วารสารศิลป ปริทัศนfar.ssru.ac.th/useruploads/files/20180202/f44bb659a2e3f... · 2018. 2. 2. · สำาหรับวารสารในปีที่

วารสารศลป�ปรทศน�คณะศลปกรรมศาสตร� มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาArt Pritas Journal. Faculty of Fine and Applied Arts, Suan Sunandha Rajabhat University

ÇÒÃÊÒÃÈÔÅ»Š»ÃÔ·ÑÈ¹� »‚·Õ 5 ©ºÑº·Õ 1 2560Art Pritas Journal.Vol.5 No.1 2017

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

2560.pdf 1 5/26/2017 4:54:31 PM

วารสารศลปปรทศนคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปท 5 ฉบบท 1 2560 Vol.5 No. 1 2017 ISSN 2286-9565

คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนหนวยงานทรบผดชอบภารกจทสำาคญประการหนงของมหาวทยาลย คอ การเผยแพรผลงานวจยทดำาเนนการเสรจสมบรณแลวสสาธารณะ โดยสามารถดำาเนนการไดหลายวธ เชน บทความวจยในวารสาร บทความวชาการ บทความหนงสอพมพ รวมถงการนำาเสนอผลงานในการประชมวชาการ ซงการเผยแพรดวยการตพมพบทความวจยในวารสารวชาการทไดรบการรบรองมาตรฐานจากศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) ซงจะยกระดบคณภาพของบทความวจยใหสงขนและสามารถนำาผลงานมาใชเปนตวชวดในการประเมนคณภาพมหาวทยาลยได ดวยเหตนคณะศลปกรรมศาสตรจงไดจดทำาวารสารวชาการทมคณภาพตามเกณฑการพจารณารบรองคณภาพมาตรฐานศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) ขน และเพอใหการดำาเนนการดงกลาวเปนไปดวยความเรยบรอย จงขอแตงตงทปรกษาวารสาร บรรณาธการ กองบรรณาธการ คณะกรรมการประเมนบทความเพอตพมพลงวารสาร และกองจดการดำาเนนการจดทำาวารสารศลปปรทศน ปท ๕ ฉบบท ๑ คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ดงตอไปน ทปรกษา๑. รองศาสตราจารย ดร.ฤๅเดช เกดวชย อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา๒. ผชวยศาสตราจารย ดร.วทยา เมฆขำา รองอธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา๓. ผชวยศาสตราจารย ดร.สวรย ยอดฉม ผอำานวยการสถาบนวจยและพฒนา ๔. รองศาสตราจารย ดร.จารพรรณ ทรพยปรง อาจารยประจำาคณะศลปกรรมศาสตร

บรรณาธการผชวยศาสตราจารย ดร.ชตมา มณวฒนา คณบดคณะศลปกรรมศาสตร

กองบรรณาธการ๑. ศาสตราจารยวโชค มกดามณ มหาวทยาลยศลปากร๒. รองศาสตราจารย ดร.สกนธ ภงามด มหาวทยาลยเกษมบณฑต๓. ผชวยศาสตราจารย ดร.อนรรฆ จรญยานนท มหาวทยาลยมหดล๔. ผชวยศาสตราจารย ดร.จราวรรณ แสงเพชร จฬาลงกรณมหาวทยาลย๕. ผชวยศาสตราจารย ดร.พรพงศ เสนไสย มหาวทยาลยมหาสารคาม๖. ผชวยศาสตราจารยพสษฐ พนธเทยน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

Untitled-1.indd 1 5/26/2017 4:25:10 PM

๗. อาจารย ดร.ณฐภรณ รตนชยวงศ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา๘. อาจารยสรชชา สำาลทอง มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

คณะกรรมการประเมนบทความ๑. ศาสตราจารยเกยรตคณ นพ.พนพศ อมาตยกล มหาวทยาลยมหดล๒. ศาสตราจารยกตตคณ ดร.สรพล วรฬหรกษ มหาวทยาลยพะเยา๓. ศาสตราจารยเกยรตคณปรชา เถาทอง มหาวทยาลยศลปากร๔. ศาสตราจารยวโชค มกดามณ มหาวทยาลยศลปากร๕. ศาสตราจารยพรสนอง วงศสงหทอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย๖. ศาสตราจารย ดร.ณชชา พนธเจรญ จฬาลงกรณมหาวทยาลย๗. ศาสตราจารย ดร.วรชาต เปรมานนท จฬาลงกรณมหาวทยาลย๘. รองศาสตราจารย ดร.นรช สดสงข มหาวทยาลยนเรศวร๙. ผชวยศาสตราจารย ดร.กตตศกด เกดอรณสขศร มหาวทยาลยหอการคาไทย๑๐. อาจารย ดร.ไพโรจน ทองคำาสก สถาบนบณฑตพฒนศลป

กองการจดการ๑. นางสาวเครอมาศ ประทมมาศ หวหนาสำานกงานคณบด๒. นางสาวกญญาณฐ จนพละ หวหนาฝายบรหารงานทวไป ๓. นางสาวปารฉตร จนทรนวล หวหนาฝายแผนงานและประกนคณภาพ ๔. นางสาววราภรณ ไชยพร นกวชาการคอมพวเตอร๕. นางสาวพทธนนท กฤษณะกาฬ นกวชาการศกษา๖. นางสาวภทราภรณ สดแสงจนทร นกประชาสมพนธ๗. นางสาวจรตนสร จนทรเพญ นกวชาการเงนและบญช

คณะกรรมการฝายออกแบบรปเลมอาจารย ดร.พระพล ชชวาลย รองคณบดฝายกจการนกศกษาและศลปวฒนธรรม

หนาท ๑. กำาหนดกรอบแนวทางการจดทำาวารสารศลปปรทศน คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ๒. ประสานงานการปฏบตการงานอำานวยความสะดวก และสนบสนนการดำาเนนงานเกยวกบการจดทำาวารสารศลปปรทศน คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ๓. ดำาเนนการจดทำาวารสารวชาการใหถกตองตามหลกวชาการ และไดการรบรองมาตรฐานจากศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) ๔. หนาทอน ๆ ตามทไดรบมอบหมาย

Untitled-1.indd 2 5/26/2017 4:25:10 PM

สารบญ

กระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป Thai dance creation process of thai dance major faculty of music and drama, Bundit-pattanasilpa Instituteคทรยา ประกอบผล

Development of Lesson Plan on Piano Keyboard Skills for Visually Impaired persons of Pak-kret Home for Children with Disabilities (Baan Nontapum)การพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม)กชวรรณ ตงตระกล และประพนธศกด พมอนทร

The Study of Jewelry Packaging Design and Development: Wooden Jewelry Boxes for Retailการศกษาพฒนาการออกแบบบรรจภณฑเครองประดบ : กลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกการออกแบบเรขศลปสงพมพโฆษณาสำาหรบอปกรณอเลกทรอนกสทใชสวมใสยศไกร ไทรทอง

Creation of the Performance “Yisib Sena Lanka Mara” (The Twenty Demon Knights of Lanka)การสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามารนายจลชาต อรณยะนาค

Dance creation as a tool for promoting emotional intelligence of youths.การสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน อษณย จนทรสกร ดร.กสมา เทพรกษ

การสรางแบบเรยนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามThe creation of Thai Dramatic Arts Textbook in Islamic religious restrictions schoolsกฤตกร บญม , รองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล

Guidelines on Improving Contemporary Nora Performances Approaches to A Nora Krabi Tee-Tha Performance of Nora Thammanit Sanguansil Troupe, Thaksin University, Songkhlaแนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมย กรณศกษา การแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลปวนศกด ผดงเศรษฐกจ

The development of Suan Sunandha dance and theatreพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทาสมศกด บวรอด

มหานทสทนดร : ศลปะจดวาง 3 มตSITHANDON PALIDAN : INSTALLATION ART 3D.กฤษฎา อภวฒนางกร , อาจารยชศกด ศรขวญ , ดร.วสตร โพธเงน

วธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล)Ram Ok- Parsa Relating to Approaches of Chaopraya Mahintarasakthamrong (Peng Benyakul) Dance Theatre Troupeรองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล1

5

14

26

36

44

49

60

70

83

93

Untitled-1.indd 3 5/26/2017 4:25:10 PM

บทบรรณาธการ วารสารศลปปรทศน ฉบบท 1 ประจำาปท 5/2560 ของคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาฉบบน ประกอบดวยบทความ จำานวน 10 เรอง ไดแก กระบวนการถายทอดการแสดงละครชาตรสเยาวชนโดยครภมปญญาทองถน คณะจงกล โปรงนำาใจ / กระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปะนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป / การพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและ ทพพลภาพปากเกรด(บานนนทภม) / การศกษาพฒนาการออกแบบบรรจภณฑเครองประดบ : กลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก / การสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน / การสรางแบบเรยนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม / พฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา / มหานทสทนดร : ศลปะจดวาง 3 มต / วธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) / แนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมยจากงานขนบนยม : กรณศกษา การแสดงโนราชดกระบตทา ของคณะ โนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา สำาหรบวารสารในปท 5 /2560 ฉบบท 2 กำาลงเปดรบผลงานเพอตพมพ จงขอเชญผสนใจ นกวจย อาจารย และนกศกษา สงผลงานในลกษณะของบทความวชาการหรอบทความวจยมาตพมพในวารสารน โดยบทความจะไดรบการประเมนคณภาพจากกองบรรณาธการ และพจารณากลนกรอง (Peer review) โดยผทรงคณวฒตามสาขาทเกยวของ บทความทไดรบการตพมพเผยแพรในวารสารนจะมสวนรวมในการพฒนาสาขาวชาอน ๆ ทเกยวของตอไป ในนามของกองบรรณาธการ ขอกราบขอบพระคณทานอธการบด ทานรองอธการบดฝายวจยและพฒนา ทานผอำานวยการสถาบนวจยและพฒนา ทานคณบดคณะศลปกรรมศาสตร ทานผทรงคณวฒ ทานผนำาเสนอบทความ และผทมสวนเกยวของทกทานทไดใหการสนบสนนวารสารศลปปรทศนฉบบนใหสำาเรจลลวงไปดวยด

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ชตมา มณวฒนา) คณบดคณะศลปกรรมศาสตร บรรณาธการวารสารศลปปรทศน คณะศลปกรรมศาสตร

Untitled-1.indd 4 5/26/2017 4:25:10 PM

กระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป

Thai dance creation process of thai dance major faculty of music and drama, Bunditpattanasilpa Institute

คทรยา ประกอบผล

Abstract The objectives of this research are to study the idea creation process and the dance posture design methodology in Thai dance create Style of thai dance major faculty of Music and Dra-ma, Bunditpattanasilp Institute since the year of B.E 2543 to B.E 2555 by studying the international and honorable successes. From criterion getting 4 success sets are Roi Isarn, Rab Kuankow, Longtai and Chao Doi. Research methodology qualitative research. Stydying through documents, interview-ing, and observation. The finding applied from as before custom, it means the modern creation idea, is the performance of story and dance, get the idea from local way of life in 4 regions. The performance create through the 7 steps of cre-ation procedures as following, 1 idea 2 the mail concept of idea 3 data analysis 4 the type of per-formance 5 elements design as the creator, music, actors, costume, backdrop prop, light and sound, dance posture, perform on stage, 6 konwledge evaluation 7. presentation on stage. The appear-ance of dance postures are 3 types ;

คทรยา ประกอบผล คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป,

กรงเทพมหานครโทร 02-2252106 ตอ 601

E-mail : [email protected]

Thai Dance posture, Thai folk dance and the natu-ral copy. The harmony row ; there was the differ-ent , balance and unbalance, to brief changing into 7 types. Keywords : Thai dance creation proce-dure, Dance posture design , Faculty of music and drama, Bunditpattaansilpa Institute

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวคดและกระบวนการสรางงานเพอศกษาวธการออกแบบทารำาในงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ตงแตป พ.ศ. 2543 – พ.ศ. 2555 โดยศกษาผลงานทไดรบรางวลในระดบนานาชาต และผลงานทไดรบความนยม จากเกณฑทำาใหไดผลงาน 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ลองใต และชาวดอย ใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ โดยศกษาจากเอกสาร การสมภาษณ และการสงเกตการณ ผลการวจยพบวา งานนาฏศลปไทยสรางสรรค มรปแบบประยกตจากจารตเดมโดยยดกรอบนาฏศลปไทย เปนการแสดงประเภทระบำาทมเรองราวเกยวกบวถชวตวฒนธรรม 4 ภาค มกระบวนการสรางงาน 7 ขนตอน คอ 1. แนวความคด 2. กำาหนดแนวคดหลก 3. ประมวลขอมลการคนควา 4. รปแบบการแสดง 5. ออกแบบองคประกอบ ไดแก ผออกแบบงาน สรางสรรค , เพลง , นกแสดง , เครองแตงกาย , อปกรณประกอบการแสดง , แสง ส เสยง ,ทารำา , การใชพนทบนเวท 6. การสอบประเมนความร 7. การนำาเสนอบนเวท วธการออกแบบทารำาปรากฏ 3 ลกษณะ คอ ทานาฏศลปไทย ทานาฏศลปพนบานและทาทางเลยนแบบธรรมชาต การแปรแถวม 7 ลกษณะ โดยลกษณะแถวกลมกลน มความแตกตาง มความสมดลและไมสมดล

คำาสำาคญ : กระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย , การออกแบบทารำา , คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป

วารสารศลปปรทศนคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 5

Untitled-1.indd 5 5/26/2017 4:25:10 PM

บทนำา ส ถ า บ น บ ณ ฑ ต พ ฒ น ศ ล ป เ ป น ส ถ า บ นอดมศกษาในสงกดกระทรวงวฒนธรรมโดยจดการศกษาระดบปรญญาตรรวมถงการศกษาขนพนฐานในวทยาลยนาฏศลป วทยาลยชางศลปทงสวนกลางและสวนภมภาค สถาบนบณฑตพฒนศลปเปดดำาเนนการสอนระดบปรญญาตรครงแรก ใน 3 คณะวชา คอ 1. คณะศลปวจตร 2. คณะศลปนาฏดรยางค 3. คณะศลปศกษา คณะศลปนาฏดรยางคเปนคณะวชาหนงในสถาบนบณฑตพฒนศลป มหนาทผลตศลปน นกวชาการ นกบรหารจดการดานนาฏศลปดนตรไทยและคตศลปไทยปจจบนตงแตปการศกษา2555เปดการเรยนการสอนหลกสตรศลปบณฑต (4 ป) ประกอบดวย 4 สาขาวชา คอสาขาวชานาฏศลปไทย,สาขาวชาดนตรไทย,สาขาวชาคตศลปไทย,สาขาวชาศลปะดนตรและการแสดงพนบาน (แขนงวชาศลปะดนตรพนบานอสาน,แขนงวชาศลปะการแสดงพนบานอสาน) (สถาบนบณฑตพฒนศลป. 2553 : 11 ) ภาควชานาฏศลปเปนภาควชาหนงในสงกดคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปมภารกจในการจดการเรยนการสอนนกศกษาระดบปรญญาตร สาขาวชานาฏศลปไทยหลกสตรศลปบณฑต ในหลกสตรไดกำาหนดรายวชาสำาหรบนกศกษากอนจบหลกสตร คอ รายวชา ศลปนพนธ (Art Thesis) เพอเปนการประมวลความรทกษะทนกศกษาไดศกษา และสรางสรรคผลงานทางดานนาฏศลปไทยเพอนำาเสนอบนเวทดวยการสอบกอนจบการศกษาในหลกสตรนอยางสมบรณ (คณะศลปนาฏดรยางค. 2555 : 173) สำาหรบการสรางสรรคงานนาฏศลปไทยในรายวชาศลปนพนธของนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 4 หลกสตรศลปบณฑต สาขานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป มนโยบายหลกวาดวย “ สบสาน สรางสรรค งานศลป” ประกอบกบความรพนฐานทางดานนาฏศลปไทยและการบมเพาะวชาทางดานนาฏศลปจากผเชยวชาญ คณาจารย และศลปนทางดานนาฏศลปอยางเขมขนทำาใหรปแบบงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคของภาควชานาฏศลปมเกณฑการสรางสรรคทชดเจน คอ “การสรางงานสรางสรรคแบบประยกตจากจารตเดม” หมายถง การคดงานสรางสรรคแบบใหมแตกตางไปจากแบบดงเดม โดยยดตนแบบจากกรอบพนฐานเอกลกษณความเปนนาฏศลปไทย ตงแตป พ.ศ.2543 - พ.ศ.2555 มผลงานศลปนพนธนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค รวมทงสน 122 ชด และสามารถแบงประเภทการแสดงไดเปน 3 ประเภท ใหญ คอ 1. ประเภทมเรองราว 2. ประเภทเรองราวผสมระบำา 3. ประเภทระบำา แนวคดหลกการสรางผลงานของนกศกษา คอ

การสรางงานนาฏศลปแนวสรางสรรคแบบใหมขน ซงมการประยกตจากจารตเดมโดยคงความเปนเอกลกษณดานนาฏศลปไทยเปนพนฐานสำาคญกรอบแนวคดการสรางสรรคงานนาฏศลปแนวสรางสรรคเกดขนตามจดมงหมายของการแสดง เนอหาของการแสดง ซงสรปได 6 ประการ คอ 1. แนวคดจากวถชวต จารต ประเพณ สงคม วฒนธรรมทง 4 ภาค ศาสนา พธกรรม ความเชอ 2. แนวคดจากภาพจตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม โบราณสถาน โบราณคตหรอโบราณคด ภาพจำาหลกตางๆรวมถงประวตศาสตรสำาคญๆ 3. แนวคดจากวรรณคด วรรณกรรม และตำานานทมชอเสยง 4. แนวคดจากกลมชาตพนธ 5. แนวคดจากธรรมชาตหรอสงมชวตอนๆ 6. แนวคดจากจนตนาการ , ความใฝฝน ผวจยพบวาการสรางงานนาฏศลปแนวสรางสรรคของนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 4 หลกสตรศลปบณฑต สาขานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ทงหมด 122 ชดน มชดการแสดงทประสบผลสำาเรจจนสามารถนำาออกเผยแพรตอสาธารณชนอยางกวางขวาง และไดรบความนยมมาจนถงปจจบนน รวมถงไดรบรางวลในระดบนานาชาต โดยผวจยไดคดเลอกจากเกณฑทกำาหนดไว 2 วธ คอ 1. ผลงานสรางสรรคทไดรบรางวล 2. ผลงานทไดรบการเผยแพรจนไดรบความนยม ซงการคดเลอกผลงานทไดรบความนยมนน ผวจยไดสำารวจขอมลเชงประจกษจาก 2 เกณฑ คอ 1. จากแบบสำารวจทผวจยไดทำาการสำารวจจากความนยมของผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคทง 122 ชด ซงจากการคดเลอกทง 2 วธขางตน ปรากฏผลทตรงกน คอ ผลงาน 4 ชดการแสดง ซงประกอบดวย การแสดงนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคชด รอยอสาน รบขวญขาว ชาวดอย และลองใต จากการส รางผลงานนาฏศล ปไทยแนวสรางสรรค ทง 4 ชด ทำาใหเหนความนาสนใจของกระบวนการสรางงานนาฏศลปแนวสรางสรรค และวธการออกแบบทารำา ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค จนสามารถไดรบรางวลในระดบนานาชาต และไดรบความนยมในการออกแสดงในโอกาสตางๆ มากกวา 100 ครง รวมถงมหนวยงานตางๆ ทงภาครฐ เอกชน ขอความอนเคราะหการแสดงชดดงกลาวเพอออกแสดงเผยแพรทงในและตางประเทศอยางสมำาเสมอ จากมลเหตขางตนผวจยไดเหนความสำาคญในการพฒนางานนาฏศลปไทยดวยการสรางสรรคงานนาฏศลป ไทยเพอผลกดนใหมการพฒนางานนาฏศลปอยางสมำาเสมอโดยศกษากระบวนการสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคใหประสบความสำาเรจ รวมถงเปนแนวทางในการสรางผลงานเพอเผยแพรงานนาฏศลปในรปแบบทแปลกใหมโดยยดถอหลกการสรางสรรคงานในกรอบของความเปนไทย ซงสาขาวชานาฏศลป ไทย ภาควชานาฏศลป คณะศลปนาฏดรยางค

คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาวารสารศลปปรทศน 6

Untitled-1.indd 6 5/26/2017 4:25:10 PM

ดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป มหนาทสำาคญอยางหนง คอ การสรางสรรคผลงาน ถอเปนหวใจหลกในการพฒนาศลปะแขนงตางๆ ทามกลางการเปลยนแปลงของสงคมโลก ซงผวจยตระหนกถงความสำาคญของการสรางสรรคงานนาฏศลปไทยอนเกดขนบนพนฐานนาฏศลปไทยอยางงดงามและทรงคณคา เพราะหากไมมตนแบบในการสรางสรรคงานนาฏศลปไทยอยางถกตองแลวนน งานสรางสรรคนาฏศลปไทยแนวใหมมกจะนำาศลปะตะวนตกมาผสมผสานกบนาฏศลปไทย โดยมไดคำานงถงหลกพนฐานนาฏศลปไทยทสามารถนำามาใชในงานสรางสรรคได โดยนำาเสนอถงความเปนไทยทแทจรง ดงนนผวจยจงใครทจะศกษากระบวนการสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค รวมถงวธการออกแบบทารำาวธทารำาของคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป เพอเปนแนวทางใหกบการสรางสรรคผลงานแกชนรนหลงไดมสวนพฒนาเผยแพรงานศลปวฒนธรรมในรปแบบใหมใหเปนทประจกษบนพนฐานความเปนไทยไดอยางภาคภมใจ รวมถงเปนสวนหนงในการพฒนาศลปะการแสดงใหเจรญกาวหนายงขนไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาแนวคด และกระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป 2. เพอศกษาวธการออกแบบทารำาในผลงานนาฏศลปไทยของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปทไดรบความนยม

ระเบยบวธวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Quali-tative Research) ซงมวธการดำาเนนการวจย ดงน

การเกบรวบรวมขอมล 1. ศกษาคนควาและรวบรวมขอมลจากเอกสาร หนงสอ ตำารา วทยานพนธ ศลปนพนธและงานวจยทเกยวของจากแหลงขอมลตางๆ 2. การเกบขอมลภาคสนาม โดยการสมภาษณผบรหาร, คณาจารย , คณะกรรมการผทรงคณวฒ ทไดรบเชญเปนคณะกรรมการสอบผลงาน ,คณาจารย ทไดรบเชญเปนอาจารยทปรกษาศลปนพนธ , อาจารยพเศษทรบเชญสอนใน รายวชา ลลาประกอบเพลง การประดษฐทารำา และนาฏศลปรวมสมย , และผสรางสรรคผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค จากผลงานทง 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ชาวดอย และลองใตซงเปนผทใหขอมลหลกตองเกยวของกบกระบวนการสรางงานนาฏศลปไทยของภาควชานาฏศลป คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป

3. ประสบการณของผวจย ในฐานะทเปนผแสดง ผฝกซอมรวมกบคณาจารยภาควชานาฏศลป คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ในการแสดงเนองในงานเผยแพรศลปวฒนธรรมมาตลอดระยะเวลา 8 ป

การวเคราะหขอมลผวจยจดระเบยบขอมลทไดจากการศกษาเอกสาร และการศกษาภาคสนามและอนๆ มาวเคราะหขอมล แลวนำาขอมลมาตความใหเกดความเขาใจ โดยดำาเนนการตามลำาดบตอไปน (1.) นำาขอมลทไดจากการบนทกเสยง การบนทกภาพ และการจดบนทกขอมลการสมภาษณมาถอดเทปและผวจยทำาหนาทตรวจสอบขอมลอกครง (2.) นำาขอมลของการศกษาจากเอกสาร การสมภาษณ และการสงเกตการณมาแบงออกเปนประเดนหลก ไดแก กระบวนการสรางงานและวธการออกแบบทารำาในงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปทไดรบความนยม (3.) นำาขอคดเหนจากการสมภาษณ และการสงเกตการณการแสดงมาวเคราะหถงกระบวนการสรางงานและวธการออกแบบทารำาในงานนาฏศลปไทยของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปเพอการพฒนาและสบทอดวฒนธรรมไทยดานนาฏศลปตอไป ดงน 1) ผบรหารสถานศกษา ของสถาบนบณฑตพฒนศลป ทมสวนเกยวของกบการสรางผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค มาตลอดการเปดหลกสตร ของสาขาวชานาฏศลป ไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ศลป ไดแก รองศาสตราจารยดร.ศภชย จนทรสวรรณ (ศลปนแหงชาต) คณบดคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป 2) คณะกรรมการผทรงคณวฒ ทไดรบเชญเปนคณะกรรมการสอบผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ในระยะเวลาตงแตป พ.ศ.2545-พ.ศ.2555 ซงจะตองเปนคณะกรรมการสอบผลงานศลปนพนธ 5 ป ขนไป ไดแก รองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล หวหนาสาขาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย) คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, อาจารยพเศษภาควชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป, ทปรกษาศลปนพนธนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของภาควชาฯ 3) ผสรางสรรคผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป จากผลงานทง 4 ชด


Untitled-1.indd 7 5/26/2017 4:25:10 PM

คอ รอยอสาน รบขวญขาว ชาวดอย และลองใต ไดแก 1) นายยทธนา อมระรงค ผสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ชด รอยอสาน 2) นายพระพฒน พจนสข ผสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ชด รบขวญขาว 3) นายไกรสร จนทนอย ผสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ชด ลองใต 4) นางสาวสสธร ธรรมสถต ผสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ชด ชาวดอย

เครองมอทใชในการวจย (1.)แบบสมภาษณประกอบดวยแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (2.)แบบสงเกตการณแบบมสวนรวมกบการจดการแสดงสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป (3.) แบบสำารวจคดเลอกชดการแสดงแบบสำารวจชดการแสดงทจะนำามาวเคราะหโดยใหผทมสวนเกยวของกบการสรางงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรคของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปตงแตอดตจนถงปจจบนทนำาออกเผยแพรอยางตอเนองโดยแบบสำารวจผวจยกำาหนดเกณฑการสำารวจชดการแสดงจาก 2 ลกษณะ คอ 1) ผลงานทไดรบรางวลไดแก การแสดงชด รบขวญขาว ผลงานทไดนำาออกเผยแพรและไดรบความนยมจากการคดเลอกโดยการ สำารวจ 2 วธ คอ 1) แบบสำารวจชดการแสดง 2) เอกสารทางราชการ ไดแก คำาสงการแสดง,หนงสอขอความอนเคราะหการแสดง , รายงานการเดนทางไปประเทศตางๆ สวนวสดอปกรณภาคสนาม ในการศกษาขอมลภาคสนามผวจยไดใชอปกรณชวยในการเกบขอมลคอ โสตทศนปกรณ กลองวดทศน เครองบนทกเสยง สมด ปากกา ดนสอ เพอใหไดรายละเอยดของขอมลมากทสด

สรปผลการวจย จากการศกษาแนวคด และกระบวนการสรางงานในงานนาฏศลปไทยของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป โดยผวจยไดศกษาดวยตนเอง จากประสบการณของผวจย ในฐานะทเปนผแสดง ผฝกซอมรวมกบคณาจารยภาควชานาฏศลป คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลปในการแสดงเนองในงานเผยแพรศลปวฒนธรรมมาตลอดระยะเวลา 8 ป และจากขอมลการสมภาษณผสรางสรรคผลงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค จากผลงานทง 4 ชด ซงเปนผทใหขอมลหลก รวมถง ผบรหาร คณาจารย คณะกรรมการผทรงคณวฒ พบวา แนวคด กระบวนการสรางงานและวธการออกแบบทารำาในงานนาฏศลปไทยแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ทง 4

ชด มดงน ผ ว จ ยพบวาผลงานทกชดมแนวทางตามกระบวนการสร างสรร ค ไปในทศทาง เดยวกน ซ งกระบวนการสรางงานนาฏศลปไทยของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป มทงหมด 7 ขนตอน ดงน 1.การนำาเสนอแนวความคดสาขาวชานาฏศลปไทยยดถอนโยบายสำาคญของคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป เปนหวใจหลกสำา คญคอ “สบสาน สรางสรรค งานศลป” 2.การกำาหนดความคดหลก การกำาหนดความคดหลกม 2 ระดบ คอ ระดบเปาหมาย และระดบวตถประสงค 3. การประมวลขอมลการคนควา กระบวนการสรางสรรคงานนาฏศลปไทยนนเมอผสรางงานกำาหนดแนวคดและวตถประสงค ลกษณะของขอมลม 2 สองลกษณะ คอ ขอมลทเปนขอเทจจรง กบขอมลทเปนแรงบนดาลใจ 4. การกำาหนดเนอหาและรปแบบ ผสรางงานกำาหนดรปแบบชดเจนเพอเปนแนวทางในการสรางงานทเปนลกษณะเฉพาะของสาขาวชาฯ ซงกำาหนดรปแบบโดย ผบรหาร คณะกรรมการผทรงคณวฒ และคณาจารย สำาหรบรปแบบหลก คอ การสรางงานนาฏศลปแนสรางสรรคแบบใหมขนโดยยดกรอบพนฐานนาฏศลปไทยเปนหลก ระยะเวลาไมเกน 7 – 8 นาท การแสดงแบงเปน 3 ชวง หรอ 2 ชวง 5. การออกแบบองคประกอบ องคประกอบการแสดงนบเปนหวใจสำาคญ อนสงผล ใหสามารถสรางสรรคการแสดงนาฏศลปแนวสรางสรรคขนไดอยางสมบรณแบบซงองคประกอบทปรากฏในการสรางงานนาฏศลปไทยของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป มลกษณะเฉพาะทปรากฏขนจนกลายเปนอต

ลกษณเฉพาะของสาขาวชาฯประกอบดวย 8 ประการ คอ 1. ผออกแบบงานสรางสรรค 2. เพลง/ดนตรประกอบการแสดง 3. นกแสดง 4. เครองแตงกาย 5. อปกรณประกอบการแสดง 6. แสง ส เสยง 7. ทารำา 8. การใชพนทบนเวท 5.1 ผออกแบบงานสรางสรรค ผออกแบบงานสรางสรรคจะตองออกแบบทกอยางเพอใหงานสรางสรรคออกมาในแนวทางเดยวกน และจำาเปนอยางยงทตองศกษางานทสรางสรรคอยางเขาใจถองแท 5.2 เพลง / ดนตรประกอบการแสดง การใชเพลง หรอดนตรประกอบการแสดง ใชลกษณะของแผนซดบนทกเสยง ประกอบการแสดงเปนสวนมาก โดยนำามาจากเพลงบรรเลงทมจำาหนายทวไปนำามาตดตอรวมกน


Untitled-1.indd 8 5/26/2017 4:25:11 PM

ใหเกดเปนเพลงใหม ใชแนวเพลงหลากหลายทมอยแลว แทรกดนตรบางชนใหเกดเสยงทแตกตาง เชน กลอง ขลย หรอการเคาะจงหวะเพมเตม เพอใหเหมาะสมกบเนอหางานสรางสรรค 5.3 นกแสดง การคดเลอกนกแสดง และจดตำาแหนงนกแสดงบนเวทใชแนวคดทฤษฎความสมดลและไมสมดล โดยนยมใชจำานวนเลขค หรอจำานวนผแสดงชายและหญงไมเทากนตางจากงานเดมทเปนจำานวนค เทาๆ กน รวมถงความสง ตำา ของนกแสดงกมการปะปนกนไป มทงรปแบบทนกแสดงความสงเทากนหมด และความสงตางกน จงสงผลใหเกดการแปรแถวแปลกใหมหลากหลาย ทำาใหเกดรปแบบแถวและการใชพนทเวทรปแบบใหมๆ เกดขนมากมาย จำานวนผแสดงแตละชดโดยเฉลยไมเกน 10 คน 5.7 เครองแตงกาย เสอผาเครองแตงกาย ทใชประกอบการแสดง ไดคดสรางสรรคขนใหมมทงแบบคดขนใหม โดยนำาเคาโครงการสรางเสอผามาจาก “แนวคด” ทเปนแรงบนดาลใจของผลงาน ทงนเสอผาทออกแบบมกจะสอดคลองและไมเปนอปสรรคในการแสดงออกทางทารำาของการแสดง สสนเครองแตงกายนยมใชสธรรมชาต วตถดบหางายใกลตว ไมเชย ไมลาสมย หรอนำาของทมอยแลวมาปรบเปลยน ประยกตโครงสรางใหเหมาะสมกบรปแบบการแสดง ไมใชฉาก ใชสงใกลตวมาใชใหเกดประโยชน นำาภมปญญาทองถนมาใชทำาเครองประดบ 5.4 อปกรณประกอบการแสดง ผสรางสรรคมแนวคดจากการนำาอปกรณ วสดทมในทองถนตางๆ มาสรางงาน และอปกรณประกอบการแสดงโดยประยกตใชวสดทหาไดงาย หรอการนำาอปกรณมาชวยทำาใหการแสดงยงใหญและมความนาสนใจ เชน ราวไมไผ เปนตน 5.5 แสง ส เสยง ดานการใชเทคนคแสง ส เสยง บนเวท ผสรางงานมความเขาใจเกยวกบการใหแสงบนเวทมากขน มการใชแสง ส เสยง สออารมณ กำาหนดอารมณความรสกตามแตละชวงของการแสดง กำาหนดชวงเวลาการแสดงใหมความสมจรง มการคดสรางสรรคโดยใชแสงไฟยอมส เครองแตงกายบนเวทมการใชคอมพวเตอรกราฟฟค (CG) มาประกอบการแสดงการนำาแสงสมาใชประกอบใหชดการแสดงมความโดดเดน สออารมณตอผชม โดยไมจำาเปนตองใชฉากมาวางบนเวท แสง ส จะใชเพอชวยสรางบรรยากาศ และเสรมใหผชมเขาใจและจนตนาการไดดยงขน ในระยะแรกการสรางงานยงไมนยมหรอเนนการนำาแสง ส เขามาชวยในการแสดงมากนก แตระยะหลงมการใหความสำาคญมากขน เนองจากมการเชญกรรมการทเชยวชาญดานงานเทคนคแสง ส จงมการใหคะแนนในสวนนดวย 5.6 ทารำา ในสวนของทารำา สรางสรรคทารำาโดยศกษาอากปกรยาตลอดจนทาทางเบองตนหรอทาทางตนแบบของแนวความคด มาผนวกกบจนตนาการ

แลวประดษฐเปนทารำาทมความแปลกใหมบางชดการแสดงมการนำาทาทางตามธรรมชาตผสมผสานกบทารำาดานนาฏศลปแตยงคงอยในกรอบของนาฏศลปไทยตามทคณะกรรมการดแลไดควบคมการแสดงไวลกษณะทารำาทโดดเดนของงานสรางสรรคนาฏศลป ไทย สาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค ปรากฏ 3 ลกษณะ ดงน 1.ทานาฏศลปไทย 2. ทานาฏศลปพนบาน 3. ทาทางเลยนแบบธรรมชาต 6. การใชพนทบนเวท มการออกแบบการใชพนทเวทอยางหลากหลายการแปรแถวหลายรปแบบนยมใช ผแสดงเปนเลขคจำานวนผแสดงแตละชดโดยเฉลยไมเกน 10 คน แตสามารถใชพนทเวทและแปรแถวไดนาสนใจนอกจากนจะเหนวาไมมการตงฉากเพราะจะเปนการจำากดพนทเวทใหเลกลงไมสะดวกตอการเคลอนทของผแสดง 7. การสอบประเมนความรผานคณะกรรมการสอบสาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ไดกำาหนดรปแบบ กระบวนการตรวจสอบประเมนความรผานคณะกรรมการไวอยางเปนขนตอน การนำาเสนอบนเวทสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป จดเวทเพอใหผสรางงานนำาเสนอผลงานสรางสรรคผานบนเวทอนทรงคณคา เพอตระหนกถงความเปนมออาชพและเพอเปนแนวทางสสากลใหกบผสรางงาน โดยใชเวททมมาตรฐานเหมาะสมในดาน แสง ส เสยง พรอมทงเปนการฝกทกษะใหผสรางงานไดนำาเสนองานทหลากหลายมตใหนาสนใจและบรณาการ โดยใชสอมลตมเดย เพอเสรมความสมบรณและความนาสนใจของการเสนอผลงาน พรอมทงมการประเมนผลงานจากคณะกรรมการและผเขาชมเพอปรบปรงพฒนางานตอไป จากการศกษาวธการออกแบบทารำ างานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ซงผวจยศกษา 3 ดานดวยกน คอ 1) ทารำา 2) การเคลอนไหวรางกาย 3) รปแบบการแปรแถว 2.1 ทารำา ผวจยพบวา วธออกแบบทารำายงคงรปแบบทารำาทมความเปนไทยอยคอนขางมากและนำาความรทฤษฎตางประเทศมาปรบใชกบงานสรางสรรคใหดแปลกใหมยงขนซงผสรางสรรคไดศกษาอากปกรยา ตลอดจนทาทางเบองตนหรอทาทางตนแบบของแนวความคด มาผนวกกบจนตนาการแลวประดษฐเปนทารำาทมความแปลกใหม บางชดการแสดงมการนำาทาทางตามธรรมชาต ผสมผสานกบทารำาดานนาฏศลป แตยงคงอยในกรอบของนาฏศลปไทยตามทคณะกรรมการดแลไดควบคมการแสดงไว ลกษณะทารำาทโดดเดนของงานสรางสรรคนาฏศลปไทย สาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค ปรากฏ 3


Untitled-1.indd 9 5/26/2017 4:25:11 PM

ลกษณะ คอ 1. ทานาฏศลปไทย โดยนำาทารำามาตรฐานทปรากฏในทารำาพนฐานนาฏศลปไทย เชน เพลงชา เพลงเรว แมบทใหญ แมบทเลก เปนตนแบบทารำา 2. ทานาฏศลปพนบาน โดยนำาทารำาพนบานทปรากฏตามลกษณะทองถนตางๆ เชน ทารำาแมบทอสาน ทารำาโนหรา ทาเพลงเกยวขาว ทาฟอนตางๆ นำามาสรางสรรคทารำา 3. ทาทางเลยนแบบธรรมชาต โดยนำาทาทางเลยนแบบธรรมชาตทปรากฏในลกษณะทวไป จากกรยาทาทาง การประกอบอาชพตางๆ มาสรางสรรคทารำาขนใหมและพบวา ผสรางสรรคใชทาทางเลยนแบบธรรมชาตมากทสด ตามดวยทานาฏศลปไทย และทานาฏศลปพนบานนนเอง ดงตวอยาง

ภาพท 1 ทาทางเลยนแบบธรรมชาตคนขควายทมา : คทรยา ประกอบผล

ภาพท 2 ทานาฏศลปไทยทาบวชฝกทมา : คทรยา ประกอบผล

ภาพท 3 ทานาฏศลปพนบานทมา : คทรยา ประกอบผล

นอกจากนยงใชเทคนคแนวคดของทฤษฎสากลในการนบจงหวะทารำาใหมๆ เกดขน คอ ปฏบตทารำาซำาวนหลายๆ รอบ ใชเทคนคการปฏบตทารำาทสมดล และ ไม

สมดล การเปลยนทารำาพรอมกนและไมพรอมกน ความสงตำาทตางกน นอกจากนยงใชการนบจงหวะของเพลง 1-2-3-4-5-6-7-8 เปนการกำากบทารำาและจงหวะเพลงเปน 1 ชด/ หรอ 1 เซตทารำา เพอสรางความพรอมเพรยงและความชดเจนของทารำาใหกบนกแสดงดวย 2.2 การเคลอนไหวรางกาย ผวจยพบวา การเคลอนไหวรางกายของการแสดงนาฏศลปไทยสรางสรรคทง 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ลองใต และชาวดอย มลกษณะการเคลอนไหวในรปแบบทชดเจนมลกษณะเฉพาะในแต ละทองถนเปนเอกลกษณทสามารถพบไดในกระบวนทารำาและ การเคลอนไหวตางๆซงการเคลอนไหวทปรากฏในงานสรางสรรคเหลานน สอความหมายในเชงความรสก หรออารมณตามท สรพล วรฬหรกษ ไดกลาวในทฤษฎแหงการเคลอนไหว คอ การใชพลง (Energy) และการใชทวาง (Space) การใชพลง(Energy)ทปรากฏในงานสรางสรรคทง4ชดพบวาเมอผแสดงเคลอนไหวรางกายในทาทางตางๆ มการใชพลงเกดขน ปรากฏลกษณะการใชพลง 3 ลกษณะ คอ 1. การใชพลงงานดวยความแรง คอ การเคลอนไหวทาทางการฟอนรำาทใชพลงแรงมากๆยอมทำาให เหนทาทางกรยาอาการบงบอกถงความกระปรกระเปรา แขงแรง 2. การใชพลงงานนอย ลกษณะการเคลอนไหวดวยพลงนอยแสดงใหความรสกทนมนวล ออนโยน และเชองชา นำาเสนอความความอบอน ความรก ความเคารพศรทธา ซงพบวามกปรากฏในชวงแรกของการแสดง 3. การเนนพลง คอ การเรงหรอการลดความแรงของการใชพลง หมายถง การใชจงหวะในการแสดง การใชจงหวะของการสรางสรรคงานนาฏศลปไทยทง 4 ชด ซงปรากฏลกษณะการเคลอนไหวของจงหวะทารำาอยางชดเจน คอ การใชจงหวะทสมำาเสมอ และ จงหวะทไมสมำาเสมอ ผวจยพบวาการใชจงหวะทสมำาเสมอ ปรากฏในกระบวนทารำาในทกๆ ชด โดยสวนมากมกใชในโอกาสทรอจงหวะในการเปลยนทา การเคลอนทเปนกลมๆในโอกาสทแบงกลมการรายรำา เพอสลบกนปฏบตทารำา หรอตองการใหกลมอนโดดเดน สำาหรบการใชจงหวะทไมสมำาเสมอพบวาใหการแสดงนาตดตาม ทำาใหเกดความแปลกใหม นาคนหา ความนาสนใจของการแสดง และชวนตดตามวามอะไรเกดขนตอไปบาง การใชทวาง (Space) สำาหรบการใชทวางทปรากฏในทาทางการเคลอนไหวจากงานสรางสรรคทง 4 ชด ปรากฏกรยาการเคลอนไหวรางกายทงหมด 4 ลกษณะ ดงน 1. การเคลอนไหวของศรษะ ผวจยพบวา มลกษณะการเคลอนไหวของศรษะ ทงหมด 5 ลกษณะ คอ การกมศรษะมองตำา การเงยศรษะมองสง การเอยงศรษะ การลกคอ การเหลยวมองไปดานหลง ดง


Untitled-1.indd 10 5/26/2017 4:25:11 PM

ตวอยาง

ภาพท 4 การเหลยวมองไปดานหลงทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

2. การเคลอนไหวของมอและแขน ผวจยพบวาปรากฏลกษณะการเคลอนไหวของมอและแขน ทงหมด 26 ลกษณะ คอ การยดแขนตงขนดานบนของลำาตว การยดแขนตงไปดานขางของลำาตว การยดแขนตงไปดานหนาของลำาตว การยดแขนตงลงดานลางของลำาตว การเหยยดแขนไปดานหลงของลำาตว การเหวยงแขนเปนวงกลม การตงวง การใชวงพเศษเหยยดแขนสงเลยศรษะ การใชวงโนราทาเขาควาย การงอศอก การจบหงาย การจบควำา การจบสงหลง การใชมอจบนวกลาง การจบไขวมอไปดานหลงระดบเอว การจบไขวมอไปดานหลงระดบศรษะ การปรบมอ การกวกมอ การพนมมอไหว การสะบดขอมอ การไขวมอไปดานหลง การละเลงมอ การใชมอปองปาก การกำามอ การบดขอมอบวบาน การแบมอ การใชมอและแขนทำาทาเลยนแบบสตว ดงตวอยาง

ภาพท 5 การยดแขนตงขนดานบนของลำาตวทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

3. การเคลอนไหวของขาและเทา ผวจยพบวาปรากฏลกษณะการเคลอนไหวของขาและเทาทงหมด 34 ลกษณะ คอ การจรดเทาการตบเทา การยกเทาดานหนาลกษณะกดปลายนวลงพน การยำาเทาชดกนการจรดเทาโดยใชปลายเทาการยำาเทาเขยงปลายเทาการยกเทาไปดานหนา การยกเทาไปดานขาง การกาวเทาดานหนา การผสมเทา การพลกเทา การเขยงเทา การวางเทาไปดานหนาดวยสนเทา การนงคกเขาขางเดยวเปดปลาย

เทาออก การนงยอเขาไมตดพน การนงทบสนเทา การนงคกเขา การนงพบเพยบ การนงตงเขา การนงยนเขา การขยบเทาเคลอนทเขาไมถงพน การนงตงเขาขางเดยว การนงกระดกเทา การนงกบพนงอเขา การยอเหลยม การยนไขวเทาขาเดยว การยอเขาหลงยดขาตงไปดานหนา การยอเขาหมนตว การหมนตวไขวเทา การกระดกเทา การกระดกเทาหลงยดตวตรง การกระดกเทาหลงกมตวลงดานหนา การยกเทากระดกหลงขนสงระดบศรษะ ดงตวอยาง

ภาพท 6 การยำาเทาเขยงปลายเทาขนทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

4. การเคลอนไหวของลำาตว ผวจยพบวาปรากฏลกษณะการเคลอนไหวของลำาตว ทงหมด 14 ลกษณะ คอ การมวนหนา การกมลำาตวลง การยดลำาตวตรง การนอนราบกบพน การเอนตวไปดานหลง การยายสะโพก การบดเกลยวขางลำาตวเปนวงกลม การตลงกา การกระโดดหมนตว การตอลำาตวทำาทาทางเลยนแบบสตว การอมยกตวผแสดงขน การตอตวขนลอยเหยยบขา การตอตวขนลอยเหยยบหลง การตอตวเกาะดานหลง ดงตวอยาง

ภาพท 7 การอมยกตวทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

2.3 รปแบบการแปรแถวของการสรางงานนาฏศลปไทยสรางสรรคทง 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ลองใต และชาวดอย ผวจยพบวามการแปรแถวทหลากหลายและคำานงถงการใชพนทของเวท โดยแบงสดสวนของพนทตามหลกการออกแบบการแสดง สรางสรรครปแบบการแปรแถวและการเคลอนทใหมความนาสนใจโดยเนนใหเกดความแปลกใหมผสมผสานการใช


Untitled-1.indd 11 5/26/2017 4:25:11 PM

พนทเวทตามรปแบบการแสดงในยคใหม ทตางจากรปแบบการแปรแถวทางนาฏศลปไทยแบบเดม ผวจยวเคราะหจดกลมการสรางสรรคการแปรแถวไดเปน 7 ลกษณะ คอ 1) แถวขนานกบผชม 2) แถวทแยงมม 3) แถวแบบสมดลและไมสมดล 4) แถวแบบกลม 5) แถวตอน / แถวค 6) แถววงกลม 7) แถวตงซม ดงตวอยาง

ภาพท 8 การแปรแถวลกษณะทแยงมมทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

ภาพท 9 การแปรแถวลกษณะแถวตอนทมา : ภาพถายสวนตวผศกษา

อภปรายผล 1. จากการศกษาแนวคดและกระบวนการสรางงานนาฏศลปไทย ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป พบวาม 7 ขนตอน คอ 1.แนวความคด 2.กำาหนดแนวคดหลก 3. ประมวลขอมลการคนควา 4. รปแบบการแสดง 5. ออกแบบองคประกอบ ไดแก ผออกแบบงานสรางสรรค , เพลง , นกแสดง , เครองแตงกาย , อปกรณประกอบการแสดง , แสง ส เสยง ,ทารำา , การใชพนทบนเวท 6. การสอบประเมนความร 7. การนำาเสนอบนเวท ซงสอดคลองกบทฤษฎนาฏยประดษฐ ของ สรพล วรฬหรกษ จากหนงสอนาฏยศลปปรทรรศนวาดวยนาฏยประดษฐมการทำางานเปนขนตอน คอ การคดใหมนาฏยศลป การกำาหนดความคดหลก การประมวลขอมลการกำาหนดขอบเขต การกำาหนดรปแบบ และการกำาหนดองคประกอบอนๆ และการออกแบบนาฏยศลป โดยเรมตนจาก แนวคดเปนอนดบแรก โดยการกำาหนดความคดหลกเปนสงจำาเปนสำาหรบการสรางสรรคงานดานนาฏยศลปเพอใหผลงานเปนไปตามเจตนารมณของผสรางเมอเกดแรงบนดาลใจในการสรางงานแลว จงกำาหนดวานาฏยศลป

ชดนนจะครอบคลมเนอหาสาระอะไรบาง และอยางไรบาง หลงจากนนจงกำาหนดรปแบบของงานขน และนอกจากน นกนาฏยประดษฐ ตองกำาหนดองคประกอบอนๆ ทจะใชในการแสดง เชน ผแสดง รปแบบ เครองแตงกาย รปแบบฉาก รปแบบเพลง แสง เสยง ฯลฯจงสงผลใหการสรางงานสรางสรรคเกดความสมบรณนอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ ธรรมรตนโถวสกล ไดศกษาวธการและรปแบบการสรางสรรคผลงานของนกนาฏยประดษฐทไดรบการยอมรบแลวมการศกษาถงรปแบบและกระบวนการสรางสรรคผลงานของนสตทศกษาในภาควชานาฏยศลปคณะศลปกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยระหวาง พ.ศ.2534 - พ.ศ.2541 กลาวขนตอนการสรางสรรคผลงานไว 9 ขนตอน ดงน 1) การคดหวขอทจะสรางสรรคผลงาน 2. การหาขอมลการคนควา 3. การกำาหนดเนอหาและรปแบบการแสดง 4. การหาเพลงและดนตรประกอบ 5. การคดเลอกนกแสดง6. การประดษฐทารำา 7. การออกแบบเครองแตงกาย 8. การออกแบบฉากและแสง 9. การซอมการแสดงและนำาเสนอผลงาน 2. การกำาหนดแนวคดหลกของงานสรางสรรคของสาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป นบวาอยในแนวคดการสรางงานสรางสรรคขนใหมจากกรอบพนฐานเอกลกษณความเปนนาฏศลปไทยซงสอดคลองกบทฤษฎนาฏยประดษฐ ของสรพลวรฬหรกษวาดวยการกำาหนดแนวทางของนาฏศลปชดใหมนกนาฏยประดษฐมวธกำาหนดไดมากมายหลายแนวทางแตอาจสรปเปนแนวทางหลกๆ ได 4 แนวและพบวาแนวทางทสอดคลองกบงานสรางสรรคของสาขาวชานาฏศลปไทยคณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป คอ การกำาหนดใหอยในหนงนาฏยจารต 3.รปแบบการนำา เสนองานนาฏศลปแนวสรางสรรค ของสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบณฑตพฒนศลป ผวจยยงพบวา มการนำาเสนอ โดยนยมนำาเสนอการแสดงเลาเรองทงหมดจนจบโดยสมบรณตดตอกนภายในระยะเวลาไมเกน 7 – 8 นาท ซงพบวารปแบบการแสดงนำาเสนอเปน 3 ชวง หรอในบางครง 2 ชวง แมจะเปนงานสรางสรรคทเปนเรองราว หรอเปนชดระบำา ซงสอดคลองกบทฤษฎการเตนรำาของ JACQUELINE M. SMITH (สพรรณ บญเพง กลาวถงรปแบบของการเตนรำาไว) รปแบบการแสดงแบบ Binary คอ ชวงแรกเคลอนไหวชา ชวงหลงเคลอนไหวเรวและแรง รปแบบการแสดงแบบ Ternary เปนรปแบบทนยมกนทวไป ลกษณะคอ ม 3 ชวง ไดแก ชวงแรก ชวงกลาง และชวงทาย ชวงทายมกทวนซำาเหมอนกบชวงแรก 4.วธการออกแบบทารำาผวจยพบวาทารำายงคงรปแบบทารำาทมความเปนไทยอยคอนขางมากและ


Untitled-1.indd 12 5/26/2017 4:25:12 PM

นำาความรทฤษฎตางๆมาปรบใชกบงานสรางสรรคใหดแปลกใหมยงขนแตยงคงอยในกรอบของนาฏศลปไทยตามทคณะกรรมการดแลไดควบคมการแสดงไวลกษณะทารำาทโดดเดนของงานสรางสรรคนาฏศลปไทยสาขาวชานาฏศลปไทย คณะศลปนาฏดรยางค ปรากฏ 3 ลกษณะ คอ ทานาฏศลปไทย ทานาฏศลปพนบาน และทาทางเลยนแบบธรรมชาต สอดคลองกบทฤษฎหลกการประดษฐชดการแสดงของผเชยวชาญดานนาฏศลปไทย ทง 8 ทาน แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ การประดษฐทารำา และการประดษฐทาเชอม ในดานทารำา ตองนำาเสนอเนอหาตามจดมงหมายในชดการแสดงทเหมาะสมสวยงาม เนนการศกษาทารำาทเปนแมทาหลกของทองถน จงหวะทำานอง เชองชา หรอรวดเรวมลกษณะ เศราหรอคกคกสนกสนาน ในดานทาเชอม ลลาทารำาทเชอมแมทาจากทาหนงไปยงอกทาหนงใหดสอดคลองสวยงามกลมกลน การเลนเทาทมบทเออนทำานองยาวๆ การแปรแถว ยนพกทานง การใหทารำาทง 2 ทา นนตอเนองกนอยางกลมกลน 5. การเคลอนไหวรางกาย ผวจยพบวา การเคลอนไหวรางกายของการแสดงนาฏศลปไทยสรางสรรคทง 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ลองใต และชาวดอย ดอย มลกษณะการเคลอนไหวในรปแบบทชดเจนมลกษณะเฉพาะในแตละทองถนเปนเอกลกษณทสามารถพบไดในกระบวนทารำาและการเคลอนไหวตางๆ ซงการเคลอนไหวทปรากฏในงานสรางสรรคเหลานนสอความหมายในเชงความรสก หรออารมณ ปรากฏการใชพลง การใชทวาง การเนนพลง ซงสอดคลองกบทฤษฎแหงการเคลอนไหว ของ สรพล วรฬหรกษ ไดกลาวในทฤษฎการเคลอนไหว คอ หลกการทมนษยใชรางกายเคลอนไหวใหเกดอรยาบถตางๆ และ ขณะทเกดการเคลอนไหวนนมองคประกอบสำาคญอะไรบาง และการเคลอนไหวเหลานน สอความหมายในเชงความรสก หรออารมณอยางไรไดบาง หวขอสำาคญของทฤษฎแหงการเคลอนไหวทใชเปนพนฐานในนาฏยประดษฐ คอ การใชพลง (Energy) และการใชทวาง (Space) 6. รปแบบการแปรแถวของการสรางงานนาฏศลปไทยสรางสรรคทง 4 ชด คอ รอยอสาน รบขวญขาว ลองใต และชาวดอย ผวจยพบวามการออกแบบการแปรแถวใหเกดความกลมกลน มความแตกตาง มความสมดลและไมสมดล กอใหเกดความหลากหลายของรปแบบการแสดงทชวนแปรแถวรปแบบตางๆ โดยนำาแนวคดการแปรแถวตามรปแบบนาฏศลปไทย และรปแบบการแสดงบนเวท ชวนใหนาตดตาม สรปการแปรแถวไดเปน 7 ลกษณะ คอ 1.) แถวขนานกบผชม 2.) แถวทแยงมม 3.) แถวแบบสมดลและไมสมดล 4.) แถวแบบกลม 5.) แถวตอน / แถวค 6.) แถววงกลม 7.) แถวตงซม ซงสอดคลองกบทฤษฎแหงการเคลอนไหว ของ สรพล วรฬห

รกษ ไดกลาวในเรองของทศทาง หมายถง แนวทผแสดงเคลอนทจากจดหนงไปยงอกจดหนง คอ การแปรแถว ซงผแสดงสามารถเคลอนทไปบนเวทไดใน 8 ทศ ซงสมพนธกบตำาแหนงของคนด คอ 1) การเขาหาคนด 2) การถอยออกจากคนด 3) การขนานกบคนด 4) การทแยงมมกบคนด 5) การวนเปนวงหนาคนด 6) การฉวดเฉวยนหรอเลยวไปมาแบบฟนปลา 7) การยกสง 8) การกดตำา รวมถงสรพลไดกลาวถงลกษณะนาฏยประดษฐของไทยทมจารตมาชานาน และมลกษณะสามประการ คอ 1) ทารำา 2) การแปรแถว 3) การตงซม

เอกสารอางอง

คณะศลปนาฏดรยางค. (2555). หลกสตรศลปบณฑต สา ชาวชานาฏศลปไทย สาขาวชาดนตรไทยสาขา วชาคตศลปไทย(หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2555). กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนศลป. บณฑตพฒนศลป, สถาบน. (2553). วารสาร พฒนศลป. กรงเทพฯ : จสพรนท.ธรรมรตน โถวสกล. (2543). นาฏยประดษฐใน งาน โครงการนาฏยศลปของภาควชานาฏยศลปคณะ ศลปกรรมศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย ปพ.ศ. 2534 -2541. วทยานพนธปรญญาศลป ศาสตรมหาบณฑต ภาควชานาฏยศลป บณฑต วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ปยวด มากพา. 2555. นาฏศลปไทย : การสงเคราะห องคความรจากวทยานพนธดานนาฏศลป ไทย.กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนวโรฒ ประสานมตร.สรพล วรฬหรกษ. 2547. หลกการแสดง นาฏศลป ปรทรรศน.กรงเทพฯ สำานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. แสง มนวทร. 2541. นาฏยศาสตร. กรมศลปากร. กรงเทพฯ : โรงพมพเอดสน เพรสโปรดก จำากด.


Untitled-1.indd 13 5/26/2017 4:25:12 PM

Development of Lesson Plan on Piano Keyboard Skills for Visually Impaired

persons of Pakkret Home for Children with Disabilities (Baan Nontapum)

การพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน

สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม)

กชวรรณ ตงตระกล และประพนธศกด พมอนทร

ABSTRACT This research is aimed at developing les-son plans on the piano keyboard skills for visually impaired persons of Pakkret Home for Children with Disabilities (Baan Nontapum) with a 80/80 efficiency standard and study the satisfaction of students towards the teaching through the les-son plans. The sample used in the study were aged 15-30 years and were 5 samples used in this study at Pakkret Home for Children with Disabili-ties (Baan Nontapum) during September - October 2016. None of them had hearing-impairment and they had never studied the piano keyboard skills before. The tools were the lesson plan on piano keyboard skills for visually impaired persons of Pakkret Home for Children with Disabilities (Baan Nontapum), achievement test and the question-naire of the students satisfaction towards the teaching through the lesson Plan. Data analysis for the effectiveness of the lesson plans was car-ried out by the end of each lesson, the students took the test all together to the total percent-age and compared with the average percentage of score in the achievement test. Analyzed data from questionnaires by the frequency, percentage (%), mean (x) and standard deviation (S.D.).

1 นางสาวกชวรรณ ตงตระกล นสตสาขาศลปศกษา (ดนตรศกษา) คณะ

ศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, โทรศพท 098-7488190, e-mail :

[email protected]

2 นายประพนธศกด พมอนทร (อาจารยทปรกษาปรญญานพนธ)

ผชวยศาสตราจารย ดร. ประจำาสาขาดรยางคศาสตรสากล คณะศลปกรรม

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

The study founds that lesson plans are effective 84.66/84.33 and the students satisfac-tion towards the teaching through the lesson plan was in the high level (x = 4.175). There-fore the developed lesson plans are a powerful tool. These should be encouraged in the teach-ing process. It would be beneficial for the stu-dents of piano keyboard’s learning, enabling the students to gain insight into the music subject-matter appropriately. Keywords : Lesson Plan, Keyboard, Pia-no, Visually Impaired persons, Baan Nontapum

บทคดยอ การวจยครงนมจดมงหมายเพอพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ทมประสทธภาพตามเกณฑทกำาหนด 80/80 และศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการจดการเรยนการสอนตามแผนการสอนทพฒนาขน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก ผพการทางการเหน อาย 15-30 ป ทใชบรการสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ในชวงเดอนกนยายน – ตลาคม 2559 จำานวน 5 คน เปนผทไมมความบกพรองในการจำาแนกเสยงทางโสตประสาทและไมเคยเขารบการเรยนคยบอรดพนฐานมากอน เครองมอทใชในงานวจยประกอบดวยแผนการสอนคยบอรดเบองตน แบบทดสอบหลงเรยน และแบบสอบถามความพงพอใจของผเรยนทมตอการจดการเรยนการสอน วเคราะหขอมลหาคาประสทธภาพของแผนการสอน โดยนำาคะแนนทผเรยนทำาแบบทดสอบทายบทเรยนทงหมดมาหาคาเฉลยรวมรอยละ และนำามาเปรยบเทยบกบคาเฉลยรวมรอยละของคะแนนทผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน วเคราะหขอมลจากการตอบแบบสอบถามโดยนำามาแจกแจงความถ หาคารอยละ(%) คาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการศกษาพบวาแผนการสอนมคา


Untitled-1.indd 14 5/26/2017 4:25:12 PM

ประสทธภาพ 84.66/84.33 และความพงพอใจของผเรยนตอการจดการเรยนการสอนอยในระดบมาก (x = 4.175) จงนบวาแผนการสอนทไดพฒนาขนนเปนเครองมอทมประสทธภาพ ซงควรสงเสรมใหมการนำาไปใชในจดการเรยนการสอนใหมากขนเพอเปนประโยชนตอการเรยนคยบอรดเบองตนของผเรยนซงควรไดรบสาระดนตรอยางมความเหมาะสม คำาสำาคญ : แผนการสอน, คยบอรด, เปยโน, ผพการทางการเหน, บานนนทภม

บทนำา จากการสำารวจสถตประชากรในประเทศไทยป2558 นน พบวามประชากรทงหมด 65,124,716 คน (สำานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง, 2558) โดยเปนบคคลพการประมาณ 1,983,925 คน คดเปนรอยละ 3.04 ของประชากรทงหมด ในจำานวนผพการทงหมดเปนผพการทางการเหน 89,992 คน คดเปนรอยละ 4.53 ของคนผพการทงหมด ซงทเหลอเปนผพการประเภทอนๆ (กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2558) นบวาประเทศไทยมจำานวนผพการทางการเหนมากพอสมควร และเนองจากการสญเสยทางสายตาไมวาจะเปนมาแตกำาเนดหรอเกดจากอบตเหต ลวนแลวกอใหเกดอปสรรคตอการยงชพ เปนภาระของสงคมไดถาหากไมมคนดแลกลมคนเหลาน อนทำาใหขาดโอกาสในการเรยนและการทำางานหาเลยงชพ ซงถาหากสามารถเปลยนคนกลมนจากภาระใหเปนพลงในการพฒนาประเทศไดกจะเปนประโยชนตอสงคมและประเทศชาต เพราะผพการทางการเหนเปนคนพการทยงมโอกาสพฒนาใหเปนทนมนษยทางสงคมถาหากไดรบการฟนฟสมรรถภาพ เนองจากมนษยทกคนมศกดศรเทาเทยมกน จงสามารถพฒนาศกยภาพเพอนำาไปสการมคณภาพชวตทดได ซงแมวาบคคลจะพการทางการเหน แตสวนอนของรางกายของเขายงมศกยภาพทจะสามารถพฒนาใหประกอบอาชพซงกอใหเกดรายได และพงตนเองไดในระยะยาว (ขวญใจ ยงยศยง, 2548) เนองจากการสญเสยดวงตาซงทำาใหตองใชประสาทสมผสอนๆ ทเหลออยอยางเตมท ซงพบวาผพการทางการเหนใชประสาทสมผสทางหมากทสด (อรนช ลมตศร, 2551, น.64) และสมทรง พนธสวรรณ (2529, น.32) กลาววา โดยทวไปนนผพการทางการเหนจะใชประสาทสมผสทางหและมความรสกทางโสตสมผสมากกวาคนปกต อกทงยงสามารถแยกเสยงและจดจำาเสยงตางๆ ไดอยางแมนยำามากทงยงมความสามารถพเศษทางการดนตร สามารถฟงและเลนดนตรไดแทบทกชนดกจกรรมดนตรตางๆ ของผพการทางการเหนจงควรมครผเชยวชาญทางดนตรชวยแนะนำา จะทำาใหผเรยนมความสมฤทธผลทางการศกษาและสรางความเพลดเพลนไดดยงขน สอดคลองกบท พระชย ลสมบรณผล (2536, น.80-81)

กลาววาดนตรเปนเรองของศาสตรและศลปซงตองใชความร ประสบการณ และทกษะรวมกนจงจะปฏบตไดดผพการทางการเหนสามารถไดรบประโยชนจากการฟง การเรยนร และฝกหดดนตรได แตตองมวธการจดรปแบบหรอการเรยนการสอนทเหมาะสม ทงนเนองจากประโยชนของดนตรซงนบวามประโยชนตอผพการทางการเหน เพราะเกยวของกบการใชประสาทสมผสทางหและชวยในการตอบสนองความตองการของบคคลไดหลายดาน ทงดานความคดสรางสรรค การแสดงความรสกสวนตว ความคด ความรสกประสบความสำาเรจ มคณคา ใชเปนสอระบายอารมณ ผอนคลายความเครยด และสนองความตองการทางสนทรยภาพของบคคลเมอผพการทางการเหนใชเวลาวางไปกบการฟงหรอฝกหดดนตรกจะชวยใหรสกวาชวตมคายงขนและรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน ในสวนของบทเพลงยงทำาใหผพการทางการเหนสามารถเขาใจสภาพความเปนอยของคนในสงคมและความเปลยนแปลงของสงตางๆ ทเกยวของกบการดำารงชวตโดยอาศยเนอหาสาระของบทเพลงเปนสอได อกทงผพการทางการเหนยงสามารถใชดนตรเปนเครองมอในการสรางความสมพนธกบคนทวไป และถายงมความสามารถทางดนตรกยงเปนทยอมรบในสงคมงายขน สอดคลองกบท สมพร ปานยนด และพทกษ ศรวงศ (2556, น.29) กลาววา ในปจจบนนสงคมไทยมผพการทางการเหนทมความสามารถทางดนตร และไดใชดนตรเปนเครองมอหาเลยงชพ เชน เปนครสอนดนตร เปนนกดนตรอาชพ เปนนกดนตรทบรรเลงอยตามขางถนนหรอทสาธารณะตางๆ เนองจากไมตองการทจะเปนภาระใหกบครอบครวและสงคม จงพยายามทจะสรางงานสรางอาชพดวยตนเองเพอแสดงใหเหนวาตนเองมคณคา แตทงน ผทจะฝกหดดนตรใหประสบความสำาเรจไดจะตองไดรบการปลกฝงความรความเขาใจเกยวกบหลกวชาการดนตรและการฝกหดทถกตอง เพอใหเหนคณคาความงามทางศลปะดนตรจนสามารถนำาไปใชในการประกอบอาชพได เปยโน เปนเครองดนตรประเภทลมนวทผพการทางการเหนทไดรบการฝกฝนสามารถปฏบตไดเปนอยางด อกทงเปนเครองดนตรทสามารถสรางความบนเทงและใหความพอใจแกผทรกทจะเลนหรอ ฟงไดทกโอกาสทตองการ เดกๆสวนมากมกจะชอบหดเปยโนและชอบใชนวมอกดลงไปบนคย ทำาใหเกดเสยงเพลงตางๆ ตามทตนจำาได และเมอมโอกาสทจะเรยนดนตรกมกจะเลอกเรยนเปยโนกน มากกวาเครองดนตรชนดอน การเรยนเปยโนจงนบวาเปนวชาทไดรบความสนใจอยางมากเพราะนอกจากจะเรยนเพอเสรมความรหรอใชเวลาวางใหเปนประโยชนอยางมความสข สงบ รนรมย และมสมาธแลว ยงสามารถนำาความสามารถดานนไปศกษาตอในสถาบนดนตรตางๆได (จงรก พกกะณานนท, 2542)


Untitled-1.indd 15 5/26/2017 4:25:12 PM

เครองดนตรประเภทลมนวทมลกษณะการบรรเลงคลายคลงกบเปยโนคอ คยบอรด ซงมพนฐานการเลนแบบเดยวกนมวธการวางนวและการบรรเลงคลายกบเปยโนในตอนเรมตน แตเทคนคการบรรเลงจะแตกตางกนออกไปเรอยๆ เชน เรองนำาหนกนวในการเลน การใชขอมอในเทคนคตางๆ การอานโนต 2 มอ เปนตน เพยงแตมความแตกตางกบเปยโนทกระบวนการกำาเนดเสยง การบรรเลง และประเภทของบทเพลงเปยโนมเอกลกษณเฉพาะตวตรงทเปนเครองดนตรทมกลไกกำาเนดเสยงไดดวยตวเอง มบทเพลงเฉพาะตวและมวธการบรรเลงทเปนแบบแผนแนนอน แตคยบอรด เปนเครองดนตรทมอปกรณอเลกโทรนกสสำาหรบเลยนแบบเสยงเครองดนตรตางๆบางชนดมจงหวะหลายรปแบบใหผเลนไดเลอกสรางสรรคผลงานดวยสวนวธการบรรเลงนนกสดแทแตวาผเลนอยากจะเลนเพลงอะไรซงเครองดนตรนไดถกออกแบบมาใหเหมาะสมกบดนตรแนวปอบ แนวแจส (ประพนธศกด พมอนทร, 2555, น.34) โดยรปแบบในการเลนดนตรประเภทนไมเนนการเลนโนตทกตวใหถกตองตามทมผประพนธเพลงไวเชนเดยวกบดนตรคลาสสกซงตองอาศยการใชโนตและรปแบบการเลนมความซบซอนมากกวา การเรยนดนตรแนวปอบ หรอแนวแจส จงมความเหมาะสมตอการเรยนรดนตรสำาหรบผพการทางการเหนมากกวาเนองจากอปสรรคของการมองเหน อกทงการทนกดนตรวณพกสวนใหญทมฐานะยากจน ไมสามารถซอเครองดนตรเปนของตนเองได การฝกหดเลนคยบอรดจงเปนกจกรรมหนงทนาสนใจสำาหรบกลมคนพการทางการเหนทตองการฝกหดเลนดนตรเพอประกอบอาชพ เพราะคยบอรดเปนเครองดนตรทมราคาถกและจดหาซอไดงาย และนกดนตรบางคนทเลนเปยโนหรออเลกโทนไดกสามารถใชคยบอรดฝกซอมแทนได (พระชย ลสมบรณผล, 2536, น.20-21, 24) อยางไรกตามพบวามผพการทางการเหนบางคนทฝกหดดนตรใหมๆและยงไมมความคลองตวในการบรรเลงจะเลนเฉพาะทำานองเพลงเพยงอยางเดยว หรอเปดจงหวะทเครองคยบอรดแลวกดเสยงตางๆไปตามความตองการโดยไมคำานงวาจะถกหรอไม และไมระมดระวงในเรองของบคลกทาทางและความถกตองของวธการบรรเลง บทเพลงทใชฝกปฏบตไดมาจากการฟงเพลงและจำาเสยงทไดยน ไมมการใชโนตเบรลล จงมปญหาเกยวกบการวางมอและวธการบรรเลงดวยทาทางทถกตองสวยงาม นบวาเปนปญหาอยมากทำาใหบคลกในการบรรเลงไมงดงามเทาทควร วธการฝกหดจะถกตองหรอไมนนผเลนไมมความรความชำานาญ เปนการปฏบตตามใจผเลน ไมเนนในเรองของการใชเสยงประสานตามหลกวชาดนตร การผลตเสยงออกมาจงขาดคณภาพ (พระชย ลสมบรณผล, 2538, น.38-40) จากสภาพปญหาทเ กด ขนผวจยจงพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บาน

นนทภม) เนองจากแผนการสอนเปนเอกสารทจดทำาเปนลายลกษณอกษรซงใชสำาหรบการเตรยมปฏบตการสอนอยางเปนระบบ และเปนเครองมอทจะชวยใหผสอนพฒนาจดการเรยนการสอนไปสจดประสงคการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงไดแกสาระทางดนตรทมความเหมาะสมตอการเรยนรของผเรยนอนสามารถพฒนาไปสแผนการสอนคยบอรดทมความเหมาะสมทงในแงของเนอหาและทกษะ นอกจากนผวจยตองการทราบถงความพงพอใจของผพการทางการเหนทมตอการจดการเรยนการสอนเพอใหทราบขอมลทเปนประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอนดนตรสำาหรบผพการทางการเหนตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ทมประสทธภาพของแผนการสอนตามเกณฑทกำาหนด 80/80 2. เพอศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการจดการเรยนการสอนดวยแผนการสอนคยบอรดเบองตน

สมมตฐานของการวจย แผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) มประสทธภาพและผเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนดวยแผนการสอนคยบอรดเบองตน

นยามศพทเฉพาะ 1. ผพการทางการเหน หมายถง บคคลทมความบกพรองทางสายตาซงเมอไดรบการตรวจรกษาและแกไขปญหาการสายตาโดยใชแวนตาหรอเลนสคอนแทคแลวยงไมสามารถมองเหนภาพชดเจนไดเปนปกต และไมสามารถหาสงใดมาทดแทนดวงตาเพอทำาใหมองเหนไดเชนเดยวกบคนปกต ทำาใหตาบอด ระดบความรนแรงของความพการทางการเหนแบงเปน 2 ระดบ คอ ระดบทมองเหนบางสวนหรอตาบอดเลอนราง มคาสายตาอยระหวาง 20/70-20/200 ฟต (คาลานสายตาระหวาง 10 -30 องศา) และระดบทตาบอดสนท ซงมคาสายตาไมเกน 20/200 ฟต (คาลานสายตานอยกวา 10 องศา) 2. สาระดนตร หมายถง องคความรทางดนตรทงหมดทผเรยนควรไดรบอยางครบถวน ประกอบไปดวยดานเนอหาดนตรและดานทกษะดนตร ดานเนอหาดนตร ประกอบดวย องคประกอบของดนตร ไดแก จงหวะ ทำานอง เสยงประสาน รปพรรณ สสน ลกษณะของเสยง รปแบบ และวรรณคดดนตร ประกอบดวยบทเพลงและประวตดนตร สวนดานทกษะดนตร คอ การปฏบตหรอการแสดงออกทางดนตรจากผลของการเรยนรความเขาใจและการฝกฝน ไดแก การฟง การรอง การเคลอนไหว การ


Untitled-1.indd 16 5/26/2017 4:25:12 PM

เลน การสรางสรรค และการอาน 3.แผนการสอนคยบอรดเบองตนหมายถง แผนการสอนทผวจยไดจดทำาขนเพอใชสอนคยบอรดสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ทผเรยนยงไมเคยเรยนคยบอรดพนฐานมากอน 4. ประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 หมายถง ความสามารถของแผนการสอนทชวยใหผเรยนทำากจกรรมระหวางเรยนและทำาแบบทดสอบวดผลสมฤทธหลงเรยนไดถงเกณฑมาตรฐาน 80/80 กำาหนดให 80 ตวแรก คอ คะแนนเฉลยรอยละ 80 ของคะแนนทผเรยนทำากจกรรมหรอแบบทดสอบระหวางเรยน สวน 80 ตวหลง คอ คะแนนเฉลยรอยละ 80 ของคะแนนทผเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน 5.ความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตน หมายถง ความคดเหนหรอความรสกนกคดของผเรยนทมตอการเรยนการสอนในดานเนอหา ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน และดานการประเมนผล ซงผวจยวดความพงพอใจของผเรยนจากการตอบแบบสอบถาม 6. โนตเบรลล (Braille music) หมายถง อกษรเบรลลรปแบบหนงทใชแทนสญลกษณทางดนตรไดแก โนตดนตรและเครองหมายทางดนตรตางๆซงไดรบการพฒนาเพอชวยใหคนตาบอดสามารถเรยนรวธเลนดนตรไดจากการอานสญลกษณทางดนตร เชนเดยวกบการอานโนตบนบรรทดหาเสนของคนสายตาปกต 7. การจำาแนกเสยงทางโสตประสาท หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเสยงและจดจำาเสยงลกษณะตางๆ เชน สามารถแยกแยะเสยงพดของบคคลได สามารถรไดวาลกษณะของเสยงมความแตกตางกน เชน เสยงเบา-ดง เสยงสง-ตำา เสยงสน-ยาว สามารถแยกแนะเสยงจากเหตการณตางๆ ทเกดขนในชวตประจำาวนได เชน เสยงนเกดตอนกำาลงเดนบนถนน มเสยงพาหนะตางๆ เสยงนเปนเสยงในรานอาหาร เสยงของสถานทยานชมชน เสยงนำาไหล เสยงในหองครว เปนตน

วธดำาเนนงานวจย 1. ประชากรและกลมตวอยางในการวจย 1.1 ประชากรทใชในการศกษา ไดแก ผพการทางการเหน อาย 15-30 ป ทใชบรการสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) จำานวน 34 คน 1.2 กลมตวอยางทใชในการศกษา ไดแก ผพการทางการเหน อาย 15-30 ป ทใชบรการสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) จำานวน 5 คน ไดมาจากการคดเลอกโดยเจาหนาทของหนวยงาน กลมตวอยางเปนผทมความพรอมทางสตปญญาซงสามารถเรยน

รทางดนตรได มความสนใจดานดนตร ไมมความบกพรองในการจำาแนกเสยงทางโสตประสาท และไมเคยเรยนคยบอรดพนฐานมากอน 2. ตวแปรทใชในการศกษา 2.1 ตวแปรตน ไดแก แผนการสอนคยบอรดเบองตน ทผวจยสรางขน 2.2 ตวแปรตาม ไดแก 2.2.1 ประสทธภาพของแผนการสอนคยบอรดเบองตน 2.2.2 ความพงพอใจของผเรยนทมตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตน3. เครองมอทใชในการศกษาคนควาขอมล 3.1แผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) เนอหาของแผนการสอนแบงออกเปน 6 บทเรยน แตละบทเรยนใชเวลาเรยนคาบละ 1 ชวโมง และใชเวลาเรยนบทเรยนละ 1 คาบ มการเรยงลำาดบเนอหาบทเรยนดงตอไปน บทเรยนท 1 เรอง ลกษณะของคยบอรด ตำาแหนงโนตโดกลาง และทาทางการเลน บทเรยนท 2 เรอง การเลนโนตทละมอ บทเรยนท 3 เรอง การเลนแนวทำานองสนๆ งายๆ ดวยมอขวา บทเรยนท 4 เรอง การเลนคอรด C และ G7 ดวยมอซาย บทเรยนท 5 เรอง การเลนคอรดและแนวทำานองไปพรอมกน บทเรยนท 6 เรอง การเลนคอรด C,G7 และ F ประกอบเพลงดวยมอซาย . โดยจดมงหมายของการเรยนบทเรยนทง 6 น คอเพอใหผเรยนสามารถเลนคยบอรดเบองตนได โดยสามารถเขาใจถงองคประกอบของดนตร สามารถฟงเสยงและเลนตามโนตทไดยนไดถกตองตามองคประกอบของดนตร อนไดแก จงหวะ ทำานอง เสยงประสาน รปพรรณ สสน และรปแบบ ในดานของจงหวะ ผวจยกำาหนดเนอหาใหผเรยนเรยนรโนตตวดำา โนตตวขาว และโนตตวกลม เพอใหผเรยนไดเหนความแตกตางความสนยาวของเสยงโนต และความแตกตางของการมเสยงและไมมเสยง ในการใชจงหวะหยดจงหวะตวดำาซงเปนสงทเรยนรไดงายสำาหรบผทเรมเรยนดนตร ในดานของทำานอง ผวจยกำาหนดเนอหาใหผเรยนเรยนโนต 5 เสยง เทานน คอ โนตโด (C) เร (D) ม (E) ฟา (F) และซอล (G) ซงเปนการเรมตนของการเรยนปฏบตเปยโนดวยนวมอทงหา ในดานรปพรรณผวจยกำาหนดใหผเรยนเลนคยบอรดดวยมอทงสองขางไปพรอมกน ซงเปนการเลนแนว


Untitled-1.indd 17 5/26/2017 4:25:12 PM

ทำานองและแนวเสยงประสาน จะทำาใหผเรยนไดเรยนรภาพรวมทางดนตรอยางงายๆ ในดานสสนผเรยนควรไดเรยนรวาเค รองคยบอรดสามารถผลตเสยงไดหลากหลายชนด และเสยงของเครองดนตรแตละชนดมลกษณะทแตกตางกน ในดานรปแบบ ผเรยนควรไดเรยนรวาในแตละบทเพลงนนมรปแบบซงทำาใหเกดความแตกตางกน การเรยนรปแบบเพลงงายๆ จงควรเรมจากบทเพลงสนๆ ทแบงเพลงออกเปน 1-2 ตอน ไดแก รปแบบ One part form และ Binary Form เพอสรางความเขาใจสำาหรบผเรมตนเรยนคยบอรด เพลงทนำามาใชในแผนการสอน ไดแก เพลงขนมปงกรอบ เพลงเตา เพลงหนมาล เพลงแมงมมลาย เพลง Jingle Bells เพลง Happy Birthday และเพลงสายทพย 3.2 แบบทดสอบหลงเรยน ทผวจยสรางขนเพอวดผลสมฤทธทางการเรยนรของผเรยน ซงไดจากการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนทเกดขน หลงจากทผเรยนไดผานการเรยนเนอหาครบทกบทเรยนแลว โดยขอสอบหลงเรยนครอบคลมเนอหาของบทเรยนทงหมด 3.3 แบบสอบถามความพงพอใจของผเรยนตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตน มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชการอางองตามแบบวดของลเคอรทซงกำาหนดชวงระดบความคดเหนเปน 5 ระดบ โดยมงวดประเมนผล 4 ดาน ไดแก ดานเนอหา ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอการสอน และดานการประเมนผล รวมรายการขอคำาถามทงหมด 20 ขอ

ระเบยบวธวจย 1. การรวบรวมขอมล ผวจยนำาแผนการสอนไปทดลองใชกบกลมตวอยาง โดยใชเวลาในการทดลองทงหมด 7 ครง แบงออกเปนการจดการเรยนการสอนตามแผนการสอน 6 ครง ใชเวลาเรยนครงละ 1 ชวโมง และจดใหมการทดสอบหลงเรยน 1 ครง ดำาเนนการทดลองระหวางวนท 26 กนยายน ถงวนท 10 ตลาคม 2559 มดำาเนนตามขนตอนดงตอไปน 1.1ครผสอนชแจง และสรางความเขาใจแกผเรยนเกยวกบรายละเอยดตางๆ ในการจดการเรยนการสอนตามแผนการสอนคยบอรดเบองตน 1.2 ผเรยนเรยนรคยบอรดเบองตนตามทครสอน 1.3หลงจากจดการเรยนการสอนเสรจสนในแตละบทเรยน ผเรยนจะตองทำาแบบทดสอบทายบทเรยนเพอประเมนความรความเขาใจในการเรยนของตนเอง และเพอใหผเรยนเองเกดความรความเขาใจในบทเรยนมากยงขน 1.4 จดใหมการทดสอบหลงการเรยน หลงจากทผเรยนไดเรยนจบบทเรยนทงหมดเพอวดผลสมฤทธทไดเรยนรทงหมดและนำาผลทไดไปวเคราะหหาคาประสทธภาพของ

แผนการสอน 1.5 ภายหลงการเสรจสนกจกรรมการเรยนการสอนทงหมดแลว จงจดใหผเรยนทำาแบบสอบถามความพงพอใจทมตอการจดการเรยนการสอน นำาผลทไดไปวเคราะหขอมลทางสถตตอไป 2. การวเคราะหขอมล 2.1วเคราะหหาคาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 โดยใชสตร E1/E2 (ชยยงค พรหมวงศ, 2537, น.494-495) ไดแก คำานวณคา E1 โดยการนำาคะแนนจากการทดสอบทายบทเรยนหลงเรยนจบในแตละแผนมาคำานวณหาคาเฉลยรวมรอยละ คำานวณ E2 โดยนำาคะแนนจากการทดสอบหลงเรยนหลงจากทไดเรยนจบทง 6 แผน มาคำานวณหาคาเฉลยรวมรอยละ การสอนคยบอรดเบองตน โดยนำาคะแนนทงหมดทผเรยนทำาแบบทดสอบทายบทเรยนแตละบทมาหาคาเฉลยรวมรอยละ และนำาคา E1 และ E2 มาเปรยบเทยบคาประสทธภาพโดยเกณฑ E1/E2 ตองไมตำากวาเกณฑมาตรฐาน 80/80 2.2ว เคราะหความพงพอใจของผ เรยนตอการจดการเรยนการสอนโดยนำาขอมลจากการตอบแบบสอบถามมาหาคาคะแนนเฉลย (x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เปนรายขอ และนำามาแปลความหมายโดยพจารณาตามชวงคะแนน ดงนคาเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง พงพอใจมากทสด คาเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง พงพอใจมาก คาเฉลย 2.51- 3.50 หมายถง พงพอใจปานกลางคาเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง พงพอใจนอย คาเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง พงพอใจนอยทสด

ผลงานการวจย ผลการวจยจากการทดลองใชแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) สามารถสรปผลไดดงน 1 .แผนการสอนคยบอรดเ บองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนน-ทภม) ทผวจยพฒนาขนมประสทธภาพเปนไปตามจดมงหมายของการวจยไวคอเกณฑกำาหนด 80/80 โดยมคะแนนคาเฉลยจากการทดสอบทายบทเรยนเทากบ 84.66 และมคะแนนคาเฉลยจากการทดสอบหลงเรยนเทากบ 84.33 ซงสงกวาเกณฑทกำาหนด ในการวเคราะหคะแนนสอบทายบทเรยน พบวาผเรยนมผลคะแนนทไดจากการทดสอบทายบทเรยนทงหมดรวม 127คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 84.66 โดยบทเรยนทผเรยนสามารถทำาคะแนนไดดทสด ไดแก บทเรยนท 1 เรองลกษณะของคยบอรด ตำาแหนงโนตโดกลาง


Untitled-1.indd 18 5/26/2017 4:25:13 PM

และทาทางการเลน ผเรยนสามารถทำาคะแนนทดสอบทายบทไดรวม 23.5 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 94 บทเรยนทมผลคะแนนรองลงมา ไดแก บทเรยนท 2 เรอง การเลนโนตทละมอ มคะแนนรวม 21.5 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 86 สวนบทเรยนทผเรยนมผลคะแนนแบบทดสอบนอยทสด ไดแก บทเรยนท 3 เรอง การเลนแนวทำานองสนๆ งายๆ ดวยมอขวา มคะแนนรวม 19 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 76 แสดงผล

ตาราง 1 แสดงผลคะแนนทไดจากการสอบทายบทเรยนจำานวน 6 ครง

(E1)

บทเรยนท

คะแนนสอบของผเรยนคนท คะแนน

รวม

(25)

คาเฉลย

รอยละ1

(5)

2

(5)

3

(5)

4

(5)

5

(5)

1 5 4.5 5 4 5 23.5 94.00

2 4 5 4 4 4.5 21.5 86.00

3 5 3 4 3 4 19 76.00

4 3 4 5 4 5 21 84.00

5 4 4 4 4 5 21 84.00

6 4 4 4 4 5 21 84.00

รวม 25 24.5 26 23 28.5 127 84.66

ตาราง 2 แสดงผลคะแนนทไดจากการสอบหลงเรยน (E2)

ขอ

ท

คะแนนสอบหลงเรยนของผเรยนคนท คะแนน

รวม

(25)

คาเฉลย

รอยละ1

(5)

2

(5)

3

(5)

4

(5)

5

(5)

1 5 5 5 4 5 24 96.00

2 4 4.5 4 4.5 4.5 21.5 86.00

3 5 4 5 4 4 22 88.00

4 3 4 4 4 4 19 76.00

5 4 4 4 4 4 20 80.00

6 4 4 4 4 4 20 80.00

รวม 25 25.5 26 24.5 25.5 126.5 84.33

ตาราง 3 แสดงการเปรยบเทยบผลคาเฉลยรวมรอยละของคะแนนสอบ

ทายบทเรยน (E1) และคะแนนสอบหลงเรยน (E2)

ผเรยนคนท E1 E2

คะแนน คารอยละ คะแนน คารอยละ

1 25 83.33 25 83.33

2 24.5 81.66 25.5 85.00

3 26 86.66 26 86.66

4 23 76.66 24.5 81.66

5 28.5 95.00 25.5 85.00

คะแนนรวม 127 423.31 126.5 421.65

คาเฉลยรวมรอยละ 84.66 84.66 84.33 84.33

สวนการวเคราะหผลคะแนนสอบหลงเรยน ผเรยนมผลคะแนนทไดจากการทดสอบหลงเรยนทงหมดรวม 126.5 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 84.33 โดยคะแนนสอบขอทผเรยนสามารถทำาคะแนนไดดทสดคอขอท 1 วดจดประสงคการเรยนรของบทเรยนท 1 เรอง ลกษณะของคยบอรด ตำาแหนงโนตโดกลาง และทาทางการเลน ผเรยนสามารถทำาคะแนนทดสอบหลงเรยนขอทไดรวม 24 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 96 ขอสอบขอทมผลคะแนนรวมรองลงมา ไดแก ขอท 3 วดจดประสงคการเรยนรของบทเรยนท 3 เรอง การเลนแนวทำานองสนๆ งายๆ ดวยมอขวา คะแนนรวม 22 คดเปนรอยละ 88 สวนขอทผเรยนมผลคะแนนทดสอบหลงเรยนนอยทสด ไดแก ขอท 4 เรอง การเลนคอรด C และ G7 ดวยมอซาย มคะแนนรวม 19 คะแนน คดเปนคาเฉลยรอยละ 76 ดงทไดแสดงในตารางท 2 จากตาราง 3 ไดแสดงการเปรยบเทยบผลคาเฉลยรวมรอยละของคะแนนสอบทายบทเรยน (E1) และคะแนนสอบหลงเรยน (E2) ดงนนจงสามารถสรปไดวา แผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ทถกพฒนาขนน มประสทธภาพเทากบ 84.66/84.33 สงกวาเกณฑทผวจยกำาหนดไว 80/80 2. ผลวเคราะหความพงพอใจของผเรยนทมตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) พบวาผตอบแบบสอบถามเปนเพศชายรอยละ 60 เพศหญงรอยละ 40 สวนใหญมลกษณะการมองเหนคอมองเหนบางสวน (รอยละ 80) และมระดบการศกษาสงสดตำากวาประถมศกษารอยละ 60 นอกนนเปนระดบปรญญาตร 1 คน และระดบประถมศกษา ปท 6 1 คน จากการสำารวจความคาดหวงจากการเรยนคยบอรดเบองตนนน ไดผลสรปดงตาราง 4 ซงพบวาผเรยนทกคนตองการเรยนคยบอรดเบองตนเพอสงเสรมพฒนาการ สงเสรมบคลกภาพ /ความเชอมน และสรางความรความเขาใจ พนฐานเกยวกบ การเลนคยบอรด (รอยละ 100) รองลงมาคอตองการเรยนเพอความบนเทง และเพอสงเสรมการใชเวลาวางใหเกดประโยชน (รอยละ 80)

ตาราง 4 แสดงจำานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามทมความ

คดเหนตอคาดหวงจากการเรยนคยบอรดเบองตน

ความคาดหวงจากการเรยนคยบอรดเบองตน

ผตอบแบบสอบถาม

จำานวน รอยละ

1. เรยนเพอความบนเทง 4 80

2. เรยนเพอสงเสรมการใชเวลาวางใหเกดประโยชน 4 80

3. เรยนเพอสงเสรมพฒนาการ 5 100


Untitled-1.indd 19 5/26/2017 4:25:13 PM

4. เรยนเพอสงเสรมบคลกภาพ /ความเชอมน 5 100

5. เรยนเพอสรางความรความเขาใจพนฐานเกยวกบการเลน

เครองคยบอรด

5 100

6. เรยนเพอสรางทกษะทดในการเลนคยบอรด 1 20

7. เรยนเพอนำาเอาความรไปใชในการประกอบอาชพ 3 60

8. อนๆ ไดแก เรยนเพอนำาความรไปเลนเพลงท

ตนเองชอบ เพลงประกอบละคร หรอเพลงทเคยไดยน

ได…………………………..

2 40

ผลการวเคราะหความพงพอใจของผเรยนพบวาผเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนคดเปนคาเฉลย (x ) เทากบ 4.175 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.2271 และโดยรวมผเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผเรยนมความพงพอใจตอกจกรรมการเรยนการสอนมากทสด (x = 4.56) รองลงมา ไดแก ดานการประเมนผล (x = 4.32) สวนความพงพอใจทมคาเฉลยนอยทสด ไดแก ดานเนอหา (x = 3.86) โดยในสวนของขอคำาถามอตนยซงเปนคำาถามปลายเปด พบวามผเรยนตองการใหมการสอนเนอหาเพมเตมมากขน และมความทาทายเพมขนตองการใหครสอนตามสภาพการเรยนรของเพอนแตละคน เนองจากแตละคนมความสามารถในการเรยนรไมเทากน และยงตองการใหครสอนเพลงตามความชอบเปนรายบคคลอกดวย เพราะแตละคนมความชอบทแตกตางกน

ตาราง 5 แสดงระดบความพงพอใจของผเรยนตอเนอหา

ขอ คำาถาม x S.D.

1. มการเรยงลำาดบเนอหาจากงายไปยาก 4.16 0.2924

2. เนอหามความเหมาะสมกบระยะเวลาในการจดการเรยนการสอน

3.50 0.3605

3. เนอหามความเหมาะสมกบความสามารถของผเรยน

3.66 0.2108

4. เนอหาในบทเรยนสามารถสอความหมายใหผเรยนเขาใจได

3.83 0.2309

5. เนอหามความครอบคลม สมบรณ 4.16 0.2426

คะแนนเฉลย 3.86 0.2674

ตาราง 6 แสดงระดบความพงพอใจของผเรยนตอกจกรรมการเรยนการสอน


6. กจกรรมการเรยนการสอนมความหลากหลาย 4.83 0.0745

7. กจกรรมการเรยนการสอนมความนาสนใจ 4.83 0.0745

8. กจกรรมการเรยนการสอนมการเรยงลำาดบอยางเหมาะสม

4.16 0.1795

9. ระยะเวลาในการทำากจกรรมมความเหมาะสม 4.50 0.1527

10. กจกรรมการเรยนการสอนสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

4.50 0.2236


ตาราง 7 แสดงระดบความพงพอใจของผเรยนตอสอการเรยนการสอน


11. สอการสอนมความหลากหลาย 4.00 0.2309

12. สอการสอนมความนาสนใจ 4.50 0.1527

13. สอการสอนสะดวกตอการใช 3.50 0.3214

14. สอการสอนมความเหมาะสมกบวยของผเรยน 4.00 0.2000

15. สอการสอนมความเหมาะสมกบความสามารถ

ของผเรยน

3.83 0.1885


ตาราง 8 แสดงระดบความพงพอใจของผเรยนตอการประเมนผล


16. แบบทดสอบมความชดเจน เขาใจงาย 4.00 0.3055

17. แบบทดสอบเหมาะสมกบความสามารถของ

ผเรยน

4.50 0.2236

18. แบบทดสอบทายบทเรยนสอดคลองกบเนอหา

ทเรยน

4.33 0.2981

19. แบบทดสอบหลงเรยนสอดคลองกบเนอหา

ทเรยน

4.33 0.2981

20. การกำาหนดชวงระยะเวลาในการทดสอบมความ

สอดคลองเหมาะสมกบการทบทวน ฝกซอม

4.00 0.2828


ผลงานการวจย จากการทดลองใชแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหน สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) สามารถสรปผลไดดงน 1. แผนการสอนทผวจยพฒนาขนมประสทธภาพเปนไปตามสมมตฐานทตงไวคอ 80/80 โดยมคะแนนคาเฉลยจากการทดสอบทายบทเรยนเทากบ 84.66 และมคะแนนคาเฉลยจากการทดสอบหลงเรยนเทากบ 84.33 ซงสงกวาเกณฑประสทธภาพทกำาหนดไว 2. ผเรยนมความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนอยในระดบมาก โดยมคะแนนคาเฉลย (x) เทากบ 4.175 และคะแนนสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.2271 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผเรยนมความพงพอใจตอกจกรรมการเรยนการสอนมากทสด (x= 4.56) รองลงมา ไดแก ดานการประเมนผล (x= 4.32) สวนความพงพอใจทมคาเฉลยนอยทสด ไดแก ดานเนอหา (x= 3.86)

อภปรายผล จากทดลองแผนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด(บานนนทภม)ซงพบวามประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทกำาหนดไวตามจดมงหมายของการวจยนน สามารถอภปรายผลทเกดขนไดดงน 1.การสงเกตพฤตกรรมการเรยนและการฝก


Untitled-1.indd 20 5/26/2017 4:25:14 PM

ทกษะปฏบตพบวาผลพฒนาการดานทกษะการเลนคยบอรดของผเรยนเปนดงตอไปน บทเรยนท 1 เรองลกษณะของคยบอรด ตำาแหนงโนตโดกลาง และทาทางการเลน พบวาผเรยนทกคนเขาใจลกษณะของคยบอรด และสามารถคนหาตำาแหนงโนตโด/ตำาแหนงโดกลางไดอยางถกตอง อกทงยงสามารถไลนวมอทงตามทครสอนไดอยางถกตอง แตยงพบวามผเรยนบางคนยงทำาลกษณะการวางมอและทาทางไดไมถกตอง บทเรยนท 2 เรอง การเลนโนตทละมอ พบวาผเรยนทกคนมความเขาใจในเรองของระดบเสยงไดเปนอยางด เพราะสามารถกดระดบเสยงตามทครเลนไดถกตองทกคน แตในการทดสอบพบวาผเรยนยงกดคาโนตผดอย 3 คน อาจเปนเพราะวาผเรยนไมไดใสใจกบคาความยาวโนตอยางเพยงพอ แตเมอทำาการสอนอยางซำาทวนจนเกดความเขาใจผเรยนกสามารถปฏบตไดดขน โดยพบวาในระหวางทมการเรยนการสอนนนผเรยนทกดคาโนตผดกสามารถกดคาโนตไดถกตองดขน บทเรยนท 3 เรอง การเลนแนวทำานองสนๆ งายๆ ดวยมอขวา พบวาผเรยนทกคนสามารถเลนทำานองเพลงไดถกตองทงในเรองของคาโนตและระดบเสยง แตมผเรยนทสามารถทำาลกษณะการวางมอไดถกตองเพยง 1 คนเทานน บทเรยนท 4-6 ทมการเลนคอรดใหเขากบแนวทำานองเพลง และเลนไปพรอมกบแนวทำานองเพลง พบวาผเรยนทกคนเขาใจในเรองของเสยงประสาน และรวาเปนการรวมเสยงของโนตตงแต 2 เสยงขนไป เขาใจจงหวะของเพลงและเขาใจจดทตองเปลยนคอรด สามารถเลนคอรดเขากบจงหวะเพลงไดทกคน แตมผเรยน 1 คน ทยงใชการจบคอรดแบบโนต 2 ตว และยงพบวาผเรยนทกคนสามารถทำาทาทางการเลนไดถกตอง แตยงวางลกษณะมอไมถกตองอย 1-2 คน เมอพจารณาผลคะแนนทไดจากการทดสอบทายบทและการทดสอบหลงเรยนเพอประมวลความรของผเรยนทไดจากการจดการเรยนการสอนทงหมดแลว พบวาผเรยนทกคนสามารถคนหาตำาแหนงโนตไดดขน สามารถวางมอไดถกตองตามตำาแหนงของโนตบนเครองคยบอรดและไลโนตไดคลองแคลวขน ซงผเรยนทกคนมทกษะการฟงทดในเรองของระดบเสยงและจงหวะ สามารถกดโนตตามเสยงทไดยนไดอยางถกตอง แตพบวามบางคนทไมสามารถกดคาความยาวของเสยงไดถกตอง ซงเมอครไดกดเสยงซำาเพอยำาทวนอกครงผเรยนกลมนกสามารถกดได อาจเปนเพราะยงขาดการคำานงถงคาความยาวของเสยงขณะทไดกดตามครในครงแรก สวนในเรองของลกษณะการวางมอยงพบวามผเรยนบางคนยงใชทอนนวกดและไมทำามอโคงซงเปนลกษณะทผดซงจะทำาลกษณะมอไดถกตองในขณะทมการทดสอบไลนวมอทละขางเทานน อาจเปนเพราะเมอมการเลนโนตหลายตวใหตอเนองหรอเลนคอรดทตองกด

โนตหลายตวพรอมกนทำาใหไมระมดระวงการวางมอ สวนทาทางการเลนผเรยนมกทำาหลงคอม และกมศรษะเขาหาแปนคยบอรดมากเกนไปทำาใหเสยบคลกและทาทางทสวยงามแตเมอไดรบการแนะนำาแลวพบวาผเรยนสวนใหญทำาไดดขน เนองจากเปนสงทระมดระวงไดงายกวาการการทำาลกษณะมอ 2. กจกรรมการเรยนการสอนใชวธการสอนโดยใหฟงและปฏบตตาม (Play by ear) ซงสงผลใหผเรยนมทกษะการเลนคยบอรดทดขนได ดงทปรากฏผลพฒนาการในแตละบทเรยน และยงทำาใหผลความพงพอใจของผเรยนตอการจดการเรยนการสอนอยในระดบมาก อาจเปนเพราะวาผเรยนชอบเลนโดยอาศยการฟงเนองจากมอปสรรคในการอานโนต ซงผเรยนมความพงพอใจและยนดในการปฏบตตามการเลนจากการฟง (Play by ear) สอดคลองกบทวารวารโกว (Varvarigou, 2014, p.471-484) พบวาการเรยนแบบ Play by ear ชวยสรางความสขในการเรยนดนตรของผเรยน และพฒนาทกษะการไดยน พฒนาทกษะ Improvisation และสรางความมนใจขณะเลนไดดขน และยงสอดคลองกบทสมทรง พนธสวรรณ (2542, น.17,32) กลาววา โดยทวไปนนคนตาบอดนนตองใชประสาทสมผสทางหและมความรสกทางโสตสมผสมากกวาคนปกตอยแลว อกทงยงสามารถแยกเสยงและจดจำาเสยงตางๆ ไดอยางแมนยำามาก มความสามารถพเศษทางการดนตร สามารถฟงและเลนดนตรไดแทบทกชนด กจกรรมดนตรจงเปนกจกรรมหนงทมประโยชนตอผพการทางการเหน เพราะชวยในการตอบสนองความตองการของบคคลไดหลายดาน ทงดานความคดสรางสรรค การแสดงความรสกสวนตว ความคด ความรสกประสบความสำาเรจ มคณคา ใชเปนสอระบายอารมณ ผอนคลายความเครยดและสนองความตองการทางสนทรยภาพของบคคล ชวยทำาใหการเรยนการสอนบทเรยนตางๆไมนาเบอ ชวยสรางสมพนธภาพทเปนมตร ใหความรกและอบอน 3.เนอหาทมความเหมาะสมตอการจดการเรยนการสอน 3.1 โนต ในเรองของความสนยาวของเสยง ไดแก โนตตวดำาตวหยดตวดำา โนตตวขาว (และโนตตวกลมเพอใหผเรยนไดเหนความแตกตางความสนยาวของเสยงโนต และความแตกตางของการมเสยงและไมมเสยง ซงเปนสงทเรยนรไดงายสำาหรบผทเรมเรยนดนตร สวนในเรองของระดบเสยงไดกำาหนดใหผเรยนเรยนโนต 5 เสยง เทานน คอ โนตโด (C) เร (D) ม (E) ฟา (F) และซอล (G) ซงเปนการเรมตนในการเรยนปฏบตเปยโนดวยนวมอทงหา อกทงผวจยใชทกษะการรองและการเคลอนไหวเขามาชวยสรางความเขาใจเรองระดบเสยง จงหวะ และทำานองดวย สอดคลองกบงานวจยของดวงรตน วฒปญญารตนกล (2555) ซงศกษาผลของการใช


Untitled-1.indd 21 5/26/2017 4:25:14 PM

กจกรรมดนตรและเคลอนไหวตามแนวคดดาลโครซทมผลตอความสามารถทางสตปญญาของเดกอนบาล โดยใหกลมทดลองใชกจกรรมดนตรและเคลอนไหวตามแนวคดของดาลโครซผลการวจยพบวากลมทดลองมคาเฉลยรอยละของชวงเวลาการจดจอและคาเฉลยคะแนนความจำาเบองตนสงกวากอนการทดลองและกลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และยงสอดคลองกบงานวจยของประพนธศกด พมอนทร (2555) ในการศกษาเพอสรางชดการสอนคยบอรดเบองตนโดยใชวธการสอนแบบโคดาย (Kodaly Method) กบการสรางแบบเรยนสำาหรบเครองดนตร ทพบวาวธการสอนดนตรในระบบโคดายสามารถนำาไปประยกตใชกบวธการสอนปฏบตเครองดนตรในระดบพนฐานไดดอยางยง สามารถสอนผเรยนระดบปฐมวยเขาใจสญลกษณทสมมตขนทางดนตรและนำาไปสการอานโนตได สามารถใชแนวคดเรองจงหวะ ระดบเสยง ประโยคเพลง ในการสรางเปนบทเพลงแบบฝกหดขนมาใหมๆ ไดไมสนสด และสามารถเตมเตมแนวคดทางความเปนดนตรไดตามแตทผเขยนแบบเรยนตองการ 3.2 รปแบบจงหวะ ผเรยนไดเรยนรรปแบบจงหวะจากการกดคอรดเปนจงหวะตวกลมจงหวะตวขาว และจงหวะตวดำาในบทเรยนท 4 และบทเรยนท 6 ซงจะชวยสรางความเขาใจในเรองของรปแบบจงหวะทแตกตางกนไดงาย วาสามารถชวยสรางความรสกของเพลงทแตกตางกนได เชน ผเรยนจะรวาหากกดคอรดเปนรปแบบจงหวะตวดำาแลว จะชวยสรางความรสกใหเพลงมความกระฉบกระเฉงกวาการกดคอรดรปแบบจงหวะตวกลมคางไว 3.3 เสยงประสาน ผวจยกำาหนดใหผเรยนไดเรยนคอรดหลก (Primary Chord) ของบนไดเสยง อนไดแก คอรด I-IV-V7 และยงเปนคอรดทพบวานยมใชในบทเพลงสำาคญทวไป ในการเรมเรยนคยบอรด ซงไดฝกเพลงทใชบนไดเสยง C Major ผเรยนจงควรไดเรยนคอรด C-F-G7 4. แนวทางในการเลอกบทเพลงและการสรางแรงจงใจในการเรยนการสอน สำาหรบบทเพลงทใชในการเรยนการสอนนเปนเพลงสนๆ งายๆ แนวทำานองของเพลงประกอบดวยโนตหาเสยง คอ โด (C) เร (D) ม (E) ฟา (F) และซอล (G) เทานน ซงอยในบนไดเสยง C Major โดยการเลนจะใชนวมอทงหากดลงบนตำาแหนงโนตเหลานไดโดยไมตองมการเคลอนยายมอจงงายตอการฝกฝนสำาหรบผเรมตน เพลงทใชในกจกรรมการเรยนการสอนเรยงลำาดบจากเพลงทงายไปสเพลงทยากขน ไดแก เพลงขนมปงกรอบ เพลงเตา เพลงหนมาล และเพลงแมงมมลาย เปนเพลงทใชสำาหรบฝกเลนทงแนวทำานองและคอรดไปพรอมกนได เพลงทใชสำาหรบฝกเลนคอรด C, G7 และ F ดวยมอซายเพยง

ขางเดยว ไดแก เพลง Jingle Bells เพลง Happy Birth-day และเพลงสายทพย โดยเพลงสวนใหญทนำามาใชมรปแบบแบงเปน 2 ตอนใหญๆ (รปแบบ Binary Form หรอ Two Part Form) เพลงทมรปแบบตอนเดยว (One Part Form) ไดแก เพลงขนมปงกรอบ เพลงเตา และเพลง Happy Birthday เพลงทม 3 ตอน (Ternary Form หรอ Three Part Form) ไดแก เพลงสายทพย ซงโครงสรางของเพลงเหลานใชคอรดหลก (Primary Chord) คอ คอรด C, F และ G7 บทเพลงเหลานประกอบดวยเพลงทใชสำาหรบเดกและเพลงทใชในโอกาสสำาคญ ซงผเรยนไดคนเคยทำานองเพลงมากอนจงชวยในการจดจำาโนต อนสงผลใหการฝกหดคยบอรดเบองตนประสบผลสำาเรจไดดยงขน สวนการสรางแรงจงใจในการเรยน ผสอนไดบอกจดมงหมายในการเรยนแตละคาบใหผเรยนรวาเมอเรยนจบแลวตองเลนคยบอรดไดอยางไรบาง โดยเลนใหผเรยนฟงเปนตวอยาง แนะนำาเพลงทนำามาใชใหผเรยนไดรวาเพลงเปนทรจกและยงใชในโอกาสสำาคญเพอกระตนใหผเรยนอยากเลนเพลงนนๆ ใหเปน มความสนใจเรยนมากขน และเปดโอกาสใหผเรยนแตละคนเลนคยบอรดใหเพอนๆ ฟงเพอเปนการแสดงทกษะทไดเรยนรมาและชวยกนตรวจสอบความผดพลาดขณะเลนได ผเรยนกจะมความตงใจฝกซอมมากขน เพอสรางความมนใจใหตนเองสามารถเลนคยบอรดไดอยางถกตองทสดและเกดความภาคภมใจในตวเอง 5. การใชสอไฟลเสยงเปนแบบฝกหดใหผเรยนนำาไปใชฝกทบทวนดวยตวเองนน พบวาไดชวยพฒนาทกษะการเลนของผเรยนไดผลเปนอยางด ไฟลเสยงทผวจยไดจดทำาขนมทงหมด 13 ไฟล เปนไฟลชนด MP3 ไดแก 1) แบบฝกไลโนตมอขางขวา 2) แบบฝกไลโนตมอขางซาย 3) แบบฝกกดโนตตามจงหวะตวดำา ตวขาว และตวกลม 4) เพลงขนมปงกรอบ 5) เพลงเตา 6) เพลงหนมาล 7) เพลงแมงมมลาย 8) เพลง Jingle Bells 9) เพลง Ode to Joy 10) แบบฝกกดคอรด C และ G7 11) แบบฝกกดคอรด C และ F 12) เพลง Happy Birthday 13) เพลงสายทพย โดยไฟลเสยงทเปนแบบฝกกดไลโนตนนประกอบไปดวยสวนทเปนเสยงคนพดสำาหรบอธบายคำาสงเพอใหผฟงไดปฏบตตาม สามารถใชลกษณะมอและวางทาทางการเลนไดถกตอง และสวนทเปนเสยงโนตดนตรเลนตามจงหวะซงประกอบไปดวยเสยงเมโทรโนมทมความเรว 96 BPM สำาหรบไฟลเสยงทเปนบทเพลงตางๆ นน ประกอบไปดวยชอเพลง เสยงแนวทำานอง เสยงคอรด และเสยงแนวทำานองเลนไปพรอมกบคอรด จากการทผเรยนไดใชสอดงกลาวในการฝกหดทบทวนเปนการบานโดยการฝกดวยตวเองนน พบวาผเรยนทกคนสามารถทำาแบบทดสอบไดโดยเขาใจถงองคประกอบทางดนตรไดอยางถกตอง เปนเพราะวาสอและเทคโนโลยดานเสยงเปนสอทจำาเปนและมความสำาคญ


Untitled-1.indd 22 5/26/2017 4:25:14 PM

สำาหรบผพการทางการเหนและยงเปนสอในการเรยนรดนตรอกดวย ดงท วราภรณ ยงหน (2552, น.10) ไดศกษาหวขอเรองครภณฑและสอการสอนดนตรประจำาหองเรยนระดบประถมศกษาดานสอการสอน พบวาสงทจำาเปนตองมในหองเรยนประเภทสอเทคโนโลย ไดแก ซด/เทปเพลงประกอบการสอน ซด/เทปเพลงงานพธตางๆ ซด/เทปเพลงพนเมอง 4 ภาค ซด/เทปเพลงปลกใจ การตนประกอบการสอน ภาพยนตรเกยวกบดนตร ซดรวมโนตเพลง เกมสและกจกรรมทางดนตร วดทศนการแสดงดนตร วดทศนสาธตเรองดนตร และยงพบวามการพฒนาซอฟตแวรชวยสอนดนตรแกผพการทางการเหนชอ Musica Parlata เพอชวยในการอานโนตเพลงสำาหรบคนตาบอด โดยโปรแกรมจะรองโนตเปนชอโนตออกมาตามระดบเสยงทถกตอง การรองตามชอโนตของบทเพลงจะชวยใหคนตาบอดรโนตเพลงไดโดยตรงในขณะทมอเปนอสระ ไมตองใชการอานสมผสจากโนตเบรลล และวธการนยงชวยในการฝกทกษะการฟงของผเรยนได (Alfredo; et al, 2012) 6. ลกษณะการวางมอและทาทางการเลนของผเรยน ยงพบวาเปนปญหาสำาหรบผเรยนทพการทางการเหนอยคอ มผเรยนบางคนยงใชทอนนวกดและไมทำามอโคงซงเปนลกษณะทผด สวนทาทางการเลนผเรยนมกทำาหลงคอมและกมศรษะเขาหาแปนคยบอรดมากเกนไปทำาใหเสยบคลกและทาทางทสวยงาม แตเมอไดรบการแนะนำาแลวพบวาผเรยนสวนใหญทำาไดดขน สอดคลองกบทพระชย ลสมบรณผล (2536, น.36-40) กลาววา คนตาบอดบางคนทหดดนตรใหมๆ ทยงเลนไมคลองมกจะเลนเฉพาะทำานองเพลง หรอเปดจงหวะทเครองคยบอรดแลวกดเสยงตางๆ ไปตามตองการโดยไมคำานงวาจะถกตองหรอไม เขาจะไมระมดระวงในเรองของบคลกทาทางและความถกตองของวธการบรรเลง ทงน อาจเปนเพราะการทผเรยนไมเคยเหนหรออาจเหนลกษณะทถกตองไดไมชดเจนนกจงทำาใหไมเขาใจและปฏบตไดไมถกตอง ผสอนอาจตองเขาชวยจดวางทาทางและการวางนวซำาๆ เปนรายบคคลเพมเตมนอกเหนอไปจากการเนนใหฝกเลนโนตซำาๆ เพอใหไดเสยงทถกตอง สอดคลองกบทสกร เจรญสข (ปรม ฉตรวชย, 2543, น.13; อางองจาก สกร เจรญสข, 2540, น.12-21) ไดกลาวถงทฤษฎการทำาซำาวาเปนการยำาทกษะเพอใหเกดความแมนยำา ความชำานาญ ทำาใหควบคม กำากบ และจดการไดอยางมประสทธภาพ ทฤษฎนเกดไดจะตองอาศยการปฏบตเครองดนตรซำาๆ หลายครงจนขนใจ และเกดความชำานาญ เมอนำามาปฏบตซำาครงใดกสามารถทำาไดโดยไมผดพลาด ซงฮลการด เบาเวอร (Hilgard & Bower, 1975) ไดกลาวถงทฤษฎการเรยนรในลกษณะตรงกน คอการไดรบประสบการณจากการฝกฝนทำาใหพฤตกรรมเปลยนแปลงไป บนดรา (Bandura, 1977) กลาววา การเลยนแบบเปนทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบสงแวดลอม และทกคนสามารถเลยนแบบจากตวแบบ

ไดแตกตางกน (ปรม ฉตรวชย, 2543, น.13; อางองจาก

Hilgard & Bower, 1975; Bandura, 1977)

7.จากการศกษาครงนพบวาความแตกตางระหวางการจดการเรยนการสอนสำาหรบผพการทางการเหนและบคคลปกตนนมความแตกตางกนในเรองของการจดกจกรรมการเรยนการสอนและสอการสอนเนองจากขอจำากดและศกยภาพของผเรยนโดยในดานกจกรรมการเรยนการสอนนนผสอนควรเนนทกษะการฟงลกษณะของเสยงใหมความชดเจนยงขน เชน อาจเพมใหผเรยนฝกฟงคาโนตระหวางตวดำาและตวขาวเพอใหแยกความแตกตางกนของเสยงไดอยางถกตองมากขนฝกใหฟงเสยงทมลกษณะตางกน เชน การทำาเสยงใหขาดกนหรอเชอมกนในระหวางทฝกไลโนตและฝกเลนบทเพลงสนๆ งายๆ เปนตน เพราะการเรยนดนตรเปนเรองของการฟงเสยงซงผพการทางการเหนใชทกษะการฟงเปนปกตอยแลว หรออาจเพมทกษะการสรางสรรค เชน ใหผเรยนฝกสรางสรรคแนวทำานองทใชโนต 3 ตว หรอ 5 ตว หรอสรางสรรครปแบบการเลนจงหวะของคอรดดวยตวเอง ซงนอกจากนผสอนยงสามารถสงเสรมทกษะการอานโนตใหแกผเรยนไดอกดวย โดยอาจสรางสอทมขนาดใหญ หรอจดพมพโนตตวใหญๆ สำาหรบชวยเหลอผเรยนทมองเหนไดบางสวน และอาจทำาสอสมผสทมลกษณะนนทำาเปนรปรางตวโนตตางๆ ใหผเรยนทตาบอดสนทไดเรยนรลกษณะรปรางตวโนตนนๆ ของคนปกตไดอกดวย ทงน เนองจากการสอนดนตรสำาหรบผพการทางการเหนนนควรมหลกการเชนเดยวกบการสอนดนตรสำาหรบบคคลปกตทวไป แตดวยเพราะขอจำากดทางการมองเหนททำาใหตองมการจดการเรยนการสอนใหเอออำานวยตอการเรยนรแกผเรยนกลมน โดยยงตองคำานงถงสาระดนตรทผเรยนกลมนควรไดรบเทยบเทากบบคคลปกต

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากงานวจย 1.ครสามารถนำาแผนการสอนทผวจยสรางขนไปใชในการจดการเรยนการสอนคยบอรดเบองตนสำาหรบผพการทางการเหนสถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (บานนนทภม) ได เพราะแผนการสอนนไดผานการประเมนหาประสทธภาพเรยบรอยแลว 2.ในดานการสอนครควรเขาใจธรรมชาตของผเรยน ใหความสำาคญกบผเรยน สรางความเขาใจและความคนเคยกบผเรยนใหมากขน กอนทจะมการจดการเรยนการสอนจรง 3.ในดานเนอหา ครควรเพมเตมเนอหาใหมากขนและมความหลากหลายมากขน หรอเพมเตมบทเพลงใหผเรยนไดนำาไปฝกตอดวยตวเองไดผเรยนจงจะสามารถนำาความรไปใชประโยชนไดกวางขวางยงขน


Untitled-1.indd 23 5/26/2017 4:25:14 PM

4.หลงจากทใหผเรยนทำาแบบทดสอบทายบทเรยน ครควรแจงผลคะแนนทผเรยนทำาไดในแตละครงเพอใหผเรยนเขาใจในจดบกพรองของตนเอง สามารถปรบปรงแกไขทกษะการเลนใหดขนตอไปได จะทำาใหผเรยนเกดความมนใจวาตนเองมความรความเขาใจในการเรยนซงสามารถปฏบตทกษะการเลนคยบอรดไดอยางถกตอง และครควรแจงเกณฑการประเมนผลใหผเรยนเขาใจตรงกนกอนทจะมการทดสอบ เพอสรางความเขาใจในการเรยนทถกตองและใหเปนไปในทศทางเดยวกน 5. ควรมการพฒนาปรบปรงแผนการสอนคยบอรดใหผ เรยนไดรบเนอหาสาระดนตรท เขมขน เพราะผพการทางการเหนสามารถเรยนรทกษะการเลนคยบอรดไดเทยบเทากบผเรยนปกตโดยเฉพาะอยางยงกลมผเรยนซงมองเหนบางสวน ครจงควรจดใหมการสอนเชนเดยวการสอนสำาหรบผเรยนปกต

ขอเสนอแนะเพองานวจยครงตอไป 1 .ควรพฒนางานวจย เฉพาะกรณ (Case Study) เพอปรบปรงแผนการสอนคยบอรดใหผเรยนไดรบเนอหาสาระดนตรตามความสามารถของแตละบคคล เพอใหผเรยนแตละคนไดรบประโยชนสงสดในการเรยนร 2.ควรมการวจยเพอแผนการสอนทนำาไปใชกบผเรยนทพการทางการเหนกลมอนๆซงมคณสมบตแตกตางกนมากขนเพอใหไดผลการศกษาทกวางขวางยงขน ซงจะทำาใหเปนประโยชนในการปรบปรงและพฒนาแผนการสอนใหมความเหมาะสมกบผเรยนในแตละกลมยงขน 3.ควรวจยเพอศกษาแนวทางการพฒนาแผนการสอนคยบอรดในเรองของการทำาลกษณะมอของการเลนคยบอรดใหถกตองเนองจากผวจยพบวาเปนปญหาสำาคญในการพฒนาคณภาพของการบรรเลง 4.ควรมการวจยเชงสำารวจความตองการของผพการเพอพฒนาแผนการสอนตามสภาพความตองการของผเรยนมากขน เพอสงเสรมศกยภาพของผเรยนและเพอใหผเรยนไดนำาความรไปใชใหเกดประโยชนไดอยางแทจรง

เอกสารอางองกรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ.(2559). สถตจำานวน ผพการ.สบคนเมอ 2 กมภาพนธ, 2559, จาก http://dep.go.th/th/disability-statistic ขวญใจ ยงยศยง. (2548). ประสทธผลของโครงการฝก อาชพนวดแผนไทยและพฒนาคณภาพชวตให แกคนตาบอดและสตรผดอยโอกาส ของสมาคม คนตาบอดแหงประเทศไทยใน จงหวด ปราจนบร. สารนพนธ ศ.ม. (เศรษฐศาสตร การศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศร นครนทรวโรฒ.จงรก พกกะณานนท. (2542). หลกการสอนเปยโน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ชาญณรงค พรรงโรจน. (2544). การพฒนาคนพการ ดวยศลปะ. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ชยยงค พรหมวงศ. (2537). เอกสารการสอนชดวชาสอ การสอน ระดบมธยมศกษา. พมพครงท 7. นนทบร : โรงพมพ มหาวทยาลยสโขทยธร- รมาธราช. ดวงรตน วฒปญญารตนกล . (2555). ผลของการใช กจกรรมดนตรและเคลอนไหวตามแนวคดดาล โครซทมตอความสามารถทางสตปญญาของเดก อนบาล.กรงเทพฯ : วทยานพนธค.ม.(การศกษา ปฐมวย). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555ณรทธ สทธจตต. (2555). ดนตรศกษา : หลกการและ สาระสำาคญ. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: แอค ทฟพรนท.ประพนธศกด พมอนทร. (2555). การศกษาเพอสราง ชดการสอนคยบอรดเบองตนโดยใชวธการของ โคดาย.กรงเทพฯ:คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ปรม ฉตรวชย. (2543). การศกษาการสอนวชาเปย โนทโรงเรยนวดากรการดนตร. วทยานพนธ ปรญญามหา บณฑต.สาขาวชาดนตรศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.พระชย ลสมบรณผล. (2536). ดนตรของคนตาบอด ในประเทศไทย : การเรยนรและการประกอบ อาชพ. ปรญญานพนธศลปศาสตรมหา บณฑต (วฒนธรรมศกษา). ระววรรณ วรรณวไชย. (2554). การศกษาสภาพการ จดการเรยนการสอนทางดานนาฏศลป ไทยสำาหรบเดกทมความบกพรงทางการ ไดยนในสถานศกษาพเศษเฉพาะ ทางในเขต พนทภาคกลาง. กรงเทพฯ :สาขาวชานาฏศลปคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วราภรณ ยงหน. (2552). ครภณฑและสอการสอนดนตร ประจำาหองเรยนระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ: ศลปะศาสตรมหาบณฑต(ดนตร)บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.สมทรง พนธสวรรณ. (2529). การศกษาสำาหรบคนท บกพรอง ทางการเหน.กรงเทพฯ: ภาค การ ศกษาพเศษ วทยาลยครสวนดสต,สมพร ปานยนด และพทกษ ศรวงศ. (2556). วถ ชวตนกดนตรตาบอดในสงคมไทย : กรณศกษา


Untitled-1.indd 24 5/26/2017 4:25:15 PM

กรงเทพมหานคร.กระแสวฒนธรรม.14(26): 3-29. สกร เจรญสข (2540). เปาหมายสำาหรบการสอนดนตรใน โรงเรยน. อดสำาเนา สำานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง. (2558). สบคน เมอวนท 2 กมภาพนธ 2559 จาก http://stat.bora.dopa.go.th/stat/y_stat57. htmlอรนช ลมศร. (2551). การสอนเดกพเศษ Teaching Special Children TL304.พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สำานกพมพมหาวทยาลยรามคำาแหง.A. Capozzi, R. De Prisco, M. Nasti, R. Zaccagnino, et al. (2012), Musica Parlata: a methodology to teach music to blind people, Fourteenth Annual ACM SIGACCESS Conference on Assistive Tech nologies, 245-246. Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Engle wood Cliffs, New Jersy: Prentice-Hall.Bull, R., Rathborn, H. & Clifford, B. (1983). The voice- recognition accuracy of blind lis teners. Perception, 12, 223-226.Hilgard, E.R; & Bower, G.H. (1975).Theories of Learning.(4thed), New York: Appleton Century Cliffs.Varvarigou, M. (2014). ‘Play it by ear’ – teachers’ responses to ear-playing tasks during one-to-one instrumental les sons. Music Education Research, 16(4), pp. 471-484.


Untitled-1.indd 25 5/26/2017 4:25:15 PM

The Study of Jewelry Packaging Design and Development: Wooden Jewelry Boxes for Retail

การศกษาพฒนาการออกแบบบรรจภณฑเครองประดบ : กลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก

ยศไกร ไทรทอง

ABSTRACT The purpose of this research is (1) to seek the way to design the wooden jewelry box for retail (2) to evaluate a perception of samples about the design from research result application for finding the ratio between wooden jewelry box cost and jewelry value. The researcher collects data which is divided into 3 steps; (1) Data from wooden jewelry box factory who has experienced in export more than 20 years. Also, in-depth inter-view in term of manufacturing process with fac-tory management and staffs who have working experience more than 10 years. Then, analyze the sample of wooden jewelry box for retail which has been produced in industrial compatibility and present with Descriptive Research. (2) Data from the evaluation of wooden jewelry box de-sign from 5 experts who have an experience of working or lecturing in product or packaging design more than 10 years by Rating Scale Method. (3) Data from the evaluation of wooden jewelry box design from 100 samples in age 18+, to realize in their attitude and impression considering only from packaging design which would be effected to the jewelry value-added as well. Research result provides that (1) Guide-line of wooden jewelry box design for retail is divided into 3 parts; material and production process, design and external decoration, interior decoration. (2) Design of wooden jewelry box for retail from this research would make the most of impression to the middle adulthood in age of 36-60, also, it can provide 81 times of jewelry value-added when comparing with wooden jewelry box cost. Then, it provides 70 times by later maturity who has more than 60 years old and 49 times from early adulthood who are around 18-35 years

old respectively. Keywords : jewelry packaging, wooden jewelry box, retail

บทคดยอ งานวจยเรองนมวตถประสงคเพอ (1) คนหาแนวทางในการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก (2) ประเมนการรบรของกลมตวอยางในดานรปแบบทไดจากการประยกตผลการวจย เพอหาอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกตอมลคาของเครองประดบทบรรจภายใน ผวจยดำาเนนการเกบขอมล 3 ชวง ไดแก ชวงท (1) การเกบขอมลจากการลงพนทโรงงานผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมทมประสบการณในการทำางานสงออกไมตำากวา 20 ป รวมทงไดทำาการสมภาษณเชงลกกบผบรหารของโรงงาน และพนกงานทมประสบการณในการทำางานมากกวา 10 ปขนไป ในดานกระบวนการผลตในระบบอตสาหกรรม รวมกบการวเคราะหตวอยางจากกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกในปจจบนทสามารถทำาการผลตไดในระบบอตสาหกรรม นำาเสนอดวยการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) ประกอบภาพ ชวงท (2) การเกบขอมลจากแบบประเมนผลงานการออกแบบโดยผเชยวชาญทมประสบการณไมวาจะเปนดานการทำางาน รวมทงการสอนในดานการออกแบบผลตภณฑ หรอออกแบบบรรจภณฑ เปนเวลาไมตำากวา 10 ป จำานวน 5 ทาน โดยใหผเชยวชาญลงความเหนดวยการลงคะแนนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ชวงท (3) การเกบขอมลจากแบบประเมนการรบรของกลมตวอยางอาย 18 ปขนไป จำานวน 100 คน ในดานรปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไม ทงนเพอใหทราบถงทศนคตของกลมตวอยางจากการพจารณาเพยงลกษณะภายนอกของกลองใสเครองประดบเทานน วาจะสามารถสรางความ ประทบใจ และนำาไปสการสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบไดมากเทาไร จากการประมาณราคาเครองประดบทอยภายใน


Untitled-1.indd 26 5/26/2017 4:25:15 PM

ผลการวจยไดคนพบ (1) แนวทางการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกซงไดผลสรปใน 3 ดาน ไดแก ดานวสดและวธการผลต, ดานรปแบบและการตกแตงผวภายนอก,ดานการตกแตงภายใน (2) รปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกทไดจากการวจย ไดสรางความประทบใจใหกลมวยผใหญตอนกลาง (Middle adulthood) อาย 36 - 60 ปไดมากทสด โดยสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบเมอเปรยบเทยบกบตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดถง 81 เทา รองลงมา คอ กลมวยสงอาย (Later maturity) อาย 60 ปขนไป ท 70 เทา และลำาดบสดทาย คอ กลมวยผใหญตอนตน (Early adulthood) อาย 18 - 35 ป ท 49 เทา

คำาสำาคญ : บรรจภณฑเครองประดบ, กลองใสเครองประดบททำาจากไม, การคาปลก

บทนำา อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของประเทศไทยเปนอตสาหกรรมทเจรญเตบโตอยางรวดเรวและตอเนอง จนกลายเปนหนงในสนคาทมยอดการสงออกทสงในระดบแถวหนาของประเทศไทยทำาใหเราสามารถนำาเงนตราเขาประเทศไดอยางมากมายทางภาครฐบาลเองไดพยายามสนบสนนอตสาหกรรมนเรอยมาทงเรองการประชาสมพนธในตางประเทศ การสรางสรรค โครงการสนบสนนตางๆ การอดหนนในดานภาษ เปนตน อกทงทางรฐบาลโดยกระทรวงพาณชย และกรมสงเสรมการสงออก ยงรวมกบภาคเอกชนและสมาคมตางๆ จดงานแสดงอญมณและเครองประดบขนทกปๆ ละหลายครง ซงถอวาเปนงานทยงใหญและประสบความสำาเรจอยางมากของวงการโลกแหงอญมณและเครองประดบ ดวยคณภาพและการออกแบบของอญมณและเครองประดบของประเทศไทยนนไดพสจนใหเหนแลววา เรามศกยภาพทสามารถแขงขนกบตางประเทศไดอยางทดเทยมกนแตยงมอกสงหนงทจะขาดไมไดและมสวนสำาคญในการสนบสนนภาพลกษณของอญมณและเครองประดบอยางมาก นนกคอ บรรจภณฑเครองประดบ บรรจภณฑเครองประดบทมเอกลกษณทดสามารถสะทอนคณคาของเครองประดบทอยขางในใหกบผรบไดทราบ บรรจภณฑเครองประดบจงเปนความประทบใจแรกทผไดรบจะสามารถคาดเดาถงมลคา ความสวยงาม และความปราณตของเครองประดบทอยภายใน ดงนนการนำาเครองประดบมาใสในบรรจภณฑถอเปนการปดขนตอนสดทายในการขายเครองประดบ การลงทนกบคาบรรจภณฑอกเพยงนด นอกจากจะสามารถเพมความประทบใจใหกบลกคาเมอพนกงานขายสงมอบเครองประดบชนงามพรอมบรรจภณฑใหกบลกคาแลว ยงทำาใหลกคารสกถง

ความใสใจในการเลอกสรรค พถพถนในการผลต และการออกแบบในทกๆ อยาง ไปจนถงภาพลกษณทดโดยรวมของแบรนดนนๆ ดวย บรรจภณฑเครองประดบสามารถทำาหนาทๆเรายงคดไมถงไดดกวารอยพนคำาพดดง นนการศกษาพฒนาการออกแบบบรรจภณฑเครองประดบเพอเปนแนวทางองคความรใหผประกอบการในวงการอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของประเทศไทย ไดนำาไปเปนขออางองศกษาในการพฒนาบรรจภณฑเครองประดบในกจการของตวเอง เพอใหเปนอกแรงขบเคลอนหนงทเปนสวนสนบสนนใหประเทศไทยมศกยภาพมากขน และสามารถแขงขนในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบกบทกชาตทวโลก ในสถานการณปจจบนเจาของกจการในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบทกคนกมงหวงทจะขายผลตภณฑของตวเองใหไดราคาสงทสด ดวยตนทนการผลตทเหมาะสมกบวสดและการออกแบบอญมณและเครองประดบ เพอใหไดมาซงผลกำาไรทสงทสด บรรจภณฑเครองประดบจงกลายเปนสงแรกทเจาของกจการไมอยากทจะเสยเงนลงทนเพมเตม เพราะไมเหนวาบรรจภณฑเครองประดบจะเปนสงสำาคญในการสงเสรมการขาย พนกงานขายตางหากททำาหนาทสงเสรมใหเครองประดบนนขายได สวนลกคาเองกมกจะเหนบรรจภณฑเปนครงแรกเมอตกลงใจจายเงนซอเครองประดบเทานน ทงทจรงแลวบรรจภณฑเครองประดบยงมหนาทสำาคญอกมากมาย ดงทกลาวไวขางตน สงทขาดหายไปจากความไมใสใจของเจาของกจการกคอ ในกรณลกคาบางคนทซอแลวตงใจทจะนำาไปมอบใหคนอนกอาจจะเกดปญหาตามมา เชน จะตองนำาไปหอกระดาษสวยๆ นำาไปผกโบว หรอในกรณทรายทสดกคอ ตองไปหาซอบรรจภณฑใหมอกชนหนงทสมกบคณคากบเครองประดบภายใน ผวจยมความสนใจทจะศกษากลองใสเครองประดบททำาจากไม เนองจากเปนบรรจภณฑประเภทหนงทมตนทนสง มความทนทาน มอายการใชงานยาวนาน สามารถปกปองคมครอง เครองประดบภายในไดเปนอยางด กลองใสเครองประดบททำาจากไมแทมคณคาในตวเอง และมมลคาสงขนอยกบชนดและลวดลายของไมทเลอกใช อกทงยงมขนตอนในการผลตทซบซอนหลายขนตอน มวสดทเกยวของหลากหลายประเภท เทาทผวจยไดทำาการสำารวจเบองตนพบวา ประเทศไทยมโรงงานทผลตกลองใส เครองประดบททำาจากไมเพอการสงออกใหกบเครองประดบและสนคาฟมเฟอยอยประมาณ 6-7 แหง ดงนนการศกษาพฒนาการออกแบบบรรจภณฑเครองประดบ : กลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก จงเปนสงทสมควรทำาการศกษาวจย ไมวาจะ ในดานรปแบบ วสด และโดยเฉพาะกระบวนการผลตทสามารถเกบ ขอมล


Untitled-1.indd 27 5/26/2017 4:25:15 PM

ปฐมภมไดจากในประเทศ ทงนเพอนำาผลจากการวจยทไดมาออกแบบและพฒนากลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกทมความเหมาะสมในการผลตในระบบอตสาหกรรม รวมทงสามารถสรางความประทบใจ และสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบภายในไดวตถประสงคของการวจย 1.เพอคนหาแนวทางในการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก 2. เพอประเมนการรบรของกลมผตวอยางในดานรปแบบทไดจากการประยกตผลการวจย เพอหาอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกตอมลคาของเครองประดบทบรรจภายใน

ระเบยบวธวจย เพอใหไดผลการวจยทตองการตามวตถประสงค ผวจยจะใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Re-search) รวมกบการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Re-search) โดยกำาหนดกลมตวอยาง คอ กลมคนวยผใหญทอาศยอยในจงหวดกรงเทพมหานครฯ อาย 18 ปขนไป ทมประสบการณในการซอเครองประดบ หรอเคยไดรบเครองประดบเปนของขวญ จำานวน 100 คน สวนรายละเอยดในการดำาเนนการวจย มขนตอนดงน 1. การรวบรวมขอมลแนวคดทใชในการศกษาวจย เปนการรวบรวมขอมลจากเอกสาร บทความ หนงสอ เวบไซต หรอสอสงพมพทเกยวของ จากแหลงขอมลทมความนาเชอถอทงในประเทศและตางประเทศตามทผวจยตงเกณฑไว 2. การลงพนทเกบขอมล เปนการเกบขอมลภาคสนามจากการเยยมชมโรงงานผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมทมประสบการณในการทำางานสงออกไมตำากวา 20 ป รวมทงไดทำาการสมภาษณเชงลกกบผบรหารของโรงงาน และพนกงานทมประสบการณในการทำางานมากกวา 10 ปขนไป ในดานรปแบบกลองใสเครองประดบ วสดตางๆ ทใชในการทำางาน เครองมอเครองจกร และกระบวนการผลตในระบบอตสาหกรรม ประกอบกบขอมลจากหนงสอ เอกสาร และสอสงพมพทเกยวของ จากแหลงขอมลทมความนาเชอถอทงในประเทศและตางประเทศตามทผวจยตงเกณฑไว 3. การกำาหนดกลมผเชยวชาญ และกลมตวอยางตามทผวจยตงเกณฑไวเพอใหไดผลการวจยทมคณภาพและเชอถอได 4.การวเคราะหรปแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกในปจจบนในดานรปแบบ และกระบวนการผลต เพอนำามาเปนแนวทางในการออกแบบและพฒนากลองใสเครองประดบทสามารถทำาการผลตในระบบอตสาหกรรมในปจจบนได โดยม (4.1) การวเคราะห

ดานวสดและกระบวนการผลต (4.2) การวเคราะหดานรปแบบและการตกแตงผวภายนอก (4.3) การวเคราะหดานการตกแตงภายใน 5. การดำาเนนการออกแบบจากผลของการวจย โดยนำาผลจากการวจยมาทำาการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก 6. การสรางแบบสอบถามทใชในการวจย 6 .1แบบประเ มนการออกแบบสำ าห รบ ผเชยวชาญนกวชาการ และนกออกแบบ เพอสอบถามในเรอง (6.1.1) ความเหมาะสมของการออกแบบทสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบชนดตางๆ (6.1.2) ความเหมาะสมของการออกแบบรปลกษณในการนำาไปใชเปนบรรจภณฑใสเครองประดบสำาหรบการคาปลก (6.1.3) ความเหมาะสมของการออกแบบโดยใชไมเปนวสดหลก (6.1.4) มกระบวนการผลตในระบบอตสาหกรรมทไมซบซอน 6.2แบบประเมนการรบรของกลมตวอยางในดานรปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมเพอสอบถามความคดเหนดานมลคาของเครองประดบทอยภายในตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไม 7. การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม โดยผเชยวชาญ หรอนกวชาการทมความชำานาญดานการวจย จำานวน 2 ทาน 8. เกบขอมลการประเมนผลงานการออกแบบจากสำาหรบผเชยวชาญทางดานการออกแบบจำานวน5 ทาน ทมความเชยวชาญและมประสบการณไมวาจะเปนดานการทำางาน รวมทงการสอนในดานการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบบรรจภณฑหรอการออกแบบในสาขาทเกยวของ เปนเวลาไมตำากวา 10 ป 9. ผลตตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกขนาดตางๆ 1 ชด 10.เกบขอมลการประเมนการรบรของกลมตวอยางจำานวน 100 คน ในดานรปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกเพอหาอตราสวน (Ratio) ความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบและมลคาของเครองประดบ 11. สรปผลการวจย

การประยกตผลการวจยเพอการออกแบบ ผวจยไดนำาผลจากการวเคราะหมาเปนแนวทางออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก จำานวน 13 แบบดวยโปรแกรม 3D ใหมมตสวยงามและมความใกลเคยงกบตนแบบทจะผลตมากทสด เพอทจะนำาไปใหผเชยวชาญดานการออกแบบทำาการประเมน โดยรปแบบทไดมดงน


Untitled-1.indd 28 5/26/2017 4:25:15 PM

แบบท 1 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการบงใบ (Bevel) ในการบาก เฉอน ทขอบและมมของกลองออกใหเปนการเพมเหลยมมมทกลอง

แบบท 2 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการ

เซาะรองทผวของกลองใหเปนแนวเสนลวดลายแบบเรยบ

งาย

แบบท 3 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการ

บงใบ (Bevel) ในการบาก เฉอน ทขอบหรอมมของกลอง

ออกใหเปนการเพมเหลยมมมทกลองและฝง (Inlay) ไมส

เขมเขาไปทมมกลอง

แบบท 4 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการบงใบ (Bevel) ในการบาก เฉอน ทขอบหรอมมของกลองออกใหเปนการเพมเหลยมมมทกลอง

แบบท 5 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการเซาะรองกลองออกใหเปนแนวเสนลวดลายงายๆ และทฝากลองตดอะครลคใสใหเหนเครองประดบขางใน

แบบท 6 ออกแบบกลองไมโดยเลอกใชไมทมสผวทแตกตางกนมาทำาเปนสวนฝา และตวกลอง เพอใหเกดแนวเสนลวดลายแบบเรยบงาย


Untitled-1.indd 29 5/26/2017 4:25:17 PM

แบบท 7 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการฝง (Inlay) พลาสตกสเขาไปทรอบฐานของกลอง เพอใหเกดแนวเสนลวดลายแบบเรยบงาย

แบบท 8 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการฝง (Inlay) พลาสตกสเขาไปทฝาและตวของกลอง เพอใหเกดแนวเสนลวดลายแบบเรยบงาย

แบบท 9 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการฝง (Inlay) พลาสตกสเขาไปทมมของกลอง เพอใหเกดแนวเสนลวดลายแบบเรยบงาย

แบบท 10 ออกแบบกลองไมโดยใชเทคนคการฝง (Inlay) พลาสตกสเขาไปทฝาและตวของกลอง เพอใหเกดเสนเปนจวหวะลวดลายแบบเรยบงาย

แบบท 11 ออกแบบกลองไมโดยใชอะครลคใสสเขยว (หรอสอนๆ) สรางเปนผนงของกลอง อกทงยงสามารถใชกลองเปนตวจดแสดง (Display) ได โดยเมอเปดกลองแลว ใหนำาฝากลองมาวางซอนไวดานลางตวกลอง แลวนำาไปจดวางเพอแสดงเครองประดบได

แบบท 12 ออกแบบกลองไมโดยใชวสดอนมารวม คอ ใชหนงฉลลวดลายนำามาคาดรอบกลอง และยงสามารถใชเปนทผกดานบนเพอเปนการลอคฝาและตวกลองได


Untitled-1.indd 30 5/26/2017 4:25:19 PM

แบบท 13 ออกแบบกลองไมโดยการลบมมของกลองใหโคงมน และใชสขาว (หรอสอนๆ) พนบางๆ ลงบนสวนของฝากลอง เพอใหยงคงเหนลายไมอย

จากนนผวจยไดทำาการเกบขอมลโดยนำาแบบประเมนแบบรางผลงานออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก จำานวน 13 แบบ ใหกบผเชยวชาญจำานวน 5 ทาน ไดใหระดบความคดเหนในดาน (1) ความเหมาะสมของการออกแบบทสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบชนดตางๆ (2) ความเหมาะสมของการออกแบบรปลกษณในการนำาไปใชเปนบรรจภณฑใสเครองประดบสำาหรบการคาปลก (3) ความเหมาะสมของการออกแบบโดยใชไมเปนวสดหลก (4) มกระบวนการผลตในระบบอตสาหกรรมทไมซบซอน จากการเกบขอมลดวยลงความเหนดวยการลงคะแนนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) เปน 5 ระดบตามวธของลเครท (Likert) ผลการประเมน พบวา มแบบรางกลองใสเครองประดบททำาจากไมจำานวน 3 แบบ ทมคาเฉลยโดยรวมอยในระดบ 4.21 ขนไป หมายถง แบบรางกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกแบบนนมความเหมาะสมในระดบความคดเหนดวยอยางยง ไดแก ลำาดบท (1) แบบท 1 คะแนนเฉลยโดยรวม 4.55 ลำาดบท (2) แบบท 4 และแบบท 11 คะแนนเฉลยโดยรวม 4.25 ผวจยไดนำาแบบรางจากการคดเลอกของผเชยวชาญไปใหโรงงานผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมทมประสบการณในการทำางานสงออกไมตำากวา 20 ป โดยมผบรหารของโรงงาน และคนงานทมประสบการณในการทำางานมากกวา 10 ปขนไป ไดทำาการใหความคดเหนในการคดเลอกแบบทมความเหมาะสมเพยงแบบเดยว เพอนำามาผลตเปนตนแบบ โดยเลอกแบบทสามารถนำาไปยอหรอขยาย เพอใหเหมาะกบขนาดและลกษณะของเครองประดบภายในกลอง โดยเปนแบบทเหมาะกบการผลตในระบบอตสาหกรรม มกระบวนการผลตทมขนตอนไมยงยากและไมซบซอน อกทงยงประหยดเวลาและตนทนในการผลต กลองใสเครองประดบทไดรบการคดเลอกจาก

โรงงานผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไม ไดแก กลองใสเครองประดบททำาจากไมแบบท 11 เนองจากเปนกลองทไดถกลดขนตอนในการผลตลงหลายขนตอน การตกแตงผวภายนอกเปนสธรรมชาต ไมไดพนสใดๆ และไมตองใชบานพบ ทำาใหตนทนและเวลาในการผลตลดลง ตรงกลางของกลองเปนพลาสตกโปรงแสง สามารถเลอกสไดหลากหลายเพอใหเหมาะสมกบลกษณะของรานและชนดเครองประดบ อกทงสามารถมองเหนเครองประดบทบรรจอยภายในได สวนรปแบบโดยรวมของกลองมความแปลกใหม ดวยการใชไมแททมลวดลายไมสวยงามบวกกบวสดทเปนพลาสตกใสทใหความรสกทนสมย และทสำาคญคอ กลองในรปแบบนยงมประโยชนใชสอยพเศษ คอ สามารถใชกลองเปนตวจดแสดง (Display) ได โดยนำาฝากลองมาวางซอนไวดานลางตวกลอง โดยไมตองเปดฝาคางไวเหมอนทกลองแบบเดมทใชบานพบสปรง (Spring hinge) เคยเปน แลวจงนำาไปจดวางใหสวยงาม

ภาพท 1 แสดงเสนรอยตอของไม (แสดงดวยเสนประ) ของกลองในแบบท 1 และ 4 ทอาจจะทำาใหภาพรวมของกลอง

ดไมเรยบรอยจากการบงใบทขอบหรอมมกลองทมา : ภาพโดย ยศไกร ไทรทอง (ผวจย)


Untitled-1.indd 31 5/26/2017 4:25:19 PM

สวนแบบท 1 และ 4 ทไมไดรบการคดเลอก เนองจากทางโรงงานใหความเหนโดยสรปวา รปแบบโดยรวมมความสวยงาม และดแลวสามารถเขาใจไดวามความเกยวของกบเครองประดบ (เหมอนเหลยมมมของอญมณ) แตการบงใบ (Bevel) รอบๆ กลองควรจะหลกเลยงในตำาแหนงรอยตอของไม เพราะเมอทำาการเฉอนเนอไมบางสวนออกไปแลว จะเหนรอยตอของไมทอาจจะทำาใหดไมเรยบรอยได อนทจรงทางโรงงานสามารถทำาการปดรอยได แตกเปนการเพมขนตอน เนองจากเปนกลองทไมพนส จอาจงปกปดรอยไดไมดเทาทควร อกเหตผลหนงคอ การทำากลองในแบบนจะตองใชไมทมความหนามากกวากลองไมแบบปกต เนองจากจะตองบงใบรอบๆ กลอง จงตองใชไมทมความหนาทมากพอ การบงใบขอบกลองไมถงจะไดมมเอยงสวยงามตามทออกแบบไว จากนนจงนำารปแบบของกลองแบบท 11 ไปสรางตนแบบกลองใสเครองประดบขนาดตางๆ จำานวน 5 ใบ ไดแก กลองใสแหวน กลองใส สรอยขอมอ กลองใสกำาไลหรอนาฬกาขอมอ กลองใสตางห และกลองใสชดเครองประดบ (สรอยขอมอ สรอยคอ กำาไล และตางห)

ภาพท 2 ภาพตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกขณะปดฝา

ทมา : ภาพถายโดย ยศไกร ไทรทอง

ภาพท 3 ภาพตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกขณะเปดฝา และนำาฝากลองมาซอนขาง

ใตเพอการจดแสดงเครองประดบทมา : ภาพถายโดย ยศไกร ไทรทอง

ภาพท 4 ภาพตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก ขณะจดแสดงเครองประดบ

ทมา : ภาพถายโดย ยศไกร ไทรทอง

ผลการวจย 1. แนวทางการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก 1.1 ดานวสดและวธการผลต วสดหลกสำาหรบการผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมมทงกลองทผลตจากไมแทจากธรรมชาต และไมเทยมพวก MDF หรอไมอด นยมทำาเปนทรงสเหลยมเขามมกลองแบบ Miter joint โดยตดไมเปนมม 45 องศา แลวนำามาตอชนกนดวยกาว 1.2ดานรปแบบและการตกแตงผวภายนอก ปจจบนจะไมมการตกแตงผวทซบซอนเหมอนในอดต แตมการใชเทคนคการบงใบ (Bevel) ในการบาก เฉอน ทขอบหรอมมของกลองออกใหเปนการยอทมมหรอทขอบกลองใหดนาสนใจยงขน รวมทงมการใชเทคนคการเซาะรองตนๆ บนผวของกลอง แตอยางไรกตามรปทรงโดยรวมของกลองกยงคงนยมทำาเปนรปทรงสเหลยมเชนเดมสวนการตกแตงผวของกลองขนอยกบวสดหลกทนำามาทำากลอง (1) ถาเปนวสดหลกทำาจากไมแทจากธรรมชาต จะนยมยอมสผวไมใหเขมขน แลวพนเคลอบเงา แตกพบบางวามการพนสบางๆ ใหยงคงเหนลายไม หรอในทางตรงกนขามกมการพนสทบปดลายไมจนดเรยบเนยนไมเหนลายไม แลวพนเคลบเงาจนผวเหมอนพลาสตกเชนกน (2) ถาเปนวสดหลกทำาจากไมเทยมพวก MDF หรอไมอด สวนมากจะพบการพนสทบใหเรยบเนยน แลวพนเคลบเงาจนผวเหมอนพลาสตก หรอใชแผนวเนยรปดผวกลองใหไดผวสมผสของลายไม หรออาจพบวามการใชเทคนคทำาลวดลายไมลงบนผวของไมเทยม แลวพนเคลอบเงา การตดโลโกมกวางไวทดานนอกของกลองอาจเปนไดทงดานบนหรอดานหนาของกลอง หรออาจจะตดไวดานในของฝากลอง วธการตดโลโกนยมเทคนคการพมพซลคสกรนบนผวของไมมากกวาวธอน อกทงยงสามารถสกรนลงไปบนผากำามะหยหรอหนงทนำามาใชหมบภายในกลองไดอกดวย การลอคกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกในปจจบน ไมนยมตดตงตวลอค แตจะมการนำาบานพบสปรง (Spring hinge) มาใชในการดงเปด


Untitled-1.indd 32 5/26/2017 4:25:21 PM

ปดฝากลองแทน แตในบางกรณทไมมทงตวลอค หรอไมมการใสบานพบใดๆ กจะใชการเปด-ปดฝากลองใหแนนดวยการเสรมตวรองใตฝากลองทมขนาดพอดกนกบปากกลอง 1.3 ดานการตกแตงภายใน นยมหมบดวยผากำามะหยโดยทใตฝากลองมการบฟองนำาหมดวยผากำามะหย แลวยงมแผนผากำามะหยเชอมระหวางฝาบนและตวกลอง ซงเปนการเชอมผากำามะหยภายในใหดสวยงามตอเนองกน ภายในกลองมตวรองรบซงมรปแบบคอนขางตายตว และมลกษณะเหมอนๆ แตจะเปนรปแบบใดกจะขนอยกบชนดของเครองประดบทจะนำามาบรรจ 2. ประเมนการรบรของกลมผบรโภคในดานรปแบบทไดจากการประยกตผลการวจยเพอการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมตอมลคาของเครองประดบภายใน พบวา กลมตวอยางอาย 18 ปขนไป มความคดเหนวาการทดสอบประเมนมลคาของเครองประดบ (แหวน) ทอยภายในกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก มมลคาเฉลยท 33,600 บาท และเมอนำาไปหาอตราสวนเทยบกบตนทนกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกราคา 500 บาท ทเปนตวเลข “ฐาน” พบวา อตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 67 หรอกลองใสเครองประดบสามารถสรางมลคาเพมจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดถง 67 เทา นนคอ กลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนเพยงรอยละ 1.49 ของมลคาของเครองประดบเทานน หากแยกวเคราะหกลมตวอยางในแตละชวงอาย พบวา มกลมตวอยางอย 2 กลมทสามารถสรางมลคาเฉลยในการประเมนราคาเครองประดบทอยภายในได “สง” กวามลคาเฉลยโดยรวมของกลมตวอยางอาย 18 ปขนไป ท 33,600 บาท ไดแก ลำาดบท (1) วยผใหญตอนกลาง (Middle adulthood) อาย 36 - 60 ป จากการประเมนไดมลคาเฉลยของเครองประดบ (แหวน) ทอยภายในเฉลย 40,454.54 บาท และเมอนำาไปหาอตราสวนเทยบกบตนทนกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกราคา 500 บาท ทเปนตวเลข “ฐาน” พบวา อตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 81 หรอกลองใสเครองประดบสามารถสรางมลคาเพมจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดถง 81 เทา นนคอ กลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนเพยงรอยละ 1.23 ของมลคาของเครองประดบ และลำาดบท (2) วยสงอาย (Later maturity) อาย 60 ปขนไป จากการประเมนไดมลคาเฉลยของเครองประดบ (แหวน) ทอยภายในเฉลย 35,151.51 บาท และมอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบคดเปนอตราสวน

ประมาณ 1 ตอ 70 หรอกลองใสเครองประดบสามารถสรางมลคาเพมจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดถง 70 เทา นนคอ กลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนเพยงรอยละ 1.42 ของมลคาของเครองประดบ สวนกลมตวอยางทสรางมลคาเฉลยในการประเมนราคาเครองประดบทอยภายในได “ตำา” กวามลคาเฉลยโดยรวมของกลมตวอยางอาย 18 ปขนไป ท 33,600 บาท ไดแก วยผใหญตอนตน (Early adulthood) อาย 18 - 35 ป จากการประเมนไดมลคาเฉลยของเครองประดบ (แหวน) ทอยภายในเฉลย 24,705.88 บาท และมอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 49 หรอกลองใสเครองประดบสามารถสรางมลคาเพมจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดถง 49 เทา นนคอ กลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนเพยงรอยละ 2.04 ของมลคาของเครองประดบ

สรปและอภปรายผล กอนเรมตนทำาวจยครงน ผวจยไดทำาการสำารวจเบองตนในเรองบรรจภณฑเครองประดบ พบวา ผประกอบการจำาหนายเครองประดบทมราคาสงสวนมากไมเหนความสำาคญของบรรจภณฑเนองจากผบรโภคจะตดสนใจซอเครองประดบกอนทจะเหนบรรจภณฑเสยอกจงทำาใหผจำาหนายเครองประดบไมไดใสใจกบพฤตกรรมหลงการซอของผบรโภคเทาไรนก เพยงคดแคผบรโภคซอแลวกแลวกน หมดหนาทของผจำาหนายแลว ซงเปนความคดทตอง อาศยเวลาและการทำาความเขาใจอกมาก ทจะทำาใหผจำาหนายเครองประดบเปลยนความคดไดซงวธการแกปญหาทดวธหนง ก คอ การออกแบบบรรจภณฑเครองประดบทมความสวยงาม ดมคณคา ผลตงาย และราคาเหมาะสมเพอเปนตนแบบใหเหนวา มความเปนไปไดจรง สามารถผลตไดในระบบอตสาหกรรมจรงและผประกอบการสามารถซอมาใชในการใสเครองประดบสำาหรบการคาปลกไดอยางเหมาะสม ผลการวจยทไดจะสามารถนำาไปเปนแนวคดในการออกแบบและพฒนากลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกทมรปแบบ วสด และกระบวนการผลตทเหมาะสม สามารถประหยดเวลา และลดตนทนในการผลตไดมากขน แตยงคงไวซงประโยชนใชสอยทด มความสวยงามเหมาะสม สะทอนคณคา สรางความประทบใจ และสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบภายในได จากการทดสอบสมมตฐานโดยการลงพนทเกบขอมลจากการเยยมชมโรงงานผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมทมประสบการณในการทำางานสงออกไมตำากวา 20 ป รวมทงไดทำาการสมภาษณเชงลกกบผบรหารของโรงงาน และคนงานทมประสบการณในการทำางานมากกวา 10 ปขนไป ในดานรปแบบกลองใสเครองประดบ วสดตางๆ


Untitled-1.indd 33 5/26/2017 4:25:21 PM

ทใชในการทำางาน เครองมอเครองจกร และกระบวนการผลตในระบบอตสาหกรรม รวมกบการวเคราะหรปแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกในปจจบน ดวยการใชแบบวเคราะหรปแบบกลองใสเครองประดบ โดยไดเกณฑการวเคราะหจากการสมภาษณเชงลกจากรองศาสตราจารยวรรณรตน ตงเจรญ (ผเชยวชาญ และอาจารยสอนดานการออกแบบเครองประดบ) จนสามารถสรปผลการวจยเปนแนวทางในการออกแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกได ทงในดานวสดและวธการผลต ดานรปแบบและการตกแตงผวภายนอก และดานการตกแตงภายใน แนวทางในการออกแบบทเกดขนในการทำาตนแบบนลวนมาจากการศกษาทางดานรปแบบกลองใสเครองประดบในปจจบนดานวสดและวธการผลตในระบบอตสาหกรรม โดยเฉพาะอยางยงการศกษาเครองมอเครองจกรทสามารถทำาใหเกดความนาจะเปนในการนำาไปสการออกแบบกลองใสเครองประดบรปแบบใหมได เชน การใชเทคนคการบงใบ, การเซาะรอง, การฝง, การเขามมไมแบบตางๆ, การทำาส-การไมทำาส, การใชส-การสลบสใหเกดความนาสนใจ, การเคลอบเงา-เคลอบดาน หรอการไมเคลอบเลย, หรอการใชวสดอนๆ มาประกอบ เชน แผนหนง-แผนพลาสตกมาชวยปรบเปลยนเสรมแตงรปแบบและลกษณะภายนอกของกลองใสเครองประดบททำาจากไม รปทรงของกลองใสเครองประดบเปนสงทมขอจำากดมากทสดเพราะถาจะผลตกลองในระบบอตสาหกรรม กควรจะออกแบบกลองใหเปนรปทรงสเหลยมเพราะรปทรงนสามารถทำาการประกอบขนรปไดรวดเรวทสดดวยการเขามมแบบ Miter joint โดยตดไมใหไดมม 45 องศาสองชนมาตดกนใหเปนมม 90 องศา และรปทรงสเหลยมสามารถทำาการขดแตงพนสพนผวภายนอกไดงายทสด อกทงยงรวมไปถงการหมบภายในกลองดวยผากำามะหยหรอวสดชนดตางๆ ไดสะดวกทสดดวยเชนกน ดงทไดเหนไปแลวจากแบบรางทไดออกแบบมาทง 13 แบบ ซงจากนนกออกแบบและผทสนใจสามารถนำาเอาองคความรนไปใชในการออกแบบ และพฒนารปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมไดตอไปในอนาคต หากกระบวนการผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมมขนตอนการผลตในระบบอตสาหกรรมทซบซอนนอยลง ราคาของบรรจภณฑประเภทนจะมราคาลดลงตามไปดวย และผลจากการวจยครงนทมการปรบปรงการออกแบบควบคไปกบการเลอกใชวสด และกรรมวธการผลตทเหมาะสม ราคาของกลองใสเครองประดบททำาจากไมกจะอยในระดบทเหมาะสม เจาของกจการจำาหนายเครองประดบกจะสามารถซอมาบรรจเครองประดบใหกบลกคาไดมากขน เพอเปนการยกระดบบรรจภณฑเครองประดบใหมคณคาคควรกบมลคาเครองประดบทบรรจอย

ขางใน อยางไรกตามในดานแนวความคดของผประกอบการจำาหนายเครองประดบทมราคาสงสวนมากกยงอาจมความรสกวา กลองใสเครองประดบททำาจากไมกยงราคาคอนขางสงอยดเมอเทยบกบกลองบรรจภณฑพลาสตกสำาเรจรปทใชกนอยในปจจบน ซงผวจยคดวา ปญหาในเรองการใชบรรจภณฑเครองประดบทไมเหมาะสมกบมลคาและคณคาความสวยงามของเครองประดบภายใน กยงคงปรากฎใหเหนกนอยเสมอๆ จากเหตผลขางตน ทำาใหผประกอบการไมยอมลงทนซอบรรจภณฑทเหมาะสมมาใช แตทจรงจะกลาวเพยงวา “ราคาของกลองใสเครองประดบททำาจากไมมราคาคอนขางสง” อาจไมเหมาะสมนก เพราะไมไดนำามลคาของบรรจภณฑไปเปรยบเทยบกบมลคาของเครองประดบเสยกอน เพราะเมอเทยบแลวอาจพบวาไมไดมราคาแพงขนาดนน ถายงเทยบกนเปนอตราสวนแลวอาจพบวากไมไดมราคาแพงเกนไปกได ผวจยจงทำาการศกษาวจยเพมเตม เพอประเมนการรบรของกลมผบรโภคในดานรปแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมตอมลคาของเครองประดบภายใน เพอหาอตราสวน (Ratio) ความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบและมลคาของเครองประดบ จากผลการศกษา พบวา กลมตวอยางอาย 18 ปขนไป มความคดเหนวา รปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไม มอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 67 นนคอ กลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนเพยงรอยละ 1.49 ของมลคาของเครองประดบเทานน หากแยกวเคราะหกลมตวอยางในแตละชวงอาย พบวา กลมตวอยางวยผใหญตอนกลาง (Middle adulthood) อาย 36 - 60 ป มความคดเหนวา รปแบบ ของกลองใสเครองประดบททำาจากไมในการวจยครงนมอตราสวนของตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 81 หรอกลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนรอยละ 1.23 ของมลคาของเครองประดบ นนคอ รปแบบของกลองใสเครองประดบจากการวจยไดสรางความประทบใจใหกลมวยผใหญตอนกลางไดมากทสด โดยจากการประเมนสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดคดเปน 81 เทา ในกลมวยผใหญตอนตน (Early adulthood) อาย 18 - 35 ป พบวา มลคาเฉลยในการประเมนราคาเครองประดบทอยภายในได “ตำา” กวามลคาเฉลยโดยรวมของกลมตวอยางอาย 18 ปขนไป โดยมอตราสวนความสมพนธระหวางตนทนกลองใสเครองประดบตอมลคาของเครองประดบ คดเปนอตราสวนประมาณ 1 ตอ 49 หรอกลองใสเครองประดบมราคาตนทนคดเปนรอยละ 2.04 ของมลคาของเครองประดบ นนคอ รปแบบของกลองใส


Untitled-1.indd 34 5/26/2017 4:25:21 PM

เครองประดบจากการวจยสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบจากตนทนของกลองใสเครองประดบไดมากทสดคดเปน 49 เทา ซงนอยกวากลมวยผใหญตอนกลางถง 32 เทา แตถงอยางไรกตาม ดวยตนทนของกลองเมอเทยบกบมลคาของเครองประดบ คดเปนรอยละ 2.04 กยงถอเปนตนทนทตำาอยด ผวจยจงถอวาการประเมนรปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลก จากความคดเหนของกลมตวอยางอาย 18 ปขนไป สามารถสรปไดวา กลองใสเครองประดบจากผลของการวจยไมไดมตนทนทแพงเกนไปเมอเทยบกบมลคาของเครองประดบ และสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบไดสงทสดจากกลมวยผใหญตอนกลาง (Middle adulthood) อาย 36 - 60 ป ถง 81 เทา รปแบบของกลองใสเครองประดบททำาจากไมสำาหรบการคาปลกจากการวจย จงนาจะประสบความสำาเรจในการสรางความประทบใจ และสามารถสรางมลคาเพมใหกบเครองประดบในทศนคตของกลมผบรโภควยดงกลาวมากทสดดวยเชนกน การวจยครงนเปนเพยงการเสนอแนวทางในการออกแบบแนวทางหนงทไดมาจากผลของการวจยเทานน ผวจยเชอวายงมแนวทางในการออกแบบอกหลายวธทมประสทธภาพดเพยงพอทจะใชในการผลตในระบบอตสาหกรรม ทงนกขนอยกบวธการดำาเนนการวจยซงถกกำาหนดมาจากกรอบแนวคดของนกวจยแตละคน ซงนาจะใหผลการวจยทแตกตางกนออกไป ผวจยแนะนำาวา หากผประกอบการตองการทจะพฒนาการออกแบบจากผลของการวจยน แลวนำาไปผลตในระบบอตสาหกรรมเพอใชจรง ควรจะทำาการศกษาถงกลมเปาหมายทเฉพาะเจาะจงกบรปแบบสนคาเครองประดบของตนใหมากขน โดยอาจนำาตนแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมไปทำากลมสนทนา (Focus group) เพมเตม เพอใหไดความคดเหนเชงลกมาพฒนารปแบบใหเหมาะสมยงขน ผประกอบการจงจะมโอกาสประสบความสำาเรจในการสรางความประทบใจตอผบรโภคในอนาคตมากขนเชนกน

ขอเสนอแนะ 1.สำาหรบนกออกแบบทตองการจะออกแบบบรรจภณฑเครองประดบ : กลองใสเครองประดบททำาจากไม จะตองมความเขาใจในดานวสดและวธการผลตกลองใสเครองประดบททำาจากไมเปนอยางมากเนองจากวสดหลกสำาคญในการผลตกคอไม ซงเปนสงทไดจากธรรมชาตทยงคงมความไมแนนอนอยมาก ทงการดานการหดตว การขยายตว การบดตว ขนาดททำาไดคอนขางจำากดเพราะไมบางอยางกมขนาดไมเหมาะสม และยงมอกหลายดานทตองคำานงถง จากนนควรหนมาศกษาวธการผลตและขอจำากดตางๆ ทเครองมอและเครองจกรไมสามารถทำาได ตอมากเปนการศกษาลกษณะของเครองประดบทจะนำามา

บรรจไวในกลอง สวนมากเครองประดบชนดตางๆ โดยทวไปจะมขนาดทใกลเคยงกน จนทำาใหสามารถหากลองสำาเรจรปทวๆ ไปมาใชได นกเปนอกปญหาหนงทพบในปจจบน ซงมกจะคดไปเองวาขนาดเหมาะสมแลวจะมรปแบบทเหมาะสมตามไปดวย 2.งานวจยในครงนยงสามารถเพมจำานวนกลมตวอยางในการประเมนการรบรในดานรปแบบกลองใสเครองประดบททำาจากไมตอมลคาเครองประดบใหมจำานวนมากขนไดอก หรอสามารถหาแนวคดทฤษฎในการแบงกลมตวอยางทมอายมากกวา 18 ป ใหมการแบงชวงอายทมความถในการแบงมากขนเพอใหไดผลการวจยทเทยงตรงและละเอยดกบกลมตวอยาง แตเนองจากเวลามคอนขางจำากด ดงนนผทสนใจอาจทำาการประเมนเพมเตมไดในอนาคต

เอกสารอางองBurgess, Arene. (1997). 19th Century Wooden Boxes. Pennsylvania: Schiffer Publishing.Clark, David E., editor. (1977). Furniture Finishing & Refinishing. 2nd ed. California: Lane Publishing.Crawford, Andrew. (1998). Fine Decorative Box es: Designing & Making Original Works of Art. New York: Sterling Publishing.Finney, Mark. (1994). The Stanley Book of Wood working Tools, Techniques and Projects. U.S.A.: Betterway Books.Graves, Garth. (1999). Building Beautiful Wooden Chests. U.S.A.: Popular Woodworking Books.Greef, Jeff. (1995). Marvelous Wooden Boxes You Can Make. U.S.A.: Betterway Books. Lydgate, Tony. (1993). The Art of Mak- ing Elegant Wood Boxes Award: Winning Designs. New York: Sterling Publishing.Lydgate, Tony. (1996). The Art of Making Elegant Jewelry Boxes Design & Techniques. New York: Sterling Publishing.


Untitled-1.indd 35 5/26/2017 4:25:21 PM

Creation of the Performance “Yisib Sena Lanka Mara” (The Twenty Demon Knights of Lanka)

การสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร

นายจลชาต อรณยะนาค

ABSTRACT The objective of the research on a Cre-ative of the Performance “The Twenty Demon Knights of Lanka” is to (1) study characteristics and roles of the twenty warrior demons of Lanka in “Ramakien” (Thai version of Ramayana Epic) Khon perfor-mance which led to (2) the creation of this very performance in accordance of Thai classical dance traditional codes, yet, reflects on the concept presentation demonstrating characteristics, importance and unique abilities of these characters through per-forming creativity.This research has discovered that:- 1. Characteristics and roles of these Twenty demon knights of Lanka in the “Ramak-ien” Khon performance are individually distinctive and in accordance of their family routes as written in the literature. Each of characters appear in dif-ferent battles, portrays his own duty differently. 2. The creation of the performing piece “The Twenty Demon Knights of Lanka” framework is separated into 3 parts; the opening part rep-resents the knights’ might and magic, the main content represents names and characteristics of the characters that appear in the form of either solo or group dancing forms. The concluded part demonstrates the strength, discipline and coordi-nation in troop marching. Direction of movement demonstrates its relation to orchestrated music. Numbers of per-formers and

ดร.จลชาต อรณยะนาค ครชำานาญการพเศษ สาขานาฏศลปโขนยกษ

ตำาแหนง รองผอำานวยการฝายอดมศกษา วทยาลยนาฏศลป สถาบนบณฑตพฒน

ศลป, โทรศพท 0-2482-1313, e-mail : [email protected]

appearance of dancing are recognised as presen-tation of performers’ skill in dancing as well as movement representings that of the actual troops readying for battle. Dance forms derived from consolidation of those appear in basic yet significant forms in order to clarify characteristics and identifications of demon characters. Regarding audition of performers is based on recognition of those with strong basic perform-ing skill. Costumes are based on standard green/red combination costumes representing military uniforms of demon knights and equipped with spiral clubs as weapons. The creation of songs and lyrics are com-prised of songs; “Rua Sam La”, “Saming Tong Mon”, “Kroanai” and “Sherd”. The Lyric repre-sents meaning and content related to biography of characters and choreography that divided into 3 parts. The beginning is openned with the intro-duction of characters. The middle part represents roles and significances of those characters. As for the end part, the performance emphasises on unity of the demon knights. This magnificent dance suite demonstrates the unity, mighty and fearful strength of these char-acters through the dance suite such as the use of performers’ legs and feets to create the break-ing sound of stage floor with sequences of feet stomping etc that clearly represents the use of powerful and fierce strength in accordane of the concept of the dance represented in each part.Moreover, the use of rare beautiful movements from the basic dance forms is also included in the performing piece. For example, the demon squading


Untitled-1.indd 36 5/26/2017 4:25:21 PM

down position which is rarely seen in other simi-lar kind of performance and the researcher inten-tionally included this in this performing piece to emphasise detail and significance of his chosen characters.

Keywords : Creation of the Performance, Demon Knights, Khon performance, Ramakien

บทคดยอ งานวจยเรอง การสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร มวตถประสงคเพอศกษาเพอ (๑) ศกษาลกษณะและบทบาทของเสนายกษในกรงลงกา ทง ๒๐ ตน ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรต และ (๒) เพอสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร ตามรปแบบนาฏยจารต โดยมแนวคดทตองการแสดงใหเหนถงลกษณะความสำาคญ และความสามารถของตวละครผานรปแบบการแสดงสรางสรรค ผลการวจยพบวา ๑. ลกษณะและบทบาทของเสนายกษ กรงลงกาทง ๒๐ ตน ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรต มลกษณะและบทบาทแตกตางกนไปตามพรหมพงศทปรากฏในบทประพนธ ตวละครทปรากฏอยในศกแตละครงและมหนาทแตกตางกนไป๒.การสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร มลกษณะโครงสราง แบงออกเปน ๓ สวน ประกอบดวยสวนนำาทแสดงถงพลงอทธฤทธ สวนเนอหา แสดงลกษณะชอ ลกษณะของตวละคร มทงทารำาเฉพาะตวและระบำาหม และสวนสรป จะแสดงถงความเขมแขงความมระเบยบและความพรอมเพรยง ทพรอมจะเคลอนทพ ทศทางการเคลอนแถวแสดงถงความสมพนธของเพลงจำานวนผแสดงและลกษณะของทารำา ลกษณะทเปนการนำาเสนอเพออวดฝมอในการรายรำาและการแสดงไหวพรบในการเคลอนตวของผแสดง และสอใหผชมไดรบรถงกระบวนแถวของทหารทพรอมออกรบ กระบวนทาเปนการบรณาการจากแมทาตาง ๆ ของโขนยกษทมความสำาคญ นำามาใชเพอเสรมใหเหนถงกรยา ทาทางตาง ๆ ทเปนลกษณะเดนหรอแสดงถงความเปนตวตนของตวละครฝายยกษ ผแสดงตองเปน ผมพนฐานการรำาทด ใชเครองแตงกายยนเครอง สเขยวสลบแดง แสดงถงสญลกษณของเครองแบบทหารของเสนายกษ ถออาวธ กระบองควนเกรยว การสรางสรรคเพลงและบทรอง ประกอบดวยเพลงรวสามลา เพลงสมงทองมอญ เพลงกราวในและเพลงเชด บทรองมความหมายและเนอหาสาระสมพนธกบเรองราวของตวละคร และการสรางสรรคกระบวนทารำา แบงกระบวนทารำาออกเปน ๓ สวน ชวงแรกแสดงถงการเปดตวละคร ชวงทสองแสดงถงบทบาทและความสำาคญของตวละคร และชวงสดทายเปนการแสดงถงขบวนทมความพรอมเพรยงของกองทพเสนายกษ กระบวน

ทารำาทสวยงาม สอและแสดงใหเหนถงความพรอมเพรยง พละกำาลงทนาเกรงขามของตวละคร ผานกระบวนทารำา เชน ทายด กระทบ เกบ และกระทบเทา ทแสดงใหเหนถงการใชพละกำาลงทดดน เขมแขง ตามแนวคดเรองราวการนำาเสนอในแตละชวง นอกจากนยงนำาเสนอถงความสวยงามของแมทาตาง ๆ หลายทา ทไมคอยจะปรากฏในการแสดงอนๆ เชน การนำาทานงของยกษมาใชในการแสดง ทนอยคนนกจะสงเกตทานงของตวละครเสนายกษ ซงผวจยไดนำามาใช แสดงใหเหนถงการใหความสำาคญและรายละเอยดอน ๆ ของตวละคร

คำาสำาคญ : การสรางสรรคการแสดง เสนายกษ นาฏศลปโขน รามเกยรต

บทนำา การดำาเนนเรองรามเกยรตตามบทพระราชนพนธนนสวนใหญเปนเรองการทำาสงครามระหวางทศกณฐราชาแหงยกษเจากรงลงกากบพระราม กษตรยธรรมกราชแหงกรงอโยธยาและพระลกษณผเปนอนชาของพระราม รวมทงเหลาบรรดาเสนาและไพรพลทงสองฝาย ซงในแตละตอนจะมฉากทมการรบปะทะทงสองฝาย และมการแสดงทกลาวถงกระบวนการจดทพตรวจพล การแสดงโขนเรองรามเกยรตแทบทกตอนจะมจารตของฉากตรวจพลอยเสมอ ในนาฏศลปโขนนนถอวาเปนหวใจอนสำาคญของการแสดงศลปะประเภทน ซงเปนการนำาเสนอเรองราว ทแสดงถงแสนยานภาพ ความแขงแกรง สรรพกำาลง ความสามคค ความฮกเหมและความพรอมเพรยงในการจดทพเพอเคลอนพลไปสสนามรบซงตวละครในฉากนจะประกอบดวยเสนาและไพรพลของแตละฝาย สำาหรบตวละครฝายยกษนน ประกอบดวยเสนายกษทมบทบาทเปนทหารประจำากองทพ มตำาแหนงเปนผบงคบบญชาระดบรองจากยกษเสนา เปนเสนาบดชนรองฯ โดยในแตละเมอง จะมเสนาของตนแตกตางกนไป เชน ในกรงลงกา มเหลาบรรดาเสนายกษทประจำากองทพของกรงลงกา มทงหมด ๒๐ ตน มหนาทออกทำาสงครามรวมกบนายทพคอ ทศกณฐ ไดแก มโหธร เปาวนาสร การญราช ภานราช กาลสร เวรม อทธกาย มหากาย นนทจต นนทยกษ นนทสร นนทไพร รณสทธ รณศกด ศกรสารณ สขาจาร พทกาว โรมจกร กำาปน และไวยวา ซงแตละตนนนมชอ ประวต ลกษณะอนสำาคญ ความสามารถและบทบาทปรากฏอยในพงศ ของรามเกยรต แตนอยคนนกทจะทราบถงชอและลกษณะรวมทงบทบาทของตวละครนน ๆ การแสดงโขนเรองรามเกยรตมตวละครอยมากมายหลายฝาย การจะนำาเสนอเรองราวตงแตตนจนจบเพอใหทราบถงเรองราวและตวละครทกตวจะตองใชเวลาในการแสดงมาก เนองจากการ แสดงในแตละครงจะมขอจำากดของเวลาทำาใหลกษณะของบทการแสดงไมสามารถ


Untitled-1.indd 37 5/26/2017 4:25:22 PM

ดำาเนนเรองราวของละครไดอยางประตดประตอ การแสดงจงมลกษณะเปนชดเปนตอนทำาใหเรองราวหรอบทบาทของตวละครบางตวขาดหายไปและไมไดรบความสนใจ ทงทตวละครมความสำาคญอยไมนอย จงเปนเรองคอนขางยากทจะทำาอยางไรใหผชมไดสามารถเขาถงตวละครไดทกตว การสรางสรรคการแสดงระบำา ชด ยสบเสนาลงกามาร เปนการนำาเสนอแนวคดและรปแบบของการแสดงสรางสรรค เพอแสดงถงลกษณะความสำาคญ และความสามารถของตวละครของฝายยกษใน กรงลงกาทง ๒๐ ตน ทำาใหผชมรวมทงผทกำาลงศกษาหรอผแสดงมความเขาใจ สามารถรบรถงลกษณะและความสำาคญของตวละคร ทงยงจดจำาเรองราว บทบาท และอารมณของตวละครแตละตวไดด สำาหรบการแสดงชดนจดอยในรปแบบระบำาในการแสดงโขนฉากหนงของการจดทพตรวจพลหรอระบำาเอกเทศ ดวยเหตผลดงกลาวทำาใหผวจยตองการทจะศกษาลกษณะและบทบาทของตวละคร โดยนำาขอมลมาเปนแนวคดและรปแบบในการสรางสรรคระบำาชด ยสบเสนาลงกามาร แสดงถงความสำาคญของตวละครทสอสารและถายทอดผานการแสดงสรางสรรคซงยงคงรกษากระบวนทารำาตามแบบฉบบนาฏยจารตของการแสดงโขน สามารถนำาไปเพอเผยแพร อนเปนประโยชนตอการศกษาอยางยง และนำาไปบรรจอยในหลกสตรการเรยนการสอนเพอตอยอดองคความรตอไป

วตถประสงคของการวจย ๑. เพอศกษาลกษณะและบทบาทของเสนายกษ ใน กรงลงกา ทง ๒๐ ตน ในการแสดงโขนเรอง รามเกยรต ๒. เพอสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร

ระเบยบวธวจย ในงานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพโดยไดทำาการศกษาตวละครเสนายกษทง ๒๐ ตน ไดแก มโหธร เปาวนาสร การญราช ภานราช กาลสร เวรม อทธกาย มหากาย นนทจต นนทยกษนนทสร นนทไพร รณสทธ รณศกด ศกรสารณ สขาจาร พทกาว โรมจกร กำาปน และไวยวา เพอนำาขอมลมาเปนแนวคดและรปแบบในการสรางการแสดงสรางสรรค ซงมระเบยบวธในการสรางสรรคงาน ดงน ๑. ศกษาเชงประวตศาสตร ดวยวธการศกษาจากหนงสอ จากเอกสาร ตำารา หนงสอ สงพมพ และงานวจย ทเกยวของเพอนำาขอมลทไดมากำาหนดแนวคดและรปแบบในการสรางสรรคงานการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร ๒.ศกษาภาคสนาม โดยการสมภาษณผทรงคณวฒดานนาฏศลปไทย ทเกยวของและดำารงตำาแหนงเปนศลปนแหงชาตสาขาศลปะการแสดงโขน จำานวน ๓ ทาน เกยวกบแนวทางในการสรางสรรคทารำา สมภาษณผทรงคณวฒเกยวกบขอมลทเกยวของ และนำาขอมลมาใชในการ

สรางสรรคกระบวนทารำา บทเพลง และรปแบบการแสดง ๓.การออกแบบสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนา ลงกามาร ตามแนวคด รปแบบและขนตอนของการสรางสรรค บทเพลงและทารำา ๔.ดำาเนนการวพากษผลงานสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร โดยผทรงคณวฒ และอาจารยดานนาฏศลปไทย จดการประชมแบบสนทนากลม (Focus Group Discussion) ในหวขอ การสรางสรรคการแสดงระบำา ชด ยสบอสราเสนาลงกามาร โดยนำาขอมลทไดมาปรบตามคำาแนะนำาของผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒ และนำาเสนอรปเลมงานวจย

ผลการงานวจย จากการศกษาลกษณะและบทบาทของเสนายกษในกรงลงกา ทง ๒๐ ตน ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรต สรปไดวา ลกษณะและบทบาทของเสนายกษ กรงลงกาทง ๒๐ ตน ไดแก มโหธร เปาวนาสร การญราช ภานราช กาลสร เวรม อทธกาย มหากาย นนทจต นนทยกษ นนทสร นนทไพร รณสทธ รณศกด ศกรสารณ สขาจาร พทกาว โรมจกร กำาปน และไวยวา ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรตนนมประวตและลกษณะแตกตางกนไปตามพรหมพงศทปรากฏในบทประพนธทมลกษณะกายส เขยว ขาว หงเสน ดำา มอคราม มอหมก ขาบ หงชาด เหลอง มวงแก มวงออน นวลจนทร ดนแดง หงสบาท และหงดน ใบหนามลกษณะปากแสยะ ตาโพลง หรอ ปากขบ ตาจระเข สวนศรษะ เปน นำาเตาเฟอง ไดแก ตวละครมโหธรและเปาวนาสร นอกนนตวละครมศรษะหวโลน สวมกะบงหนา สำาหรบบทบาทเสนายกษในแตละตวนน สวนมากจะปรากฏอยในศกแตละครงและมหนาทแตกตางกนไป เชน หนาทตอนรบนำาสารไปขอความชวยเหลอในการรบ แปลงกาย การสบเรองราว การชวยรบอยในกระบวนทพ โดยผวจยนำามาขอมลมาเปนแนวคดในการสรางสรรค การแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร ดงน ๑.ลกษณะโครงสราง แบงออกเปน ๓ สวน ประกอบดวย สวนนำาทแสดงถงพลงอทธฤทธ สวนเนอหา แสดงลกษณะชอ ลกษณะของตวละคร มทงทารำาเฉพาะตวและระบำาหม และสวนสรป จะแสดงถงความเขมแขง ความมระเบยบและความพรอมเพรยง ทพรอมจะเคลอนทพ ๒.ทศทางการเคลอนไหว มการปรบแถวหรอทศทางในการเคลอน ไดแก แถวปากพนง แถวหนากระดาน แถวตอน แถวเฉยง และการตงซม ๓.กระบวนทาทนำามาใชในงานสรางสรรค ไดแก ทาเงออาวธ ทาแบกอาวธ ทาลงเสยว กระบวนแมทาท ๑, ๓, ๔ และ ๕ กระบวนทานงของยกษ และการรำาใชบท ๔. การคดเลอกผแสดง คดเลอกจากคณสมบตพนฐานของผแสดง คอรางกายตองแขงแรง สมบรณ เปนผมพนฐานการรำาทดในดานตาง ๆ เชน ลลาทารำา จงหวะ


Untitled-1.indd 38 5/26/2017 4:25:22 PM

ไหวพรบ ความจำา มความขยน และความอดทนในการฝกซอม ๕.เครองแตงกายและอปกรณทใชในการแสดง ใชแตงกายยนเครอง ลกษณะสเขยวสลบแดง ใสเสอแขนยาวชนใน ๑ ตว และแขนนนชนนอกอก ๑ ส สวนอปกรณ ไดแกกระบองควนเกรยว

ภาพท ๑ ลกษณะการแตงกาย

๖. การสรางสรรคเพลงและบทรอง สำาหรบการสรางสรรคเพลงนนจะแบงเพลงออกเปน ๓ ชวง คอชวงแรกใชเพลงรวสามลา ชวงทสอง เพลงสมงทองมอญ สวนชวงทสาม ใชเพลงกราวใน สวน วงดนตรทใชประกอบการแสดงเปนวงปพาทยเครองหา ซงเปนไปตามแบบฉบบของการแสดงโขน สวนบทรองการประพนธมลกษณะของความหมาย และเนอหาสาระทมความสำาคญและสมพนธกบเรองราวของตวละคร

- ปพาทยทำาเพลง รวสามลา--รองเพลงสมงทองมอญ-

มโหธร มหาอำามาตย ราชประยร คมหา เปาวนาสร ยกษาการญราช คชรนทร อนทรา ภานราช ศกดา พลกแผนดนชายชาญ กาลสร ฤทธลำา เวรม จกรกรด ผกผนอทธกาย รายเวทย พงภนท มหากาย ชายถน บาดาลนนทจต ขนวทย สทธศกด นนทยกษ ขนภกด ศกดาหาญนนทสร ขนทพ เรงรำาบาญ นนทไพร ชำานาญ การณรงครณสทธ ฤทธรณ บนหลงมา รณศกด ศกดา พศวงศกรสารณ ชำานาญวทย บดองค สขาจาร แปลงทรง องคสดาพทกาว ขนศก โมกขศกด โรมจกร ขนราช โอรสากำาปน ขนผจญ บนคชา ไวยวา ขนกลา ประจญบานตางขน รหลก สปประยทธ ตางขน ฤทธรท กำาแหงหาญยสบ เสนา ลงกามาร ทาวราพณ ผผาน ลงกา

ปพาทยทำาเพลงกราวใน – เชดประพนธบทรอง รอยเอกอครนทร พงษพนธเดชา

๗. การสรางสรรคกระบวนทารำา แบงออกเปน ๓ สวน สวนนำา แสดงถงการเปดตวละคร สวนเนอหา แสดงถงบทบาทและความสำาคญของตวละคร และสวนสรป เปนการแสดงถงขบวนทมความพรอมเพรยง

ของกองทพเสนายกษ กระบวนทารำาสอและแสดงใหเหนถงความพรอมเพรยง นาเกรงขามของตวละคร - สวนนำา เปนชวงเปดตวละคร ใชเพลงหนาพาทย รวสามลา ซงเปนเพลงทมมาตงแตโบราณ แสดงถงพลง อทธฤทธ อำานาจของตนตอผอน โดยไดแบงกลมผแสดงออกเปน ๓ กลม โดยออกมาแสดงทละชวง โดยชวงแรกใชผแสดงทเปนเสนา ๘ คน ชวงทสอง ใชผแสดงทเปนเสนา ๑๐ คน และชวงสดทาย ใชนกแสดงมโหธร และเปาวนาสร ๒ คน ซงนกแสดงทงสามกลมนจะออกมารายรำา แสดงถงพละกำาลง ดดน เขมแขง ดวยความพรอมเพรยงกน

ภาพท ๒ ลกษณะแถวของสวนนำา

- สวนเนอหา เปนชวงแนะนำาตวละคร ใชเพลง สมงทองมอญเนองจากทำานองเพลงนมทวงทำานองทกระชบฉบไว องอาจ สงางาม โดยเฉพาะนยมใชกบตวละครทเปนฝายยกษและจากการศกษากระบวนทารำาแนะนำาตวละครนนพบวา เปนกระบวนทารำาเฉพาะของตวละคร โดยมเนอรองกลาวถงบรรดาเสนายกษแตละตน ซงทารำานนบงบอกถงลกษณะของตวละครทนำาภาษาทามาประกอบในกระบวนทารำา จากกระบวนทารำาดงกลาวจะเหนไดวาตวละครรายรำาตามเนอรองโดยใชทาทางตามนาฏยจารตของโขนฝายยกษและในชวงสดทายของเนอเพลงสมงทองมอญจะปรากฏ ทารำาทจดเปนซมโดยการขนลอย แสดงใหเหนถงความอลงการ ตระการตา ความยงใหญของบรรดาเหลาทหารหาญของกรงลงกา ซงบงบอกถงเอกลกษณของการแสดงโขน

ภาพท ๓ กระบวนทารำาเฉพาะของตวละคร


Untitled-1.indd 39 5/26/2017 4:25:22 PM

ภาพท ๔ การจดซม เพลงสมงทองมอญ

- สวนสรป แบงออกเปน ๒ ชวง คอชวงท ๑ ใชเพลงกราวใน ถอวาเปนเพลงประจำาของฝายยกษ ซงมทวงทำานองแสดงถงความโออา ภมฐาน องอาจและเปนการอวดฝมอของบรรดายกษเสนากรงลงกา สวนทารำาทใชในการประกอบกบเพลงกราวในน มบางทาทยงไมปรากฏอยในการแสดงออกกราวของเสนายกษ ผวจยไดสรางสรรคเรยบเรยงโดยนำาเอาทารำาในแมทายกษ ทารำาการ ออกกราวตรวจพลของยกษตวด และทารำาในภาพจตรกรรมฝาผนงเรองรามเกยรตมารอยเรยงจดเปนกระบวนทารำาในการแสดงชดสสบเสนาลงกามาร

ภาพท ๕ การเปรยบเทยบทารำาในภาพจตรกรรมฝาผนงทมา : มหาภารตรามเกยรต (๒๕๕๐)

ภาพท ๖ แมทายกษทาท ๑

ภาพท ๗ แมทายกษทาท ๓

ภาพท ๘ แมทายกษทาท ๔ และชวงท ๒ ใชเพลงเชด ซงมทวงทำานองแสดงถงความคกคก เขมแขง พรอมเพรยงและการเดนทาง (การเคลอนทพ)

ภาพท ๙ กระบวนทารำาเพลเชด

อภปรายผล ๑. การศกษาลกษณะและบทบาทของเสนายกษในกรงลงกา ทง ๒๐ ตน ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรต พบวา ลกษณะและบทบาทของเสนายกษ กรงลงกาทง ๒๐ ตน ไดแก มโหธร เปาวนาสร การญราช ภานราช กาลสร เวรม อทธกาย มหากาย นนทจต นนทยกษ นนทสร นนทไพร รณสทธ รณศกด ศกรสารณ สขาจาร พทกาว โรมจกร กำาปน และไวยวา ในการแสดงโขน เรอง รามเกยรตนน มประวตและลกษณะแตกตางกนไปตามพรหมพงศทปรากฏในบทประพนธ โดยผวจยไดนำามาใชเปนขอมลในการออกแบบ ในการสรางสรรคงาน ในเรองของเครองแตงกาย การสรางสรรคเพลงและบทรอง รวมถงการสรางสรรคกระบวนทารำาทประดษฐขน ในลกษณะของระบำาทกลาวถงความสำาคญของตวละคร ซงถอเปนลกษณะของการแสดงโขนในยคทไดรบการปรบปรงหรอสรางใหมในยคของ นายเสร หวงในธรรม ดงท อาจารยเสร หวงในธรรม เมอวนท ๑๕ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๓๗ ไดใหสมภาษณกลาวไวในงานวจยของ สมรตน ทองแท เรอง ระบำาในการแสดงโขนของกรมศลปากรกลาววา ทานไดปรบปรงการแสดงโขนขนมาใหม โดยใหมความแตกตางไปจากรปแบบเดมอยบาง คอ เดมการดำาเนนเนอเรองในการแสดงจะเปนชดเปนตอน ตามบทพระราชนพนธ แตในสมยนทานไดเนนเนอหาของการแสดงโขนเกยวกบตวละครในเรองรามเกยรตเปนสำาคญ เชน พระราม ใชชอการแสดงโขนวาชดรามาวตารหนมาน


Untitled-1.indd 40 5/26/2017 4:25:22 PM

ใชชอการแสดงโขนวา ชดหนมานชาญสมร, พาล ใชชอการแสดงโขน วา ชด พาลสอนนอง เปนตอน แลวในโขนแตละชดททานปรบปรงขนมาใหมนนมกจะมระบำาเปนสวนประกอบดวยอยเสมอ โดยทานใหเหตผลวา “การแสดงโขนเวลาเปลยนแปลงเหตการณอยางกะทนหนไมสามารถทำาไดในทนททนใดเหมอนละครเวทภาพยนตร จงไดใชระบำาขนมาเปดเหตการณแทน เทากบวาระบำาในสมยทอาจารยเสร หวงในธรรม เปนผคดสรางสรรคขนมานนมปรากฏอยเพอเปนสวนเสรมหรอเนนเนอหาในการแสดงโขน ชดตาง ๆ ทเกยวกบชวประวตของตวละครในเรองเปนหลกสำาคญ เชน ระบำาวานรพงศ จะเนนความสำาคญของหนมาน ทนำาเหลา พลกระบทมความสามารถตาง ๆ มารวมเปนคนทพของพระรามได หรอระบำาบนเทงกาสร ทเนนใหเหนความชวรายของทรพา ทมาทำาลายความสขของครอบครวตวเอง เปนตน ๒. การสรางสรรคการแสดง ชด ยสบเสนาลงกามาร พบวา ๒.๑ ลกษณะโครงสราง สวนนำาทแสดงถงพลงอทธฤทธ สวนเนอหา แสดงลกษณะชอ ลกษณะของตวละคร มทงทารำาเฉพาะตวและระบำาหม และสวนสรป จะแสดงถงความเขมแขงความมระเบยบและความพรอมเพรยง ทพรอมจะเคลอนทพซงผวจยไดมการแบงชวงการแสดงออกเปนสวนตาง ๆ ทตองการแสดงถงเรองราวของการแสดงในแตละชวงเพอสอเรองราวตางๆ ผานการแสดง ทมความหลากหลายของอารมณ เชน การแสดงถงพลงอำานาจ อทธฤทธ ความเขมแขง การอวด การบอกหรอการแนะนำาตนโดยผแสดงจะใชการตบทตามจงหวะและทำานองของเพลงซงจะชวยเสรมสรางอารมณและจนตนาการใหผชมเกดความรสก รบรถงเรองราว และความงามของการแสดงผานตวละคร ดงท เพลโต (Plato ๔๗๒ – ๓๗๔ .B.C) มองวาจตเปนตวกำาหนดใหรางกายดำาเนนไปตามความตองการ และแบงออกเปน ๓ ภาค คอ ภาคของจตวญญาณ ภาคของอารมณ และภาคของเหตผล ซงเพลโตไดใหทศนะเกยวกบเรองของความงามวา ความงามทแทจรงนนอยในโลกจนตนาการ (World of Idea) เชอวาความงามอยทจตเปนตวกำาหนดสวนความคดนนอยในหวงแหงจนตนาการทอยนอกเหนอไปจากโลกน กลาวคอ จตตองสรางตนแบบแหงความงามขนสงใดทมลกษณะใกลเคยงกบจนตนาการในตนแบบมากเพยงใดยอมถอวาเปนความงามเพยงนนความชอบความเพลดเพลนเปนสงทแสดงถงคณคาตามมา (ชมนาด กจขนธ และคณะ. ๒๕๔๖ : ๓ – ๔) ความงามเปนสภาวะสมพนธ นกคดบางคนเชอวาความงาม ไมใชเปนจตวสยอยางสนเชงและกไมใชเปนวตถวสยอยางสนเชงเชนกน แตเปนสภาวะสมพนธระหวางวตถกบบคคล ทศนะ นกนบวา มสวนถกตองอยทการยอมรบวาทงบคคลและวตถมความสำาคญดวยกนทงค ในการตคณคาของสนทรยะ แตเรากตองยอมรบวาความสมพนธระหวางสงของสงดงกลาวมาแลวนนเองทเปนรากฐานรองรบคณคาทางสนทรยะอยางแนนอน เพยงแตวาตวความสมพนธเองนนไมใชเปนตวความงามหรอตว

คณคาทางสนทรยะ เพราะฉะนนการทจะอธบายวาความงามคอสภาวะสมพนธระหวางบคคลจงเปนคำาอธบายทไมถกนกเปนสนทรยรสทมผชมไดรบจากความเคลอนไหว และจงหวะลลา (Movement and Rhythm) มความเชอมโยงตอเนอง การปรากฏตวของนกแสดงทมบคลกลกษณะและการแตงตวทสงางามเหมาะสมกบ ทาเตน ทารำา อนเปนนาฏลกษณของการแสดงนน ๆ ยอมมผลเปนเบองตนตอสมผสทางการเหนและการขานรบทางสนทรยะ เมอมจงหวะลลาเคลอนไหว สอดแทรกดวยอารมณรสกของนกแสดง มผลใหเกดความเคลอนไหวในอารมณรสกของผชมดวย ความงามรกเรา (Sublimity) ทเกดจากจงหวะและการเคลอนไหว ชวยใหสมผส ทางการเหนเดนชด มชวตชวา มความหมายชวนใหตดตาม ความงามหรอความเปนเลศในนาฏศลปและศลปะการแสดงจะพจารณา กนทจงหวะลลาและการเคลอนไหวเปนสำาคญ ซงเปนการใหการรบรสนทรยรสในระดบผสสะ (Sensation) สวนการรบรสนทรยรสในระดบ เพงพนจ (Contemplation) ซงกอใหเกดจนตนาการและสตปญญานนเกดจากการเขาถง สนทรยะซาบซงในภาคสวนอารมณรสกทนกแสดงตองการสอใหผชมไดเขาถง ซงบรณาการไปกบความหมายและจนตภาพอนงดงาม หรอกระทบอารมณรสกตามเจตนารมณของผสรางสรรคและนกแสดงเหลานน (มโน พสทธรตนนานนท. ๒๕๓๙ : ๙๘) ๒.๒ ทศทางการเคลอนไหว พบวามการปรบแถวหรอทศทางในการเคลอน ไดแก แถวปากพนง แถวหนากระดาน แถวตอน แถวเฉยง และการตงซม ซงมการเคลอนแถวในลกษณะความสมพนธของเพลง จำานวนผแสดงและลกษณะของทารำามลกษณะทเปนการนำาเสนอเพออวดฝมอในการรายรำาและการแสดงไหวพรบในการเคลอนตวของผแสดง และสอใหผชมไดรบรถงความหมายในเชงความรสกหรออารมณในการสรางสรรคนผวจยตองการสอใหรสกถงกระบวนแถวของทหารทพรอมออกรบซงทมความสมพนธกบเพลง ดงท สรพล วรฬหรกษ กลาววา (๒๕๔๓ : ๒๒๙ – ๒๓๒) ทศทาง หมายถง แนวทผแสดงเคลอนทจากจดหนงไปยงอกจดหนง เชน การแปรแถว ผแสดงสามารถเคลอนทไปบนเวทไดใน ๘ ทศ ซงสมพนธกบตำาแหนงของคนด คอ ๑. การเขาหาคนด ๒. การถอยออกจากคนด ๓. การขนานกบคนด ๔. การทแยงมมกบคนด ๕. การวนเปนวงหนาคนด ๖. การฉวดเฉวยนหรอเลยวไปมาแบบฟนปลา ๗. การยกสง และ ๘. การกดตำา การเคลอนไหวไปในทศทางดงกลาวอาจผสมผสานกนใหดซบซอนขนกได เชน การถอยหลงแบบทแยงมม หรอการวนเปนวงกลมสลบฟนปลา การเคลอนไหวไปในทศทางตางๆ กน ยอมใหความรสกแกคนดแตกตางกนดวยโดยอาศยมมมองคนดเปนแกน ๒.๓กระบวนทาทนำามาใชในงานสรางสรรค ไดแก ทาเงออาวธ ทาแบกอาวธ ทาลงเสยว กระบวนแมทาท ๑, ๓, ๔ และ ๕ กระบวนทานงของยกษ และการรำาใชบทประกอบคำารองและเพลงหนาพาทย ซงพบอยในทารำาการตรวจพล และทาอนๆ ทไมคอยไดมการนำามาใชมากนกในวงการนาฏศลปโขน ซงทารำาเหลานเปนกระบวนแมทา


Untitled-1.indd 41 5/26/2017 4:25:22 PM

ทมความสำาคญทผวจยตองการนำามาบรณาการเพอเสรมใหเหนถงกรยาทาทางตาง ๆ ทเปนลกษณะเดนหรอแสดงถงความเปนตวตนของตวละครฝายยกษใหผชมไดรจก สอดคลองกบงานวจยของ สมศกด ทดต (๒๕๔๐ : ๓๗๖) ทพบวา การรำาตรวจพลมหลกสำาคญซงหนงในนนคอการใชทา ตาง ๆ จากแมทาหลกของยกษ ๒.๔ การคดเลอกผแสดง เปนการคดเลอกผแสดงจากคณสมบตพนฐาน คอรางกายตองแขงแรง สมบรณ เปนผมพนฐานการรำาทดในดานตาง ๆ เชน ลลาทารำา จงหวะ ไหวพรบ ความจำา มความขยน และความอดทนในการฝกซอม ซงผแสดงจะตองมคณสมบตทตรงตามความสามารถ เนองจากผแสดงจะตองเปนผมพลงเพอสามารถทจะถายทอดความหมายของการแสดงใหชดเจนขน ดงท สรพล วรฬหรกษ (๒๕๔๓ : ๒๒๙ – ๒๓๒) กลาววา ในขณะทผแสดงเคลอนไหว มการใชพลงเกดขน ปรมาณของพลง ทใชมตงแตนอยจนแทบสมผสมไดไปจนถงรนแรงประหนงเปนรางกายจะระเบด การฟอนรำาดวยพลงแรงมากๆ ยอมทำาใหเหนอาการทกระปรกระเปรา แขงแรง รกรน ในทางตรงขาม การเคลอนไหวดวยพลงนอยยอมเปนตวเปรยบตางใหการเคลอนไหวดวยพลงมากมความหมายมากขน ชดเจนขน และการเคลอนไหวดวยพลงนอยใหความรสกทนมนวล ออนโยน เชองชา หนกแนน เปนความรสกลกๆ ทแฝงเรนอยภายใน อยางไรกตามมขอเตอนใจวา การเคลอนไหวทใชพลงมากไมจำาเปนตองใชเนอทมากไปกวาการเคลอนไหวทใชพลงนอยแตอยางใด การเนนพลง เปนการเรงหรอการลดความแรงของการใชพลงเพอการเคลอนไหวในขณะใดขณะหนงอยางกะทนหน ซงเปนการกระทำาอยางใดอยางหนงตางไปจากสงทกำาลงกระทำาอยขณะนน การเนนพลงเปนศลปะในการเรยกรองความสนใจจากคนด การเนนพลงเปนวธจำาแนกใหเหนรปลกษณะของการฟอนรำาอยางชดเจน โดยเฉพาะในเรองของจงหวะ การทผแสดงเนนดวยจงหวะทสมำาเสมอ ทำาใหเกดความรสกสมดล คงท และหนกแนน การเนนทไมสมำาเสมอดวยพลงทมความแรงตางกน ทำาใหเกดความรสกทไมคงท ตนเตน สบสน การเนนพลงของนาฏยศลปไทย อาจหมายถง การกระทบจงหวะ การ เดาะแขน การขมเขา และการยำาเทา ๒.๕เครองแตงกายและอปกรณทใชในการแสดง ผวจยไดใชการแตงกายยนเครอง ลกษณะสเขยวสลบแดง ใสเสอแขนยาวชนใน ๑ ตว และแขนนนชนนอกอก ๑ ส ซงเปนลกษณะของเสอหรอเครองรบแบบโบราณแสดงถงสญลกษณของเครองแบบทหารของเสนายกษ สวนอปกรณ ไดแกกระบองควนเกรยว ทเปนเครองหมายและอาวธของตวละครเสนายกษซงผวจยไดนำามา สรางสรรคทำาใหสามารถตอบสนองและสงเสรมการแสดง เพอใหเกดความสมบรณยงขน ดงท สมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพ (๒๕๐๘ : ๒๓ – ๒๗) กลาววา ตวเสอกบแขนสเสอตางกน เชน ตวเสอเปนสเขยว แขนเสอเปนสแดง ลกษณะเสออยางนเปนเสอเครองรบแตโบราณ คอใสเสอแขนยาวชนใน ๑ ตว แลวแลวสวมเสอเกราะแขนสนชนนอก อกตวหนง สแขนกบส

ตวจงตางกน ใชแตงสำาหรบโขนตวด แตงในเวลาออกรบ นอกจากน สรพล วรฬหรกษ (๒๕๔๓ : ๒๖๘) ไดกลาวเกยวกบความสำาคญของอปกรณการแสดงวา อปกรณการแสดงโดยเฉพาะในกลมของการฟอนรำานน ผแสดงมกถอวสดสงของทใชเปนอปกรณการแสดงไวตลอดเวลาการแสดง อปกรณการแสดงนใชเปนสวนหนงของการฟอนรำา อกทงอาจเปนสงทกำาหนดรปแบบของการฟอนรำาอกดวย อปกรณการแสดงจงนบไดวาเปนตวบงชนาฏยลกษณของการแสดงชดใดชดหนงไดอกประการหนง ๒.๖ การสรางสรรคเพลงและบทรอง สำาหรบการสรางสรรคเพลงนนจะแบงเพลงออกเปน ๓ ชวง คอชวงแรกใชเพลงรวสามลา แสดงถงพลงอทธฤทธ ชวงทสอง เพลงสมงทองมอญ แสดงถงความฮกเหม หาวหาญ สวนชวงทสาม ใชเพลงกราวในและเพลงเชดซงเปนเพลงหนาพาทยทใชสำาหรบการรำาตรวจพลฝายยกษ แสดงถงความงาม พรอมเพรยง เขมแขง สวนวงดนตรทใชประกอบการแสดงเปนวงปพาทยเครองหา ซงเปนไปตามแบบฉบบของการแสดงโขน สวนบทรองการประพนธมลกษณะของความหมาย และเนอหาสาระทมความสำาคญและสมพนธกบเรองราวของตวละคร ดงท ไพโรจน ทองคำาสก กลาวในหนงสอกรมศลปากร (กรมศลปากร. ๒๕๔๘ : ๒๗๒ - ๒๘๔) ไดใหแนวคดในการบรรจเพลงประกอบการแสดงนาฏศลปไววา จะตองรวาการแสดงนนเปนการแสดงประเภทใด เชน โขน ละครนอก ละครใน หนหรอลเก กตาม เพราะวาเพลงทใชประกอบการแสดงแตละประเภทนนไมเทากน ตองมความรเรองทจะแสดงนนๆ อยางถองแทวาการแสดงนนจะแสดงเรองอะไร เรองดำาเนนเปนมาอยางไร ผบรรจเพลงกจะตองรเรองอยางชดเจนเสยกอน และตองรจกตวละครในเรองทจะแสดงวาเปนตวละครอะไร มฐานะแคไหน เพราะวาการบรรจเพลงตางๆ จะตองเปนไปตามฐานนดรศกดของตวละครนนๆ นอกจากนยงจะตองใหตรงกบอปนสยใจคอของตวละครนนดวย ๒.๗ การสรางสรรคกระบวนทารำา พบวา การสรางสรรคการแสดงในชด ยสบเสนาลงการมาร มกระบวนทารำาแบงออกเปน ๓ สวน สวนนำา แสดงถงการเปดตวละคร สวนเนอหา แสดงถงบทบาทและความสำาคญของตวละคร และสวนสรป เปนการแสดงถงขบวนทมความพรอมเพรยงของกองทพเสนายกษ กระบวนทารำาสอและแสดงใหเหนถงความพรอมเพรยง นาเกรงขามของตวละคร - สวนนำา เปนชวงเปดตวละคร ใชเพลงหนาพาทย รวสามลา ซงเปนเพลงทมมาตงแตโบราณ แสดงถงพลง อทธฤทธ อำานาจของตนตอผอน โดยไดแบงกลมผแสดงออกเปน ๓ กลม โดยออกมาแสดงทละชวง ซงนกแสดงทงสามกลมน จะออกมารายรำา แสดงใหเหนถงเรองราวและอารมณของตวละคร โดยชวงแรกใชผแสดงทเปนเสนา ๘ คน โดยผแสดงใชกระบวนทาแหวก ๒ มอ ทาแหวกมอเดยว ทาขนและทาสอดสง ทแสดงถงความพรอมเพรยง เขมแขง และองอาจ ชวงทสอง ใชผแสดงทเปนเสนา ๑๐ คน มกระบวนทาเกบ ทาผาลา แสดงถงความแขงแรง คกคกของตวละครและชวงสดทาย ใชนกแสดงมโหธร และ


Untitled-1.indd 42 5/26/2017 4:25:22 PM

เปาวนาสร ๒ คน ใชกระบวนทาผาลาตำา แสดงถงบคคลทำาใหกองทพเกดขวญและกำาลงใจ - สวนเนอหา เปนชวงแนะนำาตวละคร ใชเพลงสมงทองมอญเนองจากทำานองเพลงนมทวงทำานองทกระชบฉบไว องอาจ สงางาม โดยเฉพาะนยมใชกบตวละครทเปนฝายยกษและจากการศกษากระบวนทารำาแนะนำาตวละครนนพบวา เปนกระบวนทารำาเฉพาะของตวละคร โดยมเนอรองกลาวถงบรรดาเสนายกษแตละตน ซงทารำานนบงบอกถงลกษณะของตวละครทนำาภาษาทามาประกอบในกระบวนทารำา เปนลกษณะการรำาใชบทตามเนอรอง โดยนำาทาตาง ๆ มาใช ไดแก ทาผาลา ทาสอดสง ทาสอดสงจบยาว ทาผาลาตำา แมทท ๑ ทาขมา ทาแปลงกาย ทาบวบาน ทากระทบพน จากกระบวนทารำาดงกลาวจะเหนไดวาตวละครรายรำาตามเนอ รองโดยใชทาทางตามนาฏยจารตของโขนฝายยกษ นอกจากนมการนำาทานงของยกษมาใชในกระบวนทารำา ซงไมเคยพบมากอนในงานสรางสรรคระบำาในการแสดงโขน และในชวงสดทายของเนอเพลงสมงทองมอญจะปรากฏ ทารำาทจดเปนซมโดยการขนลอย แสดงใหเหนถงความอลงการ ตระการตา ความยงใหญของบรรดาเหลาทหารหาญของกรงลงกา ซงบงบอกถงเอกลกษณของการแสดงโขน - สวนสรป แบงออกเปน ๒ ชวง คอชวงท ๑ ใชเพลงกราวใน ถอวาเปนเพลงประจำาของฝายยกษ ซงมทวงทำานองแสดงถงความโออา ภมฐาน องอาจและเปนการอวดฝมอของบรรดายกษเสนากรงลงกาสวนทารำาทใชในการประกอบกบเพลงกราวในน มบางทาทยงไมปรากฏอยในการแสดงออกกราวของเสนายกษผวจยไดสรางสรรคเรยบเรยงโดยนำาเอาทารำาในแมทายกษ ทารำาการออกกราวตรวจพลของยกษตวด ทาแบกอาวธ แมทาท ๑ แมทาท ๓ แมทาท ๔ แมทาท ๕ และทารำาในภาพจตรกรรม ฝาผนงเรองรามเกยรตมารอยเรยงจดเปนกระบวนทารำาในการแสดงชดสสบเสนาลงกามาร และชวงท ๒ ใชเพลงเชด โดยใชกระบวนทาแบกจบโบก ทาโยตว ทายกคอ ทาเสอลากหาง และทาเตนซงจะอยในกระบวนทารำาในแมทาเชด ซงมทวงทำานองแสดงถงความคกคก เขมแขง พรอมเพรยงและการเดนทาง (การเคลอนทพ) ซงผวจยไดสรางสรรคประดษฐกระบวนทารำาใหสมพนธและสอดคลองกบเพลงตามนาฏยจารต ซงนกแสดงจะออกมารายรำา ดวยลลาทมความสวยงาม พรอมเพรยงกน ทารำามการสอถงพละกำาลง ทตวละครจะสอสารผานทารำา เชน ทายดกระทบ เกบ และกระทบเทา ทแสดงใหเหนถงการใชพละกำาลงทดดน เขมแขง ตามแนวคดทเปนเรองราวการนำาเสนอในแตละชวง นอกจากนยงนำาเสนอถงความสวยงามของแมทาตาง ๆ หลายทา ทไมคอยจะปรากฏในการแสดงอนๆ หรอการแสดงถงอากปกรยาของยกษ เชน การนำาทานงของยกษมาใชในการแสดง ทนอยคนนกจะสงเกตทานงของตวละครเสนายกษ ซงผวจยได นำามาใชในการแสดงทแสดงใหเหนถงการใหความสำาคญและรายละเอยดของตวละคร ดงท เสร หวงในธรรม กลาวในหนงสอกรมศลปากร (กรม

ศลปากร. ๒๕๔๘ : ๒๗๒ - ๒๘๔) กลาววา การสรางสรรคงานดานนาฏศลปไทย นบเปนการออกแบบกระบวนทา ทศทางการเคลอนไหว การแยกและการจบกลมโดยใหเปนไปตามจนตนาการของผสรางสรรคการสรางสรรคนาฏศลปไทยมขนบธรรมเนยมอนเปนจารตเปนเวลาชานานซงมลกษณะสำาคญ ๓ ประการ ไดแก ทารำา รปแบบการแสดงนาฏศลปไทย อาจแบง ทารำาออกเปน ๓ แบบ คอ ทาระบำา กระบวนทารำาทมความหมายกวางๆ นบเปนลกษณะเฉพาะ ผชมพอเขาใจความหมายเฉพาะ ทาละคร รปแบบของทาละคร เปนทารำาทกำาหนดใหมความหมายเฉพาะ อาจแบงไดเปน ทาแสดงอารมณ เชน โกรธ เศรา ทาแสดงกรยา เชน เดน และทาทแสดงถงปรากฏการณทางธรรมชาตทาละครหรอ นาฏยศพท ทางนาฏศลปเรยกวาการตบทผทจะปฏบตไดงดงามตองผานประสบการณมามากพอสมควร ซงอาจารยเสร หวงในธรรม ไดเนนกบศษยในเรองการตบทวาควรใสอารมณเขาไปดวยโดยเฉพาะละครพนทาง เรอง ผชนะสบทศ และทาเตน การแสดงนาฏศลปไทย นอกจากการรายรำาแลวยงมการผสมผสานทาเตนซงเปนการเคลอนไหวชวงเทาและขาเปนหลก โดยเฉพาะในการแสดงโขน

เอกสารอางองชมนาด กจขนธ และคณะ. (๒๕๔๖). สนทรยภาพของชวต. พมพครงท ๒. กรงเทพ ฯ : เสมาธรรม. ดำารงราชานภาพ, สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยา. (๒๕๐๘). “วาดวยเครองแตงกายตวละคร”, ตำานานละครอเหนา. พระนคร : สำานกพมพคลง วทยา. มโน พสทธรตนานนท. (๒๕๓๙). ศลปะพนบาน. สงขลา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ภาคใต. วชรพงศ หงสสวรรณ. (๒๕๕๐). มหาภารตรามเกยรต. กรงเทพฯ : สำานกพมพวาดศลป.ศลปากร, กรม. (๒๕๔๘). ครเสร หวงในธรรม ศลปน แหงชาต รปแบบความเปนครผถายทอด และสรางสรรค นาฏศลปไทย. กรงเทพมหานคร : ดอกเบย.สมรตน ทองแท. (๒๕๓๘). ระบำาในการแสดงโขนของ กรมศลปากร.วทยานพนธปรญญาศลปกรรม ศาสตรมหาบณฑตสาขาวชานาฏยศลปไทย ภาค วชานาฏยศลป บณฑตวทยาลย. จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, อดสำาเนา.สมศกด ทดต. (๒๕๔๐). จารตการฝกหด และการแสดง โขนของตวทศกณฐ.วทยานพนธมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อด สำาเนา.สรพล วรฬหรกษ. (๒๕๔๓). นาฏยศลปปรทรรศน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพหสน.


Untitled-1.indd 43 5/26/2017 4:25:23 PM

Dance creation as a tool for promoting emotional intelligence of youths.การสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน

อษณย จนทรสกร

ดร.กสมา เทพรกษ

ABSTRACT The objectives of this research were to study the use of dance creation as a tool for pro-moting emotional intelligence (EQ) of youths, and to study the result of it. The research sample, se-lected by easy sampling method, were 27 elev-enth-graded students in Wor Mor Wor project. The research tool consisted of 12 lesson plans titled Nard Ta Sin Sang Serm Wor Mor Wor Suk Sarn and EQ assessment form for youths (12-17 years old), based on the one created by Department of Men-tal Health, Ministry of Public Health. The result found that 1) dance creation could be used as a tool for promoting EQ of youths. The students’ happiness and cheerfulness could be seen in their facial expression, gestures, smiles and laughing. 2) After participating in the program, the students’ EQ was higher than before their participation at significance level of 0.5.

บทคดยอการวจยนมวตถประสงคเพอ สรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน และศกษาผลของการใชการสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน และศกษาผลของการใชการ

อษณย จนทรสกร โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขต

กำาแพงแสน ศนยวจยและพฒนาการศกษา เบอรโทรศพท 086 – 7107218, e-

mail [email protected]

กสมา เทพรกษ หวหนาสาขาศลปะการละคร เบอรโทรศพท 081-845-0997,

e-mail [email protected]

ผศ.ดร.สวรย ยอดฉม บรรณาธการวารสารวจยและพฒนา

ผอำานวยการสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, โทรศพท

0-2160-1343-5, e-mail : [email protected],

website : http://rdi.ssru.ac.th/journal/

สรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน จากกลมตวอยางนกเรยนโครงการสนบสนนการจดตงหองเรยนวทยาศาสตรในโรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน ศนยวจยและพฒนาการศกษา โดยการกำากบดแลของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน (โครงการ วมว.) ชนมธยมศกษาป 5/4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จำานวน 27 คน จากวธสมอยางงาย โดยการจบฉลาก เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แผนการจดการเรยนร ชอหนวยการเรยนร นาฏศลปสรางเสรม วมว. สขสนต จำานวน 12 แผน และแบบประเมนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข โดยเลอกใชเฉพาะสวนทเปนองคประกอบดานสข ผลการวจยพบวา การสรางสรรคนาฏศลปสามารถสงเสรมใหนกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสขได เพราะนกเรยนไดแสดงใหเหนถงความสข สนกสนาน รางเรง เหนไดจากสหนา ทาทาง การแสดงออกดวยรอยยม เสยงหวเราะ ซงเปนตวบงบอกถงความสขของนกเรยนเปนอยางด และภายหลงทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป นกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสข สงกวา กอนทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป อยางมนยสำาคญทระดบ .05คำาสำาคญ : การสรางสรรคนาฎศลป, ความฉลาดทางอารมณ

บทนำา จากกรณขาวกรณกลมวยรนใชมดรมกระหนำาแทงฟนนายสมเกยรต ศรจนทร อาย 36 ป ชายพการคนงานสงขนมปงตายอยางโหดเหยม เมอวนท 1 พฤษภาคม 2559 เวลา 09.00 น.บรเวณหนารานขายขนมปงหอม ซอยโชคชย 4 แยก 69 พรอมของกลางอาวธมด 3 เลม และอฐบลอกอดดนสแดง 1 กอน ทผานมา (ไทยรฐออนไลน, 2559) จากเหตการณน พบวาเยาวชนขาดการควบคมอารมณของตนเอง ซงเยาวชนเปนวยทมการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ สงคม และอารมณ การรจกและควบคมอารมณของตนเอง และการมมโนธรรมทเคารพกฎเกณฑของสงคม (conscience) โดยสวนใหญแลวเยาวชนสามารถผานกระบวนการ เหลาน ไปไดดวยด แตอาจมเยาวชนบางสวนทอาจเผชญกบปญหา การปรบตว


Untitled-1.indd 44 5/26/2017 4:25:23 PM

เหลาน ทเหนไดชดเจนกคอปญหาทางอารมณทเกดจากการเปลยนแปลงซงอารมณของเยาวชนเปนอารมณทเปลยนแปลงงาย ออนไหวงาย เจาอารมณ มอารมณรนแรง การควบคมอารมณยงไมดเทาทควร บางครงเกบกด บางคราวมความมนใจสง บางครงพลงพลาน จากการศกษาขอมลเบองตนพบวากรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2543, หนา 10) กลาววา บคคลทมความฉลาดทางอารมณหรอมทกษะทางอารมณทไดรบพฒนามาเปนอยางดจะเปนคนทสามารถรบร เขาใจ และจดการกบความรสกของตนเองไดดรวมทงเขาใจความรสกของผอนจงมกจะประสบความสำาเรจมความพงพอใจในชวต สามารถสรางสรรคงานใหมๆ ออกมาไดเสมอ ตรงกนขามกบคนทไมสามารถควบคมอารมณมกจะเปนไปดวยความขดแยงภายในจตใจจงทำาใหขาดสมาธในการทำางานและมความคดทหมกมน กงวล ไมปลอดโปรง ดงนนการเรยนรเรองความฉลาดทางอารมณจงเปนเรองทมประโยชนตอการดำาเนนชวตอยางสรางสรรคและมความสขโดยเฉพาะในกลมเยาวชนทกำาลงศกษาอยในปจจบน จะใหความสำาคญกบการเรยน เปนอยางมาก นกเรยนในโครงการสนบสนนการจดตงหองเรยนวทยาศาสตรในโรงเรยน (โครงการ วมว.) เปนอกหนงกลมเยาวชนทจดไดวามความฉลาดทางดานสตปญญา เพราะเปนเยาวชนทผานการคดเลอกใหเขารวมในโครงการสนบสนนการจดตงหองเรยนวทยาศาสตรในโรงเรยน ซงเปนโครงการทกระทรวง วทยาศาสตร และเทคโนโลยจดทำาขนเพอเรงสงเสรมใหมการจดการศกษาทจะรองรบนกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลาย ในการพฒนาเปนนกวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมศกยภาพใหเพมขนอยางตอเนองและเปนกำาลงสำาคญของประเทศ การจดกจกรรมการเรยนการสอนมการกำาหนดอาจารยผสอนในระดบโรงเรยน และมหาวทยาลยรวมมอกนสอนในแตละราย วชาเพอใหเกดประสทธภาพสงสด โดยรปแบบการสอนจะมลกษณะทเทยบเคยงกบนสตระดบปรญญาตร มการทดลองฝกปฏบตตางๆ ในหองปฏบตการททนสมยของคณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร สถาบนวจยตางๆ เพอใหนกเรยนไดรบความรและประสบการณตรง การสรางนกวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมคณภาพนน จำาเปนตองบมเพาะตงแตอยในระดบการศกษา โดยเรมจากการนำาผมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในระดบมธยมศกษาเขาสกระบวนการพฒนาอยางถกทางและเหมาะสม สงเสรมศกยภาพทมอยใหเบงบานอยางเตมท และมจตวญญาณทจะพฒนาตนเองใหกาวไปสการเปนนกวจยและนกประดษฐคดคนทมศกยภาพในอนาคต ซงในโครงสรางหลกสตรของโครงการ วมว.จะ มงพฒนาทางดานวชาการแตยงขาดการสงเสรมทางดานสนทรยภาพ ซงรวมถงวชานาฏศลปดวย ทงนนาฏศลปเปนการรวมความเปนเลศของ

ศลปะแขนงตางๆมววฒนาการมาพรอมกบความเจรญของมนษยโดยอาศยพลงและเจตนาเปนเครองผลกดนใหจตกระตนรางกายใหแสดงการเคลอนไหว มจงหวะ มแบบแผน เพอใหเกดความสข ความเขาใจและความงดงามแกตนเองและผอน (สมตร เทพวงษ, 2541) การสรางสรรคนาฏศลปคอการคดคนทารำาหรอการแสดงขนมาใหมโดยอาจจะยดแบบแผนเดมหรอสรางสรรคขนมาใหมตามสมยนยมดงทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผเรยนใหเปนคนดมปญญา มความสข ตลอดจนกำาหนดสาระการเรยนรประกอบ ดวยองคความร ทกษะหรอกระบวนการเรยนรในกลมสาระการเรยนรศลปะ มงพฒนาใหผเรยนเกดความร ความเขาใจ เกดความซาบซงในคณคาของนาฏศลป เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกอยางอสระ มความรความเขาใจองคประกอบนาฏศลป แสดงออกทางนาฏศลปอยางสรางสรรค ใชศพทเบองตนทางนาฏศลป วเคราะห วพากษ วจารณคณคาทางนาฏศลป ถายทอดความรสก ความคดอยางอสระ สรางสรรคการเคลอนไหวในรปแบบตางๆ ประยกตใชนาฏศลปในชวตประจำาวน เปนตน จากการศกษาเบองตนทกลาวมาแลวนน ผวจยจงมความสนใจทจะสงเสรมความฉลาดทางอารมณ ดานสข ใหกบนกเรยน ซงนกเรยนในโครงการ วมว. ตางเปนนกเรยนทจดไดวามความฉลาดทางดานสตปญญาและมความประพฤตทดอยแลวเพราะเปนนกเรยนทผานการคดเลอกจากกระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย ใหเขารวมในโครงการน แตในดานของความสขนกเรยนในกลมยงมนอย เนองจากในการเรยนการสอนนนมงเนนในเรองของวชาการ ทำาใหนกเรยนมความเครงเครยดกบการเรยน ดงนนผวจยจงไดนำาการสรางสรรคนาฏศลปมาสงเสรมใหนกเรยนในโครงการ วมว.มความสขในการเรยนเพมขน

วตถประสงคของการวจย 1.เพอสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน 2.เ พอศกษาผลของการใชการสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน

ระเบยบวธวจย การวจยนเปนวจยกงทดลอง (Semi - Experi-mental Research) แบบหนงกลม ทดสอบกอนและหลง One Group Pretest - Posttest Design แบงไดเปน 2 สวน คอ 1.การรวบรวมขอมล ประชากรและกลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาป 5/4 โครงการ วมว. ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 จำานวน 27 คน ทไดมาจากวธสมอยางงาย(Sample Random Sampling) โดยการจบฉลาก เครองมอท ใชในการเกบรวบรวม ขอมล


Untitled-1.indd 45 5/26/2017 4:25:23 PM

ไดแก แผนการจดการเรยนร ชอหนวยการเรยนร นาฏศลปสรางเสรม วมว. สขสนต สำาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/4 โครงการ วมว. แผนละ 1 คาบ/สปดาห จำานวน 12 แผน การสงเกตกาณแบบมสวนรวมและ แบบประเมนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข โดยเลอกใชเฉพาะสวนทเปนองคประกอบดานสข จำานวน 16 ขอ ตงแตขอ 37 – 52 และนำาขอคำาถามดงกลาวมาจดเรยงลำาดบใหมตามลำาดบขอ 1 – 16 2. การวเคราะหขอมล นำาขอมลทไดมาวเคราะหทางสถตดวยคาสถตพนฐานและคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) วเคราะหขอมลเพอเปรยบเทยบผลของการประเมนคะแนนความฉลาดทางอารมณสำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานสข ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข กอนและหลงการทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน โดยใช t – test โดยกำาหนดระดบนยสำาคญทางสถตท .05

ผลการงานวจย สวนท 1 การสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน จากแผนการจดการเรยนร ชอหนวยการเรยนร นาฏศลปสรางเสรม วมว. สขสนต สำาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5/4 โครงการ วมว. แผนละ 1 คาบ/สปดาห จำานวน 12 แผนโดยนำาบทเพลง วมว.สขสนต มาสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน สรปผลการวจยดงน การสรางสรรคนาฏศลปในครงนไดนำาบทเพลงทแตงเนอรอง และทำานองขนมาใหมโดยมเนอหาสาระทบงบอกถงความเปนนกเรยนในโครงการ วมว. การสรางสรรคนาฏศลปในครงน นกเรยนไดนำาทานาฏศลปอนๆ รวมทงทาทางธรรมชาตมาผสมผสานใชในการสรางสรรค และเลอกใชภาษาทาจำานวน 9 ทา ไดแก ทายม ทาฉนหรอตวเรา ทาการรบ ทารก ทาอาย ทาราเรง เบกบาน ทาความรงเรองสวางไสว ทาแสดงความเปนใหญ และทาความสวยความงามมาประกอบการแสดง ซงสามารถสงเสรมใหนกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสข ทประกอบดวย ดานยอยภมใจตนเอง พอใจชวต และสขสงบทางใจ ดงตอไปน ดานยอยภมใจตนเอง นกเรยนมความภมใจ เหนคณคาในตนเอง และมความเชอมนในการทำาหนาทของตนเองในการสรางสรรคทารำาในแบบฉบบของตนเองมความภมใจทไดเปนผคดและวางแผนในการดำาเนนกจกรรม มการรวมมอรวมใจ รจกการแบงงาน แบงเวลา มความสามคคกนมากขนในการสรางสรรคผลงานของกลมตวเอง และแสดงผลงานออกมาดวยความเชอมน

ดานยอยพอใจชวตนกเรยนทราบวาตนเองและเพอนๆ แตละคนมความรพนฐานและทกษะทางดานนาฏศลปไมเทากน ทำาใหทกคนตองชวยเหลอกน แตในขณะเดยวกนนกเรยนกไมรสกนอยใจวาตนเองทำาไมได ตางตงใจทำาออกมาอยางดทสด แตละคนกระตอรอรน และสนกสนานกบการสรางสรรคทารำา นกเรยนรถงศกยภาพของตนเองและเพอนๆ จงสงผลใหตนเองรสกไมเครยดและไมกดดนทจะรวมแสดงกบเพอนๆ ทงในกลมตวเอง และแสดงออกตอหนาคนอนๆ การแสดงทาทางทบางครงเพอนๆ บอกวาตลก และสรางอารมณขนใหกบเพอนๆ ทกคนกมความตงใจในการคดทาทางประกอบเพลงและมความสขสนกสนานทไดทำากจกรรมรวมกน ดานยอยสขสงบทางใจ การสรางสรรคนาฏศลปในครงนเปนกจกรรมทหลายๆ คนมความเกอเขน อาย และไมกลาแสดงออกอยางเตมท แตหลายๆ คนกเรมมความสขกบการแสดง โดยสงเกตจากสหนาและแววตาทเตมไปดวยความสข รอยยมและเสยงหวเราะในระหวางการทำากจกรรม และรสกผอนคลายมากขนหลงจากทไดนำาเสนอการสรางสรรคบนเวทเสรจสน เมอพจารณาโดยรวมในทกดานพบวาการสรางสรรคนาฏศลปในครงนสามารถสงเสรมใหนกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสข ทประกอบไปดวย ดานยอยภมใจตนเอง พอใจชวต และสขสงบทางใจ กลาวคอ นกเรยนเกดความภาคภมใจ รถงศกยภาพของตนเอง มความสขทไดแสดงออก มรอยยม เสยงหวเราะ และรสกผอนคลายจากการทไดสรางสรรคนาฏศลปในแบบฉบบของตนเอง สวนท 2 ผลของการใชการสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชน ผลการวจย แบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลทวไปของนกเรยน นกเรยนจำานวน 27 คน เปนเพศชาย 6 คน คดเปน รอยละ 22.22 เปนเพศหญง 21 คน คดเปนรอยละ 77.78 อาย 16 ป จำานวน 9 คน คดเปนรอยละ 33.33 อาย 17 ป จำานวน 18 คน คดเปนรอยละ 66.67 ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบคะแนนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานสข ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข กอนและหลงการทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป พบวา กอนทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 15.53 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 1.50 และหลงทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 18.74 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 1.96 เมอเปรยบเทยบคะแนนระหวางกอนและหลงทดลอง พบวา คะแนนหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05


Untitled-1.indd 46 5/26/2017 4:25:23 PM

ผลการเปรยบเทยบคะแนนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานยอยภมใจตนเอง กอนและหลงการทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป พบวา กอนทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 11.37 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 1.27 และหลงทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 17.59 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 2.55 เมอเปรยบเทยบคะแนนระหวางกอนและหลงทดลอง พบวา คะแนนหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 ผลการเปรยบเทยบคะแนนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานยอยพอใจชวต กอนและหลงการทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป พบวา กอนทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 17.96 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 2.86 และหลงทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 19.78 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 2.67 เมอเปรยบเทยบคะแนนระหวางกอนและหลงทดลอง พบวา คะแนนหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 ผลการเปรยบเทยบคะแนนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานยอยสขสงบทางใจ กอนและหลงการทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป พบวา กอนทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 17.26 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 3.10 และหลงทดลองมคะแนนเฉลย ( ) เทากบ 19.33 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 3.32 เมอเปรยบเทยบคะแนนระหวางกอนและหลงทดลอง พบวา คะแนนหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาโดยรวมพบวา หลงทดลองนกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสข อยในระดบปกต และเมอเปรยบเทยบความฉลาดทางอารมณ ดานสข ในทกดานยอย พบวา หลงทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป นกเรยนมความฉลาดทางอารมณ ดานสข สงกวา กอนทดลองใชการสรางสรรคนาฏศลป อยางมนยสำาคญทระดบ .05

อภปรายผล 1.การสรางสรรคนาฏศลปเพอสงเสรมความฉลาดทางอารมณของเยาวชนในการวจยครงน สงผลใหนกเรยนเกดความฉลาดทางอารมณ ดานสข อนประกอบดวย ความภมใจในตนเอง ความพอใจในชวต และความสขสงบทางใจ สงขน กลาวคอ นกเรยนไดแสดงใหเหนถงความภมใจตนเอง เหนคณคาในตนเอง เชอมนในตนเอง อนเนองมาจากนกเรยนไดเปนผคดผนำาเอาทานาฏศลปตางๆ และทาทางอนๆมาใชในการแสดง ไดแสดงออกตอหนาเพอนๆ และคนอนๆ อยางมนใจทำาใหนกเรยนภมใจและพอใจในตนเองมากขน เพราะนกเรยนไมคดมากอนวาตนเองและเพอนๆ จะสามารถสรางสรรคผลงานออกมาได ทกคนตางรวมมอรวมใจกนสรางสรรคผลงานใหออกมาด

ทสด ถงแมการแสดงทาทางของเพอนบางคนอาจจะดตลก ขบขน กตาม แตไมมคนใดวากลาวหรอตเตยนเพอนเลย กบใหกำาลงใจซงกนและกน จนกลายเปนความสนกสนานแทน จงทำาใหการสรางสรรคนาฏศลปในครงนเปนกจกรรมทเสรมสรางความสขความผอนคลายใหกบนกเรยนไดเปนอยางด จะเหนไดจากสหนา ทาทาง การแสดงออกดวยรอยยม เสยงหวเราะ ซงเปนตวชวดใหเหนถงความสขของนกเรยน การสรางสรรคนาฏศลปยงเปนอกหนงกจกรรมททำาใหนกเรยนเกดการเรยนรในการทำางานกลม นกเรยนมการรวมกลมกนคด วเคราะห มอบหมายหนาทในการทำางาน และวางแผนในการทำางาน มการวางเปาหมายในการทำางานอยางชดเจน ซงสอดคลองกบ ดารณ ชำานาญหมอ (2545) ทกลาววา การสรางผลงานนาฏศลปแตละชนใหออกมาเหมาะสมนนผสรางควรมการกำาหนดความคดหลกกอนวาเปาหมายในการสรางผลงานนน วาทำาเพออะไร เพอใคร รวมทงสอดคลองกบอาทตย คณยศยง (2549) ทพบวาหลงการทำากจกรรมกลม นกเรยนมระดบความฉลาดทางทางอารมณเพมขนแสดงใหเหนวาการสรางสรรคนาฏศลปเปนการทำางานเปนกลมและสามารถพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนได นอกจากนการสรางสรรคของนกเรยนยงไดสงเสรมใหนกเรยนมจนตนาการในการสรางสรรคผลงาน พฒนาดานความคด สรางสรรค ตอยอดจากความรพนฐานเดมทตนเองม นำามาปรบและประยกตใช รวมทงนำาทาทางธรรมชาต หรอทาทางทพบเหนในชวตประจำาวนมาใชในการสรางสรรคผลงานของตนเอง จนกอใหเกดความภาคภมใจ สรางรอยยม และเสยงหวเราะ ทเตมเปยมไปดวยความสขกบการสรางสรรคนาฏศลปในครงน ซงเหนไดอยางชดเจนจากการแสดงของนกเรยนแตละกลมทไดมการนำาเสนอผลงานการสรางสรรคนาฏศลปและอาจเปนเพราะนกเรยนเกดการเรยนร เกดความเขาใจในการสรางสรรคนาฏศลป ซงสอดคลองกบโกวท ประวาลพฤกษและคณะ (2545) ทกลาววา การสรางสรรคเปนผลงานทใชทกษะการคดคนใหมๆ ทไมซำาแบบใคร โดยสรางขนดวยอารมณความรสก และการเคลอนไหว ซงเมอนกเรยนไดคดเอง ทำาเอง นกเรยนจะเกดความภมใจในตนเอง เหนคณคาของตนเอง และมความเชอมนในตนเองมากขน 2. การเปรยบเทยบระดบความฉลาดทางอารมณ ดานสข ของนกเรยน โดยใชแบบประเมนความฉลาดทางอารมณ สำาหรบวยรน (อาย 12 – 17 ป) ดานสข ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข พบวา ความฉลาดทางอารมณ ดานสข ของนกเรยนสงขนทกดานอยางมนยสำาคญทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานการวจย สามารถอภปรายไดวา การทความฉลาดทางอารมณ ดาน สข ของนกเรยนสงขนนน อาจเปนเพราะวา โดยปรกตหลงเลกเรยนนกเรยนใชเวลาวางสวนใหญไปกบการหาความรในดานวชาการ แตการสรางสรรคนาฏศลปในครงน


Untitled-1.indd 47 5/26/2017 4:25:23 PM

ทำาใหในชวงเวลาหลงเลกเรยนนกเรยนมโอกาสไดพบปะพดคยกน หนมาจบกลม รอง เลน เตน และรวมกนฝกซอม จงสงผลใหนกเรยนเกดความภมใจ พอใจ และมความสข ในการไดรวมกบเพอนในการสรางสรรคผลงาน ซงสอดคลองกบงานวจยของ อารยา ผลธญญา (2550) ทไดศกษา การใชเสยงเพลงเพอเสรมสรางความฉลาดทางอารมณสำาหรบเดกปฐมวย ผลการวจยพบวา ภายหลงการทดลองกลมตวอยางมคะแนนความฉลาดทางอารมณเพมขนกวากอนการทำาการทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และสอดคลองกบงานวจยของ ดวงศร เครอหงส (2552) เรอง การใชกจกรรมการเลานทานเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5-6 โรงเรยนบานออ ผลการวจยพบวา หลงเขารวมกจกรรมการเลานทานนกเรยนมคาความฉลาดทางอารมณ ดานสข สงขนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวา การสรางสรรคนาฏศลปสามารถสงเสรมความฉลาดทางอารมณ ดานสข ของนกเรยนได จากงานวจยนผวจยอนมานไดวา การสรางสรรคนาฏศลปสามารถสงเสรมความฉลาดทางอารมณ ดานสข ใหกบเยาวชนได การสรางสรรคนาฏศลป ชวยใหสามารถสอสารแสดงออกทางอารมณและความรสกไดอยางถกตอง ถกกาลเทศะ ชวยลดปญหาความเครยดในการเรยน ชวยในการควบคมอารมณของตนเองใหดขน เพราะผทมความฉลาดทางอารมณ จะเปนผทสามารถเขาใจตนเอง สามารถปรบตวใหเขากบสงคมและสามารถแกไขปญหาไดอยางสรางสรรค สงผลใหนกเรยนเปนคนด เหนคณคาในตนเอง มความสข เหนอกเหนใจผอน และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

เอกสารอางองกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2543). คมอความ ฉลาดทางอารมณ ฉบบปรบปรง. กรงเทพฯ: โรง พมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.โกวท ประวาลพฤกษ และคณะ. (2545). คมอการจดการ เรยนรกลมสาระการเรยนรสขศกษาและ พลศกษา : พลศกษา ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษา ปท 1 – 3. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาคณภาพ วชาการ.แกงลกตำารวจ ฟนคนพการดบ. (2559, พฤษภาคม 3). ไทยรฐออนไลน. สบคนเมอ พฤษภาคม 6, 2559, จาก http://www.thairath.co.th/ content/614644.ฉนทนา เอยมสกล. (2552). นาฏศลปไทยสรางสรรค. ศลปกรรมสาร, 1, 1-30. สบคนเมอกมภาพนธ 18, 2559, จาก http://finearttu.com/main/files/ book/09_02/_9-2-_1.pdf.

ดารณ ชำานาญหมอ. (2545). ระบำารำาเตน. กรงเทพฯ: หจก.ไอดยสแควร. ดวงศร เครอหงส. (2552). การใชกจกรรมการเลานทาน เพอพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5-6 โรงเรยนบานออ อำาเภอสบปราบ จงหวดลำาปาง. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต จตวทยาการศกษา และการแนะแนว. มหาวทยาลยเชยงใหม.เบญจภรณ ศรจนทรกาศ. (2550). การบรณาการแนวคด สรางสรรคความรและการเรยนแบบรวมมอ เพอสงเสรมความสามารถในการเขยนภาษา องกฤษเชงสรางสรรค และ ความฉลาดทาง อารมณของนกเรยนระดบกาวหนา. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต การสอน ภาษาองกฤษ. มหาวทยาลยเชยงใหม.ปานจนทร แสงสวาสด พรชย เทพปญญา และอาคม เจรญสข. (2557). การสบสานนาฏศลปไทย ของสถาบนบณฑตพฒนศลป. Veridian E- Journal,Silpakorn University.8 (3), 568. สบคนเมอ กมภาพนธ 17, 2559, จาก http:// www.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E- Journal/article/viewFile/28176/30079.วชรา เลาเรยนด. (2553). รปแบบและกลยทธการจดการ เรยนรเพอพฒนาทกษะการคด. พมพครงท 5. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขต พระราชวงสนามจนทร.ศรเรอน แกวกงวาน. (2538). จตวทยาพฒนาการชวต ทกชวงวย. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : โรงพมพ มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.สมตร เทพวงษ. (2541). นาฏศลปไทย:นาฏศลปสำาหรบคร ประถมและมธยม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.อมรา กลำาเจรญ. (2553).ศลปการออกแบบทารำา. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.อารยา ผลธญญา. (2550). การใชเสยงเพลงเพอ เสรมสรางความฉลาดทางอารมณ สำาหรบ เดกปฐมวย.วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑตจตวทยาการศกษาและการแนะแนว, มหาวทยาลยเชยงใหม.อาทตย คณยศยง. (2549). การใชกจกรรมกลมเพอ พฒนาความฉลาดทางอารมณ ของ นกเรยนประจำาชวงชนท4.วทยานพนธศกษา ศาสตรมหาบณฑตจตวทยาการศกษาและการ แนะแนว, มหาวทยาลยเชยงใหม.


Untitled-1.indd 48 5/26/2017 4:25:23 PM

การสรางแบบเรยนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามThe creation of Thai Dramatic Arts Textbook in Islamic religious restrictions

schools

กฤตกร บญม , รองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล

Abstract This research aimed to create a practical course book of Thai dance about Mae Bod Salarb-kum for students in Muslim restricted school. The methodologies included documentary review, in-terview, observation and focus group discussion. The research showed that Mae Bod Yai, a series of Thai dance pattern consisting of 18 old verse and 63 dance patterns employed as an ex-ercise for beginners to practice Thai-dance inter-pretation, were used as a guideline to create a course book of Thai dance for Muslim students. The dance patterns of Mae Bod Yai which did not contradict to Muslim principles were selected and then applied with new-written 12 verse, sung in Eier Ti Rarp tune following structure of Pleng Chom Talard. This Mae Bod Salarbkum consisted of two dance-patterns in Rua Glong Barnor tune, 51 dance-patterns without Boke and Rub patterns in Eier Ti Rarp tune, 35 dance-patterns from Mae Bod Yai, 16 newly-choreographed patterns for the new verse. The dance-patterns in Rub tune could be divided into five right-sided Boke patterns, five Rub patterns and three patterns for Rua Glong Barnor tune. This practical course book were in-spected by Thai-dance specialists

กฤตกร บญม ครผชวย วชาเอกนาฏศลป โรงเรยนมหรรณพาราม

68/5 หม 2แขวงฉมพล เขตตลงชน, กรงเทพมหานคร

โทร 088-0998570 E-mail : [email protected]

รองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

and Muslim masters that it was suitable for teaching students in Muslim restricted school.

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยภาคปฏบตชดแมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลมในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม โดยการศกษาจากเอกสาร การสมภาษณ การสงเกตการณ และการสนทนากลม ผลการวจยพบวา แมบทใหญ หมายถง การแสดงทารำาชดหนงทเปนหลกของการรำานำามาใชเปนแบบฝกในการฝกปฏบตการตบทสำาหรบผฝกหดนาฏศลปไทยภาคปฏบตเปนบทเรยนแรก ประกอบดวยคำากลอนของเกาจำานวน 18 คำากลอน 63 ทารำา เพอนำามาเปนแนวทางการสรางแบบเรยนชด แมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลม โดยคดเลอกทารำาทไมขดแยงกบหลกศาสนา นำามาประพนธเพมเตมในลกษณะของกลอนสภาพ จำานวน 6 บท 12 คำากลอน ประกอบการรองอนาซส ทำานองเอยะตราฟตามโครงสรางการรองแบบเพลงชมตลาด (2คำารบ) กระบวนทารำาชดแมบทสลบคำานแบงออกเปน กระบวนทารำาในทำานองรวกลองบานอ จำานวน 2 ทารำา กระบวนทารำาประกอบคำารองแมบทสลบคำาในทำานองเพลงเอยะตราฟ ไมรวมทาโบกและทารบ จำานวน 51 ทารำา ประกอบดวย กระบวนทารำาทคงทาเดมตามคำารองในแมบทใหญจำานวน 33 ทารำา กระบวนทารำาทประดษฐขนใหมสอดคลองตามความหมายของทาตามคำารองทประพนธเพมเตมจำานวน 16 ทารำา กระบวนทารำาในการรองทำานองรบ แบงเปนทาโบกดานขวา 5 ครง และทารบจำานวน 5 ทารำา และกระบวนทารำาในทำานองรวกลองบานอ จำานวน 3 ทารำา กระบวนทารำาชด แมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลม ไดผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒดานนาฏศลปไทย และดานศาสนาอสลาม วาเหมาะสมและสามารถนำาไปใชสอนนกเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามได

คำาสำาคญ : การสรางแบบเรยนวชานาฏศลปไทย, โรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม


Untitled-1.indd 49 5/26/2017 4:25:24 PM

บทนำา นาฏศลปไทยเปนศลปะการละคร ฟอน รำาและดนตรถอเปนสมบตทางวฒนธรรมอนลำาคาของมนษยชาต นาฏศลปจงมสวนเกยวของในการดำาเนนชวตของมนษย ทงทเปนกจกรรมสวนตวและสวนรวมตงแตอดตจนถงปจจบน ทงการดำารงชวตในเวลาปกต และในโอกาสพเศษอยตลอดเวลา การแสดงนาฏศลปไทยในรปแบบตาง ๆ นนมการถายทอดจากรนสรน เปนการแสดง โขน ระบำา รำา ฟอน ทมเอกลกษณแตกตางกนไปแตทกการแสดงลวนแลวอยบนรากฐานของคำาวา นาฏศลปไทยซงถกปลกฝงกลมกลนอยในวถชวตนบตงแต เกด จนกระทง ตาย ลวนมเรองราวนาฏศลปเขามาเกยวของอยตลอดกลาวไดวานาฏศลปไทยนนเปนรากฐานทางวฒนธรรมและเปนวฒนธรรมของชาตทหลอหลอมใหคนไทยไดมวฒนธรรมของตนเองสรางความภาคภมและความเปนอนหนงอนเดยวกน วชานาฏศลป จงถกจดใหมการเรยนการสอนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตสอนในระดบการศกษาตางๆ กน แบงออกเปน ระดบอดมศกษา และระดบการศกษาขนพนฐาน แตในประเทศไทยทประกอบดวยคนหลายเชอชาต ศาสนา และบางศาสนามขอกำาหนดขอหามไมใหมการรายรำา การเคารพ กราบไหวรปปนเทวรป ดงเชน ศาสนาอสลาม เปนตน ทำาใหเยาวชนไทยทนบถอศาสนาดงกลาวไมเคยสมผสถงความงามของนาฏศลปไทยซงเปนศลปะประจำาชาตอยางหนงของไทย โดยเฉพาะการศกษาขนพนฐานทมการจดใหวชานาฏศลปเปนวชาพนฐานวชาหนง ใหแกเยาวชนของชาตดงนนโรงเรยนทมนกเรยนนบถอศาสนาอสลามตองมการปรบการจดการเรยนการสอนในสาระวชาทหลกเลยงไมได กคอ การเรยนการสอนดนตร นาฏศลปไทยทจำาเปนตอง ยดหลกปฏบตทางศาสนาอยางเครงครดไปพรอมๆกนกบการสอนตามเนอหาสาระในภาคทฤษฎและภาคปฏบต ศาสนาอสลาม นบไดวาเปนศาสนาสำาคญ 1 ใน 3 ของศาสนาโลก เกดในประเทศซาอดอารเบย เมอ พ.ศ. 1133 โดยคดตามปเกดของนบมฮมมด ผเปนศาสดาของศาสนา อสลาม แปลวา การออนนอมถอมตนยอมจำานนตอพระเจา การมอบกายถวายชวตตอพระอลลอฮอยางสดจตสดใจ สวนผทนบถอศาสนาอสลามเรยกวา มสลม คอผยอมมอบกายถวายชวตตอพระอลลอฮเพยงผเดยวอยางสนเชง ชาวมสลมในประเทศไทยมการยดถอแนวปฏบตของศาสนา และยดแนวคดตามหลกศาสนา (สมาคมยวมสลมแหงประเทศไทย,มปป,หนา 4) นายมตร ดาราฉาย หวหนากลมสาระการเรยนรอสลามศกษาและภาษาอาหรบอสลามวทยาลยแหงประเทศไทย กลาววา “มสลมไมอนญาตใหออกลลารายรำาเพอความบนเทง หรอแสดงทาทางอนเปนทเคารพสกการะใดๆ นอกเหนอจากอลลอฮ หรอทาทางในเชงชสาวทำาให

ชายหญงไดสมผสใกลชดกนจนสอไปในทางเพศทไมงามและหามมสลมฟงเพลงหรอขบรองเพลงและเลนดนตรแตสามารถขบรองบทอนาซดซงเปนบทเพลงสรรเสรญอลลอฮไดเทานน” (มตร ดาราฉาย,สมภาษณ, 15 กรกฏาคม 2556) หลกการดงกลาวอาจไมสอดคลองกบหลกการวชานาฏศลปไทยทจำาเปนตองเรยนรในหลกความเชอของนาฏศลปไทยทมการเคารพครเปนลำาดบ เชน ครเทพ ไดแก พระนารายณ พระอศวร พระพรหมและพระพฆเณศ เปนตน มการกราบไหว ซงสงผลตอผเรยนในขอการตงภาคเสมอภาคพระเจาหรอการตอบคำาถามหรอกลาวคำาพดในเชงทฤษฎทกลาวออกมาแลวขดแยงกบหลกความเชอถอของอสลามนนกกระทำาไมได และใน การเรยนวชานาฏศลปทผเรยนจำาเปนตองสมผส ใกลชดหรออาจถกเนอตองตวกนบาง อกทงยงมการขบรองเพลง แสดงออกลลาทาทางนาฏศลปประกอบจงเปนสงไมสมควรปฏบตสำาหรบนกเรยนมสลม เมอมขอจำากดทางศาสนาเขามาเกยวของ ทำาใหเกดปญหาในการสอนนาฏศลปไทยใหกบนกเรยนมสลมไดรบการเรยนรดานนาฏศลปไทยนอยโดยเฉพาะดานปฏบตซงสวนใหญครผสอนใชวธการแกปญหาเบองตนดวยวธการตาง ๆ เชน การใชการสาธต การชมวดทศน เปนตน หรอ บางโรงเรยนนกเรยนมสลมอาจไมไดเรยนวชานาฏศลปใหเกดความซาบซงในคณคา สนทรยภาพของการแสดง ดวย ปญหาเหลานเกดขนในหลายโรงเรยนทมขอจำากดในศาสนาอสลาม ในเขตการปกครองตางๆ ของกรงเทพมหานคร สงผลใหนกเรยนไมเขาใจและตระหนกในคณคาของวฒนธรรมของชาต เสยโอกาสในการเรยนรมากกวานกเรยนในโรงเรยนทวไป เขตทงคร เปน 1 ใน 50 เขตการปกครองของกรงเทพมหานคร จดอยในกลมเขตกรงธนใต มประชากรทนบถอศาสนาอสลามในหลากหลายนกาย เชน นกายซนน นกายชอะฮ นกายซฟ นกายเฎาะรเกาะฮและอนๆ จงทำาใหเขตทงครเปนทตงของสถานศกษาดานศาสนาอสลาม มวถเปนมสลม เชน โรงเรยนราษฎรบรณะ (มฮำาหมด อทศ) อสลามวทยาลยแหงประเทศไทย เปนตน (จรล มะลลม,2556,หนา 36) เมอกระทรวงศกษาธการ ไดใหวชานาฏศลปเปนวชาพนฐานทจดอยในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทนกเรยนทกคนตองเรยนและตองมผลการสอบวดผลสมฤทธ ผเรยนทใชเกณฑเดยวกนทวประเทศ จากการสำารวจผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ในสาระการเรยนรนาฏศลป ปการศกษา 2555 และปการศกษา 2556 ของนกเรยนในแตละโรงเรยนทมขอจำากดทาง


Untitled-1.indd 50 5/26/2017 4:25:24 PM

ศาสนาอสลาม เขตทงคร กรงเทพมหานคร พบวา ผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ในรายวชานาฏศลปตำากวาเกณฑทง 2 ป แมวาในบางโรงเรยน ครผสอนจะใชวธแกปญหาเฉพาะหนาดวยวธการตาง ๆ เพอไมใหขดกบหลกศาสนาแลวกตาม แตทงนกเปนเพยงแควธการเบองตนเทานนยงไมใชการแกปญหาทแทจรง ถาไมมการจดการแกปญหาหรอแนวทางใหเปนไปในทศทางเดยวกน สำาหรบการศกษาในระดบพนฐานประกอบดวยโรงเรยนในระดบประถม - มธยมทเปดสอนวชาสามญ กระทรวงศกษาธการไดบรรจวชานาฏศลปลงไปในหลกสตรแกนกลางของการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ใหโรงเรยนในสงกดกระทรวงศกษาธการทกโรงเรยนตองยดเกณฑพนฐานและตวชวดเดยวกนในการเรยนการสอน ผเรยนทสำาเรจการศกษาในชนประถมศกษาปท 3 ชนประถมศกษาปท 6 ชนมธยมศกษาปท 3 และชนมธยมศกษาปท 6จะตองสอบเพอวดผลสมฤทธ และวดคณภาพผเรยนทใชเกณฑเดยวกนทวประเทศ วชานาฏศลปซงจดเปนวชาพนฐานในกลมสาระการเรยนรศลปศกษาและถกบรรจไวในหลกสตรนนดวย ในปการศกษา 2558 กระทรวงศกษาธการไดมประกาศเรอง สดสวนการใชผลการทดสอบทางการศกษาระดบขนพนฐานเปนองคประกอบหนงในการตดสนผลการเรยนรของผเรยนทจบการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 กำาหนดการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) โดยตดทอน 3 กลมสาระการเรยนร ไดแก วชาสขศกษาและพลศกษา วชาศลปะ และวชาการงานอาชพและเทคโนโลย ออกโดยใหโรงเรยนเปนผออกขอสอบและจดสอบเอง โดยเรมตงแตปการศกษา 2558 (ประกาศกระทรวงศกษาธการ,2559,ไมปรากฎเลขหนา) และกระทรวงศกษาธการมนโยบายลดเวลาเรยนเพมเวลาร โดยมรปแบบจดกจกรรมการเรยนรนอกหองเรยน สำาหรบกจกรรมนาฏศลปไทย มงเนนในดานการปลกฝงความเปนไทย และในเรองของสนทรยภาพทเกดกบตวผเรยนมากกวาการมความรทางดานทฤษฎ ซงถาผเรยนไมไดเรยนรวฒนธรรมของชาต อาจสงผลระยะยาวทำาใหนกเรยนขาดความไมเขาใจในแกนแทของความเปนศลปะของนาฏศลปไทย รากฐานทางวฒนธรรมอนเปนสมบตของชาต อาจกอใหเกดความแตกแยกทางดานวฒนธรรมสงผลสบเนองเปนปญหาระดบชาตกเปนไดนกเรยนในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาจงควรไดรบการเรยนรทดเทยมกบนกเรยนทวไปโดยไมขดกบหลกศาสนาเพอใหเกดความตระหนกความเปนอนหนงอนเดยวกน และมงเนนสนทรยภาพดานดนตรนาฏศลป เปนการใชวฒนธรรมรวมกนในฐานะทเปนเยาวชน และจะเตบโตเปนประชากรของ

ประเทศไทยในอนาคต เพราะฉะนนผวจยจงเหนสมควรรวมกนหาแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาใหเปนไปในทศทางเดยวกน โดยเฉพาะเนอหาในดานการปฏบตใหควบคไปกบหลกปฏบตทางศาสนา เพอเปนการแกปญหาในระยะยาว รวมทงแกไขปญหาทจะเกดขนในอนาคต และยงเปนแนวทางใหยดปฏบตเปนสากลทวไปในกรอบความเปนมสลมทงยงเปนการสรางความกลมเกลยวในชาตดวยวฒนธรรมเดยวกน สำาหรบการฝกหดนาฏศลปไทยนนมการฝกทกษะตงแตพนฐานนาฏยศพท เพลงชา เพลงเรว เพอเปนการฝกการใชสรระตางๆตอจากนนจงเรมการฝกหดการรำาตบทเบองตนจากการรำาแมบท แมบทในงานนาฏศลปไทยเปนชดระบำาขนาดสนประกอบการแสดงเปนชดเบดเตลดในการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยนบไดวาแมบทเปนสวนสำาคญทสามารถฝกทาทางของผเรยนใหรจกทาทางและความหมายทา การฝกหดนาฏศลปไทยภาคปฏบต แมบทมสวนสำาคญในการเปนบทเรยนแรกในการฝกรำาตบท ตามคำารอง ดงนนในการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยสำาหรบมสลม จงสมควรเรมฝกหดทารำาจากการรำาแมบท ทตองคำานงถงขอจำากดทางศาสนาใหนกเรยนมสลมไดเรยนรและฝกในภาคปฏบตนกเรยนมสลมจงสมควรไดเรยนนาฏศลปไทยโดยเฉพาะภาคปฏบตทถกตองซงขอจำากดทางศาสนาอสลามทมขอยกเวนบางประการทสามารถนำากระบวนการแมบทใหญมาพฒนาเปนแมบทสลบคำาสำาหรบ นกเรยนมสลม ดงนนผวจยมความเหนวานกเรยนมสลมซงเปนกลมเยาวชนไทยกลมหนงควรตองไดรบการฝกนาฏศลปไทยภาคปฏบตตามรปแบบแมบทในแบบฉบบของมสลมซงไมขดแยงกบหลกศาสนา เพอใหผเรยนไดเรยนรวฒนธรรมควบคกบหลกศาสนาไดอยางกลมกลน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยภาคปฏบตชดแมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม

ระเบยบวธวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ซงมวธการดำาเนนการวจย ดงน

การเกบรวบรวมขอมล 1. การศกษาขอมลเอกสาร การศกษาจากเอกสารประกอบดวย การจดเกบขอมลจากเอกสาร จากพระราชบญญต พระราชกฤษฎกา บนทกทางราชการ ประกาศ คำาสง


Untitled-1.indd 51 5/26/2017 4:25:24 PM

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หนงสอ เอกสาร และงานวจยทเกยวของโดยนำาขอมลทไดจากการศกษาจากเอกสารมาตความแลววเคราะหเรยบเรยงเปนหวขอ ดงน 1.1การจดการศกษาวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทาง ศาสนาอสลาม 1.2ปจจยทมผลตอขอจำากดในการสอนวชานาฏศลป 1.3 ขอบขายวชานาฏศลปไทย 1.4 รำาแมบทใหญ นาฏยศพท 1.5 หลกศาสนาอสลาม 2. การศกษาภาคสนาม การศกษาภาคสนาม เปนการจดเกบขอมลโดยวธการดงน 2.1. การสมภาษณ โดยการใชแบบ สมภาษณจากกลมผใหขอมลหลก คอ กลมท 1 ผบรหารโรงเรยนทม ข อ จำ า ก ด ท า งศาสนาอสลาม เขตทงคร กรงเทพมหานคร กลมท 2 ครผสอนวชานาฏศลปในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม เขตทงคร กรงเทพมหานคร กลมท 3 ครผสอนวชาศาสนาอสลามในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม เขตทงคร กรงเทพมหานคร 2.2 การสงเกตการณ โดยการ สงเกตการณการจดการศกษา การเรยนการสอน การมสวนรวมและการใหความรวมมอในการเรยนการสอนของผเรยนทมตอวชานาฏศลปไทย โดยการ จดบนทก และการบนทกภาพ เพอนำามาประกอบการ บรรยายในรายงานการวจย 2.3. การสนทนากลม ดำาเนนการ สนทนากลมจำานวน 2 ครง ครงท 1 สนทนากลมเพอหาแนวทางการสรางบทเรยนนาฏศลปไทยสำาหรบนกเรยนมสลมในหวขอ “แนวทางการจดการศกษาวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนวถอสลาม” ครงท 2 สนทนากลมเพอตรวจสอบแบบเรยนนาฏศลปทดำาเนนการสรางจากการสนทนากลมครงท 1 เพอหาขอสรป ขอปรบปรงแกไข ตรวจสอบความถกตองเหมาะสม ของบทเรยนทสรางขน จากผทรงคณวฒทางดานนาฏศลปไทย และ ผทรงคณวฒดานศาสนาอสลาม3. กรอบเนอหาแบบเรยนนาฏศลป ผวจยไดคดเลอกกรอบเนอหาแบบเรยนนาฏศลปสำาหรบนกเรยนมสลมโดยมงเนนการฝกทกษะทางดานรางกาย โดยการฝกหดทารำาในสวนตาง ๆ ของรางกาย ประกอบดวย ศรษะ สวนแขน สวนลำาตว สวนขา การรำาตบท และการรำาทารำาในทำานองเพลง โดยเลอกแมบทใหญมาเปนพนฐานในการสราง เนองจากแมบทใหญเปนการรวบรวมทารำาพนฐานในการฝกนาฏศลปไทยเบองตน ในการเรยนรชอทารำา ความหมายทา การฝกทารำาเบองตน

การฝกทารำาในสวนของคำารอง และ ทำานองเพลง โดยการนำาเนอหาแมบทใหญมาคดเลอกขอความทสมารถใชฝกหดนาฏศลปไทยสำาหรบมสลมได นำามารอยเรยงถอยคำาประพนธเพมเตมโดยผานกระบวนการสมนาวเคราะหจากผทรงคณวฒและผเกยวของทางดานศาสนาอสลามและผวจย

การวเคราะหขอมล 1.การวเคราะหขอมลจากการศกษาเอกสารและการศกษาภาคสนาม เรมจากการจดระเบยบขอมลจากการศกษาเอกสาร และการศกษาภาคสนามและอนๆ มาวเคราะหขอมล 1.1 นำาขอมลทไดจากการบนทกเสยง การบนทกภาพ และการจดบนทกขอมลการ สมภาษณมาถอดเทปและผวจยทำาหนาทตรวจสอบขอมลอกครง 1.2 นำาขอมลของการศกษาจากเอกสาร ก า รสมภาษณ และการ สงเกตการณมาแบงออกเปนประเดนหลก ไดแก 1.2.1 ขอหามและขอปฏบตในศาสนาอสลาม 1.2.2 การจดการศกษาวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม ในสงกดกระทรวงศกษาธการ เขตทงคร กรงเทพมหานคร 1.2.3 ปจจยทมผลตอขอจำากดในการสอนวชานาฏศลป 1.2.4 ปญหาในการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม 1.3 นำาขอคดเหนจากการ สมภาษณและการสงเกตการณการสอนมาวเคราะหถงการจดการสอนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม ในสงกดกระทรวงศกษาธการ เขตทงคร กรงเทพมหานคร เพอหาแนวทางในการ พฒนาการจดการศกษาวชานาฏศลปไทย ในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามแหงอนตอไป แลวนำาขอมลทผานการวเคราะหทงหมดมาตความใหเกดความ เขาใจ เพออธบายความในเรองตอไปน - ขอบขายของวชานาฏศลปไทย - การจดการศกษาวชานาฏศลป - ความเชอ-ขอปฏบตในศาสนาอสลาม - โรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามเขตทงคร กรงเทพฯ 2. การสนทนากลม 2.1 สนทนากลมครงท 1 ใน หวขอ “แนวทางการจดการศกษาวชานาฏศลปในโรงเรยนวถอสลาม” - การปฏบตดานการแสดงของ สงคมมสลมกบนาฏศลปไทย - นาฏศลปในมมมองมสลม - แนวทางทสามารถสอนนาฏศลปไดโดยไมผด


Untitled-1.indd 52 5/26/2017 4:25:24 PM

หลกศาสนาอสลาม 2.2 สนทนากลมครงท 2 ในหวขอ“การสมมนาเชงวชาการเพอตรวจสอบความเหมาะสมของทารำาในแบบเรยนเพอฝกหดนาฏศลปไทยพนฐานสำาหรบนกเรยนมสลม” เปนการวเคราะหปญหาขอขดแยงทเกดขนในการจดการศกษาวชานาฏศลปไทยเพอรวมกนหานาวทางออกแบบการจดการศกษาวชานาฏศลปไทยนำามาวเคราะหสรางแบบเรยนสำาหรบใชสอนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม และรวมกนพจารณาตรวจสอบความถกตอง เหมาะสมของแบบเรยน

เครองมอทใชในการวจย (1.) แบบสมภาษณประกอบดวยแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (2.) แบบสงเกตการณแบบไมมสวนรวมกบการจดการจดการเรยนการสอนวชานาฏศลปไทยในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม เขตทงคร กรงเทพมหานคร สวนวสดอปกรณภาคสนาม ในการศกษาขอมลภาคสนามผวจยไดใชอปกรณชวยในการเกบขอมลคอ โสตทศนปกรณ กลองวดทศน เครองบนทกเสยง สมด ปากกา ดนสอ เพอใหไดรายละเอยดของขอมลมากทสด

สรปผลการวจย การศกษาวจยเรอง การสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยสำาหรบนกเรยนในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม มจดมงหมายเพอศกษาขอจำากดทางศาสนาอสลามทมผลตอการเรยนนาฏศลปไทยในภาคปฏบต นำาไปสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยในภาคปฏบตสำาหรบโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม เพอใชสอนนกเรยนมสลมในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาโดยไมขดกบหลกศาสนาอสลามโดยใชแนวการสรางแมบทสลบคำา จากการศกษาคนควาจากเอกาสารและตำาราตางๆ ผวจยพบวา นาฏศลปมกำาเนดมาจาก 3 รปแบบดวยกน คอ 1) การเลยนแบบธรรมชาต ซงแบงออกเปน 3 ขน คอ ขนตน เกดแตวสยสตว ขนตอมา คอขนการสอสารดวยทาทางตางๆ จนกระทง ขนสดทายคอการนำาเอาทาทางตางๆ มาเรยบเรยงสอดคลองเปนลลาทารำา 2)การเซนสรวงบชาการฟอนรำาเซนสรวงสงศกดสทธทตนนบถอ 3)การรบอารยธรรมของอนเดยไวหลายดาน เชน ภาษา ประเพณ ตลอดจนศลปะการละคร ไดแก ระบำา ละครและโขน แมทาหรอแมบทใหญมความสำาคญตอการฝกหดนาฏศลป เปนพนฐานของกระบวน ทารำาตาง ๆ เปนสวนหนงของการฝกหดพนฐานทางนาฏศลปไทยเชนเดยวกบการรำาเพลงชา เพลงเรว ซงการรำาเพลงชาเพลงเรวนนเปนการฝกฝนในนาฏยศพท ทาพนฐานกระบวนทารำาตางๆ

เพอใหเกดความชำานาญการวางสรระในตำาแหนงทถกตอง การใชสวนตาง ๆ ของรางกายในการรายรำา แมบทในงานนาฏศลปไทย ม 4 ประเภท ใน 2 ประเภทแรกคอ แมบทโนรา และแมบทใหญ แมบทเลก และแมบทสลบคำา นาฏศลปไทยถกจดใหอยในวชาพนฐานตามหลกสตรแกนกลาง 2557 ทนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐานมความจำาเปนทตองเรยนร ในสถานศกษาตางๆ ทอยภายใตการดแลของสำานกงานการศกษาขนพนฐาน รวมถงโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม ทยดหลกศาสนาอสลาม โรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามคอโรงเรยนทมวถในรปแบบของหลกอสลามมการเรยนศาสนาเปนหลกควบคการเรยนในวชาพนฐานซงผเรยนยกหลกศาสนาอสลาม ประกอบดวยโครงสรางหลก 3 ประการ หลกศรทธาเปนหลกสำาคญของศาสนามสลม เพราะเปนหลกทยดเหนยวสงสดหากมการละเมดหรอหมดซงในหลกศรทธาแลวนนกนบไดวาไดผดหลกทางศาสนาของมสลม ซง กลาวถงความศรทธาทมตอ พระเจา ประกอบดวยหลกศรทธา 6 ประการ คอ 1) ศรทธาในพระเจาองคเดยว 2) ศรทธาในบรรดามลาอกะฮของพระองค 3) ศรทธาในบรรดาคมภรทงหลายของพระองค 4) ศรทธาในบรรดานบ(ศาสดาทงหลาย 5)ศรทธาในวนสดทายและการเกดใหมในวนปรโลก 6) ศรทธา ในกฎกำาหนด สภาวะของพระองค หลกปฏบต เปนหลก แนวทางการปฏบตตนของชาวมสลมทพงตองปฏบตตนมความเชอมโยงกบหลกศรทธา เปนวถแนวทางในการดำาเนนชวต หลกคณธรรมเกยวกบจรยธรรมตางๆของศาสนาอสลาม ขอหามและสงทผดมารยาทในอสลาม หามตงหนสวนหรอตงภาคหรอนำาสงหนงสงใดมาเทยบเทยมกบอลลอฮ หามกราบไหวบชา สงใดๆทนอกเหนอไปจากความเชอเรองพระเจาอนนำาไปสการเปลยนความคดใหไปนบถอบชา สงอนๆ ทเปนจรงหรอในอดมคต ผสาง เทวดา ดวงจนทร พระอาทตย หามไมใหเชอโชคลางดวงชะตา ของขลง ไสยศาสตร ขอหามทมความเกยวของกบดนตร นาฏศลป หามใชเครองมอละเลนตาง ๆเพอกระตนความรสกทางเพศ การเตนรำาสามารถทำาไดในครอบครว และในงานรนเรงของเทศกาล สำาหรบการฟอนรำาในประวตศาสตรอสลามนนมกเตนรำาในวนแหงความสขความสนกสนาน อสลามจะไมเปนรำารวมกนระหวาง หญง ชายหรอหญงสามารถรองเพลงและเตนรำาไดภายในบานกบสมาชกครอบครวของตนทเปนมสลมได ภรรยาสามารถรองเพลงและเตนรำาใหสามฟงได โดยเฉพาะในวนทมความรนเรง


Untitled-1.indd 53 5/26/2017 4:25:24 PM

การรองเพอสรรเสรญพระเจาสามารถทำาไดหามมใหกระทำาในการรองเพอสรรเสรญสงทนอกเหนอจากพระเจาหรอเปนถอยคำาทเปนการดหมนคำาบญญตทางศาสนา หรอการรองเกยวพาราสสอเสยดดวยถอยคำาทไมสภาพลอแหลมชกนำาไปสการเกดอารมณทางเพศ การฟอนรำานนมกเปนการรนเรงทกระทำาในงานวนสำาคญเทานนและสามารถกระทำาไดในครอบครว ไมอนญาตและไมเตนรำาระหวางหญงชายในเชงเกยวพาราสหรอการฟอนรำาทมลลาทารำาเปนการบวงสรวง เซนสรวง ไหวผ เชญเจา ไมควรกระทำาเปนอยางยง ทเปนเหตชกนำา แรงจงใจ ใหเกดขอสงสยในขอบญญตของพระเจา อาจกอใหเกดการตงภาคขดกบหลกศรทธา แนวทางการสอนนาฏศลปได 2 แนวทางคอ สอนเชงปฏบต และ การสอนเชงทฤษฎ ซงมประเดนทมความขดแยงกบหลกศาสนาหลกๆ ดงน การสอนเชงปฏบต ประกอบดวย 3 ประเดน ดงน 1. การรายรำาทมลกษณะเชงเกยวพาราส คหญงชาย เขาค 2. การรายรำาทานาฏยศพททเปนทาเคารพ สกการะ กราบ ไหว เลยนแบบทาทางสตว สมมตตนเปนสงควรเคารพ ทาทางเกยวพาราสหญงชายใกลชดถกเนอตองตวเปนเหตไปสการผดประเวณ หรอ กอใหเกดอารมณทางเพศ 3. การรายรำาประกอบคำารองดนตรปพาทยทมเนอหาถอยความเกยวกบลทธ ศาสนา เทพเจา บคคล ทชวนเชอใหเบยงเบนออกไปนอกศาสนา เชน การรำาแมบท ระบำาดาวดงส ระบำากฤดาภนหาร เปนตน หรอ เชงเกยวพาราส การสอนเชงทฤษฎ ประกอบดวย 1. เนอหาสาระเกยวกบ กำาเนดนาฏศลป เทพเจา สงเคารพบชาในศาสตรวชานาฏศลป ถอยความ ถอยคำา ท ชวนเชอสงเคารพอนๆ ทนอกเหนอไปจากศาสนาอสลาม การสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยสำาหรบนกเรยนในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลาม ไดดำาเนนการสรางแบบเรยนนาฏศลปไทยภาคปฏบตสำาหรบนกเรยนมสลมโดย ไมขดกบหลกศาสนาอสลาม ไดดำาเนนการโดยการศกษาขอมลจากเอกสาร ตางๆ และการสรางแมบทสลบคำา โดยใชแมบทใหญจำานวน 18 คำากลอน 9 บท เปนแนวทางในการสราง ผวจยนำามาคดเลอกทมขอขดแยงในทางตรงและทางออม หรอมแนวโนมนำาไปสการผดหลกศาสนา รวมถงกลมของทารำาทนำาขดแยงกบการปฏบตทารำาในแมบทใหญ โดยผานกระบวนการสมนากลมกบผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ นกวชาการอสลาม แบงออกเปน 3 กลม กลมท 1 คำารองทมความหมายโดยตรง ความหมายโดยนยและการปฏบตทารำา ทเกยวกบ การสกการะ บชา หมอบ กราบ ถวายบงคม กมศรษะจรดพน หรอทาทา

งอนๆ ทแสดงถง การถวายความเคารพบชาสงตางๆ ทนอกเหนอพระเจา หรอทาทางทชกนำาไปสการตงภาค จำานวน 1 คำา คอ เทพประนม กลมท 2 คำารองทมความหมายโดยตรง ความหมายโดยนยและการปฏบตทารำา ทเปนทาทางชายหญงสมผสตองกายกนโดยตรง หรอ โดยออม เกยวพาราส อนนำาไปสการกอเกดความรสกทางเพศ หรอเปนแนวทางกอใหเกดอารมณทางชสาว จำานวน 2 คำา ดงน 1) พสมยเรยงหมอน 2) รำายว กลมท 3 คำารองทมความหมายโดยตรง ความหมายโดยนยและการปฏบตทารำาทเปนทาทางเลยนแบบสตว สงไมมชวต หรอสงมชวต เหนอธรรมชาตหรอเกดจากจนตนาการความเชอทมาจากลทธอนๆ แสดงอทธฤทธปาฏหารย เทพเจา นกบวช นอกเหนอจากความเชอเรองพระเจา จำานวน 33 คำา ดงน 1) พรหมสหนา 2) พระรถโยนสาร 3) มารกลบหลง 4) พระรามโกงศลป 5)กรดพระสเมร 6) หนมานผลาญยกษ 7) กนนรรำา 8)ตระเวนเวหา 9) เมขลาลอแกว 10) แขกเตาเขารง 11) หนงหนาไฟ 12) ภมรเคลา 13)กระตายตองแรว14) ซำาชางประสานงา 15) หงสลนลา 16) มจฉาชมวารน 17) สงโตเลนหาง 18) เหราเลนนำา 19) นาคามวนหาง 20) กวางเดนดง 21) ชางหวานหญา 22) กนนรฟอนฝง 23) ยงฟอนหาง 24) งควางคอน 25) รำากระบสทา 26) ชะนรายไม 27) กนนรเลยบถำา 28) เสอทำาลายหาง 29) ชางทำาลายโรง 30)กระตายชมจนทร 31)พระนารายณฤทธรงคขวางจกร 32)พระลกษณแผลงอทธฤทธ 33) มงกรเรยกแกวมจลนทร จากการคดเลอกชอแมทาจากแมบทใหญ ทมขอขดแยงกบหลกศาสนา 3 กลม รวม 36 คำา ปรากฏชอแมทาจากแมบทใหญทสามารถนำามาปฏบตทารำาได และไมมขอขดแยงกบหลกศาสนา จำานวน 31 คำา ดงน 1) ปฐม 2) สอดสรอยมาลา 3) ชานางนอน 4) ผาลาเพยงไหล 5) กงหนรอน 6) พระจนทรทรงกลด 7) หลงใหลไดสน 8) เยองกราย 9) ฉยฉายเขาวง 10) ชมวารน 11) แคลวถำา 12) นางกลอมตว 13) ชกแปงผดหนา 14) ลมพดยอดตอง 15) บงพระสรยา 16) บวชฝก


Untitled-1.indd 54 5/26/2017 4:25:24 PM

17) ขดจางนาง 18) นายสารถ 19) ขมาตคล 20) ตโทนโยนทบ 21) จนสาวไส 22) ทงขอน 23) กลางอมพร 24) ขมาเลยบคาย 25) โจงกระเบนตเหลก 26) แทงวไสย 27) เครอวลยพนไม 28) ชกซอสามสาย 29) ประไลยวาต 30) คดประดษฐทำา 31) กระหวดเกลา คดเลอกชอแมทาทไมมขอขดแยงกบหลกศาสนาอสลามในแมบทนางนารายณมาประกอบ จำานวน 2 คำา ดงน 1) เฉดฉน 2) โยนแกว ผวจยนำาชอทารำาสามารถรองและปฏบตทารำาไดมาเรยบเรยงใหม ปรบปรงประพนธเพมเตมขนใหมเพอใชในการฝกหดนาฏศลปไทยสำาหรบนกเรยนมสลม โดยไดรบความอนเคราะหในการปรบปรงในครงนจาก นายชนตสร เรองเลศตระกล เปนผเรยนเรยบเรยงแมทาในแมบทใหญ และแมบทนางนารายณ และประพนธบทขนใหมใหมความสอดคลองสละสลวย ในลกษณะกลอนสภาพ จำานวน 6 บท 12 คำากลอน ประกอบการรองในทำานองเพลงแบบอนาซด ชอเพลง เอยะตราฟ ประกอบดนตรแบบอสลามคอกลองหนาเดยว และเครองประกอบจงหวะ ฉง และ กรบ รปแบบการรองยดแบบการรองแบบเพลงชมตลาดในแมบทใหญ เมอรองจบ 1 บท จะรองทำานองรบ 1 ครง ใชการรวกลองออกเพอเปดตวผแสดงและ รวกลองเขาเมอจบการแสดง ประกอบทารำา

กลองบานอรวรองเพลงเอยะตราฟ

อนกระบวน ทารำา ระบำานาฏยงามพลาส บรรเจด เฉดฉน

ทงทา ปฐม ชมวารน หลงใหลไดสน กลางอมพร

(รองทำานองรบ)กระหวดเกลา สอดสรอยมาลา

แลวยาย ไปทา ทงขอนฉยฉายเขาวง ชานางนอน

กงหนรอน ยงคด ประดษฐรำา (รองทำานองรบ)

ตโทนโยนทบ จนทรทรงกลด ชอยชด โยนแกว แคลวถำา

นางกลอมตว เยองกราย รายรำา แลวทำา บงสรยา ขมาตคล

(รองทำานองรบ) ลมพดยอดตอง บวชฝก ชกซอสามสาย นายสารถ

ชกแปงผดหนา สงามขมาเลยบคาย จนสาวไส

(รองทำานองรบ)โจงกระเบนตเหลก ประไลยวาตนวยนาด ขดจางนาง แทงวไสย

ทงทา เครอวลยพนไมผาลาเพยงไหล วไลงาม

(รองทำานองรบ)ครบประมวลกระบวนรำาจากตำาราใชฝกทา นาฏศลป ถน

สยามเปนแบบรำา ทำาลลา ใหงดงามสมตาม นาฏยศาสตร

วลาสเอย(รองทำานองรบ)

กลองบานอรวจบ ดนตรทใชประกอบการบรรเลง เปนเครองดนตรทพบในกลมของชาวมสลมเปนเครองดนตรใหจงหวะ ประกอบดวย กลองบานอ (กลองหนาเดยว) โหมง ฉง ฆองเลก บรรเลงใหจงหวะประกอบการขบรองในทำานองอนาชส ในชวงแรกของการขบรองจะเปนการรวกลอง แลวจงเขาจงหวะในการขบรองทำานอง และในชวงทายกจะจบลงดวยการรวกลองเชนเดยวกน

ภาพท 1 เครองดนตรประกอบการบรรเลง ทมา : กฤตกร บญม (2559) ทารำาแมบทสลบคำาประดษฐขนโดยใชทารำาแมทาในแมบทใหญเปนพนฐานในการสราง คดเลอกทารำาทไมขดกบหลกศาสนาดงขางตนนนแลวนำามาเรยงสลบตามคำารองโดยเพมทาเชอมเพอใหเกดความกลมกลน สวยงาม กระบวนทารำาแบงออกเปนกระบวนทารำาดงน 1. กระบวนทารำาในทำานองรวโดยใชกลองบานอ จำานวน 2 ทารำา เชน


Untitled-1.indd 55 5/26/2017 4:25:25 PM

ภาพท 2 ทาสอดสรอยมาลา ทมา : กฤตกร บญม 2559

2.กระบวนทารำาประกอบคำารองแมบทสลบคำาในทำานองเพลงเอยะตราฟ ไมรวมทาโบกและทารบ จำานวน 6 บท 12 คำากลอน จำานวนทารำาทงสน 51 ทารำา เชน

ภาพท 3 ทาผาลาเพยงไหล ทมา : กฤตกร บญม 2559

ภาพท 4 ทาในเนอรอง “อนกระบวนทารำา”ทมา : กฤตกร บญม 2559

- กระบวนทารำาตามคำารองในแมบทใหญคงทาเดมเชนเดยวกบกรมศลปากรมการปรบเปลยนทศทางใหสอดคลองกบกระบวนการเชอมทารำาและคำารองจำานวน 35 ทารำา เชน

ภาพท 6 ทาบงสรยา ทมา : กฤตกร บญม 2559

- กระบวนทารำาทประดษฐขนใหมสอดคลองตามความหมายของทาตามคำารองทประพนธเพมเตม โดยใชกระบวนทาเพลงชา เพลงเรว เพลงแมบทเลก เปนพนฐานในการประดษฐทารำาจำานวน 16 ทารำา เชน

ภาพท 7 ทาในเนอรอง “จากตำารา” ทมา : กฤตกร บญม 2559

ภาพท 8 ทาในเนอรอง “นาฏยศาสตร”ทมา : กฤตกร บญม 2559

- กระบวนทารำาในการรองทำานองรบ แบงเปนทาโบกขวา 5 ครง และทารบจำานวน 5 ทารำา ปรากฎทาโบกขวาเมอมการรำาครบ 1 บท 2 คำากลอน จะโบกขา และปฎบตทารำา 1 ครง ยกเวนบทท 6 ไมมทาโบกและทารบ เชน


Untitled-1.indd 56 5/26/2017 4:25:25 PM

ภาพท 9 ทาโบกทมา : กฤตกร บญม 2559

ภาพท 10 ทารบบวชฝกทมา : กฤตกร บญม 2559

อภปรายผล การวจยครงนผวจยไดคนพบประเดนทควรอภปราย ดงน 1. การสรางแบบเรยนนาฏศลปไทย ชดแมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลม มจดมงหมายในการสรางเพอใชในการ เรยนการสอนภาคปฏบตในวชานาฏศลปสำาหรบนกเรยนมสลม ในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนา โดยใชแมบทใหญเปนพนฐานในการสราง เลอกเนอหา บทรองและชอแมทาในแมบทใหญทไมขดกบหลกศาสนาอสลาม โดยผานกระบวนการสนทนากลมจากผทรงคณวฒทางดานศาสนาอสลามและไดรบความเหนชอบ จงนำาชอแมทาในแมบทใหญมาเรยบเรยงใหม โดยใชแมบทนางนารายณเปนสวนประกอบ และประพนธบทเพมเตม รองประกอบการรองแบบอนาซส ในทำานองเพลงเอยะตราฟ ประกอบเครองดนตร รปแบบโครงสรางการรองยดตามหลกแบบแมบทใหญ คอรอง 2 คำากลอน รบดนตร 1 ครง และประดษฐทารำาขน โดยปฏบตทารำาเดมในสวนของชอแมทาทคดมาจากแมบทใหญ นำามาประดษฐทาเชอมใหทาตอเนอง และประดษฐทาตามคำารองเพมเตม นบไดวาเปนการรำาตบทอยางหนง ผานกระบวนการตรวจสอบจากผทรงคณวฒทางดานศาสนาอสลามและดานนาฏศลปไทย โดยผทรงคณวฒมความคดเหนตรงกนในดานความเหมาะสมในการนำาไปใชการจดการเรยนการสอน วชานาฏศลปไทย ในชนเรยนใหกบนกเรยนมสลม มความเหมาะสมสอดคลองในดาน บทรอง ทำานองเพลง ดนตร และ ทารำา ตามจดมงหมายเพอใชในการจดการศกษา ไมมจดมงหมายสรางขนเพอใชในการแสดง นบไดวาการสรางแบบเรยนนาฏศลป ชด แมบท

สลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลม บรรลวตถประสงคและเปาหมาย จากกระบวนการสรางแมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลมมการกำาหนดวตถประสงคการกำาหนดแนวคด ทกกระบวนการสรางนนจะสอดคลองกบ ทฤษฎนาฏยประดษฐ ของสรพล วรฬหรกษ ในเรองการกำาหนดความคดหลกเพอใหผลงานเปนไปตามเจตนารมณของผสรางสรรคกำาหนดชดเจนวานาฏศลปชดทคดขนนใชในโอกาสใดเพอใครเพออะไรมการกำาหนดขอบเขต ครอบคลมเนอหาสาระอะไรบางและอยางไร มการกำาหนดรปแบบประยกตจากจารตเดม 2. การสอนนาฏศลปไทยภาคปฏบตในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามการเรยนการสอนนาฏศลปไทย นนแบงออกในภาคทฤษฏ และ ภาคปฏบต ซงสวนใหญการสอนในภาคปฏบตมกมความขดแยงกบหลกศาสนาอสลาม ในมมมองของอสลามอาจเปนเรองทไมถกตองกบหลกศาสนาและวถของมสลม ซงพวกเขาเหลานนยงไมเกดการเรยนรและเขาใจจดมงหมายของการเรยนนาฏศลปไมมจดทมงหมายใหเรยนเพอชวนเชอในศาสตรนาฏศลปแตยงมเปาหมายอน ๆ คอ การเรยนเพอสนทรยภาพ การฝกความกลาแสดงออก การฝกทกษะ ทางดานรางกาย ดานคณคาทางวฒนธรรม ชนชมความงาม นอกจากนสงสำาคญของนาฏศลปไทยยงแสดงใหเหนถงวฒนธรรมอนเปนอนหนงอนเดยวกนของชาตและความเปนไทย ในความหลากหลายของวฒนธรรมอกดวย ซงผสอนตองมเทคนควธการในการจดองคความร สอดคลองกบทฤษฎพหวฒนธรรม ของจกรน จนทนะกมมะ กลาววา ความหลากหลายทางวฒนธรรมและมกเกยวของ กบกระบวนการผสมผสานทางวฒธรรมถกนำามาใชในการสรางชาตสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน การสอนนาฏศลปไทยภาคปฏบตในโรงเรยนทมขอจำากดทางศาสนาอสลามสามารถทำาไดเชนเดยวกบการสอนนาฏศลปทวไป แตผสอนตองเลอกในสวนทไมขดแยงกบหลกศานาอสลาม หลกเลยงทารำากราบไหวบชา สตว เกยวพาราส เพอนำามาใชการจดการเรยนสอน การสอนโดยฝกหดทาพนฐานใหผเรยนไดซมซาบอยางคอยเปนคอยไป โดยครผสอนตองชแจงใหนกเรยนเกดความเขาใจและคอยฝกฝนไปตามลำาดบยากงาย และตามศกยภาพของแตละบคคล แตสงทควรคำานงมากทสด คอขอหามตามหลกศานาอสลาม ในดานการสอนสอดคลองกบทฤษฎการสอนนาฏศลปไทย เรณ โกสนานนท กลาววาใหสอนจากสงงายไปหาสงยาก สอนตามความสามารถของบคคล ปรบเปลยนในสวนทยากใหงายแตรกษาดงเดมไว และสนทรยภาพและความซาบซงจะเกดขนไดนนตองมการสงสมใหเกดการเรยนร อยางไรกตามจะสงเกตไดวา นาฏศลปไทยเปน


Untitled-1.indd 57 5/26/2017 4:25:25 PM

วฒนธรรมทหลอหลอมอยไดในทกสงคมทกวฒนธรรม แมในสงคมนนๆจะมความหลากหลายทางวฒนธรรมมากเพยงไรนาฏศลปไทยกจะสามารถเขาไปกลมกลนจนเปนสวนหนงในสงคมนน ๆ และในทสดกจะพฒนาเปนวฒนธรรมทเปนอนหนงอนเดยวกนในทสดเนองจากนาฏศลปไทยมความพเศษคอสามารถปรบเปลยนไปตามเวลา สถานท กลมชน ไดตลอดเวลาขนอยกบสงคมนนๆจะมวธการอยางไรในการจดการกบนาฏศลปไทย ซง แมบทสลบคำาสำาหรบนกเรยนมสลม กเปนสวนหนงของนาฏศลปไทยทถกปรบเปลยนใหเหมาะสมสอดคลองกบสงคมมสลม และทายทสดกอาจกลาวไดวานคอนาฏศลปไทยของสงคมมสลมในประเทศไทย

เอกสารอางองคณะกรรมาธการโลกวาดวยวฒนธรรมและการ พฒนา. (2541). วฒนธรรมอนหลากส ของ มนษยชาต. กรงเทพมหานคร : สำานก เลขาธการคณะกรรมการแหงชาต .คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมาย เหต. (2543). วฒนธรรม พฒนาการทาง ประวตศาสตร เอกลกษณและภมปญญา จงหวดปตตาน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา ลาดพราว .จรล มะลลม. (2556). มสลมในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพสตรไพศาล.จรญศร วระวานช. (2532) . ไหวคร โขน ละคร. กรงเทพมหานคร : ศนยศลปวฒนธรรม สห วทยาลยรตนโกสนทร วทยาลยครสวนสนนทา.จกรน จนทนภมมะ. (2556). ดนตรนาเสป กรณ ศกษาชมชนมสลม หมท 2 ตำาบลบง นำา รกษ อำาเภอบางนำาเปรยว จงหวด ฉะเชงเทรา. มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ.จรพนธ สมประสงค. (2552). ศลปะชนมธยมศกษา ปท 4. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพแมคจฬาราชมนตร,สำานก. (2531). ศาสนา อสลามใน ประเทศไทย. กรงเทพมหานครชลต ศรสมาน. (2555). ความเชอและพธกรรม ของชาวมสลม ในเขตทงคร กรงเทพมหานคร. มหาวทยาลยสงขลา นครนทร.เชาวนฤทธ เรองปราญช. (2549). ความเชอ และ ประเพณการทำาบญของ มสลม ในจงหวด พระนครศรอยธยา มหาวทยาลยสงขลานครนทร.ซปอม อษมาน. (2548). อสลามกบการเขาถงหวใจ ของ ศาสนาและความเขาใจระหวาง ศาสนา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพออฟ เซท .

ดำารงราชานภาพ,กรมพระยา. (2546). ละครฟอนรำา. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพมตชน .ถวลย มาศจรส และ วรรณ สมานสารกจ. (2547). นวตกรรมการศกษา ชดเอกสาร ประกอบการเรยนการสอน นาฏศลปไทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพธารอกษร .ทศนา แขมมณ . (2550). ศาสตรการสอน : องค ความ รเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย นรนดร ขนวธ.(2542). ความเชอและการปฏบต ทางศาสนาอสลามของชาวมสลมใน จงหวดพระนครศรอยธยา. มหาวทยาลย ราชภฏวไลอลงกรณ.บรรจง บนกาซน. (2518). มาเขาใจอสลามกนเถด. กรงเทพมหานคร.โรงพมพครสภา ลาดพราว.บญศร นยมทศน. (2553). นาฏศลปชน มธยมศกษาปท 5. กรงเทพมหานคร : สำานก พมพประสานมตรประทน พวงสำาล. (2514). หลกนาฏศลป. พมพครงท 4. พระนคร : ไทยมตรการพมพ .ประพนธ เรองณรงค. (2540). บหงาปตตาน คต ชน ไทยมสลมชายแดนใต. กรงเทพมหานคร : โรง พมพมตชน.ประยรศกด ชลายนเดชะ. (2539). มสลมใน ประเทศไทย. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : หอสมดกลาง อสลาม.ปรชญาณนทร วงศอธตกล.(2556).พหสงคม พห วฒนธรรม. สบคนเมอ 20 กนยายน 2556 จาก www.gotoknow.org.ปราณ วงษเทศ. (2556). ระบบความเชอทม อทธพลตอศลปะ การละเลนและการ แสดง พนบานของไทย. กรงเทพมหานคร : สำานก พมพบคพอยท .พรรณวด ศรสวสด. (2550). รายงานการพฒนา เจคตศลปวฒนธรรมทองถน 3 จงหวด ชายแดนภาคใต “ดเกฮล”. กรงเทพมหานคร : (ม.ป.พ.).ไพโรจน คะเชนทร.(2556). การสอนนาฏศลป. กรงเทพมหานคร.มฮมมด หะมดลลอฮ. (มปป). บทนำาแหงอสลาม. ปตตาน : โรงพมพมตรภาพ .เมธา วาดเจรญ. (2544). ความรเกยวกบศาสนา อสลาม ประเพณ และวฒนธรรมของชาว ไทย มสลมภาคใต. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพ สตรไพศาล .


Untitled-1.indd 58 5/26/2017 4:25:25 PM

ยวมสลม,สมาคม. (มปป) .แนะนำาอสลาม . กรงเทพ . นทชา พลบลชชงววฒน นยผอม.(2553).ขอกำาหนดเกยวกบการ สง เสรมความงามของสตรในกฏหมาย อสลาม. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.ศกษาธการ,สำานกงาน จ.สตล. (2531). ทระลก งานวฒนธรรมสมพนธ จงหวดชาย แดนภาคใต. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ไทย วฒนาพานช.ศกษาธการ,กระทรวง..(2551). หลกสตร แกนกลาง ศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร : เซเวนพนตง กรป.สรพชร เจษฎาวโรจน. (2546). การจดการเรยน การ สอนแบบบรณาการ. กรงเทพมหานคร : สำานก พมพบคพอยท .สกญญา ณ ตะกวทงและ ดวงรตนเอยมประเสรฐ. (2557). ดนตร นาฏศลป ชนมธยมศกษา ป ท 1 . กรงเทพมหานคร : สำานกพมพ ประสานมตร สมตร เทพวงศ. (2541). นาฏศลปสำาหรบครประถม และ มธยม. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ โอ เดยนสโตร สรพล วรฬรกษ. (2549). นาฏศลปรชกาลท 9. กรงเทพมหานคร. สำานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.____________. (2547). หลกการแสดงนาฏยศลป ปรทรรศน. กรงเทพฯ: สำานกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สรพนธ ตนศรวงษ. (2538). วธการสอน. ปทมธาน : สำานกพมพสกายบคสดใจ ทศพร , สำาเรจ คำาโมง , ชนนทร พมศร , ณรงคชย ปฏกรตน , มณฑา กมทอง , รจนา ส นทรานนท และคณะ. (2548). ดนตร-นาฏศลป ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพอกษรเจรญ ทศน.เสาวนย จตตหมวด.(2524).วฒนธรรมอสลาม. กรงเทพมหานคร.โรงพมพกรงทอง.สำานกงานเขตทงคร, แผนกงานโยธาธการ. (มปป). แผนท เขตทงคร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ซพด.อรณ บญชม. (2540). อลฟกซ นตศาสตรอสลาม. พมพ ครงท 2. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพ ส.วงศเสงยม.อบดลเราะหมาน อล-บฆดาดย. (2550). ศลปะ : ดนตร การรองเพล และการเตนรำา. ปตตาน : โรงพมพมตรภาพ.

อบราฮม ณรงครกษาเขต และ นมาน หะยมะแซ. (2553).ทฤษฏใหมสถาบนการศกษา จงหวดชายแดนภาคใต. สงขลา : สำานก พมพหาดใหญกราฟฟก .อสลามวทยาลยแหงประเทศไทย. (2554). หอพก อสลามวทยาลยแหงประเทศไทย รน 60 . กรงเทพมหานคร : อสลามวทยาลยแหง ประเทศไทย.อดม กลเมธพนธ. (2556). นาฏยศพท ฉบบคร ลมล. เชยงใหม : สเทพการพมพ http://www.thaidances.com/data/14. aspสบคนเมอ 2 มถนายน2556 http:// www.openbase.in.th/node/3418 สบคน เมอ 15 กรกฎาคม 2556 http://www.finearts.go.th/performing/param eters/km/item สบคนเมอ 26 มถนายน 2558 http://www.masjidmap.com สบคนเมอ 5 กนยายน 2558มตร ดาราฉาย.อสลามวทยาลยแหงประเทศไทย. สมภาษณ, 15 กรกฏาคม 2556สายณห ตายหล. อสลามวทยาลยแหงประเทศไทย. สมภาษณ, 16 พฤษภาคม 2558


Untitled-1.indd 59 5/26/2017 4:25:25 PM

Guidelines on Improving Contemporary Nora Performances Approaches to A Nora Krabi Tee-Tha Performance of Nora Thammanit San-

guansil Troupe, Thaksin University, Songkhlaแนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมย

กรณศกษา การแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป

วนศกด ผดงเศรษฐกจ

ABSTRACT The objectives of the research were: 1) to examine and analyze the information relat-ing to Nora Krabi Tee-Tha performance of Nora Thammanit Sanguansil Troupe, Thaksin University, Songkhla, 2) to investigate guidelines on improving contemporary Nora performances. The research is conducted via many methods, which include studying the documents, participating observation in Nora Krabi Tee-Tha performances and inter-viewing the experts on Nora performances. The finding indicates that Nora Krabi Tee-Tha performance is a valuable traditional per-formance, highly deserved to be conserved and publicized. Formed by Nora actors who want to further develop this branch of art, “the Nora Art” is greatly aimed to be deeply rooted in Southern Thai communities. However, the researcher ob-serves that some actors focus on the skills and the accurate dance patterns, rather than the am-bition to communicate “truth” in performance. This resulted in the lack of communication aimed to deliver the key message of Nora Krabi Tee-Tha performance, which is “the fighting scenes.” The researcher, therefore, wants to examine and pres-ent the guidelines on improving contemporary Nora performances based on traditional perfor-mances, which could better communicate with modern audiences. The processes include the reduction

วนศกด ผดงเศรษฐกจ สาขาศลปะการแสดง (แขนงวชาศลปะการละคร) คณะ

ศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

โทรศพท 0-2160-1393 ตอ 205 โทรสาร 0-2160-1396,

E-mail : [email protected]

on many parts: 1) characters 2) dance patterns from Krabi Tee-Tha performance 3) musical in-struments 4) Nora costumes and etc. With all these simplified processes, the researcher hopes that Nora actors would better deliver the perfor-mance’s facts, including objective, feeling, obsta-cle and conflict, to modern audiences.

Keywords: contemporary Nora perfor-mance, Nora Krabi Tee-Tha performance, Nora Thammanit Sanguansil Troupe

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษา วเคราะห และสงเคราะหขอมลทเกยวของกบการแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา และ 2) ศกษาแนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมย ผวจยใชวธการวจยหลากหลายวธ โดยการศกษาจากเอกสาร การสงเกตการณแบบมสวนรวมกบการแสดงโนรากระบตทา และการสมภาษณผเชยวชาญการแสดงโนรา ผลการศกษาพบวา “การแสดงโนรากระบตทา” เปนงานไทยประเพณทควรคาแกการอนรกษและเผยแพร ซงสรางสรรคขนจากศลปนโนราทตองการแตกยอด กรายทา ใหกบ “ศลปะโนรา” ไดยงคงอยแนบแนนกบสงคมปกษใต อยางไรกตามผวจยตงขอสงเกตวา นกแสดงจำานวนหนงมงสมาธไปททกษะและความถกตองทางนาฏศลปมากกวาการสอสาร “ความจรง” ในการแสดงซงสงผลใหการแสดงไมสอสารหรอสญเสยพลงแหง “การตอส” อนเปนหวใจหลกของ “การแสดงโนรากระบตทา” ผวจยจงมความตองการทจะคนหา และเสนอแนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมย ทสามารถสอสารสผชมสมยใหมดวยวธการลดทอนองคประกอบตางๆ คอ 1) ตวละคร 2) คดสรรลลาทารำาจากการแสดงโนรากระบตทา 3) ลดทอนเครองดนตร


Untitled-1.indd 60 5/26/2017 4:25:25 PM

4) การประยกตเครองแตงกายโนรา เปนตน ซงวธการเหลานผวจยคาดหวงวานาจะชวยทำาใหศลปนโนราสอสารความจรงทางการแสดง อนไดแก ความตองการ (objective) อารมณความรสก (feeling) อปสรรค (obstacle) และความขดแยง (conflict) กบผชมสมยใหมเขาถงการแสดงโนราไดงายขน

คำาสำาคญ : การแสดงโนรารวมสมย การแสดงโนรากระบตทา คณะโนราธรรมนตยสงวนศลป

บทนำา โนราเปนนาฏศลปประเภทละครรำาทสะทอนชวตและศลปวฒนธรรมดานการแสดงของภาคใตอยางเดนชด เปนศลปะทมรปแบบการแสดงทเปนเอกลกษณเฉพาะตว และไดรบความนยมแพรหลาย อกทงยงมบทบาทในฐานะพธกรรมทจดขนเพอขจดขอขดแยงหรอภาวะวกฤตตางๆ ใหสงคมเปนไปโดยระเบยบเรยบรอย เชน ปลอบประโลมและเพมขวญกำาลงใจ ดวยการตดตอกบสงศกดสทธทเชอวาเปนตนเหตแหงภยพบตตางๆ รกษาความโชครายตางๆภายในตระกล หรอทำาหนาทรกษาโรคภยไขเจบใหกบชาวบาน เปนตน นบเปนศลปะทสบทอดกนมาหลายยคหลายสมย ปรากฏเปนหลกฐานทางประวตศาสตรและวรรณกรรมใหเหนตอเนองจากอดตจวบจนปจจบน เมอยคสมยเปลยนไปศลปะโนราไดถกปรบเปลยนรปแบบการนำาเสนอตามสภาพสงคมเกดเปนการแสดงโนราในรปแบบตางๆจำานวนมาก ทงแบบโนราบนเทงทเปลยนทศทางการนำาเสนอไปโดยสนเชงโดยมจดประสงคเพอเพมอรรถรสแกผชม และโนราแบบดงเดมทไดรบการประยกตตอยอดเพอพฒนาและสบสานศลปะแขนงน หนงในการแสดงทไดรบการประยกตจากโนราดงเดม และกลายมาเปนการแสดงโนรามาตรฐานคอ “การแสดงโนรากระบตทา” ทสบทอดกนในคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป ซง “โนราพลด คชรตน” ผคดคนการแสดงชดนไดใหความหมายวาเปนการตอสกนของลง 2 ตว มเอกลกษณคอการเคลอนไหวทรวดเรว วองไว และแขงแรงดจลงลม ตามแบบฉบบของโนราพลด คชรตน ผไดรบฉายาวา “พลดลง” ผวจยไดมโอกาสรบชมการแสดงโนรากระบตทาน ทมหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา ป พ.ศ. 2557 และไดตงขอสงเกตวา นกแสดงนำาทง 2 มความชำานาญในกระบวนทารำาอยางมาก การเคลอนไหวมความรวดเรว เหนไดชดวานกแสดงผานการฝกฝนนบครงไมถวน หากพจารณาในแงนาฏศลปเพยงอยางเดยว กสามารถกลาวไดวานกแสดงทงสองมทกษะสงและมการฝกฝนมาอยางด รายละเอยดแตละกระบวนทาครบถวนไมตกหลน อยางไรกตามผวจยกลบรสกวาพลงจากนกแสดงทสอสารให “เชอ” ในแรงปะทะและการตอส กลบ “ไปไมถง” พลงจากความงดงามทางนาฏศลป ซงนบเปนเรองทนาเสยดาย ดวยเหต

นทำาใหผวจยตองการทจะทดลองนำาเอาแนวคดเกยวกบศลปะการแสดงสมยใหมมาทดลองใช เพอชวยใหผแสดงสามารถสอสารพลงและความจรงของการแสดงออกมาไดชดเจนยงขน แนวทางการพฒนานนาจะเปนหนทางทสามารถทำาให “การแสดงโนรารวมสมย”เขาถงผชมสมยใหม และยงถอวาเปนการอนรกษการแสดงโนราในรปแบบการสรางสรรคเชงพฒนาอกดวยอนจะเปนแนวทางและวสยทศนในการพฒนาการแสดงโนราใหเหมาะสมกบยคสมย โดยไมทำาลายคณคาหรอสาระสำาคญของโนราซงการอนรกษเพยงอยางเดยวนนไมสามารทำาใหโนราปรบตวในการเปนสอความบนเทงของภาคใตไดทามกลางความเปลยนแปลงของโลกทเกดขนอยางรวดเรว

วตถประสงคของการวจย 1.เพอศกษา วเคราะห และสงเคราะหขอมลทเกยวของกบการแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา 2.เพอศกษาแนวทางพฒนาการแสดงโนรารวมสมย

ขอบเขตการวจย ศกษา และรวบรวมขอมลเฉพาะวรรณกรรมและทฤษฎทเกยวของ ดงน 1 .บทบาทของการแสดง โนราและการสรางสรรคงานในรปแบบตางๆทปรบสภาพใหเขากบความเปลยนแปลงของยคสมย 2.การแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา 3.การเสนอแนวทางการสรางสรรคงานรวมสมยทพฒนาจากงานไทยประเพณในรปแบบตางๆ อาท บทละคร การกำากบการแสดง และลลาการเคลอนไหว เปนตน 4.แนวคดเกยวกบศลปะการแสดงสมยใหม ไดแก จนตนาการ (imagination) ความเชอ (belief) การสวมบทบาทของตวละคร มนตสมมต (Magic if) สถานการณจำาลอง (Given circumstance) ในรปแบบตางๆได เปนตน

ระเบยบวธวจย การศกษาวจยครงนเปนการรวบรวมขอมล เพอศกษา วเคราะห และสงเคราะหขอมลทเกยวของกบการแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา เพอศกษาแนวทางการพฒนาการแสดงโนรารวมสมย ซงมวธการดำาเนนงานการวจยดงน 1. ศกษาขอมลจากแหลงขอมลตางๆทงทเปนเอกสารสำาคญ ตำารา หนงสอ บทความวชาการ ผลงานวจย วทยานพนธ ภาพถาย ตลอดจนเอกสารทเกยวของ เพอนำามาประมวลผลใหเหนแนว ทางการพฒนาการแสดงโนรา


Untitled-1.indd 61 5/26/2017 4:25:26 PM

รวมสมย โดยใชกรณศกษาจากการแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา 2. การสมภาษณบคคล ไดแก นกวชาการ ศลปนโนรา นกเตนรวมสมย และผทรงคณวฒทางดานศลปะการแสดง ซงเปนบคคลทประสบการณทงแงของการแสดงและงานวชาการ เพอเปนขอมลสนบสนนเอกสารชนตน ทำาใหขอมลมรายละเอยดทชดเจน และแมนยำามากขน ซงผใหสมภาษณมรายชอดงตอไปน -ศาสตราจารยพรรตน ดำารง อาจารยภาควชาศลปการละคร คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (ผเชยวชาญดานศลปะการแสดงรวมสมย) - ผชวยศาสตราจารยธรรมนตยนคมรตน ประธานหลกสตรศลปะการแสดง คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ (ผเชยวชาญการแสดงโนรา) -อาจาร ย จฬาลกษณเอกวฒนพนธสาขาวชานาฏศลปและกำากบลลาคณะดนตรและการแสดง มหาวทยาลยบรพา และนกเตนรวมสมย คณะ Pichet Klunchun Company -นสตสาขาการแสดงโนรา มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา จำานวน 3 คน 3. สงเกตการณแบบมสวนรวมกบการแสดงโนรากระบตทาของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา 4. วเคราะห สงเคราะห จากขอมลทไดรวบรวมมาทงหมด แลวออกแบบแนวทางสรางสรรคผลงาน และกำาหนดวธการนำาเสนอดวยการพรรณนาความ

ผลการวจย ผลจากการวเคราะหสงเคราะหขอมลและวรรณกรรมทเ กยวของเ พอใชพฒนาเปนแนวทางสรางสรรคการแสดงโนรารวมสมยจากกรณศกษาการแสดงโนรากระบตทา ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา สรปไดดงน โนรา เปนศลปะทอยคกบวถชาวบานปกษใตมาชานาน แมในปจจบน โนรายงคงเปนทงพธกรรมและความบนเทงซงผกพนแนนแฟนกบการดำาเนนชวตจนกลายเปนสวนหนงของอตลกษณชมชนชาวปกษใต เปนการแสดงทมลำาดบขนตอนทเปนระบบ และมขนบธรรมเนยมทยดถอกนจนเปนจารตหามเปลยนแปลงการแสดงโนราจงเปนเรองของความประณตของทารำา เครองแตงกาย และรปแบบของการแสดงมลกษณะเปนชดเปนตอน การดำาเนนเรองทเปนมหภาคคลายๆกบโขนทสามารถหยบยกตอนไหนในวรรณกรรมมาแสดงกได ผชมทไมมความคนเคยกบโนราพธกรรมและตำานานโนรา จงไดรบอรรถรสเพยงความงดงามของทารำา และเขาใจเนอเรองเปนหวงๆ เทาทไดรบชมการแสดงเทานน

อยางไรกตาม แมโนราจะยงคงสบทอดกนมายงปจจบน แตบทบาทของโนราในฐานะ “ศลปสมบต” ของชมชนกลบเสอมคลายความสำาคญลงอยางมากรวมถงคณคาทเคยมกเสอมคลายไปตามวถชวตทแปรเปลยนไปอยางรวดเรวเหนไดจากการทลกหลานโนราทไดรบเลอกใหสบทอดตำาแหนงหวหนาคณะโนราเรมไมยนยอมรบตำาแหนงและแสดงออกในลกษณะทาทายอำานาจบรรพบรษในรปแบบตางๆ เชน ไมยอมไปเขารวมพธกรรม หรอแมกระทงละเลยไมปฏบตตวใหเหมาะสมกบการเปนผสบทอด เหตการณดงกลาวสะทอนใหเหนวา ความเขมแขงของโนราในฐานะพธกรรมทอยคกบวถชวตของผคนในสงคมภาคใตออนแอลงอยางมากสงผลตอความภาคภมของลกหลานตระกลโนราในขณะเดยวกนคณคาของโนราสายธรกจบนเทงกไมมากพอทจะจงใจใหลกหลานในตระกลโนราตองการสบสานศลปะน การถายทอด ฝกฝน ทารำาตางๆไดเปลยนจากการถายทอดกนในสายตระกลเพอเสรมบารมไปสการถายทอดกนภายในสถาบนการศกษา โดยเปนไปในลกษณะฝกฝนไวเปนวชาชพเพอหารายไดจนเจอครอบครว และอนรกษสบสานศลปสมบตของทองถน ลกษณะการสบทอดโนราไดเปลยนแปลงไปมการผลกดนใหโนราเขามาสระบบการศกษาเพอสบสานศลปะอนทรงคณคานใหคงอย เชน การเชญคณะโนราพม เทวา (ขนอปถมภนรากร) เขามาสอนโรงเรยนสตรฝกหดครสงขลา (วทยาลยครสงขลาในปจจบน) และนำานกเรยนทไดรบการฝกหดออกไปเผยแพร และมการฝกหดโนราใหกบผหญง ดงท อรวรรณ สนโลหะ (2542, หนา 1) ไดกลาวถงการฝกหดโนราใหกบกลมผหญง ดงน “การปรบเปลยนและการพฒนารปแบบการแสดงโนราเกดขนพรอมๆ กบการขยายตวของกลมศลปนโนราไดรเรมฝกรำาโนราใหกบกลมผหญงบทบาทการแสดงไดถกถายทอดมายงกลมผหญงมากขนความสำาคญของโนราผหญงเรมมมากขนตามลำาดบ พรอมทงไดขยายจำานวนโนราผหญงเพมขนอยางรวดเรว มโนราผหญงหลายคนประสบความสำาเรจ มชอเสยงโดงดงทวภาคใต ไดแก โนราหนวน-นาค (จงหวดนครศรธรรมราช) โนราประดบ-สงวาลย (จงหวดชมพร) โนราฉลวยประดษฐ (จงหวดกระบ) โนรากลยานาฏราช (จงหวดระนอง) เปนตน” นอกจากน ยงมกลมคณะโนราอนๆ ทมลกษณะ และวธการแสดงทเปนเอกลกษณโดดเดนเดนเฉพาะตว เชน โนราละมยศลป โนรายก ชบว และโนราเตม เมองตรง เปนตน หนงในคณะทโนราทมความเปนเอกลกษณ ไดรบการยอมรบวาเปนมาตรฐานจากอดตสปจจบน คอ คณะโนราธรรมนตยสงวนศลป คณะโนราธรรมนตยสวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา คณะโนราธรรมนตย สงวนศลป เปนโนราคณะหนงทจดตงขนโดย ผชวยศาสตราจารยธรรมนตย นคมรตน


Untitled-1.indd 62 5/26/2017 4:25:26 PM

ดำารงตำาแหนงหนาทเปนทงนายโรงคณะโนราธรรมนตยฯ และประธานหลกสตรศลปะการแสดง ณ มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา มภารกจเพออนรกษและพฒนาโนราใหดำารงอยในโลกสมยใหม จงจดทำาหลกสตรการเรยนการสอนโนราอนเปนแบบแผนมาตรฐานของสายขนอปถมภนรากร (โนราพม เทวา) ซงผชวยศาสตราจารยธรรมนตย นคมรตน ไดสบทอดทารำาจากผชวยศาสตราจารยสาโรช นาคะวโรจนซงเปนผวางรากฐานโนราสายนใหอยในสถาบนการศกษา รวมไปถงรกษาทารำาและลลาของทานขนอปถมภนรากร (พม เทวา) จนทำาใหเกดการสบทอดโนราสายขนอปถมภนรากรอยางชดเจน (จตกา โกศลเหมมณ, 2553, หนา 247) คณะโนราธรรมนตยสงวนศลป เดมทเปนคณะโนราเลกๆ กอตงเมอป พ.ศ. 2528 โดยมนายธรรมนตย นคมรตน เปนหวหนาคณะ ตอมาเมอไดอาจารยสงวน ซงรวมงานกนมาตงแตป พ.ศ. 2529 มารวมดวย จงกลายมาเปนคณะ “ธรรมนตยสงวนศลป” ในป พ.ศ. 2540 ซงชอ “ธรรมนตยสงวนศลป” น กมสองความหมาย ความหมายแรกหมายถงคณะโนราของโนราธรรมนตยและพรานสงวน สวนอกความหมายหนง คอ คณะโนราทอนรกษและสงวนศลปะการแสดงโนราแบบโบราณไว เปนคณะโนราทมความโดดเดน มอดมการณ และเอกลกษณทชดเจน ดงท นภสมน นจนรนดร (2550, หนา 56) ไดกลาวถงเอกลกษณของโนราคณะธรรมนตยสงวนศลปไว ดงน “...มทารำาเปนระเบยบแบบแผนชดเจน ทารำาสงาสวยงาม เปนสายหนงทรำาถกตองตามแบบฉบบโนรา มการถายทอดอยางละเอยด ไมมการบดเพยนจากรปแบบเดม... เหลานกวชาการใหการยอมรบสายตระกลนวาเปนมาตรฐานโนราโบราณทควรแกการอนรกษและสงเสรม” อยางไรกตาม เมอศลปะผกพนกบสงคม เปนเรองปกตทโนราจะถกปรบเปลยนไปตามกระแสและวถชวตของผคนตามยคสมย ไมวาจะเปนลำาดบขนตอนในการแสดง การลดทอนพธกรรม หรอทารำาทถกปรบแปลง ทงหมดนลวนเกดขนตามกระบวนการ “ปรบตวเพอใหคงอย” เพอใหเขาถงกลมผชมในวฒนธรรมทเปลยนไป มการประยกตเครองแตงกายใหดทนสมย และคดคนประดษฐทารำาขนใหม เพอเพมอรรถรสในการรบชม หนงในการแสดงทถกสรางสรรคขนใหม และมเอกลกษณเฉพาะตว และสบทอดฝกหดกนมาเปนบทมาตรฐาน คอ “การแสดงโนรากระบตทา” ของคณะโนราสายขนอปถมภนรากร (พม เทวา) ซงผวจยไดเลอกมาเปนกรณศกษาในงานวจยชนน

การแสดงโนรากระบตทา “โนราพลด คชรตน” ผคดคนการแสดงชดนไดใหความหมายของ “กระบตทา” ไววาเปนการตอสกนของลง 2 ตว มเอกลกษณคอการเคลอนไหวทรวดเรว วองไว และแขงแรงดจลงลม ตามแบบฉบบของโนราพลด คชรตน

ผไดรบฉายาวา “พลดลง” การรงสรรคทาขนใหมเพอเพมอรรถรสในการรบชมใหกบผชมมากยงขน เชน การนำาทารำาทมอยเดมมาประยกตใหเขากบการตอสทตองใชเมอในสถานการณคบขน เอกลกษณของการแสดงชดน คอ ใชผแสดง 2 คน ตางถอไมหวายแทนอาวธเพอทำาการตอสคนละ 1 อน ขนาดของไมหวายตองมขนาดทพอเหมาะกบตวผแสดงเพอความคลองตวในการรายรำา ผแสดงตองมความอดทน แขงแรง และเขมแขงเปนอยางมาก เนองจากในการรายรำาเพลงน มทวงทาทตองใชความสามารถ ตองทำาการเคลอนท และขยบตวอยตลอดเวลา ตามแบบฉบบของโนราพลด คชรตน (สถาบนบณฑตพฒนศลป, 2556, หนา 52-56) ผวจยเหนวาหวใจหลกของการแสดงโนรากระบตทาน คอ “การตอส” ดงนนจงตองการทจะหาวธทจะขบเนนแรงปะทะของการตอสนใหเปนรปธรรมดวยการขยายความตองการ เนนความขดแยง จากการศกษาแนวคดศลปะการแสดงสมยใหม ผวจยเหนแนวทางทนาจะเปนไปไดทจะนำากลวธและแบบฝกหดการแสดงสมยใหม มาชวยใหศลปนโนราเขาถง ความเชอ อารมณ ความรสก ของตวละครไดชดเจนยงขน

แนวคดเกยวกบศลปะการแสดงสมยใหม ในทางการละครนน “ความเชอ” นบวาเปนสวนสำาคญยงทจะชวยใหละครนนสอสารกบผชมสงผลกระทบตอความรสกนกคด และจตใจ ชวยขดเกลาและปลอบประโลมจตใจ อนเปนคณคาสำาคญทละครจะขาดไปไมได ดงท สดใส พนธมโกมล ไดใหคำาอธบายความสำาคญของ “ความเชอ” ในการแสดงไวดงน “นกแสดงทดจะตองมความเชอในบทบาททตนแสดง ถานกแสดงเองไมเชอในการกระทำาและคำาพดของตนเองแลว ผชมกไมสามารถเชอหรอคลอยได ความเชอในบทบาทจะทำาใหนกแสดงสามารถถายทอดความคด อารมณ และความรสกของตวละครมาสผชมได เพราะการแสดงทจรงใจปราศจากการเสแสรงแกลงทำาจะทำาใหผชมสามารถรบความคดทผประพนธบทละครและผกำากบการแสดงตองการสอสารตอผชมไดอยางเตมทเมอใดทนกแสดงขาดความเชอในบทบาทของตน เมอนนผชมกจะไมสามารถเชอในบทบาทการกระทำาของตวละครไดเลย” (สดใส พนธมโกมล, อางใน ตรดาว อภยวงศ 2558, หนา 105) เหนไดวา “ความเชอ” และ “สมาธ” เปนสงสำาคญในการสอสารใหการแสดงนนตราตรงใจผชมซงปจจยทจะทำาใหนกแสดงมความเชอและสมาธมากพอกคอความตองการทเปนรปธรรม จบตองได เขาใจได ตองเปนความตองการทนกแสดงสามารถเชอมโยงไดจรงดงนนผวจยไดหาวธทจะชวยใหนกแสดงเจอความตองการของตวละครทเปนรปธรรมดวยการทดลองนำาวธตางๆตามวธการแสดงสมยใหมมาชวยใหนกแสดงสามารถเขาถงและเชอใน


Untitled-1.indd 63 5/26/2017 4:25:26 PM

บทบาททตนไดรบอยางจรงใจโดยไดนำาองคความรทางดานการละครตะวนตก จากทฤษฎ “Stanislavski’s Method of Physical Action” ไดแก สมมตภาวะ (The Magic “IF”) สถานการณจำาลอง (Given Circumstances) และ จนตนาการ (Imagination) มาใชเพอชวยใหนกแสดงสามารถเชอในบทบาทของตน ซง สรพล วรฬหรกษ (2547, หนา 126-127) ไดอธบายถงแนวคดในการแสดงทง 3 ไวดงน The Magic ‘IF’ : สมมตภาวะ “โดยปกตวสยแลวผแสดงคงไมสามารถเชอไดสนทวา สถานการณบนเวทเปนความจรง แตผแสดงตองมความสามารถทจะเชอวาเหตการณบนเวทมความเปนไปไดหรอนาจะเปนเชนนนไดหรอสมมตได วธการสำาคญกคอการทผแสดงนำาเอาตวละครมาสงสถตในตนโดยสมมต แลวกำาหนดใจวา “ถา” ผแสดงเปนตวละครนนแลวเขาจะทำาอะไรตอสถานการณทกำาลงเผชญอย เปนตน” Given Circumstances : สถานการณจำาลอง “สถานการณจำาลองในทนหมายรวมถงโครงเรองของบทละคร ซงประกอบดวยเหตการณตางๆ ทบงเกดกบชวตของตวละคร รวมทงยคสมย เวลา สถานท ฉาก อปกรณ แสง เสยง หรอกลาวโดยรวมกคอ สถานการณจำาลองทกสงทกอยางทผแสดงตองเผชญขณะแสดงเปนตวละครตวนน โดยปกตมนษยจะมความคดและทาทางอยางไรนนขนอยกบสภาพแวดลอมภายนอกอยเปนอนมาก ผแสดงควรมความเขาใจชดเจนวาตวละครควรจะทำาอะไรและเพราะอะไร ในสถานการณสมมตนน บคลกลกษณะตวละครจะเปนไปตามสถานการณจำาลองดงกลาว ดงนน ผแสดงตองทำาความเขาใจกบสถานการณในทองเรองทเขาจะตองเขาไปแสดงอยางถองแท ผแสดงจงจะสามารถเลอกองคประกอบของการแสดงตางๆ มาเสนอตอคนดไดอยางเหมาะสม” Imagination : จนตนาการ “คำาพดทกคำา กรยาทกทาทางของผแสดงบนเวท ตองเกดจากการจนตนาการทถกตอง การกระทำาทกอยางตองมเหตผลอนสมควรและแมนยำา เมอสถานการณสมมตอนหนงเกดขน ผแสดงตองรแกใจวา เขาเปนใคร อยทไหน ควรจะทำาอะไรลงไป เพออะไร กระบวนการเชนนจะชวยใหผแสดงกำาหนดพฤตกรรมในชวตสมมตหรอตวละครไดแมนยำา จนตนาการจะชวยใหผแสดงทำาการแสดงไดอยางเปนธรรมชาตและหลงไหลออกมาโดยไมตองไตรตรอง อารมณของตวละครจะเกดขนไดโดยอตโนมต แลวผลกดนใหรางกายแสดงกรยาตางๆ อยางงายดาย” จากแนวทางขางตนจะเหนไดวาการทจะนกแสดงจะสามารถเชอในเงอนไขของตวละครไดอยางจรงใจนนจำาเปนทจะตองเขาใจเงอนไขของตวละครอยางลกซงเพอใหสามารถเชอมโยงเทยบเคยงกบประสบการณชวตทไดเผชญมา และสามารถดงมาใชเพอเขาถงและ

เขาใจตวละครทตนไดรบบทบาท ผวจยจงไดเรมตนจากการทำางานรวมกบนกแสดงเพอศกษาและวเคราะหตวละครวาม “ความตองการ” (objective) ใด ประสบ “ความขดแยง” (conflict) ใด ม “การกระทำา” (action) ใด เพอใหไดมาซงสงทตองการ ผวจยไดศกษาทมาของ “การแสดงโนรากระบตทา” และไดพบเอกสารทอธบายความหมายของการแสดงชดนไว ดงน “คำาวา กระบ ในทน โนราพลด คชรตน ไดตความหมายวาเปนลง และคำาวา ตทา หรอการตกนตอสกน ของลง 2 ตว โนราพลด คชรตน จงไดมการคดคนการแสดงชดนวา ‘กระบตทา’ ” (สถาบนบณฑตพฒนศลป, 2556, หนา 53) ตวละครหลกของการแสดงชดนจง ไดแก ลง 2 ตว ซงเปนตวแปรสำาคญในการแสดง อยางไรกตาม ไมพบวามบนทกใดกลาวถงเรองราวของตวละครลง 2 ตวนวาเปนมาอยางไร ตอสกนดวยเหตผลใด แมแตผทไดรบการฝกฝนถายทอดทารำาโดยละเอยด กมไดทราบถงรายละเอยดของเรองราวมากไปกวาน ซงผวจยเหนวาสงนเปนอปสรรคใหญททำาใหนกแสดงไมสามารถสอสาร หรอความเชอ หรอพลงความขดแยงออกมาได เนองจากนกแสดงไมทราบวาความตองการของตวละครคออะไร เมอไมมความตองการทชดเจน การกระทำาทเกดขนบนเวท กเปนการกระทำาทไรความหมาย ดงเชนท ดงกมล ณ ปอมเพชร (2558, หนา 82) ไดอธบายเกยวกบ ความสำาคญของการความตองการและการกระทำาไวดงน “...การกระทำาในเชงการแสดง ควรเปนการกระทำาทมฤทธเปนกมมนตะ (active) ไมใชถกกระทำาหรอเปนไปในเชงปฏเสธ และไมใชพฤตกรรมประเภทกน นง ยน เดน บอกเลา ตบต ชกตอย แตคอการกระทำาทมความตองการ (objective) วาท ‘ทำาอะไร’ ไปนนหรอม ‘การกระทำา’ นนๆ ตวละครตองการอะไรจากใคร มเปาหมายใหอกฝายเปนอยางไร รสกอยางไร และมปฏกรยาตอบโต (reaction) อยางไรตอบกลบมา เมอนกแสดงเชอในเงอนไขความตองการของตวละครและมงกระทำาอยางมเปาหมายเพอใหไดสงทคาดหวงจะไดจากคแสดงหรอตวชวต มความเปนจรงในการแสดง”

สรปและอภปรายผล หลงจากไดผลการวเคราะหและสงเคราะหขอมลเกยวกบการแสดงโนรา และแนวคดศลปะการแสดงสมยใหมแลว ผวจยจงไดทดลองนำาองคประกอบตางๆ ไดแก ตวละคร ทารำาจากการแสดงโนรากระบตทา จำานวน 5 ทา เครองแตงกาย และดนตรโนรา มาเปนวตถตงตนในการปรบเปลยนและพฒนาเพอหาแนวทางใหนกแสดงสอสารความจรงทางการแสดง และพลงความเชอในการแสดงออกมาไดอยางชดเจนยงขน ดงน


Untitled-1.indd 64 5/26/2017 4:25:26 PM

1. ตวละคร ผวจยพบวา ลกษณะของ “พรานโนรา” มความเหมาะสมทจะนำามาใชเปนลกษณะของตวละครทง 2 ตวน ดงท ธรวฒน ชางสาน ไดอธบายคณสมบตของตวละคร พรานโนรา ไวดงน “พรานโนรา”เปนตวละครทมบทบาทสำาคญมากในการแสดงโนรา เชน เปนตวบอกเรอง เปนตวตลก และเปนตวแสดงในบทบาทสมมตในการแสดง สามารถปรบเปลยนบคลกและพฤตกรรม (character) ไปตามสถานการณหรอเนอเรองนนๆลลาในการแสดงมความอสระ ไมมทารำาทกำาหนดตายตว มเพยงทาทางทเปนเอกลกษณเฉพาะตว และมกปรากฏในการแสดงตางๆ ของโนราอยเปนประจำา ถอเปนตวแสดงสำาคญทขาดมไดของคณะโนรา (ธรวฒน ชางสาน, 2538, หนา 193) ดวยเหตน ผวจยจงไดปรบเปลยนและเพมเงอนไขทเปนรปธรรมใหแกนกแสดง โดยทดลองปรบเปลยนจากตวละครลงใหเปนมนษยทเปนนกลา และไดสรางเหยอในจนตนาการขน โดยสมมตสถานการณตามแนวทางของ Stanislavski เพอใหนกแสดงสามารถเชอมโยงเงอนไขของตนสเงอนไขตวละครไดงายขน และชวยใหนกแสดงมสมาธอยทความตองการของตวละคร เนองจากหากนกแสดงไมมความตองการทเปนรปธรรม อาจสงผลใหสมาธขณะแสดงหลดลอยไปได หรออาจไปอยทอน ไมไดอยทความตองการของตวละคร เชน สมาธไปอยททารำา ผชม หรอความกงวลตางๆ เปนตน ซงสงผลใหการแสดงขาดความจรงและขาดพลงในการสอสารสผชม ดงท สดใส พนธมโกมล ไดอธบายไวดงน “นกแสดงทดจะตองมสมาธสงมากจนสามารถรวมความคด อารมณ ความรสกไปสจดใดจดหนงตามความตองการ (objective) ของบทบาทอยางมพลงและจดหมายทแนนอน การมสมาธในบทบาทจะชวยใหผอนคลายความตงเครยดของรางกายและอารมณ ทำาใหนกแสดงไมประหมาตนกลว นกแสดงทขาดสมาธจะไมสามารถสวมบทบาทไดอยางลกซงแนบเนยนและจะไมดงดดความสนใจของผชมเพราะขาดพลงและจดหมายในการแสดงการมสมาธสงจะทำาใหนกแสดงสามารถใหความเขมขนแกบทบาทการแสดง ทำาใหคนดเกดความประทบใจ เชอและตดตามบทบาทของนกแสดงดวยสมาธทสงเชนกน” (สดใส พนธมโกมล, นพมาส แววหงส บรรณาธการ, 2558, หนา 104) ทงน ผวจยมแนวทางทจะขยายความตองการของตวละครพรานทงสองเปนรปธรรมและขบเนนแรงปะทะของตวละครพรานทงสอง ดวยการสรางตวละครใหมขนมาเปน “เหยอ” ใหกบ “นกลา” ทงสอง ไดแก นกคมอกดำา และไกฟาหลงขาว ซงตอมาไดพฒนาเปนตวละคร “นกยง” เพยงตวเดยว แทนคณสมบตทสงสงเลอคา และนาครอบครอง คควรแกการชวงชง

2. ทารำาทผวจยเลอกมาใชเพอพฒนาตอ ผวจยไดศกษาทารำาตางๆ จาก “การแสดงโนรากระบตทา” ของคณะโนราธรรมนตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา และไดตดสนใจรวมกบนกแสดงเพอเลอกทารำาจากการแสดงดงกลาว ทใหความรสกถงความแขงแรง ดดน และแขงกราว มาใชเปนเครองมอตงตนในการทำาวจยครงน พฒนาเปนทารำาประยกตในการแสดงชดใหมทสามารถสอสารความขดแยง (conflict) ความตองการ (objective) และสมพนธกบอารมณความรสกของตวละคร (feeling) ไดแก1. ทาเสกมนต

ภาพท 1 ทาเสกมนตทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2557)

2. ทาตทหนง

ภาพท 2 ทาตทหนงทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2557)

3. ทาตทสอง

ภาพท 3 ทาตทสองทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2557)


Untitled-1.indd 65 5/26/2017 4:25:26 PM

4. ทาดน

ภาพท 4 ทาดนทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2557)

5. ทาบด

ภาพท 5 ทาบดทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2557)

3. เครองแตงกาย ในงานสรางสรรคการแสดงโนรารวมสมยน ผวจยมแนวคดทจะสรางตวละคร “นกยง” ขนใหม เปนตวละครทจะสวมเครองทรงน ดวยเหตผลสองประการ ประการแรก เพอขบเนนลกษณะของตวละครนกยง ทมความงดงาม สวยสงา ตองตาตองใจ นาครอบครอง ใหมความสวยงาม โดดเดนออกมาจากตวละครพรานทงสอง เหตผลอกประการหนงคอ ตองการใหตวละครนกยงนเปนตวแทนของศลปะโนราทมคณสมบตสงสง เลอคา คควรแกการอนรกษหวงแหน ผวจยไดลดจำานวนชนเครองตนลงเหลอเพยง 5 ชนด เพอประยกตใชกบเครองแตงกาย ไดแก1. สงวาล

ภาพท 6 สงวาลทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

2. ทบทรวง

ภาพท 7 ทบทรวงทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

3. ปกนกนางแอน

ภาพท 8 ปกนกนางแอนทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

4. กำาไลตนแขน

ภาพท 9 กำาไลตนแขนทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)


Untitled-1.indd 66 5/26/2017 4:25:27 PM

5. เลบ

ภาพท 10 เลบทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

4. ดนตร ในการแสดงชดน ผวจยไดลดทอนเครองดนตรบางชนดออก เหลอเพยง ฉง โหมง และทบ และไดเพมเสยงไมหวายเขามา โดยไดปรบเปลยนบทบาทของเครองดนตรโนรา จากการใหจงหวะประกอบทารำา เปนการสรางบรรยากาศ และเราอารมณความรสก โดยใชเครองดนตรตางๆ ตามจดประสงคดงน

1.ทบ ผวจยใชเสยงทบเพอ และเราความรสกใหผชมรสกลนระทกไปกบตวละครในสถานการณทพรานจะเขาไปจบนกยง และสรางบรรยากาศเราใจ ฮกเหม ชวนตดตาม

ภาพท 11 ทบทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

2. โหมง ถอวามบทบาทอยางมาก เนองจากผวจย เลอกใชเสยงโหมงคเปนเสยงแทนลกษณะของตวละคร “นกยง” เพอสอถงความรสก สงสง สงางาม และอากปกรยาเหนลอย เพอสอแทนภาพของนกยงทกำาลงบนอยในหวงอากาศ นอกจากนผวจยยงใชโหมงในการสรางบรรยากาศในปา เนองจากการแสดงชดใหมน ไมไดใชฉากเสมอนจรง

ภาพท 12 โหมงทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

3. ฉง ใชคกบโหมง เพอสรางบรรยากาศของปา

ภาพท 13 ฉงทมา : วนศกด ผดงเศรษฐกจ, (2558)

4. ไมหวาย นอกจากเครองดนตรโนราดงเดมขางตน ผวจยไดใชเสยงของไมหวาย ซงเปนอปกรณการแสดงเพยงอยางเดยวมาใชในการแสดงเพอสอถงการตอส ฟาดฟน ความรนแรงในการปะทะ และสะทอนถงความวองไวดจลมของ “พลดลง” ในขณะทเสยงไมหวายทฟาดลงกบพนแสดงถงความดดน แขงกราว เพอขมขคตอส ดงนนเสยงไมหวายนมความสำาคญอยางมาก เรยกไดวาเปนหวใจของการแสดงชดใหมทจะสรางสรรคเชนกน ผวจยไดปรบเปลยนองคประกอบและลกษณะการนำาเสนอโดยคำานงถงวตถประสงคหลก คอ การชวยใหนกแสดงสามารถเชอมโยงความเชอของตนสเงอนไขของตวละครและสอสารความคดหลกของเรองสผชมไดเปนสำาคญ ภายใตกรอบของการประยกต/ผลตซำาเพอสบทอดวฒนธรรม ตามแนวทางของ กาญจนา แกวเทพ ดงน (2554, หนา 168) “สอการแสดงพนบาน/วฒนธรรมเปนกจกรรมทเปนสวนหนงของชวตประจำาวน เปนปรากฏการณทางสงคม หรออาจกลาวไดวาเปนผลผลตของสงคม ซงยอมจะมความเกยวพนอยกบปจจยตางๆ ในสงคมอยางแยกกนไมได ดงนน เมอสงคมเปลยนแปลงไป จงสงผลตอการ


Untitled-1.indd 67 5/26/2017 4:25:27 PM

เปลยนแปลงของสอพนบาน” นอกจากน กาญจนา แกวเทพ ยงไดอธบายถงแนวทางในการปรบเปลยนหรอประยกตเพอการสบทอดวฒนธรรม โดยยกตวอยางแผนภม “ตนไมแหงคณคา” ดงน

ภาพท 15 แผนภมตนไมการผลตวฒนธรรมในแนวนอนทมา : กาญจนา แกวเทพ, (2554)

“การผลตตองให ‘ครบเครองในแนวนอน’ เมอเวลาดตนไมในแนวนอน เราจะพบวาสวนประกอบจากดานนอกสดเขาไปสสวนในสด แบงออกเปน 3 ชน คอ เปลอก กระพ และแกน... ในขนตอนของการปฏบตการ แนวคดเรอง ‘การผลตใหครบเครองในแนวนอน’ นมประโยชนมากในการตดสนใจทตองการปรบแปลง/มการประยกตสอพธกรรมวา อะไรจะสามารถปรบได อะไรปรบไมได... โดยธรรมชาตแลวเปลอกของตนไมเปนสงทตองปรบเปลยนอยเสมอ เพอปรบตวกบสภาพแวดลอมทแปรเปลยนไป สวนกระพนนกอาจจะปรบไปไดบาง แตทวาแกนของตนนนจะตองรกษาใหคงท จากธรรมชาตของตนไมดงกลาว ทางโครงการ สพส. ไดนำามาตงเปนหลกยดเอาไววาในการปรบเปลยนแปลงสอพธกรรมนนจะตอง ‘รกษาแกน ปรบกระพ เปลยนเปลอก’ ” การปรบเปลยนองคประกอบในการแสดงและวธการนำาเสนอ ยงเปนการเพมชองทางสงสาร และขยายกลมผชม ชวยใหผชมในสงคมปจจบนไดรจก “การแสดงโนรากระบตทา” ในบทบาทของศลปสมบตทมคณคา คควรทงแกการอนรกษและพฒนาตอยอด เปนการ “ผลตซำา” ทนบเปนกระบวนการสำาคญเพอสบสานศลปะพธกรรมใหคงอย ในทำานองเดยวกบตวอยางเรอง“ผในสงคมไทย” ท กาญจนา แกวเทพ (2554, หนา 103) ไดใหไว ดงน “ตวอยางเรอง ‘ผในสงคมไทย’ ในขณะทสงคมอดมไปดวย ‘ผ 500 ประเภท’ แตเราจะพบวา ‘ผรบสารไทยรนใหม’ นนจะรจกผไทยอยเพยงไมกประเภท เชน ผแมนาคพระโขนงหรอผปอบเทานน และหากสบสาวตอไป

วา เพราะเหตใดคนไทยรนปจจบนจงรจกแตผสองประเภทนเทานน เรากจะพบวา เนองจากมกระบวนการผลตซำาเพอสบทอดผแมนาค (สรางเปนหนงมาแลว 21 ภาค) และผปอบ (สรางเปนหนงมาแลว 7 ภาค) อยตลอดเวลา” จากแนวทางขางตน จะเหนไดวาการปรบเปลยนหรอประยกตเพอสรางสรรคตอยอดศลปะในรปแบบตางๆ นบเปนกระบวนการหนงทจะชวยสบสานศลปะหรอตำานานเรองราวตางๆ ใหคงอย ไมสญหายไปตามกาลเวลาและคานยมทเปลยนไป ซงผวจยไดใชแนวทางขางตนเปนกรอบในการพฒนาตอยอดการแสดงโนรา มบทบาทในการสบสานศลปะโนรา ควบคไปกบจดประสงคทจะใหนกแสดงสามารถถายทอด “ความจรง” ในการแสดงได

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเพอนำาไปใชพฒนาการแสดงโนรารวมสมย มดงน 1.นำาแนวทางการพฒนางานการแสดงโนรวมสมยนไปทดลองสรางสรรคผลงานจรง มการบนทกกระบวนการทำางานอยางเปนขนตอน เมอสรางสรรคเสรจแลว นำาผลงานเผยแพรสสาธารณชนเพอตรวจสอบผลการสอสารของการแสดง อนงผวจยมไดมจดประสงคจะหกลางหรอลมลางวธการเรยนการสอน การถายทอดวชาในรปแบบทมอยแตเดม หากแตตองการจะทดลองหาแนวทางเสรมทจะชวยใหศลปนโนราสอสารความจรงทางละครสผชม ไดแก ความตองการ (objective) อารมณความรสก (feeling) อปสรรค (obstacle) และความขดแยง (con-flict) นอกเหนอไปจากความวจตรทางนาฏศลป แตกกรายทารำา ทสามารถสอสารความจรงทางการแสดง และสรางสรรคการนำาเสนอแบบใหม 2.การทำางานแบบประสานรวม (collaborative) กนระหวางผวจย ศลปนโนรา และผเชยวชาญทางดานการแสดงในแขนงตางๆ ระดมความคด และอภปรายกลม จะทำาใหการสรางสรรคงานชนนมความสมบรณมากยงขนทงในสวนของการสรางสรรค และการศกษาในเชงวชาการ เมอสรางสรรคผลงานเสรจแลว ควรนำาเสนอผลของการวจยเผยแพรในเวทระดบชาตหรอนานาชาต 3.สามารถนำางานวจยนไปใชเปนแนวทางในการถอด รอ และสรางสรรคงานรวมสมยจากการแสดงไทยประเพณอน ๆ ตอไป

เอกสารอางองกาญจนา แกวเทพ. (2554). สอพนบานศกษาในสายตา นเทศศาสตร. กรงเทพ: หางหนสวนจำากดภาพ พมพ.ดงกมล ณ ปอมเพชร. (2558). กำากบการแสดง (ปรทศน ศลปการละคร). กรงเทพฯ: สำานกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.


Untitled-1.indd 68 5/26/2017 4:25:27 PM

ตรดาว อภยวงศ. (2558). การแสดง (ปรทศนศลปการ ละคร). กรงเทพฯ: สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.ธรวฒน ชางสาน. (2538). พรานโนรา (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.นภสมน นจนรนดร. (2550). โนรา : สญลกษณ พธกรรม ตวตนคนใตรอบลมทะเลสาบสงขลา ยค โลกาภวฒน(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วนศกด ผดงเศรษฐกจ. (2557). งานวจยเรอง การ พฒนาการแสดงโนรารวมสมย กรณศกษา การ แสดงโนราชดกระบตทา ของคณะโนราธรรม นตยสงวนศลป มหาวทยาลยทกษณ จงหวด สงขลา. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาสถาบนบณฑตพฒนศลป. (2556). กระบตทา (ปรญญา นพนธ). กรงเทพฯ: คณะศลปนาฏดรยางค สถาบนบนฑตพฒนศลป.สาโรจ นาคะวโรจน. (ม.ป.ป.). โนรา. สงขลา: ภาควชา ภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร วทยาลยครสงขลา.สรพล วรฬหรกษ. (2547). นาฏยศลปปรทรรศน. กรงเทพฯ:สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.อรวรรณ สนโลหะ. (2542). โนราผหญง (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

Translated in Thai ReferencesApaiwong, T. (2015). Acting (Introduction to Dra matic Arts). Bangkok: Chulalongkorn Uni versity Press. Bunditpatanasilpa Institute. (2014). Krabi- Tee-Tha (Bachelor’s Thesis). Bangkok : Faculty of Music and Drama Bunditpata nasilpa Institute.Changsarn. T. (1995). Pran-Nora (Master’s Thesis). Bangkok: Chulalongkorn UniversityKeawthep, K. (2011). Sue Puen-Bann Nai Sai-taa Nitedsard (Local Media through the Eyes of Communication Arts’ People). Bang kok: Parp-pim Limited Partnership.Nakaviroj, S. (MPP). Nora. Songkhla: Department of Thai Language, Faculty of Humanities and Social sciences, College of Educa tion, Songkhla. Na-Pompeth, D. (2015). Directing (Introduction to

Dramatic Arts). Bangkok: Chulalongkorn UniversityNitjaran, N. (2007). Nora : Symbols, Rituals, South ern Thai identity around Songkhla lake in globalization era (Master’s Thesis). Bangkok: Chulalongkorn Uiversity Press. Padungsestakit, W. (2014). Improvement of Con temporary Nora Performances Approach es to A Nora Krabi Tee-Tha Performance of Nora Thammanit Sanguansil Troupe, Thaksin University, Songkhla. Bangkok: Faculty of Fine and Applied Arts, Suan Sunandha Rajabhat University. Sanloha, O. (1996). Female Nora (Master’s The sis). Bangkok: Chulalongkorn UniversityVirulrak, S. (2004). Introduction to Dance. Bang kok: Chulalongkorn University Press.


Untitled-1.indd 69 5/26/2017 4:25:27 PM

The development of Suan Sunandha dance and theatreพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา

สมศกด บวรอด

ABSTRACT This research aimed to study the devel-opment and the dance theatre history of Suan Su-nandha between the year 1898 to 2013, in order to trace the history of Suan Sunandha Palace, the origin of Suan Sunandha Thai dance theatre, the development and the factors that have effected and shaped the identity of Suan Sunandha’s dances. This research focused on the history and particular performances that effected the devel-opment. The research methodology comprises historical documents i.e. books, articles, periodi-cals, program notes, pictures and researches; in-terviews from alumni, previous and current teach-ers including this researcher who has had direct experience in studying and working in Suan Suna-ndha’s Thai Dance Department for more than 32 years. The research found that in 1898 King Chulalongkorn endorsed to construct Suan Suna-ndha Palace on 1.952 square kilometres consist-ing of 32 residential buildings. In 1917, Thai dance theatre in Suan Sunandha was originated in the ground floor of the Palace of Her Royal Highness Princess Adorndibyanibha. Then, she established Suan Sunandha Theatre Troupe by having the Royal Mother Kean create the curriculum and teach. In 1932, there was the political revolution in Thailand causing the royalties to leave the pal-ace. Since Suan Sunandha Palace was deserted, the theatre troupe was frozen accordingly. In 1937, Thai cabinet gave Suan Sunandha Palace to Ministry of Education in order to establish an 1ผศ.สมศกด บวรอด อาจารยสาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย)

คณะศลปกรรมศาสตร Email : [email protected]

educational institution, so-called Suan Sunandha Wittayalai. In 1948, Lady Krongkaew Pathom-manon, who was the principal at that time, launched a policy of creating theatre productions for fundraising for canteen construction and other necessary teaching tools. The theatre productions in this time usually employed the plays of King Rama VI to perform as dance theatres and inter-lude dances, in every year on 10th November, which is the birthday of HM the Queen Sunand-hakumariratana. In 1973, the Ceritificate of Higher Education in Thai dance was opened resulting in the cessation of the fundraising theatres. Since then, Suan Sunandha theatres and dances has been turned to perform according to the curricu-lum, under the administration of Thai Dance De-partment, which has developed continuously. In 2004, the curriculum was changed from education to artistic field. In 2008, the Master degree in Thai dance and theatre was opened. From 1917-2013 that HRH Princess Adorndibyanibha founded the Suan Sunandha Theatre Troupe is the important ground for the development. The research also found that other main factors effecting the devel-opment of Suan Sunandha theatre are economic situations, political situations, curricular situations, institution and staff situations, who create aca-demic works, degree projects and theses. The research also suggests for further study’s topics such as the form and style of HRH Princess Adorndibyanibha theatre troupe in Suan Sunandha, the comparative study of Thai dance creation and dance theatre creation in Suan Suna-ndha. Keywords : development, Suan Sunand-ha dance and theatre


Untitled-1.indd 70 5/26/2017 4:25:27 PM

บทคดยอ งานวจยฉบบนมงศกษาประวตและผลงาน พฒนาการของนาฏศลปสวนสนนทา ระหวาง พ.ศ. 2441 – พ.ศ. 2556 เพอใหทราบถงประวตวงสวนสนนทา การกำาเนดนาฏศลป สวนสนนทา พฒนาการและปจจยทมตอการเปลยนแปลงพฒนาการทเกดขนจากผลงานดานนาฏศลปอยางตอเนองจนเปนอตลกษณของนาฏศลปสวนสนนทา การวจยเนนประวตและผลงานดานนาฏศลปทมผลตอพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา วธวจยใชการศกษาคนควาจาก หนงสอ เอกสาร บทความ วารสาร สจบตร แฟมภาพ งานวจยและการสมภาษณผทรงคณวฒ ศษยเกา คณาจารยในอดตและปจจบน รวมทงประสบการณตรงของผวจยมากกวา 32 ป ทไดคลกคลกบนาฏศลปสวนสนนทา ในฐานะศษยเกาและอาจารยผสอนจนถงปจจบน การวจยพบวา เมอ พ.ศ. 2441 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โปรดเกลาใหสรางวงสวนสนนทาขนบนเนอท 122 ไร และตำาหนก 32 ตำาหนก ในพ.ศ. 2460 ไดกำาเนดนาฏศลปสวนสนนทาขนทโรงเรยนใตถนพระตำานกของพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภาทรงจดตงคณะละครสวนสนนทาขน โดยมเจาจอมมารดาเขยน ในรชกาลท 4 เปนผสรางหลกสตรและผสอน ใน พ.ศ. 2475 ประเทศไทยมการเปลยนแปลงการปกครองเจานายและเจาจอมตางเสดจออกจากวง ทำาใหวงสวนสนนทามสภาพเปนวงราง คณะละครจงหยดดำาเนนการตามสภาพเหตการณทเกดขน ใน พ.ศ. 2480 คณะรฐมนตรมมตมอบวงสวนสนนทาใหกบกระทรวงธรรมการจดตงเปนโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย ในพ.ศ. 2491 คณหญงกรองแกว ปทมานนท ไดยายมาเปนอาจารยใหญมนโยบายใหจดการแสดงละคร เพอหารายได นำามาสรางโรงอาหารและวสดสอการเรยน การสอน โดยนำาบทพระราชนพนธในรชกาลท 6 มาแสดงเปนละครรำาและมระบำาสลบฉาก จดแสดงทกชวงวนท 10 พฤศจกายน ของทกปเนองในวนพระราชสมภพของสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตนบรมราชเทว ตอมา พ.ศ.2516 ไดเปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง เอกนาฏศลป การแสดงละครเพอหารายไดตองยตลง เปลยนไปเปนการแสดงเพอการเรยนการสอนตามหลกสตร การนำาเสนอเปลยนเปนละครประเภทตาง ๆ ตามหลกสตร การบรหารจดงานการแสดงไดเปลยนไปอยในความรบผดชอบของภาควชานาฏศลป ไดมการพฒนาปรบปรงหลกสตรมาอยางตอเนองและมจำานวนอาจารยมากขน จนใน พ.ศ. 2547 ไดเปลยนหลกสตรการผลตบณฑตเปนสายศลปน พ.ศ. 2551 ไดเปดสอนในระดบศลปศาสตรมหาบณฑต จงถอไดวาพระเจาบรมวงศเธอพระองศเจาอาทรทพยนภา เปนผทรงกอตงคณะละครในวงสวนสนนทาขน ซงนบเปนรากฐานสำาคญทกอใหเกดพฒนามาอยางตอเนอง

จนถงปจจบนสำาหรบปจจยทสงผลตอพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทาประกอบดวยสภาพเศรษฐกจการเมองและการปกครอง พฒนาการของหลกสตร องคการและบคลากรการสรางนาฏยลกษณ ผลงานทางวชาการ ศลปนพนธ วทยานพนธของอาจารยและนกศกษาอนเปนปจจยสำาคญตอการพฒนาสความเปนเลศทางวชาการของนาฏศลปสวนสนนทาตอไป ขอเสนอแนะทไดจากการทำาวจยพบวามประเดนสำาคญทนาสนใจเกยวกบนาฏศลป สวนสนนทา ทควรศกษาคนควา วจยในประเดนของ การศกษารปแบบการแสดงละครของคณะพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภาในวงสวนสนนทาการศกษาเปรยบเทยบรปแบบการสรางระบำาของนาฏศลปสวนสนนทา การศกษาวเคราะหรปแบบการสรางละครของนาฏศลปสวนสนนทา คำาสำาคญ : พฒนาการ , นาฏศลปสวนสนนทา

บทนำา “สวนสนนทา” เปนเขตพระราชฐานสวนหนงของพระราชวงสวนดสต เมอ พ.ศ. 2441พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โปรดเกลาใหซอทดนดวยพระราชทรพยสวนพระองค เพอจดสรางเปนพระตำาหนกทประทบและพำานกของพระมเหสเทว พระสนมเจาจอม และพระราชธดา โปรดใหเรยกวา “พระราชวงดสต” (กตตพงศ วโรจนธรรมากร, 2555 น.39.) ปพ.ศ. 2480 ในรชสมยพระบาทสมเดจเจาอยหวอานนทมหดล คณะรฐมนตรในสมยรฐบาลพระหลพลพยหเสนา (พจน พหลโยธน) ไดมมตมอบสวนสนนทาใหกระทรวงธรรมการ(กระทรวงศกษาธการในปจจบน) ดำาเนนการจดตงเปนสถานศกษาชอวา “โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย” ตอมา ในป พ.ศ. 2516 นนเปนการเปดรบนกศกษาเพอเขาศกษาในหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง 2 ป วชาเอกนาฏศลป โดยมวตถประสงคเพอผลตบณฑตในสายวชาชพครนาฏศลปสำาหรบชนประถมและชนมธยม การแสดงละครของนาฏศลปสวนสนนทานน เรมจดแสดงการแสดงละครและวพธทศนา ซงคณหญงกรองแกว ปทมมานนท เปนผรเรมใหจดแสดงขนเปนประจำาทกปโดยนำาเอาบทพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 มาจดแสดง ละครเรองศกนตลา เมอ พ.ศ. 2493 เปนเรองแรก ความโดดเดนของละครสวนสนนทาคอ การสอดแทรกการแสดงระบำาทคดสรางสรรคขนมาใหมเพอสลบฉากคนระหวางการแสดง ซงเปนอตลกษณการแสดงของนาฏศลปสวนสนนทาตงแตนนมา นาฏศลปสวนสนนทามการพฒนาการผลตผลงานดานนาฏศลปมาอยางตอเนองโดยไดรบแนวคด ลลา ทารำา กลวธ การถายทอดทารำา


Untitled-1.indd 71 5/26/2017 4:25:27 PM

แนวทางการสรางสรรคผลงานการนำาเสนอในรปแบบของการแสดงละคร และวพธทศนา จากคณาจารยทมความเชยวชาญ ชำานาญการโดดเดน เฉพาะทาง ทานทไดบกเบก กอตง นาฏศลปสวนสนนทาจนมชอเสยงเปนทยอมรบในวงการนาฏศลปไทย คอ อาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง (สาครก) และจากทอาจารยศากล เมองสาคร (2556 ,น.270) ไดกลาวถง คณลกษณะของอาจารยนาฏศลปสวนสนนทาไววาบคลากรภายในองคการสาขาวชานาฏศลปไทยแมวามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาจะเปรยบเสมอนแหลงหลอหลอมแหงองควชาความรทางดานนาฏศลปไทย ทรวบเอาบคคลทมความร ความสามารถ ความเชยวชาญทแตกตางกนและอกทงหลากหลายแหลงทมา แลวนำารวมกนไวดวยกน ทงนคณลกษณะทสำาคญและเหมอนกน บคลากรเหลานเปนผมความคดสรางสรรค มความอดทนทมเทและอทศใหกบองคการและการสรางงานแสดง มความสามารถรอบดาน มความชางฝนจนตนาการสง และมความมงมนจรง เมออาจารยในสาขาวชาทกทาน มวตถประสงคและเปาหมายเดยวกน จงทำาใหนาฏศลปสวนสนนทามการพฒนานาฏยลกษณทโดดเดน และเปนรปแบบเฉพาะตวอยางแทจรง ดวยเหตดงกลาวขางตนผนวกกบผวจย ในฐานะศษยเกานาฏศลปสวนสนนทาและอาจารยประจำาสาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย) คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จงไดรบประสบการณตรงจากการเปนนกศกษาวชาเอกนาฏศลป ไดสมผสกบเนอหาหลกสตร กจกรรมการเรยนการสอน รปแบบ เทคนค ไดรบกระบวนการถายทอดทารำาของอาจารยผสอนนาฏศลปแตละทาน ประสบการณดานการแสดง การสรางงานการแสดงประสบการณการสอนและการบรหารจดการงานแสดงในรปแบบตางๆจงเปนแรงบนดาลใจใหผวจยไดศกษารวบรวมขอมลนำามาวเคราะหเพอเปนหลกฐานประกอบการวจยพฒนาการและผลงานของนาฏศลปสวนสนนทา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาประวตและผลงานของนาฏศลปสวนสนนทา 2. เพอศกษาพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา

ระเบยบวธวจย 1. วจยฉบบนจดระเบยบการวจย เปนรปแบบวจยเชงพรรณา ผวจยไดศกษาคนควาจากหนงสอ เอกสาร ตำารา วารสาร สจบตร บทความ งานวจยทเกยวของ และการสมภาษณ จากคณาจารย บคลากร เจาหนาท ศษยเกาทเกยวของกบนาฏศลปสวนสนนทา เพอรวบรวมขอมล ทงนผวจยไดดำาเนนการวจยตามขนตอนดงน 1.1ศกษาสำารวจรวบรวมขอมลจากประวตความเปนมาของวงสวนสนนทาและลำาดบพฒนาการจนเปน

สถานศกษาดานนาฏศลป หนงสอ เอกสาร ตำารา บทความ วารสาร สจบตร เวบไซต แฟมภาพถายทเกยวของจาก หอจดหมายเหตสวนสนนทา สำานกวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา หอสมดกลางจฬาลงกรณมหาวทยาลย และสำานกหอสมดแหงชาต 1.2การสมภาษณ ผบรหาร คณาจารย บคลากร เจาหนาท คนงาน ศษยเกา และบคคลทเกยวของกบผลงานการแสดงละคร ระบำา จากอดตจนปจจบน 1.3ศกษาสำารวจรวบรวมประวตและผลงานของบคคลทเกยวของกบการกำาเนดนาฏศลปสวนสนนทาในอดตและปจจบน 1.4วเคราะหขอมลทไดจากประวต และผลงานของบคคลทเกยวของกบนาฏศลปสวนสนนทาในอดตและปจจบนมาวเคราะหเนอหาดานประวตความเปนมาเพอลำาดบการพฒนาการ องคกร บคคลากร หลกสตรกจกรรมการเรยนการสอน ผลงานการแสดงของนาฏศลปสวนสนนทา และบนทกขอมลตามลำาดบเหตการณ และสรปผลการวจย 2. เครองมอทใชในการวจย 2.1 การสำารวจขอมล จากเอกสาร ตำารา หนงสอ สจบตร วารสาร บทความ หนงสอทระลก ผลงานวจย 2.2 การสมภาษณ แบบไมมโครงสราง 2.3 การวเคราะหขอมลจากภาพถายทเกยวของในอดต 3. วธการรวบรวมขอมล ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยมวธดงน 3.1 รวบรวมขอมลจากเอกสาร ตำารา วารสาร หนงสอทระลก บทความ สจบตร แฟมภาพถาย ผลงานวจย โดยมจดมงหมายหลกเพอศกษาประวตความเปนมา และผลงานของนาฏศลปสวนสนนทา 3.2 รวบรวมขอมลจากการสมภาษณ ผบรหาร คณาจารย บคลากร เจาหนาท คนงาน ศษยเกา และบคคลทเกยวของกบประวต ผลงานการแสดง การดำาเนนการจดการแสดงของนาฏศลปสวนสนนทา 4. วธวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลสำาหรบงานวจยดำาเนนการโดยการศกษาวเคราะหเรยบเรยงลำาดบประวตจดประสงคของการสรางวงสวนสนนทา วเคราะหขอมลจากเหตการณ บคคล สถานท พฒนาการไปสสถานศกษา ขอมลจาก เอกสารตาง ๆ การสมภาษณ โดยแบงเปนชวงปพทธศกราช สรปผลการวจย พฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา

ผลการงานวจย 1. ประวตทมาของวงสวนสนนทา ธรรมเนยมราชประเพณปฏบตของพระมหากษตรยไทย เมอเสดจเถลงถวลยราชสมบตเปนองคพระประมขของแผนดน สงแรกททรงกระทำาคอการสรางพระ


Untitled-1.indd 72 5/26/2017 4:25:28 PM

มหาปราสาทราชมณเฑยรขนในพระบรมมหาราชวง ทรงใชเปนทประทบถาวรพรอมดวยพระมเหสเทวพระสนมเจาจอม พระราชธดา ตลอดจนขาราชสำานกฝายใน ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงเหนวาภายในพระบรมมหาราชวงเปนสถานทคบแคบเตมไปดวยสงปลกสรางอาทพระมหาปราสาทราชมณเฑยร พระตำาหนก และพระทนงตาง ๆ ในป พ.ศ. 2441 พระองคทรงซอทดนจำานวน 122 ไร ดวยเงนพระคลงขางท ซงเปนพระราชทรพยสวนพระองค พระราชทานวา “สวนสนนทา” โดยมพระประสงคในการสราง 3 ประการ 1.เ พอทรงใชเปนสถานทประทบพระราชอรยาบถแทนการประพาสตนตามหวเมอง ในบรรยากาศสวนปาและความเงยบสงบทรงใหสรางพระตำาหนกแบบ “บานนอกในวง” จำานวน 32 ตำาหนก 2. เพอเตรยมสถานทประทบ และพำานกของพระมเหสเทว พระสนมเจาจอม และพระราชธดา 3.เพอเปนพระราชานสรณแหงความรกของสมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตน พระปยมเหสททรงประสบเหตเรอพระประเทยบลมและสนพระชนมปจจบนพระตำาหนกในวงสวนสนนทาเหลอเพยง10 ตำาหนก ซงจดเปนอาคารอนรกษ

ภาพท 1 พระตำาหนกรมนำาในสวนสนนทาทมา: สวนสนนทา, 2555 น. 46

2. วงสวนสนนทากบนาฏกรรม พระตำาหนกตางๆภายในเขตพระราชฐานสวนสนนทา สวนทอยในบรเวณของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ม 6 ตำาหนก สำาหรบตำาหนกทมประวตการกำาเนดละครในวงสวนสนนทา คอ ตำาหนกพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภาทรงจดตงวงมโหรเครองสายทนกดนตรเปนสภาพสตรชาววงวงแรก จงไดทรงจดตงโรงเรยนขน เพอใหพระญาตและเหลาขาหลวงทยงอยในวยเรยน เรยกวา “โรงเรยนใตถนพระตำาหนก”

ภาพท 2 อาคารอาทรทพยนภา (อดต)ทมา: สวนสนนทาสมพนธ , 2556 น. 27

พระองคทรงคำานงถงกจกรรมนอกหลกสตรคอการสอนละครรำาเพอจะไดสรางกจกรรมใหกบวงมโหรของทาน ในพ.ศ. 2460 ทรงขอใหเจาจอมมารดาเขยน พระมารดาของพระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปประพนธพงศมาเปนผฝกสอน ไดมการกำาหนดเปนหลกสตร การเรยนการสอนมลำาดบขนตอนแบบโบราณประเพณดวยการฝกแมทา เพลงชา เพลงเรว และละครเรองสงขศลปชย ไกรทอง และนทราชาครต อกทง พระราชชายาดารารศมไดสงให ครหลง มาจากเชยงใหม มาชวยสอนละครทางเหนอเรองนอยใจยาและฟอนมานมยเชยงตาทำาใหผลงานคณะละครพระองคเจาอาทรฯ เปนทรจกของชอ คณะละครวงสวนสนนทาในสมยนน

ภาพท 3 เจาจอมมารดาเขยน (นงคนท 3 จากซายมอ) ทมา: หอจดหมายแหงชาต

พระราชนพนธ เรองเงาะปา ในวงสวนสนนทา พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระราชนพนธเรอง เงาะปา ขณะทประทบอยในวงสวนสนนทา จากทพระองคทรงรบ “คนง”เดกเงาะ(ซาไก) อายประมาณ 8 ป มาจากจงหวดพทลง ทรงอปการะนำามาเลยงไวในวงสวนสนนทาจงทำาใหเกดบทพระราชนพนธเรองเงาะปาขน เคาเรองทคนงเลาถวายทงหมด ดงท พนพศ อมาตยกล (2551 น.201) ไดกลาวไววา ในชวงตนป พ.ศ.2449 พระองคทรงประชวรเปนไขมาเลเรย แพทยหลวงไดถวายพระโอสถควนน และแนะนำาใหประทบพกฟน งดราชการทงปวง 8 วน ในการประชวรครงน พระอครชายาเธอพระองคเจาสายสวลยภรมย กรมพระสทธาสนนาฏ ได


Untitled-1.indd 73 5/26/2017 4:25:28 PM

เปนผทรงถวายการดแลทงรบหมอเขามาถวายการรกษาพยาบาลอยางใกลชด และเพอจะใหทรงพกผอน ไดรบอากาศบรสทธจงไดเสดจมาประทบ ณ พระทนงวมานเมฆ และเมอพระองคทรงวางจากพระราชกจกพระราชนพนธบทละครเรองนขน จงนบไดวาบทละครพระราชนพนธเรอง เงาะปา กำาเนดขนในวงสวนสนนทา และเผยแพรสบตอกนมาอยางตอเนองผานรปแบบงานวจตรศลป วรรณศลป คตศลป และนาฏศลป นาฏศลปสวนสนนทาไดนำาพระราชนพนธเรอง เงาะปา มาใชในกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตรทนกศกษาสาขาวชานาฏศลปไทย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาใหศกษา โดยมการนำาไปใชเกยวของกบการเรยนการสอนในรายวชา วเคราะหบทละคร การขบรองเพลงในบทละคร การออกแบบเครองแตงกายในละคร โดยเฉพาะการแสดงเรอง เงาะปา ไดแสดงในโอกาสตางๆ อาท เทศกาลละครประจำาป พ.ศ.2523 ละครการกศลของสมาคมศษยเกาสวนสนนทาในพระบรมราชนปถมภ เนองในโอกาสครบรอบ 70 ป สวนสนนทา ฯลฯ นบไดวา นาฏศลปสวนสนนทาไดอนรกษสบทอดดำารงไวซงบทพระราชนพนธเรอง เงาะปา จนถงปจจบน พ.ศ. 2480 ในสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล คณะรฐมนตรมลงมต มอบสวนสนนทาใหกระทรวงธรรมาการ (กระทรวงศกษาธการในปจจบน) จดตงเปน “โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย” มอาจารยนลรตน บรรสทธวรสารน เปนอาจารยใหญคนแรก จดการศกษาเปน แผนกสามญ และแผนกวสามญ เปดสอนตงแตประถมปท 1 ถงมธยมปท 8 หวหนาหมวดวชาดนตรและนาฏศลปคนแรกของโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย คออาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง (สาครก) ธดาของหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) และอาจารยทองยอย เครอวลย เปนอาจารยในหมวดวชาดนตรและนาฏศลป

ภาพท 4 โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลยทมา: สวนสนนทาสมพนธ , 2556 น.33

ละครเรองแรกของโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย คอ แสดงเรอง ซนเดอรเรลลา เมอ พ.ศ. 2480 ถอเปนเหตการณประวตศาสตร ทหมอมสงวาลย (สมเดจพระศร

นครนทราบรมราชชนน) ทรงเสดจกลบมาประเทศไทยในชวงนน เสดจเปนองคประธานทอดพระเนตรการแสดงละครครงนน พ.ศ. 2491 คณหญงกรองแกว ปทมานนท ยายมาเปนอาจารยใหญ ไดมนโยบายใหจดการแสดงละครและวพธทศนาเปนประจำาทกปเพอหารายไดเพอสรางโรงอาหาร หอประชมและซออปกรณการเรยนการสอน ใน พ.ศ. 2493 ไดจดการแสดงละครเรองศกนตลา บทพระราชนพนธของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 เปนเรองแรก โดยเชญคณหญงชน ศลปบรรเลง อาจารยเจรญจตร ภทรเสว อาจารยลมล ยมะคปต คณหญงนฏกานรกษ มาฝกซอมทารำา มวงดนตรของหลวงประดษฐ ไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) มาบรรเลงประกอบการแสดง สถานทแสดงใชโรงอาหารและเปนหอประชมเกา ผแสดงไดคดเลอกจากนกศกษาทมหนา รปราง บคลกดและสามารถรำาได มาฝกซอมหลงจากเลกเรยนในตอนเยน ผลทไดรบจากการกำาหนดนโยบายทำาใหบคลากรของสวนสนนทามความรก ความสามคค เสยสละ ชวยเหลอกน ในการบรหารจดการแสดง คณหญงกรองแกว ปทมานนท เปนผอำานวยการสรางละคร อาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง เปนผกำากบการแสดง บรรจเพลงในละคร อาจารยประทน พวงสำาล เปนผเขยนบทละครและฝกซอมผแสดงตวพระ อาจารยจรญศร วระวานช ฝกซอมตวนาง อาจารยศรกล วรบตร ตระนาดและขบรองเพลงประกอบละคร อาจารยทองยอย เครอวลย เปนผออกแบบเครองแตงกายและเครองประดบ อาจารย พมล สายจนทรเปนผออกแบบและสรางฉากละครการมอบหมาย หนาทความรบผดชอบในการปฏบตงานละครใหตรงกบความร ความสามารถความชำานาญเฉพาะดาน ของบคลากร ทำาใหชอเสยง ผลงานการแสดงของละครสวนสนนทามคณภาพเปนทรจกของประชาชนทวไปซงสอดคลองกบ กสมา เทพรกษ (2548, น. 9) ไดกลาววา “...ละครเปนงานทไมสามารถทำาคนเดยวไดการสรางละครตองมทมเวรค หรอคณะทำางานทด และบคลากรทมความชำานาญ มคณภาพการสรางละครตองมการแบงหนาทใหมผรบผดชอบเปนฝายตางๆ เพอทภาระงานจะไมตกอยกบผใดผหนงจะไดไมเปนการรบงานหนกเกนไป ซงจะสงผลใหงานออกมาไมดเทาทควร...” จากการจดการแสดงละครเปนประจำาปจงเปนการสรางชอเสยงรบการยอมรบจากหนวยงานภาครฐและเอกชนในระดบชาตและนานาชาต สภาฝกหดครไดอนมตใหวทยาลยครสวนสนนทาเปดสอนหลกสตร ป.กศ.สง เอกนาฏศลป โดยการคดเลอกนกศกษาระดบ ป.กศ.ชนตน จากวทยาลยครทวประเทศ เขาศกษาตอวทยาลยครสวนสนนทาโดยไมตองผานการสอบคดเลอกจากวทยาลยครสวนกลาง นโยบายการจดการแสดงละครเพอหารายไดตองยตลง จงเปลยนมาเปนอยในความรบผดชอบของ


Untitled-1.indd 74 5/26/2017 4:25:28 PM

ภาควชานาฏศลป โดยเนนใหนกศกษาวชาเอกนาฏศลปเปนผแสดงหลก งบประมาณในการสนบสนนการแสดงลดนอยลงจำานวนรอบทแสดงจงลดนอยลงไปดวย การบรหารจดการดานการแสดงทกฝายทงสรางฉากและอปกรณการแสดงออกแบบเครองแตงกาย ฯลฯ เปนหนาทจดการโดยภาควชานาฏศลปทงสนและจากการวจยของชมนาด โศภณ (2531, น. ง) มการสอดคลองกบพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทาในยคท 1 การศกษาวชาชพนาฏศลปไทยแบบแผนเดมมจดมงหมายเพอความบนเทงและประดบบารม และพฒนาขนเปนวชาชพ และยคท 3 ซงมการจดการศกษานาฏศลปเปนระบบโดยเปดเปนหลกสตรวชาเอกนาฏศลปและพฒนาหลกสตรสระบบสากลซงเปนไปตามเกณฑของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2521 สภาฝกหดครอนมตใหวทยาลยครสวนสนนทา เปดสอนวชาเอกนาฏศลป ระดบปรญญาตร 2 ป รบนกศกษาทสำาเรจการศกษาระดบ ป.กศ.สง ชนปท 2 ไดรบการยกฐานะเปนวชาเอกนาฏศลป ระดบปรญญาตรเปนแหงแรกในประเทศไทย พ.ศ. 2535 ไดเปลยนชอเปนโปรแกรมวชานาฏศลปสถาบนราชภฏสวนสนนทา ตามพระราชบญญตสถาบนราชภฏ พ.ศ 2538 ไดมการปรบเปลยนหลกสตรโดยหลกสตรครศาสตรบณฑต และหลกสตรศลปศาสตรบณฑต พ.ศ. 2542 รองศาสตราจารย ดร.ดลก บญเรองรอด อธการบดไดมนโยบายจดตงคณะศลปกรรมศาสตรขน โดยแยกโปรแกรมวชาศลปะ ดนตร และนาฏศลป ออกจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร โดยแตงตงผชวยศาสตราจารย ดร.กฤษฏา กรดทอง รองอธการบดฝายกจการพเศษ รกษาการในตำาแหนงคณบดคณะศลปกรรมศาสตร พ.ศ. 2547 ไดมการจดตงคณะศลปกรรมศาสตรในราชกจจานเบกษา ไดมการกอสรางอาคารคณะศลปกรรมศาสตร ทมความสมบรณแบบของหองเรยน หองปฏบตการวชาชพดานศลปะ ดนตร และศลปะการแสดง หอศลป และโรงละครของคณะศลปกรรมศาสตร พ.ศ. 2551 รองศาสตราจารย ดร.ชวงโชต พนธเวช ดำารงตำาแหนงอธการบด ไดมการสงเสรม สนบสนน พฒนาหลกสตร ใหสาขาวชาศลปะการแสดงเปดสอนหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต โดยมรองศาสตราจารย ดร.ชมนาด กจขนธ เปนประธานหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาศลปะการแสดง3.ปจจยทมตอการเปลยนแปลงของพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา สภาพเศรษฐกจบานเมองและการปกครอง เรมจากธรรมเนยมราชประเพณของพระมหากษตรยแหงกรงสยามเมอขนเถลงถวลยราชสมบตจะทรงสรางพระมหาปราสาทราชมณเฑยรในพระบรมมหาราชวง ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา เจาอยหวจะมการขยายหรอสรางตำาหนก อทยาน และวงเพมขน พระตำาหนกปา

รสกวน พระตำาหนกสวนกหลาบ และ 32 ตำาหนกในวงสวนสนนทา จงนบวาเปนการขยายตวของกรงเทพ จงมการสรางและตดถนนเพมขนไปทางทศเหนอของกรงเทพเมอมการสรางขยายถนนเพมขน เพอเชอมตอกบถนนหลายสาย เชน ถนนซงฮ ถนนอทองนอก ถนนนครราชสมา และถนนสามเสน นบวาเปนการสรางความเจรญและขยายกรงเทพชนในเมองหลวงใหขยายกวางใหญยงขน ดงท สรพล วรฬหรกษ (2543, น. 190) ไดกลาวเกยวกบสภาพบานเมองในสมยชวงตนรชกาลท 5 ไววา ชวง พ.ศ. 2443 ความเจรญไดขยายตวออกจากแนวคลองผดงกรงเกษม โดยเฉพาะแถบลางรมแมนำาเจาพระยา รมถนนเจรญกรงตอนใต บรเวณสพระยา ถนนสรวงศ คลองสะพานยาว บางรก สลม และสาธร บรเวณนเปนทตงของศนยการคาขาย ประกอบธรกจ ทตงกงสลและบานเรอนของชาวตางประเทศ พฒนาการของหลก สตรของนาฏศล ปสวนสนนทา เรมจากเมอ พ.ศ. 2460 พระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภา ไดทรงสรางโรงเรยนใตถนพระตำาหนก โดยมหลกสตรสอนวชานาฏศลปไทย มการฝกหด แมทา เพลงชา เพลงเรว และการฝกหดวธแบบเดม ดงเดม การฝกวนย โดยแบงกลมผเรยนตามอาย คอ อาย 5 -12 ป ฝกละครรำา และอาย 13 – 20 ป ฝกละครรองและละครพด พ.ศ. 2480 กระทรวงศกษาธการ ดำาเนนการจดตงวงสวนสนนทาเปนโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย ไดรบการพฒนาเปนโรงเรยนฝกหดครสตรแหงแรกของประเทศไทยมการพฒนาหลกสตรดนตรและนาฏศลป กำาหนดไวในหลกสตประกาศนยบตรเปนวชาบงคบในปพ.ศ. 2516 ไดเปดหลกสตรปกศ. สง เอกนาฏศลป ไดกำาหนดเนอหารายวชาเกยวกบกจกรรมสรางละครและกจกรรมฟอนรำาการสรางงานการแสดงวพธทศนาและละครไดซงตรงตามจดประสงคของหลกสตรทผลตบคลากรดานการสอนนาฏศลป และมทกษะดานการจดการแสดงนาฏศลปและละครได (สภาฝกหดคร,ม.ป.ป.น.81) การไดเปดสอนระดบปรญญาตร เอกนาฏศลปตามลำาดบดงน หลกสตรการเรยนการสอนนาฏศลปไทย ของนาฏศลปสวนสนนทาม ตงแต พ.ศ. 2460 ทโรงเรยนใตถนพระตำาหนกของพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภาทรงสรางขนเปนแหงแรกในวงสวนสนนทา พ.ศ.2500 โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย ยกฐานะเปนวทยาลยครสวนสนนทา พ.ศ. 2537 เปนสถาบนราชภฏสวนสนนทา และพ.ศ. 2547 เปน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดมการพฒนาหลกสตรปรบปรง ซงเปนไปตามเกณฑของสภาการฝกหดครสถาบนราชภฏ และสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตามลำาดบ ผวจยจงไดสรปพฒนาการหลกสตรของนาฏศลปสวนสนนทาตงแต พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556 โดยแสดงเปนตารางดงน


Untitled-1.indd 75 5/26/2017 4:25:28 PM

ตารางท 1 พฒนาการหลกสตรของนาฏศลปสวนสนนทา พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556

พฒนาการหลกสตรของนาฏศลปสวนสนนทา พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556

ความอสระทางวชาการการจดการศกษาในระดบอดมศกษาของไทยมการดำาเนนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 21 พ.ศ. 2545 มาตรา 34 ซงกำาหนดให “... ประเมนผลการจดการศกษาระดบอดมศกษา โดยคำานงถงความเปนอสระและความเปนเลศทางวชาการของสถานศกษา ระดบปรญญาตามกฎหมายวาดวยการจดตงสถานศกษาแตละแหงและกฎหมายทเกยวของ (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2545, น.21)” หลกการดงกลาวไดนำามาใชใหสอดคลองกบการจดการเรยนการสอนนาฏศลปของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทำาใหเกดความเปนอสระทางบรหารจดการแสดง โดยทหลกสตรไดกำาหนดรายวชาทเกยวของกบการสรางสรรคผลงานดานนาฏศลป การแสดงและการบรหารจดการแสดงซงเปนปจจยใหเกดความคดในการบรหารจดการงานการแสดงไดอยางอสระดงเชน 1. หนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชนไดขอความอนเคราะหใหนำาไปแสดงในโอกาสตางๆโดยผาน

มหาวทยาลย ไดมอบหมาย หวหนาสาขาวชาดำาเนนการออกแบบหรอประดษฐรปแบบการแสดง ตามความตองการตามจดประสงคของหนวยงานทขอความอนเคราะหมา

แผนภมท 1 การบรหารจดการการแสดงทมา: ศากล เมองสาคร 2556,น.265

2. หนวยงานภายนอกใหการสนบสนนในการจดการแสดงนาฏศลป อาท มลนธพระบรมราชานสรณพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวในพระบรมราชปถมภ สำานกงานวฒนธรรม แหงชาต ซงเปนปจจยสำาคญทกอใหเกดการแสดงประเภท รำา ระบำา ขนใหม ประเภทการแสดงจนตลลา นาฏศลปกำาแบซงเปนกาสรางนาฏยลกษณดานการแสดงระบำาของนาฏศลปสวนสนนทา

ภาพท 5 จนตลลา ชด ความรก ทมา: สมศกด บวรอด,2556

ปรญญาตร

พ.ศ. 2520หลกสตรสภาการฝกหดครครศาสตรบณฑต เอกนาฏศลป 2 ปหลงว ทยาลยครสวนสนนทา

พ.ศ. 2523หลกสตรสภาการฝกหดครครศาสตรบณฑตเอกนาฏศลป 4 ปวทยาลยครสวนสนนทา

พ.ศ. 2537หลกสตรพระราชบญญตสถาบนราชภฏครศาสตรบณฑต 4 ป,ครศาสตรบณฑต เอกนาฏศลป 2 ปหลงสถาบนราชภฏสวนสนนทา

พ.ศ. 2549หลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย)คณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

พ.ศ 2554หลกสตรศลปกรรมศาสตรบณฑตสาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย) ปรบปรง พ.ศ. 2554คณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สงกวาปรญาตร

พ.ศ. 2551หลกสตรศลปะศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาศลปะการแสดงคณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

พ.ศ. 2555หลกสตรศลปะศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาศลปะการแสดง(ปรบปรงพ.ศ. 2555)คณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ตำากวาปรญญาตร

พ.ศ. 2460หลกสตรการฝกหดละครของพระองคเจาอาทรทพยนภา (โรงเรยนใตถนพระตำาหนก)

พ.ศ. 2475 เกดการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ละครในวงสวนสนนทาตองยตลง

พ.ศ. 2480หลกสตรสามญศกษา ประถมท 1 – มธยมปท 8 โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย

พ.ศ. 2516หลกสตรสภาการฝกหดคร ประกาศนยบตรการศกษาชนสง เอกนาฏศลป 2 ป วทยาลยครสวนสนนทา

ù Œõù æœí œÍ õƒÔœ /

øœËœõƒÔœ

ûÑÍ ÊñËûÑñŒÛ ” ó ı “ûÊÔæ ËûÍ õœî ûæ“Í ñœı ù Êœñ” øáÑ

ûåƒÊœñç á

ûœÒœñï

Í ƒáè ñı áƒ÷ ÛÊœñ” øáÑ

éóƒâéóÑœæø–®øŒÑÍ î í œï æûÊ


Untitled-1.indd 76 5/26/2017 4:25:29 PM

ภาพท 6 จนตลลา ชด สาสนรกทมา: สมศกด บวรอด, 2556

3. ศนยศลปะและวฒนธรรมสวนสนนทา หนวยงานภาครฐและภาคเอกชน ใหการสนบสนนใหจดการแสดงระบำาและการแสดงละครรอง ละครรำา ละครพด จงไดสรางสรรคระบำาในรปแบบผสมผสานกบนาฏศลปตางชาตเพมขนใหมเปนระบำาสลบฉากไวในการแสดงละครเปนการเพมอรรถรสใหกบผชมมากยงขน

ภาพท 7 การแสดงชด คำาคมสมคะเน ทมา สมศกด บวรอด, 2556

4. การจดการแสดงละครรำา เนองในโอกาสเทศกาล วนครบรอบ วนสำาคญตาง ๆ ในสถานททแตกตางกน จดเปนปจจยในการบรหารจดการแสดงอยางอสระ ในรปแบบการแสดงเบกโรง ชนดของละครรปแบบของระบำา จำานวนผแสดง เทคนคแสง สเสยง การกำาหนดราคาบตรเขาชม เปนตน องคกรและบคลากรกบการพฒนานาฏศลปสวนสนนทาบคลากรของนาฏศลปสวนสนนทาเปนครอาจารยผสอนทมความสามารถ เชยวชาญ ชำานาญการอยบนพนฐานของนาฏศลปไทยและมความสามารถพเศษเฉพาะเปนรายบคคล อาท ดานการรองเพลง ดนตร การออกแบบเครองแตงกาย การประพนธ ออกแบบทารำา และอน ๆ ทเกยวของกบวชานาฏศลป ไดผลตเอกสารประกอบการสอน หนงสอ ตำารา บทความ งานวจย และผลงานการแสดงรปแบบตางๆ พฒนาการนาฏศลป

สวนสนนทาจงมบคคลและเหตการณทเกยวของดงน สมยสรางวงสวนสนนทา.....จากหลกฐานทสมเดจ กรมพระยาดำารงราชานภาพ ทรงนพนธไวในประวตเจาพระยายมราช... พ.ศ. 2454 ทรงพระกรณาโปรดเกลาใหเปนผอำานวยการกอสรางวงสวนสนนทาและพระตำาหนกตางๆ จนแลวเสรจเรยบรอย เมอพ.ศ. 2462 (รตนา ถดทะพงษ, 2556, น. 23 -24 ) ตำาหนกทเปนสถานทกำาเนด “ละครสวนสนนทา” คอตำาหนกพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภา ทรงจดตง “มโหรหญงวงแรกในวงสวนสนนทา” พระองคทรงจดตงโรงเรยนขน ณ ใตถนพระตำาหนกทประทบในวงสวนสนนทา เรยกวา “โรงเรยนใตถนพระตำาหนก” กจกรรมนอกหลกสตรของโรงเรยนคอการสอนรำาละคร จงโปรดใหมการฝกละครรำาขน เพอจะไดสรางกจกรรมใหกบวงมโหรของทาน ในปพ.ศ. 2460 ทรงขอใหเจาจอมมารดาเขยน ในรชกาลท 4 มาเปนผสอน ทงละครพด ละครรำา และละครรอง นอกจากน พระราชชายาเจาดารารศม ยงสงครหลง จากเชยงใหมมาชวยสอนละครชาวเหนอใหกบคณะละครพระเจาบรมวงศเธอพระองคอาทรทพยนภา อกดวย ละครในวงสวนสนนทาสมยเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 มการเปลยนแปลงการปกครอง บรรดาเจานายและเจาจอมตางเสดจทยอยออกไปพำานกทนอกวงสวนสนนทาบางพระองคเสดจไปประทบทวงพระญาตหรอเสดจไปประเทศอนโดนเซยและอน ๆเมอพระองคอาทร ฯ ไดเสดจออกไปจากสวนสนนทา คณะละครกไดยายตามเสดจไปแสดงตอทบานพระยาประเสรฐศภกจ แตทสดเมอเจาจอมมาดาเขยนปรมาจารยผฝกสอนละครไดถงแกอนจกรรม ทำาใหคณะละครในวงสวนสนนทา จงยตการแสดงไปตามสภาพเหตการณทเกดขน สมยโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย เมอ พ.ศ. 2480คณะรฐมนตรและคณะผสำาเรจราชการแผนดนมมต มอบวงสวนสนนทาใหกระทรวงธรรมการ จดตงเปน “โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย” สำาหรบการสอนทางดานนาฏศลปมอาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง (สาครก) บตรของหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) เปนหวหนาหมวดวชาดนตรและนาฏศลปคนแรก ซงเปนทตงอาคารสายสทธานภดล (ตก 27) พ.ศ. 2491 คณหญงกรองแกว ปทมานนท ไดยายมารบราชการทสวนสนนทาในตำาแหนงอาจารยใหญโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลยมนโยบายใหมการจดแสดงละครและวพธทศนาขนเพอหารายไดโดยนำาบทละครพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระมงกฎเจาเกลาอยหว นำามาแสดง อาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง (สาครก) เปนหวหนาหมวดวชาดนตร – นาฏศลป และอาจารยทองยอย เครอวลย ประดษฐเครองแตงกายละคร และไดเชญ คณหญงชน ศลปบรรเลง ซงเปนบตรของหลวงประดษฐ


Untitled-1.indd 77 5/26/2017 4:25:29 PM

ไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) อาจารยเจรญจตร ภทรเสว , อาจารยลมล ยมะคปต มาเปนผฝกซอมทารำาโดยม คณหญงนฏกานรกษ มาดและปรบปรงแกไข อกทงมวงดนตรของหลวงประดษฐไพเราะมาบรรเลงประกอบการแสดง

ภาพท 8 อาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง (ขวาสด) คมการฝกซอมดนตร

ทมา สมศกด บวอรอด, 2556

สมยวทยาลยครสวนสนนทาในปพ.ศ.2501 อาจารยจรญศร วระวานช และ อาจารยประทน พวงสำาล ยายมาจากกรมศลปากรไดเรมทำางานพกอยทอาคารฉฐมราชศลปะสดด ตอมา พ.ศ. 2514 อาจารยศลพร (ธารพร) สงขมรรทร และอาจารยจนทรทพย ปญจศลป เรมมาปฏบตราชการ สงกดหมวดวชาดนตร – นาฏศลป ซงตงอยทอาคารเหมวดพทกษ (ตก 25) เนองมาจากสภาการฝกหดครอนมตใหเปดสอนระดบ ปกศ.สง วชาเอกนาฏศลปจงยายไปอยทตก 27 (อาคารสายสทธานภดลในปจจบน) ซงมขนาดและพนทบรเวณกวางขวางมากกวาเพอใชในการเรยนการสอน

ภาพท 9 อาคารสายสทธานภดล (อาคาร 27) ทมา: สวนสนนทาสมพนธ, 2556 น. 30

สมยวทยาลยครสวนสนนทา พ.ศ. 2517 อาจารยประทน พวงสำาล ไดโอนยายไปอยทวทยาลยครจนทรเกษม และอาจารยจนทรทพย ปญจศลป ถงแกกรรม จงไดมการบรรจ โอนยาย อาจารยเขามาใหมอก 2 ทานคอ อาจารยสมบรณ สขสงวน และอาจารยผองศร เลกบำารง ในป พ.ศ. 2523 กรมการฝกหดครอนมตใหวทยาลยครสวนสนนทา เปดสอนวชาเอกนาฏศลประดบปรญญาตร 4 ป ทำาให

ภาควชานาฏศลปไดมอาจารยเพมมาอก 2 ทาน ไดแก อาจารยชมนาด กจขนธ และอาจารยนงเยาว อำารงพงษวฒนา และในปพ.ศ. 2528 อาจารยศากล เมองสาคร (นมหต) และเขามาปฏบตราชการเพมขนอก ในป พ.ศ. 2533 อาจารยจรญศร วระวานช เกษยณอายราชการ อาจารยสมศกด บวรอด ยายจากวทยาลยครพบลสงคราม พษณโลก และอาจารยมนสชย สขนาค อาจารยบรรจใหม ในป พ.ศ. 2534 อาจารย อรวฒนา เนยมอทย ยายจากวทยาลยครกาญจนบร เขามาปฏบตงานในภาควชานาฏศลป สมยสถาบนราชภฏสวนสนนทา ในป พ.ศ. 2542 รองศาสตราจารย ดร.ดลก บญเรองรอด อธการบดสถาบนราชภฏสวนสนนทา มนโยบายรวบรวมความโดดเดนทางดานนาฏศลป ศลปะและดนตร และการละคร เพอจดตงเปนคณะศลปกรรมศาสตร ตอมาพ.ศ. 2546 ไดมการรออาคารโปรแกรมวชานาฏศลปในสวนของตกบตรราชการ เพอใชสถานทสรางเปนอาคารคณะศลปกรรมศาสตร อาคารทตงโปรแกรมวชานาฏศลปไดถกยาย ไปอยทอาคารเหมวดพทกษ (อาคาร 37) ในป พ.ศ. 2547 อาจารยสภาวด โพธเวชกล โอนยายมาจากสถาบนบณฑตพฒนศลป กระทรวงวฒนธรรม และรบบรรจ อาจารยมณศา วศนารมณ เพมขนอก 1 คน ตอมา พ.ศ. 2552 สาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย) ไดยายมาอยทชน 4 อาคารคณะศลปกรรมศาสตร ไดพระราชทานนามวา อาคารเฉลมพระเกยรต 60 พรรษา มหาวชราลงกรณ

ภาพท 10 อาคารคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ทมา: สมศกด บวรอด, 2556


Untitled-1.indd 78 5/26/2017 4:25:29 PM

ตารางท 2 อาจารยผสอนนาฏศลปไทยไดปฏบตงานสอนตงแต พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556

ผวจยไดวเคราะห และลำาดบการเขาปฏบตงานของอาจารยผสอนนาฏศลปสวนสนนทา ตงแต พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556 โดยสรปเปนตารางดงน สำาหรบสถานทตงสำาหรบใชในการเรยนการสอนของนาฏศลปสวนสนนทาตงแต พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556 ผวจยไดสรปเปนแผนภมดงน

แผนภมท 2 ลำาดบทตงสถานทการเรยนการสอนของนาฏศลปสวนสนนทา พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2556ทมา สมศกด บวรอด, 2556

ผลงานดานระบำาของนาฏศลปสวนนนทา เรมตนจากผลงานการแสดงคณะละครของพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภามการแสดงประเภทรำาและระบำา เชน การรำาบวงสรวงพระปยมหาราชเปนการรำาบวงสรวงแตงกายพระ – นาง รำาอวยพรพระยาประเสรฐศภกจเปนระบำาดาวฤกษหรอระบำาดาวหมใหญ สำาหรบฟอนทมกำาเนดขนจากการทพระราชชายาเจาดารารศมไดสงครหลงมาจากเชยงใหมมาสอนฟอนมานมยเชยงตาในวงสวนสนนทา

ภาพท 11 การแสดงนาฏยศลปในงานครบ 5 รอบของพระยาประเสรฐศภกจ

ทมา: เบญจาภา ไกรฤกษ ,2549 น.123

กำาเนดละครในวงสวนสนนทา (โรงเรยนใตถนพระตำาหนก พ.ศ. 2460 – พ.ศ. 2475)

พระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภา

เจาจอมมารดาเขยน

ครหลง

สมยโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลย(พ.ศ. 2480 – พ.ศ. 2500)

อาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง(พ.ศ. 24801)

อาจารยทองยอย เครอวลย(พ.ศ. 2490)

อาจารยศรกล วรบตร(พ.ศ. 2496)

สมยวทยาลยครสวนสนนทา(พ.ศ. 2500 – พ.ศ. 2515)

อาจารยจรญศร วระวานช(พ.ศ. 2501)

อาจารยประทน พวงสำาล(พ.ศ. 2501)

อาจารยวมลศร อปรมย(พ.ศ.2512)

อาจารยธารพร สงขมรรทร(พ.ศ. 2514)

อาจารยจนทรพม ปจจะศล(2514)

สมยวทยาลยครสวนสนนทาและสมยสถาบนราชภฏสวนสนนทาพ.ศ.2516 – พ.ศ. 2546)

อาจารยสมบรณ สขสงวน(พ.ศ. 2516)

อาจารยผองศร เลกบำา รง(พ.ศ. 2521)

อาจารยนงเยาว อำารงพงษวฒนา(พ.ศ. 2523)

อาจารยศากล เมองสาคร(พ.ศ. 2528)

อาจารยสมศกด บวรอด(พ.ศ. 2533)

อาจารยอรวฒนา เนยมอทย(พ.ศ. 2534)

อาจารยมนสชย สชนาค(พ.ศ.2534)

อาจารยผกามาศ จรจารภทร(พ.ศ. 2534)

อาจารยคมศร ธนธรรมเมธ(พ.ศ. 2546)

สมยมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา(พ.ศ.2547 – พ.ศ. 2556)

อาจารยสภาวด โพธเวชกล(พ.ศ. 2547)

อาจารยมณศา วศนารมณ(พ.ศ. 2552)


Untitled-1.indd 79 5/26/2017 4:25:30 PM

ตอมา เมอ พ.ศ. 2480 คณะรฐมนตรและผสำาเรจราชการมมตมอบวงสวนสนนทาใหกบกระทรวงธรรมาการเปดเปนสถานศกษาจดตงโรงเรยนกลสตรพระราชทานนามวา โรงเรยนสวนสนนทาวทยาลยเปดสอนชนประถมปท 1 ถงชนมธยมปท 8 ผลงานในลกษณะของระบำา รำาฟอน จะเปนกจกรรมเสรมหลกสตรประกอบดวย การเรยน การสอน และในงานศลปะหตถกรรมของโรงเรยน เชน รำากรช ระบำาดาวลอมเดอน ฟอนมานมยเชยงตา รำาชวาองกะลง เปนตน

ภาพท 12 รำากรช (ซาย) ระบำาดาวลอมเดอน (ขวา) ในงานศลปหตกรรมของโรงเรยนสวนสนนท

วทยาลย พ.ศ. 2493ทมา แจมจนทร ทองเสรม, 2556

พ.ศ. 2500 กระทรวงศกษาธการมนโยบายผลตครมากขนจงใหโรงเรยนสวนสนนทาวทยาลยเปดสอนหลกสตร ป.กศ. และ ป.กศ.สง จงไดยกฐานะเปนวทยาลยครสวนสนนทา และมการจดการแสดงละครเพอหารายไดทกปจงมการประดษฐทารำาสลบฉากทแปลกไมซำาแบบใครในลกษณะรวมสมยทงแบบรำาไทย และนานาชาต โดยเปนความคดสรางสรรคของอาจารยบรรเลง ศลปบรรเลง และอาจารยประทน พวงสำาล เชน ระบำายดาหวน ระบำาพดจน ระบำาเปดไก ระบำากระตายนอย ระบำานก ระบำาบหงาไทย ระบำาสดดนางนพมาศ ระบำาเปอรเซยน ระบำาอตาเลยน พมาเปงมาง ระบำาสายฝน ฯลฯ ลกษณะระบำาดงกลาว แตละชดใชแสดงเปนระบำาสลบฉาก หรอแสดงแทรกในเนอเรองของการแสดงละคร เพอสรางอรรถรสใหกบผชมมากยงขน ซงเปนรปแบบการนำาเสนอของการแสดงละครของสวนสนนทามาจนปจจบนน

ภาพท 13 ฟอนมานมยเชยงตา ในงานศลปะหตกรรมของโรงเรยนสวนสนนท วทยาลย พ.ศ. 2493 ทมา : แจมจนทร ทองเสรม, 2556

นอกจากนยงมระบำาทประดษฐขนเพอแสดงในโอกาสพเศษ เชน งานครบรอบการกอตงมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เชน รำาถวายพระพร รำาอาเศยรวาท เปนตนอกทงยงไดรบเชญจากหอวชราวธานสรณใหไปแสดงละครในงาน ฤดกาลแสดงละครพระราชนพนธของรชกาลท 6 จงมรปแบบการนำาเสนอระบำาทหลากหลายมากขนโดยมอาจารยศากลเมองสาครไดนำาบทพระราชนพนธของรชกาลท 6 มาประดษฐขนใหมในลกษณะจนตลลา เชนชดความรก สาสนรก กลกนยา นางครวญเปนตน

ภาพท 14 จนตลลา ชด จนตลลา ชด กลกนยา สรางสรรคโดยอาจารยศากล เมองสาคร

ทมาสมศกด บวรอด, 2556

และในพ.ศ. 2547 ไดมการจดตงคณะศลปกรรมศาสตรในราชกจจานเบกษาไดมการกอสรางอาคารคณะศลปกรรมศาสตรไดมการพฒนาปรบปรงหลกสตร กำาหนดใหนกศกษาสรางผลงานประเภทระบำาผานรายวชาศลปนพนธ ซงผลงานตองมคณภาพเปนไปตามหลกเกณฑขององคประกอบการสรางสรรคผลงาน ซงสอดคลองกบ สรพล วรฬหรกษ (2547,น. 225 - 234) ไดกลาววา “... หลกนาฏยประดษฐ หมายถง การคด การออกแบบ และการสรางสรรค แนวคด รปแบบ กลวธการแสดงนาฏศลปชดหนง ๆ ทงนรวมถงการปรบปรงผลงานในอดต โดย


Untitled-1.indd 80 5/26/2017 4:25:30 PM

ทำาใหนาฏศลปสมบรณแบบตามทตงใจ” จงสงผลใหผลงานสรางสรรคประเภทระบำามจำานวนมากขน สามารถนำาไปแสดงเปนระบำาสลบฉากในการแสดงละครและวพธทศนาของนาฏศลปสวนสนนทาได จงกลาวไดวาการสรางความชดเจนในลกษณะและรปแบบของการแสดงระบำาเปนสวนหนงเปนผลสบเนองมาจากสาขาวชามอาจารยทมความสามารถสรางสรรคระบำาทมความหลากหลายและเปนเอกลกษณโดดเดนไมซำาแบบใคร อาท อาจารยประทน พวงสำาล อาจารยจรญศร วระวานช โดยเฉพาะอาจารยศากล เมองสาคร เปนผมทกษะและพนฐานความรทางดานนาฏศลปตะวนตก โดยเฉพาะอยางยงดานบลเลตเปนเหตใหการสรางสรรคทมนาฏยลกษณ การแสดงระบำานาฏศลปสวนสนนทามนาฏยลกษณดงน 1.นาฏยลกษณดานรปแบบและแนวคดการแสดง จะเหนไดจากการสรางสรรคผลงานศลปนพนธของนกศกษาโดยผานกระบวนการสงเคราะห วเคราะหและประดษฐทารำาออกมาเปนการแสดงบนเวทได 2.นาฏยลกษณดานองคประกอบการแสดงทสำาคญทเปนนาฏยลกษณของการแสดงระบำาของนาฏศลปสวนสนนทาจะใชเพลงและดนตรไทยเปนหลกหรอนำาเครองดนตรสากล ดนตรพนบานมาผสมผสานกนโดยคำานงถงความเหมาะสมของเนอเพลงอาจตดตอเรยบเรยงจงหวะทำานองขนเพอใสเทคนคประกอบอน ๆ เพอใหสอดคลองกบแนวคดการประดษฐทารำาและการแปรรปแปรแถวของการนำาเสนอการแสดง มการออกแบบเครองแตงกายภายใตหลกฐานขอมลตามความเปนจรงทางประวตศาสตร จากจตรกรรมฝาผนงในโบสถ วหาร การแตงกายพนเมอง ซงผสรางผลงานตองออกแบบลวดลายสสนใหใกลเคยงของจรงใหมากทสด อกทงใชเทคนคการใชอปกรณประกอบการแสดงและมเทคนคการเปลยนเครองแตงกายขณะแสดงบนเวท เปนสงททำาใหผชมเกดความรสกอศจรรยและตนเตนกบการชมการแสดง 3. นาฏยลกษณทารำาและการแปรแถว ลกษณะทโดดเดนเหนไดจากการสรางสรรคทารำาทมการแปรแถวสลบการปฏบตทานง (ทาซม) จะนำาพนฐานทางรปทรงเรขาคณตเปนรปสเหลยม สามเหลยม โดยแทรกทารำาระดบใหเกดขนในการทำาทาตงซมเกดความเปนรปทรงทสวยงามทำาใหเกดรปทรงตามความหมายแนวคดของผนำาเสนอผลงานการแสดงนนๆอกทงมการใชทารำาทหลากหลาย มการปฏบตสบเปลยนทารำาทกระชบรวดเรว สอดคลองกบจงหวะเพลงและดนตร โดยใชทารำาทไมซำากน โดยใชการหมนตว การยอ ยดยบ การตงตว การขนลอย โดยคำานงถงการผสมผสานทารำาอยบนบรรทดฐานเปนไปตามขนบจารตแบบแผนของนาฏศลปไทย

ภาพท 15 การแสดงรำาเบกโรง เมอวนท 6 มนาคม2558 ณ โรงละครแหงชาต

ทมา สมศกด บวรอด, 2558

จากนาฏยลกษณการแสดงระบำาของนาฏศลปสวนสนนทา ในดานตาง ๆ ดงกลาว กอรปกบนาฏศลปสวนสนนทาไดมการพฒนารปแบบมาตรฐานและคณภาพงานเปนลกษณะงานวจยเชงสรางสรรคการแสดงไดรวบรวมผลงานสรางสรรคและวเคราะหแนวคดในการสรางผลงานของนกศกษา แยกเปนขอมลทางประวตศาสตร ประเพณวฒนธรรม การประกอบอาชพ วถชวตความเปนอย วรรณกรรมพนบาน และอน ๆ ซงเปนผลงานศลปนพนธของนกศกษาระดบปรญญาตร ตงแต พ.ศ. 2544 – พ.ศ. 2556 จำานวน 116 เรอง และวทยานพนธของนกศกษาระดบศลปศาสตรมหาบณฑต (ปรญญาโท) โดยกำาหนดไวในหลกสตรเปนวชาบงคบตงแต พ.ศ. 2553 – พ.ศ. 2556 จำานวน 17 เรอง ดงนนผลงานวชาการของนกศกษาจงเปนปจจยสำาคญตอการพฒนาสความเปนเลศทางวชาการของนาฏศลปสวนสนนทา

สรป นาฏศลปสวนสนนทา พฒนามาจากคณะละครของพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภาในวงสวนสนนทาพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทาดำาเนนการมาอยางตอเนองมากกวา 96 ป มปจจยทสงผลตอการพฒนาของนาฏศลปสวนสนนทาดานการแสดงละคร ระบำา บคคลและองคกร การสรางนาฏยลกษณ การบรหารจดงานการแสดง สงผลสพฒนาผลงานศลปนพนธและวทยานพนธของนกศกษาเปนการศกษาใหไดซงเปนขอมลเพอนำามาเปนรากฐานสการศกษาเรองราวในอดตสปจจบนของนาฏศลปสวนสนนทา และเปนแนวทางในการศกษาประวตและผลงานทเกยวของกบนาฏศลปไทย นาฏยลกษณของการแสดงระบำา นำาไปพฒนาสความเปนเลศทางวชาการดานนาฏศลปของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาตอไป

ขอเสนอแนะ จากผลงานการ ว จยพฒนาการนาฏศลปสวนสนนทา ผวจยเสนอวา ยงมเรองราว เหตการณและรายละเอยดอน ๆ ทนาศกษาวจยในเชงลกอกมากมาย


Untitled-1.indd 81 5/26/2017 4:25:31 PM

1. การศกษาวเคราะหรปแบบการแสดงละครของคณะพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาอาทรทพยนภา ในวงสวนสนนทา 2. การศกษาเปรยบเทยบรปแบบการสรางระบำาในสมยตาง ๆ ของนาฏศลปสวนสนนทา 3. การศกษาวเคราะหรปแบบการสรางละครของนาฏศลปสวนสนนทาในสมยเปนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 4. ปจจยทสงผลตอการสรางงานผลงานศลปนพนธและวทยานพนธของนกศกษาสาขาวชาศลปะการแสดง (นาฏศลปไทย)

เอกสารอางองกตตพงษ วโรจนธรรมการ. (2555). สวนสนนทา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทากสมา เทพรกษ.(2548). กระบวนการสรางละครสำาหรบ เดกจากเรอง “เจาหงญของบนหลา สนกาลา ครนกเขยนรางวลซไรทประจำาป 2548.” วทยานพนธนเทศศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาวาทวทยา ภาควชาวาทวทยาและ การสอสารการแสดง คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ชมนาด โศภณ. (2531). การพฒนาการของศกษา วชาชพนาฏศลปไทย. ในประเทศไทย วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต ภาควชา อดมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542. (2545). ราชกจจานเบกษาฉบบแกไข น.1-47.พนพศ อมาตยกล. (2551) จดหมายเหตดนตร 5 แผนดน กรงเทพ : มลนธหลวงประดษฐไพเราะ(ศรศลปะ บรรเลง).รตนา ถดทะพงษ. (2554). สวนสนนทาสมพนธ 2554. กรงเทพฯ : โรงพมพมตรสยาม._______. (2556). สวนสนนทาสมพนธ 2556. กรงเทพฯ : โรงพมพมตรสยาม.ศากล เมองสาคร, (2556). นาฏยลกษณการแสดงระบำา ของนาฏศลปสวนสนนทา ตงแตป พ.ศ. 2541 – พ.ศ. 2553. วทยานพนธศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาศลปะการแสดง บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.สรพล วรฬหรกษ. (2543). นาฏยศลปปรทรรศน. กรงเทพฯ : โรงพมพ หสน. หองภาพสวรรณ._______. (2543).ววฒนาการนาฏยศลปไทยในกรง รตนโกสนทร. กรงเทพฯ : สำานกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย._______. (2547).ววฒนาการนาฏยศลปไทยในกรง

รตนโกสนทร. (พมพครงท 2) กรงเทพฯ : สำานก พมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย._______. (2549).นาฏยศลปรชกาลท 9. สำานกพมพแหง จฬาลงกรณ จฬาลงกรณมหาวทยาลย


Untitled-1.indd 82 5/26/2017 4:25:31 PM

มหานทสทนดร : ศลปะจดวาง 3 มตSITHANDON PALIDAN : INSTALLATION ART 3D.

กฤษฎา อภวฒนางกร , อาจารยชศกด ศรขวญ , ดร.วสตร โพธเงน

Abstract This thesis, entitled “Mahanadhi Sitan-dorn: 3D Installation Art” aims to study the influ-ence of Buddhism’s tribhumi concept that found in concrete artworks. The concept of tribhumi is interpreted and made it physical and imaginary real. The concept is represented through instal-lation art and semi-abstract art which reveals personal imagination via shape, color and tex-ture. This art project is inspired by the trib-humi concept and several tribhumi-inspired artworks of some Thai artists. The concept and artworks then were analyzed to find out their formats, methods and techniques. It was then reproduced by using personal experience and interpretation and represented in the form of semi-abstract art. It illustrates the symbolic el-ement, narrative, atmosphere and even forms and shape as the result of reinterpretation of the tribhumi concept. Acrylic on shape object technique was implemented by using visual ele-ments, organic form, shape of symbol, and tex-ture as framework. The project was conducted through four steps. In the first step, the concept of Tribhumi was studied and analyzed. Next, shape and form were created according to inner feeling and personal interpretation. In the third step, the drafted drawing was made and had ra-tio comparing. Finally, last step was coloring. The result of this art project revealed that it met the personal concept and it was able to present and describe artist’s feeling through three series of

กฤษฎา อภวฒนางกร สาขาวชาทศนศลปศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร , นครปฐม โทร 089-9678376 E-mail : [email protected] อาจารยชศกด ศรขวญ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ดร.วสตร โพธเงน อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

painting. The first series was 3D art that repre-sented the concept of ‘sun’. The second series was also 3D art. This represented the concept of ‘moon’. The third series was 2D art which repre-sented ‘the mahanadhi sitandorn’. Keywords : MAHANADHI SITANDORN : 3D INSTALLATION ART

บทคดยอ วทยานพนธ หวขอเรอง มหานทสทนดร : ศลปะจดวาง 3 มต มวตถประสงคเพอมงเนนใหเหนถง “อทธพลทางความเชอตามคตไตรภม โดยตความออกมาเปนรปธรรม ซงเปนความจรงในทศนคตของขาพเจา คอ ความจรงทางดานกายภาพความจรงทางดานจนตนาการ สงเกตไดจากความเชอจากคตไตรภมเปนแรงบนดาลสรางสรรคผลงานจตรกรรมบนกลมรปทรงสามมต เทคนคผสมในรปแบบจตรกรรมกงนามธรรม ผสมผสานกบจนตนาการสวนตนแสดงออกดวยส บรรยากาศ พนผว รปรางรปทรง ซงมการตดทอน คลคลาย เพมเตมโดยการรบรและตความหมายจากคตไตรภม ขอบเขตของการศกษาเปนการศกษาหาแนวคดรปแบบสการสรางสรรค รวมทงนำาเสนอผลงานศลปะดานจตรกรรมบนกลมรปทรง เพอแสดงออกซงอารมณความรสกตามแนวคดของผสรางสรรค นำาเสนอดวยรปแบบศลปะกงนามธรรม โดยไดรบความบนดาลใจจากรปแบบ ทางความเชอของคตไตรภม และศกษารปแบบผลงานศลปะของศลปนทไดรบอทธพลจากคตไตรภม นำามาวเคราะหรปแบบวธการ เทคนคกระบวนการสรางสรรคผลงาน ประสานกบประสบการณตรงของผสรางสรรค เปนฐานขอมลในการสรางสรรคจตรกรรม มงแสดงใหเหนถงสญลกษณเรองราวและ บรรยากาศ รปรางรปทรงทใหความรสกทสวยงามและแฝงไปดวยสญลกษณจากการตความหมายตามคตไตรภม ผสานกบจนตนาการของตนดวยเทคนคสอะครลคบนกลมรปทรง ใชหลกของทศนธาต รปแบบอนทรยยรป รปทรงของสญลกษณ และ พนผว เพอมารองรบอารมณความ


Untitled-1.indd 83 5/26/2017 4:25:31 PM

รสกทมตอการสรางสรรคผลงานจตรกรรม ขนตอนการสรางสรรค ผลงานประกอบดวย 4 ขนตอน ขนตอนท 1. การรางแนวความคดทไดจากการศกษา ขนตอนท 2. การสรางรปรางรปทรงจากความรสกภายใน ขนตอนท 3. การขนรปนำาภาพรางทสมบรณมาเทยบขยายสดสวน และขนตอนท 4. การลงส จะประกอบดวย (1) การสรางพนผว (2) จนตนาการดวยสสน (3) การเกบรายละเอยดของผลงานผลของการศกษาและสรางสรรคในครงน ไดนำาขอมลมาวเคราะหและสรางผลงานใหตอบสนองตรงตามแนวความคดสวนตน รวมทงแสดงออกถงอารมณความรสกถายทอดออกมาผานเปนผลงานดานจตรกรรมบนกลมรปทรงจำานวน 3 ชด ชดท 1 รปทรง 3 มต แทนความหมายพระอาทตยขนาดเสนผานศนยกลาง 60 นว ชดท 2 รปทรง 3 มต แทนความหมายพระจนทรขนาดเสนผานศนยกลาง 40 นว ชดท 3 แผนระนาบ 2 มต แทนความหมายมหานทสทนดรขนาดผนแปรตามสภาพพนท การสรางสรรคผลงานซงมเนอหาเรองราวทเชอมโยงสมพนธระหวางกลมรปทรงทไดรบความบนดาลใจจากคตไตรภม ซงสอดคลองกบเรองราวของมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร ในคตไตรภม ผานจากผลงานจตรกรรมศลปะจดวาง 3 มต

บทนำา ความเชอเปนการยอมรบท เกดขนในจตใจของมนษยตอพลงอำานาจเหนอธรรมชาตความเชอเปนธรรมชาตทเกดขนกบมนษยทกรปทกนามเปนสงทมนษยสมผสไดทางใดทางหนงและสงนนยงไมสามารถหาขอพสจนไดหรอเกนการรบรโดยปกตทมนษยสามารถรบรไดซงสงดงกลาวเปนตนเหตของความเชอและเมอเกดการเพาะบมความเชอโดยอาศยสงแวดลอมทไดสมผสเปนประจำา จงเกดรปสญลกษณอยางใดอยางหนงในรปแบบความเชอทเปนรปธรรม เพอนำามาสนบสนนสงเสรมหรออธบายความเชอนนๆใหสมบรณและทำาใหความเชอนนชดเจนขน ชวยเตมเตมการรบรสมผสทางกายภาพใหไดมากทสดแมความเปนรปธรรมแหงความเชอนนจะหาความสมเหตสมผลไดหรอไมไดกตามแต สงดงกลาวสามารถตอบสนองตอจตใจทตองการหลกยดเหนยวใหเกดความสขสวสดแกตนได ซงสงดงกลาวเปนมลเหตทำาใหเกดศาสนาขน ความเชอเมอตองการเหตผลทสมเหตสมผลกมกถกอางองควบคไปกบสงทมอยจรงหรอสมผสจบตองได ดงเชนความเชอเรองไตรภม ซงเปนการรวมตวกนของโลกแหงความจรงและความเชอเปนความรทสบทอดตอกนมาแตโบราณ และยงคงดำาเนนควบคไปกบชวตของเราในปจจบนควบคไปกบการตงขอสงเกตมากมายเพอเทยบเคยงกบความเปนจรง เชน เรองสวรรค นรก เรองภพภมตางๆ ดนแดนตางๆ อนรวมไปถงมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร ในไตรภมอนเปนปรากฏการณ

ในอดมคตทใกลตวเรามากทสด อนไดแก กลางวน กลางคน ขางขน ขางแรม ทำาใหความเชอถกเชอมโยงและอยซอนทบกนกบความเปนจรง โดยทคอยๆแผขยายออกไปจากตวของเรา และมสณฐาน เปน ทรงกลม ซงนาสงเกตวารปทรงเรขาคณตนาจะมอทธพลตอความเชอเกยวกบรปทรงสณฐานของคนโบราณอยางไร แตนาจะเปนเหตผลทวารปเรขาคณตเปนรปทใหโครงสรางพนฐานของรปตาง ๆ ดงนนการสรางสรรครปอน ๆควรศกษารปเรขาคณตใหเขาใจถองแทเสยกอน ประกอบกบเปนรปทรงเรขาคณตเปนรปทรงทเปนมาตรฐานแนนอนและมกฎเกณฑ จงนาจะมเหตผลมากทสดสำาหรบการรวมตวกนอยอยางสมดลในจกรวาล แตอยางไรกตามสงดงกลาวอาจอยเหนออำานาจทมนษยธรรมดาทจะเขาใจ ในความซบซอนของธรรมชาต สงดงกลาวจงสงอทธพลอยางมากมายตอสภาวะจตใจของมนษยเราและยงในอนาคตเรา พฒนาความเจรญทางดานวตถไปมากเทาไหร อาจทำาใหเราตองหนกลบมาพงศรทธาความเชอมากกวาเดมกเปนได (เศรษฐวฒน อทธา,2557,หนา 94) ดงนนในชวตของมนษยเราจงประกอบไปดวยหลกทวาดวยความจรงและความเชอทหลอหลอมกนไปกบการดำาเนนชวตทบางครงรวมเขากนอยางแยกไมออกซงอาจกลาวไดวามนษยเปนผมสตปญญาทลำาเลศกวาสตวทงหลายจงเปนธรรมดาทตองการพสจนหรอคนหาคำาตอบในสงรอบตว

วตถประสงคของการวจย เพ อ ศกษารปแบบและตความหมายจากคตความเชอไตรภม เรองมหานทสทนดรให เปนรปธรรมสรางสรรคเปนผลงานจตรกรรมไทยเทคนคผสมมลกษณะเปนรปทรงเชงสญลกษณตางๆจากการสนนษฐานในความเชอไตรภม เพอเชอมโยงและตความจากความเชอกบโลกของความจรงทตองการการสมผสจบตองได ใหเปนรปธรรมและยงแสดงถงความตางทสรางความสมบรณและความสมดลในโลกทมนษยมวถดำารงอยในปจจบน เพอสรางสรรคผลงานทศนศลปบนรปทรง 3 มต โดยใชกระบวนการทางจตรกรรมเทคนคผสม แสดงจนตนาการจากสภาวะภายในจตใจของตนเอง นำาเสนอเพอเผยแพรผลงานสสาธารณะชน

วธการดำาเนนการวจยการเกบรวบรวมขอมล 1.แหลงขอมลภาคเอกสารศกษาขอมลจากหนงสอไตรภมศกษารปทรงจากสมดภาพไตรภมหองสมดมหาวทยาลยศลปากร เปนตน 2.แหลงขอมลภาคสนามศกษาคตความเชอ ตำานานไตรภม จากการพดคยกบพระสงฆ และผรท


Untitled-1.indd 84 5/26/2017 4:25:31 PM

สามารถใหคำาแนะนำาได ในแงของเรองราวมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร ศกษารปทรงจากจตรกรรมฝาผนงตามวดทเขยนภาพเรองราวทางคตไตรภม เปนตน

การวเคราะหขอมล/การสรางสรรคผลงาน การวเคราะห สรางสรรคผลงานงานวทยานพนธ มขนตอนการดำาเนนงานดงตอไปน 1. ศกษาหาขอมล 2.สรปรวบรวมขอมลใชเปนความบนดาลใจในการสรางสรรคภาพราง 3.ขยายภาพรางเปนงานจตรกรรม 4. จนตนาการแกไขใหงานเปนธรรมชาตของการแสดงออก ขาพเจาตองการสรางสรรคผลงานทศนศลปบนรปทรง 3 มต และแผนระนาบ 2 มต โดยใชกระบวนการทางจตรกรรมเทคนคผสม แสดงจนตนาการจากสภาวะภายในจตใจของตนเอง โดยไดรบแรงบนดาลใจ จากมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร ในไตรภมซงเปนโลกแหงความเชอในทางพระพทธศาสนา นำามาสรางสรรคเปนภาพจตรกรรมบนกลมรปทรง โดยใชรปทรงแทนคาเปนสญลกษณ และบอกเลาเรองราวผานภาพจตรกรรมทแสดงถงจนตนาการของสงมชวตในรปลกษณตาง ๆ และเปนการตความจากความเชอโดยสรางความเชอใหเปนรปธรรม เพอเชอมโยงกบโลกของความจรงทตองการการสมผสจบตองได และยงแสดงถงความตางทสรางความสมบรณและความสมดลในโลกทมนษยมวถดำารงอยในปจจบน ในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสม ชด “มหานทสทนดร : ศลปจดวาง 3 มต” โดยมกระบวนการสรางสรรคผลงานดงตอไปน 1 . ขน รางภาพนำา ขอมลจากการศกษามาวเคราะหสงเคราะหเพอเขาสกระบวนการรางภาพตอบสนองแนวความคดดวยเทคนคปากกาหมกสดำา สอะครลค โดยภาพรางจะเปนการรางรปแบบ วางโครงสรางเรองราวในผลงาน 2.ขนปรบปรงพฒนา ผลจากการรางภาพภาพดวยเทคนคปากกาหมกดำา และสอะครลค ทดลองการสรางพนผว บรรยากาศ รบคำาแนะนำาจากเพอน และอาจารยทปรกษา 3.ขนลงมอสรางสรรคผลงานจรง นำาภาพรางมาขยาย ลงบนชนงานผลงานสรางสรรคจตรกรรม ดวยเทคนคการสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคผสมดงตอไปน 1.สรางรปทรงจากโฟม 2.การสรางพนผว 2.1 ฉาบผวงานชนท 1 ดวยสโปว 2.2 ฉาบผวงานชนท 2 ดวยดนสอพอง

2.3 ขดผวดวยกระดาษทราย 3.เขยนงานจตรกรรมจากภาพราง จากนนขนตอนของการวเคราะหองคประกอบศลป โดยอาจมการแกไข พฒนา ปรบปรงจากภาพรางไดตามความเหมาะสม เพอทำาใหผลงานชด มหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร ทง3 ชด สอดคลองกบวตถประสงคทตงไว การสรางสรรคผลงานศลปะจดวาง 3 มต ชด มหานทสทนดร ตความหมายจากคตความเชอไตรภม เรองมหานทสทนดร สรางสรรคเปนผลงานจตรกรรมไทย เทคนคผสม มลกษณะเปนรปทรงซงเปนสญญาลกษณแสดงความเชอและบอกเลาเรองราวผานภาพจตรกรรมไทยทแสดงถงจนตนาการของสงมชวตในรปลกษณตาง ๆ นำามาสรางสรรค เปนผลงานผานความรสก จากการตความหมาย จนตนาการในรปแบบเฉพาะตนการสรางสรรคผลงานของขาพเจาไดนำาเสนอผลงานผานรปแบบกงนามธรรม (Semi-Abstract Art) ซงใชส ลกษณะพนผว และทศทางการเคลอนไหว เปนเครองมอหลกในการนำาสารของแนวความคดไปสวตถประสงคทตองการ โดยม “รป” เปนลกษณะทสมผสและมองเหนได สวน “นาม” คอสวนหนงของจตใจ และสภาวะอารมณ ความรสกทมองไมเหน ซงศลปะนามธรรม คอศลปะทอาศยทศนธาตในการสอสภาวะจตใจและอารมณความรสกโดยตรง การแสดงออกทางความคดและความรสก ในผลงานจตรกรรมของขาพเจาไดสอความหมายถงสภาวะอารมณหนงทเกยวของกบการตอบสนองแรงขบ การกระตนเราอารมณความรสกตอสงเราภายนอกทกำาลงจะเขามาปะทะความรสกภายในใหเกดพลงของการถายทอดจากสภาวะจตใจ นนคอ อารมณปรารถนา และจนตนาการ ซงมปฏสมพนธกบแนวคดหลกถายทอดผานทศนธาตทางศลปะดงตอไปน 1 ทศนธาตทใชในการสรางสรรค ในการศกษาศลปะใหเขาใจและสามารถนำาไปสรางสรรคไดดนน จำาเปนตองศกษา ทศนธาต เปนโครงสรางของผลงานทมองเหนทงหมด โดยมสวนประกอบยอย หรอสวนประกอบทสำาคญของผลงานศลปะมาจดผสมผสานเขาดวยกน เมอดในภาพรวมแลวเกดความกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกน(ชลด นมเสมอ,2553,หนา 266) ซงการการสรางสรรคผลงานจตรกรรมเทคนคชดน “มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต” มการใชทศนธาต ดงตอไปน รปทรง (Form) หมายถง โครงสรางทางรปของงานศลปะทรวมทงรปภายในและรปภายนอก จะเปนโครงสรางทกอรปขน เชน รปทรงของงานจตรกรรมชนหนง หมายถงสวนรวมของงานชนนน ซงอาจประกอบดวยสวนตาง ๆ หลายสวน หรอรปทรงยอย ๆ หลายรปทรงรวมทงพนทวางหรอฉากหลงดวย ซงรปทรงในงานศลปะม 2 แบบ คอ 1. รปทรงสามมต ไดแก รปทรงทมความกวาง ความสง และความลก 2. รปทรงสองมต ไดแก รปทรงทมความกวางกบความยาว หรอท เรยกวา รปทรงทแบนราบ


Untitled-1.indd 85 5/26/2017 4:25:31 PM

(Flat Form) เชน รปทรงของงานจตรกรรมทไมแสดงปรมาตร รปสองมตนบางครงอาจเรยกวา รปราง ถารปนอกของมนไมมความหมายพอ ประเภทของรปทรงทใชในการสรางผลงานสรางสรรคจตรกรรมชด “มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต” มดงตอไปน การสรางสรรคผลงานของขาพเจา ใชรปทรงเปนหลกในการแสดงออกผานผลงานศลปะมลกษณะของการจดเปนกลมของรปทรง ดงการใหความหมายในรปทรงของ ศาสตราจารยเกยรตคณชลด นมเสมอ กลาวไววา รปทรงเปนลกษณะ “โครงสรางทางรปของงานศลปะ ทรวมทงรปภายในและรปภายนอก จะเปนโครงสรางทกอรปขนดวยหนวยเพยงหนวยเดยว หรอหลายหนวยรวมตวกนขนกได” ดงเชนรปทรงทมความแนนทบแบบ 3 มต เปนรปนอกมโครงสรางทมเอกภาพและสนทรยภาพ และสอความหมายใชในการสรางสรรคผลงานของขาพเจา เปนลกษณะรปทรงเรขาคณต (Geometric Form) เชนรปทรงกลม ครงวงกลม วงร และสเหลยม ซงรปทรงเหลานใหความรสกเปนกลาง หากแตจะเกดความหมายสมบรณกตอเมอรปทรงภายในแสดงเรองราวทสอดคลองเชอมโยงสมพนธกบรปทรงนอกและในผลงานวทยานพนธของขาพเจาแสดงออกถงเรองราวความเชอทางอดมคตในไตรภม และเรองราวมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร โดยใชรปทรงเรขาคณตเปนสญญาลกษณแทนพระอาทตย พระจนทร ภายในรปทรงมเนอหาและเรองราวและรปทรงทสอดคลองสมพนธกบรปนอกทเกดจากจนตนาการและทศนคตสวนตน รปทรงเรขาคณต (Geometric Form) มรปทแนนอน มาตรฐาน สามารถวดหรอคำานวณไดงาย มกฎเกณฑเกดจากการสรางของมนษย เชน รปสเหลยม รปวงกลม รปวงร นอกจากนยงรวมถงรปทรงของสงทมนษยประดษฐคดคนขนอยางมแบบแผนแนนอน เชน รถยนต เครองจกรกล เครองบน สงของเครองใชตาง ๆ ทผลตโดยระบบอตสาหกรรมกจดเปนรปเรขาคณตเชนกน รปเรขาคณตเปนรปทใหโครงสรางพนฐานของรปตาง ๆ (ชลด นมเสมอ,2553,หนา 269) ดงนน การสรางสรรครปอน ๆ ควรศกษารปเรขาคณตใหเขาใจถองแทเสยกอน ดงตวอยางรปทรงเรขาคณตรปในผลงานการสรางสรรคผลงานชดวทยานพนธของขาพเจาดงตอไปน

รปทรงอนทรยรป (Organic Form)หมายถง รปทรงของสงมชวต หรอมลกษณะคลายสงมชวตมโครงสรางทประกอบขนดวยการขยายตวและผนกตวของเซลลตาง ๆ ไดแก คน สตว พช เซลลของสตว และพชทนำามาขยาย ฯลฯ เมอกลาวถงอนทรยรปในงานศลปะแลวจะหมายถง รปทรงทใหความรสกวามโครงสรางของชวตและเตบโตได (ชลด นมเสมอ,2553,หนา274) ดงตวอยางรปทรงอนทรยรปในผลงานทดลองกอนสรางสรรคผลงานชดวทยานพนธของขาพเจาดงตอไปน

ภาพท 2 รปทรงอนทรยรป ทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

การสรางสรรคผลงานของขาพเจาใชรปทรงอนทรยรป เนองจากเปนเรองราวของเทวดา ยกษ มาร สตวตามอดมคตไตรภม มรปทรงทใชความรสกถงการมชวต การเคลอนท การเคลอนไหว และการแปรสภาพรวมถงการเจรญเตบโตสามารถถายทอดและแสดงออกทางจนตนาการในการสรางสรรคไดอยางอยางอสระ รปทรงอสระ (Free Form) หมายถง รปทรงทมไดจำากดอยในแบบเรขาคณตหรออนทรยรป แตเกดขนอยางอสระไมมโครงสรางทแนนอนของตวเองเปนไปตามอทธพลของสงแวดลอม เชน รปทรงของหยดนำา เมฆ ควน มลกษณะเลอนไหล รปทรงเรขาคณตใหความรสกเปนกลาง ชลด นมเสมอ ไดแสดงความคดเหนวา รปทรงอนทรยรปใหความมชวต แตรปทรงอสระใหความเคลอนไหว ซงรปทรงอสระมลกษณะขดแยงกบรปทรงเราขาคณต แตกลมกลนกบรปทรงอนทรยรป สอดคลองกบตวอยางรปทรงอสระในผลงานการสรางสรรคชดวทยานพนธของขาพเจา ดงตอไปน

ภาพท 3 รปทรงอสระ ทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559


Untitled-1.indd 86 5/26/2017 4:25:32 PM

ขาพเจาใชรปทรงอสระเพอนำาเสนอเรองราวของสายนำาแหงมหานทสทนดรมการเคลอนไหวของสงมชวต รวมถงกระแสนำาและลมในทศทางการเลอนไหลตาง ๆ มรปทรงทใชความรสกถงการมชวต รวมถงกระบวนการสรางสรรคผลงานของขาพเจามการเทนำายาเรซนใหมความใส ใหเลอนไหลไปในทศทางทตองการ ซงอาจจะมการควบคมการไหลไดยาก ดงนนการใชรปทรงอสระจงสามารถแสดงออกทางทางจนตนาการในการสรางสรรคไดอยางอสระมากทสด

ภาพท 4 รปทรงอสระทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

สรปในผลงานจตรกรรมชด“มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต” ใชทงรปทรงเรขาคณต รปทรงอนทรยรปและรปทรงอสระรวมถงรปทรงทเหมอนจรงทเกดจากการลดตดทอน ประกอบหรอสรางใหมเปนรปทรงทมาจากชวตตางๆทถายทอดจนตนาการจากไตรภม ถายทอดผานรปรางรปทรง สสน และพนผวของผลงาน สรางความงดงามในรปแบบและเทคนคจตรกรรมผานรปทรง 2 มต และ 3 มต จดวางในพนทในจงหวะของพนทวางและการผสานกนของรปทรงทไปในทศทางเดยวกน รปทรงของผลงานจะเปนลกษณะของกลมกอน ในขณะเดยวกนกมการกระจายของรปทรงในรศมวงกวางซงอยในรปแบบทรงกลมทผสานกลมกลนกบรปบางกลมทมลกษณะเปนรปทรงอสระจดเดนของผลงานการสรางสรรคในครงนจะมลกษณะการจดวางของรปทรงทสรางความรของทศทางพลงการจดวางผลงานทมพลง มการผนกเปนกลมกอน ถายทอดอารมณความรสกของการสรางสรรคผลงานจากจนตนาการของตน ซงรปทรงในผลงานของขาพเจาเปนรปทรงทประกอบกนอย 3 สวน คอ 1. รปทรงเรขาคณต 2. รปทรงอนทรยรป และ 3. รปทรงอสระ ซงรปทรงดงกลาวมการผสานกลมกลนอยในเนอหาและรปแบบของผลงานโดยสรางรปราง รปทรง สสน และพนผวทเกดจากอารมณ ความรสกของตนเอง เปนทศนธาตทสำาคญ คอ เปนการกำาหนดโครงสรางภาพรวมของผลงานจตรกรรมทแสดงถงการประสานกนของเสนทอสระ แผวเบา พลวไหว และรนแรงหนกแนนในบางลลาของการเคลอนทจนรวมตวกนใหเกดรปทรงกลาว

ภาพท 5 รปการวเคราะหรปทรงทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

เสน (Line) เปนสงสำาคญจากการเรมตนและการพฒนาจนตนาการของศลปนไมวาจะเปนจตรกรรวมถงประตมากร หรอสถาปนก จะตองอาศยเสนเปนปจจยสำาคญทงสน(ชลด นมเสมอ,2553,หนา275) จากความสำาคญดงกลาว เสนเปนทศนธาตสวนสำาคญอยางยงในการสรางสรรคผลงานของขาพเจา อนเปนสงทแสดงออกผานความคดและจนตนาการสอดแทรกเรองราวจากคตความเชอทางไตรภมในรปแบบเฉพาะตนซงผลงานจตรกรรมของขาพเจาประกอบดวยเสนในหลายลกษณะ อาทเชน เสนตรง เสนโคง โดยเสนโคงประกอบเขาดวยกนจะไดเสนลกคลนหรอเสนเกลดปลาโดยเฉพาะเสนตรงและเสนโคงจะมความสำาคญกบผลการสรางสรรคของขาพเจาเนองจากรปแบบจตรกรรมทแสดงออกเปนเรองราวของรปทรงเรขาคณตเสนเปนสวนทำาใหเกดโครงสรางในเนอหาและเรองราวทแสดงออกในผลงานจตรกรรมรวมถงการกำาหนดทศทางของการจดองคประกอบของรปรางและรปทรงผนวกกบใชเสนเปนสวนผลกดนทำาใหเกดความเคลอนไหวการสอดรบของรปรางและรปทรง สรางอารมณและความรสกทเคลอนไหว หมนวน ในลกษณะของระบบสรยะจกรวาลเสนยงเปนขอบเขตพนทวางในผลงาน ขอบเขตของรปทรง ขอบเขตของนำาหนกโดยมลกษณะความหนาและความบางของเสนซงใหความรสกทแตกตางกนออกไป อกทงขอบเขต ของสทสรางในงานจตรกรรม ซงหยบยก มาเพยงเรองราวตามคตความเชอทางไตรภมดงนนเสนจงมความสำาคญอยางยงในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมของขาพเจา ในการถายทอดผลงานศลปะ ซงเปนสอแสดงออกจากจนตนาการของตน


Untitled-1.indd 87 5/26/2017 4:25:32 PM

ภาพท 6 รปการวเคราะหเสนและทศทางของเสนทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

ส เปนทศนธาตทสำาคญและมบทบาทมากทสดในงานจตรกรรม นอกจากจะมคณลกษณะของทศนธาตยงมลกษณะพเศษเพมขนอก 3 ประการ 1.เปนส (Hue) หมายถงวา สแดง เหลอง เขยว ฯลฯ ตามวงสธรรมชาต 2 นำาหนกของส (Value) หมายถงความสวางหรอความมดของส ถานำามาผสมสขาวเขาไปในสสหนง สนนจะสวางขน หรอมนำาหนกออนลง 3 ความจดของส (Intensity) หมายถง ความสดหรอความบรสทธของส สหนงสทถกผสมดวยสดำาจะหมนลง ความจดหรอความบรสทธจะลดลงความจดของสจะเรยงลำาดบจากจดทสดไปจนหมนทสด ซงหนาทของสเชนเดยวกบนำาหนกทกประการ แตเพมหนาทพเศษทสำาคญทสดขนอกประการหนงคอใหอารมณความรสกดวยตวเองโดยตรง (สธร คณวทยานนท,2545,หนา156) ในเรองราวแบบ 3 มต จะประกอบไปดวย สขาว สสม สแดง สนำาตาลแดง สมวง สนำาตาลเขม ตามลำาดบของการใหนำาหนกแตรปราง โดยมการแทนคาของสซงเปนสของมหานทสทนดร พระอาทตย และพระจนทร แบงออกเปน 3 กลม ในแตละรปทรงของเรองราว ดงตอไปน 1. มหานทสทนดร แทนคาของสความเปนเรองราวของนำา ในการสรางสรรคผลงาน ดวย สเงนแทนคาความใสดวยเรซน 2. พระอาทตย แทนคาความเปนพระอาทตยในการสรางสรรคผลงานดวย สแดง 3. พระจนทร แทนคาความเปนพระจนทรในการสรางสรรคผลงานดวย สเหลอง การแทนคาของสแสดงเรองราวจากคตความเชอทางไตรภมสจงมบทบาททสำาคญในการถายทอดความคด เรองราว อารมณและความรสกผานผลงานจตรกรรมไทยเทคนคผสม จดวางแบบ 3 มต(สธร คณวทยานนท,2545,หนา161)

ภาพท 7 รปนำาหนกสทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

ความเปนเดนของส ทำาสหนงใหหมนลงเพอจะอยดวยกนอยางกลมกลนกบสคตรงกนขาม เปนการประสานกนของสททำาใหเกดความเปนเดน ซงมการใชสหนงใหมปรมาณมากกวาสอน เปนการใชความจดของสทเดนออกจากกลมสทหมน ซงเกดการรวมกลมของสหนงหรอการวางสหนงใหอยในตำาแหนงสำาคญของภาพในปรมาณทแตกตางกนอยางเหนไดชด ทำาใหปรากฏสความเปนเดนนนเอง (ชลด นมเสมอ,2553,หนา280)

ภาพท 8 รปความเปนเดนโดยใชสหนงใหมปรมณ มากกวาสอน

ทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

ในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมของขาพเจา มการกำาหนดในการใชสวรรณะอนและเยนในแตละชนงาน รวมถงการคำานงถงความเดนของสจากการใชสหนงใหมปรมาณมากกวาสอน ซงสวนใหญแลวขาพเจาจะใชสวรรณะอนเสยมากกวาเพอแสดงถงสสนทสดใสดงดดสายตาการใชสวรรณะอนกบวรรณะเยนใหไดสดสวนกน การใชสขดแยงในปรมาณเลกนอยในองคประกอบทกลมกลน เปนการการประสานทใหผลของการสรางสรรคไดอยางลงตว

ภาพท 9 รปแสดงการใชสวรรณะอนเปน สวนใหญในภาพ ทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559


Untitled-1.indd 88 5/26/2017 4:25:32 PM

ในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมของขาพเจา มการกำาหนดในการใชสวรรณะอน และเยนในแตละชนงาน รวมถงการคำานงถงความเดนของสจากการใชสหนงใหมปรมาณมากกวาสอน ซงสวนใหญแลวขาพเจาจะใชสวรรณะอนเสยมากกวา เพอแสดงถงสสนทสดใสดงดดสายตา การใชสวรรณะอนกบวรรณะเยนใหไดสดสวนกน การใชสขดแยงในปรมาณเลกนอยในองคประกอบทกลมกลน เปนการการประสานทใหผลของการสรางสรรคไดอยางลงตว การตรวจสอบอารมณความรสกและเกบระละเอยดของผลงานจงไดใชหลกของทฤษฎสเขาไปจดการเพอใหผลงานมความเปนเอกภาพ กลมกลน ใหบรรยากาศมความนมนวล ดงดดกระตนเราอารมณความรสกภายใน สจงเปนธาตหลกของการสรางสรรคผลงาน ซงมทงบรรยากาศของส ดงนนสทสามารถเหนไดในระยะใกลจะมความชกเจน สสวางสดใสในรปทรง สวนสทมบรรยากาศลกลงไปจะมความเขมดดน มบรรยากาศเขามาแทรกในรปทรงมากขน สสวนทเปนรปทรงจะเปนสทมความใกลเคยงในธรรมชาต การใชสมการนำาสมาปรบใหมเพอใหเกดความเหมาะสมในการแสดงออกและเพอใหผลทางความรสกทตองการ นำาหนกของสจะขนอยกบระยะใกล กลาง ไกลของบรรยากาศทสรางขน นนคอการสรางความประสานกลมกลนกนในทง 2 สวน คอ รปทรงและบรรยากาศรวมกนเปนหนงเดยว

ภาพท 10 รปการวเคราะหสสนบรรยากาศในผลงานทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

พนทวางและมต (Space and Dimension) ในผลงานจตรกรรมผสมชด “มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต ” นจะมความสมพนธและมการประสานกลมกลนกบทศนธาตอน ๆ โดยเฉพาะสของบรรยากาศในพนทวางจะมความสมพนธกบสภายในรปทรงทงนเพอความเปนเอกภาพแหงความสมดล ลกษณะของพนทวางภายในผลงานนนจะถกกำาหนดไวดวยพนททเปนบรรยากาศในภาพและพนทวางเหลานจะรายลอมอยภายนอกรปทรง พนทวางจะชวยสรางมตในภาพใหมมากยงขน พนทวางทใชมทงปรมาณมากในบางภาพเพอใหรสกผอนคลายเบาสบายกบพนทขนาดเลกทถกบบอดอด ซงการกำาหนดเปนไปตามความรสกทแตกตางกนออกไป แตยงคงอย

รวมกนได (น ณ.ปากนำา,2531,หนา40) มตในงานมการสรางปรมาตรเพอลวงตาใหเกดมตทลดหลนกนลงไปอาจมากบางนอยบางในบางจงหวะหรอบรรยากาศของภาพ ซงพนทวางในงานของขาพเจาเกดขนจากบรรยากาศทเปนเนอเดยวกบรปราง รปทรง ประสานกลมกลนกน ทำาหนาทเปนอากาศธาต ทเสรมความรสกใหจดเดนมพลงการดงดด และใหความรสกเวงวาง วางเปลา แตแฝงไปดวยรายละเอยดทอยภายในพนทวาง บางตำาแหนงอาจขดแยงกบรปทรงเพอใหเกดอารมณรนแรง ตนเตน ซงชวยเสรมเนอหาใหแกรปทรงในทางออม (น ณ.ปากนำา,2531,หนา40)

ภาพท 11 รปการวเคราะหพนทวางในผลงานทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

ลกษณะพนผว (Texture) หมายถง ลกษณะของบรเวณพนผวของสงตาง ๆ ทเมอสมผสจบตองหรอเมอเหนแลวรสกไดวาหยาบ ละเอยด มน ดาน ขรขระ เปนเสน เปนจด เปนกำามะหย ฯลฯ ลกษณะผวม 2 ชนด คอ ลกษณะผวทเราจบตองได เชน กระดาษทราย ผวสม แกว ฯลฯ ลกษณะผวททำาเทยมขน เมอมองดจะรสกวาหยาบหรอละเอยด แตเมอสมผส จบตองเขาจรงกลบเปนพนผวเรยบ ๆ เชน วสดสงเคราะหททำาผวเปนลายไม ลายหนออน หรอการใชรอยพกนในงานจตรกรรมบางชน (น ณ.ปากนำา,2531,หนา41) ผลงานจตรกรรมชด “มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต” พนผวในผลงานจตรกรรมเกดจากจด และทแปรงของพกนในบางพนททตองการใหเกดความหยาบของพนผวทสรางมตในตวเอง ลกษณะของพนทกวาง ๆ จะใชทแปรงของพกนขยสใหเกดรองรอย และการสรางพนผวโดยใชวสดขดขด ใหเกดรองรอย และการใชเนอสทหยดเปนกอนหรอจดทมลกษณะแตกตางกนออกไป อกทง มสวนผสมของนำายาเรซน หยด ฉกพน เท บนแผนระนาบเพอทำาใหเกดเปนพนผวรปทรงลกษณะคลายละอองนำาหรอสงมชวตฝงตวอย ในทศทางทเกดจากการควบคมเทคนคโดยการเทไปในทศทางทตองการ หรอรอใหบางสวนแหงกอนแลวจง ใชนำายาเรซนหยด หรอเทลงไป ทบซอนอกครง เพอสรางอารมณทของความพลวไหว ประสานกน และใหความรสกทมพลงของการเคลอนไหวอยางชา ๆ เปรยบเสมอนสง


Untitled-1.indd 89 5/26/2017 4:25:32 PM

มชวตในสายนำาลกษณะของพนผวเปนสวนสำาคญทสรางขนและสามารถตอบสนองอารมณความรสกไปในทศทางเดยวกบผลงานไดเปนอยางด

ภาพท 12 รปการวเคราะหพนผวทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

ลกษณะความเคลอนไหว (Spatial Dynam-ic)พลงเคลอนไหวเปนสวนทแสดงออกในผลงานการสรางสรรคชดวทยานพนธ ซงขาพเจาไดใหความสำาคญเปนอยางมาก รองมาจากเรองของการใชสในผลงาน โดยอาจกลาวไดวาลกษณะการเคลอนไหวสวนมากจะเกดจากความเคลอนไหวของสายตาของผดจากจดหนงไปยงจดหนง ทกำาหนดขนจากการสรางสรรคของศลปน จงหวะความเคลอนไหวของสายตาประกอบกบรปทรงและทวางของงานศลปะน เปนสวนหนงทใหความรสกทางอารมณ ในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมผสมชด “มหานทสทนดร: ศลปะจดวาง 3 มต” เสนและทศทางในผลงานสวนใหญใชเสนของรปทรงและแผนระนาบโคงเวา และทบซอนกนเปนโครงสรางหลกของรปทรง เปนพลงในการเคลอนไหวเพอนำาเขาไปหาจดเดน โดยใชรปทรงทมลกษณะมารวมกน ในทศทางเดยวกน และมเสนแบงรปทรงเปนหลกเดน ๆ อยในจงหวะเดยวกนลกษณะทขมวดไปมาแสดงความเคลอนไหว ไปในทศทางทชวยเสรมสวนประกอบของพนผวและรปทรงดวย

ภาพท 13 การวเคราะหลกษณะความเคลอนไหวในผลงานทมา : กฤษฎา อภวฒนางกร 2559

สรปผลการวจย จากเนอหาสาระจนเกดเปนความประทบใจในจตรกรรมฝาผนงและสมดภาพไตรภม ซงเปนผลงานทางดานพทธศลปอนทรงคณคามเอกลกษณไทย และม

ความวจตรงดงาม อกทงยงแฝงไปดวยคตธรรมสอนใจ และหลกปรชญาทางพทธศาสนาความเชอในอดมคตเรองไตรภม มวตถประสงคทจะนำาเสนอทมา ทเปน ทไปขององคความรทเปรยบไดดงโครงสรางทเรยงรอยอดมคตแนวความคดแรงบนดาลใจ ทศทางเปาหมายเนอหาสาระในการสรางสรรคงานศลปกรรมโดยมเนอหาเชอมโยงสมพนธระหวางรปทรงศลปะการจดวาง เรองราวมหานทสทนดร พระอาทตย พระจนทร การสร า งสรร ควทยานพนธด วย เทคนคจตรกรรมการเขยนสบนรปทรง ดวยการใชเสน นำาหนกของเสนและเรองราว สอดคลองกบรปทรง นำาไปสการถายทอด แสดงออกทางความคด จนตนาการ อารมณ และความรสกตามทศนคตสวนตนดวยเรองราวมหานทสทนดร จากความเชอตามคตไตรภม สอดแทรกสญลกษณไปกบเรองราว ลวดลาย ตามแบบอดมคตจากประสบการณในการสรางสรรคผลงานวทยานพนธน ขาพเจาไดนำามาวเคราะหและแกไขปรบปรงอยางเปนระบบ จงมองเหนการพฒนาการดานตางๆ ของการสรางสรรคผลงาน นำาไปสการแสดงออกทชดเจน สอดคลองกบเรองราว เนอหาของผลงาน โดยใชรปทรง 3 มต และศลปะจดวางเปนสอในการแสดงออก ทงทางดานแนวความคดและกระบวนการสรางสรรค การสออารมณและความรสก ทงนเพอใหผลงานบรรลตามวตถประสงค และเปนแนวทางใหมในการสรางสรรค ผลงานชนตอๆไป ดวยความหวงจะเปนศลปนทด มคณภาพ สรางสรรคผลงานสสงคมสบไป

อภปรายผล ในการสรางสรรคผลงานวทยานพนธเรอง “มหานทสทนดร:ศลปะจดวาง 3 มต ” ขาพเจาคนพบวา การเขาถงและเขาใจในวตถประสงคของการสรางสรรคขาพเจาจะอาศยเพยงแคอารมณความรสกนำามาถายทอดในผลงานเพยงแคนนยงไมเพยงพอ ยงตองมการทำาความเขาใจในขอมลพนฐานเดมซงเกดจากประสบการณตรง และตองมการศกษาคนควาขอมลเชงลกประกอบเขาอกดวย การเขาถงและเขาใจในสถานการณ หรอเรองราว เรองเลาของความเชอและตความหมายใหเปนสญลกษณทมความสนใจเปนพเศษ จะนำามาซงการถายทอดผลงานทเกดจากความเขาใจอยางแทจรง ตองอาศยการไดไปสมผส และมองเหน รบร ในสถานการณจรงนน สามารถสรางแรงกระตนภายใน เกดเปนพลงในการสรางสรรคผลงานศลปะ ทไดแสดงออกสภาวะอารมณในชวงขณะนน และแสดงออกผานผลงานศลปะไดอยางสมบรณ โดยมรปแบบ ส เทคนค การสรางสรรคเฉพาะตน ขาพเจาไดสรางสรรคผลงานจตรกรรมบนแผนระนาบ2มตและบนกลมรปทรง 3 มต โดยเรมจากการ


Untitled-1.indd 90 5/26/2017 4:25:32 PM

ศกษาแนวคด เปรยบเทยบรปแบบผลงานทางศลปะทมความเกยวของกบการสรางสรรคผลงานวทยานพนธของขาพเจา ศกษาจากผลงาน ศลปนทไดรบการยอมรบในการสรางงานศลปะ นำามาสกระบวนการคดวเคราะหจากประสบการณตรงของขาพเจา สการรางภาพจากแนวความคด ดวยเทคนคปากดำา และสอะครลค เทคนคทางพนผว ตลอดจนศกษา ทดลองถงกระบวนการเทคนคทางจตรกรรมทมความเหมาะสมตอรปแบบผลงานศลปะของตน อาทเชน การทดลองเทคนคการสรางพนผวโดยใชดนสอพองผสมระบายบนแผนระนาบและบนรปทรง3มตผลทไดรบสามารถตอบสนองอารมณความรสกนำาไปสความลงตวของเรองราวโดยเปนการประกอบขนของรปทรงทสามารถจนตนาการรปรางรายละเอยดของเรองราวทมรปรางเชงสญลกษณปรากฏขนในผลงานวทยานพนธ อกทงการใชสแทนคาเชงสญลกษณทสะทอนอารมณ ผนวกกบการจดองคประกอบทสรางพลงความเคลอนไหวมการสรางสรรคในการนำาเสนอผลงานโดยการจดวางใหอารมณความรสกขณะนนซงในการสรางสรรคผลงานมการปรบเปลยนปรบปรงพฒนาผลงาน โดยเรยนรจากการสรางสรรคเทคนคของพนผวและการลงส การสรางสรรคผลงานสวนใหญจะประสบกบปญหามรายละเอยดบางสวนของผลงานทมากเกนความจำาเปน จงทำาใหในผลงานบางสวนดแนนและมพนทวางนอย สงผลใหผลงานขาดความสมดลและองคประกอบทสวยงาม แนวทางปรบปรงพฒนาและแกไข โดยการ “จดการ” พนทวางบางสวนใหสและพนผวทำางาน ละเวนการคดรายละเอยดใหเดนชด ซงทำาใหผลงานมความเปนธรรมชาตมากยงขน ผลจากการสรางสรรคดงกลาว ทำาใหเกดการเรยนรจากการปฏบต สามารถนำาไปสผลงานกงนามธรรมทสมบรณได จากการสรางสรรคผลงานจดวางแบบ3มตจะตองอาศยจากสงทเรยกวาประสบการณการรบรใน “รปธรรม” ซงสามารถจบตองได จนนำาไปสความเปนนามธรรม ซงตองใชระยะเวลาทยาวนานในการทำาความเขาใจในสวนทมาก จนเกดการตกตะกอนเหลอเพยงสาระทแทจรงของ “รปธรรม”การสรางงานจะเรมจากการสรางสรรคศลปะกงนามธรรม กอนทจะพฒนารปแบบไปสความเปนนามธรรม ซงในชวงการกอรปใหเกดเปนนามธรรมขนนน การใชความสามารถทางดาน ทกษะ ฝมอ และความสามารถในการฝกปฏบตสรางสรรคนนอาจจะ ยงไมเพยงพอ รวมถงเรองของการสงสมประสบการณ เกดการตกผลกของความร จนเกดเปน สตปญญา และปรชาญาณ ตามลำาดบ ซงสงเหลานอาจจะตองใชระยะเวลาในการศกษาคนควา และทดลองปฏบตจนเกดความเขาใจอยางลกซงและนำาไปสการสรางสรรคศลปะกงนามธรรมทบรสทธเขาถงสงทเรยกวา “จากรป ส นาม อยางแทจรง” ผลงานทแสดงถงความเปนธรรมททรงคณคาและเปนทยอมรบจะเหนไดจาก อาจารยและศลปนอาวโส และเปนทยอมรบของความสามารถในวงการศลปะ

อกทานหนง คอ อาจารยปญญา วจนธนสาร ผลงานชอ “The Soul of Journey, ปฏปทาแหงจตวญญาณ, 2001” ศลปะรปแบบจตรกรรมไทยแนวประเพณของอาจารย ดงนนการศกษาและจดทำาผลงานวทยานพนธเรอง “ มหานทสทนดร : ศลปะจดวาง 3 มต” นนจะตองทำาการฝกฝน และศกษาคนควา เพอพฒนาศลปะในรปแบบกงนามธรรมนใหสามารถคลคลายเปนรปธรรมทงความคด และรปแบบไดตอไปในทสด การนำาเสนอผลงานวทยานพนธในรปแบบกงนามธรรม จงเปนขนตอนหนงของการนำาไปสวตถประสงคใหมของการสรางสรรคในชดตอไป การสรางสรรคผลงานวทยานพนธไดรบคำาแนะนำาและขอคำาปรกษาจากศลปนอาวโสและอาจารยผควบคมวทยานพนธในการปรบปรงแกไขเปนระยะเพอความสมบรณของเนอหาเทคนควธการและความรความเขาใจในการสรางสรรคผลงานทถกตองโดยวธการวเคราะหผลงานของตนเอง รวมถงการแกไขปญหาและการคนควาหาขอมลใหม ๆ มาปรบใชในการสรางสรรคไดถกตองและเหมาะสมเพอใชในการสรางสรรคผลงานตอไปในภายภาคหนา

เอกสารอางองกำาจร สนพงษศร. ศลปะรวมสมย. กรงเทพฯ : สำานก พมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554.คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและ จดหมาย เหตในคณะกรรมการอำานวยการ จดงานเฉลมพระเกยรตพระบาท สมเดจพระเจาอยหว. สมดภาพไตรภมฉบบ กรงศร อยธยา. กรงเทพฯ : กรมศลปากร, 2542.___________. สมดภาพไตรภมฉบบกรงศรอยธยา- ฉบบกรงธนบร เลม 1, เลม 2 คณะกรรมการ ฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหตในคณะ กรรมการ อำานวยการจดงาน เฉลมพระเกยรต. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลช ชง จำากด, 2542.ชลด นมเสมอ. องคประกอบศลปะ. กรงเทพฯ : อมร นทรม รนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด, 2553.เดชา วราชน. นทรรศการจตรกรรมนามธรรมสารตถะ แหงชวต. กรงเทพฯ: สรพล แกลลอร, 2545ธวชชย สมคง. “Master of Thailand.” Fine Art The art news magazine of Thailand 3, 21 (May 2006) : 37- 50.น. ณ ปากนำา [นามแฝง]. ความเขาใจในศลปะ. กรงเทพฯ: สำานกพมพเมองโบราณ, 2531.เนอออน ขรวทองเขยว. ความเขาใจในจตรกรรม ไทยประเพณ.กรงเทพฯ:สำานกพมพแหง


Untitled-1.indd 91 5/26/2017 4:25:33 PM

จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2556.บญเตอน ศรวรพจน และประสทธ แสงทบ. สมดขอย มรดก ไทย กรงเทพฯ:โครงการสบสารมรดก วฒธรรมไทย, องคการคาของ คร สภา. บรษท สตารปรนท จำากด, 2542.ประทป ชมพล. จตรกรรมฝาผนงภาคกลาง กรงเทพฯ: ฃสำานกงานคณะกรรมการ วจยแหงชาต. 2539.___________.จตรกรรมไทยประเพณ ชดท 001 เลมท 2 วรรณกรรม วรรณภา ณ สงขลา, กอง โบราณคด กรมศลปากร, อมรนทรพรนตง กรพ จำากด, 2534.ปรชา เถาทองและ สรศกด เจรญวงศ. รปสนนฐานของปา หมพานต. กรงเทพฯ : ภาควชาศลปไทย คณะ จตรกรรมฯ มหาวทยาลยสลปากร, 2547___________.จตรกรรมไทยวจกษ.สถาบนวจย และ พฒนา มหาวทยาลยศลปากร,2548.___________.ปาหมพานตตามพระราชเสาวนย.: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด,2551.พระราชนพนธพญาลไทย. ไตรภมกถา หรอไตร ภม พระรวง .กรงเทพฯ: 2543.พลายนอย. สตวหมพานต.กรงเทพฯ: แสงศลปการ พมพ, 2532.พษณ ศภนมตร. มหศจรรยแหงศลปะ. กรงเทพฯ: อมร นทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด, 2549.พนจ รกทองหลอ. ธรรมานกรมธรรมโฆษณ ฉบบ ประมวลธรรม เลม2. กรงเทพฯ: ธรรม ทาน มลนธ, 2540.พทธทาสภกข. การมองสงทงปวงในดานใน. กรงเทพฯ: สำานกพมพสขภาพใจ,2553. มนทน ยมจนดา. มนษยกบธรรมชาต. กรงเทพฯ: สำานก พมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.มย ตะตยะ. สนทรยภาพทางทศนศลป. กรงเทพฯ: วาด ศลป, 2547.วโชค มกดามณ.สอประสมและศลปะแนวจดวาง ใน ประเทศ ไทย.หอศลป มหาวทยาลย ศลปากร: อมรนทรพรนตงแอนด พบลช ชง จำากด (มหาชน), 2545.__________ . PAINTING EXHIBTION BY VI CHOKE MUKDAMANEE. กรงเทพฯ : อมรนทรแอนดพบ ลชชง จำากด, 2550.__________ . Fine Art The art news magazine of Thailand , May 2013: 34-42.เศรษฐวฒน อทธา. ไตรภม พพธทศนาจกรวาลทศน. กรงเทพฯ: เอเธนส พบลชชง จำากด, 2557.เสถยรโกเศศ. เลาเรองในไตรภม. กรงเทพฯ:สำานกพมพ คลงวทยา.อมรการพมพ, 2518.

สนต เลกสขม และกมล ฉายาวฒนะ. จตรกรรมฝา ผนง สมยอยธยา.กรงเทพฯ: มลนธจม ทอมปสน สถาบนไทยคดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, เจรญวทยการ พมพ, 2524สรศกด เจรญวงศ. คณคาทางสนทรยศาสตรใน งานจตรกรรมพระอาจารยนาค. กรงเทพฯ: บทความ การสมมนา ครงท 3 เรอง “การอนรกษจตรกรรมฝาผนง. ฝมอ พระอาจารยนาค” ภาควชา ศลปะไทย คณะจตรกรรมฯ มหาวทยาลยศลปากร, 2547.สธ คณาวชยานนท. จากสยามเกาสไทยใหม. หอ ศลป มหาวทยาลยศลปากร กรงเทพฯ: อมรนทร แอนดพบ ลชชง จำากด, 2545.อดม รงเรองศร. ไตรภมฉบบลานนาหนวยสงเสรม ศลปศกษาและวฒนธรรมลานนา คณะ มนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 2514.อภวนทน อดลยพเชฏฐ. จตรกรรมฝาผนงพระท นง พทไธ สวรรย. กรงเทพฯ : เมอง โบราณ, 2555.อทธพล ตงโฉลก. แนวการสอนและสรางสรรค จตรกรรม ขนสง. กรงเทพฯ : อมรนทร แอนด พบลชชง จำากด, 2550.A place of Young Creative. ประวตศาสตรศลป (His tory of Art ). Accessed September 17, 2012. Available from www. alepaint. com.Education. สนทรยศาสตรในงานทศน ศลป ตะวนตก. Accessed September 5, 2012. Available from http://203.158.253.5/ wbi/Education.


Untitled-1.indd 92 5/26/2017 4:25:33 PM

วธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล)Ram Ok- Parsa Relating to Approaches of Chaopraya Mahintarasaktham-

rong (Peng Benyakul) Dance Theatre Troupe

รองศาสตราจารยสภาวด โพธเวชกล1

ABSTRACT This research aims to study origin, com-ponents, sequences and approaches to Ram Ok-Parsa (dance style suggesting foreign characters) of Chaopraya Mahintarasakthamrong (Peng Benyakul) Dance Theatre Troupe. This dance approach has been passed onto artists in the Fins Arts Depart-ment during King Rama IX reign since 2495 BE, through the Lakorn-Nok Rajatiraj with three foreign characters: Burmese, Mon and Chinese. Qualita-tive research methods were employed consisting of documents, in-depth interviews, participation observation and practice with senior artists. The research found that, Chaopraya Mahintarasakthamrong (Peng Benyakul)’s Dance Theatre Troupe was estabiished during the reign of King Rama IV in Rattanakosin era and became a famous dance theatre troupe in King Rama V. His theatre troupe created many new dimensions to Thai dance i.e., making costume design focusing on characters’ nations and their status and com-posing drama from various sources of chronicles–resulting in using more international characters. His new styles of dance were established and named after him, so-called “Chaopraya Mahin’s approach” or “Ram Ok-parsa”. These styles can be divided into 2 patterns; 1) Burmese and Mon characters, are generally performed similar to Thai Royal dance style except some body-movement methods which are; 1.1) “Yoe Tua” and “Tee-lai” continuously; 1.2) “Yoe Tua” and “Tee-lai” to the side and stop for 1-2 second, then switching to the opposite side continuously; 1.3) “Kra-Tai-Lai” evenly and unevenly; 1.4) “Yoe Tua” and “Tee-lai” and finish with “Kra-Tai Lai”. 2) Chinese char-acters are performed by using hands, feet, and body similar to Chinese opera in Thailand. Chao-

praya Mahintarasakthamrong’s dance approach has been carried on and developed to be proto-types of Ram Ok-Parsa, which is dance suggesting other nations, of Fins Arts Department. Keyword: Ram Ok-Parsa, Chaopraya Mahintarasakthamrong (Peng Benyakul) Dance Theatre Troupe,

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาทมาองคประกอบ วธจดการแสดง และวธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยา มหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ทสบทอดถงศลปนกรมศลปากรในรชกาลท 9 ตงแตพ.ศ.2495 จากการแสดงละครนอกเรองราชาธราช ตอนสมงพระรามอาสา ม 3 เชอชาต ไดแก พมา มอญ และจน โดยใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ จากการศกษาเอกสาร การสมภาษณ การสงเกตการณ และการฝกปฏบตกบศลปนอาวโส ผลการวจยพบวา คณะละครของเจาพระยามหนทรศกด-ธำารง (เพง เพญกล) เรมเกดขนในรชกาลท 4-5 แหงกรง-รตนโกสนทรจดแสดงละครใน และละครนอกในระยะแรก ตอมาไดสรางมตใหมเปนครงแรกใหกบวงการละครรำาของไทยเกยวกบการปรบปรงองคประกอบการแสดงละครนอกหลายสวน ไดแก การออกแบบเครองแตงกายตามเชอชาต และสมจรงตามฐานะของตวละคร การแตงบทละครจากพงศาวดารชาตตาง ๆ ทำาใหมตวละครหลายเชอชาต และการสรางวธการรำาแบบใหมสำาหรบตวละครเชอชาตนนๆ เรยกวา “แบบเจาพระยามหนทร” หรอ “แบบออกภาษา” แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะท 1 สำาหรบตว ละครเชอชาตพมา และมอญ ใชวธการปฏบตทารำาอยางนาฏศลปไทยแบบหลวงเปนพนฐานแตยกเยองรางกายดวยการถายนำาหนกตวไปดานขาง เรยกวา “การโยตว” ม 4 แบบ คอ 1.การโยตวและตไหลอยางตอเนอง 2.การโยตวและตไหลไปดานขางจนสดแลวหยดนง 1-2 วนาทแลวจงโยตวกลบ 3.การกระทายไหลแบบสมำาเสมอและไมสมำาเสมอกน 4.การโยตวและตไหลจบดวยการกระทายไหล ลกษณะท 2 สำาหรบตวละครเชอชาตจน เปนการใชมอ เทา ลำาตว และการเคลอนไหวรางกาย


Untitled-1.indd 93 5/26/2017 4:25:33 PM

เลยนแบบทางวจนในประเทศไทย วธรำาแบบเจาพระยามหนทรศกดธำารงนไดสบทอดและนำามาพฒนาตอยอดเปนทารำาใหกบตวละครชาตอนในการแสดงละครรำาของกรมศลปากรสมยตอมาคำาสำาคญ : วธการรำาออกภาษา, ละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล)

บทนำา ในชวงรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวตอเนองกบสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเกดคณะละครของผมบรรดาศกดเปนจำานวนมากทยดอาชพการจดแสดงละครเพอเรยกเกบเงนคาชมละครจากผชมหนงในคณะละครเหลานชอของคณะละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) หรอ ทนยมเรยกวา “ละครเจาคณมหนทรฯ” (พ.ศ.2391-2437) นบเปนคณะละครทประสบความสำาเรจและมชอเสยงมากคณะหนงในยคนนทงยงเปนคณะละครทเปนตนคดพฒนางานนาฏศลปหลายประการใหเกดมขนเปนครงแรกในประวตศาสตรของการละครไทยโดยเฉพาะวธการรำาสำาหรบตวละครเชอชาตอนทไมใชไทย เรยกวา “การรำาแบบเจาคณมหนทร หรอ การรำาออกภาษา” วธการรำาเชนนไดสบทอดมาถงศลปนกรมศลปากรตงแตพ.ศ.2495 และไดนำามาพฒนาตอยอดเปนการรำาออกภาษาของตวละครเชอชาตอนในการแสดงละครรำาของกรมศลปากรในยคตอมาอกดวย การศกษาการพฒนาละครไทยโดยเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) เปนการศกษาภมปญญาของโบราณาจารยดานนาฏศลปไทย เกยวกบกลวธการนำาวฒนธรรมใหมเขามาผสมผสานกบวฒนธรรมเดมโดยไมทำาใหวฒนธรรมเดมสญหายไปหรอถกกลนหายไปโดยไมรตว แตชวยทำาใหวฒนธรรมเดมมความทนสมย และแปลกใหมตามวถแหงโลกแตละชวงเวลาทงยงเปนการวเคราะหรางกายมนษยซงเปนอปกรณจำาเปนและสำาคญมากในการนำาเสนอผลงานดานนออกมาในเชงทฤษฎทสามารถเผยแพรออกสสงคมโลกใหเขาใจและชนชมกบศลปวฒนธรรมไทยอยางนานาอารยะประเทศได

วตถประสงคของการวจย 1.เพอศกษาทมา องคประกอบ และวธจดการแสดงละครนอกออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) 2.เพอศกษาวธการรำาออกภาษาในแนวทางของละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง(เพง เพญกล)

ระเบยบวธวจย 1.การรวบรวมขอมลจากการศกษาเอกสาร การสงเกตการณการแสดง วดทศนการแสดง และการสมภาษณผทรงคณวฒและศลปนทสบทอดการแสดงละครแบบเจาพระยามหนทรศกดธำารง(เพง เพญกล)

ในกรมศลปากรตงแตพ.ศ.2495จนถงปจจบนโดยใชแบบสงเกตการณ และแบบสมภาษณ ตามประเดนทระบในวตถประสงค 2. การวเคราะห โดยการนำาขอมลจากทกดานมารวบรวมและจดเรยบเรยงดวยการแยกประเดนใหชดเจน และนำามาวเคราะหใหไดตามวตถประสงค

ผลการงานวจย คณะละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) เกดขนดวยปจจยหลายประการในชวงตนกรงรตนโกสนทร ททำาใหเกดการพฒนางานนาฏศลปขนหลายดาน ปจจยเหลานนคอ 1.สภาพสงคมและวฒนธรรมไทยทประกอบดวยชนหลายชาตหลายภาษาทมาอาศยอยรวมกน โดยเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครและบรเวณใกลเคยงทมประชากรหลายเชอชาตเขามาอาศยตงแตกอนรชกาลท 1 แหงกรงรตนโกสนทรยอมมผลตอความเปลยนแปลงทางวฒนธรรมในสมยรชกาลท 4 และรชกาลท 5 ซงเปนสมยทเกดการปรบปรงงานนาฏศลปดนตรหลายดาน เนองจากความแตกตางกนในดานเชอชาตของประชากรทอาศยในกรงเทพมหานครน สามารถอนมานในเบองตนไดวา ชาตเหลานยอมตองมวฒนธรรมเปนของตนเอง ซงนาจะมการถายทอด รบ และ แลกเปลยนกน จนกระทงเกดการแสดงทเปนเอกลกษณเฉพาะตวขนอกหลายอยาง และการสรางฐานะขนทละนอยทำาใหมกำาลงทรพยเพอใชสอยสรางความสะดวกสบายและความสนกสนานใหกบตนเองไดมากขนเปนลำาดบ 2.สภาพการคมนาคมตอนตนกรงรตนโกสนทร ในสมยรชกาลท 1 - 4 โปรดเกลาฯ ใหขดคลองและตดถนนหลายสาย เนองจากพระองคใหความสำาคญกบการเจรญสมพนธไมตรกบประเทศทางตะวนตกและเพอเปนเหตจงใจใหชาวตางประเทศเขามาคาขายและตงถนฐานในประเทศไทยดวย ทำาใหประชาชนสามารถเดนทางเพอดำาเนนกจการและความบนเทงไดอยางสะดวกขนมาก 3.สภาพการณดานการแสดงละครรำาในชวงตนกรงรตนโกสนทร (รชกาลท 1 – 4) มววฒนาการการแสดงละครรำาถงจดสงสดในรชกาลท 2 และถอไดวาแบบแผนวธการแสดงละครรำาในสมยนเปนแบบแผนทวงการนาฏศลปยคตอมายดถอเปนแบบอยางเพอการบนเทงและการอนรกษไวเปนมรดกทางวฒนธรรมไทยโดยเฉพาะในรชกาลท 4 ไดมประกาศวาดวยละครผหญงเมอปเถาะ พ.ศ.2398 มขอความสำาคญ คอการอนญาตให พระราชวงศานวงศและขาราชการผใหญผนอยมคณะละครผชาย และ ละครผหญงได ผลจากการประกาศฉบบน ทำาใหเกดการเปลยนแปลงการเลนละครซงเปนของผชายเลนกลายเปนผหญงเลน แทบทวทงเมอง


Untitled-1.indd 94 5/26/2017 4:25:33 PM

โดยเฉพาะในรชกาลนมเหตการณสำาคญทเปนโอกาสใหนาฏศลปไทยไดออกแสดงอยางมากมาย ทงงานพระราชพธ งานราษฎร งานเฉลมฉลอง งานสมโภช และการตอนรบแขกเมอง มกมกจกรรมบนเทงเพอสรางความสนกสนาน สรางความยงใหญใหกบงานนนๆ และนาฏศลปไดถกใชเปนกจกรรมบนเทงในการเฉลมฉลองนนๆเสมอมา 4. เพลงสำาเนยงภาษา หมายถง เพลงทมทวงทำานอง ลลา ซงทำาใหผฟงทราบไดวาเปนชาตภาษาใด เชน สำาเนยงจน สำาเนยงลาว สำาเนยงแขก สำาเนยงเขมร เปนตน เพลงสำาเนยงภาษา แบงออกเปน 2 กลม ตามชอเพลง ไดแก 4.1กลมเพลงทมชอบอกเชอฃาต เพลงประเภทนครบาอาจารยดนตรไทยไดแตงขนโดยลอเลยนสำาเนยงเพลงของชาตอนๆ แลวใสชอของชาตทแตงเพลงลอเลยนนนกำากบไวดวย เชน - สำาเนยงจน ไดแก จนขมเลก จนหนาเรอ จนนำาเสดจ จนหลวง เปนตน - สำาเนยงมอญ ไดแก มอญชมจนทร มอญยาดเล มอญผาโพก มอญทาอฐ เปนตน - สำาเนยงพมา ไดแก พมากลาง พมาใหญ พมาเลก พมาอาโก พมาไซยา เปนตน 4.2 เพลงทไมมชอบอกเชอชาต เปนเพลงสำาเนยงภาษาทชอเพลงไมไดบอกวาเปนสำาเนยงของชาตใด สวนมากมกเปนเพลงอตราจงหวะสามชนทแตงขยายขนจากเพลงสำาเนยงภาษาในอตราจงหวะสองชน หรอประพนธขนใหม โดยอาจยดสำาเนยงภาษาเดมไว หรอแตงผดไปจากเดมกได เชน เพลงกำาสรวลสรางค แตงขนจากเพลงสำาเนยงจน เพลงสดสงวน เปนเพลงสำาเนยงมอญ เพลงโสมสองแสง และเพลงแสนคำานง เปนเพลงสำาเนยงลาว เปนตน (คณะผดำาเนนงานโครงการปรญญานพนธทางดรยางคศลปไทย,2550:57) เพลงสำาเนยงภาษา นบเปนปจจยหลกอยางหนงททำาใหเกดการปรบปรงละครนอกใหเปนละครออกภาษาในรชกาลท 4 – 5 ของเจาพระยามหนทรศกดธำารง(เพง เพญกล) ดวยสำาเนยงและจงหวะของเพลงสำาเนยงภาษาทแปลกห เสยงกลองทเราใจ ลลาการรองและบรรเลงทสนกสนานชวนฟงเหลาน นาจะยงทำาใหการปรบปรงละครรำาแบบออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ประสบความสำาเรจและไดรบความนยมอยางมากในยคนน 5.นาฏศลปตางภาษา ดวยในยคกรงรตนโกสนทรตอนตน มประชากรหลากหลายเชอชาตเขามาพงพระบรมโพธสมภารกนเปนจำานวนมาก ประชากรตางเชอชาตเหลานตางมศลปวฒนธรรมทเปนของตนทไดนำาออกแสดงเพอความบนเทง หรออวดฝมอแลกเปลยนซงกนและกน เชอชาตทใกลชดกบไทยมาก และนาจะเปนตนแบบในการนำามาปรบปรงศลปะของไทย นาจะไดแก จน ลาว มอญ

พมา และฝรง เปนตน 6. สภาพทางสงคมของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ระหวางพ.ศ.2364-2437) เจาพระยามหนทรศกด-ธำารง (เพง เพญกล) เปนบคคล 3 แผนดน หมายถงชวงเวลาททานเกดและถวายตวรบใชสมเดจเจาฟามงกฏในแผนดนรชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทร และไดเขารบราชการในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 4) จนสนชวตในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) ทานเปนตนสกล เพญกล ตามประกาศพระราชทานนามสกล ครงท 8 ลำาดบท 629 เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษวา “เพญกล (Be-nyakul)” ประกาศ ณ วนท 19 ธนวาคม พ.ศ. 2456 (เทพ สนทรศารทล, 2541:95) หลงจากเจาพระยามหนทรศกดธำารงถงแกกรรมแลว 19 ปตามรายละเอยดประวตของทานดงตอไปน

ภาพท 1 เจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล)ทมา: จลลดา ภกดภมนทร, 2535: 251

เจาพระยามหนทรศกดธำารง เดมชอ วนเพง หรอ วนเพญ เนองจากทานเกดในคนวนเพญขน 15 คำา เดอน 6 (ตรงกบวนพธท 16 พฤษภาคม พ.ศ.2364) ตอมาเรยกกนเพยงสนๆ วา “เพง” ถงแกอสญกรรมเมอวนพธท 2 มกราคม พ.ศ.2437 (พระเจา-บรมวงศเธอ กรมสมมตอมรพนธ และสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ, 2542: 84) รวมอายได 73 ป บดาชอหลวงจนดาพจตร (ดวง) เมอครงทสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามงกฎทรงผนวชไดทรงพระเมตตารบเดกชายเพงเปนบตรบญธรรม ตอมาเมอทรงลาผนวชมาขนครองราชยสมบตเปนพระมหากษตรยลำาดบท 4 แหงกรงรตนโกสนทร ไดโปรดเกลาฯ ใหนายเพงเปนมหาดเลกใกลชดพระองคในตำาแหนง “เจาหมนสรรเพธภกด” หวหมนมหาดเลกตนเชอก ในป พ.ศ.2400 เจาหมนสรรเพธภกด (เพง เพญกล)ไดเปนอปทตจำาทลพระราชสาสน และคมเครองราชบรรณาการออกไปเจรญพระราชไมตรกบสมเดจพระนางเจาวกตอเรย ณ พระราชวงวนดเซอร


Untitled-1.indd 95 5/26/2017 4:25:33 PM

ประเทศองกฤษ เมอเจาหมนสรรเพธภกดกลบจากประเทศองกฤษ ไดรบพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเปนพระยาบรษรตนราชพลลภ จางวางมหาดเลก ทำาหนาทบงคบบญชาการกรมทหารทงปวง และอยในตำาแหนงนจนสนรชกาล โดยไดรบโอกาสถวายการรบใชใกลชดอยขางแทนพระบรรทม และเปนผสอสารรบพระราชกระแสรบสงใหเสนาบดหรอเจานายเขามาเฝาปรกษาหารอในเรองตาง ๆ ตงแตเรมมอาการพระประชวรในวนท 26 สงหาคม จนถงวนสวรรคตในวนท 1 ตลาคม พ.ศ.2411รวม 36 วน (ม.ร.ว.แนงนอย ศกดศร, 2549:153 -154) ต อ ม า ใ น ร ช ส ม ย พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด จ พ ร ะจลจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดเกลาฯ ใหเปน “พระยาราชสภาวดศรสจเทพ-นารายณ สมหมาตยาธบดศรสเรนทราเมศวร” เจากรมพระสรสวด และไดรบหนาทสำาคญอกหลายประการนอกเหนอจากตำาแหนงในกรมพระสรสวด ดงนนในป พ.ศ.2417 จงมพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเลอนตำาแหนงยศเปนเจาพระยามหนทรศกดธำารง จากประวตของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) จะเหนไดวา ทานเปนบคคลสำาคญคนหนงในวงราชการไทยทงยงเปนคนสนทในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและเปนทไววางใจในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวดงนนความพรอมในดานฐานะความมนคงในอาชพและความรอบรรวมถงประสบการณทงในและตางประเทศของทานจงนบเปนปจจยสำาคญในการสรางคณะละครตามความนยมของชนชนบรรดาศกดของทานในสมยนน จาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) มสวนในการพฒนาการแสดงละครไทย และสรางปรากฎการณใหมในวงการละครขนหลายประการ ดงน 1. เจาของคณะละครในสมยรชกาลท 4 จดแสดงละครนอก และละครใน 2. จดสรางโรงละครเพอจดแสดงละครของทานตามแบบโรงละครในยโรป เรมแรกทานไดตงชอโรงละครของทานวา “Siamese Theatre” จดแสดงเฉพาะเวลาทมแขกบานแขกเมองมาเยอน จนในสมยรชกาลท 5 เมอธดาของทานคอเจาจอมมารดามรกฎ ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดใหกำาเนดพระองคเจาเพญพฒนพงศ (กรมหมนพชยมหนทโรดม) ในปพ.ศ.2425 จงไดเปลยนชอโรงละครมาเปน “Prince Theatre” ซงหมายถง ละครของพระองคเจาเพญพฒนพงศ ซงเปนหลานของทาน โรงละครของทานเปนอาคารหลงใหญตงอยททาเตยน ดงภาพแสดงทตงของโรงละครดงน

ภาพท 2 โรงละคร (Theatre) ของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (ศรช) ตอมาเปนวงทาเตยนของพระองคเจากรมหมนพไชยมหนทโรดม ภาพถายจากดานวดอรณราชวราราม ฝงธนบรทมา: กรมศลปากร, 2548: 184

ภายในโรงละครมการตกแตงและทำาฉากประกอบการแสดง โดยเฉพาะมการระบชอของโรงละครไวทประตฉากดงภาพประกอบดานลางแสดงใหเหนวามการเปลยนชอโรงละคร ดงน (1)

(2)

ภาพท 3 ภายในโรงละครเมอแรกตงในชอ “Siamese Theatre” (1) และเปลยนเปน

“Prince Theatre” (2) ทมา: ศกรนทร สบญ, 2549:17

แตอยางไรกดผคนตางพากนเรยกชอโรงละครนวา “โรงละครเจาคณมหนทร” ตามความนยมเรยกชอโรงละครตามชอเจาของในสมยนนแทน 3. การเรมจดเกบคาชมละครเปนครงแรก เรมจากการจดงานฉลองกรงครบ 100 ป ในป พ.ศ.2425 ทานไดนำาละครของทานมารวมแสดงททองสนามหลวงโดยมการเรยกเกบเงนคนด การแสดงในครงนนนบเปนจดเรมตนของการเกบคาตวเพอชมละคร และมคณะละครอนเอาอยางกนมากมาย


Untitled-1.indd 96 5/26/2017 4:25:34 PM

4. การใชคำาวา “วก” ในความหมายของคำาวาโรงละคร โดยเพยนมาจากคำาวา “ week” ในภาษาองกฤษ 5.วธการรำาทแสดงใหเหนถงความแตกตางของตวละครเชอชาตอนทไมใชไทย เรยกกนวา “การรำาออกภาษา” วธการรำาเชนนเปนแบบของละครเจาพระยามหนทรศกดธำารงทคดขนเปนคณะแรกดงทสมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพไดเขยนไววา“กระบวนรำาเจาพระยามหนทรฯ คดยกเยองไปจากแบบหลวง จนเกดเปนแบบละครเจาพระยามหนทรฯ ขนอกอยางหนง มผนยมเอาอยางกนมาก” (สมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพ, 2546: 378)

ทมาองคประกอบและวธแสดงละครออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารง 1.ทมาของละครออกภาษา ละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารง จดแสดงมาแลวตงแตในรชกาลท 4 มาตงเปนโรงใหญในรชกาลท 5 (เลมเดยวกน: 378) เลนทงละครในและละครนอก ตอมาไดนำาเรองพงศาวดารชาตตางๆ มาแตงเปนบทละครนอกหลายเรองทงเรองทมตวละครเชอชาตไทยลวน เชน ไกรทอง เปนตน และละครทประกอบดวยตวละครหลายเชอชาต ไดแก จน มอญ ลาว และพมา เปนตน จงเกดการผสมผสานศลปะหลายแขนงขนใหมเพอใหเกดความสมจรงตามเนอเรอง ไดแก เพลงดนตร การแตงกาย และการรำา ทสามารถแสดงถงความเปนคนตางเชอชาตตามบคลกของตวละครในแตละเรองโดยการเลอกใชเพลงสำาเนยง ภาษาทมอยแลวเปนจำานวนมาก ประดษฐเครองแตงกายตามเชอชาตของตวละครและคดวธ การรำาแบบใหมใหกบตวละครทมเชอชาตอนดวย สวนวธการดำาเนนเรองยงคงดำาเนนตามวธการแสดงละครนอกเชนเดม เรยกกนอกอยางหนงวา “ละครออกภาษา” แตเรองทมตวละครเชอชาตไทยยงคงดำาเนนตามแบบหลวงทงเรองเพลงดนตร การแตงกายและกระบวนรำา 2.องคประกอบของการแสดงละครออกภาษา ประกอบดวย 2.1ผแสดง สมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชา -นภาพ (2465: 16) ระบไวในหนงสอระเบยบตำานานลครเลนถวายตวทวงวรดศ วา ละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง เปนละครผหญง ดงนน จงพบวาศลปนละครของทานทไปเปนครในคณะละครตางๆ ลวนเปนหญงทงสน ไดแก ครเปา ครเปลยน และครเครอ ไดเปนครละครในคณะเจาคณพระประยรวงศ (เจาจอมมารดาแพ) ครเสงยม ไปเปนครละครเจาอนทวโรรสสรยวงศ เมองเชยงใหม 2.2เรองทแสดง ละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง เปนทยอมรบวามบทละครแตงใหมมากกวาละครคณะอน ๆ ดวยมนกแตงบทละครอยในคณะ 2 รน ไดแก รนแรกไดนายวาน และนายทม นกเทศนเปนผชำานาญ

กลอน แตงบทละครเรอง ดาหลง และ ขนชางขนแผน รนท 2 ไดหลวงพฒนพงศภกด เมอยงเปนขนจบพลรกษ (ทม สขยางค) เปนผแตงบทละคร ในชวงนมการนำาพงศาวดารชาตตางๆ มาแตงเปนบทละครใชแสดงในคณะหลายเรอง ไดแก เรองราชาธราช ขนชางขนแผน ตอนพลายเพชร พลายบว ตงฮน สามกก หงอโตว ซยถง และบวนฮวยเหลา สำาหรบลกษณะบทละครของทาน พบวา มการดำาเนนเรองรวดเรว มบทตลกแทรกตามบญญตของละครนอก เนอหาไมแบงเปนองกหรอฉากโดยยงคงรปแบบเหมอนบทละครกอนสมยรชกาลท 5 2.3ดนตรและเพลงรอง ละครเจาพระยามหนทรศกดธำารงใชวงปพาทยไมนวมบรรเลงประกอบการแสดง ลกษณะเพลงม 2 ประเภท คอ เพลงรอง และ เพลงหนาพาทยทสอดคลองกบ เนอเรอง และอารมณของตวละคร แตถาการแสดงละครเรองใดมทารำา เพลงรอง และเพลงดนตรเปนทางออกภาษา จะมการเพมเครองดนตรอนเปนสญลกษณของภาษานนๆ เรยกวา “เครองภาษา” เขาไปดวย 2.4เครองแตงกายและอปกรณการแสดง ละครเจาคณมหนทรศกดธำารงมการออกแบบการแตงกายตวละครทแสดงความแตกตางตามตำาแหนง ฐานะ และยศศกดของตวละครในเรอง เชน ถารบบทเปนทาวพระยามหากษตรยแตงกายยนเครอง แตถารบบทเสนาจะแตงกายดวยการนงผาโจงกระเบน ใสเสอ ประดบศรษะดวยกรอบหนาหรอผาโพก สวนสาวใชและชาวบานอาจแตงกายดวยการนงผาจบ หรอโจงกระเบน หมผา ประดบศรษะดวยกรอบหนา เปนตน สำาหรบตวละครทเปนเชอชาตอน จะแตงกายตามเชอชาตตวละครทปรากฏในเรอง 2.5สถานทแสดง ละครเจาคณมหนทรศกดธำารง จดการแสดง 2 ลกษณะ คอ การจดการแสดงภายในโรงละครของทานเพอเกบเงนผชม และการจดแสดงนอกสถานท 3.ลกษณะและวธแสดง ลกษณะและวธแสดงละครนอกออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารงใชองคประกอบการแสดงอยางละครนอก คอ ดำาเนนเรองดวยบทรอง มบทบรรยายสถานการณของเรองบทบรรยายอารมณและความรสกของตวละคร แตไมมการแบงบท แบงตอน ไมมการบอกฉาก ไมมบทเจรจา แตมคำาวา “เจรจา” แทรกอยในบทละครเพอใหตวละครไดเจรจาทตองคดเอง โดยสวนใหญมการระบเพลงหนาพาทยในบางแหง เทานน สวนวธการรำา มการสรางกระบวนรำาใหยกเยองไปจากแบบหลวงจนเกดเปนวธรำาแบบเจาพระยา-มหนทรศกดธำารงขนอกอยางหนง และ วธการรำาเชนนมผนยมเอาอยางกนมาก ทารำาทใชในละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารงนมหลายอยางผสมผสานกน ไดแก


Untitled-1.indd 97 5/26/2017 4:25:34 PM

-กระบวนทารำาอยางประณตตามแบบไทยโดยแท -ทารำางายๆของชาวบานทวไป หรอทาธรรมชาต -ทารำาทยกเยองไปจากแบบหลวงเพอแสดงใหเหนความ แตกตางของตวละครทเปนชนชาตไทยและชนชาตอนทมอยในเรองนน -ทารำาทเลยนแบบทานาฏศลปตามเชอชาตของตวละครทปรากฏในเรองนนๆ

การสบทอดวธแสดงละครออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารงสกรมศลปากรยคละครเจาพระยามหนทรศกดธำารงไดสนสดลงเมอทานถงแกอสญกรรมในพ.ศ. 2437 หลงจากนนไดมคณะละครอนทำาละครตามอยางละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารงหลายโรง ดงทสมเดจฯ กรมพระยาดำารงราชานภาพ (2546: 379) ไดทรงกลาวไววา “เมอเจาพระยามหนทรฯถงแกกรรม ละครโรงนโดยมากไปอยกบเจาหมนไวยวรนาถ(บศ) บตรของทาน ปรากฏชอวา ละครบตรมหนทร ไดเคยพาไปเลนจนประเทศยโรป เมอสนอายบตร มหนทรแลวเปนละครของคณหญงเลอนฤทธ เทพหสดนทร ณ กรงเทพ เรยกชอวา ละครผสมสามคค ตอมาจนเลก” นอกจากคณะละครบตรมหนทรและคณะละครคณหญงเลอนฤทธแลว ศลปนละครในคณะของเจาพระยามหนทรศกดธำารงยงไดไปเปนครทคณะละครเจาคณพระประยรวงศ (แพ บนนาค) อกดวย ครละครคนสำาคญของวงเจาคณพระประยรวงศ คอ แมครเครอ หมอมของเจาพระยามหนทรศกดธำารงนนเอง ละครเจาคณพระประยรวงศนบเปนละครคณะใหญคณะหนง มการรบเดกทสนใจมาฝกหดเปนศลปนละครหลายคน ในจำานวนนมศลปนสำาคญทมผลตอการสบทอดวธแสดงละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารงโดยมาเปนครสอนละครทกรมศลปากรมจำานวนรวม 4 ทาน คอ ครผน โมรากล ครสอาด แสงสวาง ครเจรญจต ภทรเสว และครยอแสง ภกดเทวา จากความคดส รางสรร คของคณะละครเจาพระยา - มหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ทเรมกอตงขนในสมยรชกาลท 4 จนมชอเสยงในรชกาลท 5 ทำาใหวงการละครของไทยในสมยกรงรตนโกสนทรไดเกดสงใหมในวงการละครไทยทงในดาน โรงละคร การแตงกาย เครองดนตร โดยเฉพาะเกดวธการรำาแบบใหมขนคกบวธการรำาแบบหลวงทสบมาตงแตรชกาลท 2 เรยกกนวา “แบบเจาพระยามหนทร” ซงมพฒนาการตอยอดเปนการรำาออกภาษาอนๆของกรมศลปากรในเวลาตอมาอกดวยวธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) วธการรำาออกภาษาตามแนวละครเจาพระยามหนทร-ศกดธำารง (เพง เพญกล) ทสบทอดมาถงกรม

ศลปากรครงแรก ในการแสดงนอกเรองราชาธราช ตอนสมงพระรามอาสา ในพ.ศ.2495 ม 3 เชอชาต ไดแก พมา มอญ และจน พบวามวธการรำา 2 แบบ คอ 1. วธการรำาออกภาษาพมา มอญ เปนการปฏบตทารำาอยางนาฏศลปไทยแบบหลวงเปนพนฐาน แตยกเยองทาทางใหเปนทารำาออกภาษาพมา และ มอญ คดเปนสดสวนเทากบ 80 : 20 ดงน 1.1สวนของการปฏบตทารำา ทใชนาฏศลปไทยแบบหลวงเปนพนฐาน 80% แบงออกเปนวธการใชอวยวะของรางกายในการปฏบตทารำา วธการตบทโดยใชภาษาทา การแสดงอารมณ การใชทารำาสอความหมาย การใชมอชสอความหมาย วธการรำาเขาพระเขานาง วธการใชอาวธทวน วธการจบและถออาวธทวน รวมถงกระบวนทารำาเฉพาะในการรำาอาวธ เชน โคมสามใบ หงสสองคอ นาคเกยว ปลอกชาง และชงคลอง เปนตน ดงภาพตวอยางตอไปน

แสดงอารมณ“รองไห” มอชแสดงความหมาย“ทน”

รำาเขาพระเขานาง ภาพท 4 การปฏบตทารำาอยางนาฏศลปไทยแบบหลวง

การใชอาวธ“ทาปลอกชาง” “ทาหงสสองคอ” ภาพท 5 การรำาอาวธอยางนาฏศลปไทย

สำาหรบการจดระเบยบรางกายในการปฏบตทารำาใหอยในตำาแหนงทถกตองอยางนาฏศลปรปแบบหลวงนน เมอนำาทาทางของศรษะ แขน ลำาตว ขาและเทา มา


Untitled-1.indd 98 5/26/2017 4:25:34 PM

ผสมกนจะเกดทารำาทสมบรณ และวธการเคลอนไหวอวยวะของรางกายจากตำาแหนงหนงไปยงอกตำาแหนงหนงจะเกดการเชอมทารำาจากทาหนงไปยงอกทาหนงอยางสอดคลองตงแตตนจนจบการแสดงวธการนครละครไทยไดนำามาใชเปนพนฐานอยางหนงในการออกแบบทารำาสำาหรบตวละครพมา และมอญ เรยกวาการรำาออกภาษาพมาและการรำาออกภาษามอญในปจจบน 1.2 สวนของการปฏบตทารำาใหเปนออกภาษาพมาและมอญตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) 20% เปนวธการปฏบตทารำาทยกเยองจากทานาฏศลปไทยใหเปนทาออกภาษาพมาและมอญ ดงน -การถายนำาหนกตวไปยงเทาทยนในทากาวขางหรอในทานงทละขางสลบกน ประกอบกบการเอยงหรอเอนลำาตวสวนบนไปดานขางทถายนำาหนกตวไปพรอมๆ กน เรยกวา “การโยตว” ซงสามารถปฏบตไดทงการนงโยตว และการยนโยตว ดงไดแสดงภาพการเคลอนลำาตวแบบนงโย และแบบยนโย ตอไปน

ภาพท 6 วธการเคลอนลำาตวแบบ “นงโย”

ภาพท 7 วธการเคลอนลำาตวแบบ “ยนโย”

-การเคลอนไหลไปดานขางอยางตอเนองในลกษณะของสญลกษณ ∞ หรอทเรยกกนในกลมนาฏศลปไทยวา “เลข 8 (อารบค) แนวนอน” การเคลอนไหลแบบนเรยกวา “ตไหล” ใชประกอบการโยตวดวยเสมอ ตามภาพการเคลอนลำาตวดงน

ภาพท 8 วธการเคลอนลำาตวแบบโยตวพรอมกบตไหลตไหล

-การใชรางกายสวนบนตงแตศรษะ ถง เอว ดวยการเอนไปดานขางใดขางหนง จากนนใหเคลอนไหลไปดานหลงและดานหนาสลบกนตามจงหวะเพลง เรยกวา “กระทายไหล” ดงภาพการเคลอนทของไหลและลำาตวตอไปน

ภาพท 9 วธการเคลอนลำาตวในแบบ “กระทายไหล”

-การเคลอนทของตวละครในทาเดนอยางนาฏศลปไทย แตใหเอยงศรษะไปตามเทาทกาวดงภาพแสดงวธการเดนเปนลำาดบตามศรชตอไปน


Untitled-1.indd 99 5/26/2017 4:25:34 PM

ภาพท 10 วธการเดนแบบออกภาษาพมา และ มอญ

จากการศกษาการรำาออกภาษาพมาและมอญ ตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) พบวาเปนวธการปฏบตทารำาลกษณะเดยวกน คอ การใชทารำาอยางนาฏศลปไทยแบบหลวงเปนหลก ตงแตวธการใชสวนตางๆ ของรางกายผ แสดง การรำาตบทลกษณะตาง ๆ รวมถงการใชอาวธ ซงวธการทกลาวมานนเปนจารตทางนาฏศลปไทยทปฏบตสบทอดตอเนองมา ตงแตตนกรงรตนโกสนทร สำาหรบสวนทแตกตางทำาใหเหนเปนวธการรำาออกภาษา คอ เพมการโยตว การตไหล และการกระทายไหล ทสามารถปฏบตใหแตกตางกนไดดงน 1). ใชวธการโยตวประกอบการตไหลอยางตอเนอง อาจมทงสะดงตวตามจงหวะชา หรอเรว หรอไมมกได 2). ใชการโยตวประกอบการตไหลไปขางใดขางหนงแลวสะดงตว 1 ครง พรอมหยดนงชวขณะประมาณ 1-2 วนาท แลวสะดงตวอก 1 ครงเพอโยตวกลบไปอกขางหนง แลวปฏบตเชนเดยวกน 3). ใชการกระทายไหลตอเนอง โดยการถายนำาหนกตวไปทขาขางใดขางหนงแลวกระทายไหลไปดานหลงกอนและขยบไหลไปดานหนาตอเนองในจงหวะสมำาเสมอ มทงชา เรวและถๆ 4). ใชการโยตวประกอบการตไหลจบดวยการกระทายไหล 5). ใชการถายนำาหนกตวไปทขาขางใดขางหนง แลวกระทายไหลตอเนองในความเรวหลายระดบ เชน เรมดวยความเรวสมำาเสมอตอดวยการกระทายไหลถๆ และจบดวยการกระทายไหลชาอก 1 ครง สำาหรบความแตกตางระหวางตวละครพมาและมอญ พบวา ตวละครทง 2 เชอชาตใชวธการปฏบต

ทารำาอยางเดยวกน แตในความเหมอนกนนนยงพบวายงมความแตกตางกนระหวางตวละครพมาและมอญทผชมสามารถสงเกตความแตกตางระหวางตวละครพมาและมอญจากเครองแตงกาย สำาเนยงเพลง เนอรอง วธการเจรจา และการใชพลงในการปฏบตทารำา 2.วธการรำาออกภาษาจน เปนการปฏบตทารำาเลยนแบบงวแตจวในประเทศไทย ประกอบดวย 2.1 การใชมอ เปนการเลยนแบบการใชมอของงว แตมการหกขอมอขนและรวบนวหวแมมอกบนวนางและนวกอยมากกวา ดงน

ภาพท 11 การใชมอสำาหรบตวละครเชอชาตจน

2.2การใชเทาในลกษณะยกเทาใหปดขาสวนลางเฉยงมาทางขาทยนรบนำาหนกและการกดหลงเทาลงใหเปนแนวเดยวกบขาสวนลาง สวนการวางเทาไปดานหลงใหใชหลงเทาแตะพน

ภาพท 12 การใชเทาสำาหรบตวละครเชอชาตจน (1.ยกเทา 2.วางเทาดานหลง)

2.3การยนและการนงในลกษณะตางๆ บทบาทตวละครเชอชาตจนในการแสดงละครตามแนวละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล)นน ตวละครตองปฏบตทาทางใหเกดความแตกตางจากเชอชาตพมา มอญในเรองเดยวกน จงใชการเลยนแบบทาทางของงวในประเทศไทย ดงแสดงภาพการปฏบตทาทางของตวละครเชอชาตจน ดงน


Untitled-1.indd 100 5/26/2017 4:25:35 PM

ยนเตมเทา 2 ขาง ยนยกเทา

ยนยอเขาวางสนเทาภาพท 13 การยนลกษณะตางๆ ของตวละครเชอชาตจน

ยนวางเทาดานหลง ยนในทากาวขาง

ยนทากาวขางใชการวางสน ยนจรดปลายเทา ภาพท 14 การยนลกษณะตางๆ ของตวละคร

เชอชาตจน

ภาพท 15 การนงรำาอาวธบนสนเทาขางหนง ยนเทาอกขางหนงมาวางสนเทาบนพนดานหนา

สรปผลการวจย การพฒนาละครนอกสละครออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ทำาใหละครรำาไดรบความนยมและแพรหลายในเชงพานช จนเมอยคละครเจาพระยามหนทร-ศกดธำารงสนสดลงเมอทานถงแกอสญกรรมในพ.ศ. 2437 ไดมคณะละครอนทำาละครเอาอยางละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารงหลายโรง ไดแก คณะละครบตรมหนทรคณะละครคณหญงเลอนฤทธ และศลปนละครในคณะของเจาพระยามหนทรศกดธำารงยงไดไปเปนครทคณะละครเจาคณพระประยรวงศอกดวย ทำาใหวธการแสดงละครของทานสามารถสบทอดตอเนองและพฒนาไปสการแสดงละครในกรมศลปากรในเวลาตอมา

อภปรายผล การสรางละครนอกออกภาษาในยคของเจาพระยา - มหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ในครงนนไมใชเปนแตเพยงการเกดละครแบบใหมขนเทานนแตเปนการเออประโยชนใหวงการนาฏศลปไทยเกดแนวทางการปรบปรง และสรางสรรคสงใหมๆ จากปจจยแวดลอมทมการเปลยนแปลงไปตามยคสมยทเปลยนไปของสงคมทงดานวฒนธรรม เศรษฐกจ และการแสดงประเภทอนๆ ทไดรบอทธพลจากประเทศทางตะวนตก ดงน 1.การสรางละครแนวใหมของคณะละครเจาพระยา -มหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) ทปรงมาจากปจจยแวดลอมทางสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม และวธการแสดงละครรำาในสมยนน นบเปนประตเปดโลกละครรำาสการคดสรางสรรควธการนำาเสนอรปแบบใหมหลายแนวทางในสมยตอมา จากการเรมจดการแสดงละครรำาตามแบบหลวงของไทยทไดรบความนยมสงสดในสมยรชกาลท 2 ไดแก ละครใน และละครนอก และดำาเนนการจดการแสดงละครตามแบบละครในสมยรชกาลท 2 เรอยมาจนถงเวลาอมตวประกอบกบมการแขงขนดานนาฏศลปจากคณะละครรวมสมยเดยวกบทานเปนจำานวนมากเพอเรยกใหคนเขามาชมการแสดง ทานจงมความคดปรบวธการแสดงละครของ


Untitled-1.indd 101 5/26/2017 4:25:35 PM

ทานโดยนำาปจจยตางๆ ทอยรวมสมยเดยวกบทานมาเปนพนฐานของการคดใหมในการออกแบบองคประกอบการแสดง ไดแก การเลอกเรองทนำามาใชแสดง เพลงสำาเนยงภาษาวธการออกทาทางของตวละครจากนาฏศลปของชาตอน และการแตงกายของเชอชาตอนทมาพงพระบรมโพธสมภารตงแตตนกรงรตนโกสนทร เปนตน ตงแตนนมาไดเกดปรากฏการณใหมๆขนในวงการละครรำาของไทย โดยเฉพาะในรชกาลท 9 มการผสมผสานละครหลายประเภทในการนำาเสนอละครเรองเดยวกน เชน ละครหลวงวจตรวาทการทรวมวธการแสดงละครของไทย ไดแก เรองทใชเลนละครทมความแปลกใหมมชนหลายเชอชาตอยในเรองเดยวกนวธการรำาตามเชอชาตทมทงการรำาแบบมาตรฐานราชสำานกวธออกทาทางอยางธรรมชาตทเรยกวา”รำากำาแบ” ละครพดดวยการเพมบทเจรจาใหกบตวละครเพอดำาเนนเรองหรอการแสดงอารมณในเรองออกมาดวยระดบของเสยง การออกเสยงสนยาว และละครรองทตวละครรองเองเพอดำาเนนเรองหรอการแสดงอารมณในเหตการณนนๆ ในเรองละคร กลายเปนละครทไดรบความนยมมากอกแบบหนงในรชกาลท 9 เชนเรองเลอดสพรรณ เปนตน นอกจากนยงมละครคณสมภพ จนทรประภา และละครแบบครเสร หวงในธรรมทมแนวคดการนำาวฒนธรรมการแสดงรวมสมยกบทานมาออกแบบการแสดงจนประสบความสำาเรจจากจำานวนผชมทตดตามชมละครของทานมากถงขนาดมารอเขาแถวซอบตรเขาชมละครเปนจำานวนมาก และจดแสดงตอเนองเปนเวลาหลายเดอน จงนบไดวาละครของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) เปนประตเปดโลกของการละครแบบใหมทแหวกการนำาเสนอแบบเดมมาสรางสงใหมใหเกดขนอยางนาสนใจ ทสำาคญละครเหลานนยงคงความเปนไทย หรอมองเหนวาเปนละครไทย 100% เพยงแตมการนำาเสนอและการออกแบบองคประกอบใหมอยางแยบยลเหมาะกบความสนใจและบรบทของผชมทเปลยนไปตามยคสมยดวย 2. แนวทางการผสมผสานวฒนธรรมตางชาตกบนาฏศลปไทย โดยมหลกการสำาคญคอการสรางงานการแสดงทคงความเปนไทย การแสดงละครนอกออกภาษาของเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพญ เพงกล) แมวามการเพมตวละครเชอชาตอนมวธการรำาทแตกตางไปจากเดมถงการออกทาทางอยางนาฏศลปตางชาตกตาม แตยงคงแสดงถงความเปนละครไทยไดอยางชดเจน ผทมาชมละครในแนวทางของทานทกรมศลปากรไดนำามารอฟนขนใหมในรชกาลท 9 ยงคงรสกไดวาเปนละครของไทยไมใชละครของชาตอน การประกอบสรางองคประกอบทแสดงถงความเปนตางชาตในละครเรองเดยวกนนทผชมมองเหนไดเปนอนดบแรก คอ เครองแตงกายของตวละครทมลกษณะ

แตกตางจากการแตงกายยนเครองแบบละครไทย เชน มการโพกผาทศรษะ และการแตงกายเลยนแบบงว เปนตน รองลงมาคอเรองเพลงสำาเนยงภาษา และวธการพดทตวละครตางเชอชาตตองพดภาษาไทยใหแปรงไปตามวธการออกเสยงของชาตนน ๆ ทอาศยอยในประเทศไทย เชน จน มอญ เปนตน สดทายคอวธการรำาทยงคงใชการจบ วง และการใชมอ เทาแบบตางๆ อยางนาฏศลปไทยประกอบทำานองและเพลงทใชเครองดนตรไทยประกอบการแสดง ดงนนผชมทไดชมละครในแนวของทานยอมรสกไดวากำาลงชมหรอไดชมละครรำาของไทยอยนนเอง 3.การสรางความแตกตางของทาทางตวละครแตละเชอชาตทปรากฏในเรองเดยวกน ในการสรางละครทเรยกไดวา “ใหม”ในยคนนเฉพาะเรองทมตวละครหลายเชอชาตยอมมความจำาเปนตองสรางความแตกตางใหดสมจรงตามเรองละคร นอกจากเครองแตงกาย เพลง และการเจรจาทแตกตางกนแลววธการออกทาทางกควรมความแตกตางกนดวยผออกแบบทารำาไดเลอกทาทางตามลกษณะวฒนธรรมของชาตนนๆ เชน มอญ และพมาทมอาณาเขตและวฒนธรรมใกลเคยงกนเรยกไดวาเปนวฒนธรรมใกลตว จงใชวธการปฏบตทารำาอยางราชสำานกมาปรงใหมโดยเพมลกษณะเดนของนาฏศลปมอญและพมา คอ การโย ตวเพอถายนำาหนกไปยงเทาทละขางสลบกนประกอบการตไหล และกระทายไหล ทำาใหเหนวาไมใชทาทางของตวละครเชอชาต ไทย กบจนทมอาณาเขตและวฒนธรรมหางไกลกนเรยกไดวาเปนวฒนธรรมไกลตวมลกษณะของนาฏศลปทแตกตางกนผออกแบบทารำาจงเลอกใชทาทางอยางงวทนยมแสดงเมอครงตนกรงรตนโกสนทรมาใชแทนทารำา 4.สาเหตทการรำาออกภาษาพมาและมอญมความแตกตางจากการรำาออกภาษาจนอยางเหนไดชดนน นาจะเปนเพราะครและศลปนของคณะละครเจาพระยามหนทรศกดธำารง (เพง เพญกล) มแนวการคดในการสรางทารำาของตวละครตางเชอชาตใหแตกตางกน สำาหรบทาทางของพมาและ มอญซงเปนเชอชาตทใกลเคยงกนมาก ครละครคงตองการใชทารำาไทยนำาเสนอเปนทาทางของตวละครฝายหนง จงเลอกการใชทาทางอยางไทยมาผสมกบลกษณะเดนของคนเชอชาตพมาและมอญทมองเหน เจนตาจากการแสดงของชาตนนๆ ตามงานเฉลมฉลองทจดขน แตการออกแบบการรำาออกภาษาจนทตองการใหมความแตกตางจากตวละครเชอชาตมอญและพมาอกชาตหนงนน ครละครไดใชแมแบบของนาฏศลปจนเปนหลก โดยใชทาทาง การแตงกายและการแตงหนาเลยนแบบงวในสมยนนมาใหตวละครเชอชาตจนในละครเรองราชาธราช ดงนน เมอวธการออกแบบทารำาใชวธตางกนจงทำาใหทาทางการรำาออกภาษามอญและพมามความแตกตางจากการรำาออกภาษาจนโดยสนเชง

ขอเสนอแนะ


Untitled-1.indd 102 5/26/2017 4:25:35 PM

1. หลงพ.ศ.2495 เกดเหตการณสำาคญหลายเรองในกรมศลปากร หนงในนนคอการเผยแพรศลปวฒนธรรมดานนาฏศลปดนตรไทยยงตางประเทศ โดยมวตถประสงคหลกประการหนงแฝงอยคอการแลกเปลยนหรอไปเรยนวธปฏบตนาฏศลปของชาตนนๆเสมอ เชน ประเทศอนโดนเซย ญปน เปนตน ดงนน ในการแสดงนาฏศลปไทยในชนหลง พบวามการรำาออกภาษาเกดขนใหมอกหลายภาษาเชน ภาษาชวาจากนาฏศลปอนโดนเซยแบบยอรคยา-การตาในการแสดงเรองอเหนา ภาษาแขกจากนาฏศลปอนเดยในการแสดงเรอง สามคคเภท ภาษาฝรงจากนาฏศลปตะวนตกในบทนางละเวงจากเรองพระอภยมณ เปนตน ทงหมดทกลาวมานมวธการปฏบตทาทางทศลปนและครในกรมศลปากรไดออกแบบทาทางเปนแบบของชาตนนๆใหแตกตางกนอยางนาสนใจดงนนจงควรศกษาวธการปฏบตทาทางออกภาษาสำาหรบเชอชาตอนในการแสดงทเกดขนภายหลงน เพอวเคราะหและบนทกเปนความกาวหนาในการพฒนางานนาฏศลปเปนทาทางสำาหรบตวละครเชอชาตตางๆ ในละครไทยใหครบถวน รวมถงเปนแนวทางในการสรางสรรคงานดานนาฏศลปไทยชดใหมตอไป 2.การทำางานวจยเพอสรางสรรคงานนาฏศลปดวยการออกแบบทารำาหรอการสรางสรรคการแสดงทมตวละครเชอชาตอนๆ โดยการสรางเปนละครรำาหรอระบำานานาชาตทอาจเปนประเทศในอาเซยนทมความรวมมอในดานวฒนธรรมหรอประเทศอนทมการแลกเปลยนทางวฒนธรรมดานการแสดง โดยจดสรางแบบการนำาเสนอใหม ทาทางแบบใหมทคดขนโดยมพนฐานการคดอยางมเหตผลและยงคงความเปนไทยทมองเหนไดวาไมใชละครหรอระบำาของชาตอน ๆ

เอกสารอางองจลลดา ภกดภมนทร).2535).เลาะวง เลม 1. กรงเทพฯ: โชคชย เทเวศร.คณะผดำาเนนงานโครงการปรญญานพนธทางดรยางคศลป ไทย นสตชนปท 4 รนท 22. (2550). สำาเนยง ภาษาในเพลงไทย. หลกสตรปรญญาศลปกรรม ศาสตรบณฑต สาขาดรยางคไทย ภาค วชาดรยางคศลปคณะศลปกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ดำารงราชานภาพ, สม เดจฯ กรมพระยา.(2465). ระเบยบตำานาน ละครเลนถวายตวทวงวรดศ ฉบบพมพครงท 2. พระนคร: โรงพมพพพรรฒธนากร. _______. (2546 ). ละครฟอนรำา. กรงเทพฯ : สำานกพมพ มตชน.เทพ สนทรศารทล. (2541). นามสกลพระราชทาน 6432 สกล. กรงเทพฯ: ดวงแกว.แนงนอย ศกดศร,หมอมราชวงศ. (2549). พระอภเนาว นเวศนพระราชนเวศนในพระบาทสมเดจ พระจอมเกลาเจาอยหว. กรงเทพฯ: มตชน.

พรส จนทรเวคน. (2553). สมเดจพระปนเกลาฯ กบงาน ดานการตางประเทศ. คนเมอ 6 พฤษภาคม 2555.จาก http.//www.bloggang.com. ศกรนทร สบญ. (2552). การศกษาบทพระนพนธททรง บรรจทำานองเพลงไทยของพระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาจฑารตนราชกมารในวงสวนสนนทา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.ศลปากร,กรม. (2548). ประชมภาพประวตศาสตรแผนดน พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว. กรงเทพฯ: กรมศลปากรจดพมพเปนทระลกใน โอกาสทวนพระราชสมภพครบ 200 ป วนท 18 ตลาคม 2547.สมมตอมรพนธ, พระเจาบรมวงศเธอ กรม. และสมเดจ พระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชาน ภาพ. (2542). ตงเจาพระยาในกรงรตนโกสนทร พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร.สรพล วรฬหรกษ.(2543). ววฒนาการนาฏยศลป ไทยในกรงรตนโกสนทร พ.ศ. 2325 - 2477.กรงเทพฯ:สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.


Untitled-1.indd 103 5/26/2017 4:25:35 PM

วารสารศลปปรทศน คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

วารสารศลปปรทศน คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ยนดรบบทความวจย บทความวชาการทางดานศลปกรรมศาสตร โดยบทความทสงมาเพอพจารณาตพมพจะตองไมเปนบทความวจย บทความวชาการทเคยไดรบการ เผยแพรในวารสารใดมากอน หรอ ไมอยในระหวางการพจารณาตพมพของวารสารอน บทความทกบทความทตพมพลงในวารสารฉบบนจะตองผานการพจารณาจากผทรงคณวฒจำานวน 2 ทานตอหนงบทความ กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการแกไขตนฉบบและการพจารณาตพมพตามลำาดบกอนหลง โดยมขอเสนอแนะในการสงบทความ ดงน

การเตรยมตนฉบบบทความ

ชอเรอง ควรสนกะทดรดไดใจความครอบคลม ตรงกบวตถประสงคและเนอเรอง (ชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ)ชอผเขยน พมพชอโดยไมใชคำายอ บทคดยอ (Abstract) เปนรอยแกว เขยนเฉพาะเนอหาทสำาคญ ใหครอบคลมวตถประสงค วธการ ผลและ อภปรายผลหรอขอเสนอแนะ (อยางยอ) และตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ (ความยาวไมเกน 300 คำา)คำาสำาคญ (Keyword) ควรเลอกคำาสำาคญทเกยวของกบบทความ ประมาณ 3-5 คำา ใชตวอกษรภาษาไทยและ ภาษาองกฤษบทความทเปนภาษาองกฤษมเฉพาะคำาสำาคญภาษาองกฤษ บทนำา อธบายถงความเปนมา ความสำาคญของปญหาททำาการศกษา วจย คนควา ของผอนท เกยวของ วตถประสงค สมมตฐานและขอบเขตของการวจยวตถประสงค ใหระบวตถประสงคของการวจย โดยระบเปนขอระเบยบวธวจย อธบายขนตอนการวจย โดยกลาวถงแหลงขอมล วธการรวบรวมขอมล วธการใชเครอง มอในการศกษาหรอการวจย และวธการวเคราะหขอมล โดยใชภาษาทเขาใจงายผลการวจย อธบายถงสงทไดจากการศกษาหรอวจย โดยเสนอหลกฐานขอมลอยางเปนระเบยบและเขาใจงายอภปรายผล ไมควรซำาซอนกบการแสดงผล แตเปนการสรปประเดน และสาระสำาคญของการวจย ใหสอดคลองกบวตถประสงคเอกสารอางอง ใหเขยนเอกสารอางอง แบบ APA ตามรปแบบทกำาหนด


Untitled-1.indd 104 5/26/2017 4:25:35 PM

การเขยนเอกสารอางอง

การอางอง ใหใชรปแบบของ American Psychological Association (APA) การอางองในบทความ กรณทผเขยนตองการระบแหลงทมาของขอมลในเนอเรองใหใชวธการอางองในสวนเนอเรองแบบนาม-ป (author-date in-text citation) การอางองทายบทความ เปนการรวบรวมรายการเอกสารทงหมดทผเขยนบทความไดใชอางองในการเขยนบทความ และจดเรยงรายการตามลำาดบอกษรชอผแตง ตงอยาง เชน ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอหนงสอ. (พมพครงท). เมองทพมพ: สำานกพมพหรอโรงพมพ. ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอบทความ. ใน ชอบรรณาธการ, ชอหนงสอ. (เลขหนาบทความ). เมองทพมพ: สำานกพมพหรอโรงพมพ. ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอบทความ. ชอวารสาร, ปทพมพ (ฉบบท), เลขหนาบทความ. ชอผเขยนวทยานพนธ. (ปทวจยสำาเรจ). ชอวทยานพนธ. วทยานพนธปรญญา(ระดบ) ชอสาขาวชา สงกดของสาขาวชา มหาวทยาลย. ชอผแตง. (ปทเผยแพร). ชอเรอง. คนเมอ [วน เดอน ป] จาก แหลงสารสนเทศ.[หรอ URL]

การสงตนฉบบ

1. ใหพมพบทความลงบนกระดาษ A4 โดยใชรปแบบอกษร TH SarabunPSK 1.1 ชอเรอง ใชรปแบบอกษรขนาด 18 1.2 ชอผวจย ใชรปแบบอกษรขนาด 16 1.3 หวขอหลก ใชรปแบบอกษรขนาด 14 1.4 เนอเรอง ใชรปแบบอกษรขนาด 14 1.5 โดยมเนอหาบทความไมเกน 10-15 หนา 2. หากบทความของทานมรปภาพประกอบใหระบทมา เชน ชอภาพ เจาของภาพ วน/เดอน/ป หรอเวบไซน เปนตน ไวใตรปภาพนนๆดวย ภาพประกอบควรแนบไฟลภาพตนฉบบพรอมเขยนคำาอธบายภาพ และควรเขยนหมายเลขกำากบภาพ เพอความถกตองและงายตอการจดเรยงขอมล ตวอยาง

3. สงบทความผานระบบ http://apj.ssru.ac.th เทานน หากตองการรายละเอยดเพมเตม กรณาตดตอ คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาเลขท 1 ถนนอทองนอก แขวงวชระ เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 โทรศพท 0 2160 1388-94 โทรสาร 0 2160 1388-94 ตอ 116 email : [email protected]

ภาพท 1 : Consider The Cherry Tree ทมา : Amanda Johnston (2555) (Johnston,A, 2555,11 มถนายน).


Untitled-1.indd 105 5/26/2017 4:25:36 PM

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

2560.pdf 1 5/26/2017 4:54:49 PM

Documents

วารสารศิลป ปริทัศนfar.ssru.ac.th/useruploads/files/20180202/f44bb659a2e3f... · 2018. 2. 2. · สำาหรับวารสารในปีที่