Embed Size (px)
Citation preview
BBsl
5WLieÉmmms m izjfEZm JA;-
W id Hm'jï^Sfysm k ïOjiiggt0
m m MM
«FfHVPKHBiaf;1 RHmmnBii' \ mmA\Sfe- afc. 1mW Stmm m«ilil
■MMF
WmÊim.^^jr==
m my » 2£ •
gMBgSBPsilf t k ^ r v
zé m w w A m m* \ w••ompfgsgj
Bfc<- ;ï /%I5hrm!»»;sésë jp® •■SSKSg
ï p r s s s p ^
ÊÊlX■ - \ ' ,%:KMffl/. ^ ,0^ %o- s
mMP>#39991tPï : 'V‘>r
,, - a=s»v nIpISiSHl s
9 |*g 8Bë£y§§sss
5s«lSIL-■ J0 fc,Ss*JSgSg;
m luK?5eS whK'-//y
-s /it IkiNSml k s 5 z h *'Jh
1 »'wiiw W T ip - r^ jR S £ iiy/fAmvdi iJs SU*
VS 5
BïSSEkTATIO PHYSICO - MEDICAI N A U G U K . A L I ' 5
O £
ELECTRICITATE.
iii i
A JfaaM - oM zlftïT © m .'ï 'iisg £ ias ï ,1 a i - u^-s a A M i
* ~
•r
r*tfcv. s » ? H
SWv. TATIOIÜT D S J 2
r
•. '4
•V.
H Cl - , ; J i
I
© ÏSSERTATIO PHYSIC© - M ËM CAI N A U G U M, A JL I S
D E:
EJLECTRICITATE*A N N U E N T E SÜMMO N U M I N E ,
FLORENTII JACOBI VOLTELEN,M E D . D O C T . M E D I C I N A E E T C H E M I A E
P R O F E S S O R I S O R D I N A R I I ,
AmpUjJimi S E N A T U S A C A D ’E M IC I- Confenfu •& Nobiiiffimae FACULTATIS' MEDICAE Deere to]
F R O G R A D U D O C T O R A T Ü SySummisque in MEDICINA Honoribus & Privileges rite
ac legitime eonfequendis,
Eruditorum Examini Submitti't
ROBERTUS GULIELMUS DISNEY THORP,
Ad D im xiI* M art» m d c c x c. H. L. Q. S.
L U G D U N I B A T A V O R U M ,A B R A H A M U M e t JA N U M BONKOQJ&.
M- * d c c x. c.
Q, U A M
E x Au&oritate r b c t o r i s m a c n i f j c i ,
N E G N O N
/R.UMVABIBUOTfiEEiVUeimf/
A N- G E U Si
Snier. Reg. Med: EdmOlim Prae/es-.
W * ï " - i 1 \ j r J f m Jr* JL . « k ^ C ^ l V i .
;••%, 8 Ï J a 'jI \i H ï '
mr f-jrr. * r r \ T T CF *Tv O* 'TF V 'ö ff 3 : JSU 3 S #1 A vJw.Awj.wi'. M K M & '
o m i c a 2 a r v u i u u t t A -•
.\óvti% ovü tiftöToa » twiV'A.vV v.7i
et4 3 1S T JQ V iaOOAT IIT ^ 3 J10J f„ T i » t M T t t ' t y :~ ï 3 . lA V . VL \ 3 \ . < A ü . t & . !£ ' . f i t l i . WE.'
■ J : 5';T l e . ; 5 1 . o a n - ■.
*rn#wü lii.u , a<ia ö ' a a y :k / >i a ', T ; 3 M ' & p A T - i T v a ï ' T % ’ ; \ k % _ ö
a §| I,Z r i - r - ' » « f r V ' r n O f t - u n
" ■ v * i w t 3 * » p 3 T t a < » a f n ' i i s ? ! a f t .
‘ i v A . v A . v t s i m w w . x S . . ■
q “OHT '4!"lïl4oïÖ fcUliflJSFiyO 2UTJI33Ö *. - t ' ',
. 5 ' 7 vT O « A - -
. C C i . . '. A \ u A V v A ' . O
. & " g i l ' & .D ‘X-'ó 3 - a--M- u n t i l e , : i i x J t n ï v l ^ V . :
< r r r * l-, « l -i ^ g . y ü . ■ ■ ^ ^ J a a g g , ,
, Wi 0 £ O ' ï fc. & 1 VI A3 CL .O ^ ï •^ o d i i o x i M Ü W A l r s M T O A f i A i l f t A a u - s A
j y ' x o o a x
h u m a m i t a t i *
b e n e v o l e n t i a e ,
P Ê H I T I A E Q U E,;
G R E G O R I I G R A N T ,' ■ ; M. D t ~
«£gg .1 ■$*'. ■ > $•'• r f f f i i j : i t c ;
-JEacce-y.~in i kü—rn~Mi<iW mi wmi iüi.MftiLi| hul mi f i m a m s - •”
{ E lr quE par eft, obfervantia-}';
Grata Anima teftimoniün»
Sacrum efle voluit?
Auctor devin&iffimufc’
rrr a I f „t»aL Js, I if O
i -i. B ^ '2L jI). I. 1 -i 3L. '1
4 ; —r- »........ .......... Whofc energy divine
Dwells not in mortal fire; wfto/e gen'rous heat
Glows thro the mafs of grojfer elements.
A r m s t r o n g on Health t B. I. L. 335;
DISSERTATIO PHTSICÖ - MEDICJ
I N A U G U R A L I S
VD E
ELEC TR IC ITA TE
P R O O E M I U M.
l o get quis, & jure forfan, cur in au-fo tam difficili ac periculi pleno me iovolu-tum habeo? fecuni, ficut audiam, fufurrat;
A Ec-
[ a ]
Ecquid reconditi profers in medium?' E oquid expe£Vatione dignum eorum,. quibus li-berè & do£è licet dijudicare? Ecquid, autincognitum Hominibus ufu & experientii in-fllruftis, aut etiam mediocribus omnino no*-vum ? — N il horüm. Me aggredi confiteornon tam fpe perficiendi, quam experiendivoluntate. Tortuofum ac abftrufum opus es-fe, non is fiirn, qul pernegem. Pro certo>fcio, quam lubrica est via & confragofa, &virgultis hlc illic interclufa, neque in ea veFprogredi quisquam vel confiftere fine cafu ali*quo & prolapfione poflit. Me autem incita-vit & animavit rei magnitudo.ipfius , & ad<inceptum Hominum egregiorum exemplarprovocavit. Mihx .pénnas fuppedltarunt &me ad aufum excitarunt illi Fratres- Dae-dalei ipfii F r a n k l i n u s & P r i e s t -
l e i u s v f i Icarus ruara, poenas vecordiae
dabo.
t 3 ID e hisce E l e c t r i c i t a t ï s Luminibus
mens grata gratisfima multa habet dicere. Si
quid enim aptius & exquifitius in Disferta-
tiuncula m ei, (quamvis rara avis efl,) fi quid
tarnen unquam exierit, hifce e fontibus me
hortulos meos irrigasfe confiteor. Quod vê-
xo de utroque Viro optimo & excellentisfimo,cum effundere multa velim, nihil tarnen fat
compofitè atque honoratè dicam, fententiae
•quidam memor A n é a l c i d a e , qui „ So-
phiftae cuidam Jaudationem.Herculis recïtarev o len ti,” refpondit ewro»
H aec faltem dicam. F r ank li ni Judicium efl: fubtile limatumque. Lumine lynceo
•omnia penetrat & ambits nofcit, m ulta, quae
in ter ancipitia probata Fuerint, veris mox
pretiis aeftimari. Dum autem res inchoatas
e ruderibus naturae rerum erua t, politas red-
dat, formamque d e t; is neutiquam antiquarii
partes agit frigide & jejune, neque diverti-
A a tur
i 4 j
tur ad fpinofas iHas & exiles quaefliiunculas,quibus in explicandis, tot tamque praeclaïitantum laböris confumunt. De re ipfa aróte,diftin&e autem atque articulatim disfer.it.Non rivulos fcientiae eonfeóiatur, fed peni-tisfimos ipfos fbntes aperire audet. Quidmoror ? Hunc tanquam amores & delicias fuaseomplexu & finu. recepic P h il o so b h i a..
.... hie pudieus, hie probusFerambulabit ajtra fidus Aureum
P r i e s t l e i o etiam-optimae funt laades- r
debitae.. Res multas & varias repetivit fi-tuque eas informi obrutas- atque oppresfas
inducem protulit. Materiem Ele&ricam om
nibus quafi Terris rudem latisfimèque fpar-
fem collegit undique, & q,uodammodo coag-
mentavit in unum, & acumine quidem fljdi
diligenter limaviti oxnavit,. iUuftravit.
H o.r . Ip o d . up*
O ee-
i s 3O,FE r ï s denique totiua ita fiint aptaein*
ter fe colligataeque partes, nihil ut.lit afpe-rum, vel hiulcum, vel disfolutum, nihil inafienum irruerit locum, nihil non .pofitum fitfuo. (* ) . u ■ lag
A Jt c t i f s autem ad rem,' ' Pef fpieuita*tis caula, quae proferro puto, in quibusdam«apitibus componam , nempe trattabo,
i mo. D e Hiftoria litetarja, ? dulba :.t: >
D e ' curfu , velocitater, <8r impett»Fluidi Eleörici,
n ’ . 3fw. DK
*• • !r ï i - i - i ï l m oshil I37/ (* ) Confulas hortor Opus perelegans & elaboratum,
cfiétum. ,c The Hïfcory antf ‘ prëfènr ftate of ‘ Eleèn-'** city.*^’
A 3 '
t « 3 -'3ito. D ë Fluidi Elê&riii'viribuB in Cörpo-
ra inanimata.
- 4to. D e Fluidi Ele&rki viribus in Corpo*ra animata.
• ’ 5to. D e Methödis > qüibus- Ele&ricitas ap-plicanda eft.
6to. D e Morbis quibusdam, queis Ele&ri-citas adhibenda eft.
7»ne. I) e Eledlricitatis adtionis modo inmorbis repellendis.
N e forfan objiciatur, me filentio V 1-rüm opiniones egregiorum vel praeteriifle,vel faltem levitèr percucurrifle, mihi prae-fari iiceat, qaod limites Ingenii ac temporisangufti, to t, tamque inter fe discrepantescompleéti vetant. In DiJTertatione fequen-
ti,
£ r 3ei, animo equidem toto ad illud connifu*fum, ut falfa ac inutilia fpernerem/tantum
,vera ac bona feligerem. Quamobrem ea fifint fidelitèr faóta j fi hasce Primitias P ro
f e s s o r e s , L e c t o r e s , imprimisque P a-t r o n ü s meus fecundis auribus accipianc,non folum officio meo ipïe fatius fatisfecis-fe, verum etiam voti mei efle mihi videbor©mnino compos: fi. haec fint, mi Anime*
[*_ habcs Md quod merite petifti. ”V lR G It.
€ A-
C A P U T P R . I M U M .
De ffijloria Literaria.
^ P h e n o m e n a E l e c t r i c ï t a t ï s interArcana naturae diu involuta latuere ,...nequevix , Jabentibus annis, honorem nomenquefcientiae fibi vindicabant-
A graeco vocabulo nomen habetEle&richtas, quod verbum non folum attra-hendi corpuscula in fuccino facultatem figni-ficat, hodierno autem die fenfum latè diffu-fiorem comple&itur. T h a l e s , Milefius,Philofophiae Ionicae pater hanc fuccini qua-litatem primo obfervavit t & Eleótrum vi-
~ ■ vens
ï 9 ]
Vens voluit/ T n p o y h r a s t t; s (* ) au temA r i s t o t e l i s fuccësfar primus EJe£lrici-tatis mentionem fecit. Ule in libro de gem-tnis obfervavit Eleftruxn live fuccinum (quod
*
fosfile nativum cenfet^) acritèr perfri&um 3corpuscula quaedam leviora alternatim attra-hendi & repeüendi--faculute frui, -Haecce-facultas a quibusdam concentui cuidam S ijc--c 1 n u m inter ,&nc(y,pusci^iip-ati;raiiura de-beri putabatur. - De natura autam &. de iocie
'& aftione -multa finguntur; deque his fümma.Philofophorum disfenfione certatur.
E l p q Tit u mn vult P 1 1 n 1 u s prout fuc-.cum fponte fua de, Pino & Abiexjbus gran-«dioribus diHillare ( f ■)* T,ac 1 t o s etiam hanc
opi-
( *■)' A. C. annum virfeitër ^bö."
,<t)’Vide Hiji. Nat. lib. 37'- c. .3.
B
C * *0 )
opxnionem compleÊtitur ( f )} & dè hac KSquam fuavius ceeiait Poëta
**- Pinguia cortkibus fudent EkStpct Myrictte.
A Lil
(>) Vide T a c i t , de Mot. Ger. lib. 45- ft-( * ) E l e c t r u m Graecis dicitur, quia refert Bulge*
tem fo lis , qui vocatur ikhcrag ■— Latinis Succinum».
quia fuccus est arborum quarundaram e iPineo genere#
ex quibus quad Gummi diffluit in Oceanum, ibique in-
duratum defertur ad littu s , aut a Pifcatoribus extrahitur».
maximê in Infulis Septentrionalibus.Vid. V i R om . Bel. 8. 54*
Accipe etiam Fabulam méllifluentis O v i d h perele-
eantem, qni Pha'éthontiadae in Arbotes hunc fuecum
diftillantes mutantur.
u jfije fluimt lackrymae Jiillataque file rigefcunt
« jye ra mis E l e c t » * novis; quae lucidus amnie
*w JZxcipit t & Nurlbus mittit gejlanda Latinis. ”G v i d. Met. Lib- &
I « IAx H alias fententias complexi funt, non
autem nobis in Philofophorum controver-fiis nosmet irretire, vel fcientiam ipfamper varios anfraólus a primordiis ad hunc-usque diem profequi licet, pauca tamen hocin loco de FJeciricitatis Medicae hiftorid offer-re non alienum. exit.
D ük velut alter P r o m e t h e u s , igneraEle&ricum, J£.there£ tanquam Domo Phi-lofophus fubduceret, pars fcientiae The-rapeutiea diu oblicuit, ac nuperrimè folümhonores pro meritis excepit dignos.
V lx hujus aevi circiter medium, in mor*bos invocata fuit E l e c t k i c i t a s . A. D.1744, Pxofeffor (* ) Academiae Halae Mu-
lie-
( * ) D « m , C. K r a t z e n s t e i n Prax. Med. Profesfor,
B 2
1 ^ 5Tiefera dïgïti contraftione aurieularis tébo»-Tancera' ih quarta. paree1 horae Ele&rifa-tióiie fanatfié.' ‘ ÜHlcir et-iatti Eièftrifatione'alium quénclam • fimili eóntra&iorfé'- affliftutnadeó fuble vavic', üt "'iterura1 citjiafae pulfarepatueriti _ J a l l A-be s t ( f ) Profes-for cel.Genevenfis Paralyfin 6pe- EleStricitatis pri-müm repulic; & in plurimis morbis P i VA*-t i ( *y Venetierifis bonis avibus hocce re?medium fertur adminiftrasfe..2 £ 3U3UWurr eiieq t jo ts^ü u o a l tatiqo ro .
Pn &ftta s qu&sdam dë Cylindrïs diure*
tic is , fadórificis & Anti- apopleéticis fom-
niavit idem ifte; fomniavit, haec enim nónFHilofeplïöriun judküayied delirantium fomnia
videntur. Nullus re ipfa verfatusy vél Elè-
-éVrickaHs-vel-Medicarrurium- efiluvia- per \ó-
trum penetrare credat-E x ,
(ty Vide Jallabert’s Expériences 143.
%*)] Vide Recueil d’ESperiences Tom. u-
[ 13 3
E t nunc omnis dies hujus Panaceae novaexcogitata edidit, & demum PhilofophunvC d n a e u m Batavum Lugdunenfem Bona Deaedocuit. Nunc quidem, mens omnibus unaeft, nunc idfem ardor 'per ©nines' infariitomnes avidé effe&us experiri volunt.
B 3 C A-
CA P U T SECUNDUM#
De Curfu, velocitate impetu FluidiEleftrici.
j^uccuffio eleftrica non Temper curium bre-viffimum rimatur. Ita fe res habet, fi Corpora penetranda funt aequi Dedu&ores. Sinminus materies ele&rica viam breviflimam de-ferit, & conduftores exquirit optimos, e-tiamfi multö longius fit iter, vel fpatium jamferè decurfum. Facillime Metalla, proximeAquas, Animalia., Vegetabiiia, aliaque hu-jusmodi penetrat. Fumus etiam & FlammaEle&ricitatis conduct ores habentur.
A ere
r. u iA ere eXhaufto, Fiuidum Ele&ricum per-
sneat vacuum. Si a vafe vitreo aër ex-hauriatur, & ad conduótorem admoveaturfilum, omnis fcintilla per vacuum, fibiviamperamplo fluento luminis conquiric. Sae-piffime hoe flumen luminofum in varios flu-vios Phantasmata jucunda exhibentes divi-ditur.
R e v e r e n d u s admodum E p i s c o ï t t ®
L a n d a f f i e n s i s fuccuffum Eleélricunatransmifit Tamefin } & poftea fpatiumpedum terrae 2800, aquae 8000 (* ) , Per*agravit etiam fuccuffio Eleétrica, nullo qui-dèm punfto temporis intermiffo, quatuorpafluum, (duo Terrae, duo Catenarum)miliia. Hi autem Philofophi, ne qul-
dem
(*) Vide Phil, Tranf, abridged, vol. 10)
r ^ 3dem fallerentur, experimentum crucis infti-tuere.,: E l e c t r i c u m u-jrcuitum duorummillia pafluum per ambages in eodem agroplurimas effecerunt.. Hajus medium circui-tüs in eQdem tugurio cum Machine Ele£fcric&;fuit. Ita fe re habente, quidam in utraquemanu extrema fili apprêndit, & fuccuffum, -ipfo pun&o temporis, quo Explofus fuit>
perfenfit (* ).
H o e maximum fuit experim entum ac-idem convincit ratio ipfa & verkas, ideo-;que, ut puto, afferere fas e jit, omnino ve-;
xi-
( *) Vide Phil. Tranf. abridged. Haec & alia experi-
menta flmiüa tantam admirationem longè lateque exci
t a n t , utiilluft. Profeffor R i c h m a n n u s in Epiftola adB m. W a t s o n haec verba habeat. “ Magnificentiffirois
,« tuis experimentis fuperafticonatus omnium V
V '
I 17 1rifimiflimum effe; ft Ignis Aethereus non ftt■ adeo velox, quam eft Lux, faltem hunc effefiuidum ei fecundum, velociffimum.
< I mpetus Eleétrici FJuidi aliis Phenomenisoptimè confonat: Quis rifum teneat fimula-tis Philofophorum miraclis, qui primo fuc-cuffum excepere? M us s c h e n b r o e k , in-Epiftoli ad R e a u m-u r , ait, fe in Brachiis,humeris, & pe^tore tantopere percuffumfuiffe, ut exanimatas fuerit, & terroris &ictus effe&ibus dies etiam duos laboraverit^neque (addidit ) ad aiium fuccuffum exci-piendum G a l l i a e quidem ipfius pretiun\inftigaret (*.). Fabulam autem omnium fic-tiffimam de viribus Eieélricitatis mirificis Pro-feffor W i n c k l e r in medium protulit.Cum primum i&um exceperit, fe convuJfia-
m -
( * ) Vide Hiftoire de l’Eleflricité p. 30,
c
i
it is j
Hibus, ait-, vehémentiflimis correptum fuis-fe ; & fangiainem aefluafle in venis adeo,-ut eum incefferit febris veheraentis metns,& a refrigerantibus praefidium petierit;;Quin etiam gravitatem ut a faxo in capitefenfit, & fangnis e naribus effluxit ( t )•
T ot tantaque huic ignotae poteftati ad -fcripta attentionem: Philofophorum &cogitationetn flagitarunt ;; .Nonne autetnvis Imaginatrix prodigium aliquatenus eifin-xit? Praxis hodierna hos^inirabiles-cffe&us,.tametfi vires tantopere augeantur, nefcir.-_
I (+ ) , Phil. Tranf. abridged p, 3 2 7 .
C A-
! J
C A P I I T - T E I T I U I .
Fluidi Ekfitrici viribus in corpora inani-mata.
JL ttTRiMA e & mïrificae' funt fares Elefitri-■cae in omnia térrarum corpora. Omnia,quaepenetrat & ambit Eleflricitas , ‘enumerarejlaboriofius (juam folia fibyllae colligere cffct.Phenomena igitur notatu digniffima adduce-ï e , ni fallor, fat er it.
A t t r a c t ! onem capillarem adjuvat ( * ).Sue-
{ * ) Abbé N o l i ,e t &CiC s,
t K> 1Suecuflïo ele&rica per aquam immifla illiufrparticulas in vaporem unde quaque confpei>fas convertit ( f )• Pulverem nitratum, fpirUturn vini ( * *) & alia inffammabilia accendit.Succufllo per glaciem immifla foflulas inae*quales quafi aeftuantis catellae imprimit..
^ l e c t r i s a t i o Kquidorum EvaporationBem proqiovet, non pro fuperficie ,.fed proufcad evaporationem proclivia fint. (§ ) E leotrifatio etiam aquam , vix aut ne vix manan-tem, adeo citiüs & diffufiüs per fyphonemexpellit,, ut luminofam 'exhibeat fcogulam.Acubus. magnetismura. impertitur..
S c iN-
( t ) I&n!S Aethereus non folum aquae particulas invapoiern , ut Ignis communis, diffeminat., diffipatque \
tan to ocijus quanto ipfe ocior, efficit.(*) Idem certius efflcitur.fi Spiritus tepefadti fint..
( i ) B e c c a r i a ’s Artificial Elearicit»..
t ft* J
S c i n t i l l a acum transmifTa Magnetisindieenr dat, aufert, vel inverdt; quamob*rem Philofophus diei percurrentis perpetuum & conflantem Fluidi totius circui-turn a Noto usque ad Auftrum vis Magneti-cae forfitan efTe eau fa m autumavit ( *).
M e r c int i u m Thermometri elevat. ÖpeScintillae Ele&ricae MetaJJa in calces redu-cuntur; & formam Metallorum calces affu-munt. Inter Phenomena Ele&ricitatis Colov& Soms locum- digniflimum merent. Hic’origine111 habere ab agitadone momentané aërfimpertitl' videtur: Color e denfitate maximèpendet, quum fubtile eft fluïdum, coeruleunrexhïbec colorem; denfius purpureum; Scmaximè condenfatum, haud fecus ac' DiefLumen candefcit fulguratque.
(.*), Vide Lettere dell’ elettridsmo p. a£8.
G ï C A~
C A P U T Q U A N T U M .
Be m d i EMrici virilus in Corpora am- .mat*.
%’S e r i icib n t A omnia ha&enus prolatagraviffimam rem ftabiiire , ' nempe , Fluïdum.EleElmum magnum , forfan maximum ftimu-iu.m effe, videntur. Videntur fane^ minimeautem pro conceffo fumemus , nifi convincitratio ipfa & veritas. Res ipfas iterum iteruna-
que exploremus. , -.
M y r t u M cum Quercu componemus. Hocvehementi fiuido Qüercus diffinditur , hoc
flui-
I S3 1fiüidb lenïori Myrtus faluberrïmè excitatur.Ele&ricitate leriiffima Arbuta vigent, fólia ex-plicant; vi ftimuli fortiori ejusdem fibrae de-ftruuntur tenues, fe contrahunt folia, lan-guefcunt, pereunt.-
M at r i s abfentis vices fupplet EleStricutasy & foetum ovi in lucem prodit. Eft au-tem utriusque rei modus,, il fit ftimulus vehe*
mentior, foetum foecundatis o vis interimit,& Vani fpe matrem deludit (*).
H omo eriam ipfe Terrarum Dominusvires ejus necefle aghofcit. Ële6tricitas jüdi*cio & leniter applieata fofpitem confervat,& morbos repellit y in juJmine autem öolleéta-J o v i s horrificènos monetmeminifleMortis.
A s»
(<*“} Obfervatiöns fur la Phyfique Tom. XX;
U IA s s x R t J E R t i n t quidam, nominis etiam
eximii, quos inter confpicuè emicat Bec ca*r i a ; nonnullos a fulgure interemptos nonab ipfo fulgure taftos efle: aëris, aiunt, vi-cini vacuitas eft tanta, & Aër pulmonalis advacuum fupplendum vi tant& proruic, ut tales non iterum refpirare poflint (*)•
H a e c Hypothefis mihi fplendidior, quam, ver.a videtur; ne igitur veritatis fimulationefallamur, non fingendum, fed inveniendum,quid natura faciat aut ferat.
E x p e r i m e n t !* P r i l s t e e h uf val-Jo munitus, ac infuper rei ipfi innitens Theo-jiam tam fuhtilifiiroe textilem rejicere audeo.
Ad
(*) Vide B e c c a r i a ’s Artificial Eledtricity — Con
fute etiam P r i e s t l e y s Hiftory and prefent Stftte of
Eledtricity p. 638.
t *5 ]
Ad banc enim rem ftabiliendam vel refutan-
dam ille Philofophus experimenta quaedaminflituit.
I ct üm fuperficiem humidae veficae trans-mifit, fine aütem effe&u promiflo. Urnam
prope rubeculae roftrujn & os muris eodemeventu displofit. Quo datum Pulmonis cer-
tius com periret, Animalium qnorundam Pul-
jnones Cerebrumque i&ibüs -fubjecit ele&ri-c is , discrimen autem in cadaveribus fu it'nullum : Pulmones fimiles fuere aliorum Aöima-
linm pulmonibus. Quaedam alia hujus Phila-
fpphi experimentaj imprimisque res quae-dam ipfae in Cadaveribus fulmine interempto-rum repertae; nobis aliter de a&ione Eleélri-citatis inferre fuadent.
T r i a in totidem Animalia inflituit Expe
rimenta , & in omnibus mors intempeftiva
lubut: Cor felis paulisper palpitavit, fubito
D au-
I Iautefli ceffavit fpirado, & fruftra ad vititivrevocare ,-pulmonum - dtlatatione conabatur.Ut r-henomena mortem praecedenda cer*tiiis & accuratiüs contemplaretur, fuccus-fionem vehementiflimam e Capite fells usque-etiam.ad Calcem cransmifit; Paulo mometi*to fubitae vehement iffimaeque convulfionesearn afficianb; paülo poft laterum Convulficr*nes minus vehemehtes, queis refpiratio gra*vidè labödofa & gut-turis èlangor fuCcedunt*& a r e s f t habuére qiiinque eircitet minuta;dum fpitatiö ; cel'erior ingravtfcebat. Hisrebus ita fe habéntibus fuccuffum iteraviteadèjtnquÊ itetbm ft fyrnptomata praebuere*.
& detnum vim vitae attnleruftt.
I c t u i bis ferè vehementiod Canem do*mefticum fubjecit, & fyrnptomata fimilia utifi Pele produxit; quin etiam lachrynias Camscopioft effiidit & mane ébfecus füit j quam-
vis- alioquin fanus.IiDEM
L ft? 1I dem life Philofbp¥us fcieiuiae1 araoraim-
butus, pauca in Ranas peritla tentavit j &-«XGOgitavic plura; aliena autem negotia, &magis adhuc humanitas vfetuit. Quis hujusin labris humanitatem feflitantem non maxime veneratur j-' talia hls: ’vêrbfé ftitibntim ?tr I t is fay mg too deat for Philofop'htcal Expert-
menu,■ tapwehafe thorn at the expence p f
** manity. ”
„^.E-xp ^ r j i e^-t um baud feyis raomepti in'viyent.em g^llinaceum inflituit perquam illuft.B e cc a r ia . Quam eautilïimè mufculi veij-trerq feparavit, extremjtates in, fitq.r.elpi-,-quens,; .fuccuffionem t-ransmjfit: , Externplacrus yehementer elongajum fuit, & mufcu-lug, usque etiam a tendine maxime inflatus fa-.ciem flahelji eflinxjt., peque. p.qftea ftimulisjetig.pi potentiorjbus qbediret„( *).
{ * ) Vide B e c c a r i a , Par. 63s.D 2
T RANK'
[ *8 1
F r A N K i ' x i ï ü s ïtidem op e Ele£hïci6atïs;volucres necavit, & ïlle obfervavit, quod eftnotatu digniflimum, feil. animalia Ele&ricita-te caefa.delicatula & tenerrima efljs.
I n Cadaveribus quaedam fulmine interemp*to rum obfervata haud alienum erit memorare.,& ad propjoütum flabiliendum multum coa-fjeret.
I n Cadavere cujusdam fulmine occifi ab-dömen &teffies;tumidae füere; lateris finiftricutis corii fpecièm ambufti exprimebat; aliaeomnes cadaveris partes, ni excipias cervi*cem, purpureo • coccineo tingebantur colore:auris dèxtra haemorrhagii vix attt ne vixtinfïa, vêntriculi cerebri fluidó fimilï ertroriimplèbantur; pulmones colfcipfi ; cor ipfumvafaque majora deplêta ; velicae urinae &fellïs omnino vacuae dum ureteres urinidiitènfi reperiebantur;.
N.e*
I 2$ 1N emo fatum memorabile R i c h m a n n i ,"
-vi&imae fcientiae , nefcit. Hunc , experi-
menta quaedam inftituentem, fulmen percus-
fit , & paulo momento Philofophiam Filio
dile&iffimo privavit. Hie ab Amicis-, fpeóla-eulum lu&uofum I fine m otu, fine fenfu inven
tus f a i t , vena pertuf& fanguis non effluxit:
fricatio aequeac fanguinis emiffio nequicquam
exercita fuit. Tantillum fanguinis fricatio-
nem inter ab ore diffluit, & maculam rubram
frons pauxillum fanguinis guttatim ejicientemoftenditi.-
C a c x e u s finifier ib igne aethereo', ma*•culam coeruleam praebens aocenfus fuit —•Uno verbo Cadaver plurimis inquinatum ma-
culis coriumambuftum referebat.
C a d a v e k e poftridiè incifo fequentia'ob-fervata erant: integra fuere cranium cere*
brumque ; pelliculae vero peilucidae Tracheae
D 3 te-
/
I 3° Bdilacerandae erantt San
guinis aliquaritulum trachea, ficut etiam infra thoracem cava, continebat. Thoraxautem aliaque viscera hujus fluidi omnino ;ex-pértia fuerè. Cadaver, lapfis quadragenis& o&o horis, adeo putridura evaiit , ut vixfepeliri poffetV
Si haec omnia attentè revolvamus, ni fair
io r, colligimus; Caufam proximam Mortis ful-mine interemptorum e fibrae mufcularis Irritabili-tate deletd pendere; Id Diathefis putrida, idmuscuius ne iterum ftimulis obediens, idanimalium delicatula teneritas fat fatius e-
vincit.
F o n t a n a Phyfidlogus noftri aevi appri-mè fagax & acutus, in Opere fuo acutiffimoót elucubrato» me judice, probavit, Pui
men
r 3 3men in Corpus, ut aër Mephiticus ' ( * ) ,vel venenum viperinum, agere. Longt ex-
perimentorum catervl, & quae mihi quidem
non videntur pofle convelli, probavit haec
omnia fimiliter itidemque animal afficere,
feil;
( * ) B e r g m a n Illuftr. ita loquitur de animalibusJctdo aëreo interemptis. «* Poft mortem pulmones pa-
“ rum collapfi reperiuntur, ïn aqua non fubfident,
“ uti invacuó pereuntium, fed natant, & faepe plura
“ monftrant lecainfiammata. Truncus arteriae pulmo*
” nalis, cordis ventriculus dexter, cum fuü auriculd,
" vena cava, jugularis, & vafa cerebri fanguine turgent
“ eumque in ventriculo dextro, polypi inftar, non femel-“ vidi concretum; venae pulmonales, aorta, ventricu-" lus finifter, cum fui auricula plerumque conflacces-
“ 'cunt: Fibrarum mufcularium in toto corpore deleta
‘• reperitur Irritabilitas: Ipfum cör ex animali adhue
calente extra&um, nee halitu , nee fealpello, nee“ acido v-itrioli concentratiffimo ad motum excitare
potui ” ,
BERGMAN-de acido aëreó Sedl. XXVI, p. 6'st-
%
[ 8® Iffeil’, fibrae niuscularis irritabilitatem delecdo.Rogetquis, quae rautatio Pkyftca ab i£tu .ele-ftrico obtinet? Aliisve verbis, .in quo 'ftatumusculum relinquit ? Refponfum eft, eodematque in animalibus viperi venenatis. Inhis diathefin putridam musculi fubitö acqui-run t: Idem in Animalibus Eleftricitate cae-Cs obtinet; animalia , quae vix aut ne vixdiebus fex grata fieri folent, Eleftricitatenecata, delicatula a.c tenerrima totidem funthoris : Hoc idem experimenta plurima acconfirmata arguunt, idem arguit hiftoria..
•Co n c e s s o m igitur fumemus. Quo au-tem modo hanc Irritabilitatem deftruit Elec-tricitas? Texturam mufculi internam transfor-mat. Dispofitio, Concordia, hoc fluido penetrante integrè concutitur & diflolvitur.Mufculi evenit decompofitio, atque hinc visinfitae primitivae privatio ; his ita praemiffisconjufionem partium , fitum fibrarum varia-
tum,
C 33 ]
tu rn , neceffariö ad ■ IrritabilitMis privationem
& corporis extinéiionem faeere, nem o, /juinmepurn _ agnofcec. Irritabilifas mufcularisadeo lege immutabili regitur,- u t, qu# vi &
celeritate exhaullionem p a titu r, eadem ratio-
me gohefio fibrae>^particularg/n fd^ArwitA jni-r n i necefle evadat, <$c .teneritas, lacciditaa,
& diathefis putrida fe oftendant. Pluri-
mahujusce veri ,in memorie re-fident exem-
E quibys. celeberrimi experiment#P r i;E s t l e i i , & fatum memorabile R i c h *
,M a n n i fupra recenfita funt. Hoc idem a
periculis F o. j t a n a e ., in ,yenenum viperi-
iium inflitutis, clarius eti#m innotefcic. Hue
etiam tendunt alia innumerabilia, exempla..Taurus imiriaiiis Canibuslanienis , pavidus Le-
pus turba Canum ferocium, exagitatus, hoe
idem eom m onftrat., Anguilla, , i&u pro Di-
vitum Epulis fop ita , arguit ;idem. Nil au-
tem perlucidius & reapfe. triftius.idem evin-
•cit, quatiij in- Arabum defertis infelix,, &
-ixBaKfr E jam
[ U 1jam de vi&'.fêffüs viator; qui Turbinïs flataflagrantis donfeptus , viÉlima ftimdlo ejus va>-lidiffimo pa ulo momenco languefcens, tno-riens, putrefcens, cadit.
H u i c cedant omnia, Regnom etiam vet-getabile cedit. Fluïdum Ekaricum , fibraevegetabili lentè lenitercjue affluens, vigoremrenovat; nimio autem nimiiunque fubitó ap-plieato , planta Irritabilitate deletd cito perit,flaccescit, putrefcit. Ad id credendum anii-mum indueere non difficile e rit, partiumcnim confufionem variatumque fibrarum firturn concedimus, & in hoc rerum ftatu fibrasmufcukres a primitito Irritabilitatit ftatamultiim discrepantes putrefcere necefFe eft:Omnis enim fubftantia eo magis putrefcit,quo remotior a valetudine & vita f i t , ne-que ftatum a vita remotiorem qnam motüsprivationem & Irritabilitatem dektam fci-j j u , . Ex his omnibus colligimus, Fluidum
Ekdlri-
r 35 i•EteSricom, in fibrara mofcularém agere '&folumoiodo Irritahiïitatem deftruendo interi-mere. Haic credere, e comparatione ma-gis inducimur, quippe quae honnihil nos-ftram fententiam üabilire videtur. Ab Ex-pexiraends F o n t i k a e in venenu®viperinam, £aris innotefcit hoe venenum mi-niinè in nervos agere, fibrae autem mufeu-
-lari appbeatum. Irritahiïitatem tantoperede-firn ere, u tip a ft marteid non uheriis ftimtt-lïs ^tianr potencioribus obediehs in-fuper tras1 fibras- mufeufarés elongatas effe fa-bitöque prctridas fieri, certiores fa£Üi firnnis.•Quoniam .ïgitur, eadem Phenomena in Animi-libus El$£ïrLcitate interemptis fefe praebént;quandoquidèm fluidum Eleóïricum ficut etiamvenenum viperinum ftimulum efle nemo in-
ficia-
(*) Ricerche Filofofiche, fopra Ja Fifica Animale, diF e l i c e F o n t a n a .
A 0 E 2
ficiari poteft ; 'denique, quoniam abexperi-mentüs fuprar citatïs praeclarè eVidens, vehe-mim viperae non nervos afficere, 1 appairet;ex hls omnibus colligitur, Fluidum EIe£ïri-cunv externè applicacumy minimè in nervos» ,in ftbrarn aiuteih'! rnufcukrem' ederè effeftus.Jam ver o Caufatri P roxim am .per omnesanfra£lus, omnesque eruendae vecitatis laoebras, pro ingenii noftro> modulo exploravi*mu/; In quibus elaboravimus judicent alii;nulliuSt Theeriae, veri. tantum tenaceav" fa-«« quimur probabiliora»1 nee ultra quam id*f quod' verifimile occurat, progredi pbffii-« mils,. & refellere fine perrinacit, & refel--«■ li fine Iracundia parati £umus» (* )
( * ) C i c e r o -Dis£' Tuscul;
C A P . U T Q U I N T U M .
De Methodïs quibus Eleiïricitas applicantda ejl.
j H 'lvidum Ele&ricuin corpori appHcarjpoteft,
lino. Eleffrifatione Jimplici.
2.do. Aura Electrica.
$tio. Scintilla.
4 to. SuccuJJlont.
% 3 , xim
l t
t 38 3i mo. E l e c t r i s a t i o . Velat arbuta
fioresque fubterflait amnis, radices* irrigansfilentio , ita etiam Ele&rifatio obrepit Cor-pori, & filentèr edit effe&us. — Arteria*turn ptrifus fthnulat (* ) i fecretiones auger;nonnunquam Capitis dolorem excitat (’f ) ;perfpirationera jnfenfilem.promo vet, & huicin Caeló opportuno fulmini quidam proclivesfunt. Leniflimum & pergratum ftimulum ex-hibet, & Diaphoréfm parat. Apprimè uti-lis , ubi major Irritabilitatis accumulator eft;in Ële&rïfatione aeger infulatus, materieele&rica impletur.
2 de.
(*) Hoc idem confirmant. experiments J a l l a e e r t
S a o v a o e s i i , A o h a r b , v a n S w i n d e n , A d a m i ,
P r i e s t l e i i , &c. & c. Objici poteft, pulfum citatum
mentis affeftui tribuendum efie — Refpondeo; Achard
fimilia fimili eventu periöla, in dormientes fecifle ——
Vide Obfervations fur la Phyfiqde, par l’Abbé Roz i e r .
( t ) Huic Tyro & peritiffipius aeque obnoxii funt.
r 39 iido.-AxTRA E l e c t r ic a. Admodum le<
nis eft aura Eleftrica, & faepe fcintiilae pun-gentiori, praeponenda. Vidi earn in OpthaUtnint Odontalgia, & Surditate cum commodoadhibitam. Certatum eft a medico & pera-cuto Ele&rofopho, fluidum eleftripum mul-to pungentius a ligneo quam a pun&o metall i c evadere, & haec verba habet. “ The
Electric fluid ijjuing from a wooden pointu has a power, which is intermediate let
tween that of a fir earn proceeding from ametal point and the power of the
“ fparks ” (*) . In fententiam ejus, . diffi-dencia autem qu& par eft, ire nequed. Pri-mo quippe, metalla ftuidum multo meliusquam Jigna transmittere, & fecundo quiacidus & potendus hydrargyrum Thermo-metri dedu6loribus metallicis affici experi-
< men*
( *) Vide Cav
H 4 ° 1
mènta profiant ‘T quin etiam vir, cujus inge-nio & ardori Eleftrickatis maximoperè arri-det Fortuna, huic Opinioni, put®, favet,cum fcintillam fub titulo ftimuli; fuccuffio-Bem Deobftruentis; auram autem fedativi
pofuerit .(*)•
$tio S c i n t i l l a . Maximara, apud medicos Scintilla nuper nee immeritö, fibi fidemvindicavït. Major enim minorve ad arbi-crium fit. Quot vero morbis, quibusve fcin-tilla praeferenda, enumerate non eft propo-fitum. Sat erit obfervaffe medium tenere 5maxime omnium nniverfe utilem i & cm»eommodo ferè Temper in morbis, <*ueis ftl-mulus lenior poftulatur , effe applkandam.Si aeger fuperfellam vitream , deduftori con-nexam ponatur, & rota machinae circnmafta
(*) Vide Adams Eleftrichy,
t 44 ]
fit , iHe imate?I£re]eQkic& impïetar,'; &: viifgametallic! appropinquante* 'vald^ate educunturfcuitillae. -j-c Si.autehfpanno Janéo pars aftfe£ta öbtegatur<5fvirga ar&ê & ceJeritêradmóveatur, feinxillulae: numerofiae pungea*tesproroiscuè fequuntur.. L; yjv »;l
•c i to. cS 0‘CC tr i s i o- 'Nuperrime fuccnfikin ufu Xcintillae frequentiori. aliquatenüs ob-■tttuill»?; Fabrica qjiidem animalis aded.tensr*ritna^& fragilis! eft,: ut, fuccuffio ftimuluip'ni-irns potentem .exhibeat.' .Corpus nurificèpe-netrat & percit, folida concutit, fanguiniscircuitunij & refpirationem accelerat. In-fignem animi & corporis confenfum faepeconciliat. ïn Foeminis/quibusdam menfes,quibusdam hyfteriam, aut , fi fit - fortiorilimulus, dolores acutos, naufeam, Febrem->que brevem excitat (*}.
S u c -
( * ) Nondefuncexempla Coecicatis five Corneae Opa-•J F ei-
C 4» ]
S ü cc r s s i o a Bracbio in Brachïom ïm«mifla* ut major mjnorve, variat effe&ibus;leviuscula in digitis folummodo; fortïuscu-la in carpo j in cubito fortior j fortiflima inthorace perfentitur * per caput immifla vixac ne vix toleranda eft; judicio tarnen ap*plicata plurimis in morbis optime valet; ap-primè utilis in Paralyfi, Rheumatism Chro-tuco y Amenorrhaea, & edits quibusdam morbisagnofcitur. Sanatio ve to , fi mihi fas fit lö*"«jui, primo leniffimis, lenioribus poftea, ra-■riflimè validis incipienda, pexducenda, pe*.
ficienda.
citatis, & falivae fluxus ab i&u eleftrico. Confide
J > R I E Ï T I . E I X J M > S A O V A » E * I O Ï * > &C.
C A -
C 433]
. C A P U T S E X T V M. .r£:ili«i ( '}. 8s m ? é " vn%i. *c »
De quibüsdam Morbis, queis EleBricitas airhibenda ejt.
I n plurimis morbis apprime mills vkletyrEle&ricitas^ quales funt Febris Intermittent;Rheumatismus, Chronicus ; Pat/ilyfis., Jtffeftiones
.fpasmodicae, iet Chorea Sanfti Vitl, Tremor £ƒTetanus; Amenorrhaea ; Amaurofis; Opthal-mia; Fijlula Lachrymalis; Sur dit as; Tumortsincipient es, See. &c.
F a IN\
t t 44 I
IN FEBRE INTERMITTENT®.
STummi s TaïïHIBui Hoc remedium m FebreIntermittent effertur ; Cayallo (* ) ait.« Agues feldom fa il of being cured by it, f t(t that fome'times one or two Eleftrifitioni ha-tf vt. been fufficient " Stmes ( f J utilita-t,em ejus in tribus exemplis expertus fait- &W es ley (§ ) fa vix ant ne vix Tertianaeexemplum vidifle , quam Eleétricitas non de*pulit, affirmat. Complurium etiam aliorun»'au&oritas ([") fatis faperque, quam in hoc
' morb'o utifis èfl: evinbit.* • Hortatus. eft vir■ mödo citatui;, fbintiJhxlas'fextam veHquartamHo aè paft^b pbr lanulatitf atut veifem aegri
*c3 L?m,0 u ' t ' éda-i f t O v i V . t i r ‘ : ; i v : . a t
( * ) Vide C i Y A L L O N i s o£.us P . 6<S.
(:f ) Vide S y m e s treatife on fire.( 5 ) Vide W e s l e y ’s Deftderatum.
( [ ) Vide Recueil, Phil. Tranf. Vol. 4T. &c*
t 45 ]educere, nonne autem, paroxysmo ingrave-
fben te , leniffimae fuccuffiones utilius educen-
dae? Si aranea paroxysmo occurrat, fubita
concuflio Ele&rica mentem haud minus affi-
Giet, & morbum repellet. Admodum utile
erit remedium i i s , quibus Cortex Peruvianusnaufeam ciet.
V L N P A R A L Y S E
Q_uüm primum nota fuit Ele&ricitas, vires
•ejus in hoe morbo fublevando & amovendo
exploratae fu n t, <5f fama ejus usque ad no-
firum aevum augeri videtur; e.m ultitudineexemplar um perpauca feligere fat e r it; medicus ille & ptqvidens fciensque, A n t o -
n ï u s d e H a e n ,, ufum ejus dignilÏÏmo fan-
civit exemplo. Verba ejus adducam “ G.
nauta 42. vitae anndrum agens, ex tertia
ns ante annum h ab jta , paralyticus omni
bus ar tubus paulatim faftus eft, cruribusge-
* a- nu*
C 4<s 3hubusque ftiolefta formicatió ineft: brachia& dolent & marcefcunc, perpetuo fudoresno&arnos patitur; & , quod fibi omnium-mo-leftiffimüm, iners veluti plumbea moles iacavo abdomine ad umbilici altitudinem non-nunqaam pauk) altius percipitur, perpetué-que Homo de illa conqueriturj & lamenta-tur. Interim abdomen externo fenfu ipfi mo-leftiflimirtn eft, nee ullum vifcus male fe habere percipitur. Tandem extrema digitorum,tnanuuum, pedutoque adfnodum dolent, vires<omne.s collapfae, facies plumbum colore re-fert. -Cum bónis fri&ionibus } remedia ipfileniter folventia & neurotica dedi; ubi autera'deinde quandam veluti laxitatem mufeulorumabdominis ,praecipue re&orum, advertebam,curavilato cingulo abdomen ckcumvolvi acmuniri, interea temporis ad machinam Elec-tricam eum quotidie admovi; menfe totoJunk elapfo, non nihil- etnendationis in cru-ribus percepit. Menfe Julio nulla emendatie.
' : v 1 To-
[ 47 ]Toto Augujlo fruftra finiente, Septembri, emen-datio tanta, ut vis fit credibiJe; adeo mineutitur fuperioribus atque inferioribus artu-bus, adeo ipfi bene in abdomine eft, ut ite-rum fungatur officio fuq; quia tarnen veteris mali tantillum adhuc fupereft, promifit,quoties id fua negotia fibi permittant , admachinam fe redditurum %■
Exemplum jam recenfitum & multa ab aliisprobata nos admonené, ut ne cito despere-mus; F r a n k l i n u s quidem, ne nimis hu-jusce viribus eredam us, eommo'nefeeit, ne*q'ue nefcius fum cautelamexperientlam fugges-fiffe; eft nemo autem , ft ita fas fit loqui y qujnon agnofeet, hunè Philofopbum , nequerem benè’tentafle, nee, fi bene coeptam fatperfeveranter perfecutum efTe. Toit tamquepraeelara beneficii ejus exempla ulli, utcun-que eximio nomini neutiquam cedamus; utenkn fileam P r i e s t l e i u m , S a u v a g e -
I 48 3s t u m ,,' C a v a l l o n e m . cum multis aliis*'
J a l l a b e r t me de Jiac re,,certiorem f?cit,;.Exemplum ho minis cujusdam nobis dedit,
qu i, a mallei iftu , Paraiyfi quindeqim annos
laboraflet; ,& q u i, quamvis; annum quinqua-
gefimum .& fecundum a ttig e ra t, fedulo duos,menfes E leöricitatïs ufu penitus eonv.alui.t.
Eventus autem maxime de cauGs, quae mox-
bum excitant, pendet; cerebri vel medullae
fpinalis compreffionem, -texturam etiam nervorum organicam deletam, fruftra impugnat
Ele&ricitas.: Cum vero Paralyfis a frigore>
narcoticis, metallisve o ritu r, praecipue-fi unicum membrum afficiat, felicem nobis
fperajrè Jicet eventum ; quin etiam animo
adfunt exem pla, queis Hemiplegias immopertinaces Eledlricitas fanavit. S ajjv a e t
s j e s ( * ) in Epiftola ad B r u b i e r ejBca-. ciam-
- i * ) Vidp.Recueil,
f 49 3
clam ejus commonflrat. Quidam annos fep-tuaginta natus, & qui quatuor annos exillotempqre Apoplexia conreptus fuerat, dermum Hemiplegid yexaturf Brachium ei fi.niftrum fine motu., fine feniu, raaciequeconfe&um dependet j Crus focium palTus al-terius alacriqres invité fequitur , Jinguiqueparticipante vox faucibus haeret;' in hoe re-rum ftatu, fpem languefcentem* & jamferèfugientem, fubitö Ele&ricitas renovat, refo-vetquer; brachium vires-for mamque aflumit;digiti öc lingua iterum funguntur officio^
H a r t (* ) cafum per Te miferum, abEleébricitatemiTeriorem, ut natret , concedo;Puella, cum vix annum decimum fextum at-
ti-
( *) Vide Bechet’s Treatife .on Elefiridty, vide«tiam Phil. Tranf. Vol. 48.
G
I 56 1 - , ,
tigerat, birachii firfiftri paralyfi laboravit r& defnutn a'd Elettricitatem ut remedialefficacifftmUm cottfügit. Bis explörató' fextté-dio , eft Èvetitüm:r tótura Paraplegia córpt»inceffit; Paraplegia nova remediis aliis prtf-pulfa, èvanuit, altera autem permanfit; ite-rum exploratum eft rémediuih , & ït'éfüiiiPhriiplegia inceffit & infupër vo ï ealii de-
fe'Öt.:1'- ' f ;' i , ^ H r 1TV O v ‘ i **T •' k* r f O ' * ' :
T al ia fine d'ubio Elè£tridtatem nerttt'-quafn effe Panaceam fatentur, qaidatite:m re-medium Dii Temper fecundantfc
» •* JU1 , r f t n t I \ 7 t l
I N' A M E N O R R H A E A»
■. T ot tantisque in hoe morbo benefidi*repleta eft 'Eleftricitas, n t, ( t i n aliis futilisnocensve effet, utmaximis tarnen honoribusdecdrarétür, mereret ; eft igitur in aeternaJaude pofita. maxima eorum memoria, qui in
hoe
>
\
I 4LX 3hoc morbo locpm; pro meritis digniffimumEl.e&ricitati primo dedere; inter hos C o tl E N p s ( * ) softer & nofter G r e g o r i u s ,
tales enijn noftros vocare glorior, & usque
gjoriabor, eonfpicqé eraicapt, C u i L e n ü-s
jam d,udum ut ftiipuiantipin vafis uteri fpr-tiffimum optimumque Ele&ricitatejm laudavit.“ The various medicines recommended as Jlimu-
•ff lands to the uterine veffels under she title of
“ Emmenagogues have neyer appeared to trie tou be effectual; and I cannot perceive, that any ofu them are pojfejfed o f a fpecific power in this
“ refpett. Mercury \ as an miverfal ftimulant,xt~may aSt upon -the uterus, hut cannot be very5‘ fafely employed in Chlorotic perfons. One of
“ the
(*') Wane viram egregfartrT'henl -fatam irrevocable■niniis citó arripuit. Gente era: fcotus, & de iUo di-
ci poteft, quid in ore Eruditorum percrebuit de B uc « a-WANO^ a Sxoroj w j x M x pops XxöWiff.
G -2
C '5* tl
if {he moji powerful means o f exciting the action
<• o f the vejfels in every part o f the Syfiem , is
« the electrical fhock ; and it has often been
« employed with fuccefffor exciting the vejfels o f
“ the uterus ' \ ( * ) G r e g o r i u s etiamuit: H Proximum fortè-huic (de Exercita-x* done loquens) inter remedia, quae men-« fes eliciunt, locum occupare meretur Aura•* Èle&rica , quae etiam toti corpori per« iftus admota, fed promptiiis & certiixs ad-** hue circa Jumbos, & Abdomen &Pubem« adhibita, menfes adeo potentèr mover,« u t faepe ipfo temporis punfto, quo adhi*;«*■ bêtur, inopinantibus prorumpant; & hoc** ftimulo ejus plane- tribuendum. eft ( \ )
B ls
( '* ) Confutes Hortor- atque o ro , Firft Lines of tRe
Praftife of Phyfic./ Eerlegas obfecro GREUORri'ConfpeSunie-
C 53 J
. H i s alius etiam celeberrimus laudesadjun*-git, “ cum poteftas eleélrica ( aie v a n
**' s w i e t b n ) in curatione morborura** adhiberi coepit, menftrua per earn non“ parum augeri, & multa* copioiius,. quam
quolibet:&lk* ante tempore, provenire no?“ tata. Succuffus ele&ricus, in morem ful?« guns, in omnia momento penetrat, hinc**■ -Valaula aperiuntur jnotusque humor um** non par-um augetur ”.. . . m
T u t virorum illuftrium praefidio muni-turn non parvam expeóïationem hoe reme-dium fuftinet; neque vana>fpfe fallimuc. Aviro eximio S'A'Vnders quidam eafus refe*runtür, quorum unus tam praeclarus eft^ utftlentio omninö praeteriifle néfas fuiflet»Foemina quaedam malis Hyftericis, una cumfanguinis e venrrieulo u te ro , & naribus ef--fufionibusr, obnoxia, inter menftrua aedjhciofuccenfoperterrita'fuit’j ex temp lo ceffere
G men*
C s * 3menfes j'acoeflere animi: deliqtua;, qlayis hy-ftericusi, 'fanguinis 70101110 &; lateris -finiftriHemiplegia; ■ inf up er etiaim fa&a fuit coeca.Medicaminum fubfidio fes feprimanas longagfymptomata premeiitia ev^nuerunt , fep*temautemrevolventes menfes, non unquaraap^arumnt menfbua, neque aciem oculusacceperrt ad Eleófcricitatem confugituraM l; en effieftumJ fu^ito apparuere menfes& eadem iltè nofte «vifii» oculi paululimv re-dhrit; repetitÉ. Eleftricitate aeiem oculiroirè admodumrecuperavit &.retin»it s*c r a v e in Praeleftiomhus fe tantum fidei inEle&ticidte iiabëre agnofbit, ut ne quidemiti Phthifi Pulmonali ab Amenorrhed oftRdiffideret, - atque M a d d b t t in ' verbisetiam pattcioribus.poteftatemejtfs in Amenorrhea tam elatè bognitam affirmat, ut.Com-■mentaria fiiperflaa :exiHimet. B i «rch au-temi, quo non alter ;iri Jmc morbo Ele£lfici-tatem-magis illuilravit $ vires ejus ,tam varii6•rioa 8 O exem-
I te 1exemplis probavit, ut de efficaci&ejus nemo’dubitare poïlit j' in pröaeïnia öpüfculi >ejus',affirrrrat Eléftricicatem haud minus Banactafhïö Amemrrh'aeê quatn in Intèrmittèndbu*Cdrticetn PerüVianÜm vel mereuriurfi in rLuevénetea> fe perfüafiim ha&ere $ Duo ( fo-Ve-füm'J quid1 dicppoteiï dèlé&abiliiïs ?; :ao- zifthob; & fiSn^omnl nioïbo utfliüs^èrfccacius cïtö remedium adminiftrare ; Qmnemalum nafcens facilè ópprïmitiii’ j ! invecer-a»'imm^rplenimqae tobuftius. ;J ' ■ m ;
rIN RHÉUMATISMO ^CHRONICCfe .1-3Si9 9ia:d z i i u u :a u ; Mvc/Mbxs aöjaeaas a:an
; J am diu dolores Rheumaticos Eleffcricitasfelicitèr impugnavit. Quidam infignes cafus'ih omnibus Fëre AuStörïbtfs referuntur.-P r i e s t l e i u s , C a v a u o , & aliicomplu-
. . .Misipüstl'I ui) l i m a ,<> v ■ües lummia vires ejus Iaudibus commendantv
Ge*
r #? 3Celebris S a ü v a s e s i u s (* ) dixit, neunum quidem , e quinquaginta affeftis, amachina; ele^trica >finp cpmmodo abüfTe. Si.milia litriili au&oritate fcncita prolata funtexémpla* 'Cafus autem, me judice , -infigniora fodalitjingepiefiflimo ad honores AcademieCqs nuperjevefto narrabatqr. Rhputqatismuschronicus a-.nimia putgationetalum JnY^n s invalt & tantam ligament orprndebilitatem induxit, ut non citius ambukreconaretur, quam t a t i o incidem.: IUe Ami=ci cubiculo experimenta quaedam Eledtricainftituentis obvenit; temerè ac fortuitu levemfuccuflionem texcepit & fiibitè fe fublevatio-nem accepifle exclamavit; amicus laete elec-tricitatem iteravit , ac tam felici exitu,
•ut
( *) Vide Recueil Cur 1’Elearicite.
t 57 ]
xit illico evanuerint dolores, neque iteromïnvaferint ( f ) .
' ' V
M i h i accidit efficaciae ejus teflimoniumindubitabile videre. Vir quidam , cruciati-bus rheamaticis fexe confeétus , 6c Fpei jamfere expers, me maximopere flagitavit , uthac remedium tentarem : manus & cruraacerbiüs morbus opprimebat, quamvis totumcorpus ex oppreflione Jaborabat ; dexter,vix aut ne <vix quidem genam attig it, ne-dumeaput pperire potuit j fpem inter xne-tumque dubius, mei, meaeque diffidens expe-rientiae, invitus efflagitationi cedebam ; fu-bitam Fublevationem accepit, & Eleóèricitatepaucis diebus continuata, iterum ad iuos fa-nus rediit.
R a-
£ t ) Vide Diflert. Inaugural. Gul. A l l an by.
H
V
.Ei 58 fRarius autem tam fubita expettanda eft
fublevatio, atque ideo Cel. G r e c o r x u s ifr
Praele&ionibus diu perfeverare optime ad*monet.
I N A R T H R I T I D E .
F a r o x t s m u m Arthriticum fublevare Scfrangere putatur Ele&ricitas. Remediumvero, me judice, dubium , nonnünquam pe-liculofum eft. Nonne enim Paroxysmumfortaffe etiam in ventriculum vel caput redi*türum verifimillimum eft?
I N A M A Ü R O S I .
>In Amaurofi & etiam Opthalmia hoe re*-medium, jure forfan, fummis laudibus effer-tur. In ilia, cum tumor nervum opticunvcomprimat vel aliter hoe organum laboretj.fpes telam tenuifiimam or.ditut ; quando au*
E 59 ]tem evacuationibus caufisve aliis debilitantï-bus, quando ab affe&ione mufculorum oculifpasmodica nervum opticum comprimentiumoriatur, turn au&oritas, mihi usque veneran-da, fpes alere gratas perfuadet -(*). Opthal-
/
mia a vaforum laxitate commodum accepiffeab Ele&ricitate dicitur, & in utrisque qui-dem exemplaff) efficaciae ejus proferuntur:vIn hac autem vel iila cauciffimè adhibendumeft tam potens remedium.
IN
( * ) Audi cel. Anatom. Profeflbris Praeleft. Hoe
idem mouent Chirurg, cel. H e t ; Vir Illuft. Cavalio &c. &c,
( t ) Vide B e c t e t s Treatife, F l o t e k . , W e s l e t ,
S i g a u d d e la F ond &c.
H 2
I 60 I
IN AFFEjCTIONIBUS SPASMODICIS-
E x his tantum Chbream & Tetanum mihieft in animo hie memorare.
C i t o r e S Sanfbi Viti afflidlos Ele&ricitasfanavit plurimos. Summis laudibus d e H aen
efficaciam ejüs ornavit, & quidëm in Choredincaflum adhibitam fé nunquam vidiffe afle-ruit (*).. C a v a l l o , W a t s o n & F o-
t h e r g i l l idem teftimonium dant ( f )*Cafum hujusmodi infignem hie Auftor refert.-Puella decimo vitae anno hoc malo afflifta
,fuit_; fex feptimanas afliduè.,ni fbrfanfbmnoüibinde repulfus , oppreflk morbus macie
con-
( * ) Vide d e H a e n Ratio Madendi Vol,. i„.(if ), Confulas oro, Phil, Traaf.
\
l<S ‘ 1
eonfefta fuit,'vox eam & memoria defecere;remedia antifpasmodica fine uiio beneficioufurpata funt; & demum ad Elettricitatemficut ad aram confugiens, en mirum! Menfeuno revolvente Parentibus fana reflitutafuit (*)•.
I N T I T A N O .
I n hocmorbo apprimè utilis efï Ele&rici-tas. Plurimi efficaciae ejus’ cafus r infigniorautem, a viro eximio W atson (§) refertur.Puella quaedam affeöu a vermibus laborans,demum Tetano correpta fu it; rigiditas fpas-tica corpus diu flagitans , tandem adeo con-
fum-
('*) Confute iterum Phil. Tranf. Vol. dp.
( £)' Confutes oro Phil. Tranf. Vöf. 49. p. 558:
H 3.
C , 6i 3fumpfit, ut veftigia formae vix reliquerit;
,fpes erat,in angufto;; Eleftricitate aihilomi-nus adhibita, citöpenitus convaluit. :Do6borS p r y ( f ) aliud efficaciaeejus exemplum ipmedium protulit, atque alia, in aliis Auótori-bus inveniuntur; infignifiimum autem & qui-dem indubitabile utilitatis exemplum in A£lisSocietatis ( * *) eruditiffimae, fcientiaeque de-ditae, refertur; quo aliis remediis fruftra ad-hibitis Aegra Ele&ricitate fanata fuit.
I N S U R D I T A T E .
I n organa auditüs delicatula adeo & tenera , pauciora fat tutö experiri poflumus; in
pau-
( f ) Ibid, Vol. 5 7 . p, 88.(* ) Vide LibeUuiq. di&um, “ Cafes & Obfervations
* by the Medical Society of lfewhaven State ofConnec-
u ticut.
p'aucïs tarnen exemplis, quibus fluïdum eléc-
tricum fuitexpertum , optimé profuit. W i l
son ( * ) 'auditum Foeminae reftitu it, quae
tanto vitae beneficio plus annis feptem de-
eem privata fuiflet; atque alia ab aliis Auc-toxibus exempla proferuntur*.
E g o m e t etiam bonis avibus bis remedio
expertus fum : vir nobilis a me propter fur-
ditatem graviflimam auxilium p e t i i t ; confllii
aeque , aeque experiential expers , invité
fufcepi penfum; pedetentim & gradatim rero
adgreflus, . dum fiduciam bonae aves excita-
ru n t; tres feptimanas laeti remedium itera-vimus, cum auditum, beneficium yitae gra»
tiffimum, quadraginta annos amiffiim, mul-tüm recuperavit-
S t*
( *) Vide W ilson-V Effay p. 207.
L *4 1\ Si m i l i Fortuna fimilis cafui arrifit, ¬atu eft digniffimam, in utrisque fecretio-nem ceruminis copiofam fuifle poft quam-cunque Ele&rifationem.
IN T U M O R IB U S IN C IP IE N T IB U S -
H l ab obftru&ione nati, faepius Eleftri-citate difcutiuntur ; quales funt, Bubo irtci-fhnsy mammarum tumor; Tumor es fcrophü/oji,f chirrofi , & hls alii affines ( *). -Adhibitiolenifiima his maximè profuit. Z e t z e l tribus tumoribus Ganglia diótis fublevationemattulit ( f ) . J a l l a b e r t efficaciam Elec-tricitatis in tumoribus fcrophulofis primutn
affe-
( * ) Confule C a v a l l o n e m .
{f) Receuil far 1’Rieftricité.
I 65 3
afleruit (* ) , & idem C a v a l e o confirma-vit ( t ) -
M u i t i t d b i n e h etiam , praeter haecjam receniita, malorum allevavit vel faltèmallevAfle autumatur Ele&ricitas. «Qualia funtHyjleria , Cephalalgia, Odontalgia , Cynanchemaligna , Eruptiones cutaneae, & alia fimiliamala.
U t i l i t a t e m ejas in variis venereis aT-fe&ibus, fcilicet, GonorrhaeÉ. Chordatd,vel pare diuturno poft virulentam, verrucisfyphiliticis, aliisque compertam habemus aviroilluftr. H u n t e r Q ).
Be -
t * ) Recenil fur l’Elearicité.< t ) Vide C a v a l l o n i s Opus &c.
(5) Vide H u k t e r on the venereal difeafe.
I
E M J
B e c k e t etiam optime obfervavït Elèélri*citatem mirè admodum Epispaftica in officiofuo adjuvare (* )', Et P r i e s t l e i u s il-lam fecretionem materiei, quae capillos format, promovere, & comas parti capitis cal*vae Eleftricitatem reftituere, credidic ( f)-.. :
( * ) Vide B h c e e t s TreatifiJ. .( t ) Confulas oro volumen P m e s t l e ii perelegan*
B- m >
C
[ «7 ]
C A P U T S E P T I M U M .
De aStione EhStricitatis in fanandis morbis.
rJ L erram demum video; ne igitur irlteri&shasce primitias protraham, quod reftat,quam flri&im brevitèrque potero., comple-^ftar; neque propofitum, neque res ipfa plu-rima poscit, & quidèm vereor, ne jam Ion*.gior fueritu,
N e m o , puto, qui naturae phenomena•contemplacur, Fluidum .Èleétricupi efle fti-piulum inficias ibic. Stirrtulum efle & pervires fuas ftimulantes prodefle, jam fatis
I 2 pro-
[ *8. 1
probatum eft. Id etiam Analogia; id ratio-cinium;. id ip fa natiira docet. Lux ficut,omnia pervadit, penetrat omnia; nunc Foetus anhelat, nunc “ Tonuru quatiuntur Caeru-“ la CaelL
H o s d'emum conatus ad finem perdüxi:ft.aconfilio meo me nimis erraffis judiceuir,ac forfan ex aliis fupellettilem fatis amplamfublegifle, verbis divini C i c e r o n i s re-
fponfum haheo; “ Neque iftas quaeftiones« ghyficorum exterminandas puto. Eftw enim anfmorum ingeniorumque naturafe«' quoddam, quafi pabulum , confideratio,« contemplatioque naturae. Erigimur, ela-
tiores fieri videmur , cogitantes füpera« atque Gaeleftia- Indagatio ip fa rerum** turn maximarum, turn etiam occultiflima-»« rum, Habet. obleétation^m. Si vero ali<-“ quid occurret, quod verifimile videatur,.
humanilfima completur animis voluptate.”
E ul-
\
M ultvm officio meo deëfle mihi vide*re r , fi non hanc & omnem occafionem Socie-tatis Regiae Medicae Edinenjis Socns, gratesperfolvendi gratiflimas avidè captarem ;quo me cunque rapiet Fortuna, nefcio ;hoc autem pro certo fcio ubi gentium,.ubiTerrarum fim, animum Beneficiorum ves-trüm , veftrüm amidtiae memorem, So-c r i D i g n i s s i m i , Temper habebo; interautem dies* feliciffimos r diem terquequaterque felicem ponam, quo ad Nono-nrn Praejidis me iuffragia veftra unanimiaattulerunt. — Propter hoc, propter omniain me allata beneficia, grati animi accipitegrates- . , .
V a l e t e S o c i i j V a e e t e A k i cir
I «*']
T A N- T U M.
T H 'E S E S.7. o?n okffio M n j a M
I.
Cau/a proxima mortis fulmine interremptorum e
fibrae muscularis Irritabilitate ddet&jende-re, videtur.
ï I . - rr- :i.v , rr. m ,
Mors'fiaturaHs eji fequeïa vitae femet ipfam de-jlruentis. ' - -
l i l .
In primo Jladio\ Phthijis Pulmonalis quam maxi- ,mè prodejje potejl motos 'lenis ofcillaiorius.
X v.\ ..
Podagra vix hereditaria haberi potéfl..
/
38*' 1. 18. perióla lege pericla
mmm 1, 19. Ro l ie r . lege R o z i e r
49 L 16. Be c h e t ’s lege Be c e e t ’s^
64 nota (f) Receuil lege Recueil
Ö5 mmm (*) Receuil lege Recueil
V______
mam
11(11
a mWËBBl
wÊÊm
[SplÉj
Sw
OS» mmmm Wssmêm mH é w .
B E i
n^sais
BS:. ’o m
o m*«as« jmummm,m <4-m
mmWÉÉIIlilSlM
s'ïSai
■KM■HrHüoa •
MBSC V \« i■ H \m\I.iTt l ®*95* i « SÜjfSr \« *Kt,m:
* 11 i^a ipt<Bite*£Mammöfc, &>: -I W
w i a
