ดนตร-นาฏศลป

สงวนลขสทธ

สำ�นกพมพ บรษทพฒน�คณภ�พ

วช�ก�ร (พว.) จำ�กด

พ.ศ. ๒๕๕๙

สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.)

๗๐๑ ถนนนครไชยศร

แขวงถนนนครไชยศร เขตดสต

กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐

(อตโนมต ๑๕ ส�ย),

๐-๒๒๔๓-๑๘๐๕

แฟกซ : ทกหม�ยเลข,

แฟกซอตโนมต :

๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,

๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

กลมส�ระก�รเรยนรศลปะต�มหลกสตรแกนกล�งก�รศกษ�ขนพนฐ�น พทธศกร�ช ๒๕๕๑

ชนมธยมศกษาปท ๓

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

ผเรยบเรยง

อ�จ�รยร�ศยส วงศศลปกล

อ�จ�รยศรรตน วฐสกล

ผตรวจ

อ�จ�รยชยนนท วนอนทร

อ�จ�รยกตชย วงศศลปกล

อ�จ�รยพรทพย พรอมมล

บรรณาธการ

อ�จ�รยทรงศลป พศช�ต

ค�ำน�ำหนา

หนงสอเรยน รายวชาพนฐานดนตร-นาฏศลป ชนมธยมศกษาปท ๓ กลมสาระการเรยนรศลปะ

ไดจดท�าตามมาตรฐานการเรยนรตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางของหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ โดยมเนอหาเกยวกบองคประกอบดนตรการเปรยบเทยบองคประกอบ

ในงานศลปะการขบรองและบรรเลงดนตรการประพนธเพลงการเปรยบเทยบความแตกตางของบทเพลง

อทธพลของดนตร การจดแสดงดนตรในงานตางๆ ววฒนาการของดนตรไทยและสากลองคประกอบ

ของบทละครนาฏยศพทและภาษาทาร�าวงมาตรฐานการแสดงนาฏศลปเปนหมและเดยวการแสดงละคร

การแสดงเปนชดเปนตอน การประดษฐทาร�าและทาทางประกอบการแสดง องคประกอบนาฏศลป

การเลอกการแสดงและการอนรกษนาฏศลปไทย

เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผสอนและผเรยน หนงสอเรยนเลมนจงไดจดท�าเนอหาททนสมย

มกจกรรมการเรยนร และค�าถามพฒนากระบวนการคดท เหมาะสมกบวยของผ เรยน กระต น

กระบวนการคด นอกจากนยงไดสอดแทรกขอมลเกยวกบจดประกายความคด อาชพนาร อนรกษ

สงแวดลอม ปลอดภยไวกอน เวบไซตแนะน�า ค�าศพทส�าคญ จดประกายความร ความรเพมเตม

ความรรอบโลกและกจกรรมพฒนาความสามารถในการอาน

ผเขยนหวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนเลมนจะชวยพฒนาผเรยนไดเตมตามศกยภาพ

คณะผจดท�า

หนวยการเรยนรท ๑ องคประกอบงานดนตร ๖

• องคประกอบดนตร ๘

• การเปรยบเทยบองคประกอบในงานดนตรและศลปะ ๑๔

หนวยการเรยนรท ๒ การขบรองและบรรเลงดนตร ๑๘

• เทคนคและการแสดงออกในการขบรองเดยวและหม ๒๐

• เทคนคและการแสดงออกในการบรรเลงดนตรเดยวและรวมวง ๒๘

หนวยการเรยนรท ๓ หลกการประพนธเพลง ๓๒

• อตราจงหวะ ๓๔

• การประพนธเพลง ๓๖

• การเลอกใชองคประกอบในการสรางสรรคบทเพลง ๓๙

หนวยการเรยนรท ๔ การเปรยบเทยบงานดนตร ๔๒

• การเปรยบเทยบความแตกตางของบทเพลง ๔๔

หนวยการเรยนรท ๕ อทธพลทางดนตร ๕๓

• อทธพลของดนตร ๕๕

• ปจจยทท�าใหงานดนตรไดรบการยอมรบ ๕๙

หนวยการเรยนรท ๖ การจดแสดงดนตร ๖๒

• การจดการแสดงดนตรในวาระตางๆ ๖๔

หนวยการเรยนรท ๗ ววฒนาการของดนตร ๗๐

• ประวตดนตรไทยยคสมยตางๆ ๗๒

• ประวตดนตรตะวนตกยคสมยตางๆ ๘๐

ผงสาระการเรยนรดนตร ๕

สำรบญ

ผงสาระการเรยนรนาฏศลป ๘๘

หนวยการเรยนรท๘ ละคร ๘๙

• องคประกอบของบทละคร ๙๑

• ละครกบชวต ๙๓

หนวยการเรยนรท๙ นาฏยศพทและภาษาทา ๙๖

• นาฏยศพท ๙๗

• ภาษาทา ๑๐๒

หนวยการเรยนรท๑๐ ร�าวงมาตรฐาน ๑๐๘

• การแสดงร�าวงมาตรฐาน ๑๑๐

หนวยการเรยนรท๑๑ การแสดงนาฏศลป ๑๑๙

• การแสดงเปนหม ๑๒๑

• การแสดงเดยว ๑๓๕

• การแสดงละคร ๑๔๕

• การแสดงเปนชดเปนตอน ๑๕๐

หนวยการเรยนรท๑๒ การประดษฐทาร�า ๑๖๒

• การประดษฐทาร�าและทาทางประกอบการแสดง ๑๖๔

หนวยการเรยนรท๑๓ การเปรยบเทยบองคประกอบของนาฏศลป ๑๗๓

• องคประกอบนาฏศลป ๑๗๕

หนวยการเรยนรท๑๔ สรางสรรคงานแสดง ๑๘๔

• วธการเลอกการแสดง ๑๘๖

• การออกแบบและสรางสรรคอปกรณและเครองแตงกายเพอการแสดงนาฏศลป ๑๘๙

หนวยการเรยนรท๑๕ นาฏศลปและการละคร ๑๙๔

• ความส�าคญและบทบาทของนาฏศลปและการละครในชวตประจ�าวน ๑๙๕

• การอนรกษนาฏศลป ๑๙๗

บรรณานกรม ๒๐๐

ศ ๒.๑

ศ ๒.๒

สาระท ๒ ดนตร

๗. น�ำเสนอหรอจดกำรแสดงดนตร

ท เหมำะสมโดยกำรบรณำกำร

กบสำระกำรเรยนรอนในกลมศลปะ

๑. เปรยบเทยบองคประกอบทใช

ในงำนดนตรและงำนศลปะอน

๒. รองเพลงเลนดนตรเดยวและรวมวง

โดยเนนเทคนคกำรรอง กำรเลน

กำรแสดงออกและคณภำพเสยง

๓. แตงเพลงสนๆจงหวะงำยๆ

๔. อธบำยเหตผลในกำรเลอกใช

องคประกอบดนตรในกำรสรำงสรรค

งำนดนตรของตนเอง

๕. เปรยบเทยบควำมแตกตำงระหวำง

งำนดนตรของตนเองและผอน

๖. อธบำยเกยวกบอทธพลของดนตร

ทมตอบคคลและสงคม

๑. บรรยำยววฒนำกำรของดนตร

แตละยคสมย

๒. อภปรำยลกษณะเดนทท�ำให

งำนดนตรนนไดรบกำรยอมรบ

หนวยกำรเรยนรท๑องคประกอบงำนดนตร

หนวยกำรเรยนรท๒กำรขบรองและบรรเลงดนตร

หนวยกำรเรยนรท๓หลกกำรประพนธเพลง

หนวยกำรเรยนรท๔กำรเปรยบเทยบงำนดนตร

หนวยกำรเรยนรท๕อทธพลทำงดนตร

หนวยกำรเรยนรท๖กำรจดแสดงดนตร

หนวยกำรเรยนรท๗ววฒนำกำรของดนตร

หนวยกำรเรยนรท๕อทธพลทำงดนตร

หนวยกำรเรยนรท๓หลกกำรประพนธเพลง

ผงสาระการเรยนรดนตร

องคประกอบงานดนตร

ตวชวด

ผงสาระการเรยนร

สาระสำาคญ

องคประกอบงานดนตร 7

● เปรยบเทยบองคประกอบทใชในงานดนตรและงานศลปะอน (ศ ๒.๑ ม.๓/๑)

ดนตรทมความไพเราะ จะตองมองคประกอบดนตรทครบถวนสมบรณจะทำาใหบทเพลงไพเราะ นาฟง และ

สามารถนำาดนตรมาใชควบคกบศลปะเพอใหเกดการสรางสรรคผลงานดานศลปะใหมเอกลกษณสวยงาม

นาสนใจ

การเปรยบเทยบองคประกอบในงานดนตรและศลปะ

เสยง

จงหวะ

การประสานเสยง

พนผว

ท�านองการใชองคประกอบในการสรางสรรค

งานดนตรและศลปะแขนงอน

เทคนคทใชในการสรางสรรคงานดนตรและศลปะแขนงอน

คตลกษณ

องคประกอบดนตร

องคประกอบงานดนตร

๑หนวยการเรยนรท

ในการจดงานแขงขนกฬา เมอนกเรยนไดยนเพลงกราวกฬา

จะรสกอยางไรเพราะอะไรจงรสกเชนนน

จดประกายความคด

เพลงกราวกฬาเปนเพลงทนยมใชในการแขงขนกฬาประพนธค�ารองโดยครเทพ

เจาพระยาธรรมศกดมนตรท�านองประพนธโดยนารถถาวรบตรประพนธขนเมอ

พ.ศ.๒๔๖๘เพอใชในการแขงขนกฬาสของนกเรยนโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย

ตอมาเพลงนไดรบความนยมและน�ามาใชในการแขงขนกฬาทวไป

8 ดนตร-นาฏศลป ม.๓ องคประกอบงานดนตร 9

๑.๓ ท�ำนอง(Melody) ท�านอง เกดจากการผสมผสานระหวางจงหวะ (สน-ยาว) และเสยง (สง-ต�า) ทไลเรยงกน

หรอสลบกนไป

การผสมผสานของจงหวะและเสยง ท�าใหเพลงแตละเพลงมท�านอง จงหวะ และให

ความรสกของเพลงทแตกตางกนออกไปซงจะเปนสงทแสดงถงความเปนเอกลกษณเฉพาะของเพลงนน

ในทางดนตรถอวา “ท�านอง” เปนการเคลอนทและผสมผสานกนของเสยงในแนวนอนคอ

แนวท�านองจะเคลอนทไปขางหนาตามจงหวะทด�าเนนไปเรอยๆ

องคประกอบของดนตรทส�าคญมดงน

๑.๑ จงหวะ(Rhythm) จงหวะ เปนความสมพนธระหวางเสยงกบเวลา องคประกอบทเกยวของกบจงหวะ

ประกอบดวย

๑.๒ เสยง(Tone) เสยง เกดจากการสนของแหลงก�าเนดเสยง และเสยงเปลยนแปลงไดเมอแหลงก�าเนดเสยง

มการสนทแตกตางกน เชน เสยงพดของมนษย เกดจากการสนสะเทอนของเสนเสยงทอยภายในล�าคอ

เสยงกลอง เกดจากการสนสะเทอนของหนงกลองเมอถกตดวยไมกลอง เสยงระฆง เกดจากการ

สนสะเทอนของตวระฆงเมอถกตดวยไมเสยงกตารเกดจากการสนสะเทอนของสายกตารเมอถกดด

ความดงของเสยงและระดบของเสยงเปนสมบตของเสยงจงหวะ(Rhythm)

การประสานเสยง(Harmony)

ท�านอง(Melody)

เสยง(Tone)

คตลกษณ(Forms)

พนผว(Texture)

องคประกอบดนตร

๑. องคประกอบดนตร

ความดงของเสยงไดแกเสยงดงและเสยงคอย

ระดบของเสยงไดแกเสยงสงและเสยงต�า

๑) ความเรวของจงหวะ (Tempo) ดนตรมการก�าหนด

ความเรวของแตละบทเพลง โดยมเครองมอทเปนตวก�าหนดความเรว

เรยกวา เมโทรนอม (Metronome) หรอเรยกวา เครองก�าหนด

จงหวะ โดยตวเลขก�าหนดความเรว หมายถง จ�านวนจงหวะทเคาะตอ

๑นาทเชนถาตงความเรวไวท๖๐เครองก�าหนดจงหวะจะเคาะ๖๐ครง

ตอ๑นาท

๒) บตส(Beat)จงหวะทเคาะหรอด�าเนนตอเนองไปอยาง

สม�าเสมอซงผฟงสามารถรบรไดจากการเคาะเทาหรอปรบมอไปพรอมกบ

บทเพลง

๓) อตราจงหวะ (Meter)นอกจากการเคาะจงหวะอยางสม�าเสมอคงทแลว ยงสงเกต

ไดวา บางจงหวะบตสมความหนกเบาตางกนออกไปดวยเหตน ดนตรจงมการจดกลมจงหวะออกเปน

๒๓๔จงหวะ(ใน๑หองเพลง)เชนอตราจงหวะ 24 34

44 โดยทจงหวะท๑เปนจงหวะส�าคญและ

มความหนกแนนทสดเสมอ

�P�i�a�n�o� �S�o�n�a�t�a�i�n� �C� �m�a�j�o�r�,� �K�.� �5�4�5

�A�l�l�e�g�r�o�W�.�A�.� �M�o�z�a�r�t

เครองก�าหนดความเรวของจงหวะ หรอเมโทรนอม

10 ดนตร-นาฏศลป ม.๓ องคประกอบงานดนตร 11

๒) พนผวโฮโมโฟนก (HomophonicTexture) เปนพนผวของดนตรทมแนวท�านองหลก

และแนวประสานเสยงประกอบเปนเสยงซอนกนเกดจากการขบรองประสานเสยงการเรยบเรยงประสาน

ในวงดนตรและบทเพลง

๑.๔ กำรประสำนเสยง(Harmony) การประสานเสยง คอ เสยงสง-ต�าหรอท�านองทเขาไปสอดแทรกท�านองเดมเพอใหเกด

ความไพเราะหนกแนนแตสงทส�าคญของการประสานเสยงคอการผสมกลมกลนกนระหวางเสยงรอง

และท�านอง ในทางดนตรถอวา “การประสานเสยง” เปนการผสมผสานกนของเสยงในแนวตง คอ

การผสมเสยงในชวงเวลาจงหวะเดยวกน

๑.๕พนผว(Texture) ดนตรประกอบดวยการประสานเสยงในแนวตงกบท�านองในแนวนอน เมอรวมกนจะปรากฏ

เปนพนผว

พนผวทางดนตร (Musical Texture) เปนลกษณะการจดความสมพนธระหวางท�านองกบ

การประสานเสยงในดนตรลกษณะพนผวของดนตรขนอยกบการแปรท�านองและการประสานเสยง

การจดประเภทของพนผวดนตรทควรรจกมดงน

๑) พนผวโมโนโฟนก (Monophonic Texture) เปนพนผวของดนตรท�านองเดยวไมม

ดนตรประกอบสวนใหญจะเปนประเภทบทสวดตางๆมเพยงเสนเดยวทเลนท�านอง ไมมเสยงประสาน

ใดๆ

ff

�C��C�I�L�I�E

�R�i�c�h�a�r�d� �S�t�r�a�u�s�s�,� �O�p�.�2�7�,� �N�r�.�2

�V�i�v�o� �e� �c�o�n� �a�r�d�o�r�e

�V�o�i�c�e

�P�i�a�n�o

�c�o�n� �P�e�d�.

�W�e�n�n� � �d�u� �e�s� � � � �w�ü�ß� � � � � � � �-� � � � � � � �t�e�s�t�,� � � � � � � � �w�a�s� � � �t�r�ä�u�-�m�e�n� � �h�e�i�ß�t� � � � � � � � � � � �v�o�n� �b�r�e�n� � �n�e�n�-�d�e�n

�d�i�m�.

�D�i� �-� �e�s� � � �i� �-� �r�a�e�,� �d�i� �-� �e�s� �i�l� �-� �l�a�,� � � �S�o�l� �-� �v�e�t� � � � � �s�a�e�c� �-� �l�u�m

�i�n� � �f�a� �-� �v�i�l� �-� �l�a�,� �T�e�s� �-� �t�e� � � � � �D�a� �-� �v�i�d� � � �c�u�m� � �S�i� �-� �b�i�l� �-� �l�a�.

68

68

68

�S�t�ä�n�d�c�h�e�n�(�A�.�F�.� �v�o�n� �S�c�h�a�c�k�)

�R�i�c�h�a�r�d� �S�t�r�a�u�s�s�,� �O�p�.�1�7� �N�o�.�2

�V�i�v�a�c�e� �e� �d�o�l�c�e

�M�a�r�c�h�’� � �a�u�f�,�_�_�_�_�_�_�_�_�_� � � � � � � � � � �m�a�c�h�’� � � �a�u�f�,�_�_�_�_�_�_�_�_�_� � � � � � � � � � �d�o�c�h

�l�e�i�_�_�_�_�_�_�_�_�_�_� � � � � � �s�e� �m�e�i�n� � � � � � �K�i�n�d�_�_�_�_�_�_�_�_� � � � � � � � � � � � �u�m� � � � � �K�e�i� �-�n�e�n� �v�o�m� � � � � �S�c�h�l�u�m�_�_�_�_�_�_�_�_�m�e�r� � �z�u� �w�e�e�k�-� �k�e�n�.

�P�i�a�n�o

�G�e�s�a�n�g

�u�n�a� �c�o�r�d�a�s�e�g�u�e

ค�าถามพฒนากระบวนการคด

ค�ำถำมทำทำย

12 ดนตร-นาฏศลป ม.๓ องคประกอบงานดนตร 13

๑. ใหนกเรยนเลอกฟงเพลงทชอบ๑ เพลงแลววเคราะหองคประกอบทางดนตรของบทเพลงนน

จากนนออกมาน�าเสนอหนาชนเรยน

๒. ใหนกเรยนแบงกล ม กล มละ ๔-๕ คน ใหแตละกล มเลอกเพลงไทย ๑ เพลง และ

เพลงสากล ๑ เพลง จากนนเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางขององคประกอบ

ดนตรโดยเขยนลงในแผนภาพความคดดงตวอยางตอไปน

๑. จงหวะมความส�าคญอยางไร

๒. เสยงใดบางทไมสามารถน�ามาเรยบเรยงเปนท�านองได

๓. การประสานเสยงทดควรมลกษณะอยางไร

๔. พนผวโฮโมโฟนกมลกษณะอยางไร

๕. บทเพลงใดบางมรปแบบAAA

กจกรรมการเรยนรท๑

เพลงไทย

จงหวะ

ท�านอง

เสยง

การประสานเสยง

พนผว

คตลกษณ

สงท

เหมอนกน

เพลงสากล

จงหวะ

ท�านอง

เสยง

การประสานเสยง

พนผวคตลกษณ

ถานกเรยนเปนนกแตงเพลงจะแตงเพลงใหมรปแบบอยางไรเพราะอะไร

๑.๖คตลกษณ(Forms) บทเพลงโดยทวไปจะมการก�าหนดรปแบบและทอนเพลงไวอยางชดเจน เรยกวา คตลกษณ

หรอรปแบบ รปแบบของบทเพลงขนอยกบความประสงคของผประพนธเพลงทตองการบทเพลงทม

รปแบบปกตหรอรปแบบซบซอนซงรปแบบทควรรจกไดแก

๑) รปแบบเอกบท (Unitary Form) เปนบทเพลงทมเพยงทอนเดยว สญลกษณทใชใน

เพลงเอกบท คอA และอาจมการซ�าท�านองกน เชนAAAA ซงทอนทเพมขนมาไมควรมท�านองท

ตางจากเดมมากนก

๒) รปแบบทวบท (Binary Form) เปนบทเพลงทมท�านองหลก๒ ทอน หรอมากกวา

แตท�านองทเพมขนตองมท�านองชาตอกนมา โดยไมสลบท�านองสญลกษณทใชในเพลงทวบทคอAB

นอกจากนยงมการซ�ากนหลายๆเทยวกไดเชนซ�าท�านองแบบAABB

๓) รปแบบตรบท(TernaryForm)เปนบทเพลงทมท�านองหลก๒ท�านองแตน�าท�านองA

ยอนกลบมาบรรเลงใหม ซงท�านองจะขดแยงตรงกลางของท�านองเดม สญลกษณทใชในเพลงตรบท

คอABAเปนลกษณะของเพลงไทยสากลในปจจบน

วงโปงลางสะออน วงดนตรทผสมผสาน

กบศลปะพนบาน

14 ดนตร-นาฏศลป ม.๓ องคประกอบงานดนตร 15

ดนตรมความแตกตางจากทศนศลปอยางมาก ในขณะทรปปนและภาพวาดมรปทรงทางกายภาพ

สอความหมายจากองคประกอบและการใชสญลกษณทมองเหนได เสยงดนตรกลบเปนสงทมอยขณะท

ถกบรรเลงเทานน การฟงดนตรจงมปจจยในเรองของเวลามาก�าหนด อยางไรกตามนกเรยนสามารถ

เปรยบเทยบองคประกอบในงานดนตรและศลปะไดดงน

● พนผว (Texture)

ในทางทศนศลป พนผว เปนผวนอกของสงตาง ๆ รบรไดโดยการสมผสหรอการมอง เชน

มน วาว หยาบ ขรขระ ศลปนจะใชรปแบบของพนผวและการใหน�าหนกเพอสรางความกลมกลน

หรอความแตกตาง ในขณะทพนผวทางดนตร เปนลกษณะของวธการจดการกบองคประกอบตาง ๆ

ทางดนตร เชนจงหวะเสยงประสานแนวท�านองซงมไดทงบางและหนามท�านองเดยวทโดดเดนออกมา

เหนอคอรดทบรรเลงประกอบหรอมหลายแนวท�านอง ในเพลงๆหนงเราอาจพบพนผวแบบเดยวหรอ

หลายแบบกได

● รปแบบ (Forms)

ในทางทศนศลป รปแบบ เปนโครงสรางของวตถ ทมความกวาง ยาว และลกทเปนสามมต

หรอมความกวางและความยาว ซงเปนสองมต ในงานศลปะอาจพบรปแบบทเปนเรขาคณต รปแบบ

ธรรมชาตไปจนถงรปแบบอสระ ในขณะทรปแบบทางดนตร เปนโครงสรางของบทเพลง อาจจะม

เพยงทอนเดยวหรอหลายทอน รปแบบในทางดนตรมสวนชวยอยางมากในการสอสารระหวางผประพนธ

กบผฟง เราสามารถรบรรปแบบทางดนตรผานการเปลยนแปลงทเกดขนในแตละชวง เมอท�านองชดเกา

จบไปและมท�านองใหมเกดขนตามมาแสดงวาดนตรไดด�าเนนมาถงทอนใหมแลว

● ส (Color)

สเกดจากปรากฏการณทแสงตกกระทบตอวตถและสะทอนสนยนตาเปนองคประกอบทางศลปะ

ทมผลทางจตวทยาตออารมณ ความรสกอยางมากนอกจากน สทใชในงานศลปะยงเตมไปดวยพลง

ในการสอความหมายในเชงสญลกษณ เชน สแดงใหความรสกรอนและมชวตชวา สเหลองสอถง

ความรงเรองมงคงในทางดนตรสสนของเสยง(tonecolorหรอtimbre)เปนลกษณะของเสยงทก�าเนด

จากแหลงก�าเนดเสยงทแตกตางกนแหลงก�าเนดเสยงดงกลาวเปนไดทงเสยงของมนษยและเครองดนตร

ชนดตาง ๆนอกจากน เรายงสามารถสรางสสนเสยงไดบนเครองดนตรชนดเดยวกน เชนบาสซนเมอ

เลนเสยงต�าจะมเสยงทคอนขางหนกแนน แตเมอเลนชวงเสยงทสงขนจะมเสยงทนมนวลไพเราะมาก

นอกจากน กตารไฟฟายงมเครองมอทสรางเสยงเอฟเฟกตไดหลายแบบ ไมวาจะเปนเสยงแตกพรา

รนแรง(distortion)หรอเสยงทมความกงวานสงแบบคอรส

๒. การเปรยบเทยบองคประกอบในงานดนตรและศลปะ การเปรยบเทยบองคประกอบในงานศลปะมวธการเปรยบเทยบโดยใชองคประกอบและ

เทคนคตางๆซงมลกษณะดงน

๒.๑ กำรใชองคประกอบในกำรสรำงสรรคงำนดนตรและศลปะแขนงอน ในการเลอกใชองคประกอบตางๆ ของงานศลปะเพอน�ามาสรางสรรคใหเกดผลงานออกมานน

ผสรางสรรคผลงานจ�าเปนจะตองรจกและเขาใจในองคประกอบทก ๆ สวนเปนอยางดเสยกอนวาม

ความหมายและความส�าคญอยางไรเพอใหการน�ามาประยกตใชเปนไปไดอยางถกตองและเกดประโยชน

มากทสด

๒.๒เทคนคทใชในกำรสรำงสรรคงำนดนตรและศลปะแขนงอน งานดานศลปะทกแขนงมความจ�าเปนมากทตองใชความคดสรางสรรค แรงบนดาลใจและ

จนตนาการเพอสรางสรรคผลงานขนมา เพอถายทอดอารมณ ความรสก แนวคด เพอสอออกมาใหกบ

ผทมาชมผลงานศลปะใหไดซาบซงกบผลงานผานทางประสาทสมผสของรางกาย

เทคนคส�าหรบการสรางสรรคผลงานศลปะนน ไมมขอจ�ากดแตอยทวาผสรางสรรคผลงาน

จะจบเอาประเดน หรอมแรงบนดาลใจในเรองอะไร ทตองการแสดงผานทางผลงานออกมา และเมอ

น�ามาผสมผสานกบองคประกอบของศลปะแขนงนน ๆ กจะท�าใหผลงานออกมามความนาสนใจ

แปลกใหม ไมเหมอนใครและสอถงประเดนของงานใหไดชดเจนทสดและทส�าคญไมควรลอกเลยนแบบ

ผลงานและแนวคดของศลปนคนอน

ตวอยางเทคนคการสรางสรรคผลงานศลปะ

ผลงานดานดนตร

วงโปงลางสะออน:เปนศลปนทมการ

สรางสรรคผลงานไดอยางลงตวและนาสนใจ โดย

การน�าเอาศลปะการแสดงแบบพนบานของไทย

(วงโปงลาง)ผสมผสานกบการน�าเสนอการถายทอด

ผานบทเพลงและการเลาเรองทสนกสนานไมนาเบอ

และทส�าคญคอ เปนการกระตนใหเดกรนใหมรจก

อนรกษความเปนไทยไวดวย จงท�าใหวงโปงลาง-

สะออนประสบความส�าเรจ และมชอเสยงทงใน

ประเทศไทยและตางประเทศ

ค�าถามพฒนากระบวนการคด

ผงสรปสาระส�าคญ

16 ดนตร-นาฏศลป ม.๓ องคประกอบงานดนตร 17

๑. ใหนกเรยนเลอกภาพจตรกรรม๑ ภาพทชนชอบ แลววเคราะหวาภาพนนใชองคประกอบ

ศลปะใดบางแลวออกมาน�าเสนอหนาชนเรยน

๒. ใหนกเรยนเลอกฟงบทเพลงทชนชอบ แลววาดภาพทเกดจากการจนตนาการในบทเพลงนน

แลวออกมาน�าเสนอหนาชนเรยน

๓. ใหนกเรยนเปรยบเทยบองคประกอบดนตรและศลปะวามความเหมอนและแตกตางกน

อยางไรโดยเขยนลงในแผนภาพความคดดงตวอยางตอไปน

๑. องคประกอบศลปะมความส�าคญอยางไร

๒. ดนตรและศลปะมความเกยวของกนอยางไร

๓. ดนตรและศลปะมความส�าคญตอคนในสงคมอยางไร

๔. ถาศลปะมองคประกอบไมสมบรณจะเปนอยางไร

๕. องคประกอบศลปะใดทเปนพนฐานของงานศลปะ

องค ประกอบดนตรมความส� าคญต อบทเพลง เพราะเปนสงทท�าใหบทเพลงมความสมบรณ ไพเราะ นาฟง อกทงเปนสงทท�าใหผฟงเขาใจบทเพลงมากขน

องคประกอบทางศลปะเปนสงทใชในการสรางสรรคงานศลปะเมอมการน�าดนตรมาเกยวของจะท�าใหเกดการสรางสรรคผลงานดานศลปะทนาสนใจ

องคประกอบดนตร

การเปรยบเทยบ

องคประกอบในงาน

ดนตรและศลปะ

กจกรรมการเรยนรท๒

องคประกอบดนตร

ไดแกลกษณะขององคประกอบ

ตางๆ

สงทเหมอนกน

องคประกอบศลปะ

ไดแกลกษณะขององคประกอบ

ตางๆ

กจกรรมพฒนาความสามารถในการอาน

ใหนกเรยนอานค�าและความหมายของค�าตอไปน

ประยกต ประ-ยก น�าความรในวทยาการตางๆมาปรบใช ใหเปนประโยชน

สรางสรรค สาง-สน สรางใหมใหเปนขน

องคประกอบ อง-ประ-กอบ สงตางๆทใชประกอบเปนสงใหญ

ค�าศพท ค�าอาน ความหมาย

องคประกอบงานดนตร