เทคนค การจดทาแผนยทธศาสตร

จดทาโดย งานแผนและงบประมาณ

กองนโยบายและแผน สานกงานอธการบด

สวนท 1 บทนา

การบรหารจดการแนวใหมกบการวางแผนพฒนามหาวทยาลย ปจจบนมหาวทยาลยกาลงเผชญกบสถานการณการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของกระแสโลกาภวตน การกาวสยคขอมลขาวสารของสงคมโลก ตลอดจนปจจยตางๆ อาท การกาวสประชาคมอาเซยน

ดงนน การวางแผนจงเปนหลกการสาคญขนตนของกระบวนการบรหาร แผนทดจะชวยใหการบรหารงานสาเรจลลวงไปไดดวยด รปแบบของแผนมหลายอยางตางกน สดแตวาจะวางแผนขนมาสาหรบภารกจใด และเพอวตถประสงคอยางใด แผนงานเปรยบเสมอนเขมทศชวยชชองทางในการดาเนนงาน อยางไรกดไมวาแผนนนจะดเดนสกปานใดกตาม หากผใชแผนไมดาเนนตามแผนหรอไมใหความสนใจแกแผนงานนนเทาทควรแลว แผนนนกไรความหมาย แผนงานเปนหลกและรากฐานในการปฏบตงานทงปวง ถาปราศจากการวางแผนและการตดตามผลทดแลว โอกาสทจะทางานใหไดผลดมอยนอยมาก ผบรหารควรสนใจและใหความสาคญแกแผนอยางเพยงพอ หากยอมเสยเวลาเพยงเลกนอยสาหรบการวางแผน จะไมตองเสยเวลาเสยแรงงาน และเสยเงนจานวนมาก เพอแกไขอปสรรคและปรบปรงองคกรใหทนสมยอยเสมอ

การจดทาแผน จงเปนเครองมอสาคญในการบรหารจดการขององคกร เพอชวยใหหนวยงานสามารถปรบตวไดทนกบการเปลยนแปลง ขณะเดยวกนในกระบวนการจดทาแผนพฒนามหาวทยาลยฯ จะชวยใหเหนโอกาสและภยคกคามทหนวยงานตองเผชญ ซงจะนาไปสการปรบวธการทางาน การเตรยมรบและพฒนาใหทนความเปลยนแปลง ของสภาวะแวดลอมของสงคมโลก ทงในดานเทคโนโลย เศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม ทงของประเทศและสงคมโลก และมการบรหารทรพยากรอยางประหยด โดยนาศกยภาพทรพยากรทมอยมาใชประโยชนอยางคมคา

แผนพฒนามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ระยะ 5 ป (พ.ศ. 2555 – 2559) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ไดมการจดทาแผนพฒนามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม และไดประกาศใชเมอวนท 30 มถนายน 2555 โดยไดรบความเหนชอบทประชมสภามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ในคราวประชม ครงท 5/2555 วนท 14 มถนายน 2555 โดยมการประเมนสถานภาพขององคกร และกาหนดวสยทศน ภารกจ เปาหมาย กลยทธ ตวชวด เพอนาไปจดทาแผนปฏบตราชการ และเพอใชในการการจดทาคาของบประมาณรายจายประจาป และตดตามผลการประเมน อยางไรกตาม การดาเนนงานตามแผนพฒนามหาวทยาลยเทคโนโลยราราชมงคลสวรรณภมระยะ 5 ป (พ.ศ. 2555-2559) ยงประสบปญหาในทางปฏบตอยมาก เนองจากผใชแผนไมดาเนนตามแผนหรอไมใหความสนใจแกแผนงานนนเทาทควรแลว แผนนนจงยงไมประสบผลสาเรจเทาทควร แผนงานเปนหลก และรากฐานในการปฏบตงานทงปวง ถาปราศจากการวางแผนและการตดตามผลทดแลว โอกาสทจะทางาน ใหไดผลดมอยนอยมาก ผบรหารทควรสนใจและใหความสาคญแกแผนอยางเพยงพอ หากยอมเสยเวลาเพยงเลกนอยสาหรบการวางแผน จะไมตองเสยเวลาเสยแรงงาน และเสยเงนจานวนมาก เพอแกไขอปสรรค และปรบปรงองคกรใหทนสมยอยเสมอ

วตถประสงคของการจดทาเทคนคการจดทาแผนพฒนามหาวทยาลยฯ 1. เพอเปนแนวทางปฏบตใหแกเจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน ซงมภาระหนาท และความรบผดชอบดานการวางแผน การจดทาแผนยทธศาสตร และบคลากรทสนใจ ตลอดจนเปนการสรางความเขาใจ สรางกระบวนการเรยนรรวมกน เพอยกระดบคณภาพบคลากรใหกาวทนวทยาการและองคความรใหม ๆ และนาองคกรไปสองคกรแหงการเรยนร 2. เพอใชเปนกรอบแนวทางในการจดทาแผนกลยทธภายในสงกดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม และสามารถนาเทคนคการวางแผนยทธศาสตรไปปรบใชในการบรหารจดการอยางเหมาะสม 3. เพอใหเกดความสะดวก รวดเรวในการศกษา คนควา และสามารถนาไปสการปฏบตงานดานการวางแผนยทธศาสตรไดอยางมประสทธภาพยงขน

สวนท 2

องคความรเกยวกบแผนพฒนามหาวทยาลยฯ ความหมายของการวางแผน เทยนฉาย กระนนท (มปท : 1-2 ) ไดใหความหมายของการวางแผนวา หมายถง “กระบวนการอยางหนงทใชในการดาเนนงาน เปนกระบวนการทชวยในการตดสนใจเลอกกจกรรมทจะดาเนนการ ทศทาง และวธการดาเนนการ เพอใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนดขน ภายใตระยะเวลาทกาหนด และภายใตทรพยากรทมอยอยงจากด เปนะระบบ มความตอเนองสอดคลองในการกาหนดและตดสนใจลวงหนาสาหรบกจกรรมหนงๆ วาจะทาอะไร อยางไร เมอใด ทใด โดยใคร” นอกจากนยงระบวา “แผน” เปนผลผลตของการวางแผน โดยแผนเปนผลลพธทเปนเอกสารทไดจากกระบวนการวางแผนทงกระบวนการสาหรบใชเปนหลกฐานยนยนการวางแผนทไดจดทาขน ความหมายของการแผนยทธศาสตร Strategic Plan (ทศพร ศรสมพนธ.2539) ไดใหความหมายของแผนยทธศาสตรไว ดงน 1. เปนเอกสารทระบ วสยทศน ภารกจ และกลยทธตางๆ ในการดาเนนงานขององคกรหนงๆ 2. เปนแผนระยะยาว ทบอกถงทศทางการดาเนนงานขององคกร สาหรบใชเปนเครองมอในการประสาน และกากบตดตามการดาเนนงานในสวนงานตางๆ ขององคกรใหเปนไปในทศทาง และจงหวะเวลา ทสอดคลองกน 3. เปนเอกสารทจดทาขนจากการวเคราะหสภาพการณภายนอก และภายในองคกร เพอคาดคะเนแนวโนมของสถานการณ และกาหนดแนวทางการดาเนนการขององคกรใหสอดคลองเหมาะสมกบแนวโนมของสถานการณ ดงกลาว ขอแตกตางระหวางการวางแผนยทธศาสตร กบการวางแผนทวไป การวางแผนยทธศาสตร เปนการวางแผนเพอนาองคกรไปสภาพลกษณใหมกาวสวสยทศนทตองการในอนาคต การวางแผนยทธศาสตรจงเปนการวางแผนในภาพรวมขององคกร ทกประเดนยทธศาสตรทกาหนดขน เปนปจจยทชอนาคตขององคกรนน การวางแผนทวไป เปนการวางแผนเพอแกปญหา การปองกนปญหา หรอการพฒนาผลผลตขององคกร ดงนน การางแผนทวไปจงมจดมงหมายเพยงเพอการใหไดแนวทางในการดาเนนงานททาใหงานขององคกรบรรลผลสาเรจอยางมประสทธภาพเทานน วตถประสงคของการจดทาแผนยทธศาสตร 1. เพอใหไดองคกรพฒนาตนเองไดทนกบสภาพการเปลยนแปลง เพราะการวางแผนยทธศาสตรใหความสาคญกบการศกษาวเคราะหบรบทและสภาพแวดลอมภายนอก และภายในองคกรเปนประเดนสาคญ ซงจะทาใหการปรบเปลยนทศทาง ภารกจ วตถประสงคและกลยทธขององคกรเปนไปอยางถกตอง เหมาะสมกบสภาพการณนน ๆ 2. เพอชวยใหการวางแผนปฏบตการ (Action Plan) สาหรบแตละโครงการสอดคลองกบแผนยทธศาสตร โดยกาหนดเปาหมายของแผนงาน/โครงการ กจกรรมทตองปฏบตและผลทคาดวาจะไดรบ รวมทงการใชทรพยากรและงบประมาณของแตละโครงการไดชดเจนยงขน

ความจาเปนและประโยชนของการวางแผนเชงยทธศาสตร ทศพร ศรสมพนธ (2539:12) ไดกลาวถงความจาเปนของการวางแผนเชงกลยทธ หรอยทธศาสตรวามความจาเปนอยางมากสาหรบผบรหารขององคการสมยใหมทมงหวงผลสาเรจในการดาเนนงาน เนองจากในปจจบนสภาพแวดลอมของประเทศมการเปลยนแปลงและขยายตวอยางรวดเรว ทงการเปลยนแปลงทางดานสงคม เศรษฐกจ ฯลฯ ซงกอใหเกดผลกระทบทงทเปนโอกาสและภยอปสรรคตอองคการ นอกจากน ผบรหารองคการมความจาเปนทจะตองพจารณาจดสรรทรพยากรทมอยอยางจากดใหเกดประโยชนสงสด ทงในแงของงบประมาณบคลากร ตลอดจนเครองมออปกรณตางๆ ประกอบกบการขยายตวและสลบซบซอนขององคการทาใหผบรหารจะตองพยายามกาหนดทศทาง จดมงหมาย วตถประสงค และแนวทางการดาเนนงานทชดเจน ดงทไดกลาวมาแลววา การวางแผนเชงยทธศาสตร เปนเครองมอสาคญของผบรหารในการปรบเปลยนองคกร ใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม โดยการวางแผนยทธศาสตรเปนประโยชนหลายประการตอการบรหารงานในองคการตางๆ ซงสามารถสรปไดดงน

1. ชวยทาใหผบรหารของแตละหนวยงานหนมาใหความสนใจอยางแทจรงในเรองขององคการมากขน 2. กระตนใหผบรหารทราบถงปญหา อปสรรคตลอดจนการเปลยนแปลงตางๆ ทอาจเกดขนและ

เตรยมหามาตรการรองรบไวลวงหนาอนเปนการลดความเสยงและความเสยหายทจะเกดขนกบองคการ 3. ชวยทาใหผบรหารเกดความเขาใจในธรรมชาตของการดาเนนงานอยางชดเจนขนและมองเหนภาพ

ของการพฒนางานในอนาคต 4. ชวยระบโอกาสและลทางในการดาเนนในอนาคตใหการปรบเปลยน ทศทางและภารกจขององคกร

เปนไปอยางถกตอง เหมาะสม 5. ชวยทาใหการกาหนดวตถประสงค แผนงาน/โครงการ และการใชทรพยากรขององคการเปนไป

อยางมประสทธภาพและประสทธผล 6. ชวยสรางความเขาใจทถกตองรวมกนระหวางสมาชกขององคกรและทกฝายทเกยวของกบทศทาง

และการดาเนนงาน ตลอดจนความคาดหวงตางๆ 7. ชวยกอใหเกดการประสานงานและบรณาการทางความคดการดาเนนงานกจกรรมตางๆ อนเปน

การผนกกาลงภายในองคกร กลาวโดยสรป การแผนยทธศาสตรเปนการแบงสรรทรพยากรทมอยอยางจากดอยางมประสทธภาพ

และมประสทธผล เปนเครองมอสาคญของผบรหารในการปรบเปลยนองคกรใหสอดรบกบการเปลยนแปลง การจดทาแผนยทธศาสตรเปนการตอบคาถามหลก 3 ประการ คอ

- องคกรจะกาวไปทางไหน (Where are you going?) - สภาพแวดลอมเปนอยางไร (What it the environment?) และ - องคการจะไปถงจดหมายไดอยางไร (How do you get there?) โดยมกระบวนการจดทาแผนคอ (1) การกาหนดภารกจหลกขององคการ (Mission Determination) (2) การวเคราะหสภาพแวดลอม (Environmental Analysis) (3) การวเคราะหสภาพองคกรภายใน (Organizational Analysis) (4) การกาหนดวตถประสงคระยะยาวขององคการ และ (5) การวเคราะหและจดวางกลยทธขององคการ

สวนท 3

การบรหารเชงยทธศาสตร (Strategic Management Process) เปนกระบวนการปฏบตงานทมการดาเนนการอยางเปนระบบ มอย 3 ขนตอน คอ 1. การวางแผนยทธศาสตร (Strategic Planning) 2. การนายทธศาสตรไปปฏบต (Strategic Implementation) 3. การควบคม ตดตามและประเมนผล (Strategic Control)

การวางแผนยทธศาสตร สวนใหญมกระบวนการทเรมตนดวยขนตอนการเตรยมการซงเปนขนตอนของการสรางความเขาใจรวมกนถงเหตผล ความจาเปนทจะตองมการจดทาแผนยทธศาสตรการใหความรเกยวกบเรองการวางแผน กระบวนการจดทาแผน เพอใหบคลากรไดมสวนรวมในกระบวนการจดทาแผน โดยทวไปมกจะใชรปแปลการระดมสมองจากกระบวนการมสวนรวมกนคด รวมกนทา บนพนฐาน ความมเหตผล และบรรยากาศทสรางสรรค

ประเดนสาคญประการหนงกคอ การจดหาวทยากรหรอผประสานงานกลม ทมความเชยวชาญทาหนาทวทยากรเพอกระตนใหเกดการระดมความคด เชอมโยงประเดนตางๆ ตลอดจนการสรปวเคราะหผลทไดจากการระดมความคดในแตละเรองดวย

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภมไดดาเนนการจดทาแผนยทธศาสตร ฉบบท 1 (พ.ศ. 2555-2559 ซงในขนตอนการจดทาแผนพฒนามหาวทยาลยฯดงกลาว ไดจดใหมการอบรมเชงปฏบตการในลกษณะการเรยนร (Action leaning) เพอใหความรเกยวกบการวางแผน กระบวนการจดทาแผน การจดประชมเชงปฏบตการ (Workshop) เพอใหผบรหาร ผอานวยการ และเจาหนาทผปฏบตงาน ไดมสวนรวมในกระบวนการจดทาแผนในทกขนตอน

หมายเหต : ภารกจของผประสานงานกลมคอ (1) ชวยชแจง แนะแนวทางขนตอน กากบเวลา (2) ชกจงใหสมาชกกลมไดแสดงความเหนและประเดนขอเสนอของตน (3) รวบรวมผลการหารอกลมยอยใหเปนประเดนหลกท สน กระชบ และชดเจน (4) แนะนาและชวยในการจดการขอมล และการนาเสนอผลการหารอ (5) ผประสานงานตองไมชกจงประเดน ไมมอคต เนนเฉพาะความเหนของกลมเปนหลก

การวางแผนยทธศาสตร (Strategic Planning)

การนาแผนไปปฏบต (Implementation)

การตดตามและประเมนผล(Evaluation & Control)

โตองหาค

1 . ป จ จหนวยงานWhere a

2. ในอนWhere d

3. ทาอยHow wi

S

ประเม

โดยทวไปการาตอบ 3 ประ

คาถาม จ บ น ก า ร ดนเปนอยางไร are we now

นาคตเราตองdo we want

างไรจงจะไปถll we get th

Strengt

มนปจจยภายใน

รวางแผนยทธการ คอ

า เ น น ข อ ง

w?

งการไปทใดt to be?

ถงจดนน here?

W We

น 

ธศาสตร คอก

วธวเคราะห- สภาพแว- สภาพแว- นโยบาย- ผมสวนได- ผรบบรก

นาขอมลทSWOT การกาหนด

โดยใชเครอTOWS MA

ปจจบนกา

aknees

Wher

การตดสนใจเพ

ธการ/เครองม

ดลอมภายนอดลอมภายใน

ดสวนเสย าร ท ไ ดจากการมาเปนขอมลดทศทางของห

องมอวเคราะหATRIX

ารดาเนนงานเ

e are we

พออนาคตขอ

มอ

อก

รวเคราะห ลพนฐานในหนวยงาน

ห

เปนอยางไร

O Opop

ประเม

e now ?

ององคกร โดย

S = จดแขง W = จดออนO = โอกาส T = อปสรรค

วสยทศน พนธกจ วตถประ เปาหมาย ประเดนย กลยทธ

prtunities 

มนปจจยภายน

ยตองคานงถง

ผลลพธ

น

ค

น

สงค ย ยทธศาสตร

T 

อก 

Th

งคาถามท

reats 

การวเคราะห SWOT เปนกระบวนการสาคญในการสาคญในการตงประเดนคาถาม และมงหาคาตอบทจะนาไปสผลสมฤทธในการบรหารจดการ เพอการพฒนา เปนการศกษาหาเหตผลเกยวกบปจจยตางๆ ทมผลตอการดาเนนงานโดยมประเดนสาคญทตองพจารณา ดงน 1. สถานการณในขณะนน เปนอยางไร 2. สถานการณทเกดขนนน มผลกระทบตอความเปนอยของบคลากรหรอไม มากนอยเพยงใด 3. อะไรคอมลเหตททาใหเกดสภาพการณเชนนน 4. มใครบางทเขามามสวนเกยวของ และ/หรอมสวนไดสวนเสยกบสถานการณทเกดขน 5. องคกรมขดความสามารถในการเผชญและแกไขปญหานนหรอไม ในการระบประเดนปจจยทมผลกระทบตอการบรหารจดการภายในองคกร ควรพจารณาจากสภาพแวดลอมภายนอก วามประเดนใดทเปนโอกาส หรอเปนแรงทเออตอการบรหารจดการ เพอการพฒนา และมประเดนใดทเปนภยคกคาม หรอเปนอปสรรคททาใหการบรหารงานสะดดหยดลงหรอเกดปญหาอยางรนแรง และยอนกลบมาพจารณาวา เมอเปรยบเทยบกบสถานการณภายนอกทเกดขน ภายในองคกรมขดความสามารถอะไรบางทจะฉกฉวยโอกาส และหรอ/การเผชญกบวกฤตการณทเกดขนหรอไม มประเดนปจจยใดทเปนจดแขงทสามารถนามาใชไดอยางมประสทธภาพ มประเดนใดบางทเปนจดออนทตองรบแกไขหรอปองกน โดยการวเคราะหดงน 1. การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก เปนการตรวจสอบ ประเมน และกรองปจจยหรอขอมลจากสภาพแวดลอมภายนอกทมผลกระทบตอองคกร เพอหาโอกาสและภยคกคามไดแก สภาวะเศรษฐกจและสงคม การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ การเมองและกฎหมาย ความตองการของผรบบรการ นโยบายรฐบาล ทเกยวของ ตลอดจนถงสถานการณตางประเทศทเกยวของ 2. การวเคราะหสถานการณภายใน เพอหาจดแขงและจดออน โดยทวไปจะพจารณาจากตวแบบ 7S ของ R.Waterman ดงนคอ (1.1) โครงสรางองคกร (Strucure) (1.2) ระบบการปฏบตงาน (System) (1.3) จานวนบคลากร (Staff) (1.4) ความสามารถของบคลากร (Skill) (1.5) ยทธศาสตร /กลยทธองคกร (Strategy) (1.6) รปแบบการบรหาร (Style) (1.7) วสยทศน / คานยมรวมในการปฏบตงาน (Share values) สถานการณขางตน ทงทเปนโอกาสและอปสรรคเปนปจจยทเกดขน ณ ชวงเวลาใดเวลาหนง ดงนน ในการจดทาแผนยทธศาสตร ขององคกรในแตละชวงเวลา ผลการพจารณา SWOT ขององคกรอาจจะเปลยนแปลงไปดวย

ขนตอนท 1 การวเคราะห SWOT

การบรรจประเดนจาการวเคราะหลงผง SWOT ตารางท 1 แสดการประเมน SWOT ลาดบตอไปคอการนาประเดนการวเคราะหทรวบรวมไดจากการทา SWOT ทงหมด มาจดอนดบความสาคญ เพอใหงายตอการประเมนสภาวะแวดลอม โดยการนาโอกาส และขอจากด ซงเปนปจจยภายนอก จดแขง และจดออน ซงเปนปจจยภายในองคกรมาลงผง โดยผงจะประกอบดวยปจจยภายนอก และปจจยภายใน ตดกนในลกษณะเปน Graph นามาวเคราะห SWOT Analysis จะไดนาหนกความสาคญของปจจยตางๆ ทสงผลกระทบตอองคกร การเกบขอมลและประมวลผลนาหนก จะทาใหสามารถกาหนดตาแหนงขององคการคได หมายเหต : SWOT ยอมาจาก S = strengths หมายถง จดแขง W = Weakness หมายถง จดออน O = Opportunities หมายถง โอกาส T = Threats หมายถง ขอจากด/อปสรรค

การวเคร เปลยนแป Analysisและบคล บาล Where ในอนาคภาพลกษความเชอลกษณะข สงคมวฒ นาเชอถอรวมกน แ และทศท ความคาด ตวอยาง วสยทศน

ขน

ราะหปจจยภา1) บรบทของปลง ทงภายใ2) ความตองs) ประกอบดลากร 3) กรอบกตก

e do we Wวสยทศน (Viต วสยทศนอษณทสวนราชอมนเขาดวยกของวสยทศน1. มมมมองแ

ฒนธรรม และค2. รเรมโดยผอ ทกคนเตมใและทกคนพร3. มสาระครบ

ทางทจะกาวไป4. ใหความฝนดหวงทเปนสง

วสยทศนขอ น (Vision)

“มหาวทยา

นตอนท 2 กา

ายนอก ประกงปจจยภายนนและภายนอการ ความคาดวย สมาชกส

กาตามรฐธรรม

Want to besion) กพร. ไอธบายถงทศทชการตองการน

นทด แหงอนาคต (Fคานยมองคกรผนา และสมาชใจทจะปฏบตอมทจะใหกาบถวน และชดปในอนาคตททน พลงดลใจ งพงปรารถนา

องมหาวทยาล

าลยชนนาดา

ารกาหนดวส

อบดวยโอกาสนอก ประกอบอกประเทศ าดหวง การสนภา พรรคการ

มนญ กฎหมา

e ? ในอนาคต

ไดใหความหมทางทสวนราชรในอนาคต โด

Future perspร ชกมสวนรวมตตาม การมสวรสนบสนน ดเจน (Compทกคนเขาใจง(Positive & าทมองเหนได

ลยเทคโนโลย

านวทยาศา

ยทศน

ส และขอจากบดวย สถานก

นบสนนหรอเรเมอง องคกร

ายปฏรประบบ

ตเราตองการ

มายวา “วสยทชการตองการดยวสยทศนจ

pective) สอด

คดและใหการวนรวมของส

prehensive าย Inspiring) ทนนคอ มเสน

ราชมงคลสว

สตรและเท

กด (Opportuการณทางการ

ปนภยคกคามรอสระ สอมวล

บราชการ นโ

รไปทใด

ทศน” หมายถรจะมงไป สงทจะตองเชอมโ

ดคลองเหมาะ

รสนบสนน (Sมาชกจะกอให

& Clear) ส

ทาทาย ทะเยอทางททาทายค

วรรณภม

คโนโลยเพอ

nities & Treรเมอง เศรษฐ

มของผมสวนไลชน ภาคประ

ยบายรฐบาล

ถง สภาพทสวทสวนราชกายงเปาหมาย

ะสมกบสภาพ

Share and หเกดความผก

สะทอนใหเหน

อทะยาน สามความสามารถ

อชมชนสงค

eats) ฐกจ สงคม กร

ไดเสย (Stakeะชาสงคม ตา

และกฎหมาย

วนราชการตอรตองการจะพนธกจ คาน

แวดลอมทาง

Supported)กพน (Comm

นถงจดหมายป

มารถปลกเรา ถ

ม และนาน

ระแสการ

eholders งประเทศ

ยธรรมาภ

องการเปนเปน หรอนยม และ

เศรษฐกจ

) มความmitment)

ปลายทาง

และสราง

าชาต”

หมายเหต : พจนานกรม Longdo dict หมายถง ชนหนา หรอแถวหนาชนหนง, แถวหนา, แนวหนา, ยอดเยยม,

ดเยยม, ชนเลศ, ชนแนวหนา เชน เพราะเขาไดดกรจากมหาวทยาลยชนนาเปนใบเบกทาง โอกาสจะไดงานและเงนดจงมมาก พนกจ (Mission) กพร. ไดใหความหมายวา “พนกจ” หมายถง หนาทโดยรวมของสวนราชการ พนธกจเปนการตอบคาถามวา “สวนราชการตองการบรรลอะไร ” พนธกจอาจกาหนดผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยหรอกลมเปาหมายทสวนราชการใหบรการ ความสามารถทโดดเดนของสวนราชการ หรอเทคโนโลยทสวนราชการใช ในการกาหนดพนธกจ จะตองทราบวาหนาทหรอภารกจหลกตามกฎหมายทองคกรตองดาเนนการคออะไร และจาเปนตองทราบวาเปาประสงคหรอผลลพธทตองการใหเกดขนจากการดาเนนงานคออะไร ดงนน พนธกจ จงเปนสงทองคกรตองปฏบต (ตามหนาททไดรบมอบหมาย) เพอใหบรรลเปาประสงคและวสยทศนทกาหนดไว การกาหนดพนธกจ ทาใหเราทราบทศทาง (Direction) และขอบเขตของการดาเนนงาน ลกษณะของการเขยนพนธกจหรอคากลาวพนธกจ ไมมขอบงคบหรอกฎเกณฑตายตววาจะตองดาเนนการในลกษณะอยางไร ซงจะมอยสองลกษณะ ไดแก การนามากลาวรวมกนเปนขอเดยวกน หรอจะแบงขอยอยกได พนธกจขององคกรแบงได 2 ระดบ 1. พนธกจดงเดม คอพนธกจเดมขององคกร ซงเปนบทบาทหนาทขององคกรทสงคมกาหนดใหหรอบทบาทหนาทขององคกรทมตอสงคม พนธกจนถกกาหนดเมอรเรมใหมการกอตงองคกร และจะคงอยกบองคกรตลอดไป จะมการเปลยนแปลงเมอมการปรบปรงหรอปฏรปองคกร 2. พนธกจตามเปาประสงค เปนพนธกจทองคกรจะตองปฏบต เพอใหบรรลตามความคาดหวงของอคกรตามวสยทศนทไดกาหนดไว ดงนน พนธกจในสวนนจงปรบเปลยนไดตามสถานการณทเปลยนไป การตรวจสอบความเปนไปไดของพนธกจ การกาหนดพนธกจจะตองคานงถงความเปนไปไดและความสมเหตสมผล ทงน รวมถงอานาจหนาทตามกฎหมาย และบทบาททสงคมกาหนดใหองคกร ซงองคกรจะตองดาเนนการใหถกตองตามขอบญญตและระเบยบกฎเกณฑ ทงน รางพนธกจทเหมาะสมและเปนไปได จะตองระบถงเงอนไขและปรชญานาทาง หรอคานยมหลกทยดมนในการปฏบตงานตามพนธกจ ตวอยาง พนธกจของของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม พนกจ (Mission)

1) ผลผลตและพฒนากาลงคนทมคณภาพ 2) วจยและสรงนวตกรรม เพอตอบสนองความตองการของสงคม 3) บรการวชาการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอพฒนาชมชนและสงคม

ขนตอนท 3 การกาหนดพนธกจ

4) สบสานศลปวฒนธรรมและอนรกษสงแวดลอม 5) บรหารจดการททนสมย และมธรรมาภบาล

กญแจแหงความสาเรจ (Key Success Factors : KSF) เปนปจจยทผลลพธทเกดขนจะทาใหหนวยงาน มความสาเรจในการบรรลเปาหมายตามยทธศาสตร

โดยปจจยเหลานจะตองกอใหเกดอยางถกตอง และเหมาะสม กญแจแหงความสาเรจจะขนกบลกษณะของการดาเนนงาน

ตวอยาง กญแจแหงความสาเรจของหนวยงาน สถาบน กญแจแหงความสาเรจ

- สถาบนการศกษา - ความเปนมออาชพ - ชอเสยงดานเทคโนโลยเปนทยอมรบของผรบบรการ

การกาหนดเปาประสงค/เปาหมาย กพร.ไดใหความหมายวา “เปาประสงค” หมายถง สภาพในอนาคตหรอระดบผลการดาเนนการทตองการบรรล เปาประสงคเปนไดทงระยะสนและระยะยาว เปนจดหมายปลายทางท ชนาการปฏบตการ เปาประสงคในเชงปรมาณทเปนจดหรอชวงท เปนตวเลข มกเรยกวา “เปาหมาย” เปาหมายอาจเปนการคาดการณจากขอมลเชงปรมาณเทยบหรอขอมลเชงแขงขน หมายเหต : การทางานแบบ Knowlede Worker คออะไร ในยคปจจบนทกาลงเขาสสงคมแหงการเรยนร ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สงคมมการปลยนแปลงอยางรวดเรว ระบบราชการในบทบาทใหม ซงสวนใหญเปนงานทเกยวของกบเอกสารขอมล กจาเปนตองพฒนาความรความสามารถของขาราชการใหสามารถทางานอยางมออาชพ และมความเชยวชาญในโลกยคขอมลขาวสาร

คานยม (Values) กรพ.ไดใหความหมายวา “คานยม” หมายถง หลกการและพฤตกรรมชนา ทคาดหวงใหสวนราชการและบคลากรปฏบต คานยมสะทอนและเสรมสรางวฒนธรรมทพงประสงค ของสวนราชการ คานยมสนบสนนและชนาการตดสนใจของบคลากรทกคน และชวยใหสวนราชการบรรล พนธกจและวสทศนดวยวธการทเหมาะสม

ตวอยาง คานยมหลกของมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

คานยมหลก (Core Values) เปนคนด มความร รกสงาน

ขนตอนท 4 การกาหนดเปาประสงค/เปาหมาย

ขนตอนท 5 คานยม (Values)

How w ยทธ เพอวเคราะหมากาหนวเคราะหประมวล

Staภายนอก*กลยทธชวงชงโอ- ขยายงา- รณรงค - สงเสรม- กระจาย- สนบสน- เพมเคร- เพมเปา- พฒนา

? Quesภายนอก(คาถาม :*กลยทธแกไขจดภายนอกและหาพ- ปรบปร- เพมชอง- พฒนา - สรางเค- รวมทน- หาแนว

ขนตอ

ตวอ

will we geเมอไดกาหนดอใหสามารถบหสถานภาพขอนดเปนแนวทาหสถานการณ ประเดนผง S1. The Gro2. GE Mod3. ADL. Po

แนวทางกา

ars Situation (Sเออและภายในเดเชงรก (Aggresกาส โดยสรางเปาน

ม ยงาน นน รอขาย าหมาย (งาน)

tion Marks Situเออแตภายในดอ: Question) ธพลกฟน (Turnดออนเพอชวงชมาเสรมโดยการนธมตร (Alliancรง งทาง

รอขาย รวม

อนท 5 การก

ยาง BCG Mo

et there?ดวสยทศน พบรรลวสยทศององคกรทไดางการดาเนนง

(SWOT AWOT สาหรบowth – Shardel ortfolio – Ma

ารกาหนดกลย

SO) ดน (ดาวรง : Stassive Strategieปด เพม บก รก ข

uation (WO) อย

n Around Stชงโอกาส หรอ รปรบปรง พฒนาce)

าหนดกลยทธ

odel

? ทาอยางไรจง

พนธกจ และวน พนธกจ แดใหนาหนกควงานทเชอมโย

Analysis) แบตวแบบทใชใre Matrix (BC

artix

ยทธ

ar) es) ใชจดแขงไปขยาย ดงน

trategies) การหาจดแขงจากา แกไข ทบทวน

ธ

งจะไปถงจดน

วตถประสงคขละวตถประสวามสาคญในงสอดคลองกนละบรรจประในการวเคราะCG)

แ

ป

รกน

Caภายนอกฉดแ(แมววใหวว * กลยทธกาเพมประสทเสยหายทเกตนทน ลดระ- ขยายงานท- ควบคม - หลกเลยงอ- คมครอง - ปกปองรกษ

ภายนอกฉดแ* กลยทธตดการเลก/ลดหรอ คดใหม- การปรบเป- ทบทวน - ลดกจกรรม- ชะลอการด- ถายโอน - แกไข ปรบ

นน

ขององคกรแลสงคทวางไว กแตละปจจย นกบตาแหนงเดนวเคราะหะห เพอวางกล

แนวทางการกash Cows Situแตภายในเดน : Cash cows)ารรกษาเสถยรภทธภาพภายในแดจากภยคกคามะยะเวลา ดงน ทเปนจดแขง

อปสรรค

ษา

Dogs Situatและภายในดอย ดทอน (Retrencดภารกจบางดาน ทาใหม โดยการ

ปลยน Re-engine

ม ดาเนนงาน

ปรงสงทเปนจดอ

ลว ขนตอนตอการกาหนดกลทงปจจยภายงในปจจบนขอหลงในผง SWOลยทธทนยมใช

กาหนดกลยทation (ST)

ภาพ (Stability และใชจดแขงเ โดยการปรบปร

tion (WT) (สนข : Dog) chment Strateนทมจดออน แลรเลก ลด ถายโอนeering

ออน

อไป คอการกลยทธ เปนผลยในและปจจยององคกร หลOT แลว จชไดแก

ทธ

Strategies) พอลดความรง พฒนา ลด

egies) ละภยคกคาม น ดงน

กาหนดกลลจากการยภายนอก งจากการะเปนการ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

การใช BCG Model สาหรบวางแผนเพอจดสรรทรพยากร สาหรบหนวยงานทมหลายกจกรรม หลายหนาท หลายบทบาท เพอวเคราะหวา หนาทหรอบทบาทใดมอตราการเตบโต มการพฒนา และสวนของผลเปนอยางไร เพอใชวางแผนจด (Portfolio) ของหนาท บทบาท หรอกจกรรม (Portfolio Planning)

ในขนตอนน เปนการแปลงยทธศาสตรไปสการปฏบต โดยอาศยแผนปฏบตการเปนเครองมอสาหรบใชเปนแนวปฏบตสาหรบสวนงานตางๆ ใหเปนไปอยางสอดประสานกน ทงในแงทศทางและจงหวดเวลา โดยการจดทาแผนปฏบตการนนอาจใชรปแบบตางๆ กนไดหลายแบบ เชน การใชการวางแผนโครงการแบบเหตผลสมพนธ (Logical Framework Project Planning) หรอ อาจเขยนในทานอง Gantt Chart กได นอกจากน ยงมบทบาทในการรวมกนนาแผนยทธศาสตรไปสการปฏบต โดยวธการ จดการประชมสมมนาเชงปฏบตการ (Workshop) เพอใหบคลากรไดเกดการเรยนรแผนและนาแผนไปสการปฏบต ทงน จะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงและฝายทเกยวของดวย

การควบคม เปนการตดตามการตรวจสอบ (Monitoring) และการประเมนผล (Evaluation) เพอใหการปฏบตงานดาเนนไปอยางตอเนอง

การตดตามและประเมนผล ซงหมายถงการคอยตดตามตรวจสอบความกาวหนา ปญหาอปสรรค ตลอดจนความสาเรจและลมเหลวของโครงการกจกรรมตาง ๆ ซงวธการในการตดตามประเมนผลนน คอการคอยตดตามขาวสารขอมล โดยเฉพาะทเกยวกบตวชวดความสาเรจตางๆ ทไดกาหนดไว และคอยแกไขปญหาอปสรรคตางๆ ทอาจเกดขน ตลอดจนถงการคอยตดตามใหการสนบสนนแกผปฏบตงานในสวนงานตางๆ ในทกๆ ดาน ใหสามารถปฏบตงานตามกลยทธใหไดผลอยางมประสทธภาพ

แนวทางจดทาเพอใหเกดความสาเรจ Blue Print for Change

การพจารณากาหนดโครงการเพอบรรจลงในแผนปฏบตการ สาหรบทจะนายทธศาสตรไปสการปฏบตนน นอกจากจะตองคานงถงโครงการทสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรและกลยทธทไดกาหนดไวแลว กยงตองคานงถงโครงการและกจกรรมสาหรบการทจะปรบเปลยนพฒนาขดความสามารถขององคกร ใหสามารถทจะนาแผนยทธศาสตรนนไปสการปฏบตใหเกดผลสาเรจ

นอกจากนในการดาเนนงานตามแผนปฏบตการ ยอมมชองวางเปาหมายหรอสงทควรจะเปนกบผลผลตหรอสงทเกดขนจรง ซงอาจเกยวเนองกบองคประกอบหลายประการเชนกระบวนงาน ระบบสารสนเทศ

การนายทธศาสตรไปปฏบต (Strategic Implementation

การควบคม ตดตามและประเมนผล (Strategic)

และการสอสาร กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ คน ฯลฯ ดงนน จาเปนตองมขอเสนอกบแนวทางการจดทาเพอใหเกดความเรจ ซงโดยสวนใหญแลวการปรบเปลยนยทธศาสตรและ กลยทธในการดาเนนงาน มกตองมการเปลยนแปลงในปจจยสาคญขององคการในดานตางๆ ดงน 1. การจดโครงสรางองคการ เชน การเพม หรอลดหนวยงานเพอนายทธศาสตรไปปฏบต หรอการมอบหมายงานใหม หรอการออกแบบกระบวนงานใหม ทเกดขนจากแผนยทธศาสตร 2. การปรบเปลยนระบบ ระเบยบ ขนตอน/วธการปฏบตงาน การนาระบบสารสนเทศมาใช เพอรองรบยทธศาสตรการดาเนนงานใหม 3. การจดกรอบอตรากาลงและบรรจ แตงตง โยกยายบคลากรใหม การวเคราะหสมรรถนะบคลากร และการพฒนาบคลากร เพอใหไปปฏบตหนาทตามยทธศาสตรใหม 4. การพฒนาทกษะ ความร ความสามารถ และทศนคตของบคลากรในสวนงานตางๆ ใหมความเขาใจถงยทธศาสตรและกลยทธใหม และสามารถปฏบตงานตามแผนดงกลาวได การสรางเสรมหรอปรบแตงวฒนธรรมในการทางานของคนในองคกรใหมใหสอดคลองกบยทธศาสตร การสรางความเขาใจรวมกนในทกระดบถงยทธศาสตรและกลยทธใหม และเหตผลความจาเปนทตองเลอกใชกลยทธนน ๆ โดยมงใหทกคนไดมวสยทศนรวม (Shared Vision) คอ ใหทกคนมองเหนภาพตามยทธศาสตรและกลยทธทไดกาหนดไว การจดหาและจดสรรงบประมารณและวสดอปกรณตางๆ ทจาเปนสาหรบการพฒนาองคกรในดานตางๆ เพอใหสามารถนายทธศาสตรไปสการปฏบตไดอยางมประสทธผล เครองมอทางการบรหารสมยใหมทนามาประยกตใช มดงน ตวแบบการประเมนองคกร (Performance Appraisal Systems) การวดผลการดาเนนงานในอตจะเหนวาเนนการวดผลดานการใชงบประมาณซงปญหาการวดผลดานการเงนเปนการวดผลการดาเนนงานในอดตไมสามารถประเมนใหเหนความสามารถในการดาเนนการในปจจบนและอนาคตไดด ปจจบนตวแบบการวดผลจะมการวดหลายมต (Multi dimension) ซงตองคานงถงความสาเรจของหนวยงานทงอดต ปจจบน และอนาคต มหลายองคไดมการออกแบบการประเมนองคกร โดยกาหนดตวแปรทใชวดผลการดาเนนงานเพอเสรมสรางความสามารถดานการแขงขน ลกษณะของการประเมนผลทดควรจะ

- เชอมโยงกบวสยทศน ภารกจ และเปาหมาย - สอดคลองกบวฒนธรรมองคกรและระบบการประเมนผลงาน - มการสนบสนนจากผบรหาร - รวมอยในกระบวนการวางแผนกลยทธ - ความสมดลของการประเมนดานตางๆ - เปนทยอมรบของบคลากรในองคกร - เปนระบบ ยอนกลบเพอพฒนาผลการดาเนนงานใหดขน - เปนกระบวนการพฒนาตวเองของบคลากรและพนกงาน

ระบบการบรหารงานท ใ ชระบบการจดการท ใ ชผลการปฏบตงานเปนพนฐาน ม ชอเรยกวา performance Based Management System : PBMS Balanced Scorecard (BSC) เปนเครองมอทางการบรหารทเชอมโยงการวดผลกบวสยทศนและกลยทธขององคกร หนวยงานพฒนาโดย Robert S. Kaplan และ David Norton ซงจะมการวดและประเมนองคกร 4 ดานไดแก ผลการดาเนนงานดานการเงน ดานลกคา ดานกระบวนการบรหารภายใน และการเรยนรและการเตบโต BSC จะเรมจากองคกรมวสยทศนและกลยทธ จากนนการวดความสาเรจ จะประกอบดวย มมมองดานการเงน (Financial perspective) โดยใหความสาคญกบการประหยดทรพยากรทางการบรหาร ความคมคาของเงนงบประมาณทใชความสามารถของการใหบรการเทยบกบผลการปฏบตงานทผานมา รวมถงการทจรตและประพฤตมชอบทปรากฏ นอกจากน ยงเปนการตอบคาถาม ถาองคกรเราประสบความสาเรจดานการเงน ผลการดาเนนงานทางการเงนควรเปนอยางไรในสายตาของผมสวนไดสวนเสย มมมองดานกระบวนการบรหารภายใน (Internal Perspective) เปนการพจารณายอนกลบไปทโครงสรางองคกร กระบวนการทางาน ทรพยากรมนษย ความสามารถหลกขององคกร วฒนธรรม และคานยม นอกจากน ยงเปนการตอบคาถามวา เพอตอบสนองความพอใจของผมสวนไดเสยและลกคา องคกรหนวยงานเราควรมกระบวนการทเปนเลศอะไรบาง มมมองดานลกคา (Customer Perspective) เปนการพจารณาองคกรจากมมมองของประชาชนผรบบรการสาธารณชนทอยในสภาวะแวดลอมภายนอกองคกร ผมสวนไดสวนเสย ประโยชนตาง ๆ รฐบาล และสถาบนการศกษาอนๆ หนวยงานราชการ รฐวสาหกจ องคกรพฒนาเอกชน นอกจากนยงเปนการตอบคาถามเพอใหองคกรบรรลวสยทศน เราควรตอบสนองผรบบรการอยางไร? ปจจยหลกแหงความสาเรจ (Critical Success Factors- CSFs) ปจจยหลกแหงความสาเรจ คอ ปจจยทสาคญตอการบรรลความสาเรจตามวสยทศนองคกรมปจจยหลกแหงความสาเรจเปนแนวทางทเปนรปธรรมในการยดโยงการปฏบตงานทกระดบใหมงไปในทศทางเดยวกน ทาใหเจาหนาทและผบรหารขององคกรรวาตองทาสงใดบางเพอใหผลสมฤทธขององคกรตอบสนองวสยทศน หากปราศจากปจจยหลกแหงความสาเรจวสยทศนขององคกรจะไมไดรบการตอบสนอง ปจจยหลกแหงความสาเรจไมจาเปนตองวดผลได แตทาหนาทชนาหรอเปนหลกหมายสาคญตอการบรรลวสยทศน ปจจยหลกแหงความสาเรจกาหนดจากวสยทศนหรอพนธกจขององคกรโดยใชเกณฑตอไปน

- มงความสาคญไปทผลผลตและผลลพธ - มความเชอมโยงกบวสยทศน พนธกจ หรอวตถประสงคขององคกร - มความหมายทเฉพาะเจาะจงและสามารถเขาใจไดงาย - ผบรหารใหการยอมรบ - องคกรสามารถควบคมผลใหเกดขนไดในทางปฏบต

ตวชวดผลการดาเนนงานหลก (Key Performance Indicators – KPIs) ตวชวดผลการดาเนนงานหลก วดความกาวหนาของการบรรจปจจยแหงความสาเรจหรอผลสมฤทธขององคกร โดยการวดผลการปฏบตงานทเกดขนจรง เทยบกบมาตรฐานหรอเปาหมายทตกลงกนไว

ตวชวดผลการดาเนนงานหลกทดตองมความถกตอง เหมาะสม และสามารถโนมนาวใหทกคนในองคกรและผมสวนไดเสยประโยชนตลอดจนสาธารณชนเชอถอผลงานทวดจากตวชวดเหลาน และตวชวดทง 4 ดานมสวนสนบสนนกลยทธใหดาเนนไปสการปฏบตจนประสบผลสาเรจความสมพนธของทง 4 ดาน หรอทงสมมมองจะเชอมโยงสมพนธกนทงหมด

ตวชวดความสาเรจ Key Performance Indicator : KPI - สามารถสงเกตไดในเชงปรมาณ - วดผลทไดจากการดาเนนงาน (ผลผลตและผลลพธ) - ประกอบดวยตววดผลงาน (บงบอกถงคณลกษณะ๗ และมาตรฐานเทยบเคยงสาหรบบงบอกถง

ความสาเรจจากการดาเนนงาน (ขอความทบงบอกถงปรมาณผลงาน) - เปนผลงานหรอเปนสงทเกดขนจากการนาเอาทรพยากร (imput) มาใชในการดาเนนกจกรรม

(activity 2 process) สาหรบคาของตวชวดทกาหนด สามารถกาหนดไดใน 5 รปแบบ ไดแก

1) จานวน 2) อตรา (รอยละ) 3) คาเฉลยน 4) อตราสวน (A ตอ B) 5) สดสวน ( a ใน A) นอกจากนน ตวชวดทกาหนดจะตองมลกษณะของตวชวดทด กคอ มความสอดคลองหรอตรงกบ

ประเดนทตองการจะวด มความเปนรปธรรมหรอมความชดเจน สามารถวดหรอสงเกตได นอกจากนนจะตองมความไว และไดรบการยอมรบจากผใชผลการประเมน

แผนทยทธศาสตร (Strategy Map)

เปนเครองมอทางการบรหารอยางหนง “แผนทยทธศาสตร (Strategy Map)” โดยเฉพาะอยางยงหากองคกรไหนไดนาแนวคดทางการบรหาร BALANCED Scorecard มาใชใหเกดผลไดด องคประกอบทสาคญประการหนง คอ การสอสารใหคนในองคกรไดรบทราบถงยทธศาสตรและแปลงยทธศาสตรนนไปสการปฏบตใหบงเกดผล

แลวทาไมตองมแผนทยทธศาสตร ? เพราะบคคลทจะทราบถงยทธศาสตร (Strategy) วสยทศน (Vision) พนธกจ (Mission) ประเดนยทธศาสตร (Goal) ขององคกรมกจะเปนบคคลเพยงกลมหนงเทานน เชน ผบรหาร หรอผททางานดานการวางแผนยทธศาสตรของหนวยงานในขณะทผใตบงคบบญชา กอาจจะทราบเพยงตวชวดทตนรบผดชอบวาคออะไร และจะเชอมโยงวสยทศน พนธกจ ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issues) เปาประสงค (Goal) ไดอยางไรดงนน จงจาเปนตองมแผนทยทธศาสตร (Strategy Map) ทจะบอกถงทศทางและการเชอมโยงเปาหมายตางๆ ขององคกรในแตละดานไดอยางเปนรปธรรม สาหรบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภมไดนาแนวคด Balanced Scorecard มาใชในการบรหาร แผนทยทธศาสตร (Strategy Map) จงเปนเสมอนเครองมอสอสาร และถายทอดกลยทธ ไปสคนในองคกรใหมความเขาใจไดอยางชดเจน และมความเปนรปธรรมมากขน แลวแผนทยทธศาสตรมลกษณะอยางไร ? แผนทยทธศาสตร (Strategy Map) กคอ แผนภาพทแสดงใหเหนถงยทธศาสตรขององคกร ในรปแบบของความสมพนธตอกนในเชงเหตและผล (Cause and effect relationships) กลาวคอ เปนความสมพนธระหวางผลลพธ (Outcome) ทองคกรปรารถนา ซงเชอมโยงกบทกๆ มตทง 4 มต เพอใหนาไปสผลลพธทองคกรตองการ โดยเฉพาะอยางยงการเชอมโยงเขากบสนทรพยทจบตองไมได (Intangible Assets) เชน ความร ทกษะของพนกงาน ใหเขากบกระบวนการสรางคณคา (Value-creating processes) ใหแกองคกรอนจะนาไปสเปาหมายทปรารถนา และทสาคญแผนทยทธศาสตรกเปรยบเสมอนเครองมอทจะสอสารใหเราไดทราบถงยทธศาสตรขององคกร อนจะทาใหทงผบรหารและบคลากรมความเขาใจในยทธศาสตรขององคกรในภาพรวมไดอยางชดเจนมากยงขน ถาอยากจะเขยนแผนทยทธศาสตรจะเรมตนอยางไรด ? แผนทยทธศาสตร ไมไดเปนเครองมอทอยอยางโดดเดยว ดงนน เราจงตองมองในภาพรวมของทงองคกร สาหรบการจดทาแผนทยทธศาสตร (Strategy Map) นนจะตองมองคประกอบทสาคญ คอ การพจารณาถงทศทางของหนวยงาน อนไดแก วสยทศนขององคกร ประเดนยทธศาสตร และเปาประสงคภายใตแตละประเดนยทธศาสตร ซงจะตองมความเชอมโยงซงกนและกนโดยกระบวนการในการจดทาแผนทยทธศาสตรนน มอย 3 ขนตอนหลก กลาวคอ ขนตอนแรก คอ การยนยนยทธศาสตร จะเปนการยนยนถงทศทางในการพฒนาทองคกรมความมงมนเกยวกบทศทางและจดยนทตองการผลกดนใหเกดขนหรอเปนวสยทศน (Vision) ขององคกรซงการทมวสยทศนรวมกนของทกฝายในองคกรจะชวยใหการพฒนากลยทธ รวมทง ขนตอนทสอง คอ การกาหนดประเดนยทธศาสตร (Strategic Issues) ซงประเดนยทธศาสตร หมายถง สงทตองคานงเปนประเดนหลกในการนาไปสวสยทศน ดงนนจงตองกาหนดประเดนทสาคญในการดาเนนการพฒนาเพอใหสามารถบรรลวสยทศนทตงไว ซงกไมควรมจานวนประเดนยทธศาสตรทมากเกนไป เพราะจะทาใหไมมจดเนนขององคกร ทงน กเพอสนบสนนตอพนธกจ (Mission) ใหนาไปสการบรรลวสยทศน

(Vision) ขององคกรในทายทสด เชน ทศทางการพฒนาองคกร ตามแผนยทธศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ระยะ 5 ป (พ.ศ.2555-2559) ฉบบท 1 ดงน “มหาวทยาลยชนนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอชมชนสงคม และนานาชาต” ขนตอนทสาม คอ การกาหนดเปาประสงคทตองการบรรลภายใตแตละประเดนยทธศาสตร ซงการกาหนดเปาประสงคนนควรเรมตนดวยการตงคาถามในแตละประเดนยทธศาสตรตามมต 4 ดาน คอ มตดานการเงน (Financial Perspective) มตดานลกคา (Customer Perspective) มตดานกระบวนการภายใน (Internal Process Perspective) และมตดานการเรยนรและการพฒนา (Learning and perspective) โดยควรระบเปาประสงคใหสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรตามขนตอนทสอง ซงจะตองมตวชวดสาหรบทจะบอกวาเปาประสงคนน บรรลหรอไม ทงนตวชวดทดกควรจะตอบคาถามไดครอบครอง ในทกๆ มต และเมอไดวเคราะหประเดนตางๆครบถวนแลวกมาจดรวมอยในภาพเดยวกน ซงอาจจะใชลกศรมาผนวกเปนตวเชอมระหวางกนในแตละมต นอกจากน Professor Robert Kaplan และ Dr.David Norton ยงมความเหนวาควรมองคประกอบอก 3 ประการ ทควรเพมเขามาในการจดทาแผนทยทธศาสตร (Strategy Map) คอ

1. องคประกอบทางดานปรมาณ คอ การกาหนดกลมเปาหมายและการหาความสมพนธระหวางเหตและปจจยบนแผนทยทธศาสตร

2. การกาหนดเงอนเวลา คอ การกาหนดหวขอทางยทธศาสตรทจะสรางคณคาทงในระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว อนจะเปนการสรางความสมดลและความยงยนของคณคานนๆ ใหแกองคกร

3. การเลอกกาหนดความสาคญของยทธศาสตร คอ การเลอกแผนงาน และกจกรรมทสามารถทาใหองคกรบรรลเปาหมายทกาหนดไว

เราอาจจะประยกตแนวคดของ Balanced Scorecard ใหมมากกวา 4 มตกได ทงนกเพอความเหมาะสมกบสภาพและลกษณะขององคกร แผนทยทธศาสตรสามารถนาไปใชไดกบทกองคกรทงภาคธรกจ เอกชน และภาครฐ แตความยากงายจะแตกตางกน เนองจากผลลพธของแตละหนวยงานไมเหมอนกน กระบวนการและวฒนธรรมขององคกรกมความแตกตางกน การจดทาแผนททางยทธศาสตร เราตองพจารณาวาจะทาอยางไร ใหบรรลเปาประสงคตามประเดนยทธศาสตร โดยการพจารณากลยทธใหสอดคลองกบมตตางๆ และในแตละกลยทธสานกตางๆ ตองมาพจารณาดวาเกยวของกบพนธกจ ของสานกในดานใด และจะทาอยางไรใหกลยทธนนแปลงไปสการปฏบต โดยวธการจดทาโครงการขนมารองรบ โดยพจารณาความเชอมโยงดงน พจารณากลยทธ ตามมตของ Balanced Scorecard เมอเราพฒนาองคกร (มตการพฒนาองคกรและบคลากร) โดยการนานวตกรรมใหมๆ มาใชในการประชม การพฒนาทางดานเทคโนโลย และอปกรณตางๆ ททนสมย ตลอดจนพฒนาบคลากรใหมความชานาญ มทกษะในดานการจดการประชม จะทาใหการประชมมประสทธภาพ (มตดานประสทธภาพการปฏบตงานและบรการ) เกดความรวดเรว ประหยด และคมคา การพฒนาระบบการใหบรการ การนาระบบลกคาสมพนธ

มาใช จะทาใหผรบบรการเกดความพงพอใจ (มตดานลกคาและผมสวนไดสวนเสย) มการกาหนดระเบยบวธ และมาตรฐานในการปฏบตงานทางดานการประชม ใหเปนไปอยางถกตอง (มตประสทธผลตามพนธกจ) สงผลใหบรรลตามเปาประสงคของยทธศาสตร ผลลพธกจะเชอมโยงในลกษณะของความสมพนธตอกนในเชงเหตและผล (Cause and effect relationships) ไปยงวสยทศนขององคกร