รายวิ�ชาสั�งคมศึ กษา รหั�สั สั 42102

ใบควิามร� �ที่�� 2.2

เร��อง ภาคเหันื�อของประเที่ศึไที่ย

แผนืการจั�ดการเร�ยนืร� �ที่�� 1

ภู�มิ�ศาสตร์ ช�&นืม�ธยมศึ กษาป(ที่�� 5

ภูาคเหนื�อของประเทศไทย

            ภาคเหันื�อเป)นืพื้�&นืที่��ซึ่ �งนื�บวิ,าเป)นืย,านืภ�เขา  เป)นืพื้�&นืที่��สั�งสั,วินืใต้�ของที่��ราบสั�งย�นืนืานื  ต้�&งอย�,ที่างที่�ศึใต้�ของพื้�&นืที่�� ซึ่ �งลำ0านื0&าสัายใหัญ่, ๓ สัาย ค�อ  ลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื ลำ0านื0&าโขง แลำะลำ0านื0&าแยงซึ่� ไหัลำมารวิมอย�,ในืพื้�&นืที่��แคบ ๆ กวิ�างไม,เก�นื ๑๐๐ ก�โลำเมต้ร  เป)นืพื้�&นืที่��ซึ่ �งลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื แลำะลำ0านื0&าโขงได�ไหัลำแยกออกจัากก�นื  ที่0าใหั�ม�พื้�&นืที่��อ�นืเป)นืแถบเที่�อกเขา ม�เนื�&อที่��กวิ�างอย�,ในืพื้�ก�ดเสั�นืแวิง ๙๗ องศึา ๒๒ ลำ�บดา ก�บ ๑๐๑ องศึา ๒๒ ลำ�บดา ต้ะวิ�นืออก แลำะเสั�นืร; �ง ๒๐ องศึา ๒๕ ลำ�บดา ก�บ ๑๗ องศึา เหันื�อ  โดยม�ที่�วิเขาแดนืลำาวิ ก�&นืร�ฐฉานืไวิ�ที่างเหันื�อ ที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ก�&นืแควิ�นืกะเหัร��ยงของพื้ม,าไวิ�ที่างต้ะวิ�นืต้ก  ที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ก�&นืประเที่ศึลำาวิไวิ�ที่างต้ะวิ�นืออก แลำะที่�วิเขาพื้ลำ ง ก�&นืภาคกลำางของไที่ยไวิ�ที่างใต้�             ภาคเหันื�อเป)นืด�นืแดนืผ�นืแรกที่��ต้� &งอาณาจั�กรไที่ย  เป)นืแหัลำ,งที่��ชนืพื้�&นืเม�องที่�&งสั�&นืเป)นืชนืชาต้�ไที่ย แม�ที่�วิเขาอ�นืสัลำ�บซึ่�บซึ่�อนืจัะแบ,งแยกชนืพื้�&นืเม�องออกเป)นืหัลำายพื้วิก แต้,ก@ย�งเป)นืปAกแผ,นือย�,ได�ด�วิยวิ�ฒนืธรรม ซึ่ �งเป)นืวิ�ฒนืธรรมเด�ยวิก�นืมาโดยต้ลำอด

1

            ภาคเหันื�อเป)นืย,านืที่��อย�,เก�อบใจักลำางคาบสัม;ที่ร อ�นืโดจั�นื - แปซึ่�ฟิDค  จั งอย�,หั,างจัากที่ะเลำมากพื้อสัมควิร ค�ออย�,หั,างจัากอ,าวิเบงกอลำ ประมาณ ๓๐๐ ก�โลำเมต้ร  หั,างจัากอ,าวิต้�งเก�Eย ประมาณ ๔๕๐ ก�โลำเมต้ร แลำะอย�,หั,างจัากอ,าวิไที่ย ประมาณ ๕๐๐ ก�โลำเมต้ร  ฝั่H� งที่ะเลำที่��อย�,ใกลำ�ที่��สั;ดค�อ  อ,าวิมะต้ะบ�นื ซึ่ �งอย�,หั,างออกไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้กเฉ�ยงใต้� ประมาณ ๙๐ ก�โลำเมต้ร  โดยม�ลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นืเช��อมต้,อที่างด�านืต้ะวิ�นืต้กของภาค             ภาคเหันื�อนื�บวิ,าเป)นืศึ�นืยIกลำางการคมนืาคมต้�ดต้,อ ระหัวิ,างด�นืแดนือ�นืเป)นืถ��นืฐานืของชนืเผ,าไที่ย ซึ่ �งต้�&งอย�,โดยรอบที่;กที่�ศึที่าง เช,นื ชนืเผ,าไที่ยในืมณฑลำย�นืนืานื ในืด�นืแดนืสั�บสัองปHนืนืา ในืลำาวิ ในืต้�งเก�Eย สภูาพทางธรณี�วิ�ทยา             ภาคเหันื�อต้�&งอย�,บนืพื้�&นืที่��สั�งจัากระด�บนื0&าที่ะเลำปานืกลำาง ประมาณ ๒๕๐ - ๔๐๐ เมต้ร พื้�&นืที่��ที่างแถบต้ะวิ�นืต้กสั�งกวิ,าแถบต้ะวิ�นืออก พื้�&นืที่��สั,วินืใหัญ่,ลำาดเอ�ยงลำงมาที่างที่�ศึใต้� ยกเวิ�นืแถบเหันื�อสั;ด ค�อจั�งหัวิ�ดเช�ยงราย แลำะอ0าเภอฝั่าง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ที่��ม�พื้�&นืที่��ลำาดลำงไปที่างด�านืที่�ศึเหันื�อ             โครงสัร�างอย,างหัยาบ ๆ ของภาคเหันื�อประกอบด�วิยแนืวิรอยพื้�บย,นืของแผ,นืด�นื ซึ่ �งม�ที่�ศึที่างในืแนืวิ เหันื�อ - ใต้� หัลำายแนืวิขนืานืก�นื  ในืต้อนืเหันื�อสั;ดของแนืวิรอยพื้�บย,นืเหัลำ,านื�&บางสั,วินืม�ที่�ศึที่างในืแนืวิต้ะวิ�นืต้ก ไปต้ะวิ�นืออก      ภู�เขา

2

            จัากโครงสัร�างของพื้�&นืที่�� ซึ่ �งม�รอยพื้�บย,นืของแผ,นืด�นือย�,ที่��วิไป ภาคเหันื�อจั งเป)นืพื้�&นืที่��ซึ่ �งเต้@มไปด�วิยภ�เขาเก�อบที่�&งภาค  ภ�เขาเหัลำ,านื�&ม�แนืวิที่อดยาวิจัากเหันื�อลำงมาใต้�  แลำะม�บ�างเป)นืบางแหั,งที่��เป)นืแนืวิ จัากต้ะวิ�นืต้กไปต้ะวิ�นืออก  ที่�วิเขาด�งกลำ,าวิเหัลำ,านื�&พื้อจัะแบ,งออกได�เป)นื ๖ ที่�วิด�วิยก�นื ค�อ          ท�วิเขาแดนืลาวิ  อย�,ต้อนืเหันื�อสั;ด จัากช��อของภ�เขา สั�นืนื�ษฐานืวิ,า เด�มคงจัะเป)นืที่�วิเขาที่��เป)นืพื้รมแดนืระหัวิ,างลำะวิ�าก�บไที่ย เม��อประมาณป( พื้.ศึ. ๑๔๐๐             ที่�วิเขาแดนืลำาวิ เป)นืที่�วิเขาเหันื�อสั;ดของประเที่ศึไที่ย เป)นืที่�วิเขาใหัญ่, ม�ที่�ศึที่างสั,วินืใหัญ่,ที่อดต้�วิจัากด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืต้กไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อ  ม�พื้�&นืที่��แผ,ไปที่างเหันื�อในืร�ฐฉานื แลำะที่างใต้�ในืด�นืแดนืไที่ย อาการแผ,ของที่�วิเขานื�&ม�ลำ�กษณะเป)นืแนืวิแขนืงหัลำายแนืวิ  ม�ที่�ศึที่างจัากเหันื�อลำงใต้�  ที่�วิเขานื�&ใช�แนืวิสั�นืเขาเป)นืเสั�นืเขต้แดนืระหัวิ,างไที่ยก�บร�ฐฉานืของพื้ม,า  เร��มจัากลำ0านื0&าแม,สัายในืเขต้จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย เป)นืที่�วิที่อดต้�วิไปที่างต้ะวิ�นืต้ก ต้ามเขต้จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  แลำ�วิวิกลำงที่างใต้� ต้ามเขต้จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื ไปสั;ดที่��ลำ0านื0&าปายซึ่ �งเป)นืเสั�นืแบ,งเขต้ก�บที่�วิเขาถนืนืธงช�ย             สั�นืเขาที่��ก�&นืเขต้แดนืที่างเหันื�อ แบ,งนื0&าด�านืที่�ศึเหันื�อลำงสั�,ลำ0านื0&าโขง  แลำะด�านืที่�ศึใต้�ลำงสั�,ลำ;,มนื0&าเจั�าพื้ระยา สั,วินืสั�นืเขาสั,วินืที่��วิกลำงมาที่างใต้� จัะแบ,งนื0&าที่างด�านืต้ะวิ�นืออกลำงลำ0านื0&าปาย แลำะที่างด�านืต้ะวิ�นืต้กลำงลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื             ที่�วิเขานื�&ม�ช,องเขาที่��เคยใช�เป)นืที่างเด�นืที่�พื้ในืสัม�ยโบราณ  สัมเด@จัพื้ระนืเรศึวิรมหัาราช เคยยกที่�พื้ไปที่0าสังครามก�บพื้ม,า แลำะไปสัวิรรคต้ที่��เม�องหั�างหัลำวิงในืร�ฐเม�องพื้านื แลำะในืสังครามมหัาเอเซึ่�ยบ�รพื้า กองพื้ลำที่�� ๒ ก@ได�เด�นืที่�พื้ร;กออกไปที่างช,องที่างนื�&             ที่�วิเขานื�&ประกอบด�วิยยอดเขาต้,าง ๆ อย�,เป)นืจั0านืวินืมากที่��สั0าค�ญ่พื้อประมวิลำได�ด�งนื�&                  ดอยต้;ง  สั�ง ๑๙๒๘ เมต้ร   อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,จั�นื

3

จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย                  ดอยสัามเสั�า  สั�ง ๑๖๗๓ เมต้ร   อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,จั�นื จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย                  ดอยช�าง  สั�ง ๑๗๙๕  เมต้ร  อย�,ในืเขต้อ0าเภอฝั่าง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,                  ดอยผ�าหั,มปก  สั�ง ๒๒๙๗  เมต้ร  อย�,ในืเขาอ0าเภอฝั่าง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,                  ดอยเช�ยงดาวิ  สั�ง ๒๑๘๕  เมต้ร   อย�,ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงดาวิ จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,

         ท�วิเขาถนืนืธงชั#ย  เป)นืเที่�อกเขาที่��ต้�ดต้,อจัากเที่�อกเขาแดนืลำาวิลำงมาที่างใต้� โดยนื�บเร��มจัากฝั่H� งที่�ศึใต้�ของลำ0านื0&าปาย ในืเขต้จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื เป)นืแนืวิลำงมาที่างใต้� แลำะสั�&นืสั;ดลำงที่��ช,องเจัด�ยIสัามองคI  ในืเขต้จั�งหัวิ�ดกาญ่จันืบ;ร� เป)นืที่�วิเขาที่��ม�อาณาบร�เวิณหัลำายหัม��นืต้ารางก�โลำเมต้ร ซึ่ �งนื�บวิ,ามากที่��สั;ดในืประเที่ศึไที่ย ม�ควิามยาวิประมาณ ๕๐๐ ก�โลำเมต้ร นื�บจัากลำ0านื0&าปายลำงมาถ งช,องเจัด�ยIสัามองคI แลำะม�สั,วินืกวิ�างประมาณ ๒๐๐ ก�โลำเมต้ร เป)นืแนืวิขนืานืก�บที่�วิเขาแดนืลำาวิจันืต้ลำอดลำ0านื0&าปาย  จัากบร�เวิณนื�&ที่�วิเขาจัะแยกออกจัากก�นืเป)นืสัามแขนืง ที่อดต้�วิขนืานืลำงมาที่างใต้� ค��นืด�วิยหั;บเขาแคบ ๆ ด�งนื�&          ท�วิเขาดอยมิอนืกุ%จู�  เป)นืพื้รมแดนืด�านืต้ะวิ�นืต้กของประเที่ศึไที่ย แลำะได�แผ,ออกไปจันืจัรดลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื ม�แนืวิที่างที่อดลำง

4

มาที่างใต้�ในืระหัวิ,างลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื แลำะลำ0านื0&ายวิม          ท�วิเขาดอยปางเกุ�'ยะ เป)นืแนืวิต้อนืกลำางอย�,ระหัวิ,างลำ0านื0&าแม,แจั,ม ก�บลำ0านื0&าแม,ปDง ที่างต้ะวิ�นืออกของลำ0านื0&าแม,ยวิม แลำะลำ0านื0&าเมยที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้ก เป)นืแนืวิแบ,งเขต้จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื แลำะจั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม, ม�ควิามยาวิจัากลำ0านื0&าปาย ถ งช,องเจัด�ยIสัามองคI แลำะม�ควิามกวิ�างจัากลำ0านื0&าเมยจันืจัดลำ0านื0&าปDง  ม�บางสั,วินืข�ามลำ0านื0&าปDงไปที่างต้ะวิ�นืออก จั นืถ งลำ0านื0&าแม,ลำ�&  ซึ่ �งที่0าใหั�ลำ0านื0&าปDงต้อนืนื�& ค�อจัากอ0าเภอฮ่อด ถ งอ0าเภอสัามเงา เป)นืโกรกเขา แลำะเกาะแก,งโดยต้ลำอด          ท�วิเขาดอยอ�นืทนืนืท์  แผ,กระจัายอย�,ในืพื้�&นืที่��ด�านืต้ะวิ�นืต้กของ อ0าเภอเม�องเช�ยงใหัม,  อ�นืได�แก,ดอยสั;เที่พื้จันืจัดลำ0านื0&าแม,แจั,ม ในืเขต้อ0าเภอแม,แจั,ม เป)นืแนืวิยาวิจัากดอย ปะคา ต้�นืลำ0านื0&าปายจันืถ งลำ0านื0&าแม,แจั,ม             หั;บเขาในืที่�วิเขานื�&เป)นืเขาแคบ ๆ ลำ0านื0&าไหัลำอย�,ในืโกรกเขา เช,นื ลำ0านื0&าเมย ลำ0านื0&าแม,แจั,ม แลำะลำ0านื0&าปาย             ยอดเขาที่��สั�ง แลำะม�ช��อเป)นืที่��ร� �จั�กก�นืด�ในืที่�วิเขาถนืนืธงช�ยได�แก,  ดอยอ�นืที่นืนื หัร�อดอยอ,างกา สั�ง ๒,๕๗๖ เมต้ร  เป)นืยอดเขาสั�งสั;ดในืประเที่ศึไที่ย อย�,ในืเขต้อ0าเภอจัอมที่อง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ดอยสั;เที่พื้ สั�ง ๑,๖๗๖ เมต้ร  อย�,ที่างต้ะวิ�นืต้กของต้�วิเม�องเช�ยงใหัม,  ดอยก��วิลำม สั�ง ๑,๗๘๐ เมต้ร อย�,ที่างต้ะวิ�นืต้กเฉ�ยงเหันื�อในืเขต้อ0าเภอข;นืยวิม จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื  ดอยปางเก�Nยะ สั�ง ๑,๒๐๔ เมต้ร  อย�,ที่างด�านืต้ะวิ�นืออกในืเขต้อ0าเภอข;นืยวิม จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื

5

         ท�วิเขาข%นืตาล  เร��มต้�นืจัากบร�เวิณต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอฝั่าง ในืแนืวิของลำ0านื0&าแม,ที่,าช�าง ซึ่ �งเป)นืช,วิงที่��เช��อมก�บดอยช�างในืที่�วิเขาแดนืลำาวิ  จัากบร�เวิณนื�&ที่�วิเขาเร��มม�ที่�ศึที่างต้รงลำงมาที่างที่�ศึใต้� เช��อมต้,อก�บที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า บร�เวิณดอยผาจั�อ แลำ�วิต้,อลำงมาที่างใต้� ผ,านือ;โมงคIข;นืต้าลำไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้กเฉ�ยงใต้� ของจั�งหัวิ�ดลำ0าปาง ขนืานืก�บที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ต้อนืใต้�สั;ดของที่�วิเขาไปเช��อมต้,อก�บสั,วินืของที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ซึ่ �งข�ามลำ0านื0&าแม,ปDงไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกในืแนืวิลำ0านื0&าแม,ลำ�&  ที่0าใหั�เก�ดที่��ราบสั�งเช�ยงใหัม,ข &นืที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก แลำะที่��ราบสั�งลำ0าปางที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืออก             ที่�วิเขาข;นืต้าลำ ม�ควิามกวิ�าง ระหัวิ,าง ๓๐ - ๖๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๒๐๐ ก�โลำเมต้ร ต้อนืแคบที่��สั;ดของที่�วิเขาอย�,บร�เวิณอ;โมงคIข;นืต้าลำ แลำะที่��บร�เวิณรอยต้,อระหัวิ,างดอยข;นืต้าลำ ก�บดอยพื้�บผ�า ต้อนืเหันื�อของอ0าเภอพื้ร�าวิ ม�แขนืงแยกไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้ก แลำะขนืานืลำงมาที่างใต้�จันืถ งที่างเหันื�อของ อ0าเภอดอยสัะเก@ด             ยอดเขาที่��สั�งที่��สั�งแลำะม�ช��อเป)นืที่��ร� �จั�กก�นืด�ในืที่�วิเขาข;นืต้าลำ ได�แก,  ดอยผ�ปHนืนื0&า หัร�อดอยนืางแก�วิ สั�ง ๑,๘๔๓ เมต้ร อย�,ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอวิ�งเหันื�อ จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง เป)นืต้�นืก0าเนื�ดของลำ0านื0&าแม,กวิง แควิของลำ0านื0&าแม,ง�ด ซึ่ �งเป)นืสัาขาของลำ0านื0&าแม,ปDง  ดอยผาจั�อ สั�ง ๒,๐๑๒ เมต้ร อย�,ที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อของ อ0าเภอดอยสัะเก@ด  เป)นืต้�นืก0าเนื�ดของลำ0านื0&าแม,สัรวิย  ซึ่ �งเป)นืสัาขาของลำ0านื0&าวิ�ง  ดอยสัะเก@ด หัร�อดอยข;นืออนื สั�ง ๑,๘๑๖ เมต้ร อย�,ที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอดอยสัะเก@ด  เป)นืต้�นืก0าเนื�ดของลำ0านื0&าแม,ออนื ซึ่ �งเป)นืสัาขาของลำ0านื0&าปDง  ดอยข;นืต้าลำ สั�ง ๑,๓๔๘ เมต้ร อย�,ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้กของอ0าเภอแม,ที่า          ท�วิเขาผี�ป)นืนื*+า  เป)นืที่�วิเขาหั�นืแกรนื�ต้ เร��มต้�นืจัาก ดอยผาจั�อในืที่�วิเขาข;นืต้าลำ แลำ�วิแยกคดโค�งม�ที่�ศึที่างโดยรวิมในืแนืวิที่�ศึต้ะวิ�นืต้ก - ต้ะวิ�นืออก แบ,งนื0&าลำงที่างซึ่�กเขาที่�&งด�านืเหันื�อแลำะด�านืใต้�  ที่�วิเขาเร��มต้�&งแต้,ต้อนืต้�นืลำ0านื0&าแม,ลำาวิ ที่อดต้�วิไปที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืออกเลำ@ก

6

นื�อย แลำ�วิวิกกลำ�บข &นืไปที่างเหันื�อ ถ งอ0าเภอแม,สัรวิย จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย แลำ�วิหั�กกลำ�บลำงมาที่างใต้� ผ,านืก��วิม�นืหัม�ม;,งลำงใต้�จันืถ งดอยหัลำวิง อ0าเภอเม�องลำ0าปาง ต้รงก��วิม�นืหัม� ที่�วิเขาจัะแยกออกไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออก จันืถ งที่างเหันื�อของ อ0าเภองาวิ จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ม�ช,องที่างแคบ ๆ อย�,ต้อนืย,านืกลำางค�อ  ช,องประต้�ผา บร�เวิณที่�ศึเหันื�อของอ0าเภองาวิ ม�ที่�วิเขาดอยข;นืยม ซึ่ �งเป)นืสั,วินืหันื �งของที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ซึ่ �งเร��มต้�นืจัากต้อนืใต้�ของลำ0านื0&าโขง เป)นืสัองแนืวิขนืานืที่�&งฝั่H� งต้ะวิ�นืต้ก แลำะฝั่H� งต้ะวิ�นืออกของลำ0านื0&ายม แลำ�วิต้,อลำงไปที่างใต้� สั,วินืที่างฝั่H� งต้ะวิ�นืต้กจัะไปจัดก�บที่�วิเขาพื้ลำ งที่��ช,องผาคอ แลำะสั,วินืต้ะวิ�นืออก จัะไปจัดที่��ช,องที่างถนืนืสัายแพื้ร, - นื,านื ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอร�องกวิาง จั�งหัวิ�ดแพื้ร,             ที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าม�ควิามกวิ�าง ๓๐ - ๗๐ ก�โลำเมต้ร ควิามยาวิประมาณ ๔๐๐ ก�โลำเมต้ร  ปHนืนื0&าลำงลำ0านื0&าโขงอ�นืประกอบด�วิย ลำ0านื0&าแม,ลำาวิ ลำ0านื0&าแม,อ�ง แลำะลำงสั�,ลำ0านื0&ายม แลำะลำ0านื0&านื,านื  เป)นืเสั�นืแบ,งเขต้จั�งหัวิ�ด นื,านื ก�บ จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย  จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย ก�บ จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง แลำะจั�งหัวิ�ดลำ0าปาง ก�บ จั�งหัวิ�ดแพื้ร,             ยอดเขาที่��สั�ง แลำะม�ช��อเป)นืที่��ร� �จั�กก�นืด�ได�แก,  ดอยหัลำวิงแม,ข;นื สั�ง ๑,๓๓๔ เมต้ร  ดอยหั�วิงมง สั�ง ๑,๐๒๘ เมต้ร  ดอยป;ย สั�ง ๙๕๗ เมต้ร  ดอยข;นืยม สั�ง ๑,๗๔๐ เมต้ร  แลำะดอยข;นืยวิม สั�ง ๑,๗๐๖ เมต้ร          ท�วิเขาหลวิงพระบาง  เป)นืที่�วิเขาหั�นืแกรนื�ต้ เร��มจัากบร�เวิณลำ0านื0&าโขงที่างเหันื�อ ที่อดต้�วิเป)นืแนืวิมาที่างใต้� จันืถ งต้ะวิ�นืต้กของ อ0าเภอด,านืซึ่�าย จั�งหัวิ�ดเลำย  แลำะที่างเหันื�ออ0าเภอนืครไที่ย จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ;โลำก ซึ่ �งเป)นืบร�เวิณที่��เช��อมต้,อก�บที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณIในืภาคกลำาง  ม�อาณาบร�เวิณกวิ�างขวิาง อย�,ระหัวิ,างลำ0านื0&านื,านื แลำะลำ0านื0&าโขง กวิ�างประมาณ ๕๐ - ๑๐๐ ก�โลำเมต้ร  ยาวิประมาณ ๒๕๐ ก�โลำเมต้ร  ที่างแถบต้อนืเหันื�อของที่�วิเขานื�& เป)นืต้อนืที่��บ�งค�บใหั�ลำ0านื0&าโขง ไหัลำวิกไปที่างต้ะวิ�นืออก เข�าไปในืประเที่ศึลำาวิ

7

            ยอดเขาที่��สั�งแลำะม�ช��อเป)นืที่��ร� �จั�กก�นืด�ได�แก,  ภ�หัวิายซึ่,อมใหัญ่, สั�ง ๑,๘๐๑ เมต้ร อย�,ที่างเหันื�อสั;ด ม�ลำ0านื0&าโขงลำ�อมอย�,สัามด�านื  ดอยนื0&าหังสัI สั�ง ๑,๔๗๘ เมต้ร  ภ�สัามเสั�า สั�ง ๒,๐๖๑ เมต้ร  ภ�หัลำวิงพื้ระบาง สั�ง ๒,๐๕๙ เมต้ร  อย�,ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อของ อ0าเภอปHวิ จั�งหัวิ�ดนื,านื เป)นืต้�นืก0าเนื�ดของลำ0านื0&าวิา ซึ่ �งเป)นืสัาขาของลำ0านื0&านื,านื  ภ�ย� สั�ง ๑,๖๓๐ เมต้ร  อย�,ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้กของ อ0าเภอสัา จั�งหัวิ�ดนื,านื  ภ�หัลำ�กหัม��นื สั�ง ๑,๔๗๘ เมต้ร อย�,ร �มลำ0านื0&านื,านื  ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอนืานื�อย  ภ�เม��ยง สั�ง ๒,๓๐๐ เมต้ร อย�,ในืเขต้จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ต้ถI             ที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง เป)นืที่�วิแบ,งแควิ�นืมาแต้,สัม�ยโบราณ  ปHจัจั;บ�นืใช�เป)นืพื้รมแดนืระหัวิ,างไที่ยก�บลำาวิในืภาคเหันื�อ

         ท�วิเขาพล-ง  เป)นืที่�วิเขาที่��อย�,ที่างต้อนืใต้�สั;ดของภาคเหันื�อ ซึ่ �งเร��มต้�นืจัากที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อ ซึ่ �งต้,อเนื��องก�บที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ในืบร�เวิณที่�ศึต้ะวิ�นืต้กของภ�หัลำ�กหัม��นื โดยม�แนืวิลำ0านื0&านื,านืเป)นืเสั�นืแบ,งเขต้ที่างเหันื�อ ต้,อเนื��องก�บที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า (ดอยข;นืยม) ที่างบร�เวิณที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อของ อ0าเภอร�องกวิาง จั�งหัวิ�ดแพื้ร,  ม�รอยต้,อต้ามแนืวิช,องที่างถนืนืสัายแพื้ร, - นื,านื             ที่�วิเขาพื้ลำ งม�ที่�ศึที่างนื�บจัาก อ0าเภอนืานื�อย ที่อดต้�วิลำงมาที่างที่�ศึต้ะวิ�นืต้กต้ามแนืวิเสั�นืแบ,งเขต้ของภาคจันืถ งดอยลำานื  ซึ่ �งอย�,ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อของจั�งหัวิ�ดต้าก ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๐๐ ก�โลำเมต้ร  ม�ควิามกวิ�างประมาณ ๕๐ - ๙๐ ก�โลำเมต้ร  ที่�วิเขานื�&

8

อาจัแบ,งออกได�เป)นืสัองต้อนื ค�อต้อนืเหันื�อเป)นืพื้�&นืที่��ระหัวิ,างลำ0านื0&ายม แลำะลำ0านื0&านื,านื ต้อนืใต้�เป)นืพื้�&นืที่��ระหัวิ,างลำ0านื0&ายม ก�บลำ0านื0&าวิ�ง  ที่างต้อนืใต้�ม�แนืวิภ�เขาแยกข &นืไปที่างเหันื�อไปเช��อมต้,อก�บ ที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าที่��ช,องผาคอ             ยอดเขาสั�งที่��ม�ช��อเป)นืที่��ร� �จั�กก�นืด�ค�อ  ดอยผาสั��ง สั�ง ๑,๐๘๕ เมต้ร  เขาพื้ญ่าปอ สั�ง ๑,๔๗๗ เมต้ร

ระบบกุารระบายนื*+า

            ภาคเหันื�อม�ฝั่นืต้กมาก แลำะม�ระยะฝั่นืต้กนืานื  ลำ�กษณะภ�ม�ประเที่ศึโดยที่��วิไปเป)นืที่��สั�ง  ม�ที่�วิเขาอย�,ที่��วิไป พื้�&นืที่��ระหัวิ,างที่�วิเขาเป)นืที่��ราบแคบ ๆ เนื��องจัากม�รอยพื้�บย,นืของพื้�&นืที่��ที่0าใหั�ม�ลำ0านื0&าอย,างพื้อเพื้�ยงในืการระบายนื0&า เวิ�นืพื้�&นืที่��บางแหั,งในืลำ;,มลำ0านื0&าปDงต้อนืใต้�ที่��ลำ0านื0&าไหัลำผ,านื ควิามบ�บบ�งค�บของที่�วิเขา  อาจัระบายนื0&าออกไม,ที่�นืเม��อม�ประมาณนื0&ามาก  นือกจัากนื�&ในืบร�เวิณที่��เป)นืที่�องกระที่ะ เช,นื บร�เวิณลำ;,มนื0&าอ�งในืเขต้อ0าเภอเม�องพื้ะเยา             นือกจัากลำ0านื0&าขนืาดใหัญ่,สัองสัายค�อ  ลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื แลำะลำ0านื0&าโขง ซึ่ �งอย�,ที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก แลำะด�านืต้ะวิ�นืออกของภาคแลำ�วิ ภาคเหันื�อนื�บวิ,าม�ลำ0านื0&าอย�,มาก  ม�ต้�นืก0าเนื�ดจัากเที่�อกเขาสั�ง ไหัลำออกไปสั�,ที่�ศึที่างต้,าง ๆ ก�นืต้ามลำ�กษณะของที่�วิเขา แลำะควิามลำาดเอ�ยงของพื้�&นืที่�� พื้อจัะแบ,งออกได�เป)นืสัามกลำ;,มด�วิยก�นืค�อ       ล*านื*+าท�.ไหลลงส�/ล*านื*+าโขง  เป)นืลำ0านื0&าที่��อย�,บร�เวิณเหันื�อสั;ดของประเที่ศึไที่ย  อย�,ที่างต้อนืเหันื�อของที่�วิเขาข;นืต้าลำ  ที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า แลำะ

9

ดอยเช�ยงดาวิ  พื้�&นืที่��แถบนื�&จัะลำาดเที่ไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อ ลำ0านื0&าสั,วินืใหัญ่,อย�,ในืเขต้ จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย แลำะบางสั,วินือย�,ในืเขต้ อ0าเภอฝั่าง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ลำ0านื0&าด�งกลำ,าวิได�แก,         - ลำ0านื0&ากก  ยาวิ ๒๕๐ ก�โลำเมต้ร  ต้�นืนื0&าเก�ดจัากที่�วิเขาในืเม�องพื้านืร�ฐฉานื  เม��อเข�าสั�,เขต้แดนืไที่ยแลำ�วิ ไหัลำไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออก ผ,านืเขต้จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย ไปบรรจับลำ0านื0&าโขง ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงแสันื รวิมควิามยาวิที่��อย�,ในืเขต้แดนืไที่ย ๑๕๐ ก�โลำเมต้ร  ลำ0านื0&ากกได�ร�บนื0&าจัาก ๓ ลำ0านื0&า ค�อ  ลำ0านื0&าฝั่าง ยาวิประมาณ ๗๐ ก�โลำเมต้ร เก�ดจัากที่�วิเขาแดนืลำาวิ (ก��งแยก) แลำะที่�วิเขาข;นืต้าลำต้อนืเหันื�อ อ0าเภอเช�ยงดาวิ ไหัลำผ,านือ0าเภอฝั่างไปบรรจับลำ0านื0&ากกที่��บ�านืปางเด�ม เป)นืลำ0านื0&าเลำ@กแลำะต้�&นื ลำ0านื0&าแม,ลำาวิ ยาวิประมาณ ๑๕๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยผ�ปHนืนื0&า ดอยผาจั�อ ในืเขต้อ0าเภอเวิ�ยงปOาเปPา จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย ไหัลำข &นืไปที่างเหันื�อ ผ,านือ0าเภอแม,สัรวิย อ0าเภอเม�องเช�ยงราย ไปบรรจับลำ0านื0&ากกที่��บ�านืสั�นืปOายาง  ลำ0านื0&ารวิก ยาวิประมาณ ๑๐๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยผาเลำ@งในืร�ฐฉานื ไหัลำเข�าสั�,ไที่ยโดนืเป)นืแนืวิเขต้แดนืไที่ยก�บร�ฐฉานืยาวิ ๑๗ ก�โลำเมต้ร แลำ�วิไปบรรจับลำ0านื0&าโขงที่��ต้0าบลำสับรวิจั อ0าเภอเช�ยงแสันื จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย  ลำ0านื0&าแม,สัาย ยาวิประมาณ ๔๓ ก�โลำเมต้ร เป)นืลำ0านื0&าเลำ@ก ๆ กวิ�างประมาณ ๓๐ เมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากที่�วิเขาแดนืลำาวิในืร�ฐฉานื ไหัลำเข�าสั�,เขต้แดนืไที่ยโดยเป)นืแนืวิเขต้แดนืไที่ยก�บร�ฐฉานื ยาวิ ๑๒ ก�โลำเมต้ร แลำ�วิไปบรรจับลำ0านื0&ารวิกที่�� ต้0าบลำสับสัาย อ0าเภอแม,สัาย จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย  ลำ0านื0&าแม,จั�นื ยาวิ ๕๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยสัามเสั�า ในืที่�วิเขาแดนืลำาวิ ที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อ ผ,านือ0าเภอแม,จั�นืไปบรรจับลำ0านื0&าโขงที่�� อ0าเภอเช�ยงแสันื จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย  ลำ0านื0&าแม,จั�นื กวิ�างประมาณ ๕๐ เมต้ร ในืฤด�แลำ�งนื0&าแหั�งเป)นืช,วิง ๆ ม�ลำ0านื0&าที่��เป)นืสัาขาค�อ  ลำ0านื0&าแม,ค0า ซึ่ �งไหัลำจัากด�านืที่�ศึเหันื�อมาบรรจับลำ0านื0&าแม,จั�นื  ลำ0านื0&าแม,อ�ง ยาวิประมาณ ๑๗๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าในืเขต้ อ0าเภอเม�องพื้ะเยา ไหัลำผ,านืกวิRานืพื้ะเยา อ0าเภอเที่�ง ไปบรรจับลำ0านื0&าโขงที่��อ0าเภอเช�ยงของ จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย ในื

10

ฤด�แลำ�งนื0&าจัะแหั�งเป)นืช,วิง ๆ ลำ0านื0&าแม,จั�นืได�ร�บนื0&าจัากแควิสัาขาค�อ หั�วิยแม,หัมาด ไหัลำผ,านือ0าเภอพื้านื  หั�วิยแม,พื้;ง แลำะลำ0านื0&าแม,ลำาวิ ซึ่ �งไหัลำผ,านื อ0าเภอเช�ยงค0า จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย       ล*านื*+าท�.ไหลลงส�/ล*านื*+าสาละวิ�นื  สั,วินืใหัญ่,เป)นืลำ0านื0&าซึ่ �งอย�,ที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืต้กของที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ซึ่ �งเป)นืที่�วิเขาที่��กวิ�างใหัญ่,แลำะสัลำ�บซึ่�บซึ่�อนื  ลำ0านื0&าสั,วินืใหัญ่,จั งไหัลำอย�,ในืซึ่อกเขาในืเขต้จั�งหัวิ�ดต้าก แลำะจั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื ลำ0านื0&าที่��สั0าค�ญ่ได�แก,  ลำ0านื0&าปาย ยาวิ ๑๗๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ไหัลำจัากเหันื�อลำงใต้�ผ,านือ0าเภอปาย แลำ�วิวิกไปที่างต้ะวิ�นืต้ก ผ,านือ0าเภอเม�องแม,ฮ่,องสัอนื แลำ�วิไหัลำออกนือกพื้รมแดนื ไปบรรจับแม,นื0&าสัาลำะวิ�นื  ลำ0านื0&าปายเต้@มไปด�วิยเกาะแก,งใช�เด�นืเร�อไม,ได�  แต้,ใช�ลำ,องซึ่;งได� ม�นื0&าไหัลำต้ลำอดป(  ลำ0านื0&าเมย ยาวิประมาณ ๒๕๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากหัม�,เขาในืถนืนืธงช�ย  ต้อนืต้�นืนื0&าเป)นืลำ0าธารหัลำายสัาย สัายที่��สั0าค�ญ่ค�อ  ลำ0านื0&าวิาเลำ ซึ่ �งเป)นืต้�นืเหัต้;ใหั�พื้รมแดนืไที่ยขาดหัายไปเป)นืพื้�&นืที่��กวิ�าง ๓๕ ก�โลำเมต้ร ยาวิ ๓๐ ก�โลำเมต้ร ลำ0านื0&าเมยเป)นืลำ0านื0&าในืโกรกเขา  ใช�คมนืาคมไม,ได� ไหัลำจัากที่างที่�ศึใต้�ไปที่างที่�ศึเหันื�อ  ผ,านืเขต้อ0าเภอแม,สัอดที่างด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืต้ก ไหัลำผ,านือ0าเภอแม,ระมาด อ0าเภอที่,าสัองยาง จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื ไปบรรจับลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื  ลำ0านื0&านื�&ใช�เป)นืพื้รมแดนืไที่ยก�บพื้ม,าเป)นืระยะที่าง ๒๓๐ ก�โลำเมต้ร ได�ร�บนื0&าจัากลำ0าธารหัลำายสัาย ที่��สั0าค�ญ่ได�แก, ลำ0าแม,เมา ในืเขต้ อ0าเภอแม,สัอด ต้�นืนื0&าเก�ดจัากเขาสัลำ�กพื้ระ ดอยช;นืหั;�นื เขาวิาเลำ ไหัลำผ,านืด,านืแม,ลำะเมา ที่างต้ะวิ�นืออกของอ0าเภอแม,สัอด ไปบรรจับลำ0านื0&าเมย ที่างที่�ศึใต้�ของบ�านืแม,กาสัา  ลำ0านื0&าแม,ยวิม ยาวิ ๑๕๐ ก�โลำเมต้ร ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยก��วิลำม แลำะดอยปางเก�Nยะ ในืที่�วิเขาถนืนืธงช�ย ไหัลำผ,านือ0าเภอข;นืยวิม อ0าเภอแม,สัะเร�ยง จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื ไปบรรจับก�บลำ0านื0&าเมย       ล*านื*+าท�.ไหลลงส�/ล*านื*+าเจู2าพระยา  ม�ลำ0านื0&าหัลำ�ก ๆ อย�,หัลำายลำ0านื0&าด�วิยก�นืค�อ  ลำ0านื0&าปDง ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยถ�วิยในืที่�วิเขาแดนืลำาวิ ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงดาวิ ยาวิประมาณ ๗๗๕ ก�โลำเมต้ร ไหัลำลำงที่างใต้�ผ,านื

11

เขต้อ0าเภอแม,แต้ง อ0าเภอแม,ร�ม อ0าเภอสั�นืที่ราย อ0าเภอเม�องเช�ยงใหัม, อ0าเภอสัารภ� จั�งหัวิ�ดลำ0าพื้�นื อ0าเภอจัอมที่อง อ0าเภอฮ่อด จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม, จัากนื�&นืไหัลำลำงสั�,ที่��ราบภาคกลำาง ผ,านือ0าเภอสัามเงา อ0าเภอบ�านืต้าก อ0าเภอเม�องต้าก จั�งหัวิ�ดต้าก อ0าเภอเม�องก0าแพื้งเพื้ชร อ0าเภอคลำองขลำ;ง อ0าเภอขาณ;วิรลำ�กษณI จั�งหัวิ�ดก0าแพื้งเพื้ชร อ0าเภอเม�องนืครสัวิรรคI แลำะรวิมเป)นืแม,นื0&าเจั�าพื้ระยาที่��ปากนื0&าโพื้ จั�งหัวิ�ดนืครสัวิรรคI  รวิมระยะที่างที่��ไหัลำอย�,ในืย,านืภ�เขาภาคเหันื�อจันืถ ง อ0าเภอบ�านืต้าก จั�งหัวิ�ดต้าก เป)นืระยะประมาณ ๓๗๕ ก�โลำเมต้ร แลำะไหัลำในืภาคกลำาง ประมาณ ๔๐๐ ก�โลำเมต้ร  ม�แควิที่��ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าปDงเป)นืจั0านืวินืมาก  แบ,งออกเป)นืสัองฝั่H� งค�อฝั่H� งต้ะวิ�นืต้กก�บฝั่H� งต้ะวิ�นืออก ที่างฝั่H� งต้ะวิ�นืต้ก ได�แก,  ลำ0านื0&าแม,แต้ง เป)นืแควิใหัญ่,ที่��สั;ดมาบรรจับลำ0านื0&าแม,ปDงที่��อ0าเภอแม,แต้ง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ลำ0านื0&าแม,ร�ม ไหัลำมาบรรจับที่��อ0าเภอแม,ร�ม จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ลำ0านื0&าแม,ซึ่า ลำ0านื0&าแม,วิาง ลำ0านื0&าแม,สัา เก�ดจัากดอยอ�นืที่นืนื มาบรรจับที่��บร�เวิณใต้�อ0าเภอปากบ,อง จั�งหัวิ�ดลำ0าพื้�นื  ลำ0านื0&าแม,แจั,ม เป)นืแควิใหัญ่,อ�นืด�บ ๒ เก�ดจัากเที่�อกเขาถนืนืธงช�ย ผ,านือ0าเภอแม,แจั,มไปบรรจับลำ0านื0&าแม,ปDง ที่��เหันื�ออ0าเภอฮ่อด จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ลำ0านื0&าแม,ต้��นื ไหัลำผ,านื อ0าเภออมกSอย ไปบรรจับลำ0านื0&าปDงที่��เหันื�ออ0าเภอสัามเงา จั�งหัวิ�ดต้าก ที่างฝั่H� งต้ะวิ�นืออก ม�สั��สัายที่��สั0าค�ญ่ ค�อ  ลำ0านื0&าแม,กวิง ไหัลำผ,านือ0าเภอเม�องลำ0าพื้�นื ไปบรรจับลำ0านื0&าแม,ปDงที่��อ0าเภอปากบ,อง  หั�วิยแม,ง�ด  ไหัลำไปบรรจับลำ0านื0&าแม,กวิงที่��เหันื�อ อ0าเภอดอยสัะเก@ด  ลำ0านื0&าแม,ที่า เก�ดจัากที่�วิเขาข;นืต้าลำ ไปบรรจับลำ0านื0&าแม,ปDงที่�� อ0าเภอปากบ,อง จั�งหัวิ�ดลำ0าพื้�นื  ลำ0านื0&าแม,ลำ�& ไหัลำจัากอ0าเภอลำ�&ข &นืไปที่างเหันื�อ ผ,านือ0าเภอบ�านืโฮ่�งไปบรรจับลำ0านื0&าปDงที่างด�านืต้ะวิ�นืต้กเฉ�ยงเหันื�อของ อ0าเภอจัอมที่อง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม,  ลำ0านื0&าวิ�ง เก�ดจัากรอยต้,อของที่�วิเขาข;นืต้าลำ ก�บที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ในืเขต้อ0าเภอวิ�งเหันื�อ ม�ควิามยาวิประมาณ ๓๐๐ ก�โลำเมต้ร ผ,านือ0าเภอแจั�หั,ม อ0าเภอเม�องลำ0าปาง อ0าเภอเกาะคา อ0าเภอสับปราบ อ0าเภอเถ�นื อ0าเภอแม,พื้ร�ก จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง แลำ�วิไปบรรจับลำ0านื0&าปDง ที่��

12

เหันื�ออ0าเภอบ�านืต้าก จั�งหัวิ�ดต้าก  ลำ0านื0&าวิ�งได�ร�บนื0&าจัากแควิต้,าง ๆ ที่��ไหัลำมาบรรจับค�อ  หั�วิยแม,สั;ก แลำะหั�วิยแม,สัาย เก�ดจัากที่�วิเขาข;นืต้าลำ ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�งที่��บร�เวิณใต้� อ0าเภอแจั�หั,ม จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ลำ0านื0&าต้;Sย ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�ง ในืเขต้ต้0าบลำสับต้;Sย จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ลำ0านื0&าแม,ต้อ เก�ดจัากที่�วิเขาข;นืต้าลำ ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�งในืบร�เวิณ อ0าเภอเกาะคา จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ลำ0านื0&าแม,ต้าลำ เก�ดจัากที่�วิเขาข;นืต้าลำ ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�งในืเขต้ อ0าเภอเกาะคา จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ลำ0านื0&าแม,จัาง เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�งในืบร�เวิณใต้�อ0าเภอเกาะคา จั�งหัวิ�ดลำ0าปาง  ลำ0านื0&ายม เก�ดจัากดอยข;นืยวิม ในืที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าที่,อนืต้ะวิ�นืต้ก ม�ควิามยาวิประมาณ ๕๐๐ ก�โลำเมต้ร  ไหัลำลำงใต้�ผ,านือ0าเภอปง อ0าเภอสัอง อ0าเภอเม�องแพื้ร, อ0าเภอสั�งเม,นื อ0าเภอลำอง อ0าเภอวิ�งช�&นื จั�งหัวิ�ดแพื้ร,  จัากช,วิงนื�&จัะไหัลำลำงสั�,ที่��ราบภาคกลำาง ผ,านือ0าเภอศึร�สั�ชนืาลำ�ย อ0าเภอสัวิรรคโลำก อ0าเภอกงไกรลำาศึ จั�งหัวิ�ดสั;โขที่�ย แลำ�วิไหัลำเข�าเขต้ จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ;โลำก ผ,านือ0าเภอบางระก0า ไหัลำเข�าเขต้จั�งหัวิ�ดพื้�จั�ต้ร ผ,านือ0าเภอสัามง,าม อ0าเภอโพื้ธ�ที่ะเลำ ไปบรรจับลำ0านื0&านื,านืที่�� อ0าเภอช;มแสัง จั�งหัวิ�ดนืครสัวิรรคI แควิที่��ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&ายม ในืภาคเหันื�อได�แก,  ลำ0านื0&าแม,คอนื เก�ดจัากภ�เขาผ�ปHนืนื0&า แลำ�วิไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&ายมในืบร�เวิณเหันื�อ อ0าเภอปง จั�งหัวิ�ดพื้ะเยา  ลำ0านื0&าแม,งาวิ เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าต้อนืใต้�ไหัลำผ,านือ0าเภองาวิ ไปบรรจับลำ0านื0&ายมบร�เวิณ เหันื�ออ0าเภอสัอง จั�งหัวิ�ดแพื้ร,  หั�วิยแม,ค0า เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าไหัลำผ,านื อ0าเภอร�องกวิาง ไปบรรจับลำ0านื0&ายม บร�เวิณเหันื�ออ0าเภอเม�องแพื้ร,  แควิที่��ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าวิ�งในืภาคกลำางได�แก,  ลำ0านื0&าฝั่ากระดานื เก�ดจัากดอยลำานืบร�เวิณบ�านืหั�วิยบ,อที่อง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&ายมที่��บ�านืปากคลำอง อ0าเภอเม�องสั;โขที่�ย  คลำองแม,ลำ0าพื้�นืธI เก�ดจัากดอยลำานืเขากรวิด เขานื0&าด�นื เขาแลำ�ง แลำ�วิไหัลำไปบรรจับ ลำ0านื0&ายมในืเขต้อ0าเภอเม�องสั;โขที่�ย  ลำ0านื0&านื,านื ต้�นืนื0&าเก�ดจัากดอยภ�แวิ ในืที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง แลำะได�ร�บนื0&าจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ก�บที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบางเก�อบต้ลำอดสัาย ที่0าใหั�เป)นืลำ0านื0&าใหัญ่, ม�ควิามยาวิ

13

ประมาณ ๖๐๐ ก�โลำเมต้ร ไหัลำผ,านื จั�งหัวิ�ดนื,านืในืเขต้อ0าเภอปHวิ อ0าเภอเม�อง ฯ อ0าเภอสัา ไหัลำเข�าเขต้จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ต้ถI ผ,านือ0าเภอที่,าปลำา อ0าเภอนื0&าปาด อ0าเภอเม�อง ฯ อ0าเภอต้รอนื อ0าเภอพื้�ช�ย ไหัลำเข�าเขต้จั�งหัวิ�ดพื้�ษณ;โลำก ผ,านือ0าเภอพื้รมพื้�ราม อ0าเภอเม�อง ฯ ไหัลำเข�าเขต้จั�งหัวิ�ดพื้�จั�ต้ร ผ,านือ0าเภอเม�อง ฯ อ0าเภอต้ะพื้านืหั�นื อ0าเภอบางม�ลำนืาก ไหัลำเข�าเขต้จั�งหัวิ�ดนืครสัวิรรคI ผ,านือ0าเภอช;มแสัง แลำะได�ลำ0านื0&ายมมาบรรจับ  ลำ0านื0&านื,านืม�แควิต้,าง ๆ ในืภาคเหันื�อไหัลำมาบรรจับ ได�แก,  ลำ0านื0&ายาวิ เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านื บร�เวิณใต้�อ0าเภอเม�องนื,านื  ลำ0านื0&ายาวิ เก�ดจัากดอยภ�คา ในืที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านื ที่��บร�เวิณเหันื�ออ0าเภอเม�องนื,านื  ลำ0านื0&าแม,สัม เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืที่��บร�เวิณใต้�อ0าเภอเม�องนื,านื  ลำ0านื0&าแม,สัา เก�ดจัากที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&าบร�เวิณใต้� อ0าเภอสัา  ลำ0านื0&าวิ�า เก�ดจัากดอยภ�คาในืที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านื ในืเขต้จั�งหัวิ�ดนื,านื  ลำ0านื0&าแหัง เก�ดจัากดอยผาสั��ง ไหัลำผ,านือ0าเภอนืานื�อย จั�งหัวิ�ดนื,านื ไปบรรจับลำ0านื0&านื,านืที่��บร�เวิณใต้� อ0าเภอสัา จั�งหัวิ�ดนื,านื แควิในืภาคกลำางที่��ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืได�แก,  ลำ0านื0&าปาด เก�ดจัากภ�ด�ในืที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืในืเขต้อ0าเภอนื0&าปาด จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ต้ถI  ลำ0านื0&าต้รอนื เก�ดจัากภ�สัอยดาวิ ในืที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านื บร�เวิณใต้�อ0าเภอต้รอนื จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ถI  คลำองคอร;ม เก�ดจัากภ�เขาพื้ลำ ง ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านื ในืเขต้อ0าเภอพื้�ช�ย จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ต้ถI ลำ0านื0&าแควินื�อย เก�ดจัากเขากรวิดในืที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณI ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืที่��วิ�ดเกาะ อ0าเภอเม�องพื้�ษณ;โลำก  ลำ0านื0&าวิ�งที่อง หัร�อคลำองที่,าลำ,อ เก�ดจัากที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณI ไหัลำผ,านือ0าเภอวิ�งที่อง ไปบรรจับลำ0านื0&านื,านื ที่��บร�เวิณเหันื�ออ0าเภอที่,าลำ,อ  คลำองที่,าหัลำวิง เก�ดจัากที่�วิเขาเพื้ชรบ�รณI ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืในืเขต้จั�งหัวิ�ดพื้�จั�ต้ร  ลำ0านื0&าพื้�จั�ต้ร เป)นืลำ0านื0&านื,านืเก,าอย�,ระหัวิ,างลำ0านื0&ายม แลำะลำ0านื0&านื,านื ปHจัจั;บ�นืแยกออกจัากลำ0านื0&านื,านืที่��บ�านืเศึรษฐ� ไปบรรจับลำ0านื0&ายมที่��บ�านื

14

คลำองลำานื อ0าเภอโพื้ธ�ที่ะเลำ จั�งหัวิ�ดพื้�จั�ต้ร  ลำ0านื0&ายม ไหัลำมาบรรจับลำ0านื0&านื,านืในืเขต้ต้0าบลำเกยช�ย อ0าเภอช;มแสัง จั�งหัวิ�ดนืครสัวิรรคI หนืองนื*+า และท�.ล%/มิ

            ในืภาคเหันื�อม�พื้�&นืที่��ที่��เป)นืก�นือ,างเป)นืที่��ก�กนื0&าอย�,หัลำายแหั,ง  สั,วินืใหัญ่,อย�,ที่างต้อนืเหันื�อของที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า  อย�,ในืเขต้จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย ที่��เป)นืหันืองนื0&าขนืาดใหัญ่,ม�ด�งนื�&       กุวิ3านืพะเยา  อย�,ในืเขต้ อ0าเภอพื้ะเยา เป)นืหันืองนื0&าขนืาดใหัญ่, กวิ�างประมาณ ๓ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๑๐ ก�โลำเมต้ร  เป)นืหันืองนื0&าที่��ร �บนื0&าจัากต้�นืลำ0านื0&าอ�ง ซึ่ �งไหัลำจัากที่�วิเขาเอาไวิ� แลำ�วิระบายออกไปต้ามลำ0านื0&าอ�งต้อนืลำ,าง       หนืองเล2งทราย  อย�,ในืเขต้อ0าเภอพื้านื จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย พื้�&นืที่��บร�เวิณต้อนืใต้�ของหันืองเลำ�งที่ราย ม�หันืองนื0&าขนืาดเลำ@กกวิ,าอย�,อ�ก ๒ แหั,ง ค�อ หันืองหั�า แลำะหันืองบ�วิ  ที่�&งหัมดนื�&อย�,ในือ,างบร�เวิณที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าก�บเขาอ�ด�วินื หันืองเลำ�งที่รายกวิ�างประมาณ ๑ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๑๐ ก�โลำเมต้ร ได�ร�บนื0&าจัากลำ0าธารต้,าง ๆ แลำ�วิระบายลำงสั�,ลำ0านื0&าปDง       หนืองหล/มิ  อย�,ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงแสันื จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย  เด�มเป)นืหันืองนื0&าขนืาดใหัญ่,มาก แต้,ปHจัจั;บ�นืม�สัภาพื้เป)นืหันืองต้�&นื ๆ ม�ขนืาดกวิ�างประมาณ ๔ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๙ ก�โลำเมต้ร พ�+นืท�.ราบ

15

            พื้�&นืที่��ราบในืภาคเหันื�อ เป)นืที่��ราบซึ่ �งอย�,ระหัวิ,างที่�วิเขาจั งเป)นืที่��ราบสั�ง แลำะไม,กวิ�างขวิางนื�ก ม�ลำ�กษณะเป)นืที่�องไม,ต้�ดต้,อก�บ พื้�&นืที่��ราบที่��นื�บวิ,าสั0าค�ญ่ ได�แก,       ท�.ราบส�งเชั�ยงใหมิ/ ต้�&งอย�,ภายในืกรอบที่�วิเขาซึ่ �งม�อย�,โดยรอบ  ม�ลำ�กษณะแคบแลำะยาวิต้ามแนืวิเหันื�อใต้�  ม�แนืวิที่�วิเขาก�&นื แบ,งออกได�เป)นื ๓ แถบค�อ  ท�.ราบล%/มิล*านื*+าฝาง  เป)นืที่��ราบผ�นืเลำ@ก ๆ กวิ�าง ประมาณ ๑๐ - ๒๐ ก�โลำเมต้ร  ยาวิประมาณ ๔๐ ก�โลำเมต้ร  อย�,ในืระหัวิ,างที่�วิเขาแดนืลำาวิในืหั�วิงดอยผ�าหั,มปก ดอยอ;,นืแลำะดอยเช�ยงดาวิที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ก�บดอยช�างแลำะที่�วิเขาข;นืต้าลำ ที่างด�านืต้ะวิ�นืออก  พื้�&นืที่��ลำาดเอ�ยงไปที่างที่�ศึต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงเหันื�อ ต้อนืกลำางม�ลำ�กษณะเป)นืแอ,งม�ลำ0านื0&าฝั่างไหัลำผ,านื จัากที่�ศึใต้�ไปที่างที่�ศึเหันื�อผ,านือ0าเภอฝั่างไปบรรจับลำ0านื0&ากก  ท�.ราบล%/มิล*านื*+าป6ง เป)นืพื้�&นืที่��ราบกวิ�างใหัญ่,ที่��สั;ดในืภาคเหันื�อ ม�บร�เวิณอย�,ในืเขต้สัองจั�งหัวิ�ดค�อ เช�ยงใหัม, แลำะลำ0าพื้�นื ม�ควิามยาวิประมาณ ๑๘๐ ก�โลำเมต้ร  กวิ�างประมาณ ๓๐ - ๕๐ ก�โลำเมต้ร  อย�,ระหัวิ,างดอยเช�ยงดาวิแลำะที่�วิเขาถนืนืธงช�ยในืหั�วิงดอยอ�นืที่นืนื แลำะดอยปางเก�Nยะที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ก�บที่�วิเขาข;นืต้าลำในืหั�วิงดอยผาจั�อ ดอยสัะเก@ด ดอยข;นืต้าลำ แลำะดอยฟิHนืม�า ที่างด�านืต้ะวิ�นืออก  ต้อนืกลำางของที่��ราบเป)นืแอ,งของลำ0านื0&า พื้�&นืที่��สั�งประมาณ ๓๐๐ เมต้ร แลำะลำาดเที่ลำงไปที่างด�านืที่�ศึใต้�  ท�.ราบล%/มิล*านื*+าแมิ/ง#ด เป)นืที่��ราบผ�นืเลำ@ก ๆ กวิ�างประมาณ ๑๐ - ๑๕ ก�โลำเมต้ร  ยาวิประมาณ ๖๐ ก�โลำเมต้ร  อย�,ระหัวิ,างเขาจัอมฮ่อดที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ก�บที่�วิเขาข;นืต้าลำ ที่างด�านืต้ะวิ�นืออกที่างต้อนืเหันื�อ บร�เวิณที่��อ0าเภอพื้ร�าวิ ต้อนื

16

กลำางเป)นืร,องนื0&าแม,ง�ด        ท�.ราบส�งล*าปาง  เป)นืที่��ราบสั�งม�ระด�บควิามสั�ง ประมาณ ๓๐๐ เมต้ร  เป)นืที่��ราบผ�นืเลำ@ก ๆ อย�,ระหัวิ,างที่�วิเขาข;นืต้าลำที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าที่างด�านืเหันื�อ  แลำะที่�วิเขาพื้ลำ งที่างด�านืต้ะวิ�นืออกเฉ�ยงใต้� บร�เวิณต้อนืกลำางม�ภ�เขาลำ�กโดด ๆ กระจัายอย�,ที่��วิไป ม�ควิามกวิ�างประมาณ ๕๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๖๐ ก�โลำเมต้ร อย�,ในืเขต้อ0าเภอหั�างฉ�ต้ร อ0าเภอเกาะคา อ0าเภอแม,ที่ะ แลำะอ0าเภอเม�องลำ0าปาง  ต้อนืกลำางของพื้�&นืที่��เป)นืร,องของลำ0านื0&าวิ�งซึ่ �งไหัลำจัากด�านืเหันื�อลำงใต้�       ท�.ราบส�งเชั�ยงราย  เป)นืที่��ราบสั�งม�ระด�บควิามสั�ง ประมาณ ๓๘๐ เมต้ร  ม�ที่�วิเขาลำ�อมรอบเก�อบที่;กด�านื  ที่างด�านืเหันื�อเป)นืที่�วิเขาแดนืลำาวิ ในืหั�วิงดอยต้;ง แลำะดอยจัางม;ม  ที่างด�านืต้ะวิ�นืต้กม�ดอยสัามเสั�า แลำะดอยช�าง ในืที่�วิเขาแดนืลำาวิ ที่างด�านืใต้�แลำะด�านืต้ะวิ�นืออกเป)นืแนืวิที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ในืหั�วิงดอยข;นืยวิม ภ�ผ &งกาด ภ�ผาแลำ แลำะภ�แก,งผาก  ที่��ราบสั�งเช�ยงรายแบ,งออกได�เป)นื ๓ แถบค�อ  ท�.ราบส�งแมิ/จู#นื เป)นืที่��ราบต้อนืเหันื�อสั;ดของประเที่ศึอย�,ในืเขต้ อ0าเภอแม,สัาย แลำะอ0าเภอแม,จั�นื ม�ควิามกวิ�าง ประมาณ ๓๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๓๕ ก�โลำเมต้ร  ม�ที่�วิเขาอย�,ที่างด�านืต้ะวิ�นืต้กค�อ ดอยจัางม;ม แลำะดอยสัามเสั�า ที่างด�านืที่�ศึใต้�ม�แนืวิดอยบ,อ ดอยนืางแลำ ก�&นืแยกออกจัากอ0าเภอเม�องเช�ยงราย  พื้�&นืที่��ที่างด�านืต้ะวิ�นืออก ลำาดลำงสั�,ลำ0านื0&านื,านื ลำ0านื0&าสับรวิก ลำ0านื0&าแม,กก แลำะลำ0านื0&าโขง  ท�.ราบอ*าเภูอเมิ�องเชั�ยงราย  เป)นืที่��ราบผ�นืเลำ@ก ๆ กวิ�างประมาณ ๒๐ - ๓๐ ก�โลำเมต้ร  ยาวิประมาณ ๔๕ ก�โลำเมต้ร  อย�,ระหัวิ,างดอยช�างที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก  ดอยบ,อแลำะดอยนืางแลำที่างด�านืเหันื�อ ก�บแนืวิดอยป;ยที่างด�านืต้ะวิ�นืออก ซึ่ �งก�นืที่��ราบพื้ะเยาออกไวิ�ที่างใต้�  ท�.ราบพะเยา  อย�,ระหัวิ,างแนืวิที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&า ซึ่ �งลำ�อมอย�,ที่�&ง ๓ ด�านื ค�อที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ด�านืต้ะวิ�นืออก แลำะด�านืใต้� ม�ช,องที่างผ,านืจัากลำ0าปาง เข�ามาได�เฉพื้าะที่างช,องประต้�ผาแหั,งเด�ยวิเที่,านื�&นื  สั,วินืที่างด�านืเหันื�อม�แนืวิดอยป;ย แลำะดอยอ�ด�วินื  ที่��ราบพื้ะเยาม�ควิามกวิ�าง ประมาณ ๑๕ - ๕๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๗๐

17

ก�โลำเมต้ร  อย�,ในืเขต้อ0าเภอพื้านื แลำะอ0าเภอพื้ะเยา  นือกจัากนื�&ย�งม�ที่��ราบแคบ ๆ ในืลำ;,มนื0&าแม,ลำาวิ อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัรวิย แลำะอ0าเภอเวิ�ยงปOาเปPา จั�วิหัวิ�ดพื้ะเยา ม�ควิามกวิ�าง ประมาณ ๕ - ๑๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๑๐๐ ก�โลำเมต้ร อย�,ในืหั;บเขาผ�ปHนืนื0&าซึ่ �งลำ�อมอย�,ที่�&งด�านืที่�ศึต้ะวิ�นืต้ก ที่�ศึต้ะวิ�นืออก แลำะที่�ศึใต้�       ท�.ราบส�งแพร/  เป)นืที่��ราบสั�งลำ;,มลำ0านื0&ายม แบ,งออกได�เป)นืสัองแถบค�อ  ท�.ราบส�งอ*าเภูอเมิ�องแพร/ อย�,ในืเขต้อ0าเภอสั�งเม,นื อ0าเภอเม�องแพื้ร, แลำะอ0าเภอร�องกวิาง จั�งหัวิ�ดแพื้ร,  ม�ควิามกวิ�าง ประมาณ ๒๐ - ๒๕ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๔๐ ก�โลำเมต้ร  อย�,ระหัวิ,างที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าที่างด�านืเหันื�อ ดอยพื้งที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก แลำะที่�วิเขาพื้ลำ ง อย�,ที่างด�านืต้ะวิ�นืออกแลำะด�านืใต้�  ท�.ราบอ*าเภูอลอง เป)นืที่��ราบผ�นืเลำ@ก ๆ กวิ�างประมาณ ๒๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๓๐ ก�โลำเมต้ร  อย�,ระหัวิ,างเขาผาคอที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก ที่�วิเขาผ�ปHนืนื0&าที่างด�านืเหันื�อ ดอยพื้งที่างด�านืต้ะวิ�นืออก แลำะที่�วิเขาพื้ลำ งที่างด�านืใต้�       ท�.ราบส�งนื/านื  เป)นืที่��ราบลำ;,มแม,นื0&านื,านื กวิ�างประมาณ ๕๐ ก�โลำเมต้ร ยาวิประมาณ ๘๐ ก�โลำเมต้ร อย�,ในืเขต้อ0าเภอสัา อ0าเภอเม�องนื,านื แลำะอ0าเภอปHวิ จั�งหัวิ�ดนื,านื  อย�,ระหัวิ,างดอยข;นืยวิมที่างด�านืต้ะวิ�นืออก แลำะที่�วิเขาพื้ลำ งที่างด�านืใต้�  นือกจัากนื�&ย�งม�ที่ �ราบแคบ ๆ อย�,ต้ามร�มลำ0านื0&า ป7าไมิ2และพ�ชัพ#นืธ% ์

            ภาคเหันื�อเป)นืภาคที่��ม�ปOาดงอย�,ที่��วิไป ต้�&งแต้,ในืพื้�&นืที่��ระด�บสั�ง อ�นืเป)นืพื้�&นืที่��ภ�เขา ที่��ราบบนืภ�เขา ลำงมาจันืถ งพื้�&นืที่��ราบลำ;,มนื0&าต้,าง ๆ

18

เป)นืปOาซึ่ �งม�ไม�ม�ค,ามากที่��สั;ดในืประเที่ศึ พื้�&นืที่��ที่0าไร,ที่0านืาม�อย�,เพื้�ยงเลำ@กนื�อย  ปOาในืภาคเหันื�อม�อย�,หัลำายประเภที่ด�วิยก�นืด�งนื�&       ป7าด�บ  ได�แก,  ป7าด�บเขา ม�อย�,ในืแถบพื้�&นืที่��ภ�เขาสั�ง ต้�&งแต้, ๑,๐๐๐ เมต้รข &นืไป สั,วินืมากจั งม�อย�,ต้ามแนืวิที่�วิเขาที่�&ง ๖ ที่�วิด�งที่��กลำ,าวิมาแลำ�วิ  พื้�นืธ;Iไม�หัลำ�กได�แก, ก0ายานื จั0าปาปOา จั0าป( ฯลำฯ นือกจัากนื�&จัะม�ไม�ประเภที่ไม�พื้; ,มเต้�&ย ๆ ปะปนือย�,ที่��วิไป  ป7าไมิ2สนื  ม�อย�,ในืแถบพื้�&นืที่��ภ�เขา ซึ่ �งม�ระด�บควิามสั�งระหัวิ,าง ๗๐๐ - ๑,๐๐๐ เมต้ร  ข &นืปะปนือย�,ก�บพื้วิกไม�ผลำ�ดใบต้,าง ๆ  ป7าดงด�บ  เป)นืปOาซึ่ �งม�อย�,โดยที่��วิไปที่�&งในืที่��ราบแลำะในืที่��สั�งไม,เก�นื ๑,๐๐๐ เมต้ร  พื้�นืธ;Iไม�สั0าค�ญ่ของปOาดงด�บได�แก,ไม�จั0าพื้วิกยาง ที่�&งยาวิขาวิ แลำะยางแดง ต้ะเค�ยนื กะบาก ไม�แดง ยมหัอม ฯลำฯ นือกจัากนื�&ย�งม�ไม�จั0าพื้วิกพื้�นืธ;Iเลำ@ก ๆ ช,วิยสัร�างควิามรกที่ บใหั�ปOา       ป7าไมิ2ผีล#ดใบ ที่��ม�อย�,ในืภาคเหันื�อ ได�แก,  ป7าไมิ2เบญจูพรรณีปนืส#กุ พื้�นืธ;Iไม�สั0าค�ญ่ ได�แก, ไม�จั0าพื้วิกประด�, ไม�แดง ไม�ต้ะแบก ไม�มะค,า (มากค,า) แลำะไม�จั0าพื้วิกพื้; ,ม  ป7าแดง  ม�มากในืแถบซึ่ �งเป)นืหั�นืแดง  ด�นืปนืที่ราย  พื้�นืธ;Iไม�สั0าค�ญ่ได�แก, ไม�จั0าพื้วิกพื้ลำวิง เหั�ยง เต้@ง ร�ง โมก ฯลำฯ เขตแดนื ชั/องทาง และท/าข2ามิ

           ภาคเหันื�อม�อาณาเขต้ต้�ดต้,อก�บ ต้,างประเที่ศึถ งสัามด�านื ค�อด�านืต้ะวิ�นืต้ก ด�านืเหันื�อ แลำะด�านืต้ะวิ�นืออก คงต้�ดต้,อภายในืประเที่ศึเพื้�ยงด�านืเด�ยวิเที่,านื�&นืค�อด�านืใต้�  พื้รมแดนืที่��ต้�ดต้,อก�บต้,างประเที่ศึม�สัองลำ�กษณะค�อ เป)นืเที่�อกเขา แลำะลำ0านื0&า  ที่�วิเขาที่��ใช�เป)นืพื้รมแดนื

19

ได�แก, ที่�วิเขาถนืนืธงช�ย แลำะที่�วิเขาแดนืลำาวิ (แดนืเม�อง) ก�นืพื้ม,าไวิ�ที่างด�านืต้ะวิ�นืต้ก  แลำะก�บร�ฐฉานืไวิ�ที่างด�านืเหันื�อ  ที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง (แดนืลำาวิหัลำวิง) ก�นืลำาวิไวิ�ที่างด�านืต้ะวิ�นืออก  สั,วินืที่��ใช�ลำ0านื0&าเป)นืเสั�นืเขต้แดนืม�อย�,ไม,มากนื�ก ได�แก, ลำ0านื0&าเมย แลำะลำ0านื0&าสัาลำะวิ�นื ก�นืเขต้แดนืไที่ยก�บพื้ม,า  ลำ0านื0&าโขงก�นืเขต้แดนืไที่ยก�บลำาวิ             ลำ�กษณะของเสั�นืก�&นืพื้รมแดนืที่�&งสัองแบบด�งกลำ,าวิ  บ�งค�บใหั�ม�การคมนืาคมต้�ดต้,อที่��สัะดวิกเฉพื้าะต้0าบลำ สั,วินืใหัญ่,จัะม�ลำ�กษณะเป)นืแคบๆ ซึ่ �งได�แก,ช,องที่างหัร�อช,องเขา  แลำะต้ามที่,าข�ามต้,าง ๆ       ชั/องทางออกุไปร#ฐฉานืและร#ฐกุระเหร�.ยง อย�,ในืเขต้จั�งหัวิ�ดแม,ฮ่,องสัอนื เช�ยงใหัม, เช�ยงราย สั,วินืมากเป)นืที่างในืช,องเขา หัร�อพื้�&นืราบระหัวิ,างภ�เขาม�ช,องต้,าง ๆ ค�อ          ชั/องทางห2วิยล-กุ หร�อฮ่/องล-กุ  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัาย จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย เป)นืที่างบนืพื้�&นืราบ  ชั/องทางแมิ/นื*+ากุกุ  อย�,ในืเขต้อ0าเภอฝั่าง จั�งหัวิ�ดเช�ยงใหัม, เป)นืช,องระหัวิ,างดอยสัามเสั�าก�บดอยผ�าหั,มปก  เป)นืช,องออกไปย�งเม�องสัาดในืร�ฐฉานื  ชั/องกุ�.วิร%/งดอยลาง  ในืช,องในืที่�วิเขาแดนืลำาวิที่างต้ะวิ�นืออก  ชั/องแมิ/มิ�งกุ�ง  อย�,ที่��เม�องแม,สัาวิ เม�องแม,อาย ผ,านืเข�าไปสั�,เม�องยอนืในืร�ฐฉานื  ชั/องดอยอ% /นื   อย�,ในืเขต้อ0าเภอฝั่าง เป)นืช,องที่างคนืเด�นื อย�,ที่างด�านืใต้�ของดอยอ;,นื เป)นืช,องที่างออกไปย�งก��วิผาวิอก ไปสั�,เม�องหัาง  ชั/องพงป7าแขมิ  อย�,ในืเขต้อ0าเภอฝั่าง  ที่างที่�ศึใต้�ของดอยอ;,นื ใช�ประโยชนืIได�เช,นืเด�ยวิก�บดอยอ;,นื   ชั/องหนืองหมิ�/ฮ่/อ หัร�อก��วิผาวิอก  อย�,ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงดาวิ เป)นืที่างคนืเด�นืต้�วิช,องอย�,หั,างเขต้แดนืเข�ามาประมาณ ๓๐ ก�โลำเมต้ร  ชั/องเมิ�องแหง  อย�,ในืเขต้อ0าเภอเช�ยงดาวิ อย�,ระหัวิ,างดอยถ�วิยก�บดอยสัามเวิ�ยง  ลำ�กษณะเป)นืที่างคนืเด�นืค,อนืข�างช�นื เป)นืช,องที่างไปย�งเม�องฝั่างได�       ชั/องทางในืเขตจู#งหวิ#ดแมิ/ฮ่/องสอนื  ม�อย�,เป)นืจั0านืวินืมากแหั,งด�วิยก�นืที่��สั0าค�ญ่ได�แก,  ชั/องดอยผีาเวิ�ยง  อย�,ในืเขต้อ0าเภอปาย  เป)นืช,องที่างบนืดอยผาเวิ�ยง  เป)นืช,องที่างคนืเด�นืจัาก อ0าเภอปายไปปาง

20

มะผ�า แลำะออกไปเม�องหัางได�  ชั/องบ2านืนืาป7าจูากุ  อย�,ในืเขต้อ0าเภอเม�อง ฯ เป)นืช,องที่างคนืเด�นืม�ลำ�กษณะลำาดช�นื  ชั/องบ2านืนื*+าออกุฮ่� เป)นืที่างคนืเด�นืจัากแม,ฮ่,องสัอนื ผ,านืบ�านืแม,สัวิยไปย�งบ�านืผวิ�ต้ก�ต้ ร�มนื0&าสัาลำะวิ�นื  ชั/องทางล*านื*+าปาย  เป)นืเสั�นืที่างคนืเด�นืเลำ�ยบลำ0านื0&าปาย ชั/องทางล*านื*+าสะอ�นื  เป)นืเสั�นืที่างคนืเด�นื อย�,ในืเขต้อ0าเภอข;นืยวิม  ชั/องข%นืแมิ/เงา  เป)นืเสั�นืที่างคนืเด�นื อย�,ในืเขต้อ0าเภอข;นืยวิม ผ,านืบ�านืแม,เงาเข�าสั�,พื้ม,า  ชั/องดอยเสาห�นื  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัะเร�ยง เป)นืที่างคนืเด�นื เป)นืช,องที่างต้อนืต้�นืลำ0านื0&าแม,ต้อบ (ไที่ย)

ก�บลำ0านื0&าแม,แสั (พื้ม,า)  ชั/องหมิ�  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัะเร�ยง เป)นืที่างคนืเด�นืไปย�งบ�านืวิาสันืา (ไที่ย) ซึ่ �งอย�,ต้�นืนื0&าแม,ปา (พื้ม,า)             ช,องที่างต้,าง ๆ ด�งกลำ,าวิมานื�& สั,วินืมากเป)นืช,องที่างข�ามที่�วิเขาแดนืลำาวิ แลำะที่�วิเขาถนืนืธงช�ย       ชั/องทางออกุไปประเทศลาวิ เป)นืช,องที่างในืเขต้จั�งหัวิ�ดเช�ยงราย แลำะจั�งหัวิ�ดนื,านืโดยที่��วิไปม�ลำ�กษณะเป)นืช,องเขา ซึ่ �งข�ามที่�วิเขาหัลำวิงพื้ระบาง (ภ�แดนืลำาวิหัลำวิง) ซึ่ �งม�ลำ�กษณะเป)นืเขาสั�นืปPานื ม�ช,องที่างที่��สั0าค�ญ่ค�อ  ชั/องห2วิยแถบ อย�,ในืเขต้ต้0าบลำนืาไร,หัลำวิง อ0าเภอที่;,งช�าง เป)นืที่างคนืเด�นืค,อนืข�างช�นืม�ขนืาดเลำ@ก  ออกไปย�งเม�องเช�ยงฮ่,อนื เช�ยงลำม แขวิงเม�องไชยะบ;ร�  ช,องหั�วิยที่รายแดง อย�,ในืเขต้ต้0าบลำงอบ เป)นืเสั�นืที่างคนืเด�นื จัากต้0าบลำแหัลำมงอบ - ลำ0านื0&านื,านื - บ�านืที่รายแดง ออกไปเม�องเช�ยงฮ่,อนื (แขวิงไชยะบ;ร�)  ชั/องกุ�.วิศาลา (ช,องหั�วิยโกรSนื)  อย�,ในืเขต้ต้0าบลำปอนื อ0าเภอที่;,งช�าง เป)นืที่างคนืเด�นื จัากลำ0านื0&านื,านืข &นืเขาสั�งไปย�งช,องก��วิศึาลำา  ออกไปเม�องเง�นื เม�องหังสัาในืประเที่ศึลำาวิ  ชั/องภู�ดาวิ  อย�,ในืเขต้ต้0าบลำบ,อเกลำ�อเหันื�อ อ0าเภอปHวิ ในืระหัวิ,างภ�สัามเสั�า ก�บภ�หัลำวิงพื้ระบาง  เป)นืช,องที่างคนืเด�นื จัากอ0าเภอปHวิ ต้0าบลำบ,อเกลำ�อเหันื�อผ,านืช,องภ�ดาวิไปย�งต้0าบลำเป(ยง แขวิงไชยะบ;ร�ของลำาวิ ชั/องเขาห�นืกุอง  อย�,ในืเขต้ต้0าบลำบ,อเกลำ�อใต้� อ0าเภอปHวิ อย�,ระหัวิ,างภ�หัลำวิงพื้ระบางก�บภ�ลำอ เป)นืที่างคนืเด�นื จัากอ0าเภอปHวิข &นืเขาไปบ�านืบ,อเกลำ�อใต้� บ�านืคอกวิ�วิ บ�านืบ,อหัลำวิง

21

ปากช,องเขาหั�นืกอง ไปสั�,อ0าเภอสัมาบ;ร� (เด�ม) ในืแขวิงไชยบ;ร�ของลำาวิ  ชั/องยอดห2วิยตอง (ช,องโปOงอ;,นื)  อย�,ในืเขต้ต้0าบลำหัมอเม�อง อ0าเภอเม�องนื,านื อย�,ระหัวิ,างภ�ป;ยก�บภ�ย�� เป)นืที่างคนืเด�นื คอนืข�างช�นื จัากอ0าเภอเม�องนื,านื บ�านืฝั่ายแก�วิ บ�านืม,องต้�Nด บ�านืนื0&าแก,นื หั�วิยนื0&าเต้�Nยม เลำาะไปต้ามลำ0าหั�วิย ๗ ก�โลำเมต้ร แลำ�วิเป)นืที่างบนืเขา ๑๐ ก�โลำเมต้ร  แลำ�วิแยกไปต้0าบลำหันืองแดง ที่างหันื �งไปบ�านืนื0&าปาย ถ งบ�านืโปOงอ;,นือ�กที่างหันื �ง แลำ�วิออกไปเม�องเป(ยง อ0าเภอสัมาบ;ร� แขวิงไชยบ;ร� ประเที่ศึลำาวิ  ชั/องศาลาต�นืตกุ   อย�,ในืเขต้ต้0าบลำมานื อ0าเภอเวิ�ยงสัา อย�,ระหัวิ,างภ�ย�ก�บภ�หัลำ�กหัม��นื เป)นืที่างคนืเด�นื จัากอ0าเภอเวิ�ยงสัา ถ งปากช,องที่างระยะ ๔๐ ก�โลำเมต้ร  ออกไปย�งบ�านืที่;,ง แขวิงปากลำายของลำาวิ  ชั/องกุ�.วินืกุแมิวิ  อย�,ในืเขต้ต้0าบลำเช�ยงของ อ0าเภอนืานื�อย อย�,ระหัวิ,างภ�หัลำ�กก�บภ�ร�ง เป)นืเสั�นืที่างจัากอ0าเภอนืานื�อย ไปลำ0านื0&านื,านื ระยะที่างประมาณ ๓๐ ก�โลำเมต้ร  แลำ�วิข &นืเขาไปย�งปากช,อง ระยะที่างประมาณ ๒๐ ก�โลำเมต้ร  แลำ�วิออกไปเม�องที่;,ง แขวิงปากลำายของลำาวิ       ท/าข2ามิล*านื*+าเมิย  เป)นืที่,าข�ามระหัวิ,างเขต้แดนืไที่ยก�บพื้ม,า  ที่��สั0าค�ญ่ม�อย�, ๒ แหั,งค�อ ที่,าข�ามที่,าสัองยาง ในืฤด�แลำ�งลำ;ยข�ามได� หันื�านื0&าต้�องใช�เร�อ  ท/าข2ามิบ2านืแมิ/ต/อ (แม,สัอด)  ลำ;ยข�ามได�ในืฤด�แลำ�ง       ท/าข2ามิล*านื*+าสาละวิ�นื (ดง)  เป)นืที่,าข�ามระหัวิ,างเขต้แดนืไที่ยก�บพื้ม,า ที่��สั0าค�ญ่ม�อย�, ๔ แหั,งค�อ  ท/าข2ามิผีาแดง  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัะเร�ยง ต้รงหัลำ�กเขต้แดนืที่�� ๑๕  ท/าข2ามิดอยกุองมิ�  อย�,ในืเขต้อ0าเภอเม�องแม,ฮ่,องสัอนื เป)นืที่างคนืเด�นื  ท/าข2ามิจู3อกุเนื�ยด  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัะเร�ยง  ที่างฝั่H� งพื้ม,าม�ถนืนืไปย�งผาป�นื แต้,ที่างฝั่H� งไที่ยเป)นืลำาดเขา ไม,ม�เสั�นืที่างคมนืาคม  ท/าข2ามิด/านืท/าผีาง  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัะเร�ยง ไปต้ามหั�วิยสัองแควิผ,านืที่,าผางไปย�งผาป�นืในืฝั่H� งพื้ม,า       ท/าข2ามิล*านื*+าแมิ/สาย  อย�,ในืเขต้อ0าเภอแม,สัาย ข�ามไปสั�,ต้0าบลำที่,าข�&เหัลำ@กของพื้ม,า ฤด�แลำ�งลำ;ยข�ามได�  ปHจัจั;บ�นืม�สัพื้านืคอนืกร�ต้ใช�ในืการ

22

คมนืาคมที่างบกได�เป)นือย,างด�       ท/าข2ามิล*านื*+าโขง  เนื��องจัากในืภาคเหันื�อม�ลำ0านื0&าโขงก�&นืพื้รมแดนื ระหัวิ,างไที่ยก�บลำาวิ จั งม�ที่,าข�ามที่��ใช�เป)นืประจั0าอย�,ไม,มากแหั,งที่��สั0าค�ญ่ม�อย�,เพื้�ยง ๒ แหั,งค�อ ท/าข2ามิอ*าเภูอเชั�ยงแสนื  เป)นืช,วิงที่��ลำ0านื0&าโขงม�ควิามกวิ�างไม,มากนื�ก ประมาณ ๕๐๐ เมต้ร ในืฤด�แลำ�งลำ;ยข�ามได�  ท/าข2ามิอ*าเภูอเชั�ยงของ  เป)นืช,วิงที่��ลำ0านื0&าโขงแคบเพื้ราะอย�ใกลำ�ภ�เขา ที่,าข�ามที่างฝั่H� งลำาวิม�ควิามลำาดมากกวิ,าฝั่H� งไที่ย ล*านื*+าท�.ใชั2เป<นืเส2นืทางคมินืาคมิ

            ภาคเหันื�อม�ลำ0านื0&าหัลำายสัายกระจัายอย�,ที่��วิพื้�&นืที่��  แต้,เนื��องจัากเป)นืลำ0านื0&าที่��ต้�นืนื0&า อย�,บนืเที่�อกเขาสั�ง ไหัลำมาต้ามซึ่อกเขาแลำะหั;บเขาแคบ ๆ ที่�องนื0&าจั งเต้@มไปด�วิยเกาะแก,ง กระแสันื0&าไหัลำแรงในืฤด�ฝั่นื  แลำะแหั�งขอดเป)นืช,วิง ๆ ในืฤด�แลำ�ง ที่0าใหั�ไม,อาจัจัะใช�ประโยชนืIเป)นืที่างคมนืาคม ที่างนื0&าได�ต้ลำอด จัะที่0าได�เฉพื้าะต้0าบลำแลำะเป)นืช,วิงสั�&นื ๆ การคมนืาคมที่างนื0&าเที่,าที่��ที่0าได�ม�ด�งนื�&   ล*านื*+ากุกุ  ไหัลำลำงลำ0านื0&าโขง ในืฤด�นื0&า นื0&าจัะที่,วิมฝั่H� งแลำะไหัลำเช��ยวิมาก สัามารถเด�นืเร�อจัากเช�ยงรายไปออกลำ0านื0&าโขงได�  ในืฤด�แลำ�งนื0&าเป)นืต้อนื ๆ ใช�เด�นืเร�อไม,ได�  ล*านื*+าสาละวิ�นื ใช�เด�นืเร�อได�เป)นืช,วิง ๆ  ล*านื*+าป6ง ไหัลำลำงสั�,ลำ0านื0&าเจั�าพื้ระยา โดยที่��วิไปม�เร�อเฉพื้าะถ��นืเร�ยกวิ,าแม,ปา ซึ่ �งข;ดจัากที่,อนืซึ่;งใช�เด�นืที่างในืฤด�นื0&า  สั,วินืในืฤด�แลำ�งใช�ได�เป)นืช,วิง ๆ ต้ามประวิ�ต้�ศึาสัต้รI พื้ม,าเคยใช�ลำ0านื0&าปDงขนืสั,งเสับ�ยงอาหัารแลำะย;ที่ธสั�มภาระที่างลำ0านื0&าปDง  ลำงมาที่0าสังครามก�บกร;งศึร�อย;ธยาหัลำายคร�&ง ในืฤด�ฝั่นืม�นื0&ามากแลำะไหัลำเช��ยวิ ระหัวิ,าง ระแหัง จั�งหัวิ�ดต้าก ถ งปากนื0&าโพื้ จั�งหัวิ�ด

23

นืครสัวิรรคI นื0&าลำ กประมาณ ๕ - ๑๕ เมต้ร เร�อยนืต้Iเด�นืได�ต้ลำอด  ก,อนืสัร�างเข��อนืภ�ม�พื้ลำเร�อโยงใช�เวิลำาเด�นืที่าง ประมาณ ๔ - ๕ วิ�นื จัากระแหัง ถ งเช�ยงใหัม,  ในืฤด�นื0&านื0&าจัะเช��ยวิ เร�อยนืต้Iเลำ@ก ๆ พื้อจัะแลำ,นืไปได�  การข�ามแก,งต้,าง ๆ ต้�องใช�ถ,อย�นืฝั่H� งช,วิยด�วิย  ระหัวิ,างปากนื0&าโพื้ ก0าแพื้งเพื้ชร แลำะต้าก  ม�เร�อเด�นืที่างข &นืลำ,องได�สัดวิก  ล*านื*+าวิ#ง  ใช�เด�นืเร�อระหัวิ,างจั�งหัวิ�ดลำ0าปาง ก�บปากนื0&าโพื้ได� แต้,เนื��องจัากม�เกาะแก,งมาก จั งไม,ใคร,นื�ยมใช�ก�นื คงใช�ได�เฉพื้าะเร�อขนืาดเลำ@ก แลำะใช�ในืฤด�ฝั่นืเที่,านื�&นื  ล*านื*+ายมิ  ในืฤด�แลำ�งเด�นืเร�อได�สัะดวิกจันืถ ง อ0าเภอสัวิรรคโลำก จั�งหัวิ�ดสั;โขที่�ย ในืฤด�นื0&าเร�อขนืาด ๕ - ๑๐ ต้�นื ในืฤด�นื0&าเด�นืได�ถ ง จั�งหัวิ�ดแพื้ร, เร�อโยงจัากปากนื0&าโพื้ถ งสั;โขที่�ย ใช�เวิลำา ๕ วิ�นื  ในืฤด�แลำ�งเร�อขนืาดเลำ@กเด�นืได�ถ งอ0าเภอเม�องสั;โขที่�ย  ล*านื*+านื/านื  ในืฤด�นื0&าเร�อกลำไฟิเด�นืได�ถ ง จั�งหัวิ�ดอ;ต้รด�ต้ถI ถ�าเป)นืเร�อขนืาด ๑๐ ต้�นื ก,อนืสัร�างเข��อนืสั�ร�ก�ต้�U สัามารถเด�นืที่างไปได�ถ งจั�งหัวิ�ดนื,านื ในืฤด�แลำ�งเร�อยนืต้Iขนืาดเลำ@ก เด�นืได�ถ งจั�งหัวิ�ดพื้�ษณ;โลำก ใช�เวิลำาเด�นืที่าง ๔ วิ�นื

24