สารานกรม ศกษาศาสตร

ฉบบท ๕๒ (มถนายน ๒๕๖๐)

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ภาพปกจากเรอง พพธภณฑชาวบางกอก

เจาของ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วตถประสงค

เพอชวยเพมพน ขยายขอบเขต เพมความรวดเรวของการบญญตศพท อธบายความหมายของศพทใหทนตอความตองการและความจาเปนในการใช อนจะกอใหเกดประโยชนในการศกษา การคนควา ตลอดจนการพด การเขยนทสามารถทาใหเขาใจตรงกนได

คณะกรรมการบรรณาธการ ๑. ผชวยศาสตราจารยบญศร ไพรตน ประธานกรรมการ ๒. รองศาสตราจารยวญญา วศาลาภรณ กรรมการ ๓. รองศาสตราจารยสนอง โลหตวเศษ กรรมการ ๔. รองศาสตราจารยชศร วงศรตนะ กรรมการ ๓. ผชวยศาสตราจารยสวด ภประดษฐ กรรมการ ๔. ผชวยศาสตราจารยพาสนา จลรตน กรรมการ ๕. อาจารยวรฬหรตน ไฉนงน กรรมการ ๖. อาจารยสวรรณา คลายกระแส กรรมการ ๗. อาจารยพรใจ ลทองอน กรรมการ ๘. อาจารยกตตชย สธาสโนบล กรรมการ ๙. อาจารยวนเพญ ประทมทอง กรรมการ ๑๐. อาจารยรงอรณ โรจนรตนาดารง ไชยศร กรรมการ ๑๑. นายวสทธ โรจนพจนรตน กรรมการ ๑๒. อาจารยโอภาส สขหวาน กรรมการและเลขานการ ๑๓. อาจารยศภวรรณ สจจพบล กรรมการและผชวยเลขานการ ๑๔. นางสาวสมฤทย หตถา เจาหนาทโครงการ โทร.(๐๒)๖๔๙ – ๕๐๐๐ ตอ ๑๑๑๒๓ จดพมพโดย บรษท สานกพมพ พ.ศ พฒนา จากด เลขท ๑๒ ถนนพระราม ๖ ซอย ๔๑ เขตพญาไท กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐ โทร. ๐ – ๒๒๗๙ – ๖๒๒๒ (อตโนมต ๑๕ คสาย) จดท ารปเลม สนอง โลหตวเศษ พมพท บรษท ธนธชการพมพ จากด ๔๓/๑๐๐ หมท ๕ ซอยเทดพระเกยรต ๑ ถ.เทอดพระเกยรต ต.วดชะลอ อ.บางกรวย จ.นนทบร ๑๑๑๓๐ โทร. ๐ – ๒๘๘๓ – ๘๘๔๘ Fax : ๐ – ๒๘๘๓ – ๘๐๓๗

สงซอไดท โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สขมวท ๒๓ กรงเทพ ฯ ๑๐๑๑๐ โทร. ๐-๒๖๖๔ – ๑๐๐๐ ตอ ๑๑๑๒๓ หรอ ๐-๒๒๖๐ – ๓๖๓๙ และ ๐-๒๒๕๘ – ๓๙๙๗ สงวนลขสทธตามพระราชบญญตการพมพ โดยคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สารานกรม ศกษาศาสตร

ฉบบท ๖๐ (มถนายน ๒๕๖๐)

คณะผจดท า

บรรณาธการแถลง

คณะกรรมการฝายบรรณาธการ

สารานกรม ศกษาศาสตร ฉบบท ๕๒ (๒๕๖๐ )

บรรณาธการแถลง

สารบญ

สาขาวชาการบรหารการศกษา 1 การบรหารทรพยากรทางการศกษา หวน พนธพนธ 2

สาขาวชาการศกษาพเศษ 17 ความจาเสอมในยคดจทล ศรยา นยมธรรม 18

สาขาวชาปรชญาการศกษา 22 ปรชญาและปรชญาการศกษา สาเรง บญเรองรตน 23 ปรชญาการเมองในวรรณคดไทย สาเรง บญเรองรตน 28

สาขาหลกสตรและการสอน 44 วธการสอนแบบโฟนกส รงอรณ โรจนรตนาดารง ไชยศร 45

สาขาบคคล องคกร และสถาบนทเกยวของกบการศกษา

53

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. พนส หนนาคนทร ประจกษ สายแสง 54 ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง ประดษฐ มสข 61 พพธภณฑชาวบางกอก อญชล สตธรรม 67 พพธภณฑตานโกง เฉลยว พนธสดา 74 การฝกหดคร สาเรง บญเรองรตน 82

แนะน าผเขยน 90

สาขาวชาการบรหารการศกษา

2

การบรหารทรพยากรทางการศกษา

ความหมาย การบรหารทรพยากรทางการศกษา

(Educational Resource Management) คอการจดการใชทรพยากรทางการศกษาซงไดแก บคลากรทางการศกษา งบประมาณเพอการศกษา ทรพยากรในทองถน สอทางการศกษา อาคารสถานท และเวลา อยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสดในการจดการศกษา

ความเปนมา ทรพยากรทางการศกษามแนวคดมาจาก

แนวคดทางดานการบรหารซงมแนวคดทแตกตางกน 3 แนวคด คอ แนวคดท 1 ม 3 ประการ คอ คน (Man) เ งน ( Money) แ ล ะวสด ส ง ขอ ง (Materials) เรยกกนวา “3 Ms” แนวคดท 2 ม 4 ประการ คอ คน (Man) เงน (Money) วสดสงของ (Materials) และการจดการ ( Management) เรยกวา “4 Ms” แนวคดท 3 ม 6 ประการ คอ คน (Men) เงน (Money) วสดสงของ (Materials) วธการ (Method) ตลาด (Market) และ เครองจกรกล (Machine) เรยกวา “6 Ms”

แตปจจบนนทรพยากรทางการศกษามแนวคดครอบคลมดานตาง ๆ หลากหลายมากขน อาท บคลากรทางการศกษา งบประมาณเพอการศกษา ทรพยากรในทองถน สอทางการศกษา อาคารสถานท และเวลา

หลก ในการบ รหารทรพยากรทางการศกษา

หลกในการบรหารทรพยากรทางการศกษาในทน จะนาไปใชกบการบรหารบคลากรทางการศกษาเปนสวนใหญซงแบงไดเปน 2 ระบบ คอ

1. ระบบอปถมภ (Patronage system) หรอในชออนวา ระบบชบเลยง เลนพวก สบสายโลหต แลกเปลยน ชอบพอเปนพเศษ อาท รบบคคลทเปนพวกเดยวกนเขาทางานหรอใหความดความชอบกบพวกเดยวกนโดยไมคานงถงความรความสามารถ จดหองพกอยางดใหกบพวกเดยวกน เปนตน

2. ระบบคณธรรม (Merit system) ทานผรหลายทานไดกลาวถงระบบคณธรรมไว ในหลากหลายชอ เชน ระบบคณวฒ ระบบคณความด ระบบความรความสามารถ ซงมหลกสาคญ 4 ประการ ดงน

1) หลกความเสมอภาค (Equality) คอใหโอกาสบคคลเขาทางานเสมอภาคกน ใหความเสมอภาคทจะไดรบคาตอบแทน ใหความเสมอภาคทจะไดรบการฝกอบรม เปนตน

2) หลกความสามารถ (Competence) อาท จะพจารณาความดความชอบกดทความรความสามารถในการทางานเปนสาคญ

3

3) หลกความมนคงในอาชพ (Security) อาท จะไดรบความคมครองในการทาอาชพโดยไมถกกลนแกลงเทาเทยมกน เปนตน

4) หลกความเปนกลางทางการเมอง (Political neutrality) อาท ไมเปดโอกาสใหใชอทธพลทางการเมองเขาแทรกแซงในการรบบคคลเขาทางาน หรอการพจารณาความดความชอบ เปนตน

การบรหารทรพยากรทางการศกษา ขอบขายของการบรหารทรพยากรทาง

การศกษา ครอบคลมทงบคลากรทางการศกษา งบประมาณเพอการศกษา ทรพยากรในทองถน สอทางการศกษา อาคารสถานท และเวลา จะไดกลาวถงการบรหารทรพยากรทางการศกษาเหลานตามลาดบไป

1. การบรหารบคลากรทางการศกษา การบรหารบคลากรทางการศกษา เปน

การดาเนนการเกยวกบตวบคคลในหนวยงานทางการศกษา นบตงแตการสรรหาบคคลมาปฏบตงาน การบรรจและแตงตง การพฒนาบคคล การประเมนผลการปฏบตงานไปจนถงการพจารณาใหบคคลพนจากงาน

ขอบขายของการบรหารบคลากร โดยทวๆไปการบรหารบคลากรแบงออกเปน 4 ขอใหญคอ

1. การวางแผนและการกาหนดอตรากาลงบคลากรทางการศกษา

2. การสรรหาและเลอกสรรบคลากรทางการศกษา

3. การนเทศงานและพฒนาบคลากรทางการศกษา

4. การประเมนผลการปฏบตงานและการใหบคลากรทางการศกษาพนจากงาน

1.1 การวางแผนและการก าหนดอตราก าลงบคลากรทางการศกษา เปนการกาหนดปรมาณและคณภาพของกาลงคนทตองการในอนาคต เพอใหสอดคลองกบการขยายตวของปรมาณงาน หรอเปนการคานวณ การคาดการณ การกาหนดตาแหนงทตองการ และทาคมอตาแหนงกาลงคน

ขนตอนการวางแผนและการกาหนดอตรากาลง ม 3 ขนตอน คอ

1) ขนหาขอมลจากสภาพการณปจจบน วาขาดบคลากรดานใดบาง จานวนเทาใด

2) ขนแสวงหาความตองการกาลงคนในระยะเวลาทบงเฉพาะในอนาคต โดยพจารณา ค ว า ม ช า น า ญ ง า น ร ะ ดบ ก า ร ศ ก ษ า แ ล ะประสบการณของกาลงคนทตองการ

3) ขนการวางแผนปฏบตการเฉพาะ เปนขนการเขยนแผนงานเพอเชอมโยงขนท 1 และขนท 2

1.2 การสรรหาและเลอกสรรบคลากรทางการศกษา จะทาไดตามลาดบดงน

1) การประกาศรบสมค ร โดยผ านหนวยงานตางๆ เชน กรมแรงงาน ก.พ. หรอผานส อ เชน หนงสอพมพ วทย เครอ งรบโทรทศน อนเทอรเนต

4

2) การรบสมคร ในวนรบสมครใหกรอกใบสมคร ม ประวตการศกษา ประสบการณ หรอใหสมครโดยสงทางอเมลกได

3) การสมภาษณเบองตน รบสมครแลวสมภาษณเบองตนกอน ถาคณสมบตไมตรงจะไดตดออกไมใหสมคร

4) ก า ร ส อ บ เ ป น ก า ร ส อ บ ค ว า ม รความสามารถ อาท การสอบขอเขยนอาจเปนขอสอบแบบเลอกตอบหรอแบบบรรยาย หรอสอบปฏบต เชน การใชคอมพวเตอร การสอนในชนเรยนใหกรรมการด

5) การสอบสมภาษณ สอบหลงจากผานการสอบในขอ 4) แลว

6) การตรวจสอบภมหลง อาจตรวจสอบจากสถานการศกษา หรอททางานเดมของผสมคร

7) การคดเลอกขนสดทาย เ ปนการประเมนจากขนตอนทแลว

8) การบรรจแตงตงเขาทางาน อาจใหเลอกหนวยงานตามลาดบของผลการสอบ

1.3 การนเทศงานและพฒนาบคลากรทางการศกษา มขนตอนทจะดาเนนการไดดงน

1) การปฐมนเทศ แนะนาบคคล สถานท ระเบยบขอบงคบ

2) การจดใหทางาน จดตามความรความสามารถ หรอวชาเอกทเรยนมา

3) การนเทศงาน คอแนะนาการทางาน 4) การบารงรกษา จดสวสดการ บรการ

อาท หองพก คารกษาพยาบาล ความเปนกนเอง การยกยองชมเชย

5) การประเมนการปฏบตงาน อาทประเมนความตงใจในการทางาน ขยน ซอสตย

6) การพจารณาความดความชอบ โดยนาผลการประเมนในขอ 5) มาพจารณาความดความชอบ อาจขนเงนเดอนให หรอปรบตาแหนงใหสงขน

7) การพฒนาบคคลดาน ตางๆ เชน การฝกอบรม อาจทาไดโดยเชญวทยากรมาฝกอบรม หรอใหไปรบการฝกอบรมทสถาบนอนเปนผจ ด การศกษาตอ โดยสนบสนนใหไปศกษาตอ การศกษาดงาน โดยจดไปศกษาดง า น ส ถ า บ น อ น ก า ร ส ม ม น า โ ด ย จ ดประชมสมมนาทง ในและนอกสถานท การจดการประชมเชงปฏบตการ โดยเชญวทยากรมาบรรยายแลวฝกปฏบตจรง เปนตน

1.4 การประเมนผลการปฏบตงานและการใหบคลากรทางการศกษาพนจากงาน

1) การประเมนผลการปฏบตงาน เปนการประเมนผลการปฏบตงานเพอพจารณาการโอนยาย การลงโทษ ใหลาออก หรอลดจานวนบคลากรทางการศกษาลง

2) การโอนยาย เพอเปลยนโรงเรยน อาจยายไปรบตาแหนงเทาเดม หรอยายไปรบตาแหนงสงขน

3) การลงโทษทางวนย เมอมความผดอาจลงโทษดวยการภาคทณฑ การตดเงนเดอน การลดขนเงนเดอน ถาโทษหนกอาจใหออก ปลดออก หรอสงสดคอไลออก

5

4) การลาออก เน อ งจากบางคนมปญหาเรองสขภาพ การทางาน การเดนทางและอนๆ กควรพจารณาดวยความเปนธรรม

5) การลดจานวนบคคลลนงาน เชนมงานนอยแตมคนมาก บางโรงเรยนมนกเรยนนอยลง จาเปนตองลดจานวนครลง ซงเปนเรองละเอยดออนมาก ควรพจารณาดวยความเปนธรรมอยางยง

6) เกษยณ มทงเกษยณกอนกาหนด และเกษยณอายราชการ ควรจดแสดงมทตาจตใหเปนขวญกาลงใจ

7) ทพพลภาพ บางคนไดรบอบตเหต หรอเจบปวยจนทพพลภาพ เจบปวยนานเกนกาหนดวนลา กควรใหความชวยเหลออยางยง

8) ถงแกกรรม อาจถงแกกรรมขณะทางานอยหรอเกษยณอายราชการแลวกตาม ควรไปรวมงานศพและใหความชวยเหลออยางเทาเทยมกน

โดยสรปการบรหารบคลากรทางการศกษาจะเกดประสทธภาพสงสดได จะตองเรมจากการวางแผนและกาหนดอตรากาลงกอน จากนนจงสรรหาและเลอกสรรบคลากรทางการศกษาทมความรความสามารถมาทางาน เมอไดมาแลวกนเทศงานหรอสอนการทางานให เมอไดเวลาพอสมควรจะตองมพฒานาดวยการฝกอบรมและอนๆ ทายทสดจะตองมการประเมนผล เมอพบปญหาหรอขอบกพรองจะไดแกไขตอไป เมอดาเนนการไดเชนนการบรหารบคลากรทางการศกษากจะเกดประสทธภาพสงสด

2. การบรหารงบประมาณเพอการศกษา 2.1 การบ รหารทรพยากรในด าน

งบประมาณเพอการศกษา เปนการควบคมการใชจายงบประมาณใหเปนไปตามรายการและแผนงาน หรองานทฝายบรหารไดร บอนมตงบประมาณมาใชจายจากรฐสภา เพอปองกนการรวไหลของเงนงบประมาณแผนดน โดยวธการอนมตเงนประจางวด การเบกจายเงน การตรวจสอบ การใชจายเงน รวมตลอดถงการรายงานผลตางๆ ทใชเพองานนนๆ

2.2 ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง ง บ ป ร ะ ม า ณสถานศกษา มอย 2 ประเภท คอ งบประมาณแผ น ด น ก บ เ ง น น อ ก ง บ ป ร ะ ม าณ ด งรายละเอยดดงน

2.2.1 งบประมาณแผนดน เปนเงนรายรบจากงบประมาณแผนดน ม 2 ลกษณะ คอ

2.2.1.1 เงนงบกลาง เบกจายจากกรมบญชกลาง กระทรวงการคลง เชน เงนชวยเหลอคาเลาเรยนบตร เงนคารกษาพยาบาล เงนบาเหนจบานาญ เงนชวยคาครองชพ

2.2.1.2 เ งนรายจายของสวนราชการและรฐวสาหกจ เปนรายจายทรฐบาลจดสรรใหแ กส วนราชการ และรฐวสาหกจ แบงเปน 11 หมวด คอ

1) หมวดเงนเดอน เงนทจายใหแกขาราชการเปนรายเดอน

2) หมวดคาจางประจา เงนทจายใหแกลกจางประจา

3) หมวดคาจางชวคราว เงนทจายเปนคาแรงสาหรบการทางานปกตแกลกจางชวคราว

6

4) หมวดคาตอบแทน เงนทจายตอบแทนใหแกผปฏบตงานใหทางราชการ เชน คาเชาบาน คาอาหารทางานนอกเวลา คาสอนพเศษ

5) หมวดคาใชสอย เชน คาเบยเลยง คายานพาหนะ คาทพก คาซอมแซมอาคารสถานทและครภณฑ

6) หมวดคาสาธารณป-โภค เชน คาไฟฟา คานาประปา

7) หมวดคาวสด คาใชจายซอสงของตางๆ เชน กระดาษ หลอดไฟ

8) ห ม ว ด ค า ค ร ภ ณ ฑ รายจายเพอซอสงของทคงทน ใชไดนาน เชน คอมพวเตอร โตะ เกาอ

9) ห ม ว ด ค า ท ด น แ ล ะสงกอสราง รายจายเพอใหไดมาซงทดนและสงกอสราง

10) หมวดเงนอดหนน เงนทจายเพอชวยเหลอบคคลหรอองคกร เชน ชวยเดกทขาดแคลน ชวยบรณะวด ชวยมลนธตางๆ

11) ห ม ว ด ร า ย จ า ย อ น รายจายทไมเขาลกษณะของหมวดใดหมวดหนง เชน ราชการลบ

2.2.2 เงนนอกงบประมาณ เงนทสถานศกษาไดรบนอกเหนอจากเงนงบประมาณแผนดน เชน เงนบรจาค เงนทไดจากการขายผลผลตของสถานศกษา เงนทนจากหนวยงานหรอบคคลมอบใหเปนทนการศกษาแกนกเรยน เปนตน

3. การบรหารทรพยากรในทองถน เน องจากสถานศกษาไดร บงบประมาณ

จากรฐบาลไมเพยงพอ การระดมทรพยากรทองถนมาชวยสนบสนนงบประมาณสถานศกษาจงเปนยทธศาสตรทางการบรหารงบประมาณอยางหนง

3.1 แหลงทรพยากรในทอง ถน ทสามารถนามาใชใหเกดประโยชนทางการศกษา แยกไดดงน

3.1.1 บ ค ค ล ท ส า ม า ร ถ ใ ห ก า รชวยเหลอสถานศกษา อาจแบงไดเปน 2 กลม คอ

1) ผ ท ท า ง า น เ ก ย ว ข อ ง ก บโรงเรยน เชน คร พระภกษ นกเรยน ผปกครองนกเรยน

พระภกษ

2) ผ ท ท า ง า น เ ก ย ว ข อ ง ก บโรงเรยนโดยออม คอผทมงชวยเหลอเพราะศรทธาตอบคลากร หรอการดาเนนกจการของโรงเรยน หรอผมจตกศลทงหลาย เชน พระภกษ

7

ศษยเกา อาสาสมครในชมชน ปราชญชาวบาน หมอพนบาน ฯลฯ

หมอพนบาน

3.1.2 ม ล น ธ ส ม า ค ม ช ม ร ม ทสามารถชวยเหลอทางการศกษาได เชนมลนธชวยเหลอนกเรยนทขาดแคลน มลนธไทยรฐ สมาคมคร-ผปกครองนกเรยน สมาคมศษยเกา ชมรมผสงอาย ฯลฯ

3.1.3 องคกรตางๆ ทสามารถใหประโยชนและชวยเหลอการศกษาได แบงเปน 2 ลกษณะ คอ

1) องคกรภาคเอกชน เชน บรษท ธนาคาร โรงงานอตสาหกรรม สถานประกอบการ กล ม เกษตรกร กล มแปรรปผลตภณฑ เปนตน

2) อ ง ค ก ร ภ า ค ร ฐ เ ช น หนวยงานของรฐบาลและรฐวสาหกจ เชน โรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย ศนยการศกษานอกโรงเรยน วด อาเภอ จงหวด สภาวฒนธรรม เทศบาล อ.บ.ต.เปนตน

3.2 ทรพยากรอนๆ ในทองถน ทจะนามาใชใหเกดประโยชนทางการศกษาได มหลากหลายดงน

1) ธรรมชาต เชน แม น า คลอง หนอง บง ทะเล ภเขา นาตก ปาไม สตวปา นก ปลา แมลง

2) ภ ม ป ญ ญ า ช า ว บ า น เ ช น พระภกษ เกษตรกร (ชาวนา ชาวไร ชาวสวน) กลมแมบาน แพทยแผนไทย แพทยประจาตาบล อสม ชางกอสราง ชางจกสาน ชางทอผา ชางทอเสอ ชางตดผม ชางทาผม ชางตดเสอ นกแสดงละคร นกดนตร สมาคมและชมรมตางๆ พอคา ฯลฯ

ชางทอผา

8

ชางทอเสอ

3) หตถกรรมพนบ านเ กยวกบเครองใชตางๆ เชน เครองจกสานททาเปนลอบ ไซ ของ กระชอน ตะกรา ตะแกรง กระบง กระจาด กระดง คร ฝาช ฯลฯ

ของ ลอบ ไซ

4) หตถกรรมพนบ านเ กยวกบเครองมอจบสตวน า เชน แห อวน ขาย ลอบ ไซ ตม ลน สอมแทงปลาไหล ฉมวก เหลกเกรดปลาหลด เบด สม ของ อจ อแอบ

5) หตถกรรมพนบ านเ กยวกบเครองมอเครองใชในการท านา เชน กระแสวดนา ชงโลงหรอโชงโลง ว กระช เกวยน ลอ เลอน คนไถ หางยาม หวหม คอม แอกนอย คนฉาย กระดานชกขาว สฝด คราด พอมใสขาว ฯลฯ

สฝด

สเครองมอสขาว

5) สถาปตยกรรมพนบาน เชน เรอนไทย เรอนคหบด กฏสงฆ เรอนรานคารมนา เรอนแพ เรอนรานคารมทาง เรอนเครองผก เรอนกาแล หอระฆงฯลฯ

เรอนไทย

7) เรอพนบาน เชน เรอหม เรอสาปน เรอบด เรอเขม เรอแขง เรอโปง เรอไพมา ฯลฯ

9

8) อาหารพนบาน เชน แกงบอน แกงออม กะปคว ขนมกรวย ขนมขยหน ขนมกง ฯลฯ

9) ยาพนบาน เชน ยาทท าจากสมนไพร ต างๆ เช น ฟ าทะลายโจร ขมน มะขามปอม พชผกผลไม

10) ดนต ร พ น บ า น แล ะ เ พ ล งพนบาน เชน การเลนซออ เพลงกลอมเดก เพลงเกยวขาว เพลงระบาบานไร เพลงเรอ เพลงประกอบการเลนของเดก ฯลฯ

การเลนซออ

11) ภาษาพนบาน ภาษาถน เชน ภาษาของชนกลมนอย เชน ลาวพวน ลาวโซง มอญ ฯลฯ

12) นทานพนบาน วรรณกรรมพนบาน หรอ “วรรณกรรมมขปาฐะ” เชน เรองนางสบสอง สงขทอง ไกรทอง ศรธนนไชย เปนตน

13) การละเลนพนบาน เชน การเลนผลงลม การเลนมะหาบ การเลนสะบา มอญซอนผา ขมาสงเมอง ตจ บ ชกคะเยอ ลกชวง ตะกรอ ฯลฯ

14) ปรศนาค าทาย ปรศนาคาทายทข นตนดวยคาวา ‚อะไรเอย‛ เชน มสห สขา ตานบบถวน (ยอ) นกมหหนมปก (คางคาว) ปากกด กนตอย มเปนรอยเปนพน (มด) ผกอะไรบวชได (ผกช) ฯลฯ

15) ขนบธรรมเนยมประเพณ เชน การแขงเรอยาว ประเพณสงกรานต ประเพณบวชนาค ประเพณการแตงงาน

16) ชอหมบาน ต าบล เชน คลองหลวง คลองหา สามโคก บงตะเคยน (คลองเจด) บางหวาย (คลองเจด) บางขน สะพานควาย ซงลวนมประวตความเปนมา

17) วด เชน วดเจดยหอย วดสงห วดพระธรรมกาย วดไผลอม วดพระศรรตนมหาธาต วดอรณราชวราราม วดพระศรรตนศาสดาราม เปนตน

วดอรณราชวราราม

10

วดพระศรรตนศาสดาราม

18) สอมวลชนตางๆ เชน วทย เครองรบโทรทศน อนเทอรเนต หนงสอพมพ วารสาร นตยสาร ซงมรายการตางๆทงสารคด สขภาพอนามย การทาอาหาร การประดษฐสงของตางๆ การสอนภาษาองกฤษ เปนตน

รายการโทรทศน “ขนมไทย อะไรเอย”

19) สถานทตางๆ เชน นทรรศนรตนโกสนทร องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต หอจดหมายเหตแหงชาต พพธภณฑพนบาน พพธภณฑการเกษตร พพธภณฑสถานแหงชาต

นทรรศนรตนโกสนทร

การบรหารทรพยากรเหลานอาจทาไดหลากหลาย เชน พานกเรยนไปทศนศกษา ใหนกเรยนไปคนควาหาขอมล ไปสมภาษณ ไปสอบถาม ไปเรยนรและฝกปฎบตกบปราชญชาวบาน ใหชวยกนอนรกษ ฯลฯ

4. การบรหารสอทางการศกษา

สอทางการศกษา ครอบคลมทง ว สด และ อปกรณ สาหรบ วสด ไดแกวสดสนเปลอง เปลยนสลายตวไดในเวลาอนสน หรอวตถทนามาใชเพอการสรางซอมแซม บารงรกษาทรพยสน ส วน อปกรณ ไดแ ก เค ร อ งมอ เครองใช เครองชวย เครองประกอบ เชน อปกรณทชวยในการเรยนการสอน ไดแ ก กระดานดา คอมพวเตอร อปกรณอนรวมถงครภณฑสานกงาน เชน โตะ เกาอ เปนตน การบรหาร สอทางการศกษา จง เ ปนการ นากระบวนการบรหาร (การวางแผน การกาหนดระบบงาน การกาหนดผรบผดชอบ การควบคมงาน ฯลฯ) มาใช เพอการจดซอจดหา เพอการใช เพอการบารงรกษา เพอการจาหนาย เปนตน

11

4.1 แหลงทมาของสอทางการศกษา

1) งบประมาณแผนดน สวนใหญราคาสง อาท คอมพวเตอร เครองฉายภาพยนตร

2) เงนบ ารงการศกษา อาท เงนทนกเรยนจายเปนคาอปกรณการศกษา เปนตน

3) การบ รจาค เ ช น การได ร บบรจาคเปนตวเงน ซงผบรจาคเจาะจงใหซอวสดอปกรณการศกษา และการบรจาควสดอปกรณ

4) ผสอนจดหาเอง ราคาไมแพง เชน รปภาพ ตวอยางพช สตว แมลง ดอกไม ใบไม

4.2 ข น ต อ น ก า ร บ ร ห า ร ส อ ท า งการศกษา มขนตอนในการดาเนนงาน ดงน

1) การจดหา การซอ การจาง การซ อ ก า ร จ า ง ท า โ ต ะ เ ก า อ จ า ง ป ร ะ ก อ บคอมพวเตอร การจางซอมแซมอปกรณการศกษา

2) การใช เชนการใชอยางประหยด การใชใหถกวธ การระมดระวงการใชไมใหชารดเสยหาย

3) การบ ารงร กษา การทาความสะอาดหลงจากการใช การซอมแซมวสดอปกรณตางๆทชารด

4) การควบคมและการจ าหนาย การควบคม เปนการนาลงบญชหรอทะเบยนเพอควบคมวสดอปกรณ การตรวจสอบใหตรงกบบญชหรอทะเบยน การจ าหนาย เชน การขาย การแจกจาย การแปรสภาพเมอชารดหรอทาลาย

4.3 การน าเทคโนโลยไปใชในการบรหารทรพยากรทางการศกษา

ผบรหารจะตองคานงถงการนาเทคโนโลยไปใชในการบรหารทรพยากรทางการศกษา ดงน

1) ผบรหารควรคานงถงวา มความจาเปนทจะตองใชเทคโนโลยในการบรหารทรพยากรหรอไม ถาไมจาเปนกไมควรใช

2) ควรตดสนใจเลอกสอโดยคานงถงวาเปนสอชนดใด และนาไปใชทาอะไร เลอกสอมาไดแลวนาไปใชไดหรอไม เชน คอมพวเตอร เครองรบโทรทศน วดทศน เครองฉายสไลด กลองถายรป เครองบนทกเสยง โทรศพทไรสาย เครองรบสงโทรสาร แผนซด เปนตน

3) ผบรหารควรคานงถงวาใครจะเปนผใชเทคโนโลย เชนหวหนากลมสาระวชา หรอครอาจารย หรอนกเรยน

4) เทคโนโลยทจดหามาจะใชในเรองใด เชน ใชคนควาหาขอมล ใชตดตอสอสาร ใชทาสอการสอน ใชประกอบการเรยนการสอน

5) จะนาเทคโนโลยเพอการบรหารทรพยากรไปใชอยางไร เชน ครใชทาสอการสอน ครใชประกอบการเรยนการสอน ใหนกเรยนคนควาหาขอมล

4.4 ปญหาการบรหารสอทางการศกษา จากการประมวลปญหาพบปญหาหลากหลายซงผบรหารควรหาทางแกปญหาเหลานน ซงมดงน

1) การจดทาทะเบยนวสดไมถกตองตามระเบยบ และไมเปนปจจบน ผบรหารจงควรอบรมเจาหนาทเกยวกบการจดทาทะเบยนวสด หรอสงไปอบรมทมหาวทยาลย

12

2) ปญหาการขาดแคลนเจาหนาทวสดทมความร ความเขาใจ มความสามารถ มทกษะ มบคลกภาพทด และมคณสมบตทเหมาะสม ผบรหารควรคดเจาหนาทใหเหมาะสมกบงาน

3) วสด อปกรณการศกษาจดซ อมาแลวไมไดใชหรอใชนอยมาก ผบรหารควรสอบถามกอนจดซอวาจาเปนทจะใชหรอไม ถาไมจาเปนกไมควรอนมตใหจดซอ

4) ไมมการซอมแซมวสด อปกรณการศกษาทชารด ทง ๆ ทซอมแซมได ทาใหสญเสย ควรฝกนกเรยนซอมแซมในชวโมงเรยนวชาการงานพนฐานอาชพและเทคโนโลย

5) ขาดอปกรณการศกษาประเภทคอมพวเตอร เครองมอสอสาร และวสดอปกรณทจาเปน ควรขอรบบรจาคจาก รานคา บรษท หางราน ฯลฯ

6) ครขาดความรความสามารถในการนาเทคโนโลยไปใช ไมชอบการเปลยนแปลงจงทาใหการรบเทคโนโลยทาไดยากขน และสวนใหญเปนครสายปฏบตการสอน ไมเคยผานการอบรมมากอน จงควรจดอบรมในโรงเรยนหรอสงไปฝกปฏบตตาม มหาวทยาลย บรษท หางรานตาง ๆ

5. การบรหารอาคารสถานท

อาคารและสถานทเปนปจจยสาคญทเอออานวยใหการเรยนการสอนเกดประโยชนสงสด เพอใหไดโรงเรยนทด การวางแผนพฒนาอาคารและสงแวดลอมจงเปนสงจาเปนอยางยง นกการศกษาปจจบนมองภาพรวมของโรงเรยนเปนอทยานทางการศกษา โดยเปนทเกบเกยว

วชาความรและเปนสถานทพกผอนในทามกลางคว ามสะดว ก สบาย ค ว าม งด ง าม คล า ยสวนสาธารณะ

5.1 ก า ร บ ร ห า ร อ า ค า ร ส ถ า น ทประกอบดวย 5 งาน คอ

1) งานการจดอาคารสถานท การวางแผนกอสราง การควบคมดแลการกอสราง

2) งานการใชอาคารสถานท การจดใหหนวยงาน ครอาจารย บคลากร นกเรยนใชอาคารสถานท

3) งานการบ ารง ร กษาอาคารสถานท การทาความสะอาด การซอมแซมเมอชารด การดแลรกษาความปลอดภย การพฒนาใหดขน

4) งานการควบคมดแลอาคารสถานท ดวาใชมากนอยเพยงไร บางหองจานวนนกเรยนทใชนอยมาก

5) งานการประเ มนผล การใ ชอาคารสถานท ประเมนขอด ขอเสย และปญหาทพบ

5.2 สภาพของอาคารสถานททใชทางการศกษา ผบรหารควรคานงถงอาคารสถานททเออประโยชนแกนกเรยนทจะเรยนไดอยางมความสขดวย โดยคานงถงสงตางๆดงน

1) ทตงของอาคารสถานท ตองไมไกลจากชมชน เปนทดอนนาไมทวม สงแวดลอมด ห า ง ไ ก ล จ าก แ ห ล ง อ บ าย ม ข โ ร ง ง า นอตสาหกรรม มสาธารณปโภคสะดวกพอควร เปนตน

13

2) อาคารเรยน พอเหมาะกบจานวนนกเรยน สรางถกทศทางลม ไมหนหนาไปทางทศตะวนออกหรอตะวนตก มทางเดนตดตอระหวางอาคาร มเครองดบเพลง

3) หองเรยน เน อท เพยงพอกบนกเรยน ขนาดหองเรยน 8.00 X 8.00 เมตร สาหรบนกเรยน 45 คน และหองเรยนควรถกสขลกษณะทงอากาศและแสงสวาง

4) อาคารประกอบ ควรมอาคารฝกงาน โรงพลศกษา หองสมด โรงอาหาร มหองสขาเพยงพอ

5) บรเวณโรงเรยน ควรมเพยงพอ มบรเวณพกผอน บรเวณกฬา บรเวณทพกอาศยของครและคนงาน บรเวณปลกตนไม ดอกไม มร วรอบ

6) ส งแวด ลอมอนๆ เช น สทาอาคารควรเปนสออน เยนตา ไมเปนสฉดฉาดหรอสดใสเกนไป ไมมเสยงรบกวน หองเรยนมอากาศถายเทสะดวก ไมรอนเกนไป ไมมกลนรบกวน มหนาตางพอสมควร

5.3 การรกษาความปลอดภย ซงเกยวของกบอาคารสถานทอยางยง ควรคานงถงสงตางๆดงน

1) การใหความร เ กยวกบความปลอดภย การใหความรในการใชประโยชนของอาคาร เชน ราวบนได กนสาด แผงสวตชรวมไฟฟา บานประตกระจกใส การใหความรเกยวกบแผนดนไหว

2) สงทอาจเปนภยแกนกเรยน เชนในสนามกฬา โรงฝกงาน หองเรยนคหกรรมศลป หองวทยาศาสตรสาขาเคม

3) การปองกนภยจากการจราจร ภายในบรเวณโรงเรยนทกวางขวางมถนนและมอาคารเรยนหลายหลง ควรจดระบบจราจรใหปลอดภย รวมทงการขนรถลงเรอและการเดนขามถนนหนาโรงเรยน

4) การปองกนเพลงไหม ใหนกเรยนมสวนในการปองกนเพลงไหม การใหนกเรยนมความรในการดบเพลง การซอมหนเมอเกดเพลงไหม

6. การบรหารเวลาในการใชทรพยากรทางการศกษา

ในสมยกอนไมมใครคดวา “เวลา” เปนเรองสาคญและไมมการวจย แตปจจบนมการวจยพบวาเวลาเปนทรพยากรทแตกตางไปจาก คน เงน วสดอปกรณ และการจดการ เพราะเวลาไมสามารถซอ ขาย เชา หยบยม เกบรกษาไว ทาใหมากขน สรางขนมาใหม หรอเปลยนแปลงได สงทเราทาไดกบเวลากคอการบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ ซ ง การบรหา ร เ วลาอย างมประสทธภาพ ทาไดดงตอไปน

1) ทรพยากรอนๆ ถาหากเราไมใช กอาจคงอยตอไป แตเวลานนหากเราไมใช เวลาจะหมดไป ดงนนจงควรใชเวลาใหเกดประโยชนกบตนเองและผอนใหมากทสด

2) คดอยเสมอวาคณภาพของทรพยากรเวลาขนอยกบเราใชเวลาคมคาหรอไม

3) คดอยเสมอวาหากเราตองซอเวลา เราอาจตองใชเวลาแตกตางจากทเปนอยขณะน

4) คดอยเสมอวาเวลาใหความเทาเทยมและเสมอภาคแกทกคน คอมเวลาเทากนวนละ 24 ชวโมง

14

5) คดอยเสมอวาแมเราใชเวลาดอยางไร เรากไมไดรบเวลาเพมเตม

6.1 การบรหารเวลาทด ยอมกอใหเกดประโยชนนานาประการ เชน

1) ท า ใ ห ช ว ต ไ ม ย ง เ ห ย ง ล ดความเครยด มความเครยดนอยลง

2) ล ด ค ว า ม ว ต ก ก ง ว ล เ พ มประสทธภาพในการทางาน

3) เพมประสทธผลในการทางาน เพมผลผลตหรอผลงานใหกบตนเองและหนวยงาน และเพมความพงพอใจในการทางาน

4) มเวลาทเปนของตวเอง เวลาทจะใชสาหรบครอบครวและเพอนฝง

6.2 ปญหาการใชเวลา มผลของการวจยพบวา การบรหารเวลามปญหาดงน

1) ขาดประสบการ ณ ผ ท ข า ดประสบการณหรอมประสบการณนอยมกจะทางานชากวาผมประสบการณมาก

2) ไมจดระบบการใชเวลา ถาจดตารางหรอจดบนทกการใชเวลา จะทาใหใชเวลาไดดขน

3) ธรรมชาตของงานทท า งานบางอยางละเอยด ตองหาขอมลเพมเตม ทาใหเกดปญหาการใชเวลา

4) ไมกระจายความรบผดชอบ มกทาคนเดยว ไมทาเปนทม ถากระจายความรบผดชอบยอมชวยใหงานเรวขน

5) ตวการทท าใหเสยเวลา เชน ทางานหลายๆอยางในเวลาเดยวกน ประมาณเวลาผดพลาด ผดวนประกนพรง ปฏเสธคนไม

เปน หรอไมกลาปฏเสธ ชอบทาอะไรดวยตวเอง โตะทางานไมเปนระเบยบ หรอรกรงรง มอบงานใหคนอนทาแตไมมอบอานาจให ดงนนควรละเวนประเดนเหลานใหได

เนองจากเวลาเปนทรพยากรทางการศกษาอยางหนง ทงผบรหารการศกษา คร อาจารย นกเรยน นกศกษาทกคนมเวลาทจะตองใชเทาเทยมกน ถารจ กมการบรหารเวลาดงกลาวข า ง ต น จ ะท า ใ ห ง า นมป ร ะ สท ธภ าพ แ ล ะประสทธผลสงขน

ความส าคญของการบรหารทรพยากรการศกษา

การบรหารทรพยากรทางการศกษาจะทาใหสถานศกษาดาเนนการเรยนการสอนหรอพฒนาคนใหมคณภาพและไดผลตามความมงหมายของการจดการศกษา เปนการชวยสงเสรมงานวชาการ ชวยสงเสรมการดาเนนงานดานอนๆในสถานศกษา เปนตวกลางหรอตวกระตนททาใหกจกรรมของสถานศกษาดาเนนไปได และมบทบาทตอกจกรรมหรอการดาเนนภารกจของสถานศกษาทงดานของปรมาณและคณภาพ

สรป การบรหารทรพยากรทางการศกษาจะม

ประสทธภาพและประสทธผลสงสดไดจะตองครอบคลมการบรหารทรพยากรทางการศกษาทกดาน เพอใหมบคลากรทมความรความสามารถ มงบประมาณมาใชจายเพยงพอ มอาคารสถานทเพยงพอ มสอทางการศกษาหลากหลาย รจกนาทรพยากรในทองถนมาใชใหเปนประโยชนในการศกษา และรจกใชเวลาใหคมคาเกดประโยชน

หวน พนธพนธ

15

บรรณานกรม การบรหารทรพยากรทางการศกษา จาก http://teachermail.edublogs.org/ สบคนเมอวนท 16

พฤษภาคม 2557

จตพงศ แกวใส. (2540). แนวโนมการบรหารงานบคคลของโรงเรยนประถมศกษาใน 5 จงหวดชายแดนภาคใตในทศวรรษหนา (พ.ศ.2540-2549) วทยานพนธ มหาวทยาลยสงขลา -นครนทร วทยาเขตปตตาน.

นพ ศรบญนาค. (2546). การคดเลอกบคคลและการบรหารคาตอบแทน,กรงเทพฯ : สตรไพศาล.

นาตยา เกตกลน. (2545). การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการพฒนาระบบสารสนเทศเพอการบรหารสถานศกษา ปรญญานพนธ (กศ.ม.) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , 2545, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร. (2540). “การวจยเกยวกบผบรหารการศกษา” ใน ประมวลสาระชดวชาการวจยการบรหารการศกษา หนวยท 9. กรงเทพฯ :มหาวทยาลยสโขทยธรรมา- ธราช.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร. (2541). แนวการศกษาชดวชาการบรหารทรพยากรการศกษาหนวยท 1-15-Educational resource administration.นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตร. (2541). ประมวลสาระชดวชาการบรหารทรพยากรการศกษา - Educational resource administration นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาศกษาศาสตร. (2544). การบรหารบคลากรในโรงเรยนนนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เรวตร ชาตรวศษฏ. (2546). การบรหารเวลา กรงเทพฯ : เอกทรมมเดย.

วทยชย ลอมวงศ. (2542). ปญหาการจดทรพยากรการศกษาในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษาอ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน.

‚สถาบนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษา (สคบศ.) .‛ ใน http://www.nidtep.go.th/ index1.html สบคน เมอวนท 20 มกราคม 2552.

สนอง สวรรณวงศ. (2538). การบรหารงานธรการการเงนและพสด สงขลา,ภาควชาพนฐานการศกษาคณะครศาสตร สถาบนราชภฏสงขลา.

16

สมชาย หรญกตต. (2542). การบรหารทรพยากรมนษยฉบบมาตรฐาน, กรงเทพฯ : ดวงกมลสมย.

‚สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ก.ค.ศ.)‛ ใน http://www.moe.go.th/ webtcs/ สบคนเมอวนท 20 มกราคม 2552.

หวน พนธพนธ. (2528). การบรหารโรงเรยน กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

สาขาวชาการศกษาพเศษ

18

ความจ าเสอมในยคดจทล

ความหมาย ค ว า ม จ า เ ส อ ม ใ น ย ค ด จท ล ( Digital

Dementia) หมายถงการทบคคลยคดจทล หรอ เดกทเกดในชวงปลายศตวรรษท 20 เปนตนมา จนถงปจจบน มความสามารถในการจาและการเรยนรลดลง มความจาไมด หรอมความจาเสอม อนเนองมาจากการดาเนนชวตทพงพงเทคโนโลยมากเกนไป

ความเปนมา คาวาความจาเสอมในยคดจทล (digital

dementia) มาจากนกประสาทวทยาศาสตร (Neuro scientist) ชาวเยอรมน ชอ แมนเฟรด สพทเซอร (Manfred Spitzer) ทนาเสนอในหนงสอชอ ‚Digital Dementia‛ เมอ ค.ศ. 2012 โดยการตงขอสงเกตวา การทคนในยคดจทลใชเทคโนโลยตาง ๆ ในการดาเนนชวตมากเกนไป จนทาใหความสามารถของสมองในการสรางความคดรวบยอดลดลง ทงสงผลตอปญหาความทรงจาระยะสน แมแตในการใชคาศพท ในการอานเขยน กลดลง เพราะตองใชอปกรณชวยในการคนหาสงตาง ๆ ตลอดเวลา สพทเซอร จงเตอนใหผปกครองและครตระหนกถงปญหานและหาทางรบมอกบปญหาทนบวนจะเพมมากขน

ในสหรฐอเมรกา งานวจยของมหาวทยาลยแคลฟอรเนย โดย ซลเวย ฮารท เฟรด (Sylvia Hart Frejd) เมอป 2014 พบวา ปญหาความ

ทรงจาของเดกยคดจทล พบไดในชวงอาย18–39 ป ทงน เนองจากการใชเทคโนโลยมากเกนไป จงทาใหพฒนาการทางสมองเสอมลง โดยมงพฒนาแตสมองซกซายมากเกนไปและละเลยการใชสมองซกขวา นอกจากนเขายงสรปวา อาการทพบจากการเปนความจาเสอม ยคดจทล คอปญหาความจา ปญหาความสนใจสน ทงเปนคนไรอารมณ ขอมลนยงสอดคลองกบงานวจยอน ๆ ทพบวา เดกในสาธารณรฐเกาหลทพบปญหา เรอง ‚Digital Dementia‛ ในเดกมากทสด

ลกษณะและการเรยนร ของเดกยคดจทล

เดกยคดจทลมโอกาส เรยนรผ านส อเทคโนโลยและอปกรณดจทลตงแตวยเดก เดกมความทรงจาเกยวกบภาพหรอสงทมองเหน (Visual memory) และจะประมวลผลขอมลจากภาพไดดกวาตวหนงสอ สามารถแยกแยะขอมลทไดจากการฟงไดดกวาเดกยคกอน เดกจะชอบมองภาพทมสสนสดใส ซงจะกระตนใหเกดความสนใจมากกว าสมด ๆ ทบ ๆ นอกจากน น ลกษณะการกวาดสายตา เพอหาขอมลบนจอกจะแตกตางจากการกวาดสายตาในการอานหนงสอ (Lan Jukus ;2008)

อยางไรกตามปญหาความจาเสอมในยคดจทลน มความแตกตางกบ การทบคคลมความจาเสอมในผสงอาย คอชวงหลง 50 ป ขน

19

ไป ซงเปนความจาเสอมทเปนไปตามธรรมชาต ทมการเสอมของสมองไปตามวย ความจาเสอมตามวยทรจกกน ในชอของการเปนอลไซเมอร (Alzheimer) ซงมการดาเนนของโรค จากระดบตนทเรมมความจาบกพรอง จนไปสการสญเสยความจา และ สมองเสอมอยางชดเจน คอเอาแตนอน พดไมไดตามปกต ภาพสแกนของสมองพบวาสมองฝอ

ในประเทศไทยมผต งขอสงเกตไวเชนกน ถงลกษณะการเรยนรและการจาของเดกยคดจทล เดกจะพงพาเทคโนโลยในรปแบบตาง ๆ ในการคนหาขอมล โดยไมสนใจทจะจดจา การสนทนาและการตอบคาถามกบผอนจะใชภาษาสน ๆ แบบทพมพในโทรศพท และหมกมนอยกบขอมล ไมวาจะในรปแบบของไลน เฟชบค ฯลฯ เมอไมมเครองมอพกพาทประสงคกจะหงดหงด ประหนงวา อปกรณเหลานนเปนอวยวะทจาเปนสาหรบชวตของเขา เขารสกมอสระเสรในการทองไปในโลกกวาง เสาะหาขอมลทตองการไดอยางไรขดจากด แตบางคนกหมกมนอยเพยงเรองเดยว ทาใหขาดทกษะการเขาสงคม และขาดความรพนฐานทควรม โดยไมตองพงพา เทคโนโลยเหลานน

นอกจากนมการศกษาการทางานของสมองสวนของการทางาน และพบวาการทางานของสมองในเดกยคดจทล มขอดคอ การเปลยนความคดจากสงหนงไปยงอกสงหนงอยกสามารถเปลยนสลบไปทาอกสงหนงไดและกลบมาทาสงเดมตอไปไดอก เดกจงสามารถทางานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน แตนนหมายความวาเดก

ปจจบนจะไดรบการฝกการทางานหลายอยางในเวลารวดเรว (นวลจนทร จฑาภกดกล, 2558)

อย า ง ไ รกด ปญหาส าคญของการ ใชเทคโนโลยและอปกรณดจทลมากเกนไปตงแตวยเดก จะสงผลใหเดกตดสออปกรณเหลานน ไมวาจะเปนในรปของโซเชยลมเดย เกมตางๆ เดกจะเรยนรการสรางความพงพอใจใหตนเองดวยการเลนเกมหรอใชคยกนในโลกออนไลน ไดแก การแชท เฟชบก ไลน ทวตเตอร ฯลฯ จนกลายเปนเสพตดไปในทสด ถาไมไดทากจะรสกวาหงดหงดไมพอใจ สมองทถกกระตนตลอดเวลาทาใหเดกไมรสกกลวในเหตการณทคนทวไปรสกวานากลว เชน เคยชนกบเหตการณทมการใชความรนแรง เปนตน การหมกมนอยกบสออปกรณดจทลมากเกนไปตงแตวยเดกจะทาใหขาดโอกาสในการเลนอสระตามลาพงหรอเลนกบเพอน ๆ การพฒนาการทางอารมณและสงคมจงไมด

การหมกมนอยกบโลกออนไลนยงสงผลเสยตอพฒนาการทางภาษา เพราะเดกจะใชคาสน ๆ เพอความรวดเรวจงมคาศพทแปลก ๆ เกดขนมาก บางครงกมสญลกษณเฉพาะในการสอสาร เมอตองการขอมลใด กจะสบคน ไดรวดเรวเพยงแคใชมอสมผส ฉะนนการจดจาคาศพท เรองราวทจะรอยเรยงใหสละสลวยแทบจะไมม ยงไปกวานน เดกจะพงอปกรณใชการคนหาขอมลทาใหหนวยความจาและการคดวเคราะหแทบจะไมไดรบการพฒนา เดกจงจาอะไรไมได

20

ลกษณะการรบรของเดกยคดจทลทกลาวมาแลว มขอมลสนบสนนจากงานวจยของ แคโรลน บรอคคงตน (Carolyn Brockington. 2014) ท ศ กษ า เดก เ ก าหล ใ ต ซ ง มก า ร ใ ชเทคโนโลยอยางกวางขวาง เขาพบวา เดกรนใหมของเกาหลใตมปญหาเรองความจา ความจาไมด ทงนเพราะเดกเหลาน ไมรสกวาตองจาขอมลตาง ๆ ไปทาไม ในเมอขอมลมากมายสามารถคนหาไดจากสอและเทคโนโลยในรปแบบตาง ๆ ฉะนนเทคโนโลยคอตวชวยทสาคญซงเขาจะพงพาได

เทคโนโลยเปนสงอานวยความสะดวกทดยงแ ตการพ งพง เทคโนโลยมากเกนไปจนกลายเปนทกๆ เรอง ของชวตจะทาใหการทางานของสมองสวนหนาลดนอยลง จากการไมไดใช ไมไดรบการฝกฝนศกยภาพในการทางานจงลดนอยลง ทาใหการคด แกปญหาเองทาไดชาลง หรอวาไมไดเลย เพราะจาอะไรไมได สมาธสนคดไมออก เหมอนคนเปนโรคความจาเสอม

โดยปกตปญหาความจาเสอมจะเกดขนกบผสงอายแตในปจจบนกลบพบวามเดกวยรนกบวยผใหญตอนตนกาลงเผชญปญหาความจาไมด ความสามารถในการจาลดลง ปญหาเหลานของคนรนใหมเรยกวา โรคความจาเสอม ในยคดจทล (Digital Dementia) ซงเปนผลจากการใชเทคโนโลยมากจนเกนไป สงผลใหความสามารถทางดานการคด การเรยนรของสมองจะนอยลงไปดวย

การรบมอกบปญหาทเกดขนและการดแลเดกยคดจทล

ปจจบนพอแมผปกครองมกมปญหาในการรบมอการดแล เดกยคดจทลทมพฤตกรรม คานยมแตกตางไปจากเดกยคกอนทพอแมป ยาตายาย เคยประสบและเรยนรมา หลายครอบครวมชองวางระหวางวยทไมเขาใจกน ตามไมทนความเปลยนแปลงทโหมกระหนาเขามาหลายรปแบบ บางแงมมการเลยงลกยคดจทลกมความสะดวกสบาย พอแมบางคนพอใจทลกไมมากวนใจใกลชด ทาใหมเวลาพกผอนและทากจกรรมทตนเองสนใจ ซงกอาจหมายถงการใชเทคโนโลยรปแบบตาง ๆ ไปดวย เทคโนโลยจงเขามามบทบาทแทนทพอแม ดงนนปฏสมพนธระหวางพอ แม ลก จงเปลยนไป การปลอยลกไวกบเครองมอสอสาร เครองรบโทรทศน ฯลฯ จะทาใหเดกขาดพฒนาการดานภาษาและดานสงคม การกระตนการรบรจากพอแมเปลยนเปนการกระตนการรบรจากเทคโนโลย นอกจากนสมาธในการเรยนรซงควรไดร บการปลกฝงกจะถกมองขามไป

ขอแนะนาจากวงการแพทยในการปองกนโรคความจาเส อมในยคดจทลคอ ตองดแลสขภาพใหแขงแรง ออกกาลงกายอยางสมาเสมอ พอแมตองดแลเอาใจใสจตใจเดก ใหจตใจแจมใส ลดความวตกกงวล และฝกทกษะทจาเปนตงแตวยเยาว เชน ทกษะการเรยนร ทกษะการทางาน

21

ซงตองอาศยทกษะการสอสาร ทกษะการคด ฝกใหเดกคด ตดสนใจ ตลอดจนฝกทกษะการดาเนนชวต โดยไมพงพงเทคโนโลยไปทกเรอง

ดงน นแนวปฏบตของผปกครอง ทควรตระหนก คอ การทาตวเปนแบบอยางในการใช เทคโนโลยอยางเหมาะสม เชน โทรศพท เฟชบค

ไลน ฯลฯ อยางเหมาะสม ใหเดกเหนวาจะใชเมอมความจาเปนไมพร าเพรอ จนไรมารยาทในสงคม การรวมทากจกรรมในครอบครว ไมวาจะเปนการออกกาลงกาย ฟง หรอเลนดนตร หรอเลานทาน กจกรรมเหลานจะชวยพฒนาทกษะทางสงคม และภาษา ใหเปนไปอยางเหมาะสม

ศรยา นยมธรรม บรรณานกรม

นวลจนทร จฑาภกด. (2558). ‚เดกยคดจทล‛ วารสารสารานกรมศกษาศาสตร. ฉบบท 50 หนา 79-83.

มนนยา อนรกษธนากร. (2557). ‚ทาอยางไรจะปองกนสมองเสอมในผสงอาย (อลไซเมอร) ,‛ วารสาร@weekly กรงเทพ ฯ.

วรยะ ฤาชยพาณชย. (ตลาคม 2557). ‚21st Century Skill‛ นตยสารรกลก. หนา 148-151. สวรรณ เรวต.. (ตลาคม 2557). ‚โรค ‚Digital Dementia Brain Guide‛ นตยสารรกลก. Frejd, Sylvia Hart. (2014). The Rise of Digital Dementia: Protecting yourself and your Clients.

http://www.acacc.net/2013/10/18/the-rise-of-digital-dementia-protecting-yourself-and-your-clients/

Gwinn, Jessica. (2013, November). ‚Overuse of Technology can lead to ‘digital dementia’. http://www.alzheimers.net/2013-11-12/overuse-of-technology-can-lead-to digital-dementai/Gagnon,Tiffany . Are you suffering from ‚Digital Dementai‛?.

http://www.mensfitness.com/life/gearandtech/are-you-suffering-digital-dementia Brockington, Carolyn. (2013, August). Digital Dementia: The memory problem plaguing teens

and young adults: http://www.foxnews.com/healt/2013/08/15/digital-dementia-memory-problem-plaguing-teens-and-young-adults/

22

สาขาวชาปรชญาการศกษา

23

ปรชญาและปรชญาการศกษา The American Heritage Dictionary of

The English Language (1973) ไดอธบายความหมายของปรชญา (Philosophy) ไววา

1. (ก) รกและแสวงหาความรความเจรญ (ปญญา–ฉลาด) ดวยวธการแหงปญญาและวนยในตนเองอยางมศลธรรม (Love and pursuit of wisdom by intellectual means and moral–self disciplines)

( ข ) ก ารคนหา เห ตและกฎท อ ยเบองหลงของความจรง (คนหาเหตและกฎของความจรง : The investigation of causes and laws underlying reality;

2. การคนหาธรรมชาตของสงตางๆ ทอยบนรากฐานของการใหเหตผลทางตรรกศาสตรมากกวาวธการทางประจกษหรอขอมล เชงปรมาณ (Inquiry based on logical reasoning rather than empirical methods)

3. ศาสตรสาขาหน งทประกอบดวยตรรกศาสตร ความด คณธรรม จรยธรรม ความสข ความงาม สนทรยศาสตร อภปรชญาความจรงแทของสรรพสง และญาณวทยา (The science composing logic, ethics, aesthetics, metaphysics and epistemology) สาเรง บญเรองรตน (2549 :1) ไดอธบายปรชญาแตละสาขา ดงน

1. ตรรกศาสตร เปนสาขาของปรชญาทวาดวยการใหเหตผลอยางสมเหตสมผล การตรวจสอบการใหเหตผลวาสมเหตสมผลหรอไม

2. จรยศาสตร เปนสาขาของปรชญาทวาดวยความสข ความด ความถกตอง การประพฤต การปฏบตตนทเหมาะสม และการคนหาเปาหมายสงสดของชวต

3. สนทรยศาสตร เ ปนสาขาขอ งปรชญาทคนหาเกยวกบความงาม ธรรมชาตของความงาม เกณฑในการวนจฉยความงาม

4. อภปรชญา เปนสาขาของปรชญาทคนหาความจรงของสงทมอย ธรรมชาตของสงทม อย สมบตของสงทมอย ความจรงเกยวกบสากลโลกหรอจกรวาล

5. ญาณวทยา เปนสาขาของปรชญาเกยวกบกาเนดของความร กาเนดของความจรง สภาพของความจรง การทดสอบความจรง การรความจรง

ปรชญาการศกษาเปนปรชญาประยกตทแตกหนอขนมาจากปรชญาแมบทอนไดแกศาสตรทง 5 สาขา นน

ถานกปรชญาคดคนหาคาตอบไดวามนษยคออะไร มนษยมองคประกอบอะไร จดมงหมายสงสดของมนษยคออะไร มนษยทดปฏบตเชนไร ความด ความสข ความยตธรรม ความงามคออะไร มนษยแสวงหาความรไดอยางไร แลวนกปรชญาผนนกอาจมาคดถงปรชญาการศกษาซง

24

เปนสาขาวชาทแตกหนอออกมาจากปรชญาแ ม บ ท เ ห ล า น น ว า ก า ร ศ ก ษ า ค อ อ ะ ไ ร จดมงหมายของการศกษาคออะไร แนวนโยบายหลกของการศกษาเปนอยางไร และสงทควรศกษาคออะไร วธการใหการศกษาแกมนษยทาไดอยางไร มวธสอนอยางไร

ดงนน ปรชญาการศกษา คอศาสตรทเกยวของกบความหมายและความมงหมายของการศกษา แนวนโยบายหลกของการศกษาและวธการของการศกษา

นกปรชญาทานใดทคดหาคานวณของปรชญาไดแลว แนะนามาคดปรชญาการตออกดวย ถอวาทานนนเปนทงนกปรชญา และนกปรชญาการศกษาดงเชนเพลโตในสมยกรกโบราณ

ถาทานใดนาปรชญาแมบทของนกปรชญาทานใดหรอกลมใดมาคดตอเพอกาหนดเปนปรชญาการศกษา เรยกทานนนวา นกปรชญา

การศกษา ดงเชน ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร อดตอธการวทยาลยวชาการศกษาไดนาหลกพทธธรรมมาสรางเปนปรชญาการศกษาตามแนวพทธศาสตร เปนปรชญาการศกษาไทยไดอยางมระบบเปนครงแรก ดงททานกลาววา

‚ปรชญาการศกษาน นยอมแตกหนอออกมาจากปรชญาอนเปนแมบท พดอกทหนงกคอปรชญาการศกษานนยอมมรากฐานตงอยบนปรชญาอนเปนแมบทหรอจะพดอกสกทหนงกคอ เ ปนการนาเอาความคดเหนบางประการทเหมาะสมมาจากปรชญาแมบทมาประยกตและรอยกรองเขาใหเปนระบบทดเพอจะไดศกษาเลาเรยนกนและนาไปใชปรบปรงระบบการศกษาอกดวย (สาโรช บวศร , 2529)

ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร (สาโรช บวศร, 2528) ไดเสนอปรชญาการศกษาตามแนวพทธศาสตร ดงตาราง1. ตาราง 2. และตาราง 3

ตาราง 1 ปรชญาการศกษาตามแนวพทธศาสตรของศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร

โครงสรางอยางหนงของปรชญาการศกษา

หวขอธรรมะในพทธศาสนาทเกยวของ

ปรชญา

1. ความหมายของการศกษา - ขนธ 5

- อกศลมล

- ชวตทดสงสดหรอนพพาน

การศกษา คอ การพฒนาขนธ 5 เพอวาอกศลมลจะไดลดนอยถอยไปและไดบรรลชวตทรมเยนตามควรแกกรณ

2. ความมงหมายของการศกษา นพพาน บรณาการ (หรอชวตทรมเยน)

25

ตาราง 2 ขนตอนทง 4 ของอรยสจ

ขนตอนทง 4 ของอรยสจ กจในอรยสจ 4 1. ทกข (ความทกข ; สภาวะทบบคน

บกพรอง : ความปรารถนาไมสมหวง) 1. ปรญญา การศกษาใหรจก ใหเขาใจชดตามสภาพทเปนจรง ไดแกการทาความเขาใจและกาหนดขอบเขตของปญหาหรอความทกข

2. สมทย (สาเหตใหทกขเกด ไดแ ก ตณหาทง3)

2. ปหานะ กาจด ทาใหหมดสนไป ไดแกการแกไขกาจดตนตอของปญหา คอการกาจดตณหาใหสนไป

3. นโรธ (ภาวะทตณหาดบสนไป หลดพน เปนอสระ คอ นพพาน)

3. สจฉกรยา การทาใหแจง คอการเขาถงหรอบรรล การบรรลจดหมายทตองการ ไดแก การเขาถงภาวะทปราศจากปญหา แจงในวธการทจะกาจดปญหาหรอทกข

4. มรรค (ขอปฏบตใหถงความทกขดบเรยกอกอยางวา ทางสายกลาง หรอมชฌมาปฏปทา

4. ภาวนา การทาตามวธการทจะนาไปสจดหมายไดแก การลงมอแกไขปญหาตามแนวทางของขอปฏบตเพอจะไดบรรลถงความดบทกข

โครงสรางอยางหนงของปรชญาการศกษา

หวขอธรรมะในพทธศาสนาทเกยวของ

ปรชญา

3. แนวนโยบายหลกการศกษา (หรอทาอยางไรชวตจงจะเปนไปตามความหมายของการศกษา)

มรรคมองค 8 หรอซงยอลงไดเปน 3 ขอ คอ ศล สมาธ ปญญา

แนวนโยบายทง 3 ประการของการศกษา (ศกษาตนเอง ; ศกษาสงแวดลอม ; ศกษาจรยธรรม จรยธรรมยอมชวยให อนตรกรยาระหวางตวเองกบสงแวดลอมเปนไปในทางทสงบและรมเยน กลาวคอจรยธรรมชวยทาใหอกศลมล ลดนอยถอยไป

4. วธการของการศกษา - อรยสจ 4

- กจในอรยสจ 4

เอาขนตอนทง 4 ของอรยสจและกจในอรยสจมาประยกตใชเปนวธสอนเรยกชอวา ‚วธสอนตามขนทง 4 ของอรยสจ‛

26

ตาราง 3 วธสอนตามขนตอนทง 4 ของอรยสจ ขนของอรยสจ 4

กจในอรยสจ 4

วธสอนตามขนทง 4 ของอรยสจ (ใหดค าอธบายของอรยสจ และกจในอรยสจทกลาวแลว พรอมกนไปกบการก าหนดวธสอนน

1. ทกข 1. ปรญญา 1. ขนกาหนดปญหา (หรอขนทกข) ครชวยนกเรยนใหพจารณาดปญหาทเกดขนดวยตนเอง ดวยความรอบคอบ และพยายามกาหนดขอบเขตของปญหา ซงนกเรยนจะตองคดแกใหจงได

2.สมทย 2. ปหานะ 2. ขนตงสมมตฐาน (หรอขนสมทย) ก. ครชวยนกเรยนใหพจารณาดวยตนเองวาสาเหตของปญหา

ทยกขนมากลาวในขนท 1 นนมอะไรบาง ข. ครชวยนกเรยนใหเกดความเขาใจวาในการแกปญหาใด ๆ

นนจะตองกาจดหรอดบทตนตอหรอแกทสาเหตของปญหาเหลานน ค. ครชวยนกเรยนใหคดวาในการแกทสาเหตนน อาจจะกระทา

อะไรไดบาง คอกาหนดสงทจะกระทานเปนขอ ๆ ไป 3. นโรธ

3. สจฉกรยา

3. ขนการทดลองและเกบขอมล (หรอขนนโรธ) ก. สจฉกรยา หมายถง การทาใหแจงหรอใหบรรลจดหมายท

ตองการ ทาอยางไรจงจะทาใหแจงได ถาเจรญรอยตามของพระพทธองคกตองกระทาดวยตนเอง จะเหนไดวาพระพทธองคทรงลองวธการตาง ๆ ดวยพระองคเอง เชน โยคะ ตบะและทรงอดพระกระยาหาร

เปนตนเมอทรงใชวธการปสสนากรรมฐาน ดงนน ในการสอนขนนครตองชวยใหนกเรยนไดกระทาหรอทาการทดลองดวยตนเองตามหวขอตาง ๆ ทไดกาหนดไวแลววาจะกระทาดงในขนท 2 ขอ ค.

ข. เมอทดลองไดผลประการใด ตองบนทกผลของการทดลองแตละอยาง

27

ขนของอรยสจ 4

กจในอรยสจ 4

วธสอนตามขนทง 4 ของอรยสจ (ใหดค าอธบายของอรยสจ และกจในอรยสจทกลาวแลว พรอมกนไปกบการก าหนดวธสอนน

4.มรรค 4.ภาวนา 4. ขนวเคราะหขอมลและสรปเปนแนวทาง (หรอขนมรรค) ก. จากการทดลองกระทาดวยตวเองหลาย ๆ อยางน น

ยอมจะไดผลออกมาใหเหนไดชด ผลบางประการจะชใหเหนวาแกปญหาไดบาง บางประการแตไมคอยชดเจนนก สวนผลทถกตองจะชใหเหนวาแกปญหาไดแนนอนแลวและไดบรรลจดหมายแลว ไดแนวทางหรอขอปฏบตทเราตองการ เหลานหมายความวาจะตองวเคราะหและเปรยบเทยบขอมลทไดบนทกไวในขนท 3 ขอ ข. นนจนเหนแจมแจงวาทาอยางไรจงจะแกปญหาทกาหนดในขนท 1 ไดสาเรจ

ข. จากการวเคราะหดงกลาวน นจะทาใหเหนวาสงใดแกปญหาไดจรง ตอไปกใหสรปการกระทาทไดผลนนไวเปนขอ ๆ หรอเปนระบบ หรอเปนแนวทางปฏบต แลวใหลงมอกระทาหรอปฏบตอยางเตมทตามแนวทางนน โดยทวกน

ส าเรง บญเรองรตน บรรณานกรม

สาโรช บวศร . (2529). การศกษาคนควาทางปรชญา. บรรยาย ณ สานกธรรมศาสตรและการเมองราชบณฑตยสถาน.

สาโรช บวศร . (2528: 20-39 ). ‚ปรชญาการศกษาตามแนวพทธศาสตร‛ ใน สมาคมการศกษาแหงประเทศไทย สาโรช บวศรกบศกษาศาสตรตามแนวพทธศาสตร กรงเทพมหานคร: รงเรองการพมพ.

สาเรง บญเรองรตน. (2549:1 ) ‚วาดวยปรชญา‛. สาเรง บญเรองรตน . (2549) ปรชญาการศกษา . กรงเทพมหานคร: SUNPRINTING

The American Heritage Dictionary of the English Language. (1974). New York: American Heritage Publishing, Inc and Haughton Mifflin Company.

28

ปรชญาการเมองในวรรณคดไทย

วรรณกรรมไทยสมยอยธยาไดฉายแสงศาสตรแหงรฐไวอยางชดแจงต งแตกาเนดพระมหากษตรย เปาหมายของการปกครองรฐยทธศาสตรและการดาเนนการปกครอง เรมตงแตกาเนดชมชนดงทพรรณนาไวใน ลลตโองการแชน า วาภายหลงทฝนตกลงมาดบไฟทกาลงไหมโลกแลวกเกดมแผนดน ภเขา ตนไม พระอาทตย พระจนทร และดวงดาว ดงแตเกากลนไอดนหอมลอยไปบนสวรรค พวกเทวดาพากนลงมากนดน แลวเสอมฤทธกลบไปสวรรคไมได กเลยเกดเปนชมชนขนมา แตไมมผใดปกครองจงตองเลอกผมยศขนเปนพระราชา ดงความวา

‚บมผตอนแตงบรรณา จงตองเลอกผย งยศเปนราชาอะคราว เรยกนามสมมตราชเจา จงตงทาวเจาแผนดน‛

กาลเวลาผานไป สงคมกเปลยนแปลงไปใน ลลตยวนพาย ไดแบงความเปลยนแปลงของสงคมออกเปนสยค คอ

1. กฤตะยค 2. ไตรดายค 3. ทวาบรยค 4. กลยค 1. กฤตะยค มอาย 178,000 ป โดยทไมร

วาเรมมาแตใด เปนยคทผคนมสจธรรมมนคง จงมชอเรยกอกอยางวา ‚สตยยค‛ ผคนทาแตกศลกรรมไมมความเหนแกตว ไมมโรค ไมมโศก ไมมโมหะ ไมมการทจรต ไมมการทะเลาะววาท หรอ

โกรธเกลยดชงกนและกน ไมมการคาขาย ถาอยากไดสงใดใจนกเอาไดตามทปรารถนา

2. ไตรดายค มอาย 1,296,000 ป ในยคนสตยธรรมไดเสอมถอย ลงไป 1 สวน ใน 4 สวน เรมมพธกรรม ผคนปฏบตส ง ต าง ๆ เพ อประโยชนแหงตน

3. ทวาบรยค มอาย 864,000 ป สตยธรรมเสอมถอยลงไป 2 สวนใน 4 สวน ผคนดารงสจรตธรรมนอยลง กามตณหา ภวตณหา วภวตณหาและภยตาง ๆ กมากขนทาใหผคนมความทกข

4. กลยค มอาย 432,000 ป ปจจบนนถอวาอยในกลยค สตยธรรมเหลออยเพยง 1 สวนใน 4 สวน เทานน มทกขภยตาง ๆ นานา ผคนมความประพฤตเสอมลงไปตามลาดบใน กาพยหอโคลงนราศธารโศกของเจาฟาธรรมธเบศร ไดพรรณนาทงสยคเชงอปมา อปไมย ไววา

‚กฤษตยคสขสบายจรง ทงชายหญงสงเกษมสรรพ นฤไภยไมพรากกน อยชนชมสมสาราญ ฯ

กฤษตยคเปนสขแท ทรงธรรม บรษสตรหรอเกษมสรรพ สวสดลา นฤไภยไมพลดกน รกรวม สมสสนทเสนหซา สงสงสาราญ ฯ

ไตรดายคพระรามา จากสดาอาโฉมสมร พระผลาญยกษมารมรณ ไดสดาอาองคคน ฯ

29

ไตรดาราเมศราง แรมอร องคสดาดวงสมร หลากหลา พระผลาญหมมารมรณ ลาญชพ ไดสดาสมรหนา อาเคลาคลงองค ฯ

ทวาบรยคพระอนรทธ จากนงนชนางอษา สองคราราโศกา นานมาไซไดนางคน ฯ

ทวารบรกลอนกลาวอาง อนรทธ จากอษาสมรนช แหบไห สองครวญปวนโศกสด แสนสเนห ยามเมอนานมาได แนบนองครองคน ฯ

กลยคเรยมจากเจา เมอใดเลาจะกลบมา โอนองของพอา ไกลพแลวแกวกลอยใจ

กลยคเรยมจากนอง นงพงา ไฉนจะกลบคนมา เรงแคลว โอนองของเรยมอา พลดพราก ไกลพนางนองแกว สวาทกลากลางใจ ฯ‛

เมอเขาสกลยค ดงนนจงตองอญเชญพระ

นารายณ หรอไมกพระอศวร พระพรหม หรอพระโพธสตว มาเปนกษตรยปกครองกรงศรอยธยา เพอดบทกข บารงสข ดงทมโคลงกลอนสะทอนความคดนไวใน โคลงเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนารายณมหาราช วา

‚ศลตรเนตรเรอง เรองฤทธ พรหมเมศแมนสรวงสทธ สเกลา เชญพระบนทมนทร เหนอนาค มาสารายทกขเรา รงฟาดนขจร‛

ใน นราศนครสวรรค พรรณนาวา

‚นานาอเนกลวน นาวา งามเลศแลเหนหา ยากแท นารายณเสดจแสดงมา ครองโลกย ทวทงแดนภพแพ แพวฟาดนขจร‛

ดวยเหตทพระราชา คอพระเปนเจาเสดจมาปราบท กข เ ขญ พระอ งค จง ท ร ง ไ วซ งทศพธราชธรรมและเปนพระราชาททรงสามารถในการปราบอรราชศตร ปราบยคเขญตาง ๆ ได ดงมโคลงกลอน บรรยายไว เชน ใน ลลตยวนพาย วา

‚พระทรงธรรมมศรแท พระธรรม พระแกวนกลไกรสร แกวนกลา พระญาณพางพนแสง แสงรอบ เรองแฮ พระเกษมมาเสมอหลา สแดน ฯ

พระมามลายโศกหลา เหลอสข มาตรยกไตรภพฤๅ ราได พระมาบรรเทาทกข ทกสง เสบยแฮ ทกเทศทกทาวไท นอบเนอง ฯ‛

คาสอนอนมคาทพระราชาทรงปฏบตคอ คาสอนทปรากฏชดใน โคลงทาวทศรถสอนพระราม พระราชนพนธของพระนารายณมหาราช ททรงใหโอวาทไววา

๏๑ ทศรถยศยงไท ทกสถาน ชมชดสนทเสนหการ เลศแลว ในพระชนมานสาร รามเทพ เรยกรองสนองเสนอแกว ลบไลประโลมสอน ฯ

๏๒ เจาจกรกราษฎรเลยง บรรมย ใหสขศรปรดชม ชอบใช เสมอบรนทรอนทรอดม พรหเมศ อาสจธรรมถลนให เทยบแทประมลมวลฯ

๏๓ ประเสรฐเลศโลกลน โลกา จงจตรมตรกรณา แนไว เปนตนกลพฤกษา เสมอเมฆ อายตธรรมนนให สตวซองสขเกษม ฯ

30

๏๔ อาณาประชาราษฎรทง กรงไกร จกสขเกษมเปรมใจ ชนชอย ไมตรทประชมใน นรนาถ เปนบษบาปรากฏรอย กลนกลมขจรจาย ฯ

๏๕ รางวลสรรพสงให ไทยทาน เหมอนกลผลพฤกษาหวาน เลยนลา เปนทภรมสาร เกษมราษฎร เสนพรยพลนา จตซองสรรเสรญ ฯ

๏๖ ครองภพลพโลกลา ศภผล

ระงบดบกงวลกล โกรธเกรยว โลภอวชชาผจญ มนทโมหะ กาจดสลดสละเลยว อยาไดประมลมา ฯ

๏๗ จกเพยรเบยฬราษฎรรอน อยาทา จงสลดตดผจงคา วาไว ขนตเปนทนา ประมลสข เปนสวสดพพฒนให เลศลาใดเสมอ ฯ

๏๘ บรกษอาณาจกรทง แดนไตร ดวยจตสนทเสนหใน ผองแผว ดงบดามารดรใจ ใสสทธ รกษาธดาบตรแลว เลศลาใครเสมอ ฯ

๏๙ ความผดมตรโทรหเทยน อาธรรม จงประคองปองกนสรรพ ชวชา โทษหนกสลกแสลงปน ผจงปลด หยดยงรงรกหลา แบงใหทเลาเบา ฯ

๏๑๐ สตวใดไวโทษราย หนนหนา เวรกรรมพราผะดงมา หอบให อยาเอาเขาระคนสา ระพนเพม เสมออาตมระดมไล ลบแลวชะโลมลง ฯ

๏๑๑ เจาจงปลงรกษเรอง บรรมย อยางนศรสวสดชม เฟองฟา เสมอสวรรคชนบรมพรหม สธาวาส ผลไวในหตถหลา โลกลวนสรรเสรญ ฯ

๏๑๒ บตรรกอคเรศเจา ผะจงจา ในรสพจนคาอม - ฤตน เราเผาสรยาทา มามาก ตามระบอบประกอบกลช ชอบไวในตระกล ฯ

ใ น ก า ร ป ก ค ร อ ง บ า น เ ม อ ง น น พระมหากษตรยทรงวางรากฐานจรยศาสตรทสาคญใหประชาชนปฏบต คอ ความซอสตยทปรากฏชดตงแตกอตงกรงศรอยธยา ในสมยพระร า ม า ธ บ ด ท 1 ( อ ท อ ง ) แ ล ะ ใ ห มพ ธ ถ อนาพระพพฒนสตยา คอ การสาบานตนวาจะซอสตย ไมคดทรยศ ถาผใดทรยศ คดคด ไมซอสตย กไดรบการสาปแชงใหไดภยพบตตาง ๆ นานา ถาใครสวามภกด ซอสตย กไดร บผลในทางด

มค าสอนทางจรยศาสตรมากมาย ทพระสงฆไทยสงสอนประชาชน พระมหากษตรยทรงสงสอนจรยศาสตรแกประชาชน ตามแนวพทธศาสนาและปฏบตตนเปนพทธมามกะเปนแบบอยาง

พระองคทรงฉลาดในการ ‚เรงหาผรอบรทกการ เฉลยวฉลาดไวโวหาร ถองถอย‛ มาชวยพระองคในการบรหารบานเมอง บารงการเกษตรการคาขายทงภายในและตางประเทศ และฝกปรอทหารใหชานชานาญในการศก สรางแบบเรยนจนดามณ ใหประชาชนศกษา มกฎหมายทออกมาเพอใหประชาราษฎรปฏบตกนเพอความอยเยนเปนสข ถาใครทาผดกฎหมายก

31

ลงโทษเพอความสงบสขของผอน และความสงบสขของบานเมอง เชน หามมใหใครขมเหงราษฎร ใหเจาหนมมนษยธรรม เรยกเอาดอกเบยเกนอตราไดเพยงเดอนเดยว ตอจากนนใหเรยกดอกเอาตามอตราทกาหนดไวในกฎหมาย มกฎหมายเพอใชปกครองบานเมองทตราออกมาในรชสมยตาง ๆ รวมได 1,603 บท ดงน

กฎหมายกรงศรอยธยาโดยล าดบรชกาลมดงตอไปน

1) แผนดนสมเดจพระรามาธบดท 1 ม 1. กฎหมายลกษณะพยาน 2. กฎหมายลกษณะอาญาหลวง 3. กฎหมายลกษณะรบฟอง 4. กฎหมายลกษณะลกพา 5. กฎหมายลกษณะอาญาราษฎร 6. กฎหมายลกษณะโจร 7. กฎหมายลกษณะเบดเสรจวาดวย

ทดนและสาเหต 8. กฎหมายลกษณะผวเมย

2) แผนดนสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ม 1. กฎหมายศกดนาขาราชการฝายพล

เรอน ทหาร และขาราชการหวเมอง 2. กฎหมายลกษณะอาญาหลวงเพมเตม 3. กฎหมายลกษณะกบฏศก 4. กฎมนเทยรบาล

3) แผนดนสมเดจพระเจาปราสาททอง ม 1. กฎหมายลกษณะอทธรณ 2. กฏหมายพระธรรมนญ 3. กฎหมายลกษณะทาษ

4. พระราชกาหนดวาดวยธรรมเนยมศาล

5. กฎหมายลกษณะเบดเสรจวาดวยเชายมทรพย

6. กฎหมายลกษณะอาญาหลวงเพมเตม 7. กฎหมายลกษณะมฤดก 8. กฎหมายลกษณะกหน

4) แผนดนสมเดจพระนารายณมหาราช ม 1. กฎหมายลกษณะรบฟองเพมเตม ม

กฎ 36 ขอ วา ดวยคดความฟองรอง 2. พระราชกาหนดวาดวยการฟองคด 3. พระราชกาหนดหามมใหซองเสพ

เมถนธรรมกบชาวตางประเทศ 5) แผนดนสมเดจพระเพทราชา ม 1. กฎหมายลกษณะมลคดววาท 2. กฎ 26 ขอ วาดวยจารตนครบาล 3. กฎหมายลกษณะตลาการเพมเตม 4. พระราชกฤษฎกาใหจดคนสงกดวดใน

จงหวดพทลง 6) แผนดนสมเดจพระเจาอยหวทายสระ

1. กฎ 36 ขอ เกยวกบวธพจารณาความในศาล

2. พระราชกาหนดตาง ๆ 7) แผนดนสมเดจพระเจาบรมโกศ ม

1. กฎหมายลกษณะมลคดววาท 2. กฎหมายลกษณะทาสเพมเตม 3. พระราชกาหนด

ส าหรบกฎหมายทพระเจาอทองทรงก าหนดไ ว ในกฎหมายลกษณะรบ ฟอง พทธศกราช ๑๘๙๙ มาตรา ๒๐ ความวา “ให

32

แตงทนายแกตางในคดอาญา” นสะทอนใหเหนพระอจฉรยภาพของพระมหากษตรย ทยดหลกสทธมนษยชน อนเปนหลกสากลทส าคญยงในการบรหารบานเมองของไทยห ล ก ส ท ธ ม น ษ ย ช น น เ ป น ส ง ทพระมหากษตรยทรงพระราชทานใหแกพสก-นกรชาวไทย ดวยพระเมตตาอนสงยง มใชเปนสงทเกดจากการเรยกรองของพสกนกรแตอยางใด

ดวยจดมงหมายของการปกครองทบารงราษฎรใหมความสข และยทธศาสตรการปกครองททานบารงบานเมอง ประกอบพระราชกศลตามแนวทางพระพทธศาสนา สรางเสรมกาลงทหารและมสมพนธไมตรกบมตรประเทศดงกลาว อยธยาจงมความเจรญรงเรอง ประชาราษฎรมความสขสาราญ ไดรบกลาวขานไปทวทกทศ ละท ก ป ร ะ เ ท ศ ล ว น ม า น อ บ น อ ม แ ล ะ ต ด ต อสมพนธไมตร ดงโคลงทสะทอนอยในวรรณคด ลลตยวนพาย วา

‚พระมามลายโศกหลา เหลอสข มาตรยกไตรภพฤๅ ราได พระมาบรรเทาทกข ทกสง เสบยแฮ ทกเทศทกทาวไท นอบเนอง ฯ

พระมายศยงฟา ดนชม ชนแฮ มาแตงไตรรตนเรอง รอบหลา พระมาสมสาภาร เพญโพธ ไสแฮ ใครแขงใครของถา ถองเอง ฯ ‛

ใน เฉลมพระเกยรตพระเจาปราสาททอง บรรยายวา

‚สบกรษตรรอยเอดเมองภกด กมเกลาโอนอรรค มกฎจรดบาทา‛

กรงศรอยธยาเสมอน ‚ดจสวรรคแลสวรรคราพง ดดจไตรตรง ภภพไตรตรงษสวรร‛

ใน โคลงทวาทศมาส พรรณนาถงอยธยาวา ‚อยธยายศโยกฟา ธรณ

เกษมบรภธร ปนเกลา ทวาทสบสองม สงเวช สงวาศเกษมสขทาว ทวหลาเสวยรมย‛

ใน ก าสรวลศรปราชญ พรรณนาความรงเรองของอยธยาวา

‚อยธยายศยงฟา ลงดน แลฤๅ อานาจบญเพรงพระ กอเกอ เจดลอออนทร ปราสาท ในทาบทองแลวเนอ นอกโสม‛

‚อยธยายศโยกฟา ฟากดน ผาดดนพภพดยว ดอกฟา แสนโกฏบยลยน หยาดเยอ ไตรรตนเรองรงหลา หลากสวรรค

อยธยาไพโรชไต ตรบร ทวารรจรยงหอ สรหลาย อยธยายงแมนสร สระโลก รงงแฮ ถนดดจสวรรคคลายคลาย แกตา ฯ

ยามพลบสยงกกกอง กาหล แมฮา สยงเฉงสยงสาวทรอ ขาวช อยธยายงเมองทล มาโนช กเอย เขตรตระหลบขาวร ขาวสยาม‛

33

ความเจรญรงเรองของกรงศรอยธยา ดไดจาก เพลงยาวพยากรณกรงศรอยธยา พระราชนพนธในสมเดจพระนารายณมหาราช1 ททรงพรรณนาวา ‚จะกลาวถงกรงศรอยธยา เปนกรงรตนราชพระศาสนา มหาดเรกอนเลศลน เปนทปรากฏรจนา สรรเสรญอยธยาทกแหงหน ทกบรยสมามณฑล จบสกลลกคาวานช ทกประเทศสบสองภาษา ยอมมาพงกรงศรอยธยาเปนอคะนด ประชาราษฎรปราศจากไภยพศม ทงความพกลจรตแลความทกข ฝายองคพระบรมราชา ครองขณฑสมาเปนสข ดวยพระกฤษฎกาทานก จงอยเยนเปนสขสวสด เปนทอาไศรยแกมนษยในใตหลา เปนอาไศรยแกเทวดาทกราศ ทกนกรนรชนมนตร คหบดชพราหมณพฤฒา ประดจดงศาลาอาไศรย ดงหนงรมไทรอนสาขา ประดจหนงแมนาพระคงคา เปนทสเนหาเมอกนดาร ดวยพระเดชเดชาอานภาพ อาจปราบไภรทกทศาน ทกประเทศเขตขณฑบนดาล แตงเครองบณณาการมานอบนบ กรงศรอยธยานนสมบรณ เพมพนดวยพระเกยรตคะจรจบ อดมบรมสขทงแผนพภพ จนคารบศกราชไดสองพน‛ คาพยากรณนกลาววา เมอครบศกราชไดสองพน บานเมองจะแปรผนวบตดวยกษตรยและผปกครอง ตลอดจนประชาชนไมใฝธรรม ดงคาทพระองคบรรยายไววา

‚คราทนนฝงสตวทงหลาย จะเกดความอนตรายเปนแมนมน ดวยพระมหากษตรยมไดทรงทศพธราชธรรม จงเกดเขญเปนมหศจรรยสบหกประการ คอเดอนดาวดนฟาจะอาเพด อบตเหตเกดทวทกทศาน มหาเมฆจะลกเปนเพลงกาล เกดนมตพศดานทกบานเมอง พระคงคาจะแดงเดอดดงเลอดนก อกแผนดนเปนบาฟาจะเหลอง

ผปากจะวงเขาสงเมอง ผเมองนนจะออกไปอยไพร พระเสอเมองจะเอาตวหน พระกาลกลจะเขามาเปนไส พระธรณจะตอกให อกพระกาลจะไหมอยเกรยมกรม ในลกษณะทานายไวบอหอนผด เมอวนศพศดกเหนสม มใชเทศกาลรอนกรอนระงม มใชเทศกาลลมลมกพด

1

จนตนา ปนเฉลยว เขยนใน อยธยาอวสาน บทกวรางวลมลนธจอหน เอฟเคนเนด วาเปนพระนพนธของพระเจาเสอ

34

มใชเทศกาลหนาวกหนาวลน มใชเทศกาลฝนฝนกอบต ทกตนไมหยอมหญาสารพด จะเกดวบตนานาทวสากล เทวดาซงรกษาพระศาสนา จะรกษาแตคนฝายอกศล สปรษยจะแพแกทระชน มศตนจะฆาซงความรก ภรรยาจะฆาซงคณผว คนชวจะมลางผมศกด ลกศษยจะสครพก จะหาญหกผใหญใหเปนผนอย ผมศลจะเสยซงอานาจ นกปราชญจะตกตาตอย กระเบองจะเฟองฟลอย นาเตาอนลอยนนจะถอยจม ผมตระกลจะสญเผา เพราะจนทานมนเขามาเสพสม ผมศลนนจะเสยซงอารมณ เพราะสมครสมาคมดวยมารยา พระมหากษตรยจะเสอมสงหนาท ประเทศราชจะเสอมซงยศฤๅ อาสจจะเลองฤๅชา พระธรรมาจะตกฦกลบ ผกลาจะเสอมใจหาญ จะสาบสญวชาการทงปวงสรรพ ผมศลจะถอยจากทรพย สปรษยจะอบซงนาใจ ทงอยศมจะถอยเคลอนจากเดอนป ประเวณจะแปรปรวนตามวไส ทงพชแผนดนจะผอนไป ผลหมากรากไมจะถอยรศ ทงเพศพรรวานยากอาเพด เคยเปนคณวเศษกเสอมหมด จวงจนทนพรรณไมอนหอมรศ จะถอยถดไปตามประเพณ ทงขาวกยากหมากจะแพง สรรพนจะแหงแลงเปนถวนถ จะบงเกดทรพศมมคสญญ ฝงผจะวงเขาปลอมคน กรงประเทศราชธาน จะเกดการกลทกแหงหน จะอางวางอกใจทงไพรพล จะสาละวนทวโลกหญงชาย จะรอนอกสมณาประชาราช จะเกดเขญเปนอบาทวนนมากหลาย จะรบราฆาฟนกนวนวาย ฝงคนจะลมตายกนเปนเบอ ทางนากจะแหงเปนทางบก เวยงวงกจะรกเปนปาเสอ แตสงหสารสตวเนอเบอ นนจะหลงหลอเหลอในแผนดน ทงผคนสารพดสตวทงหลาย จะสาบสญลมตายเสยหมดสน ดวยพระกาลจะมาเผาผลาญแผนดน จะสญสนการนะรงสงคราม กรงศรอยธยาจะสญแลว จะลบรดสมแกวเจาทงสาม ไปจนคารบปเดอนคนยาม จนสนนามศกราชหาพน กรงศรอยธยาเขษมศข แสนสนกนยงลาเมองสวรรค จะเปนเมองแพศยาอาทน นบวนจะเสอมสญเอย‛

35

จบเรองพระนารายณเปนเจานพบรทานายกรงแตเทาน แลวกรงศรอยธยากถงซงกาลอวสานดวยการเผาผลาญ และท าลายของพมาเมอพทธศกราช 2310

โมเดลจ าลอง พระราชวงโบราณ กรงศรอยธยา แหลงทมา กตต โลหเพชรรตน. (2554). ศกชงอยธยากอนจะลมสลาย. กรงเทพ : บรษทอมรนทร บกเซนเตอร จากด หนา90.

ภาพกรงศรอยธยา

แหลงทมา กตต โลหเพชรรตน. (2554). ศกชงอยธยากอนจะลมสลาย. กรงเทพ : บรษทอมรนทร บกเซนเตอร จากด หนาปก.

เมอตอนทกรงศรอยธยาเสยแกพมาใน พ.ศ. 2310 ถอวาเปนกลยค ดงนนจงตอง ‚เขาเชญองคโพธสตวมาเปนเจา เปนปนเกลาเจาแผนดนสนทงผอง‛ โดยท พระมหากษตรย คอ พระบาทสมเดจพระเจากรงธนบรนนเสมอดวยพระนารายณผมาปราบทกข ดงทนายสวน มหาดเลก พรรณนาไววา

เสมอองคหรรกษเรอง รงครท ลลวงพาหนะครฑ สหลา ฤๅจรจากเกษยรสมทร มาทวป นแฮ เนอหนอพทธพงศกลา กอสรางโพธญาณ ฯ

36

เปาหมายของการปกครองบานเมองนนอยทการทาใหราษฎรมความสขปราศจากทกขและสรางประเทศใหมความเจรญ ผปกครองจงตองเปนผมปญญาและมทศพธราชธรรม มเชนนนแลว ‚ฝงขาเผาเหลาเสนา ชาวประชาขาแผนดน ชกชวนกนตฉน วาปญญาเธอโหดหน ทาวไทถอยความร จะเสวยราชยบอยยน อามาตยเขาขมขน ขบออกจากพระพารา‛ และตองจดการใหประชาชนมการศกษาแมพระราชากทรงศกษาเพอ ‚เอาพระปญญาเปนอาจารย ตดวมตสงสยแลวสงสอน‛ การปกครองบานเมองยอมมกฎหมายกาหนดไวไมใหคนประพฤตชว และมบทลงโทษ ถาทาผดกฎหมายดงเชน ใน ปาจตกมารกลอนอาน กลาวไว

‚คนหนงในตารากฎหมายบอก กยอนยอกมบทกาหนดหมาย เมยทาชผวอยยงไมตาย จบชไดปรบไหมตามศกดา ถาเมยอยชยงถาผวตาย จบชไดสบสมวาชฆา ใหพนองฟองเรยกโจทนา ถาเปนสตยกใหฆาไปตามกน‛

นอกจากนน กมจรยศาสตรทมรากฐานจากพทธศาสนาไวสอนชาวประชาใหประพฤตด ดงเชน มใน กฤษณาสอนนองค าฉนท และพระโพธสตวโกสามภน ตลอดจนวรรณคดไทยแทบทกเรอง

การเมองระหวางประเทศกถอหลกวา ‚เพราะพภพสองได รวมไมตรกน‛ ‚เปนสพรรณแผนพน เดยวด ศรสวสดสมบรณปร ทวทอง พาณชยสมนช พราหมณเพท ไปมาหาสซอง อยาไดมลทน‛

ปลายรชสมยของพระเจากรงธนบรเกดกลยค สมเดจเจาพระยามหากษตรยศก จงเ ปนผปราบปรามความทกขรอนทงปวง แลวทรงปราบดาภเษกเปนปฐมกษตรยแหงพระบรมราชจกรวงศ ทรงพระนามวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ผเสมอพระนารายณอวตารมาบาบดทกข ดงทพรรณนาไวใน สามกรง วา

‚แถลงปางวนวายภายใน เกดขบถบดใจ ขบถกปลดปฐพนทรฯ

แถลงปางวางเจาแผนดน รอนแพรกแหลกตณ ประหนงประลยไฟกลป ฯ

แถลงปางปนทพกลบทน สมภารทานพลน ระงบกลบฑา ฯ

แถลงปางโปรงจตปลดจา บลยใจในกา ลเมอเสดจมาดล ฯ

แถลงปางปนณรงคทรงพล ยงยงฝงชล ประทบพพลาพวาคาร ฯ‛

37

ปางปวงประชา ยนดปรดา เจาใหมใจมา ทวหนาเบกบาน เหตอนปนปวน ทบทวนมานาน ลมลกคลกคลาน ปลดปลดหมดไปฯ เดชาภนหาร ดงองคอวตาร ไมมทดทาน แกงแยงแคลงใจ เหลาขาราชการ สาราญหฤทย ฝายนาฝายใน นบนอมพรอมกน ฯ เชญเสดจเสวยราชย เอยมโอโอภาส บลลงกดงอาศน อาไพในสวรรค ปกปองครองกรง บารงเขตขณฑ ปลกปลกสขสนต แซซรองสรรเสรญ ฯ ทรงเหนราบคาบ จงโปรดใหทราบ โดยดษณภาพ วารบอญเชญ ธารงสมบต สบกษตรยดาเนน จงรฐจาเรญ จรฏฐตกาล ฯ แจรมรฐจรสภาคพน ภพศทธ เรมรชกาลพระพทธ ยอดฟา ยงเหยงดจเพลงจด พลนขจด ปลงประเคราะหเหมาะหมา ใหมเลยงเวยงอมร ฯ ‛

พระมหากษตรยหรอผปกครองรฐมหนาทขจดทกข บารงสข ใหประชาชน และปองกนบานเมองตลอดจนทาใหบานเมองเจรญ ดงทพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช มพระราชดารสไวใน นราศรบพมาททาดนแดง วา

‚ตงใจจะอปถมภก ยอยกพระพทธศาสนา จะปองกนขอบขณฑสมา รกษาประชาแลมนตร‛

เปาหมายการปกครองบานเมองดงกลาวนมปรากฏในวรรณคดแทบทกเรอง ดงเชน ในบทละครเรอง พระรวง กมเชนทกลาวมาแลวนวา ‚ททานเชญเราขนทรงราชย เถลงอาสนสโขทยสโมสร เราจะประศาสนการนคร ใหประชาชนนกรสขสราญ‛

พระมหากษตรยผเปรยบเสมอนพระโพธสตวอวตารมาบาบดทกขบารงสขใหแกราษฎรนน จะตองมทศพธราชธรรม

การสรางความเจรญใหบานเมองนน พระมหากษตรยทกพระองคทรงกระทาอยางตอเนองมา ดงปรากฏตวอยางในรชกาลของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหววา ทรงปฏรประบบราชการ

38

ทหาร การคลง การศกษา สรางถนน สรางทางรถไฟ โทรเลข ทาใหบานเมองเจรญรงเรองอยางมาก ประชาชนมความสขสาราญ

ความสมพนธกบตางประเทศนนกถอหลก ดงทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงดาเนนตามทพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงกลาวไว ดงทบรรยายอยใน สามกรง วา

ทางไมตรกบฝรง ดงสมเดจพระชนก ยกเปนแบบดาเนน จาเรญรฐประศาสน เบญจมราชทางอนวตน หลายพหรฐตอตด สนทสนถวไมตร มสญญาคาขาย ขยายออกไปใหกวาง ทรงเรยกจางผชาญ เชงราชการตางแผนก ใหแรกเรมเผดมงาน ในเฉพาะกาลหวตอ ทางกอบกอหลายนย อาไศรยชาวตางประเทศ อนอวยเลศรอบร กวาจะมไทยผ ชวงใชไดพอ การแฮ ฯ

ไมตรสวนพระองค ทรงสบสอตอตด กบชนทศอสดงคต ปรากฏนามภธร ขจรไปในยโหรป โอบถงทวปอเมรกา แขกเมองมาเยยมเยยน เจายโรเปยนหลายองค หลายราชวงศหลายประเทศ ฯ

อนงภเบศรเสดจประพาศ เยยมจอมราษฐในยโหรป โกบประโยชนโสตถผล ไมมคนไทยใด ไดเคยไปเทยวถวน สงเกตเหตการลวน ดงไทไดยล ทวเอย ฯ

การปกครองแบบประชาธปไตยน เรมมมาแตสมยรชกาลทหา ดงทพระกนษฐากรมหมนมหศรราชหฤทยทลถามวา

‚สงเกตพหเทศสราง โสตถ โยงนยามตามคต แตงกวาง สมญาประชาธ ปตยะ เราจะลองดบาง แบบนนฤๅไฉน‛

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงเหนวา

โบราณทานวาชา ยอมจะไดสองพรา เพลศแททางภาษตเอยฯ

หนหนพลนแลนเขา เหยยบหลมจมลกเทา ยากแทจกถอนฯ

จงมพระราชดารสตอบพระเจานองยาเธอ เราไทยในแหลงน ลาเนา รฐนา

ออนหดปรชญาเยาว แยบยอม การเมองเครองมนเมา มมาก แมวายงไมพรอม เพลยงพลาทาเสยฯ

เสรผวใหกอน เวลา ควรแฮ เมอราษฎรปราศศกษา สองแจง ความสกกอนหามมา มวมด เหตทปญญาแลง ยอมรางทางเจรญฯ

พระราชวงศเธอ กรมหมนพทยาลงกรณ ทรงขยายความวา

ใจความตามดารส ใครออกอตถอธบาย ขยายใหเหน แจมแจง ในทเสรแหง เทยบถอยทานอง นนา ฯ

เสรมเมอไร ปญญา ปทปถองสงทางพา เพงกาว อานาจปราศวชชา ชชก รงแตจกหกราว เหอรงพงทลาย ฯ

บางคนกมลมงฉอ โฉงเฉง ประกาศอาตมเอง อาจเออม เสรบมเพลง พลดเพลน วางใหญไวแงเงอม เงอนโคงโกงกลฯ

39

ไขหลกชกเชดช ชวนใจ พวกมากลากกนไป ปลกปอน นอยผจะรนย ความคด ชวยชาตเพอกวาดตอน ประโยชนไวในตน ฯ

ใชแยบแอบอางชอ ชนหลาย ยอแยงตาแหนงนาย หนบเนน จาโนษโฆษณสาย สนจมก หมหงสวงเตน ใตเตาตนตามฯ

เสรมไมชา ชมรศ แปรธาตฝาดเฝอนกรด กดลน โอษฐหบอบอบหด หวห ออนจตอศรสน สดแลวเสร ฯ

เปลยนเปนหมนอยหนบ อานาจ ไวนอ เปดปาวขาวชวยชาต เชดหนา ปวงชนยนควขยาด ขยกขยอน สนอยากหากไมกลา กลบคานการเมอง ฯ

อลปชนาธปตยแกลว กาเรยง แปลวาสดแตเสยง สวนนอย ทวยราษฎรปราศสาเนยง ในราษฐ สวนมากปากหบนอย หอกจองจองภย ฯ

ไปนานพาลอาจเออม อาชญา หยบรฐธรรมนญปา ปดต บายเบยงเยยงเอกา ธปตย สทธขาดอานาจผ เพงปลนคนเดยว ฯ

เอกาธปตยเทยร ทางฉบ หายฮา คอดกเตเตอรชป เชดชน เสรทยกหยบ มากลาว เปนแตเพยงหมอกกน ไมใหใครเหน ฯ

ความเปลยนเวยนตงแต เสร เรมแฮ เคลอนขยบหลบเสมอม มากเพอ คนโอลกากย กาหราบ ทสดดกเตเตอร เตบกลาบารมฯ

ศกษาทวบานทว เมองไทย แมวามเมอไร เมอนน ประชาธปตยใน ประเทศ จงจะยดรากหมน หมดมางทางมารฯ

วชาประชาธปตยเพยง พอใจ พงสดบตรบนตนย นตยซอม นาปอนราษฎรไป แตขณะ นนา รนนานาจกพรอม พรงแผวแนวทาง ฯ

กลาวฉนไซรใชดารส แหงจอมกษตรยโดยคา แตโดยทานองความ คาทลถามทรงแถลง ไมเคลอบแคลงมดเมยน พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มตอไปอกวา คาราชอาจเทยบเทยน ทถอยตแถลง นแลฯ

บารงหลายอยางแลว รชกาล นนา ไทยสาสาราญนาน นอบนอม ไปควรดวนรงควาน ความสงบ คอยเมอศกษาพรอม เพรศหมนปญญาฯ

สามสบปขางนา นกเหน โอกาสปาลเมนต เหมาะใกล ฉฎฐราชยอาจจกเปน ปฐมฤกษ เรมรฐธรรมนญไร โรครายภายหลงฯ

ครนตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงออกพระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ เพอใหประชาชนมการศกษามปญญาและไดทดลองฝกหดการปกครองแบบประชาธปไตยทดสตธาน ดงทพรรณนาไวใน สามกรง วา

พระมหาวชราวธ มงกฎเกลาเจาอยหว ไมขมกขมวพระกมล เชงปรงชนชาตไทย เพอกาลไกลอนาคต ทรงออกบทบรหาร บงคบการศกษา เสรมปญญาราษฎร ปลกสหกรณเผยแผ แงประชาธปตย ใหฝกหดไปพลาง วางบญญตนามสกล เปนทางหนนสานก ราลกเผาพนธไทย ผภวนยนตยนอม นาหทยใหพรอม พรกไวในอนา คตนาฯ

40

ศกษาสาธตแท ทรงวฒ นานา มพระราชบญญต แยกไว ภาคปฐมมธยมจด แจกสวน ภาคอดมบมใช เชดชนปรญญา ฯ

สหกรณการหดให เหนทาง สภายอมคอยทาพลาง เผอไว เทยงเทยบระเบยบวาง เปนแบบ ประชาธปตยจดได ดงนมแนว ฯ

ครนตอมาในสมยรชกาลของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงมพระราชดารเรองประชาธปไตยดงขอความทพรรณนาไวใน สามกรง วา

สนรชกาลทหก พระปกเกลาครองกรง ผดงอาณาประชาชน พระกมลนอมนาไป ในทางประชาธปตย แบบกษตรรฐธรรมนญ หวงเพมภลผาสก ปลกเสรทควร ทรงสอบสอนลกษณะ ระบอบแบบปฏบต จดกรรมการองคมนตร ใชวธรดกม การประชมปฤกษา ตามแบบปาลเมนต ใหเหนเปนตวอยาง เครองสวางเคราไว เพอประโยชนโปรดให แกดาวคราวควรฯ

ตรสใหสบหลายสาย กฎหมายรฐธรรมนญ อนเปนมลนตธรรม ประจาหลายพหเทศ จาแนกเลศหลายแบบ มเยยงแยบนานา ทปฤกษาหลายนาย ถวายความเหนตางกน ปฤษณาอนยอกยอน พอเกดการแซกซอน เมอรอยหาสบปเอย ฯ แตแลวคณะราษฎรกทาการปฏวต ขอ

พระราชทานรฐธรรมนญ เม อ พ .ศ . 2475 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงพระราชทานให นบวาไทยไดปกครองแบบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยอยภายใตรฐธรรมนญ แตนนมา

ในชวงเวลา 65 ป ตงแตมการเปลยนแปลงการปกครองเมอ พ.ศ. 2475 จนถง พ.ศ. 2540ประเทศไทยมรฐธรรมนญใชปกครองบานเมองมาแลว 15 ฉบบ แตวารฐธรรมนญเหลานนลวนแตสรางกนดวยกลมบคคลบางกลมเทาน น

ประชาชนไมไดมสวนรวมในการสรางรฐธรรมนญเหลานนเลยจนมาถงรฐธรรมนญฉบบท 16 ทสภารางรฐธรรมนญ (ส.ส.ร.) ทมนายอทย พมพใจชน เปนประธานรางรฐธรรมนญ และมนายอานนท ปนยารชน เ ปนประธานยกร า งรฐธรรมนญ ฉบบท 16 นฉบบทประชาชนทกหมเหลามโอกาสรวมกนสรางรฐธรรมนญ และมชอเ รยกอย าง เตมปากว า รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบประชาชน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบประชาชนน ร ฐสภาทมนายมชย ฤชพนธ

41

ประธานวฒสภาทาหนาทเปนประธาน ทประชมรฐสภาไดประชมพจารณาลงมตใหความเหนชอบ เมอวนท 27 กนยายน พ.ศ. 2540 เวลา 11 นาฬกา 9 นาท 30 วนาท

นายมชย ฤชพนธ ประกาศวามสมาชกรฐสภา 578 คน เหนชอบรฐธรรมนญ มผไมรบ 16 คน มผไมออกเสยง 27 คน ทเหลอ 40 คนไมเขารวมประชม รวมจานวนสมาชกรฐสภาทงหมด 651 คน นบวามผออกเสยงรบรฐธรรมนญฉบบประชาชนนอยางมากมาย แจกแจงไดดงน

สมาชกสภาผ แทนราษฎรจ านวนท ง ห ม ด 3 9 3 ค น เ ห น ช อ บ 3 6 0 ค น ประกอบดวย

พรรคประชาธปตย 123 คน พรรคความหวงใหม 116 คน พรรคชาตพฒนา 50 คน พรรคชาตไทย 39 คน พรรคกจสงคม 19 คน พรรคเอกภาพ 5 คน พรรคเสรธรรม 4 คน พรรคมวลชน 2 คน พรรคพลงธรรม 1 คน และพรรคไทย 1 คน สวนสมาชกวฒสภาจานวนทงหมด 258

คน เหนชอบมจานวน 218 คน ในวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2540 เวลา 17

นา ฬกา 3 0 นา ท พระบาทสม เดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ไดทรงลงพระปรมาภไธยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบประชาชน มผลบงคบ ใชมาถง พ.ศ. 2560

การปกครองแบบประชาธปไตยจะสาเรจไดกอยทการศกษาของประชาชนเปนสาคญทจะตองเขาใจวา ประชาธปไตยน นคอ การทประชาชนจะตองมคารวธรรม สามคคธรรม และปญญาธรรม ตามททานศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร อธบายไว และประเทศชาตจะเจรญไดกอ ย ท ค ว ามส ามคคข อ ง คน ในชาต ต ามทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสอนไวในบทละครเรอง พระรวงวา

‚ขอแตใหเสนาพฤฒาจารย สมครสมานสามคค อยาเหนแกตวมวพะวง ลมหลงฤศยาไมควรท อยาตางคนตางแขงกนแยงด อยาใหชองไพรทมงราย แมเราฤศยากนและกน ไมชาพลนจะพากนฉบหาย ระวงการยยงสงราย นนแหละเครองทาลายสามคค คณะใดศตรผฉลาด หมายมาตรทาลายใหเรวร กยแยกใหแตกสามคค เชนกษตรยลจฉววงศโบราณ พราหมณผเดยวรบใชไปยแหย สาระแนยญาตใหแตกฉาน จนเวลาศตรจไปราญ มวเกยงกนเสยการ, เสยนคร ฉะนนไซรขอไทยจงรวมรก จงรวมสมครสโมสร เอาไวเผอเมอมไพรรอญ จะไดสดสกรดวยเตมแรง

42

ไทยรวมกาลงตงมน จะสามารถปองกนขนแขง ถงแมวาศตรผมแรง มายทธแยงกจะปลาตไป ขอแตเพยงไทยเราอยาผลาญญาต รวมชาตรวมจตเปนขอใหญ ไทยอยามงรายทาลายไทย จงพรอมใจพรอมกาลงระวงเมอง ใหนานาภาษาเขานยม ชมเกยรตยศฟเฟอง ชวยกนบารงความรงเรอง ใหชอไทยกระเดองทวโลกา ชวยกนเตมใจไฝผดง บารงทงชาตศาสนา ใหอยจนสนดนฟา วฒนาเถดไทย ไชโย !‛

ความสามคคเปนเรองทส าคญทคนในชาตจะ ตอง “ร ร กสามค ค ” ดง ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลย-เดช ทรงมพระบรมราโชวาทไว จงจะชวยกนสรางชาตไทยใหเจรญ

ปจจบนมต าราวาดวยปรชญาการเมองอยในสงคมไทยมากมายสมควรทจะหยบยกมาอานกนไดทกเวลา เพอชวยกนพฒนาประชาธปไตยของชาตไทยใหเจรญมนคงถาวรตลอดไป

การน ามาใช ในการเลอกผปกครองประเทศ หรอ

ผบรหารประเทศ ผบรหารสถานศกษา ตองเลอกบ ค ค ล ท ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ส ต ป ญ ญ า แ ล ะ มทศพธราชธรรม 10 ประการ ไดแก 1. การใหทาน 2. ความประพฤตทดงาม 3. ความเสยสละ 4. ความซอสตย 5. ความออนโยน 6. ไมหมกมนในความสขสาราญ 7.ความไมโกรธ 8. ไมขมเหงเบยดเบยนผอน 9. มความอดทน 10. ความไมคลาดธรรม ตลอดจนมการจดใหประชาชนไดมการศกษาอยางด จงจะทาใหประเทศชาตมประชาธปไตยทแทจรง คอการมคารวธรรมมสามคคธรรม และมปญญาธรรม ประเทศชาตจะกาวหนาและอยรอดไดดวยการทประชาชน ‚รรกสามคค‛ ซงเปนหนาทของสถานศกษาตองพฒนาผเรยนใหมนาใจของประชาธปไตย และมความรกสามคคตอกน

ส าเรง บญเรองรตน

บรรณานกรม

กตต โลหเพชรรตน. (2541). ศกชงอยธยากอนจะลมสลาย. กรงเทพ ฯ : บรษทอมรนทร บคเซนเตอร จากด.

นธ เอยวศรวงศ . (2551) . ประวตศาสตรแหงชาต “ซอม”ฉบบเ กา “สราง”ฉบบใหม . กรงเทพมหานคร : โรงพมพเรอนแกวการพมพ.

43

สาเรง บญเรองรตน. (2549) . ปรชญาในวรรณคดสมยรตนโกสนทร. กรงเทพมหานคร : SUNPRINTING.

สาเรง บญเรองรตน. (2549). ปรชญาในวรรณคดสมยอยธยา. กรงเทพมหานคร : SUNPRINTING. สาเรง บญเรองรตน. (2549). ปรชญาในวรรณคดสมยธนบร. กรงเทพมหานคร : SUNPRINTING.

สาขาหลกสตรและการสอน

45

วธการสอนแบบโฟนกส

ความหมายของวธการสอนแบบโฟนกส วธการสอนแบบโฟนกส (Phonics

Method) คอ วธการสอนออกเสยงทแสดงความสมพนธระหวางเสยงและตวอกษรโดยใชการออกเสยงเปนตวกาหนด และใหความสาคญกบเสยงของตวอกษรและการสะกดคา ซงเปนจดเรมตนในกระบวนการสอนอานเบองตน ทมาของวธการสอนแบบโฟนกส

เวบสเตอร (Webster, 1908) ไดนาวธ โฟนกสมาใชในประเทศสหรฐอเมรกาใน ค.ศ. 1783 โดยการสอนสะกดคาเปนครงแรกเพอนามาใชเปนขนตอนในการสอนอานเรมตน และในชวง ค.ศ. 1890 รเบกกา โปลลาด (Rebecca Pollard) ไดนาวธการสอนแบบโฟนกสมาอธบายเพมเตมจนเปนทยอมรบและทาใหวธน ไดร บความนยมสงสด ตงแตนนเปนตนมา การสอนเรองเสยง (Phonics) และสทลกษณทางเสยง (Phonetics) ถกนามาใชรวมกน การสอนอานออกเสยงแสดงใหเหนถงสญลกษณทางเสยง และทาใหนกวชาการวจารณวาเปนวธการสอนอานเบองตนวธหนงทจะชวยปรบปรงการสอนอานได วธการสอนอานแบบโฟนกสจงเปนการสอนทเรมจากเสยงของตวอกษร และเปนการอธบายการออกเสยงตามหลกภาษาศาสตร

ประเภทของวธการสอนแบบโฟนกส

วธการสอนแบบโฟนกส สามารถแบงออกเปน 11 ประเภท (Harris and Hodges, 1995: 186) ไดแก

1. ก า รอ อ ก เ สย ง ต า มอก ษ ร (letters phonics) เปนการสอนโดยเนนออกเสยงของอกษรแตละตวเปนหลก

2. การสอนออกเสยงเปนคา (whole-word phonics) เปนการสอนอานเปนคาโดยไมแยกเสยงของตวอกษรในคา

3. ก า ร อ อ ก เ ส ย ง ค ว บ ก ล า (cluster phonics) เปนการสอนเสยงทเนนเสยงควบกลาของตวอกษร

4. การวเคราะหการออกเสยง (analytic phonics) เปนการสอนวเคราะหเสยงของตว อกษรแ ตละตว ซ ง เ ปนการอ านออกเสยงสวนประกอบของคา

5. การสงเคราะหการออกเสยง (synthetic phonics) เปนการสอนอานทฝกใหนกเรยนเรยนรเสยงของตวอกษร การผสมตวอกษรหรอเรยกวา การสะกดคา

6. ก า ร อ อ ก เ ส ย ง อ ป น ย (inductive phonics) เปนการสอนโดยเรมจากการยก ตวอยางจากสวนยอย ๆ เปนสงแรก หลงจากนนจงใหผเรยนสรปออกมาเปนกฎ ซงเปนการเรยนจากสวนยอยไปหาสวนรวม โดยเรมจากการสอน

46

อานสะกดคากอนแลวจงมาสอนอานคาในภายหลง

7. การออกเสยงแบบนรนย (deductive phonics) เปนการสอนกฎหรอขอมลเกยวกบภาษาใหแกผเรยนเปนสงแรก หลงจากนนจงยกตวอยางเสยงจากคานน ๆ เปนการเรยนจากสวนรวมไปหาสวนยอย โดยเรมสอนจากคากอนแลวจงมาสอนสะกดคาในภายหลง

8. ก า ร อ อ ก เ ส ย ง โ ด ย น ย (implicit phonics) เปนการสอนคาเพมเตมจากคาทกลาวออกมาแลว โดยใชการตความหมายจากถอยคา

9. ก า ร อ อ ก เ ส ย ง ท ช ด เ จ น (explicit phonics) เปนการสอนกระบวนการออกเสยงทฝกใหผเรยนออกเสยงไดชดเจนและถกตอง

10. การออกเสยงทแทจรง (intrinsic phonics) เปนวธการฝกออกเสยงจากหนวยเสยงอยางเปนระบบ

11. การออกเสยงเพมเตม (extrinsic phonics) โดยใชการสอนออกเสยงเปนเครองมอชวยในการเรยนรเพมเตมมากกวาการเปนสวนหนงในการสอนอาน มการแยกแบบฝกหดมาใชในการสอนซงเปนชวงเวลาเพมเตม

จากทกลาวมาขางตนเหนไดวาวธการสอนแบบโฟนกสแบงออกเปนหลายประเภท อยางไรกตามในแตละประเภทนนตางกใหความสาคญกบการสอนเสยงของอกษรและการออกเสยงดวยกนทงสน

ขนตอนของวธการสอนแบบโฟนกส วธการสอนแบบโฟนกส (Vacca et al.,

2003) มขนตอนดงน

1. วเคราะหการออกเสยง (analytic phonics) เปนการฝกใหผเรยนรจกเรยนรและวเคราะหเสยงของตวอกษรแตละตว นาไปสการวเคราะหเสยงของตวอกษรในคาแตละคาอยางมระบบ เชน ตวอกษร b ในคาวา bat อานออกเสยง /b/ เปนการสอนทเนนการฝกจากแบบฝกหดในหนงสอแบบเรยน

2. เทยบเคยงในการออกเสยง (analogic phonics instruction) เปนการสอนทตอยอดมาจากการสอนวเคราะหการออกเสยง โดยผเรยนจะวเคราะหสวนประกอบของคาและเทยบเคยงการออกเสยงกบคารแลว เชน cat , rat , hat ม /a/ และ /t/ เปนหนวยเสยงทเหมอนกน วธการนมกใชในการอานคาใหมทไมรจกและเปนวธชวยในการสะกดคา

3. สงเคราะหการออกเสยง (synthetic phonics) เปนการสอนโดยเรมจากการสอนเสยงของตวอกษรแตละตว หลงจากนนจงสอนการผสมเสยงกบตวอกษรเพอใหผอานสามารถอานออกเสยงได จดมงหมายของการสอนแบบน คอ ทาใหผเรยนเขาใจเสยงของตวอกษรแตละตวและผสมเสยงจนสามารถทจะออกเสยงคานน ๆ ไดดวยตนเอง

4. อานแบบรวมสมย (Contemporary phonics) เปนการสอนอานโดยการนาเอาวธการวเคราะหการออกเสยงและวธการสงเคราะหการออกเสยงมารวมกนและฝกใหนกเรยนประยกตใชตามระดบความสามารถของตน เนนใหนกเรยนไดอานเนอหาทหลากหลาย เชน บทกลอน เรองเลา เปนตน ทงนการสอนอานออกเสยงจะใชเวลาไมเกนรอยละ 25 ของเวลาในการสอนทงหมด

47

เพ อ ใหน ก เ รยนไดม โ อกาส ในการ ฝ กฝนประสบการณ อานจรงกบบทอานทมความหลากหลาย ทาใหนกเรยนมความสขในการอานมากยงขน

ขอดของวธการสอนแบบโฟนกส การสอนดวยวธโฟนกสมขอดคอ การใช

เสยงของตวอกษรเปนเครองชวยใหรจ กคา (Gray, 1965: 268) ซงเปนทยอมรบโดยทวไปวาเปนวธทชวยใหออกเสยงคาตาง ๆ ได นอกจากนยงเปนวธตามหลกตรรกวทยา ในการสอนอานคาทออกเสยงเหมอนกน ถาเปลยนเปนพยญชนะอนมาประสมกจะออกเสยงเดยวกน เปนวธสอนทจดลาดบความยากงายและมความสมบรณในตว โดยคานงถงสวนเบองตนของเสยงและการนาไปใช (Huey, 1912: 241-266) ซงวธนไดพฒนาความสามารถในการอานตวอกษรของคาใหม ๆ และออกเสยงโดยผสมเสยงตาง ๆ เหลานน ดงนนถาผเรยนออกเสยงของตวอกษรไดถกตองจะสามารถประสมคาได และสามารถอานคาได (Anderson and Dearborn, 1952: 205-208)

ขอเสยของวธการสอนแบบโฟนกส การสอนดวยวธโฟนกส (Schonell, 1946:

47) มขอเสยคอ การอานออกเสยงพยญชนะจะออกเสยงไดถกตองแมนยาเมอผสมกบสระ หากพยญชนะในคาอานเปนอกแบบหนงอาจทาใหผ เ รยนสบสนไ ด แ ล ะผ เ รย นจะ ไม เ ข า ใ จความหมายของคาเพราะเนนความสนใจไปทเสยงมากกวา การทผเรยนจะตองอานคาทไมม

ความหมายซา ๆ อาจทาใหเกดความเบอหนายในการอานหนงสอได

จากทกลาวมาขางตนทาใหเกดการเสนอแนวทางการแกไข (Linnea C. and Simone R,2011) เพอใหวธโฟนกสนาสนใจและสนกยงขน โดยการใชเกมเขามาใชในระหวางบทเรยน สของตวอกษรและภาพประกอบชวยในการจดจาเขามาสอดแทรกในกระบวนการเรยนการสอนโดยใชตวอกษรใหอยในรปภาพทตองการแสดง วธนผเรยนจะคนเคยกบเสยงของพยญชนะซงปรากฏอยในคาหลาย ๆ คา ตวอกษรทเรยนจะปรากฏใหเหนในสวนตาง ๆ ของคาทแตกตางกน ความสนใจจะมงไปทคาทแตกตางกน ทงโครงสรางและเสยงจะเชอมโยงกน โครงสรางของพยญชนะจะดงดดความสนใจมากขนเนองจากมสเขามาใชในการสอน จะชวยใหการสอนอานดวยวธสอนแบบโฟนกสมประสทธภาพ นอกจากนยงชวยขยายทกษะทางภาษาไดดยงขนอกดวย วธการสอนแบบโฟนกสจงเปนเปนวธทเหมาะสมและมประสทธภาพในการสอนอานสาหรบเดกเรมเรยนรภาษา

การเทยบเคยงวธการสอนแบบโฟนกสมาใชในการสอนภาษาไทย

รงอรณ โรจนรตนาดารง (2557) ไดศกษาแบบเรยนภาษาไทยสาหรบเดกเรมเรยนอานเขยน ตงแตป พ.ศ. 2414 –2555. ผลการวจยพบวา การสอนอานในแบบเรยนภาษาไทยมลกษณะคลายกบวธการสอนแบบโฟนกส โดยผ เขยนขอยกตวอยางรปแบบการสอนสระ พยญชนะและวรรณยกต ดงตอไปน

48

1. การสอนสระโดยวธการแจกลก เปนวธการนาเสนอสระอยางหนง โดยการแจกลกพยญชนะกบสระทละตว และใชการเลาเสยงตาม

สระแม ก กา ซงปรากฏในแบบเรยนเรว ดงตวอยาง

ะ กะ ฉะ สะ จะ ปะ ชะ ระ กะ

า กา ขา คา งา ชา ตา นา ผา

ก ส ต บ ช ร ล ม ผ

ก ต ป ฝ ม ส ด ร ย

ก ห ฮ อ

ก ค ม ถ ล ร อ

ก ผ ฉ ด ต บ ป อ ค

ก ง ช ด ต ถ ป พ ย

เ ะ เกะ เตะ เปะ เอะ เระ เละ เกะ

เ เก เช เส เห เฮ เก เท

แ ะ แกะ แฉะ แหะ แชะ แยะ แบะ

แ แก แบ แป แพ แล แห แข แค

โ ะ โกะ โสะ โปะ

โ โก โถ โป โค โอ โฉ โซ โต

เ าะ เกาะ เฉาะ เงาะ เคาะ เพาะ เกาะ

อ กอ หอ ทอ คอ รอ ตอ ปอ พอ

วะ กวะ ฉวะ ผวะ

ว กว ตว บว ผว มว รว หว วว

49

เ ยะ เกยะ เฉยะ เผยะ เดยะ เพยะ

เ ย เกย เชย เลย เสย เมย เยย

เ อะ เกอะ

เ อ เกอ เขอ เจอ เกอ เรอ เสอ

เ อะ เกอะ เถอะ เจอะ เคอะ เงอะ เชอะ

เ อ เกอ เจอ เธอ เรอ เลอ เออ เชอ

ใ ใก ใจ ใด ใน ใบ ใย ใส

ไ ไก ไข ไช ไป ไฝ ไร ไห ไอ

เ า เกา เขา เงา เฉา เดา เตา เถา

า กา ขา คา งา จา ดา ตา กา

(ดารงราชานภาพ, สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยา. 2442: 3, 5, 8) แบบเรยนเรวมการสอนรปสระไปพรอมกบ

แจกลกคา โดยสอนรปสระกอนดานซายมอ จากนนนาพยญชนะตว ก เปนตวอยางนาในการแจกลกทละสระ และแจกลกคาไปตามพยญชนะทละตว โดยใหอานจากซายไปขวา แบบเรยนเรวมการแจกลกสระกบพยญชนะเพยงบางตว เนองจากการแจกลกคาทปรากฏนนจะแจกลกเฉพาะคาทมความหมายเทานน

2. การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบแจกลก ยกตวอยาง แบบหดอาน ก ข ก กา มรปแบบการสอนโดยการจาแนกพยญชนะออกเปนอกษรสามหม คอ อกษรกลาง สงและตา จากนนมการสอนโดยนาพยญชนะในแตละหมมาสอนรวมกบการสอนแจกลกไปทละสระ ดงตวอยางตอไปน

ก จ ด ต บ ป อ กะ จะ ดะ ตะ บะ ปะ อะ ะ า กะ กา ก ก ก ก ก ก จะ จา จ จ จ จ จ จ

50

ดะ ดา ด ด ด ด ด ด บะ บา บ บ บ บ บ บ ปะ ปา ป ป ป ป ป ป อะ อา อ อ อ อ อ อ

(ผดงวทยาเสรม, พระยา. 2455.: 1) วธการสอนอานของแบบหดอาน ก ข ก

กา ประกอบดวยขนตอนการสอน (พระยาผดงวทยาเสรม, 2467: 1) ดงน

1) การฝกอานจากซายไปขวา โดยไลอานไปทละบรรทด เพอใหจดจาพยญชนะในหมนน ๆ ได โดยใชสระอะเปนตวตงและฝกอานแจกลกไปทละสระเรมจากสระ ะ, า, , , , , จากนนนาพยญชนะมาประสมกบสระและแจกลกหลายรปไปตามแนวนอนจนครบ

2) การฝกอานจากขางบนลงลางเปนแถว ๆ เรมจากดานซาย เพอเปนฝกแจกลกสระทละสระไปตามแนวตง โดยใหฝกอานจนคลองปาก

3) ฝกเขยน โดยครจะเปนเขยนดวยปลายมดบนกระดานชนวนใหเดกลากตามรอย

4) การฝกคดลายมอจากคาทกาหนด ซงเปนคาทมความหมายและเปนสวนหน งจากพยางคทไดฝกอานไป เชน อกา กะป กะบะ ตาป เปนตน

5) ฝกเขยนตามคาบอก การเรยนอกขระทละนอย ๆ ตว แลวกหดผสมอานเปนคาได

แบบหดอาน ก ข ก กา ใหความสาคญกบการสอนอานเพอฝกใหเขาใจความหมายและสามารถใชสอมาประกอบไดยงทาใหผเรยนเกดความสขในการเรยน

3. การสอนวรรณยกตโดยการผนอกษรสามหม โดยการจาแนกตามอกษรสง อกษรกลางและอกษรตา ดงตวอยางตอไปน

ก จ ด ต บ ป อ

อา อา อา อา อา

อ อ อ อ อ

(ดรณกจวทร, หลวง และ ฉนท ขาวไล. 2480: 4)

51

ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห

ขา ขา ขา

ข ข ข

(ดรณกจวทร, หลวง และ ฉนท ขาวไล. 2480: 8)

ค ง ช ซ ท น พ ฟ ม ย ร ล ว ฮ

คา คา คา

ค ค ค

(ดรณกจวทร, หลวง และ ฉนท ขาวไล. 2480: 13) จากตวอยางแบบเรยนเรว เลม 1 เปน

วธการสอนวรรณยกตโดยการผนอกษรกลาง สงและตา ฝกใหเขาใจวธผน และใหจาพยญชนะในแตละหมใหได รหลกการผนวรรณยกตและเครองหมายประจาเสยงใหแมนยา วธการผนอกษรดง กล า วยง เ ป นวธท ใ ช ใ นการสอนวรรณยกตมาจนถงปจจบน

วธการสอนแบบโฟนกสจงเปนวธการสอน

อานวธหนงทใหความสาคญกบกระบวนการออกเสยงเพอแสดงความสมพนธระหวางเสยงและตวอกษรอยางเปนระบบ ฝกใหผเรยนเรยนอานเขยนอยางเปนขนตอน ลาดบการสอนตามความยากงาย และโดยมงสงเสรมใหผเรยนอานออกเขยนได

รงอรณ โรจนรตนาด ารง ไชยศร

บรรณานกรม

ดรณกจวทร, หลวง และ ฉนท ขาวไล. (2480). แบบเรยนเรวใหมเลม 1 ตอนตน. พระนคร: โรงเร ชางพมพ วดสงเวช.

ดารงราชานภาพ, สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยา. (2442). แบบเรยนเรว. พระนคร. มปท.

52

ผดงวทยาเสรม, พระยา. (2455). แบบหดอาน ก ข ก กา. มปท. รงอรณ โรจนรตนาดารง. (2557). การศกษาแบบเรยนภาษาไทยส าหรบเดกเรมเรยนอานเขยน

ตงแตป พ.ศ. 2414 –2555. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. Anderson, H. I. and Dearborn. Water. (1952). The Psychology of Teaching Reading. New

York, The Ronald Press. Brahmanand. (2008). Phonics Methods. Department of Education. Dunville, B. (1912). ‚The Methods of Teaching Reading in the Early Stages.‛ School World,

Vol XIV, (November). Harris and Hodges. (1995). The literacy Dictionary, The Vocabulary of Reading and Writing.

New York: International Reading Association, Inc. Huey, E. B. (1912). The Psychology and Pedagogy of Reading. New York: The Macmillan

Co. Gray, W. (1965). The Teaching of Reading and Writing. Paris: Unesco. Linnea C. Ehri and Simone R. Nunes. (2011). Review of Educational Research. ‚Systematic

Phonics Instruction Helps Students Learn to Read: Evidence from the National Reading Panel’s Meta Analysis‛. Fall 2001, Vol 71. No.3 pp. 393-447.

Schonell, J. F. (1946). The Psychology and Teaching of Reading. London: Olive and Boyd. Talbot, J. (1997). Building sight vocabulary. Reading and Learning Difficulties: Approach

to Teaching and assessment. New York. Vacca, et al . (2003). Creating Strategic Readers. United States. Webster, Noah. 1908. Elementary Spelling Book (Online). http://www.donpotter.net/pdf/

websterspellingbookmethod., February 13, 2011.

สาขาบคคล องคกร และสถาบนทเกยวของกบการศกษา

54

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร

ศาสตราจารย เ กย รตคณ ดร . พน ส หนนาคนทร เปนนกวชาการทมผลงานเปนทประจกษทวประเทศ เปนผแตงตาราทางการศกษา โดยเฉพาะตาราทางการบรหารการศกษา ทสถาบนอดมศกษาหลายแหงนาไปใชเปนตาราเรยน ผลงานทางวชาการทพมพจาหนายแพรหลายทวไป ไดแก หลกการบรหารโรงเรยน การบรหารบคลากรทางการศกษา การศกษาไทย การมธยมศกษา การสอนคณตศาสตรระดบมธยมศกษา การบรหารและพฒนาหลกสตร การสอนจรยธรรมและคานยม หลกการพดในทสาธารณะ เปนตน นอกจากนน ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ยงเขยนหนงสออานประกอบในระดบประถมศกษา เชน แบบเรยนวชาสงคมศกษาชน ป.1–ป. 6 หนงสอช ด สร า ง เ ส รมปร ะสบการ ณชวต เ ปนต น ผลงานวจยทางการศกษาของศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร หลายเรองทเ ปนพนฐานของการกาหนดนโยบายการจดการศกษาของไทย เชน ขอเสนอแนะการจดหลกสตรคณตศาสตรในโรงเรยนมธยม การบ รห า ร ส ถ า บน ผ ลต ค ร ไ ท ย ก า ร จด ก า รมธยมศกษาเพอความมนคงของชาต เปนตน

รปถาย

ส ว น ผ ล ง า น ท า ง ด า น ก า ร บ ร ห า รการศกษานบไดวา ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนผบกเบกทางการจดตงสถาบนการศกษาแหงใหมตงแตการดารงตาแหนงครใหญคนแรกของโรงเรยนมธยมสาธต ประสานมตร และโรงเรยนสาธต ‚พบลบาเพญ‛ และรองอธการบดวทยาลยวชาการศกษาพษณโลก ซงเปนนโยบายการขยายการผลตครปรญญาไปยงสวนภมภาค ตงแต พ.ศ. 2510 ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนผมวสยทศนยาวไกลในนโยบายการสงเสรมวทยฐานะคร (ดวยพนฐานการเปนครประชาบาลทดอยโอกาสในการศกษาเลาเรยนมากอน) ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนผรเรมจดการศกษาภาคสมทบสาหรบครทยงไมไดปรญญาตรทวทยาลยวชาการศกษา บางแสน และวทยาลยวชาการศกษา พษณโลก (นกศกษาโดยทวไป เรยกวา Twilight เพราะใชเวลาเรยนตอนเยนหลงจากการปฏบตราชการ ) ในป พ.ศ. 2517 เมอวทยาลยวชาการศกษา พษณโลก ไดรบการยกฐานะขนเปนมหาวทยาลยศ รน ค รน ท ร ว โ ร ฒ ว ท ย า เ ข ต พษ ณ โ ล ก ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ในฐานะผบรหารสงสดเปนผรเรมเปดหลกสตรระดบปรญญาโททางการบรหารการศกษา ในสมยทดารงตาแหนงรองอธการบด มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก ศาสตราจารย

55

เกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ไดไปรกษาการในตาแหนงอธการบด มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร และไดรบการทาบทามใหเปนอธการบด แต ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ไดปฏเสธตาแหนงน น และยตบทบาททางการบรหารทกตาแหนง เมอ พ.ศ. 2526 (อาย 55 ป) โดยใหโอกาสคนรนใหมไดเขามาบรหารมหาวทยาลยตอไป และเปนชวงสมยของการเคลอนไหวกอตงมหาวทยาลยนเรศวร โดยการยกฐานะมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก เปนมหาวทยาลยเอกเทศ

ภายหลงเกษยณอายราชการเมอ พ.ศ. 2532 ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนน า ค น ท ร เ ป น ก า ล ง ส า คญ ท ผ ล ก ดน ใ หมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก ไดรบการยกฐานะขนเปนมหาวทยาลยเอกเทศ ตดตอประส านง านการไดมาซ งท ดนสาธ ารณะประโยชนทหนองออ ตาบลทาโพธ อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก จานวน 1,280 ไร เพอเปนทต งมหาวทยาลยแหงใหม เมอกอตงมหาวทยาลยนเรศวรในป พ.ศ. 2533 ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ไดร บแตงต ง ใหเ ปนกรรมการสภามหาวทยาลย และยงชวยเหลอดานวชาการ โดยทาหนาทเปนอาจารยพเศษสอนนสตระดบปรญญาโท ปรญญาเอก ตลอดจนเปนอาจารยทปรกษาการทาวทยานพนธตอเน องตลอดมา

ศ าส ต ร า จ า ร ย เ ก ย รต ค ณ ด ร . พ น ส หนนาคนทร คอปชนยบคคลแหงวงการศกษาไทยอยางแทจรง เปนครทลกศษยรกและศรทธา ไดรวมกนกอตงมลนธศาสตราจารยเกยรตคณ

ดร.พนส หนนาคนทร เปนอนสรณในโอกาสเกษยณอายราชการ เปนมลนธทใหทนการศกษาแกเดกดอยโอกาสตลอดมาทกป ตลอดระยะเวลายาวนานของชวตราชการ ศาสตราจารย ดร.พนส หนนาคนทร ไดสรางคณปการตอวงการศกษาเปนอยางยง กลาวคอ นอกจากผลงานสาคญคอการ กอต งบ ก เบกวทยาลยวช าการศกษา พษณโลก รวมทงมบทบาทอยางมากในการสนบสนนใหสถาบนแหงนกาวเขาสความเปนมหาวทยาลยนเรศวรแลว ยงเปนกาลงสาคญในการผลกดนใหวชาชพครมมาตรฐานระดบสงเปนทยอมรบดานวชาการไดผลตผลงานวจย ตารา และแบบเรยน รวมทงเปนวทยากรแกสถาบนและอ ง ค ก ร ต า ง ๆ จ า น ว นม า ก ใ น ช ว ง ห ล งเกษยณอายราชการน น นอกจากงานสอนซงเปรยบเสมอนชวตของทานแลว ยงไดดารงตาแหนงนายกสภาสถาบนราชภฏกาแพงเพชรอกดวย ดวยเกยรตคณอยางสงดงกลาวจงไดรบปรญญาการศกษาดษฎบณฑตกตตมศกดจากสถาบนทมความผกพนตอชวตของทานอยางมากท งสองแห งคอ มหาวทยาลยบ รพา และมหาวทยาลยนเรศวร

ประวตโดยสงเขป ศาสตราจารย ดร.พนส หนนาคนทร เกด

เมอวนพฤหสบดท 19 มกราคม พ.ศ. 2470 ทตาบลเขายอย อาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร บดาเปนสมหบญชชอขนสนทรธนาการ (เผอน หนนาคนทร ) มารดาเปนครประชาบาล ชอประสทธ ต อมามารดาแตงงานใหม และมบตรชาย 1 คน และธดาอก 2 คน จงมพนองรวมทองมารดาเดยวกน 4 คน คอศาสตราจารย ดร.

56

พนส หนนาคนทร นคม หร ญบศย ทศนารถ หรญบศย และทศนย หรญบศย

ชวตครอบครว ศาสตราจารย ดร.พนส หนนาคนทร ไดสมรสกบผชวยศาสตราจารยวลาศ หนนาคนทร (นามสกลเดม พรหมศร) เมอ พ.ศ. 2502 มบตรสาว 4 คน คอ ปฐมพร หนนาคนทร (ปจจบนทางานตาแหนง ผอานวยการฝายสรรหาบคคล ธนาคารซตแบงก สาขาประเทศไทย) ปยพรรณ หนนาคนทร (ปจจบนทางานดารงตาแหนงผอานวยการบรหารบรษท Operational Energy group) ปานนภา หนนาคนทร ทพยวงศ (ปจจบนทางานตาแหนงผชวยผจดการบรษทจสมน อนเตอรเนชนแนล จากด) และปรยานาฏ หนนาคนทร (ถงแกกรรม)

ศาสตราจารย ดร.พนส หนนาคนทร ไดมความสขอยกบงานทรกคอการสอนการใหความรกและความเมตตาศษยโดยตลอดชวตตราบจนลมเจบและจากไปอยางกระทนหน เมอวนท 30 มกราคม พ.ศ. 2549 ขณะอายได 79 ป 11 วน โดยทาหนาทครจวบจนวาระสดทายดวยการอทศรางเปน ‚อาจารยใหญ‛ แกลกศษยชาวมหา- วทยาลยนเรศวร

ดานการศกษา ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หน

นาคนทร ไดรบการศกษาในระดบประถมศกษาทตาบลเขายอยบานเกด เมอจบชนประถมศกษาแลว คณแมประสทธไดสงใหมาอยกบคณปาทกรงเทพ ฯ ไดเขาเรยนระดบมธยมศกษาทโรงเรยนมธยมวดราชบพธ จนจบชนมธยมศกษาปท 6 เมอ พ.ศ. 2486 เน องดวยในขณะน น

กรงเทพ ฯ อยในชวงสงครามเอเชยบรพา และเปนยคสมยทขาวยากหมากแพงและขาดแคลน ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร จงกลบบานท เขายอย ดวยสภาพมารดาซงยากจนและตองเลยงดลกหลายคน แตยงตองหางานทาเพอหารายไดมาจนเจอครอบครวโดยเรมทางานเ ปนเสมยนฝกหดทอ า เภอเขายอย เงนเดอน 20 บาท หลกจากนนกสมครเปนครประชาบาลทโรงเรยนวดกฏ ตาบลบางเคม อาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร เมอป พ.ศ. 2487

ช ว ต ท า ง ก า ร ศ ก ษ า เ ล า เ ร ย น ข อ งศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนเรองทนาสนใจมาก ศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร ไดศกษาหาความกาวหนาทางวชาชพดวยตนเอง โดยการสอบวชาชดคร ป.ป. และวชาชดคร ป.ม. ตามลาดบ ภายหลงจากทลาบวช 1 พรรษา เมออายครบ 20 ป ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ไดโอนไปรบราชการครทโรงเรยนฝกหดคร จงหวดเพชรบร

ชวตทางการศกษาแล ะวช าชพข อ งศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร หกเหอกครงในป พ.ศ. 2494 เมอผชวยอธบดกรมสามญศกษา (ตาแหนงในขณะนน) นายอภย จนทวมล ไดนาผเชยวชาญชาวอเมรกนไปตรวจเยยมโรงเรยนฝกหดครมล จงหวดเพชรบร ไดเหนหนวยกานทางวชาการและความกระตอรอรนในการศกษาเลาเรยนของ ศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร จงขอโอนยายใหมาสอนทโรงเรยนฝกหดครชนสงประสานมตร และตอมาไดทาหนาทครใหญของโรงเรยนตงใหม ซง

57

ตอมาเปนโรงเรยนมธยมสาธต ประสานมตร ในขณะเดยวกน ศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร สามารถสอบเรยนตอระดบปรญญาตรทคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย แตยงเรยนไมจบกสอบคดเลอกไปศกษาตอตางประเทศทมหาวทยาลยอนเดยนา ประเทศสหรฐอเมรกา ศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร สาเรจการศกษาไดร บปรญญา B.S. in Ed. เมอ พ.ศ. 2499 ผลการเรยนอยในระดบดมากจงไดทนเรยนตอระดบปรญญาโท และไดรบปรญญา M.S. in Ed. ในปถดมา

หลงจากจบการศกษาระดบปรญญาโทศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร กลบมาไดถกสงใหไปรบราชการทวทยาลยวชาการศกษา บางแสน (มหาวทยาลยบรพาในปจจบน) ไดเปนครใหญโรงเรยนสาธต ‚พบลบาเพญ‛ ทางานอยเพยง 2 ป กไดรบทนศกษาตอระดบปรญญาเอกทมหาวทยาลยอนเดยนา สาเรจการศกษาระดบปรญญาเอก ไดฝกอบรมดานการบรหารสถาบนศกษาทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรรนท 18 (พ.ศ. 2518) อกดวย

ล าดบเวลาการศกษาของ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร มดงน พ.ศ . 2480 จบช นประถมศกษาปท 4 จากโรงเรยนประชาบาล พ.ศ. 2486 จบชนมธยมศกษาปท 6 จากโรงเรยนมธยมวดราชบพธ กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2488 สมครสอบชดคร พ.ป.ป และ ป.ม. จากกระทรวงศกษาธการ

พ.ศ. 2499 สาเรจการศกษาระดบปรญญาตร B.S. in Ed., Indiana University , USA พ.ศ. 2500 ไดรบปรญญา M.S. in Ed., Indiana , USA พ.ศ. 2504 ไดร บปรญญา Ed.D. (Higher Education and Mathematics) Indiana University, USA พ . ศ . 2515 สม ม น า เ ช ง ป ฏบต ก า ร ส า ข า Research & Development จดโดยองคการ UNESCO , (the Philppines) พ.ศ. 2519 ไดรบปรญญา วปอ. จากวทยาลยปองกนราชอาณาจกร รนท 18

การรบราชการและการประกอบอาชพ ว ถ ช ว ต ใ น ก า ร ร บ ร า ช ก า ร ข อ ง

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร กประสบความสาเรจอยางยง เชนเดยวกบชวตทางการศกษาเลาเรยน กลาวไดวา ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เรมมชวตราชการโดยการเปนครประชาบาลบานนอก แตสามารถสรางความกาวหนาทางราชการจนเกษยณอายในตาแหนง ศาสตราจารยระดบ 10 ได ทงยงผ านงานบรหารการศกษาจนเปนผบรหารสงสดในสถาบนอดมศกษา ดงน พ.ศ. 2478 ครโรงเรยนประชาบาล ตาบลบางเคม (วดกฏ) อาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร พ.ศ. 2488 ครโรงเรยนประชาบาล ตาบลสระพง ๑ (วดหนองสม) อาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร พ.ศ. 2491 ผตรวจการประถมศกษา อาเภอเขายอย พ.ศ. 2492 ครโรงเรยนฝกหดครมล จงหวดเพชรบร

58

พ.ศ. 2494 อาจารยโรงเรยนฝกหดครชนสงทถนนประสานมตร กรงเทพ ฯ พ.ศ. 2496 ครใหญคนแรก โรงเรยนมธยมสาธตประสานมตร กรงเทพ ฯ พ.ศ. 2500 อาจารยวทยาลยวชาการศกษา บางแสน และครใหญคนแรกของโรงเรยนสาธตพบลบาเพญ พ.ศ . 2505 หวห นาคณะวทยาศาสตรและคณตศาสตร และผประสานงานฝายวชาการ วทยาลยวชาการศกษา บางแสน พ.ศ. 2510 รองอธการวทยาลยวชาการศกษาพษณโลก พ.ศ. 2517 รองอธการบดมหาวทยาลยศรนค - รนทรวโรฒ พษณโลก พ.ศ. 2526 รกษาการอธบดมหาวทยาลยศรนค- รนทรวโรฒ พ.ศ. 2526 ศาสตราจารย ระดบ 10 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก

ภายหลงทเกษยณอายราชการตงแต พ.ศ. 2532 ศ า ส ต ร า จ า รย เ ก ย รตค ณ ด ร .พ น ส ห น น า ค น ท ร ย ง ไ ด ร บ ก า ร แ ต ง ต ง เ ป น ศาสตราจารยเกยรตคณ มหาวทยาลยนเรศวร และไดรบปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาการบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยบรพา (พ.ศ. 2538) และของมหาวทยาลยนเรศวร (พ.ศ. 2546)

หนงสอ ‚เรอจางเทยบฝง‛ ซงเปนขอเขยนอตชวประวตของศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เมอคราวเกษยณอายราชการป พ.ศ. 2532 ไดสรปชวตตนเองไวเปนคาคลองจองวา “จากทวตาล ผานแสนแสบ

แนบดงมะพราว เนาสองแคว” อนหมายถง ชวตกาเนดจากจงหวดเพชรบรทมการปลกตนตาลมากทสดในประเทศ เขามารบราชการทโรงเรยนฝกหดครชนสง ประสานมตรทต งมคลองแสนแสบไหลผาน และยายไปรบราชการทวทยาลยวชาการศกษาบางแสนทมตนมะพราวมาก และในทสดไดมาตงรกรากอยทพษณโลก (สองแคว) จนบนปลายของชวต

เกยรตคณ บคลกภาพและต าแหนง ศาสตราจารยศาสตราจารยเกยรตคณ

ดร.พนส หนนาคนทร เปนผทมมนษยสมพนธดเลศ ยอมรบนบถอศกดศรแหงความเปนมนษยของทกชนวรรณะ จดเดนทสดคอการเปนคนออนนอมถอมตน ไมหลงมวเมาในลาภยศสรรเสรญ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ถอวาการออนนอมถอมตนเปนกาไรโดยไมตองลงทน เปนวธการททาใหเราไมลมตว ความออนนอมถอมตนเปนเครองเหนยวรงตนเองไมใหรสกวาขนสงเกนไป มคากลาวทานองยกยองชมเชยวา ลกศษยลกหา ผใตบงคบบญชาถาพบเหน ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ทไ ห น เ ว ล า ใ ด ค ว ร รบ ยก มอ ไห ว ทก ท ายศาสตราจารยเกยรต คณ ดร.พนส หนนาคนทร กอนททานจะยกมอไหวเรา คณสมบตทควรยกยองอกประการหนงของศาสตราจารยเกยรตคณดร.พนส หนนาคนทร คอ เปนคนทมความซอสตย สจรต เปนทตง โดยถอคตวา ซอกนไมหมด คดกนไมนาน ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนคนซอสตยตอตนเอง ตอครอบครว ตอการปฏบตหนาทราชการตลอดชวต

59

รบราชการ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เปนผรกษาผลประโยชนทางราชการอยางเตมท นอกจากนน ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ยงเปนบคคลทซอสตย จงรกภกด ตอสถาบนพระมหากษตรยอยางสงยงเปนผรวมงานในฐานะวทยากรของกลมลกเสอชาวบาน ชมรมอาสาสมครปองกนชาตอยางตอเนอง

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร มตาแหนงทางวชาการดงน

พ . ศ . 2498–2508 อ า จ า ร ย วท ย า ลยการศกษา ประสานมตร และอาจารยวทยาลยวชาการศกษา บางแสน

พ.ศ. 2508 ผชวยศาสตราจารยวทยาลยวชาการศกษา บางแสน

พ.ศ. 2512 รองศาสตราจารย วทยาลยวชาการศกษา พษณโลก

พ.ศ. 2526 ศาสตราจารย ระดบ 10 มหาวทยาลยศรนครนทรพษณโลก

พ.ศ .2533 ศาสตราจารยเกยรตคณ มหาวทยาลยนเรศวร สาขาบรหารการศกษา

พ . ศ . 2538 ป รญ ญ า ด ษ ฎ บณ ฑ ตกตตมศกด สาขาบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา

พ . ศ . 2546 ป รญ ญ า ด ษ ฎ บณ ฑ ตกตตมศกด สาขาบรหารการศกษา มหาวทยาลยนเรศวร - ด า ร ง ต า แ ห น ง ก ร ร ม ก า ร ส ภ ามหาวทยาลยนเรศวร - ดารงตาแหนง นายกสภามหาวทยาลยราชภฏกาแพงเพชร

- ดารงตาแหนงประธานคณะกรรมการประเมนผลงานวชาการ ระดบศาสตราจารย ทบวงมหาวทยาลย

ผลงานทางวชาการ ศาสตราจารยศาสตราจารยเกยรตคณ

ดร.พนส หนนาคนทร มผลงานวชาการ ดงน ดานหนงสอ ต าราเรยน ไดแก

1. ก า ร ส อ น ค ณ ต ศ า ส ต ร ร ะ ด บมธยมศกษา

2. สถตเบองตน 3. การศกษาของไทย 4. การศกษามธยมศกษา 5. การบรหารโรงเรยน 6. การสอนจรยธรรมและคานยม 7. การบรหารบคลากรทางการศกษา ดานเอกสารประกอบการสอน ไดแก 1. เรขาคณตวเคราะหและแคลคลส 2. หลกการศกษา 3. ก า ร ส อ น ส ง ค ม ศ ก ษ า ร ะ ด บ

มธยมศกษา 4. หลกการพดในทสาธารณะ 5. ก า ร ป ร ะ เ ม น ผ ล ส ม ฤ ท ธ ท า ง

การศกษา 6. การบรหารและพฒนาหลกสตร

ด า น ห น ง ส อ ใ น ร ะ ด บ ต า ก ว ามธยมศกษา

1. แบบเรยนวชาสงคมศกษา ช นประถมศกษาปท 1-4

2. ห น ง ส อ อ า น ช ด ส ร า ง เ ส ร มประสบการณชวต ชนประถมศกษาปท 1–6

60

ดานงานวจย 1. การกาหนดตวแปรสงผลตอการ

เรยนคณตศาสตรระดบมธยมศกษา 2. ขอเสนอแนะการจดทาหลกสตร

คณตศาสตรในโรงเรยนมธยมแบบประสม 3. การบรหารสถาบนผลตครของไทย 4. การจดการมธยมศกษาเพอความ

มนคงของชาต 5. การจดโปรแกรมมธยมศกษาโดย

เนนวชาชพ

ศาสตราจารยศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ไดประกอบคณงามความดทงในฐานะบดาผดแลครอบครว และประชาชนผบาเพญประโยชนแกสงคมในป พ.ศ. 2535 ทานไดรบรางวล พอดเดนแหงชาต และตอมาในป พ.ศ. 2537 ทานไดรบรางวลคนดศรสองแคว

พ.ศ. 2526 ทานไดรบพระราชทานเครองอสรยาภรณอนเปนทเชดชยงมหาปรมาภรณชางเผอก (ม.ป.ช.) เนองดวยทานเปนผกระทาความดความชอบเปนประโยชนแกราชการและสาธารณชน

ประจกษ สายแสง

บรรณานกรม54 ทระลกศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร. (2549). พมพเนองในโอกาสพระราชทาน

นาอาบศพ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร เรอจางเทยบฝง. (2532). พมพในโอกาสเกษยณอายราชการ ศาสตราจารยศาสตราจารยเกยรตคณ

ดร.พนส หนนาคนทร เรอจางวางพาย. (2551). หนงสอทระลกงานพระราชทานเพลงศพ ศาสตราจารยศาสตราจารยเกยรต

คณ ดร.พนส หนนาคนทร 23 มนาคม พ.ศ. 2551 วนดา บารงไทย. แด...ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร ดวยความเคารพ รกและ

อาลย วชรวฒ ซอสตย. (2556). จตวญญาณครอมตะผานอาจารยรางใหญ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.

พนส หนนาคนทร งานกจการนสตและศษยเกาสมพนธ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. (2549). ประวตผลงานของศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร. สานกงานเลขานการคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.

61

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง เปนตวอยางของบคคลทมบดาเปนครประชาบาลและมารดาเปนชาวสวน แตกสามารถพฒนาตนเองไดจนประสบผลสาเรจทงในดานการศกษาและการทางาน ในดานการศกษาไดรบทนเลาเรยนมาโดยตลอดตงแตชนมธยมศกษาปท 6 จนถงระดบปรญญาเอก สาหรบในดานการทางานกไดต า แ ห น ง ท า ง ว ช า ก า ร ส ง ส ด ถ ง ต า แ ห น งศาสตราจารย

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง เกดเมอวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2476 ทบานรมคลองวดประด อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม เปนบตรคนโตของนายบญรอด และนางถนอม บวทอง และมนองสาวอกสองคน

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง ถงแกอนจกรรมเมอวนท 6 ธนวาคม พ.ศ. 2558 รวมมอาย 83 ป

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง

การศกษา พ.ศ. 2487 จบประถมศกษา (ป.4) จาก

โรงเรยนเฟอบารง วดแกวเจรญ อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

พ.ศ. 2490 จบมธยมศกษาปท 3 (ม.3) จากโรงเรยนอานวยวทย อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

พ.ศ. 2492 จบมธยมศกษาปท 6 (ม.6) จากโรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดราชบร

พ.ศ. 2493 จบประกาศนยบตรประโยคครมล (ป.) จากโรงเรยนฝกหดครเพชรบร

พ.ศ. 2496 จบประกาศนยบตรประโยคครประถม (ป.ป.) จากโรงเรยนฝกหดครบานสมเดจเจาพระยา

พ.ศ. 2498 จบประกาศนยบตรประโยคครมธยม (ป.ม.) จากโรงเรยนฝกหดครมธยม

พ.ศ. 2498 เขาศกษาตอทวทยาลยวชาการศกษา ประสานมตร เปนเวลาครงป และสอบชงทนไปศกษาตอตางประเทศได

พ.ศ. 2501 จบปรญ ญ าต รส า ข าก า รมธยมศกษา (A.B) จาก Colorado State College ประเทศสหรฐอเมรกา

พ.ศ. 2502 จบปรญญาโทสาขาจตวทยาและการแนะแนว (M.S.) จาก Kansas State Teacher’s College ประเทศสหรฐอเมรกา

พ.ศ. 2504 จบปรญญาเอกสาขาจตวทยาและการแนะแนว (Ed.D.) จาก Colorado State College ประเทศสหรฐอเมรกา

62

พ.ศ. 2521 ประกาศนยบตรจากวทยาลยปองกนราชอาณาจกร (วปอ.) รน 21 การรบราชการ

เรมรบราชการเมอวนท 1 ธนวาคม 2504 จนเกษยณอายเมอวนท 1 ตลาคม 2536 โดยมตาแหนงทางวชาการ และทางบรหารดงน

ต าแหนงทางวชาการ พ.ศ.2504–2507 อาจารยวทยาลยวชา

การศกษา (ปจจบนคอมหาวทยาลยศรนครนทร-วโรฒ)

พ.ศ. 2508–2511 อาจารยเอก วทยาลยวชาการศกษา

พ.ศ. 2512–2514 ผชวยศาสตราจารยวชาจตวทยา

พ.ศ. 2515–2518 ศาสตราจารย วชาการวจยการศกษา

ต าแหนงทางบรหาร พ.ศ. 2512–2517 ร อ ง อ ธ ก า ร บ ด ว ช า

การศกษาสงขลา (ปจจบนคอมหาวทยาลยทกษณ)

พ.ศ. 2517–2518 ร อ ง อ ธ ก า ร บ ดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา (ปจจบนคอมหาวทยาลยทกษณ)

พ.ศ. 2518–2519 ร ก ษ า ร า ช ก า ร ใ นตาแหนงรองอธการบดฝายบรหาร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พ.ศ. 2519–2522 ร อ ง อ ธ ก า ร บ ด ฝ า ยวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พ.ศ. 2530–2536 คณบดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ในชวงทเ ปนคณบดบณฑตวทยาลยไดไปปฏบตงานบรหารทจงหวดพษณโลกดวย 2 ชวงดงน

พ.ศ. 2533 รกษาราชการแทนรองอธการบดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก (ปจจบนคอมหาวทยาลยนเรศวร) อกตาแหนงหนง

พ.ศ. 2533–2534 รกษาราชการในตาแหนงอธการบดมหาวทยาลยนเรศวรอกตาแหนงหนง

หลกการในการท างาน ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง มหลก

ในการทางานทควรยดเปนแบบอยางทดของรนหลงหลายประการ ดงตวอยางตอไปน

1. มความมมานะในการทาสงตาง ๆ อยางเตมกาลงในทกสถานการณแมจะไมมพนฐานเรองนน ๆ มากอน เชน

1) เมอสอบชงทน ก.พ. ไดไปศกษาตอตางประเทศ ในชวงแรกลาบากมาก เพราะมพนฐานทางดานภาษานอย จงตองอานหนงสอ 3-4 รอบแทนทจะอานเพยง 1 รอบ เพ อ ใหสามารถเรยนรวมกบนกศกษาตางชาตได

2) เ ม อ ไ ด ร บ ร าชกา รคร ง แ รก ทสถาบนระหวางชาตสาหรบการคนควาเรองเดก ซงงานหลกของสถาบนฯ คองานวจยทมลกษณะเปนทงงานวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ ซงทานไมไดเลาเรยนหรอฝกฝนมาโดยตรง กพยายามทกวถทางเพอ ใหมพนฐานความรเกยวกบระเบยบวธวจยและสถต โดยการศกษาดวยตนเอง ฟงการบรรยายในชนเรยนรวมกบนสต สนทนาแลกเปลยนความรความคดเหนกบ

63

ผเชยวชาญ และรวมเปนทปรกษาในการทาปรญญานพนธของนสต เปนตน

3) เม อ ไดร บมอบหมายใหท า งานบรหารครงแรกทวทยาลยวชาการศกษาสงขลา ทง ๆ ทไมเคยทางานบรหารหนวยงานระดบ ใด ๆ มากอน และเปนการบรหารงานทมปญหาหลายอยาง เพราะไมมความพรอมทงดานอาคารสถานท นา ไฟ เครองอานวยความสะดวกตาง ๆ ปญหาชาวบาน ปญหาสงแวดลอม ตลอดจนงบประมาณในการดาเนนงาน ทานกพยายามมมานะ บากบน ตอสกบอปสรรคตาง ๆ จนสามารถบรหารงานไดผลด และไดร บความรวมมอจากบคลากรทกระดบ

2. ในฐานะคร ทานอบรมสงสอนทงดานความรและคณธรรมทจาเปนตอการดารงชวต 3 ประการคอ คารวะธรรม สามคคธรรม และปญญาธรรม ดงตวอยางคาขวญทมอบใหแกนสตเพอเปนการเตอนใจวา “ครทสอนวชาการแตเพยงอยางเดยวนน เปนครไมถงครงหนงของความเปนคร”

3. หลกการในการทางานเกยวกบงานและคนของทานคอ ความจรงจงจรงใจและซอสตย สวนหลกการในการทางานเกยวกบลกศษยคอ ความรก ความผกผน และเมตตา สาหรบตนเองนน ทานถอวาทานเปนปถชนธรรมดาทพยายามและประพฤตปฏบตใหเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล

4. ทานอทศรางใหแกคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ จงกลาวไดวา

ทานเ ปนอาจารยทง ในขณะทมชวตอย และเสยชวตแลว

เครองราชอสรยาภรณทไดรบสงสด มหาปรมาภรณชางเผอก (ม.ป.ช.) พ.ศ.

2535

เกยรตทไดรบ / เกยรตของชวต - เปนผแทนของประเทศไทยหนงในสาม

คนท ไ ด ไปประช มนานาชาตป ระจ า ปขอ ง UNESCO ทกรงเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด (พ.ศ.2509)

- เปนผแทนของประเทศไทยในฐานะแขกของรฐบาลประเทศออสเตรเลยเขารวมประชมเก ย วกบการวจย วทยาศาสตรก า รศกษา (AZNUS) ณ กรงเมลเบรน (พ.ศ.2510)

- ไดร บเชญใหเขารวมประชมสมมนาผบรหารการศกษา ณ มหาวทยาลยฮารวารด ประเทศสหรฐอเมรกา (2516)

- เปนกรรมการทปรกษาปรญญานพนธหนงในหาคนของสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร เรอง “การพฒนานวตกรรมเสรมทกษะการเรยนการสอนภาษาไทยสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย” และเปนประธานคณะกรรมการสอบปากเปลาปรญญานพนธเรองดงกลาวดวย เมอวนท 6 ตลาคม 2529

- ไดร บปรญญาการศกษาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาวชาการบรหารการศกษาจากมหาวทยาลยทกษณ (พ.ศ. 2542)

64

ผลงานทางวชาการทส าคญ 1. งานวจยในโครงการวจยของสถาบน

ระหวางชาตสาหรบการคนควาเรองเดก1 (ปจจบนคอ สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ)

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง เรมรบราชการครงแรกทสถาบนนจงเปนผทมสวนรวมทส าคญอย า งมาก ในง านวจยขอ งสถาบนฯ โดยเฉพาะเรองตอไปน

1. งานวจยหลกสตรชนประถมศกษาตอนตน (สถาบนฯ รวมมอกบกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ พมพเผยแพรเมอ พ.ศ.2509)

2. ความกลวของเดกไทย พมพเปนงานวจยฉบท 6 ของสถาบนฯ ระหวางชาตสาหรบการคนควาเรองเดก)

3. ความสญเปลาอนเนองมาจากความลม เหลวทางการ เ รยนของนก เ รยน ในช นประถมศกษา (พมพเปนงานวจยฉบบท 17 ของสถาบนฯ)

2. งานแปลและเรยบเรยงหนงสอเรอง การทดสอบเพอการแนะแนว โดยแปลจากหนงสอชอ Guidance Testing and Other

1

สถาบนระหวางชาตสาหรบการคนควาเรองเดก เปนหนวยงานทจดตงขนดวยความชวยเหลอขององคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) เพอคนควาวจยเกยวกบพฒนาการของเดกไทย ซงยงเปนของใหมมากในประเทศไทยสมยนน พรอมกบเปดหลกสตรปรญญาโทสาขาจตวทยาพฒนาการศกษาดวย ถอไดวาเปนหลกสตรระดบบณฑตศกษาหลกสตรแรกของกระทรวงศกษาธการ

Student Appraisal Procedures for Teachers and Counselors (มผรวมงานแปลอก 4 คน)

3. บทความตาง ๆ เชน 1) การศกษาและการรวบรวมขอมล

เกยวกบตวเดก 2) ปญหาในการทาวจ ยของนสต

ระดบบณฑตศกษา (ศกษารายละเอยดไดจากวารสาร “ ศรนครนทรวโรฒ วจยและพฒนา” ปท 1 ฉบบท 1 ธนวาคม 2530 หนา 24–27.

3) การเปลยนกระบวนทศนในการพฒนาการศกษา (ศกษารายละเอยดไดจากวารสาร “ปารชาต” (วารสารทางวชาการ มหาวทยาลยทกษณ ) ปท 10 ฉบบท 1 เมษายน–กนยายน 2540 หนา 1–6.

สงคมทพงปรารถนา (ศกษารายละเอยดไดจากหนงสอทระลกงานเกษยณ ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง พมพทมหาวทยาลยศร- นครนทรวโรฒ วทยาเขตภาคใต 2536 หนา 37–44 ผลงานทางวชาการบรหาร

- บกเบก กอตง วางรากฐานทงดานโครงสรางและการบรหารงานวทยาลยวชาการศกษา สงขลา จนเจรญกาวหนาเ ปนมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วทยาเขตภาคใต และพฒนาเปนมหาวทยาลยทกษณในปจจบน (พ.ศ.2512 –2518)

- วางรากฐานทงดานโครงสรางการบรหารและโครงสรางดานวชาการ ณ ทดง เดมของมหาวทยาลยนเรศวรทถนนสนามบน อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก และททจะขยายไป

65

สถานทแหงใหมท ทงหนองลอ ตาบลทาโพธ อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก จนกระทงมกฎ ระเบยบ ขอบงคบ คาสง ตามพระราชบญญตมหาวทยาลยนเรศวรอยางสมบรณ (พ.ศ. 2533–2534)

- รเรมโครงการศกษาระดบบณฑตศกษาภาคพเศษของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ร เ รม จดท า โ คร งการแผ น ข . ขอ งการศกษาในระดบบณฑตศกษา โดยเฉพาะสาขาวชาทมลกษณะวชาเออใหเปดแผน ข. ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ชวตครอบครว

ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง สมรสกบผชวยศาสตราจารยอไร บวทอง อาจารยป ร ะ จ า ภ า ค ว ช า ภ า ษ า ต ะ ว น ต ก ค ณ ะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มบตร 2 คน คอนายเอกลกษณ บวทอง และนายเอกรนทร บวทอง

ตวอยางค าประพนธทชนชม / สรรเสรญ คณความด

สม ศกดสมสทธสราง ศกษา พร สงเสกสงขลา อะคราว บว หลากเหลารบชลา ชพรน ทอง ทพยทาทาบดาว เดนพนไผทสยาม

คน ทาสงประเสรฐแลว อยยง ด ประจกษดารง สอบได ไม เขมลดขนลง กวดแกวงใดนา เกษยณ กจดนนไซร มใหเกษยณเลย

(ผประพนธ : ผศ.จาเรญ แสงดวงแข) สม วศ. กอตง คใต นนแล

พร สงสงขลาไผท ฤกษกาว บว บรณสกขาลย ชนอ-ดมเฮย ทอง เอกอาอะคราว เรมดวยคนด

เรมตนไดคนด “สมพร” พลพลงตน บากบนมนมงมน จงเหนงานเปน “บวทอง” ปลกศษยประสทธศาสตร สมฤทธจนมาตรฐานผอง ปนศษยจตดครอง รกเชยวทากชาญ “สมพร บวทอง” ยง วศ. สงขลาผสาน คนดเถลงงาน ฝกคนไดนบหมนมา

(ผประพนธ ผศ.ดร.บนลอ ถนพงงา) ผใดกจประเสรฐแลว อยยง

มนคงคนจงรก เพราะตระหนกกวายงยง ความดตรวจสอบได ไมกวดไกวใหคนหลง ความดมอาจปลง ลงเกษยณเวยนวารวาย

ทานรองสมพรเรา บวทองเนาความดขจาย เกษยณนนอยางหมาย ดตราตรงซงใจเรา

ความดจงบนดาล สขสราญสบเฉลา ภยใดจงประเทา จาเรญสนตนรนดรเทอญ

(ผประพนธ ดร.บนลอ ถนพงงา)

ประดษฐ มสข

66

บรรณานกรม

มหาวทยาลยทกษณ. (2542). พธพระราชทานปรญญาบตร ประจ าป 2542. สงขลา : โรงพมพเทพ การพมพ.

มหาวทยาลยทกษณ. (2536). ทระลก เกษยณอายราชการ ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง, สงขลา : มหาวทยาลยทกษณ.

มหาวทยาลยทกษณ. (2547). 72 ปอนทรงคณคาศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง, สงขลา : โรงพมพ เทพการพมพ.

สมพร บวทอง. (2542). ฟนความหลง ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง. กรงเทพฯ : มปท. สมพร บวทอง. (2547). ฟนความทรงจ า ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง. กรงเทพฯ : มปท.

67

พพธภณฑชาวบางกอก

ความหมาย พพธภณฑชาวบางกอก (Bangkokian

Museum) เกดขนไดจากการเสยสละของ รองศาสตราจารยวราพร สรวด เจาของบานไดมอบบานและทดนเพอทาพพธภณฑทองถนทมชว ต เชอมโยงในการถายทอดประวตความเปนมาของคนบางกอกในแถบบางรกในอดตกบปจจบน เปน 1 ใน 26 แหงของพพธภณฑทองถนทเปดใหประชาชนเขาชมตงแต พ.ศ. 2547 เปดวนพธถงวนอาทตย เวลา 10:00–17:00 น.

ความเปนมาของพพธภณฑในประเทศไทย

วนท 19 กน ย ายนขอ ง ท ก ป เ ป น วน ‚พพธภณฑไทย‛ สบเนองจาก พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เสดจพระราชดาเนนทรงเปดพพธภณฑสถานหอคองคอเดย เมอวนท 19 กนยายน 2417 หอคองคอเดยนภายหลงเรยกวา ศาลาสหทยสมาคม

ครงน นมเจาพระยาภาสกรวงษ (พร บนนาค) ขณะมบรรดาศกดเปนพระยา และนายเฮนร อาลาบาสเตอร ชาวองกฤษ จดแสดงสงของตาง ๆ ใหประชาชนชม ในงานเฉลมพระชนมพรรษาครบ 21 พรรษา ซงเปนปททรงมสทธสมบรณในการบรหารราชการแผนดน สนสดหนาทผสาเรจราชการของของสมเดจเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) และทรงมหมายประกาศใหบคคลภายนอกสงของมารวมจดแสดงดวย อาทเชน เครองทองรปพรรณเกาใหมตาง ๆ ผานงหมฝมอชางชาวสยาม เครองดนตร รปปน รปหลอ รปแกะสลก และภาพเขยน เครองอาวธ รวมทงของแปลกประหลาด เสรจงานแลวกสงคนเจาของ หรอจาหนายใหแกผสนใจดงนนจงมสงของเพยงเลกนอยทต งแสดงอยางถาวร

ในราว พ.ศ. 2430 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรด ฯ ใหยายการจดแสดงพพธภณฑทหอคองคอเดย มายงพระทนง 3 องค ในพระราชวงบวรสถานมงคล หรอวงหนาคอพระทนงศวโมกขพมาน พระทนงพทไธสวรรย

68

และพระทนงอศราวนจฉย พ.ศ. 2431 ยกฐานะขนเปนกรมพพธภณฑสถานสงกดกระทรวงธรรมการ

พ พ ธ ภ ณ ฑ แ ห ง แ ร ก ข อ ง ไ ท ย เ ป นพพธภณฑสวนพระองคของพระบาทสมเดจพระจ อ ม เ ก ล า เ จ า อ ย ห ว ร ช ก า ล ท 4 ใ นพระบรมมหาราชวง ณ พระทน ง “ประพาสพพธภณฑ‛ ซงใชเปนทจดแสดงสงของตาง ๆ ใหแขกบานแขกเมองไดชมเปนครงคราวตงแต พ.ศ. 2394 โดยทรงแปลคาวา ‚พพธภณฑ‛ จากภาษาองกฤษวา ‚museum‛ ซงเกดขนในยโรปตงแ ต ค.ศ.1682 (พ.ศ.2225) คาว า ‚พพธ ‛ หมายถง ‚ตาง ๆ กนหลากหลาย‛ ‚ภณฑ‛ หมายถง ‚สงของเครองใช‛

คนทวไปมกจะเขาใจวา พพธภณฑเปนแหลงรวบรวมและจดแสดงศลปะโบราณวตถ เนองจากในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวโปรดเกลาโปรดใหรวบรวมโบราณวตถไปไวยงพพธภณฑสถานวงหนา แนวการจดแสดงจงเรมเปลยนไปจากการจดแสดงสงของหลากหลายมาเปนเฉพาะทางประวตศาสตรโบราณคดมากขน จนกลายเปนแนวทางการจดพพธภณฑสถานสวนใหญในเวลาตอมา

ปจจบนพพธภณฑสถานไดพฒนาและมบทบาทสาคญกวางไกลขน เพออานวยความรและความเพลดเพลนแกสาธารณชนเกยวกบวตถทมคณค าทางวช าการ วฒนธรรม ศลปะ วทยาศาสตร (ทงสงทมชวตและไมมชวต) รวมถงทองฟาจาลอง พพธภณฑพช สตวบก สตวนา ประวตศาสตรเทคโนโลย มนษย ธรรมชาตและสงแวดลอม เปดโอกาสใหบคคลและชมชนจดตง

พ พ ธ ภ ณ ฑ ท อ ง ถ น น อ ก เ ห น อ จ า กพพธภณฑสถานทรเรมโดยพระมหากษตรย

ดงน นแนวทางการจดแสดงพพธภณฑสมยใหม จงมใชเปนการมองผานกระจกของตจดแสดง หรออานเรองราวจากแผนปายนทรรศการซงใชเทคโนโลยแสงสเสรมใหตนตานาสนใจแตอยางใด หากเปนการจดแสดงในพนทจรงของครอบครวหรอชมชน อาคารหรอสงของเครองใชกเปนของใชจรงในชวตความเปนอย ซงสะทอนใหเหนถงวถการดารงชวต การประกอบอาชพและภมปญญาของผคนในแตละทองถน

คว าม เ ป นม า ขอ ง พ พ ธ ภณฑ ช า วบางกอก

เจาของบานเดมคอรองศาสตราจารย วราพร สรวด อดตอาจารยประจาภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ยกบานทอยอาศยใหกรงเทพมหานครพรอมทดน 1 ไร 25 ตารางวา เมอ พ.ศ. 2547 ดวยความม งหวงทจะใหเ ปนพพธภณฑทมชวตชวาจนผ เ ขาชมสามารถสมผสได ถงครอบครวคนเชอสายจนทพานกในยานถนน

69

เจรญกรง กรงเทพมหานคร (บางกอกยคนน) เปนอยางไร

ตรอกสะพานยาวเดมเปนคลองขดขนาดเลกไมมชอ ตงตนมาจากแมนาเจาพระยาคนอาณาเขตดานขางระหวางสถานกงสลโปรตเกสและสถานกงสลองกฤษซงปจจบนเปนไปรษณยกลางบางรก รานคาตงเรยงรายรมสองฝงคลอง เมอเรมตดถนนเจรญกรง ในสมยรชกาลท 4 ซงเปนถนนสายแรกในประเทศไทย รานคายายไปอยรมถนนหมด ในสมยรชกาลท 5 มการปรบปรงขยายถนนเ จรญกร ง จ ากถนนล ก รง เ ป นถนนลาดยาง คลองเรมตนเขน พายเรอไมได จงมการสรางสะพานไมกวางประมาณเมตรครงเดนแทน สะพานทท า ให เกด เ ปนซอยเรยกว า ‚ตรอกสะพานยาว‛ นสรางขนภายหลงนาทวมกรงเทพ ฯ ครงใหญ เมอ พ.ศ. 2460

เม อนางสอาง ส รวด มารดาของรองศาสตราจารยวราพร สรวด เรมสรางบานกอนทจะเปนพพธภณฑในปจจบน ประมาณ พ.ศ. 2479 หนาบานยงเปนสะพานไมยาวอย จน พ.ศ. 2491 จงมการรอสะพานไมออกสรางเปนถนนคอนกรต แตยงคงเรยกวา ตรอกสะพานยาวเหมอนเดม

พพธภณฑชาวบางกอกตงอยบานเลขท 273 ซอยเจรญกรง 43 (ตรอกสะพานยาว) ถนนเจรญกรง เขตบางรก กรงเทพมหานคร

ส วนป ร ะกอบของ พ พ ธภณฑ ช า วบางกอก

อาคารทงหมดประกอบดวยเรอน 4 หลง มร วลอมโดยรอบ ซมประตหนาบานเปนบานไม

เ ปด 2 ขาง แตละบานตกรอบใสลายทแยงสามเหลยมอยางมศลป

อ า ค า ร ห ล ง ท 1 ส ร า ง ต า ม แ บ บสถาปตยกรรมทไดรบอทธพลจากยโรปอนเปนทนยมในยคนน คอเปนเรอนไม 2 ชน หลงคาเปนทรงปนหยา มงกระเบองวาวสแดงและมจ วดานหนาซอนเหลอมกน หนาจวหนงแตงลายสเหลยมประดบเสนโคงไขว และอกหนาจวเปนบานเกลดระบายลม ผนงหนาบานเปนไมทาสเลยนแบบผนงกออฐถอปนฝมอชางชาวจน มหองตาง ๆ 7 หองราคาคากอสรางตอนนน ประมาณ 2,400 บาท

หนาตางเปนบานไมเปด 2 ขาง และบานหนาตางแตละบานมบานเกลดแบบบานกระทง เปดยกขน โดยใชขอเหลกสบคายนไวททาใหแดดยามบายไมสองเขามาในหอง และกนฝนตกพรา ๆ ได มลกกรงเหลกเปนซตามแนวตงเพอกนขโมยทงชนลางและชนบน เหนอบานหนาตางเปนกรอบกระจกส เวลาแดดสองทาใหเกดเงาเปนสทพ นหอง หนาตางหองโถงชนบนตดบนได เปนหนาตางแบบฝรงเศสคอแบบเปดบานตงแตพนหองขนไปโดยมลกกรงสงแคเอว ทาใหอากาศพดผานเยนสบาย

70

ชนลางยกพนเหนอพนดนดวยบนได 3 ขน ดานซายเปนหองรบแขกมชดรบแขกบนวม ทผนงดานหนงตงเปยโนของ นางสอาง สรวด ซงเปนของขวญจากคณตาของทาน เมอครงเปนนกเรยนโรงเรยนอสสมชญคอนแวนต มตกระจกเกบเครองแกวเจยระไนแบบตาง ๆ ขวดไวน มมหน งต ง เครองเลนแผนเสยงชนดใชเขมกบแผนเสยงรอง ตมกจากเมองจนของคณตาเปนลายคกนซายขวา ตนอกใสเครองถวยชาจน ตในแสดงเครองใชตอนรบแขก เชน เครองพวงแกว ถาดเขยบหร ตรงขามตมกเปนโตะกระจกฐานกระจกตน สาหรบดความเรยบรอยของการแตงกายกอนออกจากบานและเปนทเกบรม หมวก ไมเทา

ตดกบหองรบแขกเปนหองอาหารซงมประตออก 2 ทาง ประตหนงตดกบชานทเดนออกมาจากหองครวได อกประตหนงตอกบหองโถง ทผนงหองมตเกบจานชาม ชดเซรามกสลวดลายแบบยโรป ชอนสอม มดเคลอบเงาสาหรบชดอาหารฝรง โตะรบประทานอาหารขนาดใหญ

ชนลางดานขวาเปนหองแสดงหนงสอเรยนของนางสอางและลก ๆ สมยเรยนอยชนประถม และมธยม สวนใหญเปนหนงสอภาษาองกฤษ และหนงสอเรยนภาษาจนชนประถม สมดทใชจดและคดลายมอดวยปากกาคอแรง ขวดหมกอนเดยนองคปากกาหมกซมชนดสบหมก โตะทาการบานไมชนดมฝาปดเปดเกบหนงสอและอปกรณการเรยนได พรอมเกาอไม ตามผนงหอง แขวนใบประกาศนยบตร และใบปรญญาบตร

ดานหลงหองทาการบานนเปนหองนาใตบนไดมประตเขาออกได 2 ทางอกประตหนงเปดไปสหองโถงกลาง เขาใจวาสาหรบแขก

ประตดานหลงหองโถงมชานตอไปศาลารมสระนา ระหวางทางขนบนไดชนบน วางเครองอดผา ซงมทครวอก 1 เครอง นาจะเปนของใชสมยคณยายอน ตนบนเตก

หองนาหองสวมมทงชนบนและชนลาง หองสวมชนบนตดหองนอนประธาน เปนสวมชกโครกแบบโบราณ ชนดถงเกบนาอยสงใตเพดาน ตดผนงเหนอโถสวมมสายโซดานขวามอหอยยาวลงมา เพอดงชกใหนาไหลลงมาทาความสะอาดโถ (ปลายปพ.ศ. 2558 ไดเปลยนเปนถงตดกบโถนงแลว

หองนอนชนบนมเตยงนอนคทาดวยไม ตเสอผาขนาดใหญเทาขนาดความกวางของหอง สงพอแขวนชดยาวได ตดกบหองนอนมหองแตงตวแบบยโรป โตะเครองแปงมกระจกเงา 3 บาน อนไดเปนศลปะแบบเดคโค สไมโอคเขม มานงแตงตวเขาชดกน

หองโถงกลางวางจกรเยบผารนเกาทใชเทาเหยยบ หนามขชนบนเกบอฐของบรรพบรษ ชามกระเบองเบญจรงคลายเทพนม ซงเปนสมยปลายอยธยา โถปรกกระเบองเบญจรงคลายนายอดทอง (ชบทอง) และโถปรกแกวหลอสเขยวยอดทองสมยรชกาลท 5

ซายมอเปนหองนอนคณยาย (นางอน ต น บ น เ ต ก ) ซ ง เ ป น ผ ย ก ท ด น ผ น น ใ ห นางสอาง โดยมเรอนไทยใตถนสงปลกอยเดม ในหองมเตยงนอนเดยวทาดวยเหลก มเสามง 4 เสากางมงแหวกไว วางแสปดยงและพด ซงเปน

71

อปกรณทตองใชเมอนอนกางมง มหงพระพทธรปบชาสมยอยธยาตอนปลาย พระพทธรปเงนและบทองสมยรตนโกสนทร โตะเครองแปงทมกระจกบานเดยว วางตลบเครองแกวใสเครองสาอาง ขวดนาหอม

อาคารหลงท 2 เปนเรอนไทยไม 2 ชน ไมไดทาสแตเคลอบนามนทาไม มรปทรงและสถาปตยกรรมใกลเคยงกบอาคารหลงท 1 สรางตงแต พ.ศ. 2472 ททงมหาเมฆ แลวรอมาเมอ พ.ศ. 2542 โดยยอสวนใหเลกลง ตามพนททมจากดซงเดมใชเลยงไกและแพะ หองชนลางประดบภาพเขยนสนามนและสนา ชนบนจดวางสงของเครองใชตาง ๆ ทเคยเปนของนายแพทย ฟรานชส ครสเตยน ชาวอนเดยซงเปนสามคนแรกของคณแมสอาง สรวด จงมตาราและอปกรณการแพทยทใชในคลนกยค พ.ศ. 2468–2470 นายแพทยฟรานซส ครสเตยน เสยชวตดวยโรคหวใจ ทโรงพยาบาลแมคคอมค เชยงใหมเมออาย 41 ป

อาคารหลงท 3 เปนตกแถว 2 ชน เดมเปนหองแถวตดตอกน 8 หองทใหคนเชาอย ไดรอผนงกนหองออก ชนลางจดแสดงเปนหองครวซงยงคงมเครองครว เครองใชในการเกบและประกอบอาหารสมยนน เชนเตาไฟชนดใชฟนยงมขไตแทงใหเหน และมเตาองโลชนดใชถานเตาเดยว และเตาเคลอบแผนกระเบองเซรามคสชนดยนทาอาหาร ครกหนขนาดเลกใหญ โมหนขนาดเลก ขนาดใหญ กระทะใบบวสาหรบหงขาวขนาดใหญ ต นาแขงไมกรอะลมเนยม 3 ชน ไวใสนาแขงชนลางและชนบนมฝาปด เพอเกบอาหารสดประเภทเนอสตว ชนกลาง หมอขนาดตาง ๆ ลงถงเลกใหญ จานชามสงกะสเคลอบสขาวบาง มลวดลายฉดฉาดบาง ชอนสงกะสเคลอบสเขยว

แสดงวาเปนจานชามชอนสาหรบคนรบใช เพราะตางจากจานชามชอนในหองอาหาร นอกจากนมกระตายขดมะพราว กระชอนสานดวยไมไผ มดทาดวยเหลกขนาดตาง ๆ พมพขนม ขวดโหลแกวชนดฝาแกวจกกลม ไมพายกวนขนม กระทะทองเหลอง กลองไมขดไฟทมตราอกษรจนและตราพญานาค

อกดานหนงจดแสดงของสะสมเชน กลองขนมปงโลหะฝามภาพถายจากองกฤษ ขวดเหลา กลองยาเสนพรอมไปป มดโกน โปสการด ไปรษณยบตร ใบโฆษณาสนคา ยค 2490 โปสเตอรภาพยนตร เตารดตราไกมหวจกทฝาเ ปนตว ไ ก ใ ส ถ านตดไฟกรงส น ขและแมว โดยเฉพาะแมวซงเคยสงประกวดไดรบรางวลท 1 รางวลท 2 และรางวลชมเชย

ชนบนเปนทจดนทรรศการของเขตบางรก แสดงความเปนมาของบางกอกสมยอยธยาเปนเมองหลวง บางกอกเปนเมองหนาดานสาคญ ทชาวตางชาตยคแรกผานเขาไปยงอยธยา จนมาเปนชมชนนานาชาตบางรกเปนทต งของศลกากรแหงแรก ไปรษณยแหงแรกของไทย ถนนสายแรก สถานกงสลชาวยโรปหลายชาต โบสถสาคญของศาสนาครสตส เหราแห งแรกใน

72

บางกอก รถรางสายแรก รถ รสพ. ซงเปนรถประจาทางสายแรก บรษทเดนเรอทะเล โรงแรมโอเรยนเตล เมอเรมสราง ฯลฯ นอกจากนยงมรปภาพและประวตบคคลสาคญ ทงไทยและตางชาตทเคยอาศยอยในยานบางรก เชน หลวงประดษฐมนธรรม ดร.ปวย องภากรณ กปตนจอหน บช ผเคยรบราชการตาแหนงเจาทา นายแพทยโธมส เฮวารด เฮย ผวางรากฐานการแพทยและสาธารณสขในไทย

อาคารหลงท 4 ชนลางเปนหองสมดเกบหนงสอของรอง

ศาสตราจารยวราพร และเปนททางานของเจาหนาทนาชมพพธภณฑ งานประชาสมพนธและขายของทระลก รานกาแฟเลก ๆ

ชนบนรองศาสตราจารยวราพรขอใชเปนทอยอาศยขณะทยงมชวตอย

ปญหาและอปสรรคบางประการของพพธภณฑชาวบางกอก

เจาของทดนขางพพธภณฑซง เดมใหโรงงานรไซเคลกระดาษเชาพนทไดขายทดนใหเจาของรายใหมและเจาของรายใหมขออนญาตกรงเทพมหานครสรางอาคารสง 8 ชน การสรางตกดงกลาวจะบดบงภมทศนของพพธภณฑและอาจสงผลถงโครงสรางของตวอาคารอนรกษ ทดน 105 ตารางวา ราคา 40 ลานบาท รองศาสตราจารยวราพร ส รวด ในฐานะท เ ปนประธาน ‚มลนธอนสารท–สอาง‛ และ ‚มลนธหมอฟรานซส ครสเตยน‛ ไดใชเงนของมลนธบรจาคจานวน 30 ลานบาทเพอซอทดนแปลงน แตยงขาดเงนอก 10 ลานบาทเศษและจะตองโอน

เงนภายในวนท 2 กนยายน 2559 จงไดประกาศขอรบบรจาค ซงไดร บความสนใจจากผสนใจจานวนมาก และสามารถรวบรวมเปนเงนบรจาคไดจนครบโดยใชเวลาประมาณ 2 เดอน ทดนดงกลาวจดทาเปนทจอดรถบสนาเทยวขนาดใหญได 2 คน จอดรถยนตรส าหรบผ ม า เท ย วพพธภณฑได 10 คน มลานอเนกประสงคชน 2 ทาเปนสวนพนทสเขยว เพอใหสามารถเดนชมทศนยภาพโดยรอบ รวมทงมรานขายของทระลกเลก ๆ นอย ๆ เพอหารายได โดยใชเงนบรจาคสวนทเหลอในการปรบปรง

คณคาและประโยชนของพพธภณฑชาวบางกอก

พพธภณฑชาวบางกอกจดไดว า เ ปนพพธภณฑทมชวต มคณคา ในการเชอมตอระหวางอดตกบปจจบน สะทอนการดาเนนชวตทฝาฟนความยากลาบากในชวงสงครามโลกครงทสอง (พ.ศ. 2484–2488) รสนยมทคอนไปทางโลกตะวนตกมากกวา

คนเชอสายจนในเขตเยาวราชสมพนธวงศซงยงผกพนเหนยวแนนกบวฒนธรรมจน ดวยเหตทเจาของดงเดมมพนฐานการศกษาจากโรงเรยนคอนแวนตและเจรญเตบโต อยอาศยจนตลอดชวตในเขตบางรก ซงเปนชมชนทมฝรงชาตตะวนตกอยรวมสงคม และตดตอคาขายดวยมากกวายานอน พพธภณฑแหงนจงเปนแหลงสาคญในการชวยถายทอดเชอมโยงประวตความเปนไปของคนบางกอกในเขตบางรกในชวงอดตกบเหตการณปจจบน

อญชล สตธรรม

73

บรรณานกรม

คณะกรรมการอานวยการจดงานฉลองสรราชสมบตครบ 50 ป. (2541). พระมหากษตรยไทยกบการพพธภณฑ. กรงเทพฯ : กรมศลปากร.

คมอการทองเทยว พพธภณฑทองถนกรงเทพมหานครเขตบางรก. (มปป.) กรงเทพ ฯ : เขตบางรก ‚ธารนาใจบรจาค 10 ลาน อนรกษพพธภณฑชาวบางกอก,‛( 5 สงหาคม 2559). New 108, หนา 7. พนธทพย ธระเนตร. (10 พฤษภาคม 2559). ‚ตกสงรกคบพพธภณฑบางกอก : เหตเมนภมทศน หรอ

ความผดพลาดของผงเมอง,‛ มตชนรายวน. หนา 17 เยาวนช เวศรภาดา. (บรรณาธการ). (2546). เทยว 100 พพธภณฑกรงเทพ ฯ ปรมณฑล. กรงเทพ :

แปลน รดเดอรส.

74

พพธภณฑตานโกง

ความหมาย พพธภณฑตานโกง (Anti Corruption

Museum-ACM) หมายถง แหลงเรยนรในลกษณะเฉพาะททนสมยและสมบรณแบบในการปลกจตสานกความสาคญในการปองกน และปราบปรามการทจรตแหงชาตใหเปนไปอยางมประสทธภาพ เพอสรางสงคมแหงความโปรงใสในชาต ดวยกระบวนการมสวนรวมทกภาคสวน ไดแก ภาครฐ เอกชน ประชาสงคม และคนไทยทวไป โดยรวมมอแจงเบาะแสและชวยขจดบคคลผแสวงหาประโยชนทมควรไดโดยชอบสาหรบตนเองและผอน

ความเปนมาการเกดคอรรปชน การเกด “คอรรปชน” มมาตงแตอดตสมย

ถงปจจบน ดงทองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ไดกาหนดขอบญญตทางพระพทธศาสนา ใหมการปฏบตกายและวาจาใหเรยบรอยตามทปรากฏใน ศล 5 ขอท 2 อทนนาทาน คอ หามพทธศาสนกชนถอเอาของทเจาของไมไดใหแกตน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2546) : หนา 1323) ในศาสนาอนๆกสอนใหผทนบถอปฏบตตนเปนคนด ไม ให ลกทรพยและเบยดเบยนตอกน แตธรรมชาตของคนในโลกนมทงคนดและคนไมด ปจจบน คนไมดท าการ “คอรร ปชน ” เ ปนขาวครกโครมครอบคลมไปทวทกมมโลกในทกทวป มนานา ประเทศทงในทวปเอเชย ยโรป อเมรกา แอฟรกา

และออสเตรเลย ไมวาจะเปนประเทศทเจรญแลว ประเทศทกาลงพฒนา ประเทศยากจน และยงไมเวนแมแต ‚ประเทศไทย‛ (ไทยโพสต. 2560. หนา 5)

การคอรร ปชน นน เกดขนไดเสมอแกบคคลทกอาชพ ทกเพศ ทกภาษา ไมวาจะเปนคนยากจน หรอมหาเศรษฐทมเงนมากมายมหาศาล แต เท าทปรากฏเ ปนขาวใหญดงกระฉอนไปในทกประเทศทวโลก มกเกดจากผบรหารทมอานาจในประเทศ รฐวสาหกจ องคกรตางๆ อาท นกการเมอง นกปกครอง นกธรกจ ขาราชการ นายธนาคาร พอคา รวมถงประชาชนทกหมเหลา สาหรบบคคลในประเทศไทยซงนบถอพระพทธศาสนา ถาทาการคอรรปชนจะถอวาเปนผไรจตสานก มากดวยกเลส ขาดหรโอตตปปะ ปราศจากซงบาปบญคณโทษ จงกลายดประโยชนสวนตวมากกวาประโยชนสวนรวม อนเปนธรรมชาตของมนษยทวไปทกรปทกนาม ทกเชอชาต ทกศาสนา ทไมยดมนในคาสอนของศาสดา ในเมออยากไดสงใดกจะตองใหไดมากกวาคนอน ดงนน เมอมโอกาสบคคลผซงปราศจากคณธรรมกจะเอาเปรยบ จงเกดการโกง เบยดเบยน ทเรยกวา ‚คอรรปชน‛ เกดขนในทกวงการ และเกดขนในนานาประเทศทวโลกดงทกลาวมา สรปไดวา ‚คอรรปชน‛ ทเกดขนบนโลกใบนนน ไมเปนธรรมตอมวลมนษยผปฏบตด ปฏบตชอบ จงนบเปนสงเลวรายตอมวลมนษยคกบโลกใบนมา

75

ชานาน เปนสงพงรงเกยจและเปนพษเปนภยตอสงคมทงโลก รวมไปถงเศรษฐกจของผคนในทกชาตทกภาษา และเปนสงทมอยจรงเกดขนจรงแทแนนอนสบทอดมายาวนานจนถงทกวนน

ในเมอ “คอรรปชน” สรางความเสยหายอยางรนแรงใหแกประชากรของโลก จงตองรวมมอกนหาทางปองกนและแกไขไมใหเกดขนตอไป หรอหากจะมกขอใหมนอยทสด เพอปองกนการเอารดเอาเปรยบตอการกระทาธรกรรมรวมกนในทกดาน อาท ทาการคา ลงทนทาธรกจ รวมถงการรวมทนในกจการตางๆระหวางกนในทกชาต เพอขจดอปสรรคในการเอารดเอาเปรยบซงกนและกน ดงน น นานาชาตจงหนมารวมมอกนคดแกปญหา โดยการจดตงองคการระหวางประเทศขน เพอรณรงคในการแกไขปญหาคอรรปชนใหเกดความโปรงใส (Transparency International : IT-ไอท) ใหมความไวเนอเชอใจตอกน ไมวาตนทนทนาไปลง หรอกาไร จะตองไดรบความเปนธรรม ไมถกโกง และไมทาใหเสยโอกาส จงจดตงสานกงานใหญขนทประเทศเยอรมน ปจจบนมเ ค รอ ข า ย ม า ก ก ว า 120 ป ร ะ เ ท ศ ท ว โ ล ก สานกงานนมหนาทจดทาดรรชนชวดภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index– CPI–ซพไอ) ทวโลกเปนประจาทกป คาดรรชนชวดดงกลาว จะตงคาเปนคะแนนตงแต 0 เปนคอรรปชนมากทสด ถง 100 เปนคอรรปชนนอยทสด (นทรรศการยกระดบดรรชน CPI ใหชาตพนโกง. ม.ป.ป. แผนพบ)

องคกรแกไขปญหาคอรรปชนใหเกดความโปรงใส (ไอท) ไดจดทาดรรชนชวดภาพลกษณ

คอรรปชน (ซพไอ) ซงเปนปญหาในระดบสากล ลาสด ป พ.ศ. 2559 น น ภาพรวมความโปรงใสนานาชาตทวโลก พบวา สองในสามของประเทศทไดสารวจทงหมด ไดคะแนน ซพไอ ไมถงครง ซงคาเฉลย ซพไอ อยท 43 คะแนนเทานน โดย 5 ประเทศทมความโปรงใสสงทสด ไดแก ประเทศเดนมารก และนวซแลนด ไดคะแนนซพไอเทากน คอ 90 คะแนน ฟนแลนด ได 89 คะแนน สวเดน ได 88 คะแนน และสวสเซอรแลนด ได 86 คะแนน สาหรบประเทศไทย ไดคะแนนซพไอเพยง 35 คะแนน อยทลาดบ 101 จากทงหมด 176 ประเทศทวโลก ถานบเฉพาะทวปเอเชย-แปซฟก ประเทศไทยอยลาดบท 18 หากนบเฉพาะอษาอาคเนย จะอยลาดบท 5 ตามหลงสงคโปร 84 คะแนน (ไทยโพสต. 2560. หนา 2)

ความเปนมาของพพธภณฑตานโกง พพธภณฑตานโกงเปนพพธภณฑแหงแรก

ของประเทศไทย พล. เอก เปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตรและรฐบรษ เปนประธาน เปดเปนทางการเมอวนท 25 พฤศจกายน 2558 พพธภณฑนตงอยทถนนพษณโลก เลขท 165/1 เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทร. 02-282-3161 ตอ 138 และ 02-280-2805 อยคนละฟากถนนกบทาเนยบรฐบาล ไปมาสะดวกเพราะมรถประจาทางหลายสายผาน เวลาเปดทาการ วนจนทร–วนศกร เวลา 09.30–16.30น. หยดวนเสาร–วนอาทตย และวนหยดนกขตฤกษ ผสนใจสามารถเขาชมไดโดยไมเสยคาธรรมเนยมเขาชม และถาตองการทราบรายละเอยดสามารถสบคนไดทเวบไซด www.nacc.go.th

76

การเกดคอรรปชน ในประเทศไทย นน มมากอนการจดตงพพธภณฑตานโกงนานแสนนานมาแลว จากประวตและความเปนมาโดยสงเขป มบนทกไววา ประเทศไทย มการปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการมาตงแตสมยสโขทย สมยกรงศรอยธยา สมยกรงธนบร และสมยรตนโกสนทร จนถงสมยปจจบน ดงหลกฐานปรากฏ อาท พระราชบญญตตรวจสอบการปฏบตเกยวกบภาษอากร และรายไดอนของรฐ กฎหมายลกษณะอาญา พระราชบญญตคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ฯลฯ จนกระทงถงสมยนายกรฐมนตร นายสญญา ธรรมศกด ไดมการจดต งสานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการท จรตและประพฤตมชอบ (ป.ป.ป.) ขนเมอ พ.ศ. 2518 และถกยบไป ตอมา พ.ศ. 2542 มพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการปองกนและปราบปรามก า ร ท จ ร ต ใ ห ม ก า ร จ ด ต ง ส า น ก ง า นคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ซงเรยกโดยยอวา ‚สานกงาน ป.ป.ช.‛ (ประวตและความเ ปนมา ป .ป.ช . 2542 : ออนไลน)

เปาหมายของ ป.ป.ช. คอ ตงขนมาเพอตองการขจดคนโกงในประเทศไทย โดยมคาขวญวา ‚ทจรตคดโกงชาตจะพนาศทงราษฎรรฐ‛ ใชภาษาองกฤษวา Corruption Destroys Both Country and the People. สานกงาน ป.ป.ช. ไดออกจลสาร แนะนาในการรองเรยนการทจรตวาเปนมะเรงรายททาลายประเทศชาต เปนผลเสยแกชาตบานเมอง และทารายประเทศชาต

หากปลอยไวหรอเพกเฉย บานเมองจะสญสน ลาพงหนวยงาน ป.ป.ช. หนวยเดยวไมสามารถจะควบคมได ดงนน จงตองขอความรวมมอจากทกภาคสวน คอ ภาครฐ เอกชน ตลอดจนบคคลในชาตทกหมเหลา รวมแรงรวมใจกนเปนพลงสงคมใหเปนหนงเดยว ชวยเปนหเปนตา เพอขจดคนโกงประเทศไทยใหสญสน จงเลงเหนความสาคญของการสรางพพธภณฑและหอจดหมายเหต เพอตองการปลกจตสรางสานกถงความสาคญของการปองกน และปราบปรามการทจรต โดยรฐบาลไดแตงตงคณะกรรมการ มประธาน ป.ป.ช. คอ ศาสตราจารยพเศษวชา มหาคณ เ ปนประธาน ดา เนนการจดต งพพธภณฑและหอจดหมายเหตปองกนและปราบปรามทจรตแหงชาต โดยมแนวคดการออกแบบใหเปนแหลงเรยนรในลกษณะเฉพาะเรองราวจากอดตสปจจบน และมงเชอมอนาคตของการปองกนและปราบปรามทจรตแหงชาตใหบรการจดกระบวนการเรยนร เผยแพร ความสจรต มความโปรงใส มธรรมาภบาลตอองคกรในภาครฐ ภาคประชาคม และประชาชนทวไป โดยสานกงาน ป.ป.ช. จดทาคาแนะนาการรองเรยนการทจรต แบบมขนตอน อาท ตอนท 1 หากมผพบเหนการทจรต และตองการรองเรยน จะทาอยางไร เชน เขยนรายละเอยดกลาวหารองเรยน วธย นคากลาวหา ตอนท 2 แนใจอยางไรวาสานกงาน ป.ป.ช.ไดร บเรองรองเรยน ตอนท 3 จะตดตามรองเรยนไดอยางไร ทกตอนจะมรายละเอยดถงวธการแจงใหทราบวาจะดาเนนการอยางไร รวมถงการแจงทางเวบไซตท www.nacc.go.th ทงยงระบใหผ

77

แจงไดทราบวา ป.ป.ช. มการจายเงนสนบนในการใหขอมล เชน ผกลาวหาคดรารวยผดปกต หรอทรพยสนทมเพมขนผดปกต เปนตน ยงระบมาตรฐานคมครองความไมปลอดภย และมมาตรการคมครองชวยเหลอพยานอกดวย (คาแนะนาในการรองเพอ “หยด คนโกงประเทศไทย” กบสานกงาน ป.ป.ช. ม.ป.ป. : แผนพบ)

ภายในอาคารพพธภณฑตานโกง แบงการจดแสดงนทรรศการออกเปน 10 สวน ดงน(พพธภณฑตานโกง. ม.ป.ป. แผนพบ)

สวนท 1 ลานสนกคด ผ เ ข า ช ม ค ดวเคราะหพฤตกรรมทเคยทาในชวตประจาวนวาเสยงตอ "การทจรต‛ หรอ "โกง‛ หรอไม เพอเปนการสรางแรงจงใจในการคนหาความหมายของการ "ทจรต‛ โดยสอสารผานสถานการณจาลอง

สวนท 2 เลอกทางเดน ใหผเขาชมดวดทศนแสดงภาพรวมปญหาการทจรตของประเทศไทยเพอสะทอนใหผเขาชมทราบถงทมาของปญหาการทจรตทมกเกดขนจากความเคยชนแมจะเปนการโกงเลกนอยในชวตประจาวน

สวนท 3 เมองแหงมนตด า ก า ร ส ร า งความตระหนกรใหผเขาชมทราบถงมลคาความสญเสยเงนภาษของประชาชนจานวนมหาศาลอนเกดจาก "การทจรต‛ เพอปรบทศนคตใหผเขาชมเขามามสวนรวมในการดแลผลประโยชนสวนรวมของชาต

สวนท 4 ตแผกลโกง ผเขาชมไดเรยนรรปแบบกลโกงในการทจรต 6 ประเภท เพอใหสามารถรเทาทนเลหเหลยมและชนเชงการทจรตทมความซบซอน

สวนท 5 ก าจดกลโกง ผ เ ขาชมรบรถงภารกจ บทบาท และพฒนาการของสานกงาน ป.ป.ช. นบจากเรมกอตง ใหผเขาชมเขาใจวธการทางานของสานกงาน ป.ป.ช. รวมถงรายละเอยดคดสาคญทเปนผลงานของสานกงาน ป.ป.ช. เพอตองการตอกยาใหเหนถงผลเสยของการ "โกง‛

สวนท 6 วนพพากษา บทสรปของคน "โกง‛ ผานคดการทจรตทคลองดานซงเกดจากการเขามามสวนรวมของภาคประชาสงคมและสอมวลชนในการรวมตรวจสอบการทจรต "คนโกงตองไดรบการลงโทษ‛

สวนท 7 พลงแหงคณธรรม ก า ร ส ร า งแรงบนดาลใจใหผเขาชมใหเหนแบบอยางของ การทาด มความซอสตย จากสถาบนหลกของชาต ประกอบดวย สถาบนพระมหากษตรย อดตผนาประเทศ ผนาทางศาสนา และภาคประชาสงคม

สวนท 8 เมองแหงแสงสวาง นาเสนอกจกรรมการเรยนรการดาเนนชวตทยดหลกคณธรรม ความซอสตย ท ง ในระดบบคคล ครอบครว ชมชน ภาคธรกจ ภาคการเมอง และภาครฐบาล

สวนท 9 พลเมองขาว ป.ป.ช. กจกรรมการรายงานขาวทางสถานโทรทศนจาลอง ‚ACM NEWS‛ เพอเปดโปงการโกง การแจงเบาะแสทจรต และการมสวนรวมในการปองกนการทจรต

สวนท 10 รวมพลงสรางสงคมใสสะอาด น าเสนอภารกจและเครอขายตานโกงทวประเทศ เปดโอกาสใหผชมรวมสมครเปนเครอขาย ป.ป.ช.

78

เพ อรบขอมลข าวสารและร วมกจกรรมกบเครอขายในการตอตานการทจรต

น อ ก จ า ก ส ว น ก า ร จด แ ส ด ง ภ า ย ใ นพพธภณฑและหอจดหมายเหตดงกลาวแลว ยงมการจดนทรรศการ ‚ยกระดบดรรชนภาพลกษณคอรร ปชนใหชาตไทยพนโกงกน‛ อก 3 โซน ดงน

โซนท 1 ประเทศไทย การโกง และ ซพไอ สวนนเนนกระตกการรบรใหผชมดวยขอมลประเทศไทยกบการโกง ททาใหผชมตองตกใจ เชน ในแตละปงบประมาณแผนดนหายไปเพราะถกโกงกนไปเกอบสามแสนลานบาท !! จากนนใหทาความรจกกบ ซพไอ วาคออะไร คะแนนซพไอ บอกอะไรใหทราบบาง และทาไมตองจงตองใหความสาคญกบดรรชนนดวย

โซนท 2 ท าอยางไรใหคา ซพไอ ของไทยเพมขน ในโซนนผเขาชมจะไดเรยนรวาภาครฐ ไมไดนงเฉยกบปญหาคอรรปชน และคะแนน ซพไอ ทตกตา จงไดมการกาหนดเปนย ท ธ ศ าส ต รช าต ว า ด ว ย ก า ร ป อ ง กน แ ล ะปราบปรามการทจรต ยทธศาสตรนคออะไร และสานกงาน ป.ป.ช. ขบ เคลอนยทธศาสตรนอยางไร นอกจากน ย งไดเรยนรกรณศกษาประเทศเดนมารก และประเทศสงคโปร วา เขาทาอยางไรจงไดคะแนน ซพไอ สงตดระดบโลก

โซนท 3 เราทกคนชวยยกระดบ ซพไอ ได ใหชมวดทศน ซงผเชยวชาญดานการตอตานการคอรรปชนจะมาตอกยากบเราวาการโกง คอ มะเรงรายทบอนทาคลายชาตและการเพมดรรชน ซพไอ เพอใหไทยพนโกง ไมใชหนาทของรฐฝายเดยว แตเปนหนาททคนไทยทกคนตอง

ชวยกน ปดทายนทรรศการดวยการรวมตงปณธานวา เราจะชวยกนทาใหไทยไดคะแนน ซพไอ อยางนอย 50 คะแนน ใน พ.ศ. 2560

พพธภณฑตานโกง ยงไดรวมโครงการ ‚โตไปไมโกง‛ ของกรงเทพมหานครไวดวย ดงน

ความเปนมาโครงการ “โตไปไมโกง” ของกรงเทพมหานคร เปนโครงการ โรงเรยนสขาว หลกสตร ‚โตไปไมโกง‛ รวมกบ ศนยสาธารณประโยชนและประชาสงคมสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา) และองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย หนวยงานดงกลาวจงตระหนกถงการทจรตคอรรปชน เปนปญหาททาลายสงคมอยางรนแรง และฝงรากลก สะทอนวกฤตดานคณธรรมของคนในสงคมอยางใหญหลวง จงรวมกนคดแกปญหาใหไดอยางยงยน ดวยการหาวถทางเอาจรงเอาจงตอการแกปญหาเพอความโปรงใสของชาตในอนาคต โดยจดทาหลกสตรตอตานการทจรตคอรรปชนขนสอนในโรงเรยนดวยการยดหลกการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ใหแกเดกนกเรยนตงแตระดบอนบาล ถงมธยมศกษา เรมดาเนนการปแรกใน พ.ศ. 2553 โดยจดทาหลกสตรและอบรมครผสอน ในระดบชนอนบาล 1 จนถงชนประถมศกษาปท 3 และดาเนนการอยางตอเนองใน พ.ศ . 2554 ดวยขยายขอบเขตเน อหาหลกสตรใหครอบคลมระดบชนประถมปท 4-6 และ พ.ศ. 2555 ออกแบบเน อหาหลกสตรสาหรบชนมธยมศกษาปท 4-6 และ พ.ศ. 2557 ไดอบรมครผสอนตงแตชนอนบาลถงมธยมศกษาปท 6

79

หลกสตร ‚โตไปไมโกง‛ เนอหาสาระครอบคลมความด 5 ประการทจะชวยในการสรางชาต และตอตานคอรรปชน ดงน

1. ความซอสตยสจรต คอ การยดมนในความซอสตยสจรต และสงทถกตองดงาม รจกแยกแยะถกผด ปฏบตตอตนเอง และผอนโดยชอบ ไมคดโกง

2. การม จตสาธารณะ คอ การมจตสานกเพอสวนรวม ตระหนกร และคานงถงสงคมสวนรวม รบผดชอบตอตวเองในการกระทาใดๆ เพอไมใหเกดเสยหายตอสวนรวม พรอมทจะเสยสละประโยชนส วนตน รกษาประโยชนสวนรวม

3. ความเปนธรรมทางสงคม คอ การปฏบตตอผอนอยางเสมอภาค และเทาเทยมกนอยางมเหตผล โดยไมเลอกปฏบตตอเพศ เชอชาต ชนชน สถานะทางเศรษฐกจและสงคม

4. กระท าอยางรบผดชอบ คอ การมจตสานกในบทบาทหนาทของตวเอง และปฏบตหนาทใหดทสด เคารพกฎเกณฑกตกา พรอมใหตรวจการกระทาไดเสมอ หากมการกระทาผด กพรอมทจะยอมรบและแกไข

4. เปนอยอยางพอเพยง คอ การดา เนนชวต โดยยดหลกความพอประมาณ ซอตรง ไมละโมบโลภมาก รจกยบยงชงใจ และไมเอาเปรยบหรอเบยดเบยนตนเองและผอน

กระบวนการจดเรยนการสอนตามหลกสตร ‚โตไปไมโกง ‛ ในทกระดบ ยดผเรยนเปนสาคญ ไมเนนทองจา ใชกจกรรมสนกสนาน กจกรรมสรางสรรค ส ง เสรมจนตนาการ ดวยการ เนนความสามารถในการ

คดวเคราะห โดยผานการเลานทาน เกม รองเพลง บทกว คาคลองจอง กจกรรมศลปะ การใชเรองสน และวรรณกรรมสาหรบเดก รวมถงกจกรรมสรางประสบการณ จนเกดความเขาใจ และเกดความตระหนกร กระทงสามารถแยกแยะ ถก-ผด-ด-ชว ไดดวยตนเอง

คณปการพพธภณฑตานโกงทมผลตอการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต

ป จ จ บน พพธภณฑต าน โก งแห งน นบเปนนมตหมายทดของชาตบานเมองทรฐบาลจดขนเพอเปนแหลงเรยนรอนเปนจดเรมตนแหงความเปนจรง และชวยยาเตอนแนวคดในการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ใหเปนไปในทศทางเดยวกนจนเกดประสทธผลและประสทธภาพในการตานโกงอยางมนคงและยงยนสบไป ทงนพพธภณฑตานโกงยงเปนสถานททสามารถตอบสนองเจตนารมณของบคคลในชาตไดสมจรงในทกระดบ เรมจากระดบเดกนกเรยนอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา อดมศกษา ตลอดจนปถชนในชาตทกหมเหลา ทสนใจเขาไปชม ศกษา คนควาหาความร ทงรายบคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน และนกเรยน นสตนกศกษา ทกระดบ โดยทางพพธภณฑตานโกง ไดจดเตรยมวทยากรผเชยวชาญ และเจาหนาทประจาไวบรการครบถวนเพยงพอตลอดเวลาทาการทกวน ขณะนทกวนจะมผเขาไปเยยมชมมากมาย ทงรายบคคล รายกลม โดยมครพานกเรยนมาเปนคณะ องคกรตางๆ รวมถงหนวยงานราชการท

80

สนใจ ประชาชนทวไป และสถาบนอดมศกษาทงในกรงเทพฯ และตางจงหวดนานสต และนกศกษา เ ขา ไปศกษาคนคว า เ ป นกล ม เชนกน ฯลฯ

นอกจากจะจดเปนพพธภณฑตานโกงแลว รฐบาลยงมงจดใหเปนหอจดหมายเหตไวในท เดยวกน เพอใหเปนแหลงการเรยนรทมขอมล และสารสนเทศครบถวนสมบรณแบบ และมความทนสมย โดดเดนในเรองสอมากมายหลากหลายชนด จดไวเปนระบบ เขาถงงาย และมความเหมาะสมกบระดบความร ความตองการของผเขาไปศกษา อาท สอบคคล สอสงพมพ สอโสตทศน และสออเลกทรอนกส ทงยงมกจกรรมนานาชนด รวมถงรายงานขาวทางสถานโทรทศนจาลอง เปนตน

การจดพพธภณฑตานโกงน ไดจดสอไวใหผสนใจเขาศกษาทกชนด มทงเรองทจรต อนไดแกพฤตกรรมการโกง อาท การใชอบาย การใชเลหเหลยมหรอกลวง การรบสนบน ไมซอสตยซอตรง ฯลฯ โดยผทกระทาการโกงนน บดนไดรบผลกรรมตอบสนองกนทวหนา คอ ถา

เปนขาราชการ กถกปลดออก ไลออก ตองโทษจ าค ก บ า ง คนกหน เ ต ลด ไปรบก ร รม ใ นตางประเทศ และยงมเรองคงคางทศาลยงมไดตดสนอกจานวนมาก สวนดานการไมโกง กไดนาเสนอใหเหนเปนคขนานเพอจะไดทราบวา ผทไมโกงนน เปนผทมหรโอตตปปะ กระทาแตความถกตอง ดงาม ดงตวอยาง ทไดนาเสนอไวในเมองแหงแสงสวาง โดยผไมโกงจะดาเนนชวตดวยการยดหลกคณธรรม มความซอสตยสจรต โปรงใส ทงในฐานะระดบบคคล ครอบครว ช ม ชน ภาค ธ ร ก จ ภาค กา ร เมอ ง แ ล ะภาครฐบาล สงคมตางยกยองใหเกยรตแกผไมโกง การดารงชวตในบนปลายของผไมโกง จงพบแตความสขสบาย ผไมโกงจงนบเปนตวอยางทดของคนในชาต อนสมควรถอเปนแบบอยางแกผเขาไปศกษา คนควา จนเกดการเรยนร เขาใจ เกดจตสานกรวมตานโกง และพรอมทจะชวยเปนหเปนตาในการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ใหประสบความสาเรจลลวง จนเกดประโยชนสงสดตอชาตบานเมองไดอยางมนคงและยงยนสบไป

เฉลยว พนธสดา

บรรณานกรม

กลมงานพพธภณฑการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต. ‚พพธภณฑและหอจดหมายเหตการณปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต.‛ [ม.ป.ป.] กรงเทพฯ: สถาบนการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต สญญา ธรรมศกด, (แผนพบ).

การประเมนคณธรรมและความโปรงใสในการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐ. (Integrity & Transparency Assessment : ITA) [ม.ป.ป.] กรงเทพฯ : สานกงาน ป.ป.ช. (แผนพบ).

81

แกทจรต ‚คดฐานสอง‛ ชดความรการเฝาระวงการทจรตของหนวยงานภาครฐ ชดท 3. [ม.ป.ป.] กรงเทพฯ : สานกงาน ป.ป.ช.

คาแนะนาในการรองเรยนเพอ ‚หยด ... คนโกงประเทศไทย‛ กบสานกงาน ป.ป.ช. [ม.ป.ป.] กรงเทพฯ : สานกงานป.ป.ช. สายดวน 1205 (แผนพบ).

งามพรรณ เวชชาชวะ. (2558). เปดแฟม 10 คดทจรต บทเรยนราคาแพงของคนไทย ความจรงทตองเปดเผย. พมพครงท 2 . กรงเทพฯ : สานกงาน ป.ป.ช.

ไทยตดหลม ‘คอรรบชน’. (2560, 26 มกราคม). คอลมนอสรภาพแหงความคด ไทยโพสต. หนา 2. นทรรศการยกระดบดชน CPI ใหชาตไทยพนโกงกน. (2558). กรงเทพฯ : สานกงาน ป.ป.ช. (แผน

พบ). ‚ป.ป.ช. เปดพพธภณฑตานโกง.‛ [ออนไลน]. เขาถงไดท: http://www.dailynews. co.th/politics/363071 2558. สบคน 14 พฤษภาคม 2559.

ประวตและความเปนมา ป.ป.ช. (2542). เขาถงไดท https://www.nacc3go.th/ewt_news.php? Nid =515 สบคนเมอวนท 28 กมภาพนธ 2560.

ปรด ปลมสาราญจต. พพธภณฑและหอจดหมายเหต การปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (พพธภณฑตานโกงแหงแรกของประเทศไทย). เขาถงไดท http://www.stou.ac. th/study/sumrit/10-59(500)/3-10-59(500).html. สบคนเมอวนท 28 กมภาพนธ 2560.

ผกกาดหอม. (นามแฝง). (2560, 26 มกราคม). โกงยงเปนปญหาใหญ คอลมนอานเอาเรอง ไทยโพสต. หนา 3.

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. (2546). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน. พพธภณฑตานโกง (Anti-corruption Museum) : แนใจไหม ... วารจกกลโกงดพอ? (ม.ป.ป.) กรงเทพฯ

: สานกงาน ป.ป.ช. (แผนพบ). สานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต. ‚พพธภณฑตานโกง: (Anti

Corruption Museum แหลงเรยนรเรองการปองกนและปราบปราม การทจรต หวงรวมสรางสงคมไทยโปรงในและปลอดทจรต. ‛ [ออนไลน]. เขาถงไดท: https://www.nacc.go. th/ewt_news.php?nid=11609 2558. สบคน 14 พฤษภาคม 2559.

หมบานชอสะอาด การตนรณรงคปองกนและปราบปรามการทจรต. (ม.ป.ป.) กรงเทพฯ : สานกงาน ป.ป.ช. (แผนพบ).

82

การฝกหดคร

ความหมาย การฝกหดคร (Teacher Education)

หมายถงกจการทกระทาการเพอพฒนาบคคลใหเปนผมความสามารถในการสอนผเรยน เรยกบคคลผสอนผเรยนวา คร

ความเปนมา พอแมมหนาทสอนลกใหมสตปญญา ม

ความรอบรทจะดาเนนชวตอยไดอยางปลอดภย สอนลกใหเปนคนด สอนลกใหประกอบอาชพตามพอแม เชน ทาการเกษตร เปนชางไม เปนตน พอแมจงเปนครคนแรกของลกในบาน การเปนครของพอแมนนเกดจากการเรยนรมาจากพอแมของพอแมหรอผ ใหญในหมบาน สงคมไทยในอดตตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทรตอนตน เมอลกโตขนกสงลกชายไปอยว ดเปนเดกวด เปนเณร เปนพระ หรอไมกอยตามวงหรอบานเจานาย พระและผใหญในวงทาหนาทสอนวชาการตางๆ ตลอดจนอบรมความประพฤตใหเดกเหลานนเปนคนด สาหรบเดกหญง พอแมกสงไปอยตามวงเจานายตาง ๆ ไดรบการอบรมสงสอนวชาการบาน การเรอน การทาอาหาร เยบปกถกรอย อบรมใหเปนกลสตรทด พระและผหลกผใหญเหลานนทาหนาทเปนครซงการเปนครของทานเหลานน ไดรบมาจากประสบการณจากพระและผใหญท เคยสอนทานมา ในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชโปรดใหพระโหราธบดแตง

หนงสอจนดามณเปนแบบเรยนภาษาไทยใหคนไทยเรยนเพอปองกนมใหคนไทยไปใฝใจตางชาตจนลมภาษาไทยนบวาเปนการใชการศกษาเพอขจดปญหาทางการเมอง เปนความคดเรองความสมพนธระหวางการเมองกบการศกษาในสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ โปรดใหทรงสรางจนดามณชนมาอกเลมหนง เพอเปนตาราสอนคนไทย ตาราจนดามณทงสองเลมนใชเปนแบบเรยนมาอยางตอเนองมาจนถงรชสมยของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวรชกาลท 3 แหงกรงรตนโกสนทร และในรชสมยของพระนงเกลานกรมหลวงวงศาธราชสนทไดสรางแบบเรยนจนดามณเปนเลมท 3 ตอมาในสมยรชการท 5 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาใหมการปฏรปการศกษาแบบตะวนตกอยางขนานใหญเปดโรงเรยนใหเดกไทยได เ รยนหน งสอ มครสอนประจาวชาตามตารางเวลา พระยาศรสนทรโวหารสรางแบบสอนหนงสอไทย 6 เลม ประกอบดวย มลบทบรรพกจ วาหนตนกร อกษรประโยค สงโยคพธาน ไวพจนพจารณ พศาลการนต (สาเรง บญเรองรตน, 2540) นบวาทานผสรางแบบเรยนจนดามณและแบบสอนหนงสอไทย 6 เลม เหลานทานเปนครผสรางตาราไวสอนผเรยนตามอยางปจจบน ทผเปนครอาจารยตองผลตเอกสารประกอบการสอน ผลตแบบเรยน ผลตตาราเรยน แตทานเหลานกมไดรบการฝกหดครอยางมแบบแผนในสถาบนการฝกหดครแตอยางใด

83

การฝกหดครของไทยอยางมแบบแผนเกดขนในสมยรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาใหตงโรงเรยนฝกหดอาจารยขนในวนท 12 ตลาคม พ.ศ. 2435 ทโรงเลยงเดก ตาบลถนนสระปทม เรมตนมนกเรยน 3 คน คอ นายนกยง นายบญรอด และนายสม กจการของโรงเรยนไมเปนทนยม ทาใหผเรยนทอใจ นายบญรอดและนายสมลาออก ในปนเหลอนายนกยงคนเดยวเรยนตอจนถง พ.ศ. 2436 ซงเปนปท 2 มนกเรยนมาเขาเรยนใหมในป พ.ศ. 2436 อก 3 คน คอ นายสนน นายสด และนายเหม ในป พ.ศ. 2436 นนายนกยงไดลาออกไปเปนครโรงเรยนราชกมาร ปลายป พ.ศ. 2437 นกเรยนฝกหดคร 3 คน ทเขามาตอนป พ.ศ. 2436 ก ส อ บ ไ ล ไ ด ต า ม ห ลก ส ต ร ส อ น ท งภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2 คน คอ นายสนนกบนายสดและสอบไดเฉพาะสอนภาษาไทยคนหน ง คอ นายเหม ทงสามคนน จงเปนนกเรยนฝกหดครรนแรกทไดรบประกาศนยบตรครของกรมศกษาธการ สาหรบนายสนน สอบไดเปนคนแรกไดท 1 ของรน เขารบราชการเปนกาลงสาคญดานการศกษา เจรญกาวหนามาจนไดร บบรรดาศกดเปนเจาพระยาธรรมศกด มนตร (สนน เทพหสดน ณ อยธยา) เปนเสนาบดกระทรวงศกษาธการทสาคญในการวางรากฐานการศกษาของไทยผหนง (วรวทย วศนสรากร, 2546) ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนค- รนทรวโรฒ,2543) เลาไววาเมอสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลา

ใหจดตงโรงเรยนฝกหดอาจารยขนเปนครงแรกไดเชญอาจารยจากโรงเรยนฝกหดครของประเทศองกฤษ 4 คนมาสอน มนายกรนรอด เปนหวหนาและไดเปนอาจารยใหญคนแรกของโรงเรยนฝกหดครในประเทศไทย วชาครแบบองกฤษ วธสอนตามขนทงหาของแฮรบารทกเขามาสประเทศไทย มการจดตงโรงเรยนฝกหดอาจารยบานสมเดจพระยา ตอมาคอวทยาลยครบานสมเดจเจาพระยา ตอมามการตงโรงเรยนฝกหดครประถมพระนครซงตอมาคอวทยาลยครจนทรเกษม

สาหรบโรงเรยนฝกหดอาจารยบานสมเดจเจาพระยาน นกาเนดมาจากพระราชดารของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 5 เมอ พ.ศ. 2438 ทจะตงโรงเรยน Public School แบบขององกฤษ คณะกรรมการไดกาหนดใหจดตงทจวนของสมเดจเจาพระยามหาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) เปดสอนเมอ วนท 17 มนาคม พ.ศ. 2439 ชอวาโรงเรยนราชวทยาลย ชอภาษาองกฤษวา King’s College แตชาวบานนยมเรยกวา โรงเรยนฟากคะโนนหรอโรงเรยนบานสมเดจเจาพระยา ตราของโรงเรยนเปนรปจฬามงกฎ มนาย เอ ซ คารเตอร (Arthur Cecil Carter) เปนอาจารยใหญ ตอมายายไปอยทตาบลไผสงโต หนงสอบางเลมเรยกวาไมสงโต ปทมวน ขางวงสระประทม จวนของสมเดจเจาพระยากวางลง กระทรวงธรรมการจงไดจดตงโรงเรยนฝกหดครขนทจวนของบานสมเดจเจาพระยาเรยกวา โรงเรยนฝกหดครฝ งตะวนตก เ ปดสอนเมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2446 มพระบาเหนจวรญาณ

84

(พระยาโอวาทวรกจ) เปนอาจารยใหญ ตอมาเปลยนเปนโรงเรยนฝกหดอาจารยฝงตะวนตก เมอ พ.ศ. 2449 ขนวเทศดรณการ (พระยาราชสมาจารย) เปนอาจารยใหญ ตอมาเรยกวาโรงเรยนฝกหดอาจารยบานสมเดจเจาพระยา โรงเรยนฝกหดอาจารยไดเจรญกาวหนามาตามลาดบ แตกมาซบเซาไปชวงหนงระหวางสงครามโลกครงท 2 การฝกหดครระยะหลงสงครามโลกครงท 2 น นม 3 ระดบ คอ ฝกหดครมล (ป.) ฝกหดครประถม (ป.ป) และฝกหดครมธยม (ป.ม.) โรงเรยนฝกหดครมลตงกระจายอยตามจงหวดตาง ๆ และจงหวดทวประเทศ โรงเรยนฝกหดครประถมม 4 แหง ทงหมดอยในกรงเทพมหานคร สวนโรงเรยนฝ ก ห ด ค ร ม ธ ย ม ม โ ร ง เ ร ย น เ ด ย ว อ ย ใ นกรงเทพมหานคร ตงขนเมอ พ.ศ. 2484 ผกอตง คอ ม.ล.มานจ ชมสาย ตอมา พ.ศ.2490 ม.ล.ปน มาลากล จดตงโรงเรยนครเตรยมอดมศกษาขนมาอกหนงเปนโรงเรยนเปนประ เภทไปกลบ รบนก เ รยนท จบ เตรยมอดมศกษาหรอชนมธยมศกษาปท 8 มาเรยนตามหลกสตร 3 ป จบแลวไดรบประกาศนยบตรประโยคครมธยม นอกนนมครวฒ พ.ป. และ พ.ม. ทพวกครสมครสอนวชาชดครตามระเบยบของกระทรวงศกษาธการ เวลาตอมาโรงเรยนฝกหดครตาง ๆ กไดรบการยกฐานะเปนวทยาลยคร (วรวทย วศนสรากร, 2546) ศาสตราจารย ม.ล.ปน มาลากล สรางโรงเรยนฝกหดครชนสง ทซอยประสานมตร ถนนสขมวท จงหวดพระนคร เมอวนท 28 เมษายน พ.ศ. 2492 มหลวงสวสดสารศาสตรพทธ (สวสด สมตร) เปน

ผอานวยการโรงเรยนฝกหดครชนสงเปนคนแรก ศาสตราจารย ด ร .สาโ รช บวศร ผ เ ปนผอานวยการโรงเรยนฝกหดครชนสงตอมา และเปนผดาเนนการยกฐานะโรงเรยนฝกหดครชนสง ซอยประสานมตร ขนเปนวทยาลยวชาการศกษาตงแต วนท 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 ตามประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง เปดวทยาลยวชาการศกษาทถนนประสานมตร ทประกาศ ณ วนท 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2496 สวนพระราชบญญตวทยาลยวชาการศกษาประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 16 กนยายน พ.ศ. 2497 วทยาลยวชาการศกษาไดขยายวทยาเขตไปในทตาง ๆ รวมทงหมด 8 วทยาเขต การจดตงวทยาลยวชาการศกษาทาใหการฝกหดครของไทยสามารถจดการเรยนการสอนใหครไดรบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก ตอมาเมอศาสตราจารย ดร.สดใจ เหลาสนทร ผ เ ปนอธการบดวทยาลยวชาการศกษาตอจาก ศาสตราจารย ดร.สาโรช บวศร กไดด า เนนการยกฐานะวทยาลยวชาการศกษาเปนมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒไดสาเรจ เมอวนท 25 มถนายน พ.ศ. 2517 มคณะศกษาศาสตรเปนคณะจดการเรยนการสอนเพอผลตบคลากรทางการศกษาตงแตระดบปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก (โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร ม ห า ว ท ย า ล ย ศ ร น ค รน ท ร ว โ ร ฒ , 2543) มหาวทยาลยตาง ๆ ทจดตงขนมาภายหลงกมคณะศกษาศาสตร วทยาลยครทงหมดไดรบการยกฐานะขนมาเปนสถาบนราชภฏและตอมาเปน

85

มหาวทยาลยราชภฏกมคณะศกษาศาสตรเพอผลตบคลากรทางการศกษา

บคคลสาคญ 3 ทานแรกทเปนผบกเบกการฝกหดครของไทย ไดแก

1. เจาพระยาธรรมศกดมนตร (สนน เทพหสดน ณ อยธยา) เปนนกเรยนรนแรกของโรงเรยนฝกหดอาจารยทจดตงขนในสมยรชกาลของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เปนผสาเรจการศกษาเปนคนแรกและไดร บประกาศนยบตรครของกรมศกษาธการ เปนนกเรยนฝกหดอาจารยสอบไลไดประกาศนยบตรครจากโรงเรยนฝกหดอาจารยเปนท 1 และเขารบราชการจน พ.ศ. 2437 เปนผชวยอาจารยใหญโรงเรยนฝกหดอาจารย พ.ศ. 2439 ไดทนรฐบาลโดยกระทรวงธรรมการคดเลอกสงไปศกษาวชาครเพมเตม ณ ประเทศองกฤษ เขาศกษา ณ วทยาลยบอโรโรด (Borough Road College) เรยนอย 3 ป แลวเดนทางไปดงานดานการศกษา ณ ประเทศอนเดยและประเทศพมาเปนเวลา 3 เดอน ทานเปนบคคลสาคญทวางรากฐานการฝกหดครและการศกษาของไทย ทานเปนเสนาบดกระทรวงธรรมการ งานแตงหนงสอทสาคญม 1. ความเรยงเรองการศกษาและเศรษฐกจ 2. แบบเรยนธรรมจรยา 3. โคลงกลอนครเทพ 4. บทละครพดมหลายเรอง

2. พระยาเมธธบด (สารต สทธเสถยร) เปนนกการศกษาไทยทสาคญอกทานหนงสอบไลไ ด ป ร ะ ก า ศ น ย บ ต ร ค ร ภ า ษ า ไ ท ย แ ล ะภาษาองกฤษ จากโรงเรยนฝกหดอาจารยในประเทศไทย เปนนกเรยนเรยนเกงทงทางภาษาแ ล ะ วช า ค ร พ . ศ . 2443 ใ น รช ส มย ข อ ง

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รฐบาลสงนายสาตรไปเรยนวชาครในโรงเรยนฝกหดอาจารยในประเทศองกฤษ แตรฐบาลในสมยนนตองการพฒนาประเทศชาตอยางรบดวนจงไมรอใหนกเรยนไดรบปรญญา เมอนายสาตรเรยนวชาครสาเรจแลวกกลบมาเมองไทย เขยนตาราจตวทยา ตาราเคมเปนคนแรกของเมองไทย แปลนทานอสป ใชเปนตาราเรยน แตงตาราใหกระทรวงศกษาธการใชเปนตาราเรยนและเปนค มอ ไดแ ก 1. วธสอนแบบเรยนดวยของ 2. บทเรยนดวยของเลน 1.2.3. 3. เลกเชอรดวยดสศปลนของโรงเรยน 4. เลกเชอรดวยวธสอนพงศาวดาร 5. วชาครอธยาตมวทยา (จตวทยา) 6. วธสอนภมศาสตร 7. สอนอานเรองการเพาะปลก นอกจากนย งเปนผสรางแบบทดสอบเชาวนเพอวดปญญาของคนไทยเปนคนแรก เปนแบบทดสอบเลอกตอบ 5. ตวเลอก ตาแหนงของทานเปนอธบดกรมวชาการ ปลดทลฉลองกระทรวงธรรมการ (สาเรง บญเรองรตน, 2545)

3. หลวงสวสดสารศาสตรพทธ ไดรบทนรฐบาลไทย เมอป พ.ศ. 2462 ไปศกษา ณ โรงเรยนฝกหดครแอคซเดอร (Accidor Teacher Training College) ในประเทศองกฤษเปนเวลา 2 ป ไดประกาศนยบตรภาษาองกฤษเขาศกษาตอ ณ มหาวทยาลยอารเบอรดน (Arburdine University) เปนเวลา 4 ป ไดรบปรญญาดานวท ย า ศ า ส ต ร ( B.SC.) รบ ร า ช ก า ร เ ป นผอานวยการโรงเรยนฝกหดครชนสง ถนนประสานมตร เปนคนแรก เปนอธบดกรมสามญศกษา กรมวสามญศกษา และรกษาการอธบด

86

กรมฝกหดคร (โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2544) นกการศกษาไทยทกลาวมาแตตนลวนเปนผบกเบกวางรากฐานและพฒนาการฝกหดครของไทยไวอยางด

สาหรบในประเทศยโรปนนไดมการจดตงโรงเรยนฝกหดครมานานแลว กอนประเทศไทยนานมาก ในประเทศสหรฐอเมรกามคณะศกษาศาสตรตามมหาวทยาลยตาง ๆ เพอผลตบคลากรทางการศกษา

ความคดเกยวกบการฝกหดคร ในการใหการศกษาแกกลบตรกลธดาและ

ประชาชนของชาตนน บคคลสาคญยงคอ คร ผจะตองมความรอบร มสตปญญา และมคณธรรมทสงยง พรอมดวยมสงอานวยความเปนอยและรายไดอยางด พอทจะไมตองกงวลตอชวตความเปนอยของตนและครอบครว รฐบาลและสงคมจะตองเอาใจใสชวยเหลอใหการดแลและรกษาครไวใหทาหนาทสรางสตปญญาและอบรมจรยาใหแกบตร ธดาและบคลากรของประเทศชาตโดยไมตองประกอบอาชพอ น มงแ ตจะกระทาความชอบดวยการพฒนาความรและอยเปนครสอนศษยแตประการเดยว ดงนนการคดเลอกบคลากรเขาฝกฝนเพอเปนครจาตองสารวจหาผม สตปญญาเปนเลศมคณธรรมอนประเสรฐ และปรารถนาจะเปนครดวยการคดเลอกเสาะหาผมผลการเรยนดตลอดมาและมนสยใฝหาความรอยเสมอ ประพฤตปฏบตตนเปนคนด มศรทธาตออาชพคร การทจะตรวจใหรลกษณะดงกลาวน สาเรง บญเรองรตน เคยชจากผลการวจยทไดกระทาไววาตองตรวจหาผมความถนดทางภาษา

และเหตผลและเปนบคคลทมศรทธาในการประกอบอาชพคร สาหรบผท เ ปน ครสอนวทยาศาสตร คณตศาสตร ตองมความถนดทางคณตศาสตรอกดวย การพจารณาคณสมบต ตาง ๆ ดงกลาวมานจะทาใหเลอกไดคนเกงและคนดมาเรยนครโดยใหเขาอย ในหอพกของวทยาลยและใหทนคาใชจายในการศกษา เมอจบการศกษาออกมาไปเปนครกใหเงนเดอนมากพอทจะอยดวยการประกอบอาชพเปนครอยางเดยว ผ ท เ ปนครของครก จะต อ ง เ ปนผ มคณลกษณะและมชวตความเปนอยดงทไดกลาวมาดวยเชนกน

สถาบนการศกษาจะตองมสงอานวยเพอใหเกดการศกษาอยางด ดงเชนจะตองมหองสมดทประกอบดวยสรรพตารา วารสาร และสงสบคนทางวชาการอยางด มสถานทสาหรบฝกวชาชพการสอน มสอและอปกรณการสอน มเครองมอวดผลทจะสะทอนลกษณะความเปนครเกงและครด มบรรยากาศทหลอหลอมความเปนผใฝร มสถานศกษาท น าด เ ปนระเบยบ สะอาด มเครอขายการเรยนร กระบวนการฝกหดครจกตองไมจากดอยแตเฉพาะในรวของสถาบน หากตองเปดกวางออกสชมชน เชญใหบคคลและหนวยงานภายนอกเขามสวนรวม

หลกสตรการฝกหดครตองเปนหลกสตรทจะพฒนาใหผทไดรบคดเลอกเขามาศกษาเมอสาเรจออกมาเปนผมลกษณะตามท สาเรง บญเ รอ ง รต น ไ ด เ สนอทศนะ ไ ว ใ นฐานะ เ ปนอนกรรมการจดทาแผนปฏบตการหลกของการปฏรปการสอนในสถาบนฝกหดครของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแห งชาต ส านก

87

น า ย ก รฐ ม น ต รท ม ศ า ส ต ร า จ า ร ย ส ม น อมรววฒน เปนประธานดงน (สมน อมรววฒนและคณะ, 2537)

ลกษณะของบณฑตคร 1. ดานสตปญญา ประกอบดวย

1.1 มความคดแกปญหาอยางมระบบ 1.2 มเหตผล 1.3 สามารถใชภาษาไทยสอสารไดอยาง

ด 2. ดานจตใจ ประกอบดวย

2.1 มน สย ใ ฝ ร ใ ฝ เ รย น อ ย า งสมาเสมอ

2.2 มคณธรรม จรยธ รรม เ ปนแบบอยางของศษยและผอนได

2.3 มศรทธาในการเปนคร 2.4 มจรรยาแหงวชาชพคร

3. ดานรางกาย ประกอบดวย 3.1 มส ขภาพอนามยสมบร ณและ

แขงแรง 3.2 สามารถทจะดารงตนใหเหมาะสม

กลมกลนกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและเทคโนโลย

4. ดานสงคม ประกอบดวย 4.1 มโลกทศ นกวาง ไกล สามารถ

ประสานสมพนธและปรบตวในชมชนทตองปฏบตการ

4.2 มความตระหนกและรบผดชอบตอสงคม

5. ดานวชาชพ ประกอบดวย 5.1 มความรอยางลมลกในวชาทสอน

5.2 สามารถจดการเรยนการสอนเพอพฒนาปญญา จตใจ รางกาย และสงคมของศษย

5.3 คดประดษฐหรอปรบปรงหลกสตร สอการสอนทงทเปนวสดและภมปญญาทองถน

5.4 สามารถสรางและเลอกใชเครองมอการวดผล ตลอดจนประเมนผลการเรยนการสอนอยางเหมาะสม

ในการจดวชาเพอใหเกดการพฒนาตามจดมงหมายนน ควรจดเปนแบบบรณาการใหมการผสมผสานสมดลระหว างเน อหาความร ทกษะการสอน คณธรรม เจตคต ความสามารถทางการคด การวเคราะห และการแกปญหา พรอมกนนนกจะตองใหศกษาวชาศกษาทวไปเพอใหมนใจวาเปนมนษยทสมบรณ

กระบวนการจดการเรยนการสอน ควรจดตามแผนปฏบตทคณะอ นกรรมการจดท าแผนปฏบตการหลกของการปฏบตการเรยนการสอนในการผลตครไดเสนอแนะไวดงน

1. กระบวนการคด ดวยการจดใหนสตไดอานและฟงมาก ๆ ฝกหดใหจบประเดนสาคญ พจารณาประเดนเหลานนมาวเคราะห เจาะลก จนเกดความเขาใจอยางลกซง เรยนรวธคดทมระเบยบและถกวธ เชน รจกคดแยกแยะ คดเชอมโยง คดแกปญหาอยางมระบบ

2. กระบวนการเรยนร ดวยตนเอง ดวยการสงเสรมใหร กการอานซงเปนทกษะพนฐานทสาคญของการแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรแหลงทจะสบคนเขาหาความร สรางนสยใฝรดวยการมอบหมายงานใหคนควารายงานดวยตนเอง เขารวมเสวนาในปญหา

88

ตาง ๆ ทวทยาลยจดหรอชมชนจดปาฐกถาทสาคญเพอจดประกายความคด

3. กระบวนการเรยนรทางสงคม ดวยการสงเสรมใหผเรยนมการสอสารระหวางกน มปฏสมพนธระหวางกนและกน อยดวยกนอยางมมนษยสมพนธทด รจกทจะทางานรวมกนเปนกลม รจกเรยนรชมชนและสงคม สงเสรมใหดาเนนชวตตามวถประชาธปไตยดวยนาใจทมคารวะธรรม สามคคธรรมและปญญาธรรม

4. กระบวนการพฒนาคณธรรมและวฒนธรรม ดวยการเรยนรจากชวตของตนเองและธรรมชาตศกษาแกนแทของศาสนา และศกษาผมภมปญญาและคณธรรมของชมชน ตลอดจนวฒนธรรมเพอตนจะไดนามาปฏบตและเปนแบบอยางการดาเนนชวตเพอพฒนาจตใจและพฤตกรรมของตนใหเปนคนด

5. กระบวนการจดประสบการณวชาชพคร ดวยการสงใหไปอยปฏบตการตามโรงเรยนทมครพเลยงทดคอยใหคาแนะนา มอาจารยประจาคอยนเทศ

สาหรบการวดผลและประเมนผล ผสมควรไดเปนบณฑตครนนกตองวดใหครอบคลมคณลกษณะบณฑตครหาประการดงกลาวมาแลว ดวยการใชเครองมอวดผลทเปนมาตรฐานแลว เชน แบบทดสอบวดสตปญญา แบบทดสอบความถนดดานภาษา ดานเหตผล ดวยตวเลข แบบทดสอบวดศรทธาในความเปนคร สรางขอสอบวดผลการเรยนรายวชาตามหลกสตร

เพอใชตรวจสอบคณลกษณะดงกลาวอยางตอเนอง ซงจะชวยทาใหไดปรบปรงและพฒนาผเรยนใหมลกษณะดงกลาวกอนสาเรจเปนบณฑตคร บางลกษณะคงตองใชวธการสงเกตบนทกพฤตกรรมอยางตอเนอง เชน คณธรรม จรยธรรม ศรทธาในการเปนคร จรรยาบรรณของความเปนคร ความสามารถในการสอน ความสามารถในการสรางอปกรณการสอนขอมลทเปนผลงานของผเรยนในแตละรายวชานนกนบวาเปนประโยชนอนสาคญในการวนจฉยลกษณะบณฑตครได

สถาบนฝกหดครควรใหนสตประเมนผลการสอนอาจารยเปนรายบคคลเพอสะทอนใหอาจารยนาผลประเมนดงกลาวนนมาปรบปรงการสอน ควรมการประเมนหลกสตรและการสอนอยางมระบบอย เสมอเพอนาผลมาปรบปรงหลกสตรและการเรยนการสอนของสถาบนฝกครอยเสมอ

การน ามาใช ค ณ ะศก ษ าศ าส ต ร ค ณ ะค ร ศ า ส ต ร

มหาวทยาลยตาง ๆ ควรนาความคดเกยวกบการฝกหดครทคณะอนกรรมการจดทาแผนปฏบตการหลกของการปฏรปการสอนในสถาบนฝกหดครของสานกงานคณะกรรมการแหงชาต สานกนายกรฐมนตรทมศาสตราจารยสมน อมรววฒน เปนประธานมาปฏบต การฝกหดครของไทยคงเจรญกาวหนาไกลกวาน

ส าเรง บญเรองรตน

89

บรรณานกรม

โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2543). 3 ยคของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สารานกรมศกษาศาสตรฉบบรวมเลมเฉพาะเรองอนดบท 1 สาขาบคคล องคกรและสถาบนเกยวกบการศกษา. กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา.

โครงการสารานกรมศกษาศาสตร คณะศกษาสาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2544). 51 ครและ นกการศกษาโลก. สารานกรมศกษาศาสตรฉบบรวมเลมเฉพาะเรองอนดบท 2 สาขาบคคลองคกรและสถาบนเกยวกบการศกษา. กรงเทพมหานคร : พฒนาศกษา.

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2543). ศ.ดร.สาโรช บวศร ราชบณฑต. กรงเทพมหานคร : สพเรยพรนตงเฮาส จากด

วรวทย วศนสรากร. (2546). การศกษาไทย. กรงเทพมหานคร : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จากด.

สาเรง บญเรองรตน. (กนยายน2540). “ปรชญาการศกษาไทยในวรรณคดไทย ” วารสารบณฑตศกษา. 1(1) :60-68.

สาเรง บญเรองรตน. (เมษายน 2545). “พระยาเมธาธบด”. สารานกรมศกษาศาสตร. 26: 111-117.

สมน อมรววฒนและคณะ. (2537). แผนปฏบตการหลก : การปฏรปการเรยนการสอนในสถาบนฝกหดคร . ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแห งชาต ส านกนายกรฐมนตร. กรงเทพมหานคร.

90

แนะน าผเขยน

เฉลยว พนธสดา, รองศาสตราจารย ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “พพธภณฑ

ตานโกง”. ประจกษ สายแสง, รองศาสตราจารย ดร.

ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยนเรศวร บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.พนส หนนาคนทร” ประดษฐ มสข, รองศาสตราจารย

ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยทกษณ บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “ศาสตราจารย ดร.สมพร บวทอง” รงอรณ โรจนรตนาด ารง ไชยศร, ผชวยศาสตราจารย ดร.

อาจารยประจาภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ศรยา นยมธรรม, ศาสตราจารย

ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประธานมลนธเพอการศกษาพเศษ ในพระบรมราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร บทความทเขยนในฉบบนคอ ‚ความจาเสอมในยคดจทล‛ ส าเรง บญเรองรตน, ศาสตราจารย ดร.

ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “ปรชญาและปรชญาการศกษา” “ปรชญาการเมองในวรรณคดไทย” และ “การฝกหดคร” หวน พนธพนธ, รองศาสตราจารย

ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “การบรหารทรพยากรทางการศกษา” อญชล สตธรรม, อาจารย ขาราชการบานาญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บทความทเขยนลงในฉบบนคอ “พพธภณฑชาวบางกอก”