บทท 3

วธดาเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพฒนา (developmental research design) เพอพฒนาและศกษาผลของโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใช พรซด- โพรซด โมเดล ในโรงเรยนมธยมศกษาแหงหนงในจงหวดเชยงราย ตงแตเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 ถง เดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2554 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทศกษาในครงนประกอบดวยนกเรยนชาย และนกเรยนหญง ทกาลงศกษาในระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 โรงเรยนมธยมศกษาแหงหนงในจงหวดเชยงราย จานวน 397 คน (ปการศกษา 2553) ผมสวนเกยวของ ประกอบดวย คณะครในโรงเรยนทงหมด จานวน 31 คน ผปกครองของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน จานวน 397 คน ผนาชมชน จานวน 9 คน และเจาหนาทสถานอนามย จานวน 3 คน รวมทงหมด 837 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางในการศกษาครงน แบงออกเปน 2 กลม 1. กลมพฒนาโปรแกรม คอ ผทรวมกาหนดรปแบบวธการพฒนาโปรแกรม ผวจยไดทาการคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling) ซงเปนบคคลทเปนตวแทนรวมพฒนาโปรแกรม จานวน 16 คน ประกอบดวย 1.1 ผอานวยการโรงเรยน 1 คน 1.2 ครในโรงเรยน ประกอบดวย ครทรบผดชอบงานดานสารเสพตดในโรงเรยน 2 คน ครอนามยโรงเรยน 1 คน และตวแทนครประจาชน 1 คน จานวนทงหมด 4 คน 1.3 ผนาชมชน ประกอบดวย กานนตาบล 2 แหง จานวน 2 คน 1.4 ผปกครอง จานวน 2 คน 1.5 เจาหนาสถานอนามย จานวน 1 คน

41

1.6 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1-3 ชนปละ 2 คน จานวนทงหมด 6 คน 2. กลมเขารวมโปรแกรม คอ นกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใช พรซด-โพรซด โมเดล โดยผวจยทาการคานวณหาขนาดกลมตวอยางจากการเปดตารางสาเรจรป กาหนดคาความเชอมนทระดบนยสาคญทางสถต .05 อานาจการทดสอบ (power analysis) ท .80 กาหนดขนาดอทธพล (effect size) ท 0.5 โดยการคานวณจากการศกษา เรองการพฒนากลวธในการปองกนการสบบหรของนกเรยนโดยใชกระบวนการมสวนรวม: กรณศกษาในโรงเรยนขยายโอกาสในจงหวดกาฬสนธ (วรรณชนก จนทชม, 2549ก) ไดเทากบ 0.59 ไดกลมตวอยาง จานวน 22 คน (Burns & Grove, 2005) แตในการศกษาครงนผวจยเพมจานวนกลมตวอยางเพอปองกนการสญหายของกลมตวอยางระหวางทาการศกษา รอยละ 10 (อมา จนทวเศษ และคณะ, 2552) เปนกลมตวอยางจานวน 24 คน และทาการเลอกกลมตวอยางโดยเฉลยใหมนกเรยนกลมตวอยางในชนมธยมศกษาปท 1-3 และกาหนดคณสมบตของนกเรยนกลมตวอยาง ดงน 2.1 นกเรยนชายและนกเรยนหญง ทกาลงศกษาอยในชนมธยมศกษาปท 1-3 2.2 ไมมความผดปกตทางการสอสาร 2.3 ยนดเขารวมการวจย 2.4 ไดรบความยนยอมจากผปกครอง เครองมอทใชในงานวจย เครองมอทใชในงานวจย ประกอบดวย 2 สวน ดงน สวนท 1 เครองมอทใชในการวจย คอ โปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ซงพฒนามาจากแนวคด พรซด-โพรซด โมเดล ของ กรน และ กรเตอร (Green & Kreuter, 2005) สวนท 2 เครองมอทใชรวบรวมขอมล ประกอบดวย 2 ชด ชดท 1 เครองมอทใชรวบรวมขอมลในระยะท 1 การประเมนปญหา ทผวจยสรางขนเองจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ มดงน 1. แบบสอบถามขอมลทวไปทผวจยสรางขนเอง ลกษณะเปนแบบเตมขอความ และเลอกตอบ ไดแก อาย เพศ สถานภาพสมรสของบดา มารดา ทพกอาศยในปจจบน อาชพของบดา มารดา สมพนธภาพภายในครอบครว คาใชจายทไดรบจากผปกครองตอวน จานวนผทสบบหรใน

42

ครอบครว จานวนเพอนสนททสบบหร ประสบการณในการสบบหร พฤตกรรมการสบบหรของนกเรยนและปจจยทเกยวของกบการสบบหร จานวน 15 ขอ (ภาคผนวก ข) 2. แนวคาถามในการสมภาษณกลมเกยวกบสถานการณการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนในพนท ผลกระทบทเกดจากการสบบหร ปจจยทเกยวของกบการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน และนโยบายทเกยวของในการดาเนนงานปองกนการสบบหร โดยทาการสมภาษณกลมผพฒนาโปรแกรม จานวน 16 คน ทผวจยสรางขนเองจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ มลกษณะเปนคาถามปลายเปด จานวน 4 ขอ และมการใชสอในการดาเนนการสมภาษณกลม คอ สมดบนทก และเครองบนทกเสยง (ภาคผนวก ข) 3. แนวคาถามในการสมภาษณกลมผพฒนาโปรแกรม จานวน 16 คน ทผวจยสรางขนเองจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ มลกษณะเปนคาถามปลายเปด และกาหนดแนวคาถามเกยวกบปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาโดยใชพรซด-โพรซด โมเดล แนวทางในการแกปญหา ประโยชนทไดรบจากการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหร ขอเสนอแนะในการดาเนนกจกรรมครงตอไป จานวน 4 ขอ (ภาคผนวก ข) ชดท 2 เครองมอทใชรวบรวมขอมลในระยะท 2 การดาเนนงานและการประเมนผล 1. แบบวดความรเกยวกบบหรของนกเรยนกลมตวอยาง มเนอหาเกยวกบสารพษในบหร พษภยและผลกระทบของบหร ปจจยทเกยวของกบการสบบหรของวยรน กฎหมายทเกยวของกบการสบบหร ทผวจยดดแปลงมาจากแบบวดความรเกยวกบบหรของ วรรณชนก จนทชม (2549ก) ลกษณะคาถามเปนแบบใหเลอกตอบ ถกหรอผด มจานวน 15 ขอ ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดไมไดคะแนน คะแนนเตม 15 คะแนน นาคะแนนทไดแบงเปน 3 ระดบ โดยใชเกณฑในการแบงแบบองกลมใชคา X ± SD (ภาคผนวก ข) ความรเกยวกบบหรระดบสง ไดคะแนนตงแต 13-15 คะแนน ความรเรองบหรระดบปานกลาง ไดคะแนน 11-12 คะแนน ความรเกยวกบบหรระดบตา ไดคะแนน 0-10 คะแนน 2. แบบวดทกษะปฏเสธการสบบหร ทผวจยดดแปลงมาจากแบบวดทกษะการปฏเสธเพอปองกนการสบบหรของ วรรณชนก จนทชม (2549ก) เปนแบบวดทประกอบดวยขอคาถามทเปนสถานการณจาลอง มจานวน 10 ขอ ม 2 ตวเลอก ตอบถกได 1 คะแนนตอบผดไมไดคะแนน คะแนนเตม 10 คะแนน นาคะแนนทไดแบงเปน 3 ระดบ โดยใชเกณฑในการแบงแบบองกลมใชคา X ± SD ดงน (ภาคผนวก ข)

43

ทกษะการปฏเสธระดบสง ไดคะแนน 8-10 คะแนน ทกษะการปฏเสธระดบปานกลาง ไดคะแนน 6-7 คะแนน ทกษะการปฏเสธระดบตา ไดคะแนน 0-5 คะแนน 3. แนวคาถามในการสมภาษณกลมผพฒนาโปรแกรม เกยวกบปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาโดยใชพรซด-โพรซด โมเดล แนวทางในการแกปญหา ประโยชนทไดรบจากการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหร ขอเสนอแนะในการดาเนนกจกรรมในครงตอไป จานวน 4 ขอ (ภาคผนวก ข) 4. แนวคาถามการสมภาษณกลมนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ในการตดตามผลการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน เกยวกบบทบาท หนาทในการดาเนนงานตามโปรแกรม ปญหา อปสรรค ประโยชนทไดรบ และขอเสนอแนะในการดาเนนกจกรรมในครงตอไป (ภาคผนวก ข) การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ 1. ความตรงตามเนอหา (content validity) ผวจยนาเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลทงหมดไปตรวจสอบความตรงดานเนอหาโดยผทรงคณวฒ จานวน 5 ทาน ประกอบดวย ผเชยวชาญทางดานเดกและวยรน จานวน 1 ทาน ผเชยวชาญทางดานการพยาบาลชมชน จานวน 1 ทาน ผเชยวชาญทางดานการวจยเชงคณภาพ จานวน 1 ทาน ผเชยวชาญทางดานการทากจกรรมกลม จานวน 1 ทาน และผเชยวชาญทางดานการดาเนนงานเกยวกบบหร จานวน 1 ทาน (ภาคผนวก ค) เพอพจารณาความเหมาะสมของสานวนภาษา ความชดเจนความถกตองของขอคาถาม และความครอบคลมเนอหา โดยแบงเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในระยะท 1 การวนจฉยปญหา ไดแก แบบสมภาษณกลมเกยวกบสถานการณการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ผลกระทบทเกดจากการสบบหร ปจจยทเกยวของกบการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน และนโยบายทเกยวของในการดาเนนงานปองกนการสบบหร หลงจากผทรงคณวฒไดตรวจสอบความตรงตามเนอหาแลว ผวจยไดทาการปรบปรงแกไขเครองมอทงหมดตามขอเสนอแนะกอนนาไปใชในการวจย สาหรบเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในระยะท 2 ไดแก แบบวดความรเกยวกบบหรนามาหาคาดชนความตรงตามเนอหา (content validity index) ไดเทากบ 0.97 แบบวดทกษะปฏเสธการสบบหรไดคาดชนความตรงตามเนอหา เทากบ 0.96 (ภาคผนวก ง) แบบสมภาษณเกยวกบปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาโดยใชพรซด-โพรซด โมเดล หลงจากให

44

ผทรงคณวฒพจารณาความเหมาะสมของสานวนภาษา ความชดเจนและความครอบคลมเนอหาของขอคาถาม ผวจยไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒกอนนาไปใชในการวจย 2. ความเชอมนของเครองมอ (reliability) ผวจยนาแบบวดความรเกยวกบบหร และแบบวดทกษะปฏเสธการสบบหรทผานการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง ในโรงเรยนมธยมศกษาแหงหนงในจงหวดเชยงราย จานวน 10 คน จากนนทาการคานวณหาคาความสอดคลองภายใน (internal consistency) ดวยวธการคเดอร รชารดสน (Kuder-Richardson 20 หรอ KR-20) ไดคาความเชอมนของแบบวดความรเกยวกบบหร และแบบวดทกษะปฏเสธการสบบหร เทากบ .81 และ .80 การพทกษสทธของกลมตวอยาง ผวจยพทกษสทธของกลมตวอยาง โดยนาเสนอโครงรางการวจยเพอวทยานพนธ เพอขอพจารณาการรบรองดานจรยธรรมทางการศกษาตอคณะกรรมการจรยธรรมการวจย ของคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เมอไดรบการรบรองแลว ผวจยไดทาหนงสอ ขออนญาตผอานวยโรงเรยนกลมตวอยางในจงหวดเชยงราย จากนนผวจยเขาพบผเขารวมการศกษาเพอแนะนาตว ชแจงวตถประสงค ประโยชนของการวจยครงน อธบายใหทราบถงขนตอนการวจย และระยะเวลาในการวจยใหผเขารวมศกษาทราบทกราย พรอมขอความรวมมอในการเขารวมการศกษา โดยผเขารวมการศกษาทกคนไดรบการลงนามยนยอมเขารวมการวจย ทงจากผอานวยการโรงเรยน ผพฒนาโปรแกรม ผปกครองของนกเรยน และนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรม และชแจงใหทราบวาสามารถปฏเสธเขารวมการวจย และสามารถถอนตวจากการวจยไดโดยไมมผลกระทบใดๆ ตอกลมตวอยาง นอกจากนขอมลทไดรบจากการวจยครงนจะถกเกบเปนความลบ จะไมเปดเผยใหเกดความเสยหายแกผเขารวมศกษา ซงผศกษานาเสนอผลการวจยในภาพรวมและนามาใชประโยชนในทางวชาการเทานน

45

การรวบรวมขอมล ในการวจยครงนผวจยดาเนนการวจยและรวบรวมขอมลดวยตนเอง ดงน ขนวางแผนการดาเนนการวจย 1. การเตรยมความพรอมของผวจย ผวจยเขารบการอบรมเพอฝกทกษะเกยวกบการทากจกรรมกลม และการรวบรวมขอมลเชงคณภาพ ไดแก การสมภาษณแบบกลม กบอาจารยหรอผเชยวชาญทมความรและประสบการณ จากมหาวทยาลยเชยงใหม เพอใหผวจยสามารถดาเนนการวจยไดถกตองตามหลกวชาการ 2. ผ วจยทาหนงสอผานคณบดคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมถงผอานวยการโรงเรยนมธยมศกษาแหงหนงในอาเภอพาน จงหวดเชยงราย นายอาเภอพาน และสานกงานสาธารณสขอาเภอพาน จงหวดเชยงราย เพอชแจงวตถประสงคและขออนญาตดาเนน การวจย ขนดาเนนการวจย 1. ภายหลงไดรบอนญาตแลวผวจยเขาพบผพฒนาโปรแกรม ไดแก ผอานวยการโรงเรยน ผนาชมชน ผปกครองนกเรยน เจาหนาทสาธารณสขและนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรม เพอแนะนาตว ชแจงวตถประสงคของการวจย ขนตอนการรวบรวมขอมล และขอความรวมมอในการรวบรวมขอมล 2. ผวจยขอความสมครใจในการเขารวมวจยจากผพฒนาโปรแกรมและนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรม พรอมทงชแจงถงการพทกษสทธของกลมตวอยาง (วนท 8 พฤศจกายน 2553) 3. ผวจยใหผปกครองและผอานวยการโรงเรยนของนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมทงหมดลงนามยนยอม หลงจากนนใหนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมลงนามยนยอมเขารวมการวจย 4. ผวจยทาการแจกแบบสอบถามขอมลทวไป ใหกบนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมเพอเปนขอมลพนฐานกอนดาเนนการวจย 5. ผวจยดาเนนการวจยตามระยะของ พรซด โพรซด โมเดล (PRECEDE-PROCEED model) ดงน

46

ระยะท 1 การพฒนาโปรแกรม โดยการวนจฉยปญหาตามระยะของ พรซด (PRECEDE) (ระหวางวนท 15 พฤศจกายน ถง วนท 9 ธนวาคม 2553) มขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การประเมนทางสงคม โดยผวจยประเมนทางสงคมเกยวกบผลกระทบทางดานสขภาพทเกดจากการสบบหรทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนกลมเปาหมายในพนท โดยศกษาจากเอกสารหรอรายงานผทเขารบการบาบดในคลนกเลกบหร และการสมภาษณกลมผพฒนาโปรแกรม ไดแก ผอานวยการโรงเรยน และคร พบวา นกเรยนทสบบหรมกไมสนใจการเรยน เขาหองเรยนสายเนองจากแอบไปสบบหร ในระหวางชวโมงเรยนมกขออนญาตเขาหองน าบอย ๆ เพอไปสบบหร โดยครสงเกตจากเมออยใกลจะไดกลนบหร ขาดเรยนบอย และในปการศกษาทผานมามนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทสบบหรและไมสามารถเลกบหรไดถกใหออกจากโรงเรยน จานวน 2 ราย นอกจากนยงพบวามปญหาการทะเลาะววาททเกดจากการรวมกลมกนสบบหร และการรวมกลมกนสบบหรยงนาไปสพฤตกรรมเสยงอน เชน การดมสรา การใชสารเสพตดชนดอน ขนตอนท 2 การประเมนทางระบาดวทยา ผวจยและผพฒนาโปรแกรม ไดแก ผอานวยการโรงเรยน คร ผปกครอง ผนาชมชน เจาหนาทสถานอนามย และตวแทนนกเรยนมธยมศกษาตอนตน รวมทงหมดจานวน 16 คน ทาการศกษาสถานการณ ความชกของการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ซงขอมลไดจากการศกษาเอกสารทเกยวของ รายงานการบนทกประวตพฤตกรรมทผดกฎระเบยบของทางโรงเรยน พบวา มนกเรยนทตดบหรและยนยอมเขารบการบาบด จานวน 55 ราย ในจานวนนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน จานวน 33 ราย (รอยละ 60) เปนเพศชาย จานวน 26 ราย (รอยละ 81.81) เพศหญง จานวน 6 ราย (รอยละ 18.18) (รายงานขอมลผเขารบการบาบดเพอเลกบหรในโรงเรยน, 2553) และจากการสมภาษณกลมคร พบวานกเรยนทสบบหรสวนใหญเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยเฉพาะนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มกชวนเพอนเปนกลมไปสบบหรบรเวณหองน าในโรงเรยน และพบกนบหรเปนจานวนมากบรเวณหองน า นอกจากนขอมลจากการสมภาษณผนาชมชนและผปกครอง พบวาเหนนกเรยนมธยมศกษาตอนตนมกรวมกลมกบนกเรยนรนพสบบหรหลงเลกเรยนในสถานทลบตาในชมชน เชน ในสวน หรอศาลาขางทาง ขนตอนท 3 การประเมนทางดานการศกษาและนเวศวทยา ผวจยและผพฒนาโปรแกรม จานวน 16 คน ทาการศกษาและวเคราะหปจจยทเกยวของกบพฤตกรรมการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ทง 3 ปจจย คอ ปจจยนา ปจจยเออ และปจจยเสรม โดยปจจยนาทเกยวของกบการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ไดแก อยากรอยากลอง การสบบหรเพอคลายเครยด การขาดความรเกยวกบพษภยของบหร ปจจยเสรม ไดแก ถกเพอนชกชวน การเลยนแบบเพอน การสบบหรตามเพอนเพอใหสามารถเขากลมกบเพอนได และเลยนแบบผปกครอง ปจจยเออ ไดแก

47

ปญหาในครอบครว การมแหลงรานคาทนกเรยนสามารถหาซอบหรไดงายและไมปฏเสธการขายบหรใหแกเยาวชนทอายไมถง 18 ป รวมทงมการแบงขายบหรเปนมวนจงทาใหนกเรยนเขาถงบหรไดงาย ขนตอนท 4 การประเมนทางดานการบรหาร นโยบาย และวางแผนการดาเนนงาน ผวจยและผพฒนาโปรแกรม ไดแก ผอานวยการ และครในโรงเรยน จานวน 5 คน ทาการวเคราะหเกยวกบการบรหารจดการทางดานทรพยากร รวมถงศกษานโยบายทเกยวของกบการดาเนนงานปองกนการสบบหรในโรงเรยนกลมเปาหมาย ตามแบบสมภาษณในการประเมนปญหาในพนท พบวา ผบรหารใหการสนบสนนในการดาเนนงานเพอปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนเปนอยางด และทผานมาทางโรงเรยนมมาตรการในการปองกนการสบบหรโดยคณะคร ในโรงเรยนทกคนรวมกนมการสอดสองดแลพฤตกรรมของนกเรยน มบทลงโทษสาหรบนกเรยนทสบบหร คอ 1) เรมจากการตกเตอนเมอพบเหนนกเรยนทสบบหร 2) ตดคะแนนความประพฤตครงละ 20 คะแนนโดยนกเรยนแตละคนจะมคะแนนความประพฤตรวม 100 คะแนน ตลอดการศกษาในระดบชนมธยมศกษาตอนตน 3) ภาคทณฑ และ 4) การใหออก นอกจากนยงสารวจและคนหานกเรยนทตดบหรและอยากเขารบการบาบด สาหรบนกเรยนทอยากเขารบการบาบดจะไมถกลงโทษ โดยทางโรงเรยนไดดาเนนงานรวมกนกบทางโรงพยาบาลจดใหมรถรบสงนกเรยนไปเขารบการบาบดในคลนกเลกบหรทโรงพยาบาลสปดาหละ 1 ครง นโยบายทเกยวของกบการดาเนนงานปองกนการสบบหรในชมชน ผวจยและผพฒนาโปรแกรมในกลมของผนาชมชน ผปกครอง และเจาหนาทสาธารณสข จานวน 5 คน ไดรวมทาการวเคราะหนโยบายเกยวกบการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนในชมชน พบวา ในชมชนมการปฏบตตามพระราชบญญตคมครองสขภาพผไมสบบหร โดยการหามสบบหรในสถานทราชการ วด และในการประชมประจาเดอนของกานนและผใหญบาน แตสาหรบการบงคบใชนโยบายเกยวกบหามจาหนายบหรใหแกเยาวชนอายไมถง 18 ป ของรานคายงไมไดผลเพยงพอ เนองจากมบางรานคาทยงจาหนายบหรใหแกนกเรยน หลงจากนนผวจยรวมรวบขอมลทไดจากการประเมนในโรงเรยนกลมเปาหมายตามระยะของ พรซด (PRECEDE) ในระยะท 1-4 เพอนาเสนอในทประชมกลมผพฒนาโปรแกรม เพอรวมกนคดพฒนาโปรแกรม และกจกรรมปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษา และวางแผนดาเนนการตามโปรแกรม โดยจดใหมการประชมกลมผพฒนาโปรแกรม จานวน 2 ครง ดงน ครงท 1 ประชมกลมผพฒนาโปรแกรมทเปนตวแทนนกเรยนมธยมศกษาตอนตน จานวน 6 คน (ในวนท 3 พฤศจกายน พ.ศ. 2553 เวลา 09.00 น. – 11.00 น.) ณ หองโสตทศนปกรณ

48

ของโรงเรยน เพอหารปแบบการดาเนนกจกรรมปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทมความเหมาะสมและตรงกบความตองการของนกเรยนกลมตวอยาง มรายละเอยด ดงน 1) ผวจยนาเสนอขอมลเกยวกบสถานการณ ปจจย และผลกระทบทเกดจากการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน 2) ผวจยใหผเขารวมประชมเสนอขอมลเกยวกบสถานการณ และปจจยทเกยวของกบการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนเพมเตม 3) ผวจยใหผเขารวมประชมรวมกนเสนอรปแบบโปรแกรม และกจกรรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทตรงกบความตองการ ขอสรปจากการประชมกลมในครงน คอ ผเขารวมประชมเสนอใหมการจดอบรมคายเยาวชนใหความรเกยวกบบหรสาหรบเนอหาในการอบรมไมควรเปนการฟงบรรยายอยางเดยว ควรมกจกรรมทหลากหลายและสนกสนาน เชน การเรยนรจากการชมวดทศน การเลนเกมส และใหผเขารบการอบรมมสวนรวมในแสดงความคดเหน นอกจากนการทนกเรยนสบบหรสวนใหญมสาเหตมาจากถกเพอนชกชวนและเลยนแบบเพอนจงควรจดใหมกจกรรมเกยวกบการปองกนการถกเพอนชกชวนไปสบบหร การคนหานกเรยนทสบบหรและชกจงใหเขารบการบาบดเพอเลกบหร และการตดปายรณรงคตอตานการสบบหร ครงท 2 การประชมกลมผพ ฒนาโปรแกรม ไดแก ผอ านวยการโรงเรยน คร ผปกครอง ผนาชมชน และเจาหนาทสถานอนามย จานวน 10 คน (ในวนท 6 ธนวาคม พ.ศ. 2553 เวลา 13.00 น. – 16.00 น. ณ หองประชมของโรงเรยน) มรายละเอยด ดงน 1) ผวจยนาเสนอขอมลเกยวกบสถานการณ ปจจย และผลกระทบทเกดจากการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนในโรงเรยน 2) ผวจยใหผเขารวมประชมเสนอขอมลเกยวกบสถานการณ และปจจยทเกยวของกบการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนเพมเตม 3) ผวจยไดนาเสนอขอสรปกจกรรมปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทไดจากการประชมครงท 1 ใหผเขารวมประชมรบทราบ หลงจากนนใหผเขารวมประชมรวมกนพจารณาและเสนอรปแบบโปรแกรม กจกรรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน และรวมกนวเคราะหถงความเปนไปไดในการดาเนนงานตามโปรแกรมทคดขนมาทงในดานความยากงายในการดาเนนงาน ระยะเวลาการดาเนนงาน ทรพยากรทใชในการดาเนนงาน โดยผเขารวมประชมรวมกนลงมตเลอกรปแบบของโปรแกรมปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน คอ ใหมการอบรมคายเยาวชนใหความรเกยวกบบหรและพฒนาทกษะปฏเสธ โดยเชญวทยากรทมความชานาญมาใหความร โดยเฉพาะการพฒนาทกษะปฏเสธทประชมเสนอใหเชญนกจตวทยามาเปนวทยากร และใหมกจกรรมทหลากหลายสนกสนาน นอกจากนยง

49

เสนอใหมบทเรยนเกยวกบการนาบคคลทเคยตดบหร และสามารถเลกไดสาเรจมาแลกเปลยนประสบการณกบนกเรยนกลมตวอยางทเขารบการอบรม เพอใหนกเรยนไดเรยนรจากผทเคยมประสบการณมากอน และจากการทนกเรยนสบบหรสวนหนงเนองมาจากสบบหรเพอคลายความเครยด ทประชมจงเสนอใหมการสอนเกยวกบการผอนคลายความเครยดทถกตอง หลงจากไดรปแบบของโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนแลว ทประชมรวมกนวางแผนใหมการจดอบรมใหความรเกยวกบบหรและพฒนาทกษะปฏเสธการสบบหรในโรงเรยนเปนเวลา 2 วน โดยใชชอการอบรมคายเยาวชนตานภยบหร และมอบหมายหนาทรบผดชอบในการดาเนนการอบรม การเชญวทยากรผเชยวชาญ และการกาหนดระยะเวลาดาเนนการตามแผน ระยะท 2 การดาเนนงานและการประเมนผล (PROCEED) ผวจยไดทดลองใชโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใชพรซด-โพรซด โมเดล และประเมนผลโปรแกรม (ระหวางวนท 13 ธนวาคม ถง วนท 4 กมภาพนธ 2554) มขนตอน รวมระยะเวลา 2 เดอน มขนตอน ดงน ขนตอนท 5 การดาเนนงานตามโปรแกรมโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใชพรซด-โพรซด โมเดล ใชระยะเวลา 1 เดอน (ในระหวางวนท 13 ธนวาคม ถง 5 มกราคม 2554) โดยแจกแบบวดความรและทกษะปฏเสธการสบบหรใหกบนกเรยนกลมตวอยางกอนดาเนนงานตามโปรแกรม การดาเนนงานตามโปรแกรม เนอหาของโปรแกรมประกอบดวยการใหความรและทกษะปฏเสธการสบบหร มรายละเอยดของกจกรรม คอ 1) การจดอบรมเรองการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ประกอบดวยกจกรรมการใหความรเกยวกบบหร การพฒนาทกษะปฏเสธการสบบหร 2) การจดตงชมรมเพอรณรงคปองกนการสบบหร 3) การจดบอรดใหความรเกยวกบบหรในหองเรยน 4) การรณรงค ประชาสมพนธปองกนการสบบหรภายในบรเวณโรงเรยน 5) การจดตงมมสนบสนนวชาการเกยวกบบหรในโรงเรยน 6) การใหความรและทกษะปฏเสธการสบบหรทางเสยงตามสาย ขนตอนท 6 การประเมนผลกระบวนการ ผวจยประเมนผลกระบวนการในระหวางการดาเนนกจกรรมตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใช พรซด-โพรซด โมเดล (ระหวางวนท 10 มกราคม – 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2554) โดยการใชแบบสมภาษณสาหรบตดตามการดาเนนงานตามโปรแกรม

50

ขนตอนท 7 การประเมนผลกระทบ ผวจยทาการประเมนผลกระทบ โดยการวดความร และทกษะปฏเสธการสบบหรในนกเรยนกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมการปองกนการสบบหรทพฒนาขน จานวน 24 คน ภายหลงจากดาเนนการวจยเสรจสนลงในอก 1 เดอน (ในวนท 4 กมภาพนธ 2554) การวเคราะหขอมล ผวจยนาขอมลทไดมาวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป มรายละเอยดการวเคราะหขอมล ดงน 1. ขอมลทวไปของกลมตวอยาง วเคราะหดวยการใชสถตเชงพรรณนา โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ พสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. เปรยบเทยบคาเฉลยคะแนนความรเกยวกบบหร และทกษะปฏเสธการสบบหรของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโดยใชการมสวนรวมของชมชน ผลการทดสอบการกระจายของขอมลดวยสถตโคลโมโกรอฟ สเมอรนอฟ (Klomogorov-Smirmov one-sample test) พบวาขอมลมการแจกแจงแบบปกต จงใชสถตทดสอบคาเฉลยของประชากร 2 กลมสมพนธกน แบบทดสอบคาท (paired t-test) 3. ขอมลจากแบบสมภาษณในการประเมนปญหาในพนท และขอมลจากแบบสมภาษณในการตดตามการดาเนนงานตามโปรแกรมการปองกนการสบบหรในนกเรยนมธยมศกษาตอนตน ผวจยนาขอมลมาจดหมวดหมตามวตถประสงค และขอบเขตของการศกษา และนาผลการวเคราะหมาสรปเปนภาพรวมของการศกษา