3-1

หนวยท3หลกความยนยอม

ศาสตราจารยพชยศกดหรยางกร

อาจารยนรศราแดงไผ

3-2

แผนผงแนวคดหนวยท3

หลกความยนยอม

3.1แนวคดเกยวกบ

หลกความยนยอม

3.1.1ความหมายของหลกความยนยอม

3.1.2ลกษณะทางกฎหมายของหลกความ

ยนยอม

3.2บทบาทของหลก

ความยนยอม

3.2.1บทบาทของหลกความยนยอมใน

ทางแพง

3.2.2บทบาทของหลกความยนยอมใน

ทางอาญา

3-3

หนวยท3

หลกความยนยอม

เคาโครงเนอหาตอนท3.1แนวคดเกยวกบหลกความยนยอม

3.1.1ความหมายของหลกความยนยอม

3.1.2ลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม

ตอนท3.2บทบาทของหลกความยนยอม

3.2.1บทบาทของหลกความยนยอมในทางแพง

3.2.2บทบาทของหลกความยนยอมในทางอาญา

แนวคด1.หลกความยนยอม(volentinonfitinjuria)หมายความวาเมอใหความยนยอมแลวยอม

ไมถอวามความเสยหายหรอความยนยอมของผเสยหายทำใหไมเปนละเมด เนองจาก

การละเมดเปนการกระทำทผดกฎหมายและเกดความเสยหายแกบคคลอนเมอถอวาไมม

ความเสยหายการกระทำนนจงไมเปนละเมดผเสยหายจงไมมสทธเรยกคาเสยหายอนเกด

จากการกระทำทตนใหความยนยอม

2.อยางไรกตาม การจะนำหลกดงกลาวมาใชยกเวนใหการกระทำทผดกฎหมายเปนการ

กระทำทชอบดวยกฎหมายนน จะตองพจารณาดวยวาจะนำมาใชยกเวนกฎหมายทม

วตถประสงคเพอคมครองสงใด หากกฎหมายมวตถประสงคเพอคมครองเฉพาะตว

ผเสยหายแลวผเสยหายยอมใหความยนยอมตอการกระทำนนไดแตถาวตถประสงคท

กฎหมายมงคมครองคอสงคมหรอประชาชนดวยแลวยอมไมสามารถนำความยนยอมของ

ผเสยหายเพยงคนเดยวมาทำใหการกระทำทไมชอบดวยกฎหมายนนชอบดวยกฎหมาย

ขนมาได จงไมอาจใชหลกความยนยอมกบการกระทำทขดตอความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชน

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท3จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายแนวคดเกยวกบหลกความยนยอมได

2.อธบายบทบาทของหลกความยนยอมในทางแพงและทางอาญาได

3-4

กจกรรม1.กจกรรมการเรยน

1)ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท3

2)อานแผนการสอนประจำหนวยท3

3)ทำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท3

4)ศกษาเนอหาสาระ

5)ปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

6)ตรวจสอบกจกรรมจากแนวตอบ

7)ทำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท14

2.งานทกำหนดใหทำ

1)ทำแบบฝกหดทกขอทกำหนดใหทำ

2)อานเอกสารเพมเตมจากบรรณานกรม

แหลงวทยาการ1.สอการศกษา

1)แนวการศกษาหนวยท3

2)หนงสอและเอกสารประกอบการสอน

2.1) จตตตงศภทย(2523)ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ2มาตรา354

ถงมาตรา 452พมพครงท 4 แกไขเพมเตม โครงการตำราคณะนตศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตรโรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.2) จด เศรษฐบตร (2523)หลกกฎหมายแพงลกษณะละเมดพมพครงท 4

โครงการตำราคณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.3) ศกด สนองชาต (2546) คำอธบายโดยยอ ประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชยวาดวยละเมดและความรบผดทางละเมดพมพครงท 6 แกไขเพม

เตมกรงเทพมหานครสำนกพมพนตบรรณการ

2.4) ประจกษพทธสมบต (2548)ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะ

ละเมด จดการงานนอกสง และลาภมควรได กรงเทพมหานครบรษทม

สมบตจำกด

3-5

2.5) วาร นาสกล (2526)คำอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย

ละเมดจดการงานนอกสงและลาภมควรไดพมพครงท7กรงเทพมหานคร

สำนกพมพมหาวทยาลยรามคำแหง

2.6) สรศกด ลขสทธวฒนกล (2541)ความยนยอมของผเสยหาย:ศกษากรณ

ปลกถายอวยวะโครงการตำราและเอกสารประกอบการสอนคณะนตศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.7) กมลชยรตนสกาววงศ(2522)“ความยนยอมในกฎหมายอาญา” วทยานพนธ

มหาบณฑตคณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.8) สธรา จนายน (2550) “วเคราะหปญหาการใชการตความมาตรา 9 ของ

พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมพ.ศ. 2540” วทยานพนธ

มหาบณฑตคณะนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

2.9) อกขราทร จฬารตน (2520) “ความยนยอมของผเสยหายในคดอาญา”

วารสารนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรฉบบท1ปท9

2.หนงสอตามทอางไวในบรรณานกรม

การประเมนผลการเรยน1.ประเมนผลจากการสมมนาเสรมและงานทกำหนดใหทำในแผนกจกรรม

2.ประเมนผลจากการสอบไลประจำภาคการศกษา

3-6

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“หลกความยนยอม”

คำแนะนำ อานคำถามแลวเขยนคำตอบลงในชองวางนกศกษามเวลาทำแบบประเมนชดน30นาท

1.จงอธบายความหมายของคำวา“ความยนยอม”

2.จงอธบายบทบาทของหลกความยนยอมในระบบกฎหมายไทย

3-7

ตอนท3.1

แนวคดเกยวกบหลกความยนยอม

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท3.1แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท3.1.1ความหมายของหลกความยนยอม

เรองท3.1.2ลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม

แนวคด1. หลกความยนยอม คอ การแสดงเจตนาของผเสยหายหรอผมอำนาจกระทำการแทน

ผเสยหายทจะยนยอมใหผอนมากอใหเกดความเสยหาย โดยการจงใจปลอยใหเหตการณ

อยางใดอยางหนงเกดขนโดยไมขดขวางทงทสามารถขดขวางได เปนการแสดงความ

ประสงคทจะใหเกดเหตการณเชนนนขน

2. ลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม เชน ผใหความยนยอมตองเปนผมความ

สามารถในการใหความยนยอม วธการใหความยนยอมอาจแสดงออกดวยการกระทำ

อยางหนงโดยตนเองหรอใหผอนกระทำแทนตนซงทำใหเขาใจวาตนอนญาตใหทำยกเวน

แตในกรณพเศษอยางยงเทานนทการนงไมขดขวางอาจถอไดวาเปนความยนยอม

เพราะเปนทเขาใจกนโดยปกตทวไปวาการนงเชนนนเปนการยนยอม และการแสดง

ออกซงความประสงคอนถอไดวาเปนความยนยอมอาจแสดงออกโดยชดแจงหรอโดยปรยาย

กไดและผลของความยนยอมคอถามความเสยหายใดๆเกดขนจากการกระทำผกระทำ

ไมตองรบผดในความเสยหายทเกดขนนน อยางไรกตามถาเปนความตกลงหรอความ

ยนยอมของผเสยหายสำหรบการกระทำทตองหามชดแจงโดยกฎหมายหรอขดตอความ

สงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนจะนำมาอางเปนเหตยกเวนหรอจำกดความ

รบผดเพอละเมดมได

วตถประสงคเมอศกษาตอนท3.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายความหมายของหลกความยนยอมได

2. อธบายลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอมได

3-8

เรองท3.1.1ความหมายของหลกความยนยอม

สาระสงเขปนกวชาการหลายทานไดใหความหมาย“ความยนยอม”(volentinonfitinjuria)ไวดงน

ศาสตราจารยจตต ตงศภทย ใหหมายความวา การจงใจปลอยใหเหตการณอยางใดอยางหนง

เกดขนโดยไมขดขวางทงทสามารถขดขวางไดซงจะตองเปนการแสดงความประสงคทจะใหเกดเหตการณ

เชนนนขน โดยแสดงออกดวยการกระทำอยางหนงโดยตนเองหรอโดยใหผอนกระทำแทนตนอนเปนการ

แสดงความประสงคตอผกระทำเหตการณนนใหเขาใจวาตนอนญาตใหทำยกเวนแตในกรณพเศษอยาง

ยงเทานนทการนงไมขดขวาง อาจถอไดวาเปนความยนยอม เพราะเปนทเขาใจกนโดยปกตทวไปวาการนง

เชนนนเปนการยนยอมและการแสดงออกซงความประสงคอนถอไดวาเปนความยนยอมนนอาจแสดงออก

โดยชดแจงหรอโดยปรยายกได

อาจารยพจนปษปาคมใหหมายความวาเปนความยนยอมทเกดจากฝายผเสยหายยอมใหกระทำ

ไมวาตอเนอตวรางกายทรพยสนหรอสทธของตนความยนยอมโดยแทจรงแลวเปนขอแกตวของผกระทำ

ไมใชสทธของผกระทำ

อาจารยเพง เพงนต ใหหมายความวา เปนเรองทผเสยหายยนยอมใหกระทำการประทษรายโดย

สมครใจหรอยอมเขาสอนตรายไมวาจะเปนการทำอนตรายตอรางกายทรพยสนหรอสทธอนใดการนงเฉย

ไมขดขนหรอไมขดขวางคดคานตอการกระทำทเปนการประทษรายหรอพฤตการณนนควรจะขดขวางหาม

ปรามหรอคดคานแตไมขดขวางไมหามปรามหรอไมคดคานถอเปนความยนยอมโดยปรยาย

ศาสตราจารยศกด สนองชาต ใหหมายความวา เปนเรองทผเสยหายยอมใหกระทำหรอยอมตอ

การกระทำหรอเขาเสยงรบความเสยหายซงถอไดวาเปนการใหความยนยอมยอมทำใหการกระทำนนไมเปน

ละเมดตามมาตรา420ไมวาผเสยหายจะไดรบความเสยหายจากการกระทำอยางใดและไดรบความเสยหาย

แกชวตรางกายอนามยเสรภาพทรพยสนหรอสทธอยางอนอยางใดมากนอยเพยงใดกตาม

อาจารยประจกษพทธสมบตใหหมายความวาการทผเสยหายยนยอมโดยสมครใจตอการกระทำ

ประทษราย หรอผเสยหายสมครใจเขาสอนตรายเอง ไมวาจะยนยอมใหกระทำตอรางกายทรพยสนหรอ

สทธของตน และเปนการยนยอมของผสามารถใหความยนยอมทำใหการกระทำไมเปนละเมด อนทจรง

ความยนยอมของผเสยหายมใชเปนสทธของผกระทำ แตเปนขอแกตวของผกระทำ ทำใหผกระทำไมตอง

รบผดเพอละเมด

เมอพเคราะหความเหนของนกวชาการหลายทานทกลาวในตอนตนพอสรปไดวาความยนยอมคอ

การแสดงเจตนาของผเสยหายหรอผมอำนาจกระทำการแทนผเสยหายทจะเปนการยนยอมใหผอนมากอให

เกดความเสยหายแกชวตรางกายอนามยเสรภาพทรพยสนหรอสทธอนใดของผเสยหาย

3-9

ในตางประเทศไดนำหลก“volentinonfitinjuria”ไปใชเปน3แนวทางคอ

1. เมอผเสยหายใหความยนยอมในการทำละเมดซงเปนการกระทำทผดกฎหมายแลว การกระทำ

ทเกดจากความยนยอมจงเปนการกระทำทไมผดกฎหมายแตตองคำนงถงความสงบเรยบรอยและศลธรรม

อนดของประชาชนดวยตามคำอธบายของกฎหมายเยอรมน

2. เมอผเสยหายใหความยนยอมในการทำละเมดแลวถอไดวาผเสยหายประสงคใหความเสยหาย

เกดขนแกตน และเมอผเสยหายตองการเชนนนจะถอวามความเสยหายเกดขนมได ซงผทจะไดรบความ

เสยหายอนจะใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนมแตเฉพาะตวผใหความยนยอมเทานนประชาชนหรอสงคม

ไมอาจใชสทธดงกลาวได จงไมตองนำเรองความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนมาพจารณา

ตามคำอธบายของกฎหมายฝรงเศส

3. ถาผเสยหายไดใหความยนยอมในทางแพงแลวจำเลยสามารถอางความยนยอมของผเสยหายขน

ปฏเสธความรบผดของตนไดโดยไมตองคำนงถงความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนถอวา

เปนความตองการของผเสยหายเองตามคำอธบายของกฎหมายองกฤษและศาลนำมาใชในการตดสนคด

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอคำอธบายโดยยอประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

วาดวยละเมดและความรบผดทางละเมดพมพครงท6แกไขเพมเตมโดยศกดสนองชาต;หนงสอประมวล

กฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดจดการงานนอกสงและลาภมควรได โดยประจกษพทธสมบต;

วทยานพนธเรอง “ความยนยอมในกฎหมายอาญา” โดยกมลชย รตนสกาววงศ; และวทยานพนธเรอง

“วเคราะหปญหาการใชการตความมาตรา9ของพระราชบญญตวาดวยขอสญญาไมเปนธรรมพ.ศ.2540”

โดยสธราจนายน)

กจกรรม3.1.1

ทานเขาใจความหมายของหลกความยนยอมอยางไรโปรดอธบาย

3-10

บนทกคำตอบกจกรรม3.1.1

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท3ตอนท3.1กจกรรม3.1.1)

3-11

เรองท3.1.2ลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม

สาระสงเขปลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอมประกอบดวย

1.ผใหความยนยอมซงเปนผไดรบความเสยหายตองเปนผมความสามารถในการใหความยนยอม

คอเขาใจหยงรถงการกระทำนน(raisonable)และรคณคาของการกระทำวาดหรอไมเขาใจถงธรรมชาตของ

การกระทำและผลทอาจเกดขนจากการกระทำนนไดและตองรถงคณคาของการกระทำนนจากประสบการณ

ของตนเองซงจะตองเปนผใหญพอสมควร(maturity)

2.วธการใหความยนยอมกฎหมายมไดกำหนดแบบไว จงอาจใหโดยแจงชดหรอโดยปรยาย

และการนงถอวาเปนการใหความยนยอมไดถาตามพฤตการณทำใหบคคลทวไปเขาใจวาเปนการใหความ

ยนยอม

3.เงอนไขความสมบรณของความยนยอมพจารณาจาก(1)ระยะเวลาการใหความยนยอมจะตอง

มอยกอนหรออยางนอยตองมในขณะกระทำและมอยตลอดการกระทำ(2)ความยนยอมตองใหแกผกระทำ

โดยตรง (3) การใหความยนยอมตองเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย โดยความสมครใจ ปราศจากการทำ

กลฉอฉลหลอกลวง ขมข หรอสำคญผด (4) การใหความยนยอมตอสงหนงไมหมายความรวมถงสงอนท

เพมหรอแตกตางไปจากทผเสยหายใหความยนยอมหรอโดยผเสยหายไมทราบถง (5) ความยนยอมตอง

ไมมเงอนไข (6)ผกระทำตองทราบถงความยนยอมและไดกระทำดวยความยนยอมในความผดทอางความ

ยนยอมได ในกรณทผกระทำไมทราบความยนยอมของผเสยหายและไดกระทำความผดตามทกฎหมาย

บญญตผกระทำไมอาจอางความยนยอมทตนไมทราบเปนขออางได

4. ผลของความยนยอม เมอการใหความยนยอมไดกระทำโดยผใหความยนยอมทถกตองตาม

กฎหมาย และใชวธการใหความยนยอมตลอดจนเงอนไขความสมบรณของความยนยอมถกตองครบถวน

ตามหลกความยนยอมทไดกลาวในตอนตนแลว ยอมทำใหผลของความยนยอมเปนไปโดยสมบรณ ซงผ

กระทำสามารถอางหลกความยนยอมไมเปนละเมดได

5.ขอยกเวนหลกความยนยอมไมเปนละเมด อาจมในกรณทเกดการประทษกรรมโดยไมไดรบ

ความยนยอมแตผกระทำไมตองรบผดไดแก

5.1 กรณมเหตฉกเฉนเกดขนอยางแทจรงและแจงชด จำเปนตองกระทำกอนไดรบความ

ยนยอมเชนการจบคนทจะฆาตวตายดวยการกระโดดจากทสงโดยมดมอมดเทาขงไวในหอง

5.2ในกรณเชนนนวญญชนยอมใหความยนยอมเชนมคนโยนระเบดเขามาและระเบดกำลง

จะระเบดจงผลกผซงอยขางๆใหลมเพอหลบแรงระเบดและการผลกทำใหผนนไดรบบาดเจบไมตองรบผด

5.3ผกระทำไมรหรอไมมเหตควรรวาผถกกระทำจะไมใหความยนยอมถามโอกาสถามบคคล

นนเชนแพทยนำคนเจบซงสลบจากอบตเหตเขาทำการผาตดเพอชวยชวต

3-12

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะละเมด

จดการงานนอกสงและลาภมควรไดโดยประจกษพทธสมบต;หนงสอคำอธบายโดยยอประมวลกฎหมาย

แพงและพาณชยวาดวยละเมดและความรบผดทางละเมด โดยศกดสนองชาต;วทยานพนธเรอง“ความ

ยนยอมในกฎหมายอาญา” โดยกมลชยรตนสกาววงศ;และวทยานพนธเรอง“วเคราะหปญหาการใชการ

ตความมาตรา9ของพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมพ.ศ.2540”โดยสธราจนายน)

กจกรรม3.1.2

จงอธบายลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม

บนทกคำตอบกจกรรม3.1.2

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท3ตอนท3.1กจกรรม3.1.2)

3-13

ตอนท3.2

บทบาทของหลกความยนยอม

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท3.2แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท3.2.1บทบาทของหลกความยนยอมในทางแพง

เรองท3.2.2บทบาทของหลกความยนยอมในทางอาญา

แนวคด1.ความยนยอมของผเสยหายปรากฏเปนขอยกเวนความรบผดทงในทางแพงและทางอาญา

การนำหลกความยนยอมมาใชจงอาจนำมาใชไดทงในทางแพงและทางอาญาดวยเชนกน

ซงมความแตกตางในเรองวตถประสงคของการเยยวยาเพอใหเกดความเปนธรรมแก

ผเสยหาย โดยในทางแพง มวตถประสงคเพอควบคมความสมพนธระหวางเอกชนกบ

เอกชนถามความเสยหายเกดขนผกอความเสยหายตองเยยวยาความเสยหายใหกลบคน

สฐานะเดมแตในทางอาญามวตถประสงคเพอควบคมความประพฤตของบคคลใหอยใน

สงคมดวยความสงบเรยบรอยเพอคมครองความปลอดภยของบคคลในสงคม

2. ในระบบกฎหมายของไทยไดนำหลกดงกลาวมาใชทงในทางแพงและทางอาญา

ซงมหลกการคลายกน คอ การนำความยนยอมของผเสยหายมาอางเพอปฏเสธความ

รบผดซงผกระทำกอขน อยางไรกตาม การนำมาใชในทางแพงและในทางอาญายงม

ความแตกตางกนในเรองความเขมงวดของการปรบใช กลาวคอ ในทางแพง โดยทวไป

จะพจารณาวาผเสยหายเขาใจในผลแหงความยนยอมหรอไมโดยไมคำนงวามการขดตอ

สำนกในศลธรรมอนดหรอไม สวนในทางอาญา จะพจารณาวาความยนยอมททำใหการ

กระทำไมผดกฎหมายนนจะตองไมขดตอสำนกในศลธรรมอนด มเชนนนผกระทำยอม

ผดกฎหมายอาญา

วตถประสงคเมอศกษาตอนท3.2จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายบทบาทของหลกความยนยอมในทางแพงได

2.อธบายบทบาทของหลกความยนยอมในทางอาญาได

3-14

เรองท3.2.1บทบาทของหลกความยนยอมในทางแพง

สาระสงเขปบทบาทของหลกความยนยอมในทางนตกรรม

1. นตกรรมเปนบอเกดแหงหน เกดขนจากความยนยอมหรอขอตกลงโดยชอบดวยกฎหมายของ

บคคลซงมงประสงคตอกนเพอใหเกดการเคลอนไหวแหงสทธ ไดแกการกอเปลยนแปลงโอนสงวนหรอ

ระงบสทธนตกรรมจะสมบรณไดโดยการแสดงเจตนา

2.มาตรา1108แหงประมวลกฎหมายแพงฝรงเศสบญญตวาความยนยอมของคกรณซงประสงค

จะผกพนตนเองเปนสงสำคญทจะทำใหสญญานนสมบรณมผลบงคบใชไดตามกฎหมาย (จารตประเพณ)

แมแตในกรณทสญญานนกำหนดหนาทใหคสญญาเพยงฝายเดยวการเกดขนของสญญาตองใชความยนยอม

ของคสญญาทงสองฝาย

3.ความสมบรณของนตกรรมประกอบดวยหลกเกณฑดงน

3.1เปนการกระทำของบคคลโดยชอบดวยกฎหมายเกดขนไดโดยความยนยอมหรอขอ

ตกลงทมงประสงคตอกนเพอใหเกดการเคลอนไหวแหงสทธ ตามมาตรา 149 แหงประมวลกฎหมายแพง

และพาณชยถาไมประสงคใหเกดผลในทางกฎหมายยอมไมใชนตกรรม

3.2การทำนตกรรมอาจมขอบกพรองในเรองความสามารถของบคคลซงตองใหผอนใหความ

ยนยอมดวย เชนผเยาวจะทำนตกรรมใดๆ เพอผกพนตนเองและกองทรพยสนของตนจะตองไดรบความ

ยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมเสยกอน ถาการใดทำลงโดยปราศจากความยนยอมแลวยอมเปนโมฆยะ

ตามมาตรา21แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกลาวคอการใดๆททำไปยงถอวาสมบรณและใชได

จนกวาจะไดรบการบอกลางทำใหการกระทำนนเสยเปลาตงแตตน

3.3บคคลวกลจรตซงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถจะไปทำนตกรรมใดตองไดรบความ

ยนยอมจากผอนบาล และบคคลซงศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถจะไปทำการใดๆ เชน การนำ

ทรพยสนไปลงทนตองไดรบความยนยอมจากผพทกษ มเชนนนการกระทำนนเปนโมฆยะซงมผลในทาง

กฎหมายเชนเดยวกบการกระทำของผเยาว

3.4การทำนตกรรมใดซงมวตถประสงคเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมาย เปนการพน

วสย หรอเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนการนนเปนโมฆะตามมาตรา

150แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหมายความวาความมงหมายในการกระทำใดทไดทำไปแลวนน

เสยเปลาตงแตตนถอเสมอนวาไมมการกระทำนนอยเลยแมวาผกระทำจะไดทำไปโดยไดรบความยนยอมของ

ผถกกระทำกตาม

3-15

บทบาทของหลกความยนยอมในทางละเมด

ละเมด การกระทำโดยรบความยนยอมของผเสยหายไมเปนละเมด กลาวคอ ถาผเสยหายยอม

ใหกระทำหรอยอมตอการกระทำหรอเขาเสยงรบความเสยหายซงถอไดวาเปนการใหความยนยอมยอมทำให

การกระทำนนไมเปนละเมด ไมวาผเสยหายจะไดรบความเสยหายจากการกระทำอยางใด และไดรบความ

เสยหายแกชวต รางกายอนามย เสรภาพทรพยสนหรอสทธอยางอนอยางใดมากนอยเพยงใดกตามซงม

หลกเกณฑดงน

1.ผเสยหายยนยอมใหกระทำหรอยอมตอการกระทำ หรอการเสยงเขารบความเสยหายอนถอได

วาเปนการยนยอมรบผลเสยหายทจะเกดขนแกตนเองทำใหการกระทำนนไมเปนละเมด

2.การใหความยนยอมจะตองใหกอนหรอขณะกระทำผดการใหกอนกระทำผดไมวาลวงหนานาน

เทาใดตราบใดทยงไมมการถอนการใหความยนยอมยอมถอวายงมความยนยอมอยแตผใหความยนยอม

จะถอนเสยเมอใดกได

3.การใหความยนยอมตองใหแกผกระทำโดยตรง ยกเวนบางกรณอาจใหโดยเจาะจงหรอไมกได

เชนยนยอมใหแพทยทำการผาตดโดยไมเจาะจงตวแพทยผกระทำ

4.การใหความยนยอมตองโดยสมครใจปราศจากการทำฉอฉลหลอกลวงขมขหรอสำคญผด

5.การใหความยนยอมเมอผกระทำเขาใจในผลแหงความยนยอมแลวแมจะขดตอสำนกในศลธรรม

อนดไมเปนละเมดในทางแพงเวนแตเปนการกระทำความผดอาญาบางประเภทซงกฎหมายบญญตไววาจะ

ไดรบความยนยอมของผถกกระทำหรอไมกเปนความผด

6.การใหความยนยอมมขอบเขตจำกด ถาผกระทำทำนอกเหนอความยนยอมหรอกระทำโดย

ประมาทเลนเลอจะตองรบผดฐานละเมด

7.ความยนยอมอาจถอนไดกอนมการกระทำเชนโจทกและจำเลยถกพนกงานอยการฟองวาววาท

ทำรายกนศาลพพากษาลงโทษทงสองคนแลวตางมาฟองคดแพงเรยกคาเสยหายซงกนและกนเปนการฟอง

คดแพงเกยวเนองคดอาญาฟงไดวาเปนกรณทโจทกและจำเลยสมครใจเขารบการเสยงภยเอง ไมเปนการ

ละเมด โจทกและจำเลยไมมอำนาจฟองและฟองแยง เปนปญหาเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน

ศาลยกขนวนจฉยเอง(คำพพากษาศาลฎกาท2672/2528)

8.มาตรา 823 แหงประมวลกฎหมายแพงเยอรมน กำหนดหลกการวา ถงแมมความยนยอม

ของผเสยหาย ผกระทำอาจรบผดฐานละเมดได ถาเปนการกระทำทฝาฝนบทบญญตแหงกฎหมายใด

อนมวตถประสงคเพอปกปองผอน ซงกฎหมายไทยไดนำหลกดงกลาวมาบญญตไวตามมาตรา 9 แหง

พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมพ.ศ. 2540 ความวาความตกลงหรอความยนยอมของ

ผเสยหายสำหรบการกระทำทตองหามชดแจงโดยกฎหมายหรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรม

อนดของประชาชนจะนำมาอางเปนเหตยกเวนหรอจำกดความรบผดเพอละเมดมได

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ2มาตรา

354ถงมาตรา 452 โดยจตต ตงศภทย;หนงสอหลกกฎหมายแพงลกษณะละเมด โดยจด เศรษฐบตร;

3-16

หนงสอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดจดการงานนอกสงและลาภมควรไดโดยประจกษ

พทธสมบต;วทยานพนธเรอง“ความยนยอมในกฎหมายอาญา”โดยกมลชยรตนสกาววงศ;วทยานพนธ

เรอง “วเคราะหปญหาการใชการตความมาตรา 9ของพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม

พ.ศ.2540”โดยสธราจนายน;และโปรดอานเพมเตมในInternationalEncyclopediaofComparative

LawVolumeVIIContracts InGeneralChapter 9TheFormation ofContracts,ArthurT von

Mehren,1992)

กจกรรม3.2.1

ทานเขาใจบทบาทของหลกความยนยอมในทางแพงอยางไรโปรดอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม3.2.1

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท3ตอนท3.2กจกรรม3.2.1)

3-17

เรองท3.2.2บทบาทของหลกความยนยอมในทางอาญา

สาระสงเขปความยนยอมของผเสยหายในคดอาญา คอ หลกความยนยอมอนบรสทธของผเสยหายเปนเหต

ยกเวนความผดอาญาหรอไมนนศาลฎกาไดวางหลกในลกษณะเปนการยอมรบหลกทวาความยนยอมของ

ผเสยหายเปนเหตทผกระทำมอำนาจกระทำไดโดยมหลกเกณฑ3ประการคอ

1.ความยนยอมนนตองมอยอยางนอยในขณะกระทำการอนกฎหมายบญญตเปนความผด

2.ความยนยอมนนตองเปนความยนยอมอนบรสทธ

3.ความยนยอมนนตองไมขดตอความสำนกในศลธรรมอนด

ศาลฎกาไทยนำหลกความยนยอมตามความหมายสากลมาระบไวในคำพพากษาศาลฎกา

ท1403/2508 วา “ความยนยอมอนบรสทธของผเสยหายใหผใดกระทำการทกฎหมายบญญตเปนความผด

ถาความยนยอมนนไมขดตอความสำนกในศลธรรมอนดและมอยในขณะกระทำการอนกฎหมายบญญตวา

เปนความผดแลวความยนยอมนนเปนขอยกเวนมใหการกระทำเปนความผดได” ความยนยอมทไมขดตอ

สำนกในศลธรรมอนดมหลกเกณฑใดในการพจารณาและความผดฐานใดบางทผกระทำสามารถอางความ

ยนยอมของผเสยหายไดนนมหลกเกณฑพอสรปไดวา

ความยนยอมของผเสยหายเปนเหตใหผกระทำมอำนาจกระทำไดหรอไมพจารณาดงน

1.ความผดทยนยอมใหกระทำนนมสงทกฎหมายมงจะคมครองทเรยกวาคณธรรมทางกฎหมาย

(Rechtsgut)หรอไมกลาวคอเปนคณธรรมทางกฎหมายซงเปนความคมครองในสวนตนเชนเจาของทรพย

ยนยอมใหผอนทำลายทรพยไดไมเปนความผดตามมาตรา 358 และคณธรรมทางกฎหมายซงเปนความ

คมครองในสวนรวม เชนความผดเกยวกบเพศตามมาตรา 277ถงแมผเสยหายยนยอมสละคณธรรมทาง

กฎหมายกเปนการสละในสวนตนเทานนผเสยหายไมมอำนาจสละคณธรรมในสวนรวมทมงคมครองศลธรรม

ในทางเพศของคนในสงคมได

2.การขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดพจารณาจากผลประโยชนของสงคมมตมหาชน

และศลธรรม

3.ความยนยอมของผเสยหายไมเปนเหตทผกระทำมอำนาจกระทำได เนองจากความผด

ตามกฎหมายอาญาไมไดมเพอปกปองผลประโยชนของเอกชนคนใดคนหนง แตมเพอรกษาความสงบ

เรยบรอยของสงคมประกอบกบการจะอางความยนยอมไดหรอไมตองพจารณาจากคณธรรมทางกฎหมาย

วาเปนความคมครองในสวนตนหรอสวนรวม ซงจะตองพจารณาจากขอเทจจรงทางภาวะวสย (objective)

อนเปนเหตเนองจากการกระทำ(causeobjective)นนเอง

3-18

ขอพจารณาระหวางโครงสรางความผดทางอาญาและความยนยอมของผเสยหายในความผดทาง

อาญา

1. กรณทกฎหมายบญญตเรองความยนยอมของผเสยหายไวอยางชดแจงวา แมผเสยหายจะ

ใหความยนยอม การกระทำกยงเปนความผด เชน การกระทำความผดเกยวกบเพศตามมาตรา 277

มาตรา 279 มาตรา 282 แหงประมวลกฎหมายอาญา ความยนยอมอยในโครงสรางความผดอาญา

ในสวนขององคประกอบความผด

2.กรณทกฎหมายไมไดบญญตไวตามขอ1.แตเหนไดวาผกระทำจะตองกระทำโดยปราศจากความ

ยนยอมของผเสยหายเชนความผดทเกดจากการบงคบขเขญหรอหลอกลวงถาปรากฏวาผเสยหายยนยอม

ใหกระทำโดยบรสทธใจการกระทำยอมไมเปนความผดเชนการกระทำความผดเกยวกบเพศตามมาตรา276

มาตรา 278มาตรา 283และมาตรา 284แหงประมวลกฎหมายอาญาความยนยอมอยในโครงสรางความ

ผดอาญาในสวนขององคประกอบความผด

3.กรณทกฎหมายไมไดบญญตไวตาม ขอ 1. แตโดยสภาพของความผดจะเปนความผดเมอ

ผเสยหายไมใหความยนยอม เชนความผดฐานลกทรพย ยกยอกทรพย ทำใหเสยทรพย ถาผเสยหายให

ความยนยอมทำใหองคประกอบภายในของความผดขาดหายไปความยนยอมอยในโครงสรางความผดอาญา

ในสวนขององคประกอบความผด

4.กรณทกฎหมายลงโทษโดยไมคำนงวาผเสยหายจะใหความยนยอมในการกระทำนนหรอไมแต

บางกรณถอวาผกระทำมอำนาจกระทำไดเพราะผเสยหายใหความยนยอมแลวไดแกการกระทำความผดตอ

ชวตและรางกายเชนการเลนกฬาการผาตดของแพทยเปนกฎหมายทจารตประเพณใหทำไดความยนยอม

อยในโครงสรางของความผดและการกระทำนนจะเปนความผดตอเมอไมมเหตทผกระทำมอำนาจกระทำ

ได

5.ความยนยอมจะตองไมขดตอหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด ความยนยอมท

กฎหมายบญญตไวชดเจนหรอเปนทเหนไดโดยสภาพของความผดวาความยนยอมของผเสยหายทำใหความ

ผดไมอาจเกดขนไดโดยการพจารณาจากคณธรรมทางกฎหมาย(Rechtsgut)แบงเปน2ประเภทคอ

5.1คณธรรมทางกฎหมายทเปนสวนรวม (universalRechtsgut)มงคมครองสงคมใหเกด

ความเปนระเบยบความสงบและความยตธรรมในสงคม เชน การจราจรการคมครองแรงงานการรกษา

สภาพความแทของเงนตราลกษณะของกฎหมายประเภทนปจเจกบคคลจะสละความคมครองโดยการสมคร

ใจยนยอมไมไดความยนยอมดงกลาวขดตอความสงบเรยบรอย

5.2คณธรรมทางกฎหมายทเปนสวนบคคล(individualRechtsgut)เชนชวตรางกายเสรภาพ

กรรมสทธ ถากฎหมายมงคมครองเอกชนโดยสวนตวอยางแทจรงผกระทำอาจยกเอาความยนยอมของ

ผเสยหายมาเปนขออางเพอลบลางความผดไดแตในกรณทกฎหมายมไดมงคมครองเพยงเอกชนเทานนหาก

แตยงคมครองสงคมดวยแลวความยนยอมของผเสยหายยอมไมลบลางความผดของผกระทำ

3-19

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด

จดการงานนอกสงและลาภมควรไดโดยประจกษพทธสมบต;หนงสอความยนยอมของผเสยหาย:ศกษา

กรณปลกถายอวยวะ โดยสรศกด ลขสทธวฒนกล; วทยานพนธเรอง “ความยนยอมในกฎหมายอาญา”

โดยกมลชย รตนสกาววงศ; วทยานพนธเรอง “วเคราะหปญหาการใชการตความมาตรา9ของพระราช-

บญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรมพ.ศ.2540”โดยสธราจนายน;และบทความเรอง“ความยนยอม

ของผเสยหายในคดอาญา”วารสารนตศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรฉบบท 1ปท 9พ.ศ.2520โดย

อกขราทรจฬารตน)

กจกรรม3.2.2

ทานเขาใจบทบาทของหลกความยนยอมในทางอาญาอยางไรโปรดอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม3.2.2

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท3ตอนท3.2กจกรรม3.2.2)

3-20

แนวตอบกจกรรมหนวยท3

หลกความยนยอม

ตอนท3.1แนวคดเกยวกบหลกความยนยอม

แนวตอบกจกรรม3.1.1

หลกความยนยอมมาจากสภาษตกฎหมายโรมนบทหนงทวา“volentinonfitinjuria”หมายความ

วา เมอมการใหความยนยอมกไมถอวามความเสยหายหรอความยนยอมของผเสยหายทำใหไมเปนละเมด

โดยเหตทการละเมดจะตองเปนการกระทำผดกฎหมายและเกดความเสยหายแกบคคลอน เมอถอวาไมม

ความเสยหายการกระทำนนจงไมเปนละเมด ผเสยหายไมมสทธเรยกคาเสยหายอยางหนงอยางใดอนเกด

จากการกระทำทตนใหความยนยอม

ในการนำหลก“volentinonfitinjuria”มาใชมการอธบายหลกดงกลาวเปน3ฝายคอ

(1) หลก “volenti non fit injuria” ทำใหองคประกอบความรบผดในทางละเมดในสวนของการ

กระทำโดยผดกฎหมายขาดหายไปกลาวคอเมอผเสยหายใหความยนยอมในการทำละเมดซงเปนการกระทำ

ทผดกฎหมายแลวการกระทำทเกดจากความยนยอมนนจงเปนการกระทำทไมผดกฎหมายแตตองคำนงถง

ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนดวยหลกนเปนคำอธบายของกฎหมายเยอรมน

(2)หลก“volentinonfitinjuria”ทำใหองคประกอบความรบผดในทางละเมดในสวนของความ

เสยหายขาดหายไปกลาวคอเมอผเสยหายใหความยนยอมในการทำละเมดแลวกถอวาผเสยหายนนประสงค

ใหความเสยหายนนเกดขนแกตนและเมอผเสยหายตองการเชนนนจะถอวามความเสยหายเกดขนมไดเพราะ

เหตทความเสยหายในทางแพงนนผทจะไดรบความเสยหายอนจะใชสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนกมแต

เฉพาะตวผใหความยนยอมเทานนประชาชนหรอสงคมไมอาจใชสทธดงกลาวไดจงไมตองนำเรองความสงบ

เรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนมาพจารณาหลกนเปนคำอธบายของกฎหมายฝรงเศส

(3)หลก“volentinonfitinjuria”เปนขอตอสทจำเลยยกขนเปนขอแกตวไดเมอมการทำละเมด

เกดขน กลาวคอ ถาเปนความยนยอมของผเสยหายในทางแพงแลว จำเลยสามารถอางความยนยอมของ

ผเสยหายขนปฏเสธความรบผดของตนได โดยไมตองคำนงถงความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชนถอวาเปนความตองการของผเสยหายเองหลกนเปนคำอธบายของกฎหมายองกฤษและศาลนำ

มาใชในการตดสนคด

3-21

แนวตอบกจกรรม3.1.2

ลกษณะทางกฎหมายของหลกความยนยอม ประกอบดวย (1) ผใหความยนยอมตองเปนผม

ความสามารถในการใหความยนยอม(2)วธการใหความยนยอมอาจใหโดยแจงชดคอการจงใจปลอยให

เหตการณอยางใดอยางหนงเกดขน โดยไมขดขวางทงทสามารถกระทำได หรอโดยปรยาย เชน การนงไม

ขดขวางอาจถอวาเปนการใหความยนยอมเพราะเปนการเขาใจไดวาการนงเชนนนเปนการยนยอม(3)เงอนไข

ความสมบรณของความยนยอมพจารณาจากระยะเวลาการใหความยนยอมการใหความยนยอมตองเปนไป

โดยชอบดวยกฎหมายโดยความสมครใจปราศจากการทำกลฉอฉลหลอกลวงขมขหรอสำคญผดการให

ความยนยอมตอสงหนงไมหมายความรวมถงสงอนทเพมหรอแตกตางไปจากทผเสยหายใหความยนยอม

หรอโดยผเสยหายไมทราบถง ความยนยอมตองไมมเงอนไข และผกระทำตองทราบถงความยนยอมและ

ไดกระทำดวยความยนยอมในความผดทอางความยนยอมได ในกรณทผกระทำไมทราบความยนยอมของ

ผเสยหายและไดกระทำความผดตามทกฎหมายบญญตผกระทำไมอาจอางความยนยอมทตนไมทราบและ

(4)ผลของความยนยอมเมอการใหความยนยอมไดกระทำโดยผใหความยนยอมทถกตองตามกฎหมายและ

ใชวธการใหความยนยอมตลอดจนเงอนไขความสมบรณของความยนยอมถกตองครบถวนตามหลกความ

ยนยอมทไดกลาวในตอนตนแลวยอมทำใหผลของความยนยอมเปนไปโดยสมบรณ

ตอนท3.2บทบาทของหลกความยนยอม

แนวตอบกจกรรม3.2.1

การพจารณาหลกความยนยอมในทางแพงทงในสวนนตกรรมและละเมดนน จะตองพจารณาจาก

หลก(1)ความสามารถของบคคลจงตองใหบคคลอนใหความยนยอมดวยเชนผเยาวบคคลวกลจรตและ

บคคลซงศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถ(2)การทำนตกรรมตองไมมวตถประสงคเปนการตองหาม

ชดแจงโดยกฎหมายเปนการพนวสยหรอเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

(3)ผเสยหายยนยอมใหกระทำหรอยอมตอการกระทำหรอการเสยงเขารบความเสยหายอนถอไดวาเปนการ

ยนยอมรบผลเสยหายทจะเกดขนแกตนเอง (4) การใหความยนยอมจะตองใหกอนหรอขณะกระทำผด

(5) ตองใหแกผกระทำโดยตรง (6) โดยสมครใจปราศจากการทำฉอฉล หลอกลวง ขมขหรอสำคญผด

(7)เมอผกระทำเขาใจในผลแหงความยนยอมแลวแมจะขดตอสำนกในศลธรรมอนดไมเปนละเมดในทางแพง

(8) ความยนยอมอาจถอนไดกอนมการกระทำ ถงแมมความยนยอมของผเสยหาย (9) ผกระทำอาจรบผด

ฐานละเมดไดถาเปนการกระทำทฝาฝนบทบญญตแหงกฎหมายใดอนมวตถประสงคเพอปกปองผอน

แนวตอบกจกรรม3.2.2

การพจารณาหลกความยนยอมในทางอาญาจะตองพจารณาจากหลก (1)มกฎหมายบญญตเรอง

ความยนยอมของผเสยหายไวอยางชดแจงวาแมผเสยหายจะใหความยนยอมการกระทำกยงเปนความผด

(2)กรณทกฎหมายไมไดบญญตไว แตเหนไดวาผกระทำไดกระทำโดยปราศจากความยนยอมของผเสยหาย

3-22

(3) กรณทกฎหมายไมไดบญญตไว แตโดยสภาพของความผดจะเปนความผดเมอผเสยหายไมให

ความยนยอม (4) กรณทกฎหมายลงโทษโดยไมคำนงวาผเสยหายจะใหความยนยอมในการกระทำนนหรอ

ไม (5) ความยนยอมจะตองไมขดตอหลกความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด ความยนยอมทกฎหมาย

บญญตไวชดเจนหรอเปนทเหนไดโดยสภาพของความผดวาความยนยอมของผเสยหายทำใหความผดไม

อาจเกดขนได โดยการพจารณาจากคณธรรมทางกฎหมาย (Rechtsgut) คอคณธรรมทางกฎหมายทเปน

สวนรวม(universalRechtsgut)และคณธรรมทางกฎหมายทเปนสวนบคคล(individualRechtsgut)

3-23

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“หลกความยนยอม”

คำแนะนำ อานคำถามแลวเขยนคำตอบลงในชองวางนกศกษามเวลาทำแบบประเมนชดน30นาท

1.จงอธบายความหมายของคำวา“ความยนยอม”

2.จงอธบายบทบาทของหลกความยนยอมในระบบกฎหมายไทย

3-24

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท3

กอนเรยน1.ความยนยอมเปนเจตนาของบคคลทถกกระทำในการยอมสละความคมครองทกฎหมายกำหนด

ซงทำใหผกระทำยกขนเปนขอยกเวนความรบผดในผลแหงการกระทำนน แตถาการกระทำดงกลาวขดตอ

กฎหมายความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนกไมอาจกลาวอางความยนยอมได

2.เปนหลกทนำมาใชในการพจารณาวาการกระทำของบคคลนนสมควรรบผดหรอไมไมวาจะเปน

ความรบผดทางแพงหรอทางอาญา

หลงเรยน1.ความยนยอมคอการแสดงเจตนาของผเสยหายหรอผมอำนาจกระทำการแทนผเสยหาย ใน

การยนยอมใหผอนกอใหเกดความเสยหายโดยอาจแสดงออกอยางชดแจงหรอโดยปรยายและหากมความ

เสยหายจากการกระทำทไดรบความยนยอมผกระทำไมตองรบผดเวนแตการกระทำนนขดตอกฎหมายหรอ

ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

2.ความยนยอมของผเสยหายเปนขอยกเวนความรบผดทงในทางแพงและทางอาญาแตแตกตาง

กนในความเขมงวดกลาวคอในทางแพงจะพจารณาวาผเสยหายเขาใจในผลแหงความยนยอมหรอไมโดย

ไมคำนงวามการขดตอสำนกในศลธรรมอนดหรอไม สวนในทางอาญา จะพจารณาวาความยนยอมททำให

การกระทำไมผดกฎหมายนนจะตองไมขดตอสำนกในศลธรรมอนด มเชนนนผกระทำยอมผดกฎหมาย

อาญา