gazeta@top-news.kz Основана в августе 1990 г.

Вторник, 4 августа 2015 г. №61 (2761) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Событие. Увековечить имя труженика.

ПО ПОВОДУ

2 12

Гүлге оранған шаһар.

Қостанай – менің сүйікті қалам.

Өткен күндердің бәрі де сағыныш.

Өткенді білмей, келешекті болжай алмайсың.

5

6

8

9

Вокруг света. Путешествие из Германии в Казахстан.

Дорожные полицейские ограничивают скоростной режим для костанайских водителей.

Новые знаки появились на отрезке дороги Костанай-Затобольск (60 км/ч) и по ул.Маяковского (50 км/ч). В черте города знак теперь сто-ит перед пешеходным пере-ходом, где 25 июля трагиче-ски погиб 13-летний Алишер Саматов.

К слову, установили их сразу после пятничного совещания с заместителем акима области Гауезом Нурмухамбетовым и заместителем начальника ДВД Атыгаем Арыстановым. Совещание с участием жур-налистов было посвящено ситуации на дорогах региона в ракурсе последних резонанс-ных ДТП, всколыхнувших всю общественность.

- За шесть месяцев в обла-сти совершено 260 ДТП, в ко-

торых 313 человек получили травмы различной степени тяжести. 52 человека погиб-ли, что на 4% больше, чем в 2014 году, - подчеркнул заме-ститель акима области Гауез Нурмухамбетов. – Как пока-зывает анализ, среди причин ДТП доминирующее место занимают человеческий фактор, низкая культура по-ведения всех участников до-рожного движения, наблюда-ется сознательное нарушение

ПДД. Так, по вине водителей с начала года совершено 233 ДТП, что составляет 90% от всех происшествий, при ко-торых погибли 44 человека, 293 получили ранения. По вине пешеходов зафиксиро-вано 27 ДТП, погибли 8 че-ловек, 20 получили травмы. Стоит особо отметить ДТП, совершенные в состоянии алкогольного опьянения. С начала года – 28 (6 человек погибли). За семь месяцев

были задержаны более 1500 нарушителей, севших за руль в нетрезвом состоянии.

При этом, как отмечает начальник управления адми-нистративной полиции ДВД Ердаулет Махмутов, впервые за последние три года намети-лось значительное снижение аварий на дорогах. Если в 2014 году было совершено 729, то с начала года зафиксировано 260 ДТП.

(Окончание на 3-й стр.)

Тише едешь…

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 4 августа 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

АКТУАЛЬНО

Былых и нынешних времен героиВ Костанайской области появится Книга трудовой славы.

Презентация ее состоится в июле 2016 года на празднова-нии 80-летия региона. Проект реализуют совместно област-ное управление внутренней политики, управление архи-вов и документации, управле-ние образования, областной Совет ветеранов и объедине-ния профсоюзов.

Обложку издания, куда каждый район и город обла-сти будет вносить страницы с именами своих героев и тружеников, украсили два ор-дена – Героя Социалистиче-ского Труда и «Қазақстанның еңбек ері» («Герой труда Ка-захстана»). Символично, что

первыми эстафету приняли представители Мендыкарин-ского района в лице Камшат Доненбаевой и Сайрана Бука-нова. Каждый из них имеет высшие знаки отличия за до-стижения в сельском хозяй-стве. Камшат Байгазиевна – первая казахская женщина-трактористка, прославивша-яся на весь Советский Союз. Свою награду она получила в 1975 году. Сайран Балкено-вич - руководитель ТОО «Кар-кен» - был удостоен золотой звезды – символа звания Героя труда РК в 2009 году. Их имена стали для нашей области уже своеобразным брендом.

- Из Мендыкаринского района книга отправится в Амангельдинский район, где в этом году была открыта

именная аллея, посвященная 14 животноводам - Героям Социалистического Труда. В годы ВОВ амангельдинцы участвовали в перегоне ско-та, преодолевая сотни тысяч километров, на освобожден-ные от фашистов земли для тех, кто нуждался в молоке и мясе. И этот подвиг чабанов был отмечен высшей награ-дой, - говорит руководитель областного управления вну-тренней политики Жандиль-да Маканов. - Сбор информа-ции по всем направлениям будет вестись по аналогии с той поисковой работой, ко-торая проводилась для книги «Боевая слава Костанайской области», посвященной 70-ле-тию Победы. Надеемся, что наряду с уже известными именами отыщутся и те, про

которые мы в силу разных причин мало знали.

Руководитель управления архивов и документации Гульжан Мендекинова от-метила, что их фонды - это богатейшие источники для составления Книги трудовой славы, представив в качестве наглядного примера раритет-ное фото 1921 года, где изо-бражены 13 костанайцев, первыми в истории области получивших звания Героев Соцтруда.

Книга, после того, как она обойдет все районы и горо-да, вернувшись в Костанай, будет передана на хранение областному историко-крае-ведческому музею.

Мадина РАМАЗАНОВАФото

Александра ОТКИНА

ПРОГНОЗ

Лето отступает?

К выходным в области ожидаются спад жары и кратко-временные дожди.

- 4 августа ночная температура воздуха составит +10+15 градусов, местами +18 градусов. Днем столбик термометра покажет +22+27 градусов, местами +30 градусов по Цельсию, - говорит инженер-синоптик филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Татьяна Косенко. – А вот уже с 5 августа будет наблюдаться спад жары. Ночью столбик термо-метра покажет +11+16 градусов, местами +18 градусов. Днем воздух прогреется до +20+25 градусов, местами +28 градусов. К концу недели, 8-9 августа, дневная температура воздуха составит +16+21 градусов, местами +26 градусов по Цельсию.

Валерия ВАХНЕНКО

ЗДРАВООХРАНЕНИЕ

Идем на снижение

В Костанайской области отмечен дефицит флюорографи-ческих установок и врачей-фтизиатров. Пик заболеваемости туберкулезом в Костанайской области пришелся на 2003 год. И хотя сейчас ситуация начала выравниваться, все же у нас этот показатель по-прежнему превышает среднереспубли-канский примерно на 5%. За шесть месяцев текущего года в области зарегистрировано более 300 случаев туберкулеза. Самые неблагополучные в этом плане Денисовский, Жан-гельдинский, Камыстинский, Мендыкаринский, Сарыколь-ский, Тарановский, Узункольский районы, а также город Аркалык. Между тем в четырех районах и Аркалыке уровень заболеваемости туберкулезом почти вдвое выше среднеоб-ластного показателя.

- Важным индикатором эпидемиологического благополу-чия населения по туберкулезу является уровень распростра-ненности инфекции. В текущем году показатель распростра-ненности составил 160,3 на сто тысяч населения (169,9 в 2014 году). На фоне улучшения эпидемиологических показателей в целом набирает темпы процесс замещения чувствитель-ных к противотуберкулезным препаратам форм заболевания устойчивыми формами. Удельный вес резистентных форм составил по итогам первого полугодия 58,5%, при 56,2% за аналогичный период прошлого года, - сообщил и.о. руково-дителя департамента по защите прав потребителей Владимир Нечитайло.

Не в полном объеме в области проводятся профилак-тические мероприятия. Это связано с нехваткой флюоро-графических установок. В Карасуской и Жангельдинской ЦРБ имеющиеся аппараты и вовсе работают с перебоями и требуют замены. Кроме того, область испытывает дефицит медицинских кадров. В пяти районах нет врачей-фтизиа-тров. Все это стало причиной неполного охвата обязатель-ного контенгента запланированными флюорографическими обследованиями. В текущем году они выполнены на 98,7%. Санврачи уверены, что, решив эти проблемы, повысятся роль и эффективность профилактических мероприятий и, следо-вательно, сокращение заболеваемости туберкулезом станет еще более динамичным.

Наталья МАРУЩЕНКО

БЮДЖЕТ

Не потратили - вернитеПочти 1,5 млрд тенге республиканских трансфертов будет возвращено в госказну.

В текущем году из респу-бликанского бюджета в об-ластной в виде трансфертов направлено 46 млрд тенге. По итогам семи месяцев ста-ло понятно, что примерно 1,4 млрд тенге придется вернуть, поскольку эту сумму освоить не удастся. Причины - не-правильное планирование

главного финансового до-кумента и ошибка при раз-работке ПСД. Как пояснила руководитель областного управления финансов Сауле Аймухамбетова, наибольшая сумма неосвоенных средств - 500 млн тенге - предназнача-лась на проведение меропри-ятий по обеспечению прав и улучшению качества жизни инвалидов. Выяснилось, что при подсчете людей с огра-ниченными возможностями была допущена ошибка. То есть в регионе проживает

меньше инвалидов, чем за-ложено в бюджете.

Другая крупная сумма, ко-торая подлежит возврату в госказну, была направлена на прокладку инженерных ком-муникаций в микрорайоне «Аэропорт».

- Когда разрабатывали про-ектно-сметную документа-цию для нового микрорайона, не учли, что расположенное в том районе озеро шире. И теперь, чтобы его обогнуть, нужно сделать корректиров-ку ПСД и только потом под-

водить коммуникации. Таким образом, около 270 млн тенге освоить в этом году не удаст-ся и они будут возвращены в республиканский бюджет, - по-яснила Сауле Аймухамбетова.

Остальные деньги удалось сэкономить во время прове-дения тендерных конкурсов.

К слову, в прошлом году в результате секвестирования из бюджета Костанайской области в республиканский было возвращено порядка 2 млрд тенге.

Мария БЕРЕЖНАЯ

ЗАНЯТОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ

Спасение от безработицыВ 20 раз меньше костанайцев в этом году смогли пройти курсы профессиональной переподготовки по госпрограмме.

В этом году в Костанай-ской области на переобуче-ние специалистов в рамках госпрограммы «Дорожная карта занятости-2020» вы-делено почти 280 млн тен-

ге. Этих средств хватило на переподготовку всего 35 человек, которые прошли обучение по специально-стям повар и газоэлектро-сварщик.

Если провести анализ за последние четыре года, то в регионе наблюдается явная динамика сокращения числа костанайцев, направленных на переобучение по государ-ственной программе. В 2011 году их было 1168, в 2012-м

- 863, в 2013-м - 770, а в 2014-м - 698 человек.

- В рамках данного на-правления в текущем году продолжили профессиональ-ную подготовку 411 человек, направленных на обучение в 2012-м и 2014 годах. Из 28 человек, завершивших обу-чение в первом полугодии текущего года, трудоустро-ены на постоянные рабочие места - 18, что составляет 64,3%. По республике этот

показатель составил 46,4%. В этом плане Костанайская область занимает третью по-зицию в стране, - пояснил руководитель областного управления координации за-нятости и соцпрограмм Ер-лан Жаулыбаев.

В настоящее время органы занятости ведут работу по трудоустройству 437 чело-век, которые завершили про-фессиональное обучение.

Валентина МЕЛЕХОВА

АКЦЕНТЫ

В пьяном угаре

Каждое третье преступление в области совершается в со-стоянии алкогольного опьянения. Как отметил заместитель прокурора области Серик Абденов, за первое полугодие из 3 452 лиц, совершивших преступления, 950 человек были в нетрезвом состоянии. С 31 июля по 3 августа работники прокуратуры совместно с сотрудниками ДВД провели рейды по соблюдению правил продажи алкогольной продукции в ночное время, а также лицам, не достигшим 21 года.

- За три ночи было выявлено 55 таких фактов, - подчер-кнул Абденов. - При этом сотрудники, участвующие в рейдах, не допускали нарушений прав предпринимателей, не препят-ствовали нормальной работе торговых точек. На виновных составлены протоколы, материалы будут переданы в суд.

Максимальный штраф, который может быть наложен на виновных, - это 10 МРП (примерно 19 тысяч тенге). В августе во всех городах и районах пройдет акция, в ходе которой прокурорские работники планируют провести разъяснитель-ную работу по соблюдению правил реализации алкоголя. По словам экспертов, уже в этом году будут внесены поправки в законодательство, согласно которым к ответственности будут привлекаться не только наемные продавцы, но и вла-дельцы торговых точек вплоть до лишения лицензий.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 4 августа 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

ПРИУСАДЕБНЫЙ УЧАСТОК

«Захомячили» урожайКостанайские дачники жалуются на нашествие хомяков.

Грызуны орудуют в садо-вых обществах уже третий год подряд. В 2013-м хомяки поедали урожай на дачах, расположенных в южном на-правлении города, а теперь портят овощи в СО «Мели-оратор».

- Целое лето только и де-

лаем, что занимаемся спа-сением урожая, - жалуется владелец дачного участка в СО «Мелиоратор» Василий Краснов. – Сначала некто погрыз рассаду перца, а по-сле добрался до моркови, свеклы, петрушки и укропа. Пришлось на грядках уста-новить прутья и обтянуть их сеткой, сделать заборчики, но это не помогло. Купили крысиный яд. Отрава пропа-

дала, но нашествие вредите-лей продолжалось. И только когда мы установили два капкана, в него стали попа-даться хомяки. Размеры гры-зунов достигали 30 см.

В общей сложности в этом сезоне на дачном участке семьи Красновых в крысоловки угодили уже 10 животных. Хомяки хозяй-ничали на их территории и в прошлом году, но не в та-

ких количествах. Дачники предполагают, что грызуны пришли в садовые общества пару лет назад, когда была засуха и им стало нечем пи-таться. За это время зверь-ки так расплодились, что их соседство стало наносить владельцам участков ощу-тимый урон.

Валентина МЕЛЕХОВАФото

Александра ОТКИНА

К ДАТЕ

История в печати и фарфореКостанайский областной историко-краеведческий музей презентовал три книги, изданные к своему 100-летнему юбилею.

500 экземпляров каждо-го научного издания рас-пространяются по местным библиотекам, читальным за-лам. По словам экскурсово-да Эльвиры Мардамшиной, авторами первых двух книг «Қасиетті мұра» и «Искус-ство, неподвластное време-ни» являются сотрудники отделов историко-краевед-ческого музея. А в третью книгу под названием «Древ-ний Тургай и Великая Степь: часть и целое» вошли науч-ные труды 61 автора из раз-ных уголков земного шара.

- Два иллюстративных аль-бома на государственном и русском языках основаны на уникальных реликвиях из фондовой коллекции музея. «Қасиетті мұра» раз-бита по разделам, которые включают в себя палеон-тологические находки, ар-хеологические памятники, исторические и этнографи-ческие раритеты, произве-

дения мастеров изобрази-тельного искусства. В свою очередь «Искусство, непод-властное времени» собрало работы мастеров изобрази-тельного искусства. Здесь представлено 121 произве-дение живописи, графики, скульптуры из музейной коллекции, - рассказывает Эльвира. - «Древний Тур-гай и Великая Степь: часть и целое» - это уникальный сборник научных статей, авторами которого являют-ся сотрудники научно-ис-следовательских центров Казахстана, России, Гер-мании, Румынии, Украины, Кыргызстана и Китая.

Помимо торжественной презентации книг, в пред-дверии юбилейной даты в музее открылась необычная выставка «Фарфоровый зоо-парк». 96 экспонатов в виде фигурок животных посели-лись в отделе природы.

По словам биолога, со-трудника отдела природы областного историко-крае-ведческого музея Андрея Андрющенко, на выставке представлено большое ко-личество фарфоровых из-делий советского периода,

которые были практически в каждом доме. Самый по-пулярный - так называемый «аквариум», где сосуд и стаканы выполнены в виде рыбок.

- Взгляды наших гостей притягивает стеллаж с фарфоровыми собачка-ми. Этой своей бесценной коллекцией на время по-делилась семья кинологов Гольских, - рассказывает Андрей Валентинович. – А вот один из необычных экспонатов – чернильница в виде медвежат, поедающих мед. Ее автором является известный советский гра-

фик и скульп тор Евгений Чарушин. Также в нашем «зоопарке» есть коровка-сливочница, расписанная под гжель.

На данный момент сотруд-ники отдела природы пла-нируют сделать отдельный стеллаж для африканских животных «Сафари».

Выставка продлится до конца августа. Организаторы утверждают, что за это время экспозиция пополнится еще парой десятков фарфоровых зверьков.

Валерия ВАХНЕНКОФото

Александра ОТКИНА

ТЕМА ДНЯ

Чистота - дело общее

Сотни костанайцев стали участниками общегородского субботника. Санитарной очисткой и благоустройством, по словам главного специалиста городского управления по за-щите прав потребителей Муратхана Ищанова, были охваче-ны все городские микрорайоны.

Работники бюджетной сферы, госслужащие, предприни-матели, жители частного сектора работали на закрепленных территориях. В благоустроенном секторе многочисленные группы добровольцев под руководством председателей ПКСК, представителей акимата и старших по домам в те-чение двух дней наводили порядок: складировали бытовые отходы, обрезали сухостой и засохшую траву, которые затем вывозились на полигон ТБО. Общий контроль и координа-цию хода субботника осуществляли специалисты городского отдела ЖКХ. Они отмечают высокий организаторский уро-вень и энтузиазм костанайцев, особенно людей старшего поколения. Правда, не обошлось без ЧП: кое-где жильцы домов прямо во дворах стали сжигать мусор. Так что го-родским огнеборцам тоже пришлось изрядно потрудиться, чтобы ликвидировать последствия самопальщиков.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

Қостанай қаласы әкімінің аппараты сенім телефонның жұмысы туралы хабарлайды. Телефон 109.

Аппарат акима города Костаная сообщает о работе теле-фона доверия. Телефон 109.

ИТОГИ

Защитили и взыскали

В учебных заведениях Костаная были нарушены права детей-сирот и детей-инвалидов. Об этом на брифинге по ито-гам надзорной деятельности прокуратуры города за шесть месяцев текущего года сообщил прокурор Костаная Адилхан Ерекешев.

- После плановой проверки городских организаций техни-ческого и профессионального образования все правонаруше-ния были устранены. 12 детям-сиротам и 4 детям-инвалидам выплатили социальные пособия на общую сумму около 2 млн тенге, 3 ребенка-инвалида переведены на бесплатное обучение, - пояснил Ерекешев.

Продолжена работа и по взысканию задолженности по за-работной плате. С начала года мерами прокурорского реаги-рования защищены конституционные права 265 работников предприятий, с работодателей взыскана задолженность на общую сумму более 43 млн тенге. В настоящее время в про-изводстве судебных исполнителей находится одно дело о взыскании зарплаты в размере 158 тысяч тенге.

Виктория РОМАНОВА

ПО ПОВОДУ

Тише едешь...

(Окончание. Начало на 1-й стр.)- При этом, казалось бы, в уменьшенном показателе у нас

идет рост числа погибших, - говорит Махмутов. - Возросшее число ДТП напрямую связано с тем, что у каждого четвер-того жителя области появилось личное авто. Девальвация рубля привела к тому, что в наш регион увеличился ввоз автомобилей. Только с начала года было ввезено более 16 тысяч автомобилей на территорию региона, что в 4 раза больше периода прошлого года. Если в 2012 году в области поставлено на учет 214 тысяч авто, то сейчас их уже 239 тысяч. Дефицита в кадрах нет, просто сейчас на наших со-трудников при слиянии двух управлений - дорожной и па-трульной полиции - увеличилась нагрузка. К примеру, когда было совершено ДТП по ул.Маяковского, где погиб мальчик, наша патрульная машина буквально за несколько минут до ДТП покинула свое место, чтобы доставить прохожих в мед-вытрезвитель. А окажись они на месте, возможно, сумели бы вовремя остановить пьяного правонарушителя, который, кстати, 30 метров не доехал до скоростемера.

Заместитель акима области Гауез Нурмухамбетов призвал полицейских активизировать профилактическую работу на дорогах региона и усилить меры административного воз-действия на злостных нарушителей.

- Безусловно, рост погибших это большая беда. В мирное время люди не должны получать увечья, а тем более по-гибать, – подчеркнул заместитель начальника ДВД Атыгай Арыстанов.

Зульфия НАБИЕВАФотоиллюстрация Александра ОТКИНА

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 4 августа 2015 г.

НАША ЖИЗНЬ

ОТ ПЕРВОГО ЛИЦА

Из недр земли в каждый домКазахстанский рынок покоряют геотермальные источники энергии - альтернатива традиционному отоплению.

Продвигает эти идеи в нашей стране уроженец Ко-станая Андрей Штумпф. Он является представителем не-мецкой компании Petroline, которая участвует в органи-зации EXPO-2017 в Казахста-не. Сама компания находит-ся в Ганновере, а дочернее предприятие Petroline Bau - в Астане, генеральным ди-ректором которой и является наш собеседник.

Последние восемь лет не-мецкая фирма разрабатыва-ет новую технологию отопле-ния жилых домов с помощью подземных геотермальных источников.

- Андрей, расскажите о новой технологии отопле-ния подробнее.

- Последние восемь лет

наша компания, специали-зирующаяся в нефтегазовом секторе, перешла на альтер-нативный вид деятельности. Мы извлекаем из глубин земли, пробуривая ее на 130 метров, тепло, которое поднимается вверх по пла-стиковым трубам и подает-ся к теплонасосу. В нем два теплообменника и компрес-сор, которые подают тепло (на выходе температура до-стигает 60 градусов) для обо-грева полов в доме.

- А почему вы решили направить свои взоры на Казахстан?

- В последнее время в Гер-мании наблюдается интерес к вашей стране. Не могу не отметить, что основную ини-циативу в развитии и продви-жении нашей идеи проявил Эдуард Буксман - акцио-нер компании. Он, кстати, родом из Урицка (ныне – п.Сарыколь). Мы построили в Астане показательный дом, где использовали этот вид отопления. Цель - довести

до потребителя, что данный вид доступен по цене и воз-можностям.

- А какова стоимость ва-ших услуг?

- К примеру, для дома в триста квадратных метров нужно будет пробурить че-тыре скважины. Сумма за всю проделанную работу равна 30 тысячам долларов. Однако это будет вашим единственным взносом. В дальнейшем не придется ежемесячно платить за ото-пление, гарантия дается на 20 лет. Два раза в год наши специалисты проверяют со-стояние установленных труб и насосов. Когда за окном жара, техника саморегулиру-ется и уменьшает количество подаваемого тепла в дом.

- Как обстоят дела со специалистами? Вы на-бираете штат из местных жителей или у вас на службе исключительно командированные работ-ники?

- В 2013 году мы открыли

специальный учебный центр, общежитие, столовые. Даже начисляли стипендии, но местная молодежь не про-явила особого энтузиазма. Многим вроде интересна сама работа, ведь будущее именно за такими современ-ными технологиями. Однако люди ищут быстрых денег, а это весьма долгосрочный проект. Еще я заметил, что в Европе отношение к ра-боте очень щепетильное. К примеру, учится человек укладывать плитку. Все годы обучения он будет занимать-ся только этим и после устро-ится на работу по данному направлению. В Казахстане же сантехник – это вдобавок еще и электрик, и укладчик. Это неправильно, отчего и страдает качество работы.

- Казахстанцы уже на-чали проявлять интерес к альтернативной техно-логии?

- В Астане активно этим интересуются, так как там нет газа. Не нужно мучить-

ся с соляркой, отсутствуют неудобства и характерные запахи в доме. Люди го-товы платить за комфорт. Мы также ведем перегово-ры о продвижении идеи в другие города Казахстана, в том числе и в Костанае.

Но, я думаю, пока это боль-ше подходит для частного сектора. Позже, глядишь, и жильцы многоэтажек смогут позволить себе это удовольствие.

Дина АЛИЕВАФото автора

ПРАЗДНИЧНО

Со вкусом, скоростью и драйвом

Лисаковчан с Днем города приехала поздравить известная российская группа «Инь-Ян».

В этом году праздник со-впал с 65-летием одного из градообразующих предпри-ятий – КБРУ, филиала АО «Алюминий Казахстана», поэтому было решено объ-единить эти две даты.

Началось открытие Дня города с разрезания торта, уже ставшего приятной тра-дицией для лисаковчан. Вес кондитерского изделия в виде герба города составил 200 кг. Для его изготовления потребовалось около 50 кг муки, 75 кг сахара, две ко-робки яиц. В целом получи-лось около 1000 порций. Пра-во разрезать сладкий символ праздника предоставили

победительнице городско-го конкурса «Лисаковская красавица-2015» Анастасии Филянович. Позже тортом смогли полакомиться все желающие.

Днем для любителей ско-рости и адреналина состо-ялся мотокросс, в котором приняли участие гонщики самых разных возрастов. Кстати, в этом году участ-ники съехались со всей ре-спублики.

Уже третий год в Лисаков-ске проводится областной конкурс ретро-автомоби-лей, приуроченный ко дню рождения города. В этот раз участие в нем приняли 16 автолюбителей из Жити-кары, Костаная, Рудного, Лисаковска, Тарановского и Денисовского районов. Самому раритетному авто-мобилю, представленному на выставке, более 65 лет. Но, тем не менее, почти

все ретро-машины в отлич-ном техническом состоя-

нии. Это учитывалось при выборе победителя. Абсо-лютным чемпионом стал автомобиль марки «ГАЗ-21» 1969 года выпуска. Его владелец, Юрий Мамедов, получил 100 тысяч тенге. В номинации «Ветеран» вы-играла «Победа» 1948 года, принадлежащая лисаковцу Андрею Корылину. «Звездой советского автопрома» стал «ЗИМ-12» этого же года вы-пуска. Машиной с лучшим дизайном салона признали «Москвич-410» 1958 года. Приз зрительских симпатий достался автомобилю «Мо-сквич-403», появившемуся в 1963 году. Призеры полу-чили в награду по 20 тысяч тенге, кроме того, каждому участнику достался бонус в виде 50 литров бензина.

Визитная карточка Дня города Лисаковска - кар-навал. На этот раз в нем прошли 44 колонны. Здесь можно было встретить и

озорных индейцев с ков-боями, и жизнерадостных кубинцев. Выделились коммунальщики, пере-одевшиеся в черные ман-тии и устрашающие белые маски, выступив против употребления наркотиков.

Кстати, в день рождения города в Лисаковске откры-лись новые объекты. Аким области Нуралы Садуакасов посетил недавно достро-енный железнодорожный вокзал и долгожданный зал бракосочетаний.

В этом году программа празднования была полна приятных неожиданностей. Помимо традиционных ме-роприятий, лисаковцы впер-вые увидели яркое лазерное шоу. Кроме того, с концер-том выступила российская группа «Инь-Ян», солисты которой исполнили свои са-мые популярные песни.

Анастасия СОЛОВЬЕВАФото автора

Бүгінгі нөмірде:

* Ардагерлер - абзал жан-дар

* Өңірді басқарған тұлға

* Еліміздің абыройын асқақтатты

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 жыл

Жыл сайын мемлекеттік қазынадан облыс орталығын көгалдандыру, яғни абаттанды-ру секілді жұмыстарға қомақты қаражат бөлінеді. Жалпы, бүгін әңгімемізге өзек болып отырған мәселені Қостанай қаласы әкімдігінің тұрғын үй – коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар тасымалы және автомобиль жолдары мемле-кеттік мекемесі қадағалайды.

Көктем аяқталып, күн жы-лысымен өзіміз ғұмыр кешіп жатқан шаһарды көріктендіру секілді шаруалар қолға алына-ды. Бұл кезде қаламызды жа-сыл желекке көмкеріп отырған тал – теректер бүр жарып, ағаштар гүлдей бастайды.

Маусым туысымен шаһа-рымызға ерекше сән беретін гүлдер отырғызыла бастайды.

Осы сөзіміздің дәлелі ретінде Орталық және Жеңіс саябақта-рына, аллеяларға барып көр-сеңіз ондағы түрлі әдемі гүл-дер көздің жауын алады.

Олардың хош иістері кімнің болсын назарын еріксіз аудар-тады. Міне, осындай кездері облыс орталығындағы тиісті мекемелердің қаншалықты уақытпен санаспай жұмыс істеп, қаламызды абаттандыру үшін қыруар әрі аса қажетті күту мен баптау секілді жұмы-старды атқарып жатқандарына көзіңіз анық жетеді.

Гүл өте нәзік келеді. Оның да сырын білуің керек. Сон-дықтан да оған жауапты қыз-меткерлер ерекше сақтықпен қарауға тырысады. Қала тұрғындарының да шаһары-мызға айрықша сән беріп

тұрған көшеттерге барынша жанашырлық танытқандары жөн.

Жақында 136 жылдығын атап өткелі отырған қаламызды көріктендіру үшін, биыл яғни ағаш көшеттерін отырғызуға мемлекеттік бюджеттен 2 млн.теңге бөлінді.

Облыс орталығының Побе-да көшесіндегі Жеңіс және На-зарбаев зияткерлік мектебінің жанындағы саябақтарға 206 түп ағаш отырғызылған – ды. Қазіргі таңда олар дер кезін-де күтім жасаудың арқасында жайқалып өсіп келеді.

Өздеріңіз білесіздер сәуір айынан бастап, қаламызда айына екі рет сенбілік өткізу дәстүрге айналды. Оған түрлі мекемелер мен қала тұрғында-ры да өздерінің үлестерін қо-

сты. Сондай ұйымшылдықтың нәтижесінде Қостанай еліміз-дегі ең сұлу да ажарлы, таза қалалардың бірі болып отыр.

Қаламыз туралы алыс – жақын елдерден және респуб-ликамыздың басқа өңірінен келген қонақтарға әрдайым жылы лебіздерін білдіріп жата-ды. Бұған тынысымызды кеңей-тер кәусар ауасын қосыңыз.

Мәселен, жақында облы-стағы «Сосновый бор» санато-рийінде дамалған әріптесіміз, Маңғыстау облыстық «Маңғы-стау» газетінің бас редакторы Ғалым Әріп өзінің таңданысын жасырмады. Қала жұртшы-лығына өзінің ең ізгі тілегін білдірді.

Гүл отырғызу мәселесі де тиісті орындардың тұрақты на-зарында. Үстіміздегі жылы да

оған мемлекеттік бюджеттен жалпы 100 млн.теңге бөлініпті.

Мысалы, көпке белгілі «Та-залық – 2012» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қыз-меткерлері қаламыздың уақыт талабына сай сәнді де көрікті болуына өздерінің лайықты үлестерін қосуда.

Өзіміз тілдесіп, әңгімеге тартқан аталмыш мекеменің шебері Анатолий Чурич бізге былай деді:

- Біздің қызметкерлеріміз өздерінің негізгі міндеттеріне барынша жауапкершілікпен қарайды. Қазіргі таңда Орталық саябақ пен КСК шағын ауданы «Жастар бульварындағы» ал-леялардағы отырғызылған гүл-дерді, ағаш көшеттерін күтіп баптаумен айналысуда.

Айзат АСЫЛБЕК.

ҚАЛА КҮНІ ҚАРСАҢЫНДА

Гүлге оранған шаһар

немесе қаламыз жаз айларында ерекше құлпырып кетеді

Ардақты тұлғаға құрмет

Жақында Ілияс Омаров атындағы қазақ драма теат-рында облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы, көрнекті мемлекет және қоғам қайрат-кері Кенжебек Укиннің 75 жасқа толуына байланысты салтанатты жиын болып өтті.

Онда облыс әкімі Нұралы Садуақасов сөз сөйлеп, ме-рейтой иесіне мықты денса-улық, отбасына бақыт тіледі, сый-сияпат жасады.

Сондай-ақ, елордамыз Астанадан арнайы келген, есімі елімізге белгілі тұлға Респуб-ликалық ардагерлер ұйымы Орталық кеңесінің төрағасы Өмірзақ Озғанбаев Кенжебек Үкіұлының елі мен халқына сіңірген еңбегіне тоқталып, оның іскерлік, азаматтық қыр-лары жайлы айтты.

Сонымен қатар өңіріміз-дегі беделді азаматтардың бірі Орал Таңжарықов, аймақтық «Костанайские новости» га-зетінің бас редакторы Сергей Харченко және басқалар да ар-дақты азаматтың кісілік келбеті жайлы өздерінің жылы лебіз-дерін білдірді.

Кеш соңында Кенжебек Үкіұлы өзінің көп жылғы ең-бегін бағалап, ерекше ілтипат көрсеткен облыс басшысына және барша жиналған қауымға шынайы алғысын айтты.

Қостанайдағы емшілер

конференциясыЖақында қаламыздың му-

зыкалық мектебінде екі күн-ге созылған «Қазақстанның солтүстік аймағындағы халық емшілігінің өркендеуі» атты республикалық конференция болып өтті. Аталмыш конферен-цияға 230-дан астам емшілер қатысты.

Оған Қазақстанның бар-лық облыстары мен Қытай, Өзбекстан, Қырғызстан және Татарстан Републикасы өкіл-дері де қатысып, басқосуда көп жайды көңілдеріне түй-де. Жиында Қазақстан халық емшілері қауымдастығының басшысы Зиядан қажы Қожа-лымов сөз сөйлеп, барша қа-уымға сәттілік тіледі.

Аталмыш конференцияны «Нұр Отан» партиясы Қостанай облыстық филиалы мен облы-стық емшілер қауымдастығы ұйымдастырды. Бұл басқо-суға біздің өңірімізден белгілі ақын Ақылбек Шаяхметов және есімдері көпке танымал Назиға Ахметова, Сейтқали Қозыбаев және Саламат Оспановтар қа-тысты.

Аталмыш конференцияда баяндамалар оқылды. Сондай – ақ еліміздің әр аймағынан келген халық емшілері тәжіри-белерімен бөлісті. Осында ерекше көзге түскен азаматтар марапатталды.

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Талапкерлерді іріктеу басталды

Жуырда қаламыздың «Мирас» Мәдени сарайында «Bala Turkvizyon Қазақстан» Халықаралық балалар әні байқауына Ұлттық іріктеудің бірінші кезеңі өткізіліп, екінші кезеңге өткен аймақтық 30 жеңімпаз анықталды. Бұл жобаның басты мақсаты, қазақ музыка өнері аясында халыққа жас әрі дарынды өнер-паздарды таныстыру, еліміздегі бүлдіршіндерге арналған қазақ тіліндегі жаңа әндерді жарыққа шығару.

Жоғарда аталған іріктеу кезеңінің негізгі міндеті – 8 бен 13 жас аралығындағы Қостанай облысының атынан байқаудың жартылай финалында өнер көрсететін жеңімпазды анықтау еді. Енді бұл Ұлттық іріктеу кезеңі еліміздің барлық аймақтарында үстіміздегі жылдың 8 тамызына дейін жүргізіледі.

Әр өңірде тәлімгерлер, Қазақстан эстрадасының жас әншілері жартылай финалға шығатын дарынды қатысушыны анықтайтын болады. Қостанай облысынан байқау жеңімпазын Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Айжан Нұрмағамбетова, әнші, композитор Нұрлан Еспан, «Қазақстан дауысы» жобасының алғашқы жеңімпазы Шахризат Сейдахмет таңдайды.

Жалпы, «Bala Turkvizyon Қазақстан» Халықаралық балалар әні байқауы – түркі тілдерінде шырқалатын әндерді насихаттайтын халықаралық дәрежедегі бірегей байқау болып табылады. Ұлт-тық іріктеудің басты сыйы – «BALA Turkvizyon-2015» байқауының гранд-финалына жолдама.

Аталмыш байқау барысында еліміздің жас дарындарына ар-налған жаңа 16 ән ұсынылатын болады.

Ежелден біздің халқымыз «Қарты бар елдің қазынасы бар» дейді. Түсін-ген адамға оның астарында үлкен мән жатыр. Өйткені, осы жасқа келген адам тіршіліктен көп жайды түйеді, кемелде-неді. Өзінен кейінгі жастарды ізгілікке баулиды. Жаман қасиеттерден жирен-діреді.

Сол себептен де ардагерлерімізге қандай қамқорлық жасап, құрмет көр-сетсек те жарасады. Менде осыдан біраз жыл бұрын облыс орталығындағы соғыс және еңбек ардагерлерінің басын қо-сып, олар сыр бөлісер орта болса екен деп армандаушы едім.

Бұл ойым да бірте-бірте жүзеге асты. Осыдан 10 жыл бұрын осы көптен бергі ізгі ниетім орындалып, Қостанай шаһа-рында «Ата» қоғамдық қоры дүние-ге келді. Қазіргі таңда атлмыш қорда мыңға жуық соғыс және еңбек арда-герлері тіркелген.

Осы аға буын өкілдерінің 110-ы Ұлы Отан соғысындағы майданға қатысса, 870-і 70 жылдығын атап өткен Жеңісті жақындатуға көп үлестерін қосқан тыл ардагерлері. Әлгі, әңгіме арқауына айналған ұйымда бес комиссия жұмыс істейді. Олардың әрқайсысының атқа-рар міндеттері бар.

Қор аға буын өкілдерінің әлеуметтік -тұрмыстық жағдайына назар аударатын болғандықтан, олардың кез келген мұң-мұқтажы, өздерін толғандырған мәселе-лер жауапсыз қалмайды.

Несін жасырамыз, тағдырдың жа-зуымен жалғыз қалған кісілер де жоқ емес. Сондықтан қамқорға мұқтаж ар-дагерлерге қаржылай көмек береміз. Қажет болған жағдайда ақсақалдар мен қарт аналарымызға мүгедек арбаларын сыйға тартып, құлақтарына киетін аппа-раттармен қамтамасыз етеміз.

Біз ардагерлеріміздің уақытын мән-

ді де, мазмұнды өткізуі үшін саяхат та ұйымдастырамыз. Оларды жайлы да, ыңғайлы үлкен автобусқа отырғызып, елордамыз Астанаға, облыс орталығы Қос танай қаласының аумағында орналасқан көрік-ті жерлерді көрсеттік. Жер шоқтығы Көкшетау өңіріндегі Бурабайды, көршілес Ресей-дегі Челябіге шаһарларына да алып бардық.

Жуырда ғана 40-қа жуық аға буын өкілдері облыстағы табиғаты көз тартарлық Меңдіқара ауданында да болды. Олар бір-бірімен шүй-іркелесіп, табиғат аясында демалды. Көрген және түйген әсерлерімен бөлісті.

Адам болған соң басың ауырып, балтырың сызда-май тұрмайды. Сондықтан да өмірдің өткелдерінен өткен қариялар ауруханада емделсе оларға дәрі-дәрмек жағынан қамтама-сыз етеміз. Құлан таза жазылып кеткен-ше хал-жағдайларын біліп тұрамыз.

Жоғарыда айтып өткенімдей, көмек-ке мұқтаж жандар қашанда біздің тұрақты назарымызда. Жақында ғана Алтынсарин ауданындағы кісілерге 2 мүгедек арбасын табыс еттік.

Осы арада бір тоқталар жай, жер-гілікті жердегі басшылар да ардагерлер-ге ерекше құрметпен қарайды. Мәселен, біздің ардагерлер Таран, Рудный қаласы мен Меңдіқара, Алтынсарин аудандары-на барған кездерінде оларды сондағы ел ағалары жылы жүзбен қарсы алды. Соғыс және еңбек ардагерлерінің құр-метіне концерттік бағдарлама ұсынды. Сондай-ақ, балық аулап, бильярд, шах-мат турнирлерін ұйымдастырды.

Облыс және қала әкімдіктері біздің өтініш – тілектерімізге әрқашанда ерек-ше түсіністікпен қарайды. Сондықтан оларға деген де алғысымыз шексіз. Сонымен қатар бізге әрдайым көмекке дайын тұратын МАИ және денсаулық са-ласының қызметкерлеріне дән ризамыз.

Өткен жыл біз үшін есте қалар-лықтай болды. Өйткені, «Ата» қоры-на 10 жыл толды. Осы айтулы датаға байланысты «Қалдырған ізі мәңгілік» деп аталатын кітап шығарылып, пен көркем фильм түсірілді. Кітапқа өмір-дің біраз асуларынан өтіп, жас ұрпаққа өнеге көрсеткен ардагерлердің өмір-лері өзек болды.

Марат ҚАБДЫЛСАЛЫҚОВ,«Ата» қоғамдық қорының төрағасы,

Қостанай қаласының құрметті азаматы.

Ардагерлер – абзал жандар

Қазақстан Республикасының Пре-зиденті Нұрсұлтан Назарбаевтың «100 нақты қадам» «Қазақстан-2050» стра-тегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауында еліміздің жастарына үлкен жауапкершілік жүк-телгені белгілі.

Осындағы 77-қадамында экономи-каның алты негізгі саласы үшін он ал-дыңғы қатарлы колледж бен он жоғары оқу орында білікті кадрларды әзірлеу, кейіннен бұл тәжірибені еліміздің басқа оқу орындарына тарату делінген.

Елбасының осы Жолдаудағы көтеріл-ген өзекті мәселелерді өз басым толық қолдаймын. Мемлекет басшысының «Мен сіздерге – жаңа буын қазақстан-дықтарға сенім артамын. Сіздер жаңа бағыттың қозғаушы күшіне айналуға тиіссіздер» деген сөздері республика-мыздың барша жігіттері мен қыздарына үлкен ой салды.

Мемлекеттің болашақ тіректері жастар ешқашан назардан да, қамқор-лықтан да тыс қалған емес. Білімді ұр-пақтың туған елін биікке жетелейтіндігі сөзсіз. Өйткені, олардың алаңсыз білім алып, қызметте жоғары жетістіктерге жету үшін барлық жағдайлар жасалуда.

Өткен жылдарға көз жүгіртсек те, ке-шегі бозбалалар мен бойжеткендердің Қазақстанды өркендетуге қомақты үлес-терін қосқандығын байқау қиын емес. Демек, бүгінгі күн мен ертеңімізді де нұрландыратын қазіргі жастар екендігі даусыз.

Білім саласында да бөлінетін грант-

тардың саны артып келеді. Шетелде оқуға тілек білдірген жастар үшін «Бо-лашақ» бағдарламасы бар. Осындай қамқорлықтың арқасында көптеген да-рынды жеткіншектер өзге мемлекеттер-дің маңдай алды оқу орындарында білім алып, туған жерлерінде жемісті қызмет атқарып жатыр.

Елбасының «Мәңгілік ел жастары – индустрияға» атты «Серпін – 2050» мемлекеттік бағдарламасы да қолға алынғаны белгілі. Осы жоба арқылы талапты жастарымыз жоғары оқу орын-дарында тегін оқу мүмкіндігіне ие бо-луда. Осының өзінен «Талапты жетер мұратқа» демекші алға қарай ұмтылған таланттарға қаншалықты көңіл бөлініп отырғандығы айқын көрінеді емес пе?

Несін жасырамыз, қолында жоға-ры білімді маман екенідігін растайтын дипломы бар азаматтардың жұмыссыз жүргендері баршылық. Меніңше, ти-янақты да, терең білім алған, ізденгіш кәсіп иелеріне қашанда сұраныс мол. Сондықтан түлектердің сапаға ерекше назар аударғандарын қалар едім.

Қалыптасқан дәстүр бойынша оқу жылы аяқталысымен қаламызда бос орындар жәрмеңкесі ұйымдастырыла-ды. Сондай кездері жұмыс берушілер білімді де, білікті кадрларды өздеріне алуға тырысады.

Жылдар өткен сайын талап та арта түсуде. Қазіргі таңда біз әлемдегі да-мыған 30 елдің қатарына қосылуға ұм-тылыс жасап жатырмыз. Бұл өте маңыз-ды. Аға ұрпақ өкілдері жастарымыздың

бойынан әрқашанда жоғары патриоттық сезімді, қажыр-қайратты, өз елінің та-рихы мен мәдениетіне құрметті, мем-лекеттік тіліміздің мәртебесін көтеруге деген құштарлықты көргісі келеді.

Экономика мелекетімізді өркенде-туде ерекше орын алады. Қазір техни-каның дамыған заманы. Сол себептен де біздің үкілі үмітіміз болып табыла-тын жастар алдағы кездері техникалық мамандықтарға қарай бет-бұрыс жасаса екен. Өйткені, өндірісті көтеру осындай кәсіп иелерінің қарым-қабілетіне әбден байланысты.

Беген КӨПЕШОВ,Қалалық ардагерлер кеңесі

төрағасының орынбасары.

Жастарды еңбекке тарту аса маңызды

Қостанай - менің сүйікті қалам

Қостанай шаһары күннен-күнге бойжеткендей құл-пыра түсуде. Қаламызда заман талабына сай зәулім ғимараттар бой көтеріп, Орталық саябақтардағы су бұрқақтары мен жайқалып өскен әсем гүлдер баршаға ерекше әсер қалдырады.

Міне, сүйікті шаһарымыздың 136 жылдығы да жақындап қалды. Тамыз айының ортасында өтетін бұл мерекені қала тұрғындары жылда жоғары деңгейде атап өтеді. Бұл мейрам қарсаңында қаламызда оған жан-жақты дайындықтар жасалып жатыр.

Біз таяуда бірқатар қала азаматтары мен кездесіп, олардың өздері тұрып жатқан шаһары жайында ой-пікірлерін жазып алған едік.

Сабыр Есентеміров - зейнеткер:- Қостанай қаласына алғаш рет 1970 жылы жоғары оқу орны-

ның студенті болар кезде келдім. Кейін осында қызмет атқарып, отбасын құрдым. Қарап отырсам, содан бері де арада 30 жыл өте шығыпты. Осы кезең ішінде шаһарымыз адам танымастай өзгерді. Қостанай қаласы менің көз алдымда гүлдене түсті.

Өз басым өткен жылдар да қызмет бабымен еліміздің және өзге мемлекеттердің көптеген қалаларында болдым. Бірақ олар-дың ешқайсысы да біздің Қостанайға жетпейтін секілді. Қайда жүрсем де осы сүйікті қалама жеткенше асықтым.

Болашақта да Қостанай құлпыра түсетіні сөзсіз. Өйткені, ол облыстың бас қаласы емес пе! Өңірдегі өзге шағын қалалар осы жерден үлгі алады.

Жұлдызай Қадірбаева - Қостанай мемлекеттік пе-дагогикалық институтының 2 курс студенті:

- Мен осы қаланың тұрғыны ретінде Қостанайдағы жаңадан бой көтеріп жатқан ғимараттарға тәнтімін. Бұл шаһарда құрылыс саласына үлкен көңіл бөлініп келеді. Қостанай мен білетін қала-лардың ішіндегі ең тазасы сияқты.

Жалпы, жерлестеріміз тазалыққа айрықша назар аударады. Ерте көктемнен бастап сенбіліктерге қатысып, ортақ шаһарымы-здың гүлдене әрі абаттана түсуіне өздерінің қомақты үлестерін қосуға тырысады.

Биыл қаламыздың ірге тасы қаланғанына 136 жыл толады. Бір ғасырдан астам уақытта Қостанай еліміздегі ең әдемі шаһарлар-дың біріне айналды. Жаңадан көп қабатты тұрғын үйлер салынып, шағын аудандар пайда болды. Қала тұрғындары жаңа пәтерлерге ие болып қоныс тойын тойлауда.

Нұржамал Әбдіқалықова - Астана қаласының тұрғыны:- Мен 2006 жылдан бастап Астана қаласында тұрамын. Әрине,

еліміздің бас қаласы болғандықтан оған деген құрметім ерекше. Күн сайын Елордамызда игі өзгерістермен жаңалықтар болып жатады.

Жылда жазғы демалысымды осындағы туған-туысқандарымды аралап, олардың жағдайларымен танысамын. Міне, биыл да Қоста-найға ат басын бұрдым. Маған бұл жер өте ыстық. Себебі, кезінде осында білім алдым. Ауасы таза, көшелері кең.

Облыс орталығы өркендеп, қала тазалығымен ерекшеленеді. Келген сайын шаһардың гүлденіп, көркейгенін көргенде бір марқайып қаламын. Жақында қалаға 136 жыл толғалы отыр. Бар-ша қостанайлықтарды шаһардың туған күнімен құттықтаймын.

Сауалнаманы жүргізген Айтолқын ҚАПАН.

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7КӨПКЕ ТАНЫМАЛ ЕСІМДЕР

АҚСАҚАЛДАР ОНЫ ҮЛГІ ТҰТТЫ

Өз басым Қостанай өңіріне кел-гелі бері де облысты талай азаматтар басқарды. Олардың бірқатарын көбен көрдім, енді кейбіреулерін арамызда жүрген аға буын өкілдері арқылы білемін. Кешегі Кеңес Одағы кезінде өңірде бірінші басшылардың арасын-да қазақтар өте аз болды.

Алайда, өзім жүздесіп, тілдескен барша қауымның Сағалбай Жанбаев атамыз туралы лебіздері қашан да жүрегіме жылылық ұялататын. Ол ту-ралы небір аңызға бергісіз жағымды әңгімелер бар. Әсіресе, Сәкеңнің аудандар мен қалаларға алдын-ала ешкімге ескертпей баратын сапарла-ры жөнінде пікірлер де жеткілікті.

Қалай десек те, осынау қайта-ланбас тұлғаның өткен өмір жолы көптеген билік басында жүрген қазақ жігіттеріне өнеге екендігі сөзсіз. Әри-не, ол кісі туралы баяндағанда оның туып-өскен жері жөнінде де аз-кем айтып өткеніміз жөн болар.

Сағалбай аға 1904 жылы көршілес Ресейдің Омск облысы Русско-Полян-ский елді-мекенінде дүниеге келді. Әрине, ол уақытта халықтың тұрмы-сы да өте жақсы болды деп айта ал-маймыз. Бірақ, жастар білімге құштар болатын.

Бүгін әңгімеме арқау болып отырған ардақты тұлға ең алдымен Петропавл қаласындағы педагогтік техникумды аяқтады. Өздеріңіз де байқап отырған боларсыздар, бұдан

бұрын да айтып жүргеніміздей, сол шақтары мұғалімдік кәсіпке деген халықтың сүйіспеншілігі ерекше-тін.

Жұртшылық ұстаздықты әрдайым жоғары қоятын. Өйткені, олар көп біледі емеспе. Халық бұл мамандық иелерін мәдениетті әрі өте зиялы деп түсінетін. Сағалбай аға да аталған оқу орнында тәлімгерлерінен көп жайды көңіліне түйді. Жақсы мен жаманды айырды. Жастардың болашағы тек қана терең білім, маңдай тер төге білуде екендігін ұқты.

Ол сонау 1928-1929 жылдары Пет-ропавл округіндегі Төңкерей аудандық комсомол комитетінің хатшысы болып аянбай қызмет етті. Осы жұмыстың да оған іскер азамат болып қалыптасуы-на тигізген ықпалы ерекше екендігі даусыз.

Сағалбай ағаның заманында жоға-

рыдағы басшылар өзі секілді табанды да халықпен тығыз байланыста жұмыс істей алатын, ұйымдастырушылық қабілеті мықты жігіттерді қызмет ба-бымен өсіруге көп көңіл бөлетін. Ком-сомолдық салада әжіптәуір ысылған оны 1929 жылы Өзбекстанға қарасты Қарақалпақ автономиясының облы-стық комсомол комитетіне хатшы етіп сайлады.

Сол кезде қарап отырсақ, бұл кісі небәрі жиырма бестегі қылшылдаған бозбала екен. Осы жастығына қара-мастан ол бірден өзіне жүктелген міндетін абыроймен атқаруға білек сыбана кірісіп кетті. Өзіне бейтаныс өңір болса да жастарды ортақ мақ-сатқа жұмылдырып, бойындағы бар-лық қасиеттерін көрсете білді.

ЕҢБЕКПЕН ШЫҢДАЛҒАН

ЖЫЛДАРӘрине, Сағалбай ағаны көрген

жоқпын. Сондықтан бұл дүниені қо-лыма түскен деректер мен дәйектерге сүйеніп жазып отырмын. Сол себептен де оқырмандар мені де түсінеді деген ойдамын. Мұндағы менің мақсатым, қазақтың біртуар перзенті жайлы жұртшылыққа аз да болса баяндап беру еді.

Өзге елде қызмет атқарып, туған жерге оралған жан-жақты азамат 1930 жылы Еңбекшіқазақ және Павлодар аудандық партия комитеттерінде бөлім басқарды. Сол бұрыңғы өзі қызмет атқарған Төңкерей аудандық

партия комитетінде де өшпес із қал-дырды.

Сағалбай Жанбаевты Қостанаймен ауылы аралас, қойы қоралас жатқан Солтүстік Қазақтан облысының халқы да ерекше сыйлайды. Себебі, ол кісі 1933-1938 жылдар аралығында осын-дағы Айыртау аудандық партия коми-тетінң бірінші хатшысы болды.

Өздеріңіз де іштей сезіп отырған шығарсыздар, бұл біздің қазақ халқы үшін де өте ауыр кезең еді. Халқымыз нәубет жылдарды бастан кешіп, әлі ең-сесін де көтеріп үлгермеген болатын. Соған қарамастан бұл жергілікті жұрт-шылықпен тіл табыса жұмыс істеді.

Былай қарап отырсақ, ол кісінің ғұмырының көптеген жылдары еліміздің солтүстік өңірлерімен тіке-лей байланысты екен. Себебі, аталған облыста аса жауапты қызметтерде жүргенде жер ерекшелігіне, халықтың әлеуметтік жағдайларына көп көңіл бөлді.

Содан кейін 1939 жылы Ақмола облыстық партия комитетінің екінші және бірінші хатшысы болған жыл-дардың да ол үшін ерекше орны бар. Осы өңірде 1945 жылға дейін аян-бай қызмет атқарды. Сол себептен де осындағы қандастарымыз да әлі күнге дейін Сағалбай ағаның адам-гершілік, кісілік, басқа да қырларын айтып жүреді.

Біздің Қостанай өңірінің жұрт-шылығы да оны ерекше құрмет тұта-ды. Осы облыста 1948-1954 жылдар аралығында бірінші хатшы болды. Аудандар мен қалаларды бес сау-

сақтай білді. Өз жұмысына барынша жауап-

кершілікпен қарайтын азаматтарды жоғарылатты. Басқа да қаншама игі жұмыстар атқарды. Мұның бәрін де бір мақалада толық қамту да мүмкін емес.

Қаншама жылдар өтсе оның есімінің ұмытылмауының да себебі сол жұртшылыққа жасаған жақсы-лығынан, қамқорлығынан да болса ке-рек. Ол Қостанайдан кейін Қызылорда және бұрыңғы Семей облыстарында да бірқатар лауазымды қызметтерде өзін жан-жақты көрсетті.

Мұндай іскер азаматтар ешқа-шан елеусіз қалмайды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып та сайланды. Кезінде Ленин, «Құр-мет белгісі» және Еңбек Қызыл Ту ордендерімен марапатталды. Басқа да бірқатар медальдарды кеудесіне тақты. Сонау бір жылдары СОКП Ор-талық Комитетінің жанындағы жоғары партия мектебін бітірді.

Бұл дүниені жазғандағы басты се-бебімнің бірі, кешегі алып Одақ дүріл-деп тұрған кезде де біздің қандас ба-уырларымыздың арасынан осындай батыл да қайсар, нағыз азаматқа тән қасиеттермен дараланған кісілердің де аз болмағандығын оқырмандар назарына салу еді.

Егер жұртшылықтың кеудесіне кішкене де болса ол туралы сәуле құя алсам, онда менің арманымның орындалғаны.

Өңірді басқарған тұлғанемесе көрнекті мемлекет қайраткері Сағалбай Жанбаев жөнінде

Егеменді еліміз тәуелсіздік алған кезден бастап сот жүйесін дамытуға ерекше көңіл бөлінді. «Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьяларының мәртебесі туралы» Конституци-ялық заң, сонымен қатар, «Судья әдебі» кодексі қабылданды.

Облыстық сотта судья-лар одағы филиалының судья әдебі жөніндегі комиссиясы жұмыс жасайды. Бұл комиссия «Судья әдебі» кодексінің бұзы-луы туралы материалдарды, арыз-шағымдарды қарайды.

Материалдарды қарау нәтижелері бойынша судьяның «Судья әдебі» кодексін бұзу фактісін танып, талқылаумен шектелуге, қоғамдық мін тағуға, арызда көрсетілген судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы Сот жюриіне ұсыным енгізу туралы мәселені қарау жөнінде тиісті облыстық және оған теңестірілген сот-тың төрағасы, сондай-ақ, судья әдебіне қайшы келетін, өрескел нұқсан келтіретін теріс қылық жасау фактісі бойынша облыс-тық соттың төрағасы мен сот алқаларының төрағаларына қа-тысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасына жүгінуге құқылы.

Егер судьяның әрекет-теріде Судья әдебі кодексін бұзу анықталмаса, іс жүргі-зуді қысқартады. Комиссия арыз-шағымдарды кеңесу

бөлмесінде оларға кез келген ықпал ету мүмкіндігін болдыр-майтын жағдайларда дауыс беру арқылы хаттамалық шешім қабылдайды.

Егер отырысқа Комиссия мүшелерінің көпшілігі қатысса және қатысып отырғандардың жартысынан көбі қабылданған шешім үшін дауыс берсе, Комис-сия шешімі заңды болады. Да-уыстар тең болғанда, матери-алдар қарастырылған судьяның жағдайын жақсартатын шешім қабылданды деп есептеледі.

Судья әдебі комиссиясының мүшелері облыс бойынша жаңа-дан тағайындалған судьялармен және тағылымдамадан өтіп жатқан судья лауазымына үміт-керлермен судьяға қойылатын талаптар және оның тәртіптік жауапкершілігі жөнінде түсін-дірмелер беріп, тәжірибелік көмек көрсетеді.

Комиссия мүшелері аудан-дарға іс-сапарларға шығып, су-дьялар тарапынан судья әдебі кодексінің талаптары сақталуы-на, істерді қарау барысында заң талаптарының сақталуын қамта-масыз ету, сот ғимаратына кіріп-шығу тәртібіне, қызметкерлер-дің жұмысқа келу тәртібі және ішкі қауіпсіздік жұмыстарына тексерулер жүргізіп, сот судья-лары және қызметкерлерінің қатысуларымен жедел кеңестер өткізіп тұрады.

Елбасы «Судьялардың

заңды бұзуы жұрттың бәріне жария етілетіндей төтенше оқиға болуға тиіс»,- деген бо-латын. Осының өзі судьяларға қойылатын талаптың қандай деңгейде екенін көрсетеді.

Бүгінгі күні халықтың сот жүйесіне деген сенімін арттыру бойынша көптеген іс-шаралар жүргізілуде. Соның бірі - сот отырыстарында дыбыс-бейне жазба жүйесін қолдану. Бұл бір жағынан соттың ашықтығы мен әділдігін дәлелдесе, екін-ші жағынан сот отырысының хатшыларының жұмыс уақы-тын үнемдейді және процеске қатысушыларға сот отырысын онлайн тәртібінде қарауға мүм-кіндік береді.

Сонымен қатар сот отыры-сының қатысушыларына қылмы-стық істің сотқа келген уақыттан бастап қаралып6 аяқталуына дейінгі қозғалысын бақылауға мүмкіндік берген, «қылмыстық істер бойынша талондар» жоба-сы іске асырылуда.

Қылмыстық іске тіркелген талондар соттың ҚР СО БААТЖ бағдарламасына тіркеліп, істің әрі қарай қозғалысы сот та-раптарына СМС-хабарламалар арқылы хабарланып отырады.

А. Жұмағұлов Қостанай облысының

қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған

ауданаралық сотының төрағасы

ЗАҢ ЖӘНЕ ЗАМАН

Судья – тәртіптік әдеп қағидаларын сақтауға міндетті

Е л б а с ы н ы ң « Қ а -зақстан-2050» бағдарламасын орындау мақсатында дамыған 30 мемлекеттің қатарына кіру үшін әлемдік стандарттарға сай болуымыз керек. Соның бірі электронды басқару жүйесіне көшу. Электронды басқару жүйесінің елімізде қолданысқа енгізілгеніне жеті жылдай уақыт болды.

Соның нәтижесінде халық қаншама уақыты мен қаража-тын үнемдеуде. ҚР Жоғарғы Соты Төрағасының тапсырма-сымен сот жүйесінде де бір-неше электронды сервистер енгізіліп, құжат айналымдары электронды түрде жүргізілуде. Соның бірі – «Сот кабинеті» сервисі.

«Сот кабинеті» - бұл ха-лық үшін сот жүйесінің қол-жетімділігі мен ашықтығы-на толықтай қол жеткізуіне мақсатталып жасалған, сот органдарының электрондық сервисіне кіруге арналған бірыңғай терезе. «Сот каби-неті» арқылы сотқа электрон-ды түрде талап арыз, шағым, өтініш беруге, мемлекеттік баж салығын онлайн режимде төлеуге, сот құжаттары мен жалпы сот ісіне қатысты бар-лық құжаттарды осы тәртіп арқылы қадағалап отыруға болады. Пайдаланушының қалаған уақытында сот құжат-тарын қарауға, іс бойынша

сот актілерін басып шығарып алуына мүмкіндігі бар.

Жеке тұлғалар және олар-дың өкілдері, заңды тұлғалар-дың өкілдері сотқа электрон-ды құжаттарды «Сот кабинеті» сервисінде орналастырылған электронды нысандарды тол-тыру арқылы беруге құқылы. Ол үшін аталған тұлғаларға «Сот кабинеті» сервисінде тір-келу қажет.

Сот кабинеті» сервисінде авторлану ЖСН немесе БСН және пароль арқылы жүзе-ге асырылады. Құжаттарды заңды тұлғаның өкілі берген кезде авторлану БСН арқылы жүргізіледі.

«Сот кабинеті» сервисінде авторлану рәсімінен өткеннен кейін электронды құжаттарды беру сервисін пайдаланушы-лар сотқа: талап арызбен,та-лапты қамтамасыз ету туралы арызбен, іске кірісуі туралы арызбен, сот отырысы хатта-масына ескертулермен,сот ак-тілерінің көшірмелерін беру туралы арызбен; апелляция-лық, кассациялық шағыммен, сот актісін қадағалау тәртібі-мен қайта қарау туралы өтіні-шпен, сот актілерін жаңадан ашылған мән-жайлар бойын-ша қайта қарау туралы арыз-бен және іс бойынша басқа да өтінішпен жүгіне алады.

Сотқа берілетін құжаттар мәтін түрінде жүгіндіріледі

(14 Times New Roman, бір жа-рым интервал). Әрбір құжат электрондық құжаттарды беру жүйесіне жеке файл түрінде жүгіндірілуге тиіс. Файлдар саны сотқа берілетін құжат-тар санына сәйкес болуға тиіс.Пайдаланушы жүгіндіретін файл түрі *doc, *docx, *pdf, *jpeg сәйкес болуы қажет. Әр-бір файлдың ең үлкен көлемі 10 МВ аспауға тиіс.

Бүгінгі күні Жоғарғы Сот-тың «Сот кабинеті» электронды сервисінің мобильдік қосым-шасы іске қосылды.

Іске қосылған жоба аза-маттардың сот төрелігіне қолжетімділігін арттырып, соттарда ақпараттық техно-логияларды қолдану мүмкін-дігін арттыра түседі.Бұл сот өндірісін жеңілдетіп, қағазба-стылықты азайтуға, электрон-ды сот ісін жүргізуді дамытуға арналған маңызды қадам. Мобильдік қосымша барлық смартфондар мен гаджеттер-ге тегін көшіріледі. Енді кез келген азамат әлемнің қай түкпірінде жүрсе де өзіне қа-тысты сот процесінен хабардар болады.

Н.Нұрғалиева,Қостанай облысының

қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған

ауданаралық сотының кеңсе меңгерушісі.

«Сот кабинеті» - ашықтық пен қолжетімділікті қамтамасыз етеді

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ӨМІР-ӨЗЕН

Қарындасы Райханның

әңгімесі

Өзім Қостанай өңірінде ту-масам да осы киелі топырақтан түлеп ұшқан небір сен тұр, мен атайын дейтіндей қайталанбас дарын иелері жайлы қалам тарту бақытына ие болдым.

Олардың арасында әри-не, өзін көрмесем де әсем сазды әуендерімен халықтың жүрегінен берік орын алған сазгерлер де бар. Солар-дың бірі Ғұсман Наурызба-ев еді. Әрине, ол кездері көп жайларға назар аудармадық. Бәлкім, бұл өмірлік тәжіри-беміздің аздығынан да болар.

Қостанай Ресеймен жақын жерде орналасқан. Осы облы-стың Обаған деп аталатын ауы-лы аталған мемлекеттің Қорған облысымен шектес жатыр. Ғұ-секең осы қазақтың киелі ауы-лында 1955 жылы дүние есігін ашты.

Сол кезде оның ата-анасы Жүніс пен Әсия апамыз қан-дай қуанды десеңізші. Өйткені, біздің қазақ ұл баланы ерекше қадірлеп, қастерлеген. Бұл өзге перзенттерін кемсіткені емес. Олардың әрқайсысының да отбасында өзіндік орны мен ерекшеліктері бар.

Жүкеңді осы аталған жер-де сыйламайтындар кемде кем. Себебі, ол да бүкіл мағыналы өмірін қазақ еліне арнады. Кешегі қанды соғысты бастан кешкен азамат талай қызмет-терді де атқарды. Оның бәріне бір мақалада тоқталу мүмкін емес.

Сонау бір жылдары ол НКВД-да жұмыс істепті. Кейін туған жеріне оралып, дүние-ден өткенше осында қолынан келетін шаруалармен айналы-сты. Өнерлі ағамыз ағаш ұста-сы атанып, осындағы талай бауырларымыздың шынайы алғысына ие болды.

Отағасының абыройын асырып, атына дақ келтірмеген отанасы Әсия апамыз негізі та-тар қызы екен. Бұл кісі қазақ әулетіне тез сіңісіп, мұсылман-шылықты берік ұстанды. Үй шаруасын аса бір ептілікпен атқарып, балаларының бәрінің де өмірден өз орындарын та-буына өзінің үлесін қосты.

Осы мәліметтерді берген Райхан қарындасымыздың айтуына қарағанда, өздерінің жастайынан өнерге құштар болуына әке-шешелерінің де өнегесі ерекше болыпты. Бұл орайда Жүніс ақсақал-дың ақжарқын мінезімен қа-тар домбыраны қолына алып, асқақтата ән шырқаған кез-дерін де айналасындағы қан-дастарымыз әлі күнге дейін ұмыта қойған жоқ.

Сонымен бірге ол кәдімгі хромнан келістіре етік тігетін өнері де бар еді. Ауылда тұрған соң әмбебап болды. Осы Обағандағы ауылдастарының

арасында ол пеш салмаған шаңырақ кемде кем шығар. Сондықтан да оны сегіз қырлы, бір сырлы деп орынды мақтан ететін.

Ал осы үйдің ынтымағы мен берекесін арттырып отырған Әсия апамыз бол-са, өзі жоғарыда айтқаны-мыздай татар қызы болса да, қазақтың қара домбырасын қолына алып, күй тартқан кез-де ауылдастарының бәрі де шексіз риза болатын. Ал мың бұралып би билеген кезде қол соқпайтын адам жоқ-ты.

Осы Наурызбаевтар шаңы-рағында бес бала тәрбиеленді. Негізінде Әсия апамыз жеті құрсақ көтеріпті. Соның екеуі ерте шетінеді. Қазіргі таңда содан төртеуі ғана бар. Олар тұңғыштары - Рахия, Усман, Роза және мені редакцияға арнайы іздеп келген Райхан қарындасымыз.

Өнерлі отбасы атанды

Ұлтымызда отбасында алған ғибраттың орны бөлек. Ата-аналары жоғарыда баян-далғандай, қазақтың ән өнері мен күйіне шексіз құштар болғандықтан балалары да ерте руханиятқа ден қойды. Осы киелі шаңырақта Роза қа-рындасымыздан басқасының бәрі де домбыра, баян, гитара-да еркін ойнайды.

Музыкалық есту қабілет-тері жоғары қандастарымыз шетінен әсем ән десе, ішкен астарын жерге қояды. Олардың жүрген жерлері де той-думан. Ал өнерлі кісіні сыйламайтын жан жоқ шығар.

Бәлкім, Ұзынкөлдік бауыр-ларымыздың есінде болар, со-нау 1976-1977 жылдары осы қазақы елді-мекенде «Обаған таңы» деп аталатын вокал-

ды-аспапты ансамбль құрыл-ды. Ә дегеннен тыңдаушыла-рының жүрегін жаулаған бұл шағын өнер ұжымының аты ерте шықты.

Оның құрамында марқұм, замандасымыз Ғұсман, ағасы Усман, Райхан және облыс жұртшылығына есімі жақсы та-ныс, белгілі «Қостанай» әнінің авторы, дарынды композитор Дәмер Қалқаев болды. Ын-тымағы жарасқан бұл жастар тың ізденістерімен жерле-стеріміздің ыстық ықыласына бөленген болатын.

Ғұсман шын мәнінде кіш-кентайынан өнерге шексіз ын-тызарлық танытты. Оны әкесі Жүніс ағамыз жеті жасынан ба-стап домбыра тартуға баулыды. Сол себептен де оның алғашқы ұстазы ардақты әкесі деп нық сеніммен айтуға негіз бар.

Әке-шешесі мұның бой-ындағы дарын ұшқынын дер кезінде көре біліп, оған үнемі қолдау көрсетті. Бір айта ке-тер жай, оның ата-насы да сонау бір жылдары өздері ән шығарыпты. Тіпті, Әсия апа-мыз поэзияға да ерекше назар аударған. Өзі оңашада өлең жазған деседі.

Жалпы, Ғұсман бауырымыз өзі кәсіби композитор болмаса да артына өшпес рухани мұра қалдырған дарын. Тіршілігін-де отыздан астам ән жазған. Солардың ішінде халықтың жүрегіне жетіп, түрлі той-ду-манның, салтанаттың ажары-на айналған «Аққуым менің», «Обағаным», «Туған жер», «Ба-лапаным» деп аталатын туын-дылары бар.

Оның әлгі аталған «Аққуым менің» деп аталатын әнін тыңдаған кезде еріксіз тәт-ті сезімдер мен қиялдарға берілесіз. Ол шын мәнінде жүрек қылын шертеді. Сон-дықтан да болар, әлі күнге дейін замандастарымыз «Бұл

біздің сүйікті Ғұсманның ерек-ше әні еді» деп сағынышпен орындап жатқандарының та-лай куәсі болдым.

Ол ән шығармас бұрын Қо-станай өңіріне ғана емес, күллі елімізге танымал Ақылбек Ша-яхмет, Жолбарыс Баязид секіл-ді қаламы қарымды, өлеңдері әнге сұранып тұратын ақын-дармен шығармашылық байла-ныста болды. Олардың бірқата-ры мәтіндеріне ән жазды.

Өнер адамы сезімтал, бауырмал келеді. Ғұсман-ның көңілі құлазыған сәттері шынайы тілектерімен жанын марқайтып, ақыл қосар өзге де ағалары аз болған жоқ. Олар-дың бәрінің бірдей аттарын атап, түстерін түстеп жатпадық.

Өшпес рухани мұралар

Үстіміздегі жылы Ғұсман бауырымыз 60 жасқа толға-лы отыр. Алдағы тамыз айын-да өзінің кіндік қаны тамған Обаған ауылының бетке ұстар азаматтары, яғни сол елді-ме-кеннің жанашыры, кәсіпкер Болат Қарабалаев және ауыл-дық әкім Марат Нұржанов, дін қайраткері Рүстем Оспа-новтардың ұйытқы болуымен әуесқой композитордың ме-рейтойы аталып өтілмек.

Осы мақаланы оқыған адам Ғұсманның шығармашы-лығына қызығушылық таны-тып, оның әндерін қайдан табуға болады деп іздеушілер де кездесуі мүмкін. Біз оның құлақтан кіріп, бойды алар, әсем де сазды әндерінің кезін-де облыстық телерадио компа-ниясының фонотекасында жа-зылып, сақталғанын айтқымыз келеді.

Оның тағы бір жұртшы-лықтың назарын аудартқан әні «Ұшады құстар» деп ата-лады. Бұл лирикалық туынды кез-келген адамның көңіліне жылы шуақ құяды. Сұлулық әлеміне жетелейді.

Осы азамат жайлы туын-дымды жазар кезімде байқаға-ным, оның ешқандай музыка-лық білімі жоқ екен. Бәрі де сайып келгенде, бойындағы табиғи дарынының, зерек-тігінің арқасы. Осындай таудай талабының нәтижесінде кейінгі жастар айтып жүретіндей та-лай татымды шығармаларын тудырды.

Тағы бір қимас досы әрі ауылдасы Дәмер Қалқаевтың бізге баяндауына қарағанда, ол өте жан-жақты болыпты. Сонау 1971 жылдан бастап қатыспаған бірде бір өнер до-дасы қалмаған көрінеді. Олай детін себебіміз Ғұсманның сазгерлік қана емес, айтыскер ақындық, яғни суырып салма-лылығы да бар еді.

Өйткені, мұндай қасиет болмаса өзінің кейбір туын-

дыларына мәтін де жазбас еді. Жалпы ол туралы деректер мен дәйектерге бір сәт шолу жасайтын болсақ, оның ең алғашқы әні өзі тоғызыншы сыныпта оқып жүрген кезінде жазылған екен. Ол «Сен де сон-дай нәзіксіз» деп аталады.

Осы бірінші туындысы-мен-ақ жұртшылықты елең еткізген Ғұсман уақыт өте ше-берлігін шыңдап, өнер әлеміне біржола ден қойды. Оның бірқатар шығармалары кезін-де Алматыдағы бір баспадан «Ауыл кеші көңілді» деген ат-пен жарық көрген әнжинағына еніпті.

Өмірден түйгенімдей, кей-бір мұндай өнер адамдары жетістікке жетсе, шамадан тыс шарықтап кетеді. Алайда Ғұсман тіршілікте өз орнын, әр нәрсенің ретін білген жігіт-ті. Өзі достарының шақыруы бойынша асабалық қырлары-мен де баршаның ықыласын аударған.

Менің білуімше, ол өңірдегі талантты жігіттер мен қыздар-ды көрсе, соларға демеушілік жасап, ағалық қамқорлығын көрсетуге асыққан. Соның бір айғағы Қостанайдың ару қыз-дары, яғни республикалық «Жас қанат», «Азия даусы» секілді айтулы байқауларда жүлде алған Шәкібаеваларға да ағалық ықпалын тигізген.

Осы қыздардың ардақты анасы Қымбат қарындасымы-здың өнер жанашыры екен-дігіне көзі жеткен соң, оның үлкен қызы Айнұрға өзі дом-быра жасап, сыйға тартыпты.

Осы есімдері аталған қа-рындастары да Ғұсманның сенімін ақтады. Талай додалар-да көзге түсіп, лирикалық ән-дерімен жүректерді жаулады.

Қарасу және достары

Ғұсман Обаған ауылында туып-өскенімен өмірінің соңғы жылдары Қостанай облысына қарасты Қарасу ауданында өтті. Осындағы аудандық мәде-ниет үйінде көркемдік жетекші болып қызмет атқарды. Оның әншілік, сазгерлік, азаматтық, парасаттылық қырларына осы аудандағы ағайындар да куә.

Осы мақаланы дайындау барысында солардың бірқа-тарына жолығып, достары жайлы ой-пікірлерін білген едік.

Нұрхан Нөгербеков, облы-стық дін істері басқармасының басшысы:

- Біз Ғұсманмен түйдей құр-дас едік. Екеуіміздің әңгімеміз де, әзіліміз де өте жарасатын. Мен де сол кездері онымен қыз-мет бабы бойынша жиі кездесіп жүрдім. Одан кенеттен қыс айында айырылып қаламыз деп ешқашан да ойламаппыз.

Тағдыр басқа салған соң, не істейсің. Бәріне де шыдадық.

Содан бері де қарап отырсақ, 26 жыл өте шығыпты. Ол тірі болғанда үстіміздегі жылы 60 жасқа келер еді. Өмірі тым қысқа болды. Бірақ өшпес туын-дылар қалдырды. Енді жетпеген биігіне ұрпақтары көтерілсе екен деймін. Қимас досымыз әрқашан да жүрегімде сақта-лады.

Әбдібек Божақов, «Дос­тық» үйінің директоры:

- Ғұсман шын мәнінде нағыз тума талант еді. Өйткені, ол ешқандай кәсіби, музыкалық білімі болмаса да, өзінің ең-бекқорлығының арқасында ән әлемінде талай асуларды бағындырды. Оның жазған туындалары мазмұны мен әу-еніне қарап отырсаң, кез-кел-ген осы салда қызмет атқарып жүрген жоғары білімді компози-торлардан кем емес.

Ұрпағы бар адамды өлді деуге әсте болмайды. Ол ара-мызда жоқ болса да, отбасы яғни ұл мен қыздары әке рухы-на тағзым етіп, оның өмірін жалғастырып жатыр. Соны көңілімізге медеу тұтамыз. Ғұсман мен үшін қайталан-бас тұлға. Оның кім болғанын білгісі келген адам, ең алды-мен жазған әндерін зейін қоя тыңдаса, оған көздері әбден жетеді.

Нұрханның және Әбе-кеңнің сөздеріне біз де толық қосыламыз. Оның ғұмырының мәнді де ғибратты болғанына мақаланы жазу кезінде көзім әбден жетті.

Барлық ұлттық аспап-тарда еркін ойнаған, әсем де сұлу әндерімен жүректерге жол тапқан Ғұсман Наурыз-баевтың ұрпақтарына да аз-кем тоқталғанды орынды деп санадым. Оның талай жыл бір шаңырақ астында ғұмыр кешкен жан-жары Жақсы-лық Оралқызы негізі Қарасу өңірінің тумасы.

Әу баста таңдаған кәсібі есепшілік. Ол отағасының шырағын сөндірмей, перзент-терінің намысты да білімді аза-маттар болып қалыптасуына аз еңбек сіңірген жоқ. Үлкен қызы Махаббат Алматыда музыка мектебінде дәріс береді. Өзі әкесі секілді ән айтады, гита-рада ойнайды.

Ұлы Ербол болса, құры-лысшы. Үшінші перзенті Тимур Қарағанды шаһарының тұрғы-ны. Жақсылық замандасымыз Ғұсекең көрмеген қуаныш пен бақытты бастан кешіп жатыр. Әлгі есімдері аталған перзент-терінен үш немере сүйді.

Менің пайымдауымша, Ғұсман бауырымыз жерле-стерінің жадында мәңгілік сақталады. Себебі, ол ғұмыры қамшының сабындай қысқа болса да, елі мен халқына адал қызмет етті. Бойындағы барлық қажыр-қайраты мен қарым-қабілеттерін солардың игілігіне жұмсады.

Сағынышқа айналған сағым жылдарОбағаннан түлеп ұшқан әуесқой композитор әрі әнші Ғұсман Наурызбаевтың

әсем әндері өлмес туындылар

Бетті дайындаған Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА - 550 ЖЫЛ

Биыл қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл толып отыр. Қазақ хандығының та-рихы – бұл қазақ мемлекет-тігінің тарихы. Осыған орай, мақаламызда қазақ қоғамын-дағы хандық иинституттың қалыптасуының негізі мен демократиялық дамуына тоқталмақпыз.

Қазақ хандығы – кө-шпелі және жартылай кө-шпелі мал шаруашылығымен айналысқан ұлан-байтақ қазақ даласын, оңтүстік Қа-зақстандағы отырықшы, егін-ші аймақтар мен қалаларды қамтыған мемлекет болды. Қазақ хандығында аймақтық басқару жүйесі емес, ұлттық (ру-рулар) бойынша басқару жүйесі қолданылды.

Басқару жүйесінде, әкім-шілік бөліктерді айыруда көшпелі қазақ қоғамын-да бұрыннан қалыптасқан ру-тайпалық тәртіп сақталып отырды. Туыстығы жақын он шақты шаңырақ бір ауыл, ал жеті атадан тараған бірнеше ата (аймақ) болып есептел-ді. 13-15 атадан қосылатын аймақтар бір ру болды. Осы рулардан тайпа құралды. Арыстардан ұлыс ұйымдасты, ұлыстан жүздер болды.

Жалпы қазақ қауымы үш жүзге бөлінгені белгілі. Үш жүздің қазағы Қазақ хан-дығына бағынды. Үш жүзді билеген қазақ ханы «ұлы хан» болды. Ол қазақ хан-дығының азаматтық, әскери әкімшілік және сот құқын қо-лына ұстаған жеке дара би-леуші болды. Жүздерді кіші хандар, ұлыстарды сұлтандар, тайпаларды (арыстарды) ру-ларды ру басылар, ал аталар-ды (аймақтарды) ақсақалдар басқарды.

Бұл жеті сатылы басқару жүйесі көшпелі қазақ қоға-мында тым ертеден келе жатқан тәртіп болатын. Осы ру-тайпалық тәртіптердің сақталуына қарап, ол кездегі

қазақ қоғамын «рулық қоғам» деп қарау дұрыс емес, бұл тәртіптер тек форма жағынан сақталғанымен, оның мазмұ-ны әлдеқашан өзгерген, ауыл мен атаның негізі ұйытқысы туыстық байланыс болғаны-мен, онда атасы басқа кір-мелерде де, тіпті бұрынғы құлдардан тәуелді шаруаға айналған қоңсылар да, мал иесі байда, оған жалданған кедей де болды. Демек, бұл алғашқы рулық қауым емес, дәстүрлі дала демократиясы-на негізделген қоғам еді.

ХVІ ғасырда өмір сүрген тарихшы Розбехан Исфаһа-нидың деректеріне қараған-да, Қазақ хандығында он ұлыс болған, әр ұлыстың жан саны жүз мың адам. Бұл Мұхам-мед Хайдар Дулатидің: Қа-зақ хандығының жан саны 1 миллион адам деген дерегіне сай келеді. Бұл ұлыстарды хан тұқымынан шыққан сұлтан-дар басқарды. Ұлыстар мен ру-тайпалардың қоныстары-ның шекаралары тиянақсыз болды. Белгілі бір сұлтанның қол астына қарайтын жер-лердің көлемі оған қара-сты ру-тайпалардың жазғы жайлау, қысқы қыстау және ұдайы көшіп-қонатын жолда-рының бағыттары белгіленіп отырды. Ал отырықшы егінші, қалалы аймақтар әмір, мың бегі, жүз бегі сияқты жергілік-ті жүйе бойынша басқарылды.

Хандар мұрагерлік жолы-мен сайланды, хан өлсе ор-нына үлкен баласы отырды, ер жеткен баласы болмаған жағдайда аға-інілері, яки олардың балалары отырды. Бірақ хан мұрагерлерінің таққа отыруы сұлтандар мен ру-тайпа шонжарлары – өкілдерінің жиналысындағы (құрылтайындағы) «хан көте-ру» аталатын сайлаудан өтуге тиісті болды. Осылар оны хан болуға лайық деп ұйғарып, ақ киізге отырғызып, үш рет хан көтеріп, «хан атасы» болған

қадірлі адамның батасын алғаннан кейін ресми заңды хан болып тақта отыратын болды. Сөйтіп, мұрагерлік тәртіп, «хан көтеру» сайлау-ымен ұштасып отырды. Бұл «хан көтеру» салты – сұл-тан, би, батыр және ру-тайпа бастықтарының жаңадан көтерілген хан билігін мой-ындайтындығының айғағы болды.

«Хан көтеру» сайлау-ындағы шешуші шарт: хан тұқымының ақсүйектіг і (Шыңғысхан тұқымынан бо-луы), байлығы, ықпалы, сұл-тандар мен билер ішінен жақтасының көптігі болды. Хан тағына отырған соң оны құттықтап той – мереке өт-кізілді. Олар Орта Азиядағы түркі тілдес және моңғол тілдес халықтардың бәрінде болған көне салт еді.

Ханның қасында ірі сұл-тандар, тайпа көсемдері, би-лер, батырлар, шежіре-шешен жыраулардың кеңесі отырды. Олар саяси маңызды, әскери және азаматтық мәселелерді ақылдасып шешті. Ұлыстар арасындағы дау-шараларға билік айтты. Бұл кеңесте сот құқы да, заң шығару құқы да болды. Қазақ хандығының заңдары – «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы», Әз Тәукенің «Жеті жарғысы» осы хан кеңесінің шешімі арқылы жарыққа шыққан. Әз Тәуке хан «Жеті жарғы» заңын жасау үшін «Күлтөбенің басында күнде кеңес» өткізгені тарихымыз-дан мәлім.

Ханның қасында сайлау-ыт төрелер, атарман-шабар-ман жасауылдар және ма-лайлар болды. Бұлардың бәрі «төлеңгіт» деп аталды. Олар түрліше әлеуметтік жікке айрылды. Бұлардың жоғарғы жіктері ханның, сұлтандар-дың қосшысы болып, олардың әмір жарлықтары мен билік үкімдерін жұртқа таратты және орындатып отырды. Хан қазынасына салық жинады. Соғысқа жарақты азаматтар ханды және хандық үкімет-ті қорғайтын салауыт әскер болды. Бұладың төменгі жік-тері үй ішімен түгел хандар мен сұлтандардың малайы болып, олардың малын бақты, отын жақты. Хандар мен сұл-тандарға тәуелді төлеңгіттер мыңдаған отбасынан құрал-ды. Мысалы, Абылай ханның (XVIII ғасырдағы) өзімен бірге көшіп-қонып жүретін мың үй-ден астам төлеңгіттері болды.

Іс жүзінде хандық үкімет-ті қорғайтын тұрақты әскер де, cақшы да осы төлеңгіттер-ден біріктірілген сайлауыттар мен жасауылдар болды. Бұлар өмір бойы, тіпті ұрпақтан-ұр-паққа міндет болып отырды.

Тарихи деректемелерде қазақ хандарының жүз мың атты әскерімен жорыққа шыққаны (мысалы, Тәуекел хан) қазақ сұлтандарының әрқайсысының елу мың,

отыз мың, жиырма мың атты әскерді бастап соғысқаны (Қасым, Ахмет, Жаныс, Таныс, Шалым, Есім сұлтандар ) ту-ралы айтылады. Мұхаммед Хайдар Дулати өзінің «Тари-хи и Рашиди» атты еңбегінде) Таһир ханның алғашында он лек (жүз мың) әскері бар еді, кейін екі лек (жиырма мың) әскері қалды» дегенді айта-ды.

Жоғарыда айтылған сан-дар жорық кезінде жалпы аттанысқа келтірілген қа-рулы жасақтар болса керек, өйткені жайшылықта көшпелі елде мұншалық көп тұрақты әскер ұстау мүмкін емес. Көп әскерді асырау қиын және оның қажеті де жоқ. Тұрақты әскер тек Сырдария бойын-дағы қалалар мен бекіністер-ді иелеу және қорғау үшін қажет болды. Егіншілік аудан-дарда бұлай істеуге мүмкін-шілік бар еді.

Қазақ хандығы қару-лы күштерінің басым көп-шілігі халық жасақтарынан құрылды. Қазақтар қарулы көшпелілер болды. Сыртқы жаудың шапқыншылығынан қорғануда және жорыққа аттануда соғысқа жарайтын әрбір ер азамат өздерінің тайпа көсемдері мен ба-тырларына ілесіп майданға шығуға дайын болды. Жайшы-лықта қару-жарағын асынып, малын бағып, аңын аулап, ауылдарында өндіріс кәсібі-мен шұғылданды.

Қазақтың ру-тайпалық құрылымы да өндіріс жұмы-сы мен әскери істерді ұшта-стырған ұйым болды. Өте-мөте ел басына соғыс қаупі төнгенде жалпы халық қару-лы қимыл жасап отырды. Бұл жөнінде Орта Азия тарихшы-сы Розбехан Исфахани былай дейді: «Өздеріне шабуыл жа-салған кезде, бір ұлыс болып табылатын әрбір ру (тайпа) бір жерге орналасады да дұшпанды өз отбасылары мен мүлкіне жолатпау үшін сондайлық қызу қайратпен, батырлықпен өткір қылышта-рын жұмсайды.

Ұрысқа барынша дайын-далып, қажетті керек-жа-рақтарын ала келеді. Бірнеше түтін түтеткен үйден тұратын әрбір әулет отбасылары мен мүліктеріне бас болады. Егер де қарсыласу туын көкке көтеріп, дұшпанға тойтарыс беру үшін бүкіл қазақ әскері бірігіп, бір жерге жиналатын болса, оны жеңу өте қиын іс болады.

Деректерге қарағанда, қазақ хандығының қарулы күштерінің біршама тұрақты бөлігі хандар мен сұлтан-дардың ордасымен бірге көшіп-қонып жүретін оларға тәуелді төлеңгіттерден жи-налған сайлауыттар. Қалған бөлігі жаугершілік кезін-де жалпы аттанысқа кел-тірілетін халық жасақтары болған. Оларды хан, сұлтан және батырлар басқарған.

Сырдария жасағындағы оты-рықшы аудандар мен қала, бекіністерді қорғау үшін белгілі шамада тұрақты әскер ұстаған.

Дәстүрлі қазақ қоғамын-дағы хан билігінің сипаты орта ғасырлардағы деректе-мелерде ханның құқықтары мен міндеттері мынадай:

1. Билік етуші әулеттің басшысы және барлық қазақ тайпаларының жоғарғы сю-зерені ретінде ханның бүкіл хандық аумағына, ұлысқа қа-расты барлық жерге жоғары дәрежеде билік ету құқығы, оның негізгі қызметі мен басты міндетінен – елді сыртқы жаулардан қарумен қорғауынан туындайтын құқығы болды.

2. Соғыс жариялау және бітім жасау құқығы тек ханға ғана берілді, мұның өзі әскер-лердің жоғарғы басшысы мін-детінен туындайтын еді.

3. Ханның шет мемлекет-термен келіссөздер жүргізуге жоғарғы дәрежеде құқығы болды, мұның өзі мемлекет-тің сыртқы саяси бағытын белгілеу міндетінен туын-дайтын.

4. Ханда өзіне бағынышты өлтіру немесе тірі қалды-ру құқығы – оның жоғарғы билік міндетінен туын-дайтын құқығы болды. Хан-ның бұл құқығы мен міндеті қазақтардың «Жеті жарғы» құқық нормаларында айқын көрсетілген.

5. Сондай-ақ ханда заңдар және қоғамның барлық мүшелері үшін міндетті бұйрықтар шығару құқығы – оның сол кездегі қоғамдық құрылыс пен тәртіпті сақтау міндетінен туындайтын құқығы болды.

Түрік-монғол халықта-рының тарихындағы шыңғы-сизімнің маңызын көрсету үшін тек баршаға мәлім де-ректердің бір-екеуін еске түсірелік.

Біріншіден, Шыңғы-сизм Шыңғыс хан ұрпағы-ның жоғары билікке ие болу құқығын дәріптеді. Соның ішінде бұл «хан» атағы тек Шыңғыс хан ұрпақтарының шексіз құқығында болуы-нан көрінеді. Шыңғыс тұқы-мы еместердің хан атағын иеленуге әрекеттенулері түрік-моңғол және басқа да халықтардың санасында құқыққа қарсы, тіпті бейәдеп қылық болып саналды. Мұн-дай кесім оны жүзеге асырғы-сы келген кісіні құқықтан тыс қойғандай болды. Түркі деректемелерінде: «Қарадан шығып хан болу осыдан ба-стап тоқталсын!» /4, 98 б./. – деп жазылған.

Екіншіден, дәстүрлі қа-зақ қоғамының әлеуметтік құрылымының жүйесі көне дәуірден келе жатқан дәстүр-лі әлеуметтік институттар жүйесі екендігі толық дәлел-денді. Дәстүрлі билік хандық институт ең бірінші Түркі мем-

лекеттерінде сақ, сарматтар дәуірінен бастау алып, біртін-деп басқа да мемлекеттерде дамып, қалыптасқан.

Ханның отыратын тағы – мінбер, асатаяқ, байрақ, жүзік түріндегі мөр т.б. хан-дық атрибуттары болды.

Үшіншіден, қазақ қоғамы-ның дәстүрлі билік хандық институт өкілдері хан-сұлтан-дар тек мемлекет қайраткері болып қоймай, жауға әскер бастап шыққан батырлар екендігі дәлелденді.

Төртіншіден, патша өкіметінің Орта Азия мен Қазақстандағы отаршылдық саясатын жандандыруы XIX ғасырдың 20-жылдарында ғана қолға алынғаны белгілі. Патша үкіметінің көздеген саяси мақсаты дәстүрлі қазақ билік институттарын іштен іріту арқылы хандық институт қызметін әбден жансыздан-дыру болды.

Бұл саясат әуелі Орта жүзде, содан кейін Кіші жүз-де Ресейдің әкімшілік жүй-есінің енгізілуімен басталған болатын. 1822 жылы «Сібір қырғыздары туралы жарғы», 1824 жылғы «Орынбор қырғыздары туралы жарғы» дейтіннің шығарылуы дәстүр-лі қазақ қоғамының хандық билік институтын жоюдың патша өкіметі тарапынан қол-дан жасалған дағдарысының басы болды. Бесіншіден, 1868 жылы сұлтандар институты-ның билігі жойылды.

Қорыта келе айтпағымыз, біріншіден, дала демокра-тиясынан бастау алған хан-дық институтқа негізделген дәстүрлі Қазақ мемлекеттігі өзінің қалыптасуы мен даму эволюциясының дәуірін ба-сынан кешірді. Екіншіден, Қазақ қоғамының дәстүрлі саяси-әлеуметтік құрылымы-ның билік жүйесі қазақ мем-лекеттігі мен алты алаштың бірлігін сақтай отырып, оны ілгері дамытуға қызмет етті.

Үшіншіден, Қазақ хандық институтының әлеуметтік құрылымының негізі дала демократиясына негізделген халықтық сипатта болды. Қа-зақ қоғамында ханды бұқара халық сайлады.Төртіншіден, хандықтағы билер кеңесінің беделі күшті болғаны, хандар кеңестің келісімі мен қолда-уынсыз мемлекеттік маңы-зы бар мәселелерді шеше алмаған. Ханның қолында негізінен атқарушы билік шоғырланса, заң шығарушы-лық қызмет пен сот билігін билер кеңесі атқарған. Мұ-ның барлығы дәстүрлі хандық институттың демократиялық негізін дәлелдейді.

Өтеген Исенов, тарих ғылымдарының кандидаты. Қостанай

мемлекеттік педагогикалық институтының доценті.

Өткенді білмей, келешекті болжай алмайсың

Сейсенбі, 4 тамыз 2015 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

Әйгілі әншілердің

перзенті Қазақ эстрадасында өзін-

дік орны бар талантты әншілер, яғни ерлі — зайыпты Қанат пен Светлана Айтбаевтарды біл-мейтіндер жоқтын қасы. Олар ұзақ жылдар бойы Ақтөбе облысында тұрып, өздерінің дарының елімізге әбден дәлел-деді.

Уақыт өте шеберліг і шыңдалған бауырларымыз республика көлемінде үлкен сахналардан көрініп, құлаққа жағымды әндерімен баршаның жүрегін жаулады.

Олар қол ұстаса жұртшы-лықтың алдына шыға келгенде бәрі де олардың орындауын-дағы туындыларды ерекше бір ықыласпен тыңдайтын. Қазір әртістердің есімдеріне күллі қазақ үйреніп, жарасымды жұп өнер әлемінде тек биіктерге өрлеп келеді.

Бүгін мен неге олар жайлы қысқаша тоқталып отырмын. Осынау өнерлі отбасында Ди-маш есімді ұл бала осыдан 21 жыл бұрын дүниеге келіп, ата-анасын шексіз бақытқа бөлеген-ді. Димаш кішкен-тайынан «Әке көрген оқ жо-нар, шеше көрген тоң пішер» демекші, ата-анасына еліктеді ме, жалпы музыкаға шексіз құштар болды.

Әрине, өздері өнер десе ішкен астарын жерге қоятын ата-анасы ұлдарының талпы-нысына қуанбаса, ренжіген жоқ. Содан ол 5 жасынан бастап музыкалық студияның форте-

пиано және вокал сыныбында дәріс алды. Бұл сабақтар оның қабілетін барынша ұштады.

Студиядан кейін әке-шеше-сі сахнада жүргендіктен үнемі олардан өнеге алды. Оның бой-ындағы талант ұшқыны музыка-лық колледждің қабырғасында жүргенде де анық байқалды. Осындағы ұстаздарынан да көп жайды көңілге түйді. Үл-кен сахналарға шығып, ән сала бастады.

Музыкалық білім кімді болсын сұлулыққа жетелейді. Талғампаз болып қалыптасады. Үлкендерге қарап бой түзейді. Осылайша жылдар өткен сайын жаны сұлу Димаш өзінің келе-шегі жарқын екендігін көрсете бастады.

Өздеріңіз де жақсы білесіздер республикамыз-да жасөспірімдерге арналған түрлі байқаулар өтіп жатады. Соның бірі — еліміздегі жас та-ланттардың көрінуіне кең жол ашатын «Айналайын» секілді өнер додасы болатын. Ол мұн-да «фортепиано» номинациясы бойынша лауреат атанды.

Бір ғажабы, бұл кезде біздің Димашымыз небәрі 6 жаста ғана еді. Осынау жеңіс әкесі Қанат пен анасы Светла-наның да халық арасындағы беделін арттырды. Осындай байқаулар жас дарынды ши-ратты. Тың ізденістерін жалға-стырды.

Жылдар өткен сайын оның сахнадағы өзін-өзі ұстауы, ән орындау мәнері жерлестерінің де көңілінен шықты. Ол бұл күндері елордамыз Астанадағы Қазақ ұлттық өнер универси-тетінің студенті. Осындағы

эстрада өнері кафедрасы-ның меңгерушісі, профессор Майра Дәулетбақ оның тәлім-гері. Майраның да есімі барша елімізге кеңінен танымал.

Димаш алған асулар

Сонымен Димаш Құдай-берген өткен жылдардың ішін-де эстрадада талантты жастар-дың қатарына қосылды. Соның жарқын айғағы ретінде бірқа-тар мысалдар келтіре кетелік.

Ол 2010 жылы «Звонкие голоса Байконура» деп атала-тын халықаралық фестивальде лауреат атанды. Бұл өнердегі табыс бозбаланы барынша қанаттандырды. Содан арада екі жыл салып Астана шаһа-рында жас орындаушылар-дың республикалық «Жас қа-нат» байқауында Бас жүлдені иеленді.

Бұл байқауда қазақ эстра-дасындағы жаңа есім тура-лы бүкіл елімізге жағымды ақпарттар тарады. Міне осы өнер додасынан кейін ол «Шығыс базары» деп аталатын эстрада орындаушыларының халықаралық телебайқауында І дәрежелі лауреат болды.

Көпшілікке мәлім, жуырда ғана Димаш Құдайберген Бе-лоруссияның Витебск қаласын-дағы «Славян базары-2015» халықаралық ән фестивалінде жұлдызы жанып, Бас жүлдені жеңіп алды. Бұл әрине, бүкіл қазақ халқының беделі мен абыройын күллі әлемге паш етті.

Кейбір дерек көздеріне

қарағанда, аталған фестиваль 24-ші рет өткізіліп отыр. Бұл өнер жарысына дүние жүзінің 21 елінен небір дүлділ әншілер қатысты. Осы эстрада жұлдыз-дарының арасында кейіп-керіміздің мәртебесі асқақтап, бәрімізді де үлкен қуанышқа кенелтті.

Аталмыш фестиваль -да ол қазақтың халық әні «Дайдидау ды» нақышына келтіріп орындады. Әділқазы мүшелерінің арасында қазақ жігітінің ерекше дауысына таңданыс білдірмегендері жоқ. Осы аталған байқауда 175 балл жинап, өзгелерден дараланды.

Димаш фестивальдің алғашқы күні-ақ өзінің во-калдық шеберлігінің жоғары екендігін бірден байқатты. Ол

Ресей композиторы Константин Меладзенің «Опять метель» деп аталатын әнің жүректер-ге жеткізі білді. Содан кейін француздың «Sos dun terien un detresse» шығармасын да жоғары деңгейде орындап шықты.

Қ ы с қ а с ы , А қ т ө б е д е дүниеге келіп, Қанат және Светлана секілді өнер жұл-дыздарынан тағылым алған Димаштың келешегі жарқын. Ол алдағы уақытта тағы да әлемдік деңгейдегі бір өнер додасына қатыспақ. Бұған да дүниежүзіндегі өздерін жан-жақты көрсеткен өнерпаздар қатыспақ.

Аталмыш мега-жобаға 50 мемлекеттің өзі секілді топ жарған әрі елдерінде әбден

танылған эстрада жұлдызда-ры бақтарын сыңайтын бо-лады. Жеңімпаз бауырымыз осы байқауға да қазақ әнімен шыққалы отыр.

Еліміз тәуелсіздік алғалы бері қазақ жастарының дүни-ежүзілік деңгейде жарқырап көрінуіне барлық жағдайлар жасалды. Димаштан басқа да жас өрендердің ел намысын қорғап келе жатқандығы бұқа-ралық ақпарат құралдарынан көпшілікке таныс болса керек.

Міне, бұл күндері Ақтөбе облысы филормониясының директоры Қанат Құдайберген-нің отбасында үлкен қуаныш. Біз жас дарынға болашақта да өмірде жолың болып, өнерде жұлдызың жана берсін дегіміз келеді.

ҮКІЛІ ҮМІТ

Еліміздің абыройын асқақтатты Халықаралық «Славян базары-2015» ән фестивалінің

Бас жүлдегері Димаш Құдайберген хақында

ЖаназаҚайтыс болған адамның

Ислам шариғаты бойынша тіріде төрт ақысы бар. Соның бірі – жаназа, яғни марқұмды соңғы сапарға шығарып салу рәсімі. Өлікті құрметтеу, ару-лау тағы басқа рәсімдері жаса-лып болғаннан кейін ең соңғы міндет жаназасын шығару. Имам немесе молда жиналған жұрт алдында қайтыс болған кісіге арнап қасиетті дұғалар-ды оқиды. Жаназа намазын шығаруға келгендер қатарға тұрып, марқұмға соңғы құр-мет көрсетеді. Діни рәсімдер соңында имам «бұл кісі жақ-сы адам ба» деп сұрайды. Оған барлық тілектес адамдар «жақсы адам» деп ажауап бе-реді. «Мақұмнан кімнің ала-шақ-берешегі бар» деп тағы сұрақ қойылады. Ұяты бар адал адамдар өздерінің бе-решегі болса сол жерде табыс етеді. Алашағы жоқтар «ала-

шағымыз жоқ» дейді. Біреу-лердің алашағы болса, оны қайтаруды марқұмның кейінгі ұрпақтарына міндетіне алады. Барлық мұсылмандарға жана-за намазы шығарылады. Де-генмен кейбіреулерге жаназа шығарылмайды. Олар мына-лар: өзін-өзі өлтіргендер; арақ ішіп өлгендер; өз ата-анасын өлтіргендер; тонаушылар мен қарақшылар; Отанын, дінін сатқандар; Жансыз туған сәби-лер. Сол сияқты бет-бейнесі танылмаған өлікке де намаз шығарылмайды.

Ағайын татулығыТуыстық жақындықты біл-

діретін ұғым; рулас, аталас, ба-уырлас адамдар. Ежелгі дәстүр бойынша ағайынның жұмған жұдырықтай тату болуы, қуа-ныш пен қайғыны бір кісідей бөлісу қатаң ескеріліп отырған. Қонысы мен өрісі, тыныс-тір-шілігі бір ағайын ішіндегі сый-

лы қариялар әр істің бас-қа-сында болған, жөнін айтқан. Ағайынға ұят келтіретін жөнсіз іс, ұрлық-қарлық жазаланған. Өмірде жаңылыс басқан ұлы-на немес қызына айтылатын «ағайынға қай бетіммен қа-раймын» деген сөз жан күй-зеісінің аса бір ауыр сәтінде айтылған.

ҒұрыпҚазақ халқының өмір бойы

қалыптасқан таным, ұғым, әдет, әдеп, салт-дәстүрлерінің айқындалған, заңдық күші бар ел тыныған, мойындаған сара жолы ерте жасалған. Ол ұлттық болмысы мен, мінезін-де, жадында ата-баба үлы істерінің жақсы үрдісін сақтау және оны дамытуды көздеген, мақсат еткен. Мұны ғұрып дей-міз. Мұнда тәрбие, адамгер-шілік, ар-ұят, намыс, тектілік, парасаттылық, қайырымды-лық, мейірімділік, имандылық

келбетінің мыңдаған жыл жа-саған қасетті қағидасы мен даланың даналық ережелері жинақталған. Халқымыз оны қадірлеп, құрмет тұтқан. Бұл әдеттен айнығандарды түзей-тін де жол тапқан. Сөйтіп ха-лықтың өзі ұлттық тәлім-үл-гінің, мәдениеттің осындай бірегей заңын жасап қал-дырған. Мұндай ғұрыптардың адам санасы мен тәрбиесіне қосқан үлесі, ықпалы өте зор. Ел ішінде мұны сақтап ұрпақ санасына сіңірңп отыратын ақсақалдары мен билері, ел ағалары, қажы, молдалары, білгірлері, шешендері болған.

Ауызбастырық«Кер атты беріп тұрып

«Айта көрме, ауызбастырығы-мыз болсын», деп аттанды-рады» («Ел аузынан» кітабы-нан ). Біреуді сөзбен жығып, ұстап оны орнынан тұрмастай етіп өлең шығарғанда, әзіл

тастағанда (немесе ұятты іс істегенде) ұтылған адам өзін-ше әлгі сөзді басқа адамға та-ратпау үшін «ауызбастырықә береді. Ол бұл сөзді ешкімге айтпаңыз деген жалынуы, кешірім сұрауы болып табы-лады. Ауызбастырық серттің бір түрі болып табылады.

Ауылдың алты ауызы

Тойда, ойын-сауықта, қо-нақ кәде сұрағанда, көбінесе, алыстан келгендер «ауылдың алты ауызы» болмайтын ба еді, «әуелі өздеріңіз бастаңыздар» деп қалатын әдеті бар. Демек, бұл «жол өздеріңізден, өнер, өлең ауылдан басталсын» деген сөз. Сөйтіп өлең ауыл өнерпаздарынан басталады. «Ауылдың алты ауызы» де-геніміз осы. Бұл өлең табан астында суырып салып айты-луы немесе бұрыннан таныс

өлең, жыр түрінде орындалуы мүмкін. Мұның ән, әуені де әр түрлі болады. Ауылдың алты ауызы өнерлі жастардың топ алдына шығаруға, олардың халыққа танымал болуына игі әсер еткен.

Әдет«Жирен жаман әдет-

тен, үйрен жақсы әдептен». Адамьдарда әр түрлі әдет болады. Мысалы: біреу түсте ұйықтауды немесе құлағын шұқып отыруды әдетке айнал-дырады. Енді біреу өсек, өтірік айтуды, ауыз жазуды немесе ұолық қылуды әдет қылады. Оның жақсы да, жаман да түр-лері бар. Жағарыда айтылған мақал оның жақсысынан үй-ренуге, жаманынан жиренуге шақырады. Әдет те халықпен бірге жасап келе жатқан ұлт-тық ғұрпымыздың бір түріне жатады.

БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН

Қазақтың салт-дәстүрлері

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 4 августа 2015 г.

РАЗМЕЩЕНИЕ РЕКЛАМЫ

Адрес: пр. Аль-Фараби, 90 (1 этаж, левое крыло - рекламный отдел).

Тел. 8 (7142) 54-03-01

ПОДПИСКАТел. 8 (7142) 53-39-13

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон приемной редактора 54-27-53, факс 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министер-

ством культуры и информации Республики Ка-захстан.

Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке

акима города.Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.Директор - гл. редактор:

Елена НИКИТЕНКО.Заместитель главного редактора: Ораза-

лы Жаксанов. Тел. 54-62-46.Шеф-редактор: Зульфия Набиева. Тел. 54-

37-58.Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел.

54-37-58.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-

85), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузьмичев (54-62-46), Марина Кострова (54-05-75), Валентина Мелехова (54-05-75), Зульфия

Набиева (54-37-58).Фотокорреспондент: Олег Яблочкин. Тел.

54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Сергей Биркле.Газета набрана и сверстана в компью-

терном центре «НК»: Валентина Михальцова, Индира Казиханова.

Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Востротина. Тел. 54-69-71.

Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО

«Костанайский Дом печати», г. Костанай, ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа.

Тираж номера - 3029. Подписной индекс: К-315. Заказ №1122.При перепечатке ссылка на «НК» обяза-

тельна. Мнение авторов публикаций может не совпадать с точкой зрения редакции.

® - материал публикуется на правах рекла-мы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

gazeta@top-news.kz

К СВЕДЕНИЮ

О порядке оказания государственной услуги по своевременной выдаче справки об отсутствии и (или) наличии налоговой

задолженности

Одним из видов наиболее востребованных государ-ственных услуг является выдача справки об отсут-ствии (наличии) налоговой задолженности, задолжен-ности по обязательным пенсионным взносам, обя-зательным профессиональ-ным пенсионным взносам и социальным отчислениям (далее – справка).

Для обеспечения про-зрачности выдачи справки с 21.11.2014 года введена в действие статья 598 Кодек-са Республики Казахстан «О налогах и других обязатель-ных платежах в бюджет», предусмотренная в редак-ции Закона Республики Ка-захстан от 16.05.2014 года №203-V, где сказано, что налогоплательщик (нало-говый агент) вправе подать запрос в налоговый орган по месту регистрационно-го учета через веб-портал «электронного правитель-ства»; веб-приложение информационных систем налоговых органов; центр обслуживания населения для получения сведений об отсутствии (наличии)

налоговой задолженности, задолженности по обяза-тельным пенсионным взно-сам, обязательным профес-сиональным пенсионным взносам и социальным от-числениям.

Отправка налогового за-явления в электронном виде имеет ряд преимуществ, где налогоплательщик наблюда-ет за процессом ее форми-рования и готовности, не простаивая в очередях в го-сударственных органах, что существенно экономит вре-мя налогоплательщиков, и исключает личный контакт со специалистом.

Справка, полученная в электронном виде, заверя-ется электронной цифровой подписью уполномоченного органа.

В соответствии со статьей 7 Закона Республики Казах-стан от 7 января 2003 года №370-II «Об электронном документе и электронной цифровой подписи», элек-тронный документ равно-значен документу на бумаж-ном носителе и не требует заверения подписью руко-водителя и печатью органа

государственных доходов. В этой связи на веб-портале государственных закупок Республики Казахстан для организаторов государ-ственных закупок размеще-но объявление о легитимно-сти справки в электронном виде для участия в тендере.

Справка об отсутствии (наличии) задолженности выдается в следующие сро-ки:

1) не позднее трех ра-бочих дней со дня подачи налогового заявления на получение справки - юри-дическому лицу, не име-ющему структурного под-разделения, структурному подразделению юридиче-ского лица, постоянному учреждению юридического лица-нерезидента, физиче-скому лицу, индивидуально-му предпринимателю, част-ному нотариусу, частному судебному исполнителю, адвокату;

2) не позднее пяти ра-бочих дней со дня подачи налогового заявления на получение справки - юри-дическому лицу, имеющему структурное подразделение.

В целях обеспечения до-верия у общественности, защиты законных прав и интересов граждан, орга-низаций и государства при исполнении налогового за-конодательства, а также в целях выявления должност-ных и коррупционных пра-вонарушений, совершен-ных работниками органов государственных доходов, и случаев несоблюдения служебной этики в управ-лении государственных доходов по г. Костанаю функционирует телефон доверия 28-85-36, либо мож-но заполнить бланк жалобы и оставить его в ящике для жалоб и обращений. Ни одна жалоба или предло-жение налогоплательщиков не останется без внимания, по ним проводится анализ и работа для улучшения деятельности работы управ-ления для повышения ка-чества предоставляемых налоговых услуг.

С. ДОНЕНБАЕВ, руководитель

управления государственных

доходов по г. Костанаю

ВАЖНО ЗНАТЬ

Текущая легализация

Актуальность закона, вступившего в силу с первого сентя-бря 2014 года, несомненна. Его простой, эффективный ме-ханизм гарантирует владельцам легализованного имущества надежную защиту.

Закон регулирует общественные отношения, связанные с проведением государством разовой акции по легализации имущества. В законе четко прописан перечень имущества, которое может быть легализовано. К нему относятся: деньги, ценные бумаги, доля участия в уставном капитале юриди-ческих лиц, недвижимое имущество, здания, находящиеся на территории Казахстана, соответствующие строительным нормам и правилам, а также недвижимое имущество, на-ходящееся за пределами республики.

Надо заметить, что не все названное может быть легали-зовано, если оно приобретено в результате совершенных преступлений против прав, свобод человека и государства, коррупционных правонарушений и преступлений, а также незаконного изготовления поддельных денег, ценных бумаг и документов.

Не будет также подлежать легализации имущество, права на которое оспариваются в судебном порядке либо не до-пускаются законодательно. Сюда также относятся деньги, полученные в качестве кредитов, имущество, подлежащее передаче в пользу государства, жилые и нежилые помеще-ния в объектах недвижимости, завершение строительства которых было осуществлено за счет бюджетных средств.

Срок легализации имущества ограничен и заканчивается 31 декабря 2015 года.

Срок подачи документов для предъявления имущества (кроме денег) к легализации начался 1 сентября 2014 года и закончится 30 ноября 2015 года.

Управление государственных доходов по г.Костанаю со-общает к сведению налогоплательщиков, что по вопросам разъяснения можно обратиться в юридический отдел УГД г.Костаная по адресу: г.Костанай, ул.Мауленова, д.21, каб. 402 или по телефону 28-13-09.

С. Т. ДОНЕНБАЕВ, руководитель управления

государственных доходов по г. Костанаю

Общественный фонд «Участников и инвалидов Вели-кой Отечественной войны «Ата» выражает искреннее соболезнование родным и близким по поводу кончины участника Великой Отечественной войны

ПОПОВА Валентина Афанасьевича

О фактах преступлений и правонарушений - через WhatsApp

Департамент государ-ственных доходов по Коста-найской области сообщает, что теперь граждане опера-тивно могут сообщать о фак-тах преступлений и правона-рушений, либо информации о готовящемся преступлении в сфере таможенного и на-логового законодательства, коррупционных и других неправомерных действий со стороны должностных лиц органа государственных доходов через WhatsApp по номеру 87710179900.

По дисциплинарным про-ступкам со стороны долж-ностных лиц департамента (нарушение норм Кодекса чести государственных слу-жащих Республики Казах-стан, нарушение порядка рассмотрений обращений физических и юридических лиц, оказание неправомер-ного предпочтения физиче-ским и юридическим лицам при подготовке и принятии решений, содействии в пред-принимательской деятельно-сти, необоснованный отказ в предоставлении информа-ции и разъяснений, установ-ленных действующим зако-нодательством Республики Казахстан и др.).

По коррупционным право-нарушениям и преступлени-ям (злоупотребление долж-ностными полномочиями, превышение должностных полномочий, бездействие по службе, халатность с причинением ущерба, вы-могательство взятки, дача взятки и др.).

По налоговым правона-рушениям (неприменение контрольно-кассовых машин при наличных расчетах, либо непредоставление товарного чека; занятие предпринима-тельской деятельностью без регистрации; реализация алкогольной продукции без регистрации, сопроводи-тельных накладных, ниже продажных цен и.др.).

По правонарушениям и преступлениям в сфере та-моженного дела (о задерж-ке во время осуществления таможенного контроля и таможенного оформления, в том числе о создании ис-кусственных преград со стороны должностных лиц органа государственных до-ходов, о попытках контра-банды и т.д.).

По преступлениям в сфере экономической де-ятельности (лжепредпри-

нимательство, создание финансовых пирамид, не-законное использование то-варного знака, изготовление или сбыт поддельных денег, ценных бумаг и платежных карточек, преднамеренное ложное банкротство, укло-нение от уплаты налога и других обязательных плате-жей в бюджет, рейдерство и.др.).

Граждане, ставшие сви-детелями правонарушения или преступления по дан-ным направлениям, также о невежливом поведении должностных лиц органа государственных доходов могут отправить фото- и ви-

деоизображения по данным фактам на указанный номер WhatsApp, а также сообщить по телефону доверия депар-тамента 53-65-80 (работает круглосуточно) или дежур-ной части 53-67-93.

Вместе с этим пред-упреждаем об уголовной ответственности в соответ-ствии со статьей 419 УК РК за заведомо ложный донос о совершении уголовного проступка и уголовного пре-ступления.

Пресс-служба Департамента

государственных доходов по Костанайской

области

4-комн. квартиру 12500000 тнг, 75 кв.м, 4/9 этаж, торг, ипотека. Очень теплая, ухоженная, частично меблированная, лоджия 6 м, лифт. Тел.: 22-01-31, 87779002121, 87775242363.

3-комн. квартиру, 5/5, 57, 2 кв.м, с/у раздельный, без ремонта, срочно. Тел. 87777437318.

Дом, район «кривого магазина», 3 ком. + кухня, 60 кв.м, 3 сотки земли, 4700000, торг, рассрочка. Газ, тел. Отдельно стоящий (дом). Тел.: 87774120303, 87072210303.

Нотариус Ибраева Р.З. сообщает об открытии наслед-ства после смерти Фролова Виталия Ивановича, умерше-го 2 марта 2015 г., и просит наследников и кредиторов об-ратиться к нотариусу для принятия наследства по адресу: г.Костанай, ул.Каирбекова, 351/1, тел. 39-40-26.

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 4 августа 2015 г.

ВОКРУГ СВЕТА

Фолькер ШТЮВЕ: «Чем ближе к Казахстану, тем теплее на душе»

Путешественник из Германии преодолел пять тысяч километров на велосипеде, чтобы поддержать проведение EXPO-2017.

Полосу подготовила Дина АЛИЕВА. Фото автора

По словам Фолькера Штюве, поводом для тако-го глобального велопутеше-ствия стала обычная шутка. О своей авантюре, спорте и семье, которая осталась в Билефельде (Германия), немецкий велосипедист по-делился с «НК».

- Фолькер, расскажите о себе, чем занимаетесь и как давно увлекаетесь велосипедами?

- Мне 50 лет. Я - предста-витель немецкой компании, занимающейся «зеленой энергетикой». В Германии у меня жена, трое детей, которые, кстати, тоже лю-бят спорт. На велосипеде я езжу с 1990 года, уча-ствовал в международных соревнованиях. Однако возраст берет свое, появля-ются спорт смены моложе, сильнее и быстрее! Я не хочу быть в хвосте, поэто-му решил посвятить себя путешествиям и уже объез-дил полмира, побывал даже в Индии и Новой Зеландии. Вообще, велосипеды очень популярны в Германии, к тому же велоспорт поле-зен для здоровья. Катаясь на велосипеде, ты никогда не будешь страдать лишним весом. Во время своего нынешнего путешествия я сбросил около восьми кило-граммов! Мне это по душе, да и жена, уверен, будет до-вольна (смеется).

- А как родилась идея путешествия в поддерж-ку EXPO?

- Мой босс, как и я, обо-жает спорт. Он старше меня, но тоже не теряет форму. Увлекается лыжа-ми, скейтбордингом, ве-лосипедами. Когда зашла речь об EXPO-2017 и Казах-стане, я просто в шутку ска-зал, что могу покорить это расстояние в поддержку такого значимого мирово-го события. Он же серьезно воспринял мои слова и тут же позвонил генеральному директору Petroline Bau в Астану Андрею Штумпфу, чья фирма является нашим партнером, и посовето-вался с ним насчет моей идеи. Андрей с радостью ее поддержал. Я, конечно, не ожидал такого поворота событий, но от этого был не менее счастлив. К тому же мой босс взялся спонсиро-вать этот велопробег, за что я ему безумно благодарен.

- Как семья отнеслась к этой затее?

- Они очень переживают за меня, но все равно под-держивают во всем. Боя-лись, правда, в основном из-за России, наблюдая ин-формацию в СМИ, о том, что там неприветливые люди или что-то подобное. Однако я решил во всем убедиться сам и сделал вывод: хорошие и плохие люди есть везде, и это не зависит от страны. Но все же хороших людей на Зем-

ле намного больше. И это не может не радовать! Ну и поддержали меня близ-кие во многом, потому что спорт у нас в крови,

мои родители и родители жены тоже помешаны на спорте. Даже наши отно-шения с женой начались со спортивного приключе-ния. Я предложил ей про-ехаться на велосипеде. Она согласилась и составила мне компанию на тысячу километров. Тогда я, не-долго думая, признался ей в любви. В 2004 году мы заключили официальный брак, но живем вместе уже давно. Для нас официаль-ная регистрация отноше-ний не так важна, однако, если хочешь завести детей, лучше скрепить отношения штампом.

- Сколько времени до-бирались до Костаная?

- Я выехал 4 июля. Каж-дый день проезжал по 200 километров. Пересек Поль-шу, Литву, Россию, и вот я здесь, в Казахстане!

- Какие в целом впечат-ления от путешествия?

- Впечатлений, конечно, море... Если Германия для меня большая страна, то Казахстан и Россия - просто огромны! Это необычайно большие расстояния между городами, в промежутках которых бескрайние степи. В России я действительно чувствовал себя немного незащищенным - языковой

барьер, отсутствие знако-мых. Однако это ерунда. Несмотря на то, что я эконо-мил время, стараясь мень-ше останавливаться, все же

иногда обращал внимание на то, что вокруг. Я увидел Москву и был просто очаро-ван - это очень красивый и впечатляющий мегаполис!

- У вас в Германии разве города менее кра-сивы?

- Конечно, у нас тоже есть много красивых городов, и я очень люблю свою роди-ну. Однако для меня важно увидеть красоту и других стран. Я заметил, что мно-гие здешние жители хоте-ли бы уехать, к примеру, в ту же Германию в поисках хорошей жизни. Но есть и те, кто вернулся разочаро-ванным. У нас не все так гладко, как было раньше и как описывают в СМИ. Везде приходится работать, стараться чего-то добиться. У вас тоже много приезжих, однако к ним относятся дру-желюбно. В Германии люди не любят незнакомцев и не всегда готовы вступить в тесный контакт с иностран-цами. Есть также проблемы с безработицей и молодыми людьми, которые из-за это-го спиваются. Я думаю, что старшее поколение долж-но помочь молодежи не сбиться с пути. Ведь когда человек теряет веру буду-щее - это очень грустно. По-этому, прежде чем искать

счастье где-то, возможно, стоит оглянуться вокруг и просто действовать.

- Действительно, пере-езжать в другую страну

- не самое легкое дело... Однако деньги часто рас-ширяют границы наших возможностей.

- Когда уезжаешь в дру-гую страну, особенно важ-ны даже не деньги, важ-но, чтобы кто-то протянул тебе руку помощи. Бывали и у меня проблемы в дру-гих странах и городах, но совершенно незнакомые люди помогали, приглаша-ли переночевать, зная меня несколько часов. Меня всегда восхищала челове-ческая доброта. Конечно, я и сам, зная, каково быть одному в чужой стране, ни-когда не проигнорирую че-ловека, который нуждается в помощи. Однажды рядом с нами поселился профес-сор из Канады. Он был аб-солютно один, и мы решили с сестрой пригласить его к себе. Позвонили в дверь, а он, наверное, думал, что будем просить у него денег, мало ли, не очень охотно поприветствовал нас. Я ска-зал ему: «Приходи к нам на ужин! Ты здесь находишься уже несколько дней, может, нужна какая-либо помощь?» Он был так ошарашен, но в то же время счастлив. Каж-дый из нас может поддер-жать незнакомца, и многого для этого делать не нужно

- пригласить в дом, пооб-щаться, пропустить кружеч-ку пива.

- Вы употребляете ал-коголь?

- Я могу выпить пива, но в умеренных дозах. У нас вообще этот напиток очень популярен. В России, как я заметил, большее предпо-чтение отдается водке.

- Чем удивил и поко-рил Костанай?

- Гостеприимные люди. Будучи здесь, я ни в чем не нуждался - Андрей Штумпф и его друзья позаботились о месте для ночевки, на-кормили потрясающе вкус-ными блюдами. Я посвятил целый день прогулке по Костанаю, правда, было нелегко из-за жары. У вас погода словно в Австралии (смеется). Чем ближе под-бирался к Казахстану, тем жарче становилась погода и теплее было на душе. Кстати, я побывал на вашем рынке. Множество прилав-ков на улице меня порази-ли своей специ фичностью - у нас такого нет. Местные жители все время хотели со мной сфотографировать-ся - каждый считал своим другом! Вы сумасшедшие люди, в самом хорошем смысле этого слова, очень дружелюбные. Когда я пу-тешествовал по Австралии, в меня иногда летели бутыл-ки из-под пива из открытых окон автомобилей. Это их местное развлечение... К

счастью, здесь я такого не испытал.

- Все-таки, как бы ра-дужно все ни было, пу-тешествие - это занятие не из легких, не так ли?

- Каждый день я проез-жаю 200 километров, делая лишь пару привалов. Но вы-бора нет - нельзя поворачи-вать назад! Все пройденное расстояние фиксирую спе-циальным прибором, ведь многие мне не верят. Вооб-ще, когда уезжал, мои дру-зья утверждали, что мне это не по плечу и через три дня я вернусь домой. Однако я здесь! Немного нервничаю, ведь очень скоро окажусь в конечном пункте своего пути - Астане! Там пробуду два дня, а потом улечу до-мой. Мои дети в этом году поступают в гимназию и я не хочу пропустить этот торжественный момент.

- Скучаете по своей се-мье?

- Очень... Я здесь, а они там! Для меня это порой нелегко. С детьми постоян-но списываюсь в WhatsApp, они с нетерпением ждут моего приезда. По жене скучаю... С каждым днем окружающие девушки ка-жутся мне все красивее и красивее! Поэтому, думаю, мне уже пора поскорее воз-вращаться домой (смеется). А если серьезно, девуш-ки здесь обладают другой красотой, отличающейся от нашей. И это прекрасно - каждая женщина хороша по-своему.

- Даже так! А супруга не ревнует вас?

- Ей некогда, она очень занята: на ней домашние хлопоты, дети и работа. Да и в целом мы уверены друг в друге.

- Фолькер, вы очень молодо выглядите.

- В моей семье все вы-глядят молодо и чувствуют себя прекрасно. Моя бабуш-ка дожила до 102 лет, но, несмотря на возраст, всег-да была в хорошей физиче-ской форме. Эти гены пере-дались мне по наследству.

- У вас есть мечта?- Моя мечта - это реаль-

ность. Все, что окружает меня сейчас, и есть предел моих мечтаний! Я сижу здесь и говорю с вами - для меня это счастье. Я хотел путешествовать - и просто сделал это. Многие люди мечтают о чем-то, не выхо-дя из дома. Но чтобы испол-нить свои желания - нужно выйти из комнаты и занять-ся реализацией идей. И, возможно, потом ты встре-тишь людей, готовых тебя поддержать, так же, как и меня мой босс. Не стоит, конечно, надеяться толь-ко на это. Просто делайте первые шаги - и вы увидите результат.

- Удачной дороги вам на пути в столицу!

- Спасибо!