171

คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย
Page 2: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

 

 

 

 

 

คมอการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต

ประเภทลกเสอสามญรนใหญ

เครองหมายลกเสอชนพเศษ

ชนมธยมศกษาปท 2

 

Page 3: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คานา

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) เพอจดทาโครงการลกเสอเสรมสรางทกษะชวต มวตถประสงคเพอเสรมสรางทกษะชวตใหเดกและเยาวชนในสถานศกษาดวยกระบวนการลกเสอ โดยใหเดกและเยาวชนลงมอปฏบตดวยตนเองในการทากจกรรมอยางครบวงจร ตงแตการศกษา วเคราะห วางแผน ปฏบตตามแผน ประเมน และปรบปรงการจดกจกรรม รวมถงการทางานเปนระบบหมตามกระบวนการลกเสอ ซงกจกรรมดงกลาวเปนการพฒนาความเปนมนษยแบบองครวม ทงดานรางกาย จตใจ สงคม และสตปญญา ทาใหเดกและเยาวชนมระเบยบวนย มจตสานกในการทาความด เพอทาประโยชนใหกบครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ตอไป

เรมจากการศกษาความเปนไปได ศกษาเอกสารและงานวจยท เ กยวของทงในและตางประเทศ จดประชมผเชยวชาญทงดานลกเสอ ดานทกษะชวต รวมทงดานการพฒนาเดกและเยาวชน เพอกาหนดกรอบโครงสรางหลกสตรลกเสอเสรมสรางทกษะชวต ทสอดคลองกบปญหาตามวยและพฒนาการดานตาง ๆ ของลกเสอแตละประเภท

คมอการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต ฉบบทดลอง ไดเรมใชในป พ.ศ. 2553 มโรงเรยนจากทกภมภาคของประเทศเขารวมโครงการ จานวน 26 โรงเรยน โดยไดดาเนนการควบคไปกบการวจยและประเมนผลการใชคมอ และทาการปรบปรงคมอครงแรกเมอ เมษายน พ.ศ.2554 โดยไดเพมเตม เพลง เกม นทาน เรองสนและเนอหาใหครบถวนยงขน

การปรบปรงครงทสอง มถนายน พ.ศ. 2559 เกดขนตามขอเสนอแนะจากการประชมปฏบตการ “การขบเคลอนกจกรรมพฒนาผเรยนดวยกระบวนการลกเสอ” ซงจดโดยสานกการลกเสอ ยวกาชาดและกจการนกเรยน สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ โดยยดขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอ และเพมจานวนแผนการจดกจกรรมใหครบ 40 ชวโมง เพอครอบคลมสาระทจาเปนอยางครบถวน เปนการเตรยมการขยายผลในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ทวประเทศ และไดแบงคมอออกเปน 11 เลม สาหรบลกเสอแตละชนป เพอความสะดวกของผสอน

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทยฯ ขอขอบพระคณหนวยงานและบคลากรทกทานทมสวนรวมในโครง ตงแตการรเรมโครงการและสนบสนนงบประมาณจากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) การจดทาหลกสตรและคมอ การทดลองวจยและประเมนผลการใชคมอ การปรบปรงคมอทง 2 ครง ใหสาเรจลลวงไว ณ โอกาสน หวงเปนอยางยงวาคมอชดนจะชวยสงเสรมใหกจการลกเสอของประเทศไทย ซงดาเนนมาครบวาระ 105 ป ในป พ.ศ. 2559 น ไดเปนเครองมอสาคญและกอใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาเดกและเยาวชนของชาตตอไป

สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ในพระราชปถมภสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

กรกฎาคม 2559

Page 4: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

สารบญ

หนา คาชแจงการใชคมอ 1 แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญชนมธยมศกษาปท 2 5 หนวยท 1 ปฐมนเทศ แผนการจดกจกรรมท 1 การปฐมนเทศ 8 หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 2 ประวตลกเสอไทย 11 แผนการจดกจกรรมท 3 การพฒนาตนเอง 29 แผนการจดกจกรรมท 4 การเยยมหนวยงาน 31 แผนการจดกจกรรมท 5 หนาทของลกเสอตามวถประชาธปไตย 34 แผนการจดกจกรรมท 6 สงด ๆ ของฉน 41 แผนการจดกจกรรมท 7 คครองในฝน 43 แผนการจดกจกรรมท 8 คดอยางไรไมเปนทกข 47 หนวยท 3 การเดนทางสารวจ แผนการจดกจกรรมท 9 การเตรยมตวกอนสารวจ 50 แผนการจดกจกรรมท 10 กจกรรมระหวางการเดนทางสารวจ 53 แผนการจดกจกรรมท 11 การรวบรวมขอมลและการรายงาน 55 หนวยท 4 การแสดงออกทางศลปะ แผนการจดกจกรรมท 12 การแสดงออกทางศลปะ 59 หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท13 ลกเสอไทยกายสมารท 66 แผนการจดกจกรรมท 14 ภยสงคม 73 แผนการจดกจกรรมท 15 เสยงไมเสยงรไดอยางไร 76 แผนการจดกจกรรมท 16 อยางนตองปฏเสธ 80 แผนการจดกจกรรมท 17 ความรนแรง 84 หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 18 การปฐมพยาบาล 94 แผนการจดกจกรรมท 19 การรายงานการใหบรการ 104 แผนการจดกจกรรมท 20 บญชชวต 116 แผนการจดกจกรรมท 21 ปมชวตปราชญชาวบาน 120

Page 5: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

สารบญ(ตอ)

หนา หนวยท 6 บรการ (ตอ) แผนการจดกจกรรมท 22 เสยหายเพราะอะไร 123 แผนการจดกจกรรมท 23 โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร 126 หนวยท 7 ประเมนผล แผนการจดกจกรรมท 24 การประเมนผล 133 หนวยท 8 พธการ แผนการจดกจกรรมท 25 การประดบเครองหมายลกเสอชนพเศษ

เครองหมายวชาพเศษ สายยงยศ 146

ภาคผนวก ภาคผนวก ก แนวคดเรองทกษะชวต 147 ภาคผนวก ข กจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต 159 บรรณานกรม 162

Page 6: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 1

คาชแจงการใชคมอ คมอการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตชดน จดทาขนสาหรบผกากบลกเสอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมลกเสอ มจานวน 11 เลม แยกตามชนป สาหรบลกเสอ 4 ประเภท คอ ลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ และลกเสอวสามญ

หลกสตรลกเสอเสรมสรางทกษะชวต มเนอหาทสอดคลองกบปญหาตามวยและพฒนาการดานตาง ๆ ของลกเสอแตละประเภท นอกจากนยงมเนอหาครบถวน เปนไปตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ และลกเสอวสามญ อกดวย

แผนการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตในคมอชดน ไดออกแบบโดยบรณาการกจกรรมทเสรมสรางทกษะชวตเขากบวธการลกเสอ คอการใชระบบหมหรอกลมยอย โดยใหเดกเปนศนยกลาง และมผใหญทาหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม แนะนา สงสอน และฝกอบรมใหสามารถพงตนเองได มจตอาสา รบผดชอบตอสวนรวม ยดมนในคาปฏญาณและกฎของลกเสอ เสรมสรางคณคาในตนเอง รวมทงใชระบบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ เปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง

การเรยงลาดบแผนการจดกจกรรม จดเรยงลาดบเนอหาสาระตามหลกสตรในขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครองหลกสตรและวชาพเศษลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ และลกเสอวสามญ การนาไปใชขนกบดลยพนจของสถานศกษาในการเลอกวาแผนการจดกจกรรมใดควรใชเมอใด

องคประกอบในการประชมกอง เนนการใชชวตกลางแจง นอกหองเรยน ใกลชดธรรมชาต เรยนรจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง เกม และการบรการผอน ซงถอเปนหวใจของกจกรรมลกเสอทกประเภท โดยกจกรรมทใช แบงออกเปน 5 ประเภท คอ การแสดงออก การสารวจและการรายงาน การวเคราะหและการประเมน เกมและการแขงขน การบาเพญประโยชน มการออกแบบกจกรรมเพอใหลกเสอไดใชกระบวนการกลมในการแลกเปลยนประสบการณ แลกเปลยนความคดความเชอ สรางองคความรและสรปความคดรวบยอด รวมทงเปดโอกาสใหลกเสอไดประยกตใชสงทไดเรยนรในชวตจรงอกดวย เนอหาสาระในแผนการจดกจกรรมประกอบดวย 1. กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาต (ไมรวมกจกรรมทดสอบเพอรบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ) 2. กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาตทชวยเสรมสรางทกษะชวตดานคณธรรม จรยธรรม ความภาคภมใจในตนเอง ความรบผดชอบตอสวนรวม

3. กจกรรมเสรมสรางทกษะชวต เพอสรางภมคมกนทางสงคมตอเหตการณและสภาพปญหาของเดกแตละวย

Page 7: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

2 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

คมอแตละเลม ไดจดทาตารางหนวยกจกรรม และแผนการจดกจกรรม 40 ชวโมง เพอใหเหนภาพรวมของการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตของลกเสอในแตละระดบชน และมหมายเหตบอกไวในตารางชองขวาสด วาเปนแผนการจดกจกรรมเสรมสรางทกษะชวต แผนการจดกจกรรมประกอบดวย จดประสงคการเรยนร เนอหา สอการเรยนร กจกรรม การประเมนผล องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบความร เรองทเปนประโยชน) จดประสงคการเรยนร

ผสอนควรทาความเขาใจใหชดเจนวาเปนจดประสงคการเรยนรดานความร เจตคต หรอทกษะ เพอจดกจกรรมไดตรงตามจดประสงคการเรยนรแตละดาน

จดประสงคการเรยนรดานความร มจดเนนทการตงประเดนใหวเคราะห สงเคราะหเนอหา ความร ใหเขาใจอยางถองแท และสามารถนาไปใชไดในชวตจรง

จดประสงคการเรยนรดานเจตคต มจดเนนทอารมณความรสก และการตงประเดนใหผเรยนไดแลกเปลยนและตรวจสอบความคดความเชอของตนเองกบสมาชกกลมคนอน ๆ

จดประสงคการเรยนรดานทกษะ เนนทการทาความเขาใจในขนตอนการลงมอทาทกษะ และไดทดลองและฝกฝนจนชานาญ

บางแผนการจดกจกรรมมจดประสงคการเรยนรซอนกนมากกวา 1 ดาน ใหเนนดานทเปนจดประสงคหลกของแผนการจดกจกรรม

เนอหา เปนผลการเรยนรทเกดขนหลงการสอน ผสอนควรตรวจสอบวาผเรยนไดเนอหาครบถวน

หรอไม สอการเรยนร เปนสอ อปกรณ ทใชในการจดกจกรรม เชน แผนภมเพลง เกม ใบงาน ใบความร และเรองท

เปนประโยชน ซงมรายละเอยดอยในภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม กจกรรม กจกรรมลกเสอยงคงแบบแผนของลกเสอไว คอ การเปดประชมกอง/ปดประชมกอง และ

เพลง เกม นทาน เรองทเปนประโยชน ซงใสไวในทกแผนการจดกจกรรม โดยผกากบลกเสอสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม ผสอนควรจดกจกรรมตามทไดออกแบบไวเรยงตามลาดบขนตอนการจดกจกรรม นอกจากนกอนการจดกจกรรมควรศกษาแผนการจดกจกรรมใหเขาใจอยางถองแททกขนตอน ศกษาใบความรสาหรบผสอน และใบงานสาหรบผเรยน เพอทผสอนจะไดจดกจกรรมการเรยนการสอนใหไดเนอหาตรงตามจดประสงคการเรยนรมากทสด

ทงนผกากบควรทาความเขาใจแนวคดเรองทกษะชวต และกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต ใหถองแทดวย โดยศกษาไดจากภาคผนวก ก และภาคผนวก ข

Page 8: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 3

การประเมนผล สามารถประเมนไดทงระหวางการจดกจกรรม และหลงการสอนจบแลว ตามแนวทางทไดใหไว

ในแตละแผนการจดกจกรรม องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม ทกษะชวตเกดขนไดหลายองคประกอบในการจดกจกรรมแตละครง ในท นไดระบเพยง

องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดขนเทานน ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม เปนสอ อปกรณ ตามรายการทระบไวในสอการเรยนร เชน เพลง เกม บตรคา ใบงาน ใบความร

และเรองทเปนประโยชน ฯลฯ หากมขอเสนอแนะเพอการปรบปรงคมอชดน กรณาตดตอท สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย ฯ เลขท 8 วภาวดรงสต 44 แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 โทรศพท 0-2941-2320 ตอ 151 โทรสาร 0-2561-5130

Page 9: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย
Page 10: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 5

แผนการจดกจกรรม ลกเสอสามญรนใหญ

เครองหมายลกเสอชนพเศษ ชนมธยมศกษาปท 2

Page 11: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

6 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ ชนมธยมศกษาปท 2

ชอหนวยกจกรรมตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต

แผนจดกจกรรม เรอง

จานวน ชวโมง

หมายเหต

1. ปฐมนเทศ 1. ปฐมนเทศ 1 2. หนาทพลเมอง 2. ประวตลกเสอไทย 1

3. การพฒนาตนเอง 1 4. การเยยมหนวยงาน 2 5. หนาทของลกเสอตามวถ ประชาธปไตย

2

6. สงดๆ ของฉน 1 ทกษะชวต 7. คครองในฝน 2 ทกษะชวต 8. คดอยางไรไมเปนทกข 1 ทกษะชวต

3. การเดนทางสารวจ 9. การเตรยมตวกอนสารวจ 2 10. กจกรรมระหวางการเดนทาง สารวจ

1

11. การรวบรวมขอมลและการ รายงาน

2

4. การแสดงออกทางศลปะ 12. การแสดงออกทางศลปะ 3 5. สมรรถภาพทางกาย 13. ลกเสอไทยกายสมารท 2 ทกษะชวต

14. ภยสงคม 1 ทกษะชวต 15. เสยงไมเสยงรไดอยางไร 2 ทกษะชวต 16. อยางนตองปฏเสธ 2 ทกษะชวต 17. ความรนแรง 2 ทกษะชวต

Page 12: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 7

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ ชนมธยมศกษาปท 2

ชอหนวยกจกรรมตามขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต

แผนจดกจกรรม เรอง

จานวน ชวโมง

หมายเหต

6. บรการ 18. การปฐมพยาบาล 2 19. การรายงานการใหบรการ 1 20. บญชชวต 2 ทกษะชวต 21. ปมชวตปราชญชาวบาน 2 22. เสยหายเพราะอะไร 1 ทกษะชวต 23. โครงการอนเนองมาจาก พระราชดาร

2

7. ประเมนผล 24. การประเมนผล 1 8. พธการ 25. การประดบเครองหมายลกเสอ

ชนพเศษ เครองหมายวชาพเศษ สายยงยศ

1

รวม 8 หนวยกจกรรม รวม 25 แผนการจดกจกรรม 40

Page 13: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

8 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 1 สาระสาคญของการลกเสอ แผนการจดกจกรรมท 1 ปฐมนเทศ เวลา 1 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร สามารถบอกเกณฑการไดรบเครองหมายลกเสอชนพเศษได 2. เนอหา หลกสตรเครองหมายลกเสอชนพเศษ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญ

รนใหญ (ฉบบท 14) พ.ศ. 2528 และคมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต 3.3 ทะเบยนลกเสอสามญรนใหญ ระดบชนมธยมศกษาปท 1 3.4 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

1) ผกากบลกเสอสนทนากบลกเสอเกยวกบการเขารวมกจกรรมในหลกสตรลกเสอโลก

2) ผกากบลกเสอนาเสนอเกณฑการไดรบเครองหมายลกเสอชนพเศษใหกบลกเสอ 3) ผกากบลกเสอสมลกเสอ 3 – 5 คน นาเสนอเกณฑการไดรบเครองหมายลกเสอ

ชนพเศษ หลงจากทฟงผกากบลกเสอนาเสนอ 4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปรายละเอยดของเกณฑ ทถกตอง ลกเสอบนทก

ไวเปนขอมล 4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดเปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล สงเกต การมสวนรวมในการทากจกรรม การแสดงออก การแสดงความคดเหน และประเมนความถกตองของการแตงเครองแบบและการปฏบตกจกรรม

Page 14: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 9

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 1 เพลง

วนนยนด วนนยนด ทเราไดมาพบกน (ซา) ยนด ยนด ยนด มาเถดมา เรามารวมสนก ปลดเปลองความทกข ใหมนสนไป มาเถดมา เรามารวมจต ชวยกนคดทาใหการลกเสอเจรญ

เกม

ตามผนา วธเลน แบงลกเสอออกเปนกลมๆ ละ 7-8 คน ยนเขาแถวหนากระดานเรยงหนง ใหคนกลางหนไปทางเสนชย สวนคนอนๆ หนหลงใหเสนชย ใชขอศอกเกยวกนไว เมอผกากบลกเสอใหสญญาณ ใหทกคนวงไปทเสนชย กลมใดถงกอนเปนฝาย ชนะ

ใบความร หลกสตรเครองหมายลกเสอชนพเศษ

ลกษณะเครองหมาย เปนรปสเหลยมจตรส ขนาดดานละ 1 ซม. ตามแบบ พนสกากภายในมรปชอชยพฤกษสขาว 2 ชอ โคงเขาหากน ปลายชอชยพฤกษมตราเครองหมายหวลกศรสขาว ระหวางชอชยพฤกษ มหนาเสอสทอง เครองหมายน ตดทกงกลางกระเปาเสอขางขวา \

ทมารปภาพ : http://www.prc.ac.th/scout/sc001.jpg

Page 15: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

10 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

หลกสตร ผทเขาเกณฑไดรบเครองหมายลกเสอชนพเศษ จะตองมคณสมบตดงน: 1. ไดรบเครองหมายลกเสอโลก 2. สอบวชาพนฐานระดบลกเสอชนพเศษได 5 วชา คอ วชาการเดนทางสารวจ วชาบรการ และวชาอนอก 3 วชา ซงลกเสอเปนผเลอก 3. ผานการฝกอบรมวชาความคดรเรม (Initiative Course) ซงประกอบดวยการเดนทางไกล ไปอยคายพกแรมเปนเวลา 1 คน การไปอยคายพกแรมตองเดนไปยงทองถนทลกเสอไมคนเคยจานวนลกเสอสามญรนใหญทจะไปอยคายพกแรม ควรแบงเปนชด ชดละ 4 คน การเดนทางไกลตองมระยะทางอยางนอย 8 กโลเมตร และในระหวางการเดนทางใหสมมตวามเหตฉกเฉนเกดขนอยางนอย 5 อยาง เชน ชวยเหลอผประสบภย หรอมผตดอยในทสง การใชเขมทศ การปฏบตงานในเวลากลางคน การแปลรหส และเหตฉกเฉนทางนา เปนตน เหตฉกเฉนเชนวานใหเวนระยะหางกนพอสมควร และลกเสอจาเปนตองมความรในเรองแผนทและเขมทศ จงจะสามารถเดนทางไปถงจดหมายปลายทางไดการฝกอบรมวชาความคดรเรมนตองมลกษณะเปนการทดสอบอยางจรงจงในเรองความตงใจจรงความคดรเรม และการพงตนเอง (Self-reliance) 4. คณะกรรมการดาเนนงานของกองและผกากบลกเสอเหนวาเปนผทสมควรไดรบเครองหมายลกเสอชนพเศษ 5. ไดรบอนมตจากเลขาธการคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต หรอผอานวยการลกเสอจงหวดแลวแตกรณ เรองทเปนประโยชน

ความมนาใจ

นาใจเปนสงไมตองซอหาหรอลงทนดวยเงนตรา เปนเพยงการกระทาซงแสดงออกใหเหนวาเราตองการชวยเหลอเพอนๆ พอแม และผมพระคณ เทาทเราพงจะแสดงออก และกระทาไดในสงทคดวาดงาม ความมนาใจจะเปนสงทจรรโลงใหสงคมมความสข เรองนสอนใหรวา ทกคนควรมนาใจตอกน

Page 16: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 11

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 2 ประวตการลกเสอไทย เวลา 1 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร อธบายประวตการลกเสอไทยและวธดาเนนการของขบวนการลกเสอได 2. เนอหา

2.1 ประวตการลกเสอไทย 2.2 วธดาเนนการของขบวนการลกเสอ

3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร 3.3 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร 1) ผกากบลกเสอบรรยายประวตการลกเสอไทย และวธดาเนนการของขบวนการลกเสอโดยยอและลกเสอจดบนทก 2) ผกากบลกเสอใหลกเสอซกถามขอสงสยเกยวกบเนอหาทฟง 3) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปเกยวกบความรทไดรบจากการบรรยาย 4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก) 5. การประเมนผล สงเกตพฤตกรรมขณะฟงการบรรยาย ความสนใจ และจากการซกถามปญหา

Page 17: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

12 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 2 เพลง

คายพกแรม วนนรนเรง สาราญสขสนตอรา พวกเราไดมา มาอยคายพกแรม เรารองเรารา ยามเมอมาพกแรม สบายคลายคนจนทรแจม พกแรม สขสนตอรา (ซา)

ใบความร

พระราชประวตสงเขปของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงเปนพระราชโอรสองคท 2 ในพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหวและสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ (สมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร) ทรงพระราชสมภพเมอวนเสารท 1 มกราคม พ.ศ. 2423 ไดรบพระราชทานพระนามวาสมเดจเจาฟาวชราวธ ทรงศกษาวชาหนงสอไทยกบพระยาศรสนทรโวหาร เมอพระชนมายได 13 พรรษา จากนนเสดจไปทรงศกษาตอ ณ ประเทศองกฤษในสาขาประวตศาสตร เศรษฐศาสตร วรรณคด ทมหาวทยาลยออกซฟอรด และวชาทหารบกทโรงเรยนแซนด-เฮสต รวม 9 ป พระองคเสดจเถลงถวลยราชสมบตตอจากสมเดจพระบรมชนกนาถ เมอวนท 23 ตลาคม 2453ขณะพระชนมาย 31 พรรษา ตลอดรชสมยไดทรงประกอบพระราชกรณยกจทานบารงประเทศชาตในดานการปกครอง การทหาร การศกษา การสาธารณสข การคมนาคม การศาสนา โดยเฉพาะทางวรรณคดทรงพระราชนพนธทงรอยแกว รอยกรอง ประมาณ 200 เรอง ดวยพระปรชาสามารถของพระองค ประชาชนจงถวายพระสมญญาแดพระองควา “พระมหาธรราชเจา” ทรงอยในราชสมบตเพยง 16 ปเสดจสวรรคตเมอวนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2468 พระชนมาย 46 พรรษา ดวยพระราชกรณยกจททาคณประโยชนแก บานเมองอยางใหญหลวง รฐบาลและประชาชนไดรวมใจกนสรางพระบรมรปของพระองค ประดษฐานไวทสวนลมพน สาหรบคณะลกเสอแหงชาตและคณะลกเสอทวราชอาณาจกรไดรวมใจกนสรางพระบรมรปของพระองคประดษฐานไวหนาคายลกเสอวชราวธ อาเภอศรราชา จงหวดชลบร ในระยะทมการกอตงลกเสอขนในโลกนน ประเทศไทยตรงกบรชสมยของพระบาทสมเดจ พระมงกฎ-เกลาเจาอยหว รชกาลท 6 สถานการณของโลกในขณะนนกาลงทวความคบขน อทธพล ของวฒนธรรมตะวนตกเรมไหลเขาสเมองไทย พรอมกบการแพรระบาดของระบอบมหาชนรฐ และภยของชาตไทยกคอการถกรกเงยบ แตดวยพระปรชาญาณ ทรงเหนการณไกล พระองคจงทรงม

Page 18: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 13

พระราชดารวา การลกเสออนสบเนองมาแตงานปลกชาตทางตรงนน หาก ไดนามาปรบปรงใชใหเหมาะสมกบเดกไทยกจะเปนคณประโยชนอนใหญหลวงแกชาตบานเมองทรงมนพระราชหฤทยเปนอยางยง พรอมทงทรงประกอบดวยความกลาหาญทจะฟนฝาอปสรรคทงปวง เปนตนวา คาตาหนตเตยนอนเกดจากประชาชนทยงไมเขาใจวตถประสงคและกจการลกเสอดพอ เชน ผปกครองเดกโดยมากไมใครเตมใจยนยอมใหเดกของตน สมครเขาเปนลกเสอ โดยเขาใจไปวาการลกเสอกคอการเปนทหารนนเอง ประกอบทงการลกเสอตองเปนการเสยสละดวยความเตมใจ จงเปนการลาบากอยมาก ในชนแรกพระองคไดดาเนนกศโลบาย โดยทรงพระอตสาหะจดตง “กองเสอปา” ขนกอน เมอวนท 1 พฤษภาคม 2454 ทรงฝกพวกผใหญ (สวนใหญเปนพวกขาราชการ) เรยกวาพวกพอเสอ ดวยพระองคเอง โปรดเกลา ฯ ใหมการซอมรบ และฝกซอมกลยทธตาง ๆ ตามหลกวชาการทหาร ทพระองคไดรบการอบรมมา ทงนเพอเปนการ ปลกฝงความนยมใหประชาชนชาวไทยรจกคณคาแหงการทหาร ดวยทรงเลงเหนวาประเทศจะดารงอสรภาพอยไดกดวยประชาชนทงหลายรกประเทศ ตอมาไดทรงพระดารวา กองเสอปาไดตงขนเปนหลกฐานแลวพอทจะหวงไดวาจะเปนผลดแตผทจะเปนเสอปานนตองนบวาเปนผใหญแลว ฝายเดกผชายทยงอยในวยเดกกเปนผทสมควรไดรบการฝกฝนทงในสวนรางกายและจตใจ ใหมความรทางเสอปาเพอวาเมอโตขนจะไดรจกหนาทผชายไทยทกคนควรประพฤตใหเปนประโยชนแกชาตบานเมองอนเปนบานเกดเมองนอนของตน และการฝกฝนปลกใจใหคดถกเชนน ตองรบฝกฝนเสยตงแตยงเยาว เปรยบเหมอนไมทยงออนจะดดใหเปนรปอยางไรกเปนไดโดยงายและงดงาม แตถารอ ไวจนแกเสยแลวเมอจะดดกตองเขาไฟ และมกจะหกเสยในขณะทดด ดงนฉนใดสนดานคนกฉนนน เมอมพระราชดารดงนแลว จงโปรดเกลาฯ ใหตงกองลกเสอขนตามโรงเรยนและสถานทอนสมควร และโปรดเกลาฯ ใหมกาหนดขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอขนไว เมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 พระราชประสงคทไดคดจดใหมลกเสอขนนน กโดยปรารถนาทจะใหเดกไทยไดศกษาและจดจา ขอสาคญ 3 ประการ คอ 1. ความจงรกภกดตอผทรงดารงรฐสมาอาณาจกรโดยตองตามนตธรรมประเพณ 2. ความรกชาตบานเมอง และนบถอพระศาสนา 3. ความสามคคในคณะ และไมทาลายซงกนและกน ซงทง 3 ประการนเปนรากฐานแหงความมนคงทจะนาใหชาตดารงอยเปนไทยไดสมนาม กองลกเสอของประเทศไทยทตง นบไดวาเปนลาดบท 3 ของประเทศทมการลกเสอในโลก และกองลกเสอกองแรกตงขนทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธวทยาลยในปจจบน) ลกเสอคนแรก คอ นายชพน บนนาค นกเรยนโรงเรยนมหาดเลกหลวง ซงถอวาไดแตงเครองแบบ ลกเสอเปนคนแรกและ ผทไดกลาวคาปฏญาณของลกเสอเปนคนแรก โดยพระองคทานไดมพระราช โองการวา “อายชพน เองเปนลกเสอแลว” ตอมากจการลกเสอกไดแพรหลายไปยงทองถนตาง ๆ ใน ประเทศไทย

Page 19: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

14 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ประวตการลกเสอไทย

การลกเสอไดอบตขนเปนแหงแรกของโลก ณ ประเทศองกฤษ เมอ พ.ศ.2451โดย พลโท ลอรดเบเดน เพาเวลล มลเหตททาใหกอกาเนดการลกเสอขนมาคอในป พ.ศ.2442ทานไดถกราชการทหารสงไปทาหนาทรกษาเมองมาฟคง (Mafeking) อนเปนเมองขนขององกฤษในสหภาพ อฟรกาใต ในคราวเกดสงครามกบพวกบวร โดยมทหารอยในบงคบบญชาอยเพยง 2 กองพนแตตองตอสกบศตรซงมกาลงมากกวาถง 3 เทา ตองตกอยในวงลอมของขาศกถง 217 วนทหารในบงคบบญชาไดเสยชวตและลมเจบลงเปนจานวนมาก แตทานกประวงเวลาขาศกไวไดโดยไมเสยทมน จนมกองทพหนนสงไปรวม การทรกษาเมองมาฟคงไวได กเนองจากทานไดตงกองทหารเดกขนหนวยหนง เปนกาลงชวยเหลอในดานตาง ๆ ซงไดผลดมากเพราะเดก ๆ ไดปฏบตหนาททรบมอบหมาย ไดอยางดไมแพผใหญ บางอยางกลบปฏบตไดดกวาผใหญอกดวย เมอกลบจากสงครามทานจงเรมโครงการอบรมเดกขน โดยนาเดก 20 คน ไปอยคายพกแรมทเกาะบราวนซ ในป พ.ศ.2450ปรากฏวา ไดผลดมาก จงตงกองลกเสอขนอยางจรงจงเปนครงแรกในประเทศองกฤษ เมอป พ.ศ. 2451 2.1 การลกเสอไทยในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (รชกาลท 6) พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงมพระราชดารสแกราษฎร ในงานพระราชพธ บรมราชาภเษก เมอวนเสารท 23 ตลาคม พ.ศ.2453 ความตอนหนงวา “การตงกองเสอปาขนดวยความมงหมายจะใหคนไทยทวกนรสกวา ความจงรกภกดตอผดารงรฐสมาอาณาจกร โดยตองตามมตธรรมประเพณประการ 1 ความรกชาต บานเมองและนบถอพระศาสนาประการ 1 ความสามคคในคณะและไมทาลายซงกนและกนประการ 1” นอกจากนยงมพระราชปรารภในการจดตงกองลกเสอปาวา “มพลเรอนบางคนทเปนขาราชการและทมไดเปนขาราชการ มความปรารถนาจะไดรบความฝกหดอยางทหาร แตยงมไดมโอกาสฝกหด เพราะตดหนาทราชการเสยบาง การฝกหดเปนทหารนนยอมมคณประโยชนแกบานเมองอยหลายอยางทเปนขอใหญขอสาคญกคอกระทาใหบคคลซงไดรบความฝกฝนเชนนนเปนราษฎรดขน กลาวคอ ทาใหกาลงกายและความคดแกกลาในทางทเปนประโยชนดวยเปนธรรมดาของคน ถาไมม ผใดหรอสงใดบงคบใชกาลง และความคดของตนแลวกมกจะกลายเปนคนออนแอไป”จงไดทรง พระกรณาโปรดเกลา สถาปนาเสอปาขนไวตงแตวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ.2454

Page 20: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 15

ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหเสอปาหญงและขาราชบรพารถายภาพรวมกบพระองค..... อานตอได

ท: https://www.gotoknow.org/posts/281703

2 เดอน ตอมาจงไดทรงพระราชทานกาเนดลกเสอขนเมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 ซงเปนเวลา 3 ป หลงจากการลกเสอไดถกสถาปนาขนในประเทศองกฤษ โดยทรงมพระราชปรารภวา “กองเสอปาไดตงขนเปน หลกฐานแลว พอจะเปนทหวงไดวาจะเปนผลดตามพระราชประสงค แตผทจะเปนเสอปาตองเปนผท นบวาเปนผใหญแลว ฝายเดกชายทยงอยในปฐมวย กเปนผทสมควรจะไดรบความฝกฝนทงในสวน รางกายและในสวนใจใหมความรในทางเสอปา เพอวาเมอเตบใหญขนแลวจะไดรจกหนาทซงผชาย ไทยทกคนควรจะประพฤตใหเปนประโยชนแกชาตบานเมองอนเปนทเกดเมองนอนของตน และการ ฝกฝนปลกใจใหคดถกเชนน ตองเรมฝกฝนเสยแตเมอยงเยาวอย เปรยบเหมอนไมทยงออนจะไดดดไปเปนรปอยางไรกเปนไปไดงายและงดงาม แตถารอไวจนแกเสยแลว เมอจะตองดด กตองเขาไฟ และมกจะหกลไดในขณะทดด ดงนฉนใด สนดานคนกฉนนน”จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหกาหนดขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอขน และพระราชทานพระบรมราชานญาตใหจดตงกองลกเสอขนตามโรงเรยนและสถานทอนสมควร กจการลกเสอจงกาเนดขนในประเทศไทยในวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ.2454 เปนตนมา ในเดอนพฤษภาคม 2456 เรอโดยสาร “บางเบด” จากกรงเทพ ฯ จะไปสราษฎรธานไดเกดอบปางลงเมอเวลาราว 22.00 น.บรเวณใกลเกาะสชงลกเสอโทฝาย บญเลยง อาย14ป แหงกองลกเสอมณฑลสราษฎรไดชวยชวตชายชราและเดกหญงผอง ผโดยสารมากบเรอใหรอดพนจากความตายอยางเตมความสามารถ ทงสามคนตองอยในนาเปนเวลานาน 8 ชวโมงจนกระทงรงเชา จงมเรอกลไฟชอ “ฮอลวาด” ไปพบเขาและนาตวสงทเกาะสชง ลกเสอโทฝายไดรบพระราชทานเหรยญ ราชนยมเมอวนท 10 พฤศจกายน 2457ในพระราชพธฉตรมงคล ตอมาลกเสอโทฝายผน ไดรบพระราชทานนามสกลวา "บญเลยง" ตอมาเมอสาเรจการศกษาแลวกไดเขารบราชการเปนครไดรบพระราชทานบรรดาศกด เปนขนวรศาสนดรณกจ

Page 21: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

16 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภายหลงจากทไดตราขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอออกมาแลวเพอใหการลกเสอไดดาเนนไปดงพระราชประสงคจงไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตงสภากรรมการกลางขนโดยไดทรงพระกรณาเขารบตาแหนงหนาทเปนสภานายกแหงสภากรรมการกลางดวยพระองคเอง พรอมกนนไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหสมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดารงราชา นภาพ ซงขณะนนยงทรงดารงพระอสรยยศเปนสมเดจกรมพระฯ และกาลงดารงตาแหนงเสนาบด กระทรวงมหาดไทย เปนผตรวจการใหญและเปนอปนายกดวยตามขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอรวมทงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเจาพระยาพระเสดจสเรนทราธบด (ม.ร.ว.เปย มาลากล) ซง ดารงตาแหนงผรงตาแหนงเสนาบดกระทรวงธรรมการเปนกรรมการ และทรงพระกรณา โปรดเกลา ฯ ใหพระยาบรนวราษฐเปนเลขานการ ตาแหนงผตรวจการใหญ และอปนายกดงกลาวน ตอมาในป พ.ศ.2457 สมเดจกรมพระยา ดารงราชานภาพ ไดกราบถวายบงคมลาพกราชการจงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหเจาพระยาเสดจสเรนทราธบด เขารบตาแหนงแทนสบมา จนถงเวลาททานผนปวยหนกและชราภาพ จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหพระยาไพศาลศลปศาสตร (รน ศยามานนท- ตอมาไดเลอนขนเปนพระยาราชนกลวบลภกด) อธบดกรมศกษาธการ เขารบตาแหนงแทนตงแต 27 พฤษภาคม พ.ศ.2457 และไดดารงอยในตาแหนงนตลอดมาจนสนรชสมย ตอจากตงสภากรรมการกลาง และผตรวจการใหญแลว เพอใหกองลกเสอไดตงขนโดยเรวใน มณฑลกรงเทพ ฯ อนเปนมณฑลราชธาน เพอจะไดเปนตวอยางแกมณฑลอน ๆ ตอไป จงไดทรงพระ กรณาโปรดเกลา ฯ ใหมสภากรรมการประจามณฑลกรงเทพ ฯ ขนในอนดบตอมา โดยไดโปรด ฯ ให เจาพระยายมราช (ปนสขม) เสนาบดกระทรวงนครบาลอยในขณะนน เปนสภานายก นอกจากนวตถประสงคทกลาวมาแลว พระองคยงไดทรงพระราชนพนธเกยวกบวตถประสงคของการตงกองลกเสอไวในพระราชนพนธ เรองประโยชนแหงเสอปาและลกเสอในเวลาสงครามวา ...การทจะคดหวงใหลกเสอทาการตอสศตรจรง ๆ จง ๆ นน ยอมไมไดอยเอง เพราะโดยมาก ลกเสอไมมปนทจะยงแตกมหนทางทจะชวยปลดเปลองกงวลแหงฝายทหารม อาท คอ 1. อาจจะเลดลอดไปสอขาวคราวไดในทบางแหง 2. เปนผสงขาวระหวางกองกบกองได ขอนเปนประโยชนไดมากเพราะไมตองถอนพลรบไป ทาหนาทไปรษณยบรษ 3. ชวยสะกดรอยตามและจบผทนาสงสยวาเปนผลกลอบสอดแนมได กจนปรากฏวาองกฤษ ไดใชแลวไดประโยชนดมาก ในการสงครามคราวนลกเสอองกฤษจบคนลกลอบสอดแนมของ เยอรมนในเมององกฤษไดแลวหลายคน กระทรวงทหารบกองกฤษ จงออกประกาศรบรองคณะ ลกเสอเปนคณะผชวยพลรบคณะหนง 4. ชวยระวงรกษาการตดตอ เชน สายโทรเลข สะพานและทางรถไฟ เปนตน ซงทงองกฤษ และฝรงเศสใชลกเสอในงานสงครามปน 5. ชวยคมเสบยงสงทฐานทพ กจนฝรงเศสไดใชลกเสอกระทาอยโดยมาก นบวาเปน ประโยชนเพราะไมตองถอนกาลงพลรบไปในทางทหางไกลสนามรบ

Page 22: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 17

6. ชวยรกษาความสงบภายในเมองใหญ ๆ กจนลกเสอทงองกฤษและฝรงเศสไดแสดงใหเหน ปรากฏแลววาสามารถทาไดด เชน ทปารสเมอกอนจะเกดสงครามหนวยหนง ลกเสอฝรงเศสประมาณ 40 คน ไดตอสกบพวก "อะปช" (คนจรจด) 100 กวาคนซงมปนพกใชยง และถอไมกบขวางกอนอฐ พวกลกเสอใชพลองเขารกไล ตพวกจรจดเจบถงตองเขาโรงพยาบาล 2 หรอ 3 คน หวแตกอกหลายคน นอกนนหนไป 7. ชวยในการพยาบาลคนถกอาวธ และคนไข คอชวยหามเลอด และวงเตนตาง ๆ เปนตน กจเหลาน ลวนเปนสงซงลกเสอสามารถจะทาไดโดยแทและเปนขอควรลกเสอไทยเราจะ เตรยมตวไวพรอมทจะทา เพอเปนประโยชนและเพอกลาวไดวาถงยงเปนเดกกไดทาการชวยบานเมอง กองลกเสอกองแรกของประเทศไทยไดตงขนทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธวทยาลยในปจจบน) พระองคทรงไดเอาเปนพระราชธระในการอบรมสงสอนตลอดจนการดาเนนงาน ทว ๆ ไปของกองลกเสอนโดยตรง ทงนเพอทรงหวงจะใหเปนแบบอยางสาหรบโรงเรยนอน ๆ หรอ สถานทตาง ๆ ทมความประสงคจะตงกองลกเสอขน จะไดยดเปนแบบอยางตอไป กองลกเสอกองน จงไดนามวา “กองลกเสอกรงเทพ ฯ ท 1” ผทเปนลกเสอคนแรกคอ นายชพน บนนาค เพราะสามารถ กลาวคาปฏญาณไดเปนคนแรกวนท 2 กนยายน พ.ศ. 2454 ไดพระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหกองลกเสอท 1 ไดเขาเฝาทลละอองธลพระบาท ณ สโมสรสถานเสอปา และไดสอบซอมวชาลกเสอตามแบบททรง พระราชนพนธไวสาหรบสงสอนเสอปาและลกเสอและไดทรงพระราชทานนามกองลกเสอมหาดเลกหลวงซงเปนกองแรกในประเทศไทยนวา “กองลกเสอหลวง” กจการลกเสอกไดแพรหลายไปทว กรมศกษาธการ กระทรวงธรรมการ (ในสมยนน) จงได เรมฝกฝนผทจะเปนผกากบลกเสอและรองผกากบลกเสอจนมจานวนมากขน จงทาใหสามารถนาไปสงสอนอบรม นกเรยนใหมความรในวชาลกเสอมากขน จากการนเอง จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตงกองลกเสอเพมขนเปนลาดบตอมา พระองคจงทรงใหตงกองฝกหดผกากบลกเสอขนในบรเวณสโมสร คณะเสอปา ณ พระราชวงสวนดสต สาหรบเปนสานกศกษาวชาผกากบลกเสอ โดยกาหนดใหม กาหนดเวลาเลาเรยน 2 เดอนเตม เรมตงแตวนท 1 พฤศจกายน เปนตนไปจนถงวนท 31 ธนวาคม เสมอไปทกๆ ปเมอนกเรยนผใดศกษาวชาครบหลกสตรและสอบไลไดตามหลกสตรกทรงพระกรณาโปรด เกลา ฯ พระราชทานใบประกาศนยบตรเปนสาคญ หลงจากทกองลกเสอไทยไดกาเนดขนประมาณ 6 - 7 เดอน ขาวจากประเทศไทยกแพรสะพด ไปยงประเทศตาง ๆ วาพระเจาแผนดนไทยทรงใฝพระทยในกจการลกเสอเปนอยางยง ดวยเหตน มสเตอรซดนย รเชส ผกากบลกเสอกองลกเสอท 4 กรงลอนดอน จงไดมหนงสอกราบบงคมทลพระกรณาขออญเชญพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหเปนองคอปถมภ และขอพระราชทานนามกองลกเสอนวา“กองลกเสอรกษาพระองคพระเจาแผนดนสยาม” (THE KING OF SIAM'S OWN BOY SCOUT GROUP) พระองคไดทรงพระกรณาโปรดเกลาตามทขอมา และใหกองลกเสอองกฤษกองนตดเครองหมายเปนรปธงชาตพนสแดงเครองหมายชางเผอกอยตรงกลางทแขนเสอทง สองขาง ซงกองลกเสอกองนยงปรากฏอยตราบเทาทกวนน

Page 23: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

18 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

การฝกอบรมลกเสอไดปรากฏผลดเปนอยางยง พระองคทรงใหมพธเขาประจากอง ลกเสอขนเปนครงแรกในวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2454 โดยใหลกเสอหลวงทสอบไลไดแลวนนเขา กระทาพธประจากองตอหนาพระทนง ณ พระทนงอภเศกดสต ในพธนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกองลกเสอตาง ๆ ทมอยในกรงเทพ ฯ ในเวลานน เขาเฝาทลละอองธลพระบาทดวย เพอศกษาพธการประจากองดวยเมอลกเสอไดทาพธเขาประจากองกนบางแลว จงทรงพระราชทานธงประจากอง เพอรกษาไวตางพระองคตามลาดบไป กองลกเสอหลวงไดรบพระราชทานธงเปนกองแรกในป พ.ศ.2457 และไดทรงพระราชทานใหกบกองลกเสอตาง ๆ ในโอกาสอนสมควร เชน การเสดจหวเมองตาง ๆ เปนตน ธงทพระราชทานใหกองลกเสอนมรปรางลกษณะทแตกตางกนไป สดแตจะทรง คดขน พระราชทานใหตามความเหมาะสมของแตละมณฑล ในวนท 1 เมษายน 2457 พระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมพระราชกาหนด เครองแตงตวลกเสอใหเหมาะสมกบสมย และในวนท10 เมษายน พ.ศ. 2459 ไดทรงมประกาศพระราชทานพระบรมราชานญาตใหลกเสอมณฑลปตตาน ใชหมวกกลมแบบมลายดวยเหตผลวาเนองจากลกเสอในมณฑลปตตานน เปนบตรหลานชาวมลาย ซงนบถอศาสนาอสลาม จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ พระราชทานพระบรมราชานญาตใหกองลกเสอมณฑลปตตานใชหมวกสกหลาดหรอกามะหยสดาชนดกลมแบบหมวกมลายเปนพเศษ ปพ.ศ.2461 พระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหออกขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอ พทธศกราช 2461 ใหม เพราะขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอพทธศกราช 2454 นน ไดมการแกไขหลายครง ดวยพระปรชาญาณและพระราชดารทวาพลเมองทกเพศทกวยยอมเปนทรพยากรสาคญ ของชาตเมอชาตเจรญกยอมเจรญดวยกนและเมอชาตพนาศลมจมใครเลาจะอยไดดวยเหตนหลง จากไดทรงสถาปนาการลกเสอขนเปนหลกฐานแลว จงไดทรงเตรยมการทจะสถาปนา“เนตรนาร (GIRL GUIDE)” หรอทเรยกกนวา“ลกเสอหญง” สาหรบเดกหญงดวย เพอคกบลกเสอซงไดตงขนเรยบรอยแลวสาหรบเดกชายจงทรงมพระราชประสงคทจะใหมการฝกฝนในแบบเดยวกนเพอความสมบรณ

Page 24: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 19

แหงทรพยากรดงกลาว พระองคจงทรง มอบใหพระยาไพศาลศลปศาสตรไปรางกฎระเบยบไว การรางกฎระเบยบตาง ๆ เสรจเรยบรอย แตยงไมทนประกาศใช พระองคไดเสดจสวรรคตเสยกอน พ.ศ.2463 ไดมการจดงานชมนมลกเสอโลกขนเปนครงแรกณ โอลมเปย กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ โดยทรงพระกรณาโปรดเกลา ใหคดเลอกเอานกเรยนกระทรวงธรรมการ ซงกาลงศกษาอยในประเทศองกฤษ เปนผแทนคอนายสวสด สมตร นายศร หพนานนท นายสง เทพาสต และนายศร แกวโกเมน พ.ศ. 2465 คณะลกเสอไทยสมครเขาเปนสมาชกของคณะลกเสอโลก ซงขณะนนมสมาชกรวม 31 ประเทศ ทง 31 ประเทศทเขาเปนสมาชกรนแรกน ถอวาเปนสมาชกผกอตง พ.ศ. 2467 ผแทนลกเสอไทย 10 คน ไดไปรวมการชมนมลกเสอโลกครงท 2 ณ ประเทศ เดนมารค โดยมพระยาภรตราชา ผดแลนกเรยนไทยในประเทศองกฤษ เปนหวหนาคณะ สวนผแทน ลกเสอไทยอก 9 คน เปนนกเรยนทกาลงศกษาอยในประเทศองกฤษ คอ นายประเวศ จนทนยงยง นายปน มไผแกว นายสวสด สมตร นายเลก สมตร นายนารถ โพธประสาท ม.ล.พนธ ศรวงศณ อยธยา นายทว บณยเกต นายศร หพนานนท และนายวงศ กลพงศ และในปเดยวกนน ในฐานะทพระองคทรงดารงอยในราชสมบตมาจะครบ 15 ป ในป พ.ศ. 2468จงไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหเตรยมจดงานพระราชพธเฉลมฉลองขนเปนการสมโภชสร ราชสมบตเสมอดวยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย รชกาลท 2 พรอมกนนนกไดโปรดเกลา ฯ ใหเตรยมจดงานสยามรฐพพธภณฑขนทสวนลมพนดวย ในการเตรยมการสมโภชน ไดทรงพระ กรณาโปรดเกลา ฯ ใหเจาพระยารามราฆพ เปนผอานวยการ และพระยาไพศาลศลปศาสตรเปน เลขาธการ การจดงานชมนมลกเสอไดมการเตรยมการไวทกอยางพรอมหมดแลว ไดมประกาศการ ชมนมลกเสอแหงชาตครงแรกและขอกาหนดตาง ๆ ไวอยางพรอมมลแตแลวในวนท 25 พฤศจกายน 2468 เหตการณ มหาวปโยคกไดบงเกดขนอยางไมมใครคาดคดมากอน พระองคทรงมพระอาการ ประชวรดวย พระโรคเกยวกบพระอนตะ (ไสตง) ซงแพทยหลวงคาดวาพระอาการจะไมหนก ซง ขณะนนพระองคทรงมพระชนมายเพยง 45 พรรษา เทานน แตกเสดจสสวรรคาลยโดยฉบพลน อนเปนผลใหงานตาง ๆ ทเตรยมไวตองหยดชะงกงนในบดดล งานชมนมลกเสอแหงชาตครงแรกจง พลอยตองหยดชะงกไปดวยโดยปรยาย 2.2 การลกเสอไทยในสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (รชกาลท7) เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจสวรรคตตาแหนงนายกสภากรรมการกลางวางลง คณะกรรมการสภากรรมการกลางจดการลกเสอ จงนาความขนกราบบงคมทลพระกรณาขออญเชญใหพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ใหทรงรบตาแหนงนายกสภากรรมการกลาง ปรากฏวาไดรบพระมหากรณาธคณทรงรบตาแหนง ความกาวหนาของกจการ ลกเสอไทย จงกาวหนาไปอยางไมหยดยง พ.ศ.2468 ผอานวยการสมาคมลกเสอนานาชาตไดแจงยงคณะลกเสอไทยวา คณะลกเสอองกฤษจะจดใหมการประชมเกยวกบลกเสอรนใหญ (ROVERS) ขน ณ กรงลอนดอน พระองคกทรง

Page 25: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

20 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

พระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหคดเลอกนกเรยนไทย 2 คน คอ นายปน มไผแกว กบนายประเวศ จนทนยงยง ซงกาลงศกษาอยทประเทศองกฤษ เปนผเขารวมประชม งานชมนมลกเสอนานาชาต ณ เมองคนเดอรเสตก ประเทศสวสเซอรแลนด ระหวางวนท 22 - 28 สงหาคม พ.ศ.2469พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ คดเลอก นกเรยนไทยทกาลงศกษาอยทประเทศองกฤษ ซงเคยเปนรองผกากบลกเสอ หรอนายหมลกเสอเอกแลวไป เขารวมชมนม และทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ พระราชทานใหเรยนฝกหดวชาผกากบลกเสอ (Scoutmaster’s Training Course) ดวยมผไดรบการคดเลอก 8 คน คอ 1. นายสวสด สมตร 2. นายทวศกด บญหลง 3. นายประเวศ จนทนยงยง 4. นายปน มไผแกว 5. นายศร หพนานนท 6. นายก ศนวต 7. นายเชน สนทรวจารณ 8. นายจรส บนนาค อนเนองมาจากการเตรยมการจดงานชมนมลกเสอแหงชาตครงแรกในสมยรชกาลท 6 ได หยดชะงกลงอยางฉบพลน เนองดวยเหตมหาวปโยค ดงนนในป พ.ศ.2470 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว จงไดทรงใหมการจดงานชมนมลกเสอแหงชาตครงแรกขนในงานพระราชพธฉตรมงคลในปลายป พ.ศ.2470 โดยทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหจดงานชมนมขน ระหวางวนท 26 กมภาพนธ ถงวนท 3 มนาคม ซงการชมนมครงนมลกเสอเขารวมชมนมรวมทงสน 14 มณฑลดวยกน โดยจดทพระราชอทยานสราญรมยเนองจากงานชมนมลกเสอแหงชาตทจดขนเปนครงแรกไดผลดยง สมพระราชประสงค จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ กาหนดใหมการชมนมลกเสอแหงชาต ทก 3 ป ตาแหนงอปนายกสภากรรมการกลางจดการลกเสอแหงชาต (ซงในเวลานนใชคาวา "แหง สยาม") ซงพระยาไพศาลศลปศาสตร ดารงตาแหนงสนองพระเดชพระคณมาเปนเวลาชานานนบแต รชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และไดสรางสรรคความเจรญรงเรองใหแกวงการ ลกเสอไทยเปนอเนกประการนน ครนมาในตอนนไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหยายพระยาไพศาลศลปศาสตรจากกระทรวงธรรมการไปรบราชการทางดานกระทรวงมหาดไทยจงทรงพระ กรณาโปรดเกลาใหพระวรวงศเธอพระองคเจาธานนวต (ตอมาคอพระวรวงศเธอกรมหมนพทยลาภ พฤฒยากร) เสนาบดกระทรวงธรรมการในขณะนน ทรงเขารบหนาทนแทนตงแตวนท 14 พฤษภาคม พ.ศ.2472 เปนตนมา ตอมาสภากรรมการกลางตองการทจะใหมการปรบปรงกจการลกเสอใหมความเจรญ กาวหนามากขนจงไดจดใหมการอบรมวชาผกากบลกเสอขน ณ สมคยาจารยสมาคม (เดมตงอยในบรเวณสวนกหลาบวทยาลย) ระหวางวนท 29 สงหาคม ถงวนท 4 กนยายน พ.ศ. 2472 และในป พ.ศ. 2473 จงไดมการจดงานชมนมลกเสอแหงชาตครงทสองขน โดยกาหนดไวในวนท 1 มกราคม

Page 26: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 21

ถงวนท 7 มกราคม พ.ศ. 2473 ทพระราชอทยานสราญรมยเชนเดม ซงตรงกบอภลกขตสมยคลายวนพระบรมราชสมภพแหงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว การชมนมครงนลกเสอญปนไดมารวมชมนมดวยจานวน 22 คน เมอเสรจสนงานชมนมลกเสอแหงชาต ครงท 2 น ซงไดผลด เปนอยางยง และเพอใหกจการลกเสอมความเจรญยงขนจงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ พระราชทาน สถานทในบรเวณพระรามราชนเวศน จงหวดเพชรบร (พระราชวงบานปน) เปนสถานทอบรม โดยใหจดขนทกป โดยใชเวลาระหวางหยดภาคเรยนฤดรอน 2 เดอนในการอบรม ประเทศไทยไดเกดการปฏวตเปลยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบรณาญาสทธราชมาเปนระบอบประชาธปไตย เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ.2475 เปนผลใหพระบาทสมเดจพระปกเกลา เจาอยหว สภานายกสภากรรมการกลางจดการลกเสอแหงชาต ตองสละราชสมบตในกาลตอมา ทาให กจการลกเสอไทยทพระองคทรงเกอกลอยตางพลอยซบเซาไปดวย ประกอบกบพระวรวงศเธอ พระองคเจาธานนวตไดทรงลาออกเนองจากตองทรงพนจากตาแหนงเสนาบดกระทรวงธรรมการ จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหพระยาประมวลวชาพล (วงศ บญหลง) เขารบหนาทแทน เมอวนท 16 สงหาคม พ.ศ. 2475 แตดารงตาแหนงอยเพยงปเศษ กกราบถวายบงคมทลลาออก เนองจากตองยายตาแหนงหนาทจากตาแหนงเดม จงทรงพระกรณาโปรดเกลาใหพระยาปรชานสาสน (เสรม ปณยารชน) ดารงตาแหนงแทน แตอยในตาแหนงไมถงป กตองกราบบงคมทลลาออกอก เนองจากมอาการเจบปวย จงทรงพระกรณาโปรดเกลาให พระยาประมวลวชาพล กลบเขามารกษาการในตาแหนงอกวาระหนง จนกระทงไดทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ให น.ท.หลวงศภชลาศย (ยศขณะนน) เปนอธบด กรมพลศกษา เมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2477 ตาแหนงอปนายกสภากรรมการการจดการลกเสอแหงชาต จงตกมาอยแก อธบดกรมพลศกษา นบตงแตบดนน ความผนผวนทางการเมองหลงการเปลยนแปลงการปกครองยงไมมทสนสด ทงนเนองจาก ไดมการเกดปฏวตเกดขน เรยกกนวา “กบฏบวรเดช” การปฏวตครงนปรากฏวา ลกเสอไดเขาชวยฝาย ราชการทหารอยางกลาหาญ จนไดรบคาชมเชยจากฝายทหารเปนอนมาก และในระหวางทมความผนผวนทางการเมองอยน ไดมการประกาศในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดนฉบบใหมซงมผลทาใหตองมการแกไขขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอ พทธศกราช 2461 ไปดวย ทงนเพอใหสอดคลองกบพระราชบญญตวาดวยระเบยบราชการบรหารแผนดนนนเอง โดยใหมการยบสภากรรมการจดการลกเสอมณฑล และใหมคณะกรรมการจดการลกเสอจงหวดขน โดยขนตรงตอสภากรรมการกลางจดการลกเสอและใหมคณะกรรมการจดการลกเสออาเภอขนโดยขนตรงตอคณะกรรมการจดการลกเสอจงหวดทาหนาทบรหารกจการลกเสอจงหวดและอาเภอ ในขณะเดยวกนไดมการจดรปแบบการบรหารราชการของกระทรวงธรรมการ มกรมใหมเกดขนคอ กรมพลศกษา ซงมการแบงสวนราชการออกเปนกองตาง ๆ โดยม กองลกเสอ สงกดอยในกรมพลศกษาดวย การลกเสอไทยจงอยในความรบผดชอบของกรมพลศกษาตงแตนนมา

รฐบาลในสมยนนมนโยบายจดการฝกหดอบรมวชาทหารแกนกเรยนกระทรวงธรรมการจงออกระเบยบวาดวยคณสมบตนกเรยนทจะสมครเขารบการฝกอบรมวชาทหาร คอจะตองสอบผานวชาลกเสอเอกและยงคงเปนลกเสอประจากองอยชวงระยะนกจการลกเสอไดรบความเอาใจใสจาก

Page 27: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

22 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

รฐบาลเปนอยางดทงนเปนผลสะทอนจากการทลกเสอไดชวยปราบจลาจล ทาใหรฐบาลเหนความสาคญของการลกเสอ

กจการลกเสอของไทยยคหลงเปลยนแปลงการปกครอง ไดมลกเสอเกดขนอกหนงเหลา คอ เหลาสมทรเสนา โดยทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารวาเปนการสมควรทจะจดการฝกอบรมเดกทมภมลาเนาอยในทองถนทสมควรจะตองมความรความสามารถในวทยาการทางทะเล จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงกองลกเสอเหลาสมทรเสนาในจงหวดชายทะเล หรอในทองถนทมการคมนาคมทางนาตดตอกบทะเล กใหตงกองลกเสอเหลาสมทรเสนาได ทจรงการลกเสอสมทรเสนานมใชเปนของแปลกใหมในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวกไดมการฝกฝนอบรมตามจงหวดชายทะเลมาแลว โดยเลยนแบบจาก “กองเสอนารกษาพระองค” แตทวา ในครงนนยงมไดมการแยกหนวย ประเภท หลกสตร และการฝกฝนอบรมตลอดจนเครองแบบใหตางกนแตอยางใด คงใชวธฝกรวม ๆ กนไปในหนวยของลกเสอเสนานนเอง หลงจากทมการประกาศตง การลกเสอสมทรเสนาไดเพยง 7 วน พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว กทรงสละราชสมบตตงแตวนท 2 มนาคม พ.ศ. 2477 เปนตนไป 2.3 การลกเสอไทยในสมยพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล รชกาลท 8

เมอพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7ทรงสละราชสมบตแลวพระบาทสมเดจ พระปรเมนทรมหาอานนทมหดล กไดเสดจขนเถลงถวลยราชสมบตสบสนองตามกฎมณเฑยรบาลวา ดวยการสบสนตตวงศตอมา เปนรชกาลท 8 แหงราชวงศจกร ขณะนนพระองคยงทรงพระเยาวมาก ม พระชนมายเพยง 9 พรรษา และกาลงประทบศกษาวชาการอย ณ ตางประเทศ จงตองมคณะผสาเรจ ราชการแทนพระองค บรหารราชการแผนดนในพระปรมาภไธย

การลกเสอในยคเรมตนประชาธปไตยน มความซบเซาอยางมากเกดวกฤตการณทางการเมองภายในและภายนอกประเทศ วกฤตการณภายในนนไดเกดขอขดแยงทงในฝายสถาบนบรหารและสถาบนนตบญญต จนถงกบตองยบสภาเปลยนรฐบาลใหมหลายครง วกฤตการณภายนอกเกดจากลทธเผดจการไดคกคามสนตภาพของโลกโดยทวไป จนเกดสงครามโลกครงท 2 ในป พ.ศ.2482ประเทศไทยมกรณพพาทเรองดนแดนอนโดจนของฝรงเศสอก จนถงขนปะทะกนเปนสงครามทมไดประกาศ แตพอเรองสงบลง ประเทศญปนกจดชนวนสงครามทางดานเอเชยบรพาเมอ8 ธนวาคม 2484 สงครามไดลกลามมาถงประเทศไทยดวย

วกฤตการณเหลานมผลกระทบถงกจการลกเสอไทยเปนอนมาก เพราะรฐบาลไดหนไปสนใจ ดานความมนคงของประเทศทสาคญกวา และเมอสงครามเกดขนกมผลกระทบใหคสงครามตด ความสมพนธทางการทตกน เปนผลใหความสมพนธของกจการลกเสอนานาชาตตองหยดชะงกไปดวย ประกอบรฐบาลในสมยนนไดจดมการจดตงยวชนทหารขนมาซอนกบกจการของลกเสอ ทงน เพอไวใชประโยชนในการรบสถานการณคบขนของโลก ซงทวความรนแรงเพมขนอยางรวดเรว เจรญเตบโตขนแทนทการลกเสออยางรวดเรว เปนผลใหการลกเสอยงลดบทบาทลงจนถงทสดถงกบยบลงกลายสภาพเปนหนวยหนงขององคการยวชนทหาร เมอป พ.ศ.2486 เปนการสนสดสมยของรชกาลท 8

Page 28: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 23

กจการลกเสอนบตงแตสถาปนาขนเมอ 1 กรกฎาคม พ.ศ.2454 ยงไมเคยมดวงตราเปนสญลกษณประจาคณะคงใชเครองหมายเปนรปเสอตวเลก ๆ ในทากาลงยาง เดนยกเทาหนาขางขวาขนทางหนง อยภายในวงกลมธรรมดาบางกเปนรปหนาเสอเฉย ๆ บางกมคาขวญวา “เสยชพ อยาเสยสตย” อยภายใตหนาเสอ ซงเครองหมายเหลานเคยใชในราชการเสอปามากอน ครนทรงพระ-กรณาโปรดเกลา ฯ ใหสถาปนา ลกเสอขน จงไดใชรวมกนเรอยมา ในฐานะทลกเสอเปนสวนหนงของเสอปา แตมไดมการประกาศเปนทางราชการไว แตเมอมความจาเปนทจะตองมตราประจาคณะลกเสอแหงชาต เพราะสถาบนตาง ๆ ทเปนราชการตางกมตราประจาคณะของตนดวยกนทงสน และลกเสอตางประเทศทวโลกตางกม ดวงตราเปนเอกลกษณของตนเองทงสน เพอใหเขากบหลกสากล และสอดคลองกบการลกเสอนานาชาต จงจาเปนตองมตราคณะลกเสอแหงชาตขนโดยตราคณะลกเสอแหงชาตมรป เฟอร เดล ลร กบรปหนาเสอประกอบกนและมตวอกษรจารกภายใตวา “เสยชพอยาเสยสตย”

เมอกจการลกเสอไดเวยนมาบรรจบในวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ.2479 ครบ 25 ป ทางสภา กรรมการกลางในขณะนนไมสามารถจะจดงานสมโภชเฉลมฉลองใหใหญโตไดการจดงานชมนม ลกเสอแหงชาตกไมสามารถจะจดได ทงนเพราะเหตการณตาง ๆ บบบงคบอย อปนายกสภากรรมการกลางจงไดมโครงการทจะสรางพระบรมรปพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวพระผ พระราชทานกาเนดลกเสอไทยโดยจะอญเชญประดษฐานไว ณ สนามกฬาแหงชาต เพอแสดงความกตญกตเวทตอมาสานกนายกรฐมนตรไดมประกาศสรางพระบรมรปเชนเดยวกน จงไดยบรวมสรางเปนองคเดยวกน และประดษฐานอยทหนาสวนลมพน กรงเทพมหานครจวบจนทกวนน ดวยเหตผลทวา เนองจาก ระบอบการปกครองในปจจบน เปนประชาธปไตยแลวประกอบกบขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอ พทธศกราช2461 ไดใชมาเปนเวลานานแลวและมการแกไขเพมเตมกนอกหลายครงจงไดมการออกพระราชบญญตลกเสอพทธศกราช 2482 ขน เปนพระราชบญญตฉบบแรกของลกเสอในระบอบประชาธปไตย ขอความสาคญ คอ “ใหคณะลกเสอแหงชาตมสภาพเปนนตบคคล” และในปเดยวกนน “เสอปา” ซงไดหยดชะงกไปหลงจากทรชกาลท 6 เสดจสวรรคต แตไมไดมการประกาศยก เล ก ก จการ น ในท ใ ด ๆ ร ฐบาล จ ง ได ออกพระราชบญญต ให ท รพย ส นกอง เ ส อป า ตกเปนของคณะลกเสอแหงชาต ซงมผลเทากบเปนการประกาศเลกลมกองเสอปาใหสนสภาวะไปโดยปรยาย จะเหนไดวากจการลกเสอไทยในสมยรชกาลท 8 นนซบเซาเปนอนมาก จากวกฤตการณหลาย ๆ ดานจวบจนสนรชกาลพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล ซงถกลอบปลง พระชนม ณ พระทนงบรมพมาน เมอวนท 9 มถนายน พ.ศ. 2489 เวลา 09.00 น. 2.4 การลกเสอไทยในสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9)

ในรชกาลของสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช การลกเสอไดเรมมการฟนฟขนใหม และเพอใหกจการลกเสอไทยไดดาเนนการตอไป จงไดมการออกพระราชบญญตลกเสอ พทธศกราช 2490 ซงมหลกการคลายกบพระราชบญญตลกเสอฉบบปพทธศกราช 2482 แตมสาระสาคญทเพมขน คอ “กาหนดใหพระมหากษตรย ทรงดารงตาแหนงพระบรมราชปถมภคณะลกเสอแหงชาต” และไดมการโอนทรพยสนของลกเสอซงตกเปนขององคการยวชนทหารกลบมาเปน คณะลกเสอ

Page 29: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

24 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แหงชาตอยางเดม ซงเทากบองคการยวชนทหารแหงชาตตองสลายตวไปดวยตามพระราชบญญตฉบบน

งานชมนมลกเสอแหงชาต ซงจดมาแลว 2 ครง แตตองหยดชะงกไปดวยวกฤตการณตาง ๆ ไดวางเวนไปถง 24 ป ทางราชการจงไดกาหนดใหมการจดงานชมนมลกเสอแหงชาตครงท 3 ขน ในระหวางวนท 20 - 26 พฤศจกายน พ.ศ. 2497 ณ กรฑาสถานแหงชาต

พระราชบญญตลกเสอพทธศกราช 2490ไดกาหนดใหมเหรยญลกเสอ 2 ชนด คอ เหรยญลกเสอสรรเสรญและเหรยญลกเสอสดด เหรยญลกเสอสรรเสรญมการแบงเปน 3 ชน คอ ชนท 1 ชนท 2และชนท 3 โดยถอเปนเครองราชอสรยาภรณชนดหนง สาหรบพระราชทานแกลกเสอผม ความดความชอบทไดบญญตไวเปนชน ๆ ไปสวนเหรยญลกเสอสดด มชนเดยว โดยถอเปนเครองราชอสรยาภรณอกชนดหนง สาหรบพระราชทานแกผมความดความชอบตามทไดบญญตไว

กจการลกเสอในสมยนมความกาวหนาเปนอยางมาก และแพรขยายไปอยางรวดเรว ทงในโรงเรยนและประชาชนในป พ.ศ.2507 รฐบาลไดออกพระราชบญญตลกเสอพทธศกราช 2507อก 1 ฉบบ เพอปรบปรงกฎหมายวาดวยลกเสอใหทนสมยและเหตการณโดยมหลกการสาคญ คอ มาตรา 5 ใหคณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวยบรรดาลกเสอทงปวงผบงคบบญชาลกเสอ ผตรวจการลกเสอ กรรมการลกเสอและเจาหนาทลกเสอ มาตรา 8 พระมหากษตรยทรงเปนประมขของคณะลกเสอแหงชาต

พ.ศ. 2509ออกพระราชบญญตลกเสอ (ฉบบท 2) มหลกการทสาคญ แกไขมาตราท 43 พระราชบญญตลกเสอฉบบแรก

พ.ศ. 2528ออกพระราชบญญตลกเสอ (ฉบบท 3) มการแกไขเพมเตมหลกการหลายประการดวยกนรวมทงไดกาหนดใหเหรยญลกเสอสดดแบงเปน 3 ชน

พ.ศ. 2530 ออกพระราชบญญตลกเสอ (ฉบบท 4) มหลกการสาคญคอ กาหนดใหมเครองราชอสรยาภรณอนเปนสรยงรามกรตลกเสอสดดชนพเศษ เพมขนอก 1 เหรยญ

นอกจากการมการออกพระราชบญญตลกเสอฉบบตาง ๆ แลว กจการลกเสอในสมยนยงเขาถงประชาชนทวไปดวย โดยไดมการฝกอบรมลกเสอชาวบานรนแรกของประเทศไทยณ หมบานเหลากอหก ตาบลแสงพา กงอาเภอนาแหว อาเภอดานซาย จงหวดเลย เมอ 9 สงหาคม พ.ศ. 2514 ม พ.ต.ต. สมควร หรกล ผกากบลกเสอการตารวจตระเวนชายแดน เขต 4 ในขณะนน นายวโรจน พลสข อดตศกษาธการเขตเขตการศกษา 9 จงหวดอดรธาน นายสมเกยรต พรหมสาขา ณ สกลนคร ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ พรอมดวยวทยากรจากกองกากบการตารวจตระเวนชายแดน เขต 4 และวทยากรจากเขตการศกษา 9 เปนผรเรมจดทาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมปรากฏวาไดผลดเปนอนมาก เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถเสดจพระราชดาเนนไปทอดพระเนตรการฝกอบรม เมอ19 มนาคม พ.ศ. 2519 เปนทพอพระราชหฤทย จงไดทรงรบกจการลกเสอชาวบานไวในพระบรมราชานเคราะหตงแตนนมา กจการลกเสอชาวบานไดแพรขยายไปทวประเทศอยางรวดเรว ปจจบนมลกเสอชาวบานทวประเทศไทยนบเปนพนรน

Page 30: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 25

สาหรบดานวชาการและการฝกอบรม นบวามความกาวหนาอยางมากทงการฝกอบรมผบงคบบญชาลกเสอทกประเภทและทกระดบและการฝกอบรมของสมาคมลกเสอโลก ทงนเพอใหเปนเอกภาพ ทางดานวชาการทกประเทศ รวมทงไดมการตงกองลกเสอเหลาสมทรและกองลกเสอเหลาอากาศเพมขน ตอมาไดมคาสงของกระทรวงศกษาธการใหนาหลกสตรวชาลกเสอเขาอยในหลกสตรของโรงเรยนมการจดตงกองลกเสอวสามญในโรงเรยน จดตงคายลกเสอระดบจงหวดและระดบอาเภอทวประเทศ เพอใชเปนทฝกอบรมผบงคบบญชาลกเสอและลกเสอ

ดานกจกรรมของลกเสอภายในประเทศไดมการจดงานชมนมลกเสอแหงชาต จานวนหลายครง และเปนเจาภาพในการจดงานชมนมลกเสอเขตเอเชย-แปซฟกครงท 5 เปนเจาภาพในการจดประชมสมชชาลกเสอโลกเขตเอเชย-แปซฟก ในป พ.ศ.2529 มคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตหลายทานได รบเลอกใหเปนคณะกรรมการบรหารลกเสอประจาสานกงานลกเสอโลกและกรรมการบรหารลกเสอเขตเอเชย-แปซฟก รวมทงมคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตไดรบเกยรตใหไดรบเหรยญลกเสอโลก

ศนยฝกอบรมผบงคบบญชา-ลกเสอนานาชาต แหงกลเวลปารค ประเทศองกฤษไดทลเกลาฯถวายเครองหมายแสดงคณวฒทางลกเสอชนสงสดของโลกแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล อดลยเดช (เครองหมายวดแบดจ 4 ทอน) ในฐานะทพระองคทรงเปนพระประมขของคณะลกเสอแหงชาต และเปนเพยงพระองคเดยวในโลกทไดรบการทลเกลาถวายเครองหมายน

ดานกจกรรมตางประเทศ ไดมการสงผแทนเขารวมชมนมลกเสอโลก การชมนมลกเสอเขตเอเชยแปซฟกทกครง และงานชมนมลกเสอแหงชาตของประเทศตาง ๆ ทไดเชญมา การลกเสอในยคนจงนบไดวาเปนยคทมความกาวหนารงเรองมากทสดกวาทกยคและมความเจรญรดหนาประเทศอน ๆ อกหลายประเทศทเปนสมาชกของสมาคมลกเสอโลก ซงปจจบน (พ.ศ. 2559)มอยทงหมด 163 ประเทศ มสมาชกกวา 40 ลานคน เปนยคทมความกาวหนากวาทกยคของการลกเสอไทย และทกดาน ทงทางดานอดมการณ ดานการบรหารดานวชาการ และดานกจกรรม นอกจากน กจกรรมบางอยางยงมความกาวหนาทประเทศอน ๆ ยงไมมนนคอลกเสอชาวบาน ซงเปนกจกรรมททาใหประชาชนเกดความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย และมความสามคคกน ตลอดจนการรจกพฒนาตนเองและสงคมในชมชนของตนใหดขนเปนอนมาก วธดาเนนการขบวนการลกเสอ 3. โครงสรางของการบรหารลกเสอแหงชาต โครงสรางคณะลกเสอแหงชาต การบรหารงานของคณะลกเสอแหงชาต สภาลกเสอไทย ตามพระราชบญญตลกเสอ พ.ศ.2551 กาหนดใหสภาลกเสอไทยประกอบดวย (1) นายกรฐมนตร เปนสภานายก (2) รองนายกรฐมนตร เปนอปนายก

Page 31: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

26 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(3) กรรมการโดยตาแหนง ไดแก รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ปลดสานกนายกรฐมนตร ปลดกระทรวงศกษาธการ ปลดกระทรวงกลาโหม ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ผบญชาการทหารสงสด ผบญชาการทหารบก ผบญชาการทหารเรอ ผบญชาการทหารอากาศ ผบญชาการตารวจแหงชาต เลขาธการสภาการศกษา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา เลขาธการสภากาชาดไทย อธบดกรมการปกครอง อธบดกรมการปกครองทองถน ผวาราชการกรงเทพมหานคร ผวาราชการจงหวด และผอานวยการศนยปฏบตการลกเสอชาวบาน (4) กรรมการผทรงคณวฒจานวนไมเกนแปดสบคนซงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงตามพระราชอธยาศย ใหเลขาธการสานกงานลกเสอแหงชาตเปนกรรมการและเลขานการ รองเลขาธการและ ผชวยเลขาธการสานกงานลกเสอแหงชาตเปนผชวยเลขานการ สภาลกเสอไทยอาจมสภานายกกตตมศกด อปนายกกตตมศกด และกรรมการกตตมศกด ซงจะไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงสภาลกเสอไทยมอานาจหนาทดงตอไปน (1) วางนโยบายเพอความมนคงและความเจรญกาวหนาของคณะลกเสอแหงชาต (2) ใหคาแนะนาในการปฏบตงานของคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต (3) พจารณารายงานประจาปของคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต คณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต

คณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต เปนองคกรบรหารของคณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย (1) รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการ (2) กรรมการโดยตาแหนงไดแก ปลดกระทรวงศกษาธการและปลดกระทรวงมหาดไทยเปนรองประธานกรรมการ เลขาธการสภาการศกษา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา เลขาธการ สภากาชาดไทย อธบดกรมการปกครอง อธบดกรมการปกครองทองถน ผ ว าราชการ กรงเทพมหานคร ผวาราชการจงหวด และผอานวยการศนยปฏบตการลกเสอชาวบาน (3) กรรมการผทรงคณวฒจานวนไมเกนสบหาคน ซงสภานายกสภาลกเสอไทยแตงตงโดยคาแนะนาของกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตตาม(1) และ(2) ซงในจานวนนตองมาจาก ภาคเอกชนไมนอยกวากงหนง

เลขาธการสานกงานลกเสอแหงชาตเปนกรรมการเลขานการ รองเลขาธการและผชวย เลขาธการสานกงานลกเสอแหงชาตเปนผชวยเลขานการ กรรมการผทรงคณวฒตาม (3) มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 4 ปและอาจไดรบแตงตงอกได แตจะแตงตงตดตอกนเกน 2 วาระมได ในกรณทกรรมการตามวรรคหนงพนจากตาแหนงกอนครบวาระ ใหดาเนนการแตงตงกรรมการใหมภายใน 90 วนนบแตวนทกรรมการพนจากตาแหนง และใหผซงไดรบแตงตงอยในตาแหนงเพยงเทา

Page 32: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 27

วาระทเหลออยของผซงตนแทน แตถาวาระการดารงตาแหนงเหลออยนอยกวา 180 วนจะไมดาเนนการแตงตงแทนกได คณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตมอานาจหนาท ดงตอไปน (1) ดาเนนการตามวตถประสงคของคณะลกเสอแหงชาตและตามนโยบายของ สภาลกเสอไทย (2) สงเสรมความสมพนธกบคณะลกเสอนานาชาต (3) สนบสนนและสงเสรมใหมการพฒนาบคลากรทางการลกเสอ (4) สนบสนนใหมการจดกจกรรมอยางตอเนอง (5) จดการทรพยสนของสานกงานลกเสอแหงชาต (6) ใหความเหนชอบในการลงทนเพอประโยชนของสานกงานลกเสอแหงชาต (7) ออกขอบงคบของคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตตามทระบไวในพระราชบญญตนโดยประกาศในราชกจจานเบกษา (8) วางระเบยบและแนวทางปฏบตเกยวกบกจการลกเสอ (9) จดทารายงานประจาปเสนอสภาลกเสอไทยพจารณาตามมาตรา 12(3) (10) แตงตงทปรกษาคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต (11) แตงตงคณะอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการตามทคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตมอบหมาย (12) กากบดแล สนบสนนและสงเสรมกจการลกเสอชาวบาน (13) จดตงตาแหนงกตตมศกด และตาแหนงอนใดทมไดระบไวพระราชบญญต (14) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของคณะกรรมการบรหาร ลกเสอ แหงชาตหรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย

Page 33: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

28 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เรองทเปนประโยชน “มดงามกบจกจน”

เชาวนหนงในฤดฝน แตแดดออกจดด มดงามพวกหนงจงชวยกนขนเมลดขาวทหาไวไดในฤดรอนออกตากแดด ขณะนนมจกจนผอมเดนโซเซผานมาเหนเขาจงแวะเขาไปหามดแลวพดวา “ขาพเจาอดอาหารมาหลายวนแลว หวเตมทน ขอทานขาวใหขาพเจากนสกเมลดสองเมลดพอรอดตายจะไดหรอไม” มดถามวา “กในฤดรอนซงเปนหนาเกยวขาว มอาหารอดม ทานไปทาอะไรเสย จงไมหาอาหารเกบเอาไวเลา” จกจนตอบวา “ขาพเจาหาเวลาวางไมได เพราะฤดแลงเทยวรองเพลงเลนเพลนไปวนยงคา จนสนฤด ครนถงฤดฝนตกขาวกงอกเสยหมดแลว” มดจงเยยใหวา “อาว ! ดแลวละเปนไร ถาทานรองเพลงเพลนไปในฤดรอน ทาไมจงไมหดราในฤดฝนเลา” เรองนสอนใหรวา ขณะทดๆ อยถาเราไมอตสาหทาการงานสะสมทรพยสนเอาไวในเมอถงเวลาเจบไขไดยากเรากจะไดความลาบากยากแคนเปนอยางยง

Page 34: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 29

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 3 การพฒนาตนเอง เวลา 1 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร ลกเสอรจกบทบาทของตนเองในฐานะพลเมองดได

2. เนอหา หลกสตรการฝกอบรม

3. สอการเรยนร 3.1 แผนภมเพลง 3.2 เอกสารประกอบการฝกอบรมแตละประเภท 3.3 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนงตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร 1) ผกากบลกเสอแนะนาถงรายละเอยดการฝกอบรม และการสอบไดเครองหมายวชาลกเสอสวสดภาพนกเรยน หรอวชาลกเสอบรรเทาสาธารณภย หรอวชาลกเสอพยาบาล หรอวชาลกเสอพฒนาชมชน หรอวชาอนทคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาตกาหนด 2) ผกากบลกเสอใหลกเสออภปรายถงความตองการทจะเขารบการฝกอบรมวชาลกเสอเรองอะไร 3) ผกากบลกเสอดาเนนการจดทาโครงการฝกอบรมโดยใหลกเสอทมความตองการเขารบการฝกอบรมเขยนใบสมคร โดยผกากบลกเสอกาหนดวนและเวลาในการฝกอบรม 4) ผกากบลกเสอดาเนนการจดการฝกอบรมตามวนและเวลาทกาหนด

4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล ประเมนจากการเขารวมปฏบตกจกรรม ความสนใจใฝรใฝเรยน

Page 35: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

30 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 3 เพลง

โชคด

ชางโชคดวนนมาพบเธอ (ซา) ฉนดใจจรงนะเออมาพบเธอสขใจ

เธอนนอยสบายดหรอไร (ซา) มารองราเพลนฤทยใหหวใจสขสาราญ

ตบมอไปกนใหพรอมเพรยง (ซา) ยกมอไวสายหวเอยงใหพรอมเพรยงตามกน

แลวหมนกลบปรบตวเสยใหทน (ซา) มอทาวเอวซอยเทาพลนใหพรอมกนเถดเอย

ใบความร หลกสตรการฝกอบรมแตละประเภท เรองทเปนประโยชน

ลกองอางกบแม

ลกองอางไดรบมาเลาใหแมของตนฟงอยางตนตระหนกหวาดกลววาตนเหนแมววเหยยบพนองของมนตายหมด“ตวมนใหญโตมากจะแมจา สตวสเทาอะไรกไมร ลกไมเคยเหนมากอนเลยจะแม” แมองอางจงพองตวใหใหญขนใหลกดพรอมกบถามวา“ตวมนใหญเทานไดไหมลก”ลกองอางตอบแมกลบไปวา ไมจะแมตวมนใหญกวานนอก แลวแมองอางจงพองตวใหใหญขนอก แตลกกบอกวาจะพองตวใหใหญซกแคไหนกคงไมเทาสตวตวนน หรอกจะแมแตแมองอางกไมยอมหยด กลบพยายามเบงตวใหตวพองขนอก จนตนพงแตกตายไปในทสด เรองนสอนใหรวา ทาสงใดไมดกาลงความสามารถของตนกตองพบกบภย อนตรายแนนอน

Page 36: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 31

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 4 การเยยมหนวยงาน เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร 1.1 สามารถไปเยยมหนวยงานตาง ๆได

1.2 สามารถรายงานผลการไปเยยมหนวยงานได 2. เนอหา

การเยยมหนวยงานราชการตาง ๆ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนงตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสนทนาถงประสบการณในการไปตดตอหนวยงานตางๆ

(2) ผกากบลกเสอมอบหมายงานใหลกเสอแตละคน หรอกบลกเสอสามญรนใหญคนอนในกองไปเยยมหนวยงานหรอสถาบน 2 แหง ทไมผดศลธรรมและมความสาคญในชวตของชมชนในทองถน เชนสานกงานเทศบาล สถานตารวจ สถานตารวจดบเพลง โรงพยาบาล สถานวทยหรอโทรทศน ตลาดสดทาเรอ เมรเผาศพ ททาการไปรษณยโทรเลข ททาการโทรคมนาคม สานกงานหนงสอพมพ ศาลสถตยตธรรม ฯลฯ

(3) ผกากบลกเสอใหลกเสอทารายงานสงวาหนวยงานหรอสถาบนนน ๆ ทาอะไร ไดงบประมาณในการดาเนนงานมาจากไหน และมสวนเกยวของกบองคการอนๆ อยางไร แลวนาเสนอในการประชมกองครงตอไป

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต ตรวจ สงบนง แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

Page 37: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

32 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(1) ผกากบลกเสอใหลกเสอนาเสนอรายงานการไปเยยมหนวยงานหรอสถาบน ใหกองลกเสอรบทราบ

(2) ผกากบลกเสอใหลกเสอในกองมสวนรวมในการซกถาม (3) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปผลจากการทลกเสอออกไปเยยมหนวยงาน

หรอ สถาบน

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล 5.1 สงเกตพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม ความสนใจ 5.2 ผลงานการปฏบตกจกรรมและการรายงานผล

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 4 เพลง

รอคอย รอฉนรอเธออยแตไมรเธออยหนใด เธอจะมา ๆ เมอใด นดฉนไวทาไมไมมา ฉนเปนหวงฉนเปนหวงตวเธอ นดฉนเกอชะเงอคอยหา นดแลวทาไมไมมา ลกเสอจาอยาชาเรวหนอย รบหนอย ๆ เรงหนอย ๆ

ยม

ยมยมกนเถอะนะ ยมแลวพาคลายเศรา ยมทาใหคลายเหงา ยมพาเราเพลนใจ ยมนนพาสขลา ทาเรองยากเปนงาย ยมใหกนเมอไร เรองรายจะกลายเปนด

Page 38: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 33

Page 39: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

34 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เรองทเปนประโยชน สงโตกบทปรกษา

กาลครงหนงนานมาแลวมสงโตตวหนงถามแกะวา“ลมหายใจของขามกลนเปนอยางไรบาง”เมอแกะดมแลวจงไดตอบออกไปตามตรงวา “เหมนมากเลยนะเจาปา”สงโตไดยนดงนนจงโกรธมากจงจบแกะกนเสย แลวกเรยกหมาปาเขามาถามคาถามเดยวกนหมาปาเหนวาแกะถกจบกนเพราะอะไรจงตอบออกไปวา “ไมมกลนเลยทานเจาปา” คาตอบของหมาปาทตอบออกมาทาใหสงโตโกรธ จงจบหมาปากนเสยเพราะสงโตคดวาหมาปาเอาแตประจบ ไมมความจรงใจกบตนตอมาสงโตเรยกสนขจงจอกเขามาถามบาง สนขจงจอกจงตอบออกไปวา“วนนขาเปนหวด จมกของขาคงดมอะไรไมไดกลนหรอกทาน”สงโตเหนวาสนขจงจอกพดมเหตผลจงปลอยตวไป เรองนสอนใหรวา ถามปญญา กสามารถเอาตวรอดได

ววกบแมลงหว

ววเปนสตวทตวใหญและมพละกาลงมหาศาลแตเมอมสตวตวเลกๆ อยางแมลงหวมากอกวนแถมทาทายแทนทววจะวางตนนงเฉยแตววกลบเขาทะเลาะตอตไมยอมใหแมลงหวคยขมตนซงตวใหญกวาแมลงหวจงไดทาตอสกน ถาใครชนะกแสดงวาผนนยงใหญกวา เกงกวา และแขงแรงกวาเมอววไดยนดงนนกตอบตกลงไปในทนท แมลงหวกไดบนตอมวนเวยนอยรอบๆเขาและเหนอหวของววแตววไมสามารถจะขวดหรอทาอะไรแมลงตวนอยตวนนไดเลยแมแตนอยววไดแตตองทนอบอายกบบรรดาสตวนอยใหญทงหลาย ทมามงดกนเปนจานวนมากในบรเวณนน เรองนสอนใหรวา ถาวางตนนงเฉยไมวนวายกบสงทไมคควร กไมตอง อบอายเปลองตว

Page 40: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 35

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 5 หนาทของลกเสอตามวถประชาธปไตย เวลา 2 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร บอกบทบาทและหนาทของตนเอง ในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย

2. เนอหา 2.1 คณลกษณะของพลเมองดตามวถประชาธปไตย 2.2 การปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

3. สอการเรยนร 3.1 แผนภมเพลง 3.2 กระดาษปรฟ ปากกาเมจก ฯลฯ 3.3 ใบความรเรอง “พระราชดารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหวคาพอสอนพระบรมราโชวาท

พลเมองดตามวถประชาธปไตยจรยธรรมของการเปนพลเมองด” 3.4 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอนาสนทนาถงความหมายของคาวา “พลเมองด” ลกเสอรวมกนแสดงความคดเหนโดยยงไมตองสรป (2) ผกากบลกเสอ แบงเอกสารเทาจานวนหมลกเสอ(ไมซากน)ใหหมลกเสอรวมกนศกษา และวเคราะห ในประเดน

- คณลกษณะพลเมองดตามวถประชาธปไตยควรเปนอยางไร (พลเมองทมคณลกษณะทด คอ เปนผทยดมน ในหลกศลธรรมและคณธรรม มหลกประชาธปไตยในการดารงชวต คอ มสวนรวมในกจการสาธารณะของชมชน มความรบผดชอบในชมชน ปฏบตตนตามกฎหมาย ดารงตนเปนประโยชนตอสงคม โดยมการชวยเหลอเกอกลกน อนจะกอใหเกดการพฒนาสงคมและประเทศชาต ใหเปนสงคมและประเทศทมวถชวตแบบประชาธปไตยอยางแทจรง)

- แนวทางการปฏบตตนเปนพลเมองตามวถประชาธปไตยควรทาอยางไร(ดใบความรประกอบ)

Page 41: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

36 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(3) สมใหหมลกเสอรายงานทละประเดน และใหหมอน ๆ ชวยเพมเตมในสวนของตนเอง ผกากบลกเสอนาอภปรายสรป และชวยเพมเตมจนครบ โดยมอบหมายใหลกเสอทกหมจดบนทกขอสรปทไดเพอใชปฏบตกจกรรมในคาบตอไป (4) ผกากบลกเสอมอบหมายใหแตละหม ศกษาขอสรปทได แลวเขยนบทละครสน หมละ 1 เรอง ทเนนพฤตกรรมหรอแสดงถงคณลกษณะของพลเมองดตามวถประชาธปไตย โดยใหเวลาในการแสดงหมละประมาณ 5 - 8 นาท

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต ตรวจ สงบนง แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ลกเสอแสดงละครสนทละหม หลงจบการแสดงนายหมออกมาสรปขอคดใน ละครสน “การกระทาทเรยกวาพลเมองดตามวถประชาธปไตย”

(2) ผกากบลกเสอและหมลกเสออน ๆ แสดงความชนชมหรอชมเชยใหกาลงใจ (3) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปขอคดทไดและการนาไปใชในชวตประจาวน

เพอใหไดชอวาเปน “ลกเสอประชาธปไตย” 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล ลกเสอมพฤตกรรมความเปนประชาธปไตยในการทางานในหมลกเสอ กองลกเสอ เชน ความรวมมอการรบฟงความคดเหน การแสดงความคดเหน การเปนผนาและผตามทด เปนตน

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 5

เพลง คาขวญลกเสอ

เกยรตคณลกเสอ เราจะเทดเหนอดวงฤทยเรานน เรามนใจในคาขวญ “เสยชพอยาเสยสตย” ไวจนตาย เรานน ประพฤตตนสมกบทเราเปนลกผชาย ไวลาย ไลลาย ลกเสอไทย กลาหาญการชวยเหลอนาๆ เมตตาโดยมเลอกวาใคร เปนมตรทดของคนทวไป รวมจต รวมใจ สามคคมวฒนธรรม

Page 42: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 37

ลกเสอของชาต

ชาตตองการชายฉกรรจ จรรโลงชาต เอกราชคงอยศตรขาม เกดเปนไทยฟนฝาพยายาม รกษาความเกงกลาสามคค เหลาลกเสอเชอไทยใจนกส ตองรอบรทกอยางทางไลหน มความสตยสจรตมตรไมตร เพอศกดศรลกเสอเชอชาตไทย ใบความร

ชดท 1 พระราชดารส พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานคณธรรม 4 ประการ แกขาราชการและประชาชน ในคราวสมโภชกรงรตนโกสนทร 200 ป ความวา “ประการแรก คอ การรกษาความสจ ความจรงใจตอตวเอง รจกสละประโยชนสวนนอยของตนเอง เพอประโยชนสวนใหญของบานเมอง ทจะประพฤตปฏบตแตสงทเปนประโยชนและเปนธรรม ประการทสอง คอ การรจกขมใจตนเอง ฝกใจตนเองใหประพฤตปฏบตอยในความสจ ความดนน ประการทสาม คอ การอดทน อดกลน และอดออม ไมประพฤตลวงความสตยสจรต ไมวาจะดวยเหตประการใด ประการทส คอ การรจกละวางความชว ความทจรต และรจกเสยสละประโยชนสวนนอยของตน เพอประโยชนสวนใหญของบานเมอง” พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว “.....การฝกฝนและปลกฝงความรจกเหตผล ความรจกผดชอบชวด เปนสงจาเปนไมนอยกวาการใชวชาการ เพราะการรจกพจารณาใหเหนเหตเหนผล ใหรจกจาแนกสงผดชอบชวดไดโดยกระจาง ยอมทาใหมองบคคล มองสงตาง ๆ ไดลกลงไปจนเหนความจรง.....” (พระราชดารส เมอวนท 26พฤศจกายน 2516) คาพอสอน “....ความสามคคพรอมเพรยงกน เปนพนฐานทสาคญยงในการปฏบต บรหารงานใหญ ๆ เชน งานของแผนดน และความสามคคนจะเกดมขนมนคงได กดวยบคคลในหมคณะมคณธรรมเปนเครองยดเหนยวผกพนจตใจของกนและกนไว คณธรรมเครองยดเหนยวจตใจนน ประการหนง ไดแก การให คอใหการสงเคราะหชวยเหลอกน ใหอภยไมถอโทษกนใหคาแนะนาตกเตอนทดตอกน ประการทสอง ไดแก การมวาจาด คอพดแตคาสจคาจรงตอกน พดใหกาลงใจกน พดแนะนาประโยชนกน และพดใหรกใครปรองดองกน

Page 43: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

38 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ประการทสาม ไดแก การทาประโยชนใหแกกน คอประพฤตปฏบตตนใหเกดประโยชนเกอกลทงแกกนและกน และแกหมคณะโดยสวนรวม ประการทส ไดแก การวางตนไดสมาเสมอ อยางเหมาะสม คอ ไมทาตวดเดนเกนกวาผอนและไมดอยใหตาทรามไปจากหมคณะ หมใดมคณธรรมเครองยดเหนยวกนไวดงกลาว หมคณะนนยอมจะมความเจรญมนคงขนดวยสามคคธรรม....” (พระราชดารส พระราชทานแกสามคคสมาคมในพระบรมราชปถมภในการเปดประชม ประจาป พ.ศ.2525ระหวางวนท 10 – 11 เมษายน 2525) พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

“…. บานเมองไทยของเราดารงมนคงมาชานาน เพราะคนไทยมความพรอมเพรยงกนเขมแขง ถงจะมความเปลยนแปลงเกดขนบางตามกาลตามสมย กเปนไปตามความปรารถนาของพวกเราเอาทจะทาใหประเทศชาตเจรญกาวหนา การทานบารงบานเมองนน เปนงานสวนรวมของคนทงชาต จงเปนธรรมดาอยเองทจะตองมความขดแยงเกดขนบาง จะใหทกคนทกฝายมความคดเหนสอดคลองกนตลอดทก ๆ เรองไปยอมเปนการผดวสย เพราะฉะนนแตละฝายแตละคนจงควรคานงถงจดประสงครวมกน คอ ความเจรญไพบลยของชาตเปนขอใหญ ทกฝายชอบทจะทาใจใหเทยงตรงเปนกลาง ทาความคดความเหนใหกระจางแจมใส ทาความเขาใจอนดในกนและกนใหเกดขน แลวนาความคดความเหนของกนและกนนน มาพจารณาเทยบเคยงกนโดยหลกวชาเหตผล ความชอบธรรม และความเมตตาสามคค ใหเหนแจงจรง ทกฝายจะสามารถปรบเปลยนความคด และวธปฏบตใหสอดคลองเขารปเขารอยกนไดทกเรอง.....” (พระบรมราโชวาท พระราชทานแกประชาชนชาวไทยในโอกาสขนปใหม พทธศกราช 2535 เมอวนท 31 ธนวาคม 2534)

ชดท 2 พลเมองดตามวถประชาธปไตย

ความหมายของ พลเมองด ในวถประชาธปไตย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ไดใหความหมายของคาวา พลเมอง หมายถง ชาวเมอง ชาวประเทศ ประชาชน และ วถ หมายถง สาย แนว ทาง ถนน ประชาธปไตย เปนคาทประกอบดวยประชา + อธปไตย เมอ “อธปไตย” แปลวา “เปนใหญ” ประชาธปไตยจงหมายถง การทประชาชนผเปนใหญมอานาจการตดสนใจในสงคมชมชนทตนอาศยผกพนอย “พลเมองดในวถประชาธปไตย” จงหมายถง พลเมองทมคณลกษณะทด คอ เปนผทยดมน ในหลกศลธรรมและคณธรรม มหลกประชาธปไตยในการดารงชวต คอ มสวนรวมในกจการสาธารณะของชมชน มความรบผดชอบในชมชน ปฏบตตนตามกฎหมาย ดารงตนเปนประโยชนตอสงคม โดย

Page 44: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 39

มการชวยเหลอเกอกลกน อนจะกอใหเกดการพฒนาสงคมและประเทศชาต ใหเปนสงคมและประเทศทมวถชวตแบบประชาธปไตยอยางแทจรง แนวทางการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย 1) ดานสงคม ไดแก (1) การแสดงความคดอยางมเหตผล (2) การรบฟงขอคดเหนของผอน และยอมรบเมอผอนมเหตผลทดกวา (3) การตดสนใจโดยใชเหตผลมากกวาอารมณ (4) ความเออเฟอเผอแผ เสยสละพรอมชวยเหลอผอน (5) การเคารพกฎหมายและกตกาตาง ๆ (6) การมจตสาธารณะ คอ การรกษาสาธารณสมบตและการอาสาทางานเพอ

ประโยชนของสวนรวม 2) ดานเศรษฐกจ ไดแก (1) การประหยดและอดออมในครอบครว (2) การซอสตยสจรตตออาชพททา (3) การพฒนางานอาชพใหกาวหนา (4) การใชเวลาวางใหเปนประโยชนตอตนเองและสงคม

(5) การสรางงานและสรางสรรคสงประดษฐใหม ๆ เพอใหเกดประโยชนตอสงคมไทยและสงคมโลก

(6) การเปนผผลตทมความรบผดชอบตอสงคมและผบรโภคทมความพอเพยง (7) อตสาหะหมนเพยรทางานดวยความรบผดชอบและอยางเตมกาลงความสามารถและสตปญญา

3) ดานการเมอง ไดแก (1) การเขามสวนรวมรบผดชอบชมชนสงคม (2) การยอมรบในความแตกตางหลากหลายทมอยในชมชนสงคม (3) การมความอดทนตอความขดแยงทเกดขนและมงแสวงหาการแกไขความ

ขดแยงโดยสนตวธ (4) ความรบผดชอบและซอสตยตอหนาทโดยไมเหนแกประโยชนสวนตน (5) การกลาเสนอความคดเหนตอสวนรวม กลาเสนอตนเองเขารวมกจกรรมการเมอง

จรยธรรมของการเปนพลเมองด จรยธรรม หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต จรยธรรม ทสงเสรมความเปนพลเมอง

ด เปนไปตามหลกคารวธรรม สามคคธรรมและปญญาธรรม ดงตวอยางตอไปน 1) ความสามคค หมายถง การยดมนในการอยรวมกนโดยเคารพกตกาทตกลงกน 2) ความกลาทางจรยธรรม หมายถง ความกลาหาญทจะกระทาในสงทเหนวาถกตอง เปนธรรม

Page 45: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

40 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

3) ความรบผดชอบ หมายถง การยอมรบผลของการกระทาทตนเองเปนผกอขนไมวาผลของการกระทานนเปนผลทดหรอไมดกตาม

4) การเสยสละ หมายถง การยอมเสยผลประโยชนสวนตนเพอผอน หรอสงคมโดยรวม 5) การตรงตอเวลา หมายถง การรกษาเวลาทตกลงกนไว

การสงเสรมใหผอนปฏบตตนเปนพลเมองด เมอบคคลปฏบตตนเปนพลเมองดในวถประชาธปไตยแลว ควรสนบสนนสงเสรมใหบคคลอนปฏบตตนเปนพลเมองดในวถประชาธปไตยดวย โดยมแนวทางการปฏบตดงน 1. ปฏบตตนใหเปนพลเมองดในวถประชาธปไตย โดยยดมนและใชหลกคณธรรม จรยธรรมของศาสนาและหลกการของประชาธปไตย ในวถการดารงชวตประจาวนเพอนเปนแบบอยางทดแกคนรอบขาง 2. เผยแพร อบรม หรอสงสอนโนมนาวบคคลในครอบครว เพอนบานคนในสงคมใหใชหลกประชาธปไตยเปนพนฐานในการดารงชวตประจาวน 3. สนบสนนชมชนในเรองทเกยวกบการปฏบตตนใหถกตองตามกฎหมาย โดยการบอกกลาวหรอชวยประชาสมพนธ โดยวธตาง ๆ เชน เขยนบทความเผยแพรผานสอมวลชน เปนตน 4. ชกชวนหรอสนบสนนคนดมความสามารถในการมสวนรวมกจกรรมทางการเมองหรอกจกรรมสาธารณประโยชนของชมชน 5. เปนหเปนตาใหรฐหรอหนวยงานของรฐในการสนบสนนคนด และปองกนดแลมใหคนไมดทาผดกฎหมายบานเมอง การสนบสนนใหผอนปฏบตตนเปนพลเมองดในวถประชาธปไตย ควรเปนจตสานกทบคคลพงปฏบตเพอใหเกดความเปนประชาธปไตยอยางแทจรง เรองทเปนประโยชน

ราชสหกบหมาปา หมาปาตวหนงออกลาลกแกะมาได และกาลงพยายามทจะนาซากลกแกะผนาสงสารนน

กลบไปทรง แตโชครายทมนไปพบกบราชสหอดโซเขาตวหนง ราชสหตรงเขามาแยงลกแกะนนทนท ซงสรางความขนเคองใหกบหมาปามากมนตะโกนบอกราชสหวา “ทานไมนกละอายใจบางหรออยางไรททาตวเปนเหมอนโจรราย เขาแยงอาหารของขาแบบน”ราชสหไดฟงดงนนกหวเราะรา แลวตอบกลบไปวา “ตวขานะร ทเจาประณามวาเปนไอโจรราย ฮะ...ฮะ...แลวสงทเจากระทามานนเลาเรยกวาความสจรตหรอกร ขาไมเชอหรอกวา คนเลยงแกะจะคดวาเจาเปนผบรสทธ ทง ๆ ทเจาขโมยเอาลกแกะของเขามาเชนน!”

เรองนสอนใหรวา คนททจรต ยากจะหาความยตธรรมจากผอนได

Page 46: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 41

นกกา

รกนทวไปวา นกกาเปนนกทขขโมย โดยเฉพาะอาหารแลว นกกาขโมยไดเกงนก กาจงเปนนกทหนาดานทสด นอกจากนแลวกายงเปนนกทขรษยาตารอน เหนนกตวอนสวยกวาตน กาเกดความไมพอใจโดยเฉพาะนกยงดวยแลว กาไมชอบหนาเอาเลย

วนหนง กาลงสารวจตรวจดขนของตวเองแลว รสกไมพอใจในความดาสนทมดหมมองไมเหนความสวยงามสวนไหน ๆเลย จงไปเทยวหาขนนกยงมาแซมขนของตน เสรจแลวกเทยวโฆษณาวาตวเองเปนนกทสวยงามกวานกใด ๆ ในโลก จนเปนทเกลยดชงของนกทวไป เพราะนกทงหลายเหนแลวกรวามใชขนของกาจรง ๆ เปนขนของนกยง จงตางพากนมารมจกขนทแซมออกหมด แตเพราะความหมนไสมากจงชวยกนจกขนดาของกาออกดวย กาจงเหลอแตตวลอนจอนนาอบอาย ขายหนาจรง ๆ

เรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนมอย ไมฉกฉวยของผอน

Page 47: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

42 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 6 สงด ๆ ของฉน เวลา 1 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร วเคราะหตนเอง สามารถนาคณสมบตทดและความสามารถพเศษของตนไปใชใหเกด

ประโยชนกบตนเองและหมคณะ 2. เนอหา

การรจกตนเองเพอการพฒนาใหเกดประโยชนตอตนเองและสวนรวม 3. สอการเรยนร

3.1 เกม 3.2 กระดาษวาดภาพสญลกษณของลกเสอเครองหมายประกอบเครองแบบตาแหนงลกเสอ 3.3 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

1) ผกากบลกเสอนาสนทนาเรองหนาทความรบผดชอบในกองลกเสอ การประดบเครองหมายประกอบเครองแบบของนายหม รองนายหม พลาธการและการเลอกหนาทของสมาชกในหมลกเสอแตละหม 2) ผกากบลกเสอแจกกระดาษวาดภาพใหลกเสอแตละคนและใหลกเสอภายในหมวเคราะหศกยภาพตนเองและทาแผนปลววาดภาพสญลกษณบอกความถนดและความสามารถพเศษของตนทเหมาะสม 3) ลกเสอประชาสมพนธแนะนาตนเอง ตอสมาชกคนอน ขอเขารบการคดเลอกเพอปฏบตหนาทภายในหม 4) เพอนในหมลกเสอรวมกนแสดงความคดเหน และสรปเลอกผทเหมาะสมในการปฏบตหนาทตาแหนงตางๆในหมลกเสอโดยทาเปนแผนภมคณะกรรมการผนาหมลกเสอตดบอรดไว 5) ผกากบลกเสอและลกเสอในกองรวมกนประกาศคณสมบตและความสามารถในการปฏบตหนาทของลกเสอแตละหม เพอใหลกเสอเกดความภาคภมใจในหนาททจะปฏบตในหมและกองลกเสอ 6) ลกเสอสรปและนาเอาความสามารถพเศษไปใชใหเกดประโยชนแกตนเองและหมคณะ

4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 48: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 43

ผกากบลกเสอนดหมายลกเสอแตงเครองแบบใหถกตองตามบทบาทหนาทของตนเองในหมลกเสอเพอเปนแบบอยางสาหรบลกเสอรนนอง 5. การประเมนผล

5.1 ลกเสอรคณสมบตทดและความสามารถพเศษของเพอน ๆ ไดรอยละ 90 ของกลมเพอน 5.2 ลกเสอภมใจและรจกจดเดนของตนในมมมองของเพอน

6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม

คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค ตระหนกรในตนเอง

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 6 เกม เพอนฉน ..... คนเกง

วธเลน 1. ลกเสอนงรอบวง ผกากบลกเสอและลกเสอรองเพลงพรอมปรบมอใหจงหวะ 2. ผกากบลกเสอนาฉลาดทเขยนไวในกระดาษมามวนเปนกอนกลมหรอใสในกลองกไดสง

ใหลกเสอในวง 3. ลกเสอเมอรบกลองฉลากมาแลวใหสงตอไปใหเพอนลกเสอคนตอไป 4. ผกากบลกเสอหยดรองเพลงกลองฉลากอยทลกเสอคนใด ลกเสอคนนนจะตองบอก

ความสามารถของเพอนคนใดคนหนงในหมหรอในกองวามความสามารถอะไรบางทผ อนขอความชวยเหลอได เชน ตอกตะปเกง รองเพลง เลานทาน เลนกตาร ตฉง รรกตนไม รอยลกปด สเกตภาพ พดเลยนเสยงฯลฯ เรองเลาทเปนประโยชน คนขเหนยวกบทองคา

ชายคนหนงเปนคนขเหนยว เขามกจะเอาสมบตฝงดน ไวรอบๆ บานไมยอมนามาใชจายใหเกดประโยชนตอมาเขากลววาจะไมปลอดภยถาฝงเงนทอง ไวหลายเเหงเขาจงขายสมบตทงหมดเเลวซอทองคาเเทงหนง มาฝงไวทหลงบานเเลวหมนไปดทกวนคนใชผหนงสงสยจงเเอบตามไปดทหลงบาน เเลวกขดเอาทองเเทงไปเสยชายขเหนยวมาพบหลมทวางเปลาในวนตอมากเสยใจ รองหมร อ ง ไ ห ไ ป บ อ ก เ พ อ น บ า น ค น ห น ง เ พ อ น บ า น จ ง เ เ น ะ น า แ บ บ ป ร ะ ช ด ป ร ะ ช น ว า "ทานกเอากอนอฐใสในหลมเเลวคดวาเปนทองคาส เพราะถงอยางไรทานกไมเอาออกมาใชอยเเลว”

Page 49: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

44 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เรองนสอนใหรวา ของมคา ถาไมนามาทาใหเกดประโยชนกยอมเปนของไรคา แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 7 คครองในฝน เวลา 1 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร เหนคณคาของความเปนสภาพบรษ และสภาพสตร

2. เนอหา คณสมบตสาคญทควรพจารณาในการเลอกคครอง

3.สอการเรยนร 3.1 กระดาษแผนเลก กระดาษปรฟ ปากกาหวสกหลาด ปากกา 3.2 เรองทเปนประโยชน 4.กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอชวนสนทนาเกยวกบละครโทรทศนหลงขาวภาคคา ถงพฤตกรรมตางๆของตวละครและรวมกนวจารณพฤตกรรมของตวละครทตนเองพบเหน (2) หมลกเสอนงลอมวง แตละคนเขยนคณสมบตของตนเองทแสดงความเปนสภาพบรษหรอสภาพสตรทเพศตรงขามจะตดสนใจเลอกมาเปนคครองในอนาคตคนละ 3 ขอ ลงกระดาษแผนเลก แผนละ 1 คณสมบต

(3) เขยนคณสมบตของเพศตรงขามทตนเองจะตดสนใจเลอกเปนคครองใน อนาคตคนละ 3ขอลงกระดาษแผนเลกแผนละ 1 คณสมบต (4) นาไปจดแยกประเภทคณสมบตสภาพบรษและสภาพสตร โดยไมใชเสยง

(5) นายหมเลอกมาเพศละ 4 คณสมบตทมผเขยนมากทสดและรองลงมา ตามลาดบ

(6) รวมกนวเคราะหความหมาย และพฤตกรรมทแสดงออกถงแตละคณสมบตทสาคญของสภาพบรษและสภาพสตรทเพศตรงขามตองการเปนคครอง

(7) สรปผลกจกรรมรายงานในกองลกเสอคาบตอไป 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

Page 50: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 45

2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ตวแทนหมลกเสอรายงานผกากบลกเสอนาอภปราย รวบรวม และสรปคณสมบตของทงสองเพศเขยนลงกระดาษปรฟ (2) ผกากบลกเสอนาอภปรายใหเลอกคณสมบตทสาคญทสดเหลอเพศละ 3 ขอ ใหกองลกเสอโหวตวาจะตดคณสมบตขอใดออกไป (3) ถามขอคดทไดจากกจกรรมและการนาไปปฏบตในชวตประจาวน (ในคณสมบตทดทงหมด เมอพจารณาอยางถองแท จะพบวามคณสมบตทสาคญมากนอยตางกน)

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล สงเกต การมสวนรวมในการทากจกรรม การแสดงออก และการใหความคดเหนในหม และ

กองลกเสอ

6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค ตระหนกถงคณคาของการเปนสภาพบรษ

และสภาพสตร

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 7 เพลง พวกเดยวกน

มาเถดเรามามารวมรองเพลงกน พวกเราทงนนลกขนพลนทนท แลวเรากหนหนามาหากน (ซา) สงยมใหกนแลวปรบมอ 5 ท( 1 2 3 4 5 ) เสรจพลนกหนกลบมา สนกหนกหนา แลวสายเอว 5 ท ( 1 2 3 4 5 )

Page 51: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

46 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เกม ปดตาเดนทาง

วธเลน 1.ลกเสอเขาแถวตอนนายหมอยหวแถว รองนายหมอยถดจากนายหม นาเชอกผก

เอวนายหมและลกหมทกคนไมใหหลดจากกน 2.นาผาปดตานายหม และรองนายหม 3.เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหลกเสอพากนเดนโดยมนายหมนาหนา และใหลกหม

จบเอวตอๆ กนไปและหามลกหมบอกเสนทางนายหมโดยการพด แตใหใชสญญาณอยางอนแทน 4.หากหมใดผดกตกาใหออกจากการแขงขนหรอมาเรมเดนใหม หมใดถงเสนชยกอน

เปนหมชนะ ใหหมอนกลาวคาชมเชย (เยล) ให

เรองเลาทเปนประโยชน

เดกโลภ

เดกชายคนหนงอยากกนลกเกาลดมาก จงลวงมอลงไปในโถ เเลวกอบเอาลกเกาลดจนเตมกามอเเละไมสามารถเอามอออกจาก ปากโถเเคบๆ ไดเดกชายจงรองไหอยอยางนนเพราะไมยอมปลอยลกเกาลด ออกจากมอเมอผใหญคนหนงเดนผานมาเหนเขาจงวา"ทาไมไมปลอยลกเกาลดในมอเสยกอน ถาลวงหยบเกาลด ทละลกเดยว กสามารถหยบกนไดจนอมเหมอนกน มอกไมตด ปากโถดวย"

เรองนสอนใหรวา ไดทละนอย กสามารถเกบใหเปนมากได

ตกเเตนผหวโหย

ตกเเตนตวหนงไมไดกนอาหารมาหลายวนเเลวมนเดนโซเซเพราะไรเเรงกระโดดมาจนถงลานดน ใตตนโอกใหญทามกลางลมฤดหนาวพวกมดกาลงขนเมลดขาวโพดออกจากรงมาตากใหเเหงตกเเตนจงเดนไปขอกนเมลดขาวโพดสก 2-3 เมดเพอประทงชวต เเตมดกลบถามวา ทาไมตอน ฤดรอน ไมหาเสบยงอาหารกกตนไวตกเเตนกตอบวาตนรองเพลงเทยวเลนไปตลอดฤดรอน "ถาเชนนน เจากควรจะเตนราไปตลอดฤดหนาว" มดตอบ เเลวกขนเมลดขาวโพดกลบเขารงไปใหพวกของตนกน

Page 52: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 47

เรองนสอนใหรวา ควรขยนทามาหากน เพอใหมพอเพยงในยามยาก แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2 หนวยท 2 หนาทพลเมอง แผนการจดกจกรรมท 8 คดอยางไรไมเปนทกข เวลา 1 ชวโมง

1.จดประสงค สามารถคดเชงบวกในสถานการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจาวน

2. เนอหา การคดเชงบวกเปนการวเคราะหหาสงดๆทมอยในสถานการณตางๆทเกดขนในชวตประจาวน การ

ฝกคดเชงบวกจะชวยใหมองโลกในแงด มความหวง และหาทางออกจากปญหาไดงายขน 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 กระดาษปรฟ ปากกาหวสกหลาด 3.3 กรณศกษาเรอง นางฟากบซาตาน 3.4 ใบความร เรอง ความคด 2 ประเภท 3.5 เรองเลาทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

1) ผกากบลกเสอขออาสาสมครลกเสออานกรณศกษา เรอง “นางฟากบซาตาน” 2) ผกากบลกเสอตงคาถามในกองลกเสอ ใหลกเสอรวมกนแสดงความเหน และสรปดงน

- คดวาพมจะรสกอยางไร - ความรสกเชนนมาจากความคดอยางไร

3) ใหหมลกเสอรวมกนคดวา ในสถานการณเชนน พมควรจะคดอยางไร จงจะไมเปนทกข แตละหม ระดมสมองใหไดมากทสดในเวลา 5 นาท แลวเขยนลงกระดาษปรฟ

4) นายหมนาความคดทกขอมาโหวต วาความคดขอใดจะทาใหเกดอารมณทางบวกมากกวากน โดยใหสมาชกเลอกไดคนละ 2 ขอ แลวรวมคะแนนเรยงลาดบคะแนนมากสดและรองลงมา

5) สงตวแทนรายงานในกองลกเสอทละหม จนครบ 6) ผกากบลกเสอนาอภปราย สรป และเพมเตมเรอง ความคด 2 ประเภท ตามใบความร 7) ผกากบลกเสอถามขอคดทไดและการนาไปใชในชวตประจาวน

4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 53: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

48 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

5. การประเมนผล สงเกตพฤตกรรมการคดวเคราะหการใชเหตผล ความคดความรสกในการปรบเปลยนมมมอง 6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม

คอ ความคดวเคราะห เขาใจตนเอง เขาใจผอน

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท8 เพลง

หากวาเรากาลงสบาย หากวาเรากาลงสบายจงตบมอพลน(ซา)

หากวาเรากาลงมสขหมดเรองทกขใดๆ ทกสง มวประวงอะไรกนเลา จงตบมอพลน

(ผงกหวพลน – กระทบเทา – จงสงเสยงดง – จงออกทาทาง)

กรณศกษา นางฟากบซาตาน

พมเปนคนผวคลา เกศเปนคนผวขาวและสวย มกมคาลอเลยนเสมอวา ใครอยากขาวใหไปอยใกลพมแลวจะขาวทนตาเหน พมนอยใจและแอบไปรองใหอยเสมอ

ใบความร

ความคด 2 ประเภท ลกษณะความคดของคนเราม 2 ประเภท คอ คดทางลบ เปนประเภททคดแลวนาความทกขมาสตนเอง ไดแก 1) การตงความหวงไวสงเกนไป ทงตอตนเองและผอน 2) การคาดการณราย คดถงแตสงไมดทอาจจะเกดหรอไมเกดขนกได 3) การตาหนตนเอง หรอมองตนเองวาไรความสามารถ เปรยบเทยบตนเองกบผอน มองวาตนเองมปมดอย หวนไหวตามคาพดคนอน 4) การไมอยกบปจจบน วตกกงวลกบอนาคตทยงมาไมถง หรอหมกหมนอยกบอดตทผานไปแลว และอยากแกไขอดตซงเปนไปไมได คดทางบวก เปนประเภททคดแลวนาความสขมาสตนเอง ไดแก 1) ตงความหวง และคาดการณตาง ๆ อยางสอดคลองกบสภาพความเปนจรง ทงของตนเองและผอน ไมคาดหวงจนเกนความสามารถทจะทาใหสาเรจได

Page 54: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 49

2) ยอมรบจดด และจดทตองแกไขของตนเอง อยางทเปน ไมตาหนหรอเปรยบเทยบกบคนอน เนนการพฒนาคณคาภายในทสามารถสรางใหมมากขนไดเรอย ๆ เชน ความสามารถทางสตปญญา ความมนาใจชวยเหลอผอน ความสามารถในการสอสารและมสมพนธภาพทดกบผอน ฯลฯ มากกวาการแกไขรปลกษณภายนอก ซงเปนธรรมชาตทมมาของแตละบคคล 3) มสตอยกบปจจบน รวาตนเองทาอะไร เพออะไร คนอนไมร ไมเขาใจ ไมเปนไร ใหอภยเพราะเขาไมร แตเราตองรจกตนเอง ทาความเขาใจตนเอง มแผนสาหรบอนาคต และทาปจจบนใหดทสด เพอเปนรากฐานทดสาหรบอนาคต และไมตองกงวลกบการอยากแกไขอดตซงเปนไปไมได 4) มองปญหาวามทางแกไขเสมอ มองหาวา “อะไรผด” ทตองแก แทนการมองหาวา “ใครผด” เพอกลาวโทษ 5) มองสงทเหลออยมากกวาสงทขาดหายไป หรอหาสงตอบแทนจากการสญเสย เชน มองความผดพลาดเปนครสอนไมใหผดซา มองการเยาแหยจากเพอนเปนการสรางสมพนธภาพทสนทสนมตอกนมากขน 6) มอารมณขนเชน มองการลอของเพอนเปนเรองเลนกนสนก ๆ ไมใสใจเอามาเปนอารมณ

เรองเลาทเปนประโยชน ตดเทาไหรถงจะพอ

นายชมชนอาศยอยในหมบานเลกๆแหงหนงใกลเชงเขา ทกวนเขาจะเกบกงไมแหงจากเชงเขาเพอนาไปขายใหชาวบานใชทาฟนสาหรบหงตม ฟนของนายชมชนขายดบขายดมากเพราะเนอไมแหงสนทจดงายตดง าย เ มอได เ งนกลบบานเขากแบงใหภรรยาไว ใชสอยประจาวน วนหนงภรรยานายชมชนพดกบสามวา“เดนเกบกงไมแหงไปขายเมอไหรจะรารวยสกทฉนวานะ แทนทจะเกบกงไม เปลยนเปนไปตดตนไมนาจะดกวา”

รงเชานายชมชนจงออกตดตนไมทขนรอบๆเชงเขาขณะทนายชมชนกาลงตดตนไมตนหนงกมแมนกกางเขนตวหนงบนมาขอรองไมใหตดตนไมตนนน..แตนายชมชนไมสนใจ คงตดตนไมตอไป จนไดไมกองใหญ เมอนาไปขายกไดเงนมากขนกวาเดม

ดวยความโลภคราวนนายชมชนจงเกณฑญาตพนองมาชวยกนตดตนไม แตมสตวปาฝงหนงมาขอรองใหเลกเพราะจะทาลายทอยอาศยและแหลงอาหารของสตวเหลานน นายชมชนไมสนใจยงคงตดตนไมตอไป ..โคน โคน โคน ตด ตด ตดไมใหญ ไมเลก เรามาตดกน!!!

และแลวกถงวนทธรรมชาตลงโทษเมอปาไมเหลอแตตอไมมตนไมคอยโอบอมซบนาฝน เมอพายใหญมา ลม และฝนโหมกระหนา นาปาจงไหลบาพดพาเอาทอนซงทกองไวมาทบถมหมบานจนพงพนาศทงหมบานจมอยใตนา ตวนายชมชนและภรรยาตองไปอาศยอยบนหลงคาบาน จงเพงจะสานกไดถงความผดพลาดของตนเอง

เรองนสอนใหรวา การเบยดเบยนและทาลายธรรมชาต โดยไมคดถงผลกระทบตอสวนรวม จะถกธรรมชาตลงโทษ

Page 55: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

50 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 3 การเดนทางสารวจ แผนการจดกจกรรมท 9 การเตรยมตวกอนสารวจ เวลา 2 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร 1.1 สามารถวางแผนการเดนทางสารวจอยางเปนขนตอน 1.2 สามารถเตรยมความพรอมเพอใชในการเดนทางสารวจได 2. เนอหา การเตรยมตวกอนสารวจเปนการเตรยมความพรอมเพอใหการเดนทางสารวจนนสาเรจบรรลวตถประสงค ในการเตรยมตวกอนสารวจนนมหลายสงทตองจดเตรยมใหพรอมไดแกเรองของการปฐมพยาบาล ความปลอดภย แผนทและเขมทศ เสนทาง 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความรเรอง การเตรยมตวกอนสารวจ (การปฐมพยาบาล ความปลอดภย แผนทและ

เขมทศ เสนทาง ) 3.3 แผนท แสดงเสนทางการเดนทางสารวจ

3.4 เรองทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอใหหมลกเสอรวมกนอภปรายกลมเกยวกบการเตรยมตวกอนสารวจในเรองของการปฐมพยาบาล ความปลอดภย แผนทและเขมทศเสนทางในการเดนทางสารวจ

(2) ผกากบลกเสอใหลกเสอแตละหมนาเสนอเกยวกบการเตรยมตวกอนสารวจในเรองของการปฐมพยาบาล ความปลอดภย แผนทและเขมทศเสนทางในการเดนทางสารวจ ในทประชมใหญ (3) ผกากบลกเสอใหคาแนะนาเพมเตมจนครบทกหม 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม

Page 56: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 51

3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอใหหมลกเสอรวมกนอภปรายกลมเกยวกบการเตรยมตวกอน

สารวจในเรองของ วชาชาวคายรวมทงเรองอาหารและอปกรณ ทกษะทจาเปนตองใชในการเดนทางสารวจ (2) ผกากบลกเสอใหลกเสอแตละหมนาเสนอผลการอภปรายเกยวกบการเตรยมตวกอนสารวจในเรองของวชาชาวคาย รวมทงเรองอาหารและอปกรณ ทกษะทจาเปนตองใชในการเดนทางสารวจ ในทประชมใหญ (3) ผกากบลกเสอใหคาแนะนาเพมเตมจนครบทกหม 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล ลกเสอสามารถวางแผนการเดนทางและสามารถเขยนรายงานการสารวจได

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 9 เพลง

ยก ยาง ยก

ยก ยางยก ยก ยาง ยก เขาปา forest ไปกบฝง mad dog หม animal พากนแตกตน ตดตะลว bird บนส sky butterfly ดอมดม flower ดอมดม flower แขนกบอกวาแขนขากบอกวาขา ดอกไมปาจะมา beautiful

รองเทาสก

หนงกโลเมตรเดนมา รองเทาสก (ซา) รองเทาทะลเปนร (ซา)

1, 2 สองกโลเมตร เดนมา รองเทาสก (ซา) รองเทาทะลเปนร (ซา)

1, 2, 3 สามกโลเมตร เดนมา รองเทาสก (ซา) รองเทาทะลเปนร (ซา)

1, 2, 3, 4 สกโลเมตร เดนมา รองเทาสก (ซา) รองเทาทะลเปนร (ซา)

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 สบกโลเมตร เดนมา รองเทาสก (ซา) รองเทาทะลเปนร (ซา)

Page 57: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

52 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ใบความร การเตรยมตวกอนสารวจ

ในการเดนทางสารวจนน ควรเตรยมตวกอนการสารวจใหเปนอยางดสงทควรคานงถงเปนอนดบแรกคอเรองของความปลอดภย คณะเดนทางสารวจจะตองจดเตรยมเวชภณฑยาทจาเปนตาง ๆ เพอไวใชในการปฐมพยาบาลหากมผรวมเดนสารวจปวย เกดอบตเหต หรอพบผคนทวไปทตองการความชวยเหลอ คณะผเดนทางสารวจทกคนตองมความรสามารถทาการปฐมพยาบาลเบองตนได และใหศกษาเสนทางทจะเดนสารวจนนเปนอยางด พรอมทงมความร ความชานาญในการใชแผนทและเขมทศ ไดพอสมควรนอกจากนนคณะเดนทางสารวจจะตองมความรในเรองของวชาชาวคาย รวมทงจดเตรยมเรองอาหารและอปกรณ ในการประกอบอาหาร ใหพรอมคณะผเดนทางสารวจทกคนตองมทกษะทจาเปนตองใชในการเดนทางสารวจ เชนการสงเกต การจา การสะกดรอย เงอน เปนตน เรองเลาทเปนประโยชน

คนตดไมกบสนขจงจอก

คนตดไมพาสนขจงจอกเขาไปซอนทขางกระทอม เมอถกขอความชวยเหลอพวกลาสตว จงหมาลาเนอมาถงกถามคนตดไมวาเหนสนขจงจอกหรอไม "ไมเหนเลยเพอนเอย"คนตดไมปฏเสธ แตกชนวไปทางขางกระทอมพวกลาสตวไมเขาใจสญญาณบอกใบนนจงพากนกลบไปสนขจงจอกรออยอกสกครกออกมาจากทซอนแลววงผานหนาคนตดไมไป คนตดไมจงรองขนวา"ขาชวยชวตเจาไว เจาไมขอบคณเขาเลยหรอ""ลนของเจาไมตรงเหมอนนวของเจาเลยนะจะใหขอบใจไดอยางไร"สนขจงจอกกลาวแลวกวงเขาปาไป

เรองนสอนใหรวา คนไมซอ ยอมไมมผใดนบถอ

สนขจงจอกกบลา

วนหนง สนขจงจอกเดนไปพบสงโตทกลางปา มนรวาสงโต จะตองจบมนกนเปนอาหารแนๆ สนขจงจอกจงรบกลาวกบ สงโตวา "ขารจกลาตวอวนตวหนง ขาจะไปหลอกมนมาใหทาน"หลงจากนนสนขจงจอกกรบไปหลอกพาลามาทกลางปาลายอมตามมาเพราะไดเคยตกลงทาสญญาเปนเพอนตาย ตอกนมานานแลวเมอลาเดนเขาไปตดกบทสงโตวางไว สงโตกหนไปตะปบสนขจงจอกกอน เพราะคดวาลานนเกบไวกนทหลงสนขจงจอกกได

เรองนสอนใหรวา คนไมซอกบมตรสหายยอมไมมใครอยากคบหา

Page 58: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 53

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 3 การเดนทางสารวจ แผนการจดกจกรรมท 10 กจกรรมระหวางเดนทางสารวจ เวลา 1 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร สามารถปฏบตกจกรรมระหวางการเดนทางสารวจได 2. เนอหา การปฏบตกจกรรมระหวางการเดนทางสารวจ 3. สอการเรยนร

3.1แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรองกจกรรมระหวางเดนทางสารวจ 3.3เรองเลาทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร 1) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสนทนาถงประสบการณในการเดนทางไปยงสถานทตาง ๆ ของลกเสอเชน การไปทองเทยว ทศนศกษา การปฏบตกจกรรมหวางเดนทาง เปนตน

2) ผกากบลกเสอชแจงเกยวกบการปฏบตกจกรรมระหวางเดนทางสารวจ 3) ผกากบลกเสอแบงหมลกเสอใหออกเดนทางสารวจ พรอมแจกใบงานใหลกเสอไดปฏบตกจกรรมระหวางเดนทางสารวจ (สเกตภาพสถานทสาคญระหวางทาง สเกตภาพภมประเทศ สารวจอาชพของประชาชน สะกดรอย คาดคะเน ฯลฯ)

4) ผกากบลกเสอใหลกเสอนาเสนอผลงานตอทประชมใหญ 5) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปถงผลทไดจากการปฏบตกจกรรม 4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล ลกเสอสามารถปฏบตกจกรรมระหวางการเดนทางสารวจได

Page 59: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

54 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 10 เพลง

เดนทางสารวจ

มา มา เถดพวกเรา จบมอกนกาวเดนไป บานเราแสนสขใจ ธรรมชาตมากมายวดวากม ภมปญญาทองถน แหลงทองเทยวทาเราสข สารวจใหด ชมชนเรานมอะไร

อยาเกยจคราน

อยาเกยจครานการทางานนะพวกเรา งานหนกงานเบาเหนอยแลวเราพกผอนกหาย ไมทางานหลบหลกงานดวยเกยจครานเอาแตสบาย แกจนตายขอทานายวาไมเจรญ

ใบความร กจกรรมระหวางเดนทางสารวจ

ในการเดนทางสารวจนน ระหวางทางคณะเดนทางสารวจจะตองปฏบตกจกรรมใหสาเรจบรรลวตถประสงคและปลอดภย เชน สเกตภาพสถานทสาคญระหวางทาง สเกตภาพภมประเทศ สารวจอาชพของประชาชน สะกดรอย คาดคะเน เปนตน เรองทเปนประโยชน

สนขจงจอกกบฝงเหลอบ เมนตวหนงเดนผานมาเหนสนขจงจอกบาดเจบตดอยในซอกหน รมลาธารมเหลอบฝงใหญ

ตอมดดเลอดของมน เมนเวทนาจงเอยวา "ขาจะไลพวกเหลอบเหลานนใหดไหม” สนขจงจอกสายหนาแลววา"ขอบใจเพอนเอยถาทานไลเหลอบฝงนไปฝงใหมทหวโซกจะมาตอมดดเลอดขาอก แตฝงนมนอมแลวมนกอยเฉยๆขาจงไมเจบปวดมากนก" เรองนสอนใหรวา เมอสนคนทไดผลประโยชนจากเรา กอาจมคนใหมๆ ทหวงผล ประโยชนจากเราเขามาในชวตอกจนได

Page 60: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 55

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 3 การเดนทางสารวจ แผนการจดกจกรรมท 11 การรวบรวมขอมลและการรายงาน เวลา 2 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร สามารถรวบรวมขอมลระหวางการเดนทางสารวจและเขยนรายงานการเดนทางสารวจได 2. เนอหา

การรวบรวมขอมลระหวางการเดนทางสารวจและการรายงานการเดนทางสารวจ 3. สอการเรยนร

3.1แผนภมเพลง 3.2ใบความร 3.3เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสนทนาถงการเดนทางสารวจ โดยใหลกเสอไดแลกเปลยนประสบการณทผานมา (2) ผกากบลกเสอแนะนาใหลกเสอรจกวธการเกบรวบรวมขอมลตาง ๆ ทพบเหนในระหวางการเดนทางสารวจ (3) ผกากบลกเสอแบงหมลกเสอเพอวางแผนกาหนดรปแบบสมดบนทกไวสาหรบเกบขอมลในการเดนทางสารวจ

(4)ผกากบลกเสอใหหมลกเสอนาเสนอรปแบบสมดบนทก โดยผกากบลกเสอให คาแนะนาเพมเตมจนครบทกหมหมลกเสอปรบปรงสมดบนทกของตนเองตามความเหมาะสม

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

Page 61: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

56 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(1) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนทบทวนถงเรองการออกแบบสมดบนทกขอมลในการประชมกองครงทผานมา (2) ผกากบลกเสออธบายถงการเกบรวบรวมขอมลและนาไปสการเขยนรายงานการเดนทางสารวจ

(3) ผกากบลกเสอมอบหมายใหหมลกเสอวางแผนกาหนดรปแบบวธการเขยนรายงาน หลงการเดนทางสารวจ

(4) ผกากบลกเสอใหหมลกเสอนาเสนอรปแบบวธการเขยนรายงาน โดยผกากบลกเสอใหคาแนะนาเพมเตมจนครบทกหม หมลกเสอปรบปรงแบบแสดงรายงานการเดนทางสารวจตามความเหมาะสม 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน

5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล ลกเสอสามารถเกบรวบรวมขอมลระหวางการเดนทางและเขยนรายงานการสารวจได

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 11 เพลง

สามคครวมใจ

สามคครวมใจ เรวไวชวยกนทาการงานดวยความสาราญเรงใจ มาชวยกนซเรวไว จะไดเสรจทนใดใครๆกพากนยกยอง

เงาะหรอแงะ

เงาะหรอแงะมนแปลกดแฮะนแงะหรอเงาะ กลม ๆ แลวมขนดวย (ซา) โอแมคนสวยนเงาะหรอแงะ

Page 62: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 57

ใบความร การรวบรวมขอมลและการรายงาน ในการเดนทางสารวจนน คณะเดนทางสารวจควรมสมดบนทกในการเดนทางสารวจ เพอเกบไวเปนหลกฐานในการสอบวชาการเดนทางสารวจตอไป และเพอเกบรวบรวมขอมลทไดจากการเดนทางสารวจมาศกษาหาความร และจดทารายงาน การทาแบบรายงานการสารวจ ลกเสอควรจะมการบนทกสงตาง ๆ ลงในสมดบนทกเหมอน ๆ กน ดวยการกระทาดงนคอ 1. แบบฟอรมรายงานจะตองบอกใหทราบถง วน เดอน ป ทกาลงกระทากจกรรมเดนทางสารวจ 2. เวลา แสดงรายละเอยดวา เวลาเทาไหรของวนนน ๆ ใชบอกเวลาแบบ 24 ชวโมง 3. รายงานอยางละเอยดโดยเฉพาะอยางยงรายการทสาคญๆ 4. บอกระยะทางเปนกโลเมตร บอกตาแหนงทตงของสถานทตาง ๆ หรอจะบอกระยะหางจากจดหนงไปยงอกจดหนงกได 5. ตองมแผนทสงเขป ทาอยางประณตและสะอาดเรยบรอย ซงลกเสอจะตองเขยนสญลกษณแทนสงตาง ๆ ใหถกตอง เชน ถนน ทางรถไฟ แมนา สะพาน เปนตน

แบบแสดงรายงาการเดนทางสารวจ

วน เดอน ป เวลา รายการ ระยะทาง

Page 63: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

58 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เรองเลาทเปนประโยชน

กวางปากบพวงองน

กวางปาวงไปในเพงองนเพอซอนตวจากการตามลาของนายพราน “ขอใหขาซอนตวดวยเถดนะองน"กวางปากลาวอยางนอบนอม องนกอนญาตเมอพรานตามมาถงบรเวณนนแตไมพบกวางปา กจง วงไปอกทางหนงกวางปาเหนวาปลอดภยแลวจงกดพวงองนอยางเอรดอรอย"เจากนขาทาไมเพอนเอย "ตวองนถามอยางนอยใจ กวางปาจงวา" ถาขาไมกนเจา กมคนอนมากนเจาอยดนนแหละ"ขณะทกดกนพวงองนเอง พรานอกคนหนงผานมาเหนวามบางสงเคลอนไหวอยใตเพงองนจงเลงธนยงใสกวางปาทนท เรองนสอนใหรวา คนไมรบญคณคนมกประสบความหายนะ สนขจงจอกในดงหนาม

สนขจงจอกตวหนงชอบไปขโมยลกไกและแมไก ของชาวบานมากนเปนประจาวนหนงพวกชาวบานใหพรานดกซมรอเลนงานสนขจงจอก แตสนขจงจอกเหนเขากอนจงรบวงหน ออกจากหมบานโดยเรวพรานยงคงไลลาตามมาตดๆ สนขจงจอกจงกระโดด เขาไปซอนตวในดงหนามทชายปาหนามอนแหลมคมทมตาสนขจงจอกจนเจบปวดไปทงตว มนตดพอดงหนามวา "ทาไมตองทารายเราดวย ในเมอเราไมเคยทารายเจา"ดงหนามจงตอบวา ลกไกและแมไกกไมเคยทารายสนขจงจอกเชนกนและการทกระโดดเขามากทาใหกงกานของดงหนามหกรานไปไมนอย เรองนสอนใหรวา กอนจะตาหนวาใคร ควรยอนดตนเสยกอนวาเคยทาผด เชนนนมากอนหรอไม

Page 64: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 59

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 4 การแสดงออกทางศลปะ แผนการจดกจกรรมท 12 การแสดงออกทางศลปะ เวลา 3 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร 1.1 เพอใหลกเสอมการพฒนา ในเรองการรจกคณคาของศลปะ

1.2 เพอใหลกเสอมสวนรวม ในงานศลปะประเภทตางๆ 2. เนอหา

การแสดงออกทางดานศลปะ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 อปกรณประกอบการแสดงออกทางดานศลปะ 3.3 ใบความร 3.4 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอและลกเสอสนทนารวมกนเกยวกบงานศลปะ และแลกเปลยนประสบการณในการทางานดานศลปะ

(2) ผกากบลกเสอใหขอมลเกยวกบงานศลปะตามขอบขายทการลกเสอกาหนด (3) ผกากบลกเสอ และลกเสอรวมกน แสดงความคดเหนเกยวกบโอกาสทลกเสอจะ

ไดแสดงออกทางดานศลปะทเหมาะสมหรอ การเขารวมกจกรรมศลปะดานตางๆ (4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปถงองคความรทไดรบจากการศกษาเรองศลปะ

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนงตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสนทนา และทบทวนเกยวกบเรองศลปะในสปดาหทผานมา

Page 65: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

60 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(2) ผกากบลกเสอมอบหมายลกเสอรวมกนวเคราะห ความสนใจทางดานศลปะ ของตนเอง และหมลกเสอ แลวเลอกแสดงออกดานศลปะทตนเอง และหมลกเสอสนใจหรอถนด

(3) ลกเสอนาเสนอแนวทางการแสดงออกของตนเอง และของหม ใหกองลกเสอไดรบทราบ และใหขอเสนอแนะ

(4) ผกากบลกเสอมอบหมายใหลกเสอวางแผนฝกซอม เพอจดการแสดงในชวโมงสปดาหตอไปโอกาสทเหมาะสม

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.3 กจกรรมครงท 3 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอใหลกเสอนาเสนองานการแสดงออกดานศลปะทไดนดหมายไวในสปดาหทผานมา ใหกองลกเสอไดรบชม

(2) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนแสดงความชนชมถงการแสดงออกดานศลปะของลกเสอแตละคนและของหมลกเสอแตละหม (3) ผกากบลกเสอมอบหมายใหลกเสอวางแผนฝกซอม และพฒนาใหดยงขน เพอ

จดการแสดงตอไปโอกาสทเหมาะสม 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

ขอเสนอแนะ โอกาสการจดการแสดงทางดานศลปะทเหมาะสมไดแก วนสาคญตางๆ เชนวนเดก วนสาคญทางดานศาสนา ชาต พระมหากษตรย วนสาคญทางลกเสอ และการอยคายพกแรม 5. การประเมนผล 5.1 ลกเสอสามารถแสดงออกทางศลปะไดอยางนอยคนละ 1 อยาง 5.2สามารถบอกคณคาของทางศลปะตอตนเอง ชมชน และนาไปใชในชวตประจาวนได

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 12

เพลง มารองเพลงกน

Page 66: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 61

มารองเพลงกนเถดนะจะ มาเรามารองราทาเพลง ฟงเสยงเพลงแลวชนใจ ฟงเสยงเพลงแลวชนใจ

เกยรตศกดลกเสอไทย

ลกเสอ ลกเสอ ไวศกดซลกผชาย ลกเสอ ลกเสอ ไวลายซลกเสอไทย รกเกยรตวนย แขงแรงและอดทน เราจะบาเพญตนใหเปนประโยชนตอผอน

ชางโชคด

ชางโชคดวนนมาพบเธอ (ซา) ฉนดใจจรงนะเออมาพบเธอฉนสขใจ เธอนนอยสบายดหรอไร (ซา) มารองราเพลนฤทยใหหวใจสขสาราญ ตบมอไปกนใหพรอมเพรยง (ซา) ยกมอไว สายหวเอยง ใหพรอมเพรยงตามกน แลวหมนกลบปรบตวเสยใหทน (ซา) มอเทาเอวซอยเทาพลน ใหพรอมกนเถดเอย

เกม กระรอกแยงรง

วธเลน 1. แบงลกเสอออกเปนหม หมละ 3 คน แตละหมให 2 คนจบมอกน (รง) อกคนหนงเขาไปยน

ระหวางกลาง (ใหเปนกระรอก) 2. จดใหแตละหมหางกนประมาณ 2 –3 เมตร วางใหเปนรปวงกลม ใหกระรอกตวทไมมรงมา

ยนตรงกลาง 3. ผกากบลกเสอใหสญญาณเรมเลนโดยการเปานกหวด เมอไดยนสญญาณใหกระรอกในแตละ

รงวงเปลยนรงกน ตวทไมมรงตองคอยวงแยงรงตวอน ถาแยงไดใหเขาไปอยแทน ตวทเขารงไมไดกคอยแยงรงของตวอนตอไป

กระซบขาว วธเลน

1. ใหลกเสอเขาแถวเปน 2 แถว หรอมากกวานน แตละคนหางกน 2 หลา 2. การเรมเลน ใหคนแรก(คนทายสด)กระซบคนทอยขางหนา แลวตอไปเรอยๆ จนถงคนหวแถว 3. เมอแถวใดทาเสรจกอน และรายงานขาวไดถกตองทสดเปน “ผชนะ”

การกระซบหามตะโกนดงๆ

จบคตามสง

Page 67: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

62 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

วธเลน 1. ใหลกเสอเขาแถวเปนวงกลม 2. สงใหลกเสอเดนเปนวงกลม ตบมอพรอมเทา เมอไดยนคาสงใหจบ “3” ใหทกคนวงเขาหากนจบเปนกลม ๆ ละ 3 คน คนใดจบไมไดหรอจบชาใหคดออกมานอกวง การสงจะสงเทาไรกได เชน 4, 5, 2 ฯลฯ เมอเหนวาลกเสอสนกสนานพอสมควรกยตการเลนได ใบความร

การแสดงออกทางศลปะ

เพอใหมการพฒนาในเรองการรจกคณคาของศลปะ โดยมสวนรวมอยางจรงจงในงานศลปะประเภทตางๆ ทลกเสอสนใจเปนพเศษ

คาวา “ศลปะ” (The Arts) มความหมายกวางมาก และอาจคลมถงกจกรรมทางวฒนธรรม (Cultural activity) แทบทกอยาง

ศลปะอาจแบงออกเปน 5 กลมคอ 1. ศลปทางการแสดง เชน ดนตร ละคร การฟอนรา วพธทศนา หนกระบอก การแสดงกล

การพดในทสาธารณะ การโตวาท ฯลฯ 2. ทศนศลป (Visual Arts) เชน การวาดภาพลายเสน (Drawing) การวาดภาพระบายส

(Painting) การปนและการทาแบบจาลอง (Sculpture & Modelling) การออกแบบแฟชน (Fashion Design) ฯลฯ

3. การชาง (Crafts) เชน การพมพภาพดวยวธสกรน (Screen Printing) เครองปนดนเผา การลงยา การทาเครองเขน การทาเครองถม การแกะสลกไม การชางหนง การทอ การชางโลหะ การจกสาน การเขาเลมหนงสอ ฯลฯ

4. ศลปะทางอกษรศาสตร (Literary Arts) เชน นวนยาย บทรอยกรอง การหนงสอพมพ ชวประวต ความเรยง ฯลฯ

5. ศลปะการวจารณ (Criticism) เชน ดนตร ละคร ภาพยนตร โทรทศน นทรรศการศลปะ สถาปตยกรรม ฯลฯ

มาตรฐานเครองหมายลกเสอชนพเศษ แสดงความกาวหนาในการปฏบตงานทางศลปะ โดยกระทาเรองหนงเรองใดตอไปนใหเปน

ผลสาเรจ 1. เสนอผลงาน 3 ชน ซงแสดงความกาวหนา (เชน ภาพวาดระบายส การปน งานเขยน การถายภาพ ฯลฯ) 2. แสดงหรอมสวนในการแสดงทางศลปะ ภายในของลกเสอ หรอชนเรยน 3 ครง (เชน ดนตร ละคร การพดในทประชม ฯลฯ)

Page 68: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 63

3. ไปดการแสดงหรอนทรรศการอยางนอย 3 ครง หรออานหนงสอในทางศลปะอยางนอย 3 เลม ตามคาแนะนาของกรรมการสอบ และตอมากรรมการสอบผไดทาการสมภาษณเหนวามความรในทางศลปะกวางขวางยงขนพอสมควร

หมายเหต ลกเสอสามญรนใหญทมความสามารถในทางศลปะอยเดม ควรพยายามผานการทดสอบตามขอ 1 หรอขอ 2

เรองเลาทเปนประโยชน

คณคาของ “ลมหายใจ”

ทกวนนเรามชวตอยไดกเพราะอาศยลมหายใจแตลมหายใจยงมคณคาอนทเรามกมองขามกคอลมหายใจนนเปนเพอนเตอนใจเราได เวลาโกรธใครสกคน ลองหายใจเขาลก ๆแลวผอนออกมาชา ๆ สก 5 เทยวความอดอนเกบกดอยากระบายโทสะจะลดลงไปมากสตทเกอบจะหลดไปกลบคนมาอยางรวดเรว ลมหายใจจงเปนยาสลายความโกรธชนด หรอจะใชสลายความกลวกได สลายความเครยดกยงดเขาไปใหญ รางกายกบจตใจนนมความสมพนธกนอยางใกลชด เวลาเกดโทสะหวใจจะเตนเรว ลมหายใจถกระชนเรยกวาใจมผลตอกาย ขณะเดยวกนกายกมผลตอใจดวยลองหายใจเรว ๆ สน ๆ สกพก จะรสกเครยดคนทหายใจตนและถจะเปนคนหงดหงดงาย ตรงกนขามการหายใจเขาลก ๆ และหายใจออกยาว ๆ ใจจะเบาคลาย ถาเรารตวจบความรสกของตวเองทนรบเอาลมหายใจมาใชใหเปนประโยชนดวยการกาหนดลมหายใจเขาออกลก ๆความรสกโปรงโลงจะเขามาแทนทความเรารอนวนวายใจ นอกจากนยงพบอกวาในลมหายใจนนมทรพยลาคาทใชเทาไรกไมมวนหมด คอความสขสงบการหายใจเขาออกชา ๆเปนบนไดเบองตนสความสงบถาจะใหไดผลดยงขนกเอาใจไปจดจออยทลมหายใจดวยยงจตใจแนบชดสนทกบลมหายใจมากเทาไร กยงดมากเทานนหรอจะนบดวยกได เชน หายใจเขานบ 1 หายใจออกนบ 1จากนนหายใจเขานบ 2 หายใจออกนบ 2 เรยงไปจนถง 5 หรอตอไปถง 10 กได เรองนสอนใหรวา คนเรามกแสวงหาความสขนอกตว หารไมวาในลมหายใจนนมทงสตทงความผอนคลายและความสขสงบขอสาคญคอเราตองใสใจกบลมหายใจของเราใหมากกวาน แทนท จะละเลยจนลมตวบอย ๆ วาเรากาลงหายใจอย.

กบกบสงโต

กบตวหนงกระโดดเลนนาฝน และหาเหยออยทเชงเขาแหงหนงดวยความสขใจ ในขณะนนกมสงโตตวหนงเดนมาพบเขาพรอมกบไลกบใหไปอยทอน มฉะนน จะฆาเสยใหตาย ฝายกบนนตกใจมากไดออนวอนขอใหสงโตอนญาตใหตนอยในถนนตอไปเถด เพราะทนตนไดอยตงแตเกดแลว และก

Page 69: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

64 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

มอาหารอดมสมบรณดวย แตสงโตไมยอม เมอกบเหนวาจะพดอยางไรสงโตกไมยอมฟงทงนน จงบอกกบสงโตวา “เอาละ เมอทานไมยอมใหอยกไมเปนไร แตกอนจะจากไปขอชมความงามรอบภเขานสกหนงรอบเถด” สงโตกอนญาต แลวกบกพดตอไปวา “เอาอยางนดไหม เรามาวงแขงขนกนในวนพรงนใหรอบภเขาน หากใครชนะผนนกจะไดอยทภเขานตอไป หากใครแพผนนตองจากภเขานไป” สงโตไดยนกบพดดงนนกหวเราะ พรอมกบพดวา “ไดซ อยามาทาแขงใหเสยเวลาเลย อยางไรเสยทานกตองแพแนๆ ” ฝายกบเมอไดตกลงนดหมายเวลาและสถานทกบสงโตเรยบรอยแลว กกลบไปเรยกประชมกบทงหลาย วางแผนทจะเอาชนะสงโตใหได วนรงขนกบกบสงโตกไปยงทนดหมาย สงโตพดขนกอนวา “กบโวย เรมแขงขนแลวหรอยง” แลวสงโตกไดยนเสยงกบตอบวา “เรมแขงขนไดเลย เดยวนแหละ” เมอสงโตวงไปไดสกครกเหนอย กคดวาจะหยดนอนหลบซกพกหนงกวงไปทนกบ ถมเถไป วาแลวสงโตกนอนหลบไปพกใหญๆ พอตนขนมากรบวงไปอยางรวดเรวทนท พอวงไปไดสกครหนงสงโตตะโกนวา “กบโวย ขาชนะแลว” พอสนเสยงของสงโต กไดยนเสยงกบรองตะโกนอยขางหนาวา “ขาอยทน ทานยงตามขาไมทนหรอก” สงโตพอไดยนดงนนกตกใจวงอยางสดแรงเกดเพอเอาชนะกบใหได พอสงโตวงไปไดสกครใหญๆ กคดวาตนตองวงเลยกบมามาแลว จงตะโกนออกไปวา “กบโวย ฉนชนะแลว” แตแลวกไดยนเสยงกบตอบทางหนาสงโตอกวา “ทานจะชนะขาไดอยางไร เมอทานยงวงอยขางหลงขา” สงโตพอไดยนดงนนกตกใจสดขด รบกระโดดออกวงไปอยางรวดเรวอกครง วงไปไดสกพกหนงกตะโกนออกไปใหมวา “กบโวย ขาชนะเจาแนๆ คราวน” แลวสงโตกไดยนเสยงกบตอบอยขางหนาวา “ทานยงวงอยขางหลงขา ทานจะชนะไดอยางไร” สงโตหมดแรงวงตอไปแลว คดวาเราแพกบแลว ถาขนอยตอไปเราตองไดรบความอบอายจากบรรดาสรรพสตวทงหลายแนๆ วาวงแขงขนแพกบแลวสงโตกไปแอบเสยทในปาตรงเชงภเขานนเอง และแลวสงโตกไดยนเสยงกบพดขนวา “ทานแพขาแลว แตขาจะไมไลทานจากภเขานหรอก ขอใหทานทาใจใหสบาย และจงอยตอทนตอไปเถด” สงโตพอไดยนเสยงกบพดดงนนยงใหรสกอบอายมาก จงรบวงหนออกจากภเขาแหงนนไป และไมกลบมาทภเขานนอกเลย เรองนสอนใหรวา เมอเปนใหญเปนโตแลวอยาเทยววางอานาจ และอยาเทยวไปทาทายแขงขนกบผทมกาลงนอยกวาถาชนะกไมเปนสงทนาภาคภมใจ แตเมอแพจะไดรบความอบอายการแขงขนนน

Page 70: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 65

อยานกวาตนมอะไรหลายอยางเหนอกวาคตอสมากจะชนะเสมอไปอาจจะพายแพดวยความรเทาไมถงการณกเปนได

ความมระเบยบวนย

คณแมของชยยทธเลาวา การจดดอกไมเขาแจกนนน จะทาใหดอกไมทอยในแจกนดสวยงาม เหมาะสมทจะนามาบชาพระ เปนของขวญกานลอนมคณคา ตรงขามกบดอกไมประเภทเดยวกน แตเหลอทงจากการจดเขาแจกนกหาคามได และจะถกกวาดลงถงขยะไปในทสด คณแมจงถามชย ยทธวา “ลกคดจะเลอกทาตนแบบไหน เปนแบบดอกไมในแจกน หรอนอกแจกน” ชยยทธตอบวา “ผมอยากเปนดอกไมในแจกนครบ เพราะผมอยากเปนคนทมคณคา”คณแมจงชนชมชยยทธทรจกคด อยางมเหตผล เรองนสอนใหรวา เราควรทาตวใหมคณคาเหมอนดอกไมในแจกน เพราะจะไดรบการยกยอง วาเปนคนด

Page 71: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

66 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท 13 ลกเสอไทยกายสมารท เวลา 2 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร ตระหนกรถงสถานการณสขภาพของตนเองในเรองความอวน โดยใชดชนมวลกายเปน

ตวชวด และมแนวทางในการดแลตนเอง

2. เนอหา ความตระหนกถงสถานการณสขภาพของตนเองในเรองความอวน และการปฏบตตนใหม

ดชนมวลกายตามเกณฑสขภาพ จะชวยใหมสขภาพดแขงแรง

3. สอการเรยนร 3.1 เกม 3.2 ใบความรเรอง อยางไรเรยกวาอวน, เรอง พลงงานทไดจากอาหาร และพลงงานทใชใน

กจกรรมตาง ๆ 3.3 เรองเลาทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

(1) ผกากบลกเสอนาสนทนาดวยคาถาม “ลกเสอคดวาตนเองอวนหรอไม เพราะอะไร” สมใหลกเสอตอบ 2 – 3 คนแลวนาเขาสกจกรรม (2) ลกเสอชงนาหนกวดสวนสง คานวณหาคาดชนมวลกาย โดยศกษาจากใบความร เรองอยางไรเรยกวาอวน

(3) หมลกเสอนงลอมวง สมาชกแตละคนผลดกนพดคยแลกเปลยนในประเดน - คาดชนมวลกายทไดของตนเองตรงกบทคดไวตอนแรกหรอไม เพราะอะไร - ทบทวนการปฏบตตนแลวมปจจยอะไรททาใหคาดชนมวลกายออกมาเชนน (ตากวาเกณฑ อยในเกณฑ สงกวาเกณฑ) - ตงใจจะปรบพฤตกรรม หรอ ปฏบตตน อยางไรบาง

(4) รวมกอง ผกากบลกเสอเพมเตมเรองการรบประทานอาหาร และการออกกาลงกาย เพอควบคมดชนมวลกายใหอยในคาปกต และนดแนะการตดตามผลการปฏบตตน ในอก 3 เดอน

Page 72: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 67

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 ( 3 เดอน หลงกจกรรมครงท 1) 1) พธเปดประชมกอง(ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอใหลกเสอชงนาหนกวดสวนสง คานวณหาคาดชนมวลกาย เทยบกบเกณฑ และคาเดมในครงกอน (2) หมลกเสอนงลอมวง ใหสมาชกแตละคนผลดกนพดคยแลกเปลยนในประเดน - คาดชนมวลกายเปนไปตามทคาดไวหรอไม - ทบทวนการปฏบตตนแลวมปจจยอะไรททาใหคาดชนมวลกายออกมาเชนน (เปนหรอไมเปนตามทคาดไว) - การปรบพฤตกรรม หรอ ปฏบตตน ใน 3 เดอนทผานมามผลตอสขภาพ อยางไรบาง (3) รวมกอง ผกากบลกเสอนาอภปราย และสรปในประเดน “ไดขอคดอะไรจากกจกรรม และจะนาไปปฏบตในชวตประจาวนอยางไร” 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล 5.1 ลกเสอมพฤตกรรมการใฝรใสใจปฏบตตามคาสงผกากบลกเสอ รบฟงความคดเหน

เสนอความคดเหน การเปนผนาผตามทด 5.2 ลกเสอประเมนสขภาพตวเองโดยใชดชนมวลกายเปนตวชวด และปรบปรงตนเองเพอ

การพฒนาสขภาพใหไดมาตรฐานสภาวะโภชนาการ

6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค และความตระหนกถงสถานการสขภาพของ

ตนเองในเรองความอวนและมแนวทางในการดแลตนเอง

Page 73: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

68 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 13 เกม

เกมแขงขนยนกระโดดไกล

ผกากบลกเสอใหลกเสอแตละหมแขงขนยนกระโดดไกล โดยใหลกเสอแตละหมยนอยทเสนเรมตน เมอไดสญญาณจากผกากบลกเสอใหลกเสอทกคนในหมกระโดดไปขางหนาใหไดระยะไกลทสด และเมอเทาถงพนใหยนอยกบท ผกากบลกเสอมอบหมายใหลกเสอหนงนายวดระยะกระโดดของลกเสอแตหม แลวรวมระยะกระโดดของหม วาไดระยะเทาใด หมใดไดระยะมากทสด เปนหมชนะ

เกมแขงขนมาโรมน

ผกากบลกเสอใหหมลกเสอเลอกสมาชกทตวใหญแขงแรง 3 คน ยนเรยงกนคนกลางเปนมา อกสองคนยนดานขางเปนรถ คนกลางใชมอสองขางโอบเอวของคนดานขางทงสองไว สองคนดานขางประสานมอตนเองไวขางหลง และเลอกสมาชกตวเลกสดเปนคนบงคบ โดยขนไปยนบนมอทประสานกนไวของคนทยนทงสองขาง ใชมอเกาะบาคนกลางไวใหแนน

เมอไดยนสญญาณใหทง 3 คน ออกวงพรอมกนจากจดเรมตน ไปใหถงเสนชย หมใดไปถงกอนเปนผชนะ

ใบความร อยางไรเรยกวาอวน

ความอวน คอภาวะทรางกายมนาหนกเกนปกต และมการสะสมไขมนมากเกนความตองการของรางกาย

เราจะรไดอยางไรวาเปนโรคอวน วธทนยมใช คอการคานวณหาคาดชนมวลกาย โดยมสตรดงน

ดชนมวลกาย= นาหนกตวเปนกโลกรม หารดวย (สวนสงเปนเมตร ยกกาลงสอง) การแปลผล

< 20 นน. นอยกวาปกต 20 – 24.9 นน. ปกต 25 – 29.9 นน. มากกวาปกต 30 – 39.9 โรคอวน > 40 โรคอวนขนรนแรง

ตวอยาง นายหม หนก 60 กโลกรม สง 1 เมตร 50 เซนตเมตร ดชนมวลกาย = 60 = 26.66 กโลกรมตอตารางเมตร

(1.5)2 แสดงวานายหมเรมมนาหนกมากกวาปกตแลว

Page 74: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 69

คาทนอยกวา 20 กโลกรมตอตารางเมตร ถอวาผอมไป ควรตองปรบปรงภาวะโภชนาการใหสมดลย และเพยงพอตอการเจรญเตบโตของรางกาย เพราะลกเสอสามญรนใหญอยในวยทรางกายกาลงเตบโตและสงขนอยางรวดเรว การกนอาหารทสมดลยครบ 5 หม และเพยงพอตอความตองการจงเปนเรองทสาคญตอสขภาพในระยะยาว

ความอวนเปนปญหาตอสขภาพอยางไร - เดกอวนมโอกาสเปนโรคเชนเดยวกบผใหญอวน เพราะความอวนมผลตอการทางานของ

ฮอรโมนหลายชนด เชนอนซลน ซงทาใหเกดโรคเบาหวาน และยงทาใหเสยงตอโรคอนๆ เชน โรคหวใจ ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง กรดยรกในเลอดสง เปนตน

- เดกอวนจะเปนหนมเปนสาวเรวขน แตหยดเตบโตเรวเชนกน ในระยะแรกจงดวาโตเรวกวาเดกอน แตระยะทายกลบตวเตยกวาเดกทไมอวน นอกจากนการรบนาหนกทมากเกนไป มผลทาใหโครงสรางของกระดกและขอผดปกตโดยเฉพาะกระดกขาซงทาหนาทรบนาหนก เชน ปวดขอสะโพก ปวดเขา ขาโกง ฯลฯ

- ปญหาทางระบบหายใจ เนองจากผนงลาตวหนาทาใหปอดขยายตวไดนอย และชองทางเดนหายใจแคบลงจากความอวน ทาใหมอาการหายใจตดขดในชวงนอนหลบ กรนเสยงดง

- ผวหนงของเดกอวนบรเวณรอยพบ เชน ซอกคอ หลงคอ รกแร ใตราวนมและขอพบจะมสคลา ซงลกษณะทผวหนงนจะดขนเมอมการลดนาหนกลง

- ปญหาจตใจ เดกอวนมกขาดความมนใจ ในรปรางและบคลกภาพของตนเอง ถกเพอนลอ อายจนไมกลาไปไหน และอาจเกดปญหาการเขากลมกบเพอนตามมา

เรมอวนแลวจะทาอยางไร 1. กนอาหารใหครบ 5 หม และครบ 3 มอ โดยมสตรวา ผกครงหนงและอยางอนครงหนง ไมควรอดอาหาร เพราะเมอเกดความหวจะทาใหกนมากขน ลดอาหารประเภท แปง นาตาล และไขมน ทสาคญคอกนอาหารเปนเวลา ไมกนจบจบ งดเครองดมทมนาตาลผสมอย ควรดมนาสะอาดแทน ปรมาณอาหารทกนตอวนเมอคานวณพลงงานทไดควรอยระหวาง 1,200 – 1,500 แคลอร ไมควรเกนกวาน โดยสามารถคานวณปรมาณพลงงานทไดจากอาหาร จากตารางพลงงานจากอาหาร 2. ออกกาลงกายใหสมาเสมอ เชน เดน วง ขจกรยาน กระโดดเชอก วายนา เปนตน เพอเผาผลาญพลงงานและดงไขมนทสะสมอยในรางกายออกโดยสามารถคานวณพลงงานทใชไปได จากตารางพลงงานทใชในการออกกาลงกายซงทางการแพทย คาวา แคลอร มกใชในความหมายถง "กโลแคลอร"

ผออกกาลงกายควรมหลกปฏบตเพอความพอเหมาะพอด คอ - ความหนกของการออกกาลงกาย ผออกกาลงกายมความจาเปนจะตองทราบวาควรออก

กาลงกายเทาใด จงจะไมเปนอนตราย ตอรางกายและไดผลดทสดโดยปกตเราจะใชอตราการเตนของหวใจเปนตววดความหนกของงานถาเปนการออกกาลงกายเพอสขภาพอตราการเตนของหวใจของผออกกาลงกายควรอยในอตรา 70–80 % ของอตราการเตนของหวใจสงสด โดยอตราการเตนของ

Page 75: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

70 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

หวใจสงสดมสตรในการคานวณดงตอไปนชพจรสงสด = (220 – อายป) X (0.7 - 0.8) ตวอยาง “ตาย อาย 30 ป อตราการเตนของหวใจสงสดในการออกกาลงกาย คอ133 – 152 ครง / นาท”

- ความนานของการออกกาลงกาย ในการออกกาลงกายเพอสขภาพแตละครง โดยทวๆ ไปควรใชเวลาอยางนอย 20 –30 นาท โดยใหอตราการเตนของหวใจคงท (ตามการคานวณ) ไปตลอดเวลานน

- ความบอยของการออกกาลงกาย ความเหมาะสมในการออกกาลงกายในหนงสปดาหนนควรออกกาลงกายไมนอยกวา 3 วน และไมเกน 6 วนและควรมวนพกผอนสปดาหละไมนอยกวา 1 วน 3. สรางแรงจงใจ เชน ชนชมและใหกาลงใจตนเองทกวน ทปฏบตตนไดตามเทตงใจไว หาเพอนออกกาลงกายรวมกน แขวนชดสวยๆ หลอๆ ทเคยใสไดเพอกระตนใหเกดความพยายามมากขน

พลงงานทไดจากอาหาร และพลงงานทใชในกจกรรมตาง ๆ

พลงงานทไดจากอาหาร

อาหาร แคลอร อาหาร แคลอร

สม 1 ผล 40 ขาวตมมด 1 ค 320 ตมยากง 50 ถวดาตมนาตาล 1 ถวย 340 ผดผกบงจน ครงถวย 75 ขาวสวย 1 จาน 350 แกงจดผกกาดขาว 1 ถวย 110 แกงกระหรไก 1 ถวย 365 สมตา 1 จาน 120 กวยจบ 1 ชาม 400 ไขลกเขย 1 ฟอง 160 ผดซอวไสไข 440 นมจด 1 กลอง 160 ขาวขาหม 450 กลวยไขเชอม 2 ลก 180 ขาวหมแดง 500 ขาวสวย 1 ถวย 230 ขาวมนไก 600 ขาวตมทรงเครอง 1 ถวย 230 หอยทอดใสไข 650 ลอดชองนากระท 1 ถวย 290 ผดไทย 1 จาน 800

Page 76: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 71

พลงงานทใชในกจกรรมตางๆ

กจกรรมในเวลา 1 ชวโมง แคลอรทใช กจกรรมในเวลา 1 ชวโมง แคลอรทใช

นอนหลบ 75 วอลเลยบอล, เลนเพอสนก 350

ลงนอน (ไมหลบ) 85 ขจกรยานดวยความเรว 14.4 กม./ชม.

415

นงดโทรทศน 107 เทนนส, เลนเพอสนก 450 นงทางานใชสมอง 110 เลอยไม 515 เยบผา 115 วายนาดวยความเรว 2.00 กม./ชม. 600 รดผา 150 วอลเลยบอล, แขงขน 600 เดนบนทางราบดวยความเรว 3.2 กม./ชม.

180 เทนนส, แขงขน 600

เดนลงบนได 214 เดนขนบนไดดวยความเรว 3.2 กม./ชม.

640

ซกผาดวยมอ 240 วงบนทางราบดวยความเรว 8.8 กม./ชม. 660 ขจกรยานดวยความเรว 8.8 กม./ชม.

240 ขจกรยานดวยความเรว 20.0 กม./ชม.

660

ทาสวน 250 กรรเชยงเรอดวยความเรว 5.6 กม./ชม.

660

เดนบนทางราบดวยความเรว 4.8 กม./ชม.

260 วายนาดวยความเรว 2.56 กม./ชม.

700

เดนบนทางราบดวยความเรว 5.6 กม./ชม.

300 วงบนทางราบดวยความเรว 12.8 กม./ชม.

825

วายนาดวยความเรว 1.12 กม./ชม.

300 วายนาดวยความเรว 3.00 กม./ชม.

850

กรรเชยงเรอดวยความเรว 4.0 กม./ชม.

300 กรรเชยงเรอดวยความเรว 17.6 กม./ชม.

970

เดนบนทางราบดวยความเรว 6.4 กม./ชม.

350 วงบนทางราบดวยความเรว 18.2 กม./ชม.

1,390

Page 77: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

72 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

เรองเลาทเปนประโยชน นายพลกบเดก

ครงหนงมนายพลทหารมาตองการทจะขามแมนาเขาไมแนใจวาแมนานนลกขนาดไหนและไมแนใจวามาของเขาจะขามจะสามารถขามแมนานไปไดเขาจงมองไปรอบๆเพอขอความชวยเหลอ มเดกชายตวเลกๆคนหนงอยในละแวกนน นายพลจงพดกบเดกชายวา “ เจาคดวามาของขาจะสามารถพาขาขามแมนาไปฝงโนนไดไหม?” เดกชายมองมาของนายพลและกคดอยครหนงแลวพยกหนาบอกอยางเชอมนวา “ได”

นายพลจงกระตนมาใหขามแมนาไปเมอไปถงกลางแมนาจงพบวาแมนานนลกมากและทงตวเขาและมากาลงจะจมนาเขาโกรธเดกมากจงตะโกนบอกวาเดกจะตองถกลงโทษ

เดกชายตกใจจงตอบกลบมาดวยความไรเดยงสาวา “กผมเคยเหนเปดขามแมนาอยทกวน ในเมอมามขายาวกวาเปดตงเยอะ ผมจงคดวาตองขามแมนาไดแน ๆ” เรองนสอนใหรวา ควรขอคาแนะนาจากผทรจรงในเรองนนๆ

ความหมายของ HB และ 2B บนดนสอ

ดนสอดา ทใชโดยทวไปนน ไสดนสอทาดวยถานกราไฟต ผสมกบดนชนดหนงความแขงหรอออนของไสนน ขนอยกบความมากนอยของดนทใชผสมดนสอออนมากขนาด 6B จะมดนผสมอยเปนสวนนอย แตถาดนสอขนาด 6H จะมดนผสมอยมากทสดตว B และ H มาจากคาวา Black และ Hard ซงบงบอกถงความแขงแรงของไสและความเขมของไส

ดนสอทใชในการวาดเขยนมกจะใชดนสอทมจานวน B กากบซงอาจเรมตงแต HB, 2B ไปจนถง 6B ดนสอทมความเขมนอย ๆ อาจใชในการรางภาพและใชดนสอทมจานวน B มากในการแรเงาแตโดยปกตผวาดจะไดรบการแนะนาใหใชดนสอทมจานวน B มากทสดคอดาทสดเพยงแทงเดยว ใชทงรางภาพและแรเงาเหตผลคอไมตองสนเปลองและวนวายอยกบการกะความเขมของดนสอแตจะ

สอนใหฝกควบคมนาหนกมอและกะระยะนาหนกเขมใหสมพนธกบนาหนกมอโดยใชดนสอดา แทงเดยว

ทมา 108 ซองคาถาม เรองนสอนใหรวา การเลอกใชสงทเหมาะสมกบงาน จะทาใหงานมคณภาพและสนเปลองนอย

Page 78: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 73

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท 14 ภยสงคม เวลา 1 ชวโมง

1.จดประสงคการเรยนร มแนวทางในการแกปญหาเมอเผชญภยสงคมในรปแบบตาง ๆ

2. เนอหา ภยสงคมเกดขนไดหลากหลายรปแบบ และไมทนตงตว การไดฝกคดหาทางออกในเวลาปกตจะชวยใหลกเสอไดนาประสบการณการแกปญหาไปใชได เมอตองเผชญเหตการณตาง ๆ

3. สอการเรยนร 3.1 เกม 3.2 บตรคา 3.3 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร 1) ผกากบลกเสอแจกบตรคาใหลกเสอหมละ 1 ใบ ใหสมาชกรวมกนอภปรายแสดง

ความคดเหนเพอหาคาตอบวา “หากลกเสอตกอยในสถานการณเชนนน จะแกปญหาอยางไร” และนาเสนอในกองลกเสอในรปแบบบทบาทสมมต

- ถกจเอาโทรศพทมอถอ - ถกถามองเวลาอาบนา - ถกขมขรดไถเงน - ถกลวนลามทางเพศ

2) รวมกอง นาเสนอผลการอภปรายทละหม ในรปแบบบทบาทสมมต ผกากบลกเสอนาอภปรายใหหมอน ๆ รวมแสดงความคดเหน

3) ผกากบลกเสอนาอภปรายสรปแนวทางแกปญหาเมอเผชญภยสงคมในรปแบบตางๆ (1. อยาเกบเรองเปนความลบ ตองแจงใหคร ผปกครอง หรอผใหญทไวใจทราบเพอชวยแกปญหา 2.ไมทาใหเกดอนตรายตอตนเอง 3. ปองกนไวดกวาตามแกไข)

4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 79: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

74

5. การป

กองลกเส

6.องคป

เกม

ทงใหจง

บตรค

คมอการจด

ประเมนผล สงเกต การมสอ

ประกอบทกษคอ ความคด

1. จดลกเสอ2. ลกเสอทน3. เมอผกากหวะดง ๆ กตกา หมใขอจากด ไ

ถกจเอาโท

ถกลวนล

ดกจกรรมลกเ

มสวนรวมในก

ษะชวตสาคญดวเคราะห คว

ภาคผนว

อนงเปนรปแนงอยขางหลกบลกเสอใหส

ใดถงเสนชยกไมควรเลนบร

ทรศพทมอ

ลามทางเพ

เสอสามญรนใ

การทากจกรร

ญทเกดจากวามคดสรางส

วกประกอบ

แขง

ถวตอนหม ลงใชขาทงสอสญญาณเรม

กอนหมนนชนรเวณพนดนล

อถอ

พศ

ใหญเสรมสรา

รม การแสดง

กจกรรม สรรค การตด

บแผนการจ

งกงกอ

งขางเกยวเอใหทงหมดเค

นะ (แถวไมขลวน ๆ มหน

างทกษะชวต

งออก และกา

ดสนใจและแก

จดกจกรรม

อวคนขางหนาคลอนไปขางห

ขาดจากกน) กรวด ทราย

ถกถาม

ถกข

ชนมธยมศก

ารใหความคด

กไขปญหา

มท 14

า (ตลอดทงแหนา โดยใชม

ย และควรถอ

องเวลาอ

มขรดไถเ

กษาปท 2

ดเหนในหมแล

แถว) มอยกตวไปพ

ดรองเทา

าบนา

เงน

ละใน

พรอม

Page 80: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 75

เรองเลาทเปนประโยชน

คณจะเปน นกอนทรหรอ ลกไก

แมนกอนทรตวหนงมลกนอย 2 ตว อาศยอยในรงบนหนาผาแหงหนง มนเฝาฟมฟกลกทงสองอยางดอยมาวนหนงมพายแรงมาก ไดพดเอาลกนกอนทรตวนองตกลงไปยงพนดนเบองลาง เดชะบญทตรงนนมกองฟางรองรบอย

ในบรเวณนแมไกกบลกฝงหนงอาศยอย แมไกไดฟมฟกลกนกอนทรหมอนกบลก ๆของตวเองจนเตบใหญสอนใหเดนแบบไก หากนแบบไกและกรองแบบไกจนนกอนทรผนองเขาใจวาตนเองนนคอไกจรงๆ

สวนแมนกอนทรกหดใหลกนกผพบนอยบนฟานองทอยดานลางเหนพบนอยจงวงไปบอกแมไกวา “แมๆดนกบนนนบนสครบ ชางสงางามจรง ๆ ผมอยากบนไดแบบนนจง” แมไกไดตอบนกอนทรผนองวา “ลกเอยเปนไปไมไดหลอกขางบนนนคอพญานก เปนนกอนทรผสงางามแตเราเปนไกเราทาแบบเขาไมไดหรอกลก” ลกนกอนทรผนองกรบคาและอยกบแมไกสบตอไป

เรองนสอนใหรวา วนนเราอาจเปนลกนกอนทรทอาศยอยกบฝงไกกไดเมอเราทาอะไรบางสงบางอยางทยงใหญอาจมเสยงทกจากบคคลรอบขางวา “เปนไปไมไดทาไมได” แตถาเราไมตดสนใจลงมอทาและแสดงศกยภาพอยางเตมทแลวจะรอยางไรวาเราไมใชพญานกอนทร

Page 81: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

76 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท 15 เสยง ไมเสยงรไดอยางไร เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร สามารถประเมนความเสยงทางเพศในสถานการณตาง ๆ ได 2. เนอหา สถานการณตางๆในชวตประจาวนอาจนาไปสอนตรายทไมคาดคด โดยเฉพาะภยทางเพศ ความสามารถในการประเมนสถานการณเสยงจะนาไปสการรเทาทนและระมดระวงตนเองมากขน 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 กระดาษปรฟ ปากกาหวสกหลาด 3.3 เรองเลาทมประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง(ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) หมลกเสอนงลอมวง วางกระดาษปรฟ ปากกาหวสกหลาด ไวกลางวงแจกหนกอนเลกๆ ใหคนละ 10 กอน (2) ใหลกเสอระดมสมองคดสถานการณทเสยงตอภยทางเพศใหไดมากทสด ในเวลา 5 นาท เขยนลงกระดาษปรฟ เรยงลาดบบรรทดละ 1 ขอ (3) นายหมอานสถานการณทละขอ ใหสมาชกอภปรายวาทาไมจงเสยง จนครบทกขอ (4) ลกเสอแตละคนใหคะแนนความเสยง โดยวางกอนหนของตนลงบนกระดาษตรงหวขอทเลอก ใหนาหนกความเสยงตามจานวนกอนหน แตละคนวางไดแค 10 กอน (5) นายหมนบจานวนกอนหน จดลาดบสถานการณทมกอนหนมากสดลงมานอยสด จานวน 5 ขอ นาผลทไดรายงานในกองลกเสอทละหม (6) ผกากบลกเสอรวบรวมสถานการณททกหมรายงาน นาอภปราย และเพมเตม ดงน - รไดอยางไรวาสถานการณใดเปนสถานการณเสยงทางเพศ (จากสถต และจากการไดยนหรอรบรมาวา มกจะเกดเหตการณทเปนภยทางเพศในสถานการณเหลานบอย ๆ)

Page 82: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 77

- ผกากบลกเสออธบายวาสงทเรากาลงทาอยนเรยกวา“เกณฑประเมนความเสยงทางเพศ” ซงกคอ สถานการณทมกเกดอนตรายหรอความเสยงในเรองเพศ ซงแตละสถานการณยงมความเสยงมากนอยตางกน เราจะมาดกนในครงตอไป 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) เขยนสถานการณเสยงทางเพศทรวบรวมจากการรายงานในครงกอน และเกณฑ

ประเมนความเสยงทมผทาไว 5 ขอ ลงกระดาษปรฟ ชดละ 1 แผน (2) ผกากบลกเสอนาอภปราย และเพมเตม ดงน

- ใหกองลกเสอรวมกนเปรยบเทยบสถานการณเสยงทเขยนบนกระดาษปรฟ กบเกณฑประเมนความเสยงในเรองเพศทเคยมผเชยวชาญทาไว 5 ขอ วาเหมอนหรอตางกนอยางไร (1.การอยดวยกนลาพงสองตอสองในทลบตา 2. มการสมผส ถกเนอตองตว 3. หญงแตงกายลอแหลม 4. ดสงยวย เชน หนงสอ/วดโอโป ฯลฯ 5.มการใชสราหรอยาเสพตด) และลกเสอตองการปรบลดหรอเพมเตมเกณฑขอใดบาง

- ผกากบลกเสอดาเนนการปรบลด/เพมเตม ตามผลการอภปราย และสรปวานคอเกณฑประเมนความเสยงตามขอสรปของกองลกเสอ

(3) ผกากบลกเสออธบายขนตอนในการประเมนความเสยง 3ขนตอนคอ - วเคราะหขอมลสถานการณทเปนอยวาเปนอยางไร - เทยบกบเกณฑประเมนความเสยง - ถาเทยบแลวเขาเกณฑวาเสยงใหเอาตนเองออกจากสถานการณ โดยการ

ปฏเสธ / ปลกตวหรอเดนหนออกจากเหตการณ หรอ ขอความชวยเหลอถาออกจากสถานการณไมได(ยกตวอยางเชน การมเพศสมพนธไมคาดคด มกเกดในสถานการณทชายหญงอยดวยกนลาพงในทลบตา โดยอาจมการดมสรา การสมผสถกเนอตองตว เปนปจจยเสรมยวยอารมณเพศ ซงมกเปนเพศสมพนธทไมปลอดภย ไมไดมการปองกน ทาใหเกดปญหาตามมา เชนตดเชอเอดส ตงครรภ ฯลฯ ดงนนเมอวเคราะหไดวา การอยดวยกนลาพงในทลบตา เขาเกณฑประเมนความเสยง จงควรหลกเลยงนาตวออกจากเหตการณตงแตแรก เพอปองกนปญหาทอาจเกดตามมา)

(4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนทบทวนขนตอนการประเมนความเสยง (5) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปขอคดทได และการนาไปใชใน

ชวตประจาวน 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 83: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

78 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

5. การประเมนผล สงเกตการมสวนรวมในการทากจกรรม การแสดงออก และการใหความคดเหนในหม และในกองลกเสอ 6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม

คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค ตระหนกรถงสถานการณเสยงทางเพศทอาจเกดขนไดในสถานการณตาง ๆ การตดสนใจและแกไขปญหา

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 15 เพลง ลกเสอคออะไร

ลกเสอนนคออะไร ลกเสอมดอยางไร มาพวกเราเรวไว รบเขาไปใหเหนดวยตา กจกรรมลกเสอชวยเหลอผคน ความอดทนนนตดตามมา ฝกการสงเกตจดจา รวมทารวมพฒนา เราแสนสขอรา เมอไดมาเขาเปนลกเสอ

เกม

ชนไก ลกเสอทกคนเขาแถวเปนวงกลม แตละคนประสานมอของตวเองแลวนงยองๆลงไป สอดแขน

ไวใตขอพบเขา หนบแขนทงสองขางไว เมอไดรบสญญาณจากผกากบลกเสอใหลกเสอแตละคนใชบรเวณไหลกระแทกกบลกเสอคนอนใหลมลง หากลกเสอคนใดถกกระแทกลมลงใหออกจากการเลนเกม จนเหลอลกเสอคนสดทายถอเปนผชนะ

เรองทเปนประโยชน หนนากบหนเมอง

ครงหนงหนนาชวนหนเมองมาเยยมทบาน มนเตรยมของกนมากมาย ไมวาจะเปนเนยแขง

ขาวโอต ผลไม และอน ๆ หลงจากทกนอาหารกนเสรจแลว หนเมองกบอกวา “เพอนรก ขาอยากจะถามสกหนอยวา ทาไมถงยอมทนใชชวตลาบาก อด ๆ อยาก ๆ อยอยางน ทงทเจาสามารถไปหากนในเมองกบขาไดอยางสะดวกสบาย” หนนาจงตดสนใจยายตามไปทนท

เมอไปถง หนเมองพาเพอนไปทหองเกบอาหาร ทงสองยมราและมงหมายจะกนใหเอรดอรอย แตทนใดนนเอง ประตกเปดออกและมชายสองคนเดนเขามาพรอมกบหมาตวโต พวกมนเหนดงนนจง

Page 84: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 79

รบวงหนไปซอนตวดวยความกลว หนนาเอยขนวา “นนะรเพอนเอย สภาพชวตสขสบายทวา แตถาเราตองอยดวยความหวาดกลวอยางนละก ขาขอกลบไปใชชวตอยทกระทอมโกโรโกโสทบานนอกดกวาอยในเมองทเตมไปดวยอนตรายและความวนวายเชนน” เรองนสอนใหรวา การมชวตทสงบสขแตยากจน ยงดกวาทจะมชวตท รารวยแตเตมไปดวยความหวาดกลว และเผชญปญหาตาง ๆ โดยไมมความสข

เนกอนทรกบอกา

นกอนทรตวหนงคอยจองตะปบลกแกะอยบนยอดผาสง เมอไดโอกาสเหมาะ มนกโฉบเอา

ลกแกะขนไปดวยองเลบอนแขงแกรง แลวบนกลบสรงบนยอดผาสง อกาซงอยบรเวณนนเหนการกระทาของนกอนทรมาโดยตลอด กคดจะเอาอยางบาง จงบน

ถลาตรงไปตะปบลกแกะทกนหญาอยเพอจบตวมนบนขน แตองเลบของมนกลบจกแนนเขาไปในเนอลกแกะ ไมวาจะพยายามสลดออกอยางไรกไมหลด เมอคนเลยงแกะเหนเขา กรองทกวา “โอโห! นมนนกอะไรกน” ลกชายผซงเหนเหตการณโดยตลอดกลาวขนวา “พอ ทขาเหนอยเมอครน มนแสดงทาทางราวกบเปนนกอนทร แตตอนนขาวามนคงเขาใจแลวละ วาตนเองเปนเพยงอกาเทานน” เรองนสอนใหรวา 1. คนโงเขลามกคดทาในสงทเกนความสามารถของตน

2. คนฉลาดรวาจะใชความสามารถทมอยของตนใหเกดประโยชน ไดอยางไร

Page 85: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

80 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท 16 อยางนตองปฏเสธ เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร สามารถปฏเสธการชวนของเพอน ทชวนไปทากจกรรมเสยงตาง ๆ โดยเพอนไมโกรธ

2. เนอหา ทกษะปฏเสธ เปนการสอสารทจาเปน สาหรบใชปฏเสธเพอนทชวนไปทากจกรรมท เสยงตางๆโดยเพอนไมโกรธ เพราะการปฏเสธไมสาเรจมกเกดจากกลวเพอนจะโกรธ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 กระดาษแผนเลก กระดาษปรฟ ปากกา ปากกาสกหลาด 3.3 ใบความร เรอง ทกษะการปฏเสธ 3.4 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) หมลกเสอนงลอมวง ระดมสมองวา เคยถกชวนไปทาอะไรบาง ในชวตประจาวน

ใหเขยนลงกระดาษแผนเลก แผนละ 1 กจกรรม เขยนใหไดมากทสด ในเวลา 3 นาท (2) นากจกรรมทเขยนไวมาจดแยกประเภทเปน 3 ประเภท คอ ทาได ไมควรทา

และไมแนใจ ตามความเหนของหมลกเสอ (3) เลอกกจกรรมทไมควรทา หมละ 1 อยาง ใหแตละหมเลนบทบาทสมมต ปฏเสธ

การชวนโดยเพอนไมโกรธ นาเสนอในกองลกเสอ (4) ลกเสอแตละหมเลนบทบาทสมมต เมอแตละหมเลนจบ ผกากบลกเสอใหกอง

ลกเสอโหวตวา ลกเสอหมนจะ “ปฏเสธไดสาเรจหรอไม” จนครบทกหม (5) ผกากบลกเสอแจกใบความรเรอง “ทกษะการปฏเสธ” ใหแตละหมไปศกษา 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทมประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม

Page 86: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 81

3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอใหลกเสอรวมกนทบทวนใบความรเรอง “ทกษะการปฏเสธ” โดยผ

กากบลกเสอชวยเพมเตม และอธบายขอสงสย (2) ผกากบลกเสอมอบหมายใหแตละหมเลนบทบาทสมมต ปฏเสธการชวนใน

สถานการณเดม แตใชขนตอนการปฏเสธตามใบความร แลวนาเสนอในกองลกเสอ (3) ลกเสอแตละหมเลนบทบาทสมมต หลงการนาเสนอของแตละหม ผกากบลกเสอ

ใหกองลกเสอรวมกนประเมนวา “ครบขนตอนทกษะการปฏเสธหรอไม” ถาไมครบ ขาดขนตอนใด (4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปขนตอน “ทกษะการปฏเสธ” และเพมเตม

เรองการหาทางออกเมอถกเซาซ 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทมประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล สงเกต การมสวนรวมในการทากจกรรม การแสดงออก การแสดงความคดเหน และประเมนความถกตองของขนตอนการทาทกษะปฏเสธ 6. องคประกอบทกษะชวตทไดจากกจกรรม คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรคการตดสนใจ การสรางสมพนธภาพและการสอสาร

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 16

เพลง

บรการ บรการ บรการ งานทพวกเราทา เปนประจาเราทาไปไมเคยคดรวนเร ปดกวาดเราทาทกอยาง สะอาดทกทางทผาน หนาททกๆ สถาน เรานนบรการทวไป เกม ทศอะไร

วธเลน 1) ใหแตละหมเขาแถวตอนยนหางกนประมาณ 1 ศอก ทกคนเตรยมหนไปตามทศทผสง 2) เมอไดยนผสงเรยกชอทศใดทกคนตองหนไปทางทศนนๆ เชน “ทศเหนอ” ทกคนตองหนไป

ทางทศเหนอ ใครหนผดตองออกจากการเลน ผสงจะเรยกชอทศซากนกได หรอเปลยนชอทศใดกได 3) หลงจากการเลกเลนแลว หมใดมคนเหลอมากกวาหมอนเปนหมชนะ ใหหมอนกลาวคา

ชมเชย (เยล) ให ผกากบลกเสออธบายถงประโยชนของเกม

Page 87: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

82 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ใบความร ทกษะการปฏเสธ

การปฏเสธเปนสทธสวนบคคลททกคนควรเคารพและยอมรบการปฏเสธจะสาเรจไดนน ผปฏเสธตองมความตงใจชดเจนทจะปฏเสธ

ขนตอนการปฏเสธ 1) อางความรสกประกอบเหตผล เพราะความรสกโตแยงไดยากกวาการใชเหตผล 2) ปฏเสธชดเจน 3) ถามความเหนเปนการรกษานาใจผชวน ขนตอนนจะชวยใหเพอนมความรสกทด และไมโกรธ 4) ขอบคณเมอเขายอมรบ ถาผชวนตอไมเลก โดยการ เซาซ, สบประมาท, ยกเหตผลหวานลอม, ปลอบหรอรบรองวาไมมปญหา หรอ

แมกระทงขมข ฯลฯ ไมควรหวนไหว ควรหาทางออกดวยวธใดวธหนงตอไปน 1) ปฏเสธซา แลวรบขอตวออกจากเหตการณไป 2) ผดผอน แลวรบขอตวออกจากเหตการณไป 3) ตอรองหาทางเลอกอนทยอมรบไดทงสองฝาย จดออนททาใหมกปฏเสธไมสาเรจ 1) ปากบอกปฏเสธ แตใจไมปฏเสธแทจรง เลยใจออนปฏเสธไมสาเรจ 2) ใชเหตผลเปนขออาง ผชวนเลยเอาเหตผลอนมาหกลางทาใหปฏเสธไมสาเรจ 3) ไมออกจากสถานการณ อยใหเขาตอไปเรอย ๆ กเลยปฏเสธไมสาเรจจนได 4) เกรงใจโดยเฉพาะกบผอาวโสสงกวา เลยทาใหไมรกษาสทธในการปฏเสธของตนเอง ตวอยางประโยคคาพด สถานการณ: เพอนชวนลองสบบหร

ขนตอน ตวอยางประโยคคาพด อางความรสกประกอบเหตผล เราไมชอบ รสกวามนเปนสงทไมด ปฏเสธชดเจน ขอไมลอง ถามความเหนเปนการรกษานาใจผชวน นะเพอน ขอบคณเมอเขายอมรบ ขอบคณทเขาใจเรา

ถาผชวนตอไมเลก เลอกวธใดวธหนงตอไปน ปฏเสธซา แลวรบขอตวออกจากเหตการณ ไมละ ขอตวกอนนะเพอน (รบเดนจากไป) ผดผอน แลวรบขอตวออกจากเหตการณ เอาไวชวนเรองอนแลวกน ขอตวนะเพอน

(รบเดนจากไป) ตอรองหาทางเลอกอนทยอมรบไดทงสองฝาย เรามาหาอะไรทาอยางอนกนดกวา ไปกน

ไอศครมกนดไหมเพอน

Page 88: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 83

เรองทเปนประโยชน พรานใหมผกลาหาญ

พรานใหมคนหนงมกจะเขาไปถามพวกคนตดไมวาเหนหมปา บางไหม บรเวณใดมกวางมเนอบางเเตพวกคนตดไมกยงไมเคยเหนพรานใหมผนลาสตวใดไดสกตว

วนหนงพรานใหมเขาปามาเเตเชาพลางถามคนตดไมวา"พชาย เหนรอยเทาสงโตทไหนบาง ชวยบอกดวยเถด"คนตดไมกบอกวาเหนอยไมไกลนก ตนยนดจะพาไปลาถง หนาปากถาสงโตเลยทเดยวเมอไดยนเชนนนพรานใหมกถงกบสายหนาปฏเสธเปนพลวน วาตนเพยงอยากเหนรอยเทาสงโตเทานน มไดอยากลาสงโต

เรองนสอนใหรวา พวกทขขลาด มกเเสดงวากลาหาญเมอภยยงไมมาถง

มากบหมาปา

หมาปาเดนมาพบมาทกลางทางจงเอยขนวา"พมาเอย ขาเพงผานไรขาวโอตมาเมอครน เหนขาวโอตออกรวงงาม นากนเปนยงนก เเตขาไมไดกนมนสกคาเพราะคดจะเกบไวใหทานกน ทานมากบขาส ขาจะพาไป"มาไดฟงดงนนกหวเราะเบาๆ เเลววา"ขาขอบใจนะ ทเจาบอกเรองไรขาวโอต เเตขาไมไดขอบใจ ทเจาไมกนขาวโอต เพราะขารดวาขาวโอต ไมใชอาหาร ของหมาปาอยางเจา"

เรองนสอนใหรวา หากใหดวยความไมจรงใจ ไมทาใหผรบเกดความซาบซง

Page 89: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

84 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 5 สมรรถภาพทางกาย แผนการจดกจกรรมท 17 ความรนแรง เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร ตระหนกถงอทธพลของสอ คานยม และพฤตกรรมตาง ๆ ทนาไปสความรนแรง 2. เนอหา เดกทมนสยชอบใชหรอนยมความรนแรง เปนเพราะไดรบประสบการณในเรองความรนแรง บมเพาะและปลกฝงเปนเวลายาวนาน จนชนชาเหนความรนแรงเปนเรองปกต ไมรสกวาเปนสงผด ไมยงยงชงใจ และกระทาความรนแรงโดยเลยนแบบพฤตกรรมจากสอตาง ๆ รวมทงคานยมและพฤตกรรมทมในกลมเพอน ลวนมอทธพลชกนาไปสความรนแรงได ความตระหนกในเรองนจะชวยใหหลกเลยงการรบสอตาง ๆ รวมทงคานยมและพฤตกรรมทไมเหมาะสม 3. สอการเรยนร

3.1 เกม 3.2 บตรคา สถานการณความรนแรง 4 ชด 3.3 ใบความร 3.4 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนงตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอนาสนทนาดวยคาถาม “ในชวตประจาวนลกเสอเคยพบพฤตกรรม

อะไรบางทคดวาเปนความรนแรง” ใหลกเสอเลาประสบการณ 1 – 2 คน แลวนาเขาสกจกรรม

(2) ผกากบลกเสอใหลกเสอนงตามหมของตนเอง แจกชดบตรคาใหหมละ 1 ชด (3) นายหมอานบตรคาทละใบพรอมอภปรายและหาขอสรปเพอรายงานในกลมใหญ

ในประเดนตอไปน และสงตวแทนรายงาน - สถานการณในบตรคามแนวโนมจะเกดอะไรตามมาไดบาง - เรยงลาดบความรนแรงของสถานการณในบตรคาตามความเหนของหม

จากรนแรงมากทสดไปหารนแรงนอยทสด (4) ตวแทนหมรายงานทละหมจนครบ

Page 90: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 85

(5) ผกากบลกเสอชวยเพมเตม “ความรนแรงมไดหลายระดบ ตงแตนอยทสดคอความรนแรงในจนตนาการเชน เกม การตน ความรนแรงทางใจ เชน การนอกใจ ความรนแรงทางคาพด เชน ด ดาวา ความรนแรงทางกายซงรนแรงทสด เชน การทารายรางกาย”

(6) ผกากบลกเสอนาอภปรายในกอง และสรป ในประเดน “สรปความหมายของความรนแรงตามความเขาใจของลกเสอ” และ “ไดขอคดอะไรบางจากกจกรรมน”

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) หมลกเสอนงลอมวง ผกากบลกเสอแจกใบความรเรอง “ความรนแรง” ใหรวมกน

อภปรายประเดนตอไปน และสงตวแทนรายงานในกองลกเสอ หมท 1 เหตใดบางคนจงมนสยชอบใชความรนแรง มปจจยอะไรททาใหเปนเชนนน หมท 2 จากคาปฏญาณและกฎของลกเสอ คดวาลกเสอควรมทาทตอการใชความรนแรง

อยางไร หมท 3 และ 4 ทานคดวาในโรงเรยนมปญหาความรนแรงอะไรบาง ในฐานะลกเสอ

สามญรนใหญ จะลดปญหาความรนแรงในโรงเรยนอยางไร (2) ตวแทนหมลกเสอรายงานทละประเดน ผกากบลกเสอนาอภปราย เพมเตม และ

สรป (3) ผกากบลกเสอขอใหกองลกเสอรวมกนหาแนวทางปฏบตเพอแกไขปญหาความ

รนแรงในโรงเรยนใหเปนรปธรรมในโอกาสตอไป 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล สงเกตการมสวนรวมการทากจกรรม การแสดงออก การแสดงความคดเหนอยางสรางสรรค

เพอลดปญหาความรนแรงในโรงเรยน

6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค ตระหนกถงสาเหตของปญหาความรนแรงใน

โรงเรยน รวมทงตระหนกวาตนเองควรมสวนรวมในการปองกนและแกไข

Page 91: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

86 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 17 เกม

กระซบขาว 1. แบงลกเสอออกเปน 4 แถวเทาๆ กน 2. ใหแตละแถวนงเปนแถวตอน คนหนาหางจากจดทกาหนดไวประมาณ 1 เมตร 3.เมอไดยนสญญาณ คนแรกรบวงไปอานขอความในกระดานทผกากบลกเสอเขยนเตรยมไว

จนจาได แลววงกลบมากระซบคนทสอง คนทสองกระซบตอๆ ไปจนถงคนสดทายรบวงมาเขยนหรอบอกกบผกากบลกเสอ

4. แถวใดสงขาวไดเรวและถกตองทสดเปนผชนะ

แขงเรอ 1. หมลกเสอยนเขาแถวตอน หางกนประมาณ 1 เมตร 2. คนแรกเอามอเทาสะเอว คนตอ ๆ ไป เอามอจบทเอวของคนขางหนา แลวนงยอง ๆ 3. การเคลอนทใหกาวไปทละเทาหรอจะกระโดดไปพรอม ๆ กนกได แตมอตองไมหลดจากกน 4. เมอไดยนสญญาณใหแตละแถวเคลอนทไปขางหนายงจดหมาย 5. แถวใดถงจดหมายกอนเปนผชนะ บตรคา

บตรคา...หมท 1

นกเลาเรองสวนตวของตายใหจมฟง โดยบอกใหเกบเปนความลบ จมนาเรองของตายไป

เลาตอจนรกนทงหอง

มดปากแหวงและเพดานโหวแตกาเนด แมจะผาตดแกไขแลว แตกยงพดไมชด

ถกเพอนลอเลยนอยเสมอ ๆ

วชยอยกบลงขเหลา เวลาลงเมาเหลามกจะโมโหราย ทบตและทาโทษวชยอยางรนแรง เปนประจา

Page 92: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 87

เอกชอบเลนเกมทมความรนแรงมากๆ และตดเกมออนไลนอยางมาก มกหนเรยน

ไปเลนเกมบอย ๆ

บตรคา...หมท 2

หนงกบสองเปนฝาแฝดกน ชอบดหนงและ เลนเกมบลางผลาญทงค เขามปนเดกเลน

คนละกระบอกเอาไวเลนไลยงกน

มะลมพอแมททะเลาะตบต

ทารายรางกายกนใหเหนเปนประจา

หนมพนนกบเพอนในกลมวาจะหลอก

ใหนอยรกแลวหกอกใหด

ขาวดง!!...พอแมชาวเกาหลคหนงถกตารวจจบขอหาละเลยลกอาย 3 เดอนจนขาดอาหารเสยชวต เพราะทงคตดเกมจน

ไมสนใจลก ปอนนมใหแควนละครงเดยว

Page 93: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

88 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

บตรคา...หมท 3

โตขนวฒอยากเปนหวหนาแกงอนธพาล

เพราะเคยเหนพอถกซอม จะไดปกปองพอได

กองไมอยากมาโรงเรยน เพราะถกเดกโตกวาขมขรดไถเงน

นารถกแซวอยเสมอเวลาเดนผาน วนมอเตอรไซคปากซอยเขาบาน

เธอไดแตกมหนากมตารบเดนใหเรวทสด

อวนแอบขโมยมอถอเพอนไปขาย

เพอเอาเงนไปเลนเกม

Page 94: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 89

บตรคา...หมท 4

เสรเลยงปลากด เขาชอบดเวลามนตอสกน ถาตวไหนแพ เขากจะปลอยใหมนตาย ไมเลยงมนอกตอไป

วาดอจฉานาทมกระโปรงสวย ๆ ใส

จงแอบเอากรรไกรไปตดขาดเปนรว ๆ โดยนาไมร

มนสชอบไปเขากลมกบเดกทโตกวา เขาหดดมเหลา สบบหร ออกเทยวกลางคน และพดจาหยาบคาย ตามคนในกลม

เพราะมนทาใหเขาด “แมน” ขน

สมจบไดวาผชายทยนขางหลง

แอบถายรปใตกระโปรงเธอ ขณะขนบนไดเลอน

Page 95: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

90 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ใบความร ความรนแรง

ความรนแรง หมายถง การทาใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสน คาวาชวตนหมายรวมถงทงรางกาย จตใจ และศกยภาพหรอความสามารถทมอย

ระดบของความรนแรง มไดหลายระดบ ตงแตนอยทสดคอความรนแรงในจนตนาการเชน เกม การตน ภาพยนต ความรนแรงทางใจ เชน การนอกใจ การทารายจตใจดวยคาพดหรอการกระทา ความรนแรงทางคาพด เชน การด ดาวา การลอปมดอยใหอบอาย ความรนแรงทางกาย ซงรนแรงทสด เชน การทารายรางกาย การทอดทงเดกทชวยเหลอตนเองไมได

ความขดแยงกบความรนแรง ความขดแยงเปนเรองธรรมชาตของคนทอยรวมกนในสงคม ซงมความคดเหนทแตกตางกนได การแลกเปลยนและยอมรบความคดเหนทแตกตาง จงเปนรากฐานสาคญของการสรางองคความรใหมๆอยางตอเนอง จดเปนการแกไขความขดแยงแบบสรางสรรค ความรนแรงไมใชเรองธรรมชาต และไมใชความขดแยง แตมการใชความรนแรงมาแกไขความขดแยง ดวยอารมณและความคดความเชอทไมถกตอง ทาใหเกดความขดแยงทมากขนกวาเดม

พงระลกเสมอวาความขดแยงสามารถแกไขได โดยไมตองใชความรนแรง

ความรนแรงในโรงเรยน เดกยอมมการแกลงและหยอกลอกนเปนเรองธรรมดา แตตองมขอบเขตระหวางความสนกและความทกขของผอน และเรยนรทจะควบคมตนเองใหมพฤตกรรมทเหมาะสมกบเพอน การสารวจปญหาความรนแรงในโรงเรยน โดยการสมทวประเทศ กบเดกประถมศกษาปท 4 ถงมธยมศกษาปท 3 จานวน 3,047 คน ในป 2549 พบวา เดก 40% ถกรงแกถงเดอนละ 2-3 ครง การรงแกกนเกดมากทสดในชนประถมศกษาปท 4 และลดลงตามระดบชนทสงขน พฤตกรรมทพบไดแก การลอเลยน ทารายจตใจดวยวาจา เหยยดหยามเชอชาต ผวพรรณ และการคกคามทางเพศ บางแหงยงพบวยรนอนธพาลหรอคนเมา รดไถเงนหรอใชวาจาทไมเหมาะสมกบเดกอกดวย การสารวจนสะทอนวา ความรนแรงในโรงเรยนเปนเรองเรงดวนทตองแกไข เพราะเดกทถกกระทาความรนแรงตงแตชวงตนของชวต จะเตบโตดวยความไมมนคง เปนผใหญทไมสมบรณและสงสาคญทสดคอ อาจทาใหเดกคนนนกลายเปนผกระทาความรนแรงเสยเอง

ทาไมเดกบางคนจงนยมใชความรนแรง เดกทไดรบประสบการณความรนแรง บมเพาะและปลกฝงเปนเวลายาวนานจนชนชา จนเหนความรนแรงเปนเรองปกต ไมรสกวาเปนสงผด ไมยบยงชงใจ ไมควบคมตวเอง ปลอยใหอารมณรนแรงชกนาใหกระทาความรนแรง โดยเลยนแบบพฤตกรรมตามประสบการณทม ตวอยางประสบการณความรนแรงในเดก ไดแก

Page 96: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 91

เดกในครอบครวแตกแยกทพอแมทะเลาะทารายรางกายกนใหเดกเหนเปนประจา เดกทถกทอดทง ไดรบการเลยงดไมเหมาะสม ขาดแคลน ถกทารายรางกาย ทาโทษรนแรง

เปนประจา จะรสกวาตนเองไมเปนทตองการขาดความรก รกคนอนไมเปน ไมผกพนกบใคร เดกทไดเหน รบร เรองราวการใชความรนแรงจากตวอยางในสงคม เกม การตนและสอตางๆ

อยเปนประจา เชน ภาพยนตร ละครโทรทศน ขาวหนงสอพมพ ขาวโทรทศน เกมกด เกมวดโอ เกมออนไลน หนงสอการตนญปน

เดกทมพนฐานอารมณไมมนคง ออนไหวงาย อาจถกชกจง และเลยนแบบกลมเพอนทมพฤตกรรมรนแรง เพอตองการการยอมรบในกลมเพอน

เดกทมพนฐานอารมณรนแรง ไดรบการเลยงดแบบปลอย ตามใจ ทาอะไรตามอารมณและ สงเราทเขามา โดยไมเคยฝกการควบคมตนเอง ไมยบยงชงใจ อาจกอความรนแรงโดยไมยงคดได

การดมสราและแสพสารเสพตด ทาใหขาดความยบยงชงใจ และนาไปสการใชความรนแรงได เดกทถกเพอนแกลง รงแก ลอเลยน เกดความรสกโกรธ อบอายและเกบกดเปนเวลานาน

อาจระเบดอารมณโกรธแคนออกมา เปนการกระทาความรนแรงตอคนอนไดหรอใชความรนแรงเพอปกปองตนเอง

การแอบถายคลปเรองสวนตวของผอน แลวไปเปดเผย ประจาน หรอใชขมขเพอทรพยสน การนนทา การใสราย ทาใหผอนเสอมเสยชอเสยง

สอกบความรนแรง ครวเรอนไทยมโทรทศน รอยละ 96 โทรทศนจงเปนสอทมอทธพลสงมากในการชนาความคด ความเชอ และคานยมของสงคม ขาวสารทางโทรทศนเปน "ขาวราย" ถง รอยละ71 ในขณะทเรองดๆ ทชวนใหมความหวง มเพยงรอยละ 12 ทานอง “ขาวรายฟรขาวดตองจาง” - เดกไทยทอายตากวา 5 ป ชมภาพความรนแรง เชน ตกน ฆากนทงจากขาวและละครหรอโฆษณาวนละ 501 ครง - เดกสวนใหญใชเวลาเรยนหนงสอในโรงเรยนปละ 900 - 1, 000 ชวโมง แตใชเวลาดโทรทศน ปละ 1,000 - 1,200 ชวโมง สอจงเปนแหลงเรยนรและสงเสรมความรนแรงในเดกและเยาวชนทสาคญทสด เพราะเดกและเยาวชนยงขาดประสบการณ และวจารณญาณในการเลอกรบสอ รวมทงความสามารถในการวเคราะหแยกแยะเนอหาสาระทสอนาเสนออยางมเหตผล นอกจากนยงไมมความรความเขาใจเกยวกบความเปนมาและเบองหลงของสอ จงยอมรบสงทสอเสนอโดยไมมขอสงสย และคดเองวาสงทสอเสนอนนถกตองเหมาะสมสอจงมผลตอความคดและพฤตกรรมของผทไมรเทาทน ทาใหเกดผลกระทบตอสขภาพ ทงดานรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ

Page 97: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

92 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

การแกปญหาความรนแรงในโรงเรยน ครอบครว เปนจดเรมตนของการแกปญหาตาง ๆ เพราะอยใกลชดกบเดกมากทสด

พอแมจาเปนตองเรยนร และเขาใจความตองการของลกในแตละชวงวย เพอรบรถงอารมณ และความเปลยนแปลงทเกดขนกบลก

ใหเวลาทากจกรรม ใชเวลาวางอยกบลก เชน ทาอาหารหรอเลนกฬา เพอชวยสรางบรรยากาศของครอบครวมสขแสดงออกถงความรกความอบอน ใหการอบรมและสรางวนยใหกบลกอยางเหมาะสมเพอลกจะไมตองพงพาสงเราภายนอก เชน เพอน เกม หรอสออนๆอนจะซมซบใหเกดความรนแรงตามมา

การกระทาทเปนความรนแรงมกมจดเรมตนมาตงแตวยเดกเลก การปลกฝงใหมจตใจ ออนโยน มเมตตาตอสตว เปนวธหนงทชวยลดปญหาความรนแรงลงได

วางตวเปนแบบอยางทดใหกบลกไมมวสมสงเสพตดหรอหมกมนอบายมข แกไขความขดแยงในครอบครวอยางสนต ไมทะเลาะดาทอหรอตบตกน เพราะเมอลกรบร

เปนประจาจนเหนเปนเรองธรรมดากจะลอกเลยนแบบพฤตกรรมรนแรงดงกลาว ไมลงโทษหรอใชวธทรนแรงแบบไรเหตผล ควรใชวธการพดคย แลกเปลยนตงกตการวมกน

กบลกแทน ไมตามใจลกมากเกนไป จะทาใหเดกเปนคนเอาแตใจตนเอง ขนอยใจ ทาใหปญหาเลก ๆ

กลายเปนเรองใหญโต ใหคาปรกษา หรอเปดโอกาสใหลกไดระบายความทกขทอยในใจ ใหกาลงใจกบลกเมอลก

ทาผด เมอเกดปญหาลกจะไดกลาบอก เพอชวยกนหาทางออก สอนลกเสมอวา ไมควรเอาปมดอยของเพอนมาลอเลยน เพราะจะทาใหเพอนเสยใจ

ตรงกนขามควรเหนใจและเปนกาลงใจใหกบเพอน โรงเรยน มบทบาทสาคญในการแกปญหา โดยเฉพาะ “คร” ผเปนพอแมคนทสอง ทสาคญ

กคอครอบครวตองมสวนรวมกบโรงเรยน ตองใหความรก ความเขาใจตอเดกๆ ทกคน อยางเทาเทยมกนไมเลอกปฏบต มความรความเขาใจตอเดกในแตละชวงวยทแตกตางกน รจกเดกเปนรายบคคล ใหความชวยเหลอในเรองทจาเปนประสานความรวมมอกบผปกครอง

ในการปองกนและแกปญหาความรนแรงทเกดกบเดก เปดใจกวาง รบฟงความคดของเดก ใหเดกมสวนรวมในการแกไขปญหา ไมใชความรนแรงตอเดกทงในประเดน “วธการ” และ “สาเหต” ของ การลงโทษ สอดสองดแลเดกภายในโรงเรยนตามจดตางๆ และเดนตรวจตราตามรอบโรงเรยน เพอ

ปองกนและลดปญหาแดกรงแกกน

Page 98: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 93

นกเรยนเปนผมบทบาทสงสดในการแกปญหา เพราะทงครอบครวและโรงเรยนตองยดนกเรยนเปนศนยกลาง ในการนามาตรการทกอยางมาใชตองเกดประโยชนสงสดแกนกเรยน

ตระหนกถงผลเสยของการแกลงและหยอกลอกนจนเกนขอบเขตและมวธการสอสารเพอแกไขปญหา

รจกเอาใจเขามาใสใจเรา ไมทาในสงทแมตวเราเองกไมชอบ เชนไมลอจดออนและปมดอยของเพอน ไมแกลงเพอน หรอเลนจนเกนขอบเขตของความสนกสนาน

รจกเลอกรบสอทเหมาะสม ไมกระตนความรนแรง รเทาทนและหลกเลยงคานยมและพฤตกรรมทนาไปสความรนแรง

หากทกฝายรวมมอกน สรางความเขาใจกบอารมณความตองการและการเปลยนแปลงของเดก ความรนแรงทอาจจะเกดขนกจะคอยๆ ลดลงและหายไปในทสด...

เรองทเปนประโยชน

ไกฟากบสนขจงจอกเจาเลห

สนขจงจอกเจาเลหตวหนงเดนผานมาเหนไกฟาเกาะอยบนกงไม สงขางทางมนอยากจะกนไกฟาเปนยงนกจงคดหาอบายเเลวเอยขนวา"ไกฟาเอย ทานชางเปนสตวทงดงามนก ปกของทานมสสน สดใสหลายสปากกงดงามไมเหมอนใคร อยากรจงวาถาทาน หลบตาเเลวยงจะงามอยหรอไม"ไกฟาไดฟงคายกยอกหลงเคลบเคลม รบหลบตาอวดทนทสนขจงจอกกรบฉวยโอกาสนนกระโดดงบตวไกฟาไวไดเมอไกฟาพลาดทา เเตกยงมสต จงเอยขนวา"จงจอกเอย กอนตายขาอยากฟงเสยงอนไพเราะของทาน อกครงไดไหม"สนขจงจอกไดฟงคาปอยอกหลงกล รบอาปากเหาคาราม ไกฟาจงรบบนหนจากไปทนท เรองนสอนใหรวาคายกยอปอปนทาใหคนหลงเคลบเคลมจนไมระวงตนไดเสมอ

ลกชาวนากบมรดก

เมอผเปนพอตายเเลว ลกชาวนาทงสองกชวนกนไปขดหา สมบตในสวนองนเพราะพอไดสงเสยไวกอนตายวา ทรพยสมบต ของพออยในสวนองน “นองไปขดตรงนนนะ พจะขดตรงน"

ลกชาวนาชวยกนขดดนตามทตางๆไปจนทวสวนกยงไมพบ สมบตทคดวาพอจะฝงไวเเตสวนองนทถกขดถกพรวนดนจนทวนนกกลบยงเจรญงอกงาม ดจนลกชาวนาสองพนองสามารถขายองนจนไดเงนทองมากมายทงสองจงเพงตระหนกไดวาทรพยสมบตทพอทงไวใหเปนมรดก นนทเเทคอสงใด เรองนสอนใหรวาความขยนพากเพยรสามารถกอใหเกดทรพย

Page 99: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

94 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 18 การปฐมพยาบาล เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร สามารถบอกความหมายของการปฐมพยาบาลและการปฏบตตนเมอเกดเหตฉกเฉนได 2. เนอหา 2.1 ความหมายของคาวาปฐมพยาบาล

2.2 หลกทวไปของการปฐมพยาบาล 2.3 ขอควรระมดระวงในการปฐมพยาบาล

2.4 วธการชวยเหลอผทเกดอาการชอค 2.5 วธการในการปฐมพยาบาลบาดแผลทวไป 2.6 วธการปฏบตตนเมอเกดภยธรรมชาตตาง ๆ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบงาน เรอง หลกการปฐมพยาบาลเบองตน 3.3 ใบงาน เรอง การปฐมพยาบาลบาดแผลทวไปและอาการชอค 3.4 ใบงาน เรอง การปฏบตตนเมอเกดภยธรรมชาต 3.5 ใบความร เรอง การปฐมพยาบาลและการปฏบตตนเมอเกดเหตฉกเฉน 3.6 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอและลกเสอสนทนา และแลกเปลยนประสบการณในการปฐม

พยาบาลชวยเหลอผอน (2) ผกากบลกเสอแบงลกเสอ ออกเปน 3 กลม โดยการรวมหมลกเสอ พรอมแจก

ใบงานใหกลมลกเสอศกษาคนควา ดงน กลมท 1 เรอง ความหมายของคาวาปฐมพยาบาล กลมท 2 เรอง หลกทวไปของการปฐมพยาบาล

กลมท 3 เรอง ขอควรระมดระวงในการปฐมพยาบาล

Page 100: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 95

(3) ผกากบลกเสอ ใหลกเสอแตละกลมนาเสนอผลงานทไดจากการศกษาคนควา ในทประประชมใหญ โดยผกากบลกเสอเพมเตมในสวนทไมสมบรณ

(4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปถงองคความรทไดรบจากการศกษาคนความา

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอชแจงขนตอนการปฏบตกจกรรมในแตละฐาน พรอมทงแบง

ลกเสอ ออกเปน 3 กลม โดยการรวมหมลกเสอ (2) จดฐานการเรยน 3 ฐาน ดงน

ฐานท 1 เรอง วธการชวยเหลอผทเกดอาการชอค ฐานท 2 เรอง วธการในการปฐมพยาบาลบาดแผลทวไป ฐานท 3 เรองวธการปฏบตตนเมอเกดภยธรรมชาตตาง ๆ

(3) จดลกเสอเขาประจาฐาน โดยมรองผกากบลกเสอเปนผสาธตและใหลกเสอฝกปฏบต

(4) ใหลกเสอเวยนฐานกจกรรม จนครบทง 3 ฐาน (5) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปความรและทกษะทไดจากการฝกปฏบต

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล

5.1 สงเกตพฤตกรรมจากการทางานกลม 5.2 ตรวจความสาเรจจากใบงานทมอบหมาย 5.3 สงเกตจากการมสวนรวมในการอภปราย

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 18 เพลง

ไกทบานฉน

Page 101: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

96 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ไกทบานฉนมนขนไดไพเราะด โกงคอแลวขนดงเสยงลนธรณ เอก เอก อ เอก โอก โอก อโอก ..... หลา..... ยามเดนเยองยางมา สองตาวาวมองสาวคใจ เดนโดดเดยวไป สดเหงาใจจรงจะไกเอย

งกนหาง

งกนหาง เอย เอย เอย งกนหาง กนหว กนตว กนกลาง (ซา) กนหว กนหาง กนกลาง ตลอดตว ใหแสดงทาทางประกอบ และใหแขงขนกน เลอกผทาไดดทสด แลวใหรางวล เกม

แขงมา วธเลน 1. ใหลกเสอเขาแถวตอนหม 2. ใหลกเสอ 2 คน เปนมา โดยใหคน 1 ยนตรงเปนหวมา คนท 2 กมหลงลงเอาศรษะดนหลงคนยน มอทงสองขางของคนทงสองจบกนแนน ใหคนท 3 หลงมา 3. เมอไดยนสญญาณเรม ใหมาวงพาคนขไปสงทเสนชย แลววงกลบไปรบคนในหม ไปสงใหม หมใดหมดกอนรบนงลง หมใดเสรจกอนชนะ มาและหวมาจะเปลยนคนขไปแลวแทนกนกได เมอเหนวามาเหนอย หรอจะเปลยน ทกเทยววงกได

หามเดนสามกาว

วธเลน ใหลกเสอทกคนยนทว ๆ สนาม หามเคลอนไหวจนกวาจะไดยนคาสง เลอกผเลนคนหนงมาผกตา ใหเคลอนไหวไปตามสนามพยายามจบผเลน ถาผเลนคนใดใกลจะถกจบ หรอเหนวาจะถกจบแนนอน มสทธหนได 3 กาว เมอกาวได 3 กาวแลว ไมมสทธกาวตอไป ในกาวทหนงใหเอามอซายแตะสะโพกตนเองเมอกาวทสองใหเอามอขวาแตะ กาวทสามเอามอกอดอกยนนง และรอความหวงวาจะถกจบเมอไหร ถาคนใดถกจบใหคนนนผกตาและเปนคนไลจบคนอนตอไป ใบความร

การปฐมพยาบาล

Page 102: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 97

การปฐมพยาบาล คอ การใหความชวยเหลอผปวยฉกเฉน หรอผทไดรบบาดเจบในขนแรก กอนสงโรงพยาบาล หรอกอนจะถงมอแพทย ทกคนควรมความรในการปฐมพยาบาล เพอทจะใชเวลาทกวนาทใหเปนประโยชนทสดเพอชวยเหลอตวเองและผอน การปฐมพยาบาลนน ตองทาดวยความรวดเรวและถกตอง ขนแรกตองระงบความตนเตนตกใจ ตงสตใหด ไมวาคนทคณตองชวยเหลอจะเปนคนในครอบครว เพอน คนรก หรอแมแตคนแปลกหนา พยายามอยาใหคนมง เพอใหคนเจบไดรบอากาศบรสทธ ปลอดโปรง มแสงสวางเพยงพอ และสะดวกในการปฐมพยาบาล โทรเรยกรถพยาบาลกอน แลวรบตรวจดคนเจบและปฐมพยาบาลเบองตน กรณทคนเจบยงมสต ควรแนะนาตวเอง สอบถามชอนามสกลของคนเจบ และสอบถามอาการ กรณทคนเจบหมดสต ใหตรวจดวายงหายใจหรอไม

อาการชอค อาการเรมแรกจะเหมอนกบเปนลม คอ มอาการหนามด ตาลาย วงเวยน มอเทาออนแรง ออนเพลย ใจหววๆ หรอกลามเนอเกรง เปนตะครว ตวซดหรอเขยวจนถงเขยวคลา เหงอออก กระสบกระสาย กระหายนา คลนไส อาเจยน ชพจรเตนเรวแตเบา ความดนเลอดตก หายใจหอบ อาการขนรนแรง คอ ตามตวเปนรอยจาสดา มานตาขยาย หากชอคอยนานสมองจะขาดเลอดมากทาใหหมดสตได ผปวยอาจมอาการไมครบทกอยางดงทกลาวมา แลวแตความรนแรงของอาการ อยางไรกตาม แมวาผปวยจะไมแสดงอาการอะไรใหเหน แตหากผปวยไดรบบาดเจบและเสยเลอดมาก ควรสงเกตอาการและดแลอยางใกลชด

สาเหต

อาการชอคเกดไดจากหลายสาเหต สาเหตสาคญสวนใหญเกดจากการเสยเลอดมาก ถกไฟไหม นารอนลวก อยในททอากาศรอนจดนานเกนไป อาเจยนหรอทองเสยอยางรนแรง ไฟฟาชอต โรคหวใจกาเรบ ไดรบยาเกนขนาดหรอแพยา การสมผสสารพษ และการตดเชออยางรนแรง เปนตน การปฐมพยาบาล เมอผปวยชอค ใหรบนาสงโรงพยาบาลโดยเรวทสด ระหวางนนใหปฐมพยาบาลเพอใหการไหลเวยนเลอดดขน ดงน -ใหผปวยนอนราบ ไมตองใชหมอนหนนศรษะ เพอใหเลอดไปเลยงสมองไดอยางเพยงพอ และทาใหหวใจทางานนอยลงดวย ควรยกเทาใหสงขน แตไมควรใหนอนศรษะตา เพราะจะทาใหอวยวะในชองทองดนกะบงลมเขามาเบยดทอก ทาใหหายใจไมสะดวก -คลายเสอผาผปวยใหหลวม

Page 103: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

98 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

-หามเลอดกรณทมเลอดออก -หากผปวยอาเจยน ใหนอนตะแคงขาง -หมผาใหความอบอนกบรางกายผปวย -หากผปวยกระหายนามาก ใหหยดนาทรมฝปากในปรมาณเลกนอย และหยดใหนาหากผปวยอาเจยน ยกเวนผปวยทไดรบบาดเจบททอง ควรงดใหนา ขอควรระวง - หากผปวยมอาการบาดเจบทกระดกสนหลง หามเคลอนยายผปวย ควรโทรเรยกรถพยาบาล ระหวางนนใหผปวยนอนราบ ยกขาสง - หากผปวยไดรบบาดเจบทศรษะ อยายกขาผปวยขน และอยาใหอวยวะใดอยสงเกนศรษะ - หากผปวยไดรบบาดเจบทใบหนา ใหผปวยนอนตะแคงขาง เพอปองกนไมใหเลอดไหลเขาปากและจมก เพราะจะทาใหหายใจลาบากหรอหายใจไมออก - หากผปวยถกสตวมพษกดตอย ใหแผลนนอยตากวาระดบของหวใจ

การปฐมพยาบาลบาดแผลทวไป บาดแผลจากอบตเหตมตงแตบาดแผลเลกๆ นอยๆ ไปจนถงบาดแผลขนาดใหญทอาจลกลงไปถงกลามเนอ เสนเอน หรอเสนเลอด ซงอาจทาใหเสยเลอดมากจนหมดสตและเสยชวตได วธการปฐมพยาบาลบาดแผลชนดตางๆ ประเภทของบาดแผล แบงไดเปนบาดแผลเปดและบาดแผลปด 1.บาดแผลเปด คอบาดแผลทผวหนงฉกขาดจนเหนเนอขางใน เชน - แผลถลอกทเกดจากการขดขวน จะเหนรอยขดขวนตามผวหนงเปนแนวยาว อาจมเลอดซมออกมาเลกนอย - แผลทเกดจากการเจาะ การแทง การกระแทก บาดแผลชนดนจะไมใหญมาก อาจเหนรอยเพยงนดเดยว แตบางกรณอาจจะชาในเพราะถกกระแทกอยางรนแรง ทาใหเนอเยอภายในบอบชามากกเปนได - แผลถกของมคมบาด เชน มด เศษแกว บาดแผลอาจไมใหญ แตบางครงอาจมเลอดออกมาก - แผลฉกขาดเนองจากวตถมคม บาดแผลชนดนจะรายแรงกวาการถกของมคมธรรมดามาก แผลอาจลกลงไปถงเนอเยอ เสนเอน ทาใหเสยเลอดมาก - แผลฉกขาดของอวยวะ เชน แขนขาขาดจากอบตเหตทางรถยนต ถกสตวดรายกด หรอถกยง บาดแผลเหลานจะเสยเลอดมากและอาจทาใหเสยชวตได

Page 104: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

ทไมมภายนเขยวภายใทาใหภายใเชน คงในอากาคนเจหรอจ หลงจปากแลกถง สมผสเลอดแลว สะอาสงแปหากไหรอเ 15 นบาดแกดท บาดแกดนา

คมอการ

2.บาดแผลมรอยแผลใหนอก อาจเหนวชา แตบางกในอาจถกกระหเลอดตกใน ในไดรบความมามแตก ตบนสมอง ระยะแารใดๆ แตเมจบอาจอาเจยจมก หนาวสน การหามเล บาดแผลนนจากไดหามเลแผลกวางมากงเสนเอน กร การปฐมพยสกบเลอดขอดใหเรวทสดเทเพราะอาจยง หากสามารถาด แลวใชผาปลกปลอมทาไมมผาพนแผเนคไท แผลทแขนห

นาท หากเลอดแผล ถาเลอดหนาขาบรเว การหามเลอแผลหรอใชผานๆ กลามเน สาหรบบาด

รจดกจกรรมล

ลปด คอบาดแเหนบนผวหนนเพยงแครอยรณเนอเยอะแทกอยางแบางครงอวยมเสยหายมากบแตก หรอเลแรกอาจไมแสอเวลาผานไปยน เลอดออกน ตวซด เจบลอด นลกแคไหน ใลอดอยางถกวกจะหายชา คะดก เสนเลอยาบาลเบองตองคนเจบโดยทาทจะทาไดงทาใหเลอดอถทาได ควรทกอซหรอผาสาใหดวงตาไดผล สามารถด

หรอขาใหยกสดไหลไมหยดดออกทแขนใหณขาหนบ อดโดยการกดาพนแผลแลวนออาจตายไดแผลทศรษะ

ลกเสอสามญร

แผลนงย

แรง วะก ลอดสดงป ปากบปวดรนแรง

ใหสงเกตวาแวธแลว ใหถอควรเยบแผลเอด ควรปฐมพตนสาหรบบาดยตรง แตหาก ไมควรถอดหออกมาก ทาความสะอาสะอาดกดไวตดรบบาดเจบมดดแปลงสงขอ

สง จะชวยใหด ใหกดเสนเลหกดแขนดาน

ดเสนเลอดแดวไมไดผล เพด จงไมควรก ไมควรใชนา

รนใหญเสรมส

หมดสต และ

แผลนนมเลอดอวาเปนแผลใเพอปองกนกพยาบาลแลวรดแผลทมเลอหลกเลยงไมหรอเปลยนเส

าดแผลกอนเตรงบาดแผล มากขน แลวใองใกลตวมาใ

หเลอดไหลชาลอดแดงใหญนใน ชวงระห

ดงใหญควรทพราะจะทาใหกดเสนเลอดแาลางแผล เพร

สรางทกษะชว

ะอาจเสยชวต

ดออกมากนอใหญ แมจะเหการอกเสบจารบนาสงแพทอดออกกคอกไดใหรบลางมสอผาของคน

พอปองกนก ยกเวนเมอเใชผาสะอาดพใชได เชน ผา

ลง ปกตเลอดญทไปเลยงแขหวางขอศอกแ

ากตอเมอใชวอวยวะทตากแดงใหญเกนกราะจะทาใหป

วต ชนมธยมศ

ตเนองจากเส

อยเพยงใด หหนวาแผลมขกการตดเชอทย ารหามเลอด มอดวยสบ รนเจบ แมวาจะ

ารตดเชอ โดกดบาดแผลทพนปดแผลไวาเชดหนา ชา

ดจะหยดไหลขนขา โดยกดและหวไหล ถ

วธการหามเลกวาจดกดขาดกวาครงละ 1ปดขวางทางอ

ศกษาปท 2

ยเลอดมาก

หากเลอดออกขนาดเลกกตา หากเปนบา

โดยหลกเลยวมทงบรเวณะเปอนเลอดจ

ดยลางแผลดวทดวงตา เพรว อยาใหแนนายเสอ ชายกร

ลภายในเวลาดบรเวณเหนอถาเลอดออกท

ลอดโดยการกดเลอดไปเลย5 นาท ออกของแรงด

99

กไมหยดาม หากดแผลท

ยงการณทเปอนจนชม

วยนาราะอาจมนจนชา ระโปรง

ประมาณ อทขา ให

กดยง หาก

ดน

Page 105: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

100 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภายใน และสมองอาจตดเชอโรคทอยในนาได หากมเลอดไหลออกจากปาก จมก หรอห อยาพยายามหามเลอด เพราะจะปดกนทางออกของแรงดนในสมองเชนกน การทาความสะอาดบาดแผลเลกนอย วธการปฐมพยาบาลบาดแผลเลกนอย ทาไดโดยลางมอใหสะอาดทกครงกอนทจะทาแผล ใชนาสะอาดลางแผล ใชสบออนๆ ลางผวหนงทอยรอบๆ บาดแผล แลวลางดวยนาสะอาดอกครง หลกเลยงการกระทบบาดแผลโดยตรง ใชผากอซหรอผาสะอาดซบแผลใหแหง แลวใสยาสาหรบแผลสด เชน โพวโดนไอโอดน ซงจะชวยลดการตดเชอได จากนนปดแผลดวยผาพนแผล การปฐมพยาบาลบาดแผลฟกชาไมมเลอดออก บาดแผลฟกชาจะไมมเลอดออกมาภายนอก แตเกดอาการบวม ผวเปลยนส และมรอยชา ซงเกดจากเสนเลอดบรเวณนนแตกแตผวหนงไมฉกขาด จงทาใหเลอดซมอยใตผวหนง ระยะแรกจะมสแดง แลวเปลยนเปนสมวงคลาในเวลาตอมา คนสวนใหญมกไมใสใจกบแผลฟกชา แตความจรงแลวแผลฟกชากมวธการดแลทถกตองเชนกน กอนอนใหตรวจดวาไมมบาดแผล หรออาการอนๆ หรอกระดกหกรวมดวย ใหคนเจบนงในทาทสบาย แลวประคบแผลดวยถงนาแขงหรอถงนาเยนเพอลดอาการบวม หากเปนแผลทแขนใหใชผาสามเหลยมคลองแขนใหอยกบท หากเปนแผลทขาใหนอนหนนขาใหสง หากเปนทลาตวใหนอนตะแคงหนนหมอนทศรษะและไหล การปฏบตตนเมอเกดภยธรรมชาตตาง ๆ ภยจากธรรมชาต เชน เฮอรรเคน ทอรนาโด แผนดนไหว คลนยกษสนาม นาทวม ไฟปา พายหมะ หรอโรคระบาด เปนสงทมนษยเราตองเผชญอยางหลกเลยงไมได รวมทงภยคกครามจากผกอการราย เชน ระเบดพลชพ ตกถลม อาวธเคม อาวธเชอโรค หรออาวธนวเคลยร อาจเกดขนไดทกขณะ โดยไมเลอกวนเวลา สถานท ซงเมอเกดขนในแตละครงยงผลเสยหายตอชวตทรพยสนเปนจานวนมากมายมหาศาลไมอาจประเมนคาได

อยางไรกด มสงหนงทพวกเราทาไดเพอผอนหนกใหเปนเบา นนคอการเตรยมรบมอกบภยพบตไวลวงหนา กอนเหตการณจะเกดขน โดยทวไปแลวการเตรยมการรบมอภยธรรมชาตและภยจากผกอการรายจะไมแตกตางกนนก เรมจาก

1. วางแผนสงทควรปฏบตเมอเกดเหตการณในแตละประเภท ศกษาลกษณะ ขอควรปฏบต และขอหลกเลยง ของภยพบตแตละประเภท ยกตวอยางเชน เมอ

เกดไฟปา ควรสวมหนากากกนควนไฟและอพยพไปในทศเหนอลม หรอ เมอเกดทอรนาโด ควรอยหางจากหนาตางหรอหนหลบลงไปหองใตดน เปนตน

ใหความรแก เพอน ญาตพนอง ครอบครว

Page 106: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 101

เตรยมพรอมประเมนสถานการณ เพอตดสนใจทจะอพยพหรออยหลบภยในทพก

ในบางสถานการณ การอยหลบภยในทพกจะปลอดภยกวา เชน เมอเกดภายหมะหรออากาศภายนอกเปนพษ ใหพจารณาเลอกหองภายในตวอาคารทมนคงแขงแรง ปดมดชด มเสบยงเพยงพอ

ในกรณทตองอพยพ ใหกาหนดจดนดพบไวหลายแหง ทงในระยะใกลทสามารถเดนไปได จนถงระยะไกลขามรฐ โดยกาหนดไวในทกทศทาง คอ เหนอ ใต ตะวนออก และตะวนตก อนง สาหรบคนทมรถยนต ควรเตมนามนใหเหลออยางนอยครงถงอยเสมอ

วางแผนทจะตดตอสอสารถง เพอน ญาตพนอง หรอครอบครว เผอไวหลายๆ รปแบบ หากโทรศพทบานหรอโทรศพทมอถอใชการไมได กอาจใชอเมลแทน อนงการตดตอขามเมองหรอรฐอาจทาไดสะดวกกวาการตดตอในเมองทพกอย เนองจากเมองในตางรฐอาจไมไดรบผลกระทบจากเหตการณ

ควรวางแผนเผอไว กรณเกดเหตการณขณะทอยทสถานศกษาหรอททางาน

มนซกซอมและปรบปรงแผนทวางไวอยเสมอ

2. เตรยมรวบรวมสงของเครองใชทจาเปนในกรณฉกเฉน เอกสารสาคญประจาตว เชน หนงสอเดนทาง ใบขบข บตรประกนสขภาพ และอนๆ ควรเกบไว

ในถงพลาสตกหรอแฟมทกนนาได

อปกรณกรองอากาศ เชน หนากากกนแกสพษ เชอโรค

นาสะอาดสาหรบใชดม อยางนอย 3 วน

อาหารแหง สาเรจรป เครองกระปอง ใหเพยงพอ อยางนอย 3 วน

เครองนงหม เสอกนฝน เสอกนหนาว ถงมอ ถงนอน

ไฟฉายพรอมถานไฟฉายสารอง

วทยทใชถานไฟฉาย

เงนสด หรอเชคเดนทาง

First Aid Kit - ผาพนแผล ยาฆาเชอโรค ยารกษาโรคทวไป ยาประจาตว

ไมขดไฟแบบกนนา

เขมทศ

นกหวด สาหรบเปาเรยกความชวยเหลอ

รองเทาทคงทนและสวมใสสบาย

กระดาษชาระ

ถงขยะพลาสตก สาหรบใสสงปฏกล

Page 107: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

102 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

3. ตดตามขาวสาร การเตอนภย หรอการประกาศภาวะฉกเฉนในเขตพนททพกอาศยอยและละแวกใกลเคยง ควรรบฟงขาวสาร ประกาศเตอน จากทางสอวทย โทรทศน อนเตอรเนท เปนประจาทกวน

พรอมทจะปรบใชแผนทเตรยมไว เขากบสถานะการณทเกดขนไดอยางเหมาะสม

เมอเกดเหตการณขน ควรปฏบตตามคาแนะนาของเจาหนาททองถนหรอเจาหนาทรฐอยางเครงครด

และทสาคญทสด มสต อดทน และตรกตรองกอน

เรองทเปนประโยชน แมวกบสนขจงจอก

วนหนงแมวไดพบกบสนขจงจอก ทงสองเปนเพอนกน และแลกเปลยนความเหนในการดารงชวตอยางสนต แมวบอกสนขจงจอกวา "ฉนเบอหนายเหลอทตองคอยวงหนศตร" สนขจงจอกถามวา "ทาไมละ" แมวบอกวา "ถาฉนไมหนพวกมนกฆาฉนตายนะซ" สนขจงจอกกบอกวา "ฉนไมรสกกงวลกบพวกมนแมแตนอย ฉนมอบายมากมายทจะใชกบศตรทมาทารายฉน" ขณะทมนเดนเขาไปในปาลก มนกหลายตวอยบนตนไม สงเสยงรองอยางมความสข สนขจงจอกรองบอกแมววา "ฉนจะแสดงอบายของฉนใหแกทานสกสองสามอยาง" แตกอนทสนขจงจอกจะเรมแสดง เสอตวหนงเดนผานมา แมวรบวงหนขนไปบนตนไม สนขจงจอกไมรจะใชอบายอะไรในการหลบหน ในทสดมนกถกเสอจบกนเปนอาหาร กอนทมนจะใชอบายทมอยอยางมากมาย เรองนสอนใหรวา รเพยงอยางเดยวแตขอใหรแน

สงโตกบหนเจาปญญา

ในปาใหญแหงหนงมสตวหลายชนดอาศยอยรวมกน สตวทงหลายตางอยกนอยางมความสข วนหนงสงโตไดเขามาอย มนมนสยดรายมาก ชอบจบสตวอนกนเปนอาหาร มนชอบจบวว กวาง มาลาย กนเปนอาหารเมอเวลามนหว สตวทงหลายตางหวาดกลวมาก เจาหมซงเปนตวแทนของบรรดาสตวไดรองตะโกนขอรองใหสงโตไปอยทอน สงโตโมโหมาก มนรองบอกวา "ถาสตวตวใดสามารถเลานทานทไมรจบได ขาจะยอมไปอยทอน แตถาไมมใครเลาได ขากจะจบพวกเขากนไปเรอย ๆ ฮะ ฮะ…….." สตวทงหลายตางจนปญญา และพากนหวาดกลววาจะถกจบกนไมวนใดกวนหนง ยงมหนตวหนงไดรบอาสาขนวา "เอาละ ขามวธแลว ขาจะไปเลานทานไมรจบใหสงโตฟง" วาแลวมนกไปหาสงโต สงโตคดวาหนคงเลาไมได แตหนไดเรมเรองวา

Page 108: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 103

"กาลครงหนงมตากบยายออกไปทอดแหหาปลาในแมนา ขณะททอดแหออกไป แหไปตดหนทใตนา แหขาดเปนรใหญ ตาจงดานาลงไปด ตาเหนปลาตวหนงวายนาลอดรแหไป….." สงโตจงขดขนวา "เทานเองหรอ……….จบแลวหรอ……" หนตอบวา "ยง" แลวกเลาตอ "ตากเหนปลาตวทสองลอดรแหไปอก" สงโตถามวา "จบหรอยง" หนตอบวา "ยง" แลวกเลา "ตากเหนปลาตวทสามวายนาลอดรแหไปอก" สงโตกถามอกวา "จบหรอยง" หนกตอบวา "ยง" แลวกเลาตอไปวาเหนตวทส หา หก………. พอสงโตถามหนกตอบเรอยจนไปถงรอยทรอย…พน สงโตจงบอกวา "เอาละ เอาละ ขายอมแพนทานของเจาแลว เพราะถาใหเลาตอเจาคงมปลาตวทหมน ตวทแสน นทานของเจาไมรจบจรง ๆ และขากตกลงวาจะไปอยทอน" แลวสงโตกจากไป สตวทงหลายตางดใจและชนชมในความฉลาดของหนเจาปญหาเปนอยางมาก เรองนสอนใหรวา จงแกปญหาดวยปญญา และอยาตตนไปกอนไข

Page 109: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

104 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 19 การรายงานการใหบรการ เวลา 1 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร สามารถบอกความหมายของคาวา บรการ ชมชน พฒนา และการพฒนาชมชนได 2. เนอหา 2.1 ความหมายของคาวา การบรการ ชมชน พฒนาและการพฒนาชมชน 2.2 ประโยชนทลกเสอไดรบจากการใหบรการ 2.3 กจกรรมทลกเสอสามารถปฏบตไดในการใหบรการชมชน 2.4 กจกรรมทลกเสอสามารถปฏบตไดเกยวกบการพฒนาชมชน 2.5 กฎลกเสอทเกยวของกบการใหบรการ 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความรเรอง การใหบรการ 3.3 ใบงาน เรอง บรการ

3.4 เรองทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนงตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร 1) ผกากบลกเสอและลกเสอสนทนา และแลกเปลยนประสบการณในการบรการใหความ

ชวยเหลอผอน 2) ผกากบลกเสอแบงลกเสอ ออกเปน 3 กลม โดยการรวมหมลกเสอ พรอมแจกใบ

ความร และใบงานใหกลมลกเสอศกษาคนควา ดงน กลมท 1 เรองความหมายของคาวา การบรการ ชมชน พฒนาและการพฒนาชมชน

และประโยชนทลกเสอไดรบจากการใหบรการ กลมท 2 เรอง กจกรรมทลกเสอสามารถปฏบตไดในการใหบรการชมชน

กลมท 3 เรอง กจกรรมทลกเสอสามารถปฏบตไดเกยวกบการพฒนาชมชน 3) ผกากบลกเสอ ใหลกเสอแตละกลมนาเสนอผลงานทไดจากการศกษาคนควา ในทประชมใหญ โดยผกากบลกเสอเพมเตมในสวนทไมสมบรณ

4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรปถงองคความรทไดรบจากการศกษาคนความาซงตรงกบคาปฏญาณของลกเสอขอ 2 “ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ”

Page 110: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 105

5) ผกากบลกเสอแจกใบงานใหหมลกเสอไปจดทาโครงการ/กจกรรมการใหบรการแกชมชน และดาเนนการปฏบตกจกรรม กาหนดเวลา ไมนอยกวา 10 ชวโมง ภายในเวลา 2 เดอน และเขยนรายงานการใหบรการ เพอนาเสนอตอไป

4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล 5.1 สงเกตพฤตกรรมจากการทางานกลม

5.2 ตรวจความสาเรจจากใบงานทมอบหมาย 5.3 สงเกตจากการมสวนรวมในการอภปราย

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 19

เพลง

กระตายนอย

ฉนเปนกระตายตวนอยมหางเดยว สองหยาวสนกระดก กระดก กระดก กระโดดสขาทาทากระตก กระตก เพอนทรกของฉนคอเธอ เกม

กระตาย กระแต วธเลน

1. แบงลกเสอออกเปน 2 ฝาย จานวนเทาๆ กน ฝายหนงเปนกระตาย อกฝายหนงเปนกระแต ทงสองแถวยนหางกนประมาณ 2 เมตร

2. ใหทงสองฝายหนหนาเขาหากน และทางดานหลงของแตละฝายจะมเสนอกเสนหนงหางออกไปประมาณ 6-10 เมตร เปนเสนทปลอดภย

3. ผกากบลกเสอจะเปนคนขานชอ สมมตวา ขานวา “กระตาย” แถวทเปนกระตายจะรบวงไปแตะแถวกระแต ถาฝายหนไปถงเสนปลอดภยกอน ฝายกระแตจะแตะไมได

4. ทงสองแถวกลบมาเขาแถวทเดม ผกากบลกเสอจะเรมขานอก สมมตวา ถาขานเปน “กระแต” ฝายกระแตตองรบวงไปแตะฝายกระตายเชนเดยวกน

5. ฝายใดเหลอสมาชกมากกวาเปนฝาย “ชนะ”

Page 111: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

106 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ใบความร

ลกเสอกบการบรการ ความหมายของการบรการ - คาวา “บรการ” หมายถง การชวยเหลอหรอการบาเพญประโยชนตอตนเองตอผอนและตอชมชนลกเสอจะตองมความเลอมใสศรทธาในคาวา “บรการ” และลงมอปฏบตเรองนอยางจรงจงดวยความเขาใจและโดยมทกษะหรอความสามารถในการใหบรการนนดวยความชาชอง วองไว คอไวใจไดหรอเชอได - ความเหนของ บ.พ. เกยวกบ “บรการ” บ.พ. เหนวาการศกษาทเดกไดรบจากทางบาน ทางโรงเรยน ทางวด และอน ๆ ยงมชองโหวอย 4 ประการ ซงการลกเสอมงหมายทจะอดชองโหวเหลานนโดยเนนการฝกอบรมลกเสอในเรองตอไปน คอ 1) ลกษณะนสย และสตปญญา 2) สขภาพและทกษะ 3) การฝมอและทกษะ 4) หนาทพลเมองและการบาเพญประโยชนตอผอน การลกเสอมงหมายทจะฝกอบรมลกเสอทงในทางรางกาย สตปญญา ศลธรรม จตใจและสงคม เพอใหเปนพลเมองด รจกหนาทรบผดชอบและบาเพญตนใหเปนประโยชนแกชมชน ตลอดจน ประเทศชาต ตามคตของลกเสอพลเมองด คอบคคลทมเกยรตเชอถอได มระเบยบวนย สามารถบงคบใจตนเอง สามารถพงตนเอง ทงเตมใจและสามารถทจะชวยเหลอชมชนและบาเพญประโยชนตอผอน - ความมงหมายโดยเฉพาะของกจการลกเสอ 1) เพอใหลกเสอไดเขารวมในขบวนการลกเสอซงมผใหญเปนผชแจง แนะนา และทาหนาทเปนทปรกษา จะโดยใหลกเสอในกองปกครองกนเอง ประกอบกจกรรมตาง ๆและเรยนรโดยการกระทา 2) เพอใหลกเสอไดมโอกาสฝกปฏบตการตามทตนถนด 3) เพอใหลกเสอไดฝกหดรบผดชอบตอตนเองและเพมการฝกใหกวางขวางยงขน โดยอาศยระบบหม 4) เพอใหลกเสอมโอกาสแสดงสมรรถภาพของตนเองดวยความพงพอใจและความภาคภมใจ โดยการใชระบบเครองหมายวชาพเศษ 5) เพอใหลกเสอรจกอดทน นยมชวตกลางแจงและการบรการอยางมชวตจตใจ โดยเฉพาะ การบรการชมชน 6) เพอสงเสรมการแสวงหาอาชพทเหมาะสม - การบรการหรอการบาเพญประโยชนของลกเสอในเรองการบรการนมจดมงหมายเพอให

Page 112: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 107

ลกเสอทกคนไดเขาใจความหมาย รวธการในการบรการ รหลกในการจดกจกรรมดานบรการ และมความเขาใจ สามารถปฏบตดวยตนเองได การลกเสอตองการผเสยสละ ผมจตใจเปนลกเสออยางแทจรง (Scouting Spirit) ไมเปนคนเหนแกตว ไมทาอะไรโดยหวงผลสวนตนเปนทตงอยตลอดเวลาในเวลาเดยวกนการเสยสละประโยชนและความสขสวนตว เพอบรการตามความหมายของการลกเสอนกตองใหคานงถงสภาวะแวดลอม และสถานภาพของตนเองอยเสมอ ๆ เพอจะไดตระหนกถงขดความสามารถของตนเอง จะไดไมกอใหเกดความเดอดรอนแกตนเองและครอบครว ประเภทหรอขนตอนในการบรการ 1) บรการแกตนเองกอน เปนการเตรยมตวเองใหพรอมเสยกอน เพราะถาหากเรายงไมพรอม เรากไมอาจจะไปใหบรการแกผอนได หรอไดกไมดเทาทควร การบรการแกตนเองกอนนนเปนการฝกในเรองการบรการไปดวย เพราะคาวาการบรการแกตนเองนนหมายถงตวเรา ครอบครวของเรา ผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา เพอนรวมงาน ญาตสนทมตรสหาย กลาวโดยสรปไดวากอนทเราจะออกไปใหบรการแกผอนนน จาเปนตองสรางความพรอมใหแกตวเองเสยกอน เพราะตราบใดทเรายงตองขอความอปการะ ตองอยภายใตการโอบอมคาชของผอน ตองขอใหผอนชวยเหลอเรา แสดงวาเรายงไมพรอม ฉะนนลกเสอวสามญตองเตรยมตวใหพรอมในทกๆ ดาน ไมวาการเงน สขภาพ เวลาวาง สตปญญา ฯลฯ 2) บรการแกหมคณะและขบวนการลกเสอ เมอเราฝกบรการตนเองแลว ตอไปกขยายการใหบรการแกหมคณะของเรากอน เปนการหาประสบการณหรอความชานาญ ดวยการบรการเปนรายบคคล บรการแกกองลกเสอของเราในการงานตางๆ อนเปนสวนรวมและรวมไปถงการใหบรการแกกองลกเสออน ซงถอเปนขบวนการของเรา ลกเสอวสามญทกคนควรไดรบการสงเสรมใหชวยเหลอการดาเนนกจการของกองลกเสอสามญ หรอกองลกเสอสารอง ในทกวถทาง ทงน เพอจะไดมประสบการณภาคปฏบตในการฝกอบรมลกเสอ ซงจะชวยใหเขาเหมาะสมทจะเปนผกากบลกเสอและเปนหวหนาครอบครวในอนาคต ลกเสอควรไดรบมอบหมายความรบผดชอบในงานทมกาหนดแนนอนในการชวยเหลอผกากบลกเสอ ประเทศชาตตองการอาสาสมครเปนจานวนมาก เพอชวยเหลอในเรองการศกษา มเรองอนๆอกมากมายนอกเหนอไปจากการอาน การเขยน และการคดเลข ซงเปนสงจาเปนทเดกสมยนจะตองเรยนรเพอจะไดประสบความสาเรจในชวต การทเวลาเรยนมระยะสนและครกมจานวนจากด ยอมทาใหเดกไมมโอกาสไดเรยนรสงตาง ๆเหลานดงนน ความชวยเหลอของชายหนมรนพทเปนอาสาสมครจงเปนสงทประเทศชาตตองการอยางยง ลกเสอสามญผซงใหความชวยเหลอในการฝกอบรมหรอในการดาเนนงานของกองลกเสอสามญ หรอกองลกเสอสารอง และโดยเฉพาะในการอยคายพกแรม นบไดวาเปนผใหบรการทมคณคาอยางยง ในเวลาเดยวกนงานนยอมนาความพอใจมาใหลกเสอเอง เพราะการฝกอบรมเดกนนจะไดเหนเขาสนกสนาน มลกษณะนสยทดขน ยอมทาใหลกเสอวสามญรสกวาไดทาอะไรบางอยางทคมคาการฝกอบรมแกรนนองนนลกเสอสามญรนใหญจะตองทาตนใหเปนตวอยางทดเพอใหรนนองทาตามดวยการปฏบตตนใหเปนคนสนกสนาน ราเรง เปนมตรกบคนทกคน ซอสตยสจรต มกรยาสภาพ และใชวาจาสภาพไมหยาบโลน

Page 113: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

108 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

3) บรการแกชมชนเมอฝกบรการแกตนเอง แกขบวนการลกเสอแลวกสมควรทจะไปบรการแกชมชนตามสตปญญา ประสบการณ และความสามารถ แนวคดในการบรการแกชมชน คอ การชาระหนแกชมชนดวยการรวมมอกนเสยสละ รวมกนเพอดาเนนการจดกจกรรมอนเปนสาธารณประโยชนเชน การพฒนาอาคารสถานท บานเมองในชมชนนน การสรางสาธารณสถานการจดงานรนเรง งานสงคมเพอประโยชนของสงคมนนๆ ซงจะทาใหลกเสอไดประสบการณจากชวตจรงหลงจากทเขาพนวยจากการเปนลกเสอ ตอไปเขาจะสามารถปรบตวเขากบสงคมทเขาอาศยอยไดสามารถประกอบอาชพไดโดยปกตสข เพราะเขารจกเสยสละเพอบรการแกชมชนทกองลกเสอตงอยเสยกอน แลวจงคอยๆ ขยายวงกวางออกไปตามความสามารถการบรการแกชมชนทาไดดวยการใหบรการในเรองตางๆ เชน ทาความสะอาด ความชวยเหลอผประสบอบตเหต การควบคมการจราจรการดบเพลง เปนตน ทสาคญอกประการหนงคอการพฒนาชมชน หลกของการใหบรการ 1) เปนกจกรรมทจาเปน เหนความจาเปนทตองใหบรการคอตองดวาจาเปนแกไหนสาหรบเรองนนทจะตองไดรบการบรหาร 2) ใหบรการดวยความสมครใจ เตมใจทจะใหบรการ 3) ใหบรการอยางมประสทธภาพ คอ มทกษะในการบรการ เชน การปฐมพยาบาล เทคนคในการชวยชวต ฯลฯ 4) ใหบรการแกผทตองการรบบรการ เชน คนทกาลงจมนาหวงจะไดคนชวย การพฒนาชมชน ใหบรการแกผทถกทอดทง เชน คนชรา คนปวยและผไมสามารถชวยตนเองได 5) บรการดวยความองอาจ ตงใจทางานใหเสรจดวยความมนใจ ดวยความรบผดชอบ โดยใชความรทมอยใหเกดประโยชนอยางแทจรง อทศเวลาใหแกงานอยางจรงจงในขณะนนรจกแบงเวลา แบงลกษณะงาน มความมมานะในการทางานใหเปนผลสาเรจตามเปาหมายทกาหนดไวใหจงได ยอมจะไดรบความสาเรจเรยบรอยในการทางาน จะทาใหเรารสกภมใจ งานบรการ ทลกเสอแตละคนหรอกองลกเสอจะทาไดนนมหลายประการ เชน - โครงการใชผกตบชวาทาปยหมก โครงการนเปนโครงการทยงนกสองตวในเวลาเดยวกน คอ เปนการกาจดผกตบชวา และเปนการทาปยหมก เพอใชประโยชนในการปลกพชผกตางๆ ใหไดผลดยงขน โครงการนเสยคาใชจายนอย สอดคลองกบนโยบายของรฐบาล และอยในวสยทกองลกเสอวสามญจะทาไดอยางมประสทธภาพ - โครงการใหบรการแกชมชน เชน โครงการใหความปลอดภยในการจราจรหางานใหคนพการทา จดทาสนามเดกเลนสาหรบเดกเยาวชน พการ โครงการบรการแกผประสบอบตเหตดวยการพยายามศกษาหาความรในเรองการปฐมพยาบาล เพอจะไดชวยเหลอผประสบอบตเหตอยางมสมรรถภาพ การดบเพลงดวยการเขารบการอบรมวชาบรรเทาสาธารณภย ฯลฯ - โครงการพฒนาชมชน โดยทาการสารวจความตองการของทองถนแลววางแผนและลงมอปฏบตตามโครงการนน

Page 114: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 109

- โครงการใหบรการแกกจกรรมลกเสอ เชน ปฏบตตามหนาททไดรบมอบหมายทาหนาทกรรมการของกองทาหนาทพเลยงชวยดแลลกเสอ และชวยเหลอในการฝกอบรมลกเสอประเภทอนๆ ในวชาทตนถนด เชน การผกเงอนเชอก การปฐมพยาบาล แผนทเขมทศระเบยบแถว เปนตน การปฏบตตนตามคตพจนของลกเสอวสามญ คตพจน “บรการ” นนเปนเสมอน “หวใจ” ของการลกเสอวสามญวาจะตองยดมนการเสยสละดวยการบรการ แตการบรการนมไดหมายถงเปนผรบใชหรอคนงานอยางทบางทานเขาใจ การบรการในความหมายของการลกเสอวสามญน เรามงทจะอบรมบมนสยและจตใจใหไดรจกเสยสละ ไดรจกวธหาความรและประสบการณ อนจะเปนประโยชนตอไปในอนาคต และในทสดกจะทาใหสามารถประกอบอาชพโดยปกตสขในสงคม การบรการหมายถงใหประกอบคณประโยชนแกมนษยชาต ดวยการถอวาเปนเกยรตประวตสงสดแหงชวตของเรา ในการทรจกเสยสละความสขสวนตวเพอบาเพญประโยชนแกผอน ทงน เพอจดมงหมายใหสงคมสามารถดารงอยไดโดยปกต เปนการสอนใหลกเสอวสามญตงตนอยในศลธรรมไมเอารดเอาเปรยบผทยากจนหรอดอยกวา นอกจากนนการบรการแกผอนเปรยบเสมอนเปนการชาระหนทไดเกดมาแลว อาศยอยในโลกนกดวยความมงหวงจะใหทกคนเขาใจการใชชวตอยรวมกนในสงคม มองเหนความจาเปนของสงคมวาไมมใครสามารถดารงชวตอยไดโดยลาพง ทกคนจาเปนตองพงพาอาศยกนไมวาดานอาหารการกน ดานเครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค หรออน ๆ กตาม เราตางคนตางมความถนดในการงานอาชพของแตละคน แลวจงนาผลงานของตนไปแลกเปลยนกน ทงน เพอความอยรอดของทานและของสงคม ฉะนน ทานจงเปรยบเทยบการบรการหรอการเสยสละนนเสมอนเปนการชาระหน ทเราไดเกดมาและอาศยอยในสงคมนน ๆ เพราะเราตองพงผอนอยตลอดเวลานบแตเราเกด ลกเสอเกยวของกบชมชนอยางไร - กองลกเสอตงอยในชมชน บตรหลานของสมาชกในชมชนเปนลกเสอในกองนน - กองลกเสอเปนสวนหนงของชมชน เกยวของกบชมชนอยางใกลชด - ถากองลกเสอทาประโยชนใหแกชมชนชมชนนนจะยอมรบนบถอกองลกเสอนน และจะเขาชวยเหลอกจการของกองลกเสอนน - กองลกเสอมความสมพนธอนดกบหนวยงานทมอยในชมชนนน ตลอดจนหนวยงานอนทมใชเปนหนวยงานของรฐ โดยเฉพาะอยางยงจะตองมความสมพนธอนดกบองคการเยาวชนอนดวย ความหมายของคาวาชมชน ชมชน หมายถง กลมของประชาชนซงอาศยอยรวมกน ภายในอาณาเขตอนจากดมขนบธรรมเนยมประเพณ มความเปนอยคลายคลงกน และมความสนใจรวมกนในการดารงชวตเราจงเขาใจไดวาหมบาน ตาบล อาเภอหรอจงหวดเปนชมชน ขอบเขตของหมบานหรอตาบลดงกลาวอาจถอไดวาเปนขอบเขตของชมชนนน ๆ นกวชาการบางทานอาจกลาววา ชมชน คอบคคลทมจานวนตงแต 2 คนขนไป ซงรวมอยดวยกนในอาณาบรเวณแหงหนง บคคลดงกลาวมทงหญงและชาย มหลายวยและหลายอาชพ

Page 115: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

110 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ประกอบดวยบคคลทมฐานะแตกตางกน เชน รารวย ปานกลางและยากจน บคคลในชมชนอาจแตกตางกนในเรองของความร ความประพฤต ความขยนหมนเพยรและการประกอบอาชพ ปญหาของชมชน 1. ปญหาทางสงคม การเปลยนแปลงสงคมทางดานวตถ แนวความคดและสภาวะแวดลอมเปลยนไปตามกาลเวลา ซงประชาชนสวนใหญปรบตวตามไมทน 2. ปญหาการบรหารงานของทางราชการ ในรปการบรหารงานโดยกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ ในสวนกลางเพอกระจายบรการของรฐไปสชนบท ยงขาดแคลนเจาหนาทซงจะไปรวมปฏบตงานและเปนสอประสานกบประชาชน จงทาใหบรการของรฐไมถงมอประชาชนไดอยางสะดวก และทวถง และโดยบนทกตามเจตนารมณ 3. ปญหาดานประชาชน เราตองยอมรบวาประเทศไทยเปนประเทศทกาลงพฒนา หรอยงดอยพฒนาจงมปญหาทพอจะกาหนดได 4 ประการ คอ 3.1 ปญหาความยากจน ซงมอยทวไปทงในเมองและชนบท หรออาจคดเปน 72.5% ของประชากรทงประเทศ 3.2 ปญหาความไมร ขาดความรทางการเกษตรแผนใหมเชน การใชปยบารงดนการปลกพชหมนเวยน การใชพชพนธทมคณภาพ ความไมรหนงสอ ตลอดจนความหลงใหลเชอถอในสงทงมงายไรเหตผล ฯลฯ 3.3 ปญหาโรคภยไขเจบ เมอประชากรมโรคภยไขเจบ เปนอปสรรคตอการพฒนาทกดาน 3.4 ปญหาความสงบเรยบรอยประชากรทงในเมองและชนบทยงขาดความอนใจในดานความปลอดภยทงชวตและทรพยสน จงเปนอปสรรคในการพฒนาหนาทและความรบผดชอบของลกเสอวสามญทมตอชมชน ทาไดโดยการชวยเหลอชมชน บรการชมชนและพฒนาชมชน ลกเสอมบทบาทในการชวยเหลอชมชน - ตามวตถประสงคหรออดมการณของลกเสอ ลกเสอจะชวยสรางสรรคสงคมชมชนทตนอยใหดขน และมความสงบสข - ลกเสออาจชวยเหลอสงคมหรอชมชนเกยวกบเรองเดกหรอคนพการ - ลกเสออาจเขาไปเกยวของกบชมชนโดยการ - ใหบรการชมชน เชน ชวยในการรกษาความสะอาด ชวยควบคมการจราจร ชวยบรรเทา- สาธารณภย ฯลฯ - ชวยในการพฒนาชมชน เชน โครงการบารงพนธปลา ฯลฯ การบรการชมชน คอ การทลกเสอเขาไปชวยเหลอชมชนในโอกาสตางๆ เปนครงคราวเชนการบาเพญประโยชนดวยการทาความสะอาดถนนหนทาง วดวาอาราม โรงพยาบาล ตลาดสด

Page 116: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 111

คคลอง แมนา ฯลฯ โดยชมชนมไดขอรองและเขามารวมมอในการบรการแตเปนการปฏบตของลกเสอดวยความศรทธา อาสาสมครตามอดมคต และเพอการโฆษณาเผยแพรกจการลกเสอเขาสประชาชน การพฒนาชมชน

คาวา พฒนาชมชนนน เปนคาสองคาผสมกนอย คอ “พฒนา” และ “ชมชน” คาวา “พฒนา” มผใหความหมายไววา“คอการเปลยนแปลงใหดขน”หมายถง สงใดคนใดหรอกจกรรมใด ทมการเปลยนแปลง และเปลยนแปลงไปในทางทดขน เชน เดกเปลยนจากคลานเปนยนไดหรอเดนได บานสกปรกเปลยนเปนบานสะอาด ทางเดนเทาเปลยนเปนถนน ดงนเปนตน

คาวา “ชมชน”กหมายถง “กลมของประชาชนซงอาศยอยรวมกน” รวมทงสองคาเขาดวยกนเปน “พฒนาชมชน” กหมายถงการเปลยนแปลงชมชนหรอหมบานตาบลใหดขน นนคอ การเปลยนแปลงคน สงแวดลอมตวคนเชนบานถนนเสอผาปจจย4การทามาหากนความเปนอย จดมงหมายของงานพฒนา

1. มงทจะแปรเปลยนทศนคตของประชาชนจากสภาวะ หรอสถานการณเกาแกลาสมยใหทนสมย มความคดกาวหนา 2. มงทจะใหประชาชนมความสานกในการทตนเปนสมาชกของชมชน

3. มงทจะใหประชาชนมความรบผดชอบ

4. มงทจะใหประชาชนรจกชวยตนเองไดตลอดไป

หลกเกณฑการพฒนาชมชน

1. ปลกฝงความเชอมนในการชวยเหลอตนเองและการทางานรวมกน

2. ยดการมสวนรวมของประชาชน

3. ใชทรพยากรในทองถนใหมากทสด

4. รฐบาลใหความสนบสนนทางดานวชาการและวสด ลกเสอกบการพฒนาชมชน

ในปจจบนสานกงานลกเสอโลก และสมาคมลกเสอของประเทศตางๆ ไดใหความสนใจสนบสนนสงเสรมในเรองนเปนพเศษ เพราะไดคานงถงความสาคญของกจการลกเสอโดยเฉพาะตวลกเสอ ซงเปนสวนหนงของชมชน จะชวยเหลอตอชมชนซงตนอาศยอยไดเปนอยางดยง และในการประชมสมชชาลกเสอโลก ครงท 28 ระหวางวนท 10-14 สงหาคม 2524 ณ เมองดาการ ประเทศเซเนกล อาฟรกา กไดเนนเรองนไวเปนอยางมาก สาหรบประเทศไทยกไดดาเนนการในเรองนอยแลวโดยไดแตงตงคณะอนกรรมการลกเสอพฒนาชมชนขน และแตงตง นายชลอ ธรรมศร ผตรวจราชการประจาสานกนายกรฐมนตร (ขณะนน) เปนผตรวจการลกเสอฝายพฒนาชมชน พรอมทงไดจดทาหลกสตรลกเสอพฒนาชมชน เพอทาการอบรมใหลกเสอไดเรยนรทจะดาเนนการเขาชวยเหลอในการพฒนาชมชนตอไป

Page 117: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

112 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

การอนรกษ การอนรกษสงแวดลอม เปนบทบาทของลกเสอวสามญทกคนอกประการหนง สงแวดลอมทอยรอบตวเรามคณประโยชนตอการดารงชวตในสงคมเปนอยางด ถามนษยไมรจกปรบปรงอนรกษสงแวดลอมทอยรอบตวเราใหอยในสภาพทด หรอไมรจกใชทรพยากรและสงแวดลอมใหถกวธแลวจะกอใหเกดการเสยหายตามมาภายหลงหลายประการ ไดแก สงแวดลอมเปนพษ ซงเปนการบอนทาลายชวตมนษย สตว พช เปนตน

การอนรกษดน

1. ไมควรปลกพชชนดเดยวซาๆซาก ๆ ในทเดมยอมจะทาใหดนเสอมคณภาพไดผลผลตนอย

2. ใสปย หรอปลกพชสลบและหมนเวยน

3. ปลกพชคลมดนหรอหญา เพอปองกนการกดเซาะพงทลายใหนอยลง 4. ลดการทาลายหญาทปกคลม

5. ระงบการระบายนาออกและลดการใชนาทดดซมจากดน ฯลฯ

การอนรกษนา

1. ใหการศกษาแกประชาชนใหเขาใจถงประโยชนในการปองกนรกษาแหลงนาใหสะอาด และโทษทเกดจากแหลงนา 2. สนบสนนใหมการคนควาวจย หาสงใหมทเหมาะสมในการคนควาหาสารเคมทจะมาแทนสารพษอนตรายตาง ๆ เชน ด.ด.ท. หรอยาฆาแมลง 3. ไมทงขยะและปฏกลลงในแมนาลาคลอง 4. จดระบบการกาจดนาโสโครกจากครวเรอนและโรงงานอตสาหกรรมใหมประสทธภาพ จงปลอยลงสแมนา 5. รฐบาลจะตองกาหนดนโยบายและวางแผนในการปองกน และแกไขปญหานาเนาใหแนนอนและมประสทธภาพ

การอนรกษสตวปา

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2503 ไดใหคานยามศพทในพระราชบญญตไวดงน

สตวปาไมหมายรวมถงแมลงและไขของแมลง สตวสงวน หมายความถงสตวทหายาก

สตวปาคมครอง หมายความถงสตวปาคมครองประเภท 1 และสตวปาคมครองประเภท 2

สตวปาคมครองประเภทท 1 หมายความถงสตวปาซงโดยปกตไมใชเนอเปนอาหาร หรอไมลาเพอการกฬา หรอสตวปาททาลายศตรพช หรอกาจดสงปฏกล หรอสตวปาทควรสงวนไวประดบความงามตามธรรมชาต หรอสงวนไวมใหลดจานวนลง ทงนตามทระบในกฎกระทรวง

Page 118: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 113

สตวปาคมครองประเภทท 2 หมายความถงสตวซงตามปกตคนใชเนอเปนอาหาร หรอลาเพอการกฬาตามทระบไวในกฎกระทรวง ลา หมายถงยง ดก จบหรอฆาสตว หรอทาอนตรายดวยประการใดแกสตว และหมายความตลอดถงการไล การตอน การเรยกและการลอ เพอการกระทาดงกลาวแลวดวย

เนอ หมายความถง เนอของสตวไมวาจะไดปง ยาง รมหรอตากแหง หรอทาอยางอน เพอไมใหเนาเปอย และไมวาจะอยในรางของสตวนน หรอชาแหละแลว

พระราชบญญตนไดกาหนดขอความทลกเสอควรทราบมดงน

1. นอกจากพนกงานเจาหนาท หรอเจาพนกงานอนใดซงตองเขาไปปฏบตการตามหนาทหามมใหผใดเขาไปในเขตรกษาพนธสตวปา เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท 2. ในเขตรกษาพนธสตวปา หามมใหผใดเขาไปครอบครองยดถอทดน หรอตดโคน แผวถาง เผา ทาลายตนไม หรอพฤษชาตอน หรอขดแร ดน หน สตว หรอเปลยนแปลงทางนาหรอทาใหแมนาในลานา ลาหวย หนอง บง ทวมทนหรอเหอดแหง หรอเปนพษตอสตวปา 3. หามมใหผใดลาสตว ไมวาจะเปนสตวปาสงวน หรอสตวปาคมครอง หรอมใชหรอเกบหรอทาอนตรายแกไขในรงของสตวปา ซงหามมใหลาสตวนนในบรเวณวด หรอในบรเวณสถานทซงจดไวเพอประชาชนใหเปนทประกอบพธกรรมทางศาสนา 4. ผใดซอนเรน ชวยจาหนาย ชวยพาเอาไปเสย ซอ รบจานาหรอรบไว ประการใด ซอสตวปาหรอเนอของสตวปา อนไดมาโดยกระทาความผดตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษจาคกไมเกน 1 เดอน

ความจาเปนในการอนรกษธรรมชาต

ความสาคญของธรรมชาตและสงแวดลอมทอยรอบตวเรา มคณประโยชนตอการดารงชวตในสงคมอยางยง ถามนษยไมรจกใชทรพยากรและสงแวดลอมใหถกวธแลว จะกอใหเกดการเสยหายตามมาหลายประการ ไดแก สงแวดลอมเปนพษ ซงเปนการบอนทาลายชวตของมนษย พช และสตวอน ๆ ไดแก การขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต เชน ดน นา ปาไม แรธาต สตวปา และแหลงเสรมสราง นนทนาการ การอนรกษสถานทสาคญทางประวตศาสตร โบราณสถาน หมายความวา อสงหารมทรพย ซงโดยอายหรอโดยลกษณะแหงการกอสรางหรอโดยหลกฐาน เกยวกบประวตของอสงหารมทรพยนนเปนประโยชนในทางศลปะประวตศาสตรหรอโบราณคด

โบราณวตถ หมายความวา สงหารมทรพยเปนของโบราณ ไมวาจะเปนสงประดษฐหรอเปนสงทเกดขนตามธรรมชาต หรอเปนสวนหนงสวนใดของโบราณสถาน ซากมนษยหรอซากสตวซงโดยอาย หรอโดยลกษณะการประดษฐ หรอโดยหลกฐานเกยวกบประวตของสงหารมทรพยนนเปนประโยชนในทางศลปะ ประวตศาสตรหรอโบราณคด

ศลปวตถ หมายความวา สงททาดวยฝมอ และเปนสงทนยมกนวามคณคาในทางศลปะพระราชบญญตน มสาระสาคญดงน

Page 119: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

114 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

1. หามมใหผใดทาการคาโบราณวตถ หรอศลปวตถ หรอแสดงโบราณวตถ หรอศลปวตถใหบคคลชม โดยเรยกเกบคาชมเปนปกตธระ เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากอธบด

2. ผไดรบใบอนญาตใหทาการคาโบราณวตถหรอศลปวตถ แสดงโบราณวตถหรอศลปวตถใหบคคลชม ตองแสดงใบอนญาตนนไว ณ ทเหนไดงายในสถานการคา หรอสถานการแสดงของตนและตองมบญชแสดงรายการโบราณวตถ และศลปวตถทอยในครอบครองของตนตามแบบทอธบดกาหนดใหถกตองตามความเปนจรง และรกษาบญชนนไวในสถานการคา หรอสถานแสดงโบราณวตถหรอศลปวตถนน

3. หามมใหผใดสงหรอนาโบราณวตถหรอศลปวตถ ไมวาโบราณวตถหรอศลปวตถนนจะเปนโบราณวตถหรอศลปวตถทไดขนทะเบยนแลวหรอไม ออกนอกราชอาณาจกร เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากอธบด

4. โบราณวตถหรอศลปวตถทซอน หรอฝง หรอทอดทงอย ณ ทใด โดยพฤตการณซงไมมผใดสามารถอางเปนเจาของ ไมวาทซอน หรอฝง หรอทอดทงไว จะอยในกรรมสทธหรอครอบครองของบคคลใดหรอไม ใหตกเปนทรพยสนของแผนดน ผเกบไดตองสงมอบแกพนกงานเจาหนาท หรอพนกงานฝายปกครองหรอตารวจ ตามประมวลวธพจารณาความอาญา แลวมสทธไดรบรางวลหนงในสามแหงคาของทรพยสนนน

5. ผใดเกบไดโบราณวตถหรอศลปวตถทซอน หรอฝงไว หรอทอดทงอย ณ ทใด ๆ โดยพฤตการณซงไมมผใดสามารถอางวาเปนเจาของได และเบยดบงเอาโบราณวตถหรอศลปวตถนนเปนของตน หรอของผอน ตองโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสพนบาท หรอทงจาทงปรบ

6. ผใดทาใหเสยหาย ทาลาย หรอทาใหเสอมคา หรอทาใหไรประโยชน ซงโบราณวตถตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงปหรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงปรบทงจา

การอนรกษศลปะและวฒนธรรมไทย

ศลปวฒนธรรมไทยเปนสญลกษณแสดงถงความเปนไทย เปนหนาทของคนไทยทกคนตองชวยกนอนรกษ เพราะเปนสงทจะกอใหเกดความภาคภมใจในฐานะทเปนชาตเกาแก มศลปะ วฒนธรรมของเราซงแตกตางจากชาตอน ๆ อนไดแก - ดนตรไทย เพลงไทย การละคร การฟอนราไทย

- งานศลปกรรมไทย เชน ภาพปลายไทย งานปน การหาเครองเขน เครองถมลงยา การแกะสลกไม การจกสาน การทอ การชางโลหะ เครองปนดนเผา - ศลปะทางอกษรศาสตร - สถาปตยกรรมไทย

- งานประเพณไทยของภาคตาง ๆ

ในฐานะทเราเปนชนรนหลง มหนาทตองรกษามรดกทางวฒนธรรมไทยทบรรพชนไดสรางไว ใหคงอยตลอดไป

Page 120: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 115

เรองทเปนประโยชน

กระตายปากบกบ

กระตายปาฝงหนงไมอยากมชวตอย พวกมนคดวาตวเองเปนสตวทออนแอและขขลาดซงไมรจะทาอะไรนอกเหนอจากการวงหนเทานน พวกมนจงตกลงใจจะไปกระโดดนาในทมดๆ ใหตายไปเสย เมอกระตายฝงนนเดนเขาไปใกลฝงแมนา ฝงกบตางพากนตกใจพากนกระโดดลงไปในโคลน เมอเปนเชนน กระตายกหยดชะงก และมความกลาหาญพอทจะพดวา “พวกเราจงกลบกนเถอะ เราไมตองการตายกนแลว เพราะยงมสตวชนดอนทออนแอกวาพวกเราอก” เรองนสอนใหรวา จงอยาออนแอ ยงมคนทออนแอกวาเรา

Page 121: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

116 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2 หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 20 บญชชวต เวลา 2 ชวโมง 1. จดประสงคการเรยนร มโอกาสทบทวนการดาเนนชวตทผานมา อนจะนาไปสการปรบปรงและพฒนาตนเองใหเปน ประโยชนตอสงคม 2.เนอหา การทคนเราไดมโอกาสวเคราะหและทบทวนการดาเนนชวตของตนเองในบรรยากาสทเหมาะสม จนทาใหไดเหนสงทควรปรบปรงและพฒนาเพอประโยชนในการดาเนนชวตอยในสงคมอยางมความสข 3. สอการเรยนร 3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบงาน 3.3 เรองทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอสนทนาเกยวกบความสมพนธในชมชนวยรนมกชอบแยกตวและม

ความสมพนธกบคนในชมชนนอยลง (2) หมลกเสอนงลอมวง ผกากบลกเสอใหแตละคนหลบตา นกทบทวนการดาเนน

ชวตของตนเองใน 1 เดอนทผานมา 2 เรอง ตอไปน แลวเขยนลงในตารางท 1 ในใบงาน - สงดๆ ทชมชนหรอสงคมทาใหฉนแมเพยงเลกนอย

- สงแยๆ ทฉนทากบชมชนและสงคมโดยไมไดตงใจ (3) ลกเสอแตละคนวเคราะหสงทตนเองเขยนลงในตาราง แลวประเมนตนเองวา ควรจะปรบปรงตวอยางไร เพอตอบแทนชมชนสทอยอาศย เขยนลงตารางท 2 ในใบงาน (4) ลกเสอแตละคนผลดกนเลาผลการทบทวนทง 2 เรอง คอการประเมนตนเองและคดวาจะปรบปรงตนเองอยางไร แลกเปลยนกบสมาชกในหม (5) รวมกอง ผกากบลกเสอนาอภปรายประเดนตอไปน - ไดคนพบอะไรบางทนาไปสการปรบปรง / เปลยนแปลงตนเองเพอชมชน และใหหมลกเสอเลอกเรองทเหมาะสมทสดเตรยมจดกจกรรมในสปดาหตอไป

Page 122: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 117

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอ เกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอทบทวนกบลกเสอวาแตละหมเลอกเรองใดเพอจดกจกรรมในครงน (2) ใหลกเสอนากจกรรม 1 กจกรรมของเพอนในหมมาวางแผนรวมกนเพอจะทาประโยชนตอชมชน เชน ลกเสอบางคนอาจเหนวาตนเองมสงแยๆ ตอชมชน คอชอบทงขยะ ลกเสอกชวยกนคดกจกรรรมทจะชวยทาความสะอาดชมชน หรอ กจกรรมทจะชวยใหชมชนสะอาดอยางยงยน เปนตน (3) ลกเสอแตละหมนาเสนอผลงานของหม (4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรป 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธง เลก) 5. การประเมนผล สงเกตการมสวนรวมทากจกรรม การแสดงออก และการแลกเปลยนในหมเพอน 6. องคประกอบทกษะชวตจากกจกรรม

คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรค ความตระหนกรในตนเองความรบผดชอบตอ ตนเองและสงคม

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 10 เพลง เพลงปรบมอ 5 ครง ปรบมอ 5 ครง (( 1 2 3 4 5 ) ปรบใหดงยงกวาน ( 1 2 3 4 5 ) กระโดดขางหนา 5 ท ( 1 2 3 4 5 ) แลวกลบเขาทเหมอนเดม ( 1 2 3 4 5 ) กระโดดไปทางซาย ( 1 2 3 4 5 ) แลวยายมาทางขวา ( 1 2 3 4 5 ) สายสะโพกไปมา ( 1 2 3 4 5 ) หวเราะ ฮา ฮา ใหดง ๆ ( 1 2 3 4 5 )

Page 123: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

118 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ใบงาน ตารางท 1

สงด ๆ ทชมชนหรอสงคม ทาใหฉน แมเพยงเลกนอย

สงแย ๆ ทฉนทากบชมชนหรอสงคม แมโดยไมตงใจ

1. 1.

2. 2.

3. 3.

ตารางท 2

สงทฉนคดจะปรบปรงตนเองเพอชมชนหรอสงคม

1.

2.

3.

4.

Page 124: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 119

เรองทเปนประโยชน คนหาปลากบพราน

วนหนงคนหาปลาเดนสวนกบนายพรานเเละเหนวานายพราน มเนอสตวมากมายจงถามวา "ทานพรานปา ขาขอเอาปลาเเลกกบเนอสตวบางไดหรอไม"นายพรานเหนคนหาปลามปลาหลายตวกนกอยากจะลองกน เนอปลา

วนตอๆ มาคนหาปลากบพรานกนดพบเพอเเลกเปลยนอาหารกน ทกวนจนกระทงวนหนงคนหาปลากเอยขนวา"ทานยงอยากจะเเลกเนอกบปลาอยหรอไม"นายพรานกตอบวาตนเรมเบอปลาเเละอยากกนเนอดงเดมเเลวทงสองจงตกลงเลกเเลกเปลยนอาหารกนอกตอไป เรองนสอนใหรวา คนเรามกอยากลมลองของใหม เเตไมนานกตองเหนคาของ ของเกา

สนขชว

สนขตวหนงมนสยชอบขโมยและกดใครตอใครทมนพบเหนอยเสมอ เพราะฉะนนเจาของจงเอากระดงแขวนไวทคอ เพอเตอนใหคนรวามนเขาไปใกลผใด

แตสนขตวนนกลบมความนยมชมชอบในกระดงทเจาของแขวนคอมน มนเดนไปตามถนนหนทางดวยความภาคภมใจในเสยงกระดงทคอของมน จนกระทงสนขแกตวเมยตวหนงพดวา “เจาหนมซงหาความดอะไรไมได ทาไมเจาแสดงกรยาทาทเชนนน กระดงนนไมใชเครองงหมายแหงคณงามความดของเจาเลย แตเปนเครองหมายของความเลวทรามของเจาตางหาก” เรองนสอนใหรวา คนชวยอมไมเคยมองเหนความผดของตนเอง

Page 125: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

120 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 21 ปมชวตปราชญชาวบาน เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร รและเขาใจปมชวตของปราชญชาวบานทคดคน บกเบก ภมปญญาทองถน เปนตวอยางทด และทาประโยชนแกสวนรวม 2. เนอหา การเรยนรจากปมชวตของปราชญชาวบาน 3. สอการเรยนร 3.1 แผนภมเพลง, เกม 3.2 เรองทเปนประโยชน 4. กจกรรม

4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม

3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอมอบหมายใหหมลกเสอศกษา /คนควา ทาปมชวตของปราชญชาวบานทคดคนบกเบก ภมปญญาทองถน เปนตวอยางทด และทาประโยชนแกสวนรวม หมละ 1 คน วามวถชวตอยางไร คดคน บกเบกในเรองอะไร ตองผานความยากลาบากอะไรมาบาง ภมปญญานนเปนประโยชนอยางไร แลวมานาเสนอในกองลกเสอครงตอไป (2) หมลกเสอวางแผน แบงงาน และกาหนดผรบผดชอบไปดาเนนการ 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจ ชกธงลง เลก) 4.2 กจกรรมครงท 2

1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ลกเสอรายงานทละหมจนครบ (2) ผกากบลกเสอ นาอภปรายสรป ขอคดทไดและสงทไดเรยนรจากปมชวตของ

ปราชญชาวบานทละคนจนครบทกคน 4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 126: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 121

5. การประเมนผล สงเกต ความเอาใจใสตอการทากจกรรม การรายงาน และการแสดงความคดเหนในหมและกองลกเสอ

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 21 เพลง

เรามาสนกกน

ชะชะชา…………. ประกอบทาทาง มาเถดเรามามารวมรองเพลงกนพวกเราทงนนลกขนพลนทนท

แลวเรามาหนหนามาหากนยกมอไหวกนแลวตบมอสามท (เอา 1..2..3) เสรจพลนแลวกหนกลบมาสนกหนกหนาแลวสายเอว 5 ท (เอา 1..2…3..4..5)

เกม พรมวเศษ

วธเลน 1. ลกเสอแตละหมมจานวนเทากน ขนไปยนบนผายางของแตละหมทเตรยมไว ขนาด 2 x 2

เมตร ทจดเรมตน 2. เมอไดยนสญญาณเรมเลน ใหแตละหมเคลอนยายตวเองและผายางทยนเหยยบไวไปยง

จดทกาหนด โดยไมใหตวออกจากผนผา 3. หมใดถงเสนชยกอนเปนฝายชนะ

เรองทเปนประโยชน

การเปลยนชอประเทศจาก "สยาม" เปน "ไทย"

ป พ.ศ. 2482จอมพล ป. พบลสงครามเปนนายกรฐมนตร มนโยบายสรางชาตโดยอาศยเชอชาตไทยเปนหลก คดเปลยนนามประเทศจาก "สยาม" เปน "ไทย" โดยยดหลกวาประเทศสวนใหญมกตงชอประเทศตามเชอชาตของตนโดยเรมประกาศใชเปนรฐนยมกอน แลวจงประกาศใชรฐธรรมนญแกไขเพมเตมนามประเทศในภายหลง โดยใหเหตผลความไมสะดวกในการใชคาวา "สยาม" ดงน (1) คนไทยมสญชาตและบงคบไมตรงกนกลาวคอคนไทยทกคนในเวลานมสญชาตไทยแตอยในบงคบสยาม (2) ชอภาษา ชอคน กบชอประเทศไมตรงกน กลาวคอเปนประเทศสยาม แตคนพนเมองพดภาษาไทยเปนอาณาจกรสยาม แตพลเมองเปนคนไทย

Page 127: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

122 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

(3) การทเอาคาวา "สยาม" กลบมาใชเปนนามประเทศนน เปนการฝนใจคนไทยโดยทวไปดงนนคาวาสยามจงมแตในภาษาหนงสอ แตใชพดกนวา "เมองไทย" เปนสวนมาก การเปลยนชอประเทศสยามเปนประเทศไทยแลว จะมผลดงน (1) ไดชอประเทศทตรงตามชอเชอชาตของพลเมอง (2) ชนชาตไทยจะมสญชาตและอยในบงคบอนเดยวกน (3) ชอประเทศ ชอภาษาพนเมอง ชอรฐบาลกบชอประชาชน จะเปน "ไทย" เหมอนกนหมด (4) ทาใหพลเมองรกประเทศเพมมากขนและมจตใจเขมแขง รสกระลกถงความเปนไทยมากขน (5) กอใหเกดความสามคคและเกยวพนอยางสนทสนม ระหวางชาวไทยทอยในประเทศไทย และชาวไทยทกระจดกระจายในประเทศอน ๆ มากยงขน จงเปนอนวา "ประเทศสยาม"กกลายเปนเพยงตานานนบจากนน เรองนสอนใหรวา การเปลยนแปลงอยางมเหตผลสมควร ควรไดรบการยอมรบ สานวนไทย ตดหางปลอยวด

“ตดหางปลอยวด”เปนสานวนหมายถง ตดขาดไมเกยวของไมเอาเปนธระอกตอไปเชนเดกคนนถกพอแมตดหางปลอยวดเพราะประพฤตตวเกกมะเหรกเกเรไมเชอฟงคาสงสอนของผใหญ สานวนนมทมาจากการตดหางไกแลวนาไปปลอยเพอสะเดาะเคราะหหรอแกเคราะหในสมยโบราณมหลกฐานในกฎมนเทยรบาลวา เมอเกดสงทเปนอปมงคลเชนมววาทตบตกนถงเลอดตกในพระราชวงตองทาพธสะเดาะเคราะหโดยเอาไกไปปลอยนอกเมอง เพอนาเสนยดจญไรไปใหพน ในสมยรชกาลท๔ มประกาศกลาวถงการนาไกไปปลอยทวดเพอสะเดาะเคราะหสนนษฐานวาไกทจะนาไปปลอยทวดจะตดหางเพอเปนเครองหมายวาเปนไกทปลอยเพอการสะเดาะเคราะหดวย

เรองนสอนใหรวา การเชอสงใด หากไมกอใหเกดความเสยหายไมทาใหใครเดอนรอน แตจะทาใหผเชอสบายใจกสามารถทาให

Page 128: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 123

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 22 เสยหายเพราะอะไร เวลา 1 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร มจตสานกในการรกและหวงแหนสาธารณสมบตของชมชนชาต

2. เนอหา การสารวจสอดแนม ความเสยหายของสาธารณสมบตวาเกดจากสาเหตใด เพอหาทาง

ปองกน แกไข การแสดงออกถงความรกและหวงแหนสาธารณสมบตของชมชน ชาต ลกเสอสามารถทาไดโดยการรวมมอกนรบผดชอบ ดแล และสงเสรมการใชประโยชน 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 เรองเลาทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 4.2 เพลง หรอเกม 4.3 กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร

1) ผกากบลกเสอสนทนาเรองสาธารณสมบตในชมชนของลกเสอมอะไรบาง ปจจบนมสภาพอยางไร

2) ลกเสอนาเสนอชอสถานท สภาพของสาธารณสมบตในชมชนของตนเอง 3) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนเลอกสาธารณสมบตในแตละชมชน หมละ 1 แหง

เชน วด หอกระจายขาว ทอานหนงสอพมพหมบาน หองสมด สถานททองเทยว ประปา อนามย สวนสาธารณะ ฯลฯ เพอวางแผนในการปฏบตงานในการชวยกนดแลรกษา

4) ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนสรางแบบสารวจขอมลสาธารณะสมบตตามทหมลกเสอเลอกหวขอ

- ชอสถานท ทตง - สภาพทเปนอยปจจบน - ผดแล หนวยงานทรบผดชอบ - ขอเสนอแนะในการดแล/ ปรบปรง/การสงเสรมเพอใหเกดการใชประโยชน

5) ผกากบลกเสอมอบหมายใหลกเสอแตละหมจดทาแผนการจดกจกรรมปฏบตงานภายในระยะเวลา 1 เดอนเพอทากจกรรมตามรายการตอไปน

- รายการการดแล รกษา ปรบปรง สงเสรมการใชประโยชน - การประสานงานกบผดแล ผรบผดชอบสถานท - กาหนดวนเวลาปฏบตกจกรรม

Page 129: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

124 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

- ประชาสมพนธการปฏบตกจกรรม - ลงมอปฏบตงานตามแผน - สรปผลรายงาน 4.4 ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 4.5 พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

หมายเหต–ผกากบลกเสอนดหมายลกเสอออกสารวจขอมลตามแบบสารวจและรายงานในชวโมงตอไป 5. การประเมนผล สงเกตจากการปฏบตงานตามโครงการดแลสาธารณสมบตของโรงเรยน/ชมชนอยางนอย 1 โครงการ 6. องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม

คอ ความคดวเคราะห ความคดสรางสรรคและเกดความตระหนกถงความสาคญในการรกและหวงแหนสาธารณสมบตของชมชนและของชาต ความรบผดชอบตอสวนรวม

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 22 เพลง

อยธยาเมองเกา

อยธยาเมองเกาของเราแตกอนจตใจอาวรณมาเลาสกนฟง อยธยาแตกอนนยงเปนดงเมองทองของพนองเผาพงศไทย เดยวนซเปนเมองเกาชาวไทยแสนเศราถกขาศกรกราน ชาวไทยทกคนหวใจราวรานขาศกเผาผลาญแหลกราญวอดวาย เราชนชนหลงมองแลวเศราใจอนสรณเตอนใหชาวไทยจงมน สมครสานรวมใจสามคคคงจะไมมใครกลาราวชาตไทย

ใตรมธงไทย

ใตรมธงไทยรมเยนเหมอนดงอยในรมโพธรมไทรทมกงใบแนนหนา ชาตไทยใหญหลวงแตกกระจดกระจายถกแบงแยกยายไปอยหลายสาขา เชญพวกพองพนองมาพรอมกนเชญอยใตรมธงไทย เลอดเนอเผาไทยนควรจะมสมานฉนท

เหมอนนองพเลอดเนอเรามสายเดยวเกยวพน ใตรมธงไทยรมเหมอนดงโพธไทรใตรมธงไทยเยนเหมอนใตแสงจนทร

Page 130: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 125

เรองทเปนประโยชน ลกสาวกบพอ

พอคนหนงไปเยยมลกสาวคนโตทเเตงงานกบชาวสวน "ลกสบายดหรอไม ตองการอะไรหรอเปลา"พอถามอยางหวงใย ลกสาวคนโตจงตอบวา "สบายดจะพอ ลกไมเคยตองการอะไรอกนอกจากอยาก ใหฝนตกมามากๆ พชผลในสวนจะไดงอกงามด"

เมอไปเยยมลกสาวคนเลก พอกถามเชนเดยวกนกบทถามลกสาวคนโตลกสาวคนเลกซงเปนเมยชางปนหมอกตอบวา "ลกสบายดจะพอ เเตตองการอยางเดยวคออยากใหฝนไมตกเลย ถามเเดดจา หมอดนทตากไวกจะเเหงเรวจะพอ"

เรองนสอนใหรวา คนเรามกตองการเเตสงทเปนผลประโยชนเเกตน

ไหวพรบ

วนหนงเบนจามนไปเลนเรอใบกบเพอน ซงเพอนของเบนรดวาเบนมความชานาญในการถอใบเรอไดดกวาตน แตเพอนจะอวดเบนวาตวกเกง จงไดถอใบเรอเสยเอง พอแลนเรอเลนกนไปไดสกครใหญ เบนกมองเหนเมฆดาทะมนอยทางดานตะวนออกเฉยงใต เบนรทนทวานนหมายถงอะไร เบนรองบอกเพอนซงแลนเรอใบไมถกวา “พายกาลงมา ดเมฆนนซ ! เราตองกลบแลว” เพอนของเบนมองดกอนเมฆแลวพยายามกลบเรอ แตกทาไมสาเรจ ลมพดจด ใบกนลมอ เรอแลนปราดไปบนพนนา แลนหางออกไปจากฝงทกท “ใหกนถอใบแทนแกเถอะเพอน” เบนเอย “ไมเอา กนบงคบเรอลานได” เพอนของเบนตอบ เมฆดาทะมนมากเขา ลมแรงเขา เรอยงแลนเรว หนหวออกมาสมหาสมทรทกาลงเปนบา ตอนนเบนกรวาควรจะทาอยางไร ไมมประโยชนแลวทจะมวพดกบเพอนทโงเขลา เพราะถาชาไปนนหมายถงการจมนาตาย เบนเดนไปหาเพอนอยางเงยบๆ แลวใชกาปนทแขงแกรงชกพรวดเขาให ยงผลใหเพอนของเขาลมฮวบลงบนพนเรอ และกวาจะลกขนไดเบนกเอาเชอกผกเทาเขาไว แลวตอจากนนเบนกคอยระวงเรอไมใหลม ตองคอยหนดใบเรอและหนหวเรอใหถกตองตามลมดวยความชานาญ ในทสดกมองเหนฝงและขนฝงไดตามความปรารถนา พอถงฝงเบนกแกเชอกเพอน ฝายเพอนเมอเปนอสระและเพงสานกผด กตรงเขาขอบใจเบนเปนการใหญทไดชวยชวตเขาใหรอดพนจากอนตรายมาไดอยางหวดหวด เรองนสอนใหรวา การไมรจกประมาณตนเอง อาจนาความเสยหายมาสตนและผอนได

Page 131: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

126 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ(เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 6 บรการ แผนการจดกจกรรมท 23 โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร เวลา 2 ชวโมง

1. จดประสงคการเรยนร เกดความสานกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทมตอ พสกนกรชาวไทย ในโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร 2. เนอหา

โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ททรงมพระวรยะอตสาหะ ตลอดการครองราชย กวา 60 ป เพอปวงชนชาวไทย 3. สอการเรยนร

3.1 แผนภมเพลง 3.2 ใบความร เรอง “โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร” 3.3 เรองทเปนประโยชน

4. กจกรรม 4.1 กจกรรมครงท 1 1) พธเปดประชมกอง (ชกธงขน สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก)

2) เพลง หรอเกม 3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ผกากบลกเสอนาสนทนาดวยคาถาม

- โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร คออะไร - ทราบไหมวา จานวนโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ในปจจบนม ประมาณกโครงการ

(2) ผกากบลกเสอแจกใบความรเรอง “โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร” และมอบหมายงานใหลกเสอแตละหม รวมกนสบคนขอมลรายละเอยดเกยวกบโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ทมความสาคญตอประชาชนหมมาก และหมลกเสอมความสนใจ หมละ 1 โครงการ (ไมซากน) สงตวแทนนาเสนอในกองลกเสอครงตอไป ใหเวลารายงานหมละไมเกน 8 นาท โดยจะมการตดสนวาหมใดนาเสนอขอมลทเขาใจไดด และใชสอไดนาสนใจทสด

(3) หมลกเสอ วางแผน แบงงาน และมอบหมายสมาชกชวยกนดาเนนการ โดยตกลงกบหมอนไมใหหวขอซากน

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

Page 132: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 127

4.2 กจกรรมครงท 2 1) พธเปดประชมกอง (ชกธง สวดมนต สงบนง ตรวจ แยก) 2) เพลง หรอเกม

3) กจกรรมตามจดประสงคการเรยนร (1) ลกเสอแตละหมรายงาน ผกากบลกเสอและลกเสอหมอนรวมกนซกถาม เพอ

ความเขาใจ จนครบทกหม (2) ผกากบลกเสอนาอภปราย และสรป ในประเดน “ ขอคดทไดจากกจกรรม และ

การนาไปใชในชวตประจาวน” (3) ผกากบลกเสอเพมเตมดงน “ในหลวงทรงเปนองคพระประมขของลกเสอไทย

และพระนามของพระองคนนอยในรายชอของลกเสอทเปนบคคลสาคญของโลก ทรงเปนแบบอยางของการยดมนในคาปฏญาณและกฎของลกเสอ ทลกเสอควรจดจา และนาเปนแบบอยางในการปฏบตตน”

4) ผกากบลกเสอเลาเรองทเปนประโยชน 5) พธปดประชมกอง (นดหมาย ตรวจเครองแบบ ชกธง เลก)

5. การประเมนผล สงเกตการมสวนรวมในการทากจกรรม การแสดงออก และการใหความคดเหนในหม และในกองลกเสอ

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 23

เพลง

สดดมหาราชา

ขอเดชะองคพระประมขภมพล มงขวญ ปวงชนประชาชาตไทย มหาราช ขตยะ ภวไนย ดจรมโพธรมไทรของปวงประชา ขอเดชะองคสมเดจพระราชน คบญ บารม จกรเกรกฟา องคสมเดจพระเจาอยหวมหาราชา ขาพระพทธเจาขอสดด อาองคพระสยมบรมราชนยขวญหลา เปลงบญญาสมสงาบารม ผองขาพระพทธเจา นอมเกลาขออญชล สดดมหาราชา สดดมหาราชน

Page 133: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

128 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

สยามานสต

หากสยามยงอยยง ยนยง เรากเหมอนอยคง ชพดวย หากสยามพนาศลง ไทยอย ไดฤา เรากเหมอนมอดมวย หมดสนสกลไทย ใครรานใครรกดาว แดนไทย ไทยรบจนสดใจ ขาดดน เสยเนอเลอดหลงไหล ยอมสละ สนแฮ เสยชพไปเสยชอ ชอกองเกยรตงาม

ใบความร

โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ความเปนมา

ในระยะตนแหงการเสดจขนเถลงถวลยสรราชสมบตนนกจการดานการแพทยของไทยยงไมเจรญกาวหนาเทาทควรและการบรการสาธารณสขในชนบทยงมไดแพรหลายเชนในปจจบน

พระราชกรณยกจชวงแรกเรมตงแตป พ.ศ. 2493- 2505จงเปนพระราชดารดานการแพทยและงานสงคมสงเคราะหเปนสวนใหญ และเปนการชวยเหลอบรรเทาปญหาเฉพาะหนาไมมลกษณะเปนโครงการเตมรปแบบอยางปจจบน ตวอยาง เชน

ป พ.ศ. 2496 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯพระราชทานพระราชทรพย จานวน 500,000 บาท เพอใชสรางอาคาร “มหดลวงศานสรณ” ในบรเวณสถานเสาวภา สาหรบใชในกจการทางดานวทยาศาสตรและ ผลตวคซน บ ซ จ ปองกนวณโรคซงเปนปญหารายแรงในเวลานน

ทรงรเรมสรางภาพยนตร ทรจกกนในนามวา “ภาพยนตรสวนพระองค” จดฉายเพอหารายไดจากผบรจาคโดยเสดจพระราชกศล นามาชวยเหลอพสกนกรดานตาง ๆเชน สรางตกวชราลงกรณสภากาชาดไทย อาคารทางการแพทยโรงพยาบาลภมพลอดลยเดช เปนตน

เมออหวาตกโรคระบาดอยางรนแรงในเมองไทย และตองใช “นาเกลอ” เปนจานวนมาก ในขณะนนการใหนาเกลอแกผปวยมคาใชจายสงมากเพราะตองสงจากตางประเทศ และนาเกลอทผลตไดในประเทศกยงขาดคณภาพ จนกลาวกนวา “ใสใครไปกชอค” จงไดพระราชทานพระราชดารใหมการศกษาวจยและคนหาวธสรางเครองกลนนาเกลอใชเอง จนมคณภาพทดเทยมกบตางประเทศและเปนทยอมรบกนจนถงปจจบนน

โครงการแพทยหลวงพระราชทาน “เรอเวชพาหน” เปนหนวยแพทยเคลอนทรกษาราษฎรทตงบานเรอนอยตามลานา โดยพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคในการดาเนนการมาจนทกวนน

พระราชจรยวตรเชนนไดขยายปรชญาการสงคมสงเคราะหของประเทศไทยออกไปใน วงกวาง และฝงลกในจตใจคนไทยในเรองการชวยเหลอซงกนและกน จะเหนไดจากยามทมสาธารณภยเกดขน คนไทยทงหลายจะชวยเหลอกนบรจาคโดยมตองรองขอแตอยางใด

Page 134: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 129

ดวยความหวงใยในทกขสขของอาณาประชาราษฎร พระองคไดเสดจพระราชดาเนนไปเยยมเยยนประชาชนตามพนทตางๆ ทวประเทศ โดยเฉพาะในพนทชนบทยากจน เสดจประทบอยในภมภาคตางๆ มากกวาในพระราชวงทกรงเทพฯ ทงนเพอทรงคนหาขอมลทแทจรงจากประชาชน เจาหนาทของรฐประจาพนท และทรงสงเกตการณ สารวจสภาพทางภมศาสตรไปพรอมๆกนดวย ทงนเพอทรงรวบรวมขอมลไวเปนแนวทางทจะพระราชทานพระราชดารในการดาเนนงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดารตอไป

พระราชดารอนเปนโครงการชวยเหลอประชาชนเรมขนตงแตป พ.ศ. 2494 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกรมประมงนาพนธปลาหมอเทศจากปนง ซงไดมาจากผเชยวชาญดานการประมงขององคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต เขาไปเลยงในสระนาพระทนงอมพรสถาน จากนนในวนท 7 พฤศจกายน 2496 จงพระราชทานพนธปลาหมอเทศนแกกานนและผใหญบานทวประเทศ นาไปเผยแพรขยายพนธแกราษฎรในหมบานของตน เพอจะไดมอาหารโปรตนเพมขน

โครงการพระราชดารทนบวาเปนโครงการพฒนาชนบทโครงการแรก เกดขนในป พ.ศ. 2495 โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานรถบลโดเซอร ใหหนวยตารวจตระเวนชายแดนคายนเรศวร ไปสรางถนนเขาไปยงบานหวยมงคล ตาบลหนเหลกไฟ (ปจจบนคอ ตาบลทบใต) อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เพอใหราษฎรสามารถสญจรไปมาและนาผลผลตออกมาจาหนายยงชมชนภายนอกไดสะดวกขน จากนนในป พ.ศ. 2496 ไดพระราชทานพระราชดารใหสรางอางเกบนาเขาเตา อาเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เพอบรรเทาความแหงแลง เดอดรอนของราษฎรและสรางเสรจใชประโยชนไดในป พ.ศ. 2506 นบเปนโครงการพระราชดารทางดานชลประทานแหงแรกของพระองค

ประเภทและสาขา ของโครงการในพระราชดาร โครงการอนเนองมาจากพระราชดารมอยมากมายหลายสาขา หลายประเภท ในระยะแรก ม

ชอเรยกแตกตางกนไป ดงนคอ 1. โครงการตามพระราชประสงค โครงการซงทรงศกษาทดลองปฏบตเปนการสวนพระองค ทรงศกษาหารอกบผเชยวชาญ

ทรงแสวงหาวธการทดลองปฏบต ทรงพฒนาและสงเสรมแกไขดดแปลงวธการเปนระยะเวลาหนง เพอดแลผลผลตทงในพระราชฐานและนอกพระราชฐาน ซงตองทรงใชพระราชทรพยสวนพระองคในการดาเนนการทดลองจนกวาจะเกดผลด ตอมาเมอทรงแนพระทยวาโครงการนนๆ ไดผลด เปนประโยชนแกประชาชนอยางแทจรง จงโปรดเกลาฯใหรฐบาลเขามารบงานตอภายหลง

2. โครงการหลวง พระองคทรงเจาะจงดาเนนการพฒนาและบารงรกษาตนนาลาธารในบรเวณปาเขาใน

ภาคเหนอ เพอบรรเทาอทกภยในทลมภาคกลาง ดวยเหตผลทพนทเหลานเปนเขตแดนชาวไทยภเขา จงทรงมโอกาสพฒนาชาวเขาชาวดอยใหอยดกนด ใหเลกการปลกฝน เลกการตดไมทาลายปา ทาไรเลอยลอย และเลกการคาไมเถอน ของเถอน อาวธยทโธปกรณนอกกฎหมาย ทรงพฒนาชวยเหลอใหปลกพชหมนเวยนทมคณคาสง ขนสงงาย ปลกพชไร และเลยงสตวไวเพอบรโภค รวมคณคาผลผลต

Page 135: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

130 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แลวใหไดคณคาแทนการปลกฝน ทงๆทงานของโครงการนกนเวลายาวนานกวาจะเกดผลได ตองใชเวลานานนบสบป การดาเนนงานจะยากลาบากสกเพยงใดมไดทรงทอถอย การพฒนาคอยๆไดผลดขนเรอย ๆ ชาวเขาชาวดอยจงมความจงรกภกด เรยกพระองควา“พอหลวง” และเรยกสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถวา“แมหลวง” โครงการของทงสองพระองคจงเรยกวา “โครงการหลวง”

3. โครงการในพระบรมราชานเคราะห โครงการทพระองคไดพระราชทานขอเสนอแนะและแนวทางพระราชดารใหเอกชนไป

ดาเนนการ ดวยกาลงเงน กาลงปญญา และกาลงแรงงาน พรอมทงการตดตามผลงานใหตอเนองโดยภาคเอกชน เชน โครงการพฒนาหมบานสหกรณเนนดนแดง อาเภอทบสะแก จงหวดประจวบครขนธ ซงสโมสรโรตารแหงประเทศไทยเปนผจดและดาเนนงานตามพระราชดาร โครงการพจนานกรม โครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน เปนตน

4. โครงการตามพระราชดาร โครงการประเภทนเปนโครงการททรงวางแผนพฒนา ทรงเสนอแนะใหรฐบาลรวมดาเนนการตาม

แนวพระราชดาร โดยพระองคเสดจฯ รวมทรงงานกบหนวยงานของรฐบาล ซงมทงฝายพลเรอน ตารวจ ทหาร โครงการตามพระราชดารนในปจจบนเรยกวา“โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร”มกระจายอยทวทกภมภาคของประเทศไทย ปจจบนมลกษณะทเปนโครงการพฒนาดานตางๆ ทดาเนนการเสรจสนภายในระยะเวลาสน และระยะเวลายาวทมากกวา 5 ป ขณะเดยวกนกมลกษณะทเปนงานดานวชาการ เชน โครงการเพอการศกษาคนควาทดลอง หรอโครงการทมลกษณะเปนงานวจย เปนตน

โครงการอนเนองมาจากพระราชดารมสวนสาคญ ในการเสรมแผนงานโครงการตางๆ ตามนโยบายของรฐบาล ผลของโครงการอนเนองมาจากพระราชดารนอกจากจะทาใหประชาชนมความเปนอยทดขนแลว ยงกอใหเกดประโยชนตอประเทศชาต ทงทางดานเศรษฐกจและความมนคงเปนสวนรวมดวย ดงนนเพอการดาเนนงานทสอดคลองและสนบสนนซงกนและกน และเปนประโยชนสงสดบรรลผลตามแนวพระราชดารทไดพระราชทานไว รฐบาลจงไดตงหนวยงานชอวา “สานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร (กปร.) ” เปนสวนราชการ มฐานะเปนกรม อยในสายการบงคบบญชาของนายกรฐมนตร สานกงาน กปร. มอานาจหนาท ดงตอไปน

1) ตามเสดจเพอรบและประมวลพระราชดาร สารวจ ศกษา วเคราะห และจดทาแผนงาน หรอโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร รวมทงพจารณาและเสนอแนะเกยวกบการจดสรรเงนงบประมาณเพอดาเนนงานตามโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

2) ประสานงานกบสวนราชการ รฐวสาหกจ และเอกชนทงในประเทศและตางประเทศ ทเกยวของกบการดาเนนงานตามโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

3) ตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตามโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร 4) ปฏบตงานเลขานการของคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจาก

พระราชดาร

Page 136: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 131

5) ปฏบตงานดานวชาการ การจดระบบสารสนเทศและการประชาสมพนธเผยแพรทเกยวของกบโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

6) ปฏบตหนาท อนตามทได รบพระราชกระแส หรอตามทคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดารมอบหมาย หรอตามทระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยโครงการอนเนองมาจากพระราชดารกาหนดใหเปนอานาจหนาทของสานกงาน คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

7) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของสานกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร หรอตามทนายกรฐมนตร หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

ปจจบนโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร แบงออกเปน 8 ประเภท โดยกระจายอยทกภมภาคทวประเทศ โครงการอนเนองมาจากพระราชดารทอยในความรบผดชอบของสานกงาน กปร. ตงแตปงบประมาณ 2525-2551 มจานวน 4,404 โครงการ /กจกรรม แยกตามประเภท และรายภาคไดดงตารางตอไปน

ประเภทโครงการ จานวนโครงการ / กจกรรม 1. การพฒนาแหลงนา 1,579 โครงการ / กจกรรม 2. การเกษตร 536 โครงการ / กจกรรม 3. สงแวดลอม 1,039 โครงการ / กจกรรม 4. สงเสรมอาชพ 343 โครงการ / กจกรรม 5. สาธารณสข 49 โครงการ / กจกรรม 6. คมนาคม 115 โครงการ / กจกรรม 7. สวสดการสงคม 166 โครงการ / กจกรรม 8. โครงการสาคญ และอนๆ 577 โครงการ / กจกรรม

ภาค จานวนโครงการ / กจกรรม

กลาง 1,024 โครงการ / กจกรรม ตะวนออกเฉยงเหนอ 929 โครงการ / กจกรรม เหนอ 1,221 โครงการ / กจกรรม ใต 807 โครงการ / กจกรรม ไมระบภาค 343 โครงการ / กจกรรม งบบรหาร 80 โครงการ / กจกรรม รวม 4,404 โครงการ / กจกรรม

ตวอยางโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

1.โครงการหลวง 2.โครงการเศษรฐกจชชนบนพนทสง

Page 137: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

132 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

3.โครงการเกยวกบ การปลกขาว 4.โครงการศลปาชพพเศษ 5.โครงการสรางบานเลกในปาใหญ 6.โครงการ สงเสรมการปลกหมอนเลยงไหม 7.โครงการพชสมนไพร 8.โครงการปลก พช/ผลไม 9.โครงการสงเสรมการเลยงสตว 10.โครงการสงเสรมการเกษตรเพออาหารกลางวน 11.โครงการตามพระราชดารหมบานสหกรณ 12. ศนยพฒนาเดกเลก 13.โครงการการพฒนาและรณรงคการใชหญาแฝกอนเนองมาจากพระราชดาร

เรองทเปนประโยชน ความหมายของคาวา สปรต Derek Anthony Redmond เปนนกวงเจาของสถตในการวง 400 เมตรของสหราชอาณาจกร และไดเหรยญทองจากการแขงขน 4x400 เมตรจากการแขงขน World Championships, European Championships และ Commonwealth Games จากสหราชอาณาจกรตอนนเขาแขวนรองเทาแลว แตเหตการณททาใหผคนทงโลกจดจาเขาคอ Olympics Games ท Barcelona ในป 1992 เขาคอหนงในตวเตงในการแขงขนครงนหลงจากรอคอยมา 4 ป เหตการณทไมคาดคดกเกดขน เอนรอยหวายของเขาเกดมปญหา เขาทรดตวลงและรองไหหลงจากนนไมกวนาทเขาตดสนใจลกขน และวงตอเมอระยะทางเหลอประมาณ 100 เมตร คณพอของเคากมาชวยประคองเขาเสนชย สปแหงการรอคอย ความฝนของเคาจบลงดวยนาตาและความเสยใจแต spirit ทยงใหญของเคาไดรบการปรบมอ หรอ Standing Ovation ของผชมทงสนามและคนทงโลกกไดเขาใจความหมายของคาวา spirit มากขนโลกไดจดจาเขาไปอกนานแสนนานในฐานะ "ผชนะ" ตวจรง

เรองนสอนใหรวา ชยชนะ อาจนามาทงความสขและความทกข

เตากบนกอนทร

นานมาแลวยงมเตาตวหนงชอบแหงนหนามองดนกนานาชนดทกาลงบนไปมาบนทองฟาดวยความอจฉา มนนกอยากจะบนไดเชนนนบาง ขณะทมนกาลงเดนครนคดหาวธทจะบนไดอยนน มนกเหนนกอนทรตวหนงบนมาเกาะทกอนหนไมหางจากมนนก เตารบคลานเขาไปหาทนท “ทานนกอนทรทานจะชวยใหขาบนไดอยางทานไดหรอไม” เตาถาม “ทานจะบนไดอยางไร ในเมอทานไมมปก” นกอนทรบอก “แตถาทานชวยขา ขาตองบนไดอยางแนนอน เพยงแตทานพาขาขนไปบนทองฟาเทานน แลวขากจะบนของขาเอง” เตาพด ในตอนแรกนกอนทรปฏเสธ แตเตากเฝาออนวอนจนนกอนทรใจออน มนจงใชองเลบทงสองยกตวเตาบนขนไปบนทองฟา “พอขาปลอยทาน ทานกบนเลยนะ” นกอนทรบอกแลวกปลอยตวเตาลงมา แตแทนทจะบน รางของเตากลบรวงหลนลงมาจากทองฟาลงมากระแทกกบกอนหนเตมแรง ขาดใจตายทนท

เรองนสอนใหรวา จะทาอะไรควรรจกประมาณตน

Page 138: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 133

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 7 ประเมนผล แผนการจดกจกรรมท 24 การประเมนผล เวลา 1 ชวโมง 1. จดประสงคการเรยนร

1.1 เพอใหลกเสอเขาใจการประเมนผลเพอการตดสนผลการผาน ไมผานกจกรรม 1.2 เพอใหลกเสอสามารถรบการประเมนพฤตกรรมทกษะชวตทลกเสอไดรบการพฒนา 1.3 เพอเตรยมความพรอมรบการประเมนตามวธการของผกากบลกเสอกองลกเสอ

2. เนอหา 2.1 เกณฑการตดสนกจกรรมพฒนาผเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 2.2 การประเมนพฤตกรรมทกษะชวต

3. สอการเรยนร 3.1 Flow Chart การประเมนเพอตดสนผลการเลอนชนของลกเสอและจบการศกษา 3.2 การประเมนทกษะชวตของลกเสอรายบคคลหรอรายหมลกเสอ 3.3 ใบความร 4. กจกรรม

4.1 ผกากบลกเสออธบายหลกเกณฑ วธการประเมนผลการเรยนรตามทหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กาหนดเพอตดสนการจบการศกษา

4.2 ผกากบลกเสออธบายถงพฤตกรรมของลกเสอทไดรบการเสรมสรางทกษะชวตผานกจกรรมลกเสอ

4.3 ลกเสอประเมนความพรอมของตนเองเพอรบการประเมนและวางแผนพฒนาตนเองในสวนทไมมนใจ

4.4 ผกากบลกเสอและลกเสอกาหนดขอตกลงรวมกนถงชวงเวลาการประเมน 4.5 ผกากบลกเสอนดหมายและดาเนนการประเมน

5. การประเมนผล 5.1 สงเกตจากผลการประเมนตนเองของลกเสอ

5.2 สงเกตความมนใจและการยนยนความพรอมของลกเสอ

Page 139: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

134 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรมท 24

1. การประเมนผลตามเกณฑของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

Flow Chartกระบวนการประเมนผลลกเสอ

ลกเสอเรยนรจากกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต

ตดสนผลการเรยนรผานเกณฑ

ผลการประเมน

เกณฑการประเมน 1. เวลาเขารวมกจกรรม 2. การปฏบตกจกรรม 3. ผลงาน / ชนงาน 4. พฤตกรรม/คณลกษณะของลกเสอ

ไมผาน

ผาน ผาน

ผกากบประเมนผลเรยนของลกเสอทรวมกจกรรม

- ซอมเสรม- พฒนาซา

รบเครองหมายชนลกเสอตามประเภทลกเสอ

Page 140: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 135

แบบประเมนตนเองของลกเสอ

ชอ ..........................................................ประเภทลกเสอ...........................ชน................................

ท รายการทรบการประเมน เกณฑท

สถานศกษากาหนด

การประเมนตนเอง ขอคดเหน ครบ/ผาน

ไมครบ/ไมผาน

การพฒนา

1 1. เขารวมกจกรรมลกเสอ 1.1 รวมกจกรรมการฝกอบรม 1.2 รวมกจกรรมวนสาคญ - วนสถาปนาลกเสอ - วนถวายราชสดด - วนพอแหงชาต - วนแมแหงชาต - วนตานยาเสพตด - กจกรรมบาเพญประโยชนอนๆ - กจกรรมวฒนธรรม/ ประเพณ 1.3 เดนทางไกล/ อยคายพกแรม

ไมนอยกวา 24ชวโมง/ ป

1 ครง/ ป 1 ครง/ ป 1 ครง/ ป 1 ครง/ ป 1 ครง/ ป 8ครง/ ป 4ครง/ ป 1 ครง/ ป

2 2. มผลงาน/ ชนงานจากการเรยนร กจกรรมลกเสอ 2.1 ผลงานการบรการ 2.2 ชนงาน/ งานทคดสรางสรรค 2.3 อนๆ เชน รายงานฯ

ไมนอยกวา 6รายการ/ ป 2รายการ/ ป 2รายการ/ ป

3 3. มความพรอมเขารบการทดสอบเพอเลอนชนและรบเครองหมายวชาพเศษลกเสอวสามญ 3.1............................................. 3.2............................................. 3.3............................................. 3.4............................................. 3.5.............................................

ผานและพรอม

Page 141: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

136 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

สรป ฉนมนใจวาผาน ฉนมความพรอมใหประเมน ฉนยงไมพรอม สรปผลการประเมนตนเอง 1. ดานทกษะลกเสอ

มนใจมากวาจะผานการประเมน

พรอมแลว ไมแนใจ ตองขอความชวยเหลอจาก ผกากบลกเสอ

งนงง ไมเขาใจ

มนใจมาก พรอมรบการประเมนเครองหมายวชาพเศษ พรอมรบการประเมน ไมแนใจ ยงตองพฒนา/ ซอมเสรมบางเรอง ตองการความชวยเหลอจากผกากบลกเสอ

ลงชอ.......................................................ผประเมน

Page 142: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 137

แบบประเมนพฤตกรรมทกษะชวตของลกเสอสาหรบผกากบลกเสอ

คาชแจง ใหผตอบทาแบบประเมนทกขอโดยแตละขอใหทาเครองหมาย/ ลงในชองทตรงกบความ เปนจรง 2.1 พฤตกรรมลกเสอสารองทคาดหวง

รายการประเมน ใช ไมใช

1. ลกเสอมทกษะในการสงเกตและจดจา 2. ลกเสอสามารถพงตนเองและดแลตนเองได 3. ลกเสอสารองปฏบตกจกรรมบาเพญประโยชนรกษาสงแวดลอม และอนรกษทรพยากรธรรมชาต

4. ลกเสอไมมปญหาทนตสขภาพและไมเจบปวยดวยโรคตดตอ ตามฤดกาล

5. ลกเสอรจกรกษาสขภาพและปฏเสธสงเสพตด

6. ลกเสอรจกแกปญหาเฉพาะหนาหรอใหการชวยเหลอ/ แจงเหตเมอประสบเหตวกฤต

7. ลกเสอมสวนสงและนาหนกตามเกณฑมาตรฐาน 8. ลกเสอมทกษะในการสอสารไดถกกาลเทศะและไมกาวราวรนแรง สรปแบบการประเมนตนเอง

ฉนมทกษะชวต

ฉนจะมทกษะชวต

ถาแกไขปรบปรงพฤตกรรม ฉนตองพฒนาตนเองอกมาก

Page 143: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

138 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

2.2 พฤตกรรมลกเสอสามญทคาดหวง

รายการประเมน ใช ไมใช

1. ลกเสอมทกษะในการปฏบตกจกรรมกลางแจง

2. ลกเสอรวมกจกรรมบาเพญประโยชน

3. ลกเสอชวยตนเองและครอบครวได 4. ลกเสอไมมปญหาทนตสขภาพ ไมดมนาอดลมขนมกรบกรอบ ไมรบประทานขนมหวานเปนประจา

5. ลกเสอรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชนและไมตดเกม

6. ลกเสอประพฤตตนเหมาะสมกบเพศและวยมทกษะการสราง สมพนธภาพและการสอสารไมกาวราวรนแรง

7. ลกเสอแสดงออกถงความซอสตย รจกแกปญหา หรอใหความ ชวยเหลอผอน

8. ลกเสอมนาหนกและสวนสงตามเกณฑมาตรฐาน

สรปแบบการประเมนตนเอง

มทกษะชวต พรอมเผชญ

อยางรอดปลอดภย

จะมทกษะชวต แกไขปรบปรงพฤตกรรม

ตองพฒนาตนเอง อกมาก

(เสยงนะเนย)

ไมแนใจชวต (มปญหาแลว)

เรองทฉนจะตองปรบปรง 1).................................................................................................................................................. 2).................................................................................................................................................. 3).................................................................................................................................................. 4)..................................................................................................................................................

Page 144: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 139

2.3 พฤตกรรมลกเสอสามญรนใหญทคาดหวง

รายการประเมน 1 2 1. ลกเสอพฒนาตนเองใหมทกษะในการทากจกรรมลกเสอ ตามความสนใจและไดรบเครองหมายวชาพเศษ

2. ลกเสอทากจกรรมบาเพญประโยชนตอครอบครว สถานศกษา ชมชน และสงคม

3. ลกเสอใชเวลาวางทเปนประโยชนทากจกรรม อนรกษสงเสรมจารตประเพณศลปวฒนธรรมไทย

4. ลกเสอรเทาทนสอโฆษณาและรจกใชประโยชนจาก Internet

5. ลกเสอเปลยนแปลงพฤตกรรมหรอปรบปรงและพฒนาตนเองได เหมาะสมกบเพศวยไมกาวราวรนแรง

6. ลกเสอทากจกรรมหรอโครงการประหยดพลงงาน/ทรพยากร

7. ลกเสอมการออม หรอทาบญชรายรบ รายจายอยางตอเนอง 8. ลกเสอไมเคยประสบอบตเหตจากการใชยานพาหนะ

สรปแบบการประเมนตนเอง

มทกษะชวต พรอมเผชญ

อยางรอดปลอดภย

จะมทกษะชวต แกไขปรบปรงพฤตกรรม

ตองพฒนาตนเอง อกมาก

(เสยงนะเนย)

ไมแนใจชวต (มปญหาแลว)

เรองทฉนจะตองปรบปรง 1).................................................................................................................................................. 2).................................................................................................................................................. 3).................................................................................................................................................. 4)..................................................................................................................................................

Page 145: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

140 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

2.4 ฤตกรรมลกเสอวสามญทคาดหวง

รายการประเมน ใช ไมใช 1. ลกเสอทากจกรรม/โครงการ ตามความถนดและความสนใจ 2. ลกเสอบรการผอนชวยเหลอชมชน สงคม และประเทศชาต

3. ลกเสอรจกวธปองกนความเสยงทางเพศ 4. ลกเสอใชเวลากบสอไอทไดอยางเหมาะสม 5. ลกเสอตระหนกถงพษภยและหลกเลยงจากสงยาเสพตด

6. ลกเสอมคานยมสขภาพ ดานอาหาร และความงามทเหมาะสม

7. ลกเสอทางานหารายไดระหวางเรยน

8. ลกเสอไมมพฤตกรรมกาวราวและไมกอเหตรนแรง

สรปแบบการประเมนตนเอง

มทกษะชวต พรอมเผชญ

อยางรอดปลอดภย

จะมทกษะชวต แกไขปรบปรงพฤตกรรม

ตองพฒนาตนเอง อกมาก

(เสยงนะเนย)

ไมแนใจชวต (มปญหาแลว)

เรองทฉนจะตองปรบปรง 1).................................................................................................................................................. 2).................................................................................................................................................. 3).................................................................................................................................................. 4)..................................................................................................................................................

Page 146: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 141

ใบความร

การประเมนกจกรรมลกเสอ*

1. การประเมนผลการเรยนรตามแนวทางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน กาหนดใหกจกรรมลกเสอเปนกจกรรมทมงปลกฝงระเบยบวนยและกฎเกณฑเพอการอยรวมกน รจกการเสยสละ บาเพญประโยชนแกสงคมและดาเนนวถชวตในระบอบประชาธปไตย ตลอดจนมทกษะชวตเปนภมคมกนปญหาสงคมตามชวงวยของลกเสอ การจดกจกรรมลกเสอยงตองเปนไปตามขอบงคบของสานกงานลกเสอแหงชาตและสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานอกดวย

แนวทางการประเมนผลกจกรรมลกเสอ กจกรรมลกเสอเปนกจกรรมนกเรยนทลกเสอทกคนตองเขารวมกจกรรมลกเสอ 40 ชวโมงตอปการศกษาในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา การประเมนการจดกจกรรมลกเสอตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานมประเดน/สงทตองประเมนดงน 1. เวลาในการเขารวมกจกรรม ผเรยนตองมเวลาเขารวมกจกรรมตามทสถานศกษากาหนด 2. การเรยนรผานกจกรรมหรอการปฏบตกจกรรมอยางตอเนอง มงเนนการพฒนาศกยภาพของตนและการทางานกลม 3. ผลงาน / ชนงาน / พฤตกรรม / คณลกษณะของผเรยน ทปรากฏจากการเรยนรหรอการเปลยนแปลงตนเอง

*การประเมนผลอาจเขยนแยกการประเมนผลแตละกจกรรม หรอเขยนรวมในภาพรวมของกจกรรมลกเสอกได

เอกสารอางองกระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. 2551

Page 147: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

142 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แนวทางการประเมนผลการเรยนรกจกรรมลกเสอ

การประเมนกจกรรมลกเสอ ม 2 แนวทาง คอ 1. การประเมนกจกรรมลกเสอรายกจกรรมมแนวปฏบตดงน 1.1 ตรวจสอบเวลาเขารวมกจกรรมของลกเสอใหเปนไปตามเกณฑทสถานศกษากาหนด 1.2 ประเมนกจกรรมการเรยนรจากการปฏบตกจกรรมและผลงาน / ชนงาน / คณลกษณะของผเรยนตามเกณฑทสถานศกษากาหนดดวยวธการทหลากหลาย เนนการมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม

แผนการจดกจกรรมลกเสอ

ไมผาน

ผาน ผาน

จดกจกรรมลกเสอตามคมอการจดกจการลกเสอท

เสรมสรางทกษะชวต

ประเมนผลการเรยนร

สรปผลการประเมน/ตดสนผลการเรยนร

ผลการประเมน

รายงาน / สารสนเทศ

ซอมเสรม

เกณฑการประเมน 1. เวลาเขารวมกจกรรม 2. การปฏบตกจกรรม 3. ผลงาน / ชนงาน 4. พฤตกรรม/คณลกษณะของลกเสอ

จดพธประดบเครองหมายลกเสอ ตามประเภทลกเสอ

Page 148: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 143

1.3 ลกเสอทมเวลาการเขารวมกจกรรม มการปฏบตกจกรรมและผลงาน / ชนงาน / คณลกษณะตามเกณฑทสถานศกษากาหนดเปนผผานการประเมนรายกจกรรมและนาผลการประเมนไปบนทกในระเบยนแสดงผลการเรยน 1.4 ลกเสอทมผลการประเมนไมผานในเกณฑเวลาการเขารวมกจกรรม การปฏบตกจกรรมและผลงาน / ชนงาน / คณลกษณะตามทสถานศกษากาหนด ผกากบลกเสอตองดาเนนการซอมเสรมและประเมนจนผาน ทงนควรดาเนนการใหเสรจสนในปการศกษานน ๆ ยกเวนมเหตสดวสยใหอยในดลพนจของสถานศกษา 2. การประเมนกจกรรมลกเสอเพอการตดสนใจ การประเมนกจกรรมลกเสอเพอตดสนควรไดรบเครองหมายและเลอนระดบทางลกเสอและจบการศกษาเปนการประเมนการผานกจกรรมลกเสอเปนรายป / รายภาค / เพอสรปผลการผานในแตละกจกรรม สรปผลรวมเพอสรปผลการผานในแตละกจกรรม สรปผลรวมเพอเลอนชนระดบลกเสอและประมวลผลรวมในปสดทายเพอการจบแตละระดบการศกษา โดยการดาเนนการดงกลาวมแนวทางปฏบต ดงน 2.1 กาหนดใหมผรบผดชอบในการรวบรวมขอมลเกยวกบการเขารวมกจกรรมลกเสอของลกเสอทกคนตลอดระดบการศกษา 2.2 ผ รบผดชอบสรปและตดสนใจผลการรวมกจกรรมลกเสอของลกเสอเปนรายบคคล รายหม ตามเกณฑทสถานศกษากาหนด เกณฑการตดสน 1. กาหนดเกณฑการประเมนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานกาหนดไว 2 ระดบ คอผาน และ ไมผาน 2. เกณฑการตดสนผลการประเมนรายกจกรรม ผาน หมายถง ลกเสอมเวลาเขารวมกจกรรมครบตามเกณฑ ปฏบตกจกรรมและมผลงาน / ชนงาน / คณลกษณะตามเกณฑทสถานศกษากาหนด ไมผาน หมายถง ลกเสอมเวลาเขารวมกจกรรมไมครบตามเกณฑ ไมผานการปฏบตกจกรรมหรอมผลงาน / ชนงาน / คณลกษณะไมเปนไปตามเกณฑทสถานศกษากาหนด 3. เกณฑการตดสนผลการประเมนกจกรรมลกเสอรายป / รายภาค ผาน หมายถง ลกเสอมผลการประเมนระดบ “ผาน” ในกจกรรมสาคญตามหลกสตรลกเสอแตละประเภทกาหนด รวมถงหลกสตรลกเสอทกษะชวต ไมผาน หมายถง ลกเสอมผลการประเมนระดบ “ไมผาน” ในกจกรรมสาคญทหลกสตรลกเสอแตละประเภทกาหนดและลกเสอทกษะชวต 4. เกณฑการตดสนผลการประเมนกจกรรมลกเสอเพอจบหลกสตรลกเสอแตละประเภทเปน รายชนป ผาน หมายถง ลกเสอมผลการประเมนระดบ “ผาน” ทกชนปในระดบการศกษานน ไมผาน หมายถง ลกเสอมผลการประเมนระดบ “ไมผาน” บางชนปในระดบการศกษานน

Page 149: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

144 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

2. การประเมนพฤตกรรมทกษะชวตและคณลกษณะทางลกเสอ 2.1 ความสามารถทคาดหวงใหเกดขนกบลกเสอโดยรวม คอ 1) ความสามารถในการคดวเคราะห 2) ความสามารถในการคดสรางสรรค 3) ความสามารถในการเหนใจผอน 4) เหนคณคาตนเอง 5) รบผดชอบตอสงคม 6) ความสามารถในการสอสารเพอสรางสมพนธภาพ 7) ความสามารถในการตดสนใจ 8) ความสามารถในการจดการแกไขปญหา 9) ความสามารถในการจดการกบอารมณ 10) ความสามารถในการจดการกบความเครยด 2.2 พฤตกรรมทคาดหวงใหเกดขนกบลกเสอโดยรวม คอ 1) ลกเสอสารอง (1) มทกษะในการสงเกตและจดจา (2) พงตนเอง ดแลตนเองได (3) รจกรกษาสงแวดลอม (4) ไมเจบปวยดวยโรคตดตอตามฤดกาล (5) ปฏเสธสงเสพตดทกชนด (6) พดจาสอสารเชงบวก ไมกาวราวรนแรง (7) แกปญหาเฉพาะหนาได (8) ใหความชวยเหลอเพอนในภาวะวกฤต 2) ลกเสอสามญ (1) มทกษะในการปฏบตกจกรรมกลางแจง (2) รวมกจกรรมบาเพญประโยชนดวยจตอาสา (3) พงตนเองและชวยเหลอครอบครว (4) ไมดมนาอดลม (5) ไมรบประทานขนมหวานและขนมกรบกรอบ (6) ใชเวลาวางใหเปนประโยชน (7) รจกพดเชงบวก ไมพดกาวราวรนแรง (8) มความซอสตย ไมโกหก (9) รจกแกปญหาดวยสนตวธ (10) มนาหนกสวนสงตามเกณฑมาตรฐาน

Page 150: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 145

3) ลกเสอสามญรนใหญ (1) มทกษะในการทากจกรรมตามความสนใจ

(2) มจตอาสาทาประโยชน/ ไมกอความเดอดรอน ใหกบครอบครว สถานศกษา ชมชน สงคม

(3) ใชเวลาวางใหเปนประโยชน (4) รวมกจกรรมสงเสรมอนรกษประเพณ ศลปวฒนธรรมไทย (5) มทกษะการคดวเคราะห การยบยงไมเปนทาสของสอโฆษณา (6) มทกษะการใชประโยชนจาก Internet (7) มผลงาน/ โครงการการประหยดพลงงาน/ ทรพยากร (8) มการออมหรอทาบญชรายรบ รายจายของตนเองอยางตอเนอง

(9) มทกษะการหลกเลยง ลอดพนและไมเกดอบตเหตจากการใชยานพาหนะ

(10) ไมเกยวของกบสงเสพตดทกประเภท 4) ลกเสอวสามญ (1) มผลงาน/ โครงการเฉพาะทเปนประโยชนตอตวเอง/ สงคม

(2) มจตอาสาและบรการ (3) รวธปองกน/ และหลกเลยงความเสยงทางเพศ

(4) ใชเวลากบสอ IT อยางเหมาะสม ไมเกดความเสยหายตอวถชวตปกตของตนเอง

(5) ไมเกยวของกบสงเสพตด (6) มคานยมดานสขภาพอยางเหมาะสม ไมเกดผลเสยตามมา

(7) มคานยมดานการรบประทานอาหารทเหมาะสม ไมเกดผลเสยหายตามมา

(8) มคานยมดานความงามทเหมาะสมไมเกดผลเสยหายตามมา (9) ไมมพฤตกรรมกาวราวและกอเหตรนแรง

อางองจากผลลพธการจดกจกรรมลกเสอ คมอ Bench Marking

Page 151: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

146 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

แผนการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญ (เครองหมายลกเสอชนพเศษ) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยท 8 พธการ แผนการจดกจกรรมท 25 การประดบเครองหมายลกเสอชนพเศษ เครองหมายวชาพเศษสายยงยศ เวลา 1 ชวโมง 1. จดประสงคการเรยนร สามารถเขารบเครองหมายลกเสอชนพเศษได 2. เนอหา

เครองหมายลกเสอชนพเศษ

3. สอการเรยนร เครองหมายลกเสอชนพเศษ

4. กจกรรม 4.1 ผกากบลกเสอและลกเสอพรอมกนในหองประชม 4.2 ผกากบลกเสอเปนประธานจดธปเทยนบชาพระรตนตรย และถวายสกการะแดพระรป

รชกาลท 6 ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนถวายราชสดด 4.3 ผกากบลกเสอกลาวถงการไดรบอนมตใหมสทธประดบเครองหมายลกเสอชนพเศษ

เครองหมายวชาพเศษ สายยงยศ พรอมทงใหโอวาทกบลกเสอ 4.4 ผกากบลกเสอมอบเครองหมายลกเสอชนพเศษ เครองหมายวชาพเศษใหกบลกเสอทก

คนและแสดงความชนชมยนดกบลกเสอทกคน 4.5 ผกากบลกเสอและลกเสอรวมกนทบทวนคาปฏญาณ

5. การประเมนผล สงเกตพฤตกรรมจากการเขารวมกจกรรม

Page 152: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

147 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวก

Page 153: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 148

hghjhgfgjjhgff jhhgffdsdsds

ภาคผนวก ก

แนวคดเรองทกษะชวต

ความหมายและองคประกอบทกษะชวต ทกษะชวต เปนความสามารถของบคคล ทจาเปนตอการปรบตวในการเผชญปญหาตาง ๆ

และสามารถดาเนนชวตทามกลางสภาพสงคมทมการเปลยนแปลงทงในปจจบน และเตรยมพรอมสาหรบการเผชญปญหาในอนาคต องคประกอบทกษะชวต ม 12 องคประกอบ จดเปน 6 ค โดยแบงตามพฤตกรรมการเรยนร 3 ดาน ดงน

พทธพสย

การจดการกบอารมณและความเครยด

การตดสนใจและแกไขปญหา

การสรางสมพนธภาพและ

การสอสาร

ความคดสรางสรรค

ความรบผดชอบตอสงคม

ความเหนใจผอน

ความคดวเคราะหวจารณ

จตพสย ทกษะพสย

ความตระหนกรในตน

ความภาคภมใจในตวเอง

องคประกอบทกษะชวต 6 ค 3 ดาน

แผนภาพท 1 องคประกอบของทกษะชวต

1. ดานพทธพสย จดไวตรงกลางของแผนภาพ เพราะเปนองคประกอบรวมและเปนพนฐาน

ของทกองคประกอบ ไดแก - ความคดวเคราะหวจารณ เปนความสามารถทจะวเคราะห สงเคราะห ประเมน

ขอมล ขาวสาร ปญหา และสถานการณตาง ๆ รอบตว - ความคดสรางสรรค เปนความสามารถในการคดออกไปอยางกวางขวางโดยไม

ยดตดอยในกรอบ และการสรางสรรคสงใหม

Page 154: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

149 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

2. ดานจตพสย หรอ เจตคต ม 2 ค คอ คท 1 ความตระหนกรในตนเอง และ ความเขาใจ/เหนใจผอน คท 2 เหนคณคา/ภมใจตนเอง และ ความรบผดชอบตอสงคม - ความตระหนกรในตนเอง เปนความสามารถในการคนหาและเขาใจในจดดจด

ดอยของตนเอง ยอมรบความแตกตางของตนเองกบบคคลอน ไมวาจะในแงความสามารถ เพศ วย อาชพ ระดบการศกษา ฐานะทางเศรษฐกจ ฐานะทางสงคม ศาสนา สผว ทองถน สขภาพ ฯลฯ

- ความเขาใจ/เหนใจผอน เปนความสามารถในการเขาใจความรสกของผอน เหนอกเหนใจและยอมรบตวตนของบคคลอนทแตกตางกบเรา ไมวาจะในแงความสามารถ เพศ วย อาชพ ระดบการศกษา ฐานะทางเศรษฐกจ ฐานะทางสงคม ศาสนา สผว ทองถน สขภาพ ฯลฯ

- เหนคณคา/ภมใจตนเอง เปนการคนพบ คณสมบตเฉพาะตวของตนเอง รสกวาตนเองมคณคา เชน เปนคนมนาใจ ซอสตย ยตธรรม และภมใจในความสามารถดานตาง ๆ ของตนเอง เชน ดานสงคม ดนตร กฬา ศลปะ การเรยน ฯลฯ

- ความรบผดชอบตอสงคม เปนความรสกวาตนเองเปนสวนหนงของสงคมและมสวนรบผดชอบในความเจรญหรอเสอมของสงคมนน คนทเหนคณคาตนเองจะมแรงจงใจทจะทาดกบผอนและสงคมสวนรวมมากขน จงจดเขาคกบความรบผดชอบตอสงคม

3. ดานทกษะพสยหรอทกษะ ประกอบดวย 3 ค คอ คท 1 การสอสารและการสรางสมพนธภาพ คท 2 การตดสนใจและการแกไขปญหา คท 3 การจดการกบอารมณและความเครยด - ทกษะการการสอสารและการสรางสมพนธภาพ เปนความสามารถในการใช

คาพดและภาษาทาทาง เพอสอสารความรสกนกคดของตนเอง และสามารถรบรความรสกนกคด ความตองการ ของอกฝายหนง มการตอบสนองอยางเหมาะสมและเกดสมพนธภาพทดตอกน

- ทกษะการตดสนใจและการแกไขปญหา การตดสนใจใชในกรณทมทางเลอกอยแลว จงเรมตนดวยการวเคราะหขอดขอเสยของแตละทางเลอกเพอหาทางเลอกทดทสดและนาไปปฏบต สวนการแกไขปญหาเปนความสามารถในการรบรปญหาและสาเหตของปญหา หาทางเลอก ไดหลากหลาย วเคราะหขอดขอเสยของแตละทางเลอก ตดสนใจเลอกทางเลอกในการแกปญหาทเหมาะสมทสดและนาไปปฏบต

- ทกษะการจดการกบอารมณและความเครยด เปนความสามารถในการรบรอารมณตนเอง ประเมนและรเทาทนวาอารมณจะมอทธพลตอพฤตกรรมของตนอยางไร และเลอกใชวธจดการกบอารมณทเกดขนไดอยางเหมาะสม สวนการจดการความเครยดเปนความสามารถในการรบรระดบความเครยดของตนเอง รสาเหต หาทางแกไข และมวธผอนคลายความเครยดของตนเองอยางเหมาะสม

Page 155: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

ความแ

ชวตประ

เกยวกบชวยเหล ทกษะช

ทกษะช สาหรบเชวยเหลเปนราย

คมอการจด

แตกตางระ ทกษะจาวน ดวยท ทกษบการปองกนอนกเรยนรอ

ชวตกบการ เมอวตจะเปนกลเดกกลมเสยลอนกเรยนรอบคคล และม

ดกจกรรมลกเส

ะหวางทกษษะชวตทวไทกษะชวต 12ษะชวตเฉพนปญหาเฉพองรบ

รพฒนาเยาแบงเยาวชนลยทธสาคญใงตองมการสองรบ สวนเดมระบบสงตอย

สอสามญรนใ

ษะชวตทวไไป เปนการ2 องคประกอพาะ เปนการพาะเรองสาห

าวชน นออกเปน 3ในการสงเสรสอนทกษะชวดกทมปญหายงวชาชพเฉพ

ใหญเสรมสราง

ปและทกษสรางภมคมอบ ใหกบเดกรประยกตใชหรบเดกกลม

3 กลม คอเดรมภมคมกนวตเฉพาะในแลวใชการดพาะทเกยวขอ

งทกษะชวต

ษะชวตเฉพกนทางสงคกทกคน ชทกษะชวตมเสยง โดย

ดกปกต เดกนทางสงคม ในแตละปญหาแลใกลชดเพอง

ชนมธยมศก

พาะ ม สาหรบป

12 องคปรมครทปรกษ

กลมเสยง แใหกบเดกปกา มครทปรกพอหาทางแกป

ษาปท 2

ญหาทว ๆ ไ

ะกอบ ทมเนษาและระบบ

และเดกทมปกต และเดกทษาและระบบปญหาทเหม

150

ไปใน

นอหาบดแล

ปญหา ทกคน บดแลาะสม

Page 156: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

151

ตวอ

1 คมอกา

ยางทกษะช

ารจดกจกรรม

ชวตเฉพาะ

ลกเสอสามญญรนใหญเสรมมสรางทกษะชวต ชนมธยมมศกษาปท 2

Page 157: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

ความแ และทกษและเตรย ของชวตขจกรยา ปกต แลใชทกษะ เสอผา ป

คมอการจด

แตกตางระทกษะชวต

ษะ ทจาเปยมพรอมสาหทกษะการ

ต มกเปนทน วายนา ผกความเชอมทกษะชวต

ละในสถานกาะการดารงชวสถานการณการจดการตระหนกรแการชวยเหการสอสารกจวตรททา

ปรงอาหาร ข

ดกจกรรมลกเส

ะหวางทกษต (Life Skillปนในการดาเหรบการเผชญรดารงชวต (ทกษะทางกากเงอนเชอก มโยงระหวาและทกษะกาารณตาง ๆ ตไดอยางเหณทางจตสงครกบอารมณโกและหลกเลยงลอผอน และเชงบวกและสาเปนประจา จกรยาน วาย

สอสามญรนใ

ษะชวต และs) เปนความเนนชวตทามญปญหาในอน(Living Skiายภาพ เชการจดกระเปางทกษะชวตารดารงชวต ทเกดขน ไมมาะสม ถกทม มกใชทกษกรธ ความขดงพฤตกรรมเสะรบผดชอบตสรางสมพนธใชทกษะการยนา ผกเงอน

ใหญเสรมสราง

ะทกษะการมสามารถทางมกลางสภาพสนาคต ม 6 ค ills) เปนทกชน อาบนปาเดนทาง กต และทกษะมกถกใชผสมมแยกสวน โดท ถกเวลา แลษะชวตเปนหดแยง และ คสยงตาง ๆ รวอสวนรวม ธภาพทด รดารงชวตเปนเชอก ใชแผน

งทกษะชวต

รดารงชวตงจตสงคม อนสงคมทเปลย 12 องคประษะทใชในกจนา แตงตวการใชแผนทเะการดารงชวมผสาน เชอมดยทกษะชวตละเกดผลลพธลก ตวอยาง วามรนแรง วมถงการปอ

ปนหลก เชน นทเขมทศ ฯ

ชนมธยมศก

ต นประกอบ ดวนแปลงอยางะกอบ จวตรประจาวว ซกเสอขมทศ ฯลฯ วต มโยงกน ทงในตจะเปนตวชวธทด เชน

องกนอบตเหต

อาบนา แตงลฯ

ษาปท 2

วย ความร เจงรวดเรวในปจ

น ในเรองพผา ปรงอ

นกจวตรประวยในการเลอ

งตว แปรงฟน

152

จตคต จจบน

นฐานอาหาร

ะจาวนกและ

น ซก

Page 158: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

153 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

การสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง

• สรางความร (Construction) กจกรรมทใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญา คนพบความรดวยตนเอง

• ปฏสมพนธ (Interaction) กจกรรมตองสงเสรมปฏสมพนธกบผอนและแหลงความรทหลากหลาย

• เปนกระบวนการ (Process Learning)• มสวนรวม (Physical Participation) มสวนรวมดานรางกาย ลงมอกระทากจกรรมในลกษณะตาง ๆ

• มการประยกตใช (Application)

ทกษะชวตสรางไดอยางไร สรางดวย 2 วธการใหญ ๆ คอ 1. เรยนรเองตามธรรมชาต ซงขนกบประสบการณและการมแบบอยางทด จงไมมทศทางทแนนอน และกวาจะเรยนรกอาจชาเกนไป 2. สรางโดยกระบวนการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง ใหเดกเรยนรรวมกนในกลม ผานกจกรรมรปแบบตาง ๆ ทเดกตองมสวนรวมทงทางรางกายคอลงมอปฏบต และทางความคดคอการอภปรายแลกเปลยนความคดและประสบการณ เพอสรางองคความรใหมรวมกน

การมสวนรวมทางสตปญญาทาใหเกดทกษะชวต 2 องคประกอบแกนหลกคอความคดวเคราะห

และความคดวจารณ ปฏสมพนธในกลมเพอทากจกรรมรวมกน ทาใหเดกไดฝกองคประกอบทกษะชวต ดานทกษะทง

3 ค คอการสรางสมพนธภาพและการสอสาร การตดสนใจและการแกไขปญหา การจดการอารมณและความเครยด

การรบฟงความคดเหนของคนอน ทาใหเกดความเขาใจคนอนมากขน ขณะเดยวกนกเกดการไตรตรองทาความเขาใจและตรวจสอบตนเอง จดเปนองคประกอบทกษะชวตดานเจตคตคอ การเขาใจตนเอง และเขาใจ/เหนใจผอน

การไดรบการยอมรบจากกลม การทางานสาเรจไดรบคาชม ทาใหเกดความภมใจและเหนคณคาตนเอง นาไปสความรบผดชอบมากขน ทงตอตนเองและสงคม

กระบวนการและการมสวนรวม ชวยใหกจกรรมสนกสนานนาสนใจ และนาไปสจดประสงค ทตงไว รวมทงการประยกตใชเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเชอมองคความรใหมทเกดขนเขาสชวตจรง วาไดเกดการเรยนรอะไรและนาไปใชในชวตประจาวนอยางไร

Page 159: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 154

8 กลมสาระการเรยนร

กจกรรมพฒนาผ เรยน

กจกรรมแนะแนว

กจกรรมนกเรยน

กจกรรมเพอสงคมและ

สาธารณประโยชน

ลกเสอ/ เนตรนาร / บาเพญประโยชน /นศ.วชาทหาร

กจกรรมชมนม ชมรม

การสอนทกษะชวต

ความหมายของกระบวนการลกเสอ (Scout movement)

ตามคานยามของลกเสอโลก หมายถง กระบวนการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนองสาหรบเยาวชน เพอสรางเยาวชนทมจตใจเสยสละ รบผดชอบ และอทศตนแกสงคม ดวยวธการลกเสอ

ตามแนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน 2522 (สพฐ.) หมายถงกระบวนการทางการศกษาสวนหนง ซงมงพฒนาสมรรถภาพของบคคล ทงทางสมอง รางกาย จตใจ และศลธรรม เพอใหเปนบคคลทมความประพฤตดงาม ไมกระทาตนเปนปญหาสงคม และดารงชวตอยางมความหมาย และสขสบาย

หลกการลกเสอ (Scout principle)

หลกการลกเสอโลกเนนทหนาทหลก 3 ประการ คอ

1.หนาทตอพระเจา /ศาสนา ไดแก การแสวงหาและดาเนนชวตอยางมคณคาและความหมาย

2.หนาทตอผอน ไดแก การเคารพ ใหเกยรต ชวยเหลอผอน รวมถงการดแลสงคมและสงแวดลอม

3.หนาทตอตนเอง ไดแก พฒนาตนเองทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และ จตวญญาณ

Page 160: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

155 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

หลกการลกเสอไทย ม 5 ขอ คอ

1. มศาสนาเปนหลกยดทางใจ

2. จงรกภกดตอพระมหากษตรยและประเทศชาต

3. เขารวมพฒนาสงคม ยอมรบ เคารพในเกยรตและศกดศรผอนและเพอนมนษยทกคน รวมทงธรรมชาต และสรรพสงทงหลายในโลก

4. รบผดชอบตอการพฒนาตนเองอยางตอเนอง

5. ยดมนในคาปฏญาณและกฎของลกเสอ

วธการลกเสอ (Scout method)

วธการลกเสอโลก ม 8 องคประกอบ โดยแบงออกเปน 3 กลม คอ

กลมท 1 ผใหญมหนาทชวยเหลอและสงเสรมเยาวชนใหเกดการเรยนรในกลม

กลมท 2 มกจกรรมทบรรลวตถประสงคในการพฒนาเยาวชนอยางตอเนองและเปนระบบ

กลมท 3 เปนลกษณะกจกรรมทใช ม 6 องคประกอบ

1. ยดมนในคาปฏญาณและกฎของลกเสอ

2. ใชระบบสญลกษณเปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง

3. ระบบหม (กลมเรยนรรวมกน)

4. เรยนรใกลชดธรรมชาต

5. เรยนรจากการลงมอปฏบต / เกม

6. เรยนรจากการบรการผอน

วธการลกเสอไทย ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 ม 7 องคประกอบ คอ

1. ความกาวหนาในการเขารวมกจกรรม

2. การสนบสนนโดยผใหญ

3. ยดมนในคาปฏญาณและกฎ

4. การใชสญลกษณรวมกน

5. ระบบหม

6. การศกษาธรรมชาต

7. เรยนรจากการกระทา

Page 161: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 156

วธการลกเสอสรางทกษะชวตไดอยางไร

วธการลกเสอ มองคประกอบครบทง 5 ประการ ของกระบวนการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง การสรางทกษะชวตทง 12 องคประกอบ เกดขนดวยกจกรรมดงตารางตอไปน

วธการลกเสอสรางทกษะชวตไดอยางไรองคประกอบ กจกรรม

คดวเคราะหคดสรางสรรค

อภปรายแลกเปลยนความคดเหนทตองคดวเคราะห/สงเคราะห ตลอดเวลาจดกจกรรมใหคดนอกกรอบ งานศลป การแสดง งานฝมอ ฯลฯ

ตระหนกรในตนเขาใจ/เหนใจผอน

การเรยนรทพฒนาขนจากภายในตวเดก เปนผลจากปฏสมพนธ แลกเปลยนความคด ความเชอในกลม ไดทาความเขาใจตนเองและผอน ฝกทจะยอมรบและเคารพในสทธและความคดเหนของผอน

เหนคณคาตนเอง/รบผดชอบสงคม

การยอมรบจากเพอน ทาชนงานสาเรจ คาชมเชยจากเพอนและผใหญ การเคารพใหเกยรตซงกนและกนสงผลใหมวนยและความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวมมากขน

สอสารและสรางสมพนธภาพ ประสบการณ ปฏสมพนธในกลม การทางานรวมกน

การเรยนรและการฝกฝนตดสนใจและแกไขปญหา

จดการอารมณและความเครยด

วตถประสงคคณะลกเสอแหงชาต (พระราชบญญตลกเสอ พ.ศ. 2551 มาตรา 8)

เพอพฒนาลกเสอทงทางกาย สตปญญา จตใจ และศลธรรม ใหเปนพลเมองด มความรบผดชอบ และชวยสรางสรรคสงคมใหเกดความสามคค และมความเจรญกาวหนา ทงนเพอความสงบสข และความมนคงของประเทศชาต ตามแนวทางดงตอไปน

1. ใหมนสยชางสงเกต จดจา เชอฟง และพงตนเอง

2. ใหซอสตยสจรต มระเบยบวนยและเหนอกเหนใจผอน

3. ใหรจกบาเพญตนเพอสาธารณประโยชน

4. ใหรจกทาการฝมอ และฝกฝนใหทากจการตาง ๆ ตามความเหมาะสม

5. ใหรจกรกษาและสงเสรมจารตประเพณ วฒนธรรม และความมนคงของประเทศชาต

หลกสตรลกเสอเสรมสรางทกษะชวต

หลกสตรลกเสอเสรมสรางทกษะชวตไดใชขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาชพพเศษลกเสอสารอง สามญ สามญรนใหญ และวสามญ เปนหลก และเพมเนอหาทสอดคลองกบปญหาตามวยและพฒนาการดานตาง ๆ ของลกเสอ โดยจดหนวยกจกรรมตามทระบ

Page 162: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

157 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ในหลกสตรของลกเสอแตละประเภท ดงนน ชอหนวยกจกรรม และจานวนหนวยกจกรรมของลกเสอแตละประเภทจงแตกตางกน

แผนการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตในคมอชดน ไดออกแบบโดยบรณาการกจกรรมทเสรมสรางทกษะชวตเขากบวธการลกเสอ คอการใชระบบหมหรอกลมยอย โดยใหเดกเปนศนยกลาง และมผใหญทาหนาทชวยเหลอและสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรในกลม แนะนา สงสอน และฝกอบรมใหสามารถพงตนเองได มจตอาสา รบผดชอบตอสวนรวม ยดมนในคาปฏญาณและกฎของลกเสอ เสรมสรางคณคาในตนเอง รวมทงใชระบบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ เปนแรงกระตนไปสเปาหมายในการพฒนาตนเอง

องคประกอบในการประชมกอง เนนการใชชวตกลางแจง นอกหองเรยน ใกลชดธรรมชาต เรยนรจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง เกม และการบรการผอน ซงถอเปนหวใจของกจกรรมลกเสอทกประเภท โดยกจกรรมทใช แบงออกเปน 5 ประเภท คอ การแสดงออก การรายงานและการสารวจ การวเคราะหและการประเมน เกมและการแขงขน การบาเพญประโยชน การออกแบบกจกรรมเพอใหลกเสอใชกระบวนการกลมในการแลกเปลยนประสบการณ แลกเปลยนความคดความเชอ สรางองคความรและสรปความคดรวบยอด รวมทงเปดโอกาสใหลกเสอไดประยกตใชสงทไดเรยนรอกดวย

เนอหาสาระในแผนการจดกจกรรมแบงออกไดเปน 3 กลม ประกอบดวย

1.กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาต (ไมรวมกจกรรมทดสอบเพอรบเครองหมายหรอสญลกษณทางลกเสอและเครองหมายวชาพเศษ)

2. กจกรรมตามขอบงคบของคณะลกเสอแหงชาตทชวยเสรมสรางทกษะชวตดานคณธรรม จรยธรรม ความภาคภมใจในตนเอง ความรบผดชอบตอสวนรวม

3.กจกรรมเสรมสรางทกษะชวต เพอสรางภมคมกนทางสงคมตอเหตการณและสภาพปญหาของเดกแตละวย

สาหรบกจกรรมลกเสอตามขอบงคบ เพอการขอรบเครองหมายลกเสอชนพเศษ และเครองหมายลกเสอหลวง ไมไดนามารวบรวมไวในคมอการจดกจกรรมลกเสอชดน

คมอมจานวน 11 เลม ตามชนปของลกเสอ 4 ประเภท แตละเลม ไดจดทาตารางหนวยกจกรรม และแผนการจดกจกรรมครบ 40 ชวโมง เพอใหเหนภาพรวมของการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตของลกเสอในแตละระดบชน และมหมายเหตบอกไวในตารางชองขวาสด วาเปนแผนการจดกจกรรมเสรมสรางทกษะชวต

แผนการจดกจกรรมประกอบดวย จดประสงคการเรยนร เนอหา สอการเรยนร กจกรรม การประเมนผล องคประกอบทกษะชวตสาคญทเกดจากกจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจดกจกรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบความร เรองทเปนประโยชน)

Page 163: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 158

ภาพรวมการพฒนาหลกสตรลกเสอเสรมสรางทกษะชวต

1. เรมจากการศกษาเอกสาร งานวจย หลกสตรลกเสอไทยและตางประเทศ รวมทงสมภาษณ ผเชยวชาญดานลกเสอ

2. สมนาคร ผปกครอง นกพฒนาเยาวชน และผเชยวชาญดานกจกรรมเดกและเยาวชน เพอรวมกนคนหาปญหาจรงของเดกแตละวย และออกแบบกจกรรมทเหมาะสม

3. จดทาคมอการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต 4 ประเภท ไดแก ลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญและลกเสอวสามญ รวมทงสน 11 เลม โดยผานการประเมน ปรบปรงและพฒนา จนเปนทยอมรบและนาไปใชในสถานศกษาจานวนมาก

4. จดทาหลกสตรการฝกอบรมผกากบลกเสอสารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญและลกเสอวสามญ ขนความรเบองตน และขนความรชนสง รวม 8 ประเภท โดยไดรบการอนมตจาก คณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต ในการประชม ครงท 2/2557 เมอวนท 22 กนยายน 2557 ใหใชเปนหลกสตรการฝกอบรมผกากบลกเสอของสานกงานลกเสอแหงชาต

5. จดทา คมอฝกอบรมวทยากรลกเสอเสรมสรางทกษะชวต เพอขยายผลในการสรางวทยากรและฝกอบรมผกากบลกเสอในสถานศกษาทวประเทศ

Page 164: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

159 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ภาคผนวก ข

กจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต การจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวตนน ยงคงหลกการ และวธการของลกเสอไว ทกประการ แตเนนการสอดแทรกการเรยนรทกษะชวตเพมเขาไปดวยเพอตอบสนองวตถประสงคทรอบดาน และครอบคลมการดารงชวตในปจจบน คณคาของสอการเรยนการสอนประเภทกจกรรม

สอการเรยนการสอนประเภทกจกรรม เปนกระบวนการเรยนการสอนทใหผเรยนได มโอกาสเรยนรประสบการณตางๆ ดวยตนเอง ผานการทากจกรรมรวมกน ผเรยนไดเรยนรจากประสบการณของเพอนในกลม ทาใหสามารถเรยนรไดมากขนโดยใชเวลานอยลง การออกแบบกจกรรมจะตองกระตนใหผเรยนเกดความสนใจ และรวมมอในการทากจกรรมทกาหนดใหอยางเตมท จงจะ เกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ผลทเกดขนตอผเรยนมดงน 1. สงเสรมใหผเรยนกลาแสดงออกและทางานรวมกบผอนได 2. เกดความสนกสนานเพลดเพลน ซงเปนลกษณะเฉพาะของสอการสอนประเภทกจกรรม 3. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการกาหนดขอบขาย เนอหา และวตถประสงค 4. ผเรยนไดฝกฝน พฤตกรรมการเรยนรทงทางดานความร เจตคต และทกษะ รวมทงความคดสรางสรรค และจนตนาการดวย ประเภทของกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต เมอจดประเภทตามทกษะ/ความสามารถ ในการปฏบตกจกรรม แบงออกไดเปน 5 ประเภท คอ 1. กจกรรมการแสดงออก เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหลกเสอไดใชความสามารถในการแสดงออก แสดงความคดสรางสรรค จนตนาการในรปแบบตาง ๆ ซงมกจะเปนการจาลองประสบการณตาง ๆ มาเพอการเรยนรไดงายและสะดวกขน หรอเปนสงทใชแทนประสบการณจรง เพราะศาสตรตางๆ ในโลก มมากเกนกวาทจะเรยนรไดหมดสนจากประสบการณตรงในชวต และบางกรณกอยในอดต หรอซบซอนเรนลบหรอเปนอนตราย ไมสะดวกตอการเรยนรจากประสบการณจรง

ตวอยางกจกรรม เชน 1.1 สถานการณจาลอง เปนการจดสภาพแวดลอมใหใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสด เพอใหผเรยนไดฝกฝน แกปญหาและตดสนใจจากสภาพการณทกาลงเผชญอยนนแลวนาประสบการณแหงความสาเรจไปเปนแนวทางในการแกปญหา 1.2 การสาธต กระบวนการทผสอนชวยใหผเรยนไดเกดการเรยนรตามวตถประสงค โดยการแสดงหรอกระทาใหดเปนตวอยาง ใหความสาคญกบกระบวนการทงหมดทผเรยนจะตองเฝาสงเกตอยโดยตลอด 1.3 เลานทาน

Page 165: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 160

1.4 ละคร หนจาลอง 1.5 เพลง ดนตร การเคลอนไหวตามจงหวะดนตร หมายถง กจกรรมทเนนการใชดนตรเปนสอในการเรยนรทงในแงเนอหาและความบนเทง ผอนคลาย และเขาถงวฒนธรรมตาง ๆ 1.6 ศลปะ แขนงอน ๆ เชน การวาดรป การปนดนเหนยว งานหตถกรรม การรอยดอกไม 1.7 การโตวาท ฯลฯ 2. กจกรรมการการสารวจและการรายงาน เปนกจกรรมทเนนใหลกเสอไดเรยนรจากความเปนจรง /เหตการณจรง ในชวตประจาวน ผานประสบการณตรงดวยตนเอง ซงเปนรากฐานสาคญของการศกษา เชน การทาแผนท การสารวจ หมายถง การเรยนรผานสถานการณจรงดวยการลงพนทสารวจ และจาลองสงทไดเรยนรสแผนท ภาพ หรอสญลกษณ เพอแสดงความคดรวบยอดของสงทไดเรยนรนน ตวอยางกจกรรม เชน การสมภาษณ การเปนผสอขาว การทาสารคด การศกษานอกสถานท ชมชนศกษา การผลตสอ การทาปมชวตบคคลตวอยาง การจดนทรรศการ การสอดแนม การสารวจ การทาแผนท การเขยนเรยงความการเลาเรอง ฯลฯ 3. กจกรรมการวเคราะหและการประเมน เปนการเรยนรทเกดจากการแลกเปลยนความคดเหนและรวมกนวเคราะห/ประเมน สงตางๆทเกดขน ตวอยางกจกรรม เชน การเปรยบเทยบคณคา การประเมนความเสยง การทาแผนทความคด ฯลฯ 4. การเลนเกมและการแขงขน 4.1 เกม เปน กจกรรมทมกฎกตกา และลาดบขนตอน ทเออใหลกเสอเกดการเรยนรผานการเลนเกม ใหขอคดทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน เกมกระซบ เปนตน 4.2 การแขงขน เปนกจกรรมทมกตกาในการแขงขน และมการตดสนหาผชนะ เชน การตอบปญหาในเรองตาง ๆ เพอกระตนใหเกดความสนใจใฝรมากขน ฯลฯ 5. กจกรรมบาเพญประโยชน เปนกจกรรมสรางสรรคทเนนการฝกความเสยสละของลกเสอ ไดแก การจดกจกรรมการกศล การซอมของเลนใหนอง การดแลทาความสะอาดสถานท การปลกและดแลตนไม การเกบผกจากแปลงไปประกอบอาหารเลยงนอง ฯลฯ หลกการออกแบบกจกรรม 1. การเลอกประเภทของกจกรรม ตองสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน ผลการเรยนรดานพทธพสย มกเลอกใช กจกรรมการวเคราะหและการประเมน การรายงาน และการแขงขนตอบปญหาในเรองเนอหาทตองการใหเรยนร เปนตน ผลการเรยนรดานจตพสย มกเลอกกจกรรมทสรางความรสกทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน กจกรรมการแสดงออก เกม กจกรรมบาเพญประโยชน เปนตน

Page 166: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

161 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

ผลการเรยนรดานทกษะพสย ถาเปนทกษะทางสตปญญานยมใชกจกรรมการวเคราะห และประเมนสวนทกษะทางกายภาพ เลอกไดเกอบทกประเภท 2. การตงประเดนอภปราย เพอใหลกเสอไดรวมอภปรายแลกเปลยนความคดเหน ในเรองทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการ เชน ผลการเรยนรดานพทธพสย ตงประเดนให วเคราะห /สงเคราะห /ประเมน เนอหาทตองการใหผเรยนเกดความเขาใจอยางถองแท เกดความคดรวบยอดทชดเจน และสามารถนาไปประยกตใชไดจรง ผลการเรยนรดานจตพสย ตงประเดนใหเกดการโตแยงกนดวยเหตผลในเรองความคดความเชอ ทเกยวของกบเจตคตทตองการ เพอใหสมาชกแตละคนไดมโอกาสตรวจสอบความคดความเชอของตนเอง ทแตกตางจากคนอน ทาใหเกดการปรบเปลยนความคดความเชอจากการโตแยงกนดวยเหตผลในกระบวนการกลม ผลการเรยนรดานทกษะพสย ตงประเดนใหเกดความเขาใจอยางถองแทในขนตอนการทาทกษะ นน ๆ เชนการวเคราะหความครบถวนในการทาตามขนตอนของทกษะ การวเคราะหจดออน ทมกจะทาทกษะนน ๆ ไมสาเรจ เปนตน 3. การสรปความคดรวบยอดและประยกตใช ทกกจกรรมควรมการสรปความคดรวบยอดทเกดขนใหชดเจน และเปดโอกาสใหไดลองประยกตใช ไดแก ผลการเรยนรดานพทธพสย ความคดรวบยอดคอเนอหา องคความรทตองการใหเกดขน ประยกตใชโดยผลตซาความคดรวบยอดในรปแบบทตางจากเดม เชน การทารายงาน ทาสรปยอ ฯลฯ ผลการเรยนรดานจตพสย ความคดรวบยอดไมมเนอหา แตเปนความรสกและความคดความเชอทเกดขนภายในตวผเรยน ประยกตโดยการแสดงออกทสอดคลองกบเจตคตทเกด เชน การกระทาทแสดงออกถงความซอสตย การกระทาทแสดงออกถงความเปนสภาพบรษ สภาพสตร เปนตน ผลการเรยนรดานทกษะพสย ความคดรวบยอดทเกดคอ ความเขาใจขนตอนและทาทกษะนน ๆ ได ประยกตโดยการฝกฝนทกษะนนจนชานาญ

Page 167: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

162 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

บรรณานกรม

สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสารอง (ฉบบท 10). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2522.

สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2525.

สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ (ฉบบท 14). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2528.

สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาต วาดวยการปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอวสามญ (ฉบบท 15). โรงพมพ สกสค.ลาดพราว, 2529.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ – เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 1 - 3 (ลกเสอสารอง). โรงพมพ ครสภาลาดพราว, 2533.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ– เนตรนาร ชนประถมศกษาปท 4 – 6 (ลกเสอสามญ) , 2533. กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. คมอการจดกจกรรมลกเสอ – เนตรนาร ชนมธยมศกษาปท 1 – 3 (ลกเสอสามญรนใหญ), (เอกสารอดสาเนา) กรมพลศกษาประจาเขตการศกษา 8. นทานทเปนคตสอนใจ. (เอกสารอดสาเนา) : มปท.,2537. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอวทยากรฝกอบรมทกษะชวตเพอการปองกนเอดส ดวยการเรยนรแบบมสวนรวม, ม.ป.ท.: พมพครงท 1 สงหาคม 2541. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธรณสข. คมอการจดกจกรรมเพอพฒนาเดกดอยโอกาส. น.พ.อนนต อนแกว บรรณาธการ ม.ป.ท. : พมพครงท 1 มถนายน 2544 กระทรวงศกษาธการ หลกสตรแกนกลาง. การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551. คณะกรรมการลกเสอฝายพฒนาบคลากร สานกงานลกเสอแหงชาต. คมอการฝกอบรม

ผบงคบบญชา ลกเสอขนผชวยผใหฝกอบรมวชาผใหการฝกอบรมผกากบลกเสอ (Assistant Leader Trainers course) (A .L.T.C). โรงพมพ สกสค. : ลาดพราว, 2551.

จราวช คมจนทร. เกม/นนทนาการกลมสมพนธ. เอกสารอดสาเนา : มปท., 2547. มณฑาน ตนตสข, หนงสอผหญงอศจรรย. http://www.nantbook.com/webboard/detail.php?qID=116.

Page 168: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2 163

เปนแมเหลกดงดดความรกดดงายนดเดยว แครจกตวเองดด, สบคนเมอวนท 24 มนาคม 2553 มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ – เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน มธยมศกษาปท 1 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2550. มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ – เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน มธยมศกษาปท 2 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2551. มลนธคณะลกเสอแหงชาต. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมลกเสอ – เนตรนาร ชวงชนท 3 ชน มธยมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544, อกษรเจรญทศน : กรงเทพฯ, 2550. สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย. คมออบรมวทยากร การจดกจกรรมลกเสอทเนน

ทกษะชวต. สมาคมวางแผนครอบครวแหงประเทศไทย, 2553. สานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการจดกจกรรมลกเสอใหสอดคลองกบหลกสตร การศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2544. โรงพมพครสภาลาดพราว, 2549. สานกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. แนวทางการพฒนาหลกสตร การจดกจกรรมลกเสอในสถานศกษา พ.ศ. 2552. องคการคาของ สกสค., 2552. สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการ

ปกครอง หลกสตร และวชาพเศษลกเสอสามญ (ฉบบท 13) พ.ศ. 2525. โรงพมพครสภา : ลาดพราว, 2534. สานกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต. ขอบงคบคณะลกเสอแหงชาตวาดวยการ ปกครอง หลกสตรและวชาพเศษลกเสอสามญรนใหญ(ฉบบท 14) พ.ศ. 2528 องคการคาของครสภา : กรงเทพฯ, 2537. สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. โรงพมพครสภาลาดพราว, 2534. อบลวรรณ แสนมหายกษ. เพลงลกเสอ. เอกสารประกอบการฝกอบรมผบงคบบญชาลกเสอ

สารอง สามญ สามญรนใหญ ขนความรชนสง : (เอกสารอดสาเนา), 2539.

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Scout_Jamboree

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Organization_of_the_Scout_Movement

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0db802ca17a2e96f&clk=wttpcts

Page 169: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

164 คมอการจดกจกรรมลกเสอสามญรนใหญเสรมสรางทกษะชวต ชนมธยมศกษาปท 2

http://www.inspect2.moe.go.th/3%20SS.ATC/index.html

http://www.lovesquare.com http://mathafaps.tripod.com/gentleman.htm , อยางไรจงเรยกวา เปน "สภาพบรษ”, สบคนเมอวนท 23 มนาคม 2553

http://www.navyscoutclub.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=538687830

http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/RDPBImportantProject.aspx

http://www.scoutthailand.org/main/show_page.php?topic_id=56&auto_id=13&TopicPk=19

http://122.155.0.105/~scout/modules/news/article.php?storyid=7

Page 170: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย

โคครงการรลกเส

ดา

สานกงานล154 ศาลาวโทรศพท 0-website : h

สานกงานคกระทรวงศกกรงเทพฯ 1website : h

สานกงานกอาคารศนยเขตสาทร กโทรสาร 0-2

สมาคมวางในพระราช8 ซอยวภาวกรงเทพฯ 1website : h

สอเสรม

าเนนกา

ลกเสอแหงชชราวธ แขวง-2219-2731 http://www.sc

คณะกรรมกกษาธการ ถน10300 โทรศhttp://www.o

กองทนสนบเรยนรสขภาวกรงเทพฯ 1012343-1501 w

งแผนครอบชปถมภสมเดวดรงสต 44 ถ10900 โทรศhttp://www.p

มสรางท

รโดย

ชาต งวงใหม เขตป โทรสาร 0-2coutthailand

การการศกษนนราชดาเนนศพท 0-2288bec.go.th

บสนนการสรวะ 99/8 ซอย120 โทรศพwebsite : htt

ครวแหงปรดจพระศรนคถนนวภาวดรศพท 0-941-2pat.or.th E-m

ทกษะช

ปทมวน กรง2219-2108 d.org

ษาขนพนฐานนนอก เขตดส8-5511

รางเสรมสขยงามดพล แขพท 0-2343-1tp://www.tha

ระเทศไทย ครนทราบรมรงสต แขวงล2320 โทรสาmail : info@

ชวต

เทพฯ 10330

น สต

ภาพ ขวงทงมหาเม500

aihealth.or.th

มราชชนน ลาดยาว เขตาร 0-2561-5

@ppat.or.th

0

มฆ

h

ตจตจกร 130

Page 171: คู มือการจ ัดกิจกรรมล ูกเสือเสริมสร างทักษะช ีวิต · หน วยที่ 5 สมรรถภาพทางกาย