ก

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรหนวยพนธกรรม กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยพนธกรรมน

มจ านวน 10 เลม จดท าขนโดยมวตถประสงคเพอพฒนานกเรยนใหมความรความเขาใจ

เรองกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของ

สงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและ

สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน า

ความรไปใชประโยชนเปนตน

ในการจดท าพยายามใหผเรยนสามารถอานท าความเขาใจไดงาย ชดเจน ไดรบ

ความรตรงตามประเดนในสาระการเรยนรแกนกลาง ซงชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

หนวยพนธกรรม จะมสวนชวยใหผเรยนมคณภาพตามทหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐานไดก าหนดไว และขอบคณทกทาน อาท ผบรหาร คณะคร และนกเรยนโรงเรยน

บานปราสาทเยอ ทใหความรวมมอจนเกดผลส าเรจ และผจดท าหวงเปนอยางยงวา

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยพนธกรรมจะเปนประโยชนสงสดตอการเรยน

การศกษาตอไป

นางสรญญา แพงมา ครช านาญการ

ข

เรอง หนา

ค าน า ก

สารบญ ข

ค าแนะน าส าหรบคร 1

ค าแนะน าส าหรบนกเรยน/จดประสงคการเรยนร 2

มาตรฐานการเรยนร 3

แบบทดสอบกอนเรยน 4

ใบความร เรอง พนธกรรม 6

ใบงานท 1 8

ใบงานท 2 11

แบบทดสอบหลงเรยน 12

ภาคผนวก 14

เฉลย....แบบทดสอบกอนเรยน 15

เฉลย....ใบงานท 1 16

เฉลย....ใบงานท 2 19

เฉลย....แบบทดสอบหลงเรยน 20

ตารางบนทกคะแนน 21

บรรณานกรม 22

1

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยพนธกรรม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 3 โรงเรยนบานปราสาทเยอ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โดยมเกยวกบความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ทงหมด 10 เลม ครผสอนควรปฏบตกจกรรมการเรยนการสอน ดงน

1. ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรเลมท 1 เรอง พนธกรรมใชเวลาทงหมด 2 ชวโมง

2. ศกษาสวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรอยางละเอยด 3. ครแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรกบนกเรยน 4. ครใหนกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรใหเขาใจกอนลงมอ

ท าใบงาน 5. ครจดกจกรรมน าเขาสบทเรยนโดยการทบทวนความรเดมของนกเรยน 6. ครแจกชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรใหนกเรยนเปนรายบคคล 7. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนของชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

ทกครง 8. ใหนกเรยนศกษาและสบคนความรจากชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

โดยใชกระบวนการเรยนรแบบสบเสาะหาความรแบบ 5E แลวท าใบงานตามล าดบ

9. น านกเรยนสรปความรทไดจากการศกษาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

10. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนของชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทกครง เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน

11. ครประเมนผลนกเรยนพรอมกบใหค าแนะน าในการปรบปรงแกไขขอบกพรอง และอธบายเพมเตมความรใหนกเรยนทกครงทเรยนร โดยใชชดกจกรรม

2

1. นกเรยนอานจดประสงคของชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรใหเขาใจ แลวท าแบบทดสอบกอนเรยน เมอท าแบบทดสอบเสรจแลว ตรวจค าตอบจากเฉลย รวบรวมกระดาษค าตอบสงครผสอน บนทกคะแนนของตนเองทท าไดกอนเรยน

2. ศกษาใบความร ใหเขาใจโดยไมขามขนตอน ท าแบบทดสอบกอนเรยน ท าใบงานและแบบทดสอบหลงเรยน หากตอบผดใหศกษาใบความรเดมซ าจนกวาจะเขาใจ และถาตอบค าถามถกตองถงจะศกษาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรตอไปได

3. เมอนกเรยนศกษาใบความรเสรจ ในขณะทท าแบบทดสอบและใบงานไมควรแอบดเฉลยกอนท ำ เมอเสรจแลวจงไปตรวจค าตอบ

4. น าคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยนและหลง เรยนเปรยบเทยบความกาวหนาของการเรยนร

5. เมอปฏบตกจกรรมครบทกขนตอนแลว น าชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสงคนครผสอน

1) บอกความหมายของพนธกรรมได 2) เปนคนชางสงเกต ชางคดชางสงสย และเปนผทมความกระตอรอรนในการ

เสาะแสวงหาความร

สำระท 1 สงมชวตกบกระบวนกำรด ำรงชวต มำตรฐำน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทาง

พนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ

3

ทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมมกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน ตวชวด

ว 1.2 ม.3/1 สงเกตและอธบายลกษณะของโครโมโซมทมหนวยพนธกรรมหรอ ยนในนวเคลยส ว 1.2 ม.3/2 อธบายความส าคญของสารพนธกรรมหรอดเอนเอ และกระบวนการ ถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ว 1.2 ม.3/3 อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนและ

โครโมโซมและน าความรไปใชประโยชน ว 1.2 ม.3/4 ส ารวจและอธบายความหลากหลายทางชวภาพในทองถนทท าให

สงมชวตด ารงชวตอยไดอยางสมดล ว 1.2 ม.3/5 อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย สตว พช

และสงแวดลอม ว 1.2 ม.3/6 อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอการด ารงชวตของมนษย

และสงแวดลอม

4

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมายทบตวอกษรทถกตองทสด

1. พนธกรรม (Heredity) หมายถงขอใด ก. สงทไดรบการถายทอดจากคนทรจก ข. สงทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ หรอจากรนสรน ค. สงทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษเพยงรนเดยว ง. ความผดปกตของรางกาย

2. ขอใดไมเปนลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม ก. ถนดมอขวา ข. ลกยม

ค. แผลเปน ง. ตาสองชน

3. ลกษณะในขอใดเกดจากการถายทอดทางพนธกรรม ก. ตใหญเปนโจรเหมอนพอ

ข. สมใจมลกยมเหมอนแม ค. แดงชอบทานไกทอดเหมอนพอ

ง. สมศรและแมปวยเปนโรคกระเพาะ

4. ลกษณะใดเปนความแปรผนแบบตอเนอง ก. มตงห ข. หอลนได ค. ควหาง ง. ความสง

5. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบโครโมโซม ก. ออโตโซมทกคจะมขนาดเทากน ข. ในเซลลรางกายจะมโครโมโซม 46 แทง ค. โครโมโซมแตละคจะมจ านวนยนตางกน ง. เซลลไขหรออสจจะมโครโมโซม 23 แทง

6. ในเซลลของคน “ออโตโซม” หมายถงโครโมโซมคทเทาใด ก. 1 ข. 23 ค. 1-22 ง. 1-23

5

7. โครโมโซมมองคประกอบเปนสารประเภทใด ก. ไขมนและโปรตน ข. กรดนวคลอกและไขมน ค. กรดนวคลอกและโปรตน ง. กรดนวคลอก ไขมน และโปรตน

8. โอกาสทจะไดลกสาวมคาเทากบเทาใด ก. 25% ข. 50% ค. 75 % ง. 100%

9. เมนเดลไดศกษาเรองราวของพนธกรรม โดยคนพบหลกเกณฑในขอใด ก. สงมชวตถายทอดลกษณะตางๆ ไปสรนหนง ข. เมอมการปฏสนธ ทงยนและโครโมโซมจะถกถายทอดไปสลกพรอมๆ กน ค. โครโมโซมจะแยกกนอยอยางอสระ เมอมการปฏสนธจะมการรวมกน ของโครโมโซมอกครงหนง

ง. ยนทอยเปนคๆ ในสงมชวตจะแยกออกจากกนอยางอสระเมอมการสรางเซลลสบพนธ และจะกลบมารวมกนอกครงเมอมการปฏสนธ

10. ลกษณะในขอใดนาจะน าโดยยนดอย ก. พบลกษณะนนๆ ในทกรน ข. พบลกษณะนนๆ บางชวรน ค. คนสวนมากมลกษณะนนๆ อยแลว ง. ไมมลกษณะใดๆ ทน าโดยยนดอย

6

พนธกรรม คอ การถายทอดลกษณะตาง ๆ ของสงมชวตจากรนหนงไปยงอกรนหนง จากรนบรรพบรษไปสรนลกหลาน จากพอแมไปสลก โดยผานทางเซลลสบพนธลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม เชน ขนตายาว ขนตาสน มตงห ไมมตงห ควหาง ควตอ ผมหยก ผมเหยยดตรง มลกยม ไมมลกยม คางบม คางไมบม พนธกรรม (Heredity) หมายถง สงทเปนลกษณะตางๆของสงมชวตทไดรบการถายทอดมาจากสงมชวตรนกอนหนาโดยสามารถถายทอดสงตอจากรนหนงไปสอกรนหนงได หรอ พนธกรรมคอ เปนการถายทอดลกษณะตางๆ ของสงมชวตจากรนหนงไปสอกรนหนง(รนลกรนหลาน)ได เชน คนรนพอแมสามารถถายทอดลกษณะตางๆ ลงไปยงสรนลกรนหลานของตนได โดยลกษณะทถกถายทอดแบงเปน 2 ลกษณะ คอ

1) ลกษณะเชงคณภาพ 2) ลกษณะเชงปรมาณ

7

โดยไดมการเรมตนท าการศกษาเรองของพนธกรรมในชวงกลางของศตวรรษท 18 โดย เกรเกอร เมนเดล (Gregor Mendel) ซงเปนผทไดคนพบและไดอธบายหลกของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (Heredity) พนธกรรมอาจสามารถเรยกอกอยางหนงไดวา กรรมพนธ

พนธกรรมเปนสงทท าใหคนเรามลกษณะตางๆ ทแตกตางกนไปมากมาย โดยมหนวยควบคมทคอยควบคมลกษณะตางๆ เหลาน ทเรยกวา ยน โดยยนนจะมอยเปนจ านวนมากภายในเซลลแทบทกเซลล ซงยนแตละยนกจะมหนาทคอยควบคมลกษณะทางพนธกรรมลกษณะหนงๆไป โดยจะมทงยนทควบคมลกษณะเดน และยนทควบคมลกษณะดอย แตสวนหนง ทท าใหลกษณะเราแตกตางออกไปนอกเหนอพนธกรรมคอส งแวดลอม หรอ สภาพแวดลอม เชน ความอวน อาจเกดจากสภาพแวดลอมมากกวาพนธกรรม

8

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

จดประสงคการเรยนร 1 ศกษาเรองพนธกรรมได 2 สรปและยกตวอยางไดวาลกษณะใดบางถายทอดไดทางพนธกรรม

ทกษะทตองกำรใหเกด 1 การสงเกต 2 การจ าแนกประเภท 3 การลงความคดเหนขอมล

อปกรณ การทดลองนไมตองใชอปกรณใด ๆ

วธกำรส ำรวจ ศกษาและเปรยบเทยบลกษณะตางๆทสงเกตไดงายของนกเรยนเองกบคนในเครอญาตทใกลชดกบนกเรยนซงมความสมพนธกนทางสายเลอดตามรายการทก าหนดในตารางและบนทกผลในสมด

9

หมำยเหต

1 คนในเครอญาตหมายถงคนทมความสมพนธทางสายเลอดซงรวมไปถงพนองคนละพอหรอคนละแมส าหรบพอเลยงแมเลยงหรอพอบญธรรมแมบญธรรมไมใชคนในเครอญาต

2 ในการสงเกตรปหนาผทมผมยาวจะตองรวบผมขนใหหมดเพอจะเหนรปหนาทแทจรง 3 ในการสงเกตขนทขอตอตอนกลางของนวมอถาขนมขนาดเลกมองเหนไมชดเจน

จะตองใชแวนขยายสองด

10

ลกษณะทำงพนธกรรม บคคลในครอบครว

ตวฉน พอ แม พ นอง ป ยา ตา ยาย

รปหนำ รปไข รปหนา รปกลม

ผม ตรง หยก หยกโคก

เชงผมทหนำผำก แหลม ไมแหลม

ขวญบนศรษะ เวยนขวา เวยนซาย

หนงตำ สองชน ชนเดยว

ตงห มตงห ไมมตงห

รอยหยก รมใบห

ม ไมม

ลกยม ม ไมม

หอลนได ม ไมม

ขนบนหลงมอ ม ไมม

นวหวแมมอ กระดกได กระดกไมได

นวชเทำ ยาวกวา สนกวา เทากน

11

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

ค ำชแจง ใหนกเรยนเปรยบเทยบลกษณะของนกเรยน วาเหมอนกบญาตคนใด แลวบนทกลงในตาราง

ลกษณะทำงพนธกรรม เปรยบเทยบลกษณะ

ตวฉน คนท 1

……………………… คนท 2

………………………

รปหนำ

ผม

เชงผมทหนำผำก

ขวญบนศรษะ

หนงตำ

ตงห

รอยหยกรมใบห

ลกยม

หอลนได

ขนบนหลงมอ

นวหวแมมอ

นวชเทำ

12

ค ำชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ทบตวอกษรทถกตองทสด

1. ลกษณะในขอใดเกดจากการถายทอดทางพนธกรรม ก. ตใหญเปนโจรเหมอนพอ

ข. สมใจมลกยมเหมอนแม ค. แดงชอบทานไกทอดเหมอนพอ

ง. สมศรและแมปวยเปนโรคกระเพาะ

2. พนธกรรม (Heredity) หมายถงขอใด ก. สงทไดรบการถายทอดจากคนทรจก ข. สงทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ หรอจากรนสรน ค. สงทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษเพยงรนเดยว ง. ความผดปกตของรางกาย

3. ขอใดไมเปนลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม ก. ถนดมอขวา ข. ลกยม

ค. แผลเปน ง. ตาสองชน

4. ลกษณะใดเปนความแปรผนแบบตอเนอง ก. มตงห ข. หอลนได ค. ควหาง ง. ความสง

5. ในเซลลของคน “ออโตโซม” หมายถงโครโมโซมคทเทาใด ก. 1 ข. 23 ค. 1-22 ง. 1-23

6. โครโมโซมมองคประกอบเปนสารประเภทใด ก. ไขมนและโปรตน ข. กรดนวคลอกและไขมน ค. กรดนวคลอกและโปรตน ง. กรดนวคลอก ไขมน และโปรตน

13

7. เมนเดลไดศกษาเรองราวของพนธกรรม โดยคนพบหลกเกณฑในขอใด ก. สงมชวตถายทอดลกษณะตางๆ ไปสรนหนง ข. เมอมการปฏสนธ ทงยนและโครโมโซมจะถกถายทอดไปสลกพรอมๆ กน ค. โครโมโซมจะแยกกนอยอยางอสระ เมอมการปฏสนธจะมการรวมกน ของโครโมโซมอกครงหนง

ง. ยนทอยเปนคๆ ในสงมชวตจะแยกออกจากกนอยางอสระเมอมการสรางเซลลสบพนธ และจะกลบมารวมกนอกครงเมอมการปฏสนธ

8. โอกาสทจะไดลกสาวมคาเทากบเทาใด ก. 25% ข. 50% ค. 75 % ง. 100%

9. ลกษณะในขอใดนาจะน าโดยยนดอย ก. พบลกษณะนนๆ ในทกรน ข. พบลกษณะนนๆ บางชวรน ค. คนสวนมากมลกษณะนนๆ อยแลว ง. ไมมลกษณะใดๆ ทน าโดยยนดอย

10. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบโครโมโซม ก. ออโตโซมทกคจะมขนาดเทากน ข. ในเซลลรางกายจะมโครโมโซม 46 แทง ค. โครโมโซมแตละคจะมจ านวนยนตางกน ง. เซลลไขหรออสจจะมโครโมโซม 23 แทง

14

15

1. ข 6. ค

2. ค 7. ค

3. ข 8. ข

4. ง 9. ง

5. ค 10. ข

16

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

จดประสงคกำรเรยนร 1 ศกษาเรองพนธกรรมได 2 สรปและยกตวอยางไดวาลกษณะใดบางถายทอดไดทางพนธกรรม

ทกษะทตองกำรใหเกด 1 การสงเกต 2 การจ าแนกประเภท 3 การลงความคดเหนขอมล

อปกรณ การทดลองนไมตองใชอปกรณใด ๆ

วธกำรส ำรวจ ศกษาและเปรยบเทยบลกษณะตางๆทสงเกตไดงายของนกเรยนเองกบคนในเครอญาตทใกลชดกบนกเรยนซงมความสมพนธกนทางสายเลอดตามรายการทก าหนดในตารางและบนทกผลในสมด

17

หมำยเหต

4 คนในเครอญาตหมายถงคนทมความสมพนธทางสายเลอดซงรวมไปถงพนองคนละพอหรอคนละแมส าหรบพอเลยงแมเลยงหรอพอบญธรรมแมบญธรรมไมใชคนในเครอญาต

5 ในการสงเกตรปหนาผทมผมยาวจะตองรวบผมขนใหหมดเพอจะเหนรปหนาทแทจรง 6 ในการสงเกตขนทขอตอตอนกลางของนวมอถาขนมขนาดเลกมองเหนไมชดเจน

จะตองใชแวนขยายสองด

18

ลกษณะทำงพนธกรรม บคคลในครอบครว

ตวฉน พอ แม พ นอง ป ยา ตา ยาย

รปหนำ รปไข รปหนา รปกลม

ผม ตรง หยก หยกโคก

เชงผมทหนำผำก แหลม ไมแหลม

ขวญบนศรษะ เวยนขวา เวยนซาย

หนงตำ สองชน ชนเดยว

ตงห มตงห ไมมตงห

รอยหยก รมใบห

ม ไมม

ลกยม ม ไมม

หอลนได ม ไมม

ขนบนหลงมอ ม ไมม

นวหวแมมอ กระดกได กระดกไมได

นวชเทำ ยาวกวา สนกวา เทากน

19

ชอ _________________________________________ ชน _______ เลขท ______

ค ำชแจง ใหนกเรยนเปรยบเทยบลกษณะของนกเรยน วาเหมอนกบญาตคนใด แลวบนทกลงในตาราง

ลกษณะทำงพนธกรรม เปรยบเทยบลกษณะ

ตวฉน คนท 1

……………………… คนท 2

………………………

รปหนำ

ผม

เชงผมทหนำผำก

ขวญบนศรษะ

หนงตำ

ตงห

รอยหยกรมใบห

ลกยม

หอลนได

ขนบนหลงมอ

นวหวแมมอ

นวชเทำ

20

1. ข 6. ค

2. ข 7. ง

3. ค 8. ข

4. ง 9. ข

5. ค 10. ค

21

ชอ...........................................................................ชน...............เลขท......................

กจกรรม คะแนนเตม คะแนนทท ำได

1. แบบทดสอบกอนเรยน 10

2. ใบงานท 1 10

3. ใบงานท 2 10

4. แบบทดสอบหลงเรยน 10

รวมคะแนน 40

เกณฑกำรวดประเมนผล คะแนน 31 – 40 ระดบคณภาพ 4 (ดมาก) คะแนน 21 – 30 ระดบคณภาพ 3 (ด) คะแนน 11 – 20 ระดบคณภาพ 2 (พอใช) คะแนน 1 – 10 ระดบคณภาพ 1 (ปรบปรง)

เลมท 1 เรอง พนธกรรม

22

เกลดแกว ดานววฒน. มหากายวภาคศาสตรพนฐาน(ฉบบยอ). พมพครงท 1.

กรงเทพมหานคร : บรษท บคเนท จ ากด, 2547. จรยา สจารกล.วทยาศาสตรคอกระบวนการสบเสาะหาความร แปลจาก Science

asinquiry.กรงเทพมหานคร:ส านกพมพนานมบคสพบลเคชนส2550. ชวธรรตนดลก ณ ภเกต. 100 เรองนารเกยวกบรางกายของเรา. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจ ากด, 2550. บญชา แสงระว. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ม.3 เลม 3 ชวงชนท

3. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพวฒนาพานช, 2547. ประดบ นาคแกว. หนงสอเรยนเสรมมาตรฐานแมค วทยาศาสตร ชนม.3 เลมท 2 ชวงชน

ท 3. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแมค, 2548. ปรชา สวรรณพนจ และ นงลกษณ สวรรณพนจ. ชววทยา 1. พมพครงท 5.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546. ยพา วรยศ . หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร ม.3 ชวงชนท 3.

กรงเทพมหานคร: บรษทอกษรเจรญทศน, 2547.