2863 Grave Jaarst 2015 New v2 - CGM...transities in het sociaal domein en vooruitkijken. 2015 staat ook in het teken van het oppakken van moeilijke en/of moeizaam lopende projecten

grave.nl

Jaarstukken 2015

2 3JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE

Inhoudsopgave

Inleiding 5Voorwoord 5Resultaat van baten en lasten 6Jaarrekening in een notendop 7 Indeling jaarstukken 10

Programmaverantwoording 13Programma 1 – Dienstverlening, veiligheid en bestuur 13Programma 2 – Openbare ruimte 21Programma 3 – Bouwen, wonen en milieu 31Programma 4 – Kind, cultuur en sport 39Programma 5 – Maatschappelijke zaken 45Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 55

Paragrafen 59Paragraaf 1 Lokale heffi ngen 59Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 62 Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen 73Paragraaf 4 Financiering 77Paragraaf 5 Bedrijfsvoering 80Paragraaf 6 Verbonden partijen 80Paragraaf 7 Grondbeleid 93

Jaarrekening 97Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 97Toelichting per programma op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 97Incidentele baten en lasten 111Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves 112Wet Normering Topinkomens (WNT) 113Balans 114Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 116Toelichting op de balans 120 Verantwoording specifi eke uitkeringen (SiSa) 134

Bijlagen 135Bijlage 1: Budgetoverhevelingen 135Bijlage 2: Investeringskredieten 2015 136Bijlage 3: Beleidskaders 137 Bijlage 4: Lijst met gebruikte afkortingen 140

Toelichting gebruikte symbolen: = Conform plan (gerealiseerd) = Deels gerealiseerd, bijstelling noodzakelijk = (Nog) niet gerealiseerdX

✔

5JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | VOORWOORD JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | VOORWOORD4

Voorwoord

Voor u ligt de Programmarekening 2015, bestaande uit het jaarverslag en de jaarrekening. Het jaar 2015 kan gekenschetst worden als een jaar van het doorzetten van de ingezette koers, het borgen van de transities in het sociaal domein en vooruitkijken. 2015 staat ook in het teken van het oppakken van moeilijke en/of moeizaam lopende projecten en het niet uit de weg gaan van moeilijke keuzes.

Onze gemeente werd in 2014 voor de grote uitdaging geplaatst ervoor te zorgen dat de voorbereidingen voor de invoering van de nieuwe wetten op het gebied van de Jeugdzorg, WMO en de Participatiewet goed en tijdig afgerond zouden worden. De invoering per 01-01-2015 is goed verlopen. Alle doemscenario, zoals voorspeld, ten aanzien van de transities WMO, Jeugdzorg en de Participatiewet zijn niet bewaarheid. De complexiteit, de onduidelijke fi nancieringsstromen en het zich nog ontwikkelende rijksbeleid zorgt, dat er voor de gemeente een uitdaging is t.a.v. de lokale beleidsontwikkeling en uitvoering. Op grond van de eerste ervaringen kan gesteld worden dat de transformatie een meerjarig proces is, waarvoor we de eerste succesvolle stappen gezet hebben in 2015. Op het gebied van gezondheid en bewegen is er besloten om aan te sluiten bij het JOGG en is er ingezet op het aantrekken van een combinatiefunctionaris welke in 2016 begint.

In de fysieke leefomgeving heeft de gemeente Grave ook grote stappen gezet. In 2015 deed zich de kans voor om het voormalige Visio terrein te kopen. Met de koop van dit terrein heeft Grave de mogelijkheid om haar historisch verleden verder tot uitdrukking te laten komen en in een traject gezamenlijk met alle betrokkenen is er een aanzet tot een visie geschreven op de inrichting van het gebied. 2015 kenmerkt zich ook als het jaar waarin het dossier Wisseveld is gesloten en de ontwikkelingen gezamenlijk met de ontwikkelaar, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid, worden vormgegeven. Een eerste proeve hiervan was het vaststellen van het bestemmingsplan Oranjebastion. Maar niet alleen op het Wisseveld wordt woningbouw mogelijk gemaakt, ook op andere plekken in de gemeente zijn woningbouwprojecten verder in uitvoering gebracht. Tevens zijn de eerste stappen gezet in het behoud / herontwikkeling van een tweetal monumentale locaties, te weten de Generaal De Bons Kazerne en de Drie-eenheid in Velp.

In 2015 opende het Arsenaal haar deuren en bleef daardoor als economische trekpleister behouden gebleven. Op economisch gebied is in samenwerking met de ondernemersvereniging Graveon in 2015 gestart met een kwaliteitsimpuls op onze bedrijventerreinen. Op het gebied van verkeersveiligheid zijn er bij alle scholen schoolzones ingesteld en wordt er bij de bouw van de brede scholen rekening mee gehouden. De bouw van de brede school West is in 2015 afgerond en begin 2016 is de school geopend. Tevens heeft in 2015 de raad nadrukkelijk gekozen om in te zetten op Historisch Grave. Een meerjarig project waarvoor de komende 10 jaar middelen beschikbaar gesteld zijn. Historisch Grave grijpt in op vele ontwikkelingen binnen de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn het terugbrengen van de historische contouren in de gracht tussen de N324 en de Lovendaalsingel als ook het inzetten op de realisatie van een aantal Quick Wins op toeristisch vlak.

Er is sprake van een positief jaarrekeningresultaat ter grootte van € 859.511,-. Voorgesteld wordt om de incidentele budgetten welke niet gebruikt zijn (€ 372.878,-) over te hevelen en om € 77.000,- onbenutte middelen voor het sociaal domein te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve. Hierdoor komt het rekeningresultaat na bestemming uit op € 409.633,-.

Hoogachtend,burgemeester en wethouders van Grave,

J.J.L. Heerkens A.M.H. Roolvink secretaris burgemeester

INLEIDING

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING6 7

Bestemming gerealiseerde resultaatBij de vaststelling de jaarstukken wordt voorge-steld het resultaat 2015 als volgt te bestemmen:

In bijlage 1 van deze jaarstukken is een overzicht opgenomen met de over te hevelen budgetten inclusief een toelichting.

Gerealiseerd resultaat € 859.111

Overheveling niet benutte budgetten 2015 naar 2016 - € 372.878

Instellen reserve sociaal domein - € 77.000

Saldo (toevoegen aan de algemene reserve) € 409.633

De jaarrekening 2015 sluit met een positief saldo van € 859.511. Het voordelige rekening-resultaat bestaat uit het saldo van de totale lasten en baten inclusief de mutaties in de reserves. Dit rekening-resultaat wordt ook wel het gerealiseerde resultaat genoemd.

AnalyseDe verschillen (groter dan € 50.000, niet limitatief) zijn in onderstaand overzicht opgenomen.

Een uitvoerige specificatie van de voor- en nadelen per programma, en een overzicht van incidentele baten en lasten met een toelichting is opgenomen in de toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening (hoofdstuk 4.2).

Resultaat van baten en lasten

Programma Omschrijving x € 1.000 Pagina-

voordelen nadelen nummer

1 Voormalig personeel 56 p. 99

1 Pensioenvoorziening wethouders 99 p. 99

2 Incidentele projecten recreatie en toerisme 54 p. 100

2 Riolering 111 p. 100

3 Opbrengsten bouwen (Wabo-beschikkingen) 62 p. 102

3 Bijdrage gemeenschappelijke regeling ODBN 108 p. 102

3 Opbrengsten afvalfonds 94 p. 102

4 Sport algemeen (functionaris JOGG) 101 p. 104

5 Wet Buig 132 p. 107

5 Rijksbijdrage re-integratie 141 p. 107

5 Regeling compensatie zorgkosten 77 p. 107

5 Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo 149 p. 107

5 PGB Wmo 131 p. 107

5 Algemene voorzieningen Wmo 92 p. 107

5 Eerstelijnsloket Wmo 60 p. 108

Alg. dekking Algemene baten en lasten 205 p. 110

Alg. dekking Stelpost onvoorziene uitgaven 58 p. 110

Alg. dekking Stelposten 603 p. 110

Alg. dekking Saldi kostenplaatsen 208 p. 110

Alg. dekking Algemene uitkering gemeentefonds 105 p. 110

Alg. dekking Uitkering deelfonds sociaal domein 71 p. 110

Alg. dekking Rente geldleningen 165 p. 110

Uren 114 p. 97

Jaarrekening in een notendop

Dienstverlening, Veiligheid en Bestuur € 4.070

Openbare Ruimte € 6.162

Bouwen, Wonen en Milieu € 4.309

Kind, Sport en Cultuur € 2.618

Maatschappelijke Zaken € 12.075

Algemene Dekkingsmiddelen € 11.928

Voordelig resultaat € 860

Dienstverlening, Veiligheid en Bestuur € 510

Openbare Ruimte € 2.063

Bouwen, Wonen en Milieu € 2.419

Kind, Sport en Cultuur € 305

Maatschappelijke Zaken € 2.320

Algemene Dekkingsmiddelen € 34.405

€ 4.070

€ 6.162

€ 4.309

€ 2.618€ 12.075

€ 11.928

€ 860

Uitgaven (Totaal € 42.022.000)Bedragen x € 1.000

Inkomsten (Totaal € 42.022.000)Bedragen x € 1.000

€ 510€ 2.063

€ 2.419€ 305

€ 2.320

€ 34.405


In onderstaande grafi ek wordt het verloop van het eigen vermogen weergegeven waarin onder-scheid gemaakt wordt tussen de algemene reserve en bestemmingsreserves.

Hieronder is een overzicht opgenomen van de langlopende geldleningen. Deze langlopende geldleningen zijn aangetrokken voor diverse investeringen.

De netto schuldquote geeft het niveau van de schuldenlasten ten opzichte van de eigen middelen weer. Het geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de afl ossingen op de exploitatie.

Onderstaande grafi ek laat zien met welk percen-tage de woonlasten verhoogd kunnen worden voordat aan de artikel-12 norm wordt voldaan.

Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de fi nanciële positie van de gemeente Grave op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de

afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjaren-perspectief.

Overzicht inkomsten en uitgaven per programma:

6

(Bron: Balans) (Bron: Paragraaf financiering)

(Bron: Paragraaf weerstandsvermogen) (Bron: Paragraaf weerstandsvermogen)

Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de financiële positie van de gemeente Grave voldoende op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjarenperspectief. Overzicht inkomsten en uitgaven per programma:

-15.000 -12.000 -9.000 -6.000 -3.000 - 3.000

1 - Dienstverlening, veiligheid en bestuur2 - Openbare ruimte

3 - Bouwen, wonen en milieu4 - Kind, cultuur en sport

5 - Maatschappelijke zaken

Lasten Baten Bedragen x € 1.000

In onderstaande grafiek wordt het verloop van het eigen vermogen weergegeven waarin onderscheid gemaakt wordt tussen de algemene reserve en bestemmingsreserves.


De netto schuldquote geeft het niveau van de schuldenlasten ten opzichte van de eigen middelen weer. Het geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.

Onderstaande grafiek laat zien met welk percentage de woonlasten verhoogd kunnen worden voordat aan de artikel-12 norm wordt voldaan.

6



Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de financiële positie van de gemeente Grave voldoende op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjarenperspectief. Overzicht inkomsten en uitgaven per programma:

-15.000 -12.000 -9.000 -6.000 -3.000 - 3.000

1 - Dienstverlening, veiligheid en bestuur2 - Openbare ruimte

3 - Bouwen, wonen en milieu4 - Kind, cultuur en sport







Overzichten inkomsten en uitgaven programma 1:

7






-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000

1.1 Dienstverlening1.2 Veiligheid

1.3 Bestuur

Lasten Baten

-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000

2.1 Wegen en verkeer2.2 Waterwegen en havens

2.3 Openbaar groen2.4 Recreatie en toerisme

2.5 Riolering en waterbeheer2.6 Gemeentelijke eigendommen


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000

3.1 Omgevingsrecht3.2 Ruimtelijke ordening3.3 Economische zaken

3.4 Afvalinzameling3.5 Grondexploitatie


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000

4.1 Onderwijs en kinderopvang4.2 Cultuur

4.3 Sport


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000

5.1 Leefbaarheid5.2 Welzijn en gezondheidszorg

5.3 Inkomensvoorziening5.4 Werk en activering

5.5 Minimabeleid5.6 Maatschappelijke ondersteuning


Bedragen x € 1.000




7



Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de financiële positie van de gemeente Grave op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjarenperspectief. Overzicht inkomsten en uitgaven per programma:

-15.000 -12.000 -9.000 -6.000 -3.000 - 3.000

1 - Dienstverlening, veiligheid en bestuur

2 - Openbare ruimte

3 - Bouwen, wonen en milieu

4 - Kind, cultuur en sport


LastenBaten







8






-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000


1.3 Bestuur

Lasten Baten

-3.000 -2.500 -2.000 -1.500 -1.000 -500 - 500 1.000 1.500

2.1 Wegen en verkeer

2.2 Waterwegen en havens

2.3 Openbaar groen

2.4 Recreatie en toerisme

2.5 Riolering en waterbeheer

2.6 Gemeentelijke eigendommen

Lasten Bedragen x € 1.000

-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000




-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000


4.3 Sport


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000







De indeling van dit boekwerk correspondeert met de in het ‘Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten’ (BBV) voorgeschreven opzet van de gemeentelijke Jaarstukken. De Jaarstukken vormen het finale verantwoordings-document voor het jaar 2015 voor de gemeente-raad. In dit document treft u de complete financiële stand van zaken aan, gekoppeld aan de binnen de diverse programma’s bereikte resultaten.

De programmarekening, bestaat uit:Het jaarverslag onderverdeeld in:• De programmaverantwoording• De paragrafen

De jaarrekening, onderverdeeld in:• Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

en de toelichting;• De balans en de toelichting;• De bijlage met verantwoordingsinformatie over

specifieke uitkeringen.

JaarverslagHet jaarverslag volgt de indeling van de program-mabegroting.

In de programmaverantwoording zijn de drie ‘w-vragen’ beantwoord:• Wat wilden we bereiken?• Wat hebben we daarvoor gedaan?• Wat heeft het gekost?

Voor de goede orde wordt opgemerkt dat de in de programma’s opgenomen beleidsdoelstellingen en subdoelstellingen één op één afkomstig zijn uit de programmabegroting 2015.

De voorgeschreven zeven paragrafen, met elk een specifiek aandachtsveld, vormen een dwarsdoor-snede van de jaarrekening.

JaarrekeningIn de programmarekening wordt een overzicht gegeven van de gerealiseerde baten en lasten per programma evenals een overzicht van de gereali-seerde algemene dekkingsmiddelen.Verder wordt inzicht gegeven in het gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten, de werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves en het gerealiseerde resultaat.Van de voornaamste afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de gerealiseerde baten en lasten is per programma een analyse met toelichting opgenomen.

De jaarrekening bestaat verder uit de balans met toelichting. De balans geeft de stand van zaken weer voor wat betreft de omvang en samenstelling van het vermogen.

Het laatste onderdeel van de programmarekening betreft de verantwoording over specifieke uitkeringen. Van een groot aantal specifieke uitkeringen van het rijk en de provincie dient verantwoording afgelegd te worden via een apart overzicht in de jaarrekening. Er is hierbij sprake van het principe van single information, single audit (SiSa). Dit houdt in dat er jaarlijks eenmalig informatieverstrekking en accountantscontrole plaatsvindt.

Indeling Jaarstukken

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING 13

PROGRAMMAVERANTWOORDING

Programma 1 – Dienstverlening, veiligheid en bestuurPortefeuillehouder: A.M.H. Roolvink Omschrijving programma Dit programma omvat de bestuurlijke organisatie, inclusief de ondersteuning door de griffi e aan de raadsleden, het presidium en de raadscommissies. Daarnaast omvat dit programma de dienstverlening door de Werkorganisatie CGM aan de burger en ons streven naar een veilige leef- en werkomgeving.

Dienstverlening

Context en achtergronden De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert hebben hun amtbelijke organisatie laten fuseren tot een uitvoeringsorganisatie; de Werkorganisatie CGM. De Werkorganisatie CGM werkt met een dienstverleningsvisie, die is uitgewerkt in een uitvoeringsplan met bijhorende activiteiten. Het verbeteren van de dienstverlening en het afstemmen op de behoefte van onze klanten is een continu proces. Burgers zijn een belangrijk klankbord.

Wat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingGrave levert een effi ciënte en klantgerichte dienst-verlening aan burgers, bedrijven en instellingen tegen acceptabele kosten en werkt vraaggericht. De gemeente biedt de klant keuzevrijheid via welk kanaal (internet, telefonie, post en balie) hij/zij met ons zaken wil doen. We nemen preventieve maatregelen en zetten in op bewustwording bij inwoners om identiteitsfraude te voorkomen.

Beleidsdoelstelling1. We leveren klantgerichte dienstverlening 2. We maken de dienstverlening zo simpel

en slank als mogelijk (effi ciënt) en leveren deze samen (oftewel, iedereen draagt bij aan het voorkomen van bureaucratie en aan een effi ciënte vorm van dienstverlening).

3. Preventie identiteitsfraude.

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING12

Beleidsdoelstelling✓✓

✓


Toelichting indicatoren U treft geen realisatie aan bij de indicatoren horende bij beleidsdoelstellingen 1 en 2 die afkomstig zijn uit de benchmark ‘Waar staat je gemeente?’ De reden is als volgt.

Onze gemeente neemt een keer per twee jaar deel aan dit onderzoek. De meest recente deel-name vond in het najaar van 2014 plaats. Onze eerst volgende deelname is daarmee in 2016.

Indicator Realisatie2014

Streefwaarde2015

Realisatie2015

Directe afhandeling door TIC 50% 50% 50%

Naleving servicenormen (opnamesnelheid telefonie) 63% 60% 75%


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Evaluatie Integrale handhaving en Integraal Veiligheidsplan (gemeenteraad). Dit vindt plaats in 2016

0 0 0

Evaluatie innovatieplan fysieke leefomgeving CGM 0 0 0


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal gesignaleerde onrechtmatigheden in overlegde documenten (paspoort, ID-kaart, rijbewijs)

0 2 0

Beleidsdoelstelling 2: We maken de dienstverlening zo simpel en slank als mogelijk (efficiënt) en leveren deze samen (oftewel, iedereen draagt bij aan het voorkomen van bureaucratie en aan een efficiënte vorm van dienstverlening)

Subdoelstelling Activiteit(en)

We richten de dienst-verlening in vanuit een gezonde bedrijfs-voering en het perspectief van de klant en willen de klant meer gemak en een goede service bieden.

Het digitale loket en het Telefonisch Informatie Centrum (TIC) zijn verder uitge-bouwd. Gemak voor de klant is bereikt door inzicht in de vraag- en behoefte-patronen van de inwoners, waardoor er minder verplichte contacten nodig zijn. Dit inzicht is verkregen door het invoeren van een klantvolgsysteem. Ook bieden we de klant de mogelijkheid om in Cuijk en Mill hun diensten af te nemen en maatwerk aan te bieden door te werken op afspraak. Met de presentatie in de Commissie Inwoners en Bestuur op 20 oktober 2015 is een toelichting gegeven op de ontwikkelingen op het terrein van dienstverlening in combinatie met ICT.

Beleidsdoelstelling 3: Preventie identiteitsfraude


We willen de kans op identiteitsfraude tot een minimum beperken.

De betrouwbaarheid van dit proces is bewezen door de uitslag van de zelfevaluatie reisdocumenten en bevestigd door de steekproef van het ministerie. Het algemeen oordeel van het ministerie: goed.

Beleidsdoelstelling 1: Borgen van een veilige leefomgeving in de gemeente Grave, waarbij de nadruk ligt op het voorkomen en beheersen van onveilige situaties


Borging door integrale samenwerking ketenpartners met aandacht voor rechtszekerheid, rechtmatigheid en rechtvaardigheid

Wij hebben integraal gekoppeld door:• Deelname aan plaatselijke en regionale overleggen in het kader

van integrale veiligheid.• Participeren in het tot stand komen van het ondermijningsbeeld.

Beleidsdoelstelling 1: We leveren klantgerichte dienstverlening


We leveren vraaggerichte en geïntegreerde diensten en communiceren hierover op een begrijpelijke en toegankelijke wijze. We werken bedrijfsmatig.

• Het digitaal inwonerspanel is ingesteld. Er hebben twee peilingen plaatsgevonden met als onderwerpen ‘recreatie en toerisme’ en ‘samenwerking tussen de vijf gemeenten in het Land van Cuijk’.

• Standaardisatie, de koppeling van de informatie uit diverse applicaties en het trainen van de medewerkers stelden ons in staat om aan deze doelstelling te voldoen.

• We hebben een klantcontactsysteem ingevoerd. Hiermee maken we optimaal gebruik van alle aanwezige klantinformatie en productinformatie, regelingen en besluiten. Dit systeem vervult binnen onze dienstverlening de rol en functie van:

• een digitale kennisbank (inclusief een koppeling met diverse applicaties), • een registratie van de klanthistorie, • een registratie van telefonische vragen en antwoorden en doorgeleiding van

complexe inhoudelijke vragen in de organisatie, • een registratie en koppeling van informatie met lopende aanvragen en verzoeken

binnen het document managementsysteem.

We monitoren de kwaliteit van onze dienst-verlening.

• Deelname aan de benchmark ‘Waar staat je gemeente?’*1. • De betrouwbaarheid van de Basisregistratie personen (BRP) en de reis docenten is

bewezen door de positieve uitslag van de zelfevaluatie. • Score bestandscontrole persoonslijsten: 99,6% • Score vragenlijst BRP: goed • Score vragenlijst reisdocumenten: goed• Algemeen oordeel waarderingskamer uitvoering Wet Onroerende Zaken (WOZ): goed

Veiligheid

Context en achtergronden Rampen- en crisisbeheersingEffectuering van organisatorische wijzigingen en effectuering bezuinigingen in de Veiligheidsregio Brabant-Noord.

Integrale Veiligheid / kernbeleid VeiligheidUitvoering van het Integraal Veiligheidsbeleid 2015-2018.Samenwerking en doorontwikkeling veiligheids-huizen in Oost-Brabant.

Openbare orde en veiligheidVerdere ontwikkeling van de structuur en organi-satie nationale politie. De uitvoering inzake de verplaatsing van medewerkers heeft zijn beslag gekregen.


Programma-doelstellingHet integraal, gecoördineerd en georganiseerd uitvoering geven op het gebied van openbare orde en veiligheid en rampen- en crisisbeheersing. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de veiligheids-keten (pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg).

Beleidsdoelstelling1. Borgen van een veilige leefomgeving in

de gemeente Grave, waarbij de nadruk ligt op het voorkomen en beheersen van onveilige situaties.

2. Uitvoering geven aan de Kadernota Inte - grale Veiligheid 2015-2018 (IV) op basis van de methodiek Kernbeleid Veiligheid.

3. Conform Wet op de Veiligheidsregio zorg dragen voor een adequate uitvoering proces bevolkingszorg.

4. Doorontwikkeling van de Werkorganisatie CGM op het gebied van openbare orde, veiligheid en rampen- en crisisbeheersing.

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

✓



Streefwaarde2015

Realisatie2015

Evaluatie Integraal Veiligheidsplan (gemeenteraad). Dit vindt plaats in 2016

0 0 0

Evaluatie Veiligheidsarrangement Jeugd* 1 0 0

Op basis van de Shortlistmethodiek jeugdgroepen Overlast-gevende jeugdgroepen aantal:Criminele jeugdgroepen aantal:

00

00

00


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Beoefenen gemeentelijk beleidsteam 1 1 0

Casus oefening experts processen Bevolkingszorg 1 1 1

Beleidsdoelstelling 2: Uitvoering geven aan de Kadernota Integrale Veiligheid 2015-2018 (IV) op basis van de methodiek Kernbeleid Veiligheid


Prioritering Kadernota IV Er is inhoud gegeven aan de door de raad gestelde prioriteiten in de Kadernota Integrale Veiligheid 2015-2018. Onder meer is het convenant veilig uitgaan opgesteld. De gemeente voert regie over jeugdgroepen. Mede doordat partners proactief zijn, is er in de gemeente geen sprake van overlastgevende en criminele jeugdgroepen. Ten aanzien van woninginbraken is in samenwerking met de politie het Donkere dagen offensief ingezet. Met betrekking tot drugsoverlast is er in 2015 gewerkt aan het Opiumwetbeleid artikel 13b. Deze zal in 2016 in werking treden. Naar aanleiding van de prioriteit Huiselijk geweld zijn medewerkers geschoold in de toepassing van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.

De raad heeft op 16 december 2014 bij de vaststelling van het Integraal Veiligheidsplan besloten tot een tweejaarlijkse evaluatie.

Beleidsdoelstelling 3: Conform Wet op de Veiligheidsregio zorg dragen voor een adequate uitvoering proces bevolkingszorg


Inrichting processen bevolkingszorg

In 2015 is geïnvesteerd in lokale en regionale bemensing van de bevolkings-zorgprocessen.

Opleiding en training Er is gestart met het opleiden van functionarissen binnen de bevolkingszorg. Daarnaast hebben de burgemeester, locoburgemeester en gemeentesecretaris een training gehad vanuit de Veiligheidsregio Brabant-Noord. Ook zijn er casus-oefeningen gehouden in het college. Gelet op deze activiteiten is het aantal gemeentelijke beleidsteamoefeningen op nul gesteld.

Beleidsdoelstelling 1: Op het juiste moment en op basis van de juiste informatie worden op maatschappelijke verantwoorde wijze democratische besluiten genomen


De raad wordt adequaat ondersteund bij zijn volksvertegen-woordigende, zijn kaderstellende en zijn controlerende rol

Volgens de vastgelegde afspraken en regelgeving wordt de raadgeïnformeerd en ondersteund. Een voorbeeld hiervan is de ambtelijkeondersteuning bij de voorbereiding van complexe vragen over diverse thema’s en het periodiek organiseren van werkbijeenkomsten, bijvoor-beeld de training planning en control.

Raadsvragen ex art. 39, overige vragen binnen de gestelde termijn afhandelen

In 2015 zijn er 53 vragen ex. art. 39 gesteld.

* het Veiligheidsarrangement Jeugd is vanaf 2015 meegenomen in het Integraal Veiligheidsplan.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Alarmeringsoefeningen communicator Veiligheidsregio Brabant-Noord

2 1 2

Beleidsdoelstelling 4: Doorontwikkeling van de Werkorganisatie CGM op het gebied van openbare orde, veiligheid en rampen- en crisisbeheersing


Het intergemeentelijk vullen van de communicator

De communicator is gevuld, waarbij gebruik wordt gemaakt van zowel regionale functionarissen als lokale functionarissen. Hierbij is ook gekeken naar plaatsvervangers. (De communicator is het geautomatiseerde oproep-systeem voor rampen en incidenten.)

Bestuur

Context en achtergronden Regionale samenwerkingOp 15 april is overeenstemming bereikt over een hernieuwd Manifest Land van Cuijk 2015; de opvolger van het Graafs Manifest uit 2011. Naar aanleiding van dit manifest is op 25 november een tweede raadsconferentie gehouden waar gezamenlijk stil is gestaan bij de opgave voor de toekomst en de basis is gelegd voor een nieuwe strategische visie en bijbehorende uitvoerings-agenda.


Programma-doelstellingHet besturen van de gemeente Grave op een effectieve, efficiënte en maatschappelijk verant-

woorde wijze. We denken van buiten naar binnen. Meedenken, meebewegen, faciliteren en niet star toepassen van weten regelgeving. Denken in ‘wat kan’, in plaats van in ‘wat niet kan’.

Beleidsdoelstelling1. Op het juiste moment en op basis van de

juiste informatie worden op maatschappelijk verantwoorde wijze democratische besluiten genomen

2. Burgers aan de voorkant betrekken bij totstandkoming en uitvoering beleid

3. Het bestuur staat open voor klachten en bezwaren en streeft naar een vlotte en zorgvuldige afhandeling daarvan.

Beleidsdoelstelling

✓

-

-



Streefwaarde2015

Realisatie2015

Percentage gegronde bezwaarschriften 15% 13% 11%

Beleidsdoelstelling 2: Burgers aan de voorkant betrekken bij totstandkoming en uitvoering van beleid


Inwoners, ondernemers, vereni-gingen en andere maatschappe-lijke organisaties betrekken bij de totstandkoming en uitvoering van beleid.

Het jaar heeft in het teken gestaan van het verder vormgeven aan communiceren en interacteren met burgers. Zo is er een intensief traject geweest met verenigingen en stichtingen over het nieuwe subsidiebeleid, zijn er twee inwonerspanelonderzoeken uitgevoerd en zijn er interactieve sessies georganiseerd met betrekking tot de ontwikkeling van Visio en Historisch Grave.

Beleidsdoelstelling 3: Het bestuur staat open voor klachten en bezwaren en streeft naar een vlotte en zorgvuldige afhandeling daarvan


Zorgvuldige en snelle afhandeling van klachten

• Er is een klachtencoördinator en een vervangend klachtencoördinator, waarmee toezicht bestaat op een zorgvuldige en snelle afhandeling van klachten.

• Klachten tegen bestuurders worden overeenkomstig de verordening afgewikkeld. Klachten worden door de voorzitter van de onafhanke-lijke bezwarencommissie behandeld. Zodra er een klacht wordt ontvangen, wordt dat snel en met de meest zorgvuldige aandacht behandeld en afgewerkt.

• Gestreefd wordt naar zoveel mogelijk informele afhandeling van klachten.

• Er zijn twee klachten ingediend tegen het bestuursorgaan van de gemeente Grave. Er is één klacht binnen de termijn, na verdaging, ongegrond verklaard. De andere is nog in procedure.

Zorgvuldige en snelle afhandeling van bezwaren.

• We werken volgens een vastgestelde taakverdeling tussen de vakafdeling en de secretaris van de bezwarencommissie.

• De bezwaarprocedure wordt gebruikt als heroverweging. Soms komt de vakafdeling tijdens de heroverweging tot het inzicht dat het oorspronkelijke besluit kan of moet worden herzien. Behandeling in de commissie bezwaarschriften is dan niet meer nodig.

• Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) maakt gebruik van ambtelijk horen.• Waar nodig worden extra hoorzittingen gepland.• Waar mogelijk wordt tijdig verdaagd en/of bezwaarde gevraagd met

verder uitstel in te stemmen.

Wat heeft het gekost?In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Voor een toelichting op de belangrijkste afwijkingen wordt verwezen naar toelichting op de jaarrekening vanaf pagina 99.

Omschrijving beleidsproduct

Begroot voor wijziging

Begroot na wijziging

Realisatie Verschil


1.1 Dienstverlening 767 588 601 -13 N

1.2 Veiligheid 896 1.003 1.095 -92 N

1.3 Bestuur 1.305 2.246 2.374 -128 N

Totaal Lasten 2.968 3.837 4.070 -233 N

1.1 Dienstverlening 217 187 222 35 V

1.2 Veiligheid 14 14 124 110 V

1.3 Bestuur 1 165 164 -1 N

Totaal Baten 232 366 510 144 V

Saldo 2.736 3.471 3.560 -89 N

14

klachten. Er zijn twee klachten ingediend tegen het bestuursorgaan van de

gemeente Grave. Er is één klacht binnen de termijn, na verdaging, ongegrond verklaard. De andere is nog in procedure.

Zorgvuldige en snelle afhandeling van bezwaren.

We werken volgens een vastgestelde taakverdeling tussen de vakafdeling en de secretaris van de bezwarencommissie.

De bezwaarprocedure wordt gebruikt als heroverweging. Soms komt de vakafdeling tijdens de heroverweging tot het inzicht dat het oorspronkelijke besluit kan of moet worden herzien. Behandeling in de commissie bezwaarschriften is dan niet meer nodig.

Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) maakt gebruik van ambtelijk horen. Waar nodig worden extra hoorzittingen gepland. Waar mogelijk wordt tijdig verdaagd en/of bezwaarde gevraagd

met verder uitstel in te stemmen. Indicator realisatie

2014 Streefwaarde

2015 Realisatie

2015 Percentage gegronde bezwaarschriften 15% 13% 16%

Wat heeft het gekost? In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Bedragen x € 1.000 Omschrijving beleidsproduct Begroot voor

wijziging Begroot na wijziging

Realisatie Verschil


1.2 Veiligheid 896 1.003 1.095 -92 N

1.3 Bestuur 1.305 2.247 2.375 -128 N

Totaal Lasten 2.968 3.837 4.070 -233 N


1.2 Veiligheid 15 15 124 109 V

1.3 Bestuur 1 165 164 -1 N


Saldo 2.735 3.471 3.560 -89 N

Voor een toelichting op de belangrijkste afwijkingen wordt verwezen naar hoofdstuk 4.2.1.

-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000


1.3 Bestuur

Lasten Baten


Programma 2 – Openbare ruimtePortefeuillehouder: H.A.W.M. Daandels en J. Joon (Recreatie en Toerisme) A.M.H. Roolvink (Monumenten) Omschrijving programma Het programma ‘Openbare ruimte’ omvat het voorbereiden en uitvoeren van beleid met betrekking tot:WegenWaterwegen en havensOpenbaar groenRecreatie en toerismeRiolering en waterbeheerGemeentelijke eigendommen

Wegen en verkeerContext en achtergronden Planstudie N324 is door de provincie uitgevoerd.


Programma-doelstellingDe openbare ruimte zo inrichten en onderhouden dat deze voor alle gebruikers aangenaam, leefbaar, verkeersveilig en prettig te gebruiken is.

Beleidsdoelstelling1. Het onderhoudsniveau van de wegen op

peil houden.2. Voldoende en veilige openbare verlichting.3. Doelmatige inrichting van de openbare

ruimte voor de verkeersdeelnemers.4. Een schone openbare ruimte.5. Schoon en veilig straatmeubilair


Beleidsdoelstelling

✓

✓✓

-

Beleidsdoelstelling 1: Het onderhoudsniveau van de wegen op peil houden


Met minimale kosten het wegennet in stand houden

• De inspectie van wegen is in 2015 niet uitgevoerd, maar staat voor begin 2016 gepland. Een deel van de werkzaamheden van 2015 wordt begin 2016 uitgevoerd na de aanbesteding van een nieuw bestek.

• Voor 2015 stond geen reconstructie van wegen gepland.

Beleidsdoelstelling 2: Voldoende en veilige openbare verlichting


Voldoende lichtsterkte in de openbare ruimte

• In 2015 is gewerkt aan het beperken van areaaluitbreiding door met minder lichtmasten minimaal hetzelfde of beter licht op straat te krijgen.

• In 2015 is het door de raad vastgestelde beheerplan uitgevoerd volgens het investeringsschema.

• In 2015 is ingesteld dat er geen lichtcontrole meer wordt uitgevoerd door de buitendienst. De storingen die gemeld worden door de inwoners worden binnen 10 werkdagen door de aannemer hersteld.


Beleidsdoelstelling 3: Doelmatige inrichting van de openbare ruimte voor de verkeersdeelnemers


Zo veilig mogelijke wegen en fietspaden in alle weers-omstandigheden.

• De schoolzoneinrichting is bij alle basisscholen gerealiseerd behalve bij de basisschool in Velp. Er heeft een actiedag ter bevordering van veilig verkeersgedrag plaats-gevonden met als onderwerp: ouderen in het verkeer. Ook hebben wij een elektrische-fietstraining in Grave georganiseerd.

• We hebben dynamische snelheidsdisplays die de weggebruiker attenderen op hun verantwoordelijkheid op diverse plekken ingezet. Om gladheid te bestrijden wordt gewerkt volgens het door het college vastgestelde ’Uitvoeringsplan gladheidbestrijding’. Het uitgangspunt hierbij is preventief strooien.

Beleidsdoelstelling 4: Een schone openbare ruimte


Gemeente zo veel mogelijk vrij houden van afval.

De afvalbakken zijn tijdig leeggemaakt. Straten worden schoongeveegd waar dat nodig is. Kadavers en illegale dumpingen worden direct na de melding opgeruimd. Behalve bij asbest, hiervoor wordt een gespecialiseerd bedrijf ingehuurd.

Beleidsdoelstelling 5: Schoon en veilig straatmeubilair


Aangenaam en doelmatig te gebruiken straatmeubilair.

Straatmeubilair zoals fietsstallingen in de binnenstad zijn geschilderd. Er is geen achterstallig onderhoud aan straatmeubilair.

Waterwegen en havensContext en achtergronden De haven van Grave wordt verhuurd aan water-sportvereniging de Stuw welke ook het beheer en onderhoud heeft van het clubhuis en steigers etc.


Programma-doelstellingEen aantrekkelijke haven voor watertoeristen.

Beleidsdoelstelling1. Toegankelijke haven van Grave.

Openbaar groenContext en achtergronden In 2015 wordt gewerkt volgens beeldbestek voor groen;


Programma-doelstellingEen duurzame groenvoorziening met veilige en uit-dagende speelplekken, die bijdraagt aan een prettige, veilige en leefbare woon- en werkomgeving.

1. De belevingswaarde van de groene openbare ruimte (natuur en groen) in de leefomgeving in stand houden en waar mogelijk verbeteren.

2. Duurzame groenvoorziening met positieve uitstraling.

3. Veilige speelplekken.

Beleidsdoelstelling

Beleidsdoelstelling

-


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Peilen van de haven Ja Nee Nee

Beleidsdoelstelling 1: Toegankelijke haven van Grave


Creëren van voldoende diepte in de vaarweg.

De raad heeft inzage gekregen in de peilgegevens van de haven en op basis hiervan krediet beschikbaar gesteld voor het baggeren in 2016.

✓

✓

✓


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Te renoveren % per jaar 3,5% 2,5% 0,5%

Beleidsdoelstelling 1: De belevingswaarde van de groene openbare ruimte (natuur en groen) in de leefomgeving in stand houden en waar mogelijk verbeteren


Groenrenovatie Er is een omvormingsplan in concept opgesteld. Doel: te komen tot een aan-trekkelijke groenvoorziening binnen de beschikbaar gestelde budgetten en volgens de gekozen beeldkwaliteit.

Beleidsontwikkeling De Leidraad openbare ruimt (LIOR) is niet geactualiseerd. In plaats hiervan wordt in 2016 een meer omvattend handboek openbare ruimte aangeboden. Bij aanleg van groenvoorzieningen wordt uitgaan van het duurzaamheids- principe voor aanleg en onderhoud.

Gezamenlijke visie op groen

Het onderhoud van de groenvoorziening heeft plaatsgevonden volgens de vastgestelde beeldkwaliteit. Hierbij is extensivering van het onderhoud van de verschillende beheergroepen een doel.

Onderhoud bossen en landschapselementen

Onderhoud in de bossen is beperkt tot het veilig houden van paden. In het kader van burgerparticipatie heeft mede op initiatief van het dorp Gassel een grote snoeiactie plaatsgevonden met vrijwilligers. Deze actiedag was zeer succesvol.



Streefwaarde2015

Realisatie2015

Percentage te onderhouden bomen 25% 25% 20%

Visuele veiligheidsinspectie bomen 1 x 4 jaar (totaal 8.000 bomen) 2.000 2.000 2.000


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal speeltoestellen 46 46 46

Aantal te renoveren speelplekken 3 3 0

Afschrijvingen speeltoestellen, gemiddelde levensduur 18 jaar 5 5 0

Beleidsdoelstelling 2: Duurzame groenvoorziening met positieve uitstraling


Bescherming en herstel van natuur

De uitbreiding van het Vicaris Hermanspark, gericht op optimalisatie van natuurwaarden inclusief de aanleg van amfibieëntunnels met bijbehorende geleideschermen, is uitgevoerd. Ter afronding van het project staat de overklui-zing van een watergang voor verbetering van de gebruiksmogelijkheden en aansluiting op de infrastructuur voor 2016 gepland.

Versterken ecologische verbindingsstructuren

Het waterschap heeft de realisatie van het ecologische verbindingszone aan de Hertogswetering niet in de planning van 2015 opgenomen.

Groene kaart actualiseren

Na vaststelling groenstructuur- en beleidsplan kan de Groene kaart worden geactualiseerd.

Bomenverordening evalueren

De werking van de Bomenverordening gemeente Grave 2014 is geëvalueerd en de Bomenverordening gemeente Grave 2016 is opgesteld en ter besluitvorming aangeboden.

Beleidsdoelstelling 3: Veilige speelplekken


Veilige speelplekken De speeltoestellen zijn periodiek gekeurd en voldoen aan de veiligheidseisen. De ondergronden van de speelgelegenheden worden volgens plan onderhouden.

Recreatie en toerismeContext en achtergronden Lokaal:• De ontwikkeling van recreatie en toerisme is

een van speerpunten van gemeentelijk beleid.• De ontwikkeling richt zich op vestingstad Grave,

Velp, Gassel, Escharen en het buitengebied.• Voor stad Grave gaan we ons specifiek richten

om onze kansen van de ligging aan de Maas te benutten zoals verwoord in de Visie Waterfront. Er wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld (vooral gericht op “laaghangend fruit”).

• De beleidsmatige-ruimtelijke aspecten van de Visie Waterfront worden opgenomen in de Structuurvisie Grave.

• Er wordt een relatie gelegd met de iDop’s (uitvoeringsprogramma).

Regionaal:• Recreatie en toerisme als nieuwe economische

trekker is een van de ambities van de Strategi-sche Visie Land van Cuijk.

• Daarbij is de nota Identiteit van het Land van Cuijk het gezamenlijk concept en vertrekpunt om die ambitie waar te maken.

• De concretisering gebeurt door middel van een uitvoeringsprogramma in samenwerking met het Regionaal Bureau Toerisme van het Land van Cuijk (RBT LvC).

• Dit programma is een gezamenlijk product van gemeenten en toeristische ondernemers (verenigd in de Stichting Platform Recreatie en Toerisme Land van Cuijk).


Programma-doelstellingRecreatie en toerisme is, naast zorgdienstverlening, dé economische motor van de gemeente Grave.

Doel is om de gemeente Grave te positioneren als interessant toeristisch-recreatieve gemeente binnen de verdere ontwikkeling van toerisme & recreatie in het Land van Cuijk.

Beleidsdoelstelling1. Stimuleren/aanjaagfunctie van toerisme

en recreatie, lokaal en regionaal2. Stimuleren van recreatief watertoerisme3. Benutting monumenten en erfgoed ter

promotie van de gemeente Grave

Beleidsdoelstelling

✓

✓-

Beleidsdoelstelling 1: Stimuleren/aanjaagfunctie van toerisme en recreatie, lokaal en regionaal


Meer toeristen naar de gemeente Grave trekken.

• Toeristisch Platform ’Historisch Grave, Ja Natuurlijk’ heeft actieplan 2015/2016 opgesteld en hiervoor subsidie ontvangen.

• Evenementen voor Grave gestimuleerd, soms in een nieuwe vorm (Nautische Mijlen).• Afstemming heeft plaatsgevonden tussen ontwikkelingen in Grave en promotie

Land van Cuijk vanuit het RBT LvC;• Het VVV TOP Grave is gerealiseerd in het historisch stadhuis. In dit pand is tevens

het kantoor van het RBT LvC gevestigd.

Toerisme als nieuwe economische trekker maken voor het Land van Cuijk (Strategische Visie Land van Cuijk).

• Samen met het RBT LvC promotie gemaakt vanuit het toeristisch concept: Toeristische Gids uitgebracht, website doorontwikkeld, promotie gemaakt via social media, div. bijeenkomsten (Groeters, Ontmoetingspunten, Raadsleden) georganiseerd, ROC Land van Cuijk Academie ondersteund. Samenwerkings-overeenkomst recreatie en toerisme Land van Cuijk met het RBT LvC afgesloten met meerjarige afspraken.

• De Ontmoetingskaart is ontwikkeld.• Toeristische bebording voor de ontmoetingspunten is gerealiseerd.

Aan herkenbare bebording langs wegen wordt gewerkt.• Er is overlegd met gemeenten in de kop van Noord Limburg en Duitsland om

gezamenlijke (toeristische) projecten te definiëren en te trachten hier samen (Interreg) subsidie voor te verkrijgen.

Beleidsdoelstelling 2: Stimuleren van recreatief watertoerisme


Meer watertoeristen (recreatie- en cruisevaart) naar Grave trekken.

1. In de Structuurvisie zijn ruimtelijke ontwikkelingen opgenomen.2. Met het partijen als het toeristisch platform ‘Historisch Grave,

Ja Natuurlijk’ en Graeft Voort is overleg over toerisme in Grave.3. Bevordering versterken havenfunctie door de ontwikkelaar en de

watersportvereniging samen te brengen.

Beleidsdoelstelling 3: Benutting monumenten en erfgoed ter promotie van de gemeente Grave


Cultuur en toerisme stimuleren

1. Plan Lovendaalsingel ontwikkeld; project beleefbaar maken Menno van Coehoorn gestart, project Zuiderwaterlinie gestart.

2. Opgenomen in project Historisch Grave.


Riolering en water-beheerContext en achtergronden Door de klimaatverandering ontstaan er vaker hevigere regenbuien. Het rioolstelsel heeft moeite deze te verwerken. Hier is aandacht voor in het vastgestelde vGRP en er wordt gezocht naar oplossingen.


Programma-doelstellingZorgen voor een kwalitatief verantwoorde in-zameling van afval- en regenwater ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu en het voorkomen van wateroverlast tegen zo laag mogelijke, maatschappelijke kosten.

1. Een goed functionerend rioleringssysteem voor het inzamelen en afvoeren van afval- en regenwater;

2. Beheerssystemen op orde; 3. Naleving van het Nationaal Bestuurs -

akkoord Water.

Gemeentelijke eigendommenContext en achtergronden Binnen dit programma hebben zich geen beïnvloedbare externe ontwikkelingen voor-gedaan die van grote invloed zijn geweest op de realisatie van de beleidsdoelstellingen.


Programma-doelstellingEen efficiënte en effectieve inzet van gemeente-lijke eigendommen bij het realiseren van ruimte-lijke, financiële en maatschappelijke, doeleinden.

Beleidsdoelstelling1. Aanpak groenstrokenproblematiek.2. Waardecreatie bij de gebruikers van

gemeentelijk vastgoed.3. Optimaliseren beheer gemeentelijke

onroerende zaken.

Beleidsdoelstelling

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

✓

-

-

Beleidsdoelstelling 1: Een goed functionerend rioleringssysteem voor het inzamelen en vervoeren van afvalwater en regenwater


Schone rioolleidingen Rioolleidingen zijn waar nodig gereinigd.

Functionerende kolken De straatkolken zijn tweemaal gereinigd.

Voorkomen van slechte rioolleidingen.

Op diverse locaties is onderhoud aan de riolering uitgevoerd. Na de hevige regenval van eind augustus zijn de knelpunten inzichtelijk gemaakt.

Functionerende riool-gemalen en randvoor-zieningen.

De hoofdgemalen, drukrioolgemalen en bergbezinkbassins zijn geïnspecteerd en gereinigd. Voor het verhelpen van storingen zijn afspraken gemaakt. Het waterschap Aa en Maas voert het onderhoud van de gemalen in Grave uit.

Verstopte rioolleidingen dienen snel te worden opgelost.

Voor het ontstoppen van leidingen hebben wij een 24/7-contract afgesloten met een extern bedrijf. In dit contract zijn servicenormen opgenomen.

Beleidsdoelstelling 2: Beheerssystemen op orde


Revisiegegevens van hoofd-leidingen op orde.

De revisiegegevens zijn actueel en op orde.

Revisiegegevens van huis- en kolkaansluitingen op orde.

De huis- en kolkaansluitingen zijn op orde en gedigitaliseerd in het tekenprogramma Microstation.

Gegevens van 11 hoofd-gemalen en 3 randvoor-zieningen op orde.

Gegevens zijn op orde en staan beschikbaar in het programma i-view.

Beleidsdoelstelling 1: Aanpak groenstrokenproblematiek


Terugdringen onrechtmatig grondgebruik

Het project snippergroen is afgerond.

Verhogen van de opbrengsten uit verkoop van gemeentelijke groenstroken

Bij de tweede burap zijn de doelstellingen bijgesteld. Deze bijgestelde doelstellingen zijn gerealiseerd.

Beleidsdoelstelling 2: Waardecreatie bij de gebruikers van gemeentelijk vastgoed


De vraag van gebruikers zoveel mogelijk koppelen aan de vastgoedexploitatie.

Bij het nog op te stellen accommodatiebeleid wordt nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheid tot optimaal benutten van de beschikbare ruimte. Hierbij wordt rekening gehouden met wensen van gebruikers.

Toegevoegde waarde bij leeg-stand.

De in de begroting opgenomen activiteiten maken onderdeel uit het op te stellen accommodatiebeleid.

Beleidsdoelstelling 3: Naleving van het Nationaal Bestuursakkoord Water


Samenwerking met overige gemeenten binnen het Land van Cuijk en het waterschap.

De samenwerking is onderdeel van onze reguliere bedrijfsvoering.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Klachten van verstoppingen van hoofdrioolleidingen. 75 70 60

Verstoppingen in de kolkaansluitingen (circa 4.300 stuks) verhelpen. 50 50 35

Herstel storingen in het terugdringen van het aantal storingen. 25 25 20


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Nieuwe revisiegegevens volgens de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten binnen 30 dagen na aanleg verwerkt worden.

60 30 30


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Verlaging van de meerkosten t.o.v. startjaar 2012 -4% -2% -2%


Beleidsdoelstelling 3: Optimaliseren beheer gemeentelijke onroerende zaken


Minimaliseren kosten Er is onderzoek gedaan naar het functioneren van de verwarmings-installatie van de Brede school in Velp. Er zijn verbeteringen aangebracht om de energiekosten te verlagen.

Maximaliseren opbrengsten Bestaande huurovereenkomsten zijn geïnventariseerd en heroverweging maakt onderdeel uit van het op te stellen accommodatiebeleid.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Verpachting volgens wettelijke termijn 66 ha 66 ha 66 ha

Kortlopende pacht 40 ha 40 ha 40 ha






Realisatie Verschil


2.1 Wegen en parkeren 1.239 1.766 1.559 207 V

2.2 Waterwegen en havens 48 42 46 -4 N

2.3 Openbaar groen 970 866 833 33 V

2.4 Recreatie en toerisme 104 146 106 40 V

2.5 Riolering en waterbeheer 1.213 703 1.064 -361 N

2.6 Gemeentelijke eigendommen 324 3.951 2.554 1.398 V

Totaal Lasten 3.898 7.474 6.162 1.312 V

2.1 Wegen en parkeren 251 452 452 0

2.2 Waterwegen en havens 0 0 0 0

2.3 Openbaar groen 18 96 94 -2 N

2.4 Recreatie en toerisme 2 2 2 0

2.5 Riolering en waterbeheer 1.222 1.001 1.251 250 V

2.6 Gemeentelijke eigendommen 408 259 264 5 V

Totaal Baten 1.901 1.810 2.063 253 V

Saldo 1.997 5.664 4.099 1.566 V

24




Realisatie Verschil







Totaal Lasten 3.898 7.474 6.162 1.312 V







Totaal Baten 1.901 1.810 2.063 253 V

Saldo 1.997 5.664 4.099 1.566 V


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000



2.3 Openbaar groen




LastenBaten


JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING 3130 JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING

Programma 3 – Bouwen, wonen en milieuPortefeuillehouder: E. Daandels en A.M.H. Roolvink Omschrijving programma Het programma Bouwen, wonen en milieu omvat alle ruimtelijke beleidsontwikkelingen op het gebied van wonen, werken, milieu, natuur en landschap, archeologie en cultuurhistorie. Ook bevat dit programma de aspecten van vergun-ningverlening ter uitvoering van het beleid en de weten regelgeving.

OmgevingsrechtContext en achtergronden Binnen dit programma hebben zich geen beïnvloedbare externe ontwikkelingen voor-gedaan die van grote invloed zijn geweest op de realisatie van de beleidsdoelstellingen.


Programma-doelstellingHet creëren van een gezonde, aantrekkelijke en veilige leefomgeving voor zowel de huidige als de toekomstige generaties.

Beleidsdoelstelling1. Het borgen van een hoge milieukwaliteit

van de gebouwde omgeving door het opstellen en uitvoeren van integraal beleid voor de taken bodem, geluid, geur, lucht en externe veiligheid.

2. In het kader van het regionaal convenant duurzaam bouwen gezamenlijk - gemeenten, woningbouwverenigingen en bouwpartijen - stappen zetten richting het verder verduurzamen van gebouwen en hun omgeving.

3. De kwaliteit van het landschap (onze omgeving) behouden en op sommige plekken juist naar een hoger niveau tillen.

4. Voldoen aan de landelijke kwaliteits -criteria VTH.

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: Het borgen van een hoge milieukwaliteit van de gebouwde omgeving door het opstellen en uitvoeren van integraal beleid ten aanzien van de taken bodem, geluid, geur, lucht en externe veiligheid


Borging milieukwaliteit Conform planning is gestart met de evaluatie van de Geurvisie. De uitvoering van de taken bodem, geluid, geur, lucht en externe veiligheid is conform de hiervoor geldende wetten uitgevoerd.


Beleidsdoelstelling 2: Het verder verduurzamen van gebouwen en hun omgeving


Energiezuinig (ver)bouwen en het terugdringen van energie- en woonlasten

• De Brabantse Deal Nul op de meter (NOM) is in 2015 ondertekend door de gemeente Grave. Doel is om in 2050 alle bestaande woningen energieneutraal te hebben. De gemeente Grave is gestart met het project NOM-proof.

• Het convenant duurzaam bouwen speelt een belangrijke rol bij de nieuwbouw van gemeentelijke gebouwen zoals de Brede school Grave Oost.

Het verbeteren van de levensloop-bestendigheid van en in gebouwen.

Er hebben zich geen kansen voorgedaan op het gebied van het verbeteren van levensloopbestendige gebouwen.

Het bewustmaken van de eind-gebruiker van de meerwaarde van duurzame gebouwen en de mogelijkheden voor het terug-dringen van energielasten.

• Gestart is met het project Energiebesparing en Zonnepanelen sportverenigingen (Voorlichtingsbijeenkomst in november).

• De gemeente doet mee aan het provinciale project Brabant Woont Slim (een project dat zich vooral richt op communicatie richting particuliere woningeigenaren over energiebesparing)

Duurzame Leefomgeving • Het Uitvoeringsprogramma Grave gaat voor Groen is vastgesteld door de gemeenteraad en direct in uitvoering gebracht. Het programma bevat diverse projecten die bijdragen aan een duurzame leefomgeving.

• De ondertekening van de regionale intentieverklaring Klimaat-bestendig Land van Cuijk heeft plaatsgevonden in het voorjaar 2015 jaar door Waterschap Aa & Maas, provincie Noord-Brabant en de gemeenten van het Land van Cuijk.

Beleidsdoelstelling 3: De kwaliteit van ons landschap behouden en naar een hoger niveau tillen


Behoud en versterken van het landschap Besloten tot voortzetting van GroenBlauw stimuleringskader.

Beleidsdoelstelling 4. Voldoen aan de landelijke kwaliteitscriteria VTH


Op een adequaat niveau uitvoering geven aan de taken vergunningverlening, toe-zicht en handhaving

Verbeterpunten uit de nulmeting zijn meegenomen in het gemeentelijk integraal toezichts- en handhavingsplan en vervolgens uitgevoerd


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Gemiddelde GPR scores 7 7 7

Ruimtelijke ordening en volkshuisvestingContext en achtergronden In een dichtbevolkt land als Nederland is ruimte-lijke ontwikkeling onmisbaar voor het optimaal indelen en het gebruik van de beschikbare ruimte. De daarbij behorende regelgeving be-hoort eenvoudig, duidelijk en zo beperkt moge-lijk te zijn. Duurzaamheid en zuinig ruimtegebruik zijn daarbij doelstellingen. Daarnaast dient de ge-meente te beschikken over actuele en adequate planologisch-juridische (beleids)kaders.


Programma-doelstellingHet duurzaam inrichten van de ruimte voor de functies wonen, werken, verkeer, recreatie, landbouw, natuur en landschap, archeologie en cultuurhistorie.

Beleidsdoelstelling1. Een adequaat en up-to-date planologisch

kader voor de hele gemeente.2. Het realiseren van een aantrekkelijke en

duurzame leefomgeving.3. Het vitaal houden en verduurzamen van

het platteland.

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: Een adequaat en up-to-date planologische kader voor de hele gemeente


Bestemmingsplannen vaststellen Het actueel houden van bestemmingsplannen is een doorlopend proces. Het bestemmingsplan Buitengebied is vastgesteld en de bestemmingsplannen Bedrijventerrein Wisseveld en Nieuwe Haven en Bedrijventerreinen Grave zijn in procedure genomen.

Beleidsdoelstelling 2: Het realiseren van een aantrekkelijke en duurzame leefomgeving


Leefbaarheid

Woningbouwprogramma Ondanks de positieve ontwikkelingen heeft dit nog niet geleid tot substantiële woningbouw.

Erfgoed In dit jaar is uitvoering gegeven aan meerdere projecten zoals:herbestemming van de drie-eenheid in Velp, twee kloosters en een kerkje, verkoop St. Catherinagasthuis, ingebruikname Arsenaal, beschrijving Zuiderwaterlinie, Kroonwerk Coehoorn beleefbaar maken.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Planning volgens woningbouwprogrammering 1 60 1


Beleidsdoelstelling 3: Het vitaal houden en verduurzamen van het platteland


Verduurzamen agrarische sector

In 2015 is gestart met de herziening van het bestemmingsplan Buitengebied waarin de uitgangspunten van de Verordening Ruimte 2014 voor de verduur-zaming van de agrarische sector worden doorvertaald.

Vitaliseren platteland In het bestemmingsplan Buitengebied zijn ruime herontwikkelingsmogelijk-heden voor vrijkomende agrarische bebouwing (VAB) opgenomen.

In regionaal verband zijn afspraken gemaakt over de toepassing van de regeling kwaliteitsverbetering van het landschap. Dit uit zich in gebieds-processen zoals De verborgen Raamvallei.

In het project Breedband is de eerste fase in het project succesvol verlopen. De tweede fase binnen het project is opgestart.

AgriFood Capital (AFC) en andere samenwerkings-verbanden

• In 2015 heeft regio AFC aangegeven dat een gezamenlijke aanpak voor de zorgvuldige veehouderij wenselijk is. In dit verband zijn verschillende trajecten gestart die hieraan bijdragen. Vaststelling van de regionale ambitie “emissievrije productie van de veehouderij in 2025” en diverse andere initiatieven om innovatie in de sector te bevorderen.

• Voor gebiedsproces Raamvallei is een uitvoeringsprogramma gereed gekomen en hierover bestaat overeenstemming met de 21 deelnemende partijen.

Uitwerking Structuurvisie Voor gebiedsproces Raamvallei is een uitvoeringsprogramma gereed gekomen en hierover bestaat overeenstemming met de 21 deelnemende partijen.

Beleidsdoelstelling 1: Versterken van de economische structuur


Bevorderen werkgelegen-heid

Binnen het thema vestigingsvoorwaarden van de Strategische visie Land van Cuijk is o.a. inzet gepleegd op de projecten breedband, regionale detail-handelsvisie, ondernemerslift+, opzetten van een virtueel grondbedrijf en naar een levensloopbestendige woningvoorraad.

Focus op Agro&Food • Grave draagt bij aan de ondersteuning AgriFood Capital en dus aan structuurversterking en innovatie van de sector.

• De regionale detailhandelsvisie Land van Cuijk is gereed.

Bevorderen en verbeteren functioneel-ruimtelijke structuur

• Via de marktcommissie blijft de gemeente de contacten met de ambulante handel onderhouden en faciliteren.

• Er is ingezet op het project Kwaliteitsimpuls Bedrijventerreinen Grave zodat de werklocaties in Grave samen met de ondernemers worden geoptimaliseerd.

• Uit het project Kwaliteitsimpuls Bedrijventerreinen Grave is het project Keurmerk Veilig Ondernemen gestart..

Versterken van de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht

• Zie programma 2

Beleidsdoelstelling 2: Bevorderen economische samenwerking


Versterken van de economische positie van het Land van Cuijk

Deelgenomen aan de samenwerkingsvormen Land van Cuijk, AgriFood Capital Noordoost-Brabant en de Euregio Rijn-Waal.

Samenwerking met bedrijfsleven

Samenwerking met Centrummanagement Grave , Bedrijventerreinenoverleg Grave, Graveon, ZLTO en Industriële Kring Land van Cuijk en Noord-Limburg. Economische zaken

Context en achtergronden Binnen dit programma hebben zich geen beïnvloedbare externe ontwikkelingen voor-gedaan die van grote invloed zijn geweest op de realisatie van de beleidsdoelstellingen.


Programma-doelstellingZorgen voor het behoud en bevordering van de werkgelegenheid, de groei van de sector recreatie en toerisme en het versterken van de keten Agro&Food.

Beleidsdoelstelling1. Het versterken van de economische structuur2. Bevorderen economische samenwerking

Beleidsdoelstelling

✓

AfvalinzamelingContext en achtergronden Europees en landelijk is de wereld van afval-inzameling en -verwerking flink in beweging. Afval is geen restmateriaal meer waar op een zo adequaat mogelijke wijze van af moet worden gekomen, maar een waardevol element dat opnieuw in de productieketen zijn plek krijgt en dat geld kan genereren.


Programma-doelstellingHet op duurzame wijze zorg dragen voor doel-matige en efficiënte verwijdering en verwerking van huishoudelijk afval.

Beleidsdoelstelling1. Het beschikken over een goed

functionerend systeem voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval.

2. Het bevorderen van hergebruik en afval-scheiding zodat de restafvalstroom wordt gereduceerd.

3. Het beperkt houden van de hoeveelheid zwerfafval

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓


Beleidsdoelstelling 1: Het beschikken over een goed functionerend systeem voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval


Regelgeving LAP

KlanttevredenheidKostenbeheersingBeheer openbare ruimteKlanttevredenheid en kosten beheersingSocial Return

Door middel van haal- en brengvoorzieningen werden in 2015 door de Bestuurscommissie Afvalinzameling (BCA) zoveel mogelijk categorieën afval gescheiden ingezameld en ter verwerking aangeboden. Nieuw dit jaar is de gescheiden inzameling van drankkartons en blik.

De BCA heeft gezorgd voor een goede naleving van de inzamelen verwerkingscontracten.

Als gevolg van juist en goed contractbeheer door de BCA zijn de kosten volgens begroting.

Binnen het contract hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden:• Monitoring inzamelresultaten voor het Landelijke Afvalbeheer Plan.

Hiermee wordt de inzameling jaarlijks gevolgd • Effectieve informatievoorziening (website en afval-app) en klachten-

behandeling

Beleidsdoelstelling 2: Het bevorderen van hergebruik en afvalscheiding zodat de restafvalstroom wordt gereduceerd


Stimuleren hergebruik Apart inzamelen van tweedehands goederen en textiel heeft in 2015 plaatsgevonden. Deze goederen worden hergebruikt.

Stimulering afvalscheiding Sturing afvalscheiding Toepassing afvalscheiding

In 2015 is gestart met de aparte inzameling van drankenkartons en blik. Tevens heeft onderzoek plaatsgevonden binnen het BCA-gebied naar inzameling van nieuwe te recyclen afvalstromen.

Verbetering afvalscheiding Vierjaarlijks optimalisatieonderzoek is in 2015 uitgevoerd.

Beleidsdoelstelling 3: Het beperkt houden van de hoeveelheid zwerfafval


Preventie Alle bassischolen hebben een menukaart zwerfafval ontvangen. Twee basisscholen hebben actief deelgenomen aan de activiteiten van de menukaart.

Verhoging betrokkenheid inwoners

De BCA en de gemeente Grave organiseerden in maart 2015 de Landelijke Opschoondag en de Opschoondagen voor scholen. BCA organiseerde in najaar een informatieavond voor vrijwilligers die op structurele basis zwerf-afval opruimen (netwerk zwerfafval)


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Restafval per inwoner (kg) In 2012: 77 kg per inwoner (CBS) 75 kg 65,3 kg


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal deelnemers zwerf-afvalactiviteiten

130 kinderen 38 volwassenen

BouwgrondexploitatieVoor de bouwgrondexploitatie verwijzen wij u naar paragraaf 7 Grondbeleid.






Realisatie Verschil


3.1 Omgevingsrecht 636 814 668 146 V

3.2 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting

871 646 687 -41 N

3.3 Economische zaken 118 369 263 106 V

3.4 Afvalinzameling 1.110 965 954 11 V

3.5 Bouwgrondexploitatie 402 2.181 1.737 444 V

Totaal Lasten 3.137 4.975 4.309 666 V



40 40 70 30 V

3.3 Economische zaken 26 31 24 -7 N

3.4 Afvalinzameling 938 1.010 1.097 87 V

3.5 Bouwgrondexploitatie 341 1.218 877 -341 N

Totaal Baten 1.575 2.576 2.419 -157 N

Saldo 1.562 2.399 1.890 509 V

30




Realisatie Verschil


3.2 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 871 646 687 -41 N




Totaal Lasten 3.137 4.975 4.309 666 V


3.2 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 40 40 70 30 V




Totaal Baten 1.575 2.576 2.419 -157 N

Saldo 1.563 2.399 1.889 509 V


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000




JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING 39 JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING38

Programma 4 – Kind, cultuur en sportPortefeuillehouder: J. Joon en A.M.H. Roolvink Omschrijving programma Het programma ‘Kind, cultuur en sport’ omvat het voorbereiden en uitvoeren van beleid voor onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen, kunst, cultuur en sport.

Onderwijs en kinder-opvangContext en achtergronden Er hebben zich meerdere wettelijke ontwikkelingen voorgedaan zoals:• Invoering Passend Onderwijs• Overheveling buitenonderhoud onderwijs-

huisvesting


Programma-doelstellingKinderen en jeugdigen krijgen kansen om hun talenten en vaardigheden te ontwikkelen met als doel volwaardig te kunnen participeren in de samenleving.

Beleidsdoelstelling1. Er is een kwalitatief goed en bereikbaar

onderwijs-huisvestingsaanbod2. Bevordering ontwikkelingsniveau

2 tot 23-jarigen;3. Kwalitatief goede opvang voor kinderen

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: Een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijs-huisvestingsaanbod


Wij zorgen voor adequate onderwijs-huisvesting

• Met de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Grave is het nieuwe kader van verantwoordelijkheden van buitenonderhoud van school-gebouwen vastgelegd. De overheveling van de verantwoordelijkheid voor het buitenonderhoud heeft een korting op het gemeentefonds tot gevolg.

• De bouw van Brede school Grave West is afgerond.• De locatiekeuze voor de Brede school Grave Oost is herzien. Besloten is om

deze school te huisvesten op het Visio-terrein. Door deze locatiewijziging zal de realisatie in 2017 plaatsvinden.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal brede scholen in de gemeente 1 2 2


Beleidsdoelstelling 2: Bevordering ontwikkelingsniveau 2 tot 23 jarigen


Verbetering van de start-condities van kinderen in het onderwijs

• Door inzet van de rijksmiddelen voor het programma Voor- en Vroeg-schoolse Educatie (VVE) wordt op de peuterspeelzaal gewerkt aan het wegwerken van een (taal)achterstand.

• In 2015 is samen met de samenwerkingsverbanden passend onderwijs een ontwikkelagenda opgesteld waarin aandacht is voor de aansluiting onderwijs-jeugdzorg, aanpak thuiszitters en leerlingenvervoer.

Het stimuleren van het behalen van minimaal het niveau ‘startkwalificatie’.

• Door de inzet van Regionaal Bureau Leerplicht is het percentage voortijdig schoolverlaters lager dan het vooraf gestelde streefpercentage (1,9% i.p.v. 2,4%). Dit is gerealiseerd door onder andere de inzet van preventie-activiteiten op het ROC.

Wegnemen van belemme-ringen voor het volgen van onderwijs en vergroten zelfredzaamheid

• In 2015 is de verordening leerlingenvervoer vastgesteld. Op grond van deze verordening kunnen leerlingen met een handicap die niet zelfstandig naar school kunnen reizen, aanspraak maken op een vervoersvergoeding. Afwijkend van de meeste andere gemeenten kunnen in Grave ook leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs die zelfstandig kunnen reizen op basis van deze verordening een vergoeding ontvangen voor hun reiskosten.

• Er is een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd naar het leerlingenvervoer. De gemeentelijke dienstverlening hieromtrent is beoordeeld met een 7.4.

Beleidsdoelstelling 3: Kwalitatief goede opvang voor kinderen


Opvang voor kinderen voldoet aan de wettelijke bepalingen

• Alle locaties voor kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, buitenschoolse opvang, gastouderbureaus en gastouders zijn door de GGD geïnspecteerd.

• Bij een drietal inspecties zijn tekortkomingen geconstateerd. Hierbij is ingezet op het herstel hiervan. Bij her-inspectie door de GGD werd in alle gevallen geconstateerd dat de tekortkomingen waren hersteld.

• Alle opvanglocaties voldoen aan de wettelijke normen.• De inzet op toezicht en handhaving is door de Inspectie van het Onderwijs

gewaardeerd met de A-status (hoogst haalbare status).

Beleidsdoelstelling 1: Cultuurhistorische waarden (immaterieel erfgoed) in de gemeente blijven behouden en worden waar mogelijk versterkt


Behouden van cultuurvoorzieningen en cultuuruitingen

• In 2015 zijn het Graafs museum, het Filmcafé Grave en lokale sociaal- culturele (vrijwilligers)organisaties gesubsidieerd.

• Gestart is met het herzien van het subsidiestelsel.

Beleidsdoelstelling 2: Inwoners hebben vrije en laagdrempelige toegang tot bronnen van kennis en cultuur waarbij ze zich kunnen ontplooien, vaardigheden kunnen ontwikkelen en kunnen deelnemen aan activiteiten op het gebied van ontmoeting en ontspanning


Toegankelijke bibliotheek-faciliteit voor alle inwoners

• In overleg met de regiogemeenten is in 2015 een herijkings-proces gestart van het bibliotheekwerk. In dit proces wordt de financiële taakstelling meegenomen.

Het stimuleren van kunstzinnige vorming en kunstbeoefening

• Aan diverse organisaties op het gebied van kunstzinnige vorming en kunstbeoefening is subsidie verleend voor uitvoering van hun activiteiten.


Het stimuleren van volkscultuur en podiumkunsten

• Gestart is met het herzien van het subsidiestelsel. Aan diverse organisaties op het gebied van volkscultuur en podiumkunsten is subsidie verleend voor uitvoering van hun activiteiten.

• Gestart is met het herzien van het subsidiestelsel. Gestart is met het herzien van het subsidiestelsel.

Het stimuleren van kunstzinnige vaardigheden en kennis van culturele waarden voor kinderen in het basisonderwijs.

• Door het inzetten van ‘Sjors Creatief’ is aan de basisschoolleer-lingen een breed palet aan culturele activiteiten aangeboden.



Streefwaarde2015

Realisatie2015

Percentage van doelgroepkinderen dat deelneemt aan het VVE-aanbod

84% >75 % 88%

Percentage voortijdig schoolverlaters 1,9% 2,4% 1,9%


Streefwaarde2015

Realisatie2015

De gemeentelijke status van de onderwijsinspectie A A A

CultuurContext en achtergronden • Het Graafs Museum is officieel opgenomen in

het Landelijke Museumregister. Het is het enige door de gemeenteraad erkende historische museum.

• De samenwerkingsovereenkomst bibliotheek Land van Cuijk en Maasduinen zou in 2015 aflopen, maar loopt door in afwachting van een nieuwe overeenkomst. Gelet op alle verschillende (gemeentelijke) belangen is dit een complex proces.


Programma-doelstellingBeschermen, behouden en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed en bewust-wording creëren van de waarde er van.

Elke inwoner heeft eenvoudig toegang tot cultuur en ieder kind heeft optimale kansen er kennis mee te maken.

Beleidsdoelstelling1. Cultuur(historische) waarden (immaterieel

erfgoed) in de gemeente blijven behouden en worden waar mogelijk versterkt.

2. Inwoners hebben vrije en laagdrempelige toegang tot bronnen van kennis en cultuur waarbij ze zich kunnen ontplooien, vaardigheden kunnen ontwikkelen en kunnen deelnemen aan activiteiten op het gebied van ontmoeting en ontspanning.

Beleidsdoelstelling

✓

✓


SportContext en achtergronden • Sportverenigingen zoeken steeds vaker samen-

werking op voor zowel het sporten zelf (doel) als voor de maatschappelijke waarde van sport (middel).

• De privatiseringsovereenkomst met Laco loopt per 01-09-2017 af. Er zijn gesprekken gaande over de toekomst.


Programma-doelstellingAlle inwoners zijn in staat te kunnen sporten op hun eigen niveau.

Beleidsdoelstelling Sportstimulering

Beleidsdoelstelling

✓

Beleidsdoelstelling 1: Sportstimulering


Het stimuleren van sporten beweegactiviteiten voor alle inwoners

• De werving van de functionaris / JOGG regisseur is in 2015 opgestart. • Met het project ‘Sjors Sportief’ is aan kinderen de mogelijkheid geboden

om sportintroductiecursussen te volgen. In totaal hebben 447 kinderen zich ingeschreven voor een dergelijke sportintroductiecursus.

• Er wordt samengewerkt met Gehandicaptensport Brabant om meer mensen met een beperking te laten sporten.

• Op initiatief van SV Estria, GVV ’57 en SCV ’58 heeft er een overleg plaats gevonden over de samenwerking en toekomstvisie van deze voetbalverenigingen.







Realisatie Verschil


4.1 Onderwijs en kinderopvang 1.028 1.206 1.285 -79 N

4.2 Cultuur 1.079 1.066 930 136 V

4.3 Sport 491 514 403 111 V

Totaal Lasten 2.598 2.786 2.618 168 V

4.1 Onderwijs en kinderopvang 360 243 274 31 V

4.2 Cultuur 29 23 7 -16 N

4.3 Sport 24 26 23 -3 N


Saldo 2.185 2.494 2.314 180 V

34




Realisatie Verschil


4.2 Cultuur 1.079 1.066 930 136 V

4.3 Sport 491 514 403 111 V

Totaal Lasten 2.598 2.786 2.618 168 V


4.2 Cultuur 29 23 7 -16 N

4.3 Sport 25 26 23 -3 N


Saldo 2.185 2.494 2.314 180 V


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000


4.3 Sport



Programma 5 – Maatschappelijke zakenPortefeuillehouder: A. Henisch Omschrijving programma Het programma maatschappelijke zaken omvat het scheppen van mogelijkheden voor alle inwoners die, al dan niet tijdelijk, niet of onvoldoende in staat zijn om zelfstandig in hun bestaan te voor-zien. We doen dit door hen te ondersteunen door het aanbieden van voorzieningen. Daarnaast wordt getracht een samenleving te creëren waarin alle mensen op eigen niveau mee kunnen doen, waar-bij wordt uitgegaan van zelfredzaamheid, de eigen talenten en het versterken van eigen kracht en het sociale netwerk.

Context en achtergronden Programma 5 bevat hoofdzakelijk de drie transities (Jeugdhulp, Wmo en Participatiewet). Door de integraliteit van deze beleidsterreinen is onder-staande context en achtergronden van toepassing op het gehele programma.• De complexiteit van de inhoud, de onduidelijke

fi nancieringsstromen, het zich nog ontwikkelende rijksbeleid en de wisselende niveaus van samen-werking op de transities, heeft impact op de lokale beleidsontwikkeling en uitvoering. Op grond van de eerste ervaringen is de transformatie een meerjarig proces.

• Door de toename van de vluchtelingenstroom is in 2015 landelijk druk ontstaan op de opvang-voorzieningen voor vluchtelingen en het huis-vesten van statushouders. De taakstelling voor het huisvesten van statushouders is toegenomen en daarmee de druk op de woningmarkt. Het realiseren van de reeds bestaande taakstelling zal daardoor nog moeilijker worden.

LeefbaarheidWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingEen leefbare, sociaal betrokken gemeente, een groeiend aantal participerende inwoners.

Beleidsdoelstelling1. De leefbaarheid in de dorpskernen en

wijken in stand houden en waar mogelijk en noodzakelijk versterken.

2. Inwoners zijn betrokken bij en verant-woordelijk voor hun eigen woon- en leefomgeving.


Beleidsdoelstelling

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: De leefbaarheid in de dorpskernen en wijken in stand houden en waar mogelijk en noodzakelijk versterken


Het waarborgen van de kwaliteit en toegankelijkheid van voorzieningen.

• In samenwerking met Brabant Zorg en Brabant Wonen wordt het beheer en de exploitatie van Catharinahof verder geoptimaliseerd.

• Met de Stichting Quadrant, Stichting Gemeenschapshuis Gassel en Wijkraad Estersveld / de Stoof zijn afspraken gemaakt over het beheer en de exploitatie van de accommodaties.


Beleidsdoelstelling 2: Bevordering ontwikkelingsniveau 2 tot 23 jarigen


Stimuleren dat inwoners zelf bijdragen aan de leefbaarheid in de wijk of het dorp.

• In 2015 zijn de aanvragen van de wijken dorpsraden voor iDop-subsidies gehonoreerd voor het uitvoeren van leefbaarheidsprojecten en –activiteiten. Zo is onder andere subsidie verstrekt voor de volgende projecten:

Wijkraad Grave Binnenstad : Geveltuinen Dorpsraad Escharen : De Ester Dorpsraad Gassel : Burendag Wijkraad Estersveld / De Stoof : Ondergrondse containers Wijkraad Mars / Blauwe Dorp : Verkeersmaatregelen Dorpsraad Veld : Mariëndaal terrein• Wijkraad Zittert / Rode dorp heeft voor 2015 geen aanvraag ingediend.• In Escharen is gestart met het opstellen van een jaarplanning waarbij samen

met de dorpsraad inzichtelijk is gemaakt welke activiteiten gepland staan voor het komende jaar.

• Een interactief traject is gestart om te komen tot een herzien subsidiestelsel.• Er zijn een tweetal bijeenkomsten georganiseerd voor alle vrijwilligers-

organisaties gericht op ouderen om kennis en ideeën uit te wisselen over leefbaarheidsinitiatieven.

Elke wijk of dorp kent een wijk- of dorpsraad.

• Elke wijk of dorp kent een eigen wijken dorpsraad. Wijkraad de Zittert en wijkraad Binnenstad Grave hebben in 2015 een nieuwe bestuurssamenstelling gekregen.

• Op uitnodiging van de wijken dorpsraden heeft het college alle wijken dorpsraden bezocht. Hierbij zijn de wijken dorpsraden een geschikt middel om met de bewoners te communiceren en in overleg te treden over alles wat de desbetreffende wijk of dorp betreft.

• Er zijn gesprekken gevoerd met betrokkenen over het convenant wijken dorpsraden. Op basis daarvan is een start gemaakt met het opstellen van een nieuwe beleidsregel.

Welzijn en gezond-heidszorgWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingEen samenleving waarin alle mensen op eigen niveau mee kunnen doen, waarbij uitgegaan wordt van zelfredzaamheid, talenten en het versterken van eigen kracht en het sociale netwerk.

Beleidsdoelstelling1. Inwoners leven gezond, zowel lichamelijk als

psychisch in een situatie van welbevinden.2. Kinderen/jongeren kunnen gezond en veilig

opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen meedoen aan de samenleving.

3. Inwoners zijn zelfredzaam en participeren naar vermogen zelfstandig in de samenleving.

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: Inwoners leven gezond, zowel lichamelijk als psychisch in een situatie van welbevinden


Het aantal mensen met overgewicht en obesitas per gemeente minimaal stabiliseren.

• Er is invulling gegeven aan het Programma Gezonde School bij zowel het basis- als voortgezet onderwijs, bijvoorbeeld door presentaties en workshops over gezonde voeding en gezonde kantine, en een eet- en beweegspel.

• In beeld is gebracht welke organisaties zich in het Land van Cuijk bezighouden met de preventie van overgewicht.

• In 2015 is aangesloten bij het landelijk programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG).

Alcoholgebruik onder jongeren die jonger zijn dan 18 tegen te gaan.

• Er is uitvoering gegeven aan het bovenregionale alcohol-preventieproject ‘Think before you drink’.

• Er is een avond “Uit met ouders” georganiseerd waarin voor-lichting werd gegeven door een kinderarts, de politie, Novadic-Kentron, RMC-Radius en het Helder Theater om ouders bewust te maken van de uitgaanswereld waarin jongeren zich begeven, inclusief de mogelijke risico’s.

Het schadelijk of overmatig alcohol-gebruik van volwassenen en oude-ren stabiliseren.

• In de lokale media is voorlichting gegeven over de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik.

• Bij vergunningverlening voor evenementen worden handvatten gegeven hoe om te gaan met alcoholgebruik tijdens het evenement.

Percentage kwetsbare ouderen niet verder laten stijgen

• Wij nemen deel aan het Netwerk veerkrachtige ouderen Plat-form Noordelijke Maasvallei waarin de belangrijkste partners rondom preventieve ouderenzorg zijn vertegenwoordigd.

• Op initiatief van de gemeenten hebben partijen uit de eerste lijn en het welzijnswerk een netwerk gevormd voor vroeg-signalering van kwetsbaarheid bij ouderen.

Beleidsdoelstelling 2: Kinderen/jongeren kunnen gezond en veilig opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen meedoen aan de samenleving


Een sterke en positieve basis in de lokale samen-leving voor jeugdigen en hun ouders

• RMC Radius (vanaf 2016 Sociom) heeft het ambulant jongerenwerk uit gevoerd door onder andere de inzet van de jongerenwerker.

• Integrale afstemming beleid en activiteiten gericht op risicojongeren in het overleg Jong in de Buurt waarin politie, preventiewerk, jongerenwerk en gemeente partici-peren. Vanuit dit overleg zijn de voorbereidingen gestart voor een informatieavond voor ouders over drugsgebruik bij (hang)jongeren.

• Verenigingen ontvangen jeugdledensubsidie.

Door ontwikke-len van de transitie jeugd-zorg.

• In 2015 is uitvoering gegeven aan het implementatieplan Jeugdzorg, onder andere door: - In 2015 zijn in totaal 121 jeugdzorgaanbieders voor de 18 gemeenten in de regio

NOB gecontracteerd voor de diverse vormen van jeugdhulpverlening. - Het door de inkooporganisatie Brabant Noordoost opgestelde inkoopkader 2016

is vastgesteld. - Het sluiten van een Dienstverleningsovereenkomst (DVO) met de gemeente Cuijk

voor de uitvoering van de Jeugdhulp in het Land van Cuijk. Deze is medio 2015 verlengd tot en met uiterlijk 31 december 2016.

• In 2015 heeft het basisteam Centrum Jeugd en Gezin (CJG) zich verder ontwikkeld als spilfunctie en toegang tot de jeugdhulp door:

- Afstemming tussen huisartsen, jeugdartsen, onderwijs en de gemeenten over de toegang en inzet van jeugdhulp.

- Werkprocessen binnen het Basisteam CJG zijn verder ontwikkeld en verankerd. Zo is er onder andere een inventarisatie gemaakt van de groepstrajecten die het Basis-team CJG kan bieden. Dit draagt bij aan de transformatie en dalende zorgkosten.


De Gezondheidsmonitor van de GGD verschijnt elke vier jaar en komt eind 2016 uit. Tussentijds zijn er geen cijfers beschikbaar. Vandaar dat hier geen resultaten 2015 gegeven kunnen worden.

Beleidsdoelstelling 3: Inwoners zijn zelfredzaam en participeren naar vermogen zelfstandig in de samenleving


Het ondersteunen van kwetsbare inwoners voor zover er geen oplossing kan worden gevonden binnen het sociale netwerk.

• Mantelzorgondersteuning wordt uitgevoerd door het Steunpunt Mantelzorg Land van Cuijk.

• Er zijn afspraken gemaakt met de organisaties RMC Radius, RIGOM en MEE ten behoeve van het ondersteuningsvangnet voor kwetsbare inwoners. Zo is samen met deze partners vorm gegeven aan het sociale kernteam.

Zoveel mogelijk inwoners zijn actief als vrijwilliger

Vrijwilligersondersteuning wordt uitgevoerd door RMC Radius door middel van het vrijwilligerssteunpunt Actieradius. Zij organiseren o.a. informatiebijeenkomsten en workshops voor vrijwilligers op diverse terreinen en kunnen vrijwilligersorganisaties ondersteunen bij het vinden van vrijwilligers of fondsen. Beleidsdoelstelling 1: Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische

zelfredzaamheid


Het bevorderen van hetzelfstandig verwerven van inkomen.

• In 2015 zijn 22 klanten begeleid naar werk door onder andere het voeren van intakegesprekken, trajectbegeleiding, het organiseren van en begeleiden naar werk en werkervaringsplekken mede door de extra inzet van jobhunters.

• In 2015 is in samenwerking met IBN gestart met een pilot om de nieuwe voor - ziening beschut werk te realiseren. Hier ondervinden gemeenten landelijk nog veel problemen. Binnen de Pilot IBN (elf gemeenten) zijn er voor de regio nog maar twee beschut- werkindicaties door het UWV afgegeven.

Het door ontwikkelen van de participatiewet

Het Regionaal beleidskader Participatiewet en de daarbij behorende verorde-ningen en beleidsregels is vastgesteld.

Beleidsdoelstelling 1: Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische zelfredzaamheid


Het ondersteunen van inwoners die tijdelijk werkeloos zijn en geen rechten hebben op een inkomen vanuit een andere voorziening.

In 2015 zijn 22 klanten begeleid naar werk door onder andere het voeren van intakegesprekken, trajectbegeleiding, het organiseren van en begeleiden naar werk en werkervaringsplekken mede door de extra inzet van jobhunters.

Het doorontwikkelen van de participatiewet

• Het Regionaal beleidskader Participatiewet en de daarbij behorende verordeningen en beleidsregels zijn vastgesteld.

• Regionaal wordt ervaring opgedaan met het nieuwe instrument loonkostensubsidie middels de Pilot IBN.

InkomensvoorzieningWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingIn het kader van de Participatiewet heeft de gemeente de verplichting om aan iedereen die

hiervoor in aanmerking komt een uitkering te verlenen. Hierbij worden inwoners gewezen op de eigen verantwoordelijkheid om in hun levens-onderhoud te voorzien.

BeleidsdoelstellingHet begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische zelfredzaamheid.

Beleidsdoelstelling

✓


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal cliënten 148 148 148

Aantal aanvragen 81 81 79

Aantal trajecten 57 57 88


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal trajecten 57 33 88

Aantal WSW-dienstbetrekkingen 92 87 75

Aantal beschut werkplekken n.v.t. 1,16 0

Werk en activeringWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingIn het kader van de Participatiewet heeft de gemeente de verplichting om iedereen die hiervoor in aanmerking komt aan werk te helpen. Hierbij worden inwoners gewezen op de eigen

verantwoordelijkheid om in hun levensonder-houd te voorzien. Indien dit niet mogelijk is hen laten deelnemen aan de maatschappij door middel van ‘toeleiding’ naar de arbeidsmarkt inclusief sociale activering.

BeleidsdoelstellingHet begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische zelfredzaamheid.

Beleidsdoelstelling

✓


Beleidsdoelstelling 1: Inwoners kunnen naar vermogen participeren in de samenleving


Voorkomen van sociaal isolement

• Er is voorlichting gegeven over minimabeleid, zoals over de uitbreiding regeling compensatiekosten, de ziektekostenverzekering etc. om hier meer bekendheid aan te geven.

• Er is individuele, financiële ondersteuning geboden aan inwoners met een laag inkomen om aan sociale, culturele, sportieve en maatschappelijke activiteiten te kunnen deelnemen.

• Vaststelling van de uitbreiding regeling compensatie zorgkosten.• In 2015 is het beleidsplan Schuldhulpverlening 2016 - 2019 vastgesteld.• Verruiming van de individuele inkomenstoeslag van 100% naar 105%.


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aanvragen bijzondere bijstand 225 220 227

Aanvragen reductieregeling 70 43 77

Aanvragen individuele inkomenstoeslag 35 55 44

Aanvragen schuldhulpverlening 42 51 47


Streefwaarde2015

Realisatie2015

Aantal gebruikers Hbh (zorg in natura) 232 246 232

Aantal gebruikers Hbh (Pgb) 32 31 24

Aantal gebruikers CVV (Regiotaxi) 371 361 366

Aantal rolstoelvoorzieningen 206 227 200

Aantal vervoersvoorzieningen 131 153 136

Aantal gebruikers begeleiding n.v.t.* n.v.t.* 119

MinimabeleidWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingHet doel van het gemeentelijke minimabeleid is het bevorderen van de economische en sociale

zelfredzaamheid door ondersteuning te bieden bij financiële tegenslagen en bijzondere kosten. Daarbij wordt de deelname of terugkeer aan het arbeidsproces niet geblokkeerd.

BeleidsdoelstellingInwoners kunnen naar vermogen participeren in de samenleving.

Maatschappelijke zorgWat hebben we bereikt en wat hebben we daar voor gedaan?

Programma-doelstellingInwoners kunnen zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen en participeren naar vermogen in de maatschappij.

Beleidsdoelstelling1. Het bieden van een vangnet voor inwoners

met steun van de sociale omgeving, zodat zij voldoende kunnen participeren in de samenleving

2. Alle inwoners zijn in staat om zelf, dan wel met ondersteuning van het sociale netwerk, in voldoende mate deel te nemen aan het maatschappelijk leven.

3. Inwoners met complexe problemen ont -vangen samenhangende zorg, waardoor zij naar vermogen kunnen functioneren en deelnemen aan de samenleving.

*Dit betreft een nieuwe taak waardoor er geen realisatiecijfers 2014 en streefwaarde 2015 gegeven kunnen worden.

Beleidsdoelstelling

Beleidsdoelstelling

✓

✓

✓

✓

Beleidsdoelstelling 1: Het bieden van een vangnet voor inwoners met steun van de sociale omgeving, zodat zij voldoende kunnen participeren in de samenleving


Inwoners kunnen mantel-zorg verlenen, zodanig dat draaglast en draag-kracht zo goed mogelijk in evenwicht zijn.

• De Beleidsregel mantelzorgwaardering 2015 is vastgesteld. • Het regionaal Mantelzorgbeleid Land van Cuijk is uitgevoerd. Zo is onder

andere een platform opgericht van zorginstellingen en organisaties in het Land van Cuijk en is de ontwikkeling van een mantelzorgvriendelijk woon-beleid gestart.

• Via Brabantzorg is een dementieconsulent ingezet.

Het tijdelijk ontlasten van mantelzorgers.

Respijtzorg is uitgevoerd door het financieel bijdragen aan onder andere Blink en hospice De Cocon in Sint Anthonis.

Beleidsdoelstelling 2: Alle inwoners zijn in staat om zelf, dan wel met ondersteuning van het sociale netwerk, in voldoende mate deel te nemen aan het maatschappelijk leven


Het ondersteunen van inwoners met een hulp-vraag.

• In 2015 is via het Wmo-loket informatie, advies en ondersteuning aan individuele burgers gegeven.

• Het voeren van keukentafelgesprekken met als doel kijken wat nodig is waarbij tevens gekeken wordt naar de eigen mogelijkheden en dat van het sociale netwerk.

• Via algemene (collectieve) voorzieningen is ondersteuning geboden aan cliënten door onder andere het organiseren van dagbesteding en de regiotaxi.

• Het verstrekken van individuele maatwerkvoorzieningen, waaronder begeleiding.

Doorontwikkeling transitie AWBZ

In 2015 zijn belangrijke stappen gezet in de doorontwikkeling van de transitie AWBZ. Hiertoe zijn onder andere de volgende stappen ondernomen:• De evaluatie van de regionale inkoop Wmo is gestart.• Er zijn voorbereidingen getroffen voor het inrichten van een sociaal

kernteam, waardoor de beoogde verbindingen en de samenwerking tussen de verschillende ketenpartners begin 2016 gestalte zal krijgen.

• Voorbeeld van een van de algemene voorzieningen die is (door)ontwikkeld is de Huishoudelijke Hulp Toelage.

• In het kader van het stimuleren van maatschappelijke betrokkenheid bij verenigingen, is gestart met het herzien van het subsidiestelsel.

• Alle herindicaties zijn voor 1 november 2015 afgerond. Hierbij gaat het om veertien Persoonsgebonden budgethouders (Pgb) en vierenzestig herindicaties in het kader van Zorg in Natura (ZIN).


Beleidsdoelstelling 3: Inwoners met complexe problemen ontvangen samenhangende zorg, waardoor zij naar vermogen kunnen functioneren en deelnemen in de samenleving


Het ondersteunen van kwetsbare inwoners die, door één of meer problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving.

• Het Verdihuis voert in opdracht de maatschappelijke opvang en begeleiding uit.

• Collectieve preventie wordt door GGZ uitgevoerd. • Stichting Door en Voor ondersteunt (ex-)GGZ cliënten. • De Lokale zorgnetwerken, ook wel zorgmijdersoverleg of

overlastplatform genoemd, kunnen, indien nodig, opschalen naar de Centrale Toegang Bemoeizorg (CTB) in de regio BNO-o.

Het tijdelijk ontlasten van mantel-zorgers.

Respijtzorg is uitgevoerd door het financieel bijdragen aan onder andere Blink en hospice De Cocon in Sint Anthonis en er worden allerlei activiteiten georganiseerd door Steunpunt Mantelzorg om de mantelzorgers te ontlasten.






Realisatie Verschil


5.1 Leefbaarheid 1.610 1.377 1.317 60 V

5.2 Welzijn en gezondheidszorg 431 418 434 -16 N

5.3 Inkomensvoorziening 2.497 2.640 2.485 154 V

5.4 Werk en activering 2.765 2.720 2.678 42 V

5.5 Minimabeleid 492 611 537 74 V

5.6 Maatschappelijke ondersteuning 5.761 5.811 4.624 1.186 V

Totaal Lasten 13.556 13.576 12.075 1.501 V

5.1 Leefbaarheid 209 2 2 0

5.2 Welzijn en gezondheidszorg 84 44 57 13 V


5.4 Werk en activering 2.522 141 2 -139 N

5.5 Minimabeleid 124 12 21 9 V

5.6 Maatschappelijke ondersteuning 614 873 361 -512 N

Totaal Baten 5.013 2.940 2.320 -620 N

Saldo 8.543 10.636 9.755 881 V

42

Wat heeft het gekost?

In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.



Realisatie Verschil

5.1 Leefbaarheid 1.610 1.377 1.317 60 V




5.5 Minimabeleid 492 611 537 74 V


Totaal Lasten 13.556 13.576 12.246 1.330 V







Totaal Baten 5.013 2.940 2.320 -620 N

Saldo 8.543 10.636 9.926 710 V


-5.000 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000 - 1.000 2.000





JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING 55 JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PROGRAMMAVERANTWOORDING54

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzienPortefeuillehouder: J. Joon Omschrijving programma ‘Algemene middelen en onvoorzien’ is een over-zicht van alle baten en lasten die niet specifi ek aan een programma zijn toe te rekenen. Dit betreft bijvoorbeeld de algemene uitkering en niet-gebonden belastingen, zoals de onroerende zaakbelastingen.

Context en achtergronden De algemene uitkering liet over het afgelopen jaar een positieve ontwikkeling zien zowel op het algemene uitkeringsdeel als het sociaal-domein-gedeelte. 2015 was het eerste jaar dat sociaal domein is toegevoegd aan de algemene uitkering.

Op hoofdlijnen heeft het begrotingssaldo zich als volgt ontwikkeld:

Saldo begroting 2015 € 0 voor 1e burap Mutaties als gevolg € 47.000 Vvan 1e burap Mutaties als gevolg € 1.000 Nvan 2e burap Saldo na 2e Burap € 46.000 VDefi nitieve saldo jaarrekening € 859.511 V

Voor een analyse van het verloop van het saldo tussen de 2e burap een het jaarrekeningresultaat wordt verwezen naar hoofdstuk 4.1 en 4.2.


Programma-doelstellingHet uitgangspunt is een solide fi nancieel beleid met een zo hoog mogelijk realiteitsgehalte en een duurzaam sluitende begroting. De gemeente wordt voor de periode 2015 – 2018 geconfronteerd met een forse bezuinigingsoperatie.In het bestuursakkoord 2014 – 2017 is opgenomen dat in 2014 aan de hand van een takendiscussie wordt bezien, waar de speerpunten en de bezuinigingen worden neergelegd.

BeleidsdoelstellingBinnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen:Structurele uitgaven met structurele middelen dekken.

Beleidsdoelstelling

-

Programmadoelstelling: Solide fi nancieel beleid met een zo hoog mogelijk realiteitsgehalte en een duurzaam sluitende begroting


Structurele uitgaven met structurele middelen dekken

Op 4 november 2014 is het dekkingsplan 2015 – 2018 door de raad vastgesteld. Voor jaarschijf 2015 is eenmalig € 1.146.000 uit de algemene reserve onttrokken.


Wat heeft het gekost?Hieronder een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen (inclusief onvoorzien).




Realisatie Verschil


6.1 Lokale heffingen, waarvan besteding niet gebonden is

45 105 142 -37 N

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelen 6.113 8.133 11.424 -3.291 N

6.3 Algemene uitkering 0 0 0 0

6.4 Dividend 0 48 49 -1 N

6.5 Saldo van de financieringsfunctie 517 466 313 153 V

Totaal Lasten 6.675 8.752 11.928 -3.176 N


2.248 2.274 2.269 -5 N

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelen 7.201 17.344 15.384 785 V

6.3 Algemene uitkering 13.983 14.599 16.454 2.290 V

6.4 Dividend 256 256 276 20 V


Totaal Baten 23.698 33.417 34.405 987 V

Saldo -17.023 -24.665 -22.476 -2.189 N


59JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN

PARAGRAFEN

Paragraaf 1 Lokale heffi ngenInleiding In deze paragraaf vindt u informatie over gemeentelijke belastingen en heffi ngen.

Beleidsmatige uitgangspuntenHet beleid op het gebied van de lokale lasten is opgenomen in de navolgende stukken beleidsnota’s: • Wettelijk kader;• Bestuursakkoord 2014-2018;• Diverse belastingverordeningen, beleidsregels,

beleidsnota’s en jurisprudentie;• Uitgangspunten Begroting 2015.

Voor het belastingtarievenbeleid 2015 golden na de vaststelling van de Programmabegroting 2015 de volgende uitgangspunten:1. Voortzetten van de gemaakte keuzes vanuit het

verleden. Voorwaarde hierbij is dat deze keuzes nog voldoende aansluiten bij de huidige situatie;

2. Voor de heffi ngen en leges uitgaan van het principe van kostendekkend werken;

3. De tarieven leges, marktgelden, lijkbezorgings-rechten en hondenbelasting volgen in beginsel de jaarlijkse stijging wegens infl atie van 1,5%;

4. Verhoging van de tarieven onroerendezaak-belastingen (ozb) met 4,1%;

5. Verhoging van de tarieven rioolheffi ng en reinigingsheffi ngen met 1,6%.

Deze uitgangspunten zijn verwerkt in het pakket belastingmaatregelen 2015 dat op 16 december 2014 door uw raad is vastgesteld.

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN58

60 61JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN

Geraamde opbrengstenIn onderstaand overzicht zijn de gerealiseerde opbrengsten 2015 en de geraamde opbrengsten 2015 van alle lokale heffingen weergegeven:

Toelichting per heffingBij afwijkingen van meer dan 10% of meer dan € 20.000 is, waar mogelijk, een aanvullende toelichting gegeven.

OnroerendezaakbelastingenDe ozb-opbrengstramingen 2015 waren gebaseerd op het tarief 2014, vermeerderd met 4,1%. Bij de vaststelling van de tarieven voor 2015 is ook rekening gehouden met de jaarlijkse waardeont-wikkelingen van de woningen en de bedrijven.

RioolheffingEr is een algemene verhoging van de tarieven riool-heffing met 1,6% (rioleringsplan) doorgevoerd.De meeropbrengst met € 29.000 is veroorzaakt doordat er meer woningen in de heffing zijn be-trokken dan geraamd. Dit voordeel wordt gestort in de voorziening riolering (rioolbeheerplan) en maakt dus geen deel uit van het rekenings resultaat.

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechtHet tarief van de reinigingsheffingen (afvalstoffen-heffing en reinigingsrecht) is ten opzichte van 2014 met 1,6 % verhoogd. De werkelijke opbrengt is enigszins (-2,2%) achtergebleven bij de iets te optimistische raming over 2015. Dit nadeel wordt afgewikkeld via de voorziening afvlakking tarieven reinigingsheffingen en heeft daarmee eveneens geen invloed op het resultaat van deze jaarrekening.

Leges (omgevingsvergunnigen)De raming is bij de eerste Bestuursrapportage (eerste Burap) al verhoogd met € 50.000. Uitein-delijk is op deze post € 68.000 of 24% meer verantwoord dan was ingeschat.

Leges (reisdocumenten/rijbewijzen)In 2015 is in totaal € 42.000 of 30% meer bruto aan leges ontvangen voor reisdocumenten (+ € 39.000) en rijbewijzen (+ € 3.000). Het netto-budgettair

voordeel is € 18.000 omdat in deze bruto-opbrengst rijksleges (€ 24.000) zijn opgenomen die in 2015 zijn afgedragen aan het Rijk (hogere lasten).

Leges (overige secretarieleges)Onder de verzamelnaam secretarieleges zijn vooral de opbrengsten verantwoord van vergunningen bijzondere wetten, drank- en horecavergunningen, naturalisatieverzoeken, burgerlijke stand (waar-onder huwelijksleges) en APV-vergunningen.

Hondenbelasting De tarieven zijn met 1,6 % verhoogd. De op-brengsten zijn iets teruggelopen. In 2016 worden weer huis-aan-huiscontroles op de aangiftever-plichting gehouden.

ReclamebelastingDe opbrengst wordt na aftrek van de heffingen invorderingskosten als subsidie doorbetaald aan de Stichting Centrummanagement.

LijkbezorgingsrechtenDe hogere opbrengsten met € 13.000 (+29%) zijn vooral veroorzaakt doordat bij de tweede Burap de oorspronkelijke raming bij nader inzien te veel is verlaagd met € 40.000 wegens de afname van het aantal begravingen (door toename aantal crematies) en door minder verlengingen van het grafrecht.

KwijtscheldingIn 2015 is aan in totaal 203 huishoudens voor een totaalbedrag van € 80.000 kwijtschelding verleend van de gemeentelijke belastingaanslag, € 4.000 meer dan geraamd. Het gaat daarbij om kwijt-schelding van de rioolheffing en de afvalstoffen-heffing. In 2014 waren dat nog 198 huishoudens. Naast het aantal toekenningen is ook het gemid-delde bedrag aan kwijtschelding iets hoger dan in 2014. Budgettair heeft dit geen gevolgen omdat voor- en nadelen op de beleidsproducten Afval en Riolering worden afgewikkeld via de daarvoor gevormde voorzieningen.

AlgemeenIn de paragraaf lokale heffingen van de Programma-begroting 2015 is een aantal (beleids)ontwikke-lingen op het lokale belastinggebied opgesomd. In deze jaarrekening wordt op de stand van zaken ingegaan.

LastendrukHet totaalbedrag van de gemeentelijke belasting-aanslag 2015 voor een gemiddeld huishouden, de zogenaamde gemeentelijke lastendruk, was voor een huurder 1,6 % (€ 6,25 ) per jaar hoger dan in 2014. Dit is gelijk aan de raming. Voor een eigenaar/ bewoner is de lastendruk gemiddeld 2,66 % (€ 18) per jaar hoger uitgevallen. Ook dit is gelijk aan de verwachting.

Macronorm ozb 2015De gemeente is en blijft zelf verantwoordelijk voor het vaststellen van de ozb-tarieven. Deze mogen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties niet sterker stijgen dan de macronorm. De macronorm voor 2015 (3%) is uit-eindelijk pas eind september 2015 bekendgemaakt. Met de verhoging van 4,1% heeft de gemeente Grave de macronorm overschreden. Voor een individuele gemeente heeft dit geen gevolgen. Wel is het zo dat de totale overschrijding van de norm in 2015 (door alle Nederlandse gemeenten) op de macroruimte van 2016 in mindering is gebracht. De VNG is geen voorstander van de macronorm voor de ozb. Die tast de gemeente-lijke autonomie aan. Het is echter ondanks diverse pogingen nog steeds niet gelukt om deze norm bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van tafel te krijgen.

Ontwikkelingen Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ)Het gaat vooral om de verruiming van de open-baarheid van de WOZ-waarde van woningen en de regeling van de landelijke voorziening WOZ (LV WOZ) bij het Kadaster. De openbaarheid van de WOZ-waarde van woningen (inmiddels door-geschoven naar 1 oktober 2016) moet onder meer leiden tot meer transparantie en minder bezwaren. De invoering van een LV WOZ is een van de gevolgen van het aanwijzen van de WOZ als officiële basisregistratie binnen het stelsel van basisregistraties. Gemeenten moeten de WOZ-waarden aan de LV WOZ leveren. Dat is naar verwachting in de eerste helft 2016 het geval. De gemeente Grave ligt goed op schema.De afnemers (belastingdienst, waterschappen, CBS, notariaat etc.) moeten deze waarden vervolgens via de LV WOZ gaan afnemen. Ook de WOZ-waarden van woningen zijn dan via de LV WOZ te raadplegen.

Soort heffing Begroot 2015 primitief

Begroot 2015 na wijziging

Realisatie 2015

Verschil realisatie-

begroting na wijziging

Verschil


Onroerendezaak-belastingen

2.160 2.160 2.150 -10 -0,5%

Rioolheffing 1.208 1.206 1.235 29 2,4%

Afvalstoffenheffing/reinigingsrecht

924 924 904 -20 -2,2%

Leges (omgevings-vergunningen)

231 281 349 68 24,2%

Leges (reisdocumenten/ rijbewijzen)

180 140 182 42 30,0%

Leges (overige secretarieleges)

65 54 62 8 14,8%

Hondenbelasting 74 74 73 -1 -1,4%

Lijkbezorgingsrechten 84 44 57 13 29,5%

Reclamebelasting 26 26 25 -1 -3,8%

Baatbelastingen 5 5 4 -1 -20,0%

Marktgelden 21 21 20 -1 -4,8%

af: Kwijtschelding -61 -76 -80 -4 5,3%

totaal 4.917 4.859 4.981 122 + 2,5%


WeerstandscapaciteitWeerstandscapaciteit: middelen waarover de gemeente beschikt/kan beschikken om niet voorziene financiële tegenvallers te dekken.De hoogte van de weerstandscapaciteit wordt bepaald door de gehele of gedeeltelijke sommatie van reservecomponenten op de balans, zoals: • De in de begroting opgenomen ruimte in de

stelpost onvoorziene uitgaven.

• Het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve.

• De onbenutte belastingcapaciteit. • De stille reserves, zijnde die activa waarvan de

boekwaarde lager is dan de werkelijke waarde en die direct verkoopbaar zijn.

Onbenutte belastingcapaciteitDe onbenutte belastingcapaciteit is de capaciteit ten opzichte van de zogenaamde Artikel 12-normen. Uitgangspunt voor de tarieven rioolrechten, reinigingsheffingen en leges is dat ze 100%-kosten-dekkend zijn. Wanneer de OZB-capaciteit berekend wordt op basis van redelijk peil –dat wil zeggen de artikel 12 norm– dan bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit maximaal € 178.000.

Stelpost onvoorziene uitgavenIn de begroting 2015 is de hoogte van deze post vastgesteld op € 25.000. Het bedrag dient voor het opvangen van tegenvallers of onverwachte uitgaven gedurende het jaar 2015. In 2015 hebben zich geen onverwachte tegenvallers voorgedaan die effect zouden hebben op deze begrotingspost.

Vrij aanwendbare deel van de algemene reserveHet vrij aanwendbare deel van de algemene reserve is in 2015 aanzienlijk gestegen ten opzichte van de begroting. Belangrijkste reden hiervoor is het raadsbesluit van 17 november 2015 waarbij is besloten het geblokkeerde gedeelte van de algemene reserve (€ 5.000.000) toe te voegen aan het vrij besteedbaar deel van de algemene reserve. Ook is in dat besluit beslo-ten dat er een 4-tal reserves (ICT, materieel buitendienst, stimulering deelnemers FPU lokaal niveau en opleidingsfonds) ter grootte van totaal € 2.379.251 worden toegevoegd aan de vrij besteedbare algemene reserve.

Begroting 2015 Jaarrekening 2015

Weerstandscapaciteit (bedragen x € 1.000)

Weerstandscapaciteit exploitatie:Onbenutte belastingcapaciteit:

• OZB• Afvalstoffenheffing• Rioolrechten

Onvoorzien

178 178

0 0

0 0

25 25

Totaal structureel 203 203

Weerstandscapaciteit vermogen:

Resultaat -825 860

Vrij aanwendbare reserves 6.046 14.876

Stille reserves PM PM

Totaal incidenteel 5.221 15.736

Totaal weerstandscapaciteit 5.424 15.939

Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersingInleidingHet weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om niet-structurele financiële tegen-vallers op te kunnen vangen teneinde haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn gesloten. In schema:

Risico’s Relatie Weerstandscapaciteit

Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de gemeente voor het begrotingsjaar zelf, maar ook voor de meerjarenramingen.

Beleid weerstandsvermogenWettelijk gezien moet de algemene reserve minimaal de benodigde weerstandscapaciteit bedragen.

Analyse van het gevoerde beleid voor het weer-standsvermogen vindt twee keer per jaar plaats; bij de begroting en bij de jaarrekening.

Beleid reserves en voorzieningenOp 17 november 2015 is de beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 vastgesteld. De beleids-nota geeft de spelregels weer hoe om te gaan met de reserves en voorzieningen. Hierbij zijn de volgende beleidsuitgangspunten vastgesteld:1. Het aantal reserves en voorzieningen wordt

zo beperkt mogelijk gehouden.2. Voldoen aan eisen bij instellen nieuwe

voorzieningen.3. Voldoen aan eisen bij instellen nieuwe reserves.4. Op reserves wordt geen rente bijgeschreven. 5. Resterend saldo (bij opheffing) reserves vloeit

terug naar de algemene reserve. 6. De reserves worden jaarlijks kritisch beoordeeld. 7. Minimale startbedrag van een reserve bedraagt

€ 25.000. 8. Reserve heroverwegen en eventueel opheffen

indien gedurende 2 jaar geen mutatie heeft plaats gevonden en/of lager is dan € 10.000.

Bij alle uitgangspunten geldt dat de gemeente-raad hier van af kan wijken en met een raads-besluit anders kan besluiten.

WOZ-waardebezwaren in 2015Wij stellen vast dat in 2015 99% van de belang-hebbenden de ontvangen WOZ-waarde 2015 heeft geaccepteerd. Er is in het voorjaar van 2015 opnieuw veel energie gestoken in informele contacten na het nemen van WOZ-beschikkingen. Dat werpt zijn vruchten af. De reacties zijn heel positief. Dat gaan we in 2016 in ieder geval continueren. De gemeenten en ook wij ondervinden echter nog steeds “last” van de activiteiten van advies-bureaus die werken op basis van “no cure no pay”. Die bureaus maken kosteloos bezwaar namens belanghebbenden. Alleen bij een gegrond bezwaar worden kosten doorberekend die de belanghebbende aan zo’n bureau moet afstaan. Men heeft als bureau dus een financieel belang bij de uitkomst van de procedure. De inschakeling

van de no-cure-no-pay-bureaus leidt naar onze mening ook tot ongewenste formalisering van het contact met belanghebbenden. Juist met de informele heroverweging in de bezwaarfase worden zoals hiervoor opgemerkt goede successen geboekt. Het kabinet is in het najaar van 2014 helaas niet met een nieuw besluit gekomen waarin aan de wensen van de gemeenten tegemoet wordt gekomen om de te lucratieve kostenvergoedings-regeling grondig aan te passen. Wij constateren in 2015 dat hierdoor steeds meer bureautjes dit verdienmodel ontdekt hebben. In Grave is in 2015 hiervoor € 3.000 meer uitgegeven dan geraamd.

De staatssecretaris van Financiën heeft in maart 2015 toegezegd – na evaluatie van de gemaakte gemeentelijke kosten - in 2017 met een aanpassing van de regeling te willen komen.


Onderwerp Risicobeschrijving

Gemeentelijke bouwgrondexploitaties. In deze begroting is de grondexploitatie geactualiseerd. Bij alle lopende projecten zijn de risico’s geanalyseerd. Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid en het vertrouwelijke scenario-overzicht. Daarin staat ook de berekening van de hoogte van de benodigde risicoreserve.

Maximaal risico Kans

€ 0, deze risico’s kunnen worden opge-vangen binnen de weerstandscapaciteit.

Mogelijk


Arbeidsongeschiktheid bestuurders. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor bestuurders is duur. Daarom is er voor gekozen geen verzekering af te sluiten. Hierdoor ligt het risico van de kosten bij arbeids-ongeschiktheid van bestuurders bij de gemeente.


€ 150.000 Zelden


Multifunctioneel Centrum (MFC): Lagere opbrengst uit verkoop accommodaties.

De gemeenteraad besloot in 2009 tot realisering van een MFC binnen het nieuwe Maaszicht.Catharinahof is in 2013 opgeleverd. Gezien de huidige vastgoedmarkt is er een reëel risico dat de opbrengst uit de verkoop van Katrien, Westhoek en Esterade lager zijn dan bij het raadsbesluit in 2009 werd verwacht. Bij de kredietverlening is tot een bedrag van € 675.000 in het financieel risico voorzien. De kans blijft dat dit niet voldoende is. Daarom is € 100.000 extra opgenomen in de risicoanalyse.


€ 100.000 Bijna zeker


Gewaarborgde geldleningen. De geldleningen in het kader van de sociale woningbouw van Stichting Mooiland Maasland worden primair gewaar-borgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het bedrag voor de achtervang bedraagt in 2015 € 7,4 miljoen. De risico’s van de gemeente als achtervanger zijn gering. Het WSW kent een triple A-rating en er zijn een aantal andere zekerheden voordat de gemeente in beeld komt. In het uiterste geval zou het gaan om het verstrekken van een renteloze lening in het geval dat de middelen van het WSW ontoereikend zouden zijn.


€ 0 Zelden

Risico’sHieronder wordt een overzicht gegeven van de risico’s die de financiële positie van onze gemeen-te kunnen beïnvloeden. Het inzicht in de potenti-ele risico’s geeft een beter fundament voor het oordeel over de financiële positie.

Een risico kan worden omschreven als het gevaar voor schade of verlies door interne en/of externe omstandigheden. Omstandigheden waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen omdat het niet mogelijk is een redelijke inschatting van de omvang van de schade of het verlies te maken.Om een evenwichtig financieel beleid te voeren is het van belang dat periodiek een zo breed mogelijke analyse wordt opgesteld van de gevaren die kunnen leiden tot verstoringen van het (meerjarige) budgettaire beeld. Een risicoana-lyse, onderdeel van risicomanagement, is hier-voor een geschikte methode.

De risico’s kunnen worden ingedeeld in:• Risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid.• Risico’s voortvloeiend uit het beleid van een

andere overheid.• Risico’s voortvloeiend uit de samenwerking

met andere gemeenten of instanties.• Risico’s voortvloeiend uit het doen/nalaten van

derden.• Risico’s voortvloeiend uit voor de gemeente

niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen.

Risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid



Chemische onkruidbestrijding op verhardingen.

Onkruid op verhardingen wordt nu chemisch bestreden. Vanaf 1 november 2016 komt hier een landelijk verbod op. Alternatieve onkruidbestrijding is echter veel duurder. Het gebruik van glyfosfaten gaat bijna zeker verboden worden.


€ 35.000 Bijna zeker


Deelnemingen in gemeenschappelijke regelingen.

De gemeente loopt financiële risico’s in gemeenschappelijke regelingen. Voor zover daarvan sprake is worden deze toe-gelicht in de paragraaf ‘verbonden partijen’.


€ 70.000 Onwaarschijnlijk


Realisatie brede scholen. In het totale traject speelt een aantal risico’s. Het project is zo groot dat de risico’s in het kader van het risicomanagement benoemd en gekwantificeerd worden. Voor de inschatting van het risico wordt als maatstaf 10% van de investering aangehouden.


€ 654.000 Mogelijk


Participatiewet: Wet werk en bijstand (I-deel) / Wet werken naar vermogen.

De inkomsten komen (niet-geoormerkte doeluitkering) van het rijk. De kosten zijn afhankelijk van de ingediende aan-vragen en verstrekte uitkeringen. Deze zijn zo goed mogelijk ingeschat, maar blijven onzeker. De verschraling van de voorliggende voorzieningen WW en Wajong/WSW leidt tot een sneller en groter beroep op bijstand.


€ 450.000 Mogelijk


Vennootschapsbelastingplicht. Vanaf 2016 zijn overheden vennootschapsbelastingplichtig. Dat geldt alleen voor onderdelen waar fiscale winst wordt gemaakt en dat geldt dan met name bij projecten (grond-exploitatie). De wetgeving is sinds mei 2015 van kracht en uitvoeringregels zijn nog niet duidelijk. Daarmee is ook de financiële impact nog niet vast te stellen en is er derhalve sprake van een risico. Het genoemde risicobedrag is gebaseerd op een eerste inventarisatie.


€ 25.000 Mogelijk

Risico’s voortvloeiend uit het beleid van een andere overheid Risico’s voortvloeiend uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties

Risico’s voortvloeiend uit het doen/nalaten van derdenNiet van toepassing.

Kans en gevolgVoor wat betreft de kans dat een risico zich daadwerkelijk voordoet, wordt uitgegaan van de volgende tabel:

Door toetsing met de beschikbare middelen en het aanwezig financieel weerstandsvermogen kan een evenwichtiger beeld worden gevormd van de financiële positie van een gemeente en de ontwikkeling daarvan.

Inschatting risico’s Bij het inschatten van de risico’s is rekening gehouden met het maximale bedrag en de kans dat dit zich voor doet. Deze inschatting levert het onderstaande beeld op.

Kans Waarde tussen

Gemiddeld

1. Zelden 0 – 20% 10%

2. Onwaarschijnlijk 20 – 40% 30%

3. Mogelijk 40 – 60% 50%

4. Waarschijnlijk 60 – 80% 70%

5. Bijna zeker 80 – 100% 90%


De netto schuldquote bedraagt voor het jaar 2015:(A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%

Hieronder het verloop van de netto schuldquote:

De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen bedraagt voor het jaar 2015:(A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%

Hieronder het verloop van de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen:


A Vaste schulden 10.328

B Netto vlottende schulden 6.358

C Overlopende passiva 823

D alle overtollige middelen 166

E Kasgeldleningen 5.500

F Kas en banksaldi 182

G Overlopen activa 427

H Saldo van de begroting 43.527

Netto schuldquote 26%


A Vaste schulden 10.328

B Netto vlottende schulden 6.358

C Overlopende passiva 823

D alle overtollige middelen en uitgeleend geld

9.276

E Kasgeldleningen 5.500

F Kas en banksaldi 182

G Overlopen activa 427

H Saldo van de begroting 43.527

Netto schuldquote 5%

Risicoanalyse

Omschrijving risico I/S Max. risicoin €

Kans

Berekendrisico

MFC: lagere opbrengst uit verkoop accommodaties I 100.000 90% 90.000

Arbeidsongeschiktheid bestuurders I 150.000 10% 15.000

Participatiewet I 450.000 50% 225.000

Vennootschapsbelastingplicht I 25.000 50% 12.500

Deelnemingen in gemeenschappelijke regelingen I 70.000 30% 21.000

Realisatie brede scholen I 654.000 50% 327.000

Totaal incidentele risico’s 1.449.000 690.500

Chemische onkruidbestrijding op verhardingen S 35.000 90% 31.500

Totaal structurele risico’s 35.000 31.500

Benodigde weerstandscapaciteit 722.000

ConclusieOp basis van de geïnventariseerde risico’s en de kansberekening dat deze zich daadwerkelijk voor zullen doen is berekend dat de benodigde weer-standscapaciteit € 722.000 bedraagt. Er is op dit moment in de algemene reserve € 14.876.000 beschikbaar en het totale weerstands-vermogen is berekend op € 15.939.000. Het weerstandsvermogen is daarmee ruim voldoende voor de opvang van de nu bekende risico’s.

KengetallenOp 15 mei 2015 is artikel 11 in het BBV gewijzigd. In deze paragraaf moeten de volgende vijf kengetallen worden opgenomen:1a. Netto schuldquote.1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen.2. Solvabiliteitsratio.3. Grondexploitatie.4. Structurele exploitatieruimte.5. Belastingcapaciteit.Ook moet de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de fi nanciële positie beoordeeld worden.

1. Netto schuldquoteDe netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast (schulden zijn grotendeels gebaseerd op de extrapolatie van de langlopende geldleningen) ten opzichte van de eigen middelen (de eigen middelen bestaan uit de overtollige middelen, anders gezegd het positief banksaldo)

en geeft een indicatie van de druk van de rente-lasten en de afl ossingen op de exploitatie. De berekening gaat ongeveer als volgt: trek de geldelijke bezittingen af van de schulden, het bedrag onder de streep is de netto schuld. Deel deze netto schuld vervolgens door de inkomsten. De uitkomst hiervan wordt uitgedrukt in procenten.

54

Conclusie Op basis van de geïnventariseerde risico’s en de kansberekening dat deze zich daadwerkelijk voor zullen doen is berekend dat de benodigde weerstandscapaciteit € 722.000 bedraagt. Er is op dit moment in de algemene reserve € 13.371.000 beschikbaar en het totale weerstandstandsvermogen is berekend op € 14.066.000. Het weerstandsvermogen is daarmee ruim voldoende voor de opvang van de nu bekende risico’s. Kengetallen Op 15 mei 2015 is artikel 11 in het BBV gewijzigd. In deze paragraaf moeten de volgende vijf kengetallen worden opgenomen: 1a. Netto schuldquote. 1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen. 2. Solvabiliteitsratio. 3. Grondexploitatie. 4. Structurele exploitatieruimte. 5. Belastingcapaciteit. Ook moet de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie beoordeeld worden. 1. Netto schuldquote De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast (schulden zijn grotendeels gebaseerd op de extrapolatie van de langlopende geldleningen) ten opzichte van de eigen middelen (de eigen middelen bestaan uit de overtollige middelen, anders gezegd het positief banksaldo) en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. De berekening gaat ongeveer als volgt: trek de geldelijke bezittingen af van de schulden, het bedrag onder de streep is de netto schuld. Deel deze netto schuld vervolgens door de inkomsten. De uitkomst hiervan wordt uitgedrukt in procenten. De netto schuldquote bedraagt voor het jaar 2015: (A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%

Bedragen x €1.000 A Vaste schulden 10.328 B Netto vlottende schulden 6.358 C Overlopende passiva 823 D alle overtollige middelen 166 E Kasgeldleningen 5.500 F Kas en banksaldi 182 G Overlopen activa 427 H Saldo van de begroting 43.527

Netto schuldquote 26% Hieronder het verloop van de netto schuldquote:

0%

10%

20%

30%

40%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

32 27

0

26

35

26

Netto schuldquote

55

De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen bedraagt voor het jaar 2015: (A+B+C-D-E-F-G)/H x 100%

Bedragen x €1.000 A Vaste schulden 10.328 B Netto vlottende schulden 6.358 C Overlopende passiva 823

D alle overtollige middelen en uitgeleend geld 9.276

E Kasgeldleningen 5.500 F Kas en banksaldi 182 G Overlopen activa 427 H Saldo van de begroting 43.527

Netto schuldquote 5% Hieronder het verloop van de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen:

De VNG hanteert voor de netto schuldquote de volgende normen: Voldoende Tot 100% Gezien de percentages van 26 en 5% procent vallen deze in de

categorie “voldoende”. De schuld als aandeel van de inkomsten is op orde en is er geen aanleiding om de schuld te verlagen.

Matig 100% tot 130% Onvoldoende Hoger dan 130% 2. Solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio drukt het eigen vermogen uit als percentage van het totale vermogen. Deze ratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is om aan haar schulden te kunnen betalen uit je eigen middelen. De solvabiliteit bedraagt voor het jaar 2015: (A/B) x 100%)

Bedragen x €1.000 A Eigen Vermogen 19.932 B Totaal Vermogen 45.873

Solvabiliteitsratio 43%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

-21 -15

-22

5 2 5

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen

De VNG hanteert voor de netto schuldquote de volgende normen:

Voldoende Tot 100% Gezien de percentages van 26 en 5% procent vallen deze in de categorie “voldoende”. De schuld als aandeel van de inkomsten is op orde en is er geen aanleiding om de schuld te verlagen.Matig 100% tot 130%

Onvoldoende Hoger dan 130%


De VNG hanteert voor de solvabiliteit de volgende normen:

De VNG hanteert voor het kengetal exploitatieruimte de volgende normen:

2. SolvabiliteitsratioDe solvabiliteitsratio drukt het eigen vermogen uit als percentage van het totale vermogen. Deze ratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is om aan haar schulden te kunnen betalen uit je eigen middelen. De solvabiliteit bedraagt voor het jaar 2015:

(A/B) x 100%)

3. GrondexploitatieOp de boekwaarde van alle gronden, dus zowel onderhanden werk en niet in exploitatie genomen gronden, is de verliesvoorziening in mindering gebracht. Daarmee wordt de economische waarde als balanswaarde getoond. Een hoog percentage duidt er op hoeveel van de jaarlijkse ontvangsten nodig zijn om de boekwaarde af te lossen.Onderstaand kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De grond-exploitatie bedraagt voor het jaar 2015:

(A+B)/C x 100%

Hieronder het verloop van de solvabiliteit:

Hieronder het verloop van de structurele exploitatieruimte:


A Eigen Vermogen 19.932

B Totaal Vermogen 45.873

Solvabiliteitsratio 43%


A Totaal activa NIEGG - voorziening verlieslatende complexen

0

B Totaal activa BIE 447

C Saldo van de begroting 43.527

Kengetal grondexploitatie 1,0%


A Structurele baten 42.961

B Structurele lasten 38.749

C Structurele onttrekkingen aan reserves

196

D Structurele toevoegingen aan reserves

0

E Saldo van de begroting 35.575

Kengetal structurele exploitatieruimte

12,4%Voldoende Hoger dan 50% Deze ratio geeft aan in hoeverre de gemeente aan haar lange termijn fi nanciële verplichtingen kan voldoen. Op basis van de ontwikkeling is de conclusie dat het eigen vermogen ten opzichte van het totale balanstotaal van Grave matig is.

Matig 30% tot 50%

Onvoldoende Lager dan 30%

Voldoende Hoger dan 0,6% Het percentage van 12,4% in 2015 geeft aan dat de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten. Volgens de VNG normen is dit voldoende. Matig 0% tot 0,6%


4. Structurele exploitatieruimteDit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat er wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten. De structurele exploitatieruimte bedraag voor het jaar 2015:

((B-A)+(D-C))/(E) x 100%

56


De VNG hanteert voor de solvabiliteit de volgende normen: Voldoende Hoger dan 50% Deze ratio geeft aan in hoeverre de gemeente aan haar lange

termijn financiële verplichtingen kan voldoen. Op basis van de ontwikkeling is de conclusie dat het eigen vermogen ten opzichte van het totale balanstotaal van Grave matig is.

Matig 30% tot 50% Onvoldoende Lager dan 30% 3. Grondexploitatie Op de boekwaarde van alle gronden, dus zowel onderhanden werk en niet in exploitatie genomen gronden, is de verliesvoorziening in mindering gebracht. Daarmee wordt de economische waarde als balanswaarde getoond. Een hoog percentage duidt er op hoeveel van de jaarlijkse ontvangsten nodig zijn om de boekwaarde af te lossen. Onderstaand kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De grondexploitatie bedraagt voor het jaar 2015: (A+B)/C x 100%

Bedragen x €1.000 A Totaal activa NIEGG - voorziening verlieslatende complexen 0 B Totaal activa BIE 447 C Saldo van de begroting 43.527

Kengetal grondexploitatie 1,0% Hieronder het verloop van het kengetal grondexploitatie:

Een norm voor het kengetal grondexploitatie is lastig te bepalen. De boekwaarde van de gronden in bezit zegt namelijk nog niets over de relatie tussen de vraag en aanbod van woningbouw dan wel m2-bedrijventerrein. De boekwaarde van de gronden bedraagt in 2015 1,0% van de totale begrotingsomvang.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

51 47 55

47 51

43

Solvabiliteit

-2,5%

-1,5%

-0,5%

0,5%

1,5%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

-2,1

-0,2 0,2 0,3

1,3 1,0

Grondexploitatie

56


De VNG hanteert voor de solvabiliteit de volgende normen: Voldoende Hoger dan 50% Deze ratio geeft aan in hoeverre de gemeente aan haar lange

termijn financiële verplichtingen kan voldoen. Op basis van de ontwikkeling is de conclusie dat het eigen vermogen ten opzichte van het totale balanstotaal van Grave matig is.

Matig 30% tot 50% Onvoldoende Lager dan 30% 3. Grondexploitatie Op de boekwaarde van alle gronden, dus zowel onderhanden werk en niet in exploitatie genomen gronden, is de verliesvoorziening in mindering gebracht. Daarmee wordt de economische waarde als balanswaarde getoond. Een hoog percentage duidt er op hoeveel van de jaarlijkse ontvangsten nodig zijn om de boekwaarde af te lossen. Onderstaand kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De grondexploitatie bedraagt voor het jaar 2015: (A+B)/C x 100%

Bedragen x €1.000 A Totaal activa NIEGG - voorziening verlieslatende complexen 0 B Totaal activa BIE 447 C Saldo van de begroting 43.527

Kengetal grondexploitatie 1,0% Hieronder het verloop van het kengetal grondexploitatie:

Een norm voor het kengetal grondexploitatie is lastig te bepalen. De boekwaarde van de gronden in bezit zegt namelijk nog niets over de relatie tussen de vraag en aanbod van woningbouw dan wel m2-bedrijventerrein. De boekwaarde van de gronden bedraagt in 2015 1,0% van de totale begrotingsomvang.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

51 47 55

47 51

43

Solvabiliteit

-2,5%

-1,5%

-0,5%

0,5%

1,5%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

-2,1

-0,2 0,2 0,3

1,3 1,0

Grondexploitatie

Hieronder het verloop van het kengetal grond-exploitatie:

Een norm voor het kengetal grondexploitatie is lastig te bepalen. De boekwaarde van de gronden in bezit zegt namelijk nog niets over de relatie tussen de vraag en aanbod van woningbouw dan wel m2-bedrijventerrein. De boekwaarde van de gronden bedraagt in 2015 1,0% van de totale begrotingsomvang. De risico’s zijn derhalve marginaal.

57

4. Structurele exploitatieruimte Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat er wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten. De structurele exploitatieruimte bedraag voor het jaar 2015: ((B-A)+(D-C))/(E) x 100%

Bedragen x €1.000 A Structurele baten 42.961 B Structurele lasten 38.749 C Structurele onttrekkingen aan reserves 196 D Structurele toevoegingen aan reserves 0 E Saldo van de begroting 35.575

Kengetal structurele exploitatieruimte 12,4% Hieronder het verloop van de structurele exploitatieruimte:

De VNG hanteert voor het kengetal exploitatieruimte de volgende normen: Voldoende Hoger dan 0,6% Het percentage van 12,4% in 2015 geeft aan dat de structurele

baten hoger zijn dan de structurele lasten. Volgens de VNG normen is dit voldoende.

Matig 0% tot 0,6% Onvoldoende Lager dan 0% 5. Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit laat zien of een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen. Ook toont het de ruimte voor nieuw beleid doordat het kengetal laat zien waarmee de belastingen verhoogd kunnen worden. Bij de belastingcapaciteit gaat het om de hoogte van de gemiddelde woonlasten (ozb, rioolheffing en reinigingsheffing). Omdat er geen maximumtarieven zijn vastgesteld is besloten om deze te relateren aan landelijk gemiddelde tarieven. De belastingcapaciteit bedraag voor het jaar 2015: (120% x F-E)/E x 100% A OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde 298 B Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde 225 C Afvalstoffenheffing voor een gezin 171 D Eventuele heffingskorting voor een gezin 0

E Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde (A+B+C+D) 694

F Woonlasten landelijke gemiddelde voor gezin in het voorafgaande begrotingsjaar (t-1) (COELO) 704

G (120% van het landelijk gemiddelde - woonlasten gemeente) / woonlasten gemeente 22%

Ruimte voor verhoging van de woonlasten 22%

-10%

-5%

0%

5%

10%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

1,4 5,2

0,1 0,4

-7,4

12,4

Structurele exploitatieruimte



A OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde

298

B Rioolheffi ng voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde

225

C Afvalstoffenheffi ng voor een gezin

171

D Eventuele heffi ngskorting voor een gezin

0

E Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde (A+B+C+D)

694

F Woonlasten landelijke gemiddelde voor gezin in het voorafgaande begro-tingsjaar (t-1) (COELO)

704

G (120% van het landelijk gemiddelde - woonlasten gemeente) / woonlasten gemeente

22%

Ruimte voor verhoging van de woonlasten

22%

5. BelastingcapaciteitDe belastingcapaciteit laat zien of een fi nanciële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen. Ook toont het de ruimte voor nieuw beleid doordat het kengetal laat zien waarmee de belastingen verhoogd kunnen worden. Bij de belastingcapaciteit gaat het om de hoogte van de gemiddelde woonlasten (ozb, rioolheffi ng en reinigingsheffi ng). Omdat er geen maximum-tarieven zijn vastgesteld is besloten om deze te relateren aan landelijk gemiddelde tarieven. De belastingcapaciteit bedraag voor het jaar 2015:

(120% x F-E)/E x 100%

Hieronder het verloop van belastingcapaciteit:

Beoordeling kengetallenDe hiervoor genoemde kengetallen moeten altijd in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de fi nanciële positie van de gemeente.

Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de fi nanciële positie van de gemeente Grave voldoende op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjaren-perspectief.

Kengetal Jaarrekening 2015

Netto schuldquote 25,8%

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

4,9%

Solvabiliteitsratio 43,5%

Structurele exploitatie-ruimte

12,4%

Grondexploitatie 1,0%

Belastingcapaciteit 22,0%

58

Hieronder het verloop van belastingcapaciteit:

De VNG hanteert voor het kengetal belastingcapaciteit de volgende normen: Voldoende Hoger dan 20% De gemeente Grave kan haar woonlasten met 22% laten

stijgen voordat de artikel 12 norm bereikt wordt. Grave hanteert een woonlastendruk rond het Nederlands gemiddelde.

Matig 0% tot 20% Onvoldoende Lager dan 0% Beoordeling kengetallen De hiervoor genoemde kengetallen moeten altijd in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van de gemeente. Kengetal Jaarrekening 2015 Netto schuldquote 25,8% Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen 4,9%

Solvabiliteitsratio 43,5% Structurele exploitatieruimte 12,4% Grondexploitatie 1,0% Belastingcapaciteit 22,0% Samenvattend kan op basis van bovenstaande kengetallen worden gesteld dat de financiële positie van de gemeente Grave voldoende op orde is. Er is sprake van een bestendig totaalbeeld over de afgelopen jaren. Bovendien sluit dit beeld aan met het in de begroting geschetste meerjarenperspectief.

0%

20%

40%

60%

2010 2011 2012 2013 2014 2015

17 12 10

24 24 22

Belastingcapaciteit

De VNG hanteert voor het kengetal belastingcapaciteit de volgende normen:

Voldoende Hoger dan 20% De gemeente Grave zit in de categorie voldoende en kan haar woonlasten met 22% laten stijgen voordat de artikel 12 norm bereikt wordt. Grave hanteert een woonlastendruk rond het Nederlands gemiddelde.

Matig 0% tot 20%


Paragraaf 3 Onderhoud kapitaal-goederenInleidingIn deze paragraaf worden de beleidsuitgangs-punten en de fi nanciële consequenties voor het onderhoud van kapitaalgoederen in de openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen weergegeven.

De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is bepalend voor het voor-zieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Het beleid over deze kapitaalgoederen is verwerkt in beheerplannen die voor verschillende kapitaal-goederen worden opgesteld.

Beleidskader en fi nanciële consequentiesDe volgende beheerplannen zijn de afgelopen jaren door de raad vastgesteld:

Riolering en waterBeleidskaderRiolering wordt aangelegd en in stand gehouden om vier redenen:• het beschermen van de volksgezondheid;• het inzamelen en transporteren van stedelijk

afvalwater;• het inzamelen en verwerken van het afvloeiende

hemelwater;• het beschermen van de kwaliteit van de leef-

omgeving en het milieu.

Wettelijk kaderIn 2014 is een start gemaakt met een gezamenlijk VGRP Land van Cuijk e.e.a. in het kader van het Bestuursakkoord Doelmatige Samenwerking

Afvalwaterketen. Dit VGRP is eind 2014 ter vast-stelling aan de raad aangeboden. Op grond van het Nationaal Bestuursakkoord Water moet tot een besparing van circa 8% gekomen worden op de autonome kostenontwikkeling en daar bovenop nog een gezamenlijke besparing van 5% door het waterschap op de geprognotiseerde kosten in de afvalwaterketen. (Minder meerkosten, de algemene verwachting is namelijk dat de kosten van het beheer en onderhoud van de riolering fors zullen stijgen maar dat door samen te werken deze kostenstijging met circa 13% (8+5) verlaagd kunnen worden). Naast deze besparing zetten wij met de samenwerking binnen het Land van Cuijk ook in op kwaliteitsverbetering en vermindering van de kwetsbaarheid.

Beheerplan Datum vaststelling Cyclus Jaar herziening

Beheerplan VGRP 2013 – 2015 raadsbesluit Dec. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan wegen raadsbesluit Nov. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan openbare verlichting raadsbesluit Nov. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan civiele objecten raadsbesluit Nov. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan gemeentelijke gebouwen raadsbesluit Nov. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan openbaar groen en spelen

raadsbesluit Nov. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan vervanging materieel buitendienst

raadsbesluit Nov. 2010 4 jaar 2016

Beheerplan schoolgebouwen raadsbesluit Nov. 2010 4 jaar n.v.t.

✔

✔

✔

✔

✔

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | PARAGRAFEN74 75

Het hebben van een actueel en geldig gemeentelijk rioleringsplan is een wettelijke verplichting vanuit onder andere de Wet Milieubeheer.

Sinds 1 januari 2008 heeft de Rijksoverheid de zorgplichten voor riolering uitgebreid naar drie zorgplichten:• Zorgen voor de inzameling en het transport van

stedelijk afvalwater naar een geschikt lozingspunt.• Zorgen voor de inzameling, het transport en de

verwerking van hemelwater, voor zover dit niet van particulieren verwacht kan worden.

• Zorg dragen voor het in het openbaar gemeente-lijk gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grond-waterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort.

In het vGRP staat hoe de gemeente Grave de komende jaren invulling wil geven aan haar zorgplichten voor afvalwater, hemelwater en grondwater.

De kosten van de riolering komen voor rekening van de burgers van de gemeente Grave door middel van de rioolheffing. Hiermee is het product “Riool-beheer” budgettair neutraal.

Gezien de hoeveelheid en diversiteit van de werkzaamheden verwijzen wij u voor het uit-voeringsprogramma naar het VGRP.

Financiële consequenties beleidskaderDe financiële consequenties zijn opgenomen in de actualisatie van het kostendekkingsplan VGRP Grave 2015 – 2019, onderdeel van het raadsbesluit van 15 december 2014 vaststelling VGRP 2015 – 2019.

Financiële consequenties in begrotingHet totaal aan investeringen dat in het beheer-plan VGRP voor 2015 voor vervanging van de riolering stond gepland bedroeg € 950.000,--.

WegenBeleidskaderUit het gegevensbestand van de gemeente Grave blijkt dat de gemeente circa. 730.500 m2 verhar-dingen in beheer heeft. Dit totaal is onder te

verdelen in 324.000 m2 asfaltverhardingen, 390.000 m2 elementverhardingen en 16.500 m2 betonverhardingen. Naast deze verhardingen heeft de gemeente ook nog 85.000 m2 halfver-hardingen in beheer. De lengte van het verharde wegennet bedraagt ongeveer 100 kilometer.

Met het uitvoeren van een globale visuele inspectie is inzicht verkregen in de actuele onderhouds-toestand van de verhardingen die in beheer zijn bij de gemeente Grave. Geconcludeerd kan worden dat het onderhoudsniveau van de asfalt- en elementenverhardingen in de gemeente Grave matig is. Deze beoordeling is gerelateerd aan een landelijk goed en evenwichtig onderhouden wegennet.

De gemeenteraad heeft bij de vaststelling van het beheerplan Wegen gekozen voor variant 1: de absolute minimumvariant. De kosten voor groot onderhoud zijn bij deze minimum variant gebaseerd op de CROW-systematiek (systematiek voor weg-beheer conform de CROW-publicatie 147, uitgave november 2005). Hierbij is gebruik gemaakt van het door Grontmij ontwikkelde computerprogramma Obsurv, dat op deze systematiek is gebaseerd. Deze gaat uit van een wegennet dat kwalitatief net voldoet aan de minimale eisen voor verant-woord wegbeheer. In de praktijk zijn de berekende bedragen absolute minima in de zin van het uitvoeren van onderhoud. De schade die aan de bovenzijde aanwezig is, wordt weggewerkt, niet meer en niet minder. In veel gevallen is na vijf jaar weer onderhoud nodig.

Er is geen ruimte om tegenvallers op te vangen, zoals extra schadeontwikkeling als gevolg van strenge winters of langdurige natte perioden. Eind 2014 is het nieuwe beheerplan wegen vastgesteld.

Financiële consequenties beleidskaderNader invullen op basis van nieuw beheerplan

Financiële consequenties in begrotingIn de begroting 2015 is een krediet geraamd van € 430.000.

Openbare verlichtingBeleidskaderHet doel van de openbare verlichting is om bij duisternis het openbare leven zo goed mogelijk te laten functioneren:• Waarbij men geen gevoel van onveiligheid ervaart.• Waarbij de weggebruiker zich op een veilige

wijze moet kunnen verplaatsen.• Waarbij verlichting de leefbaarheid (herken-

baarheid, sfeer) vergroot en de ruimtelijke inrichting wordt versterkt.

Uit deze doelstelling komen de volgende aspecten naar voren:• Sociale veiligheid: een omgeving waar men

zich zonder direct gevoel voor dreiging of confrontatie met geweld kan bewegen.

• Verkeersveiligheid: een veilige en gepaste afwikkeling van verkeer bij duisternis.

• Leefbaarheid: het bevorderen van de herken-baarheid of sfeer.

• Ruimtelijke inrichting: het benadrukken van het bijzondere karakter van de openbare ruimte (bijvoorbeeld het verlichten van een monumentaal bouwwerk).

Uit het beheerplan openbare verlichting blijkt dat het verlichtingsniveau in zijn algemeenheid genomen slecht of onvoldoende is ten opzichte van de geldende normen. Een algemene opwaar-dering naar het minimale niveau is noodzakelijk.

Volgens het nieuwe uitvoeringsprogramma van het beheerplan openbare verlichting staan diverse straten in het uitvoeringsprogramma gepland.

Financiële consequenties beleidskaderIn het investeringsprogramma 2015-2018 is een gemiddeld investeringsbedrag opgenomen van € 128.000. De hieruit voortvloeiende kapitaal-lasten worden afgedekt uit de voorziening Openbare Verlichting.

Financiële consequenties in begrotingDe kapitaallasten bedragen: in 2016 € 8.948; in 2017 € 17.743; in 2018 € 26.385 en worden afgedekt uit de voorziening Openbare Verlichting. De stand van de voorziening Openbare Verlichting op basis van de jaarrekening 2013 en de nog lopende verplichtingen per 1-1-2015 is € 77.116. Na afloop van het investeringsprogramma 2015-2018 bedraagt de voorziening Openbare

Verlichting op basis van ongewijzigd beleid € 24.040.

Civiele objectenBeleidskaderVoor het opstellen van het beheerplan civiele objecten 2011 - 2014 is een overzicht gemaakt voor wat betreft de hoeveelheid, omvang, vervangingswaarde en de onderhoudsbehoefte van de diverse geïnspecteerde objecten. De onderhoudsbehoefte is ten opzichte van het huidige beheerplan aanzienlijk toegenomen. In de onderhoudsopzet wordt de hoogste prioriteit gegeven aan de technische en constructieve instandhouding van kunstwerken en het borgen van de publieke veiligheid van de overige projecten. Hierbij is het van belang dat het achterstallig onderhoud uitgevoerd wordt in de planperiode om de basiskwaliteit van het areaal te bereikenOnderhoud dat uiteindelijk toch nodig is maar op later tijdstip wordt uitgevoerd, zal aanmerkelijk duurder zijn dan wanneer het op het juiste moment zou zijn uitgevoerd.

Financiële consequenties beleidskaderVolgens het herziene beheerplan Civiele objecten en meubilair bedragen de investeringen 2015 € 51.000; 2016 € 47.000; 2017 € 52.000 en in 2018 € 54.000. De kosten worden afgedekt uit de voorziening Openbare Ruimte en Civiele objecten.

Financiële consequenties in begrotingDe investeringen worden afgedekt uit de voor-ziening Openbare Ruimte en objecten.

Gemeentelijke gebouwenBeleidskaderDe gemeente heeft diverse gebouwen in beheer. In 2010 is een kwaliteitsniveau (conditiescore) vastgesteld voor de gemeentelijke gebouwen. Met dit als basis zijn er meerjarenonderhouds-budgetten met een planhorizon van 20 jaar opgesteld die als input hebben gediend voor het opstellen van de beheerplannen 2011-2014. Naast de groot onderhoudsuitgaven zijn ook de jaarlijkse kosten voor calamiteiten en de kosten voor het contractonderhoud opgenomen in het beheerplan gemeentelijke gebouwen.Deze cyclus is opnieuw doorlopen voor het opstellen van de beheerplannen 2016-2020.


De gemeenschapsaccommodaties Katrien en de Westhoek zijn inmiddels verkocht. Omtrent de Esterade zijn nog geen definitieve besluiten genomen.Het onderhoud van het stadhuis en het nieuwe MFC Catharinahof zal worden geregeld vanuit de desbetreffende VVE’s. De financiële middelen hiervoor worden niet opgenomen in het beheer-plan gemeentelijke gebouwen.

Financiële consequenties beleidskaderConform de vastgestelde beheerplannen is er voor 2015 een bedrag gereserveerd van € 248.000,-

Financiële consequenties in begrotingHet krediet wordt afgedekt uit de voorziening Gemeentelijke Gebouwen. De stand van de voor-ziening per 1-1-2015 is € 155.267. De jaarlijkse storting bedraagt € 211.916,-.

SchoolgebouwenBeleidskaderIn 2011 is het beheerprogramma voor de school-gebouwen voor de periode 2011-2014 vastgesteld. Normaliter was in 2014 een nieuw beheer-programma voor de periode 2015-2018 worden vastgesteld. Het rijk heeft besloten om school-gebouwen per 1 januari 2015 door te decentrali-seren van gemeenten naar de schoolbesturen. Financiële consequenties beleidskaderSaldo voorziening per 1 januari 2015 € 439.289,87Toevoeging in 2015 € 65.000 (van leerlingen-vervoer ter dekking van tijdelijke huisvestings-kosten Visio)Aanwending in 2015 € 17.669,48Stand voorziening per 31 december 2015 € 486.620,39

Openbaar groen en bomenBeleidskaderIn het vastgestelde beheerplan 2014-2018 is een totaaloverzicht van het groen in de gemeente Grave opgenomen. Het beheerplan bestaat uit de volgende onderdelen:• Groenrenovatie• Kleinschalige groenrenovaties• Bijhouden groenbeheergegevens• Bomenzorg (VTA en bomenlijst)• Vervangen speelvoorzieningen

Dit beheerplan richt zich met name op renovatie-onderhoud aan groenvoorzieningen. De gebruik-te hoeveelheden c.q. groenarealen zijn gebaseerd op de groeninventarisatie die in 2013 is uitgevoerd. Dit beheerplan geeft inzicht in de jaarlijkse afschrijvingen van zowel de groen- als de speel-voorzieningen binnen en buiten de kom van de gemeente Grave. Met de inzet van het jaarlijks te begroten budget dat is gebaseerd op een gemid-delde jaarlijkse afschrijving kan een acceptabel kwaliteitsniveau worden gewaarborgd. Bij deze lang-cyclische benadering wordt ervan uitgegaan dat het noodzakelijke onderhoud op het juiste moment wordt uitgevoerd, waarbij geen sprake is van achterstallig onderhoud.

Financiële consequenties beleidskaderIn de raadsvergadering van 4 november 2014 is een amendement door de gemeenteraad van Grave aangenomen waarin is opgenomen dat er extra investeringen (€ 100.000) in het groen om uiteindelijk te bezuinigen op het jaarlijkse onder-houd. In het beheerplan zijn jaarlijkse kredieten ter hoogte van € 187.000 opgenomen. Hiermee komt de jaarlijks beschikbare investeringsruimte voor groenomvormingen uit op € 287.000.

Materieel BuitendienstDe aankoop en vervanging van materieel zal in het nog op te stellen bedrijfsvoeringsplan van de buitendienst aan de orde komen. Vervanging zal daarna via de kadernota en begroting worden aan-gemeld. Bij kadernota 2015 is voor de begroting 2015 voor vervanging materieel een krediet geraamd van in het totaal € 94.000. Voor 2016 is een krediet geraamd van € 32.000.

Paragraaf 4 FinancieringInleidingDeze paragraaf vloeit voort uit bepalingen van de Wet financiering decentrale overheden (wet fido). Deze wet beoogt het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van decentrale overheden en het beheersen van financiële risico’s. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (Bbv) schrijft voor dat in ieder geval de beleidsvoornemens van het risicobeheer van de financieringsportefeuille genoemd worden in deze paragraaf. Deze financieringsparagraaf is zowel voor de begroting als voor de programma-rekening een belangrijk instrument voor het transparant maken, het sturen, het beheersen en het controleren van de financieringsfunctie.

TreasuryfunctieDe treasuryfunctie van onze gemeente dient tot:• Het verzekeren van duurzame toegang tot

financiële markten tegen acceptabele condities.• Het beschermen van gemeentelijke vermogens- en

(rente)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, valuta-risico’s, kredietrisico’s, interne liquiditeitsrisico’s.

• Het minimaliseren van de interne verwerkings-kosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities.

• Het optimaliseren van renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van de financiële ver-ordening.

RentevisieDe rentevisie is de toekomstverwachting over de renteontwikkeling, op basis waarvan een finan-cierings- en beleggingsbeleid wordt gevoerd. Af-stemming van het beleid op de rentevisie betekent bijvoorbeeld het uitstellen van uitzettingen met een lange looptijd op het moment dat rentestijging wordt verwacht. Onze gemeente laat zich bij de rentevisie leiden door rentevisies van grote banken en andere grote (financiële) instellingen zoals o.a. de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG).

Risicobeheer• De financiële risico’s bestaan uit renterisico’s,

koersrisico’s, valutarisico’s, interne liquiditeits-risico’s en kredietrisico’s.

RenterisicoHet renterisico is het risico dat de gemeente wordt geconfronteerd met sterke rentestijgingen voor geldleningen. Renterisicobeheer is het bewust beperken van de negatieve invloed van toekomstige rentewijzigingen. Het renterisico kan o.a. beperkt worden door de aflossingen renteherzienings-momenten van leningen goed te spreiden bij het aantrekken van nieuwe leningen en/of vervroegd af te lossen. In de wet fido zijn een kasgeldlimiet en een renterisiconorm vastgelegd om het rente-risico bij decentrale overheden te beheersen. Rapportering over deze normen vindt plaats door middel van de paragraaf financiering.

Koers- en valutarisicoVan koersrisico is sprake als financiële activa van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. Onze gemeente heeft twee langlopende uitzettingen (uitgezette gelden) lopen, waarop koersontwikkelingen van toepassing zijn. Jaarlijks wordt bezien of dit leidt tot negatieve koerseffecten. Ultimo 2015 bleek sprake van een negatieve koersontwikkeling, waardoor € 40.448 afgeboekt is ten laste van het rekeningresultaat 2015. Over deze beleggingen werd in 2015 € 50.902 aan dividend uitgekeerd.Valutarisico’s worden in de gemeente Grave uitgesloten. Er worden uitsluitend leningen verstrekt, aangegaan of gegarandeerd in euro’s.

Intern liquiditeitsrisicoHet liquiditeitsrisico is het risico dat de gemeente op korte termijn niet genoeg geld in kas heeft om aan haar verplichtingen te voldoen. Dit kan tot gevolg hebben dat de gemeente (tijdelijk) een lening moet aantrekken of tussentijds een uitzetting moet verkopen. In beide gevallen kan dit negatieve financiële gevolgen hebben.

In 2015 zijn verschillende kasgeldleningen aan-getrokken om aan betalingsverplichtingen op korte termijn te voldoen. Gezien de zeer lage rentetarieven van kortlopende kasgeldleningen is het risico zeer laag.

KredietrisicoHet kredietrisico is het risico op een waardedaling van een vordering ten gevolge van het niet (tijdig) na kunnen komen van de financiële verplichtingen door de tegenpartij. Sinds de invoering van het wettelijk verplichte schatkist-


bankieren mogen geen uitzettingen meer plaats-vinden bij fi nanciële ondernemingen, waardoor het kredietrisico wordt beperkt tot de uitzettingen van vóór de invoering van het schatkistbankieren (rentefonds Europa 1-3).De gemeente Grave heeft in het verleden geld-leningen verstrekt op grond van de publieke taak. Bij deze leningen kunnen kredietrisico’s niet worden uitgesloten.

KasgeldlimietOnzekerheid over de toekomstige te betalen rente op de korte termijn brengt een risico met zich mee. In de wet fi do is een kasgeldlimiet vastgelegd om het renterisico bij decentrale overheden te be-heersen door een grens te stellen aan fi nanciering op korte termijn. Dit betekent dat de korte schuld voor gemeenten maximaal 8,5% van het begrotings-totaal mag bedragen. De korte schuld bestaat uit de opgenomen gelden met een oorspronkelijke rentetypische looptijd korter dan één jaar en de schuld in rekening-courant en is bedoeld voor het fi nancieren van lopende uitgaven.

Conclusie: de kasgeldlimiet werd in het 4e kwartaal overschreden omdat optimaal gebruik is gemaakt van de zeer lage rentetarieven voor kort geld. Het gehele jaar waren deze negatief (zie ‘Financiering kort’). In het 1e halfjaar van 2016 zal worden bekeken in hoeverre het aantrekken van lange fi nanciering noodzakelijk is.

RenterisiconormVoor de lange termijn wordt de renteonzekerheid uitgedrukt in het renterisico. In de wet fi do is een renterisiconorm voor decentrale overheden vastgelegd. Het uitgangspunt van de renterisico-norm is het beheersen van de renterisico’s op

langlopende schulden (leningen met een looptijd van langer dan één jaar). Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen, dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moeten worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten.De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte afl ossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van € 2,5 miljoen.

FinancieringFinanciering met vaste geldleningenDe leningenportefeuille bestaat uit twee vaste geld-leningen met een restantschuld per 31 december 2015 van € 10.326.498 en een gemiddeld rente-percentage van 2,88%. De totale afl ossing in 2015 bedraagt € 538.865.

Financiering kortKorte fi nanciering vindt plaats met kas- of dag-geldleningen en er wordt gebruik gemaakt van de kredietfaciliteit die de rekening-courant bij huisbank Bank Nederlandse Gemeenten biedt. In de fi nanciële verordening zijn voorwaarden voor het aantrekken van vaste geldleningen vastgelegd. Gelet op de liquiditeitspositie zijn verdeeld over 2015 zes kasgeldleningen met een looptijd van één of twee maanden aangetrokken. Deze leningen varieerden in hoogte van 1,5 tot 5,5 miljoen euro. Ultimo 2015 stond er een kasgeldlening va € 5,5 miljoen open, die eind januari 2016 werd afgelost. Het rentepercentage van deze kasgeldleningen varieerde van -/-0,04% tot -/-0,175% per maand.

Rekening courantMet de huisbankier Bank Nederlandse Gemeenten te Den Haag is 20 november 2014 een nieuwe fi nancieringsovereenkomst gesloten. In deze

overeenkomst is een kredietarrangement opge-nomen waarin o.a. de kredietlimiet in rekening courant is vastgesteld op € 2,9 miljoen. Tevens zijn basisafspraken vastgelegd over de te ontvangen respectievelijk te betalen rente en de daarbij behorende tarieven. Verder wordt een rekening courantrekening zonder krediet aangehouden bij de Rabobank en bij de ING.

SchatkistbankierenSinds de invoering van het schatkistbankieren zijn gemeenten, provincies en waterschappen verplicht hun dagelijkse overtollige middelen in de schatkist van het Rijk aan te houden. De tegoeden van de lagere overheden komen op de staatsbalans te staan en mogen van de staatschuld worden afgetrokken, waardoor het fi nancieringstekort van het Rijk lager wordt.Voor gemeente Grave betekent dit dat dagelijks overtollige middelen boven het drempelbedrag van € 250.000 naar de schatkist van het Rijk worden overgeboekt.

Rentefonds Europa 1-3Onze gemeente heeft in het verleden twee beleggingen gedaan in het Rentefonds Europa 1-3. De marktwaarde van deze beleggingen bedraagt per 31 december 2015 € 2.067.378. De boek-waarde van deze beleggingen was hoger dan de marktwaarde en is conform weten regelgeving naar beneden bijgesteld met € 40.448. Dit is eerder in deze paragraaf vermeld bij koersrisico’s.

GarantieproductOnze gemeente heeft in het verleden een belegging gedaan in een garantieproduct. De vervaldatum van dit product is 1 december 2017. De marktwaarde bedraagt per 31 december

Renterisiconorm Begroot 2015 Realisatie 2015

(bedragen x € 1.000)

1 Renteherzieningen 0 0

2 Afl ossingen 5.389 5.389

3 Renterisico (1 + 2) 5.389 5.389

4a begrotingstotaal 34.364 34.364

4b Percentage regeling 20% 20%

4 Renterisiconorm (4a x 4b) 6.873 6.873

5a Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3) 1.484 1.484

5b Overschrijding renterisiconorm (3 > 4) nvt nvt

In 2015 werd over de leningenportefeuille geen renterisico gelopen.

Kasgeldlimiet 2015 x € 1.000

begrotingstotaal (totaal lasten) 34364

Percentage regeling 8,5%

Kasgeldlimiet 2921

Kwartaal 1 2 3 4

Vlottende schuld 0 0 1.570 4.204

Vlottende middelen * 3.961 1.241 0 0

Saldo 3.961 1.241 -1.570 -4.204

Toegestane kasgeldlimiet 2.921 2.921 2.921 2.921

Ruimte (+) / overschrijding (-) 6.882 4.162 1.351 -1.283

66

Renterisiconorm

(bedragen x € 1.000)

Begroot 2015 Realisatie 2015

1 Renteherzieningen 0 0

2 Aflossingen 5.389 5.389

3 Renterisico (1 + 2) 5.389 5.389

4a begrotingstotaal 34.364 34.364

4b Percentage regeling 20% 20%

4 Renterisiconorm (4a x 4b) 6.873 6.873

5a Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3) 1.484 1.484

5b Overschrijding renterisiconorm (3 > 4) nvt nvt

In 2015 werd over de leningenportefeuille geen renterisico gelopen. Financiering Financiering met vaste geldleningen De leningenportefeuille bestaat uit twee vaste geldleningen met een restantschuld per 31 december 2015 van € 10.326.498 en een gemiddeld rentepercentage van 2,88%. De totale aflossing in 2015 bedraagt € 538.865.

Financiering kort Korte financiering vindt plaats met kas- of daggeldleningen en er wordt gebruik gemaakt van de kredietfaciliteit die de rekening-courant bij huisbank Bank Nederlandse Gemeenten biedt. In de financiële verordening zijn voorwaarden voor het aantrekken van vaste geldleningen vastgelegd. Gelet op de liquiditeitspositie zijn verdeeld over 2015 zes kasgeldleningen met een looptijd van één of twee maanden aangetrokken. Deze leningen varieerden in hoogte van 1,5 tot 5,5 miljoen euro. Ultimo 2015 stond er een kasgeldlening va € 5,5 miljoen open, die eind januari 2016 werd afgelost. Het rentepercentage van deze kasgeldleningen varieerde van -/-0,04% tot -/-0,175% per maand. Rekening courant Met de huisbankier Bank Nederlandse Gemeenten te Den Haag is 20 november 2014 een nieuwe financieringsovereenkomst gesloten. In deze overeenkomst is een kredietarrangement opgenomen waarin o.a. de kredietlimiet in rekening courant is vastgesteld op € 2,9 miljoen. Tevens zijn basisafspraken vastgelegd over de te ontvangen respectievelijk te betalen rente en de daarbij behorende tarieven. Verder wordt een rekening courantrekening zonder krediet aangehouden bij de Rabobank en bij de ING. Schatkistbankieren Sinds de invoering van het schatkistbankieren zijn gemeenten, provincies en waterschappen verplicht hun dagelijkse overtollige middelen in de schatkist van het Rijk aan te houden. De tegoeden van de

0

5

10

15

2010 2011 2012 2013 2014 2015

6 6

0

7

11 10

Bedragen x €1.000.000 Langlopende leningen


1. Gemeenschappelijke regeling Euregio Rijn-Waal te Kleef

Doel Het bevorderen, ondersteunen en coördineren van de regionale grensoverschrijdende samenwerking van de deelnemers op diverse beleidsterreinen. Via de gemeen-schappelijke regeling Euregio Rijn-Waal worden projecten uitgevoerd, zoals op het gebied van onderwijs, economie, arbeidsmarkt, gezondheidszorg, rampenbestrijding, ruimtelijke ordening, recreatie en toerisme. Er worden middelen gevraagd en verstrekt van en aan derden. Ook vindt er advies plaats bij grensoverschrijdende activiteiten en vindt er begeleiding plaats bij problemen met meerdere belanghebbenden.

Partijen Diverse gemeenten en andere publiekrechtelijke lichamen.

Bestuurlijk belang Het college van burgemeester en wethouders is vertegenwoordigd in de Euregioraad door de burgemeester. Als plaatsvervanger is aangewezen wethouder J. Joon. De raad is vertegenwoordigd in de Euregioraad door de heer B. Peters. Als plaats-vervanger is aangewezen de heer R. Joosten.

Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie via een bedrag per inwoner. Bij opheffing van de Gemeenschappelijke regeling is de gemeente verplicht om naar rato van de hoogte van haar deelnemersbijdrage een extra bijdrage te verstrekken om te voldoen aan de verplichtingen die resteren na verzilvering van het vermogen. Hieronder vallen ook de verplichtingen die bij derden ontstaan, doordat zij personeel ter beschikking hebben, waarvoor als gevolg van de liquidatie geen werk meer is. De gemeentelijke bijdrage is gebaseerd op een bedrag per inwoner en de hoogte daarvan wordt jaarlijks in de begroting/rekening tot uiting gebracht.De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 3.550

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 1.320.000Per 31-12-2014 € 1.313.000Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 2.351.000Per 31-12-2014 € 2.351.000Resultaat: 2015: € 6.353

Beleidsvoornemens De Euregio heeft de Strategische Agenda 2020 vastgesteld om aansluiting te verkrijgen bij het Europees subsidieprogramma Interreg V, dat betrekking heeft op het Nederlands-Duits grensgebied (vier Euregio’s). De strategische agenda biedt aan de inwoners, bedrijven en leden van de Euregio ruimte voor inbreng van projecten en activiteiten. Ook zijn er parallellen met de strategische visie Land van Cuijk en zijn er met een gebiedsgerichte uitwerking ontwikkelmogelijkheden voor thema’s als agrofood, arbeidsmarkt, bereikbaarheid, energie, gezondheid, recreatie en toerisme. Van een directe Graafsche betrokkenheid is sprake bij de projecten ‘Duits lijntje’ en ‘Gesunde Kinder und Gesunde Kommunen’

Ontwikkelingen De ontwikkelingen binnen dit samenwerkingsverband worden gevolgd. Daarnaast is een subsidieaanvraag in voorbereiding om mede uitvoering te geven aan de agenda voor grensoverschrijdende samenwerking “van achterland naar kloppend hart”.

2015 € 7.763.443 en de boekwaarde bedraagt € 5.000.000. Het is op grond van weten regel-geving niet mogelijk om de boekwaarde (tegen historische kostprijs) te verhogen tot de markt-waarde.

Paragraaf 5 BedrijfsvoeringVoor het onderdeel bedrijfsvoering verwijzen wij u naar de jaarrekening van de gemeenschappelijke regeling Werkorganisatie CGM.

Paragraaf 6 Verbonden partijenInleidingIn deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de relaties en verbindingen van de gemeente met (verbonden) derde partijen, waarin bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend én waarmee financieel belang is gemoeid. Met ‘bestuurlijk belang’ wordt bedoeld: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met ‘financieel belang’ wordt bedoeld, dat de gemeente de middelen die zij ter beschikking heeft gesteld kwijt is in geval van een faillissement van de verbonden partij en/of dat er in geval van financiële problemen bij de verbonden partij, verhaal op de gemeente kan plaatsvinden. Subsidies bijvoorbeeld vallen veelal niet onder het criterium ‘verbonden partijen’, omdat deze zich vaak beperken tot slechts een financieel belang.

Voor het inzicht van de gemeenteraad is het van belang, dat de relatie tussen verbonden partijen en het publieke belang, zoals geconcretiseerd in de programma’s, op hoofdlijnen wordt aangegeven. Verbonden partijen voeren vaak beleid uit dat de gemeente in principe ook zelf kan (blijven) doen. De verbonden partij wordt in die situatie geman-dateerd door de gemeente. De gemeente of samenwerkende gemeenten, blijven de uiteindelijke verantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. De raad heeft echter een kaderstellende en

controlerende taak bij de programma’s. Vooral dient afgevraagd te worden of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd kunnen worden. Andere belangrijke aspecten bij verbonden partijen zijn de kosten en de financiële risico’s die dat met zich meebrengt.

Gezien het grote aantal verbonden partijen hebben gemeenten in de regio Brabant Noordoost een adoptieregeling afgesproken. Dit houdt in dat een klein aantal gemeenten de kadernota, begroting en jaarstukken van een verbonden partij analyseert en overleg heeft met de betreffende verbonden partij hierover. Hierover worden de overige deel-nemende gemeenten door de adoptiegemeenten geadviseerd.

Voor verbonden partijen waarbij de cijfers van de jaarrekening 2015 bekend zijn, zijn de financiële cijfers over het jaar 2015 opgenomen. Voor de andere verbonden partijen zijn de meest recente financiële cijfers opgenomen uit de jaarrekening 2014.


2. Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord te ‘s-Hertogenbosch

Publiek belang Het behartigen van het belang van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde, waar mogelijk integrale, uitvoering van de hulpverlening in het werkgebied evenals de voorbereiding daarvan.

Partijen De Veiligheidsregio Brabant-Noord omvat de Brandweer, de Geneeskundige Hulp-verlening in de Regio (GHOR), het Gemeenschappelijk Meldcentrum en Bevolkings-zorg. In de veiligheidsregio werken 19 gemeenten, de GGD en de Nationale Politie samen. Verder werken ook het Waterschap Aa en Maas, het Waterschap De Dommel en het Regionaal Militair Commando-Zuid in de veiligheidsregio samen.

Bestuurlijk belang De burgemeester is lid van het algemeen bestuur. Wethouder A.M. Henisch treedt op als plaatsvervangend lid.

Financieel belang Jaarlijkse exploitatiebijdrage in de vorm van een bedrag per inwoner. In geval van opheffing, op basis van een besluit van het algemeen bestuur, is de gemeente partij in de liquidatie. De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 858.680

Risico’s Eigen Vermogen: per 31-12-2015 € 10.758.000 per 31-12-2014 € 9.365.000Vreemd Vermogen: per 31-12-2015 € 20.608.000per 31-12-2014 € 20.644.000Resultaat: 2015: € 1.577.000

BeleidsvoornemensOntwikkelingen

In de Veiligheidsregio Brabant-Noord is met inbreng van de raden in december 2015 het meerjarenbeleidsplan 2016-2019 vastgesteld. De uitwerking daarvan geschiedt de komende jaren via de programma’s risicobeheersing, crisisbeheersing en rampen-bestrijding, bevolkingszorg, GHOR , Gemeenschappelijk Meldcentrum (GMC) en Incidentbestrijding Brandweer. Leidraad in de uitwerking zijn steeds schaalvergroting, samenwerking, participatie, focus op de voorkant van de problematiek, en verbinden en communiceren.Schaalvergroting onder meer door de vorming van een landelijke meldkamer-organisatie. Uit oogpunt van kwaliteitsverbetering en efficiency samenwerken; ook door middel van participatie; door en met burgers, instellingen en bedrijven.

De GHOR zal zich ontwikkelen van een meer uitvoerende geneeskundige hulp-verleningsorganisatie tot een netwerkorganisatie, die de geneeskundige partners bijeen brengt. Concreet zal de GHOR bij rampen en crises de spil vormen als crisis-organisatie publieke gezondheid, waarin met het gezondheidsdomein wordt samengewerkt (van Regionale Ambulance Voorziening tot ziekenhuizen, GGD, thuiszorg en mantelzorg).

Ten aanzien van de schaalvergroting door de vorming van een landelijke meldkamer-organisatie wordt van 22 regionale meldkamerlocaties teruggegaan naar maximaal 10 meldkamerlocaties, waarbij is bepaald dat voor de regio Oost-Brabant gekozen wordt voor de huidige locatie ’s-Hertogenbosch.

3. Stichting Beheer en Exploitatie Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf te Oss

Publiek belang De instandhouding van de voorziening en het faciliteren van het personeel en de organisatie van het Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf (RVML).

Partijen Gemeenten Oss, Bernheze, Uden, Veghel, Sint Anthonis, Grave, Landerd, Cuijk, Boxmeer, Mill en Sint Hubert, Boekel.

Bestuurlijk belang Bestuurslidmaatschap van de burgemeester. De locoburgemeester treedt op als plaatsvervangend lid.

Financieel belang Jaarlijkse exploitatiebijdrage in de vorm van een bedrag per inwoner. In geval van liquidatie zullen de resterende kosten worden verdeeld. Deze zijn gering omdat het veiligheidshuis geen personeel in dienst heeft. De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 9.439

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 131.043Per 31-12-2014 € 113.339Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 127.133 Per 31-12-2014 € 76.376Resultaat: 2015: € 17.704

Beleidsvoornemens Het Veiligheidshuis neemt maatregelen om de huisvestingskosten beheersbaar te houden. Enkele ketenpartners, hebben niet de behoefte meer in het veiligheidshuis te werken. Zoals het Openbaar Ministerie vanwege de invoering van ZSM, maar ook vanwege bezuinigingen. Hierdoor daalt de ontvangst van de werkplekvergoedingen. De partners hebben daarnaast nieuwe eisen/wensen ten aanzien van de werkplekken.Medewerkers zullen opgeleid worden om de kwaliteit op procesregie te verhogen i.v.m. de invoering van het werken volgens het zogenaamde landelijke kader voor veiligheidshuizen. Het Veiligheidshuis regisseert dit complexe onderwerp.

Ontwikkelingen Het Veiligheidshuis past zich aan, aan de veranderende omgeving. Het veiligheids-huis sluit zich aan op het nieuw ingerichte en in ontwikkeling zijnde sociale domein vanwege de transities. De veiligheidshuizen in Oost-Brabant werken samen. Het doel is te komen tot één visie op hoofdprocessen, inrichting en bekostigingssystematiek.


4. Gemeenschappelijke regeling Brabants Historisch Centrum te ‘sHertogenbosch

Publiek belang Op grond van artikel 2 van de gemeenschappelijke regeling is het doel 'de belangen van de minister, de gemeenten en de waterschappen bij alle aangelegenheden betreffende de archiefbescheiden en collecties die berusten in de rijksarchiefbewaar-plaats in de provincie Noord-Brabant en de archiefbewaarplaatsen van de gemeenten en de waterschappen, in gezamenlijkheid te behartigen'.

Partijen Het Rijk, achttien gemeenten en twee waterschappen.

Bestuurlijk belang Het bestuur bestaat uit acht leden, de minister wijst vier leden aan en de raden van de gemeenten en de algemene besturen van de waterschappen wijzen uit hun midden, de voorzitters van die raden en die algemene besturen inbegrepen, of uit de kring van wethouders, gezamenlijk vier leden aan. De gemeente Grave is in het portefeuillehoudersoverleg vertegenwoordigd door de burgemeester.

Financieel belang • Gedurende de periode 2013-2016 blijft de operationele missie ‘meer publiek, meer divers publiek’ onverkort van kracht. Nieuw beleid wordt budgetneutraal gerealiseerd.

• De bijdrage per inwoner is € 3,92. Er is een 0-lijn doorgevoerd op basis van het ‘bijdrageniveau’ 2009. Deze 0-lijn wordt al gehanteerd vanaf 2009. Vanuit dit perspectief is al een structurele bezuiniging doorgevoerd van 7%.

• Vanaf 2012 is een aanvullende, structurele bezuiniging opgelegd van 3%. Op basis van de toekomstvisie is bezuinigd op rijksvoorzieningen en is een taakstellende bezuiniging ingeboekt op de organisatiekosten van het BHIC. Met deze maatregelen werd voldaan aan de wens om in totaal 10% te korten op de gemeenschappelijke regelingen.

• In de meerjarenbegroting 2013-2016 is, vanuit de onzekere financiële situatie, een budgetindex van 0% doorgerekend.

• In het afstemmingsproces ‘gemeenten en gemeenschappelijke regelingen’ is een 10%-korting in de periode 2012-2015 vanaf de begroting 2011 vastgelegd.

• De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 47.800

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 2.033.518Per 31-12-2014 € 1.207.596Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 2.780.180Per 31-12-2014 € 3.184.139Resultaat: 2015: € 4.054

Beleidsvoornemens Het BHIC zal zich in de toekomst vooral gaan richten op digitale dienstverlening. Het zogenaamde e-depot is een majeur project. Dit gaat het digitale depot worden, waar digitale archiefbescheiden, die van de gemeente naar het BHIC moeten worden overgedragen, langdurig bewaard gaan worden. Het rijk neemt het initiatief bij de ontwikkeling van het digitale depot. Eerst zullen de digitale archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat worden gebruikt om het e-depot bij de overheid te gaan vullen. Hierna zullen de digitale over te dragen archieven van de gemeenten volgen. Digitalisering zal op den duur de dure zogenaamde fysieke dienstverlening gaan ontlasten. Via Internet kan het geïnteresseerde publiek de informatie zonder tussenkomst van een medewerker bereiken. Het bestuur van BHIC heeft besloten om de leeszaal in Grave met ingang van 1 januari 2017 te sluiten. Er wordt gezocht naar een passende oplossing om het archief toegankelijk te houden.

Ontwikkelingen In de bestuursvergadering van 9 oktober 2015 is unaniem gekozen voor uitbreiding van het bestuur van zes naar acht leden.

De beleidsvisie is opgenomen in “Gegist bestek: het BHIC in 2019”. In deze notitie worden de meerjarige trends onderscheiden die de toekomstagenda van het BHIC zullen bepalen: verdere daling van het fysieke publieksbereik, sterke stijging van het digitale publieksbereik, voorts de noodzaak tot toenemende samenwerking met andere erfgoedaanbieders en verdere afslanking van de eigen organisatie.

5. Gemeenschappelijke regeling Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden – West – Noord te ’s-Hertogenbosch

Publiek belang De gemeentelijke taak op het gebied van ambulancevervoer, ondergebracht in een gemeenschappelijke regeling vanwege de publieke borging en afstemming met GHOR.

Partijen 46 gemeenten in Noord-Brabant.

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuille-houder Gezondheidszorg of door een collegelid dat reeds lid is van het bestuur van de gemeenschappelijke regeling GGD Hart voor Brabant. Voor Grave is aangewezen wethouder A.M. Henisch. Als plaatsvervanger is wethouder J. Joon aangewezen.

Financieel belang De gemeentelijke bijdrage voor de ambulancevoorziening is komen te vervallen vanaf 2011.

Risico’s Externe ontwikkelingen zoals rijksbezuinigingen en/of kostensaneringen bij de zorgverzekeraars kunnen leiden tot een (hogere) gemeentelijke bijdrage.Eigen Vermogen:Per 31-12-2015 € 9.857.272 Per 31-12-2014 € 10.021.770Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 26.285.635 Per 31-12-2014 € 23.194.622Resultaat: 2015: - € 164.501

Beleidsvoornemens Niet van toepassing.

Ontwikkelingen Op 1 januari 2013 is de Tijdelijke wet ambulancezorg (Twaz) in werking getreden. Centraal in de Twaz staat dat in iedere regio één aanbieder van ambulancezorg wordt aangewezen om ambulancezorg te verlenen.De Twaz is een tijdelijke wet die vijf jaar geldt.De minister heeft per 1-1-2012 een voorlopige vergunning voor 5 jaar toegewezen aan de huidige Regionale Ambulancevoorzieningen (RAV’s).Gezien het afschaffen van de gemeentelijke bijdrage en de invoering van de Tijdelijke wet ambulancezorg wordt nu onderzocht of de gemeenschappelijke regeling in stand moet worden gehouden.


6. Gemeenschappelijke regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst ‘Hart voor Brabant’ te ‘s-Hertogenbosch

Publiek belang Gemeentelijke taak op het gebied van ‘preventieve gezondheidszorg’ voor alle leeftijdsgroepen, ondergebracht in een gemeenschappelijke regeling.

Partijen 27 Brabantse gemeenten in de regio Midden-Brabant, Den Bosch en Brabant Noordoost.

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door wethouder A.M. Henisch en neemt deel aan het regionaal ambtelijk overleg en het portefeuillehouder-overleg. Als plaatsvervanger is wethouder J. Joon aangewezen.

Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie op basis van de af te nemen diensten/producten. In geval van opheffing op basis van een besluit van het Algemeen bestuur, is de gemeente partij in de liquidatie.

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 9.858.140 Per 31-12-2014 € 9.848.707Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 8.468.199Per 31-12-2014 € 9.449.308Resultaat: 2015: € 2.307.971

Beleidsvoornemens De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van iedereen, met speciale aandacht voor risicogroepen. Dit doen ze door risico’s voor de gezondheid te voorkomen en de gezondheid van alle inwoners te bevorderen, in het kader van de Wet publieke gezondheid (Wpg) en de jeugdgezondheidszorg (0-4 jarigen). Het algemeen bestuur heeft de volgende speerpunten benoemd:Gelijke kansen, door het terugdringen van gezondheidsachterstanden;Gezonde omgeving, door te zorgen voor gezonde fysieke en sociale omgeving;Vitale bevolking, door te investeren in preventie.

Ontwikkelingen De GGD zoekt vanuit haar medische deskundigheid actief de aansluiting bij de ontwikkelingen in het sociaal domein (bv. ‘dichtbij werken’). Deze ontwikkeling past bij de ontwikkelingen rondom de transities in het sociaal domein.

De GGD heeft naast het reguliere werk de focus op de volgende acties liggen: • Het doorontwikkelen van het basispakket Jeugd Gezondheidzorg (JGZ) (ingevoerd

per 1-1-2015).• Betere informatie en adviezen voor gemeenten (meer maatwerk, vraaggericht,

flexibel, op verschillende niveaus: gemeente, wijk en school).• Bijdragen aan de sociale wijkteams (vanuit eigen expertise, op maat per gemeente).• Meer samenwerken met huisartsen, scholen en andere partners (ingezet in 2014,

nu doorontwikkelen).• Meer preventie (informatie en advies) voor ouderen en chronisch zieken.• Meer activiteiten op het gebied van bemoeizorg en Overige Geestelijke Gezond-

heidszorg (OGGZ) (adviseren en indien opdracht wordt verstrekt door individuele gemeenten participeren in multidisciplinaire aanpak).

• Ruimte voor innovatie.

7. Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN) te Cuijk

Publiek belang Volgens artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling heeft de ODBN als doel 'de behartiging van de gemeenschappelijke belangen op het gebied van milieuzorg'.

Partijen Dit houdt in doelmatig en milieuvriendelijk inzamelen, afvoeren en verwerken van afval door preventie, hergebruik, nuttige toepassingen, verbranden en storten. Ook ligt er een taak op het gebied van voorlichting, monitoring, beleidsontwikkeling en advisering.

Bestuurlijk belang Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint. Anthonis, Sint Oedenrode, Uden, Veghel, ’s Hertogenbosch, Boxtel, Sint-Michielsgestel, Vught, Schijndel en Haaren.

Financieel belang De ODBN werkt met tariefdifferentiatie, waarbij het tarief is gekoppeld aan de inschaling van de functie van de betreffende medewerker. Het gemiddeld uurtarief 2015 bedroeg € 80,58.De taak ”samenwerkingsbudget” (in het verleden type-1 taken) is in 2014 beëindigd. Conform de gemeenschappelijke regeling zal de bijdrage van die gemeenten voor deze taak worden afgebouwd over een periode van 4 jaren. De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 178.041

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 8.232.539Per 31-12-2014 € 7.052.674Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 20.280.070Per 31-12-2014 € 16.895.862Resultaat: 2015: € 2.579.314

Beleidsvoornemens De ODBN wil zich ontwikkelen tot een expertisecentrum voor de aangesloten gemeenten en haar kennis en ervaring verdiepen op het gebied van duurzame streekontwikkeling. De traditionele toezichthoudende dienstverlening zal steeds meer een integraal karakter krijgen.

Ontwikkelingen Aangaande de organisatie van de ODBN is het door het DB en AB vastgestelde Plan van Aanpak in uitvoering genomen. Dit plan is erop gericht om het fundament van de ODBN middels de daarin opgenomen bouwstenen op orde te brengen voor een transparante, professionele, dienstverlenende basisorganisatie die is toegerust om haar kerntaak volgens de vooraf afgesproken kwaliteit uit te voeren.

8. Gemeenschappelijke regeling Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel te Cuijk (m.i.v. 1 sept. 2013 ODBN)

Publiek belang Het doel van de bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel (BCA) is het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval.

Partijen Gemeenten Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis.

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het bestuur door wethouder H.A.W.M. Daandels.

Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie via een bedrag per inwoner.

Risico’s De kosten afvalverwerking worden voor 100% doorberekend in de tarieven reinigings-rechten. De gemeentelijke voorziening bedraagt op 31-12-2015 € 167.585.

Beleidsvoornemens De strategie van het afvalbeleid van de BCA sluit aan bij het landelijke, provinciale en regionale beleid.

Ontwikkelingen Duurzaam omgaan met afval en energieterugwinning.


9. Gemeenschappelijke regeling Kleinschalig Collectief Vervoer Brabant-Noordoost te Oss

Publiek belang Het bevorderen van de beschikbaarheid van een collectieve, vraagafhankelijke vervoersvoorziening voor diverse doelgroepen, in samenwerking tussen de provincie Noord-Brabant en de bij de Gemeenschappelijke Regeling (GR) aangesloten gemeenten.

Partijen Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Sint-Oedenrode, Uden en Veghel.

Bestuurlijk belang De gemeente is in de GR vertegenwoordigd in het algemeen en dagelijks bestuur door wethouder J. Joon.

Financieel belang Jaarlijkse bijdrage aan de feitelijke vervoerskosten van Wmo-reizigers. Jaarlijkse bijdrage aan beheerskosten. De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 7.077Er is geen sprake van een financieel belang in de zin van een kapitaaldeelname.

Risico’s Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 1.134.288Per 31-12-2014 € 1.525.259 Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 491.343Per 31-12-2014 € 642.917Resultaat: 2015: € 67.949

Beleidsvoornemens Integratie vervoersvormenBinnen de GR wordt via vaststelling van een bestuurlijke visie de komende jaren onderzocht in hoeverre andere vormen van collectief vervoer opgenomen kunnen worden in het vervoersaanbod, zodat schaalvoordelen zoveel mogelijk benut worden. Hierbij zullen tevens de mogelijkheden van een Brabantbrede regiecentrale nader onderzocht worden.

Ontwikkelingen De huidige overeenkomst voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en openbaar vervoer (Ov) Regiotaxivervoer met opdrachtnemer Munckhof B.V. loopt af op 31 december 2016. In 2015 zijn de voorbereidingen voor een nieuwe aanbesteding opgestart.

10. Gemeenschappelijke regeling Werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant te Oss

Publiek belang De Wsw is een vrijwillige voorziening voor een aparte groep van arbeidsgehandicapten die vanwege de ernst van hun lichamelijke, verstandelijke en/of psychische handicap aangewezen zijn op aangepaste arbeid. Zij kunnen geen reguliere arbeid verrichten, ook niet met inzet van re-integratievoorzieningen. Doel van de Wsw is om aan zoveel mogelijk arbeidsgehandicapten die hiervoor zijn geïndiceerd aangepaste arbeid te bieden die aansluit bij de capaciteiten en mogelijkheden. Vooral wordt bevorderd dat inwoners uit de regio Noordoost-Brabant met een grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt hulp wordt geboden bij het verkrijgen van betaald werk'. Door een wetswijziging is nieuwe instroom in de Wet Sociale Werkvoorziening per 01-01-2015 niet langer mogelijk.

Partijen Gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Uden en Veghel

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuille-houder Sociale Zaken.

Financieel belang In geval van opheffing besluit het algemeen bestuur tot liquidatie en stelt daartoe regels op. Naast een bijdrage per inwoner in de bestuurs- en secretariaatskosten stelt de gemeente de rijksbijdrage WSW beschikbaar aan het Werkvoorzieningsschap. Het werkvoorzieningsschap stort jaarlijks 50% van de uit te keren winst in de zoge-naamde algemene gemeentelijke reserve (AGR). Dit dividend is gerelateerd aan de mate waarin de gemeente diensten van de IBN heeft afgenomen. Uit deze reserve kan de gemeente incidentele opdrachten aan de IBN verstrekken, welke hieruit worden betaald. De bijdrage over 2015 is vastgesteld op: € 3.805

Risico’s De materiële uitvoering van de Wsw is opgedragen aan de 100% deelneming IBN-Holding B.V. In een sociaal-economisch contract zijn de wederzijdse rechten en verplichtingen vastgelegd. De bevoegdheden van de Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders worden uitgeoefend door het Algemeen Bestuur van het Werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant. De bedrijfsvoering risico’s zijn hiermee indirect voor de deelnemende gemeenten.Eigen Vermogen: Per 31-12-2015 € 29.119.200Per 31-12-2014 € 26.008.000Vreemd Vermogen: Per 31-12-2015 € 1.649.900Per 31-12-2014 € 1.321.100Resultaat: 2015: € 3.111.200

Beleidsvoornemens De ontwikkelingen met betrekking tot de Wsw en andere regelgeving op het terrein van werk en inkomen blijven punten van aandacht. In samenwerking met de deelnemende gemeenten wordt gekomen tot afstemming en coördinatie van activiteiten op het terrein van het gemeentelijke arbeidsmarktbeleid.

Ontwikkelingen Structurele samenwerking met gemeenten, UWV en bedrijfsleven staan komende jaren op de voorgrond. Bezuinigingen van het Rijk op de Wsw zullen de exploitatie onder druk zetten.


11. Gemeenschappelijke regeling Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert (CGM) te Cuijk

Publiek belang Doel van de regeling is het bewerkstelligen van een kwalitatief hoogwaardige- en een doelmatige uitvoering door de Werkorganisatie CGM van de door de deelnemende gemeenten aan deze organisatie opgedragen taken. Dit op basis van een jaarlijkse dienstverleningsovereenkomst. In voorkomende gevallen is het mogelijk dat er tussen-tijds in een separate deelopdracht taken door de deelnemende gemeenten aan de Werkorganisatie CGM worden opgedragen.

Partijen De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert.

Bestuurlijk belang Het bestuur bestaat uit een lid per deelnemende gemeente. De colleges en de burgemeesters wijzen, in onderling overleg, uit hun midden de leden en de plaats-vervangende leden per gemeente aan.

Financieel belang De begroting van de Werkorganisatie CGM is gebaseerd op de uitkomsten van de dienstverleningsovereenkomsten die de deelnemende gemeenten met de organisatie afsluiten. De bijdrage 2015 voor de gemeente Grave is vastgesteld op € 7.256.742

Risico’s Reserves en voorzieningen worden gevormd overeenkomstig de door het Algemeen Bestuur uitgevaardigde richtlijnen. Binnen de Gemeenschappelijke Regeling wordt geen eigen vermogen gevormd. De gemeenten dragen er zorg voor dat de Werkorganisatie CGM te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te voldoen. Eigen Vermogen:per 31-12-2015 € 60.422per 31-12-2014 € 597.218 Vreemd Vermogen: per 31-12-2015 € 5.402.157per 31-12-2014 € 12.308.722Resultaat: 2015: € 60.422

Beleidsvoornemens Een slagvaardige organisatie die de gemeentelijke taken zakelijk en professioneel uitvoert en tevens vorm geeft aan de lokale ambities van de drie gemeentebesturen. Een belangrijk uitgangspunt is dat de drie gemeenten (raad, college en burgemeester) en de gemeenten als rechtspersoon zelfstandig blijven.

Ontwikkelingen De gemeenschappelijke regeling zal worden aangepast conform de gewijzigde wet op de gemeenschappelijke regelingen.

12. Gemeenschappelijke regeling openbaar basisonderwijs gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave, Mill en Sint Hubert te

Publiek belang Het schoolbestuur van het openbaar, primair onderwijs in de gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave en Mill en Sint Hubert is ondergebracht bij de Stichting Invitare Openbaar Onderwijs. Ofschoon het bestuur van het openbaar onderwijs is ondergebracht bij deze stichting heeft de gemeente op grond van artikel 48 van de Wet op het primair onderwijs een toezichthoudende taak ten aanzien van het openbaar onderwijs. Dit toezicht heeft betrekking op de algemene toegankelijkheid ongeacht geloofsovertuiging en op het voorzien van voldoende gelegenheid tot het volgen van openbaar onderwijs in de betrokken gemeenten. Voor de uitvoering van deze toezichthoudende taken, met uitzondering van de opheffing van scholen is een gemeenschappelijk orgaan ingesteld. Het toezicht van het gemeenschappelijk orgaan beperkt zich tot de in de wet genoemde taken. Het toe-zicht op het dagelijkse reilen en zeilen wordt uitgevoerd door een raad van toezicht.

Partijen De gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave en Mill en Sint Hubert.

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het gemeenschappelijk orgaan door de portefeuillehouder onderwijs en neemt deel aan het bestuurlijk overleg.

Financieel belang De uitvoering van het secretariaat van het gemeenschappelijk orgaan wordt door de gemeente Cuijk verzorgd. De overige gemeenten dragen ieder hier financieel € 250 per jaar aan bij, zo ook Grave.

Risico’s Niet van toepassing.

Beleidsvoornemens Als gevolg van een wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen dient de gemeenschappelijke regeling aangepast te worden. Mogelijk leidt dit tot andere invulling van de toezichthoudende functie met ingang van 1 januari 2016.


13. Regionaal Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Brabant Noordoost (RBL- BNO) te Oss

Publiek belang De gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Sint Oedenrode, Uden en Veghel hebben de gemeentelijke taken op het gebied van de leerplicht en voortijdig schoolverlaten sinds 1 augustus 2009 ondergebracht bij het Regionaal Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Brabant Noordoost (RBL BNO) van de gemeente Oss. De gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op het gebied van leerplichtwet 1962 en de wet regionale meld- en coördinatiefunctie 2001 zijn daarvoor ondergebracht in een gemeen-schappelijke regeling, zonder oprichting van een openbaar lichaam, conform artikel 8 lid 2 wet gemeenschappelijke regelingen.

Partijen Gemeenten Boekel, Bernheze, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Sint-Oedenrode, Uden en Veghel.

Bestuurlijk belang De gemeente Grave neemt deel aan het bestuurlijk overleg van het algemeen en dagelijks bestuur van het RBL-BNO en wordt hierin vertegenwoordigd door wet-houder J.Joon

Financieel belang Zowel de personeelskosten als de uitvoeringskosten die verbonden zijn aan de uitvoering van taken van het RBL-BNO worden omgeslagen over de deelnemende gemeenten op basis van inwonersaantal. De bijdrage 2015 van de gemeente Grave bedraagt € 25.229

Risico’s Reserves per 31-12-2015 € 130.085per 31-12-2014 € 180.437Resultaat: 2015: € 4.444

Beleidsvoornemens Doel van deze regionale samenwerking is het komen tot een uniforme werkwijze en een hogere kwaliteit van uitvoering en dienstverlening van de gemeentelijke taken op het gebied van leerplicht en voortijdig schoolverlaten.

Paragraaf 7 GrondbeleidInleidingIn deze paragraaf geven we aan op welke wijze het grondbeleid bijdraagt aan de ruimtelijke doel-stellingen van de gemeente. Daarnaast omschrijven we kort de uitvoering van het grondbeleid. Van alle grondexploitaties is een actuele prognose weergegeven. Tot slot volgt een toelichting op de uitgangspunten met betrekking tot de reserves en voorzieningen en de risico’s in relatie tot de grondexploitatie.

De verantwoording over de grondexploitaties vindt twee keer per jaar (bij de jaarrekening en begroting) plaats om het proces te verankeren in de planning- en controlcyclus. Verder gebruiken we de tussentijdse bestuurlijke rapportages om verantwoording af te leggen over de grond-exploitaties van de gemeente.

BeleidGrondbeleidIn de in 2013 vastgestelde nota grondbeleid is het concept sturend grondbeleid toegelicht. Dit concept gaat uit van een manier van werken die, door de inzet van grondbeleidsinstrumenten welke worden toegespitst op de locatie en situatie, leidt tot de tijdige bestuurlijke gewenste verandering in het ruimtelijk grondgebruik. Het doel hiervan is het voeren van de regie over een ruimtelijke ontwikkeling. Daarnaast is het doel het kosten-verhaal (verhaal van de kosten als gevolg van een door een marktpartij gewenste planologische verandering) zeker te stellen.

Gezien de beperkte grondposities van de gemeente Grave en de verruimde mogelijkheden ten aanzien van het kostenverhaal was een her-overweging van de te hanteren strategie van belang. Het op actieve wijze voeren van het grondbeleid is omgezet in een faciliterende opstelling van de gemeente met behoud van de regie over de ruimtelijke ontwikkelingen. Dit geldt zowel voor projecten die reeds in gang zijn gezet als voor projecten die nog opgestart worden.

GrondprijsbeleidIn de Nota grondbeleid 2013 is opgenomen op welke wijze de gemeente invulling geeft aan haar grondprijsbeleid. Per locatie (waar sprake is van gemeentelijk eigendom) wordt bezien welke grondprijsmethode(n) de meest aangewezen is (zijn) om te komen tot een marktconforme prijs-stelling. Dit sluit aan bij het hiervoor beschreven concept sturend grondbeleid.

De parameters in de grondexploitatieDe invloed van gebruikte parameters in lang-lopende grondexploitaties is groot. Daarom is het van belang deze parameters zorgvuldig vast te stellen en jaarlijks te monitoren. De trends en ontwikkelingen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan zijn hierbij van belang. Daarnaast zijn recente marktontwikkelingen van belang voor de verwachting van de ontwikkeling van de parameters in de komende periode. In onderstaande tabel zijn de parameters verwerkt zoals we deze hanteren binnen de grondexploitatie-projecten. Het gehanteerde rentepercentage sluit aan op de rekenrente van de algemene dienst.

Parameters 2016 2017 2018 2019 2020

Rente 3% 3% 3% 3% 3%

Opbrengstenstijging 1% 1% 1% 1% 2%

Kostenstijging 2% 2% 2% 2% 2%


Prognose grondexploitatiesVoor de gronden die in eigendom zijn van de gemeente zijn grondexploitatieberekeningen gemaakt en vastgesteld. De financiële ontwikke-ling van de grondexploitaties heeft aanhoudend bijzondere aandacht. Alle grondexploitaties zijn cijfermatig herzien per prijspeil 1 januari 2016. De volgende vijf P’s vormen de leidraad bij de

inhoudelijke herziening: programma, planning, parameters, prijs en plankosten. Door de grond-exploitaties op basis van deze onderdelen te actualiseren blijven de uitgangspunten zo realistisch mogelijk. In de tabellen hieronder is een financieel en programmatisch overzicht opgenomen van de drie actieve grondexploitaties binnen de gemeente Grave.

Reserves en voorzieningen Stand per 1-1-2016

Voorziening verliesgevende complexen 0

Risicoreserve grondexploitaties 0

Grondexploitatie Programma nog te realiseren

Woningen (aantal) Bedrijven (m2) Overig (m2)

Bedrijvenpark De Bons - 19.233 -

De Stoof fase 2 20 - -

Dorpshart Velp 9 - -

Totaal 29 19.233 0

WinstnemingenDe regels met betrekking tot de winstneming zijn door de commissie BBV aangescherpt. De commissie doet stellige uitspraken en aanbevelingen waar gemeenten rekening mee moeten houden bij hun grondexploitaties. Ten aanzien van de winst-nemingen heeft de commissie in zijn aanbevelingen aandacht gevraagd voor het voorzichtigheids-beginsel. Er is momenteel geen sprake van tussen-tijdse winstnemingen binnen de Graafse grond-exploitatie.

Reserves en voorzieningen, risico’s en weerstandsvermogenDe vermogenspositie van de grondexploitatie bestaat uit diverse reserves en voorzieningen die van voldoende niveau moeten zijn om de grond-exploitatie te kunnen ‘betalen’ totdat de projecten volledig zijn gerealiseerd.

ReservesVoor de grondexploitaties is een risicoanalyse uitgevoerd. Voor elke grondexploitatie is een pessimistisch scenario opgesteld. De analyse

heeft ertoe geleid dat de risicobuffer is gesteld op € 0,00 voor de reguliere grondexploitaties. Geen van de grondexploitaties heeft een negatieve contante waarde bij de doorrekening van een pessimistisch scenario.

VoorzieningenDe voorziening verliesgevende complexen dient om grondexploitaties die in de toekomst naar verwachting verliezen zullen opleveren te dekken. Aangezien er per 1 januari 2016 en na de in deze nota voorgestelde besluitvorming geen complexen zijn met een geprognosticeerd verliesgevend resultaat is de stand van deze voorziening 0.

WeerstandsvermogenHet totale bedrag aan toekomstige opbrengsten voor de grondexploitatieprojecten is aanzienlijk hoger dan de boekwaarde van deze projecten ad € 446.672,= (per 1-1-2016). Er is voldoende weerstandsvermogen aanwezig.

In onderstaande tabel is de stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2016 weergegeven.

Grondexploitatie Boek-waarde 1-1-2016

Nog te realiseren

kosten

Nog te realiseren

opbrengsten

Looptijd t/m Netto contante waarde 1-1-2016

Bedragen in €Bedrijvenpark De Bons 419.704 798.142 2.044.061 2020 696.353

De Stoof fase 2 15.562 38.147 325.000 2017 266.803

Dorpshart Velp 11.406 23.262 41.391 2018 5.359

Totaal 446.672 859.551 2.410.452 968.515

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | JAARREKENING 97 JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | JAARREKENING96

JAARREKENING

Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Programma Primitieve begroting Begroting na wijziging Realisatie Verschil

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Saldo

(Bedragen x € 1.000)

1. Dienstverlening, veiligheid

en bestuur

2.968 232 -2.735 N 3.837 367 -3.471 N 4.070 510 -3.560 N -89 N

2. Openbare ruimte 3.898 1.901 -1.997 N 7.474 1.810 -5.665 N 6.162 2.063 -4.099 N 1.566 V

3. Bouwen, wonen en milieu 3.137 1.575 -1.563 N 4.975 2.576 -2.399 N 4.309 2.419 -1.889 N 509 V

4 Kind, cultuur en sport 2.598 413 -2.185 N 2.786 292 -2.494 N 2.618 305 -2.314 N 180 V

5. Maatschappelijke zaken 13.556 5.013 -8.543 N 13.576 2.940 -10.636 N 12.075 2.320 -9.755 N 881 V

Totaal programma’s 26.157 9.134 -17.023 N 32.648 7.985 -24.665 N 29.234 7.617 -21.617N 3.048 V

Algemene dekkingsmiddelen

en onvoorzien

6.485 23.686 17.201 V 30 19.554 19.523 V 881 19.554 18.673 V -850 N

Gerealiseerde totale saldo

van baten en lasten

32.642 32.820 178 V 32.678 27.539 -5.141 N 30.115 27.171 -2.944 N 2.197 V

Totaal reservemutaties 190 12 178 N 11.034 16.609 5.575 V 11.047 14.851 3.804 V -1.771 N

Gerealiseerde resultaat 32.832 32.832 0 43.713 44.147 434 V 41.162 42.022 860 V* 426 V **

* Positief resultaat van € 859.511** Het saldo van € 426.000 (afgerond) bedraagt het verschil tussen het werkelijke resultaat van € 859.511 minus het begrote resultaat (na wijziging) van € 434.000.

Toelichting bijdrage aan CGMDe begrote bijdrage aan CGM voor gemeente Grave bedroeg € 7.370.960 voor 2015. Dit bedrag is op basis van voorschotten betaald aan de werkorganisatie CGM.

De werkelijke bijdrage is gebaseerd op de werke-lijke urenafname van CGM. Hierbij is de kosten-verdeelsystematiek gebruikt zoals deze door de drie gemeenteraden in juni 2013 is vastgesteld.

Gemeente Grave heeft in 2015 27,54% (begroot was 27,98%) van de totale uren afgenomen. De werkelijke bijdrage 2015 aan CGM kwam hiermee uit op € 7.256.742. Gemeente Grave heeft voor 2015 een bedrag van € 114.218 (totaal van alle programma’s) minder aan uren afgenomen van de werkorganisatie CGM. Dit is opgebouwd uit diverse voor- en nadelige afwijkingen op de verschillende programma’s. Deze zijn opgenomen in onderstaande toelichtingen per programma.

Toelichting per programma op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | JAARREKENING JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | JAARREKENING98 99

Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 1.1 DienstverleningIn 2015 is in totaal € 42.000 of 30% meer bruto aan leges ontvangen, voor reisdocumenten (+ € 39.000) en rijbewijzen (+ € 3.000). Dit is een landelijke tendens. We weten nu nog niet

of dit ook in 2016 het geval zal zijn. Het netto-budgettair voordeel is € 18.000 omdat in deze bruto-opbrengst rijksleges (€ 24.000) zijn opge-nomen die in 2015 zijn afgedragen aan het Rijk (hogere lasten).

Programma 1 Dienstverlening, veiligheid en bestuur

De voornaamste verschillen (> € 10.000) zijn:

Omschrijving voordelen nadelen

x € 1.000

1.1 Dienstverlening

Leges reisdocumenten/rijbewijzen 42 24

1.2 Veiligheid

N.v.t.

1.3 Bestuur

Hogere vergoeding raadsleden 34

Lagere kosten raadsleden 18

Kosten voormalig personeel 56

Kosten pensioenvoorziening wethouders 99

Lagere salarislasten griffie 29

Hogere lasten griffie 11

Hogere externe juridische advieskosten 10

Programma 1

Uren 53

Totaal 145 231




Realisatie Verschil



1.2 Veiligheid 896 1.003 1.095 -92 N

1.3 Bestuur 1.305 2.246 2.374 -128 N

Totaal Lasten 2.968 3.837 4.070 -233 N


1.2 Veiligheid 14 14 124 110 V

1.3 Bestuur 1 165 164 -1 N


Saldo 2.736 3.471 3.560 -89 N

Programma 2 Openbare ruimte




Realisatie Verschil








Totaal Lasten 3.898 7.474 6.162 1.312 V







Totaal Baten 1.901 1.810 2.063 253 V

Saldo 1.997 5.664 4.099 1.566 V

1.3 BestuurRaadDe rechtspositie van raadsleden is per 01-01-2015 aangepast als gevolg hiervan vallen de vergoe-dingen voor raadsleden hoger uit en is er sprake van een overschrijding. Daarnaast is er door de raad minder aanspraak gemaakt op de budgetten voor opleiding en advisering.

Voormalig personeelDe onderschrijding op voormalig personeel zijn het gevolg van een vroegtijdige afloop van wacht-geld/ pensioenverplichtingen als gevolg van over-lijden. Als gevolg van de lage rentestand is op basis van de pensioenberekening een hogere storting gedaan in de voorziening om te kunnen voldoen aan het wettelijk eindkapitaal.

GriffieOp 1 juni 2015 is de nieuwe griffier in dienst gekomen bij de gemeente. Hierdoor is er een onderschrijding op de salariskosten. Echter het eerste half jaar is er extra inhuur geweest van een plaatsvervangd griffier. Dit verklaart de overschrijding op de uren ondersteuning.

UrenVoor een toelichting op de uren zie “Toelichting bijdrage aan CGM”.

RechtmatigheidHet BBV schrijft voor toe te lichten als er sprake is van overschrijding van de lasten op programma-niveau en aan te geven of deze overschrijding rechtmatig is. De overschrijding op dit programma heeft geen gevolgen voor de controleverklaring, omdat de overschrijding past binnen bestaand beleid/genomen besluiten/wetswijzigingen (o.a. leges reisdocumenten, rechtspositie raadsleden, kosten pensioenvoorziening wethouders, hogere lasten griffie, interne doorbelastingen).

Daarnaast wordt een deel van de overschrijding gecompenseerd door hogere baten (rijksleges reisdocumenten).




x € 1.000


Subsidie BVL mensgerichte maatregelen 12

Kapitaallasten wegen 73


N.v.t.

2.3 Openbaar groen

N.v.t.


Uitvoering incidentele projecten 54


Riolering 111


Onderhoud gebouwenbeheerplan 2015 – 2018 44

Project snippergroen 87

Programma 2

Uren 72

Totaal 255 198

Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 2.1 Wegen en verkeerDe einddeclaratie van mensgerichte (=gedrags-beïnvloedende) maatregelen van de Provincie Noord-Brabant over het jaar 2014 is ontvangen. Het betreft hier een vergoeding van kosten die de gemeente heeft gemaakt in het kader van de BVL, het Brabants VerkeersveiligheidsLabel, voor gerichte verkeerseducatie op scholen.

Er is voordeel op de kapitaallasten, dit komt onder andere doordat er geen kosten gemaakt zijn voor de investering planstudie N324 in 2015.

2.4 Recreatie en toerismeEr is minder budget besteed aan incidentele projecten. Tevens zijn met het oog op besluit-vorming omtrent Historisch Grave uitgaven in dit kader van beperkte omvang gebleven.

Voorgesteld wordt om € 54.000 over te hevelen voor het realiseren van quick wins Historisch Grave en andere toeristische activiteiten. 2.5 Riolering en waterbeheerRioolbeheer gaat uit van 100% kostendekkendheid, wat wil zeggen dat uitgaven met betrekking tot rioolbeheer (ook gemaakte kosten voor straat-reiniging, kwijtscheldingen en waterbeheer) worden afgedekt door baten uit rioolrechten. Tekorten en overschotten worden gecompenseerd door de voorziening rioolbeheer. Met betrekking tot riolering en aanverwante gemeentelijke producten zijn er meer inkomsten gegenereerd uit rioolrechten dan uitgaven zijn geweest. Het overschot van dit totale geheel is gestort van het product riolering naar de voorziening rioolbeheer. Dit verklaart het ‘nadeel’, wat in feite geen nadeel is.

2.6 Gemeentelijke eigendommenHet geplande onderhoud als onderdeel van het gebouwenbeheerplan 2015 – 2018 is niet geheel uitgevoerd. De werkzaamheden worden in 2016 uitgevoerd. De kosten voor de uitvoering van het project snippergroen bedroegen in 2015 € 87.000. Dit project strekt zich uit over meerdere boekjaren. In de raadsinformatiebrief van maart 2016 bent u over het totale project geïnformeerd. Daarin is opgenomen dat uit grondverkopen een totale opbrengst van ca. € 300.000 is gerealiseerd. Uit deze opbrengst zijn de kosten voor uitvoering van het project gedekt. Deze kosten van ca. € 250.000 (voor Eiffel en ambtelijke inzet) hebben de opbrengsten niet overstegen. Daarmee is voldaan aan de opdracht van de raad om het project kostenneutraal uit te voeren.


RechtmatigheidHet BBV schrijft voor toe te lichten als er sprake is van overschrijding van de lasten op programma-niveau en aan te geven of deze overschrijding rechtmatig is. De overschrijding op dit programma heeft geen gevolgen voor de controleverklaring, omdat de overschrijding past binnen bestaand beleid/genomen besluiten (riolering en project snippergroen).

Programma 3. Bouwen, wonen en milieu




Realisatie Verschil




871 646 687 -41 N




Totaal Lasten 3.137 4.975 4.309 666 V



40 40 70 30 V




Totaal Baten 1.575 2.576 2.419 -157 N

Saldo 1.562 2.399 1.890 509 V




x € 1.000

3.1 Omgevingsrecht

Deelactiviteit milieu, Wabo-beschikkingen 37

Opbrengsten bouwen, Wabo-beschikkingen 62

Lagere bijdrage aan de ODBN 108

Leges overige vergunningen Wabo 11


N.v.t.

3.3 Economische zaken

N.v.t.

3.4 Afvalinzameling

Opbrengsten afvalfonds 94

Geen aanwending maar storting voorziening afvlakking tarief reinigingsheffingen 17

Lagere opbrengsten reinigingsheffingen 20

3.5 Bouwgrondexploitatie

Zie paragraaf grondbeleid

Programma 3

Uren 221

Totaal 533 37

Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 3.1 OmgevingsrechtHet positieve saldo is mede ontstaan doordat de kosten milieu van de voormalige provinciale taken lager zijn, dan de hiervoor ontvangen vergoeding via de algemene uitkering. De bijdrage aan de ODBN is lager dan begroot omdat er minder uren zijn afgenomen voor de uitvoering van VTH-taken en milieuadvisering.

De hogere opbrengsten omgevingsvergunningen komen volledig voor rekening van de bouw van het nieuwe asielzoekerscentrum. Op de post overige vergunningen Wabo zijn onder andere de niet geraamde legesontvangsten brandveiligheid, aan-legactiviteiten Gasunie en gebruiksvergunningen verantwoord.

3.4 AfvalinzamelingHet positieve saldo is het gevolg van hogere

bijdragen van de Stichting Afvalfonds over 2014 en 2015. Dit bedrag komt ten gunste van de reinigings-heffingen. Mede hierdoor is de geraamde aan-wending van de voorziening afvlakking tarief reinigingsheffingen niet nodig maar vindt er een storting plaats in voornoemde voorziening. De werkelijk opbrengst reinigingsheffingen is 2,2 % achtergebleven bij de raming van 2015. Dit nadeel wordt verrekend met de voorziening af-vlakking tarief reinigingsheffingen. Dit is budgettair neutraal voor het product afvalinzameling. 3.5 Bouwgrondexploitatie Zie paragraaf grondbeleid op pagina 71.


Programma 4 Kind, cultuur en sport



x € 1.000

4.1 Onderwijs en kinderopvang

Basisonderwijs 27

Leerlingenvervoer 19

Inspecties kinderopvang 19

4.2 Cultuur

Natuur en landschap 13

Jeugdbeleid 35

4.3 Sport

Sport algemeen (functionaris JOGG) 101

Programma 4

Uren 18

Totaal 205 27




Realisatie Verschil



4.2 Cultuur 1.079 1.066 930 136 V

4.3 Sport 491 514 403 111 V

Totaal Lasten 2.598 2.786 2.618 168 V


4.2 Cultuur 29 23 7 -16 N

4.3 Sport 24 26 23 -3 N


Saldo 2.185 2.494 2.314 180 V


Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 4.1 Onderwijs en kinderopvangOp basisonderwijs is een nadeel behaald. Dit komt mede doordat er incidentele uitgaven zijn geweest voor gymmaterialen voor gymzaal Velp. Ook is er een incidentele uitgave geweest met betrekking tot de eigendomsoverdracht van basisschool de Wegwijzer. Samen met de overige kleine afwijkingen zorgt dit voor een nadeel van € 27.000 op de post basisonderwijs.

Ondanks een flinke tariefsverhoging per 1 augustus 2015 als gevolg van een nieuwe aanbesteding van het leerlingenvervoer vallen de kosten lager uit dan geraamd. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door een beperking in de verordening. In deze verordening staat dat leerlingen, in het voortgezet speciaal onderwijs, die zelfstandig kunnen reizen slechts aanspraak kunnen maken op een openbaar vervoers- of fietsvergoeding. Een andere reden voor het voordeel op leerlingenvervoer is scherp toe te zien op een efficiënte ritindeling door taxibedrijven.

Er zijn door de GGD minder inspecties bij kinder-opvang uitgevoerd. Een van de oorzaken hiervan is het werken met zogenaamde risicoprofielen. Hoe lager het risico op overtreding van de Wet kinderopvang, hoe minder uren toezicht door de GGD ingekocht hoeven te worden. Dit levert een voordeel op van € 19.000.

4.2 CultuurDe bijdrage voor het Groen Blauw Stimulerings-kader is lager uitgevallen dan in eerste instantie

geraamd. Dit komt omdat er minder vergoedingen zijn verstrekt aan, of aangevraagd door, grond-eigenaren die, op grond buiten hun erf, maat-regelen hebben getroffen die bijdragen aan natuur- en landschapsbehoud.

Op de post jeugdbeleid ontstaat een voordeel van € 35.000. Dit betreft de invoeringsmiddelen transitie jeugdzorg. De kosten zitten in 2015 in de begroting van de jeugdzorg Land van Cuijk. Bij de eerste bestuursrapportage 2016 en de kadernota 2017 wordt bezien of dit budget structureel bijgesteld dient te worden.

4.3 Sport Het grootste voordeel op het product sport ontstaat doordat er vanuit de rijksimpuls brede scholen, sport en cultuur een bedrag van € 94.200 is ontvangen voor een combinatiefunctionaris Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG). Dit bedrag staat begroot op de post sport algemeen, hier ontstaat een voordeel. De gehele procedure van het besluit tot aan de daadwerkelijke start van de functionaris JOGG heeft meer tijd gekost dan vooraf was ingeschat. Hierdoor is het traject pas in 2016 van start gegaan en hebben we de kosten niet in 2015 maar in 2016 en opvolgend. Dit bedrag voor de functionaris JOGG dient over geheveld te worden naar 2016 om het reeds gestarte project uit te kunnen blijven voeren.


Programma 5 Maatschappelijke zaken




Realisatie Verschil


5.1 Leefbaarheid 1.610 1.377 1.317 60 V




5.5 Minimabeleid 492 611 537 74 V


Totaal Lasten 13.556 13.576 12.075 1.501 V







Totaal Baten 5.013 2.940 2.320 -620 N

Saldo 8.543 10.636 9.755 881 V




x € 1.000

5.1 Leefbaarheid

N.v.t.

5.2 Welzijn en gezondheidszorg

N.v.t.

5.3 Inkomensvoorziening

Wet Buig 132

Uitkeringen BBZ 19

5.4 Werk en activering

Participatiebudget 33

Storting in voorziening participatie 33

Rijksbijdrage re-integratie 141

5.5 Minimabeleid

Regeling compensatie zorgkosten 77

Bijzondere bijstand 33

5.6 Maatschappelijke ondersteuning

Vreemdelingen 10

Maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo 10

Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo 149

PGB Wmo 131

Algemene voorzieningen Wmo 92

Eerstelijnsloket Wmo 60

Programma 5

Uren 184

Totaal 887 217

Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 5.3 InkomensvoorzieningDe uitkeringen m.b.t. wet Buig (uitkeringen WWB,IOAW en IOAZ) worden jaarlijks begroot op basis van de voorspelling van het CPB. Achteraf gezien blijken deze prognoses te ruim geweest te zijn. In 2015 is ingezet op uitstroom waardoor mede een voordeel van € 132.000 is ontstaan.

Uitkeringen BBZ zijn zeer slecht te prognosticeren, uiteindelijk zijn er in 2015 minder uitkeringen BBZ aangevraagd dan vooraf verwacht.

5.4 Werk en activeringOp het participatiebudget is in 2015 een overschot van € 33.000. Dit overschot ontstaat doordat er minder gebruik is gemaakt van re-integratie-trajecten, kosten inburgering en externe advies-kosten. Dit overschot blijft beschikbaar voor het beleidsgebied participatie aangezien deze middelen gestort zijn in de voorziening participatie. Het overschot is mede ontstaan doordat de jobhunters niet bij aanvang maar halverwege het kalenderjaar zijn ingezet, deze inzet werpt nu reeds zijn vruchten af.

Op dit product staat een bijdrage vanuit het Rijk voor de re-integratie geraamd, deze inkomst wordt echter verantwoord op de Algemene dekkingsmiddelen omdat deze via de integrale uitkering sociaal domein wordt ontvangen. Dit zorgt op dit product voor een nadeel en op algemene dekkingsmiddelen voor een voordeel van € 141.000. Per saldo verloopt dit voor de gemeente budgettair neutraal.

5.5 MinimabeleidHet overschot op minimabeleid wordt veroorzaakt door een drietal factoren.De regeling compensatie zorgkosten (RCZ) is een nieuwe open-einde regeling. Bij de start in 2015 is een inschatting gemaakt van de te verwachte kosten. De financiële middelen voor de RCZ worden in 2016 geëvalueerd, waarbij er gekeken wordt naar de ontwikkelingen ten aanzien van de doelgroep. Zo nodig wordt het budget dan bijge-steld. In 2015 is hier een voordeel van € 77.000 behaald.

Op de post bijzondere bijstand is in 2015 een hoger beroep gedaan als gevolg van bewindvoerders-kosten. De bewindvoerderskosten bestaan uit het

behartigen van financiële belangen van minima. Als gevolg van de economische crisis zijn er nog steeds veel minima in de gemeente Grave die hier gebruik van maken, dit resulteert in een nadeel van € 33.000.

5.6 Maatschappelijke ondersteuningOp de post vreemdelingen zijn minder bijdragen vanuit het COA/AZC ontvangen dan in de begroting is opgenomen. Het gaat om de decentralisatie-uitkering voor de uitvoering van de bestuursover-eenkomst inzake de opvang van asielzoekers (AZC).Deze ontvangsten volgens het actualiteitenbesluit fluctueren jaarlijks, maar staan als een vaststaand bedrag in de begroting. Bij de 1e bestuursrapportage 2016 en kadernota 2017 wordt bezien of deze inkomsten structureel omlaag gebracht dienen te worden. Dit zorgt in 2015 voor een nadeel van € 10.000 op deze post. Door de vele werkzaam-heden in het kader van de opvang van asielzoekers en statushouders is er een hogere urenafname bij werkorganisatie CGM op dit product.

Er is sprake van een onderschrijding van € 10.000 op de voorzieningen natura materieel Wmo. Er zijn lagere uitgaven van € 10.000 op de posten vervoeren woonvoorzieningen. De reden hiervoor is dat er minder aanvragen voor dergelijke voor-zieningen worden ingediend en/of gehonoreerd. De afname past binnen de nieuwe Wmo, waarin de eigen kracht en mogelijkheden van de burger centraal staan.

De voorzieningen natura immaterieel Wmo laten een onderschrijding van € 149.000 zien. Met de invoering van de nieuwe Wmo per 1 januari 2015 zijn door het rijk extra middelen beschikbaar gesteld om de nieuwe Wmo taken (ondersteuning en begeleiding) te kunnen uitvoeren. Deze middelen zijn op basis van voorlopige aannames over de begroting verdeeld. Gebleken is dat de beschikbare middelen voor het jaar 2015 toereikend zijn geweest. Omdat 2015 nog als een overgangsjaar gold, is de verwachting dat over 2016 een betere inschatting van inkomsten en uitgaven kan worden gemaakt. Voor de post hulp bij het huishouden geldt dat er minder aanvragen hiervoor worden ingediend en/of gehonoreerd. Deze toelichting geldt ook voor de onderschrijding op de PGB’s Wmo.

Er is sprake van een onderschrijding van € 92.000 op de Algemene voorzieningen Wmo. Een van de


redenen is dat de uitgaven HHT als gevolg van aanloopproblemen bij de zorgaanbieders achter-gebleven zijn bij de verwachtingen. Deze specifieke regeling, waarvan de middelen geoormerkt zijn, is per 1 januari 2015 ingevoerd. Voorgesteld wordt bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2015 het niet benutte budget van € 40.000 over te hevelen naar 2016. De andere reden voor de onderschrijding is de invoering van de nieuwe Wmo en de in dat kader beschikbaar gestelde middelen.

Er is sprake van een onderschrijding van € 60.000 op het eerstelijnsloket Wmo. Dit heeft enerzijds te maken met de wijze waarop de door het rijk beschikbaar gestelde middelen voor de nieuwe Wmo taken op basis van voorlopige aannames zijn verdeeld over de begroting. Daarnaast zullen de uitgaven betreffende het Sociaal Kernteam pas vanaf 2016 geëffectueerd worden.


Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien




Realisatie Verschil



45 105 142 -37 N

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelen 6.113 8.133 11.424 -3.291 N

6.3 Algemene uitkering 0 0 0 0

6.4 Dividend 0 48 49 -1 N


Totaal Lasten 6.675 8.752 11.928 -3.176 N


2.248 2.274 2.269 -5 N

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelen 7.201 17.344 15.384 785 V

6.3 Algemene uitkering 13.983 14.599 16.454 2.290 V

6.4 Dividend 256 256 276 20 V


Totaal Baten 23.698 33.417 34.405 987 V

Saldo -17.023 -24.665 -22.476 -2.189 N



x € 1.000


Baten onroerende zaakbelasting 10

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelen

Algemene baten en lasten 205

Stelpost onvoorziene uitgaven 58

Stelposten 603

Saldi kostenplaatsen 208

Mutaties in de reserves en voorzieningen 265

6.3 Algemene uitkering

Algemene uitkering gemeentefonds 105

Uitkering deelfonds sociaal domein 71

6.4 Dividend

Rendement op beleggingen 19

6.5 Saldo van de financieringsfunctie

Rente geldleningen 165

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Uren (zie algemene toelichting op uren afwijkingen) 455

Totaal 418 1.746


Korte toelichting op de voornaamste verschillen: 6.1 Lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden isPer saldo is de OZB-opbrengst (eigenaren en gebruikers) € 10.000 lager, dit is 0,5 % lager dan geraamd. De groei van de WOZ waarden is iets te hoog ingeschat.

6.2 Overige algemene dekkingsmiddelenHet nadelig saldo van € 205.000 wordt onder andere veroorzaakt door een lagere toerekening van de rente aan investeringen van € 225.000, doordat een aantal investeringen in de tijd zijn doorgeschoven. Dit betekent lagere rentelasten voor de beleidsproducten waar de investeringen op betrekking hebben. De stelpost onvoorziene uitgaven is niet aan-gewend in 2015.Het voordeel van € 58.000 is ontstaan doordat er in 2015 geen beroep gedaan is op de post onvoorziene uitgaven van € 25.000 en een positieve afrekening 2014 van de Omgevingsdienst van € 3.500. Daarnaast is de geraamde toevoeging ad. € 26.000 aan het beleidsproduct brandweer in verband met de verkoop van de brandweerkazerne in 2014 verantwoord via de mutaties in de reserves op post 698010. Het nadeel van € 603.000 op de post stelposten is gesaldeerd met de post onvoorziene uitgaven CGM. Dit bestaat gedeeltelijk uit de niet te realiseren ombuigingen CGM voor 2015. Dit nadeel is gemeld in de eerste bestuursrapportage 2014.Verder zijn onder de algemene dekkingsmiddelen ombuigingen verantwoord. Dit betreft onder andere de toe-passing principe “trap-op-trap-af” voor de taak-stelling op gemeenschappelijke regelingen Brabant Noordoost voor de periode 2015-2017.

Het nadelig saldo van € 208.000 bestaat voor € 90.000 correcties in de verrekeningen tussen de gemeente Grave en CGM. Ook betreft dit voor € 118.000 het terugdraaien van eigenaarslasten stadhuis en gemeentewerf. Welke voorheen in de Werkorganisatie CGM waren ondergebracht.

Het nadelig saldo van € 265.000 tussen de werkelijke en begrote mutaties in de reserves en voorzieningen. De verschillen worden vooral ver-klaard door het verschil in de begrote aanwending van reserves en de werkelijke aanwendingen.

Een aantal geplande investeringen zijn vertraagd of doorgeschoven waardoor er minder beroep is gedaan op de voorzieningen en reserves dan begroot. Dit resulteert in een nadeel op algemene dekkings-middelen en een voordeel op de programma’s. Per saldo verloopt dit budgettair neutraal.

6.3 Algemene uitkeringHet batig saldo van de algemene uitkeringen uit het gemeentefonds (inclusief onderdeel sociaal domein) bedraagt € 176.000.Na de 2e bestuursrapportage 2015 hebben er met betrekking tot de algemene uitkering gemeente-fonds nog positieve verrekeningen over 2014 plaatsgevonden van in totaal € 93.000. Verder zijn de uitkomsten van de decembercirculaire 2015 positief € 7.000 in de cijfers verwerkt.

Na de 2e bestuursrapportage 2015 zijn er nog mutaties geweest op de uitkering specificaties van het ministerie van binnenlandse zaken, deel-fonds sociaal domein, hetgeen een gedeelte van bovenstaande saldo verklaart.

6.4 DividendHet ontvangen rendement op beleggingen is hoger uitgevallen dan het bedrag waarmee in de begroting rekening gehouden was. Dit komt enerzijds door een hoger rendement op de beleggingen van € 11.000 en anderzijds door de teruggaaf dividendbelasting 2015 van € 8.000.

6.5 Saldo van de financieringsfunctieIn de begroting zijn naast de werkelijke rentelasten voor langlopende geldleningen ook rentelasten voor de begrote financieringsbehoefte geraamd. In 2015 zijn echter alleen kortlopende (kas)geld-leningen aangetrokken. Het rentepercentage van kasgeldleningen is zelfs negatief, waardoor we rente ontvangen hebben.


Incidentele baten en lastenOp grond van artikel 28, lid c van het BBV dient in de toelichting een overzicht van de incidentele baten en lasten opgenomen te worden. Baten en lasten voortkomende uit éénmalige activiteiten en projecten, afwikkelingsverschillen, onvoorziene inkomsten en uitgaven alsmede (eenmalige) onttrekkingen aan de algemene reserve worden als incidentele baten en lasten beschouwd. Als

definitie van het begrip ‘incidenteel’ is, conform de toelichting op artikel 19, lid c BBV, uitgegaan van lasten en baten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen.

De belangrijkste incidentele baten en lasten (groter dan € 10.000) treft u in het volgende overzicht per programma aan:

Programma Omschrijving Begroting 2015 Rekening 2015


Incidentele lasten:

1 Samenwerking Land van Cuijk 26 18

1 Uitvoering rechtspositie College 57 57

2 Chicane Trompetterstraat 30 30

2 Hart van Grave 324 324

2 Groenstructuurplan 15 15

2 Koninklijke Visio 3.316 3.316

3 Herziening bestemmingsplannen 20 16

3 Amfibieënpassage 76 76

3 Breedband 2e fase 47 47

4 Storting in voorziening huisvesting scholen 65 65

4 Toekomst Carillontoren 13 13

4 Inspectiekosten en onderhoud speeltoestellen 10 7

4 Functionaris JOGG 55 0

5 Inhuur personeel i.v.m. inschrijving asielzoekers 20 20

5 Transitiemiddelen AWBZ-Wmo 75 86

5 Huishoudelijk hulp toelage 50 4

5 Schuldhulpverlening 10 9

Alg. dekking Opheffen voorziening openbare verlichting 433 433

Alg. dekking Opheffen voorziening groen en speelvoorzieningen 86 86

Totaal incidentele lasten 4.728 4.622

Incidentele baten:

2 Opheffen voorziening openbare verlichting 433 433

2 Opheffen voorziening groen en speelvoorzieningen 86 86

5 Bijdrage Huishoudelijk hulp toelage 50 50

Alg. dekking Vrijval voorziening vervroegd uittreding 72 72

Totaal incidentele baten 641 641


Op grond van artikel 28, lid d van het BBV dient in de toelichting een overzicht van de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves opgenomen te worden. Deze reservemutaties hebben allen betrekking op “programma”

algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien.Er is geen sprake van structurele toevoegingen aan reserves. Voor de structurele onttrekkingen geldt onderstaande overzicht:

Reserve Omschrijving toevoeging Raming 2015 na

wijziging

Waarvan structureel

Realisatie 2015

Waarvan structureel

Structurele onttrekkingen aan reserves (Bedragen x € 1.000)

Algemene reserve Dekking kapitaalasten parkeerterrein Loswal

3 3 3 3

Algemene reserve Dekking kapitaalasten reconstructie kruising Essinklaan Estersveldlaan

11 11 11 11

Algemene reserve Dekking kapitaallasten herbestemming historisch stadhuis

13 13 13 13

Algemene reserve Dekking kapitaallasten Planstudie N324

37 37 0 0

Algemene reserve Dekking kosten facilitaire rol Wisseveld

100 100 31 31

Algemene reserve Dekking kapitaallasten Parkeren en circuleren binnenstad Grave

1 1 2 2

Algemene reserve Dekking kapitaallasten Portaalborden bebouwde kom

1 1 1 1

Reserve nieuw-bouw Stadhuis

Dekking kapitaallasten nieuwbouw Stadhuis

115 115 115 115

Exploitatiereserve verkoop brand-weerkazerne Veiligheidsregio

Dekking exploitatiekosten brandweerkazerne

20 20 20 20

Totaal structurele onttrekkingen reserves

301 301 196 196

Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging

topfunctionarissen publieke en semipublieke sector ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op de gemeente Grave van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNT-maximum.

Het bezoldigingsmaximum in 2015 voor de gemeente Grave is € 178.000. Het weergegeven individuele WNT-maximum is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte.

Bezoldiging topfunctionarissen

Bedragen x € 1 S.A. de Best-Boere J.J.L. Heerkens*

Functie(s) Griffier B&W Secretaris

Duur dienstverband in 2015 1/6 - 31/12 1/1 - 31/12

Omvang dienstverband (in fte) 89 1,0

Gewezen topfunctionaris? Nee Nee

Echte of fictieve dienstbetrekking? Ja Ja

Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?

N.v.t. N.v.t.

Individueel WNT-maximum 178.000 178.000

Bezoldiging

Beloning 31.382,45 73.700,37

Belastbare onkostenvergoedingen 404,28 530,82

Beloningen betaalbaar op termijn 4.543,14 10.100,94

Subtotaal 36.329,87 84.332,13

-/- Onverschuldigd betaald bedrag N.v.t. N.v.t.

Totaal bezoldiging 36.329,87 84.332,13

Motivering indien overschrijding: N.v.t. N.v.t.

Bedragen x € 1 J.A.M. Roelofs J.J.L. Heerkens*

Gegevens 2014

Duur dienstverband in 2014 1/1 - 31/12 1/2 - 31/12

Omvang dienstverband 2014 (in fte) 1,0 1,0

Bezoldiging 2014

Beloning 35.294,63 61.176,75

Belastbare onkostenvergoedingen 333,90 536,58

Beloningen betaalbaar op termijn 4.190,45 10.075,01

Totaal bezoldiging 2014 39.818,98 71.788,34

Individueel WNT-maximum 2014 230.474,00 230.474,00

* In dienst van Werkorganisatie CGM

Wet Normering Topinkomens (WNT)


ACTIVA (bedragen x € 1.000) 31-12-2015 31-12-2014

Vaste activa

Materiële vaste activa

Investeringen met een economisch nut 26.169 20.394

Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

4.599 4.485

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 2.087 2.345

Totaal materiële vaste activa 32.855 27.224

Financiële vaste activa

Leningen aan overige verbonden partijen 1.467 1.506

Overige langlopende leningen 314 343

Overige uitzettingen met een rentelooptijd van 1 jaar of langer 9.129 7.350

Bijdragen aan activa in eigendom van derden 76 78

Totaal financiële vaste activa 10.986 9.276

Totaal vaste activa 43.841 36.500

Vlottende activa

Voorraden

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie 447 376

Totaal voorraden 447 376

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Vorderingen op openbare lichamen 1.516 4.355

Rekening-courantverhouding met het Rijk 457 0

Overige vorderingen 661 637

Overige uitzettingen 0 1.575

Totaal uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar 2.634 6.567

Liquide middelen

Banksaldi 182 4.705

Totaal liquide middelen 182 4.705

Overlopende activa

Van overheidslichamen nog te ontvangen voorschotten specifieke uitkeringen 50 0

Overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen 402 805

Totaal overlopende activa 452 805

Totaal vlottende activa 3.715 12.453

TOTAAL ACTIVA 47.556 48.953

BalansPASSIVA (bedragen x € 1.000) 31-12-2015 31-12-2014

Vaste passiva

Eigen vermogen

Algemene reserve 14.876 15.097

Bestemmingsreserves 6.070 9.567

Gerealiseerd resultaat jaarrekening 860 86

Totaal eigen vermogen 21.806 24.750

Voorzieningen

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's 1.218 1.799

Voorzieningen ter egalisering van lasten 2.033 2.370

Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden 5.212 4.784

Totaal voorzieningen 8.463 8.953

Vaste schulden

Onderhandse leningen van:

binnenlandse banken en overige financiële instellingen 10.326 10.865

Waarborgsommen 2 2

Totaal vaste schulden 10.328 10.867

Totaal vaste passiva 40.597 44.570

Vlottende passiva

Netto vlottende schulden

Overige kasgeldleningen 5.500 0

Overige schulden 604 3.631

Totaal netto vlottende schulden 6.104 3.631

Overlopende passiva

Verplichtingen die in een volgend jaar tot betaling komen 259 387

Van overheidslichamen ontvangen voorschotten specifieke uitkeringen 85 50

Overige vooruitontvangen bedragen 511 315

Totaal overlopende passiva 855 752

Totaal vlottende passiva 6.959 4.383

TOTAAL PASSIVA 47.556 48.953

Borg- en garantstellingen 922 1.029


InleidingDe jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft.

Algemene uitgangspuntenIn het BBV zijn de algemene uitgangspunten geformuleerd waaraan de in de jaarrekening toe te passen grondslagen van waardering en resultaat-bepaling dienen te voldoen.

De belangrijkste uitgangspunten luiden:• de jaarstukken geven volgens normen die voor

gemeenten als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd over de baten en de lasten.

• de jaarstukken geven getrouw, duidelijk en stelselmatig: - de baten en lasten van het begrotingsjaar

weer, alsmede het saldo ervan; - inzicht in de financiële positie aan het eind

van het begrotingsjaar.

Andere relevante uitgangspunten zijn:• waardering van de activa en passiva en de

bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten;

• de baten en lasten van het boekjaar worden in de jaarrekening opgenomen, onverschillig of zij tot ontvangsten of uitgaven in dat boekjaar hebben geleid (toerekeningsbeginsel);

• winsten worden slechts opgenomen voor zover zij zijn verwezenlijkt (realisatiebeginsel);

• verliezen en risico’s die de oorsprong vinden vóór het einde van het boekjaar moeten in acht worden genomen indien deze bekend zijn geworden vóór het opmaken van de jaarrekening (voorzichtigheidsbeginsel);

• de afschrijvingen en waardeverminderingen van activa dienen onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking te worden genomen.

Met betrekking tot de eigen bijdragen die het CAK int en aan de gemeenten afdraagt geldt op basis van de Kadernota rechtmatigheid 2015 van de commissie BBV het volgende. Gemeenten kunnen op basis van de overzichten van het CAK wel de

aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze over-zichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeente geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoons-niveau, zoals hiervoor is toegelicht.

Waarderingsgrondslagen

Vaste activaMateriële vaste activa met economisch nutInvesteringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven.Wanneer investeringen grotendeels of meer worden gedaan voor riolering of het inzamelen van huis-houdelijk afval, dan worden deze investeringen voortaan op de balans opgenomen in een aparte categorie: de investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven. Investeringen inzake aanleg en renovatie van rioleringen worden annuïtair afgeschreven.

Overige investeringen met economisch nutDe materiële vaste activa met economisch nut worden lineair afgeschreven. Ter bepaling van de lengte van de afschrijvingsduur van een activum wordt de economische levensduur van het onderhavig activum aangehouden. Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan € 10.000 worden niet geactiveerd, uitgezonderd gronden en terreinen en activa welke via tarieven aan derden in rekening kunnen worden gebracht. Deze laatstgenoemde soorten worden altijd geactiveerd.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Investeringen in de openbare ruimte met uit-sluitend maatschappelijk nutOnder activa met een maatschappelijk nut worden verstaan investeringen in de openbare ruimte (zoals aanleg en reconstructie van wegen, fiets-paden, voetpaden, openbare verlichting, bruggen, openbaar groen), die geen economisch nut hebben, hetgeen wil zeggen dat deze investeringen niet verhandelbaar zijn en/of niet bijdragen aan het genereren van middelen.

Aankoop en vervaardiging van activa, die een meerjarig maatschappelijk nut hebben, worden onder aftrek van eventuele bijdragen van derden en bestemmingsreserves geactiveerd. Hiervan kan bij raadsbesluit worden afgeweken. Het actief

wordt lineair afgeschreven over de verwachte levensduur van het actief of een kortere, door de raad aan te geven tijdsduur.

In artikel 7 van de “Financiële verordening gemeente Grave 2014” zijn de afschrijvings-termijnen beschreven per soort activum.Deze afschrijvingstermijnen zijn van toepassing op nieuwe investeringen met ingang van 2014. Reeds eerder gedane investeringen worden over-eenkomstig de oorspronkelijk vastgestelde termijn afgeschreven (tenzij het BBV verplicht tot een aanpassing). Over het algemeen wordt de lineaire afschrijvingsmethode toegepast. De belangrijkste uitzondering hierop is het hanteren van de annuïtaire methode voor rioleringswerken.

Omschrijving activum Afschrijvings-termijn in jaren

Methode

Gebouwen (nieuwbouw/permanent), aanleg wegen en fietspaden, lichtmasten, aanleg bomen en bossen

40 Lineair

Parkeervoorzieningen 25 Lineair

Aanleg sportvelden, renovatie/ restauratie/ verbouwingen en uitbreiding gebouwen, aanleg voetpaden, groenvoorzieningen, (openbare) verlichting, aanleg speeltuinen

20 Lineair

Technische installaties gebouwen, nieuwbouw tijdelijke voorzieningen, verkeersregelinstallaties, renovatie sportvelden

15 Lineair

Inventaris, (kantoor)meubilair, speeltoestellen en straatmeubilair, bewegwijzering, telefooncentrale, bekabeling ten behoeve van netwerk, aanhangers

10 Lineair

Vervoermiddelen, (elektrische) gereedschappen 5-10 Lineair

Hard- en software 0-5 Lineair

Betonbuizenstelsel, renovatie/conventionele vervanging riolering 60 Annuïtair

Bouwkundig: gemalen, drukriolering, (berg-) bezinkbassins, randvoor-zieningen en persleidingen

45 Annuïtair

Mechanisch/elektrisch: gemalen, drukriolering, (berg-) bezinkbassins, randvoorzieningen

15 Annuïtair


Vaste schuldenDe vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. Overeenkomstig het BBV, zijn ook de aflossingsverplichtingen voor het komende jaar onder de vaste schulden opgenomen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passivaOverige balanspostenDe overige balansposten van de vlottende passiva (netto vlottende schulden en overlopende passiva) zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

ResultaatbepalingOvereenkomstig het BBV is het resultaat op de volgende wijze gepresenteerd:• gerealiseerde saldo van baten en lasten

(exclusief reservemutaties);• reservemutaties;• gerealiseerde resultaat.

Financiële vaste activaDeze groep activa bestaat uit de volgende investeringen:• kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

(aandelen), gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen;

• leningen aan woningbouwcorporaties, deelne-mingen en overige verbonden partijen;

• overige langlopende leningen u/g;• overige uitzettingen met een rentelooptijd van

één jaar of langer;• bijdragen aan activa in eigendom van derden.

De waardering is gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de aflossingen op geldleningen en jaarlijkse afschrijvingen. Op de deelnemingen wordt in principe niet afgeschreven, tenzij de werkelijke waarde lager is dan de boekwaarde. Indien de werkelijke waarde van deelnemingen hoger is dan de boekwaarde, wordt dit niet in de balanswaardering meegenomen. Dit overeenkomstig de bepalingen van het BBV.

Vlottende activaVoorradenDe voorraden bestaan in hoofdzaak uit grondvoor-raden (wel en niet in exploitatie genomen gronden). Deze zijn gewaardeerd tegen de historische kost-prijs of lagere marktwaarde, verhoogd met de gemaakte kosten voor het bouwrijpmaken c.a. en verminderd met de gerealiseerde verkoop- opbrengsten. Op de boekwaarden van de niet in exploitatie genomen bouwgronden worden voor-zieningen voor financieel technische verliezen in mindering gebracht. Op de boekwaarden van de in exploitatie genomen gronden worden voorzieningen voor gecalculeerde verliezen in mindering gebracht.

Uitzettingen met een rentelooptijd korter dan 1 jaarDe uitzettingen bestaan uit:• vorderingen op openbare lichamen;• verstrekte kasgeldleningen;• rekening-courantverhoudingen met

niet-financiële instellingen;• overige vorderingen;• overige uitzettingen.

De uitzettingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voor de dubieuze debiteuren zijn voorzieningen getroffen, welke in mindering zijn gebracht op de boekwaarde van de vorderingen.

Voor belastingvorderingen worden geen voor-zieningen getroffen, maar oninbare vorderingen worden in mindering gebracht op de belasting-opbrengst.

Overige balanspostenDe overige balansposten van de vlottende activa (liquide middelen en overlopende activa) zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Vaste passivaEigen vermogenHet eigen vermogen bestaat uit:• algemene reserve;• bestemmingsreserves;• gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht

van baten en lasten.

Kenmerk van de bestemmingsreserves is dat de raad hieraan een specifieke bestemming heeft gegeven; dit in tegenstelling tot de algemene reserve en het gerealiseerde resultaat. Alle reserves zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Rekening is gehouden met de nota reserves en voorzieningen 2006.

VoorzieningenEr zijn een viertal categorieën voorzieningen:voorzieningen voor verplichtingen en risico’s; • voorzieningen ter egalisering van kosten;• voorzieningen voor de bijdragen aan toekomstige

vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven

• van derden verkregen middelen waarvan de bestemming gebonden is.

De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen het nominale bedrag van de verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op vastgestelde beheerplannen en meerjarenramingen, zoals is weergegeven in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

De rioolvoorziening is verwerkt op basis van nominale waarde en met inachtneming van art. 44 lid 2 BBV. Vanuit het VGRP is er geen inzicht in de wijze waar-op het riooltarief is opgebouwd en is een voor-ziening op basis van art. 44 lid 1 BBV niet mogelijk.


Materiële vaste activaOp basis van artikel 52, lid 1 van het BBV is de onderverdeling van de materiële vaste activa als volgt:

Activa

VASTE ACTIVAHet verloop van de vaste activa was in 2015 als volgt:

Omschrijving boek-waarde 1-1-2015

Inves-tering

Des-inves-tering

afschrijving/ aflossing

Afwaar-dering

bijdragen van

derden

boek-waarde

31-12-2015


Materiële vaste activa

Investeringen met een economisch nut:

20.394 8.558 140 2.622 21 26.169

Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

4.485 202 88 4.599

Investeringen met een maatschappelijk nut

2.345 338 32 513 51 2.087

Totaal materiële vaste activa

27.224 9.098 172 3.223 72 32.855


Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen

1.506 39 1.467

Leningen aan deel-nemingen

Overige langlopende leningen

343 29 314

Overige uitzettingen met een rentelooptijd van 1 jaar of langer

7.350 1.850 71 9.129

Bijdragen aan activa in eigendom van derden

78 2 76

Totaal financiële vaste activa

9.277 1.850 70 71 10.986

Totaal vaste activa 36.501 10.948 172 3.293 71 72 43.841


Inves-tering

Des-inves-tering


Afwaar-dering

bijdragen van

derden

boek-waarde

31-12-2015


Gronden en terreinen 1.310 3.351 0 1.816 4 2.841

Woonruimten 56 2 54

Bedrijfsgebouwen 17.954 5.193 140 694 17 22.296

Grond-, wegen waterbouwkundige werken:

- economisch nut 120 11 109

- economisch nut (heffing)

4.485 202 88 4.599

- maatschappelijk nut 992 125 0 140 48 929

Vervoermiddelen 0 0

Machines, apparaten en installaties:

- economisch nut 944 14 96 862

- maatschappelijk nut

Overige materiële vaste Activa

- economisch nut 10 3 7

- maatschappelijk nut 1.353 213 32 373 3 1.158

Totaal materiële vaste activa

27.224 9.098 172 3.223 72 32.855

Toelichting op de balans


In het volgende overzicht wordt conform artikel 51 van het BBV aangegeven welke investeringen met maat-schappelijk nut in de openbare ruimte worden geactiveerd en welke reserves hiervoor beschikbaar zijn:

Omschrijving Activa met maatschappelijk nut Afs.termijn Beschikbare reserve

Reconstructie kruising Essinkln/Estersveldln 40 Niet van toepassing op de in dit overzicht vermelde activa

Portaalborden bebouwde kom 20

Parkeren en circuleren binnenstad Grave 10

Parkplan de Kat 25

Loswal 25

Bushaltes en 60 km zone Hogeweg 2013 20

Julianaplein Gassel 25

Aanleg parkeerplaatsen woonwijken 20

Inrichting verkeersveilige schoolomgeving 25

Voorber.kstn Centraal Orgaan opvang Asielz. 2012 20

Bewegwijzeringsborden in Grave 10

BHP Openb. verlichting, jaarschijf 2007 20



Multifunction.Centr.Catharinahof Overig kosten 2009 25

Ontwikkeling Hof van Esteren 1

Ontwikkeling Mari 1

Openbare ruimte Hart van Grave 1

Aanleg wandelknooppuntensysteem 10

Vervanging lichtmasten 2015 40

Vervaging armaturen 2015 40

Investering groen (bhp) 2015 20

Reconstructie kruising Essinkln/Estersveldln 40

Portaalborden bebouwde kom 20

Financiële vaste activa De onderverdeling van de financiële vaste activa is als volgt:

* Rente gegarandeerd beleggingsproduct werd t/m 2014 verantwoord onder de overige uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, en is in 2015 geherrubriceerd onder de overige uitzettingen met een rentelooptijd van 1 jaar of langer.


Inves-tering

Des-inves-tering


Afwaar-dering

boek-waarde

31-12-2015



Veiligheidsregio Brabant Noord 1.506 0 0 39 0 1.467

Leningen aan overige verbonden partijen

1.506 0 0 39 0 1.467

Jeu de Boulesvereniging Grave 13 0 0 1 0 12

Verstrekte leningen door Stimuleringsfonds Volkshuis-vesting (SVN)HNG

99 0 0 5 0 94

Lening Laco Grave Recreatie 68 0 0 23 0 45

Lening Hypotheek Ambten. 163 0 0 0 0 163

Overige langlopende leningen 343 0 0 29 0 314

Lening aan deelneming aan Stimuleringsfonds Volkshuis-vesting (SVN)

139 6 0 0 0 145

Rente Plus Fonds 1-3 840 18 0 0 19 839

Rente Plus Fonds 1-3 Obragas 1.231 26 0 0 28 1.229

Belegging Oyens & Van Eeghen, Garantieproduct

5.000 0 0 0 0 5.000

Zerocouponlening BNG inzake verkoop HNG

140 0 0 0 24 116

Rente gegarandeerd beleggingsproduct*

0 1.800 0 0 0 1.800

Overige uitzettingen met een rentelooptijd van 1 jaar of langer

7.350 1.850 0 0 71 9.129

Realisatie Kinderboerderij Velp 78 0 0 2 0 76

Bijdragen aan activa in eigendom van derden

78 0 0 2 0 76

Totaal financiële vaste activa 9.277 1.850 0 70 71 10.986


Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaarDe post uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar is als volgt samengesteld:

Omschrijving 2015 2014


Vorderingen op openbare lichamen 1.516 4.355

Rekening-courantverhouding met het Rijk 457 0

Overige vorderingen

- algemene vorderingen 379 508

af: voorziening dubieuze debiteuren algemene vorderingen -146 -135

blijft: netto saldo algemene overige vorderingen 233 373

- gemeentelijke belastingen 377 414

- diverse voorschotten sociale zaken 15 8

- diverse vorderingen sociale zaken 75 43

af: voorziening dubieuze debiteuren sociale zaken -39 -201

blijft: netto saldo vorderingen sociale zaken

36 -158

Totaal overige vorderingen 661 637

Overige uitzettingen

Rente gegarandeerd beleggingsproduct * 0 1.575

Totaal overige uitzettingen 0 1.575

Totaal uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar 2.634 6.567

Liquide middelenDe post liquide middelen is als volgt samengesteld:

* Rente gegarandeerd beleggingsproduct werd t/m 2014 verantwoord onder de overige uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, en is in 2015 geherrubriceerd onder de overige uitzettingen met een rentelooptijd van 1 jaar of langer.

Op basis van artikel 52c van het BBV wordt het volgende aangegeven:Drempelbedrag begrotingsjaar: € 250.000

Het bedrag aan middelen, bedoeld in artikel 2, lid 4 van de Wet FIDO, dat in het kader van het drempelbedrag buiten ’s Rijks schatkist is gehouden:

Kwartaal 1: € nihilKwartaal 2: € nihilKwartaal 3: € nihilKwartaal 4: € nihil

Bovengenoemde bedragen zijn afgerond en ultimo per kwartaal.

VLOTTENDE ACTIVA

VoorradenOnderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatieHet verloop van deze post was in 2015 als volgt:

Bovengemelde resultaten per complex zijn gebaseerd op kostprijsberekeningen ultimo 2016. Voor een specificatie van de boekwaarde van de

voorraden en de geraamde eindresultaten per complex wordt verwezen naar het verloopover-zicht in de paragraaf grondbeleid.

BIE-complexenDe Bons 372.289 47.415 419.704 419.704De Stoof 502 15.119 15.621 15.621Dorpshart Velp 2.637 8.769 11.406 11.406Totaal BIE 375.428 71.303 446.731 446.731

De boekwaarde is als volgt samengesteld:

Specificatie boekwaarde per complex:

Het geraamde eindresultaat bedraagt:

x € 1.000

Boekwaarde begin boekjaar 2015 (excl. correctie voorzieningen tekorten complexen)

375

Mutaties 2015 72

Boekwaarde ultimo boekjaar 2015 447

Correctie voorzieningen tekorten 0

Boekwaarde na waardecorrectie 447

x € 1.000

Boekwaarde ultimo boekjaar 447

Geraamde opbrengsten – geraamde nog te maken kosten 522

Geraamd eindresultaat 969

bedragen x € 1.000 1-1-2015 31-12-2015

De boekwaarde is excl. correctie voorzieningen tekorten 375 447

De stand van de voorziening is 0 0

Gecorrigeerde boekwaarde 375 447



Banksaldi:

- Rabobank 31 74

-Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) 150 4.630

- ING Bank 1 1

Totaal liquide middelen 182 4.705

Naam complex (bedragen x € 1.000)

looptijd t/m boekwaarde primo 2015

voorziening verlieslatend

complex

balans-waarde

ultimo 2015

De Bons 2020 420 0 420

De Stoof 2017 16 0 16

Dorpshart Velp 2018 11 0 11

Totaal 447 447

Naa

m

com

ple

x

Bo

ekw

aard

e31

-12-

2014

Bo

ekw

aard

e31

-12-

2015

Bal

answ

aard

e31

-12-

2015

Vo

orz

ien

ing

verl

iesl

aten

dco

mp

lex

Ver

mee

rder

-in

gen

Ver

min

der

-in

gen

Win

stu

itn

ame


Overlopende activaDe post overlopende activa is als volgt samengesteld:

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VORDERINGENNiet van toepassing.

Hieronder een overzicht van de van overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen specifieke uitkeringen als bedoeld in art. 52a lid 2 BBV:

naam uitkering verstrekker uitkering

saldo 1-1-2015

toe-voegingen

ontvangen bedragen

saldo 31-12-2015

HHT (Huishoude-lijke hulp toelage) bijdr. 2015

Gemeente Cuijk, betreft een

doorbetaling

0 50.229 0 50.229

Totaal 0 50.229 50.229

Passiva

VASTE PASSIVA

Eigen vermogenHet verloop van het eigen vermogen was in 2015 als volgt:

Omschrijving Saldo1-1-2015

bestemming resultaat

2014

vermindering t.b.v.

afschrijvingen

toe-voeging

onttrek-king

Saldo 31-12-2015


Algemene reserves 15.097 86 0 10.184 10.491 14.876

Totaal 15.097 86 0 10.184 10.491 14.876

Bestemmingsreserves 9.567 0 115 863 4.245 6.070

Totaal 9.567 0 115 863 4.245 6.070

Gerealiseerd resultaat 86 -86 860 860

Totaal eigen vermogen 24.750 0 115 11.907 14.736 21.806



Van overheidslichamen nog te ontvangen voorschotten specifieke uitkeringen 50 0

Overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen

Kruisposten (facturen betrekking op boekjaar 2016) 203 270

Tussenrekening Publiekszaken G-Kas 2 0

Tussenrekening P&O div.verzekeringen 1 0

Kruisposten doorbelasting CGM en samenwerkende gemeenten 0 441

Kruisposten (overigen) 2 12

Nog te ontvangen bedragen 194 82

Subtotaal 402 805

Totaal overlopende activa 452 805


Hieronder wordt per reserve de aard en de mutaties weergegeven:

Aard reserve Reden reserve

Algemene reserves (geblokkeerd)

Inzichtelijk maken van de hoogte van de liquide middelen, die niet besteed mogen worden om de dekking van de begroting niet in gevaar te brengen. In 2015 samengevoegd met de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Algemene reserves Deze reserve vervult een bufferfunctie voor het opvangen van alle niet voor-ziene risico’s en tekorten in de exploitatie zoals o.a. vermeld in de paragraaf weerstandsvermogen.

Algemene Weerstands-vermogen

Dit is het afgezonderde deel van het eigen vermogen van de gemeente als buffer voor toekomstige tekorten op de jaarrekening en als algemeen weer-standsvermogen. In 2015 samengevoegd met de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Voorbereiding brede scholen

Deze reserve is ter dekking van het voorbereidingskrediet voor de brede scholen. Dit was voorheen reserve ‘huisvesting en onderwijs AZC-scholen’.

Mobiliteitsfonds Private bijdrage van projectontwikkelaars aan de Gemeente Grave om Grave bereikbaar te houden o.a. mbt de parkeergelegenheden in de gemeente. Het fonds initieert en voert projecten uit om de doelstellingen te bereiken.

ICT Dekking en egalisatie van de lasten in de exploitatie voor de aanschaf van software en advies- en ondersteuningswerkzaamheden en dekking van de kapitaallasten en de exploitatie van investeringen in hardware conform het beheerplan ICT. In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Nieuwbouw Stadhuis Deze bestemmingsreserve is ingesteld bij raadsbesluit van 8 juli 2003 en is grotendeels bestemd voor de opvang van de kapitaallasten voor de nieuw-bouw stadhuis.

Materieel Buitendienst Deze reserve is ingesteld voor de vervanging van de vervoermiddelen en het motormateriaal. In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Stimulering deelnemers FPU lokaal niveau

In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015. Er is geen personeel meer in dienst van gemeente Grave waarvoor dit van toepassing zou kunnen zijn.

Reconstructie algemeen (v/h groenfonds)

Egalisatie van de exploitatielasten voor duurzame instandhouding, herstel en ontwikkeling van het landschap in het buitengebied.

Gemeentelijke Monumenten

Realisatie van het gemeentelijk monumentenbeleid.

Opleidingsfonds Dekking van de lasten uit het Opleidingsplan. In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Bestemmingsreserve Wisseveld

Vormt een bufferfunctie voor de verdere ontwikkeling van Wisseveld. Opgeheven bij raadsbesluit 10 maart 2015.

Exploitatieres.verk brandweerkaz. Veilig-heidsregio

Ingesteld ter afdekking van het groot onderhoud voor de komende 32 jaar. De raad heeft aangegeven dat de overdracht geen toekomstige negatieve financiële mag hebben voor de gemeente Grave.

Gerealiseerde opslag “Bovenwijkse voor-zieningen

Reservering voor kosten aan voorzieningen die door een of meer plangebieden worden veroorzaakt, maar die buiten het plangebied liggen.

Onderwijshuisvesting Dekking voor nog lopende onderhoudskosten + dekking van de korting op de algemene uitkering ivm overgang groot onderhoud naar scholen.

Per reserve wordt onderstaand de aard en reden van de reserves toegelicht.


bestemming resultaat

2014

vermindering t.b.v.

afschrijvingen

toe-voeging

onttrek-king

Saldo 31-12-2015


Algemene reserves

Algemene reserves (geblokkeerd)

5.000 5.000 0

Algemene reserves 8.116 86 0 10.184 3.510 14.876

Algemene Weerstands-vermogen

1.981 1.981 0

Totaal 15.097 86 0 10.184 10.491 14.876

Bestemmingsreserves

Voorbereiding Brede school 100 82 18

Mobiliteitsfonds 537 27 510

ICT 1.926 1.926 0

Nieuwbouw Stadhuis 3.944 115 3.829

Materieel Buitendienst 406 406 0

Stimulering deelnemers FPU lokaal niveau

19 19 0

Reconstructie algemeen (v/h groenfonds)

232 82 150

Gemeentelijke Monumenten 58 25 83

Opleidingsfonds 28 28 0

Bestemmingsreserve Wisseveld

1.655 1.655 0

Exploitatieres.verk brand-weerkaz. Veiligheidsregio

480 20 460

Onderwijshuisvesting 838 838

Gerealiseerde opslag "Bovenwijkse voorzieningen

182 0 182

Totaal 9.567 115 863 4.245 6.070

Subtotaal 24.664 86 115 11.047 14.736 20.946

Gerealiseerd resultaat 2015 86 -86 860 860

Totaal eigen vermogen 24.750 0 115 11.907 14.736 21.806


VoorzieningenHet verloop van de voorzieningen was in 2015 als volgt:

Hieronder wordt per voorziening de aard en de mutaties weergegeven:


toevoeging vrijval aan-wending

Saldo 31-12-2015


Diverse voorzieningen 8.953 1.382 1.415 458 8.463

Totaal voorzieningen 8.953 1.382 1.415 458 8.463


toe-voeging

vrijval aan-wending

Saldo 31-12-2015


Voorzieningen

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s

Wijk- en Dorpsbeheer 2 2 0

Pensioenaanspraken wethouders 865 315 1.180

Voorziening vervroegde uittreding / Stuwmeer uren

72 72 0

Voorziening woonrijpmaken afgesloten complexen

38 33 5

Voorziening Herinrichting openb. ruimte Wisseveld

822 822 0

Voorziening participatie 0 33 33

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s

1.799 348 896 33 1.218

Voorzieningen ter egalisering van lasten

Onderhoud gemeentelijke gebouwen 985 77 35 1.027

Huisvesting scholen 439 65 17 487

Onderhoud openbare verlichting 433 433 0 0

Onderhoud wegen en fietspaden (wegennota)

398 424 366 456

Vz openbare ruimte en civiele objecten 17 40 4 53

Vz groen 86 86 0

Vz Egalisatie toerisme en recreatie 12 2 10

Totaal voorz ter egalisering van lasten 2.370 606 519 424 2.033

Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden

Egalisatie afvlakking tarief reinigingsheffing 175 9 184

Vervanging riolering (rioolbeheersplan) 4.609 419 5028

Totaal van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden

4.784 428 0 0 5.212

Totaal voorzieningen 8.953 1.382 1.415 458 8.463

Per voorziening wordt onderstaand de aard en reden van de voorziening toegelicht.

Aard voorziening Reden voorziening

Wijk- en Dorpsbeheer Elke wijken buurtvereniging krijgt een jaarlijks budget, waarbij zij ook mogen sparen. De spaarsaldi kunnen de besturen elk moment aanwenden en dit kunnen zij zelf besluiten. Deze voorziening is het spaarsaldo. In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Pensioenaanspraken wethouders

Voldoen van toekomstige financiële verplichtingen als gevolg van opgebouwde pensioenrechten van wethouders en voor pensioenoverdracht na beëindiging van het wethouderschap.

Voorziening vervroegde uittreding / Stuwmeer uren

Deze dient ter afdekking van personeelslasten voor reeds gemaakte overtollige uren. Het betreft noodzakelijke formatie uren die door omstandigheden voor-heen niet ingevuld waren of waar onvoldoende formatie voor beschikbaar was. In 2015 toegevoegd aan de vrije algemene reserve raadsbesluit 17 november 2015.

Huisvesting scholen Het integraal beheer en onderhoud van de gemeentelijke schoolgebouwen vindt plaats op basis van een beheerprogramma met jaarlijkse uitvoerings-programma's. Besloten is tot de instelling van een reserve huisvesting school-gebouwen met de werking van een schommelfonds om sterke fluctuaties in het jaarlijks te storten bedrag te voorkomen.

Vervanging riolering (rioolbeheersplan)

Deze voorziening is ingesteld voor planmatig onderhoud en vervangingsinves-teringen van de rioleringen. De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse dotatie uit de exploitatie. Onderhoud vindt plaats op basis van het meerjarig uitvoeringsprogramma gekoppeld aan het beheerprogramma.

Voorziening participatie Deze voorziening is ingesteld om de kosten van de pilot participatie IBN op te vangen.

Onderhoud gemeente-lijke gebouwen

Deze voorziening is ingesteld voor planmatig onderhoud van de gebouwen en civiele objecten. De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse dotatie uit de exploitatie. Onderhoud vindt plaats op basis van het meerjarig uitvoerings-programma gekoppeld aan het beheerprogramma.

Onderhoud openbare verlichting

Deze voorziening is op incidentele basis gevormd. Aan de hand van het op te stellen openbare verlichtingsplan zal besluitvorming dienen plaats te vinden voor instelling van een voorziening met structurele voeding voor het planmatig onderhoud.

Onderhoud wegen en fietspaden (wegennota)

Deze voorziening is ingesteld voor planmatig onderhoud van de wegen en de fietspaden. De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse dotatie uit de exploitatie. Onderhoud vindt plaats op basis van het meerjarig uitvoerings-programma gekoppeld aan het beheerprogramma.

Vz openbare ruimte en civiele objecten

Deze voorziening is ingesteld voor planmatig onderhoud van openbare ruimte en civiele objecten. De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse dotatie uit de exploitatie. Onderhoud vindt plaats op basis van het meerjarig uitvoerings-programma gekoppeld aan het beheerprogramma.

Vz groen Deze voorziening is ingesteld voor planmatig groenonderhoud . De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse dotatie uit de exploitatie. Onderhoud vindt plaats op basis van het meerjarig uitvoeringsprogramma gekoppeld aan het beheerprogramma.

Vz Egalisatie toerisme en recreatie

Deze voorziening is ingesteld om planmatig activiteiten op het gebied van recreatie en toerisme uit te voeren. Over een periode van 4 jaren heeft de raad € 200.000 beschikbaar gesteld. Het plafond is gemaximeerd tot € 50.000.

Egalisatie afvlakking tarief reinigingsheffing

In de raadsvergadering van 11/12 december 2000 is besloten tot instelling van deze egalisatiereserve. De doelstelling is om tariefschommelingen op te vangen en/of tariefverhogingen geleidelijk en gefaseerd door te voeren.

Voorziening woonrijp-maken afgesloten complexen

Deze dient ter afdekking van de kosten voor de definitieve afronding van woonrijpmaken (plan is financieel afgewikkeld).


Vaste schuldenDe post vaste schulden is als volgt samengesteld:

Saldo 31-12-2014

Vermeer-deringen

Aflossingen Saldo 31-12-2015

Onderhandse leningen van binnenlandse banken 10.865 0 539 10.326

Waarborgsommen algemene dienst 2 0 0 2

Totaal 10.867 0 539 10.328

De rentelast van alle vaste schulden bedroeg € 309.972 in 2015.

x € 1.000

Borgstellingen 922

Garantstellingen 0

Totaal borgen garantstellingen 922

2015 2014


Overige kasgeldleningen 5.500 0

Banksaldi 0 0

Overige schulden 604 3.631

Totaal netto vlottende schulden 6.104 3.631

2015 2014


Nog te betalen bedragen 259 387

Van overheidslichamen ontvangen voorschotten specifieke uitkeringen 85 50

Overige vooruitontvangen bedragen 511 315 511 315

Totaal overlopende passiva 855 752

VLOTTENDE PASSIVA

Netto vlottende schuldenDe netto vlottende schulden zijn als volgt samengesteld:

Overlopende passivaDe overlopende passiva zijn als volgt samengesteld:

Overzicht van de van overheidslichamen ontvangen voorschotten specifieke uitkeringen als bedoeld in art. 52a lid 1 BBV:

naam uitkering project verstrekker uitkering saldo 1-1-2015

toe-voegingen

vrijval saldo 31-12-2015


Onderwijs achterstanden bestrijding

OAB gelden

Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap

10.400 35.192 45.592

Participatie vergoedingen

Partici-patie budget

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

39.030 0 0 39.030

Totaal 49.430 35.192 0 84.622

POSTEN BUITEN BALANSTELLING

Waarborgen en garantiesDe post borgen garantstellingen is als volgt samengesteld:

De borgstellingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Uit hoofde van borgen garantstellingen hebben tot en met 2015 geen betalingen plaatsgevonden.

GarantstellingenEr zijn geen lopende garantstellingen.

Achtervang diverse garantstellingen sociale woningbouwDe geldleningen in het kader van de sociale woningbouw van Stichting Mooiland Maasland worden primair gewaarborgd door het Waarborg-fonds Sociale Woningbouw (WSW). Het bedrag voor de achtervang bedraagt in 2015 € 7,4 miljoen. De risico’s van de gemeente als achtervanger zijn gering. Het WSW kent een triple A-rating en er zijn een aantal andere zekerheden voordat de gemeente in beeld komt. In het uiterste geval zou het gaan om het verstrekken van een renteloze lening in het geval dat de middelen van het WSW ontoereikend zouden zijn.

Niet in de balans opgenomen verplichtingenEr is geen sprake van niet in de balans opgenomen verplichtingen omdat deze verplichtingen in werk-organisatie CGM verantwoord worden. Gebeurtenissen na balansdatumEr is geen sprake van gebeurtenissen na balans-datum.

Geborgde geldleningen Oorspronkelijk bedrag

percentage borgstelling

restant1-1-2015

restant31-12-2015


Geborgde geldleningen zorginstellingen 1.361 100% 681 635

Geborgde geldleningen bij Hypotheek-fonds voor Overheidspersoneel

0 0 0

St. Mooiland Vitaliss 545 100% 218 200

Sportverenigingen 299 100% 101 87

Totaal geborgde geldleningen 2.205 1.000 922

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | BIJLAGES JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | BIJLAGES134 135

Omschrijving Toelichting Bedrag

Kosten IBN t.b.v. digitaliseren milieudossiers.

Eerst in januari jl. is door IBN gestart met de digitalisering van de milieudossiers voor de CGM-gemeenten ter nakoming van de met de ODBN gemaakte afspraken. Het project voor de gemeente Grave is nog niet afgerond. IBN heeft voor deze projecten slechts één gekwalificeerde kracht in dienst die gedurende een beperkt aantal uren per week aan de uitvoering van deze opdrachten heeft gewerkt. Dit betekent dat de inzet van meer capaciteit om deze projecten eerder te kunnen afronden, niet tot de reële mogelijkheden behoorde. Het betreffende project zal in de eerst helft van 2016 worden afgerond. Het B&W- besluit van 17 juni 2014, dat betrekking heeft op de beschikbaarstelling van genoemd budget, is bijgevoegd.

€ 5.978

Huishoudelijke hulp toelage

Het Kabinet heeft voor 2015 en 2016 extra geld beschikbaar gesteld voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp, en zoveel mogelijk volwaardige werkgelegenheid te behouden. Hiervoor is de Huishoudelijke Hulp Toelage (de HHT) in het leven geroepen. Vanaf 1 januari 2015 is samen met de zorgaanbieders uitvoering gegeven aan de (HHT). Gebleken is dat vooral in de eerste helft van 2015 nog geen optimaal gebruik van de regeling is gemaakt. Belangrijkste oorzaken hiervan zijn: 1) aanloop problemen bij de zorgaanbieders bij het inrichten van een apart administratie- en facturatieproces. Dit proces kan immers niet gekoppeld worden aan dat van de reguliere hulp bij het huishouden. Dit heeft er mede toe geleid dat de toeleiding van mogelijke klanten nog beperkt is gebleven. 2) Tevens heeft het enige tijd geduurd voordat de opzet en inhoud regeling voldoende bekendheid heeft gekregen. De voorwaarden waaronder de HHT kan worden toegekend zijn inmiddels door de Staatssecretaris van VWS verruimd. Hierbij moet nadrukkelijk vermeld worden dat de HHT middelen geoormerkt zijn. Dit betekent dat deze niet voor andere doeleinden kunnen worden ingezet. De Staatssecretaris heeft bij brief van 23 oktober 2015 ook aangegeven dat de resterende middelen van 2015 niet terugbetaald hoeven te worden aan het Rijk, maar dat deze ingezet mogen worden voor de uitvoering van de HHT in 2016.

€ 40.000

Restant budget intergemeente-lijke samen-werking Land van Cuijk (€ 2,- per inwoner)

Post moet op basis van regionale afspraken transitorisch meegenomen worden naar 2016. Het gaat namelijk over middelen die noodzakelijk zijn voor reeds vastgestelde projecten, waar de rekening nog niet van binnen is.

€ 7.750

Combinatie-functionaris JOGG

De gemeente Grave heeft vanuit de rijksimpuls brede scholen, sport en cultuur over 2013, 2014 en 2015 een totaal bedrag gekregen van € 94.200. Dit bedrag staat op dit moment begroot onder FCL 653010 Sport Algemeen voor het jaar 2015. Dit bedrag van € 94.200 is als volgt opgebouwd: € 54.600 is een budgetoverheveling van 2014 naar 2015 die vastgesteld is bij de jaarrekening 2014. Dit budget is bedoeld voor de combinatiefunctionaris JOGG. De resterende € 39.600 is een bedrag dat in de reguliere begroting is opgenomen.

€ 94.200

Quick wins Historisch Grave

Het college wil quick wins en andere toeristische activiteiten realiseren met betrekking tot Historisch Grave. Om deze aanpassing uit te kunnen voeren wordt voorgesteld om het restant budget 2015 (i.v.m. niet gerealiseerde projecten) over te hevelen.

€ 54.000

Afrekening DVO Jeugdzorg LvC

Door de 5 LvC gemeenten is afgesproken dat in 2015 de jeugdzorg uitgevoerd wordt door de gemeente Cuijk. Hiervoor ontvangt het CJG een bijdrage van de deelnemende gemeenten voor uitvoer van de regeling en de bedrijfsvoeringskosten. In 2015 is de volgens de begroting vastgestelde bijdrage voldaan door de deel-nemende gemeenten. Per jaareinde blijkt dat de bestede lasten in 2015 lager zijn dan de vooruitbetaalde bedragen (voorschotten). Binnen LvC verband is afgesproken dat de resterende gelden ingezet worden in 2016.

€ 170.950

Totaal budget-overhevelingen:

€ 372.878

Bijlage 1: Budgetoverhevelingen

120

Verantwoording specifieke uitkeringen (SiSa)

OCW D9 Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2015 (OAB)

Besluit specifieke uitkeringen gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid 2011-2014

Gemeenten

Besteding (jaar T) aan voorzieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO)

Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)

Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)

Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle RIndicatornummer: D9 / 01 Indicatornummer: D9 / 02 Indicatornummer: D9 / 03 Indicatornummer: D9 / 04

€ 100.000 € 29.736 € 0 € 18.966 I&M E27B Brede doeluitkering

verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden

Provinciale beschikking en/of verordening

Gemeenten en Gemeenschappelijke Regelingen

Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen

Overige bestedingen (jaar T) Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde bestedingen ten laste van provinciale middelen

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen

Correctie ten opzichte van tot jaar T verantwoorde overige bestedingen

Indien de correctie een vermeerdering van bestedingen betreft, mag het alleen gaan over nog niet eerder verantwoorde bestedingen

Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle RIndicatornummer: E27B / 01 Indicatornummer: E27B / 02 Indicatornummer: E27B / 03 Indicatornummer: E27B / 04 Indicatornummer: E27B / 05

1 N-N-002-14 Mensgerichte maatregelen 2014 Grave

€ 59.137 € 17.523 € 0 € 0

2 N-N-002-15 Mensgerichte maatregelen Grave 2015

€ 729 € 183 € 0 € 0

Kopie beschikkingsnummer Cumulatieve besteding ten laste van provinciale middelentot en met (jaar T)


Cumulatieve overige bestedingen tot en met (jaar T)


Toelichting Eindverantwoording Ja/Nee

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor de komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden

Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t.Indicatornummer: E27B / 06 Indicatornummer: E27B / 07 Indicatornummer: E27B / 08 Indicatornummer: E27B / 09 Indicatornummer: E27B / 10

1 N-N-002-14 Mensgerichte maatregelen 2014 Grave

€ 59.800 € 17.689 Einddeclaratie is reeds ingediend. Totale kosten waren daarin iets lager. Dit heeft echter geen invloed op totale subsidiebijdrage.

Ja

2 N-N-002-15 Mensgerichte maatregelen Grave 2015

€ 729 € 183 Nee

100SZW G1A Hieronder per regel één

gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbaar lichaam

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbaar lichaam

Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle RIndicatornummer: G1A / 01 Indicatornummer: G1A / 02 Indicatornummer: G1A / 03

1 60786 Grave 90,84 6,17100

SZW G2 Besteding (jaar T) algemene bijstand

Gemeente

I.1 Participatiewet (PW)

Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

Gemeente


Besteding (jaar T) IOAW

Gemeente

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)

Gemeente

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

Besteding (jaar T) IOAZ

Gemeente

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Gemeente

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle RIndicatornummer: G2 / 01 Indicatornummer: G2 / 02 Indicatornummer: G2 / 03 Indicatornummer: G2 / 04 Indicatornummer: G2 / 05 Indicatornummer: G2 / 06

€ 1.780.674 € 18.871 € 212.767 € 0 € 18.055 € 0 Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk)

Gemeente

I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)

Besteding (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet

Gemeente


Baten (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet (excl. Rijk)

Gemeente


Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t.Indicatornummer: G2 / 07 Indicatornummer: G2 / 08 Indicatornummer: G2 / 09 Indicatornummer: G2 / 10 Indicatornummer: G2 / 11 Indicatornummer: G2 / 12

€ 0 € 0 € 0 € 6.659 € 0 JaSZW G3 Besteding (jaar T)

levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)

Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Besteding (jaar T) Bob

Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle RIndicatornummer: G3 / 01 Indicatornummer: G3 / 02 Indicatornummer: G3 / 03 Indicatornummer: G3 / 04 Indicatornummer: G3 / 05 Indicatornummer: G3 / 06

€ 2.563 € 0 € 1.633 € 4.910 € 4.074 € 0 Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t.Indicatornummer: G3 / 07 Indicatornummer: G3 / 08 Indicatornummer: G3 / 09

€ 0 € 0 Ja

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2015 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 11 januari 2016 DEFINITIEF

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2014

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1)

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_gemeentedeel 2015

Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2015

Besluit bijstandverlening

Verantwoording specifieke uitkeringen (SiSa)


Bijlage 3: BeleidskadersBeleidskaders programma 1: Dienstverlening, Veiligheid en BestuurDienstverlening• Notitie ‘Investeren in kwaliteit’; • Dienstverleningsvisie Cuijk, Grave en Mill & Sint

Hubert, november 2012; • Uitvoeringsplan dienstverlening, juli 2013; • Concept servicenormen Cuijk, Grave en Mill

& Sint Hubert; • Landelijk programma ‘Digitaal 2017’• De Burgerservicecode; • Wet Basisregistratie Personen (BRP); • Verordening BRP (2014); • Beheerregeling Gemeentelijke Basisregistratie

Personen, gemeente Grave (2014); • Privacyreglement Gemeentelijke Basisregistratie

Personen, gemeente Grave (2014); • Reglement Burgerlijke Stand 1999; • Kwaliteitsmonitor (2014); • Rijkswetgeving; • Rijkswet op het Nederlanderschap; • Kieswet; • Paspoortwet.

Veiligheid• Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio

Brabant-Noord 2011• Risicoprofiel Veiligheidsregio Brabant-Noord

(2013)• Regionaal crisisplan Veiligheidsregio Brabant-

Noord (2013)• Regionaal beleidsplan Veiligheidsregio

Brabant-Noord (2013)• Kadernota Integrale Veiligheid Gemeente Grave

2015-2018• Algemene plaatselijke verordening Grave (2013)• Verordening binnentreden Noodverordeningen

(1997)• Beleidsregels bestrijding voetbalvandalisme en

ernstige overlast (2011)• Beleidsregels Wet Bibob (2010)

Beleidskaders programma 2: Openbare ruimteWegen en verkeer• Beheerplan Wegen 2015-2018• Beleidsplan Openbare Verlichting 2015-2018 • Beheerplan Civiele objecten en meubilair

2015 – 2018

Waterwegen en havens• Vergunning haveningang oever Maas.• Gebruiksovereenkomst met Watersport-

vereniging de Stuw.

Openbaar groen• Beheerplan Openbaar Groen en speelvoor-

zieningen (2015-2018)• Waardevolle bomenlijst van Grave (2013) • Bomenverordening groene kaart van Grave (2013) • Reconstructieplan Peel en Maas (2005)• Groenbeleidsplan 2013-2022• Beheerkwaliteitsplan groen binnen de kom (2014)

Recreatie en toerisme• Beleidsnota Toerisme en Recreatie 2010-2020

(november 2009)• Visie Waterfront Grave (juni 2013)• Strategische Visie Land van Cuijk (juni 2013)• Nota Identiteit Land van Cuijk (2013)

Riolering en waterbeheer• Wet Milieubeheer;• Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP)

2015-2018;• Gemeentelijk Waterplan 2010-2015;• Verordening op de heffing en de invordering

van rioolheffing 2015• Bestuursakkoord Doelmatige Samenwerking

Afvalwaterketen (2013).

Gemeentelijke eigendommen• Nota grondbeleid 2013• Beleidsregel verkoop en verhuur van groen-

strookjes 2004• Verordening staangeld 2008• Richtlijn anti-kraak 2005• Gebouwenbeheerplan 2015 - 2018

Beleidskaders programma 3: Bouwen, wonen en milieuOmgevingsrecht• Bouwen• Bouwverordening• Welstandsnota• Innovatieplan Fysieke Leefomgeving Milieu• Regionale nota bodembeleid met bodem-

kwaliteitskaarten• Regionaal Convenant Duurzaam Bouwen

2013-2016

Bijlage 2: Investeringskredieten 2015 In deze bijlage is, zoals voorgeschreven in de Financiële verordening, een overzicht opgenomen van de uitputting van de geautoriseerde investeringskredieten en de actuele raming van de totale uitgaven in 2015.

Of een investeringskrediet kan worden afgesloten per ultimo 2015 is in de laatste kolom vermeld. De investeringskredieten die niet worden afge-sloten, gaan als vanzelfsprekend mee naar boekjaar 2016.

Nummer Omschrijving Begroot (€) Werkelijk (€) Restant (€) Afsluiten?

7210003 Julianaplein Gassel 7423051 187.630 -13.183 200.813 Afsluiten

7210004 Openbare ruimte Hart van Grave 7451015 40.480 39.941 539 Afsluiten

7210007 Inrichting verkeersveilige schoolomgeving 32.000 8.873 23.127 Afsluiten

7210008 Reconstructie wegen (Planstudie N324) 1.480.202 0 1.480.202

7210014 Hart van Grave: Toekomst Carillontoren 162.500 13.265 149.235

7210303 Vervanging lichtmasten 2015 24.000 25.660 -1.660 Afsluiten

7210307 Vervanging armaturen 2015 96.000 88.701 7.299 Afsluiten

7310001 Herbestemming historisch stadhuis 7456014 39.904 0 39.904

7310003 Breedband Land van Cuijk, 2e fase 143.500 46.986 96.514

7310020 Aankoop grond Koninklijke Visio (Oost) 1.500.000 1.505.278 -5.278 Afsluiten

7421001 1e Inrichting en meubilair Sensis 2010 (7571017) 56.580 56.573 7 Afsluiten

7421002 Nieuwbouw VISIO 2013 (7571020) 3.207.716 3.424.283 -216.567

7421003 Renovatie Gymzaal VISIO 2013 (7571026) -12.236 0 -12.237 Afsluiten

7421004 Brede School Grave West 7571028 2.193.519 1.608.198 585.321

7421005 Brede School Grave Oost 5.147.167 80.090 5.067.077

7421006 Tijdelijke huisvesting Brede School West 117.000 0 117.000

7421007 Tijdelijke huisvesting Brede School Oost 44.700 0 44.700

7540001 Uitbreiding Graafs Museum -51.369 -17.000 -34.369

7560108 Investering groen (bhp) 2015 287.000 19.330 267.670

7580200 Investering speeltoestellen 2015 37.000 0 37.000

7580701 Aanleg wandelknooppuntensysteem 8.915 56 8.859

7621001 Voorber.kstn Centraal Orgaan opvang Asielz. 2012 68.179 170 68.009

7630001 Multifunctioneel Centrum Catharinahof (MFC) 720.689 7.304 713.385

7630003 Verkoop gemeenschapaccommoda KaWeEs -1.023.581 -122.806 -900.775

7630005 Multifunct.Centr. Catharinahof Invent./inrichting 105.491 14.239 91.252

7630006 Multifunction.Centr.Catharinahof Overig kosten2009 7.126 0 7.126

7722003 BHP Riolering 60 jaar 2014 677.247 1.808 675.439 Afsluiten

7722004 BHP Riolering 60 jaar 2014 Hemelwater 122.000 0 122.000 Afsluiten

7722005 BHP riolering 60 jaar, jaarschijf 2015 532.898 176.171 356.727

7722006 BHP riolering 60 jaar, Lovendaalsingel 2015 122.000 830 121.171

7722007 BHP riolering 15 jaar, jaarschijf 2015 101.846 23.367 78.480 Afsluiten

7722008 BHP riolering 45 jaar, jaarschijf 2015 22.500 0 22.500

7810101 Herontwikkeling Visioterrein 2013 (7451016) 2.557.343 1.841.617 715.726

7810103 Uitbr VH park en amfibieen passage IGP Velp 2014 83.000 75.959 7.041

7810104 Verwijderen parkeerplaats noordzijde Maasdijk IGP 3.395 0 3.395

7810105 Aanlegkosten infrastructuur Bronkhorstweg 90.000 5.520 84.480

7830000 Ontwikkeling Hof van Esteren 2011 40.651 3.317 37.334

Totaal 18.972.992 8.914.545 10.058.447


Beleidskaders programma 5: Maatschappelijke ondersteuningLeefbaarheid• Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)• Beleidskader Maatschappelijke Ondersteuning,

welzijn en zorg 2006;• Wet gemeentelijke anti-discriminatievoor-

zieningen (WGA)• Strategische visie voor het Land van Cuijk

inclusief uitvoeringsprogramma (2013)• Regionale visie op welzijn, Brabant-Noordoost-

Oost (2013)• Convenant wijken dorpsraden gemeente Grave• Beleidsnotitie Wijk- en dorpsbeheer gemeente

Grave;• Algemene subsidieverordening Grave 2011 en

de hieraan verbonden beleidsregels.

Welzijn en gezondheidszorg• Wet publieke gezondheid (Wpg)• Drank en Horecawet (DHW)• Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk

2013-2016• Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)• Regionaal Wmo-beleidsplan LvC 2012-2015• Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost • BeleidsplanTransformatie van AWBZ naar Wmo,

deel I• Concept beleidsplan Transformatie van AWBZ

naar Wmo, deel II• Regionaal Mantelzorgbeleid Land van Cuijk 2013• Projectplan alcoholpreventie ‘Think before you

drink’ 2013-2016• Jeugdwet• Visie transitie jeugdzorg NOB• Functioneel ontwerp Jeugdzorg• Strategische visie Land van Cuijk, thema

Sociaal Domein• Actieplan vrijwilligersbeleid Grave • Kadernota Integraal jeugdbeleid 2011-2014• Algemene subsidieverordening Grave 2011 en

de hieraan verbonden beleidsregels;• “Ouderenzorg in beeld gebracht”

Nota ouderenbeleid gemeente Grave 2003• Notitie Regionale Samenwerking Ouderen Maas-

land 2010-2011 “Kwetsbare ouderen centraal”.

Inkomensvoorziening• Participatiewet• WWB, IOAW, IOAZ, WSW en BBZ overgangs-

regelingen• Afstemmingsverordening Participatiewet 2015• Verordening tegenprestatie 2015• Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015• Verordening Individuele Studietoeslag 2015

• Handhavingsverordening Participatiewet IOAW IOAZ 2015

• Re-integratieverordening Participatiewet 2015 • Verordening Tegenprestatie 2015• Verordening Kinderopvang 2009• GR Werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant

Werk en activering• Participatiewet• WWB, IOAW, IOAZ, WSW en BBZ overgangs-

regelingen• Afstemmingsverordening Participatiewet 2015• Verordening tegenprestatie 2015• Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015• Verordening Individuele Studietoeslag 2015• Handhavingverordening Participatiewet IOAW

IOAZ 2015• Re-integratieverordening Participatiewet 2015 • Verordening Tegenprestatie 2015• Verordening Kinderopvang 2009• GR Werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant

Minimabeleid• Participatiewet• Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs)• De verordening Reductieregeling• De verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015• Beleidsplan integrale gemeentelijke schuld-

hulpverlening• Beleidsnotitie Minimabeleid

Maatschappelijke zorg• Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).• Beleidsplan Transformatie van AWBZ naar

Wmo deel I• Beleidsplan Transformatie van AWBZ naar

Wmo deel II• Verordening Wmo 2015• Beleidsregels Wmo 2015• Regionaal Mantelzorgbeleid Land van Cuijk 2013• Beleidskader Wmo prestatievelden 7, 8, 9 BNO

2012-2015• Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-

oost (2013)

Beleidskaders algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien• De financiële kaderstelling gaat uit van de

Financiële verordeningen Grave 2014 en de bijbehorende kaderstelling in de begroting. De uitgangspunten van de begroting zijn in de deze begroting opgenomen.

• De bevoegdheid om OZB te heffen is vastgelegd in artikel 220 van de Gemeentewet.

• Energieakkoord• Groen-Blauw stimuleringskader

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting• Structuurvisie Ruimtelijke Ordening Noord-Brabant• Verordening ruimte Noord-Brabant• Gebiedsagenda Brabant• Strategische Agenda AgriFood Noordoost Brabant;• Strategische Visie Land van Cuijk• Structuurvisie Grave 2025;• Erfgoedplan ‘Erfgoed voor het voetlicht’• Archeologisch beleidsplan;• Beeldkwaliteitsplannen;• Welstandsnota;• Regionale Woningmarktstrategie;• Woningbouwprogramma Grave• Procedureregeling planschadevergoeding• Bouwverordening

Economische zaken• Structuurvisie Ruimtelijke Ordening Noord-Brabant• Gebiedsagenda Noord Brabant• Verordening ruimte Noord-Brabant• Strategische Agenda AgriFood Noordoost Brabant• Strategische Visie Land van Cuijk• Beleidsnota Economie 2012-2015: “Van stilstand

naar vooruitgang: Grave bekent kleur !” (2011)

Afvalinzameling• Afvalstoffenverordening regio Land van Cuijk

en Boekel (2011)• Verordening reinigingsheffingen Grave (2014)• Verordening verlenen van inzamelvergoedingen

aan non-profitinzamelaars van oud papier (2005)• Landelijk afvalbeheerplan (LAP)• Raamovereenkomst verpakkingen en

verpakkingenbelasting• Regionale afvalvisie

Beleidskaders programma 4: Kind, cultuur en sportOnderwijs en kinderopvang• Leerplichtwet 1969 en RMC-wetgeving

(Voorkomen Voortijdig Schoolverlaten);• Beleidsnota Regionaal Bureau Leerplicht

2013-2016;• Wet op het primair onderwijs / Wet op het

voortgezet onderwijs / Wet op de expertisecentra;• Gemeenschappelijke regeling openbaar basis-

onderwijs gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave, Mill & Sint Hubert

• Passend Onderwijs;

• Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs;• Verordening leerlingenvervoer gemeente Grave

2013• Verordening materiële en financiële gelijkstelling

onderwijs gemeente Grave 2013• Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid

gemeente Grave 1999• Besluit specifieke uitkeringen gemeentelijk

onderwijs achterstanden beleid 2011 – 2014 (verlengd tot 2015);

• Nota Lokale Educatieve Agenda 2013-2016 • Wet ontwikkelingskansen door kwaliteit en

educatie (Wet OKE);• Wet Kinderopvang en kwaliteitseisen peuter-

speelzalen;• Afwegingsmodel handhaving kinderopvang en

peuterspeelzalen 2012, Land van Cuijk.

Cultuur• Wet op het specifiek cultuurbeleid• Biblioplus, beleidsvisie 2011-2015: kiezen voor

jeugd, kwaliteit en toegankelijkheid• Algemene subsidieverordening Grave (ASV) 2011

en de hieraan verbonden beleidsregels, met name Subsidiëring Cultuur en kunstbeoefening 2011; Subsidiëring Vorming, Educatie en Media 2011

• Gemeenschappelijke regeling Brabants Historisch Centrum

• Subsidieverordening Gemeentelijke Monumenten Grave 2003

• Erfgoedverordening 2010• Erfgoedplan ‘Erfgoed voor het voetlicht’• Archeologisch beleidsplan

Sport• Regionaal Wmo-beleidsplan Land van Cuijk

2012-2015• Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk

2013-2016• Algemene subsidieverordening Grave 2011• Beleidsregel Sport• Privatiseringsovereenkomsten onderhoud

voetbalvelden• Privatiseringsovereenkomsten verenigingen• Privatiseringsovereenkomst Laco

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | BIJLAGES 140 141

Bijlage 4: Lijst met gebruikte afkortingen

JAARSTUKKEN 2015 - GEMEENTE GRAVE | BIJLAGES

OrganisatorischAfd. AfdelingBV BedrijfsvoeringCGM Cuijk, Grave en Mill en Sint HubertP&O CGM Personeel & Organisatie Cuijk, Grave

en Mill en Sint Hubert

OverigAMHK Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld

en KindermishandelingAPV Algemene Plaatselijke VerordeningASV Algemene subsidie verordeningAWBZ Algemene Wet Bijzondere ZiektekostenAZC AsielzoekerscentrumBBV Besluit begroting en verantwoording

provincies en gemeentenBBZ Besluit bijstandverlening zelfstandigenBCA Bestuurscommissie AfvalinzamelingBGE BouwgrondexploitatieBGPG Bureau Grootschalig Publieke

GezondheidBHIC Brabants Historisch CentrumBIBOB Wet bevordering integriteitsbeoorde-

lingen door het openbaar bestuurBIE Bouwgrond in ExploitatieBNG Bank Nederlandse GemeenteBOA Buitengewoon opsporingsambtenaarBPR BurgerparticipatieraadBro Besluit ruimtelijke ordeningBRP Basisregistratie personenBrp Basisrioleringsplan BTW Belasting toegevoegde waarde

(= omzetbelasting)Buig Bundeling uitkeringen inkomens-

voorziening gemeenteBurap bestuursrapportage (ten behoeve van

de raad)BV / B.V. Besloten VennootschapB&W (college van) burgemeester en wet-

houdersCIE CommissieCJG Centrum Jeugd en GezinC.q. Casu quoCTB Centrale toegang bemoeizorgCVV Collectief vraagafhankelijk vervoerD.m.v. Door middel vanDUO Dienst Uitvoering OnderwijsE.e.a. Een en anderEKD Elektronisch Kind Dossier

EPG Economisch Platform GraveEtc. Et cetera FTE / fte FulltimerequivalentGBA Gemeentelijke BasisadministratiesGBB Grond- en Bouwbedrijf GBB GFT Groente-, Fruit- en TuinafvalGGA Gebiedsgerichte Aanpak verkeer en

vervoerGGD Gemeenschappelijke gezondheidsdienstGGZ Geestelijke gezondheidszorgGHOR Geneeskundige hulpverlening

organisatie in de regioGMC Gemeenschappelijke MeldCentraleGPR Gemeentelijke Praktijk RichtlijnGR Gemeenschappelijke RegelingGROP Gemeentelijke Rampen opvang planGRP Gemeentelijk rioleringsplanHa HectareHbh Hulp bij het huishoudenHHT Huishoudelijke hulp toelageHra Huishoudelijk restafvalHTV Handhaver toezicht en veiligheidIBN Integrale Bedrijven Noordoost BrabantIBT Inter Bestuurlijk ToezichtICT Informatisering- en Communicatie-

technologieIDOPS Integrale dorpsontwikkelingsplannen IH Integrale HandhavingIKC Integraal KindcentrumIOAW Inkomensvoorziening oudere en

gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers

IOAZ Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze zelfstandigen

ITHP Integraal toezicht en handhavingsplanIV Integrale VeiligheidI.v.m. In verband metJOP Jongeren ontmoetingsplekKCV Kleinschalig Collectief VervoerKg KilogramLAP Landelijk afvalbeheerplanLEA Lokale educatieve agendaLMO Landelijke meldkamer organisatieLOD Landelijke OpschoondagLOG Landbouw ontwikkelingsgebiedLV Landelijke voorzieningLvC Land van CuijkLVWOZ Landelijke Voorziening WOZ

MBO Middelbaar Beroeps OnderwijsM.b.t. Met betrekking totMFC Multifunctioneel CentrumNIEGG Niet in exploitatie genomen grondN.n.b. Nog niet bekendNO NoordoostNUP Nationaal UitvoeringsprogrammaNV / N.V. Naamloze VennootschapN.v.t. Niet van toepassingO.a. Onder andereOAS Optimalisatie Afvalwater StudieODBN Omgevingsdienst Brabant NoordOGGZ Openbare Geestelijke GezondheidszorgOTO Opleidings-,trainings- en oefeningsplanOV Openbaar Vervoer en Openbare

VerlichtingOZB Onroerende zaakbelastingenPag. PaginaP&C Planning & ControlPGB Persoonsgebonden BudgetPm pro memorie (= ter herinnering) PNM Platform Noordelijke MaasvalleiPoho Portefeuillehoudersoverleg PSHi Psychosociale hulpverlening bij

incidentenRAV Regionale Ambulancevoorziening RBL Regionaal Bedrijvenpark LaarakkerRBL-BNO Regionaal Bureau Leerplicht en

Voortijdig Schoolverlaten Brabant Noordoost

RBS RaadsbesluitRBT Regionaal Bureau voor ToerismeRCZ Regionale compensatie zorgkostenREC Regionaal Expertise CentrumREV Rentabiliteit Eigen VermogenRIEC Regionaal Informatie en Expertise

CentrumRIGOM Regionaal Instituut Gecoördineerd

Ouderenwerk MaaslandRMB Regionaal MilieubedrijfRMC Regionaal Maatschappelijk CentrumRO Ruimtelijke OrdeningROC Regionaal opleidingscentrumRTGB Regeling toezicht geweldsbeheersing

BOARUDDO Regeling Uitzettingen en derivaten

decentrale overhedenRVML Regionaal Veiligheidshuis Maas en

Leijgraaf

SCP Sociaal Cultureel PlanbureauSISA Single Information, Single AuditT.b.v. Ten behoeve vanTIC Telefonisch Informatie CentrumT.o.v. Ten opzichte vanUWV Uitvoeringsinstituut Werknemers-

verzekeringenVGRP Verbreed Gemeentelijk RioleringsplanVNG Vereniging van Nederlandse GemeentenVRI verkeersregelinstallatie VROM (ministerie van) Volkshuisvesting,

Ruimtelijke Ordening en MilieubeheerVTA Visual Tree AssessmentVTH Veiligheid Toezicht en HandhavingVVE Voor- en Vroegschoolse Educatie VVV Verenigingen voor Vreemdelingen-

verkeer VWS (ministerie van) Volksgezondheid,

Welzijn en SportWABO Wet algemene bepalingen omgevings-

recht WAJONG Wet Arbeidsongeschiktheidsvoor-

ziening voor JonggehandicaptenWAZ Wet ambulancezorgWBP Woningbouwprogramma (wet) FIDO (wet) Financiering Decentrale Overheden(wet) Oké (wet) Ontwikkelingskansen door

Kwaliteit en Educatie (wet) Woz (wet) Waardering onroerende zakenWGS Wet gemeentelijke schuldhulpverlening WI Wet Inburgering Wion Wet Informatie-uitwisseling Onder-

grondse NettenWIZ Werk, Inkomen en ZorgWmo Wet maatschappelijke ondersteuningWNT Wet Normering TopinkomensWPG Wet publieke gezondheidWvr Wet veiligheidsregio’s WSW Wet sociale werkvoorzieningWW WerkloosheidswetWWB Wet werk en bijstandZLTO Zuidelijke land- en tuinbouw organisatieZ.s.m. Zo spoedig mogelijk

Documents

2863 Grave Jaarst 2015 New v2 - CGM...transities in het sociaal domein en vooruitkijken. 2015 staat ook in het teken van het oppakken van moeilijke en/of moeizaam lopende projecten