทจะจดพมพธรรมทานเลมนเพอนอมส�านกในพระมหา- กรณาธคณของพอหลวงรชกาลท ๙ กบส�านกพมพคณภาพท เราเลอกสรรแลว ปรากฏวา บรษทส�านกพมพสภา จ�ากด โดย คณภาสกร และคณสนทรยา วงษชนะชย แจงกลบมาวา ขอ โอกาสมสวนรวมในมหากศลครงนโดยไมคดราคาเลยสกบาทเดยว เพอรวมใจกนท�าความดถวายพอแหงแผนดน เพอชวยกนแผขยาย ธรรมแหงการสบสานพระราชปณธานใหกวางไกล ทงยงไดรวม สมทบการพมพ เพอนอมถวายอาจรยบชาแดทานพระอาจารย
12สบสานพระราชปณธาน
ไพศาล วสาโล อกสองพนเลมดวย ถงแมวาจะรสกเกรงใจทาง ส�านกพมพมาก เพราะจ�านวนพมพครงนกมใชนอย แตกตอง ยอมจ�านนในกศลเจตนาอนมนคงของทานผใจบญทงสอง อยาง มอาจเอยถอยค�าใดได ขอบญกศลมหาทานครงน จงเปนปจจย แหงความเจรญรงเรอง มนคง แกส�านกพมพสภาฯ และผใจบญ ทงสองทาน ไดรแจงในธรรมโดยเรวพลน
ในนามชมรมกลยาณธรรม ขอกราบอนโมทนา ทกๆ สายธารแหงความด เพอหลอมรวมดวงใจสบสานพระราชปณธาน แดพอหลวง รชกาลท ๙ และหวงวา ทกทานจะไดรบประโยชน จากธรรมอนเปนของขวญแหงพลงใจ ในวาระแหงการรบศกราช ใหม ๒๕๖๒ น ทวกน
นอมร�าลกในพระมหากรณาธคณหาทสดมได
ทพญ.อจฉรา กลนสวรรณประธานชมรมกลยาณธรรม
๕ ธนวาคม ๒๕๖๑
13พระไพศาล วสาโล
เมอใดทเราระลกถงน�าพระทยและคณงามความดของพระองค
กขอใหเกดแรงบนดาลใจในการท�าความด
และบ�าเพญประโยชนเพอประเทศชาตดวยความวรยะอตสาหะ
แมมอปสรรคมากมายเพยงใดกตามใหสมกบเปนพสกนกรทดของพระองค
ขอใหเราใชวนส�าคญอยางวนนใหเปนประโยชน ในการกระตนเตอนใหเราเหนสจธรรมของชวต ขณะเดยวกนกเตอนใหเราตระหนกถงปณธานทเราพงม ในฐานะทเปนพสกนกรของในหลวงทเราเคารพ
17พระไพศาล วสาโล
วนน ๑๓ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ยอนหลงไป
เมอสองปกอน เราคงจ�าความรสกของเราได
เมอไดทราบขาวการเสดจสวรรคตของในหลวง
รชกาลท ๙ ความรสกตอนนนเปนอยางไร
เชอวาหลายคนจ�าได และความรสกนนอาจ
ยงตกคางอยจนถงวนน แตนอกจากความรสก
เมอสองปกอนแลว เราจ�าไดไหมวาเราได
ตงปณธานอะไรไวบาง เมอเราไดทราบถง
18สบสานพระราชปณธาน
พระราชกรณยกจตางๆ ของในหลวงรชกาลท ๙
หลายคนตงปณธานไวหลายประการ เพราะเกด
ความซาบซงประทบใจในพระองค และยงเมอ
ทราบถงการเสดจสวรรคตของพระองค หลายคน
กบอกกบตวเองวาจะท�าอยางนนอยางน เพอ
เจรญรอยตาม หรอเพอสบสานพระราชปณธาน
ของพระองค
เรายงจ�าไดไหมวา ตงปณธานอะไรหรอวาลมไปแลว
เชอวาหลายคนไมเพยงฟงขาวเมอ ๒ ปกอน
ดวยความเศราสลด แตวายงมความมงมนทจะ
20สบสานพระราชปณธาน
ท�าความดบางอยาง เพอถวายเปนพระราชกศลแด
พระองค และคงไมใชเปนความดชวครงชวคราว แต
เปนความดทจะท�าไปตลอด ตราบจนกวาชวตจะหาไม
ใหสมกบทไดเกดและอยภายใตพระบรมโพธสมภาร
ของพระองคมาเปนเวลานาน
แตบางคนอาจจะลมไปแลววาไดตงปณธานอะไรไว หรอวาตงปณธานไว
แตไมไดท�าอยางทตงเอาไว
บางคนอาจจะตงปณธานวาจะรรกสามคค เพราะวา
เปนสงทในหลวงรชกาลท ๙ ทรงย�าอยบอยๆ รรกสามคค
21พระไพศาล วสาโล
มาถงวนนยงรรกสามคคกบผคนทงหลายอยหรอเปลา
อยาวาแตคนทอยไกลเลย คนใกลทบานตดกน ท�างาน
ดวยกน หรอแมแตคนในบานเดยวกน เรายงรรกสามคค
ไหม ? หรอวาไมรรกสามคคแลว เพยงเพราะวาเขาคด
ไมเหมอนเรา เขาคดตางจากเรา ไมใชแคคดตางทาง
การเมอง บางทแคคดตางกนในเรองธรรมะ เรองแนวทาง
การปฏบต หรออยคนละส�านก กไมรกไมสามคคกนแลว
บางคนไมรกไมสามคค เพยงเพราะวาเขากนขาวแลว
ไมลางจาน ปลอยใหเราลางจานคนเดยว แคนกมากพอ
ทจะโกรธหรอเกลยดเขา หรอถาเปนคนวด กไมรกไม
สามคค เพราะวาสวดมนตไมพรอมกน คนขางๆ สวดดง
หรอวาสวดเสยงสง บางทไมรกไมสามคคกบคนขางหอง
เพราะเขาพดเสยงดงนาร�าคาญ
22สบสานพระราชปณธาน
23พระไพศาล วสาโล
ถาเปนอยางนกไมเขาทาแลว เพราะวาถาแคนยงรรกสามคคกนไมได
แลวจะไปสมครสมานสามคคหรอสรางความกลมเกลยวกบคนอน
ทไมรจกไดอยางไร
บางคนอาจตงปณธานวาจะอทศตนหรอ
เสยสละเพอประเทศชาต หรอเพอสวนรวม
เพราะรสกซาบซงประทบใจเมอไดเหนในหลวง
รชกาลท ๙ ทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจ
ตางๆ อยางไมเหนแกความเหนอยยาก เสดจไป
ตามถนทรกนดาร ขนเขา ลงหวย ตากแดด
ตากฝน ทไหนไมมถนนกทรงเดน ไมเวนแมแต
24สบสานพระราชปณธาน
หมบานชาวเขา ทรงประทบแรมในถนทล�าบาก ตงแต
เดกจนโตกเหนพระองคทรงท�าเชนนตอเนองหลายสบป
คอนพระชนมชพกวาได หลายคนเหนคลปวดโอ เหน
รายงานขาวการอทศพระองคเพอพสกนกร กน�าตาคลอ
ซาบซง ตรงใจ จงตงปณธานวา ฉนจะเสยสละ ไมเหน
แกความเหนอยยาก จะท�าเพอสวนรวม เพอประเทศชาต
ใครทตงปณธานเชนน วนนควรถามตวเองวา ลมแลวหรอยง
หรอท�าไดบางหรอเปลา
25พระไพศาล วสาโล
พดถงความเหนอยยากของพวกเรา ถาเหนอยยาก
เพอพระองค อาตมาไมสงสยเทาไร เพราะไดเหนประจกษ
แกสายตาเมอปทแลววา ผคนทงประเทศยอมเหนอยยาก
ล�าบาก ไมวาบรเวณทองสนามหลวง รวมทงพนทโดยรอบ
เพอสงเสดจสสวรรคาลย ไหนจะตองทนแดด ทนฝน
โดยไมไดอาบน�า ไมใชแควนเดยว หลายคนท�าตดตอกน
ถงสามวน เจอทงรอน ทงหนาว นอกจากความหวแลว
ยงตองทนกบความปวด ปวดอจจาระ ปวดปสสาวะ กตอง
อดกลน เพราะวาหองสขามนอยมาก เวลานอนกตอง
นอนบนพนซเมนต ไหนจะเจอยง ไหนจะโดนน�าคาง
ผคนนบแสน และถารวมถงจดตางๆ ทวประเทศกคง
นบลาน พรอมทจะเหนอยยากล�าบากเพอพระองค
เรองนอาตมาไมสงสยเลยในความเสยสละของพวกเรา
27พระไพศาล วสาโล
อยางไรกตาม อาตมาไมแนใจวา พวกเราจะพรอม
สบสานพระราชปณธานของพระองคหรอเปลา
โดยเฉพาะในเรองการชวยเหลอเพอนรวมชาต
ททกขยาก
เรองการเสยสละหรอพรอมจะเหนอยยาก
เพอบคคลทอยสงกวาตน ทมพระคณกบตน ไมใช
เฉพาะในหลวง แตรวมถงพอแม ครบาอาจารย
อาตมาเชอวาคนสวนใหญพรอมจะท�า และกไดท�า
ไปแลว แตวาการยอมเหนอยยากอยางในหลวง
คอเหนอยยากเพอพสกนกร อนนเปนเรองยาก
กวา ทพดอยางนกเพราะวาพสกนกรทงหลาย ถา
พดถงสถานภาพทางสงคมกถอวาต�ากวาพระองค
28สบสานพระราชปณธาน
มาก การทคนเราจะยอมเหนอยยากเพอท�าความด
ชวยเหลอคนทต�ากวาเรา อนนเปนเรองยาก ไมเหมอน
การยอมเหนอยยากเพอคนทสงกวาเรา เชน พอแม
ครบาอาจารย หรอวาในหลวง อนนท�าไดงายกวา และ
พวกเรากไดท�ามาแลว แตสงทพวกเราควรจะท�ามากกวา
นน กคอการเจรญรอยตามพระองค คอเสยสละ
ความสขส�าราญ หรอยอมเหนอยยากเพอคนทต�ากวา
พระองค
อนทจรง อยาวาแตการยอมเหนอยยากเพอคน
ทต�ากวาเราเลย แคการยอมเหนอยยากหรอชวยเหลอ
คนทเสมอกบเรา หมายถงคนทเปนราษฎรเหมอนกบ
เรา เราท�ามากแคไหน ? เรองการยอมเหนอยยากเพอ
29พระไพศาล วสาโล
คนทสงกวาเรา อาตมาไมมขอสงสย เราท�ากนได แต
การยอมเหนอยยากเพอคนทเสมอกบเรา หรอคนท
ต�ากวาเรา อาตมาไมแนใจ เพราะมนไมงายในความรสก
ของคนสวนใหญ
อาตมาสงเกตวาเดยวนผคนสวนใหญพรอมทจะ
ท�าความดกบคนทสงกวาตน เชน ท�าอาหารถวายพระ
อปฏฐาก ชวยเหลอ หรอรบใชพระ อนนเปนเรองท
เหนไดงาย แตการท�าดกบคนทต�ากวาตว กลบไมคอย
สนใจ มโยมคนหนงเปนเจาของโรงเรยน ชอบท�าบญ
กบพระ ถวายเงนใหวดเปนแสนเปนลานไดงายมาก แต
วากบนกเรยนในโรงเรยนของตว ถาใครไมมเงนจาย
คาเลาเรยน บางทกไลออกเลย ท�าไมถงใจดกบพระ
30สบสานพระราชปณธาน
แตใจรายหรอไมมน�าใจกบนกเรยน
หรอคนยากจน นนกเพราะเขามอง
วาพระนนอยสงกวาตน แตนกเรยน
อยต�ากวาตน
คนเราจะเปนคนดหรอไม ไมได
ดวาท�าดกบคนทสงกวาเรา แตตอง
ดวาท�าดกบคนทเสมอกบเรา หรอคน
ทต�ากวาเราหรอไมตางหาก เจาของ
โรงงานบางคนท�าดกบพระ ถวาย
เงนใหวดเปนลานๆ บาท แตกลบกด
คาแรงคนงาน สวสดการตางๆ กให
นอยเตมท เพราะอะไร ? เพราะวาเขา
32สบสานพระราชปณธาน
เหนวาคนงานต�ากวาตว ท�าดกบคนเหลานไมไดอะไร
ไมเหมอนท�าดกบพระ ท�าดกบพระนไดบญ หลายคนท�า
ดกบพระเพราะอยากไดบญ แตถาท�ากบคนยากคนจน
หรอท�ากบคนงานไดบญนอย ยงเปนคนตางชาต เชน
เขมร พมา กะเหรยง โรฮงญา ไดบญนอย ดงนน
จงไมท�าดกวา ยงกบสตวเดรจฉานดวยแลว ยงไมท�าเลย
เพราะไดบญนอย
หลายคนท�าความด กเพราะหวงเอาบญ แลวเอา
บญไปแลกเปนโชค เปนความมงม ซงในทสดกคอเปน
การท�าดเพอตวเอง เมอคดแบบน การท�าความดกบ
คนทเสมอกบเราหรอต�ากวาเรา หลายคนจงไมคอย
อยากท�า เพราะมนไดบญนอย ไดผลประโยชนตอบแทน
33พระไพศาล วสาโล
กลบมานอย แตนไมใชสงท ในหลวงรชกาลท ๙ ทรง
กระท�าใหเราเหนเปนแบบอยาง พระองคทรงเสยสละ
ยอมยากล�าบากเพอพสกนกรทต�ากวาพระองค พระองค
ไมไดอะไรตอบแทน ไดแตความเหนอยยาก แตทรงท�า
เพราะอะไร ? เพราะวาทรงส�านกในคณธรรม ไมใชแค
ส�านกในหนาทเทานน
ฉะนน ถาหากเราตงใจจะเจรญรอยตามหรอสบสานพระราชปณธานของพระองค
กตองพรอมทจะเหนอยยากไมใชเพอคนทสงกวาเราเทานน
แตควรพรอมทจะท�าความดหรอเหนอยยากเพอคนทเสมอกบเราหรอต�ากวาเราดวย
35พระไพศาล วสาโล
อนทจรงค�าวา คนทต�ากวาเรา
มนยงไมถกเทาไหร เพราะแมวาเขา
จะเรยนนอยกวาเรา มความรนอย
กวาเรา มเงนนอยกวาเรา แตพด
ถงศกดศรแหงความเปนมนษยแลว
เขากบเรากเทากน แตคนสวนใหญ
ในสงคมไทยเรา มกจะมทศนะวา
ใครทจนกวาเรา เรยนนอยกวาเรา
มความเปนอยดอยกวาเรา หรออย
ในบงคบบญชาของเรา ถอวาต�ากวา
เรา คดแบบนไมถก ตองมองวาเขา
กเสมอกบเรา แตถงแมจะมองวา
เขาต�ากวาเรา กควรถอวาเปนหนาท
36สบสานพระราชปณธาน
และคณธรรมทจะตองชวยเขา หากวาเขาประสบทกข
หรอมโอกาสนอยกวาเรา
อนนแหละคอสงทท�าไดยาก การเสยสละ ยอม
เหนอยยากเพอพระองค อาตมาไมสงสย พวกเราท�าให
เหนเปนประจกษแกสายตากนมากมาย และกคงจะท�า
ตอไป แตควรจะท�าใหมากกวานน โดยถอเอาพระองค
เปนแบบอยางแหงการเสยสละ ยอมเหนอยยากเพอคน
ทเสมอกบเรา หรอมโอกาสนอยกวาเราในทางเศรษฐกจ
อ�านาจ หรอวชาความร นคอสงหนงทเราควรจะย�าเตอน
ตวเอง โดยเฉพาะในวาระทส�าคญเชนน คอวนคลาย
วนเสดจสวรรคตของในหลวงรชกาลท ๙ ใชวาระเชนน
ย�าเตอนตวเองถงปณธานทควรกระท�า
38สบสานพระราชปณธาน
อาตมามนใจวาพวกเราอยากท�าสงๆ ดมากมาย
เมอไดดคลปวดโอ ฟง และไดอานขาวสารเกยวกบ
พระราชกรณยกจของพระองคทมการเผยแพรในชวงท
พระองคเสดจสวรรคตใหมๆ รวมทงชวงทมการถวาย
พระเพลงพระบรมศพเมอปทแลว อยาปลอยใหความ
รสกดๆ หรอความปรารถนาดๆ เหลานน จางหายไปเมอ
เวลาผานไปแคปเดยว ถาเรารกในหลวง เราตงใจวาจะ
ยอมเหนอยยากเพอพระองคแลว กควรตงใจยงกวานน
ดวย คอจะยอมเหนอยยากเพอสบสานพระราชปณธาน
ของพระองค โดยเฉพาะการอทศตนเพอสวนรวมและ
ประชาชน ในเมอนเปนงานทพระองคทรงรก เปนงาน
ทพระองคทรงอทศพระวรกายตลอดพระชนมชพ เรา
ซงเปนพสกนกรจะไมสนใจด�าเนนรอยตามพระองคหรอ
39พระไพศาล วสาโล
เราเคยสงสยกนบางหรอเปลาวา พระองคทรงท�าเชนนนไดอยางไร
อาตมาเชอวาทพระองคทรงท�าเชนนนได กเพราะ
พระองคทรงตงมนอยในธรรมะหมวดหนง คอ ทศพธ-
ราชธรรม ซงแปลวาธรรมของพระราชา ๑๐ ประการ
การทพระองคทรงตงมนอยในทศพธราชธรรม ท�าให
พระองคทรงมพละก�าลงและความมงมนทจะอทศพระองค
เพอพสกนกร ทศพธราชธรรม ไมไดเหมาะกบพระราชา
เทานน ยงเหมาะกบเราดวย เพราะวาเรากเปนผปกครอง
เหมอนกน ถงแมเราไมไดปกครองประเทศ แตอยางนอย
เรากตองปกครองตน เราทกคนมหนาทครองตนให
สงบสขราบรน พทธศาสนามองวาเราทกคนมนครอย
41พระไพศาล วสาโล
กลางใจ ชอวา จตตนคร และเรากคอผครองนครนน
เมอเราเปนผครองนครนน เรากตองมทศพธราชธรรม
เหมอนกน
“ทศพธราชธรรม” มอะไรบาง ?
สองขอแรกกเหมอนกบ “บญกรยาวตถ” สอง
ประการทเราคนเคยกนด ขอแรก คอ ทาน หมายถง
การสละเงน สงของ หรอแบงปนทรพยเพอชวยผอน
ขอทสอง คอ ศล หมายถงความประพฤตทสจรต
ไมเบยดเบยนผใด ขอทสาม คอ ปรจาคะ ความหมาย
คลายกบค�าวา บรจาค แตในทน ไมไดหมายถงบรจาค
เงน แตเปนการสละความสขส�าราญ ความสบายสวนตว
42สบสานพระราชปณธาน
เพอสงดงาม เพอสวนรวม ขอทส คอ อาชชวะ หมายถง
ความซอตรง จรงใจ ไมหลอกลวง พดแลวไมคนค�า
หรอพดแลวตองท�าไดอยางทพด ขอทหา คอ มททวะ
หมายถงความออนโยน โอบออมอาร รวมถงความออนนอม
ถอมตน ไมถอตน หาประการน ถอวาเปนธรรมะฝายบวก
คอเปนความดทควรท�าหรอมใหมาก
อกหาขอเปนธรรมะฝายลบ ฝายลบในทนหมายถง
การปองกนไมใหบาปหรอกศลเกดขนกบตน ทศพธ-
ราชธรรมจ�างายๆ วาหาขอแรกคอธรรมะฝายบวก เปน
สงทสงเสรมใหชวตเกดความสขความเจรญงอกงาม
อกหาขอคอธรรมะฝายลบ หมายถงสงทปองกนมให
ความทกขหรอความเสยหายเกดขนกบตน มดงน
44สบสานพระราชปณธาน
ขอทหก คอ ตปะ หมายถงความยบยงชงใจ
หรอขมใจ ไมลมหลงมวเมาในความสขส�าราญหรอสง
ปรนเปรอ เพราะวาถาลมหลงแลวจะท�าใหเกยจคราน
ท�าใหประมาท ละเลยหนาทการงาน ขอทเจด คอ ขนต
หมายถงความอดทนตอความเหนอยยาก ไมทอถอย
แมถกถากถางหรอตอวาดาทอ ขนตแตกตางจากตปะ
ตรงทวา ตปะ หมายถงความไมหวนไหวตอสงเยายวน
สวนขนตหมายถงความไมหวนไหวตอสงยวย ความยาก
ล�าบาก รวมทงค�าเยาะเยยถากถาง ถาเรามตปะและขนต
ไมวาสขสบายเพยงใด หรอล�าบากเพยงใด กยงคง
ตงมนในการท�าความด สงเยายวนหรอยวยไมอาจท�าให
คลอนแคลนในการท�าหนาทและบ�าเพญคณธรรม
ขอทแปด คอ อกโกธะ หมายถงความไมโกรธ เพราะ
45พระไพศาล วสาโล
มขนต อกทงเหนโทษของความโกรธวากอผลเสยทง
ตอตวเองและผอน ความไมโกรธน�าไปสขอทเกา คอ
อวหงสา หมายถงความไมเบยดเบยน สวนขอทสบ คอ
อวโรธนะ หมายถงความไมคลาดเคลอนจากธรรม นนคอ
ตงมนในธรรม
ขอสดทายนเปนบทสรปรวบยอดของธรรมะเกาขอ
กอนหนานน นนคอความตงมนในธรรม ในหลวงรชกาล
ท ๙ ทรงเปนรปธรรมของธรรมะทง ๑๐ ประการน
ธรรมทงหมดนท�าใหพระองคทรงมทงความมงมน และ
พลงในการอทศพระองคเพอพสกนกร และประเทศชาต
ถงแมเราอาจจะไมมความมงมนขนาดนน แตถาหากเรา
มธรรมะ ๑๐ ประการน เรากจะมพลงในการท�าความด
46สบสานพระราชปณธาน
ชวยเหลอคนททกขยากกวาเรา การนกถงคนอนทล�าบาก
คอแกนแทแหงปณธานของในหลวงรชกาลท ๙ ท�าให
พระองคทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจเกอบตลอด
พระชนมชพโดยไมเหนแกความยากล�าบากหรอความ
เหนดเหนอย หากเราจะเจรญรอยตามหรอสบสาน
พระราชปณธานของพระองค กขอใหนกถงคนทล�าบาก
กวาเรา
47พระไพศาล วสาโล
เนองจากเรามก�าลงนอย เราจงไมจ�าเปนตอง
นกถงคนททกขยากทงประเทศ แตวาถาเหนใครท
เดอดรอนอยตรงหนา หรอรบรวามใครประสบความ
ทกขยาก เรากควรเออมมอเขาไปชวยเหลอ ยอมเหนอย
ยาก อนนถอวาเปนการเจรญรอยตามหรอสบสาน
พระราชปณธานของพระองค และมนชวยท�าใหเราม
ชวตทผาสกดวย การทคนเราบ�าเพญธรรมหาขอแรก
จะท�าใหชวตมความสขความเจรญกจรง แตวาคนเรา
บางครงกตองประสบอปสรรค ดงนนจงควรบ�าเพญธรรม
หาขอหลงดวย เพราะชวยใหเราสามารถเผชญกบ
สงทมากระทบกระแทก สงทมายวยและเยายวน โดย
ไมทกข ไมเสยผเสยคน ไมเบยดเบยนผอน สามารถ
ตงมนในธรรมได
48สบสานพระราชปณธาน
ฉะนน ถาเรานกถงในหลวงรชกาลท ๙ กขอให
นกถงธรรมะ ๑๐ ประการน เพอน�ามาเปนเครอง
ก�ากบชวตของเราใหเปนไปในทางทดงาม ทงบ�าเพญ
ประโยชนทานและประโยชนตน คอชวยผ อนใหพน
จากความทกขยาก ขณะเดยวกนกรกษาตนไมใหทกข
ไมมความเดอดเนอรอนใจ
วนนนอกจากเปนวนทเราควรระลกนกถงปณธาน
ทตงไวกบตวเองเมอสองปทแลว ยงควรเปนโอกาสทเรา
จะระลกถง สจธรรมหรอความจรงทส�าคญประการหนง
นนกคอความตายเปนธรรมดาของทกชวต ความตาย
หรอการเสดจสวรรคตของในหลวงรชกาลท ๙ ถอวาเปน
การตายทยงใหญมาก ทเราไมควรเพยงแคสะเทอนใจ
49พระไพศาล วสาโล
หรอโศกเศราเสยใจเทานน ถาเราแคสะเทอนใจหรอ
โศกเศราเสยใจ มนยงไมพอ
แตควรเปดใจใหเราไดเหนสจธรรมดวยวา ความตายเปนสงทไมมใครหนพน
แมแตผยงใหญหรอบคคลทมความส�าคญอยางเชน
ในหลวงรชกาลท ๙ พระองคกตองมวนทจะตองจาก
โลกนไป เราเองกเชนกน เมอระลกถงการเสดจสวรรคต
ของพระองคแลว กขอใหนอมเขามาใสตวดวยวาสกวน
หนงเรากจะตองตายเชนกน
50สบสานพระราชปณธาน
ทจรงควรระลกตอไปดวยวา ไมใชเราเทานนท
จะตาย คนทเรารกกจะตองตายเหมอนกน ไมวาจะเปน
พอแม สามภรรยา พนอง มตรสหาย หรอลกหลาน
ของเรา บางคนอาจตายกอนเราดวยซ�า ทตายหลง
เรา กจะมอกนบไมถวน หากตายหลงเรา เรากไมรสก
ทกขรอนอะไร แตเขาอาจตายกอนเรากได ถาเราไม
ระลกถงความจรงขอน เรากจะทกขมาก
ยอนหลงไปหลายปกอนหนาน ผคนเปนอนมาก
ทงๆ ทรวาในหลวงรชกาลท ๙ ทรงพระชราภาพ แตก
ไมพยายาม ยอมรบ วาสดทายแลวพระองคกตองเสดจ
สวรรคต เวลาจะพดเรองน หลายคนรสกวามนเปนเรอง
ไมด พดไมได บางคนไมยอมแมแตจะคดดวยซ�า เพราะ
52สบสานพระราชปณธาน
ยอมรบไมไดวาในหลวงทเราเคารพนบถอ สกวนหนง
จะตองละจากโลกนไป การไมยอมรบความจรงขอนท�าให
หลายคนท�าใจไมไดเมอทราบขาววาพระองคเสดจสวรรคต
ทงๆ ทควรจะรวาวนนนตองมาถง แตหลายคนไมยอมรบ
ไมพยายามนกถงดวยซ�า แลวเปนอยางไร พอความจรง
เกดขน กโศกเศราคร�าครวญเปนอยางยง
จะดกวาถาเรายอมรบตงแตเนนๆ วาความตาย
เปนสงทไมมใครหนพน อยางในบทสวดทชอวาอภณห-
ปจจเวกขณ ซงมขอความตอนหนงวา เรามความแก
เปนธรรมดา จะลวงพนความแกไปไมได เรามความ
เจบไขเปนธรรมดา จะลวงพนความเจบไขไปไมได เราม
ความตายเปนธรรมดา จะลวงพนความตายไปไมได
53พระไพศาล วสาโล
เราจกตองพลดพรากจากของรกของชอบใจทงหลาย
ค�าวาของรกของชอบใจน รวมทงคนทเรารกและเคารพ
ดวย เชน พอแม ครบาอาจารย คครอง และลกหลาน
คนทเรารกและเคารพทงหลาย สดทายกตอง
ตายกนทกคน ดงนนจงควรยอมรบและนกถงเอาไวบาง
เพราะวาเมอวนนนมาถงจรงๆ เราจะไดไมโศกเศราร�าไร
ร�าพนจนหมดเนอหมดตว ขอใหวนส�าคญอยางวนน เปน
เครองเตอนใจเรา ใหระลกถงสจธรรมของชวตวา คนท
เรารก คนทเราเคารพ สกวนหนงกตองตายจากไป อยทวา
จะตายกอนเราหรอตายหลงเราเทานน รวมทงตวเราเอง
กตองตายดวย
54สบสานพระราชปณธาน
การระลกแบบนไมใชเปนการแชง แตเปนการ
กระตนเตอน ใหเราเรงท�าสงดๆ ทควรท�ากบทานเหลานน
รวมทงเรงท�าสงดๆ ทควรท�าใหกบตวเราดวย เชน
การท�าบญกศล การละเวนความชว การฝกจตใหรจก
ปลอยวาง รวมทงการฝกใจใหพรอมเผชญกบความตาย
ของคนเหลานน
ฝกเอาไว ระลกเอาไว เพอเตรยมใจใหพรอมเผชญกบความจรง
และเมอถงวนทเราตองตาย กจะไดไมทรนทราย ไมกระสบกระสาย ไมปฏเสธ ไมผลกไสความตาย
กลบเตมใจและพรอมทจะตายเพราะวาเราไดเตรยมมาดแลว
55พระไพศาล วสาโล
ขอใหเราใชวนส�าคญอยางวนนใหเปนประโยชน
ในการกระตนเตอนใหเราเหนสจธรรมของชวต ขณะ
เดยวกนกเตอนใหเราตระหนกถงปณธานทเราพงม
ในฐานะทเปนพสกนกรของในหลวงทเราเคารพ ถาเรา
ไมท�าเชนน วนแบบนกมประโยชนกบเรานอย กเปนเพยง
แควนทเราเศราโศกสกพก เสรจแลวเรากกลบไปใชชวต
เหมอนเดม หลงในความสขเหมอนเดม หรอวาเพลน
ในชวตอยางทเคยท�า โดยไมไดท�าใหชวตเรามความเจรญ
งอกงามมากขน หรอท�าใหชวตมคณคาดวยการท�า
ความด ทงประโยชนทาน และประโยชนตน ใหถงพรอม
จดพมพโดย ชมรมกลยาณธรรม ๑๐๐ ถนนประโคนชย ต�าบลปากน�า อ�าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ ๑๐๒๗๐ โทรศพท ๐-๒๗๐๒-๗๓๕๓ และ ๐-๒๗๐๒-๙๖๒๔
ภาพปก/ภาพประกอบ โลลทายออกแบบ คนขางหลง พสจนอกษร ทมงานกลยาณธรรม
อนเคราะหการพมพโดย บรษทส�านกพมพสภา จ�ากด โทร. ๐-๒๔๓๕-๘๕๓๐
www.kanlayanatam.com Facebook : kanlayanatam
ชมรมกลยาณธรรมหนงสอดล�ำดบท ๓๘๕
สพพทานง ธมมทานง ชนาตการใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหทงปวง
www.visalo.orgFacebook : พระไพศาล วสาโลFacebook : Phra Paisal VisaloFacebook : วดปาสคะโต
พมพครงท ๑ : ธนวาคม ๒๕๖๑ จ�านวนพมพ ๙,๐๐๐ เลม
พระไพศาล วสาโล
สบสานพระราชปณธาน
www.kanlayanatam.comFacebook : kanlayanatam
การนกถงคนอนทล�าบากคอแกนแทแหงปณธานของในหลวงรชกาลท ๙ท�าใหพระองคทรงบ�าเพญพระราชกรณยกจ
เกอบตลอดพระชนมชพโดยไมเหนแกความยากล�าบากหรอความเหนดเหนอย
หากเราจะเจรญรอยตามหรอสบสานพระราชปณธานของพระองค
กขอใหนกถงคนทล�าบากกวาเรา
