ข อมูลยาแผนไทยและยาจากสมุนไพรที่มีโอกาสใช แทนยาแผนป จจุบัน ...164.115.41.179/tm/sites/default/files/ยาสมุนไพรในบัญชี... ·

ขอมลยาแผนไทยและยาจากสมนไพรทมโอกาสใชแทนยาแผนปจจบน : ยาในบญชยาหลกแหงชาต

รวบรวมขอมลโดย : กลมงานวชาการเภสชกรรมแผนไทย สถาบนการแพทยแผนไทย ขอมล ณ วนท 2 สงหาคม 2559

กลมอาการของระบบทางเดนอาหาร ยาขบลม บรรเทาอาการทองอด ทองเฟอ

• ขมนชน 2

• ขง 3

• ธาตอบเชย 4

ยาบรรเทาอาการทองผก

• มะขามแขก 6

ยาปองกนและบรรเทาอาการคลนไสอาเจยน

• ขง 7

กลมอาการของระบบทางเดนหายใจ ยาบรรเทาอาการหวด

• ฟาทะลายโจร 9

ยาบรรเทาอาการไอ

• ตรผลา 11

กลมอาการทางกลามเนอและกระดก ยาบรรเทาอาการปวดกลามเนอ ปวดขอ

• เถาวลยเปรยง 13

• สหสธารา 14

• ไพล 16

• พรก 17

อาการทางสตศาสตรนรเวชวทยา ยาบรรเทาอาการปวดประจาเดอน

• ประสะไพล 20

อาการทางระบบผวหนง ยารกษาโรคเรมและงสวด

• พญายอ 23

ยารกษากลมอาการอนๆ ยาลดความอยากบหร

• หญาดอกขาว 25

| 2

กลมอาการของระบบทางเดนอาหาร (Gastro-intestinal system)

กลมยาขบลม บรรเทาอาการทองอด ทองเฟอ Drug for dyspepsia

ขมนชน (Turmeric) ชอวทยาศาสตร1: Curcuma longa L. สวนทใชเปนยา (Part used)1: เหงา ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): ขมนชนมสารสาคญคอ กลม curcuminoids (สารประกอบ phenolic เชน curcumin (diferuloylmethane), demethoxycurcumin และ bisdemethoxycurcumin) และนามนหอมระเหย (เชน tumerone, atlantone และ zingiberone)2 กลไกการออกฤทธในระบบทางเดนอาหารไดแก เพมการสรางและหลงนาด เพมการบบตวของถงนาด เพมการหลงเอนไซม กลมนามนหอมระเหยทาหนาทขบลม ชวยในการยอยอาหาร นอกจากนยงสามารถลดการเกรงในกระเพาะอาหาร และลาไสเลกได3 ขอบงใช (Indication)4: บรรเทาอาการแนนจกเสยด ทองอด ทองเฟอ ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)4: รบประทานครงละ 500 มลลกรม - 1 กรม วนละ 4 ครง หลงอาหารและกอนนอน รปแบบยา (Dosage form)4: ยาแคปซล ยาเมด อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)4: ผวหนงอกเสบจากการแพ ขอหามใช (Contraindication)4: หามใชกบผททอนาดอดตน หรอผทไวตอยาน คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)4:

• ควรระวงการใชกบผปวยโรคนวในถงนาด ยกเวนภายใตการดแลของแพทย

• ควรระวงการใชกบหญงตงครรภ ยกเวนภายใตการดแลของแพทย

• ควรระวงการใชกบเดก เนองจากยงไมมขอมลดานประสทธผลและความปลอดภย อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)4, 5:

• สารกนเลอดเปนลม anticoagulants

• ยาตานการจบตวของเกลดเลอด antiplatelet agents

• ยาละลายลมเลอด thrombolytic agents

• ยาทกระบวนการเมแทบอลซม ผานเอนไซม Cytochrome P450 (CYP 450) เนองจากสาร curcumin ยบยง CYP 3A4, CYP 1A2 แตกระตนเอนไซม CYP 2A6

• ยารกษาโรคมะเรงบางชนด เชน doxorubicin, chlormethine, cyclophosphamide และ camptothecin อาจมผลตานฤทธยาดงกลาว

• ยากลม Beta blockers เนองจาก curcumin มผลลดการดดซมยา talinolol ในคน แตเพมการดดซม celiprolol ในหนทดลอง

การวจยทางคลนก: การวจยทางคลนกแบบ multi-center randomized double blind study เพอศกษาประสทธผลของขมนชน

แคปซล (ผงขมน 250 มลลกรม/แคปซล) เทยบกบยา Flatulence และยาหลอก โดยใหรบประทานครงละ 2 แคปซล วนละ 4 ครง นาน 7 วน ในการรกษาผปวยทมอาการตาง ๆ ไดแก ปวดแสบทองเวลาหวหรอรบประทานอาหารรสจด (acid dyspepsia) และ/หรอ จกแนนบรเวณลนปเนองจากมลมในกระเพาะอาหาร เรอแลวอาการดขน (flatulent dyspepsia) และ/หรอ จกเสยดทองทว ๆ ไปเนองจากมลมในกระเพาะอาหารและลาไส (atonic dyspepsia) จานวน 116 ราย (41 รายไดรบยาหลอก 36 รายไดรบยา Flatulence และ 39 รายไดรบขมนชน) จากการวเคราะหผลในผปวย 106 รายทตดตามได พบวาผปวยกลมทไดรบขมนชน ยา Flatulence และ ยาหลอกมอาการดขนหรอหายไป รอยละ 87, 83 และ 53 ตามลาดบ ซงขมนชนแคปซลและ Flatulence มประสทธผลไมแตกตางกนในการบรรเทาอาการดงกลาวและดกวากลมทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญทางสถตและมความสาคญทางคลนก6


| 3

การวจยทางคลนกแบบ randomized, double blind, comparative study, parallel design เพอศกษาประสทธผลของขมนชนแคปซล (ผงขมน 250 มลลกรม/แคปซล) เทยบกบยา ranitidine ในผปวย uninvestigated dyspepsia เมอรบประทานครบ 28 วนพบวา ทงขมนชน และ ranitidine มประสทธผลในการรกษาการปวดทอง และอาการอนๆ ไมตางกนแตขมนชนมความพงพอใจในการรกษาอาการ dyspepsia มากกวาอยางมนยสาคญ7

การวจยทางคลนกแบบ randomized double blind control เพอศกษาประสทธผลของขมนชนรวมกบยา Omeprazole เปรยบเทยบกบสตรยามาตรฐาน (Triple Therapy) ในการรกษาโรคแผลแปบตกและการกาจดเชอ Helicobactor pylori พบวา ขมนชนเมอใชรวมกบ omeprazole สามารถรกษาแผลแปบตก ลดอาการปวดแสบทองจากแผลแปบตก และมความปลอดภยไมแพสตรยามาตรฐาน แตไมสามารถกาจดเชอไดเทาเทยม8 ขอมลเพมเตม: ตวยาสาคญ ผงเหงาขมนชน (Curcuma longa L.) มสารสาคญ curcuminoids ไมนอยกวารอยละ 5 โดยนาหนก (w/w) และนามนระเหยงายไมนอยกวารอยละ 6 โดยปรมาตรตอนาหนก (v/w)9

ขง (Ginger) ชอวทยาศาสตร1: Zingiber officinale Rosc. สวนทใชเปนยา (Part used)1: เหงา ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): ขงมสารสาคญ 2 กลม คอ shogaols และ gingerols10 มกลไกการออกฤทธโดยกระตนการทางาน และเพมการบบตวของกระเพาะอาหารและลาไส นอกจากนยงออกฤทธเปน 5-HT3 receptor antagonist และ muscarinic antagonist11, 12 ขอบงใช (Indication)4:

• บรรเทาอาการทองอด ขบลม แนนจกเสยด

• ปองกนและบรรเทาอาการคลนไส อาเจยน ทมสาเหตจากการเมารถ เมาเรอ

• ปองกนอาการคลนไส อาเจยน หลงการผาตด ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)4:

• บรรเทาอาการทองอด ขบลม แนนจกเสยด รบประทานวนละ 2 – 4 กรม

• ปองกนและบรรเทาอาการคลนไส อาเจยนจากการเมารถ เมาเรอ รบประทานวนละ 1 – 2 กรม กอนเดนทาง 30 นาท – 1 ชวโมง หรอเมอมอาการ

• ปองกนอาการคลนไส อาเจยน หลงการผาตด รบประทานครงละ 1 กรม กอนการผาตด 1 ชวโมง รปแบบยา (Dosage form)4: ยาแคปซล ยาชง ยาผง อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)4: อาการแสบรอนบรเวณทางเดนอาหาร อาการระคายเคองบรเวณปากและคอ ขอหามใช (Contraindication): - คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)4:

• ควรระวงการใชกบผปวยโรคนวในถงนาด ยกเวนภายใตการดแลของแพทย

• ไมแนะนาใหรบประทานในเดกอายตากวา 6 ขวบ อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)4, 5:



• Nifedipine เนองจากมรายงานวาการใหรวมกนของขงและ nifedipine ยบยงการเกาะกลมของเกลดเลอด การวจยทางคลนก: การวจยทางคลนกแบบ randomized double blind study เพอศกษาประสทธผลของขงแคปซล 1.2 กรม (ผงขง 300 มลลกรม/แคปซล) เทยบกบยาหลอก ในผปวย functional dyspepsia โดยใหรบยาหลงจากอดอาหาร 8 ชวโมง จากนน 1 ชวโมง ใหผปวยรบประทาน low-nutrient soup พบวา ขงสามารถ กระตนการบบตวของระบบทางเดนอาหาร แตไมมผลตออาการ หรอโปรตนในกระเพาะอาหาร13


| 4

การปรทศนเปนระบบการรกษาอาการคลนไส อาเจยนของขง รวบรวมงานวจยแบบ randomized, double-blind, controlled trials โดยมทผานการคดเลอกทงสน 6 งานวจย โดยการประเมนคณภาพตาม Jadad score อยระหวาง 2-4 คะแนน งานวจยจดขนในกลมผปวย 30 - 120 คน โดยใหยาขงครงละ 1 กรม (1 งานวจยแบงให 250 มลลกรม 4 ครง) เปรยบเทยบกบกลมทไดยาหลอก (2 งานวจยเปรยบเทยบกบยา metoclopramide) ระยะเวลาการรกษา 1 ครงกอนผาตด ถง 4 วน พบวาประสทธผลในการรกษาดกวากลมทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญทางสถต แตไมแตกตางกบกลมทไดรบยา metoclopramide (ใหยากอนผาตด)14 การวเคราะหอภมานประสทธผลในการปองกนการอาการคลนไสอาเจยนหลงการผาตดของขง ทาการวเคราะหขอมลจาก 5 งานวจย ทงหมดมรปแบบงานวจยเปน randomized, double-blind, controlled trials ประเมนคณภาพตาม Jadad score อยระหวาง 3-4 คะแนน จานวนผปวยรวมทงหมด 363 คน โดยใชขนาดยาในการรกษาท 1 กรมประเมนผลการรกษา 24 ชวโมงหลงผาตด (gynecological และ lower extremity surgery) พบวาขงสามารถปองกนการคลนไสอาเจยนได 0.69 (95% CI 0.54-0.89) และสามารถปองกนการอาเจยนได 0.61 (95% CI 0.45-0.84) โดยพบรายงานการเกดอาการไมสบายทองเปนอาการขางเคยงเพยงหนงครง15

ขอมลเพมเตม: ตวยาสาคญ ผงเหงาขง (Zingiber officinale Rosc.) ทมนามนหอมระเหย ไมนอยกวารอยละ 2 โดยปรมาตรตอนาหนก (v/w)4

ยาธาตอบเชย

สตรตารบ4: ในยานา 100 มลลลตร ประกอบดวย เปลอกอบเชยเทศ เปลอกสมลแวง ลกกระวาน ดอกกานพล รากชะเอมเทศ หนกสงละ 800 มลลกรม เกลดสะระแหน การบร หนกสงละ 50 มลลกรม ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): สรรพคณตามหลกการแพทยแผนไทย16 ดงตาราง

ขอบงใช (Indication)4: ขบลม บรรเทาอาการทองอด ทองเฟอ ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)4: รบประทานครงละ 15 - 30 มลลลตร วนละ 3 ครง หลงอาหาร รปแบบยา (Dosage form)4: ยานา อาการไมพงประสงค (Adverse reaction): - ขอหามใช (Contraindication): - คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)4: ควรระวงการใชยาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในผปวยทมความผดปกตของตบ ไต เนองจากอาจเกดการสะสมของการบรและเกดพษได อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction):

สวนประกอบ สรรพคณทางยา เปลอกอบเชยเทศ แกลมอมพฤกษ แกไขสนนบาต แกออนเพลย ขบผายลม เปลอกสมลแวง แกนาลายเหนยว แกไอ กดเสมหะ ขบลม ลกกระวาน ขบลม ดอกกานพล แกทองอด ทองเฟอ จกเสยดแนน รากชะเอมเทศ แกไอ ขบเสมหะ เกลดสะระแหน ขบลม การบร ขบลม ขบเสมหะ ขบปสสาวะ แกปวด

สวนประกอบ ยาแผนปจจบน ปฏกรยาทคาดวาจะเกดขน กานพล17 สารกนเลอดเปนลม anticoagulants

ยาตานการจบตวของเกลดเลอด antiplatelet agents เพมอตราการเลอดออก เพมอตราการเลอดออก

ชะเอมเทศ18 Digoxin Diuretics (loop diuretics และ thiazide diuretics)

อาจทาใหอาการขางเคยงของยาเพมขน เชน หวใจเตนผดปกต การมองเหนผดปกต ปวดศรษะ ออนเพลย งวงซม อาจทาใหเกดอาการไฮโปคาลเมย


| 5

การวจยทางคลนก: การวจยทางคลนกแบบ randomized controlled study เพอศกษาประสทธผลและความปลอดภยของยาธาต

อบเชยเปรยบเทยบกบยาไซเมดทโคน ในผปวย functional dyspepsia จานวน 318 คน โดยผปวยถกสมใหไดรบยาไซเมดทโคน ขนาด 105 มลลกรม รบประทานวนละ 3 ครงหลงอาหาร หรอยาธาตอบเชยรบประทานครงละ 30 มล. วนละ 3 ครงหลงอาหารตดตอกนนาน 7-14 วน ผปวยไดรบการประเมนผลการรกษาภายหลงการรกษานาน 7 วน และ 14 วน โดยประเมนอาการทงหมดของผปวย พบวา ความสมาเสมอของการรกประทานยาทไดรบ ผลขางเคยงของการรกษา และความพงพอใจของผปวยตอการรกษาทไดรบ อาการของผปวยและความรนแรงเฉลยอาการของผปวยภายหลงการรกษาดวยยาไซเมดทโคน หรอยาธาตอบเชยไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ จานวนผปวยทอาการดขนมากหรออาการหายไปภายหลงการรกษาดวย ยาไซเมดทโคนหรอยาธาตอบเชยเพมขนจากกอนการรกษาอยางมนยสาคญ และจานวนผปวยทอาการดขนมากหรออาการหายไปภายหลงการรกษาดวยยาไซเมดทโคนหรอยาธาตอบเชยไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ ผลขางเคยงของการรกษาพบรอยละ 9.3 ในกลมยาไซเมดทโคน และรอยละ 9.5 ในกลมยาธาตอบเชย และผปวยสวนมากทไดรบยาไซเมดทโคนหรอไดรบยาธาตอบเชยพงพอใจตอการรกษาทไดรบไมแตกตางกน คาใชจายของยาธาตอบเชยประมาณ 36 บาท สวนคาใชจายของยาไซเมดทโคนประมาณ 84 บาท19 ขอมลเพมเตม: -

Theophylline Anti-hypertensive drugs

อาจทาใหเกดอาการไฮโปคาลเมย อาจทาใหไมสามารถควบคมความดน โลหตได เมอใชยาในขนาดปกต


| 6

ยาบรรเทาอาการทองผก Laxatives

มะขามแขก (Alexandrian Senna) ชอวทยาศาสตร4: Senna alexandrina Mill. สวนทใชเปนยา (Part used)4: ใบ ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): มะขามแขกมสารสาคญคอ กลม anthraquinone glycosides เชน sennoside A sennoside B และ aloe emodin เมอรบประทานเขาสรางกายจะถกแบคทเรยในลาไสทาปฏกรยาไดสารกลม anthraquinone ซงสามารถดดซมผานผนงลาไส 20, 21 มกลไกการออกฤทธผานการกระตนระบบประสาทในชน submucosal (Meissner’s) plexus และ myenteric (Auerbach’s) plexus กระตนการเคลอนตวของลาไส (peristalsis)22 และ ลดการดดนาในลาไสชวยใหอจจาระออนนม23 ขอบงใช (Indication)4: บรรเทาอาการทองผก ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)4:

• ชนดชง รบประทานครงละ 2 กรม ชงนารอนประมาณ 120 - 200 มลลลตร กอนนอน

• ชนดแคปซลและชนดเมด รบประทานครงละ 800 มลลกรม – 1.2 กรม กอนนอน รปแบบยา (Dosage form)4: ยาแคปซล ยาเมด ยาชง อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)4: ปวดมวนทอง ผนคน ขอหามใช (Contraindication)4: ผปวยทมภาวะทางเดนอาหารอดตน (gastrointestinal obstruction) หรอปวดทองโดยไมทราบสาเหต คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)4:

• ควรระวงการใชในเดกอายตากวา 12 ป หรอในผปวย inflammatory bowel disease

• การรบประทานยาในขนาดสง อาจทาใหเกดไตอกเสบ (nephritis)

• ไมควรใชตดตอกนเปนเวลานาน เพราะจะทาใหทองเสย ซงสงผลใหมการสญเสยนาและเกลอแรมากเกนไปโดยเฉพาะโพแทสเซยมและการใชตดตอกนเปนระยะเวลานานจะทาใหลาไสใหญชนตอยา ถาไมใชยาจะไมถาย

• ควรระวงการใช ยานกบหญงตงครรภและหญงใหนมบตร อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)5, 18:

• Digoxin อาจทาใหอาการขางเคยงเพมขน เชน หวใจเตนผดปกต การมองเหนผดปกต ปวดศรษะ ออนเพลย งวงซม

• Corticosteroids อาจทาใหเกดอาการไฮโปคาลเมย

• Diuretics (loop diuretics และ thiazide diuretics) อาจทาใหเกดอาการไฮโปคาลเมย

• Theophylline อาจทาใหเกดอาการไฮโปคาลเมย การวจยทางคลนก: การวจยทางคลนกแบบ randomised, double-blind, cross over study เพอศกษาประเมนประสทธผลของยาผสมมะขามแขก (senna-fibre combination) และแลคตโลส ในผปวยสงอายทองผกเรอรง จานวน 77 คน โดยประเมนผลใน 14 วน พบวา ความถของการถาย ความสมาเสมอของอจจาระ(stool consistency) ของผปวยทไดรบยาผสมมะขามแขก มากกวากลมทไดรบแลคตโลส ความปลอดภยในการใชไมตางกน นอกจากนกลมทไดรบยาผสมมะขามแขกยงมมลคาการรกษาทถกกวาอกดวย24 ขอมลเพมเตม: -


| 7

ยาปองกนและบรรเทาอาการคลนไสอาเจยน Drug used in nausea and vomiting

ขง (ginger) ดขอมล ขง หนา ..2..

เอกสารอางอง

1. คณะอนกรรมการจดทาตาราอางองยาสมนไพรไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. ตาราอางองสมนไพรไทย. เลม 1. กรงเทพฯ: บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จากด (มหาชน); 2551.

2. Jurenka JS. Anti-inflammatory properties of curcumin, a major constituent of Curcuma longa: a review of preclinical and clinical research. Altern Med Rev. 2009;14(2):141-53.

3. Coon JT, Ernst E. Systematic review: herbal medicinal products for non-ulcer dyspepsia. Aliment Pharmacol Ther 2002;16:1689–99.

4. ประกาศคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต เรอง บญชยาหลกแหงชาต 2559 ประกาศ ณ วนท 19 กมภาพนธ พ.ศ. 2559. คดจากราชกจจานเบกษา เลม 133 ตอนพเศษ 86 ง วนท 12 เมษายน 2559.

5. Williamson E, Driver S, Baxter K, editors. Stockley’s Herbal Medicines Interactions. London: Pharmaceutical Press; 2009.

6. Thamlikitkul V, Bunyapraphatsara N, Dechatiwongse T, Theerapong S, Chantrakul C, Thanaveerasuwan T, et al. Randomized double blind study of Curcuma domestica Val. for dyspepsia. J Med Assoc Thai. 1989;72(11):613-20.

7. โสมนส ศรจารกล. การศกษาประสทธผลและผลขางเคยงของยาขมนชนเปรยบเทยบกบยา ranitidine ในผปวย uninvestigated dyspepsia [วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต]. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร; 2550.

8. Vejakama P, Thongrong P, Larvongkerd C, Juntharaj T, Muanchart S, Singkum N, et al. Combination of Curcuma Longa and omeprazole in the treatment of peptic-ulcer disease and H. pylori eradication in comparison to the triple therapy: a controlled clinical trial. Srinagarind Med J. 2008;23(1):100-6.

9. Department of Medical Science, Ministry of Public Health. Thai herbal pharmacopoeia. Vol 1. 3rd ed. Bangkok: Office of National Buddhism Press; 2009.

10. Semwal RB, Semwal DK, Combrinck S, Viljoen AM. Gingerols and shogaols: important nutraceutical principles from ginger. Phytochemistry. 2015;117:554–68.

11. Ali BH, Blunden G, Tanira MO, Nemmar A. Some phytochemical, pharmacological and toxicological properties of ginger (Zingiber officinale Roscoe): a review of recent research. Food Chem Toxicol. 2008;46(2):409-20.

12. Yamahara J, Qirong H, Yuhao L, Lin X, Fujimara H. Gastrointestinal motility enhancing effect of ginger and its active constituents. Chem Pharm Bull. 1990;38(2):430-1.

13. Ming-Luen H, Rayner CK, Keng-Liang W, Seng-Kee C, Wei-Chen T, Yeh-Pin C, et al. Effect of ginger on gastric motility and symptoms of functional dyspepsia. World J Gastroenterol. 2011;17(1):105-10.

14. Ernst E, Pittler MH. Efficacy of ginger for nausea and vomiting: a systemic review of randomized clinical trials. Br J Anaesth. 2000;84:367-71.

15. Chaiyakunapruk N, Kitikannakorn N, Nathisuwan S, Leeprakobboon K, Leelasettagool C. The efficacy of ginger for the prevention of postoperative nausea and vomiting: a meta-analysis. Am J Obstet Gynecol. 2006;194:95-9.

16. ชยนต พเชยรสนทร, แมนมาส ชวลต, วเชยร จรวงส. คาอธบายตาราพระโอสถพระนารายณ ฉบบเฉลมพระเกยรต ๗๒ พรรษามหาราช ๕ ธนวาคม พทธศกราช ๒๕๔๒. กรงเทพฯ: สานกพมพอมรนทรและมลนธภมปญญา; ๒๕๔๔.

17. Natural Medicine Comprehensive Database [internet]. 2016. Somerville [cited 2016 Apr 7]. Available from: https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/databases/food,-herbs-supplements/professional.aspx?productid=251

18. ยวด วงษกระจาง, วส ศภรตนสทธ. สมนไพรกบยาแผนปจจบน...กนดวยกนดมย [อนเทอรเนต]. 2557 [เขาถงเมอ 7 เมษายน 2559]. เขาถงไดจาก: http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0209.pdf

19. Jindarat S, Muangnoi C, Changsiriporn D, Platong A, Thanamontra B, Chiewchanwit D, et al. Efficacy and safety of cinnamon stomachic mixture for patients with functional dyspepsia. Siriraj Med J. 2006;58:1103-6.

20. Van Gorgom BAP, De Vries EGE, Karrenbeld A, Kleibeuker JH. Review article: anthranoid laxatives and their potential carcinogenic effects. Aliment Pharmacol Ther. 1999;13:443-52.


https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/databases/food,-herbs-supplements/professional.aspx?productid=251


| 8

21. Srinivas G, Babykutty S, Sathiadevan PP, Srinivas P. Molecular mechanism of emodin action: transition from laxative ingredient to an antitumor agent. Med Res Rev. 2007;27(5):591-608.

22. Twycross R, Sykes N, Mihalyo M, Wilcock A. Stimulant laxatives and opioid-induced constipation. J Pain Symptom Manage. 2012;43(2):306-13.

23. Leung L, Riutta T, Kotecha J, Rosser W. Chronic constipation: an evidence-based review. J Am Board Fam Med. 2011;24(4):436-51.

24. Passmore AP, Wilson-Davies K, Stoker C, Scott ME. Chronic constipation in long stay elderly patients: a comparison of lactulose and a senna-fibre combination. BMJ. 1993;307:769-71.


| 9

กลมอาการของระบบทางเดนหายใจ (Respiratory system)

ยาบรรเทาอาการหวด Drug for common cold

ฟาทะลายโจร (Andrographis) ชอวทยาศาสตร1: Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees สวนทใชเปนยา (Part used)1: สวนเหนอดน ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): ฟาทะลายโจรมสารสาคญคอ andrographolide มกลไกชวยลดอาการของโรคหวด โดยลดอาการเจบคอ ความเหนดเหนอย อาการนอนไมหลบ นามกไหล2 นอกจากนยงพบกลไกการลดการอกเสบ ผานการลดการสราง nitric oxide3 กลไกการเพมแอนตบอด (Immunomodulatory effect)4 และสามารถยบยงเชอแบคทเรยได เชน Salmonella typhimurium, Escherichia coli, Shigella sonnei, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus pneumonia, Streptococcus pyogenes, Legionella pneumophila และ Bordetella pertussis5 ขอบงใช (Indication)6: 1. บรรเทาอาการเจบคอ 2. บรรเทาอาการของโรคหวด (common cold) เชน เจบคอ ปวดเมอยกลามเนอ ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)6: บรรเทาอาการหวด เจบคอ รบประทานครงละ 1.5 – 3 กรม วนละ 4 ครง หลงอาหาร และกอนนอน รปแบบยา (Dosage form)6: ยาแคปซล ยาเมด ยาลกกลอน อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)6: อาจทาใหเกดอาการผดปกตของทางเดนอาหาร เชน ปวดทอง ทองเดน คลนไส เบออาหาร วงเวยนศรษะ ใจสน และอาจเกดลมพษได ขอหามใช (Contraindication)6:

• หามใชกบผทมอาการแพฟาทะลายโจร

• หามใชกบหญงตงครรภและหญงใหนมบตร เนองจากอาจทาใหเกดทารกวรปได

• หามใชฟาทะลายโจรสาหรบแกเจบคอในกรณตาง ๆ ตอไปน - ผปวยทมอาการเจบคอเนองจากตดเชอ Streptococcus group A - ผปวยทมประวตเปนโรคไตอกเสบ เนองจากเคยตดเชอ Streptococcus group A - ผปวยทมประวตเปนโรคหวใจรหมาตค - ผปวยทมอาการเจบคอเนองจากมการตดเชอแบคทเรย และมอาการรนแรง เชน มตมหนองในคอ มไขสง และหนาวสน คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)6:

• หากใชตดตอกนเปนเวลานาน อาจทาใหแขนขามอาการชาหรอออนแรง

• หากใชฟาทะลายโจรตดตอกน 3 วน แลวไมหาย หรอ มอาการรนแรงขนระหวางใชยาควรหยดใชและพบ แพทย อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)6, 7, 8:



• ยาลดความดนเลอด เพราะอาจเสรมฤทธกน

• ยาลดระดบนาตาลในเลอด เพราะอาจเสรมฤทธกน

• ยาทกระบวนการเมแทบอลซม ผานเอนไซม Cytochrome P450 (CYP 450) เนองจากฟาทะลายโจรมฤทธยบยงเอนไซมCYP 1A2, CYP 2C9 และ CYP 3A4

• ยากลม Immunosuppressive เพราะอาจรบกวนการทางานของยา เชน azathioprine , basiliximab, cyclosporine, daclizumab, muromonab-CD3, mycophenolate, tacrolimus, sirolimus, prednisone, และ corticosteroids (glucocorticoids)


| 10

การวจยทางคลนก: การวเคราะหอภมานประสทธผลในการลดการไอของฟาทะลายโจร รวบรวมงานวจยแบบ randomized, double-

blind, controlled trials โดยมงานวจยทถกนามาคานวณทงสน 6 งานวจย ผปวยรวม 807 คน โดยการประเมนคณภาพตาม the Cochrane Back Review Group scale อยระหวาง 7-10 คะแนน พบวาฟาทะลายโจรมประสทธผลในการรกษาลดความถของการไอ (SMD = –1.00, 95% CI –1.85 ถง –0.15, P = 0.02) และความรนแรงของการไอ (SMD = –0.57, 95%CI –0.70 ถง –0.03, P = 0.03) ดกวากลมทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญทางสถต โดยไมมความแตกตางของการวจยทนามารวมกน (heterogeneity)9

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind trial เพอศกษาประสทธผลของฟาทะลายโจรในผปวย pharyngotonsillitis เปรยบเทยบกบยาพาราเซตามอล โดย ใหรบประทานฟาทะลายโจรแคปซลในขนาด 3 กรม/วน (48 คน) หรอ 6 กรม/วน (51 คน) แบงใหวนละ 4 ครง ตดตอกน 7 วน เปรยบเทยบกบกลมทไดรบพาราเซตามอลขนาด 3 กรม/วน (53 คน) พบวาในวนท 3 หลงรกษา ผปวยทไดรบยาพาราเซตามอล หรอฟาทะลายโจรขนาด 6 กรม/วน หายจากไขและอาการเจบคอไดมากกวากลมทไดฟาทะลายโจรขนาด 3 กรม/วน อยางมนยสาคญ แตผลการรกษาไมมความแตกตางกนในวนท 710

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind control trial เพอศกษาประสทธผลของฟาทะลายโจรในการลดอาการหวด เปรยบเทยบกบยาหลอก โดยผปวย 208 คน แบงเปนกลมทไดรบสารสกดฟาทะลายโจรขนาด 100 มลลกรม ครงละ 4 เมด วนละ 3 ครง (มปรมาณ andrographolide และ deoxyandrographolide อยางนอย 5 มลลกรมตอเมด) 102 คน และกลมยาหลอก 106 คน ประเมนประสทธผลการรกษาโดยผปวยเองตาม visual analogue scale measurements (VAS) ท 4 วนหลงไดรบยา พบวาฟาทะลายโจรสามารถลดอาการหวดเมอเปรยบเทยบกบยาหลอกไดอยางมนยสาคญ ไดแก อาการไอ (ทงความแรงและความถ) เสมหะ นามกไหล ปวดศรษะ ออนเพลย ปวดห นอนไมหลบ เจบคอ อยางไรกดการวจยนมขอสงเกตวามปวยออกกลางคนสงถง 50 คน2

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind control trial เพอศกษาประสทธผลของฟาทะลายโจรในผปวย uncomplicated upper respiratory tract infection เปรยบเทยบกบยาหลอก โดยผปวย 223 คน แบงเปนกลมทไดรบสารสกดฟาทะลายโจร KalmcoldTM (มปรมาณ andrographolide > 30.0 % w/w) ขนาด 100 มลลกรม ครงละ 1 เมด วนละ 2 ครง (200 มลลกรมตอวน) 112 คน และกลมยาหลอก 108 คน (ออกกลางคน 3 คนในกลมยาหลอก) ประเมนประสทธผลการรกษาโดยผปวยเองตาม visual analogue scale measurements (VAS) โดยใชระยะเวลาการรกษายาทงสน 5 วน พบวาฟาทะลายโจรสามารถลดอาการหวด ไดแก อาการไอ เสมหะ นามกไหล ปวดศรษะ มไข เจบคอ ออนเพลย นอนไมหลบ เมอเปรยบเทยบกบยาหลอกไดอยางมนยสาคญ11 ขอมลเพมเตม: ตวยาสาคญ ฟาทะลายโจร [Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees] มสารสาคญ total lactone โดยคานวณเปน andrographolide ไมนอยกวารอยละ 6 โดยนาหนก (w/w)12


| 11

ยาบรรเทาอาการไอ Antitussive

ตรผลา สตรตารบ1: ประกอบดวย มะขามปอม (Phyllanthus emblica L) สมอไทย (Terminalia chebula Retz.) และ สมอพเภก [Terminalia bellirica (Gaertn.) Roxb.] อยางละเทากน ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): ตรผลามสวนผสมของมะขามปอม มกลไกชวยกระตนการหลงเมอกในระบบทางเดนหายใจ (laryngopharyngeal และ tracheobronchial) ลดการกระตนท irritant receptor ทาใหการไอลดลง13 สมอพเภก มกลไกในการเปน anticholinergic และ Ca2+ antagonist ชวยลดอาการเกรงและคลายตวของหลอดลม14

นอกจากนในสตรตารบพบวามฤทธตานออกซเดชน15, 16 ฤทธฆาเชอแบคทเรยทงแกรมบวก และแกรมลบ รวมถงเชอราอกดวย17 ขอบงใช (Indication)6: บรรเทาอาการไอ ขบเสมหะ ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)6:

• ชนดชง รบประทานครงละ 1 - 2 กรม ชงนารอนประมาณ 120 – 200 มลลลตร ทงไว 3 - 5 นาท ดมในขณะยงอน เมอมอาการไอ ทก 4 ชวโมง

• ชนดแคปซล ชนดเมด และชนดลกกลอน รบประทานครงละ 300 - 600 มลลกรม เมอมอาการไอ วนละ 3 - 4 ครง

รปแบบยา (Dosage form)6: ยาเมด ยาลกกลอน ยาแคปซล ยาชง อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)6: ทองเสย ขอหามใช (Contraindication): - คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)6: ควรระวงการใชในผปวยททองเสยงาย อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction): - การวจยทางคลนก: - ขอมลเพมเตม: -


| 12


1. คณะอนกรรมการจดทาตาราอางองยาสมนไพร กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. ตาราอางองสมนไพร. เลม 1. กรงเทพฯ: บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จากด (มหาชน); 2551.

2. Cáceres DD, Hancke JL, Burgos RA, Sandberg F, Wikman GK. Use of visual analogue scale measurements (VAS) to asses the effectiveness of standardized Andrographis paniculata extract SHA-10 in reducing the symptoms of common cold. A randomized double blind-placebo study. Phytomedicine. 1999;6(4):217-23.

3. Liu J, Wang ZT, Ji LL, Ge BX. Inhibitory effects of neoandrographolide on nitric oxide and prostaglandin E2 production in LPS-stimulated murine macrophage. Mol Cell Biochem. 2007;298:49-57.

4. Hossain MS, Urbi Z, Sule A, Hafizur Rahman KM. Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall. ex Nees: a review of ethnobotany, photochemistry, and pharmacology. ScientificWorldJournal. 2014;2014:274905. doi: 10.1155/2014/274905.

5. Jayakumar T, Hsieh CY, Lee JJ, Sheu JR. Experimental and Clinical Pharmacology of Andrographis paniculata and Its Major Bioactive Phytoconstituent Andrographolide. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:846740. doi: 10.1155/2013/846740.




9. Wagner L, Cramer H, Klose P, Lauche R, Gass F, Dobos G, et al. Herbal medicine for cough: a systematic review and meta-analysis. Forsch Komplementmed. 2015;22:359-68.

10. Thamlikitkul V, Dechatiwongse T, Theerapong S, Chantrakul C, Boonroj P, Punkrut W, et al. Efficacy of Andrographis paniculata, Nees for pharyngotonsillitis in adults. J Med Assoc Thai. 1991;74(10):437-42.

11. Saxena RC, Singh R, Kumar P, Yadav SC, Negi MP, Saxena VS, et al. A randomized double blind placebo controlled clinical evaluation of extract of Andrographis paniculata (KalmCold) in patients with uncomplicated upper respiratory tract infection. Phytomedicine. 2010;17:178-85.

12. Department of Medical Science, Ministry of Public Health. Thai herbal pharmacopoeia. Vol 1. 3rd ed. Bangkok:

Office of National Buddhism Press; 2009.

13. Nosal'ova G, Mokry J, Hassan KM. Antitussive activity of the fruit extract of Emblica officinalis Gaertn.

(Euphorbiaceae). Phytomedicine. 2003;10(6-7):583-9.

14. Gilani AH, Khan AU, Ali T, Ajmal S. Mechanisms underlying the antispasmodic and bronchodilatory properties of Terminalia bellerica fruit. J Ethnopharmacol. 2008;116(3):528-38.

15. Naik GH, Priyadarsini KI, Bhagirathi RG, Mishra B, Mishra KP, Banavalikar MM, et al. In vitro antioxidant studies and free radical reactions of triphala, an ayurvedic formulation and its constituents. Phytother Res. 2005 Jul;19(7):582-6.

16. Jagetia GC, Rao SK, Baliga MS, S Babu K. The evaluation of nitric oxide scavenging activity of certain herbal formulations in vitro: a preliminary study. Phytother Res. 2004;18(7):561-5.

17. Belapurkar P, Goyal P, Tiwari-Barua P. Immunomodulatory effects of triphala and its individual constituents: a

review. Indian J Pharm Sci. 2014;76(6):467-75.




| 13

กลมอาการทางกลามเนอและกระดก (Musculoskeletal and joint diseases)

ยาบรรเทาอาการปวดกลามเนอ ปวดขอ Analgesics

เถาวลยเปรยง ชอวทยาศาสตร1: Derris scandens (Roxb.) Benth. สวนทใชเปนยา (Part used)1: เถา ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): เถาวลยเปรยงมสารสาคญกลม Isoflavonoids เชน genistein, genistein 7- O-alpha-rhamno(1-->6)-beta-glucosyl glycoside, 3'-gamma, gamma-dimethylallylweighteone และ scandenin กลไกการออกฤทธตานการอกเสบโดยการยบยงการสรางสารกลม eicosanoids (prostaglandins, thromboxanes และ leukotrienes) ผานการยบยงการทางานของเอนไซม cyclooxygenase(COX) และ 5-lipoxygenase (5-LOX)2 ขอบงใช (Indication)3: ยาเถาวลยเปรยง บรรเทาอาการปวดกลามเนอ ลดการอกเสบของกลามเนอ ยาสารสกดจากเถาวลยเปรยง บรรเทาอาการปวดหลงสวนลาง และอาการปวดจากขอเขาเสอม ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)3: ยาเถาวลยเปรยง รบประทานครงละ 500 มลลกรม – 1 กรม วนละ 3 ครง หลงอาหารทนท ยาสารสกดจากเถาวลยเปรยง รบประทานครงละ 400 มลลกรม วนละ 2 ครง หลงอาหารทนท รปแบบยา (Dosage form)3: ยาแคปซล อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)3: ปวดทอง ทองผก ปสสาวะบอย คอแหง ใจสน เวยนศรษะ ปวดศรษะ อจจาระเหลว ขอหามใช (Contraindication)3: หามใชในหญงตงครรภ คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)3:

• ควรระวงการใชกบผปวยโรคแผลเปอยเพปตก เนองจากเถาวลยเปรยงออกฤทธคลายยาแกปวดกลมยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยด (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs: NSAIDs)

• อาจทาใหเกดการระคายเคองระบบทางเดนอาหาร อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction): - การวจยทางคลนก:

การวจยทางคลนกแบบ randomized single-blind (ผประเมน) control trial เพอศกษาประสทธผลและความปลอดภยของเถาวลยเปรยงในผปวยขอเขาเสอม เปรยบเทยบกบยานาพรอกเซน ทาการวจยในผปวย 107 คน แบงเปน 2 กลม คอกลมทไดรบสารสกดเถาวลยเปรยงขนาด 800 มลลกรมตอวน 55 คน และกลมทไดยานาพรอกเซนขนาด 500 มลลกรมตอวน 52 คน ประเมนผลโดยใช Western Ontario and McMaster Osteoarthritis Index (WOMAC) ท 4 สปดาห พบวาทง 2 กลมมประสทธผลในการรกษาดขนอยางมนยสาคญเมอเทยบกบตอนเรมตน แตไมตางกนท 4 สปดาห นอกจากนกลมทไดรบเถาวลยเปรยงยงระคายเคองทางเดนอาหารนอยกวากลมทไดรบยานาพรอกเซน อยางมนยสาคญอกดวย 4

การวจยทางคลนกเปรยบเทยบประสทธผลของเถาวลยเปรยงกบยาไดโคลฟแนคในการรกษาผปวยอาการปวดหลงสวนลาง โดยแบงเปน 2 กลม กลมแรก 37 ไดรบสารสกดเถาวลยเปรยงแคปซลขนาด 200 มลลกรม วนละ 3 ครง และกลมท 2 ไดรบยาไดโคลฟแนคขนาด 25 มลลกรม วนละ 3 ครง เมอทาการประเมนประสทธผลดวยการวดความรสกเจบปวดจาก Visual Analogue Scale (VAS) พบวาใน 3 และ 7 วน ระดบความรสกเจบปวดของทง2กลมไมแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถต5 ขอมลเพมเตม: ยาสารสกดจากเถาวลยเปรยง เปนสารสกดจากเถาของเถาวลยเปรยง [Derris scandens (Roxb.) Benth.] ทสกดดวย 50 เปอรเซนตของเอทลอลกอฮอล3


| 14

ยาสหศธารา สตรตารบ3: ในผงยาทงหมด 1,000 กรม ประกอบดวย พรกไทยลอน หนก 240 กรม รากเจตมลเพลงแดง หนก 224 กรม ดอกดปล หนก 96 กรม หศคณเทศ หนก 48 กรม เนอลกสมอไทย หนก 104 กรม รากตองแตก หนก 80 กรม เหงาวานนา หนก 88 กรม การบร หนก 14 กรม ดอกจนทน หนก 13 กรม เทยนแดง หนก 11 กรม ลกจนทน หนก 12 กรม เทยนตาตกแตน มหาหงค หนกสงละ 10 กรม เทยนสตตบษย หนก 9 กรม เทยนขาว รากจงจอ หนกสงละ 8 กรม เทยนดา หนก 7 กรม โกฐกกกรา หนก 6 กรม โกฐเขมาหนก 5 กรม โกฐกานพราว หนก 4 กรม โกฐพงปลา หนก 3 กรม ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): สรรพคณตามหลกการแพทยแผนไทย6, 7, 8 ดงตาราง

ขอบงใช (Indication)3: ขบลมในเสน แกโรคลมกองหยาบ ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)3: รบประทานครงละ 1 – 1.5 กรม วนละ 3 ครง กอนอาหาร รปแบบยา (Dosage form)3: ยาแคปซล ยาผง ยาเมด ยาลกกลอน อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)3: รอนทอง แสบทอง คลนไส คอแหง ผนคน ขอหามใช (Contraindication)3: หามใชกบหญงตงครรภ และผทมไข คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)3:

• ควรระวงการบรโภคในผปวยโรคความดนเลอดสง โรคหวใจ โรคแผลเปอยเพปตก และโรคกรดไหลยอน เนองจากเปนตารบยารสรอน

• ควรระวงการใชยาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในผปวยทมความผดปกตของตบ ไต เนองจากอาจเกดการสะสมของการบรและเกดพษได

สวนประกอบ สรรพคณทางยา พรกไทยลอน ขบลม ขบเหงอ แกทองอด ทองเฟอ เปนยาบารงธาต ชวยใหเจรญอาหาร รากเจตมลเพลงแดง บารงธาต บารงโลหต ขบลมในลาไส ขบประจาเดอน กระจายเลอดลม ดอกดปล ขบลมในลาไส แกปวดทอง แกทองรวง บารงธาต แกลมวงเวยน หศคณเทศ ขบลมทเปนกอนในทองใหกระจาย แกขดยอก เสยดแทง เนอลกสมอไทย แกบด แกทองผก ทองขนอดเฟอ ตบ มามโต แกอาเจยน แกสะอก แกหดไอ รากตองแตก ใชเปนยาถาย ถายเสมหะเปนพษ ไมไซรทอง แกบวมนา แกฟกบวม เหงาวานนา ขบลม แกทองอดทองเฟอ แนนจกเสยด อาหารไมยอย แกปวดตามขอ ดอกจนทน บารงโลหต บารงธาต ขบลม เทยนแดง แกเสมหะ แกลม นาดพการ แกเสยดแทงสองราวขาง แกคลนเหยนอาเจยน ลกจนทน บารงกาลง บารงธาต แกทองรวง แกปวด ขบลมในลาไส เทยนตาตกแตน บารงธาต ชวยยอยอาหาร แกทองอดทองเฟอในเดก ขบลม แกเสมหะพการ แกกาเดา เทยนสตตบษย ขบลม แกอาการทองอด ทองเฟอในเดก แกไข จบใหหอบใหสะอก แกพษอนระสาระสาย เทยนดา ขบเสมหะใหลงสคถทวาร ขบลมในลาไส แกอาเจยน บารงโลหต มหาหงค ขบลมในลาไส แกทองขน อดเฟอ แนนจกเสยด แกปวดทอง บารงธาต ขบเสมหะ ขบผายลม

ชวยยอยอาหาร โกฐกกกรา แกลมคลนเหยน แกดพการ แกปวดหว แกตวรอน นอนสะดง ขบลม โกฐเขมา เปนยาบารงธาต เจรญอาหาร แกแผลเนาเปอย แกเสยดแทงสองราวขาง ระงบอาการหอบ โกฐกานพราว แกธาตพการ อาหารไมยอย แกไข แกหอบ แกเสมหะเปนพษ โกฐพงปลา ฝาดสมาน แกทองเสย แกบด อาเจยน ปวดเบง การบร ขบลม ขบเสมหะ ขบปสสาวะ แกปวด


| 15

อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)9, 10:

การวจยทางคลนก: การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blinded controlled trial เพอประเมนประสทธผลของยา

แคปซลสหสธารากบยาเมดไดโคลฟแนคในการกษาอาการปวดกลามเนอ ทาการศกษาในผปวยชาย และหญง อาย 25-60 ป ทมอาการปวดกลามเนอบาหรอตนคอ จานวน 62 คน แบงออกเปน 2 กลม เทาๆ กน กลมท 1 รกษาดวยยาแคปซลสหสธารา ขนาด 400 มลลกรม ครงละ 1 แคปซล วนละ 3 ครงกอนอาหาร นาน 7 วน กลมท 2 รกษาดวยยาเมดไดโคลฟแนค ขนาด 25 กรม ครงละ 1 แคปซล วนละ 3 ครงหลงอาหาร นาน 7 วน พบวาทงกลมทไดรบยาแคปซลสหสธารา และกลมทไดรบยาเมดไดโคลฟแนค อาการปวดลดลงจากกอนทไดรบยาอยางมนยสาคญทางสถต เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลม พบวาระดบอาการปวดกลามเนอทงกอนและหลงการรกษาไมแตกตางกน จากการศกษาสรปไดวาการรบประทานยาแคปซลสหสธาราขนาดวนละ 1,200 มลลกรม นาน 7 วน สามารถลดอาการปวดกลามเนอบาหรอตนคอไดไมแตกตางจากการใชยาเมดไดโคลฟแนคขนาดวนละ 75 มลลกรม11

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind controlled trial เพอประเมนประสทธผลและความปลอดภยของยาสหสธารา (3,000 มลลกรมตอวน) เปรยบเทยบกบกบยาไดโคลฟแนค (75 มลลกรมตอวน) ในผปวยขอเขาอกเสบ (Osteoarthritis) โดยแบงผปวยเปน 2 กลม กลมทไดยาสหสธาราแคปซล แคปซลละ 1,000 มลลกรม วนละ 3 ครง(31 คน) และกลมทไดยาไดโคลฟแนค เมดละ 25 มลลกรม วนละ 3 ครง(30 คน) วดผลประสทธผลโดยใช WOMAC Score ท 14 และ 28 วน นอกจากนยงมการตดตามอาการขางเคยงอยางสมาเสมอ พบวา ประสทธผลของการรกษาดวยยาสหสธารา และยาไดโคลฟแนคไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ ทงในวนท 14 และ 28 ของการรกษา รวมทงการเกดอาการขางเคยงทไมแตกตางกนดวย12 ขอมลเพมเตม: -

สวนประกอบ ยาแผนปจจบน ปฏกรยาทคาดวาจะเกดขน พรกไทยลอน phenytoin

propranolol theophylline rifampicin

ทาใหระดบยา phenytoin เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา ทาใหระดบยา propranolol เพมขน อาจทาใหความดนตา หรอพษจากยา ทาใหระดบยา theophylline เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา ทาใหระดบยา rifampicin เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา


| 16

ไพล (Cassumunar Ginger) ชอวทยาศาสตร13: Zingiber montanum (J.KÖenig) Link ex A.Dietr. สวนทใชเปนยา (Part used)13: เหงา ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): ไพลมสารสาคญคอ (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) butadiene (DMPBD) และ (E)-4-(3',4'-dimethoxyphenyl)but-3-en-2-ol (compound D) สามารถออกฤทธตานการอกเสบโดยยบยงการทางานของเอนไซม cyclooxygenase (COX )และ lipoxygenase (LOX)14, 15 สารกลม phenylbutenoids ทออกฤทธจาเพาะตอ COX-216 นอกจากนยงพบสารกลม curcuminoids (เชน cassumunins, cassumunarins และ curcumin) ทสามารถออกฤทธเปน anti-oxidant ไดด17 ขอบงใช (Indication)3: บรรเทาอาการบวม ฟกชา เคลดยอก ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)3: ทาและถเบา ๆ บรเวณทมอาการวนละ 2-3 ครง รปแบบยา (Dosage form)3: ยาครม ยานามน อาการไมพงประสงค (Adverse reaction): - ขอหามใช (Contraindication)3: - หามทาบรเวณขอบตาและเนอเยอออน - หามทาบรเวณผวหนงทมบาดแผลหรอมแผลเปด คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution): - อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction): - การวจยทางคลนก:

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind controlled trial เพอประเมนประสทธผลและความปลอดภยของยาไพลเจอสคเจล (เจลทมสารสกดขมนชนและไพล 4%) เปรยบเทยบกบไดโคลฟแนคเจล(1%) ในผปวยโรคขอเขาเสอม ( Osteoarthritis Knees) 100 คนโดยแบงเปน 2 กลม กลมละ 50 คน ประเมนผลท 6 สปดาหโดยใช Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) พบวากลมทไดรบไพลเจอสคเจลสามารถลดอาการปวดขอไดไมแตกตางกบกลมทไดรบไดโคลฟแนคเจล อยางมนยสาคญทางสถต18

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind controlled trial เพอประเมนประสทธผลของยาครมไพลจซาล (ครมทมนามนไพล 14%) เปรยบเทยบกบยาหลอก ในนกกฬาทบาดเจบขอเทาแพลง 21 คน โดยแบงเปนกลมทไดรบยาไพลจซาล 10 คน ยาหลอก 11 คน พบวา ในนกกฬากลมทไดรบยาไพลจซาล มการบวมเพมขนของขอเทานอยกวากลมทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญทางสถต โดยเฉพาะในชวง 2-3 วนแรกของการรกษา ชวยลดอาการปวด โดยผปวยรบประทานยาเมดแกปวด paracetamol นอยกวาผปวยทไดรบยาหลอก และชวยใหการเคลอนไหวของขอเทาดขน โดยขยบขอเทาลงไดดกวา19 ขอมลเพมเตม: -


| 17

พรก (Chili pepper) ชอวทยาศาสตร3: Capsicum annuum L., Capsicum frutescens L. สวนทใชเปนยา (Part used)3: ผล ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): พรกมสารสาคญคอ capsaicin กลไกการออกฤทธโดยการกระตน Transient Receptor Potential Vanilloid 1 (TRPV1) ทเปน ligand-operated cationic channel อยบรเวณปลายประสาทรบความรสกเมอกระตน TRPV1 channel ดวย capsaicin จะทาใหสารสอประสาท(เชน substance P) หลงจากปลายประสาทรบความรสก ทาใหเกดความรสกเจบปวดแสบรอนในระยะแรก ตอมาเมอมการลดลงของสารสอประสาท (substance P depletion) จะทาใหอาการเจบปวดแสบรอนลดลง พรอมกบสามารถลดอาการปวดของในบรเวณนนได20, 21 ขอบงใช (Indication)3: บรรเทาอาการปวดขอ ปวดกลามเนอ (musculoskeletal pain) ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)3: ทาบรเวณทปวด 3 - 4 ครง ตอวน รปแบบยา (Dosage form)3: ยาเจล ยาครม ยาขผง อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)3: ผวหนงแดง ปวด และแสบรอน ขอหามใช (Contraindication) 3:

• หามใชในผปวยทแพ capsaicin

• หามสมผสบรเวณตา

• ระวงอยาทายาพรกบรเวณผวทบอบบางหรอบรเวณผวหนงทแตก เนองจากทาใหเกดอาการระคายเคอง คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)3:

• การใชรวมกบยารกษาโรคหวใจ กลม angiotensin-converting enzyme inhibitor (ACE inhibitor) อาจทาใหเกดอาการไอเพมขน

• อาจเพมการดดซมของยาโรคหอบหด คอ theophylline ชนดออกฤทธเนนนาน อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)3, 9, 22:

• Angiotensin converting enzyme inhibitors มรายงานการเกดอาการไอเมอใชรวมกน

• Anticoagulants อาจทาใหเกดเลอดออกได

• Antiplatelet agents อาจทาใหเกดเลอดออกได

• Thrombolytic agents อาจทาใหเกดเลอดออกได

• Low molecular weight heparins อาจทาใหเกดเลอดออกได

• Barbiturates มรายงานวาพรกทาใหระยะเวลาการหลบของหนทดลองเพมขน

• Theophylline พรกเพมการดดซมยา theophilline

• Ciprofloxacin พรกเพมการดดซมยา ciprofloxacin ในกระแสเลอด stocklay

• Cefalexin พรกลดการดดซมยา cefalexin ในกระแสเลอด การวจยทางคลนก: การศกษาแบบ randomized, double blinded, cross-over, controlled trial เพอประเมนประสทธผลของยาแคปไซซน (0.0125 % capsaicin gel) เปรยบเทยบกบยาหลอกในผปวยขอเขาอกเสบทมอาการ โดยผปวย 100 คนถกสมใหทายาแคปไซซน และยาหลอก ใน 4 สปดาหแรก หยดยา 1 สปดาห ตอจากนนสลบยาทเคยไดยาหลอกจะไดยาแคปไซซน หรอจากไดยาแคปไซซนจะเปลยนมาไดยาหลอกแทน 4 สปดาห ผปวยจะไดรบการประเมนความเจบปวด (VAS) และคะแนน WOMAC ทกสปดาห พบวาคาเฉลยของ VAS และคะแนน WOMAC เปลยนแปลงดขนในผปวยทใชยาแคปไซซนมากกวาในผปวยทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญ คาเฉลยของคะแนน WOMAC ในคะแนนยอย pain, stiffness และ function subscales ทเปลยนแปลงดขนพบมากในผปวยทไดรบยาแคปไซซน มากกวาผปวยทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญ อาการขางเคยงทตรวจพบมเพยงอยางเดยวคอ อาการแสบรอนทผวหนงบรเวณททายาในชวง 4 สปดาห ททายาแคปไซซนและยาหลอกโดยพบรอยละ 67 ในกลมแคปไซซน อยางไรกตามไมมผปวยขอถอนตวจากการศกษา ดวยเหตผลน23


| 18

การศกษาแบบ randomized, double blinded, multicenter, controlled trial เพอประเมนประสทธผลของ

แผนแปะแคปไซซน (8 % capsaicin patch) เปรยบเทยบกบกลมควบคม (0.04% capsaicin patch) ในผปวย postherpetic neuralgia ผปวย 416 คนแบงเปนกลมทไดรบแผนแปะแคปไซซน 212 คน และกลมควบคม 204 คน โดยแปะนาน 60 นาท ประเมนผลดวย Numeric Pain Rating Scale พบวาแผนแปะแคปไซซนสามารถลดอาการปวดเมอเทยบกบคาขณะเรมทดลอง และสามารถลดการปวดมากกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถต โดยพบวาสามารถลดการปวดอยางมนยสาคญเมอเทยบกบกลมควบคมท 2 สปดาห และสามารถลดการปวดไดจนถง 12 สปดาห24

การศกษาแบบ randomized controlled trial ในผปวยทมอาการปวดปลายประสาทเรอรง (chronic neuropathic pain) 200 ราย เปรยบเทยบประสทธผลในการรกษาของยาทา 0.025% capsaicin หรอ 3.3% doxepin หรอยาทผสมตวยาทงสองเขาดวยกน โดยใหทายาทกวนนาน 4 สปดาห พบวายาทงสามขนานสามารถลดอาการปวดไดอยางมนยสาคญเมอเทยบกบกอนไดรบยา โดยมประสทธผลไมแตกตางกน แตยาผสมออกฤทธเรวกวา25 ขอมลเพมเตม: ตวยาสาคญ ยาพรก เปนยาทมสารสกดเอทลแอลกอฮอล (95 เปอรเซนต) จากผลพรกแหง (Capsicum annuum L., Capsicum frutescens L.) โดยควบคมความแรงของสาร capsaicin ในผลตภณฑสาเรจรปรอยละ 0.025 โดยนาหนก (w/w)3



2. Laupattarakasem P, Houghton PJ, Hoult JR. Anti-inflammatory isoflavonoids from the stems of Derris scandens. Planta Med. 2004;70(6):496-501.


4. Kuptniratsaikul V, Pinthong T, Bunjob M, Thanakhumtorn S, Chinswangwatanakul P, Thamlikitkul V. Efficacy and safety of Derris scandens Benth extracts in patients with knee osteoarthritis. J Altern Complement Med. 2011;17(2):147-53.

5. ยทธพงษ ศรมงคล, ไพจตร วราชต, ปราณ ชวลตธารง, บษราวรรณ ศรวรรธนะ, รดใจ ไพเราะ, จนธดา อนเทพ, และ คณะ. การเปรยบเทยบสรรพคณของสารสกดเถาวลยเปรยงกบไดโคลฟแนคเปนยาบรรเทาอาการปวดหลงสวนลาง. วารสารการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. 2550;5(1):17-23.

6. สถาบนการแพทยแผนไทย กรมการแพทย. เภสชเวท กบ ตารบยาแผนโบราญ. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก; 2539.

7. สถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. ประมวลสรรพคณสมนไพรไทย เลม 1 ฉบบปรบปรง. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก; 2556.

8. วฒ วฒธรรมเวช. ยอเภสชกรรมไทย และ สรรพคณสมนไพร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:บรษท ศลปสยามบรรจภณฑและการพมพ จากด; 2552.



11. ปรชา หนทม, วารณ บญชวยเหลอ, ณฏฐญา คาผล. การเปรยบเทยบประสทธผลของยาแคปซลสหสธารากบยาเมดไดโคลฟแนคในการรกษาอาการปวดกลามเนอ. วารสารการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. 2556;11(1):54-65.

12. Pinsornsak P, Kanokkangsadal P, Itharat A. The clinical efficacy and safety of the sahastara remedy versus diclofenac in the treatment of osteoarthritis of the knee: a double-blind, randomized, and controlled trial. Evid Based Complement Alternat Med. 2015;2015:103046. doi: 10.1155/2015/103046.




| 19


14. Jeenapongsa R, Yoovathaworn K, Sriwatanakul KM, Pongprayoon U, Sriwatanakul K. Anti-inflammatory activity of (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) butadiene from Zingiber cassumunar Roxb. J Ethnopharmacol. 2003;87:143-8.

15. Panthong A, Kanjanapothi D, Niwatananant W, Tuntiwachwuttikul P, Reutrakul V. Anti-inflammatory activity of compound D {(E)-4-(3',4'-dimethoxyphenyl)but-3-en-2-ol} isolated from Zingiber cassumunar Roxb. Phytomedicine. 1997;4(3):207-12.

16. Han AR, Kim MS, Jeong YH, Lee SK, Seo EK. Cyclooxygenase-2 inhibitory phenylbutenoids from the rhizomes of Zingiber cassumunar. Chem Pharm Bull (Tokyo). 2005;53(11):1466-8.

17. Nagano T, Oyama Y, Kajita N, Chikahisa L, Nakata M, Okazaki E, et al. New curcuminoids isolated from Zingiber cassumunar protect cells suffering from oxidative stress: a flow-cytometric study using rat thymocytes and H2O2. Jpn J Pharmacol. 1997;75:363-70.

18. Niempoog S, Siriarchavatana P, Kajsongkram T. The efficacy of plygersic gel for use in the treatment of osteoarthritis of the knee. J Med Assoc Thai. 2012;95 Suppl 10:S113-9.

19. วรฬห เหลาภทรเกษม, วระชย โควสวรรณ, พศมย เหลาภทรเกษม, วชย องพนจพงศ. ความสมฤทธผลของครมสมนไพรไพล (ไพลจซาล) ในการรกษาขอเทาแพลง. ศรนครนทรเวชสาร. 2536;8(3):159-64.

20. Reyes-Escogido MDL, Gonzalez-Mondragon EG, Vazquez-Tzompantzi E. Chemical and pharmacological aspects of capsaicin. Molecules. 2011;16(2):1253-70.

21. Anand P, Bley K. Topical capsaicin for pain management: therapeutic potential and mechanisms of action of the new high-concentration capsaicin 8% patch. Br J Anaesth. 2011;107(4):490-502.


23. Kosuwon W, Sirichatiwapee W, Wisanuyotin T, Jeeravipoolvarn P, Laupattarakasem W. Efficacy of symptomatic control of knee osteoarthritis with 0.0125% of capsaicin versus placebo. J Med Assoc Thai. 2010;93(10):1188-95.

24. Irving GA, Backonja MM, Dunteman E, Blonsky ER, Vanhove GF, Lu SP, et al. A multicenter, randomized, double-blind, controlled study of NGX-4010, a high-concentration capsaicin patch, for the treatment of postherpetic neuralgia. Pain Med. 2011;12:99-109.

25. McCleane G. Topical application of doxepin hydrochloride, capsaicin and a combination of both produces analgesia in chronic human neuropathic pain: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Br J Clin Pharmacol. 2000;49:574-9.




| 20

อาการทางสตศาสตรนรเวชวทยา (Drugs in Obstetrics/Gynecology)

ยาบรรเทาอาการปวดประจาเดอน Drugs used for Dysmenorrhea

ยาประสะไพล สตรตารบ1: ไพล หนก 81 สวน ผวมะกรด วานนา กระเทยม หวหอม พรกไทย ดปล ขง ขมนออย เทยนดา เกลอสนเธาว หนกสงละ 8 สวน การบร หนก 1 สวน ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): สารสกดไพลและสาร (E)-4-(3',4'-dimethoxyphenyl)but-3-en-2-ol ซงเปนสารสาคญในเหงาไพลสามารถลดการบบตวของกลามเนอมดลกได2 และสรรพคณตามหลกการแพทยแผนไทย3, 4, 5 ดงตาราง

ขอบงใช (Indication)1: 1. ระดมาไมสมาเสมอหรอมานอยกวาปกต 2. บรรเทาอาการปวดประจาเดอน 3. ขบนาคาวปลาในหญงหลงคลอดบตร

ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)1: กรณระดมาไมสมาเสมอหรอมานอยกวาปกต ชนดผง

รบประทานครงละ 1 กรม ละลายนาสก วนละ 3 ครง กอนอาหาร เปนเวลา 3 - 5 วน เมอระดมา ใหหยดรบประทาน ชนดแคปซล ชนดเมด และชนดลกกลอน

รบประทานครงละ 1 กรม วนละ 3 ครง กอนอาหาร เปนเวลา 3 - 5 วน เมอระดมาใหหยดรบประทาน กรณปวดประจาเดอน

ในกรณทมอาการปวดประจาเดอนเปนประจา ใหรบประทานยากอนมประจาเดอน 2 - 3 วนไปจนถงวนแรกและวนทสองทมประจาเดอน ชนดผง

รบประทานครงละ 1 กรม ละลายนาสก วนละ 3 ครง กอนอาหาร

สวนประกอบ สรรพคณทางยา ไพล ขบประจาเดอน แกปวดทอง แกบด ขบลม แกทองเสย สมานลาไส ขบเลอดราย แกมตกดระด

ขาว แกอาเจยน ผวมะกรด ขบลมในลาไส ขบประจาเดอน ขบผายลม เหงาวานนา ขบลม แกทองอดทองเฟอ แนนจกเสยด อาหารไมยอย แกปวดตามขอ กระเทยม แกทองขน แกจกเสยดแนนเฟอ ขบเหงอ ขบเสมหะ แกเสมหะและลม กระจายโลหต รดสดวง

ทวาร หวหอม ขบลมในลาไส แกปวดทอง แกหวดคดจมก บารงหวใจ แกทองอด แนนทอง แกบวมนา ขบพยาธ

ปวดประจาเดอน แกไข พรกไทย แกลมอมพฤกษ แกลมลนในทอง บารงธาต แกทองอดทองเฟอ แกเสมหะเฟอง แกมตกด ดอกดปล ขบลมในลาไส แกปวดทอง แกทองรวง บารงธาต แกลมวงเวยน ขง ขบลม แกทองอด จกเสยดแนนเฟอคลนไสอาเจยน แกหอบไอ ขบเสมหะ ขมนออย ขบลม แกทองอด ทองเฟอ แกระดขาว แกประจาเดอนมาไมปกต ขบปสสาวะ แกทองรวง

อาเจยน เปนไข เทยนดา ขบเสมหะใหลงสคถทวาร ขบลมในลาไส แกอาเจยน บารงโลหต เกลอสนเธาว แกพรรดก แกระสาระสาย แกนว ลางเมอกมนในลาไส การบร ขบลม ขบเสมหะ ขบปสสาวะ แกปวด


| 21

ชนดแคปซล ชนดเมด และชนดลกกลอน รบประทานครงละ 1 กรมวนละ 3 ครง กอนอาหาร

กรณขบนาคาวปลาในหญงหลงคลอดบตร ชนดผง

รบประทานครงละ 1 กรม ละลายนาสก วนละ 3 ครง กอนอาหาร ใหรบประทานจนกวานาคาวปลาจะหมด แตไมเกน 15 วน ชนดแคปซล ชนดเมด และชนดลกกลอน

รบประทานครงละ 1 กรม วนละ 3 ครง กอนอาหาร ใหรบประทานจนกวานาคาวปลาจะหมด แตไมเกน 15 วน รปแบบยา (Dosage form)1: ยาแคปซล ยาผง ยาเมด ยาลกกลอน อาการไมพงประสงค (Adverse reaction): - ขอหามใช (Contraindication)1:

• หามใชในหญงตกเลอดหลงคลอด หญงตงครรภ และผทมไข

• หามรบประทานในหญงทมระดมากกวาปกต เพราะจะทาใหมการขบระดออกมามากขน คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)1:

• ควรระวงการใชยาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในผปวยทมความผดปกตของตบ ไต เนองจากอาจเกดการสะสมของการบรและเกดพษได

• กรณระดมาไมสมาเสมอหรอมานอยกวาปกต ไมควรใชตดตอกนนานเกน 1 เดอน

• กรณขบนาคาวปลาในหญงหลงคลอดบตร ไมควรใชตดตอกนนานเกน 15 วน อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction)6:

การวจยทางคลนก: การศกษาแบบ randomized, double blinded, controlled trial เพอประเมนประสทธผลของยาประสะไพล เปรยบเทยบกบยามเฟนนามคแอชด (mefenamic acid) ในผปวยทมอาการปวดประจาเดอน ผปวย 207 คนแบงเปนกลมทไดรบยาประสะไพลขนาด 200 มลลกรม 103 คน และกลมทไดรบยามเฟนนามคแอชดขนาด 250 มลลกรม 104 คน โดยรบประทานครงละ 2 แคปซล วนละ 3 ครง ใน 3 วนแรกของการมประจาเดอน ประเมนผลดวย visual analogue scale โดยทาการศกษาทงสน 6 รอบเดอน พบวายาประสะไพลสามารถลดการปวดประจาเดอนไดเทยบเทายามเฟนนามคแอชด อยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนยงไมพบอาการขางเคยงจากการใชยาทง 2 กลมอกดวย7 ขอมลเพมเตม: -

สวนประกอบ ยาแผนปจจบน ปฏกรยาทคาดวาจะเกดขน กระเทยม ACE inhibitors

Antiplatelet drugs Protease inhibitors Warfarin

อาจทาใหความดนเลอดลดลง อาจทาใหเกดเลอดออก ลดระดบยากลม Protease inhibitors ในเลอด อาจทาใหเกดเลอดออก หรอคา INR สงขน

พรกไทยลอน phenytoin propranolol theophylline rifampicin

ทาใหระดบยา phenytoin เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา ทาใหระดบยา propranolol เพมขน อาจทาใหความดนตา หรอพษจากยา ทาใหระดบยา theophylline เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา ทาใหระดบยา rifampicin เพมขน อาจทาใหเกดภาวะเปนพษจากยา

ขง anticoagulants antiplatelet agents Nifedipine

เพมความเสยงการทาใหเกดเลอดออก เพมความเสยงการทาใหเกดเลอดออก การใหขงและ Nifedipine อาจทาใหเกดเลอดออกได


| 22



2. มงคลศลป บญเยน. การศกษาการตงตารบและการทดสอบความคงตวของยาเมดและยาแคปซลจากสารสกดตารบประสะไพลเพอใชแกปวดประจาเดอน [วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต]. ปทมธาน: มหาวทยาลยธรรมศาสตร; 2554.

3. สถาบนการแพทยแผนไทย กรมการแพทย. เภสชเวท กบ ตารบยาแผนโบราญ. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก; 2539.

4. สถาบนการแพทยแผนไทย กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. ประมวลสรรพคณสมนไพรไทย เลม 1 ฉบบปรบปรง. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก; 2556.

5. วฒ วฒธรรมเวช. ยอเภสชกรรมไทย และ สรรพคณสมนไพร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:บรษท ศลปสยามบรรจภณฑและการพมพ จากด; 2552.


7. Sriyakul K, Kietinun S, Pattaraarchachai J, Ruangrungsi N. A comparative double-blinded randomized study: the efficacy of prasaplai herbal extract versus mefenamic acid in relieving pain among primary dysmenorrhea patients. Open Complement Med J. 2012;4:16-21.


| 23

อาการทางระบบผวหนง (Skin)

ยารกษาโรคเรมและงสวด Antivirals

พญายอ ชอวทยาศาสตร1: Clinacanthus nutans (Burm.f.) Lindau สวนทใชเปนยา (Part used)1: ใบ ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): พญายอมฤทธตานเชอไวรส herpes simplex virus ชนดท 1 และ 2 ดงน 1. สารสกดจากผงใบแหง (เฮกเชน ไดคลอโรมเทน และเมทานอล)2 2. สารกลม beta-galactosyl diglycerides3 และ 3. สารกลม chlorophyll derivatives (phaeophytins) 3 ชนด ไดแก 132-hydroxy-(132-R)-phaeophytin b, 132-hydroxy-(132-S)-phaeophytin a และ 132-hydroxy-(132-R)-phaeophytin a. โดยสารกลม chlorophyll derivatives สามารถรบกวนโครงสรางของ envelop หรอจบกบไกลโคโปรตนของไวรส ทาใหไวรสไมสามารถเขาส host cell และแพรกระจายตอไปได4 ขอบงใช (Indication)5: 1. ยาครม บรรเทาอาการของเรมและงสวด 2. สารละลาย (สาหรบปายปาก) รกษาแผลในปาก (aphthous ulcer) แผลจากการฉายรงสและเคมบาบด 3. ยาโลชน บรรเทาอาการผดผนคน ลมพษ ตมคน 4. ยาขผง บรรเทาอาการอกเสบ ปวด บวมจากแมลงกดตอย 5. ยาทงเจอร บรรเทาอาการของเรม และงสวด ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)5: ทาบรเวณทมอาการ วนละ 5 ครง รปแบบยา (Dosage form)5: ยาครม สารละลาย (สาหรบปายปาก) ยาโลชน ยาขผง ยาทงเจอร อาการไมพงประสงค (Adverse reaction): - ขอหามใช (Contraindication): - คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution): - อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction): - การวจยทางคลนก:

การวจยทางคลนกแบบ randomized placebo-controlled trial เพอศกษาประสทธผลของครมสารสกดพญายอ 5% เทยบกบ acyclovir และยาหลอก ในการรกษาผปวยโรคเรมทอวยวะสบพนธชนดเปนซาจานวน 163 ราย ทกรายมาพบแพทยภายใน 48 ชวโมง หลงจากมตมหรอแผล โดยใหผปวยทายาวนละ 4 ครง เปนเวลา 6 วน พบวาจานวนผปวยทแผลตกสะเกดภายใน 3 วนในกลมทใชยาจากสารสกดใบพญายอ และ acyclovir ไมมความแตกตางกนและมากกวากลมยาหลอกอยางมนยสาคญ และจานวนผปวยทแผลหายภายใน 7 วนในกลมทใชพญายอ และ acyclovir ไมแตกตางกนแตมากกวากลมทไดรบยาหลอกอยางมนยสาคญ นอกจากน ผปวยทรกษาดวย acyclovir มอาการแสบแผลขณะรกษา แตกลมทไดสารสกดใบพญายอหรอยาหลอกไมมอาการขางเคยงดงกลาว6

การวจยทางคลนกแบบ randomized double-blind controlled trial เพอศกษาประสทธผลของครมพญายอ 5% เทยบกบครมยาหลอกสเขยวในการรกษาโรคงสวด โดยใหทายาวนละ 3 ครงบรเวณทเปน พบวาในจานวนผปวย 75 รายทตดตามผลการรกษาได จานวนผปวยทแผลแหงตกสะเกดภายใน 3 วน เปนผปวยในกลมทไดรบครมพญายอ (11/14) มากกวากลมทไดรบยาหลอก (3/14) อยางมนยสาคญทางสถต และกลมทไดรบครมพญายอ แผลหายสนทในเวลา 14.2 วนโดยเฉลย สนกวากลมทไดยาหลอกทใชเวลาเฉลย 18.0 วน อยางมนยสาคญทางสถต7 ขอมลเพมเตม: -


| 24


1. Department of Medical Science, Ministry of Public Health. Thai herbal pharmacopoeia. Supplement 2011. Bangkok: Prachachon Co.,Ltd.; 2011.

2. Kunsorn P, Ruangrungsi N, Lipipun V, Khanboon A, Rungsihirunrat K, Chaijaroenkul W. The identities and anti-herpes simplex virus activity of Clinacanthus nutans and Clinacanthus siamensis. Asian Pac J Trop Biomed. 2013;3(4):284-90.

3. Janwitayanuchit W, Suwanborirux K, Patarapanich C, Pummangura S, Lipipun V, Vilaivan T. Synthesis and anti-herpes simplex viral activity of monoglycosyl diglycerides. Phytochemistry. 2003;64(7):1253-64.

4. Sakdarat S, Shuyprom A, Pientong C, Ekalaksananan T, Thongchai S. Bioactive constituents from the leaves of Clinacanthus nutans Lindau. Bioorg Med Chem. 2009;17(5):1857-60.


6. สมชาย แสงกจพร, เครอวลย พลจนทร, ปราณ ธวชสภา, มาล บรรจบ, ปราณ ชวลตธารง. การรกษาผปวยโรคเรมทอวยวะสบพนธชนดเปนซาดวยยาจากสารสกดของใบพญายอ. วารสารกรมการแพทย. 1993;18(5):226-31.

7. Charuwichitratana S, Wongrattanapasson N, Timpatanapong P, Bunjob M. Herpes zoster: treatment with Clinacanthus nutans cream. Int J Dermatol. 1996;35(9):665-6.


| 25

ยารกษาอาการอนๆ (Miscellaneous)

ยาลดความอยากบหร Smoking Cessation Drugs

หญาดอกขาว (Little Ironweed) ชอวทยาศาสตร1: Cyanthillium cinereum (L.) H.Rob. สวนทใชเปนยา (Part used)2: ตน ใบ ดอก ฤทธทางเภสชวทยา (Pharmacology): สารออกฤทธและกลไกการออกฤทธยงไมทราบแนชด โดยหญาดอกขาวสามารถออกฤทธเฉพาะททางปากโดยทาใหลนชา การรบรกลนและรสชาตเปลยนไป นอกจากนยงพบอาการไมรสกอยากสบบหร รสกเหมนกลนบหร เมอสบบหรแลวรสกอยากอาเจยนในกลมทใชชาหญาดอกขาวอกดวย2 ขอบงใช (Indication)3: ลดความอยากบหร ขนาดและวธใช (Dosage & Administration)3: รบประทานครงละ 2 กรม ชงนารอนประมาณ 120 - 200 มลลลตร หลงอาหาร วนละ 3 - 4 ครง รปแบบยา (Dosage form)3: ยาชง ขอหามใช (Contraindication): - อาการไมพงประสงค (Adverse reaction)3: ปากแหง คอแหง คาเตอนและขอควรระวง (Warning & Precaution)3: ควรระวงการใชกบผปวยโรคหวใจ โรคไต เนองจากยาหญาดอกขาวมโพแทสเซยมสง อนตรกรยาระหวางสมนไพรกบยา (Herb-Drug Interaction): - การวจยทางคลนก:

การวจยทางคลนกแบบ randomized, single-blind, placebo-controlled, parallel trial ทาการศกษาทคลนกเลกบหร สถาบนธญญาลกษณ จงหวดปทมธาน รวมกบการใหคาแนะนาเลกบห รโดยใชชาชงหญาดอกขาวขนาดซองละ 3 กรม ชงกบ นารอน 150 ซซทง ไวเปนเวลา 15 นาท รบประทานครง ละ 1 ซอง วน ละ 3 ครง หลงอาหารเปนเวลา 14 วน ในกลมศกษาทงหมด 32 ราย สวนกลม ยาหลอก 32 ราย ใชชาแหงของใบหมอน ซองละ 4 กรม ผลการศกษาพบวาหลงตดตามท 12 สปดาหของการเลกบหรอยางตอเนอง ในกลมไดรบชาชงหญาดอกขาว 28.1% และกลมชาชงหลอก 12.5% (P=0.12) และ 24 สปดาห ในกลมไดรบชาชงหญาดอกขาว 18.8% และกลม ชาชงหลอก 9.4% (P=0.28) กลมทใชชาชงหญาดอกขาว พบวา มผลขางเคยงตางๆมากมายไดแก ชาลน, ปวดทอง, คลนไส, ปวดศรษะ,ใจสน , งวงซม, อยากบหรลดลง , ลนไมรบรสอาหารและเหมนกลนบหร และไมพบผลขางเคยงทรนแรงถงแกชวต4

การศกษาเชงทดลองในกลม อาสาสมครในจงหวดเชยงใหมทมความตองการอยากเลกบหร และตดสารนโคตนในระดบปานกลางขนไป เพอศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการออกกาลงกายรวมกบการใชสมนไพรหญาดอกขาวในการเลกบหร โดยมการแบงกลมอาสาสมครออกเปน 4 กลม คอ กลมท 1. ไดสมนไพรหญาดอกขาวอยางเดยว 30 ราย 2. กลม ออกกาลงกายอยางเดยว 28 ราย 3. กลม ออกกาลงกายและไดรบสมนไพรหญาดอกขาว 28 ราย 4.กลมควบคม 28 ราย ใชเวลาในการศกษา 2 เดอน และตดตามผลเปนระยะเวลา 3 และ 6 เดอน พบวาอตราการเลกบหร ในกลมทออกกาลงกายและใชสมนไพรหญาดอกขาวเปนระยะเวลา 2 เดอน สามารถทาใหลดจานวนการสบบหรลงไดมากทสด 62.7% เมอเปรยบเทยบกบกลมไดรบสมนไพรหญาดอกขาว (59.52%) และกลมออกกาลงกาย (53.57%) ในขณะทกลมควบคมมการสบบหรเพมขน (14.04%)5 ขอมลเพมเตม: -


| 26


1. The Plant List. Version 1.1 [Internet]. 2013 [cited 2016 Apr 19]. Available from: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/gcc-149577

2. อรลกษณา แพรตกล. องคประกอบทางเคมและฤทธทางชวภาพของหมอนอย และแนวทางการพฒนาตารบเพอใชชวยเลกบหร. วารสารการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก. 2553;8(1):81-92.


4. Wongwiwatthananukit S, Benjanakaskul P, Songsak T, Suwanamajo S, Verachai V. Efficacy of Vernonia cinerea for smoking cessation. J Health Res. 2009;23(1):31-6.

5. Leelarungrayub D, Pratanaphon S, Pothongsunun P, Sriboonreung T, Yankai A, Bloomer RJ. Vernonia cinerea Less. supplementation and strenuous exercise reduce smoking rate: relation to oxidative stress status and beta-endorphin release in active smokers. J Int Soc Sports Nutr. 2010;7:21. doi: 10.1186/1550-2783-7-21.


http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/gcc-149577

http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/gcc-149577

Documents

ข อมูลยาแผนไทยและยาจากสมุนไพรที่มีโอกาสใช แทนยาแผนป จจุบัน ...164.115.41.179/tm/sites/default/files/ยาสมุนไพรในบัญชี... ·