175

บทท 10 การถอดแบบงานระบบไฟฟาและสอสาร

หลงจากทผถอดแบบไดท าการถอดแบบงานโครงสราง และงานสถาปตยกรรมดงทกลาว

ในบททผานมาแลว ขนตอไปจะเปนการถอดแบบงานระบบไฟฟาและสอสารซงตองอาศยการศกษาอานแบบกอสรางและรายการประกอบแบบทแสดงคณลกษณะของวสดและอปกรณประกอบอยางละเอยด เนองจากวสดงานระบบไฟฟาและสอสารทจ าหนายอยในทองตลาดมราคาเฉพาะยหอเฉพาะรนตามคณลกษณะแตกตางกนสงมาก กอนถอดแบบผถอดแบบตองมความเขาใจพนฐานในงานระบบไฟฟาจงจะสามารถถอดแบบงานระบบไฟฟาและสอสาร ไดดงน

ระบบไฟฟา ระบบไฟฟาในอาคารพกอาศย สามารถจ าแนกเปนระบบไฟฟาแรงสงและระบบไฟฟาแรงต า โดยมรายละเอยดดงน

1.ระบบไฟฟาแรงสง ระบบไฟฟาแรงสง คอ ระบบไฟฟาทมแรงดนไฟฟา เกน 1,000 โวลต โดยปกตจะเรมจากมาตรวดไฟฟาของการไฟฟาทตดอยบนเสาไฟฟาตนแรกสดกอนเขาโครงการ ถาเปนสายแรงสง การไฟฟาฯ จะจายเปนแรงดนสง (ระดบแรงดนขนกบขนาดของโหลด) เขาสหมอแปลงไฟฟาหรอผานอปกรณตดตอนแรงสง (HV. Switchgear) แลวเขาสหมอแปลงไฟฟา 2.ระบบไฟฟาแรงตา ระบบไฟฟาแรงต า คอ ระบบไฟฟาทมแรงดนไฟฟาไมเกน 1,000 โวลต โดยปกตระบบไฟฟาแรงต าจะเรมจากมาตรวดไฟฟาของการไฟฟาทตดอยบนเสาไฟฟาตนแรกสดกอนเขาโครงการ ถาเปนสายแรงต า การไฟฟาฯ จะจายเปนแรงดนปกตคอ 1 เฟส 220 โวลต หรอ 3 เฟส 380 โวลต จากหมอแปลงของการไฟฟา มรายละเอยด ดงน

2.1 ระบบไฟฟา 1 เฟส เปนระบบทมสายจ านวน 2 เสน ประกอบดวย สายเสนเฟสหรอสายไฟ ซงใชอกษรยอ L (line คอ สายทมกระแสไฟฟา) จ านวน 1 เสน และสายนวทรล ซงใชอกษรยอ N (neutral คอ สายทไมมกระแสไฟฟา) จ านวน 1 เสน มแรงดนไฟฟา 220 ถง 230 โวลต มความถ 50 เฮรซ (Hz) ใชส าหรบบานพกอาศยทมการใชไฟฟาไมมากนก เชน มเครองปรบอากาศ 2 ถง 3 เครอง และเครองท าน าอน 2.2 ระบบไฟฟา 3 เฟส เปนระบบทมสายจ านวน 4 เสน ประกอบดวย สายเสนเฟสหรอสายไฟ ซงใชอกษรยอ L (line คอ สายทมกระแสไฟฟา) จ านวน 3 เสน และสาย และสายนวทรล ซงใชอกษรยอ N (neutral คอ สายทไมมกระแสไฟฟา) จ านวน 1 เสน มแรงดนไฟฟาระหวางสายเสนเฟสกบสายเสนเฟส 380 ถง 400 โวลต และแรงดนไฟฟาระหวางสายเสนเฟสกบ สายนวทรล 220 ถง 230 โวลต และมความถ 50 เฮรซ (Hz) สามารถตอใชงานเปนระบบ 1 เฟสไดโดยการตอจากเฟสใดเฟสหนงและสายนวทรลอกเสนหนง แรงดนไฟฟาระหวางสายเสนเฟสเสนใดเสนหนงกบสายนวทรลมคา 220 โวลต และแรงดนระหวางสายเสนเฟสดวยกนมคา 380

176

โวลต จงเรยกระบบนวา ระบบ 3 เฟส 4 สาย 220/380 โวลต ใชส าหรบอาคารทตองการใชไฟในปรมาณมาก เชน อาคารพาณชย โรงงานอตสาหกรรมขนาดเลก ภาพท 10.1 ระบบไฟฟาทไมมสายปอน ภาพท 10.2 ระบบไฟฟาทมสายปอน

สายประธาน สายวงจรยอย

โหลดไฟฟา

มาตรวดไฟฟา บรภณฑประธาน (แผงเมนสวตซ) และเครองปองกนกระแสเกน

ของวงจรยอย

หมอแปลงไฟฟา

โหลดไฟฟา

ตควบคมหลก

ตควบคมรอง สายประธาน

สายวงจรยอย

สายปอน

สายปอน

ตควบคมรอง

177

วงจรไฟฟาในบานพกอาศย

วงจรไฟฟาภายในบานพกอาศยสวนใหญจะเปนการตอแบบขนาน ซงเปนการตอวงจรท าใหอปกรณและเครองใชไฟฟาแตละชนดอยคนละวงจร ซงถาเครองใชไฟฟาชนดหนงเกดขดของเนองจากสาเหตใดกตาม เครองใชไฟฟาชนดอนกยงคงใชงานไดตามปกตเพราะไมไดอยในวงจรเดยวกน ไฟฟาทใชในบานพกอาศยทวไปเปนไฟฟากระแสสลบมความตางศกย 220 โวลต การสงพลงงานไฟฟาเขาบานจะใชสายไฟ 2 เสน คอ สายกลาง สายนวทรลหรอสาย N มศกยไฟฟาเปนศนย และสายเสนเฟส สายไฟ หรอสาย L มศกยไฟฟาเปน 220 โวลต โดยปกตสายเสนเฟสและสายนวทรลทตอเขาบานจะตอเขากบแผงควบคมไฟฟา ซงเปนทควบคมการจายพลงงานไฟฟาทงหมดในบานอยางมระบบบนแผงควบคมไฟฟามกจะประกอบดวย ฟวสรวม สะพานไฟรวม และสะพานไฟยอย โดยสะพานไฟยอยมไวเพอแยกและควบคมการสงพลงงานไฟฟาไปยงวงจรไฟฟายอยตามแตละสวนของบาน เชน วงจรชนลาง วงจรชนบน วงจรในครว เปนตน ในวงจรไฟฟาในบาน กระแสไฟฟาจะผานมาตรไฟฟาทางสายเสนเฟสเขาสสะพานไฟ ผานฟวสและสวตช แลวไหลผานเครองใชไฟฟา ดงนน กระแสไฟฟาจะไหลผานสายนวทรลออกมา ดงภาพท 10.3 เปนวงจรไฟฟาในบานพกอาศยทมวงจรเดยวใชส าหรบบานขนาดเลก และภาพท 10.4 เปนวงจรไฟฟาในบานพกอาศยทมวงจรเดยวใชส าหรบบานขนาดกลาง

ภาพท 10.3 วงจรไฟฟาในบานพกอาศยทมวงจรเดยวใชส าหรบบานขนาดเลก

ทมา : บานและสวน. (2550 : 13).

178

ภาพท 10.4 วงจรไฟฟาในบานพกอาศยทมหลายวงจรใชส าหรบบานขนาดกลาง

ทมา : บานและสวน. (2550 : 13).

วสดและอปกรณระบบไฟฟาและสอสาร การถอดแบบระบบไฟฟาและสอสาร ผถอดจ าเปนตองมเขาใจคณสมบต และคณลกษณะของวสดและอปกรณทใชในการตดตงระบบไฟฟาและสอสาร รวมทงเทคนคการตดตง ดงน 1.สายไฟฟา วสดสายไฟฟาแรงดนต าทนยมใชทวไป ไดแก

1.1 สายไฟฟาวเอเอฟ (VAF) เปนสายไฟฟาทภายนอกเปนเปลอกฉนวนพวซ สขาวเพอปองกนความชนและชวยปองกนความเสยหายทางกลใหกบฉนวนภายในซงหมตวน าทองแดงอกชนหนง ตวน าทองแดงอาจจะเปนตวน าเดยวหรออาจตเกลยวมทงชนด 2 แกน และ 3 แกน ซงสายท 3 นนจะเปนสายดนตามขอก าหนดตามมาตรฐานของการไฟฟาฯ เปนสายไฟฟาทใชงานทอณหภมไมเกน 70°C แรงดนไมเกน 300 V. สายชนดนหามใชกบระดบแรงดนไฟ 3 เฟส (380 V.) การตดตงใชการเดนรดดวยเขมขดรดสายเปนระยะๆ เกาะบนผนงหรอฝาเพดาน หามเดนสายรอยทอฝงดนหรอเดนสายฝงดนโดยตรง หามเดนสายในชองเดนสายยกเวนเดนในรางเดนสาย

1.2 สายไฟฟาวซท (VCT) ทนแรงดนไมเกน 750 V. นยมใชในการเดนสายเขาเครองจกรกลไฟฟาทมการเคลอนไหวอยตลอดเวลา เชน มอเตอรไฟฟา โดยทสายชนดนตวน า

179

ทองแดงจะถกหมมฉนวนพวซ 2 ชน สามารถกนความชนไดดเชนเดยวกบสายเอนวายวาย แตมความออนตวมากกวาสายเอนวายวาย การตดตงใชการเดนในทอรอยสายโลหะออน

1.3 สายไฟฟาทเอชดบเบลย (THW) เปนสายไฟฟาทใชงานทอณหภมไมเกน 70°C สายไฟฟาชนดนมลกษณะเปนสายกลมเดยว ตวน าเปนทองแดงหมฉนวนพวซ โดยทวไปนยมใชสายชนดนเปนสายวงจรยอย สายปอน และสายประธานเดนเขาอปกรณไฟฟา การตดตงใชการเดนในทอรอยสาย หรอเดนสายฝงดนไดแตตองปองกนไมใหน าเขาในทอและปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า หามเดนสายฝงดนโดยตรง

การก าหนดสของสายไฟฟาหมฉนวน (สายทเอชดบเบลย) ทใชรอยทอ ตามมาตรฐานของการไฟฟาฯ ก าหนดไวดงน

สายนวทรล (N) ใชสายสเทาออน หรอสขาว สายดน (G) ใชสายสเขยวหรอสเขยวแถบเหลอง สายเสนเฟส (L) ใชสายทมสแตกตางไปจากสายนวทรลและสายดน ดงภาพท 10.5

ภาพท 10.5 การก าหนดสของสายไฟฟาหมฉนวนตามมาตรฐานการไฟฟาฯ

1.4 สายไฟฟาเอนวายวาย (NYY) เปนสายทมฉนวน 2 ชน โดยฉนวนพวซชนในท าหนาทเปนฉนวนหมตวน าทองแดงเอาไว สวนฉนวนพวซชนนอกท าหนาทเปนเปลอก ซงสามารถทนความชนไดสง สายไฟฟาทใชงานทอณหภมไมเกน 70°C แรงดนไมเกน 750 V. โดยทวไปนยมใชสายชนดนเปนสายปอน และสายประธานทตดตงใตดน หรอเดนเขาเครองจกร เครองใชไฟฟา ส าหรบใชในโรงงานอตสาหกรรม การตดตงสามารถเดนฝงดนโดยตรง หรอเดนฝงดนในทอรอยสายเพอปองกนความเสยหายทจะเกดขนกบสายไฟฟาโดยตรงกรณทภายหลงมการขดดนบรเวณทฝงทอ

1.5 สายวเอฟเอฟ (VFF) เปนสายททนแรงดน 300 V. ใชเปนสายตอพวงระยะสนๆ เปนสายของเครองใชไฟฟาทมเตาเสยบ 2.ทอรอยสายไฟฟา ในการกอสรางการเดนสายไฟฟาในทอมวตถประสงคเพอปองกนความเสยหายทจะเกดขนกบสายไฟฟาโดยตรง เพอปองกนความชนและเพอความปลอดภยของผใชงานทอาจไปสมผสถกสายไฟฟาหรอเพอความสวยงาม โดยทอรอยสายแบงเปนทอรอยสายอโลหะ และทอรอยสายโลหะ ซงทออโลหะ ไดแก ทอพวซสเหลอง และทออโลหะแขง HDPE

สายนวทรล ใชสายสขาว สายดน ใชสายสเขยว

สายเสนเฟส ใชสายสแดง

180

สวนทอโลหะ ไดแก ทอโลหะบาง EMT ทอโลหะหนาปานกลาง IMC ทอโลหะหนา RSC และทอโลหะออน

2.1 ทอพวซ (polyvinyl chloride, PVC) ท าดวยพลาสตกพวซ ทมคณสมบตตานเปลวไฟ แตขณะทถกไฟไหมจะมกาซพษทเปนอนตรายตอคนเราออกมาดวย และไมทนตอแสงอลตราไวโอเลตท าใหทอกรอบเมอโดนแดดเปนเวลานาน ทอพวซทใชในงานไฟฟามสเหลอง มขนาดเสนผานศนยกลางตงแต ½”ถง 4” และมความยาวทอนละ 4 เมตร ใช ในงานเดนท อลอย ผ านส วนทไม ถกแรงกระแทก หรอเดนบนฝ าเพดาน นยมใช ส าหรบอาคารขนาดเลก

2.2 ทออโลหะแขง (high density polyethylene, HDPE) ท าจากสารอโลหะซงมคณสมบตเหมาะสมทางกายภาพ ไดแก ไฟเบอร ใยหน ซเมนต พวซอยางแขง อพอคซเสรมใยแกว โพลเอทธลนความหนาแนนสง เปนตน ทออโลหะแขงจะมความแขงแรงนอยกวาทอโลหะแตทนทานตอความชนและการกดกรอนจากสารเคม รวมถงทนทานตอกระทบกระแทกไดด

2.3 ทอโลหะ 2.3.1 ทอโลหะบาง (electrical metallic conduit, EMT) เปนทอทมผนงบาง

กวาทอไอเอมซ และทออารเอมซ จงมความแขงแรงนอยกวาและมราคาถกกวา ใชงานไดเฉพาะภายในอาคารเทานน ทงในทเปดโลง (exposed) และทซอน (conceal) เชน เดนลอยตามผนง เดนฝ งในผนง เดนในฝาเพดาน ไมใชฝงใตดนและไมใชในระบบแรงสง ขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 15 มลลเมตร (½”) ถง 50 มลลเมตร (2”) ยาวทอนละ 3 เมตร สามารถทนแรงกระแทกหรอแรงอดได ปานกลาง ท าเกลยวไม ได ตองใชขอตอต อระหว างทอกบกล องต อสาย ทอนสามารถดดงอได งาย ใช ของอน อย เหมาะกบการเดนสายขนาดเลกถงขนาดปานกลาง

2.3.2 ทอโลหะหนาปานกลาง (intermediate metal conduit, IMC) เปนทอทมขนาดหนาปานกลาง กลาวคอ มความหนานอยกวาทออารเอมซ แตสามารถใชงานแทนทออารเอมซไดและมราคาถกกวา ใชงานไดเชนเดยวกบทออารเอมซ ขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 15 มลลเมตร (½”) ถง 100 มลลเมตร (4”) ยาวทอนละ 3 เมตร เหมาะกบการเดนสายขนาดปานกลางถงขนาดใหญ และสายปอนระบบไฟฟา การตดตงใช เดนฝ งในผนงหรอฝ งใต พน สามารถท าเกลยวได ไม นยมดดงอ 90 องศา แตนยมใช ของอแทน

2.3.3 ทอโลหะหนา (rigid metal conduit, RMC) เปนทอโลหะทมความหนามากทสดจงแขงแรงทสด สามารถทนตอสภาพแวดลอมไดด ทอชนดนท ามาจากเหลกกลาจะเรยกวาทออารเอสซ (rigid steel conduit, RSC) โดยสวนใหญจะผานวธการชบดวยสงกะส (galvanized) จงปองกนสนมไดดสามารถใชงานไดทกสถานทและสภาพอากาศ ใชไดทงภายใน ภายนอกอาคารและสามารถฝงใตดนได มขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 15 มลลเมตร (½”) ถง 150 มลลเมตร (6”) ยาวทอนละ 3 เมตร ท าเกลยวได เหมาะกบเดนสายขนาดใหญ และสายประธานระบบไฟฟา ใช ส าหรบงานฝ งในใตดนซงเปนการตดตงในสถานททมความชนสงหรอเปยก ใหใชสวนประกอบยดทอ เชน สลกเกลยว (bolt) แคลมจบทอ (strap) และสกร (screw) เปนตน ตองเปนชนดทนตอการผกรอน

181

ก ข

ภาพท 10.6 ก การเดนทอรอยสายไฟฟาบนฝาเพดาน ภาพท 10.6 ข การตอสายไฟฟาทกลองตอสาย

2.3.4 ทอโลหะออน (flexible metal conduit, FMC) ท าจากเหลกชบสงกะส

ในลกษณะทมออนตวสง สามารถโคงงอได มขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 15 มลลเมตร (½”) ถง 80 มลลเมตร (3”) ยาวทอนละ 3 เมตร มทงแบบกนน าและไม กนน าเปนท อซงใช ในการต อ เขาดวงโคม และเหมาะส าหรบงานกบอปกรณทมการสนสะเทอนขณะใชงาน เชน มอเตอรเครองจกร มอเตอรเครองสบน า เปนตน หรองานทตองการการโคงงอดวยมมหกสงมาก หรอใช ในส วนรอยตอเพอการขยายตว (expansion joint) แตหามใชในกรณในปลองลฟต สถานทเปยก ฝงใตดน หรอฝงในคอนกรต การตดตงใหมการจบยดทมนคงแขงแรงระยะหางไมเกน 1.50 เมตร จากกลองไฟฟาไมเกน 0.30 เมตร มมดดโคงระหวางจดดงสายรวมกนไมเกน 360°

ภาพท 10.7 การเดนทอโลหะออนเขามอเตอรเครองสบน าดบเพลง

3.รางเดนสาย (wireway) หมายถง ทอสายทเปนราง ท าจากโลหะแผนพบเปนรางสเหลยม มฝาเปดปดได อาจมชองระบายอากาศดวยกไดใชส าหรบเดนสายขนาดเลกจ านวนมาก ขนาดมาตรฐาน มความสง 50 75 100 150 และ 200 มลลเมตร ความกวาง 50 75 100 150 200 และ 300 มลลเมตร ความยาว 1.20 และ 2.40 เมตร ความหนา 1.0 และ 1.5 มลลเมตร

ทอโลหะออน ทอโลหะออน

182

รางเดนสายตองใชงานในทเปดโลงเทานน ตองสามารถเขาถงไดหลงจากตดตงแลว ไมใชในสถานทอนตรายทางกายภาพ การตดตงรางเดนสายตองใชอปกรณแขวนยดทกระยะหางกนไมเกน 1.50 เมตร เพอความมนคงแขงแรง จ านวนตวน าผลรวมของพนทหนาตดของสายไฟฟาตองไมเกน 20 % ของพนทหนาตดภายในรางเดนสาย หามตอรางเดนสายตรงจดทผานผนงหรอพน

ก ข

ภาพท 10.8 ก รางเดนสายตองใชอปกรณแขวนยดทกระยะหางกนไมเกน 1.50 เมตร ภาพท 10.8 ข การตดตงรางเดนสาย

4.รางเคเบล (cable tray) หมายถง รางเปดทใชวางสายไฟฟา ท าดวยวสดไมตดไฟ อาจเปนรางแบบดานลางเปนขนบนได (ladder type) หรอรางแบบดานลางมชองระบายอากาศ (perforated) หรอรางแบบดานลางทบ (solid - bottom type) ท าดวยเหลกแผนบางเคลอบผวแบบสงกะสจมรอน (hot dip galvanized) และพนดวยสฝนอพอกซ (epoxy powder paint) เหมาะส าหรบวางสายประธานขนาดใหญและงานนอกอาคารทกสภาวะแวดลอม

183

ก ข

ภาพท 10.9 ก รางเคเบลเดนจากหมอแปลงไฟฟาเขาสตควบคมหลกในหองเครองระบบไฟฟา ภาพท 10.9 ข รางเคเบลเดนจากตควบคมหลกไปยงโหลดไฟฟา

3. รางประกอบการเดนสาย (auxiliary gutter) มลกษณะเชนเดยวกบรางเดนสาย

เปนทตอสายรวมกอนทจะเขาแผงมาตรวดไฟฟา แผงจายไฟยอย หรอแผงสวตช ชวยใหการตอสายและการบ ารงรกษาท าไดสะดวก

ภาพท 10.10 รางประกอบการเดนสาย

4. เครองประกอบ (fitting) ในระบบไฟฟาการเดนสายไฟฟาจ าเปนตองมเครองประกอบ ไดแก กลองไฟฟา (boxes) กลองดงสาย (pull boxes) และเครองประกอบทอรอยสาย (conduit fitting) เชน ขอตอ (coupling) ขอตอยด (connector) บชชง (bushing) ของอ (elbow) ตวจบยด (support) ดงภาพท 10.11

184

ภาพท 10.11 เครองประกอบ

5. ระบบการตอดน การตอลงดน คอ การใชตวน าทางไฟฟาตอเขากบวงจรไฟฟาหรอ บรภณฑไฟฟาและตอเขากบพนโลกอยางมนคงถาวร ในระบบไฟฟาเพอใหเกดความปลอดภยแกบคคลทไปสมผสกบสวนทเปนโลหะของเครองบรภณฑไฟฟาและสวนประกอบอนทมแรงดน ไฟฟาในกรณเมอเกดแรงดนเกนจะจ ากดแรงดนไฟฟาของวงจรไมใหสงจนอาจท าใหเครองใช ไฟฟาเสยหาย และลดแรงดนไฟฟาทอาจเกดขนทเครองอปกรณไฟฟาหรอสวนประกอบ เนองจากการรวหรอการเหนยวน า เพอลดอนตรายจากบคคลทไปสมผส และในกรณเมอเกดกระแสไฟฟารวลงดนจะชวยลดความเสยหายของเครองอปกรณไฟฟาหรอระบบไฟฟา การตอลงดนทถกตองจะชวยใหเครองมอหรออปกรณปองกนท างานไดตามทออกแบบไว การไฟฟาฯ จงก าหนดมาตรฐานใหมการตอลงดน โดยมสวนประกอบทส าคญ ไดแก หลกดน (ใชแทงทองแดงขนาดเสนผานศนยกลาง 16 มลลเมตร ความยาวไมนอยกวา 2.40 เมตร) สายตอหลกดน สายตอฝากหลก และสายดนของบรภณฑไฟฟา ดงภาพท 10.12

185

ภาพท 10.12 ระบบการตอสายไฟฟาและระบบตอลงดน

ทมา : การตดตงสายดนในบาน. (2554).

6.แผงรบไฟเขา หรอเมนสวตช (main switch) ท าหนาทปลด สลบ (ตดหรอตอ) ไฟฟาภายในอาคารทงหมด และยงท าหนาทเปนอปกรณปองกนวงจรไฟฟาเมอเกดกระแสไฟฟาลดวงจรหรอเมอใชไฟฟาเกนขนาด อปกรณทใชเปนแผงรบไฟเขามหลายชนด เชน สะพานไฟพรอมฟวส เซฟตสวตช (safety switch) หรอกลองคอนซมเมอรยนต (consumer unit) โหลดเซนเตอร (load center)

186

ก ข

ภาพท 10.13 ก ตควบคมยอยชนดคอนซเมอรยนต กรณ 1 เฟส 2 สาย ภาพท 10.13 ข ตควบคมยอยชนดโหลดเซนเตอร กรณ 3 เฟส 4 สาย

ภาพท 10.14 ตควบคมทประกอบดวยแผงควบคม สวตชตดไฟอตโนมต และเบรกเกอร

7.อปกรณไฟฟา ประกอบดวย สวตชไฟฟา เตารบ ดวงโคม

7.1 สวตชไฟฟา เปนอปกรณส าหรบตดตอวงจรไฟฟาส าหรบโหลดขนาดเลก เชน วงจรของหลอดแสงสวาง แบงเปน

7.11 สวตชทางเดยว ใชส าหรบควบคมการเปดปดไฟหรอเครองใชไฟฟาเพยงจดเดยว วธควบคมหลอดไฟดวยสวตชทางเดยวดงภาพท 10.15 และการตอหลอดไฟ 2 ดวง ควบคมโดยใชสวตชแยกคนละดวง ดงภาพท 10.16

ตควบคมหลก

ตควบคมยอย

187

ภาพท 10.15 วธควบคมหลอดไฟดวยสวตชทางเดยว

ทมา : บานและสวน. (2550 : 23).

ภาพท 10.16 การตอหลอดไฟ 2 ดวง ควบคมโดยใชสวตชแยกคนละดวง

ทมา : บานและสวน. (2550 : 23).

188

7.1.2 สวตชสามทาง ใชส าหรบควบคมการเปดปดไฟหรอเครองใชไฟฟาสองแหง โดยมขวตอทตวสวตชดานหนงเปนจดตอรวมเพอใหกระแสไฟฟาเดนเขาออกตามปกต สวนขวทเหลอใชตอสายไฟอกสองเสนหรอสายไฟเดนโยงระหวางสวตช เชน ตดตงส าหรบแสงสวางบรเวณบนไดทมสวตชตวหนงอยชนลาง อกตวอยชนบน ดงภาพท 10.17

ภาพท 10.17 วงจรและการตอหลอดไฟ 1 ดวง ควบคมโดยใชสวตช 3 ทาง

ทมา : บานและสวน. (2550 : 24).

7.2 เตารบ เปนอปกรณทใชส าหรบตอไฟฟาไปใชงาน เตารบทวไปชนดมสายดนสามารถใชกบเตาเสยบทงชนดขากลมและขาแบนโดยเตารบชนดมขวสายดนจะมขวใหตอสาย 3 ขว ขวทใชตอกบสายดนจะมเครองหมาย หรออกษร G หรอ GRD อยใกลๆ ดงภาพท 10.18

ภาพท 10.18 การตอสายดนในเตารบและการตดตงเตารบชนดค 2 จด

สายสเขยว = สายดน สายสเขยว = สายดน

189

ภาพท 10.19 การตอสายดนในเตารบและการตดตงเตารบชนดค 2 จด

ทมา : บานและสวน. (2550 : 38).

ภาพท 10.20 วงจรการตอสายดนในบานพกอาศย

ทมา : บานและสวน. (2550 : 38).

เตารบทกตวทตดตงควรใชเตารบชนดมสายดนแลวท าการตอสายดนดวยหากเครองใชไฟฟาทน ามาเสยบไมมสายดน เชน โทรทศน พดลม กยงสามารถใชงานได

สายสด าและสเทาตอไปใชงานโดยตอเขากบขวของเครองใชไฟฟาทเตรยมไวแลว

สายสเขยวตอกบขวตอลงดน

สกรส าหรบตอสายดน

สกรสทองเหลองใชตอสายสด า(อาจระบดวยอกษร L)

L (เสนไฟ)

สายดน

N (เสนนวทรล)

สกรสเงนใชตอสายสเทา(อาจระบดวยอกษร N) สกรทมเครองหมายสาย

ดนใชตอสายสเขยว

190

แบบทใชในการถอดแบบงานระบบไฟฟาและสอสาร ในการถอดแบบเพอหาปรมาณงานระบบไฟฟาและสอสารนน ผถอดแบบจ าเปนตองอานแบบงานระบบไฟฟาอยางเขาใจเพอหาปรมาณวสดอปกรณ บรภณฑทางไฟฟา แบบระบบไฟฟาประกอบดวย

1.แผนผงระบบไฟฟา (Diagram) 1.1 แบบแสดงการจายไฟฟาภายในอาคารของตควบคมไฟฟาหลก (single line

diagram) เปนแบบทแสดงการจายไฟฟาภายในอาคารของตควบคมไฟฟาหลก (main distribution board, MDB) นบตงแตหมอแปลงไฟฟามายงเมนเซอรกตเบรคเกอรของอาคารทตดตงในตควบคมหลก และเซอรกตเบรกเกอร (circuit breaker) ทควบคมตควบคมไฟฟารอง (sub distribution board, SDB) และตควบคมยอย (load panel, LP) ทงหมดของอาคารรวมทงอปกรณเครองวด ขนาดพกดกระแส AT ของเมนเซอรกตเบรคเกอร เซอรกตเบรคเกอรทตดตงในตควบคมหลก ขนาดพกดกระแสของบสบาร (busbar) และชนด ขนาด จ านวนของสายประธาน (main feeder) และสายปอน (feeder) รวมถงขนาดพกดของหมอแปลงไฟฟา ดงตวอยางภาพท 10.21

ภาพท 10.21 แบบแสดงการจายไฟฟาภายในอาคารเรยนของตควบคมหลก

191

ภาพท 10.22 แบบแสดงการจายไฟฟาภายในหองพกและในอาคารทพกรวมของตควบคมหลก

192

1.2 แบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคาร (riser diagram) เปนแบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคารจะแสดงอปกรณหลกในระบบและสายปอนในแนวดงทจายไฟไปตามจดหรอแตละชนของอาคาร พรอมแสดงตควบคมไฟฟาหลก (MDB) ตควบคมไฟฟารอง (SDB) ตควบคมยอย (LP) ในแตละชน ดงตวอยางภาพท 10.23

ภาพท 10.23 แบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคารทพกรวม

1.3 ตารางโหลดไฟฟา (load schedule) ประกอบดวย

1.3.1 หมายเลขวงจร CCT (circuit number) 1.3.2 รายละเอยดของวงจร (disscription) 1.3.3 ขนาดพกดของโหลด (VA) (โวลท-แอมป) หากเปนต 3 เฟส กจะมทงเฟส A

เฟส B เฟส C หากเปนต 1 เฟส กจะมเพยงเฟสใดเฟสหนง 1.3.4 ขนาด ชนดและจ านวนของสายไฟฟา เชน 2 x 1.5 THW 1.3.5 ขนาด ชนดและจ านวนของทอรอยสายไฟฟา 1.3.6 ขนาดของทอ AT/AF ของเซอรกตเบรคเกอร และ pole ของเซอรกต

เบรคเกอร

193

1.3.7 แผนภาพของวงจรตควบคมไฟฟา (diagram) ดงตวอยางภาพท 10.24

ภาพท 10.24 ตารางโหลดไฟฟาภายในหองพกอาคารทพกรวม

1.4 แบบแปลนไฟฟาและแสงสวาง เปนแบบทแสดงการตดตงดวงโคม สวตชไฟฟา เตารบและอปกรณไฟฟาอน เชน เมนสวตช กรงไฟฟา พดลม เครองปรบอากาศ เครองท าน าอน เตาไฟฟา เครองดดควน เปนตน ในแปลนพนแตละชนของอาคาร โดยแสดงต าแหนงในการตดตงอปกรณไฟฟาใหสมพนธกบทางเดนของสายและวงจรไฟฟาดวยการใชสญลกษณ ดงตวอยางภาพท 10.25

194

ภาพท 10.25 แปลนไฟฟาและแสงสวางหองพกอาคารทพกรวม

เกณฑการถอดแบบงานไฟฟาและแสงสวาง การถอดแบบงานไฟฟาและแสงสวางส าหรบบานพกอาศย สามารถแบงไดเปน 3 สวน ไดแก

1.งานระบบไฟฟาและสอสารภายนอกอาคาร ไดแก 1.1 ระบบสายไฟฟาและทอรอยสาย ใหถอดสายประธานเขาอาคาร (incoming)

โดยใชการวดความยาวจรงตามมาตราสวนทก าหนดไวจากแบบแปลนไฟฟาและเผอความยาวประมาณ 5% ถง 10% ของความยาวทอหรอสายทวดได ระบบไฟฟาจะเรมจากมาตรวดไฟฟาของการไฟฟาฯ ทตดอยกบเสาไฟฟาตนแรกสดกอนเขาโครงการไปยงตควบคมหลก (MDB : main distribution board) ดวยแรงดน 220 V. 1 เฟส หรอ 380 V. 3 เฟส ตามความตองการโหลด ถาเปนสายแรงไฟฟาสง (HV. Incoming) การไฟฟาฯ จะจายเปนแรงดนสง (ระดบแรงดนขนกบขนาดของโหลด) เขาสหมอแปลงไฟฟา หรอผานอปกรณตดตอนแรงสง (HV. Switchgear) แลวเขาสตควบคมหลก (MDB) แตถาเปนสายไฟฟาแรงดนต า (LV. Incoming) การไฟฟาฯ จะจายเปนแรงดนปกตคอ 1 เฟส 220 V. หรอ 3 เฟส 380 V. จากหมอแปลงของการไฟฟาฯ แทน การเดนสายประธานเขาอาคาร มอย 2 ลกษณะ คอ

1.1.1 การเดนสายประธานลอยกลางอากาศเขาอาคาร (overhead line) เปนการเดนสายไฟฟาเกาะลกถวยทอยบนเสาไฟฟาตามมาตรฐานของการไฟฟาฯ ก าหนดใหใชเสาไฟฟาทมความสง 8 เมตร ส าหรบระบบแรงดนต า และความสง 12 เมตร ส าหรบระบบแรงดน 12 (24) kV นอกจากนสามารถเดนสายไฟฟาเกาะลกถวยทตดกบเรค (rack) ซงยดตดกบผนงหรอเพดาน โดยธรรมชาตเมอเดนสายในลกษณะน น าหนกของสายจะท าใหสายหยอนตกทอง

195

ชางโดยเฉพาะสายไฟฟาทมขนาดใหญยอมมน าหนกมากยงท าใหสายหยอนมาก ความยาวของสายจงยาวกวาการวดจากแบบ ดงนน การถอดแบบตองมการเพมความยาวทวดไดจากแบบ โดยเผอของความยาวทวดไดทงหมด โดยปกตเผอประมาณ 5% ถง 10% ของความยาวสายทวดได ทงนขนกบระยะทางทจบยดสาย

1.1.2 การเดนสายประธานฝงใตดนเขาอาคาร (under ground) เปนการเดนสายไฟฟารอยทอฝงดน โดยปกตนยมใชทอโลหะหนาปานกลาง ทอเหลกกลา ทออโลหะแขง หรอทอพวซซงอาจท าเปนลกษณะมคอนกรตมาหมลอมรอบทออกครง (duct bank) หรอเดนสายไฟฟาชนดสายเอนวายวายทมฉนวนหม 2 ชน ฝงดนโดยตรงได การคดความยาวสายลกษณะนจะมตองมการเผอความยาวสายมากนก ถาแนวของสายทก าหนดไวในแบบอยางชดเจน

2.งานระบบไฟฟาและสอสารภายในอาคาร ไดแก 2.1 แผงควบคมไฟฟ าแรงตา (panel board or load center) เป นแผงทจ าย

โหลดให พนทย อยสวนใดสวนหนง การถอดแบบตองพจารณาขอมลทมผลตอราคาประกอบด วย 2.1.1 ระดบแรงดน กระแส IC เฟส จ านวนสาย และจ านวนวงจรของแผง

ควบคม 2.1.2 จ านวนเซอร กตเบรคเกอร โดยก าหนดเฟส ขนาดพกดกระแสทปรบตงให

เซอรกตเบรกเกอรใชงาน (ampere trip, AT) ขนาดพกดกระแสสงสดทสามารถใชไดกบขนาดโครงของเซอรกตเบรกเกอร (ampere frame, AF)

2.2 สายไฟฟาและวสดเดนสายไฟฟา การถอดหาปรมาณของวสดสายไฟฟา และวสดเดนสายไฟฟา เชน ทอรอยสายไฟฟา รางเดนสาย รางเคเบลใหถอดหนวยนบเปนเมตร โดยจะเรมไลถอดตามแผนผงระบบไฟฟา (single line diagram) หรอแบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคาร (riser diagram) จากแผงควบคมไฟฟาหลกของอาคารจนถงวงจรยอยซงเปนโหลดไฟฟาอปกรณตวสดทาย เชน ดวงโคมไฟฟา หรอเตารบไฟฟา เปนตน ใหถอดแบบแยกตามหองหรอตามวงจรตามชนของแตละระบบ แลวน ามารวมกนเปนจ านวนทงหมดกรอกขอมลลงในตารางถอดแบบ โดยมรายละเอยดการถอดแบบสายไฟฟาและวสดเดนสายไฟฟา ดงน

2.2.1 สายปอน (feeder) การถอดแบบใชการวดความยาวตามแบบและเผอความยาวทวดไดประมาณ 10% ถง 15% ของความยาวสายหรอทอทวดได โดยทวไปสายปอนจะเรมจากตควบคมหลก (MDB : main distribution board) ไปยงแผงจายไฟอปกรณ (SDB : sub distribution board) เรยกวา “main feeder” หรอสายปอนจากแผงจายไฟอปกรณ (SDB) ไปยงแผงประจ าชน (LC : load center) หรอแผงจายไฟอปกรณไฟฟาหลก เชน ลฟต เรยกวา “sub feeder” ซงผถอดแบบสามารถหาความยาวไดจากแผนผงระบบไฟฟา (single line diagram) หรอแบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคาร (riser diagram) แปลนไฟฟาก าลงของชนนนๆ และรปตดของอาคาร

การตดตงสายปอน โดยปกตจะท าการรอยสายอยในทอรอยสายหรอรางเดนสายหรอราง เคเบลยดตดกบผนงหรอเพดานดวยอปกรณยด (support หรอ hanger) การคดความยาวลกษณะน ควรจะเผอความยาวทวดไดประมาณ 2 % ถง 10% ส าหรบทางเดนสายทไมมการหกมมโคงมาก แตส าหรบทางเดนสายทมการหกมมโคงมาก อาจจะตองมการเผอมากกวานคอ

196

ประมาณ 10% ถง 15% เนองจากสายปอนมราคาคอนขางสง จงควรถอดความยาวคอนขางใกลเคยงกบทใชจรงหนางาน

มนตร เงาเดช (2554) ไดเสนอการคดเผอความยาวของสายปอน ดงน 1) ใหคดความยาวของสายในชวงลงตตามแนวดงดวย โดยปกตขอบต

ดานบนจะอยสงจากระดบพนประมาณ 1.60 ถง 1.80 เมตร ยกเวนตควบคมไฟฟาหลก (MDB) จะสงจากระดบพนประมาณ 2.20 เมตร ถง 2.40 เมตร ผถอดแบบใหน าความสงระหวางชนมาลบความสงของการตดตงต จะไดความยาวของสายในชวงลงตตามแนวดง ดงภาพท 10.26

ภาพท 10.26 การคดความยาวสายชวงลงต MDB

2) ตองมการเผอความยาวสายลงต เนองจากทางเดนสายไฟฟาจะสนสดลงตรงทขอบตแตสายไฟฟาตองรอยลงไปถงอปกรณตดตอนภายในต ดงนน ตองมการเผอความยาวสายลงตดวย คอ ใหคดความยาวประมาณ 1 เทา ถง 2 เทาของความยาวของต

3) ถาในแบบไมไดก าหนดแนวทางการเดนของทางเดนสายปอน ใหคดวาการเดนสายปอนทผานระหวางชนนนเดนสายปอนอยในชองทอไฟฟา (shaft) ทมอยในแบบแปลนทกชนเสมอ แลวจงเดนสายในแนวนอนไปยงตควบคมตามต าแหนงในแตละชนทมตดตง

2.2.2 สายวงจรยอย (branch circuit) การถอดแบบเพอหาความยาวของสายไฟฟาใหวดความยาวจากแปลนไฟฟาทละวงจรโดยอาศยไมมาตรวด (scale) ไปตามแนวทสายจะเดนรวมกบความยาวของสายในทางดงทเกดจากการตดตงอปกรณโดยสวนใหญจะเปนการเดนสายจากเพดานลงมายงผนงในต าแหนงทตดตงอปกรณดงภาพท 10.27 สวตช ตดตงสงจากพน 1.20 เมตร หากความสงระหวางชนของอาคารเปน 3.15 เมตร จะไดความยาวของสายทตองรวมเขาไปในจดนเปน 3.15 – 1.20 = 1.95 เมตร หรอ เตารบตดตงสงจากพน 0.30 เมตร

ตควบคมหลก (MDB) สงจากพน2.20 ถง 2.40 เมตร

ความสงชน - 2.20 ถง 2.40 เมตร

197

หากความสงระหวางชนของอาคารเปน 3.15 เมตร จะไดความยาวของสายทตองรวมเขาไปในจดนเปน 3.15 – 0.35 = 2.80 เมตร เปนตน บนทกความยาวของสายแต ละขนาดของวงจรนนไว จากนนจงวดความยาวของสายไฟฟาในวงจรอนจนครบแล วน ามารวมกนเป นความยาวสายของทงระบบแยกตามชนดและขนาดของสาย ซงการวดความยาวสายนนมกจะท าควบค ไปกบการวดความยาวท อ โดยการก าหนดให เดนท อเป นระยะทางสนทสด จากจดหนงถงจดหนง ขนาดและจ านวนทอทได ใหน าไปกรอกขอมลในตารางบนทก เมอไดจ านวนความยาวรวมของสายไฟฟาแลวตองเผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตง เชน การเหลอเศษของทอรอยสาย เศษของสายไฟฟาทตดเผอความยาวมากเกนไป หรอความสญเสยอนเกดจากความผดพลาดของผตดตงดวย โดยทวไปทอสายวงจรจะเผอคาสญเสยไวประมาณ 15% ถง 20% ของความยาวของทอทวดได การวดความยาวรวมถงการบวกเปอรเซนตเผอแลวจะไดเปนความยาวทอเทานน สวนการหาความยาวของสายไฟซงมจ านวนหลายเสนในทอวงจรยอย เชน อาจม 2 เสน 3 เสน หรอมากกวานนซงในแบบจะไมแสดงขนาดของทอและจ านวนสายไฟไว ผถอดแบบตองอานแบบแลวเขาใจลกษณะของการเขยนแบบวงจรไฟฟาแตละแบบ (ดงภาพท 10.28 ถง 10.30) ไดดจงสามารถหาความยาวและจ านวนของสายไฟ รวมถงขนาดของทอรอยสายทใชไดใกลเคยงกบความเปนจรงทสด

ภาพท 10.27 ต าแหนงตดตงอปกรณไฟฟา

ความสงจากพน ถงเพดาน – 0.30 ม.

ความสงจากพน ถงเพดาน – 1.80 ม.

ความสงจากพน ถงเพดาน – 1.20 ม.

แผงควบคมไฟฟาตดตงสงจากพน 1.80 เมตร

สวตชไฟฟาตดตงสงจากพน 1.20 เมตร

เตารบตดตงสงจากพน 0.30 เมตร

198

การถอดแบบความยาวของวงจรยอยโดยละเอยดใชเวลามากและมความซบซอน แตมลคาของงานมคานอยมากเมอเทยบกบสายประธานเขาอาคารหรอสายปอน กรมบญชกลาง(2550 : 69) เสนอเกณฑในการหาความยาวของสายวงจรยอย ดงน

1) ความยาวทอรอยสายไฟฟาวงจรแสงสวาง คณดวย 3 จะเทากบความยาวของสายไฟวงจรยอยแสงสวาง

2) ความยาวทอรอยสายไฟฟาวงจรยอยเตารบ คณดวย 3.5 จะเทากบความยาวของสายไฟวงจรยอยเตารบ

การอานแบบวงจรยอย ผถอดแบบจะตองสามารถอานแบบแลวเขาใจลกษณะของการเขยนแบบวงจรไฟฟาแตละแบบไดด ไดแก แบบสวตช 1 ชด ดวงโคม 1 ชด ดงภาพท 10.28 แบบสวตช 2 ชด ดวงโคม 2 ชด ดงภาพท 10.29 แบบสวตช 3 ชด ดวงโคม 3 ชด ดงภาพท 10.30 จงสามารถหาความยาวและจ านวนของสายไฟฟา รวมถงขนาดของทอรอยสายทใชไดใกลเคยงกบความเปนจรงทสด

1) สวตช 1 ชด ดวงโคม 1 ชด

ภาพท 10.28 แบบการเดนสายสวตช 1 ชด ดวงโคม 1 ชด ทมา : ดดแปลงจาก จารณ มาแกว. (2553) : 92.

สาย L คอ สายเสนเฟส (line) สาย N คอ สายนวทรล (neutral) ส าหรบจ านวนสายไฟฟา 2 เสนทเขยนนน ถาไมไดแสดงจ านวนเสนแสดงวาเปนสาย 2 เสน

L L=1 S=1

199

2) สวตช 2 ชด ดวงโคม 2 ชด ภาพท 10.29 แบบการเดนสายสวตช 2 ชด ดวงโคม 2 ชด ทมา : ดดแปลงจาก จารณ มาแกว. (2553) : 93.

3) สวตช 3 ชด ดวงโคม 3 ชด ภาพท 10.30 แบบการเดนสายสวตช 3 ชด ดวงโคม 3 ชด ทมา : ดดแปลงจาก จารณ มาแกว. (2553) : 93.

สาย L คอ สายเสนเฟส (line) สาย N คอ สายนวทรล (neutral) ส าหรบจ านวนสายไฟฟา 2 เสนทเขยนนน ถาไมไดแสดงจ านวนเสนแสดงวาเปนสาย 2 เสน

L

L=1 S=2

L=1 S=3

สาย L คอ สายเสนเฟส (line) สาย N คอ สายนวทรล (neutral) ส าหรบจ านวนสายไฟฟา 2 เสนทเขยนนน ถาไมไดแสดงจ านวนเสนแสดงวาเปนสาย 2 เสน

L=1 S=2

L

200

2.2.3 ทอรอยสายไฟฟา การหาจ านวนของท อร อยสายไฟฟาตามชนดและขนาดของท อร อยสายไฟฟา ในการวดความยาวท อรอยสายไฟฟาจะต องก าหนดแนวเดนท อก อน โดยพจารณาจากจ านวนสายไฟฟ าทผ านไปยงแตละส วน การวางแนวทอรอยสายไฟฟาในแบบนนจะประหยดหรอไม จงขนอย กบประสบการณ และความละเอยดของผถอดแบบในการอานแบบ จงควรใช เวลาในการพจารณาให พอเหมาะเพอหาแนวเดนท อรอยสายไฟฟาทสนและประหยดทสด ซงการเดนท อต องค านงถงการเดนทอออมตามหนาตดคานและอปกรณ อน เมอวางแนวท อรอยสายไฟฟาทแปลนแล วท าการวดความยาวด วยไมมาตรวด รวมกบความยาวของสายในทางดงทเกดจากการตดตงอปกรณไฟฟาโดยสวนใหญจะเปนการเดนทอจากเพดานลงมายงผนงหรอฝงผนงจนถงต าแหนงทตดตงอปกรณไฟฟา จากนนใหน าปรมาณไปกรอกในตารางบนทก

2.3 อปกรณไฟฟา การถอดแบบเพอหาจ านวนอปกรณไฟฟาทนบไดใหถอดหนวยนบเปนชดโดยเนนอปกรณทมปรากฏในแบบกอสราง ไดแก เตารบไฟฟา เตารบโทรศพท เตารบโทรทศน อปกรณแจงเตอนระบบไฟไหม อปกรณสายสญญาณระบบเสยง เครองปรบอากาศ เครองท าน าอน เตาไฟฟา เครองดดควน พดลมไฟฟา รวมถง อปกรณไฟฟาอนทมอยในแบบกอสรางและรายการประกอบแบบ ใหถอดแบบแยกตามหองตามชนแลวน ามารวมกนเปนจ านวนทงหมด

ส าหรบสวตชไฟฟาและเต ารบมกมลกษณะเป นชด ประกอบด วย 2.3.1 จ านวนกล องต อสาย ซงมค าเทากบจ านวนจดของเต ารบบวกจ านวนจด

ของสวตช ไฟฟา 2.3.2 จ านวนแกนหน ากาก และหน ากาก สามารถรบสวตชไฟฟาหรอเต ารบ

ตงแต 1 ถง 3 ตวตอชด ใหพจารณาจากต าแหนงในแปลนวาในต าแหนงนนควรใชแบบกตวตอชดจงเหมาะสม

2.3.3 จ านวนตวสวตชไฟฟาและเต ารบซงเป นตวเดยวใหนบตามจดทระบในแปลนไฟฟาและแสงสวางแตละชน (มนตร เงาเดช. 2554)

2.4 อปกรณแสงสวาง การถอดอปกรณไฟฟาทนบไดใหถอดหนวยนบเปนชดแยกตามคณลกษณะโดยเนนทอปกรณทมปรากฏในแบบกอสราง ไดแก ดวงโคม สวตชไฟฟา อปกรณหรแสงไฟดวงโคมฉกเฉน และอปกรณแสงสวางอนทมอยในแบบกอสรางและรายการประกอบแบบ ใหถอดแบบเปนชดตามแยกตามหองตามชนแลวน ามารวมกนเปนจ านวนทงหมด

2.5 อปกรณประกอบ (accessories) ไดแก อปกรณยดโยงทใชประกอบการเดนสายไฟฟา หรอวสดเดนสาย ไดแก กล องต อสายและอปกรณในการตดตง (locknut & bushing) โดยปกตจ านวน กล องต อสายจะมจ านวนเท ากบดวงโคม บวกเผอ 10% ของจ านวนท อนของท อ และอปกรณในการตดตงนน มจ านวนเทากบจ านวนกล องต อสายคณดวย 2 (มนตร เงาเดช. 2554)

3.ระบบตอลงดน การหาปรมาณวสดระบบตอลงดน ผถอดแบบตองพจารณาขอมลเพอใชในการสบราคาตอชด ดงน

3.1 แบบและชนดของแท งตวน าในดน 3.2 ขนาดและความยาวของสายไฟฟาและท อรอยสายไฟฟา ซงต อระหว าง

แท งตวน าในดนทงหมด

201

3.3 ขนาดและความยาวของสายไฟฟาและท อรอยสายไฟฟาซงต ออปกรณ แตละอนลงดน

3.4 อปกรณ ช วยในการตดตง

สญลกษณ ดวงโคม สวตช เตารบ พดลม ชน S 2S 3S F 1 2 3 … … รวมจานวน(ชด)

แผงสวตชอตโนมตประจาชน

ชอ จานวนวงจร – เฟส Main CB

Branches CB

12-3

18-3

24-3

30-3

36-3

42-3

50-3P 15AT-1P

20AT-1P

30AT-1P

20AT-3P

L1 L2 L3 … … รวมจานวน (ชด)

ภาพท 10.31 ตารางบนทกการถอดแบบหาอปกรณไฟฟาทนบได ทมา : กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550) : 74.

ตารางบนทกการถอดแบบหาอปกรณไฟฟาและสอสารทนบได

202

ภาพท 10.32 ตารางบนทกการถอดแบบหาอปกรณไฟฟาทนบได ทมา : กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550) : 75.

ทอสายปอน (feeder) ชน 1”E 1

¼”E 1 ½”E

2”E 1”I 2”I 3”I 4”x4” WW

1200A BD

1 2 3 … … รวมจานวน (เมตร)

สาย THW (ตร.มม.) ชน 6 10 16 25 35 50 120 240 300 1 2 3 … … รวมจานวน (เมตร)

ตารางบนทกการถอดแบบหาทางเดนสายและสายไฟฟา

203

ภาพท 10.32 (ตอ) ทมา : กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550) : 75.

ทอสายวงจรยอย (branches) สายTHW (ตร.มม.)

สายNYY (ตร.มม.)

ชน ½”E ¾”E 1”E ¾”I ½”F 10 2.5 2/c2.5 2/c-4 1 2 3 … … รวมจานวน

ทอสายปอน (feeder) ชน 1 2 3 … … รวมจานวน

ตารางบนทกการถอดแบบหาทางเดนสายและสายไฟฟา

204

สญลกษณ รายละเอยด

ของอปกรณ

จากแบบแผนท

จานวน (ชด) รวม จานวน แปลน

ชนท 1

แปลนชนท 2

แปลนชนท 3

แปลนชนท 4

แปลนชนท...

ภาพท 10.33 ตารางบนทกการถอดแบบหาอปกรณไฟฟาทนบได ทมา : กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550) : 76. จากแบบแผนท

สายปอน รายละเอยด ของ

อปกรณ

ความยาวของวงจร(เมตร)

ชนดของทอ ชนดของสาย จาก ไปยง

ภาพท 10.34 ตารางบนทกการถอดแบบหารางเดนสายไฟฟาและสายไฟฟา ทมา : กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550) : 77.

ตารางบนทกการถอดแบบหาอปกรณไฟฟาและสอสารทนบได

ตารางบนทกการถอดแบบหารางเดนสายไฟฟาและสายไฟฟา

205

ตวอยางการถอดแบบหาปรมาณงานไฟฟาและแสงสวาง จากแบบ กอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ผถอดแบบจ าเปนตองศกษาสญลกษณไฟฟา และแบบแสดงการจายไฟฟา และแบบแปลนไฟฟา (ดงภาพท 10.35) เพออานแบบ ถอดแบบหาปรมาณวสดอปกรณ บรภณฑไฟฟา ดงตวอยาง

1.ใหหารายการวสดอปกรณระบบไฟฟา ภาพท 10.35 แบบระบบไฟฟาและสอสาร วธทา ใหอานแบบจากแบบแสดงการจายไฟฟาภายในอาคารของตควบคมหลก (single line diagram) เพอหาปรมาณอปกรณไฟฟา ดงน

206

ภาพท 10.36 การอานแบบระบบไฟฟาเพอหาปรมาณวสด

N = ไมมกระแสไฟ

l = มกระแสไฟ

2 เสน สาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 ตร.มม.รอยในทอโลหะหนาปานกลาง IMC

1 เสน สาย THW ขนาด เสนผานศนยกลาง 10

ตร.มม.รอยทอโลหะ IMC ตอแทงทองแดง 5/8” ยาว

2.4 ม. ฝงในดน

เมนเบรกเกอร 1 ตวม 2 ขวเฟสเดยวขนาดตดวงจรเมอกระแสไฟเกน 32 แอมป

ELCB เครองปองกนไฟฟาลดวงจรขนาดตดวงจรเมอกระแสไฟเกน 30 มเตอร

บสบารตวท 1

บสบารตวท 3

บสบารตวท 2

สายไฟฟา THW 2.5 ตร.มม. รอยในทอโลหะบาง วงจร L/1 L/2

เบรกเกอร ขนาด 10 ATตวท 1

เบรกเกอร ขนาด 10 ATตวท 2

วงจรสารอง

วงจรสารอง

4วงจร + 1วงจรตอลงดน

IC10KA เปนคาพกดลดวงจรททนได กรณฟาผา เทากบ 10 กโลแอมป

1/L วงจรแสงสวางและเตารบ สายTHW 2.5 ตร.มม.รอยทอ EMT

2/L วงจรแสงสวางและเตารบ สายTHW 2.5 ตร.มม.รอยทอ EMT

207

ตอบ จากการอานแบบระบบไฟฟาของแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 สามารถถอดปรมาณวสดอปกรณได ดงน

1) ตควบคมไฟฟาหลก (main board) ขนาด 32 AT 4วงจร จ านวน 1 ชด 2) เซอรกตเบรกเกอร จ านวน 3 ชด แบงเปน

2.1) เมนเซอรกตเบรกเกอร ม 2 ขวเฟสเดยว ขนาดตดวงจรเมอกระแสไฟเกน 32 แอมป (32 AT) จ านวน 1 ชด

2.2) เบรกเกอร ขนาดตดวงจรเมอกระแสไฟเกน 10 แอมป (10 AT) จ านวน 2 ชด 3) บสบาร จ านวน 3 ชด

4) เครองตดไฟอตโนมต ขนาดตดวงจรเมอกระแสไฟเกน 32 แอมป (32 AT) จ านวน 1 ชด

5) แทงหลกลงดน เปนแทงทองแดง ขนาดเสนผานศนยกลาง 5/8” ยาว 2.40 เมตร ฝงในดน

6) สาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 ตารางมลลเมตร รอยในทอโลหะหนาปานกลาง IMC จ านวน 2 เสน ความยาวจากมาตรวดไฟฟาไฟฟาบนเสาไฟฟาถงตควบคม 7) สาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 10 ตารางมลลเมตร รอยทอโลหะหนาปานกลาง IMC จ านวน 1 เสน ความยาวจากตควบคมถงต าแหนงตอแทงทองแดง 5/8” ยาว 2.4 เมตร ฝงใน 8) สาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร รอยทอโลหะบาง EMT ส าหรบวงจรแสงสวางและเตารบ 1/ L ความยาววดจากแปลนวงจร 1/ L จากตควบคมถงอปกรณรวมระยะแนวดง ส าหรบวงจรเตารบใหเพมสาย G 1 เสนวดความยาวจากตควบคมถงอปกรณรวมระยะแนวดง 9) สาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร รอยทอโลหะบาง EMT ส าหรบวงจรแสงสวางและเตารบ 2/ L ความยาววดจากแปลนวงจร 2/ L จากตควบคมถงอปกรณรวมระยะแนวดง ส าหรบวงจรเตารบใหเพมสาย G 1 เสนวดความยาวจากตควบคมถงอปกรณรวมระยะแนวดง

2.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 การถอดแบบหาปรมาณสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาสวตช ดวงโคม และเตารบทหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร (หนวยนบเปนเมตร) วธทา กอนทจะท าการถอดแบบใหหาความยาวของสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาใหหาระยะความยาวแนวดงจากระดบฝาเพดานททอรอยสายไฟฟาหรอสายไฟฟาเดนอยในแนวนอนมายงอปกรณแตละชนดเพอหาระยะในแนวดงได ดงน

จากรปตด ความสงจากพนถงระดบฝาเพดาน เปน 2.70 เมตร - ระยะแนวดงของสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาจากฝาเพดานมายงเมนสวตชเปน

2.70 – 1.80 = 0.90 เมตร

208

- ระยะแนวดงของสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาจากฝาเพดานมายงสวตชเปน 2.70 – 1.20 = 1.50 เมตร

- ระยะแนวดงของสายไฟฟาจากสวตชมายงฝาเพดานเปน 2.70 – 1.20 = 1.50 เมตร

- ระยะแนวดงของสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาจากฝาเพดานมายงเตารบเปน 2.70 – 0.30 = 2.40 เมตร

ภาพท 10.37 แปลนไฟฟาและแสงสวาง

ตอจากนนใหท าการหาความยาวของสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาซงเปนการวดระยะ

ความยาวในแนวนอนและรวมระยะแนวดงแลว ซงมวธการท า 2 วธ วธท 1 เปนการหาความยาวของสายโดยยดผงการตอสายเปนหลก และวธท 2 เปนวธการตามหลกเกณฑของกรมบญชกลาง ดงน วธท 1 วธทา

ก.การหาปรมาณสายไฟฟาวงจรแสงสวาง จากภาพท 10.37 และผงการตอหลอดไฟ 2 ดวงควบคมโดยใชสวตชไฟฟาแยกคนละดวง สามารถถอดแบบหาปรมาณสายไฟฟาโดยแบงเปน สาย L สายสดา

209

1) สายไฟฟาจากเมนสวตชเขาสวตชฟา 1 เขาสวตชไฟฟา 2 ใหความยาววดจากแปลนจากเมนสวตชถงเขาสวตชไฟฟา 1 เขาสวตชไฟฟา 2 รวมระยะแนวดง

= (0.90) + 3.00 + 3.50 + (1.50) + 0.10 ม. = 9.00 เมตร

2) สายไฟฟาจากสวตชไฟฟา 1 เขาดวงโคม 1 ใหความยาววดจากแปลนจากสวตช 1 เขาดวงโคม 1 รวมระยะแนวดง = (1.50) + 1.75 + 1.50

= 4.75 เมตร สาย N สายสเทา

3) สายไฟฟาจากเมนสวตชเขาดวงโคม 1 และดวงโคม 2 ใหความยาววดจากแปลนจาก เมนสวตชถงดวงโคม 1 และดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง

= (0.90) + 3.00 + 1.75 + 1.50 + 1.75 + 1.50 + 1.00 = 11.40 เมตร

4) สายไฟฟาจากสวตชไฟฟา 2 เขาดวงโคม 2 ใหความยาววดจากแปลนจากสวตช 2 ถงดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง = (1.50) + 1.00 + 1.50

= 4.00 เมตร รวมสายไฟฟาทงสองเสน = 9.00 + 4.75 + 11.40 + 4.00

= 29.15 เมตร หมายเหต : ตวเลขในวงเลบคอระยะในแนวดง

ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณสายไฟฟาชนดสาย THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร จากเมนสวตชเขาสวตชไฟฟาและดวงโคม 2 ชดทหองรบแขก และหองรบประทานอาหารมความยาวรวม 29.15 เมตร

ข.การหาปรมาณทอรอยสายไฟฟาวงจรแสงสวาง จากภาพท 10.37 และผงการตอหลอดไฟ 2 ดวงควบคมโดยใชสวตชแยกคนละดวง สามารถถอดแบบหาปรมาณทอรอยสายไฟฟาชนดทอโลหะบาง (EMT) โดยสามารถเขยนผงการเดนสายไฟฟาไดตามภาพท 10.38

210

ก ข ภาพท 10.38 ก ผงการเดนสายไฟฟาวงจรแสงสวางของหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร ภาพท 10.38 ข ผงการเดนทอรอยสายไฟฟาวงจรแสงสวางของหองรบแขกและหองรบประทาน อาหาร

จากภาพท 10.38 ข หาความยาวทอโดยวดจากแปลนจากเมนสวตชถงสวตชไฟฟาและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง = (0.90) + 3.00 + 3.50 + 1.50 + (1.50) + 1.00

+ 1.50 = 12.90 เมตร

จากหลกเกณฑของกรมบญชกลางใหเผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตง 15% ถง 20% ของความยาวของทอทวดได ในทนใชคาเผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตง 15%

จะได = 12.90 x 1.15 = 14.835 เมตร คดเปนทอน = 14.835 / 3 เมตร

= 4.945 ทอน คดเปน = 5 ทอน จากหลกเกณฑของ มนตร เงาเดช การหากล องต อสายและอปกรณในการตดตง โดย

ปกตจ านวน กล องต อสายจะมจ านวนเท ากบดวงโคม บวกเผอ 10% ของจ านวนท อนของท อ และอปกรณ locknut & bushing นน มจ านวนเท ากบจ านวนกล องต อสายคณดวย 2 (มนตร เงาเดช. 2554)

จากภาพท 10.37 หองรบแขกและหองรบประทานอาหารมดวงโคม 2 ดวง จะไดกล อง ตอสายและอปกรณในการตดตง

จ านวนกล องต อสาย = 2 + (10% ของ 5 ทอน)

(0.90 ม.) 3.00 ม.

3.50 ม. 1.50 ม.

1.00 ม.

1.50 ม.

(1.50 ม.) สาย L เสนสด า สาย N เสนประสเทา

(0.90 ม.) 3.00 ม.

(1.50 ม.)

3.50 ม. 1.50 ม.

1.00 ม.

1.75 ม.

1.50 ม.

0.10 ม.

1.75 ม.

211

= 2 + 0.5 = 2.5 อน = 3 อน จ านวนอปกรณในการตดตง locknut & bushing = จ านวนกลองตอสาย x 2 = 3 x 2 = 6 อน

ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณ

1) ทอรอยสายไฟฟาชนดโลหะบาง (EMT) จากเมนสวตชถงสวตชและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง มความยาวรวม 12.90 เมตร คดเปน 5 ทอน

2) กล องต อสาย จ านวน 3 อน 3) อปกรณในการตดตง จ านวน 6 อน ค. การหาปรมาณสายไฟฟาวงจรเตารบ จากภาพท 10.37 ใหวดความยาวของ

สายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 จากแปลนรวมระยะแนวดงดวย ดงภาพท 10.38 ก

ความยาวของสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 และ เตารบ 2 รวมระยะแนวดง = (0.90) + 3.00 + (2.40) + 3.50 + (2.40) + 2.00

+ 3.00 + (2.40) = 19.60 เมตร สายไฟฟาเขาเตารบ ม 3 สาย (สาย L สาย N และสาย G) จ านวนสายไฟฟาทใช = 19.60 x 3 = 58.80 เมตร

ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณสายไฟฟาชนด THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร จากเมนสวตชเขาเตารบ 1 และ เตารบ 2 รวมระยะแนวดงมความยาวรวม 58.80 เมตร

ง.การหาปรมาณทอรอยสายไฟฟาวงจรเตารบ จากภาพท 10.37 ใหวดความยาวของ

ทอรอยสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 จากแปลนรวมระยะแนวดงดวย ดงภาพท 10.39 ข

ความยาวของทอรอยสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 และ เตารบ 2 รวมระยะแนวดง = (0.90) + 3.00 + (2.40) + 3.50 + (2.40) + 2.00

+ 3.00 + (2.40) = 19.60 เมตร คดเปนทอน = 19.60 / 3 เมตร

= 6.533 ทอน

212

คดเปน = 7 ทอน

ก ข ภาพท 10.39 ก ผงการเดนสายไฟฟาวงจรเตารบของหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร ภาพท 10.39 ข ผงการเดนทอรอยสายวงจรเตารบของหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร

จากหลกเกณฑของมนตร เงาเดช การหากล องต อสายและอปกรณในการตดตง

locknut & bushing โดยปกตจ านวน กล องต อสายจะมจ านวนเท ากบเตารบ บวกเผอ 10% ของจ านวนท อนของท อ และอปกรณ locknut & bushing นน มจ านวนเท ากบจ านวนกล อง ตอสายคณดวย 2 (มนตร เงาเดช. 2554)

จากภาพท 10.37 หองรบแขกและหองรบประทานอาหารมเตารบ 3 ชด จะไดกล อง ตอสายและอปกรณในการตดตง locknut & bushing

จ านวนกล องต อสาย = 3 + (10% ของ 7 ทอน) = 3 + 0.7 = 3.7 อน = 4 อน จ านวนอปกรณในการตดตง locknut & bushing = จ านวนกลองตอสาย x 2 = 4 x 2 = 8 อน

ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณ

สาย L เสนสแดง สาย N เสนสเทา สาย G เสนสเขยว

(0.90 ม.) 3.00 ม.

(2.40 ม.)

3.50 ม.

2.00 ม. 3.00 ม.

(2.40 ม.)

(2.40 ม.)

(0.90 ม.) 3.00 ม.

(2.40 ม.)

3.50 ม.

2.00 ม. 3.00 ม.

(2.40 ม.)

(2.40 ม.)

213

1) ทอรอยสายไฟฟาชนดโลหะบาง (EMT) จากเมนสวตชเขาเตารบ 1 เตารบ 2 และ เตารบ 3 รวมระยะแนวดงมความยาวรวม 19.60 เมตร คดเปน 7 ทอน

2) กล องต อสาย จ านวน 4 อน 3) อปกรณในการตดตง จ านวน 8 อน

วธท 2

จากหลกเกณฑของกรมบญชกลาง (2550 : 69) การถอดแบบความยาวของวงจรยอยโดยละเอยดตามวธท 1 ใชเวลามากและมความซบซอน แตมลคาของงานมคานอยมากเมอเทยบกบสายประธานเขาอาคารหรอสายปอน กรมบญชกลางเสนอเกณฑใหใชเปนหลกเกณฑในการหาความยาวของสายวงจรยอย ดงน

1) ความยาวทอรอยสายไฟฟาวงจรแสงสวาง คณดวย 3 จะเทากบความยาวของสายไฟฟาวงจรยอยแสงสวาง

2) ความยาวทอรอยสายไฟฟาวงจรยอยเตารบ คณดวย 3.5 จะเทากบความยาวของสายไฟฟาวงจรยอยเตารบ วธทา

ก.การหาปรมาณทอรอยสายไฟฟาวงจรแสงสวาง จากเมนสวตชถงสวตชไฟฟาและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง มความยาวรวม 14.835 ม.

จากภาพท 10.38 ข หาความยาวทอโดยวดจากแปลนจากเมนสวตชถงสวตชไฟฟาและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง = (0.90) + 3.00 + 3.50 + 1.50 + (1.50) + 1.00

+ 1.50 = 12.90 เมตร

จากหลกเกณฑของกรมบญชกลางใหเผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตง 15% ถง 20% ของความยาวของทอทวดได ในทนใชคาเผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตง 15%

จะได = 12.90 x 1.15 = 14.835 เมตร คดเปนทอน = 14.835 / 3 เมตร = 4.945 ทอน คดเปน = 5 ทอน

ข.การหาปรมาณของสายไฟฟาวงจรแสงสวาง จากเมนสวตชถงสวตชและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง ความยาวของสายไฟวงจรยอยแสงสวาง = ความยาวทอรอยสายวงจรแสงสวาง x 3 = 14.835 x 3 = 44.505 เมตร ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณ

1) ทอรอยสายไฟฟาชนดโลหะบาง (EMT) จากเมนสวตชถงสวตชและดวงโคม 1 ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดง มความยาวรวม 14.835 เมตร คดเปน 5 ทอน

214

2) สายไฟฟาชนด THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร จากเมนสวตชเขาดวงโคม 1 และ ดวงโคม 2 รวมระยะแนวดงมความยาวรวม 44.505 เมตร ค.การหาปรมาณทอรอยสายไฟฟาวงจรยอยเตารบ จากเมนสวตชถงสวตชไฟฟาและเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 รวมระยะแนวดง

จากภาพท 10.37 ใหวดความยาวของทอรอยสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 จากแปลนรวมระยะแนวดงดวย ดงภาพท 10.39 ข

ความยาวของทอรอยสายไฟฟาจากเมนสวตชเขาเตารบ 1 และ เตารบ 2 รวมระยะแนวดง = (0.90) + 3.00 + (2.40) + 3.50 + (2.40) + 2.00

+ 3.00 + (2.40) = 19.60 เมตร คดเปนทอน = 19.60 / 3 เมตร

= 6.533 ทอน คดเปน = 7 ทอน

ง.การหาปรมาณของสายไฟฟาวงจรเตารบ จากเมนสวตชถงเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 รวมระยะแนวดง ความยาวของสายไฟฟาวงจรยอยเตารบ = ความยาวทอรอยสายวงจรเตารบ x 3.5 = 19.60 x 3.5

= 68.60 เมตร ตอบ จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 หองรบแขกและหองประทานอาหารมปรมาณ 1) ทอรอยสายไฟฟาชนดโลหะบาง (EMT) จากเมนสวตชถงเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 รวมระยะแนวดง มความยาวรวม 19.60 เมตร คดเปน 7 ทอน 2) สายไฟฟาชนด THW ขนาดเสนผานศนยกลาง 2.5 ตารางมลลเมตร จากเมนสวตชถงเตารบ 1 เตารบ 2 และเตารบ 3 รวมระยะแนวดง มความยาวรวม 68.60 เมตร

3.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 การถอดแบบหาปรมาณสวตช ดวงโคม

และเตารบทหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร (หนวยนบเปนชด) วธทา ถอดแบบโดยนบจ านวนหาปรมาณสวตช ดวงโคม และเตารบทหองรบแขกได ดงน

1) ดวงโคมฟลออเรสเซนต ครอบแกวกลมชนดตดเพดาน ขนาด 32 W. จ านวน 2 ชด

2) สวตชไฟแสงสวาง ชนด 2 ตวตอชด จ านวน 1 ชด

3) เตารบ ชนด 2 ตวตอชด จ านวน 3 ชด ตอบ ปรมาณสวตช ดวงโคม และเตารบทหองรบแขกและหองรบประทานอาหาร มดงน

1) ดวงโคมฟลออเรสเซนต ครอบแกวกลมชนดตดเพดาน ขนาด 32 W. จ านวน 2 ชด

2) สวตชไฟฟา ชนด 2 ตวตอชด จ านวน 1 ชด

215

3) เตารบ ชนด 2 ตวตอชด จ านวน 3 ชด

การประยกตใชโปรแกรมสาเรจรปในการคานวณ

ในการประยกตใชโปรแกรมส าเรจรป Microsoft Office Excel ในการเกบขอมลการถอดแบบงานไฟฟาและแสงสวาง สามารถด าเนนการ ดงน

1.ใหก าหนดแฟม (sheet) งานไฟฟาและแสงสวาง 2.ส าหรบอปกรณทนบไดท าการก าหนดหวตารางชนท ชอหอง ชนดดวงโคม สวตช

เตารบและพดลม 3.ใสขอมลชนท และชอหอง 4.นบจ านวนดวงโคม สวตชไฟฟา และเตารบแตละชนดจากแบบกอสรางและใสขอมล

ในตารางดงภาพท 10.40

ภาพท 10.40 การใชโปรแกรมส าเรจรปในการค านวณการถอดแบบอปกรณไฟฟา สรป

การถอดแบบงานไฟฟาและแสงสวางส าหรบบานพกอาศย สามารถแบงไดเปน 3 สวน ไดแก 1) งานไฟฟาและแสงสวางภายนอกอาคาร ไดแก ระบบสายไฟฟาและทอรอยสายสายประธานเขาอาคาร จะเรมจากมาตรวดไฟฟาของการไฟฟาฯ ทตดอยกบเสาไฟฟาตนแรกสดกอนเขาโครงการไปยงตควบคมหลกโดยใชการวดความยาวจรงตามมาตราสวนทก าหนดไวจากแบบแปลนไฟฟาและเผอความยาวประมาณ 5% ถง 10% ของความยาวทอหรอสายทวดได 2) งานไฟฟาและแสงสวางภายในอาคาร ไดแก 2.1) แผงควบคมไฟฟ าแรงต า 2.2) สายไฟฟาและวสดเดนสายไฟฟา ใหถอดหนวยนบเปนเมตร โดยจะเรมไลถอดตามแผนผงระบบไฟฟา หรอแบบแสดงโครงสรางของระบบไฟฟาภายในอาคาร จากแผงควบคมไฟฟาหลกของอาคารจนถงวงจร

216

ยอยซงเปนโหลดไฟฟาอปกรณตวสดทาย เผอคาสญเสยอนเกดจากการตดตงทอรอยสายไฟฟา 15% ถง 20% ของความยาวของทอทวดได 2.3) อปกรณไฟฟา ใหถอดนบหนวยเปนชด 2.4) อปกรณแสงสวาง การถอดอปกรณไฟฟาทนบไดใหถอดหนวยนบเปนชดแยกตามคณลกษณะแยกตามหองตามชนแลวน ามารวมกนเปนจ านวนทงหมด 2.5) อปกรณประกอบ ไดแก กล อง ตอสายจะมจ านวนเท ากบดวงโคม บวกเผอ 10% ของจ านวนท อนของท อ และอปกรณในการตดตง มจ านวนเท ากบจ านวนกล องต อสายคณสองเทา 3) ระบบตอลงดน ใหผถอดแบบตองพจารณาขอมลแบบและชนดของแท งตวน าในดน ขนาดและความยาวของสายไฟฟาและท อรอยสายไฟฟา ขนาดและความยาวของสายและท อซงต ออปกรณและอปกรณ ประกอบตดตงเพอใชในการสบราคาตอชด

แบบฝกหด

1.การถอดแบบงานสายไฟฟาประธานเขาสอาคารคดความยาวจากจดใดถงจดใด 2.ทอรอยสายไฟฟาชนดพวซ และทอรอยสายไฟฟาชนดโลหะมความยาวกเมตรตอทอน 3.การเดนสายไฟฟาเขาอปกรณใดทการไฟฟาฯ ระบใหมการเดนสายดน 4. จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ใหถอดแบบหาปรมาณงานสาย

ประธานเขาสอาคาร 5.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ใหถอดแบบหาปรมาณงานสายไฟฟา

และทอรอยสายไฟฟาวงจร 1/L (ใหรวมเผอความสญเสยทอ 15 %) ตามหลกเกณฑของกรมบญชกลาง

6.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ใหถอดแบบหาปรมาณงานสายไฟฟาและทอรอยสายไฟฟาวงจร 2/L (ใหรวมเผอความสญเสยทอ 15 %) ตามหลกเกณฑของกรมบญชกลาง

7.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ใหถอดแบบหาปรมาณกลองตอสายและอปกรณ ประกอบตดตง

8.จากแบบกอสรางบานครอบครวไทยเปนสข 1 ใหท าตารางขอมลการถอดแบบงานสายไฟฟา ทอรอยสายไฟฟา อปกรณประกอบ รวมถงอปกรณไฟฟาและแสงสวางโดยการประยกตใชโปรแกรมส าเรจรปทางคอมพวเตอร โปรแกรม Microsoft Office Excel

217

เอกสารอางอง กรมบญชกลาง, กระทรวงการคลง. (2550). หลกเกณฑการคานวณราคากลางงานกอสราง

อาคาร. กรงเทพฯ : มปท. กรมโยธาธการและผงเมอง, กระทรวงมหาดไทย. (2550). แบบบานเพอประชาชน.

[แบบกอสราง]. กรงเทพฯ : มปท. การตดตงสายดนในบาน, (2554). คนจาก http://www.bloggang.com/viewdiary.

php?id=paa&month=09-2010&date=27&group=1&gblog=21. คนเมอ 1 ธนวาคม.

กลมออกแบบและกอสราง, ส านกอ านวยการ, ส านกงานคณะกรรมการการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2553). ประมาณราคา. คนจาก http//:www. design.obec.go.th คนเมอ 20 มถนายน.

คณะสถาปตยกรรมศาสตร. (2553, เมษายน). ขอมลและเทคนคทเกยวของกบการประมาณราคาอาคารทางราชการ. เอกสารประกอบการอบรมการประมาณราคาอาคารทางราชการ. กรงเทพฯ.

คมอชางในบาน : ชางไฟฟาในบาน. (2550). พมพครงท 12. กรงเทพฯ : บานและสวน. จารน มาแกว. (2553, พฤษภาคม). ความรและทกษะงานระบบไฟฟาในอาคาร. เอกสาร

ประกอบการอบรม. บรรมย. ชยสทธ ดานกตตกลและคณะ, แปลและเรยบเรยง. (2547). ซอมบานอยางรทนชาง.

กรงเทพฯ : รดเดอรส ไดเจสท. มนตร เงาเดช. (2554). เทคนคประมาณราคา. คนจาก http://montri.rmutl.ac.th คนเมอ 21 ตลาคม. -------.(2554). การประมาณราคาระบบไฟฟา. คนจาก http://montri.rmutl.ac.th คนเมอ 21 ตลาคม.