ภมปญ

ในการ

ญญาชาว

รลดการใ

วบาน

ใชสารเค

คมปองก

กนกาจดศตรพช

สานกจดกากรมคกรก

ารคณภาพนาควบคมมลพษกฎาคม 2556

คานา

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม สามารถปลกพชไดตลอดปและเนองจากตงอยในเขตอบอนสภาพอากาศโดยทวไปจงเออตอการเจรญเตบโตและแพรระบาดของศตรพชทาใหเกดปญหาดานศตรพชรนแรงทาความเสยหายตอผลผลตไดมาก ทาใหมการนาสารเคมปองกนและกาจดศตรพชมาใช ซงเปนวธปฏบตทงายไมตองใชเทคโนโลยทซบซอน หาซอไดงาย การใชไมยงยาก เหนผลรวดเรว เกษตรกรจงใชสารเคมปองกนและกาจดศตรพชมากเกนความจาเปนและใชไมถกตองตอเนองกนเปนเวลานาน จนเกดเปนปญหาคอ ตนทนการผลตสง สขภาพของเกษตรกรแยลง เกดการปนเปอนของสารเคม ในดน แหลงนา และอากาศ กอใหเกดผลกระทบดานลบตอสงแวดลอมและเศรษฐกจของประเทศ

ปจจบนหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนมความตนตวในการชวยรณรงคใหเกษตรกรลดการใชสารเคมปองกนและกาจดศตรพช มการกาหนดมาตรการลดปรมาณการนาเขาสารเคมทางการเกษตรทมความรนแรง ควบคมการขนทะเบยนสารเคมและเสนอทางเลอกอนทเหมาะสมใหกบเกษตรกร ดงนนการสงเสรมองคความรของภมปญญาไทยหรอภมปญญาชาวบานจากการคดคนลงมอทาของปราชญชาวบานไดมการเรยนรจรงในแปลงทดลอง และประสบผลสาเรจแลว จงเปนแนวทางหนงของการพฒนาการเกษตรอยาง

ยงยน และสอดคลองกบยทธศาสตร “การเตบโตทเปนมตรตอสงแวดลอม ( Green Growth )”

สาหรบภมปญญาชาวบานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพชจดทาขนเพอเผยแพรความรในการลด ละ เลกการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพชในพนทเกษตรกรรม โดยทาการรวบรวมองคความรจากปราชญชาวบาน ในการผลตสนคาเกษตรทสาคญ ไดแก ไมผล ยางพารา พชผก และขาว ซงเกษตรกรหรอผทสนใจสามารถนาไปปรบใชใหเหมาะสมกบการประกอบอาชพและการดารงชวตของตนไดซงเปนผลดตอ

สขภาพของเกษตรกร สงแวดลอม (ดน นา และอากาศ) เปนการลดตนทนการผลต ไดผลผลตเพมมากขนและปลอดภยตอผบรโภคและเปนมตรตอสงแวดลอม

สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ ขอขอบคณเจาของภมปญญาทชวยถายทอดองคความรภมปญญาชาวบานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช และหวงเปนอยางยงวาองคความรนจะเปนประโยชนตอผเกยวของและประชาชนทวไป

สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ กรกฎาคม 2556

สารบญ

หนา

คานา

สารเคมทางการเกษตร 1

การไดรบสารเคม 1

สารเคมปองกนกาจดศตรพช 1

การใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช 2

การแพรกระจายสารเคมปองกนกาจดศตรพชลงสแหลงนา 3

แนวทางลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช 3

การผลตทเรยนคณภาพ 6

ลองกองปลอดภยตอผบรโภค 11

ลดตนทนการผลตมะมวง 14

ยางพาราลดมลพษ 16

ปลกถวฝกยาวใสใจสงแวดลอม 19

คะนาปลอดสารพษ 23

การทานาขาวโดยไมไถพรวน และไมเผาฟางขาว 24

การทานาขาวลดการใชสารเคมทางการเกษตร 27

บทสรป 32

เอกสารอางอง 33

ภาคผนวก

สารเคมทางการเกษตร

สารเคมทางการเกษตร1 คอ สารเคมทใชในการเกษตรทกประเภท ประกอบดวย

1. สารจาพวกกาจดศตรพช ซงมทงกาจดวชพช กาจดแมลงและสตวกดแทะและฆาเชอรา เปนสารเคมกลมทใชกนมากในการทาเกษตร และกาจดแมลงตามอาคารบานเรอน

2. สารจาพวกปยเคม ปยอนทรย 3. สารจาพวกฮอรโมน ซงเปนสารเรง และควบคมการเจรญเตบโตของพช

การไดรบสารเคม สารเคมทางการเกษตรสามารถเขาสรางกายไดทกทางทงนเสนทางหลกทเราทกคนมโอกาสสมผส

สารเคม จะแบงเปน 3 ทาง คอ 1. ทางปาก โดยการกนอาหาร เชน พชผก ผลไม และดมนาทมการปนเปอนของสารเคม หรอจากการ

หยบจบอาหาร นาดม ดวยมอหรอภาชนะทเปอนสารเคม ซงจะเขาไปสะสมในรางกาย 2. ทางผวหนง จากการดดซมเขาทางผวหนงโดยตรงและผานทางเสอผาทเปอนสารเคมและจะดดซม

เขารางกายไดมากขนหากมบาดแผล หรอเปนโรคผวหนง ซงทาใหเกดผนบวมแดง ปวดแสบปวดรอน และหากเขาตาจะมอาการแสบตาอยางรนแรง

3. ทางการหายใจ ไดรบการสดดมหรอหายใจสดเอาละอองนาขณะฉดพนโดยตรง และรวดเรวกวาทางอน อาการทเกดขน มอาการเวยนศรษะ หนามด หายใจไมออก แนนหนาอก มกเกดขนกบผทฉดพนสารเคมในการทาการเกษตรหรอฉดพนสารเคมกาจดมด แมลงสาบ และปลวกตามอาคารบานเรอน

สารเคมปองกนกาจดศตรพช

ประเทศไทยมการนาเขาสารเคมปองกนกาจดศตรพชมาใชเปนปจจยสาคญในการเพมผลผลตใหสงขน จนเปนผลใหปรมาณการนาเขาสารเคมทางการเกษตรมแนวโนมเพมขนทกป จากสถตการนาเขาในป พ.ศ.2545 ประมาณ 39,634 ตนของสารออกฤทธ และในป พ.ศ.2552 เพมขนเปน 118,152 ตนของสารออกฤทธ หรอเพมขน 3 เทา โดยไดจาแนกประเภทของสารเคมทางการเกษตร เปนสารกาจดแมลง สารปองกนกาจดโรคพช สารกาจดวชพช และสารกาจดศตรพชอนๆ 19,709 8,485 85,821 และ 4,137 ตนของสารออกฤทธ ตามลาดบ พบวามการใชสารกาจดวชพชมากทสด ทงนสารเคมปองกนกาจดศตรพชหากใชในปรมาณทมากเกนความจาเปนและใชอยางไมถกตอง จะกอใหเกดผลกระทบได เชน การปนเปอนของสารเคมในแหลงนาผวดน นาใตดน การทาลายระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ การเกดปญหาการดอยาของแมลงศตรพชทาใหมความตองการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพชเพมมากขนอก

1  

การใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช ประเทศไทยมการใชสารเคมเพอปองกนและกาจดศตรพชอยางกวางขวาง อาทเชน สารกาจดแมลง (Insecticides) สารกาจดหน (Rodenticides) สารกาจดวชพช (Herbicides) สารกาจดเชอรา (Fungicides) สารกาจดไสเดอนฝอย (Nematocides) เปนตน ซงสารเคมดงกลาวสามารถแบงเปน กลมหลกๆ 2 กลม ดงน

1. กลมทมฤทธตกคางยาวนาน คอ กลมออรกาโนคลอรน (Organochlorine) หรอมอกชอหนงวา กลม Chlorinated Hydrocarbon เปนสารทสลายตวชามฤทธตกคางยาวนาน สะสมในเนอเยอของสงมชวตและแพรกระจายในสงแวดลอมโดยมระยะเวลาตกคางยาวนานประมาณ 30 ป มความสมพนธกบขบวนการหวงโซอาหาร (Food chains) ของพชและสตวรวมถงมนษยดวย สารเคมนออกฤทธโดยการสมผส (Contact) และกนตาย (Stomach poisons) สารเคมในกลมนมผลทาลายระบบประสาทสวนกลาง และอาจเปนสาเหตของโรคมะเรง (โดยขนอยกบปรมาณสารเคมทรางกายไดรบเขาไปซงจะทาใหเกดพษตอรางกายในปรมาณทแตกตางกนขนอยกบการตอบสนองตอสารพษของแตละบคคล (Dose & Respond))

ปจจบนสารเคมปองกนกาจดศตรพชกลมนจดเปนวตถอนตรายชนดท 4 ตาม พ.ร.บ.วตถอนตราย พ.ศ.2535 โดยหามมใหมการใช การผลต การนาเขา การสงออก หรอมไวในครอบครอง ควบคมโดยการหามประกอบกจการใดๆ เนองจากเปนสารทมคณสมบตคงทนอยในสภาพแวดลอมไดเปนระยะเวลายาวนาน ประมาณ 30 ป ประกอบกบมความเปนพษสงและอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม และมความทนทานตอการถกยอยสลายโดยเอนไซมของสงมชวตทมอยตามธรรมชาต

2. กลมทสลายตวเรว ไมตกคางและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอย ไดแก กลมออรกาโนฟอสเฟต กลมคารบาเมต กลมไพรทรอยด และกลมสารกาจดวชพช สารเคมกลมนจะมการตกคางในสงแวดลอมในระยะเวลาสน โดยระยะเวลาการสลายตวสวนใหญเฉลยจะอยประมาณ 3-15 วน ทงนขนอยกบปจจยตางๆ ไดแก อณหภม ความรอน แสงแดด และสารเคมบางชนดสามารถสลายตวไดโดยจลนทรยทอาศยอยในดนและพช ชนดของสารเคมกลมทสลายตวเรว ไดแก

2.1 ออรกาโนฟอสเฟต (Organophosphate) สารเคมในกลมนมฟอสฟอรส (P) เปนองคประกอบสาคญ ออกฤทธทงในทางสมผสและดดซม (Systemic) โดยพษจะออกฤทธในชวงสนๆ สารเคมในกลมนสามารถเปลยนแปลงในรางกาย (Metabolize) และถกขบถายออกจากรางกายของสตวทางอจจาระและปสสาวะได ทงนระยะเวลาในการขบสารนออกจากรางกายสตวจะขนอยกบปรมาณสารเคมและระยะเวลาทรางกายสตวไดรบเขาไป

2.2 คารบาเมท (Carbamate) สารเคมกลมนมไนโตรเจน (N) เปนองคประกอบสาคญ ลกษณะของการออกฤทธคลายคลงกบกลมออรกาโนฟอสเฟต โดยออกฤทธในชวงสนๆ สามารถขบถายออกจากรางกายของสตวไดอยางรวดเรว ทางอจจาระและปสสาวะได ทงนระยะเวลาในการขบสารนออกจากรางกายสตวจะขนอยกบปรมาณสารเคมและระยะเวลาทรางกายสตวไดรบเขาไป

2.3 ไพรทรอยด (Pyrethroid) สารเคมในกลมนมขอดกวาสารเคมในกลมอนๆ ในแงทมความปลอดภยตอสตวเลยงลกดวยนมและมฤทธในการกาจดแมลงสงกวา แตเนองจากมความยงยากในการสงเคราะหจงทาใหตนทนการผลตสง จงมราคาแพงกวาสารเคมในกลมอนๆ ดวยเหตทสารเคมในกลมนม

2  

การแพรกระจายสารเคมปองกนกาจดศตรพชลงสแหลงนา สารเคมปองกนกาจดศตรพชทฉดพนในพนทปลกพช สวนใหญจะถกพดพาไปกบนาไหลบาหนาดน (Surface runoff) ซงเปนเสนทางหลกทนาพาสารเคมปองกนกาจดศตรพชลงสแหลงนา โดยอตราการไหลบาหนาดนขนอยกบปรมาณนาฝน และระยะเวลาทฝนตก นาไหลบาหนาดนจะพดพาอนภาคดนทดดซบสารเคมใหไหลไปกบนา โดยเฉพาะในฤดฝนปรมาณความเขมขนของสารเคมในนาจะสงมาก หากเกดฝนตกในชวงทมการฉดพนสารเคมไปไดไมนาน เนองจากสารเคมทฉดพนนยงไมถกดดซบโดยอนภาคดน อยางไรกตาม ปรมาณความเขมขนของสารเคมปองกนกาจดศตรพชในนาไหลบาหนาดนนนขนอยกบชนดของสารเคม ชนดของพชทปลก ความลาดชนของพนท ตลอดจนองคประกอบของดนซงมสวนสาคญในการดดซบสารพษ ดนทมสารอนทรยมาก จะดดซบสารพษไดดโดยทาใหเกดเปนสารประกอบเชงซอนระหวางสารพษกบดน (Pesticide Soil Complex) จงเกดการพดพาไปไดนอยแตถาอยในรปของอนภาคจะเคลอนยายไปกบนาไหลบาหนาดนไดงายกวา (Pionke and Chesters , 1973 อางโดย กรมควบคมมลพษ 2545)2 นอกจากนสารเคมปองกนกาจดศตรพชทฉดพนลงในพนทปลกพชมการสะสมหรอตกคางในดนไดในปรมาณทไมเทากน ซงการสลายตวขนกบคาครงชวต (Half Life) ของสารแตละชนด หากสลายตวไดชาโอกาสทจะแพรกระจายลงสแหลงนายอมเปนไปไดสง

แนวทางลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช

1. โดยใชสารททาจากวตถดบจากธรรมชาตทดแทนสารเคม

การผลตพชทางการเกษตรแตเดมทผานมา มการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพชและสตวเปนจานวนมาก ทงนเนองจากผลผลตถกทาลายหรอรบกวน จากโรค แมลง สตวศตรพชและวชพช ทาใหเกดปญหาการตกคางหรอปนเปอนในสงแวดลอม ทงในนาและดน รวมถงในผลผลตทางการเกษตรดวย อกทงยงตองนาเขาสารเคมทางการเกษตรจากตางประเทศ ทาใหเกษตรกรมตนทนการผลตสง ดงนน ภมปญญาชาวบานในการทาสารปองกนกาจดศตรพชและสตวจากวตถดบจากธรรมชาตทหาไดงายในทองถนเพอใชทดแทนสารเคมจงเปนแนวทางทดในการลดการใชสารเคม ซงเปนการปองกนและลดมลพษ ณ ทแหลงกาเนดทงทางนาและดน โดยสารททาจากวตถดบจากธรรมชาตทสามารถใชทดแทนสารเคมทเปนทรจกกนดในกลมของเกษตรกร มดงน

1.1 สารชวภาพ 3 หมายถง สารประกอบของจลนทรยทมชวตในกลมทมประสทธภาพสงและ หรอสารอนทรยทสกดจากพช สตว จลนทรยทคนผลตขนดวยวธการทางกายภาพ ทางเคม และทางชวภาพ เพอใชเปนปจจยการผลตพช เลยงสตวและการประมง ทดแทนการใชสารเคมทางการเกษตร

3  

1.2 ปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพ 3 (Bio-fertilizer or Bio-extracts) คอปยอนทรยชนดหนงทเกดจากกระบวนการหมกซากพชซากสตว โดยมเชอจลนทรยเปนตวชวยยอยสลายปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพทไดจากการหมกดองจะประกอบไปดวยจลนทรยและสารอนทรยหลากหลายชนดเปนปยเสรมใหแกพช เสรมธาตอาหารใหกบพชในขณะทพชกาลงเจรญเตบโต

ปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพทใชทางการเกษตรม 3 ประเภท3 คอ 1) ประเภททวไป ใชสาหรบเรงการเจรญเตบโตแกพช 2) ประเภทฮอรโมน ใชสาหรบเรงการออกดอกออกผลของพช 3) ประเภทสมนไพร ใชสาหรบขบไล ปองกน และกาจดโรคและแมลงศตรพช

การใชปยนาชวภาพแตละประเภทขนอยกบชวงเวลาของการเจรญเตบโตของพช เชนประเภทฮอรโมนจะนาไปใชในชวงทพชกาลงออกดอกออกผล และประเภทสมนไพรจะใชเฉพาะขบไล ปองกน และกาจดโรคและแมลงศตรพชเทานน ทงน ประเภททวไปสามารถนามาผสมกบประเภทฮอรโมนไดเพอฉดพนหรอราดลงดน สวนประเภทสมนไพรควรใชตางหากไมควรนามาผสมกบประเภททวไปหรอประเภทฮอรโมน เพราะในประเภทสมนไพรจะมสารออกฤทธฆาเชอจลนทรยทพชตองการในประเภททวไปหรอประเภทฮอรโมนนน

ประโยชนของปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพ 3

ปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพ ประกอบดวยสารอนทรยชนดตางๆ เชน เอนไซม ฮอรโมน และธาตอาหารตางๆ ทงธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองทพชตองการนาไปใชในการเจรญเตบโต เอนไซมบางชนดจะทาหนาทยอยสลายอนทรยวตถใหเปนอาหารของจลนทรยเองและเปนอาหารของตนพช ฮอรโมนหลายชนดทจลนทรยสรางขนกเปนประโยชนตอพชถาใชในปรมาณทเหมาะสม แตจะมโทษถาใหในปรมาณทเขมขนมากไป ดงนนในการใชปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพในพชควรใชในอตราทเจอจาง

2. โดยใชปยทไดจากวตถดบจากธรรมชาตทดแทน การใชปยเคม ในการปลกพชตดตอกนและใชปยเคมเพยงอยางเดยวโดยไมมการเพมอนทรยวตถใหแกดนทาใหดนไมอดมสมบรณ ดนจะแขงไมรวนซย ทาใหพชดดซบนาและแรธาตอาหาร ไดนอยลง พนททาการเกษตรเสอมโทรมและยงกอใหเกดปญหามลพษทางนาอกดวยหากใสปยเคมในปรมาณมากเกนความตองการของพช ทาใหมการปนเปอนในแหลงนาปรมาณมากจะเรงการเจรญเตบโตของสาหรายและพชนา สงผลทาใหแหลงนามอากาศไมเพยงพอตอการดารงชวตของสตวนา อาจทาใหแหลงนามสและกลนเหมน และเมอสาหรายหรอพชนาตายทาใหแหลงนาเกดการเนาเสยได ภมปญญาชาวบานในการทาปยทไดจากวตถดบจากธรรมชาตทหาไดงายในทองถนเพอใชทดแทนปยเคมจงเปนแนวทางทดในการลดการใชปยเคม ซงเปนการปองกนและลดมลพษ ณ ทแหลงกาเนดทงทางนาและดน รวมทงเปนการใชประโยชนจากของเสยหรอของเหลอใชจากการเกษตร โดยการใชปยทไดจากธรรมชาตมรายละเอยดดงตอไปน

4  

2.1 ปยพชสด โดยปลกพชตระกลถว ไดแก ถวพม ถวพรา ถวเหลอง และโสนอฟรกน ในพนทจนถงระยะชวงออกดอกถงดอกบานเตมทซงเปนชวงทมธาตอาหารในลาตนสงสดจงตดสบและไถกลบลงไปในพนทปลอยใหเนาเปอยผพง ยอยสลายเปนอาหารแกพชทจะปลกเพอประโยชนตอการปรบปรงบารงดน

ประโยชนของปยพชสด 4

1) เพมปรมาณอนทรยวตถและเพมธาตไนโตรเจนใหแกพชทปลก 2) ชวยรกษาความชมชนในดนทาใหดนรวนซย งายตอการไถดน 3) กรดจากการยอยสลายชวยละลายธาตตางๆ ทเปนประโยชนแกพชทปลก 4) ลดปรมาณการใชปยเคม เพราะดนมธาตอาหารเพยงพอตอการปลกพช 5) ลดอตราการสญเสยดนเนองจากการชะลางพงทะลายของดน ( soil erosion)

2.2 ปยอนทรยชวภาพ3 ประกอบดวย

1) ปยคอกหรอปยมลสตว ไดแก มลสตวตางๆ ทมในฟารม แลวนาฟางขาง แกลบดบ แกลบดา มากลบพรอมทงราดนาจาก พด.1 ทผสมฮอรโมนสตว หรอนาหมกชวภาพประเภททวไปเพอยอยสลาย แลวนาไปใชในพนทปลกพช ทงน ในชนบทหลงการเกบเกยวมกจะปลอยพนทใหเปนทเลยงสตว โดยใหแทะเลมตอซงและหญาตางๆ มลสตวทถายออกมาปะปนกบเศษซากพช จะเปนการเพมอนทรยวตถในพนทไดอกทางหนง

2) ปยหมก ควรจดทาในพนททจะปลกพชหรอบรเวณทอยไมหางจากแปลงปลกมากนก เพอความสะดวกในการใชควรใชเชอจลนทรยในการทาปยหมกเพอชวยการยอยสลายไดเรวขน และเกบรกษาใหถกตองเพอลดการสญเสยธาตอาหาร

3) ปยนาชวภาพหรอนาสกดชวภาพ (Bio-fertilizer or Bio-extracts) ซงไดกลาวถงประเภทและประโยชนมาแลวในหวขอ 1.2

5  

การผลตทเรยนคณภาพ

ทเรยนไดชอวาเปน “ราชาผลไม” ของไทย ประเทศไทยผลตและสงออกทเรยนไดมากเปนอนดบท 1 ของโลก โดยมตลาดภายในประเทศเปนแหลงรองรบผลผลตสวนใหญ และมการสงออกทเรยนในรปของผลไมสดเพมมากขนทกป ทเรยนเปนสนคาทมมลคาสง จงเปนพชเศรษฐกจทรฐบาลถอเปนนโยบายอนดบตนๆ ทจะผลตทเรยนเพอการบรโภคภายในประเทศและสงออก ทาใหเกษตรกร ผผลต และผสงออกตองขวนขวายหาแนวทางดาเนนการให

ไดดทสด นายคานง ชนะสทธ มวธการจดการสวนทเรยนใหไดผลผลตทมคณภาพในพนทประมาณ 30 ไร

มตนทเรยนพนธหมอนทอง 200 ตน พนธชะน 200 ตน ซงทกตนมหมายเลขประจาตนพรอมทงตวเลขบอกจานวนผลทเรยนตอตนกาหนดระยะการออกดอกไวเพองายตอการเกบขอมลและการบรหารจดการภายในสวน ทเรยนจากสวนของ นายคานง ชนะสทธ เปนทเรยนคณภาพสามารถกาหนดราคาขายไดเอง มผสงออกมารบซอถงในสวน โดยใชปยหมกและนาหมกชวภาพในสวนทเรยน ดงน

การใสปยหมกในสวนทเรยน นายคานง ชนะสทธ ไดใชภมปญญาชาวบานทาปยหมกผสมนาหมกจากปลาหรอนาหมกจากหอย

เชอร เพอทดแทนการใชปยเคมในสวนทเรยน ซงการทาสวนทเรยนมความตองการใชปยหมกในปรมาณมาก โดยเรมใชตงแตใสปยหมกรองกนหลมกอนปลก เมอปลกทเรยนแลวจะใสปยหมกทกๆ 3 เดอนเปนเวลาประมาณ 5 ป ทเรยนจะใหผลผลต การทาปยหมกของ นายคานง ชนะสทธ จะใชนาหมกจากปลาหรอนาหมกจากหอยเชอรมาผสมดวยเพอเรงการยอยสลายวตถดบใหเปนปยหมกไดเรวยงขน โดยการทาปยหมก และการทานาหมกชวภาพ แสดงดงภาคผนวก ก

การดแลรกษาตนทเรยน

หลงจากการปลกไดประมาณ 3 เดอน ทเรยนจะเรมผลใบซงในชวงนศตรพชตางๆ เชน เพลยไฟ เพลยกระโดด เพลยแปง และเพลยไกแจ จะเขาไปวางไขทยอดออนของทเรยน และเจรญเตบโตเปนหนอนกดกนยอดออนของทเรยนทาใหทเรยนเสยหาย ดงนนในขนตอนการดแลรกษา นายคานง ชนะสทธ จงตองฉดพนดวยสมนไพรตางๆ ทง 7 รส ประกอบดวย รสเบอเมา รสเผดรอน รสขม รสจด รสเปรยว รสฝาด และกลนหอมระเหย โดยฉดพนทก 7 – 10 วน ประมาณ 3 ครง (จนทเรยนอายประมาณ 4 เดอน )เพอไลศตรพชไมใหมารบกวน ทงนหากพบวามศตรพชรบกวนกสามารถฉดพนดวยสมนไพรตางๆ ทง 7 รส ไดอกตามความเหมาะสม โดยมรายละเอยดวธการทาสมนไพรไลแมลง ดงภาคผนวก ก

6  

การจดการหลงการเกบเกยว นายคานง ชนะสทธ กลาววา ทเรยนจะใหผลผลตในปท 5 ซงกอนการเกบเกยวผลผลตประมาณ 10 วน จะ

ใสปยหมกเพอบารงกอนการเกบเกยวและตนทเรยนจะไมโทรม หลงจากเกบผลผลตแลวใหใสปยหมกทกๆ 3 เดอน ทงนกอนการเกบเกยวผลผลตประมาณ 10 วน ใหใสปยหมกทกครงเพอบารงกอนการเกบเกยวเชนเดม

จากการสมภาษณนายคานง ชนะสทธ เกยวกบการลดการใชสารเคมในการผลตทเรยน พบวา ตนเองไดปลกทเรยน โดยใชปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพชและสตวมาโดยตลอด จนกระทงจงหวดจนทบรประสบปญหาภยแลง ทาใหผลผลตทเรยนในสวนลดลง ในขณะเดยวกนไดสงเกตเหนตนทเรยนทปลกทงๆ ขวางๆ ประมาณ 3 ตน มวชพชจาพวกหญา เศษใบไมปกคลมโคนตนกลบใหผลผลตดกวาตนทใชปยเคมและสารเคม ดวยเหตนเองจงเปนจดเปลยนทคดจะลดเลกการใชสารเคม ตอมาป 2540 ไดเขารวมอบรมปรชญาเศรษฐกจพอเพยงซงไดสอนเกยวกบการทาปยหมก การทาสมนไพรไลแมลง และการทานาหมกชวภาพ ซงไดมโอกาสไดนากลบมาใชกบพนทของตนเอง ปรากฏวาไดผลผลตเปนทนาพอใจ และปจจบนสามารถลดตนทนในการซอปยเคมและสารเคมไดถงไรละ 1,440 บาท สวนผลผลตนนพอคาจะมารบถงทโดยจะใหราคากโลกรมละ 50 บาท

นายคานง ชนะสทธ กลาววา จากการทไดเลกใชปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพชและสตว ทาใหตนเองมสขภาพดขน และผลพลอยไดอกอยางหนงคอ เมอไมใชสารเคม สตวจาพวก นก กระแต กระรอก กบ เขยด กกลบมาอาศยอยทสวนทเรยนเหมอนเดมเปนการอนรกษแมลงและสตวตามธรรมชาตอกดวย

7  

นอกจากนยงม เทคนคการผลตทเรยนคณภาพ ดงน

1) ฟนดนใหมชวตดวยปยอนทรยและชวภาพ ในสวนนใชเวลาถง 5 ป จงสามารถฟนชวตใหแกดนกลบมความสมบรณเปนธรรมชาตไดสาเรจ “ดน เศษผง กงไม ใบไมในสวนจะไมเผาทง ตองการใหธรรมชาตเขาสรางอยในตว”

2) ควบคมการใหนาจากเครองมอวดความชนในดน อปกรณวดความชนในดนเพอกาหนดเปนแนวทางการใหนาทเหมาะสมแกทเรยน ทงนการใหนาแกทเรยนยงตองสมพนธกบอณหภมดวยภายในสวน จงตองมเทอรโมมเตอรแขวนไวดอณหภมถาอณหภมสงประมาณ 33 - 34 องศาเซลเซยส ตองใหนาแกตนทเรยน

3) การปองกนกาจดศตรพช ศตรทเรยนทสาคญคอ ไรแดงและเพลยไฟ การเขาใจธรรมชาตมสวนชวยทาใหการปองกนกาจดศตรของทเรยนอยางไดผล เพราะเพลยไฟและไรแดง ซงมวงจรชวตแตกตางกนแพรระบาดเกดขนไมพรอมกน ไรแดงจะเรมเขาทาลายทเรยนในระยะทเรยนออกดอกประมาณเดอนพฤศจกายน เปนชวงทไรแดงวางไข และขยายพนธ เมอรเชนนผปลกทเรยนตองเตรยมการปองกนกาจดใหทนทวงท คอหากสมพบไรแดง จานวน 5 ตว ตอ 1 ใบ จงจะฉดพนนาทใบ ถาเปนตนทเรยนสงๆ ใหตอทอพวซแลวพนนาหรอใหนาทางพนดนแรงๆ เพอใหความชมชนซงไรแดงไมชอบ มนกจะไมมาวางไขเพราะไรแดงกลวนาและความชน เปนการปองกนงาย ๆ ไมตองใชยาฉด สวนเพลยไฟ และหนอนจะเขาทาลายทเรยนชวงทเรยนออกใบออนและเรมมาวางไข ตองปองกนโดยใชสารสกดสมนไพรพวกตะไครหอม หลงการเกบเกยวผลผลตแตละฤดกาล ควรกาจดแมลงทเปนศตรของทเรยนเทานน สวนแมลงทเปนประโยชนอยางตวหา ตวเบยน แมงมม แมลงตางๆ ทใหคณประโยชนตองอนรกษไว

4) กาหนดจานวนผลทเรยนตอตน โดยตองดศกยภาพและความเหมาะสมในการใหผลผลตทแตกตางกน ชวยทาใหทเรยนอยในคณภาพทตองการได คณภาพนนหมายถง ขนาดและรปทรงทตลาดตองการ ขนาดของทเรยนทตลาดตองการม 3 ขนาด คอ ขนาดนาหนก 2.5 3.5 และ 4.5 กโลกรมตอผล โดยรปทรงไมบดเบยว รสชาตอรอย จากการลองผดลองถกมาตงแตป 2538 สามารถผลตทเรยนคณภาพได 50 % และมการพฒนาขนเปนลาดบ จนกระทงปจจบนสามารถผลตทเรยนคณภาพเพอการสงออกไดถง 100 % สวนตนทไวผล 80 ลก สามารถขายสงออกไดทง 80 ลก โดยแตละปจะมการปรบเปลยนตามขอมลทเปนจรง

5) การปลกพชสมนไพรคลมโคนตนทเรยน เพอชวยควบคมความชนและปองกนกาจดศตรพช ชนดสมนไพรทใชปลกม กระวาน หนอแดง เลวหอม กระชาย เตยหอม วานสาวหลง ขมนชน ขมนออย ขมนขาว ขงแหง ขา ตะไคร ไพร ฯลฯ

6) การใหนา เนองจากสวนมการปลกพชสมนไพรคลมและปลอยใหหญาขนบาง จงทาใหดนสญเสยความชนนอย การใหนาจงนอยตามลงไปดวย อตราการใหนากคอตองดจากปจจยธรรมชาต เชน ดจากหญาวามความชมชนอยหรอไม ถายงสดชนอยกอาจจะให 3 วนตอครง โดยจะแบงการใหนาออกเปนโซน โซนละ 40 นาท จะใหแบบสปรงเกอรตดทกตน และอตราการใหนาจะตองดดวยวาขณะทใหนานนมลม มแสงแดดมากนอยเพยงใด เพราะปจจยเหลานจะสงผลใหตนไมไดรบนาในปรมาณทแตกตางกน เชน ถาใหนาโซนละ 40 นาท

8  

7) การใหปย จะใชปยอนทรยทผลตเอง สวนประกอบจะมมลสตว (ขวว) ราหยาบ แกลบดบแกลบเผา ขยมะพราว ขเลอย ปยนาชวภาพ (ทาจากปลา ผลไม) เมอไดสวนผสมทงหมดกนามาคลกเคลาผสมใหเขากนระหวางนกเตมหวเชอลงไปผสมดวย จะเกดการหมกหมมเกดขน และจะตองใหมความชนอยท 20 % หลงจากนนบรรจกระสอบเกบทงไว 15 วน กสามารถนาไปใชไดแลว วธการใชคอนาไปหวานรอบ ๆ โคนตนในอตรา 1 กระสอบ (30 กก.) ตอ 1 ตน โดยให 3-4 เดอน/ครง เมอใสปยอนทรยลงไปแลว จะทาใหทงตนทเรยนไดรบสารอาหารทเพยงพอ ดนกมความอดมสมบรณ และพชสมนไพรทปลกกจะเจรญเตบโตด สงผลใหหนอนเจาะลกและแมลงศตรอนๆ ลดจานวนลงไปดวย

8) การไมตดแตงกง เพราะเสยคาใชจายมาก สนเปลองแรงงาน โดยไดทดลองไมตดแตงกงและโยงกงเพราะเหตบงเอญและการสงเกตจากตนทเรยนในสวนทมผงมาอาศยอยซงไมมใครกลาเขาใกลตนทมผงอาศยอยกปลอยโดยทไมมการตดแตงกงและโยงกง หลงจากนนไดสงเกตวา แขนงคอโรงครว โรงครวสารองขยายอาหารแขนงอยตรงไหนทเรยนจะตดลกตรงนน ลกทออกมาจะสมบรณทกลก เมอเจอกบสภาพปจจยภายนอกตางๆ เชนกระทบฝน กระทบแลง หนาวกไมมปญหาในการตดดอกออกผล สวนตนทตดแตงกงจะกระทบตามสภาพปจจยตางๆ ทาใหควบคมการผลตไมได และลดการโยงกงถง 60 % ทยงมการโยงกงอยสาเหตจากปองกนลมทอยตอนปลายกงในฤดลมมากๆ

9) การตดแตงดอก การตดแตงดอกใหเหลอดอกรนเดยวกน กระจายอยในตาแหนงทเหมาะสม โดยตดดอกไวเปนกลมๆ ละ 8 - 10 ดอก ชวยผสมเกสรเมอดอกบานในชวงกลางคนดวยการนาละอองเกสรพนธทเรยนหมอนทองไปผสมใหกบพนธชะน โดยทาการเลอกเกบละอองเกสรจากตนพอพนธทแขงแรงสมบรณ เพอใหไดละอองเกสรตวผทดทสด ทาใหผลผลตมากขนและไดทเรยนทมรปทรงด ในทเรยนหนงตนจะใหผลทเรยนประมาณ 50 - 70 ผล ขนอยกบความสมบรณและขนาดทรงพมของทเรยน นาหนกเฉลยประมาณ 3 กโลกรม/ผล และทเรยนแตละตนมการทาปายผกตดไวทกตน เพอบนทกขอมลเกยวกบวนทดอกทเรยนบาน และปรมาณผลผต/ตนในแตละป เพอใชเปนขอมลในการเกบเกยวผลผลตและจานวนผล/ตน สาหรบปถดไป ผลผลตทเรยนพนธชะน สามารถเกบขายไดตงแต วนท 1 - 10 เมษายน เกอบทกป ทาใหขายทเรยนไดราคาประมาณ 20 - 30 บาท/กโลกรม ตามทตลาดตองการ

10) การอนรกษแมลงและสตวศตรธรรมชาต ในสวนจะไมมการฉดพนยาฆาแมลงและยากาจดวชพชทกชนดทาใหแมลงและสตวศตรธรรมชาตมาอาศยอยมากมาย ตวอยางเชน มดงามจะอาศยอยตามโคนตนและลาตนไมผลทวไป ซงประโยชนมดงามนจะมาชวยในการลดจานวนของมดดา โดยมดดาจะเปนตวพาหนะนาเพลยแปงไปทาลายผลและวางไข กจะมมดงามคอยทาลายมดดา เพราะฉะนนสงเกตวาถาสวนไหนมมดงามจะสงผลใหเพลยแปงลดจานวนลงไปดวย นอกจากนทสวนจะอนรกษนกทกชนด กระรอก กบ เขยด ฯลฯ อกดวย

9  

การนาเสนอทางสอตางๆ การลดมลพษจากการปลกทเรยน ของนายคานง ชนะสทธ โดยใชภมปญญาชาวบานมรายการวทย

ทว ทมาถายทาไดแก ไมลองไมร รายการลยทง และรายการสารคดเกษตรอนทรยกาวหนา และสถานวทยรวมดวยชวยกน เปนตน รางวลยกยองเชดชเกยรต

1. ประกาศเกยรตคณผนาการดารงชวตเศรษฐกจพอเพยงดเดนแหงป 2550 2. รางวลผนาการดารงชวตเศรษฐกจพอเพยงดเดนระดบเขตประจาป 2550 3. รางวลประกาศเกยรตคณเกษตรกรดเดนดานพช เนองในวน “อาหารโลกประจาป 2549” 4. รางวลท1 ประกวดเกษตรกรดเดนสาขาอาชพทาสวน ระดบเขต ประจาป 2549 5. รางวลชนะเลศการประกวดผลไมทเรยนพนธหมอนทอง “งานมหกรรมทเรยนโลก 2548”

ชอ ทอย เบอรตดตอ หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกทเรยนโดยใชภมปญญาชาวบาน ของนายคานง ชนะสทธ สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายคานง ชนะสทธ บานเลขท 6/1 หม 12 ตาบลสองพนอง อาเภอทาใหม จงหวดจนทบร โทรศพท 089-0929596

10  

ลองกองปลอดภยตอผบรโภค

ลองกองเปนผลไมทปลกมากในภาคใต และภาคตะวนออก การทาสวนลองกองจะใหผลตอบแทนท ดกตอเมอมผลผลตสง คณภาพด เปนทตองการของตลาด และทสาคญตองปลอดภยตอผบรโภค ซงนายสนทร ราชวตร เกษตรกรจงหวดระยอง มอาชพทาสวนผลไมหลายชนดแตผลไมหลกทสรางรายไดคอ ลองกอง ไดใชภมปญญาชาวบานเพอลดตนทนการผลตโดยการทดลองทาปยหมก ฮอรโมนไขเพอชวยในการตดตายอดของลองกอง และสมนไพรไลแมลงทดแทนการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช และสามารถลดตนทนการผลตในการซอปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพช ซงนายสนทร ราชวตร เปนเกษตรกรตวอยางของชาวสวนในภาคตะวนออกทสามารถถอยหางจากสารเคมไดสาเรจ โดยมวธการจดการสวนลองกอง ดงน

การใสปยลองกอง

นายสนทร ราชวตร กลาววา การปลกลองกองสามารถปลกดวยตนกลาทเพาะจากเมลดโดยตรง หรอตนกลาทเปลยนยอดแลว การเปลยนยอดทาไดหลายวธ คอ การเสยบยอด การเสยบขาง การทาบกงและตดตา ซงตนกลาทใชปลกควรมอายตงแต 1 ปขนไป ตนสมบรณแขงแรง ใบยอดคสดทายแกเตมท ควรปลกในตนฤดฝน และรองกนหลมดวยปยหมก เมอปลกลองกองแลวจะใสปยหมกทก ๆ 3 เดอน เปนเวลาประมาณ 6 ถง 7 ป ลองกองจะใหผลผลต โดยในขนตอนการทาปยหมกจะใชนาหมกจากผลไมมาผสมดวยเพอเรงการยอยสลายวตถดบใหเปนปยหมกไดเรวยงขน โดยมวธการทาปยหมก และวธการทานาหมกชวภาพ แสดงดงภาคผนวก ข หลงจากปลกควรมวสดคลมโคนตน เชน ฟางขาว แกลบ ใบกลวย และทางมะพราว สวนการทารมเงาจะใชตาขายพรางแสง หากตองการลดตนทนกสามารถใชทางมะพราวหรอทางปาลมนามนกได

การดแลรกษา หลงจากปลกลองกองไดประมาณ 3 เดอนควรใสปยหมกในอตราสวน 1 กโลกรมตอตน และใสปยหมกทกๆ 3 เดอน ในชวงทลองกองผลใบออนควรฉดพนฮอรโมนไขเพอชวยในการแตกตาใบ และขณะเดยวกนควรฉดพนสมนไพรไลแมลงควบคกนไป การฉดพนนนควรฉดพนทกๆ 15 วน จนเปนใบแก สวนวธการทาฮอรโมนไข และสมนไพรไลแมลงนน มรายละเอยดดงภาคผนวก ข

11  

การจดการหลงการเกบเกยว หลงจากเกบเกยวผลผลตลองกองแลวควรใสปยหมกประมาณ 20 กโลกรมตอตน โดยใสปละ 1 ครง

หลงจากตดแตงกง สวนฮอรโมนไข และสมนไพรไลแมลงควรฉดพนทก ๆ 15 วน จนกวาใบแก จากการสมภาษณ นายสนทร ราชวตร เกยวกบการลดการใชสารเคมในการปลกลองกอง พบวา

ตนเองมเนอท 70 ไร มอาชพทาสวนผลไมแตผลไมหลกทสรางรายไดกคอ ลองกอง ซงการปลกลองกองไดใชสารเคมและปยเคมจนทาใหสขภาพไมด ประกอบกบเกดสารพษตกคางในดน เปนอนตรายตอตนเองและครอบครว ผบรโภคและสงแวดลอม ดงนนจงไดหาวธทจะลดตนทนการผลต โดยไดศกษาและสอบถามจากแหลงความรทวไปแลวนามาทดลองทาใชเองจนประสบผลสาเรจ สวนผลผลตนนพอคาจะมารบถงทโดยจะใหราคากโลกรมละ 80 บาท

นายสนทร ราชวตร กลาววา จากการทไดเลกใชสารเคมในการกาจดศตรพชทาใหตนเองมสขภาพดขน และผลพลอยไดอกอยางหนงคอ สตวทมประโยชนในการชวยกาจดพวกหนอนททาลายลองกอง เชน มดงาม ตวหา นก กระแต กระรอก กกลบมาอาศยอยทสวนลองกองเหมอนเดม

รายการวทย ทว ทมาถายมาทา นายสนทร ราชวตร กลาววา การลดมลพษจากการปลกลองกอง โดยใชภมปญญาชาวบานมรายการ

วทย ทว ทมาถายทาไดแก สถานวทยรวมดวยชวยกน เปนตน

รางวลยกยองเชดชเกยรต 1. รางวลท 1 ลองกองงานเทศกาลผลไมและของดจงหวดระยอง ป 2556 2. รางวลเกษตรกรดเดนสาขาการผลตพชอนทรย ประจาป 2552 3. เกษตรกรดเดนสาขาเกษตรอนทรยระดบเขตประจาป 2551

12  

ชอ ทอย เบอรตดตอ หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกลองกองโดยใชภมปญญาชาวบานของนายสนทร ราชวตร สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายสนทร ราชวตร

บานเลขท 20/3 หม 4 บานชากขนน ตาบลนาตาขวญ อาเภอเมอง จงหวดระยอง T 086 - 1514393

13  

ลดตนทนการผลตมะมวง มะมวง เปนผลไมทสามารถปลกไดทกภาคของประเทศไทย สาหรบภาคกลางนยมปลกในจงหวดราชบร

นครปฐม อางทอง และสพรรณบร ปจจบนการสงเสรมการปลกมะมวงในเชงธรกจนน ไดมการจดตงกลมผปลกมะมวงเพอการสงออก สวนมะมวงของผทอยในกลมดงกลาวจะมใบ GAP รบรองความปลอดภยของสนคาเกษตร มะมวงทนยมปลก ไดแก พนธนาดอกไมสทอง เขยวเสวย มนเดอนเกา และโชคอนนต โดยเฉพาะมะมวงพนธนาดอกไมสทอง เปนทตองการของตลาดทงในและตางประเทศสามารถสรางรายไดใหกบเกษตรกร ผปลกเปนอยางด สรางรายไดปละหลายแสนบาท

นายสนทร สมาธมงคล ไดใชภมปญญาชาวบานเพอลดตนทนการผลตในการซอปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพช สาหรบสวนมะมวง ดงน

การปลกมะมวง

นายสนทร สมาธมงคล ไดใชภมปญญาชาวบานทาปยหมกโดยผสมกบนาหมกชวภาพจากผลไม เพอทดแทนการใชปยเคมในสวนมะมวง ซงจะใสปยหมกรองกนหลมกอนปลก ประมาณ 200 กรม เมอนากงพนธปลกแลวรดนาทนท จากนนใหรดนาประมาณ 4-5 วนตอครง การทาปยหมกของนายสนทร สมาธมงคล จะใชนาหมกจากผลไมมาผสมดวยเพอเรงการยอยสลายวตถดบใหเปนปยหมกไดเรวยงขน การทาปยหมกและการทานาหมกชวภาพจากผลไม แสดงดงภาคผนวก ค

การดแลรกษา

มะมวงอายประมาณ 6 เดอน มะมวงจะเรมแตกใบออน ซงในชวงนเองพวกศตรพชตางๆ เชน เพลยไฟ เพลยกระโดด เพลยแปง จะเขาไปวางไขทยอดออนของมะมวง เพอเจรญเตบโตเปนหนอนกดกนยอดออนทาใหมะมวงเสยหาย นายสนทร สมาธมงคล จงใชภมปญญาชาวบานในการทาสมนไพรเพอไลแมลง ทกๆ7 วน ฉดพนประมาณ 3 ครง แมลงจะไมมารบกวนหรอหากยงมแมลงรบกวนสามารถฉดพนไดอก

มะมวงอายประมาณ 1 ป การดแลจากดวชพชไมใหมาคลมลาตนซงจะแยงอาหารของตนมะมวงนน จะทาฮอรโมนไข ฮอรโมนจากแกนตนกลวย นาหมกชวภาพจากสบปะรด แคลเซยมจากเปลอกไข แคลเซยมจากกระดกสตว นาหมกชวภาพจากปลา อยางละ 1 ลตร ผสมนา 30 ลตร รดโคนตนทกๆ 10-15 วน ทาใหวชพชตายและเปนการบารงดนใหกบตนมะมวงอกดวย โดยมรายละเอยดการทาสมนไพรเพอไลแมลงและ

14  

จากการสมภาษณ นายสนทร สมาธมงคล ในการลดการใชสารเคมทางการเกษตรสาหรบการปลกมะมวง ทราบวาไดศกษาดงานการทามะมวงสงออกในพนทอาเภอบางคลา จงหวดฉะเชงเทรา และไดทดลองทาในพนทของตนเอง โดยนาสารชวภาพไปใชในการปลกมะมวงเพอการสงออก ปรากฏวาไดผลเปนทนาพอใจและสามารถลดตนทนไดมาก เมอเปรยบเทยบกบการใชสารเคม คอ หากใชสารเคมในการปลกมะมวงตนทนเฉลยไรละ 7,500 บาทแตใชสารชวภาพตนทนเฉลยประมาณ 4,500 บาทตอไร อกทงการใชสารชวภาพทาใหสขภาพของตนเองและคนในครอบครวดขนดวย สวนผลผลตนนพอคาจะมารบซอทสวน โดยขายกโลกรมละ 80 บาท รายการวทย ทว ทมาถายมาทา

นายสนทร สมาธมงคล กลาววา การลดมลพษจากการปลกมะมวงโดยใชภมปญญาชาวบานมรายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก สถานวทยรวมดวยชวยกนจงหวดอางทอง รายการแผนดนธรรมเปนดนทอง รายการตามทนเกษตร รายการเกษตรสาร และรายการปราชญเดนดน เปนตน รางวลยกยองเชดชเกยรต

1. รางวลเกษตรกรดเดนสาขาอาชพทาสวน ระดบเขตประจาป 2552

2. ประกาศเกยรตคณเกษตรกรดเดนแหงชาตสาขาทาสวน ป2552

3. ประกาศเกยรตคณ ปราชญชาวบานป2552 ดานการผลตมะมวงสงออก

4. รางวลชนะเลศเกษตรกรดเดน สาขาอาชพทานา ประจาป 2551

5. รางวลเกษตรรกบานเกดประจาป 2551 6. รางวลชนะเลศเกษตรกรดเดนสาขาอาชพทาสวนป 2548

ชอ ทอย เบอรตดตอ หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกมะมวงโดยใชภมปญญาชาวบานของนายสนทร สมาธมงคล สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายสนทร สมาธมงคล บานเลขท 5 หม 1 ตาบลมงคลธรรมนมต อาเภอสามโก จงหวดอางทอง โทรศพท 080-1078499

15  

ยางพาราลดมลพษ

ยางพารา เปนไมเศรษฐกจททารายไดใหแกประเทศไทยเปนอยางมาก ในอดตจะปลกมากในภาคใตของประเทศ แตปจจบนปลกไดเกอบทกภาคของประเทศไมวาจะเปน ภาคกลาง ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอหรอภาคเหนอ การปลกยางพารามการใชสารเคมทางการเกษตรในปรมาณมาก ไมวาจะเปนปยเคม สารเคมกาจดวชพช สารเรงและบารงตนยาง ซงมราคาแพงทาใหตนทนการผลตสง อกทงสารเคมทางการเกษตรท า ใ ห เ ก ดผล เ ส ย ต อส ขภ าพและส ง ผ ลก ระทบ ต อ

สภาพแวดลอม นายชชพ รกพวงทอง เกษตรกรจงหวดระยอง จงไดหาภมปญญชาวบานสาหรบลดการใชปยเคม และสารเคมทใชกบยางพาราตงแตเรมปลกจนถงเกบเกยว โดยไดทดลองทาในสวนยางของตนเอง ดงน การปลกยางพารา

ควรปลกในชวงตนฤดฝน กอนปลกควรขดตอรากไมเกาออกใหหมดไถตากดนไว ประมาณ 10-15 วน ปรบพนทใหเสมอ หลมปลกควรรองกนหลมดวยปยหมก โดยรายละเอยดวธการทาปยหมก แสดงดงภาคผนวก ง และกอนเขาสฤดแลงควรใชเศษพชทหาไดในพนทคลมบรเวณโคนตนยาง หางจากตนยางประมาณ 5 - 10 เซนตเมตร และควรทาปนขาวหรอสขาวบรเวณลาตนยางสงประมาณ 1 เมตร เพอปองกน ลาตนไหม การดแลรกษา นายชชพ รกพวงทอง กลาววา หลงจากปลกยางพาราไดประมาณ 1 - 2 เดอน ใสปยหมกปละ 2 ครง (ตนฝนและปลายฝน) หมนดแลไมใหมวชพช หากมวชพชจะใชแรงงานคน ขด ถาก ดายหรอตดวชพชและควรทากอนวชพชออกดอก จนกระทงลาตนยางพารามเสนรอบวงประมาณ 50 เซนตเมตรหรอประมาณ 7 ป จงสามารถกรดยางได การจดการหลงการกรดยาง

เมอตนยางพารามเสนรอบวงประมาณ 50 เซนตเมตร หรอประมาณ 7 ป จะสามารถกรดยางไดและหลงจากกรดยางแลว ควรฉดหนายางและฉดโคนตนโดยใชนาหมกจากขหมและฮอรโมนไขอยางละ 1 ลตรผสมกบนา 100 ลตร จะใชไดกบสวนยางพนท 1 ไร หรอ 70-80 ตน โดยฉดพนทกๆ 15 วนหรอทกๆ 1 เดอน เพอบารงหนายาง หนายางรดเรวขน เปลอกยางนมทาใหกรดยางไดงาย และไดนายางทเขมขนซงมรายละเอยดการทานาหมกจากขหม นาหมกจากกลวย แสดงดงภาคผนวก ง

16  

จากการสมภาษณ นายชชพ รกพวงทอง ไดใหความรภมปญญาชาวบานสาหรบลดการใชสารเคมในการปลกยางพารา กลาววา ตนเองมเนอท 12 ไร มอาชพปลกยางพาราและทาสวนผลไม แตรายไดหลกจรงๆมาจากยางพารา ซงการปลกยางพาราในอดตนนตนใชสารเคมและปยเคมจนทาใหสขภาพไมด จงไดหาวธการตางๆ ทเปนชวภาพโดยไมทาลายดน ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม จนกระทงไดนาสารชวภาพตางๆ มาใชทดแทนสารเคมและปยเคม โดยเฉพาะการนาสารทไดจากธรรมชาตทมคณสมบตเปนกรดมาชวยในการเรงใหเกดการจบตวของนายางพาราแทนสารเคม นนกคอนาหมกชวภาพจากกลวยเพอทดแทนกรดฟมคทาใหนายางจบกนเปนกอน และปจจบนเปนทนยมของเกษตรกรพนทใกลเคยงและผทสนใจอยางกวางขวาง

นายชชพ รกพวงทอง กลาววา จากการทไดเลกใชสารเคมในการกาจดศตรพชทาใหตนเองมสขภาพดขน และปจจบนสามารถลดตนทนในการซอสารเคมไดมาก เชน ปยเคมปกตจะใชประมาณ 2 กระสอบตอไร คดราคากระสอบละประมาณ 1,200 บาท สารเคมในการกาจดศตรพชประมาณ 400 บาทตอไร แตหากใชปยหมกและนาหมกชวภาพททาเองจะมคาใชจายเฉพาะซอกากนาตาลซงคดเฉลยแลวคาใชจายเพยงแค 50 บาทตอไรเทานนเอง

รายการวทย ทว ทมาถายมาทา

นายชชพ รกพวงทอง กลาววา การลดมลพษจากการปลกยางพาราโดยใชภมปญญาชาวบานมรายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก รายการจบเงนชนทอง รายการเชานทหมอชต รายการบนทกลยทง และรายการวทยรวมดวยชวยกน เปนตน

17  

รางวลยกยองเชดชเกยรต 1. ประกาศนยบตรการประกวดแขงขนเผาถานดวยเตา 200 ลตร ในการประชมวชาการ “ถาน

พทกษโลก” พ.ศ. 2553 2. ประกาศนยบตรการฝกอบรมหลกสตร

เศรษฐกจพอเพยงตามโครงการศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงชมชน ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2552

ชอ ทอย เบอรตดตอ หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกยางพาราโดยใชภมปญญาชาวบานของนายชชพ รกพวงทอง สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายชชพ รกพวงทอง

บานเลขท 62 หม 2 บานหนองกนเกลา ตาบลทางเกวยน อาเภอแกลง จงหวดระยอง โทรศพท 080 – 1023525

18  

ปลกถวฝกยาวใสใจสงแวดลอม ถวฝกยาว เปนผกตระกลถวปลกไดตลอดป นยม

ปลกทวทกภาคของไทย ปจจบนการปลกถวฝกยาวไมใชเพอบรโภคในครวเรอนเทานน มการผลตเชงการคาและเ พ อ ก า ร ส ง อ อ ก โ ด ย ม ต ล า ด ส ง อ อ ก ห ล ก ไ ด แ กสวตเซอรแลนด องกฤษ ฝรงเศส และเยอรมน เปนตน ถวฝกยาวนอกจากจะเปนพชผกทมคณค ทางอาหารแลว ยงชวยปรบปรงบารงดนดวยเพราะระบบรากของพชตระกลถวจะมการตรงไนโตรเจนจากอากาศมาไวในดน นบวาเปนพชทมประโยชนหลายอยาง จากการทถวฝกยาวปลกไดตลอดปจงมศตรพชและโรคพชทคอยรบกวนหลายชนด แตเดมนนเกษตรกรไดใชสารเคมทางการเกษตรเพอบารงและปองกนกาจดศตรพชใหกบถวฝกยาว ปจจบนมเกษตรกรผหวงใยสขภาพของผบรโภคและใสใจสงแวดลอมไดคดคนทานาหมกชวภาพเพอทดแทนการใชสารเคมทางการเกษตร ตงแตขนตอนการปลกจนถงเกบเกยวผลผลต โดยม

า

รายละเอยดดงน

ก จ

การปลกถวฝกยาวแบบไมใชสารเคมทางการเกษตร

1. นายดาว ศรวงษจรรยา เกษตรกรชาวอาเภอเสาไห จงหวดสระบร มวธการเตรยมดนโดยการยกรองแลวตากดนไว 7-10 วน เพอทาลายไขแมลง และศตรพช จากนนไถคราดเตรยมดนโดยใชราและพด.3 คลกเคลาใหเขากนหวานใหทวทงแปลงเพอปองกนเชอรา และหลงจากปลกถวฝกยาวไดประมาณ 7 วน ใชปยหมกผสมกบนาหมกชวภาพคลกเคลาใหเขากนโรยใหทวแปลง โดยมรายละเอยดวธการทาปยหมกและนาหมกชวภาพ รายละเอยด แสดงดงภาคผนว

19  

2. นายเฉลย ละหมายพนธ เกษตรกรตาบลคลองหาด อาเภอคลองหาด จงหวดสระแกว มวธการเตรยมดนโดยการยกรองแปลงปลก ตากดนไว 7-10 วน เพอทาลายไขแมลง และศตรพช เชนกน แตจะรองกนหลมเพอปลกถวฝกยาวดวยปยหมกคลกเคลากบดนทปลก โดยมรายละเอยดวธการทาปยหมก รายละเอยดดงภาคผนวก จ

การดแลรกษาแปลงถวฝกยาว

1. นายดาว ศรวงษจรรยา กลาววา ถวฝกยาวเปนพชทตองดแลรกษาอยางใกลชดดงนนหลงจากปลกลงหลมแลวควรรดนาวนละ 2 - 3 ครง จนถวฝกยาวอาย 10 วน ใหรดนาวนละ 1 ครง เมอถวฝกยาวอายประมาณ 20 วน จะใสปยหมกบรเวณรอบตนโดยจะใสทกๆ 20 วน จากนนใหสงเกตแมลงหรอพวกเพลยตางๆ หากมแมลงระบาดใหใชนาหมกจากรงผงฉดพนทกๆ 5 วน จนถงเกบเกยวหรอประมาณ 2 เดอน โดยมวธการทานาหมกจากรงผง รายละเอยดดงภาคผนวก จ

2. นายเฉลย ละหมายพนธ กลาววา ถวฝกยาวจะงอกหลงจากปลกประมาณ 4 - 5 วน จากนนประมาณ 7 วน เรมใหปยอนทรยนา และสมนไพรไลแมลง เมอถวฝกยาวออกดอกจะใชสมนไพรฉดพนเพอปองกนดอกรวง และเมอตดผลแลวจะใชสมนไพรอกชนดหนงเพอใหถวฝกยาวยดตรง โดยมรายละเอยดการทาปยอนทรยนา การทาสมนไพรไลแมลง การทาสมนไพรเพอปองกนดอกรวง และการทาสมนไพรใหถวฝกยาวยดตรง รายละเอยด ดงภาคผนวก จ

จากการสมภาษณเกษตรกรเกยวกบการลดการใชสารเคมในการปลกถวฝกยาว สามารถสรปไดดงน 1.นายดาว ศรวงษจรรยา กลาววา แตเดมตนเองประกอบอาชพทานาอยางเดยว ใชปยเคมและ

สารเคมปองกนกาจดศตรพชมาโดยตลอดจนทาใหคณภาพดนเสอมโทรม สขภาพรางกายกไมคอยด ตอมาปลายป 2530 สานกงานพฒนาทดนจงหวดสระบรไดมาใหความรดานทาการเกษตรผสมผสาน เชน เลยงปลา ปลกไมผล พชพก และเลยงผง และสอนใหทาปยหมก การทานาหมกชวภาพ เพอใชทดแทนปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพช นายดาว ศรวงษจรรยา ไดทาการเกษตรผสมผสานแตเนนการปลกถวฝกยาวเปนรายไดหลก ตอมาไดเกดปญหาการระบาดของแมลงทาใหถวฝกยาวเสยหาย นายดาว ศรวงษจรรยา จงไดคดหาวธการแกไขตางๆ นาๆ แตกไมประสบผลสาเรจ และอยมาวนหนงไดสงเกตวา ผงทตนเองเลยงไวเพอเอานาหวานนน ไดนาเอายางเหนยวมาปดปากรงไวทาใหแมลงตางๆ ไมเขามารบกวน ดงนนจงไดแนวคดในการนาเอารงผงทไมมนาหวานแลวมาหมกเปนสมนไพรเพอไลแมลง และนาไปฉดพนถวฝกยาวทกๆ 5 วน ปรากฏวา แมลงตางๆ ไมเขามารบกวน สวนผลผลตทไดนนไมแตกตางกบการใชสารเคมแต

20  

2. นายเฉลย ละหมายพนธ กลาววา เมอกอนตนเองปลกขาวโพด มนสาปะหลง ฝาย ถวฝกยาว และใชสารเคมในการกาจดศตรพชจนแพสารเคมและภรรยาของตนเองเปนอมพาต ตอมาในปพ.ศ. 2548 สานกงานพฒนาทดนจงหวดสระแกวไดมาอบรมใหทาปยอนทรย สมนไพรไลแมลง ตลอดจนไดหาความรในการทาสารชวภาพเพอทดแทนสารเคมจากหนงสอตางๆ และนามาใชกบพนทของตนเองตอมาสานกงานเกษตรอาเภอไดมาสงเสรมใหปลกถวฝกยาวโดยใชสารชวภาพทดแทนการใชสารเคม จงไดทดลองปลกถวฝกยาวในพนท 1 ไร ปรากฏวาไดผลผลตมากกวาการปลกโดยใชสารเคม และสามารถลดตนทนการผลตไดมาก ยกตวอยางเชน จากอดตทเคยใชสารเคมสามารถขายผลผลตไดประมาณ 20,000 บาทตอไร แตตองซอปยเคม 2 กระสอบ (2,400 บาท) เมลดพนธ( 400 บาท) ยาฆาแมลง (1,500 บาท) คาจางไถ (600 บาท) รวมตนทนการผลต 4,900 บาท และสขภาพของตนเองแยลงไปดวย สวนการปลกถวฝกยาวโดยใชสารชวภาพสามารถขายผลผลตไดถง 40,000 บาทตอไร ตนทนการผลตเพยงแคซอเมลดพนธ ( 400 บาท ) และคาจางไถ (600 บาท) เทานนเอง และยงทาใหสขภาพของตนเองดขนดวย สวนผลผลตนนตนเองจะนาไปขายทตลาด

รายการวทย ทว ทมาถายทา จากการสมภาษณเกษตรกรเกยวกบการลดมลพษจากการปลกถวฝกยาวโดยใชภมปญญาชาวบานนน

มรายการวทย ทว ทมาถายทา ดงน 1.นายดาว ศรวงษจรรยา รายการวทยรวมดวยชวยกนจงหวดสระบร และรายการคมภรวถรวย 2.นายเฉลย ละหมายพนธ รายการวทยรวมดวยชวยกน จงหวดสระแกว

รางวลยกยองเชดชเกยรต 1.นายดาว ศรวงษจรรยา รางวลชนะเลศ การประกวดประเภทบคคล ตามโครงการฟนฟและอนรกษ

แมนาเจาพระยาและแมนาปาสกดานการเกษตร ประจาป 2554 2.นายเฉลย ละหมายพนธ รางวลคนดศรคลองหาด ป 2553

21  

ชอ ทอย เบอรตดตอ 1.หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกถวฝกยาว ของนายนายดาว ศรวงษจรรยา

สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายดาว ศรวงษจรรยา บานเลขท 6/2 หม 1 ตาบลเรงราง อาเภอเสาไห จงหวดสระบร โทรศพท 086- 7537752

2.หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการปลกถวฝกยาว ของนายเฉลย ละหมายพนธ สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายเฉลย ละหมายพนธ บานเลขท 83 หม 5 ตาบลคลองหาด อาเภอคลองหาด จงหวดสระแกว โทรศพท 086 – 1678494

22  

คะนาปลอดสารพษ คะนา เปนผกทปลกงายสามารถปลกไดตลอดปนยม

ปลกเปนการคา ดงนนจงใชสารเคมทางการเกษตรมากเพอใหไดผลผลตสง โดยไมคานงถงพษภยของสารเคม เชน การใชสารเคมในการบารงและเรงใหคะนาเจรญเตบโต หรอการใชสารกาจดศตรพช ปจจบนผผลตใหความสนใจเกยวกบสขภาพอนามยและความปลอดภยของผบรโภคมากขน ดงนนผลผลตทไดจะตองมความปลอดภยจากสารพษ เกษตรกรจงไดทาการศกษาคนควาหาภมปญญาชาวบานทเหมาะสมโดยการใชสารชวภาพทดแทนสารเคมและไดทดลองนามาใชในพนทของตวเอง จนประสบผลสาเรจและไดเผยแพรใหผทสนใจไดนาไปปฏบต เชนนายแวน ชางวงษ เกษตรกรชาวอาเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร ไดปลกคะนาทปลอดสารเคม โดยทกขนตอนตงแตการเตรยมดนจนถงเกบเกยวผลผลตจะหลกเลยงการใชสารเคม โดยจะใชสารชวภาพทดแทน ซงแตละขนตอนมดงน การเตรยมดน

นายแวน ชางวงษ ไดใชภมปญญาชาวบานในการทาปยหมก เพอทดแทนการใชปยเคมในการปลกคะนา โดยการโรยปยหมกประมาณ 2 ตนตอไร โดยมรายละเอยดการทาปยหมก แสดงดงภาคผนวก ฉ การดแลรกษา

หลงจากหวานเมลดคะนาแลวจะรดนาเชา - เยน หลงจากนนประมาณ 15 วน คะนาจะมใบแทขนมาประมาณ 2-3 ใบ ชวงนจะมหนอนและแมลงมารบกวน นายแวน ชางวงษ จงไดใชภมปญญาชาวบานในการทานาหมกจากหวเชอบท (ฆาหนอน) สมนไพรไลแมลง และฮอรโมนจากผลไม โดยใชนาหมกจากหวเชอบท (100 ซซ) สมนไพรไลแมลง (50 ซซ) ฮอรโมนจากผลไม (50 ซซ) และสารจบใบ (10 ซซ) ผสมนา 20 ลตร ฉดพนเพอไลหนอนและแมลงทมารบกวนโดยฉดพนทกๆ 7 วน เมอคะนาอายประมาณ 30 วน สงเกตหนอนและแมลง

หากมใหใชนาหมกหวเชอบท (100 ซซ) สมนไพรไลแมลง (100 ซซ) ฮอรโมนจากผลไม (100 ซซ) และสารจบใบ (100 ซซ) ผสมนา 20 ลตร ฉดพนเพอไลหนอนและแมลงทมารบกวน โดยฉดพนทกๆ 7 วน ทงน วธการทาสมนไพรไลแมลง และฮอรโมนจากผลไมแสดงดงภาคผนวก ฉ

23  

การเกบเกยว เมอคะนาอายไดประมาณ 45-60 วน สามารถตดไปจาหนายหรอหากปลกกนเองควรตดใหเหลอใบไว

2-3 ใบ คะนาจะงอกใบใหมและสามารถเกบผลผลตไดอก 2-3 ครง

การทานาขาวโดยไมไถพรวน และไมเผาฟางขาว การทานาขาว เปนอาชพหลกทอยคคนไทยมาตงแตสมยโบราณ แมวาในปจจบนการทานาขาวจะ

เปลยนไปจากเดมมการใชเทคโนโลยสมยใหมมากขน เพอใหไดขาวคณภาพดและเพมผลผลตใหมาก จงมการใชสารเคมทางการเกษตรเพมมากขนไมวาจะเปนปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพช จากการทหนวยงานภาครฐไดใหความรแกเกษตรกรถงอนตรายและพษภยของสารเคมทมผลตอสขภาพของเกษตรกรเอง และสงแวดลอม ทาให นายแวน ชางวงษ เกษตรกรชาวอาเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร ไดศกษาหาขอมลและไดทดลองทาในพนทของตนเอง จนประสบผลสาเรจและเผยแพรใหผทสนใจไดนาไปปฏบตได เชน การทานาขาวโดยไมไถพรวน และไมเผาฟางขาว โดยทกขนตอนตงแตการเตรยมดนจนถงเกบเกยว

ผลผลตจะพยายามหลกเลยงการใชสารเคม โดยจะใชสารชวภาพทดแทน ซงแตละขนตอนมรายละเอยดดงน

การเตรยมดน นายแวน ชางวงษ ไดใชภมปญญาชาวบานทานาแบบไมไถพรวนและไมเผาฟาง โดยหลงจากเกยวขาว

แลวประมาณ 30 วน จะทงฟางขาวไวในนาและนานาหมกจากเหงากลวยไปฉดพนในพนทนาเพอชวยใหฟางขาวเนาเปอยไดเรวขน จะฉดพนชวงเชาในอตรา 250 ซซ ผสมนา 60 ลตร (ฉดพนได 1 ไร) ทงไวประมาณ 2 วนจงปลอยนาเขานา ยาดวยรถอขลบ 3 เทยว หมกฟางไวประมาณ 2-3 วน ใชรถอขลบยาอกเปนครงท 2 ทงไวประมาณ 2-3 วน และนารถลงไปยาครงท 3 จากนนระบายนาออกจากนาใหเหลอประมาณ 5 เซนตเมตร เพอใหฟางขาวจมดน ใชไมลบเทอกปรบพนทและกระจายฟางใหทวแลวสามารถหวานเมลดขาวได (2 ฤดเปลยนพนธขาว 1 ครงเพอปองกนโรคแมลง) โดยมวธการทานาหมกชวภาพจากเหงากลวย แสดงดงภาคผนวก ช

24  

การดแลรกษา ระยะทตนขาวเจรญเตบโต นายแวน ชางวงษ ไดใช

ภมปญญาชาวบานโดยฉดพนนาหมกชวภาพจากผลไม และสมนไพรไลแมลง หรอหากมหอยเชอรระบาดจะฉดพนนาหมกชวภาพเพอกาจดหอยเชอรทกๆ 7 วน จนกวาหอยเชอรหมดไป

ระยะทขาวกาลงออกรวง ฉดพนนาหมกชวภาพจากผลไม สมนไพรไลแมลง หวเชอบท (เพอกาจดหนอน) ฉดพนทกๆ 7 วน จนกวาจะไมมแมลงระบาด หากมเชอราใชนาหมกจากเปลอกมงคดฉดพนจะฉดพนทกๆ 7 วน จนกวาจะไมมเชอรา จากนนปลอยใหขาวสกแกพรอมเกบเกยว โดยมรายละเอยดการทานาหมกชวภาพจากผลไม การทานาหมกชวภาพจากเปลอกมงคด การทาหวเชอบท การทานาหมกชวภาพกาจดหอยเชอร และการทาสมนไพรไลแมลง แสดงดงภาคผนวก ช การจดการหลงการเกบเกยว

หลงจากเกบเกยวผลผลตไปแลวประมาณ 30 วน ทงฟางขาวไวในนาขาว แลวฉดพนดวยนาหมกชวภาพจากเหงากลวยเพอชวยใหฟางขาวเนาเปอยไดเรวขน ซงจะเปนขนตอนการเตรยมดนดงทกลาวมาแลวขางตน

จากการสมภาษณ นายแวน ชางวงษ ทราบวาจากการทไดปรบเปลยนมาทานาโดยไมไถพรวนและไมเผาฟางขาวรวมกบใชสารชวภาพทดแทนสารเคมทางการเกษตรนน เมอเปรยบเทยบกบอดตทเคยใชสารเคมในการทานาพบวาการใชสารเคมตนทนการผลตสงถง 7,600 บาทตอไร แตหลงจากกลบมาใชสารชวภาพทดแทนทาใหตนทนการผลตลดตาลงเหลอเพยงแค 2,272 บาทตอไร และทสาคญสขภาพของตนเองและคนในครอบครวดขนดวย รายการวทย ทว ทมาถายมาทา

นายแวน ชางวงษ กลาววา การลดมลพษจากการทานาโดยไมไถพรวนและไมเผาฟางขาวของตนมรายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก สถานวทยรวมดวยชวยกนจงหวดชยนาท รายการเกษตรวนน รายการตามทนเกษตร รายการเกษตรนาร และรายการดนดานาชม เปนตน

25  

รางวลยกยองเชดชเกยรต 1. รางวลเกษตรกรดเดน สาขาอาชพทานา ระดบภาค พ.ศ. 2541 2. รางวลเกษตรกรดเดนแหงชาต สาขาอาชพทานาประจาป 2541 3. รางวลชนะเลศเกษตรกรดเดน จงหวดสพรรณบร สาขาอาชพทานา ประจาป 2540 4. รางวลเกษตรกรดเดนภาคตะวนตก อาชพทานา ประจาป 2540 5. ประกาศนยบตรอาสาสมครพทกษสงแวดลอม พ.ศ. 2540

ชอ ทอย เบอรตดตอ หากสนใจแนวทางหรอวธการทานาขาวโดยไมไถพรวน และไมเผาฟางขาวของนายแวน ชางวงษ สามารถตดตอไดตามทอยดงน นายแวน ชางวงษ

บานเลขท 38 หม 5 บานทาทอง ตาบลปากนา อาเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร โทรศพท 089-0553439

26  

การทานาขาวลดการใชสารเคมทางการเกษตร ปจจบนเกษตรกรหลายทานไดใชภมปญญาชาวบานในการทานาขาว เพอใหไดขาวทปลอดภยตอ

ผบรโภคและสงแวดลอม จากการศกษาหาขอมลตางๆ และไดทดลองนามาใชในพนทของตวเอง จนประสบผลสาเรจและไดเผยแพรใหผทสนใจไดนาไปปฏบต ซงแตละขนตอนของแตละทานจะใชภมปญญาในการทานาขาวดงน การเตรยมดน

1.นายวเชยร โชตเฉลมพงษ ใชภมปญญาชาวบานในการทานาหมกชวภาพจากหวปลาฉดพนพนทนาขาวกอนหวานประมาณ 7 วน เพอใหวชพชตาย โดยใชอตราสวนทเขมขน 1 ลตรผสมนา 1 ลตร ฉดพนเพยงครงเดยว จากนนจงทาเทอกและปลอยใหนาในนาแหง โดยมรายละเอยดการทานาหมกชวภาพจหวปลา แสดงดงภาคผนวก

ากซ

ญ

2. นายบญสง องคาลสย ใชภมปญญาชาวบาน โดยนาปยหมกไปใสในนาขาว ในอตรา 200 กโลกรมตอไร ระบายนาเขานาและฉดพนนาหมกชวภาพจากผลไมเพอชวยยอยสลายตอซงขาวในอตราสวน 1 ลตรตอนา 200 ทงไวประมาณ 20 วน จงทาการไถตอไป โดยมรายละเอยดการทาปยหมก และนาหมกชวภาพยอยสลายตอซงขาว แสดงดงภาคผนวก ฌ

3. นายทองเหมาะ แจมแจง ใชภมปญญาชาวบานโดยการทานาหมกชวภาพจากหวเชอจลนทรย โดยฉดพนนาหมกชวภาพจากหวเชอจลนทรยเพอยอยสลายฟางขาวหรอเศษซากพชซากสตว หรอเทราดลงไปพรอมกบการระบายนาเขานาในอตราสวน 5-10 ลตรตอพนท1 ไร จากนนจงทาการไถและทาเทอก และใสปยหมก ในนาขาวในอตราสวน 100 กโลกรมตอไร โดยมรายละเอยดการทานาหมกชวภาพยอยสลายตอซงขาว และการทาปยหมก แสดงดงภาคผนวก

27  

การดแลรกษา 1. นายวเชยร โชตเฉลมพงษ กลาววา เมอขาวอาย 20-60 วน ใหสงเกตพวกหนอนและแมลงวาม

หรอไม หากมตนเองใชสมนไพรกาจดหนอนกระทและหนอนไถใบหรอจะใชในการไลแมลงตางๆ โดยใชในอตราสวน 2-3 ชอนโตะตอนา 20 ลตร ฉดพนทก 5-7 วน ดแลไปเรอยๆจนกวาจะเกบเกยวผลผลต โดยมรายละเอยดการทาสมนไพรกาจดหนอนกระทและหนอนไถใบ แสดงดงภาคผนวก ซ

2. นายบญสง องคาสย กลาววา หลงจากปกดาไดประมาณ 20-30 วน ตนเองจะใชนาหมกชวภาพจากหนอกลวย ฉดพนนาขาวในอตราสวน 50 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนเพยงครงเดยว เพอชวยเรงการเจรญเตบโตของลาตน ตอมาจะดแลเกยวกบโรคและแมลง หากมจะฉดพนสมนไพรไลแมลง ในอตราสวน 1,000 ซซตอนา 200 ลตร หรอ 20 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 7 วน หรอหากมเพลยแปงหรอเชอราระบาด จะฉดพนสมนไพรไลแมลงททาจากสบดาฉดพนในอตราสวน 100 ซซ ตอนา20ลตร ฉดพนทกๆ 7 – 10 วน เมอขาวอาย 60-70 วน ใชนาหมกชวภาพจากหนอกลวยเพอชวยใหลาตนแขงแรง โดยฉดพนในอตรา 200 ซ ซ ต อ น า 20 ล ตร เม อข า วอา ย 80 -90 วน จะใ ช น าหม ก ช วภาพจากผลไม เ พ อ ช วย ในการเรงการออกชอดอก โดยฉดพนในอตราสวน 150 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนเพยงครงเดยว เมอขาวอาย 90-110 วน จะใชนาหมกชวภาพจากผลไมสก เพอชวยใหเมลดขาวสมบรณลดปญหาเมลดขาวลบ โดยใชในอตรา 100-300 ซซ ตอนา 20 ลตร จากนนรอการเกบเกยว โดยมรายละเอยดการทาสมนไพรไลแมลง การทาสมนไพรไลแมลงจากสบดา การทานาหมกชวภาพจากหนอกลวย การทานาหมกชวภาพจากผลไม การทานาหมกชวภาพจากผลไมสก แสดงดงภาคผนวก ฌ

3. นายทองเหมาะ แจมแจง กลาววา หลงจากปกดาประมาณ 30 วน ใหใสปยอนทรยชวภาพ หรอมลสตว หากมแมลงรบกวนใหฉดพนหวเชอไลแมลงหรอสมนไพรไลแมลงหรอหากมหอยเชอรระบาดใชปลายขาวหวานลงไปรอบๆ แองนาหรอใชลกมะกรดผาซกใสลงไปในแองนาหรอใชสมนไพรไลแมลงตางๆ หยดลงไปในนา เมอขาวอายประมาณ 40-50 วน ใหสงเกตอกครงวาขาวเจรญงอกงามมากนอยแคไหน ถาขาวไมเจรญงอกงามใหใสปยหมกหรอปยอนทรยชวภาพหรอมลสตวอกครง จากนนฉดพนฮอรโมนรกหมเพอปองกนโรคจ ในอตรา 1 ชอนแกงตอนา 5 ลตร หากมแมลงรบกวนใหฉดพนหวเชอไลแมลงหรอสมนไพรไลแมลงหรอหากมหอยเชอรระบาดใหใชปลายขาวหวานลงไปรอบๆ แองนาหรอใชมะกรดผาซกใสลงไปในแองนาหรอใชสมนไพรไลแมลงตางๆ หยดลงไปในนา สงเกตรวงขาววาออกรวงสมาเสมอหรอไมหากออกรวงไมสมาเสมอใหฉดพนฮอรโมนรกหมจะทาใหขาวออกรวงสมาเสมอกน หากมแมลงรบกวนใหฉดพนหวเชอไลแมลงหรอสมนไพรไลแมลง เมอขาวเรมมนานมใหฉดพนฮอรโมนรกหมอกครง จากนนปลอยใหขาวสกพรอมเกบเกยว โดยมรายละเอยดขนตอนการทาหวเชอไลแมลงหรอสมนไพรไลแมลง และการทาฮอรโมนจากรกหม แสดงดงภาคผนวก ญ

28  

จากการสมภาษณเกษตรกรเกยวกบการลดการใชสารเคมในการปลกขาว สามารถสรปไดดงน

1. นายวเชยร โชตเฉลมพงษ กลาววา การลดการใชสารเคมในการทานาขาว ผลผลตทไดอาจไมแตกตางกบการใชสารเคม แตเราสามารถลดตนทนการผลตไดถง 1,500 บาทตอไร เมอเปรยบกบการซอปยเคม และสารเคมมาใชฆาแมลง ตงแตปลกจนถงเกบเกยวผลผลตประมาณ 2 ,000 บาทตอไร แตขณะเดยวกนหากเราใชสมนไพรไลแมลงตนทนการผลตตงแตปลกจนถงเกบเกยว ประมาณ 500 บาทตอไร สวนผลผลตกคอขาวเปลอกนนโรงสขาวจะมารบถงทนาทาใหประหยดในเรองคาใชจายในการขนสง โดยโรงสขาวจะให

ราคาเกวยนละ 13,000 บาท 2. นายบญสง องคาสย กลาววา การลดการใชสารเคมในการทานาขาว ผลผลตทไดอาจไมแตกตางกบ

การใชปยเคม แตเราสามารถลดตนทนการผลตไดถง 1 ,700 บาทตอไร เมอเปรยบเทยบกบการซอปยเคมและสารเคมมาใชในการทานาตงแตปลกจนถงเกบเกยวผลผลตประมาณ 17,00บาทตอไรหรอมากกวานน คอราคาปย (1,200บาท) ราคาสารเคม (500 บาท) แตขณะเดยวกนหากเราใชปยหมกหรอสมนไพรกาจดศตรพชทเราทาเองเราจะไมมคาใชจายในการซอปยเคมและสารเคมกาจดศตรพชตงแตปลกจนถงเกบเกยว สวนผลผลตกคอขาวเปลอกนนนาไปขายทโรงสขาวทเขารวมโครงการรบจานาขาวโดยจะใหราคาเกวยนละ 13 ,000 บาท (ความชนอยท 21%)

3. นายทองเหมาะ แจมแจง กลาววา การลดการใชสารเคมในการทานาขาว จากอดตตนเองไดประกอบอาชพทานามาโดยตลอด และไดปรบเปลยนมาทานาแบบอนทรยชวภาพเมอ ป พ.ศ. 2538 เมอเปรยบเทยบกบอดตทเคยใชสารเคมในการทานา ปรากฏวาการใชสารเคมตนทนการผลตสงถง 6,000 - 6,500 บาทตอไร แตหลงจากกลบมาใชชวภาพทดแทนการใชสารเคม ตนทนการผลตลดลงเหลอเพยงแค 2,000 - 3,000 บาทตอไร อกทงการใชชวภาพทาใหสขภาพของตนเองและคนในครอบครวดขนดวย สวนผลผลตนนจะนาไปขายทโรงสขาว โดยจะใหราคาเกวยนละ 13,000 บาท (ความชน 21%)

29  

สขภาพหลงเลกใชสารเคม จากการสมภาษณเกษตรกรหลงเลกใชสารเคมรสกวาตนเองมสขภาพดขน และผลพลอยไดอกอยาง

หนงคอเมอไมใชสารเคมสตวจาพวกกง หอย ป ปลา นก กกลบมาอยอาศยเหมอนเดม

รายการวทย ทว ทมาถายทา 1. นายวเชยร โชตเฉลมพงษ กลาววา การลดมลพษจากการทานาขาวโดยใชภมปญญาชาวบาน

มรายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก ครอบครวขาว 3 สถานวทยรวมดวยชวยกน เปนตน 2. นายบญสง องคาสย กลาววา การลดมลพษจากการทานาขาวโดยใชภมปญญาชาวบาน

มรายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก รายการวทยรวมดวยชวยกนจงหวดสระบร รายการตามทนเกษตร เปนตน 3. นายทองเหมาะ แจมแจง กลาววา การลดมลพษจากการทานาขาวโดยใชภมปญญาชาวบานม

รายการวทย ทว ทมาถายทาไดแก สถานวทยรวมดวยชวยกนจงหวดชยนาท รายการเกษตรนาร ปราชญเดนดน เชานทหมอชต และรายการคาตอบอยในแผนดน เปนตน

รางวลยกยองเชดชเกยรต

1.นายวเชยร โชตเฉลมพงษ 1.1 รางวลอาสาปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ดเดนประจาป 2552 1.2 รางวลเกษตรสานกรกบานเกดประจาป 2551 1.3 เกษตรดเดน สาขาอาชพทานา ระดบเขต ป 2548 1.4 รางวลชนะเลศเกษตรกรสาขาอาชพทานาดเดนระดบจงหวดป 2548

2. นายบญสง องคาสย 2.1 ประกาศนยบตรการอบรมหลกสตร“การพฒนากสกรรมสระบบเศรษฐกจพอเพยง”รนท158

2.2 ประกาศนยบตรการอบรมหลกสตรการใช “สารเรง พ.ด.” จลนทรยทมประสทธภาพของกรมพฒนาทดนเพอการผลตนาหมกชวภาพสารบาบดนาเสยและขจดกลนเหมนและปยอนทรยคณภาพสง เมอวนท 22 พฤษภาคม 2555

2.3 ใบรบรองแหลงผลตพช (GAP) เมอวนท 23 กรกฎาคม 2553 2.4 รางวลสงหทอง ประจาป 2552

30  

3. นายทองเหมาะ แจมแจง 3.1 รางวลเกษตรกรสานกรกบานเกด ประจาป 2551 3.2 โลประกาศเกยรตคณ เกษตรกรดเดนแหงชาตอาชพทานา ประจาป 2549 3.3 รางวลเกษตรกรดเดนสาขาอาชพทานา ระดบเขตประจาป 2548 3.4 รางวลเกษตรดเดนสาขาการทานา ประจาป พ.ศ. 2544 3.5 ประกาศนยบตรครภมปญญาไทย รนท 4 3.6 ประกาศนยบตรการทานาขาวโดยบรหารศตรพชดวยวธผสมผสาน

ชอ ทอย เบอรตดตอ 1. หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการทานาขาวของนายวเชยร โชตเฉลมพงษ สามารถ

ตดตอไดตามทอยดงน นายวเชยร โชตเฉลมพงษ บานเลขท 55/2 หมท3 ตาบลสงหนาท อาเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา โทรศพท 081 - 9060304

2. หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการทานาขาวของนายบญสง องคาลย สามารถตดตอไดตามทอยดงน

นายบญสง องคาสย อยบานเลขท 118 หม 5 ตาบลบานยาง อาเภอเสาไห จงหวดสระบร โทรศพท 089 – 0433910

3. หากสนใจแนวทางหรอวธการลดมลพษจากการทานาขาวของนายทองเหมาะ แจมแจง สามารถ ตดตอไดตามทอยดงน

นายทองเหมาะ แจมแจง บานเลขท 52 หม 6 ตาบลวงหวา อาเภอศรประจนต จงหวดสพรรณบร โทรศพท 087- 0251240

31  

บทสรป

ภมปญญาชาวบานในการทาสารปองกนกาจดศตรพชและสตว รวมถงการทาปยจากวตถดบธรรมชาต

ทหาไดงายในทองถนเพอใชทดแทนสารเคมทางการเกษตร เปนการปองกนและลดมลพษ ณ ทแหลงกาเนดและเปนแนวทางหนงของการพฒนาการเกษตรอยางยงยน และสอดคลองกบยทธศาสตร “การเตบโตทเปน

มตรตอสงแวดลอม ( Green Growth )” เปนแนวทางทดในการลด ละ และเลกใชสารเคม ซงเปนททราบกนดในกลมของเกษตรกรวาสารเคมทใชมพษภยและมผลกระทบตอสขภาพเกษตรกร สงแวดลอม สนคาเกษตรทบรโภค และสงออกอยเสมอ

การใหความร และการปรบเปลยนแนวคดในการประกอบอาชพทางการเกษตรของเกษตรกรในฐานะผผลตจงเปนสงสาคญ ดงนน การจดทา “ภมปญญาชาวบานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช” ทไดจากการรวบรวมองคความรภมปญญาตางๆ ของเกษตรกร และปราชญชาวบานทไดศกษา คดคน ปรบปรง และทดลองทาในพนทของตนเองจนประสบผลสาเรจ โดยสามารถลดตนทนการผลตลงไดอยางชดเจน ผลผลตทไดปลอดสารพษเปนทตองการของผบรโภค เกษตรกรและผบรโภคไมตองเสยงกบสารพษทเปนอนตรายตอสขภาพและตกคางในสงแวดลอม โดยไดนาเสนอการใชภมปญญาชาวบานทกขนตอนของการปลกพชตงแตการเรมปลก การดแลรกษาจนถงการเกบเกยวผลผลต และการเตรยมปลกในรอบถดไป สาหรบการผลตสนคาเกษตรทสาคญ ไดแก ทเรยน ลองกอง มะมวง ยางพารา ถวฝกยาว คะนา และขาว

จากผลสาเรจของการใชภมปญญาของเกษตรกรและปราชญชาวบานหลายๆ ทานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช ไดมรายการตางๆ มาสมภาษณและถายทาวดทศน เพอเผยแพรความรใหแกเกษตรกรทงทางวทยและโทรทศน และสงทนาภาคภมใจทสดของเกษตรกร คอ การไดรบรางวลยกยองเชดชเกยรตจากหนวยงานทเกยวของ และจากการสมภาษณเกษตรกรและปราชญชาวบานทใชภมปญญาชาวบานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพชจะตอบเปนเสยงเดยวกนวาสขภาพของตนเองและคนในครอบครวดขน รวมถงดน นาและอากาศในพนททากนของตนเองมคณภาพดขนดวย โดยสงเกตไดจากการปลกพชไดเจรญงอกงาม ผลผลตมคณภาพ ขายไดราคาดเปนท ตองการของตลาดทงในประเทศและตางประเทศ

32  

33  

เอกสารอางอง

1. http:www.rihes.cmu.ac.th (สารเคมทางการเกษตร) 2. กรมควบคมมลพษ.2545.รายงานฉบบสมบรณ โครงการจดการมลพษทางนาจาก

เกษตรกรรมประเภทไมมแหลงกาเนดแนนอน , กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม

3. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร.ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการยอมรบการใชสารสกดชวภาพทดแทนสารเคม. เอกสารวจยเศรษฐกจการเกษตรเลขท 115.

4. กองนโยบายเทคโนโลยเพอการเกษตรและเกษตรกรรมยงยน.2551.องคความรและภมปญญาของศนยเรยนรปราชญชาวบาน.สานกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ

5. http:www.gotoknow.org/blogs/posts/285780 (ทเรยน) 6. http://it.doa.go.th/mango (มะมวง)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ภาคผนวก ก

ผ - 1  

วธการปลกทเรยน (นายคานง ชนะสทธ)

การปลกทเรยนกอนอนตองตรวจวเคราะหดนวามความเปนกรด – ดางมากนอยแคไหน หากดนเปนกรดมากคอคาความเปนกรด – ดางตงแต 4.5 ลงมาใหใสปนมารล และแรโดโลไมด และนาไปตรวจวเคราะห 6 เดอนครงหรอปละ 2 ครง จนกวาคาความเปนกรด – ดาง จะอยในชวง 6.5 จงสามารถปลกทเรยนได โดยมวธการปลกดงน 1. ขดหลมใหมความกวาง 30 เซนตเมตร ความยาว 30 เซนตเมตรและความลก 50 เซนตเมตร 2. นาปยหมกโรยกนหลมประมาณ 0.5 – 1 กโลกรม

3. นากงพนธลงไปปลกแลวกลบใหเรยบ 4. ปกหลกและมดตนทเรยนไวกบหลกเพอปองกนไมใหตนทเรยนโยกจากแรงลม

5. พนโคนดนใหเปนหลงเตา จากนนนาเศษใบไมมาคลมโคนตน 6. ควรใชทางมะพรางหรอสแลนกาบงเปนรมเงาใหแกตนทเรยนในระยะ 1 ป 7. นาใบไมปดรอบๆ โคนหางจากโคน 15 เซนตเมตร เพอปองกนไมใหรากโดนแสงแดด 8. รดนาทนทประมาณ 10 ลตร และรดทกๆ 7 – 10 วน จนกวาจะผานระยะเวลา 3 เดอน

วธการดแลรกษาทเรยน (นายคานง ชนะสทธ) หลงจาก 3 เดอน รากของทเรยนเรมหาอาหารซงในชวงนทเรยนกาลงผลดอกซงจะทาใหแมลง เชน พวกเพลไฟ เพลยกระโดด เพลยจกจน และเพลยไกแจ มาวางไขเพอกดกนใบออนของทเรยนทาใหใบทเรยนเสยหาย ดงนนตองฉดพนดวยสมนไพรไลแมลงทง 7 ชนด ในอตราสวน 1 ลตร ผสมนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 7 – 10 วน ประมาณ 3 ครง หรอจนกวาจะไมมแมลง จากนนใหใสปยประมาณ 3 เดอนตอครงใน 1 ปจะใสปย 4 ครงสวนการใสปยหมกจะใส 3 เดอนตอครง ใน 1 ปจะใสปย 4 ครง โดยมรายละเอยดดงน

ปท 1 ใสปยหมกในอตราสวน 1 กโลกรมตอตน การใสปยจะใส 3 เดอนครงหรอปละ 4 ครง ปท 2 ใสปยหมกในอตราสวน 2 กโลกรมตอตน การใสปยจะใส 3 เดอนครงหรอปละ 4 ครง ปท 3 ใสปยหมกในอตราสวน 3 กโลกรมตอตน การใสปยจะใส 3 เดอนครงหรอปละ 4 ครง

ปท 4 ใสปยหมกในอตราสวน 4 กโลกรมตอตน การใสปยจะใส 3 เดอนครงหรอปละ 4 ครง ปท 5 ใสปยหมกในอตราสวน 5 กโลกรมตอตน การใสปยจะใส 3 เดอนครงหรอปละ 4 ครง ซงปท5นทเรยนจะสามารถเกบเกยวผลผลตไดแลว และหลงจากเกบเกยวผลผลตควรตดแตงกงใหโปรง เพอใหตนทเรยนสงเคราะหแสงไดงาย

ผ - 2  

การทาปยหมกอนทรย (นายคานง ชนะสทธ) วสดอปกรณ 1. มลวว 25 กโลกรม 2. แกลบดา 25 กโลกรม 3. ราหยาบ 25 กโลกรม 4. แกลบดบ 25 กโลกรม 5.ขยมะพราวหรอขเลอย 25 กโลกรม วธทา

นาสวนประกอบตางๆ มาผสมคลกเคลาใหเขากนนานาหมกจากผลไม เชน กลวยสก มะละกอสก อยางละ 10 ลตร ราดลงบนกองปยหมก คลกเคลาใหเขากนอกครงอยาใหกองปยหมกแฉะหรอแหงจนเกนไป สงเกตโดยการกาปยหมกแลวปลอยหากปยหมกทกาอยไมแตกแสดงวาความชนพอเหมาะจากนนตกใสกระสอบวางเรยงในทรมไมใหโดนแสงแดด ประมาณ 1 เดอนสามารถนาไปใชได

การทานาหมกจากผลไม (นายคานง ชนะสทธ)

สวนประกอบ 1. ผลไมสก เชน กลวยสก มะละกอสก 60 กโลกรม 2.กากนาตาล 30 ลตร 3.นา 20 ลตร 4.พด.2 1 ซอง 5.ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา

นาทกอยางมาสบใหละเอยด เตมนา 20 ลตรลงไปในถง 200 ลตร ใสกากนาตาล 30 ลตร จากนนคนใหเขากน นาพด.2 ละลายนาคนใหเขากนเทราดลงไปในถง หมกทงไว 3 เดอน สามารถนาไปใชได

ผ - 3  

การทานาหมกจากปลา (นายคานง ชนะสทธ) วสดอปกรณ 1. ปลาหรอหอยเชอร 60 กโลกรม 2. กากนาตาล 60 ลตร 3. นา 60 ลตร 4. พด.2 1 ซอง 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา

นาปลาหรอหอยเชอรใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน นาพด.2 มาละลายนาคนใหเขากนปดฝาหมกทงไวประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง (รสเบอเมา)ของนายคานง ชนะสทธ

สวนประกอบ 1.หนอนตายอยาก ยาฉน กลอย อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา

นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงวประมาณ 3เดอน สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดพนประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

ผ - 4  

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง (รสเผดรอน) ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1.พรก กระเทยม ขา อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงวประมาณ 3เดอน สามารถนาไปใชได วธใช นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง (รสขม) ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1. บอระเพด 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงไวประมาณ 3เดอน สามารถนาไปใชได วธใช นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดพนประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

ผ - 5  

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง (รสจด) ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1. หนอกลวย รางจด อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงวประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดพนประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง (รสเปรยว) ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1.สมจด มะนาว มะละกอสก อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงไวประมาณ 3เดอน สามารถนาไปใชได วธใช นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดพนประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

ผ - 6  

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง(รสฝาด)ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1. เปลอกมงคด เปลอกหมาก เปลอกสะเดา อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา

นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงวประมาณ 3เดอน สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

การทานาหมกสมนไพรไลแมลง(หอมระเหย)ของนายคานง ชนะสทธ วสดอปกรณ 1. กระวาน ใบขา ตะไครหอม อยางละ 10 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 5 กโลกรม 3. นา 5 กโลกรม วธทา

นาสมนไพรทกอยางมาสบใหละเอยดใสลงไปในถงใสกากนาตาลพรอมกบนาคนใหเขากน หมกทงไวประมาณ 3 เดอนสามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนทางใบเพอไลแมลงศตรพช ในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 3 – 7 วน ฉดประมาณ 3 ครง (สลบฉดกบสมนไพรไลแมลงรสอน)

ผ - 7  

ภาคผนวก ข

ผ - 8 

 

วธการปลกลองกอง (นายสนทร ราชวตร) 1. ขดหลมใหมความกวาง 50 เซนตเมตร ความยาว 50 เซนตเมตร และความลก 50 เซนตเมตร 2. การปลกลองกองเปนการคาจาเปนตองมระบบนา โดยการวางระบบทอนา และควรใชระบบพนฝอย (มนสปรงเกอร) 3. นาปยหมกโรยกนหลมประมาณ 0.5 – 1 กโลกรม

4. นากงพนธลงไปปลกแลวกลบใหเรยบ 5. ทารมเงาใหลองกองโดยใชตาขายพรางแสง หากตองการลดตนทนกสามารถใชทางมะพราวหรอทางปาลมนามนกได

6. พนโคนดนใหเปนหลงเตา จากนนนาเศษใบไมมาคลมโคนตน 7. นาใบไมปดโคนรอบๆ หางจากโคน 15 เซนตเมตร เพอปองกนไมใหรากโดนแสงแดด 8. รดนาทนทประมาณ 10 ลตร และรดทกๆ 7 – 10 วน จนกวาจะผานระยะเวลา 3 เดอน

วธการทาปยหมก (นายสนทร ราชวตร) วสดอปกรณ

1. เหงามนทบดแลว 130 กโลกรม 2. ขไก 25 กโลกรม 3. นาหมกชวภาพจากผลไม 200 ลตร

วธทา นาสวนประกอบตางๆ มาผสมคลกเคลาใหเขากนนานาหมกจากผลไมราดลงบนกองปยหมก คลกเคลาใหเขา

กนอกครงอยาใหกองปยหมกแฉะหรอแหง ทงไวประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได วธการใช นาไปใชใสตนลองกองประมาณ 0.5 – 1 กโลกรมตอตน หรอหากลองกองทหมดผลผลตแลวใหใส 20 กโลกรมตอตนตอป

ผ - 9  

การทานาหมกจากผลไม (นายสนทร ราชวตร) วสดอปกรณ 1. ผลไมสก เชน เงาะ ทเรยน มงคด 45 กโลกรม 2. กากนาตาล 15 ลตร 3. นา 20 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา

นาทกอยางมาสบใหละเอยด ใสกากนาตาล 15 ลตรลงไปในถงเตมนาลงไปในถงพอประมาณ จากนนคนใหเขากน หมกทงไว 6 – 7 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช 1. นาไปเทราดกองปยหมกเพอยอยสลายปยหมกใหเรวยงขน 2. นาไปฉดพนตนลองกองในอตราสวน 1 ลตรตอนา 10 ลตร

วธการทาฮอรโมนไข (นายสนทร ราชวตร)

วสดอปกรณ 1. ไขไก 5 กโลกรม 2. กากนาตาล 5 ลตร 3. แปงขาวหมาก 5 ลก 4. ยาคลท 5 ขวด 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 50 ลตร 1 ใบ วธทา

นาไขทงลกไปปนดวยเครองปน และนาไปใสลงในถง จากนนนายาคลก แปงขาวหมาก และกากนาตาล เทใสลงไปในถง ปดฝาทงไวประมาณ 7 วน สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนทางใบใหแกลองกองในอตราสวน 300 ซซ ตอนา 1000 ลตร โดยฉดพนทกๆ 15 วน

ผ - 10  

วธการทาสมนไพรไลแมลง (นายสนทร ราชวตร) วสดอปกรณ 1. ในสะเดา ตะไครหอม ใบยคาลปตส สาบเสอ อยางละ 2 กโลกรม 2. นา 70 ลตร 3. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 100 ลตร 1 ใบ วธทา นาสมนไพรทงหมดไปตมดวยพลงงานงานแสงอาทตย ความรอนไมเกน 90 องศาเซลเซยส ตมประมาณ 2 วน 2 คน สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนทางใบใหแกลองกองในอตราสวน 1 ลตรตอนา 100 ลตร โดยฉดพนทกๆ 15 วน

ผ - 11  

ภาคผนวก ค

ผ - 12  

การทาปยหมก (นายสนทร สมาธมงคล) วสดอปกรณ

1. มลวว 25 กโลกรม 2. แกลบดา 25 กโลกรม 3. ราหยาบ 25 กโลกรม 4. แกลบดบ 25 กโลกรม 5.ขยมะพราวหรอขเลอย 25 กโลกรม

วธทา นาสวนประกอบตางๆ มาผสมคลกเคลาใหเขากนนานาหมกจากผลไม เชน กลวยสก มะละกอสก อยางละ

10 ลตร ราดลงบนกองปยหมก คลกเคลาใหเขากนอกครง อยาใหกองปยหมกแฉะหรอแหงจนเกนไป สงเกตโดยการกาปยหมกแลวปลอยหากปยหมกทกาอยไมแตกแสดงวาความชนพอเหมาะจากนนตกใสกระสอบวางเรยงในทรมไมใหโดนแสงแดด ประมาณ 1 เดอน สามารถนาไปใชได

การทาฮอรโมนไข กระตนตาดอก (นายสนทร สมาธมงคล) วสดอปกรณ

1.ไขไก 200 กโลกรม 2. แปงขาวหมาก 2 ลก 3. ยาคลท 2 ขวด 4. นมสด 20 ลตร 5. กากนาตาล 1 ลตร 6. นามะพราวออน (ถาม) 5 ลตร 7. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 50 ลตร 1 ใบ

วธทา

นาไขมาทบแลวแยกเปลอกออก นาไปใสภาชนะ จากนนนากากนาตาล นมสด แปงขาวหมาก และยาคลก มาผสมรวมกน นาเปลอกไขมาบดแลวใสลงไปนานามะพราวออนใสลงไป หมกทงไวประมาณ 20 วน

ผ - 13  

วธการใช 1. พชผก ไมประดบ ใชฉดพนในอตราสวน 100-150 ซซ ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 7 วน 2. ไมผล นาขาว ใชฉดพนในอตรา 200ซซ ตอนา 200 ลตรฉดพนทกๆ 7 วน 3. มะมวง นาไปรดโคนตน ในอตราสวน 1 ลตรตอนา 30 ลตร

การทาแคลเซยมจากกระดกสตว (นายสนทร สมาธมงคล)

วสดอปกรณ 1. กระดกสตว เชน กระดกหม วว ควาย 100 กโลกรม 2. นาซาวขาว 30 ลตร 3. นมจด 1 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ

วธทา

นานมจดมาผสมกบนาซาวขาว ทงไวประมาณ 3 คน เพอใหเกดเปนกรดแลคตก นากระดกมาเผาไฟ จากนนนามาหมกทงไวประมาณ 30 วน สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปรดโคนไมผล ในอตราสวน 1 ลตรผสมนา 30 ลตร รดทกๆ 15 วน เพอชวยใหตน ราก ใบ แขงแรง

การทาแคลเซยมจากเปลอกไข (นายสนทร สมาธมงคล) วสดอปกรณ

1. เปลอกไข 10-15 กโลกรม 2. นาซาวขาว 30 ลตร 3. นมจด 1 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 100 ลตร 1 ใบ

ผ - 14  

วธทา นานมจดมาผสมกบนาซาวขาว ทงไวประมาณ 3 คน นาเปลอกไขมาลางผงแดดใหแหง จากนนนา

สวนผสมทงหมดใสลงไปในถง หมกทงไวประมาณ 30 วน สามารถนาไปใชได

วธใช นาไปรดโคนไมผล ในอตราสวน 1 ลตรผสมนา 30 ลตร รดทกๆ 15 วน เพอชวยใหตน ราก ใบ แขงแรง

การทานาหมกชวภาพจากปลา (นายสนทร สมาธมงคล)

วสดอปกรณ 1. เศษปลา ขปลา หวปลา 30 กโลกรม 2. กากนาตาล 10 ลตร 3. นาหมกชวภาพ 1 ลตร 4. นาเปลา 15 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 100 ลตร 1 ใบ

วธทา นาเศษปลามาใสในถงตามดวยกากนาตาลคนใหเขากน ปดฝาทงไว ประมาณ 2-3 วน เปดฝาคนอกครง

จนกวาจะไมมกลนเหมน (ประมาณ 45 วน) จากนนใหหมกทงไวประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช

ใชกบไมผลในอตรา 1 ลตรตอนา 50 ลตร รดโคนตน ทกๆ 15 วน จะชวยใหลาตนแขงแรง การทาสารจบเบอรลนชวยขยายดานขางของพช (นายสนทร สมาธมงคล)

วสดอปกรณ 1. ถวเขยว 3 กโลกรม 2. นามะพราว 15 ลตร 3. พด. 2 1 ซอง 4. กากนาตาล 1 ลตร 5. นา 10 ลตร

6. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 50 ลตร 1 ใบ

ผ - 15  

วธทา 1. นาถวเขยวแชนาทงไวประมาณ 1 คน 2. นามงเขยวมาหอถวเขยวและนาผามาคลมไว ทงไว 1 คน ถวเขยวเรมงอก 3. นาพด.2 มาละลายนาทงไวประมาณ 15 นาท 4. นานามะพราว พด. 2 และกากนาตาลเทใสลงไปในถง คนใหเขากน ปดฝาทงไวประมาณ 30 วน (คนทกๆ

2-3 วน) สามารถนาไปใชได วธใช

1. พชผก ใชในอตรา 20 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน 2. ไมผล ใชในอตรา 200 ซซ ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน

การทานาหมกชวภาพจากแกนตนกลวย (นายสนทร สมาธมงคล) วสดอปกรณ 1. ใสกลวย (แกนกลวย) ทตดเครอแลว 3 กโลกรม 2. นาซาวขาว 10 กโลกรม 3. นาหมกจากเปลอกสบปรด 1 ลตร 4. กากนาตาล 1 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 20 ลตร 1 ใบ วธทา นาใสกลวย(แกนกลวย) มาสบหรอโขลกใหละเอยด นานาซาวขาว นาหมกชวภาพจากสบปรด และกากนาตาลเทใสลงไปในถงคนใหเขากน ปดฝาหมกทงไวประมาณ 30 วน (คนทกๆ 2-3 วน) สามารถนาไปใชได วธใช

1. พชผก ใชในอตรา 20 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน 2. ไมผล ใชในอตรา 200 ซซ ตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน

ผ - 16  

ภาคผนวก ง

ผ - 17  

วธการทาฮอรโมนไข (นายชชพ รกพวงทอง) วสดอปกรณ 1. ไขไก 5 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดงหรอนาออย 5 ลตร 3. แปงขาวหมาก 3-5 ลก 4. ยาคลท 3-5 ขวด 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 50 ลตร 1 ใบ วธทา

นาไขทงลกไปปนดวยเครองปน และนาไปใสลงในถง จากนนนายาคลก แปงขาวหมากทตาแลว และนาตาลทรายแดงเทใสลงไปในถง ปดฝาทงไวประมาณ 7 วน สามารถนาไปใชได (ยงหมกไวนานยงด) วธใช

นาฮอรโมนไข 30 ซซ ผสมนา 20 ลตร นาไปฉดพนทางใบ ทกๆ 15 วน สวนเทคนคการผลตฮอรโมนไขใหมประสทธภาพสง กคอเมอหมกฮอรโมนไขนานประมาณ 1 – 3 เดอน เตมนาสมควนไม 2 – 5 ลตร จะทาใหแคลเซยมในเปลอกไขถกยอยสลายออกซงจะเปนประโยชนตอพชมากยงขน

วธการนาหมกจากกลวย (นายชชพ รกพวงทอง)

วสดอปกรณ 1. กลวยนาวาสกงอม 3 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 1 กโลกรม 3. นา 5-7 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 20 ลตร 1 ใบ วธทา

ขยาใหสวนผสมเขากน หมกไวประมาณ 15 – 30 วน จากนนเตมนาลงไปประมาณ 5 ลตร หรอ 7 ลตร คนใหเขากน หมกตอไปอกประมาณ 3 เดอน กสามารถนาไปใชได ตงแตเรมหมกใหคนประมาณ 2 – 3 วนตอครง

ผ - 18  

วธใช นานาหมกจากกลวยไปกรองใสขวด สวนวธการใชเหมอนกบการหยดนากรดใสลงไปในยางพาราตามปกต

(เฉลยประมาณ 1 ชอนแกงตอถวยยาง) หรอหากหมกนานประสทธภาพจะเพมขนปรมาณการใชนาหมกจากกลวยกจะนอยลงไปอก

หมายเหต : ในชวงแรกๆ ทเรมทานาหมกจากกลวย นายชชพ รกพวงทอง แนะนาวา ควรใช “กลวยนาวา” จะดกวาเพราะมปรมาณธาตอาหารตางๆทเปนประโยชนตอพชมาก จากนนพอสตรนาหมกจากกลวยเรมนงหรอใชไดแลวสามารถปรบเปลยนไปใชกลวยอนๆ แทนไดหรอสามารถเตมนาไดอก 10 ลตรตอกลวย 3 กโลกรม และควรปลกกลวยไวใชเองจะชวยลดตนทนการผลตลงไปอก

วธการทาฮอรโมนซปเปอรขหม (นายชชพ รกพวงทอง) วสดอปกรณ 1. ขหมแหง 3 กโลกรม 2. ขคางคาว หรอขนกกระทา 5 กโลกรม 3. กรดซลคอน(รบสภาพดนและปองกนเชอรา) 3 กโลกรม 4. นาตาลทรายแดง 30 กโลกรม 5. นา 120 ลตร 6. ปยยเรย 2 กโลกรม 7. พด.2 4 ซอง 8. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา

นาสวนประกอบทงหมดมาหมกทงไวและใหคนทกเชา เมอครบ 15 วน เตมนาใหเตมถง 200 ลตร หมกทงไว ประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช

นานาหมกทไดประมาณ 20 ลตร มาผสมกบฮอรโมนไข 1 ลตร เพอฉดพนหนายางในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 100 ลตร (ฉดตนยางและฉดโคนยาง) เพอบารงหนายางใหนายางเขมขน และหนายางรดเรวขน รวมทงทาใหเปลอกยางนม

ผ - 19  

วธการทานาหมกจากเปลอกมงคด (นายชชพ รกพวงทอง) วสดอปกรณ 1. เปลอกมงคด 3 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดง 1 กโลกรม 3. นา 10 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 20 ลตร 1 ใบ วธทา

นาสวนประกอบทงหมดมาหมกรวมกนในถงปดฝาไมตองสนท ทงไวประมาณ 3 เดอนขนไป สามารถนาไปใชได วธใช

นาไปฉดพนหนายางหรอทาหนายางหรอฉดพนทางใบโดยผสมกบซปเปอรขหมในอตราสวน คอ นาหมกจากเปลอกมงคด1 ลตร นาหมกซปเปอรขหม 1 ลตร ตอนา 20 ลตร ฉพพนยางพารา เพอปองกนเชอรา

วธการทาปยหมกชวภาพ (นายชชพ รกพวงทอง)

วสดอปกรณ 1.ขหม 30 กโลกรม 2.ขไกผสมแกลบ 30 กโลกรม 3.ใบกามป 1 กระสอบ (กระสอบปย) 4.แกลบดา 1 กระสอบ (กระสอบปย) 5.นาหมกชวภาพจากปลา 5 ลตร 6. พด.1 1 ซอง 7. นาพอประมาณ วธทา

นาสวนประกอบทงหมดมาผสมคลกเคลาใหเขากนผสมนาพอหมาดๆ ไมใหเปยกหรอแฉะจนเกนไป จากนนนาพลาสตกมาคลม และใหกลบกองปยหมกทกเชาจนกวากองปยหมกจะไมมความรอน(ประมาณ 15 วน) จงสามารถนาไปใชได

ผ - 20  

วธใช นาไปใสรองกนลมประมาณ 2 – 3 กามอ และใสดานบนประมาณ 4 – 5 กามอ ปละ 2 ครง (ใสตนฝนและ

ปลายฝน) หากเปนพชผกใหใสตนละ 1 – 2 กามอ หมายเหต: ปยหมกชวภาพอาจจะใสมากกวานกได

วธการทานาหมกจากปลา (นายชชพ รกพวงทอง) วสดอปกรณ 1.เศษปลา 60 กโลกรม 2.นาตาลทรายแดง 60 กโลกรม 3.พด.2 4 ซอง 4.นา 120 ลตร 5.ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา

นานา 120 ลตรใสลงไปในถงพรอมนาตาลทรายแดง 60 กโลกรม ละลายนาใหเขากน นาพด. 2 ทงหมด 4 ซอง ละลายนาในนา 5 ลตร แลวเทลงไปในถง จากนนนาปลา 60 กโลกรมใสลงไปในถงคนสวนประกอบทงหมดใหเขากน ปดฝาไมตองสนทมาก ทงไวประมาณ 3 – 6 เดอน สามารถนาไปใชได (หลงจากหมกแลวตองคนทกวน) วธใช

นาชวภาพจากปลา 1 ลตรผสมนา 20 ลตรฉดพนทางใบหรอดน ทกๆ 15 วน หรอเดอนละครง

ผ - 21  

ภาคผนวก จ

ผ - 22 

 

วธการปลกถวฝกยาว (นายดาว ศรวงษจรรยา) 1. เตรยมดนโดยใชราและพด.3 คลกเคลาใหเขากน โรยใหทวทงแปลงเพอควบคมเชอรา โดยใชพด.3 ประมาณ 2 ซองตอรา 10 กโลกรม 2. เตรยมถาดหลมเพอเพาะเมลดหลมละ 1 เมลด เพาะประมาณ 12 ถาด จะไดถวฝกยาวประมาณ 1,000 ตน 3. เพาะไดประมาณ 7 วน จงนาลงไปปลก 4. หลงจากปลกรดนาใหดนชม โดยรดทงเชาและเยน 5. หลงจากปลกประมาณ 10 วน ใหรดนาวนละ 1 ครง 6. หลงจากปลกประมาณ 20 วน ใสปยหมกชวภาพโดยโรยบรเวณรอบตนถวฝกยาว ใสทกๆ 20 วน 7. สงเกตพวกแมลงหรอพวกเพลย ถามใหฉดสมนไพรไลแมลง ทกๆ 5 วน จนถงเกบเกยว (ประมาณ 2 เดอน)

การทาปยหมกชวภาพ (นายดาว ศรวงษจรรยา)

วสดอปกรณ 1.เศษหญา 500 กโลกรม 2. ขวว 100 กโลกรม 3. กากนาตาล 5 กโลกรม 4. พด.1 1 ซอง 5.นาเปลาไมมคลอรน 100 ลตร วธทา 1. นาหญามากองรวมกนประมาณ 2x 2 เมตร 2. นาขววมาโรยทบ จากนนนากากนาตาล พด.1 ปยยเรย และนา100 ลตร คนใหเขากนประมาณ 10 นาท เมอคนเขากนดแลวนาบวรดนามาตกและราดรดลงบนกองปยหมก 3. นาพลาสตกมาคลม จากนนประมาณ 20 วน ใหกลบกองปยหมก และสงเกตดวากองปยหมกรอนหรอไม หากรอนใหกลบกองปยหมก และนาพลาสตกมาคลมไว หากกองปยหมกไมรอนสามารถนาไปใชได

ผ - 23  

วธใช 1. ถวฝกยาวหรอพชผก ใชในอตราสวน 0.5 กโลกรมตอหลม โดยโรยรอบๆ หลม 2. ไมผลหรอไมยนตน ใชในอตราสวน 5 กโลกรมตอตน โดยโรยรอบๆ หลม

การไลแมลงดวยนาหมกจากรงผง (นายดาว ศรวงษจรรยา)

วสดอปกรณ 1.รงผง 100 แผง 2. กากนาตาล 5 กโลกรม 3. พด .7 2 ซอง 4.นาเปลาไมมคลอรน 100 ลตร 5.ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา 1 . นาวตถดบ )รงผง ( มาสบหรอหนเปนชนเลกๆ พอประมาณ 2 . นากากนาตาลละลายในนา100 ลตร เทใสในถงพลาสตกหรอภาชนะทบแสง 3 . นาวตถดบทหนแลว )รงผง (เทใสลงไปในนาทละลายกากนาตาล 4 . คนใหเขากนประมาณ 5 -10 นาท 5 . ปดฝาหมกทงไว ประมาณ 1 เดอน สามารถนาไปใชได

วธใช ใชฉดพนในอตราสวน 1 ลตรตอนา 200 ลตร ฉดพนทกๆ 10 – 15 วน จนกวาแมลงจะไมม

วธการปลกถวฝกยาว (นายเฉลย ละหมายพนธ)

1. นาปยพชสดมาหวานใหทวทงแปลง ประมาณ 2 อาทตยจงไถกลบ ตอมาอก 10 วนจงทาการไถแปรและยกรอง 2. ระยะปลก คอ ระหวางแถว 1 – 1.20 เมตร ระหวางตนประมาณ 50 เซนตเมตร 3. ขดหลมลกประมาณ 25 เซนตเมตร 4. รองกนหลมดวยปยหมกคลกเคลาใหเขากนกบดน 5. นาเมลดหยอดลงไปในหลมประมาณ 2 เมลดตอหลม (1 ไรจะไดประมาณ 1,700 – 1,800 หลม) 6. รดนา (ประมาณ 4 – 5 วนถวฝกยาวจะงอก)

ผ - 24  

7. เรมใหปยนา และสมนไพรไลแมลงเมอถวฝกยาวอายประมาณ 7 วน ไปจนถงเกยวผลผลตโดยใหปยทก ๆ 5 -7 วน

8. ถวฝกยาวอายประมาณ 14 วน จะตองทาคางโดยใชปกเปนแถวหางกนประมาณ 3 เมตรตอ 1 เสา ใชเชอกผกขางบนและขางลาง หลงจากนนใชเชอกผกสลบฟนปลา เพอใหถวไตขนไปเอง หรอจะซอตาขายมาขงทาคาง กได

9. หลงจากปลกประมาณ 55 – 60 วน สามารถเกบเกยวผลผลตได

วธการทาปยหมก (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1. ซงขาวโพด เศษหญา ขเลอย หรออยางใดอยางหนง 1 ตน 2. ขวว ขหม ขเปด ขไกหรออยางใดอยางหนง 200 กโลกรม 3. ปยยเรย 2 กโลกรม 4. พด. 1 1 ซอง วธทา 1. นาซงขาวโพดหรอเศษหญาหรอขเลอยกองกบพนทาเปนรปสเหลยมผนผาสงประมาณ 50 เซนตเมตร 2. นาพด. 1 ละลายนา จากนนไปรดกองปยหมกรดไปเรอยๆ ยาไปเรอยๆ จนกองปยหมกแนน 3. นาขวว 70 กโลกรมและปยยเรยประมาณ 6 ขด หวานลงไปบนกองปยทยา 4. นาขอท 1 ถง ขอท 3 มาทาซาบนกองปยหมกซอนทบกน อกประมาณ 2 ครง 5. ทงไวประมาณ 10 วน กลบกองปยหมกเพอระบายความรอน และทกๆ 10 วน ใหกลบกองปย ประมาณ

2 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช ใชในอตรา 0.5 กโลกรมตอหลม

ผ - 25  

วธการทาปยอนทรยนา (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1. กลวยนาวาสก มะละกอสก ฝกทองสก สบปรด หรออยางใดอยางหนง 30 กโลกรม 2. ปลาหรอหอยเชอร 10 กโลกรม 3. ผกบง ผกกระเฉดหรออยางใดอยางหนง 30 กโลกรม 4. กากนาตาล 30 ลตร 5. นา 50 ลตร 6. พด.2 1 ซอง 7. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ วธทา 1. นาสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาล คลกเคลาใหเขากน 2. นาพด.2 ละลายนาคนใหเขากนประมาณ 5 นาท ใสลงไปในถงตามดวยนา50 ลตรคนใหเขากนอกครง 3. ปดฝาไมตองสนทมาก คนทกๆ 5 – 7 วน ประมาณ 15 วน สามารถนาไปใชได วธใช 1. ฉดพนผกกนใบ ใชในอตราสวน 1 ลตรตอนา 1,000 ลตร ฉดพนทกๆ 5 – 7 วน 2. ฉดพนพรก มะเขอ ถวฝกยาว ขาวโพด และนาขาว ใชอตราสวน 1 ลตรผสมนา 500 ลตร ฉดพนทกๆ

5 – 7 วน

วธการทาสมนไพรไลแมลง สาหรบฆาเชอแบคทเรยและปองกนแมลง (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1. ใบสะเดา บอระเพด ฟาทะลายโจร (อยางละ 10 กโลกรม) 30 กโลกรม 2. กากนาตาล 30 ลตร 3. พด.7 1 ซอง

4. นา 50 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ

ผ - 26  

วธทา 1. นาสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาลคลกเคลาใหเขากน 2. นาพด.7 ละลายนาคนใหเขากนประมาณ 5 นาท ใสลงไปในถงตามดวยนา 50 ลตรคนใหเขากนอกครง 3. ปดฝาไมตองสนทมาก คนทกๆ 5 – 7 วน หมกทงไวประมาณ 25 - 30 วน สามารถนาไปใชได วธใช 1. ฉดพนพชผก ไมผล ไมยนตน ขาว ขาวโพด ใชในอตราสวน 1 ลตรตอนา 300 ลตร ฉดพนทกๆ 5 – 7 วน

หรอศตรพชระบาด โดยสลบฉดกบสมนไพรรสอน เชน รสเบอเมา รสฝาด รสหอมระเหย รสเปรยว เปนตน 2. ฉดพนพรก มะเขอ ถวฝกยาว ขาวโพด และนาขาว ใชอตราสวน 1 ลตรผสมนา 500 ลตร ฉดพนทก ๆ5 – 7 วน

โดยสลบฉดกบสมนไพรรสอน เชน รสเบอเมา รสฝาด รสหอมระเหย รสเปรยว เปนตน

วธการทาสมนไพรปองกนดอกรวงของถวฝกยาว (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1.หวปล 3 กโลกรม 2.กากนาตาล 1 ลตร 3. นาพอประมาณ 4. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 20 ลตร 1 ใบ วธทา 1. นาสวนสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาลคลกเคลาใหเขากน 2. ปดฝาทงไวประมาณ 10 วน สามารถนาไปใชได วธใช นาหมกสมนไพร 20 ซซตอนา 20 ลตรฉดพนรวมกบปยนาทกๆ 3 วน

วธการทาสมนไพรยดความยาวของพชผลทางการเกษตร (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1. แกนตนกลวยทตดเครอออกแลว 3 กโลกรม 2.กากนาตาล 1 ลตร 3. ถงพลาสตกทบแสง 1 ใบ

ผ - 27  

วธทา 1. นาสวนสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาลคลกเคลาใหเขากน 2. ปดฝาทงไวประมาณ 10 วน สามารถนาไปใชได วธใช นาหมกสมนไพร 20 ซซตอนา 20 ลตรฉดพนรวมกบปยนาหรอสารไลแมลงหรอฉดพนทกๆ 3 วน

วธการทาสมนไพรฆาหนอนหวแขงในพช (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1.หนอนตายอยาก ตนและใบสบดา พญาไรใบ ใบขเหลก (รวมกน) หรออยางใดอยางหนง 30 กโลกรม 2.กากนาตาล 30 ลตร 3.พด.7 1 ซอง 4.นา 50 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200ลตร 1 ใบ วธทา 1. นาสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาลคลกเคลาใหเขากน 2. นาพด. 7 ละลายนาคนใหเขากนประมาณ 5 นาท ใสลงไปในถงตามดวยนา50 ลตรคนใหเขากนอกครง 3. ปดฝาไมตองสนทมาก คนทกๆ 5 – 7 วน หมกทงไวประมาณ 10 - 15 วน สามารถนาไปใชได วธใช

นานาหมกสมนไพร 1 ลตร ผสมนา 300 ลตร ฉดพนทกๆ 3 - 7 วน (กรณหนอนระบาด)

วธการทาสมนไพรเพอชลอความเหยวของพชผกและทาใหผกสด (นายเฉลย ละหมายพนธ) วสดอปกรณ 1. ชมพ 40 กโลกรม 2. กากนาตาล 30 ลตร 3. พด.2 1 ซอง 4. นา 50 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ

ผ - 28  

วธทา 1. นาสวนประกอบทงหมดใสลงไปในถงพรอมกากนาตาลคลกเคลาใหเขากน 2. นาพด. 2 ละลายนาคนใหเขากนประมาณ 5 นาท ใสลงไปในถงตามดวยนา 50 ลตรคนใหเขากนอกครง 3. ปดฝาไมตองสนทมาก หมกทงไวประมาณ 15 วน สามารถนาไปใชได วธใช นานาหมกสมนไพร 20 ซซ ผสมนา 20 ลตร นาถวฝกยาวลงไปแชประมาณ 5 นาท จะทาใหพชผกไมเหยวแหง

และหวานกรอบ สดอยไดประมาณ 4 – 5 วน

ผ - 29  

ภาคผนวก ฉ

ผ - 30  

การทาปยหมก (นายแวน ชางวงษ) วสดอปกรณ

1.ฟางขาวหรอเศษหญาหรอใบไม 100 กโลกรม 2. ปยยเรย 4 กโลกรม 3. พด.1 4 ซอง 4.นาเปลาไมมคลอรนพอประมาณ

วธทา 1. นาฟางขาว หรอเศษหญาหรอใบไมหญามากองรวมกนสงประมาณ 50 เซนตเมตร กวาง 1-2 เมตร 2. พด.1 ละลายนาคนใหเขากนทงไวประมาณ 10 นาท ราดรดบนกองปยหมก 3. นาพลาสตกมาคลมปดไว 4. หลงจากคลมพลาสตกประมาณ 7 วน เปดพลาสตกและทาการกลบกองปยหมกทกๆ 7 วน ประมาณ 1 เดอน สามารถนาไปใชได

วธใช ใชปยหมกประมาณ 5 กโลกรม ตอพนท 1 ตารางเมตร ใชกบพชผกทกชนด

การทานาหมกชวภาพจากหวเชอบท (นายแวน ชางวงษ) วสดอปกรณ

1.หวเชอ บท ขนาด 1000 ซซ 1 ขวด 2. นมขนหวาน 8 กระปอง 3. ปมลมออกซเจนตปลา 1 เครอง 4. กากนาตาล 4 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 100 ลตร 1 ใบ 5. วธทา

1. ละลายนมในนาสะอาด ครงแรก จานวน 4 กระปอง 2. ละลายหวเชอ บท กบนาสะอาดเทลงในถงพรอมเตมนาสะอาด ครงถง 3. นาสายของปมลมออกซเจนตปลาลงไปในถง(ปมประมาณ 3 วน) 4. วนท 4 เตมนมลงไปอก 4 กระปอง ละลายกากนาตาลจานวน 4 กโลกรม เตมนาใหคอนถง

ผ - 31  

5. ปมลมไปอก 5 วน ตอจากนนนาไปฉดพนไดเลย วธใช

ใชนาหมกชวภาพจากหวเชอบ.ท.ฉดพนคะนาในอตรา 80-100 ซซ ตอนา 20 ลตร เพอฆาหนอน การฉดพนจะฉดพนในตอนเชาหรอเยนเทานนหรอผสมกบฮอรโมนกได หามผสมสารเคมโดยเดดขาดเพราะจะไมไดผล หลงจากฉดหวเชอบ.ท.ประมาณ 2 วน หนอนจะตายไปเอง (หนอนกนจะทาใหหนอนทองเสย) หวเชอบ.ท ใชไดกบพชทกชนด (การทาหวเชอบ.ท.ในแตละครงจะอยไดประมาณ 6 เดอน และตองเกบไวในทเยน)

การทานาหมกชวภาพจากผลไม (นายแวน ชางวงษ)

วสดอปกรณ 1. สบปรด ฝกทอง มะมวง มะละกอ 40 -50 กโลกรม 2. พด.2 4 ซอง 3. กากนาตาล 10 ลตร 4. หวเชอจลนทรย 10 ลตร 5. นา 160 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 6. วธทา

นาทกอยางมาสบใหละเอยด แลวนาไปใสในถง ละลายกากนาตาล หวเชอ พด.2 และนา จากนนคนใหเขากนปดฝาทงไวประมาณ 7 วน (คน 1 ครง) ประมาณ 1-2 เดอนสามารถนาไปใช วธใช

นาฮอรโมนผลไม 100 ซซ ผสมนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน

ผ - 32  

การทาหวเชอจลนทรย (นายแวน ชางวงษ) วสดอปกรณ

1. กากนาตาล 10 ลตร 2. หวเชออเอม 5 ลตร 3. พด.2 4 ซอง 4. ราละเอยด 2 กโลกรม 5. นาเปลา 140 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 6. วธทา

ละลายราละเอยดกบนา 10 ลตร คนใหเขากนจากนนละลายกากนาตาล หวเชอจลนทรย และพด.2 โดยคน ใหเขากน ปดฝาไมตองสนทมาก ( คนทกๆ 2 วน) เมอครบ 10 วน สามารถนาไปใชได วธใช

นาหวเชอจลนทรยไปผสมกบนาหมกชวภาพทกสตรประมาณ 10 ลตร

การทานาหมกชวภาพกาจดหอยเชอรร (นายแวน ชางวงษ) วสดอปกรณ

1. ลกมะกรกแก 50 กโลกรม 2. ขาแก 4 กโลกรม 3. พรกขหน 2 กโลกรม 4. พด. 7 8 ซอง 5. กากนาตาล 10 ลตร 6. หวเชอจลนทรย 10 ลตร 7. นาเปลาไมมคลอรน 140 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 6.

ผ - 33  

วธทา

นาลกมะกรดมาผาซกใสถงหรอกะละมงจากนนยาใหนาออกแลวเทลงไปในถง สบขาแกเปนชนและทบพรกขหนใหแตกเทใสในถง นากากนาตาล พด.7 หวเชอจลนทรย และนาเทใสลงไปในถง คนใหเขากนปดฝาไมตองสนทมาก (คนทกๆ 10 วน) ประมาณ 1 เดอนสามารถนาไปใช วธใช

นานาหมกชวภาพจากหอยเชอร ในอตราสวน 100 ซซตอนา 20 ลตร ฉดพนในแปลงนาขาว ทกๆ 7 วน หรอปลอยนาหมกจากหอยเชอรรใหไหลไปตามรองนา (หอยเชอรจะระบาดชวงขาวอาย 30 วน)

การทานาหมกชวภาพจากเปลอกมงคด (นายแวน ชางวงษ)

วสดอปกรณ 1. เปลอกมงคดหรอของฝาด เชน เปลอกแค เปลอกประด กลวยดบ 50 กโลกรม 2. กากนาตาล 10 กโลกรม 3. หวเชอจลนทรย 10 กโลกรม 4. พด. 3 4 ซอง 5. นาเปลาไมมคลอรน 160 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 6.

วธทา นาเปลอกมงคดหรอของฝาด เชน เปลอกแค เปลอกประด กลวยดบ ใสลงไปถงนากากนาตาล พด.3

หวเชอจลนทรย และนาเทใสลงไปในถง คนใหเขากนปดฝาไมตองสนทมาก (คนทกๆ 7 วน) ประมาณ 2 เดอนสามารถนาไปใช วธใช

นานาหมกชวภาพจากเปลอกมงคด ในอตราสวน 100 ซซตอนา 20 ลตร ฉดพนในแปลงนาขาว ทกๆ 7 วน เพอปองกนเชอรา

ผ - 34  

ภาคผนวก ช

ผ - 35  

การทาฮอรโมน และสลายฟางขาวจากเหงากลวย (นายแวน ชางวงษ)

วสดอปกรณ 1. เหงากลวย 30 กโลกรม 2. กากนาตาล 10 กโลกรม 3. หวเชอจลนทรย 10 กโลกรม 4. พด.2 4 ซอง 5. ขาวสก 2 กโลกรม 6. นาเปลาไมมคลอรน 180 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 7.

วธทา นาเหงากลวยทตดเครอแลวหรอเหงากลวยทยงไมตกเครอ ซงขดแลวตดจากเหงาประมาณ 30 เซนตเมตร

นามาสบเปนชนเลกๆ ประมาณ 30 กโลกรม ใสถงพลาสตก นากากนาตาล นาหมกจลนทรย ละลายหวเชอพด.2 ใสลงไปในถง ตามดวยใสขาวสกแลวเตมนาประมาณคอนถง คนใหเขากนปดฝาไมตองสนทมาก (คนทกๆ 7 วน) ประมาณ 1-2 เดอน สามารถนาไปใชได

วธใช

โดยการกรองดวยมงเขยวหรอผาขาวบางเอาแตนา นาไปฉดพนพชผกตางๆ ในอตราสวน 150 ซซตอนา 20 ลตร หากฉดสลายฟางขาวใหใชในอตราสวน 250 ซซตอนา 60 ลตรตอพนท 1 ไร (ฉดพนครงเดยว)

ผ - 36  

การทาสมนไพรไลแมลง (นายแวน ชางวงษ)

วสดอปกรณ 1. ยาสบ เมลดสะเดาบด ใบกระเพรา บอระเพด หนอนตายอยาก (ทกอยางรวมกน) 30 กโลกรม

2. กากนาตาล 10 กโลกรม 3. หวเชอจลนทรย 10 กโลกรม 4. พด.7 4 ซอง 5. นาสะอาดไมมคลอรน 160 ลตร

ถงพลาสตกทบแสงขนาด 200 ลตร 1 ใบ 6. วธทา

นาทกอยางมาสบใหละเอยด แลวนาไปใสในถง ละลายกากนาตาล หวเชอจลนทรย พด.7 และนาสะอาด จากนนคนใหเขากนปดฝาทงไว ประมาณ 7 วน (คน 1 ครง) ประมาณ 1 - 2 เดอน สามารถนาไปใช

วธใช นาสมนไพรไลแมลงฉดพนในอตราสวน100 ซซ ผสมนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 15 วน

ผ - 37  

ภาคผนวก ซ

ผ - 38  

การทาสมนไพรกาจดหนอนกระทและหนอนไถใบ (นายวเชยร โชตเฉลมพงษ) วสดอปกรณ

1. สมนไพร เชน ขา ตะไคร ผกากรอง ยคาลปตส สาบเสอ สะเดา 3 กโลกรม 2. กากนาตาล 1 กโลกรม 3. นาเปลาไมมคลอรน 10 กโลกรม 4. พด. 7 1 ซอง 5. ถงพลาสตก ขนาด 20 ลตร 1 ใบ

วธทา 1. นาสมนไพรทงหมดหนเปนชนเลกๆใสลงในถง 2. นาพด.7 ผสมนาคนใหเขากนประมาณ 5 – 10 นาท เพอใหจลนทรยทางาน จากนนเตมลงไปในถง 3. ใสกากนาตาลลงไปในถงคนใหเขากนแลวปดฝา 4. หมกทงไวประมาณ 1 เดอน นานาหมกไปใชได

วธใช 1. อตราการใช 2-3 ชอนโตะ ตอนา 20 ลตร 2. นาไปฉดพนใบขาวชวงเวลา 4 - 5 โมงเยน (เนองจากแมลงจะวางไขในเวลากลางคน) 3. ฉดพนทกๆ 5 - 7 วน

การทานาหมกชวภาพจากปลา (นายวเชยร โชตเฉลมพงษ)

สวนประกอบ 1. เศษปลา 25 กโลกรม 2. นาตาลทรายแดงหรอกากนาตาล 25 กโลกรม 3. พด.2 1 ซอง 4. นา 25 ลตร 5. ถงพลาสตกทบแสง ขนาด 200 ลตร 1 ใบ

ผ - 39  

วธทา นานา 25 ลตรใสลงไปในถงพรอมกากนาตาล 25 กโลกรม คนใหเขากน นาพด. 2 ละลายนาในนา จากนน

เทลงไปในถง นาปลา 25 กโลกรมใสลงไปในถงคนสวนประกอบทงหมดใหเขากนอกครง ปดฝาไมตองสนทมาก คนทกๆ 7 วน ทงไวประมาณ 3 – 6 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช 1. ไมผล พชผก ใชในอตรา 50 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนทางใบทกๆ 7 วน

2. นาขาว ใชในอตรา 100 ซซ ตอนา 20 ลตร ฉดพนทางใบทกๆ 7 วน

ผ - 40 

 

ภาคผนวก ฌ

ผ - 41  

การทาปยหมก (นายบญสง องคาสย)

วสดอปกรณ 1. ผกอวบนา เชน ผกตบชวา ผกบง ตนกลวย 5 สวน 2. มลสตว เชน มลไก มลวว 4 สวน 3. แกลบดบ 3 สวน 4. แกลบดา 2 สวน 5. ราละเอยด 1 สวน

วธทา 1. นาสวนผสมทงหมดคลกเคลาใหเขากนนาสารสกดชวภาพผสมกบนาเปลาทไมมคลอรนในอตราสวน 1

ลตรตอนา 10 ลตร ราดลงไปในสวนผสมจากนนคลกเคลาใหเขากนระวงอยาใหเปยกและแฉะจนเกนไป 2. นาสวนผสมทงหมดตกใสกระสอบปย จากนนมดปากกระสอบทงไวประมาณ 3 วน จงกลบถงใหขน

ขางบน 3. ประมาณ 3 วน กลบดานขางนอนลง ประมาณอก 3 วน กลบนอนอกขางหนง จากนนจบหงายขนเปดปาก

ถงเพอระบายความรอนออก เมอหมดความรอนสามารถนาไปใชได วธใช

นาไปปรบสภาพดนในนาขาวในอตราสวน 200 – 300 กโลกรมตอไร

การทาสมนไพรไลเพลยแปงและปองกนเชอราในนาขาวดวยตนสบดา (นายบญสง องคาสย)

วสดอปกรณ 1. ผล ใบ และยอดของสบดา โขลกสบพอละเอยด 10 กโลกรม 2. ยาฉน 1 กโลกรม 3. นาสมสายช 1 ขวด 4. เหลาขาว (ขวดใหญ) 1 ขวด 5. นาเปลา 15 ลตร 6. ถงพลาสตกขนาด 20 ลตร 1 ใบ

ผ - 42  

วธทา

1. นานาเปลาใสถงพลาสตกเทเหลาขาวและนาสมสายชผสมลงไปจากนนคนใหเขากนประมาณ 5 - 10 นาท 2. นายาฉนและสบดาใสตามลงไปในถงคนใหเขากนอกครงประมาณ 5 - 10 นาท 3. ปดฝาหมกทงไว 24 ชวโมง สามารถนาไปใชได

วธใช ใชฉดพนทางใบในอตราสวน 1 ลตรผสมนา 100 ลตร ทกๆ 7 – 10 วน

การทานาหมกชวภาพจากผลไม (นายบญสง องคาสย)

วสดอปกรณ 1. มะเฟอง 10 กโลกรม 2. ยาฉน 1 กโลกรม 3. กากนาตาล 1 ลตร 4. นาตาลคลโคส 0.5 ลตร 5. นาเปลา 15 ลตร 6. ถงพลาสตกขนาด 20 ลตร 1 ใบ

วธทา นานาเปลา กากนาตาล นาตาลคลโคส และยาฉน คนใหเขากน ประมาณ 5 นาท นามะเฟองใสลงไปใน

ถง คนใหเขากนอกครง ปดฝาไมตองสนทมาก จากนนเปดฝาคนทกๆ 3 วน ประมาณ 1 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช

ใชฉดพนนาขาวในอตราสวน 150 ซซ ผสมนา 20 ลตร (ฉดพนครงเดยว)

ผ - 43  

การทานาหมกชวภาพจากผลไมสก (นายบญสง องคาสย)

วสดอปกรณ 1. กลวยนาวาสก ฝกทองสก มะละกอสก (อยางละ 3 กโลกรม) 9 กโลกรม 2. ยาฉน 1 กโลกรม 3. นานมดบ 1 ลตร 4. นาเปลา 20 ลตร 5. ถงพลาสตกขนาด 50 ลตร 1 ใบ

วธทา นากลวยนาวาสก ฝกทองสก มะละกอสก มาปนผสมกบนานมดบ หมกทงไวประมาณ 24 ชวโมง

สามารถนาไปใชได วธใช

ใชฉดพนนาขาวในอตราสวน 100 – 300 ซซ ตอนา 20 ลตร (ฉดพนครงเดยว)

การทานาหมกชวภาพจากหนอกลวย (นายบญสง องคาสย)

วสดอปกรณ 1. หนอกลวย 3 กโลกรม 2. ยาฉน 1 กโลกรม 3. กากนาตาล 1 ลตร 4. นาเปลา 5 ลตร 5. หวเชอ EM (หาซอตามทองตลาด) 500 ซซ 6. ถงพลาสตกขนาด 20 ลตร 1 ใบ

วธทา นาหนอกลวยมาสบใหเปนชนเลกๆ เทใสในถง นากากนาตาลผสมกบนาและหวเชอEM เทใสในถง จากนนคน

ใหเขากนปดฝาทงไวประมาณ 3 เดอน สามารถนาไปใชได วธใช ใชฉดพนนาขาวในอตราสวน 1 ลตร ตอนา 20 ลตร (ฉดพนครงเดยว)

ผ - 44  

ภาคผนวก ญ

ผ - 45  

การทาหวเชอจลนทรย TM (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ

1. ดนทมจลนทรย 0.5 กโลกรม 2. ใบไมไผ 3 กโลกรม

3. ราละเอยด 1.5 กโลกรม 4. แกลบดบ (แกลบใหม) 3 กโลกรม 5. นาสะอาดไมมคลอรน 10 ลตร

กะละมง (ขนาดใหญ) 1 ใบ 6. วธทา

นาแกลบดบ ใบไผ และดนจลนทรย คลกเคลาใหเขากน รดนาใสไวในกะละมง ใสราละเอยดคลกเคลา ใหเขากนอกรอบ ใชสแลนปด กลบกองเพอระบายความรอนทกวน ประมาณ 5 วน สามารถนาไปใชได

การทานาหมกชวภาพจากหวเชอจลนทรย (นายทองเหมาะ แจมแจง)

วสดอปกรณ 1. ถงไนลอนกวาง 8 นว x ยาว 12 นว 1 ใบ 2. กากนาตาล 15 ลตร 3. นาสะอาด 185 ลตร 4. ถงพลาสตกทบแสง 200 ลตร 1 ใบ วธทา นานา 185 ลตรใสลงไปในถง เตมกากนาตาล 15 ลตร คนใหเขากน นาเชอจลนทรยใสถงไนลอนจมลงไปในนาคนใหเขากนปดฝาใหสนท เปดคนทกวน หมกทงไวประมาณ 15 วน เชอราขนพรอมใชงาน วธใช 1. นาขาว ใชในอตรา 5 ลตร ผสมนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 7 วน ประมาณ 3 ครง 2. พชผก ใชในอตรา 1 ลตร ผสมนา 20 ลตร ฉดพนทกๆ 3 วนลงดน ประมาณ 3 ครง

ผ - 46  

การทาปยหมก (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. มลสตว 1 ปบ 2. แกลบดบ 1 ปบ 3. ราละเอยด 1 ปบ 4. กากนาตาล 20 ซซ 5. นาสะอาด 10 ลตร 6. จลนทรยTM 20 ซซ วธทา นามลสตวเทกองเปนยอดแหลม เททบดวยแกลบดบคลกเคลาใหเขากน ผสมนา กากนาตาล และนาหมกชวภาพจากหวเชอจลนทรยTM ราดลงบนกองปยหมกคลกเคลาใหความชนเทากบ 50 เปอรเซนต ใสราละเอยดคลกเคลาใหเขากนอกครง ใสกระสอบเกบไวในทรม วธใช 1. นาขาวใชในอตรา 100 กโลกรมตอไร 2. พชผกใชอตรา 1 ตารางเมตร ตอ 1 กามอ

การทานาหมกชวภาพจากรกหม (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. รกหมคลอดใหมๆ 1 รก 2. กากนาตาล 500 ซซ 3. นาเปลา 10 ลตร 4. จลนทรยTM 500 ซซ วธทา นารกหมใสกระสอบบางๆ มดปากกระสอบใสในถง และใสสวนประกอบทเหลอคนใหเขากน ปดฝาถงใหแนน หมกไวประมาณ 15 -30 วน สามารถนาไปใชได

ผ - 47  

วธใช ฮอรโมนรกหม 1 ชอนแกงตอนา 5 ลตร ชวยใหขวเหนยว ลกดก ใชไดทงนาขาว พชผกผลไม (หากไมมรกหม

ใหใชหวปลาหรอขปลาแทนได) ฉดพนทกๆ 7 วน

การทาหวเชอขบไลแมลงสตรท 1 (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. เหลาขาว 2 สวน 2. นาสมสายช 1 สวน 3. กากนาตาล 1 สวน 4. จลนทรยTM 1 สวน วธทา นาสวนผสมทงหมดคนใหเขากน ทงไว 24 ชวโมง สามารถนาไปใชได วธใช สมนไพรไลแมลง 1 ชอนแกงตอนา 5 ลตร(10ซซตอนา 5 ลตร) ฉดพนเมอมแมลงระบาด

การทาหวเชอขบไลแมลงสตรท 2 (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. เหลาขาว 2 สวน 2. นาสมสายช 1 สวน 3. กากนาตาล 1 สวน 4. จลนทรยTM 1 สวน 5. นาสะอาด 6 สวน วธทา นาสวนผสมทงหมดคนใหเขากน ทงไว 7-15 วน สามารถนาไปใชได

ผ - 48  

วธใช สมนไพรไลแมลง 1 ชอนแกงตอนา 5 ลตร (10ซซตอนา 5 ลตร) ฉดพนเมอมแมลงระบาด หมายเหต: การใชสารไลแมลงใหมประสทธภาพด ใหนานาหมกสมนไพรไลแมลงผสมกบหวเชอสารขบไลแมลง แตหากเปนพชทออนแอ บอบบาง ใหลดอตราสวนลง

การทาสมนไพรไลแมลง (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. พชผกสมนไพร รสขม รสเผด หนเปนชนเลกๆ 30 กโลกรม 2. กากนาตาล 30 ซซ 3. จลนทรยTM 30 ซซ 4. นาสะอาด 30 ลตร วธทา นาสวนผสมทงหมดหมกรวมกนไว ประมาณ 8 วน สามารถเกบไวใชได 6 เดอน วธใช สมนไพรไลแมลง 2-3 ชอนแกง ตอนา 20 ลตร (ฉดพนเมอมแมลงระบาด) หากแมลงดอยาใหเปลยนสมนไพรบาง

การทาสารจบใบ (นายทองเหมาะ แจมแจง) วสดอปกรณ 1. นามนพช 1 ขวด 2. นายาลางจาน 1 ขวด วธทา นาสวนผสมทงสองอยางมาผสมรวมกน ใชไมคนเปนเนอเดยวกน สามารถนาไปใชได วธใช

สารจบใบ 20 ซซ ตอนา 20 ลตร ใชเปนสารจบใบ

ผ - 49  

ผ - 50  

วธการกาจดหอยเชอรในนาขาว (นายทองเหมาะ แจมแจง)

วธท 1 ใชปลายขาวหวานลงไปรอบๆ แองนา หอยเชอรจะมากนเมดขาวทาใหหอยเชอรทองอด และตาย วธท 2 ใชมะกรดผาซกใสลงไปในแองนา ความซาของผวมะกรดจะทาลายเมอกของหอยทาใหหอยแหงตาย วธท 3 ใชสารไลแมลงตางๆ หยดลงไปในนาทาใหหอยเชอรเปนหมน

นายวเชยร จงรงเรอง อธบดกรมควบคมมลพษ นางสณ ปยะพนธพงศ รองอธบดกรมควบคมมลพษ นายรงสรรค ปนทอง ผอานวยการสานกจดการคณภาพนา นายสายชล แสงใหสข ผอานวยการสวนนาเสยเกษตรกรรม

ภมปญญาชาวบานในการลดการใชสารเคมปองกนกาจดศตรพช

ทปรกษา

คณะผจดทา

นางบปผา อนแสงจนทร นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ นางสาวภทรานษฐ เปลยนไธสง นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ นายวทยา ยกฉว นกวชาการสงแวดลอม นายทรงพล โตชาร นกวชาการสงแวดลอม ตดตอสอบถามไดท สวนนาเสยเกษตรกรรม สานกจดการคณภาพนา กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทอย 92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 02-2982221-4 02-2982223 02-2982224 โทรสาร 02 - 2982202