25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE · PDF fileоноос өнөөг хүртэлх хугацаанд нийт 346 сая гаруй еврогийн төсөл, хөтөлбөрүүдийг

25

JA

HR

E D

EU

TS

CH

-MO

NG

OL

ISC

HE

EN

TW

ICK

LU

NG

SZ

US

AM

ME

NA

RB

EIT

| ГЕ

РМ

АН

-МО

НГ

ОЛ

ЫН

ХӨ

ГЖ

ЛИ

ЙН

ХА

МТ

ЫН

АЖ

ИЛ

ЛА

ГА

АН

Ы 2

5 Ж

ИЛ

| 25

YE

AR

S G

ER

MA

N-M

ON

GO

LIA

N D

EV

EL

OP

ME

NT

CO

OP

ER

AT

ION

25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHEENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT

ГЕРМАН-МОНГОЛЫН ХӨГЖЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ 25 ЖИЛ

25 YEARS GERMAN-MONGOLIAN DEVELOPMENT COOPERATION

„Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс нь Монгол Улсад 1990 оноос өрнөсөн ардчилал, зах зээлийн харилцаанд шилжих үйл явцыг эхнээс нь тууштай дэмжиж ирсэн „Гуравдагч хөрш” буюу Европ тив дэхь стратегийн түнш орон юм.”

Grußwort des Ministers für Finanzen der Mongolei, B. ChoijilsurenAnlässlich des 25-jährigen Jubiläums der mongolisch-deutschen entwicklungs-politischen Zusammenarbeit möchte ich meine herzlichen Grüße und die besten Glückwünsche ausrichten.

Unsere beiden Länder verbinden langjährige und traditionsreiche freundschaftliche Beziehungen sowie eine umfassende Partnerschaft. Seit 1990 unterstützt die Bundes-republik Deutschland die Mongolei kontinuierlich auf dem Weg zur Demokratie und beim Übergang zur Marktwirtschaft. Deutschland ist unser „Drittnachbar” und stra-tegischer Partner in Europa.

Im Rahmen der entwicklungspolitischen Zusammenarbeit haben die beiden Seiten den für die Entwicklung und die Fortschritte der Mongolei dringend erforderlich ge-wesenen Wirtschaftsreformen, sowie der Zusammenarbeit in den Bereichen markt-wirtschaftliche Entwicklung, Umweltpolitik, Schutz von natürlichen Ressourcen und dem Energiesektor besondere Bedeutung beigemessen. Seit 2011 entwickelt sich unsere entwicklungspolitische Zusammenarbeit in den drei Schwerpunkten

„Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements”, „Energieeffizienz” und „Bio-diversität”.

Es freut mich, hier erwähnen zu können, dass seit 1991 im Rahmen der entwick-lungspolitischen Zusammenarbeit Projekte und Programme des Bundesministeriums für wirtschaftliche Zusammenarbeit und Entwicklung im Gesamtbetrag von über 346 Mio. Euro u.a. durch die Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit und die KfW Entwicklungsbank erfolgreich umgesetzt werden. 2016 sagte Deutschland der Mongolei weitere 54 Mio. Euro an Unterstützung in den drei oben genannten Schwerpunkten zu.

Unsere beiden Länder haben nicht nur auf Regierungsebene freundschaftliche Zusammenarbeit entwickelt: Wir haben auch enge Beziehungen zwischen der Privat-wirtschaft und der Bevölkerung wirkungsvoll etablieren können.

Ich bin zuversichtlich, dass unsere freundschaftliche Beziehungen im Rahmen der umfassenden Partnerschaft auch weiterhin langfristig und erfolgreich ausgebaut und sich in vielen neuen Bereichen und Richtungen fruchtbringend entfalten werden.

0302

Монгол Улсын Сангийн сайд Б. Чойжилсүрэнгийн мэндчилгээ Монгол-Германы Хөгжлийн бодлогын хамтын ажиллагааны 25 жилийн ойг тохиолдуулан эрхэм хүндэт Та бүхэнд чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлж сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөж байгааг минь хүлээн авна уу.

Манай хоёр орон олон жилийн найрсаг харилцааны түүхтэй, иж бүрэн түншлэлийн харилцаатай. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс нь Монгол Улсад 1990 оноос өрнөсөн ардчилал, зах зээлийн харилцаанд шилжих үйл явцыг эхнээс нь тууштай дэмжиж ирсэн „Гуравдагч хөрш” буюу Европ тив дахь стратегийн түнш орон юм.

Хөгжлийн бодлогын хамтын ажиллагааны хүрээнд хоёр тал Монгол Улсын хөгжил дэвшилд тулгамдаж байсан эдийн засгийн шинэчлэл, зах зээлийн эдийн засгийн хөгжил, байгаль орчны бодлого, байгалийн нөөцийн хамгаалалт, түүнчлэн эрчим хүчний салбарт онцгой ач холбогдол өгч хөгжлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлж ирсэн бол 2011 оноос Хөгжлийн бодлогын хамтын ажиллагаа ашигт малтмалын тогтвортой менежмент, эрчим хүчний үр ашиг, биологийн олон янз байдал гэсэн тэргүүлэх 3 салбар чиглэлд хөгжиж байна.

Хөгжлийн бодлогын хамтын ажиллагааны хүрээнд Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Холбооны Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн яамнаас 1991 оноос өнөөг хүртэлх хугацаанд нийт 346 сая гаруй еврогийн төсөл, хөтөлбөрүүдийг Германы Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг, Германы Сэргээн босголтын зээлийн банкаар дамжуулан амжилттай хэрэгжүүлж байгааг энд дурдахад таатай байна. Мөн 2016 онд Герман улс нийт 54 сая еврогийн дэмжлэгийг дээрх гурван тэргүүлэх чиглэлээр үзүүлэхээр амалсан.

Mанай хоёр улс Засгийн газрын түвшинд найрсаг хамтын ажиллагааг амжилттай хөгжүүлж ирсэн төдийгүй хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүд, иргэд хоорондын үр өгөөжтэй, элэгсэг дотно харилцаа ч нэгэнт төлөвшин тогтжээ.

Бидний найрсаг харилцаа манай хоёр орны Иж бүрэн түншлэлийн хүрээнд цаашид ч урт удаан хугацаанд амжилттай өргөжин хөгжиж, хамтын ажиллагааны олон шинэ салбар, чиглэлүүдэд үр өгөөжтэйгөөр өрнөнө гэдэгт би итгэл дүүрэн байна.

I am confident that we will expand our friendly relations, which are part of our comprehensive partnership, successfully and for the long term and that we will be able to tap their full potential in many new areas and directions.

Greeting from the Minister of Finance of Mongolia, B. Choijilsuren

In celebration of the 25th anniversary of Mongolian-German development coop-eration I would like to offer my greetings and cordial warm wishes.

Our countries are connected by a long and friendly relationship that is rich in tra-dition. Since 1990, the Federal Republic of Germany has been supporting Mongolia continuously on its way towards establish-ing a democracy and with the transition to a market economy. Germany is our ”third neighbor” and our strategic partner in Eu-rope.

In the framework of development co-operation, both sides focused on the eco-nomic reforms that were urgently neces-sary for the development and progress of Mongolia. Other key aspects were the development of a market economy, envi-ronmental policy, protection of natural re-sources, and the energy sector. Since 2011, our development cooperation has been evolving in the three focus areas ”Sustain-able Management of Mineral Resources”,

”Energy Efficiency” and ”Biodiversity”. It is with great satisfaction that I can

say that since 1991 in the context of de-velopment cooperation, projects and pro-grams of the German Federal Ministry for Economic Cooperation and Develop-ment with a total volume of more than 346 million euros have been implemented successfully inter alia by the Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusam-menarbeit and KfW Entwicklungsbank. 2016 Germany has pledged additional 54 million euros regarding the above men-tioned focus areas.

At government level, our countries co-operate as friends. At the same time, we have managed to establish close ties in the private sector and between the people of both countries.

Battogtokh Choijilsuren, Parlamentsm

itglied, Regierungsmitglied, Finanzm

inister

Баттогтохын Чойж

илсүрэн, Монгол Улсы

н Их Хурлы

н гишvvн, Засгийн газры

н гиш

үүн, Сангийн сайд

Battogtokh Choijilsuren, mem

ber of Parliament, Governm

ental mem

ber, M

inister of Finance

25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE ENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT ГЕРМАН-МОНГОЛЫН ХӨГЖЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ 25 ЖИЛ

„In der Mongolei wird besonders deutlich, wie wichtig es ist, die ökonomische, die soziale und die ökologische Dimension der Nachhaltigkeit im Dreiklang zu betrachten.”

Grußwort des Parlamentarischen Staatssekretärs, Hans-Joachim FuchtelVor über 25 Jahren fanden sowohl in der Mongolei als auch in Deutschland wichtige politische Umwälzungen statt, die das Gesicht beider Länder nachhaltig verändert ha-ben. Wir freuen uns, dass Deutschland die Mongolei im Sinne einer aktiven Zusam-menarbeit seitdem auf ihrem demokratischen Weg begleiten darf. Unsere gemein-same Entwicklungszusammenarbeit ist Teil dieser Kooperation.

In diesem Jahr feiern wir 25 Jahre deutsch-mongolische Entwicklungszusammen-arbeit. Gemeinsam haben wir Vieles erreicht. Angefangen mit Warenlieferungen in den frühen 1990er Jahren, arbeiten wir heute erfolgreich in den drei Schwerpunkt-sektoren „Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements”, „Biodiversität” und

„Energieeffizienz” zusammen. Die Anfang 2016 in Kraft getretenen Sustainable Development Goals (SDG) stel-

len die Richtschnur für unsere Entwicklungszusammenarbeit dar. Getragen von fünf handlungsleitenden Prinzipien „Mensch, Planet, Wohlstand, Frieden und Partner-schaft”, schaffen sie die Grundlage dafür, weltweiten wirtschaftlichen Fortschritt so-zial gerecht und im Rahmen der ökologischen Grenzen der Erde zu gestalten. Auch die Mongolei hat ihre nationalen Entwicklungsstrategien im Einklang mit den SDGs formuliert und bringt somit die Entwicklungs- und Zukunftsorientierung des Landes zum Ausdruck.

In der Mongolei wird besonders deutlich, wie wichtig es ist, die ökonomische, die soziale und die ökologische Dimension der Nachhaltigkeit im Dreiklang zu betrachten: Gerade die Menschen auf dem Land sind von einer intakten Natur besonders abhän-gig und von ihrer Zerstörung besonders betroffen. Der Rohstoffreichtum des Landes birgt große Chancen für seine Zukunft. Er kann der Mongolei jedoch nur nachhaltig nutzen, wenn der Abbau der Rohstoffe umweltschonend erfolgt und die Einnahmen aus dem Rohstoffbereich ein breitenwirksames Wirtschaftswachstum auch in anderen Bereichen ermöglichen. Mit den inhaltlichen Schwerpunkten unserer gemeinsamen Entwicklungszusammen-arbeit adressieren wir daher dringende Herausforderungen in der Mongolei: Durch die Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements tragen wir zu einem nach-haltigen, breitenwirksamen und rohstoffbasierten Wirtschaftswachstum bei. Wir för-dern die Ausbildung von qualifizierten Fachkräften für den Rohstoffsektor und darü-ber hinaus – von technischen Berufen bis zur Hochschulausbildung. Wir unterstützen öffentliche Institutionen und Unternehmen dabei, Energie sparsamer und effizienter zu nutzen. Gleichzeitig verbessern wir die Versorgungssicherheit bei Strom und der besonders in den kalten Wintern der Mongolei lebenswichtigen Wärme. Gemeinsam sorgen wir dafür, dass die Energie effizienter und umweltfreundlicher erzeugt wird. Natürliche Lebensgrundlagen sichern wir, indem wir gemeinsam die einzigartige Bio-diversität in ausgewählten Schutzgebieten erhalten. Durch Maßnahmen zum Schutz und der nachhaltigen Nutzung von Wäldern leisten wir einen wichtigen Beitrag zum Klimaschutz.

Unsere gemeinsame Entwicklungspolitik des 21. Jahrhunderts ist kein Reparatur-betrieb, sondern innovative Zukunftspolitik. Was sie tut und wie sie wirkt – dazu finden Sie Fakten, Zahlen und Beispiele auf den folgenden Seiten.

0504

Парламентын Төрийн нарийн бичгийн дарга Ханс-Иоахим Фухтелийн мэндчилгээ 25 гаруй жилийн өмнө Монгол Улс болон Герман Улсад улс төрийн чухал өөрчлөлтүүд гарч, хоёр орны цаашдын дүр төрхийг тогтвортой өөрчилсөн билээ. Энэ цаг үеэс хойш Герман Улс Монгол Улсыг ардчилал хөгжүүлэх үйлсэд нь дэмжин, идэвхтэй хамтран ажиллаж ирсэндээ бид баяртай байна. Манай хоёр орны Хөгжлийн хамтын ажиллагаа нь энэхүү хамтын ажиллагааны нэг хэсэг нь билээ.

Энэ жил Герман-Монголын Хөгжлийн хамтын ажиллагааны 25 жилийн ойн баяр тохиож байна. 1900-ээд оны эхээр бараа нийлүүлэлтээр эхэлсэн бид эдүгээ „Ашигт малтмалын тогтвортой менежмент”, „Биологийн олон янз байдал”, „Эрчим хүчний үр ашиг” гэсэн гурван тэргүүлэх чиглэлээр амжилттай хамтран ажиллаж байна.

2016 оны эхээр хэрэгжиж эхэлсэн Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд бидний Хөгжлийн хамтын ажиллагааны хөтөч юм. „Хүмүүс”, „Гараг дэлхий”, „Цэцэглэн хөгжилт”, „Энх тайван”, „Түншлэл” гэсэн 5 эрхэм зарчимд үндэслэсэн эдгээр зорилтууд нь эдийн засгийн хөгжил, дэвшлийг нийгмийн шударга байдал, эх дэлхийн экологид нийцүүлэн дэлхий даяар бий болгох суурийг тавихад чиглэнэ. Монгол Улс нь мөн Үндэсний хөгжлийн үзэл баримтлалаа Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад нийцүүлэн боловсруулж, өөрийн орны хөгжлийн болон ирээдүйн чиг баримжааг илэрхийлсэн.

Тогтвортой хөгжилд хүрэхэд эдийн засаг, нийгэм, экологи гэсэн түүний 3 цар хүрээг орхигдуулахгүй байхын чухал нь Монгол Улсын жишээн дээр тодорхой харагдаж байна. Хөдөө орон нутгийн иргэд байгалийн тэнцвэрт бус байдлаас ихээхэн хамааралтай бөгөөд байгаль устаж буй явцаас ялангуяа хохирч буй хүмүүс нь тэд юм. Монгол орны байгалийн арвин нөөц, баялаг нь ирээдүйн боломжийг нээж байна. Гэхдээ эрдэс баялгийг байгальд ээлтэйгээр олборлож, уул уурхайн орлогыг эдийн засгийн бусад салбаруудыг хамарсан илүү далайцтай өсөлт бий болгоход ашигласнаар Монгол Улс нь энэхүү баялгийн үр шимийг тогтвортой хүртэх боломжтой.

Тиймээс бид хоёр орны Хөгжлийн хамтын ажиллагаандаа агуулгын хувьд гурван тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлон, Монгол Улсад нэн тэргүүнд тулгараад буй сорилтуудыг даван туулахыг хамтран зорьж байна. Ашигт малтмалын тогтвортой менежмент чиглэлээр дэмжлэг үзүүлснээр бид ашигт малтмалт суурилсан, өргөн хүрээг хамарсан эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг бий болгоход хувь нэмэр оруулах юм. Тус салбарын мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэхэд бид техник мэргэжлийн сургалтаас эхлээд дээд боловсролтой мэргэжилтэн бэлтгэх хүртэлх чиглэлээр дэмжлэг үзүүлж байна. Үүний сацуу цахилгаан эрчим хүч, Монголын хүйтэн өвлийг даван туулахад амин чухал дулаанаар найдвартай хангах байдлыг сайжруулахад бид хамтран ажиллаж байгаа билээ. Бид эрчим хүчийг байгаль орчинд илүү ээлтэй, үр ашигтайгаар үйлдвэрлэхийн төлөө хамтдаа хүчин зүтгэж байна. Хүрээлэн буй амьдрах орчноо хадгалан авч үлдэхийн тулд тусгай хамгаалалттай газар нутгуудын өвөрмөц биологийн олон янз байдлыг хамгаалахыг зорьж байна. Ой хамгаалалт, ойн тогтвортой ашиглалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлснээр уур амьсгалыг хамгаалахад бид чухал хувь нэмэр оруулна.

21-р зууны бидний хамтын Хөгжлийн бодлого нь засвар, шинэчлэлийн арга хэмжээ бус, харин ирээдүйд чиглэсэн дэвшилтэт бодлого юм. Энэхүү бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, тэдгээрийн үр дүнгийн талаарх баримт мэдээлэл, тоон үзүүлэлт, зарим жишээг дараах хуудаснаас сонирхоно уу.

resource wealth offers great opportunities for its future. However, if Mongolia’s abun-dance of mineral resources is to provide sustainable benefits for the country, then the extraction process must be carried out without undue damage to the environment and the extractive revenues must enable pro-poor economic growth in other sec-tors as well.

The priority areas of our joint devel-opment cooperation therefore focus on addressing some urgent challenges that Mongolia is facing: by supporting the sus-tainable management of mineral resourc-es we are contributing to sustainable, pro-poor, resource-based economic growth. We are promoting the training of skilled workers for the extractive sector and be-yond – from technical professions all the way to university education. We are sup-porting public institutions and companies in switching to processes and methods that use energy more efficiently and more sparingly. At the same time we are helping to secure a more reliable electricity sup-ply and also reliable heating – something that is especially important for survival in Mongolia’s cold winters. Together we are making sure that energy is gener-ated more efficiently and in ways that are more environmentally friendly. We are safeguarding the natural resource base through activities aimed at preserving the unique biodiversity in selected protected areas. By supporting measures for the protection and sustainable use of forests we are making an important contribution to climate protection.

Our joint development strategy for the 21st century is not some kind of repair workshop, it is an innovative policy for the future. Facts, figures and examples show-casing what we are doing and the impacts of our efforts can be found on the follow-ing pages.

Greeting from the Parliamentary State Secretary, Hans-Joachim Fuchtel

More than 25 years ago, both Mongolia and Germany were facing major political upheavals, which permanently changed both countries and left them looking very different. We are pleased that Germany has been able since then to actively sup-port and assist Mongolia in pursuing a path of democratic transformation. Our joint development cooperation is part of this support and assistance.

This year we celebrate 25 years of Ger-man-Mongolian development coopera-tion. Working together we have managed to achieve a great deal. It all began with deliveries of goods in the early 1990s and now, a quarter of a century later, we are working together successfully in our three priority sectors: Sustainable Management of Mineral Resources; Biodiversity; and Energy Efficiency.

The Sustainable Development Goals (SDGs), which came into force at the be-ginning of 2016, are the guideline for our development cooperation. Underpinned by five guiding principles, namely the 5 Ps: ”people, planet, prosperity, peace and partnership”, the SDGs are the basis for making global economic progress socially equitable whilst staying within the frame-work of the planet’s ecological limits. Mongolia, too, has formulated its national development strategies in line with the SDGs, thus giving voice to the country’s development orientation and forward-looking mindset.

In Mongolia you can see very clearly just how important it is that a three-pronged approach is taken, so that the economic, social and ecological dimensions of sus-tainability are considered together and not separately: people who live in rural areas are especially dependent on a natural en-vironment that is unspoiled and still intact, and are particularly affected when that natural world is destroyed. The country’s

Hans-Joachim Fuchtel, Parlam

entarischer Staatssekretär beim Bundesm

inister für w

irtschaftliche Zusamm

enarbeit und Entwicklung

Ханс-Иоахим Ф

ухтел, Холбооны Эдийн засгийн хамты

н ажиллагаа, хөгж

лийн яамны

Парламентын Төрийн нарийн бичгийн дарга

Hans-Joachim

Fuchtel, Parliamentary State Secretary to the Federal M

inister for Econom

ic Cooperation and Development


„Die Mongolei ist ein wichtiger Partner Deutschlands. Aus einer jahrzehntelangen Partnerschaft ist über die Jahre eine echte Wertegemeinschaft entstanden…”

Grußwort des deutschen Botschafters in der Mongolei, Stefan DuppelDie Mongolei ist ein wichtiger Partner Deutschlands. Aus einer jahrzehntelangen Partnerschaft ist über die Jahre eine echte Wertegemeinschaft entstanden, mit vielen gemeinsamen Interessen in allen Bereichen: der Politik, der Wirtschaft und der Kultur.

Diese Verbundenheit drückt sich auch in einer dichten Abfolge hochrangiger Be-suche allein in den letzten beiden Jahren aus: Im März 2015 besuchte Staatspräsident Elbegdorj Deutschland. Im Oktober 2015 reiste Bundespräsident Joachim Gauck in die Mongolei. Anlässlich des ASEM-Gipfels 2016 besuchte Bundeskanzlerin Angela Mer-kel bereits zum zweiten Mal Ulan Bator.

Auch die vielfältigen gemeinsamen Projekte sind Spiegelbild der überaus engen Zusammenarbeit unserer beiden Staaten: Sie reichen von der außen- und sicher-heitspolitischen Zusammenarbeit, etwa im Rahmen der Vereinten Nationen, über die seit 2011 bestehende Rohstoff- und Technologiepartnerschaft bis hin zu den diversen Projekten der Förderung von Demokratie und Rechtstaatlichkeit und dem Kulturaus-tausch, etwa der langjährigen archäologischen Zusammenarbeit. Deutschland ist da-bei für die Mongolei, die ausschließlich Grenzen mit den übergroßen Nachbarn China und Russland hat, nicht nur per se ein strategisch wichtiges Partnerland, sondern zu-gleich eine bedeutsame Brücke nach Europa.

25 Jahre deutsch-mongolische Entwicklungszusammenarbeit ist ein wichtiges Jubiläum in diesem engen deutsch-mongolischen Beziehungsgeflecht. Seit mehr als vier Jahrzehnten bestehen diplomatische Beziehungen zwischen der Mongolei und der Bundesrepublik Deutschland. Und noch viel weiter reicht der kulturelle Austausch zurück. Bereits 1926 kamen die ersten mongolischen Studenten nach Berlin. Ein en-ger Austausch, der bis heute anhält. Aktuell sprechen über 30.000 Menschen in der Mongolei Deutsch und es ist immer wieder schön, gerade von jungen Menschen in fließendem Deutsch angesprochen zu werden.

40% der mongolischen Bevölkerung sind unter 25 Jahre alt. Diese jungen Men-schen sind die wichtigste Ressource des Landes. Mit der Deutsch-Mongolischen Hochschule für Rohstoffe und Technologie und mit unseren Berufsbildungsvorhaben leistet die deutsche Entwicklungszusammenarbeit eine wichtige Unterstützung dabei, jungen Menschen im Land eine berufliche Perspektive zu geben. Zugleich sind diese Projekte ein wichtiger Beitrag, damit die reichen natürlichen Rohstoffe der Mongolei positiv zur Entwicklung des Landes und zur Verbesserung der Lebensverhältnisse al-ler Bevölkerungsschichten beitragen können.

0706

ХБНГУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Штефан Дуппелийн мэндчилгээ Монгол Улс нь Герман Улсын чухал түнш улс юм. Олон арван жилийн түүхтэй манай хоёр орны түншлэл хамтын үнэт зүйлд тулгуурласан, улс төр, эдийн засаг, соёл гэсэн бүхий л салбарт нэгдмэл ашиг сонирхол бүхий хамтын нийгэмлэг болон өргөжин хөгжиж байна.

Өнгөрсөн хоёр жилд өндөр, дээд хэмжээний айлчлал удаа дараалан хийгдсэн нь бидний нягт харилцаа, холбоог мөн илтгэнэ. 2015 оны 3 дугаар сард Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Герман Улсад айлчилсан бол, 2015 оны 10 дугаар сард Холбооны Ерөнхийлөгч Иоахим Гаук Монгол Улсад айлчлал хийсэн. Холбооны Канцлер Ангела Меркель 2016 онд Улаанбаатар хотод 2 дахь удаагаа хүрэлцэн ирж, АСЕМ-ийн Дээд хэмжээний уулзалтад оролцлоо.

Олон төрлийн хамтын төслүүд хэрэгжиж ирсэн нь бидний нягт хамтын ажиллагааны бас нэгэн илрэл юм. Эдгээр нь НҮБ-ийн хүрээн дэх болон гадаад бодлого, аюулгүй байдлын бусад хамтын ажиллагаанд, 2011 онд байгуулсан Ашигт малтмал, технологийн түншлэлд, ардчилал, эрх зүйт төрийг дэмжих чиглэлээр, түүнчлэн олон жил хэрэгжиж ирсэн археологийн хамтын ажиллагаа зэрэг соёлын солилцоонд хэрэгжиж байна. Ингэхдээ Герман Улс нь өргөн уудам газар нутагтай Хятад, Орос улсуудтай хиллэх Монгол Улсын хувьд стратегийн чухал ач холбогдол бүхий улс байгаад зогсохгүй мөн Европ уруу холбох гүүр нь болж байна.

Герман-Монголын Хөгжлийн хамтын ажиллагааны 25 жилийн ой нь манай хоёр орны нягт харилцаа, холбооны нэгэн чухал тэмдэглэлт үйл явдал юм. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс, Монгол Улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосноос хойш 40 гаруй жил болж байна. Хоёр орны соёлын солилцоо үүнээс ч өмнө эхэлсэн билээ. Тэртээ 1926 онд анхны монгол оюутнууд Берлин хотноо хүрэлцэн ирч байсан. Энэхүү соёлын нягт солилцоо нь эдүгээ үргэлжилсээр байна. Одоогоор Монгол Улсад 30 000 хүн Герман хэлээр ярьж байна. Ялангуяа залуучуудтай ярилцахад герман хэлээр чөлөөтэй харьцаж байгаа нь сайхан санагддаг.

Монгол Улсын хүн амын 40 хувь 25-аас доош насны залуучууд билээ. Эдгээр залуучууд улс орны хамгийн чухал баялаг нь юм. Герман-Монголын Ашигт малтмал, технологийн их сургууль болон Мэргэжлийн боловсролын төслөөр Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагаа эзэмшсэн мэргэжлээрээ ирээдүйд амжилттай ажиллах боломжийг монголын залуучуудад бий болгоход чухал дэмжлэг үзүүлж байна. Үүний сацуу эдгээр төслүүд нь Монгол Улсын байгалийн асар их нөөц, баялгийг улс орны эдийн засгийн эерэг хөгжилд, нийгмийн бүх давхаргын хүн амын амьжиргааг сайжруулахад зориулахад чухал хувь нэмэр оруулах юм.

40% of the Mongolian population is young-er than 25 years. Young people are the country’s most important resource. Ger-man development cooperation projects, in particular the German-Mongolian In-stitute for Resources and Technology and our vocational training projects, help cre-ating career perspectives for young people within Mongolia. At the same time, these projects contribute substantially towards the aim that Mongolia’s rich natural re-sources have a positive influence on the country’s development and towards rais-ing the standards of living for all Mongo-lians.

Greeting from the German Ambassador in Mongolia, Stefan Duppel

Mongolia is an important partner for Ger-many. Over the years, a decades-long partnership has developed into a commu-nity of values with a wide range of shared interests in politics, economy and culture.

The frequency of high-level visits over the last two years is an expression of this community of values: President Elbegdorj visited Germany in March 215. In October 2015, Federal President Joachim Gauck travelled to Mongolia. On the occasion of the ASEM summit, Federal Chancellor Angela Merkel visited Ulaanbaatar for the second time.

Mongolia’s and Germany’s common projects are diverse and reflect the very close collaboration between both states: They range from cooperation on foreign and security policies, e.g. projects within the framework of the United Nations, through the resources and technology partnership that has been existing since 2011 to diverse projects furthering democ-racy, rule of law and cultural exchange, e.g. the longstanding archaeological co-operation. Since Mongolia only borders on the very big neighbors China and Russia, Germany is both a strategically important partner country and an important bridge to Europe.

The 25th anniversary of German-Mon-golian development cooperation marks an important milestone in this close Ger-man-Mongolian network of relationships. The diplomatic relationship between Germany and Mongolia was established more than four decades ago. The cultural exchange reaches back even further. The first Mongolian students came to Berlin as early as in 1926, marking the starting point of a close and still lasting exchange. At the moment, more than 30.000 Mongo-lians speak German and being addressed in German by young Mongolians is always a pleasure.

Botschafter Stefan Duppel

Элчин сайд Штеф

ан Дуппел

Ambassador Stefan Duppel


25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE ENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT 0908 ГЕРМАН-МОНГОЛЫН ХӨГЖЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ 25 ЖИЛ

„Юуны өмнө би боловсролтой, эрүүл саруул, найдвартай орлого бүхий ирээдүй үеийнхний тухай бодож байна. Энэ бол бидний ирээдүй.”

25 Jahre deutsch-mongolische Entwicklungszu-sammenarbeit – Interview mit dem Botschafter der Mongolei in Deutschland Ts. Bolor Herr Botschafter, Sie sind seit nunmehr knapp drei Jahren Botschafter der Mongolei in Deutschland. Doch auch in ihren früheren Positionen spielte die Zusammenarbeit mit Deutschland immer eine wichtige Rolle. Aus diesem Grunde möchten wir gern Details über Anfänge und Verlauf der Entwicklungszusammenarbeit in den 25 Jahren seit 1992 erfahren. Und natürlich sind wir auch an Ihrer persönlichen Einschätzung der momentanen Situation interessiert.

In der Tat, seit nunmehr fast 30 Jahren bin ich im Bereich der bilateralen Beziehungen zwischen unseren beiden Ländern tätig. Als Botschafter nun, ist es umso mehr eine Ehre und eine noch größere Verantwortung. Deutschland ist unser wichtigster Part-ner in Europa. Die Bundesrepublik zählt zu den Ländern, welche seit dem Beginn der Transformation zur Demokratie und Marktwirtschaft Anfang der 90er Jahre die Mon-golei tatkräftig und kontinuierlich unterstützt haben. Es war damals für unsere Wirt-schaft materiell-technisch gesehen eine große Hilfe, andererseits auch eine unersetz-bar wichtige geistig-moralische Unterstützung für unser Land in einer Zeit, die nicht leicht war. Heute entwickeln sich die Beziehungen auf der Ebene der umfassenden partnerschaftlichen Beziehungen, welche auf gemeinsamen Werten basieren.

Meines Wissens war Deutschland der erste Staat, der nach Unterstützung angefragt wurde. Was war der Grund?

Wegen enger Kontakte zur ehemaligen DDR und der guten Erfahrungen in dieser vor-maligen bilateralen Kooperation. Fast 30.000 Mongolen sprechen heute deutsch und sind somit ein wichtiges Fundament der bilateralen Zusammenarbeit, was meines Er-achtens noch viel Ausbaupotential innehat. Schon in den 20er Jahren des vergange-nen Jahrhunderts kamen die ersten jungen Mongolen zum Studium nach Deutschland. Einer davon ist D. Natsagdorj, Grundleger der modernen Literatur unseres Landes. Viele dieser Deutschlandabsolventen haben ihren Beitrag zur Entwicklung der Mon-golei geleistet und tun dies auch weiterhin.

Sie sprachen die kritische Versorgungslage zum damaligen Zeitpunkt an. Wurde den Notwendigkeiten mit der anlaufenden Zusammenarbeit denn entsprochen? Erfüllten sich die Erwartungen?

Ja, Warenhilfe und Ersatzteillieferungen und Unterstützung für die Kraftwerke, die der Sicherstellung der Energie- und Wärmeversorgung dienten, waren die wesentlichen Elemente der ersten Jahre der Zusammenarbeit. Und gleichermaßen bedeutsam war auch die Weiterentwicklung der Viehwirtschaft, stellt sie doch einen wichtigen Pfeiler in unserem Wirtschaftssystem dar. In den beiden genannten Bereichen, Energie- und Viehwirtschaft, knüpfte man an die Zusammenarbeit mit der DDR an, allerdings mit der Maßgabe einer Steigerung der Leistungsfähigkeit in diesen Sektoren, denn An-spruch der neuen mongolischen Regierung war, die Prinzipien der Marktwirtschaft schnellstmöglich einzuführen und zu verankern.

1110

Герман - Монголын Хөгжлийн хамтын ажиллагааны 25 жил – Монгол Улсаас Герман улсад суугаа Элчин Сайд Ц.Болортой хийсэн ярилцлага Ноён Элчин сайд аа, та Монгол Улсаас Герман Улсад суугаа Элчин сайдаар бараг гурван жил ажиллаж байна. Урьд нь ч та Германтай хамтран ажиллахад чухал үүрэгтэй оролцсоор ирсэн. Тийм болохоор бид 1992 оноос эхэлсэн Хөгжлийн хамтын ажиллагааны 25 жилийн эхэн үеийн болон явцын талаар нарийн ширийн зүйлсийг их сонирхож байна. Мэдээж одооны нөхцөл байдлын талаар таны хувийн бодол санааг ч бид сонирхож байна.

Би үнэхээр манай хоёр улсын хоёр талын хамтын ажиллагааны салбарт бараг 30 жил ажиллалаа. Элчин сайд болсон нь миний нэр төрийн хэрэг бөгөөд бүр ч их илүү хариуцлага ноогдож байгаа юм. Герман улс бол Европ дахь манай хамгийн чухал түнш билээ. Холбооны Бүгд Найрамдаx Герман улс бол 90-ээд оны эхнээс ардчилал болон зах зээлд шилжих шилжилтийг эхнээс нь эрч хүчтэй бөгөөд тасралтгүй дэмжиж ирсэн улсын нэг. Энэ нь нэг талаар манай эдийн засагт асар том материаллаг тусламж байсан ба нөгөө талаас манай орны хувьд тийм ч амар хялбар байгаагүй цаг үед юугаар ч орлуулж болшгүй оюун санаа ёс суртахууны чухал дэмжлэг байсан юм. Одоо бол харилцаа маань ижилхэн үнэт зүйл дээр суурилсан иж бүрэн түншлэлийн харилцааны түвшинд хөгжиж байна.

Миний мэдэхээр бол тусламж хүсч хандсан анхны улс нь Герман байсан. Яагаад тэгсэн юм бол?

Хуучны БНАГУ-тай ойр дотно харилцаатай байсан ба энэ өмнөх хоёр талын хамтын ажиллагааны сайн туршлага байсан болохоор тэгсэн хэрэг. Өнөө үед бараг 30.000 монголчууд германаар ярьж байгаа нь хоёр талын хамтын ажиллагаанд чухал суурь болж өгдөг ба миний бодлоор бол цааш өргөжүүлэх асар их нөөц бололцоо байгаа билээ. Бүр өнгөрсөн зууны 20-иод оны үед Германд сурахаар анхны монгол залуус ирж байсан. Манай орны орчин үеийн уран зохиолыг үндэслэгч Д.Нацагдорж бол эдний нэг нь байсан. Эдгээр Германд төгсөгчдөөс олон хүн монголын хөгжилд өөрийн хувь нэмрээ оруулсан ба цааш цаашид ч оруулсаар байгаа билээ.

Тэр үеийн ханган нийлүүлэлтийн ноцтой нөхцөл байдлын талаар та ярьж байсан. Хэрэгжүүлсэн хамтын ажиллагаа тавигдсан шаардлагад тохирч байв уу? Хүлээсэн үр дүн гарсан уу?

Тэгсэн шүү, хамтын ажиллагааны эхний жилүүдийн голлох зүйлс нь бараа материалаар туслах, сэлбэг хэрэгсэл нийлүүлэх болон эрчим хүчний ба дулааны хангамжийг найдвартай болгохын тулд цахилгаан станцуудад туслах явдал байлаа. Манай эдийн засгийн нэг чухал багана болдог болохоор мал аж ахуйн цаашдын хөгжил ч мөн адил чухлаар тавигдаж байлаа. Нэр дурьдагдсан хоёр салбар болох эрчим хүч ба мал аж ахуйд БНАГУ-тай явуулж байсан хамтын ажиллагаандаа

between both states. I think that this still holds a lot of development potential. The first Mongolians came to Germany for studying purposes as early as in the 20ies. One of these students is D. Natsagdorj, who laid the foundation of the modern lit-erature in our country. Many of these Ger-many-alumni have contributed to Mongo-lia’s development and continue to do so.

You’ve talked about the critical supply si-tuation at that time. Did the burgeoning cooperation correspond to those needs? Were the expectations met?

Yes, commodity aid, spare parts supply and support for our power plants, that guaran-tee our energy and heat supply, were es-sential elements of the cooperation during the first years. Just as important was fur-ther developing livestock farming, since this is a significant pillar of our economic system. In these two sectors, energy and livestock farming, both partners basically built on the cooperation between Mongo-lia and the GDR; however, they changed the focus and cooperated with the provi-so of improving productivity in the sectors mentioned above, since the new Mongo-lian government aspired to introduce the economic principles of market economy as quickly as possible and enshrine them.

Until when did this phase last?

Until approx. 1995. Afterwards, the co-operation consisted of projects that were approved in the normal procedure. On 19 September 1995, both countries signed the joint declaration on the foundations of the relationship between Mongolia and the Federal Republic of Germany. A new chapter of bilateral cooperation opened. Prior to that, the bilateral agreement on development cooperation dating from 1992 had laid an important foundation for our trustful cooperation.

25 years of German-Mongolian Development Cooperation – Interview with the Mongolian ambassador to Germany Ts. Bolor

Mr. Ambassador, you have been Mongolian Ambassador to Germany for nearly three years now and the German-Mongolian cooperation has also played an important role in your previous positions. This is why we would like to learn details about the beginnings and the course of development cooperation in the last 25 years since 1992. And, of course, we are also interested in your personal opinion of the current situa-tion in Mongolia.

Indeed, I have been working in the area of bilateral relationships between our two countries for nearly 30 years. Now as an ambassador, this is even more of an honor and an even bigger responsibility. Germa-ny is our most important partner in Europe. The Federal Republic of Germany is one of the countries that have been actively and continuously supporting Mongolia since the beginning of its transformation to-wards democracy and market economy in the early 90ies. This helped our economy substantially in both material and tech-nical terms. At the same time, it was an irreplaceably important mental and moral support for our country during a challeng-ing time. By now, the German-Mongolian relationship has evolved into a compre-hensive cooperation and its development is based on shared values.

As far as I know, Germany was the first state whose support was requested. Why that?

Because of Mongolia’s close relations to the former GDR and the good experiences made with this former bilateral relation-ship. Nowadays, nearly 30.000 Mongolians speak German and are thus an important foundation for the bilateral cooperation

Botschafter Bolor (hinten links) bei der Unterzeichnung des Protokolls der ent-w

icklungspolitischen Regierungsverhandlungen, Berlin 2016

Элчин сайд Ц. Болор (хойд эгнээнд, зүүн гар талд) Герман-М

онголын Хөгж

лийн хамты

н ажиллагааны

хэлэлцээрийн протоколд гарын үсэг зурах ёслолы

н үеэр, Берлин хот, 2016 он

Ambassador Bolor (left in the back) at the signing cerem

ony of the protocol of the intergovernm

ental negotiations regarding development cooperation, Berlin 2016


1312

Bundespräsident Roman Herzog bei einer Richterfortbildungsveranstaltung,

Sukhbaatar-Bezirksgericht, Ulan Bator 1998

Холбооны Ерөнхийлөгч Роман Херцог ш

үүгчийн сургалтан дээр. Сүхбаатар дүүргийн ш

үүх, Улаанбаатар хот, 1998 он

Roman H

erzog, Federal President of Germany at training for judges, Sukhbaatar

district court, Ulaanbaatar, 1998

Besuch der Bundesministerin der Justiz, Frau Herta Däubler-Gm

elin,Ulan Bator 2001

Холбооны Хууль зүйн сайд хатагтай Херта Дойблер-Гмелиний айлчлал.

Улаанбаатар хот, 2001 он

Visit of the Federal Minister of Justice, M

rs. Herta Däubler-Gm

elin. Ulaanbaatar, 2001

1992• Signing of the German-Mongolian agreement regarding Development Cooperation

1997• Consultation on the first land register and organization of the land register

2003• Power and heat supply in Choibalsan improved

2004• 24.000 tele-communication connection units installed and infrastructure enhanced

2007• Consultation and adoption of a modern, national forestry law

2009• Regional road infrastructure in Darkhan, Selenge and Zavkhan improved

• Design of environmental friendly houses in Ulaanbaatar

2013• GMIT starts operation with the enrolment of first students for pre-engineering-courses

2014• Introduction of technical vocational training courses in the fields of mechanics, electrical engineering and construction

2015• Central Geological Laboratory (CGL) becomes the first Mongolian laboratory holding triple ISO accreditations

• Roll-out biodiversity support to 11 protected areas in Central and Eastern Mongolia

2016• ISO 9001 certification of two regional administrations

• The first batch of Energy Managers certified

• Environmentally-friendly modernization of power plant IV finalized

• Road connections from Batsumber, Bornuur, Jargalant and Partizan to Ulaanbaatar established and reinforced


Wie lange währte diese Phase?

Bis ca. 1995. Danach fußte die Zusammenarbeit auf Vorhaben, die im Normalverfahren geprüft wurden. Am 19. September 1995 unterzeichneten unsere beiden Länder die Gemeinsame Erklärung über die Grundlagen der Beziehungen zwischen der Mongolei und der Bundesrepublik Deutschland. Es brach ein neues Kapitel der bilateralen Ko-operation an. Zuvor hatte das Abkommen zur Entwicklungszusammenarbeit von 1992 eine wichtige Grundlage für den Beginn unserer vertrauensvollen Zusammenarbeit geschaffen.

Welche Bereiche waren denn in den Vordergrund der Zusammenarbeit gerückt?

Da war zum einen der Aufbau klein- und mittelständischer Unternehmen, wobei na-türlich anzumerken ist, dass es sich dabei nicht um Betriebsgrößen wie in Deutsch-land handelt. In diesem Zusammenhang ist auch zu erwähnen, dass die Entwicklung des Wirtschaftsrechts ein bedeutsames Feld der Zusammenarbeit wurde. Und natür-lich Naturschutz und Biodiversität. Und selbstverständlich spielte auch weiterhin die Energie- und Wärmeversorgung eine wichtige Rolle.

Die ersten Jahre nach dem Umbruch waren sicherlich schwierige. Gleichwohl ist fest-zustellen, dass während der 25 Jahre, auf die wir zurückblicken, stabile politische Ver-hältnisse gegeben waren: Es fanden regelmäßige, gewaltfreie Wahlen statt, die Wirt-schaft wuchs. Meinen Sie, dass die Zusammenarbeit eine Rolle spielte?

Ja, die Zusammenarbeit mit Deutschland – aber natürlich auch mit anderen Staaten und den internationalen Organisationen wie UN oder ADB – hat ermöglicht, dass ein schneller Aufbau einer sozialen Marktwirtschaft, eines tragfähigen Finanzsystems und eines Rechtsstaats erfolgen konnte. Bei all dem wurden die Bedürfnisse und An-sprüche der Bevölkerung nicht vergessen. So hat Deutschland u.a. über Jahre hinweg auch die Etablierung eines reproduktiven Gesundheitswesens unterstützt.

Gibt es denn noch andere wichtige Bereiche, die Sie nennen möchten?

Da fielen mir viele Dinge ein, ich werde mich aber auf drei, vier beschränken: Die Er-zeugung von Energie und Wärme habe ich schon mehrfach herausgestrichen. Doch nicht allein die Produktion ist wichtig sondern auch die Verteilung. An der Moderni-sierung und Erweiterung unseres Verteilungsnetzes war Deutschland in entschei-dendem Maße beteiligt. Gleiches gilt für den Aufbau der Rechnungskontrollbehörde, die Funktionen und Kompetenzen hat wie in Deutschland der Bundesrechnungshof. Und gut in Erinnerung ist mir auch noch das Vorhaben, das die Öffnung der Mongolei gegenüber dem bzw. dann mit der Aufnahme in die WTO den endgültigen Einbezug in das Welthandelssystem vorantrieb. Und letztlich möchte ich noch das mittlerweile zwei Jahrzehnte währende Engagement im Bereich Naturschutz, Forst, Biodiversität nennen. Sie wissen, die Mongolei hat sich das Ziel gesetzt, 30% ihrer Landesfläche als Schutzgebiet zu deklarieren; 32 geschützte Gebiete gibt es bereits. Deutschland leistet Unterstützung bei Aufbau, Management und Verwaltung. Und nicht unerwähnt bleiben soll auch, dass Ende 2016 gerade die erste Forstinventur in der Geschichte der Mongolei mit deutscher Hilfe abgeschlossen wurde; sie wird uns wichtige Fingerzeige

1514

тулгуурлаж ажилласан. Монголын шинэ засгийн газрын зорилт бол зах зээлийн эдийн засгийг аль болох хурдан түргэн нэвтрүүлэх, бэхжүүлэх явдал байсан тул энэ салбарт хүчин чадлыг нь өсгөх шаардлага тавигдсан байлаа.

Энэ үе хэр удаан үргэлжилсэн бэ?

1995 оны хавьцаа хүртэл . Үүнээс хойш хамтын ажиллагаа маань ердийн аргаар боловсруулсан санал санаачилгууд дээр суурилах болсон. Монгол Улс, ХБНГУ-ын харилцааны үндсийн тухай хамтарсан тунхаглалд 1995 оны 9-р сарын 19-нд манай хоёр улс гарын үсэг зурсан. Ийнхүү хоёр талын хамтын ажиллагааны шинэ үе эхэлсэн юм. Үүнээс өмнө 1992 оны Хөгжлийн хамтын ажиллагааны хэлэлцээр нь манай бүрэн итгэлцсэн хамтын ажиллагааны эхлэлийн суурь болж өгсөн.

Хамтын ажиллагааны тэргүүлэх чиглэлд ямар салбарууд гарч ирсэн бэ?

Тухайлбал жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх, гэхдээ энд Германы үйлдвэрүүдийн хэмжигдэхүүнээр яриагүй шүү гэдгийг тэмдэглэх хэрэгтэй. Үүнтэй холбоотойгоор эдийн засгийн хууль эрх зүй нь хамтын ажиллагааны нэг чухал талбар болсон гэдгийг дурьдах нь зүйтэй. Мөн мэдээж хэрэг байгаль хамгаалал ба биологийн төрөл зүйл орно. Эрчим хүч болон дулаан хангамж ч цаашид чухал үүрэгтэй байсан нь мэдээж хэрэг.

Эрс өөрчлөлтийн эхний жилүүд хүнд хэцүү байсан байх. Бид энэ 25 жилийг эргээд харахад улс төрийн хувьд тогтвортой байсан байх юм. Сонгуулиуд хүч хэрэглэгдэхгүйгээр тогтмол болж байсан, эдийн засаг өссөн. Хамтын ажиллагаа үүнд нөлөөлсөн гэж та үзэж байна уу?

Тэгэлгүй яахав, Герман мөн түүнчлэн бусад улс орнууд, НҮБ, АХБ зэргийн олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажилласнаар нийгмийн баримжаатай зах зээл, өөрийгөө авч явж чадах санхүүгийн тогтолцоо, эрх зүйт төрийг нэн даруй бүтээн байгуулах бололцоотой болсон юм. Энэ бүхэнд хүн амын хэрэглээ болон хүсэл эрмэлзлийг орхигдуулаагүй. Иймээс Герман улс тухайлбал нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тогтолцоог байгуулахад урт хугацааанд туслалцаа үзүүлсэн.

Та өөрөө нэрлэхийг хүсч буй өөр чухал салбар бий юү?

Уг нь олон л зүйл санаанд орж байна, гэхдээ би гурав дөрвийн зэргээр л хязгаарлая даа. Эрчим хүч ба дулаан үйлдвэрлэлийг би хэд хэд давтан онцолсон. Зөвхөн үйлдвэрлэл чухлаар зогсохгүй, мөн дамжуулалт ч чухал шүү дээ. Манай дамжуулалтын сүлжээний шинэчлэлт ба өргөжүүлэлтэнд Герман улс шийдвэрлэх үүрэгтэй оролцсон. Германы төрийн аудит шиг үүрэг, эрх бүхий төрийн аудитын албыг бий болгосон нь ч үүнд орно. Монголыг дэлхийн худалдааны байгууллагатай холбож, дараа нь түүнд элсүүлснээр дэлхийн худалдааны системд бүрэн багтаан оруулах явдлыг урагшлуулсан үйл ажиллагааг ч би сайн санаж байна. Хамгийн сүүлд бүр хорин жил үргэлжилж буй байгаль хамгаалал, ойжуулалт, байгалийн төрөл зүйлийн салбарт явуулж байгаа үйл ажиллагааг нэрлэх нь зүйн хэрэг. Монгол Улс өөрийн нутгийн 30% -ийг хамгаалалттай бүс нутаг болгох зорилт тавьсныг та бүхэн мэдэж байгаа, одоогоор аль хэдийн 32 хамгаалалттай бүс нутаг бий болоод байна. Германаас бүтээн байгуулалт, менежмент болон удирдлагад туслалцаа

Audit Office. And I also remember well the project that promoted Mongolia’s opening up to world trade and its inclusion in the WTO respectively, which in the end meant that Mongolia became included in the global trading system. Last but not least, I would like to mention the almost two dec-ades of involvement in the areas of nature conservation, forest and biodiversity. As you know, Mongolia has the goal of de-claring 30% of its national territory as pro-tected areas. By now, there already are 32 protected areas. Germany supports their establishment, management and admin-istration. One should also bring up that at the end of 2016, the first forest inventory in Mongolia’s history was concluded with German support. The inventory will give us important hints regarding how to both protect our forests and manage them in a sustainable way.

The cooperation of the last years is cha-racterized by three focus areas: energy efficiency, biodiversity and economic de-velopment with a particular focus on the mining sector. How do you see the future?

I still remember clearly how the focus ar-eas were determined some 15 years ago, an evaluation process. The world today is highly complex. Different cultures and societies converge, sometimes more and sometimes less. Insecurity and new de-velopments occur. In times like these it is important to make sure that we can still trust each other and thus will still co-operate in the future. In the first place, I think of future generations – educated, healthy and with secured income. This is our future. One example for this is the German-Mongolian Institute for Tech-nology and Resources in Nalaikh. Mining, infrastructure, energy, agriculture, en-vironmental protection and reducing air pollution are potential sectors for a con-tinued cooperation.

Which sectors had then become the focal points of cooperation?

First of all, the establishment of small and medium-sized companies, though it should be noted that the companiees´s sizes are not comparable to Germany. In this context, one also has to mention that developing business law became an im-portant sector of cooperation. The same applies to nature conservation and biodi-versity. And, of course, electricity and heat supply played a decisive role.

The first years after the upheaval have pro-bably been challenging. At the same time, one has to note that during the 25 years of cooperation we are looking back on, the political environment was stable: regular and nonviolent elections took place and there was economic growth. Do you think that cooperation played a role in this?

Yes, the cooperation with Germany – and the same applies to the cooperation with other states and with international or-ganizations like the UN or the ADB – ena-bled the establishment of a social market economy, a stable financial system and a constitutional state. And in all this, both partners did not forget the needs and de-mands of the population: e.g. Germany supported the establishment of a repro-ductive health sector for years.

Are there any other sectors you would like to mention?

There are many things that come to my mind; nonetheless, I will limit myself to three or four: I have already highlighted the generation of energy and heat. Next to this, the distribution of energy and heat is important, too. Germany played a decisive role in the modernization and extension of our distribution network. The same applies to the establishment of our Audit Institution, which has the same functions and competences as the German Federal

Dirk Niebel, Bundesm

inister für wirtschaftliche Zusam

menarbeit und Entw

icklung bei seinem

Besuch der Mongolei. Kloster Am

arbayasgalant, 2010

Холбооны Эдийн засгийн хамты

н ажиллагаа, хөгж

лийн сайд Дирк Нийбель М

онголд хийсэн айлчлалынхаа үеэр, Амарбаясгалант хийд, 2010 он

Dirk Niebel, Federal M

inister for Economic Cooperation and Developm

ent visiting M

ongolia, Amarbayasgalant M

onastery, 2010

MdB Jochen Borchert trifft m

ongolischen Parlamantarier M

r.Lundeejantsan, Ulan Bator, 2008

ХБНГУ-ын Бундестагийн гиш

үүн Иохен Борхерт М

У-ын И

х Xурлын гиш

үүн

Лүндээжанцантай уулзав. Улаанбаатар хот, 2008 он

Mr. Jochen Borchert M

ember of Germ

an Bundestag meets

Parilament m

ember M

r.Lundeejantsan, Ulaanbaatar, 2008


1716

үзүүлж байна. 2016 оны эцэс гэхэд Герман улсын тусламжтайгаар монголын түүхэнд анх удаа ойн тооллого явуулсан ба энэ нь хамгаалалтанд болон мөн ойн ухаалаг ашиглалтанд чухал дохио өгч байх болно гэдгийг дурьдалгүй өнгөрөх аргагүй юм.

Сүүлийн жилүүдийн хамтын ажиллагаа нь эрчим хүчний үр ашиг, байгалийн төрөл зүйл,уул уурхайн салбарыг голлон анхаарсан эдийн засгийн дэмжлэг гэсэн гурван гол чиглэлийг барьж байгаа. Ирээдүйг та яаж төсөөлж байна вэ?

Үнэлгээ гэж нэрлэгддэг голлох чиглэлийг тогтоох процессийг би өнөөг хүртэл тун сайн санаж байдаг, энэ чинь одоо 15 орчим жил өнгөрчээ.

Өнөөгийн дэлхий ертөнц тун их адармаатай болж байна. Улс орнууд ойртож нягтарч байна, зарим талаар илүү их зарим талаар нэн бага. Аюултай байдал болон шинэ төрлийн хөгжлүүд гарч ирэх боллоо. Бид цаашид ч харилцан итгэлцэж болно иймд хамтдаа ирээдүйн төлөө хамтран ажиллах болно гэдгээ нягтлан тогтоож байх нь энэ цаг үед чухал болоод байна. Юуны өмнө би боловсролтой, эрүүл саруул, найдвартай орлого бүхий ирээдүй үеийнхний тухай бодож байна. Энэ бол бидний ирээдүй. Үүний нэг жишээ бол Налайх дахь Монгол- Германы хамтарсан дээд сургууль юм. Уул уурхай, дэд бүтэц, эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, байгал хамгаалал, агаарын бохирдлыг бууруулах зэрэг нь бидний цаашдын хамтын ажиллагааны боломжит талбарууд юм.

Таны хувьд тун чухал ач холбогдолтой, онцгойлон тэмдэглэж хэлэх зүйл таньд байна уу?

Нутаг дэвсгэрийн хувьд Германаас 5 дахин том улсын нийслэл Улаанбаатарт Монголын хүн амын бараг тал нь амьдардаг гэдгийг та мэдэж байгаа. Үлдсэн хэсэг нь хөдөөгийн хүн ам. Янз бүрийн төсөлд орон нутгийн бүс нутгуудыг хамруулах буюу үүнд голлон анхаарсан байдгийг би тун магтан сайшаагууштай зүйл гэж үздэг. Энд эрүүл мэндийн салбарт, мал аж ахуйд, байгал хамгаалалд, бүс нутгийн эдийн засгийн дэмжлэгт хэрэгжсэн төслүүдийг дурьдах хэрэгтэй. Мөн түүнчлэн орон нутгийн санхүүгийн тогтолцоог бий болгосон ажил байна. Энэ бол онцгой чанартай зүйл, үүний үр дүнд хот орон нутгийн хоорондын ялгаа түргэн өсөхөөс сэргийлж чадсан.

Энэ боломжийг ашиглаад би Хөгжлийн бодлогын хамтын ажиллагааны Герман түншүүд болон найзууддаа тэдний идэвхи зүтгэл, оролцооны төлөө чин сэтгэлээсээ баярлан талархаж буйгаа илэрхийлж байна.

Ноён Элчин cайд аа, ярилцлага өгсөн танд их баярлалаа.

Bundespräsident Joachim Gauсk bei seinem

Besuch der Deutsch-Mongolischen

Hochschule für Rohstoffe und Technologie (DMHT), Ulan Bator, 2015

Холбооны Ерөнхийлөгч И

оахим Гаук Монгол-Германы

хамтарсан Ашигт

малтмал, технологийн их сургууль (МГТИ

С)-д зочлов. Улаанбаатар хот, 2015 он

Joachim Gauck, Federal President of Germ

any, during his visit of the German-

Mongolian Institute for Resources and Technology (GM

IT). Ulaanbaatar, 2015

Frank-Walter Steinm

eier, Bundesminister des Ausw

ärtigen bei einem Besuch einer

von Deutschland unterstützten Berufsschule, Ulan Bator, 2014

Холбооны Гадаад хэргийн сайд Ф

ранк-Вальтер Штайнмайер Герман улсаас

дэмжлэгтэй М

эргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвд зочлох үеэр.

Улаанбаатар хот, 2014 он

Frank-Walter Steinm

eier, Federal Minister of Foreign Affairs during a visit of a vocati-

onal training school supported by Germany, Ulan Bator, 2014

für Schutz, aber auch sinnvolle Nutzung des Waldes geben.

Die Zusammenarbeit in den letzten Jahren ist durch die drei Schwerpunkte Energieef-fizienz, Biodiversität und Wirtschaftsförderung mit besonderer Berücksichtigung des Bergbausektors geprägt. Wie sehen Sie die Zukunft?

Die Festlegung der Schwerpunkte, die sogenannte Evaluierung, habe ich bis heute noch klar in Erinnerung, was jetzt etwa 15 Jahre zurückliegt.

Die Welt heute ist hochkomplex. Sie nähert sich an, etwas mehr, etwas weniger. Unsicherheiten und neuartige Entwicklungen treten auf. In dieser Zeit ist es wichtig sich zu vergewissern, dass wir uns gegenseitig weiterhin vertrauen können und so-mit gemeinsam für die Zukunft kooperieren werden. In erster Linie denke ich an die künftigen Generationen – ausgebildet, gesund und mit gesichertem Einkommen. Das ist unsere Zukunft. Ein Beispiel dafür ist die gemeinsame mongolisch-deutsche Hoch-schule in Nalaikh. Bergbau, Infrastruktur, Energie, Landwirtschaft, Umweltschutz und die Reduzierung der Luftverschmutzung sind potenzielle Felder unserer weiteren Zu-sammenarbeit.

Gibt es Etwas, das Sie besonders herausstreichen möchten, was eine spezielle Bedeu-tung für Sie hat?

Wie Sie wissen, fast die Hälfte der mongolischen Bevölkerung lebt in der Hauptstadt Ulan Bator, der Metropole eines Landes, welches flächenmäßig fünfmal so groß wie Deutschland ist. Die andere Hälfte ist Landbevölkerung. Ich fand es immer ausge-sprochen verdienstvoll, dass auch ländliche Regionen in verschiedenen Vorhaben einbezogen wurden bzw. der Fokus auf diesen lag. Da mag man an die Vorhaben im Bereich der Gesundheit, der Viehzucht, des Naturschutzes und der regionalen Wirt-schaftsförderung denken. Aber natürlich auch an den Aufbau eines ländlichen Finan-zierungssystems. Das ist eine besondere Qualität, hat sie doch verhindert, dass das Stadt-Land-Gefälle noch schneller wächst.

Bei dieser Gelegenheit möchte ich mich bei unseren deutschen Partnern und Freunden der entwicklungspolitischen Zusammenarbeit aufrichtig für ihre Bemü-hungen und Engagement bedanken.

Herr Botschafter, wir danken für dieses Gespräch.

Is there anything that you would like to highlight, anything that is of special im-portance to you?

As you know, nearly half of the Mongolians live in the capital Ulaanbaatar, the metrop-olis of a country that is nearly five times as large as Germany in terms of area. The other half of the population lives in rural areas. I always found it very commenda-ble that rural areas were also included in projects or that the projects even focused on them. One could think of the projects in the health, livestock, and environmen-tal protection sectors and of regional eco-nomic support – but of course also of the establishment of a rural financing system. This is a special quality since it has pre-vented that the urban-rural-gap widens even faster.

On this occasion I would like to thank most sincerely our German partners and friends, with whom we cooperate on de-velopment policy, for their effort and com-mitment.

Mr. Ambassador, we thank you for this conversation.


Wer wir sind Die deutsche Bundesregierung engagiert sich in enger Zusammenarbeit mit der inter-nationalen Staatengemeinschaft für die Bekämpfung der Armut, für Frieden, Freiheit, Demokratie und Menschenrechte, für eine faire Gestaltung der Globalisierung und für den Erhalt der Umwelt und der natürlichen Ressourcen. Das Bundesministerium für wirtschaftliche Zusammenarbeit und Entwicklung (BMZ) ist federführend für die deutsche Entwicklungspolitik. Für das Haushaltsjahr 2017 stehen dem BMZ rund 8,5 Milliarden Euro zur Verfügung, wovon mit rund 4,1 Milliarden Euro knapp die Hälfte für bilaterale staatliche Zusammenarbeit vorgesehen ist. Die deutschen Auslandsvertre-tungen koordinieren die deutsche Entwicklungszusammenarbeit vor Ort. Die zustän-digen entwicklungspolitischen Referate werden zumeist mit entsandten Mitarbeitern und Mitarbeiterinnen des BMZ besetzt, die auch für den Kontakt mit den Regierungen der Partnerländer verantwortlich sind. Grundlage der Zusammenarbeit sind offiziel-le Vereinbarungen zwischen Deutschland und seinen Kooperationsländern. Das BMZ beauftragt spezialisierte Organisationen mit der Umsetzung entsprechender Projekte vor Ort.

Die KfW Entwicklungsbank, ein Geschäftsbereich der KfW Bankengruppe, finan-ziert und begleitet vor allem im Auftrag des BMZ Programme und Projekte mit über-wiegend staatlichen Akteuren in Entwicklungs- und Schwellenländern – von der Kon-zeption über die Umsetzung bis zur Erfolgskontrolle. Die KfW setzt da an, wo langfris-tiges Kapital fehlt und wo der Markt noch nicht hinreichend funktioniert. Instrumente der Finanziellen Zusammenarbeit sind nicht-rückzahlbare Zuschussmittel und zins-günstige Kredite aus dem Bundeshausalt sowie Mittel, die die KfW am Kapitalmarkt aufnimmt („KfW-Marktmittel”).

Als gemeinnütziges Bundesunternehmen setzt die Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) v.a. im Auftrag des BMZ Projekte der Technischen Zusammen-arbeit um. Dies geschieht v.a. durch die Beratung durch Fachkräfte – hierzu zählen auch sog. integrierte Fachkräfte und Entwicklungshelfer –, die Finanzierung von Be-ratungsleistungen, die Bereitstellung von Ausrüstung und Material für die Ausstat-tung der geförderten Einrichtungen und die Erstellung von Studien und Gutachten.

Die Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) ist das nationale Metrologie-Institut Deutschlands und führt u.a. im Auftrag des BMZ Projekte der Technischen Zusammenarbeit durch. Arbeitsbereiche sind zum Beispiel das Mess-, Normen-, Prüf- und Qualitätswesen. Ziel der Projekte in fast 80 Ländern ist die Verbesserung von Qua-litätsinfrastrukturen.

Die Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe (BGR) berät, informiert und unterstützt die Bundesregierung und die deutsche Wirtschaft in geowissenschaft-lichen und rohstoffwirtschaftlichen Fragen. Im Rahmen der Entwicklungszusammen-arbeit führt die BGR im Auftrag des BMZ Projekte der Technischen Zusammenarbeit zu Themen des Bergbaus und der Umweltgeologie, des Georessourcenmanagements und des Umgangs mit Georisiken durch.

1918

Бидний тухайХолбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Холбооны Засгийн газар нь олон улсын хамтын нийгэмлэгийн бусад гишүүн орнуудтай нягт хамтран ажиллаж, энх тайван, эрх чөлөө, ардчилал, хүний эрхийн төлөө, түүнчлэн ядууралтай тэмцэх, даяарчлалыг шударгаар явуулах, байгаль орчин, байгалийн нөөцийг хадгалан хамгаалахын төлөө хүчин чармайлт гарган ажиллаж байна. Холбооны Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн яам (BMZ буюу ХЭЗХАХЯ) Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагааны бодлого хариуцсан гол салбар яам юм. 2017 онд тус яаманд олгосон 8,5 тэрбум еврогийн нийт төсвийн хөрөнгийн 4,1 тэрбум еврог буюу тэн хагас орчмыг нь хоёр талт хамтын ажиллагаанд зарцуулахаар төлөвлөсөн. Герман улсаас суугаа Дипломат төлөөлөгчийн газрууд Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагааг газар дээр нь зохицуулах үүргийг хүлээдэг. ДТГ-ын Хөгжлийн бодлогын асуудал эрхлэх хэлтсийн ажилтанг ихэнхдээ ХЭЗХАХЯамнаас томилон илгээдэг бөгөөд эдгээр нь түнш улсын Засгийн газартай холбоо тогтоон ажиллах үүргийг мөн хүлээнэ. Ингэхдээ Герман улс, тухайн түнш улс хооронд хийсэн албан ёсны тохиролцоог хамтын ажиллагааны үндэс болгон ажилладаг. KfW Хөгжлийн банк нь (KfW) KfW Банкны группийн салбар банк бөгөөд ХЭЗХАХЯамны даалгавраар хөгжиж буй болон шинээр аж үйлдвэржиж буй орнуудын төрийн болон төрийн өмчийн байгууллагуудтай хамтран концепц гаргах, хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтийн үр дүнг хянах гэх бүх шат дамжлагыг хариуцан төсөл, хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлдэг. KfW нь урт хугацааны хөрөнгө дутагдалтай, зах зээл сайн хөгжөөгүй улсуудад үйл ажиллагаа явуулдаг. Холбооны Засгийн газраас олгох буцалтгүй тусламж, хөнгөлөлттэй зээл болон хөрөнгийн зах зээлээс босгох KfW-ийн хөрөнгө нь Санхүүгийн хамтын ажиллагааны арга хэрэгслийг бүрдүүлдэг. Германы Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ ) нь ашгийн бус аж ахуйн нэгж бөгөөд ХЭЗХАХЯамны даалгавраар Техникийн хамтын ажиллагааны төслүүд хэрэгжүүлдэг. Ингэхдээ зөвлөх мэргэжилтэн томилох, түнш байгууллагад мэргэжилтэн томилон ажиллуулах, хөгжлийн албаны мэргэжилтэн илгээх зэрэг хэлбэрээр зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх, мөн зөвлөх үйлчилгээ санхүүжүүлэх, дэмжлэг үзүүлсэн байгууллагуудад материал, тоног төхөөрөмж олгох, судалгаа, мэргэжлийн дүгнэлт гаргах зэрэг үйл ажиллагаа эрхэлнэ. Холбооны Физик, техникийн хүрээлэн (PTB) нь Герман улсын хэмжил зүйн чиглэлийн үндэсний хүрээлэн бөгөөд ХЭЗХАХЯамны даалгавраар хэмжил зүй, норм, стандарт, чанар, хяналтын чиглэлийн Техникийн хамтын ажиллагааны төслүүд хэрэгжүүлдэг. Тус байгууллага нь 80 орчим орнуудад төсөл хэрэгжүүлж ирсэн бөгөөд төслүүдийн гол зорилго нь чанарын дэд бүтцийг сайжруулахад оршино.Холбооны Гео шинжлэх ухаан, ашигт малтмалын газар нь (BGR) Холбооны Засгийн газар болон Германы хувийн хэвшилд гео шинжлэх ухаан, ашигт малтмалын асуудлаар зөвлөх, мэдээлэх болон дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээ үзүүлдэг. Хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд ХЭЗХАХЯамны даалгавраар уул уурхай, геологи дахь байгаль хамгаалал, гео нөөц болон эрсдэлийн менежмент чиглэлийн Техникийн хамтын ажиллагааны төслүүд хэрэгжүүлдэг.

Gesellschaft für Internationale Zusam-menarbeit (GIZ) implements technical cooperation projects primarily on behalf of the BMZ. Most of this support is pro-vided through the advice of specialists – this also includes so-called integrated ex-perts and development workers – as well as through financing consulting services, providing equipment and material for the supported facilities and through conduct-ing studies and rendering expert opinions. The Physikalisch-Technische Bundesan-stalt (PTB) is the German national me-trology institute. It implements technical cooperation projects mainly on behalf of the BMZ. Its areas of work include e.g. metrology, standardization, testing, and quality assurance. Projects in nearly 80 coutries, aim at improving quality infra-structure.

The Bundesanstalt für Geowissen-schaften und Rohstoffe (BGR) advises the German Federal Government and the Ger-man privat sector on all questions related to geoscience and resource management. Within development cooperation and be-half of the BMZ, BGR carries out techni-cal cooperation projects related to mining, environmental geology and management of geo-resources and geo-hazards.

Who we are

In close cooperation with the international community, the German Federal Govern-ment is dedicated to combatting poverty, to furthering peace, freedom, democracy and human rights, to help making globali-zation fair and to protect the environment and natural resources The Federal Min-istry for Economic Cooperation and De-velopment (BMZ), is in charge of German development policy. For the financial year 2017, the budget of the BMZ amounts to 8,5 billion euros. 4,1 billion euros and thus nearly half of the total amount is used for bilateral intergovernmental cooperation. The German diplomatic missions coordi-nate German development cooperation in the partner countries. In most cases, the competent development divisions are staffed with BMZ employees, who are then responsible for the interaction with gov-ernments of the partner countries. Official development cooperation is based on bi-lateral agreements between Germany and the respective partner country. The BMZ commissions specialized organizations with the implementation of development projects on the ground.

KfW Entwicklungsbank, a business unit within KfW Bankengruppe, financ-es and supports programs and projects primarily on behalf of BMZ in developing nations and emerging markets. Thereby, KfW Entwicklungsbank covers the entire implementations process from the ini-tial concept to its realization and success monitoring. KfW’s work begins where there is a lack of long-term capital and where markets do not function adequately, yet. Instruments of financial cooperation are non-repayable grants and low-interest loans from German government funds as well as funds that KfW raises on the finan-cial market.( ”KfW market funds”).

As a nonprofit enterprise owned by Germany’s Federal Government, the


22 36 48 62SEITE | ХУУДAС | PAGE

Energieeffizienz Эрчим хүчний үр ашигEnergy Efficiency

Biodiversität Биологийн олон янз байдалBiodiversity

Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements Ашигт малтмалын тогтвортой менежментSustainable Management of Mineral Resources

Weitere Instrumente und Beiträge Deutscher Entwicklungs-zusammenarbeit Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагааны бусад арга хэрэгсэл, хувь нэмэрOther instruments and contributions of German development cooperation

Größenvergleich Deutschland - Mongolei

Герман, Монголы

н газар нутгийн харьцуулсан байдал

Size comparison Germ

any - Mongolia

• UlaanbaatarУлаанбаатар

• DarkhanДархан

• SuchbaatarСүхбаатар

• ErdenetЭрдэнэт

• MurunМөрөн

• ChoibalsanЧойбалсан

• SainshandСайншанд

• UlaangomУлаангом

• UlgiiӨлгий

• KhovdХовд

• BayankhongorБаянхонгор

• TsetserlegЦэцэрлэг

• UliastaiУлиастай

• AltaiАлтай

• DalandzadgadДаланзадгад

• BulganБулган

• UndurkhaanӨндөрхаан

• MandalgobiМандалговь

• ChoirЧойр

• ArvaikheerАрвайхээр

• Baruun-UrtБаруун−Урт

АГУУЛГАINHALT 25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE ENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT ГЕРМАН-МОНГОЛЫН ХӨГЖЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ 25 ЖИЛ


Energieeffizienz

Эрчим хүчний үр ашиг

Energy Efficiency

Nachhaltige Energie für nachhaltige und umwelt-freundliche Entwicklung der MongoleiSehr kalte und lange Winter mit Temperaturen oft unter minus 35° Celsius machen eine kontinuierliche Stromversorgung und eine verlässliche Bereitstellung von Wär-me in der Mongolei überlebensnotwendig. In den Städten wird Energie meist durch veraltete und wenig effiziente Kohlekraftwerke erzeugt, während die nomadische Landbevölkerung traditionell Tierdung als Heizquelle nutzt. Aufgrund von Landflucht haben sich in den größeren Städten, vor allem aber in Ulan Bator, wo über die Hälfte der Bevölkerung des Landes lebt, Siedlungen entwickelt, die nicht an das städtische Fernwärmenetz angeschlossen sind. Die Weiternutzung traditioneller Öfen, dann meist mit minderwertiger Kohle und Plastikmüll befeuert, führt zu gravierenden Um-welt- und Gesundheitsproblemen und macht Ulan Bator zumindest im Winter zu einer der meistverschmutzten Städte der Welt.

Die Mongolei ist stark von Stromimporten abhängig. Grund ist neben den veral-teten Kraftwerken eine schwache Übertragungs- und Verteilungsinfrastruktur. Auf Verbraucherseite werden Anreize, Energie zu sparen, durch stark subventionierte Strom- und Wärmetarife geschwächt. Nur langsam entwickelt sich ein Verständnis, dass energieeffiziente Produktion Wettbewerbsvorteile mit sich bringen und effizient gedämmte Wohnhäuser, Schulen und Kindergärten nicht nur Kosten sparen, sondern auch unmittelbar positive Einflüsse auf Gesundheit und Klima haben.

Seit 1991 ist Deutschland einer der wichtigsten Förderer des mongolischen Ener-giesektors. Deutschland unterstützt mit Mitteln des BMZ über die Durchführungsor-ganisationen GIZ, KfW und PTB die mongolischen Partner dabei, Energie ökonomisch, sozial und ökologisch nachhaltiger Bereitzustellen und Nutzung von Energie sowie zur Versorgungssicherheit zu leisten.

Монгол Улсын байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой хөгжлийг хангах тогтвортой эрчим хүч

Ихэнхдээ -35 хэмээс ч хүйтэн байдаг Монгол орны урт өвлийн улиралд цахилгаан болон дулааны эрчим хүчний найдвартай хангамж нь амьдралын зайлшгүй чухал хэрэгцээ юм. Хот суурин газруудыг хоцрогдсон, үр ашиг багатай нүүрсний цахилгаан станцууд эрчим хүчээр хангаж, нүүдэлчин хүн ард уламжлалт аргаараа малын өтгийг дулааны эх үүсвэр болгон ашигласаар байна. Орон нутгаасаа дайжин хот суурин газар шилжин суурьших хөдөлгөөн өссөнөөр хотын дулааны сүлжээнд холбогдоогүй захын хорооллууд нэн ялангуяа нийслэл хотод хүрээгээ тэлсээр байна. Одоог хүртэл иргэд уламжлалт зуухаа чанар тааруу нүүрс болон гялгар уут зэргээр галлаж ашигласаар байгаа нь байгаль орчны болоод эрүүл мэндийн ноцтой асуудлуудыг дагуулж, Улаанбаатар хот нь өвөлдөө дэлхийн хамгийн их бохирдолтой хотуудын нэг болжээ.

Монгол Улс нь цахилгааны эрчим хүчний импортоос ихэд хамааралтай болсон. Үүний шалтгаан нь хоцрогдож хуучирсан цахилгаан станцуудын болон дамжуулах, түгээх шугам сүлжээний сул дорой, эмзэг дэд бүтэц юм. Хэрэглэгчдийн хувьд эрчим хүчний хэрэглээг хэмнэх хүсэл эрмэлзэл нь улсаас өндөр татаас олгодог цахилгаан, дулааны эрчим хүчний үнэ тарифын улмаас бага байдаг. Эрчим хүчний үр ашигтай үйлдвэрлэл нь өрсөлдөх чадварт давуу байдлыг бий болгоод зогсохгүй мөн орон сууц, сургууль болон цэцэрлэгүүдийг үр ашигтай дулаалснаар зардлыг хэмнэж, эрүүл мэнд болон уур амьсгалд шууд эерэг үр нөлөө үзүүлдэг гэдгийг аажмаар л анхаарч эхэлж байна.

Герман улс нь 1991 оноос хойш Монголын эрчим хүчний салбарыг дэмжигч гол түншүүдийн нэг билээ. Герман улс нь ХЭЗХАХЯамны хөрөнгөөр GIZ, KfW, PTB гэсэн төсөл хэрэгжүүлэгч байгууллагуудаараа дамжуулан эрчим хүчийг эдийн засаг, нийгэм болон экологийн хувьд тогтвортой үйлдвэрлэх, ашиглахын зэрэгцээ эрчим хүчний найдвартай хангамж, аюулгүй байдлыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлдэг.

tant supporters to the Mongolian energy sector, supporting Mongolian partners through BMZ funds and via the imple-menting organizations GIZ, KfW and PTB. The aim is to make an effective contribu-tion to providing and using energy in an economically, socially and ecologically more sustainable manner.

Sustainable energy for a sustainable and eco-friendly development of Mongolia

Very long and cold winters in Mongolia, with temperatures often dropping below minus 35° Celsius, make continuous pow-er supply and reliable heat supply vital. In urban areas, outdated and inefficient coal-fired plants generate most of the needed electricity, while the nomadic rural popu-lation traditionally uses animal manure for heating. Over the years, rural exodus has led to settlements that are not con-nected to the municipal district heating. This mainly affects Ulaanbaatar, where half of the country’s population lives. The fact that most households in these settle-ments still use traditional stoves and burn low-grade coal and plastic waste causes severe environmental and health threats, making Ulaanbaatar one of the world’s most polluted cities during winter time.

Mongolia depends heavily on electric-ity imports. This is partly due to outdated power plants as well as to transmission and distribution network facilities being weak. In addition, consumers have little incentive to save energy, since electricity and heating rates are heavily subsidized. The understanding that energy efficient production leads to advantages in compe-tition is developing rather slowly. This also applies to understanding that efficiently heat-insulated homes, schools and kin-dergartens do not only reduce costs but also influence health and climate directly and positively. This is also accountable for the only slow pace of deployment of re-newable energy sources. Germany has been one of the most impor-

2524 25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE ENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT ГЕРМАН-МОНГОЛЫН ХӨГЖЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ 25 ЖИЛ

Projektgespräche mit Kraftw

erk Darkhan

Дарханы

дулааны цахилгаан станц дээр хэрэгж

үүлж буй төслийн уулзалт

Project meeting at Darkhan Pow

er Plant

Монгол Улсын хойд нутгийн 100 000 иргэдийг цахилгаан, дулааны эрчим хүчээр урт хугацаанд хангана Дархан хот нь нийслэл Улаанбаатар хотоос хойд зүгт 200 км зайд оршдог. 100 000 хүн амтай тус хот нь Монгол Улсын хоёр дахь том хот суурин юм. Дархан хот олон сараар - 40 хэм хүртэл хүйтэрдэг цаг уурын эрс тэс нөхцөлтэй бүс нутагт оршдог. Цахилгаан, дулааны эрчим хүчний үр ашигтай бөгөөд найдвартай хангамж нь хүн амын амин чухал хэрэгцээ болохын зэрэгцээ бүс нутгийн эдийн засгийн цаашдын хөгжилд зайлшгүй шаардлагатай.

Дарханы дулааны цахилгаан станц нь Монгол Улсын гурав дахь том станцын хувьд тус бүс нутгийн хэрэгцээг хангаж буй цахилгаан, дулааны эрчим хүчний цор ганц эх үүсвэр нь юм. Өнгөрсөн зууны 60-аад онд ашиглалтанд орсон цахилгаан станц нь хөрөнгө оруулалт орхигдсоны улмаас техник, тоног төхөөрөмжийн хувьд элэгдэж хуучирсан. Тиймээс бүс нутгийн оршин суугчдын цахилгаан, дулааны эрчим хүчний хэрэгцээг урт хугацаанд хангахын тулд яаралтай шинэчлэлт хийх шаардлагатай. Энэхүү хэрэгцээ шаардлагыг хангах үүднээс Герман улс Санхүүгийн хамтын ажиллагааны хүрээнд 20 сая еврог, Монгол Улсын Засгийн газар хамтарсан төсөлд зориулж 5 сая еврог тус тус олгож байна. Тус санхүүжилтаар шинэ турбин генераторыг турбины заалны өргөтгөлийн хамт, хяналт удирдлагын системийн тоног төхөөрөмж болон холбогдох туслах тоног төхөөрөмжүүдийг нийлүүлж угсарна. Энэхүү хүчин зүтгэлийн үр дүнд цахилгаан, дулааны эрчим хүчийг техник, эдийн засаг болон экологийн хувьд үр ашигтай үйлдвэрлэн нийлүүлэхийг зорьж байна. Германы туршлагатай цахилгаан станцын мэргэжилтэн газар дээр нь олон жилийн турш зааварчлан ажиллаж байна.

„Герман улсын тусламжтайгаар хийгдэж буй манай цахилгаан станцын шинэчлэлээр Дархан хотын цахилгаан, дулаан хангамжийн найдвартай ажиллагаа дээшлэж, цаашид тасралтгүй ажиллах нөхцөл бүрдэнэ. Энэхүү дэмжлэгийг үзүүлж байгаад герман түншүүддээ манай цахилгаан станцын хамт олон болон нийт нутгийн ард иргэд, хэрэглэгчдийн өмнөөс гүн талархал илэрхийлье.”

Н.Чимэддорж, ”Дарханы Дулааны цахилгаан станц” ТӨХК-ны гүйцэтгэх захирал

enced German power plant technician has been accompanying the implementation of support measures on site for years.

”The modernization of our power plant with the German support allows us to increase the security of supply with electricity and heat to Darkhan and to ensure the perfect operation of the power plant. I would like to thank our Ger-man friends in the name of the personnel of the power plant, the residents of Darkhan region and the customers.”

Mr. ChimeddorjDirector, Darkhan Power Plant

Kraftwerk Darkhan

Дарханы

дулааны цахилгаан станц

Darkhan Power Plant

Securing long-term electricity and heat supply for 100,000 people in northern Mongolia

Darkhan region is situated about 220 km north of the capital Ulaanbaatar. With around 100.000 inhabitants, it represents the second largest urban area in Mon-golia. In the Darkhan region, extreme climatic conditions prevail over several months, with temperatures as low as

-40° Celsius. Hence, the availability of an efficient and reliable electricity and heat supply is essential for the survival of the population and for any further economic development of the region.

Darkhan power plant, the third larg-est power plant in the country, is the only source of electricity and heat in the region. Built in the mid-1960s, this power plant is technically outworn due to lack of main-tenance investments over the past de-cades. Therefore, there is an urgent need for modernization to ensure the long-term supply of electricity and heat to the popu-lation in the region. In order to satisfy those needs, Germany allocates 20 mil-lion euros through the German financial cooperation. The Mongolian government provides further five million euros for this joint project. The support focuses on the installation of a new turbine generator set including a turbine house, a new control system, and an associated auxiliary equip-ment. The measures aim at enabling a technically, economically and ecologically more efficient supply with electricity and heat in the future. In addition, an experi-

Langfristige Strom- und Wärmeversorgung für 100.000 Menschen im Norden der MongoleiDie Region Darkhan liegt etwa 220 km nördlich der Hauptstadt Ulan Bator. Sie ist mit rund 100.000 Einwohnern in ihrem Einzugsgebiet das zweitgrößte Stadtgebiet der Mongolei. In der Region Darkhan herrschen extreme klimatische Bedingungen mit Tiefsttemperaturen über mehrere Monate von -40° Celsius. Die Verfügbarkeit einer effizienten und zuverlässigen Strom- und Wärmeversorgung ist für das Überleben der Bevölkerung und für jede weitere wirtschaftliche Entwicklung der Region essentiell.

Das Kraftwerk Darkhan, als drittgrößtes Kraftwerk des Landes, ist die einzige Strom- und Wärmequelle der Region. Errichtet Mitte der 60er Jahre des letzten Jahr-hunderts, ist das Kraftwerk infolge ausgebliebener Investitionen technisch veraltet.

Zur langfristigen Sicherung der Versorgung von Strom und Wärme für die Bevöl-kerung der Region besteht daher ein dringender Modernisierungsbedarf. Um diesem gerecht zu werden, stellt Deutschland 20 Millionen Euro über die deutsche Finanzielle Zusammenarbeit zur Verfügung. Fünf Millionen Euro stellt die mongolische Regierung für das gemeinsame Vorhaben bereit.

Im Fokus dieser Unterstützung liegt die Installation eines neuen Turbinen-Gene-rator-Satzes einschließlich Turbinenhaus, neuer Leittechnik sowie zugehöriger Hilfs-anlagen. Durch das Engagement wird angestrebt, Strom und Wärme künftig technisch, ökonomisch sowie ökologisch effizienter bereitzustellen. Vor Ort begleitet ein erfah-rener deutscher Kraftwerkstechniker seit mehreren Jahren die Umsetzung der Maß-nahmen.

„Die Modernisierung unseres Kraftwerkes mit deutscher Unterstützung ermöglicht uns, die Versorgungssicherheit mit Strom- und Wärme in Darkhan zu erhöhen und den ein-wandfreien Betrieb des Kraftwerks zu sichern. Unseren deutschen Freunden danke ich sehr im Namen der Mitarbeiter des Kraftwerkes, der dortigen Bewohner und der Kunden.”

Herr Chimeddorj, Leiter Kraftwerk Darkhan


Neues Um

kehrosmosesystem

für Wasseraufbereitung, Kraftw

erk Nr. IV

Ус бэлтгэлийн шинэ төхөөрөмж

- Эсрэг Осмосын систем, ДЦ

С-4 ТӨХК

Reverse Osmosis System

for water treatm

ent, Thermal Pow

er Plant No. IV

Байгаль орчинд ээлтэй цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэхийн төлөөУлаанбаатар хот болон ойр орчмын хүн ам, аж ахуйн нэгжийн эрчим хүчний хэрэгцээ тогтмол өсөн нэмэгдэхийн хэрээр нийслэлийн бүс нутгийг цахилгаан, дулааны эрчим хүчээр найдвартай хангах үйл ажиллагаа амин чухал байна. Улаанбаатар хотын Дулааны IV Цахилгаан Станц нь 1983 онд байгуулагдсан, 680мВт-ын цахилгаан эрчим хүчний хүчин чадалтайгаар улсын хэмжээнд цахилгаан, дулааны эрчим хүчний хэрэглээний дийлэнхи хувийг дангаараа хангаж байна.

Нийт 11,5 сая орчим еврогийн санхүүжилтийн 8,5 сая еврог ХБНГУ-ын Холбооны Засгийн газар, харин 3 сая еврог Монгол Улсын Засгийн газар болон ДЦС-4 ТӨХК санхүүжүүлэн тус станцад эсрэг осмосын төхөөрөмж, турбины конденсаторын цэвэрлэгээний шинэ системийг эргэлтийн усны шүүлтүүрийн хамт нэмэлтээр зуухны тэжээлийн усны өндөр даралтын насосыг тус тус суурилуулсан.

Хэрэгжсэн ажил арга хэмжээнүүдийн үр дүнд ДЦС-4 ТӨХК-ийн үйл ажиллагааны цар хүрээ өргөжсөн. Төвийн нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон хэрэглэгч, оршин суугчид урт хугацаанд цахилгаан, дулааны эрчим хүчээр тогтвортой хангагдаж байна.

„Герман улсын түншүүдтэй хамтран ажиллаж байгаа явдал нь Монголын ирээдүй хойч үед зориулж цахилгаан, дулааны эрчим хүчийг байгаль орчинд илүү ээлтэйгээр үйлдвэрлэх бололцоог нээж байгаа юм.”

С. Анхбаяр, ”ДЦС-4” ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал

Turbinenhalle Kraftwerk N

r. IV

Турбины заал, ДЦ

С-4 ТӨХК

Turbine hall, Thermal Pow

er Plant No. IV

For a more environmentally-friendly power and heat generation

In view of the continually increasing num-ber of inhabitants and the constantly growing energy demand of the businesses located in and around Ulaanbaatar, a well-functioning electricity and heat supply is vital to the metropolitan region.

Power Plant IV in Ulaanbaatar, built in 1983, has an installed capacity of 680 MW and covers by far the largest share of elec-tricity and heat in the country.

With approx. 11,5 million euros – 8,5 million euros from the German govern-ment and 3 million euros from own re-sources of the power plant and the Mon-golian state – a reverse osmosis water purification plant was established. In ad-dition, a new pipe cleaning system, cooling water filters and new water pumps were installed.

These measures have increased the efficiency of the thermal Power Plant IV. The people connected to the central net-work can thus be supplied with electricity and heat in the long term and in a sustain-able manner.

„The cooperation with the German partners en-ables a more environmentally-friendly power and heat generation for Mongolia’s future gen-erations.”

Mr. Ankhbayar, Executive Director, Power Plant IV

Für eine umweltfreundlichere Strom- und WärmeerzeugungAngesichts der kontinuierlich steigenden Einwohnerzahl und der stetig wachsenden Energienachfrage der Wirtschaft in und um Ulan Bator ist eine funktionierende Strom und Wärmeversorgung für die Metropolregion überlebenswichtig.

Das Strom- und Wärmekraftwerk IV in Ulan Bator, errichtet 1983, deckt mit einer Kapazität von 680 MW bei weitem den größten Anteil des Strom und Wärmebedarf des Landes.

Mit ca. 11,5 Millionen Euro – davon 8,5 Millionen Euro der deutschen Bundesre-gierung und 3 Millionen Euro Eigenmitteln des Kraftwerkes und des mongolisches Staates wurden im Wärmekraftwerk IV eine Umkehrosmoseanlage errichtet, ein neu-es Rohrreinigungssystem, Kühlwasserfilter und eine zusätzliche Wasserpumpe ins-talliert.

Durch diese Maßnahmen wurde der Wirkungsgrad des Wärmekraftwerkes IV er-höht. Die an das zentrale Netz angeschlossenen Bewohner werden somit langfristig und nachhaltig mit Strom und Wärme versorgt.

„Die Zusammenarbeit mit den deutschen Partnern ermöglicht eine umweltfreundlichere Strom- und Wärmeerzeugung für künftige Generationen in der Mongolei.”

Herr Ankhbayar, Geschäftsführer, Kraftwerk IV


Strom soll jeden immer erreichen – für mehr Stabilität der StromübertragungAufgrund einer mittel- und langfristig wachsenden Wirtschaft sowie einem stetigen Bevölkerungswachstum erhöht sich die Nachfrage nach Strom im gesamten Land. Eine gesicherte breitflächige Stromversorgung ist daher das elementare Grundgerüst für die weitere Entwicklung der Mongolei.

Die Stromversorgung im Land gliedert sich in fünf unabhängige Übertragungsnet-ze auf. Das zentrale Verbundnetz erstreckt sich in einem Radius von etwa 500 km von Ulan Bator bis an die Grenzen Russlands und Chinas. Dieses Stromübertragungsnetz bedient rund 96 Prozent der mongolischen Stromnachfrage. Die Sicherung des Betrie-bes der bestehenden Übertragungs- und Verteilnetze durch Modernisierungen ist von zentraler Bedeutung für die Bevölkerung und Wirtschaft.

Mit derzeit ca. 25 Millionen Euro, die von Deutschland und den mongolischen Part-nern bereitgestellt werden, wird dieses Verbundnetz modernisiert. Im Mittelpunkt steht dabei die Rehabilitierung von bis zu 38 bestehenden Schaltanlagen. Hierdurch werden Versorgungssicherheit gesteigert, Engpässe und ungeplante Ausfälle in der Stromversorgung verhindert und damit ein Beitrag zur ökonomisch und ökologisch nachhaltigeren Bereitstellung und Nutzung von Strom in der Mongolei geleistet.

„2017 feiern wir das 25-jährige Jubiläum der Enzwicklungszusammenarbeit zwischen der Mongolei und Bundesrepublik Deutschland und zeitgleich das 50-jährige Jubiläum der Gründung unseres Unternehmens. Dieses Jahr wird für uns umso bedeutsamer, da wir mit Unterstützung unserer deutschen Partner ein Vorhaben zur technischen Mo-dernisierung unseres Übertragungsnetzes umsetzen werden. Damit soll ein unterbre-chungsfreier Betrieb sowie eine sichere Stromversorgung gesichert werden.”

B. Nyamsambuu, Geschäftsführer der staatlichen Stromübertragungsgesellschaft

Хүн бүрт тогтмол хүртээмжтэй цахилгаан эрчим хүч ба түүний найдвартай дамжуулалтын төлөөДунд болон урт хугацаанд хөгжиж буй эдийн засаг, хүн амын тогтмол өсөлтийн улмаас цахилгаан эрчим хүчний хэрэгцээ улс орон даяар нэмэгдэж байна. Иймд аль болох өргөн уудам газар нутгийг цахилгаан эрчим хүчээр найдвартай хангах нь Монгол Улсын цаашдын хөгжлийн үндсэн суурь нөхцөл болно.

Цахилгаан эрчим хүчний нийлүүлэлт нь улс орон даяар бие даасан 5 дамжуулах сүлжээнд хуваарилагддаг. Төвийн бүсийн цахилгаан дамжуулах сүлжээ нь Улаанбаатар хотоос 500 орчим км тойрог ба ОХУ болон БНХАУ-ын хил хүртэлх газар нутгийг хамардаг. Тус цахилгаан дамжуулах сүлжээ нь улс орны цахилгаан эрчим хүчний эрэлт хэрэгцээний бараг 96 хувийг хангадаг. Одоо ашиглалтанд байгаа дамжуулах болон түгээх шугам сүлжээг шинэчлэх замаар үйл ажиллагааг баталгаажуулах нь хүн ам хийгээд эдийн засагт чухал ач холбогдолтой юм.

Тус сүлжээг шинэчлэхэд зориулан Герман улс болон Монгол улсаас 25 сая орчим еврог олгоно. Ингэхдээ үйл ажиллагаа явуулж буй 38-н дэд станцыг шинэчлэн засварлахад голлон анхаарна. Ингэснээр цахилгаан эрчим хүчний найдвартайтай хангамжийг өсгөх, улмаар гачигдал, гэнэтийн тасалдалаас сэргийлэх, Монгол Улсад цахилгаан эрчим хүчийг эдийн засаг болон экологийн хувьд илүү тогтвортой үйлдвэрлэх хийгээд ашиглахад хувь нэмэр оруулах болно.

„Монгол улс, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс хоорондын Хамтын ажиллагааны 25 жил, манай компани үүсгэн байгуулагдсаны 50 жилийн ой давхцсан энэ онд цахилгаан дамжуулах сүлжээнд техникийн шинэчлэл хийгдэх төслийг Герман түншүүдийн тусламжтай хамтран хэрэгжүүлэх болсон нь бидний хувьд түүхэн онцгой жил болж байна. Төслийг хэрэгжүүлснээр цахилгаан эрчим хүчний тасралтгүй, найдвартай ажиллагаа болон аюулгүй байдлыг хангах юм.”

Б.Нямсамбуу, „Цахилгаан дамжуулах үндэсний сүлжээ” ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал

”In 2017 we celebrate 25 years of German-Mongolia development cooperation. This year also marks the 50th anniversary of our com-pany. The year becomes even more important for us, because of the start of our project with our German partners to modernize our trans-mission network. The project aims at securing network operation as well as a safe electricity supply.”

B. Nyamsambuu, Executive Director of the national power transmission company

Access to power: always and for everyone – for a more stable transmission network

Due to medium and long-term economic growth as well as a steady population growth, the demand for electricity has been increasing throughout Mongolia for years. Therefore, a stable and reliable power supply covering a wide area is a basic precondition for the further develop-ment of the country.

The power supply in Mongolia consists of five independent transmission networks. The central electricity network is about 500 km long, reaching from Ulaanbaatar to the Russian and Chinese borders. This network serves roughly 96 percent of the Mongolian electricity demand. Securing the operation of the existing transmis-sion and distribution networks through modernization is of utmost importance for both the population and the economy.

This network is subject to moderniza-tion, financed by both Germany and Mon-golia with currently roughly 25 million euros. The modernization focuses on the rehabilitation of up to 38 existing substa-tions, including adjacent equipment. This will increase the security of supply, pre-vent bottlenecks and unplanned break-downs in the supply of electricity and thus contribute to an economically and ecologi-cally more sustainable supply and use of electricity in Mongolia.

3130

KfW Ex-Post-Evaluierungsm

ission‚ Energiesektorprogramm

I

Эрчим хүчний сектор хөтөлбөр I, KfW банкны

төслийн дараахь үнэлгээний багийнхан аж

лын талбарт

KfW ex post evaluation m

ission‚ Energy Sector Programm

e I

Das integrierte Stromübertragungssystem

der Mongolei

Монгол Улсы

н Цахилгаан дамж

уулах үндэсний сүлжээ

Mongolian Central Electricity N

etwork


Эрчим хүчийг хэмнэж, илүү үр ашигтай хэрэглэеГерманы Хөгжлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд төрийн болон хувийн байгууллагуудын дунд эрчим хүчний хэмнэлт, үр ашгийн ач тусыг таниулах талаар дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна.

2014 оноос хойш Швейцарийн хөгжлийн агентлагтай (SDC) хамтран баруун аймгуудад хэд хэдэн олон нийтийн барилга, тэр дундаа цэцэрлэг, сургууль мөн эмнэлгүүдэд дулаалга, засварын ажил хийж гүйцэтгээд байна. Бидний хийсэн судалгаагаар төслийн үр дүнд ажилчид болон хүүхдүүдийн дундах өвчлөл ойролцоогоор 65%-иар багасгасан байна. Ингэснээр эцэг, эхчүүдийн эм, тарианд зарцуулах зардал буурсан. Мөн түлшний хэрэглээг 50%-иар багасгаж, агаарт ялгарч буй хорт хийн хэмжээг бууруулсан байна.

Монгол улсад эрчим хүчний үр ашгийг нэмэгдүүлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой алхам нь 2015 онд Эрчим хүчний хэмнэлтийн тухай хууль батлагдсан явдал юм. Энэ хуулийг боловсруулах үе шатанд Германы мэргэжилтнүүд дэмжлэг үзүүлж ажилласан. Энэхүү хууль нь үүрэг хүлээсэн томоохон хэрэглэгчдийн дунд эрчим хүчний хэмнэлтийг бий болгоход хууль, эрх зүйн гол суурь болж өгсөн юм. Герман улс нь хуулийн хэрэгжилтийг дэмжих ажлын хүрээнд эрчим хүчний менежер, аудитор бэлтгэх сургалтуудыг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлж байна. Эдгээр бэлтгэгдсэн мэргэжилтнүүд нь албан байгууллагууд эрчим хүч хэрхэн хэмнэх тал дээр хяналт, зөвлөгөө өгч ажиллах юм. Түүнчлэн эрчим хүчний тарифын систем болон эрчим хүчний зах зээлд өөрчлөлт, шинэчлэл хийхэд төслөөс зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж байна. Мөн Холбооны Физик, техникийн хүрээлэнгээс (PTB) цахилгааны тоолуур хянах ажилд дэмжлэг үзүүлж байна.

Kindergarten in Khovd

Ховд хотын цэцэрлэг


Kindergarten in Khovd vor und nach der Sanierung

Ховд хотын цэцэрлэг засвары

н өмнө ба дараа

Kindergarten in Khovd before and after retrofitting

Utilizing energy more efficiently

German development cooperation sup-ports public institutions and entities in their efforts to save energy and to utilize it more efficiently.

Co-financed by the Swiss Development Cooperation, numerous buildings in the western regions, such as kindergartens, schools and hospitals, have been thermo-technically retrofitted since 2014. A survey shows that the number of illness days among both children and staff has de-creased by roughly 65%. The renovations also led to reduced fuel by 50%. Additional spin-off effects are reduced costs for par-ents for medical care, improved learning condition and reduced air pollution.

An important step ahead to improve the efficient use of energy in Mongolia was the promulgation of the Energy Conserva-tion Law in November 2015. German ex-perts advised in the drafting process of the law. The law is an important legal basis for cooperation with the largest energy con-sumers. Currently, Germany supports the implementation of the law, e.g. by train-ings of energy managers and auditors. They are supposed to monitor and advise companies with regards to the design of more energy efficiency oriented work pro-cesses. In addition to providing advice in these areas, the project is also going to support the restructuring of the tariff sys-tems and the overall financing of the en-ergy sector. In addition PTB supports the inspection of electricity meters.

Energie effizienter nutzenDie deutsche Entwicklungszusammenarbeit unterstützt öffentliche Institutionen und Unternehmen dabei, Energie sparsamer und effizienter zu nutzen.

Ko-finanziert durch die Schweizer Entwicklungszusammenarbeit wurde seit 2014 die energetische Sanierung zahlreicher öffentlicher Gebäude, wie Kindergärten, Schulen und Krankenhäusern in den westlichen Teilen des Landes unterstützt. Dabei hat sich gezeigt, dass sich die Zahl der Krankheitstage bei Kindern und Personal nach der Sanierung um 65 % reduzierte. Dies hat unmittelbar positive Auswirkungen auf die finanzielle Situation der Eltern z.B. durch geringere Gesundheitskosten. Hinzu kom-men 50% Einsparungen bei der Energienutzung für die öffentliche Hand und generell eine Reduzierung der Emissionen.

Ein wichtiger Schritt zur effizienteren Nutzung von Energie in der Mongolei war die Verabschiedung des Energieeffizienzgesetzes im November 2015. Deutsche Experten haben die Entstehung des Gesetzes begleitet. Das Gesetz ist eine wichtige rechtliche Grundlage für die Kooperation mit großen Energieverbrauchern. Nunmehr unterstützt Deutschland die Umsetzung des Gesetzes. Dies z.B. durch Trainings von Energiema-nagern und -auditoren. Sie sollen die Unternehmen bei der energieeffizienteren Aus-gestaltung der Arbeitsprozesse beraten und überwachen. Des Weiteren berät das Vorhaben die Umgestaltung der Energietarife und des Energiemarktes. Zusätzlich zu diesem Engagement unterstützt PTB die Prüfung von Stromzählern.


„Одоо бол хоёр хүүхэд маань энэ өвөл шинэ дулаахан орчинд нэг өдөр ч алдалгүй цэцэрлэгтээ явсан.”

3534

Energieeffizienter, warmer Kindergarten in KhovdDie Lokalregierung, unterstützt durch das Vorhaben, hat einen Modellkindergarten für 210 Kinder thermo-technisch saniert. Das Gebäude befindet sich in einem der Jur-tenviertel am Stadtrand, das hauptsächlich von der kasachischen Minderheit bewohnt wird.

Das bereits 1989 erbaute Gebäude kämpfte mit extremen Wärmeverlusten insbe-sondere durch Fenster, Türen, Dach und die Aussenwände. Die Temperaturen im Kin-dergarten waren so niedrig, dass im Winter die Zahl der Kinder auf 40 sank, da alle an-deren erkältet und zuhause waren. Hauptsächlich die Mütter mussten somit ebenfalls zuhause bleiben und erlitten teilweise Einkommensverluste oder Lohnabzüge.

Die Mutter von zwei Kindern im Kindergartenalter, Frau S. Naziket, berichtet von den morgendlichen Diskussionen mit ihrer Tochter, die gerne Kleider und Halbschu-he tragen wollte, aber natürlich wegen der Kälte zu Fellpantoffeln und drei Lagen Strumpfhosen und Pullover überredet werden musste. „Entweder ich oder mein Mann mussten letzten Winter (2015/16) drei von fünf Arbeitstagen zuhause bleiben, weil ei-nes der Kinder krank war. Ich betreibe einen kleinen Laden und musste ihn ständig schliessen. Diese Situation war schwierig, denn wir sind auf die Einkünfte angewie-sen, aber wollten unsere Kleinen nicht allein zuhause lasse. Seit der Renovierung war keines unserer Kinder auch nur einen Tag krank und ich hoffe, dass wir auch im Januar keine Einkommensverluste haben werden!” unterstreicht sie. Neben persön-licher Auswirkungen kam es auch zu Einschränkungen im Kindergartentagesablauf zum Beispiel bei der Vermittlung von wichtigen Eigenschaften für die Kinder. Die Er-zieherinnen waren zumeist damit beschäftigt, die eingenässten Kinder umzuziehen, die Bettlaken zu waschen und zu trocknen. Wegen des Raumklimas dauerte das aller-dings bis zu zwei Tage. Verständlicherweise wollten die Kinder nicht aufstehen und zur Toilette gehen, weil es drinnen so kalt war, erklärt die Direktorin Frau Gantsetseg. Ein weiterer positiver Effekt sind die finanziellen Einsparungen seit der Rehabilitierung. Hatten sie noch im letzten Jahr Schulden machen müssen, um ihren Kindergarten zu heizen, konnten sie bereits in den ersten beiden Monaten der Heizperiode vier Millio-nen Tugrug einsparen, das entspricht dem Budget für einen ganzen Monat.

Ховд аймгийн эрчим хүчний хэмнэлттэй, дулаахан цэцэрлэгОрон нутгийн засаг захиргаа болон төслийн хамтарсан санхүүжилтээр 210 хүүхдийн цэцэрлэгийн барилгын дулаан, техникийн засварын ажил хийснээр үндэсний цөөнх болох казах хүүхдүүд сурч, хүмүүждэг хотын захын гэр хороолол дунд орших уг цэцэрлэг нь эрчим хүчний үр ашигтай, тав тухтай дулаан сургалтын орчинг бүрдүүлсэн загвар цэцэрлэг болсон юм.

1989 онд баригдсан энэхүү цэцэрлэгийн барилга нь цонх, хаалга, дээвэр, ханаараа дамжин маш их дулаан алдалттай байсан бөгөөд намар, өвлийн цагт хүүхдүүд маш хүйтэн ангид тав тухгүй суралцдаг байсан. Энэхүү шалтгааны улмаас сүүлийн жилүүдэд арван хоёр болон нэгдүгээр саруудад ханиад томууны өвчлөл ихсэж цэцэрлэгт хамрагдах хүүхдийн тоо 40 болж буурдаг байсан бөгөөд эцэг эхчүүд нь ажилдаа явж чадахгүй гэртээ хүүхдээ асрах болж, гэр бүлийн санхүүгийн орлого ч энэ шалтгааны улмаас буурдаг байсан.

Хоёр хүүхдийн ээж С.Назикет хэлэхдээ: „Охин маань өдөр бүр трико, платье өмсөж цэцэрлэгтээ явна гэж багагүй зөрчилдөөн үүсдэг байсан. Яг үнэндээ анги нь хүйтэн учраас ханиад хүргэхгүйн тулд ноосон цамц, хослол, эсгий табочик авч өгч өмсүүлж явуулахаас өөр аргагүйг тайлбарлаж аргалдаг байлаа. Манай нөхөр бид хоёр 2015/16 оны өвөл ажлын таван өдрийн гурван өдөрт нь гэртээ хүүхдээ асарч үлдэх үе ч цөөнгүй байсан. Би гэхэд л нэг жижиг дэлгүүр ажиллуулдаг байсан, мэдээж манай гэр бүлийн эдийн засгийн нөхцөл байдал муудсан нь шууд хохирол байсан. Одоо бол хоёр хүүхэд маань энэ өвөл шинэ дулаахан орчинд нэг өдөр ч алдалгүй цэцэрлэгтээ явсан, нэгдүгээр сард бид орлогын алдагдалгүй ажиллана гэж найдаж байна” хэмээн онцлон тэмдэглэсэн юм. „Багш нар маань хүүхдүүдэд амьдралын ур чадварыг заахын оронд, угаасан нойтон даавуунууд аа хатаах гэж их цаг зарцуулдаг байсан, учир нь хүүхдүүд даарснаас болоод маш их орондоо шээх тохиолдол гардаг байсан. Өрөөний дотор хүйтэн чийглэг байдлын улмаас угаасан даавуунууд хатахад бараг хоёр өдөр болдог байсан” хэмээн цэцэрлэгийн эрхлэгч Ганцэцэг бидэнд хуучилсан юм. Өөр нэг эерэг нөлөө нь мөнгөн хэмнэлт юм: өнгөрсөн өвөл барилгын халаалтын зардал нь хэтэрч өртэй гарч байсан бол, одоо зөвхөн эхний хоёр сарын байдлаар дөрвөн сая төгрөгийн хэмнэлттэй гарч байгаа бөгөөд дулааны төлбөрийн нэг сарын төлбөртэй тэнцэх хэмжээний хэмнэлт юм.

doors, explains director Ms. Gantsetseg. Another positive effect is the cash saving for the kindergarten: While they took on a debt last winter to heat the building, they have already saved four Mio Tugrug only in the first two months, which equals a full month of heating costs.

Energy efficient and warm kindergarten in Khovd aimag

Jointly funded by the local government and the project, a kindergarten in the ger areas of Khovd,mainly inhabitaed by Ka-zakh minority, serving 210 children, be-came a model for an energy efficient and comfortably warm learning environment.

The public building from 1989 suffered from extreme heat losses through win-dows, doors, roof and walls making it un-bearable for kids to stay indoors in winter times. The number of children dropped to 40 during December and January in recent years due to cold-related diseases lead-ing to kids staying at home without atten-dance or mothers staying at home with salary cuts to attend their children.

Mother of two children, Ms. S. Naziket,explains the daily fights with her daugh-ter who insisted in wearing beautiful dresses and loafers while she pushed her to wear felt shoes, three pair of ties and sweaters to resist the cold in the kinder-garten. ”My husband or I had to stay at home three of five working days in winter 2015/16, because one of the children was sick. As I am operating a small shop, we had direct losses which of course wors-ened our economic situation. So far both children haven’t missed a single day this winter and hopefully in the new warm en-vironment, we won’t have income losses in January too”, she emphasizes. Instead of teaching the children life skills, edu-cators were busy drying the wetted beds as kids didn’t want to get up and use the cold toilets. Drying those sheets took two days because of the cold humidity in-

Mutter m

it ihrem Sohn vor dem


Ээж, хүү хоёр цэцэрлэгийн өмнө ө

Mother w

ith her son in front of the kindergarten in Khovd


Biodiversität

Биологийн олон янз байдал

Biodiversity


Nachhaltiger Schutz der mongolischen Biodiversität Die Mongolei verfügt über eine einzigartige biologische Vielfalt (Biodiversität) von globaler Bedeutung. Die vielfältigen Ökosysteme des Landes sind nicht nur Heimat zahlreicher bedrohter Tierarten, sie sind auch Lebensgrundlage vieler Menschen. Vor allem die heute noch etwa 300.000 Nomaden leben seit Jahrtausenden von und mit der Natur. Sie sind daher von Umweltzerstörungen besonders betroffen. Gleichzeitig gefährdet eine immer stärkere Überweidung durch wachsende Nutztierzahlen - neben Arten und Habitatverlusten, Waldzerstörung, Vermüllung und Raubbau - den Fortbe-stand ganzer Ökosysteme.

Die Mongolei ist – wie Deutschland – Mitgliedsstaat der UN-Konvention über die biologische Vielfalt und hat in den letzten Jahren erhebliche Anstrengungen unter-nommen, ihre Natur zu schützen. So stehen bereits heute 18% der mongolischen Landesfläche unter Naturschutz (Deutschland: 4% der Gesamtfläche). Dies ent-spricht immerhin der Landesfläche von Neuseeland und würde zwei Drittel der Fläche Deutschlands ausmachen. Vor dementsprechend großen Herausforderungen steht die Mongolei beim langfristigen Erhalt dieser Gebiete. Naturschutzgebiete bewahren da-bei nicht nur einzigartige Landschaften und geschützte Tierarten, sie sind auch wich-tig für die wirtschaftliche Entwicklung des Landes. Die Wildpferde des Khustai Natio-nalparks oder die Berge des Altai beispielsweise sind Touristenmagneten, der Terelj Nationalpark nahe Ulan Bators ist wichtiges Naherholungsgebiet für diejenigen, die zumindest kurzfristig der extremen Luftbelastung der Hauptstadt entfliehen möchten.

Mit 13,6 Mio. Hektar sind neun Prozent der Landesfläche bewaldet (in Deutschland sind es 11,1 Mio. Hektar). Die bewaldeten Bergökosysteme sind wichtige Wasserschei-den des Landes: Aus ihnen entspringen die Lebensadern, die nicht nur ein Leben in dem sonst kargen Land ermöglichen, sondern auch den russischen Baikalsee speisen. Gleichzeitig binden Wälder Kohlenstoff und sind damit wichtig für das Weltklima. Sie zu schützen ist daher eine prioritäre Aufgabe. An anderer Stelle bietet eine nachhalti-ge Nutzung der Wälder Menschen Arbeits- und Einkommensmöglichkeiten.

Deutschland und die Mongolei arbeiten daher seit 1996 erfolgreich für den Schutz der biologischen Vielfalt und der nachhaltigen Nutzung forstlicher Ressourcen zusam-men. Seit 2005 besteht eine speziell auf Waldökosysteme bzw. die Waldsektorenent-wicklung ausgerichtete Zusammenarbeit und seit 2011 wird das mongolische Schutz-gebietssystem unterstützt.

Монгол Улс дахь биологийн олон янз байдлыг тогтвортой хамгаалах ньМонгол Улс нь дэлхийд өндөр ач холбогдол бүхий цорын ганц биологийн олон янз байдалтай улс билээ. Экологийн систем нь төрөл бүрийн ховордсон буюу устах аюулд ороод буй амьтдын төрөлх нутаг төдийгүй олон иргэдийн амьдрах суурь нөхцөл нь болсон нутаг юм. Өдгөө 300 000 орчим нүүдэлчид хэдэн мянган жилийн тэртээгээс байгалийнхаа үр шимийг хүртэн, газар нутагтайгаа зохицон амьдарч ирсэн. Тиймээс ч тэд хүрээлэн буй орчны сүйтгэлд нэн түрүүнд өртдөг. Нөгөө талаар амьтан, ургамлын олон төрөл зүйл устаж үгүй болохын зэрэгцээ өсөн нэмэгдэж буй малын тоо толгойноос үүдсэн бэлчээрийн хэт ашиглалт, хог хаягдлаас үүссэн бохирдол болон нөөцийн зохисгүй хэрэглээ нь бүхэл бүтэн экосистемийн оршин тогтнох байдалд аюул учруулж байна.

Монгол Улс нь Герман улсын нэгэн адил НҮБ-ын Биологийн төрөл зүйлийн конвенцид нэгдсэн гишүүн орон бөгөөд байгалиа хамгаалахын тулд нөр хүчин чармайлт сүүлийн жилүүдэд гаргасан. Үүний үр дүнд өнөөдөр Монголын Улсын газар нутгийн 18 хувь нь тусгай хамгаалалттай газар нутагт хамрагдаад байна (Герман улсын хувьд нийт газар нутгийн 4 хувь нь байдаг). Энэ нь Шинэ Зиланд улсын газар нутагтай дүйцэх бөгөөд Герман улсын газар нутгийн 2/3-тай тэнцэх юм. Тиймээс эдгээр бүс нутгийг урт хугацааны турш хадгалан хамгаалах хэцүү сорилт тэр хэмжээгээр тулгарч байна. Тусгай хамгаалалттай газар нутгууд нь улс орны эдийн засгийн хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Тухайлбал, Хустайн байгалийн цогцолборт газрын зэрлэг адуу, Алтайн нурууны уулс нь жуулчдын сонирхлыг татдаг төдийгүй мөн Улаанбаатар хотын ойролцоох Тэрэлж үндэсний парк нь нийслэлийн агаарын бохирдлоос түр зуур ч болохноо зайлсхийх хүсэлтэй хүмүүст амралтын чухал орчин болдог. Монголын газар нутгийн 9 хувь буюу 13,6 сая гектар газар нутаг нь ой модоор бүрхэгдсэн. Германд 11,1 сая гектар ойгоор бүрхэгдсэн байдаг. Ойгоор бүрхэгдсэн уулын экосистем нь улс орны усны чухал эх ундрага юм. Энэ нь улмаар үржил шимгүй газрын амьдралыг тэтгэх гол судас болохын зэрэгцээ Оросын Байгаль нуурт цутгадаг гол мөрөнтэй нийлдэг. Түүнчлэн ой мод нь нүүрстөрөгчийг шингээж байдгаараа дэлхийн уур амьсгалд чухал ач холбогдолтой юм. Тиймээс ой модоо хамгаалах нь нэн тэргүүн эгнээнд тавигдах үүрэг юм. Нөгөөтэйгүүр ой модыг тогтвортой ашиглавал хүмүүст ажлын байр, орлогын эх үүсвэртэй болох боломжийг олгоно.

Тиймээс ч Герман, Монгол улс хамтран 1996 оноос хойш биологийн олон янз байдлыг амжилттай хамгаалан ажиллаж байна. Хоёр улсын 2005 оноос эхэлсэн хамтын ажиллагаа нь ойн экосистемд онцгой чиглэсэн бол 2011 оноос Монголын тусгай хамгаалалттай газар нутгуудын тогтолцоог дэмжиж байгаа билээ.

want to escape extreme air pollution of the capital for a short time.

13,6 million hectares, which is equiva-lent to nine percent of the land area, is covered by forest (in comparison: 11,1 million hectares in Germany). The forest mountainous ecosystems are important water sheds. The rivers originating from them are the source of life in this dry country. They also feed the Russian Lake Baikal. At the same time, forests are im-portant carbon sinks and thus crucial for the world’s climate, making their protec-tion a priority task. Last but not least, a sustainable use of the forests provides employment to the people and income op-portunities.

Overall, Germany and Mongolia have been successfully cooperating since 1996 in areas of biodiversity protection and sus-tainable use of forest resources. Since 2005, there has been a cooperation spe-cifically aimed at forest ecosystems and forest sector development and since 2011 the Mongolian protected area system has been supported.

Sustainable protection of Mongolia’s biodiversity

Mongolia has a globally significant and unique biological diversity (biodiversity). The diverse ecosystems of the country are both home to many endangered animal species and the livelihood of many people, in particular for the nowadays still 300.000 nomads, who have been living off and with nature for several hundred years. Because of this lifestyle, nomads are particularly affected by environmental degradation. At the same time, increasing overgrazing caused by growing number of livestock as well as loss of species and habitats, de-forestation and forest destruction, envi-ronmental pollution and overexploitation are threats to the survival of whole eco-systems.

Mongolia, just as Germany, is a mem-ber state of the UN Convention on Biologi-cal Diversity and has made considerable efforts in recent years to protect its nature. So far 18% of the Mongolian land area is under special protection (Germany: 4% of the total area). This equals the whole territory of New Zealand or two-thirds of the total area of Germany. Consequently, Mongolia is facing major challenges in the long term protection of these ar-eas. Protected areas not only preserve unique landscapes and endangered ani-mal species; they are also important for the country’s economic development. For example: The wild horses of the Khustai National Park or the Altai Mountains are tourist magnets, and the Terelj National Park located near Ulaanbaatar city is an important recreational area for those who


Streng geschütztes Gebiet

Дархан цаазат газар

Strictly Protected Area

Naturreservat

Байгалийн нөөц газар

Nature Reserve

Naturdenkm

al

Байгалийн дурсгалт газар

Natural M

onument

Nationalpark

Байгалийн цогцолборт газар

National Park

Biodiversität und Anpassung an den Klimawandel – zur Stärkung der Naturschutzgebiete und zur Verbesserung der Lebensbedingungen der Bevölkerung Um die einzigartige Natur der Mongolei zu erhalten und gleichzeitig die Lebens-bedingungen der Anrainerbevölkerung zu verbessern, müssen Naturschutzgebiete besser unterstützt und gemanagt werden.

Mit 15,3 Millionen Euro – davon 11,5 Millionen Euro von Seiten des BMZ und 3,8 Millionen Euro von mongolischer Seite – fördert die deutsch-mongolische Zusammenarbeit die Bewahrung der Biodiversität in bisher insgesamt elf Schutzgebieten, die sich im Norden, Osten und in der zentralen Mongolei befinden. Schwerpunkte der Unterstützungsmaßnahmen sind die Verbesserung der Schutzgebietsverwaltung, die Erstellung von Management- und Businessplänen und die Finanzierung von Infrastrukturmaßnahmen für deren Umsetzung, wie z.B. Unterstände und Motorräder für Parkranger und nachhaltige touristische Infrastruktur. Außerdem werden die Lebensbedingungen der Menschen, die um die Naturschutzgebiete leben, z.B. durch Einkommensmöglichkeiten aus dem Tourismus verbessert und somit ein Beitrag zur Armutsbekämpfung im ländlichen Raum geleistet. Immer mitberücksichtigt werden Maßnahmen zur Anpassung an den Klimawandel und zur nachhaltigen Nutzung von Ökosystemleistungen.

Basierend auf den erzielten Erfolgen vereinbarten Deutschland und die Mongolei Ende 2016 zudem eine Erweiterung des Programms auf den Westen des Landes. Weitere 13,5 Millionen Euro werden von Deutschland für die Erweiterung bereitgestellt.

„Vor beinahe zwei Jahrzehnten begannen Deutschland und die Mongolei ihre Koope-ration zum Schutz der Biodiversität. Seitdem konnten viele Projekte und Programme in den Bereichen Management von Naturressourcen, Forstwirtschaft und zum Erhalt von Naturschutzgebieten erfolgreich umgesetzt werden. Diese haben immer auch die Verbesserung der Lebensbedingungen der Menschen zum Ziel. Unsere gemeinsamen Bestrebungen zum Erhalt der mongolischen Natur, der einzigartigen Flora und Fauna zum Vorteil künftiger Generationen sind ein handfester Beweis für die Effizienz der bila-teralen Zusammenarbeit unserer beiden Länder.”

Frau Oyunkhorol Dulamsuren, Ministerin für Umwelt und Tourismus

Биологийн олон янз байдлыг хамгаалах ба уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох нь - Тусгай хамгаалалттай газар нутгуудыг бэхжүүлэх, нутгийн хүн амын амьдрах нөхцөлийг сайжруулахын төлөө Монгол Улсын хосгүй үзэсгэлэнт байгалийг хэвээр нь хадгалахын зэрэгцээ орон нутгийн оршин суугчдын амьжиргааны нөхцөлийг сайжруулахын тулд тусгай хамгаалалттай газар нутгуудыг илүүтэй дэмжиж, удирдан зохион байгуулах шаардлагатай юм.

Герман-Монголын хамтын ажиллагаа нь одоогоор хойд, зүүн болон төвийн бүсэд орших нийт 11 тусгай хамгаалалттай газар нутгууд дахь биологийн олон янз байдлыг хадгалан хамгаалахад дэмжлэг үзүүлж байна. Нийт санхүүжилт 15.3 сая евро бөгөөд ХЭЗХАХЯамны зүгээс 11.5 сая евро, Монгол Улс 3.8 сая еврог тус тус олгожээ.

Энэхүү дэмжлэг нь тусгай хамгаалалттай газар нутгуудын захиргаа, удирдлагыг бэхжүүлэх, менежмент ба бизнес төлөвлөгөөг боловсруулах, мөн тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай дэд бүтцийн асуудлуудыг санхүүжүүлэхэд чиглэгдэнэ. Тухайлбал, байгаль хамгаалагчдыг орон байр, мотоциклоор хангах, мөн тогтвортой аялал жуулчлалын дэд бүтцийг бий болгох гэх мэт. Түүнчлэн тусгай хамгаалалттай газар нутгууд, тэдгээрийн ойр орчны оршин суугчдад аялал жуулчлалаас орлого олох боломж бий болгон, аж байдлаа сайжруулахад нь дэмжлэг үзүүлснээр хөдөө орон нутгийн ядуурлыг бууруулахад хувь нэмэр оруулж байна. Төсөл нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох болоод экосистемийн үр өгөөжийг тогтвортой ашиглахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг тогтмол анхааран авч үздэг.

Хүрсэн амжилт, үр дүндээ тулгуурлан 2016 оны эцсээр Герман улс, Монгол Улс хоёр баруун бүсэд хөтөлбөрөө өргөжүүлэхээр тохиролцсонюм. Энэ үйл ажиллагаанд зориулан Герман улс 13,5 сая еврог нэмж олгохоор болсон.

“Монгол Улс, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс нь хорь гаруй жилийн тэртээгээс байгалийн олон янз байдлыг хамгаалах салбарт хамтын ажиллагаагаа эхлүүлсэн. Үүнээс хойш байгалийн баялаг болон ойг зохистой ашиглах, тусгай хамгаалалттай газруудыг бэхжүүлэхийн зэрэгцээ нутгийн ард иргэдийн амьжиргааг сайжруулахад чиглэгдсэн олон тооны төсөл хөтөлбөрүүдийг амжилттай хэрэгжүүлж байна. Монгол орны байгалийн өвөрмөц байдал, баялаг ургамал, амьтны аймгийг ирээдүй хойч үеийнхэндээ зориулан хадгалан хамгаалах үйлсэд оруулж буй бидний хамтын хүчин чармайлт манай хоёр орны үр ашигтай хамтын ажиллагааны бодит баталгаа юм.”

Д.ОюунхоролБайгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд

”Around two decades ago, Mongolia and Ger-many started their cooperation in the field of conservation of biodiversity. Since then, nu-merous projects and programs supporting the management of natural resources, forestry and protected areas have been implemented suc-cessfully. These projects and programs also aim at improving the livelihood of people. Our joint efforts to preserve the pristine beauty of Mongolia’s nature, its unique and rich flora and fauna for the benefit of future generations are a tangible proof of the efficiency of the bilateral cooperation between Mongolia and Germany.”

Ms. Oyunkhorol Dulamsuren, Minister of the Environment and Tourism

Biodiversity and Adaptation to Climate Change – strengthening protected areas and improving the living conditions of the local population

In order to conserve Mongolia’s unique nature and at the same time to improve the living conditions of the local popula-tion, protected areas need to be better supported and managed.

With 15,3 million euros, of which 11,5 million euros from BMZ and 3.8 million euros from the Mongolian side, the Ger-man-Mongolian Cooperation promotes the conservation of biodiversity in eleven protected areas located in the northern, eastern and central part of Mongolia. The support measures focus on improving the management of protected areas, drawing up management and business plans and supporting their implementation through financing of infrastructure measures, such as shelters or motorcycles for park rang-ers or sustainable tourism infrastructure. In addition, the German-Mongolian Coop-eration contributes to poverty reduction in rural areas by improving living conditions of local people e.g. by enhancing tourism-related income prospects. This goes hand in hand with adaptive measures concern-ing the effects of climate change and with measures promoting the sustainable use of ecosystem services.

Based on the success achieved so far, at the end of 2016, Germany and Mongolia agreed to extend the program to the west-ern part of Mongolia. Additional 13,5 mil-lion euros will be provided by Germany for this extension.

Khangai Nuruu N

ationalpark

Хангайн нурууны байгалийн цогцолборт газар

Khangai Nuruu N

ational Park


• Zed Khantai Buteeliin NuruuЗэд Хантай Бүтээлийн нурууны

• Ulaan TaigaУлаан тайга

• TarvagataiТарвагатайн нурууны

• OtgontengerОтгонтэнгэр уулын

• Khangai NuruuХангайн нурууны

• Orkhon ValleyОрхоны хөндийн

• Hustai NuruuХустайн

• Gorkhi-TereljГорхи-Тэрэлж

• Khan KhenteeХан Хэнтийн

• Onon BaljОнон-Балжийн

• Dornod MongolДорнод Монголын

Ой, уур амьсгал – REDD+ ба Монгол орны үндэсний ойн тооллогоНҮБ-ын уур амьсгалын өөрчлөлтийн суурь конвенцийн гишүүн, НҮБ-ын ОХДҮХХЯБ (Ойн хомсдол, доройтлоос үүдэлтэй хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах) хөтөлбөрийн түнш орны хувьд Монгол улс нь ойн хомсдол, доройтлоос үүсэх хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах, нүүрстөрөгчийг хадгалах чадварыг нэмэгдүүлэх зорилго тавин ажиллаж байна. Үүний тулд ойгоо бүртгэх, ойн үндэсний хяналтын системийг бий болгох нь маш чухал.

Энэхүү төслийн дэмжлэгтэйгээр Монгол улс үндэсний ойн тооллогын шинэ аргазүйг боловсруулж, улсын хэмжээнд олон мянган дээж талбайд хэмжилт хийн, ойг тоолсноор уур амьсгалын өөрчлөлтийн суурь конвенцийн дагуу мэдээлэх үүргээ биелүүлээд зогсохгүй (тооллогын үр дүн нүүрстөрөгчийн нөөцийн суурь үнэлгээ болно) биологийн олон янз байдалд ээлтэй, уур амьсгалын өөрчлөлтөд нийцсэн ойн ашиглалт явуулахад шийдвэр гаргахуйц үндэслэлийг бүрдүүлэх болно. Байнгын дээж талбай нь ойн өөрчлөлтийг удаан хугацаанд ажиглах, уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдсэн хөгжлийн хандлагыг дүгнэх боломж олгон, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон ойн аж ахуйн стратегийг төлөвлөж болох юм. Цаашлаад тооллогын мэдээнд суурилан ойн аж ахуйн арга хэмжээний чиг хандлага, төлөвлөлтийн явцыг сайжруулах, ойн нэгж, мэргэжлийн байгууллагууд шийдвэр гаргахад туслах боломж бүрдэнэ.

be improved based on the national forest inventory, providing decision-making sup-port for forest authorities and companies operating under license.

Ingenieure eines Wald-Unternehm

ens während der N

ationalen Waldinventur

Ойн байгууллагын инж

енерүүд Үндэсний ойн тооллогын үеэр

Forest engineers of a forest enterprise during the National Forest Inventory

Forest and Climate – REDD+ and National Forest Inventory in Mongolia

As a member state of the UN Convention on Climate Change and partner of the UN-REDD (Reducing Emissions from Defores-tation and Forest Degradation), Mongolia aims at reducing greenhouse gas emis-sions from deforestation and forest degra-dation and improving the carbon storage function of forests. An important prerequi-site for this is the detection of forest stock and a national forest monitoring system.

With the support of the project, a new methodology was developed for the na-tional forest inventory. The inventory cov-ered the entire forest area of Mongolia with one thousand sample plots. It both enables Mongolia to meet its reporting requirements under the Convention on Climate Change (the inventory results are the basis for estimating the carbon stocks) and provides an important ba-sis for decision-making with regards to biodiversity-friendly and climate-sensible forest management. Regular sample plots allow a long-term observation of for-est conditions as well as an assessment of the climate-caused development trend. This makes it possible to derive a long-term forestry and climate change adapta-tion strategy. Moreover, forest silvicultural guidelines and planning procedures can

Wald und Klima – REDD+ und Nationale Waldinventur in der MongoleiAls Mitgliedsstaat der Klimarahmenkonvention der Vereinten Nationen und Partner des UN-REDD (Reduzierung von Emissionen durch Entwaldung und Degradierung von Wäldern) Programms ist die Mongolei bestrebt, Treibhausgasemissionen aus Ent-waldung und Walddegradierung zu vermindern und die Kohlenstoffspeicherfunktion von Wäldern zu verbessern. Eine wichtige Voraussetzung dafür ist die Erfassung des Waldbestandes und ein nationales Waldmonitoringsystem.

Mit Unterstützung des Vorhabens wurde eine neue Methode für eine nationale Wal-dinventur entwickelt, die die gesamte Waldfläche der Mongolei mit tausenden Stich-proben erfasst hat. Dies ermöglicht der Mongolei nicht nur, ihren Berichtspflichten aus der Klimarahmenkonvention gerecht werden zu können (die Inventurergebnisse sind die Grundlage für Schätzung der Kohlenstoffvorräte), sondern schafft auch eine wichtige Entscheidungsgrundlage für eine biodiversitätsfreundliche und klimasen-sible Waldbewirtschaftung. Regelmäßige Stichproben ermöglichen eine langfristige Beobachtung des Waldzustands und die Abschätzung der durch den Klimawandel verursachten Entwicklungstrends. Daraus können langfristige Waldbau- und Klima-anpassungsstrategien abgeleitet werden. Ferner können, gestützt auf die Inventu-rergebnisse, Waldbaurichtlinien und Planungsverfahren verbessert werden und so Entscheidungshilfen für Forstbehörden und Konzessionsbetriebe geschaffen werden.

4342

Baumhöhenm

essung

Модны

өндрийг хэмжиж

байгаа нь

Making tree height m

easurements


Монгол орны ойн зүй зохистой ашиглалт, хамгаалалт – Биологийн олон янз байдал ба ойн гол экосистемүүд уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох нь Монгол орны ойн сангийн ихэнх хэсэгт хүрэх боломж бага, хүрч ажиллах боломжтой газар нь өнөөг хүртэл нэгдсэн бодлогогүй, голдуу хууль бусаар ашиглалт явуулж ирснээс нутгийн иргэд ойг амьдралынхаа эх үүсвэрийг болгон хадгалах боломжгүй болтлоо доройтжээ. Ойг тогтвортой ашигласнаар хамгаалах нь энэ хөтөлбөрийн үндсэн санаа, ойг зохистой ашигласнаар ойн эдийн засаг, нийгэм, экологийн үндсэн үүргүүдийг хангах нь үндсэн зорилго болно.

Тус хөтөлбөрийн хувьд „Монголын ойн тогтвортой менежмент” ТББ-тай хамтран ойн зохистой ашиглалтын талаарх эрхзүй, засаглалын орчинг сайжруулах зорилгоор Үрийн тухай хууль, Ойн магадлан итгэмжлэлийн чиглэлээр ажиллаж байна.

Загвар бүсүүдэд зүй зохистой ашиглалтын хэлбэрийг туршин, энэ ажлын хүрээнд удаан хугацаанд тогтвортой нийлүүлэлтийг бүрдүүлэх зорилгоор ойгоос жилд ашиглаж болох модны нөөцийг тооцон, улсын хэмжээний модны хэрэгцээг тодорхойлохоор ажиллаж байна.

Ойгоо хамгаалж, зохистой ашигласнаар нутгийн иргэд ашиг хүртэх боломжийг бүрдүүлэх мэргэжлийн чадварлаг боловсон хүчинтэй байх шаардлагатай тул ойн мэргэжлийн ажилтныг чадваржуулах нь уг хөтөлбөрийн үндсэн зорилт байх болно. Германы Хессен Форст зөвлөх байгууллагын мэргэжлийн зөвлөхүүдийн дэмжлэгтэйгээр орон нутагт хэрэгжих сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулах болно. Зөвхөн эрчүүд давамгайлсан ойн ажилтны энэ мэргэжилд эмэгтэйчүүдийг татан оролцуулах нь бас нэг тодорхойлсон зорилго юм. Монголын нэгэн ойн ангийн дарга Нарантуул: „Ой бол манай дэлхийн уушиг. Бидний эрүүл мэнд, амьдралд амин чухал ач холбогдолтой” гэсэн байна. Энэ сургалтын хүрээнд байгаль орчны албаны ажилтнууд ойн аж ахуйн арга хэмжээнд үр дүнтэй хяналт тавихуйц хэмжээнд мэргэших болно.

trained staff. Therefore, the training of for-estry professionals and forest workers is an important focus of the project. Together with the Hessen-Forst Consulting from Germany, a training curriculum is devel-oped and implemented on the ground with the support of development assistants and experts from Hessen-Forst. While do-ing so, the inclusion of women in this so far male dominated forestry sector is an explicit objective of the project. When we asked Mrs. Narantuul (Head of the forest unit in Mongolia), what a forest meant to her, she replied: ”Forests are the green lungs of Mother Earth and vital to our health and survival.” Furthermore, em-ployees of environmental offices and units will be trained in efficient silvicultural con-trolling and monitoring.

Gewinnerin der ”Forestry Skills Com

petition” 2016

”Ойн мэргэжлийн ур чадвар 2016” m

эмцээний ялагч

Winner of Forestry Skills Com

petition 2016

Protection and sustainable use of Mongolian forests – Biodiversity and adaptation of forest key ecosystems to climate change

Significant parts of the Mongolian forests are almost inaccessible. Where utiliza-tion is possible, it is mostly done without a bearing utilization concept and often illegally. Thus, forest degradation occurs without local people obtaining a decent livelihood. Therefore, protection of forests through sustainable forest management is the main objective of the project. The goal is to secure the ecological, economic and social functions of the forest through sustainable forest management.

Together with the non-governmental organization ”Mongolian Sustainable For-est Management”, the project works on forest certification and seed law to im-prove the legal and administrative frame-work of sustainable forest management.

In pilot areas, the sustainable forest management is tried and tested. This also includes estimating the annual timber supply of these pilot forests in the coming years and putting the results into perspec-tive with timber demand on the national level, aiming at establishing a sustainable timber supply in the long-term.

Sustainable forest management, which protects forests and at the same time secures adequate income for local people, is only possible with appropriately

Schutz und nachhaltige Nutzung der mongolischen Wälder – Biodiversität und Anpassung von bewal-deten Schlüssel-Ökosystemen an den KlimawandelGroße Teile der mongolischen Wälder sind nahezu unzugänglich. Dort wo eine Nut-zung möglich ist, erfolgt diese bisher meist ohne ein tragendes Nutzungskonzept und oftmals illegal. So wird Wald zerstört, ohne dass die Menschen vor Ort eine angemes-sene Lebensgrundlage erhalten. Der Schutz von Wäldern mittels nachhaltiger Wald-bewirtschaftung steht daher im Zentrum des Vorhabens. Ziel ist es, durch nachhaltige Waldbewirtschaftung die ökologischen, ökonomischen und sozialen Waldfunktionen zu sichern.

Gemeinsam mit der Nichtregierungsorganisation „Mongolian Sustainable Forest Management” arbeitet das Vorhaben an der Zertifizierung von nachhaltigen Forstwirt-schaftsmethoden und Verordnungen zu Saatgut, um so die gesetzlichen und administ-rativen Rahmenbedingungen für nachhaltige Waldbewirtschaftung zu verbessern.

In Pilotgebieten wird eine nachhaltige Waldbewirtschaftung erprobt. Dazu gehört auch das Holzaufkommen dieser Wälder in den kommenden Jahren zu prognostizie-ren und in ein Verhältnis zum nationalen Holzbedarf zu setzen, um langfristig eine nachhaltige Versorgung zu sichern.

Eine nachhaltige Waldbewirtschaftung, die Wälder schützt und gleichzeitig den Menschen vor Ort angemessene Einkommen sichert, ist nur mit entsprechend ge-schultem Personal möglich. Die Ausbildung von Forstwirten und Waldarbeitern ist daher ein wichtiger Schwerpunkt des Vorhabens. Gemeinsam mit der deutschen Hes-sen-Forst Consulting werden Lehrpläne entwickelt, die dann mit der Unterstützung von Entwicklungshelfern und Experten von Hessen-Forst vor Ort umgesetzt werden. Die Einbeziehung von Frauen in diese bisher stark von Männern dominierten Berufe ist dabei ein explizites Ziel. Auf die Frage, was Wald für Frau Narantuul (Leiterin eines Forstamtes in der Mongolei) bedeute, antwortete sie: „Wälder sind die Lunge unserer Muttererde. Wälder sind lebenswichtig für unsere Gesundheit und unser Überleben”. Ferner werden Mitarbeiter von Umweltämtern für eine effiziente Kontrolle von forstli-chen Maßnahmen ausgebildet.

4544

Treffen während eines praktischen Trainings im

Schulwald Bugat

Дaдлaгaжилты

н сургaлтын үеэр хийсэн уулзaлт, Бугат дах сургалты

н ой

Meeting during a practical trainingin Bugat schoolforest


„Ой бидэнд амьсгалах агаарыг бүрдүүлж байдаг тул аливаа улс орны хувьд маш чухал нөөц баялаг билээ.”

4746

Walderhalt als LebensgrundlageIch heiße Frau Nergui und wurde im Jahr 1953 in einem Ort nahe Erdenebulgan Soum im Khuvsgul Aimag geboren. Diese Gegend ist die Heimat vieler Ethnien und sehr waldreich. Dank der Wälder haben wir saubere Luft zum Atmen. Deswegen ist der Waldbestand eine lebensnotwendige Ressource für das ganze Land. Wir lieben und schätzen unseren Wald.

Im Jahre 2012 hat die mongolische Regierung den gesetzlichen Rahmen für eine nachhaltige Waldnutzung geschaffen. Durch die neuen Regularien wurde der Wald für eine kontrollierte Nutzung zugänglich und es wurde möglich, legal Aktivitäten vor Ort durchzuführen. Seitdem nutze ich selbst aktiv den Wald.

Vor 25 Jahren gab es noch kein gesetzliches Regelwerk für den Waldsektor. Illegale Holzernten waren weit verbreitet. Heutzutage hat sich die Lage verändert. Die Unter-stützung im Rahmen der deutsch-mongolischen Zusammenarbeit und die Umsetzung des nachhaltigen Waldmanagements haben uns viele neue Erkenntnisse und damit große Vorteile für unsere Gemeinschaft gebracht. Die Waldarbeiter sind gut ausge-bildet und die Firmen, die hier aktiv sind, werden im nachhaltigen Waldmanagement immer erfahrener. Dies ist meiner Meinung nach der große Unterschied im Vergleich zu vor 25 Jahren.

Aufgrund der deutsch-mongolischen Zusammenarbeit und des nachhaltigen Wald-management sehe ich große Chancen für ein ökonomisches Wachstum unserer Region und damit auch für das ganze Land. Uns ist auch sehr wichtig, dass unsere Natur ge-gen Waldbrände besser geschützt wird.

Амьдрах орчин бүрэлдүүлж буй ой модоо хамгаалах ньНамайг Нэргүй гэдэг. Би Хөвсгөл аймгийн Баянзүрх суманд 1953 онд төрсөн. Энэ газар нь олон үндэстний өлгий болсон нутаг бөгөөд Монгол орны ойн гуравны нэгийг бүрдүүлдэг юм. Ой бидэнд амьсгалах агаарыг бүрдүүлж байдаг тул аливаа улс орны хувьд маш чухал нөөц баялаг билээ. Иймээс бид ой модоо хайрлаж, хүндэтгэлтэй харьцаж байх хэрэгтэй.

2012 онд Монгол улсын Засгийн газар ой модыг ашиглах эрх зүйн орчныг бүрдүүлснээр ой илүү хүртээмжтэй, хуулийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулахад илүү хялбар болсон. Энэ үеэс эхлэн би ойн нөхөрлөлийн идэвхтэн гишүүн болсон.

25 жилийн өмнө ойн салбарт эрхзүйн зохицуулалт байдаггүй байснаас их хэмжээний хууль бус, зөвшөөрөлгүй мод огтлолт явагдаж ирсэн. Өнөөдөр Монгол улсын ойн салбарын нөхцөл байдал их өөрчлөгдсөн. Монгол-Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагаа болон тогтвортой ойн менежментийн хэрэгжилтийн үр дүнд бид ихээхэн мэдлэг, мэдээллийг авч байгаа нь манай орон нутагт том дэмжлэг болсон. Одоогийн ойн мэргэжлийн ажилтнууд маш сайн бэлтгэгдэж, ойн аж ахуйн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагууд нь ойн тогтвортой менежментийн чиглэлээр илүү их туршлагатай болж байна. Энэ нь 25 жилийн өмнөхтэй харьцуулахад гарсан томоохон өөрчлөлт гэж үзэж байна.

Герман-Монголын хамтын ажиллагааны хүрээнд ойн тогтвортой менежментийг бий болгосноор манай нутагт төдийгүй Монгол улсын хэмжээнд эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих томоохон боломжийг бүрдүүлж байна гэж би хувьдаа харж байна. Бидний хүрээлэн буй байгаль орчин гал түймэр болон хортон шавьжаас хамгаалагдаж байгаа нь мөн тун чухал асуудал юм.

Forests as a basis of life

My name is Ms. Nergui. I was born in 1953 in Bayanzurkh soum of Khuvsgol Aimag. This region is home of many ethnicities and very arboreous. Because of the for-ests, we have clean air to breath. Thus, the forests are an important resource for the whole country. We love and respect our forests.

In 2012, the Mongolian Government created the necessary legislative frame-work for sustainable forest use. The new rules made it possible to use forests in a controlled manner, more accessible and to easier to legally conduct activities in the forest. I have been actively using the forest since this change in legislation.

25 Years ago, there was no legal framework for the forest sector. Illegal and unauthorized logging activities were widespread. Nowadays, the situation in Mongolia has changed. The support of the German-Mongolian cooperation and the implementation of sustainable forest management have yielded a lot of use-ful knowledge and a considerable benefit for our community. The workers today are well-trained and the companies that carry out business in this area are becoming more and more experienced in the field of sustainable forest management. I think that this is the big difference compared to the situation 25 years ago.

I think that the German-Mongolian cooperation and sustainable forest man-agement will offer great potential for eco-nomic growth in our region but even in the entire country. Apart from this, it is very important to us that we improve the pro-tection of forests against fires.

Frau Nergui Ch.,Direktorin des „Enkhbulgan” W

ald-Unternehmens, Khuvsgul Aim

ag

Ч. Нэргүй, Хөвсгөл аймгийн ”Энхбулган” ХХК-ийн захирал

Mrs. N

ergui Ch., Director of the ”Enkhbulgan” forest company, Khuvsgul aim

ag


Förderung eines nachhaltigen

Rohstoffmanagements

Ашигт малтмалын тогтвортой

менежмент

Sustainable Management

of Mineral Resources


Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements Kaum ein anderes Land verfügt über eine so breite Palette mineralischer und energe-tischer Rohstoffe wie die Mongolei. Bei Kohle, Gold und Kupfer verfügt das Land über einige der weltweit größten Vorkommen, aber auch wichtige Industrierohstoffe wie Flussspat, Silber, Molybdän, Wolfram, Phosphat und Zink finden sich in beträchtlichen Mengen und selbst Öl wird im Osten der Mongolei gefördert.

Der Rohstoffsektor kann zu substanziellem Wachstum und breitem Wohlstand für die gesamte Bevölkerung führen, zugleich aber zentrale Ursache für strukturelle Un-gleichgewichte sein. Um den Rohstoffsektor zu entwickeln, braucht die Mongolei aus-ländische Direktinvestitionen und technische Expertise. Es geht um ein breites Bündel an Fragen, für das es lokale Kapazitäten zu entwickeln und aktuelles, praxisrelevan-tes Wissen zu vermitteln gilt. Deutschland unterstützt mit Mitteln des BMZ durch ihre Durchführungsorganisationen GIZ, BGR sowie PTB die Mongolei bei der konzeptio-nellen und fachlichen Beantwortung dieser Aspekte. Mehrere Vorhaben im Rahmen des Programmschwerpunktes Förderung eines nachhaltigen Rohstoffmanagements beraten und unterstützen unterschiedliche mongolische Partner auf nationaler und regionaler Ebene. Leitmotiv aller Maßnahmen ist die Verbesserung der Rahmenbedin-gungen für breitenwirksames Wachstum unter Berücksichtigung sozialer und ökologi-scher Aspekte. In allen Vorhaben werden Fragen der Einführung oder Umsetzung von Umwelt- und Sozialstandards in unterschiedlicher Form thematisiert und bearbeitet. Gleichermaßen wird Gender- sowie Menschenrechtsaspekten Rechnung getragen.

Ашигт малтмалын тогтвортой менежмент

Монгол улс шиг төрөл бүрийн эрдэс баялаг, түүхий эдээр баялаг орон дэлхийд ховорхон юм. Тус улс нь дэлхийд томоохон тооцогдох нүүрс, алт болон зэсийн нөөцтэйгээс гадна жонш, мөнгө, молибден, гянтболд, фосфорын хүчлийн давс болон цайр зэрэг аж үйлдвэрийн чухал түүхий эдүүд ихээхэн хэмжээгээр байдаг. Монголын зүүн хэсэгт газрын тосыг хүртэл олборлож байна.

Ашигт малтмалын салбар нь эдийн засгийн бодит өсөлтөнд хүргэж, нийт хүн амыг чинээлэг аж амьдралд хүргэж чадах хэдий ч, нөгөө талаар бүтцийн тэнцвэргүй байдлын гол шалтгаан ч болж болно. Ашигт малтмалын салбарыг хөгжүүлэхийн тулд Монгол Улсад гадаадын хөрөнгө оруулалт, техникийн мэдлэг шаардлагатай байна. Өргөн хүрээний асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд дотоод нөөц, чадавхыг хөгжүүлж, орчин үеийн практик ач холбогдол бүхий мэдлэгийг түгээх шаардлага тулгарч байна. Герман улс нь ХЭЗХАХЯамны хөрөнгөөр GIZ, BGR, PTB зэрэг хэрэгжүүлэгч байгууллагуудаар дамжуулан эдгээр асуудлуудыг шийдвэрлэхэд концепц боловсруулах, мэргэжлийн түвшинд шийдэл олоход дэмжлэг үзүүлж байна. Ингэхдээ Ашигт малтмалын тогтвортой менежмент хөтөлбөрийн төслүүдийн хүрээнд үндэсний болон бүс нутгийн түнш байгууллагуудад зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэн, дэмжин ажилладаг. Төслүүдийн үйл ажиллагааны гол зорилго нь нийгэм болон экологийн хүчин зүйлүүдийг харгалзсан хүртээмжтэй өсөлтийг бүрдүүлэхэд шаардлагатай орчин нөхцөлүүдийг сайжруулахад оршино. Хөтөлбөрийн бух төслүүдэд байгаль орчин болон нийгмийн стандартуудыг нэвтрүүлэх болон хэрэгжүүлэхтэй үүдэн гарах асуудлуудыг төрөл бүрийн хэлбэрээр дэвшүүлж шийдвэрлэдэг. Түүнчлэн хүйс болон хүний эрхийн асуудлуудыг тэгш хэмжээнд анхааран авч үздэг.

Supporting sustainable resource management

Hardly any other country has a range of mineral and energy resources as wide as Mongolia. The country has some of the world‘s largest deposits of coal, gold and copper. Likewise, important industrial metals such as fluorite, silver, molybde-num, tungsten, phosphate and zinc are found in considerable quantities, and even oil is extracted in eastern Mongolia.

The resource sector can lead to sub-stantial growth and broad prosperity for the entire population. At the same time, it can be the main cause of severe struc-tural imbalances. In order to develop the raw material sector, Mongolia needs for-eign direct investment and technical ex-pertise. This concerns a broad set of is-sues, for which the country has to develop local capacities and acquire up-to-date, practical knowledge. Through its imple-menting organizations – GIZ, the BGR and PTB – Germany supports Mongolia with concepts and competencies to answer these issues. Several projects under the program Sustainable Resource Manage-ment advise and support different Mongo-lian partners at national and regional level. The guiding theme for all measures is to improve the framework for broad-based economic growth, taking into account var-ious social and environmental aspects as well as gender and human rights issues. Also, questions concerning the intro-duction and/or implementation of envi-ronmental and social standards are ad-dressed in various forms.


Эрдэс баялаг, түүхий эдийн иж бүрэн санаачилга (ЭТИС)Тус төсөл нь эдийн засгийн орчин, үндэсний болон орон нутгийн түнш байгууллагуудын чадавхыг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлж, эрдэс баялгийн салбарын боломжийг эдийн засгийн өсөлт, нийт ард иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэхийн төлөө ашиглахад дэмжин ажиллаж байна. Төслийн хүрээнд сонгогдсон 3 аймагт уул уурхайн салбарыг тойрсон ажлын байр бий болгох, орлого нэмэгдүүлэх үзэл баримтлалыг боловсруулсан.

Энэхүү „Орон нутгийн цогц хөгжил түншлэл” үзэл баримтлалын дагуу орон нутгийн захиргаа, уул уурхайн компаниуд, орон нутгийн иргэний нийгмийн байгууллагууд, мөн жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдээс бүрдсэн хамтын ажиллагааны суурь сүлжээг байгуулсан.

Аймгийн засаг захиргааг орон нутгийн нийгэм, эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийн „хөдөлгүүр” болохын хувьд нь бэхжүүлж байна. Энэ тухай Сэлэнгэ аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга Ө.Сувдаа хэлэхдээ: „Хөтөлбөрийн зөвлөх үйлчилгээний тусламжтайгаар бид Чанарын удирдлагын ISO 9001 стандартыг нэвтрүүлсэн. Энэ нь бидний өдөр тутмын ажил, үйлчилгээг иргэдэд ил тод, хурдан, шуурхай хүргэхэд чухал алхам болсон.” хэмээн баяртайгаар онцлон тэмдэглэв.

ЭТИС төсөл нь компани, байгууллагуудад компанийн нийгмийн хариуцлага, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй, жендер, авилгал, хүний эрхийн асуудал зэрэг сэдвүүдээр зөвлөх үйлчилгээг үзүүлдэг. Төслөөс зохион байгуулж ирсэн уул уурхайн компаниудын дугуй ширээний уулзалтын үр дүнд Монголын Тогтвортой хөгжил, нийгмийн хариуцлагын зөвлөлийг (ТНЗ) байгуулсан. ТНЗ-ийг үүсгэн байгуулагчдын нэг болох Монполимет группын гүйцэтгэх захирал Н.Мөнхнасан үүнд сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлэв: „Сургалтууд нь чадварлаг, системчлэгдсэн, мөн хэрэгцээнд суурилсан. Анх удаа уул уурхайн компаниудын дунд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэнд зэрэг сэдвүүдээр харилцан туршлага солилцсон нь онцлогтой. Уулзалтуудаар оролцогчид хамтдаа байгаль хамгаалал, орон нутгийн эмэгтэйчүүдийг дэмжих боломж зэрэг сэдвүүдийг хэлэлцэн, шийдэл олж байна.”

Түүнчлэн ЭТИС төсөл нь Герман-Монголын Ашигт малтмалын түншлэлийн хэрэгжилтийг дэмжин ажиллаж, Германы хувийн хэвшлийг татан оролцуулж байна. Энэ нь Германы компаниудын Монголын зах зээлд амжилттай нэвтрэх боломжийг сайжруулахын сацуу Монголын технологийн салбарын дэвшилд дэмжлэг үзүүлэх ач холбогдолтой. Мөн уул уурхайн салбар дахь хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэнд хамгаалал чиглэлээр дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна.

for social responsibility and sustain-ability evolved from an IMRI-established round table for mining companies. Mrs. Munkhnasan, Managing Director of the Monpolymet Group, member of the NGO, is very satisfied: ”The training courses are very demanding, systematic and needs-oriented. For the first time, there is an exchange between mining companies on topics such as health and safety. We work on environmental protection and how we can support women in local communities.” The project complements the implemen-tation of the German-Mongolian Resource Partnership Agreementby involving Ger-man companies in development mea-sures. This e promotion of cooperation and transfer of product and manage-ment knowledge between German and Mongolian companies clearly improves the possibility of successful market en-try of German companies and supports Mongolia’s technological progress.In ad-dition Germany supports occupational health and safety in the mining sector.

Kupfererz, Oyu Tolgoi Mine

Зэсийн хүдэр, Оюу толгойн уурхай

Copper ore, Oyu Tolgoi Mine

Integrated Mineral Resource Initiative (IMRI)

In order to systematically tap the poten-tial of the mining sector for economic growth and prosperity for the entire popu-lation, IMRI supports the improvement of institutional and economic policy frame-works at national and regional levels.

In three pilot regions (aimags), con-cepts for the creation of employment and income are developed around the min-ing sector. Through the Integrated Com-munity Development Partnership (ICDP), dialogue and cooperation processes be-tween the regional administration, mining companies, civil society as well as local small and medium-sized enterprises are established. The aimag administrations are strengthened as promoters of a co-herent social and economic development of the regions. ”Thanks to the German support, we were able to introduce a qual-ity management system according to ISO 9001. This helps us very much in our daily work and makes our services open and transparent to the public,” says Ms. Su-vdaa, Head of Selenge aimag administra-tion. The project advises companies and institutions on issues such as corporate social responsibility (CSR), occupational health and safety, as well as gender, an-ti-corruption and human rights issues. A non-governmental organization (NGO)

Integrierte Mineralische Rohstoffinitiative (IMRI)Um das Potential des Rohstoffsektors für wirtschaftliches Wachstum und breiten Wohlstand für die gesamte Bevölkerung systematisch zu erschließen, fördert das Vorhaben auf nationaler und regionaler Ebene die Verbesserung institutioneller und wirtschaftspolitischer Rahmenbedingungen. In drei ausgewählten Regionen (aimags) werden Konzepte zur Schaffung von Beschäftigung und Einkommen rund um den Ber-gbausektor entwickelt.

Durch einen Ansatz der „Integrierten Kommunalen Entwicklung” werden Dialog- und Kooperationsprozesse zwischen der Regionalverwaltung, Bergbauunternehmen, der lokalen Zivilgesellschaft sowie lokalen kleinen und mittleren Betrieben etabliert. Die Aimagverwaltungen werden als „Motor” und Träger einer nachhaltigen sozialen und wirtschaftlichen Entwicklung der Regionen gestärkt. „Dank der Beratung konnten wir ein Qualitätsmanagementsystem nach ISO 9001 einführen. Das hilft uns sehr bei der täglichen Arbeit und macht unseren Service für die Bürger offen und tranparent”, freut sich Frau Suvdaa, Leiterin der Selenge Aimagverwaltung.

Das Vorhaben berät außerdem Unternehmen und Institutionen zu Themen wie sozial verantwortlicher Unternehmensführung, Arbeitsschutz und Arbeitssicherheit sowie Gender-, Anti-Korruptions- und Menschenrechtsfragen. Aus einem von IMRI etablierten Runden Tisch für Bergbauunternehmen ging eine Nicht-Regierungsorga-nisation (NRO) für soziale Verantwortung und Nachhaltigkeit hervor. Frau Munkhna-san, Geschäftsführerin der Monpolymet Gruppe und Mitglied der NRO, ist sehr zufrie-den: „Die Schulungen sind sehr anspruchsvoll, systematisch und bedarfsorientiert. Zum ersten Mal gibt es einen Austausch zwischen Bergbaufirmen zu Themen wie Arbeitsschutz und Gesundheit. Wir arbeiten gemeinsam an Umweltschutzfragen und besprechen, wie wir Frauen in den Gemeinden unterstützen können.”

Das Vorhaben flankiert die Umsetzung des deutsch-mongolischen Rohstoffpart-nerschaftsabkommens, indem es deutsche Unternehmen einbindet. So werden auch die Möglichkeiten eines erfolgreichen Markteintritts deutscher Unternehmen verbes-sert und der technologische Fortschritt in der Mongolei unterstützt. Zusätzlich zu die-sem Engagement wird die Verbesserung des Arbeits- und Gesundheitsschutzes im Bergbausektor unterstützt.

5352

Besichtigung Goldtagebau, Region Zamaar – Tuv Aim

ag, Mongolei

Төв аймгийн Заамар сумын алтны

уурхайтай танилцах үеэр, Монгол Улс

Visit of a gold mine, Zam

aar region – Tuv Aimag, M

ongolia


5554

Gesetzeskomm

entare, Fachbücher und Fortbildungsunterlagen, die zwischen 1995

und 2016 mit Unterstützung des Rechtsvorhabens herausgebracht w

urden

Герман улсын дэмж

лэгтэйгээр 1995-2016 онд хэвлэн гаргасан хуулийн тайлбар, мэргэж

лийн ном, сургалтын гары

н авлагууд

Legal comm

entaries, textbooks and training books supported by Germany betw

een 1995 and 2016

Berufungsgericht für Strafsachen der Hauptstadt, Ulan Bator, 2017

Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах ш

атны ш

үүх. Улаанбаатар хот, 2017 он

Capital city court of criminal appeals, Ulaanbaatar, 2017

Absicherung des Rechtsrahmens für nachhaltige WirtschaftsentwicklungFür die Entwicklung einer modernen Marktwirtschaft ist die Absicherung der rechtli-chen Rahmenbedingungen eine Grundvoraussetzung. Gerade in einem Land, das von der Rohstoffförderung so abhängig ist wie die Mongolei, spielt Rechtssicherheit und Vertrauen in die Gerichte eine zentrale Rolle. Unabhängige und gut ausgebildete Rich-ter und ein funktionierender Justizapparat sind dafür ebenso unabdingbar wie moder-ne Rechtssetzungsverfahren.

Das Vorhaben unterstützt daher bei der Qualifizierung von juristischen Berufen die Justiz und deren Verwaltung. Die Justizpartnerschaften mit Hessen und Bayern leisten hier wertvolle Unterstützung, u.a. durch Fortbildungen in Deutschland. So finden z.B. Schulungen zur Stärkung des Berufsbildes eines Justizfachangestellten an Gerichten und Staatsanwaltschaften nach dem deutschen dualen Berufsbildungssystem statt. Relevante Querschnittsthemen sind insbesondere die Gleichstellung der Geschlechter sowie die Korruptionsbekämpfung. Das Vorhaben wirkt an der landesweiten Einrich-tung von Geschäftsstellen an Gerichten und Staatsanwaltschaften mit und unterstützt u.a. die Einführung von Verfahrenssoftware. Das gemeinsame EDV-System für Zivilge-richte „Zivil-2014” unterstützt Richter und ermöglicht den Informationszugang auch für Bürger.

Im Rahmen der Gesetzgebungsberatung im Bereich des Wirtschafts- und Berg-baurechts wird v.a. die Beteiligung der Öffentlichkeit und der Wirtschaft am Gesetzge-bungsverfahren gefördert und Methoden der Gesetzesfolgenabschätzung unterstützt. Durch das Inkrafttreten des vom Projekt beratenen Bergbaugesetzes am 1. Juli 2014 erfolgte zugleich die Aufhebung des zweijährigen Vetos des Präsidenten auf die Verga-be von jeglichen Lizenzen im Bergbausektor.

Эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийн эрх зүйн орчинг баталгаажуулах Орчин үеийн зах зээлийн эдийн засгийн хөгжлийн гол суурь нь эрх зүйн баталгаат орчин мөн. Ялангуяа, ашигт малтмал, уул уурхайн салбараас ихээхэн хамааралтай эдийн засагтай Монгол Улсын хувьд эрх зүйн тогтвортой орчин, шүүхэд итгэх итгэл онцгой ач холбогдолтой юм. Түүнчлэн хараат бус, мэргэшсэн шүүгч болон үйл ажиллагаа нь төлөвшсөн шүүх эрх мэдлийн байгууллагатай байх нь орчин үеийн арга барил, аргачлал бүхий хууль тогтоох үйл ажиллагааны нэгэн адил зайлшгүй шаардлагатай байдаг.

Тийм учраас төсөл нь шүүх эрх мэдлийн байгууллага, түүний захиргааны нийт ажилтан, албан хаагчдын мэдлэг мэргэшлийг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж байна. Энэхүү ажилд Герман улсын Хессен ба Бавари мужуудын шүүх эрх мэдлийн байгууллагуудтай байгуулсан түншлэлийн хүрээнд зохион байгууллагддаг мэргэжлийн сургалтууд үнэтэй хувь нэмэр оруулдаг. Жишээ нь, шүүх ба прокурорын байгууллагын захиргааны мэргэшсэн албан хаагчдад зориулан Герман Улсад хэвшсэн мэргэжлийн боловсролын хосoлсон систем бүхий сургалтууд зохион байгуулагдаж байна. Төслийн үйл ажиллагаанд хүйсийн тэгш байдлыг хангах, авилгатай тэмцэх зэрэг асуудлууд мөн тусгагдсан.

Төслөөс шүүх, прокурорын байгууллагад мэргэшсэн захиргааны албад байгуулах ажилд дэмжлэг үзүүлж байгаа бөгөөд энд ялангуяа, мэргэжлийн программ хангамж нэвтрүүлсэн ажлыг нэрлэж болно. Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны Нэгдсэн систем болох „Иргэн-2014” програм хангамж нь бүх шатны шүүхэд нэвтэрсэн нь шүүгчийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг дэмжээд зогсохгүй иргэдэд хэргийнхээ явцын мэдээлэллийг цахимаар авах боломжийг бүрдүүлсэн. Уул уурхай, ашигт малтмалын болон эдийн засгийн салбарын бусад хуулийн төсөл боловсруулах ажилд зөвлөгөө өгөх ажлын хүрээнд олон нийт, бизнес эрхлэгчдийн оролцоог хангах ажлыг дэмжихээс гадна хууль, хуулийн төслийн үр нөлөөг тооцоход арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллаж байна. Мөн төслийн зүгээс зөвлөсөн Ашигт малтмалын тухай хууль 2014 оны 7-р сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхэлсэн бөгөөд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зүгээс тавьсан хоёр жилийн хориг цуцлагдаж, ашигт малтмалын лиценз олгогдож байна.

ticipation of the public and of the private sector in legislative procedures. When the Mining law – a law that the proj-ect also adicsed on came into force on 1 July 2014, this caused the repeal of the President’s two-year veto on the issu-ance of any licenses in the mining sector.

Consolidating the Legal Framework for Sustainable Economic Development

The consolidation of the legal framework is one of the basic prerequisites for the development of a modern market econ-omy. Especially in a country like Mongo-lia, which depends on mineral resource exploitation, legal certainty and trust in courts are crucial. Independent and well qualified judges as well as a function-ing judicial system are as indispens-able as modern legislative proceedings.

The project therefore supports the judicial system and its administration in terms of training legal professionals. In this regard, judiciary collaborations with Hesse and Bavaria provide valuable sup-port, e.g. through training programs in Germany. For example, trainings in ac-cordance with the German dual vocational training system have been organized with the purpose of strengthening the occupa-tional profiles of judicial clerks and public prosecutors. Relevant cross-cutting is-sues are above all gender equality and the fight against corruption. The project con-tributes to the countrywide establishment of court registries and registries at public prosecution offices and supports among others the implementation of a court pro-ceeding software. The joint EDP system for civil courts ”Civil-2014” supports judges and enables citizens to access information.Within the framework of legislative ad-vice concerning economic and mining legislation, the project particularly sup-ports the use of regulative impact as-sessment methods as well as the par-


Ашигт малтмалын салбар дахь түншлэлд суурилсан мэргэжлийн боловсрол сургалт (ТСМБС)Монгол Улсын мэргэжлийн боловсрол сургалт (МБС) нь онол давамгайлсан, хуучирсан сургалтын хөтөлбөр, хичээлийн хэрэглэгдэхүүнийг ашигладаг. Хөдөлмөр эрхлэхэд шаардагдах мэдлэг, ур чадварыг эзэмшүүлэх зорилоор ТСМБС төсөл нь аж ахуйн нэгжийн төлөөллүүдтэй хамтран механик, цахилгаан болон барилгын мэргэжлийн чиглэлээр чадамжид суурилсан сургалтын хөтөлбөрүүдийг боловсруулсан. Одоогийн байдлаар тус хөтөлбөрүүдийг туршиж байгаа бөгөөд цаашид МБС-ын байгууллагуудад нэвтрүүлэх зорилготой. Сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд туршлага бүхий олон улсын зөвлөхүүд, ихэвчлэн Германы мастерын зэрэгтэй мэргэжилтнүүд, сургуулиудыг урт хугацаагаар дэмжин ажиллаж байна.

ТСМБС төслийн зүгээс шаардлагатай сургалтын материалаар хангаж, сургуулийн багш, үйлдвэрлэлийн дадлагажуулагч багш, мөн холбогдох төрийн байгууллагуудын ажиллагсдыг мэргэшүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж байна. Зөвлөх мэргэжилтнүүдийн дэмжлэгтэйгээр явагддаг мэргэшүүлэх сургалтуудыг багш нар өндрөөр үнэлдэг. „Зөвлөх мэргэжилтнүүдтэй ажиллах болсон нь бидний хувьд том завшаан юм. Сургалт бүрт бид тэднээс олон шинэ зүйлийг сурч авдаг” хэмээн Налайх дахь Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвийн цахилгааны багш Энхжаргал сайшааж байв. МБС-ын байгууллага, аж ахуйн нэгж хоорондын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд ихээхэн ач холбогдол өгч байна. Үүнд, жишээлбэл, үйлдвэрлэлийн дадлага сургалтыг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлдэг. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд уул уурхайн Рио Тинто болон Оюу Толгой компанитай хамтран сургалт явуулах чадамжийн төв байгуулахад нь дэмжин ажиллаж байна. Түүнээс гадна Германы Фесто Дидактик компанитай хамтран Монголд анх удаа үйлдвэрлэлийн мехатроникийн сургалтыг нэвтрүүлсэн. МБС-ын байгууллагууд дээр ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох мэргэшсэн зөвлөхүүд хүүхэд, залуучуудад мэргэжлээ зөв сонгоход нь зөвлөгөө өгч байна. Үүнээс гадна ажил, мэргэжлийн мэдээллийн веб хуудас болон гар утасны аппликейшнийг шинээр боловсруулж, мэргэжлийн боловсрол сургалтын талаарх мэдээллийг Монгол Улсын хаанаас ч авах боломжийг нээж өгөв. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг дэмжих нь ТСМБС төслийн бас нэгэн чухал зорилт юм. Мөн хүйсийн тэгш байдлыг дэмжих зорилгоор Охид, Хөвгүүдийн өдөрлөгийг зохион байгуулаад байна. ТСМБС төслийн дэмжлэгтэйгээр Монгол Улс 2015 онд „Дэлхийн ур чадвар” олон улсын тэмцээнд анх удаа оролцсон. „Суралцаж байх үедээ сурч мэдсэн зүйлээ би мэргэжилдээ маш сайн ашигладаг болсон. Сургалтын өндөр чанар, практикт ойрхон байдал нь „Дэлхийн ур чадвар” тэмцээнд оролцоход ч чухал нөлөөтэй байсан” хэмээн цахилгааны ур чадварын тэмцээний оролцогч Пүрэвсүрэнгийн Галбадрах бахархан ярьж байсан.

ТСМБС төсөлд 2013 оноос хойш Швейцарь Улс, 2014 оноос хойш Австрали Улс нэмэлт санхүүжилт олгож байна.

company Festo Didactic the program implements a study course in mecha-tronics for the very first time in Mongolia.

Qualified career counselors help young people choosing their career path at the program’s partner schools. A ca-reer guidance website and mobile phone application has been re-designed to pro-vide access to information on employment and education possibilities everywhere.

People with disabilities receive special support. To promote gender equality, Girls’ and Boys’ Days have been established.

With support of the CVT program, Mongolia participated in the international vocational skills tournament ”WorldSkills” in 2015 for the very first time. Galbadra-kh Purevsuren participated for his home country. „The things I learned during my vocational education were of great use to me in my professional life. The high-quality, practice-oriented training was not just rel-evant for my participation in WorldSkills”, says the young industrial electrician today.

The program has also been funded by the Suisse government since 2013 and by the Australian government since 2014.

Ein deutscher Berater bei der Tischlerausbildung eines Schülers

Германы зөвлөх мэргэж

илтэн барилгын муж

ааны сургалты

н үеэр

A German technical advisor training a student in carpentry

Cooperative Vocational Training in the Mineral Resource Sector (CVT)

In Mongolia, most vocational training courses are theory-based, with outdated curricula and old teaching materials. To support Mongolian vocational students in gaining the necessary qualifications, the CVT program develops practice-oriented curricula in close cooperation with the private sector for the trades of mechanics, electrics and building. These pilot curricula are currently tested to be later implemented at all Mongolian vo-cational schools. Experienced interna-tional technical experts – who are usu-ally German master craftsmen – support the implementation by directly work-ing at the schools for several years.

The program further supports procur-ing teaching and learning materials. It also trains Mongolian vocational teachers, in-company instructors and governmental staff. The training, which is also supported by the technical experts, is highly appreci-ated by the teachers: ”The deployment of the technical advisor is very valuable. In every training, we learn something new from him”, says Ms Enkhjargal, a teach-er at the vocational school in Nalaikh.

The program puts a special focus on its cooperation with the private sector, e.g. when it comes to the organization of internships. The international min-ing companies Rio Tinto and Oyu Tolgoi support the program as part of a pub-lic private partnership (PPP) in building capacity development centers which of-fer training. Together with the German

Kooperative Berufsbildung im Rohstoffsektor (KBR)An mongolischen Berufsschulen wird sehr theoretisch und mit veralteten Curricula und Lehrmitteln unterrichtet. Damit mongolische Auszubildende die erforderlichen Qualifikationen erwerben, um eine angemessene Beschäftigung zu finden, entwickelt das Vorhaben gemeinsam mit Vertretern aus der Wirtschaft praxisnahe Lehrpläne für Berufe in den Bereichen Mechanik, Elektrik und Bauwesen. Diese Pilotlehrpläne werden derzeit getestet und sollen an allen mongolischen Berufsschulen eingesetzt werden. Dabei beraten erfahrene Entwicklungshelfer – zumeist sind dies deutsche Handwerksmeister – die an den Berufsschulen mehrere Jahre tätig sind.

Das Vorhaben unterstützt die Beschaffung der Materialien und bildet mongolische Berufsschullehrer, betriebliche Ausbilder und Regierungsmitarbeiter fort. Die Fort-bildungen, die ebenfalls von den Entwicklungshelfern unterstützt werden, werden von den Lehrern hoch geschätzt: „Die Entwicklungshelfer sind ein Segen für die Teilneh-mer. Bei jeder Fortbildung lernen wir etwas Neues von ihnen”, lobt Frau Enkhjargal, die als Lehrerin für Elektronik an der Berufsschule in Nalaikh arbeitet.

Besonderer Wert wird auf eine enge Zusammenarbeit mit der Wirtschaft gelegt, z.B. durch die Gestaltung von Betriebspraktika. Im Rahmen einer öffentlich-privaten Partnerschaft (PPP) unterstützen die Bergbauunternehmen Rio Tinto und Oyu Tolgoi den Aufbau von Kompetenzzentren, an denen Fort- und Weiterbildungsmaßnahmen angeboten werden. Darüber hinaus wird gemeinsam mit dem deutschen Unterneh-men Festo Didactic erstmals in der Mongolei ein Ausbildungsgang für Mechatronik etabliert.

An Pilotberufsschulen unterstützen qualifizierte Berufsberater junge Menschen bei der Wahl eines passenden Ausbildungsgangs. Außerdem wurde eine Berufsbe-ratungs-Webseite inklusive App für mobile Geräte neu aufgesetzt, die überall in der Mongolei die Möglichkeit zur Selbstinformation zu Ausbildungsangeboten bietet.

Ein Querschnittsthema ist die Förderung von Menschen mit Behinderungen. Zu-dem wurden Girls‘- und Boys‘ Days etabliert, um Berufe geschlechtergerecht zu för-dern. Mit der Unterstützung des Projekts nahm die Mongolei 2015 erstmals an der in-ternationalen Berufsbildungsmeisterschaft „WorldSkills” teil. Galbadrakh Purevsuren trat dort für sein Heimatland an. „Was ich während meiner Ausbildung gelernt habe, konnte ich beruflich bereits sehr gut umsetzen. Die hohe Qualität der Ausbildung und die Nähe zur Praxis waren nicht nur für meine Teilnahme am WorldSkills Wettbewerb hoch relevant”, sagt der junge Industrieelektriker heute.

Das Vorhaben erhält seit 2013 auch von der Schweiz und seit 2014 von Australien finanzielle Unterstützung.

5756

Teilnehmerinnen einer ”Girls‘ Day” Veranstaltung.

Охидын өдөрлөгт оролцогчид

Participants of a Girls‘ Day Event


5958

Studenten der DMHT

МГТИ

С-ийн оюутнууд

GMIT students

Deutsch-Mongolische Hochschule für Rohstoffe und Technologie (DM

HT)

Монгол-Германы

хамтарсан Ашигт малтмал, технологийн их сургууль (М

ГТИС)

German-M

ongolian Institute for Resources and Technology (GMIT)

Deutsch-Mongolische Hochschule für Rohstoffe und Technologie (DMHT) Auf Initiative beider Regierungen ins Leben gerufen, stellt die Deutsch-Mongolische Hochschule für Rohstoffe und Technologie (DMHT) eine Universität mit Modellcharak-ter für den mongolischen Hochschulsektor dar. Die DMHT wurde als staatliche mon-golische Hochschule im Jahr 2013 gegründet und soll in erster Linie Fach- und Füh-rungskräfte für den mongolischen Bergbausektor praxisnah ausbilden. Der von der mongolischen Regierung bereitgestellte Campus bietet eine moderne Infrastruktur für Studium und Lehre. Es werden vier Bachelor-Studiengänge in den Bereichen Roh-stoffingenieurwesen, Maschinenbau, Umweltingenieurwesen sowie Wirtschaftingeni-eurwesen angeboten. Unternehmen aus dem Rohstoffsektor sind an der Entwicklung bedarfsgerechter Curricula beteiligt und unterstützen die Hochschule in Form von Sti-pendien sowie Praktikumsplätzen. Derzeit haben sich 101 Studierende eingeschrieben, die ersten Absolventinnen und Absolventen werden ihr Bachelorstudium im Sommer 2018 abgeschlossen haben. P. Temuulent: „Ich bin davon überzeugt, dass ich durch mein Studium an der DMHT ein Weltklasse-Ingenieur werde. Die Welt wird jeden Tag kleiner und vieles wird durch das Wissen und Können von Ingenieuren erleichtert. Ich habe die Basis für meine Karriere bei der DMHT gefunden. Hier überzeugt mich v.a. die internationale Ausrichtung.” Der Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) entsendet Dozenten und koordiniert die Kooperation mit deutschen Hochschulen. Frau Battsengel: „Als Professorin und Wissenschaftlerin, die seit der Gründung bei der DMHT arbeitet und die ihre berufliche Zukunft mit der Universität verbunden hat, freue ich mich Teil dieser großartigen Initiative zu sein und Ingenieure mit „deutschem Wissen und mongolischem Intellekt” auszubilden. Da die DMHT moderne und euro-päischen Standards entsprechende Curricula und Ausstattung anbietet, kann sie eine hocheffiziente und praxisnahe Ausbildung und Forschung anbieten und so eine der führenden Universitäten im asiatischen Raum werden.” Bei seinem Besuch 2015 wür-digte Bundespräsident Joachim Gauck die Hochschule als ein erfolgreiches Beispiel der Rohstoffpartnerschaft zwischen Deutschland und der Mongolei.

Монгол-Германы хамтарсан Ашигт малтмал, технологийн их сургууль (МГТИС)Хоёр орны Засгийн газруудын үүсгэн байгуулсан Монгол-Германы хамтарсан ашигт малтмал, технологийн их сургууль (МГТИС) нь монголын дээд боловсролын салбарт загвар болох их сургууль юм. Монгол Улсын төрийн өмчийн энэ их сургууль 2013 онд байгуулагдсан бөгөөд нэн тэргүүнд монголын уул уурхайн салбарт шаардлагатай практик чиг баримжаатай инженер, техникийн болон удирдах түвшний мэргэжилтэн бэлтгэхээр ажиллаж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас МГТИС-д олгосон хотхон нь оюутнууд, багш нарт олон улсын түвшинд сурах, сургах орчин үеийн дэд бүтцийг бүрдүүлж байна. Тус их сургууль уул уурхайн боловсруулах инженер, механик инженер, хүрээлэн буй орчны инженер, үйлдвэрлэлийн инженер гэсэн дөрвөн мэргэжлээр бакалаврын түвшинд сургалт явуулдаг. Уул уурхайн салбар дахь компаниуд эрэлтэд нийцсэн сургалтын хөтөлбөр боловсруулахад нь оролцохын зэрэгцээ оюутнуудад тэтгэлэг олгох, дадлагын ажлын байраар хангах зэргээр дэмжлэг үзүүлж байна.

Одоогийн байдлаар 101 оюутан суралцаж байна. Бакалаврын хөтөлбөрийн эхний төгсөгчид 2018 оны зун сургуулиа төгсөнө. П.Тэмүүлэн Монгол-Германы хамтарсан их сургуульд яагаад суралцаж байгаагаа ингэж тайлбарлалаа: „МГТИС-д боловсрол эзэмшсэнээрээ дэлхийн түвшний инженер болж чадна гэдэгтээ би итгэлтэй байдаг. Эх дэлхий маань өдрөөс өдөрт жижигхэн, бас инженерүүдийн мэдлэг, чадварын хүчинд илүү хялбар болж байна. Миний ажил мэргэжлийн замнал МГТИС-д тавигдаж эхэллээ. Би энд маш сэтгэл хангалуун байдаг. Энэ бол олон улсын сургууль.”

Германы эрдмийн солилцооны алба (DAAD) герман багш нарыг илгээж, германы их сургуулиудтай хамтын ажиллагаа хөгжүүлэхэд дэмждэг. Б.Батцэнгэл сургуулийнхаа онцлогийг дараах байдлаар томъёолж байна: „Байгуулагдахаас нь эхлэн МГТИС-д ажиллаж байгаа профессор, судлаач, мөн өөрийн ирээдүйгээ тус сургуулийн цаашдын хөгжилтэй холбосон хүний хувьд би энэ агуу санаачилгын нэг хэсэг болж, „Герман мэдлэг-Монгол ухаан”-тай инженерүүдийг бэлтгэж байгаадаа баяртай байдаг. МГТИС орчин үеийн, европын стандартад нийцсэн сургалтын хөтөлбөр, лаборатори, дэд бүтэцтэй учраас өндөр үр дүнтэй, практикт чиглэсэн сургалт, судалгааг хэрэгжүүлж, Азийн тэргүүлэх их сургуулиудын нэг болж чадна.”

Холбооны Ерөнхийлөгч Иоахим Гаук 2015 онд хийсэн айлчлалын үеэрээ МГТИС бол Герман-Монголын хоорондын Ашигт малтмалын түншлэл дэх нэгэн амжилт хэмээн үнэлсэн билээ.

German-Mongolian Institute for Resource and Technology (GMIT)

The German-Mongolian Institute for Re-source and Technology (GMIT) was es-tablished on a joint initiative by the two governments. The GMIT is model project for the entire Mongolian higher education sector. It was founded as a state-owned Mongolian university in 2013 and is sup-posed to primarily train technical experts and higher management staff for the Mongolian mining sector in a practice-oriented manner. The campus was pro-vided by the Mongolian Government and offers a modern infrastructure for teach-ing and learning. The university offers four bachelor-level study programs in the fields of Mineral Resource Engineering, Mechanical Engineering, Industrial Engi-neering and Environmental Engineering. Companies active in the resource sec-tor are involved in the development of demand-oriented curricula and they sup-port the university by providing schol-arships and internships to its students. Currently, 101 students are enrolled. The first graduates will have completed their Bachelor studies in the summer of 2018. P. Temuulen: ”I am convinced that I will be a world class engineer because of my studies at the GMIT. Day by day, the world is becoming smaller and many things are facilitated by the knowledge and skills of engineers. The GMIT is the foundation for my career. What convinced me the most is the GMIT’s international orientation.

”The German Academic Exchange Service (DAAD) also takes part in supporting the


GMIT, e.g. by sending lecturers and coor-dinating cooperation with German univer-sities. Ms. Battsengel: „As a professor and a researcher who joined the GMIT when it was established and who has linked her professional future to this university, I am glad to be part of this great initiative and to train engineers with ”German knowledge and Mongolian intellect”. Since the GMIT offers modern curricula and facilities that both comply with European standards, it is capable of conducting highly efficient and practice-oriented education and research and can become one of Asia’s lead-ing universities.” During his visit in 2015, the President of the Federal Republic of Germany, Joachim Gauck, praised the university as being a model for the suc-cessful cooperation in the resource part-nership between Germany and Mongolia.

6160

Typische Gesteinsform

Нийтлэг чулууны төрөл

Typical rock samples

Beprobung bei der Aufbereitungsanlage von Tsagaan davaa

Цaгaaн Дaвaa дaхь бaяж

уулaлтын үйлдвэрээс дээж

aвч бaйгaa нь

Strip sampling at Tsagaan Davaa plant

Unterstützung der Geowissenschaftenin der MongoleiDie Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe (BGR) ist seit 1992 v.a. im Auftrag des BMZ in der Mongolei tätig und unterstützt insbesondere die staatlichen Institutionen im geowissenschaftlichen Sektor. Im aktuellen Projekt „Rohstoffwirt-schaftliche Kapazitätenentwicklung des Bergbausektors der Mongolei” unterstützt die BGR die staatliche Bergbaubehörde bei wirtschaftsgeologischen Fragestellungen, transparenterer Daten- und Lizenzverwaltung sowie der Bereitstellung geologischer Fachinformationen.

Andere langjährige Kooperationen sind inzwischen erfolgreich abgeschlossen. So endete in 2015 die 18-jährige Zusammenarbeit mit dem Geologischen Zentrallabor, das u.a. dabei unterstützt wurde seine Analytik auszubauen, marktwirtschaftliches Management einzuführen und zertifizierte Referenzmaterialien herzustellen. Drei internationale Akkreditierungen bestätigen die erreichten Qualitätsstandards. Das langjährige Projekt zur Beratung der Bergaufsicht, eine Abteilung im staatlichen Fachaufsichtsamt endete ebenfalls 2015. Gefördert wurden u.a. die Fortbildung der Inspektoren, effiziente Methoden sowie die Wissens- und Netzwerkbildung zu Rekul-tivierung im Bergbau. Die Umsetzung des entwickelten Bergaufsichts- Informations-systems wird noch bis 2017 weitergeführt.

Монгол Улсын Гео шинжлэх ухааны салбарт үзүүлж буй дэмжлэгХолбооны Гео шинжлэх ухаан, ашигт малтмалын газар нь (BGR) 1992 оноос хойш ХЭЗХАХЯамны даалгавраар Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байна. Ингэхдээ ялангуяа гео шинжлэх ухааны салбарын төрийн байгууллагуудад дэмжлэг үзүүлж ирсэн.

Одоогоор хэрэгжиж буй „Монгол Улсын Ашигт малтмалын салбарын чадавхыг сайжруулах” төслийн хүрээнд геологийн салбарын эдийн засгийн асуудлууд, мэдээллийн сан, лиценз олголтын ил тод байдал болон геологийн мэргэжлийн мэдээллээр хангах чиглэлээр Ашигт малтмалын газрыг дэмжин ажиллаж байна.

Холбооны Гео шинжлэх ухаан, ашигт малтмалын газар нь өнгөрсөн хугацаанд олон хамтын ажиллагааны төслүүд амжилттай хэрэгжүүлсэн. 2015 он хүртэл нийт 18 жил хэрэгжсэн урт хугацааны хамтын ажиллагааны хүрээнд Геологийн төв лабораторийн геоаналитикийг сайжруулж, зах зээлийн менежмент нэвтрүүлэх, аттестатчилсан стандартчилсан загвар үйлдвэрлэхэд дэмжлэг үзүүлсэн. Геологийн төв лаборатори олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн гурван чанарын стандартыг эдүгээ хангасан нь хамтын ажиллагааны үр дүнг илтгэж байна.

Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар Уул уурхайн хяналтын газарт зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх урт хугацааны төслийг мөн 2015 онд хэрэгжүүлж дууссан. Тус төслийн хүрээнд улсын байцаагчдыг сургалтанд хамруулах, уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн үр ашигтай арга барил, мэдлэгийн сан, харилцаа холбооны сүлжээг бий болгох зэрэг чиглэлээр дэмжлэг үзүүлсэн. Түүнчлэн Геологи, уул уурхайн хяналтын мэдээллийн системийг хөгжүүлсэн бөгөөд нэвтрүүлэх арга хэмжээг 2017 он хүртэлх хугацаанд хэрэгжүүлнэ.

Support of Geosciences in Mongolia

The Federal Institute for Geosciences and Natural Resources (BGR) has been working in Mongolia since 1992, par-ticularly on behalf of the BMZ. The co-operation focuses on supporting gov-ernment institutions in the geo-sector. The main objective of the project ”Ca-pacity Development in the mining sec-tor of Mongolia” is supporting the state mining authority of Mongolia (Mineral Resources, Petroleum Authority of Mon-golia) with regards to economic geology, the development of a more transparent data and license management, and pro-viding geological technical informa-tion. Other long-term projects have been concluded successfully. Among these is the 18-yearcooperation with the Central Geological Laboratory of Mongolia (CGL), which was concluded in 2015. The project assisted the CGL e.g. with enhancing their analytics, introducing market–economic management and elaborating certified reference material. Three international accreditations confirm the achieved qual-ity standards. Another project that closed in 2015 was the long-term support of the mining inspection, a department within the General Agency for Specialized Inspection (GASI). The project mainly aimed at train-ing inspectors, developing and implement-ing more efficient inspection methods, as well as knowledge-building and network-ing on mine reclamation. The support for the implementation of the successfully developed mine inspection information system is going to be continued until 2017.


supposed to lead to imparting knowledge of social market economy and values, e.g. political and economic responsibility for the society as a whole and sustain-able use of natural resources. Supporting young professionals and women as well as structural support for the provinces are of utmost importance.

The Deutsche Welle Akademie sup-ports free media development in close co-operation with local journalist. Since 2015, the ”Media Council of Mongolia”, which consists of journalists, media represen-tatives and members of civil society, has been advocating for the self-regulation of media.

Experts sent by the Senior Experten Service (SES) support vocational training, healthcare, rural development and energy efficiency measures in Mongolia. Since 1994, 735 SES missions have been carried out.

The Deutsche Investitions- und Ent-wicklungsgesellschaft (DEG) facilitates the formation of companies with credits and support-measures as well as through funds that invest in small and medium sized enterprises.

The SEQUA/German Chamber of Com-merce and Industry primarily supports the cause of improving the income situation and the creation of new employment op-portunities in Mongolia. It works in close cooperation with the Mongolian Cham-ber of Commerce. Particular attention is paid to the Sea-buckthorn and wool value chains.

62

Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагааны бусад арга хэрэгсэл, хувь нэмэрГерман-Монголын Хөгжлийн хамтын ажиллагааг амжилттай хөгжүүлэхэд олон арга хэрэгсэл, оролцогч нар хувь нэмрээ оруулдаг. ХЭЗХАХЯам нь Германы төрийн бус байгууллагууд Монгол Улсад Хөгжлийн хамтын ажиллагааны арга хэмжээ хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлдэг болно. Үүнд: Германы Дэлхийн зөн байгууллага (World Vision Deutschland e.V.) ядууралтай тэмцэх, сүрьеэгээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр ажиллаж байна. ”Соёл хоорондын уулзалт, боловсрол” (Interkulturelle Begegnung und Bildung e.V) байгууллага „Тал нутгийн хүүхэд” санаачилгынхаа хүрээнд залуучуудын мэргэжлийн боловсрол, ногоо тариалах сургалтын төв, эсгий болон нэхмэл бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл чиглэлээр туслалцаа үзүулж ирсэн. Мөн Католик шашны Хөгжлийн тусламжийн төв байгууллагаас Улаанбаатар хотын ядуурал ихтэй хэсэгт бага насны хүүхдүүд, гэр бүл толгойлсон эмэгтэйчүүдэд зориулсан хоёр арга хэмжээг, түүнчлэн оюуны бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд чиглэх арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна.

ХЭЗХАХЯамнаас орон нутгийн тогтвортой хөгжлийн хамтарсан төслүүдэд мөн дэмжлэг үзүүлдэг. Энэ хүрээнд Герман дахь Барут хотоос Монголын Мөрөн хотыг дэмжин, „Бидний ус” уриан доор ундны ус хангамжийн болон бохир ус зайлуулах системийг шинэчлэхэд чиглэсэн компанит ажлын хүрээнд сургалтын арга хэмжээ амжилттай хэрэгжүүлсэн.

Ардчиллыг дэмжих, иргэний нийгэмд дэмжлэг үзүүлэх нь ХЭЗХАХЯамны дэмжлэгтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж буй улс төрийн сангуудын хөгжлийн бодлогын гол чиг үүрэг нь болдог. Улс төрийн сангуудын үйл ажиллагаа нь Холбооны Засгийн газрын даалгавраар бус байдаг буюу улс төрийн сан тус бүр бие даан үйл ажиллагаа явуулдаг. Монгол Улсад Фридрих Эбертийн сан (FES), Ханнс Зайделийн сан (HSS) болон Конрад Аденауерийн сан (KAS) үйл ажиллагаа явуулж байна.

Фридрих Эбертийн сан нь ажил эрхлэгчдийн ашиг сонирхлыг бэхжүүлэх, эмэгтэйчүүдийг улс төр болон нийгэмд эрх тэгш оролцуулах асуудлыг онцгойлон анхаардаг. Тус сан нь Монголын улс төрийн намууд, үйлдвэрчний эвлэл, парламент болон засгийн газар, түүнчлэн иргэний нийгмийн олон оролцогч нартай хамтран ажилладаг. Ингэхдээ улс төр болон нийгмийн оролцоо, орлогын шударга хуваарилалт, нийгэм болон экологийн хувьд тогтвортой эдийн засгийн өсөлтийг бий болгох зорилго тавин ажилладаг. Ханнс Зайделийн сан нь эрх зүйн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд эрх зүйн иж бүрэн шинэчлэл, хуулийн цэвэрлэгээ хийхэд дэмжлэг үзүүлэн, холбогдох байгууллагуудаас хуулийн төсөл боловсруулахад зөвлөх үйлчилгээ үзүүлж байна. Мөн хуульчдыг сургах чиглэлээр дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна. Конрад Аденауэрийн сан нь ардчилсан төр, нийгмийн тогтолцоог бий болгох, шилжилтийн үйл явц болон нийгэмд чиглэсэн зах зээлийн эдийн засгийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж байна. Улс төрийн намуудтай (голчлон Ардчилсан намтай) хамтран ажилласнаар нийгэмд чиглэсэн зах зээлийн эдийн засгийн талаарх мэдлэг, улс төр, хувийн хэвшлээс нийгмийн өмнө хүлээх хариуцлага, байгалийн баялгийг тогтвортой ашиглах зэрэг үнэт зүйлсийг түгээхийг зорин ажилладаг. Ингэхдээ залуу боловсон хүчин, эмэгтэйчүүдийг дэмжих, орон нутагт бүтцийн дэмжлэг үзүүлэхэд анхаардаг. Дойче Велле-гийн Академи нь (Deutsche Welle Akademie) чөлөөт хэвлэл мэдээллийн соёлыг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж, сэтгүүлчидтэй хамтран ажиллаж байна. 2015 онд үүсгэн байгуулагдсан сэтгүүлчид, хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд болон иргэний нийгмийн төлөөллийг нэгтгэсэн

„Монголын хэвлэл мэдээллийн зөвлөл” нь хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд бие даасан зохицуулалттай байхын төлөө хучин чармайлт гарган ажиллаж байна. Германы Худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим нь SEQUA байгууллагын хамт Монгол Улс дахь хүн амын орлогын хэмжээ, ажил эрхлэх боломжийг сайжруулах чиглэлээр Монголын Үндэсний Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимтай нягт хамтран ажиллаж байна. Ингэхдээ ялангуяа чацаргана, ноос боловсруулах чиглэлээр нэмүү өртөг бий болгоход онцгойлон анхаарч байна.

Other instruments and contributions of German development cooperation

A multitude of instruments and actors contribute to the success of German-Mongolian Development Cooperation. The BMZ supports activities of non-govern-mental organizations in Mongolia. World Vision Deutschland e.V. strives to reduce poverty and to prevent Tuberculosis. The Interkulturelle Begegnung und Bildung e.V. supports vocational training for young people as well as training workshops re-garding vegetable, felt and cloth produc-tion with the Initiative ”Steppenkind”. The Katholische Zentralstelle für Entwick-lungshilfe supports a project for small children and single mothers living in poor areas of Ulaanbaatar as well as a project that aims at improving the self-determi-nation of mentally disabled children.

The BMZ also supports coopera-tion projects with regards to sustain-able municipal development. Our Water is a successful educational and training campaign in the municipality of Moron in Mongolia and is supported by the munici-pality Baruth/Mark in Germany. The proj-ect’s objective is to improve water supply and sewage disposalsystem.

Fostering democracy and support-ing civil society are the main develop-ment policy tasks of the foundations supported by the BMZ. The foundations do not act on behalf of the German Fed-eral Government and are thus indepen-dent. Operating foundations in Mongo-lia are the Friedrich-Ebert-Foundation (FES), the Hanns-Seidel-Foundation (HSS) and the Konrad-Adenauer-Foundation (KAS).

A special focus of the FES in Mongolia lies on strengthening the representation of the interests of employees as well as on equal participation of women in politics and society. The FES cooperates with po-litical parties, unions, the parliament and the government as well as with numer-ous civic players. The objective is ensur-ing political and social participation, a fair distribution of income, and socially and ecologically sustainable growth. The HSS prioritizes supporting legal development in Mongolia, which includes comprehen-sive legal reforms and the consolidation of existing legislation. In doing so, the HSS advises among others the responsible or-ganizations on drafting legislation. In ad-dition, the HSS is involved in the field of ju-dicial training. The KAS in Mongolia aims at supporting the democratic system of checks and balances as well as at provid-ing guidance with regards to the transfor-mation towards socially oriented market economy. The cooperation with political parties (mainly the Democratic Party) is

Weitere Instrumente und Beiträge der deutschen Entwicklungszusammenarbeit Eine Vielzahl von Instrumenten und Akteuren trägt zum Erfolg der deutsch-mongo-lischen Entwicklungszusammenarbeit bei. So unterstützt das BMZ Maßnahmen von Nichtregierungsorganisationen in der Mongolei. World Vision Deutschland e.V. arbei-tet im Bereich Armutsreduzierung und Tuberkuloseprävention. Der Interkulturelle Begegnung und Bildung e.V. engagiert sich mit der Initiative Steppenkind im Bereich Berufstraining für Jugendliche, Lehrwerkstätten für Gemüseanbau, Filzherstellung und Textilverarbeitung. Über die Katholische Zentralstelle für Entwicklungshilfe wer-den zwei Maßnahmen zur Förderung von Kleinkindern und alleinerziehenden Müttern aus armen Gebieten Ulan Bators sowie zur Förderung der Selbstbestimmung von Kin-dern mit geistiger Behinderung realisiert.

Das BMZ unterstützt Kooperationsprojekte zur nachhaltigen Kommunalentwick-lung. Beispielhaft ist „Unser Wasser” eine erfolgreiche Weiterbildungs- und Schu-lungskampagne zur Modernisierung des Wasserversorgungs- und Abwasserentsor-gungssystem, bei der die Gemeinde Baruth/Mark in Deutschland die Gemeinde Murun in der Mongolei unterstützt.

Förderung von Demokratie sowie Unterstützung der Zivilgesellschaft sind die zentralen entwicklungspolitischen Aufgaben der vom BMZ geförderten politischen Stiftungen. Die Stiftungen handeln nicht im Auftrag der Bundesregierung und sind somit unabhängig. In der Mongolei sind die Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), die Hanns-Seidel-Stiftung (HSS) und die Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) tätig.

Besonderes Anliegen der FES ist die Stärkung der Interessenvertretung der Ar-beitnehmer sowie die gleichberechtigte Teilhabe von Frauen in Politik und Gesell-schaft. Die FES arbeitet in der Mongolei mit politischen Parteien, Gewerkschaften, dem Parlament und der Regierung sowie mit zahlreichen zivilgesellschaftlichen Ak-teuren zusammen. Ziel ist es, politische und soziale Teilhabe, eine gerechte Einkom-mensverteilung und ein sozial und ökologisch nachhaltiges Wachstum zu gewährleis-ten. Der Schwerpunkt der Arbeit der HSS liegt im Bereich der Rechtsentwicklung. Die HSS unterstützt bei umfassenden Rechtsreformen und Rechtsbereinigungen. Dabei berät die HSS zuständige Organisationen bei der Ausarbeitung von Gesetzesentwür-fen. Des Weiteren engagiert sich die HSS im Bereich der Juristenausbildung. Ziel der KAS ist es, die demokratische Staats- und Gesellschaftsordnung zu fördern und den Transformationsprozess hin zu einem sozial orientierten, marktwirtschaftlichen Sys-tem zu unterstützen. Durch die Zusammenarbeit mit Parteien (hauptsächlich mit der Demokratischen Partei) sollen Wissen zur sozialen Marktwirtschaft und Werte, wie z.B. die Verantwortung von Politik und Wirtschaft für die Gesellschaft und nachhaltiger Umgang mit natürlichen Ressourcen, vermittelt werden. Im Vordergrund stehen die Förderung von Nachwuchskräften und Frauen sowie die strukturelle Förderung der Provinzen.

Die Deutsche Welle Akademie fördert die Entwicklung einer freien Medienkultur in Zusammenarbeit mit lokalen Journalisten. Seit 2015 besteht das „Media Council of Mongolia”, in dem Journalisten, Medienvertreter und die Zivilgesellschaft sich für die Selbstregulierung der Medien einsetzten.

Durch Einsätze von Experten des Senior Experten Service (SES) wird in der Mon-golei vor allem in den Bereichen Berufsausbildung, Gesundheitswesen, ländliche Ent-wicklung und Energiewirtschaft Unterstützung geleistet. Seit 1994 wurden hier 735 SES Einsätze durchgeführt.

Die Deutsche Investitions- und Entwicklungsgesellschaft (DEG) unterstützt Ge-schäftsgründungen in der Mongolei durch die Bereitstellung von Krediten und Begleit-maßnahmen, sowie durch die Einzahlung in einen Fonds, der in kleine und mittlere Unternehmen investiert.

Die SEQUA/Deutsche Industrie- und Handelskammer setzt sich primär für die Ver-besserung der Einkommenssituation und Beschäftigungsmöglichkeiten in der Mongo-lei ein, indem die deutsche Industrie- und Handelskammer eng mit der mongolischen Nationalen Industrie- und Handelskammer zusammenarbeitet. Besonderer Wert wird auf die Wertschöpfungsketten Sanddorn und Wolle gelegt.


Aktivitäten weiterer deutscher RessortsDeutschland unterstützt seit Jahren den Schutz wandernder Tierarten z.B. durch die Mitfinanzierung der „Zentralasiatischen Säugetier-Initiative (CAMI)” der Bonner Kon-vention zum Schutz wandernder, wildlebender Tierarten. Die bedeutenden wandern-den Tierarten der Mongolei sind dabei im Fokus des deutschen Bundesministeriums für Umwelt, Naturschutz, Bau und Reaktorsicherheit (BMUB)und des zugehörigen Bundesamtes für Naturschutz (BfN). Diese Arten werden insbesondere durch Ber-gbau und den Transport von Bodenschätzen bedroht. Seit 2015 arbeiten das BMUB und das mongolische Ministerium für Umwelt und Tourismus auch beim Umwelt- und Klimaschutz zusammen: So wurde 2016 eine Analyse zum Bestand der Saksaulwäl-der in der Mongolei erstellt, die sich mit deren Kapazitäten als Kohlenstoffspeicher befasst und verschiedene Ansätze für den Schutz und die Wiederherstellung von Sak-saulwäldern aufzeigt. 2017 sollen ein Projekt zur Verbesserung der Luftsituation in Ulan Bator und ein Projekt zur umweltgerechten Rekultivierung von Bergbaustätten starten. Das Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft mit dem Koope-rationsprojekt „Nachhaltige Landwirtschaft” die Förderung der ökologischen und öko-nomischen Nachhaltigkeit der landwirtschaftlichen Produktion, der Steigerung des Selbstversorgungsgrads und die Ausweitung der Exportwirtschaft. Angestrebt wird eine intensiver agrarfachlicher Dialog an. Dessen Schwerpunkte liegen auf der För-derung der Saatgutwirtschaft, nachhaltiger Bodennutzung und der Möglichkeiten der wirtschaftlichen Absicherung landwirtschaftlicher Betriebe gegen klimabedingte Ri-siken. 2016 hat das Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF) eine Studie des DIW Berlin und der Nationalen Statistikbehörde der Mongolei und Forschung eine Studie zum Einfluss extreme Wetterereignisse auf die Gesundheit von Kindern geför-dert. Seit langem unterstützt das BMBF darüber hinaus erfolgreich die Verbesserung des Wassermanagements in der Mongolei. Das Bundesministerium für Wirtschaft und Energie unterstütz seit langem die Fortbildung von Managern in der Mongolei. Das Auswärtige Amt (AA) setzt sich für den Kulturerhalt in der Mongolei ein – z.B. durch die langjährige Unterstüzung der archäologischen Zusammenarbeit. Neben der Vor-Ort Koordinierung der Entwicklungszusammenarbeit fördert die Deutsche Botschaft auch zahlreiche Kleinstprojekte.

Герман Улсын бусад яамдын үйл ажиллагааГерман улс нь зэрлэг амьтдын нүүдлийг зүйлүүдийг хамгаалах чиглэлээр олон жилийн өмнөөс дэмжлэг үзүүлж ирсэн. Жишээлбэл „Зэрлэг амьтдын нүүдлийн зүйлүүдийг хамгаалах” Боннын конвенцын дагуу байгуулагдсан „Дундад Азийн хөхтөн амьтдын санаачилгыг” (CAMI) хамтран санхүүжүүлдэг. Ингэхдээ Монгол Улс дахь чухал ач холбогдол бүхий зэрлэг амьтдын нүүдлийн зүйлүүдийг хамгаалахад Холбооны Хүрээлэн орчин, байгаль хамгаалал, барилга, цөмийн аюулгүй байдлын яам (BMUB), түүний харьяа Холбооны Байгаль хамгааллын газар (BfN)-аас түлхүү анхаарч байна. Эдгээр зэрлэг амьтдын нүүдлийн зүйл нь ялангуяа уул уурхайн үйл ажиллагаа, ашигт малтмал тээвэрлэлтээс үүдэн аюулд ордог байна. Холбооны Хүрээлэн орчин, байгаль хамгаалал, барилга, цөмийн аюулгүй байдлын яам, Монгол Улсын Байгаль хамгаалал, аялал жуулчлалын яам байгаль хамгаалал, уур амьсгалын чиглэлээр 2015 оноос эхлэн хамтран ажиллаж байна. Хамтын ажиллагааны хүрээнд 2016 онд Монгол Улс дахь зайсангийн загын ойн нөөцийн судалгааг хийж, зайсангийн загын нүүрс төрөгч шингээх хүчин чадал, загын ойг хамгаалах, нөхөн сэргээх арга барилыг боловсруулсан. 2017 онд Улаанбаатар хотын агаарын чанарыг сайжруулах төсөл, түүнчлэн уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн төсөлд дэмжлэг үзүүлнэ. Холбооны Хүнс, хөдөө аж ахуйн яамнаас хэрэгжүүлж буй

„Тогтвортой хөдөө аж ахуй” төсөл нь хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг экологи, эдийн засгийн хувьд тогтвортой хөгжүүлэх, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнээр дотоодын хэрэгцээг хангах, экспортыг өргөжүүлэхэд чиглэнэ. Ингэхдээ мэргэжлийн яриа, хэлэлцээг эрчимтэй өрнүүлэхийг зорьж байна. Яриа хэлэлцээг хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үр, сортоор хангах, газар тариалангийн талбайг тогтвортой ашиглах, хөдөө аж ахуйн салбарыг уур амьсгалаас шалтгаалах эрсдэлээс хамгаалах эдийн засгийн шийдэл, боломжууд зэрэг асуудал дээр төвлөрч явуулж байна. Холбооны Боловсрол, судалгааны яам (BMBF) Берлин хот дахь Германы Эдийн засгийн судалгааны хүрээлэн (DIW Berlin), Үндэсний статистикийн хорооны хамтарсан төслийн хүрээнд 2016 онд уур амьсгалын эрс тэс байдал хүүхдийн хөгжилд хэрхэн нөлөө үзүүлж буй тухай судалгаа хийхэд дэмжлэг үзүүлсэн. Холбооны Эдийн засаг, эрчим хүчний яам нь менежерын сургалтын чиглэлээр Монгол Улсад олон жил дэмжлэг үзүүлж ирсэн. Германы Гадаад хэргийн яам нь (ГХЯ буюу AA) Монгол Улсад соёлыг хадгалан хамгаалахад хувь нэмэр оруулж байна. Үүний нэг жишээ нь олон жил дэмжиж ирсэн археологийн хамтын ажиллагаа юм. Герман Улсаас суугаа Элчин сайдын яам нь Германы Хөгжлийн хамтын ажиллагааг зохицуулахын сацуу мөн олон тооны бичил төслүүдэд дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна.

The Federal Foreign Office (AA) helps to preserve Mongolian culture - e.g. through long term support for archeological co-operation. Besides coordination develop-ment cooperation on country level, the German Embassy funds various small scale projects.

Activities of other Germany ministries

Germany has been supporting the conver-sation of migratory species for years e.g. by co-financing the ”Central Asian Mam-mals Initiative” (CAMI) of the Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals. The Federal Ministry for the Environment, Nature Conversation, Building and Nuclear Safety (BMUB) and its federal Agency for Nature Protection (BfN) thereby focus on Mongolia’s impor-tant migratory species. Particular threats to these species are mining and the re-lated transport of minerals. In addition, the BMUB and the Mongolian Ministry for Environment and Tourism have been co-operating in environmental and climate protection since 2015: In this regard, an analysis of existing saxaul forests in Mon-golia was concluded in 2016. The analysis deals with the forests’ capacity as carbon sinks and points out different approaches to their protection, conservation and res-toration. In 2017, the BMUB supports a project aiming at improving the air situ-ation in Ulaanbaatar and another project targeting eco-friendly recultivation of min-ing facilities. The German Federal Minis-try for Food and Agriculture supports the ecological and economic sustainability of agricultural production in the framework of a project called ”Sustainable Agricul-ture”. The project focusses on improv-ing seed quality and land use as well as sustaining small scale agribusiness with regards to climate change related threats. In 2016, the Federal Ministry of Education and Research (BMBF) has funded a study of the DIW and the National Statistical Of-fice Mongolia regarding extreme weather events and child health. Since many years BMBF successfully supports the improve-ment of water management in Mongolia. The Federal Ministry for Economy and En-ergy supports the training of managers.


Embassy of Federal Republic of GermanyBaga Toiruu-2, Negdsen Undestnii Gudamj 1614201 UlaanbaatarTel.: +976-11 32 33 25 | +976-11 32 09 08Fax: +976-11-323905E-Mail: í[email protected]

www.ulan-bator.diplo.de

GIZ Office Ulaanbaatar Naiman Zovkhis Building, Seoul Street 21 14251 Ulaanbaatar Tel.: + 976 11 315340-24 | + 976 70115340-24Fax: + 976 11 315342E-Mail: giz-mongolei @giz.de

www.giz.de/mongolia

KfW Office UlaanbaatarNaiman Zovkhis Building, Seoul Street 21 14251 Ulaanbaatar Tel.: +976-7011-5951Fax: +976-11-315 950E-Mail: [email protected]

www.kfw-entwicklungsbank.de

Impressum | Гарчиг | Imprint

Chefredakteur | Ерөнхий редaктор | Editor-in-Chief Frederic Schmidt

Redaktion | Редакцийн зөвлөл | Editorial Board Dr. Christian Glass, Petar Gjorgjiev, Daniel Passon, Dr. Thomas Labahn, B. Batzaya, D. Delgerjargal, Isabella Stocks, Linda Köpper, Lisa Krimphove

Texte von | Агуулга | Texts by Dr. Christian Glass, Petar Gjorgjiev, Dr. Thomas Labahn, Dr. Stefan Hanselmann, Dr. Frank Wullkopf, Dr. Jürgen Hartwig, Zaya Lkhagva, Klaus Schmidt-Corsitto, Björn Wahlstedt, Anna Kleinschroth, Dr. Thekla Abel, Petra Hagemann

Fotografie | Фото зурaг | Photography

( Seite | Хуудaс | Page )( 12, 13, 14, 15, 16, 17, 33, 52, 53, 56, 57, 59 ) GIZ( 24–25, 26, 27, 30 ) KFW( 60, 61 ) BGR( 8, 9, 22–23, 28, 29, 36–37, 38-39, 40, 44, 45, 46, 54, 55, 64–65 ) Frederic Schmidt ( 48–49 ) Dirk Ostermeier ( 3 ) Bat-Erdene ( 58 ) Gan-Ulzii.G ( 42, 43 ) Dan Altrell ( 32, 34 ) Anna Kleinschroth Druck und Herstellung | Хэвлэх үйлдвэр | Print and ProductionAdmon LLC, Адмон ХХК

Typografie | Эх бэлтгэгч | Typography Marc André Offenhammer, laszlojozsef.com

Gedruckt in der Mongolei | Монгол Улсaд хэвлэв | Printed in Mongolia

Copyright | Зохиогчийн эрх2017, alle Rechte vorbehalten | бүх эрх хамгаалагдсан | all rights reserved

Documents

25 JAHRE DEUTSCH-MONGOLISCHE · PDF fileоноос өнөөг хүртэлх хугацаанд нийт 346 сая гаруй еврогийн төсөл, хөтөлбөрүүдийг