Embed Size (px)
Citation preview
ตวอยาง
ตวอยาง
Janice VanCleave's Scientists through the ages25 โครงงานวทย ตามรอยนกวทยาศาสตรโลก
Janice VanCleave เขยนสรพรรณ สรสทธ ภาพประกอบนลบล พรพทกษพนธ แปล
พมพครงท 1 ตลาคม 2556
ราคา 195 บาท
Janice VanCleaves's Scientists through the ages
Copyright © 2004 by Janice VanCleave. All rights reserved
Illustrations © 2004 by Laurel Aiello. All rights reserved
Published by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
Thai translation copyright © 2013 Nanmeebooks Publications Co., Ltd.
This Thai translation copyright arranged with John Wiley & Sons, Inc. Through Silkroad Publichers Agency Co., Ltd.
©
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต
แวนคลฟ, จานช.
25 โครงงานวทย ตามรอยนกวทยาศาสตรโลก. -- กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนส, 2556.
200 หนา.
1. โครงงานวทยาศาสตร. I. นลบล พรพทกษพนธ, ผแปล. II. สรพรรณ สรสทธ, ผวาดภาพประกอบ. III. ชอเรอง. 507.8
ISBN 978-616-04-1644-8
กรรมการผจดการ สวด จงสถตยวฒนา ผ ชวยกรรมการผจดการ ราตร สงสกฤษ ผจดการส�านกพมพ สชาดา งามวฒนจนดา
บรรณาธการบรหาร สภารตน ภไตรรตน หวหนากองบรรณาธการ อญมณ ทองเลศ บรรณาธการเลม ศรญญา บญเพยรผล
พสจนอกษรและตรวจสอบ ดวงพร วญญธรรมรตน กรองแกว สมคร ผจดการฝายศลปกรรม เบญจสงห สมบญ ผจดการกอง
ศลปกรรม กฤษดา เสงสงค ผชวยผจดการกองศลปกรรม สนนท เพชรวาว ศลปกรรม พมพพศา ครธรรมณฐ คอมพวเตอรกราฟก
สนดดา เนตยานนท หวหนากองประสานงานการผลต จรสศร พรหมเทพ ประสานงานการผลต ฉตรทพย กสสทธ ส�านกงาน บรษท
นานมบคสพบลเคชนส จ�ากด เลขท 11 ซอยสขมวท 31 (สวสด) ถนนสขมวท แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110
โทร. 0-2670-9800, 0-2662-3000 โทรสาร 0-2662-0919
e-mail: [email protected]
เพลตท NR ฟลม โทร. 0-2215-9306 พมพท พมพด โทร. 0-2295-3544
จดจ�าหนายทวประเทศ บรษท นานมบคส จ�ากด เลขท 11 ซอยสขมวท 31 (สวสด) ถนนสขมวท แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ
10110 www.nanmeebooks.com
กระดาษทใชพมพหนงสอเลมนผลตมาจากไมในปาปลก โดยไมท�าลายปาไมธรรมชาต
และใชหมกธรรมชาตจากน�ามนถวเหลอง จงปลอดภยตอมนษยและเปนมตรตอสงแวดลอม
หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซ�า หนาขาดหาย
ส�านกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหมให โปรดสงไปเปลยนตามทอยดานบน
หรอตดตอ Nanmeebooks Call Center โทร. 0-2662-3000 กด 1
ตวอยาง
ค�ำน�ำส�ำนกพมพวทยาศาสตร คอ ความรเกยวกบสงตาง ๆ รอบตวเรา โดยมจดเรมตนจากความสงสยและ
อยากร แลวลงมอคนควาหาค�าตอบดวยตนเองโดยการทดลองอยางเปนระบบ นกวทยาศาสตร
เปนบคคลส�าคญในการคนควาหาค�าตอบเกยวกบสงตาง ๆ เชน โลกเปนศนยกลางของเอกภพจรงหรอ
ฟาแลบเกดจากอะไร สงทเลกทสดของวตถคออะไร ท�าไมลกจงมหนาตาคลายพอแม เปนตน
จนกระทงมชอเสยงโดงดงและเปนทยอมรบ อกทงยงน�าความรทไดไปประยกตใชและประดษฐ
คดคนสงตาง ๆ ซงท�าใหโลกเกดการเปลยนแปลง
หนงสอ 25 โครงงานวทย ตามรอยนกวทยาศาสตรโลก แนะน�าการทดลองทเปนตนแบบ
ส�าหรบตอยอดเปนโครงงานของตนเองตามรอยนกวทยาศาสตรชอดง ซงอธบายวธท�าไวอยาง
ละเอยด โดยแบงเปน 5 สาขา ไดแก ดาราศาสตร ชววทยา วทยาศาสตรโลก เคม และฟสกส
รวมถงพาเรายอนอดตกลบไปดชวตของนกวทยาศาสตรทมชอเสยงโดงดง เชน เบนจามน แฟรงกลน
แมร แอนนง กาลเลโอ กาลเลอ มารและปแยร กร ไอแซก นวตน หลยส ปาสเตอร เปนตน
ชวตและการท�างานของนกวทยาศาสตรชอดงในอดตไมไดราบรนและสวยงามอยางทหลายคนคด
บางคนไมไดรบการยอมรบจนกระทงตวตาย บางกยากจนขนแคนและจบชวตอยางนาเศรา ดงนน
หนงสอเลมนจะเปนทงหนงสอทเสรมความรดานวทยาศาสตรและสรางแรงบนดาลใจใหเดก ๆ
อยากคนควาหาความรดวยตนเองเหมอนเหลานกวทยาศาสตร ไมเเนวาสกวนหนงเดก ๆ อาจจะเปน
นกวทยาศาสตรผทคนพบเเละสรางสรรคผลงานอนล�าคาเเกโลกกได
นานมบคสพบลเคชนสตวอยาง
ค�ำอทศฉนมความยนดอยางยงทไดอทศหนงสอเลมนแด ดซ แอนเดอรสน ผประสานงานสอนและ
บรรณารกษ สถาบนการศกษานาวาโร เมองซานอนโตนโอ รฐเทกซส และมาชา วลลส ผประสานงานวทยาศาสตรมธยมศกษาเขตการศกษาท 12 เมองวาโก รฐเทกซส ทงสองทานไดชวยเหลอในการคนควาขอมลอยางไมรเหนอย ฉนรสกเปนเกยรตยงนกทมนกการศกษาระดบนเปนเพอนและเพอนรวมงาน
กตตกรรมประกำศฉนตองขอขอบคณสมาชกองคกรเซนทรลเทกซสแอสโตรโนมคลโซไซตทไดชวยคนควาขอมล
และใหขอมลดานตาง ๆ รวมทงจอหนน บารตน เจาหนาทองคกร และเปนนกดาราศาสตรสมครเลน มานานกวา 20 ป ดก เคมเบล นกดาราศาสตรสมครเลนผสนใจวทยาศาสตร จอหน ดบเลลย. แมกอนลล เจาหนาทสถาบนสงเกตดวงจนทรและดาวเคราะห และพอล เดอรก นกเขยนคอลมนนกดดาว ในหนงสอพมพวาโกทรบนเฮอรลด
ขอขอบคณ ดร.เกรนน เอส. ออรตน นกวทยาศาสตรและนกวจยอาวโสของศนยปฏบตการขบเคลอนความดนแหงสถาบนเทคโนโลยแคลฟอรเนย เขาเปนทงนกดาราศาสตรและ นกวทยาศาสตรผศกษาดานอวกาศทเชยวชาญดานโครงสรางและสวนประกอบของชนบรรยากาศดาวเคราะห ดร.เกรนนมชอเสยงจากงานวจยดาวพฤหสบดและดาวเสาร ฉนสนกทไดแลกเปลยนความรขอมลดานดาราศาสตร ตลอดจนการทดลองเรองอวกาศ
ขอขอบคณ ดร.เบน ดอจตย หวหนาภาควชาฟสกสแหงมหาวทยาลยเทกซสเอแอนดเอม-คอมเมรช เมองคอมเมรช รฐเทกซส ผท�าใหฟสกสกลายเปนเรองสนก รอเบรต แฟนก นกเคมแหงสถาบนวจยเซาทเวสตรเสชสตตวต เมองซานอนโตนโอ รฐเทกซส และดร.ตเนเก เชกตน อาจารยสาขาชววทยาและจลชววทยาแหงวทยาลยฮสตนคอมมนตคอลเลจ นอรทเวสต ในเมองฮสตน รฐเทกซส
ขอขอบคณนกวชาการทได ช วยทดลองท�ากจกรรมตาง ๆ และยงชวยเพมเตมขอมล ทางวทยาศาสตรให ขอขอบคณ ฮอลล แฮรรส แหงโรงเรยนมธยมไชนาสปรง เมองไชนา สปรง รฐเทกซส คณ แอนน สกราบาเนก ทปรกษาเรองการเรยนการสอนทบานแหงเมองเพอรร เทกซส แคนด แอลลและนาธาเนยล สตรยเกอร ทปรกษาการเรยนทบาน คอนน แชตมส ซ ดนแฮมและ สเตลลา แคธทย ทปรกษาแหงเมองมารลน รฐเทกซส
ตวอยาง
สำรบญวธใชหนงสอเลมน .................................................................................................................. 6ค�าแนะน�าส�าหรบการทดลอง .................................................................................................. 7
นกดาราศาสตร ....................................................................................................................... 9กาลเลโอ ................................................................................................................................ 18แคโรไลน และวลเลยม เฮอรเชล ............................................................................................... 27มาเรย มตเชลล ....................................................................................................................... 33เฮนเรยตตา ลวตต ................................................................................................................... 40
นกชววทยา ........................................................................................................................... 46อนโตน ฟาน เลเวนฮก ............................................................................................................. 54อเลกซานเดอร เฟลมง ............................................................................................................. 61ราเชล คารสน ......................................................................................................................... 68
นกเคม .................................................................................................................................. 76อองตวน โลรอง ลาววซเย ........................................................................................................ 84หลยส ปาสเตอร ...................................................................................................................... 90มาร และปแยร กร ................................................................................................................... 97โรซาลน ซสแมน ยาโลว ......................................................................................................... 105
นกวทยาศาสตรโลก ............................................................................................................ 111แมร แอนนง ......................................................................................................................... 121
นกฟสกส ............................................................................................................................. 128อารคมดส ............................................................................................................................. 138อลฮาเซน .............................................................................................................................. 144เซอรไอแซก นวตน ................................................................................................................ 150เบนจามน แฟรงกลน ............................................................................................................. 157เซอรเบนจามน ทอมปสน (เคานตรมฟอรด) ............................................................................. 165ทอมส แอลวา เอดสน ............................................................................................................ 171อเลกซานเดอร แกรม เบลล .................................................................................................... 178แอลเบรต ไอนสไตน .............................................................................................................. 184
ตวอยาง
วธใชหนงสอเลมนหนงสอโครงงานวทยาศาสตรเลมนรวบรวมชวประวตอยางยอของนกวทยาศาสตรชอดงทม
ผลงานโดดเดนตงแตยคโบราณจนถงยคปจจบนจ�านวน 25 คน โดยแบงวทยาศาสตรเปน 5 สาขา
ไดแก ดาราศาสตร ชววทยา วทยาศาสตรโลก เคม และฟสกส ผอานจะไดเรยนรประวตชวต
และการท�างานของนกวทยาศาสตรแตละคน แลวท�าการทดลองอยางงายเพอใหเขาใจงานของ
นกวทยาศาสตรคนนน ๆ มากขน นอกจากนยงชวยพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ
เดก ๆ ดวย
เดก ๆ สามารถอานเรยงบทตงแตบทแรกไปจนถงบทสดทาย หรอจะเรมอานเรองของ
นกวทยาศาสตรทตนเองสนใจกอนกได แตอยาลมวากอนจะท�าการทดลองควรศกษาวธการทดลอง
ใหเขาใจกอนทกครง เนอหาในแตละบทประกอบดวย
●ประวตอยางยอและผลงานของนกวทยาศาสตร
● ไดเวลาทดลอง! น�าเสนอการทดลองทนาสนใจ โดยแบงออกเปนสวน ๆ ดงน
วตถประสงค จดมงหมายในการท�าการทดลอง
วสดอปกรณ รายการสงของทตองใชท�าการทดลอง
วธทดลอง ขนตอนการทดลองอยางละเอยด พรอมภาพประกอบทชวยใหเขาใจดยงขน
เกดอะไรขน ผลการทดลองทควรจะเกดขนเมอท�าการทดลองถกตองตามขนตอน
ท�าไมจงเปนเชนนน อธบายหลกการวทยาศาสตรทเกยวของกบผลการทดลอง ดวย
ภาษาทเขาใจงาย
สนกยกก�าลงสอง! แนะน�าการทดลองทตอยอดจากการทดลองตวอยาง กระตนใหคดใน
มมมองอน ๆ แลวท�าการทดลองเพอคนหาค�าตอบดวยตนเอง
อานเพมเตม แนะน�ารายชอหนงสอทมขอมลเกยวกบชวตและผลงานของนกวทยาศาสตร
ส�าหรบคนควาเพมเตม
ตวอยาง
A B
ค�ำแนะน�ำส�ำหรบกำรทดลอง1. อานรายละเอยดการทดลองทงหมดใหเขาใจกอน
2. ควรเตรยมวสดอปกรณใหครบถวนเพอจะไดท�าการทดลองอยางตอเนอง ถาหาวสด
อปกรณบางอยางไมไดใหปรกษาผใหญใหชวยหรออาจหาสงอนทใชแทนกนได
3. ท�าการทดลองตามขนตอนทละขนอยางรอบคอบ อยารบรอนขามขนตอน และค�านงถง
ความปลอดภยของตนเองและผรวมทดลองเสมอ
4. ถาผลการทดลองทไดไมเหมอนกบในหนงสอ ลองอานวธทดลองและท�าความเขาใจใหม
อกครง แลวเรมท�าการทดลองใหมตงแตตน
ตวอยาง
ตวอยาง
นกดำรำศำสตรAstronomer
ตวอยาง
นกวทยาศาสตร คอ ผทแสวงหาค�าตอบของสงตาง ๆ โดยอาศย
การสงเกต ค นคว าจากหลกฐานทพบหรอรวบรวมข อมลจาก
ปรากฏการณทเกดขนในธรรมชาตแลวน�ามาประมวลผล เดก ๆ กฝก
เปนนกวทยาศาสตรได ดวยการสรางนสยใหชางสงเกต ชางสงสย รจก
ตงค�าถาม และพยายามคดคนวธหาค�าตอบ
นกดาราศาสตรนบวาเปนนกวทยาศาสตรสาขาแรก ๆ ของโลก
เนองจากมนษยใหความส�าคญกบการตความหมายของต�าแหนง
ดวงดาวบนทองฟามาตงแตยคโบราณแลว ดาราศาสตรเปนศาสตรท
มงศกษาวตถทองฟา เชน ดวงอาทตย ดวงจนทร ดาวเคราะห ดาวฤกษ
ดาวหาง อกกาบาต เปนตน นกดาราศาสตรสมยโบราณศกษาทองฟา
ทงทยงไมมกลองโทรทรรศน เอกภพของพวกเขาจงหมายถงสงตาง ๆ
บนทองฟาทมองเหนดวยตาเปลา พวกเขาศกษาการเคลอนทของ
ดวงอาทตย ดวงจนทร ดาวเคราะห และเชอมโยงการเปลยนแปลงของ
ดวงดาวเหลานกบปรากฏการณตาง ๆ บนโลก
คนสมยโบราณบางกลมเชอวา เอกภพคอยอดเขาทโผลพนทะเล
10
ตวอยาง
คนโบราณเชอมโยง
การเคลอนทและตำาแหนง
ของดาวกบชะตามนษย
ขนมา ยอดเขานไดรบแสงสวางจากดวงอาทตยตอนกลางวนและจาก
ดวงจนทรตอนกลางคน เรองราวประเภทนเรยกอกอยางวาเทพนยาย
ซงเปนสงทเกดขนเพอตอบค�าถามพนฐานเกยวกบธรรมชาตของโลก
หรอแสดงความเชอของคนกลมใดกลมหนง เทพนยายเกดขนกอน
จะมการเขยน และเผยแพรดวยการเลาตอ ๆ กนจากรนสร น การ
ศกษาเทพนยายของแตละวฒนธรรม เรยกวา เทพนยายศกษา
โหราศาสตรเปนการศกษาเพอหาต�าแหนงและการ
เคลอนทของวตถบนทองฟาในชวงเวลาทคนคนหนงถอ
ก�าเนดขน โดยอาศยดวงอาทตย ดวงจนทร ดาวเคราะห และ
ดาวฤกษ เพอท�านายวาต�าแหนงและการเคลอนทของดวงดาว
เหลานนมผลตอชะตาชวตของคนนนอยางไร โหราศาสตรเปนศาสตร
ทมมาแตโบราณ แตละอารยธรรมมวธการศกษาศาสตรนเฉพาะตว
แตกตางกน ชาวคาลเดย ในอาณาจกรบาบโลเนย (ดนแดนของ
ประเทศอรกในปจจบน) ศกษาโหราศาสตรมาตงแต 3,000 ปกอน ค.ศ.
นกวชาการหลายคน ในยคกอนเหนวาโหราศาสตรและดาราศาสตรเปน
ศาสตรทเสรมกน จนกระทงทศวรรษ 1500 เมอนโคเลาส โคเพอรนคส
(Nicolaus Copernicus; ค.ศ. 1473-1543) พระนกดาราศาสตรชาว
โปแลนด และกาลเลโอ กาลเลอ (Galileo Galilei; ค.ศ. 1564-1642)
นกวทยาศาสตรชาวอตาล คนพบความร ใหมทมาหกลางหลกการ
โหราศาสตรหลายเรอง นบแตนนนกวทยาศาสตรจงถอวาโหราศาสตร
เปนวทยาศาสตรเทยม คอความเชอทดเหมอนวทยาศาสตรแตไมไดอย
บนพนฐานของหลกการทางวทยาศาสตร
จกรวาลวทยาเปนดาราศาสตรสาขาหนง ทม งศกษาเอกภพ
ทงในอดตและอนาคต นกวทยาศาสตรในยคแรกสวนใหญเปน
นกปรชญาชาวกรก ซงเปนกลมคนทแสวงหาความร ทงดานศลปะ
วทยาศาสตร และศาสนา เพอใหเขาถงความรทแทจรง และรวบรวม
องคความรเปนวชาปรชญา อารสโตเตล (Aristotle; 384-322 ปกอน
การคนพบความร
ใหมโดยนกวทยาศาสตร
รนตอมาเชนกาลเลโอ
ทำาใหโหราศาสตรกลาย
เปนเพยงวทยาศาสตร
เทยม
11
ตวอยาง
ทโคบราเฮอและ
โยฮ น เนส เคพ เลอร
คนพบวาดาวเคราะห
โคจรรอบดวงอาทตยเปน
วงรไมใชวงกลม
ค.ศ.) นกปรชญาเอกของกรกนบเปนนกจกรวาลวทยาคนแรก ๆ
เขาสงเกตปรากฏการณทางธรรมชาตและสรางทฤษฎเพออธบายสงท
ตนเหนไวมากมาย อารสโตเตลเปนนกปราชญทมอทธพลตอความคด
และมมมองของชาวยโรปนานเกอบ 2,000 ป จนถงทศวรรษ 1600
ครสตจกรโรมนคาทอลกกยงเชอถอทฤษฎของเขา และผทไมเหนดวยจะ
ถกกลาวหาวาเปนพวกนอกรต กาลเลโอเปนคนหนงทเคยคดคาน
ทฤษฎทางดาราศาสตรของอารสโตเตลและเกอบถกประหารชวต
กาลเลโอไมเหนดวยกบทฤษฎโลกเปนศนยกลางของเอกภพ
ของอารสโตเตล ซงอธบายวาโลกอยนง ณ ใจกลางเอกภพและมดาว
อน ๆ ทงหมดรวมทงดวงอาทตยโคจรรอบโลก นอกจากนกาลเลโอยง
เหนแยงกบความเชอดงเดมอกขอทวา ดาวทกดวงมลกษณะกลมเกลยง
เพราะเขาเชอวาดาวตาง ๆ รวมทงดวงจนทรไมไดมพนผวเรยบ
อารสโตเตลเปนนกคด ไมใชนกทดลอง เขาไมเคยพสจนความเชอ
ของตนเลย คลอดอส ปโตเลม (Claudius Ptolemy) นกดาราศาสตร
และนกคณตศาสตรชาวกรกทอย ในเมองอเลกซานเดรย (เมองใน
ประเทศอยปต) ราว ค.ศ. 100-170 ไดสรางแบบจ�าลองเพออธบาย
การเคลอนทของวตถทองฟาโดยใหโลกเปนศนยกลางของเอกภพ เมอ
แบบจ�าลองของเขาสอดคลองกบทฤษฎของอารสโตเตล จงยงตอกย�า
ความเชอน จนมาถงยคของนโคเลาส โคเพอรนคส จงเรมเสนอทฤษฎ
ดวงอาทตยเปนศนยกลางของเอกภพ แบบจ�าลองนมหลายสวน
ทหาค�าอธบายไมได ซงศาสนาจกรไมถอเปนเรองรายแรง แต
นกวทยาศาสตรหลายคนในยคนนเรมสนใจแนวคดของเขา เชน
ทโค บราเฮอ (Tycho Brahe; ค.ศ. 1546-1601) นกดาราศาสตร
ชาวเดนมารกและโยฮนเนส เคพเลอร (Johannes Kepler; ค.ศ.
1571-1630) นกดาราศาสตรชาวเยอรมน ซงไดท�างานวจยรวมกนจน
พบวาดาวเคราะหโคจรรอบดวงอาทตย ไมใชรอบโลก และโคจรเปนวงร
ไมใชวงกลม
อา รสโตเ ตล นก-
ปรชญาเอกของกรกนบ
เปนนกจกรวาลวทยา
คนแรก ๆ
12
ตวอยาง
เมอถง ค.ศ. 1609 กาลเลโอเรมศกษาทองฟาด วย
กลองโทรทรรศนทเขาประดษฐขนเอง และไดข อสงเกตท
สนบสนนทฤษฎของโคเพอรนคสทกลาววาดวงอาทตยเปน
ศนยกลางของเอกภพ ศาสนจกรสงหามกาลเลโอเผยแพรเรองน
เดดขาด แตเขาไดตพมพเรองนออกมากอนแลว นกวทยาศาสตร
คนอนเรมเหนดวยกบทฤษฎใหม แตพวกเขากยงหาค�าอธบายถงทมา
ของแรงทท�าใหเทหวตถสามารถรกษาต�าแหนงอยในวงโคจรนนไมได
ผ ตอบค�าถามนไดในเวลาตอมาคอ เซอรไอแซก นวตน (Sir Isaac
Newton; ค.ศ. 1642-1727) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ซงเรยกแรงน
วา แรงโนมถวง และคดสมการขนมาเพอใชอธบายถงแรงโนมถวงทม
ผลตอการเคลอนทของวตถตาง ๆ สมการเหลานแมนย�ามากและยงใช
กนมาจนถงปจจบน
นวตนคดวาเอกภพแบงเปน 3 สวนหลก ไดแก เวลา ซงเหมอน
กนทวทงเอกภพ อวกาศ หมายถง ทวางซงวตถด�ารงอย และมวล
หมายถง ผลรวมของสสารในวตถ มกวดดวยมาตราเมตรกเป น
กรมและกโลกรม แตในป ค.ศ. 1915 แอลเบรต ไอนสไตน (Albert
Einstein; ค.ศ. 1879-1955) นกวทยาศาสตรชาวเยอรมน สรางความ
สนสะเทอนใหแกวงการดาราศาสตรเพราะเขาพบขอแยงกบทฤษฎของ
นวตนและน�าเสนอทฤษฎสมพทธภาพ ซงอธบายวาเวลา อวกาศ และ
มวล เคลอนทดวยความเรวทตางกนแตสมพนธกน
แคโรไลน เฮอรเชล (Caroline Herschel; ค.ศ. 1750-1848)
และพชาย วลเลยม เฮอรเชล (William Herschel; ค.ศ. 1738-1822)
นกดาราศาสตรเชอสายเยอรมน ไดสรางงานทางดาราศาสตรส�าคญ ๆ ไว
มากมาย แคโรไลนเปนผคนพบดาวหาง 8 ดวงและวลเลยมเปนผท
คนพบดาวยเรนส แมวาแคโรไลนจะไดรบยกยองใหเปนนกดาราศาสตร
หญงคนแรก แตการคนพบของเธอกยงไมอาจเปลยนทศนคตดหมน
สตรของคนในแวดวงวทยาศาสตรยคนน อยางไรกดงานของเธอและ
กอนถงยคของโค-
เพอรนคสและกาลเลโอ
ผคน สวนใหญเชอ วา
โลกเปนศนยกลางของ
เอกภพ
13
ตวอยาง
ความรและเครองมอ
ดาราศาสตรสมยใหม
นำาไปสการคนพบทฤษฎ
ทเหลอเชอเชนทฤษฎ
หลมดำา
นกวทยาศาสตรหญงคนอน ๆ เชน มาเรย มตเชลล (Maria Mitchell;
ค.ศ. 1818-1889) นกดาราศาสตรหญงคนแรกของอเมรกากชวย
จดประกายใหนกวทยาศาสตรหญงอกมากมาย การศกษาของ
เฮนเรยตตา ลวตต (Henrietta Leavitt; ค.ศ. 1868-1921) นกวทยาศาสตร
หญงชาวอเมรกนรนตอมา ท�าใหค�านวณระยะหางระหวางดาวไดถกตอง
แมนย�าขน
นกดาราศาสตรสมยใหมทมชอเสยงมากอกคนคอสตเฟน ฮอวกง
(Stephen Hawking; ค.ศ.1942-ปจจบน) นกจกรวาลวทยา ผทอธบาย
เกยวกบหลมด�าในอวกาศจนเปนทยอมรบ กลาววาหลมด�าเปนดาวทม
ความหนาแนนและมแรงดงดดสงมากจนสามารถดดแสงได จงท�าให
มนปรากฏเปนหลมสด�ามดสนท
14
ตวอยาง
äดเÇลำทดลอง!
เพอพสจนสมมตฐานของกาลเลโอทวา ดวงจนทรไมไดมรปรางเปนทรงกลมพนผวเรยบโดย
สมบรณ
1. กระดาษขาว 3. ไมบรรทด
2. ปากกา 4. กลองสองทางไกล และ/หรอกลองโทรทรรศน
1. วาดตารางขอมลเกยวกบดวงจนทรตามแบบดานลางน
ภาพวนท
ขอมลดวงจนทร
วธทดลอง
วสดอปกรณ
วตถประสงค
15
ตวอยาง
จากการสงเกตพบวาตรงรอยตอระหวางสวนทสวางและมดบนดวงจนทรนนขรขระ
2. สงเกตดถของดวงจนทรตดตอกนหลาย ๆ คนใหมากทสดเทาทจะท�าไดในรอบการโคจร
29 วน แลววาดภาพดวงจนทรทสงเกตเหนทกครง โดยแรเงาสวนทเปนดานมด
3. ใชกลองสองทางไกลหรอกลองโทรทรรศนสองดบรเวณรอยตอระหวางแสงสวางและ
ทมดจดลกษณะลงในรปวาดวาบรเวณรอยตอดเรยบเสมอกนหรอขรขระ
4. ใสค�าเรยกดถของดวงจนทรในระยะตาง ๆ ทมองเหนลงในภาพวาด ตามภาพดานลาง
ขางขน
เดอนมด เดอนเสยวขางขน
เดอนครงดวงขางขน
เดอนคอนดวงขางขน
เดอนเพญ เดอนคอนดวงขางแรม
เดอนครงดวงขางแรม
เดอนเสยวขางแรม
ขางแรม
เกดอะไรขน
ทาไมจงเปนเชนนน
เมอกาลเลโอใชกลองโทรทรรศนสองดดวงจนทร เขาพบวาบรเวณเสนแบงเขตหรอ
รอยตอระหวางสวนทสวางและมดบนดวงจนทรไมไดเรยบ แตขรขระ และจากการสงเกต
อกหลายครง เขาจงไดขอสรปวาพนผวของดวงจนทรประกอบดวยหบเขา ทงราบ และ
ภเขา เชนเดยวกบพนผวของโลก
16
ตวอยาง
ดวงจนทรจะหนดานเดมมาทโลกเสมอเพราะดวงจนทรหมนรอบตวเองและโคจรรอบโลก
ดวยเวลาทเกอบจะเทากน คนบนโลกจะเหนลกษณะของดวงจนทรเหมอนกนทวโลก เวนแตผท
อยทางซกโลกเหนอ ซงจะมองเหนลกษณะของดวงจนทรหมนตามเขมนาฬกาในเวลากลางวน
ทงนเปนเพราะคนบนโลกมองดวงจนทรจากทศทางทแตกตางกนขณะทโลกหมนรอบตวเอง
บางคนเหนบนดวงจนทรเปนรปคน บางเหนเปนกระตาย รปตาง ๆ นนเกดจากเงาของพนผวของ
ดวงจนทรทมความสง ต�าแตกตางกน จดรายละเอยดรปรางของดวงจนทรทสงเกตเหน ขณะ
ดวงจนทรขนทางขอบฟาตะวนออกจนถงตอนทอยทางขอบฟาตะวนตก หากดวงจนทรเปน
เดอนเสยวขางขนใหสงเกตดปลายแหลมของเดอนเสยววาหนไปทางไหน
Filkin, David. Stephen Hawking’s Universe. New York: BasicBooks, 1997. ประวตศาสตรของ
เอกภพอยางยอ และเรองราวของนกวทยาศาสตรทชวยกนไขความลบของเอกภพ
Hathaway, Nancy. The Friendly Guide to the Universe. New York: Penguin Books,
1994. ขอมลเกยวกบเอกภพและนกวทยาศาสตรทงในอดตและปจจบนทศกษาเอกภพ
VanCleave, Janice. Astronomy for Every Kid. New York: Wiley, 1991. ความรทางดาราศาสตร
และวตถทองฟา พรอมการทดลองสนก ๆ
สนกยกกาลงสอง!
อานเพมเตม
17
ตวอยาง
กาลเลโอ กาลเลอ (Galileo Galilei; ค.ศ. 1564-1642)
นกวทยาศาสตรผ ยงใหญชาวอตาล เขาเปนลกคนโตของวนเซนโซ
กาลเลอกบกยเลย อมมานนต เและมนองอก 6 คน กาลเลโอเปน
เดกฉลาด พอแมจงอยากใหเรยนแพทยเพราะมรายไดด เขาจงเขาเรยน
แพทยทมหาวทยาลยปซา ใน ค.ศ. 1581 ตามความตองการของพอแม
แตพบวาตนเองสนใจคณตศาสตรและชอบตงค�าถามตอสงตาง ๆ
มากกวา เชน วตถบนทองฟาเคลอนทในรปแบบใด และวตถตกลงสพน
ดวยความเรวตางกนหรอไม เปนตน
กาลเลโอเปนหนงในผบกเบกกระบวนการทางวทยาศาสตรตงแต
การสงเกต ตงค�าถาม ตงสมมตฐาน ไปจนถงทดลองเพอหาค�าตอบ
ซงเขาคดตางจากอารสโตเตลและนกปราชญผยงใหญหลายคนในยคนน
กำลเลโอ กำลเลอ
ตวอยาง
วนเชนโซววอานลก-
ศษยทคอยบนทกเรอง
ราวชวตและผลงานของ
กาลเลโอ
ทมกไมใหความส�าคญกบการทดลองเพอพสจนแนวคดของตนเอง
เรองราวชวตและผลงานของกาลเลโอสวนมากไดรบการบนทกโดย
วนเชนโซ ววอาน (Vincenzo Viviani; ค.ศ.1622-1703) ลกศษยของเขา
ถงกบมคนกลาววาววอานแตงเตมเรองราวเกยวกบการทดลองของเขา
บางเรองจนเกนจรง แตถงอยางไรกาลเลโอกไดท�าการทดลองจรงและ
ไขปรศนาทางวทยาศาสตรจ�านวนมาก
การคนพบทางวทยาศาสตรครงแรกของกาลเลโอเกดขนเมอป
ค.ศ. 1582 ขณะทกาลเลโอก�าลงฟงเทศนในโบสถเมองปซา เขาได
สงเกตวาการแกวงของตะเกยงแขวน จะใชเวลาแกวงกลบไปกลบมา
เทากนในทก 1 รอบ เขาจงเปรยบเทยบเวลาการแกวงแตละครงกบ
ชพจรและพบวาเขาคดถก แนวคดนน�าไปสการสรางนาฬกาลกตม
ในป ค.ศ. 1656 โดยครสเตยน ไฮเกนส (Christian Huygens; ค.ศ.
1629-1695)
ตอมา ค.ศ. 1586 เมออาย 22 ปกาลเลโอไมอยากเรยนแพทย
อกต อไปแลว อกทงครอบครวกขดสนเรองเงน เขาจงออกจาก
มหาวทยาลยและกลบไปอยบาน แตยงศกษาวชาวทยาศาสตรและ
คณตศาสตรดวยตนเอง ในป ค.ศ. 1589 เขาไดรบการชวยเหลอจาก
เพอนจนไดเปนอาจารยสอนคณตศาสตรในมหาวทยาลยปซา ทงท
เรยนไมจบ ในชวงเวลานนกาลเลโอไดสรางชอจากการทดลองอนโดงดง
ทหอเอนปซา เขาปลอยลกหน 2 ลกทมน�าหนกตางกนลงมาจากยอด
หอเอนเพอพสจนใหลกศษยดวาสงทมน�าหนกตางกนตกถง
พนพรอมกน เปนการหกลางทฤษฎของอารสโตเตลทวา
19
ตวอยาง
