สารบัญ - EnConLab...หลอดทั่วๆไป เช่น รูปทรงกลม รูปทรงลูกแพร์ รูปทรงปิงปอง

สารบญ

คณะกรรมการบรหาร สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ประจำาป 2556 – 2557

คณะอนกรรมการจดทำาคมอการเลอกหลอด LED สำาหรบผบรโภค

บทนำา

ชนดของหลอด LED

วธการเลอกซอ/เลอกใชหลอด LED สำาหรบผบรโภค

ขอมลทสามารถพบไดบนผลตภณฑและบรรจภณฑ

เกณฑการพจารณาคณภาพของหลอด LED

การศกษา และมาตรฐานทเกยวกบ LED และความปลอดภยตอสขภาพ

อธบายคำาศพท

1

2

4

5

7

9

12

28

30

คณะกรรมการบรหารสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ประจำาป 2556 -2557

1

1. ศ.ดร.ประโมทย อณหไวทยะ ทปรกษากตตมศกด

2. คณเกษม กหลาบแกว ทปรกษา

3. คณยง สขสดประเสรฐ ทปรกษา

4. คณปกรณ บรมาสพร ทปรกษา

5. คณอาทร สนสวสด ทปรกษา

6. คณประสทธ เหมวราพรชย ทปรกษา

7. ผศ.ประสทธ พทยพฒน ทปรกษา

8. รศ.ศล บรรจงจตร ทปรกษา

9. คณววฒน กลวงศวทย ทปรกษา

10. คณธนากร วงศวเศษ ทปรกษา

คณะทปรกษา

1. คณอทศ จนทรเจนจบ นายกสมาคม

2. รศ.ไชยะ แชมชอย อปนายก คนท 1

3. คณจรฎฐ มงคลวเศษวรา อปนายก คนท 2

4. คณอดม สขสดประเสรฐ อปนายก คนท 3

5. ผศ.ดร.ปฐมทศน จระเดชะ เลขาธการ

6. รศ.ชาญศกด อภยนพฒน กรรมการ

7. ผศ.ชายชาญ โพธสาร กรรมการ

8. คณจรนนท อมรมนส กรรมการ

9. คณนวรตน ฤดพพฒนพงศ กรรมการ

10. คณพธาน ชยจนดา กรรมการ

11. คณนภาพร วมลอนพงษ เหรญญก

12. คณวรพล เอาทารยสกล ปฏคม

13. คณชยรตน ศภวาท นายทะเบยน

14. คณกตต สขตมตนต ประชาสมพนธ

15. ดร.อจฉราวรรณ จฑารตน กรรมการและประธานสาขาวชาการ 1

16. คณอรรถกฤต จำาปา กรรมการและประธานสาขาวชาการ 2

17. คณปรชา ตนตไชยสน กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 2

18. ผศ.ดร.อรรถพล เงาพทกษกล กรรมการและประธานสาขาวชาการ 3

19. ดร.ธนาธป สมอม กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 3

20. ผศ.ดร.วชชากร จารศร กรรมการและประธานสาขาวชาการ 4

21. คณฉตรชย สขสดประเสรฐ กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 4

22. คณยงยทธ รตนโอภาส กรรมการและประธานสาขาวชาการ 5

23. คณบญเลศ นมสทธกล กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 5

24. คณสพฒน เพงมาก กรรมการและประธานสาขาวชาการ 6

25. คณไพฑรย ทาบทอง กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 6

26. ดร.จรรยาพร จลตามระ กรรมการและประธานสาขาวชาการ 7

27. คณสรพงษ จนทรเจนจบ กรรมการและรองประธานสาขาวชาการ 7

คณะกรรมการ

คณะกรรมการบรหารสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ประจำาป 2556 -2557

2

คณะอนกรรมการจดทำา คมอการเลอกหลอด LED สำาหรบผบรโภค

3

1. รศ.ไชยะ แชมชอย ประธาน

2. คณจรฏฐ มงคลวเศษวรา รองประธาน

3. ผศ.ดร.ปฐมทศน จระเดชะ อนกรรมการ

4. ผศ.ดร.วชชากร จารศร อนกรรมการ

5. ผศ.ดร.อรรถพล เงาพทกษกล อนกรรมการ

6. ผศ.ชายชาญ โพธสาร อนกรรมการ

7. ดร.ธนาธป สมอม อนกรรมการ

8. คณจรนทร หาลาภ อนกรรมการ

9. คณจรญ บญยะคงรตน อนกรรมการ

10. คณศกดา บญทองใหม อนกรรมการ

11. คณสนตภพ จนทรบญนะ อนกรรมการ

12. คณจนดา แสงเกยรตยทธ อนกรรมการ

13. คณบรรจง ชนยงค อนกรรมการ

14. คณวรพล เอาทารยสกล อนกรรมการ และเลขานการ

คณะอนกรรมการ

3

ดวยเทคโนโลยทกาวหนาอยางรวดเรว ทำาให LED (Light Emitting Diode หรอ ไดโอดเปลงแสง) กลายเปน

แหลงกำาเนดแสงทมประสทธภาพสง และมคณสมบตทโดดเดนกวาแหลงกำาเนดแสงประเภทอนๆ เชน อายการใช

งานยาวนาน แสงทไมเปนอนตราย ฯลฯ

แตเนองจาก LED มหลกการทำางานทแตกตางจากแหลงกำาเนดแสงประเภทอนๆ การพฒนาและการผลตจงม

ความแตกตาง และทำาใหในปจจบนเราสามารถพบผลตภณฑ LED ทหลากหลาย ทงในรปแบบโคมไฟและหลอด

ไฟ ทมรปราง ขนาด ขวหลอด อปกรณตอรวม อาจรวมไปถงวธการใชงานทแตกตางกนมากมาย

หลอด LED ถกพฒนาขนเพอใหผบรโภคทวไปสามารถใชงานไดงายๆ ประกอบกบคณสมบตเดนขางตน หลอด

ประเภทนจงกำาลงเปนทสนใจของผบรโภคในขณะน แมวาจะมหลอด LED วางจำาหนายในทองตลาดอยางแพร

หลาย แตในปจจบนประเทศไทยยงไมมมาตรฐานควบคมคณภาพสำาหรบหลอดประเภทน อกทงคณสมบตและวธ

การใชงานอาจมความแตกตางจากหลอดไฟทวๆไป

สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย จงไดทำาการรวบรวมขอมลจากหนวยงานตางๆและผลตภณฑในทอง

ตลาด จดทำาเปนคมอฉบบน เพอเผยแพรเปนความรใหกบผบรโภคใชเปนแนวทางในการเลอกและใชหลอด LED

ไดอยางถกตอง

โดยเนอหาของคมอนครอบคลมถงผลตภณฑหลอด LED สำาหรบใชในการสองสวางทวไป ในรปทรงตางๆทงท

มรปทรงมาตรฐาน และไมมาตรฐาน โดยไมครอบคลมหลอด LED ทใชในการประดบตกแตง

บทนำา

4


5

หลอด LED รปทรงมาตรฐาน แบบไมบงคบทศทางแสง (Non-directional light)

หลอด LED รปทรงมาตรฐาน แบบบงคบทศทางแสง (Directional light)

หลอด LED รปทรงไมมาตรฐาน

หลอด LED รปรางทอตรง (Tube)

หมายถงหลอด LED ทมรปทรงและขวหลอดเชนเดยวกบ

หลอดทวๆไป เชน รปทรงกลม รปทรงลกแพร รปทรงปงปอง

รปทรงเทยน เปนตน มขวหลอดทพบไดทวไปเชน ขวเกลยว

ขนาด E14 และ E27 หรอขวบดขนาด B22 และมลกษณะการ

ใหแสงกระจาย (เกอบ) รอบทศทาง หลอด LED ประเภทนมก

ใชแทนหลอดไสหรอหลอดประหยดไฟทวไปไดโดยตรง โดยไม

ตองใชอปกรณเสรม

1. หลอด LED รปทรงมาตรฐาน แบบไมบงคบทศทางแสง(Non-directional light)

หลอด LED ในทองตลาดปจจบนมความหลากหลาย และอาจทำาใหเกดความสบสน

กบ ผบรโภค เราจงสามารถแยกชนดของหลอด LED อยางกวางๆไดเปน

หมายถงหลอด LED ทมรปทรงและขวหลอดเชนเดยวกบ

หลอดทวๆไปทมตวสะทอนแสงในตว เชน หลอดรปทรงถวย

(MR) รปทรงพาร (PAR) หรอรปทรงดอกเหด ขวหลอดทพบ

ไดทวไปเชน ขวเกลยวขนาด E14 และ E27 หรอขวเขมเสยบ

ชนด GU5.3 และ GU10 และมลกษณะการใหแสงแบบบงคบ

ทศทาง หลอด LED ประเภทนมกใชแทนหลอดไสหรอหลอด

ฮาโลเจนรปทรงดงกลาว โดยหลอดฮาโลเจนบางชนดจำาเปน

ตองใชรวมกบหมอแปลงลดแรงดน ดงนนหลอด LED ทจะนำา

มาแทนหลอดฮาโลเจนชนดน จำาเปนตองพจารณาชนดของ

หมอแปลงทใชวาสามารถใชรวมกนไดหรอไม

2. หลอด LED รปทรงมาตรฐาน แบบบงคบทศทางแสง (Directional light)

6


หมายถงหลอด LED ทมรปทรงแตกตางจากหลอดทวๆไป แต

อาจมขวหลอดเหมอนหรอแตกตาง และอาจใชทดแทนหลอดทวไป

ไดหรอไมกตาม การใชหลอดประเภทนตองมความระมดระวง และ

จำาเปนตองสอบถามขอมลจากผผลต/ผจำาหนาย ถงวธการใชงาน

และอปกรณประกอบ

3. หลอด LED รปทรงไมมาตรฐาน

หมายถงหลอด LED ทมรปทรงเปนทอตรง ลกษณะเชนเดยวกบ

หลอดฟลออเรสเซนตชนดทอตรง ซงอาจมขนาดเสนผานศนยกลาง

ขนาด 8 หน (T8) หรอขนาด 5 หน (T5) โดยมขวหลอดเปนแบบ

เขยวชนด G13 (สำาหรบหลอดขนาด T8) หรอชนด G5 (สำาหรบ

หลอดขนาด T5)

4. หลอด LED รปรางทอตรง(Tube)

7


พจารณาโคมไฟทใชวาสามารถใสหลอดชนดใด มขวรบหลอด

เปนแบบใด และพจารณาระบบไฟฟาวามการตอวงจรไฟฟาเปน

อยางไร และมอปกรณประกอบใดบาง (เชน หมอแปลง สวตชหรไฟ

เปนตน) โคมไฟบางรนมอปกรณประกอบมาพรอมกบโคม หรอบาง

ครงตดตงแยกไวตางหาก

เลอกหลอด LED ทมรปทรง ขนาด รวมทงขวหลอดทสามารถใส

ในโคมไฟได โดยรปทรง ขนาด และขวหลอดควรเปนไปตามมาตรฐาน

(ด และ )พรอมทงศกษาขอจำากดของหลอด LED ซงอาจระบ

บนผลตภณฑหรอบรรจภณฑ หรอสอบถามจากพนกงาน วาสามารถใช

งานรวมกบอปกรณประกอบ หรอวงจรไฟฟาทมอยไดหรอไม สามารถ

ปรบหรไดหรอไม หรอมขอจำากดใดบาง (ด )

เนองจากหลอด LED เปนเทคโนโลยใหมทมความแตกตางจากหลอดไฟทวไปทคนเคย ผบรโภคควรมความร

และศกษาขอมลผลตภณฑใหชดเจน โดยใชขนตอนการเลอกซองายๆดงน

ขนตอนท 1


หมายถง ดคำาอธบายเพมเตมจากหวขอเกณฑการพจารณาคณภาพของหลอด LED

1 2

17

XX

8

พจารณาคณภาพของหลอดวาไดมาตรฐาน หรอ

สามารถใชงานไดอยางปลอดภย และไมเกดปญหาใน

การใชงาน (ด และ )

พจารณาคณภาพของแสงวาใกลเคยงกบหลอดทวไปทตองการใสแทน หรอเปนไปอยางทตองการหรอไม

โดยพจารณาจากปรมาณแสง (ด ) หรอความเขมแสง (ด ) ตามแตชนดของหลอด ลกษณะการ

กระจายแสงของหลอด (ด ) สของแสงและความถกตองของสของวตถ (ด และ )

พจารณาคณสมบตอนๆ เชน กำาลงไฟฟาทใช (ด )

ประสทธภาพของหลอด (ด และ ) อายการใชงาน และ

การคงความสวาง (ด ) ความคงทนของหลอด (ด ) ความ

คงเสนคงวาของส (ด ) และปญหาสผดเพยนเมอใชเปนเวลา

นาน (ด ) ประกอบการตดสนใจ เพยงเทาน เรากสามารถใช

งานหลอด LED ไดอยางสบายใจและเตมประสทธภาพ

หมายถง ดคำาอธบายเพมเตมจากหวขอเกณฑการพจารณาคณภาพของหลอด LED





3

5

4

6

7 8

10

11 12

13 14

15

16

XX

9

9


ตวอยางขอมลบนตวผลตภณฑ

8W 3000K 600lm 44mA220-240Vac 50-60Hz

Made in China9290002488

N1537 1995-2551

กำาลงไฟฟาทใช

ขนาด 8 วตต

อณหภมสของแสง

3000 เคลวน

สำาหรบระบบ

ไฟฟากระแสสลบ

220-240 โวลต

ความถ 50-60 เฮรตซ

ประสทธภาพหลอดไฟสามารถคำานวณจากคา ลเมน = 600 = 75 ลเมนตอวตตวตต 8

ไดรบมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม (ดานความเขา

กนไดทางแมเหลกไฟฟา)

ปรมาณแสง

600 ลเมน

10

17

8 5

4

11

10

8W600 lumen

E27 220-240Vสำาหรบระบบ

ไฟฟากระแสสลบ

220-240 โวลต

ความถ 50-60 เฮรตซ


ขนาด 8 วตตข ว ห ลอด เป น

ชนดเกลยว E27

ปรมาณแสง

600 ลเมน

สของแสงวอรมไวท


ตวอยางขอมลบนบรรจภณฑ

ประสทธภาพหลอดไฟสามารถคำานวณจากคา ลเมน = 600 = 75 ลเมนตอวตตวตต 8

10

5

8

2

17

11

WarmWhite

11


600 lumen

15w 25w 40w 60w 75w 100w

3000K

warm white

NO Hg

15,000h

Not Dimmable For Indoor Use Use inopen fitting

Use in>3” diameterdown light

Environmentally Friendlyi nstant

สญลกษณปรมาณแสง 600

ลเมน เทยบเทาหลอดไส

ขนาด 60 วตต

สญลกษณแสดงขอมลอนๆ ดงน (เรยงจากซาย-ขวา บน-ลาง)

5. ไมสามารถปรบหรแสงได

6. สำาหรบใชภายในอาคารเทานน

7. ตองใชในโคมไฟเปด

8. กรณใชกบโคมดาวนไลท ทมขนาดเกนกวา 3 นวขนไป

1. อายการใชงาน 15000 ชวโมง

2. ไมมสารปรอท

3. ไมมรงส UV และ IR

4. เปดตดในทนท

สญลกษณอณหภมสของแสง

3000 เคลวน (สวอรมไวท)

-

ผบรโภคควรใชวจารณญาณในการเลอกผลตภณฑทนาเชอถอ เนองจากปจจบน มสนคาหลอด LED หลากหลายวางจำาหนายในทองตลาด ขอมลทแสดงบนผลตภณฑและบรรจภณฑเปนขอมลทผผลตจดทำาขนเอง ในขณะทยงไมมมาตรฐาน และมาตรการคมครองผบรโภค

5 8

13 17

12


แมวาหลอด LED สวนใหญจะมรปทรงคลายกบ

หลอดทวๆไป และสามารถใสทดแทนกนได แตเพอให

ไดแสงสวางทมความปลอดภยและมคณภาพ ในการ

เลอกใชหลอด LED ผบรโภคควรพจารณาเกณฑตาง ๆ

ดงตอไปน

หลอด LED ชนดทสามารถนำามาทดแทนหลอดทวไป ควรมรปทรงมาตรฐาน และขนาดไมเกนกวาขนาด

ของหลอดทวไปทนำามาทดแทน ทงนเพอใหสามารถใสในโคมไฟเดมไดอยางปลอดภย

รปทรงมาตรฐานของหลอดทวไป ดงน

รปราง และขนาด(Shape and Size)

1

13


เพอใหมความปลอดภยในการใชงาน ขวหลอด LED ควรเปนชนด และมขนาดเปนไปตามมาตรฐาน และ

สามารถรบแรงดนไฟฟาทใชงานได ขวหลอดทพบไดทวไปเชน

รปตวอยางขวหลอดมาตรฐาน ทนยมใชมดงน

ขวหลอด (Lamp Base)

ขวเกลยว (screw) เชน ชนด E14 หรอ E27 ซงสามารถใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 250 โวลต

กระแสไมเกน 2 แอมป

ขวบด หรอขวเขยว (bayonet) เชน ชนด B22d ซงสามารถใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 250 โวลต

กระแสไมเกน 2 แอมป

ขวเขมเสยบ ดานเดยว เชน ชนด G4, GU4 และ GU5.3 ซงสามารถใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 50

โวลต กระแสไมเกน 3 แอมป (สำาหรบ G4 และ GU4) และไมเกน 6 แอมป (สำาหรบ GU5.3)

ขวเขมบด ดานเดยว ชนด GU10 ซงสามารถใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 250 โวลต กระแสไมเกน 2

แอมป

ขวเขมเสยบหรอบด สองดาน เชน ชนด G13 (ปกตใชกบหลอดฟลออเรสเซนต T8) และ G5 ปกต

ใชกบหลอดฟลออเรสเซนต T5) สามารถใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 600 โวลต

2

14


เนองจากปจจบนหลอด LED ยงคงมการพฒนาอยตลอดเวลา จงมหลอด LED เพยงบางชนดทมการ

กำาหนดมาตรฐานความปลอดภย

มาตรฐานความปลอดภย (Safety Standard)

ชนดหลอด LEDรปทรงมาตรฐาน

ไมบงคบทศทางแสงรปทรงมาตรฐาน

บงคบทศทางแสงรปทรงไมมาตรฐาน รปรางทอตรง

IEC62560 (ครอบคลมเฉพาะหลอด

ทมบลลาสตในตว ใชกบแรงดนไฟฟา

มากกวา 50 โวลต)

ANSI/UL1993-2009 (ครอบคลมเฉพาะหลอดทมบลลาสตในตว ใชกบแรงดน

ไฟฟา 120 ถง 347 โวลต)

ยงไมมมาตรฐานความปลอดภย เฉพาะสำาหรบหลอด LED

ยงไมมมาตรฐานความปลอดภยมาตรฐานสากล

มาตรฐานอเมรกา

มาตรฐานไทย

เนองจากหลอด LED เปนหลอดทใชอปกรณอเลคทรอนคซงอาจสรางสญญาณรบกวนแมเหลกไฟฟาตอ

อปกรณอน หรออาจถกรบกวนทางแมเหลกไฟฟาจากอปกรณอนทำาใหเกดความเสยหายได หลอด LED จง

ตองผานการทดสอบความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Compatibility)

สรปมาตรฐานความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟาของหลอด LED ดงน

สรปมาตรฐานความปลอดภยของหลอด LED ดงน

ความเขากนไดทางแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Compatibility)

ชนดหลอด LEDรปทรงมาตรฐาน

ไมบงคบทศทางแสงรปทรงมาตรฐาน

บงคบทศทางแสงรปทรงไมมาตรฐาน รปรางทอตรง

IEC CISPR15

FCC 47 CFR part 15

มอก.1955-2551

มาตรฐานสากล

มาตรฐานอเมรกา

มาตรฐานไทย

3

4

15


ขนาดวตตของหลอดไสทวไป มาตรฐานสากล IEC60065 Energy Star (อเมรกา)

เปนปรมาณทจะบอกวาหลอด LED ใหแสงสวางมาก

นอยเพยงใด (ทางเทคนคเรยกปรมาณนวาฟลกซการสอง

สวาง) มหนวยเปน “ลเมน (lumen)” ดงนนในการเลอก

หลอด LED ทไมมการบงคบทศทางแสง เพอนำาไปทดแทน

หลอดไฟเดมทวไปจงตองเลอกหลอด LED ทมคาลเมน

ใกลเคยงกบหลอดเดม

สรปคาลเมนของหลอดไสทวไปตามมาตรฐานตางๆ ดงน

ปรมาณแสง(Light Output)

15 วตต 110 ลเมน

-

630 ลเมน

1,250 ลเมน

2,090 ลเมน

220 ลเมน

350 ลเมน

-

-

2,920 ลเมน

-

325 ลเมน

800 ลเมน

1,600 ลเมน

2,600 ลเมน

200 ลเมน

450 ลเมน

1,100 ลเมน

2,000 ลเมน

-

35 วตต

60 วตต

100 วตต

150 วตต

25 วตต

40 วตต

75 วตต

125 วตต

200 วตต

5

16


เปนปรมาณความเขมของแสงทสองออกไปในทศทางหนงวาสามารถสองไปไดไกล หรอมความสวาง

เพยงใด มหนวยเปน “แคนเดลา (cd)” ใชเปนเกณฑในการพจารณาความสวางจากหลอดทมลกษณะ

บงคบทศทางแสง ดงนน หลอด LED ทมการบงคบทศทางแสง หากตองการนำาไปเปลยนแทนหลอด

ทวไปควรตองมความเขมแสงใกลเคยงกบของเดม

ซงสามารถสรปความเขมศนยกลางลำาแสงขนตำาของหลอด LED ชนดทมการบงคบทศทางแสงเทยบ

กบหลอดทวไปทพบบอยดงน

ความเขมศนยกลางลำาแสง(Center Beam Intensity)

ชนดของหลอดทวไป ความเขมศนยกลางลำาแสงขนตำา ของหลอด LED ชนดมการบงคบทศทางแสง

(คำานวณตาม Energy Star)

MR16 ขนาด 20 วตต มมแสง 24 องศา



PAR20 ขนาด 50 วตต มมแสง 10 องศา









916 แคนเดลา

1,577 แคนเดลา











6

17


ชนดของหลอด LED รปทรงมาตรฐานไมบงคบทศทางแสง รปทรงอนๆ

สำาหรบหลอด LED ทไมมการบงคบทศทางแสง ซง

สามารถใชแทนหลอดไสทวไป แตเนองจากหลอด LED

ชนดนอาจมลกษณะการกระจายแสงแตกตางจากหลอด

ทวไป เชน หลอดทวไปใหแสงรอบดาน ในขณะทหลอด

LED ใหแสงไมรอบดาน ดงนนหากนำาหลอด LED ไป

ทดแทนหลอดทวไปอาจทำาใหแสงเปลยนไป จงควรตอง

พจารณาลกษณะการกระจายแสงของหลอด

สรปเกณฑลกษณะการกระจายแสงทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน

การกระจายแสง (Light Distribution)

Eco Design (ยโรป) ไมระบ

ไมระบ

มมมแสงไมนอยกวา 135 องศาและม

การกระจายแสงอยางสมำาเสมอ

ไมครอบคลม



เกณฑฉลากเบอร 5 (กฟผ.)

Energy Star (อเมรกา)

7

18


เปนคาทบงบอกความขาวของแสงทไดจากหลอดไฟ วามโทนสเปนเชนไร มหนวยวดเปน “เคลวน (K)”

โดยแสงทมคาเคลวนตำาจะใหแสงขาวโทนอน เชน หลอดไสใหแสงทมอณหภมสของแสงในชวง 2700-3000

เคลวน ในขณะทแสงทมคาเคลวนสงจะใหแสงขาวโทนเยน เชนหลอดฟลออเรสเซนตตามบานจะใหแสงทม

อณหภมสของแสงในชวง 5000–6500 เคลวน เปนตน

อนงการเรยกอณหภมสของแสงในลกษณะเปนกลม เชน สวอรมไวท คลไวท หรอเดยไลท เปนตน เปนการ

เรยกอยางกวางๆ ซงอาจเรยกแตกตางกนในแตละยหอและผลตภณฑ

สำาหรบหลอด LED อาจมอณหภมสของแสงใหเลอกหลากหลาย ดงนนผบรโภคควรเลอกอณหภมสของ

แสงใหเหมาะกบบรรยากาศทตองการ

อณหภมสของแสง (Correlated Color Temperature หรอ CCT)

8

19


อณหภมสของแสงทระบชวงอณหภมสของแสงทวดไดจรง

อางอง IEC60081 (สากล) ANSI C78.377-2011 (อเมรกา)

สรปการระบคาอณหภมสของแสงตามชวงทวดไดจรงตามมาตรฐานตางๆ ดงน









CCT 2720 + within 5 SDCM_

_

_

_

_

_

CCT 2940 + within 5 SDCM



CCT6400 + within 5 SDCM


CCT 2725 + 145, Duv -0.0001 + 0.006

CCT 4503 + 243, Duv 0.0014 + 0.006

CCT 3045 + 175, Duv 0.0001 + 0.006

CCT 5029 + 283, Duv 0.0019 + 0.006

CCT 3985 + 275, Duv 0.0009 + 0.006

CCT 6532 + 510, Duv 0.0030 + 0.006

CCT 3465 + 245, Duv 0.0004 + 0.006

CCT 5667 + 355, Duv 0.0024 + 0.006

_ _

_ _

_ _

_ _

_ _

_ _

__ _

_ _

20


ดชนสทปรากฏ (Color Rendering Index, CRI) ซงเปนคาทบงบอกวาแสงจากหลอดไฟสามารถสอง

วตถแลวทำาใหเกดสเหมอนธรรมชาตไดดเพยงใด ดชนสทปรากฏจะแบงเปนดชนสทปรากฏทวไป (Ra) และ

ดชนสทปรากฏพเศษ (R9, R10, R14) สำาหรบหลอด LED ซงมกมปญหาในการสองวตถสแดงแลวไมสามารถ

เหนสแดงไดชดเจน ดงนนนอกเหนอจากคา Ra แลวบางครงยงตองพจารณาคา R9 ซงเปนคาทบงบอกความ

สามารถในการตอบสนองตอสแดงดวย

ความถกตองของสของวตถ (Color Rendering)

สรปเกณฑดชนสทปรากฏ ทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน

ชนดหลอด LED รปทรงไมมาตรฐาน รปรางทอตรงรปทรงมาตรฐาน

ไมบงคบทศทางแสง

รปทรงมาตรฐาน

บงคบทศทางแสง

Eco Design (ยโรป)



Ra > 80 (สำาหรบหลอดทใชภายในอาคาร)

Ra > 65 (สำาหรบหลอดทใชภายนอกอาคาร หรองานอตสาหกรรม)




Ra > 80 และ R9 > 0

Ra > 80 และ R9 > 0

Ra > 80 และ R9 > 0

Ra> 80

Ra > 80 และ R9 > 0

9

_

_

21


การพจารณาวาหลอดใดมประสทธภาพมากนอยแคไหนจะด

จากคาทเรยกวา “ประสทธศกยของหลอด” (Lamp Efficacy) ม

หนวยเปน “ลเมนตอวตต (lm/W)” โดยหลอดทมคาประสทธศกย

มาก หมายถงหลอดทใหแสงมากในขณะทกนไฟนอย ดงนนหลอด

ทมคาประสทธศกยมากกจะประหยดไฟไดมากกวา เมอคดทความ

สวางเทาๆกนกบหลอดทมคาประสทธศกยตำากวา

เปนคาทบอกวาหลอดไฟตองใชกำาลงไฟเทาใดในการทำางาน ซง

มหนวยเปน “วตต (W)” โดยหลอดใดทมคาวตตมากคอเปนหลอด

ทกนไฟมาก แตไมไดหมายความวาเปนหลอดทมความสวางมากตอง

คำานงถงประสทธภาพของหลอดดวย

มาตรฐานตางๆไมระบคากำาลงไฟของหลอด LED ชนดตางๆ

หรออาจพจารณาไดจากคา “ดชนประสทธภาพการใชพลงงาน (Energy Efficiency Index)” หรอ EEI

ซงหลอดทมคา EEI ตำาหมายความวาเปนหลอดทมประสทธภาพสง

ประสทธภาพของหลอด


(Lamp Eff iciency)

(Power)

10

11

22


สรปเกณฑประสทธศกยทกำาหนดของมาตรฐานตาง ๆ ดงน











> 50 ลเมนตอวตต (สำาหรบหลอดขนาดตำากวา 10 วตต)> 55 ลเมนตอวตต(สำาหรบหลอดขนาดตงแต 10 วตตขนไป)

แกไขเปน> 96 ลเมนตอวตต (สำาหรบหลอดทมฝาครอบใส)> 80 ลเมนตอวตต(สำาหรบหลอดทมฝาครอบขน)

มคา EEI ไมเกน 0.5 ไมระบ

> 50 ลเมนตอ

วตต (สำาหรบหลอด

ขนาดตำากวา 10

วตต)

> 55 ลเมนตอวตต

(สำาหรบหลอด

ขนาดตงแต 10

วตตขนไป)

> 60 ลเมนตอ

วตต (สำาหรบหลอด

Bulb อณหภมสไม

เกน 4400K)

> 65 ลเมนตอวตต

(สำาหรบหลอด

Bulb อณหภมสสง

กวา 4400K)

> 40 ลเมนตอวตต (สำาหรบหลอดทมขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 20 หน)> 45 ลเมนตอวตต(สำาหรบหลอดทมขนาดเสนผานศนยกลางเกนกวา 20 หน)

> 45 ลเมนตอวตต (สำาหรบหลอด MR16 อณหภมสไมเกน 4400K)> 50 ลเมนตอวตต(สำาหรบหลอด MR16 อณหภมสสงกวา 4400K)> 50 ลเมนตอวตต (สำาหรบหลอด PAR38 อณหภมสไมเกน 4400K)> 55 ลเมนตอวตต(สำาหรบหลอด PAR38 อณหภมสสงกวา 4400K)

_

__

_

_

_

_

_

_

__

_

_

_

23


คาตวประกอบกำาลง (Power Factor)

สรปเกณฑคาตวประกอบกำาลงทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน










ไมครอบคลมไมระบ (สำาหรบหลอดขนาดไมเกน 2 วตต)

> 0.4 (สำาหรบหลอดขนาดสงกวา 2 วตต ไม

เกน 5 วตต)

> 0.5 (สำาหรบหลอดขนาดสงกวา 5 วตต ไม

เกน 25 วตต)

> 0.9 (สำาหรบหลอดขนาดสงกวา 25 วตต)

ไมระบ (สำาหรบหลอดขนาดไมเกน 5 วตต หรอหลอดทใชไฟแรง

ดนตำา)

> 0.7 (สำาหรบหลอดขนาดสงกวา 5 วตต)

> 0.5 > 0.5> 0.5 (สำาหรบ

หลอด MR16

ขนาดไมเกน 5

วตต)

> 0.7 (สำาหรบ

หลอด MR16

ขนาดเกน 5 วตต)

> 0.5 (สำาหรบ

หลอดชนดอนๆ)

เปนตวบอกถงประสทธภาพการใชพลงงานวาหลอด

นสามารถนำาพลงงานทการไฟฟาจายมาใหมาใชไดจรง

เทาใด หลอดทมคาตวประกอบกำาลงสง (สงสดคอ 1 หรอ

100%) คอหลอดทมประสทธภาพการใชพลงงานสง

12

_

24


อายการใชงานของหลอด LED มความหมายแตก

ตางจากอายการใชงานของหลอดไฟทวไป คอ อายการ

ใชงานของหลอด LED จะดจากจำานวนชวโมงทหลอด

LED ยงสามารถคงความสวางไดตามทกำาหนด (โดยทวไป

กำาหนดการคงความสวางท 70% ซงสามารถระบเปน

L70) โดยไมไดคำานงวามการชำารดไปมากนอยเพยงใด ใน

ขณะทอายการใชงานของหลอดไฟทวไปจะดจากจำานวน

ชวโมงทหลอดจำานวนครงหนงยงคงทำางานได โดยไมได

คำานงวามแสงลดลงไปมากนอยเพยงใด

อายการใชงาน และการคงความสวาง (Lifetime and Lumen Maintenance)

สรปเกณฑอายการใชงาน และการคงความสวางทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน










ไมครอบคลมสามารถคงความสวางไมนอยกวา 80% ท 6000 ชวโมง

อายการใชงาน (L70) ไมนอยกวา 25000 ชวโมง

และสามารถคงความสวางไมนอยกวา 91.8% ท 6000 ชวโมง

สามารถคงความสวางไมนอยกวา 95%

ท 1000 ชวโมง

เชนเดยวกบหลอด

ชนดท 1 และ 2

13

25


หลอด LED อาจมอายการใชงานสนลงจากทระบอนเนองมาจาก

สาเหตตาง ๆ เชน การเปด-ปดบอยๆ การใชงานทอณหภมสงๆ หรอ

อณหภมทเปลยนแปลงอยางมาก ดงนนหลอด LED ทดจงควรผาน

การทดสอบดานความคงทน

ความคงทน (Endurance)

สรปเกณฑความคงทนของหลอด LED ทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน










ไมครอบคลมสามารถเปด-ปด เปนจำานวนครงมากกวา

ครงหนงของอาย ตวอยางเชน มากกวา

15000 ครง ถาหลอดมอายมากกวา

30000 ชวโมง

สามารถเปด-ปด เปนจำานวนครงมากกวาครงหนงของอาย

ตวอยางเชน มากกวา 15000 ครง ถาหลอดมอายมากกวา

30000 ชวโมง

สามารถเปด-ปด เปนจำานวนครงไมนอย

กวา 12500 ครง

เชนเดยวกบหลอด

ชนดท 1 และ 2

14

26


LED เปนอปกรณอเลคทรอนคซงอาจมความคลาดเคลอนในการผลต ดงนนหลอด LED แตละหลอดอาจม

สทผดเพยนกน ทำาใหเกดความไมสวยงาม คาความคงเสนคงวาของสสามารถดไดจากขนาด MacAdam El-

lipses หรอ SDCM (Standard Deviation of Color Matching) ซงถามคานอยๆหมายถงมความผดเพยน

ของสในแตละหลอดนอย (ถามคาเทากบ 1 เราไมสามารถมองเหนความแตกตางของสได)

สของแสงของหลอด LED เมอใชไปเปนระยะเวลานานอาจมความเปลยนแปลงผดเพยนจากสทระบไว

ตอนเรมตน โดยพจารณาจากคา Du’v’ ซงถา Du’v’ มคามาก แสดงวาสของหลอด LED มความผดเพยน

ไปมาก

ความคงเสนคงวาของส

ความเปลยนแปลงของสของแสง

(Color Consistency)

(Change of Chromaticity)

สรปเกณฑความคงเสนคงวาของสทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน

สรปเกณฑความเปลยนแปลงของสของแสงทกำาหนดของมาตรฐานตางๆ ดงน

ชนดหลอด LED

ชนดหลอด LED

รปทรงไมมาตรฐาน

รปทรงไมมาตรฐาน

รปรางทอตรง

รปรางทอตรง


















MacAdam Ellipses < 6 step

ไมระบ

อางองจาก ANSI คอเทยบเทา MacAdam Ellipses < 7 step

Du’v’ ไมเกน 0.007 ทอายการใชงาน 6000 ชวโมง

อางองจาก ANSI คอเทยบเทา MacAdam Ellipses < 7 step

Du’v’ ไมเกน 0.007 ทอายการใชงาน 1000 ชวโมง

15

16

27


หลอด LED อาจมคณสมบตอนแตกตางจากหลอด

ทวไปทำาใหมขอจำากดในการใชงาน ดงนนในการเลอก

ใช นอกเหนอจากคณสมบตขางตน ควรพจารณาขอ

จำากดอนๆ เชน

เนองจากหลอด LED ทวางจำาหนายในทองตลาดอาจนำาเขาจากตางประเทศ ซงมระบบไฟฟาแตกตางจาก

ทใชในประเทศไทย (ซงใชระบบไฟฟากระแสสลบ 230 โวลต 50 เฮรตซ) ดงนน หลอด LED จงตองระบระบบ

ไฟฟาทสามารถใชได

สำาหรบหลอด LED ทไมสามารถใชกบวงจรไฟฟาเดมหรอมขอควรระวง ตองระบเปนหมายเหต พรอมทงม

คมอคำาแนะนำาในการตอวงจรไฟฟาทชดเจน

หลอด LED บางชนดทมรปรางและขนาดเชนเดยวกบหลอดทวไป แตไมสามารถใชกบอปกรณประกอบ

(เชน หมอแปลง) หรอวงจรไฟฟาเดมของหลอดนนๆ ไดหรอสามารถใชไดกบอปกรณประกอบบางชนด/รน

เทานน หลอด LED เหลานตองระบชนดของอปกรณประกอบทสามารถใชไดไวบนตวผลตภณฑและ/หรอ

บรรจภณฑไวอยางชดเจน

หลอด LED บางชนดสามารถปรบหรแสงได แตบางชนดไมสามารถปรบหรแสงได และแมในกรณหลอดท

สามารถปรบหรแสงได การปรบหรแสงยงอาจตองใชเทคโนโลยหรออปกรณทแตกตางจากหลอดทวไป ดงนน

หลอด LED จงตองระบความสามารถในการปรบหรแสง และเทคนค/อปกรณทจำาเปนตองใช ไวบนผลตภณฑ

และ/หรอบรรจภณฑไวอยางชดเจน

เนองจากสมรรถนะของหลอด LED ขนกบประสทธภาพการระบายความรอนเปนสำาคญ ดงนน บน

ผลตภณฑหรอบรรจภณฑควรระบขอจำากดและคำาแนะนำาในการใชงาน ใหชดเจน เชน ลกษณะการตดตง

ขนาดของโคมไฟทสามารถใชได อณหภมแวดลอมทเหมาะสม เปนตน

ขอจำากดในการใชงาน (Operating Condition)

17.1 ระบบไฟฟา

17.2 อปกรณประกอบ

17.3 ความสามารถในการปรบหรแสง (Dimming)

17.4 ขอจำากดอนๆ

17

28


เนองจาก LED มลกษณะการใหแสงและคณสมบตของแสงแตกตางจากหลอดไฟชนดอนๆ ในปจจบนจง

ไดมการศกษาถงผลกระทบของแสงกบสขภาพ และความเปนอยของมนษย โดยในเรองทเกยวกบ LED มดงน

หลกการในการทำางานของ LED โดยการใชไฟ

กระแสตรง ดงนนหลอด LED จะมอปกรณแปลงไฟ

กระแสสลบเปนไฟกระแสตรง (อาจอยภายในหลอดหรอ

แยกอยภายนอก) ซงอาจยงเปนไฟทมความถอย ความถ

นเองทอาจทำาใหเกดการกระพรบ (flicker) ของหลอด

โดยเฉพาะเมอมการปรบหรแสง นอกจากนยงมรายงาน

วาแสงจาก LED ทมความถอยในชวง 0–200 Hz อาจ

ทำาใหเกดความเมอยลาในการมอง และมปญหาสขภาพ

ตามมาในระยะยาวได

ความถในการใชงาน (Operating frequency)

อยางไรกตาม ยงไมมขอสรปอยางเปนทางการวา

ความถนมผลตอสขภาพรนแรงมากนอยเพยงใด จงม

เพยงบางมาตรฐาน (เชน Energy Star) ทระบความถใน

การใชงานเปนหนงในเกณฑคณภาพของหลอด LED

29

ในแสงทไดจากหลอดไฟแตละชนดจะมสวนผสมของรงส/

แสงสตางๆไมเหมอนกน โดยรงสทเปนอนตรายตอดวงตาเชน

รงสอนฟราเรด รงสอลตราไวโอเลต และแสงสนำาเงน ถอเปน

สวนทมอนตรายตอดวงตามนษย

ผลทางดานความปลอดภยตอดวงตา อนเนองมาจากแสง (Eye safety)

กลมระดบความเสยง 0 (RG-0) ถอเปนหลอดทไมมอนตรายตอดวงตา สามารถใชงานไดตามปกต ไม

จำาเปนตองมการระบหมายเหตบนผลตภณฑ/บรรจภณฑ

กลมระดบความเสยง 1 (RG-1) ถอเปนหลอดทมความเสยงตำาสามารถใชงานปกต ยกเวนงานทจะตอง

มองเหนหลอดโดยตรงเปนเวลานาน ไมจำาเปนตองมการระบหมายเหตบนผลตภณฑ/บรรจภณฑ

กลมระดบความเสยง 2 (RG-2) ถอเปนหลอดทมความเสยงปานกลาง แตไมไดทำาใหเกดอนตราย

อยางรายแรง หากไมไดอยในระยะใกลจนผดปกต หรอจองมองเปนเวลานาน จำาเปนตองมการระบ

หมายเหตบนผลตภณฑ/บรรจภณฑ

กลมระดบความเสยง 3 (RG-3) ถอเปนหลอดทมความเสยงสง แมวาจะมองเปนระยะเวลาสนๆ จำาเปน

ตองมการระบหมายเหตบนผลตภณฑ/บรรจภณฑ

สำาหรบหลอด LED ทเรานำามาใชงานโดยทวไป ถอเปนหลอดทไมมรงสอนฟราเรด และรงสอลตราไวโอเลต

แตมสวนของแสงสนำาเงนอย จงมโอกาสทำาใหเกดอนตรายตอดวงตา อยางไรกตามหลอด LED สวนใหญม

ขนาดกำาลงไฟไมสง จงมความเสยงคอนขางตำา (RG-0 หรอ RG-1) และสามารถใชงานไดตามปรกต


ในปจจบน มมาตรฐานสากล (IEC62471 Photobiologi-

cal safety of lamps and lamp systems) เพอประเมนวา

หลอดตางๆเหลานมปรมาณรงส/แสงสทเปนอนตรายมากนอย

เพยงใด โดยการวดปรมาณรงส/แสงทออกมาจากหลอดไฟและ

จดประเภทตามกลมระดบความเสยง (Risk Group, RG) โดย

30


ความถกตองของสของวตถเมอถกสองดวยแหลงกำาเนดแสงใดๆ หาไดโดยเปรยบ

เทยบสทปรากฏใหเหนของสตวอยางเมอถกสองดวยแหลงกำาเนดแสงอางอง กบ

แหลงกำาเนดแสงทพจารณา สตวอยางดงกลาวจะแบงออกเปน 2 ชด ชดท 1 ม 8 ส ใชหาคาดชนสทปรากฏ

ทวไป (Ra ซงเปนคาเฉลยของคา R1 ถง R8) และชดท 2 ม 6 ส ใชหาคาดชนสทปรากฏพเศษ (R9, R10,

R14) หากสทปรากฏใหเหนของสตวอยางเมอถกสองดวยแหลงกำาเนดแสงทง 2 เหมอนกน จะไดคาดชนสท

ปรากฏสงสดเปน 100

31

สำาหรบความคงเสนคงวาของสของแสงของหลอด LED นน พจารณาไดจาก ตำาแหนงสของหลอดแตละหลอดวากระจายตวอยใกลเคยงกนมากนอยเพยงใดซงกำาหนดดวยขนาดของ MacAdam Ellipses ดงตวอยางในรป หากตำาแหนงสของหลอดแตละหลอดกระจายตวอยภายใน MacAdam Ellipses ขนาดเลก จะถอวาหลอดดงกลาวมความคงเสนคงวาของสของแสงสง

ลกษณะการกระจายแสงของแหลงกำาเนดแสง จะถกระบดวยคามมลำาแสง (Beam angle) ซงวดจากแนวทคาความเขมการสองสวางลดลงเหลอ 50% ของคา ความเขมศนยกลางลำาแสงทงสองดานรวมกนดงแสดงในรป เชนมมลำาแสงขนาด 10 องศา กบ 30 องศา หากสองเขาหาผนงในแนวตงฉากทระยะหาง 2 เมตร ลำาแสงจะครอบคลมพนทเปนรปวงกลมมเสนผานศนยกลางขนาดประมาณ 0.35 เมตร กบ 1 เมตร ตามลำาดบ


Documents

สารบัญ - EnConLab...หลอดทั่วๆไป เช่น รูปทรงกลม รูปทรงลูกแพร์ รูปทรงปิงปอง