บทที่ 1 แนะนำโปรแกรมwater.rid.go.th/waterm/template/manager/mc/Doc/Gis/%a4%d... · 2017-04-20 · บทที่ 2 การใชงานโปรแกรม

คูมือการใชโปรแกรมระบบสารสนเทศภูมิศาสตร ArcGIS 9.2

บทที่ 1 แนะนําโปรแกรม

1.1 โปรแกรม ArcGIS คืออะไร

โปรแกรม ArcGIS เปนชุดโปรแกรมประยกุตระบบสารสนเทศภูมิศาสตรชุดโปรแกรมหนึ่ง ซ่ึงใชในการจัดการขอมูลภูมิสารสนเทศ เพื่อตอบสนองความตองการการใชงานของหนวยงานตาง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน สถานศึกษา ฯลฯ ผลิตและจัดจําหนายโดยบริษัท ESRI จํากัด

1.2 องคประกอบของ ArcGIS

องคประกอบของ ArcGIS ประกอบดวย ชุดโปรแกรม ArcView ArcEditor ArcInfo เพื่อการนําเขา, แกไข, วิเคราะห และแสดงผลแผนที่ ชุดโปรแกรม ArcSDEและ Enterprise Database เพื่อการจัดการระบบฐานขอมูลเชิงพื้นที่ ชุดโปรแกรม ArcIMS เพื่อการใหบริการแผนที่ผานเครอืขายอินเตอรเน็ต

รูปท่ี 1 – 1 องคประกอบของ ArcGIS

-1-

โครงการจัดทําขอเสนอแนะเชิงนโยบายการจัดท่ีดินและการพัฒนาระบบขอมูล

1.3 ชุดโปรแกรม ArcEditor

ArcView มีความสามารถในการเรียกดูขอมูล ( Data Visualization) สืบคนขอมูล (Query) วิเคราะห (Analysis) และสรางแผนที่ (Map creation) โดยมีเครื่องมือสําหรับสํารวจดูขอมูล (Exploring) เลือกบริเวณทีส่นใจ (Selecting) แสดงผล (Displaying) ปรับแกขอมูล (Editing) วิเคราะห (Analyzing) ใหสัญลักษณ (Symbolizing) และจําแนกชัน้ขอมูล (Classifying data) รวมทั้งสามารถสราง ปรับแกและ จัดการ metadata โครงสรางของโปรแกรม ArcView ประกอบดวย ArcMap, ArcCatalog และ ArcToolbox.

รูปท่ี 1 – 2 โครงสรางของโปรแกรม ArcView รวมท้ังโครงสรางทั้งหมดของ ArcGIS

และโปรแกรมเพิ่มเติม (Extensions)

-2-


1.4 โปรแกรมประยุกต ArcMap, ArcCatalog และ ArcToolbox

ArcMap ใชสําหรับแสดงภาพ ปรับแกขอมูลเชิงพื้นที่ สรางแผนที่ กราฟ และรายงาน ฐานขอมูล GIS จะแสดงบนแผนที่ที่เรียกวาชั้นขอมูล (Layer) ในแตละชั้นขอมูล จะแยกเปนขอมูลแตละประเภททีจ่ัดเก็บ สวนบริเวณ Table of Content (TOC) ของ ArcMap จะแสดงรายการของชั้นขอมูลบนแผนที่ โดยคาตั้งตนของ TOC จะอยูดายซายมือแตสามารถ เคล่ือนไปอยูตําแหนงอ่ืน ๆ ไดตามตองการ สําดับการวางชั้นขอมูลใน TOC จะเปนลําดับ การแสดงขอมูลในสวนแสดงแผนที ่ลําดับที่อยูบนสดุก็จะแสดงภาพอยูบนสุดดวย ดังนั้นควร นําขอมูลที่เหมาะเปนฉากหลัง ไวลางสุด

ArcCatalog เปนโปรแกรมประยุกตที่ใชติดตอกับฐานขอมูล มีประสิทธิภาพหลักคอืมีความสามารถเลือกเสนทางขอมูล (browse) ดูโครงสรางการจัดเก็บขอมูล (organize) จําหนายจายแจกเอกสารแผนทีห่รือขอมูล หนากากของ ArcCatalog มีลักษณะคลายกบั Windows Explorer แตตางกันที่สามารถเรียกดขูอมูล แผนที่ และเมตะดาตา (metadata) ได

ArcToolbox เปนเครื่องมือชวยในการวิเคราะหขอมูล GIS ขั้นสูง เชน การแปลงระบบพิกดั หรือแปลงประเภทขอมูลจากชนิดตาง ๆ ไปเปน Geodatabase ดวยการทํางานแบบ drag and drop ทําใหสามารถลากชื่อและเสนทางของขอมูลจาก ArcCatalog ไปยัง ArcToolbox ได

1.5 สรุป

ArcGIS แบงเปนระดับการนําไปใชงาน 3 ระดับซึ่งมีช่ือเรียกตางกันออกไปคือ ArcView,

ArcEditor และ ArcInfo ซ่ึงการเลือกนําไปใชงานแกองคกรตองคํานึงถึงความตองการขององคกรนั้น ๆ เชน ขนาด และการใชงานของฐานขอมูล การใชงานภายใตระบบเครือขาย ฯลฯ ArcGIS ทั้งหมดสรางมาจากเทคโนโลยี่ Component Object Model (COM) ซ่ึงมีประสิทธิภาพสูงสามารถใหผูใชปรับแกไขเองไดหลายสวน รวมทั้งสราง extensible ไวใชเอง

ArcGIS ทุก ๆ ประเภทจะประกอบดวยโปรแกรมประยกุต 3 โปรแกรมดวยกันคือ ArcCatalog ArcMap และ ArcToolbox ซ่ึงโปรแกรมประยุกตทั้งสามสามารถเชื่อมโยงกันในลักษณะ interact ทั้งจากขอมูล GIS แผนที และเครื่องมือตาง ๆ

ArcCatalog ใชเพื่อเขาถึง สรางฐานขอมูล และปรับแก metadata สวน ArcMap เหมาะสําหรับแสดง ปรับแก สืบคนขอมูล และสรางเอกสารแผนที่ สําหรับ ArcToolbox เหมาะสําหนับวเิคราะหทางภูมิศาสตร มีเครื่องมือและเครื่องมือวิเศษสําหรับชวยในการวิเคราะหและแปลงประเภทขอมูล

-3-


ก) ArcMap

ข) ArcCatalog ค) ArcToolBox

รูปท่ี 1 – 3 ลักษณะหนาจอของ ArcMap, ArcCatalog และ ArcToolBox

-4-


บทที่ 2 การใชงานโปรแกรม ArcGIS 9.2

2.1 การสราง Personal Geodatabase

- Click start menu > Programs > ArcGIS > ArcCatalog

- ไปที่ Directory ที่ตองการเกบ็ Personal Geodatabase แลว Click ขวา - Click New ( 1 ) - Click ( 2 )

-5-


- ตั้งชื่อ Geodatabase ที่สรางขึ้น

- จาก Geodatabase นี้สามารถสรางฐานขอมูล นําเขาขอมูล รวมถึงจัดการฐานขอมูลใน

เร่ืองตาง ๆ ไดตอไป

2.2 การนําเขาขอมูล

การนําเขาขอมูลจาก Shape File ไปสู Geodatabase

โดยการเลือกที่ Shape File ที่จะทําการ Export แลวคลิกเมาดานขวา

-6-


- จะปรากฏหนาตาง Export data ขึ้นมา - ในชอง Export เลือก Export to Geodatabase (multiple).. - จะไดกลอง Toolbox(Feature Class to Geodatabase (multiple)) ขึ้นมา

- เลือก Directory ที่ตองการเกบ็ขอมูลไวที่ Geodatabase ช่ือ DPT.mdb

-7-


- Click add

- Click OK

-8-


- เสร็จแลวขอมลูก็จะเขาไปอยูใน Geodatabase ที่ตองการ

การนําเขาขอมูลจาก ArcInfo (coverage) เพื่อนําไปเก็บไวท่ี Geodatabase

- Start ArcCatalog ไป Click ขวาที่ coverage แลวเลือก Export ; เลือก To Geodatabase (Multiple)

- จะปรากฏหนาตาง Export data ขึ้นมา - ในชอง Export เลือก Export to Geodatabase (multiple)..

-9-


- จะไดกลอง Toolbox(Feature Class to Geodatabase (multiple)) ขึ้นมา - ในชอง Input Features จะมช้ัีนขอมูลที่เลือกไวเขาไปโดยอัตโนมัติ - ในชองของ Output Geodatabase ใหเลือก File Geodatabase โดยไปที ่ Directory ที่เกบ็

GeoDatabase (DPT.mdb)ที่มีอยูแลวเลือกเขามา - Click OK

- เมื่อเสร็จแลวขอมูลจะเขาไปอยูใน Geodatabase ดังแสดงในรูป

-10-


การนําเขาขอมูล Point จากตาราง

- บันทึกขอมูลพกิัด x, y ในรูปแบบของ text file

- เรียกใชฟงกช่ัน add xy data ใน ArcMap โดยไปที่ Tools ในเมนูบาร จากนั้นเลือก Add xy Data

-11-


- Click Browse หา text file ที่ทําการบันทึกขอมูลพิกัด x, y ไวแลว - เลือกชื่อคอลัมนที่กําหนดไว เชน x , y

- ทําการ set spatial reference โดยกดปุม Edit จะปรากฏหนาตาง Spatial Reference Properties

-12-


- ในหนาตาง Spatial Reference Properties เลือก Coordinate System ที่ตองการ โดย Click Select แลวทําการเลือก Coordinate system

-13-


- เมื่อ Set spatial Reference เรียบรอยแลวให Click Apply > Click OK - จะปรากฏหนาตาง Add XY Data ที่ทําการ Set Spatial Reference แลว จากนั้น Click OK

เพื่อสราง Point

-14-


- การนําเขาขอมลูจากโปรแกรม Excel สามารถทําไดโดยการ Save file เปนนามสกุล .dbf สามารถนํามาเปดใน Arcview 9 ได และใชคําส่ัง Add xy data และทําตามขั้นตอนขางตน

การนําเขาขอมูลโดยการ Digitized

- ตองทําการสราง Shapefile ขึ้นมาใหมในรูปแบบตางๆ โดยเปด ArcCatalog ซ่ึงจะเปดได

โดย Click ปุม

- Click เลือก Drive และ Folder ที่ตองการเกบ็ File ที่สรางใหม - Click ขวา แลวเลือก New จากนั้นเลือก Shapefile จะปรากฏหนาตาง Create New

Shapefile

-15-


- ตั้งชื่อ Shapefile ใหมที่ชอง Name สวนชอง Feature Type ใหเลือกรปูแบบที่จะทาํการ Digitized จากนั้น Click Edit

- Set Spatial Reference โดย Click Select จากนั้นใหเลือก Coordinate Systems - Click Apply > Click OK

-16-


- เมื่อ Set spatial Reference เรียบรอยแลวให Click OK

-17-


- เปด ArcMap แลวทําการ Add shapefile ที่เราสรางขึ้นมา โดย Click ปุม ซ่ึง Shapefile ที่เพิม่เขามาจะยังไมมีขอมูลใดๆ อยูจนกวาเราจะทํา Digitize

- เปด Editor tool ขึ้นมา โดย Click Tools บนเมนูบาร จากนั้นเลือก Editor Toolbar

- หรือ Click ปุม เพื่อเปด Editor tool ก็ได - จะปรากฏแถบเครื่องมือ Editor tool ขึ้นมา

- เปด file ขอมูลที่จะทําการ Digitize เชน file ภาพถายดาวเทียม

-18-


- Click Editor ที่ Editor Toolbar จากนั้นเลือก Start Editing แลวเลือก Shapefile ที่เราจะใช Digitize

-19-


- Click ปุม (Sketch Tool) แลวจึงเริ่มการ Digitize

-20-


- เมื่อทําการ Digitize เสร็จแลว ให Click ปุม Editor ที่ Editor Toolbar จากนั้นเลือก Stop Editing แลว Click Yes เพื่อจัดเก็บงานที่เราทําการ Digitize

2.3 การใชงานเครื่องมือหรอืฟงชั่นพื้นฐานของโปรแกรมประยุกต ArcMap

การเปดโปรแกรม

- Click start menu > Programs > ArcGIS > ArcMap

-21-


การเปดโปรเจ็คใหม

- เลือก A new empty map > Click OK

การเปดโปรเจ็คท่ีมีอยูแลว

- เลือก An existing map - เลือก File โปรเจ็คที่มีอยู > Click OK

-22-


การเพิ่มชั้นขอมูล

- Click ปุม บนแถบเครื่องมือเพื่อเพิ่มชั้นขอมูล

- เลือกขอมูลที่จะเพิ่ม > Click Add

-23-


การจัดเก็บโครงงาน (Save project)

- Click File > Save As

- เลือกที่สําหรับ Save Project (เลือก Drive) - พิมพช่ือให Project > Click Save

การใชชดุคําสัง่ ยอ, ขยาย, เล่ือนภาพ และการยอนกลับไปยังคําสัง่สุดทาย

1 2 3 4 5 6 7 8

1 ใชสําหรับขยายภาพ 2 ใชสําหรับยอภาพ 3 ใชขยายแบบตรึง Scale

-24-


4 ใชยอแบบตรึง Scale 5 ใชในการเลื่อนภาพ 6 ใชในการดูแบบเต็มขอบเขตของภาพ 7 ใชเพื่อยอนกลบัไปยังคําส่ังสุดทาย 8 ใชเพื่อยอนไปการกระทําของคําส่ังที่เลิกทํา

การขยายดูเฉพาะ Feature ท่ีถูกเลือก

- Click ที่ปุม แลวนํามา Click เลือก Feature ที่ตองการ

- Click ขวาที่ Layer ของ Feature ที่ถูกเลือก - เลือก Selection > Zoom To Selected Features

-25-


- - - - - -

- แสดงผลที่ไดจากการขยายดเูฉพาะ Feature ที่ถูกเลือก

-26-


การทํา Bookmark

- เลือกพื้นที่ที่ตองการจะทํา Bookmark แลวขยายดพูื้นที่บริเวณนั้น

- Click View > Bookmarks > Create

- ตั้งชื่อใหพืน้ทีท่ี่ทํา Bookmark > Click OK

-27-


การเลือกดูพื้นที่ท่ีทําการ Bookmark

- Click View > Bookmarks > พื้นที่ที่ทําการ Bookmarks ไว

การ Select ขอมูลและการ Clear Selection กรณีการ Select ขอมูลบนแผนที ่

- Click เลือก บนแถบเครื่องมือ - นํามา Click ที่ Feature ที่ตองการเลือก

-28-


- หากตองการเลือกหลาย Feature ใหกด Shift ขณะที่ Click เลือกFeature ที่ตองการ

-29-


- ให Click เลือก เหมือนการ Selection - นําลูกศรไป Click ยังจุดทีไ่มใชแผนที่ กจ็ะเปนการ Clear Selection แลว

*** หากเปดตาราง Attribute พื้นที่ที่ถูกเลือกบนแผนทีก่็จะปรากฏแทบสีฟาแสดงการถูกเลือกขึ้นในตาราง Attribute ของพื้นที่นัน้ ๆ ดวย

-30-


กรณีการ Select ขอมูลในตาราง Attribute - Click ขวาที่ Layer ที่ตองการเลือก > Click เลือก Open Attribute เพื่อเปดตาราง

- Click ที่ชองสี่เหล่ียมหนาแถวของขอมูล (ดานซายของตาราง) ที่ตองการเลือก กรณีตองการเลือกหลายขอมูล ใหกด Ctrl ขณะที่ Click เลือกดวย

การ Clear Selection ในตาราง Attribute

- เปดตาราง Attribute > Click เลือก Option > เลือก Clear Selection

-31-


*** ในแผนทีจ่ะแสดงพื้นทีท่ี่ถูกเลือก พรอมกันกับที่มกีาร Click เลือกขอมูลในตาราง Attribute ดวย

การ Set มาตราสวนของแผนที่

- Click View > Data Frame Properties

-32-


- บนหนาตาง Data Frame Properties ใหเลือกที่ General - เปลี่ยนหนวยในชอง Map ที่กรอบของ Units ใหเปนหนวยที่ตองการ เชน Meters - เปลี่ยนหนวยในชองของ Display ที่กรอบของ Units ใหเปนหนวยที่ตองการ แตโดยสวน

ใหญจะใชหนวยเดียวกับหนวยในชอง Map - Click Apply > Click OK

- จะปรากฏชอง Map Scale ที่สามารถทําการเปลี่ยนคา Scale ไดโดยเลือกเปลี่ยนคา Scale ที่ชอง Map Scale

-33-


การใสและปรับแตง Label

กรณีท่ีตองการใหแสดง Label ของ Feature ท้ังหมด - Double click Theme ที่จะทาํการใส Label

- จะปรากฏหนาตาง Layer Properties ใหเลือก Label - ทําเครื่องหมาย หนา Label Features in this layer - ในชอง Method กําหนดใหเปน Label all the features the same way เพื่อใหแสดง Label

ของ Feature ทั้งหมด - ชอง Label Field ใหเลือก Field ที่ตองการจะแสดงขอมูล - Click Apply > Click OK

- แสดงผลที่ไดจากการใส Label

-34-


รูปแสดงผลที่ไดจากการใส Label

กรณีตองการแสดงขอมูลมากกวา 1 Field ใน 1 Feature

- Click Expression

-35-


- เลือก Field ที่ตองการจะใหแสดงในชอง Label Fields แลว Click Add จนครบตามที่ตองการ

- Click Verify > Click OK

- แสดงผลที่ไดจากการใส Label มากกวา 1 Field ใน 1 Feature

รูปแสดงผลที่ไดจากการใส Label มากกวา 1 Field ใน 1 Feature

-36-


กรณีท่ีตองการแสดง Label เฉพาะ Feature ท่ีถูกเลือก - Double click Theme ที่จะทาํการใส Label - จะปรากฏหนาตาง Layer Properties ใหเลือก Label - ทําเครื่องหมาย หนา Label Features in this layer - ในชอง Method กําหนดใหเปน Define classes of features and label each class

differently เพือ่ใหแสดง Label เฉพาะ Feature - Click SQL Query

- Double Click Field ที่ตองการจะใหแสดงหลังจากเลือก Field แลวในชอง Unique values จะปรากฏขอมลูของ Field นั้น

- จากนั้นให Click ปุม แลวDouble Click ขอมูลเฉพาะ Feature ที่ตองการจะใหแสดงในชองของ Unique Values

- Click Verify > Click OK - จากนั้น Click Apply แลว Click OK ก็จะปรากฏ Label เฉพาะ Feature ที่เราเลือกเทานั้น

-37-


- แสดงผลที่ไดจากการแสดง Label เฉพาะ Feature ที่ถูกเลือก

รูปแสดงผลที่ไดจากการแสดง Label เฉพาะ Feature ที่ถูกเลือก

การเอา Label ออก (Remove Label) - Double Click Theme ที่ทําการใส Label ไว - จะปรากฏหนาตาง Layer Properties ใหเลือก Label - เอาเครื่องหมาย หนา Label Features in this layer ออก - Click Apply แลว Click OK

-38-


การใสสีและปรับแตงสัญลักษณ

การแกไขสัญลักษณและการทํา Thematic Map มีรายละเอียดคําส่ังดังนี้ - Single Symbol ใชสัญลักษณเดยีวแทนขอมูลทั้งหมด - Categories - Unique values แตละขอมลู ( แตละ Feature ) แสดงดวยสัญลักษณที่

แตกตางกัน - Quantities แตละสัญลักษณจะแสดงขนาดของขอมูลที่แตกตางกัน เชน ใชความเขมของ

ชวงสีแบงตามคาของขอมูล หรือใชขนาดสัญลักษณแสดงขอมูลที่มีปริมาณแตกตางกัน - Charts ใชกราฟแสดงขอมูลในแผนที ่- Multiple Attributes การใชขอมูลมากกวา 1 ชุดในการจาํแนกขอมูล

กรณีเลือกแบบ Single symbol

- Double Click Theme ที่ตองการจะใสสี หรือปรับแตงสัญลักษณ - จะปรากฏหนาตาง Layer Properties - เลือกหนา Symbology แลวเลือก Feature จากนั้นเลือกเลือก Single symbol - Click สี หรือสัญลักษณ

-39-


- เลือกสีหรือสัญลักษณที่ตองการ แลว Click OK - Click Apply แลว Click OK

วิธีลัด

- Click สี หรือสัญลักษณ บนชื่อ Theme ที่ตองการจะเปลี่ยนสี หรือสัญลักษณ - เลือกสี หรือสัญลักษณ แลว Click OK

-40-


กรณีเลือกแบบ Unique values

- Double Click Theme ที่ตองการจะใสสี หรือปรับแตงสัญลักษณ จะปรากฏหนาตาง

Layer Properties - เลือกหนา Symbology แลวเลือก Categolies เลือก Unique values - ชอง Value Field ใหเปลี่ยนเปน Field ที่จะแสดงขอมูล - สามารถเลือกเปลี่ยนสีไดที่ชอง Color Scheme - Click Add All Values > Click Apply > Click OK

สามารถ Double Click เพื่อเปล่ียนสีได

-41-


กรณีเลือกแบบ Quantities

- Double Click Theme ที่ตองการจะใสสี หรือปรับแตงสัญลักษณ จะปรากฏหนาตาง Layer Properties

- เลือกหนา Symbology แลวเลือก Quantities จากนัน้เลือกวิธีที่จะใหแสดงบนแผนที ่เชน เลือก Graduated colors ก็จะมีชองใหตั้งคาตางๆ เชนชอง Fields ใหตั้งคา Value และ Normalization ชอง Classification และชอง Color Ramp เปนตน

- Click Apply > Click OK

กรณีเลือกแบบ Charts

- Double Click Theme ที่ตองการจะใสสี หรือปรับแตงสัญลักษณ จะปรากฏหนาตาง Layer Properties

-42-


- เลือกหนา Symbology แลวเลือก Charts ในกรณีทีต่องการใหแผนที่นั้นแสดงแผนภูม ิ จะมีรูปแบบของ Charts ใหเลือก เชน Pie , Bar/Column และ Stacked ตัวอยางเชนเลือก Pie ก็จะตองตัง้คาตางๆ ในชองField Selection ใหเลือก Field ที่เราตองการใหแสดงเปนแผนภูมิ อาจมFีieldเดียวหรือหลายFieldก็ได

- Click เพื่อ Add ขอมูล จะปรากฏชื่อ Field และสีสัญลักษณทางดานขวา ซ่ึงสามารถ Clickเปลี่ยนสีได และสามารถปรับขนาดของ Pie ไดที่ปุม Size

- เมื่อตั้งคาตาง ๆ เรียบรอยแลว Click Apply > Click OK

การวัดระยะทางบนแผนที ่

- Click ปุม บนแถบเครื่องมือ

- Click ที่จุดเริ่มตนแลวลากไปยังเปาหมายของพื้นที่ที่ตองการทรายระยะทาง

-43-


ตัวเลขบอกระยะทาง

การใช Help

การใช Help โดยอาศัยคาํคน

- Click Help บนเมนูบารแลวเลือก ArcGIS Desktop Help

- จะปรากฏหนาตาง ArcGIS Desktop Help - เลือกหนา Index ซ่ึงจะมีชองวางไวสําหรบัหัวขอที่ตองการคําอธิบาย หรือจะเลือกคาํคน

ที่มีอยูแลวก็ได - Click Display จะปรากฏคําอธิบายสําหรับหัวขอ หรือคําคนนั้นๆ

-44-


การใช Help เพื่ออธิบายการใชงานของแถบเครื่องมือ

- Click Help บนเมนูบารแลวเลือก What’s This? หรือ Click ปุม บนแถบเครื่องมือ ลูกศร Mouse จะเปลี่ยนไป

- ใหนําลูกศรนัน้ไป Click แถบเครื่องมือที่ตองการทราบคําอธิบาย เมื่อ Click แลวจะ

ปรากฏหนาตางคําอธิบายถึงแถบเครื่องมือนั้นๆ

-45-


การสืบคนขอมูลจากแผนที ่

การใชเคร่ืองมอื Identify

- Click ปุม บนแถบเครื่องมือ

- เล่ือน Mouse มา Click ในแผนที่บน Feature ที่ตองการใหแสดงขอมูล จะปรากฏหนาตาง Identify Result

การใชเคร่ืองมอืคนหา

- Click ปุม บนแถบเครื่องมือ จะปรากฏหนาตาง Find

- ที่ชอง Find ใหใสช่ือขอมูลที่ตองการคนหา - Click ปุม Find จะปรากฏขอมูลที่เราคนขึ้นมา

-46-


- Click ขวาแลวเลือก Zoom to feature(s) แผนที่จะแสดงภาพ Feature ที่เราสืบคนขึ้นมา

-47-


การสืบคนจากขอมูลเชิงบรรยาย (Select By Attributes)

- Click Selection ที่เมนูบาร > Select By Attributes…

- ที่ชอง Layer ใหเลือก Layer ที่ตองการสืบคน - Double click Field ที่ตองการสืบคนในชอง Field จะปรากฏขอมูลของ Fieldนั้นๆในชอง

Unique values - Click เลือกเงือ่นไขที่ตองการ เชน = , > , < จากนั้นเลือกขอมูลที่ตองการจะสืบคนใน

ชอง Unique values - Click Verify > Click Apply ก็จะปรากฏ Feature ที่เราสืบคนในแผนที ่

* ถาตองการสืบคนแบบซับซอนใหเลือกวธีิการในในชอง Method

-48-


การสืบคนโดยอาศัยกฎเกณฑดานตาํแหนงท่ีตัง้ (Select By Location)

เปนการสืบคนพื้นที่ โดยอาศัยเงื่อนไข และขอมูลตั้งแต 2 ช้ันขอมูลข้ึนไป เชน หากเราตองการเลือกพื้นที่อําเภอที่มีโรงงานอุตสาหกรรมตั้งอยู ก็จะใชขอมูล 2 ช้ันขอมูลข้ึนไป คือ ขอมูลพื้นที่อําเภอกับขอมูลจุดทีต่ั้งโรงงานอุตสาหกรรม ในการสืบคนตามวิธี Select By Location

ในที่นี้จะยกตวัอยาง การสืบคนพื้นที่อําเภอในจังหวัดระยองที่มีสถานที่สําคัญตั้งอยู - Click Selection ที่เมนูบาร > Select By Location

- ชอง I Want to: ใหเลือก select feature from - ชอง the following layers: ใหนําชั้นขอมูลที่ตองการสืบคน ในที่นีจ้ะยกตัวอยางโดยเลือก

amphoe_pl ซ่ึงเปนขอมูลขอบเขตอําเภอของจังหวดัระยอง - ชอง that: ใหใสเงื่อนไขซึง่จะมีใหเลือก เชน intersect, are within a distance of,

completely contain เปนตน - ชอง the features in this layer: ใหเลือกชัน้ขอมูลที่ใชเปนเงื่อนไขในการสืบคนอีก 1 ช้ัน

ขอมูล ในที่นีจ้ะยกตวัอยางโดยเลือก heritage ซ่ึงเปนจะแสดงขอมูลเปนจุดที่ตั้งสถานที่สําคัญ

- เมื่อกําหนดเงือ่นไขตางๆ เรียบรอยแลวให Click Apply

-49-


- แผนที่ก็จะเลือก Feature ที่เปนไปตามเงื่อนไขที่เราไดกาํหนดไวมาแสดง ซ่ึงในตัวอยางที่ยกไวจะไดผลลัพธของอําเภอที่มีสถานที่สําคัญตั้งอยูซ่ึงมีอยู 3 อําเภอมาแสดง เปนตน

* การเลือกเงือ่นไขแบบตาง ๆ เลือกไดในชอง that ซ่ึงอาจมีเงื่อนไขหลาย ๆ แบบใหเลือกในการสืบคนขอมูล

-50-


2.4 การแกไขขอมูล

รูจักกับเคร่ืองมือแกไขขอมูล Editor Toolbar 1 2 3 4 5 6

1 สวนของการ Set Editor 2 ปุม Edit Tool ใชเลือกพื้นทีท่ี่ตองการแกไข 3 ปุม Sketch Tool ใชสําหรับการ Digitize 4 ชองแสดงถึงวธีิการตางๆ ในการแกไข 5 ชองแสดงขอมูลที่ทําการแกไข 6 ปุมสําหรับแกไข Attribute data

การจัดการ Edit Session

- กอนที่จะเริ่มทาํการแกไขขอมูลได ตองเขาไป Click Editor บน Editor Toolbar แลว

เลือก Start Editing จึงจะสามารถทําการแกไขขอมูลได

การตั้งการ Snapping เพื่อไมใหเกิดการผิดพลาดในเรื่องของการที่จุดหรือเสนไมติดกันสนิท

- Click Editor บน Editor Toolbar แลวเลือก Snapping - ใหทําเครื่องหมาย ในชอง Vertex Edge End ใน Layer ที่เราทําการแกไขอยู

-51-


การเลือกตําแหนงของ Feature

- Click ปุม (Edit Tool) บน Editor Toolbar แลว Click Feature ที่เราตองการเลือก

-52-


- ในการเลือก Feature มากกวา 1 Feature ให Click Mouse คางไว แลวลาก Mouse คลุม Feature ที่ตองการเลือก

การหมุน Feature

- Click Editor จากนั้นเลือก Start Editing

- Click ปุม (Edit Tool) บน Editor Toolbar แลวเลือก Feature ที่ตองการจะหมนุ

- Click ปุม เพื่อทําการหมุน Feature

- Click Feature ที่ตองการจะหมุน

-53-


การสราง Feature เพิ่ม (New Feature)

- Click ปุม บน Editor Toolbar ซ่ึงจะมีตัวเลือกในการ Sketch ใหเลือก ซ่ึงตามปกติแลวมักจะใชปุม ในการ Digitize

- จากนั้นทาํการวาดตามตองการ

การเพิ่ม, ลบ และยายตําแหนง Vertex

- กอนอ่ืนจะตองทําการ Start Editing ช้ันขอมูลของ Feature ที่จะทําการเพิ่ม ลบ และยายตําแหนง Vertex กอน

- Click ปุม บน Editor Toolbar แลวจึงไป Double click Feature ที่ตองการจะ Edit

-54-


การเพิ่ม

- Click ขวาที่เสนระหวางจุด (Vertex) ที่เราตองการเพิ่มจุด (vertex) แลวเลือก Insert Vertex

การลบ

- Click ขวาที่จุด (Vertex) ที่เราตองการลบ แลวเลือก Delete Vertex

การเปล่ียนรูปราง Feature (Reshape)

- ถาเราตองการแกไขหรือยายเล่ือนจุด (Vertex) ให Click ซายคางที่จุด (Vertex) นั้น แลวทําการแกไขรปูรางตามความตองการ

-55-


การยาย Feature (Move)

- เราสามารถทําการยาย Feature ไดโดยการ Start Editing ที่ปุม Editor บน Editor Toolbar

- Click ที่ปุม บน Editor Toolbar - นําลูกศรมา Click ยัง Feature ที่ตองการยาย - Click คางเพื่อลาก Feature นั้นๆ ตามตองการ

-56-


การกําหนดความยาวและทิศทางของเสน

- หากตองการลากเสน (Digitize) โดยใชปุม บน Editor Toolbar เราสามารถกําหนดความยาวและทิศทางของเสนได

- Click Editor บน Editor Toolbar > Start Editing การกําหนดความยาว

- จากจุดเริ่มตนของเสนเมื่อลากไประยะหนึ่ง ให Click ขวาเลือก Length และกําหนด

ความยาวของเสนแลวปด ก็จะไดความยาวตามที่เรากําหนด

การกําหนดทศิทางของเสน

- จากจุดเริ่มตนของเสนเมื่อลากไปสักหนอย ให Click ขวาเลือก Direction เพื่อเลือกทิศทางของเสนแลวปด ก็จะไดทิศทางของเสนตามที่เราใสคาไป

-57-


การแบง Polygon

- ในการตัด Polygon จะตองทาํการเลือกที่ Task บน Editor Toolbar โดยเปลี่ยนวิธีในชอง Task ใหเปน Cut Polygon Features กอน

- จากนั้น Click เลือก Polygon ที่จะทําการตดั - Click ปุม แลวลากเสนผานบริเวณที่เราจะตัดดังรูป

- จากนั้น Click ขวาแลวเลือก Finish Sketch จะไดผลลัพธออกมาเปนเปน 2 Polygon ดังรูป

-58-


การแกไข Attribute data ของ Selected feature - Click Feature ที่เราตองการแกไข

- จากนั้น Click ปุม บน Editor Toolbar ของ Feature นั้น - จะปรากฏหนาตาง Attributes ที่สามารถแกไข Id ของ Feature ได เชน จาก ID = 0 เปน

ID = 30 ดังรูป

2.5 การจัดตารางขอมูลเชิงบรรยาย (Attribute data)

การเปดตาราง

- Click Layer ที่เราจะใหแสดงขอมูลเชิงบรรยาย (Attribute)

- แลว Click ขวา Layer ที่เราจะใหแสดงขอมูลเชิงบรรยาย (Attributes)

-59-


- เลือก Open Attribute Table ขอมูลเชิงบรรยาย (Attribute) ก็จะแสดงขึน้มา

การแกไขตาราง

- ในการแกไขตารางเราจําเปนตองทําการ Start Edit กอน - Click Editor > Start Editing - เปดตารางที่เราตองการจะทาํการแกไข และ Click ไปที่ขอมูลที่จะแกไข - จากนั้นก็เร่ิมทาํการพิมพแกไขได

การเพิ่มคอลัมน (Add Field)

- Click Option ในตารางแลวเลือก Add Field

-60-


- จะปรากฏหนาตาง Add Field ขึ้นมา - ตั้งชื่อ Field ใหมในชอง Name - ในชอง Type ใหเปลี่ยนลักษณะของขอมูลที่ตองการใหแสดงใน Field ที่สรางขึ้นใหม

เชน ตองการใหเปนตวัเลขกใ็หเลือก Short Integer หรือ Long Integer ถาตองการใหเปนตัวอักษรก็ใหเลือก Text เปนตน

- Click OK จะแสดง Field ใหมขึ้นมาบนตาราง

-61-


การเรียงลําดับ Record ใน Field ท่ีตองการ

- Click ขวาที่หวั Field แลวเลือก Sort Ascending (เรียงจากนอยไปหามาก) หรือเลือก Sort Descending ( เรียงจากมากไปหานอย) ดังรูป

-62-


การคํานวณคาใน Field ท่ีกําหนด

- ในที่นี้จะทําการคํานวณพื้นทีอํ่าเภอใหมีหนวยเปนไร (จากเดิมเปนตารางเมตร) โดยทีจ่ะใสคาไว Field ที่สรางขึ้นใหมตามวิธีการเพิ่มคอลัมนที่ไดกลาวไปแลว โดยใชช่ือใหมวา area_rai

- Click ขวาที่หวัขอ Field area_rai เพื่อเรียกฟงกช่ัน Calculate Values

- จะปรากฏหนาตาง Field Calculator จากนั้นใหใสสูตรการคํานวณเนือ้ที่ตารางเมตรใหเปนไร คือ พื้นที่ (ตารางเมตร)/1600 = พื้นที ่(ไร)

- วิธีการใสสูตรคือ Double click Field ที่ตองการจะแปลงหนวย ตามดวยฟงกช่ันการคํานวณ และตวัเลขใหเหมือนกับสูตรจากนั้น Click OK

- ดังจะยกตวัอยางการแปลงพืน้ที่อําเภอจากหนวยตารางเมตรใหเปนไร คือ Double click

Field Area ตามดวยเครื่องหมายหาร ( ) และตัวเลข 1600 จากนั้น Click OK

-63-


- จะไดผลลัพธของการคํานวณการแปลงหนวยพื้นที่อําเภอจากตารางเมตรเปนไร ดังแสดงในรูป

-64-


2.6 การสรางแผนที่

การเปด Layout View

-65-


การใชเคร่ืองมอื Layout tool

Zoom in Zoom out Pan

Fixed zoom out Fixed zoom in

Zoom whole page

Zoom to 100%

Go back to extent

Go forward to extent

Zoom control

Change layout

การเลือกTemplate

การเลือกขนาดกระดาษที่จะผลิตแผนที ่

-66-


การกําหนดมาตราสวนและขนาดกรอบของแผนที ่

การใสชื่อแผนที ่

-67-


การใสคําอธิบายสัญลักษณ

-68-


การใสทิศ

การใสมาตราสวน

-69-


-70-


การใสเสนกริด

-71-


การสั่งพิมพแผนที ่

-72-


-73-


การ Export map

-74-

Documents

บทที่ 1 แนะนำโปรแกรมwater.rid.go.th/waterm/template/manager/mc/Doc/Gis/%a4%d... · 2017-04-20 · บทที่ 2 การใชงานโปรแกรม