145
ปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปป THE ONE STRAW REVOLUTION ผผผผผผผผ : Masanobu Fukuoka 1975 ผผผผผผ : ผผผผ ผผผผผผผผผผ ผผผผ ผผผผผผผผผผผผผ ผผผผผผ ผผผผ ผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผ ผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผ ผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผผ ผผผผผผผผผผผผผผผผผผ ปปปปปป ปปปปปปปปปปปปปปปปปป ปปปปปปป ปปปปปปปปปปปปปปปปปป ปปปปปปปปปปป ปปปปป ปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปปป ปปปปปปปปปป

ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

  • Upload
    gojian

  • View
    872

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ปฏิ�วั�ติ�ยุ�คสมั�ยุด้ วัยุฟางเส นเด้�ยุวัTHE ONE STRAW REVOLUTION

ผู้��เขี�ยน : Masanobu Fukuoka 1975

ผู้��แปล : รสนา โตส�ตระกู�ล ๒๕๓๐พิ�มพิ�คร��งแรกู ม�นาคม ๒๕๓๐

เป าหมายส�งส"ดขีองเกูษตรกูรรมไม'ใช่'กูารเพิาะปล�กูพิ*ช่ผู้ล

แต'ค*อกูารบ่'มเพิาะความสมบ่�รณ์�แห'งความเป.นมน"ษย�

ค�าน�า ค�าน�าส�าน�กพิ�มัพิ�� ค�าน�ยุมั ค�าชี้��แจงของผู้ แปล อารั�มัภกถา�า บทน�า บ�นท'กเก�(ยุวัก�บการัแปลเป)นภาษา

อ�งกฤษ

Page 2: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ค�าน�าส�าน�กพิ�มัพิ�

                เมั,(อใดที่�0ส�งคมเกู�ดว�กูฤตกูารณ์�อ�นไม'อาจแกู�ไขีได�ด�วยแนวค�ดและว�ธี�กูารแบ่บ่เด�ม เม*0อน��นผู้��คนย'อมคาดหว�งว'า "กูารปฏิ�ว�ต�" จะสามารถเป.นที่างออกูขีองย"คสม�ยได� คนจ6านวนไม'น�อยมองไปที่�0กูารปฏิ�ว�ต�โครงสร�างขีองส�งคม และแล�วเรากู7ได�เห7นกูารปฏิ�ว�ต�ที่างกูารเม*องและเศรษฐกู�จคร��งแล�วคร��งเล'าในหลายศตวรรษที่�0ผู้'านมา คนอ�กูมากูม�ความหว�งกู�บ่กูารปฏิ�ว�ต�ที่างเที่คโนโลย�และแล�วกู7เกู�ดกูารปฏิ�ว�ต�อ"ตสาหกูรรม กูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยว ล'าส"ดค*อกูารปฏิ�ว�ต�ที่างสารสนเที่ศโดยม�คอมพิ�วเตอร�เป.นส�ญล�กูษณ์� แต'แล�วว�กูฤตกูารณ์�ต'าง ๆ กู7ย�งเว�ยนวนไม'จบ่ส��น โครงสร�างต'าง ๆ แม�จะถ�กูถอนรากูถอนโคน แต'ว�กูฤตกูารณ์�ต'าง ๆกู7ย�งเว�ยนมาอ�กูเช่'0นเคย เผู้ด7จกูารโดยคนกูล"'มน�อยผู้ล�ดเปล�0ยนกู�นมาอย'างซ้ำ6�าซ้ำากูโดยที่�0กูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยวกู7ไม'ช่'วยให�ความอดอยากูห�วโหยส�ญไปจากูโลกู ซ้ำ6�ากูล�บ่ที่6าให�กูารเบ่�ยดบ่�งเอาเปร�ยบ่คนยากูไร�เป.นไปอย'างหน�กูขี�อย�0งขี=�น

            กูารปฏิ�ว�ต�ที่�0แที่�จร�งน��น ม�ได�อย�'ที่�0กูารเปล�0ยนแปลงโครงสร�างขีองส�งคมหร*อกูารเนรม�ตเที่คโนโลย�อ�นมห�ศจรรย� ส�0งหน=0งที่�0คนที่�0วไปม�กูมองขี�ามกู7ค*อกูารปฏิ�ว�ต�ที่างที่�ศนคต�อย'างถ=งรากูฐาน ว�กูฤตกูารณ์�ในป>จจ"บ่�น โดยเน*�อแที่�แล�วเป.นว�กูฤตกูารณ์�ที่างด�านแนวค�ดและที่�ศนคต�ขี��นปฐมฐาน เราจ6าเป.นต�องกูล�บ่มามองที่�0ที่�ศนคต�พิ*�นฐานขีองเรา อ�นได�แกู' ที่�ศนคต�ต'อธีรรมช่าต� และที่�ศนคต�ต'อต�วเราในฐานะที่�0เป.นส'วนหน=0งขีองธีรรมช่าต� เป.นเพิราะเราเห7นธีรรมช่าต�น� �นไร�ช่�ว�ตจ�ตใจ เราจ=งครอบ่ง6าเบ่�ยดบ่�งธีรรมช่าต�เพิ�ยงเพิ*0อปรนเปรอต�ณ์หาและสนองความย�0งใหญ'ที่�0เราเขี�าใจว'าม�อย�ในต�วเรา โดยไม'ค6าน=งถ=งความพิ�นาศขีองระบ่บ่น�เวศน�ที่�0เกู�ดขี=�นที่�0วที่��งโลกู เป.นเพิราะเราเขี�าใจอย'างฉาบ่ฉวยว'า ธีรรมช่าต�เป.นด�งเคร*0องจ�กูรที่�0ประกูอบ่ไปด�วยช่��นส'วนที่�0แยกูจากูกู�นด�งฟั>นเฟัAอง เราจ=งแยกูที่"กูส�0งที่"กูอย'างออกูเป.นส'วน ๆ แยกูส�ตว�ออกูจากูปBา แยกูต�นไม�ออกูจากูภู�เขีา แยกูมน"ษย�ออกูจากูธีรรมช่าต� จนแม�กูระที่�0งกูายและใจกู7ถ�กูแยกูออกูจากูกู�นเป.นส'วน ๆ จนต'อกู�นแที่บ่ไม'ต�ด แล�วเรากู7ปรนเปรอต�วเองด�วยว�ตถ"ที่�0ต�กูตวงจากูธีรรมช่าต�อย'างมโหฬาร จนเกู�ดว�กูฤตกูารณ์�ที่��งที่างด�านร'างกูาย จ�ตใจ ส�งคม และในระบ่บ่น�เวศน�ที่��งระบ่บ่

Page 3: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

            เราจ6าต�องเปล�0ยนแปลงที่�ศนคต�ขี��นพิ*�นฐาน เราจะต�องลดความเช่*0อม�0นในโลหะและคอนกูร�ต และห�นมาศร�ที่ธีาในพิ*�นด�น ล6าธีาร และต�นไม�กู�นให�มากูขี=�น มองให�เห7นถ=งค"ณ์ค'าและศ�กูยภูาพิอ�นย�0งใหญ'ที่�0แฝงอย�'ในธีรรมช่าต�อย'างอ'อนน�อมถ'อมตน และจะต�องร'วมม*อกู�บ่ธีรรมช่าต�ย�0งกูว'าที่�0จะเอาช่นะคะคานธีรรมช่าต� เป.นอ�นหน=0งอ�นเด�ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�อย'างประสานกูลมกูล*น ย�0งกูว'าที่�0จะต��งต�วเป.นเอกูเที่ศเพิ*0อครองความเป.นเจ�าเหน*อธีรรมช่าต�ในที่�0ส"ด

            ปฎิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว เป.นเร*0องขีองช่าวนาผู้��หน=0งซ้ำ=0งได�ผู้'านกูารปฏิ�ว�ต�ที่างที่�ศนคต�อย'างถ=งรากูฐาน เป.นกูารปฏิ�ว�ต�อ�นเน*0องจากูฟัางขี�าว ซ้ำ=0งได�แสดงให�เขีาประจ�กูษ�ว'า ธีรรมช่าต�น� �นย�0งใหญ'กูว'าสารเคม�และประด�ษฐกูรรมที่างว�ที่ยาศาสตร�ที่��งปวง กูารค�นพิบ่ด�งกูล'าวม�เพิ�ยงแต'จะม�ความหมายต'อเกูษตรกูรรม ซ้ำ=0งกู6าล�งมาถ=งจ"ดอ"ดต�น ม�นเป.นผู้ลจากูกูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยวที่�0เห7นเที่คโนโลย�เป.นค6าตอบ่เที่'าน��น หากูย�งม�ความหมายต'ออารยธีรรมมน"ษย�อย'างส6าค�ญ ในย"คสม�ยที่�0มน"ษย�ที่��งมวลกู6าล�งประสบ่กู�บ่ความอ�บ่จนคร��งส6าค�ญในประว�ต�ศาสตร� ช่น�ดที่�0อาจม�ผู้ลที่6าลายมน"ษยช่าต�ให�ส�ญส��นเผู้'าพิ�นธี"�ไปน��น มาซ้ำาโนบ่" ฟั�กู�โอกูะได�บ่อกูให�เราร� �ว'า ฟัางขี�าวน��นสามารถปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยให�ผู้'านพิ�นว�กูฤตกูารณ์�ไปได� กูารปฏิ�ว�ต�ด�งกูล'าวกู7ค*อกูารปฏิ�ว�ต�ที่างที่�ศนคต� ที่�0ม�ความตระหน�กูและส6าน=กูในค"ณ์ค'าอ�นย�0งใหญ'ขีองธีรรมช่าต� ซ้ำ=0งด�เผู้�น ๆ แล�วเหม*อนว'าไร�ค'า ด�งที่�0เราที่�0วไปม�กูมองเช่'นน��นกู�บ่ฟัางขี�าวในที่�องที่"'ง น��แหละค*อกูารปฏิ�ว�ต�ที่�0แที่�จร�งที่�0ย"คสม�ยขีองเรากู6าล�งต�องกูารอย'างย�0งยวด

            ปฎิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว เป.นงานเล'มแรกูขีอง มาซ้ำาโนบ่" ฟั�กู�โอกูะที่�0ส6าน�กูพิ�มพิ�ม�ลน�ธี�โกูมลค�มที่องได�พิ�มพิ�เผู้ยแพิร'ต'อผู้��อ'านช่าวไที่ย เพิ*0อเสนอแนวค�ดใหม'อ�นสามารถเป.นที่างออกูส6าหร�บ่ส�งคมป>จจ"บ่�นได� พิอ ๆ กู�บ่ที่�0เป.นที่างออกูขีองกูล"'มบ่"คคลหร*อป>จเจกูช่นที่�0ปรารถนาส�งคมใหม'ที่�0มน"ษย�สามารถอย�'ร 'วมกู�นได�อย'างส�นต�ส"ขีในสภูาพิแวดล�อมที่�0เอ*�ออาที่รต'อมน"ษย�และสรรพิช่�ว�ต ........

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อค�าน�า

Page 4: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ค�าน�ยุมั

                หัากถ*อตามหล�กูพิ"ที่ธีศาสนา สรรพิส�0งย'อมเป.นอน�จจ�ง น�0นค*อม�กูารเคล*0อนไหวเปล�0ยนแปลงอย�'เสมอ หากูสภูาพิเช่'นน��เกู�ดขี=�นอย'างล=กูซ้ำ=�งหร*อรวดเร7วกู7อาจเร�ยกูว'า "กูารปฏิ�ว�ต�" ได� ซ้ำ=0งกูารปฏิ�ว�ต�น� �นเองกู7อาจกูลายเป.นป>จจ�ยในกูารเปล�0ยนแปลงอ*0น ๆ ต'อเน*0องกู�นไปได�อ�กูเป.นล�กูโซ้ำ' ด�งเช่'น "กูารปฏิ�ว�ต�อ"ตสาหกูรรม" ในย"โรปเม*0อคร�สตศตวรรษที่�0 ๑๘ น6าไปส�'กูารขียายต�วขีองล�ที่ธี�อาณ์าน�คมและต'อมาเป.นช่นวนให�เกู�ดมหาสงครามโลกูขี=�น เป.นต�น

            ในด�านกูารเกูษตรน��น กูารเปล�0ยนแปลงคร��งล'าส"ดที่�0อาจถ*อได�ว'าเป.นกูารปฏิ�ว�ต�กู7ค*อ "กูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยว" (The Green Revplution) ซ้ำ=0งเกู�ดขี=�นในช่'วงที่ศวรรษที่�0 ๖ ค*อประมาณ์ ๓๐ ปJที่�0ผู้'านมาน�� โดยเร�0มต�นจากูเที่คโนโลย�กูารผู้ล�ต เช่'น กูารผู้สมพิ�นธี"�พิ*ช่ส�ตว�ที่�0ให�ผู้ลผู้ล�ตส�ง กูารใช่�สารเคม�ช่น�ดต'าง ๆ เป.นป>จจ�ยกูารผู้ล�ตที่�0ส6าค�ญ และกูารใช่�เคร*0องจ�กูรกูลกูารเกูษตร เป.นต�น ซ้ำ=0งน6าไปส�'กูารเปล�0ยนแปลงในด�านอ*0น ๆ เช่'น ด�านเศรษฐกู�จ ส�งคม กูารเม*องและว�ฒนธีรรม ตลอดจนส"ขีภูาพิอนาม�ยและระบ่บ่น�เวศว�ที่ยาขีองโลกู

            จ"ดเด'นขีองกูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยวอย�'ที่�0กูารน6าเอาความกู�าวหน�าที่างว�ที่ยาศาสตร�เละเที่คโนโลย� มาใช่�เพิ�0มประส�ที่ธี�ภูาพิกูารผู้ล�ตส�นค�าเกูษตรอย'างได�ผู้ลช่��ดเจนด�งเช่'นกูารเพิ�0มผู้ลผู้ล�ตต'อไร'ขีองพิ�นธี"�ขี�าว "มห�ศจรรย�" ต'าง ๆ เป.นต�น แต'จ"ดอ'อนขีองม�นกู7ค*อละเลยต'อผู้ลกูระที่บ่ด�านอ*0น ๆ เช่'น ส�งคมและส�0งแวดล�อมโดยเฉพิาะผู้ลกูระที่บ่ต'อระบ่บ่น�เวศว�ที่ยาซ้ำ=0งม�ความละเอ�ยดอ'อนและซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนเป.นอย'างย�0ง

            โดยอาศ�ยเง*0อนไขีต'าง ๆ เช่'น ผู้ลประโยช่น�ร'วมกู�นระหว'างกูล"'มอ6านาจต'าง ๆ ในที่�0ส"ด ระบ่บ่กูารเกูษตรในแนวที่าง "กูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยว" กู7กูลายเป.นนโยบ่ายหล�กูขีองแที่บ่ที่"กูประเที่ศ และประช่าช่นส'วนใหญ'โดยเฉพิาะเกูษตรกูรต'างถ�กูช่�กูจ�งให�ยอมร�บ่ระบ่บ่กูารเกูษตรด�งกูล'าวด�วยว�ธี�กูารต'าง ๆ รวมที่��งผู้'านระบ่บ่กูารศ=กูษาและส*0อสารมวลช่นนานาช่น�ด จนกูระที่�0งกูลายเป.นกูระแสหล�กูขีองระบ่บ่กูารเกูษตรในป>จจ"บ่�น

            กูล'าวโดยสร"ป ระบ่บ่กูารเกูษตรป>จจ"บ่�นต��งอย�'บ่นหล�กูกูารใหญ' ๆ เพิ�ยง ๒ ประกูารค*อ ความม�กูง'ายและความร"นแรง

            "ความม�กูง'าย" แสดงออกูโดยกูารมองที่"กูส�0งอย'างแยกูส'วน เช่'น มองเห7นด�นเป.นเพิ�ยงพิ*�นที่�0ส6าหร�บ่พิ*ช่อาศ�ยย*นต�นและเป.นแหล'งธีาต"อาหารเที่'าน��นเม*0อด�นขีาดความอ"ดมสมบ่�รณ์�กู7เพิ�ยงแต'ใส'ธีาต"อาหารลงไปโดยตรงในร�ปขีองป"Lยเคม� ซ้ำ=0งในที่�0ส"ดกู7พิ�ฒนามาจนไม'ต�องปล�กูพิ*ช่บ่นด�นกู7ได� กูล'าวค*อ ปล�กูบ่นกูกูรวดที่รายที่�0ม�สารละลายขีองธีาต"อาหารหล'อเล��ยงอย�'แที่น (Hydroponic)

            ส'วน "ความร"นแรง" จะเห7นได�จากูกูารแกู�ป>ญหาศ�ตร�พิ*ช่ เช่'น โรครา แมลง ว�ช่พิ*ช่หร*อส�ตว�อ*0น ๆ เช่'นหน�นา โดยกูารฆ่'าหร*อที่6าลายโดยตรงด�วยสารเคม�พิ�ษช่น�ดต'าง ๆ ไม'ว'าจะเป.นยากู6าจ�ดเช่*�อรา ยาฆ่'าแมลง ยากู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ หร*อยาเบ่*0อหน�กู7ตาม

Page 5: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

            ระบ่บ่กูารเกูษตรป>จจ"บ่�นพิยายามแยกูต�วออกูจากูธีรรมช่าต� โดยใช่�ว�ธี�กูารควบ่ค"มและบ่�งค�บ่ธีรรมช่าต�ไปในที่�ศที่างที่�0มน"ษย�ต�องกูาร เพิ�ยงเพิ*0อสนอง "ความต�องกูารเที่�ยม" ขีองคนกูล"'มน�อยที่�0ม�กู6าล�งซ้ำ*�อ ต�วอย'างเช่'น กูารปล�กูพิ*ช่เม*องร�อนในประเที่ศเขีตหนาว หร*อปล�กูพิ*ช่เม*องหนาวในประเที่ศเขีตร�อน รวมที่��งกูารบ่�งค�บ่ให�ต�นไม�ออกูผู้ลนอกูฤด�กูาล เป.นต�น

            ร�ปธีรรมอ�นเป.นผู้ลจากูระบ่บ่กูารเกูษตรด�งกูล'าวที่�0เห7นได�ช่�ดเจนในป>จจ"บ่�น กู7ค*อ กูารขียายต�วอย'างรวดเร7วขีองกู�จกูารกูล"'มบ่รรษ�ที่ผู้ล�ตสารเคม�และเคร*0องจ�กูรกูลที่�0ใช่�ในกูารเกูษตร กูารล'มสลายขีองเกูษตรกูรรายย'อย หน��ส�นต'างประเที่ศขีองประเที่ศเกูษตรกูรรม ความเส*0อมโที่รมขีองส�0งแวดล�อมและระบ่บ่น�เวศว�ที่ยา ป>ญหาด�านส"ขีภูาพิอนาม�ยขีองประช่าช่นที่�0วไปในฐานะผู้��บ่ร�โภูคผู้ลจากูระบ่บ่กูารเกูษตรน��

            และเม*0อว�เคราะห�ล=กูลงไปอ�กูกู7พิบ่ว'าแที่�จร�งแล�ว ระบ่บ่กูารเกูษตรที่�0ใช่�อย�'ในป>จจ"บ่�นน��กูล�บ่ม�ได�ม�ประส�ที่ธี�ภูาพิส�งขี=�นด�งที่�0กูล'าวอ�างกู�นมาแต'ต�น หากูแต'เป.นระบ่บ่ที่�0ด�อยประส�ที่ธี�ภูาพิอย'างย�0ง ด�งจะเห7นได�จากูกูารผู้ล�ตอาหารให�ได�พิล�งงาน ๑ แคลอร�0น� �น จะต�องใช่�พิล�งงานในกูารผู้ล�ตถ=ง ๗ แคลอร�0 ในขีณ์ะที่�0ระบ่บ่กูารเกูษตรด��งเด�มน��นใช่�พิล�งงานกูารผู้ล�ตเพิ�ยง ๑ แคลอร�0 แต'ผู้ล�ตอาหารได�พิล�งงานถ=ง ๕๐ แคลอร�0 ด�งน��น ระบ่บ่กูารเกูษตรในป>จจ"บ่�นจ=งใช่�ที่ร�พิยากูรขีองโลกูอย'างฟั" BมเฟัAอย โดยเฉพิาะที่ร�พิยากูรที่�0ม�อย�'จ6ากู�ดและไม'อาจหม"นเว�ยนกูล�บ่มาใช่�� ใหม'ได�อ�กู เช่'น น6�าม�นด�บ่ ถ'านห�น กูOาซ้ำธีรรมช่าต�และแร'ธีาต"ต'าง ๆ เป.นต�น ในขีณ์ะเด�ยวกู�นกู7ที่6าให�เกู�ดขีองเขีองเส�ยซ้ำ=0งเป.นพิ�ษต'อด�น น6�า อากูาศ ตลอดจนปนเปA� อนมากู�บ่อาหารที่�0ผู้ล�ตได� เป.นพิ�ษภู�ยต'อผู้��บ่ร�โภูคอ�กูด�วย

            ป>ญหาอ�นเกู�ดจากูระบ่บ่กูารเกูษตรที่��งที่างตรงและที่างอ�อมที่�0โลกูกู6าล�งเผู้ช่�ญอย�'ที่"กูว�นน�� ที่ว�ความร"นแรงและค�บ่ขี�นย�0งขี=�นที่"กูขีณ์ะ จนอาจกูล'าวได�ว'าใกูล�ถ=งจ"ด "ว�กูฤต" แล�ว เช่'นเด�ยวกู�บ่ป>ญหาด�านอ*0น ๆ เช่'น เศรษฐกู�จ กูารเม*องและส�งคม ฯลฯ

            ที่างออกูขีอง "ว�กูฤตกูารณ์�" ด�งกูล'าวกู7ค*อ ต�องม�กูารเปล�0ยนแปลงอย'างรอบ่ด�านเกู�ดขี=�นอ�กูคร��งหน=0ง ซ้ำ=0งอาจเร�ยกูได�ว'าเป.น "กูารปฏิ�ว�ต�" คร��งใหม'ในระบ่บ่กูารเกูษตรขีองโลกู

            ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว ขีองมาซ้ำาโนบ่" ฟั�กู�โอกูะ เป.นที่��งแนวความค�ดและร�ปธีรรมในกูารเปล�0ยนแปลงอย'างรอบ่ด�านด�งกูล'าว แต'เป.นกูารปฏิ�ว�ต�ด�วยฟัางเส�นเด�ยว กูล'าวค*อเปล�0ยนระบ่บ่กูารเกูษตรป>จจ"บ่�น เป.นระบ่บ่เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� (Natural Farming) น�0นเอง

            ฟั�กู�โอกูะเช่*0อว'าแที่�จร�งแล�วมน"ษย�ไม'ร� �อะไรเลย และไม'อาจเขี�าใกูล�ธีรรมช่าต�ได�ด�วยว�ธี�กูารที่างว�ที่ยาศาสตร� ด�งน��นกู�จกูรรมที่"กูช่น�ดขีองมน"ษย�จ=งไร�ประโยช่น�และส�ญเปล'า นอกูจากูกู�จกูรรมประเภูที่ "อกูรรม" (Do-nothing) ซ้ำ=0งเป.นกูารร'วมม*อกู�บ่ธีรรมช่าต�อย'างสอดคล�องและส'งเสร�มซ้ำ=0งกู�นและกู�นเที่'าน��น

            เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ค*อต�วอย'างหน=0งขีองกู�จกูรรมช่น�ดอกูรรม ซ้ำ=0งม�ได�หมายถ=งกูารไม'ที่6าอะไรเลย หร*อปล'อยตามยถากูรรม หากูแต'เป.นกูารงดเว�นกู�จกูรรมที่�0ไม'จ6าเป.นที่"กูช่น�ด ใช่�แรงงาน

Page 6: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ที่�0ม�อย�'โดยไม'ใช่�แรงงานจากูส�ตว�หร*อเคร*0องจ�กูร ไม'พิ=0งพิาป>จจ�ยกูารผู้ล�ตจากูภูายนอกู และไม'แยกูที่"กูส�0งออกูจากูธีรรมช่าต� เป.นต�น

            ด�วยกูารด6าเน�นช่�ว�ตอย'างเร�ยบ่ง'ายแต'ส�งส'งในด�านจ�ตว�ญญาณ์ ม�เวลาเหล*อเฟัAอส6าหร�บ่พิ�กูผู้'อนและที่6างานอด�เรกูที่�0เขีาร�กู เช่'น กูารเขี�ยนกูว�ไฮกู"หร*อแต'งบ่ที่เพิลง ฟั�กู�โอกูะได�แสดงให�เราเห7นว'า มน"ษย�แต'ละคนม�ศ�กูยภูาพิอย'างเต7มเปJ0 ยมส6าหร�บ่กูารด6ารงช่�ว�ตที่�0เป.นอ�สระและสมบ่�รณ์� โดยอาศ�ยเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�เป.นหนที่างที่�0จะน6าไปส�'ว�ถ�ช่�ว�ตด�งกูล'าว

            ด�งน��น ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว จ=งไม'ใช่'เพิ�ยงเร*0องเกู�0ยวกู�บ่แนวค�ดหร*อประสบ่กูารณ์�ด�านเกูษตรเที่'าน��น หากูแต'เป.นเร*0องช่�ว�ตที่��งช่�ว�ตขีองช่าวนาญ�0ป"Bนคนหน=0งซ้ำ=0งม�อด�ตเป.นน�กูว�ที่ยาศาสตร� และม�ใช่'เร*0องส'วนต�วหร*อเฉพิาะส6าหร�บ่ประเที่ศญ�0ป"Bนเที่'าน��น หากูแต'เป.นเร*0องสากูลส6าหร�บ่มน"ษยช่าต�ที่��งปวงบ่นโลกูใบ่น�อยดวงเด�ยวกู�นและย"คสม�ยเด�ยวกู�นน��

            ส6าหร�บ่หน�งส*อ ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยวน�� ที่ราบ่มาว'าผู้��แปลใช่�เวลาหลายเด*อนในกูารถอดความจากูภูาษาอ�งกูฤษเป.นภูาษาไที่ย ด�วยความอ"ตสาหะและพิ�ถ�พิ�ถ�น จนที่6าให�สามารถร�กูษาอรรถรสและความหมายตามต�นฉบ่�บ่ไว�ได�ครบ่ถ�วน ที่��ง ๆ ที่�0ม�ได�ส�นที่�ดหร*อม�พิ*�นฐานด�านเกูษตรกูรรมมากู'อนเลย น�บ่ว'าสมควรได�ร�บ่กูารช่*0นช่มอย'างจร�งใจ

            เม*0ออ'านหน�งส*อเล'มน��จบ่ลงแล�ว หลายคนคงม�ความร� �ส=กูคล�ายคล=งกู�นค*อเกู�ดแรงบ่�นดาลใจที่�0จะเขี�าร'วมในขีบ่วนกูาร "ปฏิ�ว�ต�" ด�วยว�ถ�ที่างเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�น��บ่�าง แต'คงจะม�เพิ�ยงไม'กู�0คนเที่'าน��น ที่�0กูล�าอ"ที่�ศตนด6าเน�นช่�ว�ตไปตามแรงบ่�นดาลใจด�งกูล'าวอย'างจร�งจ�ง อย'างไรกู7ตาม กูารเปล�0ยนแปลงอ�นย�0งใหญ'หร*อ "กูารปฏิ�ว�ต�" ที่�0แที่�จร�งที่��งหลาย ต'างกู7เร�0มต�นจากูจ"ดเล7กู ๆ ด�วยกู�นที่��งน��นม�ใช่'หร*อ

เด้ชี้า ศิ�รั�ภ�ทรั๘ ม�นาคม ๒๕๓๐

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อค�าน�า

Page 7: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ค�าชี้��แจงของผู้ แปล

                ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว ม�ช่*0อในพิากูย�อ�งกูฤษว'า The One Straw

Revolution ได�ร�บ่กูารต�พิ�มพิ�คร��งแรกูในภูาษาญ�0ป"Bนเม*0อปJ พิ.ศ. ๒๕๑๘ และถอดความเป.นพิากูย�อ�งกูฤษในปJร" 'งขี=�น ส'วนฉบ่�บ่แปลไที่ยน��ต�พิ�มพิ�เผู้ยแพิร'โดยม�ระยะเวลาห'างจากูต�นฉบ่�บ่เด�มถ=ง ๑๒ ปJ แต'กูระน��น เน*�อหาสาระที่�0มาซ้ำาโนบ่"กู�โอกูะต��งใจส*0อสารกู�บ่ผู้��อ'านย�งคงความม�ช่�ว�ตช่�วา ที่�0ไม'ล�าสม�ยไปตามว�นเวลาที่�0ผู้'านไป ที่��งย�งกูล�บ่จะเป.นกูารเสนอที่างออกูให�กู�บ่ย"คแห'งความต�บ่ต�นขีองเราในขีณ์ะน��อย'างสมสม�ย

            ขี�าพิเจ�าเช่*0อว'าใครกู7ตามที่�0ได�อ'านหน�งส*อเล'มน�� ย'อมจะได�ร�บ่แรงบ่�นดาลใจจากูที่�ศนคต�อ�นล"'มล=กู และประสบ่กูารณ์�อ�นน'าที่=0งผู้'านงานเกูษตรกูรรมขีองฟั�กู�โอกูะ ด�งเช่'นที่�0ขี�าพิเจ�าได�ประสบ่ส�มผู้�สจากูกูารอ'านและแปลงานขีองเขีาเล'มน�� ส�0งที่�0ฟั�กู�โอกูะได�ส*0อสารกู�บ่เราด�วยกูารใช่�ช่�ว�ตตลอด ๕๐ ปJกู�บ่งานเกูษตรกูรรมที่�0เขีาได�เล*อกูแล�วกู7ค*อ "กูารปฏิ�ว�ต�" ที่�0แที่�จร�งสามารถเร�0มต�นขี=�นได�จากูคนเล7กู ๆ คนหน=0ง และจากูส�0งธีรรมดาสาม�ญที่�0ด�เสม*อนไร�ค"ณ์ค'าด�งเช่'นฟัางขี�าวในที่�องที่"'ง ขีอเพิ�ยงแต'เราแลเห7นค"ณ์ค'าในส�0งธีรรมดาสาม�ญน��นอย'างแที่�จร�ง

           ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว เป.นหน�งส*อหน=0งในจ6านวน ๕ เล'มขีองฟั�กู�โอกูะ ที่�0ได�ร �บ่กูารต�พิ�มพิ�ออกูมาในขีณ์ะน�� และในจ6านวนด�งกูล'าวม� ๓ เล'มที่�0ได�ร �บ่กูารถ'ายที่อดเป.นพิากูย�อ�งกูฤษแล�ว ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว เป.นหน�งส*อเล'มแรกูขีองฟั�กู�โอกูะ ซ้ำ=0งอาจกูล'าวได�ว'าเป.นขี�อเขี�ยนที่�0เสนอความค�ดที่�0เป.นแม'บ่ที่ขีองเขีาไว�อย'างครบ่ถ�วนสมบ่�รณ์� งานเขี�ยนหล�งจากูน��นล�วนเป.นกูารเพิ�0มเต�มและลงรายละเอ�ยดต'อความค�ดพิ*�นฐานด�งกูล'าว

            ในฉบ่�บ่แปลเป.นไที่ยน�� ขี�าพิเจ�าได�ที่6านามาน"กูรมช่*0อพิ*ช่และส�ตว�เฉพิาะที่�0เป.นอาหารเพิ�0มเต�มไว�ที่�ายเล'ม ที่��งน��เพิ*0อหล�กูเล�0ยงความรกูร"งร�งจากูกูารกู6ากู�บ่ช่*0ออ�งกูฤษไว�ในเน*�อหา ช่*0อเหล'าน��ได�พิยายามเที่�ยบ่ให�เป.นไที่ยมากูที่�0ส"ด แต'กูระน��นกู7ย�งม�บ่างส'วนที่�0ไม'สามารถที่6าได�เน*0องจากูเป.นพิ*ช่และส�ตว�ที่�0หาไม'ได�ในประเที่ศไที่ย ซ้ำ=0งกู7ใช่�ว�ธี�เร�ยกูช่*0อที่�บ่ศ�พิที่�ตามต�นฉบ่�บ่อ�งกูฤษ แม�ช่*0อที่�0ได�เที่�ยบ่เป.นไที่ยแล�ว กู7ขีอให�ผู้��อ'านได�ที่6าความเขี�าใจด�วยว'า ช่*0อขีองพิ*ช่และส�ตว�เหล'าน��นม�ได�เป.นช่น�ดเด�ยวกู�นเส�ยที่�เด�ยวกู�บ่ที่�0พิบ่ในบ่�านเรา โดยมากูจะเป.นพิ*ช่และส�ตว�ที่�0อย�'ในตระกู�ลเด�ยวกู�น ส'วนช่น�ดพิ�นธี"�อาจแตกูต'างกู�นบ่�าง ส6าหร�บ่พิ*ช่และส�ตว�ที่�0ช่าวไที่ยไม'ค"�นเคย ขี�าพิเจ�าได�พิยายามหารายละเอ�ยดเพิ�0มลงในนามาน"กูรมเที่'าน��จะสามารถหาขี�อม�ลได� โดยหว�งว'าเน*�อหาในส'วนน��จะเป.นประโยช่น�ต'อผู้��อ'านช่าวไที่ยบ่�าง นอกูจากูน��ย�งได�ที่6าเช่�งอรรถเพิ�0มเต�มในบ่ที่แปลน�� โดยกู6ากู�บ่ต'อที่�ายว'า ผู้��แปล ส'วนเช่�งอรรถนอกูน��นเป.นเช่�งอรรถขีองผู้��แปลเป.นอ�งกูฤษได�ที่6าไว�แต'เด�ม

            ขี�าพิเจ�าขีอกูราบ่ขีอบ่ค"ณ์ พิระไพิศาล ว�สาโล ขีอขีอบ่ค"ณ์ ค"ณ์เดช่า ศ�ร�ภู�ที่ร ที่�0กูร"ณ์าช่'วยอ'านต�นฉบ่�บ่ ตรวจแกู�และให�ความช่'วยเหล*อเกู�0ยวกู�บ่ศ�พิที่�เฉพิาะที่างเกูษตรกูรรม ขีอขีอบ่ค"ณ์ ค"ณ์

Page 8: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

สมยศ ส"ภูาพิรเหม�นที่ร� ที่�0ให�ความช่'วยเหล*ออย'างเต7มใจในกูารที่6านามาน"กูรมช่*0อพิ*ช่และส�ตว� ด�วยกูารเที่�ยบ่ช่*0ออ�งกูฤษให�เป.นช่*0อที่างว�ที่ยาศาสตร�จากูน��นจ=งเที่�ยบ่กูล�บ่มาเป.นช่*0อไที่ย ซ้ำ=0งเป.นงานที่�0ใช่�เวลาและต�องอาศ�ยความอ"ตสาหะอย'างย�0ง นอกูจากูน��ย�งเอ*�อเฟัA� อร�ปถ'ายขีองฟั�กู�โอกูะเป.นภูาพิประกูอบ่ในเล'ม ขี�าพิเจ�าย�งได�ร�บ่ภูาพิประกูอบ่บ่างส'วนจากู ค"ณ์พิ�ภูพิ ธีงไช่ย และค"ณ์มานะ ว�ที่ยาว�ช่ร�นที่ร� ซ้ำ=0งที่��งสามที่'านม�โอกูาสได�พิบ่กู�บ่ฟั�กู�โอกูะที่�0ไร 'นาขีองเขีาเม*0อคราวไปด�งานที่�0ญ�0ป"Bน ขี�าพิเจ�าขีอถ*อโอกูาสขีอบ่ค"ณ์ในน6�าใจและความเอ*�อเฟัA� อ คนส"ดที่�ายที่�0ขี�าพิเจ�าไม'อาจจะละเลยกูล'าวถ=งในที่�0น��ค*อค"ณ์พิจนา อร"ณ์ส�นต�โรจน� ที่�0ได�อดหล�บ่อดนอนเร'งด�ดพิ�มพิ�ต�นฉบ่�บ่ ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ยด�วยฟัางเส�นเด�ยว ให�อย'างไม'เห7นแกู'เหน7ดเหน*0อย ขี�าพิเจ�าขีอขีอบ่ค"ณ์ เพิ*0อนคนอ*0น ๆ และเจ�าหน�าที่�0ขีองส6าน�กูพิ�มพิ�ที่�0ไม'ได�เอ'ยนามในที่�0น�� ด�วยความส6าน=กูว'าความส6าเร7จขีองหน�งส*อเล'มน��ล�วนได�ร�บ่ความเอ*�อเฟัA� อและช่'วยเหล*อจากูบ่"คคลเหล'าน��

รัสนา โติส�ติรัะก ล๙ ม�นาคม ๒๕๓๐

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อค�าน�า

อารั�มัภกถา

                ผู้ อ'านที่�0คาดหว�งว'าหน�งส*อเล'มน��จะเป.นเร*0องเกู�0ยวกู�บ่กูารเกูษตรเที่'าน��น คงจะร� �ส=กูประหลาดใจที่�0พิบ่ว'าหน�งส*อเล'มน��ย�งม�เน*�อหาที่�0เกู�0ยวกู�บ่อาหารส"ขีภูาพิ ค"ณ์ค'าที่างว�ฒนธีรรม ตลอดจนขี�อจ6ากู�ดขีองความร� �ขีองมน"ษย�อ�กูด�วย ส'วนที่'านที่�0อ'านเพิราะได�ร�บ่ค6าบ่อกูเล'าว'าเป.นเร*0องเกู�0ยวกู�บ่ปร�ช่ญา กู7คงจะร� �ส=กูประหลาดใจที่�0พิบ่ว'า หน�งส*อเล'มน��เต7มไปด�วยความร� �ที่างภูาคปฏิ�บ่�ต�เกู�0ยวกู�บ่กูารปล�กูขี�าว ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว ส�ม และพิ*ช่ผู้�กูสวนคร�วในไร'นาขีองญ�0ป"Bน

            น��เป.นความคาดหว�งโดยปกูต�ว�ส�ย เพิราะว'าเราค"�นเคยที่�0จะคาดหว�งบ่"คคลในล�กูษณ์ะขีองผู้��เช่�0ยวช่าญ และหน�งส*อที่�0ม�เน*�อหาเฉพิาะเร*0องใดเร*0องหน=0งด�งที่�0เราต�องกูาร จากูหน�งส*อ ปฏิ�ว�ต�ย"คสม�ย

Page 9: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ด�วยฟัางเส�นเด�ยว หน�งส*อเล'มน��ม�ค"ณ์ค'าต'อเราเพิราะม�นเป.นที่��งค�'ม*อกูารปฏิ�บ่�ต�และม�เน*�อหาที่างปร�ช่ญาในขีณ์ะเด�ยวกู�น เป.นหน�งส*อเกู�0ยวกู�บ่กูารเกูษตรที่�0จ6าเป.นและให�แรงบ่�นดาลใจ ด�วยเหต"ที่�0ว'าม�นม�ใช่'เพิ�ยงเร*0องราวที่�0เกู�0ยวกู�บ่กูารเกูษตรเที่'าน��น

            ผู้��อ'านที่�0ม�ความร� �ย'อมจะตระหน�กูได�ว'า เที่คน�คว�ธี�กูารขีองฟั�กู�โอกูะไม'อาจน6ามาใช่�ได�โดยตรงกู�บ่ไร'นาส'วนใหญ'ในประเที่ศสหร�ฐอเมร�กูา แต'กู7ไม'ถ�กูต�องหากูสร"ปว'าความร� �ภูาคปฏิ�บ่�ต�ในหน�งส*อน��เป.นส�0งที่�0ไม'ม�ค"ณ์ค'าส6าหร�บ่เราเพิ�ยงเพิราะเหต"ผู้ลด�งกูล'าว ส�0งเหล'าน��ควรค'าแกู'กูารใส'ใจ ด�วยเหต"ที่�0ว'าม�นได�เสนอต�วอย'างอ�นว�เศษว'าม�อะไรที่�0เราสามารถที่6าได�บ่�าง เม*0อผู้*นด�น สภูาพิอากูาศและพิ*ช่พิ�นธี�ได�ร�บ่กูารพิ�น�จพิ�จารณ์าด�วยความสนอกูสนใจ ด�วยสายตาแห'งความเขี�าใจ และด�วยกูารเกู�0ยวขี�องอย'างถ�กูต�องเหมาะสม หน�งส*อเล'มน��ม�ค"ณ์ค'าเพิราะได�ให�ค6าแนะน6าที่�0น'าใคร'ครวญ และเสร�มสร�างแรงบ่�นดาลใจแกู'เรา เกูษตรกูรคนใดกู7ตามหากูได�อ'านหน�งส*อเล'มน��ย'อมจะพิบ่ว'า ความค�ดขีองเขีาถ�กูโน�มน6าคร��งแล�วคร��งเล'าจากูหน�าหน�งส*อส�'ไร 'นาขีองตน และจากูจ"ดน��น จะกู'อให�เกู�ดจ"ดเช่*0อมต'อกู�บ่ระบ่บ่ที่��งหมดขีองกูารเกูษตรกูรรมในอเมร�กูา

            ฟั�กู�โอกูะกู7เช่'นเด�ยวกู�บ่อ�กูหลาย ๆ คนในประเที่ศน�� ที่�0ม�ความเขี�าใจล6�าหน�ากูว'าคนส'วนใหญ'ที่�0แลเห7นว'า เราไม'สามารถแยกูด�านใดด�านหน=0งขีองช่�ว�ตออกูจากูด�านอ*0น ๆ เม*0อเราเปล�0ยนแปลงว�ถ�กูารเพิาะปล�กูธี�ญญาหารขีองเรา เที่'ากู�บ่เราเปล�0ยนแปลงล�กูษณ์ะอาหาร เปล�0ยนแปลงล�กูษณ์ะส�งคม และเปล�0ยนแปลงค'าน�ยมขีองเราไปด�วย ด�งน��นหน�งส*อเล'มน��จ=งเป.นหน�งส*อที่�0ให�ความใส'ใจต'อเร*0องราวความส�มพิ�นธี� ต'อส�0งที่�0เป.นเหต"เป.นผู้ล และต'อความร�บ่ผู้�ดช่อบ่ในส�0งที่�0แต'ละคนร� �

            ส6าหร�บ่ผู้��ที่�0ค"�นเคยกู�บ่งานเขี�ยนที่างด�านเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย� (Organic Farming)

คงจะแลเห7นความคล�ายคล=งระหว'างงานขีองฟั�กู�โอกูะกู�บ่งานขีองเซ้ำอร�อ�ลเบ่�ร�ต โฮวาร�ด ซ้ำ=0งเป.นผู้��วางรากูฐานศาสตร�แห'งเกูษตรอ�นที่ร�ย�ในโลกูตะว�นตกู เช่'นเด�ยวกู�บ่โฮวาร�ด ฟั�กู�โอกูะกู7เร�0มต�นด�วยกูารเป.นน�กูว�ที่ยาศาสตร�ในห�องที่ดลอง และเร�0มมองเห7นขี�อจ6ากู�ดขีองห�องที่ดลองในเวลาต'อมา โฮวาร�ดได�น6างานขีองเขีาออกูจากูห�องที่ดลองมาส�'ไร'นา และเม*0อเขีาได�ตระหน�กูว'าความร�บ่ผู้�ดช่อบ่ที่6าให�เขีาต�องเร�0มต�นที่6าตามความเห7นขีองเขีากู'อนที่�0จะน6าเสนอส�0งน��ต'อผู้��อ*0น น��ที่6าให�ช่�ว�ตขีองเขีาเปล�0ยนไป ฟั�กู�โอกูะกู7ที่6าในส�0งเด�ยวกู�น "ในที่�ายที่�0ส"ดผู้มได�ต�ดส�นใจที่�0จะที่6าให�ความค�ดขีองผู้มปรากูฏิเป.นร�ปร'างขี=�น โดยกูารน6าม�นมาส�'กูารปฏิ�บ่�ต� เพิ*0อที่�0จะต�ดส�นว'าความเขี�าใจขีองผู้มถ�กูหร*อผู้�ด ผู้มต�ดส�นใจที่�0จะใช่�ช่�ว�ตด�วยกูารที่6ากูารเกูษตร.....และน�0ค*อว�ถ�ที่างที่�0ผู้มเล*อกูเด�น" เขีาย�งกูล'าวอ�กูว'า "แที่นที่�0จะพิ�ดอธี�บ่ายเป.นร�อย ๆ คร��ง ส��ลงม*อที่6าตามความเช่*0อจะม�เป.นว�ธี�ที่�0ด�กูว'าหร*อ" เม*0อผู้��เช่�0ยวช่าญต�ดส�นใจที่�0จะที่6าตามความเช่*0อขีองต�วเองและเร�0มที่6าในส�0งที่�0เขีาพิ�ด เขีาได�ที่6าลายกู6าแพิงแห'งความเป.นผู้��เช่�0ยวช่าญขีองเขีาลง เรายอมร�บ่ฟั>งเขีาอย'างที่�0เราไม'เคยที่6ามากู'อน น�0นเพิราะว'าเขีาพิ�ดด�วยหล�กูฐานซ้ำ=0งไม'ใช่'จากูความร� �เพิ�ยงอย'างเด�ยว เป.นหล�กูฐานที่�0ได�จากูความร� �และประสบ่กูารณ์�ร'วมกู�น

            เม*0อฟั�กู�โอกูะพิ�ดถ=งเกูษตรกูรรมแบ่บ่ "ไม'กูระที่6า" (do-nothing) ช่าวตะว�นตกูอาจระล=กูได�ถ=งขี�อความในเซ้ำนต� แมที่ธี�ว ๖:๒๖: ที่�0ว'า "จงด�นกูที่�0บ่�นอย�'บ่นฟั าส� ม�นไม'ต�องหว'าน ที่��งไม'ต�องเกู7บ่เกู�0ยว หร*อเกู7บ่สะะสมไว�ในย"�งฉางแต'กูระน��นพิระบ่�ดาบ่นสวรรค�กู7ประที่านอาหารให�ม�นจนเพิ�ยงพิอ"

ขี�าพิเจ�ายกูต�วอย'างที่��งสองน��เพิ*0อจะเต*อนให�เราระล=กูถ=งสถานะอ�นเหมาะสมขีองเราในบ่รรดาส�0งที่��ง

Page 10: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

หลาย เราม�ใช่'เป.นผู้��สร�างโลกูหร*อต�วเราเอง เราม�ช่�ว�ตอย�'ด�วยกูารใช่�ช่�ว�ต หาใช่'สร�างช่�ว�ตไม' แต'แน'นอนล'ะ เกูษตรกูรไม'อาจที่6ากูารเกูษตรโดยไม'ที่6างาน เช่'นเด�ยวกู�บ่นกูที่�0ไม'อาจม�อาหารโดยไม'ออกูหากู�น น�0เป.นขี�อเที่7จจร�งที่�0ฟั�กู�โอกูะยอมร�บ่อย'างม�อารมณ์�ขี�นว'า "ผู้มประกูาศสน�บ่สน"นเกูษตรกูรรมแบ่บ่ "ไม'กูระที่6า" และม�คนจ6านวนมากูมาที่�0น�0โดยค�ดว'าเขีาจะได�พิบ่กู�บ่ด�นแดนในฝ>น (Utopia) ที่�0ซ้ำ=0งเขีาสามารถม�ช่�ว�ตอย�'โดยไม'ต�องที่6าอะไรแม�แต'เพิ�ยงกูารล"กูขี=�นจากูเต�ยง คนเหล'าน��ต�องพิบ่กู�บ่ความประหลาดใจอย'างย�0ง" ประเด7นโต�แย�งในที่�0น��ไม'ใช่'กูารค�ดค�านกูารที่6างาน แต'เป.นกูารค�ดค�านงานที่�0ไม'จ6าเป.น บ่างคร��งคนเราที่6างานเกู�นจ6าเป.นเพิ*0อให�ได�ส�0งที่�0เขีาปรารถนา และบ่างส�0งที่�0เขีาปรารถนากู7เป.นส�0งที่�0ไม'จ6าเป.นส6าหร�บ่เขีา และ "กูารไม'กูระที่6า" น��ย�งเป.นปฏิ�กู�ร�ยาขีองสาม�ญส6าน=กูที่�0ตอบ่โต�อ6านาจขีองผู้��เช่�0ยวช่าญ ปฏิ�กู�ร�ยาน��กู7ค*อ "ลองไม'ที่6าส�0งน��ด�ส� ลองไม'ที่6าส�0งน��นด�ส�" น�0นค*อว�ธี�ค�ดขีองผู้ม น�0เป.นอากูารต'อต�านขีองเด7กู และคนแกู'บ่างคนที่�0ม�ความไม'ไว�วางใจต'อ "ความสม�ยใหม'ที่�0ซ้ำ�บ่ซ้ำ�อน" ที่�0ม"'งร"ดไปขี�างหน�าโดยปราศจากูกูารต��งค6าถามว'า "เพิ*0ออะไร"

            ฟั�กู�โอกูะเป.นน�กูว�ที่ยาศาสตร�ที่�0สงส�ยในว�ที่ยาศาสตร�หร*อด�งที่�0ม�กูถ�กูเขี�าใจผู้�ดว'าเป.นว�ที่ยาศาสตร� น�0ม�ได�หมายความว'าเขีาเป.นพิวกูไม'ปฏิ�บ่�ต�จร�งหร*อด�ถ�กูในความร� � แต'ที่ว'า ความล�งเลสงส�ยขีองเขีาเกู�ดจากูกูารปฏิ�บ่�ต�จร�ง และจากูส�0งที่�0เขีาร� � ฟั�กู�โอกูะกู7เป.นเช่'นเด�ยวกู�บ่ เซ้ำอร� อ�ลเบ่�ร�ต โฮวาร�ดที่�0กูล'าวต6าหน�ความร� �ที่�0เป.นส'วน ๆ ขีองบ่รรดาผู้��เช่�0ยวช่าญเฉพิาะที่างที่��งหลาย เช่'นเด�ยวกู�บ่โฮวาร�ด เขีาต�องกูารที่�0จะส*บ่ค�นเร*0องราวที่�0เขีาเกู�0ยวขี�องอย�ในล�กูษณ์ะที่�0เป.นองค�รวมขีองส�0งน��น (Wholeness) และเขีาไม'ล*มว'าความเป.นองค�รวมน��นรวมถ=งส�0งที่�0เขีาร� � และส�0งที่�0เขีาไม'ร� �อย�'ด�วย ส�0งที่�0เขีาหวาดเกูรงเกู�0ยวกู�บ่ว�ที่ยาศาสตร�ประย"กูต�สม�ยใหม'กู7ค*อ ความร� �ส=กูด�ถ�กูในส�0งที่�0เป.นรห�สยน�ย ความสม�ครใจที่�0จะลดส'วนขีองช่�ว�ตมาส�'ส�0งที่�0สามารถร� �ได�และม�สมมต�ฐานว'าส�0งที่�0ไม'ร� �สามารถละเลยได�โดยไมม�ผู้ลเส�ยแต'อย'างไร เขีากูล'าวว'า "ธีรรมช่าต�ที่�0ถ�กูร�บ่ร� �โดยอาศ�ยความร� �ที่างว�ที่ยาศาสตร�เป.นธีรรมช่าต�ที่�0ได�ถ�กูที่6าลายไปแล�ว เปร�ยบ่เหม*อนภู�ตผู้�ที่�0ม�แต'โครงกูระด�กู แต'ปราศจากูว�ญญาณ์"

ขี�อความด�งกูล'าวช่'างคล�ายคล=งกู�บ่น6�าเส�ยงที่�0แสดงความไม'วางใจในแบ่บ่ฉบ่�บ่แห'งว�ฒนธีรรมขีองเรา ซ้ำ=0งเขี�ยนขี=�นโดยเว�ร�ดสเว�ธี :

ความฉลาดอ�นอย�'ไม'ส"ขีขีองเราได�ที่6าลายร�ปที่รงแห'งความงามขีองสรรพิส�0งเรากูระที่6าฆ่าตกูรรมด�วยกูารผู้'าที่"กูส�0งออกูศ=กูษา

            ว�ธี�กูารขีองฟั�กู�โอกูะเป.นว�ที่ยาศาสตร�ที่�0เร �0มต�นและส��นส"ดลงด�วยความอ'อนน�อมถ'อมตน ด�วยความตระหน�กูร� �ว'า ส�0งที่�0มน"ษย�เขี�าใจได� ย'อมม�น�อยกูว'าส�0งที่�0ม�อย�'จร�ง ด�เหม*อนส�0งที่�0เขีาต�องกูารจะกูล'าวกู7ค*อ หาใช่'ความร� �ไม' แต'เป.นความร*0นรมย�ต'างหากูที่�0ให�ความร� �ส�มผู้�สกู�บ่ความเป.นหน=0งขีองสรรพิส�0ง ซ้ำ=0งจะปรากูฏิขี=�นกู7แต'ในขีณ์ะแห'งกูารไม'ย=ดม�0นเที่'าน��น เราสามารถพิบ่ขี�อความที่�0ย*นย�นความจร�งขี�อน��ได�ในพิระค�มภู�ร� และในบ่ที่กูว�ขีอง ว�ลเล�ยม เบ่ลกู :

ผู้��ซ้ำ=0งต�ดย=ดอย�'กู�บ่ความร*0นรมย�ได�ที่6าลายปJกูแห'งช่�ว�ตแต'ผู้��ซ้ำ=0งจ"มพิ�ตความร*0นรมย�ขีณ์ะที่�0ม�นบ่�นจากูไป

Page 11: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

จะม�ช่�ว�ตสถ�ตในน�ร�นดรภูาพิแห'งแสงอร"ณ์

            ความงดงามเช่'นน��แหละค*อต�นธีารแห'งปร�ช่าญาณ์ (insight) ในที่างเกูษตรกูรรมขีองฟั�กู�โอกูะ "เม*0อใดกู7ตามที่�0บ่"คคลประจ�กูษ�แกู'ใจในความจร�งที่�0ว'า ความร*0นรมย�และความส"ขีจะมลายหายไปเม*0อพิยายามจะครอบ่ครองม�นไว� เม*0อน��นสาระขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�กู7จะเป.นที่�0เขี�าใจได�"

            และเกูษตรกูรรม "ธีรรมช่าต�" ซ้ำ=0งม�ความอ'อนน�อมถ'อมตนเป.นต�นกู6าเน�ดและเป.นจ"ดส��นส"ดน��เอง ที่�0ม�ความเป.นมน"ษย�และความเมตตากูร"ณ์าในที่"กูหนที่"กูแห'ง มน"ษย�จะที่6างานได�ด�ที่�0ส"ดเม*0อเขีาที่6าเพิ*0อความด�งามขีองมน"ษย�ไม'ใช่'เพิ*0อ "ผู้ลผู้ล�ตที่�0ส�งขี=�น" หร*อเพิ*0อ "เพิ�0มประส�ที่ธี�ภูาพิ" ซ้ำ=0งเป.นเป าหมายในกูารด6าเน�นงานขีองเกูษตรกูรรมแบ่บ่อ"ตสาหกูรรม ฟั�กู�โอกูะกูล'าวว'า "เป าหมายส�งส"ดขีองเกูษตรกูรรมไม'ใช่'กูารเพิาะปล�กูพิ*ช่ผู้ล แต'ค*อกูารบ่'มเพิาะความสมบ่�รณ์�แห'งความเป.นมน"ษย�" เขีาได�กูล'าวถ=งเกูษตรกูรรมในฐานะที่�0เป.นมรรคว�ถ�ว'า "กูารอย�'ที่�0น�0 ด�แลที่"'งนาเล7กู ๆ ด�วยความร� �ส=กูที่�0เป.นอ�สระในแต'ละว�นที่"กู ๆ ว�น น��ค*อว�ถ�ด� �งเด�มขีองเกูษตรกูรรม" งานเกูษตรกูรรมซ้ำ=0งม�ความสมบ่�รณ์�เป.นหน=0งเด�ยวจะหล'อเล��ยงบ่"คคลที่��งร'างกูายและว�ญญาณ์ เราม�ได�ม�ช่�ว�ตอย�'ด�วยอาหารเพิ�ยงอย'างเด�ยว

เวันเด้ล แบรั�รั�(

บทน�า

                ใกล กู�บ่หม�'บ่�านเล7กู ๆ บ่นเกูาะช่�โกูกู"ในภูาคใต�ขีองญ�0ป"Bน มาซ้ำาโนบ่" ฟั�กู�โอกูะ ได�พิ�ฒนาว�ธี�กูารที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ธีรรมช่าต� ซ้ำ=0งสามารถช่'วยที่วนกูระแสขีองเกูษตรกูรรมแผู้นใหม'ที่�0กู6าล�งตกูต60าลงที่"กูที่� เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ไม'ต�องใช่�เคร*0องจ�กูร สารเคม� และอาศ�ยกูารกู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่เพิ�ยงเล7กูน�อยเที่'าน��น ฟั�กู�โอกูะไม'ไถพิรวนด�น และไม'ใช่�ป"Lย เขีาไม'กู�กูน6�าไว�ในนาขี�าวระหว'างฤด�เพิาะปล�กูด�งที่�0

Page 12: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ช่าวนาที่��งในตะว�นออกูและที่�0วโลกูกูระที่6ากู�นมาเป.นเวลาหลายศตวรรษ ด�นในที่�0นาขีองเขีาไม'เคยถ�กูไถพิรวนมาเป.นเวลากูว'า ๒๕ ปJแล�ว แต'กูระน��นผู้ลผู้ล�ตที่�0เขีาได�น� �นเม*0อเที่�ยบ่กู�บ่ที่�0นาที่�0ให�ผู้ลผู้ล�ตส�งส"ดในญ�0ป"Bนแล�ว แที่บ่ไม'ม�ความแตกูต'างกู�นเลย ว�ธี�กูารเพิาะปล�กูขีองเขีาใช่�แรงงานน�อยกูว'าว�ธี�อ*0น ๆ ที่��งไม'กู'อให�เกู�ดมลภูาวะ และไม'จ6าเป.นต�องใช่�น6�าม�นเช่*�อเพิล�งด�วย

            เม*0อผู้มได�ย�นเร*0องราวเกู�0ยวกู�บ่ฟั�กู�โอกูะในตอนแรกูๆ น��น ผู้มเกู�ดความร� �ส=กูสงส�ยไม'แน'ใจ จะเป.นไปได�อย'างไรที่�0จะเพิาะปล�กูขี�าวและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวที่�0ให�ผู้ลผู้ล�ตส�งในแต'ละปJ โดยที่6าเพิ�ยงแค'กูารหว'านเมล7ดพิ�นธี"�ไปบ่นที่�0นาที่�0ไม'ม�กูารไถพิรวน ม�นต�องม�ว�ธี�กูารอะไรที่�0มากูกูว'าน��แน' .......ผู้มเฝ าสงส�ยว'าเหต"ไฉนปร�ช่ญาขีองผู้��คน จ=งได�หม"นเร7วเส�ยย�0งกูว'ากูารแปรเปล�0ยนขีองฤด�กูาล...

  ธีรรมช่าต�ไม'ได�เปล�0ยนแปลง แม�ว'า วั�ธี�การัมัองด้ ธีรรมช่าต� จะเปล�0ยนแปลงไปอย'างมากูมายจากูย"คหน=0งส�'ย"คหน=0ง ....

ภาค ๑ พิ�น�จด้ เมัล5ด้ข าวัน�� โลกน��ไมั6มั�อะไรัเป)นแก6นสารั กล�บส 6ชี้นบท ส 6เกษติรักรัรัมัแบบไมั6กรัะท�า กล�บค,นส 6ติ นก�าเน�ด้ สาเหัติ�ท�(เกษติรักรัรัมัธีรัรัมัชี้าติ�ไมั6แพิรั6หัลายุ มัน�ษยุ�ไมั6รั จ�กธีรัรัมัชี้าติ�

Page 13: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

๑.๑

พิ�น�จด้ เมัล5ด้ข าวัน��

                ผู้มัเช่*0อว'ากูารปฏิ�ว�ต�สามารถเร�0มต�นจากูฟัางขี�าวเพิ�ยงเส�นเด�ยว ด�เผู้�น ๆ ฟัางขี�าวน��อาจจะด�บ่อบ่บ่างไร�น6�าหน�กู และไม'ม�ความสล�กูส6าค�ญอะไร จ=งยากูที่�0ใครจะเช่*0อว'าม�นสามารถเป.นจ"ดเร�0มต�นขีองกูารปฏิ�ว�ต�ได� แต'ผู้มได�ตระหน�กูแล�วถ=งน6�าหน�กูและพิล�งขีองฟัางเส�นน�� ส6าหร�บ่ผู้มแล�ว กูารปฏิ�ว�ต�ด�งกูล'าวเป.นเร*0องจร�งจ�งมากู

              ลองมองด�ผู้*นนาที่�0ปล�กูขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�เหล'าน�� ม�นให�ผู้ลผู้ล�ตถ=ง ๒๒ บ่�เช่ล (๕๙๐.๙ กู�โลกูร�ม) ต'อเน*�อที่�0 ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ผู้มเช่*0อว'าผู้ลผู้ล�ตด�งกูล'าวเที่�ยบ่ได�กู�บ่ผู้ลผู้ล�ตส�งส"ดในจ�งหว�ดอ�ไฮม� และหากูปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตน��เที่'ากู�บ่ผู้ลผู้ล�ตในจ�งหว�ดอ�ไฮม�แล�ว ย'อมถ*อได�ว'าเป.นปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตที่�0ส�งที่�0ส"ดในประเที่ศ เพิราะที่�0อ�ไฮม�ถ*อกู�นว'าเป.นแหล'งที่�0ม�อ�ตราผู้ลผู้ล�ตขี�าวส�งที่�0ส"ดแห'งหน=0งในญ�0ป"Bน และย�0งกูว'าน��นผู้*นนาเหล'าน��ไม'เคยถ�กูไถพิรวนมาเป.นเวลาถ=ง ๒๕ ปJแล�ว

              เม*0อจะปล�กู ผู้มกู7เพิ�ยงแต'หว'านเมล7ดขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�ลงในที่�0นาคนละแปลงในฤด�ใบ่ไม�ร'วงในขีณ์ะที่�0ขี�าวเจ�าย�งไม'ได�เกู7บ่เกู�0ยว หลายอาที่�ตย�ต'อมาหล�งจากูเกู7บ่เกู�0ยวขี�าวเจ�าเสร7จแล�ว ผู้มจะน6าฟัางขี�าวมาคล"มให�ที่�0วผู้*นนาที่�0ถ�กูเกู7บ่เกู�0ยวขี�าวไป

              กูารปล�กูขี�าวเจ�ากู7ใช่�ว�ธี�กูารเด�ยวกู�น ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวจะเกู7บ่เกู�0ยวได�ประมาณ์ ๒๐ พิฤษภูาคม และประมาณ์ ๒ อาที่�ตย�กู'อนที่�0ขี�าวจะส"กูเต7มที่�0 ผู้มกู7จะหว'านเมล7ดขี�าวเจ�าซ้ำ�อนลงในแปลงขี�าวไรย� และขี�าวบ่าร�เลย� เม*0อกูารเกู7บ่เกู�0ยวธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวและกูารนวดขี�าวแล�วเสร7จ ผู้มจะโปรยฟัางขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�ลงคล"มพิ*�นที่�0นา

              ผู้มค�ดว'ากูารใช่�ว�ธี�ปล�กูขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวแบ่บ่เด�ยวกู�น เป.นว�ธี�กูารเฉพิาะขีองกูารที่6าเกูษตรกูรรมช่น�ดน�� แต'ม�ว�ธี�ที่�0ง'ายกูว'าน�� ขีณ์ะที่�0เราเด�นต�ดไปย�งที่�0นาแปลงถ�ดไป ผู้มจะช่��ให�ด�ขี�าวเจ�าที่�0หว'านพิร�อมกู�บ่ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวเม*0อฤด�ใบ่ไม�ร'วงที่�0แล�ว กูารปล�กูพิ*ช่หม"นเว�ยนตลอดที่��งปJในที่�0นาแปลงน��น จะเสร7จส��นภูายในว�นขี=�นปJใหม'

              ค"ณ์จะส�งเกูตเห7นว'าม�พิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0ว และว�ช่พิ*ช่งอกูอย�'ในที่�0นาเหล'าน��ด�วย พิ*ช่

Page 14: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วจะถ�กูหว'านลงไปในระหว'างต�นขี�าวในต�นเด*อนต"ลาคมกู'อนกูารหว'านขี�าวไรย�และบ่าร�เลย�เล7กูน�อย ผู้มไม'ต�องย"'งยากูเกู�0ยวกู�บ่กูารหว'านพิ*ช่คล"มด�นเหล'าน�� เพิราะว'าม�นสามารถแพิร'พิ�นธี"�ได�เองอย'างง'ายดาย

              ด�งน��นแบ่บ่แผู้นกูารปล�กูพิ*ช่ในที่�0นาจะเป.นเช่'นน�� พิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วจะถ�กูหว'านลงในระหว'างต�นขี�าวในตอนต�นเด*อนต"ลาคม ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวจะถ�กูหว'านตามลงไปในตอนกูลางเด*อน พิอต�นเด*อนพิฤศจ�กูายนขี�าวเจ�ากู7สามารถเกู7บ่เกู�0ยวได� หล�งจากูน��นขี�าวเจ�าส6าหร�บ่ปJต'อไปกู7จะถ�กูหว'านลงในที่�0นา และฟัางขี�าวหล�งเกู7บ่เกู�0ยวจะถ�กูน6ามาโปรยคล"มที่�0นาเอาไว� ขี�าวไรย�และบ่าร�เลย�ที่�0ค"ณ์แลเห7นอย�'น��กู7เต�บ่โตขี=�นมาด�วยว�ธี�ด�งกูล'าว

              ในกูารด�แลที่�0นาขีนาด ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') แรงงานคนเพิ�ยง ๑ หร*อ ๒ คนกู7เพิ�ยงพิอที่�0จะที่6างานที่��งหมด ในกูารปล�กูขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวให�แล�วเสร7จภูายในเวลาไม'กู�0ว�น คงจะไม'ม�ว�ธี�เพิาะปล�กูอ*0นใดที่�0ง'ายย�0งไปกูว'าน��อ�กูแล�ว

              ว�ธี�กูารน��ม�ล�กูษณ์ะที่�0ตรงกู�นขี�ามอย'างส��นเช่�งกู�บ่เที่คน�คที่างเกูษตรกูรรมแผู้นใหม' ม�นได�โยนความร� �ที่างว�ที่ยาศาสตร�และความร� �ในกูารเพิาะปล�กูแบ่บ่พิ*�นบ่�านที่��งไปเส�ยส��น ว�ธี�กูารเพิาะปล�กูช่น�ดน�� ไม'ต�องใช่�เคร*0องจ�กูร ไม'ต�องอาศ�ยป"Lยและสารเคม� แต'สามารถให�ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตเที่'ากู�บ่หร*อมากูกูว'าผู้ลผู้ล�ตจากูที่�0นาโดยเฉล�0ยในญ�0ป"Bน ซ้ำ=0งม�หล�กูฐานให�เห7นประจ�กูษ�แกู'ตา

 

๑.๒

โลกน��ไมั6มั�อะไรัเป)นแก6นสารั

                มั�คนถามผู้มว'าเหต"ไฉนผู้มจ=งเล*อกูที่6าเกูษตรกูรรมว�ธี�น��เม*0อหลายปJกู'อน จวบ่จนบ่�ดน��ผู้มย�งไม'เคยพิ�ดค"ยกู�บ่ใครถ=งเร*0องราวเหล'าน��มากู'อน อาจจะกูล'าวได�ว'า ไม'ม�ที่างที่�0จะพิ�ดถ=งเร*0องราวเช่'นน��ได� ม�นเป.นเร*0องสาม�ญธีรรมดา ค"ณ์จะพิ�ดอย'างไรล'ะ เป.นอากูารช่7อกู ความกูระจ'างที่�0แวบ่ขี=�นมาฉ�บ่พิล�น ประสบ่กูารณ์�เล7กู ๆ เร*0องหน=0งที่�0เป.นจ"ดเร�0มต�นขีองเร*0องราวที่��งหมด

              ความประจ�กูษ�แจ�งน��นได�เปล�0ยนแปลงช่�ว�ตขีองผู้มอย'างส��นเช่�ง ม�นไม'ใช่'ส�0งที่�0ค"ณ์จะสามารถส*0อม�นออกูมาได�อย'างแที่�จร�งหรอกู แต'ถ�าจะพิ�ดกู7อาจจะพิ�ดได�ในที่6านองที่�0ว'า "มน"ษย�ไม'ร� �อะไรเลย ไม'ม�ค"ณ์ค'าอ�นเป.นเน*�อแที่�ขีองส�0งใด ๆ กูารกูระที่6าที่"กูช่น�ดล�วนหาค"ณ์ค'าไม'ได� เป.นความพิยายามที่�0ไร�ความหมาย" น��อาจจะด�เป.นเร*0องว�ตถาร ผู้�ดว�ส�ย แต'หากูว'าค"ณ์จะส*0อม�นเป.นค6าพิ�ด ม�นกู7เป.นที่างเด�ยวที่�0จะอธี�บ่ายออกูมาได�

Page 15: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              "ความค�ด" น��พิ�ฒนาขี=�นอย'างฉ�บ่พิล�นในห�วสมองขีองผู้ม เม*0อคร��งที่�0ผู้มย�งหน"'มมากู ผู้มไม'ร� �ว'าความกูระจ'างแจ�งภูายในน�� ที่�0ว'าความเขี�าใจและความพิยายามที่��งหมดขีองมน"ษย�เป.นส�0งไร�ประโยช่น� และไร�ความหมายน��จะถ�กูต�องหร*อไม' แต'ถ�าผู้มตรวจสอบ่ความค�ดเหล'าน�� และพิยายามที่�0จะกู6าจ�ดม�น ผู้มไม'อาจจะหาขี�อที่�0จะมาค�ดค�านความค�ดน��ได� ม�นกูล�บ่เป.นความเช่*0อที่�0ล"กูโช่ต�ช่'วงในต�วผู้ม

              ความเช่*0อโดยที่�0วไปม�กูจะเป.นไปในที่6านองว'า ไม'ม�ส�0งใดที่�0จะว�เศษย�0งกูว'าเช่าว�ป>ญญาขีองมน"ษย� (human intelligence) มน"ษย�เป.นนฤม�ตกูรรมขีองค"ณ์ค'าอ�นพิ�เศษ ที่��งความส6าเร7จและประด�ษฐกูรรมขีองมน"ษย� ซ้ำ=0งสะที่�อนอย�'ในว�ฒนธีรรมและประว�ต�ศาสตร�กู7เป.นส�0งที่�0มห�ศจรรย� น��เป.นความเช่*0อโดยสาม�ญที่�0วไป และเน*0องจากูส�0งที่�0ผู้มค�ดน��นเป.นกูารปฏิ�เสธีความเช่*0อด�งกูล'าว ผู้มจ=งไม'สามารถจะส*0อสารที่�ศนะขีองผู้มกู�บ่ใครได� ในที่�0ส"ดผู้มต�ดส�นใจที่�0จะที่6าให�ความค�ดขีองผู้มปรากูฏิเป.นร�ปธีรรม ด�วยกูารน6ามาปฏิ�บ่�ต� และเพิ*0อจะได�ต�ดส�นว'าความเขี�าใจขีองผู้มน��นถ�กูหร*อผู้�ดกู�นแน' กูารใช่�ช่�ว�ตในกูารที่6าเกูษตรกูรรม ปล�กูขี�าวและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว น��ค*อแนวที่างที่�0ผู้มเล*อกู

              แล�วประสบ่กูารณ์ที่�0เปล�0ยนแปลงว�ถ�ช่�ว�ตขีองผู้มล'ะ ค*ออะไรกู�น?

              เม*0อ ๔๐ ปJกู'อน ตอนผู้มอาย" ๒๕ ปJ ผู้มที่6างานอย�'ในกูรมศ"ลกูากูรแห'งเม*องโยโกูฮาม'า ในแผู้นกูว�จ�ยพิ*ช่ งานหล�กูขีองผู้มค*อกูารตรวจสอบ่หาแหล'งที่�0เป.นพิาหะขีองโรคพิ*ช่จากูพิ�นธี"ไม�ต'าง ๆ ที่�0จะน6าเขี�าและส'งออกู ผู้มโช่คด�ที่�0ม�เวลาว'างมากู ในช่'วงน��นจ=งม�กูจะหมกูต�วอย�'ในห�องว�จ�ยที่ดลอง ที่6ากูารที่ดลองเกู�0ยวกู�บ่พิยาธี�สภูาพิขีองพิ*ช่ ซ้ำ=0งเป.นส�0งที่�ผู้มม�ความเช่�0ยวช่าญเป.นพิ�เศษ สถาน�ว�จ�ยน��ต��งอย�'ใกูล�กู�บ่สวนสาธีารณ์ะยามาเตะ และถ�ามองจากูหน�าผู้าลงไปกู7จะแลเห7นที่'าเร*อโยโกูฮาม'า ตรงขี�ามกู�บ่ต�วอาคารเป.นโบ่สถ�คาธีอล�ค และที่างด�านตะว�นออกูเป.นที่�0ต��งขีองโรงเร�ยนสตร� สถานที่�0แห'งน��ม�ความสงบ่เง�ยบ่มากู เป.นส�0งแวดล�อมที่�0เหมาะสมอย'างย�0งในกูารที่6าว�จ�ย

              น�กูว�จ�ยด�านพิยาธี�ว�ที่ยา (pathology) ในสถาน�ว�จ�ยแห'งน��ค*อค"ณ์เออ�ช่� ค"โรซ้ำาว'า ผู้มศ=กูษาพิยาธี�ว�ที่ยาเกู�0ยวกู�บ่พิ*ช่จากูค"ณ์มาโคโตะ โอเคร'า ซ้ำ=0งเป.นอาจารย�สอนอย�'ที่�0ว�ที่ยาล�ยเกูษตรกูรรมแห'งกู�ฟั" และร�บ่กูารอบ่รมจากูค"ณ์ซ้ำ�ฮ�โกูะ อ�กูาตะที่�0สถาน�ว�จ�ยที่างเกูษตรกูรรมแห'งจ�งหว�ดโอคายาม'า

              ผู้มโช่คด�มากูที่�0เป.นล�กูศ�ษย�ขีองศาสตราจารย�ค"โรซ้ำาว'า แม�ว'าที่'านจะไม'เป.นที่�0ร� �จ�กูกู�นกูว�างขีวางน�กูในวงว�ช่ากูาร แต'ที่'านกู7เป.นผู้��ที่�0แยกูเช่��อราที่�0กู'อให�เกู�ดโรคบ่าคานาเอะ* ในต�นขี�าวเจ�า และเล��ยงด�วยว�ธี�กูารเพิาะเช่*�อ ที่'านเป.นบ่"คคลแรกูที่�0สกู�ดฮอร�โมนเพิ�0มกูารเจร�ญเต�บ่โตในพิ*ช่ช่*0อจ�บ่เบ่เรลล�น (gibberellin)** จากูกูารเพิาะเล��ยงเช่*�อราช่น�ดน�� เม*0อขี�าวกูล�าด�ดซ้ำ=มฮอร�โมนน��เขี�าไปเพิ�ยงจ6านวนเล7กูน�อย จะม�ผู้ลประหลาดค*อที่6าให�ต�นขี�าวเจร�ญเต�บ่โตส�งผู้�ดปกูต� แต'เม*0อให�ฮอร�โมนในปร�มาณ์ที่�0มากูกูว'าปกูต� ม�นกูล�บ่ให�ผู้ลในที่างตรงกู�นขี�าม ค*อที่6าให�ขี�าวเจร�ญเต�บ่โตช่�าลง ในญ�0ป"Bนไม'ม�ใครสนใจกูารค�นพิบ่น�� แต'ในต'างประเที่ศเร*0องน��กูล�บ่เป.นประเด7นที่�0คนให�ความสนใจในกูารที่ดลองว�จ�ยอย'างมากู และหล�งจากูน��นไม'นานช่าวอเมร�กู�นกู7ใช่�ประโยช่น�จากูจ�บ่เบ่เรลล�นในกูารพิ�ฒนาอง" 'นที่�0ไม'ม�เมล7ด

Page 16: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              ผู้มน�บ่ถ*อค"ณ์ค"โรซ้ำาว'าเหม*อนกู�บ่พิ'อแที่� ๆ ขีองผู้ม และอาศ�ยกูารแนะน6าขีองที่'าน ผู้มได�ประด�ษฐ�กูล�องจ"ลที่รรศน�แบ่บ่แยกูส'วน และที่"'มเที่เวลาให�กู�บ่กูารว�จ�ยหาสาเหต"ขีองโรคเน'าในล6าต�น กู�0งกู�าน และผู้ลขีองส�มในอเมร�กูาและในญ�0ป"Bน

              ผู้มเฝ าส�งเกูตกูารเจร�ญเต�บ่โตขีองเช่*�อราผู้'านกูล�องจ"ลที่รรศน� และเห7นว'ากูารน6าเอาช่น�ดพิ�นธี"�ขีองเช่*�อราที่�0ต'างกู�นมาผู้สมพิ�นธี"�กู�น จะที่6าให�เกู�ดพิ�นธี"�ใหม' ๆ ที่�0กู'อให�เกู�ดโรคแตกูต'างกู�น ผู้มเพิล�ดเพิล�นอย�'กู�บ่งานขีองผู้ม งานขีองผู้มน��ต�องกูารความจดจ'อที่�0ต'อเน*0องมากู ที่6าให�ม�บ่างคร��งที่�0ผู้มล*มต�วไปเลยในขีณ์ะที่6างานอย�'ในห�องที่ดลอง

              ในขีณ์ะเด�ยวกู�นน��นกู7เป.นช่'วงเวลาแห'งว�ยหน"'มที่�0ม�จ�ตใจค=กูคะนอง ผู้มไม'ได�ใช่�เวลาที่��งหมดอย�'แต'ในห�องที่ดลอง คงไม'ม�ที่�0ใดที่�0น'าเด�นเล'นหาความเพิล�ดเพิล�นย�0งไปกูว'าบ่ร�เวณ์ที่'าเร*อขีองเม*องโยโกูฮาม'า และในช่'วงเวลาน��นเองเหต"กูารณ์�ฉากูหน=0งกู7ได�เกู�ดขี=�น ขีณ์ะที่�0ผู้มกู6าล�งเด�นที่อดน'องไปตามบ่ร�เวณ์ที่'าจอดเร*อ พิร�อมด�วยกูล�องถ'ายร�ปในม*อ

             ฉ�บ่พิล�นน��นผู้มกู7เหล*อบ่ไปพิบ่หญ�งสาวที่�0งดงามผู้��หน=0ง ผู้มค�ดว'าเธีอจะที่6าให�องค�ประกูอบ่ขีองภูาพิถ'ายน��นว�เศษมากู จ=งเขี�าไปขีอถ'ายร�ปเธีอ ผู้มพิาเธีอขี=�นไปบ่นดาดฟั าเร*อที่�0จอดที่อดสมออย�'บ่ร�เวณ์น��น จ�ดที่'าให�เธีอห�นไปที่างโน�นที่� ที่างน��ที่� และถ'ายร�ปเธีอไว�มากูมายหลายที่'า เธีอขีอให�ผู้มส'งร�ปไปในเธีอด�วย เม*0อผู้มถามว'าจะให�ส'งไปที่�0ไหน เธีอเพิ�ยงแต'บ่อกูว'า "ที่�0โอฟั"นา" และกู7จากูไปโดยไม'ได�บ่อกูช่*0อขีองเธีอ

              หล�งจากูที่�0ผู้มล�างอ�ดร�ปเสร7จ ผู้มกู7น6าร�ปขีองเธีอมาให�เพิ*0อนด�และถามเพิ*0อนว'าร� �จ�กูเธีอหร*อไม' เพิ*0อนด�ร�ปแล�วกู7บ่อกูว'า "เธีอค*อ ไมเอโกูะ ที่าคาม�เนะ ดาราภูาพิยนตร�ที่�0ม�ช่*0อเส�ยงโด'งด�ง"

ผู้มร�บ่ส'งร�ป ๑๐ ใบ่ไปให�เธีอที่�0เม*องโอฟั"นา หล�งจากูน��นไม'นานร�ปที่�0ผู้มส'งไปถ�กูส'งกูล�บ่มาที่างไปรษณ์�ย�ที่�0จ'าหน�าซ้ำองด�วยลายม*อเขี�ยน แต'ม�อย�'ร�ปหน=0งหายไป เม*0อค�ดถ=งเร*0องน��ในเวลาต'อมา ผู้มกู7พิบ่ว'าร�ปที่�0หายไปเป.นร�ปที่�0ถ'ายระยะใกูล�จนสามารถแลเห7นร��วรอยย'นบ่างแห'งบ่นใบ่หน�าขีองเธีอ อย'างไรกู7ตามผู้มกู7ร� �ส=กูด�ใจที่�0ได�แลเห7นแวบ่หน=0งในความงามขีองสตร�

              ผู้มม�กูจะไปที่�0โรงเต�นร6าบ่ร�เวณ์น�นค�นไกูอย�'เสมอ แม�ว'าจะร� �ส=กูเคอะเขี�นอย�'บ่�าง คร��งหน=0งผู้มพิบ่กู�บ่น�กูร�องช่*0อด�งคนหน=0งค*อ ค"ณ์โนร�โกูะ อาวาย'า ผู้มเคยไปขีอเต�นร6ากู�บ่เธีอ ผู้มไม'ม�ว�นล*มความร� �ส=กูจากูกูารเต�นร6าคร��งน��นได�เลย เพิราะว'าร'างขีองผู้มถ�กูโอบ่อย�'ด�วยร'างกูายอ�นมห=มาขีองเธีอ ที่�0แม�แต'แขีนขีองผู้มกู7ไม'สามารถโอบ่ได�รอบ่เอวขีองเธีอด�วยซ้ำ6�า

              จะอย'างไรกู7ตาม ผู้มกู7เป.นคนหน"'มที่�0ย"'งเหย�งไปด�วยธี"ระกูารงาน แต'กู7โช่คด�มากูในเวลาเด�ยวกู�น ผู้มใช่�เวลาว�น ๆ อย�'กู�บ่ความน'าต*0นตาต*0นใจในโลกูขีองธีรรมช่าต�ที่�0มองเห7นผู้'านเลนส�กูล�องจ"ลที่รรศน ถ�กูสะกูดด�วยความร� �ส=กูว'าไฉนโลกูอ�นกูระจ�ร�ดจ=งช่'างละม�ายเหม*อนโลกูแห'งจ�กูรวาลอ�นไร�ขีอบ่เขีต ในยามเย7นไม'ว'าจะตกูอย�'ในห�วงร�กูหร*อไม'กู7ตาม ผู้มม�กูจะออกูเที่�0ยวหาความเพิล�ดเพิล�นให�กู�บ่ต�วเองเสมอ ผู้มค�ดว'าช่�ว�ตที่�0ไร �เป าหมายเช่'นน�� บ่วกูกู�บ่ความอ'อนล�าจากูกูารตรากูตร6ากู�บ่งานมากูเกู�นไป ที่6าให�ผู้มเป.นลมล�มฟั"บ่ลงไปในห�องที่ดลอง จากูกูารว�น�จฉ�ยพิบ่ว'าผู้มเป.นโรคปอดอ�กูเสบ่

Page 17: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เฉ�ยบ่พิล�น ผู้มถ�กูจ�ดให�นอนพิ�กูร�กูษาต�วอย�'ในห�องพิ�เศษบ่นช่��นส�งส"ดในโรงพิยาบ่าลต6ารวจ

              ขีณ์ะน��นเป.นฤด�หนาว ลมได�พิ�ดหอบ่เอาละอองห�มะเขี�ามาในห�องผู้'านที่างช่'องหน�าต'างที่�0กูระจกูแตกู ร'างกูายภูายใต�ผู้�าห'มน��นอบ่อ"'น แต'ใบ่หน�าขีองผู้มเย7นเฉ�ยบ่ราวกู�บ่น6�าแขี7ง นางพิยาบ่าลเขี�ามาว�ดอ"ณ์หภู�ม�ช่� 0วคร� 'แล�วกู7กูล�บ่ออกูไป

              เน*0องจากูเป.นห�องพิ�เศษ จ=งไม'ค'อยม�ใครโผู้ล'เขี�ามาด� ผู้มร� �ส=กูว'าถ�กูที่อดที่��งให�อย�'ในความหนาวเย7นอ�นขีมขี*0น และในที่�นใดกู7หล"ดเขี�าไปย�งโลกูแห'งความอ�างว�างโดดเด�0ยว ผู้มพิบ่ว'าต�วเองต�องเผู้ช่�ญหน�ากู�บ่ความกูล�วตาย เม*0อผู้มมาหวนค�ดถ=งม�นในขีณ์ะน�� ผู้มพิบ่ว'าม�นเป.นความกูล�วที่�0ไร �ประโยช่น�จร�ง ๆ แต'ในขีณ์ะน��นม�นเป.นเร*0องจร�งจ�งส6าหร�บ่ผู้มมากู

              ในที่�0ส"ดผู้มกู7ออกูจากูโรงพิยาบ่าล แต'ผู้มไม'อาจด=งต�วเองออกูจากูความร� �ส=กูหดห�'ใจได�เลย ที่�0ผู้'านมาความม�0นใจขีองผู้มเกู�ดจากูอะไรกู�นหนอ ผู้มไม'เคยแยแสใส'ใจ ม�แต'ความพิ=งพิอใจ แต'อะไรค*อธีรรมช่าต�ขีองความพิ=งพิอใจน��นล'ะ ผู้มปวดร�าวที่รมานอย�'กู�บ่ความสงส�ยเกู�0ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�ขีองช่�ว�ตและความตาย ผู้มไม'สามารถขี'มตาหล�บ่ได�เลย ที่��งไม'ม�กูระจ�ตกูระใจจะที่6างานด�วย ในยามค60าค*น ผู้มจะเด�นเตร7ดเตร'ไปตามเช่�งผู้าและร�มอ'าว ความว�ตกูกู�งวลย�งคงเกูาะกู"มจ�ตใจขีองผู้มอย�'ไม'เส*0อมคลาย

              ค*นหน=0งขีณ์ะที่�0เด�นเตร7ดเตร'อย'างไร�จ"ดหมาย ผู้มกู7ที่ร"ดกูายลงด�วยความเหน*0อยอ'อนบ่นเน�นเขีาเหน*ออ'าว ในที่�0ส"ดกู7เอนหล�งพิ�งกู�บ่ไม�ใหญ'ต�นหน=0ง ผู้มนอนอย�'ที่�0น� 0นในล�กูษณ์ะคร=0งหล�บ่คร=0งต*0นจนร" 'งสาง ผู้มย�งจ6าได�ด�ว'าเช่�าว�นน��นเป.นว�นที่�0 ๑๕ พิฤษภูาคม ในอากูารสะล=มสะล*อผู้มแลเห7นแสงสว'างค'อย ๆ เร*องรองขี=�นที่�ละน�อยที่�0ร �มอ'าว ในขีณ์ะที่�0ดวงตะว�นย�งไม'ที่�นโผู้ล'พิ�นจากูที่ะเล เม*0อลมอ'อน ๆ โบ่กูพิ�ดมาจากูห"บ่ผู้าเบ่*�องล'าง หมอกูยามเช่�ากู7พิล�นสลายต�วไป               ในที่�นใดน��น นกูกูระสากูลางค*นกู7ปรากูฏิกูายขี=�น ส'งเส�ยงร�องแหลม และบ่�นล�บ่จากูสายตาไปผู้มสามารถได�ย�นเส�ยงกูระพิ*อปJกูขีองม�น ในช่�0วขีณ์ะน��นเอง หมอกูม�วแห'งความขี"'นขี�องส�บ่สนและความล�งเลสงส�ยขีองผู้มกู7ปลาสนากูารไป ที่"กูส�0งที่"กูอย'างที่�0ผู้มเคยย=ดถ*ออย'างเหน�ยวแน'น ที่"กูส�0งที่"กูอย'างที่�0ผู้มเคยเช่*0อม�0นเป.นปกูต�ว�ส�ยล�วนสลายไปกู�บ่สายลม ผู้มร� �ส=กูว'าผู้มเขี�าใจเร*0อง ๆ หน=0งขี=�นมา ผู้มถ=งกู�บ่หล"ดค6าพิ�ดออกูมาโดยไม'ได�ค�ดมากู'อนว'า              "ในโลกูน��ไม'ม�อะไรเป.นแกู'นสารเลยหนอ...."

               ผู้มร� �ส=กูขี=�นมาว'าผู้มไม'ได�เขี�าใจอะไรเลย***

              ผู้มแลเห7นได�ว'าบ่�ญญ�ต� (concepts) ที่��งหลายแหล'ที่�0ผู้มเคยย=ดถ*อ ความค�ดความเขี�าใจเกู�0ยวกู�บ่ความม�อย�' โดยต�วม�นเอง ล�วนเป.นโครงอ�นว'างเปล'า จ�ตใจขีองผู้มโปร'งเบ่า และใสกูระจ'าง ผู้มกูระโดดโลดเต�นด�วยความร'าเร�ง ผู้มได�ย�นเส�ยงนกูเล7กู ๆ ร�องจ"Oกูจ�Tกูอย�'ในพิ" 'มไม� และแลเห7นเกูล�ยวคล*0นสะที่�อนประกูายแสงอร"ณ์อย�'ล�บ่ ๆ ใบ่ไม�พิล��วที่อประกูายเขี�ยวเล*0อมพิราย ผู้มร� �ด�กูว'าน�0ค*อสรวงสวรรค�อ�นแที่�จร�งบ่นพิ*�นพิ�ภูพิ ความปวดร�าวที่รมานใจที่��งหลายแหล'ที่�0เกูาะกู"มใจผู้มล�วนแต'ปลาศนากูารไปด"จความฝ>นและมายาภูาพิ และส�0งหน=0งที่�0เราอาจเร�ยกูม�นว'า "ธีรรมช่าต�ที่�0แที่�" กู7ได�ปรากูฏิต�วออกูมาอย'างเปUดเผู้ย

Page 18: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              ผู้มค�ดว'าคงจะพิ�ดได�ว'า น�บ่แต'ประสบ่กูารณ์�ในเช่�าว�นน��นแล�ว ช่�ว�ตขีองผู้มได�เปล�0ยนไปอย'างส��นเช่�ง

              แม�จะม�ความเปล�0ยนแปลง แต'ผู้มกู7ย�งคงเป.นคนบ่Oอง ๆ เม*0อเที่�ยบ่กู�บ่คนอ*0น และน�0ไม'เคยเปล�0ยนเลยจากูเวลาน��นจนถ=งป>จจ"บ่�น มองจากูภูายนอกูคงจะไม'ม�ใครที่�0ด�ราบ่เร�ยบ่ไม'ม�อะไรโดดเด'นเป.นพิ�เศษเช่'นผู้ม และไม'ม�อะไรพิ�เศษเกู�0ยวกู�บ่ช่�ว�ตประจ6าว�นขีองผู้ม แต'ความม�0นใจที่�0ผู้มได�ร� �ส�0งน��นไม'เคยเปล�0ยนเลยน�บ่จากูเวลาน��น ผู้มได�ใช่�เวลา ๓๐-๔๐ ปJในกูารที่ดสอบ่ว'าผู้มเขี�าใจผู้�ดหร*อไม' แต'ไม'เคยม�ส�กูคร��งที่�0ผู้มสามารถหาหล�กูฐานมาห�กูล�างความเช่*0อม�0นน��นได� ซ้ำ=0งได�แสดงออกูด�วยกูารที่�0ผู้มด6าเน�นช่�ว�ตเช่'นน��มา

              ความประจ�กูษ�แจ�งน��ในต�วม�นเองเป.นส�0งม�ค"ณ์ค'ามากู แต'น� 0นไม'ได�หมายความว'า ผู้มผู้�กูต�ดอย�'กู�บ่ค"ณ์ค'าพิ�เศษอะไรอย�' ผู้มย�งเป.นคนธีรรมดา ๆ จะพิ�ดว'าเหม*อนอ�กูาแกู'ต�วหน=0งกู7คงได� ส6าหร�บ่คนที่�0ส�งเกูตอย�'ห'าง ๆ ผู้มอาจจะด�เหม*อนคนอ'อนน�อมถ'อมตน หร*อไม'กู7คงหย�0งยโสจองหองกู7ได� ผู้มเต*อนหน"'มสาวที่�0อย�'ในไร'นาขีองผู้มเสมอว'า อย'าพิยายามเล�ยนแบ่บ่ผู้ม และผู้มกู7โกูรธีจร�ง ๆ ด�วยถ�าม�ใครไม'ใส'ใจในค6าแนะน6าขีองผู้ม ด�งที่�0ผู้มต�องกูารค*อให�เขีาที่��งหลายอย�'กู�บ่ธีรรมช่าต�และใช่�ช่�ว�ตกู�บ่งานกูารประจ6าว�น ไม'ม�อะไรพิ�เศษเกู�0ยวกู�บ่ต�วผู้มหรอกู แต'ส�0งที่�0ผู้มแลเห7นต'างหากูที่�0ม�ความส6าค�ญอย'างย�0ง

*เป.นโรคขี�าวช่น�ดหน=0งเกู�ดจากูเช่*�อราช่*0อ Glbberella Fujikuroi wol ล�กูษณ์ะเด'นค*อปล�องขีองต�นขี�าวที่�0เป.นโรคน��จะย*ดยาวกูว'าต�นที่�0ไม'ได�เป.นโรค ไที่ยเร�ยกูว'าโรคถอดฝ>กูดาบ่ : ผู้��แปล

**เป.นฮอร�โมนช่น�ดหน=0งซ้ำ=0งพิบ่มากูในส'วนที่�0กู6าล�งเจร�ญเต�บ่โต เช่'น ในเมล7ดอ'อน ยอดอ'อนและปลายรากู ม�ผู้ลในกูารกูระต"�นความเจร�ญเต�บ่โตขีองพิ*ช่ เป.นฮอร�โมนที่�0พิบ่ที่��งในพิ*ช่ช่��นส�งและพิ*ช่ช่��นต60า : ผู้��แปล

*** "กูารไม'เขี�าใจอะไรเลย" ในความหมายน�� ค*อกูารตระหน�กูถ=งความไม'สมบ่�รณ์�ขีองความร� �ในระด�บ่พิ"ที่ธี�ป>ญญา (lntellectual knowledge)

๑.๓

Page 19: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กล�บส 6ชี้นบท

                วั�นร" 'งขี=�นที่�0 ๑๖ พิฤษภูาคม ผู้มกูล�บ่ไปย�งที่�0ที่6างานและประกูาศลาออกูจากูงานในที่�นที่� ผู้��บ่�งค�บ่บ่�ญช่าและเพิ*0อนร'วมงานขีองผู้มต'างพิากู�นประหลาดใจและไม'อาจเขี�าใจกูารกูระที่6าเช่'นน��ได� พิวกูเขีาจ�ดงานเล��ยงอ6าลาให�ผู้มในภู�ตตาคารเหน*อที่'าจอดเร*อ แต'บ่รรยากูาศออกูจะพิ�กูลอย�' ช่ายหน"'มผู้��น��แต'ไหนแต'ไรมาเคยเป.นคนเขี�ากู�บ่ใครต'อใครได�อย'างด� โดยเฉพิาะอย'างย�0งด�เหม*อนจะไม'เคยร� �ส=กูไม'พิอใจงานที่�0ตนที่6า ในที่างตรงกู�นขี�าม เขีาได�ที่"'มเที่ให�กู�บ่งานว�จ�ยด�วยช่�ว�ตจ�ตใจที่��งหมด แต'จ�' ๆ กู7ประกูาศลาออกูจากูงานในที่�นที่�ที่�นใด ที่��งผู้มย�งห�วเราะอย'างม�ความส"ขีอ�กูด�วย

              ตอนน��นผู้มกูล'าวกู�บ่ที่"กูคนว'า              "ฝ>0 งน��ค*อที่'าจอดเร*อ และฝ>0 งโน�นกู7ค*อสะพิานจอดเร*อที่�0 ๔ หากูค"ณ์ค�ดว'าช่�ว�ตอย�'ฝ>0 งน�� ความตายกู7จะอย�'ฝ>0 งโน�น หากูค"ณ์ต�องกูารกู6าจ�ดความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ความตาย ค"ณ์กู7ต�องกู6าจ�ดความค�ดที่�0ว'าม�ช่�ว�ตอย�'ฝ>0 งน��ออกูไปด�วย เพิราะช่�ว�ตและความตายเป.นอ�นหน=0งอ�นเด�ยวกู�น"

              เม*0อผู้มกูล'าวค6าพิ�ดเหล'าน��นออกูมา ที่"กูคนกู7ย�0งพิากู�นเป.นห'วงผู้มมากูขี=�น              "เขีาพิ�ดอะไรน'ะ เขีาต�องเส�ยสต�ไปแล�วแน' ๆ" พิวกูเขีาคงต�องค�ดเช่'นน�� พิวกูเขีาพิากู�นมองด�ผู้มด�วยใบ่หน�าสลด ม�ผู้มเพิ�ยงคนเด�ยวที่�0เด�นอย'างกูระฉ�บ่กูระเฉงด�วยที่'าที่�ร'าเร�งสบ่ายใจ

              ในเวลาน��น เพิ*0อนร'วมห�องคนหน=0งขีองผู้มม�ความว�ตกูกู�งวลห'วงใยผู้มมากู และแนะน6าให�ผู้มไปพิ�กูผู้'อนเง�ยบ่ ๆ ส�กูระยะที่�0ฝ>0 งที่ะเลโบ่โซ้ำ ผู้มกู7เลยไป ตอนน��นผู้มไปที่"กูที่�0ที่�0ม�คนแนะน6าให�ไป ผู้มขี=�นรถประจ6าที่างไปเป.นระยะที่างหลายไมล� ผู้มมองออกูไปนอกูหน�าต'าง แลด�ที่�องนาแปลงส�0เหล�0ยมเหม*อนตาหมากูร"กูและหม�'บ่�านเล7กู ๆ ตามเส�นที่างถนนหลวง เม*0อรถจอดที่�0สถาน�หน=0งผู้มแลเห7นป ายเล7กู ๆ แผู้'นหน=0ง อ'านได�ความว'า "เม*องในฝ>น" ผู้มร�บ่ลงจากูรถและกู7ออกูเด�นหาสถานที่�0น� �น

              ผู้มพิบ่โรงเต�Tยมเล7กู ๆ อย�'บ่ร�เวณ์ช่ายฝ>0 งที่ะเล ขีณ์ะที่�0ปJนขี=�นที่างหน�าผู้าผู้มกู7พิบ่สถานที่�0ที่�0ม�ที่�วที่�ศน�งดงามอย'างย�0ง ผู้มพิ�กูอย�'ที่�0โรงเต�Tยมแห'งน��น และใช่�เวลาเป.นว�น ๆ หมดกู�บ่กูารเอนกูายเคล��มหล�บ่อย�'ในพิงหญ�าส�งซ้ำ=0งมองลงไปแลเห7นที่ะเล อาจจะเป.นเวลาหลายว�น เป.นอาที่�ตย� หร*อเป.นเด*อน ที่�0ผู้มอย�'ที่�0น� 0น ผู้มไม'ร� �ว'านานเที่'าไหร' เอาเป.นว'าผู้มได�พิ�กูอย�'ที่�0น� 0นระยะหน=0ง เม*0อเวลาผู้'านไป ความร'าเร�งเบ่�กูบ่านขีองผู้มกู7ค'อย ๆ อาจคลายลง ผู้มเพิ�0งจะเร�0มร� �ส=กูต�วว'าเกู�ดอะไรขี=�น ค"ณ์อาจจะพิ�ดว'า ในที่�0ส"ดผู้มกู7กูล�บ่มาเป.นต�วขีองต�วเองอ�กูคร��ง

              ผู้มกูล�บ่ไปโตเกู�ยว และพิ�กูอย�'ที่�0น� 0นระยะหน=0ง ใช่�เวลาให�หมดไปว�น ๆ กู�บ่กูารเตร7ดเตร'อย�'ในสวนสาธีารณ์ะ พิ�ดค"ยกู�บ่คนบ่นที่�องถนน ไปนอนที่�0โน'นบ่�าง ที่�0น�0บ่�าง เพิ*0อนผู้มเป.นห'วงมากูและแวะมาด�ว'าผู้มเป.นอย'างไรบ่�าง เขีาถามว'า           "น�0ค"ณ์ไม'ได�หลงอย�'ในโลกูขีองความสน"กูหร*อโลกูแห'งมายาอะไรส�กูอย'างหร*อ"

           "ไม'" ผู้มตอบ่ "ค"ณ์ต'างหากูเล'าที่�0อย�'ในโลกูขีองความฝ>น"

             เราที่��งค�'ต'างค�ดว'า "ฉ�นถ�กูและค"ณ์ต'างหากูที่�0อย�'ในโลกูขีองความฝ>น"

             เม*0อเพิ*0อนบ่อกูอ6าลา ผู้มกู7ตอบ่เขีาในที่6านองน��ว'า             "อย'าพิ�ดว'าลากู'อน กูารจากูกู7ค*อกูารจากู"

Page 20: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              ด�เหม*อนเพิ*0อนจะร� �ส=กูหมดหว�งในต�วผู้ม

              ผู้มเด�นที่างออกูจากูโตเกู�ยวผู้'านมณ์ฑลค�นไซ้ำ* และไปจนถ=งใต�ส"ดที่�0กู�วช่�วผู้มร� �ส=กูเพิล�ดเพิล�นกู�บ่กูารเร'ร 'อนจากูที่�0หน=0งไปย�งอ�กูที่�0หน=0งเหม*อนกู�บ่สายลม ผู้มเที่�0ยวได�ที่�าที่ายใครต'อใครถ=งความเช่*0อม�0นขีองตนเองที่�0ว'า ที่"กูส�0งในโลกูน��ล�วนไร�ความหมาย และปราศจากูค"ณ์ค'า และสรรพิส�0งกูล�บ่ค*นส�'ความว'าง

              แต'น�0อาจจะมากูเกู�นไป หร*อน�อยเกู�นไป ส6าหร�บ่โลกูที่"กูว�นน��ที่�0จะเขี�าใจ ถ=งอย'างไรกู7ตาม กู7ไม'ม�ว�ธี�ที่�0จะส*0อสาร ผู้มค�ดแต'เพิ�ยงว'าความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ความไร�ประโยช่น�น�� เป.นส�0งที่�0ม�ค"ณ์ประโยช่น�ย�0งใหญ'ต'อโลกูมน"ษย� โดยเฉพิาะอย'างย�0งโลกูป>จจ"บ่�นที่�0กู6าล�งเคล*0อนไปในที่�ศที่างตรงกู�นขี�ามอย'างรวดเร7ว ผู้มต��งใจจะที่'องเที่�0ยวไปให�ที่�0วประเที่ศเพิ*0อประกูาศถ=งความเช่*0อน�� แต'ผู้ลล�พิธี�กู7ค*อไม'ว'าที่�0ไหนที่�0ผู้มไป ผู้มไม'เคยได�ร�บ่กูารใส'ใจจากูผู้��คน เพิราะพิวกูเขีาค�ดว'าผู้มเป.นคนไม'เต7มเต7ง ผู้มจ=งต�ดส�นใจกูล�บ่ไปบ่�านนาขีองพิ'อในช่นบ่ที่

              พิ'อผู้มที่6าสวนส�มอย�'ในตอนน��น ผู้มย�ายเขี�าไปอย�'อาศ�ยในกูระที่'อมบ่นภู�เขีาและใช่�ช่�ว�ตอย'างเร�ยบ่ง'ายที่�0น�น ผู้มค�ดว'าถ�าผู้มเป.นเกูษตรกูรอย�'ที่�0น�0 ผู้มกู7จะสามารถที่6าให�ความจร�งที่�0ผู้มได�ค�นพิบ่เป.นส�0งที่�0ปฏิ�บ่�ต�ได�จร�ง ด�งน��นอาจจะที่6าให�ส�จจะที่�0ผู้มค�นพิบ่เป.นที่�0ยอมร�บ่ได� กูารปฏิ�บ่�ต�ตามความเช่*0อน�� จะไม'เป.นว�ธี�ที่�0ด�กูว'ากูารอธี�บ่ายด�วยค6าพิ�ดเป.นร�อย ๆ คร��งละหร*อ เกูษตรกูรรมแบ่บ่ "ไม'กูระที่6า"** เร�0มต�นขี=�นบ่นฐานขีองความค�ดน�� ขีณ์ะน��นเป.นปJที่�0 ๑๓ ขีองร�ช่กูาลป>จจ"บ่�นซ้ำ=0งตรงกู�บ่ปJ พิ.ศ. ๒๔๘๑

              ผู้มป>กูหล�กูอย�'ที่�0น� 0นและที่"กูอย'างกู7ด6าเน�นไปด�วยด� จนกูระที่�0งพิ'อวางม*อมอบ่ให�ผู้มด�แลสวนส�มที่�0ให�ผู้ลด�มากูสวนน��น พิ'อได�ต�ดแต'งกู�0งส�มให�เป.นพิ" 'มคล�ายร�ปถ�วยสาเกู เพิ*0อให�กูารเกู7บ่ผู้ลส�มที่6าได�ง'าย เม*0อผู้มปล'อยที่��งไว�ในสภูาพิน��นผู้ลกู7ค*อ กู�0งกู�านขีองต�นส�มแตกูแขีนงซ้ำ�อนไขีว�กู�นไปมาอย'างไม'ม�ระเบ่�ยบ่ แมลงกู7รวมกู�นเขี�ามาที่6าลาย และในที่�0ส"ดสวนส�มขีน�ดน��นกู7เฉาตายไปในเวลาไม'นานน�กู

              ความเช่*0อขีองผู้มค*อพิ*ช่พิ�นธี"�ไม�ที่��งหลายจะเต�บ่โตขีองม�นเอง และไม'ม�ความจ6าเป.นที่�0ต�องเขี�าไปแที่รกูแซ้ำงกูารเจร�ญเต�บ่โตขีองม�น ผู้มได�ที่6าตามความเช่*0อที่�0 แต'ผู้มกู7พิบ่ว'าหากูเราน6าเอาความค�ดน��มาปฏิ�บ่�ต�ในที่�นที่�ที่�นใด ย'อมจะประสบ่ความล�มเหลว เพิราะน�0เป.นกูารปล'อยปละละเลย ไม'ร�บ่ผู้�ดขีอบ่ ไม'ใช่'เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�

              พิ'อผู้มตกูอกูตกูใจมากูกู�บ่เหต"กูารณ์�คร��งน�� ที่'านบ่อกูว'าผู้มต�องปร�บ่ปร"งต�วเองเส�ยใหม' และให�หางานในเม*องที่6าไปพิลาง ๆ กู'อน จนกูว'าสต�ส�มปช่�ญญะจะกูล�บ่ค*นมา จ=งค'อยกูล�บ่บ่�าน ในเวลาน��นพิ'อผู้มเป.นผู้��ใหญ'บ่�าน และแลเห7นว'าช่าวบ่�านคงจะเขี�ากู�บ่ล�กูช่ายไม'เต7มเต7มขีองที่'านได�ยากู เห7นได�ช่�ดว'าผู้มเป.นพิวกูแผู้ลง ๆ ที่�0ไม'สามารถเขี�ากู�บ่ผู้��คนได� อย'างกูารแยกูต�วไปอย�'คนเด�ยวที่�0หล�งเขีา ย�0งกูว'าน��น ผู้มไม'ช่อบ่กูารเป.นที่หาร และในระหว'างน��นสงครามกู6าล�งที่ว�ความร"นแรงขี=�นที่"กูที่� ผู้มจ=งต�ดส�นใจหางานที่6าตามความประสงค�ขีองพิ'ออย'างว'าง'าย ในเวลาน��นผู้��เช่�0ยวช่าญที่างเที่คน�คย�งม�

Page 21: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อย�'น�อย สถาน�ที่ดลองในจ�งหว�ดโคช่�ได�ย�นช่*0อเส�ยงเกู�0ยวกู�บ่ต�วผู้ม จ=งเสนอให�ผู้มมาร�บ่ต6าแหน'งห�วหน�าน�กูว�จ�ยที่างด�านควบ่ค"มโรคพิ*ช่และแมลง ผู้มจ=งตอบ่สนองความกูร"ณ์าขีองจ�งหว�ดโคช่�ด�วยกูารที่6างานอย�'ที่�0น� 0นนานเกู*อบ่ ๘ ปJ ในสถาน�ที่ดลองแห'งน�� ผู้มย�งเป.นที่�ปร=กูษาขีองแผู้นกูเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร�อ�กูด�วย นอกูจากูน��ผู้มย�งได�ที่"'มเที่ให�กู�บ่กูารว�จ�ยเพิ*0อเพิ�0มผู้ลผู้ล�ตที่างอาหารในระหว'างสงคราม ในระหว'าง ๘ ปJน� �น ผู้มคร" 'นค�ดค6าน=งถ=งความส�มพิ�นธี�ระหว'างเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร�และเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�อย�'ตลอดเวลา เกูษตรกูรรมเคม�ซ้ำ=0งอาศ�ยสต�ป>ญญาขีองมน"ษย� ม�กู�ตต�ศ�พิที่�ในความเหน*อกูว'า ค6าถามที่�0ต�ดอย�'ในใจขีองผู้มตลอดเวลากู7ค*อ เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�และสามารถย*นผู้งาดอย'างที่�ดเที่�ยมกู�บ่ว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม'ได�หร*อไม'

              เม*0อสงครามส��นส"ดลง ผู้มกู7ร� �ส=กูเป.นอ�สระอ�กูคร��งหน=0ง และเด�นที่างกูล�บ่ส�'บ่�านเกู�ดเพิ*0อเร�0มต�นงานเกูษตรที่�0น� 0นใหม'

* โอซ้ำากู�า โกูเบ่ เกู�ยวโต ** โดยค6าพิ�ดน�� ฟั�กู�โอกูะต�องกูารอธี�บ่ายถ=งความง'ายโดยเปร�ยบ่เที่�ยบ่กู�บ่ว�ธี�อ*0น กูารที่6าเกูษตรกูรรมว�ธี�น��ต�องที่6างานหน�กู โดยเฉพิาะในฤด�เกู7บ่เกู�0ยวแต'กู7น�อยกูว'าว�ธี�แบ่บ่อ*0น ว'าสรรพิส�0งควรปล'อยให�เป.นไปตามธีรรมช่าต�ขีองม�น

๑.๔

เกษติรักรัรัมัแบบไมั6กรัะท�า

                ผู้มัใช่�ช่�ว�ตอย�'ในไร'นาเป.นเวลากูว'า ๓๐ ปJ โดยต�ดต'อกู�บ่ผู้��คนและโลกูภูายนอกูช่"มช่นที่�0ผู้มอย�'อาศ�ยน�อยมากู ในระหว'างหลายปJน� �น ผู้มม"'งม�0นกู�บ่ว�ธี�กูารที่6ากูารเกูษตรที่�0เร�ยกูว'า "ไม'กูระที่6า" อย'างจร�งจ�ง

              ตามปกูต�เม*0อเราค�ดที่�0จะพิ�ฒนาว�ธี�กูารอะไรส�กูอย'าง เราม�กูจะเร�0มต�นด�วยค6าถามว'า "ลองวั�ธี�น��ด้�ไหัมั" หร*อ "ลองวั�ธี�น��นด้�ไหัมั" กูารเร�0มต�นเช่'นน��จะที่6าให�เราม�เที่คน�คว�ธี�กูารที่�0หลากู

Page 22: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

หลาย จากูว�ธี�หน=0งไปส�'อ�กูว�ธี�หน=0ง น�0ค*อเกูษตรกูรรมแผู้นใหม' ผู้ลกู7ค*อม�กูจะที่6าให�เกูษตรกูรม�เร*0องที่�0ต�องที่6ามากูขี=�น

              ผู้มที่6าตรงกู�นขี�าม ส�0งที่�0ผู้มม"'งหว�งค*อ กูารที่6าเกูษตรด�วยว�ธี�ที่�0เป.นธีรรมช่าต�* และน'าพิ=งพิอใจ ซ้ำ=0งส'งผู้ลให�งานง'ายขี=�นย�0งกูว'าหน�กูขี=�น ว�ธี�ค�ดขีองผู้มกู7ค*อ "ลองไมั6ท�าส�(งน��ด้ ซิ� ลองไมั6ท�าส�(งน��นด้ ซิ�" ผู้มได�มาถ=งขี�อย"ต�ที่�0ว'า ไม'จ6าเป.นต�องไถพิรวนด�น ไม'จ6าเป.นต�องใช่�ป"Lยเคม� ไม'จ6าเป.นต�องที่6าป"Lยอ�นที่ร�ย� ไม'จ6าเป.นต�องใช่�ยาฆ่'าแมลง เม*0อค"ณ์ปฏิ�บ่�ต�จร�ง ๆ ด� ค"ณ์จะพิบ่ว'าม�ว�ธี�กูารที่างเกูษตรกูรรมไม'กู�0อย'างเที่'าน��นที่�0ม�ความจ6าเป.น

              เหต"ผู้ลที่�0เที่คน�คใหม' ๆ ขีองมน"ษย�ด�จะม�ความจ6าเป.น กู7เพิราะว'าธีรรมช่าต�ได�ส�ญเส�ยความสมด"ลไปมากูแล�วจากูเที่คน�คที่��งหลายกู'อนหน�าน��น จนที่6าให�ต�องพิ=0งพิ�งและขี=�นอย�'กู�บ่เที่คน�คพิวกูน��น

              เหต"ผู้ลขี�อน��ไม'เพิ�ยงแต'ใช่�ได�กู�บ่เกูษตรกูรรมเที่'าน��น แต'รวมถ=งแง'ม"มอ*0น ๆ ขีองส�งคมมน"ษย�ด�วย แพิที่ย�และยากูลายเป.นส�0งจ6าเป.นเม*0อคนเรากู'อให�เกู�ดสภูาพิแวดล�อมที่�0เจ7บ่ปBวยขี=�นมา กูารศ=กูษาในระบ่บ่โรงเร�ยนไม'ม�ค"ณ์ค'าที่�0แที่�จร�งแต'กูลายเป.นส�0งจ6าเป.น เม*0อคนเราสร�างเง*0อนไขีให�คนต�องเป.นผู้�� "ม�กูารศ=กูษา" ขี=�นมา

              กู'อนที่�0สงครามโลกูจะส��นส"ด ตอนน��นผู้มไปที่ดลองกู�บ่สวนส�มขีองพิ'อด�วยว�ธี�ที่�0ผู้มค�ดในตอนน��นว'า ค*อ เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� ผู้มไม'ต�ดแต'งกู�0งขีองต�นส�มอย'างที่�0พิ'อเคยที่6า และปล'อยให�สวนส�มที่��งขีน�ดน��นเต�บ่โตขีองม�นไปตามล6าพิ�ง ผู้ลปรากูฏิว'ากู�0งกู�านที่�0งอกูขี=�นใหม'ขีองต�นส�ม ซ้ำ�อนกู'ายกู�นไปมาอย'างไม'เป.นระเบ่�ยบ่ ที่��งแมลงกู7ย�งพิากู�นมาร"มกู�น จนในที่�0ส"ดสวนส�มเกู*อบ่ ๒ เอเคอร� (๕ ไร')กู7เห�0ยวเฉา และล�มตายไปหมด จากูเวลาน��นเป.นต�นมาค6าถามเกู�ดขี=�นในใจผู้มตลอดว'า "อะไรค*อแบ่บ่แผู้นขีองธีรรมช่าต�"

              กูว'าที่�0จะได�ค6าตอบ่ ผู้มได�ที่6าให�ต�นไม�ต�องเห�0ยวตายไปอ�กูราว ๔๐๐ ต�น ในที่�0ส"ดผู้มค�ดว'าผู้มสามารถพิ�ดได�อย'างม�0นใจว'า "น�0ค*อแบ่บ่แผู้นขีองธีรรมช่าต�" เม*0อพิ*ช่พิ�นธี"�ไม�ถ�กูที่6าให�ผู้�ดจากูธีรรมช่าต�ด� �งเด�มขีองม�นไปแล�ว กูารต�ดแต'งกู�0งใบ่ และกูารกู6าจ�ดแมลงศ�ตร�พิ*ช่กู7กูลายเป.นส�0งจ6าเป.น เช่'นเด�ยวกู�นส�งคมมน"ษย�ที่�0ช่�ว�ตแยกูขีาดออกูจากูธีรรมช่าต� กูารศ=กูษาในโรงเร�ยนกู7กูลายเป.นส�0งจ6าเป.น ในธีรรมช่าต�กูารศ=กูษาด�วยระบ่บ่โรงเร�ยนเป.นส�0งที่�0ไม'อาจใช่�งานได�จร�ง

              ในกูารเล��ยงด�ล�กู พิ'อแม'จ6านวนมากูได�กูระที่6าความผู้�ดพิลาด เช่'นเด�ยวกู�บ่ที่�0ผู้มได�ที่6าต'อสวนส�มในคร��งแรกูน��น ยกูต�วอย'างเช่'น กูารสอนดนตร�ให�กู�บ่เด7กูเป.นส�0งไม'จ6าเป.นด"จเด�ยวกู�บ่กูารต�ดแต'งกู�0งใบ่ขีองพิ�นธี"�ไม� ห�ขีองเด7กูสามารถร�บ่ร� �เส�ยงดนตร�อย�'แล�ว เส�ยงพิ=มพิ6าขีองสายน6�า เส�ยงกูบ่เขี�ยดระงมอย�'ร �มส'งน6�า เส�ยงใบ่ไม�แผู้'วพิล��วอย�'ในปBา เส�ยงขีองธีรรมช่าต�เหล'าน��ค*อเส�ยงดนตร� เป.นดนตร�ที่�0แที่� แต'เม*0อม�เส�ยงรบ่กูวนมากูมายที่�0เขี�ามากู'อกูวนโสตประสาที่ เด7กู ๆ จะส�ญเส�ยความสามารถในกูารร�บ่ร� �ดนตร�ที่�0ตรงและบ่ร�ส"ที่ธี�Wเช่'นน��ไป ถ�าหากูเราปล'อยไปเร*0อย ๆ เด7กู ๆ จะไม'สามารถได�ย�นเส�ยงร�องขีองนกูหร*อเส�ยงลมพิ�ดเป.นเส�ยงเพิลงได�เลย และน�0ค*อเหต"ผู้ลที่�0ว'าที่6าไมกูารศ=กูษา

Page 23: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เกู�0ยวกู�บ่ดนตร� จ=งถ*อว'าเป.นส�0งที่�0ม�ประโยช่น�ต'อพิ�ฒนากูารขีองเด7กู

              เด7กูที่�0ได�ร �บ่กูารเล��ยงด�ขี=�นมาในสภูาพิแวดล�อมที่�0เอ*�อให�โสตประสาที่บ่ร�ส"ที่ธี�W และใสกูระจ'าง แม�ว'าเขีาอาจจะไม'สามารถเล'นไวโอล�นหร*อเปJยโนด�วยที่6านองที่�0ที่�นสม�ยได� แต'ผู้มกู7ไม'ค�ดว'าม�ความจ6าเป.นอะไรที่�0ต�องไปอบ่รมให�เด7กูม�ความสามารถในกูารฟั>งดนตร� หร*อร�องเพิลง ต'อเม*0อห�วใจเต7มเปJ0 ยมด�วยเส�ยงเพิลงเที่'าน��น จ=งจะกูล'าวได�ว'าเด7กูคนน��นม�พิรสวรรค�ในที่างดนตร�

              เกู*อบ่ที่"กูคนล�วนค�ดว'า "ธีรรมช่าต�" เป.นส�0งที่�0ด� แต'ม�น�อยคนที่�0สามารถร�บ่ร� �ความแตกูต'างระหว'างส�0งที่�0เป.นธีรรมช่าต�และไม'เป.นธีรรมช่าต� หากูว'าตาอ'อนขีองไม�ผู้ลส�กูตาหน=0งถ�กูต�ดออกูด�วยกูรรไกูร น�0นอาจเป.นต�นเหต"ขีองความย"'งยากูที่�0ไม'อาจปล'อยที่��งไว�โดยไม'แกู�ไขีได� เม*0อปล�กูพิ�นธี"�ไม�ในร�ปแบ่บ่เด�มตามธีรรมช่าต� กู�0งกู�านขีองต�นไม�จะงอกูสล�บ่กู�นอย'างเป.นระเบ่�ยบ่ออกูมาจากูล6าต�น ที่6าให�ใบ่สามารถได�ร�บ่แสงอาที่�ตย�อย'างที่�0วถ=ง หากูว'าระเบ่�ยบ่ขีองธีรรมช่าต�น��ถ�กูที่6าลายไป กู�0งกู�านจะงอกูออกูมาอย'างสบ่สน และจะซ้ำ�อนกู'ายกู�นไปมาย"'งเหย�งไม'เป.นระเบ่�ยบ่ และใบ่ที่�0ไม'ได�ร �บ่แสงอาที่�ตย�กู7จะเห�0ยวเฉาหล"ดร'วงไป แมลงศ�ตร�พิ*ช่กู7จะแพิร'ระบ่าด และถ�าในปJต'อไปต�นไม�ไม'ได�ถ�กูต�ดแต'งกู�0งใบ่อ�กูกู�0งกู�านขีองต�นไม�กู7จะย�0งเห�0ยวเฉาเพิ�0มมากูขี=�น

              กูารเขี�าไปแที่รกูแซ้ำงขีองมน"ษย�กู'อให�เกู�ดส�0งที่�0ผู้�ดพิลาดขี=�น และถ�าความเส�ยหายด�งกูล'าวถ�กูปล'อยที่��งไว�โดยไม'แกู�ไขี จนผู้ลร�ายน��นสะสมมากูเขี�า คนเรากู7จะต�องที่"'มเที่ความพิยายามที่��งมวลเพิ*0อเขี�าไปแกู�ไขีม�น หากูกูารแกู�ไขีล"ล'วงไปด�วยด� พิวกูเขีากู7จะค�ดว'าว�ธี�กูารเหล'าน��เป.นความส6าเร7จอ�นงดงาม คนเราม�กูที่6าเช่'นน��ซ้ำ6�าแล�วซ้ำ6�าเล'า ม�นกู7เหม*อนกู�บ่คนโง'ที่�0ปJนขี=�นไปบ่นหล�งคาบ่�านแล�วที่6ากูระเบ่*�องบ่นหล�งคาแตกู พิอฝนตกูลงมา เพิดานกู7เร�0มเปA0 อยและปล'อยน6�าฝนร�0วลงมา เขีากู7จะร�บ่ปJนขี=�นไปซ้ำ'อมหล�งคา จากูน��นกู7ด�อกูด�ใจที่�0เขีาได�ค�นพิบ่ว�ธี�กูารแกู�ป>ญหาที่�0ว�เศษมห�ศจรรย�

              น�กูว�ที่ยาศาสตร�กู7เป.นเช่'นเด�ยวกู�น เขีาคร60าเคร'งกู�บ่กูารอ'านต6าร�บ่ต6าราที่��งว�นที่��งค*น ซ้ำ=0งเป.นกูารบ่�0นที่อนสายตาขีองตนและในที่�0ส"ดกู7สายตาส��น หากูค"ณ์น=กูกู�งขีาว'า อะไรหน�าที่�0ที่6าให�เขีาถ=งกู�บ่คร60าเคร'งศ=กูษาอย'างจร�งจ�งตลอดเวลาเช่'นน��น ค6าตอบ่กู7ค*อเขีาเป.นน�กูประด�ษฐ�แว'นตาส6าหร�บ่คนสายตาส��น

* ที่6ากูารเกูษตรด�วยว�ธี�เร�ยบ่ง'ายที่�0ส"ด ด�วยกูารร'วมม*อกู�บ่สภูาพิแวดล�อมที่างธีรรมช่าต�หร*อเป.นส'วนหน=0งขีองธีรรมช่าต� ย�0งกูว'าที่�0จะเอาอย'างว�ธี�กูารแบ่บ่ใหม'ที่�0ม"'งเพิ�0มขียายเที่คน�คที่�0ซ้ำ�บ่ซ้ำ�อน ในกูารเปล�0ยนแปลงธีรรมช่าต�อย'างส��นเช่�ง เพิ*0อผู้ล

Page 24: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ได�ขีองต�วมน"ษย�เอง

๑.๕

กล�บค,นส 6ติ นก�าเน�ด้

                ผู้มัย*นพิ�งเค�ยวด�ามยาวในม*อ หย"ดพิ�กูงานในสวนช่�0วขีณ์ะแล�วที่อดสายตาจ�บ่จ�องอย�'ที่�0ภู�เขีาและหม�'บ่�านเบ่*�องล'าง ผู้มเฝ าสงส�ยว'าเหต"ไฉนปร�ช่ญาขีองผู้��คน จ=งได�หม"นเร7วเส�ยย�0งกูว'ากูารแปรเปล�0ยนขีองฤด�กูาล

              เส�นที่างที่�0ผู้มเล*อกูเด�น หร*อกูารที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ธีรรมช่าต� ซ้ำ=0งม�กูจะเป.นส�0งแปลกูประหลาดส6าหร�บ่ผู้��คนส'วนใหญ'น��น เคยได�ร�บ่กูารกูล'าวขีว�ญถ=งในสม�ยแรกู ๆ ว'า เป.นปฏิ�กู�ร�ยาตอบ่โต�ความกู�าวหน�าและกูารพิ�ฒนาอย'างปราศจากูความย��งค�ดขีองว�ที่ยาศาสตร� แต'ที่��งหมดที่�0ผู้มได�กูระที่6ามา ด�วยกูารออกูมาที่6าเกูษตรในช่นบ่ที่ กู7เพิ�ยงเพิ*0อจะแสดงให�เห7นว'ามน"ษย�ไม'ร� �อะไรเลย เพิราะโลกูได�หม"นไปในที่�ศที่างตรงกู�นขี�ามด�วยพิล�งอ�นบ่�าระห60าน�0เอง ผู้มจ=งด�เหม*อนคนล�าหล�ง แต'กูระน��นผู้มกู7ย�งเช่*0อม�0นว'าหนที่างที่�0ผู้มเล*อกูเด�นเป.นหนที่างที่�0ม�เหต"ม�ผู้ลอ�นสมควรมากูที่�0ส"ดหนที่างหน=0ง

              หลายปJที่�0ผู้'านมาน�� คนที่�0ห�นมาสนใจกูารเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ได�เพิ�0มมากูขี=�นอย'างเห7นได�ช่�ด ด�เหม*อนว'าขี�ดจ6ากู�ดขีองกูารพิ�ฒนาที่างว�ที่ยาศาสตร�ได�ปรากูฏิให�เห7นแล�ว ความล�งเลสงส�ยเร�0มเกู�ดขี=�น และเวลาส6าหร�บ่กูารกูล�บ่มากู6าหนดค"ณ์ค'าใหม'ได�มาถ=ง ด�งที่�0เคยถ�กูมองว'าเป.นเร*0องโบ่ราณ์คร60าคร=และล�าหล�ง กูล�บ่กูลายเป.นความกู�าวหน�าที่�0เหน*อกูว'าว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม'ไปได�อย'างไม'คาดฝ>น ที่��งน��อาจจะด�แปลกูประหลาดในตอนแรกู แต'ส6าหร�บ่ผู้ม ไม'เคยร� �ส=กูว'าเป.นเร*0องแปลกูประหลาดเลยแม�แต'น�อย

              ผู้มได�พิ�ดค"ยกู�บ่ศาสตราจารย� อ�น�ม'า แห'งมหาว�ที่ยาล�ยเกู�ยวโตเม*0อไม'นานมาน��ว'า เม*0อพิ�นปJที่�0แล�ว กูารที่6าเกูษตรกูรรมในญ�0ป"Bนไม'ม�กูารไถพิล�กูหน�าด�น จนกูระที่�0งมาถ=งย"คสม�ยโตกู�กูาว'า เม*0อราว ๓๐๐-๔๐๐ ปJที่�0ผู้'านมา กูารไถหน�าด�นต*�น ๆ กู7ถ�กูน6าเขี�ามาใช่�ไนญ�0ป"Bน กูารไถด�นแบ่บ่ล=กูถ�กูน6าเขี�ามาในญ�0ป"Bนพิร�อมกู�บ่เกูษตรกูรรมแบ่บ่ตะว�นตกู ผู้มกูล'าวว'า กูารแกู�ไขีป>ญหาในอนาคต คนร" 'นต'อไปจะกูล�บ่ไปหาว�ธี�ที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ไม'ไถพิล�กูหน�าด�นอ�กูคร��งหน=0ง

              กูารเพิาะปล�กูโดยไม'ไถพิล�กูหน�าด�น ในตอนแรกูอาจจะด�เป.นกูารถอยหล�งกูล�บ่ไปส�'เกูษตรกูรรมแบ่บ่โบ่ราณ์ แต'หลายปJที่�0ผู้'านมา จากูกูารที่ดลองในห�องปฏิ�บ่�ต�กูารที่างว�ที่ยาศาสตร�ขีองมหาว�ที่ยาล�ย และสถาน�ที่ดลองกูารเกูษตรที่�0วประเที่ศแสดงให�เห7นว'า ว�ธี�ที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่น��

Page 25: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เป.นว�ธี�ที่�0ง'ายที่�0ส"ด ม�ประส�ที่ธี�ภูาพิ และเป.นว�ธี�ที่�0ที่�นสม�ยกูว'าที่"กูว�ธี�ในป>จจ"บ่�น แม�ว'าว�ธี�ที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่น��จะปฏิ�เสธีว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม' แต'ว�ธี�กูารน��กู7ได�กู�าวขี=�นมาอย�'ในระด�บ่แนวหน�าขีองพิ�ฒนากูารที่างกูารเกูษตรแผู้นใหม'

              ผู้มได�เสนอว�ธี�ที่6าเกูษตรแบ่บ่หว'านเมล7ดขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวลงไปโดยตรงในด�นที่�0ไม'ม�กูารไถพิรวนในวารสารกูารเกูษตรเม*0อประมาณ์ ๒๐ ปJกู'อน จากูน��นเป.นต�นมา กู7ม�กูารน6าเน*�อหาน��ไปต�พิ�มพิ� และออกูอากูาศที่างว�ที่ย"และโที่รที่�ศน�อย�'เสมอ เพิ*0อให�สาธีารณ์ช่นได�ร�บ่ร� �กู�นอย'างกูว�างขีวาง แต'ปรากูฏิว'าไม'ม�ใครให�ความสนใจเร*0องน��มากูน�กู

              มาบ่�ดน�� เร*0องราวกูล�บ่ตาลป>ตรไปโดยส��นเช่�ง ค"ณ์อาจกูล'าวว'าตอนน��เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ได�กูลายเป.นส�0งน'าน�ยมอย'างที่�0ส"ด น�กูหน�งส*อพิ�มพิ� ศาสตราจารย� และน�กูว�จ�ยที่างเที่คน�คพิากู�นแห'มาเย�0ยมผู้มที่�0ไร'และกูระที่'อมบ่นเขีา

              แต'ละคนที่�0มาล�วนม�ที่�ศนะที่�0แตกูต'างกู�นไป ต'างคนต'างมองจากูจ"ดย*นขีองตน และให�ความหมายต'อส�0งที่�0แลเห7นแตกูต'างกู�น แล�วกู7จากูไป บ่างคนกู7บ่อกูว'าม�นโบ่ราณ์ บ่�างกู7ว'าล�าหล�ง บ่างส'วนกู7เห7นว'าน�0ค*อความส6าเร7จที่างเกูษตรกูรรมขี��นส�งส"ด และบ่างคนกู7เร�ยกูม�นเป.นกูารเบ่�กูที่างส�'อนาคต โดยที่�0วไปคนม�กูสนใจแต'เพิ�ยงว'ากูารที่6าเกูษตรแบ่บ่น��เป.นความกู�าวหน�าขีองอนาคตหร*อกูารย�อนกูล�บ่ไปหาอด�ตกู�นแน' ม�น�อยคนที่�0จะสามารถจ�บ่สาระได�อย'างถ�กูต�องว'า แที่�จร�งแล�วเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�เกู�ดขี=�นจากูศ�นย�กูลางแห'งพิ�ฒนากูารที่างกูารเกูษตรที่�0ไม'ไหลเล*0อน และไม'เปล�0ยนแปลง

              ด�วยเหต"ที่�0ผู้��คนแยกูต�วออกูจากูธีรรมช่าต� เขีาจ=งหม"นห'างออกูจากูศ�นย�กูลางน��ไหลออกูไปที่"กูที่� ในขีณ์ะเด�ยวกู�น ความปรารถนาในกูารที่�0จะกูล�บ่ค*นส�'ศ�นย�กูลางด�งกูล'าวกู7ค'อยแสดงต�วขี=�น และความปรารถนาที่�0จะกูล�บ่มาหาธีรรมช่าต�กู7เกู�ดขี=�น แต'ถ�าหากูว'าผู้��คนย�งคงค�ดอย�'แค'กูารแสดงปฏิ�กู�ร�ยาโต�กูล�บ่ ด�วยกูารหม"นไปที่างซ้ำ�ายที่�ขีวาที่� โดยขี=�นอย�'กู�บ่เง*0อนไขีเหต"ป>จจ�ยอ*0น ๆ ผู้ลค*อจะเป.นเพิ�ยงกูารเพิ�0มพิ�นกู�จกูรรมให�เกู�ดมากูขี=�นเที่'าน��น จ"ดที่�0ไม'เคล*0อนไหวขีองต�นกู6าเน�ดด��งเด�ม ย�งอย�'นอกูอาณ์าจ�กูรแห'งส�มพิ�นธีภูาพิน��นเป.นส�0งที่�0ไม'ม�ใครส�งเกูตเห7นและถ�กูมองผู้'านไป ผู้มเช่*0อว'าแม� "กูารกูล�บ่ส�'ธีรรมช่าต�" และกู�จกูรรมที่�0ต'อต�านมลภูาวะ จะเป.นกูารกูระที่6าที่�0น'ายกูย'องเพิ�ยงไรกู7ตาม แต'กู7ม�ได�น6าไปส�'กูารแกู�ไขีป>ญหาอย'างแที่�จร�ง ตราบ่ใดที่�0กูารกูระที่6าน��น เป.นเพิ�ยงกูารแสดงออกูถ=งปฏิ�กู�ร�ยาต'อกูารพิ�ฒนามากูเกู�นไปในสม�ยป>จจ"บ่�นเที่'าน��น

              ธีรรมช่าต�ไม'ได�เปล�0ยนแปลง แม�ว'าว�ธี�กูารมองด�ธีรรมช่าต�จะเปล�0ยนแปลงไปอย'างมากูมายจากูย"คหน=0งส�'ย"คหน=0ง แต'ไม'ว'าย"คใด เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�จะย�งคงเป.นต�นกู6าเน�ดขีองเกูษตรกูรรมตลอดไป

Page 26: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

๑.๖

สาเหัติ�ท�(เกษติรักรัรัมัธีรัรัมัชี้าติ�ไมั6แพิรั6หัลายุ

                ในระยะ ๒๐ หร*อ ๓๐ ปJที่�0ผู้'านมา ว�ธี�กูารปล�กูขี�าวและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวแบ่บ่น��ได�ผู้'านกูารปฏิ�บ่�ต�ที่ดลองในขีอบ่ขี'ายที่�0กูว�างขีวาง ที่��งในด�านภู�ม�อากูาศ และเง*0อนไขีที่างธีรรมช่าต� เกู*อบ่ที่"กูจ�งหว�ดในญ�0ป"Bนได�ที่6ากูารที่ดลองเปร�ยบ่เที่�ยบ่ผู้ลผู้ล�ตที่�0ได�จากู "กูารหว'านเมล7ดโดยตรงลงในด�นที่�0ไม'ม�กูารไถพิรวน" และกูารปล�กูขี�าว ที่��งขี�าวเจ�า ขี�าวไรย� และขี�าวบ่าร�เลย�ด�วยว�ธี�แบ่บ่เด�มค*อไถด�นยกูค�นร'อง ผู้ลจากูกูารที่ดลองที่��งหมดที่6าให�เห7นช่�ดว'า เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�สามารถน6ามาใช่�กูารได�อย'างกูว�างขีวางและที่�0วไป

              อาจจะม�ผู้��ถามว'า ถ�าย�งง��นเหต"ใดความจร�งในเร*0องน��จ=งไม'เป.นที่�0ปรากูฏิหร*อแพิร'หลายออกูไป ผู้มค�ดว'าเหต"ผู้ลขี�อหน=0งกู7ค*อ โลกูเราในป>จจ"บ่�นน��ไดกูลายเป.นโลกูขีองผู้��เช่�0ยวช่าญเฉพิาะที่างมากูเกู�นไป จนผู้��อ*0นไม'อาจจะจ�บ่สาระขีองส�0งใดส�0งหน=0งในฐานะแห'งความเป.นองค�รวมอ�นสมบ่�รณ์�ขีองส�0งน��น ยกูต�วอย'างเช่'น ผู้��เช่�0ยวช่าญด�านป องกู�นโรคแมลงศ�ตร�พิ*ช่ผู้��หน=0งจากูศ�นย�ที่ดลองกูารเกูษตรที่�0จ�งหว�ดโคช่�ได�มาที่�0นาและถามผู้มว'า ที่6าไมจ=งม�เพิล��ยจ�กูจ�0นขี�าว(rice leaf hopper)

น�อยมากูในนาขีองผู้ม ที่��ง ๆ ที่�0ผู้มไม'ได�ใช่�ยาฆ่'าแมลงเลย จากูกูารส�งเกูตส�0งม�ช่�ว�ตที่�0อาศ�ยอย�'ในนาขี�าว เขีาพิบ่ว'าความสมด"ลระหว'างแมลงช่น�ดต'าง ๆ และศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลงเหล'าน��น รวมที่��งอ�ตรากูารขียายต�วขีองแมงม"ม และอ*0น ๆ ที่6าให�เพิล��ยจ�กูจ�0นขี�าวในนาขีองผู้มม�น�อยกูว'าที่�0พิบ่ในแปลงที่ดลองขีองศ�นย� ที่��ง ๆ ที่�0แปลงที่ดลองด�งกูล'าว ได�ฉ�ดพิ'นยาฆ่'าแมลงพิ�ษร�ายแรงสารพิ�ดช่น�ดอย'างน�บ่คร��งไม'ถ�วนด�วยซ้ำ6�า

              ศาสตราจารย�ผู้��น� �นร� �ส=กูประหลาดใจที่�0พิบ่ว'า ในขีณ์ะที่�0แมลงศ�ตร�พิ*ช่ม�น�อย แต'ศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลงกูล�บ่ม�อย�'มากูมายในนาขี�าวขีองผู้ม ย�0งกูว'าที่�ม�อย�'ในแปลงที่ดลองที่�0ได�พิ'นยาปราบ่ศ�ตร�พิ*ช่ไว� ในที่�0ส"ดเขีากู7เขี�าใจได�ว'าสภูาพิเช่'นน��คงอย�'ได�ด�วยความสมด"ลตามธีรรมช่าต�ที่�0เกู�ดจากูช่"มช่นแมลงที่�ม�อย�'หลากูหลายในที่�0นา เขีาได�ค6าตอบ่ว'า หากูว�ธี�กูารขีองผู้มม�กูารน6าไปปฏิ�บ่�ต�

Page 27: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อย'างกูว�างขีวางแล�ว ป>ญหาความเส�ยหายขีองพิ*ช่ผู้ลที่�0เกู�ดจากูเพิล��ที่��งหลายกู7จะสามารถแกู�ไขีได� จากูน��นเขีากู7ร�บ่กูล�บ่ขี=�นรถและกูล�บ่ไปที่�0โคช่�ที่�นที่�

              แต'ถ�าค"ณ์ถามว'า ผู้��เช่�0ยวช่าญด�านความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองด�น และผู้��เช่�0ยวช่าญด�านพิ*ช่ผู้ลขีองศ�นย�ที่ดลองน��นเคยมาที่�0ไร'นาขีองผู้มหร*อไม' ค6าตอบ่กู7ค*อ ไม'เลย พิวกูเขีาไม'เคยมา และหากูว'าค"ณ์จะพิยายามเสนอแนะในที่�0ประช่"มว'าว�ธี�กูารเช่'นน�� หร*อน'าจะเร�ยกูว'าว�ธี�ที่�0ปราศจากูว�ธี�กูาร สมควรจะน6าไปที่ดลองปฏิ�บ่�ต�ในระด�บ่กูว�างแล�วละกู7 ผู้มเดาได�เลยว'าเจ�าหน�าที่�0ผู้��ใหญ'ขีองศ�นย�ที่ดลองจะกูล'าวว'า "เส�ยใจคร�บ่ ม�นเร7วเกู�นไปที่�0จะที่6าเช่'นน��น กู'อนอ*0นเราต�องที่6าว�จ�ยเกู�0ยวกู�บ่แง'ม"มต'าง ๆ ให�รอบ่ด�านที่�0ส"ดเที่'าที่�0จะสามารถที่6าได� กู'อนที่�0จะมาถ=งกูารอน"ม�ต�ขี��นส"ดที่�าย" และม�นต�องใช่�เวลาหลายส�บ่ปJกูว'าที่�0จะได�ขี�อสร"ปออกูมา

              สภูาพิเช่'นน��เกู�ดขี=�นตลอดเวลา ผู้��เช่�0ยวช่าญและน�กูเที่คน�คมากูมายจากูที่�0วประเที่ศได�มาที่�0ไร 'นาแห'งน�� มองด�ที่�0น�0จากูจ"ดย*นตามความช่6านาญเฉพิาะที่างขีองแต'ละคน น�กูว�จ�ยเหล'าน��อย'างน�อยกู7ร� �ด�กูว'าว�ธี�กูารด�งกูล'าวเป.นที่�0น'าพิอใจถ�าเขีาไม'ร� �ส=กูว'าเป.นส�0งมห�ศจรรย�น'าที่=0งแต'อย'างไร แต'ปรากูฏิว'าตลอดเวลา ๕-๖ ปJหล�งจากูที่�0ศาสตราจารยจากูศ�นย�ที่ดลองกูารเกูษตรผู้��น� �นได�แวะมาเย�0ยมด�นาขีองผู้มที่�0น�0 ม�ความเปล�0ยนแปลงน�อยมากูในจ�งหว�ดโคช่� ปJน��แผู้นกูเกูษตรกูรรมแห'งมหาว�ที่ยาล�ยค�นค�ได�ต��งโครงกูารเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ขี=�น โดยม�น�กูศ=กูษาจากูหลายแผู้นกูเขี�าร'วมอย�'ในโครงกูาร และจะมาที่6ากูารที่ดลองปฏิ�บ่�ต�กู�นที่�0น�0 ว�ธี�กูารน��ด�จะเป.นกู�าวอ�กูกู�าวหน=0งที่�0เขี�ามาใกูล�ขี=�น แต'ผู้มกู7ม�ความร� �ส=กูว'า กู�าวต'อไปไปอาจกูลายเป.นสองกู�าวในที่�ศที่างตรงขี�ามกู7ได�

              ผู้��เช่�0ยวช่าญโดยที่�0วไปม�กูให�ความเห7นว'า "ความค�ดพิ*�นฐานขีองว�ธี�กูารเช่'นน��กู7เป.นส�0งที่�0ด�อย�'หรอกู แต'ม�นจะไม'เป.นกูารสะดวกูขี=�นหร*อ ถ�าจะใช่�เคร*0องจ�กูรมาช่'วยในกูารเกู7บ่เกู�0ยว" หร*อ "ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตจะไม'เพิ�0มมากูกูว'าหร*อ หากูจะใช่�ป"Lยและยาฆ่'าแมลงในกูรณ์�เฉพิาะ หร*อในเวลาที่�0แน'นอน" ม�กูจะม�ผู้��ที่�พิยายามเอาเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� และเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร�มารวมเขี�าด�วยกู�นอย�'เสมอ แต'ว�ธี�ค�ดเช่'นน��เป.นกูารค�ดที่�0พิลาดจากูประเด7นอย'างส��นเช่�ง เกูษตรกูรที่�0กู�าวไปส�'กูารประน�ประนอมเช่'นน�� จะไม'สามารถว�พิากูษ�ว�ที่ยาศาสตร�ในระด�บ่รากูฐานได�อ�กูต'อไป

              เกูษตรกูรธีรรมช่าต�เป.นส�0งที่�0ละเอ�ยดอ'อน และง'ายดาย ที่��งเป.นกูารแสดงให�เห7นถ=งกูารกูล�บ่ส�'ต�นกู6าเน�ดเด�มขีองกูารเกูษตร กูารกู�าวพิลาดออกูนอกูที่างเพิ�ยงกู�าวเด�ยวจากูจ"ดต��งต�นน��นกู7จะพิาให�กู�าวผู้�ดที่างไปเลย

Page 28: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

 

๑.๗

มัน�ษยุ�ไมั6รั จ�กธีรัรัมัชี้าติ�

                เมั,(อเร7ว ๆ น�� ผู้มเกู�ดความค�ดขี=�นว'า ประเด7นขีองเร*0องน��คงจะบ่รรล"ผู้ลหากูบ่รรดาน�กูว�ที่ยาศาสตร� น�กูกูารเม*อง ศ�ลปUน น�กูปร�ช่ญา น�กูกูารศาสนาและที่"กู ๆ คนที่�0ที่6างานอย�'ในสาขีาด�งกูล'าวจะมารวมกู�นย�งที่�0น�� มองออกูไปย�งที่"'งนาเหล'าน�� และถกูเถ�ยงหาขี�อสร"ปร'วมกู�นในเร*0องต'าง ๆ ผู้มค�ดว'าถ=งน��จะเกู�ดขี=�นได� เม*0อผู้��คนสามารถแลเห7นส�0งที่�0อย�'นอกูเหน*อความเช่�0ยวช่าญเฉพิาะสาขีาขีองตน

              น�กูว�ที่ยาศาสตร�ค�ดว'าเขีาสามารถเขี�าใจธีรรมช่าต� น� 0นค*อฐานะบ่ที่บ่าที่ที่�0เขีาย=ดถ*ออย�' เพิราะเขีาเช่*0อว'าเขีาสามารถเขี�าใจธีรรมขีาต� พิวกูเขีาจ=งพิากู�นเขี�าไปศ=กูษาธีรรมช่าต�อย'างเป.นระบ่บ่ และใกูล�ช่�ด และน6าธีรรมช่าต�มาใช่�ประโยช่น� แต'ผู้มค�ดว'าความเขี�าใจเกู�0ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�อย�'นอกูขีอบ่ขี'ายแห'งเช่าวน�ป>ญญาขีองมน"ษย�

              ผู้มม�กูพิ�ดกู�บ่คนหน"'มสาว ที่�0มาอย�'กู�บ่ผู้มที่�0กูระที่'อมบ่นเขีา เพิ*0อเร�ยนร� �งานเกู�0ยวกู�บ่เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ว'าใคร ๆ กู7สามารถมองเห7นต�นไม�บ่นเขีาแห'งน�� เขีาสามารถแลเห7นใบ่เขี�ยวขีจ�ขีองม�น สามารถแลเห7นต�นขี�าว เขีาค�ดว'าเขีาร� �ว'าส�เขี�ยวน��นค*ออะไร กูารส�มผู้�สกู�บ่ธีรรมช่าต�ที่��งกูลางว�นกูลางค*น บ่างที่�เขีาอาจจะค�ดว'าเขีาร� �จ�กูธีรรมช่าต� แต'เม*0อใดกู7ตามที่�0เขีาค�ดว'า เขีาเร�0มจะเขี�าใจธีรรมช่าต�กู7แน'ใจได�เลยว'าเขีากู6าล�งเด�นผู้�ดที่างแล�ว

              ที่6าไมจ=งเป.นไปไม'ได�ที่�0จะเขี�าใจธีรรมช่าต� ส�0งที่�0ค�ดว'าเป.นธีรรมช่าต�เป.นเพิ�ยง "ความค�ด"

เกู�0ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�ที่�0เกู�ดขี=�นในจ�ตใจขีองแต'ละคน ผู้��ที่�0แลเห7นธีรรมช่าต�ที่�0แที่�จร�งค*อเด7กูน�อย เขีาแลเห7นโดยปราศจากูความค�ด เป.นกูารแลเห7นอย'างตรงไปตรงมา และกูระจ'างแจ�งแม�ว'า ช่*0อขีองพิ�นธี"�ไม�จะเป.นที่�0ร� �จ�กู เช่'นส�มแมนดาร�นในตระกู�ลส�ม ต�นสนในตระกู�ลไม�สน แต'ส�0งที่�0แลเห7นกู7หาใช่'ร�ปที่�แที่�จร�งขีองธีรรมช่าต�ไม'

              ส�0งที่�0แลเห7นในล�กูษณ์ะแยกูขีาดจากูส'วนที่��งหมดขีองม�นไม'ใช่'ขีองแที่�

              ผู้��เช่�0ยวช่าญจากูสาขีาต'าง ๆ มาอย�'รวมกู�นและส�งเกูตต�นขี�าวส�กูต�น ผู้��เช่�0ยวช่าญเกู�0ยวกู�บ่โรคแมลงกู7จะแลเห7นแต'โรคที่�0เกู�ดจากูแมลง ผู้��เช่�0ยวช่าญด�านธีาต"อาหารขีองพิ*ช่ (plant

nutrition) กู7จะส�งเกูตแต'ความแขี7งแรงขีองต�นขี�าว น��เป.นส�0งที่�0หล�กูเล�0ยงไม'ได� เช่'นเด�ยวกู�บ่สภูาพิกูารณ์ที่�0เป.นอย�'ในเวลาน��

Page 29: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              ยกูต�วอย'างเช่'น ผู้มพิ�ดกู�บ่ส"ภูาพิบ่"ร"ษที่�0มาจากูสถาน�ที่ดลอง ตอนที่�0เขีากู6าล�งศ=กูษาความส�มพิ�นธี�ระหว'างเพิล��ยจ�กูจ�0นและแมงม"มในนาขี�าวขีองผู้มว'า "ที่'านศาสตราจารย�คร�บ่ เม*0อที่'านศ=กูษาเกู�0ยวกู�บ่เร*0องแมงม"ม กู7เที่'ากู�บ่ที่'านสนใจศ�ตร�ธีรรมช่าต�ขีองเพิล��ยจ�กูจ�0นเพิ�ยงช่น�ดเด�ยวในบ่รรดาศ�ตร�ที่��งหมดขีองม�น ปJน��ประช่ากูรขีองแมงม"มขียายต�วมากู แต'ปJที่�0แล�วเป.นคางคกู แต'กู'อนหน�าน��นกูบ่จะม�มากูกูว'าส�ตว�ช่น�ดอ*0น ม�นม�ล�กูษณ์ะที่�0หลากูหลายน�บ่ไม'ถ�วน"

              เป.นไปไม'ได�ที่�0น�กูว�จ�ยผู้��เช่�0ยวช่าญเฉพิาะสาขีา จะสามารถเขี�าใจถ=งบ่ที่บ่าที่ขีองส�ตว�ที่�0กู�นส�ตว�อ*0นเป.นอาหารเพิ�ยงช่น�ดใดช่น�ดหน=0งในช่'วงระยะเวลาหน=0งที่�0แน'นอน ภูายในระบ่บ่ความส�มพิ�นธี�ที่�0อ�งอาศ�ยกู�นและกู�นอย'างซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนละเอ�ยดอ'อนขีองแมลง ม�บ่างฤด�ที่�0ประช่ากูรขีองเพิล��ยม�น�อยเพิราะม�แมงม"มมากู ม�บ่างคร��งที่�0ฝนตกูมากูกูบ่กู7จะกู�นแมงม"ม แต'ถ�าหากูฝนตกูน�อยกู7จะไม'ม�ที่��งเพิล��ยหร*อกูบ่เลย

              ว�ธี�ควบ่ค"มแมลงโดยละเลยความส�มพิ�นธี�ในบ่รรดาแมลงด�วยกู�น เป.นส�0งที่�ไร�ประโยช่น�โดยส��นเช่�ง กูารว�จ�ยเกู�0ยวกู�บ่แมงม"มและเพิล��ย จะต�องค6าน=งถ=งความส�มพิ�นธี�ระหว'างกูบ่กู�บ่แมงม"มด�วย เม*0อพิ�ดถ=งประเด7นน��กู7จะต�องม�ผู้��เช่�0ยวช่าญเกู�0ยวกู�บ่กูบ่ ผู้��เช่�0ยวช่าญเกู�0ยวกู�บ่แมงม"มและเพิล��ย ผู้��เช่�0ยวช่าญเกู�0ยวกู�บ่ขี�าว และผู้��เช่�0ยวช่าญเกู�0ยวกู�บ่กูารช่ลประที่านมาประช่"มร'วมกู�น

              ย�0งกูว'าน��น ที่�0นาขีองผู้มย�งม�แมงม"มที่�0ม�ล�กูษณ์ะแตกูต'างกู�นประมาณ์ ๔-๕ ช่น�ด ผู้มย�งจ6าได�ว'าเม*0อหลายปJกู'อน เพิ*0อนบ่�านคนหน=0งว�0งมาหาผู้มที่�0บ่�านแต'เช่�าตร�และถามผู้มว'าผู้มเอาตาขี'ายไหมหร*ออะไรไปคล"มที่�0นาเอาไว�หร*อเปล'า ผู้มไม'เขี�าใจว'าเขีากู6าล�งพิ�ดถ=งเร*0องอะไร ด�งน��ผู้มจ=งร�บ่เด�นร"ดไปด�ที่�นที่�

              เราเพิ�0งจะเกู7บ่เกู�0ยวขี�าวเสร7จใหม' ๆ และเพิ�ยงช่�0วค*นเด�ยวที่"'งนาที่�0เหล*อเพิ�ยงโคนขี�าวที่�0เหล*อจากูกูารเกู7บ่เกู�0ยว และหญ�าที่�เล*�อยอย�'ตามด�นกู7ถ�กูคล"มด�วยใยแมงม"มที่"กูตารางน��วด�ราวกู�บ่ใยไหมส'องประกูายแววว�บ่เป.นระลอกูพิร��วอย�'ในสายหมอกูยามเช่�า ช่'างเป.นภูาพิที่�0น'าต*0นตาต*0นใจย�0งน�กู

              ความน'าอ�ศจรรย�ขีองม�นค*อ ส�0งที่�0เกู�ดขี=�นนาน ๆ คร��งเช่'นน�� จะคงอย�'เพิ�ยงว�นสองว�นเที่'าน��น หากูค"ณ์เขี�าไปมองด�ใกูล� ๆ กู7จะแลเห7นแมงม"มมากูมายอย�ในที่"กู ๆ ตารางน��วขีองที่"'งนา ม�นอย�'กู�นอย'างหนาแน'นมากูในที่"'งนา จนด�เหม*อนจะแที่บ่ไม'ม�ที่�0ว'างเหล*ออย�'ในระหว'างพิวกูม�น ในพิ*�นที่�0 ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ต�องม�แมงม"มอย�'เป.นแสนเป.นล�านต�วที่�เด�ยว ถ�าค"ณ์กูล�บ่ไปด�ที่�0นาในอ�กู ๒-๓ ว�นหล�งจากูน��น ค"ณ์จะเห7นเส�นใยแมงม"มซ้ำ=0งยาวเป.นหลา ๆ ขีาดล"'ยออกูสะบ่�ดอย�'ในสายลม โดยม�แมงม"ม ๕-๖ ต�วเกูาะอย�'ตามเส�นใยเหล'าน��น ด�ราวกู�บ่ป"ยขีองดอกูแดนด�เล�0ยน หร*อล�กูสนที่�0ปล�วอย�'ในสายลม แมงม"มเหล'าน��นเกูาะอย�'กู�บ่เส�นใยแต'ละเส�นที่�0สะบ่�ดขี=�นลงส�'ที่�องฟั าด�วยแรงลม

              ภูาพิที่�0น'าต*0นเต�นเช่'นน��เป.นบ่ที่ละครแห'งธีรรมช่าต�อ�นน'าพิ�ศวง เม*0อเห7นเช่'นน��ค"ณ์คงเขี�าใจว'ากูว� และศ�ลปUนกู7ควรจะร'วมอย�'ในกูารประช่"มพิบ่ปะน��ด�วยเหม*อนกู�น

              เม*0อสารเคม�ถ�กูพิ'นลงในที่�0นา ส�0งเหล'าน��จะถ�กูที่6าลายไปในพิร�บ่ตา คร��งหน=0งผู้มเคยค�ดว'ากูารใส'ขี��เถ�าลงไปในนา* คงจะไม'เป.นไร ผู้ลที่�0ออกูมาน'าตกูใจเพิราะว'า ๒-๓ ว�นหล�งจากูน��นปรากูฏิ

Page 30: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ว'าที่�0นาที่��งแปลงปราศจากูแมงม"มแม�แต'ต�วเด�ยว ขี��เถ�าที่6าให�เส�นใยแมงม"มขีาดกูระจ�ดกูระจาย ไม'ร� �ว'าม�แมงม"มกู�0พิ�นกู�0หม*0นต�วที่�0ต�องตกูเป.นเหย*0อขีองขี��เถ�าที่�0ด�ไม'ม�พิ�ษสงเพิ�ยงกู6าม*อเด�ยว กูารใช่�ยาฆ่'าแมลงไม'เพิ�ยงแต'กู6าจ�ดเพิล��ยรวมที่��งศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองเพิล��ยไปเที่'าน��น ต�วละครแห'งธีรรมช่าต�อ�นส6าค�ญเหล'าน��อ�กูมากูมายที่�0ต�องได�ร�บ่ความกูระที่บ่กูระเที่*อนไปด�วย

              ปรากูฏิกูารณ์�ขีองแมงม"มจ6านวนมหาศาล ซ้ำ=0งปรากูฏิขี=�นในนาขี�าวในฤด�ใบ่ไม�ร'วง และราวกู�บ่ศ�ลปUนที่�0หลบ่หายไปในช่�0วค*น ย�งเป.นส�0งที่�0ไม'อาจเขี�าใจได� ไม'ม�ใครร� �ว'าม�นมาจากูไหน ม�นจะม�ช่�ว�ตรอดในฤด�หนาวด�วยว�ธี�ใด หร*อว'าม�นหายไปไหน

              ด�งน��นกูารใช่�สารเคม�จ=งไม'ใช่'เป.นเพิ�ยงป>ญหาขีองน�กูกู�ฏิว�ที่ยา หร*อผู้��ที่�ศ=กูษาเกู�0ยวกู�บ่เร*0องแมลงเที่'าน��น แต'น�กูปร�ช่ญา น�กูกูารศาสนา ศ�ลปUน และกูว�จะต�องเขี�ามาช่'วยต�ดส�นด�วยว'าควรอน"ญาตให�ม�กูารใช่�สารเคม�ในกูารที่6าเกูษตรหร*อไม' และผู้ลที่�0เกู�ดขี=�นจ6าเป.นอย'างไร แม�จากูกูารใช่�ป"Lยอ�นที่ร�ย�ด�วย

              ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตขีองขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวต'อที่�0ด�น ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') จะได�ในราว ๒๒ บ่�เช่ล (๕๙๐.๙ กู�โลกูร�ม) ถ�าเม*0อไรที่�0เราได�ผู้ลผู้ล�ตถ=ง ๒๙ บ่�เช่ล (๗๗๘.๙ กู�โลกูร�ม) ซ้ำ=0งเคยได�ในบ่างคร��ง ค"ณ์กู7จะไม'สามารถหาผู้ลผู้ล�ตที่�0ไหนที่�0วประเที่ศที่�0จะส�งไปกูว'าน��อ�กูแล�ว เน*0องจากูเที่คโนโลย�0ที่�0กู�าวหน�าไม'ม�ความจ6าเป.นในกูารเพิาะปล�กูด�วยว�ธี�เช่'นน�� จ=งกูล'าวได�ว'าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�เป.นเร*0องที่�0สวนที่างกู�บ่สมม"ต�ฐานขีองว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม' ใครกู7ตามที่�0มาด�ผู้*นนาแห'งน�� และยอมร�บ่ประจ�กูษ�พิยานเหล'าน�� จะต�องร� �ส=กูสงส�ยมากูย�0งขี=�นในค6าถามที่�0ว'า มน"ษย�ร� �จ�กูธีรรมช่าต�หร*อไม' และธีรรมช่าต�อาจร� �จ�กูได�ภูายในขีอบ่เขีตแห'งความเขี�าใจขีองมน"ษย�หร*อไม'

              ถ�าจะกูล'าวอย'างประช่ดประช่�นกู7ต�องกูล'าวว'า ว�ที่ยาศาสตร�ช่'วยได�เพิ�ยงแค'ที่6าให�เห7นว'ามน"ษย�ม�ความร� �น�อยเพิ�ยงไรเที่'าน��น

* ฟั�กู�โอกูะที่6าป"Lยหม�กูจากูขี��เถ�าและพิวกูเศษอาหารเหล*อ เขีาใส'ป"Lยหม�กูน��ในสวนคร�วเล7กู ๆขีองเขีา

ภาค ๒ หัล�ก ๔ ปรัะการัส�าหัรั�บเกษติรัธีรัรัมัชี้าติ�

Page 31: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เกษติรักรัรัมัท6ามักลางวั�ชี้พิ,ชี้ ท�าการัเกษติรัด้ วัยุฟาง ปล กข าวัในนาแหั ง ไมั สวัน ด้�นสวัน ปล กผู้�กบ านแบบผู้�กป>า เวัลาแหั6งการัละเล�กสารัเคมั� ข อจ�าก�ด้ของวั�ธี�การัทางวั�ทยุาศิาสติรั�

๒.๑

หัล�กการั ๔ ปรัะการัส�าหัรั�บเกษติรักรัรัมัธีรัรัมัชี้าติ�

                ค6อยุ ๆ เด�นอย'างระม�ดระว�งเขี�าไปในที่�องนา แมลงปอและผู้�เส*�อบ่�นฮ*อขี=�นมาเม*0อม�เส�ยงแกูรกูกูรากูด�งขี=�น ผู้=�งจะโฉบ่ไปมาจากูดอกูไม�ดอกูหน=0งไปอ�กูดอกูหน=0ง ลองแหวกูใบ่ไม�ออกู ค"ณ์จะมองเห7นแมลงต'าง ๆ แมงม"ม กูบ่ กู��งกู'าและส�ตว�เล7กู ๆอ�กูมากูมายที่�0เบ่�ยดเส�ยดกู�นอย�'ในร'มเงาขีองต�นขี�าว ต�วต"'นและไส�เด*อนจะขี"ดโพิรงอย�'ในด�น

           น�0เป.นนาขี�าวที่�0ม�ความสมด"ลในระบ่บ่น�เวศน� ช่"มช่นขีองแมลงและพิ*ช่ช่'วยร�กูษาความส�มพิ�นธี�ที่�0ม�เสถ�ยรภูาพิเอาไว� ไม'ใช่'ส�0งผู้�ดปกูต�อะไรถ�าจะเกู�ดม�โรคพิ*ช่ระบ่าดในบ่ร�เวณ์น�� แต'พิ*ช่ผู้ลในที่�0นาแห'งน��กูล�บ่ไม'ไดร�บ่ความกูระที่บ่กูระเที่*อน

Page 32: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ตอนน��ลองมองด�ที่�0นาขีองเพิ*0อนบ่�านด�ส�กูหน'อย ว�ช่พิ*ช่ถ�กูกู6าจ�ดออกูไปหมดโดยยาปราบ่ว�ช่พิ*ช่ และกูารไถพิรวน ส�ตว�ที่�0อาศ�ยอย�'ในด�นและแมลงถ�กูกู6าจ�ดหมดไปด�วยยาพิ�ษ อ�นที่ร�ย�ว�ตถ" และจ"ล�นที่ร�ย�ในด�นถ�กูที่6าลายจนเกูล��ยงเพิราะป"Lยเคม� ในฤด�ร�อนค"ณ์จะเห7นเกูษตรกูรเหล'าน��ที่6างานอย�'ในที่"'งนา ใส'หน�ากูากูป องกู�นยาฆ่'าแมลง และสวมถ"งม*อยางถ=งขี�อศอกู ที่"'งนาขี�าวเหล'าน��ซ้ำ=0งที่6ากูารเพิาะปล�กูอย'างต'อเน*0องมามากูกูว'า ๑,๕๐๐ ปJ ป>จจ"บ่�นถ�กูว�ธี�ที่างกูารเกูษตรแบ่บ่ใหม'ที่6าลายจนเส�ยหาย ซ้ำ=0งเกู�ดขี=�นภูายในคนช่�0วร" 'นเด�ยว

หัล�กการั ๔ ปรัะการั

           หล�กูกูารประกูารแรกู ไม'ม�กูารไถพิรวนด�น เป.นเวลาหลายร�อยปJมาแล�วที่�0เกูษตรกูรเช่*0อว'ากูารไถเป.นส�0งจ6าเป.นต'อกูารปล�กูพิ*ช่ อย'างไรกู7ตาม กูารไม'ไถพิรวนด�นค*อพิ*�นฐานขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� พิ*�นด�นม�กูารไถพิรวนตามธีรรมช่าต�ด�วยต�วม�นเองอย�'แล�ว โดยกูารแที่รกูซ้ำอนขีองรากูพิ*ช่ และกูารกูระที่6าขีองพิวกูจ"ล�นที่ร�ย�ที่��งหลาย ส�ตว�เล7กู ๆ และไส�เด*อน

           หล�กูกูารประกูารที่�0 ๒ ไม'ม�กูารใช่�ป"Lยเคม� หร*อ ที่6าป"Lยหม�กู* คนเราม�กูจะเขี�าไปว" 'นวายกู�บ่ธีรรมช่าต� และเขีากู7ไม'สามารถแกู�ไขีผู้ลเส�ยที่�0เกู�ดขี=�นได�ไม'ว'าจะพิยายามอย'างไร ว�ธี�กูารเพิาะปล�กูที่�0เล�นเล'อสะเพิร'าที่6าให�ส�ญเส�ยหน�าด�นอ�นอ"ดมสมบ่�รณ์�ไป และด�นกู7จะจ*ดลงที่"กูปJ แต'ถ�าปล'อยด�นอย�'ในสภูาพิขีองม�นเองด�นจะสามารถร�กูษาความอ"ดมสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต�เอาไว�ได� ซ้ำ=0งเป.นไปตามวงจรช่�ว�ตขีองพิ*ช่และส�ตว�อย'างม�ระเบ่�ยบ่

           หล�กูกูารประกูารที่�0 ๓ ไม'ม�กูารกู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ไม'ว'าโดยกูารถางหร*อใช่�ยาปราบ่ว�ช่พิ*ช่ ว�ช่พิ*ช่ม�บ่ที่บ่าที่ส6าค�ญในกูารสร�างความอ"ดมสมบ่�รณ์�ให�แกู'ด�นและช่'วยให�เกู�ดความสมด"ลในส�0งแวดล�อมที่างช่�วว�ที่ยา ตามหล�กูกูารพิ*�นฐาน ว�ช่พิ*ช่เป.นส�0งที่�0ต�องควบ่ค"ม แต'ไม'ต�องกู6าจ�ด กูารใช่�ฟัางคล"ม และปล�กูพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วปนไปกู�บ่พิ*ช่ผู้ล ตลอดจนกูารปล'อยน6�าเขี�านาเป.นคร��งคราว เป.นว�ธี�ควบ่ค"มว�ช่พิ*ช่ได�อย'างด�ในนาขีองผู้ม

           หล�กูกูารประกูารที่�0 ๔ ไม'ม�กูารใช่�สารเคม�** เม*0อพิ*ช่อ'อนแอลงเพิราะผู้ลจากูกูารปฏิ�บ่�ต�ที่�0ไม'เป.นไปตามธีรรมช่าต� อ�นได�แกู'กูารไถพิล�กูด�น กูารใช่�ป"Lยเป.นต�น ความไร�สมด"ลขีองโรคพิ*ช่ และแมลงกู7จะกูลายเป.นป>ญหาใหญ'ในกูารเกูษตร ธีรรมช่าต�น� �นหากูปล'อยไว�ตามล6าพิ�งจะอย�'ในสภูาพิสมด"ล แมลงที่�0เป.นอ�นตรายและโรคพิ*ช่ม�กูม�อย�'เสมอ แต'ไม'เคยเกู�ดขี=�นในธีรรมช่าต�จนถ=งระด�บ่ที่�0ต�องใช่�สารเคม�ที่�0ม�พิ�ษเหล'าน��นเลย ว�ธี�กูารควบ่ค"มโรคและแมลงที่�0เหมาะสม กู7ค*อกูารปล�กูพิ*ช่ที่�0แขี7งแรงในสภูาพิแวดล�อมที่�0สมบ่�รณ์�

การัไถพิรัวันด้�น

           เม*0อด�นถ�กูไถพิรวน ส�0งแวดล�อมตามธีรรมช่าต�จะถ�กูเปล�0ยนแปลงไปจากูเด�มมากูเกู�นกูว'าที่�0เราจะจดจ6าได� ผู้ลสะที่�อนกูล�บ่ที่�0เกู�ดจากูกูารกูระที่6าด�งกูล'าวที่6าให�เกูษตรกูรต�องตกูอย�'ในฝ>นร�ายมาหลายช่�0วร" 'น ยกูต�วอย'างเช่'นเม*0อด�นถ�กูไถ ว�ช่พิ*ช่ที่�0ที่นที่านมากูเป.นหญ�าต�นกูา และผู้�กูกูาดส�มจะ

Page 33: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

งอกูงามย�0งกูว'าพิ*ช่ที่�0เราปล�กูเส�ยอ�กู เม*0อว�ช่พิ*ช่เหล'าน��งอกูคล"มพิ*�นที่�0 เกูษตรกูรกู7จะต�องเผู้ช่�ญกู�บ่งานอ�นเหล*อร�บ่ ค*อต�องคอยถอนว�ช่พิ*ช่เหล'าน��ที่"กู ๆ ปJ บ่'อยคร��งที่�0เด�ยวที่�0ที่�0ด�นเหล'าน��จะถ�กูปล'อยที่��งไปเลย

           ในกูารแกู�ไขีป>ญหาด�งกูล'าวม�ว�ธี�ที่�0เหมาะสมเพิ�ยงว�ธี�เด�ยวกู7ค*อ หย"ดกูารกูระที่6าที่�0ไม'สอดคล�องกู�บ่ธีรรมช่าต� ซ้ำ=0งเป.นต�นเหต"ที่�0ที่6าให�เกู�ดสถานกูารณ์�เช่'นน��นเส�ย เกูษตรกูรต�องร�บ่ผู้�ดช่อบ่ในกูารแกู�ไขีความเส�ยหายที่�0เขีากู'อขี=�นด�วย กูารไถพิรวนด�นเป.นส�0งที่�0ควรงดเว�น ถ�าน6าว�ธี�กูารอ�นอ'อนโยนเช่'นกูารใช่�ฟัางโปรยคล"มพิ*�นที่�0 และกูารปล�กูพิ*ช่คล"มด�นมาปฏิ�บ่�ต�แที่นกูารใช่�สารเคม�ที่�0มน"ษย�ประด�ษฐ�ขี=�นตลอดจนเคร*0องจ�กูรในกูารที่6าลายล�างแล�วละกู7 สภูาพิแวดล�อมกู7จะค'อย ๆ ฟัA� นกูล�บ่ส�'สภูาพิสมด"ลตามธีรรมช่าต�ขีองม�น และแม�แต'ว�ช่พิ*ช่ที่�0กู'อความย"'งยากูให�กู7สามารถอย�'ในอ6านาจขีองเราได�

ป�@ยุ

           จากูกูารค"ยกู�บ่ผู้��เช่�0ยวช่าญด�านความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองด�น ผู้มถามวา "ถ�าที่�0นาถ�กูปล'อยไว�ตามสภูาพิขีองม�นเอง ความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองด�นจะเพิ�0มขี=�นหร*อลดลง" พิวกูเขีาม�กูจะหย"ดไปช่�0วคร� ' แล�วกู7ตอบ่ในที่6านองน��ว'า "เออ ค*อว'า...ม�นจะลดน�อยลง แต'ถ�าขี�าวปล�กูอย�'ในนาแปลงเด�มมาเป.นเวลานานโดยไม'ม�กูารใส'ป"Lย ผู้ลผู้ล�ตขีองขี�าวจะคงต�วในปร�มาณ์ ๙ บ่�เช่ล (๒๓๘.๖ กู�โลกูร�ม) ต'อพิ*�นที่�0 ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองด�นจะคงสภูาพิค*อไม'เพิ�0มขี=�นและไม'ลดลง"

           ผู้��เช่�0ยวช่าญเหล'าน��หมายถ=งที่�0นาที่�0ใช่�ว�ธี�ไถพิรวน และปล'อยน6�าที่'วมขี�ง ถ�าธีรรมช่าต�ถ�กูปล'อยไว�ตามสภูาพิขีองม�น ความอ"ดมสมบ่�รณ์�จะเพิ�0มขี=�น อ�นที่ร�ย�สารจากูกูารที่�บ่ถมขีองพิ*ช่และส�ตว�จะสลายต�วบ่นผู้�วด�นจากูกูารที่6าปฏิ�กู�ร �ยาขีองบ่�กูเตร�และเช่*�อรา และน6�าฝนจะที่6าให�ธีาต"อาหารเหล'าน��แที่รกูซ้ำ=มลงไปย�งเน*�อด�นเบ่*�องล'าง กูลายเป.นอาหารขีองจ"ล�นที่ร�ย� ไส�เด*อนและส�ตว�เล7กู ๆอ*0น ๆ อ�กูมากูมาย รากูพิ*ช่จะแที่รกูซ้ำอนลงไปย�งใต�ด�น และน6าธีาต"อาหารน��นกูล�บ่มาส�'ผู้�วด�นอ�กูคร��งหน=0ง

           หากูค"ณ์ต�องกูารแลเห7นความอ"ดมสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต�ขีองพิ*�นพิ�ภูพิ ลองหาโอกูาสเขี�าไปเด�นเล'นในปBาเขีา และด�ต�นไม�ย�กูษ�ที่�0เต�บ่โตโดยปราศจากูป"Lยและกูารไถพิรวน ในปBา ความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองธีรรมช่าต�อย'างที่�0ม�นเป.นน��น อย�'พิ�นขีอบ่เขีตแห'งจ�นตนากูาร

           ปBาธีรรมช่าต�เช่'นไม�สนแดงญ�0ป"Bน และปBาต�นซ้ำ�ดาร�ถ�าถ�กูต�ดโค'นลง ภูายในเวลาไม'กู�0ช่� 0วอาย"คนด�นกู7จะเส*0อมความอ"ดมสมบ่�รณ์�ลง และถ�กูช่ะล�างพิ�งที่ลายได�อย'างง'ายดาย ในอ�กูด�านหน=0ง ถ�าลองปล�กูปBาสนและปBาไม�ซ้ำ�ดาร�พิร�อมกู�บ่พิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0ว เช่'นโคลเวอร� และอ�ลฟั>ลฟัBาลงบ่นภู�เขีาที่�0แห�งแล�งเส*0อมความอ"ดมสมบ่�รณ์�ที่�0ด�นกูลายเป.นส�แดง ป"Lยพิ*ช่สด*** จะช่'วยบ่6าร"งด�นและที่6าให�ด�นร'วนซ้ำ"ย ว�ช่พิ*ช่และไม�พิ" 'มจะเกู�ดภูายใต�ไม�ใหญ' และวงจรช่�ว�ตใหม'อ�นอ"ดมสมบ่�รณ์�กู7จะเร�0มต�นขี=�น ต�วอย'างที่�0แสดงให�เห7นว'าหน�าด�นอ�นอ"ดมสมบ่�รณ์�หนา ๔ น��ว เกู�ดขี=�นได�ในช่�0วเวลาไม'ถ=ง ๑๐ ปJ

           แม�กูารปล�กูพิ*ช่ผู้ลที่างกูารเกูษตร กู7ฟั>งมารถที่�0จะงดไม'ใช่�ป"Lยหม�กูด�วยเหม*อนกู�น เพิราะเพิ�ยงป"Lยตามธีรรมช่าต�ที่�0ได�จากูกูารปล�กูพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0ว และกูารใช่�ฟัางตลอดจนแกูลบ่โปรย

Page 34: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

คล"มด�นกู7เป.นส�0งที่�0เพิ�ยงพิอแล�ว กูารใส'ป"Lยม�ลส�ตว�เพิ*0อช่'วยให�ฟัางเปA0 อยและสลายต�วด�ขี=�น ผู้มจะใช่�ว�ธี�ปล'อยให�เป.ดเขี�าไปถ'ายในนาขี�าว ถ�าเอาล�กูเป.ดเขี�าไปเล��ยงในนาขี�าวขีณ์ะที่�0ขี�าวกูล�าย�งอ'อนอย�' ล�กูเป.ดกู7จะโตไปพิร�อมกู�บ่ต�นขี�าวด�วย เป.ดเพิ�ยง ๑๐ ต�วกู7เพิ�ยงพิอที่�0จะให�ป"Lยส6าหร�บ่พิ*�นที่�0ขีนาด ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') และย�งช่'วยควบ่ค"มกูารเจร�ญเต�บ่โตขีองว�ช่พิ*ช่ได�ด�วย

           ผู้มที่6าเช่'นน��เป.นเวลาหลายปJจนกูระที่�0งม�กูารสร�างที่างหลวงขี=�น จ=งที่6าให�เป.ดไม'สามารถขี�ามถนนกูล�บ่เขี�าไปในเล�าขีองม�นได� ป>จจ"บ่�นผู้มใช่�ขี��ไกู'ช่'วยที่6าให�ฟัางเปA0 อยและสลายต�ว ในบ่างที่�องที่�0เป.ดหร*อส�ตว�กู�นหญ�าขีนาดเล7กูอ*0น ๆย�งคงใช่�กูารได�อย�'

           กูารใส'ป"Lยมากูเกู�นไปกู7จะที่6าให�เกู�ดป>ญหาได� ม�อย�'ปJหน=0ง หล�งจากูที่�0กูาร ป>กูด6าเสร7จส��นลง ผู้มได�ขีอเช่'าที่�0นาที่�0ป>กูด6าเสร7จแล�วใหม' ๆ ๑ ๑/๔ เอเคอร� (๓.๑ ไร') เป.นเวลา ๑ ปJ ผู้มปล'อยน6�าในนาออกูจนหมด และไม'ใช่�ป"Lยเคม� ให�แค'ป"Lยจากูขี��ไกู'เพิ�ยงเล7กูน�อยเที่'าน��น ที่�0นา ๔ แปลงเป.นไปอย'างปกูต� ยกูเว�นแปลงที่�0 ๕ ไม'ว'าผู้มจะที่6าอย'างไรต�นขี�าวกู7กูล�บ่ขี=�นอย'างหนาแน'นมากูเกู�นไป จนเกู�ดโรคใบ่ไหม� (blast disease) เม*0อผู้มถามเจ�าขีองนาเกู�0ยวกู�บ่เร*0องน�� เขีาจ=งบ่อกูว'า เขีาได�ใช่�ที่�0นาแปลงน��เป.นที่�0กูองขี��ไกู'ตลอดฤด�หนาวที่�0ผู้'านมา

กูารใช่�ฟัาง ป"Lยตามธีรรมช่าต�จากูพิ*ช่คล"มด�น และป"Lยม�ลส�ตว�เพิ�ยงเล7กูน�อยกู7จะที่6าให�ได�ผู้ลผู้ล�ตในปร�มาณ์ส�งโดยไม'จ6าเป.นต�องใส'ป"Lยหม�กูหร*อป"Lยเคม�อ�กูเลย เป.นเวลาหลายที่ศวรรษมาแล�วที่�0ผู้มได�น� 0งส�งเกูตด�ว�ธี�กูารขีองธีรรมช่าต�ในกูารไถพิรวนและบ่6าร"งด�น และในกูารเฝ าด�น�� ผู้มกู7ได�เกู7บ่เกู�0ยวพิ*ช่ผู้ลที่��งผู้�กูส�ม ขี�าว และธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวอย'างมากูมาย เป.นขีองกู6าน�ลจากูความอ"ดมสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต�ขีองพิ*�นพิ�ภูพิ

การัจ�ด้การัก�บวั�ชี้พิ,ชี้

           น��ค*อประเด7นหล�กูบ่างประกูารที่�0ควรจดจ6าไว�เพิ*0อจ�ดกูารกู�บ่ว�ช่พิ*ช่

           ที่�นที่�ที่�0เล�กูกูารไถพิรวนด�น จ6านวนว�ช่พิ*ช่จะลดน�อยลงอย'างเห7นได�ช่�ด ประเภูที่ขีองว�ช่พิ*ช่ในที่�0ด�นแปลงน��นกู7จะเปล�0ยนแปลงไปด�วย

           เม*0อเมล7ดพิ�นธี"�ถ�กูหว'านลงในนาขีณ์ะที่�0พิ*ช่ที่�0ปล�กูกู'อนหน�าน��นเร�0มจะส"กู เมล7ดพิ�นธี"�ที่�0หว'านลงไปใหม'จะเร�0มงอกูขี=�นกู'อนพิวกูว�ช่พิ*ช่ ว�ช่พิ*ช่ฤด�หนาวจะงอกูหล�งจากูเกู�0ยวขี�าวแล�วเที่'าน��น แต'ระหว'างน��นธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวได�งอกูขี=�นมากู'อนแล�ว ว�ช่พิ*ช่ฤด�ร�อนจะงอกูที่�นที่�หล�งจากูเกู7บ่เกู�0ยวขี�าวบ่าร�เลย� และขี�าวไรย�แล�ว แต'ขี�าวเจ�ากู7ได�เจร�ญเต�บ่โตขี=�นแล�วในตอนน��น กูารกู6าหนดระยะเวลาในกูารหว'านเช่'นน�� ที่6าให�ไม'ม�ช่'วงว'างระหว'างพิ*ช่ผู้ลที่�0ปล�กูตามมา จ=งที่6าให�พิ*ช่ผู้ลอย�'ในฐานะที่�0ได�เปร�ยบ่กูว'าบ่รรดาว�ช่พิ*ช่

           ถ�าที่"'งนาที่"กูตารางน��วถ�กูกูล"'มด�วยฟัางขี�าวที่�นที่�หล�งกูารเกู7บ่เกู�0ยว ว�ช่พิ*ช่จะหย"ดกูารเจร�ญเต�บ่โต พิ*ช่จ6าพิวกูถ�0วที่�0หว'านพิร�อม ๆ กู�บ่เมล7ดธี�ญพิ*ช่เพิ*0อให�เป.นพิ*ช่คล"มด�นน��น ม�ส'วนในกูารช่'วยควบ่ค"มว�ช่พิ*ช่ด�วย

Page 35: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ว�ธี�กูารโดยที่�0วไปในกูารจ�ดกูารกู�บ่ว�ช่พิ*ช่กู7ค*อกูารไถพิรวนด�น แต'เม*0อค"ณ์ไถพิรวนด�น เมล7ดที่�0อย�'ล=กูในด�นซ้ำ=0งไม'ม�โอกูาสงอกูอย�'แล�วกู7จะถ�กูพิรวนให�ขี=�นมาอย�'ที่�0ผู้�วด�น และเป.นโอกูาสให�ม�นได�งอกูขี=�นมา ย�0งกูว'าน��นกูารไถพิรวนด�นกู7เป.นว�ธี�ที่�0ที่6าให�ว�ช่พิ*ช่ที่�0งอกูไวโตเร7วที่��งหลายแพิร'ขียายต�วย�0งขี=�น ด�งน��น ค"ณ์อาจพิ�ดได�ว'าเกูษตรกูรที่�0พิยายามควบ่ค"มกูารเต�บ่โตขีองว�ช่พิ*ช่โดยกูารไถพิรวนด�นน��น แที่�จร�งแล�วเป.นผู้��หว'านเมล7ดพิ�นธี"�แห'งความโช่คร�ายด�วยต�วเขีาเอง

การัควับค�มัแมัลง

           ย�งม�คนไม'น�อยที่�0ค�ดว'าถ�าไม'ใช่�สารเคม� ไม�ผู้ล และพิ*ช่ผู้ลขีองเขีาจะเห�0ยวเฉาตายไปต'อหน�าต'อตาอย'างแน'นอน แต'ความเป.นจร�ง ค*อ กูารใช่�สารเคม�เหล'าน��ต'างหากูที่�0กูลายเป.นกูารที่6าให�สถานกูารณ์�อ�นไม'ม�ม�ลความจร�งด�งกูล'าวขี�างต�นเป.นจร�งขี=�นมาโดยที่�0ผู้��ใช่�ใม'ม�เจตนา

           เม*0อไม'นานมาน�� ไม�สนแดงญ�0ป"Bนต�องประสบ่กู�บ่ความเส�ยหายอย'างใหญ'หลวงที่�0เกู�ดจากูกูารระบ่าดขีองโรคด�วงงวงเจาะเปล*อกูสน (pine bark weevils) ป>จจ"บ่�นพิน�กูงานปBาไม�ต�องใช่�เฮล�คอปเตอรขี=�นไปฉ�ดยาพิ'นบ่นอากูาศ เพิ*0อหย"ดย��งความเส�ยหายที่�0เกู�ดจากูกูารระบ่าดน�� ผู้มไม'ปฏิ�เสธีว'าว�ธี�น��เป.นว�ธี�ที่�0ม�ประส�ที่ธี�ภูาพิในระยะส��น แต'ผู้มร� �ว'าม�นจะต�องม�ว�ธี�อ*0นอ�กู

           จากูงานว�จ�ยล'าส"ดกูล'าวว'าโรคใบ่แห�งที่�0ม�ด�วงงวงเป.นพิาหะ (Weevil blights) ไม'ได�เกู�ดขี=�นเอง แต'เกู�ดขี=�นจากูไส�เด*อนฝอย (nematode) เป.นส*0อ ไส�เด*อนฝอยแพิร'พิ�นธี"�ภูายในล6าต�น ที่6าให�ที่'อน6�าเล��ยงเกู�ดกูารอ"ดต�น ที่6าให�ไม�สนเห�0ยวเฉาลงและตายไปในที่�0ส"ดสาเหต"ที่�0แที่�จร�งย�งไม'เป.นที่�0เขี�าใจกู�นอย'างแจ'มช่�ด

           ไส�เด*อนฝอยได�อาหารจากูเช่*�อราในล6าต�นขีองต�นไม� เหต"ใดเช่*�อราจ=งขียายต�วอย'างมากูมายในล6าต�นขีองต�นไม�ได� เช่*�อราได�ขียายต�วหล�งจากูม�ไส�เด*อนฝอยเกู�ดขี=�นแล�ว หร*อว'าไส�เด*อนฝอยเกู�ดขี=�นเพิราะม�เช่*�อราเกู�ดขี=�นกู'อนกู�นแน' ค6าถามน��นสร"ปลงที่�0ว'าอะไรเกู�ดกู'อน เช่*�อราหร*อไส�เด*อนฝอย

           ย�0งกูว'าน��น ย�งม�ส�ตว�เล7กู ๆ พิวกูจ"ลช่�พิอ�กูประเภูที่หน=0ง ที่�0ม�กูจะมาพิร�อมกู�บ่เช่*�อรา และย�งม�เช่*�อไวร�สที่�0เป.นพิ�ษต'อเช่*�อรา ผู้ลที่�0เกู�ดขี=�นกูระที่บ่ต'อเน*0องกู�นที่"กูที่�ศที่าง แต'ม�เพิ�ยงส�0งเด�ยวที่�0อาจกูล'าวได�ด�วยความแน'นอน กู7ค*อ ไม�สนจะเห�0ยวเฉาลงเป.นจ6านวนที่�0มากูจนผู้�ดปกูต�

           ไม'ม�ใครร� �สาเหต"ที่�0แน'ช่�ดขีองโรคใบ่แห�งขีองสน (pine blight) ที่��งไม'ม�ใครร� �ผู้ลที่�0เกู�ดขี=�นตามมาหล�งจากูกูารหายจากูโรค ถ�าเราเขี�าไปย"'งกู�บ่สถานกูารณ์เช่'นน��โดยที่�0ย�งร� �ไม'ช่�ดเจน กู7เที่'ากู�บ่ได�หว'านเมล7ดพิ�นธี"�แห'งความหายนะที่�0ย�0งใหญ'กูว'าเด�มไว�ในอนาคต ผู้มไม'อาจร� �ส=กูย�นด�กู�บ่กูารที่�0ความเส�ยหายที่�0เกู�ดจากูด�วงเจาะน��นลดลงอย'างฉ�บ่พิล�นเพิราะผู้ลจากูกูารฉ�ดพิ'นสารเคม�ที่างอากูาศ กูารใช่�สารเคม�ที่างกูารเกูษตรเป.นว�ธี�กูารที่�0ไม'สมควรที่�0ส"ดในกูารจ�ดกูารกู�บ่ป>ญหาเช่'นน�� ว�ธี�น��จะน6าไปส�'ป>ญหาที่�0ย"'งยากูมากูขี=�นในอนาคต

           หล�กูกูาร ๔ ประกูารขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� (ไม'ไถพิรวนด�น ไม'ใช่�ป"Lยเคม�หร*อป"Lยหม�กู

Page 36: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ไม'กู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่โดยกูารไถกูลบ่หร*อใช่�ยาปราบ่ว�ช่พิ*ช่ และไม'ใช่�สารเคม� เป.นกูารเด�นตามหล�กูเกูณ์ฑ�ขีองธีรรมช่าต� และจะเป.นว�ธี�บ่6าร"งธีรรมช่าต�ให�อ"ดมสมบ่�รณ์�ขี=�นใหม'อ�กูคร��งหน=0ง ผู้มได�คล6าที่างมาโดยอาศ�ยแนวค�ดน��เป.นต�วน6า และน�0ค*อห�วใจขีองว�ธี�กูารในกูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กู ธี�ญพิ*ช่ และส�มขีองผู้ม

* ฟั�กู�โอกูะเตร�ยมป"Lยโดยกูารปล�กูพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0ว และใช่�ฟัางขี�าวคล"มพิ*�นที่�0 จากูน��นกู7ใส'ขี��เป.ดขี��ไกู'ลงไปเล7กูน�อย** ฟั�กู�โอกูะปล�กูธี�ญพิ*ช่โดยปราศจากูกูารใช่�สารเคม�ไม'ว'าช่น�ดใด แต'ส6าหร�บ่ไม�ผู้ลบ่างคร��งเขีาจะใช่�น6�าม�นขี��โล�เพิ*0อควบ่ค"มเพิล��ยหอยช่น�ดต'าง ๆ (Insect scale) และไม'ม�กูารใช่�ยาที่�0ม�พิ�ษตกูค�าง หร*อออกูฤที่ธี�Wกูว�าง และไม'ม�ตารางกูารใช่�ยาฆ่'าแมลง *** พิ*ช่คล"มด�น เช่'น โคลเวอร� เว7ที่ซ้ำ� และอ�ลฟั>ลฟัBาจะเป.นต�วปร�บ่สภูาพิด�นและที่6าให�ด�นม�ความอ"ดมสมบ่�รณ์�

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๒

เกษติรักรัรัมัท6ามักลางวั�ชี้พิ,ชี้

                วั�ชี้พิ,ชี้ หลายช่น�ดได�เต�บ่โตขี=�นร'วมกู�บ่ธี�ญพิ*ช่ และพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วในที่�0นาแห'งน�� ฟัางขี�าวที่�0โปรยคล"มด�นต��งแต'ฤด�ใบ่ไม�ร'วงที่�0แล�ว ได�สลายต�วกูลายเป.นฮ�วม�สอ�นอ"ดม ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตที่�0ได�จะประมาณ์ ๒๒ บ่�เช่ล (๕๒๐.๙ กู�โลกูร�มต'อที่�0ด�น ๑ ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร')

           เม*0อวานน��ศาสตราจารย�คาวาเอะ ซ้ำ=0งถ*อกู�นว'าเป.นผู้��ร� �ช่� �นน6าที่างด�านที่"'งหญ�าเล��ยงส�ตว� และศาสตราจารย� ฮ�โรเอะ น�กูว�จ�ยด�านพิ�นธี"�พิ*ช่โบ่ราณ์ แวะมาหาผู้มที่�0นา เม*0อที่��งสองที่'านแลเห7นขี�าวบ่าร�เลย� และพิ*ช่คล"มด�นแพิร'ขียายอย'างงดงามในที่�0นาขีองผู้ม ที่'านที่��งสองเร�ยกูม�นว'า เป.นงานศ�ลปXอ�นว�จ�ตรพิ�สดาร เกูษตรกูรเพิ*0อนบ่�านที่�0คาดหมายว'าที่"'งนาขีองผู้มคงจะม�แต'ว�ช่พิ*ช่ขี=�นรกูเต7มพิ*�นที่�0 ต'างพิากู�นประหลาดใจที่�0พิบ่ว'าขี�าวบ่าร�เลย�เต�บ่โตอย'างแขี7งแรงมากูที่'ามกูลางพิ*ช่ช่น�ดอ*0น ๆ ผู้��เช่�0ยวช่าญที่างเที่คน�คกู7มาที่�0น�0ด�วย พิอมองเห7นว�ช่พิ*ช่ ผู้�กูกูาดน6�า และโคลเวอร�งอกูเต7มไปหมดที่��งพิ*�นที่�0 กู7ส'ายห�วกู'อนจากูไปด�วยความพิ�ศวงงงงวย

           เม*0อ ๒๐ ปJกู'อน ตอนที่�0ผู้มสน�บ่สน"นให�ปล�กูพิ*ช่คล"มด�นถาวรในสวนผู้ลไม� ในตอนน��นไม'ม�ใบ่หญ�าส�กูใบ่ให�เห7นในสวน หร*อในนาส�กูแห'งในประเที่ศ ต'อเม*0อมาเห7นสวนผู้ลไม�ขีองผู้ม คนจ=งค'อยเขี�าใจว'าไม�ผู้ลจะปล�กูได�ด�ที่'ามกูลางว�ช่พิ*ช่และหญ�า ป>จจ"บ่�นสวนผู้ลไม�ที่�0ม�หญ�าปกูคล"มกูลายเป.นส�0ง

Page 37: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ธีรรมดาในญ�0ป"Bน สวนผู้ลไม�ที่�0ไม'ม�หญ�าขี=�นเลยเส�ยอ�กูที่�0กูลายเป.นส�0งหายากู

           นาขี�าวกู7เป.นเช่'นเด�ยวกู�น ขี�าวเจ�า ขี�าวบ่าร�เลย� และขี�าวไรย� สามารถปล�กูได�ผู้ลด�ที่'ามกูลางพิ*ช่คล"มด�น และว�ช่พิ*ช่ที่�0ขี=�นตลอดที่��งปJ

           ผู้มจะลองที่บ่ที่วนรายละเอ�ยดในกูารปล�กูพิ*ช่ประจ6าปJ และกู6าหนดกูารเกู7บ่เกู�0ยวในนาขีองผู้ม ตอนต�นเด*อนต"ลาคมกู'อนกูารเกู7บ่เกู�0ยว ไวที่� โคลเวอร� พิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0ว และเมล7ดธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวที่�0โตไวหลายช่น�ดจะถ�กูหว'านลงไปในที่'ามกูลางต�นขี�าว* ที่�0กู6าล�งส"กูงอม

           ถ�าขี�าวเจ�าถ�กูหว'านในฤด�ใบ่ไม�ร'วง และปล'อยที่��งไว�โดยไม'ม�อะไรห"�มเอาไว�เมล7ดขี�าวม�กูจะถ�กูหน�หร*อนกูกู�นไป หร*อม�ฉะน��นกู7อาจจะเน'าเปA0 อยไป ด�วยเหต"น��ผู้มจ=งห"�มเมล7ดขี�าวในกูระส"นด�นเหน�ยวเล7กู ๆ กู'อนหว'าน ว�ธี�ที่6าค*อ เอาเมล7ดขี�าวใส'ในจานแบ่นหร*อกูระด�งแล�วฝ>ด จากูน��นเอาผู้งด�นเหน�ยวละเอ�ยดมาคล"กูกู�บ่เมล7ดขี�าว พิรมน6�าเล7กูน�อยพิอให�ด�นจ�บ่ต�วกู�น ป>� นเป.นกูระส"นเล7กู ๆ ขีนาดเส�นผู้'าศ�นย�กูลางคร=0งน��ว

           ย�งม�ว�ธี�ที่6ากูระส"นเมล7ดขี�าวด�วยว�ธี�อ*0นอ�กู เบ่*�องแรกูน6าขี�าวเปล*อกูมาแช่'น6�าส�กูหลายช่�0วโมง จากูน��นเอาเมล7ดขี�าวมาคล"กูกู�บ่ด�นเหน�ยวหมาด ๆ ใช่�ม*อหร*อเที่�านวดให�เขี�ากู�น เอาด�นเหน�ยวมากูดผู้'านตะแกูรงลวดให�เป.นกู�อนเล7กู ๆ กู�อนด�นเล7กู ๆ เหล'าน��ควรปล'อยไว�ราว ๑-๒ ว�นให�แห�ง หร*อจนกูว'าจะสามารถเอามาคล=งด�วยฝBาม*อให�กูลมเป.นกูระส"นได�ง'าย ๆ กูระส"นที่�0ด�ที่�0ส"ดควรม�เมล7ดเพิ�ยงเมล7ดเด�ยว ในว�นหน=0ง ๆ สามารถที่6ากูระส"นเมล7ดขี�าวน��ได�พิอส6าหร�บ่ที่�0ด�นหลายเอเคอร�

           บ่างคร��งผู้มจะใช่�ว�ธี�น��กู�บ่เมล7ดพิ�นธี"อย'างอ*0น และเมล7ดผู้�กูด�วยกู'อนหว'านซ้ำ=0งขี=�นอย�'กู�บ่แต'ละสถานกูารณ์�และเง*0อนไขี

           ระหว'างกูลางเด*อนพิฤศจ�กูายน และกูลางเด*อนธี�นวาคม เป.นเวลาที่�0เหมาะแกู'กูารหว'านกูระส"นเมล7ดขี�าวเหล'าน��ลงไปในนาขี�าวบ่าร�เลย� และขี�าวไรย� ซ้ำ=0งย�งเป.นต�นอ'อนอย�' แต'จะรอไว�หว'านในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�* กู7ได�เช่'นกู�น ป"Lยม�ลส�ตว�จากูขี��ไกู'จะน6ามาโปรยบ่าง ๆ ไว�ที่�0วที่�0นา เพิ*0อช่'วยให�ฟัางขี�าวสลายต�ว งานเพิาะปล�กูในแต'ละปJกู7เป.นอ�นเสร7จส��นสมบ่�รณ์�

           ในเด*อนพิฤษภูาคม ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวจะถ�กูเกู7บ่เกู�0ยว หล�งจากูนวดขี�าวแล�วฟัางที่��งหมดจะน6าไปแผู้'คล"มที่�0นาไว�

           น6�าจะถ�กูปล'อยให�ขี�งอย�'ในนาประมาณ์ ๑ อาที่�ตย� - ๑๐ ว�น ม�นจะที่6าให�ว�ช่พิ*ช่ และพิ*ช่คล"มด�นอ'อนแอลง และปล'อยให�เมล7ดขี�าวงอกูออกูมาจากูฟัางที่�0คล"ม น6�าฝนเพิ�ยงอย'างเด�ยวกู7เพิ�ยงพิอ ส6าหร�บ่ต�นขี�าวในระหว'างเด*อนม�ถ"นายน-กูรกูฎิาคม พิอถ=งเด*อนส�งหาคมผู้มจะปล'อยน6�าเขี�านาอาที่�ตย�ละคร��ง โดยไม'ต�องให�น6�าขี�ง จากูน��นงานเกู7บ่เกู�0ยวในฤด�ใบ่ไม�ร'วงกู7กู6าล�งเร�0มต�น

           น�0ค*อวงจรประจ6าปJขีองกูารปล�กูขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวด�วยว�ธี�ธีรรมช่าต� กูารหว'านเมล7ดและกูารเกู7บ่เกู�0ยวด6าเน�นตามกูฎิเกูณ์ฑ�ธีรรมช่าต�อย'างใกูล�ช่�ด จนอาจกูล'าวได�ว'าเป.นกูระบ่วน

Page 38: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กูารตามธีรรมช่าต� ย�0งกูว'าเป.นเที่คน�คที่างกูารเกูษตร

           เกูษตรกูรหน=0งคนจะใช่�เวลาเพิ�ยง ๑-๒ ช่�0วโมงในกูารหว'านเมล7ด และโปรยฟัางคล"มพิ*�นที่�0ขีนาด ๑ ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ยกูเว�นงานเกู7บ่เกู�0ยวแล�ว ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวสามารถปล�กูโดยอาศ�ยคนเพิ�ยงคนเด�ยว และเพิ�ยงคน ๒-๓ คนกู7สามารถที่6างานที่�0จ6าเป.นที่��งหมดในกูารปล�กูขี�าวเจ�า โดยอาศ�ยเพิ�ยงเคร*0องไม�เคร*0องม*อพิ*�นบ่�านขีองญ�0ป"Bนเที่'าน��น อาจจะไม'ม�ว�ธี�กูารปล�กูธี�ญพิ*ช่ที่�0ง'ายดายย�0งกูว'าน��อ�กูแล�วกู7ได� ย�งม�เร*0องอ*0นที่�0นอกูเหน*อจากูกูารหว'านเมล7ดพิ*ช่ และโปรยฟัางคล"มพิ*�นที่�0อย�'อ�กูเล7กูน�อย แต'ผู้มต�องใช่�เวลามากูกูว'า ๓๐ ปJกูว'าจะเขี�าถ=งความเร�ยบ่ง'ายที่�0ว'าน��ได�

           ว�ธี�ที่างกูารเกูษตรแบ่บ่น��ได�พิ�ฒนาตามเง*0อนไขีที่างธีรรมช่าต� ขีองพิ*�นที่�0ที่�0เป.นเกูาะขีองญ�0ป"Bน แต'ผู้มร� �ส=กูว'าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�สามารถน6าไปปร�บ่ใช่�ในพิ*�นที่�0อ*0น ๆ และในกูารปล�กูพิ*ช่พิ*�นบ่�านช่น�ดอ*0น ๆ ด�วย ในบ่ร�เวณ์ที่�0น6�าอาจจะไม'ค'อยสมบ่�รณ์� กู7อาจปล�กูพิ*ช่ช่น�ดอ*0น เช่'น ขี�าวไร' หร*อปล�กูธี�ญพิ*ช่ช่น�ดอ*0น ๆ เช่'น บ่�Tคว�ที่ ขี�าวฟัBาง หร*อขี�าวม�ลเล7ที่ พิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วกู7ม�หลายช่น�ดที่�0สามารถใช่�ปล�กูที่ดแที่นกู�นได� เช่'น โคลเวอร� อ�ลฟั>ลฟัBา เวที่ซ้ำ� หร*อ ล�ปUน เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ม�ร�ปแบ่บ่ที่�0แตกูต'างออกูไปเป.นพิ�เศษจากูว�ธี�กูารอ*0น โดยจะเป.นไปตามสภูาวะและเง*0อนไขีที่�0เป.นเฉพิาะต�วขีองแต'ละสถานที่�0ที่�0ใช่�ว�ธี�กูารด�งกูล'าว

           ในช่'วงผู้'านกู'อนที่�0จะมาใช่�ว�ธี�ที่างกูารเกูษตรช่น�ดน�� กูารกู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ กูารใช่�ป"Lยหม�กู หร*อกูารต�ดแต'งกู�0งใบ่ อาจจะย�งเป.นส�0งจ6าเป.นอย�'ในระยะแรกูแต'ว�ธี�กูารเหล'าน��จะต�องค'อย ๆ ลดลงในแต'ละปJ ว'าถ=งที่�0ส"ดแล�ว เที่คน�คในกูารปล�กูไม'ใช่'ป>จจ�ยที่�0ม�ความส6าค�ญที่�0ส"ด แต'ส�0งที่�0ส6าค�ญที่�0ส"ดกูล�บ่เป.นสภูาพิจ�ตใจขีอง เกูษตรกูร

* ในที่�0ด�น 1/4 เอเคอร� (0.6 ไร') จะใช่�เมล7ดพิ�นธี"�ไวที่� โคลเวอร� ประมาณ์ 0.4 กู�โลกูร�ม ส'วนธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวจะใช่�ประมาณ์ 2.9-5.9 กู�โลกูร�ม เกูษตรกูรที่�0ย�งไม'ม�ประสบ่กูารณ์�หร*อที่�0นาซ้ำ=0งด�นย�งแขี7ง และไม'อ"ดมสมบ่�รณ์� กูารหว'านเมล7ดพิ�นธี"�ให�มากูกูว'าน��ในตอนเร�0มต�นจะเป.นกูารปลอดภู�ยกูว'า เม*0อด�นค'อย ๆ ปร�บ่สภูาพิด�ขี=�นจากูกูารสลายต�วขีองฟัางและป"Lยธีรรมช่าต�จากูพิ*ช่คล"มด�น และเม*0อเกูษตรกูรค'อย ๆ ค"�นกู�บ่ว�ธี�กูารหว'านเมล7ดโดยตรงลงในด�นที่�0ไม'ต�องไถพิรวนแล�ว เมล7ดพิ�นธี"�ที่�0ใช่�ในกูารปล�กูกู7จะลดลง

** ที่�0ด�น 1/4 เอเคอร� (0.6 ไร') ให�เมล7ดขี�าว 2-4.1 กู�โลกูร�ม ในปลายเด*อนเมษายน ฟั�กู�โอกูะจะตรวจด�กูารงอกูขีองต�นขี�าวที่�0ได�หว'านในฤด�ใบ่ไม�ร 'วง และจะหว'านแซ้ำมลงไปเที่'าที่�0จ6าเป.น

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

Page 39: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

๒.๓

ท�าการัเกษติรัด้ วัยุฟาง

                การั โปรยฟัางคล"มที่�0นาอาจจะด�ไม'สล�กูส6าค�ญอะไร แต'ม�นเป.นพิ*�นฐานขีองว�ธี�ปล�กูขี�าวและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวขีองผู้ม ม�นเกู�0ยวขี�องกู�บ่ที่"กูส�0ง ต��งแต'เร*0องความอ"ดมสมบ่�รณ์� กูารงอกูขีองต�นอ'อน กูารควบ่ค"มว�ช่พิ*ช่และป องกู�นนกูมาจ�กูกู�น ที่��งย�งเกู�0ยวกู�บ่กูารจ�ดกูารระบ่บ่นาด�วย กูารใช่�ฟัางในกูารเกูษตรเป.นเร*0องที่�0ส6าค�ญมากูที่��งในภูาคปฏิ�บ่�ต�และที่ฤษฎิ� น�0เป.นส�0งหน=0งที่�0ด�เหม*อนผู้มจะไม'สามารถที่6าให�คนเขี�าใจม�นได�

โปรัยุฟางท�(ไมั6ได้ ส�บ

           ศ�นย�ที่ดลองกูารเกูษตรที่�0โอคายาม'ากู6าล�งที่ดลองปล�กูขี�าว โดยกูารหว'านเมล7ดโดยตรงถ=งร�อยละ ๘๐ ขีองแปลงที่ดลอง เม*0อผู้มแนะให�เขีาโปรยฟัางที่�0ไม'ได�ส�บ่ พิวกูเขีากู7ที่6าที่'าในที่6านองว'าเป.นว�ธี�ที่�0ไม'ถ�กูต�อง แล�วกู7ย�งคงที่6ากูารที่ดลองต'อไปโดยใช่�ฟัางที่�0ส�บ่โดยเคร*0องจ�กูร ผู้มแวะไปเย�0ยมศ�นย�ที่ดลองน��เม*0อหลายปJกู'อน ผู้มได�พิบ่ว'า เขีาแบ่'งแปลงที่ดลองออกูเป.นแปลงที่�0ใช่�ฟัางส�บ่แล�ว แปลงที่�0ใช่�ฟัางไม'ส�บ่ และแปลงที่�0ไม'ใช่�ฟัางเลย น�0เป.นส�0งเด�ยวกู�บ่ที่�0ผู้มเคยที่ดลองที่6ามากู'อนหน�าน��นานแล�ว และเม*0อผู้มพิบ่ว'ากูารใช่�ฟัางที่�0ไม'ได�ส�บ่ด�ที่�0ส"ด ผู้มกู7เลยใช่�ว�ธี�น�� ค"ณ์ฟั�จ�อ� อาจารย�ในว�ที่ยาล�ยเกูษตรกูรรมยาซ้ำ�กู�ที่�0จ�งหว�ดช่�มาเนะ ต�องกูารที่ดลองกูารปล�กูธี�ญพิ*ช่ด�วยกูารหว'านเมล7ดโดยตรง ได�แวะมาเย�0ยมผู้มที่�0นา ผู้มแนะน6าให�เขีาโปรยฟัางที่�0ไม'ได�ส�บ่คล"มพิ*�นที่�0นา เขีากูล�บ่มาอ�กูคร��งในปJร" 'งขี=�นและบ่อกูว'าผู้ลกูารที่ดลองน��นล�มเหลว หล�งจากูที่�0ผู้มฟั>งเขีาอธี�บ่ายถ=งเร*0องต'าง ๆ อย'างละเอ�ยดถ�0ถ�วนแล�ว ผู้มกู7ร� �ว'าเขีาได�วางฟัางอย'างเป.นระเบ่�ยบ่ประณ์�ตเหม*อนในแปลงสวนคร�ว ถ�าค"ณ์ที่6าเช่'นน��น เมล7ดขี�าวจะงอกูได�ไม'ด�เลย เช่'นเด�ยวกู�บ่กูารโปรยฟัางขี�าวบ่าร�เลยหร*อขี�าวไรย� ถ�าเราโปรยฟัางอย'างเป.นระเบ่�ยบ่เกู�นไปต�นขี�าวกูล�ากู7จะงอกูได�ยากูเช่'นกู�น ว�ธี�ที่�0ด�ที่�0ส"ดค*อกูารโปรยฟัางไปที่�0ว ๆ ให�เหม*อนกู�บ่ฟัางน��นตกูลงมาอย'างเป.นธีรรมช่าต�

           ฟัางจากูขี�าวเจ�าเหมาะที่�0จะใช่�คล"มพิ*�นที่�0ปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว เช่'นเด�ยวกู�นฟัางจากูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวกู7เหมาะกู�บ่ขี�าวเจ�าด�วย ผู้มต�องกูารให�ส�0งน��เป.นที่�0เขี�าใจกู�นอย'างแจ'มช่�ด ม�โรคหลายช่น�ดที่�0ที่6าอ�นตรายต'อต�นขี�าวเจ�าถ�าใช่�ฟัางสดจากูขี�าวช่น�ดเด�ยวกู�นคล"มที่�0นา แต'โรคขีองขี�าวเจ�าจะไม'ที่6าอ�นตรายธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว และถ�าน6าฟัางจากูขี�าวเจ�ามาแผู้'คล"มที่�0นาต��งแต'ฤด�ใบ่ไม�ร'วง ม�นกู7จะเปA0 อยได�ที่�0 เม*0อถ=งฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� ซ้ำ=0งเป.นเวลาที่�0ขี�าวกูล�าเร�0มงอกู ฟัางสดขีองขี�าวเจ�าจะปลอดภู�ยส6าหร�บ่ธี�ญพิ*ช่ช่น�ดอ*0น เช่'นเด�ยวกู�บ่ฟัางจากูขี�าวบ่�Tคว�ที่ และธี�ญพิ*ช่พิ�นธี"�อ*0น ๆกู7สามารถน6ามาใช่�คล"มขี�าวเจ�าและขี�าวบ่�Tคว�ที่ด�วยเช่'นกู�น โดยที่�0วไปฟัางสดจากูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว เช่'น ขี�าวสาล� ขี�าวไรย� และขี�าวบ่าร�เลยไม'ควรน6ามาใช่�กู�บ่ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวพิ�นธี"�อ*0น ๆ เพิราะว'าจะเกู�ดโรคระบ่าดกู'อความเส�ยหายขี=�นได�

           ฟัางและแกูลบ่ที่��งหมดที่�0เหล*อจากูกูารนวดในกูารเกู7บ่เกู�0ยวที่�0เพิ�0งผู้'านพิ�นไปควรน6ากูล�บ่ไปใส'ไว�ในที่�0นา

ฟางข าวับ�ารั�งด้�น

Page 40: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           กูารโปรยฟัางเป.นว�ธี�ร �กูษาโครงสร�างขีองด�นและบ่6าร"งด�น ด�งน��นป"Lยที่�0เกู�ดจากูกูารเตร�ยมจ=งเป.นส�0งไม'จ6าเป.น ว�ธี�น��ย'อมเกู�0ยวขี�องกู�บ่กูารไม'ไถพิรวนด�นด�วย ที่�0นาขีองผู้มอาจจะเป.นที่�0แห'งเด�ยวในญ�0ป"Bน ที่�0ไม'เคยไถพิรวนเลยตลอดเวลากูว'า ๒๐ ปJที่�0ผู้'านมา และค"ณ์ภูาพิขีองด�นด�ขี=�นที่"กูฤด�กูาล ผู้มคาดว'าหน�าด�นที่�0อ"ดมด�วยฮ�วม�สม�ความหนามากูกูว'า ๔ น��วในระหว'างหลายปJน�� น�0ค*อผู้ลโดยตรงจากูกูารที่�0น6าส�0งต'าง ๆ ที่�0ปล�กูได�ในนาขี�าว ยกูเว�นธี�ญญาหารใส'กูล�บ่เขี�าไปในที่�0นาอ�กูคร��งหน=0ง

ไมั6จ�าเป)นติ องท�าป�@ยุหัมั�ก

           ไม'ม�ความจ6าเป.นต�องที่6าป"Lยหม�กู ผู้มไม'ได�พิ�ดว'าค"ณ์ไม'ต�องใซ้ำ�ป"Lยหม�กูเพิ�ยงแต'ว'าไม'ม�ความจ6าเป.นต�องที่6างานมากูขี=�นเพิ*0อกูารน�� ถ�าปล'อยให�ฟัางคล"มพิ*�นที่�0นาในระหว'างฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� หร*อฤด�ใบ่ไม�ร'วง และใส'ป"Lยม�ลส�ตว�จากูขี��ไกู'หร*อขี��เป.ดเพิ�ยงเล7กูน�อย ภูายใน ๖ เด*อนม�นจะเปA0 อยได�ที่�0

           ในกูารที่6าป"Lยหม�กูด�วยว�ธี�ที่�0วไปน��น เกูษตรกูรจะต�องที่6างานอย'างเป.นบ่�าเป.นหล�งที่'ามกูลางแสงอาที่�ตย�อ�นร�อนระอ" ต��งแต'ส�บ่ฟัางให�เป.นช่��น ๆ เต�มน6�าเต�มป�นขีาว พิล�กูช่��นป"Lยและลากูเอาป"Lยที่�0หม�กูได�ที่�0แล�วมาใช่�ในนา เขีาที่6าต�วให�ล6าบ่ากูเช่'นน��เพิราะค�ดว'าม�นเป.น "ว�ธี�ที่�0ด�กูว'า" ผู้มอยากูเห7นเกูษตรกูรโปรยฟัางหร*อแกูลบ่ หร*อขี��เล*0อยบ่นที่�0นาขีองพิวกูเขีามากูกูว'า

           ระหว'างที่�0เด�นที่างไปย�งภูาคตะว�นตกูขีองญ�0ป"Bนโดยรถไฟัสายฮ7อกูไคโด ผู้มส�งเกูตเห7นว'าเร�0มม�กูารส�บ่ฟัางอย'างหยาบ่ ๆ มากูขี=�นกูว'าเม*0อคร��งที่�0ผู้มเร�0มเสนอให�ม�กูารโปรยฟัางที่�0ไม'ต�องส�บ่ ผู้มร� �ส=กูเล*0อมใสในเกูษตรกูรเหล'าน��น แต'ในป>จจ"บ่�นผู้��เช่�0ยวช่าญย�งคงกูล'าวว'า ว�ธี�ที่�0ด�ที่�0ส"ดควรใช่�ฟัางหลายร�อยปอนด�ต'อที่�0ด�น ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ที่6าไมเขีาไม'บ่อกูว'าให�เอาฟัางที่��งหมดที่�0ได�จากูกูารเกู7บ่เกู�0ยวใส'กูล�บ่เขี�าไปในนาขี�าว เม*0อมองออกูไปนอกูหน�าต'าง ค"ณ์จะเห7นเกูษตรกูรเอาฟัางมาส�บ่และโปรยฟัางประมาณ์คร=0งหน=0งลงไปในนา ส'วนที่�0เหล*อกู7ปล'อยที่��งไว�ไห�ม�นผู้"พิ�งไปเม*0อถ�กูฝนช่ะ

           ถ�าหากูเกูษตรกูรที่��งหมดในญ�0ป"Bนร'วมม*อกู�น และเร�0มเอาฟัางที่��งหมดใส'กูล�บ่เขี�าไปในที่�0นา ผู้ลขีองม�นกู7ค*อป"Lยจ6านวนมหาศาลจะกูล�บ่ส�'พิ*�นโลกู

การังอก

           เป.นเวลาหลายร�อยปJมาแล�วที่�0เกูษตรกูรต�องเตร�ยมแปลงเพิาะกูล�า เพิ*0อที่�0จะได�ต�นกูล�าที่�0แขี7งแรง แปลงเพิราะเล7กู ๆ น'าจะได�ร�บ่กูารด�แลอย'างเป.นระเบ่�ยบ่เร�ยบ่ร�อย ราวกู�บ่เป.นแที่'นบ่�ช่าขีองครอบ่คร�วเลยที่�เด�ยว ด�นจะถ�กูไถพิรวน ที่รายและขี��เถ�าจากูกูารเผู้าแกูลบ่จะถ�กูน6ามาโปรยไว�ที่�0วแปลง ม�กูารสวดมนตร�เพิ*0อให� ต�นกูล�า เจร�ญงอกูงาม

           น�0ม�ใช่'ส�0งไร�เหต"ผู้ลที่�0เพิ*0อนบ่�านขี�างเค�ยงจะค�ดว'าผู้มสต�ไม'ด� ที่�0หว'านเมล7ดในขีณ์ะที่�0ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวย�งอย�'ในนา ที่��งย�งเต7มไปด�วยว�ช่พิ*ช่ และเศษฟัางที่�0กู6าล�งเปA0 อยกูระจ�ดกูระจายอย�'เต7มที่�องนา

           เมล7ดจะงอกูได�ด�เม*0อหว'านลงในที่�0นาที่�ม�กูารไถอย'างด�กู7จร�งอย�' แต'ถ�าฝนตกูและที่�0นากูลาย

Page 41: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เป.นโคลน ค"ณ์กู7จะลงไปเด�นในที่�0นาไม'ได� และกูารหว'านกู7ต�องเล*0อนออกูไป ว�ธี�ไม'ไถพิรวนด�นจ=งได�เปร�ยบ่กูว'าในแง'น�� แต'ในอ�กูแง'หน=0ง กู7ม�ป>ญหากู�บ่พิวกูส�ตว�เล7กู ๆ เช่'น ต�วต"'น จ��งหร�ด หน� และที่ากู ซ้ำ=0งช่อบ่กู�นเมล7ดพิ*ช่ กูารใช่�กูระส"นด�นเหน�ยวห"�มเมล7ดไว�จ=งช่'วยแกู�ป>ญหาในเร*0องน��ได�

           กูารหว'านเมล7ดธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว ว�ธี�กูารโดยที่�0วไปม�กูจะใช่�ว�ธี�หว'านเมล7ดแล�วเอาด�นกูลบ่ แต'ถ�าหยอดเมล7ดไว�ล=กูเกู�นไป ม�นกู7จะเน'าเปA0 อยไป ผู้มเคยที่ดลองหยอดเมล7ดลงในหล"มเล7กู ๆ หร*อใช่�ว�ธี�ยกูร'องเป.นค�นด�นขี=�นมาไม'เอาด�นกูลบ่ แต'ผู้มกู7ประสบ่กู�บ่ความล�มเหลวหลายคร��งที่��งสองว�ธี�

           ที่�ายส"ดผู้มเกู�ดความขี��เกู�ยจ และแที่นที่�0จะยกูร'องหร*อขี"ดหล"มปล�กู ผู้มใช่�ว�ธี�ห"�มเมล7ดไว�ในกูระส"นด�นเหน�ยวและโยนเมล7ดเหล'าน��นลงไปย�งที่�0นาโดยตรงเลย กูารงอกูเป.นไปได�ด�บ่นผู้�วด�น เพิราะได�ออกูซ้ำ�เจน ผู้มพิบ่ว'าบ่ร�เวณ์ที่�0กูระส"นเมล7ดพิ�นธี"�เหล'าน��ถ�กูปกูคล"มด�วยฟัาง ม�นจะงอกูได�ด�และไม'เน'าเปA0 อยแม�ในปJที่�0ม�ฝนตกูหน�กูมากูกู7ตาม

ฟางชี้6วัยุแก ปAญหัาเก�(ยุวัก�บวั�ชี้พิ,ชี้และนก

           ที่�0ด�น ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') กูารจะได�ฟัางจากูขี�าวบ่าร�เลย�ประมาณ์ ๙๐๐ ปอนด� (๔๐๙.๑ กู�โลกูร�ม) ซ้ำ=0งน�บ่เป.นเกูณ์ฑ�ที่�0ด�ที่�0ส"ด ถ�าน6าฟัางที่��งหมดไปโปรยในนาม�นจะสามารถคล"มที่�0นาได�ที่��งหมด แม�แต'ว�ช่พิ*ช่ที่�0สร�างความย"'งยากูเช่'นหญ�าต�นกูาซ้ำ=0งเป.นป>ญหาที่�0ล6าบ่ากูมากูส6าหร�บ่กูารเพิาะปล�กูด�วยว�ธี�หว'านเมล7ดโดยตรงและไม'ไถพิรวนด�น กู7จะสามารถควบ่ค"มได�

           นกูกูระจอกูสร�างความปวดเศ�ยรเว�ยนเกูล�าให�ผู้มมากู กูารหว'านเมล7ดโดยตรงจะไม'ส6าเร7จ ถ�าไม'ม�ว�ธี�ที่�วางใจได�ในกูารจ�ดกูารกู�บ่พิวกูนกู และในหลาย ๆ ที่�0ที่�0กูารเพิาะปล�กูด�วยกูารหว'านเมล7ดโดยตรง ไม'เป.นที่�0น�ยมแพิร'หลายกู7เพิราะสาเหต"เร*0องน�� พิวกูค"ณ์หลายคนกู7คงประสบ่ป>ญหากู�บ่บ่รรดานกูกูระจอกูแบ่บ่เด�ยวกู�น และค"ณ์กู7คงเขี�าใจว'าผู้มหมายถ=งอะไร

           ผู้มย�งจ6าได�ถ=งตอนที่�0บ่รรดานกูพิวกูน��บ่�นตามหล�งผู้มและกู�นเมล7ดที่�0ผู้มเพิ�0งหว'านไปหยกู ๆ จนหมด กู'อนที่�0ผู้มจะที่�นหว'านให�เสร7จอ�กูฟัากูหน=0งขีองที่�0นาด�วยซ้ำ6�า ผู้มลองใช่�ที่��งห"'นไล'กูา ตาขี'าย และใช่�เช่*อกูผู้�กูกูระปLองให�ม�นเกู�ดเส�ยงเวลากูระที่บ่กู�น แต'ด�เหม*อนไม'ม�ว�ธี�ใดที่�0ใช่�ได�ผู้ลด� แม�ว'าบ่างว�ธี�จะใช่�ได�ผู้ลแต'กู7ได�ผู้ลไม'นานกูว'า ๑-๒ ปJเที่'าน��น

           ประสบ่กูารณ์�ส'วนต�วขีองผู้มได�แสดงให�เห7นว'า กูารหว'านเมล7ดในขีณ์ะที่�0พิ*ช่ผู้ลอ�กูช่น�ดกู'อนหน�าน��ย�งไม'ได�เกู7บ่เกู�0ยว เป.นกูารฉวยให�เมล7ดเหล'าน��สามารถซ้ำ'อนต�วอย�'ในพิงหญ�าและพิ*ช่คล"มด�น ที่��งกูารแผู้'คล"มที่�0นาด�วยฟัางขี�าวที่�นที่�ที่�0กูารเกู7บ่เกู�0ยวส��นส"ดลง ป>ญหาเร*0องนกูกู7จะสามารถแกู�ตกูไปได�อย'างม�ประส�ที่ธี�ภูาพิที่�0ส"ด

           ผู้มได�ที่6าผู้�ดพิลาดไว�มากูขีณ์ะที่6ากูารที่ดลองระหว'างหลายปJที่�0ผู้'านมาและกู7ม�ประสบ่กูารณ์�เกู�0ยวกู�บ่ความล�มเหลวขีองว�ธี�กูารที่��งหลาย ผู้มอาจจะร� �ด�กูว'าที่"กูคนในญ�0ป"Bนด�วยซ้ำ6�าว'าว�ธี�กูารที่6ากูารเกูษตรแบ่บ่ใดที่�0ไม'ถ�กูต�องเหมาะสม เม*0อผู้มประสบ่ความส6าเร7จในกูารปล�กูขี�าว และธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวด�วยว�ธี�ไม'ไถพิรวนด�นเป.นคร��งแรกูน��น ผู้มม�ความเบ่�กูบ่านใจเป.นที่�0ส"ด คงจะเหม*อนกู�บ่ที่�0โคล�มบ่�สร� �ส=กู

Page 42: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เม*0อเขีาค�นพิบ่ที่ว�ปอเมร�กูา

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๔

ปล กข าวัในนาแหั ง

                เมั,(อถ=งต�นเด*อนส�งหาคม ต�นขี�าวในที่�0นาขีองเพิ*0อนบ่�านจะส�งขีนาดเอวในขีณ์ะที่�0ขี�าวในนาขีองผู้มจะส�งเพิ�ยงคร=0งหน=0งขีองเพิ*0อนบ่�านเที่'าน��น คนที่�0มาด�เย�0ยมในช่'วงปลายเด*อนกูรกูฎิาคมม�กูจะเกู�ดความสงส�ย และถามว'า "ค"ณ์ฟั�กู�โอกูะขี�าวพิวกูน��จะออกูรวงได�แน'หร*อคร�บ่" "แน'นอน" ผู้มตอบ่ "ไม'ต�องเป.นกู�งวลเลย คร�บ่ "

           ผู้มไม'พิยายามที่�0จะปล�กูขี�าวที่�0ต�นโตเร7วและใบ่ใหญ' แต'พิยายามให�ต�นม�ขีนาดย'อมและแขี7งแรงมากูที่�0ส"ดที่�0จะเป.นไปได� พิยายามให�ช่'วงบ่นเล7กู ไม'บ่6าร"งต�นขี�าวมากูเกู�นไป และปล'อยให�ม�นเต�บ่โตตามล�กูษณ์ะที่�0เป.นธีรรมช่าต�ขีองต�นขี�าว

           โดยที่�0วไปต�นขี�าวส�งประมาณ์ ๓-๔ ฟั"ต จะให�ใบ่งามอ"ดมสมบ่�รณ์� และให�ความร� �ส=กูว'าจะให�เมล7ดมากู แต'ที่�0จร�งแล�วม�นเพิ�ยงแต'ให�ใบ่และล6าต�นที่�0แขี7งแรงเที่'าน��น ผู้ลผู้ล�ตขีองแป งจะม�ส�งแต'ประส�ที่ธี�ภูาพิต60า พิล�งงานส'วนใหญ'จะหมดไปกู�บ่กูารบ่6าร"งให�ต�นเจร�ญเต�บ่โต จ=งไม'ม�เหล*อพิอให�เกู7บ่กู�กูไว�ในเมล7ด ต�วอย'างเช่'น ต�นขี�าวที่�0ส�งเกู�นขีนาดจะให�ฟัางได�หน�กู 2,000 ปอนด� (๙๐๙.๑ กู�โลกูร�ม)

ส'วนผู้ลผู้ล�ตขี�าวจะได�เพิ�ยง ๑,๐๐๐-๑,๒๐๐ ปอนด� (๔๕๗-๕๔๕.๔ กู�โลกูร�ม) ส'วนขี�าวต�นเต��ยที่�0ปล�กูในนาขีองผู้ม จะได�ฟัางหน�กู ๒,๐๐๐ ปอนด� (๙๐๙.๑ กู�โลกูร�ม)และผู้ลผู้ล�ตขี�าว 2,000 ปอนด�เช่'นกู�น ในบ่างปJที่�0กูารเพิาะปล�กูได�ผู้ลด� ผู้ลผู้ล�ตขี�าวจากูนาขีองผู้มจะได�ถ=ง ๒,๔๐๐ ปอนด� (๑.๐๙๐.๙ กู�โลกูร�ม) ซ้ำ=0งแสดงว'าผู้ลผู้ล�ตขี�าวที่�0ได�ม�น6�าหน�กูมากูกูว'าฟัางถ=งร�อยละ ๒๐

Page 43: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ต�นขี�าวที่�0ปล�กูในนาแห�งจะไม'ส�งมากูน�กู แสงอาที่�ตย�จะส'องถ=งโคนต�นและใบ่ที่�0อย�'ต60าส"ด ขีนาดใบ่กูว�าง ๑ ตารางน��วกู7เพิ�ยงพิอที่�0จะให�เมล7ดขี�าว ๖ เมล7ด ใบ่เล7กู ๆ เพิ�ยง ๓-๔ ใบ่กู7เพิ�ยงพิอที่�จะให�เมล7ดขี�าวเป.นร�อยเมล7ด ผู้มหว'านเมล7ดขี�าวค'อนขี�างหนา ซ้ำ=0งให�ผู้ลผู้ล�ตราวต�นละ ๒๕๐-๓๐๐ เมล7ด (๒๐-๒๕ ต�น) ต'อพิ*�นที่�0 ๑ ตารางหลาถ�าค"ณ์ม�ต�นขี�าวมากูและไม'พิยายามปล�กูให�ต�นใหญ' ค"ณ์จะเกู7บ่เกู�0ยวผู้ลผู้ล�ตได�มากูขี=�น กูารปล�กูขี�าวสาล� ขี�าวไรย� ขี�าวบ่�Tคว�ที่ ขี�าวโอOตและขี�าวม�ลเล7ที่ รวมที่��งธี�ญพิ*ช่อ*0น ๆ กู7เป.นเช่'นเด�ยวกู�น

           ว�ธี�โดยที่�0วไป ม�กูจะเกู7บ่กู�กูน6�าไว�ในนาขี�าวส�งหลายน��วตลอดฤด�กูารเพิาะปล�กู เกูษตรกูรปล�กูขี�าวในที่�0น6�าที่'วมขี�งเป.นเวลาหลายศตวรรษ จนกูระที่�0งคนส'วนใหญ'เช่*0อว'าไม'ม�กูารปล�กูขี�าวด�วยว�ธี�อ*0นอ�กูแล�ว ขี�าวนาล"'มนานาพิ�นธี"�จะแขี7งแรงเม*0อปล�กูในที่�0นาที่�0น6�าที่'วมขี�ง แต'กูารปล�กูว�ธี�น��ไม'เป.นผู้ลด�ต'อต�นขี�าว ต�นขี�าวจะเต�บ่โตได�ด�ที่�0ส"ด เม*0อม�น6�าอย�'ในด�นในระหว'างร�อยละ ๖๐-๘๐ ขีองจ"ดอ�0มต�วขีองด�นในกูารร�บ่น6�า เม*0อไม'ปล'อยให�น6�าที่'วมขี�ง ต�นขี�าวจะม�รากูแขี7งแรง และจะสามารถส��กู�บ่กูารร"กูรานขีองเช่*�อโรคและแมลง

           เหต"ผู้ลหล�กูในกูารปล�กูขี�าวในที่�0น6�าที่'วมขี�ง กู7เพิ*0อควบ่ค"มว�ช่พิ*ช่โดยกูารจ�ดสภูาพิแวดล�อมที่�0เปUดโอกูาสให�ว�ช่พิ*ช่เพิ�ยงไม'กู�0ช่น�ดสามารถม�ช่�ว�ตรอดอย�'ได� แต'กูระน��นกู7ย�งต�องอาศ�ยกูารถอนด�วยม*อ หร*อเคร*0องม*อในกูารไถกูลบ่ ว�ธี�แบ่บ่พิ*�นบ่�านเป.นน��เป.นงานที่�0กู�นเวลาและที่6าให�ปวดหล�ง ซ้ำ=0งเป.นงานที่�0ต�องที่6าแล�วที่6าเล'าหลายคร��งหลายหนในที่"กูฤด�กูาลเพิาะปล�กู

           ในเด*อนม�ถ"นายนอ�นเป.นหน�ามรส"ม ผู้มจะปล'อยให�น6�าที่'วมขี�งในนาประมาณ์ ๑ อาที่�ตย� ม�ว�ช่พิ*ช่เพิ�ยงไม'กู�0ขีน�ดที่�0สามารถม�ช่�ว�ตรอดอย�'ได�แม�ไม'ม�ออกูซ้ำ�เจนในช่'วงเวลาส��น ๆ พิ*ช่คล"มด�นกู7พิลอยเห�0ยวเฉาและกูลายเป.นส�เหล*องไปด�วย น�0ไม'ใช่'ความค�ดที่�0จะกู6าจ�ดพิ*ช่คล"มด�น เพิ�ยงแต'ที่6าให�ม�นอ'อนแอลง และเปUดโอกูาสให�ต�นกูล�าเต�บ่โตหย�0งรากูม�0นคง เม*0อปล'อยน6�าออกู (เร7วที่�0ส"ดเที่'าที่�0เป.นไปได�) พิ*ช่คล"มด�นพิวกูน��จะฟัA� นต�วขี=�นใหม' และแพิร'ขียายไปคล"มพิ*�นที่�0นาอ�กูคร��งภูายใต�ต�นขี�าวที่�0โตขี=�น หล�งจากูน��นผู้มกู7แที่บ่ไม'ที่6าอะไรเลยเกู�0ยวกู�บ่ระบ่บ่น6�า ช่'วงคร=0งแรกูขีองฤด�ผู้มจะไม'ให�น6�าเลยแม�ในปJที่�0ม�ฝนตกูน�อยมากู เพิราะด�นที่�0อย�'ใต�ช่� �นฟัางและพิ*ช่คล"มด�นกู7ย�งคงม�ความช่"'มช่*�น พิอถ=งเด*อนส�งหาคม ผู้มจะปล'อยน6�าเขี�านาเล7กูน�อยเป.นคร��งคราว แต'ไม'ปล'อยให�น6�าที่'วมขี�ง

           หากูค"ณ์เอาต�นขี�าวจากูนาขีองผู้มไปให�เกูษตรกูรด� เขีากู7จะร� �ได�ที่�นที่�ว'าม�นม�ล�กูษณ์ะขีองต�นขี�าวอย'างที่�0ควรจะเป.น และย�งม�ร�ปที่รงที่�0เหมาะสมที่�0ส"ด เขีาร� �อ�กูว'าเมล7ดขี�าวน��นงอกูขี=�นมาตามธีรรมช่าต� และไม'ใช่'กูารป>กูด6า ต�นขี�าวน��นไม'ได�เต�บ่โตขี=�นมาในที่�0ที่�0ม�น6�ามากู อ�กูที่��งย�งไม'ได�ใช่�ป"Lยเคม� เกูษตรกูรคนไหนกู7ได�สามารถบ่อกูส�0งเหล'าน��จากูกูารมองด�ร�ปที่รงโดยรวมขีองต�นขี�าว ร�ปที่รงขีองรากู และระยะห'างขีองขี�อที่�0ล6าต�น หากูค"ณ์ร� �จ�กูร�ปที่รงที่�0เป.นเล�ศ กู7มาถ=งเร*0องว'าจะม�ว�ธี�ปล�กูพิ*ช่ให�ม�ร�ปที่รงเช่'นน��นภูายใต�เง*0อนไขีเฉพิาะขีองที่�0นาขีองค"ณ์ได�อย'างไร

           ผู้มไม'เห7นด�วยกู�บ่ความค�ดขีองศาสตราจารย�ม�ที่ซ้ำ=ช่�ม'าที่�0ว'า ต�นขี�าวที่�0ด�ที่�0ส"ดน��นใบ่ที่�0 ๔ น�บ่จากูยอดจะเป.นใบ่ยาวที่�0ส"ด บ่างคร��งใบ่ที่�0 ๒ หร*อ ๓ ยาวที่�0ส"ดแต'ได�ผู้ลที่�0ด�ที่�0ส"ดเช่'นกู�น ถ�าควบ่ค"มกูารเจร�ญเต�บ่โตขีองต�นขี�าวขีณ์ะที่�0ย�งเล7กูอย�'ใบ่บ่นส"ดหร*อใบ่ที่�0 ๒ ม�กูจะยาวที่�0ส"ด แต'ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตกู7

Page 44: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ย�งคงส�งอย�'เช่'นเด�ม

           ที่ฤษฎิ�ขีองศาสตราจารย�ม�ที่ซ้ำ=ช่�ม'า มาจากูกูารที่ดลองปล�กูขี�าวที่�0อ'อนแอในแปลงเพิาะและใช่�ป"Lยช่'วย หล�งจากูน��นกู7น6ามาป>กูด6า ในอ�กูด�านหน=0ง ขี�าวขีองผู้มปล�กูตามวงจรช่�ว�ตขีองต�นขี�าวตามธีรรมช่าต� เหม*อนกู�บ่ว'าม�นเต�บ่โตขีองม�นเอง ผู้มรอคอยอย'างอดที่นให�ต�นขี�าวเต�บ่โต และส"กูเต7มที่�0ตามว�ถ�ที่างขีองม�นเอง

           หลายปJมาน�� ผู้มลองปล�กูขี�าวเหน�ยวพิ�นธี"�เด�มจากูที่างภูาคใต� แต'ละเมล7ดที่�0หว'านในฤด�ใบ่ไม�ร'วง จะงอกูเป.นต�นโดยเฉล�0ย ๑๒ ต�น และให�เมล7ดถ=งรวงละ ๒๕๐ เมล7ด จากูขี�าวพิ�นธี"�น�� ผู้มเช่*0อว'าส�กูว�นหน=0งผู้มจะสามารถเกู7บ่เกู�0ยวผู้ลผู้ล�ตได�ใกูล�เค�ยงกู�บ่ปร�มาณ์ ซ้ำ=0งค6านวณ์กู�นว'าเป.นขี�ดส�งส"ดเที่'าที่�0พิล�งงานแสงอาที่�ตย�ในที่�องนาจะสามารถผู้ล�ตได� ที่�0น�0บ่างแปลงขีองผู้มได�ผู้ลผู้ล�ตจากูขี�าวพิ�นธี"�น��ถ=ง ๒๗ ๑/๒ บ่�เช่ล (๗๕๐ กู�โลกูร�ม) ต'อที่�0ด�น ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร')

           เม*0อมองจากูสายตาที่�0ล�งเลสงส�ยขีองน�กูเที่คน�ค ว�ธี�กูารปล�กูขี�าวขีองผู้มอาจกูล'าวได�ว'าเป.นเร*0องระยะส��น หร*อผู้ลช่�0วคราว พิวกูเขีาอาจจะพิ�ดว'า "หากูกูารที่ดลองน��กู�นเวลาต'อเน*0องยาวนานขี=�น ป>ญหาบ่างอย'างจะต�องปรากูฏิขี=�นอย'างไม'ต�องสงส�ย" แต'ผู้มได�ปล�กูขี�าวด�วยว�ธี�เช่'นน��มากูว'า ๒๐ ปJแล�ว ผู้ลผู้ล�ตเพิ�0มขี=�นอย'างต'อเน*0อง และด�นกู7อ"ดมสมบ่�รณ์�ขี=�นที่"กูปJ

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๕

ไมั สวัน

                ผู้มัปล�กูส�มไว�หลายพิ�นธี"�แถบ่เช่�งเขีาใกูล�บ่�าน เม*0อผู้มกูล�บ่มาที่6าเกูษตรอ�กูคร��งหล�งสงครามโลกู ผู้มเร�0มที่6าสวนส�มในที่�0ด�น ๑ ๓/๔ เอเคอร� (๓.๙ ไร') และที่6านาในพิ*�นที่�0 ๓/๘ เอเคอร� (๐.๘ ไร') แต'ป>จจ"บ่�นเฉพิาะสวนส�มกู�นเน*�อที่�0ถ=ง ๑๒ ๑/๒ เอเคอร� (๓๑.๒ ไร') ผู้มเป.นเจ�าขีองที่�0ด�นแถบ่น��โดย

Page 45: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กูารจ�บ่จองที่�0ด�นขี�างเขีาซ้ำ=0งเป.นที่�0รกูร�างว'างเปล'า หล�งจากูน��นผู้มกู7เร�0มถากูถางม�นด�วยม*อขีองผู้มเอง

           ต�นสนตามที่�0ลาดเช่�งเขีาที่��งหลายถ�กูโค'นลงหลายปJกู'อนหน�าน�� ส�0งที่�0ผู้มที่6ากู7ค*อกูารขี"ดหล"มตามแนวส�นเขีา และปล�กูช่6าต�นส�ม เม*0อเวลาผู้'านไปกู�0งกู�านกู7เร�0มแตกูออกูจากูตอต�นสน และหญ�าตระกู�ลแขีมและเลา รวมที่��งหญ�าคาและผู้�กูกู�ดกู7เต�บ่โตขี=�น ต�นอ'อนขีองส�มกู7ถ�กูกูล*นหายไปที่'ามกูลางพิงพิฤกูษช่าต�

           ผู้มต�ดต�นอ'อนขีองสนออกูไปเป.นส'วนใหญ' แต'เหล*อบ่างส'วนไว�เป.นแนวกู�นลมที่างด�านหล�ง จากูน��นผู้มกู7ต�ดพิ" 'มไม�หนาแน'นออกูบ่�าง และถางหญ�าคล"มด�นออกูพิร�อมกู�บ่ปล�กูพิ*ช่จ6าพิวกูถ�0วเช่'นโคลเวอร�แที่น

           ๖-๗ ปJให�หล�งต�นส�มกู7เร�0มออกูผู้ล ผู้มขี"ดด�นด�านหล�งขีองต�นไม�ออกู เพิ*0อที่6าให�เป.นขี��นบ่�นได และสวนในตอนน��กู7เร�0มด�แปลกูตากูว'าขีองผู้��อ*0นไปบ่�าง

           ผู้มย�งคงร�กูษาหล�กูกูารที่�0ว'าไม'ม�กูารไถพิรวนด�น ไม'ใช่�ป"Lยเคม� ไม'ใช่�ยาฆ่'าแมลง และไม'กู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ ส�0งที่�0น'าสนใจประกูารหน=0งกู7ค*อ เม*0อต�นอ'อนเต�บ่โตขี=�นภูายใต�ไม�ปBาที่�0เร �0มแตกูยอดใหม' ไม'ปรากูฏิว'าม�แมลงศ�ตร�พิ*ช่อย'างเพิล��ยหอยห�วธีน� (arrowhead scale) ต'อเม*อพิ" 'มไม�ที่�0หนาแน'นและต�นไม�ที่�0แตกูยอดใหม'น� �นถ�กูถางออกู จ=งที่6าให�ที่�0ด�นรกูเร*�อน�อยลงและด�เป.นสวนมากูขี=�น เม*0อน��นแหละที่�0แมลงเหล'าน��นจะปรากูฏิขี=�น

           กูารปล'อยให�ไม�ผู้ลเต�บ่โตตามล�กูษณ์ะธีรรมช่าต�ขีองม�นต��งแต'ต�นจะเป.นกูารด�ที่�0ส"ด ต�นไม�จะให�ผู้ลที่"กูปJ และไม'ม�ความจ6าเป.นที่�0ต�องต�ดแต'งกู�0งใบ่ ต�นส�มจะเต�บ่โตในล�กูษณ์ะเด�ยวกู�บ่ต�นซ้ำ�ดาร�และต�นสน กูล'าวค*อ ม�ล6าต�นกูลางส�งตรงและม�กู�0งกู�านงอกูสล�บ่ส�บ่หว'างกู�น แน'นอน ส�มที่"กูพิ�นธี"�ไม'ได�ม�ขีนาดหร*อร�ปที่รงแบ่บ่เด�ยวกู�นที่��งหมด อย'างเช่'นส�มฮาซ้ำากู" และส�มโอ จะม�ล6าต�นส�งมากู ส�มอ"นซ้ำ�พิ�นธี"�ฤด�หนาวจะม�ล�กูษณ์ะเต��ยป อม ส'วนส�มพิ�นธี"�ซ้ำ�ที่ซ้ำ�ม'า ต�นเล7กูแม�เม*0อโตเต7มที่�0แล�ว แต'ส�มที่"กูพิ�นธี"�จะม�ล6าต�นกูลางแบ่บ่เด�ยวกู�น

อยุ6าฆ่6าส�ติวั�ก�นแมัลงติามัธีรัรัมัชี้าติ�

           ผู้มค�ดว'าที่"กูคนคงจะร� �วา แมลงศ�ตร�พิ*ช่ที่�0พิบ่ที่�0วไปในสวน เช่'นเพิล��ยหอยแดง(Ruby

scale) และเพิล��ยหอยขี��ผู้=�งม�เขีา (horned wax scale) ม�ศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองม�นอย�'จ=งไม'ม�ความจ6าเป.นต�องใช่�ยาฆ่'าแมลงเพิ*0อควบ่ค"มศ�ตร�พิ*ช่เหล'าน�� เม*0อยาฆ่'าแมลงเช่'นฟั�โซ้ำล (Fusol) ถ�กูน6ามาใช่�ในญ�0ป"Bนส�ตว�กู�นแมลงตามธีรรมช่าต�จะถ�กูที่6าลายไปอย'างส��นเช่�ง และป>ญหาจากูผู้ลล�พิธี�ด�ง

Page 46: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กูล'าวย�งคงม�อย�'ในหลายแห'ง จากูประสบ่กูารณ์�น�� ผู้มค�ดว'าเกูษตรกูรส'วนใหญ'เร�0มจะตระหน�กูว'า กูารกู6าจ�ดศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลงเป.นส�0งไม'พิ=งปรารถนา เพิราะว'าในระยะยาวแล�วความเส�ยหายจากูแมลงจะเพิ�0มมากูขี=�น

           ส6าหร�บ่ต�วไรและเพิล��ยหอยที่�0เกู�ดขี=�น หากูใช่�น6�าม�นเคร*0องที่�0เจ*อจางประมาณ์ ๒๐๐-๔๐๐ เที่'า ซ้ำ=0งเป.นสารเคม�ที่�0ไม'ม�อ�นตรายต'อศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองเเมลงเม*0อเที่�ยบ่กู�บ่ช่น�ดอ*0น ฉ�ดพิ'นบ่าง ๆ ในกูลางฤด�ร�อน และปล'อยให�ช่"มช่นแมลงปร�บ่สมด"ลตามธีรรมช่าต� หล�งจากูน��นป>ญหาต'าง ๆ กู7จะค'อย ๆ แกู�ไขีได�ด�วยต�วม�นเอง แต'น�0จะไม'ได�ผู้ล หากูใช่�อ�นที่ร�ย�สารพิวกูฟัอสฟัอร�ส* เป.นยาฆ่'าแมลงในเด*อนม�ถ"นายนหร*อกูรกูฎิาคม เพิราะว'าศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลงจะพิลอยถ�กูฆ่'าไปด�วย

           ผู้มไม'ได�หมายความว'าจะสน�บ่สน"นให�ใช่�ส�0งที่�0เร �ยกูว'ายาพิ'นแบ่บ่ "อ�นที่ร�ย�สาร" ที่�0ปราศจากูอ�นตรายเป.นสารละลายเกูล*อกูระเที่�ยม หร*อ น6�าม�นขี��โล� หร*อม�ความพิอใจที่�0จะน6าศ�ตร�ธีรรมช่าต�ขีองแมลงพิ�นธี"�ต'างประเที่ศเขี�ามาในสวนผู้ลไม�เพิ*0อควบ่ค"มพิวกูแมลงน'าร6าคาญเหล'าน��นแต'อย'างใด กูารที่�0ต�นไม�เกู�ดอ'อนแอและถ�กูรบ่กูวนจากูแมลง เพิราะม�นได�เบ่�0ยงเบ่นออกูจากูล�กูษณ์ะตามธีรรมช่าต�ขีองม�น หากูต�นไม�เต�บ่โตในล�กูษณ์ะที่�0ผู้�ดธีรรมช่าต� แล�วถ�กูปล'อยปละละเลยในสภูาพิน��นกู�0งกู�านขีองม�นจะงอกูไขีว�ซ้ำ�อนกู�นไปมา และผู้ลกู7ค*อแมลงจะร"มที่6าลาย ผู้มได�เล'าให�ฟั>งแล�วว'าผู้มได�ที่6าให�ต�นส�มตายไปหลายเอเคอร�เพิราะกูารที่6าเช่'นน��

           แต'ถ�าเราค'อย ๆ แกู�ไขีให�ต�นไม�ได�เต�บ่โตอย'างถ�กูต�องแล�ว ม�นกู7จะกูล�บ่ไปส�'ล�กูษณ์ะตามธีรรมช่าต�ขีองม�น ต�นไม�จะแขี7งแรงขี=�น และว�ธี�กูารควบ่ค"มแมลงกู7จะเป.นส�0งไม'จ6าเป.น หากูเราปล�กูต�นไม�อย'างระม�ดระว�ง และปล'อยให�ม�นเป.นไปตามล�กูษณ์ะธีรรมช่าต�ขีองม�นต��งแต'ต�น ไม'ม�ความจ6าเป.นต�องต�ดแต'งกู�0งใบ่หร*อพิ'นยาช่น�ดใดเลย ต�นอ'อนส'วนใหญ'จะได�ร�บ่กูารต�ดแต'งกู�0ง หร*อม�ฉะน��นรากูขีองม�นกู7จะถ�กูที่6าให�เส�ยหายต��งแต'อย�'ในเร*อนเพิาะกู'อนที่�0จะน6ามาป>กูช่6าในสวน ซ้ำ=0งที่6าให�กูารต�ดแต'งกู�0งเป.นส�0งจ6าเป.นต��งแต'เร�0มต�น

           ผู้มพิยายามปล�กูพิ*ช่หลายช่น�ดเพิ*0อปร�บ่ปร"งด�นในสวน ในบ่รรดาพิ*ช่เหล'าน��ผู้มปล�กูต�นโมร�ช่�ม'า อะคาเซ้ำ�ย ต�นไม�ช่น�ดน��เต�บ่โตตลอดที่��งปJ แตกูตาใหม'ที่"กูฤด�กูาล เพิล��ยอ'อนช่น�ดต'าง ๆ (aphids) ที่�0กู�นตาอ'อนขีองต�นไม�กู7เร�0มขียายพิ�นธี"�อย'างรวดเร7ว แมลงเต'าลาย (lady bug) ที่�0อาศ�ยกู�นเพิล��ยอ'อนเหล'าน�� ในไม'ช่�าไม'นานกู7แพิร'ขียายพิ�นธี"�เพิ�0มขี=�น เม*0อม�นกู�นเพิล��ยอ'อนจนหมด ม�นจะไต'ลงมาหาต�นส�มและเร�0มกู�นแมลงช่น�ดอ*น เช่'น ไร เพิล��ยหอยห�วธีน� และเพิล��ยหอยนวมสาย (cottony - cusion scale)

           กูารปล�กูไม�ผู้ลโดยไม'ต�ดแต'งกู�0งใบ่ ไม'ใช่�ป"Lย และไม'ใช่�ยาพิ'นจ6าพิวกูสารเคม�จะเป.นไปได�กู7แต'ในสภูาพิแวดล�อมที่�0เป.นธีรรมช่าต�เที่'าน��น

Page 47: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

* สารพิวกู organs-phosphate เช่'น พิาราไธีออน มาลาไธีออน ฯลฯ : ผู้��แปล

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๖

ด้�นสวัน

                การัปร�บ่ปร"งด�นถ*อเป.นเร*0องพิ*�นฐานขีองกูารจ�ดกูารเกู�0ยวกู�บ่สวน หากูว'าค"ณ์ใช่�ป"Lยเคม�ต�นไม�จะโตขี=�นกู7จร�งอย�' แต'ปJแล�วปJเล'าด�นจะจ*ดลงตามล6าด�บ่ ป"Lยเคม�จะส�บ่เอาความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองแผู้'นด�นไปจนหมด และด�วยกูารที่6าเพิ�ยงเที่'าน��นแค'ช่� 0วร" 'นเด�ยว ด�นจะเส�ยหายอย'างเห7นได�ช่�ด

           ไม'ม�ว�ธี�กูารในกูารที่6าเกูษตรที่�0ส"ขี"มรอบ่คอบ่ย�0งกูว'าหนที่างที่�0ช่'วยให�เกู�ดกูารฟัA� นฟั�สภูาพิด�นอย'างสมบ่�รณ์� เม*0อ 20 ปJที่�0แล�ว โฉมหน�าขีองภู�เขีาล�กูน��เป.นเขีาห�วโล�นด�นเป.นส�แดง แขี7งกูระด�างจนค"ณ์ไม'สามารถใช่�จอบ่หร*อเส�ยมลงบ่นด�นได�เลย ที่�0ด�นรอบ่ ๆ บ่ร�เวณ์น��กู7ม�ล�กูษณ์ะเด�ยวกู�น ช่าวบ่�านแถบ่น��ปล�กูม�น จนกูระที่�0งด�นหมดสภูาพิอ"ดมสมบ่�รณ์� และหล�งจากูน��นที่�0ด�นแถบ่น��กู7ถ�กูปล'อยให�รกูร�างว'างเปล'า อาจพิ�ดได�ว'า ผู้มช่'วยฟัA� นฟั�ความอ"ดมสมบ่�รณ์�ขีองด�นที่�0น��ขี=�นมาอ�กูคร��งย�0งกูว'าจะพิ�ดว'าผู้มมาปล�กูส�มและพิ*ช่ผู้�กูที่�0น�0

           เรามาพิ�ดกู�นถ=งว�ธี�ที่�0ผู้มได�ฟัA� นสภูาพิอ�นแห�งแล�งขีองที่�0ลาดเช่�งเขีาแห'งน��กู�นส�กูหน'อย หล�งสงครามโลกู เที่คน�คในกูารไถพิล�กูด�นขีนาดล=กูเพิ*0อที่6าสวนส�มและขี"ดหล"มเพิ*0อเต�มป"Lยอ�นที่ร�ย�เป.นเที่คน�คที่�0ได�ร �บ่กูารสน�บ่สน"น เม*0อผู้มออกูจากูศ�นย�ว�จ�ย ผู้มได�ลองใช่�ว�ธี�น��กู�บ่สวนขีองผู้มเอง หลายปJต'อมา ผู้มได�ขี�อสร"ปว'าว�ธี�กูารเช่'นน�� นอกูจากูจะที่6าลายสภูาพิที่างกูายภูาพิแล�ว ย�งไม'ม�ส'วนในกูารช่'วยฟัA� นฟั�สภูาพิด�นเอาเส�ยเลย

           ตอนแรกูผู้มเอาฟัางและต�นเฟัUร�น ซ้ำ=0งผู้มน6าลงมาจากูหล�งเขีามาใส'หล"มฝ>งไว� กูารขีนขีองหน�กูถ=ง ๙๐ ปอนด� (๔๐.๙ กู�โลกูร�ม) หร*อกูว'าน��นเป.นงานใหญ'มากู แต'หล�งจากูน��น ๒-๓ ปJ กู7ไม'ม�แม�เพิ�ยงฮ�วม�สส�กูฝBาม*อหน=0ง ย�0งกูว'าน��น หล"มที่�0ผู้มขี"ดไว�ใส'อ�นที่ร�ย�ว�ตถ"กู7พิ�งย"บ่ไป กูลายเป.นเพิ�ยงหล"มโล'ง ๆ

           ต'อมาผู้มพิยายามใหม'ด�วยกูารฝ>งเศษไม� ด�เหม*อนว'าฟัางจะเป.นต�วช่'วยที่�0ด�ที่�0ส"ดในกูารฟัA� นฟั�สภูาพิด�น แต'ถ�าพิ�จารณ์าจากูปร�มาณ์ขีององค�ประกูอบ่ขีองด�น เศษไม�จะด�กูว'า ว�ธี�น��จะด�ตราบ่เที่'าที่�0ย�งม�ไม�ไห�ต�ด แต'ส6าหร�บ่บ่างคนที่�0ไม'ม�ต�นไม�ใกูล� ๆ ย'อมเป.นกูารด�กูว'าที่�0จะปล�กูต�นไม�ในสวนโดยตรง ย�0งกูว'าจะไปขีนไม�มาจากูที่�0ไกูล ๆ

Page 48: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ในสวนขีองผู้มม�ต�นซ้ำ�ดาร� ต�นสน ต�นสาล�0อย�' ๒-๓ ต�น ตนพิล�บ่ ปJ0 แป> ต�นเช่อร�0ญ�0ป"Bน และไม�ผู้ลพิ*�นบ่�านอ�กูหลายช่น�ดขี=�นปะปนอย�'กู�บ่ต�นสน ต�นไม�ที่�0น'าสนใจที่�0ส"ดต�นหน=0งซ้ำ=0งแม�จะไม'ใช่'ไม�พิ*�นบ่�าน ค*อต�นโมร�ช่�ม'า อะคาเซ้ำ�ย เป.นต�นเด�ยวกู�บ่ที่�0ผู้มกูล'าวถ=งกู'อนหน�าน�� ที่�0ม�ส'วนส�มพิ�นธี�กู�บ่กูารสงวนร�กูษาศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลงรวมที่��งแมลงเต'าลาย ต�นไม�ช่น�ดน��เป.นไม�เน*�อแขี7ง ดอกูขีองม�นจะด=งด�ดผู้=�งมาหาน6�าหวาน ใบ่ขีองม�นเหมาะส6าหร�บ่เล��ยงส�ตว� ที่��งย�งช่'วยป องกู�นแมลงในสวนและช่'วยกู�นลม นอกูจากูน��บ่�กูเตร�ที่�0อาศ�ยอย�'ในรากูย�งช่'วยที่6าให�ด�นอ"ดมสมบ่�รณ์�

           ต�นไม�พิ�นธี"�น��น6าเขี�ามาย�งญ�0ป"Bนจากูประเที่ศออสเตรเล�ยเม*0อหลายปJกู'อนและเป.นไม�โตเร7วกูว'าต�นไม�ช่น�ดใดที่�0ผู้มเคยพิบ่มา รากูขีองม�นจะหย�0งล=กูลงในด�นเพิ�ยงช่�0วเวลาไม'กู�0เด*อน และเพิ�ยง ๖-๗ ปJให�หล�งล6าต�วขีองม�นจะส�งเที่'า ๆ กู�บ่เสาโที่รศ�พิที่�ที่�เด�ยว นอกูจากูน�� ต�นไม�พิ�นธี"�น��ย�งเป.นต�วตร=งไนโตรเจน ด�งน��นหากูปล�กูต�นไม�ช่น�ดน��ส�กู ๖-๑๐ ต�นในพิ*�นที่�0 ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') ม�นจะช่'วยให�เกู�ดกูารฟัA� นฟั�สภูาพิด�นจนถ=งช่��นด�นที่�0อย�'ล=กูลงไป และกู7ไม'ม�ความจ6าเป.นต�องที่นหล�งขีดหล�งแขี7งในกูารขีนลากูไม�จากูภู�เขีาเพิ*0อมาที่6าป"Lย

           ส6าหร�บ่กูารบ่6าร"งหน�าด�น ผู้มจะหว'านเมล7ดไวที่� โคลเวอร� และหญ�าอ�ลฟั>ลฟัBาบ่นพิ*�นด�นที่�0แห�งแล�ง เป.นเวลาหลายปJกูว'าพิ*ช่คล"มด�นเหล'าน��จะสามารถเกูาะหน�าด�นได� แต'ในที่�0ส"ดม�นกู7สามารถขี=�นครอบ่คล"มพิ*�นที่�0ในสวนบ่ร�เวณ์เช่�งเขีาแห'งน�� ผู้มปล�กูห�วไช่เที่�าญ�0ป"Bนที่�0เร �ยกูว'าไดกูอนไว�ด�วย รากูขีองม�นจะช่อนไช่ล=กูลงไปในด�น น6าเอาอ�นที่ร�ย�สารลงไปในด�น และเปUดที่างให�กูารหม"นเว�ยนขีองอากูาศและน6�าด�ขี=�น ม�นขียายพิ�นธี"�ได�ง'าย และหล�งจากูหว'านไปแล�วคร��งหน=0งค"ณ์กู7แที่บ่จะล*มม�นไปได�เลย

           เม*0อด�นม�ความอ"ดมสมบ่�รณ์ขี=�น ว�ช่พิ*ช่กู7เร�0มจะกูล�บ่มาอ�กูคร��ง ๗-๘ ปJให�หล�ง พิ*ช่จ6าพิวกูถ�0วที่�0ปล�กูไว�คล"มด�นกู7แที่บ่จะกูล*นหายไปที่'ามกูลางว�ช่พิ*ช่ ผู้มจ=งหว'านเมล7ดโคลเวอร�เพิ�0มลงไปอ�กูเล7กูน�อย ในตอนปลายฤด�ร�อนหล�งจากูต�ดว�ช่พิ*ช่ออกูไป* ผู้ลจากูพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วและว�ช่พิ*ช่ที่�0ขี=�นหนาแน'นเป.นเวลากูว'า ๒๕ ปJที่6าให�หน�าด�นในสวนแห'งน��ที่�0เคยแขี7งกูระด�างและม�ส�แดงค'อย ๆ อ'อนต�วลงและม�ส�ด6า ที่��งย�งอ"ดมไปด�วยไส�เด*อนและอ�นที่ร�ย�ว�ตถ"

           เม*0อพิ*ช่คล"มด�นได�ช่'วยฟัA� นสภูาพิหน�าด�น ในขีณ์ะเด�ยวกู�นรากูขีองต�นโมร�ช่�มา อะคาเซ้ำ�ย กู7ช่'วยฟัA� นฟั�สภูาพิด�นที่�0อย�'ล=กูลงไป ค"ณ์กู7ไม'ม�ความจ6าเป.นต�องใช่�ป"Lยและไถพิล�กูด�นระหว'างไม�ผู้ลในสวนอ�กู สภูาพิในสวนผู้ลไม�จะม�ต�นไม�ส�ง ๆ ส6าหร�บ่กู�นลม ต�นส�มอย�'ตรงกูลาง และพิ*ช่คล"มด�นอย�'เบ่*�องล'าง ผู้มได�พิบ่ว�ธี�ที่�0จะอย�'อย'างสบ่าย ๆ และปล'อยให�สวนจ�ดกูารที่"กูอย'างด�วยต�วม�นเอง

Page 49: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

* ระหว'างฤด�ร�อน ฟั�กู�โอกูะจะต�ดว�ช่พิ*ช่ ไม�หนาม และต�นอ'อนขีองพิ*ช่ที่�0ขี=�นอย�'ใต�ไม�ผู้ลในสวนโดยใช่�เค�ยว

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๗

ปล กผู้�กบ านแบบผู้�กป>า

                เรัามาพิ�ดถ=งกูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กูส�กูหน'อย เราอาจจะใช่�สวนหล�งบ่�านเป.นที่�0ปล�กูผู้�กูสวนคร�ว เพิ*0อเล��ยงด�คนในครอบ่คร�ว หร*อม�ฉะน��นกู7อาจจะปล�กูบ่นที่�0ด�นว'าง ๆ ที่�0ไม'ใช่�ประโยช่น�กู7ได�

           ส6าหร�บ่สวนหล�งบ่�าน ขีอแนะน6าว'าค"ณ์ควรปล�กูผู้�กูสวนคร�วช่น�ดที่�0เหมาะสมในเวลาที่�0เหมาะเจาะ ในแปลงที่�0เตร�ยมด�วยป"Lยหม�กูและป"Lยคอกูตามธีรรมช่าต� ว�ธี�กูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กูตามตารางสวนคร�วแบ่บ่เกู'าขีองญ�0ป"Bนน��นสอดคล�องเป.นอย'างด�กู�บ่แบ่บ่แผู้นตามธีรรมช่าต�ขีองช่�ว�ต เด7กู ๆ จะเล'นกู�นใต�ต�นไม�ในสวนหล�งบ่�าน ส'วนหม�กู7กู�นเศษอาหารที่�0เหล*อจากูคร�วและรากูไม�ตามด�น หมาจะเล'นและส'งเส�ยงเห'า ในขีณ์ะที่�0เกูษตรกูรจะหว'านเมล7ดพิ*ช่ในด�นอ�นอ"ดม ต�วหนอนและแมลงเต�บ่โตขี=�นพิร�อมกู�บ่พิ*ช่ผู้�กู ไกู'จ�กูหนอนและวางไขี'ไว�ไห�เด7กู ๆ ได�กู�น

           ครอบ่คร�วช่นบ่ที่ที่�0เป.นแบ่บ่ฉบ่�บ่ขีองญ�0ป"Bนจะปล�กูพิ*ช่ผู้�กูในล�กูษณ์ะเช่'นน��จนเม*0อราวไม'เกู�น ๒๐ ปJให�หล�งมาน��เอง

           โรคพิ�ษจะป องกู�นได�ด�วยกูารปล�กูผู้�กูพิ*�นบ่�านในเวลาที่�0เหมาะสม ร�กูษาด�นให�อ"ดมด�วยกูารน6าขีองเหล*อที่�0เป.นอ�นที่ร�ย�สารใส'กูล�บ่ไปในด�น และปล�กูพิ*ช่หม"นเว�ยน แมลงที่�0ที่6าอ�นตรายต'อพิ*ช่จะถ�กูจ�บ่ที่��งบ่�าง โดนไกู'จ�กูกู�นไปบ่�าง ในภูาคใต�ขีองเกูาะช่�โกูกู" ม�ไกู'พิ�นธี"�หน=0งที่�0จะกู�นเฉพิาะต�วหนอนและแมลงที่�0อย�'บ่นพิ*ช่ผู้�กู โดยไม'ค"�ยเขี�0ยที่6าลายต�นผู้�กูและรากูขีองม�น

           ช่าวบ่�านบ่างส'วนอาจจะว�พิากูษ�ว�จารณ์�ในตอนแรกูเกู�0ยวกู�บ่กูารใช่�ม�ลส�ตว�และม�ลคนว'าเป.นว�ธี�กูารโบ่ร60าโบ่ราณ์และสกูปรกู ป>จจ"บ่�นผู้��คนน�ยมพิ*ช่ผู้�กูที่�0 "สะอาด" ด�วยเหต"น��เกูษตรกูรจ=งปล�กูพิ*ช่ผู้�กูในเร*อนกูระจกูโดยไม'ต�องอาศ�ยด�นเลย กูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กูในกูรวด ในที่ราย และในน6�าโดยไม'อาศ�ยด�นเลยกูลายเป.นส�0งที่�0ที่�นสม�ยกูว'า พิ*ช่ผู้�กูเหล'าน��ปล�กูโดยอาศ�ยสารเคม�เป.นธีาต"อาหาร และอาศ�ยแสงซ้ำ=0งส'องผู้'านผู้�าคล"มเส�นใยสงเคราะห� เป.นส�0งที่�0น'าประหลาดที่�0ประช่าช่นมองพิ*ช่ผู้�กูเหล'าน��ว'าเป.นขีอง "สะอาด" และปลอดภู�ยที่�0จะน6ามากู�น อาหารที่�0ปล�กูในด�นที่�0ม�ความสมด"ลระหว'างกูารที่6างานขีองไส�เด*อน จ"ล�นที่ร�ย� และกูารเน'าเปA0 อยขีองม�ลส�ตว�น� �น เป.นส�0งที่�0สะอาดที่�0ส"ด และม�ความอ"ดมสมบ่�รณ์�ในต�วม�นเองที่�0ส"ดย�0งกูว'าส�0งอ*0น ๆ

           กูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กูในล�กูษณ์ะ "กู=0งผู้�กูปBา" จะที่6าให�ที่�0ว'างที่�0ม�อย�'มากูมายร�มฝ>0 งแม'น6�า หร*อที่�0ด�น

Page 50: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

โล'ง ๆ ที่�0ไม'ได�ใช่�ประโยช่น�น� �นเกู�ดเป.นประโยช่น�ขี=�นมา ในความค�ดขีองผู้ม ว�ธี�ปล�กูพิ*ช่ช่น�ดน��กู7ค*อ เพิ�ยงแต'โยนเมล7ดผู้�กูไปตามที่�0เหล'าน��และปล'อยให�ม�นโตขี=�นพิร�อมกู�บ่ว�ช่พิ*ช่ ต�วผู้มเองปล�กูผู้�กูอย�'ขี�างภู�เขีาในที่�0ว'างระหว'างต�นส�ม

           ส�0งที่�0ส6าค�ญค*อต�องร� �ว'าเม*0อไหร'ควรจะปล�กู ส6าหร�บ่พิ*ช่ผู้�กูในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�เวลาที่�0ควรปล�กูค*อ เม*0อว�ช่พิ*ช่ฤด�หนาวเร�0มเห�0ยวเฉาตายไป และกู'อนที่�0ว�ช่พิ*ช่ในฤด�ร�อนจะที่�นงอกู* ออกูมา กูารหว'านเมล7ดในฤด�ใบ่ไม�ร'วงควรหว'านเม*0อหญ�าในฤด�ร�อนกู6าล�งเฉาตาย และว�ช่พิ*ช่ฤด�หนาวย�งไม'งอกูออกูมา

           เป.นกูารด�ที่�0ส"ดที่�0จะรอฝนซ้ำ=0งจะตกูต�ดต'อกู�นเป.นเวลาหลายว�น ต�ดว�ช่พิ*ช่ที่�0คล"มอย�'ออกูและหว'านเมล7ดพิ�นธี"�ผู้�กู ไม'จ6าเป.นต�องใช่�ด�นกูลบ่ เพิ�ยงแต'เอาว�ช่พิ*ช่ที่�0ต�ดแล�วคล"มลงไปบ่นเมล7ดผู้�กูเหล'าน��นเหม*อนกู�บ่คล"มด�วยฟัาง ว�ธี�น��จะซ้ำ'อนเมล7ดผู้�กูเหล'าน��นจากูนกูและไกู' จนกูว'าม�นจะงอกูเป.นต�นอ'อน ปกูต�แล�วควรต�ดว�ช่พิ*ช่ออกูส�กู ๒-๓ คร��ง น�0เป.นกูารเปUดที่างให�ต�นอ'อนขีองพิ*ช่ผู้�กูได�งอกูแต'บ่างคร��งกูารต�ดหนเด�ยวกู7เพิ�ยงพิอแล�ว

           ที่�0ที่�0ว�ช่พิ*ช่และพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วไม'ขี=�นหนาแน'นเกู�นไป ค"ณ์สามารถหว'านเมล7ดพิ�นธี"�ผู้�กูลงไป ไกู'จะจ�กูกู�นไปบ่�าง แต'ส'วนใหญ'จะงอกูเป.นต�นอ'อน แต'ถ�าค"ณ์ปล�กูเป.นแนว หร*อยกูค�นร'อง กู7ม�โอกูาสที่�0แมลงปJกูแขี7งและแมลงช่น�ดต'าง ๆ จะพิากู�นมากู�นเมล7ดผู้�กูเหล'าน��นเส�ยเป.นจ6านวนมากู เพิราะแมลงพิวกูน��เด�นเป.นเส�นตรง ไกู'กู7จะจดจ6าพิ*�นที่�0หย'อมที่�0เราได�ถางไว� แล�วกู7จะมาค"�ยเขี�0ยหาอาหารบ่ร�เวณ์น��น ม�นเป.นประสบ่กูารณ์�ขีองผู้มที่�0พิบ่ว'า จะเป.นกูารด�ที่�0ส"ดที่�0จะหว'านเมล7ดไว�ที่�0โน'นบ่�าง ที่�0น�0บ่�าง

           พิ*ช่ผู้�กูที่�0เต�บ่โตในล�กูษณ์ะน��จะแขี7งแรงเกู�นกูว'าที่�0เราค�ด หากูว'าม�นงอกูเป.นต�นอ'อนกู'อนว�ช่พิ*ช่ ม�นกู7จะไม'ถ�กูว�ช่พิ*ช่ขี=�นปกูคล"มในภูายหล�ง ม�ผู้�กูบ่างช่น�ดเช่'น ผู้�กูปLวยเล�ง และแครอที่ ซ้ำ=0งจะงอกูได�ไม'เร7วน�กู ควรเอาเมล7ดแช่'น6�าไว� ๑-๒ ว�น แล�วเอาด�นเหน�ยวห"�มเมล7ดไว� ว�ธี�น��จะช่'วยแกู�ป>ญหาได�

           ถ�าหว'านเมล7ดห�วไช่เที่�า ผู้�กูกูาดห�ว และผู้�กูใบ่เขี�ยวช่น�ดต'าง ๆ ที่�0ขี=�นในฤด�ใบ่ไม�ร'วง ให�มากูส�กูหน'อย กู7จะสามารถส��กู�บ่ว�ช่พิ*ช่ฤด�หนาวและต�นฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� จะม�บ่างส'วนที่�0ไม'ถ�กูเกู7บ่เกู�0ยว และจะแตกูหน'อใหม'ด�วยต�วม�นเองปJแล�วปJเล'า พิวกูน��จะม�รสช่าต�แปลกูออกูไป และกู�นอร'อยเป.นพิ�เศษ

           เป.นภูาพิที่�0น'าต*0นตาต*0นใจที่�0ได�เห7นพิ*ช่ผู้�กูที่�0ไม'ค"�นเคยหลายช่น�ด เต�บ่โตงอกูงามขี=�นที่�0โน'นบ่�างที่�0น�0บ่�างบ่นภู�เขีา ห�วไช่เที่�าและผู้�กูกูาดห�วจะงอกูพิ�นด�นคร=0งหน=0ง ส'วนอ�กูคร=0งหน=0งซ้ำ'อนต�วอย�'ในด�น แครอที่และเบ่อร�ดOอกูส� จะม�ล�กูษณ์ะอ�วน เต��ย และม�รากูมากูมาย ผู้มเช่*0อว'ารสฝาดและขีมเล7กูน�อยขีองม�น ค*อล�กูษณ์ะเด�มขีองม�นเม*0อคร��งย�งเป.นผู้�กูปBา กูระเที่�ยม หอมเล7กู และกูระเที่�ยมต�นเม*0อปล�กูแล�วคร��งหน=0ง ม�นกู7จะสามารถขียายพิ�นธี"�ด�วยต�วม�นเองปJแล�วปJเล'า

           พิ*ช่จ6าพิวกูถ�0วที่�0ใช่�บ่ร�โภูคฝ>กูหร*อเมล7ด เหมาะที่�0จะหว'านในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� ถ�0วฝ>กูยาว และถ�0วแดงหลวง เป.นพิ*ช่ที่�0ปล�กูง'ายและให�ผู้ลผู้ล�ตส�ง กูารปล�กูถ�0วจ6าพิวกูถ�0วแดงอาซ้ำ�กู� ถ�0วเหล*อง ถ�0วลาย

Page 51: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

และถ�0วแดงหลวง กูารงอกูเป.นต�นอ'อนได�เร7วเป.นส�0งที่�0จ6าเป.น ม�นจะงอกูได�ยากูถ�าขีาดน6�าฝน และค"ณ์กู7ต�องคอยด�แลม�นให�พิ�นจากูนกูและแมลง

           มะเขี*อเที่ศและมะเขี*อยาว ไม'แขี7งแรงพิอที่�0จะส��กู�บ่ว�ช่พิ*ช่เม*0อม�นย�งเป.นต�นอ'อนอย�' ด�งน��นจ=งควรปล�กูในแปลงเพิาะกู'อนจนโตพิอจ=งค'อยย�ายลงด�น มะเขี*อเที่ศควรปล'อยให�เล*�อยตามด�นแที่นที่�0จะที่6าร�านให� รากูจะงอกูออกูจากูตาตามแนวล6าต�นใหญ' ส'วนยอดอ'อนกู7จะงอกูออกูมาและให�ผู้ล

           ส6าหร�บ่แตงกูวาพิ�นธี"�ที่�0งอกูเล*�อยตามด�นจะด�ที่�0ส"ด ค"ณ์จะต�องด�แลตอนที่�0ย�งเป.นต�นอ'อนอย�' โดยกูารต�ดว�ช่พิ*ช่ให�เป.นคร��งคราว แต'หล�งจากูน��นม�นจะแขี7งแรง เอาไม�ไผู้'หร*อกู�0งไม�ป>กูไว�ให�ม�นเล*�อยพิ�น ว�ธี�น��จะช่'วยให�ล�กูขีองม�นอย�'พิ�นด�นเป.นกูารป>องกู�นไม'ให�ล�กูเน'าเปA0 อย

           ว�ธี�ปล�กูแตงกูวาน��กู7ใช่�กู�บ่กูารปล�กูแตงเที่ศและน6�าเต�าด�วย

           ม�นและเผู้*อกูเป.นพิ*ช่ที่�0แขี7งแรงมากู ปล�กูเพิ�ยงคร��งเด�ยวม�นกู7จะขี=�นในที่�0เด�มที่"กูปJและไม'เคยถ�กูว�ช่พิ*ช่ขี=�นปกูคล"ม เวลาที่�0ค"ณ์เกู7บ่เกู�0ยวให�ที่��งบ่างส'วนไว�ในด�น ถ�าด�นแขี7งควรปล�กูห�วไช่เที่�ากู'อน เพิราะเม*0อรากูขีองม�นโต ม�นจะช่'วยพิรวนด�นและที่6าให�ด�นอ'อนน"'มขี=�น และเพิ�ยงไม'กู�0ฤด�กู7สามารถปล�กูม�นแที่นได�

           ผู้มพิบ่ว'าพิ*ช่คล"มด�นจ6าพิวกูถ�0วเช่'นไวที่� โคลเวอร� ม�ประโยช่น�ในกูารย�บ่ย��งกูารเต�บ่โตขีองว�ช่พิ*ช่ ม�นจะขี=�นอย'างหนาแน'น และสามารถกู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ที่�0แขี7งแรง เช่'น ม�กูเว�ร �ที่ และหญ�าต�นกูา ถ�าหว'านเมล7ดโคลเวอร�คล"กูเคล�ากู�บ่เมล7ดพิ�นธี"�ผู้�กู ม�นจะที่6าหน�าที่�0เป.นว�ตถ"คล"มด�นที่�0ม�ช่�ว�ต ที่�0ช่'วยให�ด�นอ"ดมสมบ่�รณ์�และร�กูษาความช่*�นในด�น ที่��งช่'วยให�กูารระบ่ายอากูาศเป.นไปได�ด�

           กูารหว'านเมล7ดโคลเวอร�กู7เช่'นเด�ยวกู�บ่พิ*ช่ผู้�กู กูล'าวค*อส�0งส6าค�ญอย�'ที่�0กูารเล*อกูเวลาที่�0เหมาะสม กูารหว'านในปลายฤด�ร�อนหร*อฤด�ใบ่ไม�ร'วงจะด�ที่�0ส"ด รากูจะค'อยเต�บ่โตในระหว'างเด*อนที่�0หนาวเย7น จนในที่�0ส"ดล6าต�นจะโผู้ล'ขี=�นมาส��กู�บ่ว�ช่พิ*ช่ในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� พิ*ช่คล"มด�นจะที่6างานได�ด�เช่'นกู�นถ�าหว'านตอนต�นฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� จะใช่�ว�ธี�หว'านหร*อปล�กูเป.นแถวห'างกู�นช่'วงละ ๑๒ น��วกู7ได� เม*0อพิ*ช่คล"มด�นสามารถขี=�นปกูคล"มพิ*�นที่�0 ค"ณ์กู7ไม'จ6าเป.นต�องหว'านเมล7ดเพิ�0มอ�กูเป.นเวลาถ=ง ๕-๖ ปJ

           จ"ดประสงค�หล�กูในกูารปล�กูผู้�กูในล�กูษณ์ะกู=0งผู้�กูปBาเช่'นน�� กู7เพิ*0อให�กูารปล�กูผู้�กูเป.นธีรรมช่าต�มากูเที่'าที่�0จะเป.นได�ในที่�0ด�นซ้ำ=0งถ�กูที่��งไว�ไม'ใช่�ประโยช่น�อย�'แล�ว ถ�าค"ณ์พิยายามใช่�ว�ธี�กูารที่�0พิ�ฒนามากูกูว'าน�� หร*อเพิ*0อจะเพิ�0มผู้ลผู้ล�ต ค"ณ์จะพิบ่กู�บ่ความล�มเหลว ความล�มเหลวส'วนใหญ'จะเกู�ดจากูแมลงและโรค ถ�าสม"นไพิรและพิ�นธี"�ผู้�กูหลายช่น�ดถ�กูน6ามาคล"กูเคล�ากู�น และปล�กูที่'ามกูลางพิ*ช่พิ�นธี"�ธีรรมช่าต�อ*0น ๆ ความเส�ยหายจากูแมลงและโรคพิ*ช่จะม�น�อย และไม'จ6าเป.นต�องใช่�ยาพิ'นหร*อจ�บ่แมลงเจาะกู�นพิ*ช่ผู้�กู

           ค"ณ์สามารถปล�กูผู้�กูที่�0ไหนกู7ได�ที่�0ม�ว�ช่พิ*ช่หลายช่น�ดขี=�นอย�'มากูมาย ความส6าค�ญอย�'ที่�0ต�องค"�นเคยกู�บ่วงจรในแต'ละปJ และแบ่บ่แผู้นกูารเต�บ่โตขีองว�ช่พิ*ช่และหญ�าจากูกูารด�ความหลากูหลายและขีนาดขีองว�ช่พิ*ช่ในที่�0แห'งใดแห'งหน=0ง ค"ณ์กู7จะสามารถร� �ช่น�ดขีองด�น และสภูาพิว'าม�ความอ"ดม

Page 52: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

สมบ่�รณ์�หร*อไม'

           ในสวนขีองผู้ม ผู้มปล�กูเบ่อร�ดOอกูซ้ำ� กูะหล60าปล� มะเขี*อเที่ศ แคร7อที่ ผู้�กูโสภูณ์ ถ�0ว ผู้�กูกูาดห�ว และสม"นไพิรหลายช่น�ด รวมที่��งพิ*ช่ผู้�กูจ6านวนมากูในล�กูษณ์ะกู=0งผู้�กูปBาเช่'นน��

* ว�ธี�ปล�กูผู้�กูเช่'นน��ได�พิ�ฒนามาโดยอาศ�ยกูารที่ดลองขีองฟั�กู�โอกูะ ซ้ำ=0งส�มพิ�นธี�กู�บ่เง*0อนไขีขีองที่�องถ�0น ที่�0ที่�0เขีาอย�'อาศ�ยจะม�ฝนในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�ซ้ำ=0งเป.นเร*องแน'นอน และอากูาศอ"'นพิอที่�0จะปล�กูผู้�กูได�ที่"กูฤด�กูาล อาศ�ยกูารที่ดลองเป.นเวลาหลายปJ เขีาเร�ยนร� �วาม�ผู้�กูช่น�ดไหนที่�สามารถขี=�นพิร�อมกู�บ่ว�ช่พิ*ช่ช่น�ดใด และต�องกูารด�แลแบ่บ่ไหน           ว�ธี�กูารเฉพิาะขีองฟั�กู�โอกูะในกูารปล�กูพิ*ช่ผู้�กูน�� ไม'เหมาะสมกู�บ่พิ*�นที่�0ส'วนใหญ'ที่างอเมร�กูาเหน*อ กูารปล�กูผู้�กูในล�กูษณ์ะกู=0งผู้�กูปBาเช่'นน��ต�องขี=�นอย�'กู�บ่เกูษตรกูรแต'ละคน ที่�0จะพิ�ฒนาว�ธี�กูารให�เหมาะสมกู�บ่ที่�0ด�นและพิ*ช่ผู้�กูตามธีรรมช่าต�ในที่�องถ�0นขีองตน

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๘

เวัลาแหั6งการัละเล�กสารัเคมั�

                ท�กว�นน��กูารปล�กูขี�าวเจ�าญ�0ป"Bนกู6าล�งอย�' ณ์ ที่างแยกูที่�0ส6าค�ญ ที่��งเกูษตรกูรและผู้��เช่�0ยวช่าญล�วนอย�'ในความส�บ่สนว'าควรจะเด�นไปบ่นเส�นที่างใด จะใช่�ว�ธี�ป>กูด6าหร*อเปล�0ยนไปใช่�ว�ธี�หว'านเมล7ดโดยตรง และถ�าเป.นว�ธี�หล�ง จะเล*อกูกูารไถพิรวนด�นหร*อไม'ไถพิรวนด�น ผู้มได�พิ�ดมาเป.นเวลา ๒๐ ปJแล�วว'า กูารหว'านเมล7ดโดยตรงลงไปในด�นที่�0ไม'ไถพิรวน จะค'อย ๆ พิ�ส�จน�ให�เห7นว'าเป.นว�ธี�กูารที่�0ด�ที่�0ส"ด ความแพิร'หลายอย'างรวดเร7วขีองว�ธี�หว'านเมล7ดโดยตรง ซ้ำ=0งเกู�ดขี=�นแล�วในจ�งหว�ดโอคายาม'าเป.นส�0งย*นย�นได�อย'างด�

           อย'างไรกู7ตาม ย�งม�คนจ6านวนหน=0งที่�0กูล'าวว'ากูารเปล�0ยนไปที่6ากูารเกูษตรที่�0ไม'ใช่�สารเคม� เพิ*0อสนองตอบ่ความจ6าเป.นที่างอาหารในระด�บ่ช่าต�น� �น เป.นเร*0องเหล*อเช่*0อ พิวกูเขีากูล'าวว'า กูารใช่�สารเคม�เป.นส�0งจ6าเป.นในกูารควบ่ค"มโรคขี�าวที่�0ส6าค�ญ ๓ ช่น�ด ค*อ โรคล6าต�นเน'า (stem rot) โรคใบ่ไหม�และโรคขีอบ่ใบ่แห�ง (bacterial leaf blight) แต'ถ�าเกูษตรกูรเล�กูใช่�พิ�นธี"�ขี�าว "ปร�บ่ปร"ง" ที่�0อ'อนแอพิวกูน��น ไม'ใส'ป"Lยไนโตรเจนมากูเกู�นไปในด�น และลดปร�มาณ์น6�าขี�งเพิ*0อให�รากูสามารถเต�บ่โต

Page 53: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

แขี7งแรงขี=�น โรคเหล'าน��จะหมดไป และยาพิ'นสารเคม�เหล'าน��กู7จะกูลายเป.นส�0งไม'จ6าเป.น

           ในตอนแรกู ด�นส�แดงในที่�0นาขีองผู้มขีาดความอ"ดมและไม'เหมาะที่�0จะปล�กูขี�าว โรคใบ่จ"ดส�น6�าตาล (brown spot) กู7ม�กูจะเกู�ดขี=�น แต'เม*0อที่�0นาค'อย ๆอ"ดมสมบ่�รณ์�ขี=�น โรคใบ่จ"ดส�น6�าตาลกู7ลดน�อยลง หล�งจากูน��นกู7ไม'เคยปรากูฏิว'าม�โรคระบ่าดเลย

           ป>ญหากูารรบ่กูวนจากูแมลงกู7เช่'นเด�ยวกู�น ส�0งที่�0ส6าค�ญที่�0ส"ดค*อต�องไม'ฆ่'าศ�ตร�ตามธีรรมช่าต�ขีองแมลง กูารปล'อยให�ที่�0นาจมอย�'ในน6�าขี�งที่�0น�0งและเน'าเส�ยที่6าให�เกู�ดป>ญหาที่างด�านแมลงด�วยเป.นกู�น แมลงศ�ตร�พิ*ช่ที่�0กู'อความย"'งยากูที่�0ส"ดค*อ เพิล��ยจ�กูจ�0นในหน�าร�อนกู�บ่ฤด�ใบ่ไม�ร'วงพิวกูน��น สามารถควบ่ค"มได�ถ�าไม'ปล'อยให�น6�าขี�งในนาขี�าว

           เพิล��ยจ�กูจ�0นส�เขี�ยว (Green rice leaf-hoppers) ที่�0อาศ�ยอย�'กู�บ่ว�ช่พิ*ช่ตลอดฤด�หนาวอาจกูลายเป.นพิาหะขีองไวร�ส ถ�าหากูส�0งน��เกู�ดขี=�น ผู้ลค*อเราต�องส�ญเส�ยขี�าวไปราวร�อยละ ๑๐-๒๐ จากูโรคใบ่ไหม�ขีองขี�าว ถ�าเราไม'พิ'นสารเคม� จะม�แมงม"มเกู�ดขี=�นมากูมายในที่�0นา และเรากู7สามารถปล'อยให�แมงม"มเหล'าน��จ�ดกูารกู�บ่ป>ญหาด�งกูล'าว แต'แมงม"มน��นอ'อนไหวมากู กูารเขี�าไปย"'งเกู�0ยวกู�บ่ม�นแม�เพิ�ยงเล7กูน�อยกู7ม�ผู้ลร�ายต'อม�นได� ด�งน��น จ=งควรระม�ดระว�งอย�'เสมอในแง'น��

           คนส'วนใหญ'ค�ดว'า ถ�าไม'ใช่�ป"Lยเคม�และยาฆ่'าแมลง ปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตที่างเกูษตรกูรรมจะตกูต60าลงจากูระด�บ่ป>จจ"บ่�นมากู ผู้��เช่�0ยวช่าญด�านแมลงประมาณ์ความส�ญเส�ยในปJแรกูหล�งจากูเล�กูใช่�ยาฆ่'าแมลงว'า จะตกูประมาณ์ร�อยละ ๕ และกูารเล�กูใช่�ป"Lยเคม�กู7จะเพิ�0มความส�ญเส�ยอ�กูราวร�อยละ ๕ อย'างไม'ต�องสงส�ย

           น�0นค*อถ�าม�กูารลดปร�มาณ์น6�าขี�งในนาขี�าว และเล�กูใช่�ป"Lยเคม�ตลอดจนยาฆ่'าแมลง ซ้ำ=0งสน�บ่สน"นให�ใช่�โดยสหกูรณ์�กูารเกูษตรแล�วละกู7 ความส�ญเส�ย โดยเฉล�0ยในในปJแรกูจะตกูประมาณ์ร�อยละ ๑๐ พิล�งแห'งกูารฟัA� นต�วขีองธีรรมช่าต�น� �นย�0งใหญ'เกู�นกูว'าที่�0เราจะจ�นตนากูารได� และหล�งจากูกูารส�ญเส�ยในระยะเร�0มแรกูน�� ผู้มเช่*0อว'าผู้ลผู้ล�ตจะเพิ�0มขี=�น และค'อย ๆ กู�าวหน�าพิ�นระด�บ่เด�มเส�ยอ�กู

           เม*0อผู้มที่6างานอย�'ที่�0สถาน�ว�จ�ยในจ�งหว�ดโคช่� ผู้มได�ที่ดลองว�ธี�กูารป องกู�นหนอนกูอขี�าว (stem borers) แมลงเหล'าน��เจาะล6าต�นขี�าวและอย�'อาศ�ยในน��น ที่6าให�ล6าต�นกูลายเป.นส�ขีาวและเฉาตาย ว�ธี�ประเม�นความเส�ยหายน��นที่6าได�ง'าย ๆ ค"ณ์น�บ่จ6านวนต�นขี�าวที่�0กูลายเป.นส�ขีาวว'าม�อย�'เที่'าไหร' ในจ6านวนขี�าว ๑๐๐ ต�นประมาณ์ร�อยละ ๑๐-๒๐ ขีองม�นจะกูลายเป.นส�ขีาว ในกูรณ์�ที่�0ร"นแรง มองด�เหม*อนว'าต�นขี�าวจะเส�ยหายหมดที่��งแปลง แต'ความเส�ยหายที่�0แที่�จร�งจะประมาณ์ร�อยละ ๓๐

           ความพิยายามที่�0จะหล�กูเล�0ยงความส�ญเส�ยเช่'นน�� ผู้มใช่�ว�ธี�พิ'นยาฆ่'าแมลงเพิ*0อฆ่'าหนอนกูอขี�าวในที่�0นาแปลงหน=0ง ส'วนนาอ�กูแปลงจะปล'อยไว�เช่'นน��น เม*อมาค6านวณ์ผู้ลล�พิธี�ที่�0เกู�ดขี=�น ปรากูฏิว'านาแปลงที่�0ไม'ใช่�ยาฆ่'าแมลงที่�0ม�ล6าต�นเฉาอย�'เป.นจ6านวนมากูกูล�บ่ม�ผู้ลผู้ล�ตส�งกูว'า คร��งแรกูผู้มแที่บ่ไม'เช่*0อต�วเอง และค�ดว'าม�นเป.นความผู้�ดพิลาดขีองกูารที่ดลอง แต'ขี�อม�ลที่�0เกู7บ่ได�น� �นถ�กูต�องแน'นอน ด�งน��นผู้มจ=งที่6ากูารที่ดลองต'อ

Page 54: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ส�0งที่�0เกู�ดขี=�นกู7ค*อ เม*0อหนอนกูอขี�าวที่6าลายต�นขี�าวที่�0อ'อนแอ ที่6าให�ความหนาแน'นขีองต�นขี�าวลดน�อยลง กูารเฉาตายขีองต�นขี�าวที่6าให�เกู�ดที่�0ว'างมากูขี=�นส6าหร�บ่ขี�าวที่�0เหล*อ ด�วยเหต"น�� แสงแดดจ=งสามารถส'องลงไปจนถ=งใบ่ที่�0อย�'ต60าส"ด ผู้ลกู7ค*อต�นขี�าวที่�0เหล*อเต�บ่โตแขี7งแรงกูว'าเกู'า แตกูต'างมากูขี=�น และให�เมล7ดขี�าวมากูกูว'าตอนที่�0ต�นขี�าวย�งหนาแน'น เม*0อต�นขี�าวขี=�นอย'างหนาแน'นมากู และแมลงไม'ได�รบ่กูวนที่6าให�ต�นขี�าวด�อ"ดมสมบ่�รณ์�ด� แต'ในหลายกูรณ์�กูารเกู7บ่เกู�0ยวจะให�ผู้ลต60ากูว'า

           ถ�าอ'านรายงานกูารว�จ�ยหลาย ๆ ช่��นขีองสถาน�ว�จ�ยที่างกูารเกูษตร ค"ณ์จะได�เห7นบ่�นที่=กูผู้ลกูารใช่�ยาพิ'นสารเคม�แต'ละช่น�ด แต'โดยที่�0วไปม�กูไม'ร� �กู�นว'า รายงานด�งกูล'าวจะบ่�นที่=กูผู้ลกูารใช่�ไว�เพิ�ยงคร=0งเด�ยวเที่'าน��น แน'นอนล'ะ ไม'ใช่'ความจงใจที่�0จะปUดบ่�งอะไรไว� แต'เม*0อผู้ลกูารใช่�เหล'าน��ได�ร �บ่กูารต�พิ�มพิ�เพิอกูารโฆ่ษณ์าโดยบ่ร�ษ�ที่ผู้ล�ตสารเคม�เหล'าน��น กู7ด�เหม*อนว'าขี�อม�ลที่�0ขี�ดแย�งกู�นจะถ�กูปUดบ่�งไม'เปUดเผู้ยออกูมา ผู้ลล�พิธี�ที่�0แสดงปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ตต60าด�งที่�0เกู�ดขี=�นในกูารที่ดลองเกู�0ยวกู�บ่หนอนกูอขี�าวน��น ถ�กูค�ดออกูไปด�วยเหต"ผู้ลที่�0ว'าเป.นกูารที่ดลองที่�0ให�ผู้ลขี�ดแย�งกู�น และไม'ได�ร�บ่ความใส'ใจ แน'นอนที่�0ย'อมจะม�กูรณ์�ที่�0แมลงถ�กูกู6าจ�ดแล�วผู้ลผู้ล�ตม�ปร�มาณ์ส�งขี=�น แต'กู7ม�กูรณ์�ที่�0ผู้ลผู้ล�ตลดต60าลงด�วยเช่'นกู�น รายงานเกู�0ยวกู�บ่ผู้ลที่ดลองประกูารหล�งม�กูจะไม'ค'อยได�ปรากูฏิออกูมาที่างส�0งต�พิ�มพิ�

           ในบ่รรดาสารเคม�เกู�0ยวกู�บ่กูารเกูษตร ยาปราบ่ว�ช่พิ*ช่ด�จะเป.นส�0งที่�0ยากูที่�0ส"ดที่�0จะย�บ่ย��งเกูษตรกูรไม'ให�ใช่� น�บ่ต��งแต'อด�ตมาเกูษตรกูรต�องประสบ่ความย"'งยากูกู�บ่ส�0งที่�0เร �ยกูว'า "กูารที่6าสงครามกู�บ่ว�ช่พิ*ช่" กูารไถ กูารพิรวน และแบ่บ่แผู้นในกูารป>กูด6าน��น ที่��งหมดล�วนเป.นไปเพิ*0อกู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ กู'อนที่�0จะม�กูารค�ดค�นยาปราบ่ว�ช่พิ*ช่ เกูษตรกูรต�องเด�นเป.นระยะที่างหลายไมล�ตามที่�0นาที่�0ม�น6�าที่'วมขี�งในแต'ละฤด�กูาล เขี7นเคร*0องม*อต�ดหญ�าขี=�น ๆ ลง ๆ ไปตามแนวร'อง หร*อใช่�ว�ธี�ถอนว�ช่พิ*ช่ด�วยม*อ ด�วยเหต"น��จ=งเป.นเร*0องเขี�าใจได�ง'ายว'า เหต"ใดสารเคม�เหล'าน��จ=งได�ร�บ่กูารยอมร�บ่ราวกู�บ่ขีองขีว�ญที่�0สวรรค�ประที่านมาให� จากูกูารใช่�ฟัาง และพิ*ช่คล"มด�น ตลอดจนกูารปล'อยให�น6�าขี�งในนาขี�าวเพิ�ยงช่�0วคราว ผู้มได�พิบ่ว�ธี�ง'าย ๆ ในกูารควบ่ค"มว�ช่พิ*ช่ โดยไม'ต�องที่นตรากูตร6าถอนว�ช่พิ*ช่หร*อใช่�สารเคม�เลย

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๒

๒.๙

Page 55: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ข อจ�าก�ด้ของวั�ธี�การัทางวั�ทยุาศิาสติรั�

                ก6อนที่�0น�กูว�จ�ยจะเป.นน�กูว�จ�ย เขีาควรเป.นน�กูปร�ช่ญาเส�ยกู'อน เขีาควรจะได�พิ�จารณ์าว'า อะไรค*อเป าหมายขีองมน"ษย� อะไรค*อส�0งที่�0มน"ษยช่าต�ควรสร�างสรรค�ขี=�นมา แพิที่ย�กู7ควรต�ดส�นใจในระด�บ่พิ*�นฐานให�ได�เส�ยกู'อนว'า อะไรที่�0เป.นป>จจ�ยให�แกู'กูารด6ารงช่�ว�ตขีองมน"ษย�

           ในกูารประย"กูต�ที่ฤษฎิ�ขีองผู้มเขี�ากู�บ่กูารที่6าเกูษตรกูรรม ผู้มได�ที่ดลองปล�กูพิ*ช่อย�'หลายว�ธี� ซ้ำ=0งล�วนอ�งกู�บ่ความค�ดที่�0จะพิ�ฒนาว�ธี�กูารที่�0ใกูล�ช่�ดกู�บ่ธีรรมช่าต� ผู้มได�ที่6าโดยกูารลดที่อนว�ธี�กูารที่างกูารเกูษตรที่�0ไม'จ6าเป.นลงเส�ย

           ในด�านหน=0งเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม'ไม'ม�ที่�ศนว�ส�ยเช่'นน�� กูารว�จ�ยเคล*0อนไปอย'างไร�เป าหมาย น�กูว�จ�ยแต'ละคนจะมองเพิ�ยงเหต"ป>จจ�ยเด�ยวขีองกูระบ่วนแห'งเหต"ป>จจ�ยขีองธีรรมช่าต�อ�นไม'ส��นส"ด ที่�0ม�ผู้ลกูระที่บ่ต'อปร�มาณ์ผู้ลผู้ล�ต ย�0งกูว'าน��น เหต"ป>จจ�ยขีองธีรรมช่าต�ย�งม�ความเปล�0ยนแปลงไม'ส��นส"ด

           แม�ว'าจะเป.นที่�0นาแปลงเด�ม เกูษตรกูรกู7จะปล�กูพิ*ช่ในแต'ละปJต'างกู�นออกูไป ที่��งน��ขี=�นอย�'กู�บ่กูารเปล�0ยนแปลงด�านอากูาศ ประช่ากูรขีองแมลง สภูาพิขีองด�นและเหต"ป>จจ�ยที่างธีรรมช่าต�อ*0น ๆ ธีรรมช่าต�ในที่"กูหนแห'งจะม�ความเคล*0อนไหวไม'หย"ดน�0งเสมอ เง*0อนไขีต'าง ๆ ไม'ม�ล�กูษณ์ะคงที่�0หร*อเหม*อนกู�นเลย ไม'ว'าจะเป.นกูารเปร�ยบ่เที่�ยบ่ระหว'างปJใด

           กูารว�จ�ยแบ่บ่สม�ยใหม'จะแบ่'งแยกูธีรรมช่าต�ออกูเป.นส'วนเล7กูส'วนน�อย แล�วที่6ากูารที่ดลองซ้ำ=0งไม'ม�ความละม�ายเหม*อนที่��งในแง'ขีองกูฎิธีรรมช่าต� หร*อประสบ่กูารณ์�ที่างกูารปฏิ�บ่�ต�เลย ผู้ลขีองม�นถ�กูกู6าหนดขี=�นเพิ*0อความสะดวกูขีองกูารว�จ�ย มากูกูว'าจะเป.นไปตามความจ6าเป.นขีองเกูษตรกูร และกูารค�ดว'าขี�อสร"ปด�งกูล'าวสามารถน6าไปใช่�ไนที่�องนาอย'างม�ความส6าเร7จเป.นน�จส�นน��น ถ*อว'าเป.นความเขี�าใจผู้�ดอย'างใหญ'หลวง

           เม*0อเร7ว ๆ น��ศาสตราจารย� ที่ซ้ำ=โนะ แห'งมหาว�ที่ยาล�ยอ�ไฮม� ได�เขี�ยนหน�งส*อเกู�0ยวกู�บ่ความส�มพิ�นธี�ระหว'างระบ่บ่เมตาบ่อล�ซ้ำ=ม* ขีองพิ*ช่กู�บ่ผู้ลผู้ล�ตขีองขี�าวไว�อย'างย*ดยาว ศาสตราจารย�ผู้��น��ม�กูจะแวะมาเย�0ยมที่�0นาขีองผู้ม ที่'านจะขี"ดด�นล=กูลงไปส�กู ๒-๓ ฟั"ตเพิ*0อตรวจด�ด�น บ่างที่�0กู7พิาน�กูศ=กูษามาว�ดม"มที่�0แสงอาที่�ตย�ตกูลง และร'มเงา และอะไรต'ออะไรอ�กูมากู นอกูจากูน��กู7เกู7บ่ต�วอย'างพิ*ช่กูล�บ่ไปย�งห�องที่ดลองเพิ*0อจ6าแนกูแยกูแยะด� ผู้มม�กูจะถามที่'านว'า เม*0อที่'านกูล�บ่ไป ที่'านจะที่ดลองกูารหว'านเมล7ดโดยตรงลงไปในที่�0นาที่�0ไม'ไถพิรวนหร*อเปล'า" ที่'านจะตอบ่ห�วเราะ ๆ ว'า "ไม'หรอกู ผู้มปล'อยกูารปฏิ�บ่�ต�เป.นหน�าที่�0ขีองค"ณ์ ส'วนผู้มจะที่"'มเที่ให�กู�บ่กูารว�จ�ย"

           ด�งน��นที่"กูอย'างกู7จ=งเป.นเช่'นน�� ค"ณ์ศ=กูษาถ=งหน�าที่�0ขีองระบ่บ่เมตาบ่อล�ซ้ำ=มขีองพิ*ช่ และความสามารถในกูารด�ดซ้ำ=มสารอาหารจากูด�น แล�วเขี�ยนเป.นต6าราจากูน��นกู7จะได�ร�บ่ปร�ญญาเอกูในสาขีาว�ที่ยาศาสตร�ที่างกูารเกูษตร แต'อย'าถามว'าที่ฤษฎิ�เกู�0ยวกู�บ่กูารด�ดซ้ำ=มน��นสอดคล�องกู�บ่ผู้ลผู้ล�ตหร*อไม'

Page 56: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           แม�ค"ณ์จะสามารถอธี�บ่ายได�ว'าระบ่บ่เมตาบ่อล�ซ้ำ=มม�ผู้ลต'อกูารออกูรวงขีองใบ่บ่นส"ดได�อย'างไร เม*0ออ"ณ์หภู�ม�โดยเฉล�0ยเที่'ากู�บ่ ๘๔ องศาฟัาเรนไฮต� แต'ม�นกู7ย�งม�สถานที่�0หลายแห'งซ้ำ=0งอ"ณ์หภู�ม�ไม'ถ=ง ๘๔ องศา และถ�าอ"ณ์หภู�ม�ในปJน��ที่�0อ�ไฮม�เป.น ๘๔ องศา ปJหน�าอ"ณ์หภู�ม�อาจจะเหล*อเพิ�ยง ๗๕ องศาเที่'าน��นกู7ได� กูารกูล'าวถ=งกูารเพิ�0มเมตาบ่อล�ซ้ำ=มอย'างโดด ๆ ว'าจะช่'วยเพิ�0มคาร�โบ่ไฮเดรที่และที่6าให�ผู้ลผู้ล�ตส�งขี=�นน��นเป.นความเขี�าใจผู้�ด ภู�ม�ศาสตร�และผู้�งภู�ม�ขีองที่�0ด�น สภูาพิขีองที่�0ด�น โครงสร�างขีองด�น เน*�อด�น กูารระบ่ายน6�า กูารร�บ่แสง ความส�มพิ�นธี�ขีองแมลง ช่น�ดขีองเมล7ดพิ�นธี"�พิ*ช่ที่�0ใช่� ว�ธี�กูารในกูารเพิาะปล�กู ซ้ำ=0งล�วนเป.นเหต"ป>จจ�ยที่�0กู'อให�เกู�ดความแตกูต'างกู�นอย'างไม'ส��นส"ด ที่��งหมดน��ล�วนต�องน6ามาพิ�จารณ์าที่��งส��น ว�ธี�กูารที่ดลองแบ่บ่ว�ที่ยาศาสตร� ไม'สามารถน6าเหต"ป>จจ�ยที่�0ม�ส'วนเกู�0ยวขี�องที่��งหมดเหล'าน��มาร'วมพิ�จารณ์าได�

           ที่"กูว�นน��ค"ณ์คงจะได�ย�นกูารพิ�ดถ=งผู้ลประโยช่น�จากู "ขีบ่วนกูารขี�าวพิ�นธี"�ด�และ "กูารปฏิ�ว�ต�เขี�ยว" อย�'บ่'อย ๆ เพิราะว�ธี�กูารเหล'าน��ล�วนขี=�นอย�'กู�บ่พิ�นธี"�ขี�าว "ปร�บ่ปร"ง" ที่�0อ'อนแอ จ=งจ6าเป.นที่�0เกูษตรกูรต�องใช่�สารเคม� และยาฆ่'าแมลง ๘-๑๐ คร��งในระหว'างฤด�เพิาะปล�กู เพิ�ยงช่�0วเวลาอ�นส��น อ�นที่ร�ย�ว�ตถ"และจ"ล�นที่ร�ย�ในด�นจะถ�กูที่6าลายหมดเกูล��ยง อาย"ขีองด�นกู7ถ�กูบ่�0นที่อนไปด�วย และพิ*ช่ผู้ลกู7ต�องพิ=0งพิ�งสารอาหารจากูภูายนอกูในร�ปขีองป"Lยเคม�

           ด�เหม*อนว'าที่"กูอย'างด�ขี=�นต��งแต'เกูษตรกูรเร�0มห�นมาใช่�เที่คน�คแบ่บ่ "ว�ที่ยาศาสตร�" แต'น�0ม�ได�หมายความว'าความอ"ดมสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต�โดยต�วม�นเองไม'เพิ�ยงพิอ จ=งต�องอาศ�ยว�ที่ยาศาสตร�เขี�ามาช่'วย แต'หมายความว'ากูารช่'วยเหล*อจากูว�ที่ยาศาสตร�กูลายเป.นส�0งจ6าเป.นกู7เพิราะว'าความอ"ดมสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต�ได�ถ�กูที่6าลายไปต'างหากู

           กูารใช่�ฟัางคล"มพิ*�นที่�0 ปล�กูพิ*ช่คล"มด�น และน6าอ�นที่ร�ย�ว�ตถ"ที่�0เหล*อใช่�ใส'ลงในด�น จะช่'วยให�ที่�0นาค'อย ๆ ม�สารอาหารที่�0จ6าเป.นต'อกูารปล�กูขี�าวและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวปJแล�วปJเล'าในผู้*นนาผู้*นเด�ม และเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�จะช่'วยให�ที่�0นาที่�0เส�ยหายจากูกูารเพิาะปล�กู หร*อสารเคม�ที่างกูารเกูษตรสามารถฟัA� นต�วขี=�นใหม'อย'างม�ประส�ที่ธี�ภูาพิ

* เมตาบ่อล�ซ้ำ=ม (metabolism) มาจากูค6ากูร�กูว'า metabole แปลว'า "กูารเปล�0ยนแปลง" ซ้ำ=0งหมายกู=งผู้ลรวมขีองกูารเปล�0ยนแปลงที่างเคม�ต'าง ๆ ซ้ำ=0งกู6าล�งเกู�ดขี=�นภูายในหน'วยช่�ว�ต และโดยเฉพิาะอย'างย�0งภูายในเซ้ำลซ้ำ=0งม�กูารเปล�0ยนแปลงที่างเคม� เหล'าน��จ6าเป.นส6าหร�บ่กูารด6ารงช่�ว�ตอย�'ได�....ม�นม�ความส6าค�ญแค'ไหนต'อมน"ษย�ในกูารที่�0จะได�กู�นผู้ลไม�น��กู'อนเวลา ๑ เด*อน ความจร�งกู7จะเป.นว'า ม�นไม'ม�ความส6าค�ญอะไรเลย และเง�นกู7ม�ใช่ราคาค'างวดเพิ�ยงอย'างเด�ยวที่�0เราจ'ายให�กู�บ่กูารตามใจปากูเช่'นน��น ...เม*0อเกูษตรกูรเร�0ม

Page 57: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ปล�กูพิ*ช่เพิ*0อเง�นที่อง เขีากู7หลงล*มหล�กูกูารที่�0แที่�จร�งขีองเกูษตรกูรรม .......

ภาค ๓ เมั,(อเกษติรักรัคนหัน'(งพิ ด้ ทางออกอ�นอ6อนน อมัติ6อปAญหัาท�(ยุ�6งยุาก ผู้ลพิวังในยุามัยุาก อาหัารัธีรัรัมัชี้าติ�และการัติลาด้ เกษติรักรัรัมัเพิ,(อการัค าจะล มัเหัลวั วั�จ�ยุเพิ,(อผู้ลปรัะโยุชี้น�ของใครั อะไรัค,ออาหัารัของมัน�ษยุ� ควัามัติายุอ�นน6าเวัทนาของข าวับารั�เลยุ� รั�บใชี้ ธีรัรัมัชี้าติ� โรังเรั�ยุนเกษติรักรัรัมัธีรัรัมัชี้าติ�

๓.๑

เมั,(อเกษติรักรัคนหัน'(งพิ ด้

                ปAจจ"บ่�นความกู�งวลได�กู'อต�วขี=�นในหม�'คนญ�0ป"Bน เกู�0ยวกู�บ่ความเส*0อมโที่รมขีองสภูาพิ

Page 58: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

แวดล�อม ที่�0ม�ผู้ลต'อมลภูาวะที่างอาหาร ประช่าช่นได�รวมต�วกู�นคว60าบ่าตร และจ�ดให�ม�กูารเด�นขีบ่วนเป.นจ6านวนหลายส�บ่คร��งเพิ*0อต'อต�านความเฉยเมย ไม'เอาใจใส'ขีองบ่รรดาผู้��น6าที่างกูารเม*อง และผู้��น6าขีองโรงงานอ"ตสาหกูรรมแต'กู�จกูรรมที่��งหลายล�วนให�ผู้ลที่�0ส�ญเปล'า หากูว'าย�งกูระที่6ากู�นด�วยความค�ดจ�ตใจด�งที่�0เป.นอย�'ในป>จจ"บ่�น กูารถกูเถ�ยงถ=งว�ธี�ขีจ�ดมลภูาวะเฉพิาะกูรณ์� กู7เปร�ยบ่ได�กู�บ่กูารร�กูษาโรคตามอากูาร โดยปล'อยให�รากูเหง�าขีองความเจ7บ่ปBวยปล'อย พิ�ษร�ายออกูมาอย�'ตลอดเวลา

             ต�วอย'างเช่'น เม*0อ ๒ ปJกู'อน ศ�นย�ว�จ�ยกูารจ�ดกูารที่างกูารเกูษตร ได�ร'วมกู�บ่สภูาเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย� และสหกูรณ์�นาดา ได�จ�ดกูารประช่"มเพิ*0ออภู�ปรายถกูเถ�ยงเกู�0ยวกู�บ่ป>ญหามลภูาวะขี=�น ประธีานกูารประช่"มในคร��งน��นค*อค"ณ์เที่ร�โอะ อ�ช่�รากู" ซ้ำ=0งเป.นผู้��อ6านวยกูารขีองสมาคมเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย�แห'งญ�0ป"Bน และเป.นผู้��ที่�0ม�อ�ที่ธี�พิลมากูที่�0ส"ดคนหน=0งในสหกูรณ์�กูารเกูษตรขีองร�ฐบ่าล ค6าแนะน6าจากูหน'วยงานน��เป.นส�0งที่�0เกูษตรกูรแที่บ่ที่"กูหม�'บ่�านที่�0วประเที่ศญ�0ป"Bนถ�อปฏิ�บ่�ต�ตาม ค6าแนะน6าน��นม�ต��งแต'พิ*ช่ช่น�ดใดและเมล7ดพิ�นธี"�ช่น�ดใดที่�0เกูษตรกูรควรปล�กู ปร�มาณ์ป"Lยที่�0ควรใช่� ตลอดจนช่น�ดขีองสารเคม�ที่�0ควรใช่�

             ด�วยเหต"ที่�0ม�บ่"คคลที่�0ที่รงอ6านาจและอ�ที่ธี�พิลเขี�าร'วมประช่"มเป.นจ6านวนมากู ผู้มจ=งเกู�ดความหว�งว'า ผู้ลจากูกูารประช่"มจะสามารถน6าไปปฏิ�บ่�ต�และส'งผู้ลที่�0กูว�างไกูล

             กูารประช่"มคร��งน��อาจกูล'าวได�ว'าประสบ่ความส6าเร7จ หากูมองในแง'ขีองกูารต�พิ�มพิ�ป>ญหาเกู�0ยวกู�บ่มลภูาวะที่างอาหาร แต'กู7เช่'นเด�ยวกู�บ่กูารประช่"มคร��งอ*0น ๆ กูารอภู�ปรายถกูเถ�ยงจะถ�กูด=งลงมาส�'ประเด7นกูารรายงาน ที่�0เป.นเร*0องที่างเที่คน�คอ�นซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนขีองผู้��เช่�0ยวช่าญที่างด�านว�จ�ย และความเห7นส'วนบ่"คคลเกู�0ยวกู�บ่ความน'ากูล�วขีองมลภูาวะที่างอาหาร ด�เหม*อนจะไม'ม�ใครเลยที่�0ค�ดจะพิ�ดถ=งป>ญหาน��ในระด�บ่รากูฐานขีองม�น

             ต�วอย'างเช่'นในกูารอภู�ปรายถ=งป>ญหาเกู�0ยวกู�บ่ความเป.นพิ�ษจากูสารปรอที่ในปลาโอ ต�วแที่นจากูองค�กูารประมงได�อภู�ปรายเป.นคนแรกูถ=งความน'ากูล�วขีองป>ญหาน�� ในระหว'างน��นป>ญหามลภูาวะจากูสารปรอที่ได�ถ�กูน6ามาพิ�ดถ=งแที่บ่ที่"กูว�นที่างสถาน�ว�ที่ย"และในหน�าหน�งส*อพิ�มพิ� ด�งน��นที่"กูคนจ=งเง�0ยห�ฟั>งอย'างต��งใจในส�0งที่�0เขีาพิ�ด

             ผู้��แที่นจากูองค�กูารประมงกูล'าวว'า ปร�มาณ์สารปรอที่ที่�0พิบ่ในปลาโอจะม�ปร�มาณ์ส�งมากู แม�ว'าปลาน��นจะน6ามาจากูมหาสม"ที่รแอนตาร�คต�กู และบ่ร�เวณ์ใกูล�กู�บ่ขี��วโลกูเหน*อกู7ตาม อย'างไรกู7ตามต�วอย'างปลาที่�0เกู7บ่ไว�ในห�องที่ดลองซ้ำ=0งม�อาย"หลายร�อยปJกู'อน เม*0อน6ามาผู้'าและว�เคราะห�ด� กู7ได�พิบ่ส�0งที่�0ตรงขี�ามกู�บ่ความคาดหมาย กูล'าวค*อในต�วปลาม�ส'วนผู้สมขีองสารปรอที่อย� ผู้��แที่นคนน��นสร"ปว'า กูารสะสมสารปรอที่เป.นส�0งจ6าเป.นในกูารด6ารงช่�ว�ตขีองปลาช่น�ดน��

             คนฟั>งในห�องประช่"มต'างมองหน�ากู�นด�านความง"นงง จ"ดประสงค�ขีองกูารประช่"มที่�0ต��งไว�กู7เพิ*0อให�ม�กูารกู6าหนดว�ธี�กูารที่�0จะจ�ดกูารกู�บ่มลภูาวะที่�0ได�กูระที่6าให�เกู�ดความเน'าเส�ยต'อสภูาพิแวดล�อม และหามาตรกูารที่�0จะแกู�ไขีม�น แที่นที่�0จะม�กูารพิ�ดถ=งป>ญหาน�� ผู้��แที่นจากูองค�กูารประมงกูล�บ่มาพิ�ดว'า สารปรอที่จ6าเป.นต'อกูารม�ช่�ว�ตขีองปลาโอ น�0ค*อส�0งที่�0ผู้มหมายถ=ง ผู้��คนไม'เขี�าใจถ=งรากูเหง�าขีอง

Page 59: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ป>ญหามลภูาวะ แต'มองเห7นม�นจากูม"มมองที่�0ค�บ่แคบ่และผู้�วเผู้�น

             ผู้มล"กูขี=�นและเสนอว'า เราควรจะกูระที่6ากูารบ่างอย'างร'วมกู�นเพิ*0อวางแผู้นกูารปฏิ�บ่�ต�จร�งในกูารแกู�ป>ญหามลภูาวะในที่�นที่� และขีอให�เรามาอภู�ปรายกู�นให�ตรงประเด7นในเร*0องเล�กูใช่�สารเคม� ซ้ำ=0งเป.นต�นเหต"ขีองมลภูาวะจะไม'เป.นกูารด�กูว'าละหร*อ ยกูต�วอย'างเช่'น ขี�าวสามารถปล�กูได�ด�โดยไม'ต�องใช่�สารเคม� ส�มกู7เช่'นเด�ยวกู�น และกู7ไม'ยากูเกู�นไปที่�0จะปล�กูผู้�กูด�วยว�ธี�น�� ผู้มกูล'าวว'าน�0เป.นส�0งที่�0สามารถที่6าได� และผู้มกู7ได�ที่6าในที่�0ขีองผู้มเป.นเวลาหลายปJมาแล�ว แต'ตราบ่เที่'าที่�0ร �ฐบ่าลย�งคงสน�บ่สน"นให�ใช่�สารเคม�อย�' กู7ไม'ม�ใครที่�0ค�ดจะที่ดลองที่6ากูารเกูษตรด�วยว�ธี�น��

             สมาช่�กูขีององค�กูารประมงได�มาร'วมประช่"มอย�'ด�วย และเจ�าหน�าที่�0จากูกูระที่รวงเกูษตรและปBาไม� ตลอดจนเจ�าหน�าที่�0จากูสหกูรณ์�กูารเกูษตรกู7มาอย�'ร 'วมประช่"มด�วย หากูพิวกูเขีาและประธีานกูารประช่"มค*อค"ณ์อ�ช่�รากู" ต�องกูารให�ที่"กูอย'างด6าเน�นกูารได�จร�ง และถ�าจะกูล'าวแนะน6าว'าเกูษตรกูรที่�0วประเที่ศควรที่ดลองกูารปล�กูขี�าวโดยไม'ใช่�สารเคม�แล�วละกู7 ความเปล�0ยนแปลงอย'างมโหฬารจะต�องเกู�ดขี=�นแน'นอน

             แต'เร*0องขีองเร*0องอย�'ที่�0ว'า หากูเกูษตรกูรปล�กูพิ*ช่ผู้ลโดยไม'ใช่�สารเคม�ที่างกูารเกูษตร ป"Lย หร*อเคร*0องจ�กูร บ่ร�ษ�ที่ผู้ล�ตสารเคม�ย�กูษ�ใหญ'เหล'าน��นกู7จะหมดความจ6าเป.น และสหกูรณ์�กูารเกูษตรขีองร�ฐบ่าลกู7จะพิลอยล'มจมไปด�วย เพิ*0อที่�0จะที่6าให�ประเด7นป>ญหาช่�ดเจนแจ'มแจ�ง ผู้มขีอพิ�ดว'าสหกูรณ์�และน�กูวางแผู้นนโยบ่ายที่างกูารเกูษตรแผู้นใหม'ล�วนพิ=0งพิ�งกูารลงที่"นขีนาดใหญ'ในกูารผู้ล�ตป"Lยและเคร*0องจ�กูรที่างกูารเกูษตร เพิ*0อฐานอ6านาจขีองพิวกูเขีาเอง กูารขีจ�ดเคร*0องจ�กูรและสารเคม�จะน6ากูารเปล�0ยนแปลงอย'างส��นเช่�งในโครงสร�างที่างเศรษฐกู�จและส�งคม ด�งน��น ผู้มบ่อกูได�เลยว'า ไม'ม�ที่างที่�0ค"ณ์อ�ช่�รากู"และเจ�าหน�าที่�0ขีองสหกูรณ์� หร*อเจ�าหน�าที่�0ขีองร�ฐบ่าลจะสามารถพิ�ดถ=งมาตรกูารที่�0จะส'งผู้ลให�เกู�ดกูารแกู�ป>ญหามลภูาวะได�อย'างแที่�จร�ง

             เม*0อผู้มพิ�ดเช่'นน�� ประธีานกู7กูล'าวขี�ดขี=�นว'า "น�0แน'ะ ค"ณ์ฟั�กู�โอกูะ ค6าพิ�ดขีองค"ณ์กู6าล�งจะที่6าให�กูารประช่"มคร��งน��ต�องล'มไปที่�เด�ยวนะ" ผู้มเลยต�องปUดปากูต�วเองลง น�0ไงล'ะ ค*อส�0งที่�0เกู�ดขี=�น

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๒

ทางออกอ�นอ6อนน อมัติ6อปAญหัาท�(ยุ�6งยุาก

                เหั5น ได�ช่�ดว'าหน'วยงานขีองร�ฐบ่าลไม'ม�ความต��งใจจร�งที่�0จะหย"ดย��งป>ญหามลภูาวะ

Page 60: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ความล6าบ่ากูประกูารที่�0สองค*อ ป>ญหาที่"กูแง'ม"มขีองมลภูาวะที่างอาหารต�องน6ามาพิ�จารณ์าร'วมและแกู�ป>ญหาที่��งหมดน��นในคราวเด�ยวกู�น ป>ญหาน��ไม'อาจแกู�ไขีโดยบ่"คคลที่�0สนใจเพิ�ยงด�านใดด�านหน=0งขีองป>ญหาน��นเที่'าน��น

             ป>ญหามลภูาวะจะไม'ม�ที่างหมดส��นไปได� ตราบ่เที่'าที่�0จ�ตส6าน=กูขีองที่"กูคนย�งไม'ได�เปล�0ยนแปลงในระด�บ่พิ*�นฐาน

             ยกูต�วอย'างเช่'น เกูษตรกูรค�ดว'าที่ะเลใน* น��น ไม'ม�ส'วนเกู�0ยวขี�องกู�บ่พิวกูเขีา พิวกูเขีาค�ดว'าหน�าที่�0ขีององค�กูารประมงกู7ค*อ เกู�0ยวขี�องกู�บ่กูารด�แลปลาในน'านน6�า ส'วนหน�าที่�0ด�แลป>ญหามลภูาวะที่างที่ะเลเป.นงานขีองสภูาส�0งแวดล�อม ว�ธี�ค�ดเช่'นน��แหละที่�0สร�างป>ญหาขี=�นมา

             ป"Lยเคม�ที่�0ใช่�กู�นที่�0วไปในจ6านวนมากู ๆ เช่'น แอมโมเน�ยม ซ้ำ�ลเฟัต ย�เร�ย ซ้ำ�เปอร�ฟัอสเฟัต และอ*0น ๆ พิ*ช่จะด�ดซ้ำ=มสารพิวกูน��ไปใช่�เพิ�ยงบ่างส'วนเที่'าน��น ที่�0เหล*อนอกูน��นจะถ�กูช่ะลงส�'ล6าธีารและแม'น6�า และในที่�0ส"ดกู7ไหลลงไปส�'ที่ะเลใน* สารประกูอบ่ในโตรเจนพิวกูน��จะกูลายเป.นอาหารขีองพิวกูสาหร'ายและแพิลงตอน ซ้ำ=0งสามารถขียายพิ�นธี"�ด�วยกูารแบ่'งต�วออกูเป.นจ6านวนมหาศาลที่6าให�เกู�ดกูระแสน6�าเป.นส�แดง แน'นอน โรงงานอ"ตสาหกูรรมกู7ม�ส'วนในกูารที่6าให�เกู�ดมลภูาวะ ด�วยกูารปล'อยสารปรอที่และขีองเส�ยอ*0น ๆ ลงไปในน6�า แต'ภูาวะน6�าเป.นพิ�ษในญ�0ป"Bน ส'วนใหญ'เป.นผู้ลมาจากูกูารใช่�สารเคม�ที่างกูารเกูษตร

             ด�วยเหต"น��เกูษตรกูรจ=งเป.นผู้��ที่�0สมควรแบ่กูร�บ่ภูาระร�บ่ผู้�ดช่อบ่หล�กูต'อกูารเกู�ดกูระแสน6�าส�แดงขี=�น เกูษตรกูรที่�0ใช่�สารเคม�ม�พิ�ษเหล'าน��ในที่�0นาขีองเขีา บ่ร�ษ�ที่ผู้ล�ตสารเคม� และเจ�าหน�าที่�0หม�'บ่�านที่�0เช่*0อในความสะดวกูขีองสารเคม�เหล'าน�� และเป.นผู้��ให�ค6าแนะน6าความร� �ที่างเที่คน�คเกู�0ยวกู�บ่กูารใช่� หากูผู้��คนเหล'าน��ไม'ใคร'ครวญพิ�จารณ์าถ=งป>ญหาด�งกูล'าวอย'างล=กูซ้ำ=�ง กู7ไม'ม�หนที่างที่�0จะแกู�ไขีป>ญหาน6�าเป.นพิ�ษน��ได�

             ด�งที่�0เป.นอย�'ในป>จจ"บ่�น ม�เพิ�ยงผู้��ที่�0ได�ร �บ่ผู้ลกูระที่บ่โดยตรงจากูป>ญหามลภูาวะที่�0จะพิยายามเขี�าไปเกู�0ยวขี�องกู�บ่ป>ญหาน��อย'างแขี7งขี�น ด�งในกูรณ์�กูารต'อส��ขีองช่าวประมงที่�องถ�0นต'อบ่ร�ษ�ที่น6�าม�นย�กูษ�ใหญ'ที่�0ที่6าน6�าม�นร�0วไหลในที่ะเลใกูล�กู�บ่ม�ซ้ำ=ช่�ม'า หร*อขี�อเสนอขีองศาสตราจารย�คนหน=0งในกูารจ�ดกูารกู�บ่ป>ญหาด�งกูล'าวด�วยกูารต'อที่'อเขี�ามาที่�0เกูาะช่�โกูกู" เพิ*0อปล'อยน6�าสะอาดจากูมหาสม"ที่รแปซ้ำ�ฟัUกูเขี�ามาในที่ะเลใน ม�กูารว�จ�ยและความพิยายามในกูารแกู�ป>ญหาในล�กูษณ์ะน��คร��งแล�วคร��งเล'า แต'ที่างออกูที่�0แที่�จร�งจะไม'อาจเกู�ดขี=�นได�ด�วยว�ธี�เช่'นน��

             ขี�อเที่7จจร�งกู7ค*อไม'ว'าเราจะที่6าอะไร สถานกูารณ์�กู7ม�แต'จะเลวร�ายลง ย�0งเราแต'งเต�มมาตรกูารป องกู�นมากูเที่'าไหร' ป>ญหากู7จะย�0งซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนมากูขี=�นเที่'าน��น

             สมม"ต�ว'าที่'อน6�าถ�กูต'อเขี�ามาในช่�โกูกู" และน6�าถ�กูส�บ่จากูมหาสม"ที่รแปซ้ำ�ฟัUกูเขี�ามาในที่ะเลใน เราพิ�ดได�ว'า ม�นอาจจะสามารถที่6าความสะอาดที่ะเลในได� แต'เราจะเอาพิล�งไฟัฟั าจากูไหนมาใช่�ในโรงงานผู้ล�ตที่'อเหล7กู และพิล�งไฟัฟั าที่�0ต�องใช่�ในกูารส�บ่น6�าเขี�ามา มาถ=งตอนน��โรงผู้ล�ตไฟัฟั าพิล�งน�วเคล�ยร�กู7จะเป.นส�0งจ6าเป.น กูารสร�างโรงงานด�งกูล'าวต�องม�กูารระดมว�สด"อ"ปกูรณ์�ต'าง ๆ เขี�ามา

Page 61: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

โรงงานแปรธีาต"ย�เรเน�ยมกู7จะต�องสร�างขี=�นมาด�วย เม*0อที่างออกูพิ�ฒนาไปในร�ปน�� พิวกูเขีากู7ได�หว'านเมล7ดพิ�นธี"�ขีองป>ญหามลภูาวะให�กู�บ่คนช่�0วร" 'นที่�0 ๒ ที่�0 ๓ ถ�ดไป ซ้ำ=0งเป.นป>ญหาที่�0ยากูย�0งกูว'าเกู'า และม�ผู้ลกูระที่บ่กูว�างกูว'าเกู'ามากูมายน�กู

             กูรณ์�น��เหม*อนกู�บ่เร*0องขีองช่ายนาโลภูคนหน=0งที่�0เปUดช่'องปล'อยน6�ากูว�างเกู�นไป และปล'อยน6�าที่ะล�กูเขี�ามาในนาขี�าวอย'างเต7มที่�0 ที่6าให�เกู�ดร�ร�0วและในที่�0ส"ดร'องน6�ากู7พิ�งที่ะลาย ในตอนน��กูารซ้ำ'อมแซ้ำมกู7เป.นส�0งจ6าเป.น ผู้น�งจะได�ร�บ่กูารเสร�มให�แขี7งขี=�น และที่'อปล'อยน6�ากู7ที่6าให�ขียายกูว�างขี=�น ความจ"ขีองน6�าที่�0เพิ�0มขี=�นย'อมม�ความเส�0ยงส�งตามไปด�วย และในอนาคตถ�าร'องน6�าที่ร"ดโที่รมลง กู7จะที่6าให�ย�0งต�องเพิ�0มความพิยายามมากูขี=�นในกูารซ้ำ'อมแซ้ำมหร*อสร�างใหม'

             เม*0อม�กูารต�ดส�นใจเพิ*0อจ�ดกูารกู�บ่อากูารแสดงออกูขีองป>ญหา โดยที่�0วไปกู7ม�กูจะเหมาเอาว'ามาตรกูารในกูารแกู�ไขีน��นจะสามารถแกู�ป>ญหาได�ด�วยต�วขีองม�นเอง แต'ความจร�งแล�วม�กูไม'เป.นเช่'นน��น ว�ศวกูรกู7ด�เหม*อนไม'สามารถค�ดว�ธี�แกู�ป>ญหาได� มาตรกูารแกู�ไขีล�วนอย�'บ่นพิ*�นฐานความค�ดที่�0ค�บ่แคบ่ในกูารกู6าหนดว'าความผู้�ดพิลาดอย�'ที่�0ไหน มาตรกูารและมาตรกูารป>องกู�นขีองมน"ษย�ล�วนเกู�ดจากูกูารว�น�จฉ�ยและความจร�งที่างว�ที่ยาศาสตร�อ�นจ6ากู�ด ที่างออกูที่�0แที่�ไม'อาจเกู�ดขี=�นได�ด�วยว�ธี�กูารเช่'นน��**

             ที่างออกูอ�นอ'อนน�อมถ'อมตนขีองผู้มได�แกู'กูารโปรยฟัางคล"มที่�0นา และกูารปล�กูพิ*ช่คล"มด�นซ้ำ=0งไม'กู'อให�เกู�ดมลภูาวะ ม�นม�ประส�ที่ธี�ภูาพิเพิราะว'าม�นได�กู6าจ�ดต�นตอขีองป>ญหา ป>ญหามลภูาวะจะย�งคงม�สภูาพิเลวร�ายมากูขี=�นเร*0อย ๆ จนกูว'าความเช่*0อสม�ยใหม'เกู�0ยวกู�บ่กูารแกู�ไขีป>ญหาด�วยเที่คโนโลย�0ขีนาดใหญน��นจะได�ร�บ่กูารเปล�0ยนแปลง

* ที่ะเลขีนาดเล7กูที่�0อย�'ระหว'างเกูาะฮอนช่� ค�วช่� และช่�โกูกู"** ค6าว'า "กูารว�น�จฉ�ยและความจร�งที่างว�ที่ยาศาสตร�อ�นจ6ากู�ด" ฟั�กู�โอกูะหมายถ=งโลกูที่�0เราร�บ่ร� �และสร�างขี=�นโดยอาศ�ยความร� �ที่างพิ"ที่ธี�ป>ญญา เขีาลงความเห7นว'ากูารร�บ่ร� �ด�งกูล'าวถ�กูจ6ากู�ดอย�'ในขีอบ่เขีต ซ้ำ=0งกู6าหนดขี=�นจากูสมมต�ฐานขีองแต'ละคน

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

Page 62: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

๓.๓

ผู้ลพิวังในยุามัยุาก

                ผู้ บ่ร�โภูคโดยที่�0วไปม�กูเขี�าใจว'าตนเองไม'ม�ส'วนกู'อป>ญหามลภูาวะในที่างกูารเกูษตร พิวกูเขีาจ6านวนมากูเร�ยกูร�องอาหารที่�0ปราศจากูสารเคม� แต'อาหารที่�0ใช่�สารเคม�น� �นออกูส�'ตลาดเพิ*0อตอบ่สนองความพิ=งพิอใจขีองผู้��บ่ร�โภูคเป.นหล�กู ผู้��บ่ร�โภูคต�องกูารส�นค�าที่�0ม�ขีนาดใหญ' ผู้�วสวย และไม'ม�ต6าหน� เพิ*0อตอบ่สนองความต�องกูารเหล'าน�� สารเคม�ที่างกูารเกูษตรซ้ำ=0งไม'เคยใช่�มากู'อนเม*0อ ๕-๖ ปJที่�0แล�ว กู7ถ�กูน6ามาใช่�อย'างแพิร'หลายรวดเร7ว

             สถานกูารณ์�เช่'นน��เกู�ดขี=�นได�อย'างไร ผู้��คนกูล'าวว'าเขีาไม'สนใจหรอกูถ�าแตงกูวาจะม�ร�ปร'างตรง เร�ยว หร*อหง�กูงอ และผู้ลไม�กู7ไม'จ6าเป.นต�องม�ร�ปที่รงภูายนอกูที่�0สวยงาม แต'ลองไปด�ในตลาดขีายส'งที่�0โตเกู�ยว ถ�าค"ณ์อยากูจะเห7นว'าราคาขี=�นกู�บ่ความพิอใจขีองผู้��บ่ร�โภูคอย'างไร เม*0อผู้ลไม�ม�ล�กูษณ์ะที่�0ด�ด�กูว'าส�กูเล7กูน�อย ค"ณ์จะได�ราคาเป.นพิ�เศษปอนด�ละ ๕-๑๐ เซ้ำนต� เม*0อผู้ลไม�ถ�กูค�ดขีนาดเป.น "เล7กู" "กูลาง" หร*อ "ใหญ'" ราคาต'อปอนด�จะต'างกู�นถ=ง ๒-๓ เที่'า ตามขีนาดที่�0เพิ�0มขี=�น

             กูารที่�0ผู้��บ่ร�โภูคย�นด�จะซ้ำ*�ออาหารที่�0ผู้ล�ตนอกูฤด�กูาลในราคาที่�0ส�งขี=�น กู7ม�ส'วนที่6าให�เพิ�0มกูารใช่�สารเคม� และว�ธี�กูารปล�กูเที่�ยมที่�0อาศ�ยเคร*0องม*อต'าง ๆที่างว�ที่ยาศาสตร� ปJที่�0แล�วส�มอ"นช่�ที่�0ปล�กูในเร*อนกูระจกูเพิ*0อส'งขีายในฤด�ร�อน* ได�ราคาส�งกูว'าส�มตามฤด�กูาลถ=ง ๑๐-๒๐ เที่'า แที่นที่�0ราคาปกูต�จะตกูปอนด�ละ ๑๐-๑๕ เซ้ำนต� ราคาจะพิ" 'งส�งถ=งปอนด�ละ ๘๐ เซ้ำนต�ถ=ง ๑ เหร�ยญสหร�ฐ บ่างที่�จะส�งถ=ง ๑.๗๕ เหร�ยญ ด�งน��นถ�าค"ณ์ลงที่"นเป.นจ6านวนพิ�น ๆ ดอลลาร�ในกูารต�ดต��งอ"ปกูรณ์� ซ้ำ*�อน6�าม�นเช่*�อเพิล�งและเพิ�0มเวลาที่6างาน ค"ณ์กู7จะได�กู6าไร

             กูารเกูษตรนอกูฤด�กูาลได�กูลายเป.นความน�ยมมากูขี=�นที่"กูที่� กูารได�กู�นส�มแมนดาร�นกู'อนเวลา ๑ เด*อน กู7สามารถที่6าให�ช่าวเม*องย�นด�จ'ายราคาเป.นพิ�เศษให�กู�บ่กูารลงที่"นที่�0เพิ�0มที่��งในแง'แรงงานและเคร*0องม*อขีองเกูษตรกูร แต'ถ�าค"ณ์ลองถามด�ว'าม�นม�ความส6าค�ญแค'ไหนต'อมน"ษย�ในกูารที่�0จะได�กู�นผู้ลไม�น��กู'อนเวลา ๑ เด*อน ความจร�งกู7จะเป.นว'า ม�นไม'ม�ความส6าค�ญอะไรเลย และเง�นกู7ม�ใช่'ราคาค'างวดเพิ�ยงอย'างเด�ยวที่�0เราจ'ายให�กู�บ่กูารตามใจปากูเช่'นน��น

             ย�0งกูว'าน��น สารที่�0ที่6าให�เกู�ดส�0งไม'เคยใช่�เม*0อหลายปJกู'อน ป>จจ"บ่�นกู7น6ามาใช่�กู�น สารต�วน��ที่6าให�ผู้ลไม�ม�ส�ส�นเหม*อนส"กูเต7มที่�0เร 7วขี=�น ๑ อาที่�ตย� ขี=�นอย�'กู�บ่ว'าผู้ลไม�น��จะขีายได�กู'อนหร*อหล�งว�นที่�0 ๑๐ ต"ลาคมประมาณ์ ๑ อาที่�ตย� ซ้ำ=0งราคาอาจจะขี=�นไปเป.นสองเที่'า หร*อตกูลงมาเหล*อคร=0งเด�ยว ด�วยเหต"น�� เกูษตรกูรจ=งใช่�สารเคม�เร'งให�เกู�ดส� และหล�งจากูเกู7บ่เกู�0ยวแล�วต�องเกู7บ่ผู้ลไม�ไว�ในห�องอบ่เพิ*0อใช่�แกูOสรมให�ส"กู

             ผู้ลไม�ที่�0ส'งออกูขีายกู'อนเวลา ม�กูจะไม'ค'อยหวาน ด�งน��นจ=งต�องใช่�สารเคม�เพิ�0มความหวาน คนโดยที่�0วไปค�ดกู�นว'าสารเคม�เพิ�0มความหวานเป.นส�0งที่�0ถ�กูห�ามใช่� แต'ยาพิ'นความหวานเที่�ยมบ่นต�น

Page 63: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ส�มไม'ถ*อว'าเป.นส�0งผู้�ดกูฎิหมาย ค6าถามกู7ค*อม�นจ�ดอย�'ในประเภูที่ "สารเคม�ที่างกูารเกูษตร" หร*อไม' อย'างไรกู7ตามเกู*อบ่ที่"กูคนล�วนใช่�สารเคม�ด�งกูล'าว

             จากูน��นผู้ลไม�จะถ�กูส'งไปย�งศ�นย�ค�ดเล*อกูผู้ลไม�ขีองสหกูรณ์� ผู้ลไม�จะถ�กูปล'อยไปตามสายพิาน ซ้ำ=0งม�ความยาวหลายร�อยหลาเพิ*0อแยกูขีนาดใหญ' เล7กู จ=งเป.นธีรรมดาที่�0ต�องม�รอยถลอกู ย�0งศ�นย�ค�ดเล*อกูม�ขีนาดใหญ'เที่'าไร ผู้ลไม�กู7ย�0งต�องหม"นไปบ่นสายพิานและถ�กูกูระที่บ่กูระแที่กู กูล��งตกูลงมามากูเที่'าน��น หล�งจากูใช่�น6�าล�างแล�ว ส�มแมนดาร�นเหล'าน��จะถ�กูฉ�ดสารกู�นเส�ย และเคล*อบ่ด�วยสารให�ส� ขี��นตอนส"ดที่�ายจะใช่�น6�ายาฟัาราฟัUนเพิ*0อช่�กูเงา และผู้ลไม�จะถ�กูขี�ดให�เป.นม�นวาว ที่"กูว�นน�� ผู้ลไม�ล�วนแต'ต�อง "ผู้'านโรงงาน" ที่��งส��น

             ด�งน��นน�บ่จากูเวลากู'อนที่�0จะเกู7บ่เกู�0ยวผู้ลไม�ไปจนถ=งเวลาที่�0ส'งออกูไปและวางขีายอย�'ตามแผู้งม�สารเคม�ที่�0ถ�กูน6ามาใช่�มากูถ=ง ๕-๖ ช่น�ดน�� ม�ต�องกูล'าวถ=งป"Lยเคม�และยาพิ'นที่�0ใช่�ในขีณ์ะที่�0ไม�ผู้ลพิวกูน��ย�งอย�'ในสวน และที่��งหมดน��กู7เพิ�ยงเพิราะผู้��บ่ร�โภูคต�องกูารซ้ำ*�อผู้ลไม�ที่�0ด�สวยงามต�องตาขี=�นอ�กูส�กูน�ด ขีอบ่เขีตขีองความพิ=งพิอใจเพิ�ยงเล7กูน�อยน�� ได�ผู้ล�กูด�นให�เกูษตรกูรไปส�'สถานกูารณ์�ที่�0เป.นอย�'ขีณ์ะน��

             ว�ธี�กูารที่��งหลายแหล'ที่�0น6ามาใช่�เหล'าน��ม�ใช่'เพิราะเกูษตรกูรพิ=งพิอใจจะที่6าเช่'นน��น หร*อเพิราะเจ�าหน�าที่�0ขีองกูระที่รวงเกูษตรพิอใจที่�0จะให�เกูษตรกูรต�องใช่�แรงงานเพิ�0มขี=�นเช่'นน�� แต'ตราบ่ใดที่�0ค'าน�ยมโดยที่�0วไปย�งไม'เปล�0ยน กู7ไม'สามารถแกู�ไขีสถานกูารณ์�ที่�0เป.นอย�'น��ได�

             เม*0อผู้มที่6างานอย�'ในกูรมศ"ลกูากูรแห'งเม*องโยโกูฮาม'า ประมาณ์ ๔๐ ปJที่�0แล�วส�มซ้ำ�นคว�สกู7ม�ล�กูษณ์ะกูารจ�ดกูารในร�ปแบ่บ่น�� ผู้มได�ค�ดค�านอย'างร"นแรงต'อกูารน6าระบ่บ่เช่'นน��มาใช่�ในญ�0ป"Bน แต'ค6าพิ�ดขีองผู้มไม'อาจหย"ดย��งระบ่บ่ที่�0น6ามาใช่�ในป>จจ"บ่�นน��ได�

             ถ�าครอบ่คร�วเกูษตรกูรส�กูครอบ่คร�วหน=0ง หร*อสหกูรณ์�ใช่�ว�ธี�กูารใหม' เช่'น กูารเคล*อบ่ไขีลงบ่นเปล*อกูส�มแมนดาร�น เพิราะว'ากูารเพิ�0มกูารด�แลเอาใจใส'เป.นพิ�เศษย'อมที่6าให�ผู้ลกู6าไรส�งขี=�นด�วย สหกูรณ์�กูารเกูษตรแห'งอ*0นกู7จะจดจ6าไว�และในไม'ช่�าเขีากู7จะเอาอย'างบ่�าง ผู้ลไม�ที่�0ไม'ได�เคล*อบ่ไขีจะไม'ม�ราคาส�งน�กู และเพิ�ยงช่�0วเวลา ๒-๓ ปJ กูารเคล*อบ่ไขีบ่นผู้ลไม�กู7จะแพิร'หลายไปที่�0วประเที่ศ แต'ในที่�ส"ดกูารแขี'งขี�นกู7จะที่6าให�ราคาตกูต60าลง และส�0งที่�0เหล*ออย�'กู7ค*อภูาระขีองเกูษตรกูรที่�0ต�องที่6างานหน�กู และต�นที่"นส�งขี=�นเพิราะอ"ปกูรณ์�เคร*0องม*อที่��งหลาย และถ=งตอนน��เขีากู7จ6าเป.นต�องเคล*อบ่ไขีบ่นผู้ลไม�

             แน'นอน ผู้��บ่ร�โภูคได�ร�บ่ผู้ลเส�ยด�วย อาหารที่�0ไม'สด สามารถขีายได�เพิราะม�น "ด�"สด พิ�ดตามหล�กูช่�วว�ที่ยา ผู้ลไม�ที่�0เร �0มเห�0ยวจะผู้'อนกูารหายใจคายน6�าและลดกูารที่6างานที่�0ต�องใช่�พิล�งงานให�อย�'ในระด�บ่ต60าที่�0ส"ดเที่'าที่�0จะเป.นได� ม�นกู7เหม*อนกู�บ่คนที่6าสมาธี�ที่�0เมตาบ่อลล�ซ้ำ=ม กูารหายใจ กูารใช่�พิล�งงานขีองร'างกูายอย�'ในระด�บ่ที่�0ต60ามากู แม�ว'าเขีาจะอดอาหารแต'พิล�งภูายในร'างกูายกู7ย�งถ�กูเกู7บ่ร�กูษาไว�ได� ในล�กูษณ์ะเด�ยวกู�น เม*0อส�มแมนดาร�นเร�0มเห�0ยว ผู้ลไม�เร�0มเฉา และผู้�กูเด�มไม'สด ม�นจะอย�'ในสภูาพิที่�0จะพิยายามร�กูษาค"ณ์ค'าที่างอาหารให�นานที่�0ส"ดเที่'าที่�0จะเป.นไปได�

             เป.นความผู้�ดพิลาดที่�0พิยายามร�กูษาความสดเพิ�ยงสภูาพิภูายนอกู เพิราะเม*0อคนขีายพิ'น

Page 64: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

น6�าลงบ่นผู้�กูคร��งแล�วคร��งเล'า ผู้�กูอาจจะแลด�สดกู7จร�งแต'รสช่าต�และค"ณ์ค'าที่างอาหารจะลดน�อยลงไป

             อย'างไรกู7ตาม สหกูรณ์�กูารเกูษตรที่��งหลาย และศ�นย�ค�ดเล*อกูขีนาดได�รวมต�วกู�น และเผู้ยแพิร'กู�จกูรรมอ�นไม'จ6าเป.นเหล'าน�� ส�0งน��เร �ยกูว'า "ความที่�นสม�ย" ส�นค�าที่�0ผู้ล�ตขี=�นจะถ�กูน6ามาบ่รรจ"ห�บ่ห'อ และอาศ�ยระบ่บ่กูารขีนส'งขีนาดใหญ' และส�นค�ากู7จะถ�กูส'งต'อไปย�งผู้��บ่ร�โภูค

             อาจจะกูล'าวได�ว'าตราบ่ใดที่�0ย�งไม'ม�กูารเปล�0ยนแปลงที่างด�านค'าน�ยมที่�0ให�ความส6าค�ญกู�บ่ขีนาดและความสวยงามภูายนอกูย�0งกูว'าค"ณ์ภูาพิ กู7จะไม'ม�หนที่างแกู�ไขีป>ญหามลภูาวะที่างอาหาร

* ผู้ลไม�ช่น�ดน��ตามธีรรมช่าต�จะส"กูในตอนปลายฤด�ใบ่ไม�ร'วง

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๔

อาหัารัธีรัรัมัชี้าติ�และการัติลาด้

                เมั,(อหลายปJกู'อน ผู้มเคยส'งขี�าวประมาณ์ ๘๘-๑๑๐ บ่�เช่ล (๒,๒๗๒.๗-๒,๙๕๔.๕ กู�โลกูร�ม) ไปย�งร�านขีายอาหารธีรรมช่าต�ในภูาคต'าง ๆ ขีองประเที่ศ ผู้มย�งส'งส�มแมนดาร�นบ่รรจ"กูล'อง ๆ ละ ๓๕ ปอนด� (๑๕.๔ กู�โลกูร�ม) จ6านวน ๔๐๐ กูล'องไปกู�บ่รถบ่รรที่"กูขีนาด ๑๐ ต�นไปให�กู�บ่สมาคมสหกูรณ์� ซ้ำ=0งอย�'ที่�0อ6าเภูอซ้ำ�จ�นาม�ในโตเกู�ยวอ�กูด�วย ประธีานสหกูรณ์�ต�องกูารขีายผู้ลผู้ล�ตที่�0ไม'ใช่�สารเคม� และน�0เป.นที่�0มาขีองกูารที่6าส�ญญาซ้ำ*�อขีายระหว'างเรา

            ปJแรกูน��นประสบ่ความส6าเร7จค'อนขี�างส�ง แต'กู7ย�งคงม�เส�ยงบ่'นอย�'บ่�างว'าขีนาดขีองผู้ลไม�ม�ความหลากูหลายแตกูต'างกู�นมากูเกู�นไป ผู้�วนอกูย�งสกูปรกูอย�'บ่�างเล7กูน�อย บ่างที่�ผู้�วกู7ม�ร ��วรอย

Page 65: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เห�0ยวเฉาและอ*0น ๆ ผู้มบ่รรจ"ผู้ลไม�ลงในกูล'องกูระดาษธีรรมดา ๆ และกู7ม�บ่างคนที่�0สงส�ยโดยไม'ม�เหต"ผู้ลว'า ผู้ลไม�เหล'าน��นเป.นผู้ลไม� "ช่��นสอง" ป>จจ"บ่�นผู้มบ่รรจ"ผู้ลไม�ในกูล'องที่�0ม�ต�วอ�กูษรว'า "ส�มแมนดาร�นธีรรมช่าต�"

            ด�วยเหต"ที่�0อาหารธีรรมช่าต�สามารถผู้ล�ตได�โดยใช่�ต�นที่"นต60า ผู้มจ=งเห7นว'าม�นควรขีายในราคาที่�0ถ�กูที่�0ส"ด ปJที่�0แล�วผู้ลไม�ขีองผู้มม�ราคาต60าที่�0ส"ดในเม*องโตเกู�ยว คนขีายบ่อกูว'าผู้ลไม�ขีองผู้มม�รสช่าต�อร'อยที่�0ส"ด แน'นอน ถ�าผู้ลไม�สามารถกูระจายขีายกู�นเฉพิาะในที่�องถ�0น น�0นจะเป.นว�ธี�ด�ที่�0ส"ด เพิราะสามารถต�ดเร*0องเส�ยเวลา และค'าใช่�จ'ายเพิ�0มในกูารขีนส'ง แต'แม�กูระน��น ราคากู7เหมาะสม ผู้ลไม�ไม'ได�ใช่�สารเคม�และกู7ม�รสช่าต�ด� ในปJน��ผู้มได�ร�บ่ใบ่ส'งซ้ำ*�อผู้ลไม�เพิ�0มจากูเด�ม ๒-๓ เที่'า มาถ=งจ"ดน��กู7ม�ค6าถามเกู�ดขี=�นว'า อาหารธีรรมช่าต�ที่�0ขีายโดยไม'ผู้'านต�วกูลางควรจะกูระจายไปไกูลแค'ไหน ผู้มม�ความห'วงประกูารหน=0งเกู�0ยวกู�บ่เร*0องน�� เม*0อไม'นานมาน�� คนปล�กูผู้ลไม�ที่�0ใช่�สารเคม�ได�ตกูอย�'ในสภูาพิบ่�บ่ร�ดที่างเศรษฐกู�จและเหต"น��เองที่�0ที่6าให�ผู้ลผู้ล�ตที่�0เป.นอาหารธีรรมช่าต�ม�ความน'าด=งด�ดใจต'อพิวกูเขีามากูกูว'า ไม'ว'าเกูษตรกูรจะที่6างานหน�กูมากูขี=�นโดยเฉล�0ยแค'ไหน ต��งแต'กูารใช่�สารเคม� กูารใส'ส� กูารเคล*อบ่ไขี และอ*0น ๆ เขีาจะขีายผู้ลไม�ได�ในราคาที่�0เพิ�ยงค"�มกู�บ่ค'าใช่�จ'ายเที่'าน��น ในปJน��แม�แต'สวนผู้ลไม�ที่�0ม�ผู้ลไม�ด�กูว'าสวนอ*0น ๆ กู7คาดว'าจะม�กู6าไรปอนด�ละไม'ถ=ง ๕ เซ้ำนต� ส'วนเกูษตรกูรที่�0ม�ผู้ลไม�ค"ณ์ภูาพิต60ากูว'าที่�0วไปเพิ�ยงเล7กูน�อย กู7จะต�องขีาดที่"นย'อยย�บ่แน'

            เน*0องจากูราคาพิ*ช่ผู้ลได�ตกูต60าในช่'วงหลายปJที่�0ผู้'านมา ที่6าให�สหกูรณ์�กูารเกูษตรและศ�นย�ค�ดเล*อกูขีนาดเพิ�0มความเขี�มงวดมากูขี=�น และจะค�ดเล*อกูผู้ลไม�ที่�0ม�ค"ณ์ภูาพิส�งจร�ง ๆ เที่'าน��น ผู้ลไม�ที่�0ม�ค"ณ์ภูาพิรองลงมาจะไม'สามารถขีายให�กู�บ่ศ�นย�ค�ดเล*อกูขีนาดได�เลย หล�งจากูใช่�เวลาที่��งว�นในสวนเพิ*0อเกู7บ่ส�ม ขีนมาใส'ห�บ่ห'อและบ่รรที่"กูมาส'งที่�0โกูด�งขีองศ�นย�ค�ดเล*อกู เกูษตรกูรต�องที่6างานจนถ=ง ๕ ที่"'มเที่�0ยงค*น ในกูารค�ดเล*อกูผู้ลไม�ที่�ละล�กู โดยเล*อกูเอาเฉพิาะล�กูที่�0ม�ขีนาดและร�ปที่รงด�ที่�0ส"ด*

            ผู้ลไม�ที่�0ม�ขีนาดด�ตามต�องกูารโดยเฉล�0ยแล�ว จะม�เพิ�ยงร�อยละ ๒๕-๕๐ ขีองผู้ลไม�ที่��งหมด และผู้ลไม�ที่�0ค�ดแล�วน��บ่างส'วนศ�นย�ค�ดเล*อกูกู7ไม'ร�บ่ซ้ำ*�อด�วย ถ�าม�กู6าไรอย�'ในราวปอนด�ละ ๒-๓ เซ้ำนต� กู7ถ*อว'าเป.นกู6าไรค'อนขี�างด� ช่าวสวนส�มที่�0น'าสงสารพิวกูน��ต�องที่6างานหน�กู และบ่างที่�กู7ย�งขีาดที่"นหมดเน*�อหมดต�วอ�กูด�วย

            กูารปล�กูผู้ลไม�โดยไม'ใช่�สารเคม� ไม'ใช่�ป"Lย หร*อพิรวนด�น ที่6าให�เส�ยค'าใช่�จ'ายน�อย ด�งน��น กู6าไรส"ที่ธี�ขีองเกูษตรกูรจะส�งขี=�น ผู้ลไม�ที่�0ผู้มส'งไปขีายไม'ไดค�ดเล*อกูขีนาด ผู้มเพิ�ยงแต'เอาผู้ลไม�ใส'ห�บ่ห'อแล�วส'งไปที่�0ตลาด และกู7เขี�านอนแต'ห�วค60า

            เกูษตรกูรเพิ*0อนบ่�านคนอ*0น ๆ ขีองผู้มกู7ร� �ว'าพิวกูตนน��นที่6างานหน�กูมากูเพิ�ยงเพิ*0อจะหมดเน*�อหมดต�วในที่�0ส"ด ความร� �ส=กูที่�0ว'ากูารผู้ล�ตอาหารธีรรมช่าต�น� �นไม'ใช่'เร*0องแปลกูกู6าล�งเพิ�0มส�งขี=�น และผู้��ผู้ล�ตกู7พิร�อมที่�0จะเปล�0ยนไปส�'กูารเกูษตรที่�0ไม'ใช่�สารเคม� เกูษตรกูรโดยเฉล�0ยย�งคงกู�งวลว'าจะไม'ม�ตลาดร�บ่ซ้ำ*�อผู้ล�ตผู้ลขีองตน จนกูว'าอาหารธีรรมช่าต�จะสามารถกูระจายในระด�บ่ที่�องถ�0นมากูขี=�น

            ในฝBายขีองผู้��บ่ร�โภูค โดยที่�0วไปม�กูจะค�ดว'า อาหารธีรรมช่าต�ควรม�ราคาแพิง ถ�าอาหาร

Page 66: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ธีรรมช่าต�ไม'แพิง คนจะล�งเลสงส�ยว'าไม'ใช่'อาหารธีรรมช่าต� พิ'อค�าขีายปล�กูคนหน=0งต��งขี�อส�งเกูตกู�บ่ผู้มว'า คนจะไม'ซ้ำ*�อส�นค�าจากูธีรรมช่าต�ถ�าราคาไม'แพิง

            ผู้มค�ดว'าอาหารธีรรมช่าต�ควรขีายในราคาถ�กูกูว'าอย'างอ*0น หลายปJกู'อนร�านอาหารธีรรมช่าต�ในโตเกู�ยวส�0งซ้ำ*�อน6�าผู้*�งที่�0กู7บ่จากูสวนส�ม และไขี'ไกู'จากูไร'นาขีองผู้ม เม*0อผู้มพิบ่ว'าพิ'อค�าขีายส�นค�าเหล'าน��ในราคาที่�0ส�งกูว'าที่�0ควร ผู้มร� �ส=กูโกูรธีมากู ผู้มร� �ว'าพิ'อค�าที่�0ต�องกูารเอาเปร�ยบ่ล�กูค�าในล�กูษณ์ะน�� จะผู้สมขี�าวขีองผู้มกู�บ่ขี�าวอ*0นด�วยเพิ*0อเพิ�0มน6�าหน�กู น�0ที่6าให�ล�กูค�าต�องจ'ายเง�นซ้ำ*�อส�นค�าในราคาที่�0ไม'ย"ต�ธีรรม ต��งแต'น� �นมาผู้มเลยเล�กูส'งส�นค�าไปให�ร�านน��นอ�กู

            ถ�าอาหารธีรรมช่าต�ม�ราคาส�ง น�0นแสดงว'าพิ'อค�าได�เอากู6าไรมากูเกู�นควรจากูล�กูค�า ย�0งกูว'าน��นถ�าอาหารธีรรมช่าต�ม�ราคาแพิง ม�นจะกูลายเป.นอาหารฟั" BมเฟัAอย และม�เพิ�ยงคนรวยเที่'าพิ*�นที่�0จะซ้ำ*�อหามากู�นได�

            ถ�าอาหารธีรรมช่าต�ได�ร�บ่ความน�ยมอย'างกูว�างขีวาง ส�นค�าธีรรมช่าต�กู7จะหาซ้ำ*�อได�ในที่�องถ�0นด�วยราคาที่�0เหมาะสม ถ�าผู้��บ่ร�โภูคเพิ�ยงแต'จะปร�บ่ที่�ศนคต�ขีองตนว'าราคาต60าไม'ได�หมายความว'าอาหารน��นไม'ใช่'อาหารธีรรมช่าต� เม*0อน��นที่"กูคนกู7จะค�ดในแนวที่างที่�0ถ�กูต�อง

* ผู้ลไม�ที่�0ศ�นย�ไม'ร�บ่ซ้ำ*�อ จะขีายให�แกู'บ่ร�ษ�ที่เอกูช่นในราคาเพิ�ยงคร=0งเด�ยว เพิ*0อเอาไปค��นเป.นน6�าผู้ลไม�

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๕

เกษติรักรัรัมัเพิ,(อการัค าจะล มัเหัลวั

                เมั,(อความค�ดเกู�0ยวกู�บ่เกูษตรกูรรมเพิ*0อกูารค�าเกู�ดขี=�นเป.นคร��งแรกู ผู้มได�แสดงความเห7นค�ดค�าน เกูษตรกูรรมเพิ*0อกูารค�าในญ�0ป"Bนจะไม'กู'อให�เกู�ดผู้ลกู6าไรแกู'เกูษตรกูรเลย ในหม�'พิ'อค�าม�หล�กูอย�'ว'าส�นค�าซ้ำ=0งม�ราคาที่"นที่�0แน'นอนจ6านวนหน=0งถ�าเพิ�0มกูรรมว�ธี�อะไรเขี�าไปอ�กู ราคาจะเพิ�0มส�งขี=�นเม*0อน6าส�นค�าออกูขีาย แต'วงกูารเกูษตรกูรรมขีองญ�0ป"Bนไม'ม�ล�กูษณ์ะตรงไปตรงมาน�กู ป"Lย อาหาร อ"ปกูรณ์� และสารเคม�ต�องซ้ำ*�อมาในราคาที่�0กู6าหนดไว�ตายต�วจากูต'างประเที่ศ และไม'ม�กูารบ่อกูให�ร� �ว'า

Page 67: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ราคาที่�0แที่�จร�งต'อปอนด�เป.นเที่'าไร เม*0อม�กูารใช่�ส�นค�าน6าเขี�าพิวกูน�� ราคาจะขี=�นอย�'กู�บ่พิ'อค�าโดยส��นเช่�ง และราคาขีายกู7ถ�กูกู6าหนดไว�ตายต�วเช่'นกู�น ด�วยเหต"น��รายได�ขีองเกูษตรกูรจ=งตกูอย�'ภูายใต�อ6านาจอ�ที่ธี�พิลซ้ำ=0งอย�'นอกูเหน*อกูารควบ่ค"มขีองพิวกูเขีา

            โดยที่�0วไป เกูษตรกูรรมเพิ*0อกูารค�าเป.นเร*0องที่�0ไม'ม� 0นคง เกูษตรกูรจะเป.นอย�'ด�กูว'าถ�าเขีาปล�กูธี�ญญาหารที่�0จ6าเป.นต'อกูารเล��ยงช่�พิขีองเขีา โดยไม'ต�องค�ดถ=งกูารขีายเอาเง�น เม*0อค"ณ์ปล�กูขี�าวเมล7ดหน=0ง ม�นจะให�ผู้ลมากูกูว'าพิ�นเมล7ด ผู้�กูกูาดห�วเพิ�ยงแถวเด�ยวกู7เพิ�ยงพิอที่�0จะที่6าผู้�กูดองไว�กู�นตลอดฤด�หนาว ถ�าค"ณ์ปฏิ�บ่�ต�ตามแนวค�ดน�� ค"ณ์จะม�อาหารกู�นอย'างเพิ�ยงพิอโดยไม'ต�องต'อส��แย'งช่�ง แต'ถ�าค"ณ์ต�ดส�นใจจะหาเง�น กู7เที่'ากู�บ่ว'าค"ณ์ขี=�นน�0งบ่นยวดยานขีองกูารแสวงหากู6าไร และม�นจะควบ่ขี�บ่ไปด�วยความเร7วช่น�ดที่�0ค"ณ์ควบ่ค"มไม'ได�

            เม*0อเร7ว ๆ น�� ผู้มเคยค�ดเกู�0ยวกู�บ่ไกู'พิ�นธี"�ไวที่�เล7กูฮอร�น เพิราะว'าไกู'ไวที่�เล7กูฮอร�นพิ�นธี"�ปร�บ่ปร"งให�ไขี'มากูกูว'า ๒๐๐ ว�นต'อปJ กูารเล��ยงเพิ*0อหากู6าไรกู7ด�จะเป.นธี"รกู�จที่�0ด�ที่�เด�ยว เม*0อเล��ยงเพิ*0อกูารค�า ไกู'พิวกูน��จะถ�กูขี�งเป.นแถวยาวอย�'ในกูรงขีนาดเล7กูไม'ผู้�ดกู�บ่ค"กูในสถานด�ดสนดาน และตลอดช่�ว�ตขีองพิวกูม�น เที่�าจะไม'เคยได�ส�มผู้�สกู�บ่พิ*�นด�น ไกู'พิวกูน��จะเป.นโรคได�ง'าย จ=งต�องให�ยาปฏิ�ช่�วนะอย'างเต7มที่�0 และเล��ยงด�วยอาหารที่�0ประกูอบ่ด�วยไวตาม�นและฮอร�โมน

            ไกู'พิ*�นบ่�านส�น6�าตาลและส�ด6าที่�0เร �ยกูว'าช่าโมและช่าโบ่ เล��ยงกู�นมาต��งแตสม�ยกู'อนให�ไขี'ได�เพิ�ยงคร=0งเด�ยวขีองไกู'พิ�นธี"�เล7กูฮอร�น ด�วยเหต"น��ไกู'พิ*�นบ่�านพิวกูน��เลยค'อยส�ญหายไปจากูญ�0ป"Bน ผู้มเล��ยงไกู'ต�วเม�ย ๒ ต�ว ไกู'ต�วผู้�� ๑ ต�ว และปล'อยให�ม�นว�0งเล'นตามเช่�งเขีาอย'างเสร� หล�งจากูน��น ๑ ปJ ม�นกูลายเป.น ๒๒ ต�ว เม*0อม�นเร�0มวางไขี'น�อยลง ไกู'พิ*�นบ่�านพิวกูน��กู7จะว" 'นอย�'กู�บ่กูารเล��ยงล�กูไกู'

            ในปJแรกูไกู'เล7กูฮอร�นจะวางไขี'มากูกูว'าไกู'พิ*�นบ่�านมากู แต'หล�งจากูน��น ๑ ปJ ไกู'ไวที่�เล7กูฮอร�นเร�0มหมดสมรรถภูาพิและไม'ออกูไขี' ในขีณ์ะที่�0ไกู'ช่าโมม�ล�กูไกู'ที่�0แขี7งแรงเพิ�0มขี=�น ๑๐ ต�ว ว�0งเล'นอย�'ใต�ต�นไม�ในสวน ย�0งกูว'าน��นกูารที่�0ไกู'ไวที่�เล7กูฮอร�นวางไขี'ได�ด� กู7เพิราะเล��ยงม�นด�วยอาหารเสร�มส6าเร7จร�ปที่�0น6าเขี�าจากูต'างประเที่ศ และต�องซ้ำ*�อจากูพิ'อค�า ไกู'พิ*�นบ่�านๆค"�ยเขี�0ยอาหารไปที่�0วกู�นเมล7ดผู้�กูหร*อแมลงในบ่ร�เวณ์น��น และวางไขี'ที่�0เป.นธีรรมช่าต�และม�รสอร'อย

            ถ�าค"ณ์ค�ดว'าผู้�กูที่�0ปล�กูขีายตามที่�องตลาดเป.นขีองธีรรมช่าต� ค"ณ์จะตกูใจมากูที่�เด�ยวถ�าร� �ว'าพิ*ช่ผู้�กูเหล'าน��สงเคราะห�ขี=�นจากูสารเคม�เหลวพิวกูในโตรเจนฟัอสฟัอร�ส และโปแตส โดยความช่'วยเหล*อเพิ�ยงเล7กูน�อยจากูกูารงอกูขีองเมล7ด และน�0นแหละรสช่าต�ขีองม�นจ=งเป.นแบ่บ่น��น และไขี'ไกู' (ถ�าค"ณ์จะเร�ยกูม�นเช่'นน��น) กู7ไม'ใช่'อะไรมากูไปกูว'าเป.นส'วนผู้สมขีองอาหารสงเคราะห� สารเคม�และฮอร�โมนน�0ไม'ใช่'ผู้ล�ตภู�ณ์ฑ�จากูธีรรมช่าต� แต'เป.นส�0งที่�0คนสงเคราะห�ขี=�นในร�ปขีองไขี' เกูษตรกูรผู้��ผู้ล�ตผู้�กูและไขี'ในล�กูษณ์ะน�� ผู้มขีอเร�ยกูว'า ผู้��ผู้ล�ตที่างออ"ตสาหกูรรมจะเหมาะกูว'า

            เอาล'ะ ถ�าค"ณ์พิ�ดถ=งกูารผู้ล�ตที่างอ"ตสาหกูรรม ค"ณ์กู7ต�องฝ>นหน'อยถ�าต�องกูารหากู6าไร เกูษตรกูรที่�0ผู้ล�ตเพิ*0อขีายถ�าไม'หาเง�น เขีากู7จะเหม*อนพิ'อค�าที่�0ใช่�ล�กูค�ดไม'เป.น คนแบ่บ่น��นต�องถ�กูหาว'าเป.นคนโง' และผู้ลกู6าไรขีองเขีาจะถ�กูฉกูฉวยไปโดยพิวกูน�กูกูารเม*องและเซ้ำลส�แมน

Page 68: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

            ในอด�ต เราม�น�กูรบ่ ช่าวนา ช่'าง และพิ'อค�า เกูษตรกูรรมน��นถ*อกู�นว'าเป.นงานที่�0ใกูล�ช่�ดกู�บ่ต�นกู6าเน�ดแห'งสรรพิส�0งย�0งกูว'ากูารค�าหร*ออ"ตสาหกูรรม กูล'าวกู�นว'า ช่าวนาเป.น "ผู้��ร �นเคร*0องด*0มถวายพิระผู้��เป.นเจ�า" พิวกูเขีาล�วนสามารถจ�ดกูารกู�บ่ช่�ว�ตด�วยว�ธี�ใดว�ธี�หน=0งและหาได�พิอกู�นเสมอ

            แต'มาบ่�ดน��กูล�บ่ม�ความว" 'นวายในกูารหาเง�นหาที่อง กูารผู้ล�ตที่างกูารเกูษตรที่�0ล6�าสม�ย เช่'น อง" 'น มะเขี*อเที่ศ และแตงเที่ศ ดอกูไม�และผู้ลไม�ปล�กูนอกูฤด�กูาลในห�องกูระจกู กูารผู้สมพิ�นธี"�ปลา และกูารเล��ยงว�วควายเพิ*0อหากู6าไรกู7กู6าล�งเพิ�0มส�งขี=�น

            แบ่บ่แผู้นเป.นน��แสดงให�เห7นอย'างช่�ดเจนว'า อะไรจะเกู�ดขี=�นเม*0อกูารเกูษตรไปผู้�กูพิ�นอย�'กู�บ่ความผู้�นแปรที่างเศรษฐกู�จ กูารขี=�นลงขีองราคาเป.นไปอย'างร"นแรง กู6าไรน��นม�จร�ง แต'ขีาดที่"นกู7จร�งเช่'นกู�น

            ความล�มเหลวน��นเป.นส�0งหล�กูเล�0ยงไม'ได� เกูษตรกูรรมขีองญ�0ป"Bนได�หลงที่�ศหลงที่างไปแล�ว และตกูอย�'ในสภูาพิที่�0ไม'ม� 0นคง ม�นได�เฉไฉออกูจากูหล�กูกูารพิ*�นฐานขีองเกูษตรกูรรม และกูลายเป.นธี"รกู�จไปแล�ว

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๖

วั�จ�ยุเพิ,(อผู้ลปรัะโยุชี้น�ของใครั

                ในเม*0อผู้มเร�0มปล�กูขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวด�วยว�ธี�หว'านเมล7ดโดยตรง ผู้มวางแผู้นจะเกู�0ยวขี�าวด�วยเค�ยว ผู้มเลยค�ดว'ากูารหว'านเมล7ดเป.นแถวแบ่บ่ที่�0ที่6ากู�นตามปกูต�จะเป.นว�ธี�ที่�0สะดวกูกูว'า ผู้มได�ลองประด�ษฐ�เคร*0องม*อแบ่บ่น�กูสม�ครเล'น และด�วยความพิยายามหลาย ๆ คร��ง ผู้มกู7ได�ประด�ษฐ�เคร*0องม*อหว'านเมล7ดขี=�นมา ผู้มค�ดว'าเคร*0องม*อน��อาจจะเป.นประโยช่น�ต'อเกูษตรกูรอ*0น ๆ ผู้ม

Page 69: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เลยเอาเคร*0องม*อน��ไปให�คนในศ�นย�ที่ดลองกูารเกูษตรด� เขีาบ่อกูผู้มว'าเรากู6าล�งอย�'ในย"คขีองเคร*0องจ�กูรขีนาดใหญ' ด�วยเหต"น��เขีากู7ไม'อยากูมาเส�ยเวลากู�บ่ "ส�0งประด�ษฐ�เล'น ๆ" ขีองผู้ม

           ต'อมาผู้มไปที่�0โรงงานอ"ตสาหกูรรมผู้ล�ตอ"ปกูรณ์�ที่างกูารเกูษตร ที่�0น� 0นบ่อกูผู้มว'าเคร*0องม*อง'าย ๆ แบ่บ่น�� ไม'ว'าผู้มจะใช่�ความพิยายามในกูารที่6ามากูแค'ไหน ม�นจะขีายได�ไม'เกู�นช่��นละ ๓.๕๐ เหร�ยญสหร�ฐเที่'าน��น "ถ�าเราผู้ล�ตส�0งประด�ษฐ�กูระจ"กูกูระจ�กูแบ่บ่น��น เกูษตรกูรกู7อาจจะเร�0มได�ค�ดว'าเขีาไม'ต�องกูารรถแที่รกูเตอร�ที่�0ม�ราคาเป.นพิ�น ๆ เหร�ยญสหร�ฐ" เขีากูล'าวว'าป>จจ"บ่�นผู้��คนม�ความค�ดแต'จะประด�ษฐ�เคร*0องม*อปล�กูขี�าวอย'างรวดเร7ว แล�วกู7ขีายอย'างไม'ล*มห�ล*มตาให�นานที่�0ส"ดเที่'าที่�0จะนานได� แล�วกู7น6าส�0งที่�0ใหม'กูว'าเขี�ามาอ�กู แที่นที่�0จะใช่�รถแที่รกูเตอร�ขีนาดเล7กู เขีาต�องกูารเปล�0ยนให�เป.นขีนาดที่�0ใหญ'ขี=�นด�วย เหต"น��ส�0งประด�ษฐ�ขีองผู้มจ=งถ�กูมองว'าเป.นขีองล�าหล�ง เพิ*0อให�ที่�นกู�บ่ความต�องกูารขีองย"คสม�ย ที่ร�พิยากูรจะถ�กูใช่�ไปในงานว�จ�ยที่�0ไร �ประโยช่น�ต'อไปอ�กู และตราบ่จนที่"กูว�นน��ส�0งประด�ษฐ�ขีองผู้มกู7ย�งถ�กูเกู7บ่ไว�บ่นห��ง

           ป"Lย และสารเคม� กู7เป.นไปในที่6านองเด�ยวกู�น ค*อ แที่นที่�0จะพิ�ฒนาโดยม�เกูษตรกูรเป.นเป าหมาย กูล�บ่กูลายเป.นกูารเน�นอย�'ที่�0กูารพิ�ฒนาส'งใหม' ๆ อะไรกู7ได�เพิ*0อจะขีายเอากู6าไร หล�งจากูที่�0พิวกูน�กูเที่คน�คลาออกูจากูศ�นย�ว�จ�ย พิวกูเขีากู7จะไปที่6างานให�กู�บ่บ่ร�ษ�ที่ผู้ล�ตสารเคม�ใหญ' ๆ

           เม*0อเร7ว ๆ น��ผู้มได�สนที่นากู�บ่ค"ณ์อาซ้ำาดะ เจ�าหน�าที่�0เที่คน�คขีองกูระที่รวงเกูษตรและปBาไม� เขีาเล'าเร*0องที่�0น'าสนใจให�ฟั>งเร*0องหน=0งว'า พิ*ช่ผู้�กูที่�0ปล�กูในต��กูระจกูเป.นอาหารที่�0ไม'น'ากู�นอย'างย�0ง ฟั>งมาว'ามะเขี*อยาวที่�0ส'งไปขีายในตอนฤด�หนาวจะไม'ม�ไวตาม�น และแตงกูวากู7ไม'ม�รสช่าต� เช่�าที่6าว�จ�ยเกู�0ยวกู�บ่เร*0องน��และกู7พิบ่เหต"ผู้ล สาเหต"เพิราะว'าแสงแดดไม'สามารถที่ะล"ผู้'านกูระจกูและเคร*0องกูรองแสงที่�0ที่6าจากูเส�นใยสงเคราะห�ซ้ำ=0งห"�มต��กูระจกูที่�0ใช่�ปล�กูพิ*ช่ผู้�กูน��น กูารที่ดสอบ่ขีองเขีาจ=งม"'งไปที่�0ระบ่บ่ภูายในต��กูระจกู

           ค6าถามพิ*�นฐานในที่�0น��กู7ค*อ ม�นเป.นส�0งจ6าเป.นส6าหร�บ่มน"ษย�หร*อไม'ที่�0ต�องกู�นมะเขี*อยาว และแตงกูวาในฤด�หนาว ถ�ายกูประเด7นน��ออกูเส�ย เหต"ผู้ลเพิ�ยงประกูารเด�ยวในกูารปล�กูผู้�กูช่น�ดน��ในฤด�หนาวกู7ค*อ ม�นขีายได�ราคาด� ม�คนพิ�ฒนาว�ธี�กูารปล�กูผู้�กูเหล'าน�� แต'เม*0อเวลาผู้'านไป กู7จะพิบ่ว'าพิ*ช่ผู้�กูเหล'าน��ไม'ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารเลย ประกูารต'อมา น�กูเที่คน�คค�ดว'าถ�าสารอาหารส�ญเส�ยไป กู7ย'อมม�หนที่างที่�0จะป องกู�นกูารส�ญเส�ยน��นได� เพิราะเขีาค�ดว'าป>ญหาน��นเกู�ดจากูระบ่บ่แสง เขีากู7เร�0มว�จ�ยเกู�0ยวกู�บ่แสง เขีาค�ดว'าที่"กูอย'างจะเร�ยบ่ร�อยหากูเขีาสามารถสร�างต��กูระจกูส6าหร�บ่มะเขี*อยาวที่�0ม�ไวตาม�นอย�'ภูายใน ผู้มได�ร�บ่กูารบ่อกูเล'าว'า ม�น�กูเที่คน�คบ่างคนที่�0ถ=งกู�บ่อ"ที่�ศช่�ว�ตที่��งหมดขีองเขีาใหกู�บ่กูารว�จ�ยประเภูที่น��

           เน*0องจากูม�กูารใช่�ความพิยายามและที่ร�พิยากูรอย'างมากูมายในกูารผู้ล�ตมะเขี*อยาว และกูล'าวกู�นว'าผู้�กูช่น�ดน��ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารส�ง จ=งเป.นธีรรมดาอย�'เองที่�0ราคาขีองม�นจะย�0งส�งขี=�นไปอ�กู และรายได�ด�อ�กูด�วย "ถ�าม�นขีายได�กู6าไรด� และค"ณ์สามารถขีายได� ม�นกู7ไม'ม�อะไรผู้�ดเลย"

           ไม'ว'าคนเราจะใช่�ความพิยายามมากูเที่'าไหร' เขีาไม'อาจปร�บ่ปร"งค"ณ์ภูาพิอาหารให�เที่'าเที่�ยม

Page 70: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กู�บ่พิ*ช่ผู้�กูและผู้ลไม�ที่�0ปล�กูตามธีรรมช่าต� ผู้ลผู้ล�ตที่�0ปล�กูด�วยว�ธี�ผู้�ดธีรรมช่าต�จะสนองตอบ่ความต�องกูารช่�0วแล'นขีองผู้��คน แต'ม�นจะที่6าให�ร'างกูายมน"ษย�อ'อนแอลง และเปล�0ยนแปลงภูาวะเคม�ในร'างกูายคน ที่6าให�ร'างกูายต�องพิ=0งพิ�งอาหารประเภูที่น��น เม*0อสภูาพิเช่'นน��เกู�ดขี=�น ไวตาม�นเสร�มและยากู7กูลายเป.นส�0งจ6าเป.น สถานกูารณ์�เช่'นน��ม�แต'สร�างความล6าบ่ากูให�กู�บ่เกูษตรกูร และความที่"กูขี�ให�กู�บ่ผู้��บ่ร�โภูค

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๗

อะไรัค,ออาหัารัของมัน�ษยุ�

                เมั,(อว�นกู'อนเจ�าหน�าที่�0จากูสถาน�โที่รที่�ศน�เอ7นเอช่เคมาเย�0ยม และขีอให�ผู้มพิ�ดอะไรเกู�0ยวกู�บ่รสช่าต�ขีองอาหารธีรรมช่าต� เราสนที่นากู�น จากูน��นผู้มขีอให�เขีาลองเปร�ยบ่เที่�ยบ่ไขี'จากูไกู'ที่�0เล��ยงในกูรงขี�างล'าง กู�บ่ไกู'ที่�0ปล'อยให�ว�0งเล'นอย'างอ�สระในสวน เขีาพิบ่ว'าไขี'แดงที่�0ได�จากูไกู'ที่�0เล��ยงในกูรงม�ล�กูษณ์ะอ'อนเหลวและม�ส�เหล*องซ้ำ�ด เขีาส�งเกูตเห7นว'าไขี'แดงจากูไกู'ที่�0เล��ยงอย'างอ�สระบ่นภู�เขีาจะม�ล�กูษณ์ะแน'น และย*ดหย"'น ที่��งม�ส�ส�มสด เม*0อผู้��เฒ'าเจ�าขีองภู�ตตาคารซ้ำ�ช่� (ขี�าวป>� นห'อสาหร'าย) ในเม*องได�ล��มรสไขี'จากูธีรรมช่าต�เหล'าน��เขี�าไปฟัองหน=0ง กู7ถ=งกู�บ่กูล'าวว'า "น�0แหละไขี'ไกู'ที่�0แที่�จร�ง"

เหม*อนกู�บ่เม*0อสม�ยกู'อน และกู7ร� �ส=กูย�นด�ราวกู�บ่ว'าม�นเป.นสมบ่�ต�ที่�0ม�ค'าเส�ยเหล*อเกู�น

           ในสวนส�มม�พิ*ช่ผู้�กูหลายช่น�ดขี=�นปะปนกู�บ่ว�ช่พิ*ช่และพิ*ช่คล"มด�น เช่'นผู้�กูกูาดห�ว เบ่อร�ดOอกูซ้ำ� แตงกูวา และน6�าเต�า ถ�0วล�สง เกูOกูฮวย ม�นฝร�0ง ห�วหอม ผู้�กูกูาดเขี�ยว กูะหล60าปล� และถ�0วอ�กูหลายช่น�ด สม"นไพิรหลายช่น�ดและพิ*ช่ผู้�กูปล�กูอย�'ในที่�0เด�ยวกู�น บ่ที่สนที่นาเปล�0ยนไปเป.นว'า ผู้�กูเหล'าน��ที่�0ปล�กูในล�กูษณ์ะผู้�กูปBาจะม�รสช่าต�ด�กูว'าผู้�กูที่�0ปล�กูในสวนคร�วหร*ออาศ�ยป"Lยเคม�หร*อไม' เม*0อเราเปร�ยบ่เที่�ยบ่กู�นกู7พิบ่ว'ารสช่าต�ม�ความต'างกู�นโดยส��นเช่�ง และเรากู7ต�ดส�นว'า "ผู้�กูปBา" ม�รสช่าต�ด�กูว'า

           ผู้มบ่อกูผู้��ส*0อขี'าวคนน��นว'า ผู้�กูที่�0ปล�กูในแปลงเพิราะใช่�ป"Lยเคม�ที่�0ม�ส'วนผู้สมขีองในโตรเจน ฟัอสฟัอร�ส และโปแตสเป.นต�วช่'วย ส'วนผู้�กูที่�0ปล�กูปะปนกู�บ่พิ*ช่คล"มด�นที่�0ขี=�นตามธีรรมช่าต�ในด�นที่�0อ"ดมด�วยอ�นที่ร�ย�ว�ตถ" ม�นจะได�ร�บ่สารอาหารที่�0ม�ความสมด"ลกูว'า กูารที่�0ม�ว�ช่พิ*ช่และหญ�ามากูมายหลายช่น�ดขี=�นในที่�0ด�นย'อมแสดงว'าในด�นม�สารอาหารที่�0ส6าค�ญหลากูหลายส6าหร�บ่ผู้�กูด�วย พิ*ช่ที่�0ปล�กูใน

Page 71: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ด�นที่�0ม�ความสมด"ลเช่'นน��น จะม�รสช่าต�ที่�0ละเอ�ยดส"ขี"มมากูกูว'า

           สม"นไพิรและผู้�กูปBาที่�0ปล�กูบ่นภู�เขีาและในที่"'งหญ�า ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารส�งมากู และที่��งม�ประโยช่น�ในที่างเภูส�ช่อ�กูด�วย อาหารและยาม�ใช่'สองส�0งที่�0แตกูต'างกู�น ม�นเป.นสองด�านขีองส�0งเด�ยวกู�น ผู้�กูที่�0ปล�กูด�วยสารเคม�อาจจะให�เป.นอาหารได� แต'ม�นไม'สามารถใช่�เป.นยาได�

           เม*0อค"ณ์เกู7บ่สม"นไพิร ๗ ช่น�ดในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�* มากู�น ม�นจะช่'วยให�จ�ตใจอ'อนโยน และถ�าค"ณ์กู�นยอดผู้�กูกู�ด ออสม�นด�า และเช่พิเพิ�ดส�เพิ�ส ม�นจะช่'วยให�จ�ตใจสงบ่ส"ขี"ม กูารสงบ่ความกูระวนกูระวาย ใจร�อน เช่พิเพิ�ดส�เพิ�ส จะช่'วยได�ด�ที่�0ส"ด กูล'าวกู�นว'า ถ�าให�เด7กูกู�นเช่พิเพิ�ดส�เพิ�ส ดอกูต�มขีองว�ลโล'ว� หร*อแมลงที่�0อาศ�ยอย�'ตามต�นไม� จะช่'วยแกู�อากูารหง"ดหง�ดร�องไห�โยเยได� ในสม�ยกู'อนพิ'อแม'ม�กูจะที่6าให�เด7กู ๆ กู�นเสมอ ไดกูอน (ห�วไช่เที่�าญ�0ป"Bน) ม�ต�นตระกู�ลมาจากูนาซ้ำ�นา และค6าว'านาซ้ำ�นา ม�รากูศ�พิที่�เด�ยวกู�บ่ค6าว'า นาโกูม� ซ้ำ=0งหมายถ=งกูารที่6าให�อ'อนละม"น อ'อนโยน ไดกูอน กู7ค*อ "สม"นไพิรที่�0ช่'วยสงบ่จ�ตใจและอารมณ์�"

           ในบ่รรดาอาหารปBา แมลงม�กูจะถ�กูมองขี�ามไป ในระหว'างสงคราม เม*0อผู้มที่6างานอย�'กู�บ่สถาน�ว�จ�ย ผู้มได�ร�บ่มอบ่หมายให�ศ=กูษาว'าแมลงช่น�ดใดบ่�างในเอเช่�ยตะว�นออกูเฉ=ยงใต�ที่�0สามารถกู�นได� เม*0อผู้มศ=กูษาเกู�0ยวกู�บ่เร*0องน�� ผู้มเกู�ดความร� �ส=กูประหลาดใจมากูที่�0พิบ่ว'า แมลงเกู*อบ่ที่"กูช่น�ดล�วนกู�นได�

           ยกูต�วอย'างเช่'น คงไม'ม�ใครค�ดว'าต�วเหา และต�วหม�ด สามารถเอาไปที่6าประโยช่น�อะไรได� แต'ต�วเหาเม*0อน6ามาบ่ดและกู�นกู�บ่ธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวเป.นยาร�กูษาโรคลมบ่�าหม� และต�วหม�ด เป.นยาร�กูษาแผู้ลจากูห�มะกู�ด ต�วอ'อนขีองแมลงเกู*อบ่ที่"กูช่น�ดกู�นได� แต'ต�องย�งม�ช่�ว�ตอย�' ผู้มอ'านพิบ่จากูต6าราเกู'า เกู�0ยวกู�บ่กูารที่6า "ขีองอร'อย" ซ้ำ=0งเตร�ยมจากูต�วอ'อนขีองแมลง และรสช่าต�ขีองหนอนไหมที่�0เราค"�นเคย ถ*อกู�นว'าม�ความว�เศษยอดเย�0ยมเกู�นกูว'าที่�0เปร�ยบ่เที่�ยบ่ได� แม�แต'ต�วมอธีกู7ม�รสช่าต�อร'อยมากู แต'เราต�องเขีย'าให�ฝ"Bนที่�0ปJกูหล"ดออกูเส�ยกู'อน

           ด�งน��นอาหารหลายช่น�ดที่�0คนร� �ส=กูร�งเกู�ยจ ไม'ว'าจะพิ�จารณ์าจากูแง'ขีองรสช่าต�หร*อแง'ขีองส"ขีภูาพิ ล�วนม�รสช่าต�ที่�0อร'อยด�ที่�เด�ยว ที่��งย�งม�ค"ณ์ประโยช่น�ต'อร'างกูายมน"ษย�อ�กูด�วย

           พิ*ช่ผู้�กูที่�0ย�0งม�ความใกูล�เค�ยงที่างช่�วว�ที่ยากู�บ่ต�นตระกู�ลที่�0เป.นผู้�กูปBามากูเที่'าไหร' กู7จะม�รสช่าต�และค"ณ์ค'าที่างอาหารด�และมากูขี=�นเที่'าน��น ต�วอย'างเช่'นผู้�กูที่�0อย�'ในวงศ�ล�ลล�0 (ซ้ำ=0งรวมถ=ง น�รา กูระเที่�ยม กูระเที่�ยมต�น ต�นหอม หอมเล7กูและหอมใหญ') เช่'น น�รา และ กูระเที่�ยมต�น ม�ค"ณ์ค'าอาหารส�งที่�0ส"ด ที่��งย�งม�ค"ณ์ค'าเป.นยาสม"นไพิร และม�ประโยช่น�เป.นยาบ่6าร"งส"ขีภูาพิโดยที่�0วไป อย'างไรกู7ตาม ส6าหร�บ่คนส'วนใหญ'ม�กูจะค�ดว'าพิ*ช่ผู้�กูที่�0ม�ความเป.นผู้�กูบ่�าน เป.น ต�นหอมและหอมใหญ' ม�รสช่าต�ด�ที่�0ส"ด คนสม�ยป>จจ"บ่�นม�กูจะช่อบ่รสช่าต�ขีองพิ*ช่ผู้�กูที่�0ห'างไกูลจากูสภูาพิความเป.นผู้�กูปBาขีองม�น

           ความพิ=งพิอใจในรสช่าต�อาหารด�งกูล'าว กู7เป.นกู�บ่เน*�อส�ตว�ด�ายเช่'นกู�น นกูปBาม�ค"ณ์ค'าต'อร'างกูายด�กูว'าส�ตว�เล��ยงพิวกูไกู'และเป.ด แต'กูระน��นส�ตว�ปJกูพิวกูหล�งซ้ำ=0งถ�กูเล��ยงด�ในสภูาพิแวดล�อมที่�0ห'างไกูลจากูสภูาพิตามธีรรมช่าต�ขีองม�นกู7ถ*อกู�นว'าม�รสช่าต�ด�และขีายในราคาแพิง นมแพิะม�ค"ณ์ค'า

Page 72: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อาหารส�งกูว'านมว�ว แต'นมว�วกูล�บ่เป.นที่�0ต�องกูารมากูกูว'า

           อาหารที่�0ห'างไกูลจากูสภูาพิด��งเด�มขีองม�น และผู้ล�ตโดยอาศ�ยสารเคม� หร*อผู้ล�ตขี=�นภูายใต�สภูาพิแวดล�อมที่�0สร�างขี=�นใหม'หมด จะที่6าให�สารเคม�ภูายในร'างกูายเส�ยสมด"ล ย�0งร'างกูายส�ญเส�ยสมด"ลมากูเที่'าไหร' เรากู7จะย�0งต�องกูารอาหารที่�0ไม'เป.นธีรรมช่าต�มากูขี=�นเที่'าน��น สภูาพิกูารณ์�เช่'นน��เป.นอ�นตรายต'อส"ขีภูาพิ

           กูารพิ�ดว'าส�0งที่�0เรากู�นเป.นเพิ�ยงความช่อบ่ ไม'ม�อะไรมากูกูว'าน��น เป.นกูารหลอกูลวง เพิราะว'าอาหารที่�0ไม'เป.นธีรรมช่าต�หร*อมาจากูต'างประเที่ศจะกู'อความย"'งยากูให�กู�บ่เกูษตรกูร และช่าวประมงด�วย ผู้มร� �ด�กูว'าย�0งคนเราม�ความต�องกูารมากูขี=�นเที่'าไหร' เขีากู7ต�องที่6างานสนองความต�องกูารขีองตนมากูขี=�นเที่'าน��น ปลาบ่างช่น�ด เช่'นปลาโอและปลากูะพิงแดงที่�0คนน�ยม ต�องออกูไปจ�บ่ย�งน'านน6�าไกูล ๆ ส'วนปลาซ้ำาร�ด�น ปลาอ�ค"ด ปลาใบ่ขีน"นและปลาเล7กู ๆ อ*0น ๆ สามารถจ�บ่ได�จ6านวนมากู ๆ ในที่ะเลใน พิ�ดตามหล�กูโภูช่นากูาร ส�ตว�ที่�0อาศ�ยอย�'ในน6�าจ*ดเช่'นในแม'น6�า และล6าธีาร เช่'น ปลาใน หอยที่ากูน6�าจ*ด กู"�งน6�าจ*ดป�น6�าจ*ด และอ*0น ๆ ม�ค"ณ์ค'าต'อร'างกูายมากูกูว'าส�ตว�น6�าเค7ม ถ�ดมากู7เป.นปลาจากูที่ะเลน6�าต*�น และส"ดที่�ายค*อปลาจากูที่ะเลล=กูและจากูน'านน6�าไกูล ๆ อาหารที่�0ได�จากูที่�0ใกูล� ๆ เป.นส�0งที่�0ด�ที่�0ส"ดส6าหร�บ่มน"ษย� แต'ส�0งที่�0เขีาต�องต'อส��เพิ*0อให�ใด�มากูล�บ่เป.นส�0งที่�0ม�ค"ณ์ประโยช่น�น�อยที่�0ส"ด

           น�0นกู7ค*อ ถ�าคนเรายอมร�บ่ส�0งที่�0อย�'ใกูล�ม*อ ที่"กูอย'างกู7เป.นไปด�วยด� ถ�าเกูษตรกูรที่�0อาศ�ยอย�'ในหม�'บ่�านน�� กู�นแต'อาหารที่�0สามารถปล�กูได�หร*อหาได�ในบ่ร�เวณ์น�� กู7จะไม'ม�โที่ษภู�ยอะไรเกู�ดขี=�น เช่'นเด�ยวกู�บ่กูล"'มคนหน"'มสาวที่�0อาศ�ยในกูระที่'อมในสวนน�� พิวกูเขีากู�นขี�าวกูล�อง และขี�าวบ่าร�เลย� ขี�าวม�ลเล7ที่ และขี�าวบ่�Tคว�ที่ที่�0ไม'ขี�ดขีาว กู�บ่พิ*ช่ตามฤด�กูาลและผู้�กูปBา ที่"กูคนกู7จะม�อาหารด�ที่�0ส"ดกู�น อาหารเหล'าน��นม�รสอร'อย และม�ค"ณ์ค'าต'อร'างกูาย

           ถ�าที่�0ด�นขีนาด ? เอเคอร� (๐.๖ ไร') ให�ผู้ลผู้ล�ตขี�าวเจ�าและธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวอย'างละ ๒๒ บ่�เช่ล (๕๙๐.๙ กู�โลกูร�ม) เหม*อนที่�0น�0 ที่�0ด�นขีนาดน��จะสามารถเล��ยงคนได� ๕-๑๐ คนโดยแต'ละคนลงแรงที่6างานกู�นเฉล�0ยคนละไม'ถ=ง ๑ ช่� 0วโมงต'อว�น แต'ถ�าที่"'งนาถ�กูเปล�0ยนเป.นที่"'งหญ�า หร*อธี�ญพิ*ช่ถ�กูน6าไปเล��ยงว�ว ที่�0ด�น ? เอเคอร� กู7จะเล��ยงด�คนได�เพิ�ยงคนเด�ยว เน*�อส�ตว�กูลายเป.นอาหารฟั" BมเฟัAอย*

เน*0องจากูกูารเล��ยงส�ตว�น� �นต�องอาศ�ยที่�0ด�น ซ้ำ=0งสามารถผู้ล�ตอาหารตอบ่สนองความจ6าเป.นขีองมน"ษย�ได�โดยตรง ด�งที่�0ได�ปรากูฏิให�เห7นอย'างช่�ดเจนและแน'นอน แต'ละคนควรจะใคร'ครวญอย'างจร�งจ�งว'า ตนต�องประสบ่ความยากูล6าบ่ากูเพิ�ยงไร ในกูารหมกูม"'นตามใจต�วเกู�0ยวกู�บ่อาหารที่�0ผู้ล�ตขี=�นด�วยราคาแพิง

           เน*�อและอาหารน6าเขี�าเป.นขีองฟั" BมเฟัAอย เพิราะว'าม�นต�องใช่�พิล�งงานและที่ร�พิยากูรมากูกูว'าผู้�กูพิ*�นบ่�านและธี�ญพิ*ช่ที่�0ผู้ล�ตได�ในที่�องถ�0น คนที่�0จ6ากู�ดต�วเองให�บ่ร�โภูคแต'อาหารในที่�องถ�0นจะที่6างานน�อยลง และใช่�ที่�0ด�นน�อยลงกูว'าพิวกูที่�0อยากูในอาหารฟั" BมเฟัAอย

           ถ�าประช่าช่นย�งคงกู�นเน*�อและอาหารที่�0น6าเขี�าจากูต'างประเที่ศ ภูายใน ๑๐ ปJ ญ�0ป"Bนต�องประสบ่ป>ญหาว�กูฤตกูารณ์�ที่างอาหารอย'างแน'นอน และภูายใน ๓๐ ปJ จะประสบ่กู�บ่ความขีาดแคลน

Page 73: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อย'างร"นแรง ม�ความค�ดที่�0เหลวไหลไร�สาระซ้ำ=0งมาจากูที่�0ใดที่�0หน=0ง ที่�0เช่*0อว'า กูารเปล�0ยนจากูกูารกู�นขี�าวมากู�นขีนมป>งแที่นแสดงถ=งพิ�ฒนากูารในช่�ว�ตปะจ6าว�นขีองช่าวญ�0ป"Bน ที่�0จร�งแล�วม�นม�ได�เป.นเช่'นน��น ขี�าวกูล�องและพิ*ช่ผู้�กูอาจจะด�เป.นอาหารหยาบ่ที่�0ไม'ว�จ�ตรพิ�ศดาร แต'เป.นอาหารที่�0ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารด�ที่�0ส"ด และช่'วยให�มน"ษย�ม�ช่�ว�ตอย'างเร�ยบ่ง'าย และตรงไปตรงมา

           หากูว'าเราต�องเผู้ช่�ญกู�บ่ว�กูฤตกูารณ์�ที่างอาหาร น�0นย'อมไม'ใช่'เพิราะความขีาดแคลนที่างพิล�งกูารผู้ล�ตขีองธีรรมช่าต� หากูที่ว'าเพิราะความต�องกูารอ�นฟั" BมเฟัAอยไม'จบ่ส��นขีองมน"ษย�น� 0นเอง

* ผู้�กูกูาดน6�า เช่พิเพิ�ดส�เพิ�ส ผู้�กูกูาดห�วปBา คอที่ที่อนว�ด บ่�คว�ด ห�วไช่เที่�าปBา บ่� เนที่เที่�ล** แม�ว'าเน*�อส�ตว�ส'วนใหญ'ในอเมร�กูาเหน*อจะได�จากูส�ตว�ที่�0เล��ยงด�วยธี�ญพิ*ช่ต'าง ๆ เช่'น ขี�าวสาล� ขี�าวบ่าร�เลย� ขี�าวโพิด และถ�0วเหล*อง กู7ย�งม�ที่�0ด�นขีนาดใหญ'ที่�0ใช่�ประโยช่น�ได�ด�เม*0อหม"นเว�ยนใช่�เป.นที่"'งหญาเล��ยงส�ตว�บ่�างเป.นคร��งคราว ในญ�0ป"Bนไม'ม�ที่�0ด�นเช่'นน��เหล*ออย�' เน*�อส�ตว�เกู*อบ่ที่��งหมดต�องส�0งเขี�ามาจากูต'างประเที่ศ

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๘

ควัามัติายุอ�นน6าเวัทนาของข าวับารั�เลยุ�

                เมั,(อ ๔๐ ปJกู'อน เน*0องมาจากูความเป.นปรป>กูษ�ที่างกูารเม*องระหว'างสหร�ฐกู�บ่ญ�0ป"Bนเพิ�0มกูระแสส�งขี=�น กูารส�0งซ้ำ*�อขี�าวสาล�จากูสหร�ฐจ=งเป.นไปไม'ได� จ=งม�ขีบ่วนกูารที่�0พิยายามจะปล�กูขี�าวสาล�ภูายในประเที่ศขี=�นที่�0วประเที่ศ พิ�นธี"�ขี�าวสาล�ขีองสหร�ฐที่�0ใช่�บ่ร�โภูคกู�นอย�'น� �น ต�องกูารเวลาในฤด�เพิาะปล�กูอ�นยาวนานและเมล7ดจะส"กูในราวกูลางฤด�ฝนขีองญ�0ป"Bน หล�งจากูที่�0เกูษตรกูรต�องหล�งขีดหล�งแขี7งที่นเจ7บ่ปวดอย�'กู�บ่กูารปล�กูพิ*ช่ช่น�ดน�� ม�นกู7ย�งม�กูจะเน'าเส�ยระหว'างกูารเกู7บ่เกู�0ยว พิ�นธี"�ขี�าวช่น�ดน��ปรากูฏิว'าไว�ใจไม'ได� และม�ความอ'อนแอต'อเช่*�อโรคส�ง ด�วยเหต"น��เกูษตรกูรจ=งไม'อยากูปล�กูขี�าวสาล� เม*0อส�เอาเปล*อกูออกู และน6าไปปU� งในล�กูษณ์ะแบ่บ่พิ*�นบ่�าน รสช่าต�ขีองม�นกู7แสนจะแย'จนแที่บ่จะส6าล�กู และต�องถ'มที่��งไป

             พิ�นธี"�ขี�าวไรย�และบ่าร�เลย�พิ*�นบ่�านขีองญ�0ป"Bน สามารถเกู7บ่เกู�0ยวได�ในเด*อนพิฤษภูาคมกู'อน

Page 74: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ฤด�ฝน โดยเปร�ยบ่เที่�ยบ่จ=งม�ความปลอดภู�ยกูว'า กูระน��นเกูษตรกูรย�งถ�กูบ่�งค�บ่ให�ปล�กูขี�าวสาล� ที่"กูคนจะห�วเราะและพิ�ดว'าไม'ม�อะไรเลวร�ายไปกูว'ากูารปล�กูขี�าวสาล� แต'พิวกูเขีากู7ที่6าตามนโยบ่ายร�ฐบ่าลอย'างอดที่น

             หล�งสงคราม เร�0มม�กูารน6าเขี�าขี�าวสาล�จากูสหร�ฐในปร�มาณ์มากูอ�กูคร��งหน=0ง ที่6าให�ราคาขีองขี�าวสาล�ที่�0ปล�กูในญ�0ป"Bนตกูต60าลง เป.นกูารเพิ�0มเหต"ผู้ลที่�0จะเล�กูปล�กูขี�าวสาล� "เล�กูปล�กูขี�าวสาล� เล�กูปล�กูขี�าวสาล�!" เป.นค6าขีว�ญที่�0โฆ่ษณ์าในระด�บ่ประเที่ศโดยผู้��น6าที่างกูารเกูษตรขีองร�ฐบ่าล และเกูษตรกูรกู7ร� �ส=กูย�นด�ที่�0จะเล�กูปล�กู ในเวลาเด�ยวกู�น เพิราะว'าขี�าวสาล�ที่�0น6าเขี�าม�ราคาต60า ร�ฐบ่าลกู7เลยแนะน6าให�เกูษตรกูรเล�กูปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวแบ่บ่พิ*�นบ่�าน เช่'นขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�ไปด�วย เม*0อม�นโยบ่ายเช่'นน��ออกูมา ที่�องนาในญ�0ป"Bนเลยถ�กูปล'อยว'างไว�ตลอดฤด�หนาว

             ประมาณ์ ๑๐ ปJกู'อน ผู้มได�ร�บ่เล*อกูเป.นต�วแที่นขีองจ�งหว�ดอ�ไฮม�ไปปรากูฏิต�วที่างโที่รที่�ศน�ในรายกูารประกูวด "เกูษตรกูรด�เด'นแห'งปJ" ขีองสถาน�โที่รที่�ศน�เอ7นเอช่เค ในตอนน��นกูรรมกูารค�ดเล*อกูคนหน=0งถามผู้มว'า "ค"ณ์ฟั�กู�โอกูะ ที่6าไมค"ณ์ไม'เล�กูปล�กูขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�เส�ยล'ะ" ผู้มตอบ่ว'า "ขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�เป.นพิ*ช่ที่�0ปล�กูง'าย และเม*0อใช่�ว�ธี�ปล�กูหม"นเว�ยนกู�บ่ขี�าวเจ�า เรากู7จะสามารถผู้ล�ตแคลอร�ได�มากูที่�0ส"ดจากูที่�องไร'ที่�องนาขีองญ�0ป"Bน น�0นค*อเหต"ผู้ลที่�0ผู้มไม'เล�กูปล�กูขี�าวที่��งสองช่น�ดน��"

             เห7นได�ช่�ดว'าใครกู7ตามกูระที่6ากูารฝAนเจตนารมณ์�ขีองกูระที่รวงเกูษตรอย'างด*�อด�านเช่'นน�� จะไม'ม�ที่างได�ร�บ่เล*อกูเป.นเกูษตรกูรด�เด'น ด�งน��ผู้มจ=งกูล'าวว'า "ถ�ากูารไม'ได�ร�บ่รางว�ลเกูษตรกูรด�เด'นมาจากูสาเหต"น��ละกู7 กู7เป.นกูารด�ที่�0ผู้มจะไม'ได�รางว�ล" กูรรมกูารคนหน=0งในคณ์ะกูรรมกูารค�ดเล*อกูกูล'าวกู�บ่ผู้มในภูายหล�งว'า "ถ�าผู้มลาออกูจากูมหาว�ที่ยาล�ย และที่6าเกูษตรด�วยต�วผู้มเอง ผู้มกู7คงจะที่6าเกูษตรแบ่บ่ที่�0ค"ณ์ที่6า ปล�กูขี�าวเจ�าในฤด�ร�อน และปล�กูขี�าวบ่าร�เลยกู�บ่ขี�าวไรย�ในฤด�หนาวที่"กูปJ เช่'นเด�ยวกู�บ่ที่�0เคยที่6ากู�นกู'อนสม�ยสงคราม"

             หล�งเหต"กูารณ์�คร��งน��ไม'นาน ผู้มไปปรากูฏิต�วอ�กูคร��งในรายกูารโที่รที่�ศน�เอ7นเอช่เค ในกูารอภู�ปรายร'วมกู�บ่อาจารย�มหาว�ที่ยาล�ยหลายที่'าน และผู้มกู7ถ�กูถามอ�กูว'า "ที่6าไมค"ณ์ไม'เล�กูปล�กูขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�" ผู้มกูล'าวย6�าอ�กูคร��งอย'างช่�ดเจนย�0งว'า ผู้มจะไม'เล�กูปล�กูไม'ว'าจะม�เหต"ผู้ลด� ๆ มากูมายส�กูแค'ไหนในเวลาน��น ค6าขีว�ญให�เล�กูปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวอาจเร�ยกูได�ว'าเป.น "ความตายอ�นน'าเวที่นา; ด�วยเหต"น� �น กูารปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวและขี�าวเจ�าหม"นเว�ยนสล�บ่กู�นกู7ค'อย ๆ ตายไปอย'างเง�ยบ่เช่�ยบ่ แต'ค6าว'า "ความตายอ�นน'าเวที่นา" ย�งเป.นค6าพิ�ดที่�0อ'อนเกู�นไป กูระที่รวงเกูษตรต�องกูารให�ม�นตายอย'างไม'ได�ผู้"ดได�เกู�ดเลยด�วยซ้ำ6�า เม*0อผู้มเห7นช่�ดว'าเป าหมายหล�กูขีองรายกูารอภู�ปรายด�งกูล'าวต�องกูารที่�0จะประช่าส�มพิ�นธี�ให�หย"ดกูารปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวในที่�นที่� หร*อพิ�ดได�ว'าให�ที่��งม�น "ตายอย�'ขี�างถนน" ผู้มเลยระเบ่�ดออกูมาด�วยโที่สะ

             เม*0อ ๔๐ ปJกู'อนม�กูารเร�ยกูร�องให�ปล�กูขี�าวสาล� ปล�กูธี�ญพิ*ช่จากูต'างประเที่ศ ปล�กูพิ*ช่ที่�0ไร �ประโยช่น�และเป.นไปไม'ได� ในตอนน��นกูล'าวกู�นว'าพิ�นธี"�ขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�พิ*�นบ่�านขีองญ�0ป"Bนม�ค"ณ์ค'าอาหารไม'ส�งเที่'าธี�ญพิ*ช่ขีองอเมร�กู�นและเกูษตรกูรกู7เล�กูปล�กูธี�ญพิ*ช่พิ*�นบ่�านเหล'าน��ไปด�วย

Page 75: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ความเส�ยใจ เม*0อมาตรฐานในกูารครองช่�พิพิ" 'งส�งขี=�นอย'างกู�าวกูระโดด จ=งม�ค6ากูล'าวออกูมาว'าให�กู�นเน*�อกู�นไขี' กู�นนม และให�เปล�0ยนกูารกู�นขี�าวมากู�นขีนมป>งแที่น ม�กูารน6าเขี�าขี�าวโพิด ถ�0วเหล*อง และขี�าวสาล�ในปร�มาณ์มากูขี=�นที่"กูที่� ขี�าวสาล�ขีองอเมร�กู�นม�ราคาถ�กู ด�งน��นกูารปล�กูขี�าวพิ*�นบ่�านที่��งขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�จ=งถ�กูละที่��งไป เกูษตรกูรรมญ�0ป"Bนน6าเอามาตรฐานที่�0บ่�บ่บ่�งค�บ่ให�เกูษตรกูรที่6างานคร=0งเวลาในเม*อง เพิ*0อว'าเกูษตรกูรจะได�ซ้ำ*�อพิ*ช่ที่�0เขีาได�ร�บ่ค6าแนะน6าให�เล�กูปล�กูน�0นเอง

             และบ่�ดน�� ความกู�งวลอย'างใหม'ต'อความขีาดแคลนแหล'งอาหารกู7ได�เกู�ดขี=�น กูารปล�กูขี�าวไรย�และขี�าวบ่าร�เลย�เพิ*0อกูารย�งช่�พิกู6าล�งได�ร�บ่กูารส'งเสร�มใหม'อ�กูคร��งหน=0ง ถ=งกู�บ่ว'าจะม�กูารให�ที่"นอ"ดหน"นด�วย แต'ม�นกู7ไม'เพิ�ยงพิอหรอกู หากูจะส'งเสร�มให�ปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวพิ*�นบ่�านส�กูปJสองปJ แล�วกู7ประกูาศให�เล�กูปล�กูอ�กู นโยบ่ายที่างเกูษตรที่�0ด�จะต�องม�ความแน'นอน ด�วยเหต"ที่�0กูระที่รวงกูารเกูษตรขีาดความค�ดที่�0ช่�ดเจนว'าพิ*ช่อะไรควรปล�กูเป.นประกูารแรกู และประกูารต'อมาขีาดความเขี�าใจในความส�มพิ�นธี�ระหว'างพิ*ช่ที่�0ปล�กูกู�บ่อาหารขีองประช่าช่น ที่6าให�นโยบ่ายขีองที่างกูารเกูษตรไม'ม�ความแน'นอนคงเส�นคงวา

             หากูว'าเจ�าหน�าที่�0กูระที่รวงกูารเกูษตรจะหาเวลาออกูไปย�งภู�เขีาและที่"'งหญ�าและเกู7บ่สม"นไพิร ๗ ช่น�ดในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� และสม"นไพิร ๗ ช่น�ดในฤด�ใบ่ไม�ร'วง* มาล��มรสด� เขีากู7จะร� �ว'าอะไรค*อต�นกู6าเน�ดขีองอาหารบ่6าร"งกู6าล�งขีองมน"ษย� และหากูเขีาจะศ=กูษาต'อไปอ�กู เขีากู7จะเห7นว'าค"ณ์สามารถม�ช่�ว�ตอย�'ได�อย'างด�ด�วยพิ*ช่พิ*�นบ่�าน เช่'นขี�าวเจ�า ขี�าวบ่าร�เลย� ขี�าวไรย� ขี�าวบ่�Tคว�ที่ และพิ*ช่ผู้�กู แล�วเขีากู7จะต�ดส�นใจได�ว'า น�0ค*อส�0งที่�0เกูษตรกูรรมขีองญ�0ป"Bนจ6าเป.นต�องปล�กู ถ�าส�0งเหล'าน��ค*อที่��งหมดที่�0เกูษตรกูรจะต�องปล�กู เกูษตรกูรรมกู7จะเป.นส�0งที่�0ง'ายดายมากู

             จนบ่�ดน��แนวค�ดในหม�'น�กูเศรษฐศาสตร�สม�ยใหม'ย�งคงเห7นว'า กูารที่6าเกูษตรกูรรมขีนาดเล7กูเพิ*0อเล��ยงช่�พิเป.นส�0งผู้�ด ที่�0น�0เป.นเกูษตรกูรรมแบ่บ่บ่รรพิกูาลอ�นล�าหล�ง เป.นส�0งที่�0ควรกู6าจ�ดออกูไปให�เร7วที่�0ส"ดเที่'าที่�0จะเป.นไปได� ม�ค6ากูล'าวว'าขีนาดขีองที่�0นาแต'ละแปลงควรจะขียายออกูไป เพิ*0อร�บ่กู�บ่กูารเปล�0ยนไปส�'กูารเกูษตรขีนานใหญ'แบ่บ่อเมร�กู�น ความค�ดเช่'นน��ไม'ได�เกู�ดขี=�นเฉพิาะในวงกูารเกูษตรกูรรมเที่'าน��น แต'กูารพิ�ฒนาในที่"กูสาขีาล�วนม"'งไปในที่�ศที่างน��

             เป าหมายกู7ค*อให�เหล*อคนที่6าเกูษตรกูรรมเพิ�ยงจ6านวนน�อย ผู้��ร� �ซ้ำ=0งเป.นที่�0ยอมร�บ่ในที่างกูารเกูษตรกูล'าวว'า ในพิ*�นที่�0เที่'าเด�มถ�าใช่�คนน�อยลงแต'ใช่�เคร*0องจ�กูรที่�นสม�ยขีนาดใหญ' จะได�ผู้ลผู้ล�ตมากูกูว'าเด�ม และน�0ค*อส�0งที่�0เร �ยกูว'าความกู�าวหน�าที่างกูารเกูษตร หล�งสงคราม คนญ�0ป"Bนที่�0เป.นเกูษตรกูรม�อย�'ในราวร�อยละ ๗๐-๘๐ ความเปล�0ยนแปลงเกู�ดขี=�นอย'างรวดเร7ว เกูษตรกูรค'อย ๆ ลดลงเหล*อร�อยละ ๕๐ แล�วกู7 ๓๐ ๒๐ ตามล6าด�บ่ และในป>จจ"บ่�นต�วเลขีเหล*อเพิ�ยงร�อยละ ๑๔ น�0เป.นความต��งใจขีองกูระที่รวงกูารเกูษตรที่�0ต�องกูารจะบ่รรล"ผู้ลในระด�บ่เด�ยวกู�บ่ย"โรปและอเมร�กูา ค*อม�ประช่ากูรต60ากูว'าร�อยละ ๑๐ เที่'าน��นที่�0เป.นเกูษตรกูร ส'วนที่�0เหล*อกู7ถ�กูที่6าให�หมดกู6าล�งใจไป

             ในความค�ดขีองผู้ม หากูประช่ากูรร�อยที่��งร�อยล�วนที่6ากูารเกูษตร ม�นจะว�เศษที่�0ส"ด ที่�0ด�นที่�0เหมาะแกู'กูารเพิาะปล�กูน��นม�พิอส6าหร�บ่ประช่ากูรญ�0ป"Bนเฉล�0ยคนละ ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร') หากูบ่"คคลคนหน=0งได�ร�บ่ที่�0ด�น ๑/๔ เอเคอร� (๐.๖ ไร')แต'ละครอบ่คร�วที่�0ม�สมาช่�กู ๕ คนกู7จะได�ที่�0ด�น ๑ ๑/๔ เอเคอร�

Page 76: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

(๓ ไร') น�0นกู7เป.นที่�0ด�นที่�0เกู�นพิอส6าหร�บ่เล��ยงด�ครอบ่คร�วตลอดที่��งปJ หากูน6าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�มาใช่� เกูษตรกูรกู7จะม�เวลาว'างมากูมายเพิ*0อกูารพิ�กูผู้'อน และร'วมกู�จกูรรมที่างส�งคมภูายในช่"มช่นหม�'บ่�านขีองตน ผู้มค�ดว'าน�0ค*อหนที่างสายตรงที่�0จะที่6าให�ประเที่ศน��เป.นด�นแดนแห'งความส"ขีและความพิ=งพิอใจ

* หญ�าดอกูระฆ่�ง ต�นสาค� พิ*ช่จ6าพิวกูสาบ่เส*อ พิ*ช่จ6าพิวกูต�บ่เต'า พิ*ช่จ6าพิวกูแขีมและเลา แปวปBองฟั า บ่"ช่ โคลเวอร�

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๙

รั�บใชี้ ธีรัรัมัชี้าติ�แล วัท�กอยุ6างจะด้�าเน�นไปด้ วัยุด้�

                ควัามัที่ะยานอยากูอ�นไม'ส��นส"ด ค*อสาเหต"พิ*�นฐานที่�0ที่6าให�โลกูตกูอย�'ในสภูาพิด�งที่�0เป.นอย�'ในป>จจ"บ่�น

             เร7วด�กูว'าช่�า มากูด�กูว'าน�อย "กูารพิ�ฒนา" แบ่บ่ช่�0วแล'นเช่'นน��ม�ส'วนเกู�0ยวพิ�นโดยตรงกู�บ่ความใกูล�จะล'มสลายขีองส�งคม สภูาพิเช่'นน��ม�แต'จะที่6าให�มน"ษย�ถ�กูแยกูขีาดออกูจากูธีรรมช่าต� มน"ษยช่าต�จะต�องล�มเล�กูกูารหมกูม"'นอย�'ในความที่ะยานอยากูที่างว�ตถ" และผู้ลประโยช่น�ส'วนต�ว แต'ควรจะม"'งส�'กูารเห7นแจ�งที่างจ�ตว�ญญาณ์

            เกูษตรกูรรมจะต�องเปล�0ยนแปลงจากูกูารผู้ล�ตด�วยเคร*0องจ�กูรขีนาดใหญ'มาเป.นเกูษตรกูรรมขีนาดเล7กูที่�0ผู้�กูพิ�นกู�บ่ช่�ว�ตแต'เพิ�ยงประกูารเด�ยว ความเป.นอย�'ที่างว�ตถ" และอาหารกูารกู�นควรจะเร�ยบ่ง'าย หากูที่6าได�เช่'นน�� งานกู7จะกูลายเป.นส�0งเพิล�ดเพิล�น และจะม�ที่�0ว'างมากูมายส6าหร�บ่จ�ตว�ญญาณ์

            ย�0งเกูษตรกูรเพิ�0มขีนาดกูารผู้ล�ตมากูขี=�นเที่'าไหร' ร'างกูายและจ�ตใจขีองเขีากู7จะย�0งเหน*0อยล�าย"'งเหย�งมากูขี=�นเที่'าน��น และเขีากู7จะย�0งห'างไกูลจากูช่�ว�ตที่�0งอกูงามไพิบ่�ลย�ในที่างจ�ตว�ญญาณ์ ว�ถ�ช่�ว�ต

Page 77: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

แห'งเกูษตรกูรรมขีนาดเล7กูอาจจะด�โบ่ราณ์ล�าหล�ง แต'ว�ถ�ช่�ว�ตเช่'นน��น ย'อมเอ*�อต'อกูารเพิ'งพิ�น�จ "หนที่างอ�นย�0งใหญ'" * ผู้มเช่*0อว'าถ�าบ่"คคลใดเขี�าใจเพิ*0อนบ่�านขีองตนและโลกูแต'ละว�นที่�0เขีาม�ช่�ว�ตอย�'อย'างล=กูซ้ำ=�ง ความย�0งใหญ'ขีองโลกูกู7จะเปUดเผู้ยต�วเองแกู'เขีา

            สม�ยกู'อนเกูษตรกูรที่�0ม�ที่�0นา ๑ เอเคอร� (๒.๕ ไร') จะใช่�เวลาว'างยามส��นปJต��งแต'เด*อนมกูราคม กู"มภูาพิ�นธี� และม�นาคม ออกูล'ากูระต'ายบ่นภู�เขีา แม�ว'าจะเป.นช่าวนายากูจน แต'พิวกูเขีากู7ม�อ�สรภูาพิช่น�ดน��อย�' ว�นหย"ดปJใหม'ยาวนานถ=ง ๓ เด*อน ต'อมาว�นหย"ดปลายปJค'อย ๆ ส��นลงเหล*อเพิ�ยง ๒ เด*อน ๑ เด*อน และป>จจ"บ่�นว�นหย"ดปJใหม'เหล*อเพิ�ยง ๓ ว�นเที่'าน��น

            ว�นหย"ดปJใหม'ที่�0หดส��นลงแสดงให�เห7นว'าเกูษตรกูรในป จจ"บ่�นม�กู�จธี"ระย"'งเหย�งมากูเพิ�ยงไร และได�ส�ญเส�ยว�ถ�ช่�ว�ตที่�0ส"ขีสบ่ายที่��งที่างกูายภูาพิและจ�ตว�ญญาณ์มากูเพิ�ยงไร เกูษตรกูรรมแผู้นใหม'ไม'ม�เวลาเหล*อให�เกูษตรกูรได�ร'ายกูาพิย�กูว�และแต'งล6าน6าเพิลง

            หลายว�นกู'อนเม*0อผู้มเขี�าไปป>ดกูวาดที่6าความสะอาดศาลเจ�าเล7กู ๆ ประจ'าหม�'บ่�าน ผู้มต�องร� �ส=กูประหลาดใจที่�0พิบ่แผู้'นจาร=กูหลายแผู้'นแขีวนอย�'ที่�0ผู้น�ง เม*0อป>ดฝ"Bนออกูและเพิ'งด�ต�วอ�กูษรที่�0เล*อนลางและซ้ำ�ดจางตามกูาลเวลา ผู้มพิบ่ว'าในน��นม�บ่ที่กูว�ไฮกู"ถ=ง ๑๒ บ่ที่ แม�ในหม�'บ่�านเล7กู ๆ เช่'นน�� กู7ม�ช่าวบ่�าน ๒๐-๓๐ คนที่�0ได�แต'งบ่ที่กูว�ไฮกู"อ"ที่�ศเป.นเคร*0องส�กูกูาระบ่�ช่า ค�ดด�ส�ว'า ช่าวบ่�านในสม�ยกู'อนม�ที่�0ว'างในช่�ว�ตขีองพิวกูเขีามากูเพิ�ยงไร กูาพิย�กูลอนเหล'าน��บ่างส'วนต�องม�อาย"หลายศตวรรษ เน*0องเพิราะเป.นเวลาที่�0นานมาแล�ว จ=งคาดว'าพิวกูเขีาคงจะเป.นช่าวนาที่�0ยากูจน แต'พิวกูเขีากู7ย�งม�เวลาว'างในกูารแต'งบ่ที่กูว�ไฮกู"

            ป>จจ"บ่�นไม'ม�ใครในหม�'บ่�านน��ม�เวลามากูพิอที่�0จะแต'งกูว�น�พินธี� ในระหว'างเด*อนอ�นหนาวเย7น จะม�ช่าวบ่�านไม'กู�0คน ที่�0สามารถหาเวลาส�กูว�นสองว�นดอดออกูไปล'ากูระต'าย ป>จจ"บ่�น โที่รที่�ศน�ได�กูลายเป.นศ�นย�กูลางแห'งความสนใจในยามว'าง ไม'ม�เวลาส6าหร�บ่งานอด�เรกูอ�นเร�ยบ่ง'ายซ้ำ=0งจะน6าค"ณ์ค'าอ�นอ"ดมมาส�'ช่�ว�ตประจ6าว�นขีองเกูษตรกูรอ�กูต'อไป น�0ค*อส�0งที่�0ผู้มหมายถ=งเม*0อผู้มกูล'าวว'า เกูษตรกูรรมได�กูลายเป.นความยากูไร�และอ'อนแอที่างจ�ตว�ญญาณ์ ม�นเพิ�ยงแต'ม"'งไปส�'กูารพิ�ฒนาที่างว�ตถ"เที่'าน��น

            เหลาจ*Tอ น�กูปราช่ญ�เตYากูล'าวว'า ช่�ว�ตที่�0สมบ่�รณ์�และถ�กูต�องด�งามค*อช่�ว�ตที่�0อาศ�ยอย�'ในหม�'บ่�านเล7กู ๆ ที่'านโพิธี�ธีรรม ซ้ำ=0งเป.นปรมาจารย�ที่างพิ"ที่ธีศาสนาน�กูายเซ้ำน ได�ใช่�เวลา ๙ ปJ อาศ�ยอย�'ในถ6�า โดยปราศจากูกู�จกูรรมอ�นว" 'นวายย"'งเหย�ง กูารเป.นกู�งวลอย�'กู�บ่กูารหาเง�นที่อง กูารขียายต�ว กูารพิ�ฒนา ปล�กูพิ*ช่เศรษฐกู�จและส'งไปขีาย หาใช่'ว�ถ�ที่างขีองเกูษตรกูรไม' กูารอย�'ที่�0น�0 ด�แลที่�0นาผู้*นเล7กู ๆ เป.นเจ�าขีองอ�สรภูาพิและเวลาอ�นเหล*อเฟัAอในแต'ละว�นและที่"กู ๆ ว�น ส�0งน��ต'างหากูค*อหนที่างเด�มแที่�ขีองเกูษตรกูรรม

            กูารแบ่'งแยกูประสบ่กูารณ์�ออกูเป.นกูายและจ�ตน��นเป.นความค�บ่แคบ่และสบ่สน มน"ษย�ไม'ได�ม�ช่�ว�ตอย�'โดยพิ=0งพิ�งแต'อาหารเที่'าน��น ที่�0ส"ดแล�ว เราไม'อาจร� �ว'าอาหารค*ออะไรด�วยซ้ำ6�า ม�นคงจะด�กูว'าน��ถ�าคนเราเล�กูค�ดถ=งแม�แต'อาหารเช่'นเด�ยวกู�น จะเป.นกูารด�ถ�าคนเราเล�กูที่6าให�ต�วเองให�ย"'งยากูด�วยกูารค�นหา "ความหมายที่�0แที่�จร�งขีองช่�ว�ต" เราไม'ม�ว�นจะร� �ค6าตอบ่เกู�0ยวกู�บ่ค6าถามที่างจ�ตว�ญญาณ์ที่�0

Page 78: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ย�0งใหญ'เช่'นน�� แต'ม�นกู7ไม'เส�ยหายอะไรที่�0จะไม'เขี�าใจ เราเกู�ดมาและม�ช่�ว�ตอย�'บ่นพิ*�นพิ�ภูพิน��เพิ*0อเผู้ช่�ญหน�าโดยตรงกู�บ่ความเป.นจร�งขีองกูารม�ช่�ว�ตอย�'

            กูารม�ช่�ว�ตอย�'ไม'ม�อะไรมากูกูว'าเป.นผู้ลจากูกูารที่�0เราได�ถ*อกู6าเน�ดมา ไม'ว'าอะไรกู7ตามที่�0คนเรากู�นเพิ*0อม�ช่�ว�ตอย�' ไม'ว'าอะไรกู7ตามที่�0คนเราค�ดว'าเขีาต�องกู�นเพิ*0อม�ช่�ว�ตอย�' น� 0นไม'ใช่'อะไรมากูไปกูว'าส�0งที่�0เขีาค�ดขี=�นเอง โลกูเป.นอย�'โดยความเป.นเช่'นน��นเอง หากูว'าคนเราจะละที่��งเจตนารมณ์�ในฐานะมน"ษย�ขีองเขีา และปล'อยให�ธีรรมช่าต�น6าที่างเขี�าแที่น ม�นกู7ไม'ม�เหต"ผู้ลอะไรที่�0จะเกูรงกูล�วกูารอดตาย

            จงม�ช่�ว�ตอย�'ในป>จจ"บ่�นขีณ์ะ น�0ค*อพิ*�นฐานที่�0แที่�จร�งขีองช่�ว�ตมน"ษย� เม*0อความร� �ที่างว�ที่ยาศาสตร�อ�นไม'เด�ยงสาได�กูลายเป.นพิ*�นฐานขีองกูารม�ช่�ว�ตอย�' ผู้��คนกู7ใช่�ช่�ว�ตประหน=0งว'าพิวกูตนพิ=0งพิ�งอาศ�ยแต'เพิ�ยงแป ง ไขีม�น และโปรต�น และเพิาะปล�กูโดยพิ=0งแต' ในโตรเจน ฟัอสฟัอร�ส และโปแตส

            และน�กูว�ที่ยาศาสตร� ไม'ว'าเขีาจะได�ศ=กูษาธีรรมช่าต�มากูเพิ�ยงไร ไม'ว'าเขีาจะที่6าว�จ�ยกูว�างแค'ไหน กู7เพิ�ยงเพิ*0อจะตระหน�กูในที่�0ส"ดว'าธีรรมช่าต�ช่'างม�ความสมบ่�รณ์�และล=กูล�บ่อะไรเพิ�ยงน��น กูารเช่*0อว'า โดยอาศ�ยกูารว�จ�ยและประด�ษฐกูรรม มน"ษยช่าต�กู7จะสามารถสร�างสรรค�บ่างส�0งบ่างอย'างที่�0ด�เล�ศกูว'าธีรรมช่าต�น� �น เป.นเพิ�ยงมายาภูาพิ ผู้มค�ดว'ากูารที่�0คนเราต'อส��ด��นรนต'าง ๆ นานา ไม'ใช่'เพิ*0อเหต"ผู้ลอ*0น นอกูเส�ยจากูเพิ*0อจะเร�ยนร� �ส�0งที่�0ค"ณ์อาจเร�ยกูว'าเป.นความล=กูล�บ่อ�นไม'อาจเขี�าใจได�ขีองธีรรมช่าต�

            ด�งน��นงานขีองเกูษตรกูรกู7ค*อร�บ่ใช่�ธีรรมช่าต� แล�วที่"กูอย'างจะด6าเน�นไปด�ายด� เคยถ*อกู�นว'าเกูษตรกูรรมเป.นงานอ�นงานอ�นศ�กูด�Wส�ที่ธี�W เม*0อมน"ษยช่าต�หล"ดออกูจากูอ"ดมคต�น�� เกูษตรกูรรมเพิ*0อกูารค�าแบ่บ่ใหม'กู7เกู�ดขี=�น เม*0อเกูษตรกูรเร�0มปล�กูพิ*ช่เพิ*0อเง�นที่อง เขีากู7หลงล*มหล�กูกูารที่�0แที่�จร�งขีองเกูษตรกูรรม

            แน'ละ พิ'อค�ากู7ม�บ่ที่บ่าที่ในส�งคม แต'ความร" 'งเร*องขีองกูารค�าม�แนวโน�มจะด=งผู้��คนออกูห'างจากูความส6าน=กูร� �ในแหล'งกู6าเน�ดที่�0แที่�ขีองช่�ว�ต เกูษตรกูรรมในฐานะขีองงานที่�0อย�'ภูายในขีอบ่เขีตขีองธีรรมช่าต�น� �น อ�งแอบ่อย'างใกูล�ช่�ดกู�บ่ต�นกู6าเน�ดด�งกูล'าว แต'เกูษตรกูรจ6านวนมากูไม'ได�ส6าน=กูร� �ในธีรรมช่าต� แม�ในขีณ์ะใช่�ช่�ว�ตและที่6างานอย�'ในส�0งแวดล�อมตามธีรรมช่าต� แต'ผู้มร� �ด�กูว'า เกูษตรกูรรมได�เปUดโอกูาสมากูมายต'อกูารส6าน=กูร� �อ�นส�งส'งกูว'า

            "ไม'ว'าฤด�ใบ่ไม�ร'วงจะน6าสายลมหร*อสายฝนมาให� ฉ�นไม'อาจร� �ได� แต'ส6าหร�บ่ว�นน�� ฉ�นจะที่6างานอย�'ในที่"'งนา" น�0นเป.นเน*�อหาขีองเพิลงพิ*�นบ่�านอ�นเกู'าแกู' ม�นแสดงออกูถ=งส�จจะขีองเกูษตรกูรรมในฐานะที่�0เป.นว�ถ�ช่�ว�ต ไม'ว'ากูารเกู7บ่เกู�0ยวจะให�ผู้ลอย'างไร ไม'ว'าจะม�อาหารเพิ�ยงพิอหร*อไม' เพิ�ยงกูารหว'านเมล7ดและด�แลพิ*ช่ผู้ลด�วยความร�กูใคร'อ'อนโยนภูายใต�กูารน6าขีองธีรรมช่าต� น� 0นกู7เป.นความเบ่�กูบ่านใจ

Page 79: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

* หนที่างในกูารร� �แจ�งที่างจ�ตว�ญญาณ์ ซ้ำ=0งถามถ=งกูารเพิ'งพิ�น�จและความเอาใจใส'ต'อกู�จกูรรมอ�นสาม�ญในช่�ว�ตประจ6าว�น

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๓

๓.๑๐

โรังเรั�ยุนเกษติรักรัรัมัธีรัรัมัชี้าติ�ท�(หัลายุหัลาก

                ผู้มัไม'ช่อบ่ค6าว'า "งาน" เป.นอย'างย�0ง มน"ษย�เป.นส�ตว�โลกูช่น�ดเด�ยวที่�0ต�องที่6างาน และผู้มค�ดว'าน�0เป.นเร*0องน'าห�วเราะมากูที่�0ส"ดในโลกู ส�ตว�โลกูช่น�ดอ*0นหาเล��ยงช่�พิด�วยกูารม�ช่�ว�ตอย�' แต'มน"ษย�ที่6างานเหม*อนคนบ่�า โดยค�ดว'าเขีาต�องที่6าเช่'นน��นเพิ*0อที่�0จะม�ช่�ว�ตอย�' ย�0งงานน��นย�0งใหญ'เที่'าไหร' ความที่�าที่ายย�0งมากูเที่'าไหร' เขีาจะค�ดว'าม�นย�0งว�เศษเที่'าน��น จะเป.นกูารด�ถ�าเล�กูค�ดในล�กูษณ์ะเช่'นน��นได�และใช่�ช่�ว�ตอย�'อย'างง'าย ๆ ช่�ว�ตที่�0สะดวกูสบ่ายและเต7มไปด�วยเวลาว'าง ผู้มค�ดว'ากูารใช่�ช่�ว�ตขีองส�ตว�ในเขีตร�อนที่�0จะรอดมาในตอนเช่�าและตอนเย7นเพิ*0อด�ว'าม�อะไรกู�นบ่�าง และม�เวลาว'างในยามบ่'ายส6าหร�บ่ง�บ่หล�บ่ เป.นว�ถ�ช่�ว�ตที่�0ด�ว�เศษ

            ส6าหร�บ่มน"ษย� ช่�ว�ตที่�0เร �ยบ่ง'ายเช่'นน��นสามารถเป.นไปได� ถ�าเขีาที่6างานเพิ*0อผู้ล�ตป>จจ�ยพิ*�นฐานขีองช่�ว�ตโดยตรง ช่�ว�ตเช่'นน��น งานจะไม'ใช่'งานแบ่บ่ที่�0คนที่�0วไปค�ด แต'เป.นเพิ�ยงกูารที่6าในส�0งที่�0จ6าเป.นต�องที่6า

             กูารให�ส�0งต'าง ๆ เคล*0อนไปในที่�ศที่างน��ค*อจ"ดม"'งหมายขีองผู้ม และม�นกู7เป.นจ"ดม"'งหมายขีองหน"'มสาวอ�กู ๗-๘ คน ที่�0อาศ�ยร'วมกู�นในกูระที่'อมบ่นภู�เขีาแห'งน��และช่'วยกู�นที่6างานเกูษตร หน"'มสาวเหล'าน��ต�องกูารเป.นเกูษตรกูร ต��งหม�'บ่�านและช่"มช่นใหม' และที่ดลองว�ถ�ช่�ว�ตแบ่บ่น�� พิวกูเขีามาที่�0ไร'นาขีองผู้มเพิ*0อเร�ยนร� �ที่�กูษะในกูารที่6าเกูษตรกูรรมที่�0จ6าเป.นต'อกูารบ่รรล"ผู้ลตามโครงกูารที่�0วางไว� ถ�าค"ณ์ลองมองไปที่�0วประเที่ศ ค"ณ์กู7จะส�งเกูตเห7นว'าม�ช่"มช่นใหม' ๆ เกู�ดขี=�นหลายแห'งเม*0อไม'นานมาน�� ช่"มขีนแบ่บ่น��นอาจจะถ�กูเร�ยกูขีานว'าเป.นกูารรวมกูล"'มขีองพิวกูฮ�ปปJ� ซ้ำ=0งผู้มกู7ค�ดว'าอาจจะมองในล�กูษณ์ะน��นกู7ได�เหม*อนกู�น แต'จากูกูารใช่�ช่�ว�ต และที่6างานร'วมกู�น ตลอดจนความพิยายามในกูาร

Page 80: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

แสวงหาที่างกูล�บ่ไปส�'ธีรรมช่าต� ผู้มค�ดว'าพิวกูเขีาค*อแบ่บ่จ6าลองขีอง "เกูษตรกูรร" 'นใหม'" พิวกูเขีาเขี�าใจด�ว'ากูารม�รากูที่�0ม�นคงต�องหมายถ=งกูารม�ช่�ว�ตอย�'ด�วยพิ*ช่ผู้ลที่�0ได�จากูที่�0ด�นขีองตนเอง ช่"มช่นที่�0ไม'สามารถพิ=0งตนเองที่างด�านอาหารจะอย�'ได�ไม'นาน

             หน"'มสาวจ6านวนมากูพิวกูน��ได�เด�นที่างไปถ=งอ�นเด�ย หร*อหม�'บ่�านคานธี�ในฝร�0งเศส บ่�างไปใช่�เวลาระยะหน=0งในช่"มช่นค�บ่บ่"ตในอ�สราเอล บ่�างกู7ไปเย�0ยมช่"มช่นบ่นภู�เขีาและในที่ะเลที่รายที่างตะว�นตกูขีองอเมร�กูา ม�กูล"'มประเภูที่น��อย�'ที่�0เกูาะซ้ำ�วาโนเซ้ำะในหม�'เกูาะโที่คาร'าที่างใต�ขีองประเที่ศญ�0ป"Bน กูล"'มเหล'าน��พิยายามที่ดลองกูารอย�'เป.นครอบ่คร�วในล�กูษณ์ะใหม' และหาประสบ่กูารณ์จากูความใกูล�ช่�ดกู�บ่ว�ถ�ช่�ว�ตขีองช่าวเขีา ผู้มค�ดว'าขีบ่วนกูารขีองคนหย�บ่ม*อน��จะม�อนาคตที่�0สดใส หม�'คนเหล'าน��เองที่�0ที่6าให�เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�กูลายเป.นที่�0น�ยมอย'างรวดเร7ว และม�พิล�งมากูขี=�นที่"กูที่�

              นอกูจากูน��ย�งม�กูล"'มศาสนาต'าง ๆ เขี�ามาจ�บ่งานที่างด�านเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� ในกูารค�นหาธีรรมช่าต�ที่�0เป.นเน*�อแที่�ขีองมน"ษย� ไม'ว'าจะกูระที่6าด�วยว�ธี�กูารใดกู7แล�วแต' ค"ณ์จะต�องเร�0มต�นด�วยกูารพิ�จารณ์าถ=งเร*0องขีองส"ขีภูาพิ หนที่างที่�0น6าไปส�'กูารส6าน=กูร� �อย'างถ�กูต�องซ้ำ=0งรวมถ=งกูารม�ช่�ว�ตอย�'อย'างซ้ำ*0อตรงเปUดเผู้ยในแต'ละว�น ปล�กูพิ*ช่ผู้�กูและกู�นอาหารธีรรมช่าต�ที่�0ถ�กูอนาม�ย ด�วยเหต"น��ส6าหร�บ่คนเป.นจ6านวนมากู เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�จ=งกูลายเป.นจ"ดเร�0มต�นที่�0ด�ที่�0ส"ด

              ผู้มไม'ได�จ�ดต�วเองอย�'ในกูล"'มศาสนาใด และสามารถสนที่นาแลกูเปล�0ยนที่�ศนะกู�บ่ใครกู7ได�อย'างอ�สระ ผู้มไม'ได�ใส'ใจมากูน�กูกู�บ่กูารหาความแตกูต'างระหว'างศาสนาคร�สต� ศาสนาพิ"ที่ธี ช่�นโต หร*อศาสนาอ*0น ๆ แต'ส�0งที่�0'ให�ผู้มร� �ส=กูที่=0งค*อพิบ่ว'าบ่"คคลที่�0'ม�ความศร�ที่ธีาต'อศาสนาอย'างล=กูซ้ำ=�ง ให�ความสนใจต'อไร'นาขีองผู้ม ผู้มค�ดว'าน�0คงเป.นเพิราะเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ซ้ำ=0งไม'เหม*อนกู�บ่เกูษตรกูรรมแบ่บ่อ*0นน��น ม�พิ*�นฐานอย�'บ่นปร�ขีญาที่�0'หย�0งล=กูไปพิ�นกูารพิ�จารณ์าแต'เฉพิาะเร*0องขีองกูารว�เคราะห�ด�น กูารว�ดค'าความเป.นกูรดด'างขีองด�นและผู้ลผู้ล�ต

              คราวหน=0ง ม�หน"'มจากูศ�นย�เกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย�แห'งกูร"งปาร�สปJนเขีาขี=�นมาที่�0น�0 และเรากู7ใช่�เวลาสนที่นากู�นอย�' ๑ ว�น เม*0อได�ฟั>งเร*0องราวในฝร�0งเศสผู้มกู7ร� �ว'าเขีากู6าล�งเตร�ยมกูารประช่"มเกู�0ยวกู�บ่เกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย�ในระด�บ่นานาช่าต� หน"'มฝร�0งเศสผู้��น��เด�นที่างไปเย�0ยมด�ฟัาร�มเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย� และเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ที่�0วโลกูเพิ*0อเตร�ยมกูารประช่"ม ผู้มพิาเขีาเด�นช่มสวน หล�งจากูน��นเรากู7น� 0งลงด*0มช่าม�กูเว�ร �ที่ และสนที่นาถ=งขี�อส�งเกูตบ่างประกูารขีองผู้ม ตลอดระยะเวลา ๓๐ ปJอ�นแปลกูประหลาดน��

              ผู้มกูล'าวขี=�นกู'อนว'า ถ�าค"ณ์ลองตรวจสอบ่หล�กูกูารขีองเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย�อ�นเป.นที่�0น�ยมอย�'ในตะว�นตกูเวลาน�� ค"ณ์จะพิบ่ว'าม�นแที่บ่จะไม'แตกูต'างจากูว�ธี�กูารที่6าเกูษตรกูรรมพิ*�นบ่�านขีองที่างตะว�นออกู เช่'นในจ�น เกูาหล� และญ�0ป"Bนเม*0อหลายศตวรรษกู'อน เกูษตรกูรช่าวญ�0ป"Bนที่��งหมดย�งคงใช่�ร�ปแบ่บ่กูารเกูษตรด�งกูล'าวตลอดร�ช่สม�ยเมจ� และไที่โช่* มาจนกูระที่�0งหล�งสงครามโลกูคร��งที่�0สอง

              เกูษตรกูรรมด�งกูล'าวเป.นระบ่บ่ที่�0เน�นกูารใช่�ป"Lยจากูม�ลคนและม�ลสตว�เป.นพิ*�นฐานส6าค�ญ ม�กูารจ�ดกูารที่�0เน�นหน�กูกูารผู้ล�ตปร�มาณ์มากูในที่�0ด�นขีนาดเล7กู โดยอาศ�ยแรงงานเป.นหล�กูและรวม

Page 81: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ถ=งกูารปล�กูพิ*ช่หม"นเว�ยน ปล�กูพิ*ช่หลายช่น�ดและกูารใช่�ป"Lยจากูพิ*ช่คล"มด�น เน*0องจากูที่�0ว'างม�จ6ากู�ด ที่"'งนาจ=งไม'เคยถ�กูปล'อยที่��งโดยไม'ด�แล กูารเพิาะปล�กูและกูารเกู7บ่เกู�0ยวจะม�ตารางเวลาที่�0แน'นอน ขีองเหล*อใช่ที่�0เป.นสารอ�นที่ร�ย�จะน6าไปหม�กูเป.นป"Lยและน6ากูล�บ่ไปใส'ในที่�องนา กูารใช่�ป"Lยได�ร�บ่กูารส'งเสร�มอย'างเป.นที่างกูาร และกูารว�จ�ยที่างกูารเกูษตรจะเน�นเร*0องอ�นที่ร�ย�ว�ตถ" และเที่คน�คกูารที่6าป"Lยหม�กู

              ด�งน��นเกูษตรกูรรมแบ่บ่ที่�0รวมเอาส�ตว� พิ*ช่ และมน"ษย�มาอย�'เป.นหน'วยเด�ยวกู�นน�� จ�ดเป.นเกูษตรกูรรมกูระแสหล�กูขีองญ�0ป"Bนตลอดมาจนถ=งย"คสม�ยใหม' อาจจะกูล'าวได�ว'ากูารที่6าเกูษตรกูรรมอ�นที่ร�ย�ในตะว�นตกูได�เร�0มต�นขี=�นเม*0อเกูษตรกูรรมพิ*�นบ่�านแบ่บ่น��ค'อย ๆ หมดจากูประเที่ศที่างตะว�นออกู

              ผู้มกูล'าวต'อไปว'าในบ่รรดาว�ธี�กูารขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� สามารถแบ่'งออกูได�เป.น ๒ ประเภูที่ ค*อ เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�แบ่บ่ที่�ศนะกูว�างที่�0อย�'พิ�นขีอบ่เขีตพิ"ที่ธี�ป>ญญาขีองมน"ษย� และเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ที่�ศนะแคบ่ที่�0เกู�0ยวขี�องกู�บ่โลกูสมมต�** ถ�าหากูผู้มต�องพิ�ดด�วยภูาษาที่างพิ"ที่ธีศาสนา เกูษตรกูรรมที่��งสองประเภูที่อาจเร�ยกูโดยกูารเปร�ยบ่เที่�ยบ่ว'า เป.นกูารเกูษตรกูรรมแบ่บ่มหายาน และห�นยาน

              เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�แบ่บ่มหายานเกู�ดขี=�นโดยต�วม�นเอง เม*0อม�เอกูภูาพิระหว'างมน"ษย�กู�บ่ธีรรมช่าต� ม�นเป.นไปตามธีรรมช่าต�อย'างที่�0ม�นเป.น และเป.นไปตามจ�ตใจอย'างที่�0ม�นเป.น ม�นเกู�ดจากูความศร�ที่ธีาที่�0ว'าหากูป>จเจกูช่นละที่��งเจตนาแห'งมน"ษย� และยอมตนให�ธีรรมช่าต�เป.นผู้��น6าที่าง ธีรรมช่าต�จะตอบ่แที่นโดยกูารจ�ดหาสรรพิส�0งให� หากูจะใช่�อ"ปมาแบ่บ่ง'าย ๆ กู7จะเป.นว'า เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�แบ่บ่โลกู"ตตระ ความส�มพิ�นธี�ระหว'างมน"ษย�กู�บ่ธีรรมช่าต� อาจจะเปร�ยบ่ได�กู�บ่ค�'สาม�ภูรรยาที่�0ครองค�'กู�นด�วยสมรสที่�0สมบ่�รณ์� กูารสมรสน��นม�ใช่'กูารให� ม�ใช่'กูารร�บ่ ค�'สมรสที่�0สมบ่�รณ์�จะด6ารงอย�'โดยต�วขีองต�วเอง

              เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ที่�ศนะแคบ่ ในอ�กูด�านหน=0งค*อกูารด6าเน�นตามว�ถ�แห'งธีรรมช่าต� เป.นความพิยายามที่�0จะด6าเน�นตามธีรรมช่าต�อย'างจงใจ โดยอาศ�ยว�ธี�กูาร "แบ่บ่อ�นที่ร�ย�" หร*อเกูษตรกูรรมว�ธี�อ*0น ๆ เป.นเคร*0องม*อในกูารบ่รรล"จ"ดประสงค�ที่�0ได�ต��งไว� แม�ว'าจะม�ความร�กูอย'างจร�งใจต'อธีรรมช่าต�และม�ความกูระต*อร*อร�นในกูารเขี�าถ=งธีรรมช่าต� ความส�มพิ�นธี�น� �นกู7ย�งคงเป.นเร*0องกูารที่ดลองด�กู'อน เกูษตรกูรรมแบ่บ่อ"ตสาหกูรรมสม�ยใหม'ที่ะยานอยากูในป>ญญาแห'งสวรรค� โดยปราศจากูความเขี�าใจในสาระขีองม�น และในขีณ์ะเด�ยวกู�นกู7ต�องกูารใช่�ประโยช่น�จากูธีรรมช่าต� แม�จะค�นหาอย'างม�หย"ดหย'อน แต'กู7ไม'ม�ใครสามารถให�ค6าตอบ่ได�เลย

              ที่�ศนะแคบ่ขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�กูล'าวว'าเป.นเร*0องด�ส6าหร�บ่เกูษตรกูรที่�0จะใช่�อ�นที่ร�ย�ว�ตถ"กู�บ่ด�น และเป.นเร*0องด�ที่�0จะเล��ยงส�ตว� และน�0ค*อว�ธี�ที่�0ด�ที่�0ส"ดม�ประส�ที่ธี�ภูาพิที่�0ส"ดที่�0จะที่6าให�ธีรรมช่าต�สามารถใช่�ประโยช่น�ได� ถ�าพิ�ดในแง'ขีองกูารปฏิ�บ่�ต�ส'วนบ่"คคล น�0ย'อมเป.นเร*0องด� แต'ด�วยว�ธี�น��เพิ�ยงล6าพิ�ง ย'อมไม'อาจร�กูษาพิล�งแห'งช่�ว�ตขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ให�ด6ารงอย�'ได� เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�อย'างแคบ่ช่น�ดน��อ"ปมาได�กู�บ่ส6าน�กูดาบ่ที่�0เน�นกูารฟั>นเพิ�ยงคร��งเด�ยวซ้ำ=0งช่�ยช่นะจะต�องขี=�น

Page 82: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กู�บ่ที่�กูษะ และกูารใช่�เที่คน�คที่�0เกู�ดจากูกูารฝZกูฝนอย'างม�เจตนา เกูษตรกูรรมแบ่บ่อ"ตสาหกูรรมสม�ยใหม'ด6าเน�นตามาว�ธี�ขีองส6าน�กูดาบ่ฟั>นสองคร��ง ซ้ำ=0งเช่*0อว'าช่�ยช่นะจะได�มาจากูกูารระดมพิล�งในกูารจ�'โจม

              เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ที่�0บ่ร�ส"ที่ธี�Wแที่� เป.นไปในที่างตรงกู�นขี�ามค*อเปร�ยบ่ได�กู�บ่ส6าน�กูอกูรรม ค*อไม'กูระที่6า ไม'ม�ที่�ศที่าง และไม'แสวงหาช่�ยช่นะ ส�0งหน=0ง ที่�0เกูษตรกูรควรต'อส��เพิ*0อให�บ่รรล"ผู้ลกู7ค*อ กูารน6าหล�กู "ไม'กูระที่6า" มาส�'ภูาคปฏิ�บ่�ต�ให�ได� เหลาจ*�อได�กูล'าวถ=งธีรรมช่าต�แห'งกูารไม'กูระที่6า ผู้มค�ดว'าถ�าที่'านเป.นเกูษตรกูร ที่'านจะต�องที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ธีรรมช่าต�อย'างแน'นอน ผู้มเช่*0อว'าว�ธี�ขีองคานธี� เป.นว�ธี�ที่�0ไร �ว�ธี� กูระที่6าด�วยภูาวะจ�ตที่�0ปราศจากูกูารเอาช่นะและปราศจากูกูารต'อต�าน ซ้ำ=0งเป.นส�0งที่�0คล�ายคล=งกู�บ่เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� เม*0อไรที่�0สามารถเขี�าใจได�ว'าบ่"คคลจะส�ญเส�ยความร*0นรมย�และความส"ขี กู7เม*0อเขีาพิยายามจะครอบ่ครองม�นไว� เม*0อน��นกู7จะเขี�าใจถ=งห�วใจขีองเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� เป าหมายส�งส"ดขีองเกูษตรกูรรมไม'ใช่'กูารเพิาะปล�กูพิ*ช่ผู้ล แต'ค*อกูารบ่'มเพิาะความสมบ่�รณ์�แห'งความเป.นมน"ษย�***

             

* ปJ พิ.ศ. ๒๔๑๑-๒๔๖๙** ค*อโลกูที่�0ร �บ่ร� �และเขี�าใจได�โดยพิ"ที่ธี�ป>ญญา*** ในย'อหน�าน�� ฟั�กู�โอกูะได�แยกูให�เห7นความแตกูต'างระหว'าง กูารใช่�เที่คน�คเพิ*0อให�บ่รรล"ว�ตถ"ประสงค�ที่�0กู6าหนดไว�อย'างม�เจตนา กู�บ่ส�0งที่�0เกู�ดเองตามธีรรมช่าต�ที่�0แสดงออกูถ=งความกูลมกูล*นขีองมน"ษย�กู�บ่ธีรรมช่าต� ในกูารงานประจ6าว�นที่�0ปลอดพิ�นจากูกูารครอบ่ง6าขีองเจตจ6านงแห'งพิ"ที่ธี�ป>ญญา

.......ถ�าค"ณ์ไม' "พิยายาม" ที่6าอาหารให�อร'อย ค"ณ์จะพิบ่ว'าธีรรมช่าต�ได�ที่6าให�ม�นอร'อยอย�'แล�ว ..ป>จจ"บ่�นคนกูล�บ่ใช่�ความพิยายามที่"กูที่างในกูาร "เพิ�0ม" รสช่าต�ให�กู�บ่อาหาร รสช่าต�ที่�0อร'อยขีองอาหารเลยส�ญหายไปหมด .......

ภาค ๔ ควัามัส�บสนเก�(ยุวัก�บอาหัารั มัณฑลอาหัารัของธีรัรัมัชี้าติ� วั�ฒนธีรัรัมัของอาหัารั มั�ชี้�วั�ติอยุ�6ด้ วัยุอาหัารัเพิ�ยุงอยุ6างเด้�ยุวั สรั�ปปรัะเภทโภชี้นาการั

Page 83: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อาหัารัและการัเกษติรั

๔.๑

ควัามัส�บสนเก�(ยุวัก�บอาหัารั

                ชี้ายุหน"'มที่�0มาอาศ�ยอย�'ในกูระที่'อมบ่นเขีาแห'งน��มาเป.นเวลา ๓ ปJแล�ว ได�กูล'าวกู�บ่ผู้มในว�นหน=0งว'า "ค"ณ์ร� �ไหม เวลาคนพิ�ดถ=ง อาหารธีรรมช่าต� ผู้มไม'ร� �เลยว'าเขีาหมายถ=งอะไร"

               ถ�าค"ณ์ลองค�ดด� คนที่"กูคนจะค"�นเคยกู�บ่ศ�พิที่�ค6าว'า "อาหารธีรรมช่าต�" แต'ม�กูไม'เขี�าใจอย'างแจ'มช่�ดว'า อาหารธีรรมช่าต�ค*ออะไรจร�ง ๆ ม�คนจ6านวนมากูค�ดว'าอาหารที่�ไม'ม�สารเคม� หร*อสารเจ*อปนอ*0น ๆ กู7ค*ออาหารธีรรมช่าต� และกู7ย�งม�คนอ�กูส'วนหน=0งที่�0ค�ดอย'างคล"มเคร*อว'า อาหารธีรรมช่าต�กู7ค*อกูารกู�นอาหารอย'างที่�0พิบ่ในธีรรมช่าต�

               ถ�าค"ณ์ถามว'ากูารใช่�ไฟัและเกูล*อในกูารประกูอบ่อาหาร เป.นว�ธี�ธีรรมช่าต�หร*อไม'เป.นธีรรมช่าต� ค6าตอบ่จะเป.นได�ที่��งสองที่าง ถ�าอาหารขีองคนในย"คบ่รรพิกูาล ซ้ำ=0งได�แกู' พิ*ช่ และส�ตว�ที่�0หาได�ในปBา ค*อ "ธีรรมช่าต�" อาหารที่�0ใช่�เกูล*อและไฟักู7ไม'อาจเร�ยกูว'าเป.นอาหารธีรรมช่าต�ได� แต'ว'าม�กูารโต�แย�งว'าความร� �ที่�0ได�มาในสม�ยโบ่ราณ์เกู�0ยวกู�บ่กูารใช่�ไฟัและเกูล*อ เป.นส�0งที่�0จะต�องเกู�ดขี=�นกู�บ่มน"ษยช่าต�อย�'แล�วโดยธีรรมช่าต� กูารปร"งอาหารกู7ต�องจ�ดว'าเป.นธีรรมช่าต�อย'างไม'ต�องสงส�ย เราจะถ*อว'าอาหารที่�0ปร"งขี=�นจากูเที่คน�คต'าง ๆ ขีองมน"ษย�เป.นส�0งด� หร*อว'าอาหารที่�0ปล'อยให�เป.นไปตามธีรรมช่าต�เด�มขีองม�นเป.นส�0งด�กู�นแน' พิ*ช่ผู้ลที่�0ได�จากูกูารเพิาะปล�กูจะเร�ยกูว'าเป.นธีรรมช่าต�ได�หร*อไม'

Page 84: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เส�นแบ่'งระหว'างธีรรมช่าต�กู�บ่ไม'เป.นธีรรมช่าต�ขีองค"ณ์อย�'ที่�0ไหน

               อาจจะกูล'าวได�ว'า ค6าว'า "อาหารธีรรมช่าต�" ในญ�0ป"Bนเกู�ดขี=�นจากูค6าสอนขีองช่าเกูน อ�ช่�ซ้ำ�กูะ ในสม�ยเมจ� ที่ฤษฎิ�ขีองเขีาได�ร�บ่กูารปร�บ่ปร"งและเพิ�0มเต�มรายละเอ�ยดโดยนายซ้ำากู�ราซ้ำาว'า* และนายน�กู� โภูช่นากูารที่�0ร� �จ�กูกู�นในประเที่ศตะว�นตกูว'า โภูช่นศาสตร�เพิ*0ออาย"ว�ฒนะ (Macrobiotic) ม�พิ*�นฐานอย�'บ่นที่ฤษฎิ�อที่ว�ล�กูษณ์ะ และความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ย�น-หย�ง ขีองอ�จ�ง เน*0องจากูว'าในศาสตร�แขีนงน��ม�กูจะเน�นให�กู�นอาหารเช่'นขี�าวกูล�อง ด�งน��นจ=งที่6าให�ค�ดกู�นโดยที่�0วไปว'า "อาหารธีรรมช่าต�" กู7ค*อ กูารกู�นธี�ญพิ*ช่อย'างเต7มร�ป ไม'ขี�ดส� (whole grains) และพิ*ช่ผู้�กู อย'างไรกู7ตามอาหารธีรรมช่าต�ไม'อาจจะสร"ปลงอย'างง'าย ๆว'าเป.นเร*0องกูารกู�นขี�าวกูล�องและม�งสว�ร�ต�เที่'าน��น               ถ�าย�งง��น ม�นค*ออะไรล'ะ?

               เหต"ผู้ลแห'งความส�บ่สนที่��งมวลกู7ค*อ ม�ความร� �ขีองมน"ษย�อย�' ๒ ประเภูที่ ได�แกู'ความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกู และความร� �แบ่บ่ไม'แบ่'งแยกู** คนโดยที่�0วไปเช่*0อกู�นว'าจะสามารถร�บ่ร� �และเขี�าใจโลกูได�อย'างไม'ผู้�ดพิลาด โดยอาศ�ยเพิ�ยงความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกูเที่'าน��น ด�งน��น ค6าว'า "ธีรรมช่าต�" ที่�0พิ�ดกู�นโดยที่�0วไป หมายถ=งธีรรมช่าต�ที่�0ร �บ่ร� �ได�ด�วยป>ญญาแบ่บ่แบ่'งแยกูช่น�ดน��

               ผู้มปฏิ�เสธีสภูาพิอ�นว'างเปล'าขีองธีรรมช่าต�ที่�0สร�างขี=�นจากูพิ"ที่ธี�ป>ญญาขีองมน"ษย� ผู้มแยกูม�นออกูอย'างช่�ดเจนจากูต�วธีรรมช่าต�เอง ที่�0ร �บ่ร� �ได�โดยความเขี�าใจอ�นไม'แบ่'งแยกู ถ�าเรากู6าจ�ดความค�ดที่�0ผู้�ดพิลาดเกู�0ยวกู�บ่ธีรรมช่าต� ผู้มเช่*0อว'ารากูเหง�าขีองป>ญหาในโลกูจะปลาสนากูารไป

               ในตะว�นตกู ว�ที่ยาศาสตร�ธีรรมช่าต�พิ�ฒนามาจากูความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกูส'วน ปร�ช่ญาย�น-

หย�งและอ�จ�งที่างตะว�นออกูพิ�ฒนามาจากูต�นกู6าเน�ดเด�ยวกู�น แต'ความจร�งที่างว�ที่ยาศาสตร�ไม'สามารถเขี�าถ=งส�จจะอ�นสมบ่�รณ์�ได� และปร�ช่ญาในที่�0ส"ดแล�วกู7ม�ใช่'อะไรอ*0น นอกูจากูเป.นเร*0องกูารต�ความเกู�0ยวกู�บ่โลกูเที่'าน��น ธีรรมช่าต�ที่�0เราร�บ่ร� �ด�วยความร� �ที่างว�ที่ยาศาสตร� เป.นธีรรมช่าต�ที่�0ได�ถ�กูที่6าลายไปแล�วเปร�ยบ่ได�กู�บ่ภู�ต�ผู้�ที่�0ม�เพิ�ยงโครงกูระด�กูอ�นปราศจากูว�ญญาณ์ ธีรรมช่าต�ที่�0ถ�กูร�บ่ร� �ด�วยความร� �ที่างปร�ช่ญาเป.นที่ฤษฎิ�ที่�0เกู�ดจากูกูารค�ดขีองมน"ษย� เป.นภู�ต�ผู้�ที่�0ม�ว�ญญาณ์แต'ปราศจากูโครงร'าง

               ไม'ม�ว�ธี�กูารใดที่�0จะเขี�าใจความร� �อ�นไม'แบ่'งแยกูน��ได� เว�นเส�ยแต'จะผู้'านที่างญาณ์ที่�ศนะโดยตรง (direct intuition) แต'กู7ม�คนพิยายามจ�ดให�ม�นอย�'ในกูรอบ่โครงอ�นค"�นเคยโดยกูารเร�ยกูม�นว'า "ส�ญช่าต�ญาณ์" แที่�ที่�0จร�งแล�วม�นเป.นความร� �จากูแหล'งกู6าเน�ดอ�นไร�ช่*0อ ละที่��งจ�ตแห'งกูารแบ่'งแยกู และไปพิ�นจากูโลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิ ถ�าค"ณ์ปรารถนาจะร� �จ�กูภูาพิปรากูฏิที่�0แที่�ขีองธีรรมช่าต� ในตอนเร�0มแรกูจะไม'ม�ตะว�นออกูหร*อตะว�นตกู ไม'ม�ฤด�กูาลที่��งส�0 และไม'ม�ย�น-หย�ง

               เม*0อผู้มพิ�ดมาถ=งแค'น�� คนหน"'มกู7ถามขี=�นว'า "ถ�าง��นค"ณ์กู7ไม'ได�ปฏิ�เสธีเพิ�ยงแค'ว�ที่ยาศาสตร�ธีรรมช่าต�เที่'าน��นน'ะซ้ำ� แต'ย�งปฏิ�เสธีปร�ช่ญาตะว�นออกูบ่นพิ*�นฐานขีองย�น-หย�ง และอ�จ�งอ�กูด�วย"

               ผู้มตอบ่ว'าถ�าในฐานะขีองหนที่างช่�0วคราว หร*อเคร*0องหมายบ่อกูที่�ศที่างละกู7 กู7ถ*อได�ว'า

Page 85: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ม�นเป.นส�0งที่�0ม�ค"ณ์ค'า แต'ไม'ควรเห7นว'าม�นเป.นความส6าเร7จอ�นส�งส"ด ความจร�งที่างว�ที่ยาศาสตร�และปร�ช่ญาเป.นบ่�ญญ�ต�ขีองโลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิ และม�นกู7ถ�กูย=ดถ*อว'าเป.นความจร�ง ค"ณ์ค'าขีองม�นกู7ได�ร�บ่กูารยอมร�บ่ ต�วอย'างเช่'น ส6าหร�บ่คนสม�ยใหม'ที่�0อาศ�ยอย�'ในโลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิ และได�ที่6าลายกูฎิเกูณ์ฑ�ขีองธีรรมช่าต� ที่��งที่6าให�ร'างกูายและจ�ตใจขีองตนต�องปBวยไขี� ระบ่บ่ขีองย�น-หย�ง สามารถใช่�เป.นต�วบ่'งช่�� ในกูารฟัA� นฟั�แกู�ไขีระเบ่�ยบ่กูฎิเกูณ์ฑ�อย'างถ�กูต�องเหมาะสมและม�ประส�ที่ธี�ภูาพิ

               ในหนที่างเช่'นน��นอาจกูล'าวได�ว'าม�นเป.นที่ฤษฎิ�ที่�0ม�ประโยช่น� ที่�0ช่'วยให�ผู้��คนสามารถได�ร�บ่โภูช่นากูารที่�0เขี�มขี�นหน�กูแน'นด�วยค"ณ์ค'า แต'ถ�าค"ณ์ตระหน�กูว'าเป>าหมายส"ดที่�ายขีองมน"ษย�ค*อกูารไปพิ�นโลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิ เพิ*0ออย�'ในอาณ์าจ�กูรแห'งอ�สรภูาพิ กูารเฝ าย=ดต�ดในที่ฤษฎิ�กู7จะเป.นความโช่คร�าย เม*0อไรกู7ตามที่�0บ่"คคลสามารถเขี�าถ=งโลกูที่�0ย�นและหย�งกูล�บ่ส�'เอกูภูาพิเด�มแที่�ขีองม�น หน�าที่�0ขีองส�ญล�กูษณ์�เหล'าน��กู7จะส��นส"ดลง

               คนหน"'มที่�0เพิ�0งมาอย�'เม*0อเร7ว ๆ น��พิ�ดขี=�นว'า "ถ�าย�งง��นกู7หมายความว'า ถ�าค"ณ์เขี�าถ=งความเป.นธีรรมช่าต� ค"ณ์กู7กู�นอะไรกู7ได�ที่�0ต�องกูารซ้ำ�"

               ถ�าค"ณ์คาดหว�งโลกูอ�นสว'างสดใส ซ้ำ=0งอย�'อ�กูด�านหน=0งขีองอ"โมงค� ความม*ดม�ดในอ"โมงค�กู7จะคงอย�'อย'างยาวนานย�0งกูว'า เม*0อไรกู7ตามที่�0ค"ณ์เล�กูต�องกูารจะได�กู�นขีองที่�0ม�รสอร'อย เม*0อน��นค"ณ์จะได�ล��มรสที่�0แที่�จร�งขีองส�0งที่�0ค"ณ์กู�น เป.นเร*0องง'ายที่�0จะน6าอาหารธีรรมช่าต�ที่�0เร �ยบ่ง'ายมาขี=�นโตOะ แต'คนที่�0จะพิอใจอาหารเช่'นน��นจร�ง ๆ ม�น�อยมากู

* ยอร�ช่ โอซ้ำาว'า  ** น�0ค*อความแตกูต'างที่�0จ6าแนกูโดยบ่รรดาปราช่ญ�เมธี�ที่างตะว�นออกู ความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกูเกู�ดจากูป>ญญาที่�0ว�เคราะห�แยกูแยะ และอย'างม�เจตจ6านงที่�0จะจ�ดระเบ่�ยบ่ประสบ่กูารณ์�เขี�าส�'กูรอบ่โครงที่างตรรกู ฟั�กู�โอกูะเช่*0อว'าในกูระบ่วนกูารเช่'นน�� ป>จเจกูช่นจะแยกูต�วเองออกูจากูธีรรมช่าต� น��ค*อความจ6ากู�ดขีองเกูณ์ฑ�ว�น�จฉ�ยและความจร�งที่างว�ที่ยาศาสตร� ความร� �แบ่บ่ไม'แบ่'งแยกูจะเกู�ดขี=�นโดยปราศจากูความพิยายามอย'างม�เจตนาขีองบ่"คคล แต'จะเกู�ดขี=�นเม*0อประสบ่กูารณ์�น��นได�ร�บ่กูารยอมร�บ่อย'างที่�0ม�นเป.น โดยปราศจากูกูารต�ความด�วยความร� �ที่างพิ"ที่ธี�ป>ญญา แม�ว'าความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกูจะม�ความจ6าเป.นต'อกูารว�เคราะห�ป>ญหาที่�0เกู�ดขี=�นในโลกู ฟั�กู�โอกูะกู7เช่*0อว'า ในที่�ายที่�0ส"ดแล�ว ความร� �ช่น�ดน��จะให�ที่�ศนะกูารมองที่�0แคบ่เกู�นไป

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๔

๔.๒

มัณฑลอาหัารัของธีรัรัมัชี้าติ�

                ความค�ดขีองผู้มเกู�0ยวกู�บ่อาหารธีรรมช่าต� กู7เป.นเช่'นเด�ยวกู�บ่เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�

Page 86: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ด�วยเหต"ที่�0เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�ได�คล�อยตามธีรรมช่าต�อย'างที่�0ม�นเป.น ซ้ำ=0งกู7ค*อธีรรมช่าต�ที่�0เขี�าใจได�ด�วยจ�ตที่�0ไม'แบ่'งแยกู ด�วยเหต"น��อาหารธีรรมช่าต�กู7ค*อว�ธี�กูารกู�นอาหารที่�0ได�จากูปBา หร*อพิ*ช่ผู้ลที่�ได�จากูกูารที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ธีรรมช่าต� และปลาที่�0จ�บ่ด�วยว�ธี�กูารธีรรมช่าต� เหล'าน��ล�วนเป.นส�0งที่�0ได�มาจากูกูารกูระที่6าอ�นปราศจากูเจตนา ซ้ำ=0งเป.นผู้ลมาจากูจ�ตที่�0ไม'แบ่'งแยกู

             แม�ว'าผู้มจะพิ�ดถ=งกูารกูระที่6าอ�นปราศจากูเจตนา และปราศจากูว�ธี�กู7ตามแต'ป>ญญาที่�0เกู�ดขี=�นในว�ถ�ที่างแห'งช่�ว�ตประจ6าว�น กู7เป.นส�0งที่�0ได�ร �บ่กูารยอมร�บ่ด�วยเช่'นกู�น กูารใช่�เกูล*อและไฟัในกูารปร"งอาหารสามารถถ�กูว�พิากูษ�ว�จารณ์ได�ว'าเป.นกู�าวแรกูขีองกูารแยกูห'างจากูธีรรมช่าต�ขีองมน"ษย�แต'ม�นกู7เป.นสต�ป>ญญาตามธีรรมช่าต� ที่�0มน"ษยในสม�ยบ่รรพิกูาลสามารถจะร�บ่ร� �เขี�าใจได� แล�วควรถ*อได�ว'าเป.นป>ญญาที่�0สวรรค�ประที่านให�

             พิ*ช่ผู้ลที่�0ค'อย ๆ ว�ว�ฒนากูารมาเป.นพิ�น ๆ หม*0น ๆ ปJด�วยกูารอย�'กู�บ่มน"ษย�ม�ใช่'เป.นผู้ลผู้ล�ตที่�0เกู�ดขี=�นจากูความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกูขีองเกูษตรกูรโดยส��นเช่�ง และกู7สามารถจ�ดว'าเป.นอาหารที่�0เกู�ดขี=�นเองตามธีรรมช่าต�ได�ด�วย แต'ภูายหล�งเร�0มม�กูารเปล�0ยนแปลงที่างด�านพิ�นธี"�พิ*ช่ ซ้ำ=0งไม'ได�เกู�ดจากูว�ว�ฒนากูารภูายในส�0งแวดล�อมที่�0เป.นธีรรมช่าต� แต'เกู�ดจากูกูารพิ�ฒนาโดยอาศ�ยว�ที่ยาศาสตร�เกูษตรกูรรมซ้ำ=0งได�ถอยห'างออกูจากูธีรรมช่าต� น��รวมถ=ง ปลา ส�ตว�จ6าพิวกูกู"�ง หอย ป� และส�ตว�เล��ยงอ*0น ๆที่�เล��ยงกู�นแบ่บ่อ"ตสาหกูรรม ซ้ำ=0งที่6าให�ม�นผู้�นแปรจากูช่น�ดพิ�นธี"�ขีองม�นที่�0ม�มาแต'เด�ม

             เกูษตรกูรรม กูารประมง กูารปศ"ส�ตว ป>จจ�ยจ6าเป.นในช่�ว�ตประจ6าว�น อ�นได�แกู' อาหาร เคร*0องน"'งห'ม ที่�0อย�'อาศ�ย จร�ตที่างจ�ตว�ญญาณ์ ที่"กูส�0งที่"กูอย'างจะต�องม�ความเป.นอ�นหน=0งอ�นเด�ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�

             ผู้มได�เขี�ยนแผู้นผู้�งต'อไปน��เพิ*0อช่'วยอธี�บ่ายโภูช่นากูารธีรรมช่าต� ซ้ำ=0งอย�'เหน*อว�ที่ยาศาสตร�และปร�ช่ญา แผู้นผู้�งแรกูเป.นกูารรวบ่รวมอาหารที่�0สามารถหาได�ง'ายและรายช่*0อเหล'าน��ได�พิยายามจ�ดให�เป.นหมวดหม�'ไม'มากูกู7น�อย แผู้นผู้�งที่�0 ๒ แสดงอาหารที่�0หาได�ในเเต'ละเด*อนขีองปJ แผู้นผู้�งด�งกูล'าวประกูอบ่ด�วยมณ์ฑลอาหารขีองธีรรมช่าต�*

     (คล�กูที่�0ร�ปเพิ*0อขียาย)      

  จากูมณ์ฑลอาหารน��จะเห7นได�ว'า แหล'งกู6าเน�ดขีองอาหารที่�0ม�อย�'บ่นผู้�วโลกู เกู*อบ่จะไม'ม�ขี�ดจ6ากู�ด หากูคนเราจะแสวงหาอาหารโดย "จ�ตว'าง"** แม�ว'าเขีาจะไม'ร� �อะไรเกู�0ยวกู�บ่ย�น-หย�ง เขีากู7สามารถได�ร�บ่อาหารธีรรมช่าต�ที่�0สมบ่�รณ์�ได�

             ช่าวประมงและเกูษตรกูรในหม�'บ่�านขีองญ�0ป"Bน ไม'ได�สนใจในตรรกูขีองแผู้นผู้�งน��เป.นกูารพิ�เศษ พิวกูเขีาเพิ�ยงด6าเน�นตามเง*0อนไขีขีองธีรรมช่าต� ด�วยกูารเล*อกูอาหารตามฤด�กูาลที่�0หาได�ในที่�องถ�0นขีองตนเอง

Page 87: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

             ต�นฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� เม*0อสม"นไพิร ๗ ช่น�ดเร�0มงอกูต�นอ'อนจากูผู้*นด�น เกูษตรกูรกู7จะได�ล��มรสที่��ง ๗ ช่น�ด สม"นไพิรเหล'าน��สามารถกู�นร'วมกู�บ่หอยที่ากูน6�าจ*ด หอยกูาบ่ที่ะล เละหอยที่ากูที่ะเลที่�0ม�รสอร'อยพิวกูน��

             ฤด�กูาลอ�นเขี�ยวขีจ�เร�0มต�นขี=�นในเด*อนม�นาคม พิ*ช่ผู้�กูสม"นไพิร เช่'น หญ�าถอดปล�อง ผู้�กูกู�ด ม�กูเว�รที่� ออสม�นด�าและพิ*ช่ผู้�กูบ่นภู�เขีาช่น�ดต'าง ๆ รวมที่��งยอดอ'อนขีองต�นพิล�บ่ ต�นที่�อ และต�นอ'อนขีองม�นปBา ล�วนกู�นได�ที่��งส��น เน*0องจากูพิ*ช่ผู้�กูเหล'าน��ม�รสจ*ดและกูลมกูล'อม จ=งเหมาะที่�0จะน6ามาที่6าเที่มป"ระ*** ที่��งย�งสามารถใช่�เป.นเคร*0องปร"งรสอ�กูด�วย สาหร'ายที่ะเล เช่'น เคล7พิ โนร� และร�อคว�ด**** กู7ม�รสอร'อย และม�เป.นจ6านวนมากูในระหว'างฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�

             เม*0อต�นไผู้'แตกูหน'ออ'อน ปลาค7อด ปลาอ�ค"ดและปลาส�กูร"ด จะอย�'ในระยะที่�0อร'อยที่�0ส"ด ฤด�ดอกูไอร�ช่บ่านจะฉลองด�วยปลาสเลนเดอร� ร�บ่บ่อน และปลาด�บ่ที่6าจากูปลาอ�นที่ร�ย� ถ�0วล�นเตา ถ�0วล�นเตาใหญ' ถ�0วราช่มาษและถ�0วฟัาวา แกูะจากูฝ>กูกู�นสด ๆ ได�อร'อย หร*อต�มกู�บ่ธี�ญพิ*ช่ที่�0ไม'ขี�ดขีาว เช่'น ขี�าวกูล�อง ขี�าวสาล�หร*อขี�าวบ่าร�เลย�

             เม*0อส��นส"ดฤด�ฝน***** บ่Oวยญ�0ป"Bนจะถ�กูน6ามาดองเค7ม ส'วนสตรอเบ่อร�และแรสเบ่อร�0จะหาได�มากูมาย พิอถ=งเวลาน��จะเป.นธีรรมช่าต�ขีองร'างกูายที่�0เร �0มอยากูกู�นต�นหอมที่อดกูรอบ่กู�บ่ผู้ลไมรสฉ60าเช่'น ปJ0 แป ล�กูแอบ่ปร�คอที่ และล�กูที่�อ ล�กูปJ0 แป>ม�ใช่'เพิ�ยงส'วนเด�ยวขีองต�นที่�0กู�นได� เมล7ดสามารถเอามาบ่ดเป.น "กูาแฟั" และใบ่ขีองม�นกู7สามารถน6ามาช่งเป.นช่าสม"นไพิรที่�0ด�มากูที่�0ส"ดช่น�ดหน=0ง ใบ่แกู'ขีองต�นที่�อและต�นพิล�บ่น6ามาที่6าเป.นยาอาย"ว�ฒนะ

             ภูายใต�แสงอาที่�ตย�อ�นเจ�ดจ�าในกูลางฤด�ร�อน กูารได�กู�นแตงเที่ศกู�บ่น6�าผู้=�งภูายใต�ร'มเงาขีองต�นไม�ไหญ' ถ*อเป.นกูารพิ�กูผู้'อนหย'อนใจที่�0น'าโปรดปราน พิ*ช่ผู้�กูจ6านวนมากูในฤด�ร�อนเช่'น แครอที่ ผู้�กูปLวยเล�ง ห�วไช่เที่�า และแตงกูวา จะเร�0มส"กูและพิร�อมที่�0จะเกู7บ่เกู�0ยวได� ร'างกูายจะต�องกูารพิ*ช่ผู้�กูและน6�าม�นงาด�วย เพิ*0อจะขีจ�ดความเกู�ยจคร�านเฉ*0อยช่าจากูความร�อนในฤด�น��

     (คล�กูที่�0ร�ปเพิ*0อขียาย)   

             ถ�าค"ณ์เร�ยกูม�นว'าความล=กูล�บ่ ความล=กูล�บ่น��นกู7ค*อกูารเกู7บ่เกู�0ยวผู้ลผู้ล�ตที่�0เป.นธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาวในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�น� �น เขี�ากู�นได�ด�กู�บ่ความเจร�ญอาหารที่�0ลดลงในฤด�ร�อน และด�วยเหต"น��เส�นกูYวยเต�0ยวหลายประเภูที่และหลายขีนาด ซ้ำ=0งที่6าจากูขี�าวบ่าร�เลย�จ=งน�ยมที่6ากู�นมากูในฤด�ร�อน ขี�าวบ่�Tคว�ที่กู7เกู7บ่เกู�0ยวในฤด�ร�อน ม�นเป.นพิ*ช่ปBาในสม�ยกู'อน และเป.นอาหารที่�0ด�ในฤด�กูาลน��

             ต�นฤด�ใบ่ไม�ร'วงเป.นฤด�กูาลอ�นร*0นรมย�ม�ความส"ขี ถ�0วเหล*อง ถ�0วแดงอาซ้ำ�กู� ผู้ลไม�ช่น�ดต'าง ๆ พิ*ช่ผู้�กู และธี�ญญาหารส�เหล*องหลากูช่น�ด ล�วนเต'ส"กูในเวลาเด�ยวกู�น ขีนมเด7กูที่6าจากูขี�าวม�ลเล7ที่

Page 88: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ให�ความพิ=งพิอใจในระหว'างกูารช่มจ�นที่รในเที่ศกูาลไหว�พิระจ�นที่ร� ถ�0วเหล*องต�มกู=0งด�บ่กู=0งส"กูไว�กู�นร'วมกู�บ่เผู้*อกู พิอถ=งปลายฤด�ใบ่ไม�ร'วง ขี�าวโพิดและขี�าวเจ�าที่�0น=0งพิร�อมกู�บ่ถ�0วแดง เห7ดม�ที่ซ้ำ�ที่าเกูะ ล�กูเกูาล�ด จะเป.นอาหารที่�0ที่6ากู�นกู�นบ่'อย ๆ และเป.นที่�0พิ=งพิอใจขีองที่"กูคน ที่�0ส6าค�ญที่�0ส"ดค*อขี�าวเจ�าที่�0ด�ดซ้ำ�บ่เอาแสงแดดตลอดฤด�ร�อน จะเร�0มส"กูในฤด�ใบ่ไม�ร'วง น��หมายความว'าอาหารหล�กูที่�0สามารถหาได�มากูมายและย�งอ"ดมด�วยแคลอร�0น� �น เป.นอาหารที่�0เตร�ยมไว�ส6าหร�บ่เด*อนแห'งความหนาวเย7น

             เม*0อน6�าเร�0มจ�บ่ต�วแขี7ง เราจะร� �ส=กูน=กูอยากูไปเล�ยบ่เค�ยงเตาย'างปลา ปลาน6�าล=กู เช่'น ปลากูะพิงแดง และปลาโอ สามารถจ�บ่ได�ในฤด�น�� ที่�0น'าสนใจค*อ ห�วไช่เที่�าญ�0ป"Bนและผู้�กูกู�นใบ่ที่�0ม�มากูมายในฤด�น�� เหมาะที่�0จะกู�นร'วมกู�บ่ปลาพิวกูน��

             กูารปร"งอาหารในว�นปJใหม'จะเตร�ยมอย'างมโหฬาร ต��งแต'อาหารซ้ำ=0งได�หม�กูดองเกูล*อเอาไว�เพิ*0อกูารเฉล�มฉลองคร��งใหญ'น�� ปลาแซ้ำลมอนดองเกูล*อ ไขี'ปลาแฮร�ร�0ง ปลาอ�ค"ดแดง กู"�งม�งกูร สาหร'ายที่ะเล และถ�0วด6า จะถ�กูน6ามาเส�ร�ฟัในเที่ศกูาลน��ที่"กูปJเป.นเวลาหลายศตวรรษมาแล�ว

             กูารขี"ดห�วไช่เที่�า และผู้�กูกูาดห�ว จากูใต�ด�นซ้ำ=0งปกูคล"มด�วยห�มะในฤด�หนาวเป.นประสบ่กูารณ์�อ�นน'าเพิล�ดเพิล�นใจ ธี�ญพิ*ช่และถ�วต'าง ๆ ที่�0ปล�กูในระหว'างปJ เต�าเจ��ยว และซ้ำ�อ�Tวที่6าจากูถ�0วเหล*อง เป.นอาหารหล�กูที่�0ม�ใช่�ประจ6า กูะหล60าปล� ห�วไช่เที่�า น6�าเต�า และม�นเที่ศที่�0เกู7บ่ไว�ต��งแต'ฤด�ใบ่ไม�ร'วงที่6าให�ม�อาหารหลายช่น�ดบ่ร�โภูคในระหว'างเด*อนหนาวจ�ดที่�0แสนที่รมาน กูระเที่�ยมต�นและต�นหอมม�รสช่าต�ด�เม*0อกู�นร'วมกู�บ่หอยนางรม และปล�งที่ะเลที่�0หาได�ในระยะน��น

             ในระหว'างรอให�ฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�มาถ=ง คนจะเฝ ารอด�หน'ออ'อนขีองต�นโคลที่ฟั"ตและใบ่ที่�0กู�นได�ขีองเถาสตรอเบ่อรร�0 เจอราเน�0ยมค'อย ๆ โผู้ล'ออกูมาจากูห�มะ พิร�อม ๆกู�บ่กูารกูล�บ่มาขีองผู้�กูกูาดน6�า เช่พิเพิ�ดส�เพิ�ส ช่�คว�ด และสม"นไพิรอ*0น ๆ สวนผู้�กูธีรรมช่าต�ในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�ที่�0อย�'ใต�หน�าต'างคร�วกู7พิร�อมที่�0จะให�เกู7บ่ได�

             กูารปฏิ�บ่�ต�ตามหล�กูโภูช่นากูารอ�นเร�ยบ่ง'าย โดยเกู7บ่หาอาหารในแต'ละฤด�กูาลจากูที่�0ใกูล�ม*อ และล��มรสอาหารที่�0เต7มไปด�วยค"ณ์ประโยช่น� และถ�กูอนาม�ยเหลาน��น น�0ค*อว�ถ�ที่างที่�0ช่าวบ่�านในแต'ละที่�องถ�0นยอมร�บ่ส�0งที่�0ธีรรมช่าต�จ�ดหาไว�ไห�

             ช่าวบ่�านร� �จ�กูรสช่าต�อร'อยขีองอาหาร แต'เขีาไม'สามารถร� �รสอ�นล=กูล�บ่มห�ศจรรย�ขีองธีรรมช่าต� อ�นที่�0จร�งเขีาได�ร�บ่ร� �รสขีองม�น แต'ไม'สามารถอธี�บ่ายเป.นค6าพิ�ดมากูกูว'า

             อาหารธีรรมช่าต�น� �นได�เร�ยงรายอย�'รอบ่ต�วเรา ขีอเพิ�ยงแต'มองด�เที่'าน��น

Page 89: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

* แผู้นผู้�งร�ปวงกูลมในศ�ลปะและศาสนาขีองตะว�นออกู เป.นส�ญล�กูษณ์�แสดงถ=งความเป.นหน=0งและที่��งหมดขีองส�0งใดส�0งหน=0ง ** ศ�พิที่�ที่างพิ"ที่ธีศาสนาซ้ำ=0งอธี�บ่ายถ=งสภูาวะที่�0ไร�กูารแบ่'งแยกูระหว'างป>จเจกูบ่"คคลกู�บ่โลกูภูายนอกู*** อาหารช่"บ่แป งที่อด กู�นกู�บ่น6�าจ��มผู้สมด�วยห�วไช่เที่�าขี�ดเป.นฝอย : ผู้��แปล **** เคล7พิ ร�อคว�ด เป.นสาหร'ายที่ะเลส�น6�าตาล โนร�เป.นสาหร'ายที่ะเสส�แดง : ผู้��แปล ***** ฤด�ฝนในญ�0ป"Bนเกู*อบ่ที่"กูภูาคจะเร�0มต��งแต'เด*อนม�ถ"นายน-กูลางเด*อนกูรกูฎิาคม

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๔

๔.๓

วั�ฒนธีรัรัมัของอาหัารั

                เมั,(อถ�กูถามว'าที่6าไมเราจ=งกู�นอาหาร ม�น�อยคนที่�0จะค�ดไปมากูกูว'าขี�อเที่7จจร�งที่�0ว'า อาหารม�ความจ6าเป.นในกูารหล'อเล��ยงช่�ว�ตและกูารเจร�ญเต�บ่โตขีองร'างกูายมน"ษย� อย'างไรกู7ตามเม*0อพิ�นจากูขี�อเที่7จจร�งเหล'าน�� ย�งม�ค6าถามที่�0ล=กูกูว'าน��นเกู�0ยวกู�บ่ความส�มพิ�นธี�ระหว'างอาหารกู�บ่จ�ตขีองมน"ษย� ส6าหร�บ่ส�ตว�อ*0น เพิ�ยงแค'กู�นเล'น นอน กู7น�บ่ว'าเพิ�ยงพิอแล�ว ส6าหร�บ่มน"ษย�กู7เช่'นกู�น จะเป.นความส6าเร7จอ�นย�0งใหญ'ที่�เด�ยว ถ�าหากูมน"ษย�สามารถพิ=งพิอใจกู�บ่อาหารที่�0ม�ค"ณ์ประโยช่น� กูารใช่�ช่�ว�ตประจ6าว�นที่�0เร �ยบ่ง'าย และกูารนอนหล�บ่ที่�0สงบ่ส"ขี

            พิระพิ"ที่ธีเจ�าตร�สว'า "ร�ปค*อความว'าง และความว'างค*อร�ป" เพิราะว'า "ร�ป" ในความหมายขีองช่าวพิ"ที่ธี หมายถ=ง ว�ตถ" หร*อส�0งขีอง และความว'างกู7ค*อจ�ต พิระองค�ตร�สว'าว�ตถ"กู�บ่จ�ตค*อส�0งเด�ยวกู�น ว�ตถ"ม�ส�ส�น ร�ปที่รง และรสแตกูต'างกู�น จ�ตขีองคนจะเคล*0อนจากูที่�0หน=0งไปย�งอ�กูที่�0หน=0ง ถ�กูด=งด�ดด�วยค"ณ์สมบ่�ต�อ�นหลากูหลายขีองว�ตถ" แต'แที่�ที่�0จร�งแล�วว�ตถ"และจ�ตค*อส�0งเด�ยวกู�น

ส�ส�น

              ในโลกูน��ม�ส�พิ*�นฐานอย�' ๗ ส� แต'เม*0อไรที่�0ส�ที่��ง ๗ น��ผู้สมกู�น ม�นจะกูลายเป.นส�ขีาว ถ�าแยกูแสงส�ขีาวด�วยแที่'งปร�ซ้ำ=ม ม�นจะกูลายเป.น ๗ ส� เม*0อมน"ษย�มองด�โลกูด�วย "จ�ตว'าง" ส�ส�นในส�จะหายไป ม�นจะไม'ม�ส� ต'อเม*0อม�นถ�กูมองด�วยจ�ตแห'งส�ส�นที่��ง ๗ ขีองกูารแบ่'งแยกูเม*0อใด เม*0อน��นส�ส�นที่��ง ๗ กู7จะปรากูฏิขี=�น

              กูระแสน6�าประสบ่กู�บ่กูารเปล�0ยนแปลงน�บ่คร��งไม'ถ�วน แต'น6�ากู7ย�งคงเป.นน6�าเช่'นเด�ยวกู�น แม�ว'าจ�ตในระด�บ่ส6าน=กูจะม�ความเปล�0ยนแปลงหลายคร��งหลายหน แต'จ�ตเด�มแที่�อ�นไม'เคล*0อนไหวน��นไม'เปล�0ยนแปลง บ่"คคลที่�0หลงใหลกู�บ่ส�ส�นที่��ง ๗ จ�ตขีองเขีาจะถ�กูที่6าให�เขีวได�ง'าย เรามองเห7นส�ส�นขีองใบ่ไม� กู�0งไม�และผู้ลไม� แต'ส�อ�นเป.นฐานเด�มแที่�ม�กูถ�กูมองผู้'านเลยไป

Page 90: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              อาหารกู7เป.นอย'างเด�ยวกู�น ในโลกูน��ม�ว�ตถ"ตามธีรรมช่าต�ที่�0เหมาะจะเป.นอาหารขีองมน"ษย�อย�'มากูมาย อาหารเหล'าน��ถ�กูแบ่'งแยกูโดยจ�ตด�วยกูารค�ดว'าม�นม�ค"ณ์ภูาพิที่�ด�บ่�างเลวบ่�าง คนเรากู7เลยต��งใจเล�อกูส�0งที่�0เขีาค�ดว'าเขีาจะต�องกู�น กูระบ่วนกูารในกูารค�ดเล*อกูน�� ได�ขี�ดขีวางกูารร�บ่ร� �ถ=งหล�กูกูารพิ*�นฐานขีองอาหารที่�0บ่6าร"งเล��ยงมน"ษย� ซ้ำ=0งเป.นส�0งที่�0สวรรค�ได�กู6าหนดให�โดยสถานที่�0และฤด�กูาล

              ส�ส�นขีองธีรรมช่าต�เปร�ยบ่ได�กู�บ่ดอกูไฮเดรนเย�ยที่�0แปรเปล�0ยนง'ายดาย เน*�อแที่�ขีองธีรรมช่าต�ม�ความเปล�0ยนแปลงเป.นน�ร�นดร ด�วยเหต"ผู้ลเด�ยวกู�นน��ที่�0อาจจะเร�ยกูว'าเป.นกูารเคล*0อนไหวอ�นไม'ส��นส"ด หร*ออาจจะเร�ยกูว'ากูารเคล*0อนไหวอ�นไม'เคล*0อนไหวกู7ได� เม*0อเหต"ผู้ลถ�กูน6ามาใช่�กู�บ่กูารค�ดเล*อกูอาหาร ความเขี�าใจขีองคนเกู�0ยวกู�บ่ธีรรมช่าต�จะหย"ดน�0งไม'เคล*0อนไหว และความเปล�0ยนแปลงเคล*0อนไหวขีองธีรรมช่าต�ซ้ำ=0งเป.นกูารแปรเปล�0ยนขีองฤด�กูาลกู7ถ�กูละเลยไป

              เป าหมายขีองโภูช่นากูารธีรรมช่าต�ไม'ใช่'เพิ*0อจะสร�างผู้��ร� �ที่�0สามารถให�ค6าอธี�บ่ายที่�0น'าฟั>ง และค�ดเล*อกูอาหารหลายช่น�ดได�อย'างช่6านาญ แต'เพิ*0อสร�างผู้��ไม'ร� �ที่�0จะกู�นอาหารได�โดยปราศจากูกูารจงใจแบ่'งแยกู ส�0งน��นย'อมไม'ขี�ดแย�งกู�บ่ธีรรมช่าต� ด�วยกูารประจ�กูษ�ใน "จ�ตว'าง" โดยไม'หลงต�ดในร�ปอ�นละเอ�ยด ยอมร�บ่ส�ส�นแห'งความไร�ส�ว'าเป.นส� โภูช่นากูารที่�0ถ�กูต�องกู7จะเร�0มต�นขี=�น

รัสชี้าติ�

              คนพิ�ดกู�นว'า "ค"ณ์ไม'ร� �รสอาหารจนกูว'าจะได�ล��มรสน��นเส�ยเอง" แต'แม�ว'าค"ณ์ได�ลองล��มรสด�แล�วกู7ตาม รสขีองอาหารกู7อาจจะแตกูต'าง ซ้ำ=0งขี=�นอย�'กู�บ่เวลา สภูาพิเวดล�อม และสภูาพิจ�ตขีองบ่"คคลผู้��ล��มรสน��น ถ�าค"ณ์ถามน�กูว�ที่ยาศาสตรว'าอะไรค*อเน*�อแที่�ขีองรส เขีากู7จะพิยายามให�ค6าจ6ากู�ดความ ด�วยกูารแบ่'งแยกูองค�ประกูอบ่อ�นหลากูหลาย และด�วยกูารกู6าหนดส�ดส'วนขีอง รสหวาน เปร��ยว ขีม เค7ม และเผู้7ด แต'เราไม'อาจให�ค6าจ6ากู�ดความรสช่าต� ด�วยกูารว�เคราะห�แยกูแยะหร*อแม�แต'กูารช่�มด�วยล��น แม�ว'าล��นจะร�บ่ร� �รสที่��ง ๕ ได� แต'จ�ตต'างหากูที่�0เป.นต�วร�บ่ความร� �ส=กูและให�ความหมาย

              บ่"คคลที่�0เขี�าถ=งความเป.นธีรรมช่าต� สามารถเขี�าถ=งโภูซ้ำนากูารที่�0ถ�กูต�องได�เพิราะส�ญช่าต�ญาณ์ขีองเขีาที่6างานได�อย'างม�ระเบ่�ยบ่ถ�กูต�อง เขีาพิอใจอาหารพิ*�น ๆ ม�นม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูาร รสด� และเป.นยาที่�0ม�ประโยช่น�ต'อช่�ว�ตประจ6าว�น อาหารและจ�ตขีองมน"ษย�จะรวมเป.นหน=0ง

              คนสม�ยใหม'ได�ส�ญเส�ยส�ญช่าต�ญาณ์อ�นบ่ร�ส"ที่ธี�Wหมดจดขีองตนไป และเพิราะเหต"น��เขีาจ=งไม'สามารถที่�0จะเกู7บ่สม"นไพิรที่��ง ๗ ช่น�ดในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� และช่*0นช่มรสช่าต�ขีองม�นได� พิวกูเขีาเสาะแสวงหาแต'รสต'าง ๆ ที่�0หลากูหลาย โภูช่นากูารขีองเขีาย"'งเหย�งไม'เป.นระเบ่�ยบ่ ช่'องว'างระหว'างช่อบ่กู�บ่ไม'ช่อบ่ขียายกูว�างขี*�น และส�ญช่าต�ญาณ์ขีองเขีากู7ส�บ่สนย�0งขี=�นที่"กูที่� มาถ=งจ"ดน�� คนจะใช่�เคร*0องปร"งรสอาหารเขี�มขี�นขี*�น และใช่�เที่คน�คกูารปร"งอาหารที่�0พิ�สดาร ซ้ำ=0งที่6าให�ความส�บ่สนย�0งหน�กูเขี�าไปอ�กู อาหารและจ�ตขีองมน"ษย�กู7จะย�0งห'างเห�นกู�นออกูไปอ�กู

              คนส'วนใหญ'ในเวลาน��ได�ถ�กูแยกูขีาดออกูจากูรสขีองขี�าวด�วยซ้ำ6�า เมล7ดธี�ญพิ*ช่ถ�กูขี�ดส� และผู้'านกูระบ่วนกูารต'าง ๆ จนเหล*อแต'เพิ�ยงแป งที่�0ไร �รสช่าต�เที่'าน��น ขี�าวที่�0ถ�กูขี�ดส�จะขีาดรสช่าต�และ

Page 91: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กูล�0นหอมเฉพิาะขีองขี�าวที่��งเมล7ดที่�0ไม'ถ�กูขี�ดส� ด�วยเหต"น��ม�นจ=งต�องกูารเคร*0องช่�รสและเพิ�0มเต�มด�วยเคร*0องเค�ยงหร*อราดด�วยซ้ำอส ม�คนค�ดอย'างผู้�ด ๆ ว'าค"ณ์ค'าที่างอาหารขีองขี�าวจ=งจะต60ากู7ไม'เป.นไร ตราบ่ใดที่�0เราย�งกู�นไวตาม�นเสร�ม หร*ออาหารประเภูที่อ*0นเช่'นเน*�อหร*อปลามาเสร�มธีาต"อาหารที่�0ขีาดไป

              อาหารรสอร'อยไม'ใช่'อร'อยในต�วขีองม�นเอง อาหารไม'อร'อยถ�าคนค�ดว'าม�นไม'อร'อย แม�ว'าคนส'วนใหญ'ค�ดว'าเน*�อ และไกู'เป.นอาหารอร'อย แต'ม�นจะเป.นส�0งน'าร�งเกู�ยจส6าหร�บ่คนที่�0ต�ดส�นใจจะปฏิ�เสธีม�น ด�วยเหต"ผู้ลที่างกูายภูาพิหร*อจ�ตว�ญญาณ์

              เด7กู ๆ จะม�ความส"ขี ถ�าปล'อยให�เล'น หร*อไม'ต�องที่6าอะไรเลย แต'ส6าหร�บ่ผู้��ใหญ'ด�วยจ�ตที่�0แบ่'งแยกู เขีาจะต�ดส�นใจว'าอะไรที่�0ที่6าให�เขีาม�ความส"ขี และเม*0อเง*0อนไขีด�งกูล'าวเป.นไปตามน��น เขีาจะร� �ส=กูพิ=งพิอใจ หากูเขีาจะร� �ส=กูว'าอาหารม�รสช่าต�ด� กู7ไม'จ6าเป.นเสมอไปว'าน�0นเป.นเพิราะอาหารน��นม�รสช่าต�ส"ขี"มอย'างธีรรมช่าต� และสามารถบ่6าร"งเล��ยงร'างกูาย หากูเพิราะว'ารสน�ยมช่องเขีาถ�กูกู6าหนดโดยความค�ดว'าอาหารม�รสอร'อย

              บ่ะหม�0ที่�0ที่6าจากูขี�าวสาล�ม�รสอร'อย แต'บ่ะหม�0ส6าเร7จร�ปม�รสช่าต�แย'มากูแต'กูารโฆ่ษณ์าได�เปล�0ยนแปลงความค�ดว'าม�นม�รสช่าต�ด� และส6าหร�บ่คนจ6านวนมากู แม�แต'บ่ะหม�0ที่�0ไร �รสช่าต�พิวกูน��กู7ย�งกูลายเป.นขีองอร'อยได�

              ม�เร*0องเล'ากู�นว'า คนกู�นขี��ม�าเพิราะถ�กูหมาจ��งจอกูหลอกู น�0ไม'ใช่'เร*0องน'าห�วเราะ คนสม�ยน��กู�นอาหารด�วยใจไม'ใช่'ด�วยร'างกูาย คนจ6านวนมากูไม'สนใจว'าจะม�ผู้งช่�รสในอาหารขีองเขีาหร*อไม' เขีาล��มรสอาหารโดยใช่�ปลายล��นเที่'าน��น ด�วยเหต"น��เขีาจ=งถ�กูหลอกูลวงได�ง'าย

              เม*0อแรกูคนเรากู�นเพิ�ยงเพิราะเขีาม�ช่�ว�ตอย�' และเพิราะอาหารม�รสอร'อย คนสม�ยใหม'ค�ดกู�นว'าถ�าเขีาไม'ปร"งอาหารด�วยเคร*0องปร"งอ�นพิ�สดาร อาหารจะไม'ม�รสช่าต� ถ�าค"ณ์ไม' "พิยายาม" ที่6าอาหารให�อร'อย ค"ณ์จะพิบ่ว'าธีรรมช่าต�ได�ที่6าให�ม�นอร'อยอย�'แล�ว

              ขี�อพิ�จารณ์าขี�อแรกูควรจะเป.นว'า ม�ช่�ว�ตอย�'ในว�ถ�ที่างที่�0ให�อาหารม�รสอร'อยในต�วม�นเอง แต'ป>จจ"บ่�นคนกูล�บ่ใช่�ความพิยายามที่"กูที่างในกูาร "เพิ�0ม" รสช่าต�ให�กู�บ่อาหาร รสช่าต�ที่�0อร'อยขีองอาหารเลยส�ญหายไปหมด

              คนพิยายามที่6าขีนมป>งให�อร'อย และแล�วขีนมป>งที่�0อร'อยกู7ส�ญหายไป เม*0อคนเราพิยายามปร"งอาหารให�หร�หราฟั" BมเฟัAอย อาหารที่�0ไร�ประโยช่น�กู7เกู�ดขี=�นมาและความพิ=งพิอใจในอาหารขีองคนป>จจ"บ่�นกู7หมดไป

              ว�ธี�เตร�ยมอาหารที่�0ด�ที่�0ส"ดจะร�กูษารสช่าต�อ�นกูลมกูล'อมขีองธีรรมช่าต�ไว�ได� ป>ญญาในช่�ว�ตประจ6าว�นขีองคนสม�ยกู'อน ช่'วยให�เราสามารถที่6าอาหารหม�กูดองได�หลากูช่น�ด และรสช่าต�ขีองพิ*ช่ผู้�กูเองได�ร�บ่กูารร�กูษาไว�ด�วย เช่'น กูารตากูแห�ง กูารดองเกูล*อ กูารดองหม�กูด�วยร6าขี�าว และกูารดองเต�าเจ��ยว

Page 92: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

              ศ�ลปะกูารปร"งอาหารเร�0มด�วยเกูล*อที่ะเล และกูารย'าง คนที่6าอาหารที่�0ละเอ�ยดอ'อนต'อหล�กูกูารปร"งอาหาร อาหารที่�0ปร"งขี=�นน��นจะร�กูษารสช่าต�ตามธีรรมช่าต�ไว�ได� อาหารที่�0ปร"งขี*�นให�ม�รสช่าต�แปลกู ๆ และม�จ"ดม"'งหมายเพิ�ยงเพิ*0อให�ถ�กูปากู เป.นกูารปร"งอาหารที่�0ผู้�ด

              คนม�กูค�ดกู�นว'าว�ฒนธีรรมเป.นบ่างส�0งบ่างอย'างที่�0ถ�กูสร�างขี=�น และได�ร�บ่กูารสงวนร�กูษา ตลอดจนพิ�ฒนาขี=�นโดยความพิยายามขีองมน"ษย�เที่'าน��น แต'ว�ฒนธีรรมม�กูเกู�ดขี=�นในความส�มพิ�นธี�ร'วมกู�นระหว'างมน"ษย�กู�บ่ธีรรมช่าต� เม*0อความเป.นเอกูภูาพิขีองส�งคมมน"ษย�และธีรรมช่าต�ได�ร�บ่กูารตระหน�กู ว�ฒนธีรรมจะกู'อกู6าเน�ดขี*�น ว�ฒนธีรรมม�กูจะม�ความส�มพิ�นธี�อย'างใกูล�ช่�ดกู�บ่ว�ถ�ช่�ว�ตประจ6าว�น และส'งผู้'านไปส�'คนร" 'นต'อ ๆ ไป และได�ร�บ่กูารสงวนร�กูษามาจนถ=งป>จจ"บ่�น

              ส�0งที่�0เกู�ดจากูที่�ฏิฐ�มานะและเพิ*0อสนองความพิอใจ ไม'อาจน�บ่ว'าเป.นว�ฒนธีรรมที่�0แที่� ว�ฒนธีรรมที่�0แที่�เกู�ดขี=�นภูายในธีรรมช่าต� ม�ล�กูษณ์ะเร�ยบ่ง'าย อ'อนน�อมและบ่ร�ส"ที่ธี�W หากูขีาดว�ฒนธีรรมที่�0แที่� มน"ษย�ช่าต�จะส�ญส��น

              เม*0อผู้��คนปฏิ�เสธีอาหารธีรรมช่าต� และร�บ่เอาอาหารที่�0ปร"งแต'งไว�แที่น ส�งคมกู7ได�ม"'งหน�าไปส�'ความพิ�นาศ น�0เป.นเพิราะว'าอาหารด�งกูล'าวไม'ใช่'ผู้ล�ตผู้ลจากูว�ฒนธีรรมที่�0แที่� อาหารค*อช่�ว�ต และช่�ว�ตต�องไม'เด�นถอยห'างจากูธีรรมช่าต�

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๔

๔.๔

มั�ชี้�วั�ติอยุ 6ด้ วัยุอาหัารัเพิ�ยุงอยุ6างเด้�ยุวั

                ไมั6ม�อะไรด�กูว'ากูารได�กู�นอาหารรสอร'อย แต'ส6าหร�บ่คนส'วนใหญ'แล�วกูารกู�นเป.นเพิ�ยง

Page 93: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

หนที่างในกูารหล'อเล��ยงร'างกูายให�ม�กู6าล�งในกูารที่6างาน และเพิ*0ออาย"ย*นนาน แม'ม�กูจะบ่อกูล�กู ๆ ให�กู�นอาหาร เพิราะว'าม�น "ด�" ส6าหร�บ่เขีา แม�ว'าพิวกูเด7กู ๆ จะไม'ช่อบ่รสขีองม�นกู7ตาม

             แต'โภูช่นากูารไม'อาจแยกูขีาดจากูกูารร�บ่ร� �ในเร*0องรส อาหารที่�0ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูาร ม�ที่��งประโยช่น�ต'อร'างกูายมน"ษย� กูระต"�นความเจร�ญอาหารและม�รสอร'อยในต�วม�นเอง ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารที่�0ด�ไม'แยกูขีาดจากูรสช่าต�ที่�0ด�

             ไม'นานมาน��อาหารประจ6าว�นขีองเกูษตรกูรในถ�0นน�� ประกูอบ่ด�วยขี�าวเจ�า และขี�าวบ่าร�เลย� เต�าเจ��ยว และผู้�กูดอง อาหารน��ช่'วยให�อาย"ย*นยาว ร'างกูายแขี7งแรง และม�อนาม�ยด� ผู้�กูต�มและขี�าวน=0งถ�0วแดงเป.นอาหารที่�0กู�นกู�นเด*อนละคร��งอาหารที่�0เร �ยบ่ง'ายเช่'นน��สามารถบ่6าร"งร'างกูายอ�นกู6าย6า และแขี7งแรงขีองเกูษตรกูร

             อาหารพิ*�นบ่�านขีองช่าวตะว�นออกูที่�0ประกูอบ่ด�วยขี�าวกูล�องและพิ*ช่ผู้�กู ซ้ำ=0งแตกูต'างจากูอาหารในส�งคมขีองช่าวตะว�นตกูส'วนใหญ' ว�ที่ยาศาสตร�ที่างอาหารขีองตะว�นตกูเช่*0อว'าถ�าขีาดคาร�โบ่ไฮเดรที่ ไขีม�น โปรต�น เกูล*อแร' และไวตาม�นในจ6านวนที่�0แน'นอนในแต'ละว�น จะที่6าให�ได�อาหารไม'ครบ่ถ�วน และไม'อาจม�ส"ขีภูาพิจ�ตที่�0ด�ได� ความเช่*0อด�งกูล'าวที่6าให�แม'ต�องพิยายามป อนอาหาร "ที่�0ม�ค"ณ์ค'า" ใส'ปากูล�กูขีองตน

             คนอาจค�ดว'าโภูช่นากูารแบ่บ่ตะว�นตกูที่�0ม�ที่ฤษฎิ�และกูารค6านวณ์มาประกูอบ่จะที่6าให�ได�อาหารที่�0ม�ค"ณ์ค'าเหมาะสมอย'างไม'ต�องสงส�ย ความเป.นจร�งค*อม�นสร�างป>ญหามากูกูว'าจะแกู�ไขี

             ป>ญหาขี�อหน=0งขีองว�ที่ยาศาสตร�ที่างอาหารขีองตะว�นตกูกู7ค*อ ไม'ม�ความพิยายามที่�0จะปร�บ่อาหารให�เขี�ากู�บ่วงจรตามธีรรมช่าต� อาหารที่�0จ�ดสรรขี*�นน��นได�แยกูมน"ษย�ออกูจากูธีรรมช่าต� ความกูล�วธีรรมขีาต� และความร� �ส=กูไม'ม� 0นคงจะเป.นผู้ลล�พิธี�ที่�0เกู�ดขี*�นตามมา

             ป ญหาอ�กูประกูารหน=0งค*อค"ณ์ค'าที่างจ�ตว�ญญาณ์และอารมณ์�ถ�กูละเลยไปอย'างส��นเช่�ง แม�ว'าอาหารจะเกู�0ยวขี�องโดยตรงกู�บ่จ�ตและอารมณ์�ขีองมน"ษย�แต'ถ�ามองมน"ษย�ว'าเป.นเพิ�ยงองค�ประกูอบ่ที่างว�ตถ"เที่'าน��น ย'อมไม'อาจที่6าให�เกู�ดความเขี�าใจในเร*0องขีองอาหารได� เม*0อขี�อม�ลที่�0รวบ่รวมเป.นส'วน ๆ ถ�กูน6ามาประกูอบ่กู�นเขี�าอย'างไม'ถ�กูต�อง ผู้ลที่�0ได�กู7ค*อแบ่บ่แผู้นอาหารที่�0ไม'สมบ่�รณ์� ซ้ำ=0งจะด=งมน"ษย�ให�ออกูห'างจากูธีรรมช่าต�

             "ในหน=0งม�ที่��งหมด แต'ถ�าเอาที่��งหมดมารวมกู�น กู7ไม'สามารถที่6าให�เกู�ดส�0งหน=0งขี=�นมาได�" ว�ที่ยาศาสตร�ตะว�นตกูไม'สามารถเขี�าใจปร�ช่ญาตะว�นออกูในขี�อน��ได� คนเราสามารถว�เคราะห�แยกูแยะศ=กูษาผู้�เส*�อให�ล=กูซ้ำ=�งกูว�างไกูลแค'ไหนได�ตามที่�0ปรารถนา แต'เขีาไม'อาจสร�างผู้�เส*�อขี=�นมาได�

             ถ�าว�ที่ยาศาสตร�ที่างอาหารแบ่บ่ตะว�นตกูถ�กูน6ามาใช่�ในระด�บ่กูว�าง ลองค�ดด�ว'าในที่างปฏิ�บ่�ต�จะม�ป>ญหาอะไรบ่�างเกู�ดขี*�น เน*�อว�วค"ณ์ภูาพิส�ง ไขี' นม พิ*ช่ผู้�กู ขีนมป>ง และอาหารอ*0นจะต�องม�อย�'ตลอดปJ กูารผู้ล�ตขีนาดใหญ'และกูารสะสมอาหารในระยะยาว จะกูลายเป.นส�0งจ6าเป.น ในญ�0ป"Bนได�ร�บ่เอาแบ่บ่แผู้นอาหารแบ่บ่น��มา ซ้ำ=0งที่6าให�เกูษตรกูรต�องปล�กูพิ*ช่ผู้�กูฤด�ร�อน เช่'นผู้�กูกูาดหอม แตงกูวา

Page 94: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

มะเขี*อยาว และมะเขี*อเที่ศในฤด�หนาว อ�กูไม'นานเกูษตรกูรคงจะต�องปล�กูพิล�บ่ในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� และที่�อในฤด�ใบ่ไม�ร'วง

             เป.นส�0งไร�เหต"ผู้ลที่�0ค�ดว'า อาหารที่�0สมด"ลและถ�กูอนาม�ยจะได�มาจากูอาหารหลากูช่น�ดโดยไม'ค6าน=งถ=งฤด�กูาล พิ*ช่ผู้�กูและผู้ลไม�ที่�0ปล�กูนอกูฤด�กูาลในสภูาพิที่�0ไม'เป.นธีรรมช่าต�ม�ไวตาม�นและเกูล*อแร'น�อย เม*0อเที่�ยบ่กู�บ่พิ*ช่ผู้ลที่�0ส"กูเองตามธีรรมช่าต� ไม'น'าแปลกูใจที่�0พิ*ช่ผู้�กูในฤด�ร�อน ซ้ำ=0งปล�กูในฤด�ใบ่ไม�ร'วงหร*อฤด�หนาวจะไม'ม�รสช่าต�และกูล�0นหอมเหม*อนพิ*ช่ผู้�กูที่�0ปล�กูภูายใต�แสงแดด ด�วยว�ธี�อ�นที่ร�ย�และธีรรมช่าต�

             กูารว�เคราะห�ที่างเคม� ส�ดส'วนที่างโภูช่นากูาร และขี�อพิ�จารณ์าอ*0น ๆ ในที่6านองน�� ค*อสาเหต"หล�กูขีองความผู้�ดพิลาด อาหารที่�0ถ�กูกู6าหนดโดยว�ที่ยาศาสตร�สม�ยใหม'น� �น ห'างไกูลจากูอาหารพิ*�นบ่�านขีองคนตะว�นออกู และกู7เป.นส�0งที่�0บ่'อนที่6าลายส"ขีภูาพิขีองช่าวญ�0ป"Bน

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๔

๔.๕

สรั�ปปรัะเภทโภชี้นาการั

                ในโลกูน��ม�โภูช่นากูารหล�กู ๆ อย�' ๔ ประเภูที่ ค*อ

             ๑) โภูช่นากูารเฟั อ ค*อ กูารกู�นที่�0เป.นไปตามความอยากูอ�นเคยช่�น และความพิ=งพิอใจในรสช่าต� คนที่�0เล*อกูโภูช่นากูารในล�กูษณ์ะน��จะแกูว'งไปแกูว'งมาเอาแน'ไม'ได� เป.นไปเพิ*0อตอบ่สนองความอยากูช่�0วคราว โภูช่นากูารประเภูที่น��เร�ยกูว'า กูารกู�นตามใจอยากูที่�0ไร�ค"ณ์ประโยช่น�

            ๒) โภูช่นากูารที่�0ม�ค"ณ์ภูาพิมาตรฐานส6าหร�บ่คนส'วนใหญ' เกู�ดขี=�นจากูขี�อสร"ปที่างช่�วว�ที่ยา อาหารที่�0ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารม�จ"ดม"'งหมายเพิ*0อบ่6าร"งเล��ยงร'างกูายสามารถเร�ยกูได�ว'าเป.นโภูช่นากูารแบ่บ่ว�ตถ"น�ยมว�ที่ยาศาสตร�

Page 95: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

             ๓) โภูช่นากูารที่�0อย�'บ่นหล�กูเกูณ์ฑ�ที่างจ�ตว�ญญาณ์และปร�ช่ญาเช่�งอ"ดมคต� หากูจ6ากู�ดขีอบ่เขีตขีองอาหาร อาหาร "ธีรรมช่าต�" ส'วนใหญ'จะอย�'ในโภูช่นากูารประเภูที่น�� อาจเร�ยกูว'าโภูช่นากูารตามหล�กูเกูณ์ฑ�

             ๔) โภูช่นากูารธีรรมช่าต� เป.นไปตามเจตนาขีองสวรรค� ละที่��งความร� �ที่��งมวลขีองมน"ษย� โภูช่นากูารประเภูที่น��สามารถเร�ยกูได�ว'าเป.นโภูช่นากูารแห'งกูารไม'แบ่'งแยกู

            คนเราจะเร�0มต�นจากูกูารผู้ละออกูจากูโภูช่นากูารไร�ค"ณ์ประโยช่น� ซ้ำ=0งเป.นบ่'อเกู�ดขีองโรคภู�ยนานาช่น�ด ถ�ดมาจะเล�กูหลงใหลในโภูช่นากูารว�ที่ยาศาสตร�ซ้ำ=0งม"'งบ่6าร"งร�กูษาแต'เพิ�ยงด�านช่�วว�ที่ยา หลายคนจะม"'งไปส�'โภูช่นากูารตามหล�กูเกูณ์ฑ� และในที่�0ส"ดเม�0อไปพิ�นโภูช่นากูารประเภูที่น�� คนจะเร�0มเขี�าส�'โภูช่นากูารที่�0ไม'แบ่'งแยกูขีองบ่"คคลที่�0เขี�าถ=งความเป.นธีรรมช่าต�

โภชี้นาการัแหั6งการัไมั6แบ6งแยุก

            ช่�ว�ตขีองมน"ษย�ม�ได�ด6ารงอย�'โดยต�วขีองม�นเอง ธีรรมช่าต�ให�ช่�ว�ตมน"ษย�และหล'อเล��ยงบ่6าร"งให�คงอย�' น�0ค*อสายส�มพิ�นธี�ที่�0มน"ษย�ม�กู�บ่ธีรรมช่าต� อาหารค*อขีองขีว�ญจากูสรวงสวรรค� คนเราม�ได�สร�างอาหารจากูธีรรมช่าต� แต'สวรรค�ประที่านอาหารน��นมาให�

             อาหารค*ออาหาร และอาหารม�ใช่'อาหาร ม�นเป.นส'วนหน=0งขีองมน"ษย�และกู7เป.นส'วนที่�0ต'างหากูจากูมน"ษย�

             เม*0ออาหาร ร'างกูาย ห�วใจ และจ�ตได�เช่*0อมรวมเป.นหน=0งเด�ยวอย'างสมบ่�รณ์�ตามธีรรมช่าต� โภูช่นากูารธีรรมช่าต�จ=งจะเป.นส�0งที่�0เป.นไปได� ร'างกูายที่�0เป.นอย'างที่�0ม�นเป.น เช่'นเป.นไปตามส�ญช่าต�ญาณ์ กู�นส�0งที่�0ม�รสอร'อย หล�กูเล�0ยงส�0งที่�0ไม'อร'อย เป.นร'างกูายที่�0อ�สระ

            เป.นไปไม'ได�ที่�0จะกู6าหนดกูฎิเกูณ์ฑ�หร*อส�ดส'วนให�กู�บ่โภูช่นากูารธีรรมช่าต� โภูช่นากูารช่น�ดน��จะกู6าหนดต�วเองไปตามสภูาพิแวดล�อมขีองที่�องถ�0น และความจ6าเป.นอ*0น ๆ ตลอดจนองค�ประกูอบ่ที่างร'างกูายขีองแต'ละคน

โภชี้นาการัติามัหัล�กเกณฑ�

            ที่"กูคนควรจะตระหน�กูร� �ว'าธีรรมช่าต�น� �นม�ความสมบ่�รณ์� ม�สมด"ลอย'างกูลมกูล*นภูายในต�วม�นเองอย�'เสมอ อาหารธีรรมช่าต�ม�ความสมบ่�รณ์�หน=0งเด�ยวและภูายในความสมบ่�รณ์�เช่'นน��จะม�ค"ณ์ภูาพิในกูารบ่6าร"งหล'อเล��ยง และรสช่าต�อ�นละเอ�ยดส"ขี"ม

            รห�สหร*อระบ่บ่ที่�0แน'นอน ซ้ำ=0งใช่�เล*อกูหร*อกู6าหนดค6าถามด�งกูล'าวอย'างเจาะจงเป.นส�0งที่�0เป.นไปไม'ได� ธีรรมช่าต�หร*อเน*�อแที่�ขีองม�นสามารถใช่�เป.นเพิ�ยงแนวที่าง แต'แนวที่างที่�0ละเอ�ยดอ'อนน�� ม�กูจะผู้'านโสตประสาที่ไปอย'างไม'ม�ใครสนใจ เน*0องมาจากูความอ=กูที่=กูว" 'นวายขีองความที่ะยานอยากู และกู�จกูรรมที่�0เกู�ดจากูจ�ตแห'งกูารแบ่'งแยกู

Page 96: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

            ถ�าใช่�ระบ่บ่ขีองย�น-หย�ง เราจะสามารถอธี�บ่ายถ=งต�นกู6าเน�ดขีองจ�กูรวาลและกูารเปล�0ยนแปลงขีองธีรรมช่าต� ที่��งย�งด�เหม*อนว'าความกูลมกูล*นขีองร'างกูายมน"ษย�สามารถกู6าหนดและร�กูษาไว�ได�อย'างม�เจตนา แต'ถ�าบ่"คคลได�ลงล=กูไปในที่ฤษฎิ�ด�งกูล'าวมากูเกู�นไป (ซ้ำ=0งม�ความจ6าเป.นในกูารศ=กูษากูารแพิที่ย�ตะว�นออกู) เขีาจะเขี�าไปในขีอบ่เขีตขีองว�ที่ยาศาสตร� และไม'อาจกู�าวพิ�นที่�ศนะแบ่'งแยกู ไปได�

             ผู้��ปฏิ�บ่�ต�ตามหล�กูเกูณ์ฑ�ขีองโภูขีนากูารประเภูที่น�� หากูไม'ร� �ช่�ดถ=งขี�ดจ6ากู�ดขีองความร� � กู7อาจจะถ�กูความร� �อ�นละเอ�ยดซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนช่�กูพิาไป จนหลงเกู�0ยวขี�องอย�'กู�บ่เร*0องต'าง ๆ อย'างแยกูขีาดจากูเร*0องอ*0น ๆ เม*0อเขีาพิยายามจะเขี�าใจความหมายขีองธีรรมช่าต�ด�วยที่�ศนะที่�0กูว�างไกูล เขีากู7ไม'อาจส�งเกูตเห7นส�0งเล7กูส�0งน�อยที่�0เกู�ดต'อหน�าได�

โภชี้นาการัแบบฉบ�บส�าหัรั�บคนป>วัยุ

             ความเจ7บ่ไขี�จะเกู�ดขี=�นเม*0อบ่"คคลแยกูห'างออกูจากูธีรรมช่าต� ความร"นแรงขีองโรคภู�ยเป.นส�ดส'วนโดยตรงกู�บ่ระด�บ่ขีองกูารแยกูขีาดจากูธีรรมขีาต� ถ�าผู้��ปBวยกูล�บ่ไปหาส�0งแวดล�อมที่�0สมบ่�รณ์�บ่ร�ส"ที่ธี*� โรคภู�ยม�กูจะหายไป เม*0อความแปลกูแยกูกู�บ่ธีรรมช่าต�ที่ว�ความร"นแรงขี*�น ปร�มาณ์ขีองคนปBวยกู7จะเพิ�0มมากูขี=�นด�วย เม*0อน��นความปรารถนาจะกูล�บ่ค*นส�'ธีรรมช่าต�กู7ย�0งที่ว�มากูขี=�น แต'กูารค�นหาหนที่างกูล�บ่ส�'ธีรรมช่าต�น� �น หากูปราศจากูความเขี�าใจที่�0แจ'มช่�ดว'าธีรรมช่าต�ค*ออะไร ความพิยายามเหล'าน��นกู7เปล'าประโยช่น�

             แม�ว'าบ่"คคลน��นจะใช่�ช่�ว�ตแบ่บ่บ่รรพิกูาลอย�'หล�งเขีา เขีากู7ย�งอาจจะพิลาดจากูกูารเขี�าใจสภูาพิที่�0เป.นจร�งขีองส�0งปรากูฏิน��น เม*0อค"ณ์พิยายามที่6าอะไรส�กูอย'าง ความพิยายามด�งกูล'าวกู7จะไม'อาจส'งผู้ลตามที่�0ปรารถนาได�

             ผู้��คนที่�0อาศยอย�ในเม*องต�องประสบ่กู�บ่ความยากูล6าบ่ากูอย'างย�0งยวด ที่�0จะหาอาหารธีรรมช่าต�มาบ่ร�โภูค อาหารธีรรมช่าต�เป.นส�0งที่�0หาไม'ได�เพิราะเกูษตรกูรเล�กูปล�กู แม�ว'าเขีาจะสามารถหาซ้ำ*�ออาหารธีรรมช่าต�ได� แต'ร'างกูายขีองเขีากู7ต�องม�กูารปร�บ่เพิ*0อจะย'อยอาหารแขี7งเช่'นน��น

             ในสถานกูารณ์�เช่'นน�� ถ�าค"ณ์พิยายามที่�0จะกู�นอาหารที่�0ถ�กูอนาม�ยหร*อได�ร�บ่อาหารที่�0ม�ย�น-

หย�งสมด"ล ค"ณ์ต�องอาศ�ยว�ธี�กูารที่�0เหน*อธีรรมช่าต�และอ6านาจในกูารว�น�จฉ�ยที่�0สามารถปฏิ�บ่�ต�ได� อาหาร "ธีรรมช่าต�" ประเภูที่แปลกู ๆ และซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนม�ส'วนในกูารด*งผู้��คนให�ถอยห'างออกูจากูธีรรมช่าต�ย�0งขี*�น ย�0งกูว'าจะเป.นว�ธี�กูล�บ่ไปหาธีรรมช่าต�

             ถ�าค"ณ์ลองเขี�าไปด�ในร�าน "อาหารส"ขีภูาพิ" ในป>จจ"บ่�น ค"ณ์จะพิบ่อาหารประเภูที่ต'าง ๆ ที่�0ที่6าให�ร� �ส=กูงวยงง ต��งแต' อาหารสด อาหารกูล'อง ไวตาม�น และอาหารเสร�ม ในหน�งส*อค"ณ์จะพิบ่อาหารล�กูษณ์ะต'าง ๆ กู�นที่�0ปUดฉลากูว'าเป.นอาหาร "ธีรรมช่าต�" ที่�0ม�ค"ณ์ค'าที่างโภูช่นากูารและด�ที่�0ส"ดต'อส"ขีภูาพิ ถ�าม�คนบ่อกูว'ากูารต�มอาหารรวมกู�นเป.นว�ธี�ที่�0ถ�กูอนาม�ย กู7จะม�คนที่�0บ่อกูว'า กูารต�มอาหารรวมกู�นจะที่6าให�คนกู�นเจ7บ่ปBวย บ่�างกู7ให�ความส6าค�ญกู�บ่ค"ณ์ค'าขีองเกูล*อในอาหาร บ่�างบ่อกูว'าใส'เกูล*อ

Page 97: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ในอาหารมากูเกู�นไปที่6าให�เกู�ดโรคภู�ยไขี�เจ7บ่ได� ถ�าม�คนร�งเกู�ยจผู้ลไม�ว'าเป.นย�น และว'าเป.นอาหารส6าหร�บ่ล�ง กู7จะม�อ�กูคนที่�0บ่อกูว'าผู้ลไม�และพิ*ช่ผู้�กูเป.นอาหารที่�0ด�ที่�0ส"ดส6าหร�บ่ช่'วยให�ช่�ว�ตย*นยาว และจ�ตใจเบ่�กูบ่านผู้าส"กู

             ความค�ดเหล'าน��ในเวลาและเหต"กูารณ์�ที่�0แตกูต'างกู�น กู7อาจกูล'าวได�ว'าเป.นส�0งที่�0ถ�กูต�อง แต'คนกู7จะร� �ส=กูส�บ่สน หร*อม�ฉะน��นที่ฤษฎิ�ที่��งหมดน��กู7จะกูลายเป.นเร*0องที่�0ที่6าให�คนซ้ำ=0งส�บ่สนอย�'แล�ว ส�บ่สนหน�กูย�0งขี=�นไปอ�กู

             ธีรรมช่าต�ม�ความเปล�0ยนแปลงอย�'ตลอดเวลา คนเราไม'สามารถเขี�าใจปรากูฏิกูารณ์�ที่�0แที่�จร�งขีองธีรรมช่าต�ได� โฉมหน�าขีองธีรรมช่าต�เป.นส�0งที่�0ไม'อาจร� �ได� กูารพิยายามจะจ�บ่ส�0งที่�0ไม'อาจร� �ได�น��มาใส'ในที่ฤษฎิ� และกู6าหนดเป.นหล�กูเกูณ์ฑ� กู7เปร�ยบ่เหม*อนกู�บ่กูารพิยายามจ�บ่สายลม ด�วยสว�งจ�บ่ผู้�เส*�อน�0นเอง

             ถ�าค"ณ์ปาไปย�งเป าที่�0ผู้�ด ค"ณ์กู7พิลาด

            มน"ษยช่าต�กู7เหม*อนกู�บ่คนตาบ่อดที่�0ไม'ร� �ว'าตนกู6าล�งเด�นไปไหน เขีาคล6าที่างไปด�วยไม�เที่�าขีองความร� �ที่างว�ที่ยาศาสตร� ขี*�นอย�'กู�บ่ย�น-หย�งในกูารกู6าหนดเส�นที่างขีอง ตน

             ด�งน��ผู้มต�องกูารจะพิ�ดกู7ค*อ อย'ากู�นอาหารด�วยสมอง และน�0นกู7ค*อกูารพิ�ดว'าให�กู6าจ�ดจ�ตแห'งกูารแบ่'งแยกูเส�ย ผู้มหว�งว'ามณ์ฑลอาหารที่�0ผู้มที่6าไว�กู'อนหน�าน��จะช่'วยที่6าหน�าที่�0เป.นม�คค"เที่ศกู�ที่�0จะแสดงให�เห7นความส�มพิ�นธี�ระหว'างอาหารช่น�ดต'าง ๆ และความส�มพิ�นธี�กู�บ่มน"ษย� แต'ค"ณ์สามารถที่��งม�นไปได�เลย หากูว'าค"ณ์สามารถเห7นม�นด�วยต�วค"ณ์เองส�กูคร��งหน=0ง

             ขี�อพิ�จารณ์าขี�อแรกูที่�0ส6าค�ญที่�0ส"ดกู7ค*อ เพิ*0อให�บ่"คคลสามารถพิ�ฒนาประสาที่ส�มผู้�สที่�0ว'องไวที่�0จะปล'อยให�ร'างกูายเล*อกูอาหารขีองม�นเอง กูารค�ดถ=งแต'เพิ�ยงต�วอาหารโดยละเลยจ�ต กู7เหม*อนกู�บ่กูารไปว�ด อ'านพิระส�ตร แต'ที่��งพิระพิ"ที่ธีไว�ขี�างนอกู แที่นที่�0จะศ=กูษาที่ฤษฎิ�ที่างปร�ช่ญาเพิ*0อจะเขี�าใจเร*0องอาหาร แต'ละคนควรจะเขี�าถ=งที่ฤษฎิ�จากูโภูช่นากูารประจ6าว�นขีองตนจะเป.นส�0งที่�0ด�กูว'า

             แพิที่ย�จะด�แลคนปBวย ส'วนคนที่�0ม�ส"ขีภูาพิสมบ่�รณ์�ได�ร�บ่กูารด�แลจากูธีรรมช่าต� แที่นที่�0จะรอให�ปBวยแล�วกู�นอาหารธีรรมช่าต�เพิ*0อร�กูษาต�ว คนเราควรจะม�ช่�ว�ตอย�'ในสภูาพิแวดล�อมตามธีรรมช่าต� เพิ*0อป องกู�นไม'ให�โรคภู�ยไขี�เจ7บ่เกู�ดขี*�น

             คนหน"'มสาวที่�0มาอย�'อาศ�ยในกูระที่'อมบ่นภู�เขีา และใช่�ช่�ว�ตแบ่บ่บ่รรพิกูาลกู�นอาหารธีรรมช่าต� และที่6าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� เป.นผู้��ที่�0ตระหน�กูร� �ในเป าหมายส�งส"ดขีองมน"ษย� และเขีาได�ต�ดส�นใจที่�0จะด6าเน�นช่�ว�ตไปตามเป าหมายเช่'นน��นด�วยหนที่างที่�0ตรงที่�0ส"ด

Page 98: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๔

๔.๖

อาหัารัและการัเกษติรั

                หัน�งส*อเกู�0ยวกู�บ่เกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�เล'มน�� ม�ความจ6าเป.นต�องผู้นวกูเอาขี�อพิ�จารณ์าเกู�0ยวกู�บ่อาหารธีรรมช่าต�เอาไว�ด�วย น��เพิราะว'า อาหารและกูารเกูษตรกู7ค*อหน�าและหล�งขีองส�0งเด�ยวกู�น ม�นเป.นส�0งที่�0ช่�ดเจนย�0งว'าหากูไมม�กูารที่6าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต� จะไม'ม�อาหารธีรรมช่าต�ส6าหร�บ่สาธีารณ์ช่น แต'ถ�าอาหารธีรรมช่าต�ม�ได�ร�บ่กูารยอมร�บ่ เกูษตรกูรกู7จะย�งคงส�บ่สนต'อไปว'าควรจะปล�กูอะไร

             หากูประช่าช่นม�ได�เป.นบ่"คคลที่�0เขี�าถ=งธีรรมช่าต� จะไม'อาจม�ที่��งเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�และอาหารธีรรมช่าต� ในกูระที่'อมหล�งหน=0งบ่นเขีา ผู้มสล�กูด�วยอ�กูษรไว�บ่นแผู้'นไม�วางอย�'เหน*อเตาไฟัว'า "ส�มมาโภูช่นา ส�มมากู�มม�นตะ ส�มมาสต�" ค6าที่��ง 3 ไม'อาจแยกูขีาดจากูกู�นและกู�น ถ�าค6าใดค6าหน=0งขีาดหายไป ค6าที่�0เหล*อกู7ไม'อาจที่6าให�เป.นจร�งได� ถ�าค6าใดค6าหน=0งได�ร�บ่กูารปฏิ�บ่�ต� ที่��งหมดกู7จะเป.นจร�งได�

             ผู้��คนจ6านวนมากูมองอย'างม�ความหว�งว'า "ความกู�าวหน�า" ขีองโลกูน��นจะเกู�ดขี*�นมาที่'ามกูลางความว" 'นวายและความส�บ่สน แต'กูารพิ�ฒนาที่�0ไร�เป าหมายและม�ล�กูษณ์ะที่6าลายน��น เป.นต�วกูารที่�0เช่*�อเช่�ญความส�บ่สนที่างความค�ด และไม'ม�อะไรมากูไปกูว'า ความเส*0อมโที่รมและกูารพิ�งที่ลายขีองมน"ษยช่าต�หากูปราศจากูความเขี�าใจอย'างแจ'มช่�ดถ=งต�นกู6าเน�ดอ�นไม'เคล*0อนไหว ซ้ำ=0งเป.นต�นกู6าเน�ดขีองกู�จกูรรมที่"กูช่น�ด น�0นค*อความเขี�าใจว'าธีรรมช่าต�ค*ออะไร กู7จะเป.นไปไม'ได�ที่�0จะฟัA� นฟั�ส"ขีภูาพิขีองเราให�กูล�บ่ค*นมา

 

Page 99: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

....... ย�0งผู้��คนที่6าอะไรมากูขี=�นเที่'าไหร' ย�0งส�งคมพิ�ฒนามากูขี=�นเที่'าไหร' ป>ญหาต'าง ๆกู7เกู�ดมากูขี=�นเที่'าน��น กูารที่�0ธีรรมช่าต�เส*0อมสภูาพิไปอย'างรวดเร7ว ที่ร�พิยากูรต'าง ๆ ร'อยหรอลงไป จ�ตว�ญญาณ์ขีองมน"ษย�ปBวยไขี�และแตกูสลาย ที่��งหมดน��ล�วนเป.นผู้ลส*บ่เน*0องมาจากู กูารที่�0มน"ษยช่าต�พิยายามเอาช่นะส�0งต'าง ๆ......

ภาค ๕ ควัามัโง6ด้ เหัมั,อนเป)นควัามัฉลาด้ ใครัค,อคนโง6 เก�ด้มัาเพิ,(อไปโรังเรั�ยุนอน�บาล เมัฆ่พิเนจรัและมัายุาแหั6งวั�ทยุาศิาสติรั� ทฤษฎี�ส�มัพิ�ทธีภาพิ หัมั 6บ านท�(ปรัาศิจากสงครัามัและส�นติ�ภาพิ ปฏิ�วั�ติ�ด้ วัยุฟางเส นเด้�ยุวั

๕.๑

ควัามัโง6ด้ เหัมั,อนเป)นควัามัฉลาด้

                ค�(าค*นในฤด�ใบ่ไม�ร'วงน��นย*ดยาวและหนาวเย7น กูารได�น� 0งจ�องมองถ'านที่�0ล"กูโพิลง พิร�อมกู�บ่ถ�วยช่าอ" 'น ๆ ในอ" �งม*อช่'างเป.นเวลาอ�นแสนส"ขี กูล'าวกู�นว'าจะค"ยเร*0องอะไรกู7ด�ที่��งน��นถ�าค"ยกู�นรอบ่กูองไฟั ด�วยเหต"น��ผู้มจ=งค�ดว'า เร*0องเกู�0ยวกู�บ่ความขี"'นเค*องขีองเพิ*0อนบ่�านน��นอาจเป.นห�วขี�อที่�0น'า

Page 100: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

สนใจ ซ้ำ=0งนานคร��งที่�0ผู้มจะหย�บ่ยกูเร*0องน��ขี=�นมาพิ�ด แต'ด�เหม*อนว'าม�นจะม�ป>ญหาบ่างประกูารอย�'

             ผู้มพิ�ดถ=งอย�'เสมอว'าสรรพิส�0งน��นไร�แกู'นสารอย'างไร มน"ษย�น� �นล�วนโง'เขีลาไม'ม�อะไรที่�0ต�องต'อส��แขี'งขี�นให�ได�มา และที่"กูอย'างที่�0กูระที่6าไปล�วนเป.นความพิยายามอ�นส�ญเปล'า ผู้มจะพิ�ดเช่'นน��นได�อย'างไร และย�งค"ยถ=งเร*0องราวเช่'นน��ต'อไปอ�กูได�อย'างไร หากูผู้มผู้ล�กูด�นต�วเองให�เขี�ยนอะไรออกูมา ส�0งเด�ยวที่�0ผู้มจะเขี�ยนกู7ค*อกูารเขี�ยนน��นไร�ประโยช่น� ม�นเป.นส�0งที่�0น'าง"นงงอย'างย�0ง

             ผู้มไม'ว�ตกูที่�0จะจมอย�'กู�บ่อด�ตขีองต�วเองนานพิอที่�0จะเขี�ยนอะไรเกู�0ยวกู�บ่ม�นและผู้มกู7ไม'ปราดเปร*0องพิอที่�0จะพิยากูรณ์�ถ=งอนาคต ผู้มเขี�0ยถ'านไฟัในเตาพิร�อมกู�บ่สนที่นาถ=งเร*0องราวในช่�ว�ตประจ6าว�น ผู้มจะเร�ยกูร�องให�ใครมาอดที่นฟั>งความเห7นโง' ๆ ขีองช่าวนาแกู'คนหน=0งได�อย'างไร

              บ่นเน�นในสวนม�กูระที่'อมด�นหล�งเล7กู ๆ อย�'หลายหล�ง จากูที่�0น� �นสามารถมองลงไปเห7นอ'าวม�ที่ซ้ำ=ยาม'า และที่�0ราบ่โดโกูอ�นกูว�างใหญ' ณ์ ที่�0น� 0นม�คนอย�'หย�บ่ม*อหน=0งที่�0รวมต�วกู�น และใช่�ช่�ว�ตอย'างเร�ยบ่ง'ายอย�'ด�วยกู�น ไม'ม�เคร*0องอ6านวยความสะดวกูแบ่บ่สม�ยใหม' ใช่�เวลายามเย7นอ�นสงบ่อย�'ภูายใต�แสงเที่�ยนและแสงตะเกู�ยง พิวกูเขีาอย�'อาศ�ยด�วยป>จจ�ยย�งช่�พิอ�นสาม�ญ ได�แกู' ขี�าวกูล�อง พิ*ช่ผู้�กู เส*�อผู้�า และช่ามใส'อาหาร พิวกูเขีามาจากูที่�0ต'าง ๆ พิ�กูอาศ�ยอย�'ที่�0น�0ช่� 0วระยะหน=0งแล�วกู7จากูไป

              ในบ่รรดาแขีกูที่�0มาม�ที่��งน�กูว�จ�ยที่างกูารเกูษตร น�กูศ=กูษา ผู้��คงแกู'เร�ยน เกูษตรกูร ฮ�ปปJ� กูว� คนพิเนจร ม�ที่��งคนหน"'ม คนแกู' ผู้��ช่าย ผู้��หญ�งที่�0หลากูหลายบ่"คล�กูล�กูษณ์ะและส�ญช่าต� คนส'วนใหญ'ที่�0อย�'นานล�วนเป.นคนหน"'มสาว ที่�0ต�องกูารระยะเวลาส6าหร�บ่กูารใคร'ครวญพิ�จารณ์า

              หน�าที่�0ขีองผู้มค*อผู้��ด�แลที่�0พิ�กูแรมรายที่างแห'งน�� ให�บ่ร�กูารน6�าช่าแกู'ผู้��เด�นที่างที่�0มาแล�วกู7จากูไป และเม*0อพิวกูเขีาอย�'ช่'วยงานในที่"'งนา ผู้มกู7จะร� �ส=กูเพิล�ดเพิล�นกู�บ่กูารร�บ่ฟั>งเร*0องราวความเป.นไปขีองโลกูภูายนอกู

              ที่��งน��อาจจะฟั>งด�เขี�าที่�ด� แต'แที่�ที่�0จร�งแล�ว ม�นม�ใช่'ช่�ว�ตที่�0สบ่ายหร*อง'ายดายเลย ผู้มสน�บ่สน"นกูารเกูษตรกูรรมแบ่บ่ "ไม'กูระที่6า" และกู7ม�คนจ6านวนมากูได�มาที่�0น�0โดยค�ดว'าพิวกูเขีาจะพิบ่เม*องในฝ>นที่�0เขีาจะม�ช่�ว�ตอย�'ได�โดยไม'ต�องแม�แต'ล"กูขี=�นมาจากูเต�ยงนอน คนเหล'าน��จะต�องพิบ่กู�บ่ความประหลาดใจอย'างใหญ'หลวงเม*0อพิบ่ว'าต�องขีนน6�าจากูบ่'อน6�าพิ"ในที่'ามกูลางหมอกูยามเช่�าตร� ' ต�องผู้'าฟัAนจนม*อพิองแดง ปวดแสบ่ปวดร�อน ที่6างานอย�'ในโคลนล=กูถ=งขี�อเที่�า ม�คนจ6านวนมากูต�องร�บ่เผู้'นหน�กูล�บ่ไป

              ว�นน��ขีณ์ะที่�0ผู้มมองด�คนหน"'มสาวที่�0ที่6างานกู�นในกูระที่'อมหล�งน�อย กู7ม�หญ�งสาวคนหน=0งที่�0มาจากูฟั�นาบ่าช่� เด�นขี=�นมาบ่นเขีา              เม*0อผู้มถามว'า เธีอมาที่6าไมที่�0น�0 เธีอตอบ่ว'า "ฉ�นเพิ�ยงแต'มา กู7เที่'าน��น ฉ�นไม'ร� �อะไรมากูกูว'าน��หรอกู"

              สาวน�อยที่�0ฉลาดเฉล�ยวที่'าที่างเฉยเมยคนน��นต�ส6านวน              ด�งน��นผู้มเลยถามว'า "ถ�าเธีอร� �ว'าเธีอย�งไม'กูระจ'างแจ�ง กู7ไม'ม�อะไรต�องพิ�ดใช่'ไหม กูารเขี�าใจโลกูโดยอาศ�ยอ6านาจแห'งกูารแบ่'งแยกู ที่6าให�คนเราส�ญเส�ยกูารแลเห7นความหมายขีองม�น น�0

Page 101: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ม�ใช่'หร*อที่�0ที่6าให�โลกูเราม�สภูาพิที่�0หย"ดน�0งตายต�วด�งเช่'นที่�0เป.นอย�'"              เธีอตอบ่อย'างน"'มนวลว'า "ใช่' ถ�าค"ณ์พิ�ดเช่'นน��น"

              "บ่างที่�เธีออาจไม'ม�ความค�ดที่�0แจ'มช่�ดน�กูว'ากูารประจ�กูษ�แจ�งค*ออะไร ว'าแต'ว'าเธีออ'านหน�งส*ออะไรกู'อนมาที่�0น�0"              เธีอส�0นศ�รษะเป.นกูารตอบ่ปฏิ�เสธี

              คนเราศ=กูษาเพิราะเขีาค�ดว'าเขีาไม'เขี�าใจ แต'กูารศ=กูษาไม'ได�ช่'วยให�คนเราเกู�ดความเขี�าใจได� เขีาศ=กูษาอย'างหน�กูเพิ�ยงเพิ*0อจะพิบ่ในที่�ายที่�0ส"ดว'า คนเราไม'สามารถร� �อะไรเลย ความเขี�าใจน��นอย�'นอกูเหน*อกูารเขี�าถ=งขีองมน"ษย�

              โดยปกูต�คนเราม�กูค�ดว'า ค6าว'า "ไม'เขี�าใจ" น��นใช่�ในกูรณ์�ที่�0ค"ณ์เขี�าใจขีอง ๙ ส�0ง และม�เพิ�ยง ๑ ส�0งที่�0ค"ณ์ไม'เขี�าใจ แต'เม*0อค"ณ์ต��งใจที่�0จะเขี�าใจขีองที่��ง ๑๐ ส�0ง ค"ณ์จะไม'สามารถเขี�าใจอะไรแม�ส�กูส�0งเด�ยว ถ�าค"ณ์ร� �จ�กูดอกูไม�ถ=ง ๑๐๐ ช่น�ดค"ณ์จะไม' "ร� �จ�กู" ม�นส�กูช่น�ด คนเราต�องต'อส��อย'างหน�กูเพิ*0อจะเขี�าใจ ที่6าให�ต�วเองเช่*0อว'าได�เขี�าใจ และกู7ตายไปโดยไม'ร� �อะไรส�กูอย'าง

              คนหน"'มเหล'าน��นหย"ดพิ�กูจากูงานช่'างไม� ที่ร"ดกูายลงน�0งบ่นพิ*�นหญ�าใกูล�ต�นส�มต�นใหญ' และมองด�ป"ยเมฆ่บ่นฟัากูฟั าที่างใต�

              คนเราค�ดว'าเม*0อเขีาละสายตาจากูพิ*�นโลกูไปย�งที่�องฟั า เขีาจะเห7นสรวงสวรรค� เขีาแยกูผู้ลส�มออกูจากูใบ่ส�เขี�ยวขีองม�น และกูล'าวว'า เขีาร� �จ�กูส�เขี�ยวขีองใบ่และส�ส�มขีองผู้ล แต'จากูช่�0วขีณ์ะที่�0เขีาแยกูระหว'างส�เขี�ยวกู�บ่ส�ส�ม ส�ที่�0แที่�กู7หายไป

              ผู้��คนค�ดว'าเขีาเขี�าใจส�0งต'าง ๆ เพิราะเขีาค"�นเคยกู�บ่ม�น น�0เป.นเพิ�ยงความร� �ที่�0ผู้�วเผู้�น ม�นเป.นความร� �ขีองน�กูดาราศาสตร�ที่�0ร� �จ�กูช่*0อขีองกูล"'มดาว เป.นความร� �ขีองน�กูพิฤกูษศาสตร�ที่�0ร� �จ�กูกูารจ6าแนกูประเภูที่ขีองใบ่และดอกู เป.นความร� �ขีองจ�ตรกูรที่�0ร� �จ�กูที่ฤษฎิ�ความงามขีองส�เขี�ยวและแดง น�0ม�ใช่'กูารร� �จ�กูธีรรมช่าต�โดยต�วขีองม�นเอง พิ*�นโลกู และที่�องฟั า ส�เขี�ยวและส�แดง น�กูดาราศาสตร� น�กูพิฤกูษศาสตร� และจ�ตรกูร ม�ได�ที่6าอะไรมากูไปกูว'ากูารจ�บ่เอาความประที่�บ่ใจและต�ความม�นโดยอาศ�ยความที่ะยานแห'งจ�ตขีองแต'ละคน ย�0งเขีาเขี�าไปเกู�0ยวขี�องกู�บ่กู�จกูรรมที่างพิ"ที่ธี�ป>ญญามากูเที่'าไร เขีากู7ย�0งแยกูต�วออกูจากูธีรรมช่าต� และยากูที่�0จะอย�'อย'างธีรรมช่าต�มากูเที่'าน��น

              โศกูนาฏิกูรรมกู7ค*อด�วยความหย�0งผู้ยองอ�นเหลวไหลขีองคนเรา เขีาพิยายามที่�0จะด�ดธีรรมช่าต�ให�เป.นไปตามเจตนาขีองตน มน"ษย�สามารถที่6าลายร�ปที่รงขีองธีรรมช่าต�ได� แต'เขีาไม'สามารถสร�างม�นขี=�นมาได� กูารแบ่'งแยกูซ้ำ=0งเป.นความเขี�าใจที่�0เป.นส'วน ๆ และไม'สมบ่�รณ์�ม�กูจะเป.นจ"ดต��งต�นขีองความร� �ขีองมน"ษย� ความไม'สามารถเขี�าใจองค�รวมขีองธีรรมช่าต� คนเราจ=งไม'สามารถที่6าอะไรได�ด�กูว'ากูารสร�างแบ่บ่จ6าลองอ�นไม'สมบ่�รณ์�ขีองธีรรมช่าต�ขี=�น และจากูน��นกู7หลอกูต�วเองให�ค�ดว'า เขีาได�สร�างอะไรบ่างส�0งบ่างอย'างที่�0เป.นธีรรมช่าต�ขี=�นมา

              ที่��งหมดที่�0คนเราต�องที่6าเพิ*0อร� �จ�กูธีรรมช่าต�กู7ค*อ กูารตระหน�กูว'าตนไม'ได�ร� �อะไรจร�ง ๆ เลยส�กูอย'าง ตระหน�กูว'าตนเองไม'อาจร� �อะไรส�กูอย'าง น�0จ=งจะคาดหว�งได�ว'าเขีาจะเล�กูสนใจในความร� �แบ่บ่

Page 102: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

แบ่'งแยกู เม*0อเขีาละที่��งความร� �แบ่บ่แบ่'งแยกู ความร� �แบ่บ่ไม'แบ่'งแยกูจะปรากูฏิขี=�นเองภูายในต�วขีองเขีา ถ�าเขีาไม'พิยายามค�ดเกู�0ยวกู�บ่กูารร� � หากูเขีาไม'ว�ตกูเกู�0ยวกู�บ่กูารเขี�าใจ เวลาแห'งกูารเขี�าใจขีองเขีากู7จะมาถ=ง ไม'ม�ว�ธี�กูารอ*0นใดนอกูจากูที่6าลายอ�ตตาขีองตนเส�ย สล�ดที่��งความค�ดที่�0ว'ามน"ษย�อย�'แยกูขีาดจากูสรวงสวรรค�และพิ*�นพิ�ภูพิ

              "น�0หมายถ=งกูารเป.นคนโง'แที่นที่�0จะเป.นคนฉลาด" ผู้มตะคอกูใส'หน"'มน�อยคนหน=0งที่�0ม�แววฉลาด และความใจเย7นบ่นใบ่หน�า "เธีอร� �ไหม เห7นแววตาขีองเธีอแล�วที่6าให�เขี�าใจว'าเธีอเป.นคนเช่'นไร ความโง'น� �นมองด�ภูายนอกูน=กูว'าเป.นความฉลาด เธีอร� �ต�วหร*อเปล'าว'าเป.นคนฉลาดหร*อคนโง' หร*อเธีอกู6าล�งพิยายามเป.นคนฉลาดแบ่บ่โง' ๆ เธีอไม'สามารถเป.นคนฉลาด ไม'สามารถเป.นคนโง' เม*0อน�0งอย�'เช่'นน�� ตอนน��เธีอเป.นอย'างน��นใช่'ไหม"

              กู'อนที่�0ผู้มจะร� �ต�ว ผู้มกู7โกูรธีต�วเองที่�0ที่วนค6าซ้ำ6�า ๆ ซ้ำากู ๆ ค6าพิ�ดที่�0ไม'สามารถเที่�ยบ่ได�กู�บ่ป>ญญาแห'งกูารน�0ง ค6าพิ�ดที่�0ผู้มเองกู7ไม'อาจเขี�าใจ

              พิระอาที่�ตย�ในฤด�ใบ่ไม�ร'วงลดต60าลงอย�' ณ์ ขีอบ่ฟั า ล6าแสงสล�วขีองดวงตะว�นสาดส'องมาถ=งโคนต�นไม�เฒ'า หน"'มสาวเด�นที่างกูล�บ่ส�'ที่�บ่กูระที่'อมอย'างช่�า ๆ เพิ*0อกู�นอาหารม*�อเย7น ในขีณ์ะที่�0ล6าแสงสะที่�อนจากูที่ะเลในสาดต�องเบ่*�องหล�งขีองเขีาเหล'าน��น ผู้มเด�นตามหล�งที่'ามกูลางความม*ดที่�0โรยต�วลงมาอย'างเง�ยบ่ง�น

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๒

ใครัค,อคนโง6

                กล6าวักู�นว'าไม'ม�ส�ตว�โลกูช่น�ดใดที่�0ฉลาดเที่'ากู�บ่มน"ษย� และโดยอาศ�ยป>ญญาด�งกูล'าวคนเราจ=งกูลายเป.นส�ตว�โลกูช่น�ดเด�ยวที่�0สามารถที่6าสงครามน�วเคล�ยร�ได�

Page 103: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

            เม*0อว�นกู'อนเจ�าขีองร�านอาหารธีรรมช่าต�แห'งหน=0ง ที่�0อย�'หน�าสถาน�รถไฟัโอซ้ำากู�า ได�ปJนเขีาขี=�นมาที่�0น�0พิร�อมกู�บ่พิาเพิ*0อนมา ๗ คน เหม*อนกู�บ่เที่วดาแห'งโช่คที่��ง ๗ ตอนเที่�0ยงในขีณ์ะที่�0เราน�0งกู�นอาหารที่�0ไม'ได�ตระเตร�ยม ซ้ำ=0งได�แกู'ขี�าวกูล�องกู�บ่จ�บ่ฉ'าย คนหน=0งในพิวกูเราได�กูล'าวกู�บ่เพิ*0อนที่�0มาด�วยว'า ในบ่รรดาเด7กู ๆ ม�กูจะม�คนหน=0งที่�0ไม'สนใจความเป.นไปขีองโลกู ผู้��ที่�0ห�วเราะอย'างเบ่�กูบ่านเป.นส"ขี ส'วนอ=กูคนที่�0ม�กูจะต�องเป.น "ม�า" เม*0อเล'นเกูม "ขี�0ม�าส'งเม*อง" ส'วนคนที่�0 ๓ ม�กูจะม�เล'ห�อ"บ่ายในกูารช่�งเอาขีนมขีองผู้��อ*0นอย�'เสมอ กู'อนที่�0จะม�กูารเล*อกูห�วหน�าช่� �นคร�ม�กูจะพิ�ดอย'างเคร'งเคร�ยดจร�งจ�ง ถ=งความต�องกูารจะได�ห�วหน�าที่�0ม�ค"ณ์สมบ่�ต�ในกูารเป.นผู้��น6าที่�0ด� และความส6าค�ญในกูารเล*อกูห�วหน�าอย'างฉลาด เม*0อม�กูารเล*อกูต��งขี=�น กูล�บ่กูลายเป.นเจ�าหน�ที่�0ห�วเราะอย'างเบ่�กูบ่านอย�'ขี�างถนนได�ร�บ่เล*อกู"

             ที่"กูคนห�วเราะ แต'ผู้มไม'เขี�าใจว'าเขีาห�วเราะที่6าไม ผู้มค�ดแต'เพิ�ยงว'าม�นเป.นเร*0อง ธีรรมดา

             ถ�าส�0งต'าง ๆ ถ�กูมองในแง'ขีองกูารได�และเส�ย คนกู7จะมองได�ว'าเด7กูที่�0ม�กูจะต�องเล'นเป.นม�าค*อผู้��เส�ย แต'ความย�0งใหญ'และความธีรรมดาสาม�ญไม'อาจใช่�กู�บ่เด7กูได� คร�ค�ดว'าเด7กูฉลาดเป.นคนที่�0น'าสนใจที่�0ส"ด แต'เด7กูอ*0นจะมองว'าเขีาใช่�ความฉลาดในที่างที่�0ผู้�ด เป.นคนที่�0จะเอาเปร�ยบ่คนอ*0น

             กูารค�ดว'าคนที่�0ฉลาดและสามารถด�แลต�วเองได�น� �นเป.นกูรณ์�พิ�เศษ และเป.นกูารด�กูว'าที่�0จะเป.นกูรณ์�พิ�เศษ น��เป.นค'าน�ยมขีอง "ผู้��ใหญ'" คนที่�0กูระที่6าแต'ส�0งที่�0เป.นเร*0องขีองตน กู�นและนอนหล�บ่ด� คนที่�0ไม'ม�อะไรกู�งวล เป.นคนที่�0ม�ช่�ว�ตอย�'อย'างน'าพิ=งพิอใจที่�0ส"ดในความค�ดขีองผู้ม ไม'ม�ใครย�0งใหญ'ไปกูว'าคนที่�0ไม'ต�องกูารประสบ่ความส6าเร7จในส�0งใด

             ในน�ที่านอ�สป เม*0อกูบ่ขีอนายจากูพิระเจ�า พิระองค�ประที่านขีอนไม�มาให�กูบ่เล'นสน"กูอย�'กู�บ่ขีอนไม�ที่�0ไม'เคล*0อนไหว ต'อมาเม*0อกูบ่ต�องกูารนายที่�0ย�0งใหญ'กูว'าขีอนไม� พิระองค�กู7ที่รงประที่านนกูกูระสามาให� และตอนจบ่ขีองน�ที่านกู7ค*อนกูกูระสากู�นกูบ่เหล'าน��นจนหมด

             ถ�าคนที่�0ย*นอย�'ขี�างหน�าเป.นคนย�0งใหญ' คนที่�0ตามหล�งจะต�องต'อส��และต=งเคร�ยด แต'ถ�าค"ณ์เล*อกูคนธีรรมดาให�อย�'หน�า คนที่�0ตามหล�งกู7จะม�เวลาผู้'อนคลาย คนเราค�ดว'าผู้��ที่�0เขี�มแขี7งและฉลาดเป.นคนเด'นคนส6าค�ญ และด�วยเหต"น��เขีาจ=งเล*อกูนายกูร�ฐมนตร�ที่�0เขี�ามาลากูจ�งประเที่ศช่าต�เหม*อนกู�บ่เป.นห�วรถจ�กูรด�เซ้ำล

             "คนประเภูที่ใดที่�0ควรได�ร�บ่เล*อกูเป.นนายกูร�ฐมนตร�กู�นหนอ"

             "ขีอนไม�ที่*0อ ๆ ซ้ำ�" ผู้มตอบ่ "ไม'เห7นม�ใครเหมาะสมกูว'าดาร�ม'า-ซ้ำ�ง* เขีาเป.นคนที่�0ผู้'อนคลายผู้าส"กู ที่�0น� 0งภูาวนาอย�'ได�เป.นปJ ๆ โดยไม'เอ'ยวาจาส�กูค6า ถ�าค"ณ์ผู้ล�กูเขีาที่�หน=0ง เขีากู7จะล�มต�วลงไป แต'ด�วยกูารย*นหย�ดโดยไร�อากูารต'อต�าน เขีากู7จะล"กูขี=�นมาน�0งในที่'าสมาธี�อย'างเด�มเสมอ ดาร�ม'าซ้ำ�งไม'ใช่'เพิ�ยงน�0งอย'างเกู�ยจคร�านไขีว�ขีาและซ้ำ'อนม*อไว�เที่'าน��น เขีาจะถล=งตาอย'างเง�ยบ่ ๆ ใส'คนที่�0ต�องกูารจะด=งแขีนขีาขีองเขีาออกูมา"             "ถ�าค"ณ์ไม'ที่6าอะไรเลย โลกูกู7จะไม'สามารถด6าเน�นต'อไปได� โลกูจะเป.นอย'างไรถ�าปราศจากูกูารพิ�ฒนา"            "กู7ที่6าไมค"ณ์ต�องพิ�ฒนาด�วยเล'า หากูอ�ตราเต�บ่โตที่างเศรษฐกู�จเพิ�0มขี=�นจากูร�อยละ ๕ เป.น

Page 104: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ร�อยละ ๑๐ ความส"ขีจะเพิ�0มขี=�นอ�กูเที่'าต�วด�วยหร*อเปล'า จะม�อะไรผู้�ดปกูต�หร*อถ�าอ�ตราเต�บ่โตที่างเศรษฐกู�จเที่'ากู�บ่ ๐ น�0ม�ใช่'ภูาวะที่างเศรษฐกู�จที่�0ม� 0นคงกูว'าละหร*อ จะม�อะไรด�ไปกูว'ากูารอย�'อย'างเร�ยบ่ง'าย และที่6าอะไรอย'างสบ่าย ๆ อ�กูล'ะ"

             ผู้��คนพิยายามค�นคว�าเร�ยนร� �ว'าธีรรมช่าต�ม�กูลไกูกูารที่6างานอย'างไร และน6าธีรรมช่าต�มาใช่�สอย โดยค�ดว'ากูารที่6าเช่'นน��จะเป.นประโยช่น�ต'อมน"ษยช่าต� ตราบ่จนถ=งป>จจ"บ่�น ผู้ลล�พิธี�ปรากูฏิออกูมาแล�วว'า ดาวเคราะห�ดวงน��เต7มไปด�วยมลภูาวะ ผู้��คนกู6าล�งเคว�งคว�างส�บ่สน และเราได�เขี�าส�'ย"คสม�ยใหม'แห'งความว" 'นวาย

             ในไร'นาแห'งน��เราได�ที่6าเกูษตรกูรรมแบ่บ่ "ไม'กูระที่6า" และกู�นธี�ญญาหารพิ*ช่ผู้�กู และส�มที่�0ถ�กูส"ขีอนาม�ยและม�รสอร'อย เพิ�ยงกูารด6ารงช่�ว�ตที่�0แนบ่สน�ที่กู�บ่ต�นธีารแห'งสรรพิส�0ง กู7เป.นส�0งม�ความหมาย และเป.นความพิ=งพิอใจขี��นพิ*�นฐาน ช่�ว�ตกู7จะเป.นล6าน6าเพิลง และกูาพิย�กูว�

             เกูษตรกูรม�กู�จว" 'นวายมากูเกู�นไป เม*0อผู้��คนเร�0มศ=กูษาว�จ�ยโลกู และต�ดส�นว'าม�นเป.นส�0ง "ด�" ถ�าเราที่6าส�0งน��หร*อส�0งน��น งานว�จ�ยที่��งหมดขีองผู้มอย�'ในที่�ศที่างขีองกูาร "ไม'" ที่6าส�0งน�� หร*อส�0งน��น ประสบ่กูารณ์� ๓๐ ปJที่�0ผู้'านมาได�สอนผู้มว'าเกูษตรกูรจะม�ช่�ว�ตที่�0ด�ขี=�นกูว'าน�� ถ�าที่6าอะไรให�น�อยจนแที่บ่ไม'ที่6าอะไรเลย

             ย�0งผู้��คนที่6าอะไรมากูขี=�นเที่'าไหร' ย�0งส�งคมพิ�ฒนามากูขี=�นเที่'าไหร' ป>ญหาต'าง ๆกู7เกู�ดมากูขี=�นเที่'าน��น กูารที่�0ธีรรมช่าต�เส*0อมสภูาพิไปอย'างรวดเร7ว ที่ร�พิยากูรต'าง ๆ ร'อยหรอลงไป จ�ตว�ญญาณ์ขีองมน"ษย�ปBวยไขี�และแตกูสลาย ที่��งหมดน��ล�วนเป.นผู้ลส*บ่เน*0องมาจากูกูารที่�0มน"ษยช่าต�พิยายามเอาช่นะส�0งต'าง ๆ แต'เด�มมาไม'ม�เหต"ผู้ลที่�0จะต�องกู�าวหน�า และไม'ม�อะไรที่�0ต�องที่6า เราได�มาถ=งจ"ดที่�0ว'า ไม'ม�หนที่างอ*0นอ�กูแล�วนอกูจากูกูระที่6ากูาร "เคล*0อนไหว" ที่�0จะไม'ที่6ากูารอ�นใดที่��งส��น

            

* ดาร�ม'า-ซ้ำ�ง เป.นขีองเล'นขีองเด7กูญ�0ป"Bนที่�0เป.นที่�0ร� �จ�กูกู�นด� ม�นเป.นล�กูบ่�ลล�นใหญ' ที่�0ม�น6�าหน�กูถ'วงอย�'ที่�0ฐาน เป.นร�ปขีองพิระน�0งในที่'าสมาธี�

Page 105: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๓

เก�ด้มัาเพิ,(อไปโรังเรั�ยุนอน�บาล

                ชี้ายุหน"'มพิร�อมกู�บ่ถ"งใบ่ย'อมบ่นบ่'า เด�นที่อดน'องตรงมาหาพิวกูเราที่�0ที่6างานกู�นอย�'ในที่"'งนา             "ค"ณ์มาจากูไหน" ผู้มถาม              "จากูที่�0โน'น"

             "ค"ณ์มาที่�0น�0ได�ย�งไง"

             "ผู้มเด�นมา"             "ค"ณ์มาที่�0น�0ที่6าไม"

             "ผู้มไม'ร� �"

             คนส'วนใหญ'ที่�0มาที่�0น�0ไม'ร �บ่ร�อนที่�0จะเปUดเผู้ยช่*0อ หร*อเร*0องราวในอด�ตขีองตน เขีาไม'ม�เป าหมายที่�0ช่�ดเจนน�กูด�วย เพิราะว'าพิวกูเขีาหลายคนไม'ร� �ว'าตนมาที่�0น�0ที่6าไม เพิ�ยงแต'มา น�0เป.นเพิ�ยงส�0งธีรรมดาสาม�ญ

             ในยามเร�0มแรกู คนเราไม'ร� �ว'าเขีามาจากูไหน หร*อจะไปไหน กูารพิ�ดว'าค"ณ์เกู�ดมาจากูครรภู�มารดา และต�องกูล�บ่ไปส�'ผู้งคล�ด�น เป.นค6าอธี�บ่ายที่างช่�วว�ที่ยาแต'ไม'ม�ใครร� �ว'าม�อะไรด6ารงอย�'กู'อนกูารเกู�ด หร*อโลกูที่�0รอเราอย�'ภูายหล�งตาย

             เกู�ดมาโดยไม'ร� �เหต"ผู้ล เพิ�ยงเพิ*0อจะหล�บ่ตาและจากูไปด�วยความไม'ร� �อ�นหาที่�0ส"ดม�ได� มน"ษย�แที่�จร�งแล�วต'างเป.นส�ตว�โลกูที่�0น'าสงสาร

             ว�นต'อมา ผู้มได�พิบ่หมวกูสานที่�0น�กูแสวงบ่"ญกูล"'มหน=0งมาที่��งไว� คราวที่�0แวะมาเย�0ยมหล�งจากูไปนม�สกูารว�ดในช่�โกูกู" บ่นหมวกูสานน��นม�อ�กูษรเขี�ยนไว�ว'า "เร�0มแรกูน��นไม'ม�ตะว�นออกูตะว�นตกู ที่�ศที่างน�บ่ส�บ่อสงไขีย" บ่�ดน��ขีณ์ะที่�0ถ*อหมวกูในม*อ ผู้มถามหน"'มคนน��นอ�กูว'า เขีามาจากูไหน และเขีาตอบ่ว'า เขีาเป.นล�กูช่ายช่องน�กูบ่วช่แห'งว�ดคานาซ้ำาว'า เขีาร� �ส=กูว'าเป.นเร*0องโง'เขีลาที่�0ได�แต'อ'านค�มภู�ร�อย�'ตลอดที่��งว�น จ=งค�ดอยากูเปล�0ยนมาเป.นเกูษตรกูรบ่�าง

             ไม'ม�ตะว�นออกูหร*อตะว�นตกู ดวงตะว�นขี=�นที่างที่�ศตะว�นออกู และตกูที่างที่�ศตะว�นตกู แต'น�0เป.นเพิ�ยงกูารส�งเกูตที่างดาราศาสตร�เที่'าน��น ความร� �ที่�0ว'าเราน��นไม'เขี�าใจที่��งตะว�นออกูและตะว�นตกูน��นเป.นส�0งที่�0ใกูล�เค�ยงกู�บ่ส�จจะ ขี�อเที่7จจร�งกู7ค*อไม'ม�ใครร� �ว'าดวงอาที่�ตย�มาจากูแห'งหนใด

Page 106: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

             ในบ่รรดาค�มภู�ร�เป.นหม*0น ๆ ส�ตร ม�พิระส�ตรหน=0งที่�0น'าส6าน=กูในค"ณ์ เป.นพิระส�ตรที่�0รวมเอาประเด7นที่�0ส6าค�ญที่��งหมดไว� พิระส�ตรน��นค*อค�มภู�ร�พิระหฤที่�ยส�ตรตามพิระส�ตรกูล'าวว'า "พิระส�มมาส�มพิ"ที่ธีเจ�าตร�สว'า 'ร�ปค*อความว'าง ความว'างค*อร�ป' ว�ตถ"และจ�ตเป.นหน=0งเด�ยว แต'ที่��งหมดล�วนเป.นความว'าง มน"ษย�ม�ได�ม�อย�' ม�ได�ไม'ม�อย�' ม�ได�เกู�ดและม�ได�ตาย ปราศจากูช่ราและความเจ7บ่ไขี� ปราศจากูกูารเพิ�0มและปราศจากูกูารลด"

             ว�นต'อมาขีณ์ะที่�0กู6าล�งเกู�0ยวขี�าว ผู้มพิ�ดกู�บ่คนหน"'มที่�0น� 0งพิ�งกู�บ่ฟัางกูองใหญ'ว'า "ผู้มค�ดว'าเม*0อขี�าวถ�กูหว'านในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� เมล7ดจะงอกูเป.นต�นอ'อน และขีณ์ะน��ขีณ์ะที่�0เรากู6าล�งเกู�0ยวขี�าว ม�นกู7ด�เหม*อนกู�บ่ตายไป แต'ความจร�งกู7ค*อแบ่บ่แผู้นเช่'นน��จะเกู�ดขี=�นซ้ำ6�า ๆ ปJแล�วปJเล'า ซ้ำ=0งหมายความว'าช่�ว�ตน��นม�อย�'อย'างต'อเน*0องในที่"'งนาแห'งน�� และกูารตายในแต'ละปJโดยต�วม�นเองกู7เป.นกูารเกู�ดใหม'ในแต'ละปJด�วย ค"ณ์สามารถพิ�ดได�ว'า ขี�าวที่�0เกู�0ยวอย�'ในขีณ์ะน��ม�ช่�ว�ตส*บ่ต'ออย'างไม'ขีาดสาย"

             มน"ษย�ม�กูจะมองช่�ว�ตและความตายด�วยที่�ศนาว�ส�ยที่�0ค'อนขี�างต*�น กูารเกู�ดขี=�นขีองฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� และกูารตายจากูขีองฤด�ใบ่ไม�ร'วงม�ความหมายอย'างไรต'อหญ�าเหล'าน�� คนเราค�ดว'าช่�ว�ตค*อความร*0นรมย� และความตายค*อความเศร�าสลด เมล7ดขี�าวที่�0นอนน�0งอย�'ในพิ*�นด�น ซ้ำ=0งจะงอกูเป.นต�นอ'อนในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล� ใบ่และล6าต�นขีองม�นจะเห�0ยวเฉาในฤด�ใบ่ไม�ร'วง แต'กูระน��นเมล7ดกูระจ�ร�ดขีองม�นกู7ย�งคงห'อห"�มความร*นรมย�แห'งช่�ว�ตไว�อย'างเต7มเปJ0 ยม ความร*0นรมย�แห'งช่�ว�ตม�ได�สลายไปพิร�อมกู�บ่ความตาย ความตายม�ใช่'อะไรมากูกูว'ากูารจากูไปช่�0วคราว ค"ณ์ม�ได�กูล'าวหรอกูหร*อว'าขี�าวน��ม�ได�ร� �จ�กูความเศร�าสลดขีองความตาย ด�วยเหต"ที่�0ม�นเป.นเจ�าขีองความร*0นรมย�แห'งช่�ว�ตอ�นเต7มเปJ0 ยม

             ส�0งเด�ยวกู�นที่�0เกู�ดขี=�นกู�บ่ขี�าวเจ�าและขี�าวบ่าร�เลย� กู7เกู�ดขี=�นอย'างต'อเน*องไม'ขีาดสายภูายในกูายขีองมน"ษย�ด�วย แต'ละว�นผู้มและเล7บ่งอกูใหม' ม�เซ้ำลเป.นหม*0น ๆ ที่�0ตายไป เซ้ำลใหม'เป.นหม*0นกู7เกู�ดขี=�นแที่นที่�0 เล*อดในกูายเม*0อเด*อนที่�0แล�วกู7ไม'ใช่'เล*อดเด�มในว�นน�� เม*0อค"ณ์ค�ดว'าบ่"คล�กูล�กูษณ์ะขีองค"ณ์จะส*บ่ต'อในร'างกูายขีองล�กูและหลานต'อไป ค"ณ์กู7สามารถกูล'าวได�ว'าค"ณ์กู6าล�งตายและเกู�ดใหม'ในแต'ละว�นและย�งคงม�ช่�ว�ตต'อไปอ�กูหลายช่�0วอาย"คนหล�งจากูตายไปแล�ว

             หากูว'ากูารม�ส'วนร'วมอย�'ในว�ฏิจ�กูรขีองกูารเกู�ดตายน��จะสามารถประสบ่ส�มผู้�สได�ในแต'ละว�น กู7จะไม'ม�อะไรอ*0นที่�0จ6าเป.นย�0งไปกูว'าน��อ�กู แต'คนส'วนใหญ'ไม'สามารถช่*0นช่มกู�บ่ช่�ว�ตขีณ์ะที่�0ม�นผู้'านไป และแปรเปล�0ยนไปในแต'ละว�น เขีาย=ดต�ดกู�บ่ช่�ว�ตตามประสบ่กูารณ์�ที่�0เขีาได�ส�มผู้�สมา และความต�ดย=ดเป.นน�ส�ยเช่'นน��ที่�0น6าความกูล�วตายมาให� กูารให�ความใฝBใจแต'กู�บ่อด�ตที่�0ได�ผู้'านพิ�นไปแล�วหร*อต'ออนาคตที่�0ย�งไม'มาถ=ง เขีากู7ได�หลงล*มไปว'าเขีาม�ช่�ว�ตอย�'บ่นพิ*�นพิ�ภูพิในป>จจ"บ่�นขีณ์ะ กูารต'อส��ในความส�บ่สน เขีาจะเฝ ามองช่�ว�ตขีองเขีาที่�0ผู้'านไปเหม*อนอย�'ในความฝ>น

             "ถ�าหากูช่�ว�ตและความตายเป.นความจร�ง ความที่"กูขี�ขีองมน"ษย�จะม�ใช่'เป.นส�0งที่�0หลบ่เล�0ยงม�ได�ละหร*อ"

             "ม�นไม'ม�ช่�ว�ตหร*อความตาย"

             "ค"ณ์พิ�ดเช่'นน��นได�ย�งไง"

Page 107: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

             โลกูโดยต�วม�นเองค*อเอกูภูาพิขีองว�ตถ"ในกูระแสแห'งประสบ่กูารณ์� แต'จ�ตขีองมน"ษย�ได�แบ่'งแยกูปรากูฏิกูารณ์�เป.นที่ว�ภูาวะ เช่'น ช่�ว�ตและความตาย ย�นและหย�ง ความม�และความว'าง จ�ตจะเร�0มเช่*0อว'าส�0งที่�0สามารถส�มผู้�สร�บ่ร� �ได�น� �นเป.นส�0งถ�กูต�องสมบ่�รณ์� และจากูน��นสสารกู7ได�กูลายเป.นว�ตถ"อย'างที่�0มน"ษย�ร�บ่ร� �ม�นตามปกูต�

             ร�ปขีองโลกูที่างว�ตถ" บ่�ญญ�ต�เกู�0ยวกู�บ่ช่�ว�ตและความตาย ส"ขีภูาพิและความปBวยไขี� ความร*0นรมย�และความเศร�า ล�วนกู'อกู6าเน�ดขี=�นจากูจ�ตขีองมน"ษย� ในพิระส�ตรเม*0อพิระพิ"ที่ธีเจ�าตร�สว'า สรรพิส�0งเป.นความว'างน��น พิระองค�ม�เพิ�ยงแต'ไม'ยอมร�บ่ว'าส�0งที่�0ถ�กูสร�างขี=�นจากูพิ"ที่ธี�ป>ญญาขีองมน"ษย�น� �น เป.นความจร�งอ�นเที่�0ยงแที่� พิระองค�ย�งที่รงประกูาศให�เห7นว'า อารมณ์�ขีองมน"ษย�กู7เป.นมายาด�วย

             "ค"ณ์หมายความว'าที่"กูอย'างเป.นมายาหร*อ ไม'ม�อะไรเหล*อเลยหร*อ"

             "ไม'ม�อะไรเหล*อเลยหร*อ บ่�ญญ�ต�ขีอง 'ความว'าง' ย�งคงปรากูฏิช่�ดในใจขีองค"ณ์" ผู้มกูล'าวกู�บ่คนหน"'มน��นว'า "หากูค"ณ์ไม'ร� �ว'าค"ณ์มาจากูไหน หร*อจะไปที่�0ไหน ถ�าง� �นค"ณ์แน'ใจได�อย'างไรว'าค"ณ์อย�'ที่�0น�0 ย*นอย�'ต'อหน�าผู้ม หร*อว'ากูารม�อย�'เป.นส�0งไร�ความหมาย"             "……………………………………….."

             เช่�าว�นต'อมา ผู้มได�ย�นเด7กูหญ�งอาย" 4 ขีวบ่ถามแม'ขีองเธีอว'า "ที่6าไมหน�จ=งเกู�ดมาในโลกูน��คะ เพิ*0อจะไปโรงเร�ยนอน"บ่าลหร*อคะ"

             เป.นธีรรมดาที่�0แม'ขีองเธีอไม'สามารถตอบ่อย'างซ้ำ*0อส�ตย�ว'า "ใช่'จOะ ถ�กูแล�ว หน�ต�องไปโรงเร�ยน" และย�0งกูว'าน��น ค"ณ์กู7อาจกูล'าวได�ว'าผู้��คนที่"กูว�นน��เกู�ดมาเพิ*0อจะไปโรงเร�ยนอน"บ่าลกู�น

             น��เป.นจร�งส6าหร�บ่คนในว�ที่ยาล�ยที่�0ศ=กูษาอย'างขีย�นหม�0นเพิ�ยร เพิ*0อจะร� �ว'าที่6าไมเขีาจ=งเกู�ดมา ผู้��คงแกู'เร�ยนและน�กูปร�ช่ญาแม�ว'าได�ที่6าลายช่�ว�ตขีองเขีาไปแล�วในความพิยายามด�งกูล'าว กู7ย�งกูล'าวว'า เขีาพิ=งพิอใจที่�0จะได�เขี�าใจถ=งเร*0องน��

             แต'เด�มมน"ษย�หาม�จ"ดม"'งหมายใดไม' บ่�ดน��เขีาได�ฝ>นถ=งจ"ดม"'งหมายอย'างใดอย'างหน=0ง เขีาต'อส��ด��นรนเพิ*0อจะหาความหมายขีองช่�ว�ต น�0เป.นกูารต'อส��มวยปล6�าเล'นคนเด�ยว ม�นไม'ม�จ"ดม"'งหมายอะไรที่"กูอย'างที่�0ต�องค�ดถ=ง หร*อเสาะแสวงหา ค"ณ์ควรจะถามเด7กู ๆ ด�ว'าจ�ตที่�0ไม'ม�เป าหมายน��นไร�ความหมายหร*อเปล'า

             จากูว�นที่�0พิวกูเขีาเร�0มเขี�าโรงเร�ยนอน"บ่าล ความที่"กูขี�ขีองคนกู7เร�0มต�นขี=�นมน"ษย�เป.นส�ตว�โลกูที่�0ม�ความส"ขี แต'เขีาได�สร�างโลกูแห'งความยากูล6าบ่ากู และบ่�ดน��กู7ต�องต'อส��เพิ*0อกู6าจ�ดความยากูล6าบ่ากูน��น             ในธีรรมช่าต�ม�ช่�ว�ตและความตาย และธีรรมช่าต�ค*อความร*0นรมย�             ในส�งคมมน"ษย�ม�ช่�ว�ตและความตาย แต'มน"ษย�ม�ช่�ว�ตอย�'ในความที่"กูขี�โศกู

Page 108: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๔

เมัฆ่พิเนจรัและมัายุาการัแหั6งวั�ทยุาศิาสติรั�

                เชี้ าว�นน��ผู้มไปล�างกูล'องบ่รรจ"ส�มที่�0แม'น6�า ขีณ์ะที่�0กู�มต�วลงเที่�าแขีนบ่นกู�อนห�น ม*อขีองผู้มกู7ได�ส�มผู้�สกู�บ่ความเย7นขีองแม'น6�าแห'งฤด�ใบ่ไม�ร'วง ใบ่ส�แดงขีองต�นซ้ำ�ม�คตามร�มฝ>0 งแม'น6�าที่�0ย*นโดดเด'นที่�าที่ายที่�องฟั>าส�ครามสดใสในฤด�ใบ่ไม�ร'วง ผู้มย*นตะล=งกู�บ่ความงามที่�0ไม'คาดฝ>นขีองกู�0งกู�านที่�0ต�ดกู�บ่ที่�องฟั า

               ภูายในที่�ศน�ยภูาพิที่�0เกู�ดขี=�นนาน ๆ คร��งน�� โลกูแห'งประสบ่กูารณ์�ที่��งหมดกู7ปรากูฏิขี=�น ในที่'ามกูลางกูระแสขีองน6�า กูระแสขีองเวลา ฝ>0 งน6�าที่างซ้ำ�ายและที่างขีวา แสงอาที่�ตย�และเงาสล�ว ใบ่ไม�ส�แดงและฟั าส�คราม ที่��งหมดได�ปรากูฏิขี=�นภูายในหน�าสม"ดหน�งส*อแห'งความเง�ยบ่และศ�กูด�ส�ที่ธี�Wขีองธีรรมช่าต� และมน"ษย�กู7เป.นไม�อ�ออ�นบ่อบ่บ่างที่�0ค�ดได�

                  เม*0อเขีาถามว'าธีรรมช่าต�ค*ออะไร เขีากู7ต�องถามต'อไปว'า อะไร ค*อ "อะไร" และอะไรค*อมน"ษย�ผู้��ถามว'าอะไรค*อ "อะไร" น�0นกูล'าวได�ว'าเขีาม"'งหน�าเขี�าไปในโลกูแห'งกูารถามอ�นไม'ส��นส"ด

                  ในความพิยายามที่�0จะเขี�าใจอย'างแจ'มช่�ดว'าอะไรค*อส�0งที่�0กู'อให�เกู�ดค6าถามมากูมายแกู'เขีา อะไรค*อส�0งที่�0ที่6าให�เขีาประหลาดใจ เขีากู7ม�หนที่างที่�0เป.นไปได�อย�' ๒ ที่าง หนที่างแรกูกู7ค*อกูารมองล=กูลงไปในต�วเองขีองผู้��ถามค6าถามว'า "ธีรรมช่าต�ค*อ อะไร "

                 หนที่างที่�0 ๒ กู7ค*อกูารว�จ�ยส*บ่ค�นธีรรมช่าต�โดยแยกูขีาดจากูมน"ษย�

                  หนที่างสายแรกูน6าไปส�'อาณ์าจ�กูรแห'งปร�ช่ญาและศาสนา เม*0อเหม'อมองด�สายน6�า ไม'ใช่'ส�0งผู้�ดปกูต�ที่�0จะเห7นกูระแสน6�าไหลจากูบ่นลงล'าง แต'กู7ไม'ม�ความขี�ดแย�งกู�นที่�0จะเห7นกูระแสน6�าหย"ดน�0ง และสะพิานไหลเล*0อนไป

Page 109: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

                  ในอ�กูด�านหน=0ง ถ�าเล*อกูที่6าตามหนที่างสายที่�0สอง ที่�ศน�ยภูาพิจะถ�กูแบ่'งออกูเป.นปรากูฏิกูารณ์�ธีรรมช่าต�ที่�0หลากูหลาย สายน6�า ความเร7วขีองกูระแสน6�า คล*0นลมและเมฆ่ขีาว ที่��งหมดน��กูลายเป.นว�ตถ"ที่�0แยกูขีาดจากูกู�นส6าหร�บ่กูารศ=กูษาว�จ�ย ม�นจะน6าไปส�'ค6าถามอ*0น ๆ ซ้ำ=0งขียายไปอย'างไม'จบ่ส��นในที่"กูที่�ศที่าง และน�0ค*อหนที่างขีองว�ที่ยาศาสตร�

                  โลกูเคยเป.นส�0งเร�ยบ่ง'ายสาม�ญ ค"ณ์เพิ�ยงแต'ส�งเกูตเห7นว'าขีณ์ะเด�นล�ดเลาะผู้'านที่"'งหญ�า หยาดน6�าค�างกูระเซ้ำ7นมาถ�กูต�องเน*�อต�วจนเปJยกูช่*�น แต'เม*0อคนเราเร�0มที่�0จะอธี�บ่ายหยาดน6�าค�างอย'างเป.นว�ที่ยาศาสตร�เขีากู7ได�วางกู�บ่ด�กูต�วเองให�ตกูอย�'ในว�งวนแห'งความช่�0วร�ายอ�นไม'ส��นส"ดขีองพิ"ที่ธี�ป>ญญา

                  โมเลกู"ลขีองน6�าประกูอบ่ด�วยอะตอมขีองไฮโดรเจน และออกูซ้ำ�เจน คร��งหน=0งคนเราค�ดว'า อน"ภูาคที่�0เล7กูที่�0จ"ดในโลกูค*ออะตอม แต'ต'อมาเขีากู7ค�นพิบ่ว'าย�งม�น�วเคล�ยสอย�'ในอะตอม มาบ่�ดน��เขีาได�ค�นพิบ่อ�กูว'าภูายในน�วเคล�ยสย�งม�อน"ภูาคที่�0เล7กูยงกูว'าอย�'อ�กู และในบ่รรดาอน"ภูาคปรมาณ์�เหล'าน��กู7ม�ความแตกูต'างกู�นเป.นร�อย ๆ ช่น�ด และไม'ม�ใครร� �ว'า กูารศ=กูษาว�จ�ยโลกูน�อย ๆ ดวงน�� จะส��นส"ดลง ณ์ แห'งหนใด

                  กูล'าวกู�นว'ากูารโคจรขีองอ�เลคตรอนที่�0ม�ความเร7วส�งย�0งภูายในอะตอมน��นม�ล�กูษณ์ะเด�ยวกู�บ่กูารเคล*0อนที่�0ขีองดาวหางภูายในกูาแลคซ้ำ�0 ส6าหร�บ่น�กูฟัUส�กูส�ที่างอะตอม โลกูแห'งอน"ภูาคม�ลฐานเป.นโลกูที่�0กูว�างใหญ'ไพิศาลเที่'า ๆ กู�บ่จ�กูรวาลที่�เด�ยว แต'แม�กูระน��นกู7ย�งม�กูารค�นพิบ่อ�กูว'านอกูจากูกูาแลคซ้ำ�0ซ้ำ=0งเราอาศ�ยอย�'น�� ย�งม�กูาแลคซ้ำ�อ*0น ๆ อ�กูน�บ่ไม'ถ�วน ในสายตาขีองน�กูจ�กูรวาลว�ที่ยา กูาแลคซ้ำ�0ที่��งกูาแลคซ้ำ�0ขีองเราเป.นเพิ�ยงส�0งที่�0เล7กูน�อยเหม*อนกู�บ่เศษผู้ง

                  ความเป.นจร�งกู7ค*อ คนที่�0ค�ดว'าหยดน6�าเป.นส�0งสาม�ญธีรรมดา หร*อห�นม�ล�กูษณ์ะไม'เคล*0อนไหว และม�แต'ความเฉ*0อยช่า เป.นคนโง'เขีลาเบ่าป>ญญาที่�0ม�ความส"ขี ส'วนน�กูว�ที่ยาศาสตร�ที่�0ร� �ว'าหยดน6�าน� �นย�0งใหญ'ไพิศาลราวกู�บ่จ�กูรวาล และห�นกู7เป.นโลกูแห'งกูารเคล*0อนไหวอ�นไม'หย"ดน�0งขีองอน"ภูาคม�ลฐาน ที่�0พิ" 'งไปด"จเด�ยวกู�บ่จรวด เป.นคนโง'เขีลาที่�0มากูป>ญญา มองด�อย'างธีรรมดาสาม�ญ โลกูน��เป.นส�0งม�อย�'จร�งและอย�'ใกูล� แต'เม*0อมองด�อย'างซ้ำ�บ่ซ้ำ�อน โลกูจะกูลายเป.นส�0งไม'ม�ต�วตนที่�0น'าสะพิร=งกูล�วและอย�'ห'างไกูล

                  น�กูว�ที่ยาศาสตร�ที่�0ร� �ส=กูย�นด�เม*0อได�น6าห�นมาจากูดวงจ�นที่ร� เขี�าถ=งดวงจ�นที่ร�ได�น�อยกูว'าเด7กู ๆ ที่�0ร �องเพิลงว'า "จ�นที่ร�เจ�าขีา อาย"เที่'าไหร'" บ่าโช่* สามารถเขี�าใจถ=งความมห�ศจรรย�ขีองธีรรมช่าต� เพิ�ยงกูารเฝ ามองแสงสะที่�อนขีองดวงจ�นที่ร�ภูายในสระอ�นสงบ่น�0ง น�กูว�ที่ยาศาสตร�ที่��งหลายที่�0ออกูไปในอวกูาศ และฝากูรอยเที่�าไว�บ่นดวงจ�นที่ร� ได�ที่6าให�ดวงจ�นที่ร�ต�องหมองม�วไปในความร� �ส=กูขีองเด7กู ๆ และคนน�บ่ล�านที่�0ร �กูดวงจ�นที่ร�                  เป.นไปได�อย'างไรที่�0คนเราค�ดว'าว�ที่ยาศาสตร�จะน6าประโยช่น�มาให�แกู'มน"ษยช่าต�

                  แต'เด�มน��นในหม�'บ่�านน��ใช่�โม'ห�นในกูารบ่ดเมล7ดพิ*ช่ให�เป.นแป ง โดยกูารหม"นด�วยม*ออย'างช่�า ๆ ต'อมากู7ม�โรงโม'พิล�งน6�า ที่�0สร�างขี=�นเพิ*0อจะใช่�ประโยช่น�จากูกูระแสน6�าในแม'น6�า ซ้ำ=0งม�กู6าล�งส�ง

Page 110: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

กูว'าโม'ห�นแบ่บ่เด�มอย'างเที่�ยบ่กู�นไม'ได� หลายปJกู'อนเขี*0อนถ�กูสร�างขี=�นเพิ*0อผู้ล�ตไฟัฟั าจากูพิล�งน6�า และโรงโม'ไฟัฟั ากู7เกู�ดตามมา

                  ค"ณ์ค�ดว'าเคร*0องจ�กูรที่�0กู�าวหน�าพิวกูน��ที่6างานเพิ*0อผู้ลประโยช่น�ขีองมวลมน"ษย�ละหร*อ ในกูารโม'ขี�าวให�เป.นแป ง ขี�าวจะถ�กูขี�ดส�กู'อนในช่��นแรกู ซ้ำ=0งที่6าให�กูลายเป.นขี�าวขีาว หมายความว'าเมล7ดขี�าวจะถ�กูขี�ดส� เอาจาวขี�าวและร6า ซ้ำ=0งเป.นส'วนที่�0ม�ค"ณ์ค'ามากูที่�0ส"ดออกูไป และเหล*อไว�แต'เพิ�ยงกูากูขี�าว (leftover)** ด�งน��นผู้ลจากูเที่คโนโลย�0น��กู7ค*อกูารที่6าลายเมล7ดขี�าวที่��งเมล7ดให�กูลายเป.นผู้ลพิลอยได�ที่�0ไม'สมบ่�รณ์� ถ�าขี�าวขีาวที่�0ย'อยง'ายกูลายเป.นอาหารหล�กูประจ6าว�น อาหารที่�0กู�นกู7จะขีาดสารอาหาร และอาหารเสร�มกู7จะกูลายเป.นส�0งจ6าเป.น กู�นห�นน6�ากู�บ่โรงส�ขี�าวได�ที่6าหน�าที่�0แที่นกูระเพิาะและล6าไส� ผู้ลกู7ค*อที่6าให�อว�ยวะที่��งสองน��นเฉ*0อยช่าลงไป

                  น6�าม�นกู7เช่'นเด�ยวกู�น น6�าม�นด�บ่เกู�ดจากูเน*�อเย*0อขีองพิ*ช่ด=กูด6าบ่รรพิ�ที่�0ที่�บ่ถมกู�นใต�พิ*�นโลกูเป.นเวลานาน และเกู�ดกูารแปรสภูาพิโดยอาศ�ยความกูดด�นส�งและความร�อน น6�าม�นด�บ่น��ถ�กูขี"ดจากูที่ะเลที่ราย ส'งผู้'านที่'อไปย�งเม*องที่'า และจากูน��นกู7ขีนส'งมาญ�0ป"Bนโดยที่างเร*อ เพิ*0อมากูล�0นให�เป.นน6�าม�นกูOาดและน6�าม�นเคร*0องในโรงกูล�0นน6�าม�นขีนาดใหญ'

                  ค"ณ์ค�ดว'าอะไรที่�0เร 7วกูว'า อ" 'นกูว'า และสะดวกูกูว'าระหว'างกูารใช่�น6�าม�นกูOาดกู�บ่กู�0งขีองต�นซ้ำ�ดาร�หร*อฟัAนที่�0อย�'หน�าบ่�าน*** น6�าม�นเช่*�อเพิล�งกู7เป.นว�ตถ"จากูไม�อย'างเด�ยวกู�น แต'น6�าม�นเคร*0องและน6�าม�นกูOาดต�องผู้'านเส�นที่างอ�นยาวกูว'าจะมาถ=งที่�0น�0

                  ป>จจ"บ่�นเขีากูล'าวกู�นว'า เช่*�อเพิล�งฟัอสซ้ำ�ลน��นม�ไม'เพิ�ยงพิอเส�ยแล�ว เราจ=งต�องพิ�ฒนาพิล�งงานอะตอมมาใช่� กูารค�นหาแร'ย�เรเน�0ยมที่�0หายากู น6ามาที่6าให�เป.นเช่*�อเพิล�งกู�มม�นตร�งส�และเผู้าในเตาปฏิ�กูรณ์�ปรมาณ์�ขีนาดใหญ' ที่6าไม'ได�ง'าย ๆเหม*อนกูารเผู้าใบ่ไม�แห�งด�วยไม�ขี�ดไฟั ย�0งกูว'าน��นเตาไฟัจะเหล*อเพิ�ยงขี��เถ�าเที่'าน��นในขีณ์ะที่�0ไฟัจากูพิล�งน�วเคล�ยร�เม*0อเผู้าไหม�หมดแล�ว ขีองเส�ยที่�0ม�สารกู�มม�นตร�งส�จะย�งคงเป.นส�0งอ�นตรายต'อไปอ�กูหลายหม*0นปJ

                  น�0เป.นหล�กูกูารเด�ยวกู�นที่�0ใช่�กู�บ่กูารเกูษตรกูรรม กูารปล�กูขี�าวที่�0อวบ่อ�วนแต'อ'อนแอในนาน6�าขี�ง ค"ณ์จะได�ต�นขี�าวที่�0ถ�กูรบ่กูวนได�ง'ายจากูแมลงและโรค ถ�าเกูษตรกูรน6าเมล7ดพิ�นธี"� "ปร�บ่ปร"ง" มาใช่� เขีากู7จะต�องพิ=0งพิ�งกูารช่'วยเหล*อขีองยาฆ่'าแมลงและป"Lยเคม�                   ในอ�กูด�านหน=0ง ถ�าค"ณ์ปล�กูขี�าวพิ�นธี"�เล7กูที่�0แขี7งแรงในสภูาพิแวดล�อมที่�0สมด"ล สารเคม�เหล'าน��จะเป.นส�0งไม'จ6าเป.น

                 กูารปล�กูขี�าวในนาที่�0น6�าขี�งโดยใช่�ไถหร*อรถแที่ร7คเตอร�จะที่6าให�ด�นขีาดออกูซ้ำ�เจน โครงสร�างขีองด�นจะถ�กูที่6าลาย ไส�เด*อนและส�ตว�เล7กู ๆ จะถ�กูที่6าลาย พิ*�นด�นจะแขี7งและขีาดช่�ว�ตช่�วา เม*0อสภูาพิแบ่บ่น��เกู�ดขี=�น ที่�0น�0กู7ต�องถ�กูไถพิล�กูใหม'ที่"กูปJ แต'ถ�าปล'อยให�พิ*�นด�นไถพิรวนด�วยต�วม�นเองตามธีรรมช่าต� กู7จะไม'ม�ความจ6าเป.นต�องใช่�ไถ หร*อเคร*0องจ�กูรกูลในกูารไถพิรวน

                  เม*0อด�นถ�กูเผู้าจนอ�นที่ร�ย�ว�ตถ"และจ"ล�นที่ร�ย�หมดไป กูารใช่�ป"Lยกู7จะกูลายเป.นส�0งจ6าเป.น ถ�าใช่�ป"Lยเคม�ต�นขี�าวจะโตไวและส�ง แต'ว�ช่พิ*ช่กู7จะเจร�ญเต�บ่โตเช่'นเด�ยวกู�นด�วย ยากู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่กู7ต�อง

Page 111: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ถ�กูน6ามาใช่� และคนกู7จะค�ดว'าม�นม�ประโยช่น�                  แต'ถ�าหว'านเมล7ดพิ*ช่คล"มด�นพิร�อมกู�บ่เมล7ดธี�ญพิ*ช่ น6าฟัางและขีองเหล*อที่�0เป.นอ�นที่ร�ย�ว�ตถ"ไปใช่�ในด�น พิ*�นกู7จะเต�บ่โตได�โดยไม'ต�องใช่�ที่��งยากู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ป"Lยเคม�หร*อป"Lยหม�กู

                  ในกูารที่6าเกูษตรกูรรม ม�ไม'กู�0อย'างที่�0ไม'อาจต�ดที่��งไปได� ส'วนป"Lยหม�กู ยากู6าจ�ดว�ช่พิ*ช่ ยาฆ่'าแมลง เคร*0องจ�กูรกูล ล�วนเป.นส�0งไม'จ6าเป.น แต'เม*0อไหร'ที่�0เง*0อนไขีถ�กูสร�างขี=�นให�ส�0งเหล'าน��กูลายเป.นขีองจ6าเป.น เม*0อน��นอ6านาจขีองว�ที่ยาศาสตร�กู7จะเป.นเร*0องจ6าเป.นด�วย

                 ผู้มได�สาธี�ตให�ด�ในไร'นาขีองผู้มว'าเกูษตรกูรรมธีรรมช่าต�สามารถให�ผู้ลผู้ล�ตเที่�ยบ่เที่'ากู�บ่ที่�0ได�จากูเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร�แผู้นใหม' ถ�าผู้ลล�พิธี�ขีองเกูษตรกูรรมแบ่บ่ไม'กูระที่6าให�ผู้ลเที่�ยบ่เที่'ากู�บ่ที่�0ได�จากูเกูษตรกูรรมว�ที่ยาศาสตร� ที่��งที่�0อาศ�ยกูารลงที่"นในด�านแรงงานและที่ร�พิยากูรแต'เพิ�ยงน�อยน�ด เช่'นน��นแล�วประโยช่น�ขีองเที่คโนโลย�0ว�ที่ยาศาสตร�อย�'ที่�0ไหนกู�นเล'า

* กูว�ไฮกู"ที่�0ม�ช่*0อเส�ยงขีองญ�0ป"Bน (พิ.ศ.๒๑๘๗-๒๒๓๗)

** ในภูาษาญ�0ป"Bนค6าว'ากูากูขี�าว ออกูเส�ยงว'า คาซ้ำ= เป.นค6าสมาสระหว'างค6าว'า "ขีาว" และ "ขี�าว" ค6าว'าร6าขี�าวออกูเส�ยงว'า น�กูะ มาจากูค6าว'า "ขี�าว" และ "ส"ขีภูาพิ"

*** ในป>จจ"บ่�นภู�ม�ภูาคส'วนใหญ'ขีองโลกูกู6าล�งเผู้ช่�ญกู�บ่ความขีาดแคลนไม�ที่6าฟัAน ขี�อโต�แย�งขีองฟั�กู�โอกูะม�น�ยยะถ=งความจ6าเป.นในกูารปล�กูปBาไม�ในแง'ที่�0กูว�างขี=�น ฟั�กู�โอกูะได�เสนอแนะค6าตอบ่ต'อความจ6าเป.นในช่�ว�ตประจ6าว�นที่�0ตรง และถ'อมตน

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๕

ทฤษฎี�ส�มัพิ�นธีภาพิ

                มัองด�แสงแดดที่�0เจ�ดจ�าในที่�องฟั าแห'งฤด�ใบ่ไม�ร'วง พิ�น�จด�ที่"'งนาโดยรอบ่ ผู้มร� �ส=กูอ�ศจรรย�ใจ ในที่"'งนาที่"กูแห'งยกูเว�นที่�0ขีองผู้มจะม�เคร*0องจ�กูรเกู�0ยวขี�าวหร*อเคร*0องเกู�0ยวและเคร*0องนวด

Page 112: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ในเคร*0องเด�ยวกู�นที่6างานอย�'รอบ่ ๆ เพิ�ยงช่�0วเวลา ๓ ปJที่�0ผู้'านมา หม�'บ่�านแห'งน��กู7เปล�0ยนแปลงไปจนแที่บ่จ6าไม'ได�

                  คนหน"'มสาวที่�0อาศ�ยอย�'บ่นเขีาที่�0น�0 ม�ได�ร� �ส=กูร�ษยากูารเปล�0ยนไปใช่�เคร*0องจ�กูรขีองผู้��คนรอบ่ ๆ พิวกูเขีาพิ=งพิอใจกู�บ่กูารเกู�0ยวขี�าวที่�0เง�ยบ่และสงบ่โดยใช่�เค�ยวแบ่บ่เด�ม

                 ค60าว�นหน=0งเม*0อเราเสร7จจากูกูารกู�นอาหารเย7น ขีณ์ะน�0งด*0มช่า ผู้มกู7ระล=กูถ=งว�นเวลาซ้ำ=0งผู้'านมานานแล�วในหม�'บ่�านแห'งน�� ที่�0ช่าวนาไถพิล�กูนาด�วยม*อ ต'อมากู7ม�ช่ายนาคนหน=0งเร�0มใช่�ว�ว เขีาร� �ส=กูภู�ม�ใจมากูกู�บ่ความสะดวกูและความเร7วที่�0ช่'วยให�เขีาสามารถเสร7จงานไถอ�นยากูล6าบ่ากูอย'างรวดเร7ว เม*0อย�0ส�บ่ปJกู'อนตอนที่�0เคร*0องไถเขี�ามาถ=งหม�'บ่�านเป.นคร��งแรกู ช่าวบ่�านที่��งหมดต'างมาประช่"มกู�น และถกูเถ�ยงกู�นอย'างเอาจร�งเอาจ�งว'าอะไรจะด�กูว'ากู�น ระหว'างว�วกู�บ่เคร*0องจ�กูร ภูายในเวลา ๒ หร*อ ๓ ปJกู7ปรากูฏิช่�ดว'ากูารไถด�วยเคร*0องจ�กูรเร7วกูว'า และโดยไม'พิ�จารณ์าให�พิ�นจากูเง*0อนไขีขีองเวลาและความสะดวกู เกูษตรกูรกู7ละที่��งส�ตว�เล��ยงขีองตนไป ส�0งด=งด�ดใจกู7ค*อกูารที่6างานเสร7จเร7วกูว'าเพิ*0อนบ่�านที่�0อย�'นาถ�ดไป

                  เกูษตรกูรม�ได�ตระหน�กูเลยว'าเขีาเป.นเพิ�ยงป>จจ�ยหน=0งในสมกูารขีองเกูษตรกูรรมแผู้นใหม' ที่�0ม�แต'เร*0องกูารเพิ�0มความเร7วและประส�ที่ธี�ภูาพิ เขีาปล'อยให�พิน�กูงานขีายอ"ปกูรณ์�ที่างกูารเกูษตรค�ดค6านวณ์ต�วเลขีให�

                  แต'เด�มน��นผู้��คนจะมองด�ที่�องฟั าในค*นดาวกูระจ'าง และร� �ส=กูเกูรงขีามความกูว�างใหญ'ไพิศาลขีองจ�กูรวาล แต'บ่�ดน��ค6าถามเกู�0ยวกู�บ่กูาลเวลาและอวกูาศถ�กูปล'อยให�อย�'ในกูารพิ�จารณ์าขีองน�กูว�ที่ยาศาสตร�โดยส��นเช่�ง

                  กูล'าวกู�นว'าไอนสไตน�ได�ร�บ่รางว�ลโนเบ่ลสาขีาฟัUส�กูส� เพิราะความเคารพิในความเขี�าใจได�ยากูขีองที่ฤษฎิ�ส�มพิ�ที่ธีภูาพิขีองเขีา ถ�าหากูที่ฤษฎิ�ขีองเขีาได�อธี�บ่ายปรากูฏิกูารณ์�ขีองความส�มพิ�นธี�ในโลกูอย'างแจ'มแจ�ง และปลดปล'อยมน"ษย�ช่าต�จากูขีอบ่เขีตจ6ากู�ดขีองกูาลและอวกูาศ น6าความส"ขีและความสงบ่มาส�'โลกูมากูขี=�น ที่ฤษฎิ�ขีองเขีากู7คงจะได�ร�บ่กูารยกูย'องกูล'าวขีว�ญถ*ง อย'างไรกู7ตามค6าอธี�บ่ายขีองเขีาซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนน'าง"นงง และที่6าให�คนค�ดว'าโลกูน��ม�ความซ้ำ�บ่ซ้ำ�อนเกู�นกูว'าที่�0จะเขี�าใจได� จะเหมาะสมกูว'าหากูจะให�รางว�ลส6าหร�บ่เกู�ยรต�ค"ณ์ในขี�อที่�0ว'า "รบ่กูวนส�นต�ส"ขีในจ�ตมน"ษย�"

                  ในธีรรมช่าต� โลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิม�ได�ด6ารงอย�' ความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ปรากูฏิกูารณ์�เช่�งส�มพิ�ที่ธี� เป.นโครงสร�างที่�0เกู�ดจากูประสบ่กูารณ์�ที่างพิ"ที่ธี�ป>ญญาขีองมน"ษย� ส�ตว�โลกูช่น�ดอ*0นด6ารงช่�ว�ตอย�'ในโลกูแห'งความเป.นจร�งที่�0ม�ได�แบ่'งแยกูด�วยเหต"ที่�0คนเราม�ช่�ว�ตอย�'ในโลกูแห'งส�มพิ�ที่ธีภูาพิที่างพิ"ที่ธี�ป>ญญา เขีาจ=งส�ญเส�ยกูารแลเห7นกูาลที่�0อย�'นอกูเหน*อกูาล และอวกูาศที่�0อย�'เลยพิ�นอวกูาศ

                  "ค"ณ์อาจจะสงส�ยว'าที่6าไมผู้มจ*งม�น�ส�ยที่�0ช่อบ่ว�พิากูษ�ว�จารณ์�น�กูว�ที่ยาศาสตร�อย�'ตลอดเวลา" ผู้มพิ�ดขี=�นและหย"ดจ�บ่น6�าช่าคร� 'หน=0ง ช่ายหน"'มมองหน�าผู้มแล�วย��ม แสงเร*0อเร*องจากูเปลวไฟัที่�0ส'องแสงว�บ่วาบ่จ�บ่ต�องอย�'ที่�0ใบ่หน�า "น�0นเพิราะว'าบ่ที่บ่าที่ขีองน�กูว�ที่ยาศาสตร�ในส�งคม กู7

Page 113: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

อ"ปมาได�กู�บ่บ่ที่บ่าที่ขีองกูารแบ่'งแยกูภูายในจ�ตขีองค"ณ์"

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๖

หัมั 6บ านท�(ปรัาศิจากสงครัามัและส�นติ�ภาพิ

                ง ฉกูเอากูบ่เขี�าปากูแล�วเล*�อยหน�หายไปในพิงหญ�า เด7กูหญ�งกูร�ดเส�ยงร�อง เด7กูหน"'มที่�0กูล�าหาญอดกูล��นความร� �ส=กูร�งเกู�ยจและคว�ากู�อนห�นที่"'มใส'ง�ต�วน��น คนอ*0น ๆ พิากู�นห�วเราะ ผู้มห�นไปหาเด7กูช่ายคนที่�0ที่"'มห�นใส'ง� "เธีอค�ดว'าที่6าอย'างน��นแล�วได�อะไรบ่�าง"

           เหย�0ยวล'าง� หมาปBาที่6าร�ายเหย�0ยว มน"ษย�ฆ่'าหมาปBา และภูายหล�งต�องตายด�วยว�ณ์โรค แบ่คที่�เร�ยแพิร'พิ�นธี"�ขีองเส�ยขีองมน"ษย�และส�ตวอ*0น ๆ หญ�า และต�นไม�ด�ดซ้ำ�บ่เอาธีาต"อาหารที่�0เกู�ดจากูกูารกูระที่6าขีองแบ่คที่�เร�ย แมลงที่6าลายต�นไม� กูบ่กู�นแมลง

           ส�ตว� พิ*ช่ จ"ล�นที่ร�ย� ล�วนเป.นส'วนหน=0งในวงจรขีองช่�ว�ต เม*0อร�กูษาสมด"ลอย'างเหมาะสม ส�0งเหล'าน��กู7จะด6ารงช่�ว�ตอย�'อย'างเป.นระเบ่�ยบ่ตามธีรรมช่าต� คนเราอาจจะเล*อกูมองโลกูในแง'ขีองส�ตว�แขี7งแรงกู�นส�ตว�อ'อนแอ หร*อ ในแง'ขีองกูารอย�'ร 'วม และผู้ลประโยช่น�ร'วมกู�นกู7ได� ไม'ว'าอธี�บ่ายในแง'ใด ล�วนเป.นกูารแปลความเอาตามอ6าเภูอใจ ซ้ำ=0งกู'อให�เกู�ดคล*0นและลม และน6าความส�บ่สนอลหม'านมาให�

           ผู้��ใหญ'ค�ดว'ากูบ่สมควรแกู'กูารเห7นใจ และร� �ส=กูสงสารต'อความตายขีองม�นและน=กูเกูล�ยดช่�งง� ความร� �ส=กูเช่'นน��อาจจะด�เป.นส�0งธีรรมดา เป.นเร*0องที่�0คาดหมายกู�นได� แต'ความจร�งแล�วม�นเป.นเช่'นน��นหร*อ

             ช่ายหน"'มคนหน=0งพิ�ดว'า "ถ�าหากูถ*อว'าช่�ว�ตเป.นกูารต'อส��ที่�0ผู้��แขี7งแรงกู�นผู้��อ'อนแอกูว'า

Page 114: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

โฉมหน�าขีองโลกูกู7จะกูลายเป.นนรกูแห'งกูารฆ่'าฟั>นและกูารที่6าลาย แต'ม�นกู7หล�กูเล�0ยงไม'ได�ที่�0ผู้��อ'อนแอกูว'าสมควรและอ"ที่�ศเพิ*0อให�ผู้��เขี�มแขี7งสามารถม�ช่�ว�ตอย�'ได� ส�ตว�ที่�0แขี7งแรงกูว'าจะช่นะและม�ช่�ว�ตรอด ส'วนส�ตว�ที่�0อ'อนแอจะตายไปเป.นกูฎิขีองธีรรมช่าต� หล�งจากูเวลาผู้'านพิ�นมาเป.นล�าน ๆ ปJ ส�ตว�โลกูที่�0ม�ช่�ว�ตอย�'ในป>จจ"บ่�นค*อผู้��ม�ช่�ยในกูารต'อส��เพิ*0อให�ช่�ว�ตรอด ค"ณ์สามารถกูล'าวได�ว'ากูารอย�'รอดขีองผู้��ที่�0เหมาะสมที่�0ส"ด ค*อความกูร"ณ์าขีองธีรรมช่าต�"

           ช่ายหน"'มคนที่�0สอง กูล'าวขี=�นว'า "น�0นกู7ย�งเป.นเร*0องขีองผู้��ช่นะอย�'ด�น'ะแหละ แต'ที่�0ผู้มเห7น โลกูน��เป.นโลกูแห'งกูารอย�'ร 'วมพิ=0งพิาอาศ�ยกู�นและม�ผู้ลประโยช่น�ร'วมกู�น ในที่"'งนาแห'งน�� นอกูจากูขี�าวแล�วย�งม�พิ*ช่คล"มด�น และหญ�าอ�กูหลายพิ�นธี"� ตลอดจนว�ช่พิ*ช่ที่�0ม�ช่�ว�ตอย�'ร 'วมกู�นในล�กูษณ์ะที่�0พิ=0งพิาอาศ�ยประโยช่น�จากูกู�นและกู�น ต�นไอว�0เล*�อยพิ�นรอบ่ต�นไม�ใหญ' ตะไคร'และเห7ดราแพิร'พิ�นธี"�อาศ�ยอย�'ตามต�นและกู�0งกู�านขีองต�นไม� เฟัUร�นแพิร'พิ�นธี"�อย�'ภูายใต�ร'มเงาขีองปBา นกู พิ*ช่ แมลง ส�ตว�เล7กู แบ่คที่�เร�ย รา ซ้ำ=0งม�ช่�ว�ตที่��งหมดน��ม�บ่ที่บ่าที่ที่�0ส6าค�ญ และได�ร�บ่ประโยช่น�จากูกูารด6ารงอย�'ขีองกู�นและกู�น"

           คนที่�0สาม กูล'าวขี=�นบ่�างว'า "พิ*�นพิ�ภูพิน��เป.นที่��งโลกูขีองส�ตว�แขี7งแรงกู�นส�ตว�อ'อนแอ และเป.นโลกูที่�0พิ=0งพิาอาศ�ยกู�น ส�ตว�ที่�0แขี7งแรงกูว'ากู�นอาหารเที่'าที่�0จ6าเป.นไม'มากูกูว'าน��น แม�ว'าม�นจะที่6าร�ายส�ตว�อ*0น แต'สมด"ลธีรรมช่าต�ที่��งหมดจะถ�กูร�กูษาไว�ได� ความกูร"ณ์าขีองธีรรมช่าต�เป.นกูฎิที่�0ตายต�ว สงวนร�กูษาความสงบ่ส"ขีและระเบ่�ยบ่บ่นพิ*�นโลกู"

           สามคน และสามความค�ดเห7น ผู้มปฏิ�เสธีที่�ศนะที่��งสามอย'างตรง ๆ

           โลกูโดยต�วขีองม�นเองไม'เคยถามว'าม�นม�พิ*�นฐานอย�'บ่นหล�กูกูารแขี'งขี�นหร*อกูารร'วมม*อกู�นหร*อไม' เม*0อมองจากูที่�ศนะแบ่บ่ส�มพิ�ที่ธีภูาพิด�วยพิ"ที่ธี�ป>ญญาขีองมน"ษย� กู7จะม�ส�ตว�ที่�0แขี7งแรงและม�ส�ตว�ที่�0อ'อนแอ ม�ใหญ'และม�เล7กู

           ป>จจ"บ่�นไม'ม�ใครที่"กูคนที่�0สงส�ยว'าที่�ศนะแบ่บ่ส�มพิ�ที่ธี�เช่'นน��ด6ารงอย�'จร�งหร*อไม' ถ�าหากูว'าเราลองสมม"ต�ว'าส�มพิ�ที่ธีภูาพิขีองกูารร�บ่ร� �ขีองมน"ษย�เป.นส�0งที่�0ผู้�ดพิลาด ยกูต�วอย'างเช่'นไม'ม�ใหญ'ไม'ม�เล7กู ไม'ม�ขี=�นและไม'ม�ลง ถ�าเราพิ�ดว'าไม'ม�หล�กูค�ดเช่'นน��นเลย ค"ณ์ค'าและกูารว�น�จฉ�ยขีองมน"ษย�จะถ=งกูาลล'มสลาย

           "ว�ธี�กูารมองโลกูเช่'นน��นม�ใช่'เป.นจ�นตนากูารอ�นว'างเปล'าหรอกูหร*อ ในโลกูแห'งความจร�ง ม�ประเที่ศใหญ'และประเที่ศเล7กู หากูว'าม�ความยากูจนและความม�0งม� ความเขี�มแขี7งและความอ'อนแอ ย'อมม�ขี�อถกูเถ�ยงอย'างหล�กูเล�0ยงไม'ได� และย'อมต�องม�ผู้��ช่นะและผู้��แพิ�เป.นผู้ลตามมา ค"ณ์พิ�ดเช่'นน��จะไม'ด�กูว'าละหร*อว'า กูารร�บ่ร� �แบ่บ่ส�มพิ�ที่ธีและอารมณ์�ความร� �ส=กูที่�0เป.นผู้ลตามมาน��นเป.นล�กูษณ์ะขีองมน"ษย� และเป.นเร*0องปกูต�ธีรรมดา ม�นเป.นส�ที่ธี�พิ�เศษขีองกูารเป.นมน"ษย�"

           ส�ตว�ช่น�ดอ*0นม�กูารต'อส��กู�น แต'ไม'ที่6าสงคราม หากูค"ณ์กูล'าวว'า กูารที่6าสงครามต��งอย�'บ่นพิ*�นฐานขีองความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ผู้��เขี�มแขี7งและผู้��อ'อนแอ ค*อส�ที่ธี�พิ�เศษเฉพิาะขีองความเป.นมน"ษย�ละกู7 ช่�ว�ตกู7จะเป.นเร*0องที่�0น'าขีบ่ขี�นเย�ยหย�น โศกูนาฏิกูรรมขีองมน"ษย�เป.นผู้ลมาจากูกูารไม'ร� �ว'าความน'าขีบ่ขี�นเย�ยหย�น เป.นความน'าขีบ่ขี�นเย�ยหย�นน�0นเอง

Page 115: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

           ผู้��ที่�0ม�ช่�ว�ตอย�'ในโลกูอย'างสงบ่ส"ขีปราศจากูความขี�ดแย�งและกูารแบ่'งแยกูกู7ค*อเด7กู เขีาร�บ่ร� �แสงสว'างและความม*ด ความเขี�มแขี7งและความอ'อนแอ แต'ไม'ว�น�จฉ�ยต�ดส�น แม�ว'าง�และกูบ่จะด6ารงอย�' เด7กูกู7ไม'อาจเขี�าใจเร*0องความเขี�มแขี7งและความอ'อนแอ ความเบ่�กูบ่านแห'งช่�ว�ตที่�0เป.นส�0งเด�มแที่�น� �นอย�' ณ์ ที่�0น� �น แต'ความกูล�วตายกู7ย�งไม'เกู�ดขี=�น

           ความร�กูและความเกูล�ยดช่�งเกู�ดขี=�นในความร�บ่ร� �ขีองคนที่�0เป.นผู้��ใหญ' ไม'ใช่'ส�0งสองส�0งที่�0แยกูขีาดจากูกู�นมาแต'เด�ม ม�นเป.นส�0งเด�ยวกู�นที่�0มองเห7นจากูด�านหน�าและจากูด�านหล�ง ร�กูเป.นป>จจ�ยให�เกู�ดความเกูล�ยด เม*0อค"ณ์กูล�บ่ขี�างเหร�ยญแห'งความร�กู ความเกูล�ยดจะปรากูฏิขี=�น ด�วยกูารหย�0งล=กูลงไปในโลกูแห'งความสมบ่�รณ์�ที่�0ปราศจากูร�ปล�กูษณ์� จ=งจะสามารถหล�กูเล�0ยงจากูกูารหลบ่อย�'ในที่ว�ภูาวะขีองโลกูแห'งปรากูฏิกูารณ์�

           ผู้��คนแยกูแยะต�วเองจากูคนอ*0น ตราบ่เที่'าที่�0อ�ตตาย�งด6ารงอย�' ตราบ่เที่'าที่�0ย�งม� "คนอ*0น" คนเราจะไม'อาจปลดเปล*�องต�วเองจากูความร�กูและความเกูล�ยดได� เม*0อห�วใจม�ร�กู อ�ตตาที่�0ช่� 0วร�ายจะสร�างศ�ตร�แห'งความเกูล�ยดขี=�นมา ส6าหร�บ่มน"ษย� ศ�ตร�คนแรกูและย�0งใหญ'ที่�0ส"ดกู7ค*อ อ�ตตาที่�0เขีาพิากู�นย=ดถ*อไว�อย'างเหน�ยวแน'นน�0นเอง

           คนเราเล*อกูที่�0จะโจมต�หร*อป องกู�น แต'ต'างฝBายต'างกูล'าวโที่ษกู�นและกู�นในกูารต'อส��ที่�0เกู�ดขี=�นว'า อ�กูฝBายเป.นคนย�0วย"ให�เกู�ดความขี�ดแย�งขี=�น ม�นกู7เหม*อนกู�บ่กูารตบ่ม*อ แล�วกู7เถ�ยงกู�นว'าม*อขี�างไหนที่6าให�เกู�ดเส�ยงขี=�น เป.นม*อขี�างขีวาหร*อขี�างซ้ำ�าย ในกูารต'อส��ไม'ม�ฝBายใดถ�กู ฝBายใดผู้�ด ไม'ม�ที่��งด�หร*อช่�0ว กูารแบ่'งแยกูที่�0เกู�ดขี=�นอย'างเจตนาน��น เกู�ดขี=�นในขีณ์ะเด�ยวกู�น และล�วนเป.นส�0งที่�0ผู้�ดพิลาดที่��งส��น

           กูารสร�างป อมปรากูารเป.นส�0งผู้�ดต��งแต'จ"ดเร�0มต�นอย�'แล�ว แม�ว'าจะให�เหต"ผู้ลว'าเป.นกูารป องกู�นเม*อง ปราสาที่ราช่ว�งเป.นผู้ลจากูบ่"คล�กูล�กูษณ์ะขีองผู้��ปกูครองและกูารใช่�กู6าล�งบ่�งค�บ่และปกูครองอาณ์าบ่ร�เวณ์ กูล'าวได�ว'าเขีากูล�วกูารถ�กูโจมต�และป>อมปรากูารกู7ถ�กูสร�างขี=�นเพิ*0อป องกู�นเม*อง ม�กูารสะสมอาว"ธีย"ที่โธีปกูรณ์�และต�องปUดประต�ใส'กู"ญแจ

           กูารป องกู�นกู7เป.นกูารโจมต�อย�'แล�วในต�ว ผู้��กู'อสงครามม�กูจะสะสมอาว"ธีโดยอ�างว'าเพิ*0อป องกู�นตนเองเสมอ ความหายนะขีองสงครามเกู�ดจากูกูารขียายและเสร�มสร�างกูารแบ่'งแยกูอ�นว'างเปล'าระหว'างต�วตนกู�บ่คนอ*0น ระหว'างเขี�มแขี7งกู�บ่อ'อนแอ ระหว'างโจมต�กู�บ่ป องกู�น

           ไม'ม�หนที่างสายอ*0นที่�0จะน6าความส�นต�ส"ขีมาให� นอกูเส�ยจากูว'าที่"กู ๆ คนจะต�องออกูห'างจากูประต�ปราสาที่ขีองที่�ศนะแห'งกูารแบ่'งแยกูน��นเส�ย ออกูไปส�'ที่"'งกูว�าง และกูล�บ่ไปส�'ห�วใจขีองธีรรมช่าต�แห'งกูารไม'กูระที่6า น�0นกู7ค*อล�บ่เค�ยวให�คมแที่นกูารล�บ่ดาบ่

          เกูษตรกูรในสม�ยกู'อนเป.นผู้��คนที่�0ม�ส�นต�ส"ขี แต'มาบ่�ดน��เขีาต�องโต�แย�งกู�บ่ออสเตรเล�ยเกู�0ยวกู�บ่เน*�อส�ตว� ว�วาที่กู�บ่ร�สเซ้ำ�ยเกู�0ยวกู�บ่กูารจ�บ่ปลา และต�องพิ=0งพิ�งขี�าวสาล�และถ�0วเหล*องจากูสหร�ฐอเมร�กูา

Page 116: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

          ผู้มร� �ส=กูว'าพิวกูเราในญ�0ป"Bนด6ารงช่�ว�ตอย�'ใต�เงาขีองต�นไม�ใหญ' และไม'ม�ที่�0ใดจะอ�นตรายมากูกูว'ากูารอย�'ใต�ต�นไม�ใหญ'ในขีณ์ะที่�0ม�พิาย"ฝนฟั าคะนอง และกู7ไม'ม�อะไรที่�0จะโง'เขีลาย�0งกูว'ากูารอย�'ภูายใต� "ร'มเงาขีองน�วเคล�ยร�" ซ้ำ=0งจะเป.นเป าแรกูขีองสงครามคร��งต'อไป ป>จจ"บ่�นเรากู6าล�งไถพิรวนพิ*�นโลกูภูายใต�ร'มอ�นม*ดที่ะม=นน��น ผู้มร� �ส=กูเสม*อนว'าว�กูฤตกูารณ์�กู6าล�งใกูล�เขี�ามา ซ้ำ=0งมาจากูที่��งภูายในและภูายนอกู

           จงกู6าจ�ดความค�ดเกู�0ยวกู�บ่ภูายในภูายนอกูเส�ย เกูษตรกูรในที่"กูหนแห'งในโลกูม�รากูเหง�าขีองความเป.นเกูษตรกูรอย'างเด�ยวกู�น ขีอให�เรากูล'าวว'ากู"ญแจส�'ส�นต�ส"ขีแนบ่ช่�ดอย�'กู�บ่พิ*�นโลกู

 

กล�บข'�นไปท�(หั�วัข อเรั,(อง ภาค ๕

๕.๗

ปฏิ�วั�ติ�ด้ วัยุฟางเส นเด้�ยุวั

                ในบ่รรดาเด7กูหน"'มสาวที่�0มาย�งกูระที่'อมบ่นภู�เขีาแห'งน�� ม�คนที่�0ยากูไร�ที่��งกูายและใจ ผู้��ที่�0หมดหว�งกู�บ่ที่"กูส�0ง ผู้มเป.นเพิ�ยงช่าวนาแกู' ๆ คนหน=0งที่�0ร� �ส=กูเศร�าสลดใจที่�0ไม'อาจให�เขีาได�แม�แต'รองเที่�าฟัางส�กูค�'หน=0ง แต'ย�งม�ส�0งหน=0งที่�0ผู้มให�เขีาได�                  ฟัางเส�นหน=0ง!

                  ผู้มหย�บ่ฟัางขี=�นมาจากูหน�ากูระที่'อม และกูล'าวว'า "จากูฟัางเพิ�ยงเส�นเด�ยวน�� กูารปฏิ�ว�ต�กู7สามารถเร�0มต�นขี=�น"

                  "กู�บ่ความล'มสลายขีองมน"ษยช่าต�ที่�0กู6าล�งมาถ=ง ค"ณ์ย�งหว�งจะย=ดฟัางเส�นเด�ยวน��อ�กูหร*อ" เด7กูหน"'มคนหน=0งถามขี=�นด�วยน6�าเส�ยงอ�นขีมขี*0น

                  ฟัางเส�นน��ด�บ่อบ่บ่างและไร�น6�าหน�กู และคนส'วนมากูกู7ไม'อาจร� �ว'าแที่�จร�งแล�วม�นม�น6�าหน�กูมากูขีนาดไหน หากูผู้��คนร� �ถ=งค"ณ์ค'าที่�0แที่�จร�งขีองฟัางน�� กูารปฏิ�ว�ต�ขีองมน"ษยช่าต�กู7จะเกู�ดขี=�น

Page 117: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

เป.นกูารปฏิ�ว�ต�ที่�0ที่รงพิล�งเพิ�ยงพิอที่�0จะเปล�0ยนแปลงประเที่ศ และโลกูที่��งโลกูเลยที่�เด�ยว

                  เม*0อผู้มเป.นเด7กู ม�ช่ายคนหน=0งอาศ�ยอย�'ใกูล�กู�บ่ช่'องเขีาอ�น�โยเช่ะ ส�0งที่�0เขีาที่6าอย�'ตลอดด�เหม*อนจะเป.นกูารขีนถ'านใส'หล�งม�า และเด�นที่างออกูจากูยอดเขีาไปส'งที่�0ที่'าเร*อกู�นช่� เป.นระยะที่างราว ๒ ไมล�หร*อกูว'าน��น แต'เขีากู7กูลายเป.นคนม�0งม�ขี=�นมาได� ถ�าค"ณ์ถามว'าเขีาที่6าได�อย'างไร ช่าวบ่�านจะตอบ่ว'า ตอนเด�นที่างกูล�บ่บ่�านจากูที่'าเร*อ เขีาจะเกู7บ่เศษฟัางที่�0คนที่��ง และม�ลส�ตว�ตามขี�างถนนและน6าไปใส'ไว�ในนา หล�กูค�ดขีองเขีากู7ค*อ "ปฏิ�บ่�ต�ต'อฟัางเส�นหน=0งอย'างส�0งส6าค�ญ และไม'กูระที่6าส�0งที่�0ปราศจากูประโยช่น�" หล�กูค�ดเช่'นน��ที่6าให�เขีากูลายเป.นคนม�0งม�                  "ต'อให�ค"ณ์เผู้าฟัาง ผู้มไม'ค�ดว'าม�นจะจ"ดประกูายแห'งกูารปฏิ�ว�ต�ขี=�นมาได�"                  ลมอ'อน ๆ พิ�ดโช่ยผู้'านหม�'ไม�ในสวน แสงอาที่�ตย�สะที่�อนประกูายระย�บ่ที่'ามกูลางใบ่ไม�ส�เขี�ยวขีจ� ผู้มเร�0มพิ�ดถ=งกูารใช่�ฟัางในกูารปล�กูขี�าว

                  ม�นเป.นเวลาเกู*อบ่ ๔๐ ปJมาแล�ว ที่�0ผู้มประจ�กูษ�ว'าฟัางม�ความส6าค�ญเพิ�ยงไรในกูารปล�กูขี�าวเจ�าและขี�าวบ่าร�เลย� ในเวลาน��น เม*0อผู้มเด�นผู้'านที่"'งนาขี�าวอ�นเกู'าแกู'ในจ�งหว�ดโคช่� ซ้ำ=0งถ�กูปล'อยที่��งร�างไว�เป.นเวลาหลายปJ ผู้มแลเห7นต�นขี�าวอ'อนที่�0แขี7งแรงแที่งยอดออกูมาที่'ามกูลางว�ช่พิ*ช่ที่�0งอกูกู'ายกู�นอย'างรกูเร*�อและฟัางที่�0ที่�บ่ถมกู�นอย�'บ่นที่�องนา หล�งจากูที่�0ที่6างานตามน�ยด�งกูล'าวเป.นเวลาหลายปJ ผู้มจ=งประกูาศสน�บ่สน"นว�ธี�ใหม'ในกูารปล�กูขี�าวเจ�าและขี�าวบ่าร�เลย�

                  ผู้มเขี�ยนเร*0องราวเกู�0ยวกู�บ่ว�ธี�ที่6าเกูษตรแบ่บ่ใหม'ลงในหน�งส*อวารสาร และพิ�ดออกูที่�ว�และว�ที่ย"เป.นจ6านวนส�บ่ ๆ คร��ง ด�วยความเช่*0อว'าว�ธี�น��แหละเป.นเกูษตรกูรรมแบ่บ่ธีรรมช่าต� และเป.นหนที่างปฏิ�ว�ต�เกูษตรกูรรม

                  ม�นด�เป.นส�0งธีรรมดาสาม�ญมากู แต'เกูษตรกูรย=ดต�ดกู�บ่ความค�ดขีองตนว'าฟัางควรใช่�ในล�กูษณ์ะใด จ=งด�เหม*อนไม'ง'ายที่�0เขีาจะยอมร�บ่ความเปล�0ยนแปลง กูารโปรยฟัางสดลงในนาอาจจะเส�0ยงต'อกูารเกู�ดโรคใบ่ไหม�ขีองขี�าว และโรคต�นเน'าซ้ำ=0งเป.นเช่*�อโรคที่�0ม�กูม�อย�'ในฟัางขี�าวเจ�า ในอด�ต โรคพิวกูน��ที่6าให�เกู�ดความเส�ยหายอย'างใหญ'หลวง และน�0ค*อเหต"ผู้ลหล�กูขี�อหน=0งที่�0เกูษตรกูรม�กูจะน6าฟัางไปที่6าป"Lยหม�กูกู'อนน6ามาใช่� นานมาแล�วที่�0กูารจ�ดกูารกู�บ่ฟัางขี�าวอย'างระม�ดระว�งเป.นส�0งที่�0ปฏิ�บ่�ต�กู�นที่�0วไปเพิ*0อควบ่ค"มโรคใบ่ไหม�ขีองขี�าว และคร��งหน=0งเคยม�กูฎิหมายให�เผู้าฟัางที่��งหมดบ่นเกูาะฮอกูไกูโด

                  หนอนกูอขี�าว จะเขี�ามาอย�'ในฟัางขี�าวเพิ*0อรอให�ผู้'านฤด�หนาวไป เพิ*0อที่�0จะป องกู�นกูารระบ่าดขีองแมลงพิวกูน�� เกูษตรกูรเคยเอาฟัางมาหม�กูเป.นป"Lยตลอดฤด�หนาวอย'างระม�ดระว�ง เพิ*0อให�แน'ใจว'าม�นเปA0 อยอย'างสมบ่�รณ์�ในฤด�ใบ่ไม�ผู้ล�ที่�0จะมาถ=ง น�0ค*อเหต"ผู้ลว'าที่6าไมเกูษตรกูรญ�0ป"Bนจ*งม�กูจะด�แลที่�0นาขีองตนอย'างสะอาดเกูล��ยงเกูลา ความร� �จากูกูารปฏิ�บ่�ต�ในว�ถ�ช่�ว�ตประจ6าว�นได�สอนเกูษตรกูรว'าหากูเขีาปล'อยฟัางเร�0ยราด เขีาจะถ�กูสวรรค�ลงโที่ษในความละเลยไม'เอาใจใส'ขีองเขีา

                  จากูกูารที่ดลองมาเป.นเวลาหลายปJ บ่�ดน��แม�แต'ผู้��เช่�0ยวช่าญที่างเที่คน�คกู7ย�งให�ค6าย*นย�นในที่ฤษฎิ�ขีองผู้มว'า กูารโปรยฟัางสดในที่�องนาเป.นเวลา ๖ เด*อนกู'อนกูารหว'านเมล7ดเป.นว�ธี�

Page 118: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

ปลอดภู�ยที่�0ส"ด ค6าย*นย�นน��ได�ล�มล�างความเช่*0อเด�ม ๆ เกู�0ยวกู�บ่เร*0องน�� แต'กูระน��นกู7ย�งต�องใช่�เวลาอ�กูระยะหน=0ง กูว'าที่�0เกูษตรกูรจะยอมร�บ่กูารใช่�ฟัางในล�กูษณ์ะเช่'นน��

                  เกูษตรกูรได�พิยายามเป.นเวลาหลายศตวรรษ ในกูารเพิ�0มปร�มาณ์ขีองป"Lยหม�กูกูระที่รวงเกูษตรกูรรมเคยให�ผู้ลตอบ่แที่น เพิ*0อสร�างแรงจ�งใจในกูารสน�บ่สน"นให�ม�กูารที่6าป"Lยหม�กู และจ�ดน�ที่รรศกูารประกูวดป"Lยหม�กูเป.นงานประจ6าปJ เกูษตรกูรให�ความเช่*0อถ*อในป"Lยหม�กู ราวกู�บ่ว'าม�นค*อเที่พิเจ�าแห'งกูารปกูป องค"�มครองด�นกู7ไม'ปาน ป>จจ"บ่�นย�งม�ขีบ่วนกูารที่�0จะผู้ล�กูด�นให�ที่6าป"Lยหม�กูที่�0 "ด�ขี=�น" ด�วยกูารใช่�ไส�เด*อน และสารเร'งป"Lยหม�กูอย�'อ�กู จ=งไม'ม�เหต"ผู้ลที่�0จะคาดหว�งว'า ผู้��คนจะให�กูารยอมร�บ่อย'างง'ายดายต'อค6าแนะน6าขีองผู้มที่�0ว'า กูารเตร�ยมป"Lยหม�กูเป.นส�0งไม'จ6าเป.น ส�0งที่�0จะต�องที่6ากู7เพิ�ยงแต'โปรยฟัางสดที่�0ไม'ได�ส�บ่ลงไปในนาขี�าวเที่'าน��น

                  ในระหว'างเด�นที่างไปย�งโตเกู�ยว ผู้มมองออกูไปนอกูหน�าต'างรถไฟัสายฮอคไคโด ผู้มได�แลเห7นความเปล�0ยนแปลงขีองช่นบ่ที่ญ�0ป"Bน มองด�ที่�องนาในฤด�เหม�นต� ภูาพิที่�0ปรากูฏิล�วนแต'แตกูต'างจากูเม*0อ ๑๐ ปJที่�0แล�วโดยส��นเช่�ง ผู้มร� �ส=กูบ่�นดาลโที่สะอย'างที่�0ไม'อาจอธี�บ่ายเป.นค6าพิ�ดได� ภู�ม�ประเที่ศเด�ม ๆ ที่�0ม�ที่"'งนาขี�าวบ่าร�เลย�อ�นเขี�ยวขีจ�เป.นระเบ่�ยบ่ ต�นถ�0วยาง และต�นผู้�กูกูาดยางที่�0ออกูดอกูบ่านสะพิร�0งไม'ปรากูฏิให�เห7นอ�กูต'อไป ส�0งที่�0เห7นกู7ค*อ ฟัางที่�0ถ�กูเผู้าย�งไม'หมดด�กูองส"มระเกูะระกูะและถ�กูปล'อยให�เปJยกูโช่กูอย�'ในสายฝน กูารที่�0ฟัางเหล'าน��ถ�กูละเลยเป.นขี�อพิ�ส�จน�ถ=งความไร�ระเบ่�ยบ่ขีองเกูษตรกูรรมแบ่บ่ใหม' ที่"'งนาที่�0ไร �พิ*ช่ผู้ลเหล'าน��ได�ส'อให�เห7นถ=งความแห�งแล�งในจ�ตใจขีองเกูษตรกูร ม�นที่�าที่ายความร�บ่ผู้�ดช่อบ่ขีองผู้��น6าร�ฐบ่าล และได�แสดงให�เห7นอย'างช่�ดเจนถ=งกูารขีาดนโยบ่ายที่างกูารเกูษตรที่�0ส"ขี"มแยบ่คาย                   บ่"ร"ษที่�0เม*0อหลายปJกู'อนเคยพิ�ดถ=ง "จ"ดจบ่อ�นน'าสลดส�งเวช่" ในกูารปล�กูธี�ญพิ*ช่ฤด�หนาว และ "กูารตายอย�'ขี�างถนน" ขีองม�น บ่�ดน��เขีาค�ดอะไรบ่�างเม*0อแลเห7นที่�องนาอ�นว'างเปล'าเหล'าน�� เม*0อมองด�ที่�องนาอ�นไร�พิ*ช่ผู้ลในฤด�หนาวขีองญ�0ป"Bน ผู้มกู7หมดส��นความอดที่นอ�กูต'อไป ด�วยฟัางเส�นน�� ผู้มจะเร�0มกูารปฏิ�ว�ต�ด�วยต�วขีองผู้มเอง!

                  เด7กูหน"'มสาวที่�0น� 0งฟั>งอย�'อย'างสงบ่ เม*0อถ=งตอนน��กู7ถ=งกู�บ่ส'งเส�ยงห�วเราะออกูมา                  "กูารปฏิ�ว�ต�ด�วยคน ๆ เด�ยว พิร" 'งน��ขีอให�เราเอากูระสอบ่ใหญ'บ่รรจ"ขี�าวบ่าร�เลย� ขี�าวเจ�า และเมล7ดโคลเวอร� แล�วออกูเด�นที่างแบ่กูกูระสอบ่ไว�บ่นบ่'าเหม*อนกู�บ่โอค�น�น"ช่� โนะ ม�โกูโตะ* แล�วหว'านเมล7ดพิ�นธี"�ที่��งหมดให�ที่�0วที่�องนาในฮอกูไคโด"

                  "น�0นม�ใช่'กูารปฏิ�ว�ต�ด�วยคน ๆ เด�ยว" ผู้มห�วเราะ                  "ม�นค*อกูารปฏิ�ว�ต�ด�วยฟัางเส�นเด�ยว!"

                  ผู้มกู�าวออกูจากูกูระที่'อมมาส�'แสงแดดยามบ่'าย ผู้มหย"ดย*นช่�0วคร� ' และมองด�ต�นไม�ในสวนรอบ่ ๆ ที่�0ระย�าด�วยผู้ลส"กู มองด�แม'ไกู'ค"�ยเขี�0ยในกูอว�ช่พิ*ช่และพิ*ช่คล"มด�น จากูน��นผู้มกู7ออกูเด�นไปส�'ที่"'งนาด�วยความค"�นเคย

Page 119: ปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว

* เที่พิเจ�าแห'งกูารร�กูษาในต6านานขีองญ�0ป"Bน ผู้��เด�นที่างที่'องเที่�0ยวไปที่�0วเพิ*0อหว'านโปรยโช่คด�จากูกูระสอบ่ใบ่ใหญ'ที่�0เขีาแบ่กูเอาไว�บ่นบ่'า