368 • Tefsir Sohbetleri · 2018. 8. 16. · 368 • Tefsir Sohbetleri 2- "jjJJÛI il ^ _&Ül J>"0 ^ / 0 Nâzil olmuştur _Lj;SoI Kur'an (Elif-lâm ile olursa yal- 'l / ^) A nız

Mü'min: İmân eden, Firavn'ın akrabalarından bir kişidir. Mûsâ Aleyhisselama imân etmiştir. Fir'avn'ın has cemaatından olduğu

halde, mecliste doğruyu Fir'avn'ın yüzüne karşı söylemiştir. Sûre bu Mü'minden bahsettiği için sûreye Mü'min demişler.

Fir'avn Mûsâ Aleyhisselamı öldürünüz dediği zaman orada bun

lunan cemaate hitaben; bir kişi ki Âllâh diyor, Âllâh diyen öldürülür mü?

Sûre-i celileye Gâfir Sûresi de denir. Bu Sûre-i celile 85 âyet, 1199 kelime, 4960 harften ibarettir.

,

1- r

Müteşâbihat âyetlerdendir, muhib ile mahbubun arasında bir şifre gibidir, biz reyimizi buna karıştırmıyoruz. Âllâhû e'lemü bimû- radihi ve bi-zelike, demişler. Selefi Sâlihin bunlara hiçbir mânâ vermemişler. Sonradan gelen bazı müfessirler her harfe bir mânâ

vermişler.

(ha mim) harfine Hamîdi Mecit olan Âllâh'tan bu Kur'an gela miştir. Hâkimi Mennân olarak kelimeleri almışlar. Bütün bunlar tevillerdir. En eslemi Âllâh'ın muradına müracattır.

368 • Tefsir Sohbetleri

2- "jjJJÛI i l ^ _ & Ü l J > "

0 ^ / 0

Nâzil olmuştur _ L j;SoI Kur'an (Elif-lâm ile olursa yal-'l / ) A

nız Kur'an demektir.) Bu Kur'an nâzil olmuştur. *İ)l Allah'tan

j_>jX!l hükmünde galip, galibin galibidir. Mağlup olmayan galip.

^_Jjül Mahlûkatın hâline âlim olan Allah. Bütün kâinatın fevkinde

mağlup olmayan bir galibin kitabıdır. Öyle Allah ki:

3- 4—Jjj_a / j 4_Jj / Jj-^Jl >l_2_«_îl Jj J_jû _j_ı!l J l_>IÜj _*_jjJl

l

O Î^_jjJl j-JU Tevbe edenlerin günahlarını, lütfu keremiyle affe

dicidir. _j_İJl J l-jİİj Öyle Allah ki kulunun tevbesini kabul eder.

_A_İ*J| Jl>Jl_İ Tevbe etmeyen küfürde kalanlara da azâbı şedids x **1 s y

olan Allah. Jj_kJl kuvveti kudret sahibi Allah'tan geliyor. 4 Jjs;/* »-•' -W j,

^_*£uJl 4-lJj / j Ancak Mâbûd O'dur. Her mahlûkun rucû dönüşü

nihayet O'nun emrindedir. Böyle bir Hâlik'in kitabıdır.

4- j ^4;Î£ i ijjis- ^j j i /jioi o d j J i l i ı;

4ül ol_>l j j J i l_ i U Kur'ân-ı Kerimin hakkında söz söylemek,

kimler söyler. ijj-is' A—JJl /i, Allah'ın âyetleri hakkında, kâfirler-1 O $ S S S f> S S

den başkası mücâdele etmez. ^İ-Jl j i ^ 4 - ^ iİjj-—4 İ _ i Onla

rın zenginliği, seyahatları, ticaret yapmaları, elde ettikleri refah

buna karşılık imhâl olunmaları, Seni aldatmasın Mademki onların

akıbeti cezası, ebedi olan bir azaptır. Dünyanın birkaç günlük ha

line mağrur olupta, hakikat zannetmeyin. Onların ebedi olan aza

bını nazarı itibare alınız, muvakkat bir zaman yaşamanın hiçbir

ehemmiyeti yoktur.

Mü'min Sûresi • 369

.t*.

5- P 3 " ‘ ‘i ^ J ^ ir ? _ _ j_ ^ lj ÇJ-* fi-® -4 ® c --’^S s / S S - * > > * y S y 5 j ° J1 ° j l ^ ° ^ ^ f %

j lS ı_ö_jSo Ç gjjj>-li (JJ_j _îl 4_> Ij •/ '>~ j JJslJl-> IJ-^Wj ajj-^tJ

_ Iap

s s ^ s

X gil® C J İ S Hâlik-i Kâinat buyuruyor ki: Âdeti İlâhiyedir. Ön

ceki ümmetlerde de aynen zuhur etmiştir. Habibine teselli olarak^ s s ^ s

X git S c _ lİ S tekzip ettiler. Mekke halkından senin ümmetinden

evvelde gelenler, peygamberlerini tekzip ettiler.__j— Vlj £-j_;

X—aJİj j ——? Nûh Aleyhisselam'ın kavmi, Nûh Aleyhisselaml tekzib' »*'' O A

etti. ^ j —^Vlj hizip fırka topluluklar (Âd ve Semûd kavimleri

gibi) 4_?l c c — j kast ettiler, her kâfir olan bir ümmet Ç g j—Ay.

Rasûlüne kast etmiş tutup katletsin öldürsün diye, bu te

şebbüslerde bulunmuşlar Senin ümmetin de onlar gibi yapıyorlar.

Sana da böyle yapanlar elbette ebedi cehenneme gireceklerdir.o J

Ij—ÜU-j O ümmetler de bâtılı hakkın yerine koymak için^ J O Jj

mücadele etmişlerdi. 4_> Ij_ s^ JJ bâtıl ile hakkı izâle etmek için

_ L İ p j ls i ALİSo X gtİ -U j_^Jl Ben de onları tuttum alıverdim

(helâk oldular) Ukûbetim nasıl oldu (Bak görsünler, onların harâb

olan memleketlerine uğruyorlar, azabımdan kurtulabildiler mi?)

6- jbJl _A>t^?I Ç-gjl IjAS j j jJ l j p d ljj c_*iS c J b - d iJjS j

^ j , ^ „ i _ y

^ Uj c _ U S l±Jl . S_İ Aynen onlar gibi o ümmetler ki Pey

gamberlerini tekzip etmişler, azap kelimesi sabit olmuştur, bunla

rın üzerinede j l —ül _A_:Â?I Ç g»l Ijj-AS j_jjJl J_p İnkâr edenlerin

cehennem ehli olduklarına dâir Rabbinin sözü böylece gerçekleşti.

7- 4_) jj_Layj X g *J J— " 4_jj j_.«j *-!l jj-i-^4 j —ji>İJI


0 ^ ^ js ' ♦ 141 ^ o j —İplİ l_ç.İPj 4_ s*j -45 'j-^' o-dfy

ı_»İJ_p Ij_«Jlj Ij )lj j_j J i

o x j x t 5 ^

^ j-ü l ü j - i^ j,_>JJl O melekler ki, Arşı yüklenen taşıyandırlar

(Cebrâil, Mîkâil, İsrafil, Azrâil Aleyhisselamdır. Bu dördü melek

lerin büyükleridir. Meleklerin adetâ Peygamberleridir)

Arşın etrafında bulunan melekler, tesbih ederler JlJ ^

g'j Hamd ile SübhânâMâhi vebihamdihi, Sübhânekellâhûmme

vebihamdike, Âllâh-û Teâlâ'yı tenzih ediyorlar bütün noksan

sıfatlardan, hamdü senâ O'na mahsustur, derler. 4_> üj_L«4j imân

ederler basiretle, imânını izhar ederler (Lâ ilâhe illellâhi açık

tan söylerler) lj_ı l j^ jJJ Mü'minlere meğfiret talep

ederler. (Melekler bizim gıyabımızda bir zamanlar bizi gıybet

ettikleri için bizim meğfiretimize duâ ederler. Biz de bir sohbette

bulunduğumuzda gıybet olsa da olmasada, oradan ayrılırken Âllâ-

hümmeğfirli ve limen iğtebtûhû Yâ Rabbi beni de meğfiret et ismi

geçenleri de meğfiret et denildiğinde kefaret olur.) ÜjJ (Meleklerin

duasını beyan ediyor) Ey Rabbimiz bizi yetiştiren terbiye eden Âla

lâh c J L ^ j geniştir L U p j "-^-j ^ Senin rahmet, merhame

tin ilmen her şeyi kuşatmıştır. Yâ Rabbi meğfiret et, setir et

lj_>lJ jj-jjlJ şirkten tevbe edenler. lj Senin yoluna

tâbi olanlar. —^^İl _ U - p gjjj ebedi olan azabı cehennemden

onları muhafaza et.

8- j*—^4' j M 1 .j J -*

j - o ^ 1 ^ M ı

j Î.oJl-p o l- L f^ g U o ljU jJ Yâ Rabbi onları ithal et,


girdir o cennet ki, cenneti Adin, vasat olan cennettir. Va'd etti

ğin cennete onları dâhil et, yalnız onları değil Ç-gjİJİ j-? J J j

Ç gjliftj Ç g^ljjlj cennete lâyık kim olur, imân sahibleri olur. On

ların babaları, zevceleri, evlâtları da cennete lâyık olan, yani kü

fürde kalmış olmayan (hata cennete mâni değil, cennete mâni,

engel olan küfürdür.) r_J>O l j_>jjOl c_Sl Jj, Yâ Rabbi muhakkak

Sen Aziz'sin, mülkünde galipsin, hakimsin her şeyi yerli yerine

halk etmişsin.

9- jj_âJl j—A ^LUÎj 4_ 3 j J_Â3 t"jl ‘«...İl j_aj oA ‘«ıİl Ç ğŞj

9 Ji^İliJr

o L -L lİ l Ç—ğ-sJ Her türlü kötülüklerin cezasından muhafaza et

Yâ Rabbi o L -L lİ l j_ ? j Sen fenalık kötülüklerden kimi muha

faza edersen . JL?°0 o gün, kıyamet gününde 1-^ j Jl_2İ muhakkak* t j. ^

ona rahmet etmiş olursun. r_Jijül jj_iJl j _a d L J ij işte en büyük

fevzi azim kurtuluş budur.

10- Oj-pJj 4>l c .â. .İ lj|_âS j —ıjJl O|

OjJjii0$ j_||

I j âS J_JJl Ol, (Cehenneme gidenler, nasıl ki bir insan bir fe

nalık yaptı, başına belâ geldiği zaman keşke ben bunu yapma-

saydım diyerek kendi kendine levmediyorsa aynen bunun misâli

de Cehenneme gidenler ümitleri kesildiğinden, kötülükleri yaptım

da başıma neler geldi, diyerek nefsine levmediyor.) OJSL2 Kâfir

olanlar cehenneme gittiği zaman çağırırlar, nefislerine buğzeder-\ j j O n

ler halbûki melek, ona diyor ki; *İ)l c_ lO İ Allâh-û Teâlâ'nın gazan


2 o / 2 o

bı, i5 _ lij| 1_5ılLS I sizin nefsinize yaptığınız bu gazaptan' ' X S o s ' *

daha fazladır. j jj- iS c i jL ^ V l J j oj-pJu îj Zira siz (dünyada) imâ

na davet olunduğunuz zaman küfürde ısrar ediyordunuz.

11- j_>- LLjjjj l-lijj\pli (j’v-itjl Llial l_Lj Ij_Jlü

J ı r -"’ ^

Ij_îli O gün imân etmeyen kâfirler diyorlar; U jj ey Rabbimizo y o " ’V 0 / / s / 0

O i-'jl LİiAI bizi iki defa öldürdün Oi__ ’I l i k i defa da hayat

verdin. (Ölü nutfeden hayatlanma, dünyaya geliş doğumla birinm

ci hayat başlar. Dünyaya geldikten sonra ölmek ikinci ölümdür.

Ahirette dirilmekte ikinci hayattır.) LL^Ju LüT^ li biz de günahla

rımızı itiraf ettik. J j J_$i tekrar dünyaya dö-

nüpte itaat etmemiz için buradan (bu ateşten) çıkmaya bir yol (bir

çare) var mıdır diyecekler.

12- d, 1_5>Jli I O dİ -İj j j j -jJjÎS" aJ_j>-j ddl _PO lîj 4Jlı 5Jî

1_jjlZ a.l_ -jj d l lîj I_SCJS Onlara Bir Allah'a davet'

edildiğiniz zaman inkâr ettiniz. I j - ^ <*-. d j—i üjj Eğer O'na bir

yerde şirk, ortak koşulduğunda inanıp tasdik ediyordunuz. 1 5 .îli^ 0 0 ı \

^_j5JI £ _*Jl dû şimdi hüküm, O yüce, O büyük Âllâh-û Teâlâ'nındır.

13- j_° ' İj -ZJ-'İ l_°j l j_f <s_Tlj I ı_5jjj ^J-îI j_*

1 ^ 4 ♦ ^ /v

■d-jljl ^j-Jlj-_* O Âllâh'tır ki, size (vahdaniyetine delâlet


eden) âyetlerini gösteriyor. U j j û_? 1_£J J)l_ij Sizin için

gökten rızık indiren O'dur. J-S'Jcü l_?j Bu nimetleri gördüğünüz5 /v

halde düşünmez ibret almazdınız. û_? Vi, ancak Allah'a

rucû eden, evvelâ kâlbini biraz tasfiye eden, haset, kibir, inat ile

küfürden çıkandır. Ondan sonra cehaletin çaresi vardır. Cehalet

ilim ile zâil olur. Fakat, küfürle beraber olan inat, ilim ile zâil ol

maz. İlim cehli götürür, hasedi götürmez.

14 ' (jjljİl -îl 6 jJj j j jJ l 4İ «İJül lj-Pilî

^ Ji d S A

û l lj_foli Öyle ise ey insanlar, Allah'a duâdan murâd ibadettir.

Çünkü ibadet duâyı müştemildir. Kıldığımız namaz baştan başa

duadan ibarettir. û l lj_pîli Öyle ise yalnız Allah'a ibadet ediniz.y j j ; ^ / O ?

û_>jJl 4_! şirkten beri olarak, eğer günahtan, nifaktan

da halis olursa daha âlâ olur. En azim tehlike ise şirktir. Cenâb-ı

Hak bizden yalnız ibadet istemiyor, ibadetle beraber ibadetin halis

olmasını istiyor. Riyakârlık olan bir ibadetten fayda olmaz. İba-X ^ O / s

deti görsünler diye yapıyorsa şirki hafi olur. jjJ il£ J l a j i ' j J j Eğer

kâfirler sizin ibadetinize mâni olsalar bile, siz imkân derecesinde

yine ibadetinize devam ediniz.

15- Û-? «•L- d O-? J -* û-? ^-5^ ^ - j ^ 1

& U l • • * ‘ I . P

o —jJL-Jl —J j Hâlik Kâinat dereceleri yükseltiyor. (Nefse ve

küfrün ikrahına karşı, küfrün tamâyülüne karşı ibadetlerini ihlas

ile yapanların derecelerinin yükselmesine vesile olur.) f j J U l ^

Allah arşın sahibidir. oj_?l û_? £jj-Jl ^ _lii âdeti İlâhiye budur,


ruhu ilkâ eder, yâni Cibril-i Emini vahyi (vahye de ruh denilmiş,

insanda olana ruh denilmiş, Cibril'e de Kur'âna da ruh denilmiştir.)

Emriyle vahyi İlâhiyi Cibril vasıtasıyla ilka ediyor İLA" J_p

coLA istediği kuluna verir. (Peygamberlik çalışarak elde edilmi

yor. Bir veli de derecesi ne kadar yüksek olursa olsun, Âshab-ı

Kiramın derecesini geçemez. Sahabe de ne kadar yüksek dere

cede olursa olsun, bir peygamberin derecesini geçemez.) j jA AV x x

<3 -_A p —> (kıyametin birçok isimleri var. "yevmettâlâk" kıyamet

günü demektir.) Kullarından dilediğine kıyamet günüyle inzar et

mek için dilediğine vahyi indirir.

16- A, p_Jl dJLLJl j . A «- -jJ Aİ İ_p -â- < j j j j l-1. —& fj-"

jLfüJl j^ IjJIL

& p_> O gün öyle bir gündür ki, jjjjl—. hazır olurlar, kâbir-

lerinden çıkarlar, huzuru İlâhide hazır olurlar, Al ^-^r <

gizli kalmaz onların yaptığı ameller hiçbir şey gizli kalmaz./ / O O ) ^ o J! o o

jl_4l!l Jl_ I JI A,fj--3l tli_I.JI j - . Bugün mülk kimindir? (buyuru

lur. Mukabele eden olmaz. Yine Âllâh-û Teâlâ cevap verir.) Kahhar

olan tek Âllâh'ındır.

17 ■ ^ L l J l ^ A l j l p İ < dA -lS U . ^ ^ p 3

J, •»

p_AJl O gün huzuru İlâhide j-4 cezalandırılır j - J j JS her

bir insana t; 1_1S L A . (dünyada hayır ve şer ) kazandığının kar- • o >" s s i

şılığı verilir. fj_-3l __it < Bu gün asla haksızlık yoktur. £-"j-A Al jl,

ı_A_L>Jl Âllâh-û Teâlâ'nın hesâbı seridir, sür'atlidir.


18- û oJl lJ l_a û oJslS" j_i»-ljj Jl ı .>j İtiJl .î| 4_îj' I J *jjjl_j

^ 5 v j -sffc Cr$S ' 0 j!

4_i3' l p-4 j —Ajjûlj (Kıyametin bir ismi de ezife'dir.) Ey Ekme-

lerrûsül SaNâNâhû Aleyhivesellem onlara nasihat et, yaklaşan kı-x x s 0 s ' J1 i 0

yamet gününün tehlikesini anlat û_?klS'j_>-ljj*Jl _j_1lll o

gün kâlpler (korkudan) gırtlaklara dayanmıştır. O zaman gamla

dolu ve yutkunur oldukları halde. (yâ_ J» ' ^—s*' j -* û-dlkJlJ l—«

c-l Zalim olanlar, nefsine zulüm edenlere, ne bir dost ne de bir

şefaatçi var, makbul bir şefî bulamazlar.

f i19- JjJ-s^Jl L«j cû ' l j-1*j

û -^ 'l 4-İSll- j - l i j Âllâh CelleCelâlûhû gözlerin hâin bakışlarını" “ Jl £ ' ' »->„

bilir. l_iaj meydana çıkmayan, kâlplerde gizlenen,

her şeyi bilir.J s' J O ° * 1/

20- aul jl. j j «/ğdj ' jj_pJj j_jjJlj J —>sJlj ^ dJıllj

I j_*

&lj Âllâh-û Teâlâ, adaletle hükmeder. j_>jJlj

->L> 'if O kimseler ki jj_pju yani ya'bidûne^ ** s J o A

->L> j j_ s ü j Âllâh-û Teâlâ'yı bırakıp da gayriye ibadet ediyor.

^-valJl s- ?_‘ '■Jl j —* >l j l Muhakkak Âllâh CelleCelâlûhû kullarının

bütün sözlerini işitir, amellerini görür.t y t , s s , f * S ' '

21- j_* lj_Jl£" j_jÂJl 4_.ilp jlS" t_ıâ_s5" ljJ_ is5 (j^?j*'l J Jjl

iui J j ^ j ' ı ^_î ijLİij oj_9 j—§lo j—j l j—* ıj_jl5 j—§1*5I t '' ' '' ' jJ*

c^j ^ j - ? j -^ j l l-*j j-fL^'


' $ ’' S

^-5 I i _ J j l Onlar yeryüzünde gezip dolaşmadılar '’ o * ' } ^ * s ' ' s s' •*

mı Ç gl:S lj SIS' j_>JJl 4-4£Lp dLS * ö—lS' ljJ kendilerinden

öncekilerin akibetinin nasıl olduğunu görmüyorlar mı (ki düşü- ş f. O S y } $ s

nüp ibret alsınlar.) Sj_i Ç g-* J_^l Ç_a lj SLS Onlar kendilerinden

daha kuvvetli yeryüzündeki eserleri (kaleleri, şehirleri, sarayla-^ O s\

rı) bakımından daha üstündüler J^Vl ljU lj eserleri, asarları

daha çoktu Ç g-y j ^l Ç_aJl>-Iİ Böyleyken Allâh onları günahları

yüzünden ahzetti yakaladı. dLS LJj Olmadı Ç_gJ onlara. yıl

<3lj Onları, Allah'ın azabından bir koruyan da olmadı.

22- İJl &l ^ o l i I İ f-gİA-j ji-gJ; d İLS Ç -g l d L İ^ ® j! y ■)£

_l_JL)«Jl

Ç_gi_~»j Ç-gJi; c_SlS jUgjL» Bunun sebebi, onların peygam

berleri Allah tarafından onlara gelirdi olddJL> mucize ile bey-

yine ile gelirlerdi ljj_ I& inkâr ederlerdi Allah'ı ve peygamberleri*1, * ' S * j! $*ul İ_aJl>-Iİ Allâh-û Teâlâ'da onları kahrile tutup yakalayıverdi. 4J

V 0 ^ ^

_ L l* J l Allâh CelleCelâlûhû kavidir, kuvveti her kuvve

tin fevkindedir, azabı da şediddir.

23- dLdL^j ILL>L> L ıL-j jjÜj

Jl_İJj Ey Habibim Ekmelerrûsül Sallâllâhû Aleyhivesellem üm-O X

metine izah et ki ibret alsınlar. Biz Azimüşşân, L-JL jl gönderdik

y_J> jLU U -j L_İ7LJLj _djj> Mûsâ Aleyhisselamı apaçık bir hüccetle,

zâhir olan delillerle gönderdik. (Asâ, yedi beyzâ gibi delillerle

göndedik.)

24- _ l JS y*-L~« ljJLüî djjLij d)L«L&j d jp y d i


x x i

Jj, Taği ve baği olupta mülküne dayanan Fir'avn'e

j L J U j Fir'avn'e iştirak edip onu tasdik eden veziri olan Hemene

ü jjL ij servetine güvenen Kârûne gönderdik. Ij _ Jlİi onlar dedilers

Hj \\_ £ (fakat O'nu tasdik etmediler) Mûsâ Aleyhisselama,

sihirbaz ve yalancıdır, dediler.

25- 4 *_a lj_Lo\ i'Â l tl— lj—Jüi\ ljJ li LJJ.İP j_a atU- L-d-î

JV —*3 ^_î V| j_jjilSJl J_İS" l_oj l < l j

° j ! / S S

j-jiJ lj L u i Ne zamanki Mûsâ Aleyhisselam hak ve ha

kikat Tevrat ile geldi. L îjİp j_a nezdimizden müeyyed olarak

geldi. 4__ia lj_ıa\ j_JJ\ tü jl lj_ lil IjJli (evvelce olduğu gibi) onun--W j!

la birlikte imâna gelenlerin oğullarını katledin. i-AtLJLj I^l^LJ-Ij5< ^ 0 j !

hanımları bırakın iş görsünler, hizmet etsinler. V\ j-jîlSJl JlIS" LOji

JV_,^> Kâfirlerin bütün hile ve tuzakları beyhûde boşa çıkar.

Kâfirlerin hilesi ancak helâklarına sebep olur.

26- jiisja JJ-4d j l

iLidiJi j^ jV i _î, ü\ j \

* s s 'üj_o_ i. j L i j (Fir'avn sıkıntıda olup ne yapacağını bilmiyor.)

J» < V _ «■"

Fir'avn dedi J^ il Beni kendi halime bırakın Mûsâ'yı

öldüreyim. 4lJj £jL_3j varsın Rabbine duâ etsin J jlJ j j cJU -{ ^ J l,

^_£ıo dininizi tebdil etmekten korkuyorum j >jV\ j —fkj j l jlx 0

S L ü J l yahut yeryüzünde fesat çıkaracağından korkuyorum.

Fir'avnı Mûsâ Aleyhisselamı öldürmekten alıkoyuyorlardı. Mûsâ Aleyhisselam için korkulacak bir adam değildir. Belki O, bir


sihirbazdır. Şâyed kendisini katledersen, halkı şüpheye düşürmüş

olursun. Seni hüccetle muârazadan âciz zannederler, diyorlardı.

27- ^ ı>* f - f e j u r p l u r il u r* * * JL j' ' " s ’ l

_ _l j Jl

s ^ * J j ® j j yJ

u-*** J U j Mûsâ Aleyhisselam dedi; e srik

ben Âllâh'a sığınırım. Benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. j_*S / > L 0 O '

J L & * JS bütün kibirli azametlerin şerrinden. ___l>Jl İ

Ben hesap gününe imân etmeyen kibirlilerden Âllâh'a sığınırım.

Tefsirin bildirdiğine göre, kibirden olan küfür zâil olmaz.

28- Jj_ûj ül üj-ilaîl aJL jİ j j_pJ> Jl j * j —*}-* JL-îj

o İ S LolS İ ülJ f İ J j j * o L J l L fJ r£ £ J İ j & l e J j

*-A j-* J_ J İ &l ül f_S"j_*J ^ İ-Jl f - U o L ? İ-> ü|j

üj-pJ> Jl j-* Jj>-j J l- ij Fir'avn'ın cemaatından, rivayete

göre akrabalarından, ismi Haskı, imânını gizlemekte bulunan bir

Mü'min şöyle dedi; <u U j ! İjiSo imanını gizlemekte idi,1 x Jl O X ' A

&l e - ij J j—ûj ül siz bir adamı, Rabbim Âllâh'tır demesiyle öldürür

müsünüz? f _ j _ * o U J J L f ST lı-î- jlİ j Hâlbuki O size Rabbi-

nizden apaçık mucizeler de getirmiştir. U i " l_olS d LJ jlJJ* o

Bununla beraber, eğer o yalancı ise yalanı kendisinedir. İ İ J jlJ J j <*• jı ^

,İ_5İ"j . j ^j_!l at sözünde doğru ise, vadet-i, ^

tiği azabın hiç olmazsa bir kısmı size isabet eder. &l ü| Muhakkak

Âllâh JL_fc> İ hidayete getirmez _Ü _S cJ j _JL*>*_a j-* ilmi ilâhide


müşrik kezzeb, haddi aşan, yalanı adet edinen kimselere hidayet

etmez.

29- j Lj j-* l j ^ j V l u-î j-jj-ftli? fj-3 ^ - ^ l fj-i l-j

l_aj ^jl l_* Vl, ju & j L* jj-c-Ji J l i Lj£l>- j l aüI

iL J$ l

^ 0 J l O 0 ^ «'■'

fî_ i l_j (Mü'min devam ediyor) Ey kavmim p_j| dLJUJlx ^ s <> x

Bu gün mülk sahibisiniz. jj^ Vl u -? j--> j^ ’ yeryüzünde hakimsi-^ ^ O1 ) 0 s ' o »•''

niz. Âllâh size bunu ihsan etmiş. j| üıl j JLJ j_a L t j j _ j i

Şayet (O'nu katlederseniz) Âllâh-û Teâlâ'nın bize azâbı gelirse,

ondan bizi kim kurtarabilir. jj_ p ji J U Buna karşı Firavn ısrar et-s' ^ ^ _

meye başladı ^jl U Vl^_Sjjl U Ben size ancak re'yimi söylüyo

rum, kendi görüşümden başkasını işaret etmiyorum. 1_So JiaI L_aj

i lJ jp l J ; — Ben size ancak doğru yolu gösteriyorum, dedi.

Fir'avn'ın Mûsâ Aleyhisselam hakkında görüşü, O'nun öldü- rülmesiydi. Kalbindekini diliyle söylemekten çekiniyordu. Fir'avn böyle söyledikten sonra, O Mü'min cevap veriyor.

V " ' s '

U l d^1 J liJI ~ s ' „

j_ai ^JÜl Jl_Âllâh'a ve Mûsâ Aleyhisselama imân eden

(hitabı Fir'avn'e değil de kavmine yapıyor.) fj_£ L-î Ey benims ' * s ' y s ' 0

kavmim. 1_ O p cJU-l u -J Sizin bu halinizden korkuyorum. J_laV " $ \ A

Îj-^Vl fî_4 ahzâb günü gibi, Nûh, Ad ve Semûd kavimleri gibi,

eski kavimlerin halleri bizce malûmdur. Bunlar peygamberleri

dinlemediler de helâk oldular. Siz de bu yolu intihab ediyorsunuz.

Hâlinize acıyor da bunları size söylüyorum.


31- J—JjJ ü l l_oj * *J-*J (j—o j —jÂJIj iy—ü j il—Pj * fj—® t-î J —-0

" iLI*li U İ İ

* aJ_*j j o j —jjJlj iy gjj iL—pj y * fy î ı_->li J^to Bu kavimler-

den sonra gelenlerin hâlini de biliyorum. Benzer günden (onlarınji 1

uğradıkları gibi bir azâba uğramanızdan) korkuyorum. jljjj ü l Loj

il_ İ-J. L_Xİk Âllâh CelleCelâlûhû kuluna zulmü irâde etmez. Bu

yaptığınız zulümdür. Âllâh vardır diyen katledilir mi?

32- ilişil *-Ss11p _ U -l fy i Uy

p _ î L_Jj Ey benim kavmim *_—C İp Korkuyorum sizin

için iL ıd l p_J (tened, kıyametin ismidir) bağrışıp çağrışma (kı

yamet gününün azâbından) korkuyorum.

33 l_g.î ü l J J - İ j jj_oy * mS»Lp jj_o ül jj_o *_Sİ! l—o jj-Jj-lJ-o jy-jyj fy_J

i U j o fJ

jjjr- io üy-Jyj py_J Öyle bir gündür ki, arkanıza dönüp kaçacağı

nız gün. *_m Lp j —o ü l j —0 L_o O gün sizi Âllâh'ın azabından

kurtaracak kimse yoktur. iL_& j —o ÜJ L_Ü ül J _ p 4 j-OJ Âllâh

kimi idlâl eder saptırırsa, artık onu doğru yola hidayet edecekte

yoktur.

34- l_£ il_Ju ^ —i *_l!j l—g-9 c l—ik İl— J ı i j —o _ —wuyj *—S«-U»- JLüJy

.İJL.J.İ5: *?JL^ ül ^_ili .İLİ.^

, ı r

^ i — H

y_A j o ül

.»l J li j —o * ö .yJ *_££W Jl.İİj (Yine o Mü'minin sözü)


Muhakkak olan size (Mûsâ Aleyhisselamdan önce) Yûsûf Aleyhisk

selam'da açık bürhanlar getirmişti 4_> jUS*U- l-f, d -^ 1 LS-â Ç_ılj l-üi

O vakitte O'nun size getirdiği şeyler hakkında şüphe edip durmuş

tunuz. V j-ü j o*lJ u j - a ü l cL—ÜJ j-_l Ç__dS dJLİft Hatta O,

vefat edince Âllâh-û Teâlâ O'ndan sonra peygamber göndermezJ* 1 j! s S

dediniz. Gelen peygamberleri inkâr ettiniz. ü l dLJiS

i - l İşte Âllâh-û Teâlâ haddi tecâvüz eden (müsriften

murâd, müşriktir.) aşırı giden şek ve şüphede olanları böyle şa

şırtır.

35- ül J_Xp L-lİo j-U-S ül O L j I ^-i j^-talr j-ji-Jl

j - s - c^ İi <S ü l y k d u i S V ^ ’l l i p j

j - j i l O kimseler ki ül ol-Jl ^-i üj^ l r Âllâh-û Teâlâ'nın âyetn I, 1/ ^

lerini iptâl için mücadele ederler Ç gYl (jHaİ j _Ju ellerinde bir

delil yok, fuzûli olan sözlerle, bâtıl sözlerle, kelâmı İlâhiyi iptâ-

le çalışanlar. ü l Jl_1p l_ İi;3 -S büyüktür, Âllâh'ın gazabı bunların

üzerine - , İmân edenler yanında da bu davranışa

karşı buğz ve öfke büyümüştür. jüSüi ı_ J i JS J_p ül dLJiS

jl__L>- Cebbardır zulüm ediyor mütekebbirdir, küfrü kibrinden

geliyor. Böylelerin kalbine Âllâh küfür ile hatmediyor. Her kibirli

zorbanın kâlbini işte böyle mühürler. Böyleleri imâna gelmezler.

Fir'avn da bu nevi kibirli cebbarlardandı.

Zâhirde budur ki; Fir'avn Mûsâ Aleyhisselama imân etmedi. Mevlânâ Celâleddin-i Rumi Kaddesâllâhû Sırrahülaziz ise, bu durum bize göre tersine çevrilmiştir. Mûsâ Aleyhisselam'ın kâlbi Fir'avn'ı istemiyordu. Öyle ise, Mûsâ Aleyhisselam niye tebliğ ediyordu. Mûsâ Aleyhisselam vazifesi olduğundan tebliğ ediyordu.


I J l*J \s>-â J j j l jH-A lj (jj-P-Jİ Jlüj** **' x

J» X J> ^ ^

J (j_JI j L i U l_j j j —pji JLS j Fir'avn, Ey Hemen bana yüksek

bir kûle binâ yap bir köşk b lL -b y l £_ljl JlJü belki bu yol

sebep ile göklerin yollarına erişirim (Tefsir diyorki; Fir'avn, ra

sat istasyonu yapılmasını istemiş. Yoksa, Fir'avn o kadar ahmak

değildi. Göklere yükselmekle, göklerin ahvâline mûttâli olmakla

mümkün olabileceğini göstermek, çünkü o devirde yıldızların yer

deki hadiseleri idare ettiğine dâir inanç yaygındı.)

36- b A p V l Üj,

37- dJüASj L^lS 2lM ^ «Jl J l ^_^lî oIjJ>_ÎJl vbl -bl$ S s f 0 x s t i j l X ı»''5

üj-sji J-İS" L«j j-f- 5-d3

l_>l_J

4_J __i.bli olj-L-bJl b l L J İ Böylece Mûsâ'nın ilâhına

muttali olurum. LolS" «lÜ sV ^-Jlj Zira ben Mûsâ'nın (davasında)^ s \s

yalancı olduğunu zannediyorum. j_^ J j S j böylece, bu tezyin

gibi ziynetlenmiştir 4-JU.P £j_b Fir'avn'ın kötü ameli^ ,• s i f

gözünde, güzel görünüyordu. J .Ul j_ p Jl_^j Ve doğru yoldan

çevrildi (hidayet yolundan çıktı) ı_A_b J-İS L i j L i j

Fir'avn'ın yaptığı bu tuzak hilekarlık tamamen boşa çıktı, O'na

hüsran oldu.

38 ■ iL ı^ l Jı^-ı ^SJlaI (j.x jl lj jj.il < jJl Jlüj

' T J! ^j il ^ jU l J U j Yine, Mü'min olan o zat, dedi, j j - j L l pj-i l_j

Siz, bana tâbi olun, Ey kavmim bana uyun. ilL jJ l J~ -L^ SLaI size


doğru yolu göstereyim. (Doğru yol, Mûsâ Aleyhisselama inan

maktır.)/ “ ^ X 1 o ^ ^ x o £ / 0 , ) ^

39- jlj-ill jta ^ a Sjj>-VI öjj L'-» L u ll syp ’*-İl oÂa Lo~>j ji Lj

pj_i' l_J Ey benim kavmim (tatlı söylüyor kavmini alıştırmak" İt ' , » £ f ı . ° . t S

için) düşünün.^l—;» U—ÜjJI öj o j —a LOJj şüphesiz bu dünyanın

hayatı, geçici bir metadan ibarettir. jIj_aJl jta ^_a Sj_>-Vl üjj Ahiret

ise dârul karar, ebedidir.

40- j l j_So j-» l—>cJL. ? J - o— j - a j l— Alj Vj, ^J-k- ! -î 4L_w» J - o— j-»

■ jj— l—$ üj ®3_Jj 4- -î*-ÎI üj-A>-Jj LLjdjli j_aj |_îl

İL-^ J l-o- j —» Her kim ki, bu dünyada bir kötülük işlerse

L^lla V j a n c a k onun misliyle ceza olunur. l_>JL^ J l_o- j —aj

Kim de kadın veya erkek Mü'min olarak faydalı bir iş, salih amel iş

lerse 4-—L>cJl üj_L>-Ju dJudji j —»jj> J a J | J l j j j_So j » erkek veya ka-' / ' '' > s

dın Mü'min olarak cennete dâhil olurlar. i_jL _ J —_ij l_§J j j —ijjj

orada hesapsız rızıklarla mükâfatlanırlar. Fenalığın cezası bire kar

şı birdir. Birinin kalbine fenalık yapma isteği gelirse, zuhura mey

dana gelmezse Cenâb-ı Âllâh onu kayda almaz. Fakat kalbine iyid

lik yapma isteği gelirse zuhura gelmese de Cenâb-ı Âllâh bir misli

hasene onun kaydına yazılır. Fenalık zuhura gelirse bir misli yazılır.

Eğer iyilik yaparsa en az bire on onun kaydına geçirilir.

41- jU l Jj, j —-Jj j öyştjJl Jj, j—Oİ J La ^ji Ljj

Sj_:U I J j jU-Sj— j J l_—a p _ i l——jj Ey benim kavmim, nedir sizin


-W w . s ^ s f o s

haliniz, ben sizi kurtuluşa davet ediyorum. jLül Siz ise

beni ateşe davet ediyorsunuz.

42- J" l L-jlj » ^ f—i J ^F~"^ l—a f—i j—âlj o l—. j —

j LjL*JI j_>j_*Jl

J Ö x s 0 f ) f o s s f o ^ n

1_1p f_> J p _ lİ l_a f_> ,i3j J l_J *0)1—. j_ÂS'V ^-J^p Ju Siz beni, Ali-

lâh'ı inkâr etmeye ve hiç tanımadığım nesneleri O'na ortak koşk

maya davet ediyorsunuz jl_iAJl j_>jX!l J l,l_ ^ :> l l_Jlj Ben ise sizis \ ' </^

gaffar olan, tevbe edenin günahını meğfiret eden, aziz olan, gali

bin galibi mağlup olmayan Allâh-û Teâlâ'ya davet ediyorum.0> S ' o ^ O ^ O s $ ^ ^ S f $ S ’Û s S

43- j l j öj“>-Vl ^-î Vj l_J JJl ^-î öj_Pi f_j f-lİj. j-P J L Jl j-'T V

jlı!l _L^^?l jj^ -JLjl j l j o l ^ Ljija

X ^ ^ J! ö ^ ıV * '' ,

pj_T V Şüphe yok ki f-ül, JLj^p J L Jl beni davet ettiğiniz ilâh

larınızın öj_>-Vl ^_î V j LlUİl Sj_pi f_J p J J ne dünyada ve ne« i r, ,. r,.Ahirette kimseyi ibadetlerine da'vete hakkı yoktur. o l J i l- j ija ülj

x f S ° ^ S

Gerçekte dönüşümüz Allâh-û Teâlâ'yadır. _ L ^ l ^^-JlJJl j l j

Lİİl Müsrif olan küfürde kalanlar, elbette ehli cehennem olur, işte

onlar ateşe girecektir.} w } S ? \y f

44- iL-*JL) Ol ükol ^jal ^ s jilj »- İ üjJl la jjjS'

■k J»

i_£İ Jj_îl L J jjjS'ÂL-.li Size söylediklerimi (azabı gördüğü-s s ' f y*

nüz vakit) yakında hatırlayacaksınız. O Jlîj-al ^ j - i l j Ben işimi„ • > I S - „

Allâh'a ısmarlıyor tefvîz ediyorum. iL!dlj%.*aj Ol j Çünkü Allâh,

kullarını çok iyi görendir.

Mü'min olan zat bunları söyledikten sonra, o meclisten kaça-


rak çıkıyor. Fir'avn ise bin kişiyi onu takip için gönderiyor. Takip

edenler bakıyor dağın kenarında etrafını yırtıcı hayvanlar sarmış

O da ortalarında namaz kılıyor. Takip edenler yaklaşmak istedi

ğinde yırtıcı hayvanlar onlara hücum ediyorlar. O gelen bin kişinin

çoğunu telef ediyorlar. Sağ kalanlar koşarak Firavn'a geliyorlar.

Gelenler vaziyeti Fir'avn'e naklettiklerinde olayın şâyi olmaması

için Fir'avn da o kalanları öldürüyor.

45- ;\jAJ\ (jj-Pji JL) L>-j Ijj -a La dJÜİ 4şiyİ

\jj La L J ol__L^ 4İ)\ ^L-Jji Nihayet Âllâh-û Teâlâ Onu onların

mekirleri, kurdukları tuzakların kötülüklerinden korudu Jl_> JjU-j

» jÜ ü_î\ S j-p ji sû-e azap, azabı ebedi. Fir'avn'ı ve kavmini

ise (dünyada gark ahirette ateş) kuşatıverdi.

46- SJpJİ J\ \j-i>o\ İp LJLJI p-£> p_jj l I j Jlp Lglip Sy-M j _jl_lJ\

_\j_*J\ J_Jû\

l l - lp j \__jj l—foip S y _ j L - J i Küfür üzerine giden

cehennemlikler, sabah, akşam ateşe sokulurlar. Fir'avn ve

emsalleri ile onlara tâbi olanlar gibi. (Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû

Aleyhivesellem buyurmuşlar: Ölüm zamanı herkes gîdeceği yeri

görür. Kâbir ne tam dünyadır ne de tam ahirettir, dünya ile âhiü

retin arasında bir âlemdir. İp L-IjI p_2J p_Jj kıyametin kopacağı

günde S j-P ji J\ \j _ i>o\ emrediyor Cenâb-ı Hak meleklere, dâhil

ediniz Fir'avn ve ona tâbi olanları _\jlJU\ Jl_ \ azabın en şiddetli

sine koyun, şiddetli azap ile azaplandırınız. (denir)


Firavn ve ona tâbi olanların ruhları; her gün sabah akşam iki

defa Cehenneme arz olunacaktır ve kendilerine, Ey Firavn ve ona

tâbi olanlar! İşte sizin yeriniz budur, denilir. Bu hal Kıyamet günüo

ne kadar devam eder.

İbni Ömer Radıyâllâhû Anhden rivâyet olunan bir hadiste; Sizden biriniz vefât edince, Cennetlik ise cennetteki yeri, cehennemlik ise cehennemdeki yeri sabah akşam kendisine arz

olunur. Ve kıyamet gününde, Âllâh-û Teâlâ onu, o yere gönderir, buyurulmuştur.

İ - » . S ' i > f47- LıS" U ljj’\^-'“ul ljH1 J j—2;® jl-iJl -5 jj-i^lêlj Oİj

Sî s y * ° f s ' t 'jl_Ül 0 “A j -;yg) l_lP (jjJJw _lSl J l-£î

îlj Ey Habibim Sallâllhü Aleyhivesellem kâfirlerin kıyamette

aralarında cereyan eden ahvâlini ümmetine beyan et, ibret alsın

lar. O zamanki, jLU l birbirlerine karşı hüccet geti

rirler (birbirleriyle çekişirlerken, sen yaptın ben yapmadım gibi)

lj -â i^ l zayıf olanlar lj^^-J-l tekebbür eden büyük

lük taslayan reislerine derler L_*2 l_So L is ’ Lj } biz dünyada

iken size tâbi olmuştuk siz bizi idlâl ettiniz, kendinize bağladınız,S J* » jj ^

fena yola gittiniz, bizi de beraber götürdünüz L ip jjjJco jU l J ^ i

j L J l 0-^ l_L*2j Buraya gelmemize siz sebep oldunuz, şimdi ate

şin birazını bizden kaldırabilir misiniz, derler.v v ~

48- C/y. -® <iA)l 4 Lfcâ (JS” ûl lj4 -~«l 0d“ Jl Jl®

o ^ ^ , s

lj^ ^ — l 0 - i‘fJl Jl-® O büyüklük taslayan kibirliler derler ceva

ben; "Siz de biz de hepimiz cehennemde azap görüyoruz. Kud

retimiz olsaydı evvelâ kendimize bir faydamız olacaktı. L îl Biz-


ler ^ tamamen bu azaptayız, & \ j\ Âllâh CelleCelâlûhû Jlİ

^ bugün adaletle hükmetmiş mahlûkâtın arasında,

Mü'minler cennete, kâfirler de cehenneme gidecektir.x 5ı ^ 0 “ V J 1 > / j ! 0 5ı y y 5ı t x

49- j_o Lojj LlP i_âi£ \j_Pi\ 4_jjg>tJ jLU\ -3 j j JJ\ JL ijX o

_\ j-*J\

5 i ^ y '

jl_ü\ ( j _ J J \ Jl_ ij Ateşte bulunanlar, Cehennem bekçilerine

diyorlar I ^ 5 \j_p :>\ cehennem bekçilerine Rabbinize\ \ y o y ı i i - 4

* y t ^ & y $ ** y *

bizim için dûâ edin _\jJ u\ j o L«jj L p i_â i£ bizden bir gün olsun

azâbı hafifletsin, diyecekler.

50- l_oj \j_poIİ \jJli _ı \j_!lü oL-ijJlj İ - j t"—1\ \_j- l *

Vj, j- jJilSü\ \j-«x 1

As o j!j! } ° y J ı y ^ ^ ^

o L i l X f—$ \j- > Bekçiler, şöyle söylerler:

Size, peygamberleriniz açık deliller getirmediler mi? (cehennemİl * -*

azabının bulunduğunu haber vermediler mi? Derler) J_J \j_îlS O

zaman tasdik ediyorlar. Evet geldiler, lâkin biz dinlemedik \j_Jli

Sfj, j_ jJiliü\ \j_p:> U j \j_Joli Öyle ise hazeneyi cehen-x i

nem, bekçiler diyor, istediğiniz kadar duâ ediniz, duânızın hiçbir

kıymeti yok. Kâfirlerin duâsı dalâletten başka bir şey değildir. Kü

für inkârda olduktan sonra hiçbir dûâ makbul olmaz.

51 ■ ilg-JuV! jJL Lj j J\ 0j_ j _î\ \j.io\ jjjJ\j liJLuj U\

l_J[ Hâlik-i Kâinat emrediyor, Biz Azimüşşân, mûlkümde

kanuni İlâhiyem budur. l l l^ j Peygamberlerimize yardımf I ^

ediyoruz. Onların düşmanlarından da intikam alıyoruz. \j_iO\ J_>JJ\j


LIuJl Peygamberlerimize yardım ettiğimiz gibi imân

edenlere hem dünya hayatında ^ -tVl p_2j p j j şahitlerin şaha

dete duruşacakları günde de elbette yardım edeceğiz.

Şahitlerden murâd: Kıyamet gününde insanlara şahitlik

yapacak; Melekler, peygamberler ve Mü'minlerdir. Bu âyetteki va'd

bazı hallerde düşmanların Mü'minlere galip gelmesi ile bozulmaz.

Zira bu, bir imtihandır. Kimi Mü'minler kâfirlere galip gelirler. Kimi

de öldükten sonra Âllâh-û Teâlâ onlar namına düşmanlarından ina

tikam alır. Nitekim Yahya Aleyhisselam'ı öldürdükleri vakit Cenâb-ı

Hak, kâfirlerden yetmiş bin kişiyi telef etmekle o'nun intikamını

almıştır.

52- j IjJI £j_wu 4İ*JUl (jwJl^Jl 2 Çj j

^ j ! ^ h» s $ S

i ğ'j } ^ ^ -dlkJl 22 O gün, kıyamet gününde kâfirle-j> ^ $ j j ^

re (tevbe ve) itirazları asla fayda vermeyecektir. İÜJJl zalim

kâfirlere La'neti İlâhiye var. (La'net: Rahmet-i İlâhiyeden uzak ol

maktır.) j Ij ü I i gij Ne fenâ bir yerdir ki cehennem onlara

vardır.

53- AıSsJl g j lijjjjlj J- Jl Lij l J-2-Jj

^_^ji Lİul JU Ü J Biz Azimüşşân Mûsâ Aleyhisselama verdik1 * tJL_$Jl hidayeti, hidayete sebep olan ki kitâbı Tevrat'tır. Mucize-

'i o /lerle Tevrat hidayete sebep idi ^LiSül J j i l J _ J . . l , L İ j J j İsrâilo-

ğullarına Tevrat kitabını vâris, miras bıraktık.

54- c^ıdiS2ı j j V- V "


Hidayete sebep, temiz akıl sahiplerine bir öğüt ve doğruluk

rehberi olmak için, öyleyse,X ^ 0 X O ^ o s ö * s s 0 * s> ^

55- * İl, .Ljj • • -.- l ; j. J1 • •lj ,>~ dA)l J— jl

j î ^ l j

dİ)l .L i-j < j ) | E y Habibim SaNâNâhû Aleyhivesellem

şimdi Sen sabret. Çünkü Allah'ın va'dı gerçektir. Dostuna yardımX o ^ o ^

eder, düşmanından intikam alır. dL_JİJjjî*_J.>lj Ey Habibim Sal-

lâllâhû Aleyhivesellem günahlarına istiğfar et (yâni ümmetinin

günahlarını Allah'tan afıv talep et. Çünkü Rasûl-û Ekrem Sallâlû

lâhû Aleyhivesellem günah işlemiyor.

dJUjj £4_^j Sübhânellâhi Ben Âllâh-û Teâlâ'yı bütün

noksanlardan münezzeh biliyorum. Ve bihamdi Rabbike, hamd ile

beraber 'Elhamdülillâh,' hamdü senâ O'nundur. Bütün kemâl sıfatla-

rile muttasıftır. Rabbinin hamdine ve tesbihine takdisine devam et.^ O 0

jlSLJVlj sabah ve akşam, namazlarda yahut bütün

vakitlerde Rabbini hamd ile tesbih et.i .

^ İ ı ^ . ü l > ^

İj ' ^dİ)l o L d l üj-İ l r 5-d'jİl j Kendilerine gelmiş hiçbir delil,

bürhan olmaksızın Âllâh-û Teâlâ'nın âyetlerinde mücadele edene

ler. -g l _• j - i , Kur'ân-ı Azimüşşâna dil uzatıyor, hiçbir delil

olmaksızın mücadele ediyor. Delilsiz olarak inkâra kalkıyor j

C-S" S} onların kâlbinde kibri azamet var. Kendilerine bir

kıymet versin diye, kibrinden dolayı imân etmiyor. 4_jJL> __a L J


Kat'iyyen murâd ve maksada ulaşamazlar. Tefsirin verdiği diğer

bir mânâ da: Kibri azametli olan kimse kendi arzusuna ulaşamaz,

mutlaka zelil olur. Kibri azametli olan kimse düştüğü zaman ona

kimse merhamet etmez. ^L) JucL-Ui Ey Habibim Sallalâlhü Aley-

hivesellem onların haset ve hilelerinden Allah'a ilticâ et. Çünkü,

haset ve kibir olduktan sonra, bu gibi kimselerin şifâsına hiçbir

çare yoktur. Dermanı olmayan hastalıktır.

Muhakkak Allah CelleCelâlûhû semi'dir

bütün ahvâlîmizi sözlerimizi işitiyor. Basirdir yaptığımız bütün ah

vâlimizi görüyor.

57- Y ^ ü ı o-fJj ^ ü ı j J £ ^ ’jJ s \ .îjJ_Uı J j u j

'T j t * s Ö JO

0 Ş f 0''j^ jY lj oIjO -U l J - U J Göklerin ve yerin yaratılmasını, yoktan

£ 0 0 var eden kuvveti kudreti İlâhiye ^ L U l J-JU- ^ S l insan-

' ' s ' 1ların yaratılmasından elbette daha büyüktür. Y ^ L U l j_£Jj

Öj-Oİju Fakat çoğu insanlar bunu bilmezler.

58- Y j Â—>tjls -!l lj Lopj Ij-ial ( _jJi]}j j ^.o p YI l—aj

ÖJj -S"Jco l—a Y—J-î £^—joJl

j —vaJlj ^_Op YI l_aj Görenle görmeyen müsâvi bir

olmaz. Âlim olanla cahil müsâvi değil. İmân edenle imân etmeyenx j * ^ j, ) ^

müsâvi değil. o L ^ u d l Ij-L-pj Ij-iai j-^JÜIj imân eden ve imânını

amâl-i saliha ile takviye edenle i^-JlOJl Y j kötülük yapan bir ol

maz ö jj-S J î l—a fakat bunu, pek azınız tezekkür eder. Serma

ye ahiret olursa, dünya ahirete ticaret niyeti olunca muvaffakiyete


sebep olur. Bir kimse evvelâ aklını ahiret umuruna sarfederse,

dünyada peşinden gelir.

59- V »ıllJl " j l jS J j lfob İ J J V İoV İpLUl (j|

S S S / s *>

l cl—Jj V İ—JiV İpl—U l j| Ey imân edenler biliniz ki karşı

nızda bir kıyamet günü var, muhakkak kıyamet geliyor, bunda şeks j & s 5j / 9 ^ '

ve şüphe yok. üj-LajJ V j^LUl "_Sİ j_£Jj Fakat insanların çoğu

gaflete dalmış, bunu hatırlamak istemiyor.■k j>

60- ^-oLp (j_p jj_;jJl ü| SJ u>t:_»)l ^ J—Pil Soj <j L îj

j-jj-^-li j»-Lg-r

<3l-ij Rabbiniz Âllâh CelleCelâlûhû buyuruyor _S—Pil

siz dûa talep ediniz J l_>e:_»l ben duânızı kabul ederim. Siz

Bana müteveccihen halisan ibadetinizi yapınız. Ben de ibadetini

zin sevabını vereceğim. Duâ eden, kendini fakir muhtaç bilecek.

Âllâh-û Teâlâ'yı da gani, kudret sahibi bilecek, bu niyet ve düşünds s o ^ ^

ce ile duâ edecek. ^_>illp j - p üJ/İsl-I; j —JJl j Onlar ki kibri

azametinden dolayı, ibadet ve duâlarından büyüklük taslayarak

kibirlenirler. onlar hor ve zelil olarak ce

henneme gireceklerdir. Dünyada gülerek isyan eden, ahirette ağ

layarak cehenneme girecek.

61- j U i l jJ-JİJlj M i- S l :Pj p ü 3- ^ i l

ü jjS -L ; V ^ ü ji j S j ^ l Lji j P

lj_Îj>jL^ıJlj l—ıSL_l:J JJJ l J - iT - ^JUl i l Halik-i Kâi

nat azamet-i kudretini her vesile ile gözlerimizin önüne koyu


yor. O Âllâh-û Teâlâ ki, geceyi dinlenmemiz için (karanlık) gün-o \ ' li *

düzü de (işinizi) görmeniz için aydınlık yapandır. J - O i &\ ji,

^ L J I j__p Şüphe yok ki Âllâh-û Teâlâ'nın fazlı keremi, insanlar^ ^ o X X 1

hakkında hesapsız, sayılamayacak kadar çoktur. ^ U j I LSI j-S J j, • t o , • "

^ V Fakat, çoğu insanlar şükretmezler.

‘Ms"'' -* j t &

62- jjS o j î > VI 4Jl 'V ^ J S ttI

JS &I İşte Rabbiniz Âllâh-û Teâlâ bu,

ki O her şeyin Hâlıkı'dir. Vi.4_J V ancak Mâbûd O'dur. Ondan

başka İlâh yoktur. İbadete mustehak O'dur. Maksut O'dur, mevcut

O'dur. jj-Sss^ ^Jls Böyle iken (O'nun ibadetinden gayrin ibadetiy

ne) nasıl oluyor da döndürülüyorsunuz?

63- «d)I c ->ljIj IjJlİT jjjJI

Bunlar gibi, işte Âllâh-û Teâlâ'nın âyetlerini bilerek inkâr edenr

ler (haktan) böyle döndürülür. Bunların hasetleri ve kibirlerinden-

dir, inkârları.

64- j_ l> -li «.l_jj £L$_JIj IjIj_s ^sjVI J —* r ^ ^ I I

IjIj_i ^ jV I J J c r Âllâh-û Teâlâ yeryüzünü size

karargah mesken yaptı. PLİ) Pl. .Ul göğü de kubbemsi bir yapıj* J o s x

gibi bina etti. j_ lp - l i sonra da sûretlerinizi gü

zelleştirdi size şekil verip de şeklinizi güzel yaptı (mahlûkâtın için

de insan şekli en güzelidir.) oL^kJI j^ î_So3jj Helâl pak (ve leziz)


9 jt \ > ' A

olan şeylerle sizi rızıklandırdı. ç—£ > j ü l Süî İşte O Allâh RabbiO

nizdir. Bu nimetleri gördükten sonra nasıl olur da Rabbinizi inkâr

ediyorsunuz. j_ J U J l ü>jül iİjLü i (Yümn-ü) bereketi çok olandır

Âllâh. Rabbül âlemin bütün kâinatın Hâlıkı'dir.

I >65- ü>j Ü JLÜAJl J_jjÜl 4 ! oj-eali j-* Vl 4 J 'V J ^ l

j . _qJL*JI

0 Ji ) ^ y S

t ^ l ' i - * Dâimi olan hayat sahibi ancak O'dur. j__A Vj, <Ul, V

Yine O'ndan başka ne bir maksut var ne bir Mâbûd ne de bir Mev

cut var, böyle bildikten sonra oj-pili ey insanlar O'na duâ ediniz,

O'na ibadet ediniz j_>JÜl 4_J j - S — halis bir din inanç ve ihlas ile

Âllâh'a duâ ve ibadet ediniz. ■ ^ dua ve toa-detten sonra da Âllâh-û Teâlâ'nın bu nimetine şükrediniz ki, sizi

doğru yola getirmiş.

66- Oİ-LjJl i-ü ü l j-? üj-pJJı j j j J l J-î l ül

j —üL*Jl l_*o<l ül c jij -Aj ^-u j_?

ül ü js j_ ? ü j - e J j-Ju l JL-îpl ül c ^ -& t is i ) - * Ey Habibim Sal-lâllâhû Aleyhivesellem muharebe zamanı değildir, onlara müşrik

lere de ki: (Leküm diniküm veliyedin cevabını ver, siz kendi inkâr

yolunda, Ben de Rabbime imân ve itaat yolundayım sonra neler

olacağını göreceksiniz.) Ben men oldum Âllâh tarafından. Rabk

bim beni men etti, apaçık deliller gelince o sizin Âllâh'ı bırakıpta

taptıklarınıza kulluk etmem bana yasaklanmıştır. oUÜÜl i-*İ

t-_>j j —? Rabbimden nübüvvet beyyinât geldikten sonra bana

emretti j_ JU Ü l Ü>j-J i L ü l ül o j —olj Âllâh-û Teâlâ'yı bırakıpta sip


zin ibadet ettiklerinize ibadet etmekten nehy olundum. Ben âlem

lerin Rabbine teslim olmakla emrolundum.

67- *■—1 j —? *—1 j â^‘ j - ? *—-1 ‘ -■'Ij—> j —? *— j-*

j —a ^_îjö j —a *_Slaj U -j—J Ij-jj-SJ *_j *-S"J_JuI Ij-illÜ *_j *_jİİ2

Yine, Cenâb-ı Hak azamet-i kudretini beyan ediyor, putların f „ * " s

hiçbir kıymeti olmadığı bildiriliyor. ^JÜI j_ * O Allah'tır ki

ı_;Ij_J j_a sizi topraktan halk etmiş (Tefsirin birinci mânâsı ceddi

miz Âdem Aleyhisselam topraktan halk olmuş, biz de O'nun evlat

larıyız. İkinci mânâ ise bizim hayatımızı idâme eden yemek içmek

hepsi topraktan geliyor. Şu halde vücudumuz topraktan halk oluyor,^ 0 J! x J* x J*

hayat buluyor.) j—âkj j —a ikinci derece sonra bir nutfeden j —a L —*

j_âlp sonra bir kan pıhtısından halk etti. l —ST-jr l_ î on

dan sonra sizi bir bebek olarak dünyaya getiriyor. *S'Jl.JI IjJdlJ

Sonra sizi güçlü kuvvetli bir çağa erişmeniz. U -j—J IjjjSoJ l —> Son

ra da yaşlılar olmanız için yaşatandır. _İS j_a ^_ij4 j —-? *—S a j

İçinizden daha önce (gençlik ve ihtiyarlık çağına ermeden) ölenç• î f f y T -5 x

lerde vardır.^»— !.? ‘ _T-I Ij bu vakti veriyor eceli müsemmâx j y J <*> ^

gelinceye kadar. *_Si*Jj Tevhid-i İlâhiye'ye delâlet ediyor,

akıl erdirip imân etmeniz için Cenâb-ı Hak size bunu bildiriyor.ı* * *

68- j j S i 4J ujJL lo-jli Ij-?I ISli ^jJI j*1

.» j L r -£ ^JÜI * O Allah'tır ki size hayat veriyor. O hem

dirilten, hem de öldürendir. j j _ C i j S ' 4J <JjJu Ü J li Ij?I ^-*#5 ISLi


O, herhangi bir işin olmasını dilediği zaman yalnız, ol der, o da

oluverir.TL , ^' * o S i t ' ^ x * s * ^ s s

69- JİLıJöI o L i' jj-taLş»-' (j j-Jl j} jJ

j —JJl J ! j_J i_!l Ey Habibim SaNâNâhû Aleyhivesellem görüa1 ' ı /— ^ s

yorsun teaccüptür onların haline onların akıbetine o l i l jj_ta& x l>y

'kül âyâti İlâhiyi iptâl etmek için çalışıyorlar. jjJJsk . ^Jl nasıl dön

dürülüyorlar. (O'nu tasdike yanaşmıyorlar.)

70- j —<>.l.*j ı _—ı lıi-uüj aj bJLujl Lo-jj _ >LSv-Îİj l—jAS ^jjJl

•»S O # s

j_ J J l onlar ki, _ L İ S X I—JAS kitabullâhı tekzib edenler ki

Kur'ân-ı Azimüşşândır L L — a- î İ —--jl ^ p e y g a m b e r l e r i m i z

le gönderdiğimiz (vahyi ve şer'i hükümleri) yalanlayanlar _ -_1 i

j _İ-İÂj bu tekzibin yakında cezalarını göreceklerdir. i

71- j - ^ l J l l J l j j^ lip l J> 2İ

Elleri boyunlarına demirlendiği, ayaklarına zincirler vurulduğu

halde cehenneme çekiyorlar.TL

72- J ^ 1 ^ ^ ^

Hamim; sıcak su (cehennemin azapları türlü türlüdür, sıcak

sudan çekilip cehenneme atılıyor, sürüklenecekler sonra ateşte

yakılacaklar. Taş yürekli insanlar cehennemin tutuşturucusudur.)S * O > / o - * «*■

73- j-SjJLJ ^İS La jjl ti i v

r

Sonra onlara, Âllâh-û Teâlâ'yı bırakıp da o şerik koştuklarınız

nerede, denilecek.


74- dJLÜs: lL 3 J4İ I^ÂJ j J o —J J J l İ p l^ -b IjJliÎ ü ji

J-^lSül Al ^

J _!i I j J j i J_ & —J l_İÂ \j - 1 > Ij-Jli^ l Oji j - . Ce

vap verirler, derler ki; onlar, bizden uzaklaştılar, bizden kayboldu

lar. Biz onlardan beklediğimizi bulamadık. Dünyada kendilerini bir^ O 1 Jf x ^ y

şey zannediyorduk. J-jîl.&I ü l dU iS" Şimdi anlıyoruz ki,

biz bir şeye ibadet eder değilmişiz, diyecekler. İşte Âllâh-û Teâlâ

kâfirleri böyle şaşırtır./ ^ x / o ' * ^ O ^ / „ ^ ^ / o ' * 1 / >

75- — İS' Lo.jj (Jj tJl Oj *-jjî-> — İS' Loj —SÜS

Siz yeryüzünde haksız olarak şirk ve tuğyanla putlara tapardınız, küfür ile iftihar ederdiniz, gayri hak olarak ferahlanıyordunuz.

Haksız yere şımarıklık ediyor, taşkınlık gösteriyordunuz.

76X y ö O O ^ ^ ^ ^ o '

■ jjj'L^LoJl ^ La —»d«i l -î jjJÜ ld — 1 »Ijj I Ij_L>0

L^-i J_»jü£- — ı$Ş- v_1j-j\ Ij-Uol Orada ebediyyen kalmak üze-' s y * o o ^

re Cehennem kapılarından girin. J-j/ScuüI -Li Hak'tan

tekebbür edenlere cehennem ne çirkin karargahtır, denilecek.

<ı m . ^ r • tı s ' . i ^ı. ® " i77- dLl-î^l) j \ - aJmj ^JJI dLJJjj l—alî J— ül,j — l î

ö jJU jJ ı_^ıi

Ey Habibim Ekmelerrûsül Sallâllâhû Aleyhivesellem sabrı

tahammül et onların ezâ ve cefalarına (Çünkü, her zaman münam

fıklar Mü'minlere zahmet verir.) j;_S- Jşa\ JL_pj ol. Âllâh-û Teâlâ'nın

va'dı haktır. Âllâh'ın va'dında hulf caymak yok. Peygamberine ve


imân edenlere emrettiği va'dı olan nimetleri ihsan edecek, karşı

çıkanlara da ceza verecektir. dilppıj jl ^ U l p - p dLPjj

j j —AfjJ U jJ li Artık onlara va'dettiğimiz mücazatın bir kısmını

sana hayatında göstersek de, yâhûd (onu görmeden) seni kendi

mize alsakta, onların mutlak dönüşü bizedir.

78- j_o İ L aİp l j_o i L L i j_o * _~üj lıl_*»jl j_âJj

£U- liLi'pül j îL j sy|, 4_jl_j j l jlS" l_üj ılLjİP a-s -âj Â_J^ ^ L ; ^ ** 8 * " f , '

j j i JJLa j_ .>-j ^ -. »i p l j_ol

lıi-J-jl .LİJj Ey Habibim Sallâllâhû Aleyhivesellem Biz Azi-

müşşân gönderdik ^_Jüj birçok peygamberler i _İ!i j_o Sen

den evvel. i - lip l.I

Onlardan bazısının kıssalarınıj-*

sana anlattık. d L l ip p . P>â) J j -ü j*— (lüzum görmediği

mizden) durumlarını sana bildirmediğimiz kimseler de var. İbret

olmak üzere Kur'an-ı Kerim'de bildirilenler kâfidir. 124.000 pey

gamber gelmiş, 313'ü ümmet sahibidir. Ulülazim olan beş pey

gamberdir. Jj_PjJ jl5 Lüj Onlar Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhi-

veselleme dediler. Biz istiyoruz Sâfâ dağı altın olsun, yine istiyoruz,

buradan bir membâ çıksın. Peygamberani izâm Âllâh'ın irâdesine

tâbîdirler. Âllâh CelleCelâlûhû isterse mucizeyi izhar eder. Yoktur

bir peygamber için caiz değildir. <L_L ^_jLJ j l bir mûcizeyi göster-5» ı 0 \ s ^ ' s

mek Vi, câizdir jpl j î L j ancak iznî İlâhi ile olur. pil j_ül £U- lSl__i Neo J»

zamanki emri İlâhi geldi onlara azap ile ^_*pi hak ve (adâ-

letle) uygulanır. j j lk U J l dlJlİA j_^>-j İşte burada Âllâh'ın nizamını

yıkmaya uğraşanlar hüsrana uğrarlar. Ebedi Cehenneme giderler.


79 ■ jjİSLJ l£i-« Ij S/ü L*jVl *JSJ J*r" &l

^ÂJl üjT Öyle Âllâh ki ÛüVl *_& J J c T (En'am deve, sığır,

koyun ve keçi, bu dördüne en'am deniyor.) Bu hayvanları sizin3

için halkettik. j j _ İ S İ J L $ L Ij-lS/J Âllâh-û Teâlâ O'dur ki sizin

için kimine binesiniz, kimini yiyesiniz diye sizin için bu hayvanları

yaratandır.

X x ^ * J Ji * ^ X x x ^ X

80- j-^ j < _i |j-*İ-~b *- 1?X f J> O J! »

j j_ İ ^ dLUJl

X *

L^ J l_£Jj Onlar da sizin için daha nice faydalar vardır.

*_Sj j Jl ? ^_s L-r-k>- L^İİp Ij-JJldj Kalbinizdeki bir hacete erme

niz için onlara binerek ulaşırsınız. jj_ İ .£ d U iJ l j_pj L Iİp j Kara

da onların üzerinde, denizde gemiler üzerinde taşınırsınız. (Bunla

rı gözünüzün önüne getirin, bunları halk eden kimdir.)> x > /

81- j j jS ıJ «d)l o b l ^ li aJUI

L> ı J»

4_jlj| *-_Sjjjj Başka delilleri de gösteriyor Febieyyialâi Rabbi-

kü me tükezziben, Âllâh'ın hangi nimetini inkâr ediyorsunuz. ^l_ix ^ i ı ^

jjj_£:.j dİ)I ol_>I Âllâh'ın hangi âyetini inkâr edersiniz?

Âllâh'ın âyetleri kudretinin üstünlüğü ve rahmetinin enginliğidir.

82- *_g ii jJl 4_;ilp j lS ı_â_;£" Ijj. lîi.i ^rf?3' l -® Ij ^-m *_İil

IjjlS l-0 * ic- ^-p I l - . _£ ljl_*lj oj-9 J— lj * Laj -S-! Ij_SlS"X o

j J-ww*Sj


cj- ? ül< ^ 4 < u p ® j LS~t f —Ônlar yeryüzünde gezip dolaşmadılar mı ki, kendilerinden önce

* s * i s ' ft ' ° ~ 'kilerin sonu olmuştur, baksınlar? IjUIj oj_i JL-JiIj £ -? '}■ <1 Ij_A<

j j jV I ^ -i Hem onlar, bunlardan daha çok ve daha kuvvetliydiler.

Yeryüzünde üstün eserleri (metin şehirleri, köşk ve kaleleri) vardı.

Ij_A< l? ^ - ^ i l i (Fakat Âllâh-û Teâlâ'nın azâbı gelinn

ce) kazandıklarından hiçbiri kendilerine fayda vermedi.

83- ^ t-L*-SI j ? t-A-JiP Lo-, I g^ * 0 x j» ^

4. Iyl< l?

/ j! O ,w J! ^ J!

l_ U i Ne zamanki o kavimlere geldi t_gL_uj Pey

gamberleri oLİ£Jlj apaçık mucizeleri getirince Ij_^-ji ferah

landılar o imân etmeyenler *Jip L_*j kendilerinde bulunan j _?

*_UJI dünyanın ilmine (İnsanların çoğu dünya hayatını bilir, fakat

ahiretten gafildir.) t_i*JI j _? ^-a J ip L i , Ij-^-ji ferahlanırlardı, on

ların elindeki dünyaya müteallik ilim ile Peygamberânı izâma ge

len ilmi istihza, alay eder, gülerlerdi. JU -j İhâta etti onları t g, j» 0 j» ’ /x

münkirlere üjjg-^ 4 o IjJl< L? onların istihza ettiği Peygamberâ

nı izamın ilmi, ve âhirete müteallik olan ahkâmlara istihzâ ettiler.

Bu yüzden ettikleri istihzanın cezası onları ihâta ediverdi.

84- ijfS j*L? 4j li< Lgj U jiS j eJj>-j A l. li?I Ij-llü li-ul) I jj U ıs

/ s / 0

L_Ui Ne zamanki gördüler o istihzâ edenler li_Ul) kuvvet

ve şiddetimizi, sekerat zamanı oradan başlıyor. Al—1. l—i?I Ij_Îlü o^ ' /v

zaman pişman olur da a I-j l—i?I Âllâh'a inandık diyorlar. Hâlbuki


bu söz evvel olacaktı. o L-iS LXj L îjlS j oJL>-j Âllâh Celle-

Celâlûhû birdir, O'na ortak işrak ettiğimiz şeyleri inkâr ettik, vaz

geçtik, derler.

85- J d*-JL>- J li Jjj-Jl AÜİ d*I-wX U_~»L> ljlj l_<J _İ5

OjjilSül ULJlLhj _mo£>- aiL P

j! j! Jj ''"'o ^

îU-jl *â:J o_J _Ji olmuyor o imân onlara fayda vermez.

Çünkü imânı yeistir, gözü ile gördüğü için inanıyor, daha görme--W 0 ^ ^ s

den, gaybe imân etmesi lâzım geliyordu. lİJ-Lt

kuvvet ve şiddetimizi gördükten sonra imânları kendilerine fayda

verecek değildi. dİ)l c*ı_J- Âllâh'ın âdetidir.^ L I p j_ i cL_l>- Jl_S j jJ l

Âllâh'ın kulları hakkında câri olagelen âdeti budur. İJl JIİa j —^ o

üjj_il£Jl İşte kâfirler burada hüsrana uğramışlardır.

Documents

368 • Tefsir Sohbetleri · 2018. 8. 16. · 368 • Tefsir Sohbetleri 2- "jjJJÛI il ^ _&Ül J>"0 ^ / 0 Nâzil olmuştur _Lj;SoI Kur'an (Elif-lâm ile olursa yal- 'l / ^) A nız