Upload
gary-blake
View
18
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
quick method of inequality
Citation preview
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
1/23
A. Mt s$v&n ()v)b&t (+ng th.c (1i s$:Bt $%ng th(c l m+t trong nh.ng vn $0l th nht trong gi2i tan ph4thng. Trong m5c
ny chng ta s7 n l8i m+t s9 bt $%ng th(c c4 $i:n v ti;p cng ki;n th(c l t)=ng $9i l?n nn m+t s9khini@m,tnh cht c=b2n $0u $)>c bAqua. Cc b8n c th:tm thy nh.ng tnh cht ny nySch Gio Khoa cBa B+Gio D5c v Co T8o.D)i $y l cc n+i dung trong chuyn $0ny.a)Bt $%ng th(c Cauchy
i)Bt $%ng th(c Cauchy c l7 l $ quen thu+c v?i nhi0u b8n . Ngay tDnFm l?p8,cc b8n $ bGt gHp cc bt $%ng th(c nh):
3
4
2
3
4
x yxy
x y z
xyz
x y z txyzt
+
+ +
+ + +
Trong $ , , ,y z tl cc s9thIc khng mNh.ng bt $%ng th(c c d8ng ny $)>c gJi l bt $%ng th(c Cauchy. Bt $%ng
th(c Cauchy t4ng qut c d8ng nh)sau:Cho 1 2, ,..., nx x x l cc s9thIc khng m. Khi $ ta c bt $%ng th(c sau:
Du bKng x2y ra khi v chLkhi 1 2 ... nx x x= = =
C8i l)>ng 1 2... nx x
n
+ + +$)>c gJi l trung bnh c+ng cBa cc s9 1 2, ,..., .nx x x
C8i l)>ng 1 2...n nx x x $)>c gJi l trung bnh nhn cBa cc s9 1 2, ,..., .nx x
Do $ bt $%ng th(c Cauchy cn c tn gJi khc l bt $%ng th(c TBC-TBN (bt$%ng th(c gi.a $8i l)>ng trung bnh c+ng v $8i l)>ng trung bnh nhn).
Bt $%ng th(c Cauchy c nh nhi0u cch ch(ng minh. Tuy nhin do khun kh4quy:n sch nn N$y,tc gi2chLnu ra cch ch(ng minh $i:n hnh nht. Ph)=ng php
ch(ng minh ny cOng $a gGn li0n v?i m+t tn gJi: Quy n8p Cauchy. Cc b8n c th:tham kh2o thm v0ph)=ng php ny trong phPn ph)=ng php Quy N8p.
Ta s7ch(ng minh bt $%ng th(c cPn ch(ng minh $ng khi 2kn= Tr)?c h;t ta ch(ng minh cho tr)Qng h>p c=sN, 1.k= Ta cPn ch(ng minh 22 ( ) 0.x y xy x y+ = Bt $%ng th(c t)=ng $)=ng l $ng do $ bt $%ng th(c ban $Pu cOng $ng.
Gi2i sRbt $%ng th(c $ $ng cho k m= , t(c l
1 21 2
......n n n
x x xx x x
n
+ + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
2/23
1 2 2 21 2 2
......
2
mm
mm
x x xx x
+ + +
Ta s7ch(ng minh bt $%ng th(c cOng $ng cho 1.k m= +
Ta c:1 11 1
1
1 2 3 41 2 2 1 22 21 21 2
.........
2 2
m mmm
mm m
x x x x x xx x xx x
+ ++ ++
+
+ + ++ + +
(S trn ta $ sR d5ng bt $%ng th(c Cauchy cho tDng cHp s9
2 1 2 2 2 1 2 22 , 1,2 1m
k k k k x x x x k+ + + ++ = sau $ sR d5ng bt $%ng th(c Cauchy
cho 2m s9 1 11 2 3 4 2 1 2, ,..., m mx x x x x x+ + .
Nh)v
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
3/23
ad bcad bc
a cx y
adx bcyb d x ya c ad bc
b d
++ +
= ++
Strn, ta $ p d5ng bt $%ng th(c Cauchy cho ad bc+ s9h8ng, bao gWm ads9x , bc s9y .Nh)vc ch(ng minh.
BKng m+t t)Nng t)=ng tI,ta c th: pht bi:u bt $%ng th(c Cauchy trong s9trong tr)Qng h>p t4ng qut nh)sau
Cho 2n s9nguyn d)=ng 1 2 1 2, ,..., , , , ...,n na a a b b b v n s9thIc d)=ng 1 2, ,..., nx x .
Khi $ ta c bt $%ng th(c sau:
Du bKng x2y ra khi v chLkhi 1 2 ... .nx x x= = =
t)Nng ch(ng minh han tan t)=ng tI trong tr)Qng h>p hai s9, do $ xinnh)Qng l8i cho b8n $oc J.
By giQta hy xt m+t s9v d5(ng d5ng bt $%ng th(c Cauchy.Bi tan : Tm gi trUl?n nht v nhAnht cBa :
2 (4 )Z x y x y=
Trong $ x,y 0.x+y 6.
(C0thi vo l?p 10 Chuyn Tan CHTH H N+i nFm 1993)
Tr)?c h;t ta nh
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
4/23
4
24
2 2(4 ) 4 (4 ) 4 42 2 4
x xy x y
x xZ x y x y y x y
+ + + = = =
(Bt $%ng th(c Cauchy)Du bKng x2y ra ch%ng h8n nh) 2, 1.x y= = Xt 4 y + ,ta c: 0 4.Z < Nh)vp ta $0u c 4.Z Vp gi trU nhA nht, cc b8n c th: nhc sRd5ng. V $y l lc $:ta sRd5ng $i0u ki@n ny.
N;u cc b8n thay 6x y+ = vo Z ,cc b8n c th: thy 0Z< . Do $ gi trUnhAnht cBa Z cOng ph2i nhc k;t qu2 mong mu9n:3 3
32
2 2( ). .2 43 3
x 32.2 2 2 2
x x y x y
x x yy
+ + + = = =
TD$y ta $i t?i lQi gi2i:
Xt 4 6.x y + Ta c: 4 6 4 2.x y+ 3
32
2
2( ). .2 43
322 2 2
32
x y
x x yx y
x y
+ =
Nhn cc bt $%ng th(c trn v;theo v;ta thu $)>c:2 2(4 ) .2 32.2 64x y x y x y = (Nhn hai v;cho s9khng d)=ng, bt $%ng th(c
$4i chi0u)Du bKng x2y ra ch%ng h8n nh) 4, 2.x y= = Xt 0 4x y + ,ta c: 0 64.Z > Vp ta $0u c min64 64.Z Z = C%ng th(c x2y ra nh) 4, 2.x y= = Sau $y l m+t s9bi t
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
5/23
Tm gi trUl?n nht v nhAnht cBa 2 2.t x y= + (C0thi HSG l?p 9 TP.HCM nFm 1995)Bi 2:Cho , 1a b> . Tm gi trUnhAnht cBa :
2 2
1 1
a bP b a= + (C0ki:m tra l?p 9 Chuyn Tan TP.HCM nFm 1994)Bi 3:Tm gi trUnhAnht cBa:
2 2
1 11 1S
y
=
, bi;t, 0
1.
x y
x y
> + =
(C0th vo l?p 10 PTTH chuyn L HWng Phong TP.HCM nFm 1994)Bi 4:Cho , , 0.a b c Ch(ng minh rKng:
4 4 4 ( )a b c abc a b c+ + + + (C0thi hJc sinh giAi l?p 9,b2ng B,tan qu9c nFm 1994)Bi 5:Cho a,b,c l cc s9thIc khng m. Ch(ng minh rKng:
2 2 2 3
3 3 33 2
2
a b c
b c a c a b
+ + + + +
(T8p chi Ton hJc v Tu4i Tr[).b)Bt $%ng th(c Bouniakovskii)Bt $%ng th(c Bouniakovski cOng l m+t trong nh.ng bt c4$i:n n4i ti;ng nht.
Bt $%ng th(c cn gGn v?i nhi0u tn gJi khc,nh)Cauchy,Schwarz. COng xin ch v?ib8n $Jc rKng, nh.ng bt $%ng th(c c4$i:n th)Qng $)>c hnh thnh trong cc vn $0cu+cs9ng,trong cc vn $0 v0 thin vFn,v
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
6/23
Bt $%ng th(c cPn ch(ng minh t)=ng $)=ng v?i:
1 1 2 2
2 2 2 2 2 21 2 1 2
...1
( ... )( ... )n n
n n
a b a b a b
a a a b b b
+ + +
+ + + + + +
Ta c th:gi2sRcc s9 , , 1,i ia b i n= $0u l cc s9thIc d)=ng. BNi l7khi $ chng
ta chLcPn sRd5ng bt $%ng th(c trUtuy@t $9i:1 1 1 1... | || | ... | || |n n n na b a b a b a b+ + + +
V l8i p d5ng bt $%ng th(c Bouniakovski cho cc s9 thIc d)=ng
| |,| |, 1,i ia b i n= v ta s7c $i0u ph2i ch(ng minh.Quay l8i vn $0chnh. p d5ng bt $%ng th(c Cauchy cho hai s9thIc d)=ng ta
$)>c:2 2
2 2 2 2 2 22 2 2 2 2 21 2 1 21 2 1 2
,2( ... ) 2( ... )( ... )( ... )
i i i i
n nn n
a b a bi
a a a b b ba a a b b b + =
+ + + + + ++ + + + + +
C+ng cc bt $%ng th(c trn v;theo v;ta thu $)>c:2 2 2 2 2 2
1 1 2 2 1 2 1 22 2 2 2 2 22 2 2 2 2 2
1 2 1 21 2 1 2
... ... ...1.
2( ... ) 2( ... )( ... )( ... )n n n n
n nn n
a b a b a b a a a b b b
a a a b b ba a a b b b
+ + + + + + + + + + =
+ + + + + ++ + + + + +
V nh)vc ch(ng minh xong.
Du bKng x2y ra khi v chLkhi
2 2 21 2
2 2 21 2
1 2
1 2
..., 1,
...
... 0.
ni
i n
n
n
a a aai n
b b b b
aa a
b b b
+ + += =
+ + +
= = =
T)=ng tInh)bt $%ng th(c Cauchy, bt $%ng th(c Bouniakovski cOng c nhi0ucch nhn nhng c t4ng bnhph)=ng l m+t hKng s9, hoHc cOng c khi l t4ng cc cFn bng nKm Nv;b h=n trong bt $%ng th(c cPn ch(ng minh. Cy l nh.ng du hi@u $: sRd5ng bt$%ng th(c Bouniakovski.
Ngai ra bt $%ng th(c Bouniakovski cOng th)Qng hay $)>c sRd5ng trong cc bt$%ng th(c c d8ng phn th(c.Do $ cc b8n nn ch khi gHp nh.ng d8ng ny.
ii) Bt $%ng th(c Bouniakovski mNr+ng.Cho m dy s9 thIc khng m 1 2( );( );...( ).ma a a M\i dy gWm n s9 h8ng
1 2,, ...., .
ni i ia a a Khi $ ta c bt $%ng th(c sau:
Du bKng x2y ra khi v chLkhi 1 2
1 2
... n
n
aa a
b b b= = = .
Ch(ng minh bt $%ng th(c Bouniakovski mNr+ng c th:lm bKng t)Qng t)=ngtItrong tr)Qng h>p 2m= ,do $ phPn ny xin dnh cho b8n $Jc.
1 2 1 2 1 1 11 1 1 1 2 1 2( ... )...( ... ) ... ... ...
n n n n n
m m m m m mmm m m m ma a a a a a a a a a a a+ + + + + + + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
7/23
Ch thm v?i cc b8n rKng trong tr)Qng h>p m l s9tInhin ch]n th ta c chocc dy s9thIc l bt k, khng cPn khng m,tuy nhin khi y du bKng x2y ra th cc tLs9vYn ph2i bKng nhau v bKng m+t $8i l)>ng khng m.
D)?i $y ta s7xt qua m+t v d5(ng d5ng bt $%ng th(c Bouniakovski.Bi tan:
a) Cho ,x y thAa: 2 21 1 1x y y x + = (1)Ch(ng minh: 2 2 1x y+ = b) TD (2)c th:suy ra $)>c (1) hay khng.(C0thi vo l?p 10 PT NFng Khi;u TP.HCM nFm 1999)
Bi tan $)>c pht bi:u d)?i d8ng $%ng th(c, tuy nhin bi0u th(c trong (1) l8ikhi;n cho ta c c2m gic quen thu+c. R rng trong bi:u th(c y,ta c:
2 2 2
2 2 2
( 1 ) 1
( 1 ) 1
y y
x x
+ =
+ =
Cy l nh.ng du hi@u r rng nht cho sI hi@n di@n cBa bt $%ng th(cBouniakovski. TD$y ta $)a ra lQi gi2i:
a)p d5ng bt $%ng th(c Bouniakovski cho hai dy: 2( , 1 )x v 2( 1 , )y ta thu $)>c:
( )2 2 2 2 2 2
2 2
1 1 x 1 (1 )
1 1 1
x y x y x y y
x y y x
+ + +
+
Du bKng x2y ra khi v chLkhi2
2
2 2
2 2
2 2 2 2
2 2 2 2
2 2
2 2
10
11
1
1 11
1 1
1
1
yx
yxx y
x y
x x x x
y y y y
x y
x y
=
=
+ = = =
+
=
+ =
b) TDvi@c xt du bKng, chng ta thy ngay n;u , 0x y th (1) (2) .Tuy nhinN$y do $0bi khng cho ,y l cc s9 thIc d)=ng nn ta d^dng chL ra tr)Qng h=p
(2) (1) ,ch%ng h8n nh) 0, 1.x y= = Bi tan:Cho , ,a b c l cc s9thIc d)=ng.Ch(ng minh rKng:
1.2 2 2
a b c
a b b c c a+ +
+ + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
8/23
Bi tan $)>c nu ra d)?i d8ng phn th(c, $y l du hi@u khi;n ta c2nh gic v?ibt $%ng th(c Bouniakovski.Thng th)Qng, ta sRd5ng bt $%ng th(c ny $:tri@t tiu mYuth(c.S$y ta s7p d5ng bt $%ng th(c ny bKng cch nh)sau:
Ta c:
[ ] 2
2 2
( 2 ) ( 2 ) ( 2 ) ( )2 2 2
( ) ( )2 2 2
1.2 2 2
a b ca a b b b c c c a a b c
a b b c c a
a b ca b c a b c
a b b c c a
a b c
a b b c c a
+ + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + +
+ + + + +
Nh)vc gi2i quy;t xong.
Sau $y l cc bi t v d+da=1ab bc c+ + .
Ch(ng minh rKng:3 3 3 3 1
3
a b c d
b c d c d a d a b a b c+ + +
+ + + + + + + +.
(C0thi chJn HSG kh9i PTCT-CHSP H N+i nFm 1995)Bi 2:Cho , , 0a b c> v 2 2 2 1a b c+ + = .Tm gi trUnhAnht cBa:
3 3 3
.2 3 2 3 2 3
a b cA
a b c b c a c a b= + +
+ + + + + +
(C0thi $0nghUOlympic 30-4 lPn 6,nFm 2000)
Bi 3:Cho , , , , 0a b c p q> .Ch(ng minh rKng:1 1 1
.p q p q p q
a b c pa qb pb qc pc qa
+ + ++ + + +
+ + +
c)Bt $%ng th(c Chebysevi)Cho hai dy s9cng tnh $=n $i@u
1 2
1 2
...
...
n
n
a a a
b b b
hay 1 2
1 2
...
...
n
n
a a a
b b b
Khi $ ta c bt $%ng th(c sau:
1 1 2 2 1 2 1 2... ... ...n n n na b a b a b a a a b b b
n n n
+ + + + + + + + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
9/23
Trong tr)Qng h>p m+t dy tFng m+t dy gi2m
1 2
1 2
...
...n
n
a a a
b b b
Ta c bt $%ng th(c ng)>c l8i nh)sau:
Bt $%ng trn cOng c nhi0u cch ch(ng minh, nh)ng cch ch(ng minh sau lngGn gJn nht m tc gi2bi;t $)>c.
Ta c:
1 1 2 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 2 1 22
1
2
1
2
... ... ...
( ... ) ( ... )( ... )
( )
( )( )
.
n n n n
n n n n
i i i j j i j j
i j n
i i j j
i j n
a b a b a b a a a b b b
n n n
n a b a b a b a a a b b b
n
a b a b a b a b
n
a b a b
n
<
<
+ + + + + + + + +
+ + + + + + + + +=
+=
=
Trong tr)Qng h>p hai dy cng tnh $=n $i@u ta c cc $8i l)>ng( )( )i j i ja a b b l khng m, do $ ta thu $)>c bt $%ng th(c nh)$ ni.
Trong tr)Qng h>p hai dy khc tnh $=n $i@u ta c cc $8i l)>ng( )( )i j i ja a b b l khng m, do $ ta thu $)>c bt $%ng th(c ng)>c chi0u.
Du bKng cBa bt $%ng th(c l t)=ng $9i ph(c t8p,ta chLc th:ni du bKng c2y
ra khi v chLkhi 1 1
1 1
... ; ... ;...; ...
... ; .. ;...; ...k k k t a b
l l l c n b
i i i i i i
j j j r j j
a a a a a a
b b b b b b
+ +
+ +
= = = = = =
= = = = = =trong $ , ( , )m ni j i j .
Ta c th:hi:u m+t cch nm na l dy ( )a chia thnh tDng $o8n bKng nhau.Cnnh.ng $o8n cn l8i t)=ng (ng l cc $o8n bKng nhau cBa dy ( )b .
ii) Bt $%ng th(c v?i dy han vU.Trong phPn i) cBa m5c ny, ta $ $0cc $9i v?i hai dy:1 2
1 2
...
...n
n
a a a
b b b
Th
1 2 1 21 1 2 2 1 2 1 1
( ... )( ... )... ... .n nn n n n n
a a a b b ba b a b a b a b a b a b
n
+ + + + + ++ + + + + +
1 1 2 2 1 2 1 2... ... ...n n n na b a b a b a a a b b b
n n n
+ + + + + + + + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
10/23
Th;cn $9i v?i t4ng1 21 2
...ni i n i
a b a b a b+ + + trong $1 2
( , ,..., )ni i i
b b b l m+t han vU
cBa cc s9 1 2( , ,..., )nb b b (nghXa l cc s9h8ng 1 2, ,..., nb b b thay $4i vUtr) th sao nhL? Cy
l m+t cu hAi kh tInhin, v cu9n ht chng ta vo vi@c gi2i quy;t chng. Cy chnh lci vng xoy v tc bt $%ng th(c sau,$)>c gJi l bt $%ng th(c hon vU:
t)Nng trong ch(ng minh bt $%ng th(c ny l quy n8p.V?i 2n= ,ta chLcPn ch(ng minh bt $%ng th(c:
1 1 2 2 1 2 2 1
1 2 1 2( )( ) 0.
a b a b a b a b
a a b b
+ +
Bt $%ng th(c t)=ng $)=ng cu9i cng l $ng, do $ ta c $i0u ph2i ch(ng minh.Gi2sRbt $%ng th(c $ $ng cho n k= ,t(c l
1 21 1 2 2 1 2 1 2 1 1... ... ... .kk k i i k i k k k a b a b a b a b a b a b a b a b a b+ + + + + + + + + Ta cPn ch(ng minh bt $%ng th(c cOng $ng cho 1.n k= + C9i v?i bPt $%ng th(c $Pu tin, sRd5ng bt $%ng th(c quy n8p v ta chLcPn ch(ng
minh:
1 1 1 1
1 1( )( ) 0.
k k i j i k k j
k i k j
a b a b a b a b
a a b b
+ + + +
+ +
+ +
C9i v?i bt $%ng th(c th(hai, sRd5ng bt $%ng th(c quy n8p v ta chLcPn ch(ngminh:
1 1 1 1
1 1
( )( ) 0.
k i j k j i
k i j
a b a b a b a b
a a b b
+ +
+
+ +
Hai bt $%ng th(c t)=ng $)=ng cu9i cng l $ng, do $ cc bt $%ng th(c ban$Pu cOng vp $ nu, tuy nhin n s7cn gipch cc b8n rt nhi0u v0mHt t)Nng trong qu trnh hJc cp ba cBa mnh.
N;u 1 ax 0+ th bt $%ng th(c hi:n nhin $ng do (1 ) 0.ax+ Xt 1 ax 0+ .Bt $%ng th(c $ cho t)=ng $)=ng v?i:
1 1a ax+ +
1 21 1 2 2 1 2 1 2 1 1... ... ...
nn n i i n i n n na b a b a b a b a b a b a b a b a b+ + + + + + + + +
(1 ) 1a ax+ +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
11/23
p d5ng bt $%ng th(c Cauchy cho a s9h8ng,gWm m+t s91 ax+ v a-1 s91,ta thu$)>c:
1 ax+(a-1)1 axa
a
+ +
1 1 axax + + .Nh)vc d_u bKng.
e)M+t s9 t)Nng tDbt $%ng th(c x2 `0Trong cc phPn Ntrn, chng ta $ bi;t cch (ng d5ng cc bt $%ng th(c c4$i:n
vo vi@c ch(ng minh cc bt $%ng th(c. Tuy nhin trong thIc t;, khng ph2i bao giQchng ta cOng c th: p d5ng bt $%ng th(c m+t cch d^ dng nh) vc v0d8ng ny th ta chLcPn ch(ng minh ( , ) 0g a b n.a
l xong. Bt $%ng th(c ( , ) 0g a b , thng th)Qng l khng c du bKng,t(c l khngchHt han tan, hoHc l khng my ph(c t8p.Do $ vi@c gi2i quy;t chng l t)=ng $9id^dng.
Ta hy bGt $Pu bKng m+t s9hKng $%ng th(c sau:2 2 2
2 2
2 2 2 2
3 3 2
4 4 2 2 2 2 2
2 ( )
( ) 4 ( )
2( ) ( ) ( )
( ) ( )( )
( ) ( )( )
a b ab a b
a b ab a b
a b a b a b
a b ab a b a b a b
a b ab a b a ab b a b
+ =
+ =
+ + =
+ + = +
+ + = + +
Trong tr)Qng h>p gHp phn th(c hay cFn th(c,cc b8n c th:quy $Wng mYu s9hay nhn v?i l)>ng lien h>p $:$)a v0d8ng quen thu+c $ bi;t. Ta xt m+t s9v d5:
2 2 2 22 2
2 2 2 2
2( ) ( ) ( )2( ) ( ) (1)
2( ) 2( )
a b a b a ba b a b
a b a b a b a b
+ + + + = =
+ + + + + +
2 21 1 4 ( ) 4 ( )
( ) ( )
a b ab a b
a b a b ab a b ab a b
+ + = =
+ + +
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
12/23
t)Nng cBa ph)=ng php thc bt $%ngth(c:
2
2 2
2 2 22 2
22 2
2 2
( )2( ) ( ) 2( )
( ) 2( )2( )
2( )
( )2( )
2 2(a )
a ba b a b a b
a b a ba b
a b a b
a ba b a b
b
+ + +
+ + +
+ +
+ + +
+
Nh) vc cc bt $%ng th(c m8nh h=n bt $%ng th(cBouniakovski rt l th sau :
2 22 2
2 2
( ) ( )2( )
2( )2 2( )
a b a ba b a b a b
a ba b
+ + + + +
++
Cc b8n c l7$ thy $)>c phPn no sIl th v s(c m8nh cBa ph)=ng php nyrWi ch(. J
Chng ta hy xt thm m+t v d5n.a m chng ta bUp vo th;tm lQi gi2i ch(khng ph2i l sng t8o ton hJc xem no.
Bi tan:Ch(ng minh rKng v?i mJi s9thIc d)=ng a,b ta c bt $%ng th(c sau:
2
3
( ) ( 3 )( 3 )
2 16( )
a b a b a b b aab
a b
+ + + +
+.
(T8p ch Ton HJc v Tu4i Tr[)
S$y du bKng x2y ra khi a b= , tuy nhin bi:u th(c2
3( ) ( 3 )( 3 )8( )a b a b b a
a b + ++
$
c ch(a 2( )a b rWi, do $ ta chLcPn ph2i $)a2
a bab
+ v0d8ng 2( ) ( , ).a b f a b
Ta c:2 2
2
( ) ( )
2 2 2( )
a b a b a bab
a b
+ = =
+. Nh)vc:2
22
(1. 1. ) 2( )
( 3 3 )( 3 )( 3 ) 4( )
4
a b a b
a b b aa b b a a b
+ +
+ + ++ + = +
Nhn v;theo v;ta thu $)>c $i0u ph2i ch(ng minh.D)?i $y l m+t s9bi t
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
13/23
Bi 1:Cho cc s9thIc d)=ng ,a b .Ch(ng minh rKng:
2 22 27( ) 8 2( )
a ba b a b
b a+ + + +
Bi 2:Cho 1.a b c+ + = Ch(ng minh rKng:
2 23 3 3 23 .
4
a b aba b c abc
+ + +
Xc $Unh tr)Qng h>p $%ng th(c x2y ra.G>i : SR d5ng hKng $%ng th(c
3 3 3 2 2 2( )3 ( ) ( ) ( )2
a b ca b c abc a b b c c a
+ + + + = + +
f)S(c m8nh cBa php bi;n $4i t)=ng $)=ng.
Thng th)Qng khi gHp cc bi tan v0 bt $%ng th(c d8ng phn th(c, ng)Qi talun nghX$;n cc bt $%ng th(c c4$i:n nh)Cauchy, Bouniakovski.Tuy nhin vi@c pd5ng chng $i khi rt rGc r4i v khng ph2i lc no cOng thIc hi@n $)>c.
Ton hJc ngy nay $ c nhi0u bt $%ng th(c t9t h=n, thuc $0c
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
14/23
[ ]2
( )( ) ( )( ) ( )( ) 0
( ) ( ) ( ) ( )( ) 0.
( ) ( ) ( )( ) 0.
a a b a c b b a b c c c a c b
a b a a c b b c c c a c b
a b a b c c a c a b
+ +
+
+ +
Bt $%ng th(c t)=ng $)=ng cu9i cng l $ng, do $ bt $%ng th(c ban $Pu cOng
$ng. D)?i $y ta s7xem xt v d5:
Bi tan:Ch(ng minh rKng v?i mJi b+s9th)c d)=ng ( , , )a b c ,ta c bt $%ng th(c sau:9( )( )( ) 8( )( )a b a c b c a b c ab ac bc+ + + + + + + Bt $%ng th(c trn th
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
15/23
Trong phPn ny chng ti s7trnh by cho cc b8n m+t ph)=ng php ti;p cp nh)v
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
16/23
( , , ) ( , ,1)f a b c f a b . ThIc v >
Do $: ( , ,1) (2, ,1)f a b f b .By giQta xt (2, ,1).f b
( )3 1 11 3 3
(2, ,1) 32 2 2
11 1 11 ( 1)( 2) 3 11 93 3 10.
2 2 2 2 2 2 2
bf b b
b b
b b b
b b
= + + = + +
= + + = + + + =
V
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
17/23
Bi 1:Cho [ ], , 1, 2a b c . Tm gi trUl?n nht cBa:
3 3 3
3
a b cA
abc
+ +=
T8p ch Ton HJc v Tu4i Tr[.Bi 2:Cho [ ], , , , 0,1a b c d e .Tm gi trUl?n nht cBa
(1 ) (1 ) (1 ) (1 ).B a b b c c d d a= + + + Bi 3:Cho [ ], , 1, 2x y z . Tm gi trUl?n nht cBa bi:u th(c sau:
y xz yzC
z yz xy yz xy xz= + +
+ + +
Bi 4:Cho [ ], , 0,1a b c .Ch(ng minh rKng:
3 3 3 2 2 22( ) ( ) 3.a b c a b b c c a+ + + + T8p ch Ton HJc v Tu4i Tr[.
h)SRd5ng tam th(c b
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
18/23
Bt $%ng th(c cu9i cng l $ng,nh)vc gi2i quy;t.ii)Ph)=ng php t8o tam th(c.
C:ch(ng minh f g . Ta c th:chuy:n2 ,2
4 0f g b ac b ac = = Khi $ tas7t8o ra tam th(c bp 2 2 2 21 2 3 ... na a a a= + + + ,khi $ bt $%ng th(c l hi:nnhin v v;ph2i lun khng m.
Tr)Qng h>p 2 2 2 21 2 3 ... na a a a> + + + ,ta xt tam th(c b
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
19/23
s?m nht s7$)>c gRi tHng m+t mn qu cBa chng ti,cc b8n nh?ghi $Ua chL r rngtrong th)gRi $;n $:thup, n ch]n v n l[.V?i n ch]n,$Ht 2n k= . Ta c:
1 2 1 2 2
1 2 1 2 2
1 2 1 2 2
... ...
... ...
... ... .
k k k k
k k k k
k k k k
A x a x a x a a x a x a x
x a x a x a a x a x a x
a a a a a a
+ +
+ +
+ +
= + + + + + + +
+ + + + + + + = + + + +
Du bKng c th:x2y ra, ch]n h8n nh) .ka= V?i n l[, $Ht 2 1n k= + . Ta c:
1 2 1 2 3 2 1
1 2 2 3 2 1
1 2 2 3 2 1
... ...
... 0 ...
... ...
k k k k k
k k k k
k k k k
A x a x a x a x a a x a x a x
x a x a x a a x a x a x
a a a a a a
+ + + +
+ + +
+ + +
= + + + + + + + +
+ + + + + + + + = + + + +
Du bKng c th:x2y ra, ch]n h8n nh) 1ka += .LQi gi2i cBa bi tan trn c l7 l kh kb thup n nhArWi m?i c th:gi2i m+t ccht4ng qut. Cy cOng l m+t kinh nghi@m trong hJc v lm Tan, chng ta nn bGt $Pu tDnh.ng ci nhAv khi qut ln cho ci l?n.
Ngai vi@c p d5ng bt $%ng th(c x x , ta cn c th:sRd5ng bt $%ng th(c:1 2 1 2... ...n nx x x x x x+ + + + + + $:gi2i quy;t bi tan trn.
M+t ph)=ng php cOng hay sRd5ng $9i v?i du gi trUtuy@t $9i ni dhung l xttDng khAang $:bAdu gi trUtuy@t $9i.
Ci khi,chng ta cOng th)Qng xuyn dRd5ng cc bt $%ng th(c c4$i:n trong vi@cch(ng minh cc bt $%ng th(c ch(a du gi trU tuy@t $9i, nht l bt $%ng th(c
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
20/23
Bouniakovski. BNi l[ p d5ng bt $%ng th(c ny, cc gi trU tuy@t $9i s7 $)>c bnhph)=ng lm mt du gi trUtuy@t $9i.
Ta thRxt m+t v d5Bi ton:Cho ,a b l cc s9thIc thAa mn 2 2 1.a b+ = Ch(ng minh rKng:
( ) ( )1 1 1 1 2 6a b a b+ + + + + LQi gi2i dIa trn bt $%ng th(c Bouniakovski. Ta lm nh)sau:
2 2 21. 1 1. 1 2 ( 1) ( 1) 2 1a a a a a + + + = +
2 2 21. 1 1. 1 2 ( 1) ( 1) 2 1b b b b b + + + + = +
2 2 2 22. 1 2. 1 8( 2) 2 6.a b a b+ + + + + = C+ng cc bt $%ng th(c trn v;theo v;,ta c $i0u ph2i ch(ng minh.
Sau $y l cc bi t
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
21/23
i) D8ng 2( ) axf x bx c= + + Ph)=ng php gi2i v cc k;t qu2v0d8ng bt $%ng th(c ny $ $)>c nu trong phPn m+ts9ki;n th(c cPn nh?.D)?i $y l m+t s9bi tc $i0u cPn
tm v?i ( )
m
g x .D)?i $y l m+t s9bi t
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
22/23
iv) D8ng2
2( ) , 0.
ax
mx nx d f x am
bx c
+ +=
+ +
Ph)=ng php gi2i l $)a v0d8ng iii), c5th:nh)sau:
( )222 2
2
ax
ax ax
ax
m mb mcbx c n x d
mx nx d a a a
bx c bx c
mb mcn x d
m a a
a bx c
+ + + + + + =+ + + +
+ = +
+ +
Ta xt qua m+t s9bi tc hnh thnh tDcc $%ngth(c $8i s9:Tr)?c h;t ta n;u l8i m+t s9$%ng th(c hay cBa $8i s9:
1( )( ) ( )( ) ( )( )
( )( ) ( )( ) ( )( )1
( )( ) ( )( ) ( )( )
ab bc ca
b c c a c a a b a b b c
x y y z y z z x z x x y
x y y z y x z x z x x y
+ + = + + + + + +
+ + =
(1)
(2)
Trong $ ( , , )a b c v ( , , )x y z l cc b+s9khc nhau phPn [email protected])u v?i cc b8n rKng hai $%ng th(c ny l t)=ng $)=ng nhau, ch]n h8n trong (2) , $Ht
, ,x y a y z b z x c+ = + = + = ta s7thu $)>c $%ng th(c (1)TDcc $%ng th(c trn ta rt ra m+t s9h@qu2trIc ti;p sau $y:
2 2 2
2 2 2
2
2
a b c
b c c a a b
x y y z z x
x y y z z x
+ +
+ + + + +
C0thi vo l?p 10 PTTH Chuyn L HWng Phong TP.HCM nFm 1999.2 2 2 2 2 2
2 2 2
2 2 2
5.
( ) ( ) ( ) 21
( ) ( ) ( ) 4
x y y z z x
x y y z z x
xy yz zx
x y y z z x
+ + +
+ +
+ +
Ta hy xt m+t s9bi tan lien quan $;n cc bt $%ng th(c th vUny.Bi tan d)?i $y l bi tan v0bt $%ng th(c Nesbit Nd8ng hi@u:Bi ton:Cho , ,a b c l cc s9thIc phn bi@t. Ch(ng minh rKng:
5/24/2018 55001014 Bd Hsg Thcs Chuyen de Cuc Tri
23/23
2.a b c
b c c a a b+ +
R rang cc b8n cOng thy $)>c m9i lien h@v?i cc bt $%ng th(c ta $ang xt rWich(, $: m9i quan h@ thm r rang ta bnh ph)=ng hai v; cBa bt $%ng th(c, v ta thu$)>c:
2 2 2
2 4( )( ) ( )( ) ( )( )
a b c ab bc ca
b c c a a b b c c a c a a b a b b c
+ + + + +
MHc khc ta $ c:2 2 2
2a b c
b c c a a b
+ +
2 2( )( ) ( )( ) ( )( ) ( )( ) ( )( ) ( )(
ab bc ca ab bc ca
b c c a c a a b a b b c b c c a c a a b a b b c
+ + + +
C+ng cc bt $%ng th(c trn v;theo v;v ta thu $)>c $i0u cPn ch(ng minh.Sau $y l m+t s9bi t