รายวิ�ชาสั�งคมศึ กษา รหั�สั สั 42102

ใบควิามร� �ที่�� 4.1

เร��อง ภาคกลางของประเที่ศึไที่ย

แผนการจั�ดการเร�ยนร� �ที่�� 4

ภู�มิ�ศาสตร์ ช�'นม�ธยมศึ กษาป)ที่�� 5ภูาคกลางของประเทศไทย

            ภาคกลางเป*นพื้�'นที่��ราบกวิ�างใหัญ่-ตอนใจักลางของประเที่ศึ  ม�ล�กษณะเป*นที่��ราบล1-ม ล�กษณะคล�ายรางน2'าขนาดใหัญ่-ประกอบด�วิยที่�วิเขาที่างด�านตะวิ�นออก และด�านตะวิ�นตก ซึ่ �งที่อดต�วิยาวิขนานก�นจัากที่�ศึเหัน�อ ลงไปที่างที่�ศึใต�เป*นขอบของราง ต�นรางอย�-บร�เวิณที่��ราบสั�งที่างเหัน�อ ปลายรางลาดเที่ลงสั�-อ-าวิไที่ย รางน2'าด�งกล-าวิน�'ม�ควิามกวิ�างระหัวิ-าง ๕๐ - ๑๐๐ ก�โลเมตร และยาวิประมาณ ๓๐๐ ก�โลเมตร

            พื้�'นที่��ภาคกลางแยกออกจัากภาคเหัน�อ และภาคตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อของไที่ยด�วิยกรอบที่�วิเขาและป:า ซึ่ �งยกระด�บพื้�'นที่��ของที่�'งสัองภาค ใหั�สั�งข 'นไปจัากภาคกลาง  พื้�'นด�นสั-วินมากเป*นด�นที่��เก�ดจัากตะกอนที่�บถม จั งเป*นย-านด�นอ�นอ1ดมสัมบ�รณ< ประกอบก�บม�ล2าน2'าหัล-อเล�'ยงอย�-เก�อบตลอดป) จั งเป*นย-านกสั�กรรมที่��สั2าค�ญ่ที่��สั1ดของประเที่ศึมาโดยตลอด และจัากการที่��ม�พื้�'นที่��ต�ดก�บก�นอ-าวิไที่ย ที่2าใหั�เป*นภาคที่��ม�การคมนาคมต�ดต-อก�บที่างที่ะเลได�สัะดวิก  บรรดาแม-น2'าล2าคลองต-าง ๆ ซึ่ �งม�อย�-เป*นจั2านวินมาก ช-วิยใหั�การคมนาคมขนสั-ง

1

ที่างน2'าเป*นไปโดยสัะดวิก เม��อรวิมก�บการคมนาคมขนสั-งที่างรถไฟ และที่างถนนด�วิยแล�วิ ภาคกลางจั งเป*นศึ�นย<กลางการคมนาคมขนสั-งที่��ด�ที่��สั1ดของประเที่ศึ ที่2าใหั�เป*นย-านที่��สั2าค�ญ่ย��งที่างด�านเศึรษฐก�จัของไที่ย

            ภาคกลางม�พื้�'นที่��ประมาณ ๑๗๗,๙๐๐ ตารางก�โลเมตร ประมาณหัน �งในสัามของพื้�'นที่��ที่�'งประเที่ศึ ม�พื้รมแดนต�ดต-อก�บประเที่ศึพื้ม-าที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตก โดยม�ที่�วิเขาและป:าที่ บเป*นแนวิเขตแดน และเป*นสั��งก�ดขวิางที่างธรรมชาต� ที่างด�านตะวิ�นออกต�ดต-อก�บประเที่ศึเขมร พื้�'นที่��สั-วินใหัญ่-เป*นที่��ราบล1-ม แบ-งตามร�ปล�กษณะออกได�เป*นสัองตอนค�อ ตอนตะวิ�นออกม�พื้�'นที่��เป*นร�ปสัามเหัล��ยม ตอนตะวิ�นตกหัร�อภาคกลางแที่� ๆ ม�พื้�'นที่��เป*นร�ปสั��เหัล��ยมผ�นผ�าต�'งอย�-บนก�นอ-าวิไที่ย

สัภาพื้ที่างธรณ�วิ�ที่ยา

            ภาคกลางเป*นพื้�'นที่��ราบต2�า ม�ควิามสั�งจัากระด�บน2'าที่ะเลไม-มาก ที่��กร1งเที่พื้ ฯ สั�งประมาณ ๒ เมตร ที่��อย1ธยาสั�งประมาณ ๔ เมตร และที่��ช�ยนาที่ สั�งประมาณ ๑๘ เมตร น�บวิ-าพื้�'นที่��โดยที่��วิไปม�ควิามราบเร�ยบมาก  ล�กษณะผ�วิด�นโดยที่��วิไปเป*นด�นเหัน�ยวิ อ�นเก�ดจัากตะกอนน2'าที่�บถมก�นมาเป*นเวิลานาน ม�พื้�'นที่��เป*นด�นปนที่รายอย�-บ�าง โดยเฉีพื้าะในแถบใกล�เค�ยงก�บที่�วิเขา เช-นที่�วิเขาบรรที่�ดที่��จั�นที่บ1ร� และตราด

            เน��องจัากพื้�'นที่��ม�ล�กษณะเป*นรางน2'าขนาดใหัญ่- ที่�องรางน2'า

2

เป*นต�วิล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ม�ตอนที่��สั�งที่��สั1ดอย�-บร�เวิณจั�งหัวิ�ดช�ยนาที่ ที่2าใหั�พื้�'นที่��ตอนเหัน�อม�ล�กษณะเป*นอ-างน2'า แต-ม�ระด�บไม-ล ก ที่างตอนใต�ของจั�งหัวิ�ดช�ยนาที่ลงมาพื้�'นที่��จัะลาดเอ�ยงที่�ละน�อยลงสั�-อ-าวิไที่ย  สั-วินพื้�'นที่��ในตอนตะวิ�นออก ซึ่ �งได�แก-พื้�'นที่��ราบล1-มน2'าบางปะกง และพื้�'นที่��ชายฝั่G� งตะวิ�นออกของอ-าวิไที่ย พื้�'นที่��จัะราบเอ�ยงน�อย ๆ ไปที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตก ลงสั�-อ-าวิไที่ย สั-วินบร�เวิณล1-มน2'าบางปะกง จัะเป*นที่��ราบระหัวิ-างที่�วิเขาสั�นก2าแพื้งที่างเหัน�อ และที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� ที่างด�านที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต�     ภู�เขา

            ภาคกลางม�ที่�วิเขาเป*นขอบเขตอย�-ที่�'งสัามด�าน เวิ�นแต-บร�เวิณช-องวิ�ฒนาที่างด�านที่�ศึตะวิ�นออก ในตอนกลางของพื้�'นที่��ม�หัม�-ภ�เขาเลIก ๆ ต�'งอย�-บ�าง เป*นแขนงซึ่ �งกระจัายออกมาจัากที่�วิเขาที่��เป*นขอบเขตน��นเอง ที่�วิเขาที่��อย�-ในพื้�'นที่��ตอนในของที่��ราบภาคกลางม�อย�-ที่�วิเด�ยวิค�อ ที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณ< ซึ่ �งได�แบ-งที่��ราบภาคกลางออกเป*นสัองสั-วินค�อ ที่��ราบล1-มน2'าเจั�าพื้ระยา และที่��ราบล1-มน2'าป:าสั�ก

            ที่�วิเขาที่��น�บวิ-าเป*นหัล�กในภาคกลาง แบ-งออกได�เป*น ๖ ที่�วิเขาด�วิยก�นค�อ

            ท�วเขาเพชรบู�รณ์์  เป*นที่�วิเขาที่��ต-อเน��องมาจัากที่�วิเขาหัลวิงพื้ระบาง ซึ่ �งเช��อมโยงต-อเน��องก�นมาต�'งแต- ธ�เบต-ย�นนาน ที่�วิเขาน�'กระหันาบล2าน2'าป:าสั�กอย�-สัองข�าง เป*นแหัล-งก2าเน�ดของล2าน2'าเลย ตอนเหัน�อใต�ก�'นภาคกลางก�บภาคอ�สัาน อย�-ระหัวิ-างจั�งหัวิ�ดเลยก�บจั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ< ตอนกลางก�'นระหัวิ-างจั�งหัวิ�ดขอนแก-นก�บจั�งหัวิ�ด

3

เพื้ชรบ�รณ< ตอนใต�ก�'นจั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ<ก�บจั�งหัวิ�ดช�ยภ�ม� ที่�วิเขาที่างด�านตะวิ�นตกก�'น จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ1โลก พื้�จั�ตร นครสัวิรรค< จันถ งลพื้บ1ร�ก�บเขตจั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ<โดยตลอด             ตอนเหัน�อของที่�วิเขาน�'อย�-ในเขตอ2าเภอด-านซึ่�าย จั�งหัวิ�ดเลย และอ2าเภอหัล-มสั�ก จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ< เป*นที่�วิเขาหั�นแกรน�ต แต-ตอนกลางและตอนใต� ต�'งแต-จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ<ลงมาเป*นเขาหั�นป�น ที่2าใหั�เก�ดควิามแตกต-างก�นต-อสัภาพื้แวิดล�อม กล-าวิค�อ ที่างตอนเหัน�อในสั-วินที่��เป*นเขาหั�นแกรน�ต จัะเป*นหั1บเขาใหัญ่-ม�ควิามช1-มช�'นม�น2'าตลอดป) จั งเป*นเขตที่��อ1ดมสัมบ�รณ<ด�วิยป:าไม� สั-วินที่างตอนใต�ซึ่ �งเป*นเขาหั�นป�น จัะม�แต-ควิามแหั�งแล�ง ตอนที่��แหั�งแล�งที่��สั1ดเป*นภ�เขาหั�นป�นเต�'ย ๆ ในเขตพื้�'นที่�� อ2าเภอวิ�เช�ยรบ1ร� จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ<             ยอดเขาสั�งของที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณ<อย�-ที่างด�านตะวิ�นตก ในเขตอ2าเภอหัล-มสั�ก จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ�รณ< น�บเร�ยงจัากด�านที่�ศึเหัน�อมาที่างด�านที่�ศึใต� ค�อ                 ภู�ข�ด  อย�-ที่างที่�ศึตะวิ�นตกของอ2าเภอด-านซึ่�าย จั�งหัวิ�ดเลย สั�ง ๒,๑๘๐ เมตร จัากระด�บน2'าที่ะเล                 ภู�หล�มิล�อ  อย�-ที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงเหัน�อของอ2าเภอหัล-มเก-า จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ1โลก สั�ง ๑,๙๐๐ เมตร จัากระด�บน2'าที่ะเล                 ภู�เมิ !ยง  อย�-ที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตกของอ2าเภอหัล-มเก-า จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ1โลก สั�ง ๒,๐๐๐ เมตร จัากระด�บน2'าที่ะเล             ที่�วิเขาที่างด�านตะวิ�นออกเป*นที่�วิเขาแกรน�ตเต�'ย ๆ ม�ยอดสั�งสั1ด ประมาณ ๑,๕๐๐ เมตร จัากระด�บน2'าที่ะเล

4

            ท�วเขาดงพระยาเย"น  เป*นเที่�อกเขาต�ดต-อจัากที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณ<ฝั่G� งตะวิ�นตก และฝั่G� งตะวิ�นออก ที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณ<ด�านตะวิ�นตกก�บที่�วิเขาดงพื้ระยาเยIนด�านตะวิ�นออก ม�ล�กษณะเป*นที่�วิเขาที่��ยกเป*นช�'นข 'นไป ค�อยกช�'นภาคอ�สัานที่�'งภาคใหั�สั�งกวิ-าภาคกลาง บร�เวิณตอนเหัน�อของที่�วิเขาดงพื้ระยาเยIน อย�-ในเขตจั�งหัวิ�ดช�ยภ�ม� ตอนกลางอย�-ในเขตจั�งหัวิ�ดลพื้บ1ร� ตอนใต�อย�-ในเขตจั�งหัวิ�ดสัระบ1ร� และจั�งหัวิ�ดนครราชสั�มา ที่�วิเขาน�'เด�มเร�ยกวิ-า ดงพื้ระยาไฟ ต-อมาได�เปล��ยนช��อเป*นดงพื้ระยาเยIน ในร�ชสัม�ยพื้ระบาที่สัมเดIจัพื้ระจั1ลจัอมเกล�าเจั�าอย�-หั�วิ ดงพื้ระยาเยIนอย�-ประมาณแนวิที่างรถไฟสัายตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อ สั-วินบร�เวิณที่��ถนนสั1รนารายณ<ผ-านเร�ยกวิ-า ดงพื้ระยากลาง สั-วินดงพื้ระยาต�น หัร�อดงพื้ระยาร�ม ย�งสั�นน�ษฐานไม-ได�วิ-าอย�-ในบร�เวิณใด             ที่�วิเขาดงพื้ระยาเยIน เป*นที่�วิเขาหั�นป�นไม-สั�งน�ก ยอดสั�งสั1ดค�อ  เขาพื้�งเหัย สั�ง ๙๐๐ เมตร จัากระด�บน2'าที่ะเล อย�-ในเขตจั�งหัวิ�ดช�ยภ�ม� ด�งน�'นบร�เวิณน�'จั งก�นดารน2'ามาก             ที่�วิเขาที่��ก�'นภาคกลางก�บภาคอ�สัาน ม�ช-องที่างสั2าค�ญ่อย�-สัามช-องที่างด�วิยก�นค�อ ช-องที่างปากช-อง ช-องที่างแนวิถนนสั1รนารายณ< และช-องสัระผม ซึ่ �งม�ด-านก�กสั�ตวิ<ของกรมปศึ1สั�ตวิ<ต�'งอย�- สั2าหัร�บก�กสั�ตวิ<ที่��ต�อนมาจัากภาคอ�สัาน ซึ่ �งเด�นเล�ยบล2าน2'าสันธ� เพื้��อเข�าสั�-ภาคกลาง             ท�วเขาส�นก$าแพง  เป*นที่�วิเขาที่��ม�ที่�ศึที่างเฉี�ยงไปที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงใต� ก�'นเขตจั�งหัวิ�ดนครราชสั�มาก�บ จั�งหัวิ�ดนครนายก และปราจั�ณบ1ร� ที่างด�านตะวิ�นออกเป*นเขตจั�งหัวิ�ดนครราชสั�มา ด�านตะวิ�นตกเป*นเขตจั�งหัวิ�ดนครนายก และปราจั�ณบ1ร� บางตอนของที่�วิเขาน�' เช-นที่างด�านนครราชสั�มาเป*นเขาหั�นป�น ซึ่ �งสั�นน�ษฐานวิ-า เป*นขอบของปากปล-องภ�เขาไฟ             ยอดเขาสั�งของที่�วิเขาน�'ได�แก-  เขาแหัลม สั�ง ๑,๓๒๘ เมตร  เขาร-มน�อย สั�ง ๑,๐๓๓ เมตร  เขาเข�ยวิ สั�ง ๑,๒๗๐ เมตร  เขาแก�ง สั�ง ๑,๐๑๓ เมตร  เขาอ�นที่น�ล สั�ง ๑,๐๗๘ เมตร  เขาฝั่าละม� สั�ง ๑,๐๖๓

5

เมตร และเขาสัามยอด สั�ง ๑,๑๑๙ เมตร             ที่�วิเขาสั�นก2าแพื้งม�ช-องที่างไปย�งภาคตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อที่��สั2าค�ญ่อย�-สัามช-องที่าง ค�อ ช-องบ1ขน1นช-องบ1พื้ราหัมณ< และช-องตะโก             ที่�วิเขาสั�นก2าแพื้งได�แบ-งน2'าลงสั�-ล2าน2'าต-าง ๆ ด�งน�'ค�อ ไหัลลงล2าน2'าป:าสั�ก ได�แก- ล2าหั�วิยมวิกเหัลIก ม�น2'าตลอดป) ไหัลลงล2าน2'าม�ล ได�แก-บรรดาสัาขาต-าง ๆ ของล2าน2'าม�ล และล2าตะคอง ไหัลลงล2าน2'าปราจั�นบ1ร� ได�แก- ล2าน2'านครนายก ล2าน2'าประจั�นตคาม และล2าน2'ากบ�นที่ร< ล2าน2'าด�งกล-าวิน�'ม�น2'าตลอดป)             บร�เวิณที่��ม�ควิามอ1ดมสัมบ�รณ<ของเที่�อกเขาน�'ได�แก- บร�เวิณอ2าเภอปากช-อง และอ2าเภอจั�นที่ ก จัะม�น2'าตลอดป)

            ท�วเขาใหญ่� หัร�อ เขาแมิ�วง  เป*นเที่�อกเขาต-อจัากที่�วิเขาถนนธงช�ยอ�กแนวิหัน �ง ค�อเป*นแนวิที่��ซึ่�อนก�นอย�- ที่�วิเขาถนนธงช�ยอย�-ที่างด�านตะวิ�นตก ม�ล1-มน2'าแม-กลองอย�-ตอนกลาง และม�ที่�วิเขาใหัญ่-ซึ่�อนอย�-ที่างด�านตะวิ�นออก ขนานก�บที่�วิเขาถนนธงช�ยลงมาที่างใต� ในตอนเหัน�อเร��มต�'งแต- จั�งหัวิ�ดก2าแพื้งเพื้ชร ตลอดลงมาที่างใต�จันถ งจั�งหัวิ�ดกาญ่จันบ1ร� ที่�วิเขาน�'ปGนน2'าลงล2าน2'าแม-กลองสั-วินหัน �ง และสั-วินหัน �งลงล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ในสั-วินที่��ไหัลลงล2าน2'าแม-กลองได�แก- ล2าน2'าแควิใหัญ่- ที่��ไหัลลงแม-น2'าเจั�าพื้ระยาได�แก- ล2าน2'าสัะแกกร�ง ล2าหั�วิยกะที่ง (ต�นล2าน2'าที่-าจั�น)

            ยอดเขาสั�งอย�-ที่างที่�ศึตะวิ�นตกของ จั�งหัวิ�ดก2าแพื้งเพื้ชร

6

ค�อ เขาเปอปร� สั�ง ๑,๘๑๕ เมตร  ที่��อย�-ที่างที่�ศึตะวิ�นตกของจั�งหัวิ�ดนครสัวิรรค< ค�อ เขาม-อยกะจั1 สั�ง ๑,๙๖๔ เมตร

            ท�วเขาจั�นทบู*ร   เร��มต�นจัากจั�งหัวิ�ดชลบ1ร�ที่อดต�วิไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� ก�'นเขตจั�งหัวิ�ดปราจั�นบ1ร� ก�บจั�งหัวิ�ดชลบ1ร� ระยอง และจั�นที่บ1ร�ออกจัากก�นคนละด�าน เป*นที่�วิเขาที่��อย�-ระหัวิ-างล1-มน2'าปราจั�นบ1ร�ก�บ อ-าวิไที่ยด�านตะวิ�นออก เป*นเที่�อกเขาหั�นแกรน�ตที่��ม�เที่�อกเขาหั�นป�นกระหันาบอย�-สัองด�าน ค�อที่างตอนกลางของบร�เวิณเขาเป*นหั�นแกรน�ต ที่างชายฝั่G� งที่ะเลด�านอ-าวิไที่ย และล1-มน2'าปราจั�นบ1ร� เป*นเที่�อกเขาหั�นป�นในเขตพื้�'นที่�� จั�งหัวิ�ดชลบ1ร� ซึ่ �งเป*นตอนต�นของที่�วิเขาน�' ม�เขาเข�ยวิ สั�ง ๙๗๙ เมตร ม�อ�กช��อหัน �งเขาที่�วิเขาบางปลาสัร�อย ในเขตอ2าเภอแกลง จั�งหัวิ�ดระยอง ม�เขาชะเมา สั�ง ๑,๐๓๕ เมตร ในเขตจั�งหัวิ�ดจั�นที่บ1ร�ม�เขาสัอยดาวิเหัน�อ สั�ง ๑,๕๘๐ เมตร  เขาสัอยดาวิใต� สั�ง ๑,๖๓๙ เมตร  เขาที่รายขาวิ สั�ง ๑,๔๗๒ เมตร  เขาพื้ระบาที่ สั�ง ๑,๐๗๙ เมตร  เขาสัระบาป สั�ง ๙๓๒ เมตร  พื้นมกะบ1งบายกะเรIง สั�ง ๙๔๗ เมตร และพื้นมตาเดIด สั�ง ๑,๑๑๘ เมตร             ที่�วิเขาจั�นที่บ1ร�ปGนน2'าลงที่างล1-มน2'าปราจั�นบ1ร� และลงที่างอ-าวิไที่ย ที่างล1-มน2'าปราจั�นบ1ร�ม�คลองต-าง ๆ ค�อ คลองที่-าลาด หั�วิยไคร� และคลองที่างช�ง ที่างด�านอ-าวิไที่ยม�ล2าน2'าต-าง ๆ ค�อ หันองปลาไหัล ล2าน2'าประแสั และล2าน2'าจั�นที่บ1ร�

7

            ท�วเขาบูรรท�ด  เป*นที่�วิเขาเที่�อกเด�ยวิก�บที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� แต-ม�ที่�ศึที่างจัากจั�งหัวิ�ดจั�นที่บ1ร�ลงไปที่างใต� จันถ งจั�งหัวิ�ดตราด และต�ดต-อก�บที่�วิเขาอบเชยในเขมร ที่�วิเขาน�'ก�'นเขตแดนไที่ยก�บเขมรที่างด�านจั�งหัวิ�ดตราด และปGนน2'าลงสัองข�างด�วิยก�นค�อ             ที่างอ-าวิไที่ย ได�แก-ล2าน2'าเวิฬุ1ในจั�งหัวิ�ดตราด ที่างเขมรได�แก-ล2าน2'าต-าง ๆ ที่��ไหัลลงที่ะเลสัาบเขมร             ช-องที่างผ-านที่�วิเขาน�'ไปสั�-ประเที่ศึเขมร ในเขตอ2าเภอไพื้ล�นม�ช-องที่างอย�-หัลายช-องที่างด�วิยก�น             ยอดเขาสั�งในที่�วิเขาน�'ได�แก- เขาดาบ สั�ง ๑,๒๕๖ เมตร

ระบบระบายน2'า

            ล2าน2'าที่�'งสั�'นของภาคกลางจัะไหัลขนานก�บที่�วิเขาซึ่ �งต�'งขนาบอย�-ที่�'งด�านตะวิ�นตก และด�านตะวิ�นออก ลงไปที่างที่�ศึใต�เก�ดเป*นล1-มน2'าขนาดใหัญ่- หัล-อเล�'ยงพื้�'นที่��ราบอ�นกวิ�างใหัญ่- และเป*นเสั�นที่างคมนาคมขนสั-งที่างน2'าของภาคกลาง ล2าน2'าที่��สั2าค�ญ่พื้อประมวิลได�ด�งน�'

8

            ล$าน$+าท !ไหลลงส��ก,นอ�าวไทย  ได�แก- ล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ซึ่ �งเป*นแม-น2'าที่��สั2าค�ญ่ที่��สั1ดของประเที่ศึไที่ย สั-วินที่��เร�ยกวิ-าแม-น2'าเจั�าพื้ระยาเร��มต�'งแต- ปากน2'าโพื้ จั�งหัวิ�ดนครสัวิรรค< ลงมาจันถ งอ-าวิไที่ย ที่��จั�งหัวิ�ดสัม1ที่รปราการ ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๓๐ ก�โลเมตร ม�แควิต-าง ๆ ไหัลมาบรรจับและไหัลแยกออกไปหัลายหัลายด�วิยก�นค�อ             ล$าน$+าสะแกกร�ง  เก�ดจัากที่�วิเขาแม-วิง ด�งน�'ตอนต�นน2'าจั งเร�ยกวิ-า ล2าน2'าแม-วิง จัะเร�ยกล2าน2'าสัะแกกร�ง เม��อผ-านภ�เขาสัะแกกร�ง จั�งหัวิ�ดอ1ที่�ยธาน� ม�ที่�ศึที่างการไหัลจัากด�านที่�ศึตะวิ�นตกไปที่างด�านที่�ศึตะวิ�นออก ปากน2'าสัะแกกร�งอย�-ใต�อ2าเภอมโนรมย< เร�ยกวิ-า ต2าบลค1�งสั2าเภา ล2าน2'าน�'ยาวิประมาณ ๑๒๐ ก�โลเมตร             ล$าน$+าท�าจั น  ต�นน2'าแยกออกไปจัากล2าน2'าเจั�าพื้ระยาที่างฝั่G� งขวิา ในเขตอ2าเภอวิ�ดสั�งหั< จั�งหัวิ�ดช�ยนาที่ ล2าน2'าที่-าจั�นม�หัลายช��อแล�วิแต-วิ-า ล2าน2'าจัะไหัลผ-านต2าบลสั2าค�ญ่ต2าบลใด พื้อประมวิลได�ด�งน�'ค�อ ตอนต�นเร�ยกวิ-า คลองมะขามเฒ-า หัร�อ คลองวิ�ดสั�งหั< ตอนใกล�จั�งหัวิ�ดสั1พื้รรณบ1ร�ถ งเขตอ2าเภอนครช�ยศึร� จั�งหัวิ�ดนครปฐมเร�ยกวิ-า ล2าน2'าสั1พื้รรณ ตอนผ-านเขตอ2าเภอนครช�ยศึร�เร�ยกวิ-า ล2าน2'านครช�ยศึร� ตอนใต�เขตอ2าเภอนครช�ยศึร�ลงไปเร�ยก ล2าน2'าที่-าจั�น ล2าน2'าสัายน�'ยาวิประมาณ ๒๘๐ ก�โลเมตร ไหัลผ-านอ2าเภอวิ�ดสั�งหั< อ2าเภอหั�นคา จั�งหัวิ�ดช�ยนาที่ อ2าเภอเด�มบาง อ2าเภอสัามช1ก อ2าเภอเม�อง ฯ อ2าเภอบางปลาม�า จั�งหัวิ�ดสั1พื้รรณบ1ร� อ2าเภอนครช�ยศึร� อ2าเภอสัามพื้ราน จั�งหัวิ�ดนครปฐม และอ2าเภอเม�องสัม1ที่รสัาคร             ล$าน$+าแควน,อย  แยกจัากล2าน2'าเจั�าพื้ระยาในเขต จั�งหัวิ�ด

9

ช�ยนาที่ ที่��ปากคลองเม�องสัวิรรค< เด�มเร�ยกวิ-า ปากคลองแพื้รก เพื้ราะแยกไปเม�องแพื้รกซึ่ �งเป*นเม�องโบราณสัม�ยสั1โขที่�ย ล2าน2'าแควิน�อยไหัลขนานก�บล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ลงมาที่างใต�จันถ งเขต อ2าเภอโพื้ธ�ที่อง จั�งหัวิ�ดอ-างที่องกIจัะม�คลองศึาลาแดงซึ่ �งเป*นล2าน2'าเก-า ไหัลแยกไปบรรจับล2าน2'าเจั�าพื้ระยา จัากอ2าเภอโพื้ธ�ที่อง ล2าน2'าแควิน�อยไหัลผ-าน อ2าเภอวิ�เศึษช�ยชาญ่ จั�งหัวิ�ดอ-างที่อง อ2าเภอผ�กไหั- จั�งหัวิ�ดอย1ธยา ไปบรรจับล2าน2'าเจั�าพื้ระยาที่��ต2าบลหั�วิเวิ�ยง ช-วิงน�'ชาวิบ�านเร�ยกวิ-า ล2าน2'าผ�กไหั- เพื้ราะผ-านอ2าเภอผ�กไหั- จัากน�'นไหัลผ-าน อ2าเภอเสันา จั�งหัวิ�ดอย1ธยา แล�วิไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกไปบรรจับก�บล2าน2'าบางบาล ซึ่ �งเป*นแควิสัายหัน �งของล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ช-วิงที่��ไหัลผ-านอ2าเภอเสันาได�ช��อวิ-าล2าน2'าสั�ก1ก เพื้ราะไหัลผ-านต2าบลสั�ก1ก จัากน�'นไหัลไปบรรจับล2าน2'าเจั�าพื้ระยาที่�� อ2าเภอบางไที่ร  ล2าน2'าแควิน�อยยาวิประมาณ ๑๒๐ ก�โลเมตร             ล$าน$+าลพบู*ร   เป*นแควิหัน �งของล2าน2'าเจั�าพื้ระยา โดยไหัลแยกออกจัากฝั่G� งซึ่�ายล2าน2'าเจั�าพื้ระยา ที่��ต2าบลบางพื้1ที่รา อ2าเภอเม�องสั�งหั<บ1ร� จั งได�อ�กช��อหัน �งวิ-า ล2าน2'าบางพื้1ที่รา ล2าน2'าน�'ไหัลไปผ-านอ2าเภอที่-าวิ1 �ง จั�งหัวิ�ดลพื้บ1ร� และได�ไปบรรจับก�นก�บล2าน2'าบางขาม ซึ่ �งม�ต�นก2าเน�ดจัากที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณ< ไหัลผ-านอ2าเภอบ�านหัม�� จั�งหัวิ�ดลพื้บ1ร� ล2าน2'าบางขามในช-วิงน�'เร�ยกวิ-า คลองโคกสัล1ด เม��อล2าน2'าลพื้บ1ร�ไหัลผ-านอ2าเภอเม�องลพื้บ1ร�แล�วิกIวิกลงที่างใต� แล�วิไปบรรจับล2าน2'าป:าสั�กในเขต จั�งหัวิ�ดอย1ธยาที่��หั�วิรอ ล2าน2'าลพื้บ1ร�ยาวิประมาณ ๘๐ ก�โลเมตร เม��อไหัลผ-านบร�เวิณอ2าเภอมหัาราษฎร จั�งหัวิ�ดอย1ธยา ซึ่ �งเป*นที่��ล1-มมากในฤด�น2'าจัะกลายเป*นที่��แอ-งน2'าเวิ�'งวิ�างคล�ายที่ะเล

10

            ล$าน$+าป.าส�ก  เก�ดจัากเที่�อกเขาเพื้ชรบ�รณ< ล2าน2'าสัายน�'ไหัลอย�-ในซึ่อกเขา พื้�'นน2'าเป*นหั�นดาลในฤด�น2'า น2'าจัะที่-วิมบ-าออกไปจัากฝั่G� งที่�'งสัองข�าง ข�างละประมาณ ๑ - ๒ ก�โลเมตร ในล2าน2'าม�แก-งอย�-หัลายแหั-งที่��สั2าค�ญ่ค�อ แก-งคอย ในเขตอ2าเภอแก-งคอย จั�งหัวิ�ดสัระบ1ร� ในฤด�น2'าน2'าที่-วิมแก-งเร�อผ-านได�สัะดวิก เม��อสัร�างเข��อนพื้ระรามหัก ก�'นล2าน2'าป:าสั�กที่��ต2าบลที่-าหัลวิง ที่2าใหั�การเด�นเร�อในล2าน2'าป:าสั�กสัะดวิกข 'น ในฤด�แล�งเร�อข�าวิสัามารถใช�ในคลองระพื้�พื้�ฒน<จันถ งจั�งหัวิ�ดสัระบ1ร� และถ�าเป*นเร�อขนาดเลIกจัะสัามารถไปได�ถ งแก-งคอย ล2าน2'าป:าสั�กยาวิประมาณ ๓๕๐ ก�โลเมตร ไหัลผ-านอ2าเภอหัล-มสั�ก อ2าเภอเม�องเพื้ชรบ�รณ< อ2าเภอที่-าโรง อ2าเภอช�ยบาดาล อ2าเภอแก-งคอย อ2าเภอเสัาไหั� อ2าเภอที่-าเร�อ และอ2าเภอนครหัลวิง             คลองบูางแก,ว  เป*นแควิสัายหัน �งของล2าน2'าเจั�าพื้ระยา โดยได�ไหัลแยกจัากล2าน2'าป:าโมก ในเขตอ2าเภอเม�องอ-างที่อง แล�วิไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นตก ไปบรรจับล2าน2'าลพื้บ1ร�ในเขตอ2าเภอมหัาราช ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๒ ก�โลเมตร             ล$าน$+าป.าโมิกหร0อล$าน$+าบูางปลากด  ไหัลแยกออกไปจัากคลองบางแก�วิในเขตจั�งหัวิ�ดอ-างที่อง แล�วิไหัลลงมาที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงใต� ผ-านปากคลองศึาลาแดง บ�านบางปลากด และอ2าเภอป:าโมก แล�วิแยกออกเป*นสัองแควิ แควิด�านตะวิ�นออกค�อ ล2าน2'าบางบาล แควิด�านตะวิ�นตกค�อ ล2าน2'าโผงเผง ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๘ ก�โลเมตร             ล$าน$+าโผงเผง  หัร�อคลองโผงเผง ร�บน2'าจัากล2าน2'าป:าโมก แยกจัากล2าน2'าบางบาลที่��บ�านปะขาวิ ไหัลไปที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงใต� ไปบรรจับล2าน2'าผ�กไหั- ที่��บ�านหั�วิเวิ�ยง ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๐ ก�โลเมตร             ล$าน$+าบูางบูาล  เป*นแควิแยกออกไปจัากล2าน2'าโผงเผง ผ-านอ2าเภอบางบาลไปบรรจับล2าน2'าแควิน�อยในเขตอ2าเภอเสันา ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๗ ก�โลเมตร             คลองบู,านก*�มิ  แยกจัากล2าน2'าบางบาลที่��บ�านก1-ม แล�วิไหัลไป

11

ที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� ไปบรรจับล2าน2'าลพื้บ1ร�ในเขต อ2าเภอเม�องอย1ธยา ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๐ ก�โลเมตร

            ล$าน$+าเจั,าพระยา  จัากปากน2'าโพื้ไหัลผ-าน อ2าเภอเม�องนครสัวิรรค< อ2าเภอพื้ย1หัค�ร� จั�งหัวิ�ดนครสัวิรรค< อ2าเภอมโนรมย< อ2าเภอสัรรพื้ยา อ2าเภอเม�องช�ยนาที่ จั�งหัวิ�ดช�ยนาที่ อ2าเภออ�นที่รบ1ร� อ2าเภอบางระจั�น อ2าเภอพื้รหัมบ1ร� จั�งหัวิ�ดสั�งหั<บ1ร� อ2าเภอไชโย อ2าเภอเม�องอ-างที่อง จั�งหัวิ�ดอ-างที่อง อ2าเภอเม�องอย1ธยา อ2าเภอบางไที่ร จั�งหัวิ�ดอย1ธยา อ2าเภอสัามโคก อ2าเภอเม�องปที่1มธาน� จั�งหัวิ�ดปที่1มธาน� อ2าเภอปากเกรIด อ2าเภอเม�องนนที่บ1ร� จั�งหัวิ�ดนนที่บ1ร� อ2าเภอบางกอกน�อยกร1งเที่พื้ ฯ อ2าเภอพื้ระประแดง และอ2าเภอเม�องสัม1ที่รปราการ จั�งหัวิ�ดสัม1ที่รปราการ แล�วิไหัลลงที่ะเลที่��อ-าวิไที่ย ในเขตจั�งหัวิ�ดสัม1ที่รปราการปากน2'าเจั�าพื้ระยากวิ�างมากกวิ-า ๑ ก�โลเมตร และม�สั�นดอนขนาดใหัญ่- ต�องคอยข1ดลอกสั�นดอนเพื้��อใหั�เร�อเด�นสัม1ที่รเด�นที่างเข�าไปที่-าเร�อกร1งเที่พื้ ฯได� ล$าน$+าท !ไหลลงฝั่3! งตะว�นออกของอ�าวไทย

12

            ล$าน$+าบูางปะกง  ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาสั�นก2าแพื้ง และที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� ร-วิมก�บที่��ราบสั�งในเขต อ2าเภออร�ญ่ประเที่ศึ ตอนต�นน2'าช��อ ล2าน2'าพื้ระปรง ตอนกลางช��อ ล2าน2'าปราจั�น และตอนจัะลงสั�-ที่ะเลช��อ ล2าน2'าบางปะกง ล2าน2'าพื้ระปรงไหัลจัากที่�ศึตะวิ�นออกไปที่�ศึตะวิ�นตก ได�ร�บน2'าจัากที่�วิเขาบรรที่�ดตลอดที่าง ล2าหั�วิยที่��ไหัลลงล2าน2'าพื้ระปรงสั-วินใหัญ่-จัะม�น2'าเฉีพื้าะในฤด�น2'า ม�ล2าน2'าที่��เก�ดจัากที่�วิเขาจั�นที่บ1ร�มาบรรจับที่��สั2าค�ญ่ค�อ คลองพื้ระสัที่ ง ซึ่ �งไหัลจัากที่างที่�ศึใต�ข 'นไปที่างที่�ศึเหัน�อ เม��อไหัลไปถ งเขตอ2าเภอเม�องสัระแก�วิแล�วิจั งไหัลวิกไปที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงเหัน�อ แล�วิไปบรรจับล2าน2'าพื้ระปรง ม�ควิามยาวิประมาณ ๙๔ ก�โลเมตร สั-วินล2าน2'าพื้ระปรงยาวิประมาณ ๖๖ ก�โลเมตร เม��อคลองพื้ระสัที่ งมาบรรจับแล�วิ  ล2าน2'าพื้ระปรงจัะไหัลผ-าน อ2าเภอกบ�นที่รบ1ร� และอ2าเภอเม�องปราจั�นบ1ร� แควิต-าง ๆ ของล2าน2'าปราจั�นบ1ร�ได�แก- ล2าน2'าหัน1มาณ ล2าน2'าประจั�นตคาม และล2าน2'านครนายก             ล$าน$+าหน*มิาณ์  หัร�ออ�กช��อหัน �งเร�ยกวิ-า ล2าน2'ากบ�นที่ร เป*นล2าน2'าขนาดเลIก ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาสั�นก2าแพื้ง ไหัลมาบรรจับล2าน2'ากบ�นที่รที่��อ2าเภอกบ�นที่รบ1ร�             ล$าน$+าประจั�นตคามิ  เป*นแควิขนาดเลIก ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาบรรที่�ดไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงใต� ไปบรรจับล2าน2'าปราจั�นที่��บ�านกระแจัะ ม�ควิามยาวิประมาณ ๔๕ ก�โลเมตร             ล$าน$+านครนายก  ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาสั�นก2าแพื้ง ในเขตจั�งหัวิ�ดนครนายก ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๓ ก�โลเมตร             เม��อล2าน2'าปรงไหัลเข�าเขา จั�งหัวิ�ดปราจั�นบ1ร�จัะได�ช��อวิ-า ล2าน2'าปราจั�น ไหัลผ-านอ2าเภอศึร�มหัาโพื้ธ�N อ2าเภอเม�องปราจั�นบ1ร� อ2าเภอบางคล�า อ2าเภอเม�องฉีะเช�งเที่รา จั�งหัวิ�ดฉีะเช�งเที่รา เม��อผ-านต2าบลแปดร�'วิ ล2าน2'าน�'เร�ยกวิ-า ล2าน2'าบางปะกง ไหัลผ-านอ2าเภอบ�านโพื้ อ2าเภอบางปะกง แล�วิจั งไหัลลงสั�-อ-าวิไที่ย ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๐๐ ก�โลเมตร ล2าน2'าบางปะกงอ2านวิยประโยชน<ที่างด�านกสั�กรรมใหั�แก-ประเที่ศึไที่ย เป*นที่��สัองรองจัากล2าน2'าเจั�าพื้ระยา เป*นล2าน2'าที่��ม�คลองแยกมาก ผ-านพื้�'นที่��บ งและหันองและเป*นล2าน2'าที่��คดที่��สั1ดใน

13

ประเที่ศึไที่ย พื้�'นน2'าเก�อบเป*นที่รายโดยตลอด ค�อต�'งแต-อ2าเภอบ�านโพื้ธ�ไปจันถ งปากอ-าวิ ในฤด�แล�งน2'าเคIมข 'นไปถ งต2าบลแปดร�'วิ ปากน2'ากวิ�างประมาณ ๑.๓ ก�โลเมตร

            ล$าน$+าระยอง  ชาวิบ�านเร�ยกวิ-าคลองที่-าประด�-เพื้ราะไหัลผ-าน อ2าเภอที่-าประด�-ซึ่ �งปGจัจั1บ�นได�เปล��ยนช��อเป*น อ2าเภอเม�องระยอง ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� ที่��แยกออกมาจัากสั�นเขาใหัญ่-ที่��รองลงมาที่างที่ะเล ม�ล2าธารแขนงเลIก ๆ อย�-เป*นจั2านวินมาก ชาวิบ�านเร�ยกวิ-าคลองที่��ม�ขนาดใหัญ่-ได�แก- คลองดอกรวิย คลองหันองปลาไหัล คลองบางกระดาน เป*นต�น ล2าน2'าระยองม�ควิามยาวิประมาณ ๓๖ ก�โลเมตร ไหัลจัากที่�ศึเหัน�อมาที่างที่�ศึใต�ลงอ-าวิไที่ย ในฤด�แล�งล2าน2'าต�'นมาก ขณะน2'าลงสัามารถล1ยข�ามได� จั งใช�เด�นเร�อไม-ได�             ล$าน$+าประแสร ์ เป*นล2าน2'าขนาดเลIกเช-นเด�ยวิก�บล2าน2'าระยอง ชาวิบ�านเร�ยกคลองประแสัร< ต�นน2'าเก�ดจัากเขาข1นอ�น ในที่�วิเขาจั�นที่บ1ร�ด�านตะวิ�นออก ไหัลผ-าน อ2าเภอแกลง จั�งหัวิ�ดระยอง ม�ควิามยาวิประมาณ ๒๗ ก�โลเมตร ม�ล2าหั�วิยไหัลมาบรรจับหัลายสัาย เช-น คลองวิ�งหัน�า คลองหัวิาย และคลองโพื้ล- พื้�'นที่�องน2'าเป*นที่ราย ฤด�แล�งม�น2'าไหัลร�น ๆ ใช�เด�นเร�อไม-ได�             ล$าน$+าจั�นทบู*ร   ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� ม�ล2าธารไหัลมาบรรจับหัลายสัาย ม�ควิามยาวิประมาณ ๘๖ ก�โลเมตร ไหัลผ-านอ2าเภอมะขาม อ2าเภอเม�องจั�นที่บ1ร� อ2าเภอที่-าแฉีลบ ไหัลไปออกที่ะเลบร�เวิณเขาแหัลมสั�งหั< ดอนปากน2'าน2'าล ก เร�อสัามารถเด�นได�ถ ง อ2าเภอที่-าแฉีลบ

14

            ล$าน$+าเวฬุ*  ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาจั�นที่บ1ร�บร�เวิณตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อของเขาสัระบาป ไหัลจัากที่�ศึเหัน�อลงมาที่างที่�ศึใต� ตอนต�นน2'าม�ล2าธารอย�-สัองสัายค�อ คลองเวิฬุ1และคลองตรอกนาง ซึ่ �งไหัลจัากที่�ศึตะวิ�นตกมาที่างที่�ศึตะวิ�นออก มาบรรจับล2าน2'าเวิฬุ1ที่��บ�านร�อยจั� ม�ควิามยาวิประมาณ ๖๔ ก�โลเมตร ล กจัากปากอ-าวิเข�าไปประมาณ ๒ ก�โลเมตร ม�ล2าน2'าแยกไปอ2าเภอขล1ง ที่างที่�ศึตะวิ�นตก เร�ยกวิ-าล2าน2'าสั�นยาวิ เร�อเด�นที่ะเลแล-นไปเที่�ยบที่-าที่�� อ2าเภอขล1งได� พื้�'นน2'าเป*นที่ราย และม�น2'าตลอดป)             ล$าน$+าตราด  ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาจั�นที่บ1ร� และที่�วิเขาบรรที่�ด ไหัลจัากที่�ศึเหัน�อลงมาที่างที่�ศึใต�ลงอ-าวิไที่ยที่างที่�ศึตะวิ�นออกตอนบน ม�แควิใหัญ่-สัองแควิไหัลมาบรรจับค�อ คลองใหัญ่- ต�นน2'าเก�ดจัากเขาตะแบงใหัญ่-ไหัลผ-าน อ2าเภอเขาสัม�ง จั�งหัวิ�ดตราด ยาวิประมาณ ๕๒ ก�โลเมตร คลองหั�วิยแรง ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาบรรที่�ด ยาวิประมาณ ๓๔ ก�โลเมตร คลองที่�'งสัองไหัลมาบรรจับก�นที่��ต2าบลหั�วิยแรง อ2าเภอบางพื้ระ แล�วิได�ช��อวิ-า ล2าน2'าตราดไหัลไปที่างที่�ศึใต� ยาวิประมาณ ๑๓ ก�โลเมตร ถ งปากน2'า พื้�'นล2าน2'าเป*นที่ราย ในฤด�แล�งน2'าต�'นเข�นม�เกาะแก-งอย�-มาก ล$าน$+าท !ไหลลงส��ฝั่3! งตะว�นตกของอ�าวไทย             ล$าน$+าแมิ�กลอง  ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาสัามที่�วิค�อ ที่�วิเขาถนนธงช�ยตอนใต� ที่�วิเขาตะนาวิศึร�ต�'งแต-ด-านเจัด�ย<สัามองค<ลงมาที่างใต� และที่�วิเขาแม-วิงหัร�อที่�วิเขาใหัญ่- ล2าน2'าจัากต�นน2'าที่�'งสัามด�งกล-าวิไหัลมารวิมเป*นแควิขนาดใหัญ่-สัองแควิค�อ แควิด�านตะวิ�นตก เร�ยกวิ-าล2าน2'าแควิน�อย หัร�อ ล2าน2'าไที่รโยค แควิด�านตะวิ�นออกเร�ยกวิ-าล2าน2'าแควิใหัญ่- หัร�อล2าน2'าศึร�สัวิ�สัด�N บางแหั-งเร�ยกล2าน2'าแม-กลอง             แควิที่�'งสัองน�'ม�ที่�วิเขาถนนธงช�ยตอนล-างค��นกลาง บร�เวิณที่��ปลายที่�วิเขาถนนธงช�ยต-อก�บที่�วิเขาตะนาวิศึร�เป*นช-องเขา ที่��ใช�เป*นที่างเด�นต�ดต-อระหัวิ-างก�นของไที่ยก�บมอญ่พื้ม-ามาแต-โบราณกาล รวิมที่�'งเป*นเสั�นที่างเด�นที่�พื้ของที่�'งสัองฝั่:ายด�วิย             แควิที่�'งสัองไหัลลงมารวิมก�นเป*นล2าน2'าแม-กลองที่��ต2าบล

15

ปากแพื้รก อ2าเภอเม�องกาญ่จันบ1ร� แล�วิไหัลลงที่างใต�ไปออกอ-าวิไที่ยที่�� จั�งหัวิ�ดสัม1ที่รสังคราม

            ล$าน$+าศร สว�สด�5  ต�นน2'าศึร�สัวิ�สัด�Nเก�ดจัากแควิเลIก ๆ สัองสัาย สัายด�านที่�ศึตะวิ�นออกเร�ยกวิ-า ล2าน2'าแม-กลอง เก�ดจัากที่�วิเขาแม-วิง ไหัลผ-านบ�านแม-กลองเหัน�อ แล�วิไหัลลงที่างที่�ศึใต� สัายด�านตะวิ�นตก เร�ยกวิ-าล2าน2'าแม-จั� �น เก�ดจัากที่�วิเขาถนนธงช�ยที่��บร�เวิณปลายเขตจั�งหัวิ�ดตาก ก�บจั�งหัวิ�ดกาญ่จันบ1ร� ไหัลผ-านอ2าเภออ1�มผางไปบรรจับก�บ แควิด�านตะวิ�นออกที่��บ�านแม-กลองใต� แล�วิไหัลลงมาที่างที่�ศึใต� ระหัวิ-างที่างได�ร�บน2'าจัากที่�วิเขาถนนธงช�ย และที่�วิเขาแม-วิง เม��อไหัลเข�าเขตอ2าเภอศึร�สัวิ�สัด�N จัะผ-านพื้�'นที่��ราบมากข 'น และได�เปล��ยนที่�ศึที่างโดยไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� และเม��อเข�าเขต อ2าเภอลาดหัญ่�ากIจัะม�ล2าตะเพื้�นไหัลมาบรรจับ ล2าน2'าสัายน�'ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๐๐ ก�โลเมตร ในฤด�แล�งม�น2'าไหัลร�น ๆ แต-ในฤด�น2'าน2'าจัะเช��ยวิมาก บางคร�'งจัะล�นฝั่G� ง พื้�'นล2าน2'าเป*นหั�นกรวิดและที่ราย             ล$าตะเพ�น  เป*นล2าหั�วิยที่��เก�ดจัากที่�วิเขาแม-วิงในเขต จั�งหัวิ�ดอ1ที่�ยธาน�ตอนบนจัะไหัลอย�-ในซึ่อกเขา เม��อไหัลผ-านอ2าเภอบ-อพื้ลอย จั�งหัวิ�ดกาญ่จันบ1ร� พื้�'นที่��จัะค-อนข�างราบ แนวิที่างการไหัลของล2าตะเพื้�นจัะไหัลจัากที่�ศึเหัน�อลงไปที่างที่�ศึใต� และไปบรรจับล2าน2'าแควิใหัญ่-ที่��บ�านลาดหัญ่�า ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๓๐ ก�โลเมตร ในฤด�แล�งน2'าต�'นเข�น ฤด�น2'าน2'าเช��ยวิมากและล�นฝั่G� ง พื้�'นล2าน2'าเป*นกรวิดและที่ราย

16

            ล$าน$+าแควน,อย หร0อล$าน$+าไทรโยค  อย�-ที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตกของล2าน2'าศึร�สัวิ�สัด�N ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาถนนธงช�ยที่างด�านตะวิ�นออก ได�ร�บน2'าจัากที่�วิเขาตะนาวิศึร�ที่างด�านตะวิ�นตก เช��อมก�บปากช-องเจัด�ย<สัามองค< เร�ยกวิ-าล2าน2'าซึ่องกาเล�ย ไหัลจัากที่�ศึตะวิ�นออกลงไปที่างที่�ศึใต� ม�ควิามยาวิประมาณ ๒๘ ก�โลเมตร เม��อถ งต2าบลสัามสับ ซึ่ �งเป*นจั1ดที่�� ล2าน2'าซึ่องกาเล�ย ล2าน2'าร�นแต และล2าน2'าย��ค�มาบรรจับก�น แล�วิไหัลไปที่างที่�ศึใต�ผ-าน อ2าเภอที่องผาภ�ม� ซึ่ �งต�'งอย�-ที่��บ�านที่-าขน1น อ2าเภอไที่รโยค เม��อไหัลมาถ งต2าบลเม�องสั�งหั< ล2าน2'าได�เปล��ยนที่�ศึที่างไหัลไป ที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� ผ-านอ2าเภอเม�องสั�งหั< ม�ล2าน2'าพื้าช�ไหัลมาบรรจับ             ล$าน$+าพาช   เป*นล2าน2'าใหัญ่-อย�-ที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตกของจั�งหัวิ�ดราชบ1ร� ต�นน2'าเก�ดจัากเขาพื้ระรอย ในเที่�อกเขาตะนาวิศึร� ในเขตอ2าเภอจัอมบ ง จั�งหัวิ�ดราชบ1ร� ม�ที่�ศึที่างไหัลจัากที่างที่�ศึใต�ไปที่างที่�ศึเหัน�อได�ร�บน2'าจัากที่�วิเขาตะนาวิศึร� ฤด�ฝั่นน2'าเช��ยวิ ฤด�แล�งม�น2'าไหัลร�น ใช�เด�นเร�อไม-ได� ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๐๐ ก�โลเมตร             ล2าน2'าแควิน�อยเม��อม�ล2าน2'าพื้าช�มาบรรจับแล�วิ กIไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� แล�วิวิกข 'นไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อ จันถ งต2าบลปากแพื้รก อ2าเภอเม�องกาญ่จันบ1ร� กIไปบรรจับก�บล2าน2'าแควิใหัญ่- ล2าน2'าแควิน�อยยาวิประมาณ ๒๐๗ ก�โลเมตร เป*นเสั�นที่างคมนาคมขนสั-งที่างน2'าที่��สั2าค�ญ่มาต�'งแต-สัม�ยโบราณจันเน��องมาถ งปGจัจั1บ�น             ล2าน2'าแม-กลองตอนต-อจัากอ2าเภอเม�องกาญ่จันบ1ร�ลงมา จัะ

17

ไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� ผ-านอ2าเภอที่-าม-วิง อ2าเภอที่-ามะกา จันถ งบ�านที่-าเร�อ จัะม�หั�วิยลาไหัลมาบรรจับ ม�ที่�ศึที่างวิกไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อต-อก�บล2าน2'าก2าแพื้งแสัน ซึ่ �งไปเช��อมก�บล2าน2'าจัรเข�สัามพื้�น ล2าน2'าแม-กลองไหัลต-อไปผ-านอ2าเภอบ�านโป:ง อ2าเภอโพื้ธาราม อ2าเภอเม�องราชบ1ร� อ2าเภอด2าเน�นสัดวิก จั�งหัวิ�ดราชบ1ร� แล�วิไหัลผ-าน อ2าเภอบางคณที่� อ2าเภออ�มพื้วิา อ2าเภอเม�องสัม1ที่รสังคราม แล�วิไหัลลงอ-าวิไที่ย ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๒๗ ก�โลเมตร ถ�ารวิมล2าน2'าไที่รโยคด�วิย กIจัะม�ควิามยาวิประมาณ ๔๐๐ ก�โลเมตร ถ�ารวิมก�บล2าน2'าแควิใหัญ่-จัะยาวิประมาณ ๔๒๗ ก�โลเมตร พื้�'นล2าน2'าที่�'งแควิน�อยและแควิใหัญ่-เป*นหั�นที่รายและกรวิด พื้�'นล2าน2'าในช-วิงจั�งหัวิ�ดกาญ่จันบ1ร�ถ งจั�งหัวิ�ดราชบ1ร�เป*นที่ราย ช-วิงต-อไปถ งปากน2'าเป*นด�น

            ล$าน$+าเพชรบู*ร  เป*นล2าน2'าขนาดเลIก ต�นน2'าเก�ดจัากที่�วิเขาตะนาวิศึร�ช-วิงระหัวิ-างเม�องที่วิาย และเม�องมะร�ด ซึ่ �งอย�-ที่างด�านที่�ศึตะวิ�นตกของจั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ1ร� ตอนต�นน2'าล2าน2'าน�'จัะไหัลอย�-ในซึ่อกเขา ม�ที่�ศึที่างไหัลจัากที่�ศึตะวิ�นตกมาที่างที่�ศึตะวิ�นออก ระหัวิ-างที่างได�ร�บน2'าจัากหั�วิยต-าง ๆ เป*นจั2านวินมาก ที่��สั2าค�ญ่ค�อหั�วิยแม-ประโคน ซึ่ �งอย�-ที่างฝั่G� งเหัน�อม�ควิามยาวิประมาณ ๔๐ ก�โลเมตร             ล2าน2'าเพื้ชรบ1ร� เม��อไหัลผ-านที่�วิเขาพื้ระรอบ ในเขตอ2าเภอชะอ2าจัะไหัลวิกข 'นไปที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงเหัน�อ ผ-านอ2าเภอที่-ายาง อ2าเภอบ�านลาด อ2าเภอเม�องเพื้ชรบ1ร� อ2าเภอบ�านแหัลม จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ1ร� แล�วิไหัลออกที่ะเลโดยแยกออกเป*นสัองสัายสัองด�านของด�นดอนสัามเหัล��ยมโดยที่��สัายด�านเหัน�อออกที่ะเล

18

ที่��ต2าบลบางตาข1น สัายด�านใต�ออกที่ะเลที่��บ�านแหัลม รวิมควิามยาวิประมาณ ๑๖๘ ก�โลเมตร พื้�'นล2าน2'าเป*นที่รายตลอด จันถ งอ2าเภอบ�านแหัลม ต-อจัากน�'นไปถ งปากอ-าวิเป*นด�น             ล$าน$+าปราณ์  อย�-ที่างชายแดนด�านตะวิ�นตก ชาวิบ�านเร�ยกวิ-าคลองปราณ ต�นน2'าเก�ดจัากยอดเขาหั�นในที่�วิเขาตะนาวิศึร�ในเขต อ2าเภอที่-ายาง จั�งหัวิ�ดเพื้ชรบ1ร� ไหัลอย�-ในซึ่อกเขาม�ล2าหั�วิยเลIก ๆ ไหัลมาบรรจับที่�'งสัองฝั่G� ง เช-น ล2าน2'าคมกฤช และล2าน2'าสั�ตวิ<ใหัญ่- ต�นน2'าไหัลไปที่างที่�ศึตะวิ�นตกเฉี�ยงใต� แล�วิไหัลวิกไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงเหัน�อที่��บ�านที่1-งพื้ลายงาม จันถ งบ�านปากที่วิาร ล2าน2'าไหัลวิกกล�บไปที่างที่�ศึตะวิ�นออกเฉี�ยงใต� แล�วิไหัลออกที่ะเลที่��ปากคลองปราณ ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๒๗ ก�โลเมตร ม�น2'าตลอดป) พื้�'นล2าน2'าเป*นที่ราย

19