2012-ci il - preslib.az · 2021. 3. 19. · Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (25 may 2012-ci il)

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsinin

PREZĠDENT KĠTABXANASI

───────────────────────────────────────────────────────

1

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin

nitqləri, çıxıĢları, müsahibələri və bəyanatları

2012-ci il

MÜNDƏRĠCAT

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin sosial-iqtisadi

inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası

keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (16 yanvar 2012-ci il).....

s. 5

-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (16 yanvar 2012-ci il)......................... s. 10

Ġsveçrənin Davos Ģəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiya keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev çıxıĢı (28 yanvar 2012-ci il)......................................

s. 17

Prezident Ġlham Əliyev Münxen Təhlükəsizlik Konfransının “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (3 fevral 2012-ci il).....................................

s. 20

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq

Rasmussenin mətbuata birgə bəyanatı: Prezident Ġlham Əliyevin

bəyanatı (15 fevral 2012-ci il).............................................................................................

s. 22

Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun abidəsinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyev çıxıĢı (21 fevral 2012-ci il).............................................................................

s. 24

Regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramının icrasının

üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (28 fevral

2012-ci il)..............................................................................................................................

s. 26

-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (28 fevral 2012-ci il).......................... s. 31

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Türkiyənin TRT televiziya kanalına müsahibəsi

(29 fevral 2012-ci il).............................................................................................................

s. 38

Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvilinin Azərbaycana rəsmi səfəri: Dövlət baĢçıları

mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

bəyanatı (6 mart 2012-ci il)...................................................................................................

s. 42

Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və

Xorvatiya prezidentlərinin mətbuat konfransı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin

bəyanatı (12 mart 2012-ci il).................................................................................................

s. 44

Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Bakıda Azərbaycan-

Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 mart 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 46

Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri: Ali qonağın Ģərəfinə:

Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 mart 2012-ci il)............................................................

s. 48

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin cənub bölgəsinə səfəri: Prezident Ġlham Əliyev

Astarada Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir (13 mart 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 49

Masallıda Gənclər Mərkəzi açılmıĢdır: Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak

etmiĢ, bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə görüĢmüĢdür: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin çıxıĢı (13 mart 2012-ci il)......................................................................................

s. 53

Bakıda Novruz bayramı münasibətilə ümumxalq Ģənliyi: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyev Ģənlikdə iĢtirak etmiĢdir. Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (19 mart

2012-ci il)..............................................................................................................................

s. 57

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammitində nitq

söyləmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (27 mart 2012-ci il)...................

s. 61

Nüvə təhlükəsizliyi məsələsi ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz:

Bu fikri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Koreya Respublikasının

nüfuzlu “Diplomacy” jurnalına müsahibəsində söyləmiĢdir (27 mart 2012-ci il)................

s. 63



───────────────────────────────────────────────────────

2

Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin Azərbaycan Respublikasına

rəsmi səfəri: Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı:

Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (30 mart 2012-ci il).......................................................

s. 65

Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢı olmuĢdur:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (3 aprel 2012-ci il).............................................................

s. 68

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Çexiyaya dövlət səfəri: Azərbaycan və Çexiya

prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı olmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin çıxıĢı (5 aprel 2012-ci il).......................................................................................

s. 73

Prezident Ġlham Əliyev Ağstafada yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət

və istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢ, ziyalılarla görüĢmüĢdür: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (12 aprel 2012-ci il).........................................................

s. 75

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün

sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası

keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (16 aprel 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 83

-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (16 aprel 2012-ci il).......................... s. 87

Bakıda BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə 28-ci regional

konfransı iĢə baĢlamıĢdır: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransın açılıĢ

mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (19 aprel

2012-ci il)..............................................................................................................................

s. 94

Nyu-Yorkda Prezident Ġlham Əliyevin adından Azərbaycanın BMT-yə üzv qəbul

olunmasının 20-ci ildönümü və 2012-2013-cü illər üçün BMT-nin Təhlükəsizlik

ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (3 may 2012-ci il).........................................

s. 97

Dövlətimizin baĢçısının sədrliyi ilə Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək

səviyyəli iclası keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (4 may

2012-ci il)..............................................................................................................................

s. 99

Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın Ģimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ zəlzələnin

nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində tanıĢ olmaq üçün

təbii fəlakət bölgəsində səfərdə olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin

çıxıĢı (9 may 2012-ci il)........................................................................................................

s. 102

Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ, ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü

və Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi münasibətilə təntənəli

mərasim keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir:

Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (10 may 2012-ci il)..............................................................

s. 104

28 May - Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul: Prezident Ġlham Əliyev rəsmi

qəbulda iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (25 may 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 108

Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin

çıxıĢı (25 may 2012-ci il)......................................................................................................

s. 113

Bakıda XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransı iĢə

baĢlamıĢdır: Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (5 iyun 2012-ci il)...............................................................

s. 115

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin

və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasının birinci

ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin giriĢ nitqi (20 iyun 2012-ci il)...............................................................................

s. 119

-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (20 iyun 2012-ci il)............................. s. 122

Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi təyinatlı hərbi təhsil

müəssisələrinin növbəti buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir

Azərbaycan Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir:

Prezident, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyevin nitqi (25 iyun 2012-ci il).............................

s. 128

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ġstanbulda Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq

TəĢkilatının 20 illik yubiley sammitində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham



───────────────────────────────────────────────────────

3

Əliyevin çıxıĢı (26 iyun 2012-ci il)....................................................................................... s. 131

Azərbaycan-Türkiyə sənədlərinin imzalanması: Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir

Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata birgə bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbayca Prezidenti

Ġlham Əliyevin bəyanatı (26 iyun 2012-ci il)........................................................................

s. 133

Bakıda Krans Montana Forumunun rəsmi açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyev

mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (29 iyun 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 136

Londonda keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək Azərbaycan

nümayəndə heyətini yolasalma mərasimi: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev

mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (3 iyul 2012-ci il)....................

s. 142

Avropa Ġttfaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuyun Azərbaycana rəsmi səfəri:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van

Rompuy mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (5 iyul

2012-ci il)……………………………………………………………………………………………..

s. 145

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının


keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (11 iyul 2012-ci il).........

s. 147

-Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin yekun nitqi (11 iyul 2012-ci il)............................. s. 151

Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri: Ali ordenlərlə təltif

olunma mərasimi (12 iyul 2012-ci il)...................................................................................

s. 158

Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və

Tacikistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyevin bəyanatı (12 iyul 2012-ci il)........................................................................

s. 159

Hacıqabul rayonunda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməli qoyulmuĢdur: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin çıxıĢı (16 iyul 2012-ci il)......................................................................................

s. 160

Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində “Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyevin çıxıĢı (29 iyul 2012-ci il).............................................................................

s. 163

ġeyxülislam müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə iftar süfrəsi açmıĢdır: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin çıxıĢı (14 avqust 2012-ci il)...................................................................................

s. 165

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Belarusa rəsmi səfəri: Azərbaycan və Belarus

prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

bəyanatı (28 avqust 2012-ci il)..........................................................................................

s. 168

London Yay Olimpiya Oyunları bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan sözün əsl mənasında

idman dövlətidir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya

Oyunlarında iĢtirak etmiĢ idmançılarla görüĢmüĢdür: Prezident Ġlham Əliyevin

nitqi (31 avqust 2012-ci il).................................................................................................

s. 169

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq

Rasmussenin birgə mətbuat konfransı: Prezident Ġlham Əliyevin bəyanatı (7 sentyabr

2012-ci il)..............................................................................................................................

s. 172

Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana iĢgüzar səfəri: Qəbələdə

Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclası

keçirilmiĢdir: Birgə mətbuat konfransı: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

bəyanatı (11 sentyabr 2012-ci il)........................................................................................

s. 175

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Fransaya iĢgüzar səfəri: Parisdə MEDEF-in üzvü

olan iĢ adamları ilə görüĢ: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

çıxıĢı (19 sentyabr 2012-ci il)..............................................................................................

s. 178

Prezident Ġlham Əliyev Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin açılıĢına həsr

olunmuĢ qəbulda iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyev qəbulda çıxıĢ etmiĢdir

(19 sentyabr 2012-ci il)........................................................................................................

s. 187

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin

dördüncü müĢavirəsində nitqi (21 sentyabr 2012-ci il).......................................................

s. 188



───────────────────────────────────────────────────────

4

M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının yeni tədris

kompleksinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə

iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı (26 sentyabr 2012-ci il).....

s. 195

Bakıda Ġkinci Beynəlxalq Humanitar Forum öz iĢinə baĢlamıĢdır: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyev Forumun açılıĢ mərasimində və plenar iclasında iĢtirak etmiĢdir:

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (4 oktyabr 2012-ci il)....................................

s. 198

Azərbaycan Prezident Ġlham Əliyevin Tərtər, Bərdə, Yevlax və Zərdab rayonlarına

səfəri: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Tərtərdə Gənclər Mərkəzinin açılıĢında

iĢtirak etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (7 oktyabr 2012-ci il)..............................

s. 203

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin

doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran vəzifələrə həsr

olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (10 oktyabr 2012-ci

il)...........................................................................................................................................

s. 205

- Prezident Ġlham Əliyevin yekun nitqi (10 oktyabr 2012-ci il)......................................... s. 210

Özbəkistan Prezidenti Ġslam Kərimovun Azərbaycana rəsmi səfəri: Azərbaycan və

Özbəkistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyevin bəyanatı (12 oktyabr 2012-ci il)................................................................

s. 216

Bakıda Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyevin nitqi (16 oktyabr 2012-ci il).......................................................

s. 218

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin

Sədri Bakir Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyevin bəyanatı (18 oktyabr 2012-ci il)................................................................

s. 221

Beyləqanda Aran və Yuxarı Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ

keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyevin giriĢ nitqi (28 oktyabr 2012-ci il)..............................................

s. 222

- Prezident Ġlham Əliyevin yekun nitqi (28 oktyabr 2012-ci il)........................................... s. 225

Bakıda görkəmli opera müğənnisi Bülbülün abidəsi açılmıĢdır: Azərbaycan Prezidenti

Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

çıxıĢı (1 noyabr 2012-ci il)...................................................................................................

s. 228

Bakıda “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan Beynəlxalq telekommunikasiya və

informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sərgi

ilə tanıĢ olmuĢdur (Prezident İlham Əliyev beynəlxalq jurnalist Bencamin Rahra

müsahibə vermişdir. 6 noyabr 2012-ci il)............................................................................

s. 230

Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyinə həsr olunmuĢ təntənəli

mərasim keçirilmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident

Ġlham Əliyevin nitqi (7 noyabr 2012-ci il)...........................................................................

s. 232

Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ təntənəli mərasim

keçirilmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir: Prezident

Ġlham Əliyevin nitqi (16 noyabr 2012-ci il).........................................................................

s. 236

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Sinqapura dövlət səfəri: Ali qonağın Ģərəfinə:

Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (21 noyabr 2012-ci il).........................................................

s. 242

Milli Olimpiya Komitəsində 2012-ci ilə yekun vurulmuĢ, idmançılara və məĢqçilərə

mükafatlar təqdim olunmuĢdur: Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak

etmiĢdir: Prezident Ġlham Əliyevin nitqi (18 dekabr 2012-ci il)..........................................

s. 244

Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu istifadəyə verilmiĢdir

Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir: Azərbaycan Prezidenti Ġlham

Əliyevin çıxıĢı (19 dekabr 2012-ci il)................................................................................

s. 248

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “Rossiya-24” telekanalına müsahibə vermiĢdir

(22 dekabr 2012-ci il)...........................................................................................................

s. 251



───────────────────────────────────────────────────────

5

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin

sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran vəzifələrə

həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir

Bakı, 16 yanvar (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə yanvarın

16-da Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və 2012-ci ildə qarĢıda duran

vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı iclası giriĢ nitqi ilə açdı.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

giriĢ nitqi

- Nazirlər Kabinetinin bugünkü toplantısında biz 2011-ci ilin yekunlarını müzakirə edəcəyik və əlbəttə,

2012-ci ildə görüləcək iĢlər haqqında fikir mübadiləsi aparacağıq. 2011-ci ildə ölkə qarĢısında duran bütün

sosial və iqtisadi vəzifələr uğurla icra edilibdir. Elə bir vəzifə yoxdur ki, icra olunmamıĢ qalsın. Yəni, nəzərdə

tutduğumuz bütün planlar həyatda öz əksini tapıb və beləliklə, 2011-ci ildə ölkəmizin uğurlu inkiĢafı davam

etmiĢdir.

Düzdür, bizdən asılı olmayan səbəblərə, neftin hasilatı aĢağı düĢdüyünə görə, ümumi iqtisadi

göstəricilər o qədər də böyük deyil, ancaq bu, bizi narahat etməməlidir və narahat etmir. Çünki

iqtisadiyyatımızın böyük hissəsi neft-qaz sektorunda formalaĢır və beləliklə, neft hasilatının aĢağı düĢməsi istər-

istəməz statistik göstəricilərə də təsir edir. Ancaq bir daha demək istəyirəm ki, bu templər bizi narahat etmir.

Çünki ölkə iqtisadiyyatının uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirən digər amillər, - bu gün bu barədə danıĢacağıq, - çox

müsbətdir. Bütövlükdə iqtisadi artım 0,1 faiz təĢkil etmiĢdir. Ancaq ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektoru 9,4

faiz artmıĢdır. Bu, gördüyümüz iĢlərin nəticəsidir. Çünki artıq bir neçə ildir ki, ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft

sektorunun inkiĢafı üçün praktiki addımlar atılır, proqramlar qəbul edilibdir, dövlət siyasəti də bu istiqamətdə

aparılır və beləliklə, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi üçün bütün gözəl imkanlar yaradılmıĢdır. Bunun

nəticəsidir ki, qeyri-neft iqtisadiyyatımız təxminən 10 faiz artmıĢdır. Nəzərə alsaq ki, qeyri-neft sektoru iĢ

yerlərinin yaradılmasında həlledici rol oynayır, əlbəttə ki, bu, həm iqtisadi, həm sosial inkiĢafa müsbət təsir

göstərir.

Sənaye istehsalı yenə də neft hasilatı aĢağı düĢdüyü üçün 5 faiz azalmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sənayemiz

11,1 faiz artmıĢdır. Bu çox gözəl göstəricidir. Onu göstərir ki, bir neçə il bundan əvvəl irəli sürdüyümüz

sənayeləĢmə təĢəbbüsləri artıq öz gözəl nəticələrini verməkdədir. Nəzərə alsaq ki, əvvəlki illərdə təməlini

qoyduğumuz müəssisələr bu il və gələn il istifadəyə veriləcək, görərik ki, gələcəkdə də qeyri-neft sənayesinin

inkiĢafı üçün çox gözəl imkanlar vardır. Ġnflyasiya birrəqəmli səviyyədə qalmıĢdır - 7,9 faiz. Bu, müsbət

göstəricidir. Ġnflyasiya birrəqəmli olduğu təqdirdə biz hesab edirik ki, bu, müsbət nəticədir. Əhalinin pul

gəlirləri isə 19,6 faiz artmıĢdır. Bu statistik göstəricilər əyani Ģəkildə göstərir ki, insanların rifah halı

yaxĢılaĢmıĢdır və beləliklə, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri arasındakı fərq kifayət qədər böyükdür. Əhalinin

pul gəlirləri 2,5 dəfə çoxdur. Bu, iqtisadi inkiĢafımızı göstərən əsas makroiqtisadi göstəricilərdir. Bununla

bərabər, biz 2011-ci ildə investisiya qoyuluĢu sahəsində rekord göstəriciyə nail ola bilmiĢik. Ġldən-ilə ölkə

iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi artmaqdadır, böyük templərlə artır. 2010-cu ildə 17,6 milyard

dollar investisiya qoyulmuĢdur. 2011-ci ildə isə ilk dəfə olaraq investisiyalar 20 milyard dollara bərabərdir.

Təkcə 2 il ərzində ölkə iqtisadiyyatına 37 milyard dollar vəsait qoyulmuĢdur. Əvvəlki dövrdəki investisiyaları

da əlavə etsək görərik ki, Azərbaycanda nə qədər böyük iĢlər görülür. Həm yerli, həm xarici investorlar ölkə

iqtisadiyyatına maraq göstərirlər. Xarici investorlar ölkəmizin uğurlu inkiĢafına bizimlə bərabər, bizim kimi

inanırlar. Eyni zamanda, əlbəttə ki, bu investisiyaların təĢkilində dövlət siyasəti həlledici rol oynayır.

Çünki dövlət investisiyaları kifayət qədər böyükdür, bu il də belə olacaqdır. Eyni zamanda, dövlət

tərəfindən investorları stimullaĢdırmaq üçün atılmıĢ addımlar da bəhrəsini verir. Ġyirmi milyard investisiyanın

13 milyardı daxili investisiyalardır, 7 milyardı isə xarici investorların vəsaitidir. Burada da deyə bilərəm ki, bu

tarazlıq, yəni, bu çəkilər nisbəti müsbətdir. Xarici investorlar Azərbaycana investisiyaların qoyuluĢunu davam

edirlər. Daxili investorlar, yerli iĢ adamları və Azərbaycan dövləti isə ölkəmizin hərtərəfli, ĢaxələndirilmiĢ

inkiĢafı üçün nə lazımdırsa onu edirlər.

2011-ci ildə böyük investisiya proqramımız icra edilmiĢdir və dediyim bu rəqəmlərin böyük hissəsi

dövlət hesabına təĢkil edilmiĢdir, valyuta ehtiyatlarımız artmıĢdır. Ġlk dəfə olaraq Azərbaycanın bütün valyuta

ehtiyatları 40 milyard dollar səviyyəsinə çatmıĢdır. Ġndiki məlumata görə bizim 41 milyard dollar vəsaitimiz

vardır. Bu, bizim strateji ehtiyatlarımızdır. Biz bu ehtiyatların idarə edilməsindən gəlir götürürük. Növbəti dövr



───────────────────────────────────────────────────────

6

üçün yeni konsepsiya hazırlanmıĢdır və biz valyuta ehtiyatlarımızı daha da çoxĢaxəli formada idarə etməliyik.

Bu məsələ ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir.

Sosial sahədə bizim siyasətimiz uğurla davam etmiĢdir, 2011-ci ildə maaĢlar, pensiyalar artırılmıĢdır.

900 minə yaxın pensiyaçının təqaüdü təxminən 40 faiz artmıĢdır və bu da sosial siyasətimizin əsas

istiqamətlərindən biridir. Ġnsanların rifah halı yaxĢılaĢır, ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayı 120 min təĢkil

edir. Bu da onu göstərir kĠ, hələ öz maliyyə vəziyyətini yaxĢılaĢdıra bilməyən ailələrə dövlət daim diqqət

göstərir və hər bir ailəyə orta hesabla ayda 106 manat müavinət verilir.

Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün bir daha bildirmək istəyirəm, - dediyim və gətirdiyim rəqəmlər onu çox

gözəl əks etdirir, - biz bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə sadiqik, bu prinsipləri rəhbər tuturuq. Eyni zamanda, biz

sosial siyasətdə də çox uğurla addımlar atırıq və sosialyönümlü dövlətin yaradılması istiqamətində çox böyük

uğurlara nail olmuĢuq.

Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi hazırda təqribən 180-190 dollar səviyyəsindədir. Orta maaĢ 460

dollara yaxındır. Deyə bilərəm ki, MDB məkanında bu, çox gözəl göstəricidir. Ancaq əlbəttə ki, bu bizi tam

Ģəkildə qane edə bilməz. Növbəti illərdə görüləcək tədbirlər, həm ayrılacaq vəsait, həm yaradılacaq yeni iĢ

yerləri, həm də apardığımız uğurlu investisiya siyasətimiz bizə kömək edəcəkdir. Əlbəttə ki, həm maaĢlar, həm

pensiyalar daha da artmalıdır və artacaqdır.

Beləliklə, bu sahədəki iĢlər çox müsbətdir. Sosial obyektlərin tikilməsi prosesi davam etmiĢdir. Heç bir

layihədə yubanma olmamıĢdır. Bəzi hallarda, - yəni, bu da bir yenilikdir, - müvafiq qurumlar müəyyən

layihələrə ayırdığımız vəsaitdən vaxtında istifadə edə bilməmiĢlər. Əlbəttə ki, biz builki investisiya

proqramımızda bu amili nəzərə almalıyıq, bu qüsurları aradan qaldırmalıyıq. Ancaq bunun səbəbi ondan

ibarətdir ki, bizim 2011-ci il üçün o qədər böyük planlarımız olmuĢdur ki, bəzi hallarda dövlət qurumları və

onlarla bərabər iĢləyən Ģirkətlər bu həcmi icra edə bilmirlər. Vaxt var idi ki, hansısa iĢi görmək üçün vəsaitimiz

yox idi. Ġndi isə vəsaitimiz var, ancaq əfsuslar olsun ki, bəzi hallarda bu vəsaitin düzgün istifadə edilməsi

sahəsində müəyyən problemlər yaranır. Biz bu problemləri bilirik və bu il, ondan sonrakı illərdə bu vəziyyəti

yaxĢılaĢdırmaq üçün daha da ciddi tədbirlər görəcəyik.

Ölkəmizdə səhiyyə ocaqlarının, məktəblərin tikintisi, təmiri davam etmiĢdir. 33 səhiyyə ocağı, 60-a

yaxın məktəb tikilmiĢ və təmir edilmiĢdir, 4 olimpiya idman kompleksi, mədəniyyət ocaqları tikilir və təmir

edilir. Yəni, biz bu quruculuq iĢlərini hər yerdə, o cümlədən bölgədə görürük. Bölgədəki vəziyyət yaxĢılaĢır,

Ģəhərlərimiz gözəlləĢir, abadlaĢır. 2011-ci ildə 94 min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onun da 73 mini daimi iĢ

yeridir. Bütövlükdə biz iĢsizliyə qarĢı proqramı icra etməyə baĢlayandan sonra – 2003-cü ildən bu günə qədər 1

milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda Azərbaycanda iĢsizliyin səviyyəsi 2011-ci ildə daha da aĢağı

düĢmüĢdür və bu rəqəm 5,4 faizdir. HəmiĢə iĢsizliklə bərabər gedən yoxsulluğun səviyyəsi isə yenə də aĢağı

düĢərək 7,6 faiz təĢkil etmiĢdir. Bu göstəricilər həm müsbətdir, həm də ümidvericidir. Biz bilirik ki, 2012-ci il

də bizim üçün uğurlu olacaqdır. Biz bu gün 2012-ci ildə görüləcək iĢlər haqqında danıĢacağıq.

2011-ci ildə xarici siyasətdə çox yaddaqalan və tarixi hadisələr baĢ vermiĢdir. Azərbaycan BMT

Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Bu, bizim böyük siyasi qələbəmizdir. Bu qələbə müstəqilliyimizin 20

illik yubileyinə təsadüf etmiĢdir. Bu da rəmzi xarakter daĢıyır. 20 il ərzində Azərbaycan dünya xəritəsində

nəinki özünə layiq yerini tuta bilmiĢdir, dünya birliyinin mütləq əksəriyyətinin rəğbətini, hörmətini, inamını

qazana bilmiĢdir. Əks təqdirdə heç vaxt 155 ölkə Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləməzdi. 155 ölkənin

etimadını, inamını qazanmaq çox çətin və eyni zamanda, məsuliyyətli iĢdir. Azərbaycanın uğurlu siyasəti,

müstəqil siyasətimiz, prinsipial mövqeyimiz, etibarlı tərəfdaĢ kimi özümüzü təqdimetmə imkanlarımız bax, bu

vəziyyətə gətirib çıxarmıĢdır. Biz bu qələbəni rəqabət Ģəraitində əldə edə bilmiĢik və növbəti iki il ərzində

dünyanın bir nömrəli, ən mötəbər təĢkilatında üzv kimi öz prinsipial mövqeyimizi göstərəcəyik. Mən bu barədə

artıq demiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, biz bu qurumda ilk növbədə ədaləti müdafiə edəcəyik. Buna böyük

ehtiyac vardır. Ədalət bəzi hallarda pozulur, beynəlxalq hüquq normalarına hörmətsizlik edilir, onlara riayət

edilmir. Azərbaycan öz imkanları daxilində ədaləti və beynəlxalq hüququ bu mötəbər təĢkilatda müdafiə edəcək,

əlbəttə ki, bizim üçün ən ağrılı problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsini də daim

gündəlikdə saxlayacaqdır.

Bir daha demək istəyirəm ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmağımız bizim tarixi qələbəmizdir. Biz

haqlı olaraq fəxr edirik ki, bu qələbəyə nail ola bilmiĢik. Eyni zamanda, bu qələbə bizim məsuliyyətimizi də

artırır və biz bu məsuliyyətə hazırıq.

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli iĢində əfsuslar olsun ki, 2011-ci ildə heç

bir nəticə olmamıĢdır. Bunun yeganə və baĢlıca səbəbi Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyidir, danıĢıqlarda

qeyri-səmimi davranıĢıdır. Faktiki olaraq danıĢıqların pozulmasına, yaxud da ki, dondurulmasına Ermənistan

tərəfi çox çalıĢmıĢdır. DanıĢıqlar əlbəttə ki, iki tərəfin iĢtirakını tələb edir. Bir tərəf əgər danıĢıqlardan bu və ya



───────────────────────────────────────────────────────

7

digər formada boyun qaçırmaq istəyirsə, digər tərəfin imkanları da məhdudlaĢır. Ancaq deyə bilərəm ki, 2011-ci

ildə danıĢıqlar prosesində, bu məsələyə dair beynəlxalq qüvvələrin münasibətində müsbət hallar olmuĢdur. Biz

bunu inkar edə bilmərik. Deyə bilərəm ki, onlardan ən önəmlisi odur ki, üç həmsədr ölkə status-kvonun

qəbuledilməz olduğunu bəyan etmiĢdir. Bu, birinci bəyanatdır, yəni bundan əvvəlki illərdə belə bəyanatlar

verilmirdi. Bu bəyanat ədalətli bəyanatdır. Əlbəttə ki, status-kvo dəyiĢdirilməlidir və ümidverici bəyanatdır.

Əgər bu bəyanatdan sonra həmsədr ölkələrin konkret təklifləri, addımları, hərəkətləri olarsa, münaqiĢəni tezliklə

həll etmək mümkün olacaqdır. Əgər bu bəyanat sadəcə olaraq bəyanat kimi qalacaqsa, onda danıĢıqların

perspektivləri ümidverici olmayacaqdır.

Bu münaqiĢənin həllinin iki yolu var: danıĢıqlar yolu və hərb yolu. Üçüncü yol yoxdur. Bu münaqiĢə

dondurulmuĢ münaqiĢə deyildir və olmayacaqdır. Əgər kimsə fikirləĢirsə ki, danıĢıqlarda əsas məsələ

müharibənin qarĢısını almaqdır, mən bununla razı deyiləm. Biz də müharibə istəmirik. Kim müharibə istəyər?

Özü də bu qədər böyük uğurlara nail olan Azərbaycan dövləti. Ancaq o demək deyil ki, danıĢıqlar prosesi

kənarda qalacaq və bütün səylər müharibənin baĢlanmamasına yönəldiləcəkdir. Bu olmayacaqdır! Mən nə üçün

bunu deyirəm? Çünki 2011-ci ildə həmsədrlər tərəfindən, xüsusilə ilin ikinci yarısında biz daha çox etimad

tədbirlərinin gücləndirilməsinə, atəĢkəs rejiminin pozulmamasına yönələn hərəkətləri və təĢəbbüsləri görmüĢük,

nəinki danıĢıqların mahiyyətinə yönələn diqqəti. Biz də istəmirik ki, müharibə olsun. Ancaq bunun yolu var. O

yol da hamıya bəllidir. Biz əvvəlki dövrdə də bəyan etmiĢik ki, 2009-cu ilin sonunda ATƏT-in xarici iĢlər

nazirlərinin toplantısında iki tərəfə verilmiĢ təkliflərə prinsip etibarilə razılığımızı vermiĢik. Bu prinsipləri biz

yox, həmsədrlər ortaya qoymuĢlar. Əgər o prinsiplər hələ də qüvvədədirsə, onda bu münaqiĢə öz həllini tapa

bilər. O prinsiplər haqqında mən ictimaiyyətə kifayət qədər məlumat vermiĢəm. Sadəcə olaraq bir daha əsas

məqamları təkrarlamaq istəyirəm. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü Ģübhə altına qoyulmur, Azərbaycan

vətəndaĢları iĢğal edilmiĢ bütün torpaqlara qayıdırlar və gələcəkdə Dağlıq Qarabağın statusu haqqında qeyri-

müəyyən vaxtda qeyri-müəyyən formada təkliflər irəli sürüləcəkdir. Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, Azərbaycan

dövlətinin razılığı olmadan Dağlıq Qarabağa heç bir status verilə bilməz. Bu da təbiidir ki, Azərbaycan dövləti

və xalqı heç vaxt Dağlıq Qarabağa Azərbaycanın kənarında heç bir statusa razılıq verə bilməz və

verməyəcəkdir. Prinsiplər bundan ibarətdir. Biz danıĢıqları bu prinsiplər əsasında davam etdirməyə hazırıq və

əgər qarĢı tərəf də belə addımlar atarsa məsələ tezliklə öz həllini tapa bilər. Bununla bərabər, o da heç kimə sirr

deyil ki, biz hərbi gücümüzü artırırıq və artıracağıq. 2010-cu ildə bu rəqəmləri mən dəqiq xatırlayıram, baĢqa

rəqəmləri də xatırlayıram. Amma bu rəqəmləri yaddaĢımda xüsusilə dəqiq saxlayıram – 2011-ci ildə hərbi

məsələlərə 3 milyard 413 milyon dollar xərclənmiĢdir, 2012-ci ildə 3 milyard 474 milyon. Yəni, təxminən eyni

rəqəmdir. Ġki ildə görün, biz ordu quruculuğuna nə qədər böyük vəsait sərf edirik. Əvvəlki dövrdəki vəsaiti də

əlavə etsək, biz də görərik və hamı da görər ki, bu gün Azərbaycan ordusu böyük imkanlara malikdir. Biz

bölgədə ən güclü orduya malikik, maddi-texniki təchizat yüksək səviyyədədir, ən müasir silahlar, texnikalar,

döyüĢ helikopterləri, döyüĢ təyyarələri, raketlər, artilleriya qurğuları, - hamısını sadalamaq çətindir, - alınır və

bizimlə hərbi sahədə əməkdaĢlıq edən ölkələrin coğrafiyası da geniĢlənir. Eyni zamanda, Azərbaycanda istehsal

olunan hərbi məhsulların sayı və çeĢidi artmaqdadır. Biz 600-ə yaxın çeĢiddə hərbi məhsul istehsal edirik. Yəni,

bu gün Azərbaycan ordusu böyük qüvvədir və biz bu qüvvədən lazım olan halda istifadə edə bilərik və

edəcəyik.

QarĢı tərəf də bunu bilir. Ona görə də bizdə olan məlumata görə, qarĢı tərəfdə - Ermənistanda

Azərbaycanın hərbi imkanları ilə əlaqədar böyük təlaĢ və təĢviĢ vardır. Biz bu məlumatları müxtəlif

mənbələrdən alırıq və bizim imkanlarımıza cavab vermək üçün onların heç bir imkanı yoxdur. Necə ki, BMT

Təhlükəsizlik ġurasına seçkilərdə onlar döyüĢ meydanından qaçmıĢlar. Çünki bilirsiniz ki, vaxtilə, yəni əvvəlki

dövrdə Ermənistan da orada namizəd idi. Sonra sakitcə oradan çəkildilər. Çünki bilirdilər ki, Azərbaycanla

mübarizə apara bilməyəcəklər. Eləcə də biz əsl döyüĢ meydanından da onların qaçmalarını dəfələrlə görmüĢük.

Onlara aid olmayan torpaqlardan öz xoĢları ilə çıxsınlar və beləliklə, sülh bərpa oluna bilər.

Bizim hərbi potensialımız daha da artmalıdır. Biz indi hərbi xərcləri yüksək səviyyədə saxlayırıq. Müqayisə

üçün deyə bilərəm ki, Ermənistanın ümumi xərcləri 2 milyard dollardır. Bizim hərbi xərclərimiz ondan

təxminən 2 dəfə çoxdur. Yəni, bu, artıq reallıqdır. Ġllər keçdikcə bu fərq daha da artacaq, Azərbaycanın hərbi

gücü artacaqdır. Hazırda imzalanmıĢ kontraktların icrası nəticəsində indi demək istəmirəm, amma bizim döyüĢ

qabiliyyətimiz əhəmiyyətli dərəcədə artacaqdır və məsələnin həlli üçün biz az itkilərlə daha da böyük uğurlar

əldə edə bilərik. Ancaq yenə də deyirəm, Azərbaycan sülhsevər dövlətdir. Biz çalıĢırıq ki, məsələ sülh yolu ilə

həll olunsun. Ancaq onu da bilirik ki, hər il və hər ay bizi qələbəyə yaxınlaĢdırır. Hər il və hər ay Azərbaycan

daha da güclü, Ermənistan daha da gücsüz olur.

2011-ci ildə xarici siyasətlə bağlı digər təĢəbbüslər də çox müsbət olmuĢdur, tərəfdaĢlarımızın sayı

artmaqdadır. Həm mənim xarici səfərlərim, həm xarici qonaqların - dövlət, hökumət baĢçılarının Azərbaycana



───────────────────────────────────────────────────────

8

səfərləri xarici siyasətimizin nə qədər uğurlu olduğunu göstərir. Bu təmaslar bu il də davam edəcəkdir. Yenə də

deyirəm, Azərbaycan dünyada çox etibarlı tərəfdaĢ kimi tanınır və bu il əlavə təĢəbbüslər, yeni təĢəbbüslər irəli

sürüləcəkdir.

2011-ci il Azərbaycanda “Turizm ili” elan edilmiĢdir. “Turizm ili” ərzində bu sahəyə daha da böyük

diqqət göstərilmiĢdir. Biz Azərbaycanı müasir, yüksək səviyyəli və elitar turizm mərkəzinə çevirməliyik. Mən

dünya turizm xəritəsində Azərbaycanın yerini belə görürəm. Beynəlxalq qurumlarla əlaqələrimiz güclənir.

Müxtəlif tədbirlər keçirilmiĢdir. Bizim gözəl, təbii Ģəraitimizlə tanıĢ olmaq üçün gələnlərin sayı da artmaqdadır.

Keçən il təkcə Bakıda beĢulduzlu 3 mehmanxana açılmıĢdır. Bu il ən azı yenə də Bakıda beĢulduzlu 3 yeni

mehmanxana açılacaqdır. Bölgələrdə də bu proses gedir. Ġndi bölgələrdə beĢulduzlu mehmanxanalar tikilir, ən

azı 4-ü tikilir. Ən vacib turizm mərkəzlərinə özüm baĢ çəkirəm, vəziyyətlə tanıĢ oluram.

ġahdağ Turizm Kompleksi bu il istifadəyə veriləcəkdir. Bu da dünya miqyasında nadir xizək kurortu

olacaqdır. Mən hesab edirəm ki, dünyanın ən gözəl xizək mərkəzlərindən biri olacaqdır. Çünki dünyanın ən

gözəl yerlərində olan müsbət təcrübəni biz ora gətiririk, tətbiq edirik. Yəni, 2011-ci ili “Turizm ili” elan

etməyimiz də hesab edirəm ki, düzgün addım idi.

2011-ci ildə gördüyümüz bütün iĢləri burada sadalamaq üçün bir neçə saat vaxt lazım olacaqdır. Sadəcə

olaraq, mən əsas məqamları bu gün ifadə edirəm. Vacib məsələlərdən biri də ondan ibarətdir ki, biz keçən il

Azərbaycan Gəncliyi Proqramını qəbul etmiĢik. Bu, çox konkret proqramdır. Yəni, bu, sadəcə olaraq formal

xarakter daĢımır. Proqramın bütün müddəaları konkret nəticələrə gətirib çıxaracaqdır. Gənclər Fondu

yaradılıbdır. Ġndi orada təĢkilatlanma prosesi gedir. Bu proses baĢa çatan kimi dövlət tərəfindən Gənclər

Fonduna ilkin vəsaiti ayıracağıq ki, bu vəsaitdən səmərəli Ģəkildə istifadə edilsin, maksimum sayda gənclərimiz

müxtəlif layihələrə cəlb olunsunlar. Bu fond qrantlar verəcək, müxtəlif proqramlar üzrə vəsait ayıracaqdır.

Əlbəttə ki, bu fondun fəaliyyəti haqqında danıĢmaq bəlkə bir qədər tezdir. Ancaq əlbəttə, biz bilirik ki, əsas

istiqamətlər hansılar olmalıdır. Bu fondun hesabına və əlbəttə ki, dövlət vəsaiti hesabına biz daha da böyük

sayda gəncləri quruculuq iĢlərinə cəlb etməliyik. Gənclərdə çox böyük potensial, böyük enerji vardır,

vətənpərvərlik hissləri çox yüksəkdir. Hər bir vətəndaĢ kimi, onlar da istəyirlər ki, ölkə üçün yaxĢı iĢlər

görsünlər. Bu fondun və digər formatların hesabına biz gəncləri quruculuq iĢlərinə daha da fəal cəlb edəcəyik.

Qeyd etməliyəm ki, hazırda fəaliyyət göstərən Elmin ĠnkiĢaf Fondunun təcrübəsi də çox müsbətdir.

Yəni, bu fondun xətti ilə müxtəlif proqramların icrasında, o cümlədən gənclər, gənc alimlər də çox fəal iĢtirak

edirlər. Gənclər Fondu da fəaliyyətini bu səpkidə, yəni, bu istiqamətdə aparmalıdır.

2011-ci ildə enerji sahəsində yaxĢı iĢlər görülübdür. Bu, iqtisadiyyatımızın aparıcı sahəsidir. Bu gün də

belədir, sabah da belə olacaqdır. Bu sahəyə daim böyük diqqət göstərilməlidir. Yeni elektrik stansiyalarının

fəaliyyətə baĢlaması, yeni stansiyaların təməl daĢının qoyulması, neft-qaz sahəsində görülən iĢlər, - alternativ

bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması sahəsində aparılan iĢlər, - bütün bunlar göz qabağındadır. 2011-ci

ildə bunları biz etmiĢik, bu iĢləri biz görmüĢük.

Azərbaycanın zəngin qaz potensialının dünya bazarlarına çıxarılması üçün 2011-ci ildə çox vacib

hadisələr baĢ vermiĢdir. Bir neçə il ərzində üzərində iĢlədiyimiz tranzit məsələləri öz həllini tapmıĢdır. Böyük

Azərbaycan qazı üçün demək olar ki, indi qapılar, tranzit yolları açılır. Bu, ölkə iqtisadiyyatına, neft-qaz

sektoruna əlavə investisiyaların gətirilməsinə imkan verəcəkdir. Bu investisiyalar on milyard dollarla

ölçüləcəkdir. Əlbəttə ki, yeni iĢ yerləri, yeni iĢ həcmləri açılacaqdır. Yerli Ģirkətlər indi bu iĢlərə daha

hazırlıqlıdırlar, nəinki 1990-cı illərdə. Çünki 1990-cı illərdə bizdə demək olar ki, elə çox ciddi Ģirkətlər də yox

idi. Ġndi, o cümlədən neft-qaz sektorunda görülən iĢlər hesabına Azərbaycanda sahibkarlar daha da

güclənmiĢdir. ĠnĢaat, enerji, istehsal sahələrində bizim böyük imkanlarımız, texnoparklarımız vardır. Ġndi neft-

qaz sənayesində istənilən vacib məhsulları, boruları, digər məhsulları özümüz istehsal edirik. Yəni ki, bu o

deməkdir ki, veriləcək sifariĢlərdə daha çox Azərbaycan Ģirkətləri iĢtirak edəcəklər və büdcəmizə daha çox

vergilər ödəyəcək, daha çox iĢ yerləri açacaqlar. Əlbəttə ki, bu zəncirvarı reaksiya hər bir sahəyə öz müsbət

təsirini göstərəcəkdir.

Yəni, biz 2011-ci ildə bu vacib hədəfə çata bilmiĢik. Tranzit məsələləri həll olunub. 2011-ci ildə yeni

böyük qaz yatağı aĢkarlanıb. “AbĢeron” qaz yatağında uğurlu kəĢfiyyat iĢləri aparılmıĢdır. Ġlkin məlumatlara

görə “AbĢeron” yatağında 350 milyard kubmetr qaz ehtiyatları vardır. Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti öz gücü

hesabına 2011-ci ildə “Ümid” yatağını aĢkar etmiĢdir. Orada da təxminən həcm eynidir. Bu, bizim qaz

potensialımızı böyük dərəcədə artırır. 2011-ci ilin əvvəlində, düz bir il bundan əvvəl Avropa Ġttifaqı ilə

Azərbaycan arasında qaz sahəsində strateji əməkdaĢlıq haqqında bəyannamə imzalanmıĢdır. Ġl ərzində çox fəal

və səmərəli iĢlər aparılmıĢdır. Xüsusi iĢçi qrupu yaradılmıĢdır. ĠĢçi qrupuna Avropa Komissiyasının enerji üzrə

komissarı və bizim energetika və sənaye nazirimiz rəhbərlik edirlər. Orada bütün bu məsələ ilə bağlı maraqlı



───────────────────────────────────────────────────────

9

olan Ģirkətlər iĢtirak edir. BaĢqa ölkələrin iĢtirakı ilə artıq üçtərəfli formatda da görüĢlər keçirilir. Bu, yenilikdir.

Bu yeniliyi yaradan amillər də bizim uğurlu enerji siyasətimizdir.

2011-ci il tarixdə Azərbaycanı böyük qaz dövlətinə və qaz ixracatçısına çevirən il kimi qalacaqdır.

Əlbəttə biz bu il, ondan sonrakı illərdə daha da ciddi iĢləməliyik və əldə edilmiĢ razılaĢmaları artıq real

layihələrə çevirməliyik. Bu layihələri real boru xətlərinə, real terminallara, real investisiyalara çevirməliyik və

əminəm ki, çevirəcəyik.

Bir daha demək istəyirəm ki, keçən il gördüyümüz iĢlər o qədər böyükdür və o qədər vacibdir ki, bu

barədə bir neçə saat danıĢmaq olar. Mən öz giriĢ sözümdə əsas məsələlərə toxundum. Ġndi müzakirə zamanı bu

məsələlərlə bağlı daha da geniĢ fikir mübadiləsi aparacağıq.

Ġndi isə söz verilir iqtisadi inkiĢaf naziri ġahin Mustafayevə.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

10

Prezident Ġlham Əliyevin yekun

nitqi

Əminəm ki, 2011-ci il tarixdə uğurlu il kimi qalacaqdır. Çünki bütün sosial-iqtisadi göstəricilərimiz belə

deməyə əsas verir. Bir daha demək istəyirəm ki, 2011-ci ildə bütün sosial-iqtisadi məsələlər uğurla və vaxtında

həllini tapmıĢdır.

2012-ci il baĢlayır. 2012-ci ili də uğurla baĢa vurmaq üçün biz fəal iĢləməliyik. Bütün proqramlar

vaxtında icra edilməlidir. Bizim bütün iĢlərimiz sistemli Ģəkildə, proqramlar əsasında aparılır. Ġlk növbədə

strateji istiqamətlər müəyyən edilmiĢdir, düzgün müəyyən edilmiĢdir. Bu strateji hədəflərə çatmaq üçün konkret

icra mexanizmləri də vardır - maliyyə resursları, icra mexanizmləri və əlbəttə ki, peĢəkarlıq. Bu amillər istənilən

məsələnin həlli üçün bizə imkan verəcəkdir.

Mən əminəm ki, 2012-ci ildə də qarĢıda duran bütün vəzifələr uğurla icra ediləcəkdir. 2012-ci ilin

dövlət büdcəsi 2011-ci ilə görə daha da böyükdür. Daha da böyük vəsait nəzərdə tutulur. Əlbəttə ki, bu vəsait

iqtisadiyyatımızın inkiĢafına və Ģaxələndirilməsinə yönəldiləcəkdir. Eyni zamanda, bizə bütün sosial

proqramların və sosial infrastruktur layihələrinin icrasına imkan verəcəkdir. 2012-ci ilin dövlət büdcəsinin

xərcləri təxminən 22 milyard dollara bərabərdir. Bu, tarixdə ən böyük göstəricidir. Ġcmal büdcə isə təxminən 25

milyard dollar səviyyəsindədir. Əlbəttə ki, bütün sosial proqramlar, sosial ödəmələr, sosial infrastruktur

layihələri bu büdcə ilə uğurla icra ediləcəkdir. Biz elə etməliyik ki, büdcənin icrasını təmin edək. Bir daha

demək istəyirəm ki, giriĢ sözümdə bu məsələyə toxundum. Bu, bizim üçün bir yenilikdir. Bu yeniliyin baĢlıca

səbəbi bizim artan iqtisadi və maliyyə imkanlarımızdır. Mən istəyirəm ki, ölkə qarĢısında duran bütün vəzifələr

tezliklə həllini tapsın. Biz bütün bu iĢləri yüksək templərlə görürük. Bütün hökumət üzvlərinə və dövlət

qurumlarına mənim tapĢırığım bundan ibarətdir ki, bütün bu iĢlər qısa müddət ərzində, ancaq keyfiyyətlə

görülməlidir. Bizim artıq böyük sənaye potensialımız, böyük Ģirkətlərimiz vardır. Xarici Ģirkətlər də bizim

investisiya layihələrimizdə iĢtirak edirlər və buna maraq göstərirlər. Biz də bunu alqıĢlayırıq. Hesab edirəm ki,

büdcənin investisiya hissəsini uğurla icra etmək üçün bizim bütün imkanlarımız vardır. Elə etməliyik ki, büdcə

maksimum dərəcədə icra edilsin.

Eyni zamanda, maliyyə intizamı daha da yüksək səviyyədə olmalıdır. Büdcə artdıqca məsuliyyət də

artmalıdır. ġəffaflıq tam Ģəkildə təmin edilməlidir və dövlət tərəfindən qoyulacaq investisiyaların Ģəffaflığı tam

Ģəkildə təmin edilməlidir. Yaxın zamanlarda mənə hökumət tərəfindən 2012-ci ilin investisiya proqramı təqdim

ediləcəkdir. Bu proqramla bağlı müzakirələr daim gedir. Yenə də deyirəm, bizim 2004-cü ildə və 2009-cu ildə

qəbul etdiyimiz regionların inkiĢafı Dövlət proqramlarında strateji istiqamətlər müəyyən edilibdir. Ġnvestisiya

Proqramı da o strateji seçim üzərində qurulub. Düzdür, həyat yerində durmur, yeni məsələlər ortaya çıxır, yeni

layihələr icra edilməyə baĢlayır və biz təbii ki, daim dəqiqləĢdirmə aparırıq, ancaq investisiya xərclərinin ümumi

istiqamətləri aydındır. Deyə bilərəm ki, bütün sahələr bizim üçün prioritetdir. Ancaq bu prioritetlərin içində

daha çox sosialyönümlü infrastrukturun yaradılması əlbəttə ki, əsas yer tutmalıdır.

Dövlət Ġnvestisiya Proqramı kifayət qədər böyük olacaqdır, 5,7 milyard manata bərabərdir. Bu vəsaitlə

böyük iĢlər görmək olar. Bu təkcə dövlət tərəfindən qoyulacaq sərmayədir. Özəl sektor da bu iĢlərə fəal Ģəkildə

qoĢulur. Hesab edirəm kĠ, 2012-ci ildə də ölkə iqtisadiyyatına ən azı 2011-ci ilin səviyyəsində vəsait

qoyulmalıdır.

Böyük infrastruktur layihələrinin icrası 2012-ci ildə davam etdiriləcəkdir. Mən onların içərisində xüsusi

diqqəti içməli su və kanalizasiya layihələrinə yönəltmək istəyirəm. Çünki əvvəlki dövrdə elektrik enerjisi,

xüsusilə generasiya güclərinin yaradılması, qazlaĢdırma ilə bağlı böyük iĢlər görülmüĢdür. Düzdür, bu iĢlər

davam etdirilir, mən bu barədə danıĢacağam. Ancaq içməli su və kanalizasiya layihələri, bir qədər kölgədə

qalmıĢdır. Ġndi bu sahəyə diqqət daha da ciddidir və iĢlər daha da uğurla aparılır. Bu sahədə müasir menecment

sistemi, müasir idarəetmə üsulları tətbiq edilir. Dünya praktikasında geniĢ Ģəkildə istifadə olunur. Artıq Bakıda

və bütün bölgələrdə içməli su, kanalizasiya layihələri baĢlayır, yaxud da ki, hazırlıq mərhələsindədir.

Mən keçən il qarĢıya vəzifə qoymuĢdum ki, 2013-cü ilə qədər əsas layihələr öz həllini tapmalıdır, icra

edilməlidir. Əgər biz buna nail olsaq 2013-cü ilin sonuna qədər bütün rayon mərkəzləri, bütün Ģəhərlər

dayanıqlı, keyfiyyətli, təmiz içməli su ilə təmin ediləcək və heç vaxt tarixdə mövcud olmayan kanalizasiya

sistemləri də dünya səviyyəsində qurulacaqdır. Bu sahədə 2011-ci ildə görülən iĢlər məni sevindirir. Vəsait

vardır, Dövlət Ġnvestisiya Proqramında nəzərdə tutulacaqdır. Beləliklə, 2012-ci ildə iĢlərin müəyyən hissəsi icra

ediləcəkdir.

Eyni zamanda, suvarma layihələri də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Bu da kənd təsərrüfatının inkiĢafı,

iĢsizliyin aradan qaldırılması üçün vacib rol oynayır. Böyük meliorasiya layihələri icra edilib. Bir neçəsi neçə

ildir ki, icra edilir. Taxtakörpü, ġəmkirçay layihələri böyük vəsait tələb edən layihələrdir. 2012-ci ildə bu



───────────────────────────────────────────────────────

11

layihələr qismən Dövlət Neft Fondunun xətti ilə, qismən dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına icra ediləcəkdir.

Orada da iĢlər cədvəl üzrə gedir. Mən bu məsələni daim diqqətdə saxlayıram. 2012-ci ildə də bu iki böyük

layihənin icrası davam etdiriləcəkdir.

Eyni zamanda, biz digər meliorativ layihələrə də vəsait ayırmalıyıq. Yəni, bu ikisi qlobal layihədir. On

minlərlə hektar yeni əkin sahələri dövriyyəyə veriləcəkdir. Bununla bərabər, kiçikhəcmli meliorasiya

layihələrinə də diqqət yetirilməlidir.

QazlaĢdırma ilə bağlı 2012-ci ildə layihələr icra ediləcəkdir. Bu iĢlərin demək olar ki, böyük hissəsi

görülmüĢdür. Ancaq yenə də qarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, 2013-cü ilin sonuna qədər texniki və coğrafi

cəhətdən mümkün olan bütün layihələr, bütün rayonları əhatə edən layihələr baĢa çatmalıdır. Əgər biz buna nail

olsaq, - mən buna Ģübhə etmirəm, sadəcə istəyirəm ki, tezliklə buna nail olaq, - onda yaĢayıĢ məntəqələrinin 95

faizi qazla təmin ediləcəkdir.

Ġndi böyük Ģəhərlərdə, rayon mərkəzlərində bu iĢlər gedir. Biz artıq kəndlərdə də bu iĢlərin görülməsinə

baĢlamıĢıq. Qeyd etməliyik ki, 2013-cü ilin sonuna qədər biz bu hədəfə çata bilərik.

Bizim zəngin qaz ehtiyatlarımız vardır. Biz qazı dünyaya ixrac edirik və daha da böyük həcmdə ixrac

edəcəyik. Belə olan halda biz bunu maksimum Ģəkildə, yəni, 95 faiz - bu maksimum bizim coğrafiyamızı nəzərə

alsaq mümkündür, - təmin etməliyik və edəcəyik.

Ġnvestisiya layihələri arasında elektrik enerjisi ilə bağlı layihələr xüsusi yer tutur. Keçən il “ġimal-2”

Elektrik Stansiyasının təməl daĢı qoyulmuĢdur. Bu stansiya 2013-cü ilin sonuna qədər istismara verilməlidir.

Stansiyanın istehsal gücü 400 meqavatdan çox olacaqdır. Baxmayaraq ki, indi istehlak etdiyimizdən daha da

çox enerji istehsal edirik, biz daim qabağa baxmalıyıq. Ölkəmizin gələcək uğurlu inkiĢafını, gördüyümüz iĢləri

və planlaĢdırdığımız layihələri nəzərə alaraq biz bilməliyik ki, generasiyaya nə qədər əlavə vəsait ayrılmalıdır.

Burada rəqəm səsləndi, iqtisadi inkiĢaf naziri dedi ki, hazırda adambaĢına düĢən ümumi daxili məhsul (ÜDM) 7

min dollardır. Biz qarĢıya məqsəd qoymuĢuq ki, məhz 2013-2023-cü illərdə ÜDM-i iki dəfə artıraq. Əlbəttə,

nəyin hesabına artıracağıq? Yeni müəssisələrin fəaliyyətə baĢlaması nəticəsində. Bizim iqtisadi artımımız real

sektorun inkiĢafı hesabına baĢ verəcəkdir. Belə olan halda elektrik enerjisinə tələbat daha da artacaqdır. Əgər

biz ixrac imkanlarımızı da əlavə etsək, - hazırda Azərbaycan demək olar ki, qonĢu ölkələrə elektrik enerjisi də

ixrac edir, - onda generasiya layihələrinə əlavə vəsait qoyulacaqdır və bu, qoyulmalıdır.

Biz bu il böyük elektrik stansiyasının – “Cənub” Elektrik Stansiyasının istifadəyə verilməsini

gözləyirik. Bu, 780 meqavat gücündə olan stansiyadır, müasir texnologiyalar əsasında qurulur. Biz Füzuli

rayonunda da 25 meqavat gücündə su elektrik stansiyasının açılıĢını da bu il qeyd edəcəyik. Generasiya ilə

paralel olaraq biz paylayıcı xətlərə də investisiya qoymalıyıq. Düzdür, indi bütövlükdə ölkədə elektrik enerjisi

ilə problemlər yoxdur. Ancaq bölgələrdə bəzi hallarda fasilələr baĢ verir, iĢıqlar kəsilir və bunun baĢlıca səbəbi

elektrik xətlərinin nasaz vəziyyətdə olmasıdır. Biz əlbəttə ki, əsas diqqətimizi elektrik enerjisi güclərinin

yaradılmasına yönəltmiĢik və bu vəzifəni icra etmiĢik. Ġndi - xüsusilə bu il və gələn il biz paylayıcı xətlərə

investisiya qoyuluĢunu təĢkil etməliyik. Orada bütün iĢlər müasir standartlar səviyyəsində olmalıdır.

Bu məsələ ilə bağlı bir məqama da toxunmaq istəyirəm. Vaxtilə - bir neçə il bundan əvvəl bu sahə ilə

bağlı ən ciddi məsələlər ödəməmələr idi. Yəni, elektrikin, qazın pulunu yığa bilmirdik. Çünki orada həm çox

qeyri-Ģəffaf, korrupsiyalaĢmıĢ sistem qurulmuĢdu və digər tərəfdən sayğaclaĢma aĢağı səviyyədə idi. Bəzi

hallarda sayğaclaĢmanın aĢağı səviyyədə saxlanması da məhz korrupsiya məqsədlərini güdürdü. Çünki sayğac

olmadan orada istənilən xoĢagəlməz hərəkətlərə yol vermək olar. Ġndi sayğaclaĢma ilə bağlı iĢlər demək olar ki,

baĢa çatmaq üzrədir. Smart-kart tipli müasir sayğaclar quraĢdırılır, artıq nəzarətçi ilə əhali arasında təmas

tamamilə qırılıbdır. Heç kim gəlib qapını döyüb rüĢvət almamalıdır, almır və almayacaqdır.

Beləliklə, itkilər də azalır. Əgər biz indi xüsusilə bölgələrdə paylayıcı Ģəbəkələrə lazımi səviyyədə

investisiya qoysaq, onda itkilər də azalacaqdır. Beləliklə, hazırda Bakıda elektrik enerjisi haqqının yığımı 90

faizdən yuxarıdır. Ölkə üzrə də bu rəqəm təxminən bu səviyyədədir. Qaz sahəsində yığım yüksək səviyyədədir.

Vaxtilə 20, 30, 40 faiz yığılırdı, bəlkə də heç yığılmırdı. Yəni bu məsələ də öz həllini tapıbdır və dediyim kimi,

biz bunu investisiya proqramında nəzərə almalıyıq.

Bu gün telekommunikasiya sahəsində görülən iĢlər haqqında nazir məlumat verdi. Bu sahə də

Azərbaycanda uğurla inkiĢaf edir. Bu il biz birinci Azərbaycan telekommunikasiya peykini orbitə buraxacağıq.

Bu, tarixi hadisə olacaqdır. Azərbaycan kosmik sənaye yaradır. Azərbaycan kosmik sənayeyə malik olan ölkələr

sırasına daxil edilir. Bu, uzaqgörən siyasətimizin nəticəsidir. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan bütün mütərəqqi

və qabaqcıl texnologiyaları gətirməlidir. Biz gətiririk, tətbiq edirik, kadrları hazırlayırıq. Beləliklə, ölkəmizin

həm siyasi çəkisi, həm iqtisadi gücü artacaqdır. Telekommunikasiya o sahələrdəndir ki, burada müxtəlif və hər

bir ölkənin inkiĢafı üçün vacib olan amillər cəmləĢir. Bu, innovasiyadır, bilikdir, savaddır. Eyni zamanda, bu,

böyük biznes sahəsidir. Yəni, ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafı üçün bizə əlavə gəlirlər gələcəkdir. Bu, elmi-texniki



───────────────────────────────────────────────────────

12

tərəqqini Ģərtləndirən sahədir. Gələcəkdə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi dünyada aparıcı

sahə olacaqdır və olmalıdır. Bu sahədə kim qabaqda gedirsə, o da söz sahibi olacaqdır. Çünki bugünkü dünya

bundan 10 il, 20 il əvvəlki dünya deyildir. Texnologiyalar, informasiya təhlükəsizliyi, kiberhücumlara qarĢı

təhlükəsizlik tədbirləri artıq ön plana çıxır və gələcək dövrün güclər nisbəti də məhz bu sahədə müəyyən

ediləcəkdir. Ona görə, biz bu sahəyə çox böyük diqqət göstərməliyik, göstəririk. Bu siyasət bu gün baĢlanmır,

bir neçə il bundan əvvəl baĢlanmıĢdır. Mən çox Ģadam ki, beynəlxalq telekommunikasiya qurumlarının

hesabatlarına görə Azərbaycan MDB məkanında qabaqcıl yerlərdədir. Bizdə azad internet fəaliyyət göstərir.

Deyə bilərəm ki, heç də hər bir ölkədə azad internet mövcud deyildir. Ġnternet istifadəçilərinin sayı artmaqdadır,

mən bunu çox müsbət hal kimi qiymətləndirirəm. UĢaqlarımız, gənclərimiz artıq kompyuterlə iĢləyirlər. Yəni,

gələcək budur. Bu, məlumat, söz azadlığıdır, Azərbaycanda demokratik cəmiyyət mövcuddur və biz demokratik

əsasları daha da gücləndirməliyik. Azad internet olan yerdə təbii ki, söz azadlığı da vardır və bu, təbiidir. Yəni,

bu sahə həm təhlükəsizlik, həm inkiĢaf, həm bilik, həm biznes, həm gələcək nəslin hazırlanması üçün aparıcı

sahə olmalıdır. Bizdə də elə olmalıdır. Biz gələcəkdə ölkəmizin inkiĢafı üçün iqtisadiyyatımızın

Ģaxələndirilməsi sayəsində yaradılacaq vəziyyət hesabına bu sahədə də qabaqcıl yerlərdəyik. Ġndi bölgədə,

gələcəkdə isə dünya miqyasında biz inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasında olmalıyıq. Mən çox Ģadam ki, ölkəmizdə

keçirilən ənənəvi “Bakutel” sərgisi hər il daha da böyük, mötəbər sərgi kimi özünü təqdim edir, gələn

qonaqların sayı artır, Ģirkətlər maraq göstərirlər. Ġnvestisiya qoymaq istəyənlər görəndə ki, Azərbaycan dövləti

də bu sahəyə böyük diqqət göstərir, kosmik sənaye yaradılır, birinci peyk buraxılır, çox böyük maraqla

yanaĢırlar. Yenə də qeyd edirəm, bu, birinci peykdir, sonuncu deyildir. Ondan sonra ikincisi, üçüncüsü

olacaqdır. Yəni, güclü sənaye yaradılacaqdır. Beynəlxalq təĢkilatlarla bu sahədə əməkdaĢlığımız çox yaxĢıdır.

Dünyanın aparıcı ĠKT Ģirkətləri Azərbaycana çox böyük maraqla və böyük hörmətlə yanaĢırlar.

Biz 2012-ci ildə ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı tədbirləri daha da gücləndirməliyik. Bu sahədə görülən iĢlər

müsbətdir. Biz bu il kənd təsərrüfatında böyük artıma nail ola bilmiĢik. Əkin sahələri, məhsuldarlıq artır.

Xüsusilə taxılçılıqda məhsuldarlıq artır, bu, çox müsbət haldır. Əminəm ki, görüləcək tədbirlər nəticəsində

böyük fermer təsərrüfatlarının yaradılması və onlara dövlət tərəfindən dəstək, meliorativ tədbirlərin, fermerlərə

güzəĢtli Ģərtlərlə bütün yanacağın, gübrələrin verilməsi, aqrolizinq, aqroservislərin fəaliyyəti hesabına biz bu

sahədə uzunmüddətli, dayanıqlı inkiĢafı təmin edəcəyik.

Bir neçə il bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə qoymuĢdum ki, biz əsas ərzaq məhsulları ilə özümüzü

təmin edək. Bu istiqamətdə böyük iĢlər görülmüĢdür. Bizim indi satıĢ məntəqələrimizdə satılan məhsulların,

yəni, ərzaq məhsullarının böyük əksəriyyəti, mütləq əksəriyyəti Azərbaycanda istehsal olunan məhsullardır.

Əgər biz keçmiĢi yada salsaq görərik ki, o vaxt yerli məhsulları heç tapmaq mümkün deyildi. Ġndi bizim yerli

məhsullarımız heç xarici məhsuldan geri qalmır - həm keyfiyyəti, həm onların müasir qablaĢdırılması, xarici

görünüĢü, dadı baxımından. Bizim məhsullarımız, xüsusilə tərəvəz, meyvə məhsullarımız təbiidir. Dünyada

buna orqanik deyirlər. Bakıya, Azərbaycana gələn bütün qonaqlar məəttəl qalırlar ki, bizdə necə gözəl, təbii

meyvələr, tərəvəzlər vardır.

Bu, bizim böyük sərvətimizdir. Biz bunu qorumalıyıq. Biz kənd təsərrüfatının inkiĢafını, xüsusilə

meyvə-tərəvəz sahəsindəki inkiĢafını da keyfiyyəti itirmədən aparmalıyıq. Ġndi müasir texnologiyalar vardır.

Mənə bu yaxınlarda iqtisadi inkiĢaf naziri məruzə etmiĢdir, Azərbaycanda da tətbiq edilir. Bağçılıq sahəsində

müasir texnologiyalara uyğun Ģəkildə istixanalar tikilir. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi bu məsələlərlə məĢğuldur.

Bu, əlbəttə ki, məhsul istehsalının həcmini artıracaqdır. Ancaq bununla bərabər, biz keyfiyyətə və ən önəmlisi

meyvələrin, tərəvəzlərin dadına da daim fikir verməliyik.

Yəni, bir müddət əvvəl qarĢıya qoyulan vəzifə icra edilir. 2011-ci ildə dövlət tərəfindən verilən vəsait

hesabına Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə böyük vəsait ayrılmıĢdır. Biz bu il - 2012-ci ildə də

rekord göstəriciyə çatırıq - sahibkarlara güzəĢtli Ģərtlərlə 200 milyon manat kreditlər veriləcəkdir. Mən çox

Ģadam ki, bu, həm maliyyə dəstəyidir, həm də sahibkarlara çox yaxĢı məsləhətlər, iĢə baĢlamaq üçün maddi

imkanlardan asılı olaraq müxtəlif biznes-planlar verilir. Biz doğrudan da sahibkarlara çox böyük diqqətlə

yanaĢırıq. Mən deyə bilmərəm hansı baĢqa ölkədə belə yanaĢma vardır. Fermerlərə güzəĢtli Ģərtlərlə yanacaq,

gübrələr, aqrolizinq xətti ilə texnikalar verilir. Aqroservislər yaradılıbdır. Ġribuynuzlu cins mal-qara gətirilir,

fermerlərə verilir. Ondan sonra güzəĢtli Ģərtlərlə kreditlər verilir. Bu il 200 milyon manat kredit veriləcəkdir.

Daha sonra, biznes-planlar, investisiya layihələri, bir hektarlıq, beĢ hektarlıq, iyirmi beĢ hektarlıq planlar

hazırlanır. Yəni, sahibkar sadəcə gəlib təkcə bu iĢi görməlidir. Ġndi bizdə keçən ilin sonunda azot gübrəsi

zavodunun təməl daĢı qoyulubdur. Yəni, biz özümüzü gübrələrlə, azot gübrələri ilə tam Ģəkildə təmin edəcəyik,

ixrac da edəcəyik. Bu da aĢağı qiymətlə veriləcəkdir. Bizim böyük qaz ehtiyatlarımız vardır. Biz o zavoda

əlbəttə ki, güzəĢtli Ģərtlərlə qazı verəcəyik ki, səmərəlilik artsın. Yəni, özümüzü təmin etmək üçün, bir daha

demək istəyirəm ki, böyük iĢlər görülübdür. ĠĢlər bu il də, gələn il də, ondan sonra da görüləcəkdir. Gərək biz



───────────────────────────────────────────────────────

13

indidən gələcəyi düĢünək. Ġndi biz bir çox mövqelər üzrə özümüzü təmin edirik, ya da ki, bu il, yaxud gələn il

təmin edəcəyik.

Bizdə quĢçuluq sahəsində istehsalımız aĢağı səviyyədə idi. Ġndi görüləcək tədbirlər nəticəsində 2012-ci

və 2013-cü illərdə yeni tikiləcək quĢçuluq fabriklərinin fəaliyyəti hesabına biz özümüzü quĢ əti ilə də təmin

edəcəyik. Süd emalı, konserv kombinatları tikilir, bağçılıq, bitkiçilik inkiĢaf edir. Bitkiçilikdə əlbəttə, biz hələ

ki, idxaldan asılıyıq, yəqin ki, bir müddət asılı olacağıq. Ancaq bütün baĢqa mövqelər üzrə biz ya özümüzü

təmin edirik, ya bir-iki ildən sonra tam Ģəkildə təmin edəcəyik. Sual yaranır ki, ondan sonra nə olacaqdır? Çünki

biz indi kənd təsərrüfatının inkiĢafına böyük investisiyalar qoyuruq. Böyük təsərrüfatlar, zavodlar, fabriklər

yaradılır. Azərbaycanda sahibkarlar sinfi yaradılıbdır. Onlar əldə edilən gəlirlərin bir hissəsini yeni müəssisələrə

yönəldirlər. Belə olan halda, 4-5 ildən sonra bizə əlavə xarici bazarlar lazım olacaqdır. Ġndi bizim ənənəvi

bazarlarımız vardır. Bu bazarlarda Azərbaycan məhsullarına ehtiyac və tələbat vardır. Ancaq biz gələcəyə

baxmalıyıq. Bizim potensialımız indiki ixrac imkanlarımızdan bəlkə bir neçə dəfə artıq olacaqdır. Ona görə,

mən Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə müvafiq göstəriĢlər verdim. Çünki indi onların əlaqələri çox geniĢdir, biz

müxtəlif ölkələrlə biznes forumlar keçiririk.

Yəni, böyük maraq vardır, xarici əlaqələr artır və biz xarici bazarlara daha da məqsədyönlü Ģəkildə

çıxmalıyıq. Öz biznes strukturlarımıza kömək etməliyik. Xarici siyasət sahəsində tərəfdaĢlarla danıĢıqlarda bu

mövzu daim mövcud olmalıdır. Bizə xarici bazarlar lazım olacaqdır. Biz ənənəvi bazarlara və yeni bazarlara

daha da böyük həcmdə çıxmalıyıq. Azərbaycanda indi kənd təsərrüfatı emalı sənayesində elə gözəl məhsullar

istehsal olunur ki, Avropa ölkələrinə də, Amerikaya da ixrac edilir. Yəni, belə məhsulların sayı artacaqdır və

biz, - yeni bazarların tapılması ilə deyə bilməzdim, çünki onları tapmaq çətin deyildir, - yeni bazarlara çıxmaq

üçün baxmalıyıq ki, əlavə hansı tədbirləri görə bilərik.

Keçən ilin sonunda üzümçülüyün inkiĢafı ilə bağlı Dövlət Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu da bizim

niyyətimizi göstərir. Üzümçülüyün Azərbaycanda böyük ənənələri vardır. Ulu öndər Heydər Əliyevin təĢəbbüsü

ilə 1970-1980-ci illərin əvvəllərində böyük üzüm bağları salınmıĢdır. Azərbaycanda iki milyon ton üzüm

istehsal edilmiĢdir. Sovet məkanında ən böyük istehsalçı Azərbaycan idi. Ondan sonra, antialkoqol kampaniyası

nəticəsində nədənsə, ancaq Azərbaycanın üzüm bağları kəsildi, dağıdıldı. Nə Ukraynada, nə Gürcüstanda, nə

Ermənistanda, nə Moldovada belə vəhĢilik edilməmiĢdir. Bu da o vaxtkı sovet rəhbərliyinin Azərbaycana qarĢı

mənfi münasibətinin təzahürüdür. Həm sovet rəhbərliyi, həm də ki, burada oturanlar, yerli yaltaqlar çalıĢırdılar

ki, tezliklə, üzüm bağlarını qırsınlar, raport versinlər ki, biz burada sizin göstəriĢinizi icra edirik. Onların

antimilli hərəkətləri nəticəsində bizim üzüm bağlarımız dağıdıldı. Bizim torpağımız iki milyon ton üzüm verirdi.

Ġndi 130 min ton. Həmin torpaq, həmin Ģərait, həmin iqlim, yəni, bu, mümkündür. Ona görə də üzümçülüyün

inkiĢafına dair Dövlət Proqramının məqsədi də məhz ondadır ki, biz bu sahəyə böyük diqqət göstərək. Düzdür,

indi əvvəlki dövrdə salınmıĢ üzüm bağlarının yerində baĢqa bitkilər əkilmiĢdir, ona baxmaq lazımdır. Ancaq

hesab edirəm ki, böyük potensial, bazarlar da vardır. Bu sahəyə dövlət dəstəyi əlbəttə ki, daha da böyük və

uzunmüddətli olmalıdır. Çünki hamımız yaxĢı bilirik ki, üzüm bağlarının salınması və yetiĢdirilməsi üçün

kifayət qədər çox vaxt lazımdır. Hər halda biz bu iĢə baĢlamıĢıq və bu iĢlər davam etdiriləcəkdir.

Məhsulların saxlanması ilə bağlı əsas məsələlər həllini tapmıĢdır. Kifayət qədər soyuducu anbarlar tikilmiĢdir.

Mənə məruzə edildi ki, bu il də tikiləcəkdir. Taxıl anbarları da tikilir. Yəni, məhsulların saxlanması üçün və

qiymətlərin normal vəziyyətdə olması üçün biz bu Ģəraiti yaradırıq.

Mən çox Ģadam ki, bayramlar ərəfəsində - həm Yeni il bayramı, ondan əvvəl Qurban bayramı ərəfəsində

qiymətlərdə artım müĢahidə edilməmiĢdir. Bəzi hallarda qiymətlər aĢağı düĢür. Bu da çox yaxĢı nəticədir, yaxĢı

göstəricidir. Bu, onu göstərir ki, bazarlara nəzarət yüksək səviyyədədir. Möhtəkirliklə məĢğul olanlara qarĢı

mübarizə aparılır və bu mübarizə daim aparılmalıdır. Yəni, bu hadisələr, bayram ərəfəsindəki vəziyyət onu

göstərir ki, bu mübarizəni aparmaq mümkündür. Sadəcə olaraq, bütün aidiyyəti qurumlar vicdanla

iĢləməlidirlər, süni qiymət artımına yol verməməlidirlər ki, kimsə burada əsassız varlansın, insanlar isə əziyyət

çəksinlər. Biz maaĢları, əmək haqlarını, pensiyaları qaldırırıq. Onsuz da bizim böyük investisiya layihələrimiz

istər-istəməz qiymətin artımına gətirib çıxarır. Necə ola bilər ki, 20 milyard dollar investisiya qoyulsun və

bunun inflyasiyaya təsiri olmasın?! Hələ inflyasiyanı 7,9 faiz səviyyəsində saxlamağımız böyük nailiyyətdir.

Elə etməməliyik ki, burada biz dövlət hesabına, büdcə hesabına maaĢları, pensiyaları artırırıq, kimsə bundan

bəhrələnib dərhal qiymətləri artırsın. Bunlara qarĢı ciddi mübarizə aparılmalıdır, aparılır, aparılacaqdır. Bizim

siyasətimizə zidd olan adamlar, yaxud da ki, əsassız gəlirlər əldə etmək istəyənlər çox ciddi Ģəkildə

cəzalandırılacaqlar. Yenə də deyirəm, bu sahədəki son hadisələr müsbətdir. Mən bunları dəstəkləyirəm və bu

məsələni daim diqqətdə saxlayacağam.

Keçən il Bakı və Bakı qəsəbələrinin inkiĢafı proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu proqrama böyük ehtiyac var

idi. Vaxtilə - bir neçə il bundan əvvəl buna oxĢar proqram qəbul edilmiĢdir, müəyyən iĢlər görülmüĢdür. Bu



───────────────────────────────────────────────────────

14

dəfə bu proqram daha konkretdir, daha qısamüddətlidir - 2011-2013-cü illər. Nəzərə alsaq ki, biz bu proqramı

2011-ci ilin yarısında baĢlamıĢıq, deməli, iki il yarım ərzində qəsəbələrdə bütün məsələlər öz həllini tapmalıdır.

Bu, çox böyük vəzifədir. Mən bilirəm ki, çox çətin vəzifədir. Amma hesab edirəm ki, iki il yarım ərzində biz bu

məsələləri həll edə bilərik. Əgər belə fikirləĢməsəydim, onda deyərdim ki, 2011-2015-ci illər. Yox, edə bilərik.

Ġndi necə iĢlər baĢlayıb, mən görürəm ki, biz məqsədlərimizə çatmalıyıq. Qəsəbələrdə bütün infrastruktur

yenilənməlidir, yenilənir. Ġndi elektrik xətləri, qazlaĢdırma, kanalizasiya, içməli su, yollar ilə bağlı iĢlər gedir.

Bütün qəsəbələrdə sosial infrastruktur - məktəblər, tibb mərkəzləri, mədəniyyət ocaqları tam Ģəkildə təmir

edilməlidir, yenidən yaradılmalıdır. Biz proqramı baĢlayandan sonra mən bir çox qəsəbələrdə Ģəxsən olmuĢam, -

ümumiyyətlə mütəmadi qaydada - Bakıətrafı qəsəbələrdə oluram, – vəziyyətlə tanıĢ olmuĢam, göstəriĢlər

vermiĢəm. Bir müddətdən sonra gedib yoxlayacağam ki, iĢlər necə gedir?! Mən, ümumiyyətlə, hər bölgədə

iĢlərin gediĢatını yoxlayıram. Bəzi hallarda bölgələrə hər gün getmək mümkün deyildir, amma burada - Bakıda

hər gün getmək olar. Həftədə bir dəfə özüm gedib yoxlayacağam və elə olmalıdır ki, mən razı qalım. Mən

deyəndə, xalq razı qalsın. Xalq razı qalarsa, mən də razı qalacağam. Bu məqsədlərə çatmaq üçün vəsait vardır.

2012-ci ilin investisiya proqramında da vardır, olacaqdır. Burada iĢlər keyfiyyətli və cədvəl üzrə aparılmalıdır.

Bu iĢlər Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə həvalə edilib. Onlar da birgə

iĢləyirlər, nəzarət edirlər. Deyə bilərəm ki, müsbət hallarla yanaĢı, mənfi hallar da vardır. Bu aylar ərzində

böyük iĢlər görülmüĢdür. Ancaq bəzi hallarda tələskənliyə yol verilmiĢdir, biz keyfiyyətdə uduzmuĢuq. Ancaq

nəzarət çoxpilləli olmalıdır. Son nəzarəti mən özüm aparacağam. Ona görə indidən deyirəm ki, bu məsələ ilə

məĢğul olan bütün qurumlar və podratçılar, iĢ icraçıları məsuliyyətlə yanaĢsınlar. Kim keyfiyyətsiz iĢ görəcəksə,

əgər bu Ģirkətdirsə, gedib qüsurlarını öz hesabına bərpa edəcəkdir. Əgər dövlət qurumudursa, onda ciddi

cəzalandırılacaqdır. Biz bu proqramı 2013-cü ilin sonuna qədər baĢa çatdırsaq, onda qəsəbələrdə, bir daha

demək istəyirəm ki, bütün sosial infrastruktur məsələləri öz həllini tapacaqdır. Bundan əlavə, qəsəbələrdə iĢ

yerlərinin açılması üçün müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə bu vəsait

artıq 2011-ci ildən ayrılmağa baĢlanmıĢdır. Əvvəlki dövrdə Fondun xətti ilə vəsait ancaq bölgələrə gedirdi.

2011-ci ildə Bakı qəsəbələrinə 25 faiz vəsait yönəldilib, 2012-ci ildə bu rəqəm 30-40 faiz olacaqdır.

2012-ci ildə sosial infrastrukturun tikintisi həm Bakıda, həm bölgələrdə davam etdiriləcəkdir -

məktəblər, xəstəxanalar, olimpiya kompleksləri inĢa ediləcəkdir. Ġndi 10 olimpiya kompleksi tikilir. Üç

kompleksin tikintisi üçün hazırlıq iĢləri gedir. UĢaq bağçaları təmir edilməlidir və onların sayı artırılmalıdır.

Müvafiq göstəriĢlər verilibdir. Hesab edirəm ki, 2012-ci ildə bu sahədə də ciddi dönüĢ yaradılacaqdır, həm

Ģərait, həm təminat yaxĢılaĢdırılacaqdır. Təminatla bağlı maliyyə naziri mənə bir neçə təklif vermiĢdir. Mən

onları dəstəkləyirəm. Bu təkliflər əsasında, xüsusilə uĢaqları yeməklə təmin etmək üçün yeni müasir sistem

qurulmalıdır. Dünya praktikasından istifadə etməliyik. Əgər biz o təklifləri reallaĢdıra bilsək hər bir uĢaq, hər

bir valideyn görəcəkdir ki, bu sahədə də çox ciddi və müsbət dönüĢ yaranmıĢdır.

Ordu quruculuğu ilə bağlı mən giriĢ sözümdə fikirlərimi bildirdim. Qeyd etmək istəyirəm ki, 2012-ci

ildə də həm maddi-texniki təchizatla bağlı məsələlər həll olunacaqdır, həm hərbi hissələrin binalarının əsaslı

təmiri məsələləri həllini tapacaqdır. Mən qarĢıya vəzifə qoymuĢam ki, bütün hərbi hissələrimizin binaları

yüksək səviyyədə təmir edilsin, bəlkə də yeniləri tikilsin, yeni hərbi bazalar, hərbi Ģəhərciklər yaradılmalıdır.

Orduda xidmət edənlər yaxĢı Ģəraitdə xidmət etməlidirlər. Onların həm məiĢət, həm iĢ Ģəraiti yaxĢı olmalıdır.

Onlar çətin, ağır Ģəraitdə, bəzi hallarda soyuqda, istidə xidmət aparırlar. Bütün hərbi hissələrdə, o cümlədən ilk

növbədə təmas xəttində yerləĢən hərbi hissələrdə 2012-2013-cü illərdə yaĢayıĢ, xidmət aparmaq üçün bütün

infrastruktur yeniləĢməlidir, yenidən yaradılmalıdır. Hərbçilərin sosial vəziyyətinin yaxĢılaĢdırılması üçün

konkret tədbirlər görülür. Ġyirmi il qüsursuz xidmət göstərmiĢ gizirlər, zabitlər dövlət tərəfindən mənzillərlə

təmin ediləcəklər.

Məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması üçün çox böyük iĢlər görülür. BaĢ nazirin

müavini Əli Həsənov da kifayət qədər dolğun məlumat verdi. Doğrudan da böyük iĢlər görülür. Daha da çox

iĢlər görüləcəkdir. Keçən il də yeni Ģəhərciklərin açılıĢını qeyd etmiĢdik, bu il də qeyd edəcəyik. Hesab edirəm

ki, bu il bu məsələlərə nəzərdə tutduğumuzdan ən azı iki dəfə çox vəsait sərf edilməlidir, ən azı iki dəfə, bəlkə

də üç dəfə. Çünki bu məsələ ən ciddi, vacib məsələdir. Burada Əli Həsənov məlumat verdi ki, köçkünlər

arasında olan yoxsulluq 70 faizdən 18 faizə düĢmüĢdür. Bu, böyük nəticədir. Amma ölkə üzrə bu göstərici 7,6

faizdir. Yəni, onların arasında iki dəfədən çox yoxsul vardır.

Biz bu vəziyyəti yaxĢılaĢdırırıq, daha da ciddi Ģəkildə yaxĢılaĢdırmalıyıq. Ona görə məcburi köçkünlər

üçün yeni tikiləcək Ģəhərciklərin sayı da çoxalmalıdır. Yataqxanalarla bağlı, o da proqramda vardır. Biz gərək

köçkünləri fin evlərindən, yataqxanalardan yaxĢı mənzillərə köçürək. Bütün bu iĢlər vəsait tələb edir. Ona görə

deyirəm, onsuz da böyük vəsait ayrılır. Ancaq indi hələ ki, mən rəqəmləri dəqiq demək istəmirəm. Bu məsələ

hökumətdə indi müzakirə edilir. Ən azı nəzərdə tutduğumuzdan iki dəfə artıq olmalıdır.



───────────────────────────────────────────────────────

15

2011-ci ildə ekoloji tədbirlər görülmüĢ, 7 milyon ağac əkilmiĢdir. Mən çox Ģadam ki, “Ekologiya ili”

baĢa çatdıqdan sonra da bu sahə diqqət mərkəzində qalır, belə də olmalıdır. 2012-ci il üçün də konkret təklifləri

hazırlayın! Yəqin ki, bu təkliflər var, baxacağıq, vəsait ayrılacaqdır. Bu ekoloji tədbirlər hər bir vətəndaĢ üçün

çox vacibdir.

2011-ci ildə 32 kənddə modul tipli sutəmizləyici qurğu istifadəyə verilmiĢdir və təkcə keçən il 50 minə

yaxın əhali, hansı ki, təmizlənməmiĢ sudan istifadə edirdi, təmiz su içir. 2012-ci ildə də bu proqram davam

etdirilməlidir.

ÇirklənmiĢ ərazilərin təmizlənməsi prosesi gedir. Balaxanı poliqonu parka dönüb. Vaxtilə o, bəlkə də

ölkəmizin ən bərbad ekoloji vəziyyətdə olan, fəlakət vəziyyətində olan bir yeri idi. Balaxanı zibilxanasını görən

adam dəhĢətə gəlirdi. ġəhər əhalisi sadəcə olaraq oradan qalxan tüstünü görürdü və bu tüstü bütün Ģəhəri

bürüyürdü. Ġndi o zibilxananın yerində parklar salınıb, 100 hektar ərazidə poliqon yaradılıb, ağaclar əkilib,

müasir sistemlər qurulur. Buraya zibil gətirən bütün maĢınlar dezinfeksiya olunur. Budur müasir yanaĢma. Eyni

zamanda, orada məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu uğurla tikilir. Azərbaycan dövləti böyük vəsait

ayırmıĢdır. Ümid edirəm ki, zavod bu il açılacaqdır və bu, ekoloji tədbirlərə ən böyük töhfəmiz olacaqdır.

SənayeləĢmə ilə bağlı iĢlər gedir, texnoparklar fəaliyyət göstərir. Sumqayıt Texnologiya Parkı öz

fəaliyyətini geniĢləndirir. Bununla bərabər keçən il çox vacib qərarlar verilmiĢdir. Balaxanıda yeni Texnologiya

Parkı, Sumqayıtda Kimya Parkı yaradılacaq, iĢ yerləri açılacaqdır. Kimya kompleksində istehsal olunan

məhsullardan özəl qurumlar, Ģirkətlər istifadə etməlidirlər. Yerlər ayrılıbdır, kommunikasiyalar, infrastruktur

yaradılır. Təki sahibkarlar, iĢ adamları gəlsinlər, orada iĢ görsünlər, biz də kömək göstərəcəyik.

Bu il də sənayeləĢmə üçün əlavə imkanlar yaradılacaqdır. Gəncədə yeni alüminium zavodu iĢə

baĢlayacaqdır. Bu böyük hadisədir. Alüminium sənayesinin inkiĢafı üçün böyük addımdır. Ancaq birinci

addımdır. Metallurgiya sənayesinin inkiĢafına böyük diqqət göstərilməlidir. Bu sahədə də böyük imkanlar

vardır. Nəzərə alsaq ki, bizdə kifayət qədər metal qırıntıları var, onlardan səmərəli istifadə edilməlidir. Xaricdən

indi məhsullar gətirilir. Bizim DaĢkəsəndə filiz yataqlarımız vardır. Yəni, güclü metallurgiya sənayesinin

yaradılması bizim gündəliyimizdədir və biz bunu edəcəyik.

Burada qeyd olundu ki, müasir texnologiyalara əsaslanmıĢ sement zavodu tikilir. Ġsveçrə Ģirkəti

tərəfindən bu il istifadəyə veriləcəkdir. Ondan sonra növbəti sement zavodu tikilir. Yəni, biz elə etməliyik ki,

növbəti 3-4 il ərzində özümüzü tam Ģəkildə sementlə təmin edək. Əlbəttə ki, bizim tələbatımız da artır, ancaq

bunu etmək üçün imkanlar vardır.

Biz gərək özəl investorları stimullaĢdıraq, onlara Ģərait yaradaq ki, onlar bu sahəyə daha çox investisiya

qoysunlar. Dövlət də kömək göstərməlidir. Yəni, bu sahədə biz özümüzü tikinti materialları ilə tam təmin

etməliyik. Keçən ilin sonunda bir neçə zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢəm. Bu sahədə iĢlər yaxĢı gedir.

Korrupsiya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə tam ciddiliyi ilə davam etdirilməlidir. 2011-ci ildə bu sahədə çox

böyük iĢlər görülmüĢdür. 2012-ci ildə daha da böyük iĢlər görülməlidir. Bu mübarizə heç vaxt dayanmamalıdır,

daim aparılmalıdır. Bu mübarizənin yaxĢı nəticələri vardır, daha da yaxĢı nəticələr ola bilər. Burada həm cəza

tədbirləri, inzibati tədbirlər və həm də institusional tədbirlər olacaq, sistem xarakterli dəyiĢikliklər ediləcəkdir.

Mənim Sərəncamım ilə bütün nazirliklər, dövlət qurumları “Elektron hökumət”in fəaliyyəti, biznes sahəsində

icazələrin verilməsi məsələlərində Ģəffaflıq, operativlik, elektron xidmətlərin göstərilməsi ilə bağlı təkliflərini

təqdim edib.

Dünya praktikası var, müsbət praktika var, Avropa Ġttifaqının təcrübəsi var. Biz yaxĢı təcrübəni həmiĢə

götürməliyik.

Mən demirəm ki, biz orada olan bütün yenilikləri tətbiq etməliyik. Bu mümkün deyildir. Bəzi hallarda

milli mentalitetimizə zidd olan təĢəbbüsləri biz burada heç vaxt tətbiq edə bilmərik. Ancaq müsbət, bizə lazım

olan praktikanı tətbiq etməliyik, xüsusilə bu sahədə.

Nəhayət son məsələyə toxunmaq istəyirəm. 2012-ci ildə Yay Olimpiya oyunları keçiriləcəkdir. Biz bu

oyunlara ciddi hazırlaĢırıq. 2011-ci ildə kifayət qədər lisenziyalar əldə etmiĢik. Dünya, Avropa

çempionatlarında qələbələr qazanmıĢıq, yəni, ümidlərimiz böyükdür. 2012-ci ildə bizim on olimpiya

kompleksimiz tikiləcəkdir. Böyük Olimpiya Stadionunun tikintisi artıq fəal fazaya keçəcəkdir. AltmıĢ beĢ

minlik böyük Olimpiya Stadionu tikilir. Tofiq Bəhramov adına Respublika stadionunda təmir-bərpa iĢləri

aparılır ki, Bakıda qızlar arasında keçiriləcək dünya çempionatına hazır olsun. Digər idman obyektləri

tikilməkdədir. Böyük gimnastika kompleksi, Bakı “Kristal” Ġdman Konsert Kompleksi tikilir. Yəni, bu sahəyə

həmiĢə olduğu kimi, böyük diqqət göstərilmiĢdir. 2012-ci ildə həm ölkə daxilində olan hadisələr, həm olimpiya

oyunlarına hazırlıq, olimpiya oyunlarının keçirilməsi nəzərdə tutulur. Mən hesab edirəm ki, biz 2012-ci ili

“Ġdman ili” elan etməliyik. Bu məsələ ilə bağlı öz fikrimi bildirirəm və müvafiq sərəncamı da hazırlayın ki, bu

gün mən bunu imzalayım.



───────────────────────────────────────────────────────

16

Beləliklə, 2012-ci il baĢlayır. 2012-ci ildə görüləcək iĢlər çoxdur. Hamıdan fəallıq, fədakarlıq, vicdan və

qələbə əzmi gözləyirəm. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-17 yanvar.-№ 11.-S.1-4.



───────────────────────────────────────────────────────

17

Ġsveçrənin Davos Ģəhərində Azərbaycana həsr olunan interaktiv sessiya

keçirilmiĢdir

Davos, 28 yanvar (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, yanvarın 27-də Davosda Azərbaycana

həsr olunan interaktiv sessiya keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev tədbirdə iĢtirak etmiĢdir.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV çıxıĢ edərək dedi:

- Çox sağ olun. Əvvəlcə bu cür görüĢü təĢkil etdiyiniz üçün sizə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Yenidən Davosa gəlməyimə Ģadam. Bu dəfə Azərbaycana həsr olunmuĢ xüsusi tədbirdə iĢtirak edirik. Bu gün

Azərbaycanın Davosda daha da geniĢ Ģəkildə təqdim olunduğuna Ģadam. Burada bizim ənənəvi xalçalarımız və

milli mətbəximiz sərgilənir. Əlbəttə ki, biz Bakıdan gəlmiĢik. Burada da özümüzü Bakıdakı kimi hiss etdik.

Ölkə uğurla inkiĢaf edir. Son bir neçə ildə iqtisadi inkiĢaf göstəriciləri, doğrudan da heyranedicidir: 2004-cü

ildən etibarən bu, 300 faiz təĢkil edib. Əlbəttə, biz anlayırıq ki, bu artımın ən böyük hissəsi neft və qaz

sektorunun payına düĢür. Bu da 20 ildir müstəqil yaĢayan bir ölkə üçün təbii haldır.

Hər bir ölkə, xüsusən də keçid dövrünü yaĢayan ölkə bütün resurslarından, təbii sərvətlərindən istifadə

etməlidir ki, güclü iqtisadiyyat qursun. Bu, bizim məqsədimiz və siyasətimiz idi. Çoxmilyardlı iri sərmayələrin

neft və qaz sektoruna cəlb edilməsi bizə iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirməyə kömək edir. Ġndi biz qarĢımızda yeni

məqsəd qoymuĢuq. Məqsəd artıq üç dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulu yenidən ikiqat artırmaqdır. Lakin

iqtisadiyyatı əsasən qeyri-enerji sektorunun inkiĢaf etdirilməsi hesabına ikiqat artırmaq istəyirik.

Neft və qazı hasil edən ölkə kimi biz həmiĢə ümumi daxili məhsula qeyri-enerji və enerji ümumi daxili

məhsulu nöqteyi- nəzərindən baxırıq. Beləliklə, keçən il qeyri-neft sənayesi 11 faiz, qeyri-neft sektoru isə 9 faiz

artıb. Bu gün qarĢıda duran məqsədimiz ölkənin müasirləĢdirilməsi, Ģaxələndirilməsi və növbəti 10-12 il ərzində

sürətli inkiĢafıdır. Çünki ölkənin regionlarının inkiĢafı ilə bağlı ilk proqram 2004-cü ildə qəbul olunmuĢdur.

Bununla da, 2014-cü ildə biz 10 illik inkiĢafın yeni mərhələsinə baĢlayacağıq. Biz çox sayda xarici

sərmayələrdən bəhrələnirik. Son 15 il ərzində qoyulan sərmayələrin ümumi həcmi təqribən 110 milyard dollar

təĢkil edib. Təkcə keçən il ölkəyə 20 milyard dollar məbləğində sərmayə yatırılıb ki, bunun da 7 milyardı xarici

sərmayələrin payına düĢür. Bu da onu göstərir ki, Azərbaycan hələ də xarici Ģirkətlər üçün cəlbedici ölkədir və

bu, təkcə neft və qaz ilə bağlı deyildir.

Ġndi neft və qaz sahəsində sərmayələrin həcmi düĢməkdədir, çünki bütün əsas layihələrin icrası baĢa

çatıb. Sənaye, turizm və xidmət sahələrinə qoyulan sərmayələr artmaqdadır. Neft və qaz satıĢından əldə

etdiyimiz maliyyə resurslarını iqtisadiyyatın real sektorlarına – informasiya texnologiyaları, təhsil sahələrinə

yönəltmiĢik.

Bir neçə il əvvəl mən bəyan etdim ki, biz “qara qızıl”ı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki inkiĢaf etmiĢ

ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, yalnız yüksək səviyyəli texnoloji tərəqqiyə, yüksək səviyyəli təhsilə nail olmaqla

inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək mümkündür. Buna görə də, biz gənclərimizi dünyanın aparıcı universitetlərində

təhsil almağa göndəririk və yaxĢı nəticələr görürük.

Biz artıq özümüzü çox gözəl sərmayə mühiti olan ölkə kimi tanıtmıĢıq. Azərbaycana birbaĢa xarici

sərmayə axını hər hansı MDB ölkəsindən daha yüksəkdir. Ġqtisadiyyatın rəqabətədavamlılığı da artmaqdadır.

Davos Ġqtisadi Forumunun reytinqinə əsasən, Azərbaycan iqtisadiyyatın rəqabətədavamlılığına görə 55-ci,

MDB-də isə birinci yerdə qərarlaĢır. Bu, bizim üçün çox mühüm nailiyyətdir. Belə ki, bu, bizim apardığımız

Ģaxələndirmə siyasətinin artıq bəhrə verdiyini sübut edir.

Əlbəttə ki, enerji sektoru iqtisadiyyatımızda üstünlük təĢkil etməkdə davam edəcəkdir. Bu, təbiidir,

çünki neft istehsalı təqribən 50 milyon ton təĢkil edir. Qaz istehsalı isə bu il 30 milyard kubmetrə yaxın

olacaqdır. Yeni layihələr və sərmayələrlə bu rəqəm 50 milyarda da çata bilər. Beləliklə, qeyri-enerji

iqtisadiyyatımızda nə qədər artım əldə etməyə çalıĢmağımıza baxmayaraq, enerji həmiĢə ümumi daxili

məhsulda üstünlük təĢkil edəcəkdir. Lakin bu, təbii haldır və yeni üfüqlər açır. Çünki indi Azərbaycanın iqtisadi

və enerji siyasəti, həmçinin ölkənin siyasi çəkisinə transformasiya olunur.

Avropa Ġttifaqı bizi Azərbaycan qazını Avropaya çatdıracaq “Cənub” qaz dəhlizinə töhfə verən və bunu

mümkün edən ölkə kimi qiymətləndirir. Ötən bir neçə ay ərzində biz çox mühüm nailiyyətlər əldə etmiĢik,

tranzitə dair saziĢlər və böyük həcmdə Azərbaycan qazını Avropa ölkələrinə çatdıracaq qaz boru kəmərinin

tikintisinə dair saziĢlər imzalamıĢıq. Bu, öz növbəsində bizə hələ 1994-cü ildə baĢladığımız ilk enerji

layihələrindən daha çox fayda gətirəcəkdir. Çünki o zaman bu qədər geniĢmiqyaslı fəaliyyəti yerinə yetirə

biləcək Ģirkətlər yox idi. Ġndi isə bizim iri tikinti Ģirkətləri - xidmət, enerji, qeyri-enerji sahələrində fəaliyyət



───────────────────────────────────────────────────────

18

göstərən Ģirkətlərimiz vardır ki, onlar da qaz yataqlarına qoyulan bu 20 milyard dollarlıq sərmayənin bir hissəsi

olacaqdır. Belə ki, bu sərvət çoxĢaxələnmiĢ bir üsulla yayılacaqdır.

Ümumiyyətlə, iqtisadiyyatda hazırda rol oynayan nailiyyətlərimizdən biri də Ģəffaflıqdır. Azərbaycan

Beynəlxalq ġəffaflıq TəĢəbbüsünə səkkiz il əvvəl qoĢulub və indi həmin təĢəbbüsün tam hüquqlu üzvüdür. Biz

enerji sektorumuzda tam Ģəffaflığa nail olmuĢuq. Ġndi biz sistemi dəyiĢirik. Bu yanaĢmanı bütövlükdə maliyyə

sistemində tətbiq edirik. Beləliklə, gələcək üçün perspektivlər müsbətdir, iqtisadiyyat sabit, davamlı, özünü

təmin edəndir, enerji sektorundan güclü dəstək alır və ölkənin strateji gələcəyinin tam aydın mənzərəsini

yaradır. Ən ali məqsədimiz Azərbaycanı inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevirməkdir. Bizim bütün qurumlarımız və

nazirliklərimiz bunun üzərində çalıĢırlar. Bu gün rabitə və texnologiya, maliyyə, ekologiya və təbii sərvətlər

nazirləri də buradadırlar. Onlar da təmsil etdikləri sektorlar haqqında daha geniĢ məlumat verəcəklər.

X X X

Sonra aparıcı regional və beynəlxalq məsələlərin hazırkı vəziyyəti ilə bağlı dövlətimizin baĢçısından

fikirlərini bölüĢməsini xahiĢ etdi.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:

- Azərbaycan 20 ildir ki, müstəqil dövlətdir. Hamıya məlumdur ki, Azərbaycan müstəqil siyasətə və

strategiyaya malikdir. Bizim bütün siyasi təĢəbbüslərimiz, xüsusilə regional əməkdaĢlıqla bağlı təĢəbbüslərimiz

çox müsbət zəmin əsasında qurulub. Bizim məqsədimiz xeyli sayda regional dövlətlərin iĢtirak etdiyi layihələr

və əməkdaĢlıq vasitəsilə tərəfdaĢlıq qurmaqdır. Coğrafi mövqe baxımından Azərbaycan Ġpək yolunun üstündə

Avropa ilə Asiyanın kəsiĢməsində çox əlveriĢli məkanda yerləĢir. Qeyd etdiyim kimi, bizim təĢəbbüslərimiz

regional dövlətləri əhatə edir və onlar da Azərbaycanın inkiĢafından və fəaliyyətindən bəhrələnirlər. Beynəlxalq

səviyyədə bizə çox böyük dəstək göstərilir. Biz bunu daim hiss edirik. Belə ki, təĢəbbüslərimizin çoxu

beynəlxalq birlik tərəfindən dəstəklənir. Lakin bu dəstəyin ən yaxĢı göstəricisi Azərbaycanın BirləĢmiĢ Millətlər

TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilərkən özünü göstərdi. Bu, asan məsələ deyildi. Mühüm

məsələ ondan ibarət idi ki, bu seçkilərdə 155 dövlət Azərbaycana səs verdi.

X X X

Daha sonra Prezident Ġlham ƏLĠYEV neftdən gələn gəlirlərin insan kapitalına yönəldilməsi, gənclərin

xarici ölkələrdə təhsili, onların peĢə hazırlığı ilə bağlı sualları cavablandıraraq dedi:

- Bəli, bu, qarĢımızda duran mühüm məsələlərdən biridir. Biz bu məsələyə böyük əhəmiyyət veririk.

Ölkəmizdə neft sektoruna nisbətən qeyri-neft sektorunda daha çox ixtisaslı kadrlara ehtiyacımız vardır. Enerji

sektorunda çox yaxĢı kadrlarımız, geoloqlarımız çalıĢır və Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft ġirkəti təhsil

sahəsinə böyük investisiyalar qoyur. ġirkətin bununla bağlı proqramı da vardır.

Bizim indiki Ģəraitdə menecerlərə ehtiyacımız vardır. Özəl və ya dövlət Ģirkətlərinin iqtisadiyyatın hansı

sahəsinə aid olub-olmamasından asılı olmayaraq, inkiĢaf etmiĢ ölkələrdəki kimi idarəçiliyi bacaran menecerlərə,

xidmət sahəsində ixtisaslı kadrlara ehtiyac vardır. Təkcə ötən il Bakıda beĢulduzlu 3 mehmanxana istifadəyə

verilib. Bu il isə daha beĢulduzlu 3 mehmanxana açılacaqdır. Burada iĢləyəcək kadrlar hazırlanmalıdır. Sözsüz

ki, biz buna investisiya qoyuluĢu ilə nail ola bilərik. Lakin bu, məsələnin bir tərəfidir. Əsas məsələ isə bununla

bağlı beynəlxalq təcrübə və əməkdaĢlıqdan yararlanmaqdır. Bizim maliyyələĢdirmə məsələləri ilə bağlı

problemimiz yoxdur. Ġnformasiya texnologiyalarının və təhsilin inkiĢafı bizdə prioritet sahələrdir. Bu sahələrdə

bütün səylərimizi birləĢdirməli və maksimum səmərəliliyə nail olmalıyıq.

Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə bağlı suallara da

cavab verdi:

- ĠĢ ilə təmin olunma, innovasiya, texnologiyalar, təhsil və biznes - gələcək bu sahələrlə bağlıdır. Bu

baxımdan informasiya texnologiyaları sahəsi bizim üçün ən prioritet sahələrdən biridir. Biz yalnız 2004-cü ildə

Rabitə və Ġnformasiya Texnologiyaları Nazirliyini yaratmıĢıq. Həmin vaxtdan keçən dövr ərzində biz bu sahədə

böyük irəliləyiĢə nail olmuĢuq. Biz Azərbaycanda, necə deyərlər, regional informasiya texnologiyaları mərkəzi

yaratmıĢıq, neftlə bağlı olduğu kimi. Bakıda hər il “BakuTel” adlı beynəlxalq informasiya texnologiyaları

konfrans və sərgisi keçirilir. Kosmik sənaye, ilk telekommunikasiya peyki – bu, birinci, lakin sonuncu

olmayacaqdır. 3G texnologiyası, artıq 4G lisenziyası üzərində iĢləyirik. Hazırda biz “Elektron hökumət” və

“Elektron imza” layihələrini təqdim etməyi planlaĢdırırıq. Bir neçə ay bundan əvvəl mən bununla bağlı

Sərəncam imzalamıĢam. Bu Sərəncama əsasən, bütün nazirliklər və dövlət agentliklərinə elektron xidmətlərin

siyahısını hazırlamaq və təqdim etmək tapĢırılmıĢdır.



───────────────────────────────────────────────────────

19

X X X

Yaponiyanın mühəndislik və inĢaat, neft kimyası, neftayırma sahələri və bütün növ karbohidrogen

layihələri ilə məĢğul olan GGC Ģirkətinin prezidenti və icraçı direktoru digər ölkələrdə fəaliyyətlərini

geniĢləndirdiklərinə baxmayaraq, Azərbaycanda hələ buna nail ola bilmədiklərini və bu arzuda olduqlarını

bildirdi.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV dedi:

- Hazırda Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft ġirkəti (ARDNġ) Bakıda yeni neftayırma və neft-

kimya zavodlarının inĢasına bir neçə milyard dollarlıq investisiya qoymağı planlaĢdırır. Bu zavodlarda ən son

texnologiyalar tətbiq ediləcəkdir. Biz bütün növ investisiyaları alqıĢlayırıq. Lakin biz, əlbəttə, Ģirkətlərə deyə

bilmərik ki, hansı sahəyə investisiya qoy, ya qoyma. ġirkətlər hansı sahəyə investisiya qoymaqda sərbəstdirlər.

Lakin bir Prezident kimi mənim üçün sənaye sahəsinin inkiĢafına qoyulan investisiya daha önəmlidir. Hazırda

ölkəmizdə sənayenin inkiĢaf proqramı vardır. Biz strateji layihələr üçün maliyyələĢməni və investisiya

qoyuluĢunu öz hesabımıza həyata keçirə bilirik. ARDNġ hazırda milyardlarla dollar həcmində investisiyalar

qoyur. Siz bizim neft Ģirkəti ilə əməkdaĢlıq həyata keçirə bilərsiniz.

Xalq qəzeti”.-2012.-29 yanvar.-№ 22.-S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

20

Prezident Ġlham Əliyev Münxen Təhlükəsizlik Konfransının “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrində

iĢtirak etmiĢdir Münxen, 4 fevral (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Almaniyada iĢgüzar səfərdə olan Azərbaycan

Prezidenti Ġlham Əliyev fevralın 3-də 48-ci Münxen Təhlükəsizlik Konfransının əsas tədbirlərindən olan “Enerji, ehtiyatlar və ətraf mühit: yeni təhlükəsizlik parametrləri” mövzusunda müzakirələrdə iĢtirak etmiĢdir.

Prezident Ġlham Əliyev konfransda çıxıĢ etdi.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin çıxıĢı

- Çox sağ olun, təĢəkkür edirəm. Hər Ģeydən əvvəl Münxen Təhlükəsizlik Konfransının təĢkilatçılarına

dəvətə görə minnətdarlıq etmək istərdim. Mən yenidən buraya gəldiyimə və bu cür əhəmiyyətli məsələ ilə bağlı çıxıĢ etdiyimə görə çox Ģadam.

Mən demək istərdim ki, Azərbaycan neft istehsal edən ən qədim ölkələrdəndir. Faktiki olaraq, Azərbaycanda sənaye üsulu ilə ilk neft XIX əsrin ortalarında istehsal edilib. Amma, o vaxtdan bəri çox Ģeylər dəyiĢib. Müstəqillik bərpa ediləndən sonra Azərbaycan xalqı öz sərvətlərinin sahibi oldu. Bu 20 il ərzində Azərbaycan əsasən enerji ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi sayəsində iqtisadiyyatı ĢaxələndirilmiĢ ölkəyə çevrildi. 1990-cı illərin ortalarında ölkəmizin təĢəbbüsü ilə həyata keçirilən layihələr faktiki olaraq Qafqaz və Xəzər regionlarının enerji xəritəsini əhəmiyyətli dərəcədə dəyiĢdi və Avropanın da enerji xəritəsini dəyiĢməkdədir.

Xəzər dənizindən Aralıq dənizinə neft nəql edən böyük boru kəməri kimi tərəfimizdən inĢa edilən enerji dəhlizi indi təkcə Azərbaycan xalqı və tərəfdaĢlarımız üçün faydalı olmaqla yanaĢı, gələcək layihələrimiz üçün də çox səmərəlidir. Azərbaycan indi həm də, nəhəng qaz ehtiyatlarına malik ölkə kimi də tanınır. Bizim 1 trilyon kubmetrdən çox qaz ehtiyatı olan “ġahdəniz” yatağı dünyada ən böyük yataqlardan biridir. 2010-cu ildə və ötən il kəĢf edilən yeni qaz yataqları Azərbaycanın qaz ehtiyatlarının 2,5 trilyon kubmetrdən çox olduğunu sübut edib. Aydındır ki, bu ehtiyatlar həm bizim, həm də tərəfdaĢlarımız və istehlakçılarımız üçün yetərincə olacaqdır.

Biz hazırda daha geniĢ enerji dəhlizinin yaradılması üzərində iĢləyirik. Bu, təkcə neft sahəsini deyil, qaz sahəsini də əhatə edəcəkdir. Biz indi regionumuzun enerji təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcək mühüm qərarların qəbul edildiyi enerji layihələrimizin çox vacib və çətin mərhələsindəyik. Azərbaycan, əlbəttə ki, öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Ancaq bazarlar olmadan biz, əlbəttə ki, layihələrimizi tam Ģəkildə həyata keçirə bilməyəcəyik. Bu gün biz ĢaxələndirilmiĢ boru kəmərləri Ģəbəkəsinə malikik. Azərbaycanın açıq dənizə birbaĢa çıxıĢı yoxdur. ġaxələndirilmiĢ boru kəməri Ģəbəkəsi bizə neft və qazımızı müxtəlif istiqamətlərə nəql etməyə imkan verir. Buna görə də, Ģaxələndirmə istehsalçı ölkə kimi bizim üçün çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Biz baĢa düĢürük ki, bu, istehlakçılar üçün də əhəmiyyət kəsb edir. Biz istehsalçı ölkə olan Azərbaycan ilə istehlakçılar arasında enerji təhlükəsizliyi məsələsində düzgün balans tapmalıyıq və düĢünürəm ki, tapırıq. Tranzit ölkələrin də maraqlarını unutmaq olmaz. Buna görə də, bu maraqların balansı və tərəfdaĢlarımızın maraqlarına adekvat yanaĢma layihələrimizin uğurla reallaĢması üçün əsas səbəbdir. Bu gün - 2012-ci ilin əvvəlində bu konfransda çıxıĢ edərək mən “Cənub qaz dəhlizi”nin gələcəyi ilə bağlı daha nikbinəm. Nikbinliyi artıran bir neçə səbəb vardır. Hər Ģeydən öncə, əvvəl dediyim kimi, yeni qaz yataqlarının kəĢfi, artıq mövcud olan nəqletmə infrastrukturu, baxmayaraq ki, bunun sayı elə də çox deyildir. Ġkincisi, Avropada bizim enerji ehtiyatlarımıza artan tələbat, o cümlədən Avropa institutları və Azərbaycan arasındakı olduqca məhsuldar əməkdaĢlıq son bir neçə ildə əsl tərəfdaĢlıq münasibətlərinə çevrilib. Avropa Komissiyası prezidentinin 2011-ci ildə Azərbaycana səfəri və “Cənub qaz dəhlizi” ilə bağlı Bəyannamənin imzalanması və hörmətli Ottingerin həmsədrlik etdiyi iĢçi qrupunun yaradılması. Bütün bu amillər gələcək planlarımızla bağlı çox müsbət mənzərə yaradır.

Keçən il baĢ verən əhəmiyyətli hadisələrdən biri də, faktiki olaraq, Azərbaycanın qaz ehtiyatlarının Avropa bazarına çıxması üçün böyük qapı olacaq Azərbaycan və Türkiyə arasında qaz tranzitinə dair AnlaĢma SaziĢinin imzalanması idi. Biz indi çox nadir bir vəziyyətdəyik. Belə ki, bizim Avropa bazarına ehtiyacımız vardır. Çünki birincisi, bu, böyük bazardır. Ġkincisi, bu bazar qanunvericilik və qanun normaları ilə tənzimlənir. Əlbəttə ki, bu, artan bazardır və bizim tərəfdaĢlarımızın bazarıdır. Avropa bazarının da təchizatla bağlı alternativ mənbələrə ehtiyacı vardır.

Biz Ģaxələndirmə və enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı çox danıĢırıq. Bu iki məsələ bir-biri ilə birbaĢa bağlıdır. Amma biz avropalı istehlakçılar üçün Ģaxələndirmə və enerji təhlükəsizliyindən bəhs edəndə, mən belə düĢünürəm ki, ilk növbədə, eyni mənbəli marĢrutların Ģaxələndirilməsindən daha çox mənbələrin Ģaxələndirilməsindən danıĢmalıyıq. Baxmayaraq ki, marĢrutların Ģaxələndirilməsi də əhəmiyyətlidir. Belə ki,



───────────────────────────────────────────────────────

21

Azərbaycan avropalı istehlakçılar üçün yeni mənbədir, böyük mənbədir, yaxındır, dostdur. Əgər biz, güclü “Cənub” dəhlizinin inĢasında planlarımızın həyata keçirilməsinə müvəffəq olsaq, gələcək onilliklərdə enerji sahəsində çox məhsuldar və qarĢılıqlı faydalı əməkdaĢlıq mərhələsinə daxil olacağıq. Buna görə də, enerji təhlükəsizliyi artıq milli təhlükəsizliyin önəmli bir məsələsinə çevrilib. Biz istehsalçı kimi bunu baĢa düĢürük və istəyirik ki, bütün tərəfdaĢlarımız da məsələyə bu cür yanaĢsınlar.

Enerji təhlükəsizliyi və proqnozlaĢdırma olmadan heç bir ölkə gələcək inkiĢafı ilə bağlı planlar qura bilməz. Biz, xüsusilə də, Fukusimadakı elektrik stansiyasında baĢ verən faciədən sonra müxtəlif enerji mənbələrinə münasibətdə dəyiĢikliklər və yanaĢmalar haqqında bilirik. Beləliklə, tam aydındır ki, təbii qaza tələbat artacaqdır.

Azərbaycan ehtiyatları olan, sadiq, açıq siyasətə və Avropanın institutları ilə möhkəm əlaqələrə malik bir ölkədir.

Mən, həmçinin təkcə ehtiyatlara malik, istehsalçı, nəql edən və potensial tranzit bir ölkə kimi deyil, həm də öz təbii resursları və təbiətinə qayğı ilə yanaĢan bir ölkə kimi öhdəliyimizlə bağlı da bir neçə kəlmə demək istərdim. Bir çox illərdir, onilliklərdir, bir əsrdən artıqdır ki, Azərbaycanın neft ehtiyatları ətraf mühitin mühafizəsinə heç bir hörmət qoyulmadan iĢlənilib. Bizim keçmiĢimizdə “ətraf mühit” anlayıĢı faktiki olaraq bir o qədər də lazımınca qiymətləndirilməyib. Bu gün bizim öhdəliyimiz onilliklər boyunca suda və quruda neft istehsalından qalan bütün o “miras”ı təmizləmək və həmçinin qlobal ətraf mühitin mühafizəsi iĢinə öz töhfəmizi verməkdir. Buna görə də, baxmayaraq ki, neftimiz, qazımız və bazarlarımız var, biz indi bərpa olunan enerji sahələrinə sərmayə yatırırıq. Biz düĢünürük ki, bu bizim öhdəliyimizin bir hissəsidir. Biz su enerjisinə sərmayə yatırırıq. Biz keçən ildən baĢlayaraq, günəĢ və külək enerjisinə sərmayə qoymağa baĢlamıĢıq. Ona görə yox ki, bizim bu alternativ mənbələrə kəskin Ģəkildə ehtiyacımız vardır. Xeyr. Ona görə yox ki, bu, bizim enerji balansımızın əhəmiyyətli hissəsidir. Ona görə ki, biz buna keçmiĢ və gələcək nəsillərimiz qarĢısında öhdəlik kimi yanaĢdıq. Buna görə də, mən çox Ģadam ki, bu gün biz ekoloji mühafizə ilə bağlı məsələlərlə yanaĢı, enerji təhlükəsizliyi, enerji ehtiyatlarını birlikdə müzakirə edirik. Azərbaycan öz rolunu oynamağa, enerji təhlükəsizliyini təmin etməyə, Ģaxələndirməyə və təbiətimizi mühafizə etməyə hazırdır. Çox sağ olun.

Sonra Avropa Ġttifaqının enerji məsələləri üzrə komissarı Günter Ottinger, Ukrayna Prezidenti Viktor Yanukoviç və digər qonaqlar çıxıĢ etdilər.

X X X

Daha sonra mövzu ilə bağlı fikir mübadiləsi davam etdirildi və suallar verildi. Sual: Mən hiss edirəm ki, bizim sərmayə yatıra biləcəyimiz ölkələrdə siyasi vəziyyət və coğrafi dəhlizlə

bağlı bir az çox danıĢırıq. Buna görə də, mən sualımı birbaĢa cənab Dikmana ünvanlamaq istəyirəm. Çünki gələcək biznes risklərini müəyyən etmək və onun üzərində iĢləmək sizin səlahiyyətiniz çərçivəsindədir. Mən sizdən soruĢmaq istərdim ki, bir il əvvəl Misir və Tunisdə baĢ verən iğtiĢaĢların Ģahidi olduq. Sizin bu bir il ərzində enerji ilə zəngin ölkələrdə siyasi vəziyyətlə bağlı risklərin qiymətləndirilməsindəki fəaliyyətinizdə dəyiĢiklik varmı? Misir kimi ölkələrin təcrübəsindən misal gətirərək, - burada Azərbaycan Prezidenti də iĢtirak edir, - öz siyasi strukturuna görə Mübarəkin devrilməsindən əvvəlki Misirə çox bənzəyən Azərbaycan kimi ölkəyə sərmayə yatıracaqsınızmı?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən faktiki olaraq, Azərbaycandakı vəziyyəti Misirdəki vəziyyət kimi təqdim etməyə cəhd olunan suala Ģərh vermək istərdim. DüĢünürəm ki, bu qəribə suala ən yaxĢı cavab iĢtirakçıların reaksiyası oldu. Mən bayaqkı Ģəxsin savadından irəli gələrək bilmədiyi bir neçə göstəricini diqqətə çatdırmaq istəyirəm. Mənim 8 illik prezidentlik dövrümdə Azərbaycanda ümumi daxili məhsul 3 dəfə - 300 faiz artıb. Yoxsulluğun səviyyəsi 50 faizdən 7,6 faizə enib. Ġnflyasiyanın səviyyəsi 5,4 faiz təĢkil edir. Son 8 il ərzində 1 milyondan artıq iĢ yeri yaradılıb. Xarici borc bizim ümumi daxili məhsulumuzun 6 faizini təĢkil edir. Ġqtisadiyyatın Ģaxələnməsi sabitdir. Siyasi vəziyyət sabitdir. Bizim çoxpartiyalı sistemimiz vardır. Bizim parlamentdə təmsil olunan 10-dan çox partiyamız vardır. Bizim azad mətbuatımız vardır. Bizdə söz azadlığı vardır. Bizdə din azadlığı vardır. Nəhayət, bizdə azad internet vardır. Qeyd etmək istərdim ki, bizim regionda heç də bütün ölkələrdə azad internet yoxdur. Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı 50 faizdən artıqdır və bu rəqəm artmaqdadır.

Azərbaycanda müasir, sabit cəmiyyət vardır. Kimsə Azərbaycanda Misirdə baĢ verən hadisələr kimi nə isə görmək istəyirsə, sizi əmin edirəm ki, nəyisə arzu edib-etməməyinizdən asılı olmayaraq bunu görməyəcəksiniz.

Xalq qəzeti”.-2012.- 5 fevral.-№ 28.-S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

22

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və

NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussenin mətbuata

birgə bəyanatı

Brüssel, 15 fevral (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, fevralın 15-də Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussen Alyansın Brüsseldəki

mənzil-qərargahında mətbuat nümayəndələri qarĢısında birgə bəyanatla çıxıĢ etmiĢlər.

Prezident Ġlham Əliyevin

bəyanatı

- Cənab baĢ katib, çox sağ olun. Ölkəmiz haqqında söylədiyiniz xoĢ sözlərə və dəvətə görə

minnətdaram. NATO-nun mənzil-qərargahında yenidən olmağıma və ikitərəfli münasibətlərimizə aid olan bir

çox mühüm məsələləri müzakirə etməkdən çox Ģadam. NATO ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin çox yaxĢı

tarixi vardır. Bu, uğurlardan ibarət tarixdir. 1990-cı illərin əvvəllərindən Azərbaycan Avratlantik strukturlara

inteqrasiya olmaqda çox fəal idi. Bu baxımdan biz nəzərəçarpan irəliləyiĢi əldə etmiĢik. Biz Silahlı

Qüvvələrimiz daxilində islahatlar aparırıq və mən çalıĢıram onları NATO standartlarına uyğunlaĢdırım. Buna

görə də əməkdaĢlığımızın bu hissəsinin Silahlı Qüvvələrimizə çox böyük təsiri vardır. Eyni zamanda, NATO-

nun dünyanın müxtəlif yerlərində aparılan əməliyyatlarındakı iĢtirak hərbi qulluqçularımıza öz bacarıqlarını

artırmaqda yardımçı olmuĢ və onlar NATO-dakı həmkarlarından bir çox məsələləri öyrənmiĢlər.

Biz Əfqanıstanda ilk vaxtlardan olmuĢuq. Cənab baĢ katibin qeyd etdiyi kimi, biz hava məkanından və

ərazimizdən keçmək imkanını yaradırıq. Çox Ģadam ki, Əfqanıstana daĢınan yüklər baxımından Azərbaycanın

tranzit ölkə kimi əhəmiyyəti artır. Bu gün biz bu sahədə gələcək əməkdaĢlığımızı müzakirə etdik.

ƏməkdaĢlığımızı bu sahədə geniĢləndirmək məqsədilə yeni təklifləri müzakirə etməyə hazırıq.

Eyni zamanda, biz Əfqanıstanda qulluq etmək məqsədi ilə hərbçilərimizi oraya ezam edirik. Bu, Əfqanıstanda

beynəlxalq sülh qüvvələrinin apardıqları əməliyyatlar baxımından üzərimizə götürdüyümüz öhdəliyin bir

hissəsidir. Bu gün, həmçinin mən cənab baĢ katibə məlumat verdim ki, Əfqanıstanın milli ordusunun qəyyumlar

fonduna töhfə vermək məsələsini ciddi Ģəkildə nəzərdən keçiririk. Gələcəkdə bu cür maliyyə töhfəsinin davam

etdirilməsini də nəzərdən keçirə bilərik. Eyni zamanda, biz Diplomatik Akademiyamızda və Sərhəd QoĢunları

Akademiyamızda əfqan diplomatları üçün təlim kursları təĢkil edirik. Biz, həmçinin istehkamçı və digər

humanitar məsələlər üzərində iĢləyirik və əməkdaĢlığımızı geniĢləndirməyə hazırıq.

Bu gün biz, həmçinin regional təhlükəsizlik məsələləri, xüsusən də Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin

nizamlanması ilə bağlı aparılan danıĢıqları müzakirə etdik. Mən cənab baĢ katibi bu danıĢıqların hazırkı durumu

ilə tanıĢ etdim və bir daha ümidvar olduğumuzu bəyan etdik ki, bu münaqiĢə mümkün qədər tez həll olunacaq

və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa ediləcəkdir. Bunun üçün yaxĢı hüquqi əsas vardır. BirləĢmiĢ Millətlər

TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurası erməni qoĢunlarının Azərbaycanın iĢğal olunmuĢ ərazilərindən qeyd-Ģərtsiz və

dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul edib. Biz gözləyirik ki, erməni tərəfi bu qətnamələrə əməl

edəcəkdir.

Bu gün apardığımız müzakirələrin müəyyən hissəsi enerji təhlükəsizliyinə həsr olunmuĢdu. Bu, bütün

ölkələrin – həm hasilatçı, həm istehlakçı ölkələrin milli təhlükəsizliyinin olduqca mühüm elementidir.

Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verən ölkəyə çevrilir və əminəm ki, çevriləcəkdir.

Avropadakı istehlakçılarımız, həmçinin NATO-nun üzvü olan dövlətlərdir. Bu mövzu müzakirələrimizin və

məsləhətləĢmələrimizin bir hissəsidir.

BaĢ katibə etdiyi dəvətə görə bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Münasibətlərimizin inkiĢaf

etməsindən və dəyiĢməsindən məmnunluğumu bildirirəm. Ümidvaram ki, əlaqələrimiz uğurla inkiĢaf edəcəkdir

və qarĢılıqlı maraqlara və ortaq dəyərlərə əsaslanacaqdır. Çox sağ olun.

X X X

Sonra jurnalistlərin sualları cavablandırılmıĢdır.

X X X

ġaiq Məmmədov, Azərbaycan Televiziyası: Sualım baĢ katibədir. Azərbaycan NATO-nun

Əfqanıstandakı əməliyyatlarına hərbçilər, təlimlər və xüsusən də tranzit baxımından mühüm töhfə verir.



───────────────────────────────────────────────────────

23

Cənab baĢ katib, Sizin fikrinizcə, əməliyyatların uğurlu olmasında Azərbaycanın iĢtirakı nə dərəcə vacib

və əhəmiyyətlidir?

BaĢ katib Anders Foq RASMUSSEN: Bəli, əlbəttə ki, Azərbaycanın Əfqanıstanda apardığımız

əməliyyatlara verdiyi töhfə çox vacibdir. Bu, həm hərbçilər, həm təlim və qeyd etdiyiniz kimi, tranzit

baxımından vacibdir. Biz Əfqanıstanda Azərbaycan hərbçiləri tərəfindən görülən iĢi çox yüksək dəyərləndiririk.

Bu gün Prezident və mən tranzit məsələləri ilə bağlı gələcəkdə əməkdaĢlığımızın hansı mümkün Ģəkildə

geniĢləndirilməsi yollarını araĢdırdıq. Biz Əfqanıstandakı əməliyyatlarımızın perspektivlərini müzakirə etdik.

Bildiyiniz kimi, biz təhlükəsizlik üzrə əsas məsuliyyəti bu gündən etibarən 2014-cü ilin sonunadək tədricən

Əfqanıstanın təhlükəsizlik qüvvələrinə həvalə edəcəyik. Mən bu gün çox məmnun oldum ki, Azərbaycan

Prezidenti ölkəsinin Əfqanıstanın təhlükəsizlik qüvvələrinin formalaĢmasına maliyyə töhfəsini verəcəyini elan

etdi. Bu, həmin qüvvələr üçün çox əhəmiyyətlidir. Çünki biz Əfqanıstanı tərk etdikdən sonra əmin olmalıyıq ki,

bu ölkənin təhlükəsizlik qüvvələri tam məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilər. Bu məqsədlə onlara pul vəsaitləri

lazımdır. Biz onları maliyyələĢdirməliyik. Mən bu gün verilən bəyanatı səmimi qəlbdən alqıĢlayıram. Mən

Azərbaycan tərəfinin humanitar əməliyyatlara verdiyi töhfəni də yüksək dəyərləndirirəm. Bir sözlə, Azərbaycan

öz hüdudlarından kənarda, Əfqanıstanda çox mühüm rol oynayır.

Xalq qəzeti”.-2012.- 16 fevral.-№ 37.-S.2.



───────────────────────────────────────────────────────

24

Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun abidəsinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 21 fevral (AzərTAc). Fevralın 21-də Bakıda xalq qəhrəmanı Koroğlunun xatirəsinə ucaldılmıĢ

abidənin açılıĢ mərasimi olmuĢdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak

etmiĢlər.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV mərasimdə çıxıĢ edərək dedi:

- Əziz dostlar! Bu gün Ģəhərimizin tarixində çox əlamətdar və unudulmaz bir gündür. Bu gün Bakının

mərkəzində, Ģəhərimizin gözəl guĢəsində biz böyük Ģəxsiyyət, Azərbaycan xalqının qəhrəman oğlu Koroğlunun

abidəsinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi və bütün Azərbaycan xalqını ürəkdən təbrik

edirəm.

Koroğlu bizim xalq qəhrəmanımızdır. Koroğlu vətənpərvərlik, igidlik rəmzidir. Azərbaycan xalqının

qəlbində Koroğlu daim yaĢamıĢdır. Bütün dövrlərdə Koroğlunun xalq qarĢısında etdiyi xidmətlər Azərbaycan

xalqının xatirəsində yaĢamıĢdır və bu gün də yaĢayır.

Koroğlu obrazı vətənpərvərlik, igidlik, mərdlik, Ģücaət obrazıdır. Koroğlu Azərbaycan xalqına xas olan

bütün gözəl xüsusiyyətləri özündə əks etdirir. Vətənpərvərlik kimi bu gün də çox vacib olan amil Koroğlu

obrazında bariz Ģəkildə özünü göstərir.

Müxtəlif dövrlərdə bizim böyük sənətkarlarımız “Koroğlu” mövzusuna müraciət etmiĢlər. Dahi

bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin 1930-cu illərdə yazdığı “Koroğlu” operası bu gün də yaĢayır və əbədi

yaĢayacaqdır. Bütün təntənəli mərasimlərdə “Koroğlu” operasının uvertürası səslənir. Bu, bizim dövlət

himnimizlə bərabər Azərbaycan xalqının ayrılmaz böyük dəyəri kimi bu gün də yaĢayır.

Ölkəmizin müxtəlif Ģəhərlərində Koroğlu abidələri ucaldılmıĢdır. Ancaq Bakıda Koroğlu abidəsi yox idi

və bu boĢluğu biz indi aradan qaldırdıq. Mən 2009-cu ildə Bakıda Koroğlu abidəsinin ucaldılması haqqında

müvafiq Sərəncam imzalamıĢam. Bizim istedadlı heykəltəraĢımız Tokay Məmmədov gözəl və əzəmətli əsər

yaratmıĢdır. Koroğlu abidəsi üçün müvafiq yerin seçilməsi prosesi baĢlanmıĢdı. Mən çox istəyirdim ki,

Ģəhərimizin gözəl yerində gözəl, əzəmətli abidə ucaldılsın və bu gün biz bu tarixi hadisənin Ģahidiyik.

Ölkəmizin müxtəlif bölgələrində, bir daha demək istəyirəm ki, Koroğlu abidəsi vardır. Artıq Bakıda da bu abidə

vardır. Artıq bu gündən etibarən bu parka da “Koroğlu parkı” adı verilib.

Gənc nəslin tərbiyə edilməsində “Koroğlu” dastanı çox mühüm bir vasitədir. Çünki gənc nəslimiz

vətənpərvərlik ruhunda böyüməli, tərbiyə almalıdır. Müstəqil Azərbaycanın vətəndaĢları öz Vətənini, xalqını

sevməlidirlər. Koroğlu xalq içərisindən çıxmıĢ, xalq üçün yaĢamıĢ gözəl insan, böyük sərkərdə idi. Koroğlu,

eyni zamanda, istedadlı insan idi - həm Ģair, həm aĢıq idi. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan xalqının ən

gözəl xüsusiyyətləri onda var idi və bizim gənclərimiz keçmiĢimizdə olan müsbət obrazları da bilməlidirlər,

yaxından, dərindən tanımalıdırlar. Biz keçən il müstəqilliyimizin 20 illiyini qeyd etmiĢik. Ancaq bizim çox

böyük, zəngin tariximiz, mədəniyyətimiz vardır. ġifahi xalq yaradıcılığımız vardır. Gözəl əsərlərimiz, dahi

Ģəxsiyyətlərimiz vardır. Bizim vətəndaĢlar, xüsusilə gənclər o dahi Ģəxsiyyətləri tanımalıdırlar.

Koroğlu abidəsinin ucaldılması bir tərəfdən tarixi ədaləti əks etdirir, digər tərəfdən Koroğlu abidəsi bir daha

Azərbaycan xalqının nə qədər böyük xalq olduğunu əyani Ģəkildə göstərir.

Biz öz dahi Ģəxsiyyətlərimizin xatirəsinə böyük hörmətlə yanaĢırıq. Təkcə keçən il Bakıda görkəmli

Ģəxsiyyətlərin abidələri ucaldılmıĢdır. Keçən il Zivərbəy Əhmədbəyovun, Fikrət Əmirovun abidəsi

ucaldılmıĢdır. Bu gün biz Koroğlunun abidəsinin açılıĢını qeyd edirik. Yaxın gələcəkdə Bakıda, Ģəhərimizin

gözəl yerlərində Babəkin, Qara Qarayevin, Bülbülün abidələri ucaldılacaqdır. Artıq müvafiq göstəriĢlər

verilmiĢdir.

Sovet dövründə də ulu öndər Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə xalqımızın görkəmli Ģəxsiyyətlərinin

Ģərəfinə abidələr ucaldılmıĢdır. Bu gün bu siyasət davam etdirilir. Bu abidələr bir daha onu göstərir ki,

Azərbaycan xalqı nə qədər böyük, nə qədər istedadlı xalqdır, bizim nə qədər böyük tarixi Ģəxsiyyətlərimiz

olmuĢdur. Onların fəaliyyəti, həyatı, xalqa bağlılığı bizim üçün də bir nümunədir, örnəkdir. Onlar bu yolu bizə

göstərdilər. Bu yol ədalət yoludur.

Koroğlu da haqq-ədalətin tərəfində idi. Koroğlu kasıbların tərəfində idi. Koroğlu ədalətsizliyə

dözməyən və ədalətsizliyə qarĢı vuruĢan görkəmli Ģəxsiyyət, sərkərdə, gözəl vətəndaĢ idi. Biz, bir daha demək

istəyirəm ki, gənc nəsli bu müsbət nümunələr əsasında tərbiyə etməliyik. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan

gəncləri vətənpərvərdirlər, Vətənə bağlıdırlar, Vətəni sevirlər. Bizim vətəndaĢlar haqlı olaraq qürur hissi

keçirirlər ki, biz hamımız Azərbaycan vətəndaĢıyıq.



───────────────────────────────────────────────────────

25

Ġyirmi il ərzində ölkəmiz böyük və Ģərəfli yol keçmiĢdir, bütün sahələrdə böyük uğurlara imza atmıĢdır.

Uğurlarımızın təməlində məhz milli mənəvi dəyərlər dayanır. Güclü iqtisadiyyat yaratmaq olar, bölgədə güclü

mövqelərə malik olmaq olar, - halbuki bunun üçün də çox çalıĢmaq lazımdır, - ancaq milli mənəvi dəyərlər

olmadan heç bir ölkə, heç bir xalq inkiĢaf edə bilməz. Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, gənc və güclü

dövlətimiz möhkəm təməl üzərində qurulubdur. Çoxəsrlik tarix, mədəniyyət üzərində qurulubdur. Milli mənəvi

dəyərlər bizim üçün ən vacib məsələdir. Biz təbii ki, ümumbəĢəri dəyərləri bölüĢürük. Ancaq bizim üçün baĢlıca

dəyərlər öz milli Azərbaycan dəyərlərimizdir.

Bu gün ölkəmizdə hər bir sahədə olduğu kimi, milli mənəvi sahədə də dirçəliĢ, inkiĢaf vardır. Biz güclü,

müasir dövlət qururuq. Ancaq ənənələrimizə, tariximizə, keçmiĢimizə çox bağlıyıq. Dünyada qloballaĢma

prosesləri gedir, istər-istəməz bizə də təsir edir. Yəni bu, heç bir ölkədən yan keçə bilməz. Xüsusilə, bu dövrdə

milli dəyərlərə diqqət daha da böyük olmalıdır. Ġnsanlar milli ruhda tərbiyə olunmalıdırlar. Öz Vətəninə, öz

keçmiĢinə, tarixinə, dahi Ģəxsiyyətlərinə hörmətlə yanaĢmalıdırlar. Mən çox Ģadam ki, bugünkü Azərbaycan

reallıqlarını bu amillər müəyyən edir. Bizi bəzi baĢqa ölkələrdən fərqləndirən məhz odur ki, Azərbaycan dövləti

güclü milli təməl üzərində qurulubdur. Eyni zamanda, Azərbaycanda yaĢayan bütün millətlərin, bütün dinlərin

nümayəndələri ölkəmizin dəyərli vətəndaĢlarıdırlar və Azərbaycanın təcrübəsi bu baxımdan diqqətə layiqdir və

böyük maraq doğurur.

Bu gün bu abidənin açılıĢı, eyni zamanda, bu gözəl parkın abadlaĢmasına da Ģərait yaratdı. Abidənin

yaradılması ilə bərabər, Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə göstəriĢ vermiĢdik ki, bu park da abadlaĢsın, gözəlləĢsin.

Bakıda böyük quruculuq iĢləri aparılır. Bütün parklar, bağlar yenidən qurulur, abadlaĢır. Ġnsanlar üçün gözəl

istirahət yerləri yaradılır. Bakı doğrudan da indi dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən biridir. Bakının tarixi gözəlliyi

vardır. Tarixi, qədim binalar Ģəhərimizə gözəllik verir. Eyni zamanda, Bakının müasir meqapolisə çevrilməsi

prosesi də uğurla gedir. Bu iki istiqamət arasında heç bir ziddiyyət olmamalıdır və yoxdur. Həm müasir binalar,

həm qədim Bakı bir-birini tamamlamalıdır və tamamlayır. ġəhərimizin gözəlləĢməsi hər bir Bakı sakini, hər bir

Azərbaycan vətəndaĢı üçün çox vacib olan məsələdir. Bakıya gələn hər bir qonaq Ģəhərin gözəlliyinə heyran

olur. Bakı da bizim böyük, milli sərvətimizdir.

Mən bu gün bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Koroğlu abidəsinin ucaldılması böyük məna daĢıyır. Bu,

həm tarixi Ģəxsiyyətə hörmətimizin əlamətidir, həm keçmiĢimizə olan münasibətdir, həm də Koroğlunun etdiyi

fədakarlığa görə Azərbaycan xalqının qiymətidir. Bu gözəl əsər, əminəm ki, bütün Azərbaycan xalqını

sevindirəcəkdir. Koroğlu abidəsi məhz belə olmalı idi. Gözəl, möhtəĢəm, qürurlu və əzəmətli.

Bir daha əsərin müəllifinə, görkəmli heykəltəraĢ Tokay Məmmədova minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Əsərin yaradılmasında iĢtirak etmiĢ bütün insanlara minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Bakı sakinlərini və

bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl hadisə münasibətilə bir daha təbrik edirəm. Sağ olun!

Xalq qəzeti”.-2012.- 22 fevral.-№ 42.-S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

26

Regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramının icrasının

üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 28 fevral (AzərTAc). Fevralın 28-də “Baku Expo” Mərkəzində “Azərbaycan Respublikası

regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı”nın icrasının üçüncü ilinin

yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev konfransda iĢtirak etmiĢdir.

Prezident Ġlham Əliyev konfransda giriĢ nitqi söyləmiĢdir.


giriĢ nitqi

- Ölkəmizin uğurlu inkiĢafı artıq reallıqdır. Bunu Azərbaycan əhalisi bilir və görür. Dünya ictimaiyyəti də

Azərbaycanın uğurları haqqında kifayət qədər dolğun məlumat əldə edir. Uğurlarımızın təməlində düĢünülmüĢ

siyasət, ölkəmizdə mövcud olan ictimai-siyasi sabitlik və uğurlu iqtisadi islahatlar dayanır.

Ġctimai-siyasi sabitlik Azərbaycanda 1990-cı illərdə təmin edilmiĢdir. 1990-cı illərin əvvəllərində

ölkəmizdə hökm sürən xaos, anarxiya ölkəmizi uçuruma aparırdı. Ölkəmiz üçün həlledici illərdə bütün

xoĢagəlməz hallara ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında son qoyuldu və Azərbaycanın uğurlu inkiĢafı

təmin edildi. Məhz o illərdə yaradılmıĢ və bu gün daha da möhkəmlənən ictimai-siyasi sabitlik ölkəmizə

investisiyaların gətirilməsinə Ģərait yaratmıĢdır və ölkəmizin uğurlu inkiĢafına imkan vermiĢdir. Eyni zamanda,

bizim əsas iqtisadi islahatlarımız da 1990-cı illərin ortalarında baĢlamıĢdır. Bu gün bu islahatlar davam edir və

keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyur.

Ölkəmizin müasir inkiĢaf dövrü də çox uğurludur. ĠnkiĢafımızın təməlində, bir daha demək istəyirəm ki,

siyasətimiz dayanır. Ölkəmizdə siyasət həm ictimai, həm də iqtisadi sahədə bir məqsədi güdür: Azərbaycan

xalqının maraqlarını təmin etmək, ölkəmizi gücləndirmək, regionda mövqelərimizi möhkəmləndirmək! Bizim

əsas istiqamətimiz bundan ibarətdir.

Müasir dövrdə ölkəmizin sürətli inkiĢafına nail olmaq üçün kifayət qədər geniĢ proqramlar icra edilir. Bu

proqramların içində əlbəttə ki, ən önəmlisi və ən vacibi 2004-cü ildə qəbul edilmiĢ regionların sosial-iqtisadi

inkiĢafı Dövlət Proqramıdır. Bu proqramın qəbul edilməsindən sonra ölkəmizin bölgələri çox sürətlə inkiĢaf

etməyə baĢlamıĢdır.

Proqramın qəbul edilməsi 2004-cü ilə təsadüf edir. Ancaq Proqram haqqında mən ondan əvvəlki illərdə

də fikirləĢirdim və 2003-cü ilin prezident seçkiləri ərəfəsində bildirmiĢdim ki, əgər xalq mənə etimad göstərərsə

qəbul edilmiĢ proqramlar nəticəsində beĢ il ərzində - yəni, 2008-ci ilə qədər ölkəmizdə 600 minə qədər yeni iĢ

yeri açılacaqdır. O vaxt bəziləri bu rəqəmlərə inanmırdı, bəziləri buna Ģübhə ilə yanaĢırdı. Ancaq mən bilirdim

ki, bunu etmək mümkündür. Çox Ģadam ki, qısa müddət ərzində - yəni, ondan da az dövrdə, təxminən dörd il

ərzində 600 min yeni iĢ yeri yaradılmıĢdır. Bütövlükdə 2004-2008-ci illərdə ölkəmizdə 760 min yeni iĢ yeri

açılmıĢdır ki, bu da həm iĢsizliyin aradan qaldırılması, həm də yoxsulluğun aĢağı salınması üçün xüsusi

əhəmiyyət kəsb edir. Beləliklə, 2004-cü ildə qəbul edilmiĢ Proqram bizim bütün iqtisadi inkiĢafımıza təkan

vermiĢdir.

Əlbəttə, iqtisadiyyatımızın böyük hissəsi neft-qaz sektorunda formalaĢır. Ancaq neft-qaz sektorunda

böyük sayda iĢ yerlərinin yaradılması mümkün deyildir. Ona görə bizim əsas istiqamətimiz qeyri-neft sektoruna

yönəldilmiĢdir. Bu sektorun inkiĢafı həm ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsinə, həm də iĢsizliyin aradan

qaldırılmasına yönəldilməli idi və belə də oldu.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bəzi hallarda bizim uğurlu iqtisadi inkiĢafımızı yalnız neft-qaz amili ilə

bağlayırlar. Əlbəttə ki, neft-az amili mühüm rol oynayır və bundan sonra da oynayacaqdır. Ancaq demək

istəyirəm ki, bizim əsas neft ixrac kəmərimiz - Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri yalnız 2006-cı ilin yayında

istifadəyə verilmiĢdir. Proqram isə 2004-cü ildə qəbul edilmiĢdir. Qəbul edildikdən dərhal sonra Proqram icra

edilməyə baĢlanmıĢdır.

Bir sözlə, keçən dövr haqqında kifayət qədər məlumat vardır və bir də görülən bütün bu iĢlər göz

qabağındadır. 2009-cu ilin əvvəlində Proqramın yeni dövrü baĢlamıĢdır. Artıq o proqram Dövlət ĠnkiĢaf

Proqramı adlandırıldı. Ancaq bu Proqramın əsas istiqaməti yenə bölgələrin inkiĢafına yönəldilmiĢdir. Artıq üç

ildir ki, ikinci Dövlət Proqramı icra edilir. Deyə bilərəm ki, bütün vəzifələr artıqlaması ilə icra edilir. Birinci

Proqrama gəldikdə, orada nəzərdə tutulmuĢ məsələlər, təbii ki, öz həllini tapmıĢdır. Onda əlavə tədbirlər də



───────────────────────────────────────────────────────

27

görülmüĢdür. Ġndi də məhz belə mənzərə müĢahidə olunur. Biz bu Proqramı daha da böyük həcmdə icra edirik

və beləliklə, inkiĢafımıza davam edirik.

Birinci mərhələdə əsas istiqamət biznes imkanlarının geniĢlənməsinə, sənaye potensialının

formalaĢmasına yönəldilmiĢdi. Bu məqsədlə ilk növbədə elektrik enerjisi məsələləri öz həllini tapmalı idi. Ona

görə biz bu məsələni prioritet kimi nəzərə almıĢdıq və qısa müddət ərzində enerji təhlükəsizliyimizi təmin edə

bilmiĢdik. Çünki əvvəlki dövrdə bizdə istehsal olunan elektrik enerjisi tələbatımızı ödəmirdi. Ġndi biz elə güclü

sistem yaratmıĢıq ki, nəinki öz tələbatımızı ödəyirik, eyni zamanda, bütün qonĢu ölkələrə elektrik enerjisini

ixrac edirik.

Ondan sonrakı mərhələdə infrastruktur layihələrinin icrası prosesi baĢlamıĢdır. Bu da çox geniĢ bir

istiqamətdir. Biz infrastruktur deyəndə hər Ģeyi nəzərdə tuturuq. Həm yollar, həm elektrik enerjisi, qazlaĢdırma,

su ilə təchizat, sosial infrastruktur məsələləri də çox vacibdir. Proqramımızda yəni, indiki proqramda bütün bu

məsələlər öz əksini tapır. Burada əlbəttə ki, istiqamətlərin biri infrastruktur layihələri ilə bağlıdır. Biz bu sahəni

dövlət tərəfindən qoyulan vəsait hesabına inkiĢaf etdirə bilmiĢik. Digər istiqamət sosial infrastruktur ilə bağlıdır.

Birinci Proqram qəbul olunandan sonra ölkəmizdə 2300-dən çox yeni məktəb tikilmiĢdir. Keçən il 200-dən çox

məktəb tikilmiĢ və təmir edilmiĢdir. Bu il isə 400-dən çox məktəb tikiləcək və əsaslı təmir ediləcəkdir.

Səhiyyə infrastrukturunun yaradılması böyük əhəmiyyətə malik olan bir məsələdir. Azərbaycanda 400-dən artıq

müasir tibb ocağı yaradılmıĢdır. Magistral yolların inkiĢafı böyük əhəmiyyətə malik idi. Çünki yollarımız çox

bərbad vəziyyətdə idi. Yol olmadan inkiĢaf ola bilməz. Heç bir müəssisə, heç bir turizm obyekti tikilə bilməz.

Biznesin inkiĢafı üçün yol, elektrik enerjisi əsasdır. Ġnsanların rahat yaĢaması üçün isə sosial infrastrukturun

yaradılması prosesi sürətlə gedir və hazırda biz bu layihələri daha da sürətlə inkiĢaf etdiririk. Hazırda böyük su-

kanalizasiya layihələri icra olunur ki, bu, bütün ölkəmizi əhatə edir. Bu layihə sırf sosialyönümlüdür. Əgər

elektrik enerjisinin təchizatı ilə bağlı verilən göstəriĢlər həm sosialyönümlü, həm biznesyönümlüdürsə, su

layihələri sırf sosial məna daĢıyır. Ġndi imkanımız var ki, sosial infrastrukturun yaradılmasına daha da böyük

həcmdə vəsait qoyaq. Əlbəttə, bu imkanları biz özümüz əldə etmiĢik.

Dünyada neftlə zəngin olan kifayət qədər çox ölkələr vardır. Bizdən qat-qat çox neft, qaz hasil edən, ixrac

edən ölkələr vardır. Ancaq heç də hər bir ölkədə iqtisadi inkiĢaf bizdəki kimi sürətli deyildir. Ona görə, mən bir

daha demək istəyirəm ki, uğurlarımızın təməlində düĢünülmüĢ iqtisadi siyasətdir, iqtisadi islahatlardır. Bu

islahatlar dünya birliyi tərəfindən qiymətləndirilir. Dünyanın aparıcı iqtisadi qurumları Azərbaycanda gedən

prosesləri dəstəkləyir, qiymətləndirir və bəzi hallarda bizdə gedən prosesləri heyranlıqla müĢahidə edir. Böyük

reytinq agentlikləri inkiĢaf etmiĢ ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı salırlar, Azərbaycanın kredit reytinqlərini

qaldırırlar. Böhranlı illərdə ən aparıcı beynəlxalq maliyyə qurumları Azərbaycanda gedən islahatları yüksək

qiymətləndirirlər. Yəni, bu da çox vacibdir. Əlbəttə, bizim üçün ən vacib olan məsələ odur ki, bildiyimizi edək,

iqtisadi inkiĢafımızı, insanların yaxĢı yaĢamasını təmin edək. Ancaq görəndə ki, uğurlarımız mötəbər beynəlxalq

qurumlar tərəfindən qeyd edilir, əlbəttə ki, bu, bizi daha da sevindirir.

2011-ci il də ölkəmizin inkiĢafı üçün uğurlu il olmuĢdur. 2011-ci ilin xüsusiyyətlərindən biri də ondan

ibarətdir ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektoru sürətlə artmıĢdır. Əgər ümumi iqtisadi inkiĢaf təqribən 1 faiz

ətrafında, bəlkə ondan da az idi, qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafı isə 10 faizdən çox olmuĢdur.

Bax, budur bizim vaxtilə qəbul etdiyimiz proqramların nəticəsi. Bizim məqsədimiz məhz bundan ibarətdir.

Qeyri-neft sektorunun, qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı. Ġndi bu ilin birinci ayının yekunları da onu göstərir -

qeyri-neft sənayesi 10 faizdən çox artmıĢdır. Çox güclü sənayeləĢmə prosesi gedir. Mən bu məsələ ilə bağlı bir

neçə il əvvəl danıĢmıĢdım. DemiĢdim ki, Azərbaycanda sənayeləĢmə prosesi sürətlə getməlidir və biz bunu

görürük.

Yaradılan və yaradılmaqda olan yeni sənaye müəssisələri bizim uzunmüddətli inkiĢaf strategiyamızı

müəyyən edəcəkdir. Azərbaycan dövləti öz üzərinə düĢən bütün vəzifələri icra edir və artıqlaması ilə icra edir.

Azərbaycandakı kimi özəl sektora dəstək bəlkə heç bir ölkədə yoxdur. Bu dəstək, ilk növbədə siyasi dəstəkdir.

Sahibkarlarla mənim təkcə Bakıda deyil, bölgələrdə də mütəmadi görüĢlərim olur. Mənim iĢtirakımla bölgələrdə

500-ə qədər sənaye müəssisəsi açılmıĢdır. Ancaq mənim iĢtirakım olmadan çoxlu müəssisələr açılmıĢdır.

Bütövlükdə 40 mindən çox yeni müəssisə yaradılmıĢdır. Müəssisə yaradılması iĢ yerləridir, maaĢdır, yerli

istehsaldır, idxalı əvəzləmək üçün imkanlardır, ölkəmizin inkiĢafıdır, canlanmasıdır.

Azərbaycan dövləti sahibkarlara siyasi dəstəkdən baĢqa, iqtisadi dəstək də verir. Sahibkarlığa Kömək

Milli Fondunun xətti ilə bu günə qədər, əgər 2012-ci ili də nəzərə alsaq, güzəĢtli Ģərtlərlə 900 milyon manat

kredit verilmiĢdir. Onların mütləq əksəriyyəti bölgələrə və demək olar ki, hamısı iqtisadiyyatın real sektoruna

yönəldilib. Beləliklə, bu kreditlərin hesabına böyük iĢlər görülür və mən çox Ģadam ki, sahibkarlar da dövlətin

bu dəstəyinə çox böyük məsuliyyətlə yanaĢırlar. Kreditlərin hamısı vaxtında qaytarılır və hazırda bu il üçün

nəzərdə tutulmuĢ 200 milyon manat kreditin böyük hissəsini əvvəlki illərdə verilən və qaytarılan kreditlər təĢkil



───────────────────────────────────────────────────────

28

edir. Yəni, bu, artıq böyük bir məbləğdir. Əlbəttə ki, sahibkarlara veriləcək kreditlərin həcmi ildən-ilə artacaq və

hər bir sahibkara daha da böyük məbləğdə kreditin verilməsi mümkündür.

Uğurlarımızın təməlində bir daha demək istəyirəm ki, həm iqtisadi siyasət, islahatlar, eyni zamanda,

ölkədə mövcud olan ictimai-siyasi sabitlik, icra strukturlarındakı güclü nizam-intizam dayanır. Nizam-intizam

olmadan, biz uğurlara nail ola bilməzdik. Mən bütün icra orqanlarının rəhbərlərinə demiĢdim, bu gün də

deyirəm ki, sahibkarlarla bir yerdə olun, onlara kömək edin, onların iĢinə qarıĢmayın, onlara maneçilik

törətməyin. Ölkəmizin inkiĢafı sahibkarlığın inkiĢafından asılıdır. Biz bu istiqaməti seçmiĢik və bu istiqamət

bizə uğurlar gətirir. Ancaq bununla bərabər, indi böhran içində çabalayan inkiĢaf etmiĢ ölkələrin təcrübəsini

öyrənərək və görərək bir daha yəqin edirik ki, sırf bazar iqtisadiyyatı prinsipləri bəzi hallarda iĢləmir. Avropada

biz nəyi görürük? Dövlət öz üzərinə böyük öhdəliklər götürür. Bankları, böyük müəssisələri müflisləĢmədən

xilas etmək üçün dövlət tərəfindən vəsait qoyulur. Biz bu siyasəti 2004-cü ildən baĢlamıĢıq. Xatırlayıram, o vaxt

biz bəzi hallarda daha çox beynəlxalq maliyyə qurumlarının kreditlərindən asılı idik. Bizə məsləhətlər,

tövsiyələr verilirdi ki, dövlət bu iĢlərə qarıĢmasın, özəl sektor özü inkiĢaf etsin, dövlət kənarda dayansın. Necə

ola bilər? Bu, bizim ölkəmizdir. Ġstər dövlət, istər özəl Ģirkət olsun, bu, Azərbaycan Ģirkətidir. Necə ola bilər ki,

biz ona kömək etməyək?! Ona görə bizim dəstəyimiz vacibdir. Həm siyasi sahədə, həm ümumiyyətlə

Azərbaycanda hökm sürən gözəl ictimai ab-hava bu dəstəyi gücləndirdi.

Maliyyə dəstəyi, kreditlərin verilməsi və eyni zamanda, xüsusilə kiçik sahibkarlar üçün biznes planların

hazırlanması da artıq dövlət iĢi olmuĢdur. Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi çox dəqiq tövsiyə planları hazırlamıĢdır.

Onlar sahibkarların imkanları ilə bağlı olan planlardır. Kimin nəyə imkanı çatır, o həcmdə də özü üçün biznes

qura bilər. Yəni, biz buna da razıyıq, təki inkiĢaf olsun. Eyni zamanda, sahibkarlar yaxĢı bilirlər ki, nə qədər

güzəĢtlər verilir. Sahibkarlar kənd təsərrüfatında bütün vergilərdən, - torpaq vergisi istisna olmaqla, - azaddırlar.

Bu qərar 1990-cı illərdə o vaxt kənd təsərrüfatını stimullaĢdırmaq üçün verilmiĢdi. Ġndi kənd təsərrüfatını

stimullaĢdırmaq üçün o qədər də böyük ehtiyac yoxdur. Ancaq bu qərar qüvvədədir, biz onu ləğv etmirik ki,

sahibkarlara kömək edək.

Gübrələr, yanacaq güzəĢtli Ģərtlərlə verilir. Hər hektar taxıl əkini üçün vəsait verilir. Yəni, biz bunu edirik

və etməliyik. Sahibkarlar da öz tərəfindən öz iĢi ilə həm özlərinə, həm də dövlətə qulluq etməlidirlər. Mənim

sahibkarlardan tələblərim bundan ibarətdir ki, yaĢadıqları bölgələrdə və fəaliyyət göstərdikləri sahələrdə yaxĢı

iĢləsinlər, vergiləri vaxtında versinlər. Dövlət qarĢısında onların heç bir borcu olmasın. ĠĢ yerləri yaratsınlar,

bizneslərini daha da geniĢləndirsinlər, daha da yaxĢı yaĢasınlar, daha da zəngin olsunlar. Mən hesab edirəm ki,

bu fikirlə sahibkarların fikirləri arasında heç bir fərq ola bilməz.

Əlbəttə ki, sahibkarlar müxtəlif sosial layihələrə qoĢulduqda bu, mənim onlara, necə deyərlər,

münasibətimi daha da yaxĢılaĢdırır. Mən deyə bilərəm ki, son illərdə sahibkarlar bu sahədə də məsuliyyət

göstərirlər və sosialyönümlü layihələri icra edirlər. Bölgələrdə, xüsusilə məktəb tikintisinə, sosialyönümlü

tədbirlərə, yardımlar edirlər. Mən bunu dəstəkləyirəm. Ancaq yenə də demək istəyirəm ki, belə bir tələb

sahibkarlar qarĢısında qoyulmur. Bu, könüllü məsələdir. Etsələr, sağ olsunlar. Etməsələr, edənlərə baxıb onlar

da çalıĢsınlar, bu iĢlərə öz dəstəklərini versinlər...

Azərbaycan dövləti bundan sonra da ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafı üçün əlindən gələni edəcəkdir. Bizim

düĢünülmüĢ proqramımız, siyasətimiz vardır. 2013-cü ilə qədər ikinci Dövlət Proqramı icra ediləcəkdir. Mən

əminəm ki, 2009-cu ildə qəbul edilmiĢ Proqram artıqlaması ilə icra ediləcəkdir. Beləliklə, 2013-cü ilin sonuna

qədər ölkəmizdə əsas infrastruktur məsələləri öz həllini tapmalıdır və tapacaq. Çünki icrası davam edən və

bitmək üzrə olan böyük infrastruktur layihələri artıq bu inamı yaradır. Əlbəttə, mən hesab edirəm ki, gələcək 2 il

ərzində biz hamımız çox fəal iĢləməliyik ki, Dövlət Proqramını vaxtından əvvəl və böyük həcmdə icra edək,

ölkəmizin uğurlu inkiĢafını təmin edək.

Azərbaycana böyük həcmdə investisiya qoyulur. Bu, çox müsbət haldır. Biz xarici investisiyaları

alqıĢlayırıq. Bizim uğurlu iqtisadi inkiĢafımız məhz xaricdən gələn investisiyalar hesabına baĢlamıĢdır. “Əsrin

kontraktı”nın imzalanması Azərbaycanı dünyaya tanıtdırdı və birinci dövrdə əlbəttə ki, xarici Ģirkətlər qeyri-neft

sektoruna vəsait qoymaq istəmirdilər. Onları məcbur etmək də mümkün deyildi. Ancaq biz neftin satıĢından

əldə edilən gəlirləri qeyri-neft sektoruna istiqamətləndirdik və beləliklə, dövlət investisiya yükünü öz üzərinə

götürmüĢdür. Əgər neft-qaz sektorunda bu vaxta qədər əsas investisiyalar xaricdən gəlirdisə, - halbuki indi bu

balans da dəyiĢilir, - qeyri-neft sektorunda əsas yük Azərbaycan dövlətinin üzərindədir. Keçən il ölkəmizə 20

milyard dollardan çox investisiya qoyulmuĢdur və onlardan 13 milyardı daxili investisiyalardır. Builki Dövlət

Ġnvestisiya Proqramı da çox böyükdür. Ümumiyyətlə, ancaq dövlət xətti ilə bu il ölkə iqtisadiyyatına 7 milyard

manat investisiya qoyuluĢu gözlənilir. Onlardan 5,7 milyard manatı Dövlət Ġnvestisiya Proqramı, yəni büdcə

hesabına 1,3 milyard dövlət zəmanətli kreditlər hesabına qoyulacaqdır. Bu, çox böyük məbləğdir. Bu məbləğ

bizə imkan verəcək ki, 2012-ci ildə iqtisadi inkiĢafımızı, xüsusilə qeyri-neft sektorunun inkiĢafını yüksək



───────────────────────────────────────────────────────

29

templərlə təmin edə və daha da böyük iĢlər görə bilək. Mən ümid edirəm ki, bu il özəl sektorda təxminən o

səviyyədə sərmayə qoyulmalıdır.

Bunun üçün imkanlar vardır. Ġcrada olan və yeni baĢlayan layihələr belə imkanları yaradır. Mən hesab

edirəm ki, bu il də ölkə iqtisadiyyatına qoyulacaq investisiya 20 milyard dollardan aĢağı olmamalıdır. Beləliklə,

biz bu investisiyaların nəticəsində ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafını daha da sürətlə təmin edəcəyik. Proqramın

icrası və əslində ölkəmizin inkiĢafı daha da uğurlu olacaqdır.

Bir daha demək istəyirəm ki, bütövlükdə ölkə qarĢısında iqtisadi sahədə mən heç bir problem görmürəm.

Biz dünya maliyyə və iqtisadi böhranı illərində - 2008-2009-cu illərdə də uğurlu inkiĢafımızı təmin edə

bilmiĢik. Azərbaycan əhalisi demək olar ki, o böhranın fəsadlarını hiss etməmiĢdir. Ġndi böhranın ikinci

mərhələsi haqqında dünyada müzakirələr gedir. Ancaq Azərbaycanda bu da hiss olunmur. Nəyə görə?! Çünki

bizim siyasətimiz düĢünülmüĢ siyasətdir, ağıllı siyasətdir. Biz imkanlarımıza görə öz proqramlarımızı icra

edirik. Bizə lazımdır ki, bax belə vəziyyətdə, belə Ģəraitdə, sakit Ģəraitdə Azərbaycan inkiĢaf etsin.

Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, hədəfimiz inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasına daxil

olmaqdır. Əgər bir neçə il bundan əvvəl mən bu sözləri deyəndə ola bilər, bəziləri buna Ģübhə ilə yanaĢırdı. Ġndi

mən əminəm, hamı görür ki, bu, mümkündür. Ölkəmizin siyasi çəkisi artır. Biz dünya iĢlərində həlledici sözə

malik oluruq. Bizi dünya ictimaiyyəti dəstəkləyir. Biz BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmuĢuq. Regionda

imkanlarımız geniĢlənir. Bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyənlərin sayı artır. Ġndi Azərbaycan investisiyalarını öz

ölkələrinə cəlb etmək üçün baĢqa ölkələrdə müəyyən dərəcədə iĢlər gedir. Biz indi öz sərmayəmizlə, öz

Ģirkətlərimizlə xarici bazarlara çıxırıq. Bu barədə hələ mən danıĢacağam, biz öz Ģirkətlərimizi nəinki

Azərbaycanda, xaricdə də dəstəkləməliyik. Bizim Dövlət Neft ġirkəti beynəlxalq enerji Ģirkətinə, böyük nüfuza,

böyük biznes imkanlarına malik olan Ģirkətə çevrilibdir. Avropada, baĢqa qitələrdə SOCAR-ın fəaliyyət dairəsi

geniĢlənir. Bəzi ölkələrin yanacaq balansında Azərbaycanın rolu 20–30 faizə çatıbdır. Biz enerji təhlükəsizliyi

məsələlərini uğurla həll edirik. Bugünkü toplantı əlbəttə ki, qeyri-neft sektorunun inkiĢafına həsr edilibdir.

Ancaq biz yaxĢı bilirik ki, əgər enerji siyasətində hər hansı birimiz səhv buraxsaydıq, bugünkü uğurlardan

danıĢmaq mümkün olmazdı.

Bizim enerji siyasətimiz qüsursuzdur. Neft strategiyamızın təməlini ulu öndər 1990-cı illərin əvvəllərində

qoymuĢdur və bu strategiya davam edir. Əlbəttə ki, indi yeni məsələlər, yeni çağırıĢlar ortaya çıxır. Azərbaycan

həm neft, həm qaz ixrac edən ölkəyə çevrilir və dünya üçün qaz ixrac edən ölkə kimi bəlkə daha da önəmlidir.

Biz bu məsuliyyətə hazırıq. Biz ölkə daxilində və bizim strateji tərəfdaĢlarımızla birlikdə elə təĢəbbüslər irəli

sürürük ki, bu təĢəbbüslər yalnız və yalnız Azərbaycana uğur gətirəcəkdir. Biz heç bir mövqeyimizi əldən

verməmiĢik, əksinə mövqelərimizi möhkəmləndirə, iradəmizi müdafiə edə bilmiĢik.

Bu gün Azərbaycanın qaz resursları Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün vacib rol

oynayır. Gələcək illərdə bu rol daha da artacaqdır. Biz bunu bilirik. Onu da bilirik ki, qaz bərpa olunan enerji

növü deyildir. Avropanı qazla təchiz edən bəzi ölkələrin qaz ehtiyatları tükənir. Avropada qaza tələbat getdikcə

artacaqdır. Bunu da biz bilirik ki, nə dərəcədə artacaqdır. Nəzərə alsaq ki, Yaponiyada baĢ vermiĢ dəhĢətli qəza

nəticəsində bəzi Avropa ölkələrində nüvə enerjisinə qadağa qoyulur, qaza olan tələbat daha da artacaqdır. Belə

olan halda, Azərbaycan qazına tələbat daha da böyük dərəcədə artacaqdır.

Bizim enerji siyasətimiz ondan ibarətdir ki, çoxĢaxəli ixrac imkanları yaradaq və əslində yaratmıĢıq.

Bizim dörd qaz kəmərimiz vardır. Hazırda əksər qonĢulara Azərbaycan qazı nəql edilir. Gələcəkdə daha da

böyük həcmdə nəql olunacaqdır. Bu sahədə əlbəttə ki, biz qazın sahibi və ixracatçısı kimi öz siyasətimizi

müdafiə edirik. Bizim siyasətimiz istehlakçıların maraqlarına da uyğundur.

Biz indi böyük transmilli layihələr üzərində iĢləyirik. Bu layihələr həyata keçirilərsə ölkəmizin

uzunmüddətli uğurlu inkiĢafı təmin ediləcəkdir. Onsuz da təmin ediləcəkdir, amma bu layihələrlə Azərbaycan

daha da güclü dövlətə çevriləcəkdir. Azərbaycanın sözü daha da əhəmiyyətli olacaqdır. Həm regionda, həm

dünyada mövqelərimiz daha da təsirli olacaqdır. Mən bunu istəyirəm. Biz güclü dövlət yaradırıq. Güclü

iqtisadiyyat və güclü siyasət əsasında güclü dövlət yaradırıq.

Bizim iqtisadi potensialımız, ĢaxələndirilmiĢ iqtisadiyyat, neft-qaz amili, tranzit imkanlarımız, - hansı ki,

biz özümüz yaratmıĢıq, - çox böyük dəyərlərdir. Biz, yenə də deyirəm ki, öz gücümüzü bilirik. Sadəcə olaraq,

bəzi hallarda bunu göstərmək istəmirik. Amma lazım gəldikdə göstəririk. Biz özümüzə çox arxayınıq.

Azərbaycanın güclü olması, mən hesab edirəm ki, bölgə üçün, dünya üçün çox vacib olan məsələdir. Çünki

bizim siyasətimiz xoĢniyyətlidir. Bizim siyasətimiz əməkdaĢlığa yönəldilibdir. Bizim enerji siyasətimiz də

düĢmənçiliyə yox, dostluğa yönəldilibdir. Biz enerji siyasətində də bir çox hallarda dostlarımıza kömək

göstəririk. Çünki əvvəla, buna onların ehtiyacı vardır. Ġkincisi, ona görə ki, bizim fəlsəfəmiz belədir. Üçüncüsü

isə, dostluq münasibətləri bizim biznes maraqlarımızı daha da böyük dərəcədə təmin edəcəkdir. Biz görürük ki,



───────────────────────────────────────────────────────

30

bu gün enerji sahəsində Azərbaycan ilə iĢləmək istəyənlərin sayı artır. Azərbaycanı, SOCAR-ı özəlləĢdirmə

layihələrinə dəvət edirlər. Yəni, bizə inanırlar, güvənirlər və bizimlə hesablaĢırlar.

Biz bundan sonra da bütün istiqamətlər üzrə müstəqil siyasətimizi davam etdirəcəyik. Azərbaycan bu gün

artıq regional müstəvidən çıxıbdır, dünya müstəvisindədir. Biz artıq “Böyük iyirmilik”in toplantılarında iĢtirak

edirik. Bu yaxınlarda Meksikada keçirilmiĢ “Böyük iyirmilik”in xarici iĢlər nazirlərinin yığıncağında bizim

xarici iĢlər naziri iĢtirak etmiĢdir. Oraya cəmi 10, yəni “iyirmiliyə” daxil olmayan ölkələr dəvət edilmiĢdi.

Onlardan biri Azərbaycan idi. Reallıq bundan ibarətdir.

Ölkəmizi daha da sürətlə inkiĢaf etdirmək üçün, mən bir daha qayıdıram bizim əsas mövzumuza. Biznes

Ģəraitinin yaxĢılaĢdırılması davam etdirilməlidir, sahibkarlığa daha da yaxĢı Ģərait yaradılmalıdır. Dövlət öz

üzərinə düĢən vəzifəni icra edir. Eyni zamanda, ölkədə hələ də mövcud olan xoĢagəlməz hallara qarĢı ciddi

mübarizə aparılır. Korrupsiyaya, rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə bir gün də dayanmır. Bu mübarizənin artıq yaxĢı

nəticələri var, daha da yaxĢı nəticələri olacaqdır. Biz bu böyük bəlanı ölkəmizdən yığıĢdırmalıyıq,

təmizləməliyik. Elə etməliyik ki, Azərbaycan hər sahədə - həm siyasi, həm iqtisadi, həm korrupsiyaya,

rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə sahəsində nümunə olsun və olacaqdır.

Beləliklə, bugünkü toplantının keçirilməsi, mən hesab edirəm ki, proqramın icrasına yeni təkan

verəcəkdir. Bugünkü iclasda həm sahibkarlar, həm yerli icra orqanlarının rəhbərləri iĢtirak edirlər. Bu format

artıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Bu gün aparılan müzakirələr və bundan sonra veriləcək qərarlar 2012-ci ildə

Dövlət Proqramının icrası üçün yeni imkanlar yaradacaqdır.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

31


yekun nitqi

- 2012-ci ildə Dövlət Ġnvestisiya Proqramında nəzərdə tutulmuĢ bütün məsələlər əminəm ki, öz həllini

tapacaqdır. Ölkəmiz üçün bu il də uğurlu olmalıdır, xüsusilə qeyri-neft sektorunda böyük inkiĢaf gözlənilir.

Əvvəlki dövrdə baĢlanmıĢ və indi davam edən layihələr öz bəhrəsini verməkdədir. Eyni zamanda, 2012-ci ildə

də böyük müəssisələr, zavodlar açılacaqdır. Beləliklə, qeyri-neft potensialımız daha da artacaqdır. Sahibkarlığın

inkiĢafı üçün bir daha demək istəyirəm ki, bütün imkanlar vardır. Burada sahibkarların və icra hakimiyyəti

baĢçılarının çıxıĢlarında bölgələrdə gedən proseslər haqqında məlumatlar verildi.

Deyə bilərəm ki, biz hər bir bölgədə, hər bir rayonda təxminən eyni mənzərəni müĢahidə edirik. ĠnkiĢaf,

abadlıq, quruculuq, sosial layihələrin icrası və ümumiyyətlə, böyük canlanma prosesi gedir. Bu, məni çox

sevindirir. Mən mütəmadi qaydada bölgələrdə oluram, vəziyyətlə tanıĢ oluram və hər dəfə müsbətə doğru

dəyiĢiklikləri görəndə çox sevinirəm. Ölkəmizin çox böyük imkanları, böyük potensialı vardır. Bu potensialı

Azərbaycan xalqının istedadı yaratmıĢdır və biz elə etməliyik ki, müəyyən olunmuĢ bütün vəzifələr həm dövlət

qurumları, həm də özəl sektor tərəfindən icra edilsin.

Son illərdə özəl sektorun ümumi daxili məhsuldakı çəkisi artır. Ümumiyyətlə ümumi daxili məhsulumuz

çox sürətlə artır. Son 8 il ərzində 3 dəfə artmıĢdır. Heç bir baĢqa ölkədə belə nəticə olmamıĢdır. Çox sevindirici

haldır ki, özəl sektorun çəkisi artır, təxminən indi bu pay 83 faiz civarındadır. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycanda

bazar iqtisadiyyatına keçid prosesi artıq çoxdan baĢa çatmıĢdır. Mən bir müddət bundan əvvəl demiĢəm ki, biz

artıq keçid dövrümüzü baĢa vurmuĢuq. Azərbaycan indi keçid dövrünü yaĢayan ölkə deyildir. Biz sürətli inkiĢaf

dövrünü yaĢayan ölkəyik, inkiĢafda olan ölkəyik və bir daha demək istəyirəm ki, inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək

üçün biz siyasətimizi davam etdirəcəyik.

GiriĢ sözümdə qeyd etdiyim kimi, böyük Dövlət Ġnvestisiya Proqramı icra ediləcəkdir. Yeddi milyard

manat böyük məbləğdir. Elə etməliyik ki, bu məbləğ böyük səmərə ilə istifadə olunsun və bütün layihələrdə

iĢlər getsin. Heç bir yubanma olmasın, biz bürokratik əngəlləri gərək tamamilə aradan qaldıraq və eyni

zamanda, bu böyük dövlət layihələrinə nəzarət daha da güclü olmalıdır. Çünki nəzarət olan yerdə iĢin keyfiyyəti

də təmin edilir.

Bu il əvvəlki illərdəki kimi, infrastruktur layihələrinə böyük vəsait ayrılacaqdır. Xüsusilə yol tikintisinə.

Magistral yollarda iĢlər gedir. Keçən il olduğu kimi, bu il də kənd yollarına eyni qaydada böyük sərmayə

qoyulmağa baĢlamıĢdır. Əvvəlki dövrlərdə də biz bu sahəyə diqqətimizi əsirgəməmiĢdik.

Ancaq xüsusilə 2012-ci və 2013-cü illərdə bu sahəyə daha da böyük məbləğdə vəsait qoyulacaqdır. Kənd

yollarının tikintisi birbaĢa yerli icra orqanlarına tapĢırılmıĢdır. Onlar bu iĢi böyük səmərə ilə və böyük

keyfiyyətlə görməlidirlər. Bu, böyük məsuliyyətdir, çünki əvvəlki dövrdə bu iĢlərlə mərkəzi icra orqanları

məĢğul idi. Ancaq mərkəzi icra orqanlarının digər layihələri vardır. Onlar əsas diqqəti magistral, Ģəhərlərarası

yollara yönəltməlidirlər. O ki qaldı kənd yollarına, yerli icra orqanları bu iĢləri daha yaxĢı bilir. Artıq keçən

ildən baĢlayaraq hər bir bölgədən sifariĢlər gəldi, məruzələr edildi və plan tərtib olundu. Gördüyünüz kimi, ilin

əvvəlindən həm dövlət büdcəsi, həm Prezidentin ehtiyat fondu hesabına bölgələrə vəsait ayrılır. QarĢıya məqsəd

qoyulubdur ki, biz bütün kənd yollarını abadlaĢdıraq. Bu, əlbəttə ki, maksimum məqsəddir.

Eyni zamanda, 2013-cü ilin sonuna qədər qarĢıya real məqsəd də qoyulmuĢdur, bütün hesablamalar

aparılmıĢdır, həm maliyyə imkanlarımız, həm texniki imkanlar. Beləliklə, kəndlərdə yaĢayan əhalinin 80 faizi

2013-cü ilin sonuna qədər gözəl yollardan istifadə edəcəkdir. Ġmkanlarımız hələ ki, buna çatır. Əgər daha da

sürətli inkiĢafa nail ola bilsək, həm bu il, həm gələn il bu Proqrama əlavələr edə bilərik. Ancaq qarĢıya hədəf

qoyulubdur ki, kəndlərdə yaĢayan əhalinin 80 faizi mütləq əsaslı təmir edilmiĢ və tikilmiĢ yollardan artıq

istifadə edəcəkdir. Məqsəd isə əlbəttə ki, kənd yollarının 100 faiz qaydaya salınmasıdır. Biz bu məqsədə də

çatacağıq.

Bölgələrdə qazlaĢdırma prosesi gedir. Dövlət Neft ġirkətinə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Baxmayaraq

ki, Dövlət Neft ġirkəti böyük Ģirkətdir, eyni zamanda, biz dövlət dəstəyini də əsirgəmirik. Dövlət Ġnvestisiya

Proqramında bölgələrin dövlət büdcəsi hesabına qazlaĢdırılması üçün böyük məbləğ nəzərdə tutulubdur. Yenə

də qarĢıya real məqsəd qoyulubdur ki, 2013-cü ilin sonuna qədər Azərbaycanda qazlaĢdırma 95 faizə çatsın. Bu,

real hədəfdir və biz buna çatsaq, hesab edirəm ki, qazlaĢma ilə bağlı bütün məsələləri həll etmiĢ olarıq. Bu,

böyük vəsait tələb edən məsələdir, böyük texniki imkanlar olmalıdır. Həm yeni xətlər çəkilir, həm vaxtilə

çəkilmiĢ, çürümüĢ xətlər dəyiĢdirilir. Bu proses həm bölgələrdə, həm Bakıda gedir. Biz iki istiqamət üzrə

hərəkət etməliyik. Əvvəlki illərdə yaradılmıĢ, köhnəlmiĢ infrastrukturun bərpası və yeni infrastrukturun

yaradılması paralel Ģəkildə aparılır. Yeni texnologiyalar, yeni boru kəmərləri, xətləri var ki, onların ömrü çox

uzundur və biz onlardan istifadə edirik.



───────────────────────────────────────────────────────

32

Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, biz birinci Proqramın icrası ilə bağlı infrastruktur layihələrinin

içərisində daha çox elektrik enerjisi təchizatına fikir vermiĢik. Baxmayaraq ki, artıq biz özümüzü elektrik

enerjisi ilə tam təmin etmiĢik, bu gün də bu məsələ aktualdır. Çünki ölkə iqtisadiyyatı artır, bizim strateji inkiĢaf

planımız, strateji baxıĢlarımız vardır. Biz bilirik ki, 10 ildən, 20 ildən sonra iqtisadiyyatımız sürətlə artacaqdır.

Yeni müəssisələr, biznes üçün yaradılan yeni Ģərait gözəl imkanlar açır. Beləliklə, bizdə tələbat daim artacaq,

daxili istehlak daim artacaqdır. Bizdə mövcud olan enerji gücləri daxili istehlakdan ən azı 10 faiz artıq

olmalıdır. Baxmayaraq ki, biz bu gün enerji təhlükəsizliyimizi təmin etmiĢik və xaricə ixrac edirik, hazırda

böyük layihələr icra edilir. Onlardan ən böyüyü ġirvan Ģəhərində yerləĢən 780 meqavat gücündə “Cənub”

Elektrik Stansiyasıdır. Bu stansiya bu il istifadəyə verilməlidir. ġüvəlan qəsəbəsində yerləĢən 400 meqavat

gücündə “ġimal-2” stansiyasının təməli keçən il qoyulmuĢdur və gələn il istifadəyə verilməlidir.

Bu il 25 meqavat gücündə Füzuli Su Elektrik Stansiyası istismara verilməlidir. Gələn il Taxtakörpü Su

Anbarında 25 meqavat gücündə Su Elektrik Stansiyası istifadəyə verilməlidir. Keçən il təməl daĢını

qoyduğumuz və bu il inĢası davam etdirilən yeni layihələrlə bərabər, kiçik çaylarda, kiçik həcmli su elektrik

stansiyalarının tikintisi davam edir. Bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması baĢlamıĢdır. Mən keçən il

Qobustan rayonunda birinci stansiyanın açılıĢında iĢtirak etdim. Çox gözəl təcrübədir, bu layihələrin böyük

perspektivi vardır. Artıq Azərbaycanda günəĢ panelləri istehsal edən müəssisə yaradılır. GünəĢ-külək

enerjisindən daha da geniĢ Ģəkildə istifadə etməliyik və Bakıda 300 meqavat gücündə yeni elektrik stansiyasının

tikintisi də nəzərdə tutulur. Yəqin ki, bu il texniki layihələndirmə iĢləri aparılmalıdır. Eyni zamanda, bu ilin

investisiya proqramında ötürücü xətlərin bərpasına vəsait nəzərdə tutulur. Bu sahədə hələ ki, görüləsi iĢlər

çoxdur. Ötürücü xətlərin müəyyən hissəsi nasaz vəziyyətdədir. Bölgələrdə külək əsən kimi bəzən dirəklər yıxılır

və kəndlər iĢıqsız qalır. Ona görə “Azərenerji”yə göstəriĢ verilmiĢdir ki, bu sahəyə xüsusi diqqət göstərilsin və

dövlət büdcəsi tərəfindən dəstək veriləcəkdir.

Ġçməli su və kanalizasiya layihələri icra edilir. Burada bu layihələr haqqında söylənildi. Bir daha demək

istəyirəm ki, bu çox böyük sosialyönümlü, böyük vəsait tələb edən layihədir. Yüz milyonlarla manat, bəlkə

milyardlarla manat vəsait tələb edən layihədir. Bakı, Bakıətrafı qəsəbələr, bütün Ģəhərlər, rayon mərkəzləri

kanalizasiya, içməli su ilə təmin edilməlidir və bu istiqamətdə atılan addımlar ümidvericidir. QarĢıya böyük

hədəflər qoyulub. Amma yenə də deyirəm, bu hədəflər reallığı əks etdirməlidir.

Əlbəttə, mən çox istərdim ki, 2013-cü ilə qədər bütün Ģəhər və rayonlarımızda bu layihələr baĢa çatsın.

Ancaq yəqin ki, bu, mümkün olmayacaqdır. Ona görə real hədəf ondan ibarətdir ki, gələn ilin sonuna qədər

əksər Ģəhər və rayonlarımızda içməli su, kanalizasiya layihələri baĢa çatsın. Mən hesab edirəm ki, biz buna 100

faiz nail olacağıq. Yenə də baxarıq, bu il, ya gələn il əlavə maliyyə imkanlarımız yaranarsa, biz bu vəsaiti, ilk

növbədə içməli su, kanalizasiya layihələrinə yönəltməliyik. Belə olan halda biz bəlkə daha da çox iĢlər görə

bilərik. Ancaq hazırda bütün bölgələrdə, hər bir rayonda içməli su, kanalizasiya layihələri ya baĢlamıĢdır, ya da

ki, baĢlamaq üzrədir. Bununla bərabər, - burada bu barədə də deyildi, - çaylar boyu yerləĢən kəndlərdə modul

tipli sutəmizləyici qurğuların quraĢdırılması prosesi davam etdirilməlidir. Mənə verilən məlumata görə, hazırda

188 kənddə belə qurğular quraĢdırılıb. Vaxtilə insanlar çaylardan, kanallardan su içirdilər. Ġndi təmizlənmiĢ su

içirlər və belə insanların sayı 300 mindən çoxdur. Artıq kəndlərdə 340 min əhali bu imkanlara malikdir.

GöstəriĢ verilmiĢdir ki, bu il və gələn il əlavə tədbirlər görülsün və çaylar boyu yerləĢən kəndlərdə əhalini biz

maksimum dərəcədə təmiz su ilə təmin etməliyik.

Bu il və gələn il yenə də meliorasiya məsələləri diqqət mərkəzindədir. Bu barədə artıq deyildi. Ġki böyük

layihə icra edilir. Həm bu sahədə ən böyük layihələr və bəlkə də ölkə miqyasında, qeyri-neft sektorunda ən

böyük investisiyalar məhz bu sahəyə yönəldilir. Biz iki böyük su anbarı yaradırıq. Əslində böyük göllər

yaradırıq - Taxtakörpü və ġəmkirçay anbarları. On minlərlə hektar yeni torpaq sahələri dövriyyəyə daxil

ediləcəkdir və beləliklə, kənd təsərrüfatına çox güclü təkan veriləcəkdir. Bunlar çox böyük vəsait tələb edən

layihələrdir. Bu, gələcəyə qoyulan investisiyalardır. Bu investisiyalar dərhal qayıtmayacaq və qarĢıya məqsəd də

qoyulmayıb ki, onlar dərhal qayıtsın. Bu investisiyalar əlavə məhsulun yetiĢdirilməsi nəticəsində, ilk növbədə

fermerlərin cibinə qayıdacaq və ondan sonra dövlətə. Yəni, bu da dövlət tərəfindən özəl sektora verilən böyük

dəstəkdir. Çünki bizdə kənd təsərrüfatı tamamilə özəl sektor tərəfindən idarə edilir, yəni, özəl sektorun

sərəncamındadır. Beləliklə, biz bu layihələri də sahibkarlığın inkiĢafına atılmıĢ addımlar kimi qiymətləndirsək,

səhv etmərik.

Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı əlavə tədbirlər görüləcəkdir, kifayət qədər ciddi proqramlar qəbul

edilibdir. Taxılçılıqla bağlı yeni təĢəbbüslər icra edilir. Bir il bundan əvvəlki müĢavirədə demiĢdim ki, biz

tezliklə taxılçılıq üzrə iri fermer təsərrüfatlarının yaradılmasına baĢlamalıyıq. Ancaq bir il keçdi, hələ ki, nəticə

yoxdur. Mən bilirəm ki, bu, böyük, ciddi məsələdir. Burada həm yeni torpaq sahələri müəyyən edilməli,

infrastruktur layihələri icra olunmalı, suvarma məsələləri öz həllini tapmalıdır. Ancaq mən hesab edirəm ki, bu



───────────────────────────────────────────────────────

33

iĢlərə daha da böyük diqqət göstərilməlidir. Hesab edirəm ki, gələnilki müĢavirədə artıq biz birinci uğurlardan

danıĢmalıyıq, əks-təqdirdə mənim göstəriĢlərimə laqeyd yanaĢanlar cəzalandırılacaqlar. Bunu bilin. Bu,

ölkəmizin ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün lazımdır. Bu, çox gözəl, vaxtında irəli sürülmüĢ

təĢəbbüsdür. Yubanmadan icra edilməlidir və mən bu barədə bütün müvafiq qurumlara göstəriĢ vermiĢəm.

Çünki bu iĢ müvafiq qurumlar tərəfindən əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparılmalıdır. Bütün müvafiq qurumlar bu

iĢlərlə məĢğul olmalıdır. Ümumi nəzarət Nazirlər Kabinetinə tapĢırılır.

Heyvandarlığın inkiĢafı ilə bağlı böyük addımlar atılır. Bu yaxınlarda Prezidentin ehtiyat fondundan Kənd

Təsərrüfatı Nazirliyinə 10 milyon manat vəsait ayrılmıĢdır ki, yenidən o cins mal-qaranın gətirilməsinə nail

olsun. Artıq bir neçə ildir ki, bu proses baĢlamıĢdır. Beləliklə, biz böyük dərəcədə mal-qaranın cinsini

yaxĢılaĢdıracağıq. Xaricdən gətirilən mal-qara çox məhsuldardır və biz çalıĢmalıyıq ki, tədricən böyük

heyvandarlıq və südçülük fermer təsərrüfatları yaradılsın, artıq burada Ağcabədidən olan iĢ adamı bu barədə

danıĢdı. O, doğrudan da Azərbaycanın ən böyük südçülük müəssisəsidir. Çox Ģadam ki, artıq orada

heyvandarlıq da, maldarlıq məsələləri də öz həllini tapır. Belə müəssisələr bizə lazımdır. Mən bir azdan sonra

deyəcəyəm, ümumiyyətlə, daxili istehsal tələbatımızı nə qədər təmin edir. Südçülük, heyvandarlıq, taxılçılıq

sahələrinə xüsusi diqqət göstərilməlidir.

Keçən ilin sonunda üzümçülüyün inkiĢafına dair Dövlət Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu da dövlətin

niyyətini göstərir. Mən keçən il üzümçülüklə bağlı öz fikirlərimi geniĢ Ģəkildə bildirdim. Vaxtilə Azərbaycanda

üzümçülük nə üçün məhv edildi. O barədə də danıĢdım və təkrar etməyə ehtiyac yoxdur. Bu Proqram dövlətin

prioritetlərini göstərir. Özəl sektor əlbəttə ki, bu iĢlərlə məĢğul olub, məĢğul olur və olmalıdır. Yeni üzüm

bağları salınır, biz bunu alqıĢlayırıq.

Proqramın məqsədi ondan ibarətdir ki, biz özəl sektora necə daha da böyük dərəcədə kömək edə bilərik

ki, üzümçülük Azərbaycanda inkiĢaf etsin və 1980-ci illərdə ulu öndər tərəfindən yaradılmıĢ gözəl ənənə bərpa

edilsin. Bu, həm ölkə iqtisadiyyatı, həm də, ilk növbədə, fermerlər üçün lazımdır. Çünki fermerlər yaxĢı bilirlər

ki, üzümçülükdə əldə edilən gəlirləri baĢqa sahədə bəlkə də əldə etmək mümkün deyildir. Bu proqramın da

təməlində yenə də sahibkarlığın inkiĢafı dayanır ki, fermerlər, kəndlilər daha da çox pul qazansınlar, daha da

yaxĢı yaĢasınlar.

Bağçılıqla, xüsusilə müasir texnologiyalar əsasında bağçılıqla bağlı layihələr baĢlamıĢdır. Mən keçən il

Quba rayonunda bir təsərrüfatla tanıĢ olmuĢam. Ġntensiv bağçılıq təsərrüfatıdır. Baxmayaraq ki, Quba zonası,

ümumiyyətlə, bağçılıqla məĢhurdur, gözəl alma bağları var, amma yeni sistem məhsuldarlığı bəlkə bir neçə dəfə

artırır. Bu da əlavə gəlirlər, əlavə məhsul yetiĢdirilməsi deməkdir. Ġntensiv bağçılıq da daim diqqət

mərkəzindədir.

Biz bütövlükdə kənd təsərrüfatında müasir texnologiyaları daha da geniĢ Ģəkildə tətbiq etməliyik. Bu

məqsədlə kənd təsərrüfatında böyük inkiĢafa nail olmuĢ ölkələrə heyətlər göndərilmiĢdir, onların təcrübəsi

öyrənilmiĢdir və biz ən müasir texnologiyaları gətirməliyik. Necə ki, inĢaatda, yol tikintisində, memarlıqda,

baĢqa sahələrdə biz ən müasir texnologiyaları gətiririk, bu sahəyə də gətirməliyik. Onda məhsuldarlıq, hətta

indiki torpaq fondunu nəzərə almaqla, məhsuldarlıq böyük dərəcədə artacaqdır. Nəzərə alsaq ki, qeyd etdiyim

kimi, böyük meliorasiya layihələri icra edilir, on minlərlə, bəlkə, yüz min hektara qədər yeni torpaq dövriyyəyə

veriləcəkdir, görün, kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün nə qədər Ģərait yaradılacaqdır.

Ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri hər bir ölkə üçün vacibdir. Biz bu məsələlərlə bir neçə ildir ki, məĢğuluq.

Görəndə ki, biz öz daxili istehsalımıza arxalanmalıyıq, bu sahədəki addımlarımız daha da təsirli olmuĢdur. Yenə

də iqtisadi, maliyyə böhranı, ondan sonra bəzi ölkələrdə quraqlıq ona gətirib çıxarmıĢdır ki, bir neçə il bundan

əvvəl taxılla bağlı problemlər yaranmıĢdı. Ənənəvi təchizatçılar ixracata qadağa qoymuĢdular. Baxmayaraq ki,

kontraktlar bağlanmıĢdı, ancaq taxılın idxalı dayanmıĢdı və biz onda fikirləĢməyə baĢladıq ki, nəinki taxılçılıq

sahəsində, hər bir sahədə tələbatımızı daxildə təmin etməliyik. Buna imkan var – bizim gözəl torpağımız,

zəhmətkeĢ insanlarımız, dövlət dəstəyi vardır. Ona görə ərzaq təhlükəsizliyi enerji, nəqliyyat təhlükəsizliyi ilə

bərabər çox ciddi məsələdir.

Biz keçmiĢdə özümüzü heç vaxt ərzaq məhsulları ilə təmin etməmiĢdik. Sovet dövründə ümumxalq

təsərrüfatı kompleksi var idi və bütün əsas ərzaq məhsulları baĢqa respublikalardan gəlirdi. Biz qısa müddət

ərzində ciddi dönüĢ yarada bilmiĢik. Ancaq hələ ki, ərzaq təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə təmin etməmiĢik,

baxmayaraq ki, çox ciddi irəliləyiĢ vardır. Ona görə, mən indi bəzi rəqəmləri səsləndirmək istəyirəm. Əlbəttə,

biz bunu daim diqqət mərkəzində saxlayırıq və biz bu rəqəmlər əsasında Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun

xətti ilə kreditlərin verilməsini də müəyyən edirik. Biz daha çox o sahələrə kreditləri verməliyik ki, həmin

istehsal daxili tələbatı ödəyə bilsin.

Beləliklə, taxıl istehsalı hazırda tələbatımızın 65 faizini təĢkil edir. Görüləcək tədbirlər nəticəsində 2013-

cü ilin sonunda 84 faiz olacaqdır. 84 faiz olarsa, bu, yaxĢı rəqəmdir, ancaq son rəqəm deyildir. Ət – özümüzü 88



───────────────────────────────────────────────────────

34

faiz səviyyəsində təmin edirik. 2013-cü ildə proqnoz 95 faiz olacaqdır. QuĢ əti – hazırda 81 faizdir. Bu

yaxınlarda quĢçuluğa daha da çox kreditlər verildi. Ona görə də istehsal artdı və 2 ildən sonra, gələn ilin sonuna

qədər 92 faiz olmalıdır. Kartof istehsalı artıq 102 faizdir, 114 faiz olacaqdır. Meyvə - 117 faiz, yəni ki, ixrac

potensialı vardır. Bostan məhsulları 100 faiz, yumurta 77 faiz, gələn ilin sonunda 100 faiz olmalıdır. ġəkər

istehsalı 160 faizdir. Ancaq o da həqiqətdir ki, Ģəkərin xammalı əsasən xaricdən gətirilir. Ancaq bununla

bərabər, daxili istehsal 160 faizdir, böyük ixrac imkanları vardır. Azərbaycanda duz istehsalı 47 faizdir, 75 faiz

olmalıdır. Süd və süd məhsulları hazırda tələbatımızın 70 faizini ödəyir, gələn ilin sonunda təxminən 80 faiz

olacaqdır. Bitki yağı – 65 faiz, kərə yağı 50 faizdir. Bu da artmalıdır. Yəni bu, əsas ərzaq məhsullarıdır və bu

rəqəmlər nəyi göstərir. Birinci növbədə onu göstərir ki, doğrudan da çox ciddi dönüĢ yaradılıbdır. Ġkinci nəticə

ondan ibarətdir ki, gələn ilin sonuna aid gətirdiyim rəqəmlər, artıq reallığa əsaslanır. Bu, bizim niyyətimiz deyil.

Veriləcək kreditlər hesabına və iĢə salınacaq yeni müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində bu, belə olacaqdır. Ancaq,

eyni zamanda, rəqəmlər onu göstərir ki, biz bəzi pozisiyalar üzrə hələ ki, daxili tələbatı ödəyə bilmirik. Ola bilər

ki, buna 4-5 il vaxt lazım olacaqdır. Ancaq biz bunu təmin etməliyik. Həm kərə yağı, həm bitki yağı, həm taxıl –

biz bunu təmin etməliyik. Əlbəttə ki, biz investisiya planlarımızı müzakirə edərkən, ilk növbədə, bax, bu cədvəli

qabağımıza qoymalıyıq və kənd təsərrüfatının inkiĢafını bunun əsasında təmin etməliyik.

Eyni zamanda, biz hər bir sahədə olduğu kimi, qabağa baxmalıyıq ki, 10 il, 20 il bundan sonra nə

olacaqdır. Ümid edirəm ki, 2015-ci ilə qədər əsas ərzaq məhsulları ilə özümüzü 100 faiz təmin edəcəyik. Həm

kreditlər veriləcək, yeni torpaqlar dövriyyəyə daxil ediləcək və s. Ondan sonra nə olacaq? Ondan sonra biz yeni

bazarlar axtarmalıyıq, yeni bazarlar tapmalıyıq və ənənəvi bazarlara daha da böyük həcmdə öz məhsullarımızı

çıxarmalıyıq. Mən artıq Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinin qarĢısında belə vəzifə qoydum ki, yeni bazarların

araĢdırılması prosesi indidən baĢlanmalıdır. Ġndidən ki, biz hazırlıqlı olaq. 2015-2016-cı illərdə bizim çox böyük

həcmdə ixracyönümlü kənd təsərrüfatı məhsulumuz olacaqdır. Biz onları ixrac etməsək, onda kənd

təsərrüfatının inkiĢafını təmin edə bilmərik. Çünki daxili bazar dolacaq, - düzdür, əhali artır, tələbat artır, amma

o qədər də böyük həcmdə artmır. Bizdə əhali hər il 1,5, 1,7 faiz artır. Ona görə yeni bazarlara çıxıĢımız olmasa,

bu, kənd təsərrüfatının inkiĢafını məhdudlaĢdıracaqdır. Yeni bazarlara çıxıĢ üçün iĢləməliyik, iĢləyirik və bu

məsələdə müvafiq qurumlar əlaqəli Ģəkildə iĢləməlidirlər. Biz idxalı əvəzləyəcəyik, eyni zamanda,

ixracyönümlü məhsullarla baĢqa ölkələrin bazarlarına çıxmalıyıq. Ona görə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Ġqtisadi

ĠnkiĢaf Nazirliyi və Xarici ĠĢlər Nazirliyi bu məsələ ilə bağlı gərək müzakirə aparsınlar, lazım olarsa, iĢçi qrupu

yaradılsın.

Bizim dünyadakı tərəfdaĢlarımızın sayı artır. Mən giriĢ sözümdə də dedim, Azərbaycan ilə əməkdaĢlıq

etmək istəyənlərin sayı artır, biz də istəyirik əməkdaĢlığımızı geniĢləndirək və öz məhsullarımızla yeni bazarlara

çıxaq - həm ənənəvi bazarlara, həm yeni bazarlara. Biz xüsusilə Avropa bazarlarına kənd təsərrüfatı məhsulları

ilə çıxmalıyıq. Bunun üçün təkcə bizim istəyimiz kifayət deyildir. Bunun üçün keyfiyyətli məhsullar

yetiĢdirilməlidir. Bizim kənd təsərrüfatı məhsullarımız – meyvələr, tərəvəz keyfiyyətlidir, təbiidir, tərkibində

heç bir kimya yoxdur, olmamalıdır. Bu da çox vacib məsələdir. Biz kəmiyyət dalınca qaçmamalıyıq. Çünki indi

kəmiyyət dalınca qaçanlar keyfiyyəti itirirlər. Elə olmasın ki, bir neçə ildən sonra bizdə də bu meyvə-tərəvəz

süni dad versin, necə ki, bəzi ölkələrdə yeyəndə heç bilmirsən hansı meyvədir, ya tərəvəzdir. Ona görə biz bu

təbiiliyi, keyfiyyəti mütləq saxlamalıyıq, kəmiyyəti keyfiyyətin hesabına artırmamalıyıq. Emal müəssisələrimiz

indi çox müasirdir, xüsusilə son illər ərzində tikilən müəssisələr. Orada bütün sertifikatlar, standartlar olmalıdır.

Avropa Ġttifaqının bazarlarına çıxmaq üçün biz elə müəssisələr yaratmalıyıq ki, bu imkanlar olsun. Yəni, bu, çox

ciddi məsələdir. Bu, bu günün məsələsi deyil, gələcəyə yönəlmiĢ bir məsələdir. Amma biz bununla bu gün

məĢğul olmasaq, gecikərik.

Eyni zamanda, biz inĢaat materiallarının istehsalını daxildə artırmalıyıq və artıracağıq. Mən burada da bir-

iki rəqəmi gətirmək istəyirəm. Hazırda Azərbaycanda sement istehsalı daxili tələbatın 44 faizini təmin edir,

2013-cü ildə 75 faiz, 2014-cü ildə 125 faiz olacaqdır. Azərbaycanda tikilməkdə olan yeni sement zavodları

istifadəyə veriləcək və 2 ildən sonra bizdə 25 faiz əlavə ixrac məhsulu olacaqdır. Biz bunu hara satacağıq? Ġndi

sement bazarları üçün mübarizə gedir. Biz özümüz bunu bilirik. Bizə sement satmaq istəyənlər çoxdur və hər

tərəfdən xahiĢlər gəlir ki, bizdən alın. Yəni, bu, reallıqdır. Ġndi biz də daxili tələbatımızı təmin edəndən sonra,

əlbəttə ki, xaricdən sement almayacağıq. Hara satacağıq, bu barədə nə vaxt fikirləĢməliyik? Bu gün. Çünki bu,

2014-cü ildə 125 faiz olacaqdır. Ġndidən iĢlərimizi elə qurmalıyıq ki, 2014-cü ildə heç bir problem olmasın.

Ondan baĢqa, dövlətin dəstəyi ilə yaradılan böyük müəssisələr iĢə düĢür. Gəncədə alüminium zavodu açıldı, 50

min ton yüksək keyfiyyətli alüminiumun istehsalı təmin edildi. AçılıĢ zamanı mənə məlumat verildi ki, bu

rəqəm 100 minə, 200 minə qalxacaqdır. Alüminium elə məhsuldur ki, o, istənilən yerə satılır. Yəni, bu məhsula

görə bazar axtarmaq lazım deyildir. Ancaq biz nə etməliyik? Gəncə alüminium zavodunun yanında texnopark

yaratmalıyıq. Özəl sektor bu iĢə qoĢulmalıdır. Dövlət yerlər ayırmalıdır, infrastrukturu təmin etməlidir, özəl



───────────────────────────────────────────────────────

35

sektor isə hazır məhsulları buraxmalıdır. Çünki biz əlbəttə, alüminiumu külçə kimi də sata bilərik, ancaq bu,

yarımçıq bir iĢ olacaqdır. Biz niyə alüminium məhsullarını xaricdən almalıyıq? Özümüz alüminium istehsal

edirik, özümüz də hazır məhsulu istehsal edək, daxildə sataq, xaricdən gələnin qabağını kəsək və sonra xaricə də

ixrac edək. XahiĢ edirəm ki, bu məsələ ilə ciddi məĢğul olun, həm sahibkarlar, həm Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi.

Gəncədə alüminiumyönümlü texnopark yaradılmalıdır.

Kimya sənayesində texnoparkın yaradılması prosesi baĢlamıĢdır. Böyük neft-kimya kompleksi

tikiləcəkdir. “Azərikimya”ya bütün göstəriĢlər verilmiĢdir, Sumqayıtda torpaq sahələri ayrılmıĢdır. Biz kimya

sənayesində də hazır məhsulun buraxılmasına nail olacağıq. Kimya texnoparkının yaradılması artıq baĢlamıĢdır.

Bütövlükdə texnoparkların yaradılması prosesi gedir. Bu, müsbət prosesdir. Sumqayıt texnoparkı fəaliyyət

göstərir, orada 10-a yaxın müəssisə fəaliyyətdədir, minlərlə iĢ yeri açılmıĢdır, hazır məhsul da istənilən ölkəyə

ixrac edilə bilər. Bir texnopark da Balaxanıda məiĢət tullantılarının yandırılması zavodunun yanında

yaradılacaqdır. Orada da iĢ yerləri açılacaqdır və bir sahəni də Balaxanı texnoparkı öz üzərinə götürəcəkdir.

Beləliklə, dəfələrlə qeyd etdiyim sənayeləĢmə prosesinə daha da ciddi təkan veriləcəkdir.

Biz Azərbaycan Ģirkətlərini xarici bazarlara çıxarmalıyıq. Hazırda Dövlət Neft ġirkəti xaricdə fəal iĢləyir.

Biz çalıĢmalıyıq ki, digər dövlət Ģirkətlərinə də kömək göstərək. O Ģirkətlər ki, onlar xarici bazarlarda iĢləyə

bilər. Dövlət Neft ġirkətinin imkanları artıq geniĢlənir. Mən hesab edirəm ki, bizim aviaĢirkətimiz “AZAL”

xarici bazarlara çıxmalıdır, baxmalıdır, bəlkə hansısa baĢqa aviaĢirkəti almaq olar. Hansısa baĢqa ölkələrdə iĢ

qurmaq olar, yəni, bu da dövlət dəstəyi hesabına mümkün olacaqdır. “Azərenerji”, - düzdür, indi daxildəki

layihələrlə məĢğuldur və bu da təbiidir. Amma vaxt gələcək daxildə bu layihələr baĢa çatacaq və onunla paralel

olaraq xarici bazarlara çıxmalıdır. Bizim Dövlət Neft ġirkəti bəzi ölkələrdə qaz Ģəbəkəsini artıq idarəçiliyə

götürmüĢdür. “Azərenerji” Ģirkəti də bu istiqamətdə addımlar ata bilər. Xəzər Gəmiçiliyi xarici fəaliyyətini

geniĢləndirməlidir, ölkə daxilində dövlət tərəfindən verilən vəsait hesabına bərələr, tankerlər, gəmilər alınır. Biz

eyni sistemi xaricdə də yarada bilərik. Bu barədə də düĢünmək lazımdır.

Eyni zamanda, biz özəl Ģirkətlərə də kömək göstərməliyik ki, xarici bazarlara çıxsınlar. Yenə də Xarici

ĠĢlər Nazirliyi, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi birgə iĢləsinlər və mənə konkret təklif versinlər. Mən birinci dəfə deyil

ki, bu barədə danıĢıram. Ancaq hələ ki, mən belə real nəticə görmürəm. Mənə konkret təkliflər verilsin. Bizim

baĢqa ölkələrlə hökumətlərarası komissiyalarımız vardır. O komissiyalarda bu məsələ müzakirə edilməlidir.

Azərbaycan Ģirkətləri üçün tərəfdaĢ olduğumuz ölkələrdə xüsusi güzəĢtli Ģərait yaradılmalıdır. Biz hesab edirik

ki, bu, ədalətli olar. Beləliklə, biz özəl Ģirkətləri də xarici bazarlara çıxarmalıyıq. Bizim banklar xarici bazarlara

çıxmalıdır, çıxır, daha da sürətlə çıxmalıdır. Bir yox, iki yox, beĢ, on bankımız niyə baĢqa ölkələrdə iĢləməsin?!

Niyə orada böyük mövqelərə nail olmasın?! Dövlət öz tərəfindən dəstək verəcəkdir. Lazım olsa siyasi dəstək də,

baĢqa dəstək də veriləcəkdir.

Biz Azərbaycanda böyük nəqliyyat və logistika mərkəzi yaradırıq. BeĢ beynəlxalq aeroportumuz, ən

müasir təyyarə parkımız vardır. Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu tikilir, yeni aerovağzal binası nadir

memarlıq abidəsi olacaqdır. Yeni zolaqlar, Ələtdə Beynəlxalq Dəniz Ticarət limanı tikilir. Bu, Xəzərdə ən

böyük liman olacaqdır. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu Azərbaycan dövlətinin təĢəbbüsü və maliyyə dəstəyi ilə

reallaĢan layihədir, tikilməkdədir, ümid edirəm ki, gələn il istifadəyə veriləcəkdir. Beləliklə, Azərbaycan bu

bölgədə icra edilən layihələr hesabına dünya miqyasında logistika və nəqliyyat mərkəzinə çevriləcəkdir. Bizim

istəyimiz bundan ibarətdir, buna nail olacağıq və oluruq.

Bizim coğrafi vəziyyətimiz əlveriĢlidir. Ancaq coğrafi vəziyyət infrastruktur olmadan heç nəyi dəyiĢmir.

Bizim bu sahədəki siyasətimiz çox düzgündür. Avtomobil yolları, dəmir yolları, hava nəqliyyatı, dəniz

nəqliyyatı. Azərbaycan dövləti hər il bərələrin, tankerlərin, təyyarələrin alınmasına, dəmir yolu layihəsinin

icrasına və sairə büdcədən nə qədər vəsait ayırır.

Bütövlükdə gələcək haqqında söhbət aparanda mən artıq bir neçə dəfə bu fikri səsləndirmiĢəm və bir daha

demək istəyirəm ki, əlbəttə, ikinci Dövlət proqramı uğurla icra ediləcəkdir. Heç bir Ģübhəm yoxdur ki, 2013-cü

ilə qədər bütün məsələlər öz həllini artıqlaması ilə tapacaqdır. Bu barədə heç kimin Ģübhəsi olmamalıdır və

yoxdur. Biz strategiyamızı müəyyən etmiĢik və növbəti onillik üçün strateji inkiĢaf planımızı hazırlamalıyıq -

2013-2023-cü illəri əhatə edən strateji inkiĢaf planı.

Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Ġndi mən artıq detallara toxunmaq istəmirəm, bir daha hədəfi müəyyən

etmək istəyirəm. Hədəf ondan ibarətdir kĠ, növbəti 10 ildə - 2013-2023-cü illərdə Azərbaycan əhalisi yüksək

gəlirli ölkəyə çevrilməlidir. Növbəti 10 il ərzində qarĢıya hədəf qoymalıyıq ki, ümumi daxili məhsul 2 dəfə

artsın. Bu çox böyük, çətin hədəfdir. Nəzərə alsaq ki, ümumi daxili məhsulumuz artıq 3 dəfə artmıĢdır, indi 3

dəfə artmıĢ iqtisadiyyatı daha 2 dəfə artırmalıyıq. YaxĢı baĢa düĢürük ki, artıq neft və qazın hesabına bunu

artırmaq mümkün olmayacaqdır. Çünki biz neft hasilatının yüksək həddinə çatmıĢıq, ondan çox artırmaq da

lazım deyildir. Mən hesab edirəm ki, hasilatı bu səviyyədə saxlamalıyıq ki, daha da uzun müddət ərzində



───────────────────────────────────────────────────────

36

insanlarımız bundan istifadə etsinlər. Ancaq biz buna qeyri-neft sektorunun hesabına nail ola bilərik. 2013-

2023-cü illərdə dövlət və özəl qurumların birgə fəaliyyəti yeni mərhələyə qədəm qoyacaqdır. Yəni, dövlət və

özəl qurumların birgə fəaliyyət planı iĢlənməlidir.

Əlbəttə, biz Dövlət ĠnkiĢaf Proqramımızı qəbul edəcəyik. 2014-2018-ci illəri əhatə edən beĢillik proqram

qəbul ediləcəkdir. Amma eyni zamanda, dövlət və özəl qurumların birgə fəaliyyəti üzrə strateji istiqamətləri

yenidən iĢlənməlidir. Nəzərə almalıyıq ki, özəl sektorumuz artıq 10 il əvvəlki özəl sektor deyildir. Özəl

sektorumuz artıq dayanıqlı, güclü özəl sektordur və görüləcək tədbirlər nəticəsində daha da güclənəcəkdir.

Dediyim vəzifələr icra olunarsa, - onlar olunmalıdır, - özəl sektor daha da güclü olacaqdır. Beləliklə, ümumi

daxili məhsulu iki dəfə artırmalıyıq və Azərbaycanı daha da güclü ölkəyə çevirməliyik.

Bizim siyasi çəkimiz, iqtisadi gücümüz artır. Bunu bizi istəyənlər də görür, istəməyənlər də. Bizim

uğurlarımıza sevinənlərin sayı kifayət qədər çoxdur. Amma istəməyən qüvvələr də, bədxahlar da vardır. Onları

da bir neçə qrupa bölmək olar. Birinci növbədə bizim əsas düĢmənlərimiz dünya erməniliyi və onların təsiri

altında olan riyakar, korrupsioner, rüĢvətxor siyasətçilərdir. O siyasətçilər ki, həqiqəti görmək istəmir və

müxtəlif yerlərdə Azərbaycanı ləkələməklə məĢğuldurlar. Bəzi parlamentlərin erməni lobbisinin pulu ilə

dolanan üzvləri, bəzi siyasi xadimlər və sair. Onların hamısını biz yaxĢı bilirik. Onların heç adlarını çəkmək

lazım deyildir. Bir qrup onlardır. Digər qrup, ümumiyyətlə, Azərbaycanın müstəqil siyasətini qəbul

etməyənlərdir. Yəni, qəbul etmirlər ki, Azərbaycan müstəqil siyasət apara bilsin. Biz müstəqil siyasət aparırıq

və aparacağıq. Bu siyasət, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan xalqının maraqlarına xidmət edir. BaĢqa heç

kimin maraqlarına xidmət etmir və etməyəcəkdir. Azərbaycan xalqının maraqları hər Ģeydən üstündür. Bu

maraqları təmin etmək üçün biz mübarizəmizi aparırıq və apacağıq. Nəticələr və yaxın tarix göstərir ki, biz hətta

təkbaĢına mübarizədə qalib gələ bilirik.

Üçüncü qrup isə sadəcə olaraq bizə paxıllıq edənlərdir. Ġndi Azərbaycanın reallıqları belədir ki, doğrudan

da bizim tariximiz inkiĢaf edir və uğurlar tarixidir. Baxın, biz son müddət ərzində həm siyasi, həm iqtisadi

sahədə nə qədər böyük nailiyyətlərə çatmıĢıq. Bir daha demək istəyirəm ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrin reytinqləri

aĢağı düĢdüyü halda, bəzi inkiĢaf etmiĢ ölkələr defolt ərəfəsində olduğu halda, “Standard & Poor`s”

Azərbaycanın kredit reytinqini qaldırır.

Dünyanın iqtisadi sahədə ən mötəbər “beyin mərkəzi” olan Davos Dünya Ġqtisadi Forumu ölkələrin

rəqabət qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycanı 55-ci yerə layiq görür, bütün MDB məkanında birincidir. Bu,

hansısa qondarma qeyri-hökumət təĢkilatı deyil ki, ağzına gələni danıĢsın. Dünya Ġqtisadi Forumu dünya

Ģöhrətli beynəlxalq təĢkilatdır, bu da onların rəyidir.

Azərbaycan gənc müstəqil ölkədir. Müstəqilliyimizin cəmi 20 yaĢı vardır. Ancaq biz artıq dünyanın ən

birinci qurumunun üzvüyük. BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvüyük. Biz bu haqqı çətin mübarizədə qazanmıĢıq.

Çünki yolumuzdan dönməmiĢik, ədalətli olmuĢuq və dünya ictimaiyyətinin böyük rəğbətini qazanmıĢıq. 155

ölkə Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləmiĢdir. Ġctimai rəy və beynəlxalq ictimaiyyət deyəndə bu hadisəni

yada salmaq lazımdır. Beynəlxalq ictimaiyyət hansısa təĢkilatın üzvləri deyildir. O təĢkilatın önəmindən asılı

olub-olmayaraq, o təĢkilat və onun üzvləri beynəlxalq ictimaiyyətin rəyini əks etdirmir. Beynəlxalq ictimaiyyət

BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatıdır, orada 200-ə qədər ölkə vardır. Onların 155-i Azərbaycanı dəstəkləmiĢdir. Bu

böyük siyasi uğurumuzdur və biz artıq dünyada gedən bütün proseslərə öz təsirimizi göstəririk, öz sözümüzü

deyirik. Biz bu tarixi gündə, o quruma üzv seçilən gün mən demiĢəm ki, Təhlükəsizlik ġurasında ədaləti bərpa

edəcəyik, ədaləti müdafiə edəcəyik və edirik də.

Ondan sonra “Böyük iyirmilik”in xarici iĢlər nazirlərinin toplantısına Azərbaycanı dəvət edirlər. Bu, nəyi

göstərir? Onu göstərir ki, ölkəmiz dünya üçün çox əhəmiyyətlidir. “Böyük iyirmilik”ə 20 ölkə daxildir, ona görə

də “Böyük iyirmilik” adlandırılır. O qrupa daxil olmayan 10 ölkə dəvət edilmiĢdi, onlardan biri Azərbaycan idi.

KeçmiĢ Sovet Ġttifaqından ancaq Azərbaycan oraya dəvət edildi. Yəni, bizi istəməyənlər buna biganə qala

bilərmi? Əlbəttə ki, yox.

Ondan sonra biz dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən birində yaĢayırıq. Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən

biridir. Tarixən belə olub, indi də biz böyük əmək qoymuĢuq, Ģəhərimizi daha da gözəlləĢdirmiĢik. Üstəgəl

bizim istedadlı gənclərimizin uğuru, “Eurovision” yarıĢmasında uğuru bütün Azərbaycan xalqının, dövlətimizin

uğurudur.

Həm BMT Təhlükəsizlik ġurası, həm “Böyük iyirmilik”ə dəvətimiz, dünyanın mötəbər iqtisadi qurumları

tərəfindən Azərbaycana yüksək qiymətin verilməsi, “Standard & Poor`s”un qiymətləndirməsi, “Eurovision”

müsabiqəsində qələbə. Yəni, bunlar bizi istəməyənlərin əlbəttə ki, gözünü deĢir. Ona görə, biz

təəccüblənməməliyik ki, haradasa kim nə isə yazdı, kim isə ağzını büzdü. Biz buna fikir verməməliyik, bu,

təbiidir. Əsas odur ki, uğurlarımız hərtərəflidir və bu uğurlar hər sahədə davam edəcəkdir. Mən buna Ģübhə



───────────────────────────────────────────────────────

37

etmirəm. Azərbaycan daha da güclü olacaq və bizim haqqımızda, ölkə haqqında yazan, o böhtanlı məqalələrin

müəlliflərinə də ən gözəl cavab bizim reallıqlarımızdır, bizim iĢimizdir, uğurumuzdur.

Azərbaycan dinamik ölkədir. Azərbaycan güclü ölkədir. Bizim dostlarımızın sayı artır. Amma

istəməyənlər də var və olacaqdır. Ancaq onların ayağımıza dolaĢması bizi seçdiyimiz bu yoldan döndərə bilməz.

Bizim yolumuz ədalət yoludur. Yolumuz haqq yoludur, inkiĢaf yoludur, tərəqqi yoludur. Biz bu yolla uğurla

gedirik və gedəcəyik. Sağ olun!

“Xalq qəzeti”.-2012.- 29 fevral.-№ 48.-S.1-5.



───────────────────────────────────────────────────────

38

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Türkiyənin TRT televiziya kanalına

müsahibəsi

Bakı, 2 mart (AzərTAc). Xəbər verildiyi kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev

fevralın 29-da Türkiyənin TRT televiziya kanalının Bakı təmsilçisi Yüksel Degercana müsahibə vermiĢdir.

AzərTAc müsahibəni təqdim edir.

- Hörmətli tamaĢaçılar, hazırda Azərbaycanın paytaxtı Bakıdayıq. Prezident Ġlham Əliyev “TRT Xəbər”in qonağıdır. Cənab Prezident, əvvəlcə qapılarınızı bizə - TRT ailəsinə açdığınız üçün Sizə çox təĢəkkür edirəm.

Müsahibəmizə Fransa mövzusu ilə baĢlamaq istəyirəm. Son dönəmdə Fransa mövzusu həddindən artıq

gündəmdə idi. Xüsusilə Fransa parlamentinin ardından Senatın da qəbul etdiyi uydurma “erməni

soyqırımı” iddialarının inkarını cinayət sayan qanun layihəsi Konstitusiya ġurasına getdi və Konstitusiya

ġurası bu layihəyə “Dur!” dedi, onu rədd etdi. Bu iĢdə Azərbaycanın və Türkiyənin böyük xidmətləri

vardır. Konstitusiya ġurasının bu qərarını necə dəyərləndirirsiniz? Bu, Sizdə hansı duyğular oyatdı?

- Ġlk növbədə, mən bütün türk xalqını və bütün Azərbaycan xalqını, dünyada bütün ədalətsevər insanları

bu qanunun ləğv edilməsi ilə əlaqədar ürəkdən təbrik etmək istəyirəm. Hesab edirəm ki, Fransanın Konstitusiya

Məhkəməsi ədaləti bərpa etdi. Çünki bildiyiniz kimi, bu qanun heç bir tarixi reallığa əsaslanmayan, tarixi

həqiqəti təhrif edən yalan üzərində qəbul edilmiĢdi. Türkiyə ictimaiyyəti, Azərbaycan ictimaiyyəti və dövlət

qurumları dərhal öz səylərini göstərməyə baĢlamıĢdır. Mən çox Ģadam ki, bu səylər uğurla nəticələndi və Fransa

Konstitusiya Məhkəməsi bir daha onu göstərdi ki, yalan üzərində qurulmuĢ iddialar heç vaxt qüvvəyə

minməyəcəkdir. Eyni zamanda, bu qanunun ləğv edilməsi söz azadlığına verilən böyük töhfədir. Təsəvvür edin,

əgər bu qanun qüvvəyə minsəydi, onda söz azadlığı, fikir azadlığı haqqında ümumiyyətlə söhbət açmaq

mümkün olmazdı. Mən çox Ģadam ki, bizim birgə səylərimiz və beynəlxalq dəstəyin nəticəsində bu qanun

qüvvəyə minmədi və beləliklə, ədalət bərpa edildi.

- Türkiyə və Azərbaycan qardaĢlığı son dövrdə, xüsusilə Xocalı faciəsinin dünyaya çatdırılması

istiqamətində görülən iĢlərdə bir daha özünü göstərdi. Xüsusilə Bakı və Taksimdə çox böyük yürüĢlər və

mitinqlər keçirildi. Türkiyənin dörd bir tərəfində Xocalı qətliamında Ģəhid olanların xatirəsi anıldı və

dünyanın 70 ölkəsində çox böyük tədbirlər keçirildi. Xüsusilə Taksim və Bakıdakı böyük yürüĢləri,

mitinqləri necə dəyərləndirirsiniz? Bu, birlikdən doğan gücün göstəricisidirmi?

- Əlbəttə ki, elədir. Ġlk növbədə demək istəyirəm ki, Xocalı faciəsi bizim böyük dərdimizdir, böyük

faciədir. Erməni faĢistləri tərəfindən XX əsrin sonlarında törədilmiĢ çox böyük cinayətdir. Xocalı faciəsi erməni

vəhĢiliyinin, erməni faĢizminin eybəcər sifətini bütün dünyaya göstərmiĢdir. Dinc əhaliyə qarĢı bu qədər

qəddarlıq, dünya miqyasında bəlkə də görünməmiĢ qəddarlıq bizim hamımızı dərindən kədərləndirir,

hiddətləndirir. 613 günahsız insan, - onlardan 106-sı qadın, 63-ü uĢaqdır, - ermənilər tərəfindən qətlə

yetirilmiĢdir.

Bu il Xocalı faciəsinin 20-ci ildönümünü həm Türkiyədə, həm Azərbaycanda qeyd etdik. Bu

nümayiĢlər, yürüĢlər, Türkiyə və Azərbaycan xalqlarının birgə mövqeyi, ilk növbədə qardaĢlığımızın nə qədər

güclü olduğunu göstərir. Bizim ürəklərimiz bir döyünür. Həm Taksim meydanında, həm Bakıda on minlərlə

insan öz etirazını və həlak olan Ģəhidlərin xatirəsinə ehtiramını ifadə etmək üçün küçələrə çıxmıĢdılar. Bu,

böyük birliyin, ədalətin təzahürüdür. Mən tam əminəm ki, Xocalı qurbanlarının qanı yerdə qalmayacaqdır.

Türkiyədə və Azərbaycanda göstərilən həmrəylik və dayanıĢma təbiidir. Çünki xalqlarımız qardaĢdırlar. Biz

daim bir yerdəyik. Bütün məsələlərdə Türkiyə və Azərbaycan bir yumruq kimi fəaliyyət göstərir. Mən əminəm

ki, bu birlik gələcək illərdə daha da gücləndiriləcəkdir.

Siz birinci sualda Fransadakı qanuna toxundunuz. Deyə bilərəm ki, Azərbaycan ictimaiyyəti,

Azərbaycan dövləti, Azərbaycan parlamenti ədalətsiz qanun qəbul olunduğu gündən dərhal hərəkətə

baĢlamıĢdır. Prezident Administrasiyası bəyanatlar vermiĢdir. Xarici ĠĢlər Nazirliyi çox ciddi bəyanat vermiĢdir.

Fransanın Azərbaycandakı səfiri Xarici ĠĢlər Nazirliyinə dəvət edilmiĢdir və ona etiraz bildirilmiĢdir.

Azərbaycan parlamenti iki dəfə bu məsələ ilə bağlı öz mövqeyini bildirmiĢdir. Həm bəyanat qəbul edilmiĢdir,

həm Fransa parlamentinə müraciət qəbul olunmuĢdur. Biz Fransadakı dostlarımızla çox sıx təmaslarda olduq.

Fransa senatorlarının Azərbaycana gəlməsi və səfər zamanı bu müzakirənin geniĢ Ģəkildə aparılması bizim

qardaĢlıq borcumuzdur.

Bizim Fransa ilə əlaqələrimiz artıq 20 illik tarixə malikdir. Fransada bizim dostlarımız vardır. Biz bütün

imkanlardan istifadə etməyə çalıĢdıq ki, ədalət pozulmasın, ədalət bərpa edilsin. Siz yaxĢı bilirsiniz ki, Fransada

qanunlara görə Konstitusiya Məhkəməsinə qanunun çıxarılması üçün senatorlar səs verməli idilər. Əgər onlar



───────────────────────────────────────────────────────

39

bu səsləri yığmasaydılar, Konstitusiya Məhkəməsi bu məsələyə heç baxmazdı və avtomatik olaraq bu ədalətsiz

qanun qüvvəyə minərdi. Ancaq senatorlar da çox böyük müdriklik göstərmiĢlər və bizim birgə səylərimiz

nəticəsində bu qanun qüvvəyə minmədi. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bizim Fransadakı səfirliyimiz Türkiyə

səfirliyi ilə bərabər böyük iĢlər aparmıĢlar və öz imkanları çərçivəsində sübut etməyə çalıĢmıĢlar ki, bu qanun

ədalətsizdir, bu, söz azadlığına vurulan zərbədir, eyni zamanda, əgər bu qanun qüvvəyə minərsə ikitərəfli

münasibətlərə çox mənfi təsir göstərə bilər. Mən çox Ģadam və bir daha demək istəyirəm ki, həm ədalət bərpa

edildi, eyni zamanda, Türkiyə-Azərbaycan birliyi artıq dünya müstəvisində öz gücünü göstərmiĢdir.

Mən dəfələrlə demiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, uğurlarımızın əsas mənbəyi bizim birliyimizdir. Bu gün

Türkiyə və Azərbaycan iki qardaĢ ölkə kimi bölgədə güclü nüfuza malikdir və bu nüfuz artıq bölgənin kənarına

öz təsirini göstərməkdədir. Biz nə qədər bir yerdə olsaq, gücümüz də o qədər artacaqdır. Bizim aramıza girmək

istəyənlər vardır. Biz onları tanıyırıq, biz qınayırıq və onlara qalib gəlirik. Ancaq biz daim bu məsələni diqqətdə

saxlamalıyıq. Bizim birliyimiz o qədər sıx olmalıdır ki, orada heç bir boĢluq olmasın, bizi istəməyən bədxah,

pisniyyətli qüvvələr öz arzularına çatmasınlar. Onlar arzularına heç vaxt çatmayıblar və çatmayacaqlar. Türkiyə-

Azərbaycan birliyi Xocalı soyqırımını anım günlərində, Fransadakı olaylarda özünü göstərdi və bütün baĢqa

məsələlərdə bu, özünü göstərir.

- Cənab Prezident, keçən il Ġzmirdə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının birinci iclası

keçirildi. Bu çərçivədə də çoxlu sayda qərarlar qəbul edildi, müqavilələr imzalandı. Enerji

müqavilələrindən tutmuĢ bir çox sahədə bu müqavilələr yavaĢ-yavaĢ həyata keçirilməyə baĢlandı.

Transanadolu qaz boru xətti müqaviləsi imzalandı. Bu çərçivədə Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrinin

iqtisadi və enerji sahəsindəki hazırkı vəziyyətini və Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrinin gələcəkdəki

vəziyyətini bizə dəyərləndirə bilərsinizmi?

- Mən çox Ģadam ki, bütün müstəqillik dövrü ərzində Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri yüksələn xətlə

inkiĢaf etmiĢdir və düĢünürəm ki, indiki zamanda bu əlaqələr ən yüksək zirvədədir. Bizim dünyadakı ən birinci

dostumuz, müttəfiqimiz Türkiyədir. Əminəm ki, Türkiyə üçün də dünyada bir nömrəli dost, qardaĢ və müttəfiq

Azərbaycandır. Bu, böyük dəyərdir, böyük nemətdir. Biz bu dəyəri qorumalıyıq və möhkəmləndirməliyik. Biz

yaxın xalqıq. Bir-birimizə çox yaxınıq. Bizim dilimiz də bir-birinə çox oxĢayır, tariximiz də, kökümüz də birdir.

Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, bizim maraqlarımız da üst-üstə düĢür.

Keçən il Ġzmirdə Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının iclasının keçirilməsi hesab edirəm ki, Türkiyə-

Azərbaycan əlaqələrinin mahiyyətini açan bir vasitə idi. Bu ġura çox önəmli bir qurumdur və birinci toplantı

çox uğurlu keçmiĢdir. Siz qeyd etdiyiniz kimi, çoxsaylı sənədlər, müqavilələr imzalanmıĢdır ki, onlar da

Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrini irəliyə aparacaqdır. Bizim əməkdaĢlığımızın ancaq 20 yaĢı vardır. Bizim

iĢbirliyimiz bundan sonra əbədiyyətə qədər davam edəcəkdir.

Bu gün biz siyasi əlaqələri möhkəmləndirməklə, eyni zamanda, iqtisadi sahədə gözəl imkanlar

yaradırıq. Enerji məsələsinə gəldikdə, bu gün Türkiyə-Azərbaycan enerji iĢbirliyi nəinki bölgə üçün, dünya

üçün əhəmiyyətlidir. Birgə təĢəbbüslərimiz - Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərləri,

Transanadolu qaz layihəsi, bütün bunlar bizim birliyimizi daha da sıx edəcək, eyni zamanda, bölgədə və

dünyada təsir imkanlarımızı daha da artıracaqdır.

Azərbaycanın çox böyük neft-qaz ehtiyatları vardır. Türkiyə çox böyük iqtisadi gücə malik olan bir

ölkədir. Türkiyə ərazisindən keçən Azərbaycan nefti və qazı həm Türkiyənin enerji təhlükəsizliyini təmin

edəcək, eyni zamanda, baĢqa ölkələrə Türkiyə vasitəsilə bizim resurslarımız nəql ediləcəkdir. Biz bu qaynaqları,

tranzit imkanlarını, iqtisadi gücü birləĢdirərək istənilən məsələdə mövqeyimizi müdafiə edə biləcəyik. Çünki bu

gün dünya və Avropa üçün enerji təhlükəsizliyi məsələləri ön plana çıxır. Biz yaxĢı bilirik ki, gələcəkdə Xəzər

hövzəsində yerləĢən qaynaqlar böyük rol oynayacaqdır və bu məsələdə birinci sırada yenə Azərbaycandır.

Bizim strateji enerji layihələrimiz digər sahələrə də təsir göstərir, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunu biz bərabər

tikirik. Ümid edirəm ki, bir ildən sonra biz bu yolu açacağıq. Beləliklə, dünyanı birləĢdirəcəyik. Türkiyə-

Azərbaycan qitələri birləĢdirəcəkdir. Coğrafiyamız belədir. Gücümüz də artır, enerji qaynaqlarımız da, siyasi

iradə də vardır. Ancaq və ancaq biz gələcəkdə bu iĢbirliyini gücləndirməliyik.

Gələcəyə gəldikdə mən Ģübhə etmirəm ki, Türkiyə və Azərbaycan xalqlarının müdrikliyi imkan

verməyəcəkdir ki, biz bu strateji iĢbirliyindən bir addım kənara ataq. Çünki bizim siyasətimizin təməlində

xalqlarımızın iradəsidir. Bizim xalqlar qardaĢ xalqlardır, bir-birinə bağlıdır və həm Fransadakı olaylar, həm

Xocalı soyqırımının yad edilməsi bunu bir daha göstərdi, həm bizə, həm bütün dünyaya. Ġstər-istəməz hər kəs

bu birliklə hesablaĢmalıdır.

Mən ümid edirəm ki, gələcək illərdə biz ikitərəfli strateji iĢbirliyimizi daha da artıracağıq. Gələcəkdə

iĢlər çoxdur. Biz daim təmasdayıq, daim əlaqə saxlayırıq və çalıĢırıq ki, beynəlxalq müstəvidə də öz



───────────────────────────────────────────────────────

40

siyasətimizi koordinasiya edək. Əgər xatırlayırsınızsa, Ġzmirdəki gözəl mərasimlər və tarixi günlər

Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməsinə təsadüf etmiĢdir.

Əgər xatırlayırsınızsa, Ġzmirdəki gözəl mərasimlər və tarixi günlər Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik

ġurasına üzv seçilməsinə təsadüf etmiĢdir.

- Bəli, tamamilə doğrudur...

- O vaxt Ġzmirdə çıxıĢ edərkən söylədim ki, bu, bizim yerimizdir və bu, sizin yerinizdir, bizim müĢtərək

yerimizdir. Biz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda Türkiyəni dəstəkləyirik və Türkiyə də bütün beynəlxalq

təĢkilatlarda Azərbaycanı dəstəkləyir.

Ona görə mən deyəndə ki, bu iĢbirliyi və müttəfiqlik nadir xarakter daĢıyır, məhz bunları nəzərdə

tuturam və bir daha demək istəyirəm ki, bu, böyük sərvətdir. Əsrlər boyu xalqlarımız bir yerdə yaĢamıĢlar, belə

yaĢamağı bizə vəsiyyət etmiĢlər və biz də bu vəsiyyətə sadiq olmalıyıq.

- Cənab Prezident, söylədiyiniz kimi, həqiqətən biz “bir millət, iki dövlətik” və bunun gələcəkdə də çox

mühüm ölçüləri olacaqdır. Ġki ölkə hakimiyyəti bu əlaqələri çox, daha yaxĢı səviyyəyə gətirəcəkdir.

Cənab Prezident, Azərbaycanın ən mühüm problemlərindən biri də Dağlıq Qarabağ

münaqiĢəsidir. Azərbaycanın qanayan yarası olduğu qədər də bu, eyni zamanda, Türkiyənin qanayan

yarasıdır. Qarabağ probleminin həllində, cənab Prezident, son mərhələ, son durum necədir? Qısaca,

“TRT Xəbər” vasitəsilə bütün dünyaya necə səslənəcəksiniz?

- Deyə bilərəm ki, bu məsələ ilə bağlı Türkiyə və Azərbaycan Xarici ĠĢlər nazirlikləri mütəmadi

qaydada əlaqə saxlayırlar və biz bu məsələləri müzakirə edirik. Ona görə, Qarabağ məsələsinin həlli ilə bağlı

son duruma gəldikdə Türkiyə hökuməti bütün bu iĢlərdən xəbərdardır. Ġctimaiyyətə gəldikdə, bir daha demək

istəyirəm ki, bu məsələnin həlli beynəlxalq hüquqdan keçir. Beynəlxalq hüququn kənarında heç bir razılaĢma

mümkün deyildir. Birincisi, Dağlıq Qarabağ tarixi və əzəli Azərbaycan torpağıdır. “Qarabağ” sözü bizim

sözümüzdür. Erməni dilində “Qarabağ” sözü heç bir məna daĢımır. Biz bilirik ki, ermənilər oraya necə gəliblər,

kim erməniləri oraya yerləĢdirib və nə vaxt yerləĢdirib. 1923-cü ildə Dağlıq Qarabağa Azərbaycan daxilində

muxtar vilayət statusu verilmiĢdir. Bu, məsələnin tarixi tərəfidir.

O ki qaldı hüquqi tərəfə, bütün dünya Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyır. Heç

bir ölkə, - Ermənistan da daxil olmaqla, - Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanımır. Bu da təbiidir, çünki Dağlıq

Qarabağ Azərbaycanın içində, ortasında yerləĢir. Heç sovet dövründə də Dağlıq Qarabağın inzibati hüdudları

Ermənistan Respublikasının inzibati hüdudları ilə bir deyildi. Yəni, o, Azərbaycanın içində yerləĢən kiçik bir

vilayət idi.

Beynəlxalq hüquq tələb edir ki, torpaqlarımız iĢğaldan azad edilsin, bütün qaçqınlar öz doğma

torpaqlarına qayıtsınlar. Ermənilər bizə qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢlar. Bir milyondan artıq

azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqına çevrilmiĢdir və torpaqlarımızın təxminən 20 faizi hələ də iĢğal

altındadır. BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatı Təhlükəsizlik ġurası dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu qətnamələrdə

tələb edilir ki, erməni qüvvələri Dağlıq Qarabağdan və ətraf bölgələrdən qeyd-Ģərtsiz çıxsın. Ancaq bu

qətnamələr icra edilmir. Ən böyük ədalətsizlik məhz bundadır. Bəzi hallarda BMT Təhlükəsizlik ġurası

qətnamə qəbul edir və bir neçə saatdan sonra bu qətnamə icra edilməyə baĢlayır. Ancaq bizə gəldikdə, bu

ədalətsizlik 20 ildir ki, davam edir.

Ona görə beynəlxalq hüquq normaları bərpa edilməlidir. Bizim bütün qaçqınlarımız öz doğma

torpaqlarına qayıtmalıdırlar. O ki qaldı Dağlıq Qarabağda yaĢayan ermənilərə, onlar orada necə yaĢayıblar elə

də yaĢayacaqlar. Bizim buna etirazım yoxdur. Bu, dünyada qəbul edilmiĢ gözəl təcrübədir. Hər bir ölkədə,

əlbəttə, Ermənistan istisna olmaqla, müxtəlif xalqlar yaĢayır, Türkiyədə, Azərbaycanda, demək olar ki,

dünyanın əksər ölkələrində. Ermənistan monodövlətdir, orada ermənilərdən baĢqa heç kim yaĢamır, çünki

yaĢaya bilmir, onlar baĢqa milləti yaĢatmırlar.

Ona görə Azərbaycan çoxmillətli dövlət kimi, əlbəttə ki, orada yaĢayan ermənilərə də Ģərait

yaradacaqdır, kömək edəcəkdir və onlar gələcəkdə Azərbaycan dövlətinin vətəndaĢları kimi bütün hüquqlardan

istifadə edəcəklər.

Əgər Ermənistan reallığı və Azərbaycanın xeyrinə dəyiĢən vəziyyəti nəzərə alsa, onda düzgün qərar

qəbul edəcək, iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çəkiləcək, ondan sonra sülh bərpa ediləcək, bütün yollar açılacaq,

bütün ölkələr, xüsusilə Qafqazda və bizim coğrafiyamızda yerləĢən ölkələr bir–biri ilə yaxın əlaqədə olacaqdır.

Bizim istəyimiz bundan ibarətdir. Bizim Ermənistanın bir qarıĢ torpağında gözümüz yoxdur. Baxmayaraq ki,

oralar da tarixi Azərbaycan torpaqlarıdır. Ġrəvan xanlığı, Zəngəzur mahalı, Göyçə mahalı bizim torpaqlarımızdır

və Ermənistan bu torpaqlarda dövlət qurub. Azərbaycan torpağında ikinci erməni dövlətinin qurulmasına biz

heç vaxt imkan verməyəcəyik. Əgər, bir daha demək istəyirəm ki, Ermənistan indiki reallıqları və Azərbaycanın

artan siyasi çəkisini, iqtisadi gücünü nəzərə alsa, düzgün addım atsa, iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxsa, o zaman



───────────────────────────────────────────────────────

41

bu gün Dağlıq Qarabağda yaĢayan ermənilərə də xidmət etmiĢ olar. Əgər bunu anlamasa və iĢğalçı siyasətini

davam etdirsə, o zaman Ermənistan üçün, Dağlıq Qarabağ üçün nəticələr çox acı ola bilər.

- Necə düĢünürsünüz? MünaqiĢə nə vaxta həll olunar? Hansı üsullarla, bir az əvvəl “biz bunu

hüquqi yolla istəyirik” dediniz, amma fərqli yollara baĢ vurula bilərmi?

-Yəni, biz burada beynəlxalq hüquqdan kənarda bir çözüm görmürük. Azərbaycan dövləti və

Azərbaycan xalqı heç vaxt Dağlıq Qarabağa müstəqillik verməyəcəkdir. Ermənistan bunu nə qədər tez anlasa, o

qədər yaxĢıdır. Ermənistan əslində mövqeyindən geri çəkilməlidir. Onların mövqeyi Dağlıq Qarabağı müstəqil

ölkə kimi görməkdir. Ancaq bu, mümkün olmayacaqdır. Çünki Azərbaycanın razılığı olmadan bu, ola bilməz.

Biz isə buna heç vaxt razılıq verə bilmərik. Ona görə, əgər Ermənistan bu mövqedən geri çəkilərsə, o zaman biz

tezliklə məsələnin həllinə nail ola bilərik. O zaman ermənilərin Dağlıq Qarabağda yaĢaması, yəni normal

yaĢaması, təhlükəsizlik Ģəraitində yaĢaması mümkün olacaqdır. Ġndi onlar qorxu içində yaĢayırlar. Biz bunu

bilirik. Ġnsanlar daim qorxu içində yaĢaya bilməz. Çünki onlar da gözəl bilirlər ki, bu gün Azərbaycan Ordusu

Dağlıq Qarabağda öz suverenliyini asanlıqla bərpa edə bilər, asanlıqla! Sadəcə olaraq biz istəmirik ki, yenə qan

tökülsün, istəmirik yenidən müharibə baĢlasın. Biz çalıĢırıq ki, bunu sülh yolu ilə, danıĢıqlar yolu ilə edək. Kim

istəyər ki, yenidən müharibə baĢlasın?! Ancaq biz bu vəziyyətlə də barıĢa bilmərik. Ümumiyyətlə, bu vəziyyət

çox davam edə bilməz.

Əgər fikir vermisiniszə, Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin prezidentləri və xarici iĢlər nazirləri

bəyanatlar verirlər ki, status-kvo qəbuledilməzidir, status-kvo dəyiĢilməlidir. Bu bəyanatları onlar yalnız keçən

ildən verməyə baĢlamıĢlar. Nə üçün? Çünki hamı yaxĢı anlayır ki, status-kvo belə qala bilməz. Gündən-günə

güclənən Azərbaycan və gündən-günə zəifləyən, yoxsullaĢan Ermənistan. Necə ola bilər ki, bizim torpaqlarımız

iĢğal altında qalsın? Mümkün deyildir. Hər gün, hər ay, hər il Azərbaycan əhalisi artır, Ermənistan əhalisi azalır.

Yəni, yenə də deyirəm, erməni rəhbərliyi bu məsələyə reallıq prizmasından yanaĢmalıdır. Heç olmasa, bir beĢ il,

on il qabağı proqnozlaĢdırmalıdır ki, görsün, burada beĢ ildən, on ildən sonra güclər nisbəti necə olacaqdır?!

Azərbaycan dövləti heç vaxt bu vəziyyətlə barıĢmayacaqdır. Azərbaycan gəncləri bu vəziyyətlə

barıĢmayacaqlar.

Ermənistanda bəzi hallarda yanlıĢ bir fikir var idi ki, nəsillər dəyiĢəcək, gənc nəsil yetiĢəcək, onlar heç

Qarabağda olmayıblar, onlar Qarabağa qayıtmaq istəməyəcəklər. Bu, tamamilə yanlıĢ bir yanaĢmadır. Bəlkə bu,

ermənilərə xas olan xüsusiyyətdir, amma Azərbaycan xalqının tarixi yaddaĢı vardır. Bakıda, çadır Ģəhərciyində

doğulan, Qarabağdan olan hər bir gənc Qarabağa qayıtmaq arzusu ilə yaĢayır. Qarabağ heç vaxt unudula bilməz,

heç vaxt! Ona görə, gec-tez biz öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik. Mənim buna Ģübhəm yoxdur. Sadəcə

olaraq, mən istəyirəm ki, bu, tezliklə olsun və əgər mümkündürsə, qan tökülmədən olsun.

Çox təĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Hörmətli tamaĢaçılar,

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “TRT Xəbər”in qonağı idi. Səmimi duyğularını “TRT

Xəbər”lə bölüĢdü. Sizə uğurlar, xoĢ günlər arzulayıram.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 3 mart.-№ 51.-S.2.



───────────────────────────────────────────────────────

42

Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvilinin Azərbaycana rəsmi səfəri

Dövlət baĢçıları mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Bakı, 6 mart (AzərTAc). Martın 6-da sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Gürcüstan Prezidenti Mixeil SaakaĢvili mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ

etmiĢlər.


bəyanatı

- Hörmətli cənab Prezident, əziz dost!

Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar.

Mən Sizi, hörmətli cənab Prezident, Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Bu gün Siz

Azərbaycanda rəsmi səfərdəsiniz. Deyə bilərəm ki, səfər çox uğurlu keçir. Bu gün apardığımız danıĢıqlar bir

daha onu göstərir ki, Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələri yüksək səviyyədədir. Sizin səfəriniz bu əlaqələrin

inkiĢafına güclü təkan verəcəkdir. Əlaqələrimizin tarixi də çox zəngindir. Əsrlər boyu gürcü və Azərbaycan

xalqları mehriban qonĢuluq, qardaĢlıq Ģəraitində yaĢamıĢlar və biz bu gözəl ənənələri bu gün də davan etdiririk.

Çox Ģadam ki, iki müstəqil dövlət kimi Gürcüstan və Azərbaycan uğurla əməkdaĢlıq edir.

Bizim tariximizdə çox oxĢar məqamlar vardır. Müstəqilliyimizin tarixi də eynidir. Ġyirmi ildir ki, biz müstəqil

dövlətlər kimi yaĢayırıq və bu illər ərzində böyük uğurlara nail olmuĢuq. Biz çox Ģadıq və sevinirik ki, Sizin

rəhbərliyiniz altında Gürcüstan inamla inkiĢaf edir. Gürcüstanda aparılan islahatlar çox böyük qiymətə malikdir

və Sizin rəhbərliyinizlə Gürcüstanın inkiĢafı artıq reallıqdır. Biz bir dost, qardaĢ kimi buna sevinirik və əminik

ki, gələcəkdə də Gürcüstanın inkiĢafı çox uğurlu olacaq və ölkə qarĢısında duran bütün vəzifələr Sizin

rəhbərliyiniz altında öz həllini tapacaqdır. O ki qaldı ikitərəfli əlaqələrə, bu əlaqələr çox geniĢdir. Bu gün biz

Sizinlə ikitərəfli məsələlərin demək olar ki, bütün aspektlərini müzakirə etdik. Bir daha gördük ki, aramızda heç

bir problem yoxdur. Əksinə birgə təĢəbbüslərimiz həm ölkələrimizi zənginləĢdirir, həm ölkələrimizin

imkanlarını artırır, eyni zamanda, baĢqa regionlara da öz müsbət təsirini göstərir.

Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələri regional çərçivədən çıxıbdır və bu gün bizim birgə təĢəbbüslərimiz artıq

beynəlxalq əhəmiyyətə malikdir. Siyasi əlaqələrimiz çox yüksək səviyyədədir. QarĢılıqlı səfərlər mütəmadi

qaydada həyata keçirilir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Ģirkətləri Gürcüstana iqtisadi sahədə böyük həcmdə

investisiyalar qoymağa baĢlamıĢlar. Bu investisiyaların böyük gələcəyi vardır və keçən ilin göstəriciləri də çox

müsbətdir. Aramızda olan mal dövriyyəsi sürətlə artır və əminəm ki, bu il də artacaqdır.

Enerji məsələləri bu gün yenidən müzakirə edildi. Bu məsələlər artıq yoluna qoyulubdur. Bakı-Tbilisi-

Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum və Bakı-Supsa neft-qaz kəmərləri bölgənin geosiyasi vəziyyətini köklü Ģəkildə

dəyiĢmiĢdir. Bu gün bu layihələr həm ölkələrimizin inkiĢafına xidmət göstərir, eyni zamanda, enerji

təhlükəsizliyi məsələlərinə də öz töhfəsini verir.

Enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə gəldikdə, biz birgə səylərlə Avropanın enerji təhlükəsizliyini daha da

böyük həcmdə təmin edəcəyik - istər neft, istərsə də qaz sahəsində. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Gürcüstanın

enerji təhlükəsizliyinə də öz töhfəsini vermiĢdir.

Bu gün müzakirə etdiyimiz məsələlər arasında nəqliyyat məsələləri də böyük yer tutdu. Bu gün bizim

müvafiq qurumların rəhbərləri məruzə etmiĢlər. Tranzit məsələləri müzakirə edildi. Humanitar sahədə

əməkdaĢlıq çox yaxĢı səviyyədədir. Bu əməkdaĢlığın çox böyük tarixi vardır. Bu gün Gürcüstanda yaĢayan

azərbaycanlılar və Azərbaycanda yaĢayan gürcülər humanitar sahədə və bütövlükdə bütün baĢqa sahələrdə

gedən proseslərə müsbət təsir göstərirlər. Onların ölkələrimizdə rahat yaĢaması əlbəttə ki, bizim vəzifəmizdir.

Mən çox Ģadam ki, soydaĢlarımızın istər Gürcüstanda, istərsə də Azərbaycanda problemləri uğurla həll edilir.

Bu amil də, əlbəttə ki, daim ikitərəfli gündəliyin içindədir.

Bir sözlə, bizim aramızda dostluq, qardaĢlıq münasibətləri reallıqdır. Bu, sadəcə olaraq sözlər deyil, bu,

reallıqdır, bu, bugünkü günün tələbidir. Mən heç Ģübhə etmirəm ki, bundan sonra da uzun illər ərzində

Gürcüstan və Azərbaycan iki dost və qardaĢ ölkələr kimi birlikdə olacaqlar. Bizim gələcəyimiz birlikdədir. Biz

yalnız birlikdə istədiyimizə nail ola bilərik və ölkələr qarĢısında duran vəzifələri yalnız birlikdə icra edə bilərik.

Eyni zamanda, mən beynəlxalq arenadakı fəaliyyətimiz haqqında bir-iki kəlmə söz demək istəyirəm. Biz bütün

beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi dəstəkləyirik. Bu dəstək səmimidir, çox əhəmiyyətlidir. Bütün beynəlxalq

təĢkilatlarda bir-birimizin lehinə səslərimizin verilməsi Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələrinin strateji əhəmiyyətini

bir daha vurğulayır. Mən deyə bilərəm ki, bundan sonra da Azərbaycan bütün beynəlxalq təĢkilatlarda

Gürcüstanı dəstəkləyəcəkdir. Əminəm ki, eyni dəstəyi biz bundan sonra sizdən də görəcəyik.



───────────────────────────────────────────────────────

43

Bir daha Sizi ölkəmizdə səmimiyyətlə salamlayıram. Siz bizim yaxın dostumuzsunuz. Bizi Ģəxsi dostluq

əlaqələri bağlayır ki, bu da ikitərəfli əlaqələrə müsbət təsir göstərir.

Bir daha Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz. Sizi ürəkdən salamlayıram. Sizə və bütün Gürcüstan xalqına

xoĢbəxtlik, yeni uğurlar arzulayıram.




───────────────────────────────────────────────────────

44

Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin Azərbaycana rəsmi səfəri

Azərbaycan və Xorvatiya prezidentlərinin mətbuat konfransı olmuĢdur

Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Xorvatiya Respublikasının Prezidenti Ġvo Yosipoviçin mətbuat

konfransı olmuĢdur.

Dövlət baĢçıları əvvəlcə bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.


bəyanatı

- Hörmətli cənab Prezident!

Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar!

Əvvəlcə cənab Prezident, Sizi Azərbaycanda bir daha salamlamaq istərdim. Çox Ģadam ki, Siz ölkəmizə

böyük nümayəndə heyəti ilə gəlmisiniz, həmçinin biznes dairələrinin də nümayəndələri vardır. Bu gün bizim

onlarla görüĢümüz olacaqdır. Əminəm ki, bu səfər münasibətlərimizin gələcək inkiĢafında və həmçinin ikitərəfli

əlaqələrin geniĢlənməsində mühüm rol oynayacaqdır.

Ölkələrimiz arasında əlaqələr çox uğurla inkiĢaf edir. Bildirmək istəyirəm ki, mən artıq bu haqda Sizə

öncədən məlumat verdim ki, məhz Sizin regionunuzda Xorvatiya birinci ölkədir ki, Azərbaycan öz səfirliyini

açdı. Bu da onu göstərir ki, ölkələrimiz arasında münasibətlər yaxĢı inkiĢaf edir. ġadam ki, münasibətlərimizin

çox yaxĢı dinamikası və potensialı mövcuddur. Siyasi münasibətlərimiz əladır. Biz beynəlxalq təsisatlar

çərçivəsində əməkdaĢlıq edirik. Azərbaycan NATO ilə həyata keçirilən proqramlarda fəal iĢtirak edir, Avropa

Ġttifaqı ilə əməkdaĢlıq edir. Mən Sizi Avropa Ġttifaqına üzvlük məsələniz münasibətilə təbrik etmək istərdim.

Hesab edirəm ki, hətta Avropa Ġttifaqının üzvü olan Xorvatiya yenə də Azərbaycana, Azərbaycanın Avropa

təsisatlarına inteqrasiyasında dəstəyini davam etdirəcəkdir.

Bu gün biz ikitərəfli münasibətlərimizə, siyasi və iqtisadi əlaqələrimizə aid olan məsələləri müzakirə

etdik. Ġnanıram ki, bizim nümayəndə heyətləri bundan sonra da müzakirələri davam etdirəcəklər. Aramızda çox

güclü münasibətlər mövcuddur. Qeyd edək ki, bu günə qədər iqtisadi əməkdaĢlığımız kifayət dərəcədə

olmamıĢdır. Həmçinin, bizim ticari dövriyyəmizin balansına gəldikdə də məhz bunu demək olar. Hesab edirəm

ki, məhz enerji sektoru bizim qarĢılıqlı ticari dövriyyəmizin də artmasına zəmin yaradır. Əminəm ki, biznes

dairələri arasında bu məqsədlərə nail olmaqda bizə yardımçı olacaqdır. Biz, həmçinin bu baxımdan Azərbaycan

Ģirkətlərini Xorvatiyada sərmayələr yatırmağa həvəsləndiririk. Hesab edirəm ki, nümayəndə heyətinin digər

üzvləri ilə də bu məqsədlə məsləhətləĢmələr aparılacaqdır.

Bizim çox geniĢ iqtisadi və siyasi əməkdaĢlığımız mövcud olacaqdır. Bu, əsasən planlarımızın həyata

keçirilməsindən sonra baĢ verə bilər. Bəzi ənənəvi fəaliyyət sahələrinə gəldikdə, biz müzakirə apardıq,

Azərbaycanın Xəzər Dəniz Gəmiçilik ġirkəti Xorvatiyadan gəmilər almaq fikrindədir. Əslində öncədən bilirik

ki, sizin belə imkanlarınız vardır. Bu da münasibətlərimizin yeni bir ölçüsüdür. Həmçinin, hesab edirəm, biz

bundan sonra da düĢünməliyik ki, səylərimizi hansı digər sahələrdə göstərə bilərik. Azərbaycan yeni sərmayə

bazarlarını - istər dövlət sərmayəsi, istər özəl sərmayə bazarlarını axtarır. Biz, həmçinin Xorvatiya Ģirkətlərinin

Azərbaycanda investorlar və podratçılar, bizim tərəfdaĢlar qismində iĢləməsini alqıĢlayardıq. Bu gün keçiriləcək

tədbirdə Azərbaycanın biznes imkanları da təqdim olunacaqdır. Burada məhz dövlət investisiya proqramının

həyata keçirilməsinə dair məlumat veriləcəkdir.

Bir sözlə, bütün bu komponentlər bizim ümumi ideyalarımıza və ölkələrimiz arasındakı tərəfdaĢlığa

dəstək verəcəkdir. Bu tərəfdaĢlıq, əslində nəinki ölkələrimiz, həmçinin yerləĢdiyimiz regionlar üçün vacibdir.

Qafqaz və Xəzər regionu, Balkanlar regionu sıx iqtisadi-siyasi əməkdaĢlıq və inteqrasiya üçün yaxĢı imkanlara

malikdir. Bu baxımdan Azərbaycan çox mühüm rol oynaya bilər.

Bu gün biz, həmçinin regional təhlükəsizlik məsələlərini müzakirə etdik. Mən cənab Prezidentə məhz

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə bağlı aparılan danıĢıqlar haqqında məlumat

verdim. Artıq 20 ildir ki, Azərbaycan torpaqları iĢğal altındadır. Baxmayaraq ki, BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası

erməni qoĢunlarının Azərbaycan torpaqlarından dərhal çıxmasını tələb edən 4 qətnaməni qəbul etmiĢdir.

Ermənistan tərəfindən azərbaycanlılara qarĢı aparılmıĢ etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bir milyondan artıq

soydaĢımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Biz, həmçinin ATƏT-in Minsk qrupunda

həmsədrlik edən ölkələrə bildirdik ki, bu status-kvo qəbul edilməzdir. Biz ümidvarıq ki, torpaqlarımızın iĢğalına

son qoyulacaq və təcavüzkar məcbur ediləcək ki, bu iĢğala son qoysun.



───────────────────────────────────────────────────────

45

Biz enerji əməkdaĢlığımızı da müzakirə etdik. Əslində bu, bizim ticari dövriyyəmizə böyük töhfə verir.

Biz, həmçinin qaz sektorunda da gələcək əməkdaĢlığımızı müzakirə etdik. Əminəm ki, nümayəndə heyətinin

üzvləri bu müzakirələri davam etdirəcəklər. Çünki Azərbaycan özünün təbii qazını daĢıma marĢrutlarını

Ģaxələndirir və bu baxımdan Avropa bazarları bizim üçün çox cəlbedicidir.

Bir daha, cənab Prezident, Sizə və nümayəndə heyətinizə minnətdaram. Sizi salamlayıram və çox sağ

olun ki, Azərbaycana səfərə dəvətimizi qəbul etdiniz. Əminəm ki, Sizin səfəriniz maraqlı və məhsuldar

olacaqdır.

Sonra dövlət baĢçıları jurnalistlərin suallarını cavablandırdılar.

X X X

- Draqan Nikoliç (Xorvatiya televiziyası): Zati-aliləri, mənim sualım Xorvatiya Prezidenti cənab

Yosipoviçədir. Sualım belədir: Azərbaycanın enerji baxımından Avropa Ġttifaqı üçün və həmçinin

Xorvatiyaya qaz təchizatı baxımından potensialını nəzərə alaraq bilmək istəyirəm ki, məhz Azərbaycan

qazının alınması ilə bağlı hər hansı bir müzakirə olubmu?

Prezident Ġvo YOSĠPOVĠÇ: Bəli, biz nəinki bu məsələni, ümumiyyətlə, bütövlükdə enerji ilə bağlı

olan vəziyyəti müzakirə etdik. BaĢ nazirin birinci müavini cənab Çaçiç də bu müzakirələrdə iĢtirak etdi. Biz

istəyirik ki, əməkdaĢlıq edəcəyimiz bu sahələri geniĢləndirək. Biz bilirik ki, məhz bu sahədə Avropaya

təchizatlar artıq baĢlayır. Biz bu layihələrdə iĢtirakda çox maraqlıyıq. Nümayəndə heyətlərimiz, xüsusən də

onun bəzi üzvləri bu gün hökumətin üzvləri ilə görüĢəcəklər. Bildirmək istəyirəm ki, BaĢ nazirin birinci müavini

cənab Çaçiç bu gün Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri ilə görüĢəcəkdir. Bütün bunlar bizim üçün əhəmiyyətlidir.

- ġaiq Məmmədov (Azərbaycan televiziyası): Mənim sualım hər iki prezidentədir. Azərbaycan

Xorvatiyada məhz hansı konkret sahələrdə sərmayələr qoya bilər?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Biz bu məsələni cənab Prezident ilə müzakirə etdik. Hesab edirəm ki,

nümayəndə heyətimizin üzvləri bunu geniĢ Ģəkildə müzakirə edəcəklər. Mən cənab Prezidentə məlumat verdim

ki, hazırda Azərbaycan öz maliyyə imkanlarını Ģaxələndirir. Biz artıq planlaĢdırırıq və demək olar ki, ölkəmizin

hüdudlarından kənarda sərmayələri qoymağa baĢlamıĢıq. Bizim ölkələrimizin və müəssisələrin yaxĢı

reputasiyası vardır. Mən cənab Prezidentə bildirdim ki, biz hər zaman öz sərmayə planlarımızı məhz bu

sərmayələr üçün planlaĢdırdığımız ölkələrin hökumətləri ilə əlaqələndiririk. Mən, həmçinin cənab Prezidentə

məlumat verdim ki, bizim sərmayələr adətən, mühüm sosial layihələrlə də bağlı olur. Çünki yaxĢı biznes

imkanlarına malik olmaq üçün bizim potensial investorlar - Ģirkətlərimiz ictimai rəy tərəfindən də

dəstəklənməlidir. Bu, məhz o səbəbdən irəli gəlir ki, Azərbaycan Ģirkətləri yaxĢı nüfuza malikdirlər. Çünki

onlar, həmçinin icmaların, əhalinin sosial tələbatlarını da nəzərə almalıdırlar. O yerlərdə ki, biz sərmayələrimizi

qoyacağıq, təbii ki, planlarımızı də əlaqələndirəcəyik, eyni zamanda, sərmayə sektorları ilə bağlı

məsləhətləĢmələr aparacağıq.

Hesab edirik ki, enerji sektoru maraqlı ola bilər. Bu sahədə bizim təcrübəmiz vardır. Digər ölkələrin də

enerji sektoruna qoyduğumuz sərmayələr onu göstərir ki, biz çox məsuliyyətli investorlarıq və sərmayələrimiz

nəinki Ģirkətlərimizə öz sərmayələrini Ģaxələndirməyə kömək edir, o cümlədən ölkələrimizə də xidmət edir.

Digər bir mühüm sahə kənd təsərrüfatı ilə bağlıdır. Birmənalı olaraq burada turizm sahəsi də vardır. Biz bunu

müzakirə etdik və qarĢımızda həyata keçirilmə prosesində olan planlarımız vardır. Balkanlar regionuna

gəldikdə, qeyd etdim ki, Xorvatiya bu regionda ilk ölkədir ki, səfirliyimizi açmıĢıq. Biz məhz bu sahəyə də öz

sərmayələrimizi yönəltmək istəyirik.

Əlbəttə ki, mən məhz ilk növbədə, həyata keçirilməli prioritetləri açıqladım. Lakin hesab edirəm ki,

biznes forum çərçivəsində bu məsələlər müzakirə olunacaqdır. Bu tədbir bizə digər sahələr haqqında da - hansı

sərmayə imkanlarının, hansı qanunvericilik imkanlarının mövcudluğu barədə məlumat əldə etməyə imkan

verəcəkdir. Əminəm ki, bu biznes forum bir çox məsələlərə aydınlıq gətirəcək və bizim qarĢılıqlı maraqlara

əsaslanacaqdır.

Prezident Ġvo YOSĠPOVĠÇ: Mənim nə isə əlavə etməyim üçün bir məsələ yoxdur. Biz elə bu

məsələləri müzakirə etdik. Mən artıq qeyd etdiyim kimi, Xorvatiya Ģirkətləri vardır ki, onlar Azərbaycan ilə

əməkdaĢlıq edir, xüsusən də gəmi tikintisi sahəsində. Hazırda bir Xorvatiya Ģirkəti ölkədə fəaliyyət göstərir.

Zənnimcə, ümidvaram ki, ona daha çox imkanlar açılacaqdır. Hesab edirəm ki, həm Azərbaycan Ģirkətləri üçün

Xorvatiyada, həm də xorvat Ģirkətləri üçün Azərbaycanda yaxĢı Ģərait yaradılacaqdır. Hesab edirəm ki, hər iki

tərəf məhz bunu etiraf edə bilər. Azərbaycan da biznes tərəfdaĢları üçün bu cür imkanlar yaradır. Çox sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 13 mart.-№ 58.-S.2-3.



───────────────────────────────────────────────────────

46


Bakıda Azərbaycan-Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviç

biznes forumda iĢtirak etmiĢlər

Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də “Hilton Baku” otelində Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin

və Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçin iĢtirakı ilə Azərbaycan-Xorvatiya biznes forumu keçirilmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı Xorvatiya Prezidenti Ġvo Yosipoviçi qarĢıladı.

Forum iĢtirakçıları dövlət baĢçılarını hərarətlə qarĢıladılar.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV biznes forumda çıxıĢ edərək dedi:


Hörmətli qonaqlar, dostlar!

Bu gün burada olmağımdan çox məmnunam. Böyük məmnunluq hissi ilə Xorvatiya Prezidentini

Azərbaycanda salamlayıram. Prezidentin səfəri çox uğurla baĢlayıb. Bu gün səhər-səhər bizim çox yaxĢı

müzakirələrimiz baĢ tutdu. Çox məhsuldar danıĢıqlarımız oldu. Nümayəndə heyətləri fəal Ģəkildə iĢləyiblər.

Ümumiyyətlə, əminəm ki, bu səfər ölkələrimiz arasındakı münasibətləri möhkəmləndirəcək və bir-birimizlə

daha yaxĢı tanıĢ olmağa və daha fəal Ģəkildə əməkdaĢlıq etməyə imkan yaradacaqdır.

Biz bir çox məsələləri geniĢ müzakirə etdik. Regional və beynəlxalq məsələləri nəzərdən keçirdik. Təbii

ki, müzakirələrimizin müəyyən bir hissəsi iqtisadi əməkdaĢlığa aid idi. Mən cənab Prezidentə bildirdim və mən

çox məmnunam ki, onu bu səfərdə Xorvatiyanın çoxsaylı biznesmenləri müĢayiət edir. Bu gün keçirilən biznes

forumu əslində biznesi birgə aparmaq üçün bir çox imkanlar açır.

Əminəm ki, bu gün keçirilən sessiyada artıq iqtisadi inkiĢafımızla bağlı təqdimatlar edilibdir. Mən

iqtisadiyyatın cari təsviri ilə vaxtınızı almaq istəməzdim. Sadəcə onu qeyd etmək istəyirəm ki, müstəqilliyimizin

20 ili ərzində biz demək olar ki, ümumi daxili məhsulun özəl sektordakı payını sıfırdan təxminən 83 faizə

çatdırmağa nail olmuĢuq. Əslində biz iqtisadi sahədə fundamental xarakterli islahatlar aparmıĢıq. Bu islahatlar

sayəsində iqtisadiyyatımızı ĢaxələndirmiĢik.

Əminəm ki, birgə iĢ aparmaq üçün qarĢımızda bir çox imkanlar vardır. Bu sözlər hər iki ölkənin biznes

dairələrinə aiddir. Bu gün biz cənab Prezident ilə Azərbaycanın Xorvatiyada sərmayələri haqqında danıĢdıq. Biz

bütün bu məsələləri nəzərdən keçirdik və müəyyən etdik ki, sərmayələrimiz üçün hansı sahələr daha cəlbedici

ola bilər. Təbii ki, bu, Xorvatiya hökuməti ilə əməkdaĢlıq Ģəraitində aparılmalıdır və biz məqsədləri vaxtında

müəyyən etməliyik. Biz, eyni zamanda, qeyd etdik ki, Xorvatiya Ģirkətləri də Azərbaycanda iĢləməkdə, sərmayə

qoymaqda maraqlıdırlar. Bizim çox yaxĢı sərmayə mühitimiz vardır. Azərbaycan hələ Sovet Ġttifaqı vaxtlarında

iqtisadiyyatını inkiĢaf etdirmiĢ, müstəqillikdən sonra məhz adambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin

həcminə görə birinci yeri tutmuĢdur. Son bir il ərzində Azərbaycan 20 milyard ABġ dolları həcmində sərmayə

cəlb etmiĢdir. Onun 7 milyard dollarını xarici sərmayələr təĢkil edir. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycan sərmayə

baxımından hələ də cəlbedici bir məkandır. Son illər ərzində əsas sərmayələr məhz neft və qaz sektoruna

yatırılmıĢdır. Bütün bunlar maliyyə vəsaitlərini toplamaq imkanı yaratdı. Ġndi isə biz sərmayələri artıq qeyri-neft

sektoruna qoymağı planlaĢdırırıq. Bir sözlə, bizim bu Ģaxələndirmə iĢimiz Azərbaycanda davamlı inkiĢafın

təmin edilməsinə yönəlibdir.

Təbii ki, bizim biznes imkanlarımız sosial problemlərin də həllinə imkan yaradır. Çünki bunun

nəticəsində birincisi, maliyyə vəsaitləri formalaĢır və ikincisi isə iĢ yerləri açılır. Təbii ki, iĢsizliyin və

yoxsulluğun azaldılması iqtisadi siyasətimizin əsas hədəflərindən biridir. Biz yoxsulluğu 5 dəfə - 7,6 faizə qədər

azaltmağa nail olmuĢuq. Hazırda iĢsizlik səviyyəsi 5,6 faiz səviyyəsindədir. Təbii ki, özəl sektorumuza və

biznes strukturumuza gəldikdə, biz onlara imtiyazlı kreditlər ayırırıq. Bütün bunlar iqtisadiyyatımızın

Ģaxələndirilməsi məqsədini daĢıyır.

Qeyd etdiyim kimi, müstəqilliyimizin ilk illərində əsas ümidlərimiz məhz enerji sektoru ilə, neft və

qazla bağlı idi. Azərbaycan neft və qaz hasil edən ölkə kimi, bu sahədə bir çox səylər göstərdi və bu, bizə

iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirmək imkanı yaratdı. Bir neçə il bundan öncə biz iqtisadi siyasətimizdə yeni bir

istiqaməti - “qara qızıl”ın insan kapitalına çevrilməsi”ni özümüz üçün strategiya kimi seçdik və hazırda bu

sahədə artıq uğurlar müĢahidə olunur. Ġndi biz informasiya texnologiyaları sahəsinin inkiĢafı üçün sərmayələr

qoyuruq. Biz kosmos sənayesi yaradırıq. Ümid edirik ki, biz cari ilin sonuna qədər ilk telekommunikasiya

peykimizi buraxacağıq. Biz, eyni zamanda, kənd təsərrüfatı sahəsinə sərmayələrin qoyulmasında maraqlıyıq.

Bizim bunun üçün bütün iqlim Ģəraitimiz və münbit sərmayə mühitimiz vardır. Xarici və yerli sərmayələr

qorunur ki, bu da sərmayədarları cəlb edir.



───────────────────────────────────────────────────────

47

Bütün bunlar bu dəyiĢikliklərin ilk vaxtlarında ona görə edilirdi ki, biz etimad yaratmalı idik. Biz bu

məqsədlə çox çalıĢmalı idik. Bir səhv addım bütün səylərimizi heçə endirə bilərdi. Çünki etimad səviyyəsi çox

əhəmiyyət kəsb edirdi. Mən sizə tam məmnunluq hissi ilə bildirmək istəyirəm: bizim xarici tərəfdaĢlarımız və

sərmayədarlarımız hiss edirlər ki, onların sərmayələri qorunur, hökumətimizin imzaladığı əsas beynəlxalq

müqavilələr parlament tərəfindən ratifikasiya edilir və qanun qüvvəsini alır. Bu da çox vacibdir ki,

proqnozlaĢdırılan sərmayə mühiti mövcud olsun. Biz belə bir ölkəyik. Həmçinin Azərbaycan hüdudlarından

kənarda da sərmayə qoymağa baĢlayıb. Əslində bu, mühüm məsələlərdən biridir. Çünki əvvəllər elə bir

mövqedə idik ki, biz sərmayələri qəbul edirdik. Ġndi isə biz özümüz sərmayə qoyuruq.

Bu gün biz cənab Prezident və nümayəndə heyəti ilə biznesi necə təĢkil etmək və birgə necə səmərəli

Ģəkildə iĢ aparmaq məsələlərini müzakirə etdik. Bizim iqtisadiyyatlarımız bir-biri ilə rəqabət aparmır. Hesab

edirəm ki, onlar bir-birini əvəzləyə, tamamlaya bilər və beləliklə, bu tərəfdaĢlıq xalqlarımız üçün faydalı ola

bilər.

Biz bu gün, həmçinin regional vəziyyəti müzakirə etdik. Balkan regionu ilə bizim region arasında

əməkdaĢlıq məhz birgə səylərimiz sayəsində baĢ tuta bilər.

Ġqtisadiyyatımızın mühüm bir hissəsini hələ ki, neft və qaz təĢkil edir və bu, gələn illər ərzində də belə

qalacaqdır. Lakin on il əvvəlki vəziyyətlə müqayisədə indi biz bu sektordan daha az asılıyıq. Ġndi biz neftin

qiymətlərinə o qədər bağlı deyilik. Ġqtisadiyyatımız son 8 il ərzində sürətlə inkiĢaf edib, 3 dəfədən çox artıb. Biz

artıq 3 dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulumuzu 2023-cü ilə qədər - bundan sonrakı 10 il ərzində qeyri-neft

sektoru hesabına daha 2 dəfə artırmaq fikrindəyik. Lakin təbii ki, enerji sektoru maliyyə vəsaitlərinin

formalaĢdırılmasında bizə yardımçı oldu və dünyada özümüzü təqdim etməyə imkan yaratdı. Çünki 20 il

bundan öncə çox az sayda insan Azərbaycan haqqında bilirdi və onlar məlumatlı deyildilər ki, burada hansı

imkanlar, hansı biznes imkanları və sərmayə mühiti vardır. Buna görə, böyük xarici Ģirkətlərlə apardığımız

əməkdaĢlıq bunu nümayiĢ etdirmək imkanı yaratdı və göstərdi ki, biz etibarlı tərəfdaĢıq.

Hazırda bizim enerji siyasətimiz yeni mərhələyə qədəm qoyur. Əvvəlki illərdə biz bütün

planlaĢdırdığımız iĢlərin icrasına nail olduq. Biz müasir boru kəmərləri infrastrukturunu qurduq və tikdik.

Əslində, biz öz enerji resurslarımızı dünyanın bütün istiqamətlərinə çıxarırıq. Bu gün Xorvatiya tərəfi bizə

məlumat verdi ki, onların qəbul etdiyi neftin əksər hissəsi məhz Azərbaycan neftidir. Təbii ki, bu məsələ bizim

müzakirə mövzumuz olaraq qalacaqdır.

Biz qaz sahəsində də əməkdaĢlıq qura bilərik. Hazırda biz yeni sərmayə proqramları ilə bağlı danıĢıqlar

aparırıq. Burada milyardlarla dollar həcmində investisiyalar nəzərdə tutulur - 20 milyarddan artıq. Burada qaz

yataqlarının iĢlənilməsi və boru kəmərlərinin tikintisi nəzərdə tutulur. Belə olan halda biz tərəfdaĢlarımızı

qarĢıdan gələn beĢ–altı il ərzində böyük həcmdə qaz ilə təchiz edə biləcəyik. Bu gün qazın hasilatı və ixracı

bizim üçün kifayət dərəcədə deyildir. Bizim böyük potensialımız vardır. Qeyd etmək istəyirəm ki, qarĢıda yüz il

ərzində, ən azı yüz il ərzində Azərbaycan Avropa bazarında mühüm qaz təchizatçısı olacaqdır.

Qeyd etmək istəyirəm ki, bizdə qaz hasilatı həcmləri artır. Biz bilirik ki, Avropanın da qaza ehtiyacı artır.

Xorvatiyanın gələcəkdə Avropa Ġttifaqına üzv olacağını nəzərə alaraq, hesab edirik ki, o da bu təĢəbbüsün bir

hissəsi ola bilər. Bilirik ki, hazırda Avropa Ġttifaqı ümumi enerji strategiyası üzərində iĢləyir. Bu da bizim

həyatımızı daha da asanlaĢdırardı. Əslində bütün bunlar bizi tərəfdaĢlarımızla daha sıx iĢləməyə ruhlandırır. Çox

yaxĢı olardı ki, ümumiləĢdirilmiĢ bir strategiya olsun. Bunu nəzərə alaraq, Azərbaycan gələn illər ərzində enerji

təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcəkdir. Enerji təhlükəsizliyi ölkələrin milli təhlükəsizliyinin mühüm amilidir.

Bilirik ki, bundan sonra enerjiyə tələbat artacaqdır. Avropa Ġttifaqı ölkələrində atom elektrik stansiyalarının

bağlanması ilə bağlı qərarların qəbul edilməsini nəzərə alaraq, adi enerji mənbələrinə ehtiyac artacaqdır. Təbii

ki, Xəzər dənizi regionunda yerləĢən ölkəmiz qazın Avropa istehlakçılarına etibarlı təchizatçısı ola bilər.

Ötən il biz Avropa Ġttifaqı ilə “Cənub” qaz dəhlizi haqqında memorandum imzaladıq. Bu baxımdan Azərbaycan

məhz “Cənub” qaz dəhlizinin mühüm təchizatçısı və baĢlanğıcı ola bilər.

Biz Qara dəniz, Aralıq dənizi regionları ölkələri ilə əməkdaĢlıq edə və beləliklə, Avropa qaz bazarına

çıxıĢ əldə edə bilərik. Bu, bizim maraqlarımıza uyğundur. Biz bu yaxınlarda bu barədə artıq danıĢıqlara baĢlaya

bilərik. Məhz bu sahədəki əməkdaĢlığımız irəliyə doğru aparıla bilər.

Hesab edirik ki, bütün bunlar ikitərəfli əməkdaĢlığımıza aid olan məsələlərdir. Mən sadəcə bu biznes

forumda iĢtirak etdiyinə görə cənab Prezidentə təĢəkkürümü bildirirəm. Biz çox Ģadıq ki, Xorvatiyadan bir çox

qonaqlarımız buraya gəliblər.

Əminəm ki, bu görüĢlərimizin nəticəsi uğurlu olacaqdır. Hesab edirəm ki, gələcəkdə bizim bütün

planlarımızın praktiki surətdə həyata keçirilməsinin Ģahidi olacağıq. Çox sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 13mart.-№ 58.-S.3.



───────────────────────────────────────────────────────

48


Ali qonağın Ģərəfinə

Bakı, 12 mart (AzərTAc). Martın 12-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı

Mehriban Əliyeva tərəfindən Xorvatiya Respublikasının Prezidenti Ġvo Yosipoviç və xanımı Tatyana

Yosipoviçin Ģərəfinə rəsmi ziyafət verilmiĢdir.

Mərasimdə çıxıĢ edən Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV Xorvatiya Prezidentinin ölkəmizə ilk

səfəri çərçivəsində görüĢlərin, aparılan danıĢıqların, imzalanan sənədlərin və keçirilən biznes forumun mövcud

ikitərəfli münasibətlərin dərinləĢməsində mühüm rol oynayacağına əminliyini ifadə etdi.

Dövlətimizin baĢçısı son illər iki ölkə arasında əlaqələrin daha da intensivləĢməsində qarĢılıqlı diplomatik

nümayəndəliklərin açılmasının əhəmiyyətini vurğuladı.

Prezident Ġlham Əliyev iqtisadi əməkdaĢlığın perspektiv sahələrindən də danıĢaraq dedi:

- Bu gün energetika, enerji resurslarının nəqli, turizm, ekologiya, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat,

kommunikasiya, yol və infrastruktur obyektlərinin tikintisi, gəmiqayırma, kimya sənayesi və digər sahələrdə

əməkdaĢlığımızın inkiĢafı üçün geniĢ perspektivlər vardır. Biz, həmçinin qarĢılıqlı sərmayə yatırımının təĢviqinə

və ticarət dövriyyəsinin artırılmasına xüsusi əhəmiyyət veririk.

Azərbaycan ilə Xorvatiya arasında gəmiqayırma sahəsində əməkdaĢlığın uğurlu təcrübəsi artıq

mövcuddur. Belə ki, Xorvatiyanın Pula Ģəhərində yerləĢən Ulyanik tərsanəsində inĢa edilmiĢ və hazırda

Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin istismar etdiyi bir çox gəmi-bərələr hələ 27 il əvvəl ümummilli

lider Heydər Əliyevin göstəriĢi əsasında Bakıya göndərilmiĢdir. Bu ənənə bu gün də davam edir və 2011-ci ilin

mayında Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi ilə Ulyanik tərsanəsi arasında yeni gəmi- bərələrin

tikilməsinə dair müqavilə imzalanmıĢdır.

Ölkələrimiz beynəlxalq və regional təĢkilatlar çərçivəsində də sıx əməkdaĢlıq edir. Azərbaycanın xarici

siyasətində Avropa Ġttifaqı və Avratlantik strukturlar ilə əlaqələr mühüm yer tutur. BMT, ATƏT, NATO,

Avropa Ġttifaqı, Avropa ġurası çərçivəsində əməkdaĢlığımız məmnunluq doğurur. Bu baxımdan Avropa

Ġttifaqına yeni üzv olacaq Xorvatiya ilə münasibətlərimiz həm ikitərəfli, həm də regional çərçivədə mühüm

əhəmiyyət kəsb edir. Artıq regionun əsas iqtisadi mərkəzinə çevrilmiĢ Azərbaycan enerji sahəsində etibarlı

tərəfdaĢdır və Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün öz töhfəsini verməyə hazırdır. Biz enerji

resurslarımızın bütün istiqamətlərdə dünya bazarlarına çıxarılmasında maraqlıyıq və müxtəlif layihələr üzərində

iĢləyirik.

Azərbaycanın regionda və bütövlükdə dünyada təhlükəsizliyin tərəfdarı olduğunu bildirən Prezident

Ġlham Əliyev dövlətimizin bu sahədə həyata keçirdiyi tədbirlərdə, beynəlxalq təsisatlarda fəal iĢtirakında,

xüsusilə BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvü kimi fəaliyyətində bu niyyətə sadiq olduğunu söylədi. Bununla

yanaĢı, dövlətimizin baĢçısı Ermənistanın təcavüzkarlıq siyasətinin regionda sülh və sabitlik üçün təhlükə

olduğunu vurğulayaraq bildirdi:

-Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycan ərazisinin 20 faizi, tarixi torpaqlarımız olan

Dağlıq Qarabağ və ətrafındakı yeddi rayon iĢğal olunmuĢ, bu ərazilərdə etnik təmizləmə siyasəti aparılmıĢ və

bir milyondan artıq insan qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. MünaqiĢə ilə bağlı BMT

Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi, ATƏT, Avropa Parlamenti, Avropa ġurasının Parlament Assambleyası,

Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, NATO və digər beynəlxalq təĢkilatların müvafiq qərar və qətnamələri vardır.

Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın qəti mövqeyinin münaqiĢənin beynəlxalq hüquq normaları və ölkəmizin

ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməsindən ibarət olduğunu bildirdi.




───────────────────────────────────────────────────────

49

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin cənub bölgəsinə səfəri

Prezident Ġlham Əliyev Astarada Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir

Astara, 13 mart (AzərTAc). Martın 13-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Astara

Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.

Ġdmançılar dövlətimizin baĢçısını hərarətlə qarĢıladılar.

Prezident Ġlham Əliyevə məlumat verildi ki, son illər Astarada idmanın müxtəlif növlərinin inkiĢafına

xüsusi diqqət göstərilir. Müasir olimpiya kompleksinin istifadəyə verilməsi isə gənclərin idmana olan maraq və

həvəsini daha da artıracaqdır.

Dövlətimizin baĢçısı Astara Olimpiya Ġdman Kompleksinin rəmzi açılıĢını bildirən lenti kəsdi.

Azərbaycan Prezidenti kompleksdə yaradılan Ģəraitlə tanıĢ oldu. Bildirildi ki, ərazisi 5 hektar olan kompleksin

tikintisinə 2006-cı ildə baĢlanmıĢ, inĢaat iĢləri yüksək səviyyədə aparılmıĢdır. Burada ümummilli lider Heydər

Əliyevin həyat və fəaliyyətindən, eyni zamanda, Prezident Ġlham Əliyevin idmanın inkiĢafına göstərdiyi diqqət

və qayğıdan bəhs edən fotoguĢələr yaradılmıĢdır.

Qeyd edildi ki, kompleksin 936 nəfərlik böyük idman zalında mini futbol, voleybol, basketbol, tennis

yarıĢları keçirmək üçün hər cür Ģərait vardır. MəĢq zalları, eləcə də 172 tamaĢaçı yeri olan üzgüçülük hovuzu da

beynəlxalq standartlara cavab verir.

Bildirildi ki, kompleksin daxilində yaradılan qonaq otağında və konfrans zalında müxtəlif tədbirlər

keçirmək mümkündür.

Dövlətimizin baĢçısının diqqətinə çatdırıldı ki, rayonun idman məktəbinin yetirmələri Cəbrayıl Həsənov

və Sona Əhmədli Ġstanbulda sərbəst güləĢ üzrə keçirilən dünya çempionatında bürünc medal qazanmıĢlar.

Cəbrayıl Həsənov 2012-ci ildə Londonda keçiriləcək Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya qazanmıĢdır. Bundan

baĢqa, Azərbaycan ġahmat Federasiyasının qərarı ilə rayonun Ģahmat məktəbində bir həftə ərzində 150 idmançı

arasında respublika çempionatı keçirilmiĢdir. 2012-ci ilin “Ġdman ili” elan edilməsi ilə bağlı rayonda görüləcək

iĢlər barədə geniĢ proqram hazırlanmıĢdır. Yeni tikilmiĢ Olimpiya Ġdman Kompleksi isə “Ġdman ili”nə ən böyük

hədiyyədir.

Dövlətimizin baĢçısı Olimpiya Ġdman Kompleksinin ərazisində inĢa olunan 4 kottecdə yaradılan Ģəraitlə

də tanıĢ oldu. Bildirildi ki, ikimərtəbəli kotteclərdə eyni vaxtda 40 nəfər qala bilər.

Azərbaycan Prezidenti kompleksin açılıĢı mərasimində çıxıĢ etdi.

Mərasim iĢtirakçılarını salamlayan Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:

- Əziz dostlar, əziz astaralılar! Bu gün Astara rayonunun həyatında çox əlamətdar bir gündür. Astarada

gözəl Olimpiya Ġdman Mərkəzi açılmıĢdır. Bu münasibətlə mən sizin hamınızı ürəkdən təbrik edirəm.

Bu Olimpiya Ġdman Mərkəzində idmanla məĢğul olmaq üçün bütün Ģərait vardır. Mən vaxtilə Olimpiya

Mərkəzinin inĢası ilə bağlı göstəriĢ vermiĢdim. Ondan sonra Astarada olarkən tikintinin gediĢi ilə tanıĢ

olmuĢdum. Keçən il də mən Astarada idim. Bu gün bu gözəl, möhtəĢəm Olimpiya Mərkəzinin açılıĢında biz

bərabər iĢtirak edirik. Əminəm ki, Astara idmançıları və Astara sakinləri bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə

istifadə edəcəklər. Çünki burada bütün Ģərait vardır. Gözəl idman zalları, açıq meydançalar, üzgüçülük hovuzu,

trenajor zalları - bir sözlə, artıq Astarada da gözəl, müasir Olimpiya Mərkəzi yaradılıbdır.

Ġdmana Azərbaycanda çox böyük diqqət göstərilir. Bizim dövlət siyasətimiz də idmanın inkiĢafına

yönəldilibdir. Azərbaycan dövlətinin idmana münasibətini görmək üçün sadəcə olaraq uğurlarımıza fikir

vermək kifayətdir. Son illər ərzində idmançılarımız bütün beynəlxalq yarıĢlarda böyük qələbələr qazanırlar.

Dünya çempionatlarında, Olimpiya oyunlarında, Avropa çempionatlarında milli bayrağımız dalğalanır. Bu, çox

sevindirici haldır. Ġldən-ilə idmançılarımızın uğurları, medalların sayı artır və ölkəmizin idman Ģöhrəti

yüksəklərə qaldırılır.

Bu il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilibdir. Bu da çox gözəl göstəricidir. Bu, onu göstərir ki,

Azərbaycan dövləti idmanın inkiĢafına nə qədər diqqət yetirir. “Ġdman ili” çərçivəsində müxtəlif tədbirlər

keçiriləcəkdir. Ancaq bu il ilk istifadəyə verilən olimpiya idman kompleksi Astara Olimpiya Ġdman Mərkəzidir.

Əminəm ki, bu il idmançılarımız bizi yenə də öz uğurları ilə sevindirəcəklər. Bu il Olimpiya oyunları ilidir.

Ġdmançılarımız bu oyunlara çox fəal hazırlaĢırlar və ümid edirik ki, Olimpiya oyunlarında da bizim böyük

uğurlarımız olacaqdır. Belə fikirləĢməyə əsas verən bizim əvvəlki dövrlərdə Olimpiya oyunlarındakı

çıxıĢlarımızdır. Ġldən-ilə Olimpiya oyunlarında medalların sayı artır və Azərbaycan idman dövləti kimi özünü

dünyaya, dünya idman ictimaiyyətinə təqdim edir.

Ölkəmizdə müxtəlif beynəlxalq yarıĢların keçirilməsi artıq gözəl bir ənənəyə çevrilibdir. Azərbaycanda

istənilən beynəlxalq idman yarıĢının keçirilməsi mümkündür. Avropa, dünya çempionatlarının keçirilməsi artıq



───────────────────────────────────────────────────────

50

bizim yaxĢı ənənəmizdir və bütün bu böyük yarıĢlar yüksək səviyyədə keçirilir. Bu amili və bütövlükdə

ölkəmizin uğurlu inkiĢafını nəzərə alaraq Azərbaycan 2020-ci ilin Olimpiya oyunlarının Bakıda keçirilməsi

üçün müraciət etmiĢdir və bu müraciətə baxılır. Mən hesab edirəm ki, ölkəmizin paytaxtı Bakı Olimpiya

oyunlarının keçirilməsi üçün də bütün imkanlara malikdir. Bizim gözəl infrastruktur imkanlarımız vardır.

Ġnsanların Olimpiya oyunlarının Azərbaycanda keçirilməsinə böyük dəstəyi vardır. Beynəlxalq qurumlar

tərəfindən keçirilmiĢ rəy sorğuları da bunu göstərir. Ölkə vətəndaĢlarının 95 faizi Olimpiya oyunlarının

Azərbaycanda keçirilməsinə öz dəstəyini vermiĢdir.

Bizim kifayət qədər idman qurğularımız vardır. Tikilməkdə olan, tikilmiĢ və nəzərdə tutulan böyük

idman qurğuları. Artıq bu məsələ də gündəlikdədir. Bizim gözəl idmançılarımız, idman uğurlarımız vardır.

Azərbaycanda təhlükəsizlik tədbirləri çox yüksək səviyyədə təmin edilir. Ölkəmizdə hökm sürən

sabitlik, ictimai-siyasi asayiĢ Olimpiya oyunlarının keçirilməsi üçün də mühüm amil kimi özünü göstərir. Bir

sözlə, biz Bakıda Olimpiya oyunlarının keçirilməsi üçün tam hazırıq və deyə bilərəm ki, bizim bu istəyimiz,

eyni zamanda, ölkəmizin gücünü göstərir.

Biz sadəcə olaraq 20 ildir ki, müstəqil ölkə kimi yaĢayırıq. Bu 20 il ərzində Azərbaycan böyük və Ģərəfli

yol keçibdir. Ġstənilən sahədə biz böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Biz iqtisadi sahədə dünyada misli

görünməmiĢ inkiĢafı yaĢayırıq və bu, bütün statistik göstəricilərdə özünü əks etdirir.

Ölkəmizdə sosial məsələlərin həlli çox uğurla aparılır. Sosial infrastrukturun yaradılması prosesi uğurla

gedir. Biz bunu Astara rayonunun timsalında görə bilərik. Astarada son illər ərzində 20-dən çox məktəb

tikilibdir. Bu gün biz Mərkəzi Rayon Xəstəxanasının əsaslı təmirdən sonra açılıĢını qeyd edəcəyik. Gözəl,

möhtəĢəm Olimpiya Mərkəzi yaradılıbdır, kənd yolları qaydaya salınır. Yəni, Azərbaycanda sosial məsələlərin

həlli də çox müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir.

Bizim beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmlənir. Ġyirmi il müstəqillik dövründə Azərbaycan özünü

dünyaya etibarlı tərəfdaĢ və inamlı dost kimi təqdim edə bilmiĢdir. Məhz bunun nəticəsidir ki, dünya birliyi,

dünya ictimaiyyəti Azərbaycana böyük etimad göstərərək bizi BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçdi. 155 ölkə

gənc, ancaq qüdrətli və müstəqil Azərbaycan dövlətinə öz səsini verdi. Bu, beynəlxalq müstəvidə əldə edilmiĢ

ən böyük uğurdur. Bu uğur bir də onu göstərir ki, bizim xarici siyasətimiz düzgün siyasətdir. Bizim xarici

siyasətimiz həm ölkənin maraqlarının təmin edilməsi üçün aparılır, eyni zamanda, ölkəmizin beynəlxalq imici

də çox müsbətdir. Əks təqdirdə 155 ölkə bizə səs verməzdi.

Bir sözlə, bu 20 il ərzində ölkəmizdə istənilən sahədə böyük nailiyyətlər vardır. Biz haqlı olaraq bu

nailiyyətlərdən danıĢırıq. Ancaq, eyni zamanda, bizim bütün gələcək fikirlərimiz gələcək inkiĢafa

istiqamətləndirilib. Biz əlavə nə etməliyik? Ölkəmizi bundan sonra necə inkiĢaf etdirməliyik? Bu məsələlərlə

bağlı bizdə kifayət qədər dəqiq planlar, proqramlar və fikirlərimiz vardır. Bu barədə mən dəfələrlə müxtəlif

tədbirlərdə fikirlərimi ifadə edirəm. Son müddət ərzində sahibkarlarla görüĢdə ölkəmizin ümumi iqtisadi

inkiĢafı, uzunmüddətli iqtisadi inkiĢafı və onun perspektivləri haqqında öz fikirlərimi söylədim.

Bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmiz dinamik Ģəkildə inkiĢaf edir. Ölkəmizin çox gözəl beynəlxalq imici

vardır. Ölkə hərtərəfli inkiĢaf edir. Biz indi ölkə iqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsi ilə məĢğuluq və bu sahədə

də uğurlar əldə edə bilmiĢik. Bütün bölgələrdə canlanma, inkiĢaf vardır. Ən ucqar bölgələrdə, ən ucqar kənddə

inkiĢaf vardır. Hər bir rayonun inkiĢafı, əslində ölkəmizin inkiĢafını gücləndirir. Ölkənin inkiĢafı bölgələrin

inkiĢafı olmadan mümkün deyildir. Biz hazırda qeyri-neft sektorunun, kənd təsərrüfatının, turizmin, qeyri-neft

sənayesinin inkiĢafı üçün çox əhəmiyyətli addımlar atırıq.

Bu gün hər bir bölgədə gələcəklə bağlı konkret planlar vardır. Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət

Proqramının ikinci mərhələsi artıq baĢa çatmaq üzrədir. Gələn il bu proqram da yekunlaĢacaq və beləliklə, son

8-10 il ərzində nəzərdə tutduğumuz məsələlər öz həllini tapacaqdır. ÇalıĢmalıyıq ki, 2013-cü ilin sonuna qədər

bütün bölgələrdə qazlaĢdırma layihələri maksimum dərəcədə baĢa çatsın. O cümlədən Astara rayonunda bu

proses sürətlə gedir. Artıq kəndlər də qazlaĢdırılır.

Su-kanalizasiya layihələrinin həyata keçirilməsi hər bir rayon, hər bir Ģəhər üçün çox aktual məsələdir, o

cümlədən Astara üçün də aktualdır. Bu məsələ də öz həllini tapır.

Avtomobil yollarının tikintisi. Ġndi Bakı-Astara magistral avtomobil yolu inĢa edilir. Ümid edirəm ki,

biz yaxın illərdə bu yolun açılıĢını qeyd edəcəyik. Kənd yolları tikilir. Keçən dəfə Astarada olarkən bir neçə

kəndi birləĢdirən kənd yolunun açılıĢında iĢtirak etdim. Bu gün yenə də Astara rayonunda digər kəndləri

birləĢdirən yolun açılıĢında iĢtirak edəcəyəm. Biz çalıĢırıq ki, hər bir yaĢayıĢ məntəqəsində normal yaĢamaq və

iĢləmək üçün yaxĢı Ģərait, ilk növbədə, infrastruktur, sosial infrastruktur olsun. Yəqin xatırlayırsınız ki,

ölkəmizdə ilk modul tipli elektrik stansiyalarının tikintisi də məhz Astaradan baĢlamıĢdır. 90 meqavat gücündə

olan birinci elektrik stansiyası məhz Astarada tikilmiĢdir. Bu stansiya indi həm Astara, həm bütün bölgə üçün

vacib enerji mənbəyidir.



───────────────────────────────────────────────────────

51

Bu, çox gözəl hadisədir. Mən ürəkdən sevinirəm ki, bu gün Astarada da idmanla məĢğul olmaq üçün

çox gözəl Ģərait yaradılıbdır. Ancaq eyni zamanda, bu gözəl Olimpiya Mərkəzi məhz əvvəlki dövrlərdə düzgün

seçilmiĢ strategiya və taktikanın nəticəsində mümkün olmuĢdur. Əgər biz iqtisadi gücü yaratmasaydıq heç bir

sosial infrastruktur, yaxud da ki, idman qurğusunun tikilməsinə imkanımız çatmazdı. Əgər biz güclü

iqtisadiyyat yaratmasaydıq, bu gün ölkəmizin dünyadakı mövqeləri bu qədər güclü olmazdı. Biz öz gücümüzə,

Azərbaycan xalqının istedadına arxalanırıq. Əldə edilmiĢ bütün uğurlar məhz Azərbaycan xalqının xidmətidir.

Biz tam Ģəkildə müstəqil siyasət aparırıq, heç kimdən asılı deyilik və bundan sonra da heç kimdən asılı

olmayacağıq. Biz müstəqilliyin qədrini bilirik. Müstəqillik sadəcə olaraq dövlət atributları deyildir. Müstəqillik

müstəqil siyasət aparmaq imkanlarıdır. Bu gün Azərbaycan bölgədə sabitləĢdirici rolu oynayır. Dünya birliyi

tərəfindən Azərbaycanın fəaliyyəti təqdirlə qarĢılanır. Ölkə daxilində proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir.

Bizim imkanımız var ki, belə gözəl idman qurğuları yaradaq və hər bir bölgənin, xüsusilə cənub zonasının

inkiĢafı ilə bağlı əlavə konkret addımlar ataq.

Bu gün çox gözəl bir gündür. Mən Astarada dəfələrlə olmuĢam. Hər dəfə rayonda, Ģəhərdə olarkən

yenilikləri görəndə çox sevinirəm. Keçən il də Astarada olmuĢam. Keçən il də, yenə də demək istəyirəm ki, həm

yolun, həm Gənclər evinin açılıĢını qeyd etmiĢdik. Astara gözəlləĢir, müasir gözəl Ģəhərə çevrilir. Mən bu

uğurlarla bağlı bütün astaralıları mən ürəkdən təbrik edirəm, 34-cü Olimpiya Ġdman Kompleksinin açılıĢı

münasibətilə təbrik edirəm. Arzu edirəm ki, hər bir gənc və hər bir vətəndaĢ bu kompleksin imkanlarından

istifadə etsin, hər bir insan özünü rahat hiss etsin, hər bir ailədə sosial vəziyyət, dolanıĢıq yaxĢı olsun, imkanlar

artsın, ölkəmiz inkiĢaf etsin, insanlar rifah içində yaĢasınlar.

Əziz dostlar, bir daha bu gözəl hadisə münasibətilə sizi ürəkdən təbrik edirəm, sizə və bütün astaralılara

cansağlığı, yeni uğurlar arzulayıram. Sağ olun.

X X X

Yüngül atletika üzrə 16 qat respublika çempionu Fikrət QAFAROV dövlətimizin baĢçısına minnətdarlıq

edərək dedi:

- Möhtərəm cənab Prezident, icazə verin, rayonumuzun bütün gəncləri və idmançıları adından ürək

sözlərimi ifadə edərək bizim Astaraya “XoĢ gəlmisiniz!” deyim.

Sizin rayonumuza sayca beĢinci səfəriniz gözəl bir ərəfəyə - Novruz bayramı günlərinə təsadüf edir. Bu

doğma diyar da bahar gülləri, bahar çiçəkləri ilə Sizi qarĢılayır. GəliĢiniz sevincimizə sevinc qatıb. Çünki bu

səfərlərin hər biri rayonumuzda mühüm dəyiĢikliklərlə yadda qalır. Yeni-yeni obyektlərin təməli qoyulur,

açılıĢlar edilir. Ötən il rayonumuzun sosial həyatının yaxĢılaĢdırılmasına xidmət edən iki tarixi Sərəncam

imzalamağınız və il tamam olmamıĢ ikinci dəfə rayonumuza səfər etməyiniz dediklərimizə əyani sübutdur. Bu

səfərlərin hər biri rayon sakinlərinə, gənclərimizə və idmançılarımıza böyük uğurlar gətirir.

Möhtərəm cənab Prezident, bu gün Sizin rəhbərliyinizlə müstəqil Azərbaycanımız bütün sahələrdə

sürətlə inkiĢaf edir. Qazanılan uğurlar bizi hədsiz sevindirir, yeni-yeni qələbələrə ruhlandırır. Xalqımızın

ümummilli lideri, ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın uğurlu inkiĢafında gənclərin rolunu xüsusi qeyd

edərək, onlara böyük ümidlər bəsləyir, etimad göstərirdi. Bu ənənəyə sadiq qalaraq Siz də gənclərimizin

hərtərəfli biliyə malik olması, mənəvi və fiziki cəhətdən sağlam yetiĢməsi üçün əvəzsiz xidmət göstərir, ulu

öndərin ideyalarını layiqincə həyata keçirirsiniz.

Bu yaxınlarda – martın 2-də imzaladığınız Sərəncamınızla Azərbaycanda vətənpərvər, sağlam düĢüncəli

gənclərin yetiĢdirilməsi, onların azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə olunması üçün Gənclər Fonduna 5 milyon

manat vəsait ayırmağınız dediklərimizə bariz nümunədir. Ölkəmizdə idmanın inkiĢafı üçün bütün imkanlar

yaradılmıĢdır. Dövlətimizin baĢçısı və Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti kimi göstərdiyiniz böyük diqqət

və qayğının nəticəsidir ki, idmançılarımız ən nüfuzlu beynəlxalq yarıĢlarda uğurla çıxıĢ edirlər. Dünya miqyaslı

yarıĢlarda və Olimpiya oyunlarında idmançılarımızın qələbələri ilə dövlət himnimiz səsləndirilir, bayrağımız

qaldırılır. Bu, əlbəttə, Sizin qayğınız və misilsiz əməyinizin bəhrəsidir. Buna görə də, cənab Prezident, Sizinlə

birlikdə 2020-ci ildə keçiriləcək Yay Olimpiya oyunlarına da ev sahibliyi etmək arzusundayıq. Sərəncamınızla

2012-ci ilin “Ġdman ili” elan edilməsi ümumilikdə idmanımızın daha da inkiĢaf etdirilməsinə xidmət edir,

idmançılarımıza yeni ruh verir. Buna tam əmin ola bilərsiniz ki, gənclərimiz “Ġdman ili”ində etimadınızı

doğruldacaq, öhdələrinə düĢən vəzifələri ləyaqətlə yerinə yetirəcəklər.

Möhtərəm cənab Prezident, Azərbaycanın idman Ģöhrətinin artmasına astaralı idmançılar da həmiĢə

layiqli töhfələr vermiĢlər. 1952-ci il Helsinki Olimpiadasının iĢtirakçısı XandadaĢ Mədətov, ikiqat Avropa

çempionu Aslan Ağayev, indi isə onların davamçıları olan ikiqat Avropa çempionu, dünya çempionatının

bürünc mükafatçısı, 2012-ci il London Olimpiadasına lisenziya qazanmıĢ Cəbrayıl Həsənov, Avropa çempionu,



───────────────────────────────────────────────────────

52

dünya çempionatının bürünc mükafatçısı Sona Əhmədli və baĢqaları mötəbər yarıĢlarda Azərbaycanın üçrəngli

bayrağını göylərə qaldırırlar. Ümumilikdə Astara idmançıları 2011-ci ildə 160 medal qazanmıĢlar. Bunlardan

92-si qızıl medaldır. Qazanılan medalların 16-sı beynəlxalq yarıĢların payına düĢür. Özüm kross üzrə

Azərbaycan rekordçusu, 16 dəfə Azərbaycan çempionu, 3 dünya, 3 Avropa çempionatının iĢtirakçısı və

mükafatçısı olmuĢam.

Möhtərəm cənab Prezident, regionumuzu nura qərq etmiĢ “Astara” modul tipli elektrik stansiyasının

təməlqoyma mərasimində əhali ilə görüĢdə gənclərimizin sağlam böyüməsi üçün rayonumuzda Olimpiya Ġdman

Kompleksinin tikiləcəyinə söz vermiĢdiniz. Bu gün söz və iĢin vəhdətinin Ģahidiyik. Ötənilki səfəriniz zamanı

rayon gənclərinə Gənclər evini hədiyyə etdiniz. Bu il isə açılıĢını etdiyiniz əzəmətli Olimpiya Ġdman Kompleksi

ilə bizi yenidən sevindirirsiniz. Bu kompleksin məhz “Ġdman ili”ndə açılıĢı Astara gənclərinə, Astara

idmançılarına ən gözəl hədiyyənizdir. Belə bir idman kompleksinin istifadəyə verilməsini biz çoxdan

gözləyirdik. Siz bizi bu arzuya qovuĢdurdunuz. Buna görə bütün astaralı gənclərin dərin minnətdarlığını və

səmimi təĢəkkürünü Sizə çatdırıram.

Burada müxtəlif növlər üzrə idmançıların yetiĢməsi, idman yarıĢlarının keçirilməsi üçün hər cür Ģərait

vardır. Bir idmançı kimi Sizi inandırıram ki, gənclərimiz bu əvəzsiz töhfəyə cavab olaraq respublikamızın

idman Ģöhrətini daha da yüksəklərə qaldıracaqlar. Onların sorağı dünyanın ən mötəbər idman arenalarından

gələcəkdir. YaradılmıĢ Ģərait və imkanlardan istifadə edərək, dünya və Avropa miqyaslı yarıĢlarda bundan sonra

da böyük uğurlar qazanacaq, Azərbaycan idmanına layiqli töhfələr verəcəyik.

Möhtərəm cənab Prezident, gənclərimiz göstərdiyiniz qayğıdan fərəhlənir, Sizi sevir, müstəqil

Azərbaycanımızın bütün sahələrdə inkiĢafında ən yaxın köməkçilərinizdir. Tam əmin ola bilərsiniz ki,

Azərbaycan gəncliyinin tərkib hissəsi olan Astara gəncləri daim Sizinlədir və həmiĢə Sizinlə olacaqlar.

Diqqətinizə görə çox sağ olun.

X X X

Mərasim geniĢ konsert proqramı ilə davam etdi.

Konsertdə respublikamızın tanınmıĢ incəsənət ustaları çıxıĢ etdi.




───────────────────────────────────────────────────────

53

Masallıda Gənclər Mərkəzi açılmıĢdır

Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢ, bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə

görüĢmüĢdür

Bakı, 14 mart (AzərTAc). Prezident Ġlham Əliyev martın 13-də Masallıya səfəri çərçivəsində Gənclər

Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.


çıxıĢı

- Bu gün biz Masallıda Gənclər Mərkəzinin açılıĢını qeyd edirik. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi

təbrik edirəm. Çox gözəl mərkəzdir. Ümumiyyətlə, son illər ərzində Azərbaycanda gənclər evlərinin, gənclər

mərkəzlərinin tikintisi geniĢ vüsət almıĢdır. Bir il bundan əvvəl mən yenə də cənub bölgəsində idim. Biz

Astarada Gənclər Evinin açılıĢını qeyd etdik, bu gün isə Masallıda.

Bütövlükdə hər bir bölgədə gənclər üçün gözəl evlər tikilir. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, gənclər bu

evlərdən səmərəli Ģəkildə istifadə etsinlər. Burada daim fəaliyyət olmalıdır və gənclər öz asudə vaxtlarını burada

keçirməlidirlər. Ümid edirəm ki, yaxın illərdə ölkəmizin hər bir Ģəhərində gənclər evləri olacaqdır.

Gənclər siyasəti Azərbaycanda uğurla aparılır. Müstəqilliyimizin ilk illərində ulu öndər Heydər Əliyev

tərəfindən əsası qoyulmuĢ gənclər siyasəti bu gün uğurla davam etdirilir. Gənclər cəmiyyətimizin fəal

təbəqəsidir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan gəncləri çox fəaldırlar, vətənpərvərdirlər. Gənclər bu gün və

xüsusilə gələcəkdə ölkəmizin inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən edəcəklər.

Bu gün də gənclər siyasəti Azərbaycanda çox önəmli bir sahəni əhatə edir və bu istiqamətdə əlavə

konkret tədbirlər görülür. Keçən il “Azərbaycan Gəncliyi” Proqramı qəbul edilmiĢdir. Bu Proqramın qəbul

olunması həm zərurət idi və hesab edirəm ki, eyni zamanda, dövlətimizin bu sahəyə diqqətini göstərir. Müzakirə

zamanı mənim gənclərlə görüĢlərim əsnasında Proqrama əlavələr, dəyiĢikliklər edildi. Mən çox istəyirdim ki,

gənclər bu Proqramın qəbul edilməsində fəal iĢtirak etsinlər və belə də oldu. Çox geniĢ ictimai müzakirələr

aparıldı. Mənim gənclərlə görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır və xüsusilə Proqramın qəbul edilməsi

ərəfəsində bu görüĢlərə böyük ehtiyac var idi.

Beləliklə, biz çox dəqiq, konkret və iĢlək Proqram qəbul etdik. Əsas məqsəd də məhz bundan ibarət idi.

Yəni, bu Proqram hansısa bir niyyətin ifadəsi, hansısa Ģüar naminə atılan addım deyildir. Bu, konkret xarakter

daĢımalıdır, konkret xarakter də alıbdır.

Proqramın icrası artıq baĢlamıĢdır. Orada vacib məsələlərdən biri Gənclər Fondunun yaradılması idi. Bu

Fond təsis edildi və dərhal Prezidentin ehtiyat fondundan Fondun fəaliyyətinin geniĢləndirilməsi üçün 5 milyon

manat vəsait ayrıldı. Mənim tərəfimdən göstəriĢ verildi ki, bu vəsaitdən səmərəli istifadə olunsun, müxtəlif

proqramlar icra edilsin, layihələr, qrantlar verilsin ki, gənclərin fəaliyyətini biz belə maliyyə resursları ilə də

dəstəkləyək. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan gəncliyi çox fəaldır və bu, doğrudan da çox vacibdir.

Çünki siz gələcəkdə ölkəmizin inkiĢafını müəyyən edəcəksiniz.

Ölkəmizin müstəqillik həyatı cəmi 20 il təĢkil edir. Bu, tarix üçün böyük bir dövr deyildir. Ancaq bu 20

il ərzində ölkəmiz sürətlə inkiĢaf etdi. Ölkədə bütün təsisatlar quruldu, dövlətçilik əsasları yaradıldı. Bizim

əcdadlarımız əsrlər boyu müstəqillik eĢqi ilə yaĢamıĢlar. Biz əsrlər boyu baĢqa ölkələrin, imperiyaların

tərkibində yaĢamıĢdıq. Ona görə, müstəqillik bərpa olunduqdan sonra ölkəmizin hansı istiqamətlər üzrə inkiĢafı

ən vacib məsələlərdən biri idi. Çünki məhz o illərdə bugünkü Azərbaycanın reallıqları formalaĢırdı. Ulu öndər

Heydər Əliyevin strateji baxıĢları və gələcəyə atılmıĢ addımlar bugünkü reallıqları da mümkün etmiĢdir.

Ġyirmi il ərzində ölkəmiz inkiĢaf etdi, müstəqillik möhkəmləndirildi, siyasi və iqtisadi islahatlar aparıldı və bu

gün Azərbaycan bölgədə söz sahibidir. Bölgədə bizim iĢtirakımız olmadan heç bir layihə, heç bir təĢəbbüs

uğurla nəticələnə bilməz. Azərbaycan ilə hesablaĢırlar. Azərbaycanın mövqeyi bir çox hallarda həlledici rol

oynayır. Bütün bunlara biz cəmi 20 il ərzində nail ola bilmiĢik. Gələcək 10 il, 20 il üçün bizim konkret

planlarımız, strategiyamız vardır. Əslində mən daha da qabağa baxmağa çalıĢıram. Əlli ildən sonra ölkəmiz

necə, nəyin və hansı resursların hesabına inkiĢaf edəcəkdir?! Prezident kimi mənim və bu gün iqtidarda olan hər

bir Ģəxsin vəzifəsi ondan ibarətdir ki, dayanıqlı inkiĢafımızı təmin edək.

Bu gün iqtisadi uğurlarımız artıq reallıqdır. Azərbaycan siyasi cəhətdən də çox sabit bir ölkədir.

Bölgədə də mövqelərimiz gündən-günə möhkəmlənir. Təbii resurslarımız da, insan resurslarımız da var və

istedadlı insanlarımız da kifayət qədər çoxdur. Amma gələcəkdə biz necə inkiĢaf edəcəyik və siz gələcəkdə

ölkəmizi necə idarə edəcəksiniz - bu, məni düĢündürən məsələlərdən biridir. Çünki Vətəni sevən hər bir insan

gələcəyi düĢünməlidir.



───────────────────────────────────────────────────────

54

Ġyirmi illik tariximiz çox uğurludur. Ġyirmi ildə biz sözün əsl mənasında, müstəqil ölkə kimi özümüzü

dünyaya təqdim etdik. Dünyada bizim nüfuzumuz artır. Dünya birliyi bizə hörmətlə yanaĢır. Keçən ilin oktyabr

ayında BMT Təhlükəsizlik ġurasına bizim seçilməyimiz tarixi hadisədir, tarixi uğurdur. Xarici siyasət sahəsində

bu, 20 il ərzində bəlkə də ən böyük uğurumuzdur. Çünki çətin, gərgin mübarizədə dünya ictimaiyyəti bizə öz

dəstəyini verdi. Bizim güclü rəqiblərimiz var idi və 16 turdan sonra Azərbaycan o səsi haqlı olaraq qazandı,

çünki bəri baĢdan, ilk turdan biz öndə idik. 155 ölkə bizi dəstəklədi. Budur, “beynəlxalq ictimaiyyət”,

“beynəlxalq aləm”, “beynəlxalq ictimai rəy” deyəndə biz məhz bunu nəzərdə tuturuq. Bu, doğrudan da tarixi bir

nailiyyətdir. Növbəti iki il ərzində dünyanın ən mötəbər qurumu olan Təhlükəsizlik ġurasında biz öz

siyasətimizi aparacağıq, ədaləti, beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəyik.

Yəni, bunlar 20 il ərzində görülən iĢlərdir. Bu barədə çox danıĢmaq olar. Həm iqtisadi sahədə, sosial

sahədə inkiĢaf, bölgələrin inkiĢafı – hər Ģey göz qabağındadır. Bundan sonrakı dövr üçün də bizim kifayət qədər

aydın fikirlərimiz və planlarımız vardır. Ancaq gələcəkdə Azərbaycan nəyin hesabına inkiĢaf edəcək - bu gün

biz bu barədə düĢünməliyik, düĢünürük və siz də düĢünməlisiniz.

Çünki bu, sizdən, Azərbaycan gənclərindən asılı olacaqdır. Gələcəkdə ölkənin müqəddəratı sizin

əlinizdə olacaqdır və siz elə etməlisiniz ki, müstəqillik daim və daim güclənsin. Biz müstəqil siyasətimizdən bir

addım belə kənara ata bilmərik. Müstəqillik ən böyük nemətdir, ən böyük sərvətdir və biz müstəqilliyi

qorumalıyıq.

Ġyirmi il əlbəttə ki, həm qısa bir dövr, həm də böyük bir dövr kimi qəbul edilə bilər. Ġyirmi il ərzində

çox iĢ görmək olar və biz bu iĢləri görmüĢük. Ancaq tarix qarĢısında bu, 20 il bir andır. Biz elə etməliyik ki,

müstəqilliyimiz əbədi olsun. Biz elə etməliyik ki, bölgədə mövqelərimiz daim güclənsin. Biz elə iqtisadiyyat

qurmalıyıq ki, gələcəkdə neftdən, qazdan asılı olmasın. Bizim elə istedadlı insanlarımız olmalıdır ki, gələcəkdə

Azərbaycan da dünyada elmi-texniki sahədə gedən proseslərə öz töhfəsini verə bilsin. Hələ ki, biz buna nail ola

bilmirik. Bu da təbiidir. Nə edə bilərik?! Biz dünyanın ən qabaqcıl təcrübəsini Azərbaycana gətirə bilərik və

gətiririk. Biz dünyada inkiĢaf istiqamətlərini bilirik. Dünya iqtisadiyyatı hansı yolla inkiĢaf edəcək, biz bunu

bilirik və bu sahələr bizim üçün də prioritetdir. Ġnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları, müasir

texnologiyalar, insan zəkasına əsaslanan yeniliklər! Bu amillər dünyanın gələcəyini müəyyən edəcəkdir. Biz bu

sahədə indi elə hazırlıq iĢləri görməliyik ki, istedadlı insanlarımız gələcəkdə texnoloji tərəqqiyə öz töhfələrini

verə bilsinlər. Çünki gələcək bununla bağlıdır. Gələcək neftlə, qazla, təbii resurslarla bağlı deyil. Əgər inkiĢaf

etmiĢ ölkələrin təcrübəsinə nəzər salsaq görərik ki, bu ölkələr təbii resurslarla zəngin ölkələr deyildir. Əfsuslar

olsun ki, təbii resurslarla zəngin olan ölkələrin tam əksəriyyəti inkiĢaf etmiĢ ölkələr deyildir. Biz bu mənfi

təcrübəni də dərindən öyrənmiĢik. Bu gün Azərbaycanda neft-qaz sektorunda elə vəziyyət yaranıb ki, ölkəmizdə

təbii sərvətlər insanların rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına xidmət edir. Son 8 il ərzində yoxsulluq səviyyəsi aĢağı

düĢərək 7,6 faiz təĢkil etmiĢdir.

Azərbaycanda təbii resurslar və o resurslardan əldə olunan gəlirlər ədalətli Ģəkildə bölünür. Ancaq bu,

bizim üçün bir mərhələdir. Bu, bir sınaq idi və biz bu sınaqdan Ģərəflə çıxdıq. Öz enerji resurslarımızı

Azərbaycan vətəndaĢının sərəncamına verdik və öz enerji siyasətimizlə bu gün bölgədə və Avropada gedən

proseslərə də təsir edirik. Amma gələcək əlbəttə ki, ancaq biliklə bağlıdır. O ölkələr gələcəkdə üstünlük əldə

edəcək ki, orada elmi-texniki tərəqqi, texnoloji yeniliklər vardır.

Biz çalıĢmalıyıq ki, o ölkələrin sırasına düĢək. Bu, mümkündür. Mümkün olmayan heç nə yoxdur. Mən

tam əminəm ki, Azərbaycanda ən yüksək həyat səviyyəsinə çatmaq, ölkəmizi inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevirmək

üçün imkan vardır. Bizim yaxın tariximiz göstərir ki, biz istənilən məqsədə çata bilirik. Baxmayaraq ki, bu, bəzi

hallarda çox çətin olur, bəzi hallarda o hədəf bizə əlçatmaz kimi görünür. Ancaq biz buna qadirik. Əminəm ki,

biz düĢünülmüĢ siyasətlə xalqımızın gələcəyini də təmin edə biləcəyik.

Mən Prezident kimi bu vəzifələri çox aydın görürəm. Ölkədə gedən inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən

edən Ģəxs kimi mən bu ideyalara dərindən inanıram. Əlbəttə ki, bundan sonra da çalıĢacağam ki, ölkəmizin

hərtərəfli inkiĢafı üçün əlimdən gələni edim. Çox istəyirəm ki, bizdən sonra gələn nəsil bax bu müsbət meyilləri

daha da gücləndirsin.

Gənclər, ilk növbədə bilikli olmalıdır. Əminəm ki, siz hamınız bu barədə fikirləri bölüĢürsünüz. Bilik,

savad, istedad, yenilik, müasirlik - hesab edirəm ki, gənclər üçün əsas istiqamətlər bunlardır. Ancaq təkcə bilikli

olmaq kifayət deyildir. Gənclər nə qədər bilikli olsalar, bir o qədər də vətənpərvər olmalıdırlar. Çünki

vətənpərvərlik olmadan heç bir ölkə inkiĢaf edə bilməz. Vətən sevgisi, Vətənə və xalqa olan bağlılıq - inkiĢafı

bu amillər stimullaĢdırır. Ölkəmizdə gedən quruculuq-abadlıq iĢlərinin təməlində də məhz bu amil dayanır:

Vətən sevgisi.

Biz istəyirik ki, ölkəmiz daha da yaxĢı olsun, insanlar daha da yaxĢı yaĢasınlar, Azərbaycanın Ģöhrəti

daha da artsın.



───────────────────────────────────────────────────────

55

Ona görə, gənclərimiz vətənpərvərlik ruhunda, milli ruhda tərbiyə olunmalıdırlar. Bu gün bu barədə biz

bəlkə daha da geniĢ danıĢmalıyıq. Çünki dünyada gedən qloballaĢma prosesi, ondan sonra bəzi təsir dairələrinin

fəaliyyəti və sair narahatedici məqamlar vardır. Ona görə gənclərimizin uĢaq yaĢlarından milli ruhda böyüməsi

çox vacibdir.

Əlbəttə ki, bu, hər bir ailədə hökm sürən ab-havadan asılıdır. Azərbaycan ailələri safdır, ailə dəyərləri

bizim üçün çox əzizdir. Elə də olmalıdır. Bundan sonra da elə olmalıdır. Ancaq istər-istəməz qloballaĢma

meyilləri bizdən də yan keçə bilməz. QloballaĢmanın müsbət tərəfləri də, çox mənfi tərəfləri də vardır. Mənfi

tərəflərindən biri də məhz milli duyğuların elə bil ki, müəyyən dərəcədə əriməsi, yaxud da ki, onların kənara

qoyulması məsələləri vardır. Ona görə, gənclər milli ruhda tərbiyə almalıdırlar. Bu, sadəcə olaraq gözəl sözlər

deyil, bu, bir zərurətdir və biz elə etməliyik ki, Azərbaycan gənci vətənpərvər olsun, Vətənə bağlı olsun.

Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Azərbaycan kimi ölkədə yaĢamaq, doğrudan da böyük Ģərəfdir və böyük xoĢbəxtlikdir.

Gənclər, eyni zamanda, fiziki cəhətdən sağlam olmalıdırlar. Biz buna nail olmaq üçün çalıĢırıq

səylərimizi göstərək. Bu gün Astarada Olimpiya Mərkəzinin, eyni zamanda, yeni xəstəxananın açılıĢını qeyd

etdik. Bu, sağlamlıqla bağlı olan məsələlərdir. Masallıda əvvəlki dövrdə də oxĢar tədbirlər olmuĢdur. Ətraf

rayonlarda sosial məsələlərin həlli, insanların sağlamlığı ilə bağlı olan tədbirlər çox gözəl tədbirlərdir. Fiziki

sağlamlıq insana keyfiyyətli həyat bəxĢ edir. Adam özünü gümrah, fiziki cəhətdən sağlam hiss edəndə daxili

əminlik də, əzmkarlıq da güclənir, iĢə olan zövq də artır. Ona görə fiziki sağlamlıq çox vacib olan məsələdir.

Mən hər bir gəncə bunu tövsiyə edirəm. Öz təcrübəmdən istifadə edib tövsiyə edirəm. Ġnsanın sağlamlığı üçün

fiziki fəallıqdan, idmanla məĢğul olmaqdan yaxĢı vasitə ola bilməz.

Əlbəttə, gənclərimiz ölkədə gedən proseslərdə çox fəal iĢtirak etməlidirlər. Mən çox Ģadam ki, biz bunu

görürük. Yəqin, hamımız istəyərdik ki, gənclərimiz daha da fəal olsunlar. Ġctimai həyatda, iqtisadi dirçəliĢdə,

hər bir bölgədə proseslərin düzgün istiqamətdə getməsini müəyyən edən iĢlərdə gənclərin fəaliyyətindən çox Ģey

asılıdır. Gənclər cəmiyyətimizin ən fəal təbəqəsidir və gənclik dövrü çox gözəl dövrdür. Əfsuslar olsun ki, bu

dövr də baĢa çatır. Ancaq söhbət ondan getmir ki, sənin neçə yaĢın var. Əgər sən özünü yaxĢı hiss edirsənsə,

özünü gənc hiss edirsənsə, yaĢdan asılı olmayaraq, əlbəttə ki, bu, fəallıq və əzmkarlıq daim səninlə olacaqdır.

Ona görə mən gənclərin ictimai və iqtisadi həyatda fəaliyyətini çox yüksək qiymətləndirirəm. Bizim kadr

siyasətimizdə də mən bütün qurumlara tövsiyə etmiĢəm ki, gənclərə üstünlük versinlər. Ġndi pensiya islahatı ilə

bağlı yəqin bilirsiniz, yeni yanaĢmalar artıq tətbiq olunur ki, gənclərə yol açılsın. Hər bir dövrün öz gözəlliyi, öz

xüsusiyyətləri vardır. Pensiya dövrünün də gözəl xüsusiyyətləri vardır. Biz elə etməliyik ki, pensiyaya çıxan

insanların layiqli həyatını təmin edək. Keçən il, misal üçün 900 minə qədər pensiyaçının pensiyası 40 faizdən

çox artmıĢdır. Yəni, sosialyönümlü bu tədbirlər, eyni zamanda, gənclərə yol açmaq məqsədini güdür.

Gənclərimiz biliklidir, savadlıdır və onlar ölkəmizin inkiĢafında daha da fəal rol oynaya bilərlər və

oynamalıdırlar.

Xaricdə yaĢayan gənclər də Azərbaycan gəncliyinin ayrılmaz hissəsidir. Dünən Bakıda Dünya

Azərbaycanlı Gənclərinin təsis qurultayı keçirilmiĢdir. Bu çox gözəl hadisədir. Xaricdə yaĢayan gənclər

Azərbaycanın təbliğində öz rolunu oynayırlar. Ümumiyyətlə, gənclərimiz ölkəmizin inkiĢafı üçün çox dəyərli

iĢlər görürlər. Azərbaycanın dünyadakı mövqelərinin möhkəmləndirilməsində, Azərbaycan haqqında

həqiqətlərin dünya birliyinə çatdırılmasında gənclər ön sıradadırlar. Ölkəmizin reallıqlarını dünyaya çatdırmaq

üçün ən fəal insanlar gənclərdir.

Xocalı faciəsinin soyqırımı kimi tanınmasında ilk sıralarda yenə də gənclərdir. Azərbaycanın idman,

musiqi Ģöhrətini yüksəklərə qaldıran gənclərdir. Müstəqilliyimizin keĢiyində dayanan, bu gün səngərdə

düĢmənlə üz-üzə dayanan yenə də gənclərdir. Gənclərimiz böyük qəhrəmanlıq nümunələri göstərmiĢlər. Bütün

bunlar reallıqdır və gənclərə olan münasibət məhz bu amillər üzərində qurulmalıdır. Cəmiyyətdə gəncləri daha

da fəal ictimai həyata cəlb etmək üçün əlavə tədbirlər görülməlidir.

Biznesdə gənclər çox fəaldırlar. Mən bölgələrdə və Bakıda indi iqtisadi inkiĢafla bağlı daim tədbirlərdə,

açılıĢlarda oluram və görürəm ki, ən müasir müəssisələrdə gənclər iĢləyir, ən müasir texnologiyaları tələb edən

dünya səviyyəli biznes qurumlarında gənclərdir, qabaqda gedən gənclərdir. Çünki onlar bu yeniliklərə daha da

meyillidirlər və müasir inkiĢaf meyillərini də onlar yaxĢı bilirlər. Misal üçün, bizim ailədə mən əvvəlki nəslin

nümayəndəsiyəm. Bizim ailədə, məsələn, kompyuterlə bağlı olan hər hansı bir məsələni həll etmək üçün mən öz

uĢaqlarıma müraciət edirəm, onlardan soruĢuram. Bu da təbiidir və onlar bu iĢləri çox yaxĢı bilirlər. Mənim

dövrümdə nə kompyuter, nə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları var idi. Ancaq uĢaqlarımız,

gənclərimiz, yeniyetmələrimiz bütün bu iĢləri yaxĢı bilirlər. Belə də olmalıdır.

Mən əminəm ki, Azərbaycanda nəsillərin dəyiĢməsi prosesində də biz nümunə ola bilərik. Ardıcıllıq

olmasa bu inkiĢaf meyilləri pozula, qırıla bilər. Xüsusilə müsbət təcrübə əsasında yaradılmıĢ bu ardıcıllıq

inkiĢafımızın səbəblərindən biridir. Bu ardıcıllıq davam etməlidir. Bizdən sonra gələn nəsillər bizdən də bilikli,



───────────────────────────────────────────────────────

56

savadlı, bacarıqlı olmalıdırlar. Əgər belə olmasa, onda inkiĢaf ola bilməz. Mən isə istəyirəm ki, daim inkiĢaf

olsun. ĠnkiĢafın hüdudları ola bilməz. Biz indi qürur hissi ilə deyə bilərik ki, ölkə iqtisadiyyatı inkiĢaf edir,

quruculuq iĢləri aparılır, Azərbaycan dünyada daha da güclü dövlət kimi tanınır.

Hər birimiz daim iĢləməliyik və hər gün, hər an fikirləĢməliyik ki, ölkə üçün biz nə edirik, nə edə

bilərik?! Mən bir daha sizi ürəkdən salamlayıram. Sizə xoĢ arzularımı bildirmək istəyirəm. Mən Azərbaycan

gənclərinə inanıram, onları dəstəkləyirəm. Çox Ģadam ki, gənclərimiz ölkəmizin Ģöhrətini yüksəklərə qaldırırlar.

Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

57

Bakıda Novruz bayramı münasibətilə ümumxalq Ģənliyi

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ģənlikdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 19 mart (AzərTAc). Azərbaycan xalqının ən əziz bayramı olan Novruz yurdumuza qədəm qoyur.

Ulularımızdan bizə yadigar qalan, milli ruhumuzu və yaddaĢımızı bütün zənginliyi ilə özündə əks etdirən bu

bayram münasibətilə martın 19-da Bakıda ümumxalq Ģənliyi keçirilmiĢdir. Qədim Qız qalasının qarĢısındakı

meydan yenə də izdihamlı idi. Ətrafdakı binalar al-əlvan plakatlarla bəzədilmiĢdi. Meydanda Novruzun rəmzi

olan nəhəng səməni də var idi.

Prezident Ġlham Əliyev Novruz tonqalını alovlandırdı. Dövlətimizin baĢçısı bayram Ģənliyində nitq

söylədi.


nitqi

-Əziz dostlar,

Hörmətli xanımlar və cənablar!

Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını Novruz bayramı münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər bir

Azərbaycan ailəsinə səadət, uğurlar arzulayıram.

Novruz Azərbaycan xalqının ən sevimli bayramlarından biridir. Xalqımız əsrlər boyu bu gözəl bayramı

qeyd edir. Hər bir ailədə Novruz əziz bayram kimi qeyd edilir. Müstəqil Azərbaycan ancaq 20 ildir ki, Novruzu

dövlət bayramı kimi qeyd edir. Ġyirmi il ərzində bu bayram, doğrudan da, həm rəsmi bayram kimi qeyd edilir,

həm geniĢ Ģəkildə, bütün ölkəmizdə hər bir Azərbaycan vətəndaĢı baharın gəliĢinə sevinir, hər bir Azərbaycan

ailəsi bu bayram günlərində bir yerdə olur. Bir neçə il bundan əvvəl Azərbaycanda Novruz bayramının beĢ gün

qeyd edilməsi ilə bağlı imzaladığım Sərəncamın da məqsədi məhz ondan ibarət idi ki, bu Novruz günlərində hər

bir Azərbaycan ailəsi bu bayramı qeyd etsin. ġənbə və bazar günlərini də əlavə etsək, bu il bayram günləri yeddi

gündür.

Azərbaycan xalqı öz milli mənəvi dəyərlərinə sadiqdir. Dövlətimiz bu dəyərlər üzərində qurulubdur.

Ġyirmi il ərzində milli dəyərlərə münasibətimiz, milli ənənələrimizə hörmətimiz bizi daha da gücləndirdi. Bu

gün müstəqil Azərbaycan bu əsaslı və güclü milli təməl üzərində öz gələcəyini qurur. Biz müasir dövlət

qururuq, dünyaya inteqrasiya edirik, dünya proseslərində uğurla, fəal iĢtirak edirik. Ancaq çox güclü milli

mənəvi dəyərlərimiz bizim üçün əsasdır.

Biz ümumbəĢəri dəyərlərə sadiqik, ümumbəĢəri dəyərləri bölüĢürük. Milli dəyərlər isə bizim üçün həm

keçmiĢimizə olan münasibətdir, hörmətdir, eyni zamanda, gələcəyə atılan addımlardır. Mən çox Ģadam ki,

Azərbaycanda gənclər də milli mənəvi dəyərlər əsasında tərbiyə olunurlar. Gənclər milli ruhda böyüyürlər. Milli

ruhun yüksək səviyyədə olması bizi - azərbaycanlıları bir xalq kimi daim yüksəklərə qaldıracaqdır.

Əsrlər boyu xalqımız müstəqillik arzusu ilə yaĢamıĢdır. Biz müxtəlif ölkələrin, imperiyaların tərkibində

yaĢamıĢıq, ancaq milli mənliyimizi heç vaxt itirməmiĢik. Hər zaman milli dəyərlər, Azərbaycan dəyərləri bizi

daha da gücləndirirdi. Xalqımız üçün ən çətin anlarda bir millət kimi özümüzü qorumaq üçün, ilk növbədə, milli

dəyərlərimiz, ənənələrimiz, milli bayramlarımız, ana dilimiz öz rolunu oynamıĢdır.

Bundan sonra müstəqil dövlət kimi Azərbaycan yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir. Müstəqilliyimizin

qısa tarixi bunu deməyə əsas verir. Ġyirmi il tarix baxımından kiçik bir dövrdür. Ancaq bu illər ərzində ölkəmiz

çox uğurlu yol keçmiĢdir. Müstəqilliyimizi bərpa etdikdə Azərbaycanda gedən xoĢagəlməz proseslər faktiki

olaraq müstəqilliyimizi əlimizdən ala bilərdi. Ölkədə hökm sürən xaos, anarxiya, səriĢtəsizlik, siyasi rəhbərliyin

xəyanəti ölkəmizi uçurum kənarına qoymuĢdu. Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana gəlməsi, Azərbaycan

xalqının ona göstərdiyi etimad və inam vəziyyəti köklü Ģəkildə dəyiĢdirə bilmiĢdir. Ölkəmiz 1993-cü ildən bu

günə qədər inkiĢaf yolunu yaĢayır, beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmlənir, daxildə vəziyyət müsbət istiqamətdə

inkiĢaf edir. Azərbaycan dünya miqyasında ləyaqətli ölkə kimi özünü tanıtdıra bilmiĢdir.

Ġyirmi il ərzindəki uğurlar deməyə əsas verir ki, ölkəmiz bundan sonra da inkiĢaf edəcək və Azərbaycan

dünya miqyasında daha da böyük yerə malik olacaqdır. Keçən ilin oktyabr ayında biz dünyanın ən mötəbər

qurumu olan BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçildik. Bu, deyə bilərəm ki, 20 illik müstəqil həyatımızın və uğurlu

siyasətimizin məntiqi nəticəsi olmuĢdur. Təsadüfi deyildir ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz

müstəqilliyimizin bərpasının 20-ci ildönümünə təsadüf etmiĢdir. Bu, heç də təsadüfi deyildir. Bu, təsadüfdə

əslində çox böyük məna, çox böyük rəmzi xarakter vardır. Çünki 20 il ərzində ölkəmiz o qədər inkiĢaf edib və

dünyaya özünü o qədər tanıtdıra bilib ki, dünya birliyi bizə inandı, bizi dəstəklədi. 155 ölkənin Azərbaycana

inanması və Azərbaycanı çox fəal Ģəkildə müdafiə etməsi bizim böyük uğurumuzdur, Azərbaycan dövlətinin

böyük nailiyyətidir.



───────────────────────────────────────────────────────

58

Biz artıq BMT-də fəal iĢə baĢlamıĢıq. Əvvəlki dövrlərdə qeyd etdiyim kimi, biz BMT Təhlükəsizlik

ġurasında ədaləti müdafiə edəcəyik. Dünyada buna böyük ehtiyac vardır. Biz beynəlxalq hüququ müdafiə

edəcəyik. Çünki bəzi hallarda beynəlxalq hüquq iĢləmir, beynəlxalq hüquq normaları tapdalanır və bu baxımdan

Azərbaycan öz təcrübəsini də ortaya qoyacaqdır.

Bildiyiniz kimi, 20 ilə yaxındır ki, BMT Təhlükəsizlik ġurasının qəbul etdiyi qətnamələr icra edilmir və

bu ədalətsizlik bu gün də davam edir. Bəzi hallarda qəbul edilmiĢ qətnamələr dərhal - saatlar içərisində icra

edilməyə baĢlayır. Bizə gəldikdə isə, 20 ilə yaxındır ki, bu qətnamələr kağız üzərində qalıb. Bu, ədalətsizlikdir,

bu, beynəlxalq hüququn pozulmasıdır və böyük dövlətlərin beynəlxalq hüququn pozulmasına laqeyd

münasibətinin təzahürüdür.

Biz çalıĢacağıq ki, bu ədalətsizliyə öz imkanlarımızla və bizi dəstəkləyən ölkələrin fəal iĢtirakı ilə son

qoyaq. Beynəlxalq hüquq normaları bərpa edilməlidir. Bizim əzəli torpağımız olan Dağlıq Qarabağ və ətraf

bölgələr iĢğalçılardan azad edilməlidir. Azərbaycanın dünya birliyi tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyü bərpa

edilməlidir. Azərbaycan ərazisində ikinci qondarma erməni dövlətinin yaradılmasına imkan verilməyəcəkdir.

Azərbaycan suverenliyini, ərazi bütövlüyünü bərpa etməlidir və bərpa edəcəkdir.

Bizim bu mötəbər quruma seçilməyimiz, eyni zamanda, ölkədə gedən proseslərin məntiqi nəticəsidir.

Biz son illər ərzində uğurlu siyasi və iqtisadi islahatlar aparmaqla ölkənin dayanıqlı inkiĢafına nail ola bilmiĢik.

Bu gün Azərbaycan ilə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin, dostlarımızın sayı sürətlə artır. Bizim baĢqa

ölkələrdə diplomatik nümayəndəliklərimizin də sayı artmaqdadır. Yəni, Azərbaycan bu gün nəinki region

iĢlərində, dünya miqyasında müstəqil siyasəti ilə seçilən ölkədir. Biz 20 ildir, sözün əsl mənasında, müstəqil

həyat yaĢayırıq. Azərbaycan xalqının taleyi Azərbaycan xalqının əlindədir, xüsusilə, böyük dövlətlərin

maraqlarının kəsiĢdiyi bir bölgədə müstəqil siyasət aparmaq böyük siyasi iradə, cəsarət və müdriklik tələb edir.

Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan xalqı həmiĢə olduğu kimi, özünə xas olan bu gözəl xüsusiyyətlərini

ölkəmiz üçün ən çətin anlarda nümayiĢ etdirir. Biz bundan sonra da müstəqillik yolu ilə uğurla gedəcəyik. Bu

gün qarĢımızda bütün imkanlar, bütün üfüqlər açıqdır. Beynəlxalq mövqelərimiz möhkəmdir. Daxildə siyasət

sabitdir, ictimai-siyasi vəziyyət çox yaxĢıdır. Ölkədə böyük sosial proqramlar icra edilir. Bu proqramlar

haqqında danıĢmaq üçün yəqin ki, bir neçə saat vaxt lazım olacaqdır. Sadəcə olaraq iki məqamı qeyd etmək

istəyirəm. Keçən il 900 minə yaxın pensiyaçının orta pensiyası əhəmiyyətli dərəcədə, təqribən 40 faizə yaxın

artırılmıĢdır. Bu gün Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi orta maaĢ səviyyəsinin 40 faizini təĢkil edir. Bu,

inkiĢaf etmiĢ ölkələr üçün xas olan nəticədir.

Bu yaxınlarda sovet dövrü əmanətlərinin qaytarılması ilə əlaqədar müvafiq Sərəncam imzalanmıĢdır. Bu

da çox ciddi siyasi addımdır. Çünki müstəqil Azərbaycan dövləti keçmiĢ əmanətlərin qaytarılması iĢində hüquqi

cəhətdən heç bir öhdəlik daĢımır. Ancaq mən hesab etdim ki, bu, ədalətli olar və dövlət büdcəsində böyük

məbləğ nəzərdə tutulur ki, biz gələn ilin sonuna qədər bütün əmanətlərin qaytarılmasına nail olaq. Bir daha

demək istəyirəm ki, bu, çox ciddi sosial və siyasi addımdır və bizim nə qədər güclü sosial siyasət aparmağımızı

əyani Ģəkildə göstərir.

Əlbəttə, biz nə sosial, nə xarici siyasət sahələrində uğurları güclü iqtisadi baza olmadan əldə edə

bilməzdik. Məhz buna görə biz əsas istiqaməti bu sahəyə yönəltdik. Son 8 il ərzində iqtisadiyyatımız 3 dəfə,

büdcəmiz təxminən 15 dəfə artmıĢdır. Bu gün biz güclü iqtisadiyyata malik olan ölkəyik. Bizim böyük valyuta

ehtiyatlarımız vardır. Biz öz hesabımıza yaĢayırıq, heç kimdən asılı deyilik. Əksinə, biz artıq yeni iqtisadi

strategiyamızı icra edərkən xarici ölkələrə kreditlərin verilməsinə baĢlamıĢıq. Hesab edirəm ki, bu da çox gözəl

göstəricidir. Bu, bizə gələcəkdə həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən böyük iqtisadi və siyasi dividendlər

gətirəcəkdir və artıq gətirir. Biz bu siyasəti davam etdirəcəyik, maliyyə resurslarımızı ĢaxələndirilmiĢ Ģəkildə

lazım olan layihələrə istiqamətləndirəcəyik.

Ġqtisadi sahədə əldə edilmiĢ nailiyyətlər bölgələrdə də öz təsirini göstərir. Hər bir bölgədə canlanma,

inkiĢaf, quruculuq var, abadlıq iĢləri gedir. Bölgələr, rayonlar arasında sağlam rəqabət aparılır. Bu da məni çox

sevindirir. Mən tez-tez bölgələrdə oluram və görürəm ki, hər bir yerdə quruculuq iĢlərinə böyük həvəs vardır.

Hər bir rayonda sakinlər istəyirlər ki, onların Ģəhərləri, kəndləri daha da gözəl, daha da abad olsun.

Bir sözlə, ölkəmizdə ümumi ruh yüksəkliyi, ümumi quruculuq meyilləri çox güclüdür və bu, onu göstərir ki,

Azərbaycan cəmiyyəti sağlam cəmiyyətdir. Bir daha demək istəyirəm ki, bu sağlamlığın əsas mənbəyi milli

dəyərlərimizdir. Biz bu dəyərlərə sadiqik və daim bu dəyərləri uca tutacağıq. Eyni zamanda, müasir dünyaya

inteqrasiyamız da çox uğurludur. Biz müstəqil dövlət kimi ümumi iĢlərə öz töhfəmizi veririk, regional

proseslərdə fəal iĢtirak edirik.

Bu gün enerji, nəqliyyat layihələrinin icrasında Azərbaycan bölgədə söz sahibidir. Bizim

təĢəbbüsümüzlə icra edilən layihələr nəinki bölgə üçün, Avropa üçün, dünya üçün əhəmiyyətlidir. Biz bunu

bilirik. Biz gücümüzü yaxĢı bilirik. Bilirik ki, Azərbaycanın maraqlarını nəzərə almadan bölgədə heç bir



───────────────────────────────────────────────────────

59

təĢəbbüs uğurla nəticələnə bilməz. Biz bu təĢəbbüsləri enerji layihələrinin icrası ilə baĢlamıĢıq. Sonra isə bu,

artıq nəqliyyat sektoruna təsirini göstərməyə baĢlamıĢdır. Nəticə etibarilə bu gün siyasi sahədə də istənilən

təĢəbbüs, bölgədə irəli sürülən təĢəbbüs Azərbaycan ilə razılaĢdırılmalıdır. Yaxın tarixin mənzərəsi mənim

sözlərimi çox gözəl Ģəkildə təsdiqləyir.

Bizim siyasətimiz isə xoĢniyyətlidir. Biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı surətdə faydalı və qarĢılıqlı hörmət,

bir-birinin iĢlərinə qarıĢmamaq əsasında münasibətləri qururuq. Bu, ədalətli və məntiqi mövqedir. Biz heç bir

ölkənin daxili iĢlərinə qarıĢmırıq. Əlbəttə, heç vaxt imkan verə bilmərik ki, kimsə bizim daxili iĢlərimizə qarıĢa

bilsin. Baxmayaraq, belə cəhdlər vardır və istisna edilmir ki, bundan sonra da olacaqdır. Halbuki, Azərbaycanın

uğurlu inkiĢafı və bizim güclü iradəmiz artıq bu səylərin səngiməsinə gətirib çıxarmalıdır. Ümid edirəm ki, belə

də olacaqdır.

Hər halda seçdiyimiz yol inkiĢaf yoludur. Bizi bu yoldan heç kim döndərə bilməz. Heç bir qüvvə bizi

seçdiyimiz yoldan çəkindirə bilməz. Çünki bu yol Azərbaycan xalqının rifahını təmin edən yoldur. Bu yol

Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsi üçün seçilibdir. Bu yol tərəqqi, demokratiya yoludur. Ölkəmizin

bu böhranlı illərdə uğurlu inkiĢafı bir daha onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur.

Bu gün keçmiĢdə bəzən bizə tövsiyələr verən beynəlxalq maliyyə qurumları da artıq razılaĢmağa məcburdurlar

ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Avropada böhran davam edir. Ġqtisadi-maliyyə böhranının ikinci dalğası

yaĢanır. Bəzi ölkələr defolt ərəfəsindədir. Bəzi ölkələrdə kredit reytinqləri əhəmiyyətli dərəcədə aĢağı salınır.

Amma Azərbaycanın kredit reytinqləri yüksəlir. Həmin reytinq agentlikləri Avropa ölkələrinin reytinqlərini

aĢağı salırlar, bizim reytinqlərimizi artırırlar. Bunu görməmək mümkün deyildir. Bəzi antiazərbaycan qüvvələri

nə qədər çalıĢsalar da, bizdə gedən inkiĢafı görməmək, bunu inkar etmək mümkün deyildir.

Bu inkiĢaf həm statistikada, həm də abadlaĢan Ģəhərlərdə, gözəlləĢən rayonlarımızda və gözəlləĢən

Bakıda özünü göstərir. Bakı bizim paytaxtımızdır, Bakı bizim əziz Ģəhərimizdir. Hər bir azərbaycanlı üçün

yaĢadığı yerdən asılı olmayaraq, Bakı mərkəzdir. Bu gün Bakı, doğrudan da, paytaxt Ģəhərinə layiq olan bir

Ģəhərdir. Bakının tarixi gözəlliyi bu gün müasir infrastruktur layihələrinin tamamlanması ilə zənginləĢdirilir.

Bakının kənd və qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢaf Proqramı keçən ildən icra edilir və əminəm ki,

gələn il uğurla baĢa çatacaqdır. Bütün qəsəbələrdə sosial infrastruktur layihələri icra ediləcəkdir. Bakı gözəlləĢir,

Bakıda bütün tarixi binalar bərpa edilir. Bakı bu gün parklar, bağlar, bağçalar Ģəhəridir. Bakı bu gün dünya

miqyasında ən gözəl Ģəhərlərdən biridir. Bu, reallıqdır.

ġəhərimizin inkiĢafı ilə bağlı gələcək planlarımız vardır. Ġlk növbədə, biz tarixi keçmiĢimizə böyük

hörmətlə və ehtiyatla yanaĢmalıyıq. “ĠçəriĢəhər” Dövlət Qoruğu çox böyük həssaslıqla, ehtiyatla və məhəbbətlə,

tarixilik gözlənilməklə yenidən bərpa edilir. Bütün dini abidələrimiz, məscidlərimiz, ictimai yerlər, küçələr

abadlaĢdırılır. Müasir Bakını təcəssüm etdirən bulvarımız geniĢləndirilir. Bulvarın tarixi uzunluğu 3,5 kilometr

məsafəni əhatə edir. Yeni bulvar tikilir. Yeni bulvar yəqin ki, bir-iki aydan sonra artıq açılacaqdır. Yeni bulvarın

uzunluğu 2 kilometrə yaxındır. Bu, gözəl bir bulvar olacaqdır. Yeni bulvardan sonra Dövlət Bayrağı Meydanı

baĢlayır. Dövlət Bayrağı Meydanında tikilən dənizkənarı gəzinti yerləri, - əslində o da bulvarın davamıdır, - 7,5

kilometrdir. Yəni, biz tarixi bulvarımızı bir neçə dəfə artırırıq. Nəticə etibarilə bir-iki aydan sonra

vətəndaĢlarımız və Ģəhərimizin qonaqları təqribən 13-15 kilometr məsafədə bu bulvardan istifadə edəcəklər.

Bayraq Meydanında möhtəĢəm abadlıq iĢləri aparılır və yaxın zamanlarda hər bir Azərbaycan vətəndaĢı bu

imkanlardan istifadə edəcəkdir. Orada indi son tamamlama iĢləri aparılır. Yeni parklar salınır. ġəhərimizin

tarixini əks etdirən, paytaxtımızın rəmzlərindən biri olan funikulyor yenidən qurulur. Gözəl Xalça Muzeyi

tikilir. “Bakı Venesiyası” yenidən qurulur və kanallar geniĢləndirilir. Əminəm ki, orada zövqoxĢayan bir

mənzərə yaranacaqdır. Parklar abadlaĢır. Bütün parklarda quruculuq iĢləri aparılır. Bu yaxınlarda Koroğlu parkı

yenidən qurulubdur. Ġndi Dədə Qorqud parkında böyük iĢlər gedir, süni göllər yaradılır.

Yəni, bütün bunları biz insanların rahat yaĢaması üçün edirik. Bakıda iĢləmək və yaĢamaq üçün bütün imkanlar

vardır. Mən istəyirəm ki, Bakı dünya miqyasında ən gözəl Ģəhərlərdən birinə çevrilir. Əminəm ki, gün gələcək

və biz deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Belə də olmalıdır. Azərbaycan vətəndaĢları ən gözəl

Ģəraitdə yaĢamalıdırlar. Həm böyük Ģəhərlərdə, həm kəndlərdə. Hər bir kənd üçün indi konkret proqramlar var

və onlar icra edilir.

Əziz dostlar, bu gözəl bayram günlərində hava da bizimlə həmrəydir. Bu qıĢ çox sərt keçmiĢdir və mən

Ģəxsən xatırlamıram ki, Xəzər dənizi nə vaxtsa donsun. Ġndi məndən yaĢda daha da böyük olanlar xatırlayırlar

ki, 1953-cü ildə Xəzər dənizi donmuĢdur. Yəni, bu, fövqəladə bir hal idi və biz hamımız səbirsizliklə bu gözəl

günəĢli günləri gözləyirdik. Bu da çox rəmzi xarakter daĢıyır ki, məhz bayram günündə GünəĢ də bizimlə

bərabərdir. Mən arzu edirəm ki, bundan sonra bütün dövrlərdə daim Azərbaycan səmasında GünəĢ saçsın! Daim

bizim yolumuzu GünəĢ iĢıqlandırsın. Çünki bizim yolumuz haqq yoludur, ədalət yoludur, inkiĢaf yoludur.



───────────────────────────────────────────────────────

60

Bir daha sizi və bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl bayram münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər bir

Azərbaycan vətəndaĢına cansağlığı və uğurlar arzulayıram. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

61

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammitində

nitq söyləmiĢdir

Bakı, 28 mart (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, martın 26-27-də Koreya Respublikasının paytaxtı Seul

Ģəhərində Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti keçirilmiĢdir.

Sammitin martın 27-də keçirilən birinci plenar iclasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham

Əliyev nitq söyləmiĢdir.


nitqi

- Hörmətli cənab Prezident.

Hörmətli həmkarlar.

Əvvəlcə bu mühüm tədbiri təĢkil etdiyinə və Sammitdə iĢtirak üçün Azərbaycana göndərdiyi dəvətə görə

Koreya Respublikasının Prezidentinə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm.

Azərbaycan qlobal nüvə təhlükəsizliyinə mühüm əhəmiyyət verir və Beynəlxalq Nüvə Terrorçuluğu

Aktlarının Aradan Qaldırılması Konvensiyası və Nüvə Materiallarının Fiziki Qorunması kimi mühüm

beynəlxalq saziĢlərə qoĢulmuĢdur.

Azərbaycan nüvə təhlükəsizliyini təmin edən norma və standartların formalaĢdırılması iĢində Beynəlxalq

Atom Enerjisi Agentliyinin oynadığı rolu vacib hesab edir. Ölkəmiz nüvə təhlükəsizliyinin müxtəlif aspektləri

ilə bağlı Agentliklə uğurlu əməkdaĢlıq qurmuĢdur. Biz mövcud uğurlu əməkdaĢlığı 2008-ci ildə təsis etdiyimiz

Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyi vasitəsilə daha da geniĢləndirmək

əzmindəyik.

Nüvə silahının yayılma təhlükəsini və coğrafi mövqeyimizi nəzərə alaraq Azərbaycan, ərazisindən nüvə

qaçaqmalçılığı üçün tranzit marĢrutu kimi istifadəsi edilməsi hallarının qarĢısının alınmasına xüsusi əhəmiyyət

verir. Azərbaycan beynəlxalq tərəfdaĢlarla sıx əməkdaĢlıq edərək yüksək standartlara əsaslanan möhkəm

qanunverici baza vasitəsilə ixraca nəzarət üçün güclü sistem yaratmıĢdır. Bu sistem nüvə qaçaqmalçılığının

qarĢısının alınmasında özünü etibarlı mexanizm kimi doğruldur.

Əfsuslar olsun ki, qonĢu Ermənistan tərəfindən torpaqlarımızın 20 faizinin davamlı iĢğalı səbəbindən

beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ cənub sərhədimizin 130 kilometrinə və Ermənistan ilə olan sərhədimizin böyük

hissəsinə heç bir nəzarət mövcud deyildir. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi nəticəsində

həmin ərazilər artıq 20 ildir ki, Ermənistanın iĢğalı altındadır. Həmin torpaqlarda Ermənistan azərbaycanlılara

qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢdır. Ermənistan BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasının bütün iĢğalçı

qüvvələrin Azərbaycan ərazisindən qeyd-Ģərtsiz və dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd qətnaməsinə məhəl

qoymur.

Azərbaycan coğrafi Ģəraitini və ətraf mühit üçün baĢ verə biləcək transsərhəd fəsadları nəzərə alaraq,

mülki məqsədlər üçün nüvə qurğularının təhlükəsizliyini və etibarlılığını möhkəmləndirmək məqsədilə

göstərilən səyləri tam dəstəkləyir. Bu yaxınlarda sunami nəticəsində Fukusima Atom Elektrik Stansiyasında baĢ

vermiĢ dəhĢətli qəzaya çox ciddi Ģəkildə yanaĢılmalıdır. Azərbaycan Ermənistanın 1976-cı ildə fəaliyyətə

baĢlamıĢ və hazırda köhnəlmiĢ Metsamor Atom Elektrik Stansiyasından olduqca narahatdır. Metsamor

stansiyası bütöv region və yaxınlıqda olan qonĢular üçün potensial fəlakət mənbəyidir. O, son illərini yaĢayan

reaktorun soyudulması üçün zəruri olan su resurslarının çatıĢmadığı yüksək dərəcəli seysmik zonada yerləĢir.

Avropa Ġttifaqı ġərqi Avropa və keçmiĢ Sovet Ġttifaqında tikilmiĢ 66 sovet reaktoru arasında Metsamor

reaktorunu “ən köhnəlmiĢ və ən etibarsız” hesab etmiĢdir. Hesabatda Metsamor “bütöv region üçün təhlükə”

adlandırılır.

Bununla belə, biz nüvə enerjisi qurğusunu tikməyi arzulayan tərəfə səlahiyyətləri verəcək regional nüvə

təhlükəsizliyini və etibarlılığını müəyyənləĢdirən rejimlərin tətbiq edilməsini təklif edirik. Bu halda öz

qonĢularından razılığın alınması, həmin sahələrin etibarlılığı və təhlükəsizliyi barədə məlumatların Ģəffaf

Ģəkildə mübadiləsi, yoxlamaların qəbulu və risklərə görə kompensasiyanın ödənilməsi kimi prosedurlar nəzərdə

tutula bilər.

Azərbaycanın qoĢulduğu Nüvə Terrorçuluğuna QarĢı Qlobal Mübarizə TəĢəbbüsü və Prinsiplər Toplusu

çərçivəsində beynəlxalq razılaĢmanın və əməkdaĢlığın daha da möhkəmləndirilməsinə çalıĢaraq, biz may ayında

BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasında sədrliyimiz zamanı yüksək səviyyəli müzakirələrin keçirilməsini

planlaĢdırırıq. Bu, antiterrorçuluq, o cümlədən nüvə terrorçuluğuna qarĢı mübarizə kimi geniĢ məsələlər

ətrafında müzakirələr üçün münasib fürsət olacaqdır.



───────────────────────────────────────────────────────

62

Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

63

Nüvə təhlükəsizliyi məsələsi ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz

Bu fikri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev Koreya Respublikasının nüfuzlu

“Diplomacy” jurnalına müsahibəsində söyləmiĢdir

Bakı, 24 aprel (AzərTAc). Koreya Respublikasında nəşr olunan nüfuzlu “Diplomacy” jurnalında

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin müsahibəsi dərc olunmuşdur. Müsahibənin əvvəlində

jurnalın rəhbəri, doktor Thok-kyu Limb oxuculara Azərbaycan Respublikası barədə məlumat verərək

bildirmişdir ki, uğurlu iqtisadi islahatlar nəticəsində hazırda dünyanın ən sürətlə inkişaf edən ölkələrindən

birinə çevrilən Azərbaycan bu iqtisadi sıçrayışa Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə nail olmuşdur.

AzərTAc müsahibənin mətnini təqdim edir.

- Zati-aliləri Prezident Ġlham Əliyev, əvvəlcə Koreyaya səfəriniz münasibətilə ən xoĢ salamlarımı

Sizə çatdırmaq istərdim. Koreyaya səfərinizdən əsas məqsədiniz nədir?

- “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti”nə dəvəti qəbul edərək böyük məmnuniyyətlə Seula səfərə

gəlmiĢəm. Ümid edirəm ki, sammitin iĢi və burada aparılan müzakirələr səmərəli olacaq və Azərbaycan da nüvə

təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin həllinə müəyyən dərəcədə öz töhfəsini verəcəkdir.

- “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti”nin nəticələri ilə bağlı təəssüratınız necədir?

- Qədəm qoyduğumuz XXI əsrdə beynəlxalq aləmdə baĢ verən qloballaĢma prosesinin, geosiyasi

dəyiĢikliklərin fonunda dünya yeni çağırıĢlarla üzləĢmiĢdir. Ən ciddi çağırıĢlardan biri nüvə təhlükəsizliyi

məsələləridir. Bu məsələ ayrı-ayrı ölkələr tərəfindən təklikdə həllini tapa bilməz. Bunun üçün bütün dünya

birliyi öz səylərini ortaya qoymalıdır. Bu baxımdan müxtəlif ölkələrin dövlət və hökumət baĢçılarının iĢtirak

etdiyi “2012 Seul Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti” böyük əhəmiyyət daĢıyır.

- Bü gün Sizin Azərbaycanda üzləĢdiyiniz əsas problemlər hansılardır?

- Mən qətiyyətlə deyə bilərəm ki, Azərbaycan özünün inkiĢaf yolu ilə bağlı məqsədlərinə demək olar ki,

çatmıĢdır. Əlbəttə ki, eyni zamanda, həlli vacib olan bəzi problemlər də mövcuddur. Lakin Azərbaycan xalqı və

Azərbaycan dövləti üçün ən ağrılı problem Ermənistanın Azərbaycana davam edən təcavüzü və bu təcavüz

nəticəsində yaranmıĢ Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin indiyə qədər həll olunmamasıdır.

MünaqiĢə bölgədə sülhə və sabitliyə ən böyük təhlükədir. Ġyirmi ildən çoxdur ki, Ermənistan silahlı qüvvələri

tərəfindən Azərbaycan ərazisinin 20 faizi iĢğal edilib, ermənilərin həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siyasəti

nəticəsində bir milyondan çox soydaĢımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. ĠĢğal olunmuĢ

ərazilərdə bütün sosial və infrastruktur obyektləri, qədim tarixi abidələr, məscidlər, qəbiristanlıqlar ermənilər

tərəfindən tamamilə dağıdılmıĢdır.

MünaqiĢənin nizama salınması üçün güclü beynəlxalq hüquqi baza mövcuddur. Problemin həlli ilə

əlaqədar BMT Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi vardır. Həmin qətnamələr iĢğalçı qoĢunların iĢğal olunmuĢ

ərazilərdən qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edir. Bildiyimiz kimi, bu qətnamələr ən yüksək səviyyədə qəbul

olunan beynəlxalq qərarlardır, lakin bunlar icra olunmur. ATƏT, Avropa ġurası, Avropa Parlamenti, Ġslam

ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı və digər beynəlxalq qurumlar da Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən mühüm

qərar və qətnamələr qəbul edib. Təəssüflər olsun ki, Ermənistan bunların da heç birinə məhəl qoymur.

Uzun illərdir ki, ATƏT-in Minsk qrupu bu münaqiĢənin həlli ilə məĢğul olur. Həmsədr ölkələrin - Rusiyanın,

ABġ-ın və Fransanın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri arasında çoxlu sayda görüĢlər

keçirilib. Amma Ermənistan tərəfinin qeyri-konstruktiv mövqeyi nəticəsində münaqiĢə həllini tapa bilmir. Bu

münaqiĢə yalnız sülh yolu ilə, beynəlxalq prinsiplər əsasında və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində

nizama salına bilər.

- Azərbaycanın hazırkı iqtisadi vəziyyəti ilə bağlı nə deyərdiniz?

- Azərbaycan dünyanın ən sürətli inkiĢaf edən ölkələrindən biridir. Son vaxtlar həyata keçirilən uğurlu

islahatlar nəticəsində Azərbaycan iqtisadi inkiĢaf templərinə görə dünyada liderdir. Ümumi daxili məhsulun

artımı baxımından biz ən yüksək göstəricilərə nail olmuĢuq. Son bir neçə ildə ölkə iqtisadiyyatı demək olar ki,

300 faiz artmıĢdır. ĠĢsizliyin aradan qaldırılması ilə bağlı ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Son 8 il ərzində bir

milyondan çox yeni iĢ yeri açılmıĢdır. ĠĢsizliyin səviyyəsi 5,4 faizdir. Hər il əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı iki

dəfədən çox üstələyir. Yoxsulluğun səviyyəsi 49 faizdən 7,6 faizə endirilmiĢdir. Biz qısa müddətdə

iqtisadiyyatın kifayət qədər Ģaxələndirilməsinə nail ola bilmiĢik. Təsadüfi deyildir ki, aparıcı beynəlxalq

maliyyə qurumları bu baxımdan Azərbaycanın uğurlarını çox yüksək qiymətləndirirlər. Əgər Dünya Ġqtisadi

Forumunun rəyinə nəzər salsaq görərik ki, Azərbaycan rəqabətlilik baxımından dünyada 55-ci, MDB

məkanında isə birinci yerdə olan dövlətdir. “Standard & Poor’s” Beynəlxalq Reytinq Xidməti də Azərbaycanın

suveren kredit reytinqini yüksəltmiĢdir. Bu, ölkədə həyata keçirilən uğurlu islahatların göstəricisidir. Biz

iqtisadiyyatın liberallaĢdırılmasına, özəl sektor üçün yaxĢı Ģəraitin yaradılmasına nail olmuĢuq. Həyata keçirilən



───────────────────────────────────────────────────────

64

liberal iqtisadi siyasət ölkədə sahibkarlıq fəaliyyəti üçün münbit Ģərait yaratmıĢdır. Ġqtisadiyyatda özəl sektorun

payı artıq 80 faizdən çoxdur. Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı ümumilikdə Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 75-

80 faizini təĢkil edir.

- Azərbaycan ilə Koreya arasında iqtisadi münasibətlərin perspektivlərini necə görürsünüz?

- Azərbaycan ilə Koreya arasında ikitərəfli əlaqələr sürətlə inkiĢaf edir. Dövlət baĢçılarının yüksək

səviyyəli qarĢılıqlı səfərləri zamanı imzalanan sənədlər ölkələrimiz arasında iqtisadi sahədə əməkdaĢlığın

geniĢləndirilməsi üçün möhkəm baza yaratmıĢdır. 2007-ci ildə mənim Koreya Respublikasına dövlət səfərim

iqtisadi əlaqələrin geniĢləndirilməsinə böyük təkan vermiĢdir. Azərbaycan Respublikası ilə Koreya Respublikası

arasında iqtisadi əməkdaĢlıq üzrə komissiya yaradılmıĢdır. Bu komissiya iqtisadi əməkdaĢlıq məsələləri ilə bağlı

demək olar ki, bütün sahələri əhatə etmiĢdir. Bütövlükdə Azərbaycan Respublikası ilə Koreya Respublikası

arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaĢlığa dair 40-dan çox sənəd imzalanmıĢdır. Azərbaycanda mövcud olan

münbit sərmayə mühiti Koreya Ģirkətlərinin ölkəmizə marağını artırmıĢdır. Bu Ģirkətlər Azərbaycanın enerji,

informasiya texnologiyaları sahələrində və bir çox infrastruktur layihələrində uğurla fəaliyyət göstərirlər. 2011-

ci ildə Azərbaycan Respublikasının Koreya Respublikası ilə ticarət dövriyyəsinin həcmi təxminən 650 milyon

ABġ dolları təĢkil etmiĢdir.

Azərbaycan ilə Koreya arasında iqtisadi əməkdaĢlığın çox böyük perspektivləri vardır, əməkdaĢlıq

imkanlarımız geniĢdir. Ölkələrimiz arasında elm və texnologiya, enerji, nəqliyyat, turizm, kənd təsərrüfatı və

ümumi maraq doğuran digər sahələrdə uzunmüddətli əməkdaĢlıq üçün yaxĢı imkanlar mövcuddur.

- XXI əsrdə Azərbaycanı necə görürsünüz?

- Azərbaycan əlveriĢli coğrafi mövqeyə və zəngin təbii sərvətlərə malik olan bir ölkədir. Azərbaycan

XXI əsrə sürətli iqtisadi inkiĢaf templəri ilə qədəm qoymuĢdur. Azərbaycan əməkdaĢlıq üçün açıq olan bir

ölkədir. Ölkəmizin güclü iqtisadiyyatı və neft-qaz sənayesinin inkiĢafı resurslarımızı insan kapitalına yönəltmək

üçün bizə əlveriĢli imkan yaradır. Bütün sahələri əhatə edən uğurlu sosial infrastruktur layihələri həyata

keçiririk və bu gələcəkdə də davam etdiriləcəkdir.

Elmi-texniki tərəqqinin inkiĢaf etdirilməsi, təhsilin, səhiyyənin ən müasir tələblər səviyyəsinə

qaldırılması, cəmiyyətin bütünlüklə modernləĢdirilməsi əsas prioritet məsələlərdəndir. Biz, eyni zamanda,

informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının daha da inkiĢaf etdirilməsinə böyük önəm veririk. Bu il

Azərbaycan özünün ilk süni peykini orbitə buraxacaqdır. Bu, böyük uğurdur.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan tarixən müxtəlif sivilizasiyaların qovuĢduğu bir ərazi

olmuĢdur. Bu gün biz ölkəmizdə bütün dinlərin və mədəniyyətlərin birgə yaĢayıĢı üçün tolerant cəmiyyət

qurmuĢuq. Əminəm ki, dünyaya nümunə ola biləcək bu tolerantlıq ölkəmizdə gələcəkdə də hökm sürəcəkdir.

Digər sahələrə gəlincə, deyə bilərəm ki, biz Azərbaycanı turizm ölkəsinə çevirmək üçün mühüm layihələr

həyata keçiririk. Ġdmanın inkiĢaf etdirilməsi də dövlətin daim diqqət mərkəzindədir və deyə bilərəm ki, artıq bu

sahədə böyük uğurlar əldə etmiĢik. Bir sözlə, gələcəklə bağlı planlarımız çoxdur və əminəm ki, Azərbaycan

xalqının iradəsi, xalqla iqtidar arasında olan birlik, həyata keçirdiyimiz məqsədyönlü daxili və xarici siyasət

XXI əsrdə qarĢıya qoyduğumuz məqsədlərə çatmağa kömək edəcəkdir.

- Koreya ilə bağlı ümumi təəssüratlarınız nədən ibarətdir?

- Bu mənim Koreyaya ikinci səfərimdir. Koreya ilə bağlı xoĢ təəssüratlarım vardır. Mən 2007-ci ildə

Koreyaya dövlət səfərimi böyük məmnunluqla xatırlayıram. Səfər zamanı mənə və Azərbaycan nümayəndə

heyətinə çox böyük qonaqpərvərlik göstərildi. Koreyada yüksək inkiĢafın Ģahidi oldum. Koreyanın yeni

Ģəhərlərin salınması layihələri bizdə maraq doğurdu. Nəhəng tikinti layihələri, həmçinin Koreya memarlığının

qədim nümunələri məndə dərin təəssürat yaratdı. Bir daha əmin oldum ki, Koreyada milli, mənəvi və tarixi

dəyərlər necə böyük qayğı ilə qorunur.

Mən Kyunq He Universitetində koreyalı tələbələrlə görüĢümü də yaxĢı xatırlayıram. Kyunq He

Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülməyimdən çox məmnunam. Hər bir ölkənin gələcək tərəqqisi

gənc nəslin təhsili, biliyi və elmin inkiĢafı ilə bağlıdır. Əminəm ki, koreyalı gənclərin elmə və təhsilə marağı

ölkənizin gələcək inkiĢafına bundan sonra da öz töhfəsini verəcəkdir. Ümumiyyətlə, Koreya xalqının

zəhmətsevərliyi, ölkənizin həyata keçirdiyi siyasət Koreyanı dünyanın ən inkiĢaf etmiĢ ölkələrindən birinə

çevirmiĢdir. Azərbaycan xalqı Koreyaya dost münasibət bəsləyir. Ölkələrimiz arasında mədəni əlaqələr daim

geniĢlənməkdədir. Mən Koreya xalqına sülh, əmin-amanlıq və firavanlıq arzulayıram.

AzərTAc 24 aprel 2012-ci il



───────────────────────────────────────────────────────

65

Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfəri

Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı

Bakı, 30 mart (AzərTAc). Martın 30-da sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Qırğız Respublikasının Prezidenti Almazbek Atambayevin birgə

mətbuat konfransı olmuĢdur.

Əvvəlcə dövlət baĢçıları bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.


bəyanatı

-Hörmətli cənab Prezident!


Cənab Prezident, Sizi Azərbaycan torpağında bir daha ürəkdən salamlayıram. Sizin Prezident kimi ilk

rəsmi səfərlərinizdən birini Azərbaycana etməyinizi çox yüksək qiymətləndiririk. Bu, dostluq və qardaĢlıq

əlamətidir. Əminəm ki, Sizin səfəriniz ölkələrimiz arasında münasibətlərdə yeni səhifə açacaqdır. Bizim qardaĢ

xalqlarımız əsrlər boyu həmiĢə sülh və dostluq Ģəraitində yaĢamıĢ, həmiĢə bir-birinə böyük sevgi və rəğbətlə

yanaĢmıĢlar.

Bu gün iki müstəqil dövlət kimi Qırğızıstan və Azərbaycan əcdadlarımızın ənənələrinə sadiqdirlər. Bu

gün biz münasibətlərimizin inkiĢafının yeni mərhələsinə baĢlayırıq. Biz həmiĢə çalıĢmıĢıq ki, ölkələrimiz

arasında münasibətlər dinamik və səmərəli inkiĢaf etsin. Lakin təəssüf ki, müəyyən vaxt itirilmiĢdir. Siz

Qırğızıstana rəhbərlik edəndən sonra biz münasibətlərimizin inkiĢaf dinamikasını, bu münasibətləri inkiĢaf

etdirmək üçün real, ciddi əzmkarlıq göstərildiyini görürük. Ən baĢlıcası, biz öz vədlərimizə və razılaĢmalarımıza

sadiqik. Bir neçə ay bundan əvvəl olmuĢ ilk görüĢümüz artıq münasibətlərimizin fəallaĢmasına gətirib

çıxarmıĢdır, bizim strukturlar və Ģirkətlər arasında artıq əlaqələr mövcuddur. Sizin Azərbaycana səfəriniz

ikitərəfli əlaqələrin inkiĢafına bizim necə yanaĢmağımızın sübutudur.

Bu gün biz həm siyasi baxımdan, həm iqtisadi sahədə, həm də investisiya siyasətində münasibətlərimizin

qarĢıdakı onilliklər üçün inkiĢafının yollarını müəyyən edirik. Bu gün biz münasibətlərimizin inkiĢafının əsas

istiqamətlərini müəyyən etdik. Biz qarĢılıqlı siyasi əlaqələri möhkəmlətməkdə davam edəcək, beynəlxalq

təĢkilatlarda fəal iĢləyəcək, bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi dəstəkləyəcək və beləliklə, birliyimizi

daha da möhkəmlədəcəyik.

Bu gün biz iqtisadi sahədə münasibətlərimizin əsas inkiĢaf yollarını müəyyən etdik, razılaĢdıq ki,

Qırğızıstan-Azərbaycan Hökumətlərarası Komissiyasının birinci iclası gələn ay keçiriləcəkdir. Bizim

strukturlara fəaliyyət istiqamətləri barədə konkret tapĢırıqlar verildi, iqtisadi, investisiya, energetika sahələrində

potensial əməkdaĢlığın konkret layihələri nəzərdən keçirildi.

Əlbəttə, humanitar əməkdaĢlıq çox mühüm rol oynayır. Dillərimizin, mədəniyyətlərimizin, tarixi

keçmiĢimizin ümumiliyi bizim əlaqələri möhkəmləndirir. Biz münasibətlərimizi geniĢ miqyasda, səmərəli və

dinamik inkiĢaf etdirmək və tərəfdaĢlıq münasibətlərinə transformasiya etmək əzmindəyik. Əminəm ki, bu gün

barəsində razılığa gələcəyimiz məsələlər konkret nəticələr verəcəkdir. Ona görə ki, çox müsbət ikitərəfli

əzmkarlıq və baĢlıcası, müəyyən etdiyimiz qərarları yerinə yetirməyə sadiqlik vardır.

Bu gün imzalanmıĢ sənədlər də niyyətlərimizə dəlalət edir. Yəqin ki, bu gün imzalanmıĢ sənədlərin sayı

ölkələrimizin müstəqilliyinin bütün 20 ili ərzində imzalanmıĢ sənədlərin sayından çoxdur. Bu da, əvvələn,

münasibətlərimizdə itirilmiĢ vaxtın göstəricisi, həmçinin ölkələrimiz arasında münasibətləri qurmaq əzmimizin

göstəricisidir.

Əminəm ki, münasibətlərimizin böyük gələcəyi vardır. Biz bundan sonra da ikitərəfli planda, regional

münasibətlərdə fəal iĢləyəcəyik. Biz, həmçinin türk dünyasının birliyini daha da möhkəmlətmək, inteqrasiya

proseslərində fəal iĢtirak etmək, planetimizdə yaĢayan türk xalqlarının yaxınlaĢdırılmasına yönəldilmiĢ bütün

təĢəbbüsləri dəstəkləmək barədə razılığa gəldik. Burada bizim baxıĢlarımız tamamilə üst-üstə düĢür və bizə çox

xoĢdur ki, türk dünyası Prezident Atambayevin Ģəxsində xalqlarımızın birliyinin, ümumi tarixlə, ümumi

mədəniyyətlə birləĢən müstəqil dövlətlərin yaxınlaĢmasının çox fəal təbliğçisini və tərəfdarını qazanmıĢdır.

Əminəm ki, Sizin səfəriniz çox uğurlu, səmərəli olacaq, yaxĢı nəticələr verəcəkdir. Siz dediniz ki, Azərbaycanda

21 il əvvəl olmusunuz. Bu, həm də bizim ölkənin bugünkü reallıqları ilə tanıĢ olmaq və mənim artıq dediyim

kimi, münasibətlərimizin inkiĢafının gələcək istiqamətlərini müəyyən etmək üçün bir fürsətdir.

Sizə və nümayəndə heyətinizin üzvlərinə ən xoĢ arzularımı bildirir, Azərbaycanda vaxtınızın yaxĢı

keçməsini diləyirəm.



───────────────────────────────────────────────────────

66


X X X

Bermet Kurmanbekov (Qırğız Respublikası Ġctimai Teleradio Yayım Korporasiyası): Mənim

sualım Almazbek ġarĢenoviçədir. Bundan əvvəl Qırğızıstanda neft emalı zavodunun istifadəyə verilməsi

haqda Sizinlə Azərbaycan Dövlət Neft ġirkətinin prezidenti Rövnəq Abdullayev arasında razılıq əldə

edilmiĢdi. Həmin məsələ bu gün müzakirə edilmiĢdirmi? Bu təĢəbbüs nə dərəcədə reallaĢdırıla biləndir?

Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Əlbəttə, müzakirə edilmiĢdir. Azərbaycanın BaĢ nazirinin birinci

müavini hörmətli Yaqub Abdulla oğlu mənə vəd etmiĢdir ki, aprel ayında BiĢkekdə biz Qırğızıstanda neft emalı

zavodunun tikilməsi haqda qəti qərar qəbul etməyə çalıĢacağıq. Biz bu məsələdə də Azərbaycan Prezidentinin

çox güclü dəstəyini hiss edirik. Bu iĢ məhz Azərbaycan Prezidentinin təĢəbbüsü ilə baĢlanmıĢdır. Allah qoysa,

2-2,5 milyon ton gücündə neft emalı zavodu tikilməsi haqda qərar qəbul ediləcəkdir. Əlbəttə, Qırğızıstan üçün

bu, real müstəqilliyə doğru çox böyük addım olacaqdır. Əgər Qırğızıstanda yanacaq-sürtkü materialları, benzin,

dizel yanacağı, aviasiya ağ nefti istehsal edilərsə, bu, irəliyə doğru nəhəng addım olacaqdır. Biz bu iĢə

Azərbaycan Prezidenti və Azərbaycanın digər rəhbərləri tərəfindən göstərilən dəstəyə görə çox minnətdarıq.

Albina Atlıxanova (Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyi – AzərTAc): Mənim sualım Qırğız

Respublikasının Prezidentinədir. Cənab Prezident, Siz Azərbaycan ilə Qırğızıstan arasında konkret hansı

sahələrdə iqtisadi əməkdaĢlığın inkiĢaf etdirilməsini perspektivli hesab edirsiniz?

Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Bilirsinizmi, həqiqətən 20 il itirilmiĢdir. Görünür, qismət belə

imiĢ, Allah belə istəmiĢdir. Lakin bu gün biz bütün istiqamətlər üzrə irəliləmək üçün neft emalı zavodundan

baĢlamıĢ bank, turizm sahələrinə, Azərbaycan-Qırğızıstan Ġnvestisiya Fondunun yaradılmasına qədər qarĢılıqlı

fəaliyyət məsələlərini müzakirə etdik. Bizim öyrənməli olduğumuz məsələlər, birlikdə sərmayə qoya

biləcəyimiz sahələr vardır. Sirr deyildir ki, Azərbaycan Gürcüstandan baĢlamıĢ Avropaya qədər çox ölkələrdə

milyardlarla sərmayə qoymuĢdur. Buna görə mən dedim ki, Qırğızıstana da bir milyard sərmayə qoyulsa yaxĢı

olardı. DüĢünürəm ki, hörmətli Ġlham Heydər oğlu bu fikri dəstəkləyər.

Bizim aviasiya yolları da daxil olmaqla olduqca çoxlu tətbiq sahələri vardır. Ola bilsin ki, biz Ġssık-Kulda

Tamçi aeroportunun tikilməsinin mümkünlüyünü müzakirə edəcəyik.

Fikrimcə, qarĢıda bizi çox fəal, səmərəli iĢ gözləyir və birgə iĢləməli olduğumuz məsələlər vardır.

Balbak Tulebayev (“Ayat-press” qəzeti): Mənim sualım Prezident Ġlham Heydər oğlunadır. 1992-ci

ildən türkdilli ölkələrin sammitləri keçirilir. Türkdilli Ölkələrin Dövlət BaĢçıları ġurası yaradılmıĢdır. Bu

ölkələr bəzi məsələlərdə - mədəniyyət, təhsil, parlamentlərarası əlaqələr məsələlərində çox fəaldırlar.

Lakin siyasi məsələlərdə onlar zəiflik göstərirlər. Məsələn, OĢ hadisələrində, Ermənistan-Azərbaycan

məsələsində. Bu baxımdan dövlətimizin baĢçısının səfəri güclü birliyin yaradılması üçün baĢlanğıc ola

bilərmi?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən hesab edirəm ki, Qırğızıstan Prezidentinin türk dünyasının səylərini

birləĢdirmək üzrə fəal mövqeyi birliyimizi möhkəmlədəcəkdir. Biz öz tərəfimizdən həmiĢə çalıĢmıĢıq ki, türk

dünyasının birliyini real təĢəbbüslərlə möhkəmlədək. Bu istiqamətdə Bakıda müxtəlif tədbirlər, o cümlədən

türkdilli ölkələrin dövlət baĢçılarının həm Bakıda, həm də Naxçıvanda sammitləri keçirilmiĢdir. Biz həmiĢə

çalıĢmıĢıq ki, birliyimizi konkret məzmunla zənginləĢdirək. Məsələn, Azərbaycanı Türkiyə ilə bağlayan enerji

xarakterli layihələr bu gün region çərçivəsindən kənara çıxır və dünya miqyaslı ən mühüm enerji layihələridir.

Azərbaycan həm də Qazaxıstandan və Türkmənistandan olan dostlarımız üçün neft, neft məhsulları, digər

yüklər üzrə tranzit xidmətlərini həyata keçirir. Biz Azərbaycanı Türkiyə ilə və beləliklə, Avropanı Asiya ilə

birləĢdirəcək Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yoluna yüz milyonlarla dollar sərmayə qoyuruq. Bu dəmir yolu bütün

türkdilli dövlətlərə xidmət edəcəkdir. Yəni, bu, türk dünyasının birliyini möhkəmlədən investisiya siyasətimizin

konkret istiqamətləridir.

Hesab edirəm ki, siyasi baxımdan da az iĢ görülməmiĢdir. Türkdilli dövlətlərin sammitlərində

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi barədə həmiĢə birmənalı mövqe, bu münaqiĢənin

tənzimlənməsində Azərbaycanın haqq iĢinə dəstək, bu münaqiĢənin tənzimlənməsi ilə əlaqədar beynəlxalq

qərarlara, beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə dəstək ifadə edilmiĢdir.

Beləliklə, biz qardaĢ dövlətlərin bizim üçün ən vacib məsələyə - artıq 20 ildən bəri davam edən erməni

iĢğalına son qoyulması, münaqiĢənin tezliklə tənzimlənməsi məsələsi ilə bağlı mövqeyindən razıyıq. Bildiyiniz

kimi, Ermənistan bizim ərazimizin 20 faizini iĢğal altında saxlamaqda davam edir, bir milyondan çox

azərbaycanlını öz tarixi vətənlərindən qovmuĢ, etnik təmizləmə siyasəti aparmıĢdır və bu gün də beynəlxalq



───────────────────────────────────────────────────────

67

təĢkilatların, o cümlədən ən mühüm təĢkilat olan BMT-nin qərarlarını yerinə yetirmək istəmir. BMT

Təhlükəsizlik ġurası Ermənistan qoĢunlarının iĢğal edilmiĢ ərazilərdən dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd

qətnamə qəbul etmiĢ, lakin onlar yerinə yetirilməmiĢdir.

Buna görə, bir daha demək istəyirəm, biz türkdilli dövlətlərin türk dünyası ölkələrinin sammitlərinin

qərarları çərçivəsində ifadə edilmiĢ mövqeyindən razıyıq.

Əlbəttə, türkdilli dövlətlərin qarĢılıqlı dəstəyi bütün məsələlərdə əksini tapmalıdır. Bu, iqtisadi, siyasi

dəstək, beynəlxalq qurumlarda qarĢılıqlı fəaliyyət, beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birinin xeyrinə səsvermə

deməkdir. Biz bu mövqeyə - türkdilli dövlətlərin həmrəyliyi mövqeyinə, həmçinin bütün islam dünyasının

həmrəyliyi mövqeyinə həmiĢə sadiq olmuĢuq. Biz bu istiqamətdə də iĢ aparır, təĢəbbüslər göstəririk. Bizim

təĢəbbüsümüzlə Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının üzvü olan ölkələrin çoxsaylı tədbirləri keçirilmiĢdir. 2009-cu

ildə Bakı islam dünyasının mədəni paytaxtı seçilmiĢdi. 2018-ci il üçün bu fəxri ada Azərbaycanın digər qədim

Ģəhəri – Naxçıvan layiq görülmüĢdür.

Yəni, biz bu istiqamətdə fəal iĢ aparırıq və Qırğızıstan Prezidentinin Ģəxsində öz tarixi köklərinə sadiq

olan bir insanı görmək mənə çox xoĢdur. Mən bunu Almazbek ġarĢenoviçə Ģəxsi söhbətimizdə də demiĢəm.

Ġndi də açıq demək istəyirəm ki, bu, ikitərəfli münasibətlərimizin inkiĢafı, həmçinin türk dünyasının birliyini

möhkəmlətmək iĢində əlavə nikbinlik yaradır. Türk dünyası çox böyük potensiala – insan resurslarına, yaxĢı

demoqrafik Ģəraitə malikdir. Bizim zəngin təbii ehtiyatlarımız – neft, qaz, metallar, su ehtiyatımız vardır. Biz

Xəzər dənizi vasitəsilə bütün türk dünyasını birləĢdirən çox geniĢ coğrafi əraziyə malikik. Buna görə də

mövqelərimizin güclənməsi yalnız birliyimizin möhkəmlənməsi ilə bağlı ola bilər. Bugünkü səfər də birliyimizi

möhkəmlətmək iĢinə töhfədir. Biz bu səfərə həm də bu baxımdan yanaĢırıq və bu müsbət meyilləri gələcəkdə də

davam etdirmək ümidindəyik.

Ceyhun Əliyev (ATV telekanalı): Mənim sualım Qırğız Respublikasının Prezidentinədir. Cənab

Prezident, Siz bu gün ölkələrimiz arasında imzalanmıĢ sənədlərin ikitərəfli əlaqələrin gələcək inkiĢafı

baxımından rolunu necə qiymətləndirirsiniz?

Prezident Almazbek ATAMBAYEV: Hesab edirəm ki, bunlar dönüĢ yaradan sənədlərdir. Bir daha

demək istəyirəm ki, Qırğızıstan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tərəfdarıdır. Köklərimizə nəzər salmaq da

təsadüfi deyildir, çünki son 20 ildə Qırğızıstanda iki dəfə - 1990-cı ildə və 2010-cu ildə separatçılıq cəhdləri

olmuĢdur. Özü də bu cəhdlər məhz onunla bağlı idi ki, insanlar öz köklərini unudurdular. Qırğızlar da, özbəklər

də türkdürlər. KeçmiĢi xatırlamaq yalnız sülh iĢinə xidmət edir. Təbii ki, biz hər cür separatçılığın əleyhinəyik,

ölkələrimizin ərazi bütövlüyünün tərəfdarıyıq. Hesab edirəm ki, bu sənədlər özləri həm iqtisadi, həm də siyasi

baxımdan 20 il ərzində imzalanmamıĢ həlledici sənədlərdir.




───────────────────────────────────────────────────────

68

Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢı olmuĢdur

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 3 aprel (AzərTAc). Aprelin 3-də Bakıda, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin binasında

Avronest Parlament Assambleyasının (PA) ikinci sessiyasının rəsmi açılıĢ mərasimi olmuĢdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir.


nitqi

- Hörmətli xanımlar və cənablar!

Hörmətli dostlar!

Mən bütün qonaqları bu gün Azərbaycanda salamlamaq istəyirəm və Avronest Parlament

Assambleyasının sessiyasına uğurlar arzulayıram. Çox məmnunam ki, Avropa Ġttifaqının hüdudlarından kənarda

ilk bu cür toplantı Azərbaycanda keçirilir və mən bu qərara görə öz tərəfdaĢlarımıza çox minnətdaram. Əminəm

ki, burada qəbul ediləcək qərarlar, müzakirə ediləcək mövzular çox vacib olacaqdır.

Avronest təĢkilatının bəzi üzvləri Azərbaycana ilk dəfədir ki, səfər edirlər. Onlar Azərbaycanı daha

yaxĢı tanımaq, ölkəmizin reallıqları ilə tanıĢ olmaq fürsətini əldə edəcəklər. Əlbəttə ki, bu sessiya birmənalı

olaraq Azərbaycan ilə Avropa Ġttifaqı təsisatları arasında əməkdaĢlıq ruhunu daha da gücləndirəcəkdir. Uzun

illər ərzində bizim əməkdaĢlığımız inkiĢaf etmiĢdir. Azərbaycan Avropa Ġttifaqı ilə müxtəlif sahələrdə

əməkdaĢlıq aparır. Biz artıq on ildən çoxdur ki, Avropa ġurasının üzvüyük. Fərəh hissi ilə qeyd etmək istəyirəm

ki, mən Parlament Assambleyasında Azərbaycanın nümayəndə heyətinin ilk rəhbəri olmuĢam.

Təbii ki, bizim gündəliyimizə gəldikdə, bir çox məsələlər mövcuddur və onlar bir çox sahələri əhatə edir.

ƏməkdaĢlığımızın yaxĢı tarixi və gələcəyi vardır. Çünki yüksək səviyyədə olan daimi təmaslarımız, yüksək

səviyyədə həyata keçirilən səfərlər, parlamentarilərin səfərləri Avropa Ġttifaqı ilə Azərbaycan arasında

tərəfdaĢlığı daha da gücləndirir.

Biz siyasi islahatları birgə həyata keçiririk. Azərbaycan siyasi islahatlara sadiqdir. Biz müstəqillik

illərimiz ərzində bütün sahələrdə böyük irəliləyiĢə nail olmuĢuq və sabit siyasi təsisatlar yaratmıĢıq. Bizim

bütün təsisatlarımız vardır. Bizim çoxpartiyalı sistemimiz mövcuddur. Bizim çox partiyaların

nümayəndələrindən ibarət parlamentimiz, ifadə, yığıncaq azadlıqlarımız, azad internetimiz vardır. Mən çox

Ģadam ki, Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı aydan-aya artır. Artıq əhalimizin 50 faizindən çoxu məhz

internet istifadəçisidir və geniĢzolaqlı internetdən istifadə edir.

Gələcəkdə siyasi islahatlar birmənalı olaraq davam edəcəkdir. Müstəqilliyimizin bir çox illəri ərzində

biz dövlətçiliyimizin, siyasi sistemimizin əsaslarını qurduq və bu sahədə Avropa təsisatları ilə əməkdaĢlıq çox

vacibdir. Avronest formatı vacibdir. Burada keçmiĢ Sovet Ġttifaqı ölkələri ilə Avropa Ġttifaqına üzv dövlətlər

arasında əməkdaĢlıq qurulub və onlar vahid heyət kimi iĢləyirlər. Sizin Bakıda bu toplantınızın keçirilməsi

müsbət bir addımdır. Burada, tədbir çərçivəsində müzakirə olunacaq məsələlər Avronest daxilində əməkdaĢlıq

ruhunu daha da gücləndirəcəkdir. Bu, nadir bir təĢkilatdır.

Azərbaycanın “ġərq tərəfdaĢlığı” Proqramının üzv dövlətləri, xüsusən də GÜAM üzvləri ilə sıx

əməkdaĢlığı və münasibətləri vardır. On ildən artıqdır ki, biz GÜAM-ın üzvüyük və bu təĢkilata Azərbaycan,

Gürcüstan, Moldova və Ukrayna daxildir. Bu ölkələrlə ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərimiz çox yaxĢıdır.

Eyni zamanda, avropalı həmkarlarımızla apardığımız əməkdaĢlıq çox mühüm bir mühit yaradır. Əminəm ki,

Avropa Ġttifaqının hüdudlarından kənarda keçirilən bu sessiya çox yaxĢı əməkdaĢlıq ruhu yaradacaqdır. Biz

birgə əməkdaĢlıq üçün mühüm Ģəraitləri yaradacağıq. Əminəm ki, həmçinin sessiya iĢtirakçıları da Azərbaycanı

daha yaxĢı tanımaq fürsətini əldə edəcəklər. Yəni, on dəfə eĢitməkdənsə bir dəfə görmək yaxĢıdır. Siz

Azərbaycanın reallığını, Azərbaycanın necə dəyiĢdiyini, islahatları, qarĢımızda duran çağırıĢları, Azərbaycan

xalqının arzu və istəkləri, ümumiyyətlə, gələcək panlarımızla tanıĢ olacaqsınız.

Müstəqilliyimizin 20 illik dövrünə gəldikdə, ilk illəri istisna edərək Azərbaycanın ümumiyyətlə, inkiĢafı

yaxĢı olmuĢdur. Ġlk illərdə xaos mövcud idi və ölkədə vəziyyət çox ağır idi. Amma biz bilirdik ki, düzgün

yoldayıq. Biz ölkəmizi keçmiĢ sovet-kommunist ölkəsindən müasir cəmiyyətli ölkəyə çevirə bildik və gələcək

planlarımız da aydın Ģəkildə müəyyən edildi. Təbii ki, siyasi sahədə aparılan islahatlar iqtisadi islahatlarla

dəstəklənməlidir. Biz bu islahatları hazırda paralel Ģəkildə aparırıq.

Çünki keçmiĢdə imperiyaların bir hissəsi olan, totalitarizm Ģəraitində yaĢayan ölkəni möhkəm iqtisadi

zəmin olmadan azad və müasir cəmiyyətə çevirmək mümkün deyildi. Buna görə həmin vaxtlar bizim çox ağır

siyasi-iqtisadi və maliyyə böhranımız var idi. Ġqtisadiyyat dayanıqlı deyildi. XIX əsrdə dünyada birinci olaraq



───────────────────────────────────────────────────────

69

neft çıxaran ölkədə - Azərbaycanda hasilat aĢağı düĢürdü. Bu ağır ssenarinin qarĢısının alınması üçün bizə

vasitə lazım idi. Biz Azərbaycan xalqının güclü iradəsi və cəsarəti ilə ölkəmizi dəyiĢdirə bildik və gələcək üçün

planlarımız tam aydın oldu. Artıq qeyd etdiyim kimi, siyasi sistem quruldu və iqtisadi islahatlar həyata

keçirilməyə baĢlandı.

Bu islahatlar davam edir və davam edəcəkdir. Biz iqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsinə nail ola bildik

və möhkəm iqtisadi əsaslar yaratdıq. Son 8 il ərzində iqtisadiyyatımız üç dəfə, ümumi daxili məhsul 300 faiz

artmıĢdır. Bu, əslində ən azı region tarixində rekord göstəricidir. Eyni zamanda, biz yoxsulluğu azalda bildik.

Bu da vacibdir. Çünki ümumi daxili məhsulun artımı məhz o vaxt uğur hesab edilə bilər ki, sərvətlər düzgün

Ģəkildə bölüĢdürülsün.

Ġqtisadi və sosial sahəyə gəldikdə yoxsulluğun, iĢsizliyin azaldılması bizim ilk məqsədlərimiz oldu. Biz

son 8 il ərzində yoxsulluğu 49 faizdən 7,6 faizə qədər endirə bildik. Səkkiz il ərzində Azərbaycanda 1

milyondan artıq iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda iĢsizliyin səviyyəsi ölkəmizdə 5,3 faiz təĢkil edir.

Ölkəmizin iqtisadiyyatına çoxmilyardlıq sərmayələr yatırılmıĢdır. Biz açıq qapı siyasətini həyata

keçiririk. Biz qapılarımızı dostlarımız və sərmayədarlar üçün geniĢ Ģəkildə açdıq. KeçmiĢ Sovet Ġttifaqı

məkanında Azərbaycan adambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin həcminə görə ilk yeri tutur. Yalnız ötən il

iqtisadiyyatımıza 21 milyard dollardan artıq sərmayə qoyulmuĢdur və həmin sərmayələrin təxminən 30 faizi

xarici sərmayələrdir. Bu, onu göstərir ki, xarici sərmayədarların Azərbaycana böyük marağı vardır. Ġndi mən

çox məmnunam ki, biz enerji sektoruna deyil, daha çox qeyri-enerji sektoruna sərmayələrin qoyuluĢunun

Ģahidiyik. Bu, bizim Ģaxələndirmə siyasətimizin nəticəsidir. Biz nəhəng təbii sərvətlərimizdən xalqımızın,

ölkəmizin rifahı üçün istifadə edirik və öz iqtisadiyyatımızı Ģaxələndiririk.

Əgər ötən ilin statistik göstəricilərinə baxsaq görərik ki, ümumi daxili məhsul çox artmamıĢdır. Lakin

bu ümumi daxili məhsul qeyri-neft və qaz sektorunda 10 faiz təĢkil etmiĢdir.

Bizim növbəti onilliklərlə də bağlı planlarımız olduqca aydındır. Onlar artıq bir neçə ay bundan əvvəl

tərəfimdən açıqlanmıĢdır. Biz qarĢıdakı on ildə ümumi daxili məhsulumuzu iki dəfə artırmağı planlaĢdırırıq.

BaĢqa sözlə desək, artıq üç dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulumuzu gələn illərdə iki dəfə də artıracağıq.

Beləliklə, Azərbaycan yüksək gəlirli ölkəyə çevriləcəkdir. Bu, bizim məqsədimizdir. Bizim məqsədimiz inkiĢaf

etmiĢ ölkəyə çevrilməkdir. DüĢünürəm ki, bunu həyata keçirmək üçün bütün imkanlarımız vardır. Bizim sabit

siyasi sistemimiz vardır, cəmiyyətimiz ölkəmizin hansı yollarla inkiĢaf etməsini aydın Ģəkildə anlayır. Bizim

güclü iqtisadiyyatımız mövcuddur. Bizim sabit sosial siyasətimiz, təbii sərvətlərimiz, müasir

infrastrukturlarımız, əlveriĢli coğrafi mövqeyimiz, peĢəkar insanlarımız və savadlı gənclərimiz vardır. Buna

görə də bizim inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilmək imkanlarımızdan istifadə etməməyə haqqımız yoxdur.

Avropa təsisatları ilə əməkdaĢlıq planlarımız bizim üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Cünki fikrimcə, Avropa

Ġttifaqının timsalı müasir dünyanın ən yaxĢı nümunələrindən biridir, ola bilsin, hətta ən yaxĢı nümunədir.

Onlarda siyasi azadlıqlar iqtisadi azadlıqlarla bir araya gəlir. Tərəqqini görürük. Biz bəzi Avropa ölkələrində

maliyyə böhranı ilə bağlı problemlərə baxmayaraq bilirik ki, bu böhran müvəqqəti xarakter daĢıyır və əminəm

ki, bu, yaxın zamanlarda həllini tapacaqdır. Biz isə Azərbaycanda öz növbəmizdə ürəkdən çalıĢırıq ki, ölkəmizi

daha da gücləndirək. Qeyd etdiyim kimi, iqtisadi islahatlar artıq öz yaxĢı nəticəsini verib.

Bizim gələcəklə bağlı planlarımız aparıcı beynəlxalq maliyyə təsisatları tərəfindən dəstəklənir və həyata

keçirdiyimiz iĢlər yüksək qiymətləndirilir. Davos Dünya Ġqtisadi Forumu MDB ölkələri arasında bizim

iqtisadiyyata rəqabət qabiliyyətinə görə birinci yeri verir. “Standart&Poors” reytinq agentliyi bu yaxınlarda

bizim kredit reytinqimizi daha da yaxĢılaĢdırmıĢdır və sizin də bildiyiniz kimi, bu, son vaxtlarda bir o qədər də

çox rast gəlinən hal deyildir. Ġqtisadi sahədə gördüyümüz iĢlər müvafiq beynəlxalq maliyyə təĢkilatları

tərəfindən qeyd olunur və dəstəklənir. Buna görə də biz gələcəyimizlə bağlı çox nikbinik. Biz qarĢıya

qoyduğumuz məqsədləri və onlara necə nail olmağı bilirik. Bizim bunu həyata keçirmək üçün siyasi iradəmiz və

maliyyə imkanlarımız vardır.

Biz tam Ģəkildə bazar iqtisadiyyatına sadiqik.

Sovet Ġttifaqı süqut etdikdən sonra, ümumiyyətlə, bu bazar iqtisadiyyatının ümumi daxili məhsuldakı

payı sıfır dərəcəsində idi. Ġndi isə bu, 83 faiz təĢkil edir. Əslində bu, bizim enerji resursları kimi strateji

imkanlarımıza əlavə olaraq, geniĢ özəlləĢdirmə siyasətinin həyata keçirilməsində və özəl sektorun

yaradılmasında vacib amil oldu. Biz, həmçinin qeyri-enerji sektorunun inkiĢafını da stimullaĢdırdıq. Lakin bazar

iqtisadiyyatına güclü Ģəkildə sadiq olaraq, biz sosial ədaləti də yaddan çıxarmalı deyilik. Bəzi hallarda bazar

iqtisadiyyatının prinsipləri məhz hökumətdən, dövlətdən yardım gözləyən təbəqələrə bir çox çətinliklər yaradır.

Buna görə sosial məsələlər gündəliyimizdə vacib yer tutur. Biz müxtəlif çoxsaylı sosial proqramları həyata

keçirmiĢik. Əslində yoxsulluq səviyyəsindən aĢağı olan vətəndaĢların sayı azalır və ildən-ilə bu say daha da

aĢağı düĢür. Azərbaycanda hələ də dövlətin dəstəyinə ehtiyacı olan insanların sayı 7 faizdir. Yarım milyondan



───────────────────────────────────────────────────────

70

artıq vətəndaĢımız aylıq əsaslarla maliyyə dəstəyini dövlətimizdən alır. Eyni zamanda, biz olduqca müasir

pensiya islahatları həyata keçiririk. Hazırda bu sahədə orta göstərici orta əməkhaqqının 40 faizini təĢkil edir. Bu

da, zənnimcə, Avropa meyarlarına çox yaxındır.

Ümumiyyətlə, fiskal və büdcə siyasətimizdə, zənnimcə, Avropa Ġttifaqında olan meyarlar Azərbaycanda

təmin edilir. Bizim demək olar ki, büdcə kəsirimiz yoxdur. Xarici borcumuz ümumi daxili məhsulun təxminən 7

faizini təĢkil edir. Bu, olduqca çox yaxĢı göstəricidir. Biz, eyni zamanda, çalıĢırıq ki, inkiĢaf etmiĢ Avropa

ölkələrinin təcrübəsindən istifadə edək. Biz müasir sosial infrastruktur yaradırıq. Son bir neçə il ərzində

Azərbaycanda iki mindən artıq orta məktəb tikilmiĢdir. Təkcə bu il 400-dən artıq məktəb bərpa və inĢa

ediləcəkdir. Ölkə üzrə 400-dən artıq yeni xəstəxana və 34 olimpiya idman mərkəzi yaradılıb.

Bizim sosial və siyasi problemlərimizdən biri Ermənistanın təcavüzü və iĢğalından əziyyət çəkən

qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemidir. Bu iĢğal nəticəsində bir milyondan artıq azərbaycanlı qaçqın

və məcburi köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Təxminən 50 min azərbaycanlı Dağlıq Qarabağdan qovulmuĢdur.

700 mindən artıq insan Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı 7 rayonundan qovulmuĢdur. 250 min

azərbaycanlı isə etnik təmizlənməyə məruz qalaraq Ermənistandan çıxarılmıĢdır. Ümumi olaraq, bir milyon

insan qaçqın və məcburi köçkündür. Bu rəqəm 1994-ci ilin göstəricisidir. Təxminən 20 il keçir və Azərbaycanda

müsbət demoqrafik vəziyyəti götürsək, onlar hazırda bir milyondan çoxdur. Təbii ki, bu, böyük siyasi, iqtisadi

və sosial yükdür. Bu insanların öz yurdlarına qayıtmaq hüququ vardır. Təxminən 20 ildir ki, bizim beynəlxalq

səviyyədə tanınmıĢ ərazilərimiz ermənilərin iĢğalı altındadır. Bu təcavüz və etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində

torpaqlarımızın 20 faizi iĢğal altındadır. Artıq qeyd etdiyim kimi, bir milyondan artıq vətəndaĢımız qaçqın və

məcburi köçkündür. Beynəlxalq təĢkilatlar Ermənistan Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı

çoxsaylı qərarlar qəbul etmiĢlər. BMT Təhlükəsizlik ġurası Ermənistanın iĢğalçı qüvvələrinin Azərbaycan

torpaqlarından dərhal və qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Avropa Parlamenti

və Avropa ġurası da bu cür qətnamələr qəbul etmiĢdir. ATƏT-in zirvə görüĢlərində və digər beynəlxalq

təĢkilatlarda oxĢar qərarlar qəbul edilmiĢdir. Lakin əfsuslar olsun ki, Ermənistan rəhbərliyi həmin qərarlara

məhəl qoymur və bu qətnamələri yerinə yetirmir, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ ərazilərini iĢğal

altında saxlamaqda davam edir.

Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tarixi torpağıdır. Biz tarixi yaxĢı bilirik. Bilirik ki, ermənilərin Dağlıq

Qarabağa kütləvi Ģəkildə köçürülməsi XIX əsrdə baĢlamıĢdır. Bu bölgə Azərbaycanın tarixi hissəsidir.

“Qarabağ” sözü elə bizim sözdür. Erməni dilində bunun heç bir mənası yoxdur. Tarixi baxımdan tamamilə

aydındır ki, bu məsələ belədir. Hüquqi baxımdan Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Azərbaycan

BMT-yə Dağlıq Qarabağla birgə üzv olmuĢdur. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən

tanınır. Bu isə mövqeyimizi daha da möhkəmləndirir. Tarixi və hüquqi baxımdan tamamilə aydındır ki, bu

məsələ belədir. Beləliklə, biz danıĢıqların mahiyyətinə gəlirik. Əfsuslar olsun ki, artıq 20 ildir hətta dəqiq olsaq,

iyirmi il və bir həftə öncə ATƏT-in Minsk qrupu yaradılıb. Bu təĢkilat münaqiĢənin nizamlanması məqsədilə

yaradılmıĢdır. Əfsuslar olsun ki, iyirmi il ötüb və bu münaqiĢə həll olunmayıb. Torpaqlarımız hələ də iĢğal

altındadır. Dağlıq Qarabağla qonĢu olan rayonlar da dağıntılara məruz qalıb. ġəhərlərimiz yerlə yeksan edilib,

məscidlərimiz, əcdadlarımızın qəbiristanlıqları dağıdılıb.

Bütün bunlar məhz ATƏT-in qiymətləndirmələrində və hesabatlarında əks olunub. Ġki dəfə ATƏT öz

heyətlərini göndərib. Birinci dəfə faktaraĢdırıcı, ikinci dəfə isə sahədə qiymətləndirmə missiyası olub. Həmin

dağıntılar hesabatda aydın Ģəkildə qeyd edilib. Orada Ermənistanın iĢğalçı qüvvələrinin yerli və dinc əhaliyə

qarĢı etdiyi hərəkətlər öz əksini tapıb. Ġyirmi il öncə biz müasir tariximizdə ən faciəli anları yaĢadıq - Xocalı

soyqırımı. Xocalı Ģəhərinin 613 dinc sakini, o cümlədən 106 qadın və 63 uĢaq ermənilər tərəfindən qətlə

yetirilmiĢ, 100-dən artıq vətəndaĢımız itkin düĢmüĢdür. Xocalı soyqırımı barbarlıq aktı və faĢizm təcəssümüdür.

Bu, XX əsrin sonunda baĢ verən ən böyük faciədir. Bu gün müxtəlif ölkələrin parlamentləri bu məsələni

müzakirə edir. Ġki parlamentdə Xocalı faciəsi məhz soyqırımı aktı kimi qeyd edilibdir. Əminəm ki, bu məsələ,

həmçinin digər parlamentlərin qərarlarında da öz əksini tapacaqdır.

Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli çox aydın görünür. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan

ərazi bütövlüyü bərpa olunmalıdır. Ermənistanın iĢğalçı qüvvələri iĢğal olunmuĢ ərazilərdən çıxmalıdır. BMT-

nin Təhlükəsizlik ġurasının qəbul etdiyi 4 qətnamə yerinə yetirilməlidir. Bu gün Dağlıq Qarabağdakı insanlar və

Dağlıq Qarabağdan qovulmuĢ Ģəxslər öz yerlərinə qayıtmalı, sülh, dostluq və əməkdaĢlıq Ģəraitində

yaĢamalıdırlar. Azərbaycanda çoxmillətli və çoxkonfessiyalı cəmiyyət mövcuddur. Bizim tariximizdə heç vaxt

milli və dini zəmində toqquĢma və münaqiĢə olmayıb. Biz müxtəlifliyimizdən fərəhlənirik və fərəh hissi ilə

qeyd edirik ki, bir çox millətlərin nümayəndələri ölkəmizdə bir ailə kimi yaĢayırlar. Əslində bu, çox vacibdir və

Azərbaycanın vacib dəyəridir. Bu fakt, həmçinin beynəlxalq təĢkilatların hesabatlarında əksini tapmıĢdır.

Dinlərarası dialoqa həsr olunmuĢ beynəlxalq tədbirlərin keçirildiyi yerin məhz Azərbaycan olması təsadüfi



───────────────────────────────────────────────────────

71

deyildir. Biz multikulturalizmlə bağlı çox mühüm beynəlxalq forumlar keçirmiĢik. Hesab edirəm ki, bu

nümunədən, həmçinin digər ölkələrdə istifadə edilə bilər. O ölkələrdə ki, orada müxtəlif millətlərin

nümayəndələri yaĢayır və bir araya gəlir. Bəzi ölkələrdə siyasətçilərin bəyanatlarında deyilir ki,

çöxmədəniyyətlilik artıq ölüb, mövcud deyildir. Bu bəyanatlar çox təhlükəlidir. Biz bundan çox narahatıq.

Çünki əslində multikulturalizmin alternativi yoxdur. Multikulturalizmə alternativ özünü təcridetmə, ksenofobiya

və dini, milli zəmində toqquĢma deməkdir. Buna görə də Azərbaycanın və eyni vəziyyətdə olan bir çox digər

ölkələrin nümunəsi əsasında sübuta yetirmək vacibdir ki, biz çoxmədəniyyətli ölkədə və dünyada yaĢamalıyıq.

Əgər biz Azərbaycan haqqında danıĢırıqsa, digər iki sahəni də yaddan çıxarmamalıyıq. Bu, enerji və daĢınma

siyasətidir. Bu sahələrdə bizim çox aydın siyasətimiz vardır. Bu cür təĢəbbüslərimiz çox müsbət regional mühit

yaradır. Biz bir çox layihələrin icrasına baĢlamıĢıq. Bu layihələr olduqca müsbət əməkdaĢlıq formatı yaradır.

Biz çalıĢırıq ki, coğrafi mövqeyimizdən maksimum dərəcədə istifadə edək. Biz Avropa ilə Asiya arasında

yerləĢən ölkəyik. Müasir logistika və daĢıma infrastrukturumuzu yaratmıĢıq. Bu günə nəzərdə tutduğumuz

planlar həyata keçirilib. Hazırda Azərbaycanda 5 beynəlxalq hava limanı vardır. Xəzər dənizinin sahilində ən

böyük limanı tikməkdəyik. Bir-iki ildən sonra bu liman istismara veriləcəkdir.

Eyni zamanda, bizi qonĢu ölkələrlə birləĢdirəcək magistral yollar çəkirik. Azərbaycanı, Gürcüstanı və

Türkiyəni dəmir yolları ilə birləĢdirəcək strateji layihəni həyata keçirməkdəyik. Bu, Bakı-Tbilisi-Qars layihəsi

adlanır və ümid edirik ki, bir ildən az müddətdə bunun istismara verilməsini qeyd edəcəyik. Bu, bizim nəinki

daĢıma imkanlarımızdan maksimal dərəcədə istifadə etmək, həmçinin tərəfdaĢlarımız üçün əlveriĢli logistika

Ģəraiti yaradacaqdır. Biz bunu bir növ müasir Ġpək yolu adlandırırıq. Bu, Asiyanı Avropa ilə birləĢdirir. Əminəm

ki, dostlarımız və tərəfdaĢlarımız bundan istifadə edəcəklər. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycan bu

layihələrin baĢında dayanıbdır və üzərinə əsas yükü və maksimal dərəcədə böyük maliyyə öhdəliklərini götürüb.

Bu layihə fəal Ģəkildə həyata keçirilir.

Enerji siyasətinə gəlincə, tamamilə aydındır ki, biz bu istiqamətdə siyasətimizi milli maraqlarımıza

uyğun həyata keçiririk. Artıq qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan tarixdə ilk dəfə neft hasil edən ölkədir. Biz, eyni

zamanda, dünyada dənizdə neft hasil edən ilk ölkəyik. Lakin əfsuslar olsun ki, Sovetlər Ġttifaqı süquta

uğrayandan sonra bizim əsas neft ehtiyatlarımız tükənmiĢdi. Qaz sahəsində isə özümüzü təmin etmirdik. Bu,

sovet vaxtlarından qalan bir miras idi. Ürəkdən çalıĢmalı idik ki, əsas xarici Ģirkətləri dəvət edək və bir çox

ölkələrdə uzun illərdən bəri mövcud olan tərəfdaĢlıq formatını quraq. Bu, nəinki milli maraqlarımızı qorumağa

və təmin etməyə imkan yaratdı, həmçinin Azərbaycanı enerji qıtlığı ilə üzləĢən ölkədən müvafiq yardım edən,

regionda mühüm neft və qaz təminatçısı olan ölkəyə çevirdi. Bu gün bəzi Avropa ölkələrində neftimizin həcmi

enerji balansının təxminən 30 faizini təĢkil edir. Biz Azərbaycanın hüdudlarından kənarda fəal Ģəkildə

sərmayələr yatırırıq. Bu gün milyardlarla dollar həcmində sərmayə qoyulur –xüsusilə də Avropada və təbii ki,

regionda. Buna görə də uğurlu siyasət, neft və qaz boru kəmərlərinin tikintisi nəticəsində biz bir dəhliz yarada

bildik. Biz Xəzər dənizini Qara dənizlə və ilk dəfə olaraq, Aralıq dənizi ilə boru kəmərlərimizlə birləĢdirə

bildik. Biz öz infrastrukturumuzun Xəzərin digər sahilindəki qonĢular tərəfindən istifadəsinə imkanlar yaratdıq.

Onlar öz neftini Azərbaycandan nəql edir və beləliklə, biz artıq tranzit ölkəyə çevrilmiĢik.

Biz son altı il ərzində çox böyük səylər göstərdik ki, qazdan asılı olan ölkədən özünü təmin edən, öz

sərvətlərini ixrac edən ölkəyə çevrilək. Bu, xalqımızın səyləri nəticəsində, öz resurslarımız əsasında baĢ verdi.

Hazırda biz təbii qazı qonĢu ölkələrə ixrac edirik. Əslində bu, mühüm layihələri həyata keçirməklə biz

Avropada etibarlı qaz təminatçısına çevrilməkdəyik. Ehtiyatlarımız böyükdür. Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz

ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrdir. Əlbəttə bu, hələ təsdiq edilmiĢ ehtiyatların göstəricidir. KəĢfiyyat iĢlərini

bundan sonra da davam etdirəcək və yeni ehtiyatları aĢkara çıxaracağıq. Bizim artıq dörd qaz boru kəmərimiz

vardır və dediyim kimi, onlar müxtəlif istiqamətlərdə ixraca imkan yaradır. Biz Ģaxələndirmə siyasətimizi tam

Ģəkildə həyata keçirmiĢik. Çünki Ģaxələndirmə, nəinki istehlakçılar, həmçinin hasilatçılar üçün də vacibdir.

Xüsusən də burada açıq dənizə çıxıĢları olmayan hasilatçılar nəzərdə tutulur. Hazırda “Cənub” qaz dəhlizini

reallaĢdırmaq üçün Avropa Ġttifaqı ilə sıx surətdə çalıĢırıq. Ötən il biz “Cənub” qaz dəhlizi haqqında mühüm

Birgə Bəyannamə imzaladıq. Orada Azərbaycan Avropanın mühüm qaz təchizatçılarından biri və “Cənub” qaz

dəhlizinin baĢında duran ölkə kimi təsvir olunur.

Bütün bunlar milli maraqlarımıza xidmət edir. Biz kifayət dərəcədə maliyyə imkanlarına malik olan

ölkəyə çevrilmiĢik. Çünki əvvəllər biz maliyyə resurslarını alan ölkə idik. Ġndi isə artıq donor ölkəyə çevrilirik.

Gələn illər ərzində maliyyə vəsaitlərimiz yalnız artacaqdır.

Biz bilirik ki, istehsalatımız hansı sahələrdən ibarətdir. Biz özümüz də bir neçə il əvvəl istehlakçı idik.

Bilirik ki, istehlakçı bir mənbədən asılı olanda bu, o qədər də yaxĢı olmur. Bilirdik ki, bir ixrac marĢrutundan

asılı olmaq kifayət deyildir. Ona görə bir neçə neft və qaz kəməri tikdik. ġaxələndirmə rəqabət, yaxĢı

əməkdaĢlıq mühiti, rahatlıq və həmçinin siyasi münasibətlər imkanı yaradır. Enerji siyasətimizin mühüm



───────────────────────────────────────────────────────

72

elementinə gəldikdə, bu, ondan ibarətdir ki, biz öz enerji potensialımızı, bu potensialı da bilirik, heç vaxt

biznesdən fərqlənən məqsədlərə istifadə etmərik. Zənnimcə, bu, çox vacibdir. Çünki enerji təhlükəsizliyi

ölkələrin milli təhlükəsizliyinin mühüm amilinə çevrilib. Bu, xüsusən də o ölkələrə aiddir ki, kifayət qədər

enerji resursları yoxdur və onlar bir təchizatçıdan asılıdır. Ona görə hesab edirik ki, tranzit ölkələrin,

hasilatçıların maraqlarının tarazlığı nəzərə alınmalıdır. Biz bu istiqamətdə iĢləyirik. Bu, enerji sahəsində

siyasətimizin, əgər belə demək olarsa, fəlsəfəmizin əsasını təĢkil edir. Biz tərəfdaĢlarımıza təchizatı təmin etmək

və apardığımız əməkdaĢlıqdan təzyiq göstərmək deyil, bəhrə gətirmək məqsədini qarĢımıza qoyuruq. Hesab

edirəm ki, istehlakçılarımız dediklərimizi təsdiqləyə bilər. Azərbaycan etibarlı tərəfdaĢdır.

Biz enerji Ģirkətlərinin özəlləĢdirilməsinə, o cümlədən Avropada bu iĢdə iĢtirak etməyə dəvət olunuruq.

Neft Ģirkətimizin də çox yaxĢı nüfuzu və potensialı vardır. Əlbəttə ki, biz daha yaxĢı tərəfdaĢlıq qurmağa

çalıĢacağıq. Buna görə yeni əhatəli enerji siyasətini irəliyə doğru aparırıq. Bu, dostluq və qarĢılıqlı dəstəyə

əsaslanan bir siyasətdir. Fikrimcə, əgər biz bunun öhdəsindən gələriksə, gələcəkdə enerji bazarları daha da

proqnozlaĢdırıla biləcəkdir.

Azərbaycan artıq öz təĢəbbüsləri və layihələri ilə regionda enerji xəritəsini dəyiĢibdir və Avropanın

enerji xəritəsini dəyiĢir. Azərbaycan sabit, dost və etibarlı tərəfdaĢdır. Əlbəttə ki, bizim Avropa Ġttifaqı ilə

apardığımız əhatəli əməkdaĢlığın bir hissəsi olan enerji sahəsi çox vacibdir. Nəinki bu, digər məsələlər də

vardır.

Mən dünən Avronest qrupunun liderləri ilə görüĢdüm. Biz mühüm məsələləri müzakirə etdik. Müzakirə

mövzularından biri də ondan ibarət idi ki, Azərbaycan yalnız neft və qaz ölkəsi deyildir. Səfəriniz bunu

təsdiqləyəcəkdir və siz bunu görəcəksiniz. Mən bunu dünən dostlarımıza dedim ki, biz gündəlik həyatımızı

sürürük. Biz istəmirik ki, daimi olaraq neft və qaz haqqında danıĢaq. Neft və qaz yataqları sahildən uzaq

məsafələrdə yerləĢir. Ġndi isə hazırkı günümüz haqqında söhbət aparmalıyıq. Avropalı dostlarımız, adətən,

Azərbaycan haqqında neft və qaz ölkəsi kimi danıĢırlar. Bu da təbiidir. Biz bunu dəyiĢməliyik. Ancaq necə?

ƏməkdaĢlıq yolu ilə! Bunun üçün insanları dəvət etməliyik, təmaslar qurmalıyıq, qarĢımızda duran mühüm

məsələləri müzakirə etməliyik. Biz, həmçinin özümüz üçün müəyyən etməliyik ki, güclü tərəfdaĢlığımızı hansı

yolla daha da inkiĢaf etdirək.

Nəticə olaraq bildirmək istəyirəm ki, xarici siyasət prioritetlərimizə gəldikdə, maraqlı dairələr məhz

müĢahidə edə bilərlər ki, biz dostlarımız və tərəfdaĢlarımızla necə əməkdaĢlıq aparırıq? Azərbaycanın rolu

beynəlxalq səhnədə nədən ibarətdir? Regiondakı rolumuza gəldikdə tamamilə aydındır ki, təĢəbbüslərimiz

regional və qlobal layihələrə çevrilib. Coğrafi mövqeyimiz, imkanlarımız, iqtisadi vəziyyətimiz göstərir ki, istər

iqtisadi, istər siyasi, istər enerji sahəsi olsun, Azərbaycanın iĢtirakı olmadan bu layihələrin heç biri uğurla həyata

keçirilə bilməz.

Bu gün Azərbaycan beynəlxalq səviyyədə get-gedə daha mühüm rol oynayır. Bizim dünyada çox yaxĢı

nüfuzumuz, çox güclü dəstəyimiz vardır. Biz çox ürəkdən çalıĢırıq və bundan sonra da çalıĢacağıq ki, mümkün

qədər çox ölkə ilə dostluq mühiti yaradaq. Hesab edirəm ki, səylərimiz, uzun illər ərzində gördüyümüz iĢlər

məhz beynəlxalq ictimaiyyətin namizədliyimizin lehinə səsvermə zamanı nümayiĢ etdirildi. Elə ondan bir həftə

sonra biz müstəqilliyimizin bərpasının iyirminci ildönümünü qeyd etdik. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik

ġurasının yeni üzvü oldu. Bu, sadə rəqabət deyildi. Lakin ədalətli oldu. 155 ölkə namizədliyimizin lehinə səs

verdi, bizi dəstəklədi, onlar bizə inandı və Azərbaycanı etibarlı dost və tərəfdaĢ bildi.

Bu, bizim gördüyümüz iĢlərə münasibət idi. Deyə bilərəm ki, bu, bizim geniĢ əlaqələrimizin nəticəsində

mümkün olmuĢdur. Həmin 155 ölkə ilə bizim çox sıx əlaqələrimiz mövcuddur. Bütün bunlar bizə yüksək

etimadın və inamın göstəricisidir.

Təbii ki, bu, həmçinin böyük bir məsuliyyətdir. Biz bundan çox fərəhlənirik. Ġyirmi il müstəqil

olduqdan sonra biz artıq BMT Təhlükəsizlik ġurasının 10 qeyri-daimi üzvündən biriyik. Bu da ölkəmizin

apardığı siyasətin nəticəsidir. Bu, eyni zamanda, qarĢımızda yeni bir məsuliyyət qoyur. Biz tamamilə anlayırıq

ki, tərəfdaĢlarımızla birgə iĢləyərək beynəlxalq gündəlikdə mühüm məsələləri müzakirə etməliyik. Əlbəttə ki,

Azərbaycan etibarlı dost ölkədir və ədalət, demokratiya, insan haqları ideallarını, beynəlxalq hüququ

qoruyacaqdır. Təhlükəsizlik ġurasına seçildikdən sonra mən bəyanat verdim ki, biz beynəlxalq hüququ və

ədaləti dəstəkləyəcəyik. Biz bunu etmiĢik və edəcəyik.

Əminəm ki, Avronest sessiyası çərçivəsində biz bir-birimizlə daha yaxından tanıĢ olacağıq, Azərbaycanı

daha yaxĢı tanıyacaqsınız. Mən sizin hamınıza uğurlar arzulayıram. Ümidvaram ki, ölkənizə xoĢ təəssüratlarla

gedəcəksiniz. Çox sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 4 aprel.-№ 71.-S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

73

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Çexiyaya dövlət səfəri

Azərbaycan və Çexiya prezidentlərinin birgə mətbuat konfransı olmuĢdur

Praqa, 5 aprel (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, aprelin 5-də Praqada Azərbaycan-Çexiya

sənədlərinin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və

Çexiya Respublikasının Prezidenti Vatslav Klausun birgə mətbuat konfransı olmuĢdur.

Əvvəlcə dövlət baĢçıları bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.

Çexiyaya səfərə dəvətə görə Prezident Vatslav Klausa minnətdarlığını bildirən Prezident Ġlham

ƏLĠYEV ölkələrimiz arasında əlaqələrin getdikcə geniĢləndiyini diqqətə çatdıraraq dedi:

- Mən çox Ģadam ki, Çexiya Respublikası ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr çox dinamik Ģəkildə və

sürətlə inkiĢaf edir. Keçən il Sizin ölkəmizə dövlət səfəriniz və səfər zamanı apardığımız danıĢıqlar, əldə edilmiĢ

razılaĢmalar bugünkü sürətli inkiĢafı müəyyən etmiĢdir. Bizim siyasi əlaqələrimiz çox sürətlə inkiĢaf edir.

Yüksək səviyyəli qarĢılıqlı səfərlərin həyata keçirilməsi bunun əyani sübutudur. Keçən illə müqayisədə ticarət

dövriyyəmiz bir neçə dəfə artmıĢdır. Bu da iqtisadi sahədəki uğurlu əməkdaĢlıqdan xəbər verir. Bu gün

imzalanan sənədlər mədəniyyət və turizm sektorunu əhatə edir və beləliklə, humanitar sahədəki əməkdaĢlığa da

böyük diqqət göstərilir.

Bu gün, eyni zamanda, regional məsələlərlə, regional təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlı biz Sizinlə çox

səmimi və geniĢ söhbət aparmıĢıq. Azərbaycan Avropa Ġttifaqı və NATO ilə sıx əməkdaĢlıq edir. Biz Çexiya

Respublikasının bu əməkdaĢlığa verdiyi dəstəyi də həmiĢə yüksək qiymətləndiririk. Eyni zamanda, bu gün

enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə də diqqət ayrıldı. Bu sahədə aramızdakı əlaqələr çox sürətlə inkiĢaf edir.

Əminəm ki, gələcəkdə bu inkiĢafın yeni sahələri də açılacaqdır.

Bir daha bu dəvətə və göstərdiyiniz qonaqpərvərliyə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Sağ

olun.

X X X


Çexiya radiosunun müxbiri DOROZĠN: Mənim ilk sualım Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti cənab Ġlham Əliyevədir. Biz bilmək istərdik ki, Azərbaycanda, Azərbaycan iqtisadiyyatında

Çexiya Ģirkətləri üçün hansı sərmayə imkanları vardır. Ticarət dövriyyəsinə gəldikdə, bilirik ki, hazırda

bu, o qədər də ürəkaçan deyildir.

Prezident Vatslav KLAUS: Bildirmək istəyirəm ki, biz cənab Prezidentlə söhbətimiz zamanı bu

məsələni təfərrüatı ilə müzakirə etdik. Söhbət məhz Çexiya Ģirkətlərinin Azərbaycanda sərmayə qoymaq və

ümumiyyətlə, fəaliyyət göstərmək imkanlarından gedir. Biz məmnunluqla qeyd etdik ki, bundan sonra xüsusi,

birgə layihələrin həyata keçirilməsi imkanları mövcuddur, ticarət imkanlarımız da geniĢləndirilməlidir. Xüsusən

də Çexiya Ģirkətləri mühəndis iĢlərinin aparılması sahəsində iĢləyə bilər.

Siz burada, həmçinin ticarət balansına toxundunuz. Mən demək istəyirəm ki, ümumiyyətlə, bu, elə də

mütləq deyildir ki, ölkəmizin dünyada bir çox ölkələrlə olan ticarət dövriyyəsi məhz bizim xeyrimizə olsun,

yaxud da müsbət istiqamətdə getsin. Əgər fikir versək, bugünkü rəqəmlərə baxsaq görə bilərik ki, Çexiya

Respublikasının idxal etdiyi neftin 25 faizi məhz Azərbaycan Respublikasının neftidir. Bu, təbii olaraq, ticarət

balansının məhz Azərbaycanın xeyrinə daha çox olduğunu göstərir. Mən bunu tamamilə məntiqi hesab edirəm.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlavə edə bilərəm və Sizinlə razıyam ki, aramızda olan ticarət dövriyyəsi

hər iki ölkənin iqtisadi potensialını əks etdirmir. Ancaq dinamikaya baxdıqda görərik ki, son bir il ərzində

ticarət dövriyyəsi bir neçə dəfə artmıĢdır.

Mən bu gün söhbət əsnasında qeyd etdim ki, biz Çexiya Ģirkətlərini Azərbaycanda görmək istəyirik və

onların uğurlu fəaliyyəti - istər investor, istər kontraktçı kimi fəaliyyəti üçün lazım olan Ģəraiti yaratmağa

hazırıq.

Azərbaycanda çoxsaylı infrastruktur layihələri icra edilir və Çexiya Ģirkətlərinin çox gözəl iĢ təcrübəsi,

çox gözəl nüfuzu vardır və biz onları tərəfdaĢlarımız arasında görmək istəyirik. Əminəm ki, bu səfərin gözəl

nəticələrindən biri də məhz bu olacaqdır.

Azərbaycan Televiziyasının müxbiri Yunis ORUCOV: Sualım cənab Çexiya Prezidentinədir.

Cənab Prezident, Ermənistanın Azərbaycana qarĢı təcavüzü artıq 20 ildən çoxdur ki, davam edir.



───────────────────────────────────────────────────────

74

Bildiyiniz kimi, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi bölgədə sülhə və təhlükəsizliyə

ciddi maneədir. Çexiya bu münaqiĢənin nizamlanması perspektivlərini necə görür?

Prezident Vatslav KLAUS: Ġcazə verin, mən sizin sualınıza belə cavab verim. Ümumiyyətlə, bu

məsələ bizim söhbətimiz zamanı təbii ki, müzakirə olundu. Lakin məhz münaqiĢəyə gəldikdə və onunla bağlı

olan vəziyyət hələ mənim ötən il Bakıya səfərim çərçivəsində müzakirə edilmiĢdir. Biz məsələ ilə bağlı mövcud

vəziyyəti yenidən bir daha müzakirə etdik.

Ġcazənizlə, mən aydın Ģəkildə sizə bəyan edim. Mən Azərbaycanın mövqeyini yaxĢı anlayıram. Təbii ki,

mən də tam və qəti olaraq heç cür razılaĢa bilməzdim ki, ölkəmin bir hissəsi iĢğal altında olsun. Amma əfsuslar

olsun ki, bu vəziyyətin məhz nizamlanması ilə bağlı mənim hər hansı bir xüsusi, möcüzəli həll variantım

yoxdur, təklif edə bilmərəm.

“Pravo” qəzetinin müxbri ġVETS: Ġcazənizlə, mənim sualım hər iki Prezidentədir. Sizin

görüĢünüz zamanı Suriya ilə bağlı məsələ müzakirə edildimi? Bilirik ki, hazırda beynəlxalq sülh və

təhlükəsizlik məsələləri sırasında məhz həmin məsələ də dayanır. Xüsusi olaraq mən cənab Prezident

Əliyevdən soruĢmaq istərdim ki, Suriya məsələsi ilə bağlı Sizin mövqeyiniz nədən ibarətdir?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlbəttə, bu məsələ də müzakirə edildi. Çünki qeyd etdiyim kimi, söhbət

əsnasında biz beynəlxalq məsələlərə də geniĢ Ģəkildə toxunduq. Suriyadakı vəziyyətlə bağlı bizim kifayət qədər

açıq və birmənalı mövqeyimiz vardır. Bu mövqe BMT Təhlükəsizlik ġurasındakı səsvermə zamanı da ifadə

edilmiĢdir. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasının yeni üzvü kimi, Ərəb Liqasının təkliflərini birmənalı

Ģəkildə dəstəkləmiĢdir və Suriya ilə bağlı qətnamənin qəbul edilməsində fəal rol oynamıĢdır. Eyni zamanda, biz

bəyan etmiĢdik ki, Kofi Annan planını dəstəkləyirik və bu dəstək çox geniĢdir. Ümid edirik ki, Suriyadakı

vəziyyət tezliklə tənzimlənəcəkdir və günahsız insanların qırılması dayandırılacaqdır.

Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc-ın) müxbiri Albina ATLIXANOVA: Mənim

sualım Çexiya Prezidentinədir. Cənab Prezident, Çexiya Avropa Ġttifaqının üzvü, həmçinin Avropa

Ġttifaqının “ġərq tərəfdaĢlığı” ideyasının təĢəbbüskarlarından biridir. Azərbaycan-Çexiya

münasibətlərini Avropa Ġttifaqı-Azərbaycan çərçivəsində əməkdaĢlıq baxımından necə

qiymətləndirirsiniz? Çox sağ olun.

Prezident Vatslav KLAUS: Ümumiyyətlə, qeyd etmək istəyirəm ki, əvvəlcə Avropa Ġttifaqının “ġərq

tərəfdaĢlığı” Proqramı müsbət bir layihədir. Biz həmin layihənin yaradıcılarından biriyik. Eyni zamanda,

bildirmək istəyirik ki, Çexiya tərəfi Azərbaycanın həmin proqram çərçivəsində iĢtirakını geniĢ Ģəkildə müzakirə

etmiĢdir. Biz də Azərbaycanın mövqeyini alqıĢlayırıq ki, bu çərçivədə aparılan əməkdaĢlığa müsbət yanaĢır.

Əgər nəzər yetirsək görərik ki, ümumiyyətlə, tərəfdaĢlıq bu proqramın adındadır. Bundan irəli gələrək bu, o

deməkdir ki, proqramın məhz məqsədi tərəfdaĢlıq aparmaqdır, tərəfdaĢlığın baĢ tutması üçün bütün lazımi

Ģəraitlərin yaradılmasıdır. Bu baxımdan biz görürük ki, bu tərəfdaĢlıq Azərbaycanın mövqeyi, maraqları ilə də

üst-üstə düĢür. Biz Azərbaycanın bu sahədə mövqeyini bilirik. Əminik ki, Azərbaycan bu istiqamətdə qəti

addımlarını sonadək davam etdirəcəkdir. Biz Azərbaycanın bu sahədə mövqeyini dəstəkləyirik.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 6 aprel.-№ 73.-S.2.



───────────────────────────────────────────────────────

75

Prezident Ġlham Əliyev Ağstafada yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət və

istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢ, ziyalılarla görüĢmüĢdür

Ağstafa, 12 aprel (AzərTAc). Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev aprelin 12-də Ağstafa Ģəhərində

yenidən qurulmuĢ Səməd Vurğun adına mədəniyyət və istirahət parkının açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.

Parkda Xalq ġairi Səməd Vurğunun büstü qoyulmuĢdur. Büstün fonunda görkəmli Ģairin yaradıcılığını əks

etdirən möhtəĢəm “Kitab abidəsi” kompleksi tikilmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı Səməd Vurğunun abidəsi önünə gül dəstəsi qoydu.

Parkda simsiz internet Ģəbəkəsi yaradılmıĢ, “Yazıçılar evi” və “Vurğun kafesi” inĢa edilmiĢdir.

Parkla tanıĢlıqdan sonra dövlətimizin baĢçısı “Yazıçılar evi”ndə bölgə ziyalıları ilə görüĢərək çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Mən yenidən qərb bölgəsində olmağımdan çox məmnunam. Birinci dəfə deyil ki, sizinlə görüĢürəm.

Hər dəfə qərb bölgəsində olarkən, burada inkiĢafı görərkən çox sevinirəm. Bu gün səhər Qazaxda, indi burada –

Ağstafada tədbirlərdə iĢtirak edirəm. Bundan sonra Tovuza gedəcəyəm. Bir gün ərzində həm bölgə, həm də

ölkəmiz üçün çox vacib tədbirlər keçirilir, çox vacib açılıĢlar təĢkil edilir – kənd yollarının, yeni sənaye, emal

müəssisələrinin açılıĢları. Bütün bu iĢlər ölkəmizin dinamik inkiĢafını göstərir. Azərbaycanın inkiĢafı bölgələrin

inkiĢafından asılıdır. Uzunmüddətli dayanıqlı inkiĢaf istəyiriksə, mütləq qeyri-neft sektoru inkiĢaf etməlidir.

Mən çox Ģadam ki, həm Ağstafada, həm Qazaxda, digər bölgələrdə bu sahədə görülən iĢlər təqdirəlayiqdir.

Ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatı sürətlə inkiĢaf edir. Bölgələrdə proseslər müsbət istiqamətdə gedir. Vaxtilə

qəbul olunmuĢ regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı uğurla icra edilir. Azərbaycan bu gün, sözün

əsl mənasında, öz inkiĢaf dövrünü yaĢayır. ÇalıĢmalıyıq ki, bu dinamik inkiĢaf templərini saxlayaq.

Ġndi qarĢımızda yeni məsələlər dayanır. Ümumi daxili məhsuldakı struktur islahatları bundan sonrakı dövrdə də

aparılmalıdır. Biz növbəti 10 il ərzində inkiĢafımızı daha çox qeyri-neft sektoru hesabına təmin etməliyik. Belə

olan halda, əminəm ki, 10 ildən sonra Azərbaycan dünya miqyasında yüksək gəlirli ölkəyə çevriləcəkdir. Bu

gün açılan yeni müəssisələr – bu bölgədə yerləĢən yeni müəssisələr minlərlə iĢ yeri deməkdir. Hər bir iĢ yerinin

açılması ölkə iqtisadiyyatına da böyük töhfədir, hər bir ailəyə də böyük dəstəkdir. ĠĢ yeri olan zaman əlbəttə ki,

insanlar yaxĢı maaĢ alırlar, iĢləyirlər və biz idxaldan asılılığımızı daha da azaldırıq.

Ġqtisadi sahədəki bütün bu müsbət meyillərlə yanaĢı, baĢqa sahələrdə də uğurlar göz qabağındadır.

Ölkəmizin ümumi inkiĢafı artıq dünya birliyi tərəfindən qəbul edilir və tanınır. Dünya birliyi Azərbaycanı çox

dəyərli və etibarlı, dost və tərəfdaĢ kimi qəbul edir.

Bizim 20 illik müstəqillik tarixində ən böyük diplomatik uğurumuz BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv

seçilməyimizdir. Çox gərgin, amma ədalətli mübarizədə biz dünya birliyinin böyük dəstəyini əldə etmiĢik. 155

ölkə Azərbaycanı dəstəkləmiĢdir. Gənc müstəqil ölkə üçün bu, həddindən artıq çox böyük nəticədir. Bizim bu

mötəbər quruma seçilmək cəhdlərimiz də uğurla nəticələndi. Birinci dəfədən Azərbaycan böyük səs çoxluğu ilə

seçilibdir. Bu fakt özlüyündə bir çox məsələlərə eyham vurur.

Birinci növbədə, Azərbaycanın dünyadakı mövqeləri möhkəmlənir, Azərbaycanı daha da çox tanıyırlar.

Ġkinci tərəfdən, Azərbaycanda gedən müsbət iĢlər, islahatlar ölkəmizin gücünü artırır. Ġndi bizimlə əməkdaĢlıq

etmək istəyən ölkələrin sayı çoxalır. Yəni, bu sahədə də görülən iĢlər müsbətdir. Beləliklə, Azərbaycan indi

nəinki regionda, dünyada da qlobal məsələlərin həllində öz sözünü deyir və deyəcəkdir. Biz birinci gündən

Təhlükəsizlik ġurasında fəallığımızla seçilirik və prinsipial mövqeyimizi ortaya qoyuruq. Deyə bilərəm ki,

müstəqillik tarixinin, bu 20 ilin ən yaddaqalan məqamlarından biri odur ki, biz müstəqil siyasət aparırıq. Artıq

bu siyasətlə hesablaĢmaq lazımdır, bu siyasət öz düzgünlüyünü təsdiq etmiĢdir və 20 il ərzində həm ölkə

daxilində, həm regionda, həm dünyada Azərbaycan özünü göstərmiĢdir.

Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir, güclü dövlətçilik əsaslarımız vardır. Elə etməliyik ki, bu müsbət

dinamikanı gələcək illərdə də saxlayaq, ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafına nail olaq və ölkə qarĢısında duran bütün

məsələləri həll edək. Bu məsələlər var, həm sosial, həm iqtisadi sahədə islahatların aparılması davam

etdirilməlidir. Biz bütün bunlar haqqında kifayət qədər açıq və geniĢ proqrama malikik. Bu proqram

vətəndaĢlara təqdim edilib və vətəndaĢların dəstəyi ilə bu iĢləri aparırıq.

Bu gün bu görüĢdə bölgə ziyalıları toplaĢmıĢlar. Mən ziyalılarla tez-tez görüĢürəm, həm bölgələrdə,

həm Bakıda. Bu görüĢlərin çox böyük mənası, çox böyük əhəmiyyəti vardır. Həm xarici, həm daxili siyasətlə,

həm də sosial sahə ilə bağlı bütün məsələlər həll olunur. Ancaq dövlətimizin əsasları bizim milli, mənəvi

dəyərlərdir. Mən bu barədə dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, bu, sadəcə gözəl



───────────────────────────────────────────────────────

76

sözlər deyil, həqiqətdir. Əgər biz dövlətçiliyimizi güclü milli dəyərlər üzərində qurmasaydıq, bugünkü inkiĢaf

yarımçıq olardı, uzunmüddətli olmazdı.

Xüsusilə indiki zəmanədə dünyada gedən proseslər əlbəttə ki, dünyanın həm siyasi xəritəsini dəyiĢdirir,

həm ölkələr arasındakı münasibətlər yeni müstəviyə keçir. QloballaĢma meyilləri güclənir. QloballaĢmanın həm

müsbət, həm mənfi tərəfləri vardır ki, biz bu barədə açıq danıĢmalıyıq və hər halda mən fürsət olanda bu barədə

öz fikirlərimi ifadə edirəm. Belə olan halda mütləq hər bir dövlət, hər bir xalq öz mənəvi dəyərlərinə daha da

bağlı olmalıdır.

Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, çox gözəl ənənələrimiz, gözəl dəyərlərimiz vardır. Bunlar

Azərbaycan dəyərləridir. Bizim dəyərlər ümumbəĢəri dəyərlərin bir hissəsidir. Azərbaycan dəyərləri deyə

bilərəm ki, dünya üçün örnək ola bilər.

Gənc nəsil milli ruhda böyüməlidir. Gənc nəslin milli ruhda böyüməsi üçün gənc nəsil öz ölkəsində

rahat yaĢamalıdır, qürur hissi keçirməlidir ki, Azərbaycan vətəndaĢıdır. Ona görə güclü Azərbaycan dövləti,

eyni zamanda, bu milli mənəvi dəyərləri də gücləndirir. Bu dəyərlər təkcə keçmiĢdən bizə miras qalan dəyərlər

deyildir. Halbuki əsas bundan ibarətdir.

Bugünkü uğurlu inkiĢaf, bizim hər sahədəki nailiyyətlərimiz, qələbələrimiz hər bir vətəndaĢı daha da

çox ruhlandırır. Hər bir vətəndaĢ öz ölkəsini daha çox sevir, ölkəsinə daha çox bağlı olur. Biz tariximizi yaxĢı

bilməliyik. Əfsuslar olsun ki, bizim nəsil, məndən yaĢlı olanlar çox məhdud ideoloji çərçivələr arasında

böyümüĢdür. Müstəqillikdən sonra tariximizlə bağlı olan reallıqları dərk etməyə baĢlamıĢıq. GörmüĢük ki,

doğrudan da Azərbaycan xalqı nə qədər böyük əziyyətlər çəkib, bizə qarĢı nə qədər ədalətsizliklər olub.

Azərbaycan xalqının iradəsini sındırmaq istəyənlərin səyləri nə qədər çox olub. Amma buna baxmayaraq, biz

milli mənliyimizi, dəyərlərimizi, ənənələrimizi saxlaya bilmiĢik.

Bu gün əlbəttə ki, gənc nəsil və biz tarixə, keçmiĢə ədalətli mövqedən yanaĢırıq. Yəni, tarixi yenidən

öyrənirik. Gənc nəsil bu tarixi bilməlidir, vətənpərvərlik ruhunda, milli ruhda tərbiyə almalıdır. Buna nail olmaq

üçün, ilk növbədə, əsas vəzifə əlbəttə ki, dövlətin, dövləti idarə edənlərin, eyni zamanda, ziyalıların üzərinə

düĢür.

Mən çox istərdim ki, bizim ziyalılar bundan sonra da əsərləri, fikirləri, baxıĢları ilə bu müsbət meyilləri

daha da gücləndirsinlər. Azərbaycan cəmiyyətində ziyalılara bütün dövrlərdə böyük hörmət olub - ictimai-siyasi

quruluĢdan asılı olmayaraq, sovet dövründə də, ondan əvvəlki dövrdə də, müstəqillik dövründə də. Bu, çox

müsbət bir haldır. Biz heç də hər bir cəmiyyətdə buna rast gələ bilmərik. Bu, bizim xüsusiyyətimizdir və biz bu

ənənəni yaĢatmalıyıq.

Dövlət tərəfindən ziyalılara olan qayğı, dəstək artır, son zamanlar özünü daha da çox büruzə verir. Sovet

Ġttifaqı dağıldıqda və müstəqilliyin ilk illərində imkanlarımız da yox idi. Dövlətin imkanları da yox idi ki,

ziyalılara daha da çox diqqət göstərsin. Ancaq indi imkanlar artdıqca, ilk növbədə, bu məsələyə diqqət göstərilir.

Yüzlərlə ziyalımız Prezident təqaüdü alır, mükafatlandırılırlar. Müxtəlif tədbirlər keçirilir. Uzun fasilədən sonra

kitabların nəĢri bərpa edilib və bu gün daha geniĢ vüsət almalıdır.

Ziyalılar da öz növbəsində, əlbəttə, vətəndaĢlıq mövqeyi ilə ümumi iĢimizə töhfəsini verməlidirlər,

verirlər. Öz əsərləri, fikirləri ilə qarĢıda duran məqsədlərimizə çatmaq üçün səylərini daha da artırmalıdırlar.

Keçən il müstəqilliyimizin 20 illiyi qeyd olundu. Bu, tarix baxımından çox qısa bir dövrdür. Ġyirmi il tarix üçün

bir an, bir saniyədir. Ancaq eyni zamanda, 20 il ərzində çox iĢ görmək olar və çox iĢ də görülübdür. Haradan

haraya gəlmiĢik. Biz dağıdılmıĢ, xaos içində çabalayan, heç bir dövlətçilik əsası olmayan ölkədən bu gün

dünyanın sayılıb-seçilən ölkələri sırasına daxil olmuĢuq, həm ölkədə gedən islahatlarla, həm beynəlxalq

mövqelərimizin gücləndirilməsi hesabına.

Bu 20 illik müstəqillik tarixi hesab edirəm ki, bizim həm ədəbiyyatda, həm publisistikada, həm də digər

sahələrdə daha da çox öz əksini tapmalıdır. Yəni, 20 il bir dövrdür ki, artıq bu dövrü təhlil etmək üçün imkanlar

vardır. Əgər biz bunu düzgün, dəqiq təhlil etsək, həm tarixi həqiqətə töhfəmizi verərik, eyni zamanda, gələcək

üçün də bir yol açılar. Yəni, 20 il arxada qaldı. Bundan sonra 20 il ərzində bizi nələr gözləyir?! Bizim

planlarımız, ideyalarımız, fikirlərimiz nədir?! Əlbəttə ki, ölkə siyasətini siyasi hakimiyyət müəyyən edir. Ona

görə də insanlar siyasi lideri – Prezidenti seçirlər, ona etimad göstərib seçirlər. Ancaq eyni zamanda, gələcəyə

baxıĢlarımızın spektri çox geniĢ olmalıdır. Burada cəmiyyətin ziyalı zümrəsi, elitası öz rolunu oynamalıdır.

Mən çox istərdim ki, həm bizim 20 illik müstəqillik tariximizlə, həm də əvvəlki tariximizlə bağlı daha da

dolğun, daha da mənalı və çoxsaylı materiallar üzə çıxsın. Əlbəttə ki, bu da çox vacibdir və bu istiqamətdə də

iĢlər gedir. Ümumiyyətlə, ölkəmizin gələcək inkiĢafı ilə bağlı geniĢ fikir mübadiləsi aparılmalıdır.

Əsas istiqamətlər müəyyən edilibdir. Azərbaycan müstəqil ölkə kimi bundan sonra əbədi yaĢayacaqdır. Müstəqil

siyasət aparan ölkə kimi Azərbaycan dünya miqyasında özünü tanıtdıra bilibdir və bu reallıqlarla istər-istəməz



───────────────────────────────────────────────────────

77

bütün ölkələr hesablaĢmalıdır. Bizi müstəqil siyasətdən döndərə biləcək bir qüvvə yoxdur. Bizim siyasətimiz

xoĢniyyətlidir, milli maraqlarımızı müdafiə edəndir, əməkdaĢlığa geniĢ mənada hazırıq.

Biz gərək perspektivlərimiz haqqında dəqiq proqramları tətbiq edək. Bu proqramlar var, onlar daha çox

iqtisadi və sosial məsələləri əhatə edir. O ki qaldı dövlətimizin ideoloji əsasları ilə bağlı məsələlərə, biz bu

sahədə daha da çox iĢləməliyik. Biz 20 il bundan sonra ölkəmizi necə görmək istəyirik?! Bu gün yeniyetmə

yaĢında olan gəncləri biz necə tərbiyə edəcəyik?! Onlar hansı ruhda tərbiyə olunacaqlar, onlar öz dövlətinə nə

qədər bağlı olacaqlar, öz milli mənliyini necə qoruyub saxlayacaqlar!? Çünki qloballaĢma meyilləri gedir və

bəzi hallarda böyük güc mərkəzləri qloballaĢma adı altında öz siyasətini yeridirlər. Bu da heç kimə sirr deyil ki,

kənar qüvvələrin bəzi çox gözəl Ģüarlar altında maraqlarını təmin etmək üçün səylər göstərilir. Gənclərimiz

buna hazır olacaqlarmı?! Biz buna hazırıq və istənilən təzyiqə dözürük, dözəcəyik və öz seçimimizi müdafiə

edirik və edəcəyik.

Ancaq qloballaĢma dövründə təhsil, mədəniyyət, yenə də deyirəm, ziyalıların sözü müstəsna

əhəmiyyətə malikdir. Ona görə də hesab edirəm ki, bugünkü görüĢdə biz bu məsələlər ətrafında danıĢmalıyıq.

Azərbaycanın bugünkü reallıqları belədir ki, yenə də demək istəyirəm, bizi gələcəkdə ancaq və ancaq inkiĢaf

gözləyir. Mən buna tam əminəm və ölkəmizin bugünkü reallıqları, gələcək planlarımız bu əminliyi yaradır.

Bizim 2023-cü ilə qədər artıq konkret proqramlarımız vardır. Yəqin ki, 2014-cü ildə yeni onillik inkiĢaf

proqramı təsdiq olunacaqdır.

Ancaq sosial və iqtisadi məsələlərdən baĢqa, yenə də demək istəyirəm ki, ideoloji, siyasi məsələlər,

daxili siyasətlə bağlı məsələlər vardır. Bizim uğurlu inkiĢafımızı təmin etmək üçün bax bütün bu vacib amillər

olmalıdır.

Mən bir daha sizi salamlayıram. Mən çox Ģadam ki, qərb bölgəsinin ziyalıları həmiĢə olduğu kimi çox

fəaldırlar. Bu gün də belədir, istəyirəm ki, gələcəkdə belə olsun.

X X X

GörüĢdə “Ağstafa” qəzetinin redaktor müavini Firdovsi HEYDƏRLĠ Prezident Ġlham Əliyevin

Ağstafaya növbəti səfərinin rayon sakinləri arasında yaratdığı yüksək əhval-ruhiyyədən danıĢaraq dedi:

- Çox hörmətli cənab Prezident, sonsuz məhəbbətlə, böyük səbirsizliklə yolunuzu gözləyirdik. Bu bir

neçə gündə çox xoĢbəxt anlar yaĢayan bütün ağstafalılar adından, Ağstafanın ziyalıları, ağsaqqalları adından

Sizi ürəkdən salamlayır və bu təravətli bahar günlərində elimizə, obamıza “XoĢ gəlmisiniz!” deyirəm.

Böyük minnətdarlıq, razılıq və fəxarət hissi ilə demək istəyirəm ki, bünövrəsi ulu öndərimiz, xalqımızın

ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan sosial-iqtisadi və mədəni inkiĢaf strategiyası müstəqil

respublikamızın bütün bölgələrində olduğu kimi, bizim Ağstafada da çox böyük uğurla həyata keçirilir. Bircə

kəlmə deməyi özümə borc bilirəm ki, bizim rayonumuzda baĢ verən yenilikləri, inkiĢafı, möhtəĢəm

yenidənqurmanı Ağstafanın nə keçmiĢi, nə də 4-5 il bundan əvvəlki vəziyyəti ilə müqayisə etmək qəti mümkün

deyildir. Çox gözəl inkiĢaf baĢ veribdir.

Siz bizim bölgədə bir neçə dəfə olmusunuz. Amma mən bu gözəl gündə o səfərlərinizdən birini yada

salmaq istəyirəm. Siz o vaxt Bakı-Ceyhan neft kəmərinin çəkiliĢi ilə əlaqədar “Qızıl qaynaq” mərasimində

iĢtirak etmək üçün Böyük Kəsik ərazisinə gəlmiĢdiniz. Əlbəttə, oradakı böyük təntənədən sonra Siz Bakıya

qayıtmaq üçün həmin bu Ağstafa vağzalına gəldiniz və gördünüz ki, burada çoxlu insanlar toplaĢıb. Siz onlarla

səmimi söhbət etdiniz. O səmimi söhbət zamanı Siz onları dinlədiniz, onlara sözünüzü dediniz, onlar Sizə öz

sözlərini çatdırdılar və axırda, gedənə yaxın çox gözəl söz dediniz. Bildirdiniz ki, bu Ağstafanın gözəl, füsunkar

təbiəti, onun gözəl coğrafi mövqeyi, mehriban, hər Ģeyə düzgün qiymət verməyi bacaran insanları mənim çox

xoĢuma gəldi. Mən bugünkü görüĢdə sizə söz verirəm ki, yaxın zamanlarda Ağstafanı respublikanın qərb

qapısında ən gözəl bir diyara çevirmək üçün əlimdən gələni əsirgəməyəcəyəm.

Bu qiymətli sözlər mənim yadımdadır və onu xatırlatmaqda məqsədim vardır. Bu gün iftixar, çox böyük

fəxarət hissi ilə demək olar ki, Siz ölkənin doğrudan da gözəl Prezidenti, həmiĢə xalqın güzəranını, yaĢayıĢını

fikirləĢən dövlət baĢçısı kimi o vədə əməl etdiniz. Özünüz gəldiniz, gəzdiniz, görülən iĢlərə baxdınız. Əminəm

ki, bu da son tədbir deyildir.

Həm Ağstafa ziyalıları, həm ağsaqqalları adından əmin edirəm ki, Sizin hər bir addımınız, hər bir

tədbiriniz ağstafalılar tərəfindən çox böyük razılıq hissi ilə qarĢılanır. Minnətdarlıq bildirmək üçün adam söz

tapmaqda çətinlik çəkir. Bu qədər gözəl iĢin müqabilində Prezidentə nə qədər böyük minnətdarlıq etsək də

azdır. Çünki qədim tarixə malik Ağstafanın həyatında indiyədək belə yenilik, belə inkiĢaf heç vaxt

görünməyibdir. Ona görə, biz ziyalılar, ağsaqqallar öz aramızda söhbət edəndə həmiĢə deyirik ki, Ağstafa yeni

bir həyat yaĢamağa baĢlayıb.



───────────────────────────────────────────────────────

78

Möhtərəm Prezident, bunun da hamısı həqiqi mənada Sizin sayənizdədir. Çox sağ olun, bütün

ağstafalılar adından, ziyalılar adından Sizə möhkəm cansağlığı arzulayıram, Allah Sizi qorusun! Qoy Ulu Tanrı

Sizi heç vaxt bütün xalqımızın, o cümlədən Ağstafa camaatının baĢı üstündən əksik etməsin.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun, xoĢ sözlərinizə görə çox minnətdaram. Mən çox Ģadam ki,

doğrudan da Ağstafada gözəl, sürətli inkiĢaf vardır. Mən beĢinci dəfədir ki, Prezident kimi Ağstafadayam.

Əlbəttə, çox istəyirəm ki, bu rayon daha sürətlə inkiĢaf etsin. Bilirsiniz, indi bütün vacib olan proqramlar qəbul

edilib.

Dövlət Ġnvestisiya Proqramında, regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı dövlət proqramlarında bütün

məsələlər öz əksini tapır.

Hər bir rayon, hər bir kənd üzrə bizim proqramlarımız vardır. Bu, təkcə Ağstafanı deyil, bölgəni deyil,

bütün rayonları əhatə edir. Əsas məsələ ondadır ki, yerlərdə bu proqramlar düzgün icra olunsun. Yerlərdə

iĢləyən məmurlar öz vəzifə borcunu ləyaqətlə yerinə yetirsinlər. Hesab edirəm ki, indiki dövrdə bizim əsas

vəzifəmiz bundan ibarətdir.

Burada əlbəttə ki, kadrların düzgün seçilməsi məsələsi gündəmə gəlir. Mən çalıĢıram ki, bu kadrlar

maksimum təhlil aparmaq Ģərti ilə seçilsin, təyin edilsin. Hər dəfə, hər bir yerə, hər bir rayona icra baĢçısı təyin

edərkən dəvət edirəm, tövsiyələrimi, göstəriĢlərimi, istiqamətləri verirəm ki, necə iĢləməlisən. TapĢırıram ki,

təmiz iĢləməlisən, insanlarla bir yerdə olmalısan, insanların qayğıları ilə yaĢamalısan, öz təĢəbbüsünü də

göstərməlisən. Çünki indi bölgələrdə layihələrin bir çoxu dövlət qurumları tərəfindən icra edilir. QazlaĢdırma,

su, kanalizasiya layihələri, elektrik xətlərinin çəkiliĢi, böyük investisiya layihələri.

Ancaq yerli icra orqanlarının da öz imkanları vardır. Onlar bu imkanlardan istifadə etməlidirlər. Harada

ki, seçim düzgündür, orada iĢlər daha yaxĢı gedir. Harada ki, bu seçimdə səhvə yol verilib, orada iĢlər o qədər

də yaxĢı getmir, yaxud da ki, pis gedir. Mən sizə deyə bilərəm ki, 8 ildən artıqdır ki, Prezidentəm. Bu illər

ərzində elə yerlər var ki, orada icra baĢçısı bir neçə dəfə dəyiĢilib. Bir neçə dəfə. Etimadı doğrultmaq lazımdır.

Harada ki, icra baĢçısı bunu doğruldur o, mənim tərəfimdən qiymətləndirilir, dəstəklənir. Harada ki, özünü

doğrultmur əlbəttə ki, orada biz tədbirlər görürük və mənim bölgələrə səfərlərimin səbəblərindən biri də məhz

bundan ibarətdir ki, gedim öz gözümlə görüm. Özüm görüm ki, insanların əhval-ruhiyyəsi necədir?! Abadlıq

iĢləri, ümumən iĢlər necə gedir?! Əlbəttə, Prezidentin çox geniĢ, gərgin iĢ qrafiki vardır. Ancaq bölgələrə

səfərlərim çox əhəmiyyətlidir, həm mənim üçün, həm də burada yaĢayan insanlar üçün. Bu, dövlət məmurlarını

da daim səfərbər vəziyyətdə saxlayır. Belə də olmalıdır.

Mən misal üçün, bu gün həm Qazaxda, həm Ağstafada görürəm ki, bax, bir il keçməyib həm oraya, həm

buraya yeni icra baĢçılarını təyin etmiĢəm. Görürəm ki, inkiĢaf vardır. Ġnsanlar da görürlər, reaksiya da

müsbətdir. Ona görə ziyalılar da, rayon fəalları da, bütün vətəndaĢlar da bir yerdə olmalıdırlar. Dövlət

nümayəndələri, vətəndaĢlar, ziyalılar bir yerdə olmalıdırlar. Onda bütün iĢlərimiz daha da uğurla gedəcəkdir.

X X X

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qazax bölməsinin sədri Barat VÜSAL dövlətimizin baĢçısı ilə hər bir

görüĢün hamı kimi, sənət adamlarında da sonsuz məmnunluq və qürur hissi doğurduğunu diqqətə çatdıraraq

dedi:

- Qərb bölgəsində Siz dəfələrlə olarkən biz hiss etmiĢik ki, sənətə və sənət adamlarına çox böyük

ehtiram göstərirsiniz. Respublikada Heydər Əliyev dövründən qalan ənənəni yaĢadırsınız. Mənim yadımdadır,

Siz hakimiyyətə gələndə dediniz ki, mən Azərbaycanın gələcəyinə inanıram. Amma bu gələcək bircə Ģeydən

asılıdır - Heydər Əliyev siyasətini davam etdirməkdən.

Siz həmin siyasəti çox böyük qüdrətlə dünya səviyyəsində Azərbaycana böyük nüfuz gətirəcək Ģəkildə

davam etdirirsiniz və biz Sizi alqıĢlayırıq. Demək istəyirəm ki, qərb bölgəsi, Qazax-Ağstafa bölgəsi tarixən

birlikdə Qazax mahalı adlanır. Bu mahaldan çox böyük ədəbi simalar çıxıbdır.

Xalq ġairi Səməd Vurğun bu bölgəni vaxtilə “ġairlər vətəni” adlandırmıĢdır. Səməd Vurğun onların

içərisində xüsusi yer tutur. Ulu öndər Heydər Əliyevin dediyi bir sözü xatırlatmaq istəyirəm: “Xalq ġairi Səməd

Vurğun millətimizin baĢını uca edən Ģəxsiyyətlərdəndir”. Bəli, ölkəmizdə millətinin, xalqının baĢını uca edən

hər bir adama böyük hörmət, ehtiram, qayğı vardır. Sizin verdiyiniz sərəncamlar əsasında Qazaxda

Mütəfəkkirlər Parkı, Xalq yazıçıları Mehdi Hüseynin, Ġsmayıl ġıxlının həm heykəlləri ucaldılıb, həm də onların

adını daĢıyan parklar salınıb, Dədə Qorqud Meydanı yaradılıbdır. Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuĢ

“Poeziya evi” Sizin tövsiyələriniz əsasında yüksək Ģəkildə bərpa olunub istifadəyə verilmiĢdir.

Bu qayğını və diqqəti bölgəmizin əhatə etdiyi beĢ rayonun ədəbi qüvvələrinin timsalında da aydın görürük. Bu

bölgədə yaĢayanlar Səməd Vurğun ədəbi məktəbindən öyrənirlər. Bayaq Siz dediyiniz kimi, mənəvi



───────────────────────────────────────────────────────

79

dəyərlərimizə nəsə əlavə etmək üçün əllərindən gələni edirlər. Deyim ki, burada olan yazıçıların hamısının

kitabları çap olunur, onların bir çoxu Prezident təqaüdünə layiq görülmüĢdür, mükafatlar, fəxri adlar almıĢlar.

Hətta təvazökarlıqdan uzaq olsa da, deyim ki, keçən il 60 illiyimdə Siz mənə “Əməkdar Ġncəsənət Xadimi” fəxri

adını verdiniz. Fürsətdən istifadə edib bütün bölgə yazarları adından təĢəkkürümü bildirirəm.

Bu ehtiram, bu diqqət əlbəttə ki, Azərbaycan dövlətinin möhkəmlənməsi, millətimizin milli dəyərlərinin artması

üçündür. Biz bu sahədə həmiĢə Sizə yardımçıyıq, köməkçiyik. Sizin tövsiyələriniz bizim üçün həmiĢə əsasdır.

Deyim ki, bu etimadı vaxtilə Səməd Vurğunun dediyi bir söz daha çox doğruldur. Nə mənada? Bu gün biz

Ağstafadayıq. Ağstafada Səməd Vurğunun adını daĢıyan möhtəĢəm park təzədən bərpa olunmuĢdur. Ġnandırım

ki, göz oxĢayır. Üstəlik də, Ağstafada indi söhbət etdiyimiz yer “Poeziya evi” adlanır. Bunlar çox böyük hörmət

hissi doğurur. Səməd Vurğunun o misralarını xatırlatmaq istəyirəm ki, “Bizdə Ģer də var, sənət də vardır. ġairə,

sənətə hörmət də vardır!”.

Bütün bunların hamısı üçün Sizə təĢəkkürümüzü bildiririk. “Var olun!” deyirik. Ġcazə versəniz, mən

Qazax ziyalıları adından bir təklifi demək istərdim. Qazaxda, - Siz özünüz də vaxtilə ziyarət etmisiniz, -

Mütəfəkkirlər Parkı heykəllər, büstlərdən ibarət möhtəĢəm bir parkdır. O parkda əgər məsləhət bilsəydiniz, biz

çox istərdik ki, gələcəkdə Bakıdakı Ədəbiyyat Muzeyinin filialı yaradılsın. Çünki Qazax elə bir strateji nöqtədə

yerləĢir ki, qonaq-qarası çox olur. Bizdə Vaqif Xatirə Muzeyi köhnə bir binada yerləĢir. Yazıçılar Birliyinin

filialı da onun kimi. Məsələn, məsləhət olsaydı və belə bir bina tikilsəydi, Vaqif Xatirə Muzeyi də, Yazıçılar

Birliyinin filialı da oraya köçürülərdi. Sonra orada ayrı-ayrı otaqlar müxtəlif yazıçılara ayrılardı, əlyazmaları

toplanardı, Mütəfəkkirlər Parkına ziyarətə gələnlər həmin muzeyin timsalında böyük bir mədəni xəzinə ilə tanıĢ

olardılar. Əgər məsləhət bilsəydiniz. Bunu bir təklif kimi deyirəm.

Sonda icazə versəydiniz, bölgə yazarlarının, yəni, həm Qazax, həm Ağstafa yazarlarının əsərlərindən

ibarət, Səməd Vurğunun bir misrası ilə adlanan “ġairlər vətəni – bizim tərəflər” antologiyasını Sizə hədiyyə

edərdim.

Sizə bütün iĢlərinizdə müvəffəqiyyətlər və cansağlığı arzulayıram. Var olun! Millətimiz var olsun!

Azərbaycanımız var olsun!

X X X

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Dediyiniz xoĢ sözlərə və verdiyiniz təklifə görə çox sağ olun. Mən bu

təklifə mütləq baxacağam. Siz bəlkə bunu daha da konkretləĢdirəsiniz və orada yeni bir muzey tikmək o qədər

də böyük problem olmaz. Əsas odur ki, bunun daxili tərtibatı və funksional tərəfi də müsbət olsun. Filial kimi də

öz fəaliyyətini göstərə bilər. Ümumiyyətlə bu, müsbət təklifdir.

Qeyd etdiyiniz kimi, bu gün biz Səməd Vurğun parkında toplaĢmıĢıq. Bu park doğrudan da yenidən

qurulub. Yeni büst qoyulub. Abadlıq iĢləri aparılıb. Gözəl bir kitab yaradılıb. Səməd Vurğunun ölməz əsərləri

orada əks olunub. Doğrudan da bu, böyük milli sərvətimizdir. Ulu öndərin dediyi sözlər tam həqiqətdir. Ondan

yaxĢı bu sözləri heç kim deyə bilməzdi. Bir daha demək istəyirəm ki, siz də xatırlatdınız, mənim prezidentlik

dövrümün əvvəlində və ondan əvvəl prezident seçkiləri ərəfəsində, 2003-cü ildə demiĢdim ki, əgər xalq etimad

göstərərsə, mən Heydər Əliyev siyasətinə sadiq olacağam. ÇalıĢıram ki, bu illər ərzində bu siyasəti davam

etdirim. Bu siyasət bu gün yaĢayır, sabah da yaĢayacaqdır. Biz vaxtilə ulu öndər tərəfindən göstərilən

təĢəbbüsləri də davam etdiririk. Məsələn, Səməd Vurğun “Poeziya evi” vaxtilə ulu öndər tərəfindən

tikdirilmiĢdir. Bəlkə xatırlayırsınız, 2004-cü ildə mən Gürcüstandan qayıdarkən yolüstü Ağstafada, Qazaxda

oldum, “Poeziya evi”nə baĢ çəkdim və oradakı vəziyyətlə tanıĢ oldum. Sözün düzü, bu, məni heç açmadı. Çünki

vaxtilə tikilmiĢ gözəl bina artıq yararsız vəziyyətə düĢmüĢdü. Bütün ekspozisiyalar köhnəlmiĢdi. Divarlar

demək olar ki, tökülürdü. Qabağındakı parkda bütün daĢlar sındırılmıĢdı. Bakıya qayıdarkən dərhal göstəriĢ

verdim və Sərəncam imzaladım ki, biz bu “Poeziya evi”ni bərpa edək. Bərpa etdik də. Ondan sonra yenidən

orada oldum və gördüm ki, artıq bu, dahi Ģairimiz Səməd Vurğunun adına layiq olan bir “Poeziya evi”dir. Bu

park da Səməd Vurğunun adını daĢıyır.

Bu gün Səməd Vurğun sevgisi Azərbaycan xalqının ürəyində yaĢayır. Dahi Ģəxsiyyət, dahi insan idi.

Çox gözəl insan idi. Əlbəttə, onun ölməz əsərləri əbədi yaĢayacaqdır.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bu gün biz gənc nəslin tərbiyə olunmasından söhbət açırıq.

Ġnsanlarımız Səməd Vurğunun, bizim digər görkəmli ədiblərimizin, Ģairlərimizin əsərləri əsasında tərbiyə

almalıdırlar. Yəni, Azərbaycan dilini onlardan öyrənməliyik. Biz buna da çox böyük diqqət göstərməliyik,

xüsusilə ziyalılar. Çünki sovet dövründə Azərbaycan dilinə istər-istəməz baĢqa dilin kəlmələri daxil edilmiĢdi.

Əlbəttə, o vaxt təsir var idi. Ġndi televizora baxanda bəzən görürəm ki, baĢqa təsirlər də göstərilir. Biz



───────────────────────────────────────────────────────

80

Azərbaycan dilinin saflığını qorumalıyıq. Bu, çox ciddi məsələdir. Azərbaycan xalqı böyük xalqdır. Dünyada 50

milyondan artıq azərbaycanlı yaĢayır.

Bu azərbaycanlılar, bizim qardaĢlarımız Azərbaycan dilində danıĢırlar. Azərbaycan dilində. Yəqin,

xatırlayırsınız ki, ulu öndər hakimiyyətə gələndən bir qədər sonra Azərbaycan dili ilə bağlı yeni diskussiyalar

aparılırdı. Bəzi insanlar bizim dilimizin adını dəyiĢdirmək istəyirdilər.

Məhz ulu öndərin qətiyyəti, qətiyyətli mövqeyi və onun daxildən gələn duyğuları və inamı bax indiki

vəziyyəti bərpa etdi. Bizim dilimiz Azərbaycan dilidir. Bizim dilimiz türk dilləri qrupuna aiddir. Bunu indi

filoloqlar, dilçilər, ziyalılar yaxĢı bilirlər ki, müxtəlif dil qrupları var. Roman, slavyan, türk dilləri qrupları

vardır. Bütün bu dil qruplarına aid olan dillər ancaq ayrı-ayrı dillərdir. Mən yenə də deyirəm, Azərbaycan

dilində danıĢan insanların sayı əlli milyondan çoxdur. Bizim çox zəngin dilimiz vardır. Əlbəttə ki, Ģairlər bunu

hamıdan çox yaxĢı bilirlər. Yəni, dilimiz o qədər zəngindir ki, biz indi baĢqa türkdilli dövlətlərə gedərkən bir

çox hallarda onların nə dediyini anlayırıq, baĢa düĢürük. Onlar da bizi baĢa düĢürlər. Azərbaycan dili

sinonimlərlə zəngindir. Yəni, bir məfhumun bir neçə sözlə ifadəsi vardır. Bu, dilimizin zənginliyidir. Ona görə

də biz Azərbaycan dilini qorumalıyıq. Mən bu barədə dəfələrlə demiĢəm. Mən son dəfə Milli Elmlər

Akademiyasının illik iclasında da demiĢəm. Digər elmi istiqamətlərlə, elmin inkiĢafı ilə bağlı digər məsələlərlə

yanaĢı, biz ilk növbədə, bu məsələyə diqqət verməliyik. Bizim dilimizə kənardan təsir artır və ola bilər ki,

artacaqdır. Bəzi hallarda bu, təbii, bəzi hallarda süni xarakter daĢıyır. Biz dilimizi qorumalıyıq. Kim bunu

qorumalıdır? Ġlk növbədə ziyalılar, ədiblər, Ģairlər, eyni zamanda, nüfuzlu insanlar, söz sahibləri, bizim

televiziya kanalları. Mən də baxıram bizim kanallara. BaĢqa qüsurlarla yanaĢı, bax bu, məni çox incidir. Bizim

dilimizə aid olmayan kəlmələr iĢlədilir. Nə üçün?! Axı bizim eyni məna daĢıyan bir neçə kəlməmiz vardır. Sən

Azərbaycan sözündən istifadə et. BaĢqa dili bilmək lazımdır. Mən hesab edirəm ki, bizim vətəndaĢlarımız nə

qədər çox dil bilsə, o qədər də yaxĢıdır. Xüsusilə gənclərimiz. Həm rus dilini, ingilis dilini, həm türk dilini

bilməlidirlər. Ancaq biz dilimizi qorumalıyıq. Ona görə ki, bu, çox ciddi məsələdir.

Mən müvafiq göstəriĢlər vermiĢəm. Yəqin siz də bilirsiniz ki, keçmiĢdə də olub. Azərbaycan dilinin

qorunması ilə bağlı, dilimizin saflığı ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Bəzən bunlar mətbuatda da dərc

edilib, bəzi Ģifahi göstəriĢlər də olmuĢdur. Hesab edirəm ki, burada biz hamımız, xüsusilə mətbuata çıxıĢı olan

insanlar daha da diqqətli olmalıyıq. Ziyalılar öz sözünü deməlidirlər. Nəinki öz əsərləri, Ģeirləri ilə, həm də biz

bir ziyalı kimi Azərbaycan dilini qorumalıyıq. Hesab edirəm ki, bu, dövlət iĢi olmalıdır. Belə də olacaqdır. Eyni

zamanda, biz Azərbaycan dilinin nə qədər zəngin dil olduğunu həm bizim insanlara, həm bütün türk dünyasına,

həm də bütün dünyaya göstərməliyik.

X X X

ġairə Cığatel QASIMOVA dövlətimizin baĢçısının Ağstafaya qayğısının yaradıcı ziyalılara da xüsusi

ilham verdiyini vurğulayaraq dedi: Biz Ģairlər ilhamı gözəllikdən alırıq. Sizin xüsusi qayğınız, xüsusi

göstəriĢiniz sayəsində ölkəmizin bütün bölgələri kimi, bizim Ağstafamız da inanılmaz dərəcədə gözəlləĢmiĢ və

gözəlləĢməkdədir. Bu da biz Ģairlərin, yaradıcı insanların daha gözəl yazıb-yaratmağına böyük təkan verir.

Siz bizi mənən ruhlandırmaqla yanaĢı, həm də gözəl yazıb-yaratmağımıza böyük Ģərait yaradırsınız. Təkcə bunu

demək kifayətdir ki, Qazax mahalının, Ağstafanın, Azərbaycanın deyil, bütün türk dünyasının Ģairi olan, bizim

dahi Səməd Vurğunun adını daĢıyan bu gözəl parkda Sizin göstəriĢinizlə yeni quruculuq iĢləri aparılmıĢdır. Bu

parkda yeni fəvvarələr, Səməd Vurğunun yeni büstü, indi əyləĢdiyimiz “Poeziya evi”, Vurğun kafesi və açıq

etiraf etsək, ölkəmizin heç bir yerində olmayan Kitab abidəsi qurulmuĢdur. Bu da ağstafalıları çox sevindirir və

biz yazıçıları daha gözəl yazıb–yaratmağa ruhlandırır.

Cənab Prezident, bizim ulu öndərimiz “keçmiĢi qoru, gələcəyi qur” demiĢdir. Mən bir azərbaycanlı

kimi, keçmiĢini qoruyan və gələcəyini milli mənəvi dəyərlər üzərində quran insanlar adından Sizə və Sizinlə

çiyin-çiyinə çalıĢan Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyevaya dərin təĢəkkürümü bildirirəm. Siz layiq

olanı layiqincə qiymətləndirir və onun qayğısına qalırsınız. Azərbaycan gəlininin, - bəli, mən Mehriban xanıma

Azərbaycan gəlini deyirəm, çünki Heydər Əliyev elə Azərbaycan deməkdir,- bizim ana laylamız olan

muğamımızı, Dədə Qorqud yadigarı olan sazımızı dünyaya tanıtması bütün azərbaycanlılar kimi, biz

ağstafalıları da çox sevindirir.

Cənab Prezident, anadan rəhbər doğulan ulu öndərimiz keçmiĢi yaxĢı bilir, gələcəyi gözəl görür və

deyirdi: “Azərbaycan dünyaya günəĢ kimi doğacaqdır!”. Mən Ağstafanın bir Ģair qızı olaraq Sizin Ģeirə, sənətə

verdiyiniz qiymətdən ürəklənib istəyirəm ki, ulu öndərin bu kəlamını bir bənd Ģeirlə ifadə edim. Əlbəttə ki,

Sizin icazənizlə:

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Buyurun.



───────────────────────────────────────────────────────

81

Cığatel QASIMOVA :

Yurdum Odlar yurdudur, rəmzidi altun buta

Butaya kəc baxanı, butanın ahı tuta,

Görürdü gələcəyi, deyirdi Heydər ata: -

“Mən azərbaycanlıyam, baĢım qar, sinəm ocaq,

Azərbaycan dünyaya GünəĢ kimi doğacaq”.

Bəli, cənab Prezident, Azərbaycan dünyaya GünəĢ kimi doğmaqdadır. Çünki:

Torpaq qədim, kök dərin, üstü yaĢıl budaqdır,

GünəĢdən qidalanan budaq kökə dayaqdır,

Azərbaycan Anadır, sığınana qucaqdır,

Anasını sevməyən körpə ağlağan olur,

Rəhbər, rəhbər olanda ölkə firavan olur.

Mənim gözəl Vətənim əlanın əlasıdır,

Yurduma sahib olmaq xəbisin xülyasıdır,

Gözəlliyi görməmək, gözlərin bəlasıdır,

Açılar bəsirəti görəcək zaman olur.

Rəhbər, rəhbər olanda ölkə firavan olur.

Cənab Prezident, rəhbər, bax belə gözəl rəhbər olanda ölkə firavan olur. Biz çox sevinirik ki, bizim

Sizin kimi rəhbərimiz var, cənab Prezident.

Professor Nizami CƏFƏROV: Cənab Prezident, Ağstafa Ģairləri Qazax Ģairlərindən çox güclüdür. Bir

dəfə hesabladıq, Qazaxda Səməd Vurğundur, amma Hüseyn Arif, Nəriman Həsənzadə, Vidadi Babanlı, Ġsa

Hüseynov - hamısı ağstafalıdırlar.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Ġndi Qazax Ģairinin buna cavabı olacaq?!

Barat VÜSAL: Amma Ağstafa da Qazax mahalıdır. Səməd Vurğun, Osman Sarıvəlli, Ġsmayıl ġıxlı,

Mehdi Hüseyn, Vaqif, Vidadi...

Nizami CƏFƏROV: Onlar keçmiĢ Ģairlərdir.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əlbəttə, sağlam rəqabət olmalıdır.

Barat VÜSAL: Cənab Prezident, icazə versəydiniz, yəni elə söhbət gəlib yerinə çıxdı. Nizami müəllim,

yadınızda olar, 91-ci ildə yazıçıların qurultayında mən Heydər Əliyevin dərin yaddaĢına orada bir daha heyran

oldum. Heydər Əliyev Moskvadan yeni gəlmiĢdi. Qurultayda fasilə zamanı bir nəfər dedi ki, Siz nəyə görə

Moskvadan qayıtdınız. Cavab konkret idi: “Ġstidir hər quĢun doğma yuvası”. Oradakı ya alimlərdən, ya da ki,

Ģairlərdən biri dedi: Bu, Vaqifin sözüdür. Ulu öndər cavab verdi ki, xeyr, bu, Səməd Vurğunun “Vaqif”

dramında Vidadinin sözüdür.

Nizami CƏFƏROV: Ulu öndərimiz bir dəfə Səməd Vurğunu çox qəribə müdafiə etdi. Çünki Səməd

Vurğunun kommunizm ruhunda Ģeirləri çoxdur. Bu söhbətlər olanda dedi ki, heç kim Səməd Vurğunun

əvəzindən üzr istəməsin. Müdrik söz idi. Yəni ki, dövr ayrı Ģeydir və heç kimi günahkar çıxarmaq lazım deyil.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bilirəm, bu barədə mənim xəbərim var, onu eĢitmiĢəm. Sonra ailəmizdə də

bu barədə söhbət olubdur. Onu o vaxt çox dərindən incitmiĢdi ki, belə cəhdlər olub və o, buna çox dərindən

kədərlənmiĢdi.

X X X

Qazax Ģəhər 2 nömrəli orta məktəbin müəllimi, “Ġlin ən yaxĢı müəllimi” müsabiqəsinin qalibi Samir

HÜSEYNOV ümummilli lider Heydər Əliyevin elmə, təhsilə və mədəniyyətə verdiyi önəmin bu gün də davam

etməsinin məmnunluq hissi doğurduğunu bildirərək dedi:

-Gənclərin formalaĢmasında biz müəllimlərin də böyük rolunu, xidmətini əvəzsiz hesab edirəm. Sizin

biz müəllimlərə, ziyalılara böyük diqqət və qayğınız və 2008-ci ildən artıq “Ġlin ən yaxĢı müəllimi”, “Ġlin ən

yaxĢı məktəbi” müsabiqəsinin qaliblərinin sərəncamlarınızla mükafatlandırılması biz müəllimlərə daha da

böyük ruh verir. Biz gələcək nəslin təlim-tərbiyəsində, onun formalaĢmasında əlimizdən gələni edəcək, var

gücümüzlə çalıĢacaq, gələcəkdə qloballaĢan dünyada ölkəmizi təmsil edəcək, yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin

hazırlanmasında bilik və bacarığımızı ortaya qoyacağıq.

Cənab Prezident, mən rayonumuzun bütün ziyalıları adından Sizə cansağlığı, bizə olan bu diqqət və

qayğınız qarĢısında minnətdarlığımı bildirirəm. Sizi əmin edirəm ki, biz ziyalılar gənc nəslin tərbiyəsində və

təhsil almasında əlimizdən gələni edəcəyik.



───────────────────────────────────────────────────────

82

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun. Əminəm ki, Ağstafa-Qazax ziyalıları həmiĢə olduğu kimi,

ölkəmizin güclənməsi iĢində öz səylərini göstərəcəklər. Bizim ümumi iĢimiz vardır. Ümumi iĢimiz ondan

ibarətdir ki, ölkəmizi daha da gözəl, abad, firavan görmək, Azərbaycanın dünyadakı mövqelərini

möhkəmləndirmək, daxildəki vəziyyəti daim sabit saxlamaqdır. Mən əminəm ki, biz gələcəkdə bundan böyük

hədəflərə çatacağıq. Biz həmiĢə qarĢıya bəlkə də əlçatmaz kimi görünən çox böyük hədəfləri qoyuruq və o

hədəflərə çatırıq. Əminəm ki, biz həyatda bütün hədəflərimizə çatacağıq və Azərbaycan dünya miqyasında daha

da qüdrətli dövlətə çevriləcəkdir.

X X X

Gənc Ģairə ġahinə HƏSƏNZADƏ dövlət gənclər siyasətinin uğurlarından danıĢaraq dedi:

- Möhtərəm cənab Prezident, mən də Ağstafa gəncləri adından Sizi salamlayıram, doğma Ağstafamıza

“XoĢ gəlmisiniz” deyirəm. Sizin rəhbərliyiniz altında, xüsusən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ölməz idealları

sayəsində Azərbaycanımız bu gün inkiĢafın ən yüksək mərhələsini yaĢayır. Bu inkiĢafın nəticəsidir ki, Ağstafa

rayonunda da geniĢ abadlıq-quruculuq iĢləri həyata keçirilir. Xüsusən inĢa edilib bu gün istifadəyə verilən

Gənclər Mərkəzi Ağstafa gənclərinin intellektual səviyyəsinin yüksəldilməsinə, yaradıcılıq potensialının

artmasına xidmət göstərəcəkdir. Buna inanırıq. Biz Ağstafa gənclərinə bu Mərkəzi bəxĢ etdiyiniz üçün Sizə

bütün Ağstafa gəncləri adından dərin təĢəkkürümüzü bildiririk, “çox sağ olun” deyirik.

Mən istərdim ki, bir Ģeyi də qeyd edim. YoldaĢlar da qeyd etdilər ki, Siz dahi mütəfəkkirlərimizə yazıçı

və Ģairlərimizə həmiĢə qayğı-diqqət göstərmisiniz. Bunun ən bariz nəticəsidir ki, dahi mütəfəkkirlərimizin,

yazıçı və Ģairlərimizin kiril əlifbası ilə olan kitablarının kütləvi surətdə latın qrafikası ilə nəĢrinə Sərəncam

verdiniz və nəĢr olundu. Həmin kitablar respublika kitabxanalarına hədiyyə olaraq verildi. Bu, Azərbaycanın

yazıçı və Ģairlərinə, o cümlədən Azərbaycan oxucusuna göstərilən ən böyük ehtiramdır. Mən gənc yazıçı

olduğum üçün Sizin gənc yazıçılara xüsusi diqqətinizi də vurğulamaq istəyirəm. Xüsusən gənc yazıçılara, gənc

Ģairlərə Prezident təqaüdünün verilməsi biz gənc yazıçıları çox ruhlandırır. Buna görə də çox sağ olun, bir daha

minnətdaram, var olun.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun ki, bu məsələyə toxundunuz. Doğrudan da, çox ciddi

məsələdir. Mən xatırlayıram, o vaxt - prezident seçkiləri ərəfəsində kiril əlifbasında dərc edilmiĢ kitabları latın

əlifbasında yenidən dərc etmək üçün mənə ziyalılar tərəfindən müraciət olmuĢdu. Ziyalılarla görüĢdə Yazıçılar

Birliyinin sədri Anar bu məsələni qaldırdı. Çünki doğrudan da, çox böyük problem yaranmıĢdı. Bizim

məktəblərdə oxuyan uĢaqlar latın əlifbasında dərs alırlar, amma bütün kitablar kiril əlifbasında olduğundan

oxuya bilmirdilər. Çox qısa müddət ərzində bütün kitabları – həm Azərbaycan müəlliflərinin, həm də dünya

müəlliflərinin kitablarını biz latın əlifbasında çap etdirdik və bu problem artıq öz həllini tapmıĢdır. Yəni, bu,

ziyalıların təĢəbbüsü idi və mən bu təĢəbbüsü dəstəklədim. Doğrudan da, çox qısa müddət ərzində biz buna nail

olduq. Bəziləri inanmırdı ki, biz buna nail olacağıq. O vaxt bizim dövlət büdcəmiz o qədər də böyük deyildi,

indikindən 20 dəfə az idi. O vaxt bu məsələyə diqqət göstərmək və bu məqsədlər üçün pul ayırmaq çox çətin bir

məsələ idi.

Bir neçə ay ərzində müzakirə edildi, nə qədər vəsait ayrılacaq, necə ayrılacaq?! Mən o vaxt dedim ki, bir

halda, bu lazımdır və bir halda mən söz vermiĢəm, mütləq biz buna nail olacağıq.

Ġkinci, qaldırdığınız gənclər evlərinin, gənclər mərkəzlərinin tikintisi məsələsi də Azərbaycanda çox

geniĢ vüsət alıb. Bu da çox böyük layihədir. Bildiyiniz kimi, keçən il “Azərbaycan gəncliyi” Dövlət Proqramı

qəbul edilmiĢdir. O proqramda hər bir yerdə gənclər evlərinin tikintisi nəzərdə tutulur, artıq Gənclər Fondu təsis

edilib. Prezidentin ehtiyat fondundan ilkin ödəmə təĢkil edilib, beĢ milyon manat ayrılıb və əminəm ki, hər bir

bölgədə bu vəsaitdən istifadə edəcəklər. Əlbəttə ki, sonra biz bu məbləği artıracağıq.

Bu gün həm Qazaxda, həm Ağstafada gənclər mərkəzləri açılıbdır. Çox gözəl mərkəzlərdir. Həm istirahət etmək

üçün internet-klub, həm də karaoke vardır. Yəni, gənclərin asudə vaxtlarını səmərəli keçirmələri üçün gözəl

Ģərait yaradılıb.

Gənclər bizim gələcəyimizdir. Gələcəkdə bizim ölkəmizi gənclər idarə edəcəklər. Ona görə, bir daha

qayıdıram söhbətimizin əvvəlinə, gənclər həm bilikli, savadlı, həm də vətənpərvər olmalıdırlar. ġadam ki, bizim

gənclər belədirlər. Sağ olun.

X X X

Sonda xatirə Ģəkli çəkdirildi.

“Xalq qəzeti”.-2012.-14 aprel.-№ 80.-S.2-4.



───────────────────────────────────────────────────────

83

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün


keçirilmiĢdir

Bakı, 16 aprel (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə aprelin

16-da Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran




giriĢ nitqi

- Bugünkü iclasda biz birinci rübün sosial-iqtisadi yekunlarını müzakirə edəcəyik. 2012-ci il uğurlu

baĢlayıbdır. Deyə bilərəm ki, birinci rübdə bütün vəzifələr icra edilib. Əsas iqtisadi göstəricilərimiz də çox

müsbətdir.

Ümumi iqtisadi inkiĢaf çox yüksək templərlə ölçülməsə də, qeyri-neft iqtisadiyyatımız sürətlə

artmaqdadır. Birinci rübdə ümumi daxili məhsul 0,5 faiz artmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sektorunda ümumi daxili

məhsul 7,7 faiz artmıĢdır. Bu, çox gözəl göstəricidir və son ayların, illərin göstəricisidir.

Ġqtisadiyyatımızın Ģaxələndirilməsi istiqamətində atılmıĢ addımlar bəhrəsini verir. Əgər sənaye

istehsalına nəzər salsaq görərik ki, ümumi sənaye istehsalı 0,3 faiz azalmıĢ, ancaq qeyri-neft sənayemiz 16,5

faiz artmıĢdır. Bu, səhv etmirəmsə, müstəqillik dövründə ən yüksək, rekord göstəricidir və yenə də son illər

ərzində apardığımız islahatların məntiqi nəticəsidir. Çünki qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı ilə bağlı mənim

tərəfimdən dəfələrlə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir, konkret addımlar atılmıĢdır. Dövlət Ġnvestisiya

Proqramında bu məsələlər öz həllini tapmıĢdır. Özəl sektora göstərilən dəstək – həm siyasi, həm maddi dəstək,

kreditlərin verilməsi qeyri-neft sənayesinin inkiĢafına gətirib çıxarır. Mən çox Ģadam ki, bu sahə çox yüksək

templərlə inkiĢaf edir.

Ölkəmizdə yaradılan həm orta, həm kiçik, həm iri müəssisələr bu yeni reallıqları təmin edir. Beləliklə,

demək olar ki, artıq sənayeləĢmə siyasətinin gözəl nəticələri vardır. Hazırda tikilməkdə olan iri sənaye

müəssisələri gələcəkdə fəaliyyətə baĢlayandan sonra bizim qeyri-neft sənayemizin inkiĢafına daha da böyük

töhfə verəcəkdir.

Makroiqtisadi göstəricilər müsbətdir. Ġnflyasiya cəmi 3,1 faizdir. Əhalinin pul gəlirləri isə təxminən 14

faizdir. Bu da, ümumiyyətlə, son illər ərzində ənənəvi bir balansdır. Çünki inflyasiyanı əhalinin pul gəlirlərinin

həcmindən ayrı hesablamaq düzgün olmaz. Əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı on faiz, ondan da çox üstələyir.

Bütövlükdə bu, onu göstərir ki, bizim büdcəmiz ildən-ilə artır və bu ilin dövlət büdcəsi 20 milyard dollardan

çoxdur. Ġcmal büdcə təqribən 25 milyard dollara bərabərdir. Sosial proqramlar uğurla icra edilir. Xüsusilə, sovet

dövründən qalmıĢ əmanətlərin qaytarılması prosesi baĢlayır. Ġnflyasiyanı belə aĢağı səviyyədə saxlamaq çox

böyük nəticədir. Beləliklə, insanların rifah halının yaxĢılaĢdırılması istiqamətində yeni, mühüm addımlar atılır.

Bizim strateji valyuta ehtiyatlarımız artır. O da bizim strateji xəttimizdir ki, biz daim - hər il və hər rüb strateji

ehtiyatlarımızı artırmalıyıq. Baxmayaraq ki, Dövlət Neft Fondundan bu il də dövlət büdcəsinə kifayət qədər

böyük transfert olunmuĢdur və bu proses davam etməkdədir. Ancaq gəlirlər xərclərimizi üstələyir. Bu da çox

müsbət göstəricidir. Biz imkan daxilində öz maddi resurslarımızdan istifadə edirik.

Dünyada davam edən qlobal maliyyə və iqtisadi böhran onu göstərir ki, kim öz hesabına yaĢamır, borc

hesabına yaĢayır, eyni zamanda, sosial proqramları borcun götürülməsi hesabına icra edir, nəticədə bu ölkələr

böyük çətinliklərlə üzləĢəcəklər. Çünki gec-tez bu borclanma gəlib son həddə çatacaqdır.

Biz isə investisiya proqramlarımızı və sosial proqramları öz imkanımızla icra edirik. Beləliklə, bu ilin

birinci rübündə strateji valyuta ehtiyatlarımız daha da artmıĢdır və 43 milyard dollardan çoxdur. Bu, nəinki

ölkəmiz üçün, dünya miqyasında strateji valyuta ehtiyatlarına malik olan suveren ölkələr arasında çox gözəl

göstəricidir. Biz o ehtiyatları ildən-ilə, rübdən-rübə daha da artıracağıq. Bu vəsaitin səmərəli iĢləməsi və bu

vəsaitdən əldə ediləcək əlavə gəlirlər, əlbəttə ki, gələcəkdə maliyyə vəziyyətimizi daha da yaxĢılaĢdıracaq,

ölkədə yeni investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi üçün Ģərait yaradacaqdır.

Dövlət Neft Fondunun yeni strategiyası müəyyən edilibdir. Bu strategiya müasir dövrün tələblərinə

uyğundur. Biz daim qabağa baxmalıyıq. Əlbəttə, Dövlət Neft Fondu yarandıqda, ilk növbədə oraya yığılan

vəsaitin mühafizəkar Ģəkildə qorunması məsələsi gündəmə gətirilmiĢdi. Bu məsələ bu gün də çox aktualdır.

Bizim əsas məqsədimiz bu vəsaiti qorumaqdır. Eyni zamanda, dünyada baĢ verən böhran faiz dərəcələrini

əhəmiyyətli dərəcədə aĢağı saldığı üçün biz yeni formalara müraciət edirik. Bu gün Dövlət Neft Fondunun



───────────────────────────────────────────────────────

84

investisiya və yerləĢdirmə portfeli də geniĢlənir. Bu, təbiidir. Necə ki, biz ölkə iqtisadiyyatını Ģaxələndiririk,

yeni sahələrə üstünlük veririk, strateji valyuta ehtiyatlarımız da həm əmniyyətli, həm də daha səmərəli Ģəkildə

lazım olan sahələrə qoyulmalıdır.

Ümumiyyətlə, gələcəkdə böyük valyuta ehtiyatlarımızın idarə edilməsi və ölkə maraqlarına daha da çox

xidmət göstərilməsi iĢində daha da çevik siyasət aparılmalıdır. Bu barədə mənim müəyyən fikirlərim vardır.

Yaxın gələcəkdə bu fikirlər ortaya qoyulacaqdır. Hesab edirəm ki, Azərbaycan artıq özünü dünyada, dünyanın

iqtisadi-maliyyə bazarlarında daha da qabarıq Ģəkildə göstərməlidir.

Azərbaycan artıq qlobal məsələlərin həllində siyasi güc kimi iĢtirak edir. Biz maliyyə resurslarımızı

nəzərə alaraq maliyyə güc kimi də iĢtirak etməliyik. Artıq ilkin təĢəbbüslər göstərilmiĢdir. Biz əvvəlki dövrlərdə

- müstəqilliyimizin ilk illərində islahatları daha çox xaricdən gələn kreditlər, köməklər, qrantlar hesabına

aparırdıq. Hazırda Azərbaycan donor ölkəsinə çevrilir və bu, yeni bir dövrdür. Biz buna hazırıq. Yəni, bu dövrü

biz baĢlayırıq və bu, bizim təĢəbbüsümüzdür. Bu təĢəbbüs bizə həm iqtisadi, həm siyasi dividendlər gətirir və

gələcəkdə daha da çox gətirəcəkdir.

Ölkəmizdə bütün istiqamətlərdə iĢlər plan üzrə, proqramlar üzrə gedir. Dövlət Ġnvestisiya Proqramı icra

edilir və çalıĢmaq lazımdır ki, ilin sonuna qədər tam Ģəkildə icra edilsin. Ġndi son illərin reallıqları bundan

ibarətdir ki, biz bəzi hallarda Dövlət Ġnvestisiya Proqramını tam Ģəkildə icra edə bilmirik. Çünki bəzi hallarda

vəsait bizim texniki imkanlardan artıqdır. Yaxud da ki, bəzi hallarda müvafiq nazirliklər və dövlət qurumlarının

hökumətə verdikləri sifariĢlər o qədər böyük olur ki, onların icrasını il ərzində təmin edə bilmirlər. Biz buna da

diqqət yetirməliyik. Real sifariĢlər verilməlidir. Hər bir nazirlik, hər bir dövlət qurumu öz imkanlarını ölçüb-

biçməlidir, qeyri-real təkliflər verməməlidir. Mən baĢa düĢürəm, hər bir qurum, hər bir nazirlik istəyir ki, onun

sahəsində daha da sürətli iĢlər getsin və beləliklə, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı formalaĢdıqda daha da böyük

təkliflər irəli sürürlər. Ancaq bu təkliflər reallıqlara əsaslanmalıdır.

Əlbəttə ki, hökumətdə təhlillər aparılır. Ancaq hər bir dövlət qurumu, dövlət məmuru daha da

məsuliyyətli olmalıdır ki, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı tam Ģəkildə, vaxtında və ən önəmlisi yüksək keyfiyyətlə

icra edilsin. Çünki bizim bugünkü uğurlu inkiĢafımız artıq reallıqdır. Əsas infrastruktur layihələrimiz ya baĢa

çatıb, ya baĢa çatmaq üzrədir, yaxud da ki, o layihələrin icrası baĢlanmıĢdır.

Beləliklə, bir müddət əvvəl qarĢıya vəzifə qoyulmuĢdur ki, əsas infrastruktur layihələri növbəti iki il

ərzində Azərbaycanda baĢa çatsın və ondan sonra biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramına yeni prizmadan

yanaĢacağıq. Hazırda ölkə üzrə bütün bölgələrdə böyük infrastruktur layihələri icra edilir. Onların tam

əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələĢdirilir. Yollar, su-kanalizasiya layihələri, qazlaĢdırma, elektrik

xətlərinin, kənd yollarının çəkilməsi. Bu da son illər ərzində daha çox diqqət tələb edən məsələdir. Ġndi mən

bölgələrdə olarkən demək olar ki, hər dəfə yeni kənd yolunun açılıĢında iĢtirak edirəm. Bu, müasir

Azərbaycanın reallıqlarıdır. Əlbəttə ki, biz yol təsərrüfatına investisiya qoymağa baĢlayanda ilk növbədə,

magistral yollara diqqət yetirirdik. Ancaq vaxt gəlib çatıb ki, biz kənd yollarını da abadlaĢdıraq. Hazırda

Azərbaycan kəndlərinə çəkilən yollar çox keyfiyyətlidir, yaxĢıdır, rahatdır. Bu yollar insanlara rahatlıq gətirir və

bölgələrin daha da sürətli inkiĢafını təmin edir.

Bir sözlə, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı bizim üçün əsas inkiĢaf mexanizmidir. Dövlət tərəfindən qoyulan

vəsait milyardlarla ölçülür. Əlbəttə ki, özəl sektor da bu inkiĢafı gördükdə, öz vəsaitini ölkə iqtisadiyyatına daha

da böyük həvəslə, maraqla qoyur. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycanın investisiya paketində daxili investisiyalar

üstünlük təĢkil edir. Bu təbiidir. Çünki daxili investisiyaların mütləq əksəriyyəti dövlət investisiyalarıdır. Bu da

təbiidir. Ancaq vaxt gələcək ki, investisiyaların tərkibində özəl investisiyalar üstünlük təĢkil edəcəkdir. Biz buna

çalıĢmalıyıq. Nəzərə almalıyıq ki, gələcəkdə dövlət tərəfindən qoyulacaq investisiyaların həcmi azalmalıdır.

Çünki bir daha demək istəyirəm ki, əsas infrastruktur layihələrinin icrasını biz 2014-cü ildə baĢa çatdırmalıyıq.

Özəl sektor isə daha da böyük həcmdə vəsait qoyacaqdır.

Bizim inkiĢafımız hərtərəflidir, çoxĢaxəlidir. Azərbaycanda çox böyük ixrac potensialı formalaĢır. Biz

də bu potensialın güclənməsində maraqlıyıq və öz növbəsində Azərbaycan dövləti bu iĢdə çox fəal rol oynayır.

Azərbaycan Ģirkətlərinin, o cümlədən özəl Ģirkətlərin xarici bazarlara çıxması üçün çalıĢırıq və çalıĢacağıq.

Sahibkarlığın inkiĢafı ilə bağlı hazırda ciddi problem yoxdur. Sahibkarlar sinfi güclənir, formalaĢır və

Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə bu il 200 milyon manat güzəĢtli kreditlər nəzərdə tutulub. Bu

kreditlər iĢləyir, yaxĢı iĢləyir, qaytarılır və yeni iĢ yerlərinin açılmasına gətirib çıxarır. ĠĢ yerlərinin açılmasına

gəldikdə, birinci rübdə 24 min yeni iĢ yerləri açılmıĢdır ki, onlardan təxminən 20 mini daimi iĢ yerləridir.

Mənim bölgələrə mütəmadi səfərlərim də hər dəfə yeni iĢ yerlərinin açılmasına gətirib çıxarır və iĢtirak etdiyim

zavodların, fabriklərin açılıĢlarında həmiĢə maraqlanıram ki, nə qədər yeni iĢ yerləri açılır və açılacaqdır. Qərb

bölgəsinə son səfərim də Azərbaycanın iqtisadi sahədə ümumi inkiĢaf dinamikasını göstərmiĢdir. Həm kiçik

müəssisələr, orta həcmli emal müəssisələri və böyük müəssisələr açılır və tikilir.



───────────────────────────────────────────────────────

85

Bizim iqtisadi siyasətlə bağlı planlarımız bax bundan ibarətdir. Biz bu siyasəti uzun illərdir ki, aparırıq,

iqtisadi islahatları davam etdiririk. Bu islahatların davam etdirilməsi prosesi hələ getməlidir. Çünki xüsusilə

sistem xarakterli islahatlara böyük ehtiyac vardır. Azərbaycan beynəlxalq iqtisadi inkiĢafla bağlı reytinqlərdə

həmiĢə yüksək yerlər tutur. Dünya Ġqtisadi Forumu, Davos Ġqtisadi Forumu iqtisadiyyatların rəqabət

qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycanı MDB məkanında birinci yerə layiq görür. “Standard and Poor” beynəlxalq

reytinq agentliyi Azərbaycanın kredit reytinqini artırıb, halbuki inkiĢaf etmiĢ Avropa ölkələrinin kredit

reytinqləri aĢağı salınıb.

Biznesin sadələĢdirilməsi və biznes imkanlarının geniĢləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar da

qiymətləndirilir. Bu il biznes proqramında Azərbaycan yüksək yerlərdədir. Mən müvafiq göstəriĢlər verdim,

əlavə tədbirlər görülsün ki, bizim yerimiz daha da yüksək olsun. Bir sözlə, infrastruktur layihələri, regional

inkiĢaf və ümumi iqtisadi təĢəbbüslər Azərbaycan iqtisadiyyatını daha da gücləndirir. Ġqtisadiyyatımız ildən-ilə

güclənir və çox Ģadam ki, biz bu gün qeyri-neft sektorunun da böyük uğurları haqqında danıĢa bilərik. Bu

uğurları görürük. Bu uğurlar daha da əhəmiyyətli olmalıdır.

Birinci rübdə sosial məsələlərin həllində vacib addımlar atılmıĢdır. Bu sahə daim diqqət mərkəzindədir.

Azərbaycan siyasəti bundan ibarətdir ki, ilk növbədə siyasətimizin mərkəzində insan amili dayanır. Sosial

məsələlərin həlli üçün bundan sonra da səylərimizi əsirgəməyəcəyik.

Birinci rübdə sovet dövründən qalan əmanətlərin qaytarılması təĢəbbüsü irəli sürülmüĢdür. Bu, çox

ədalətli və müsbət təĢəbbüsdür. Mən hesab edirəm ki, müstəqil Azərbaycan dövləti sovet dövründə yığılan

əmanətlərə cavabdehlik, məsuliyyət daĢımır. Buna baxmayaraq, Azərbaycan dövlətinin güclü sosial siyasətini

və yenə də deyirəm, insan amilinin diqqət mərkəzində olduğunu bir daha nəzərə alaraq qərar verildi və mənim

tərəfimdən Sərəncam imzalandı ki, batmıĢ əmanətlərə görə kompensasiya ödənilsin. Deyə bilərəm ki, bu, çox

əhəmiyyətli kompensasiyadır. Postsovet məkanında bir neçə ölkədə buna oxĢar təĢəbbüslər irəli sürülmüĢdür.

Ancaq deyə bilərəm ki, Azərbaycandan baĢqa heç bir yerdə cəmi iki il ərzində bu məbləğ qaytarılmayıb. Biz

kompensasiya üçün təxminən bir milyard manat həcmində vəsait nəzərdə tutmuĢuq və iki il ərzində bu vəsaitin

insanlara verilməsi prosesi təĢkil edilməlidir. Onu da qeyd etməliyəm ki, mən adətən baĢqa ölkələrlə müqayisə

aparmağı o qədər də istəmirəm. Çünki hesab edirəm ki, bu, o qədər də düzgün addım olmaz. Yəqin, fikir

vermisiniz, baxmayaraq ki, Azərbaycan demək olar, bütün göstəricilərinə görə bir çox ölkələrdən üstündür, heç

vaxt mən müqayisə üçün, yaxud da ki, uğurlarımızı daha da qabarıq göstərmək üçün kiminsə problemlərini üzə

çıxarmıram, hesab edirəm kĠ, bu, qeyri-etik davranıĢdır.

Ancaq ümumi sözlərlə deyə bilərəm ki, heç bir yerdə bizim qədər yüksək əmsal tətbiq edilmir.

Müqayisə üçün deyə bilərəm ki, bizdə bu barədə kifayət qədər məlumatlar verilmiĢdir, mətbuatda da dərc

edilmiĢdir. Bir daha xatırlatmaq istəyirəm ki, hələ 1992-ci ildə milli valyutaya keçid dövründə on sovet rublu bir

Azərbaycan manatı nisbətində əvəz olunmuĢdur – birə on. 2006-cı il yanvarın 1-də manatın denominasiyası

həyata keçirilmiĢdir. Beləliklə, beĢ min Azərbaycan manatı – köhnə manat bir yeni manata bərabər olmuĢdur.

Buna baxmayaraq, hazırda min rublu olan əmanətçiyə 150 manat, yaxud da ki, 180 dollara yaxın kompensasiya

ödənilir. Ġki min rublu olan 300 manat, yaxud da ki, 400 dollar alacaqdır. Bu cədvəli davam etdirmək olar. Yəni,

bu, özlüyündə onu göstərir ki, ən yüksək əmsal və ən qısa dövr Azərbaycandadır. Bu, bir daha Azərbaycan

dövlətinin həmin məsələyə nə qədər həssas olduğunu göstərir. Mən bilirəm ki, Azərbaycan vətəndaĢları bu

təĢəbbüsü alqıĢlayırlar. Əlbəttə ki, bunun insanların yaĢayıĢ səviyyəsinə müsbət təsiri olacaqdır. Bir də ki, biz

bir növ ədaləti bərpa edirik. Bütövlükdə, sovet dövründə 2 milyon 400 Ģəxsi hesab olmuĢdur. Ġndi bizi böyük

texniki iĢlər gözləyir ki, bu vəsait vaxtında və tam dəqiqliklə verilsin.

Birinci rübdə ölkəmizin beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmlənmiĢdir. Azərbaycan dünya

miqyasında çox böyük hörmətə malik olan ölkədir. Biz bu ildən baĢlayaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasının

üzvüyük və bu vəzifəyə çox böyük məsuliyyətlə yanaĢırıq. Bu mötəbər quruma üzv seçildikdə mən demiĢəm,

bir daha demək istəyirəm ki, biz Təhlükəsizlik ġurasında, ilk növbədə, beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə

edəcəyik və müdafiə edirik. Bizim mövqeyimiz ədalətlidir, ölkəmizin müstəqil siyasəti üzərində qurulubdur. Biz

ədaləti müdafiə edirik və edəcəyik. Ġlk günlərdən Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında öz prinsipiallığı,

mövqeyi ilə seçilir. Biz heç vaxt öz mövqeyimizi gizlətməmiĢik və heç vaxt gizlətməyəcəyik, çünki bizim

mövqeyimiz ədalətli mövqedir.

Gələn ay Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında sədrlik funksiyasını üzərinə götürəcəkdir. Bu da tarixdə

ilk dəfə olan bir addımdır. Azərbaycan dünyanın ən böyük, ən mötəbər, ən vacib qurumuna sədrlik edəcəkdir və

əminəm ki, uğurlu sədrlik edəcəkdir.

Birinci rübdə Azərbaycan dövləti çox vacib olan beynəlxalq tədbirlərdə iĢtirak etmiĢdir. Koreyada

keçirilmiĢ Nüvə Sammitində iĢtirak etmiĢdir. Baxmayaraq ki, Azərbaycanda nüvə sənayesi, atom stansiyaları



───────────────────────────────────────────────────────

86

yoxdur, Azərbaycan bu mötəbər toplantıya dəvət edilmiĢdir və bizim ədalətli mövqeyimiz bu qurumda səsləndi.

Azərbaycan dünya birliyinin vacib oyunçusu kimi öz sözünü dedi.

Birinci rübdə ölkəmiz dünyanın iki ən böyük tədbirində - Davos Dünya Ġqtisadi Forumunda və Münxen

Təhlükəsizlik Konfransında iĢtirak etmiĢdir. Deyə bilərəm ki, Avropada və bəlkə də dünyada bu hər iki tədbir

çox böyük əhəmiyyət daĢıyır. Biri iqtisadi, ikincisi isə təhlükəsizlik və siyasi məsələləri əhatə edir. Hər ikisində

Azərbaycan təmsil olunmuĢdur. Hər ikisində mən ölkəmizin baxıĢlarını, mövqeyini və siyasi xəttini ifadə

etmiĢəm. Xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı həqiqətlər, torpaqlarımızın

iĢğal altında qalması və bir milyon soydaĢımızın əziyyət çəkməsi məsələlərinə toxunmuĢdum, dünya birliyinin

diqqətini bu məsələlərə cəlb etmiĢdim.

Birinci rübdə, eyni zamanda, Bakıda Avronest Parlament Assambleyasının ikinci sessiyası keçirilmiĢdir.

Deyə bilərəm ki, bu sessiya Avropa Ġttifaqının xaricində ilk dəfədir ki, keçirilir. Təsadüfi deyildir ki,

sessiyasının birinci ünvanı Bakı seçilmiĢdir. Sessiya çox yüksək səviyyədə keçirildi və yenə də bu, bizə imkan

verdi ki, Avropa Parlamenti deputatlarına birbaĢa müraciət edərək Azərbaycanın həm gördüyü iĢlər, həm

mövqeyi haqqında məlumatı verək, xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin tarixi və

həqiqətləri, azərbaycanlılara qarĢı törədilən soyqırımı, erməni faĢizmi haqqında mövqeyimizi bildirək. Xocalıda

o qanlı faciəni, soyqırımını törədənlər faĢistlərdir, bunun baĢqa adı ola bilməz. Mən bu imkanlardan istifadə

edərək həm həqiqətləri, həm Azərbaycanın mövqeyi və gələcəyə ümumi baxıĢları haqqında fikirlərimi

bildirmiĢdim.

Bir sözlə, birinci rübdə beynəlxalq aləmdə də Azərbaycanla bağlı çox maraqlı və ciddi müzakirələr

aparılmıĢdır. Ölkəmiz beynəlxalq aləmin dəyərli üzvü kimi, öz sözünü deyir və deyəcəkdir.

Bizim xarici siyasətimiz daxili siyasətimizin məntiqi davamıdır. Xarici siyasətimiz əməkdaĢlığın

dərinləĢməsinə hesablanıb. Biz bu istiqamətdə addımlar atırıq. Bizim xarici siyasətimiz açıqdır, aydındır və

birmənalıdır. Bölgədə, dünyada rolumuz artır. Bu, həqiqətdir və bu həqiqətlə hesablaĢmaq lazımdır.

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı bütün beynəlxalq tədbirlərdə mən sözlərimi

demiĢəm, Ermənistanın iĢğalçı siyasətini ifĢa etmiĢəm. Bundan sonra da bütün beynəlxalq tədbirlərdə

Ermənistanın iĢğalçı siyasətini ifĢa edəcəyəm. MünaqiĢənin həlli ilə bağlı bizim prinsipial mövqeyimiz

dəyiĢməz olaraq qalır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü qeyd-Ģərtsiz bərpa edilməli, iĢğalçı qüvvələr

torpaqlarımızdan geri çəkilməlidir. Beynəlxalq birlik tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyümüz tam Ģəkildə bərpa

ediləcəkdir. Mən buna Ģübhə etmirəm. Biz həm iqtisadi sahədə, həm beynəlxalq aləmdə güclənirik. Hərbi

potensialımız da güclənir. Bu sahəyə daim böyük diqqət göstərilir və göstəriləcəkdir. Biz güclü hərbi sənaye

yaradırıq, eyni zamanda, böyük həcmdə hərbi texnika, silah, sursat alırıq və alacağıq.

Mən hələ hava hücumuna qarĢı silahlardan danıĢmıram, tanklar, artilleriya qurğuları, döyüĢ təyyarələri,

müxtəlif silahlar, döyüĢ aparmaq üçün lazım olan bütün müasir ləvazimatlar alınır və alınacaqdır. Deyə bilərəm

ki, hər bir yerdə olduğu kimi, bu sahədə də biz ĢaxələndirilmiĢ siyasət aparırıq, bir istehsalçıdan asılı deyilik. Bu

sahədə bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin sayı artır və imkanımız vardır. Biz bəzi baĢqa ölkələrdən

fərqli olaraq heç nəyi müftə almırıq, pulla alırıq və bu siyasət davam edəcəkdir.

Azərbaycanın artıq güclü ordusu vardır. Bütün silahlı qüvvələr bu gün istənilən vəzifəni – ölkəmizin

bütün maraqlarını müdafiə etmək üçün hazırdırlar, buna qadirdirlər. Dağlıq Qarabağda və iĢğal edilmiĢ

torpaqlarda Azərbaycanın suverenliyini bərpa etməyə hazırdırlar. Sadəcə olaraq biz istəyirik ki, bunu qan

tökülmədən, sülh, danıĢıqlar yolu ilə edək və hər an, hər gün biz qələbəyə yaxınlaĢırıq. Hər gün Ermənistan

daha da böyük tənəzzülə uğrayır, Azərbaycan daha da güclənir. Biz hər gün qələbə gününü yaxınlaĢdırırıq. Gün

gələcək Azərbaycan bayrağı Xankəndidə və ġuĢada dalğalanacaqdır.



───────────────────────────────────────────────────────

87


yekun nitqi

- Hesab edirəm ki, ikinci rübdə iĢlər daha da sürətlə gedəcəkdir. Çünki adətən, hər ilin birinci rübündə

iĢlərin baĢlanması prosesi gedir və eyni zamanda, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı da birinci rübdə təsdiq edilir.

Ümid edirəm ki, ikinci rübdə Dövlət Ġnvestisiya Proqramı daha da dolğun icra ediləcəkdir. Ümumiyyətlə, belə

bir təklif irəli sürüldü. Mən də bunu dəstəkləyirəm ki, Dövlət Ġnvestisiya Proqramı hər ilin sonunda təsdiqlənsin

ki, ilin ilk aylarında biz vaxt itirmədən iĢə baĢlaya bilək.

Ġkinci rüb ilə bağlı bütün vəzifələr bəllidir, bütün göstəriĢlər verilibdir, bütün proqramlar vardır.

Makroiqtisadi sabitlik qorunmalıdır, 3,1 faiz inflyasiya bayaq dediyim kimi, yaxĢı göstəricidir. ÇalıĢmalıyıq ki,

inflyasiyanı ilin sonuna qədər birrəqəmli səviyyədə saxlayaq. Əlbəttə, əhalinin pul gəlirləri daim inflyasiyadan

üstün olmalıdır.

Nəzərə alsaq ki, bu il və gələn il əmanətlərin qaytarılması prosesi aparılacaqdır, əlbəttə inflyasiyaya

daha da böyük təkan verə biləcək amillər də olacaqdır. Əlavə yükdür, 1 milyard manata yaxın vəsait dövriyyəyə

buraxılacaqdır. Elə etməliyik ki, istehsal qiymətlərinə nəzarət daha da güclü olsun. Bu nəzarət güclənir, istehsal

qiymətlərinin səviyyəsi demək olar ki, sabitdir. Hətta ənənəvi bayramlarımız ərəfəsində də bizim müvafiq

qurumlar çalıĢırlar ki, qiymətləri sabit saxlasınlar. Çünki əvvəlki illərdə bayram ərəfəsində qiymətlər qaldırılırdı

və bayramdan sonra da qiymətlər enmirdi. Beləliklə, hər il ildə iki dəfə - ən azı iki dəfə qiymətlər süni Ģəkildə

ĢiĢirdilir. Biz bu xoĢagəlməz meyillərlə ciddi mübarizə aparırıq və aparacağıq. Qiymətləri süni Ģəkildə ĢiĢirtmək

istəyənlərə qarĢı mübarizə daha da ciddi olmalıdır. Onlara qarĢı cəza tədbirləri daha da təsirli olmalıdır.

Yenə də deyirəm, əmanətlərin qaytarılması inflyasiyaya əlavə təkan verəcək, eyni zamanda, maaĢlar və

pensiyalar qaldırılır. Keçən il orta pensiya təxminən 40 faiz artırılmıĢdır və pensiya islahatları bundan sonra da

aparılacaqdır. Hazırda Azərbaycanda orta pensiyanın səviyyəsi 150 manat və ya 190 dollardır. Orta maaĢ 370

manat, yəni 470 dollardır. Bu, artır, getdikcə daha da artacaq və beləliklə, qiymətlərin normal səviyyədə

qalmasına daim diqqət göstərilməlidir.

Burada, əlbəttə, müasir yanaĢmalara keçid də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Posterminalların quraĢdırılması,

nağdsız ödəmələrin daha da geniĢ yayılması prosesi sürətlə getməlidir. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir və

vergilər naziri çıxıĢında qeyd etdi. Qısa müddət ərzində 20 minə yaxın posterminal tətbiq edilib. Hazırda bu

proses geniĢ vüsət alıbdır. Əminəm ki, bu posterminalların fəaliyyətə baĢlamasının nəticəsidir. Ümumiyyətlə,

bizim həm istehlak bazarımız, həm maliyyə sistemimiz daha da ĢəffaflaĢacaqdır.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bizdə indi maaĢların, pensiyaların mütləq əksəriyyəti plastik

kartlarla ödənilir. Ancaq pensiyanı alan pensiyaçı dərhal gedir o terminaldan o vəsaiti nağd Ģəkildə çıxarır. Nəyə

görə? Çünki birinci növbədə bu, psixoloji bir məsələdir. Buna bir növ öyrəĢmək lazım idi. Digər tərəfdən, o

kartla bir çox yerlərdə o, öz alıĢ-veriĢini apara bilmir. Posterminallar olmadığı üçün bu kartlar sadəcə olaraq bir

funksiyanı daĢıyırdı ki, pensiyaların, əməkhaqlarının verilməsi zamanı xoĢagəlməz hallara son qoyulsun.

Çünki hamımız yaxĢı xatırlayırıq ki, əvvəllər maaĢ, pensiya kassirlər vasitəsilə verilirdi və xoĢagəlməz hallar

kifayət qədər çox idi. Əslində bu, bir ənənəyə çevrilmiĢdi. Hər bir maaĢ alan özünü borclu hesab edirdi ki,

kassirə maaĢından pul versin. Nə üçün o pulu verməli idi?! O, kassirin babasının puludur?! O, dövlətin puludur.

Ancaq bir ənənə yaranmıĢdı və bu, geniĢ vüsət almıĢdı. Biz hamımız bunu yaxĢı bilirik. Ona görə, maaĢların,

pensiyanın plastik kartlarla verilməsi artıq buna son qoydu. Ancaq maaĢın, pensiyanın kartlarla verilməsi təkcə

bu məqsədi güdmürdü. Eyni zamanda, nağdsız ödəmələrin geniĢlənməsinə yol açmalı idi. Ona görə,

posterminalların geniĢ Ģəkildə tətbiq edilməsi Bakıda, böyük Ģəhərlərdə və ondan sonra bütövlükdə ölkə üzrə bu

məsələnin - nağdsız ödəmələrin həlli bizim bütün maliyyə sistemimizə çox müsbət təsir göstərəcəkdir.

Korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə daha da ciddi aparılmalıdır. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir,

sərəncamlar imzalanmıĢdır. Beynəlxalq təcrübə tam Ģəkildə tətbiq edilməlidir. Burada həm inzibati tədbirlər,

həm də cəza tədbirləri gücləndirilməlidir. Eyni zamanda, sistem xarakterli, institusional xarakter daĢıyan

islahatlar daha da sürətlə aparılmalıdır. Mübarizə bir gün, bir dəqiqə səngiməməlidir. Bu məsələ daim diqqət

mərkəzində olmalıdır.

Elektron xidmətlərin geniĢ Ģəkildə tətbiq edilməsi korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə çox

böyük amildir. Müvafiq göstəriĢ verilmiĢdir, sərəncam imzalanmıĢdır ki, bütün qurumlar elektron xidmətlər

göstərsin. Ancaq mənə bu yaxınlarda verilən arayıĢa görə, heç də hər yerdə bu, belə deyildir. Elə qurumlar,

nazirliklər vardır ki, tam Ģəkildə elektron xidmətləri göstərirlər. Məndəki siyahıda elə qurumlar var ki, elektron

xidmətləri qismən göstərirlər. Elə qurumlar da var ki, ümumiyyətlə elektron xidmət göstərmirlər. Mən o

qurumların adlarını hələ ki, çəkmək istəmirəm, iki həftə vaxt verirəm, hər bir dövlət qurumunda elektron xidmət



───────────────────────────────────────────────────────

88

yaradılmalıdır. Mənim sərəncamlarım Ģərtsiz və yubanmadan icra edilməlidir. Sərəncam verilir və hər kəs

bilməlidir ki, sərəncamın icrasına nəzarət də var və bu nəzarət güclüdür.

Biz müasirləĢmə siyasəti aparırıq. Biz müasir dövlət qururuq. Güclü, ancaq öz imkanlarına söykənən,

müasir dövlət qururuq. Müasir dövlətə xas olan bütün məsələlər bizdə tətbiq edilməlidir, siyasi, iqtisadi

islahatlarda, bütün baĢqa sahələrdə. Bu sahəyə çox böyük əhəmiyyət verilir. Biz korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa

qarĢı daha da geniĢ və ardıcıl mübarizə aparmalıyıq, aparırıq və aparacağıq.

Bu rübdə və əvvəlki dövrdə idxalı əvəzləyən məhsulların istehsalına diqqət göstərilir. Bu növdən olan

məhsulların sayı Azərbaycanda artmaqdadır. Həm emal sahəsində, həm inĢaat materialları sahəsində bizim çox

güclü potensialımız, maliyyə imkanlarımız vardır. Kredit resurslarımız da kifayət qədər çoxdur. ÇalıĢmalıyıq ki,

hər bir sahədə, harada ki, mümkündür idxalı əvəzləyən məhsulların istehsalına daha da çox dəstək verək. Bu,

həm özəl qurumlardan, həm dövlət dəstəyindən asılıdır. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə verilən

kreditlər məhz bu məqsədi güdür. Harada ki, biz hələ özümüzü hansısa məhsullarla təmin edə bilmirik, o

məhsulların istehsalına daha da çox diqqət göstərilir.

Bu ilin əvvəlində - fevral ayında regional ĠnkiĢaf Proqramı ilə bağlı keçirilən müĢavirədə bütün lazımi

təkliflər, göstəriĢlər verilmiĢdir. Təkrar etmək istəmirəm, sadəcə olaraq, qeyd etmək istəyirəm ki, bu məsələ

daim diqqət mərkəzindədir, o vaxta qədər ki, biz daxili bazarı maksimum Ģəkildə öz istehsalımız hesabına təmin

edəcəyik.

Bu il texnoparkların yaradılması istiqamətində çox təsirli və ciddi addımlar atılmalıdır. Bütün müvafiq

göstəriĢlər verildi, sərəncamlar imzalandı, torpaq sahələri ayrıldı. Artıq təcrübə də vardır, Sumqayıt Texnoparkı

çox gözəl təcrübədir. Ġndi Gəncədə, Balaxanıda və Sumqayıtda buna oxĢar yeni texnoparkların salınması prosesi

gedir. Mən hesab edirəm ki, bu il biz artıq konkret iĢlərə baĢlamalıyıq. Çünki bütün qanunvericilik, ondan sonra,

infrastruktur bazası artıq yerindədir, torpaq sahələri də müəyyən edilibdir. Bu texnoparkların yaradılmasına biz

özəl sektorun dəstəyi ilə nail olacağıq. Ancaq dövlət kredit resurslarını həmin istiqamətə yönəltməlidir ki, özəl

sektor bu imkanlardan istifadə etsin. Beləliklə, yerli istehsal daha da güclənəcəkdir. Qeyri-neft sənayemizdə

artım indi 16,5 faizdir, daha da artacaqdır. Biz Azərbaycanda sözün əsl mənasında çox güclü qeyri-neft sənayesi

yaradacağıq.

Artıq müxtəlif istiqamətlər üzrə iĢlər yaxĢı gedir. Bu yaxınlarda mən yeni sement zavodunun tikintisi ilə

tanıĢ oldum. Bu sement zavodu və ondan sonra Bakıda tikilən yeni sement zavodu, Qaradağ sement zavodu,

digər sement zavodları bizi sementlə tam təmin edəcək və gələcəkdə bizdə ixrac potensialı da yaranacaqdır.

Ölkəmizdə belə istiqamətlər çox olmalıdır. Biz bu istiqamətləri bilirik, hədəfləri qoyuruq və hədəflərə çatmaq

üçün ardıcıl fəaliyyət göstərilməlidir. Bu istiqamətdə, yəni, texnoparkların yaradılması istiqamətində iĢlər pis

getmir. Sadəcə olaraq, mən hesab edirəm ki, bu ilin sonuna qədər artıq konkret yerlərdə iĢlər baĢlamalıdır. Kənd

təsərrüfatı birinci rübdə 3,1 faiz artmıĢdır. Bu artım bitkiçilikdə 6,4 faiz, heyvandarlıqda 3,2 faiz olmuĢdur.

Müsbət dinamika vardır. Mən hesab edirəm ki, biz kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün ən müasir texnologiyaları

tətbiq etməliyik. Yenə də deyirəm ki, bölgələrə son səfərim zamanı tanıĢ olduğum yeni aqroservis müəssisəsi

çox müsbət təsir göstərir. Burada ilk növbədə, bu Ģirkətin quruluĢu çox müsbətdir. Burada özəl və dövlət

tərəfdaĢlığı özünü əks etdirir, Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkəti 25 faiz paya malikdir. Azərbaycan Dövlət

Ġnvestisiya ġirkətini biz məhz bu məqsədlə yaratmıĢdıq ki, yerli və xarici investorlarda daha da güclü inam

formalaĢsın. Mən çox Ģadam ki, xarici investorlar da bu sahəyə vəsait qoyurlar. Orada mənə göstərilən texnika

ən müasir standartlara cavab verir, ümumiyyətlə, bu sahəyə, aqrotexniki məsələlərə yanaĢma da çox müsbətdir.

Yəni, əsaslı yanaĢmadır. Bu müəssisə müsbət beynəlxalq təcrübənin əsasında yaradılıbdır. Mənə orada söz

verildi ki, bu müəssisənin - Ağstafa Aqroservis ġirkətinin fəaliyyəti nəticəsində taxılçılıqda hər hektardan 50

sentner məhsulun götürülməsi mümkün olacaqdır. Bəlkə də ondan da çox. Əgər inkiĢaf etmiĢ, müsbət təcrübəyə

malik olan ölkələrin təcrübəsinə nəzər salsaq görərik ki, orada rəqəm daha da yüksəkdir. Bizdə isə ölkə üzrə

məhsuldarlıq 25 sentnerdir. Çox aĢağı səviyyədədir və yəni, biz bu məhsuldarlığı artıra bilmirik. Bir il artır, bir

il azalır. Məhz bu məqsədlə iri fermer təsərrüfatlarının yaradılması ideyası da ortaya çıxmıĢdır ki, biz mövcud

olan bütün torpaqlardan istifadə edək. Ancaq əgər biz bununla bərabər, məhsuldarlığa daha da böyük diqqət

göstərsək, eyni torpaqdan, indi dövriyyədə olan torpaqdan iki dəfə çox məhsul götürə və beləliklə, özümüzü

taxılla tam Ģəkildə təmin edə bilərik.

Ona görə Ağstafa aqroservis müəssisəsinin timsalında biz ölkə üzrə geniĢ proqram icra etməliyik. Kənd

Təsərrüfatı Nazirliyi və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilə birlikdə təkliflər versinlər. Lazım olarsa əlavə kreditlərin

verilməsi də nəzərdə tutula bilər. Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin nizamnamə kapitalına əlavə vəsait qoyula bilər.

Mənə orada deyildi ki, yaradılan müəssisə və texniki imkanlar, aqrotexniki xidmətlər hesabına təqribən 15 min

hektara yaxın əkin sahəsinə xidmət göstəriləcəkdir. Əgər biz 10, 20, 50 belə müəssisə yaratsaq bu, ərzaq

təhlükəsizliyimizin təmin edilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə Ģərait yaradacaq. Ona görə, hər iki nazirliyə göstəriĢ



───────────────────────────────────────────────────────

89

verirəm, birinci rübdə mənə əlavə təkliflər verin: biz harada buna bənzər aqroservis Ģirkətləri yarada bilərik?

Dövlət buna necə dəstək ola biləcək? Biz özəl sektoru necə stimullaĢdıra bilərik?!

Ağstafada daha çox xarici investor vəsait qoyub. Mən hesab edirəm ki, yerli investorlar da maraqlı

olmalıdırlar. Çünki bu yanaĢma hər bir iĢtirakçıya xeyir gətirir - həm fermerə, həm bu Ģirkətin fəaliyyətinin

gücləndirilməsinə, həm də ki, dövlətə. Bu, iqtisadi cəhətdən çox əlveriĢlidir. Biz beləliklə, ərzaq

təhlükəsizliyimizi təmin edəcəyik.

Biz bütövlükdə kənd təsərrüfatı ilə bağlı ən müasir yanaĢmaları tətbiq etməliyik. Bizim nümayəndə

heyətlərimiz bu sahədə böyük təcrübəyə malik olan ölkələrə ezam edilmiĢlər, onların təcrübəsini öyrənmiĢlər.

Damcılı suvarma texnologiyalarını öyrənmiĢlər. Vaxt gəlib çatıb ki, biz kütləvi Ģəkildə bu texnologiyaları

Azərbaycanda tətbiq etməyə baĢlayaq və bu sahədə, yenə də deyirəm, hansısa bir yenilik icad etmək əvəzinə,

inkiĢaf etmiĢ, müsbət təcrübəyə malik olan ölkələrin praktikasını tətbiq etməliyik.

Bütövlükdə subsidiyalarla, ondan sonra dövlət tərəfindən verilən güzəĢtlərlə bağlı yeni təkliflər yəqin

ki, verilməlidir. Birinci mərhələdə biz kənd təsərrüfatını, xüsusilə taxılçılığı stimullaĢdırmaq üçün bu

subsidiyaları ayırdıq. Həm yanacağa, həm gübrələrə, eyni zamanda, əkilən məhsullara hektarbaĢı subsidiyalar

pul Ģəklində verilir. Bu, çox müsbət təĢəbbüs idi və iĢgüzarlığın artmasına böyük təkan verdi. Mənim təklifim

ondan ibarətdir ki, biz bu subsidiyaları daha da təkmilləĢdirək. Söhbət ondan getmir ki, bunu azaldaq, yaxud da

ki, aradan götürək. Yox, əksinə, söhbət ondan gedir ki, bunlar daha da səmərəli Ģəkildə iĢləsin. Bəlkə buna daha

da böyük məbləğ ayrılsın. Ancaq verilən subsidiyalara görə nəticə daha da təsirli olsun. Ġndi subsidiyaların

həcmi verilən nəticə ilə uyğun gəlmir. Nəticə daha da çox və təsirli olmalıdır. Ona görə, yenə də bu sahədə

islahatların dərinləĢməsi üçün əlavə təkliflər verin ki, biz orada da maksimum səmərə ilə iĢləyək.

Ərzaq təhlükəsizliyi dedikdə biz, eyni zamanda, ərzağın keyfiyyətini də nəzərdə tuturuq. Çünki bu

məsələyə də çox böyük diqqət göstərilməlidir. Son zamanlar bu sahədə ciddi dönüĢ yaradılmıĢdır. Əvvəlki

dövrdə deyə bilərəm ki, bu sahə ümumiyyətlə diqqətdən kənarda qalmıĢdır və yoxlamaları aparan qurumlar

əfsuslar olsun ki, vəzifə borclarını layiqincə yerinə yetirmirdilər. Onların yoxlamaları formal xarakter daĢıyırdı.

Yaxud da ki, gedib hansısa yoxlamanın aparılmasından sonra onlar qanunsuz tələblərdə də iĢtirak edirdilər.

Beləliklə, həm yerli, həm xarici keyfiyyətsiz məhsullar bizim bazarımızı bürümüĢdür.

Bu, insanların sağlamlığına çox böyük mənfi təsir göstərmiĢdir. Son müddət ərzində bu sahədə müsbətə

doğru dəyiĢikliklər göz qabağındadır. Bu proses daim aparılmalıdır. Yerli sahibkarlar da bilməlidirlər ki,

keyfiyyətsiz məhsul buraxsalar, onlar nəinki bazardan kənarlaĢdırılacaqlar, cəzalandırılacaqlar. Ġdxala nəzarət

daha da güclü olmalıdır. Əlbəttə ki, bu məsələnin həll yolları, yenə də deyirəm, daxili istehsalın artırılmasından

keçir. Biz buna bir neçə ildən sonra nail olacağıq. Ancaq hələ ki, müəyyən dərəcədə idxaldan asılıyıq.

Baxmalıyıq ki, bizə gətirilən məhsullar yüksək keyfiyyətə malik olsun. Çünki ərzaq təhlükəsizliyi, eyni

zamanda, insanların sağlamlığı deməkdir. Bizim insanlar təmiz, keyfiyyətli qida almalıdırlar, təmiz, keyfiyyətli

su içməlidirlər.

Bu gün səhiyyə naziri də çıxıĢında dedi ki, səhiyyə sisteminin təkmilləĢməsinə nə qədər böyük

investisiyalar qoyulur. Nə qədər vəsait qoyulur və nə qədər gözəl nəticələr vardır. Dünya Səhiyyə TəĢkilatı

nailiyyətlərimizi çox böyük, həvəslə qeyd edir və misal çəkir. Azərbaycanda bu sahədə görülən iĢlər, doğrudan

da, bir örnək ola bilər. Diaqnostika mərkəzləri, rayon xəstəxanaları, mərkəzi xəstəxanalar, idman qurğuları

tikilir, ekoloji tədbirlər görülür, içməli su layihələri icra edilir. Bu gün ekologiya və təbii sərvətlər naziri də bu

barədə danıĢmıĢdır. MəiĢət tullantıları zavodu tikilir ki, havamız çirklənməsin.

Bütün bu addımlar insanın sağlamlığına birbaĢa müsbət təsir göstərir. Bununla bərabər, keyfiyyətsiz

ərzaq, əlbəttə ki, böyük təhlükə mənbəyidir. Mən hesab edirəm ki, bu sahəyə daha da böyük diqqət

göstərilməlidir. Bir halda ki, bundan söz düĢdü, bir məsələyə də diqqət yetirmək istəyirəm. Bizim televiziya

kanallarımız, demək olar ki, onların hamısı indi belə veriliĢlər, yəni mətbəxlə, yeməklərin biĢirilməsi,

hazırlanması ilə bağlı veriliĢlər təqdim edirlər. Birincisi onu demək istəyirəm ki, bu da xaricdən gələn bir

meyildir. O ölkələrdə ki, evlərdə yemək biĢirilmir, onlar üçün bəlkə bu, daha da aktualdır. Təbii ki,

Azərbaycanda evlərdə biĢirilən yemək, indi istənilən restorandan daha da yaxĢıdır, ləzzətlidir. Amma bu, bir

dəbdir, bizə də gəlib çatıbdır. Mən etiraz etmirəm, olsun. Ancaq bir Ģərtlə ki, orada göstərilən reseptlər və

yeməklərin biĢirilmə qaydaları insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərməsin. Mən o veriliĢlərə hərdənbir

baxıram və bəzi hallarda çox ürək ağrısı ilə görürəm ki, indi yağın içində üzən yeməklər təbliğ edilir. Axı

olmaz. Bu yeməkləri gündə yeyən insan xəstələnəcəkdir. Yəni, nə qədər gülməlidisə, bir o qədər də faciəvidir.

Doğrudan, biz sağlam həyat tərzini təbliğ edirik. Ġnsanları pis vərdiĢlərdən çəkindirməyə çalıĢırıq, idmanı təbliğ

edirik, siqaret çəkənə müsbət münasibət ola bilməz. Alkoqollu içkilərə aludə olanlar qınaq obyektinə

çevrilməlidir. Belə olan halda, bizim bəzi kanalların insanlara verdikləri təkliflər əlbəttə ki, çox məyusedicidir.



───────────────────────────────────────────────────────

90

Mən özəl kanalların siyasətinə qarıĢmaq fikrində deyiləm. Ancaq məsləhət verə bilərəm ki, insan

orqanizmi üçün sağlam reseptləri daha çox tətbiq etsinlər.

Bu il məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması və məĢğulluğun artırılması

istiqamətində çox dəyərli addımlar atılacaqdır. Bu il bu sahəyə ayrılan vəsait də rekord həddindədir. Bu il biz

məcburi köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması üçün 300 milyon manat ayırırıq. Ġlin əvvəlində bu

məbləğ 100 milyon manat ətrafında müəyyən edilmiĢdir. Ancaq sonra mənim təĢəbbüsüm ilə biz bu rəqəmi üç

dəfə artırdıq ki, hələ də doğrudan da çətin vəziyyətdə yaĢayan soydaĢlarımızı daha tezliklə normal Ģəraitlə təmin

edə bilək.

Bildiyiniz kimi, bu sahədə köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. Çadır Ģəhərcikləri artıq beĢ ildir ki, ləğv

edilibdir. Yeni evlər, qəsəbələr, yaĢayıĢ binaları, məktəblər və sair tikilir. Bütün bunlar haqqında kifayət qədər

geniĢ məlumat verilir. Bu iĢləri daha da sürətləndirməliyik və beləliklə, 300 milyon manat Neft Fondundan

ayrılır. Əsas vəzifə odur ki, biz bu məsələyə tezliklə və keyfiyyətlə nail olaq. Çünki bu məbləğ çox böyükdür.

Əlbəttə, yaxĢı olardı ki, bu layihə ilin sonuna qədər tam Ģəkildə icra edilsin.

Bakının kənd və qəsəbələrinin inkiĢafı Proqramı icra edilir. Bu məsələ ilə bağlı biz ayrıca yığıĢacağıq,

danıĢacağıq. Deyə bilərəm ki, bu, çox ciddi, vaxt baxımından çox məhdud Proqramdır. Bu Proqram 2013-cü ilin

sonuna qədər icra edilməlidir. Çox böyük məsələlər vardır. Ġnfrastruktur, yollar, su-kanalizasiya xətləri,

qazlaĢdırma, elektrik xətləri, xəstəxanalar, tibb məntəqələri, məktəblər - yəni biz bütün qəsəbələrdə bu layihələri

kompleks icra edirik. Burada da nəzarət həm Ģəhər icra hakimiyyəti və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi, hökumət

tərəfindən olmalıdır. ĠĢlər yüksək keyfiyyətlə aparılmalıdır.

Enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər Azərbaycanda uğurla həll edilir. Biz enerji təhlükəsizliyimizi

çoxdandır ki, təmin etmiĢik. BaĢqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində iĢtirak edirik. Bu sahədə

fəaliyyətimizi gələcəkdə də davam etdirəcəyik. Biz tərəfdaĢ ölkələrlə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələləri

qarĢılıqlı maraqlar, qarĢılıqlı mənfəət əsasında həll edəcəyik.

Bu gün Azərbaycan istər neft, istər qaz sahəsində çox önəmli, qlobal oyunçuya çevrilir,

tərəfdaĢlarımızın sayı artır. ƏməkdaĢlıq etdiyimiz ölkələrin sayı artmaqdadır. Azərbaycan bu sahədə çox etibarlı

və çox gözəl tərəfdaĢ kimi tanınır. Biz bu sahədə fəaliyyətimizi davam etdirməyə hazırıq. Xarici bazarlara da

çıxırıq. Xarici bazarlara böyük investisiyalar qoyulur, eyni zamanda, ölkə daxilində. Mən bizim enerji sahəsində

fəaliyyət göstərən bütün qurumlara daim göstəriĢlər verirəm ki, ilk növbədə investisiyalar Azərbaycana

qoyulmalıdır. Ən böyük investisiyalar, ilk növbədə Azərbaycana qoyulmalıdır, ondan sonra xarici bazarlara.

Birinci rübdə bu sahədə də çox vacib və deyə bilərəm ki, tarixi bir addım atıldı. Bakıda yeni neft-kimya,

neftayırma və qaz emalı zavodlarının ilkin təqdimatı keçirildi. Bu layihələr üzərində Azərbaycan Dövlət Neft

ġirkəti müəyyən müddətdir ki, iĢləyibdir. Bu layihələrin həyata keçirilməsi haqqında əvvəlki dövrdə mənim

tərəfimdən göstəriĢlər verilmiĢdir. Hazırda bu göstəriĢlər artıq reallığa çevrilir. Bu sahəyə - sadaladığım yeni

müəssisələrin yaradılmasına qoyulacaq investisiya milyardlarla ölçülür. Bəlkə, 10 milyard manatdan da artıq ola

bilər.

Bu, gələcəyə yönəldilən investisiyalardır. Bu investisiyalar hesabına biz bu sahədə bütün iĢləri müasir

səviyyədə qura biləcəyik. Yeni böyük neftayırma zavodunun tikintisi bizə daha da keyfiyyətli məhsulun

istehsalına Ģərait yaradacaqdır, ixrac potensialımız böyük dərəcədə artacaqdır, eyni zamanda, uzun illər fəaliyyət

göstərən iki neftayırma zavodunun fəaliyyətinin dayandırılmasına da gətirib çıxaracaqdır. Buna da böyük

ehtiyac vardır. Yeni neftayırma zavodu tikilməyənə qədər bu iki zavod fəaliyyətini davam etdirəcəkdir. Ancaq

mən çox istəyirəm ki, tezliklə yeni neft emalı zavodu tikilsin. O zavodda ən müasir ekoloji standartlara uyğun

yanacaq istehsal ediləcəkdir. Beləliklə, indiki zavodların əraziləri də abadlaĢacaqdır. Çox güman ki, birinin

ərazisi ümumi bulvarın geniĢlənməsinə veriləcəkdir. Dənizkənarı zolağı biz Zığa qədər davam etdirmək

fikrindəyik. O biri zavodun ərazisində də,- indi demək bəlkə də bir qədər tezdir,- hesab edirəm ki, yeni, gözəl

parkın yaradılması yerinə düĢər. Biz, ümumiyyətlə, Ģəhərdə yeni parkların, meĢə zolaqlarının yaradılmasına nail

oluruq, buna böyük ehtiyac vardır. Harada mümkündür park yaradılmalıdır.

Ġndi vaxtilə bəzi hallarda qanunsuz tikilmiĢ binaların köçürülməsi prosesi gedir. Bu məsələyə də

toxunmaq istəyirəm. Çünki bəzi hallarda bu məsələ ilə bağlı spekulyasiyalara yol verilir. Xüsusilə xarici

mətbuatda. Bu da Azərbaycana qarĢı bir növ qaralama kampaniyasının tərkib hissəsidir. Yalan məlumatlar

verilir, böhtanlar yayılır. Təəssüf edirəm ki, özünü hörmətli mətbu orqan sayan telekanallar, yaxud da ki,

qəzetlər bu təxribata qarıĢırlar.

Azərbaycanda verilən kompensasiya ən yüksək səviyyədədir. Hər kvadratmetrinə görə 1500 manat

vəsait ödənilir. Deyə bilərəm ki, kompensasiya alanların mütləq əksəriyyəti bu məbləğlərlə razıdırlar. Amma

təxribatçı qüvvələr vardır ki, bundan öz məqsədlərinə çatmaq üçün istifadə etmək istəyirlər. Bu, Ģəhərimizin

ümumi abadlaĢma prosesini hansısa tədbirlərlə bağlamaq istəyirlər. Bizim ümumi xəttimiz, siyasətimiz,



───────────────────────────────────────────────────────

91

Ģəhərsalma proqramlarımız vardır. Bakının inkiĢafı hansı istiqamətlərdə gedəcəkdir?! Bu barədə biz dəfələrlə

danıĢmıĢıq, yığıĢmıĢıq. Mən Bakının yeni Ģəhərsalma konsepsiyasını təsdiq etmiĢəm. Bütün bu məsələlərə özüm

baxmıĢam. Ona görə yenilik, quruculuq və köçürmə prosesləri artıq əvvəlki dövrdən müəyyən edilmiĢ qaydada

aparılır. Bunun heç bir beynəlxalq tədbirlə əlaqəsi yoxdur. Biz nə qədər mümkündür hər yerdə parklar, yaĢıllıq

zolaqları salırıq. ġəhərin mərkəzindən köçürülən ərazilərdə avtomobil dayanacaqları, yeraltı avtomobil

dayanacaqları yaradılır. Buna böyük ehtiyac vardır. Onun üstündə gözəl yaĢıllıq zolaqları, parklar, ictimai yerlər

tikilir və biz bu siyasəti davam etdirəcəyik.

Su və kanalizasiya layihələrinin icrası bütün ölkə üzrə gedir. Hər bir yerdə, hər bir rayon mərkəzində

iĢlər ya baĢlamıĢdır, yaxud da ki, bu yaxınlarda baĢlanacaqdır.

Ancaq burada bir məsələyə toxunmaq istəyirəm. Bu, doğrudan da çox böyük layihədir. ġəhərlərimizin

əksəriyyətində kanalizasiya sistemi, ümumiyyətlə, heç vaxt olmamıĢdır. Ġçməli su xətləri də heç vaxt

olmamıĢdır. Yəni, biz bunları sıfırdan yaradırıq. O cümlədən Bakıda içməli su problemi bu gün də vardır.

Düzdür, biz bu problemi müəyyən dərəcədə yaxĢılaĢdırdıq, əminəm ki, yaxın iki il ərzində tamamilə aradan

qaldıracağıq. Bakıda içməli su, keyfiyyətli su və kanalizasiya layihələrinin icrası uğurla gedəcəkdir.

Bölgələrdə isə bu layihə rayon mərkəzlərini, Ģəhərləri əhatə edir. Ancaq elə rayonlar vardır ki, əhalisinin 80-90

faizi kəndlərdə yaĢayır. Elə rayonlar vardır ki, rayon mərkəzi ilə kəndlərdə yaĢayan əhali əlli-əlliyə bölünür.

Ona görə, biz bir qədər gələcəyə baxmalıyıq. Ġndi biz rayon mərkəzlərini, Ģəhərləri kanalizasiya və içməli su

xətləri ilə təmin edəcəyik. Bəs kəndlərdə necə olacaqdır? Mən baĢa düĢürəm, bilirəm, biz bütün bu investisiya

imkanlarımızı götür-qoy edirik. Bu, böyük vəsait və texniki peĢəkarlıq tələb edən layihədir. Ancaq biz buna da

hazır olmalıyıq.

Əlbəttə, birinci növbədə 2014-cü ilin sonuna qədər bütün Ģəhərlər və rayon mərkəzləri içməli su,

kanalizasiya layihələri ilə təmin edilməlidir. Ancaq indidən hazırlıq iĢləri aparılmalıdır ki, rayon mərkəzlərinə

yaxın yerləĢən böyük yaĢayıĢ yerlərində də, kəndlərdə də bu layihələr icra edilsin. Burada modul tipli

sutəmizləyici qurğulardan söhbət açılmıĢdır. Bu da bizim təĢəbbüsümüz idi. Artıq yüz minlərlə insan bu

layihələrin icrası nəticəsində təmiz içməli su içir. Bu layihə daha da geniĢ vüsət almalıdır. Lazım gələrsə, bu il

biz investisiyaları bir qədər artıra bilərik ki, çayların kənarında yerləĢən kəndlərdə, - təkcə Kür, Araz

çaylarından söhbət getmir - digər çayların yaxınlığındakı kəndlərdə də bu layihələr icra edilsin.

Xəzər dənizinin duzsuzlaĢdırılması layihəsi baĢlayır. Bu da birinci təĢəbbüsdür. Bildiyiniz kimi, bizim

əsas su mənbələrimiz ölkəmizin hüdudlarından kənarda formalaĢır. Belə olan halda Xəzər dənizinin suyundan

istifadə etmək təbiidir. Baxmayaraq ki, bizim qonĢu ölkələrlə əldə etdiyimiz razılaĢmalar maraqlarımızı tam

Ģəkildə təmin edir və su qıtlığı heç vaxt olmayacaqdır. Yeni rezervuarlar tikilir. Taxtakörpü su anbarı bu

istiqamətdə atılan çox böyük addımdır. ġəmkirçay su anbarı həm meliorasiya, həm də içməli su məsələlərini

təmin edəcəkdir. Ancaq, eyni zamanda, biz Xəzər dənizinin suyundan da istifadə etməliyik. Burada da dünya

praktikası vardır. Biz bu praktikanı tətbiq etməliyik. Mən pilot layihənin icrasını gözləyirəm. Hesab edirəm ki,

pilot layihədən dərhal sonra geniĢmiqyaslı iĢlər aparılmalıdır. Ġlk növbədə suvarma üçün, ondan sonra lazım

olarsa, içməli su məsələlərinin həlli üçün də biz bundan istifadə etməliyik.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Bu da hesab edirəm ki, indiki zamanda çox aktualdır. Ġnformasiya

təhlükəsizliyi. Biz enerji, ərzaq təhlükəsizliyi haqqında geniĢ danıĢırıq. Bu, çox vacibdir. Ġnformasiya

təhlükəsizliyi də indiki dövrdə çox vacibdir. Çünki mən hesab edirəm ki, bu sahədə hələ çox iĢlər görülməlidir.

Müxtəlif istiqamətlər üzrə iĢlər görülməlidir. Biz internet dövründə yaĢayırıq. Bu, reallıqdır və biz bu reallığa

hazırıq. Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, burada azad internet vardır. Bunu, bəzən bizi tənqid etmək istəyənlər

unutmasınlar.

Ġnternet istifadəçilərinin sayı getdikcə artır, 50 faizdən çoxdur. Biz indi hər bir kəndə, hər bir yaĢayıĢ

məntəqəsinə geniĢzolaqlı internetin çəkilməsinə çalıĢırıq və buna nail olacağıq. Əlbəttə, informasiya

təhlükəsizliyi məsələləri daha da çox aktuallaĢır. Çünki qlobal informasiya məkanında informasiyalarla bərabər,

təxribatlar da kifayət qədər çoxdur. Bu təxribatlar bəzi hallarda açıq, bəzi hallarda məxfi, yəni, gizli xarakter

daĢıyır.

Bizə qarĢı informasiya müharibəsi aparılır. Bu, həqiqətdir. Mən buna tam əminəm, bu barədə iki fikir

ola bilməz. Bu informasiya müharibəsinin aparılması iĢində, əlbəttə ki, ilk növbədə, erməni lobbisi öz fəallığı ilə

seçilir. Azərbaycanı qaralamaq, Azərbaycan reallıqlarını danmaq, Azərbaycanı geridə qalmıĢ, antidemokratik

ölkə kimi dünyaya təqdim etmək cəhdləri, ilk növbədə, erməni lobbisinin çirkin əməllərindən qaynaqlanır.

Onların təsir dairəsi kifayət qədər geniĢdir. Onlar müxtəlif ölkələrin aparıcı mətbu orqanlarında təmsil olunurlar.

Bəzən baĢqa familiyalarla təmsil olunurlar, öz mənĢəyini gizlədirlər. Bu, indi ikinci məsələdir. Ġnsan öz milli

mənsubiyyətini gizləməməlidir. Ġstənilən insan öz milli mənsubiyyəti ilə fəxr etməlidir. Amma onlar baĢqa

ölkələrdə nədənsə bu sahədə də seçilirlər.



───────────────────────────────────────────────────────

92

Bəzi hallarda Azərbaycana qarĢı açıq Ģəkildə kampaniya aparırlar və çalıĢırlar ki, Azərbaycanın imicinə

koordinasiya edilmiĢ Ģəkildə xələl gətirsinlər. Onların fəaliyyəti məqsədyönlüdür və bu gün erməni lobbisi üçün

bir nömrəli hədəf Azərbaycandır. Bizim üçün də, bir daha demək istəyirəm ki, bir nömrəli düĢmən erməni

lobbisidir. Biz bu mübarizəyə də hazır olmalıyıq.

Son illər ərzində biz vəziyyəti böyük dərəcədə öz xeyrimizə dəyiĢdirə bilmiĢik. Azərbaycanın diaspor

təĢkilatları, bizim sağlam qeyri-hökumət təĢkilatlarımız, Azərbaycanın xaricdəki səfirlikləri, bizim

ictimaiyyətimiz, xarici mətbuata çıxıĢ imkanlarımız və mövqeyimiz güclənir. Ancaq hələ ki, biz reallıqları da

nəzərə almalıyıq. Erməni lobbisi Avropada və baĢqa ölkələrdə, böyük ölkələrdə onilliklər, bəlkə əsrlər boyu

fəaliyyət göstərir, təĢkilatlanmıĢ çox aqressiv və mənfi bir qüvvədir. Bizə qarĢı, necə deyərlər, mənfi

informasiyanın təkanvericisi erməni lobbisidir. Erməni lobbisinin təsiri altında olan, onların çirkli pulları ilə

dolanan bəzi ölkələrin siyasi xadimləridir. Biz onların adlarını bilirik, onları tanıyırıq. Onların qondarma

“Dağlıq Qarabağ respublikası”na səfərlərinin sayına baxmaq kifayətdir ki, hər bir adam bilsin, nə üçün onlar

oraya gedirlər. Bu, ikinci qüvvədir.

Üçüncü qüvvələr. Əfsuslar olsun ki, bəzi ölkələrdə islamofobiya meyilləri güclənir. Bu da reallıqdır.

Çox mənfi reallıqdır, ancaq reallıqdır. Biz də bu reallıqla hesablaĢmalıyıq. Ġslamofobiya meyilləri gücləndikcə

müsəlman ölkələrinə münasibət də mənfiyə doğru istiqamətdə gedir. Biz bunu bilməliyik və deməliyik.

Ġslamofobiya xəstəliyinə yoluxmuĢ siyasətçilərin sayı artmaqdadır. Bu qüvvələr müsbət mənada seçilən, öz

müasirliyi, müstəqil siyasəti ilə fərqlənən, islam dəyərlərinə sadiq olan ölkə kimi Azərbaycanı görəndə, əlbəttə

ki, sevinmirlər, məyus olurlar. Biz bu amili də daim nəzərdə saxlamalıyıq və çalıĢmalıyıq ki, bu vəziyyəti öz

siyasətimizlə xeyrimizə dəyiĢdirək.

Azərbaycanda bütün millətlərin, bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır. Azərbaycanda

multikulturalizm yaĢayır. Bunu biz yaĢadırıq və yaĢadacağıq. Multikulturalizmin iflasa uğradığını deyən

siyasətçilər islamofobiya dəyirmanına su tökmüĢ olurlar. Bu, çox təhlükəli meyildir. XX əsrdə buna bənzər

meyillər nəyə gətirib çıxardığını biz unutmamıĢıq.

Bizə qarĢı informasiya müharibəsi aparan digər qüvvələr sadəcə olaraq Azərbaycanın müstəqil

siyasətini qəbul etməyənlərdir. Onlara elə gəlir ki, Azərbaycan kimi ölkə müstəqil siyasət aparmamalıdır.

Kiminsə qanadının altına keçməlidir və müstəqil siyasətə malik olmamalıdır. Elə qüvvələr də vardır ki, biz

onları tanıyırıq. Onların Azərbaycana qarĢı gizli mübarizəsi gedir. Bu mübarizəni bəzi hallarda onlar açıq

Ģəkildə yox, qorxaqcasına informasiya məkanında aparırlar.

Əlbəttə ki, Azərbaycanın müstəqil siyasəti, hər bir beynəlxalq məsələ ilə bağlı qəti mövqeyi və bu

mövqeyin güclü olması dünya birliyi tərəfindən Azərbaycana göstərilən böyük hörmətdir. BMT Təhlükəsizlik

ġurasına seçilməyimiz bizim böyük təntənəmizdir, zəfərimizdir. Bizi 155 ölkə dəstəklədi. Budur, dünya

ictimaiyyəti. Dünya ictimaiyyəti hansısa regional təĢkilat deyildir. Dünya ictimaiyyəti BMT-dir. BMT də bizi

dəstəkləyir.

Əlbəttə, bizim müstəqil siyasətimizi qəbul etməyən qüvvələr vardır. Onları bizim siyasətimiz qıcıqlandırır.

Onlar çalıĢırlar ki, yeni imkanlardan istifadə edib informasiya təxribatları ilə məĢğul olsunlar, yalan, böhtan

xarakterli məlumatları ötürsünlər. Mətbuat hazırda, nəinki informasiya mənbəyidir, eyni zamanda, təxribat

mənbəyidir. Əfsuslar olsun ki, bu, belədir. Biz isə öz növbəmizdə buna hazır olmalıyıq. Biz hazırıq. Hər bir

əsassız hücuma biz cavab verməliyik, veririk və verəcəyik.

Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz yolu ilə gedir. Bizə qarĢı informasiya təxribatları əfsuslar

olsun ki, dediyim faktlarla məhdudlaĢmır. Elə qüvvələr vardır ki, bölgədə vəziyyəti qarıĢdırmaq istəyirlər. Elə

qüvvələr vardır ki, Azərbaycanı öz qonĢuları ilə üz-üzə qoymaq istəyirlər. Burada da informasiya

təxribatlarından istifadə edilir. BaĢqa necə istifadə edə bilərlər?! Mümkün deyildir. Çünki qonĢularımızla

əlaqələrimiz tarixi köklərə söykənir. Biz bütün qonĢularla, - Ermənistan təbii ki, istisna olmaqla, - normal, yaxĢı

dostluq münasibətləri yaratmıĢıq və bu dostluq münasibətlərini gücləndiririk, gücləndirəcəyik. Heç bir

qonĢumuzla problemimiz yoxdur.

Azərbaycan heç vaxt baĢqa ölkələrin planlarında iĢtirak etməyəcəkdir. Mən bunu dəfələrlə demiĢəm.

Hələ prezidentlik dövrümün əvvəlində demiĢəm. Azərbaycan qarĢıdurma arenasına çevrilməyəcəkdir. Kim

istəyir Azərbaycanı qarĢıdurma arenasına çevirsin, getsin özü üçün baĢqa yer axtarsın. Biz heç vaxt imkan verə

bilmərik ki, ərazimizdən qonĢulara qarĢı hansısa mənfi planlarda istifadə edilsin və bunu hamı bilir. Belə olan

halda yenə gəlir informasiya təxribatı məsələləri. Mötəbər, dünya səviyyəli mətbu orqanlarda çirkin yalanlar

dərc edilir. Sonra bu yalanları təsir altında olan digər mətbu orqanlar yayır. Beləliklə, rəy formalaĢır. Yaxud da

ki, formalaĢdırmağa çalıĢırlar ki, Azərbaycan bölgədə hansısa baĢqa planlara malikdir.

Bizim bir istəyimiz var ki, bölgədə sülh, sabitlik, əmin-amanlıq olsun. QonĢularla münasibətlər prioritet

xarakter daĢıyır. Biz bu bölgədə yaĢayırıq və yaĢayacağıq. Mən qonĢulardan da Azərbaycana ancaq müsbət



───────────────────────────────────────────────────────

93

münasibət görürəm və buna çox Ģadam. Ona görə, biz bunu bilməliyik, bu barədə açıq deməliyik və buna qarĢı

biz öz prinsipial mövqeyimizi qoymalıyıq və qoyuruq.

Nəhayət, “Eurovision” mahnı müsabiqəsi ilə bağlı ölkəmizə qarĢı mətbuatda çirkin kampaniya əfsuslar

olsun ki, davam edir. Biz bu kampaniyanın arxasında hansı qüvvələrin dayandığını yaxĢı bilirik. YaxĢı bilirik ki,

hansı ölkənin mətbuatında bu kampaniya daha sürətlə gedir. Elə ölkələr var ki, orada nəinki hər həftə, hər gün

Azərbaycan ilə bağlı çirkin, böhtan xarakterli yazılar gedir. Təbii ki, bu, əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparılan bir

siyasətdir. Ancaq bu siyasətin heç bir nəticəsi yoxdur və olmayacaqdır. Çünki bizim siyasətimizə təsir edə

biləcək qüvvə yoxdur və nə qədər ki, mən bu kürsüdəyəm heç vaxt olmayacaqdır. Biz öz yolumuzla gedəcəyik.

Müstəqillik yolumuzla, azadlıq yolumuzla gedəcəyik!

Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır. Bizi bəzi hallarda nədəsə, yəni, antidemokratik addımlarda

ittiham etmək istəyənlər getsinlər öz ölkələrində nə baĢ verdiyini görsünlər. Orada hər gün, hər həftə nümayiĢə

çıxan insanlar döyülür, əzilir, onların baĢı partlayır, yüzlərlə nümayiĢçi həbs edilir. Bu, o ölkələrdir ki, onların

bəzi mətbu orqanları Azərbaycana qarĢı çirkin kampaniya aparırlar. YaxĢı atalar sözü var bizdə, deyir: “Öz

gözündə tiri görmür, baĢqasının gözündə tükü seçir”. Bax, yerinə düĢər bu atalar sözü.

Bizdə demokratiya da, söz azadlığı da, vicdan azadlığı da, sərbəst toplaĢmaq azadlığı da vardır. Ġndi

bütün Azərbaycan ictimaiyyəti bunu da gördü ki, ölkəmizdə sərbəst toplaĢmaq azadlığı vardır. Əgər bütün bu

imkanlardan istifadə etmək istəyənlər normal davranıĢ qaydalarını gözləsələr, Ģəhər meriyasının göstərdiyi yerdə

öz tədbirlərini keçirsələr onda sərbəst toplaĢmaq hüququndan yararlana bilərlər. Mən hesab edirəm ki, Ģəhər

meriyası çox müdrik addımlar atıbdır və nümayiĢlər, mitinqlər üçün ən məqbul, yəni, o insanlar üçün ən məqbul

və onlara yaraĢan yeri seçibdir. O yerdə istənilən tədbiri keçirmək mümkündür. Bu tədbirlər məhz o yerdə

keçirilməlidir.

O ki qaldı bizim gələcək planlarımıza, bir daha demək istəyirəm ki, biz inamla qabağa gedirik. Bizə

qarĢı təxribatlar bundan sonra da olacaqdır. Bizə qarĢı informasiya mübarizəsi bundan sonra da aparılacaqdır.

Bu, bizi narahat etmir. Sadəcə olaraq, biz bu barədə danıĢmalıyıq, öz tədbirlərimizi görməliyik, Azərbaycan

xalqının xoĢbəxt gələcəyini təmin etməliyik. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

94

Bakıda BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə

28-ci regional konfransı iĢə baĢlamıĢdır

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev konfransın açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 19 aprel (AzərTAc). Aprelin 19-da Bakıda, “Hilton Baku” otelində BMT-nin Ərzaq və Kənd

Təsərrüfatı TəĢkilatının Avropa üzrə 28-ci regional konfransı iĢə baĢlamıĢdır.

Prezident Ġlham Əliyev konfransın açılıĢında çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Hörmətli cənab baĢ direktor!

Hörmətli qonaqlar, əziz dostlar!

Ġlk növbədə, mən sizin hamınızı Azərbaycanda salamlayıram.

Ölkəmizə xoĢ gəlmisiniz.

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatının (FAO) Avropa üzrə regional konfransının

Azərbaycanda keçirilməsi çox əlamətdar hadisədir. Deyə bilərəm ki, ölkəmizin həyatında çox vacib hadisədir.

FAO ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr artıq böyük tarixə malikdir. Biz bu mötəbər beynəlxalq təĢkilatın fəal

üzvüyük. Müxtəlif layihələr, proqramlar icra edilir. FAO tərəfindən Azərbaycana verilən dəstək kənd təsərrüfatı

sahəsində islahatların aparılması üçün də çox vacibdir.

Mən əminəm ki, bu əməkdaĢlıq bundan sonra da sürətlə inkiĢaf edəcəkdir. Azərbaycan FAO-dakı

fəaliyyətini daha da geniĢləndirəcəkdir. Beləliklə, bu əməkdaĢlıq yeni mərhələyə qədəm qoyacaqdır.

Eyni zamanda, bugünkü konfransın mahiyyəti də çox önəmlidir. Konfransın gündəliyində çox mühüm məsələlər

dayanır. Əlbəttə, biz istərdik ki, Azərbaycan haqqında reallıqlar, ölkəmizdə son illər ərzində aparılan islahatlar

və nəticələr barədə dolğun məlumat verilsin.

Azərbaycanda kənd təsərrüfatında aparılan islahatlar 1990-cı illərin ortalarından baĢlamıĢdır. Prezident

Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə çox ciddi və deyə bilərəm ki, radikal islahatlar baĢlamıĢdır. Onu da qeyd etmək

istəyirəm ki, kənd təsərrüfatı sahəsində aparılan islahatlar bəlkə də baĢqa sahələrə də müsbət təkan vermiĢdir.

Çünki Azərbaycanda, ümumiyyətlə, islahatların aparılması 1990-cı illərin ortalarından baĢlamıĢdır.

Biz 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyimizi bərpa etdik. Müstəqilliyimizin ilk illəri ölkəmiz üçün çox ağır

keçmiĢdir. Ölkəmiz həm siyasi, həm iqtisadi sahədə çox böyük çətinliklərlə, fəlakətlərlə üzləĢmiĢdir. Ġqtisadi

sahə, ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatı iflic vəziyyətində idi. Sənaye istehsalı tənəzzül edirdi, inflyasiya min

faizlərlə ölçülürdü. Ümumiyyətlə, ölkəmizin gələcək inkiĢafı, xüsusilə iqtisadi sahədəki inkiĢaf böyük suallar

doğururdu. Məhz bu həlledici anlarda - 1990-cı illərin ortalarında kənd təsərrüfatı sahəsində baĢlamıĢ və bu gün

də uğurla davam etdirilən islahatlar bizi bu çətin vəziyyətdən çıxara bilmiĢdir.

Bu gün bu islahatlar davam etdirilir. Cənab baĢ direktor qeyd etdiyi kimi, kənd təsərrüfatı bizim üçün

prioritet sahədir, xüsusilə, indiki mərhələdə. Çünki biz iqtisadiyyatımızı saxələndiririk.

Azərbaycan qədim neft diyarıdır. Hazırda Azərbaycanın zəngin neft-qaz ehtiyatları həm bizim enerji

təhlükəsizliyimizi, həm dostlarımızın enerji təhlükəsizliyini təmin etməkdədir. Biz əldə olunan gəlirlərdən çox

səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Qeyri-neft sektorunun inkiĢafına dövlət çox böyük investisiyalar qoyur.

Ümumiyyətlə, deyə bilərəm ki, Azərbaycanda investisiya qoyuluĢu prosesi sürətlə davam edir. Keçən il 15

milyard dollar investisiya qoyulmuĢdur. Hesab edirəm ki, bu il bundan artıq olacaqdır. Daxili investisiyalar artıq

xarici investisiyaları üstələyir. Ġnvestisiyaların böyük hissəsi kənd təsərrüfatına, aqrar sektora, ölkəmizin

bölgələrinə yönəldilir.

Biz islahatları davam etdiririk. Hazırda fermerlərə dövlət tərəfindən kifayət qədər böyük yardımlar

göstərilir. Yəqin ki, Azərbaycan nümayəndələri konfransda bu məsələlər haqqında sözlərini deyəcəklər.

Fermerlərə subsidiyalar, güzəĢtli Ģərtlərlə yanacaq, gübrələr verilir. “Aqrolizinq” Dövlət ġirkəti yaradılıbdır.

Texnikanın alınması və fermerlərə icarəyə verilməsi prosesi də artıq təkmilləĢir. Aqroservislər yaradılır. Burada

da deyə bilərəm ki, çox müsbət təcrübə vardır. Çünki həm dövlət, həm də özəl aqroservis qurumları vardır. Eyni

zamanda, partnyorluq əsasında fəaliyyət göstərən dövlət və özəl aqroservislər kənd təsərrüfatında islahatların

daha da ciddi aparılması üçün Ģərait yaradır.

Biz dünyanın ən mütərəqqi texnologiyalarını Azərbaycana gətiririk. Bütün sahələrə, eyni zamanda, kənd

təsərrüfatı sahəsinə də bu texnologiyalar gəlir. Əlbəttə ki, beynəlxalq qurumlarla, ilk növbədə FAO ilə

əməkdaĢlığımızın nə qədər vacib olduğunu bir daha qeyd etmək istəyirəm. Çünki biz ölkəmizi müasirləĢdiririk.

Azərbaycanda çox böyük modernləĢmə siyasəti aparılır. Kənd təsərrüfatı bizim üçün ən vacib olan sahələrdən



───────────────────────────────────────────────────────

95

biridir. Bu gün cənab baĢ direktor ilə görüĢdə biz bu barədə fikir mübadiləsi apardıq və mən qeyd etdim ki,

hazırda Azərbaycanda qeyri-neft sahəsində bizim üçün iki əsas prioritet sahə vardır. Onlardan biri informasiya-

kommunikasiya texnologiyaları, digəri isə kənd təsərrüfatıdır.

Kənd təsərrüfatı sahəsi hər bir insan üçün çox önəmlidir, xüsusilə, Azərbaycan üçün. Çünki əhalimizin

təxminən yarısı, ondan bir qədər az kənd zonalarında, kəndlərdə yaĢayır. Kəndlərdə müasir infrastrukturun

yaradılması, müasir xidmətin göstərilməsi məsələləri də bizim üçün prioritetdir. 2004-cü ildə biz ölkəmizdə

birinci regional inkiĢaf proqramını qəbul etmiĢik. Bu proqram uğurla icra edilib. Proqramın icrası nəticəsində

Azərbaycanda bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Bu iĢ yerlərinin mütləq əksəriyyəti aqrar sektorda

yaranıbdır.

Ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatının inkiĢaf templəri çox yüksəkdir. Son səkkiz il ərzində ümumi daxili

məhsulumuz üç dəfə, büdcə xərcləri 20 dəfəyə yaxın artmıĢdır, yoxsulluq beĢ dəfə azalmıĢdır. Səkkiz il bundan

əvvəl əhalimizin 49 faizi yoxsulluq Ģəraitində yaĢayırdı. Hazırda bu rəqəm 7,6 faizdir. ġübhə yoxdur ki,

yoxsulluq Ģəraitində yaĢayanların əksəriyyəti paytaxtda deyil, bölgələrdə yaĢayırdı. Ona görə iqtisadi

islahatlarımız və regionlara böyük investisiyaların qoyulması bir neçə məsələyə müsbət təsirini göstərmiĢdir.

Burada biz bir neçə məqsədi təmin edə bilmiĢik. Ġlk növbədə, iĢ yerlərinin açılması, yoxsulluğun azaldılması,

bölgələrdən, kəndlərdən böyük Ģəhərlərə, xüsusilə paytaxta miqrasiyanın dayandırılması. Ġdxalı əvəzləyən yerli

istehsal sahələrinin yaradılması prosesi də çox sürətlə gedir. Biz qarĢıya hədəf qoymuĢuq ki, özümüzü əsas

ərzaq məhsulları ilə tam Ģəkildə təmin etməliyik. Bu istiqamətdə çox ciddi addımlar atılmıĢdır. Hazırda biz

özümüzü əsas qida məhsulları ilə böyük dərəcədə - təxminən 80-90 faiz səviyyəsində təmin edirik. Eyni

zamanda, bizdə çox güclü ixrac potensialı da formalaĢır. Ġxrac potensialını daha da artırmaq üçün biz indi

müxtəlif stimulverici amillərdən istifadə edirik. Yeni bazarlara çıxırıq. Azərbaycanda demək olar bütün yeni,

müasir emal müəssisələri dünya standartlarına cavab verir ki, biz məhsulumuzu istənilən bazarlara ixrac edə

bilək. Hazırda bizim üçün əsas ixrac bazarı qonĢu ölkələrdir. Bu, ənənəvi bazardır. Ancaq biz məhsullarımızla

artıq Avropa Ġttifaqı məkanına da çıxırıq. Əminəm ki, yaxın zamanlarda bu iĢlər daha da sürətlə gedəcəkdir.

Ġslahatlar davam etdirilir. Bu islahatlar, bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmizin inkiĢafına, iqtisadiyyatın

Ģaxələndirilməsinə xidmət göstərir.

Bu gün Azərbaycanın kifayət qədər böyük maliyyə resursları vardır. Bu resurslar qeyri-neft sektorunun

inkiĢafına yatırılır. Beləliklə, ölkə iqtisadiyyatının dayanıqlığı təmin edilir.

Ərzaq təhlükəsizliyi məsələləri bu gün dünya gündəliyində çox mühüm yer tutur. Azərbaycan artıq

donor ölkəyə çevrilir. Biz müstəqilliyimizin ilk illərində beynəlxalq təĢkilatlardan böyük yardımlar almıĢıq və

buna görə minnətdarıq. Bu yardımlar bizə imkan verib ki, ölkəmizi inkiĢaf etdirək.

Hazırda biz müxtəlif sahələrdə, o cümlədən FAO-nun məĢğul olduğu sahədə də donor ölkəyə çevrilirik.

Biz istəyirik ki, bu sahədəki fəaliyyəti, FAO ilə birlikdə, əlaqələndirilmiĢ Ģəkildə aparaq. Çünki Azərbaycanın

təcrübəsi hesab edirəm ki, çox dəyərlidir. Biz planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına çox qısa müddət

ərzində keçmiĢik. Müstəqilliyi bərpa etdikdə - 1991-ci ildə bazar iqtisadiyyatı bizim ümumi daxili məhsulda

sıfır faizə bərabər idi. Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatının 80 faizdən çoxu özəl sektorda formalaĢır. Biz dövlət-

özəl partnyorluq təcrübəsinə malikik. Biz yoxsulluqdan inkiĢafa çox çətin yolu qısa müddət ərzində qət edə

bilmiĢik. Qeyd etdiyim kimi, son səkkiz ildə ümumi daxili məhsul üç dəfə, yəni 300 faiz artmıĢdır. Ancaq

növbəti onillik üçün bizim daha da ciddi planlarımız, hədəflərimiz vardır. Mən bu barədə artıq bəyanatlar

vermiĢəm ki, növbəti 10 il ərzində Azərbaycanda ümumi daxili məhsul daha iki dəfə artmalıdır. Bu artıq, ilk

növbədə qeyri-neft sektorunun hesabına baĢ verməlidir.

Beləliklə, hesab edirəm ki, bizim təcrübəmiz müsbətdir, bu islahatlar mütləq aparılmalıdır. Ġlk növbədə,

kənd təsərrüfatı sahəsində aparılmalıdır. Biz torpağı kəndlilərə, insanlara qaytardıq. Çünki uzun illər idi ki, biz

Sovet Ġttifaqının tərkib hissəsi idik. Bildiyiniz kimi, hər Ģey, o cümlədən torpaq dövlətə məxsus idi. Yəni,

cəsarətli islahatların aparılması gözəl nəticələrə gətirib çıxarmıĢdır. Sovet Ġttifaqı zamanında Azərbaycan əsas

ərzaq məhsullarını baĢqa respublikalardan gətirirdi. Ancaq hazırda biz nəinki böyük dərəcədə özümüzü təmin

edirik, eyni zamanda, ixrac potensialımız da yaranıbdır. Yəni, bu müsbət təcrübə hesab edirəm ki, vacib ola

bilər və bununla bərabər, biz FAO ilə müxtəlif layihələrdə əməkdaĢlığın dərinləĢməsində maraqlıyıq.

Biz aclığa qarĢı mübarizədə daha da fəal rol oynamağa hazırıq. Çünki aclıq XXI əsrin ən böyük bəlasıdır. Yəni,

bu, dözülməzdir ki, hazırda bu gün, bu dəqiqə aclıqdan ölənlər vardır. Biz bütün səylərimizi birləĢdirib bu

böyük bəlaya qarĢı ciddi mübarizə aparmalıyıq. Azərbaycan buna hazırdır və hesab edirəm ki, FAO-nun çox

dəyərli üzvü kimi bu sahədə biz konkret addımları atmağa hazırıq. Əminəm ki, bu konfransda bu məsələ də

müzakirə ediləcəkdir.

Bir məsələyə də diqqətinizi çəkmək istəyirəm. Biz əlbəttə, son illər ərzində kənd təsərrüfatında böyük

islahatlar aparmıĢıq və bu islahatları aparacağıq. Yeni torpaqların dövriyyəyə buraxılması prosesləri gedir.



───────────────────────────────────────────────────────

96

Torpağa xidmət müasir səviyyədə aparılır. Hələ ki, bu sahədə görüləsi iĢlər çoxdur. Mən hesab etmirəm ki, biz

istədiyimizə tam Ģəkildə nail ola bilmiĢik. Qüsurlar da, problemlər də, çətinliklər də vardır. Ancaq biz bu

problemlərin həll yollarını bilirik. Ancaq bizim ərazimizin müəyyən hissəsi 20 ilə yaxındır ki, iĢğal altındadır.

Ermənistanın Azərbaycana qarĢı apardığı iĢğal və etnik təmizləmə siyasəti torpaqlarımızın, yəni beynəlxalq

birlik tərəfindən tanınan Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin iĢğal altına düĢməsinə gətirib çıxarmıĢdır.

Orada bütün infrastruktur dağıdılmıĢdır. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı üçün yararlı torpaqlar indi istifadəsiz

qalır. Əgər münaqiĢəyə son qoyularsa, Ermənistan BMT Təhlükəsizlik ġurasının dörd qətnaməsinə riayət edərsə

və iĢğal edilmiĢ torpaqlardan öz xoĢu ilə çəkilərsə, hazırda iĢğal altında olan torpaqlar da dövriyyəyə

buraxılacaqdır. Beləliklə, kənd təsərrüfatı, insanların normal yaĢaması üçün daha da yaxĢı imkanlar

yaranacaqdır.

Biz bundan sonra da bütün beynəlxalq təĢkilatlar, o cümlədən FAO ilə əməkdaĢlığımızı davam

etdirəcəyik. FAO-nun dünyadakı mövqeləri möhkəmlənir. Bu təĢkilat çox böyük nüfuza malikdir və BMT

ailəsində öz konkret proqramı ilə seçilir. Azərbaycan da BMT-nin fəal üzvüdür. Keçən il oktyabr ayında

müstəqilliyimizin 20 illiyini qeyd edərkən, eyni zamanda, Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv

seçilmiĢdir. Hesab edirəm ki, bu, müstəqillik tarixində bizim ən böyük qələbəmizdir, ən böyük diplomatik

uğurumuzdur. Çünki gənc müstəqil dövlət üçün dünyanın bir nömrəli mötəbər qurumuna üzv seçilmək,

doğrudan da, böyük nailiyyətdir. Sevindirici hal ondan ibarətdir ki, namizədliyimizi 155 ölkə dəstəkləmiĢdir.

Bu, onu göstərir ki, son 20 il ərzində Azərbaycan özünü dünyaya etibarlı tərəfdaĢ, dost, ədaləti müdafiə edən

ölkə kimi tanıtdıra bilmiĢdir. Biz hazırda BMT Təhlükəsizlik ġurasında fəaliyyətə baĢlamıĢıq, prinsipial

mövqeyimizlə seçilirik. Gələn ay dünyanın bir nömrəli qurumuna biz sədrlik edəcəyik. Biz Təhlükəsizlik

ġurasında beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə edəcəyik. Ədalətin tam Ģəkildə bərqərar olması üçün dünyada

aclıq olmamalıdır. Aclıq, yenə də deyirəm, bəlkə də ən böyük ədalətsizlikdir.

Bir daha demək istəyirəm və tam əminəm ki, Azərbaycan bu islahatlarda yeni uğurlar qazanacaq,

beynəlxalq təĢkilatlarla, FAO ilə əməkdaĢlığımız daha da dərinləĢəcəkdir.

Hörmətli dostlar, sonda demək istərdim ki, ümidvaram, qonaqlarımız, dostlarımız Ģəhərimizlə tanıĢ ola

biləcəklər. Bu, çox önəmli bir konfransdır. Bu konfrans Bakıda keçirilir. Bu konfransın gündəliyində çox

önəmli məsələlər qeyd olunubdur. Buna baxmayaraq, əksəriyyətiniz Azərbaycana ilk dəfədir ki, gəlib. Ona görə

də ümidvaram imkanınız olacaqdır ki, siz Bakımızı görəsiniz, Bakının mədəniyyəti ilə tanıĢ olasınız,

Azərbaycanı daha yaxĢı tanıyasınız və bizim dostlarımıza çevriləsiniz.

Bir daha sizə uğurlar arzu etmək istərdim. Cənab baĢ direktor, sizə və bütün həmkarlarınıza

təĢəkkürümü bildirmək və konfransın iĢinə uğurlar arzu etmək istərdim. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

97

Nyu-Yorkda Prezident Ġlham Əliyevin adından Azərbaycanın BMT-yə üzv qəbul olunmasının

20-ci ildönümü və 2012-2013-cü illər üçün BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasına

qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir

Nyu-York, 4 may (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, mayın 3-də Nyu-Yorkda Prezident

Ġlham Əliyevin adından Azərbaycan Respublikasının BMT-yə üzv qəbul olunmasının 20-ci ildönümü və

ölkəmizin 2012-2013-cü illər üçün BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi münasibətilə rəsmi

qəbul təĢkil edilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, BMT-nin baĢ katibi Pan Gi Mun, ABġ-ın nüfuzlu

siyasi və ictimai xadimləri mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.

Bu il ölkəmizin BMT-yə qəbul olunmasının 20-ci ildönümüdür. 1992-ci il martın 2-də BMT BaĢ

Məclisinin 46-cı sessiyasında Azərbaycanın təĢkilata üzv qəbul olunması haqqında qətnamə qəbul edilmiĢdir.

Nyu-Yorkda - BMT-nin iqamətgahı qarĢısında təĢkilatın 181-ci üzvünün - Azərbaycanın bayrağı qaldırılmıĢdır.

Mayın 6-da isə təĢkilatda Azərbaycan nümayəndəliyi fəaliyyətə baĢlamıĢdır. Ötən müddətdə qurumla

əməkdaĢlıq Azərbaycanın dünya birliyinə sıx inteqrasiyasına nail olmaq və ölkəmizin beynəlxalq mövqeyini

möhkəmləndirməklə yanaĢı, həm də Ermənistanın təcavüzkar siyasətini ifĢa etməyə geniĢ imkan yaratmıĢdır.

Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Xanımlar və cənablar!

Hörmətli qonaqlar, hörmətli dostlar!

Dəvətimizi qəbul edib bu gün axĢam bizimlə olduğunuza görə, sizə çox minnətdaram. Belə bir

möhtəĢəm ziyafəti təĢkil etməkdən və sizin hamınızı burada görməkdən böyük Ģərəf hissi duyuram.

Burada uzun illərdən bəri tanıdığım insanları, bir çox dostları, o cümlədən yeni dostları görürəm. Əminəm ki,

hamımız bu günü hələ çox xatırlayacağıq. Bu gün biz Azərbaycanın müasir tarixində iki mühüm hadisəni qeyd

edirik. Ġyirmi il öncə Azərbaycan BMT-nin üzvü oldu. Ötən il isə ölkəmiz bu təĢkilatın Təhlükəsizlik ġurasına

üzv seçildi. Həmin iki əlamətdar hadisə bu gün qeyd olunur. Bir neçə gün öncə Azərbaycan Təhlükəsizlik

ġurasında sədrliyi qəbul etdi.

Mən bizə səs verən və etimad göstərən, xüsusilə seçki prosesinin ən mühüm məqamında bizi

dəstəkləyən Ģəxslərin hamısına təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Rəqabət isə çox güclü və ədalətli idi.

Azərbaycan səslərin çoxunu topladı. Bu, müstəqillik illərində göstərdiyimiz səylərin qiymətləndirilməsidir. Bu,

son iyirmi il ərzində kəskin surətdə dəyiĢmiĢ, qarĢısında olduqca böyük məqsədlər qoymuĢ və bu məqsədlərə

çatmağa çalıĢan müasir gənc ölkəyə göstərilən dəstəyin rəmzi oldu. Biz iyirmi il öncə müstəqil ölkəyə çevrildik.

Xalqımızın böyük tarixi, mədəniyyəti və adət-ənənələri vardır. Lakin biz müstəqil deyildik. Ġyirmi il öncə

dövlətimizi, dövlətçiliyi qurmaq, qonĢularımız və dostlarımızla sülh və dostluq Ģəraitində həyatımızı yaĢamaq

fürsəti bizə nəsib oldu.

Ġyirmi il ərzində baĢ verən dəyiĢikliklər göstərdi ki, Azərbaycan böyük uğurlar əldə edib. Biz siyasi

sistemdə böyük dəyiĢikliklərə nail olduq və köklü siyasi islahatlar həyata keçirdik. Bu gün Azərbaycan bütün

siyasi azadlıqları – mətbuat azadlığını, ifadə azadlığını, azad interneti, dini azadlığı təmin edən müasir,

demokratik və açıq ölkədir.

Azərbaycan çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkədir. Biz bundan qürur hissi duyuruq. Bu, bizim

keçmiĢdən qalan irsimizdir. Siyasi sistemdən asılı olmayaraq, həyatımızın bütün dövrlərində Azərbaycan

dinlərin və xalqların qovuĢduğu, bir ailə kimi yaĢadığı məkan olub. Biz çox fərəhlənirik ki, həmin iyirmi il

ərzində biz keçmiĢimizin bu mühüm irsini nəinki qoruyub saxlamağa, o cümlədən əməkdaĢlıq, qardaĢlıq və

tərəfdaĢlıq ruhunu gücləndirməyə nail olduq.

Biz multikulturalizm ideyasına, müxtəlif mənĢəyə və dini köklərə malik olan insanların birgə

yaĢamasına və müasir ölkənin qurulmasına həsr olunmuĢ bir çox beynəlxalq tədbirləri də keçiririk.

Biz olduqca ciddi iqtisadi layihələri həyata keçirmiĢik. Bu isə, gündəliyimizin çox mühüm hissəsi olub. Çünki

biz planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçməli idik. Ġyirmi illik dövr ərzində bazar iqtisadiyyatının payı

ümumi daxili məhsulda 80 faizi ötüb. Bu gün isə biz inkiĢafı və iqtisadi islahatların nəticələrini həqiqətən hiss

edirik. Son on ildən az müddətdə ümumi daxili məhsul 3 dəfə artmıĢdır. Sənaye istehsalı da 3 dəfə artmıĢdır.

Yoxsulluq səviyyəsi təxminən 50 faizdən 7,6 faizə düĢmüĢdür. ĠĢsizlik səviyyəsi 5,4 faizdir. Biz “Holland



───────────────────────────────────────────────────────

98

sindromu”na məruz qalmadıq və yalnız enerji sektorundan asılı olmamaq məqsədilə iqtisadiyyatımızı

Ģaxələndirdik.

Ġqtisadi islahatlarımızı davam etdirəcəyik. Çünki ölkə əhalisi üçün bu islahatların faydasını görürük.

Çox məmnunuq ki, beynəlxalq maliyyə təsisatları ölkəmizdə görülən iĢlərə dəstək verirlər və bunu

qiymətləndirirlər. Xüsusən də, iqtisadi və maliyyə böhranının baĢ verdiyi illərdə “Standard & Poor”, Fitch” və

“Moody’s” kimi əsas beynəlxalq maliyyə təsisatları kredit reytinqimizi yaxĢılaĢdırmıĢlar. Bu gün

iqtisadiyyatımız əvvəlki illərə nisbətən daha rəqabətədavamlıdır. Bu gün iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi artıq

reallıqdır. Biz ĠKT-nin inkiĢafı kimi məsələlər üzərində iĢləyirik, kosmos sənayesini yaradırıq, bir sözlə,

iqtisadiyyatımızı müasir və inkiĢaf edən iqtisadiyyata çeviririk. Məqsədimiz dünyanın inkiĢaf etmiĢ ölkələri

sırasında olmaqdır. Artıq 3 dəfə artmıĢ ümumi daxili məhsulu gələn 10 il ərzində daha 2 dəfə artırmaq və

yüksək gəlirli ölkəyə çevrilmək məqsədimiz vardır.

Biz, həmçinin sosial problemlərin həlli üzərində çalıĢırıq. Əsas sosial problemlərdən biri qaçqın və

məcburi köçkünlərlə bağlı vəziyyətdir. Artıq 20 ildir ki, Ermənistanın təcavüzündən və torpaqlarımızın

iĢğalından əziyyət çəkirik. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ ərazisinin 20 faizi hələ də iĢğal

altındadır. BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası məsələ ilə bağlı 4 qətnamə qəbul edib. Əfsuslar olsun ki, onlar hələ də

icra olunmayıb. Ermənistan onlara məhəl qoymur. Həmin qətnamələrdə erməni silahlı qüvvələrinin

ərazilərimizdən qeyd-Ģərtsiz və dərhal çıxarılması tələb olunur. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ

münaqiĢəsi regional sabitliyə əsas təhlükədir. Bu, regionda böyük ədalətsizlikdir və beynəlxalq hüquq

normalarının kobud Ģəkildə pozulması deməkdir. Azərbaycan BMT-yə 20 il öncə suveren və bütöv ölkə kimi

daxil oldu. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tarixi ərazisidir. O, hər zaman Azərbaycanın tarixi hissəsi olub. O,

hüquqi baxımdan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Əlbəttə ki, biz ərazi bütövlüyümüzün bərpasını, qaçqın və

məcburi köçkünlərimizin doğma yerlərinə qayıtmasını istəyirik.

Ölkəmizin problemləri və nailiyyətləri haqqında çox danıĢa bilərəm. Lakin ən vacibi odur ki, bizdə 20 il

öncə yaranmıĢ fürsətdən düzgün istifadə olunmuĢdur. Biz müstəqilliyimizi gücləndirə bildik, iqtisadiyyatımızda

dəyiĢiklik etdik, siyasi təsisatları qurduq, dostlarımızla yaxĢı tərəfdaĢlıq əlaqələri yaratdıq.

Bu gün gözəl Nyu-York Ģəhərində çıxıĢ edərək bildirmək istəyirəm ki, biz BirləĢmiĢ ġtatlarla ikitərəfli

münasibətlərimizə böyük əhəmiyyət veririk. Bu münasibətlərin böyük tarixi var və onlar bir çox sahələri əhatə

edir. Biz siyasi inkiĢaf, iqtisadi əməkdaĢlıq, enerji təhlükəsizliyi və bütövlükdə təhlükəsizlik məsələləri və

antiterror əməliyyatları ilə bağlı fəal əməkdaĢlıq edirik. Azərbaycan BirləĢmiĢ ġtatların etibarlı tərəfdaĢıdır və

20 illik dövr ərzində bu münasibətlər hər iki tərəf üçün strateji tərəfdaĢlıq münasibətlərinə çevrilib. Əminəm ki,

əlaqələrimizin gələcəyi də çox uğurlu olacaqdır. Hazırda biz regional miqyaslı mühüm məsələlər üzərində

iĢləyirik. Regionun aparıcı ölkəsi kimi güclü iqtisadiyyata malikik. Təhlükəsizlik ġurasının üzvü olan

Azərbaycan qlobal iĢlərdə öz rolunu oynamağa hazırdır.

Əlbəttə ki, regional səviyyədə irəli sürdüyümüz istər siyasi, istər iqtisadi, istərsə də enerji və digər

sahələrdə təĢəbbüslər yeni vəziyyət yaradır. Enerji təĢəbbüslərimiz regional enerji xəritəsini dəyiĢir və regionda

çiçəklənməyə, proqnozlaĢdırmaya doğru aparır. Biz qonĢularımızla sülh Ģəraitində yaĢamaq istəyirik və

dostlarımızla əməkdaĢlığı gücləndirmək arzusundayıq. Bir neçə ay öncə beynəlxalq ictimaiyyət və BMT ailəsi

bizə öz böyük dəstəyini verdi. Biz Təhlükəsizlik ġurasına seçildik. Bu gün mən bizə dəstək verən bütün ölkələrə

minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Seçilmək üçün biz 16 turdan keçməli olduq. Çox güclü rəqiblərimiz var

idi. Bu, güclü, lakin ədalətli rəqabət oldu. 155 ölkənin dəstəyini almaqdan qürur hissi duyuruq.

Mən bizə səs vermiĢ bütün tərəflərə bir daha təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Bu dostluq, dəstək, eləcə də ölkə

daxilində və qlobal səviyyədə gördüyümüz iĢlərə verilən qiymətin rəmzidir. Bu, həmçinin böyük məsuliyyətdir.

Gələn iki il ərzində biz bu məsuliyyəti Təhlükəsizlik ġurasındakı tərəfdaĢlarımızla bölüĢəcəyik. Sizi əmin edə

bilərəm ki, Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasının fəal və konstruktiv üzvü olacaqdır. Seçildiyimiz zaman mən

bəyanat verərək xalqımızı təbrik etdim və bildirdim ki, Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasında ədalət və

beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəkdir. Bir daha sizi, dostlarımızı əmin etmək istəyirəm ki, biz bu prinsiplərə

sadiqik, sülh və beynəlxalq əməkdaĢlığa, sabitlik və inkiĢafa töhfə vermək üçün əlimizdən gələni edəcəyik.

Çox sağ olun, əziz dostlar. Bizimlə olduğunuza görə minnətdaram. Sizə ən xoĢ arzularımı çatdırıram.

Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-5 may.-№ 98.-S.2.



───────────────────────────────────────────────────────

99

Dövlətimizin baĢçısının sədrliyi ilə Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik ġurasının

yüksək səviyyəli iclası keçirilmiĢdir

Bakı, 4 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 4-də Nyu-Yorkda Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək səviyyəli iclası keçirilmiĢdir.

Ġclasda Azərbaycanın təĢəbbüsü ilə “Terror aktlarının beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə yaratdığı təhdidlər”

mövzusunda müzakirələr aparılmıĢdır.

Ötən ilin oktyabrında Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməklə müstəqil

olduğumuz 20 ildə xarici siyasətin ən böyük uğurlarından birini qazanmıĢdır. Bu məqsədlə keçirilən seçkilərdə

155 ölkənin səsini qazanaraq tarixi nailiyyətə imza atan ölkəmiz 2012-ci il yanvarın 1-dən Təhlükəsizlik

ġurasında səlahiyyətlərinin icrasına baĢlamıĢdır. ABġ, Çin, Rusiya, Böyük Britaniya və Fransa kimi daimi

üzvlərlə birgə Azərbaycanın da dünyanın bir nömrəli beynəlxalq təĢkilatının ən ali qurumunda iĢtirakı ölkəmizin

tutduğu yolun dünya tərəfindən dəstəklənməsinin əyani təsdiqidir. Bu, həm də beynəlxalq birliyin

Azərbaycanda yürüdülən siyasətə və Prezident Ġlham Əliyevin fəaliyyətinə verdiyi önəmin təzahürü, dünya

ictimaiyyətinin ölkəmizə olan inamı və etimadının ifadəsidir.

Prezident Ġlham Əliyev BMT Təhlükəsizlik ġurasının yüksək səviyyəli iclasında çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Ġndi isə mən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi öz bəyanatımla çıxıĢ edəcəyəm.

Terrorçuluq beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə, o cümlədən bütün üzv dövlətlərdə insan hüquqlarının,

fundamental azadlıqların, demokratiyanın, siyasi müstəqilliyin, suverenliyin, ərazi bütövlüyünün və nəhayət,

sosial və iqtisadi inkiĢafın bərqərar olunmasına ciddi təhdiddir.

Azərbaycan terrorçuluğun bütün forma və təzahürlərini qəti surətdə pisləyir. Biz hesab edirik ki, bütün

terror aktları ağır cinayətdir, onlar pislənməli və bunu törədənlər isə cəzalandırılmalıdırlar. Terrorçulara öz

əməllərini əsaslandırmaq üçün heç vaxt imkan verilməməlidir. Səbəblərindən asılı olmayaraq, heç bir terror aktı

əsaslandırıla bilməz. Terrorçuluğun dəyiĢən mahiyyəti və siması, bir çox hallarda onun təcavüzkar separatizm,

ekstremizm və mütəĢəkkil cinayətkarlığa bağlılığı vardır.

Silahlı münaqiĢələrə məruz qalan yerlərdə, xüsusən də xarici hərbi iĢğal altında olan ərazilərdə

terrorçuluq ilə həmin məkanda olanlar arasında bir qayda olaraq sövdələĢmənin yaranmasına Ģəraitlər

formalaĢır. Azərbaycan müxtəlif yollarla terrorçuluğa məruz qalmıĢdır. Azərbaycan kənardan təĢkil olunan

terror fəaliyyətinin birbaĢa hədəfinə çevrilmiĢdir. Ermənistan Respublikası Azərbaycanın mülki əhalisi və

infrastrukturuna qarĢı onlarla terror aktı törətmiĢdir. Bunun nəticəsində 2 mindən artıq azərbaycanlı həyatını

itirmiĢdir. Ermənistan öz güc strukturlarının bilavasitə iĢtirakı ilə hazırladığı həmin terror aktlarını beynəlxalq

terror qruplarından istifadə edərək törətmiĢdir. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin fəal

fazasında Ermənistan etnik təmizləməyə nail olmaq üçün hərbi təcavüzlə yanaĢı, mülki əhaliyə qarĢı geniĢ

Ģəkildə terror aktlarından da istifadə etmiĢdir. Həmin vəhĢilik aktları 1992-ci ilin fevral ayında Xocalı əhalisinin

məhv edilməsi ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Həmin vaxt 613 günahsız insan, o cümlədən qadınlar, uĢaqlar və

yaĢlılar öz həyatı ilə vidalaĢmıĢdır. Yüzdən artıq qadın, altmıĢ üç uĢaq qətlə yetirilmiĢdir. Ermənistan, həmçinin

münaqiĢə zonasından uzaq məsafədə də ictimai nəqliyyatda və mühüm infrastruktur yerlərində, 1994-cü ildə

Bakı metrosunda bomba partlayıĢı və digər əməllər kimi terror aktlarını törədərək, mülki əhaliyə qarĢı mübarizə

apardı.

Bu gün Ermənistanın terror risklərindən irəli gələrək, biz əsasən terror hədələrinin tərəfimizdən

zərərsizləĢdirilməsinə baxmayaraq, bu risk yenə də yüksək olaraq qalır. Bir sıra terror aktlarının, o cümlədən

Azərbaycanın mülki infrastrukturlarına, xüsusən su rezervuarları və bəndlərinə, neft kəmərləri Ģəbəkəsinə

hücum edilməsi kimi əməllərin legitim hərbi taktikası olması ilə bağlı açıq bəyanatlar və fikirlər hələ də

müĢahidə edilir. Bunlar birmənalı surətdə mülki əhali arasında yüz minlərlə tələfatın olması ilə nəticələnə bilər.

Beynəlxalq terror təĢkilatlarının elementləri Ermənistanın təhlükəsizlik və müdafiə sektoruna inteqrasiya edilib.

Avropa dəyərlərinə və universal dəyərlərə sadiq olduğunu göstərməyə çalıĢan ölkə tərəfindən beynəlxalq terror

təĢkilatlarının üzvlərini qəhrəman kimi qələmə vermək və onlara abidələr ucaltmaq səylərini görmək təəssüf

doğurur.

Azərbaycanlılara qarĢı aparılmıĢ etnik təmizləmə siyasəti Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ

ərazisinin iyirmi faizinin iĢğalı ilə nəticələnmiĢdir. Bir milyondan artıq qaçqın və məcburi köçkün öz doğma

yurdlarından didərgin salınmıĢdır. BMT-nin Təhlükəsizlik ġurası erməni qoĢunlarının iĢğal edilmiĢ ərazilərdən



───────────────────────────────────────────────────────

100

çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Lakin əfsuslar olsun ki, Ermənistan təxminən iyirmi il

ərzində bu qətnamələrə məhəl qoymur.

Azərbaycanın iĢğal edilmiĢ əraziləri terrorçuluqla separatizm, ekstremizm və mütəĢəkkil cinayətkarlıq, o

cümlədən narkotik maddələrin dövriyyəsi, çirkli pulların yuyulması və silah qaçaqmalçılığı arasında olan əlaqə

baxımından böyük narahatlıq mənbəyidir. Ermənistanın terror hədələrinə əlavə olaraq, Azərbaycan beynəlxalq

terror qruplarından irəli gələn risk və təhlükələrlə hələ də üzləĢir. Ölkəmizin həssas regionlara yaxınlığı bu

hədələri bizim üçün daha qabarıq Ģəklə salır. Buna görə, Azərbaycan təbii olaraq milli səviyyədə geniĢmiqyaslı

tədbirləri görməkdədir və terrorçuluğun qarĢısının alınması üçün beynəlxalq səylərə fəal Ģəkildə töhfə verir.

Təhlükəsizliyin bölünməzliyinin carçısı olan Azərbaycan beynəlxalq antiterror koalisiyasına fəal Ģəkildə töhfə

verən ölkədir. Beynəlxalq ictimaiyyətin terrorçuluğun qarĢısının alınmasında böyük nailiyyətlər əldə etməsinə

baxmayaraq, bu bəlanın qarĢını almaq, ona qarĢı mübarizə aparmaq üçün hələ də çox iĢlər görülməlidir.

Beynəlxalq hüquqda terrorçuluğun aydın tərifinin olmaması nəinki ayrı-ayrı terrorçuları və terror təĢkilatlarını,

o cümlədən terror fəaliyyətini təĢviq edən və maliyyələĢdirən dövlətləri məsuliyyətə cəlb etməkdə beynəlxalq

ictimaiyyətin səylərinə maneə yaradır. Bu baxımdan, Azərbaycan terrorçuluğa qarĢı mübarizənin aparılmasında

səmərəli vasitə kimi xidmət edəcək beynəlxalq terrorçuluqla bağlı əhatəli konvensiya üzərində razılığın əldə

edilməsinin vacibliyini vurğulayır.

Terrorçuluğun aydın tərifi və beynəlxalq terrorçuluqla bağlı konvensiya həll olunmamıĢ bəzi

məsələlərin, o cümlədən terror hərəkətlərinin təĢkil edilməsi, maliyyələĢdirilməsi, təĢviq edilməsi,

təlimatlandırılması, digər birbaĢa və ya dolayı yolla dəstəklənməsindən çəkindirmək məsələlərinin həllinə töhfə

verə bilər. Bu cür razılığın əldə olunması terrorçuluğun əsas səbəblərinin əhatəli və açıq Ģəkildə müzakirəsinə

əsaslanmalıdır. Biz sosial və iqtisadi inkiĢaf, eləcə də təhsil məsələlərinin həlli üçün bu sahəyə hazırkı

beynəlxalq səylər çərçivəsində, o cümlədən BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının mexanizmləri vasitəsilə birmənalı

olaraq lazımi diqqət yetirməliyik. Ġqtisadi çətinliklərlə müĢayiət olunan məhdud təhsil imkanları bir çox hallarda

dinləri təfsir etmək adı altında terror təĢviqatının aparılmasına zəmin yaradan amillər hesab edilə bilər. Terrora

qarĢı mübarizə hər hansı konkret din və ya mədəniyyətə hücum çəkmək üçün istifadə edilə bilməz. Bu gün biz

məhdud dini məlumatlılıq Ģəraitində yaĢayırıq və bu, müəyyən hallarda ĢiĢirdilmiĢ forma alır, bəzən etnik, dini

və mədəni köklərə malik münaqiĢələrin qızıĢdırılması üçün məkrli Ģəkildə sui-istifadə olunur. Son illər ərzində

bəzi ölkələrdəki islamofobiyanın qəbuledilməz səviyyədə olması bu cür böhtan xarakterli hərəkətlərin və səhv

konsepsiyaların qarĢısının alınmasında birgə səylərin və dialoqun olduqca böyük əhəmiyyətini təsdiqləmiĢdir.

Azərbaycan sivilizasiyaların dialoqu iĢinə töhfə verməyə çalıĢır. Ölkəmiz müxtəlif dinlərin nümayəndələri

arasında daha yaxĢı anlaĢmanın yaradılmasına xidmət edən çoxsaylı tədbirlər keçirir. Azərbaycan çoxmillətli və

çoxkonfessiyalı ölkədir, bütün millətlərin və dinlərin nümayəndələri ölkəmizdə sülh, anlaĢma Ģəraitində

yaĢayırlar. Ölkəmizdə aparılan çoxmədəniyyətli dialoq müxtəlif dinlərə və mənĢəyə malik olan insanlar arasında

sülh Ģəraitində birgəyaĢayıĢın yaxĢı nümunəsi kimi istifadə oluna bilər. Azərbaycan tolerantlıq ölkəsidir və biz

keçmiĢin bu irsini yüksək dəyərləndiririk. Bu gün isə, biz bütün xalqların və dinlərin nümayəndələri arasında

tərəfdaĢlıq və qardaĢlıq ruhunu yaratmaq məqsədilə səylərimizi artırmağa çalıĢırıq.

Ġqtisadi inkiĢafdan danıĢdıqda, bu, terrorçuluğa qarĢı mübarizə aparmağın, yaxĢı idarəçiliyi təmin

etməyin və xalq üçün daha yaxĢı Ģərait yaratmağın ən mühüm aspektidir. Son on il ərzində Azərbaycan iqtisadi

dəyiĢikliklər sahəsində böyük irəliləyiĢə nail olub. Ölkəmizin müstəqilliyinin tarixi qısadır. Yalnız iyirmi il öncə

müstəqilliyi bərpa etmiĢik. Lakin bu illər islahatlar, dəyiĢikliklər, inkiĢaf və tərəqqi illəri olub. On ildən az

müddətdə iqtisadiyyatımız üç dəfə artıb. Yoxsulluq təxminən əlli faizdən yeddi faizə düĢüb. Bir milyon iĢ yeri

açılıb. Bir çox sosial layihələr və proqramlar həyata keçirilir. Eyni zamanda, beynəlxalq maliyyə təsisatları

gördüyümüz iĢləri dəyərləndirir. “Fitch”, “Moody’s” və “Standard & Poor” kimi üç əsas beynəlxalq təĢkilat bu

yaxınlarda kredit reytinqimizi yaxĢılaĢdırmıĢdır. Bu, xüsusən də maliyyə və iqtisadi böhran illərində inkiĢafın

yaxĢı göstəricisidir. Buna görə, yoxsulluğa qarĢı mübarizə, yeni iĢ yerlərinin açılması, mükəmməl

qanunvericilik bazasının formalaĢması, qanunun aliliyi, korrupsiyaya qarĢı mübarizə kimi bütün bu amillər

ölkənin inkiĢafına və eyni zamanda, terrorçuluğa qarĢı mübarizədə səylərin səfərbər olunmasına xidmət edir.

Əminəm ki, terrorçuluğa qarĢı mübarizənin aparılması iĢində bütün səylərimizi birləĢdirməliyik. Terrorçuluğun

hazırkı siması və onun beynəlxalq sülh və sabitliyə təhlükə olan digər hədələrlə bağlılığı dövlətlər arasında daha

sıx əməkdaĢlığı, o cümlədən BMT-nin daha yaxĢı, əlaqələndirilmiĢ, ahəngdar və sistemli yanaĢmasını tələb edir.

Bununla belə, dövlətlər arasında münaqiĢələrin olması, xarici hərbi təcavüz və təcavüzkar separatizm

terrorçuluq üçün münbit Ģərait yaradır. Buna görə, beynəlxalq ictimaiyyət beynəlxalq hüququn ümumi qaydada

qəbul edilmiĢ normaları və prinsipləri əsasında münaqiĢələrin, xüsusən ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi və

dövlətlərin beynəlxalq səviyyədə tanınmıĢ sərhədlərinin toxunulmazlığına aid məsələlərin həllinə çalıĢmalı və

ölkələrə öz əraziləri üzərində suverenliyin bərpa edilməsinə yardım etməlidir.



───────────────────────────────────────────────────────

101

Fürsətdən istifadə edərək, BMT-nin bütün üzvlərinə Azərbaycanın namizədliyini dəstəklədiyinə görə

təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Ötən ilin oktyabrında qısa tariximizdə ilk dəfə olaraq Azərbaycan

Təhlükəsizlik ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiĢdir. Bu, böyük məsuliyyətdir və biz bu məsuliyyəti üzərimizə

götürməyə hazırıq. Azərbaycan ədalət ideallarını, beynəlxalq hüququ və bütün ölkələr arasında sülh Ģəraitində

əməkdaĢlığı müdafiə edəcəkdir. Biz bölgəmizdə region ölkələrini bir araya gətirmək üçün çox çalıĢırıq.

TəĢəbbüslərimiz regional əməkdaĢlığın dostluq, tərəfdaĢlıq və yaxĢı qonĢuluq ruhunda geniĢləndirilməsinə

yönəlib.

Biz birmənalı olaraq Təhlükəsizlik ġurasında sədrliyimiz zamanı böyük töhfəmizi verəcəyik. Mən

BMT-dəki bütün dostlarımızı və üzv dövlətləri əmin edə bilərəm ki, Azərbaycan bütün ölkələr qarĢısında

etibarlı və dost tərəfdaĢ olacaqdır. Biz əməkdaĢlıq və tərəfdaĢlığımızı geniĢləndirmək istəyirik. Bu dəstəyə görə

çox minnətdarıq.

Ölkəmizin böyük tarixi, mədəniyyəti və adət-ənənələri vardır. Lakin müstəqil ölkə kimi bizim hələ

iyirmi yaĢımız vardır. Bu illər dəyiĢikliklər, inkiĢaf və dünyaya təqdimat illəri olmuĢdur. Namizədliyimizin 155

ölkə tərəfindən dəstəklənməsi faktı bir tərəfdən göstərir ki, biz özümüzü təqdim etməyi bacardıq. Eyni zamanda,

bu, beynəlxalq ictimaiyyətin bizə verdiyi dəstəyi, bizə olan etimadı və inamını nümayiĢ etdirir, bu məsuliyyəti

bizə həvalə edir. Sizi əmin edə bilərəm ki, biz bu məsuliyyəti üzərimizə götürməyə hazırıq. Bizə etimad

göstərənlərin etimadını doğruldacağıq və əlimizdən gələni edəcəyik ki, hamımız üçün daha da proqnozlaĢdırılan

və təhlükəsiz dünyanı yaradaq. Çox sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-6 may.-№ 99.-S.1-32.



───────────────────────────────────────────────────────

102

Prezident Ġlham Əliyev Azərbaycanın Ģimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ zəlzələnin nəticələrinin

aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində tanıĢ olmaq üçün

təbii fəlakət bölgəsində səfərdə olmuĢdur

Mayın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev zəlzələdən zərər çəkmiĢ bölgənin

sakinləri ilə görüĢmək və təbii fəlakətin nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı görülən tədbirlərlə yerində

tanıĢ olmaq üçün təyyarə ilə Zaqatala rayonuna gəlmiĢdir.

Daha sonra Zaqatala rayonunda zəlzələ ilə bağlı yaradılan qərargahda Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi

ilə müĢavirə keçirildi.

Dövlətimizin baĢçısı müĢavirədə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Ġki gün əvvəl Zaqatala, Qax, Balakən rayonlarında güclü zəlzələ baĢ vermiĢdir. Zəlzələ nəticəsində

böyük dağıntılar olmuĢdur. Ġlkin məlumata görə, dağılmıĢ evlər yüzlərlə hesablanırdı. Son məlumata görə, 3

minə qədər fərdi ev dağılmıĢ, yaxud da ki, qəzalı vəziyyətə düĢmüĢdür. Bir sözlə, qəzalı vəziyyətdə olan evlərdə

də yaĢamaq mümkün deyildir.

Fövqəladə Hallar Nazirliyi dərhal təbii fəlakətlə bağlı fəaliyyətə baĢlamıĢdır, qərargah yaradılmıĢdır,

vəziyyət təhlil edilmiĢdir, insanlar təhlükəsiz yerlərə köçürülmüĢlər. XoĢbəxtlikdən heç bir insan itkisi

olmamıĢdır. Dərhal bölgəyə çadırlar gətirilmiĢ və quraĢdırılmıĢdır. Ġnsanlar müvəqqəti olaraq çadırlarda və

qohumlarının evlərində yerləĢdirilmiĢlər. Yüzlərlə sosial obyekt, iyirmidən çox məktəb, uĢaq bağçaları, tibb

məntəqələri sıradan çıxmıĢdır. Bir sözlə, bu, çox böyük və dəhĢətli təbii fəlakətdir.

Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir və bütün təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün

bizdə kifayət qədər imkanlar vardır. Hazırda səfərbərlik iĢləri demək olar ki, yekunlaĢmıĢdır. Ağır texnika

gətirilmiĢdir, əlavə çadırlar gətirilir. Ġnsanların müvəqqəti məskunlaĢması üçün bütün lazımi tədbirlər görülür.

Ancaq o da həqiqətdir ki, çadırlarda yaĢamaq çox ağırdır, çətindir. Biz çalıĢmalıyıq ki, qısa müddət ərzində bu

vəziyyətdən Ģərəflə çıxaq.

Ġlk növbədə, təhlil iĢləri davam etdirilməlidir. Çünki hələ ki, bizdə tam məlumat yoxdur. Qəzalı

vəziyyətdə olan evlərin sayı getdikcə artmaqdadIr və beləliklə, gələn günlərdə də təhlil iĢləri aparılmalıdır.

DağılmıĢ və qəzalı vəziyyətə düĢmüĢ evlərin dəqiq ölçüləri müəyyən edilməlidir. Bu məsələlər ev sahibləri ilə

birlikdə təhlil edilməlidir. Yəni, söküləcək hər bir evin dəqiq ölçüləri müəyyən edilməlidir. Söküləcək evlərin

yerində yeni evlər tikiləcəkdir. Evlərin layihələri, - mən artıq göstəriĢ vermiĢəm, - insanlara da təqdim

edilməlidir. Tikiləcək evlər dağılmıĢ evlərdən daha geniĢ, daha da böyük olmalıdır. VətəndaĢların arzuları da

tikiləcək evlərdə öz əksini tapmalıdır.

Bütün dağılmıĢ və qəzalı vəziyyətdə olan məktəblər yeni tədris ilinə qədər yenidən tikilməlidir. Bu, çox

böyük iĢdir, böyük maliyyə vəsaiti və texniki imkanlar tələb edən məsələdir. Ancaq biz çalıĢmalıyıq ki, bütün

bu məsələlər maksimum qısa müddət ərzində həllini tapsın.

Bununla paralel olaraq, seysmoloji vəziyyətə daim nəzarət olunmalıdır. Çünki bildiyiniz kimi, bir neçə

təkan olmuĢdur və yenə də deyirəm, xoĢbəxtlikdən birinci təkan o qədər güclü olmamıĢdır. Ġnsanlar evləri tərk

etmiĢlər, ondan sonrakı təkanlar əsas dağıntılara səbəb olmuĢdur və istisna edilmir ki, təkanlar bundan sonra da

baĢ versin. Ona görə seysmoloji vəziyyətə tam nəzarət edilməlidir. Yəni tikinti-bərpa iĢlərinə ancaq seysmoloji

vəziyyət tam sabitləĢdikdən sonra baĢlanılmalıdır.

Müvəqqəti məskunlaĢma yerlərində bütün məiĢət məsələləri öz həllini tapmalıdır. Mənə verilən

məlumata görə, artıq bu istiqamətdə böyük iĢlər görülmüĢdür. Ġnsanların xahiĢlərini nəzərə alaraq, çadırlar hər

bir vətəndaĢın həyətində quraĢdırılır. Biz bu arzuları da yerinə yetiririk, baxmayaraq ki, əlbəttə, iĢin daha da

səmərəli və tezliklə görülməsi üçün çadırların bir yerdə quraĢdırılması məqsədəmüvafiq olardı. Ancaq biz

insanların istəklərini nəzərə alaraq hər bir həyətdə çadırları qururuq. Ġçməli su, elektrik məsələləri də öz həllini

tapmalıdır. Ġctimai yerlər artıq müəyyən edilib, səyyar hamamlar, ərzaq məntəqələri, yeməkxanalar və tibb

məntəqələri quraĢdırılır və quraĢdırılmalıdır. Yəni, bütün müvafiq qurumlar öz vəzifə borclarını yerinə yetirirlər

və elə etməliyik ki, insanların əziyyətini minimum səviyyəyə endirək. Nə qədər mümkünsə insanların

müvəqqəti məskunlaĢma yerlərində gözəl Ģərait yaradaq ki, onlar az əziyyət çəksinlər.

Təmir-bərpa iĢləri Ģübhəsiz ki, keyfiyyətlə aparılmalıdır. Dağılan evlərin böyük əksəriyyəti onilliklər

bundan əvvəl tikilmiĢ evlərdir. Keyfiyyətsiz materiallardan istifadə olunmuĢdur və texnoloji qaydalara riayət

edilməmiĢdir. Yeni tikiləcək evlər qeyd etdiyim kimi, həm dağılmıĢ evlərdən daha da böyük olmalıdır və həm



───────────────────────────────────────────────────────

103

də Ģübhəsiz ki, keyfiyyətli olmalıdır. Bütün texnoloji qaydalar tətbiq edilməlidir ki, insanlar bu evlərdə rahat

yaĢasınlar.

Azərbaycan dövləti təbii fəlakətin fəsadlarının aradan qaldırılması üçün bütün imkanlarını səfərbər edib.

Dünən mənim göstəriĢimlə bu məqsədlər üçün 20 milyon manat vəsait ayrılıbdır. Ancaq real vəziyyət, yəni,

yeni məlumatlar göstərir ki, bu vəsait bizə kifayət etməyəcəkdir. Biz növbəti mərhələdə əlavə vəsaitin

ayrılmasına da baxmalıyıq. Dövlət büdcəsində və ehtiyat fondlarında vəsait var və biz bu vəsaitdən istifadə edib

bütün məsələləri tezliklə həll etməliyik. Bizi çox böyük iĢlər gözləyir. Üç minə qədər evin tikintisi çox böyük

maliyyə vəsaiti tələb edəcəkdir və texniki məsələlər öz həllini tapmalıdır. Biz çalıĢmalıyıq ki, bütün evləri qısa

müddət ərzində bərpa edək ki, insanlar az əziyyət çəksinlər. Bütün müvafiq qurumlar, yerli icra orqanları burada

əlaqəli Ģəkildə fəaliyyət göstərməlidir. Bu məqsədlə qərargah yaradılıbdır və biz bütün iĢləri ardıcıllıqla və

keyfiyyətlə görməliyik.

Bizim siyasətimizin mərkəzində insan amili dayanır. Bizim siyasətimiz sosialyönümlüdür və

Azərbaycanda aparılan islahatlar, ilk növbədə, insanların rahat yaĢamasına yönəldilibdir. Əlbəttə, ağır vəziyyətə

düĢmüĢ vətəndaĢlarımızın problemlərinin həlli bizim üçün həmiĢə olduğu kimi, prioritetdir. Bizim dövlət güclü

dövlətdir, biz istənilən sınaqdan Ģərəflə çıxa bilirik və təcrübə də bunu göstərmiĢdir. Ġki il bundan əvvəl baĢ

vermiĢ daĢqınlar nəticəsində minlərlə ev dağılmıĢdı. O evlər yenidən quruldu, yeni qəsəbələr tikildi, kəndlər

bərpa edildi, məktəblər inĢa olundu, yollar çəkildi. Yəni, təcrübəmiz var, xilasedicilərimiz baĢqa ölkələrdə

xilasetmə missiyalarında uğurla fəaliyyət göstərirlər. Xilasedicilərimiz həm yanğınların, zəlzələlərin və digər

təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılmasında artıq çox böyük peĢəkarlıq nümayiĢ etdiriblər. Öz

problemlərimizi biz özümüz həll edəcəyik. Bizdə kifayət qədər imkanlar, çadırlar, səyyar mətbəxlər vardır.

Yenə də deyirəm, məsələnin hərtərəfli həlli üçün təhlil, söküntü, tikinti-bərpa iĢləri, eyni zamanda, insanların

normal yaĢamasını təmin etmək üçün bütün məsələlər öz həllini tapmalıdır və əminəm ki, tapacaqdır.

X X X

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox yaxĢı. Yerli icra orqanları da öz vəzifə borclarını bilirlər. Daim,

ümumiyyətlə bütün dövrlərdə insanlarla əlaqədə olmaq lazımdır. Hər bir məntəqədə, hər bir kənddə insanların

problemlərini araĢdırmaq və həll etmək lazımdır. Xüsusilə belə çətin anlarda vətəndaĢlar sizin qayğınızı daha da

çox hiss etməlidirlər. Sizin qəsəbə, kənd nümayəndələri daim bu iĢlərdə fəal olmalıdırlar. Ġndi dövlət qurumları

tərəfindən bütün lazımi tədbirlər görülür. Siz də öz tərəfinizdən bütün bu iĢlərdə fəal iĢtirak etməlisiniz. Bu

vəziyyətdən çıxmaq üçün sizin bütün imkanlarınız səfərbər olunmalıdır.

Bütün vəzifələr aydındır. Mən Ģübhə etmirəm ki, biz bu sınaqdan da uğurla və Ģərəflə çıxacağıq. Bütün

evlər, məktəblər yenidən tikiləcəkdir. Ġndi fövqəladə hallar naziri deyir ki, 74 məktəb tikilməlidir. Çox böyük

iĢdir. ÇalıĢmaq lazımdır ki, tədris ilinə qədər biz bunu edək və əlbəttə ki, siz yeni məlumatın hesablamalarını da

təqdim edin. Əlavə vəsait nə qədər və nə vaxt lazım olacaqdır?! Ġndi ayrılan 20 milyon manat vəsaitdən artıq

istifadə etməyə baĢlayın. Ancaq əlbəttə ki, bu məqsədlər üçün, yəni, fəsadların aradan qaldırılması üçün lazım

olan vəsait indi ayırdığımızdan qat-qat çox olacaqdır.

Bir daha demək istəyirəm ki, bu, çox güclü təbii fəlakətdir, çox güclü zəlzələdir. Yeddi bal gücündə

zəlzələ çox güclü zəlzələ hesab olunur. Yenə də deyirəm, xoĢbəxtlikdən insan itkisi olmamıĢdır. Biz bütün

imkanlarımızı səfərbər edib tezliklə zəlzələnin fəsadlarını aradan qaldırmalıyıq, yeni evləri tikməliyik. Ġnsanlar

da bir daha görəcəklər ki, Azərbaycan dövləti güclü dövlətdir və bizim dövlət siyasətimizin mərkəzində

Azərbaycan vətəndaĢı dayanır və bizim bu sahədəki siyasətimiz dəyiĢməz olaraq qalır. Əminəm ki, zəlzələdən

əziyyət çəkmiĢ bütün kəndlərdə qısa müddət ərzində yeni gözəl evlər, binalar tikiləcək və insanların güzəranı

daha da yaxĢı olacaqdır. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-11 may.-№ 102.-S.3-5.



───────────────────────────────────────────────────────

104

Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ, ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü və

Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi münasibətilə

təntənəli mərasim keçirilmiĢdir


Bakı, 10 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 10-da Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzi açılmıĢ,

ulu öndərin anadan olmasının 89-cu ildönümü və Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə baĢlamasının 8 illiyi

münasibətilə təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, xanımı Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri

mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.



nitqi

- Hörmətli xanımlar və cənablar,

Əziz dostlar!

Bu gün biz Azərbaycan xalqının böyük oğlu Heydər Əliyevin anadan olmasının 89-cu ildönümünü qeyd

edirik. Bu əziz gündə biz Heydər Əliyev Mərkəzinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Mən bu münasibətlə sizin hamınızı

ürəkdən təbrik edirəm.

Heydər Əliyev Mərkəzi nadir memarlıq abidəsidir. Mərkəzin yaradılması haqqında fikirlər təqribən 6-7

il bundan əvvəl yaranmağa baĢlamıĢdı. O vaxt belə bir fikir yarandı ki, Bakıda çoxfunksiyalı gözəl memarlıq

abidəsi olan mərkəz yaradılsın. Mərkəzə ulu öndərin adı verilsin. Biz araĢdırmalar aparmağa baĢladıq. Əsas

məsələ yerin düzgün seçilməsi idi. Bildiyiniz kimi, bu ərazidə uzun illər bundan əvvəl yaradılmıĢ Səttarxan

zavodu fəaliyyət göstərirdi. Əslində, zavod köhnəlmiĢdi və burada istehsal olunan məhsullar müasir tələblərə

cavab vermirdi. Buna baxmayaraq, zavodun fəaliyyətini dayandırmamaq məqsədi ilə o baĢqa yerə köçürüldü,

ərazi təmizləndi və tikinti baĢlandı. Zavodun ərazisi 16 hektar təĢkil edirdi. Ġndi bu ərazidə bu möhtəĢəm bina

ucaldılmıĢ və gözəl park yaradılmıĢdır.

Ġkinci məsələ mərkəzin memarlıq tərəfi idi. Bu məqsədlə dünya Ģöhrətli memar Zaha Hadid öz

təkliflərini irəli sürmüĢdü. Dərhal onun təklifləri təhlil edilməyə baĢlandı və qərar qəbul edildi ki, Heydər

Əliyev Mərkəzi məhz bu layihə əsasında yaradılmalıdır. Çünki bu, nadir memarlıq əsəridir. Dünyada analoqu

olmayan, müasirliyi özündə təcəssüm etdirən çoxfunksiyalı bir binadır. Binanın xarici görünüĢü müxtəlif

fərziyyələr irəli sürməyə imkan verir. Bəziləri bu mərkəzi dalğaya, bəziləri küləyə bənzədirlər. Bu, təbiidir, hər

bir insanın öz fantaziyaları əsasında fikirləri yarana bilər. Hər halda bu bina həm memarlıq baxımından, həm

funksional baxımdan nadir binadır.

BeĢ il bundan əvvəl – 2007-ci ildə binanın bünövrəsi qoyuldu, tikintisi baĢlandı. Əlbəttə, bu gözəl

memarlıq əsərini reallığa çevirmək lazım idi və mən bu gün bu fürsətdən istifadə edərək həm dünya Ģöhrətli

memar Zaha Hadidə, eyni zamanda, binanın tikintisi ilə məĢğul olan bütün insanlara bu gözəl əsəri

yaratdıqlarına görə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Siz, əziz dostlar, ilk dəfədir ki, bu binaya gəlmisiniz. Mən isə tikinti zamanı dəfələrlə buralarda

olmuĢam və tikinti daim nəzarət altında idi. Bina ilə tanıĢlıq üçün imkanlar olacaqdır. Həm sizin, həm

Azərbaycan vətəndaĢlarının. Çünki bu bina çoxfunksiyalı mərkəzdir. Burada iclaslar və konsert, rəsmi qəbullar

və konfrans zalları vardır, Heydər Əliyev Muzeyi fəaliyyət göstərəcəkdir. Kitabxana, sərgi salonları nəzərdə

tutulubdur, digər otaqlar və zallar vardır. Bina Azərbaycan vətəndaĢlarına hərtərəfli Ģəkildə xidmət

göstərəcəkdir.

Binanın ərazisi, qeyd etdiyim kimi, 16 hektardır. Gözəl parklar salınıb. Ġnsanların rahatlığı üçün

eskalatorlar quraĢdırılıb. Əminəm ki, bu Mərkəz və Mərkəzin ətrafı Ģəhərimizin gözəlləĢməsinə xidmət

göstərəcəkdir və eyni zamanda, insanların istirahət yerinə çevriləcəkdir.

Bakı sürətlə gözəlləĢir, inkiĢaf edir. Bakıda həm qədimlik, həm müasirlik vəhdət təĢkil edir. Bakı qədim

və müasir Ģəhərdir. Bakının ənənəvi qədim rəmzləri vardır ki, biz bu rəmzlərlə haqlı olaraq fəxr edirik. Qız

qalası Bakının ən əsas rəmzlərindən biridir. Dənizkənarı bulvar Bakının rəmzidir. ġirvanĢahlar sarayı, Qobustan

qoruğu, ĠçəriĢəhər Bakının qədim və köhnə rəmzləridir. Müasir Bakımızın müasir rəmzləri isə bu illərdə

yaradılır. Onların arasında qeyd edə bilərəm, 3,5 kilometrdən 14 kilometrə qədər uzadılan Bakı bulvarı, onun

köhnə hissəsi, yeni hissəsi və Bayraq Meydanı ətrafında tikilən bulvar.



───────────────────────────────────────────────────────

105

Bayraq Meydanı Ģəhərimizin, ölkəmizin müasir rəmzidir. Dünyanın ən böyük bayrağı və ən möhtəĢəm

Bayraq Meydanı Bakıdadır. Bu meydanın ərazisi 60 hektardır. Bu da möhtəĢəm, nadir memarlıq abidəsidir, eyni

zamanda, dövlətçiliyimizin rəmzidir.

Yeni rəmzlərdən söhbət açarkən, əlbəttə, “Alov qüllələri”ni qeyd etməliyəm. Bu da müasir, inkiĢaf edən

Bakımızın rəmzidir. Yeni istismara verilən “Bakı kristal zalı” və nəhayət Heydər Əliyev Mərkəzi. Bu binalar da

Bakının müasir rəmzləridir. Əminəm ki, Bakıya gələn hər bir vətəndaĢ, hər bir qonaq Ģəhərin qədim və müasir

rəmzlərini görəcək, onlarla tanıĢ olacaqdır. Onlar görəcəklər ki, Azərbaycanda həm qədim tarixə böyük diqqət

və hörmət vardır, eyni zamanda, Azərbaycan sürətlə inkiĢaf edən müasir dövlətdir və Azərbaycanın inkiĢafı o

qədər sürətlə gedir ki, biz belə gözəl memarlıq əsərləri yarada bilirik.

Heydər Əliyev Mərkəzi artıq dünya memarlıq siyahısına daxil edilibdir. Heydər Əliyev Mərkəzi

memarlıq möcüzəsidir. Təbii ki, bu Mərkəz müstəqilliyimizin banisi Heydər Əliyevin adını daĢıyır.

Heydər Əliyev bütün dövrlərdə öz xalqına sədaqətlə xidmət etmiĢdir. Onun xalq, dövlət qarĢısında misilsiz

xidmətləri vardır. O, bütün dövrlərdə Azərbaycan xalqının rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına və Azərbaycanın

inkiĢafına böyük səylər qoymuĢdur. 1970-1980-ci illərdə onun rəhbərliyi altında Azərbaycan Sovet Ġttifaqında

ən geridə qalmıĢ yerlərdən ən qabaqcıl yerlərə qədər yol keçmiĢdir. Onun rəhbərliyi altında o illərdə güclü

sənaye potensialı yaradılmıĢdır ki, bu gün də bu potensial müasir və müstəqil Azərbaycana xidmət göstərir.

Heydər Əliyevin fəaliyyəti uzunmüddətli inkiĢafa hesablanmıĢdır. Onun təĢəbbüsü ilə baĢlanmıĢ layihələr,

tikilmiĢ müəssisələr bu gün də xalqımıza, dövlətimizə xidmət göstərir. 1987-ci ildə Heydər Əliyev Sovet

Ġttifaqının siyasi rəhbərliyindən uzaqlaĢdırılandan sonra Azərbaycanın problemləri baĢlamıĢdır. Ondan iki həftə

sonra erməni lobbisi tərəfindən baĢlanmıĢ kampaniya nəticəsində Dağlıq Qarabağı Azərbaycandan ayırıb

Ermənistana birləĢdirmək ideyası ortaya qoyulmuĢdur. Bu ideya ətrafında Ermənistan və onun havadarları

Azərbaycana qarĢı iĢğalçı siyasətini baĢlamıĢdır. Heydər Əliyev amili, onun gücü imkan vermirdi ki, belə

iddialar ortaya qoyulsun. Onun istefasından iki həftə sonra bu planlar reallaĢmağa baĢlamıĢdır.

1988-ci ildə Azərbaycana qarĢı növbəti təxribat - Sumqayıt hadisəsi baĢ vermiĢdi. Ġstintaq materialları dərc

edilib. Heç kim üçün sirr deyil ki, Sumqayıt hadisələrini erməni millətçiləri törətmiĢdilər. Bu, onların təxribatı

idi və orada ən çox qəddarlıq göstərən erməni millətindən olanlar idi. Məqsəd də aydındır ki, bu hadisədən

istifadə edib Azərbaycana qarĢı əsassız iddialar irəli sürülsün və ondan sonra azərbaycanlılara qarĢı soyqırımı

əsaslandırılsın.

1990-cı ildə Azərbaycan xalqına qarĢı təcavüz edilmiĢdir. Qanlı Yanvar hadisələri baĢ vermiĢdir. 1992-

ci ildə Xocalı soyqırımı törədilmiĢdir. 1992-ci ilin mayında ġuĢa və Laçın rayonları iĢğal altına düĢmüĢdür.

1993-cü ilin aprel ayında Kəlbəcər rayonu iĢğal altına düĢmüĢdür və beləliklə, Dağlıq Qarabağ ilə Ermənistan

arasında coğrafi bağlantı yaranmıĢdır.

Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətdə olmadığı dövrdə Azərbaycan xalqının baĢına gör nə qədər bəlalar

gətirilmiĢdir. XoĢbəxtlikdən Azərbaycan xalqı müdriklik göstərərək 1993-cü ildə vətəndaĢ müharibəsi gedə-

gedə ulu öndərə müraciət etmiĢ, onu siyasi rəhbərliyə dəvət etmiĢ və imkan vermiĢdir ki, Azərbaycan bu ağır,

çətin vəziyyətdən çıxa bilsin. Yalnız Heydər Əliyev siyasəti, onun müdrikliyi, cəsarəti, xalqa olan münasibəti və

xalq tərəfindən ona olan inamın nəticəsində biz o böhranlı vəziyyətdən çıxa bildik. Bütün qanunsuz silahlı

birləĢmələr tərksilah edildi, sabitlik yarandı, asayiĢ bərpa edildi, vətəndaĢ qırğınına son qoyuldu və ölkə inkiĢaf

etməyə baĢladı.

Ona görə biz deyəndə ki, Heydər Əliyev müasir və müstəqil Azərbaycanın banisidir, yanılmırıq.

Həqiqətən də belədir. Çünki müasir tariximiz, Ģanlı tariximiz 1993-cü ildən baĢlayır. O ildən 2003-cü ilə qədər

Azərbaycan böyük və uğurlu yol keçmiĢdir, dövlətçiliyin əsasları qoyulmuĢdur. Mütərəqqi Konstitusiya qəbul

edilmiĢdir, ümumi dövlət quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır, əsaslı siyasi və iqtisadi islahatlar reallaĢmıĢdır,

Azərbaycan dünya miqyasında özünü tanıtdıra bilmiĢdir və beynəlxalq təĢkilatlara üzv olmuĢdur.

Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə aparılan iqtisadi islahatlar bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə söykənirdi. Bu da

inqilabi bir dəyiĢiklik idi. Həm siyasi islahatlar, həm iqtisadi islahatlar bugünkü inkiĢafı Ģərtləndirir.

O vaxtkı ağır Ģəraitdə Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə neft strategiyası reallaĢmağa baĢlamıĢdır. Onun tərəfindən

baĢlanmıĢ bu strategiya bu gün davam etdirilir, zənginləĢdirilir. Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirən əsas

amillərdən biri də Heydər Əliyev neft strategiyasıdır.

Ordu quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır. Azərbaycanda nizami ordu demək olar ki, yox idi. Ayrı-ayrı

silahlı birləĢmələr, müxtəlif siyasi qüvvələrə tabe olan birləĢmələr müharibəni lazımi səviyyədə apara

bilmirdilər. Nizami ordunun yaradılması tarixi hadisədir. Bu gün ordumuz güclənir və istənilən məsələni həll

etməyə qadirdir. Yəni, biz bütün sahələrdə bugünkü Azərbaycan reallıqlarında Heydər Əliyevin izini görürük.

Onun təĢəbbüsü ilə dövlətimizin ideoloji əsasları formalaĢmıĢdır. Güclü və möhkəm təməl, milli dəyərlər

üzərində müasir dövlətin qurulması Heydər Əliyev siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Azərbaycançılıq



───────────────────────────────────────────────────────

106

məfkurəsini cəmiyyətə təqdim edən məhz Heydər Əliyev olmuĢdur. Bu gün azərbaycançılıq fəlsəfəsi bizim əsas

ideoloji dayaqlarımızdan biridir.

Bir sözlə, on il ərzində ulu öndərin xalq qarĢısında göstərdiyi xidmətlər misilsizdir. Azərbaycan xalqı

Heydər Əliyev sevgisini qəlbində yaĢadır və yaĢadacaqdır. Biz – ulu öndərin davamçıları elə etməliyik ki, onun

siyasi xətti Azərbaycanda daim üstünlük təĢkil etsin. Mən buna Ģübhə etmirəm. Son doqquz ilin təcrübəsi

göstərir ki, biz bu siyasətə sadiqik. Heydər Əliyevin siyasi vəsiyyətinə sadiqik. Çünki 2003-cü ilin sonlarında o

demiĢdir ki, mənim tərəfimdən baĢlanan iĢlərə mənim davamçılarım yekun vuracaqdır. Belə də oldu. Onun

təĢəbbüsü ilə yaradılan və Ģəxsən təməl daĢını qoyduğu Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərini biz 2006-cı ildə

istismara verdik. Onun təĢəbbüsü ilə imzalanmıĢ “ġahdəniz” layihəsinin tərkib hissəsi olan Bakı-Tbilisi-

Ərzurum qaz kəmərini biz 2007-ci ildə iĢə saldıq. Artıq açılan bu yeni dəhliz bizə imkan verdi ki, üçüncü

strateji layihəni icra edək. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi uğurla davam edir və yaxın aylarda baĢa

çatacaqdır. Bu yeni dəmir ipək yolunun yaradılması Azərbaycanın uzunmüddətli siyasi və iqtisadi maraqlarını

təmin edəcəkdir.

Siyasi islahatlar davam etdirilir. Azərbaycan mövqelərini möhkəmləndirir. Azərbaycanda

demokratikləĢmə prosesi uğurla gedir. Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır. Bu istiqamətdə aparılan islahatlar

çox müsbətdir, çox uğurludur, çox dəyərlidir. Bu islahatlar davam etdiriləcəkdir. Son doqquz il ərzində

Azərbaycan iqtisadi sahədə misli görünməmiĢ inkiĢaf dövrünü yaĢayır. Doqquz ildə iqtisadiyyat üç dəfə

artmıĢdır. Sənaye istehsalı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq Ģəraitində yaĢayanların sayı təxminən 50 faizdən 7,6

faizə düĢmüĢdür. ĠĢsizlik kəskin Ģəkildə azalmıĢdır. Bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Hazırda iĢsizlik

Azərbaycanda 5,3 faizdir. Büdcə kəsiri demək olar ki, yoxdur. Bəlkə bir faiz təĢkil edir. Amma kəsirsiz büdcə

bizim üçün problem deyildir. Xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Bu, hesab

edirəm ki, dünya miqyasında ən uğurlu nəticələrdən biridir. Bizim iqtisadi sahədə uğurlarımız beynəlxalq

maliyyə qurumları tərəfindən də qiymətləndirilir və qeyd edilir. Dünya üçün, qitə üçün ən çətin böhran illərində

Azərbaycan iqtisadiyyatı inkiĢaf edir. Üç əsas beynəlxalq reytinq agentlikləri “Moody’s”, “Fitch”, “Standard &

Poors” Azərbaycanın kredit reytinqini artırırlar.

Azərbaycanda iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi siyasəti uğurla davam etdirilir. Bu ilin birinci rübünün

yekunları bunu əyani Ģəkildə göstərir. Qeyri-neft iqtisadiyyatı 7,7 faiz, qeyri-neft sənaye 16,5 faiz artmıĢdır.

Budur bugünkü Azərbaycanın inkiĢaf dinamikası və reallıqları. Bununla bərabər, çox güclü sosial siyasət

aparılır. Keçən il biz pensiyaların böyük dərəcədə artımına nail ola bildik. Bu ildən sovet dövrü əmanətlərinin

qaytarılması, daha doğrusu, insanlara kompensasiyanın verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır. Hesablanan əmsala görə,

postsovet məkanında ən uğurlu və insanlar üçün ən faydalı yanaĢma bizdədir. Yəni, ən qısa müddət ərzində ən

çox vəsait ödəniləcək ölkə Azərbaycan olacaqdır. Çünki gələn ilin sonuna qədər bütün kompensasiyalar

verilməlidir.

Ordu quruculuğu prosesində Azərbaycan çox böyük uğurlara nail ola bilmiĢdir. Bu gün bizim hərbi

xərclərimiz Ermənistanın dövlət büdcəsindən 50 faiz çoxdur. Bizim böyük gücümüz, böyük ordumuz vardır.

Silahlı Qüvvələrimiz istənilən məsələni həll etməyə qadirdir. Mən dəfələrlə bir fikri qeyd edirəm, bir daha

demək istəyirəm: Mən tam əminəm və bilirəm, Azərbaycan xalqı da tam əmindir ki, əgər ölkəmiz üçün həlledici

illərdə - 1980-ci illərin sonu 1990-cı illərin əvvəllərində Heydər Əliyev Azərbaycanda rəhbərlikdə olsaydı, bir

qarıĢ torpaq iĢğal altına düĢə bilməzdi.

Məhz ona görə erməni lobbisi, - bu mənfur qurum bütün səylərini Heydər ƏIiyevin

neytrallaĢdırılmasına yönəltmiĢdi. Əfsuslar ki, buna nail oldu. Əfsuslar olsun ki, bu çirkin kampaniyada o vaxt

burada, Azərbaycanda milli satqınlar da iĢtirak etmiĢlər. “BeĢinci kolon” o vaxt da var idi, əfsuslar olsun ki, bu

gün də vardır. Onların sayı çox azdır, amma vardır. Bu gün də müstəqil ölkəyə zərbə vurmaq, ölkəmizi

ləkələmək, ölkəmizin imicinə xələl gətirmək onların peĢəsidir. Antimilli qüvvələr qınaq obyektinə çevrilir.

Azərbaycan cəmiyyəti bu qüvvələri rədd edir və biz heç vaxt imkan vermərik ki, Azərbaycanın müstəqilliyinə,

suveren inkiĢaf haqqına kimsə müdaxilə etsin.

Son doqquz ildə Azərbaycan xarici siyasət sahəsində böyük uğurlara imza atmıĢdır. Bizim dostlarımızın

sayı artmaqdadır. Biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı surətdə faydalı, bərabərhüquqlu münasibətlər qura bilmiĢik. Bu,

bizim yanaĢmamızdır. Bu ədalətli yanaĢmadır. Biz beynəlxalq hüquq normalarına hörmətlə yanaĢırıq və bütün

ölkələri buna dəvət edirik. Bir sözlə, regionda, bölgədə nüfuzumuz artır. Azərbaycanın iĢtirakı olmadan nə

iqtisadi sahədə, nə də siyasi sahədə heç bir təĢəbbüs, heç bir layihə icra edilə bilməz. Azərbaycan bölgənin

mərkəzidir, ən qüdrətli, ən dinamik inkiĢaf edən dövlətdir. Biz bundan sonra da ikitərəfli formatda bütün

ölkələrlə ancaq bərabərhüquqlu münasibətlərin inkiĢafına çalıĢacağıq. Mən çox Ģadam ki, bu prinsipləri bölüĢən

ölkələrin sayı həddindən artıq çoxdur və bir sözlə, dostlarımızın sayı artır.



───────────────────────────────────────────────────────

107

Biz beynəlxalq təĢkilatlarda prinsipial mövqeyimizi həmiĢə olduğu kimi ifadə edirik. Hər bir məsələ ilə

bağlı bizim prinsipial, birmənalı mövqeyimiz vardır. Bu mövqe ədalətə, beynəlxalq hüquqa və Azərbaycan

xalqının milli maraqlarına əsaslanır. Azərbaycan tərəfindən aparılan xarici siyasət nəticəsində bu gün dünya

miqyasında bizə çox böyük inam və hörmət vardır. Mən bunu bilirdim. Çünki ikitərəfli təmaslarda, beynəlxalq

təĢkilatların toplantılarında iĢtirakım və bütövlükdə xarici əlaqələrlə bağlı irəli sürülən təĢəbbüslər bu əminliyi

yaradırdı. Mən bilirdim ki, Azərbaycan çox böyük hörmətə malik olan ölkədir. Ancaq bu gün bunu bütün dünya

bilir. Çünki bir neçə ay bundan əvvəl Azərbaycan dünyanın ən mötəbər qurumuna üzv seçilmiĢdir. Azərbaycan

BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Hesab edirəm ki, müstəqillik dövründə bu, bizim ən böyük

diplomatik uğurumuzdur. Biz dünya birliyinin dəstəyini qazana bilmiĢik. Dünya birliyi deyəndə əlbəttə ki,

BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatı nəzərdə tutulur. Çünki bütün dünya dövlətlərini birləĢdirən yeganə təĢkilat BMT-

dir. BMT-nin ən ali orqanında təmsil olunmağımız böyük tarixi nailiyyətdir və tarixi ədalətdir.

Azərbaycan 155 ölkənin dəstəyini qazanaraq bu mötəbər kürsüyə çatmıĢdır, hazırda Təhlükəsizlik ġurasına

rəhbərlik edir. Bir həftə bundan əvvəl Azərbaycan Prezidenti BMT Təhlükəsizlik ġurasına rəhbərlik edirdi. Bu

da tariximizdə böyük hadisədir.

Bir daha demək istəyirəm, əziz dostlar, mən bunu tam səmimiyyətlə deyirəm, bugünkü reallıqların

təməli ulu öndər tərəfindən qoyulmuĢdur. Əlbəttə, həyat yerində durmur. Yeni çağırıĢlar irəli sürülür, yeni

vəzifələr ortaya çıxır. Biz daim çevik diplomatiya aparırıq. Ölkə daxilində əlbəttə ki, yeni çağırıĢlar çıxır və biz

çalıĢırıq ki, ölkə daxilində olan bütün sosial və iqtisadi məsələləri həll edək. Büdcə xərcləri 12 faizdən çox

artmıĢdır. Digər iqtisadi göstəriciləri mən artıq qeyd etdim. Ancaq bütün bu uğurların təməlində ulu öndərin

siyasəti dayanır. Çünki 1993-cü ildə və ondan sonra inkiĢafımızın əsas istiqamətləri məhz onun təĢəbbüsü ilə

müəyyən edilmiĢdir. Ġstər xarici, istər daxili siyasətlə bağlı siyasi və iqtisadi islahatlar onun dünyagörüĢü, onun

fəlsəfəsi və uzaqgörənliyi sayəsində formalaĢmıĢdır. Biz bu istiqamətlər üzrə irəliyə gedirik. Biz bu ana xətdən

kənara çıxmırıq. Ancaq eyni zamanda, əlbəttə ki, əvvəlki dövrün təcrübəsini təhlil edərək biz irəli gedirik. Bu da

təbiidir. Hər bir cəmiyyət inkiĢaf etməlidir. Azərbaycan cəmiyyəti də inkiĢaf edir. Ancaq müəyyən edilmiĢ

istiqamətlər, strategiya üzrə. Bizim bütün addımlarımız ölçülüb-biçilmiĢ addımlardır. Biz siyasətimizi vahid

strategiya və konsepsiya əsasında qururuq.

Bugünkü Azərbaycan reallıqları bir daha sübut edir ki, seçdiyimiz yol düz yoldur. Biz bu yol ilə

gedəcəyik. Bu yolu Heydər Əliyev siyasəti iĢıqlandırır. Biz bu yola sadiqik. Əminəm ki, bundan sonra da bu

yolda bizi ancaq və ancaq uğurlar gözləyir. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-12 may.-№ 103.-S.1-3.



───────────────────────────────────────────────────────

108

28 May - Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul

Prezident Ġlham Əliyev rəsmi qəbulda iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 25 may (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, mayın 25-də “Buta” sarayında 28 May - Respublika

Gününə həsr olunmuĢ rəsmi qəbul təĢkil edilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev, xanımı Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri rəsmi

qəbulda iĢtirak etmiĢlər.

Dövlətimizin baĢçısı rəsmi qəbulda nitq söylədi.


nitqi

- Hörmətli xanımlar və cənablar.

Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını qarĢıdan gələn Respublika Günü münasibətilə ürəkdən təbrik

edirəm. Hər birinizə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması tarixi hadisə idi. Xalqımız üçün tarixi hadisə idi. Ona görə

ki, Azərbaycan xalqı əsrlər boyu arzuladığı müstəqilliyə qovuĢurdu. Ġslam dünyası üçün də tarixi hadisə idi, ona

görə ki, ilk dəfə olaraq müsəlman ġərqində demokratik respublika yaranırdı.

Azərbaycan xalqı və dövləti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının xatirəsinə böyük hörmətlə

yanaĢır. Bakının mərkəzində Ġstiqlal bəyannaməsini imzalayan Ģəxslərin Ģərəfinə abidə ucaldılmıĢdır. Bugünkü

müstəqil Azərbaycan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir.

Əfsuslar olsun ki, müstəqilliyimiz çox qısamüddətli oldu. Ġki ildən sonra Azərbaycan Demokratik

Respublikası süqut etdi. Ancaq bu iki il ərzində böyük iĢlər görüldü. Dövlət atributları qəbul edildi. Dövlət

bayrağımız təsdiq edildi. Dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin əsəri olan Azərbaycan dövlət himni qəbul

olundu. Digər istiqamətlərdə müsbət iĢlər görülmüĢdür. Dövlət strukturları yaradılmıĢdır. Bir sözlə, ölkəyə xas

olan bütün atributlar mövcud idi.

Ancaq əfsuslar olsun ki, müəyyən obyektiv və subyektiv səbəblər üzündən müstəqillik uzunmüddətli

olmadı və bu iki il ərzində, eyni zamanda, xalqımız üçün çox ağır hadisə baĢ vermiĢdir. Azərbaycanın qədim

torpağı olan Ġrəvan Ermənistana verilmiĢdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra biz 70 il

Sovet Ġttifaqının tərkibində yaĢamıĢıq. Bu tarixin də həm müsbət, həm mənfi tərəfləri vardır. Əlbəttə,

Azərbaycan müstəqilliyini itirmiĢdi. Biz azad deyildik, azadlıqdan məhrum edilmiĢdik. Biz məhdud ideoloji

çərçivələr içində yaĢamıĢdıq və Azərbaycan xalqı öz taleyinin sahibi deyildi. Ancaq bununla bərabər, müsbət

məqamlar da kifayət qədər çox olmuĢdur. Ġlk növbədə, Azərbaycanda savadsızlıqla mübarizə müsbət nəticə

verdi. Savadsızlıq kimi böyük bəla aradan qaldırıldı. Elmin inkiĢafına təkan verildi. Azərbaycanda Milli Elmlər

Akademiyası yaradılmıĢdır və bu gün bizim elmi elitamız sovet dövründə yetiĢmiĢ insanlardır.

Xüsusilə 70-80-ci illərin əvvəllərində Azərbaycanda sənaye istehsalının inkiĢafında çox böyük iĢlər

görülmüĢdür. FaĢizm üzərində Qələbədə Azərbaycan xalqının və Azərbaycanın çox böyük rolu, töhfəsi

olmuĢdur. 600 mindən çox Azərbaycan vətəndaĢı müharibədə iĢtirak etmiĢdir. Onlardan yarısı həlak olmuĢdur.

Azərbaycan neftçiləri ümumi Qələbəmizə əvəzedilməz töhfələr vermiĢlər. Azərbaycan nefti olmasaydı,

müharibənin nəticələri Ģübhə altına düĢə bilərdi.

Bir sözlə, sovet dövründə həm müsbət, həm mənfi məqamlar kifayət qədər çox idi. Ancaq bu dövrün də

öz inkiĢaf mərhələləri var idi. Mən xüsusilə 70-ci illəri qeyd etmək istəyirəm. Heydər Əliyevin Azərbaycana

rəhbərliyə gəlməsindən sonra respublikada köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. O vaxta qədər biz geridə qalmıĢ

respublika idik. Amma ondan sonra inkiĢaf baĢladı. Bu inkiĢaf nəticəsində böyük sənaye potensialı

yaradılmıĢdır ki, bu gün də müstəqil Azərbaycana xidmət edir.

Səksəninci illərin sonlarından ölkəmizə qarĢı, Azərbaycana qarĢı etnik təmizləmə siyasəti baĢlamıĢdır.

Azərbaycan çox böyük problemlərlə üzləĢmiĢdir. Əlbəttə ki, mən bu barədə fikirlərimi dəfələrlə bildirmiĢəm və

bu gün də demək istəyirəm, əgər Heydər Əliyev o vaxt xalqımız üçün həlledici məqamlarda Azərbaycanda

olsaydı, bir qarıĢ torpaq iĢğal altına düĢməzdi. Əfsuslar olsun ki, o illərdə hakimiyyətdəki insanlar vəzifə

borcunu ləyaqətlə yerinə yetirə bilməmiĢlər və beləliklə, Sovet Ġttifaqının dağılması ərəfəsində Azərbaycan

böyük çətinliklərlə üzləĢmiĢdir. Bizə qarĢı elan edilməmiĢ müharibə baĢlamıĢdır. Torpaqlarımız iĢğal olunmağa

baĢlamıĢdır. Müstəqilliyimizin ilk illərində, xüsusilə 1992-1993-cü illərdə ġuĢa, Laçın və Kəlbəcərin iĢğalı

nəticəsində Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasında coğrafi bağlantı, əlaqə yaranmıĢdır ki, bu, ondan sonrakı

müharibə dövrünə də çox mənfi təsir göstərmiĢdir.



───────────────────────────────────────────────────────

109

Bir sözlə, müstəqilliyimizin ilk illəri ölkəmiz üçün çox ağır keçirdi, müstəqil inkiĢafımız əslində Ģübhə

altında idi. Əgər xalqın iradəsi ilə 1993-cü ildə Heydər Əliyev yenidən artıq müstəqil Azərbaycanın Prezidenti

kimi hakimiyyətə gəlməsəydi, ölkəmizin gələcək taleyi çox böyük fəlakətlərlə üzləĢə bilərdi. 1993-cü ildə bütün

xoĢagəlməz halların qarĢısı alındı, ölkədə sabitlik yarandı, inkiĢaf baĢlandı. Dövlətçiliyimizin əsasları qoyuldu

və ölkəmizin ümumi inkiĢaf strategiyası müəyyən edildi. Bu strategiya həm xarici, həm də daxili siyasəti əhatə

edirdi. Azərbaycanı müasir, demokratik ölkə kimi görmək ulu öndərin arzusu idi. Onun fəaliyyəti, səyləri

nəticəsində bu gün Azərbaycan, sözün əsl mənasında, inkiĢafda olan, inkiĢaf edən müasir, dünyəvi, demokratik

ölkədir.

1993-2003-cü illərdə dövlətçiliyimizin əsasları qoyulmuĢ və möhkəmlənmiĢdir. O illərdə iqtisadi

islahatlar baĢlamıĢdır, demokratiya inkiĢaf etmiĢdir. Mən Heydər Əliyevin neft strategiyasını xüsusilə qeyd

etmək istəyirəm. Əgər o vaxt bu cəsarətli və uzaqgörən addımlar atılmasaydı, bizim bugünkü iqtisadi və siyasi

inkiĢafımız tam baĢqa istiqamətdə gedə bilərdi. O çətin, ağır Ģəraitdə, hələ ki, müharibənin dayandırılmasının ilk

aylarında atılmıĢ cəsarətli və müdrik addım Azərbaycanın bugünkü uğurlu inkiĢafını Ģərtləndirir. Heydər

Əliyevin neft strategiyası haqqında kifayət qədər elmi əsərlər, məqalələr, kitablar dərc edilmiĢdir. Mən bu iĢin

içində olan insan kimi deyə bilərəm ki, doğrudan, bu, müstəqil Azərbaycan üçün həlledici addımlar idi.

O illərdə Azərbaycan böyük beynəlxalq təĢkilatların üzvü olmuĢdur. Dünya birliyinə inteqrasiyamız

baĢlamıĢdır. Biz Azərbaycana böyük həcmdə investisiyaların gətirilməsinə nail ola bilmiĢik. Bir sözlə,

dövlətçiliyimizin möhkəm siyasi, iqtisadi və ideoloji əsasları qoyulmuĢdur.

Ġdeoloji əsaslara gəldikdə, Heydər Əliyev siyasətinin mərkəzində azərbaycançılıq məfkurəsi dayanmıĢdır.

Bu gün də bu ideologiya, bu fəlsəfə bizim əsas ideoloji dayağımızdır. Eyni zamanda, “Müstəqil Azərbaycanın

müstəqil siyasəti olmalıdır” Ģüarı o vaxt da aktual idi, bu gün də aktualdır.

Dünya dəyiĢir. Dünyada cərəyan edən proseslər müxtəlif istiqamətdə inkiĢaf edir. Ancaq təbiətin ümumi

qanunları dəyiĢmir. Müstəqil ölkə kimi Azərbaycan bu gün də müstəqil siyasət aparır. Bu müstəqil siyasət, ilk

növbədə, Azərbaycan xalqının iradəsinə əsaslanır. Bir sözlə, 1993-2003-cü illərdə ölkəmiz böyük, uğurlu yol

keçmiĢdir. Biz ulu öndərin xatirəsinə həmiĢə böyük hörmətlə yanaĢırıq. Onun siyasi xəttinə sadiqik. Onun

qoyduğu yolla gedirik. Deyə bilərəm ki, müstəqilliyə gedən yol yenə də Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Hələ

Sovet Ġttifaqı dövründə ilk dəfə olaraq Naxçıvanda bizim milli üçrəngli bayrağımız dövlət bayrağı elan edildi.

Sovet Ġttifaqının saxlanmasına yönəlmiĢ referendum Naxçıvanda keçirilmədi və beləliklə, müstəqilliyə aparan

ilk ciddi addımlar atıldı.

Biz 20 ildir ki, müstəqil ölkə kimi yaĢayırıq. Keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik yubileyini

qeyd etmiĢik. Bu yubileyi böyük uğurlarla qeyd etmiĢik. Ġyirmi il tarix üçün böyük dövr deyildir, tarix üçün bir

andır. Ancaq bu 20 il ərzində ölkəmiz çox uğurla inkiĢaf etmiĢdir.

Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilir. Siyasi islahatlar davam etdirilir. Bölgədəki mövqelərimiz böyük

dərəcədə möhkəmlənmiĢdir. Bizim təĢəbbüsümüzlə həyata keçirilən layihələr, həm bizim üçün, həm bu

layihələrdə bizimlə bərabər iĢtirak edən ölkələr üçün böyük səmərə verir. Biz demokratiyanın inkiĢafına çox

böyük əhəmiyyət veririk. Hüquqi dövlət quruculuğu prosesi uğurla gedir. Çox ciddi siyasi islahatlar aparılır.

Dünyanın bu sahədə böyük təcrübəyə malik olan ölkələrinin müsbət təcrübəsi öyrənilir və Azərbaycanda tətbiq

edilir. Bir sözlə, bizim ictimai-siyasi sahədəki fəaliyyətimiz çox müsbətdir, çox uğurludur.

Ölkədə sabit ictimai-siyasi vəziyyət mövcuddur. Xalqla iqtidar arasında vəhdət vardır. Ölkəmizin ümumi

inkiĢaf yolları haqqında cəmiyyətdə fikir ayrılığı yoxdur. Biz bundan sonra da yalnız və yalnız müstəqilliyimizi

gücləndirəcəyik, azərbaycançılıq fəlsəfəsini rəhbər tutacağıq, iqtisadi islahatları davam etdirəcəyik və güclü

dövlət yaradacağıq. Bu istiqamətdə artıq böyük addımlar atılmıĢdır.

Ölkə qarĢısında duran əsas vəzifə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllidir.

Əfsuslar olsun ki, bu istiqamətdə heç bir nəticə yoxdur. Ermənistan uzun illərdir ki, beynəlxalq hüququ

kobudcasına tapdalayır, beynəlxalq hüquq normalarına riayət etmir. Dünyanın mötəbər, aparıcı beynəlxalq

təĢkilatlarının qətnamələrinə əhəmiyyət vermir, məhəl qoymur. Nə hərb, nə sülh vəziyyəti davam edir.

Müharibə hələ bitməyib. Müharibənin birinci dövrü baĢa çatıbdır. Biz hamımız arzu edirik ki, müharibənin

ikinci dövrü baĢlamasın. Ancaq buna nail olmaq üçün Ermənistan beynəlxalq hüquq normalarına əməl etməli və

iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxmalıdır. Bildiyiniz kimi, BMT Təhlükəsizlik ġurasının məsələ ilə bağlı dörd

qətnaməsi vardır. Bir neçə gün bundan əvvəl Çikaqoda keçirilən NATO zirvə görüĢündə yenə bu məsələ ilə

bağlı çox əsaslı və ədalətli qətnamə qəbul edilmiĢdir, münaqiĢə ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll

edilməlidir və ərazi bütövlüyü orada yeganə prinsip kimi göstərilmiĢdir. ATƏT, Avropa ġurası, Avropa

Parlamenti, Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, digər təĢkilatlar münaqiĢə ilə bağlı kifayət qədər çox qətnamələr,

qərarlar qəbul etmiĢdir. Yəni, məsələnin hüquqi müstəvidə həlli üçün əlavə heç bir addıma ehtiyac yoxdur.

Ancaq Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyi və indiki vəziyyəti uzatmaq cəhdləri hələ imkan vermir ki,



───────────────────────────────────────────────────────

110

məsələ həllini tapsın. Ancaq mən bu barədə dəfələrlə fikrimi bildirmiĢəm. Biz hər gün, hər an məsələnin həllinə

yaxınlaĢırıq. Bizi bu günə yaxınlaĢdıran amillər həm siyasi, həm iqtisadi və digər sahələrlə bağlıdır. Siyasi

sahədə bu gün Azərbaycan bölgənin lider dövlətidir. Bizim kifayət qədər güclü mövqeyimiz vardır. Dünya

birliyində böyük dəstəyimiz vardır. BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz dünya birliyinin bizə olan

münasibətini göstərir və hazırda Azərbaycan Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik edir.

Bölgədə mövqelərimiz möhkəmdir. Ġqtisadi sahəyə gəldikdə deyə bilərəm ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı

Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının 80 faizini təĢkil edir və bundan sonrakı illərdə bu rəqəm yalnız artacaqdır. Çünki

uzunmüddətli inkiĢaf strategiyamız bizə imkan verəcək ki, növbəti on il ərzində, - yəni, qarĢıya belə hədəf

qoyulub, - ümumi daxili məhsulumuzu iki dəfə artıraq. Müqayisəedilməz fərq vardır.

Məsələnin həlli üçün, əlbəttə, bütün diplomatik-siyasi imkanlardan istifadə edirik, eyni zamanda, hərbi

gücümüzü də artırırıq. Bu istiqamətdə də böyük addımlar atılmıĢdır. Təkcə onu demək kifayətdir ki, hazırda

Azərbaycanın hərbi xərcləri Ermənistanın bütün dövlət xərclərindən 50 faiz çoxdur. Əlbəttə, həm maddi-texniki

təchizatımız böyük dərəcədə yaxĢılaĢır, həm də ordumuzun peĢəkarlığı, döyüĢ qabiliyyəti artır. Bu gün

Azərbaycan Ordusu dünya miqyasında güclü orduların sırasındadır. Bundan sonrakı illərdə ordu quruculuğuna

göstərilən diqqət daha da çox olacaq və biz daha da güclü orduya malik olacağıq.

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli üçün digər vacib amillər də mövcuddur və

bu amillər də Azərbaycanın mövqeyini gücləndirir. Ġqtisadi gələcəyimiz. Biz dəqiqliklə bilirik ki, gələcəkdə bizi

nələr gözləyir. Çünki gələcəyimizi biz özümüz yaradırıq. Ermənistan isə gələcəyini baĢqa ölkələrdən verilən,

yaxud da veriləcək və ya verilməyəcək ianələrlə bağlayır. Belə olan halda uzunmüddətli inkiĢafı

proqnozlaĢdırmaq mümkün deyildir. Uzunmüddətli inkiĢafa nail olmaq üçün biz nə qədər iĢləmiĢik, nə qədər

səfərbərlik iĢləri aparmıĢıq, proqramlar qəbul etmiĢik, layihələr icra etmiĢik. Yəni, uzunmüddətli inkiĢafa nail

olmaq üçün bir neçə il vaxt lazımdır. Bu gün yaranmıĢ bu müsbət inersiya bizi qabağa aparır. Ona görə mən tam

məsuliyyətlə deyə bilərəm ki, on il bundan sonra Azərbaycanın iqtisadi durumu təxminən necə olacaqdır.

Amma Ermənistana gəldikdə, orada ümumiyyətlə iqtisadiyyat iflic vəziyyətindədir və heç bir iqtisadi perspektiv

yoxdur. Ölkədən kütləvi Ģəkildə miqrasiya baĢ verir və əlbəttə, bu, məsələnin - yəni, Ermənistan-Azərbaycan,

Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli üçün öz rolunu oynayacaqdır.

Uzun illər biz yalnız siyasi, iqtisadi, hüquqi, hərbi amilləri nəzərdən keçirirdik. Deyə bilərəm ki, hazırda

demoqrafik amillər də nəzərdən keçirilməlidir. Çünki bu amillər nəinki bizim bölgədə, artıq dünyada ön plana

çıxır. Demoqrafik inkiĢaf, bəzi ölkələrdə müsbət, bəzi ölkələrdə tənəzzülə uğrayan demoqrafik proseslər əlbəttə

ki, bu gün təhlil mövzusudur. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət də çox müsbətdir. Bizim əhalimiz artır, 9

milyon 200 mindən çoxdur. Ermənistanda isə əksinə, əhali azalır. Yəni, mən heç Ģübhə etmirəm ki, biz

suverenliyimizi, ərazi bütövlüyümüzü istənilən yolla bərpa edəcəyik və vahid Azərbaycan uğurlu inkiĢafa

davam edəcəkdir.

Bir daha demək istəyirəm ki, bu günə qədər görülən iĢlər belə deməyə əsas verir. Çünki 20 illik tariximiz,

- əlbəttə, birinci iki ili istisna etmək Ģərti ilə, - göstərir ki, Azərbaycan xalqı istedadlı xalqdır. Azərbaycan xalqı

zəhmətkeĢ xalqdır. Azərbaycan xalqı bu tarixi Ģansı əldən verməyib. Müstəqillik tarixi bir Ģans idi. Çünki

bizdən əvvəl əsrlər boyu nəsillər gəlirdi-gedirdi, əcdadlarımız müstəqillik arzuları ilə yaĢayırdı. Amma bu

müstəqilliyi görmək, müstəqilliyi möhkəmləndirmək, müstəqilliyi inkiĢaf etdirmək bizim nəslə nəsib oldu. Bu,

tarixi bir Ģans idi və Azərbaycan xalqı bu Ģansı nəinki əldən vermədi, bu müstəqillik dövründən maksimum

səmərə ilə istifadə etdi.

Bu gün iqtisadi inkiĢaf templərinə görə Azərbaycan dünya miqyasında lider ölkədir. Beynəlxalq kredit

agentlikləri böyük ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı saldığı bir dövrdə, Azərbaycanın kredit reytinqləri qalxır.

Azərbaycanda rəqabət qabiliyyətli Ģirkətlərin sayı artır. Ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi demək olar ki,

təmin edilibdir. Neft–qazdan asılılıq azalır. Özəl sektorun inkiĢafına böyük dəstək verilir. Hazırda

iqtisadiyyatımızın 80 faizi özəl sektorda formalaĢır. Əgər neft-qaz yataqlarımızı və yaratdığımız nəqliyyat

infrastrukturunu əlavə etsək görərik ki, gələcəkdə Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir.

Bundan sonrakı dövr üçün, bir daha demək istəyirəm ki, hər bir sahə üzrə konkret proqramlarımız və

planlarımız vardır. Bu barədə də bir neçə kəlmə demək istərdim.

Xarici siyasətlə bağlı. Bundan sonra biz, ənənəvi olaraq, müstəqil xarici siyasəti davam etdirəcəyik. Bu

siyasət bizə böyük uğurlar gətirmiĢdir. Bəzi hallarda bəzi yerli və xarici təhlilçilər əvvəlki dövrdə Azərbaycanın

xarici siyasəti ilə bağlı qeyri-real fikirlər səsləndirirdilər. Ancaq həyat onu göstərdi ki, bizim xarici siyasətimiz

yeganə düzgün siyasətdir. Əgər belə olmasaydı, bizim gənc dövlətimiz 155 ölkənin etimadını qazanmazdı.

BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz xarici siyasətimizin nə qədər düzgün

olduğunun bariz nümunəsidir.



───────────────────────────────────────────────────────

111

Bundan sonra da biz bu siyasəti davam etdirəcəyik. Xüsusilə, üstünlüyü ikitərəfli əlaqələrə verəcəyik. Bu

gün də bu, bizim üçün prioritetdir. QonĢularla münasibətlər xüsusi əhəmiyyət daĢıyır. Çünki biz bu bölgədə

yaĢayırıq və əsrlər boyu bu qonĢuluqda yaĢamıĢıq, bu qonĢuluqda yaĢayacağıq. Hər bir ölkə, o cümlədən

Azərbaycan çalıĢmalıdır ki, qonĢularla yaxĢı münasibətləri olsun. Ancaq əlbəttə ki, beynəlxalq hüquq prinsipləri

əsasında, bir-birinin iĢinə qarıĢmamaq Ģərti ilə və qarıĢlıqlı hörmət və etimad əsasında.

Bildiyiniz kimi, biz bu yaxınlarda QoĢulmama Hərəkatına üzv olduq. Bu da böyük təĢkilatdır. Bir çox

ölkələri əhatə edən təĢkilatdır. Bu təĢkilat çərçivəsində biz fəaliyyətimizi fəallaĢdıracağıq. Bu təĢkilatda

Azərbaycana qarĢı böyük rəğbət, inam vardır. Biz bu vəziyyətdən istifadə edib daha da çox dostlar qazanacağıq.

Azərbaycan xalqı və Azərbaycan islam dünyasının ayrılmaz parçasıdır. Bu, bizim tariximizdir, bu günümüzdür,

ənənəmizdir, milli identifikasiyamızdır. Bizim milli dəyərlərimiz islam dəyərləri əsasında formalaĢıbdır. Biz

milli dəyərlərimizə çox sadiqik və bu dəyərlər bizim üçün hər Ģeydən üstündür. Dəfələrlə demiĢəm və Ģadam ki,

gənc nəsil də milli ruhda böyüyür, milli ruhda tərbiyə alır. Biz Azərbaycan xalqının zəngin milli mənəvi

dəyərlərini, ənənələrini qorumalıyıq, saxlamalıyıq, təbliğ etməliyik. Hər bir Azərbaycan gənci, hər bir

Azərbaycan uĢağı bu əhval-ruhiyyədə böyüməlidir.

Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı çərçivəsində bizim çox fəal rolumuz vardır, böyük dəstəyə malikik.

Beynəlxalq təĢkilatlarda demək olar ki, müsəlman ölkələrinin mütləq əksəriyyəti Azərbaycanın mövqeyini,

Azərbaycan dövlətini birmənalı Ģəkildə dəstəkləyir. Bildiyiniz kimi, biz də islam həmrəyliyinin gücləndirilməsi

üçün əməli addımlar atırıq. Bakıda keçirilən müxtəlif tədbirlər bunun əyani göstəricisidir.

Eyni zamanda, Azərbaycan Avropa strukturlarının, həmçinin Avropa ġurasının üzvüdür, bu təĢkilat

çərçivəsində fəaliyyət göstərir və əlbəttə ki, bu təĢkilat çərçivəsində fəaliyyətimiz davam etdiriləcəkdir.

Bütövlükdə, biz bütün ölkələrlə qarĢılıqlı hörmət və etimad əsasında bərabərhüquqlu münasibətlər qururuq. Mən

çox Ģadam ki, iĢğalçı Ermənistan istisna olmaqla, heç bir ölkə ilə ikitərəfli formatda heç bir problemimiz

yoxdur. Hökumətlərarası əlaqələr çox yaxĢıdır, müsbətdir. Yenə də deyirəm, bizim BMT Təhlükəsizlik ġurasına

seçilməyimiz bir çox ölkələrdə Azərbaycan haqqında yeni bir təsəvvürün yaradılmasına gətirib çıxardı. Çünki

155 ölkənin dəstəyi ilə bu mötəbər, dünyanın bir nömrəli təĢkilatına seçilməyimiz əlbəttə ki, böyük nəticədir. O

ki qaldı beynəlxalq təĢkilatlara, biz üzv olduğumuz beynəlxalq təĢkilatlar qarĢısında öhdəliklər götürmüĢük. Bu

öhdəlikləri vaxtında yerinə yetiririk. Üzv olmadığımız təĢkilatlar qarĢısında bizim heç bir öhdəliyimiz yoxdur,

ola da bilməz. Çünki sadəcə məntiq onu göstərir ki, bir halda sən bu təĢkilatın üzvü deyilsən, deməli, bu təĢkilat

qarĢısında heç bir öhdəlik daĢımırsan.

Bundan sonra da xarici siyasətimiz həmiĢə olduğu kimi açıq, xoĢniyyətli olacaqdır. Ancaq əlbəttə ki,

müstəqil siyasətimiz bundan sonra daha da güclənəcək və biz bölgədə gedən proseslərdə daha da fəal olacağıq.

Dünyada gedən proseslərdə də rolumuz artır. Hazırda biz yeni qitələri siyasi, diplomatik cəhətdən özümüz üçün

kəĢf edirik. Latın Amerikası ilə bizim indi çox gözəl münasibətlərimiz formalaĢır. Deyə bilərəm ki, Xocalı

faciəsinin soyqırımı kimi tanıyan üç ölkədən ikisi Latın Amerikası ölkəsidir. Meksika, Kolumbiya və Pakistan

bizim qardaĢ ölkələrimizdir. Afrika qitəsindən Azərbaycana çox böyük maraq vardır. Xüsusilə, BMT

Təhlükəsizlik ġurasına üzv olandan sonra biz bunu görürük. Bu kontinent bizim üçün də çox maraqlıdır. Yəni,

biz xarici siyasətimizi artıq daha da geniĢləndirəcəyik, iqtisadi terminlə ifadə etsək Ģaxələndirəcəyik. Beləliklə,

ölkəmizin dünyadakı rolunu bundan sonra böyük dərəcədə artıracağıq.

Daxili siyasətlə bağlı bizim konkret proqramlarımız, qərarlarımız vardır. Biz demokratik inkiĢafa sadiqik.

Azərbaycanda bütün demokratik institutlar fəaliyyət göstərir. Hüquqi dövlət quruculuğu sahəsində böyük

uğurlar vardır. Demokratiyanın inkiĢafı bizim vəzifəmizdir, borcumuzdur. Bu, ilk növbədə Azərbaycan xalqına

lazımdır. Biz bu sahədəki fəaliyyətimizi kiminsə xoĢuna gəlmək üçün yox, Azərbaycan xalqının rifah halını

yaxĢılaĢdırmaq və bütün azadlıqları təmin etmək üçün edirik. Biz bundan sonra da bu siyasətə sadiq olacağıq.

Ġqtisadi sahə ilə bağlı mənim fikirlərim çıxıĢlarda, bəyanatlarda, konkret proqramlarda dəfələrlə ifadə olunub.

Son illər ərzində Azərbaycanda müĢahidə olunan inkiĢafın dünyada analoqu yoxdur. Ümumi daxili məhsulun üç

dəfə artırılması, yoxsulluğun beĢ dəfə aĢağı düĢməsi. Sənaye müəssisələrinin, texnoparkların yaradılması,

informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının və sair digər sahələrin inkiĢafı. Yəni, iqtisadi blokla bağlı

konkret istiqamətlər üzrə proqramlar vardır. Mən növbəti illərdə prioritetlər arasında, ilk növbədə informasiya-

kommunikasiya texnologiyalarını görürəm. Çünki ümumiyyətlə, dünyanın inkiĢafı bu istiqamətdə gedir.

Gələcəkdə bilik, savad ölkələrin dünyadakı yerini daha da böyük dərəcədə müəyyən edəcəkdir. Ona görə bu

sahəyə xüsusi diqqət göstərilməlidir. Elm və təhsil sahəsinə xüsusi diqqət göstərilməlidir, bu sahə ön plana

çıxmalıdır. Son illər elmin inkiĢafı və gənclərin təhsili ilə bağlı qəbul edilmiĢ proqramlar bu məqsədi güdür. Biz

istəyirik ki, gənclərimiz bilikli, savadlı olsunlar. Azərbaycanda elm inkiĢaf etsin. Elm bilik, istedad, inkiĢaf

deməkdir. Biz indi baĢqa ölkələrdə yaradılan elmi dəyərlərdən istifadə edirik. Bu da təbiidir. Çünki biz dünya

birliyinin bir hissəsiyik. Ancaq mən hesab edirəm ki, Azərbaycanda hazırda kifayət qədər güclü elmi potensial



───────────────────────────────────────────────────────

112

vardır. Növbəti illərdə bu potensial daha da güclənəcəkdir, xüsusilə gənclərin hesabına. Yəni, Azərbaycanda çox

güclü gənc elmi elita yaradılmalıdır ki, bu elita Azərbaycanı 20 il, 30 il, 50 il bundan sonra uğurla idarə etsin.

Ona görə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları, elm, təhsil sahələri növbəti illər üçün prioritet olmalıdır.

Kənd təsərrüfatı, inkiĢaf etdiriməlidir. Çünki əhalimizin demək olar ki, yarısı aqrar sektorda çalıĢır. Bu sahə də

prioritetlər sırasındadır. Yəni, hər bir sahə prioritetdir. Amma əgər əvvəlki dövrdə biz prioritetlər deyəndə, ilk

növbədə, neft-qaz sektorunu nəzərdə tuturduqsa, hazırda bu, belə deyildir. Çünki neft-qaz sektorunda qarĢımıza

qoyduğumuz bütün vəzifələri ləyaqətlə icra etmiĢik. ÇoxĢaxəli ixrac infrastrukturumuz, yeddi neft-qaz

kəmərimiz vardır. Neftimiz, qazımız bütün istiqamətlər üzrə dünya bazarlarına çıxarılır. Biz, demək olar ki,

enerji sahəsində iĢlərin böyük əksəriyyətini görmüĢük. Bundan sonra, əlbəttə, bizim yeni fikirlərimiz,

təĢəbbüslərimiz vardır. Bu təĢəbbüslər daha çox bizim tərəfdaĢlarımız üçün lazımdır, vacibdir. Bizə də lazımdır.

Burada maraqların üst-üstə düĢməsi müsbət haldır. Artıq enerji sahəsi ilə - həm neft, həm qaz, həm elektrik

enerjisinin generasiyası ilə bağlı demək olar ki, əsas məsələlər öz həllini tapmıĢdır.

Biz nəqliyyat sahəsində bu ilin sonuna qədər dünya üçün və əlbəttə, bizim üçün çox vacib olan yeni “Ġpək

yolu”nun - Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun istismarına baĢlayacağıq. Beləliklə, Azərbaycanı dünya miqyasında

tranzit mərkəzə çevirəcəyik. Bu isə onilliklər, əsrlər bundan sonra ölkəmizə həm siyasi, eyni zamanda, iqtisadi

dividendlər gətirəcəkdir. Bu layihənin təĢəbbüskarı da bildiyiniz kimi, biz olmuĢuq.

Gələcək inkiĢafımızla bağlı, bir daha demək istəyirəm ki, hər bir sahə üzrə konkret planlarımız vardır.

Bugünkü imkandan sadəcə olaraq istifadə edib bəzi fikirlərimi ifadə etmək istərdim.

Bütövlükdə, Azərbaycanın 20 illik tarixi göstərir ki, bu 20 il ərzində çox Ģey etmək olar. Bu gün xoĢ

niyyətlə Bakıya gələn hər bir qonaq Bakının gözəlliyinə heyran olur. Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən

biridir. Bu barədə dəfələrlə demiĢəm və hər dəfə də bunu böyük qürur hissi ilə deyirəm. Bəlkə də gün gələcək

deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Bizim qonaqlarımız, - xüsusilə, bu günlərdə çoxsaylı

qonaqlarımız vardır, - əsas iki məqamı – Bakının təkrarolunmaz gözəlliyini və insanların xoĢ ovqatda olmasını,

qonaqlara olan mehriban münasibətini qeyd edirlər. Bu iki amil bir-biri ilə bağlıdır. Vaxt var idi ki, bizim

dənizkənarı bulvarda heç kimi görmək mümkün deyildi. DağılmıĢ yollar, sındırılmıĢ iĢıq dirəkləri, çürümüĢ

dəmirlər və s. Bu gün on minlərlə insan asudə vaxtını Bakı bulvarında keçirir. Bu gözəlliyi, inkiĢafı görərkən,

haqlı olaraq, qürur hissi keçirir ki, Azərbaycan vətəndaĢıdır.

Bizim bu illər ərzindəki ən böyük uğurumuz ondan ibarətdir ki, müstəqillik yolundan dönməmiĢik.

Müstəqillik sadəcə olaraq dövlət atributları deyildir. Müstəqillik o deməkdir ki, ölkə müstəqil siyasət apara bilir,

yoxsa yox. Xüsusilə, böyük olmayan ölkələr üçün bu, daha aktualdır. Xüsusilə, böyük güc mərkəzlərinin

maraqlarının kəsiĢdiyi bir coğrafi məkanda yerləĢən ölkələr üçün bu, aktualdır. Bu məkanda, bu qonĢuluqda

təbii sərvətlərlə zəngin olan Azərbaycan müstəqil siyasət aparır və aparacaqdır. Bizim təcrübəmiz onu göstərir

ki, bu, mümkündür.

Əgər sənin ləyaqətli siyasətin, kifayət qədər cəsarətin və ölkə üçün, ölkənin gələcəyi üçün aydın

strategiyan varsa bunu etmək mümkündür.

Bu gün Azərbaycan müstəqil ölkə kimi inkiĢaf edir. Bizim inkiĢafımızdan əlbəttə ki, Azərbaycan

vətəndaĢları, dostlarımız bəhrələnir. Ġyirmi illik tariximiz bir daha onu göstərir ki, biz düz yoldayıq. Bundan

sonra da Azərbaycanın müstəqilliyi əbədi olacaqdır, bundan sonra da Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu

ilə gedəcəkdir. Biz hamımız elə etməliyik ki, bu yol iĢıqlı, nurlu, açıq olsun.

Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-27 may.-№ 116.-S.1-3.



───────────────────────────────────────────────────────

113

Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur

Naxçıvan, 30 may (AzərTAc). Mayın 30-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev muxtar

respublikaya səfəri çərçivəsində Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.

Prezident Ġlham Əliyev Naxçıvan-Culfa magistral yolunun rəmzi açılıĢını bildirən lenti kəsdi.

Yolun açılıĢ mərasimindən sonra dövlətimizin baĢçısı burada Naxçıvan ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə

görüĢdü.



çıxıĢı

- Əziz dostlar, mən sizin hamınızı Naxçıvan-Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı münasibətilə


Bu yolun tikilməsi Naxçıvan Muxtar Respublikasında gedən böyük quruculuq iĢlərinin bir hissəsidir.

Naxçıvan sözün əsl mənasında inkiĢaf edir. Naxçıvanda bütün sahələrdə çox uğurlu inkiĢaf prosesi gedir.

Dinamik inkiĢafdır. Bütün iqtisadi göstəricilərimiz çox yaxĢıdır. Həm sənaye istehsalı artır, yeni müəssisələr

açılır. Ümumi daxili məhsul artır. Bu gün Naxçıvanda olarkən, bir neçə yeni obyektin açılıĢında iĢtirak edərkən

bir daha görürəm ki, hər bir sahədə uğurlu inkiĢaf gedir, hər bir sahəyə böyük diqqət göstərilir.

Bu, məni çox sevindirir. Çünki bu, Heydər Əliyev siyasətinin təntənəsidir. Ulu öndərin rəhbərliyi altında

ölkəmiz böyük inkiĢaf yolu keçmiĢdir. Bu gün bütün sahələrdə, bütün bölgələrdə və o cümlədən Naxçıvanda

Heydər Əliyev siyasəti uğurla icra edilir. Bu siyasət milli maraqlarımızın müdafiə edilməsi üçün yeganə düzgün

siyasətdir. Ölkəmizin dinamik inkiĢafı göstərdi ki, bu siyasətə alternativ yoxdur.

Biz iki gün bundan əvvəl Respublika Gününü qeyd etdik. Keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik

yubileyini keçirdik. Mən bu tədbirlərdə iĢtirak edərkən bir fikri daim vurğulayıram ki, müstəqilliyə gedən yol

Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə məhz Naxçıvanda baĢlamıĢdır. Məhz onun sədrliyi ilə Naxçıvanın Ali Məclisinin

sessiyasında müasir tariximizdə ilk dəfə olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı dövlət

bayrağı kimi təsdiq edilmiĢdir və Azərbaycanın Milli Məclisinə müraciət edilmiĢdir ki, milli bayrağımızı dövlət

bayrağı kimi təsdiq etsin.

Məhz Naxçıvanda ulu öndərin rəhbərliyi ilə aparılan siyasət nəticəsində Naxçıvanın ərazi bütövlüyü

təmin edilmiĢdir. Erməni düĢmənləri Naxçıvana da göz dikmiĢlər və Naxçıvanın iĢğalı onların planlarında var

idi. Heydər Əliyevin qətiyyəti və müdrikliyi bu planları alt-üst etdi. Bu gün Naxçıvan sürətlə inkiĢaf edir.

O vaxt Sovet Ġttifaqının saxlanmasına dair Azərbaycanda referendum keçirilmiĢdi. Ancaq Naxçıvanda Heydər

Əliyev buna imkan verməmiĢdi. Azərbaycanın müasir siyasi sistemi məhz Naxçıvanda yaradılmıĢdır. 1992-ci

ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması demək olar ki, müasir siyasi sistemin yaradılmasına təkan

vermiĢdir. Yəni, bu gözəl bayram günlərində bir daha tarixə nəzər salaraq görürük ki, ulu öndərin Azərbaycan

xalqı, Azərbaycan dövləti üçün nə qədər böyük xidmətləri olmuĢdur.

Bu gün ölkəmizin hər bir yerində quruculuq, abadlıq iĢləri gedir. Ölkəmiz inkiĢaf edir. ĠnkiĢaf templərinə

görə Azərbaycan dünyada lider ölkədir. Avropada maliyyə və iqtisadi böhran davam edir. Ancaq Azərbaycanda

bu böhranın əsər-əlaməti yoxdur. Böhranın ən ağır aylarında, illərində belə Azərbaycan inkiĢaf edibdir. Bütün

beynəlxalq reytinq agentlikləri Azərbaycanın reytinqlərini qaldırırlar. Ġqtisadi inkiĢaf sürətlidir. Qeyri-neft

sektorunun inkiĢafı böyük rəqəmlərlə ölçülür. Ġlin birinci rübündə qeyri-neft sənayemiz 16 faizdən çox

artmıĢdır. Bu, onu göstərir ki, Ģaxələndirmə siyasəti öz məntiqi nəticələrini verməkdədir.

Bundan sonrakı illərdə də Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir. Biz son səkkiz il

ərzində ümumi daxili məhsulumuzu üç dəfə artıra bilmiĢik. Növbəti on il ərzində daha iki dəfə artırmalıyıq.

Xüsusilə qeyri-neft sektorunun hesabına. Buna nail olmaq üçün hazırda böyük proqramlar hazırlanır. Bu məsələ

ilə bağlı konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir və bütün bölgələrdə inkiĢaf, quruculuq, abadlıq iĢləri aparılır.

O ki qaldı Naxçıvana, siz – burada yaĢayan insanlar yaxĢı görürsünüz və bilirsiniz ki, muxtar respublika necə

dəyiĢir, necə gözəlləĢir. Naxçıvan Azərbaycanın qədim torpağıdır, Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.

Naxçıvanın bütün daĢları, bütün abidələri Azərbaycan tarixinə, Azərbaycan mədəniyyətinə məxsusdur.

Mən çox Ģadam ki, qədim Naxçıvan bu gün yeniləĢir, yenidən qurulur, gözəl binalar tikilir, xiyabanlar salınır.

Bu yolun açılması Naxçıvanda böyük yol-nəqliyyat layihələrinin icrasının təzahürüdür. Biz iki il bundan əvvəl

Naxçıvan-Sədərək avtomobil yolunun açılıĢını qeyd etmiĢik. Gözəl, dördzolaqlı, rahat yoldur. Ġndi Naxçıvan-

Culfa magistral yolunun açılıĢını qeyd edirik. Bu vaxta qədər, ya bu arada dairəvi yol tikilibdir. Beləliklə,

Naxçıvan tranzit mərkəzə çevrilməkdədir. Naxçıvan blokada Ģəraitində yaĢayır. Ancaq naxçıvanlılar bu



───────────────────────────────────────────────────────

114

blokadanı hiss etmirlər. Çünki həm Naxçıvanın rəhbərliyi çox böyük iĢlər görür, həm də Azərbaycan dövləti hər

zaman olduğu kimi, Naxçıvana böyük diqqət göstərir. Naxçıvanın respublika qarĢısında duran vəzifələri icra

etmək üçün bütün imkanları vardır.

Növbəti dövrlərdə Naxçıvanın yol-nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləĢdirilməsi üçün əlavə tədbirlər

görüləcəkdir. Yeni yol layihələri icra edilir. Ġndi kənd yollarına üstünlük verilir. Çünki magistral yollara

gəldikdə onların, demək olar ki, bütün parametrləri icra edilir. Kənd yollarının tikintisi növbəti illərdə baĢa

çatmalıdır. Beləliklə, həm magistral, həm dairəvi, həm də kəndləri, bütün yaĢayıĢ məntəqələrini birləĢdirən

yollar yüksək səviyyədə olmalıdır.

Naxçıvanda digər infrastruktur layihələri uğurla icra edilir. Naxçıvan 100 faiz qazlaĢdırılıbdır. Elektrik

enerjisi ilə təchizat çox yaxĢıdır. Vaxtilə zülmət içində yaĢayan insanlar indi o günləri sadəcə olaraq, ağır günlər

kimi xatırlayırlar. Hazırda Naxçıvan elektrik enerjisi ixrac edən diyardır.

Hazırda bütün respublikada, bütün Ģəhər və rayon mərkəzlərində içməli su və kanalizasiya layihələri icra

edilir. Bu layihələrin gələn ilin sonuna qədər baĢa çatması nəzərdə tutulur. Beləliklə, su-kanalizasiya

problemləri birdəfəlik öz həllini tapacaqdır. Təhsil, səhiyyə ilə bağlı məsələlər öz həllini tapır. Bu gün biz

Naxçıvan Ģəhər poliklinikasının açılıĢını qeyd etmiĢik. Əvvəlki dövrlərdə diaqnostika mərkəzi, doğum mərkəzi,

rayonlarda yeni xəstəxanaların açılıĢı ilə bağlı tədbirlər keçirilmiĢdir. Naxçıvan ġəhər Xəstəxanasının yenidən

qurulması layihəsi artıq iĢlənilir. Belə təĢəbbüs irəli sürülüb. Mən bu təĢəbbüsü dəstəkləyirəm. Əminəm ki,

naxçıvanlılar Ģəhər xəstəxanasını da yüksək səviyyədə təmir etdirəcəklər.

Bu gün hərbi hissədə olarkən Naxçıvanın potensialının nə qədər böyük olduğunu bir daha görmək olar.

Son illər ərzində çoxlu silah-sursat, texnika gətirilmiĢdir. Hava hücumuna qarĢı qurğular yerləĢdirilmiĢdir.

Müasir artilleriya qurğuları gətirilmiĢdir. Tanklar, zirehli maĢınlar, helikopterlər, yəni, Naxçıvanın döyüĢ

qabiliyyəti, döyüĢ potensialı çox yüksək səviyyədədir.

Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı konkret proqramlar icra edilir. Naxçıvan özünü əsas ərzaq məhsulları

ilə təmin edir. Bu da ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinin həlli üçün çox vacibdir. ĠnĢaat materialları demək olar ki,

artıq daxili imkanlar hesabına formalaĢır. Bu gün sement zavodunun açılıĢını qeyd etmiĢik. Bu, məni çox

sevindirir. Çünki bu, ölkəmiz üçün lazımdır. Ġndi Bakıda, ondan sonra qərb bölgəsində sement zavodları tikilir.

Naxçıvan sement zavodu sementə olan ehtiyacı tam Ģəkildə ödəməyə imkan verəcək və idxaldan asılılıq aradan

qaldırılacaqdır.

Yəni, burada hər bir sahədə gözəl inkiĢaf vardır. Naxçıvan Ģəhəri gözəlləĢir, yaĢıllaĢır, abadlaĢır. Hər tərəf

göz oxĢayır, hər tərəfdə böyük zövqlə binalar tikilir. Bütün bu iĢlər onu göstərir ki, bu iĢləri görən insanlar

doğma xalqına, doğma diyarına qəlbən bağlıdırlar.

Əsas məsələ Vətən sevgisidir. Ġqtisadi imkanlar böyük də olar bilər, o qədər böyük olmaya da bilər.

Amma əgər, Vətən sevgisi varsa, məhdud iqtisadi imkanlarla da çox iĢ görmək olar. Mən çox Ģadam ki,

naxçıvanlıların Vətənə bağlılığı həmiĢə olduğu kimi, çox yüksək səviyyədədir. Bu ideyalar, azərbaycançılıq

fəlsəfəsi, dövlətçiliyə olan sədaqətimiz bizi irəliyə aparır.

Mən Ģübhə etmirəm ki, növbəti illərdə də Naxçıvan Muxtar Respublikası qarĢısında duran bütün vəzifələr

uğurla icra ediləcəkdir. Bütün infrastruktur, sosial, iqtisadi və sənaye layihələri, proqramları icra ediləcək,

Naxçıvan daha da gözəl, daha da güclü olacaqdır. Bu iĢlərdə sizin hamınıza uğurlar arzu edirəm. Sağ olun!

“Xalq qəzeti”.-2012.-31 may.-№ 118.-S.5.



───────────────────────────────────────────────────────

115

Bakıda XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və

konfransı iĢə baĢlamıĢdır

Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 5 iyun (AzərTAc). Ġyunun 5-də Bakı Sərgi Mərkəzində XIX Beynəlxalq Xəzər neft, qaz,

neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransı iĢə baĢlamıĢdır.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir.


nitqi


Əziz dostlar!

Mən Sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram.

Xəzər neft, qaz, neftayırma, neft kimyası sərgi və konfransının keçirilməsi ölkəmiz üçün böyük hadisədir.

Bu sərgi və konfransın artıq böyük tarixi vardır. Bu sərgi 19-cu dəfə keçirilir. Deyə bilərəm ki, maraq azalmır,

artır. Bunun nəticəsidir ki, bu dəfə sərgidə 300-dən artıq Ģirkət iĢtirak edir.

Buraya gələrkən mən birinci sərgini xatırlayırdım. O sərgi 1994-cü ildə təĢkil edilmiĢdi. Birinci sərginin

Azərbaycanın nəinki neft-qaz sənayesində, ümumi inkiĢafında çox böyük rolu olmuĢdur. Çünki Azərbaycan

gənc müstəqil dövlət idi. Dünyaya hələ özünü tanıtdıra bilməmiĢdi. Azərbaycanın zəngin neft-qaz yataqları

haqqında, əlbəttə ki, mütəxəssis dairələrində bilgilər var idi. Ancaq geniĢ biznes dairələri bundan xəbərsiz idi.

Məhz sərginin 1994-cü ildə keçirilməsi ilə Azərbaycanın imkanları, xüsusilə neft sektorundakı imkanları

dünyaya təqdim edildi. Azərbaycana çox böyük maraq göstərilməyə baĢlandı. Təsadüfi deyildir ki, sərgidən bir

neçə ay sonra “Əsrin kontraktı” imzalanmıĢdır ki, bu gün biz hamımız onun nəticələrini görməkdəyik.

O vaxt ölkəmiz gələcək inkiĢaf istiqamətlərini müəyyən edirdi. Azərbaycan necə inkiĢaf edəcək, hansı ölkəyə

çevriləcəkdir?! Əlbəttə ki, bizim əsas potensialımız olan neft ölkənin ümumi inkiĢafına xidmət göstərməli idi.

Bunu etmək üçün mütləq xarici tərəfdaĢlar Azərbaycana sərmayə qoymalı idilər. Çünki o vaxt Azərbaycanın

maddi imkanları çox məhdud idi. Biz buna nail ola bildik. Qısa müddət ərzində müxtəlif irimiqyaslı, böyük

Ģirkətlər Azərbaycana gəldilər, sərmayə qoymağa baĢladılar. Beləliklə, Azərbaycanın uğurlu inkiĢafı baĢlandı.

Məhz 1994-cü ildə ulu öndər tərəfindən Heydər Əliyev neft strategiyası elan edilmiĢdir ki, bu gün də bu

strategiya davam etdirilir. Əlbəttə, 19 il ərzində bu strategiya inkiĢafdadır, bu strategiyaya yeni istiqamətlər cəlb

edilir. Beləliklə, bu gün Azərbaycanın enerji resursları tam Ģəkildə Azərbaycan xalqının maraqlarının

xidmətindədir.

1994-cü ildə isə biz bu böyük yolun əvvəlində idik. Mən çox Ģadam ki, o vaxt qarĢımıza qoyduğumuz

bütün vəzifələr uğurla icra edildi. Azərbaycana böyük sərmayə qoyulmuĢdur. Hazırda neft-qaz sektoruna

qoyulan investisiyalar təxminən 50 milyard dollar səviyyəsindədir. Ancaq bütövlükdə 1995-ci ildən bu günə

qədər ölkə iqtisadiyyatına təxminən 120 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur. Yəni, biz neft amilindən çox

məharətlə və böyük səmərə ilə istifadə edə bildik. Neftdən əldə edilən gəlirləri qeyri-neft sektorunun inkiĢafına

yönəldə bildik. Ölkə iqtisadiyyatını çoxĢaxəli iqtisadiyyat kimi təĢkil edə bildik. Bu gün bu proses davam

etdirilir. Ancaq 1990-cı illərin ortalarında həm neft sənayesində, ümumiyyətlə, iqtisadi sahədə köklü islahatlar

aparılmağa baĢlanmıĢdır. O vaxt həm geosiyasi, həm iqtisadi, həm siyasi baxımdan Azərbaycan indiki kimi

güclü dövlət deyildi. Azərbaycana təzyiqlər də, təhdidlər də var idi. Biz gənc ölkə idik. Bizim maddi

imkanlarımız çox məhdud idi. Amma buna baxmayaraq, Heydər Əliyevin qətiyyəti və cəsarəti sayəsində,

düzgün təĢkil edilmiĢ strategiya nəticəsində biz bütün hədəflərə çatdıq.

2003-cü ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin təməli qoyulmuĢdur. 2006-cı ildə kəmər istifadəyə

verilmiĢdir. Bu kəmər bütövlükdə bölgənin və bəlkə də qitənin enerji xəritəsini əsaslı Ģəkildə dəyiĢdirə

bilmiĢdir. Bu kəmər təkcə Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxarılması üçün deyil, eyni zamanda, yeni

dəhlizin açılması üçün çox vacib, tarixi bir addım idi. Artıq bu dəhliz iĢə düĢəndən sonra növbəti mərhələdə

böyük “ġahdəniz” yatağının qaz ehtiyatlarının dünya bazarına çıxarılması üçün Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz

kəməri tikilmiĢdir.

“ġahdəniz” üzrə kontraktın imzalanması “Azəri-Çıraq-GünəĢli” kontraktının imzalanmasından iki il sonra

baĢ vermiĢdir. O vaxt Azərbaycanın qaz potensialı haqqında dünyada heç bir məlumat yox idi. Çünki sovet

dövründə bizim qaz imkanlarımız araĢdırılmamıĢdır. Geoloqlarımız, mütəxəssislərimiz, əlbəttə, bilirdilər ki,

bizim zəngin qaz ehtiyatlarımız vardır. Amma heç vaxt Azərbaycan xarici investorlar tərəfindən qaz ölkəsi kimi

maraq doğurmurdu. Ancaq “ġahdəniz” qaz yatağının kəĢfindən sonra, - bu yataq dünya miqyasında ən böyük



───────────────────────────────────────────────────────

116

yataqlardan biridir, - əlbəttə ki, bu sahəyə diqqət daha da çox olmuĢdur. Beləliklə, düzgün strategiyanın icra

edilməsi nəticəsində dəhlizin açılması, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin tikilməsi nəticəsində biz artıq

pəncərədən baĢlayaraq böyük qapı açdıq. Azərbaycanı beynəlxalq enerji ailəsinə daxil etdirə bildik. Həm siyasi,

həm iqtisadi baxımdan böyük uğurlar əldə edə bilmiĢik.

Eyni zamanda, bu, bizim üçün böyük təcrübə idi. Çünki bizim Dövlət Neft ġirkətimiz – SOCAR o vaxt

sadəcə olaraq daxili bazarda fəaliyyət göstərən adi bir Ģirkət idi. BaĢqa dövlət qurumlarından heç nə ilə

fərqlənmirdi. Amma bizim məqsədimiz ondan ibarət idi ki, SOCAR-ı dünya miqyaslı nəhəng enerji Ģirkətinə

çevirək. Hazırda biz bu məqsədə də çatmıĢıq. Bundan sonra SOCAR-ın həm ölkə daxilindəki, həm xaricdəki

fəaliyyəti daha da geniĢmiqyaslı olacaqdır.

Biz təcrübə toplamıĢıq. Bizim gənc mütəxəssislərimiz xaricdə təhsil almıĢlar. “Əsrin müqaviləsi”nə

əsasən bu əməliyyatlarda iĢtirak edən insanların mütləq əksəriyyəti yerli vətəndaĢlardır. Yəni, burada məĢğulluq

məsələlərinə də diqqət göstərilmiĢdir. Bir sözlə, uğurlu neft strategiyamız həm 1990-cı illər üçün, həm bu gün

üçün çox əhəmiyyətlidir və bizə imkan verdi ki, ölkə qarĢısında duran əsas iqtisadi və sosial məsələləri uğurla

inkiĢaf etdirək. Əlbəttə, biz bu strategiyanı icra edərkən bir neçə hədəfi qarĢımıza qoymuĢduq. Ġlk növbədə,

məqsəd Azərbaycanın zəngin neft-qaz potensialını tam Ģəkildə realizə etmək idi. Digər tərəfdən, neft amilindən

sadəcə olaraq istifadə edib qeyri-neft sektorunu inkiĢaf etdirmək məsələsi gündəlikdə idi. Hələ o illərdə mən

demiĢdim ki, neft bizim üçün məqsəd deyil, vasitədir - ölkəmizi inkiĢaf etdirmək, müasir dövlət yaratmaq üçün

vasitədir.

Hesab edirəm ki, biz bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə edə bilmiĢik. Xüsusilə Dövlət Neft

Fondunun yaradılması bu istiqamətdə atılan çox vacib addım idi. Çünki bu qurumun fəaliyyətə baĢlaması həm

Ģəffaflığı təmin etdi, eyni zamanda, bizə imkan verdi ki, neftdən və indi qazdan əldə edilən gəlirlər əhəmiyyətli

Ģəkildə qorunsun, saxlanılsın və ölkənin qeyri-neft sektoruna investisiya Ģəklində qoyulsun.

Biz valyuta ehtiyatlarımızı ildən-ilə artırırıq. Hazırda valyuta ehtiyatlarımız 40 milyard dolları ötübdür.

Gələcəkdə bu məbləğ daha da böyük olacaqdır. Bu, bizə imkan verir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının neftdən

asılılığını maksimum dərəcədə aĢağı salaq. Buna nail oluruq. Çünki bu ilin birinci rübünün iqtisadi göstəriciləri

deməyə əsas verir ki, biz bu yolda artıq uğurlara nail olmuĢuq, Qeyri-neft sənayemiz birinci üç ayda 16 faiz

artmıĢdır.

Ölkənin uğurlu inkiĢafı, iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi bizim prioritetlər sırasında idi. Beləliklə, bu

məqsəd də qarĢıya qoyulmuĢdur. Digər məqsəd dünya birliyi ilə əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirmək idi.

Dost, tərəfdaĢ ölkələrlə ikitərəfli əsasda əlaqələrimizi gücləndirmək iĢində də neft-qaz amili öz rolunu

oynamıĢdır.

Bu gün bir neçə ölkənin enerji balansında Azərbaycan neftinin payı 25-30-35 faiz təĢkil edir. Bu gün biz

dostlarımız üçün, Avropa istehlakçıları üçün etibarlı tərəfdaĢ qismində çıxıĢ edirik. Bu rol getdikcə artır. Biz,

eyni zamanda, neftlə, qazla zəngin olan hər bir ölkə qarĢısında duran digər məsələni də icra etdik. Bu da ixrac

imkanlarımızın Ģaxələndirilməsi məsələsidir. Hazırda bizim yeddi neft və qaz kəmərimiz vardır ki,

resurslarımızı bütün istiqamətlərə ixrac edir. Biz bir marĢrutdan, bir yoldan asılı deyilik.

Hazırda Avropa istehlakçıları da bu məsələ ilə bağlı müəyyən tədbirlər görürlər. Onlar üçün də

Ģaxələndirmə mühüm amildir. Bir mənbədən asılı olmaq, əlbəttə ki, o qədər məqbul variant sayıla bilməz.

Ancaq biz Azərbaycan olaraq bu vəzifəni icra etmiĢik. Bu gün bizim neftimiz və qazımız müxtəlif istiqamətlər

üzrə ixrac edilir. Əlbəttə, biz gələcəkdə tərəfdaĢlarla bu sahədə iĢimizi daha da sürətləndirəcəyik.

Neft-qaz sahəsində istehsalçılar, tranzit ölkələr və istehlakçılar bir yerdə olmalıdırlar. Burada rəqabətə, yaxud da

ki, qarĢıdurmaya yol vermək olmaz. Əksinə, burada maksimum əməkdaĢlıq olmalıdır. Çünki əməkdaĢlıq

olduqda hər üç tərəf öz mənfəətini götürür. Biz bu məsələyə bu fəlsəfə ilə yanaĢırıq.

Bütövlükdə bizim enerji siyasətimiz çox açıqdır və xoĢniyyətlidir. Biz hesab edirik ki, enerji siyasəti

ölkələri birləĢdirməlidir, ayırmamalıdır. Enerji amilindən qarĢıya hansısa siyasi məqsədlər qoymaq və onlara

çatmaq üçün istifadə edilməməlidir. Bizim yanaĢmamız bundan ibarətdir. Bizim üçün dost olan ölkələrin enerji

təhlükəsizliyi məsələlərinə də töhfəmiz buna dəlalət edir. Biz bəzi hallarda bəzi ölkələrin çətinliklərini nəzərə

alaraq onlara yardım etmək üçün əlimizi uzatmıĢıq. Həm dostluğumuzu möhkəmləndirmiĢik, həm də iqtisadi və

siyasi maraqlarımızı təmin edə bilmiĢik. Hesab edirəm ki, indiki mərhələdə və gələcək illərdə dünyada enerji

siyasətində bu səpkidə meyillər güclənərsə, onda bütün məsələləri proqnozlaĢdırmaq daha asan olacaqdır. Bir

sözlə, enerji resursları ölkələri ayırmamalıdır, birləĢdirməlidir. Mən hesab edirəm ki, Azərbaycan təcrübəsi bu

sahədə çox məqbul ola və öyrənilə bilər. Eyni zamanda, digər sahədə - xarici investorlar, yerli Ģirkətlər və yerli

hakimiyyət orqanları arasında əməkdaĢlıq baxımından hesab edirəm ki, Azərbaycanda vəziyyət nümunəvidir.

Biz əsas enerji tərəfdaĢımız olan bp Ģirkəti ilə artıq 20 ilə yaxındır ki, əməkdaĢlıq edirik. Bu əməkdaĢlıq hər iki

tərəfin maraqlarını təmin edir. bp bizim strateji partnyorumuzdur. Bir nömrəli investordur. Həm “Azəri-Çıraq-



───────────────────────────────────────────────────────

117

GünəĢli”də, həm “ġahdəniz”də və digər yataqlarda bizimlə birgə iĢləyir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-

Ərzurum neft-qaz kəmərlərində əsas oyunçudur. Bu, 20 ilə yaxın olan əməkdaĢlıq onu sübut edir ki,

investorların maraqları və ölkənin, xalqın maraqları üst-üstə düĢə bilər. Bu əməkdaĢlıq və bu təcrübə hesab

edirəm ki, müəyyən mənada dünyada nadir təcrübədir. Bu da öyrənilə bilər və biz hesab edirik ki, bu sahədə də

uğurlu əməkdaĢlığa nail ola bilmiĢik.

Bizim üçün dövlət olaraq, ilk növbədə Azərbaycanın milli maraqlarıdır. Biz nail ola bilmiĢik ki,

Azərbaycan zəngin neft yataqlarımızdan artıq nefti, qazı hasil və ixrac edir. Bu, ölkə iqtisadiyyatına

əvəzedilməz bir töhfədir. Təsəvvür etmək çətindir ki, əgər 1994-cü ildə o cəsarətli addım atılmasaydı, indi bizim

vəziyyətimiz necə olacaqdı?!

Enerji təhlükəsizliyi enerji müstəqilliyini Ģərtləndirir. Enerji müstəqilliyi isə bütövlükdə ölkələrin iqtisadi

müstəqilliyinə böyük töhfə verir. Ġqtisadi müstəqillik olmadan siyasi müstəqillikdən söhbət gedə bilməz. Mən

dəfələrlə qeyd etmiĢəm və artıq bu, reallıqdır ki, Azərbaycan bütün sahələrdə müstəqil siyasət aparır. Bu siyasəti

aparmaq üçün bizə güc verən əlbəttə ki, xalqla iqtidar arasında olan birlikdir və eyni zamanda, iqtisadi

müstəqilliyimizdir. Biz iqtisadi cəhətdən tam müstəqil ölkəyik. Biz enerji resurslarının ixracı məsələlərində tam

müstəqilik. Çünki qeyd etdiyim kimi, çoxĢaxəli neft-qaz kəmərlərimiz vardır, bir yoldan asılı deyilik. Bu, bizə

imkan verir ki, siyasi müstəvidə siyasətimizi inamla və cəsarətlə aparaq. Beləliklə, keçən il müstəqilliyimizin

bərpasının 20 illik yubileyində qeyd etdiyim kimi, bu gün Azərbaycanda müstəqillik tamdır, Ģərtsizdir.

Yenə də qayıdıram 1994-cü ilə. Bugünkü uğurların təməli məhz o vaxt qoyulmuĢdur. Əlbəttə, biz bu

imkanlardan maksimum səmərə ilə istifadə edə bilmiĢik. Biz elə ölkələr tanıyırıq ki, orada bizdən daha çox neft-

qaz yataqları, resurslar vardır. Ancaq orada iqtisadiyyat birtərəflidir, çoxĢaxəli deyil, neftdən, qazdan asılılıq

mütləqdir. Ancaq bizdə belə deyildir. Biz qarĢıya hədəf qoymuĢuq ki, neft-qaz sadəcə olaraq iqtisadi

Ģaxələndirməni təmin edən vasitədir və buna nail olmuĢuq. Əgər bizim ümumi iqtisadi göstəricilərə nəzər salsaq

görərik ki, dünya miqyasında bu templər ən sürətli templərdir. Son səkkiz il ərzində iqtisadiyyat üç dəfə

artmıĢdır. Sənaye istehsalı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq isə beĢ dəfə azalmıĢdır. Artıq yoxsullar təbəqəsi

Azərbaycanda getdikcə azalır. Əminəm ki, bir neçə ildən sonra biz bu böyük bəladan canımızı qurtaracağıq. Bu,

nəyi göstərir? Onu göstərir ki, vaxtilə Azərbaycanda iqtisadiyyatın birtərəfli Ģəkildə inkiĢafı ilə bağlı verilən

bəzi mülahizələr özünü doğrultmadı. Vaxtilə bizi “Holland sindromu” ilə hədələyən bəzi təhrikçilər öz

səhvlərini etiraf etməlidirlər. Çünki biz iqtisadi Ģaxələndirməyə nail ola bilmiĢik.

Neft-qaz sektoru o qədər də böyük sayda iĢ yerlərinin açılmasına gətirmir. Ancaq Azərbaycanda son

səkkiz il ərzində bir milyon yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Harada? Qeyri-neft sektorunda, kənd təsərrüfatında, xidmət

sektorunda. Ġnfrastruktur layihələrinə böyük həcmdə investisiya qoyulmuĢdur. Bütövlükdə neft amili ölkəmizə

böyük canlanma gətirdi. Yenə də deyirəm, həm resurslar vacibdir, həm onlardan səmərəli istifadə qaydaları.

Mən hesab edirəm ki, biz Azərbaycanın timsalında uğurlu neft siyasətinin təzahürünü görürük. Bu siyasət bu

gün də davam etdirilir. Əminəm ki, gələcək illərdə biz yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.

O ki qaldı gələcək planlarımıza, mən bu gün buraya daxil olarkən sərgini təĢkil edənlərlə qısa söhbət

əsnasında qeyd etdim ki, hər il sərgidən-sərgiyə Azərbaycanın enerji sektorunda çox vacib hadisələr baĢ verir.

Son bir il ərzində, keçən sərgidən ötən dövrdə bir neçə vacib hadisə baĢ vermiĢdir. Onların içində SOCAR-ın

yeni neft, kimya, neftayırma kompleksinin yaradılması layihəsi artıq təqdimat Ģəklində göstərilmiĢdir. Bu,

böyük layihədir. Ölkə iqtisadiyyatı üçün, bundan sonra onilliklər ərzində enerji sahəsində və qeyri-neft

sahəsində iqtisadiyyatın inkiĢafı üçün çox vacib layihədir. SOCAR, eyni zamanda, xarici bazarlara

investisiyaları artırır. Bu investisiyalar milyardlarla dollar səviyyəsindədir.

Son iki il ərzində iki böyük qaz yatağının aĢkarlanması qaz potensialımızı böyük dərəcədə artıra

bilmiĢdir. “Ümid” və “AbĢeron” qaz yataqlarında ilkin hesablamalara görə 600, bəlkə də 700 milyard kubmetr

qaz ehtiyatları vardır. Beləliklə, Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrə bərabərdir.

Son bir il ərzində ilk alternativ və bərpa olunan enerji sektorunda böyük dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir.

Azərbaycanın yeni hibrid tipli külək-günəĢ elektrik stansiyasının açılıĢı olmuĢdur. Azərbaycanda artıq günəĢ

panelləri zavodu fəaliyyət göstərir. Mənim göstəriĢimlə yaxın zamanlarda yüksək texnologiyalar parkının

yaradılmasına baĢlanacaqdır. Mən çox Ģadam ki, bu sərgidə alternativ və bərpa olunan enerjiyə aid stendlər

vardır və bu gün biz onunla tanıĢ olacağıq.

Bu məsuliyyəti biz öz üzərimizə götürmüĢük. Ola bilər ki, neftlə, qazla zəngin olan ölkələr üçün bu, o

qədər də xas deyildir. Ancaq mən hesab edirəm ki, bu, bizim məsuliyyətimizdir. Ətraf mühitin qorunmasına

verilən töhfədir. Mən hesab edirəm ki, neftlə, qazla zəngin olan, enerji təhlükəsizliyini təmin edə bilən ölkələr,

ilk növbədə, bərpa olunan enerji növlərinə investisiya qoymalıdır. Yəni, biz bunu məcburən qoymuruq. Biz

bunsuz da yaĢaya bilərik. Qeyd etdiyim kimi, qaz yataqlarımız bundan sonra bəlkə də yüz il, neft resurslarımız



───────────────────────────────────────────────────────

118

isə 50 ildən çox bizə xidmət edəcəkdir. Çünki “Azəri-Çıraq-GünəĢli” yatağında daha da çox neft ehtiyatları

vardır.

Ancaq biz bu addımları, ilk növbədə ona görə atırıq ki, hesab edirik bunu etməliyik. Digər tərəfdən bərpa

olunan enerjinin bizim enerji balansında payı artarsa, əlbəttə ki, ənənəvi enerji növlərinə qənaət ediləcək və

daha da çox iqtisadi səmərə görəcəyik. Ekoloji tədbirlərin gücləndirilməsi üçün bu addımların böyük əhəmiyyəti

vardır.

ÇıxıĢımın sonunda qaz sahəsində gələcək planlarla bağlı bir-iki kəlmə demək istəyirəm. Biz bu sahədə

həlledici məqama gəlib çatmıĢıq. Bu gün, əlbəttə, Azərbaycanın qaz imkanları artıq dünyaya təqdim edilib. Biz

qaz resurslarını müxtəlif istiqamətlər üzrə çatdırırıq. Dörd qaz kəmərimiz var, dördü də iĢlək vəziyyətdədir.

Ancaq biz “ġahdəniz-2” layihəsinin iĢlənilməsinə yaxınlaĢırıq. Eyni zamanda, “Ümid”, “AbĢeron” və digər

yataqlardan çıxarıla biləcək qaz ehtiyatlarını nəzərə almalıyıq. Biz uzunmüddətli qaz strategiyamızı indi

hazırlayırıq. Demək olar ki, bu strategiya hazırdır. Burada əlbəttə ki, qarĢılıqlı inam və qarĢılıqlı maraqlar ön

plana çıxır. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Ölkə

qarĢısında duran bütün vəzifələr icra edilib. Əgər biz bu səviyyədə irəliləsək, neftin və qazın hasilatını indiki

səviyyədə saxlasaq və buna imkan vardır, onilliklər bundan sonra da uğurla inkiĢaf edəcəyik. Yəni, bir tərəfdən

hansısa əlavə təĢəbbüslərə bəlkə də ehtiyac yoxdur. Ancaq digər tərəfdən, biz bölgədə, Cənubi Qafqazda aparıcı

ölkəyik. Cənubi Qafqazın iqtisadiyyatının 80 faizi Azərbaycanın payına düĢür. Belə olan halda biz 10 il, 20 il,

30 il qabağa baxmalıyıq. Elə etməliyik ki, qaz ehtiyatlarımız maksimum Ģəkildə realizə edilsin. Beləliklə,

uzunmüddətli qaz strategiyamız buna yönəlib. Hesab edirəm ki, əgər bu sahədə investorlar, hasilatçılar, tranzit

ölkələri, istehlakçılar arasında iĢbirliyi, əməkdaĢlıq olarsa, bu məsələlər öz həllini lazımi səviyyədə tapa bilər.

Hər halda, bildiyiniz kimi, keçən ilin əvvəlində Avropa Ġttifaqı ilə Azərbaycan arasında enerji-qaz sahəsində

bəyannamə imzalanmıĢdır, iĢçi qrupu yaradılmıĢdır. ĠĢçi qrupu iĢləyir. Biz bu iĢçi qrupunun iĢinin nəticələrini

gözləyirik.

Bir daha demək istəyirəm, Azərbaycan neft-qaz sahəsində xoĢniyyətli, xoĢməramlı siyasət aparır. Bu

siyasət əməkdaĢlığa, qarĢılıqlı maraqların nəzərə alınmasına yönəldilib. Nəticə etibarilə bu siyasət hər bir tərəfin

marağına xidmət edəcəkdir.

Mən bir daha bugünkü açılıĢ mərasiminə toplaĢmıĢ bütün qonaqları ürəkdən salamlayıram, sərginin

təĢkilatçılarına minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Yenə də qeyd etmək istəyirəm ki, onların fəaliyyəti

ölkəmiz üçün çox vacibdir, önəmlidir. Həm iĢin əvvəlində, 90-cı illərin ortalarında, həm bu gün. Çünki bu gün

bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycana maraq daha da böyükdür və nəinki neft-qaz sektoruna, bütün baĢqa

sahələrə. Azərbaycan əməkdaĢlığa həmiĢə olduğu kimi hazırdır. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.-6 iyun. - № 123.- S. 1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

119

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin və

onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasının

birinci ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir

Bakı, 20 iyun (AzərTAc). Ġyunun 20-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi

ilə “2011-2013-cü illərdə Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət

Proqramı”nın icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunmuĢ konfrans keçirilmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı əvvəlcə Dövlət Proqramının birinci ili çərçivəsində Bakı Ģəhərində və ətraf

qəsəbələrdə həyata keçirilən yenidənqurma tədbirlərini əks etdirən fotostendlərlə tanıĢ oldu.

Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinin baĢçısı Hacıbala Abutalıbov Dövlət Proqramının birinci ili çərçivəsində

görülən iĢlər və nəzərdə tutulan layihələr barədə Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevə məlumat verdi.

Dövlətimizin baĢçısı konfransı giriĢ nitqi ilə açdı.


giriĢ nitqi

- Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramı keçən ilin may

ayında təsdiq edilmiĢdir. Keçən ilin mart ayında isə biz bu salonda gələcək Proqramın konturları haqqında geniĢ

fikir mübadiləsi aparmıĢdıq. May ayında Proqram təsdiq olunmuĢ və icra edilməyə baĢlanmıĢdır.

Deyə bilərəm ki, Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin inkiĢafına dair bu Proqram birinci proqram

deyildir. Birinci proqram 2005-ci ildə tərtib edilmiĢdir. 2005-ci ildə Bakı qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafını

sürətləndirmək üçün konkret tədbirlər görülmüĢdür. O tədbirlər 2006-2007-ci illəri əhatə edir. Bu da təbiidir,

çünki bildiyiniz kimi, 2004-cü ildə regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Proqramı qəbul edilmiĢdir. Biz əsas

diqqəti bölgələrin inkiĢafına yönəltmiĢdik. Eyni zamanda, Bakı Ģəhəri və onun qəsəbələri də diqqətdən kənarda

qalmamalı idi. Yəni, bu məntiqi ardıcıllıq onu göstərir ki, ölkə qarĢısında, bütün bölgələr qarĢısında duran

vəzifələr ardıcıllıqla və məqsədyönlü Ģəkildə öz həllini tapmaqdadır.

Bakı Ģəhərinin inkiĢafına dair birinci Proqram qısamüddətli idi. Bu Proqramın icrası nəticəsində müəyyən

iĢlər görüldü. Ancaq Ģəhər inkiĢaf edir, əhali artır. Ölkəmizin həm sənaye, həm iqtisadi potensialı artır.

QarĢımıza yeni vəzifələr qoyulur. Beləliklə, bu, daimi proses olmalıdır və buna görə keçən il qarĢıya yeni

proqramın qəbul edilməsi məsələləri qoyuldu. Mən çox Ģadam ki, Proqramın təsdiq edilməsi günündən dərhal

sonra qəsəbələrdə və Bakı Ģəhərində iĢlər daha da sürətlə getməyə baĢlamıĢdır. Bir daha demək istəyirəm ki, bu

Proqram ümumi Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycanın bölgələrinin sosial və iqtisadi inkiĢafının

sürətləndirilməsi üçün qəbul edilmiĢ proqramdır. Bütövlükdə 2008-ci ildə hazırlanmıĢ və 2009-cu ildə

təsdiqlənmiĢ Azərbaycanın bütün bölgələrinin inkiĢafına dair Dövlət Proqramı 2013-cü ilə qədər hesablanıbdır.

Beləliklə, mən əminəm ki, 2013-cü ilin sonuna qədər həm bölgələrdə, həm Bakı Ģəhərində və onun

qəsəbələrində əsas sosial-iqtisadi və infrastruktur məsələləri öz həllini tapacaqdır. QarĢıya məhz belə vəzifə

qoyulmuĢdur. Əminəm ki, biz bu məqsədə çatacağıq, bu vəzifəni icra edəcəyik. Çünki bu günə qədər qarĢımıza

qoyduğumuz bütün vəzifələr keyfiyyətlə və vaxtında icra edilmiĢdir.

Ölkəmizin ümumi iqtisadi inkiĢafı bizə belə böyük həcmli proqramların icrasına Ģərait yaradır. Bu iqtisadi

inkiĢafı isə biz yaratmıĢıq, öz əməyimizlə, zəhmətimizlə, düĢünülmüĢ siyasətlə. Əgər ölkəmizin ümumi sosial

və iqtisadi göstəricilərini təhlil etsək görərik ki, son 8-9 il ərzində dünyada Azərbaycan kimi inkiĢaf edən ikinci

ölkə yoxdur. Bütün iqtisadi göstəricilər buna dəlalət edir. Ölkənin iqtisadiyyatı üç dəfə artmıĢdır. Sənaye

potensialı da üç dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq beĢ dəfə azalmıĢdır. ĠĢsizlik əhəmiyyətli dərəcədə azalmıĢdır və bu

gün inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə olan səviyyədən aĢağıdır - 5,4 faizdir. Bu illər ərzində ölkəmizdə bir milyondan artıq

iĢ yeri açılmıĢdır. Bu iĢ yerlərinin mütləq əksəriyyəti daimi iĢ yerləridir.

Bu proqramların və təĢəbbüslərin icrası nəticəsində ölkəmizin uğurlu inkiĢafına təkan verildi. Hazırda

ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi istiqamətində konkret tədbirlər görülür. Bu tədbirlər öz səmərəsini

verməkdədir. Beynəlxalq maliyyə qurumları, kredit reytinq agentlikləri Azərbaycandakı vəziyyəti çox müsbət

qiymətləndirirlər. Onlar Azərbaycanda əldə edilmiĢ nailiyyətləri baĢqa ölkələr üçün də nümunə kimi təqdim

edirlər.

Bildiyiniz kimi, bir neçə ildir ki, dünyada maliyyə və iqtisadi böhran davam edir. Bu böhranın növbəti

dalğası baĢlanmıĢdır. Ancaq nə 2008-2009-cu illərdə, nə də ki, indiki dövrdə Azərbaycanda bu böhranın

fəsadları hiss edilmədi. Azərbaycan vətəndaĢlarının maddi rifahı yüksəldi. Azərbaycanda maaĢlar, pensiyalar,

sosialyönümlü təĢəbbüslər ildən-ilə artır, sovet vaxtından qalan əmanətlərin kompensasiya Ģəklində əhaliyə

verilməsi məsələləri həll olunur. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə böhran nəticəsində iĢsizlik, sosial ədalətsizlik artır,



───────────────────────────────────────────────────────

120

kütləvi iğtiĢaĢlar artıq gündəlik xarakter almıĢdır. Kütləvi ixtisarlar baĢ verir. Əmək haqları, pensiyalar kəsilir.

Azərbaycanda isə biz bunun əksini görürük. Azərbaycanda sürətli inkiĢaf, bütün sektorlarda müĢahidə olunan

canlanma, ildən-ilə sosial məsələlərin həllində əldə edilmiĢ uğurlar, pensiyaların, əmək haqlarının qaldırılması

və keçən il pensiyaların əhəmiyyətli dərəcədə qaldırılması həm sosial ədalət prinsiplərinə uyğundur, eyni

zamanda, insanların maddi rifahını yaxĢılaĢdırmaq üçün çox ciddi vasitədir.

Əlbəttə ki, bizim bu uğurların təməlində iqtisadi islahatlar dayanır. Bu iqtisadi islahatlar bizə imkan verir

ki, istənilən sahədə konkret proqramları icra edək. Azərbaycanda icra edilən proqramların özəlliyi ondan

ibarətdir ki, bu proqramlar konkret xarakter daĢıyır. Bu, hansısa bir Ģüar xarakteri daĢımır, yaxud da ki, təbliğat

naminə qəbul edilmir. Hər bir proqramın təməlində konkret vəzifə, maddi resurslar, maliyyə resursları dayanır,

əlbəttə ki, texniki imkanlar təhlil edilir. Bizim texniki imkanlarımız da geniĢlənir. Əlbəttə ki, proqramların

icrasını insanlar təĢkil edirlər. Əlbəttə, insanların həm peĢəkarlığı, həm də ki, öz vəzifə borclarını Ģərəflə yerinə

yetirmələri məsələləri daim diqqət mərkəzindədir. Mən deyə bilərəm ki, ölkəmizdə bütün proqramların tam

əksəriyyəti uğurla icra edilir.

Bizim gələcək iqtisadi inkiĢafımız çox müsbət olacaqdır. Çünki artıq əldə edilmiĢ təcrübə və nəticələr

bunu deməyə əsas verir. Bizim strateji baxıĢlarımız da ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafına yönəldilib. “Azərbaycan:

2020” Proqramı və Dövlət Konsepsiyası hazırlanmıĢdır. Eyni zamanda, 2013-2023-cü illəri əhatə edən gələcək

inkiĢaf proqramının konturları artıq müəyyən edilibdir. Bir müddət bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə qoymuĢam

ki, 2013-2023-cü illərdə Azərbaycanın ümumi daxili məhsulu qeyri-neft sektorunun hesabına iki dəfə

artmalıdır. Bu, nəticə etibarilə Azərbaycanı yüksək gəlirli ölkələr sırasına daxil edəcəkdir. Vəzifə məhz belə

qoyulub, Azərbaycan inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilməlidir. QarĢıya bu vəzifə qoyulub və biz bu vəzifəyə

çatacağıq.

Bir daha demək istəyirəm ki, ölkəmizin gələcək inkiĢafı ilə bağlı cəmiyyətdə də heç bir fikir ayrılığı

yoxdur. Cəmiyyət, Azərbaycan vətəndaĢları təĢəbbüslərimizi dəstəkləyir, aparılan siyasəti bəyənirlər.

Azərbaycanda hökm sürən sabitlik, vətəndaĢ həmrəyliyi, vətəndaĢ birliyi, iqtisadi inkiĢaf bizim ümumi

siyasətimizin təzahürüdür. Siyasi sabitlik olmadan heç bir inkiĢafdan söhbət gedə bilməz. Ancaq inkiĢaf

özlüyündə həm ölkənin güclənməsinə gətirib çıxarmalıdır, eyni zamanda, ilk növbədə insanların rifah halını

yaxĢılaĢdırmalıdır. Bizdə, Azərbaycanda bu istiqamətdə iĢlər görülür.

Ġqtisadi islahatlar bəzi hallarda çox böyük çətinliklər gətirir. Köklü iqtisadi islahatlar, xüsusilə böyük

məhrumiyyətlərlə müĢayiət olunur. Biz köklü iqtisadi islahatlar aparmıĢıq. Çünki biz planlı iqtisadiyyatdan

bazar iqtisadiyyatına keçid dövrünü uğurlu qət etmiĢik və sosial məsələlər bu müddət ərzində daim diqqət

mərkəzində idi.

Ġndi inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə də, konseptual yanaĢmalarda da müəyyən dəqiqləĢmələr aparılır. Çünki sırf

bazar iqtisadiyyatı prinsipləri bəzi hallarda insan amilini tamamilə kənara qoyur. Azərbaycanda isə həm bazar

iqtisadiyyatı prinsipləri tam Ģəkildə bərqərar olunub və iqtisadiyyatımızın 83 faizi özəl sektorda formalaĢır, həm

də sosial proqramlar icra edilir. Yəni, demək istəyirəm ki, ölkəmizin gələcək iqtisadi inkiĢafı çox müsbət olacaq

və bu, imkan verəcək ki, biz bütün proqramları vaxtında və böyük keyfiyyətlə icra edək.

“Bakı Ģəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı” artıq bir ildir ki, icra

edilir. Ötən ilin may ayında Proqram təsdiqləndi və bu gün biz bir ildə görülən iĢlər haqqında danıĢacağıq. Deyə

bilərəm ki, Proqram hazırlanarkən mən qəsəbələrdə dəfələrlə olmuĢdum. Mən, ümumiyyətlə, mütəmadi qaydada

həm bölgələrdə, həm Bakıda, Bakıətrafı qəsəbələrdə oluram, vəziyyətlə yerində tanıĢ oluram. Amma o ərəfədə

daha da sıx–sıx gedirdim. Çünki mən istəyirdim ki, bir daha vəziyyətlə yaxından tanıĢ olum, insanların

fikirlərini öyrənim və Proqramın tərkibində olan maddələr, onların müəyyən hissəsi yerlərdən gələn təkliflər

əsasında oraya salınıb. Çünki qəsəbədə yaĢayan insanlar daha yaxĢı bilirlər ki, onların problemləri nədən

ibarətdir və bu problemlər necə həll olunmalıdır. Əlbəttə ki, biz də bunu bilirdik. Ancaq dəqiqləĢdirmə aparmaq

üçün mən o ərəfədə daha da sıx-sıx gedirdim. Proqramda demək olar ki, yerlərdən gələn bütün təkliflər öz əksini

tapmıĢdır. Proqram dərc edilmiĢdir və hər bir vətəndaĢ onunla tanıĢ ola bilər.

Ancaq bir ilin təcrübəsi onu göstərir ki, ortaya əlavə məsələlər çıxır. Bu məsələləri biz özümüz ortaya

çıxardırıq. Çünki icra zamanı əlbəttə, müəyyən məsələlər çıxır ki, bir il bundan əvvəl bu məsələlər o qədər də

aktual deyildi. Misal üçün, biz ilk növbədə qəzalı vəziyyətdə olan məktəblərin yenidən qurulması, tikilməsi

məsələlərini qarĢıya qoymuĢduq. Ona görə hansı məktəb qəzalı vəziyyətədir, hansı məktəb qəzalı vəziyyətdə

deyil, bunu müəyyən etmək o qədər də asan məsələ deyildir. Ġndi qəzalı məktəblərin məsələləri həll olunur,

ancaq yaxĢı təmir olunmayan məktəblərin bərpası məsələləri ortaya çıxır. Beləliklə, biz özümüz təklif veririk ki,

bu məqsədlər üçün əlavə vəsait ayrılsın.

UĢaq bağçaları ilə bağlı. UĢaq bağçalarının təmir, tikintisi məsələləri həllini tapmaqdadır. Ancaq mən bu

müddətdə də dəfələrlə uĢaq bağçalarında olmuĢam və görürəm ki, artıq uĢaqların müəyyən edilmiĢ indiki say



───────────────────────────────────────────────────────

121

tərkibi bizi qane etmir. Çünki bu bağçalar 30-40 il bundan əvvəl tikilmiĢdir. ġəhərin əhalisi artır, tələbat artır,

ailələr var ki, növbədə dayanıb. Xüsusilə valideynlər öz uĢaqlarını yeni təmir edilmiĢ uĢaq bağçalarına

yerləĢdirmək istəyirlər. Beləliklə, yeni bağçaların tikintisi məsələləri ortaya çıxır. O bağçaların tikintisi üçün ya

yeni yerlər ayrılmalıdır, ya mövcud olan yerlərdə əlavə korpuslar tikilməlidir. Yəni, belə məsələlər çoxdur və

Proqrama əlavələr ediləcəkdir. Bu məqsədlə hökumətə tapĢırıq verilmiĢdir və büdcəmizin icrası nəticəsində

əlavə gəlirlərin əldə edilməsi bizə imkan verir ki, o gəlirlərin müəyyən hissəsini bu Proqramın icrasına

yönəldək, beləliklə, Proqramın maliyyə bazasını geniĢləndirək.

Qəsəbələrdə olan vəziyyət bizə bəllidir. QarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, qəsəbələrdə bütün sosial-iqtisadi

infrastruktur məsələləri öz həllini tapsın və bu bir il ərzində biz bu iĢlərin uğurlu icrasını görürük. Bu barədə bu

gün daha geniĢ danıĢılacaqdır.

Ancaq prinsip etibarilə Proqramda əsas infrastruktur məsələlərinin - ilk növbədə, su və kanalizasiya

layihələrinin həlli nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, heç vaxt, heç bir dövrdə Bakı qəsəbələrində kanalizasiya

sistemi olmamıĢdır. Bakı Ģəhərində də kanalizasiya sistemi bizim tələblərimizə cavab vermir. Bütün dövrlərdə

daim su qıtlığı yaĢanmıĢdır və insanlar bir növ buna öyrəĢmiĢdilər. Halbuki bu, qeyri-normal vəziyyətdir, içməli

su daim olmalıdır. Elektrik enerjisi ilə təchizat, qazlaĢdırma, istiliklə bağlı məsələlər, yolların çəkiliĢi - həm

qəsəbədaxili, qəsəbələrarası yollar, magistral yollar, sosial obyektlərin tikilməsi, məktəblər, tibb məntəqələri,

mədəniyyət ocaqları, idman qurğuları. Yəni, elə bir məsələ yoxdur ki, o proqramlarda öz əksini tapmasın.

Yenə də deyirəm ki, bu Proqramın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, dövlət tərəfindən, Prezident tərəfindən təĢəbbüs

olaraq irəli sürülmüĢdür. Ancaq Proqramın tərkibində olan məsələlərin bir çoxu xalq tərəfindən təklif

formasında göndərilmiĢdir. Mən tam əminəm ki, bu Proqramın icrası nəticəsində qəsəbələrdə yaĢanan bütün

infrastruktur, sosial və iqtisadi problemlər həllini tapacaqdır.

Bununla yanaĢı, biz Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun fəaliyyətinə də dəstək olaraq dövlət

büdcəsindən əlavə vəsait ayırmaqla bu vəsaiti qəsəbələrdə iĢ yerlərinin açılmasına yönəltmiĢik. Çünki bildiyiniz

kimi, əvvəlki dövrdə bu fonddan daha çox bölgələrdə gedən iqtisadi inkiĢaf məsələləri öz həllini tapırdı. Bu da

təbiidir. Çünki məqsədimiz bölgələri canlandırmaq olub. Ancaq qəsəbələrdə də iĢ yerləri problemi, iĢsizlik

vardır. Beləliklə, bu ildən baĢlayaraq Fondun vəsaitinin müəyyən hissəsi, təqribən 30-40 faizi qəsəbələrdə yeni

müəssisələrin yaradılmasına yönəldilibdir. Buradakı foyedə göstərilən stendlərdə artıq o vəsaitlə yaradılan ilkin

müəssisələrin Ģəkilləri də vardır. Bu məsələ də öz həllini tapmalıdır. Çünki qəsəbələrdə təkcə yol, qaz, iĢıq, su

problemləri deyil, eyni zamanda, iĢsizlik, məĢğulluq məsələləri də öz həllini tapmalıdır.

Bu məqsədlərə çatmaq üçün bir daha demək istəyirəm ki, bizdə həm güclü iradə var, həm də imkanlar

vardır. Bu məsələləri yerlərdə icra edən qurumlardan da çox Ģey asılıdır. Bütün qurumlar, Ģəhər Ġcra

Hakimiyyəti, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi, yerli icra orqanları bu vəzifələrə çox vicdanla yanaĢırlar. Əminəm ki, bu

yanaĢma Proqramın sonuna qədər və ondan sonrakı dövrdə də davam edəcəkdir. Çünki bizim vəzifəmiz xalqa

xidmət etməkdir. Biz - dövlət iĢində iĢləyən insanlar Prezidentdən tutmuĢ, ən aĢağı səviyyəli məmura qədər

insanların xidmətində olmalıyıq. Mən bu vəzifəni, öz vəzifəmi belə baĢa düĢürəm və bu doqquz il ərzində belə

iĢləmiĢəm. Hər kəsdən də bunu tələb edirəm, vicdanla iĢləmək, peĢəkarlıqla xalqa xidmət etmək, ölkəmizi

gücləndirmək, doğma Vətənimizi çiçəkləndirmək lazımdır. Bizim iĢimizdən çox Ģey asılıdır. Bugünkü

Azərbaycan xalqı zəhməti hesabına güclənir. Əlbəttə ki, xalq tərəfindən dəstəklənən iqtidar bu inkiĢafı öz

siyasəti ilə Ģərtləndirir.

Bütün istiqamətlər üzrə konkret proqramımız, bütün məsələlərlə bağlı fikirlərimiz vardır. Azərbaycan

reallıqları onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Biz bundan sonra da milli maraqlarımızın qorunması

üçün həm beynəlxalq arenada, həm bölgədə, həm də əlbəttə ki, ölkə daxilində siyasətimizi davam etdirəcəyik.

Bu siyasət bir daha demək istəyirəm ki, xalqın iradəsinə əsaslanır. Bu siyasətin təməlində Azərbaycan vətəndaĢı

dayanır. Azərbaycan vətəndaĢının həyat Ģəraitini yaxĢılaĢdırmaq üçün bütün dövlət qurumları daha da fəal

iĢləməlidir.

Ġndi isə biz keçirik müzakirələrə.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

122


yekun nitqi

- Beləliklə, bu gün burada səslənən çıxıĢlarda Bakıda və ətraf qəsəbələrdə gedən iĢlər haqqında

məlumatlar verildi. Deyə bilərəm ki, bütün rayonlarda quruculuq-abadlıq iĢləri sürətlə gedir. Əminəm ki, biz bu

tempi saxlayacağıq və gələn ilin sonuna qədər Proqram tam Ģəkildə icra ediləcəkdir. Baxmayaraq ki, bu, çox

böyük və çətin bir iĢdir. Proqram qəbul olunarkən sənədə daxil edilən məsələlərin həlli çox böyük iĢgüzarlıq,

peĢəkarlıq və maliyyə vəsaiti tələb edirdi. Nəzərə alsaq ki, hazırda biz Proqrama əlavələr haqqında danıĢırıq,

aydındır ki, onun icrası daha da böyük məsuliyyət tələb edəcəkdir. Onu da qeyd etməliyəm ki, Proqramın

müddəti qısadır. Biz bu Proqramın icra müddətini uzada da bilərdik. Çünki doğrudan da, iki il yarım ərzində bu

qədər iĢlərin görülməsi çox böyük səfərbərlik və peĢəkarlıq tələb edən məsələdir. Ancaq mən hesab edirəm ki,

əgər biz indiki templəri saxlaya bilsək, proqramda nəzərdə tutulmuĢ bütün məsələləri gələn ilin sonuna qədər

həll edə biləcəyik. Bunu etmək üçün və xüsusilə əlavə tədbirlərin görülməsi ilə bağlı yeni maliyyə resurslarını

əldə etmək üçün biz əlbəttə ki, gələn ilin dövlət büdcəsində investisiya proqramında bu məqsədləri təmin

etməklə əlaqədar daha da böyük məbləğ nəzərdə tutmalıyıq.

Bu il iqtisadi göstəricilərimiz müsbətdir. Ona görə büdcədə əlavə vəsait yaranmıĢdır. Bildiyiniz kimi, bu

vəsaitin böyük hissəsi zəlzələdən əziyyət çəkmiĢ insanların yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢmasına yönəldilibdir.

ġimal-qərb bölgəsində baĢ vermiĢ güclü zəlzələ minlərlə evi yararsız vəziyyətə salmıĢdır və insanlar böyük

çətinliklər çəkirlər. Ona görə büdcədə yaranmıĢ əlavə vəsait ilk növbədə, o insanların problemlərinə

yönəldilibdir. Yeni tədris ilinə qədər onlarla yeni məktəb tikilməlidir. Minlərlə ev bərpa edilməlidir. Ancaq

bununla bərabər, Bakıətrafı qəsəbələrin inkiĢafına müəyyən məbləğ nəzərdə tutulubdur.

Sirr deyil ki, əsas maliyyə yükü gələn ilə düĢəcəkdir. Gələn il biz elə etməliyik ki, maliyyə

problemlərimiz olmasın. Əgər ölkəmizin ümumi iqtisadi inkiĢafını biz təmin edə bilsək, - mən buna Ģübhə

etmirəm, - bizdə maliyyə problemi olmayacaqdır. QarĢımızda təkcə bu maliyyədən səmərəli istifadə etmək, iĢi

keyfiyyətlə və vaxtında görmək məsələləri dayanacaqdır. Bu məqsədlərə çatmaq üçün Proqramın icrası ilə bağlı

əlaqələndirmə iĢləri daha da gücləndirilməlidir. Çünki proqramın icrasında həm Ģəhər və rayon icra orqanları,

eyni zamanda, dövlət qurumları fəal iĢtirak edirlər. Bu qurumlar arasındakı əlaqələndirmə iĢlərini daha da

keyfiyyətli Ģəkildə təmin etmək üçün böyük diqqət göstərilməlidir.

Ümumiyyətlə, Proqramın icrası ilə Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyəti və Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilk növbədə

məĢğuldurlar. Əsas məsuliyyət onların üzərinə düĢür. Əlaqələndirmə məsələlərinin həllinə gəldikdə, Ġqtisadi

ĠnkiĢaf Nazirliyi bu funksiyanı öz üzərinə götürməlidir, daha doğrusu, götürübdür və bütün dövlət qurumları

arasındakı uzlaĢma, əlaqələndirmə məsələləri öz həllini tapmalıdır.

Nəyə görə mən bunu deyirəm, çünki bəzi hallarda müəyyən iĢləri bəzi qurumlar görür, ondan sonra baĢqa

qurum gəlir, o iĢlərin elə bil ki, yenidən görülməsinə səbəb olan addımlar atır. Burada ardıcıllıq əlbəttə ki,

gözlənilməlidir. Ġlk növbədə, yeraltı iĢlərin görülməsi gündəlikdə olmalıdır. Kanalizasiya, yeraltı su, qaz,

elektrik xətlərinin, ondan sonra yolların çəkiliĢi məsələləri həllini tapmalıdır. Əgər bu ardıcıllıq pozularsa və bu

iĢləri görən qurumlar arasında əlaqələndirmə olmasa, onda biz bir iĢi iki-üç dəfə görməli olacağıq. Buna isə yol

vermək olmaz.

Əlaqələndirmə, ardıcıllıq plan üzrə getməlidir. Bu məsələlərlə bağlı Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyində konkret

cədvəl vardır. Hesab edirəm növbəti mərhələdə, - nəzərə alsaq ki, bu gündən baĢlayaraq gələn ilin sonuna qədər

daha da böyük iĢlər görülməlidir, - əlaqələndirmə iĢlərinə daha da ciddi diqqət verilməlidir.

Eyni zamanda, nəzarət mexanizmi daha da güclü olmalıdır. ĠĢlərin böyük əksəriyyəti keyfiyyətlə görülür.

Ancaq son bir il ərzində - keçən ilin may ayından bu günə qədər keçən dövr ərzində siqnallar gəlmiĢdir ki, bəzi

iĢlər keyfiyyətsiz görülür. Məktəblər keyfiyyətsiz tikilir. ĠĢlər keyfiyyətsiz görülür. Əlbəttə ki, burada ciddi

nəzarət olmalıdır. Keyfiyyətə nəzarət olmasa, bu iĢin heç bir əhəmiyyəti olmayacaqdır. Biz əlbəttə ki, bütün

iĢləri qısa müddət ərzində görməliyik, ancaq böyük keyfiyyətlə. Ayrılan vəsaitə də qənaətlə yanaĢmaq lazımdır.

Ən səmərəli yanaĢma burada tətbiq edilməlidir. Görüləsi iĢlər hələ çoxdur.

Son bir il ərzində müəyyən iĢlər görülüb. Amma əsas iĢlər bundan sonra görüləcəkdir. Bütün infrastruktur

layihələrinin görülməsi üçün konkret tapĢırıqlar verilib. Bu layihələr çox böyük vəsait tələb edir. Vəsait də

nəzərdə tutulub. Həmçinin Proqrama əlavələr üçün də vəsait nəzərdə tutulub. Beləliklə, maliyyə problemlərimiz

yoxdur. Əsas məsələ texniki peĢəkarlıq, nəzarət, keyfiyyət və bu iĢləri görən insanların məsuliyyəti dərk

etməsidir.

QazlaĢdırma ilə bağlı Bakıda və ətraf qəsəbələrdə demək olar ki, əsas iĢlər görülüb. Bəzi yerlərdə təzyiqin

aĢağı səviyyədə olması problemlər yaradır. Amma hesab edirəm ki, bu məsələlər köklü Ģəkildə öz həllini



───────────────────────────────────────────────────────

123

tapmıĢdır. QazlaĢdırma təxminən 100 faizə yaxındır. Gələn müddət ərzində qazlaĢdırma 100 faiz olmalıdır.

Təzyiq də yüksək səviyyədə olmalıdır və heç bir fasilə olmamalıdır.

Elektrik enerjisi ilə təchizatda da heç bir problem yoxdur. Artıq bir neçə ildir ki, bu məsələ öz həllini

tapıbdır. Vaxtilə fasilələr də, kəsilmələr də olurdu, bu problem bizi həmiĢə narahat edirdi. Son illər ərzində

tikilmiĢ yeni stansiyaların fəaliyyətə baĢlaması, Bakı Elektrik ġəbəkə sisteminin təkmilləĢdirilməsi və onun

dövlət nəzarətinə qaytarılması nəticəsində bu sahədə də köklü dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir. Beləliklə, Bakı

Ģəhərində və ətraf qəsəbələrdə iĢıqla problem demək olar ki, yoxdur.

Ancaq bununla bərabər, bəzi küçələrdə iĢıq dirəkləri yoxdur. Ġndi mərkəzi küçələrdə hər yerdə gözəl iĢıq

dirəkləri quraĢdırılıbdır. Onlar həm yaxĢı iĢıq verir, həm də ki, zövq oxĢayır. Amma kənar küçələrin bir çoxunda

iĢıq dirəkləri ümumiyyətlə yoxdur. ĠĢıq xətləri çəkilməyib. Bir müddət bundan əvvəl mən qarĢıya vəzifə

qoymuĢam ki, bu məsələyə də diqqət göstərilsin. Tədricən bu iĢlər görülməyə baĢlanmıĢdır. Elə etməliyik ki,

gələn ilin sonuna kimi Bakı Ģəhərinin bütün küçələrində müasir iĢıq dirəkləri və daim, davamlı iĢıq olsun.

Su və kanalizasiya məsələlərinin həlli əsas diqqəti cəlb etməlidir. Çünki bayaq qeyd etdiyim kimi, bu problem

bütün dövrlərdə aktual idi. Biz isə bu problemi köklü Ģəkildə həll etmək əzmindəyik. Bakı Ģəhərinin

kanalizasiya layihəsi icra edilir. Müəyyən iĢlər görülüb, daha da böyük iĢlər görülməlidir ki, ən müasir

standartlara cavab verən sistem yaradılsın. Bakını içməli su ilə təchiz etmək üçün böyük iĢlər görülür. Oğuz-

Qəbələ-Bakı su kəmərinin istismara verilməsi bu sahədə atılmıĢ böyük addımdır. Əlavə tədbirlərin görülməsi və

“Azərsu” Ģirkətinin yeni təklifləri imkan verəcək ki, biz Bakının su problemlərini köklü Ģəkildə həll edək.

Ġndi yaxĢılığa doğru addımlar atılıbdır. Ancaq biz indiki bu vəziyyətlə də barıĢa bilmərik. Ġndi fasilələr azalıb,

suyun verilmə müddəti artırılıb. Ancaq biz elə etməliyik ki, Bakı Ģəhərində və Bakı qəsəbələrində 24 saat

keyfiyyətli içməli su olsun. Mən qarĢıya belə vəzifə qoymuĢam. Əlbəttə, bu, böyük və çətin problemdir. Bakı

böyük Ģəhərdir. Bakı Cənubi Qafqazın və bölgənin ən böyük Ģəhəridir. Əhalimiz də artır. Bakının əhalisi iki

milyonu ötübdür. Burada su və kanalizasiya problemlərinin həlli həm çox böyük maliyyə vəsaiti, həm də texniki

imkanlar tələb edir. Ancaq qarĢıya bu vəzifə qoyulub. Biz bu vəzifəyə doğru getməliyik. Görülən iĢlər

nəticəsində yeni sutəmizləyici qurğular tikilməkdədir. Bakıda yeni su anbarları tikilir ki, ümumiyyətlə onlar heç

vaxt olmamıĢdır. Bu anbarlar olmadan Ģəhəri dayanıqlı Ģəkildə su ilə təmin etmək mümkün deyildir.

Sutəmizləyici qurğular, süzgəclər və xətlər dəyiĢdirilməlidir, yenilənməlidir. Bu, böyük iĢlər, böyük peĢəkarlıq

tələb edən məsələlərdir. Ancaq vəzifə belə qoyulub ki, Bakının su problemləri birdəfəlik həll edilsin və icra

olunan bu layihə gələcəyə də hesablansın. Çünki əhali artır, tələbat artır, iqtisadiyyat artır, sənaye potensialı

artır. Beləliklə, biz uzunmüddətli strategiyamızı ona əsasən hesablamalıyıq.

Bununla paralel olaraq, bütün bölgələrdə, bütün rayon mərkəzlərində və bəzi kəndlərdə indi böyük su-

kanalizasiya layihələri icra edilir. Bölgələrdə isə ümumiyyətlə su problemi heç vaxt lazımi səviyyədə

olmamıĢdır. Kanalizasiya, ümumiyyətlə yox idi. Ona görə bütün rayon mərkəzlərini su və kanalizasiya ilə təmin

etmək üçün indi konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir. Bu Proqramı da biz çalıĢmalıyıq, gələn ilin sonuna qədər

yekunlaĢdıraq. Əgər buna imkan olmasa, 2014-cü ilin sonuna qədər bütün rayon mərkəzlərinin və ətraf böyük

kəndlərin su-kanalizasiya problemləri həll edilməlidir.

O ki qaldı Bakı Ģəhərinə, bir daha demək istəyirəm, qarĢıya vəzifə qoyulubdur ki, hər bir yerdə 24 saat,

Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun səviyyədə təmiz içməli su təmin edilsin. Eyni zamanda, su

sayğaclarının quraĢdırılması prosesi daha da sürətlə getməlidir. Vaxtilə heç qaz, iĢıq sayğacları da olmamıĢdır.

Biz yaxĢı xatırlayırıq ki, bu sahədə nə qədər böyük pozuntular olmuĢdur, nə qədər böyük problemlər

yaranmıĢdır. Yığım çox aĢağı səviyyədə idi -8 faiz, 10 faiz. Yadımdadır, 7-8 il bundan əvvəl yığımın 20 faizi

keçmirdi. Ġndi qaz, elektrik enerjisi yığımında biz təxminən 100 faizə yaxınlaĢmıĢıq. Nəyin hesabına? Nizam-

intizam gücləndirildi, qanunsuz əməllərə son qoyuldu və müasir sayğaclar quraĢdırıldı. Artıq vətəndaĢ bilir

nəyin pulunu ödəyir. “Smart-kart” sayğaclarının quraĢdırılması da hesab edirəm ki, çox uğurlu təĢəbbüs idi.

Ġndi hər bir vətəndaĢ qazı kartla almaqla rahat ödəmələr aparır və nəzarətçi ilə artıq heç bir əlaqə, ünsiyyət

yoxdur. Bu, eyni zamanda, korrupsiyaya, rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə çox ciddi vasitədir. Su sayğaclarının

quraĢdırılması da davam edir və daha sürətlə getməlidir. Biz buna nail olsaq, - əminəm ki, olacağıq, - bu sahədə

də nizam-intizam yaradılacaqdır.

Beləliklə, bu layihələr, eyni zamanda, istilik təchizatının yaxĢılaĢdırılması məsələləri paralel Ģəkildə

aparılmalıdır. Biz bu məsələlərə də həmiĢə diqqət vermiĢik. Son bir neçə il ərzində bu sahədə də dönüĢ

yaranmıĢdır. “Azəristiliktəchizat” təĢkilatı yaradılmıĢdır. Bütün istilik təsərrüfatı orada cəmləĢmiĢdir. Artıq bu

proses gedir və vaxtilə istiliyi kəsilmiĢ evlərə yeni layihələrin icrası nəticəsində istilik verilir. Bu, həm ucuz

enerjidir, həm elektrik enerjisinə qənaətdir, həm də insanların maddi rifahına dəstəkdir. Biz çalıĢmalıyıq ki, bu

prosesi sürətləndirək. Məndə olan arayıĢa görə, son müddət ərzində yüzlərlə ev, demək olar ki, bütün məktəblər,

uĢaq bağçaları, səhiyyə obyektləri istiliklə təchiz edilmiĢdir. Ancaq o illəri də xatırlayırıq ki, istilik demək olar,



───────────────────────────────────────────────────────

124

heç yerdə yox idi. Əlbəttə ki, bu sahə ilə bağlı mən ciddi məĢğul olmuĢam. Bilirəm ki, bəzi hallarda vaxtilə

təchizatın kəsilməsi nəticəsində batareyalar da kəsilmiĢdir. O evlərə gedən xətlər də kəsilmiĢdir. Onları bərpa

etmək çətindir. Ancaq çalıĢmalıyıq ki, bu iĢlər daha da sürətlə getsin.

Yol təsərrüfatının təmiri və tikintisi layihələri Bakıda uğurla gedir. Deyə bilərəm ki, Bakı Ģəhərində bu

sahədə aparılan iĢlər bəlkə də heç bir baĢqa Ģəhərdə aparılmır. Son illər ərzində 30-dan çox böyük yol qovĢağı,

tunellər, körpülər tikilmiĢdir. Onlar həm memarlıq abidələridir, eyni zamanda, əgər vaxtilə biz bu layihələrə

baĢlamasaydıq, indi Bakının nəqliyyatı iflic vəziyyətə düĢərdi. Çünki biz təqribən 2006-2007-ci illərdə artıq

birinci layihələri icra etməyə baĢlamıĢdıq. Bu gün Bakını son beĢ il ərzində tikilmiĢ bax, bu körpülərsiz, yol

qovĢaqlarsız təsəvvür etmək çətindir. Hamımız yaxĢı xatırlayırıq ki, Bakı-Aeroport yolunda neçə dairə var idi.

Hər bir dairədə insanlar saatlarla dayanırdılar. Əgər biz dairələri ləğv etməsəydik, yeni qovĢaqlar

yaratmasaydıq, indi Bakıdan aeroporta getmək üçün ən azı iki saat vaxt lazım olacaqdı.

Təkcə Bakı-Aeroport yolu deyil, baĢqa istiqamətlərdə də yol qovĢaqları tikilir, yollar geniĢləndirilir, yeni

yollar salınır. Bəzi hallarda sənaye obyektləri köçürülür. Baxmayaraq ki, yenə də deyirəm, 30-dan çox yol

qovĢağı tikilmiĢdir, yeni yollar, yeni arteriyalar, yeni damarlar çəkilir və bu proses davam etdirilir. Yeni

layihələr, yeni planlar vardır. Biz bu planları icra edəcəyik. Eyni zamanda, qəsəbədaxili yollar diqqət

mərkəzində olmalıdır. Qeyd etdiyim kimi, ardıcıllıqla. Çünki Bakı qəsəbələrində, - qəsəbə sakinləri bunu yaxĢı

bilirlər, - yolların əksəriyyəti torpaq yollar idi. Mən də qəsəbələrdə tez-tez olaraq bu məsələyə fikir vermiĢəm,

diqqət göstərmiĢəm. QarĢıya vəzifə qoyulmuĢdur ki, Bakı qəsəbələrində torpaq yol olmamalıdır. Heç kəndlərdə,

bölgələrdə də olmamalıdır. Ġndi görürsünüz, bölgələrdə kənd yollarının tikintisinə Prezidentin Ehtiyat

Fondundan nə qədər vəsait ayrılır ki, kəndlərə gedən yollar da asfalt yollar olsun. Ancaq Bakı qəsəbələrində

torpaq yolların mövcudluğu, ümumiyyətlə, dözülməzdir. Ona görə su-kanalizasiya layihələri baĢa çatdıqdan

sonra, yaxud da ki, onlarla paralel olaraq qəsəbədaxili yolların hamısı asfaltlanmalıdır, geniĢləndirilməlidir və

rahat Ģərait yaradılmalıdır.

Qəsəbələrarası yolların bəziləri magistral yolların bir hissəsidir. Misal üçün, hazırda Bakı-Bilgəh-

Sumqayıt yolunun tikintisi aparılır. Bu yolun üzərində bir neçə kənd yerləĢir və beləliklə, biz qəsəbələrarası

yolların həllinə də nail oluruq. Bu da çox böyük yoldur, yeni yoldur, heç vaxt olmamıĢdır. Bu yolun çəkiliĢi

həm qəsəbələr arasında nəqliyyatın hərəkətini asanlaĢdıracaq, eyni zamanda, Bakını Sumqayıt ilə yeni gözəl

dənizkənarı yolla birləĢdirəcəkdir.

Ġndi Bakı Ģəhərində digər layihələr də icra edilməkdədir. Yeni ideyalar, yeni təkliflər, fikirlər vardır. Yəni,

bu, daimi proses olmalıdır və biz əlbəttə ki, bu iĢləri görməklə həm indiki vəziyyəti yaxĢılaĢdırırıq, həm də

gələcəyə əsas bir zəmin yaradırıq. Çünki Bakı Ģəhəri böyüyəcəkdir. Buna heç kimin Ģübhəsi olmasın. Bu gün

Bakının əhalisi iki milyondan artıqdır. Ancaq dünyanın elə Ģəhərləri var ki, onların əhalisi beĢ milyon, altı

milyon, yeddi milyon səviyyəsindədir.

Bizdə iqtisadi inkiĢaf sürətlidir. Əhalinin artması prosesi müsbət istiqamətdə gedir. Artıq 9 milyon 200

min əhalimiz vardır və son illər ərzində statistika onu göstərir ki, doğuĢlar daha da çoxalır. Bu, məni çox

sevindirir və əvvəlki dövrlə müqayisədə dünyaya daha da çox körpə gəlir. Beləliklə, Bakının, Azərbaycanın

əhalisi artacaq və biz bütün infrastruktur layihələrimizi gələcəyə - 30 il, 40 il bundan sonrakı dövrə

hesablamalıyıq. Elə Ģərait yaratmalıyıq ki, onilliklər bundan sonra, bax, bu gün icra olunan layihələr insanlara

xidmət göstərsin. Necə ki, biz bu gün 20 il, 30 il, 40 il bundan əvvəl görülmüĢ iĢlərdən bəhrələnirik, onlardan

istifadə edirik, eləcə də gələcək nəsillər də bu gün bizim gördüyümüz iĢlərdən bəhrələnməlidirlər. Bu, həm yol-

nəqliyyat infrastrukturuna, həm də bütün baĢqa sahələrə aiddir.

Nəqliyyata gəldikdə, bu sahədə də müsbət meyillər müĢahidə olunur. Nəqliyyatı Ġntellektual Ġdarəetmə

Mərkəzi yaradılıbdır. Bu da dünya miqyasında nadir, bir sistemdir. Yeni avtobuslar, yeni taksilər gətirilir. Bütün

bunlar insanların rahatlığı üçün edilir.

Metro tikintisi sürətlə gedir, daha da sürətlə getməlidir. Çünki biz Metronun Uzunmüddətli ĠnkiĢaf

Planını qəbul etdik və qarĢıya vəzifə qoyuldu ki, 2030-cu ilə qədər Bakıda metro stansiyalarının sayı 70-ə

çatsın. Nəzərə alsaq ki, bizim indi 23 stansiyamız var, onlardan üçü son illər ərzində tikilmiĢdir. Beləliklə, ildə

Bakıda bir neçə stansiya tikilməlidir. Mən hesab edirəm ki, bu sahəyə daha da böyük diqqət göstərilməlidir.

Əlbəttə ki, özümüzün texniki imkanlarımız, Ģirkətlər vardır. Amma iĢ həcminin böyük olduğunu nəzərə alaraq

hesab edirəm, biz bu layihəyə xarici Ģirkətləri də cəlb edə bilərik ki, iĢlər daha da sürətlə getsin. Yəni, 2030-cu

ilə qədər təqribən 50-yə yaxın yeni stansiyanın tikintisini təmin etmək üçün orta hesabla ildə bir neçə stansiya

təhvil verilməlidir.

Bu da çox böyük layihədir. Ancaq bu da gələcəyə yönəlmiĢ bir baxıĢdır. Çünki əgər biz bu layihəni icra

etməsək, nə qədər yol qovĢağı tiksək də, Bakının tıxac problemlərindən canımızı qurtara bilməyəcəyik. Böyük

Ģəhərlərdə elə yerlər vardır ki, orada 4-5-6 mərtəbəli yollar tikilir. Elə yollar var ki, o, binaların 6-cı, 7-ci



───────────────────────────────────────────────────────

125

mərtəbəsinin səviyyəsindədir. Yəni, nədən belə bir vəziyyət yaranıb? Çünki yolları artıq geniĢləndirməyə imkan

yoxdur. Ona görə də biz də öz iĢimizi elə aparmalıyıq, elə hesablamalıyıq ki, gələcəkdə problem olmasın. Ġndi

biz bu günün problemlərini həll edəcəyik. Müzakirə etdiyimiz Proqramın gələn ilin sonuna qədər, ondan sonra

regionların iqtisadi inkiĢaf Proqramının icrası nəticəsində bütün bu problemlər həll olunacaqdır. Biz gələcək

haqqında düĢünməliyik və nəqliyyat sektorundakı məsələlər orada əlbəttə ki, prioritetlərdən biridir.

Sosial infrastrukturun təkmilləĢdirilməsi ilə bağlı burada çıxıĢlarda səsləndi ki, neçə məktəb təmir edilib, neçə

məktəb tikilib. Bütün göstəriĢlər verilmiĢdir. Qəbul edilmiĢ Proqrama əlavə olaraq onlarla yeni məktəbin

tikintisi nəzərdə tutulur və beləliklə, mən əminəm ki, gələn dərs ilinə qədər Bakının bütün məktəb problemləri

həll ediləcəkdir. Yəni, məktəblərin maddi-texniki bazası yenilənəcək, bir dənə də olsun təmirsiz məktəb

qalmayacaqdır.

O ki qaldı uĢaq bağçalarının vəziyyətinə, bu sahədə hələ görüləsi iĢlər çoxdur. Çünki indiki uĢaq

bağçalarının, burada olan uĢaqların sayı bizi qane etmir. Məndə olan məlumata görə bu, Bakı Ģəhərinin

tələbatının təqribən 20 faizini təĢkil edir. Yəni, əgər biz indi bərbad vəziyyətdə olan mövcud uĢaq bağçalarını

bərpa etsək belə, yenə də bu, problemin həlli deyildir. Problemin həlli ondadır ki, yeni uĢaq bağçaları tikilsin.

YaxĢı ki, vaxtilə tikilmiĢ uĢaq bağçaları böyük ərazini əhatə edir. Ġndi həmin ərazidə yeni korpuslar tikilə bilər.

Bu da bir yoldur.

Digər yol ondan ibarətdir ki, - bu da bizim digər proqramlarımızla uzlaĢır, - “Qaçqınların və məcburi

köçkünlərin yaĢayıĢ səviyyəsinin yaxĢılaĢdırılması və məĢğulluğun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nda erməni

iĢğalından əziyyət çəkmiĢ soydaĢlarımızın köçürülməsi məsələləri dayanmıĢdır. Bu Proqram da icra edilir.

Bildiyiniz kimi, çadır Ģəhərcikləri artıq beĢ ildir ki, ləğv edilib. Ġndi yataqxanalarda məskunlaĢmıĢ

soydaĢlarımızın evlərə köçürülməsi prosesi gedir. Fin evlərində, o cümlədən uĢaq bağçalarında yaĢayan

köçkünləri də biz normal Ģəraitlə təmin etməliyik. Bu vəzifə də qarĢıya qoyulub və hesab edirəm ki, bu

konfransdan sonra bu məsələyə daha da ciddi diqqət göstərilməlidir. Həm Qaçqınkom, həm Bakı ġəhər Ġcra

Hakimiyyəti birgə baxsınlar, bir cədvəl tutsunlar ki, biz soydaĢlarımızı o uĢaq bağçalarından yeni evlərə

köçürək, bu bağçaları isə uĢaqların sərəncamına verək. Elə hallar var ki, bağçanın bir hissəsində uĢaqlar qalır,

bir hissəsində isə qaçqın ailələri. Buna artıq dözmək olmaz. Amma yenə də deyirəm, biz köçkünləri ancaq o

vaxt köçürə bilərik ki, onlar üçün lazımi Ģərait yaradılsın.

Beləliklə, uĢaq bağçalarının problemlərinin həlli üçün biz əlavə tədbirlər görməliyik. Burada həm

bağçaların vəziyyəti, təmiri, eyni zamanda, yemək məsələləri nəzərdə tutulmalıdır. Çünki məktəbdən fərqli

olaraq, uĢaq bağçalarında körpələr hələ öz hüquqlarını müdafiə edə bilmirlər. Onlara verilən yeməyi yeyir,

verilən suyu içirlər. Ona görə, burada bu iĢlərə rəhbərlik edənlərdən çox Ģey asılıdır.

Mən çox narahatam və narahat idim ki, gələn siqnallar da onu göstərir, hətta uĢaqlara heç o aĢağı

səviyyəli normativlər də, onlar da verilmir. UĢaqlar ya ac qalır, ya da ki, evlərindən özü ilə yemək gətirirlər. Bu,

dözülməz haldır. Mən son müddət ərzində dəfələrlə uĢaq bağçalarında vəziyyətlə tanıĢ olmuĢam və eyni

zamanda, bu yemək məsələləri ilə də maraqlanmıĢam. Ġndi bu məsələlər paytaxtda Bakı ġəhər Ġcra

Hakimiyyətinə həvalə edilibdir və çox ciddi göstəriĢlər verilmiĢdir ki, yemək məsələləri birinci planda

olmalıdır. Hacıbala Abutalıbovun mənə verdiyi məlumata görə, bu sahədə dönüĢ yaranmıĢdır. Əlbəttə ki, bu

məlumat inandırıcıdır. Ancaq mən valideynlərdən xahiĢ edirəm, əgər hər hansı bir bağçada yeməklə problem

varsa, ya verilmir, ya keyfiyyətsiz verilir, Prezident Administrasiyasına və Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə,

Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə məlumat versinlər ki, biz bu məsələləri də həll edək.

UĢaq bağçalarının hamısı təmirli olmalıdır. Hamısında da keyfiyyətli yemək verilməlidir ki, uĢaqlarımız

sağlam böyüsünlər.

Proqramda səhiyyə məsələlərinin həlli də nəzərdə tutulur. Əlavə tibb məntəqələri, xəstəxanalarla bağlı, -

burada qeyd olundu, vətəndaĢların xahiĢi nəzərə alınmıĢdır - Prezidentin Ehtiyat Fondundan vəsait ayrılmıĢdır

ki, təxirəsalınmaz tədbirlər görülsün. Ancaq əlbəttə ki, əsas iĢlər dövlət büdcəsinin xətti ilə görülür. Elə

etməliyik ki, biz səhiyyə məntəqələrinin fəaliyyətini yaxĢı səviyyədə saxlayaq. Ona nə qədər lazımdırsa vəsait

ayrılacaqdır ki, bütün qəsəbələrdə keyfiyyətli tibbi xidmət göstərilsin.

Sahibkarlıqla bağlı mən giriĢ sözümdə qeyd etdim. Keçən ildən Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti

ilə Bakı qəsəbələrinin iĢ adamlarına da vəsait ayrılmağa baĢlanmıĢdır. Bu proses gələn il davam etdiriləcəkdir.

Bu il Fondun idarə etdiyi məbləğ rekord həddə çatıb – 200 milyon manatdır. Lazım olsa, gələn il biz bu məbləği

artıra bilərik. Çünki biz görürük ki, bu mexanizm çox gözəl iĢləyir. Bölgədə yaradılmıĢ yeni müəssisələrin

böyük hissəsi, o cümlədən bu kreditlərin hesabına mümkün olmuĢdur. Çünki biznesə baĢlamaq, öz iĢini qurmaq

üçün bəzi hallarda insanlarda ilkin kapital olmur. O ilkin kapitalı güzəĢtli Ģərtlərlə dövlət verir və beləliklə,

sənayenin inkiĢafını stimullaĢdırır, iĢ yerlərinin yaradılmasına da xidmət göstərir. Bakı qəsəbələrində bu proses

baĢlamıĢdır. Artıq qeyd etdiyim kimi, buradakı stendlərdə ilkin iĢlər göstərilir. Bu iĢlər davam etdirilməlidir.



───────────────────────────────────────────────────────

126

Bakı böyük sənaye mərkəzidir. HəmiĢə belə olub, sovet dövründə, inqilabdan əvvəl də belə olub. Bakı əslində

sənaye Ģəhəri kimi formalaĢmıĢdır. Təsadüfi deyildir ki, Ģəhərin mərkəzində çoxlu sənaye obyektləri, zavodlar,

fabriklər vardır ki, bunlar da bizim indiki yanaĢmamıza uyğun gəlmir. Ancaq biz bu sahəyə də diqqət veririk.

Yeni yanaĢma ondan ibarətdir ki, köhnəlmiĢ sənaye obyektləri Ģəhərin mərkəzindən çıxarılsın. Bu proses gedir,

köçürmələr davam edir. Burada mən deyə bilərəm ki, çox güclü iradə göstərilmiĢdir. Bəzi hallarda müqavimət

də var idi. Bizim Bakı ilə bağlı planlarımız bəzi hallarda bəzi vətəndaĢlar tərəfindən o qədər də dərk edilmirdi.

Ancaq bugünkü Bakının gözəlliyi, yeni yaradılmıĢ Ģərait göstərir ki, vaxtilə qəbul edilmiĢ qərarlar düzgün

qərarlar idi.

Vaxtilə köhnəlmiĢ, fəaliyyət göstərməyən sənaye müəssisələrinin yerində gözəl binalar, ictimai yerlər

yaradılmıĢ, parklar salınmıĢdır. Onların bir neçəsini xatırlamaq kifayətdir. Səttarxan zavodunun ərazisində

dünyanın memarlıq möcüzəsi sayılan Heydər Əliyev Mərkəzi artıq mayın 10-da açılmıĢdır. Ġndi o ərazidəki

əvvəlki vəziyyəti heç təsəvvür etmək belə çətindir. Bu mərkəz, yenə də deyirəm, dünyanın müasir memarlıq

abidələrinin siyahısındadır, onların içərisində öz gözəlliyi, funksional tərəfi ilə seçilir. Lampa zavodu, Ģifer

zavodu və digər zavodlar artıq yoxdur.

Bizim sənayemiz bundan, necə deyərlər, zərər görmür. Bu ilin birinci rübünün statistik göstəricilərinə

görə, qeyri-neft sənayemiz 16 faiz artmıĢdır. Yəni, bu iĢlər düzgün istiqamətdə görülən iĢlərdir. Yeni parklar

salınır. Elə o lampa zavodunun ərazisində indi gözəl fəvvarə, gözəl park insanların sərəncamına verilmiĢdir. Ġndi

gənclər bəlkə də onu xatırlamırlar, amma bizim nəsil yaxĢı xatırlayır ki, o mənzərə necə idi. Yəni, bu

gözəlləĢmə, abadlıq, quruculuq iĢləri davam etdirilməlidir.

Yaxud da ki, götürək Yeni Bakı Bulvarını. Bir müddətdən sonra insanların yadından çıxacaqdır ki, o sahə

ümumiyyətlə, necə deyərlər, hasarın arxasında qalmıĢdı. O hasarın arxasında köhnəlmiĢ zavodlar, gəmi təmiri

zavodları və baĢqa köhnəlmiĢ sənaye obyektləri yerləĢmiĢdi. Yol da çox dar idi. Bir-iki ildən sonra o da yaddan

çıxacaqdır, qoy, elə yaddan çıxsın. Biz onları köçürdük, sənayenin inkiĢafına heç bir zərər vermədən yeni bulvar

– iki kilometrlik gözəl gəzinti yerləri salındı. Orada xüsusi velosiped zolaqları da yaradılmıĢdır ki, insanlar rahat

istifadə etsinlər. Ümumiyyətlə, Bakı Bulvarının Bayraq Meydanındakı bulvar ilə birlikdə uzunluğu 3,5

kilometrdən 14 kilometrə çatmıĢdır. Ġndi Bayraq Meydanında “Eurovision” mahnı müsabiqəsindən sonra

təmizləmə iĢləri görülür. Yaxın zamanlarda Bayraq Meydanı da açılacaqdır və insanlar orada gəzəcəklər,

istirahət edəcəklər. Bu da dünya miqyasında nadir bir yerdir. Həm müstəqilliyimizin, dövlətçiliyimizin rəmzidir,

eyni zamanda, gözəl istirahət parkıdır. AltmıĢ hektar ərazidə yerləĢən bu Bayraq Meydanı hələ də sahəsini

geniĢləndirir. Hazırda Bayraq Meydanından Bibiheybət istiqamətinə yeni bulvar salınır. Əgər hər Ģey plan üzrə

gedərsə, yəqin ki, bir-iki ildən sonra o sahə böyük istirahət və əyləncə zonasına çevriləcəkdir. O zona ilə bağlı

bizim böyük fikirlərimiz, planlarımız vardır. Parklar zonası Bibiheybətə qədər uzadıla bilər.

Yəni, budur yeni yanaĢma. ġəhərin mərkəzindən köhnəlmiĢ, yararsız vəziyyətdə olan sənaye obyektləri

köçürülür, onların yerində ictimai yerlər, parkinqlər yaradılır.

Ġndi köçürmələr aparılır. Heydər Əliyev Sarayının arxasındakı yerlər köçürülübdür, bazar qiymətindən

artıq səviyyədə kompensasiya da verilibdir. Bunu hamı bilsin. Amma onun yerində nə tikilir?! Deyirdilər ki,

buradan əhali köçürülür, bura satılacaqdır, binalar, restoranlar tikiləcəkdir. Orada ikimərtəbəli yeraltı parkinq

tikilir, üstü də park, gəzinti zonası, meĢə zolaqları olacaqdır. Bu, Ģəhərimizə hava-su kimi lazımdır. Çünki

yaĢıllıq, meĢə zolaqları azdır. Ona görə köhnəlmiĢ sənaye obyektlərinin ərazilərində ictimai yerlər – parklar,

yeraltı parkinqlər və yaĢıllıq zolaqları yaradılır.

Bəzi hallarda bu yerlərin bir hissəsi özəl yerlərlə kəsiĢir və hesab edirəm ki, bu sahədə özəl sektor da

məsuliyyətli olmalıdır. Biz hamımız bu Ģəhərdə yaĢayırıq, Bakı hamımızın paytaxtıdır. Bakının gözəlləĢməsi

üçün hamımız fədakar olmalıyıq. Ona görə, əgər hansısa yeni inkiĢaf layihələri müəyyən dərəcədə özəl torpağa

da düĢürsə, burada, əlbəttə, kompensasiya verməklə, ilk növbədə, dövlət maraqları və Bakı sakinlərinin

maraqları ön planda olmalıdır. Çünki vaxtilə aparılmıĢ özəlləĢdirmə nəticəsində bəzi hallarda Ģəhərin

mərkəzində yerlər qanunsuz olaraq zəbt edildi, ondan sonra hasar çəkildi, ondan sonra heç nə, elə torpaq kimi

qalıb. Biz indi bu vəziyyətlə barıĢa bilmərik. ġəhərin mərkəzində, ya kənarında kifayət qədər yerlər vardır ki,

hasara alıb saxlayıblar. Niyə saxlayırlar?! Ġndi Ģəhər inkiĢaf edir, yollar, yol qovĢaqları çəkilməlidir, yeraltı

parkinqlər, parklar, yaĢıllıq zolaqları tikilməlidir. Ona görə, Ģəhər meriyası bu məsələlərlə bağlı, əlbəttə ki,

qanun çərçivəsində bütün iĢləri elə görməlidir ki, ilk növbədə Bakı Ģəhərinin sakinləri o yerlərdən istifadə

etsinlər. Biz imkan verə bilmərik ki, Ģəhərin mərkəzində hektarlarla ərazi hasarlanıb və ora elə ölü vəziyyətdə

qalıbdır, insanlar da gəzməyə yer axtarırlar. Ġndi axĢam vaxtlarında bulvarda tərpənməyə imkan yoxdur.

Baxmayaraq ki, biz bulvarı geniĢləndirmiĢik, dənizə tərəf uzatmıĢıq, yenə də o qədər insan gəlir ki, orada indiki

bulvar artıq kifayət etmir. Yəni insanların rahatlığı üçün Ģəhərdə gəzinti yerləri, parklar, meĢə zolaqları

tikilməlidir. Biz bunu edəcəyik. Amma yenə də deyirəm ki, özəl qurumlar bu məsələyə diqqətlə yanaĢsınlar,



───────────────────────────────────────────────────────

127

özləri könüllü Ģəkildə təĢəbbüs göstərsinlər. Əlbəttə ki, bu məsələlər onsuz da qanun çərçivəsində həll

olunacaqdır.

O ki qaldı Ģəhərimizin sənaye inkiĢafına verilən diqqətə, bu, yüksək səviyyədədir. Bakı sənaye Ģəhəri

kimi, əlbəttə ki, inkiĢaf etməlidir. Yeni, böyük sənaye obyektləri, - mən bu barədə əvvəllər də fikrimi

bildirmiĢəm, - Qaradağ rayonu ərazisində tikilməlidir. Orada böyük ərazi vardır. Ġndi orada böyük sənaye

müəssisələri, sement zavodu, baĢqa zavodlar tikilir. Neft ġirkəti Qaradağ rayonu ərazisində böyük neft-kimya

kompleksi tikəcəkdir. Ələtdə yeni Dəniz Ticarət Limanı, gəmiqayırma zavodu tikilir. Yəni, biz Bakı sənayesini

daha çox Qaradağ rayonunun ərazisində yerləĢdirməliyik. Texnoparkların yaradılması məsələləri də bu məqsədə

xidmət etməlidir.

Texnoparklara gəldikdə, həm Bakıda, Sumqayıtda, Gəncədə bu proses gedir. Bu, bizə imkan verəcək ki,

giriĢ sözümdə dediyim kimi, 2023-cü ilə qədər qeyri-neft sənayesinin inkiĢafı hesabına ümumi daxili məhsulu

iki dəfə artıraq.

Ekoloji tədbirlərin görülməsi ilə bağlı bir neçə söz demək istəyirəm. Bu məsələ daim diqqət mərkəzində

olmalıdır. Bakının ekoloji vəziyyəti bizi qane edə bilməz. Bu, reallıqdır. Əfsuslar olsun ki, əsrlər boyu Bakı

sənaye Ģəhəri formalaĢıb, xüsusilə neft sənayesi burada yaranıb. HəmiĢə Ģəhər ekoloji cəhətdən çox ağır

vəziyyətdə idi. Sovet dövründə müəyyən standartlar var idi, sovet standartları var idi. O standartlar gözlənilirdi.

Amma indi biz bilirik ki, o standartlar dünya standartlarına əlbəttə, uyğun deyildir.

Postsovet dövründə, xüsusilə ilk illərində maliyyə vəziyyətimiz çox ağır idi. Bizim çox böyük

ehtiyacımız var idi. Biz bu məsələlərə lazımi qədər vəsait ayıra bilmirdik. Ġndi isə biz bunu edirik, etməliyik və

bütün sahələr üzrə konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir.

Burada qeyd edildi, Balaxanıda poliqon yaradılıbdır. Vaxtilə Balaxanı zibilxanasından qalxan tüstü bütün

Ģəhəri bürüyürdü, zəhərləyirdi. Ġndi ora gözəl bir parkdır. MəiĢət tullantıları emalı zavodunun tikintisi

nəticəsində artıq bu məsələlər öz həllini tapacaqdır.

Ġçməli su, kanalizasiya layihələri, göllərin təmizlənməsi məsələləri ilə də bağlı Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə

göstəriĢ verilmiĢdi. Bakının ərazisində yerləĢən göllər təmizlənməlidir. Ġlk növbədə, oraya axıdılan suların

təmizlənməsi və yeni xətlərin çəkiliĢi məsələləri həllini tapmalıdır. Biz gərək, ilk növbədə, çirklənmənin səbəbini

aradan qaldıraq. Ondan sonra biz təmizləmə, ekoloji tədbirlərlə indiki gölləri gözəl, təmiz göllərə çevirməliyik.

Onların ətrafında meĢə zolaqları, parklar salınmalıdır ki, insanlar bu göllərdən istifadə etsinlər. Bütün bu göllərin

siyahısı vardır. Konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir. Bu il müəyyən dərəcədə vəsait də nəzərdə tutulur. Əsas vəsait gələn

il və 2014-15-ci illərdə ayrılacaq ki, bu gölləri biz gözəl, Ģəffaf, təmiz göllərə çevirək. Beləliklə, həm insanların

istirahəti üçün yeni yerlər yaradılacaq, həm də ekoloji vəziyyət yaxĢılaĢacaqdır. Bakıda yerləĢən yod zavodunun

qalıqlarının köçürülməsi prosesi də baĢlamıĢdır. Bu da çox zəhərli müəssisə idi. O iĢləmir, ancaq onun ətrafında

yerləĢən tullantılar zəhərlidir. Büdcədə vəsait nəzərdə tutulub. Həmin vəsait Fövqəladə Hallar Nazirliyinə ayrılıb.

Onlar indi iĢləyirlər. Bu ilin sonuna qədər yod zavodunun ərazisi tamamilə təmizlənəcəkdir.

Ağacəkmə məsələləri də yaddan çıxmamalıdır. Mən çox Ģadam ki, “Ekologiya ili”ndə bütün Ģəhər, rayon

icra hakimiyyətlərində böyük fəallıq nümayiĢ etdirilirdi. Hər yerdə ağacəkmə prosesləri gedirdi. “Ekologiya ili”

baĢa çatandan sonra yavaĢ-yavaĢ bu proses - yeni ağacların əkilməsi, yeni zolaqların yaradılması səngiməyə

baĢlamıĢdır. Düzdür, biz dövlət xətti ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə vəsait ayırırıq, onlar bu prosesi

davam etdirirlər. Nəzərdə tutulmuĢ yerlərdə yeni ağaclar əkilir. Ancaq hesab edirəm ki, əlbəttə, mövsüm

gələndə rayon icra orqanları da ağacəkmə məsələlərinə yenə də diqqət göstərməlidirlər. Bu, kampaniya

olmamalıdır, bu, daimi, gündəlik iĢ prosesi olmalıdır.

ġəhərimizin tarixi abidələrinin qorunması yüksək səviyyədədir. Bizim üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki,

Bakı qədim, tarixi və müasir Ģəhərdir. Bakıda tarixi gözəllik, memarlıq abidələrimiz və qədim Bakının siması

müasir Bakının siması ilə uzlaĢır. Yəni, ziddiyyət təĢkil etmir. Bakıya gələn qonaqlar bunu qeyd edirlər ki,

burada qədim dövr ilə müasir dövr arasında sintez, harmoniya vardır. Bəzi hallarda, bəzi Ģəhərlərdə bu

harmoniya olmur. Amma bizim məqsədimiz elə ondan ibarət idi ki, Bakının qədim simasını saxlamaqla, bütün

tarixi abidələri bərpa etməklə yanaĢı, müasir Bakımızın yeni simasını da yaradaq və buna nail olduq. Bu gün

artıq Bakının yeni simvolları, rəmzləri vardır. Heydər Əliyev Mərkəzi, Bayraq Meydanı, “Alov qüllələri”, “Bakı

Kristal Sarayı”- bunlar Bakımızın yeni simvollarıdır, Azərbaycanın inkiĢaf dinamikasını göstərən abidələrdir.

ġəhərimizi gözəlləĢdirmək üçün biz bundan sonra da fəal iĢləməliyik. Mən çox Ģadam ki, cəmiyyətdə və dövlət

qurumları nümayəndələri arasında bu məsələ ilə bağlı çox böyük fəallıq, böyük ruh yüksəkliyi və Ģəhərimizə

böyük məhəbbət vardır.

Bakı doğrudan da, dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən biridir. Mən demiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki,

vaxt gələcək deyəcəyik ki, Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhəridir. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.- 2012.-21 iyun. - № 135. - S. 1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

128

Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi təyinatlı hərbi təhsil

müəssisələrinin növbəti buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir

Azərbaycan Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 25 iyun (AzərTAc). Ġyunun 25-də Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində xüsusi

təyinatlı hərbi təhsil müəssisələrinin 2012-ci il buraxılıĢına həsr olunmuĢ təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir.

Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali BaĢ Komandanı mərasimdə nitq söylədi.

Prezident, Ali BaĢ Komandan Ġlham Əliyevin

nitqi

- Əziz hərbçilər, hörmətli mərasim iĢtirakçıları!

Mən sizi və bütün Azərbaycan xalqını qarĢıdan gələn Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə ürəkdən təbrik

edirəm.

Azərbaycan Ordusunda xidmət edən bütün Ģəxsi heyətə Vətən uğrunda yeni uğurlar arzulayıram. Bu gün,

eyni zamanda, hərbi məktəblərin növbəti buraxılıĢıdır. Bütün məzunları bu münasibətlə təbrik edirəm. Əminəm

ki, məzunlar Azərbaycan Ordusunda ləyaqətlə xidmət edəcəklər.

Bu gün Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbdə gedən təmir-tikinti iĢləri ilə də tanıĢ oldum. Çox Ģadam

ki, məktəbdə böyük quruculuq iĢləri aparılır, bütün binalar təmir edilir, kursantlara yaxĢı Ģərait yaradılır. Eyni

zamanda, yeni trenajorlar alınmıĢdır və bu trenajorlar imkan verəcəkdir ki, kursantlar döyüĢ qabiliyyətini

artırsınlar.

Bizə hazırlıqlı hərbçilər lazımdır. Bütün sahələrdə yeni gənc kadrların yetiĢdirilməsi məsələlərinə böyük

diqqət göstərilir. Azərbaycan uğurla inkiĢaf edir. Ölkəmizdə bütün sahələr inkiĢaf edir. Gənc kadrların

hazırlanması prosesi bizim gələcəyimizi Ģərtləndirən amildir. Hər bir sahədə, o cümlədən hərbi sahədə gənc

peĢəkar kadrlara ehtiyac vardır. Ulu öndər Heydər Əliyev bu məsələlərlə hələ 1970-ci illərdə məĢğul olmuĢdur.

Onun təĢəbbüsü ilə Naxçıvanski adına Hərbi Məktəbin yaradılması bizim o illərdəki tariximizdə çox önəmli

hadisələrdən biri idi. Ulu öndər hələ o zaman yaxĢı görürdü, yaxĢı baĢa düĢürdü ki, bizə yerli hərbi kadrların

hazırlanması lazımdır - gün gələcək Azərbaycan müstəqil dövlətə çevriləcəkdir və müstəqil dövlətin güclü

ordusu olmalıdır. Bu proses bu gün də davam etdirilir. Azərbaycanda hərbi kadrların hazırlanmasına böyük

diqqət göstərilir. Mən çox Ģadam ki, hərbçilərimizin peĢəkarlığı, döyüĢ qabiliyyəti ildən-ilə artır, ruh yüksəkliyi

yüksək səviyyədədir. Gənclərimiz vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alırlar. Beləliklə, ölkə qarĢısında duran əsas

vəzifə - torpaqlarımızı iĢğalçılardan azad etmək üçün biz hazırıq və hazır olmalıyıq.

Azərbaycanda ordu quruculuğu prosesi də ulu öndərin adı ilə bağlıdır. 1993-cü ilə qədər, əfsuslar olsun

ki, Azərbaycanda nizami ordu yaradılmamıĢdır. Bunun nəticəsində torpaqlarımız iĢğal altına düĢmüĢdür.

1993-cü ildən ordu quruculuğu prosesi baĢlamıĢdır. Bu proses bu gün də davam etdirilir. Bu illər ərzində

Azərbaycanda nizami ordu yaradılmıĢdır, ordu güclənmiĢdir. Azərbaycan Ordusu artıq nəinki bölgədə, dünya

miqyasında güclü orduların sırasındadır. Ordumuzun maddi-texniki bazası böyük dərəcədə

möhkəmləndirilmiĢdir. Hərbi xərclər ildən-ilə artır. Azərbaycanın dövlət büdcəsində hərbi xərclər birinci

yerdədir. Bu da təbiidir. Bu, belə də olmalıdır. Çünki biz müharibə Ģəraitində yaĢayırıq. Müharibə hələ

bitməyib. Müharibənin birinci mərhələsi baĢa çatıbdır. AtəĢkəs rejimi vardır. Ancaq sülh müqaviləsi

imzalanmayıb. Müharibə Ģəraitində yaĢayan ölkədə birinci növbədə ordu məsələlərinə diqqət göstərilməlidir və

Azərbaycanda bu, belədir. Son bir neçə il ərzində hərbi xərclərimiz 20 dəfədən çox artmıĢdır. Hazırda bu xərclər

3,6 milyard dollar səviyyəsindədir. Bu da Ermənistanın bütün dövlət xərclərindən 50 faiz çoxdur. Əlbəttə, bu

reallıqları bizim uğurlu iqtisadi siyasətimiz, iqtisadi islahatlarımız yaratmıĢdır. Ordu xərcləri bundan sonra da

artacaqdır. Bu, əlbəttə ki, ordumuzun gücləndirilməsinə böyük dəstəkdir. Ancaq bununla bərabər, mən çox

Ģadam ki, ordumuzun döyüĢ qabiliyyəti artır. Orduda xidmət edənlərin arasında vətənpərvərlik duyğuları çox

yüksək səviyyədədir. Biz peĢəkar ordu yaradırıq. Əminəm ki, həm maddi-texniki təminat, iqtisadi qüdrətimiz,

hərbçilərin hazırlanması, gənclərimizin vətənpərvərlik ruhunda böyüməsi – bütün bu amillər bizi müqəddəs

məqsədə çatdıracaqdır.

Torpaqlarımız iĢğal altındadır. Bu iĢğal davam edir. Bu iĢğala son qoyulmalıdır və son qoyulacaqdır.

Biz keçən dövrdə ordumuzun hərbi potensialını böyük dərəcədə gücləndirə bilmiĢik. Xaricdən böyük sayda

silah, texnika, sursatlar gətirilir. DöyüĢ təyyarələri, döyüĢ helikopterləri, artilleriya qurğuları, hava hücumuna

qarĢı qurğular gətirilir. Azərbaycanda yerli istehsal da yaradılmıĢdır. Yeddi il bundan əvvəl mənim

Sərəncamımla Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin yaradılması bu sahədə də dönüĢə gətirib çıxarmıĢdır. Bu yeddi il

ərzində Azərbaycanda hərbi təyinatlı 20 zavod və istehsalat birliyi yaradılmıĢdır. Hazırda Azərbaycanda hərbi



───────────────────────────────────────────────────────

129

təyinatlı məmulatın sayı 665-dir. Azərbaycanda 665 adda hərbi təyinatlı məmulat istehsal edilir. Biz gələcəkdə

bu sahədəki fəaliyyətimizi daha da geniĢləndirəcəyik. Azərbaycan Ordusuna lazım olan əsas təminat daxili

istehsal hesabına formalaĢmalıdır. Ümumiyyətlə, bu, bizim siyasətimizin demək olar ki, əsas istiqamətlərindən

biridir. Daxili istehsalın gücləndirilməsi və geniĢləndirilməsi siyasəti aparılır. Bu, özünü bütün sahələrdə büruzə

verir. Biz daha çox ərzaq təhlükəsizliyi və tikinti materialları məsələlərində özümüzü artıq təmin edirik. Eyni

zamanda, Azərbaycanda hərbi təyinatlı məhsullar daha da çox istehsal edilməlidir.

Orduya diqqət təkcə bu amillərlə məhdudlaĢmır. Azərbaycan dövləti hərbçilərin məiĢət problemlərinin

həlli üçün də lazımi addımlar atır. Keçən il hərbçilərin əmək haqları 25 faiz artırılmıĢdır. Bir neçə gün bundan

əvvəl 312 mənzildən ibarət iki yaĢayıĢ binası hərbçilərin sərəncamına verilmiĢdir. Hazırda yüzlərlə yeni mənzil

tikilir. Keçən ilin sonunda mənim Sərəncamımla orduda 20 il qüsursuz xidmət etmiĢ hərbçilərə dövlət vəsaiti

hesabına mənzillərin verilməsi də nəzərdə tutulmuĢdur. Artıq sənədlərin qəbulu prosesi baĢlamıĢdır. Bu da

Azərbaycan dövlətinin öz ordusuna, hərbçisinə olan diqqətinin təzahürüdür.

Bir sözlə, orduya diqqət Azərbaycan dövlətinin prioritetidir. Mən çox Ģadam ki, cəmiyyət də bu

təĢəbbüsləri alqıĢlayır. Bizim ordumuz bizim qürurumuzdur. Bizim ordumuz müstəqilliyimizi Ģərtləndirən

amildir. Biz bundan sonra da orduya, ordu quruculuğuna, hərbçilərə olan diqqəti artıracağıq, bu diqqəti

göstərəcəyik.

Bizim qarĢımızda duran əsas vəzifə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həll

edilməsidir. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan dövləti uzun illərdir ki, bu istiqamətdə fəaliyyət göstərir, çalıĢır. Ancaq

əfsuslar olsun ki, məsələ öz həllini tapmır. Bayaq qeyd etdiyim kimi, müstəqilliyimizin ilk illərində

Azərbaycana qarĢı edilən təcavüz və ədalətsizlik əfsuslar olsun ki, bu günə qədər də gündəlikdən çıxmır. Mən

tam əminəm və bu barədə dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢdim. Bir daha demək istəyirəm, əgər ölkəmizin həlledici

anlarında, müstəqilliyimizin ilk illərində ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan rəhbərliyində olsaydı, bir qarıĢ

torpaq iĢğalçılara verilməzdi. Ancaq 1987-ci ildə sovet rəhbərliyi tərəfindən Heydər Əliyev siyasi

hakimiyyətdən uzaqlaĢdırıldı. Ondan sonra iki həftə keçməmiĢ erməni millətçiləri və onların havadarları Dağlıq

Qarabağın Azərbaycandan ayrılıb Ermənistana birləĢməsi haqqında iddialar irəli sürməyə baĢlamıĢlar. Sovet

Ġttifaqının son aylarında Azərbaycana qarĢı iĢğal siyasəti baĢlamıĢdır. Müstəqilliyimizin ilk aylarında bu iĢğal

artıq böyük faciələrə gətirib çıxarmıĢdır. Xocalı soyqırımı törədildi, ġuĢa, Laçın, Kəlbəcər iĢğal edildi.

Hazırda biz öz gücümüzü artırırıq və eyni zamanda, danıĢıqlar prosesində də iĢtirak edirik. Mən tam əminəm ki,

ordumuz nə qədər güclü olsa, danıĢıqlar prosesində mövqeyimiz o qədər güclənər. Bu iki amil arasında birbaĢa

bağlantı vardır. Biz danıĢıqlarda prinsipial mövqeyimizi göstəririk. Bu mövqedən bir addım geri atmayacağıq.

Bununla bərabər, son illər ərzində biz böyük dərəcədə güclənə bilmiĢik. Əgər bir neçə il bundan əvvəl həm

hərbi, həm iqtisadi sahədə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında demək olar ki, paritet var idisə, artıq bu pariteti

biz dağıtdıq. Azərbaycan iqtisadi cəhətdən Ermənistandan 10 dəfə güclü ölkədir. Dövlət büdcəmiz 10 dəfədən

çoxdur. Hərbi xərclər 10 dəfədən çoxdur. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət müsbətdir. Azərbaycan öz

hesabına yaĢayan ölkədir. Böyük ehtiyatlarımız, insan resurslarımız vardır. Güclü sənayemiz, güclü ordumuz

vardır. Özümüz öz siyasətimizi müəyyən edirik, müstəqil siyasət aparırıq, Azərbaycan xalqının iradəsinə

arxalanırıq. Getdikcə iki ölkə arasındakı uçurum daha da dərinləĢir və dərinləĢəcəkdir. Mən əminəm ki, bütün

bu amillərin nəticəsində biz istəyimizə nail olacağıq, ədaləti, Azərbaycanın suverenliyini bərpa edəcəyik. Bunu

etmək üçün biz daha da güclü olmalıyıq.

Əfsuslar olsun ki, beynəlxalq hüquq normaları dünyada pozulur. Biz bütün dövrlərdə beynəlxalq hüquqa

əsaslanmıĢıq. Bu gün də bu münaqiĢənin həlli üçün əsas beynəlxalq hüquq normalarıdır. Beynəlxalq hüquq

normaları Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləyir. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.

Azərbaycanın tarixi hissəsidir. Hüquqi cəhətdən Azərbaycanın tərkib hissəsidir. Bütün dünya Dağlıq Qarabağı

Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyır. Qondarma Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini heç kim tanımayıb.

Beləliklə, beynəlxalq hüquq baxımından Azərbaycanın mövqeləri çox möhkəmdir. BMT Təhlükəsizlik

ġurasının 4 qətnaməsi Ermənistan iĢğalçı qüvvələrinin bizim torpaqlarımızdan qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb

edir. Digər beynəlxalq təĢkilatların oxĢar qərar və qətnamələri vardır. Yəni, hüquqi cəhətdən məsələ tam

aydındır. Ancaq əfsuslar olsun ki, müasir dünyada beynəlxalq hüquq normaları pozulur. Biz bu mənzərəni

görürük. Bu pozuntular getdikcə daha da geniĢ vüsət alır. Belə olan halda, əlbəttə, biz də görürük ki, güclü

olmasan sənin hüquqların tapdanacaqdır. Biz bu güclənmə prosesini, o cümlədən hərbi potensialımızın

gücləndirilməsini artıq bir neçə ildir ki, uğurla aparırıq. Bəzi hallarda belə bəyanatlar səslənir ki, nə üçün

Azərbaycan öz hərbi potensialını gücləndirir? Bu, bölgədə təhlükə yarada bilər. Buna müəyyən Ģərhlər də

verilir. Ancaq mən tam əminəm ki, bu gün Azərbaycan bölgədə sabitləĢdirici amildir. Azərbaycanın güclü

ordusu bölgədə sabitliyin keĢiyində dayanır. Bizim güclü ordumuz bizim suveren iĢimizdir. Heç kim bizə heç

bir məsləhət verə bilməz. Bizim hərbi xərclərimiz ümumi daxili məhsulda o qədər də böyük faiz təĢkil etmir.



───────────────────────────────────────────────────────

130

Sadəcə olaraq, bizim ümumi iqtisadi inkiĢafımız çox sürətlidir. Dünyada analoqu olmayan inkiĢafdır.

Azərbaycan son illər ərzində dünyada iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkədir. Beləliklə, bütün baĢqa

sahələrə olduğu kimi, hərbi məsələlərə də diqqət göstərilir.

Yəni, mən bir daha demək istəyirəm ki, biz bu siyasətdən kənara çıxmayacağıq. Bundan sonra da

Azərbaycan Ordusunu gücləndirəcəyik. Maddi-texniki təminat daha da güclü olacaqdır. Silahlar, sursatlar,

texnika daha da böyük həcmdə alınacaqdır. Ordumuzun peĢəkarlığı daha da artırılacaqdır. Bizdə demoqrafik

vəziyyət çox müsbətdir. Getdikcə ordumuzun sıralarının geniĢləndirilməsi məsələlərinə də baxıla bilər.

Beləliklə, əminəm ki, bundan sonrakı illərdə də Azərbaycan Ordusu inkiĢaf edəcək və daha da güclənəcəkdir.

Beynəlxalq hüquq normaları 20 ildir ki, pozulur. Biz daha da güclü olmalıyıq. Bizim gücümüz Ermənistan-

Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin ədalətli həllində əsas vasitədir. Siyasi nöqteyi-nəzərdən

Azərbaycanın mövqeləri kifayət qədər güclüdür. Bölgədə bizim iĢtirakımız olmadan heç bir təĢəbbüs

gerçəkləĢdirilə, heç bir layihə icra edilə bilməz. Biz dünyanın dəstəyini qazanmıĢıq. Keçən ilin oktyabr ayında

BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz də dünyanın Azərbaycana olan münasibətini göstərir.

Azərbaycanın namizədliyini 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Keçən ay Azərbaycan tarixdə ilk dəfə Təhlükəsizlik

ġurasına sədrlik etmiĢdir. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz o qədər də asan

olmamıĢdır. Biz gərgin mübarizədə bu yeri qazanmıĢıq. Haqlı olaraq qazanmıĢıq. Ġlk günlərdən, ilk aylardan öz

prinsipial mövqeyimizi nümayiĢ etdiririk.

Bizim mövqeyimiz beynəlxalq hüquqa və ədalətə əsaslanır. Onu da deyə bilərəm ki, ilkin mərhələdə

Ermənistan da bizimlə bərabər bu mötəbər quruma üzv olmaq istəyirdi, öz namizədliyini vermiĢdi. Ancaq sonra

görəndə ki, Azərbaycanın qarĢısında acizdir və onları çox acı məğlubiyyət gözləyir, siyasi döyüĢ meydanından

sakitcə çəkildi və öz siyasi məğlubiyyətini etiraf etdi. Bu, çox böyük rəmzi xarakter daĢıyan bir addım idi. Artıq

heç kimə sirr deyildir ki, Azərbaycana dünya birliyi tərəfindən diqqət çox yüksək səviyyədədir. Mən heç Ģübhə

etmirəm ki, əgər müharibənin fəal fazası baĢlanarsa necə ki, Ermənistan siyasi meydandan qaçıb, döyüĢ

meydanından da qaçacaqdır. Bizim bütün imkanlarımız vardır ki, ərazi bütövlüyümüzü bərpa edək. Cəbhə

xəttində son hadisələr onu bir daha göstərdi. Ermənistanın bütün təxribatlarının qarĢısı alındı. ĠĢğalçı qüvvələr

layiqli cavablarını aldılar. Azərbaycan əsgəri, Azərbaycan zabiti öz qəhrəmanlığını göstərdi və iĢğalçını yerinə

oturtdu. Artıq dünya birliyi və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə məĢğul olan

ölkələr də, əminəm, daha çox dərk edirlər ki, Ermənistan Azərbaycanın qarĢısında dayana bilməyəcəkdir. Bizim

artan siyasi çəkimiz, iqtisadi potensialımız, hərbi gücümüz, bölgədəki rolumuz, artan əhalimiz məsələnin

ədalətli həllinə gətirib çıxaracaqdır. Sadəcə olaraq biz hələ ümid edirik ki, bu məsələ öz həllini danıĢıqlar yolu

ilə tapar. Çünki ümid edirik ki, nə vaxtsa Ermənistan rəhbərliyində normal fikirdə olan insanlar təmsil olunsun

və onlar dərk etsinlər ki, münaqiĢənin uzadılması Ermənistanın ziyanınadır. Vaxt uzatmaqla Ermənistan heç

nəyi əldə etmir. ĠĢğal edilmiĢ torpaqlar ölü torpaqlardır. Orada heç bir həyat yoxdur. ĠĢğal dünya birliyi

tərəfindən heç vaxt qəbul edilə bilməz. Azərbaycan dövləti və Azərbaycan xalqı bu iĢğalla heç vaxt

barıĢmayacaqdır. Biz heç vaxt sakitləĢməyəcəyik. Bizim üçün – həm dövlət, həm xalq üçün bir nömrəli məsələ

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həllidir, Azərbaycan vətəndaĢlarının iĢğal edilmiĢ

torpaqlara qayıtmasıdır. Məsələ uzandıqca sadəcə olaraq Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı güclər nisbəti

bizim xeyrimizə daha da çox dəyiĢir. Bir daha demək istəyirəm ki, 10 il bundan əvvəl müəyyən dərəcədə

tarazlıq var idi. Ġndi bu tarazlıqdan əsər-əlamət də qalmayıb. Növbəti illərdə Azərbaycan yalnız və yalnız

güclənəcəkdir. Çünki biz perspektivlərimizi yaxĢı bilirik. Biz gələcəyimizi özümüz yaradırıq. Bizim

gələcəyimiz Azərbaycan xalqının zəhməti hesabına yaranır. Biz yaxĢı bilirik ki, güc baxımından Ermənistan

bizim qarĢımızda heç vaxt davam gətirə bilməz. Sadəcə olaraq, biz hələ ki, çalıĢırıq, məsələ dinc yolla,

danıĢıqlar yolu ilə həll edilsin. Ancaq məsələnin həlli beynəlxalq hüquqdan keçir. Azərbaycanın əzəli torpağı

olan Dağlıq Qarabağ hüquqi cəhətdən də Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi dünya birliyi tərəfindən qəbul

edilir. Bizim ərazi bütövlüyümüz bərpa edilməlidir. ĠĢğalçı qüvvələr iĢğal edilmiĢ bütün torpaqlardan

çıxarılmalıdır. Azərbaycan vətəndaĢları öz doğma torpaqlarına qayıtmalıdırlar.

Mən hərbi hissələrdə tez-tez oluram. Cəbhə xəttində də tez-tez oluram. DöyüĢçülərlə səngərlərdə

görüĢürəm, söhbət aparıram. Görürəm ki, həqiqətən Azərbaycan əsgərinin Vətənə çox böyük bağlılığı vardır.

Vətən sevgisi, vətənpərvərlik ruhu bizdə çox yüksəkdir. Əminəm ki, dediyim bütün bu amillər - bizim siyasi

gücümüz, iqtisadi inkiĢafımız, hərbi gücümüz, Vətənə olan sevgimiz məsələnin həllinə gətirib çıxaracaq,

Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək, Azərbaycan bayrağı ġuĢada, Xankəndidə, Dağlıq Qarabağda

dalğalanacaqdır.

Əziz dostlar, sizi və bütün Azərbaycan xalqını bir daha qarĢıdan gələn Silahlı Qüvvələr Günü

münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm, hər birinizə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

131

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Ġstanbulda Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının

20 illik yubiley sammitində iĢtirak etmiĢdir

Ġstanbul, 26 iyun (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, iyunun 26-da Ġstanbulda Qara dəniz

Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının (QĠƏT) 20 illik yubiley sammiti keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev sammitdə iĢtirak etmiĢdir.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sammitdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı



Ġlk növbədə, Türkiyə Prezidenti, əziz qardaĢım cənab Abdullah Gülə bu zirvə görüĢünün yüksək

səviyyədə təĢkil olunmasına və bizə göstərdiyi yüksək qonaqpərvərliyə görə minnətdarlığımı bildirmək

istəyirəm. QardaĢ Türkiyə torpağında yenidən olmağımdan çox məmnunam.

Azərbaycan QĠƏT-in fəaliyyətinə çox böyük qiymət verir. Hesab edirəm ki, təĢkilatımız 20 il ərzində

önəmli beynəlxalq təĢkilata çevrilibdir. TəĢkilatın tarixi, demək olar ki, ölkəmizin müstəqilliyinin tarixi ilə də

üst-üstə düĢür. Biz keçən il müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyini qeyd etmiĢik. Azərbaycan 20 il ərzində

müxtəlif beynəlxalq təĢkilatlarda fəal iĢtirak edib, o cümlədən Qara Dəniz Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatında

fəaliyyətimiz də çox fəaldır.

Bu illər ərzində ölkəmiz böyük yol keçmiĢdir. Ġqtisadi sahədə təĢkilatımızın əsas istiqaməti iqtisadi

əməkdaĢlıqdır. Azərbaycan iqtisadi sahədə köklü islahatlar aparmıĢdır və son illər ərzində ölkəmizin qarĢısında

duran əsas iqtisadi və infrastruktur layihələri uğurla icra edilmiĢdir.

Son səkkiz il ərzində ümumi daxili məhsul, yəni iqtisadiyyatımız üç dəfə artmıĢdır, yoxsulluq beĢ dəfə

azalmıĢdır, bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açılmıĢdır. Dövlət borcu ümumi daxili məhsulun 7 faizini təĢkil edir

və hətta dünyanı bürümüĢ, Avropanı bürümüĢ iqtisadi böhran Azərbaycana o qədər də böyük təsir

göstərməmiĢdir. Dünyanın üç aparıcı reytinq agentliyi son aylar ərzində Azərbaycanın suveren reytinqini

artırmıĢdır.

Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ təĢəbbüslər və konkret layihələr regional əməkdaĢlıq məsələlərinə

də böyük dəstək verir. TəĢkilata üzv olan ölkələrin əksəriyyəti ilə bizim çox səmərəli iqtisadi əməkdaĢlığımız

vardır. Ticarət dövriyyəsi artır, eyni zamanda, Xəzər dənizi-Qara dəniz-Aralıq dənizi regional əməkdaĢlıqda da

Azərbaycan çox fəal iĢtirak edir və yenə də deyirəm, irəli sürülmüĢ təĢəbbüslər reallığa çevrilir.

Xüsusilə enerji və nəqliyyat sahələrində icra edilən və icrası baĢa çatmıĢ layihələr demək olar ki, bölgənin

enerji və nəqliyyat xəritəsini dəyiĢir. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan, 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-

qaz kəmərlərinin iĢə salınması bölgədə yeni dəhlizlərin açılmasına gətirib çıxarmıĢdır. Bizim üç neft kəmərinin

ikisi Qara dəniz limanlarına, biri isə Aralıq dənizi limanına resurslarımızı nəql edir. Eyni zamanda, Azərbaycan

artıq enerji resurslarının daĢınması iĢində tranzit ölkəyə çevrilibdir. Beləliklə, əməkdaĢlıq daha da dərinləĢir və

yenə də deyirəm, Xəzər dənizi-Qara dəniz-Aralıq dənizi hövzəsində yerləĢən ölkələr arasındakı əməkdaĢlıqda

Azərbaycan bundan sonra da fəallıq göstərəcəkdir.

Biz bu ilin sonunda növbəti böyük layihənin baĢa çatmasını gözləyirik. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun

istismara verilməsi nəticəsində biz qədim Ġpək Yolunu bərpa etmiĢ oluruq. Bu layihə təkcə iĢtirak edən üç

ölkəni deyil, geniĢ mənada Asiya və Avropa qitələrini birləĢdirən bir layihədir. Mən çox Ģadam ki, bu layihəni

biz uğurla baĢa vururuq. Xatırlayıram, beĢ il bundan əvvəl Ġstanbulda, QĠƏT-in zirvə görüĢündə mən çıxıĢımda

qeyd etmiĢdim ki, yaxın zamanlarda dəmir yolunun tikintisi baĢlanacaqdır. Artıq qeyd edə bilərəm ki, bu ilin

sonuna qədər bütün iĢlər tamamlanacaq və gələn ildən baĢlayaraq Bakı-Tbilisi-Qars beynəlxalq dəhlizi artıq iĢə

düĢəcəkdir.

Bu, konkret layihədir. TəĢkilatda iĢtirak edən ölkələrin daha da sıx birləĢməsi, iqtisadi sahədə birgə

təĢəbbüslərin göstərilməsi, hesab edirəm ki, həm təĢkilatımızı möhkəmləndirəcək, həm də iqtisadi gücümüzü

artıracaqdır.

Bu gün, eyni zamanda, regional təhlükəsizlik məsələlərinə də toxunmaq istərdim. Çünki regional

əməkdaĢlıq meylləri güclənir və belə olan halda təhlükəsizlik məsələlərinə də böyük diqqət göstərilməlidir.

Əfsuslar olsun ki, bu sahədə vəziyyət istədiyimiz kimi deyildir. Xüsusilə, Azərbaycana gəldikdə, bizim

beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ ərazi bütövlüyümüz uzun illərdir ki, Ermənistan tərəfindən pozulmuĢdur.

Ermənistanın iĢğalçı və etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində torpaqlarımızın 20 faizi hələ də iĢğal altındadır, bir



───────────────────────────────────────────────────────

132

milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqın-köçkün həyatı yaĢayır. Bütün mötəbər beynəlxalq

təĢkilatlar məsələ ilə bağlı öz mövqeyini bildirmiĢlər. BMT Təhlükəsizlik ġurası məsələ ilə bağlı və erməni

qüvvələrinin iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasına dair dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Əfsuslar

olsun ki, bu qətnamələr icra edilmir, iĢğal bu gün də davam edir, müharibə bu gün də davam edir və əlbəttə,

bölgədə gərginliyin artırılmasına səbəb olur.

Ġlk növbədə, münaqiĢənin səbəbi aradan qaldırılmalıdır, iĢğala son qoyulmalıdır. Ondan sonra bölgədə

həm sabitlik bərqərar olunacaq, həm də iqtisadi əməkdaĢlıq üçün yeni, gözəl Ģərait yaradılacaqdır.

Yenə də deyirəm, biz əməkdaĢlığın dərinləĢməsində maraqlıyıq. Bu gün bölgədə Azərbaycan tərəfindən irəli

sürülmüĢ layihələr ümumi iĢimizə öz töhfəsini verir. Mən ümid edirəm ki, gələcək illərdə təĢkilatımız daha da

güclənəcək, bu gün müzakirə edilən və reallığa çevrilən layihələr ölkələrimizi daha da sıx birləĢdirəcəkdir.

Bir daha hörmətli qardaĢım Abdullah Gülə göstərdiyi qonaqpərvərliyə görə minnətdarlığımı bildirmək

istəyirəm. Əminəm ki, zirvə görüĢü uğurlu keçəcək və çox gözəl nəticələri olacaqdır. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 28 iyun. - № 140. - S. 1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

133

Azərbaycan-Türkiyə sənədlərinin imzalanması

Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata birgə bəyanatlarla

çıxıĢ etmiĢlər

Ġstanbul, 26 iyun (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, iyunun 26-da sənədlərin imzalanması

mərasimindən sonra Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan

mətbuata birgə bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

- Çox hörmətli BaĢ nazir, əziz qardaĢım!

Hörmətli xanımlar və cənablar, əziz dostlar!

Ġlk növbədə qeyd etmək istəyirəm ki, yenidən qardaĢ Türkiyə torpağında olmağımdan çox məmnunam.

Bu gün, bu tarixi gündə sizinlə bərabər olmaq mənim üçün böyük Ģərəfdir.

Mən bu gün böyük qürur hissi ilə deyə bilərəm ki, Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri ən yüksək zirvədədir.

Keçən il biz müstəqilliyimizin bərpasının 20 illik ildönümünü qeyd etmiĢik. Ġyirmi ildir ki, Azərbaycan müstəqil

dövlətdir. Bu 20 il ərzində Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri həmiĢə yüksək səviyyədə olmuĢdur. Bu əlaqələr

getdikcə daha da güclənir, daha da dərinləĢir. Bu əlaqələrin təməlində xalqlarımız arasında olan bağlılıqdır,

qardaĢlıqdır, dostluqdur. Türk dünyasının böyük oğlu, böyük öndər Mustafa Kamal Atatürk demiĢdir:

“Azərbaycanın kədəri kədərimiz, sevinci sevincimizdir”. Bu unudulmaz tarixi kəlamlar bu gün də həm Türkiyə

üçün, həm Azərbaycan üçün yol göstərən bir istiqamətdir.

Mən çox Ģadam ki, son illər ərzində biz ancaq sevincli günlər yaĢayırıq. Birgə irəli sürdüyümüz

təĢəbbüslər, həyata keçirdiyimiz layihələr həm bizi, xalqlarımızı birləĢdirir və həm də bölgədə yeni vəziyyətin

yaranmasına gətirib çıxarmıĢdır. Türkiyə-Azərbaycan qardaĢlığı, dostluğu bütün bu layihələri reallığa çeviribdir.

Əlbəttə ki, hər bir layihənin kommersiya, iqtisadi, texniki məsələləri vardır. Ancaq əgər bu, möhkəm təməl

üzərində qurulmasaydı, mən əminəm ki, biz enerji sahəsində və baĢqa sahələrdə indiki səviyyədə uğura nail ola

bilməzdik. Əlaqələrimiz çoxĢaxəlidir, bütün sahələri əhatə edir. Mən dünyada siyasi sahədə Türkiyə və

Azərbaycan kimi ikinci müttəfiq tanımıram. Biz bölgə məsələlərində birlikdə fəaliyyət göstəririk, daim siyasi

məsləhətləĢmələr aparırıq. Ġqtisadi sahədə əməkdaĢlığımız bölgə üçün də çox böyük rol oynayır. Türkiyə-

Azərbaycan birliyi bölgədə sabitlik yaradan bir amildir.

Enerji məsələsinə gəldikdə, bizim bərabər həyata keçirdiyimiz böyük layihələr bu gün dünya enerji

xəritəsinə yeni çalarlar gətirmiĢdir. Ġndi bölgəni birgə icra etdiyimiz layihələrsiz təsəvvür etmək mümkün

deyildir. 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, 2007-ci ildə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərləri Avropanın

enerji xəritəsini böyük dərəcədə dəyiĢdirmiĢdir. Bu gün biz yeni böyük tarixi əhəmiyyəti olan TANAP

layihəsinə də start veririk. Əminəm ki, TANAP layihəsi eyni uğura nail olacaqdır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-

Tbilisi-Ərzurum layihələri kimi TANAP layihəsi də vaxtında və keyfiyyətlə icra ediləcəkdir.

Bildiyiniz kimi, Azərbaycan qazının Avropaya nəql edilməsi ilə əlaqədar son illər ərzində çox böyük

danıĢıqlar, müzakirələr aparılır, müxtəlif tədbirlər keçirilir. Biz görürdük ki, bu müzakirələr elə durmadan

davam edir, amma ortada bir nəticə yoxdur. Biz həmiĢə olduğu kimi, ikitərəfli məsləhətləĢmələr aparmaqla

qərara gəldik ki, Türkiyə və Azərbaycan bu məsələdə də liderliyi üzərinə götürməli və bu layihəni birlikdə icra

etməlidirlər. Bu layihə sırf Türkiyə və Azərbaycan layihəsidir. Çünki bu gün imzalanan sənədlər də bunu təsdiq

edir. Bu layihəni biz özümüz öz gücümüzlə, öz pulumuzla və öz texniki imkanlarımızla icra edəcəyik. TANAP

layihəsinin icrası nəticəsində biz ilk növbədə Türkiyəyə daha da böyük həcmdə təbii qazın nəql edilməsinə nail

olacağıq. Eyni zamanda, Türkiyə ərazisindən tranzit imkanları da açılacaqdır. Bu layihə gələcəkdə Avropanın

enerji təhlükəsizliyinə də böyük dəstək verəcəkdir. Bu məsələ ilə bağlı aramızda fikir ayrılığı yoxdur. Bildiyiniz

kimi, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri iĢə düĢəndən sonra Türkiyə Azərbaycandan qaz almağa baĢlamıĢdır.

TANAP layihəsi Türkiyəyə böyük həcmdə Azərbaycan qazını nəql etmək üçün imkan yaradacaqdır. Bizim qaz

ehtiyatlarımız çox böyükdür. Təkcə “ġahdəniz” layihəsi 1,2 trilyon kubmetr qaz ehtiyatına malikdir. Ancaq

Azərbaycanın digər yataqlarında təsdiq edilmiĢ ehtiyatlar 2,6 trilyon kubmetrdir. Yəni, bu gün baĢladığımız

layihə əminəm ki, bundan sonra onilliklər, bəlkə də 100 il, bəlkə də ondan da artıq müddətdə maraqlarımızı

təmin edəcəkdir. Həm enerji təhlükəsizliyi məsələləri təmin ediləcəkdir, eyni zamanda, Azərbaycan üçün yeni

bazarların açılması məsələləri də həllini tapacaqdır.

Enerji sahəsində əməkdaĢlıq təkcə bu layihə ilə məhdudlaĢmır. Keçən il biz Ġzmirdə Petkimdə əziz

qardaĢım cənab BaĢ nazirlə birlikdə böyük layihənin təməlini qoyduq. Petkim, TANAP layihələrinə birlikdə



───────────────────────────────────────────────────────

134

qoyulacaq sərmayə təxminən 15-20 milyard dollara bərabərdir. Yenə də deyirəm, bizim əlaqələrimiz dostluq,

qardaĢlıq üzərində qurulmasaydı, əlbəttə ki, böyük sərmayədən söhbət gedə bilməzdi. Yenə də qayıdıram əsas

məsələyə ki, gördüyümüz iĢlərin təməlində xalqlarımızın bağlılığıdır, maraqlarımızın uzlaĢmasıdır və bir-

birimizə olan məhəbbətdir. Mən əminəm ki, bu layihələr əlaqələrimizi daha da möhkəmləndirəcəkdir.

Gələcəkdə bizi daha da böyük layihələr gözləyəcəkdir. TANAP layihəsinə gəldikdə isə, mən Ģübhə etmirəm ki,

Türkiyə və Azərbaycan bu liderliyi üzərinə götürməklə TANAP-ı vaxtında, beĢ il ərzində icra edəcəkdir. Biz

TANAP-ın açılıĢ mərasimini də belə sevinclə qeyd edəcəyik. Sağ olun.

X X X

Sonra Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev jurnalistlərin

suallarını cavablandırdılar.

Türkiyənin “Show TV” Xəbər Mərkəzi müxbirinin TANAP layihəsinin perspektivləri ilə bağlı sualının

cavabında BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan bildirdi ki, əvvəlcə 6 milyard kubmetr, daha sonra 10 milyard

kubmetr təbii qazın alınması mümkün olacaqdır. Əsas hədəf bu rəqəmi 50 milyard kubmetrə çatdırmaqdır.

Suriyada baĢ verən hadisələrə dair suala cavabında isə BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan Suriya-Türkiyə

münasibətlərindəki son durumla bağlı ölkəsinin mövqeyini açıqladı.

X X X

AzərTAc-ın müxbiri Aygün Əliyeva: Sualım cənab BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğanadır. Azərbaycan

fəal Ģəkildə Türkiyə iqtisadiyyatına sərmayə yatırır və qeyd edildiyi kimi, ötən il Petkim Ģirkətinin STAR neft

emalı zavodunun təməlqoyma mərasimi keçirildi. Artıq bu layihənin icrasına baĢlanılmıĢdır. Ġnvestisiya

qoyuluĢu sahəsində əməkdaĢlığın inkiĢaf perspektivlərini necə qiymətləndirirsiniz?

BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Təbii ki, bu sualla əlaqədar olaraq deyim ki, xüsusilə Petkimlə

bağlı Azərbaycanın, dəyərli qardaĢımın mövqeyi həqiqətən hər cür təqdirdən üstündür. Petkim özəlləĢdirmə

layihələri içərisində ən mühüm yatırımlardan biri olmuĢdur. Təbii ki, Azərbaycan ilk addımla

kifayətlənməmiĢdir. Ondan sonrakı müddətdə də, təbii ki, Ġlham qardaĢımla bərabər helikopterlə gedib Əliağa

Ģəhərinin üstündə gəzdik. Ġndi təbii ki, aparılan yenidənqurma iĢləri, əlavə yatırımlar nəticəsində orada çox

fərqli bir Ģəhər formalaĢır. Yəni, orada limandan tutmuĢ yeni müəssisələrə qədər, neft emalına qədər geniĢ

tədbirlər görülür. Bu addımlar atılarkən bir Ģey də çox əhəmiyyətlidir ki, Azərbaycan qazı öz ölkəsində iĢlənən

kimi, eyni zamanda, burada da iĢlənir. Bu, bir Ģeyi də özü ilə bərabər ortaya qoyur. Baxın, bir millət olmanın ən

gözəl ifadələrindən biri də, hörmətli dostlar, Əliağadır, Petkimdir, neft emalı zavodudur, limanlarıdır və sairə.

Bununla da kifayətlənmədilər. Mənim burada bir təĢəkkürüm də vardır. Sağ olsun, Ġlham qardaĢım istər atasının

adından, istər anasının adından ölkəmizin müxtəlif yerlərində məktəblər inĢa etdirməklə bizim təhsil dünyamıza

da möhürünü vurur, bununla da qardaĢlığımızı daha da möhkəmləndirir.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əziz qardaĢım, dediyiniz xoĢ sözlərə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək

istəyirəm. Doğrudan da qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri dünya miqyasında

fərqlənən, seçilən əlaqələrdir. Bu əlaqələrin təməlində əlbəttə ki, bizim bir millət olmağımız durur. Siz də

Azərbaycan xalqının böyük oğlu, mənim atam Heydər Əliyevin kəlamlarını xatırlatdınız. Doğrudan da, bu

kəlamlar ürəkdən gələn, tarixi sözlərdir. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, bu gün bu sözlər bizim üçün əsas yol

xəritəsidir. Biz əməkdaĢlığımızı daha da inkiĢaf etmiĢ görmək istəyirik. Bu gün həyata keçirdiyimiz layihələr

birliyimizi möhkəmləndirir. Bizim birliyimiz həm xalqlarımız, dövlətlərimiz üçün lazımdır, bölgəyə də

lazımdır. Bu gün Türkiyə və Azərbaycan əməkdaĢlığı və müttəfiqliyi bölgədə artıq reallıqdır, böyük bir

sabitləĢdirici amildir. Əlbəttə, biz çalıĢmalıyıq ki, hər sahədə bir-birimizi dəstəkləyək.

Azərbaycanın müstəqilliyini ilk tanıyan ölkə Türkiyə olmuĢdur. Həm öz qardaĢlıq borcunu göstərmiĢdir,

eyni zamanda, digər ölkələrə də yol göstərmiĢdir. Azərbaycan xalqı bunu heç vaxt unutmayacaqdır. Bizim üçün

ən çətin anlarda yanımızda Türkiyə olmuĢdur. Azərbaycan da hər zaman olduğu kimi, Türkiyənin yanındadır.

Bu birlik, bu əməkdaĢlıq, bu qardaĢlıq bu gün daha da çiçəklənir, daha da güclənir. TANAP layihəsi bu iĢlərin

təzahürüdür. Belə layihələr əvvəllər də olub, bundan sonra da olacaqdır. TANAP layihəsinə gəldikdə isə, biz bu

layihəni sırf Türkiyə-Azərbaycan layihəsi kimi görürük. Təsadüfi deyildir ki, bu layihəni həyata keçirən,

gerçəkləĢdirən Türkiyə və Azərbaycandır. Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Bizim

mənbələrimiz, resurslarımız vardır. Biz Türkiyənin enerji təhlükəsizliyinə də öz enerji təhlükəsizliyimiz kimi

baxırıq. Bu da təbiidir. Biz bir-birimizi ayırmırıq. Bizim maraqlarımız da, niyyətlərimiz də, siyasətimiz də

birdir. Bu layihələr bu əlaqələri daha da möhkəmləndirir. Mən bugünkü günü təsadüfən tarixi gün



───────────────────────────────────────────────────────

135

adlandırmadım. Çünki doğrudan da, biz bu gün böyük tarix kitabında yeni səhifələr açırıq, yeni səhifələrə

imzalarımızı qoyuruq ki, gələcək illərdə, onilliklər bundan sonra Türkiyə və Azərbaycan, bizim xalqlarımız

bundan fayda görəcəkdir.

Mənə göstərilən qonaqpərvərliyə, mənim ünvanıma, Azərbaycan haqqında dediyiniz xoĢ sözlərə görə

Sizə bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, biz bu layihəni beĢ il

ərzində həyata keçirməliyik. Bu layihə ilə bilavasitə məĢğul olan bütün qurumlar bu hədəfi alsınlar və beĢ ildən

sonra bizi yenidən sevindirsinlər.

Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Mən də bu iĢdə əməyi olan bütün dostlarımıza, nazir dostlarımıza, bütün

rəhbər dostlarımıza çox-çox təĢəkkür edirəm. Daha çox çalıĢaq, beĢ ildən daha az müddətdə icra edək.

“Xalq qəzeti”.- 2012.-28 iyun. - № 140. - S. 3.



───────────────────────────────────────────────────────

136

Bakıda Krans Montana Forumunun rəsmi açılıĢı olmuĢdur

Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 29 iyun (AzərTAc). Ġyunun 29-da Bakıda, Heydər Əliyev Mərkəzində Krans Montana Forumunun

rəsmi açılıĢı olmuĢdur.


etmiĢlər.

Sonra Azərbaycan Prezidenti nitq söylədi.


nitqi


Zati-aliləri!

Mən sizin hamınızı ölkəmizdə salamlamaq istərdim. Mən Krans Montana Forumuna, onun sədri cənab

Karterona təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Çox təĢəkkür etmək istərdim ki, o, bu gün Azərbaycana, Bakıya

təĢrif buyurub və bu forumda iĢtirak edir.

Mən bilirəm ki, sizlərdən çoxu Azərbaycana ilk dəfədir gəlib, ilk dəfədir Azərbaycanda belə bir forumda

iĢtirak edir. Əminəm ki, siz cəmiyyətimizdə olan bu inkiĢaf ruhunu, bu inkiĢafı özünüz hiss edəcəksiniz. Çox

gözəl görəcəksiniz ki, Azərbaycanda, Bakıda hansı iĢlər həyata keçirilir. Azərbaycan, Bakı siyasi-iqtisadi

sahələrdə dialoqun keçirildiyi, formalaĢdığı yerlərdən birinə çevrilibdir. Azərbaycan, Bakı artıq çox mötəbər

beynəlxalq forumların keçirilməsi məkanına çevrilmiĢdir. Məhz buna görə, çox Ģadıq.

Bakıda çox müxtəlif məsələlər, siyasi müstəvidə çox maraqlı mövzular ətrafında birgə müzakirələr,

debatlar, forumlar təĢkil olunur. Bunun hamısı bizim siyasətimizin nəticəsidir, eyni zamanda, bu, ölkəmizin

tarixi irsidir. Ona görə ki, Azərbaycan tarixən, əsrlər boyu müxtəlif mədəniyyətlərin, müxtəlif millətlərin sülh

Ģəraitində yaĢadığı bir məkan olmuĢdur. Ona görə də bizim ölkədə belə tədbirlərin keçirilməsi, müxtəlif

millətlərin, mədəniyyətlərin nümayəndələrinin bir araya gəlməsi, birlikdə iĢləməsi, müzakirələrin, debatların

keçirilməsi bizim üçün çox təbii bir haldır. Biz həmiĢə öz iĢimizlə multikulturalizmi, yəni çoxmədəniyyətlilik

amilini inkiĢaf etdirməyə üstünlük veririk və bunun gücləndirilməsinə çalıĢırıq. Çünki qloballaĢan bugünkü

dünyada baĢqa bir yol, baĢqa bir alternativ yoxdur. Ona görə də bir daha qeyd etmək istərdim ki, müxtəlif etnik

mənĢəyə mənsub olan, müxtəlif mədəniyyətləri təmsil edən insanların əsrlər boyu burada birlikdə yaĢaması

Azərbaycan üçün təbii bir hal olub. Azərbaycan çox böyük tarixə malik olan bir ölkədir. Mən əminəm,

qonaqlarımızın imkanı olacaqdır ki, onlar bizim tarixi yerlərə baĢ çəkə bilsinlər, Azərbaycanın tarixi abidələrini

görə bilsinlər və onlara toxuna bilsinlər.

Müstəqil ölkə olaraq biz yalnız 20 ildir ki, mövcuduq. Ötən il biz müstəqilliyimizin 20-ci ildönümünü

qeyd etdik. Müstəqilliyimiz bizim üçün və xalqımız üçün ən böyük xoĢbəxtlikdir, ən böyük dəyərdir. Xalqımız

azadlıq fikri ilə yaĢayıb və bu müstəqilliyə nail olubdur. Ġndi Azərbaycan artıq 20 ildir ki, beynəlxalq birliyin

üzvüdür və uğurla inkiĢaf edir. Bu 20 il ərzində həm siyasi, həm də iqtisadi sahədə çox ciddi dəyiĢikliklər baĢ

vermiĢdir. Əvvəllər Azərbaycan həm müstəqil, həm də azad deyildi. Ona görə ki, biz totalitar bir ölkə

çərçivəsində yaĢayırdıq.

Ona görə, müstəqillikdən sonra bizdə siyasi müstəvidə dəyiĢikliklər, transformasiya baĢ verdi.

Dövlətçiliyimizin qurulması bizim üçün çox böyük önəm daĢıyırdı, bizim üçün böyük imkanlar yaratmıĢdı.

Ancaq çoxlu çətinliklər də oldu. Lakin buna baxmayaraq, biz müstəqilliyimizin qazanılması ilə artıq möhkəm

dövlətçiliyimizi yarada və iqtisadi-siyasi sahələrdə güclü transformasiyaya malik ola bildik. Ġndi demokratik

prosesimizi inkiĢaf etdirir, gücləndiririk. Biz qanunun aliliyi, insan haqlarının müdafiəsi və qorunması

sahələrinə çox böyük önəm veririk. Azərbaycanda bütün siyasi qurumlar, tərəflər öz fəaliyyətini uğurla davam

etdirirlər.

Eyni zamanda, biz əlbəttə, iqtisadi müstəvidə də transformasiyaya çox böyük önəm vermiĢik və veririk.

Ona görə ki, iqtisadi sahəni inkiĢaf etdirmədən və güclü iqtisadiyyat qurmadan siyasi islahatlar mümkün

deyildir. Ona görə də biz bu islahatları paralel olaraq həm siyasi, həm iqtisadi müstəvidə apardıq. Siyasi və

iqtisadi islahatlar bir-birini dəstəkləmiĢdir və bugünkü Azərbaycan onu göstərir ki, biz düzgün yolu seçdik və

düzgün iĢlər gördük.

Son on il ərzində Azərbaycanda iqtisadi inkiĢaf dünyada ən sürətli olmuĢdur. Bizim iqtisadiyyatımız üç

dəfə artmıĢdır. Sənaye istehsalı üç dəfə artmıĢdır. Eyni zamanda, biz sosial problemlərin həllinə çox böyük

önəm vermiĢik. Ona görə ki, həddən çox çətin iqtisadi islahatlar bəzi ölkələrdə insanların narazılığına səbəb



───────────────────────────────────────────────────────

137

olur. Lakin Azərbaycanda bu, olmamıĢdır. Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi son səkkiz il ərzində beĢ dəfə

azalaraq 7 faizə enmiĢdir. Bundan baĢqa, biz onu nümayiĢ etdirə bildik ki, bazar iqtisadiyyatı yolu ilə inkiĢaf

etmək sosial məsələlərin unudulması demək deyildir.

Azərbaycan sabit iqtisadiyyata malik olan bir ölkədir. Bizdə iĢsizlik səviyyəsi 5,4 faizdir. Xarici borc

ümumi daxili məhsulumuzun yalnız 7 faizini təĢkil edir. Bizim ixracımız idxalımızdan bir neçə dəfə yüksəkdir.

Ġqtisadi transformasiya, dəyiĢikliklər bizə daha çox islahatlar həyata keçirməyə imkan yaratmıĢdır və ölkəmizdə

tamamilə yeni bir vəziyyətin yaradılmasına imkan vermiĢdir. Azərbaycan öz hesabına yaĢayan, öz hesabına

inkiĢaf edən ölkədir. Azərbaycan, eyni zamanda, çox önəmli xarici siyasətini də inkiĢaf etdirir. Zənnimcə, bu,

hər bir ölkə üçün çox önəmli bir məsələdir. Xüsusilə də o ölkə üçün ki, uzun müddət, əsrlərlə müstəqil

olmamıĢdır.

Beləliklə, regional əməkdaĢlıq məsələləri, eyni zamanda, bizim üçün çox önəmlidir. Biz regional

əməkdaĢlığı gücləndirmək üçün bir neçə layihə baĢlamıĢıq və bu layihələr xalqımıza və qonĢularımıza fayda

verəcəkdir. Biz düĢünürük ki, regional əməkdaĢlıq regional təhlükəsizlik olmadan mümkün deyildir. Ona görə

də Azərbaycanın regionda artan təsiri bölgədə stabilləĢdirici amildir, onun əsasını yaratmıĢdır.

Müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra əsas problemlərdən biri Ermənistan tərəfindən torpaqlarımızın

iĢğalı olmuĢdu. Bu, bizə çox böyük zərbə vurmuĢdur. Bu, ümumiyyətlə, regionun təhlükəsizliyinə,

əməkdaĢlığına çox böyük zərbə vurmuĢdur. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə tanınmıĢ tarixi

ərazisidir və Ermənistan bu torpaqları iĢğal etmiĢdir. Ermənistan Azərbaycanın bu torpaqlarında etnik

təmizləmə aparmıĢdır. Ümumilikdə 20 faiz torpağımız indi erməni iĢğalı altındadır. BMT-nin qətnamələri,

Helsinki xartiyası vardır. BMT Təhlükəsizlik ġurası dörd qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu qətnamələr

Ermənistandan öz qoĢunlarını dərhal Azərbaycan torpaqlarından çıxarmasını tələb edir. Lakin onlar bu

qətnamələri icra etməmiĢlər. Avropa ġurası, ATƏT və baĢqa mötəbər beynəlxalq təĢkilatlar belə qətnamələr

qəbul etmiĢlər. Lakin bunlara əməl olunmamıĢdır. Bundan baĢqa, bu qətnamələrin uzun illər ərzində icra

olunmaması beynəlxalq təĢkilatların bu sahədə iĢlərinin dəyərini sual altına qoyur. Dağlıq Qarabağ demək olar

ki, Azərbaycanın mərkəzində yerləĢir və münaqiĢə ilə bağlı qəbul edilmiĢ bütün qətnamələr bu torpaqların

iĢğaldan azad olunması, oradan zorla çıxarılmıĢ, qovulmuĢ insanların öz doğma torpaqlarına qaytarılması ilə

bağlıdır. Bununla bağlı ATƏT-in faktaraĢdırıcı missiyalarının orada keçirilən missiyaları göstərmiĢdir ki, bizim

torpaqlarda – Dağlıq Qarabağda olan bütün tarixi, mədəni abidələr dağıdılmıĢdır. Lakin mən əminəm ki,

Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcəkdir. Ona görə ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü BMT tərəfindən

qəbul olunmuĢdur. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz ərazisidir və bu, bütün beynəlxalq təĢkilatlar

tərəfindən qəbul olunmuĢdur. Dağlıq Qarabağ ayrıca bir ölkə kimi heç bir dövlət tərəfindən qəbul

olunmamıĢdır.

Biz bu sahədə böyük diplomatik səylər görürük. Biz iqtisadiyyatımızı gücləndiririk. Əminəm ki, bütün bu

amillər bizə öz suverenliyimizi, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə imkan verəcəkdir. MünaqiĢə yalnız

beynəlxalq hüququn norma və prinsipi əsasında, Helsinki Yekun Aktı əsasında həll olunmalıdır. O aktda qeyd

olunmuĢdur ki, ərazi bütövlüyü prinsipi xalqların öz müqəddəratını təyin etmək prinsipi ilə ziddiyyət

yaratmamalıdır və xalqların öz müqəddəratını müəyyən etmək hüququ ərazi bütövlüyü prinsipi çərçivəsində həll

olunmalıdır.

Bütün bu məsələlər bizim əsas prioritetlərimizdir. Bizim xarici siyasətimiz tam aydındır. Biz siyasi və

iqtisadi nöqteyi-nəzərdən beynəlxalq əməkdaĢlıq sahəsində fəaliyyətimizi belə qururuq.

Bildiyiniz kimi, Azərbaycan bu yaxınlarda BMT Təhlükəsizlik ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiĢdir.

Azərbaycan indi qlobal təhlükəsizlik məsələlərində öz səsinə malikdir. Ötən ay Azərbaycan dünyanın bir

nömrəli beynəlxalq təĢkilatı olan Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik etmiĢdir və namizədliyimizi dəstəkləyən bütün

ölkələrə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Bu, onu göstərir ki, ötən 20 il ərzində ölkəmiz özünü etibarlı tərəfdaĢ

kimi tanıda bilmiĢdir. Təhlükəsiz ġurasının qeyri-daimi üzvü seçilərkən bizi 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Bizi

dəstəkləyən, Azərbaycana inanan ölkələrin etimadını doğruldacağıq. Bu seçimdən sonra mən nitq söylədim,

dedim ki, Azərbaycan ədalət və beynəlxalq hüquq prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərir. Mən onu da qeyd etdim

ki, əksər hallarda beynəlxalq hüquq və ədalət pozulur. Biz istəməzdik ki, bu, belə olsun. Azərbaycan buna yol

verməyəcəkdir. Ona görə ki, bütün bu pozuntular beynəlxalq birliyin böyük problemləridir. Ona görə ki, belə

münaqiĢələrin həll olunması üçün qəbul edilən qətnamələr, sənədlər iĢləmirsə və beynəlxalq qurumların

verdikləri qərarlar bəzi ölkələr tərəfindən nəzərə alınmırsa, onlara əməl edilmirsə, onda biz düĢünməliyik ki,

belə beynəlxalq qurumların, onların qərarlarının səmərəli olması üçün nə etməliyik. Hərdən elə hallar olur ki,

beynəlxalq təĢkilatların, məsələn, xüsusilə də Təhlükəsizlik ġurasının qərarları bir neçə saat ərzində icra edilir.

Amma bizim problemimizlə bağlı təəssüf ki, bu, belə olmamıĢdır.



───────────────────────────────────────────────────────

138

Qlobal gündəlikdə duran məsuliyyətdən biri sülhün, təhlükəsizliyin və əməkdaĢlığın təmin olunmasıdır.

Təhlükəsizlik ġurasının üzvü olaraq Azərbaycan çox gözəl baĢa düĢür ki, biz bu iĢdə çox fəal olmalıyıq. Bizim

ümumilikdə əsas məqsədlərimiz əməkdaĢlığı geniĢləndirməkdir. Biz əməkdaĢlıq və birgə qarĢılıqlı dəstək

nəticəsində məqsədlərimizə nail ola bilərik. Bizim bu siyasətimiz, beynəlxalq məsələlərə də, enerji məsələlərinə

də aiddir. Siz bilirsiniz ki, Azərbaycan böyük neft və qaz ehtiyatlarına malikdir. Bizim enerji təhlükəsizliyi

siyasətimiz çox aydındır və dəqiqdir. Əminəm ki, enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı danıĢıqlar baĢlayanda

müzakirələr çox maraqlı olacaqdır. Mənə elə gəlir ki, enerji təhlükəsizliyinin qarĢısını nə alırsa, onu müzakirə

etməyə dəyər.

Azərbaycan bu sahədə investorlarla, sərmayə qoyan tərəflərlə, Ģirkətlərlə qarĢılıqlı maraqlar əsasında

səmərəli münasibətlərin qurulmasının tərəfdarıdır və bunu həyata keçirir. Bundan baĢqa, enerji siyasətinin yeni

müstəvilərinin açılmasının tərəfdarıdır. Bundan baĢqa, Azərbaycan bu siyasəti həyata keçirməklə qarĢısına

iqtisadi rifaha və qarĢılıqlı dəstəyə nail olmaq prinsiplərini və məqsədlərini qoyur.

Enerji amillərindən heç vaxt siyasi məqsədlərə, hansısa baĢqa mənfəətlərə nail olmaq üçün istifadə

edilməməlidir. Bizim ölkəmizdə enerji ehtiyatlarından çox məsuliyyətli Ģəkildə istifadə olunur. Bizim

gündəlikdə olan bütün layihələr hələ 1990-cı illərdən baĢlayaraq çox uğurla həyata keçirilmiĢdir. Biz bir neçə

neft və qaz boru kəməri layihəsini həyata keçirmiĢik. Bunlar bu gün bizim enerji ehtiyatlarımızın müxtəlif

istiqamətlərdə nəqlinə imkan yaradır. Azərbaycanın enerji ehtiyatları bəzi Avropa ölkələrinin ümumilikdə enerji

balansının 25-30 faizini təĢkil edir və bu rəqəm artır. Azərbaycan, əsasən neft ölkəsi kimi tanınmıĢdır. Belə ki,

ilk dəfə nefti Azərbaycanda tapmıĢdılar və quruda da ilk dəfə neft Azərbaycanda hasil olunmuĢdur. Ġndi

Azərbaycan bütün qlobal enerji təhlükəsizliyi məsələlərində həm də böyük qaz ehtiyatlarına malik olan ölkə

kimi tanınmıĢdır.

Transanadolu Qaz Boru Kəmərinin inĢasına dair Türkiyə ilə Azərbaycan arasında bu yaxınlarda

imzalanmıĢ müqavilə bunun bariz nümunəsidir. Biz bu layihənin həyata keçirilməsi ilə Xəzər dənizi, Qara dəniz

və Aralıq dənizi arasında dəhliz açmıĢ olacağıq. Bu, həm bizim üçün, həm də qonĢularımız üçün bir enerji

layihəsidir. Bu dəhlizdən artıq nəqliyyat infrastrukturu kimi istifadə olunmuĢdur. Bu, tarixən Azərbaycan,

Gürcüstan və Türkiyə arasında əlaqə yaratmaq üçün istifadə edilən bir dəhliz olmuĢdur. Bu, eyni zamanda, Ġpək

Yolunun bərpa olunmasına da öz töhfəsini verəcəkdir. Bütün bu layihələr Azərbaycanın qonĢularına da fayda

verəcəkdir. Biz bununla həm regionda, həm də ümumiyyətlə qitədə enerji xəritəsini dəyiĢmiĢ olacağıq. Əlbəttə

ki, gündəliyimizdə olan bütün enerji layihələrini nəzərə alaraq, potensialımızı, təchizat potensialını və Avropa

istehlakçılarının artan ehtiyaclarını bilirik. Bundan baĢqa, təbii qaza olan ehtiyac xüsusilə də nüvə enerjisi

istehsalı məntəqələrinin bağlanmasından sonra daha da artacaqdır. 2020-ci ildən sonra bu, xüsusilə böyük önəm

daĢıyacaqdır. Azərbaycan böyük enerji ehtiyatlarına malik bir ölkə kimi həmin vaxt Avropanın enerji

təhlükəsizliyində çox böyük rol oynayacaqdır. Biz hazırda bu məsələlər üzərində iĢləyirik. Biz bilirik ki,

Ģaxələndirmə məsələsi nə dərəcədə önəmlidir. Ona görə ki, bu məsələ həm istehsalçılar, həm istehlakçılar və

həm də bütün ölkələr üçün önəmlidir. Ġstehsalçı, istehlakçı və tranzit ölkələr arasında münasibətlərin düzgün

qurulması uğura gətirən yoldur. Əminəm ki, bizim yeni layihəmiz uğurla həyata keçiriləcəkdir. Ona görə ki,

bizim bu sahədə çox güclü iradəmiz vardır. Biz bunu bilirik. Bundan baĢqa, bizim lazımi maliyyə gücümüz

vardır. Texniki nöqteyi-nəzərdən də biz bu sahədə çox bacarıqlıyıq. Bundan baĢqa, bizim regionda ənənəvi

qonĢularımızla, müttəfiqlərimizlə çox gözəl münasibətlərimiz vardır. Bu günə kimi, baĢladığımız heç bir layihə

uğursuzluğa düçar olmamıĢdır. Ona görə də biz iĢimizi belə də davam etdirəcəyik.

Bilirəm ki, bu gün və sabah bizim çox maraqlı diskussiyalarımız olacaqdır. Forumun gündəliyi çox

geniĢdir, çox mühüm məsələləri əhatə edir. Əminəm ki, sizin fikirləriniz bu müzakirələrdə yeni ideyaların, yeni

yanaĢmaların ortaya çıxmasına xidmət edəcəkdir. Biz gələcək üçün bu ideyaların üzərində birlikdə iĢləyəcəyik.

Bir daha deyirəm ki, Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz. Sizə uğurlar arzu edirəm. Sağ olun.

X X X

Müzakirələr zamanı Estoniya-Avropa Ġttifaqı əlaqələri barədə də geniĢ fikir mübadiləsi aparıldı.

Növbəti sual Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevə ünvanlandı.

-Növbəti 15 il üçün Azərbaycanın iqtisadi strukturunu Azərbaycan Prezidenti necə görür?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun, təĢəkkür edirəm. Əslində doğrudan da, bu, indi bizim diqqət

dairəmizdə olan məsələlərdən biridir. Bilirsiniz ki, iqtisadiyyatımızın sürətli inkiĢafı elə enerji sahəsinin inkiĢafı

ilə baĢlanmıĢdır. Bilirsiniz ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına 100 milyarddan çox sərmayə qoyulmuĢdur və

sərmayə qoyuluĢu üçün çox münbit Ģərait yaradılmıĢdır. Lakin enerji layihələrindən əldə etdiyimiz gəlirlərdən

çox səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Biz “holland sindromu”nun ölkəmizdə baĢ verməsinə yol vermədik. Bəzi



───────────────────────────────────────────────────────

139

təhlilçilər proqnoz verirdilər ki, Azərbaycanda da “holland sindromu” olacaqdır. Lakin bu, belə olmadı. Biz

Dövlət Neft Fondunu yaratdıq. Bu gəlirlər orada toplanır. Aktivlərimiz də orada toplanır. Biz aktiv və

passivlərimizi idarə edə bilirik və Neft Fondunun idarəçiliyi parlament debatları əsasında həyata keçirilir. Yəni,

deputatlar qərar qəbul edirlər ki, oradan nə qədər vəsait götürülməlidir və hara istifadə olunmalıdır. Bundan

baĢqa, biz bu vəsaitləri əsasən layihələrin inkiĢaf etdirilməsi üçün xərcləyirik. Biz regionlarda, əyalətlərdə

insanların yaĢayıĢ səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün bunu sərf edirik. 2004-cü ildə qəbul olunan ən önəmli

proqramlardan biri regionların inkiĢaf etdirilməsi dövlət proqramı idi. Bu, bizə 9 milyonluq əhalisi olan ölkədə

bir milyondan çox iĢ yerinin yaradılmasına imkan vermiĢdir. Əvvəldə dediyim kimi, 8 il bundan qabaq

yoxsulluq səviyyəsi 49 faiz idi, indi 7 faizdir. Gələcək onilliklər üçün bizim bununla bağlı çox aydın baxıĢımız

vardır. Azərbaycanı 2020-2030-cu illərdə biz necə görürük?! Bizim əsas məqsədimiz son 8 ildə üç dəfə artmıĢ

ümumi daxili məhsulun daha iki dəfə artırılmasıdır və xüsusilə də bunun qeyri-neft və qaz sektorunda olmasını

nəzərdə tutmuĢuq. Bundan baĢqa, məqsədimiz ĠKT sahəsinin, müasir sənaye sahələrinin inkiĢaf etdirilməsidir.

Biz Azərbaycanı adambaĢına düĢən yüksək gəlirli ölkəyə çevirmək istəyirik. Bir neçə il bundan əvvəl neftin

qiyməti 140 dollardan 40 dollara düĢəndə belə, bizim iqtisadiyyatımız güclü idi. Ona görə ki, artıq

çoxĢaxələnmə siyasəti həyata keçirilirdi. Bundan baĢqa, üç güclü reytinq Ģirkəti - Standard & Poor's, Fitch,

Moody's Azərbaycanın reytinqini artırmıĢdır. Bu, o deməkdir ki, beynəlxalq maliyyə institutları da bizim

gələcəyimizə inanırlar. Biz ĠKT-nin inkiĢaf etdirilməsini, texnoloji parkların, kosmos sənayesinin inkiĢaf

etdirilməsini nəzərdə tutmuĢuq. Artıq elə bir məqsədə nail olmaq istəyirik ki, gələcəkdə bizim dövlət

məmurlarımız öz iĢlərinə baĢlayanda birinci neft qiymətlərinin necə olmasına baxmadan baĢlasınlar.

X X X

KeçmiĢ Yuqoslaviya Respublikası Makedoniyanın Prezidenti George ĠVANOV ölkəsinin Avropa Ġttifaqı

ilə əməkdaĢlığının gələcəyinə böyük ümidlər bəslədiyini vurğuladı.

ĠSESCO-nun baĢ direktoru Əbdüləziz bin Osman Əl-TÜVEYCRĠ Prezident Ġlham Əliyevə sualında

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinə toxunaraq dedi:

- Zati-aliləri cənab Prezident düzgün dedi ki, BMT Təhlükəsizlik ġurası çoxlu qətnamələr qəbul etmiĢdir

və bu qətnamələr iĢğalçılardan Azərbaycan torpaqlarından çıxmağı tələb edir.

Zati-aliləri cənab Prezident bu iĢğalın necə, hansı yollarla bitməsini düĢünür. Ona görə ki, Azərbaycanın

torpaqlarının 20 faizinin iĢğal altında olması beynəlxalq hüquqa ziddir. Ona görə ki, bu, eyni zamanda, regionda

olan sabitliyə çox böyük zərbə vurur, çoxlu sayda Azərbaycan vətəndaĢlarının öz doğma torpaqlarına

qayıtmasının qarĢısını alır. Əlbəttə ki, bu, insanların sadəcə olaraq, ləyaqətlərinə zərbə vurur və yoxsulluğa da

təsirini göstərir. Sizcə, nəyə görə beynəlxalq təĢkilatlar bu qətnamələri icra etmirlər? Bu iĢğala son qoymaq

üçün yenə nə etmək lazımdır? Qeyd olunduğu kimi, Təhlükəsizlik ġurasının 4 qətnaməsi vardır. Nəyə görə biz

hamımız öz səsimizi qaldırmayaq? Nəyə görə tələb etməyək ki, həmin qətnamələr icra olunsun, iĢğal olunan

torpaqlar azad edilsin? Bu, axı, beynəlxalq ikiüzlülükdür! Yəni, ən yüksək beynəlxalq dairələrdə qətnamə qəbul

etmək, sonra da onları icra etməmək. Ona görə də mən istərdim ki, bu forum öz iĢinin sonunda bir bəyannamə

qəbul etsin. Bu bəyannamə də Azərbaycanın hüquqlarını dəstəkləsin.

Zati-aliləri, gələcəkdə biz, doğrudan da, bu dilemmanın həll olunmasının yollarını necə tapa biləriksə, bu

haqda öz fikirlərinizi söyləsəniz bunu yüksək qiymətləndirərdim.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Sualınıza görə çox sağ olun cənab Əl –Tüveycri.

Doğrudan da bu, yalnız Azərbaycan üçün deyil, demək olar ki, bütün region üçün çox ciddi, böyük bir

problemdir. Bu, Cənubi Qafqaz ölkələri üçün çox böyük bir təhdid, maneə yaradır. Gələcəkdə birlikdə inkiĢafın

qarĢısını alır. Bundan baĢqa, Azərbaycan ərazilərinin iĢğal edilməsi, yüz minlərlə qaçqın və köçkünün olması

məsələsi çox böyük problemdir. Əlbəttə ki, buna baxmayaraq, Azərbaycanda son illər ərzində çox böyük

nailiyyətlər qazanılmıĢdır. Biz bununla çox böyük qürur hissi keçiririk. Bu qətnamələrin icrası mənə elə gəlir ki,

Ermənistanın marağında olmalıdır. Mən əminəm ki, Ermənistan bu iĢğaldan heç nə qazanmır. Birincisi, bu,

tarixi nöqteyi-nəzərdən ədalətsizlikdir. Biz tarixdən bilirik ki, ermənilər qonĢu ərazilərdən Dağlıq Qarabağa XIX

əsrin əvvəlində köçürülmüĢlər. “Qarabağ” sözü Azərbaycan mənĢəli sözdür. Dağlıq Qarabağ inzibati ərazi

vahidi inqilabdan sonra, sovet dövründə Azərbaycanın tərkibində yaradılmıĢdır. Onun Ermənistan ilə heç bir

inzibati sərhədləri yox idi. Bu məkan Azərbaycanın daxilində, mərkəzində yerləĢir. Sovet Ġttifaqının

dağılmasından sonra ermənilər, Ermənistan, Qarabağda olan separatçılar Azərbaycana qarĢı müharibəyə

baĢladılar. Orada yaĢayan bütün azərbaycanlıları Dağlıq Qarabağın özündən və ətraf rayonlardan çıxardılar və

indi həm Dağlıq Qarabağı, həm də ətrafda olan rayonları iĢğal altında saxlayırlar. Eyni zamanda, etnik

təmizləmə apardılar, mən artıq bu haqda qeyd etdim.



───────────────────────────────────────────────────────

140

Ermənistan BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasının və digər beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinin icrasına

baĢlamalıdır. Bu, onun xeyrinədir. Biz heç vaxt icazə vermərik ki, Azərbaycan ərazisində ikinci Ermənistan

dövləti yaradılsın. Qətnamələr yalnız belə həll olunmalıdır və nəyə görə problem həll olunmayıb, bu da çox

aydındır. Beynəlxalq birlik, Təhlükəsizlik ġurasında bu qətnamələri qəbul edən ölkələr iĢğalçıya kifayət qədər

təsir göstərmirlər. Əlbəttə, təsir olmalıdır. ĠĢğal aydındır, heç kim bunu inkar etmir, hamı bunu bilir. ĠĢğala son

qoyulmalıdır. Biz bu yaxınlarda bununla bağlı bəzi müsbət mülahizələr eĢitmiĢik. Xüsusilə də, məsələn, Minsk

qrupunun həmsədrləri tərəfindən. Onlar bildirirlər ki, status-kvo artıq qəbulolunmazdır. Bu, müsbət bir

mülahizədir.

Bu status-kvonu necə dəyiĢə bilərik, kim dəyiĢməlidir? Ermənistan iĢğal olunmuĢ əraziləri tərk etməyə

baĢlamalıdır, bundan sonra artıq əlaqə yarana, qaçqınlarımızın oraya köçürülməsi baĢlaya bilər, praktiki

tədbirlər görülər. Lakin Ermənistan bunu etmir. Ancaq status-kvonun qəbulolunmazlığı ilə bağlı fikirlər artıq

müsbət bir siqnaldır. Digər müsbət bir siqnal ondan ibarətdir ki, vasitəçilər bu münaqiĢənin yalnız sülh yolu ilə

həll olunmasının mümkünlüyünü qeyd etmiĢlər. Biz bununla razıyıq. Lakin Ermənistanda sülh yolunu

danıĢıqları uzatmaq, bu torpaqları istədikləri qədər iĢğal altında saxlamaq kimi baĢa düĢürlər. Onlar elə zənn

edirlər ki, danıĢıqlar hələ 20 il də gedə bilər.

ATƏT-in Minsk qrupu da bilirsiniz artıq neçə illərdir ki, yaranıb və fəaliyyətdədir. Mən bu qeyri-adi

vəziyyətin yaranmasından təəssüf hissi keçirirəm. Yadınızdadırsa, Liviya barədə qətnamə bir neçə saat ərzində

icra olundu. Ancaq Azərbaycanla, Dağlıq Qarabağla bağlı qətnamələr 20 ildir ki, icra olunmur. Bu nə deməkdir?

Bu ikili standartlardır. Nəyə görə, səbəb nədən ibarətdir? Səbəblər haqqında çox danıĢa bilərəm. Səbəblərdən

biri ikili standartlardır, ikincisi dünyada Ermənistan diasporudur. Bu diaspor Ermənistanın Azərbaycana qarĢı

iĢğalçı siyasətini güclü Ģəkildə dəstəkləyir. BaĢqa səbəblərə gədikdə, onlar da öz rolunu oynayır. Lakin qeyd

etdiyim əsas səbəblər bu səbəblərdir. Zənnimcə, bu məsələni beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq həll etmək

Ermənistanın xeyrinədir. Ona görə ki, onlar bu iĢğaldan heç bir bəhrə görmürlər. Orada hər Ģey dağıdılıb, həyat

yoxdur, boĢluqdur. Bundan baĢqa, statistik məlumatlara görə, bu ilin beĢ ayı ərzində minlərlə Ermənistan

vətəndaĢı ölkəni tərk etmiĢdir. Yəni, Ermənistanın əhalisi get-gedə azalır. Bunun səbəblərindən biri qonĢu

ölkəyə qarĢı iĢğalçı siyasətin yürüdülməsidir. Bu, beynəlxalq aləmdə Azərbaycana qarĢı həmlələr, təbliğatdır.

Mən Ermənistanın qonĢuluqla bağlı siyasətinin baĢqa cəhətlərindən danıĢmaq istəməzdim. Lakin demək

istərdim ki, bu, qeyri-dostyana siyasətdir. Bu ölkə öz müstəqilliyindən istifadə edərək qonĢuları ilə əlaqələrini,

münasibətlərini normallaĢdırmalıdır. Ermənistan ilə Azərbaycan arasında güclərin tarazlığı fərqi çox böyükdür.

BeĢ-on ildən sonra bu fərq daha da böyük olacaqdır. Bu boĢluq çox böyük olacaqdır, müqayisə olunmayan

səviyyədə. Bu, millətlərin milli maraqlarına uyğun olan bir məsələdir. Bu, Ermənistanda gəlib-gedən liderlərlə

bağlı olan bir məsələ deyildir. Bu, həmin xalqın öz milli maraqlarına cavab verməli olan məsələsidir.

Biz öz ərazilərimizin, öz suverenliyimizin bərpa olunması üçün əlimizdən gələni edəcəyik.

X X X

Forumda iĢtirak edən Tunisin nümayəndəsi Azərbaycanda təhsil və yeni iĢ yerlərinin yaradılması ilə bağlı

görülən tədbirlərlə maraqlanaraq dedi:

- Mənim sualım Prezident Ġlham Əliyevədir. Cənab Prezident, qonaqpərvərliyinizə görə sağ olun. Bu

gözəl ölkədə apardığınız iĢlə bağlı Sizi təbrik etmək istərdim. Mənim sualım iĢ yerlərinin açılması və təhsillə

bağlıdır. Tunisdən olaraq demək istərdim ki, biz doğrudan da bu “Ərəb baharı”ı fəlsəfəsi ilə çox yaĢadıq. Mənə

elə gəlir ki, bizdə baĢ verən inqilabın əsas səbəblərindən biri təhsil sistemimizin uğursuzluğa düçar olması,

məzun tələbələrin iĢ yerləri tapa bilməməsi idi.

Gələcəkdə məzun tələbələrə iĢ yerləri açmaq üçün hansı strategiyanız vardır?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Bu, Azərbaycan üçün önəmli məsələdən biridir. Bizim də

təhsil üçün strategiyamız vardır və təhsil bizim prioritet istiqamətlərimizdən biridir. Ona görə ki, Azərbaycanda

müstəqilliyin son illəri ərzində əldə etdiyimiz bütün nailiyyətlərimiz xalqımızın nailiyyətləridir. Əlbəttə ki, neft

və qaz kifayət deyildir. Mən bizim həmkarlarımızın, xüsusilə də neft və qazları olmayanların bu hisslərini çox

yaxĢı baĢa düĢürəm. Lakin adətən nefti və qazı olan ölkələrin bəzilərində inkiĢaf olmur, kasıb və zənginlər

arasında boĢluq artır. Lakin Azərbaycan bu ölkələrdən deyildir. Azərbaycan ümumilikdə neft və qaz hasil edən

ölkələrin həcmə görə ən yüksək yeri tutan ölkələr arasında da deyildir. Buna görə də biz neft və qaz sahəsinin

inkiĢafına çox böyük önəm veririk. Mən həmiĢə demiĢəm ki, təhsili olmayan gənclər ölkə üçün çox böyük

problemlər yaradar. Biz əminik ki, ölkədə yerlərini düzgün tutan yüksək bacarıqlı, peĢəkar iĢçilərin,

əməkdaĢların, insanların olması çox önəmlidir. Bizim insanlarımız təhsillidir. Bizdə əhali 100 faiz təhsillə əhatə

olunmuĢdur. Bundan baĢqa, Prezidentin Sərəncamı ilə gənclərimizə Avropa universitetlərində təhsil almaq üçün



───────────────────────────────────────────────────────

141

imkanlar yaradılır. Bu, Neft Fondu tərəfindən dəstəklənir və minlərlə azərbaycanlı tələbə xaricdə təhsil alır.

Azərbaycanda təhsil sistemi belə yaradılıbdır. Gələcəkdə bizdə Ģərait elə olacaqdır ki, bu səviyyə elə

artırılacaqdır ki, vətəndaĢlarımızın xaricə təhsil almaq üçün getmələrinə ehtiyac qalmayacaqdır. Zənnimcə, belə

forumların keçirilməsi, eyni zamanda, təhsilə də öz töhfəsini vermiĢ olur. Ona görə ki, burada bizim

intellektuallarımız, siyasi elmlə məĢğul olan gənclərimiz iĢtirak edəcəklər. DüĢünürəm ki, bir çox gənclərimiz

maraqlanırlar ki, bu binada nə baĢ verir və onlar da bu foruma qoĢulmaq, onun iĢində iĢtirak etmək istəyirlər.

Mənə elə gəlir ki, bunun siyasi vəziyyətə, iĢsizliyə o qədər də birbaĢa təsiri yoxdur. Bəlkə də Tunisdə bunun

belə bir təsiri olmuĢdur. Lakin zənnimcə, orada inqilabın səbəbi daha çox sosial və ədalət axtarıĢı məsələləri ilə

bağlıdır, nəinki iĢ yerləri ilə. Mənə elə gəlir ki, gənclər daha çox istəyirdilər ki, milli sərvətlərində payları olsun.

Bu paylarını ala bilmədiklərinə görə orada inqilab baĢ verdi. Biz müstəqilliyimizin ilk illərində çox yoxsul bir

ölkə idik. Sovet Ġttifaqı ölkələri arasında ən yoxsul ölkələrdən biri idik. Küçələrdə insanlar “KalaĢnikov”

avtomatı ilə gəzirdilər, yəni xaos idi. Təxminən 20 il bundan qabaq. Ona görə də sosial ədalət və sərvətlərin

ədalətli bölgüsü hər hansı bir inqilabın, xoĢagəlməz proseslərin qarĢısını ala bilər. Mən bir Prezident kimi deyə

bilərəm ki, bu məsələlər daha önəmlidir, hətta ümumi daxili məhsulun üç dəfə artmasından da vacibdir. Çünki

bu məsələlərlə biz insanlara daha yaxın oluruq. Ona görə də təhsil, sosial ədalət, korrupsiyaya qarĢı mübarizə,

iqtisadi inkiĢaf və hamı üçün bərabər imkanlar prinsipləri çox önəmlidir. Bu prinsiplər ölkənin inkiĢafına gətirib

çıxarmıĢdır və bu, gələcək üçün əsas istiqamətdir və əsas rəhbər prinsipdir. Çox sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

142

Londonda keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək

Azərbaycan nümayəndə heyətini yolasalma mərasimi


Bakı, 3 iyul (AzərTAc). Böyük Britaniya və ġimali Ġrlandiya BirləĢmiĢ Krallığının paytaxtı London

Ģəhərində keçiriləcək XXX Yay Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək Azərbaycan nümayəndə heyətinin iyulun

3-də rəsmi yolasalma mərasimi keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı

Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.

Mərasimə toplaĢanlar dövlətimizin baĢçısını və Azərbaycanın birinci xanımını hərarətlə qarĢıladılar.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə nitq söylədi.


nitqi

- Əziz idmançılar, əziz dostlar!

Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Bu gün biz London Yay Olimpiya və Paralimpiya oyunlarında

iĢtirak edəcək Olimpiya və Paralimpiya komandalarımızı rəsmi qaydada yola salırıq. Bu ayın sonunda Olimpiya

və gələn ayın sonunda isə Paralimpiya oyunları keçiriləcəkdir və mən bütün idmançılarımıza böyük uğurlar

arzulayıram. Əminəm ki, idmançılarımız Azərbaycanı ləyaqətlə təmsil edəcək və Vətənə böyük qələbələrlə

qayıdacaqlar.

Bunu deməyə əsas vardır. Çünki Azərbaycanda idman sürətlə və uğurla inkiĢaf edir. Ġdmanın inkiĢafı

Azərbaycanda dövlət siyasətidir və Azərbaycan dövləti Azərbaycan idmanının inkiĢafı üçün konkret addımlar

atmıĢdır. Bu gün də bu siyasət davam etdirilir. Ġdman cəmiyyətimizin ayrılmaz hissəsidir. Ġdmançılara olan

hörmət cəmiyyətdə yüksək səviyyədədir. Ġdmançıların məiĢət problemlərinin həlli məsələləri yüksək səviyyədə

təĢkil edilir. Bütün bu amillər həm idmanın inkiĢafına böyük təkan verir, eyni zamanda, gənclərdə,

yeniyetmələrdə, uĢaqlarda idmana marağı artırır.

Mən çox Ģadam ki, idman bölmələrinə axın kütləvi xarakter alıbdır. Ġndi idmanla məĢğul olmaq üçün

bütün Ģərait vardır. Biz idmanın inkiĢafı ilə bir neçə vacib məqsədi təmin edirik: ilk növbədə, ölkəmizin idman

Ģöhrətini yüksəklərə qaldırırıq, eyni zamanda, idmanın kütləviliyini təmin edirik. Ġdman infrastrukturunun

yaradılması ilə bu kütləvilik daha da geniĢ vüsət almıĢdır və idman hər bir insanın sağlamlığı üçün çox mühüm

amildir. Ġdman insanları həm fiziki cəhətdən sağlam edir, eyni zamanda, gözəl milli mənəvi dəyərlərimizi

idmançılara, uĢaqlara aĢılayır. Bir sözlə, Azərbaycanda idmanın inkiĢafına dair siyasət çox uğurludur və deyə

bilərəm ki, bizdə olan təcrübə bəzi ölkələrdə öyrənilir və tətbiq edilir.

Ġdmanın inkiĢafını müəyyən edən bütün amillər Azərbaycanda vardır. Ġdmançılarımız beynəlxalq

arenalarda ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edirlər, hər il yüzlərlə medal qazanırlar. Həm dünya, həm də Avropa

çempionatlarında Azərbaycanın milli bayrağı dalğalanır, Azərbaycanın milli himni səslənir. Əlbəttə, bu, hər bir

Azərbaycan vətəndaĢı üçün böyük sevincdir, böyük fərəh hissi yaradır. Mən əminəm ki, bundan sonrakı dövrdə

də idmançılarımız ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edəcəklər.

Ġdmanın kütləviliyinin təmin edilməsi üçün Azərbaycanda geniĢ tikinti-quruculuq iĢləri aparılır. Hazırda

34 regional Olimpiya Mərkəzi tikilmiĢdir, 8 mərkəzdə tikinti davam edir. Əminəm ki, yaxın zamanlarda hər bir

rayon mərkəzində müasir Olimpiya Ġdman Kompleksi açılacaqdır. Bu siyasəti biz 2000-ci ildən baĢlamıĢıq və

son 12 il ərzində, demək olar ki, bölgələrimizin əksəriyyətində müasir Olimpiya kompleksləri tikilmiĢdir. Gənc

idmançılar, uĢaqlar bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə edirlər. Bizim milli Olimpiya komandamızın

tərkibində olan idmançıların bəziləri də öz idman fəaliyyətini məhz son illər ərzində tikilmiĢ Olimpiya

komplekslərində baĢlamıĢlar.

Yenə də qeyd etmək istəyirəm ki, bu, həm idmanın kütləviliyini təmin edir, eyni zamanda, gənc

idmançılarımızın yetiĢdirilməsində də çox mühüm bir vasitədir. Bunu da qeyd etmək istəyirəm və çox Ģadam ki,

Azərbaycanda idmanın inkiĢaf dinamikası çox müsbətdir. Yeni gənc nəsil yetiĢir və Olimpiya komandamızın

tərkibindəki idmançıların böyük əksəriyyəti ilk dəfə olaraq Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcəkdir. Yəni, bu,

onu göstərir ki, idman ardıcıllıqla inkiĢaf edir, idmanda nəsillər dəyiĢir və gənclər də böyüklərin, çempionların

yerlərini tuturlar.

Gənclərin idmana olan marağı xüsusilə böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu maraq, eyni zamanda, beynəlxalq

yarıĢların nəticələrində də özünü göstərir. Gənclər arasında keçirilən birinci Ümumdünya Olimpiya oyunlarında

Azərbaycan idmançıları böyük uğurlar qazanmıĢlar və komanda hesabında 10-cu yeri tutmuĢlar. Bu, onu



───────────────────────────────────────────────────────

143

göstərir ki, idman Azərbaycanda ardıcıl Ģəkildə inkiĢaf edir, gənclər idmana böyük maraq göstərir. Beləliklə bu,

bizə imkan verəcəkdir ki, bundan sonra bütün dövrlərdə gənc, istedadlı idman nəsli yetiĢdikcə uğurlarımız da

davamlı olsun. Kütləviliyə gəldikdə, bir daha demək istəyirəm ki, əlbəttə, idman, hər bir insan üçün gündəlik

həyat tərzi olmalıdır. Mən idmanla məĢğul olmağı hər bir vətəndaĢa tövsiyə edirəm. Ġdmanın çox böyük xeyri

vardır. Ġdman insanı fiziki cəhətdən möhkəm edir. Ġdmançılar, xüsusilə Azərbaycan idmançıları böyük mənəvi

dəyərlərə malikdirlər. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan cəmiyyətində idmançılara çox böyük hörmət vardır. Bu

hörməti idmançılarımız həm öz qələbələri, həm də cəmiyyətdə olan fəaliyyətləri ilə qazanmıĢlar.

Azərbaycan nisbətən gənc müstəqil dövlətdir. Bizim müstəqilliyimizin cəmi 20 yaĢı vardır. Ancaq bütün

sahələrdə olduğu kimi, idman sahəsində də böyük uğurlar qazana bilmiĢik. Bu gün dünyada Azərbaycan idman

dövləti kimi tanınır. Biz beynəlxalq idman ailəsində layiqli yeri tuta bilmiĢik. Bu gün Azərbaycan idmançıları

hər bir rəqib üçün çox ciddi sınaqdır və idman ölkəsi adını qazanmaq asan məsələ deyildir. Biz bu adı öz

əməyimizlə, idmançılarımızın zəhməti, məĢqçilərin əməyi ilə qazanmıĢıq.

Eyni zamanda, Azərbaycanda idmanda idarəçilik sistemi də mükəmməldir. Onu da qeyd etmək istəyirəm

və mən Ģəxsən onun Ģahidiyəm ki, Azərbaycandakı təcrübə bir çox ölkələrdə öyrənilir. Çünki bəzi hallarda

idman federasiyaları, cəmiyyətləri və klubları arasında, Milli Olimpiya Komitəsi və nazirliklər arasında

ziddiyyətlər vardır. Azərbaycanda isə bütün idman qurumları - Milli Olimpiya Komitəsi, Gənclər və Ġdman

Nazirliyi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri və klubları vahid komanda Ģəklində fəaliyyət göstərir. Çünki bizim

məqsədimiz ondan ibarətdir ki, ölkə idmanını inkiĢaf etdirək və Azərbaycanın uğurlarını təmin edək. Bu

idarəçilik sistemi bax, bu nəticələrə gətirib çıxarmıĢdır.

DüĢünülmüĢ, məqsədyönlü proqramlar əsasında qurulan fəaliyyət gözəl nəticələrini verməkdədir. Əgər

biz idmançılarımızın beynəlxalq yarıĢlarda və Olimpiya oyunlarında çıxıĢlarının dinamikasına nəzər salsaq,

görərik ki, uğurlarımızın sayı ildən-ilə artır. Həm Olimpiya, həm qeyri-Olimpiya idman növləri üzrə

idmançılarımız hər il yüzlərlə medal qazanır. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bəzi baĢqa ölkələrdə olduğu kimi,

biz burada da heç bir fərq qoymuruq, heç bir ayrı-seçkilik etmirik. Həm ölkə Prezidenti, həm də Milli Olimpiya

Komitəsinin prezidenti kimi mənim üçün Olimpiya və qeyri-Olimpiya idman növləri arasında heç bir fərq

yoxdur. Çünki bütün idmançılarımız Azərbaycan idmançılarıdır. Onlar bütün yarıĢlarda Azərbaycanı təmsil

edirlər və çalıĢırlar ki, qələbə qazansınlar. Bizdə qələbə əzmi çox yüksək səviyyədədir. Ona görə, Azərbaycanda

həm Olimpiya, həm də qeyri-Olimpiya idman növlərinin inkiĢafı üçün çox gözəl Ģərait vardır.

Federasiyalar möhkəmləndi. Federasiyalara gələn rəhbər iĢçilər vəzifə borclarını yerinə yetirirlər. Beləliklə, hər

bir federasiya konkret plan əsasında fəaliyyət göstərir və göstərməlidir. Hər bir federasiya nəticə verməlidir. O

federasiyada cəmləĢmiĢ idmançılar nəticə göstərməlidirlər, qələbə qazanmalıdırlar. Azərbaycanda idman belə

çoxĢaxəli Ģəkildə inkiĢaf edir və edəcəkdir.

Dünya idman və Olimpiya aləmi də Azərbaycanda gedən prosesləri çox böyük maraqla və təqdirlə izləyir.

Bizim beynəlxalq əlaqələrimiz də yüksək səviyyədədir. Bunun nəticəsidir ki, Azərbaycanda artıq beynəlxalq

yarıĢların, dünya və Avropa çempionatlarının keçirilməsi bir ənənəyə çevrilib. Elə ay yoxdur ki, Azərbaycanda

hansısa mötəbər beynəlxalq tədbir, yarıĢ keçirilməsin. Bəzi hallarda bir həftə ərzində bir neçə idman növü üzrə

yarıĢlar keçirilir. Bu da onu göstərir ki, artıq Azərbaycandakı mövcud idman infrastrukturu, idmançılara olan

diqqət və xalqımızın qonaqpərvərliyi bizim üçün bu imkanları yaradır.

Regional Olimpiya kompleksləri ilə bərabər, Bakı Ģəhərində də böyük Olimpiya infrastrukturu yaradılır.

Son illər ərzində bir neçə böyük idman-konsert zalı tikilmiĢdir. Onların içərisində əlbəttə ki, ən böyüyü, ən

möhtəĢəmi Bakı Kristal Zaldır. O zalda “Eurovision” mahnı müsabiqəsi keçirilmiĢdir. Eyni zamanda, istənilən

idman yarıĢı da keçirilə bilər. Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionunda aparılmıĢ yenidənqurma və bərpa

iĢlərindən sonra bu stadion dünya standartlarına cavab verir. Yaxın günlərdə stadionun təmirdən sonra açılıĢını

qeyd edəcəyik.

Keçən il Bakıda yeni Olimpiya stadionunun təməl daĢı qoyulmuĢdur. Hazırda texniki-iqtisadi

əsaslandırma iĢləri aparılır, mühəndislik layihəsi hazırlanır. Ümid edirəm ki, bu il Olimpiya stadionunun

tikintisi baĢlanacaqdır və bu, bölgənin ən böyük və ən müasir Olimpiya stadionu olacaqdır. Yaxın zamanlarda

biz Bakıda dünya standartlarına cavab verəcək yeni müasir üzgüçülük kompleksinin tikintisinə baĢlayacağıq.

Buna da böyük ehtiyac vardır. Ġndi demək olar ki, bütün rayonlarda üzgüçülük hovuzları vardır. Ancaq biz

Bakıda bu sahədə geridə qalmıĢıq. Ġdmançılarımız sovet dövründən qalan hovuzlardan istifadə edirlər. Əlbəttə

ki, bu, dözülməz bir haldır. Ona görə yeni su sarayı və üzgüçülük Olimpiya mərkəzinin tikintisinə böyük ehtiyac

vardır. Gimnastika Olimpiya Ġdman Zalının tikintisi baĢlanmıĢdır. Yəni, Bakıda ən mötəbər beynəlxalq idman

yarıĢını keçirmək üçün infrastruktur yaradılır və gələcək illərdə biz bu iĢləri daha da sürətlə aparacağıq.

Bir sözlə, bütün bu amillər Azərbaycanı dünya idman xəritəsində xüsusi yerə qoyur. Bizim yerimiz möhkəmdir.

Əminəm ki, biz bundan sonra da Olimpiya hərəkatında fəal iĢtirak edəcəyik.



───────────────────────────────────────────────────────

144

O ki qaldı müstəqillik dövründə bizim Olimpiya oyunlarında iĢtirakımıza, burada da müsbət dinamikanı

görürük. Hər bir sahədə olduğu kimi, bu sahədə də ancaq və ancaq uğurlarımızı artırırıq. Biz iyirmi il ərzində

böyük və uğurlu yol keçmiĢik, beynəlxalq arenada möhkəm yer tutmuĢuq, 155 ölkənin dəstəyi ilə BMT

Təhlükəsizlik ġurasına seçilmiĢik. Ġqtisadi sahədə son illər ərzində Azərbaycandan daha uğurlu və daha sürətli

inkiĢaf edən ikinci ölkə yoxdur. Sosial məsələlərin həllinə gəldikdə, təcrübəmiz nümunə kimi göstərilir.

Azərbaycanda sosial ədalət prinsipləri bərqərar olunub.

Ġdman sahəsində də biz eyni mənzərəni görürük. Müstəqil ölkə kimi Atlanta Olimpiya Oyunlarında bir,

Sidneydə üç, Afinada beĢ, Pekində yeddi medal qazanmıĢıq. Yəni, bu dinamika özlüyündə bir göstəricidir.

Sadaladığım bu rəqəmlər bizi bir məntiqi nəticəyə gətirib çıxarır ki, London Yay Olimpiya Oyunlarında da

idmançılarımızdan daha da gözəl nəticə və daha çox medal gözləyirik.

Ancaq idmanda hər Ģey ola bilər, qələbə də, məğlubiyyət də. Ancaq mən əminəm və inanıram ki,

idmançılarımız ölkəmizi ləyaqətlə təmsil edəcəklər. Bir daha bildirmək istəyirəm ki, bunu deməyə əsas verən

idmançılarımızın dünya və Avropa çempionatlarında uğurlu çıxıĢlarıdır. Bizim doğrudan da güclü komandamız

vardır. Bu komanda böyük uğurlara nail ola bilər. Tariximizdə ilk dəfədir ki, Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında

böyük say tərkibi ilə çıxıĢ edir. Çünki Olimpiya oyunlarında 50-dən çox idmançıya malik olan ölkə böyük

idman ölkəsi kimi tanınır. Bu dəfə Olimpiya oyunlarında iĢtirak edəcək idmançılarımızın sayı 53-dür. Bu,

doğrudan da bizim idman potensialımızı bir daha göstərir.

Ġdmançılarımızın böyük Ģansları, böyük imkanları vardır. Biz hamımız, bütün Azərbaycan xalqı

idmançılara yalnız uğurlar arzulayırıq və onların qələbələrini gözləyirik.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Ġdmançıların məiĢət problemlərinin həlli də daim diqqət mərkəzində

olmuĢdur. Demək olar ki, hər il 20-30 idmançıya dövlət və Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən yeni mənzillər

verilir. Bu praktika artıq 15 ildir ki, tətbiq edilir. Biz bu proqramı 1997-ci ildən baĢlamıĢıq. Böyük uğurlara

malik olan idmançıların məiĢət problemlərini həll edə bilmiĢik. Bu proses bundan sonra da davam etdiriləcəkdir.

Ġdmançıların maddi təminatı da artır, mükafat fondu da artmaqdadır. Bütün bunlar çox vacib məsələlərdir, vacib

amillərdir.

Ancaq mən bilirəm və tam əminəm ki, idmançılarımızın əsas təkanverici stimulu Vətən sevgisidir. Bütün

baĢqa amillərlə yanaĢı, birinci sırada dayanan Vətənə, xalqa olan bağlılıqdır. Azərbaycan idmançıları istər

Olimpiya oyunlarında, istərsə də Avropa, dünya çempionatlarında medallar qazananda, Azərbaycanın milli

himni səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı sevinir. Hər bir insanın, hər bir vətənpərvər

vətəndaĢın ürəyi fərəhlə dolur. Bu unudulmaz anları bizə idmançılar bəxĢ edirlər. Buna görə biz onlara

minnətdarıq, buna görə biz onları dəstəkləyirik. Azərbaycan idmançıları, doğrudan da, həm peĢəkarlıq, həm

mənəvi dəyərlər baxımından nümunə ola bilərlər. Mən istəyirəm ki, gənc nəsil bax belə ruhda yetiĢsin. Bizim

idman qəhrəmanlarımız gənc idmançılar qarĢısında nümunə olsunlar, həm idmanda, həm də həyatda.

O ki qaldı Azərbaycan dövlətinə və mənim bu sahədəki fəaliyyətimə, mən 15 ildir ki, Milli Olimpiya

Komitəsinin prezidentiyəm. Baxmayaraq ki, ölkə Prezidenti kimi mənim çoxsaylı iĢlərim, böyük, çoxĢaxəli

funksiyalarım vardır, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti kimi də mən daim idmançılarla təmasdayam,

onların problemləri ilə maraqlanıram, onların uğurlarına sevinirəm. Hesab edirəm ki, bu, həm cəmiyyət, həm də

idmanın inkiĢafı üçün lazımdır. Mən onu da qeyd etmək istəyirəm ki, ölkə Prezidenti vəzifəsinə də idman

aləmindən gəlmiĢəm. 1997-ci ildə Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti və 2003-cü ildə respublika Prezidenti

seçilmiĢəm. Yəni, mən Azərbaycan rəhbərliyində, belə demək mümkünsə, idmançıları təmsil edirəm və bundan

sonra da hər bir sahəyə olduğu kimi, bu sahəyə də xüsusi diqqət göstərəcəyəm. Təsadüfi deyildir ki, 2012-ci il

Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilmiĢdir. Bu, özlüyündə bir göstəricidir. Bu, onu göstərir ki, idmana, doğrudan

da, dövlət tərəfindən böyük dəstək, idmançılara böyük qayğı vardır. Ġdmançılar bizim milli sərvətimizdir.

Azərbaycan idman arenalarında öz sözünü deyir, deyəcəkdir. Mən əminəm ki, London Yay Olimpiya Oyunları

Azərbaycan idmanının növbəti təntənəsi olacaqdır.

Əziz dostlar, əziz idmançılar, olimpiyaçılar, paralimpiyaçılar, sizi bu gün bir daha ürəkdən salamlayıram,

sizə uğurlar arzulayıram. Bilin ki, hər bir Azərbaycan vətəndaĢı kimi, mən də oyunları izləyəcəyəm, sizə

azarkeĢlik edəcəyəm və sizin qələbələrinizi gözləyəcəyəm. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”.- 2012.-4 iyul. - № 145. - S. 1.



───────────────────────────────────────────────────────

145

Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuyun Azərbaycana rəsmi səfəri

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti

Herman Van Rompuy mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Bakı, 5 iyul (AzərTAc). Ġyulun 5-də geniĢ tərkibdə görüĢ baĢa çatdıqdan sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Avropa Ġttifaqı ġurasının prezidenti Herman Van Rompuy mətbuata

bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

- Cənab prezident!


Cənab prezident, Sizi bir daha Azərbaycanda salamlayıram. Mənim dəvətimi qəbul edib Azərbaycana

səfərə gəldiyinizə görə təĢəkkürümü bildirirəm.

Bu gün biz qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlərə dair geniĢ müzakirələr apardıq. Avropa təsisatları ilə

Azərbaycan arasında əlaqələr çox uğurla inkiĢaf edir. Ötən il biz müstəqilliyimizin bərpa olunmasının 20 illiyini

qeyd etdik. Bütün bu illər Azərbaycan ilə Avropa təsisatları arasında fəal əməkdaĢlıqla yadda qaldı. Hazırda bu

əlaqələr uğurla inkiĢaf edərək tərəfdaĢlığın yeni formasına çevrilir. Biz regional miqyaslı bir sıra məsələlər -

siyasi inkiĢaf, iqtisadi əməkdaĢlıq, enerji təhlükəsizliyi və regional təhlükəsizlik üzərində iĢ aparırıq. Onu da

qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanın Avropa Ġttifaqı ölkələri ilə yaxĢı ikitərəfli əlaqələri mövcuddur. Bu

münasibətlər çox möhkəm qarĢılıqlı maraqlara, hörmətə və dostluğa əsaslanır.

Bu gün biz Avropa ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin geniĢ gündəliyini müzakirə etdik. Biz

Azərbaycanda baĢ verən siyasi prosesləri, siyasi islahatları nəzərdən keçirdik. Mən cənab prezidentə bildirdim

ki, Azərbaycan siyasi islahatlar və demokratik inkiĢaf siyasətinə sadiqdir. Biz qanunun aliliyinin

möhkəmləndirilməsi, siyasi azadlıqlar və insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində iĢlər aparırıq. Hesab edirəm

ki, Azərbaycan müstəqillik illərində mühüm inkiĢafa nail olub. Azərbaycanda bütün əsas azadlıqlar – din

azadlığı, toplaĢmaq azadlığı, mətbuat azadlığı təmin olunub, azad internet vardır. Əlbəttə ki, Azərbaycan ilə

Avropa təsisatları arasında mövcud münasibətlər bu baxımdan davam edəcək və bizə Avropanın bu sahədə əldə

etdiyi müsbət təcrübəni tətbiq etməyə imkan yaradacaqdır.

Biz regional inkiĢaf və təhlükəsizlik məsələlərinə, xüsusilə də Ermənistan ilə Azərbaycan arasında

mövcud münaqiĢənin həlli ilə əlaqədar vəziyyəti də nəzərdən keçirdik. Mən cənab prezidentə bu məsələ ilə bağlı

son vəziyyət barədə məlumat verdim. Azərbaycan danıĢıqlar prosesinə çox sadiqdir. Biz praktiki nəticələri

mümkün qədər tez görmək istəyirik.

Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan torpaqları artıq 20 ildir ki, Ermənistanın iĢğalı altındadır.

Erməni silahlı qüvvələri təkcə Dağlıq Qarabağı deyil, həmçinin onun inzibati sərhədlərinə daxil olmayan yeddi

digər rayonu da iĢğal altında saxlayır. Onlar etnik təmizləmə siyasətini həyata keçiriblər və bunun nəticəsində

bizim bir milyona yaxın qaçqın və məcburi köçkünümüz vardır, torpaqlarımızın 20 faizi isə hələ də iĢğal

altındadır. Beynəlxalq təĢkilatlar bu məsələyə dair bir sıra qətnamələr qəbul ediblər. Buraya BMT Təhlükəsizlik

ġurasının dörd qətnaməsi, Avropa parlamentinin, Avropa ġurasının, ATƏT-in qərarları da daxildir. Amma

əfsuslar olsun ki, bu qətnamələrin heç biri hələ də yerinə yetirilməyib.

Mən cənab prezidentin diqqətinə çatdırdım ki, ATƏT-in Minsk qrupunda həmsədr ölkələrin rəhbərlərinin

status-kvonun qəbuledilməz olmasına dair verdikləri bəyanat bizi çox ruhlandırdı. Bu, çox dərin məzmunlu

bəyanatdır və düĢünürəm ki, vaxtında qəbul edilmiĢ bir bəyanatdır. Ümid edirik ki, bu cür mühüm bəyanatdan

sonra biz status-kvonun həqiqətən də dəyiĢdiyinin Ģahidi olacağıq. Status-kvonun dəyiĢməsi iĢğal altında olan

torpaqların azad edilməsinin baĢlanması deməkdir. Bu da regionda müsbət inkiĢaf ilə nəticələnəcəkdir.

Ermənistanın iĢğal etdiyi torpaqların azad edilməsinə baĢladığı andan dərhal sonra bütün kommunikasiyalar

açıla və regional əməkdaĢlığa baĢlanıla bilər. Bundan bütün ölkələr faydalanacaqdır.

Biz vasitəçilərin göstərdiyi səylərə çox ümidlər bəsləyirik və ümid edirik ki, bu məsələnin həlli tezliklə

tapılacaqdır. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan sərhədləri bərpa olunacaq və bizim insanlar öz

torpaqlarına qayıtmaq kimi əsas hüquqlarından istifadə edəcəklər. Azərbaycanlı məcburi köçkünlərin bu əsas

hüququ pozulur.

Bu gün biz enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə də toxunduq və bu müzakirələri bundan sonra da davam

etdirəcəyik. Onu da demək istərdim ki, Azərbaycan regionda əsas enerji layihələrinin təĢəbbüskarıdır. Xəzərin

karbohidrogen ehtiyatlarının Avropa və dünya bazarlarına nəqlini təmin etmək üçün enerji dəhlizini ilk açan



───────────────────────────────────────────────────────

146

məhz biz olmuĢuq. Bu gün Azərbaycan nefti Avropa Ġttifaqının bəzi üzv dövlətlərinin enerji balansının təqribən

30 faizini təĢkil edir. Bu, o deməkdir ki, biz Avropadakı tərəfdaĢlarımızın da enerji təhlükəsizliyini təmin edirik.

Azərbaycanda neft sahəsinin inkiĢaf potensialı çox yüksəkdir. Bizim çoxĢaxəli bir sıra neft boru kəmərlərimiz

var və bununla da gələcək üçün böyük potensiala malikik. Azərbaycan nefti dostlarımızın gələcək onilliklər

üçün enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayacaqdır. Bundan baĢqa, Azərbaycanın Dövlət

Neft ġirkəti Avropaya fəal Ģəkildə sərmayə qoyur. Bu əməkdaĢlığı və faydalı razılaĢmaları gələcəkdə də

ikitərəfli qaydada davam etdirmək üçün planlar vardır.

Azərbaycan artıq iri qaz ixracatçısına çevrilib. Biz iri qaz yataqları aĢkar etmiĢik. Üç əsas yataq –

“ġahdəniz”, “Ümid” və “AbĢeron” Azərbaycanın əsas qaz ehtiyatlarını təĢkil edir. Lakin əminəm ki, növbəti

illərdə biz yeni yataqların aĢkar edilməsinin Ģahidi olacağıq. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə təsdiqlənmiĢ

qaz ehtiyatlarının həcmi 2,6 trilyon kubmetr təĢkil edir. Biz, həmçinin artıq qazötürücü Ģəbəkəni də

ĢaxələndirmiĢik. Bu yaxınlarda Türkiyə ilə Transanadolu qaz boru kəməri layihəsi barədə tarixi bir saziĢ

imzalamıĢıq ki, burada da Azərbaycanın payı 80 faizdir. Bu, o deməkdir ki, layihənin icrasına dair bütün əsas

məsuliyyəti və maliyyə öhdəliyini üzərimizə götürmüĢük. TANAP-a rəhbərliyi üzərimizə götürmüĢük və

əminəm ki, bu, uğurlu nəticəni Ģərtləndirən amil olacaqdır.

Belə ki, bu günədək təĢəbbüskarı olduğumuz, maliyyələĢdirdiyimiz və icra etdiyimiz enerji layihələri

uğurlu olub. Bu, bizim üçün, tərəfdaĢlarımız üçün çox vacib məsələdir. Bu, Ģaxələndirmə məsələsidir.

ġaxələndirmə dedikdə biz, əlbəttə ki, əsasən mənbələrin Ģaxələndirilməsini nəzərdə tuturuq. Bu halda vəziyyət

məhz bu cürdür. Azərbaycan qazı dünya üçün, Avropa üçün yeni enerji mənbəyidir. Avropa bazarları bizim

üçün çox cəlbedicidir, çünki çox böyükdür. Bu, liberallaĢdırılmıĢ, qanunvericiliklə tənzimlənən bazardır.

Burada biz istehsalçı və istehlakçı arasında maraqlar balansı kimi çox mühüm məsələyə yaxınlaĢırıq. Burada,

əlbəttə ki, tranzit ölkələri də unutmaq lazım deyildir. DüĢünürəm ki, bu maraqların qovuĢması enerji

layihələrinin uğurlu icrası ilə nəticələnəcəkdir. Bu layihələr onilliklərlə, bəlkə də yüz il və daha çox müddətdə

davam edəcək layihələr olacaqdır. Azərbaycan etibarlı tərəfdaĢ kimi artıq iqtisadi, enerji və siyasi nöqteyi-

nəzərdən özünü doğruldub. Əminəm ki, əməkdaĢlığımızda enerji sahəsi uğurlu olacaqdır. Lakin əlbəttə, bu,

təkcə qarĢılıqlı maraq məsələsi deyildir.

Bizim iqtisadi əməkdaĢlıq, qarĢılıqlı sərmayə qoyuluĢu, siyasi əməkdaĢlıq, regional təhlükəsizlik, regional

inkiĢaf müstəvisində də çoxlu planlarımız vardır. BaĢqa sözlə desək, bu gün biz cənab prezident ilə saat yarım

ərzində bu məsələləri müzakirə etmiĢik və bir çox məsələlər də müzakirə olunmalıdır. Bu, əlaqələrin bizim üçün

nə qədər mühüm olduğunu, müzakirə edilən məsələlərin nə qədər vacib olduğunu göstərir.

Cənab Prezident, sizi bir daha ölkəmizdə salamlayıram, Ģadam ki, vaxt tapıb Azərbaycanı görməyə, bizimlə

görüĢməyə gəldiniz. Sizə uğurlu səfər arzulayıram. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

147

Prezident Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının


keçirilmiĢdir

Bakı, 11 iyul (AzərTAc). Ġyulun 11-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi

ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda duran




giriĢ nitqi

- Nazirlər Kabinetinin bugünkü toplantısı ilin altı ayının sosial-iqtisadi yekunlarına həsr edilmiĢdir. Bu

toplantılar ənənəvi xarakter daĢıyır. Keçən dəfə ilin birinci rübünə yekun vuraraq qeyd edildi ki, 2012-ci il

Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün çox uğurlu il olacaqdır. Ġlin birinci ayları iqtisadi cəhətdən çox müsbət idi və bu,

bizə imkan verirdi ki, ümumiyyətlə, 2012-ci ili Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün növbəti uğurlu il kimi

qiymətləndirək.

Altı ayın yekunları bu fikirləri bir daha təsdiqləyir. Çünki altı ayda ölkə iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf

etmiĢ və qarĢıda duran bütün vəzifələr icra edilmiĢdir. Ümumi daxili məhsul 1,5 faiz artmıĢdır. Bu rəqəm

əvvəlki dövrlərlə müqayisədə o qədər də böyük rəqəm deyildir. Ancaq ölkəmizin ümumi iqtisadiyyatı artdıqca

hər bir faizin daha da böyük qiyməti və dəyəri vardır. Onu qeyd edə bilərəm ki, iqtisadiyyatın hər bir faizi

təxminən 700 milyon dollara bərabərdir və iqtisadiyyatımızın 1,5 faiz artımı onu göstərir ki, keçən ilin müvafiq

dövrü ilə müqayisədə ölkədə 1 milyard dollar dəyərində çox məhsul istehsal edilmiĢdir.

Ancaq bizi daha çox sevindirən qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafı olmuĢdur. Bu, demək olar ki,

iqtisadi siyasətimizin əsas istiqamətidir və altı ayda qeyri-neft iqtisadiyyatımız 11,3 faiz artmıĢdır. Bu, hesab

edirəm ki, dünya miqyasında ən yüksək göstəricidir. Ümumi iqtisadiyyatımızın cəmi 1,5 faiz artımının səbəbi

ondan ibarətdir kĠ, neft hasilatında müəyyən dərəcədə azalma müĢahidə edilir. Nəzərə alsaq ki, neft sektoru

iqtisadiyyatımızın böyük hissəsini təĢkil edir, əlbəttə, bu azalma istər-istəməz ümumi göstəricilərə də təsir

göstərir. Ancaq biz bundan sonrakı illərdə də əsas diqqətimizi qeyri-neft iqtisadiyyatımızın inkiĢafına

yönəldəcəyik və ilin altı ayının yekunları Azərbaycanda aparılan islahatların məntiqi nəticəsidir. Sənaye

istehsalının ümumi həcmi 3 faiz azalmıĢdır. Bunun da səbəbi neft hasilatının aĢağı düĢməsi olmuĢdur. Ancaq

qeyri-neft sənayemizin inkiĢafı 8,3 faiz səviyyəsindədir. Bu da son illər ərzində sənayeləĢmə proqramının

icrasının nəticəsidir. Ölkəmizin müxtəlif bölgələrində, Bakı Ģəhərində yeni böyük və kiçik müəssisələr iĢə

düĢür, yeni iĢ yerləri açılır. Beləliklə, sənayeləĢmə proqramı uğurla icra edilir. Növbəti illərdə bu məsələyə daim

diqqət göstəriləcəkdir. Bu il və gələn illərdə yeni sənaye müəssisələrinin iĢə düĢməsi qeyri-neft sektorumuzu

daha da gücləndirəcəkdir.

Birinci üç ayda investisiyalar 4,3 milyard dollar təĢkil etmiĢdir. Hələ ki, altı ayın investisiya rəqəmləri

hesablanır və bu da müsbət göstəricidir. Keçən illə müqayisədə ölkə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyalar 30

faiz artmıĢdır. Əgər biz ilin sonuna qədər bu templə iĢləsək və mən hesab edirəm ki, temp daha da yüksək

olmalıdır, - təqribən 18, bəlkə də 19 milyard dollar investisiyaya çatacağıq. Bu da əhalisi o qədər çox olmayan

Azərbaycan kimi ölkə üçün böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, hər il 10 milyard dollardan az olmayaraq

investisiyalar qoyulur, növbəti illərdə ölkə qarĢısında duran bütün infrastruktur və sosial məsələlər öz həllini

tapacaqdır.

Makroiqtisadi vəziyyət çox müsbətdir, sabitdir. Ġnflyasiya cəmi 2,2 faizdir. Ġstehlak bazarına, qiymətlərə

daim diqqət göstərilir. Əhalinin pul gəlirləri isə 14,2 faiz artmıĢdır. Yəni, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri

arasında 12 faiz fərq vardır. Bu da real gəlirlərin nə qədər yüksək templərlə artmasına dəlalət edir.

Altı ayda kənd təsərrüfatı 10,4 faiz artmıĢdır. Hesab edirəm ki, bu da son illər üçün rekord göstəricidir. Biz bu

göstəricini gəzləyirdik, bilirdik. Çünki son müddət ərzində kənd təsərrüfatının inkiĢafına göstərilən diqqət,

qoyulan investisiyalar, aparılan islahatlar məhsuldarlığı artırır. Dövriyyəyə buraxılan və buraxılacaq yeni əkin

sahələri əlbəttə ki, gələcək illərdə də kənd təsərrüfatının inkiĢafına daha da böyük təkan verəcəkdir.

Yəni, əsas iqtisadi göstəricilər bundan ibarətdir. Bu gün əlbəttə, bu barədə daha da geniĢ danıĢacağıq,

məlumatlar veriləcəkdir. Ancaq ilin altı ayı onu göstərir ki, 2012-ci il də ölkə iqtisadiyyatı üçün uğurlu il

olacaqdır. Keçən rübdə əfsuslar olsun ki, biz yenidən təbii fəlakətlə üzləĢmiĢdik. ġimal-qərb bölgəsində güclü

zəlzələ baĢ vermiĢdir, minlərlə ev uçub dağılmıĢdır, yararsız vəziyyətə düĢmüĢdür, məktəblər, tibb ocaqları,

sosial infrastruktur dağılmıĢdır. Ancaq operativ tədbirlərin görülməsi nəticəsində bu böyük zəlzələnin fəsadları



───────────────────────────────────────────────────────

148

aradan qaldırılır. Operativ qaydada ehtiyat fondundan və dövlət büdcəsindən əlavə vəsaitin ayrılması məsələləri

də öz həllini tapmıĢdır. Mən zəlzələ bölgəsində vəziyyətlə tanıĢ olarkən sakinlərə bildirdim ki, qısa müddət

ərzində onlar üçün daha da gözəl evlər tikiləcək, bütün sosial infrastruktur yenilənəcək, tikiləcək və onların

yaĢayıĢ Ģəraiti daha da yaxĢı olacaqdır.

Yəni, birinci dəfə deyil ki, biz təbii fəlakətlərlə üzləĢirik. Ġki il əvvəl böyük daĢqına məruz qaldıq. O,

sınaqdan da Ģərəflə çıxdıq. Minlərlə ev tikilmiĢdir, kompensasiya ödənilmiĢdir və bu proses hələ də davam edir.

Əlavə vəsaitin ayrılmasına da biz müsbət baxdıq. Zəlzələ bölgəsində də eyni yanaĢma tətbiq olundu. Çünki ilk

növbədə, biz Azərbaycan vətəndaĢlarının normal, rahat yaĢamasına çalıĢmalıyıq və bütün evlər dövlət hesabına

yenidən tikiləcəkdir.

Mən daĢqından sonrakı dövrdə bu məsələ ilə bağlı fikirlərimi bildirmiĢdim, bir daha demək istəyirəm ki,

inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə dövlət öz üzərinə bu maliyyə öhdəliyini götürmür. Çünki orada bütün evlər sığortalanıb.

Hər bir vətəndaĢ öz evini gedib sığorta Ģirkətində sığortalayır və təbii fəlakət baĢ verdikdə sığorta Ģirkəti

kompensasiyanı ödəyir. Bizdə əlbəttə ki, vəziyyət fərqlidir. Ancaq biz çalıĢmalıyıq ki, bu sığorta sisteminə

keçidi daha da sürətləndirək. Amma hələ ki, bu, mümkün deyildir. Dövlət bu vəzifəni öz üzərinə götürür.

Onu da deyə bilərəm ki, dünyada çox nadir hallarda belə məsələyə rast gəlmək olar ki, dövlət bütün maliyyə

texniki yükünü tamamilə, yəni 100 faiz öz üzərinə götürür. Ancaq bu, bizim siyasətimizin əsas istiqamətlərindən

biridir. Bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaĢı dayanır. Əminəm ki, yeni tikiləcək evlər,

məktəblər, sosial-infrastruktur əvvəlkindən qat-qat keyfiyyətli və rahat olacaqdır.

Keçən rübdə Bakının və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkiĢafına dair Dövlət Proqramının birinci

ilinə yekun vuruldu, geniĢ müĢavirə keçirildi. Birinci ildə görülən iĢlər təhlil edildi, gələn il üçün qarĢıya

vəzifələr qoyuldu. Bütövlükdə bir il ərzində Bakıda və onun qəsəbələrində çox böyük quruculuq və abadlıq

iĢləri aparılıb. Bu iĢlər davam edir. Yaxın zamanlarda biz bu iĢlərin məntiqi, yəni, real nəticələrini görəcəyik.

Onlarla məktəb tikilir, bərpa edilir. UĢaq bağçaları, tibb ocaqları tikilir, yollar salınır, qazlaĢdırma prosesi gedir.

Su, kanalizasiya layihələri icra edilir. Bakı qəsəbələrində, ümumiyyətlə, heç vaxt kanalizasiya sistemi

olmamıĢdır. Qəsəbədaxili yollar tikilir. Yəni, biz bu məsələyə kompleks Ģəkildə yanaĢmıĢıq. Eyni zamanda,

qəsəbələrdə yeni iĢ yerlərinin açılması məsələləri də öz həllini tapır. Bakı qəsəbələrində fəaliyyət göstərən iĢ

adamlarına da Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə güzəĢtli kreditlərin verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır.

Beləliklə, əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər Bakı və onun qəsəbələrinə dair ikinci Dövlət Proqramı uğurla icra

ediləcəkdir.

Bununla bərabər, bölgələrdə regional inkiĢaf proqramı icra edilir. Ötən dövr ərzində, yəni ilin 6 ayında

46 min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onlardan 37 mini daimi iĢ yeridir. Bu proses davam edir və bu, təbiidir. Çünki

demək olar ki, Azərbaycanda hər həftə yeni müəssisə, yeni fabrik və yeni zavod tikilir, insanların məĢğulluğu

artır. Eyni zamanda, əmək bazarına nəzarət daha da güclü olmalıdır. Bu məsələ ilə bağlı müvafiq göstəriĢlər

verilmiĢdir. Əfsuslar olsun ki, Azərbaycanda hələ də bu sahədə dəqiq sistem tətbiq edilməyibdir. Gizli

məĢğulluq halları kifayət qədər çoxdur, xarici miqrantların ölkəmizə qanunsuz gəlməsi və qanunsuz fəaliyyət

göstərməsi halları aĢkarlanır və bu meyillər güclənir. Bu da təbiidir. Çünki xüsusilə son 4 il ərzində Avropada

iqtisadi-maliyyə böhranı davam edir, Azərbaycan nadir inkiĢaf templərini nümayiĢ etdirir. Əlbəttə ki, buraya

gəlmək, iĢləmək istəyənlərin sayı artır, Dövlət Miqrasiya Xidməti bütün lazımi tədbirləri görür. Bu tədbirlər

daha da səmərəli olmalıdır ki, biz ilk növbədə, Azərbaycan vətəndaĢlarının əmək bazarında iĢlə təmin edilməsi

məsələlərinə baxaq, onları tamamilə həll edək. Baxmayaraq ki, Azərbaycanda iĢsizlik aĢağı səviyyədədir, -

keçən ilin yekunlarına görə 5,4 faizdir, - ancaq hələ də iĢsizlik var və bəzi hallarda bu iĢsizlik reallığı əks

etdirmir. Çünki heç kəs üçün sirr deyil ki, qeydiyyata düĢməyən, amma müəyyən iĢlərdə, tikintidə iĢləyənlər,

maaĢ alanlar vardır. Ancaq heç yerdə bunun qeydiyyatı aparılmır. Yəni, belə hallar var və müvafiq göstəriĢlər

verilibdir ki, bu sahədə də Ģəffaflıq tam Ģəkildə təmin edilsin və beləliklə, ölkə büdcəsinə daha da böyük vəsait

daxil ediləcəkdir, o cümlədən pensiya fonduna. Beləliklə, bu sahədə də qayda-qanun yaradılmalıdır, birdəfəlik

və tam Ģəkildə.

Regionlarda gedən quruculuq-abadlıq iĢləri artıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Mən bölgələrdə mütəmadi

qaydada oluram və hər dəfə yenilikləri görəndə çox sevinirəm. Deyə bilərəm ki, rayonlar arasında sağlam

rəqabət gedir. Həm rayon rəhbərləri, eyni zamanda, ictimaiyyət, əlbəttə, hər bir rayon sakini istəyir ki, onun

rayonu daha da gözəl, abad və inkiĢaf etmiĢ olsun. Biz də bu meyilləri gücləndiririk və Prezidentin ehtiyat

fondundan ayrılan vəsaitin mütləq əksəriyyəti bölgələrin inkiĢafına yönəldilibdir.

Sosial məsələlərin həlli daim diqqət mərkəzində olmuĢdur, bu gün də belədir. Bu ilin yaddaqalan

əlamətlərindən biri də sovet dövründən qalmıĢ, yəni batmıĢ əmanətlərin kompensasiyasıdır. Yenə də demək

istəyirəm ki, Azərbaycan dövləti o əmanətlərə görə heç bir hüquqi, yaxud da ki, mənəvi məsuliyyət və öhdəlik

daĢımır. Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Azərbaycan müstəqil dövlət kimi bütün öhdəliklərini yerinə yetirir.



───────────────────────────────────────────────────────

149

Ancaq nəzərə alsaq ki, sovet dövründə 2 milyon 400 min əmanətçi var idi və insanlar bu əmanətlərin

qaytarılmasını, kompensasiyasını gözləyirdi, yenə də siyasətimizin sosial xarakterini və sosial ədalət

prinsiplərini daha da gücləndirmək üçün belə qərar qəbul edildi. Deyə bilərəm ki, postsovet məkanında ən iĢlək,

ən səmərəli, ən ədalətli və insanlar üçün ən məqbul variant məhz Azərbaycanda tətbiq edilib. Həm müddət

baxımından, - çünki cəmi 2 il ərzində bütün kompensasiyalar ödəniləcək, - eyni zamanda, verilən məbləğ

baxımından. Əgər biz sovet rublunu manatla deyil, dollarla müqayisə etsək, kompensasiyalar təqribən birə-beĢ,

birə-altı əmsalı əsasında ödənilir. Bu da postsovet məkanında ən yüksək əmsaldır. Artıq proses baĢlanmıĢdır.

Minlərlə, on minlərlə insan artıq müraciət etmiĢdir. Minlərlə insan öz əmanətlərini almıĢdır və bu proses 2013-

cü ilin sonuna qədər baĢa çatmalıdır.

Yəni, bu təĢəbbüs bir daha bizim niyyətimizi göstərir ki, sosial məsələlərin həlli daim diqqət

mərkəzində olmalıdır, bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əlbəttə ki, bizim üçün əsasdır. Ancaq bəzi hallarda bazar

iqtisadiyyatı prinsipləri sosial ədalət prinsipləri ilə üst-üstə düĢmür. Amma Azərbaycanda hər iki vacib amil

daim diqqət mərkəzindədir və görülən tədbirlər bunun məntiqi nəticəsidir. Ünvanlı sosial yardım proqramı icra

edilir, hər bir ailəyə verilən məbləğ 109 manat səviyyəsindədir və 143 min ailə ünvanlı sosial yardım alır. Bu da

sosial siyasətimizi gücləndirən amildir.

Beynəlxalq mövqelərimiz son 6 ayda daha da güclənmiĢdir. Həm ikitərəfli formatda, həm beynəlxalq

təĢkilatlardakı fəaliyyətimiz çox uğurlu olmuĢdur. Ġkitərəfli əlaqələr, təmaslar güclənir, tərəfdaĢlarımızın sayı

artır və indi Azərbaycan diplomatiyasının fəaliyyət dairəsi geniĢlənir. Biz ənənəvi, regional tərəfdaĢlıqdan, yeni

bölgələrə, yeni qitələrə çıxırıq – Afrika, Latın Amerikası ölkələri ilə daha da sıx əməkdaĢlıq qururuq. Bu da həm

ölkəmizin yeni statusuna uyğundur, həm ölkəmizin siyasi imicinin təzahürüdür, eyni zamanda, bizim xarici

siyasətlə bağlı fikirlərimizin əlamətidir. Biz diplomatiyamızı Ģaxələndirməliyik. Ənənəvi tərəfdaĢlarla əlbəttə ki,

əlaqələrimiz davam edir, güclənir və özümüz üçün yeni dostlar aĢkarlayırıq. Biz QoĢulmama Hərəkatına üzv

olduq. Bu da düĢünülmüĢ və çox düzgün bir addım idi. QoĢulmama Hərəkatına üzv olduqdan sonra dərhal fəal

iĢə baĢlamıĢıq və qısa müddət ərzində böyük hörmət qazana bilmiĢik. Latın Amerikası ölkələri ilə əlaqələrimiz

daha da güclənir və qarĢılıqlı səfərlərin keçirilməsi bunu göstərir. Eyni zamanda, Latın Amerikasında həm

siyasi, həm də iqtisadi maraqlarımızın təmin edilməsi üçün gözəl Ģərait vardır. Azərbaycan investisiyaları orada

tələb olunur və biz bu məsələyə çox diqqətlə baxırıq. Afrika qitəsi ilə fəal iĢə baĢlamıĢıq. Yəni, bizim xarici

siyasətlə bağlı fəaliyyətimiz geniĢlənir və bir daha demək istəyirəm ki, bu, həm dövrün tələbidir, eyni zamanda,

güclənən Azərbaycanın xarici siyasəti daha da Ģaxəli olmalıdır.

Bu ilin may ayında Azərbaycan tarixdə ilk dəfə olaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasına sədrlik etmiĢdir.

Bu, tarixi hadisədir. Dünyanın bir nömrəli təĢkilatına bir ay ərzində Azərbaycan sədrlik etmiĢdir və əlbəttə ki,

bu dövr daim bizim tariximizdə qalacaqdır. Azərbaycanın artan nüfuzu, imici, imkanları, gücü bax, bu reallıqları

mümkün etmiĢdir. Təhlükəsizlik ġurasının yeni üzvü kimi Azərbaycan bütün məsələlərdə öz prinsipial

mövqeyini nümayiĢ etdirir və bu mötəbər təĢkilata üzv olduqda bəyan etdiyim kimi, Azərbaycan Təhlükəsizlik

ġurasında ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edir. Təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycan dünyanın qlobal

məsələləri ilə bağlı çox fəal və geniĢ müzakirələr aparır, biz dünyanın aparıcı ölkələri ilə daim təmasdayıq və

bizim prinsipial mövqeyimiz qiymətləndirilir.

Azərbaycan ilə dost olan ölkələrin sayı çoxdur. Bizim siyasətimizi dəstəkləyən, bəyənən ölkələrin sayı

çoxdur. BMT Təhlükəsizlik ġurasında 155 ölkənin bizi dəstəkləməsi bunun əyani sübutudur. Ancaq təbii ki, hər

kəsə xoĢ olmaq mümkün deyildir. Belə vəzifə də heç vaxt qarĢımıza qoyulmayıbdır. Bizi istəməyən qüvvələr

də, dairələr də vardır. Ancaq hətta onlar da Azərbaycana hörmətlə yanaĢırlar. Biz bu hörməti yenə də öz

prinsipial mövqeyimizlə qazanmıĢıq. Bütün dövrlərdə bizim sözümüz də, əməlimiz də bir olmuĢdur.

Beləliklə, növbəti aylar, illər ərzində bizim xarici siyasətlə bağlı iĢimiz daha da böyük, əlaqələrimiz daha da

geniĢ olacaqdır. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həlli ilə bağlı prinsipial mövqeyimiz,

yenə də deyirəm, ədalətə və beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələləri heç vaxt

danıĢıqlar predmeti olmamıĢdır və olmayacaqdır. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcəkdir. Məndə bu

barədə heç bir Ģübhə yoxdur. DanıĢıqlar prosesində müəyyən durğunluq vardır. Baxmayaraq ki, Minsk qrupuna

həmsədrlik edən ölkələrin baĢçıları yeni bəyanatla çıxıĢ etmiĢlər və status-kvonun qəbuledilməz olduğunu bir

daha təsdiq etmiĢlər. Hələ ki, status-kvonu dəyiĢdirən konkret, real addımlar atılmır. Ancaq bu, qaçılmazdır.

Status-kvo dəyiĢdirilməlidir. Həm Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin dövlət baĢçıları, Avropa Ġttifaqı

ġurasının prezidenti Bakıda olarkən, ATƏT nümayəndələri, digər beynəlxalq təĢkilatlar və siyasətçilər status-

kvonun qəbuledilməz olduğunu dəfələrlə bəyan edirlər. Bu, çox dəyərli bəyanatdır. Status-kvonun

dəyiĢdirilməsi iĢğal edilmiĢ torpaqlardan erməni iĢğalçı qüvvələrinin çıxarılması deməkdir. Bu iĢğalçı qüvvələr

iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxdıqca əlbəttə ki, danıĢıqlar prosesində də müsbət meyillər daha da güclənəcək və

bu məsələ tezliklə öz həllini tapacaqdır.



───────────────────────────────────────────────────────

150

Ancaq bütün siyasi və diplomatik səylərlə yanaĢı, Ģübhəsiz ki, biz öz hərbi qüdrətimizi artırırıq,

gücləndiririk. Güclü ordu yaratmıĢıq və yaradırıq. Güclü ordu danıĢıqlarda bizim mövqeyimizi böyük dərəcədə

gücləndirir. Azərbaycanın iqtisadi imkanları geniĢlənir. Azərbaycan nəinki bölgədə, dünya miqyasında güclü

ölkəyə çevrilir. Əlbəttə ki, bizim iqtisadi və maliyyə, eyni zamanda, siyasi resurslarımız məsələnin ədalətli,

Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə gətirib çıxaracaqdır. Bizim həm iqtisadiyyatımız, həm

valyuta ehtiyatlarımız, həm də əhalimiz artır. Son məlumata görə, artıq Azərbaycanın əhalisi 9,3 milyon nəfərə

çatmıĢdır. Ermənistana gəldikdə, ancaq onların rəsmi statistikasına görə ilin birinci beĢ ayında 80 min nəfər o

ölkəni həmiĢəlik tərk etmiĢdir. Ġlin sonuna qədər bu rəqəm təqribən 170, 200 minə çatacaqdır. Beləliklə, bir

neçə ildən sonra ümumiyyətlə, demoqrafik vəziyyət həlledici məqama çevriləcəkdir. Təsadüfi deyildir ki, son

çıxıĢlarımda mən bu məsələyə xüsusilə diqqət yetirirəm. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət yaxĢıdır,

müsbətdir, təbii artım vardır. Ancaq hesab edirəm ki, bu artım daha da güclü olmalıdır. Bu artımı

stimullaĢdırmaq və əhalinin artımını təmin etmək üçün yəqin ki, əlavə tədbirlər görülməlidir.

Ġqtisadiyyatımız, sənaye gücümüz, maliyyə imkanlarımız, imkan verəcək ki, biz indiki səviyyədən iki dəfə çox

əhalini iĢlə təmin edək və bütün Ģəraiti yaradaq.

Əlbəttə ki, bu, olacaqdır. Bu gün 9,3 milyondur. Bir neçə ildən sonra olacaq 15 milyon, 20 milyon.

Yəni, bu proses gedir və gedəcəkdir. Biz indidən müəyyən əlavə tədbirlərin görülməsi ilə bu prosesi daha da

stimullaĢdırmalıyıq.

Ermənistana gəldikdə, bəlkə də Ermənistan rəhbərləri sevinir ki, əhali azalır. Çünki orada nə iĢ yerləri,

nə pul, nə iqtisadiyyat, nə sənaye, nə də heç bir perspektiv yoxdur. Əhali nə qədər azalsa, hökumətin üzərinə

düĢən yük də o qədər azalır. Bu, bir yanaĢmadır.

Bizim yanaĢmamız tam baĢqadır. Bizim iqtisadiyyatımız, sənaye gücümüz və siyasi iradəmiz diktə edir

ki, Azərbaycan əhalisi daha da artmalıdır. Bu, nəinki Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həlli

üçün lazımdır, - bu məsələni biz həll edəcəyik və Azərbaycan bayrağını Xankəndidə qaldıracağıq, - bu

ümumiyyətlə gələcək üçün lazımdır. Çünki bu gün dünyada əfsuslar olsun ki, bir çox hallarda beynəlxalq hüquq

normaları iĢləmir. Beynəlxalq hüquq normalarına məhəl qoyulmur. Güc amili ön plana çıxır. Bu, əslində ötən

əsrlər üçün xas olan bir mənzərə idi. Sadəcə olaraq Ġkinci Dünya müharibəsindən sonra - dünyanın yeni

quruluĢu, yeni qaydaları tətbiq olunduqdan sonra beynəlxalq hüquq normaları əsas kimi qəbul edildi və bu gün

də bu, belədir. Ancaq tendensiyalara və bölgədə, dünyada gedən proseslərə baxdıqda biz görürük ki, bəzi

hallarda beynəlxalq hüquq normalarına kobudcasına zidd olan addımlar atılır, güc amili ön plana çıxır. Güclü

kimdir, haqlı da odur. Bu, bizim seçimimiz deyildir, amma əfsuslar olsun ki, dünyada gedən proseslər bunu

göstərir. Güclü olmaq üçün güclü iqtisadiyyat, hərbi sənaye potensialı və böyük əhali lazımdır. Ona görə biz bu

məsələ ilə bağlı ciddi məĢğul olmalıyıq. Bu günə qədər bu proseslər təbii xarakter alırdı. Sadəcə olaraq, ölkə

iqtisadiyyatı artdıqca təbii artım da, necə deyərlər, daha da sürətli idi. Biz statistik rəqəmlərdə bunu görürük.

Son illər ərzində doğulan uĢaqların sayı daha da çoxdur, nəinki 10-15 il bundan əvvəl. Yəni, bu, iqtisadi və

sosial amillərlə birbaĢa bağlı olan məsələdir. Ancaq yenə də deyirəm, biz bu məsələyə yeni prizmadan

yanaĢmalıyıq. Azərbaycan əhalisi daha da sürətlə artmalıdır.

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinə gəldikdə, onu da qeyd etmək istəyirəm ki, son

müddət ərzində Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi tanıtdırmaq üçün biz - həm dövlət, hökumət, diplomatiyamız,

ictimai təĢkilatlar, diaspor təĢkilatlarımız çox böyük iĢlər görmüĢük. Bu, çox vacib və çox önəmli məsələdir.

Artıq üç ölkə - Kolumbiya, Meksika və Pakistan Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi rəsmi qaydada qəbul

etmiĢdir. Əminəm ki, bu proses davam etdirilməlidir və etdiriləcəkdir. Həm səfirliklərimiz, əlbəttə ki, dövlət

qurumları, ictimai təĢkilatlar bu məsələ ilə bağlı öz səylərini davam etdirəcəklər. Getdikcə Xocalı soyqırımını

soyqırımı kimi tanıyan ölkələrin sayı daha da çoxalacaqdır.

Biz, yenə də deyirəm, bu ilin altı ayının yekunlarını müzakirə edərkən deyə bilərik ki, 2012-ci il

bütövlükdə Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün çox uğurlu il kimi tarixdə qalacaqdır. Çünki bu ildə böyük

infrastruktur layihələri icra edilir. Azərbaycanın siyasi gücü böyük dərəcədə artıb. BMT Təhlükəsizlik ġurasına

seçilməyimiz həqiqətən tarixi hadisədir. Müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyinə təsadüf edən bu hadisə rəmzi

xarakter daĢıyır. Əlbəttə, biz bu gün ilin sonuna qədər görüləcək iĢlər haqqında danıĢacağıq, müvafiq göstəriĢlər

veriləcəkdir. Artıq biz 2013-cü ildə görüləcək iĢlər haqqında fikirləĢirik, fikirləĢməliyik. Hesab edirəm ki,

müsbət dinamika ilin sonuna qədər davam edəcək və ölkə iqtisadiyyatı daha da inkiĢaf edəcəkdir.

Ġndi isə keçək müzakirələrə. Söz verilir maliyyə naziri Samir ġərifova.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

151


yekun nitqi

- Əminəm ki, iqtisadiyyatda müsbət meyillər ilin sonuna qədər daha da güclənəcəkdir. Ġlin sonuna qədər

hələ görüləsi iĢlər çoxdur. Biz infrastruktur layihələrini baĢa çatdırmalıyıq. Eyni zamanda, əminəm ki,

makroiqtisadi vəziyyət ilin sonuna qədər sabit olaraq qalacaqdır. Çünki altı ayda inflyasiyanın cəmi 2,2 faiz

səviyyəsində olması belə deməyə əsas verir. Əlbəttə, bu, çox müsbət göstəricidir. Qeyd etdiyim kimi, əhalinin

pul gəlirləri inflyasiyanı 10 faizdən çox üstələyir. ġübhəsiz ki, bu dinamika və bu göstəricilər hər bir vətəndaĢın

həyatında, onun maddi rifahında öz izlərini buraxmalıdır.

Manatın məzənnəsi bizdə sabitdir. Hətta biz ən çətin, böhranlı illərdə manatın məzənnəsini saxlamıĢıq.

Baxmayaraq ki, bəzi ölkələrdə 20, 30, 40 faiz devalvasiya olurdu, amma biz manatın məzənnəsini saxlamıĢıq ki,

Azərbaycan vətəndaĢları bu böhrandan az itki ilə çıxsınlar. Bu gün də manatın məzənnəsi və manatın gücü

ölkəmizin iqtisadi qüdrətini göstərir, əlbəttə ki, Azərbaycana xaricdə olan inamı daha da artırır.

Biz, pul sahəsində islahat aparanda, yeni manatı dövriyyəyə buraxanda bir manatı dollara bərabər etdik. Amma

hazırda bir manat bir avroya bərabərdir, ondan daha da dəyərlidir. Hesab edirəm ki, bu, düzgün yanaĢmadır.

Bizim iqtisadi potensialımız və sənaye gücümüz imkan verir ki, manatın məzənnəsini bax, belə güclü səviyyədə

saxlayaq. Bəzi ölkələrdə ümummilli valyutanın qiymətdən düĢməsi ixrac imkanlarını daha da geniĢləndirir.

Ancaq bizim ixrac imkanlarımız onsuz da geniĢlənir və ölkəmizdə yaradılan və yaranmaqda olan yeni

müəssisələr, o cümlədən ixracyönümlü müəssisələrdir. Bizim üçün əsas vəzifə makroiqtisadi sabitliyi

saxlamaqdır. Çünki investisiya xərclərimiz, büdcəmiz, sosial ödəmələr artır, əmanətlərin kompensasiyası

məsələləri əlavə yükdür. Bütün bunlar istər-istəməz inflyasiyaya təkan verə biləcək amillərdir. Amma buna

baxmayaraq, inflyasiya çox aĢağı səviyyədədir.

Eyni zamanda, istehlak qiymətlərinə nəzarət daim güclü olmalıdır. Bu sahədə müsbət dəyiĢikliklər

vardır. Hesab edirəm ki, əlavə tədbirlərin görülməsi nəticəsində bu sahədə daim müsbət vəziyyət qalacaqdır. Biz

sağlam rəqabəti gücləndirməliyik. Ġnhisarçılığa qarĢı mübarizəni daha da gücləndirməliyik. Bu mübarizə öz

nəticələrini verir. Amma hələ də görüləsi iĢlər çoxdur. Yəni, iqtisadiyyatımızın bu bloku daim diqqət

mərkəzindədir və burada aparılan islahatlar, atılan addımlar ümumi iqtisadi iqlimimizi sağlamlaĢdırır.

Baxmayaraq ki, Azərbaycanda aparılan köklü iqtisadi islahatlar bugünkü reallıqları mümkün etmiĢdir, biz

iqtisadi islahatları daha da sürətləndirməliyik. Biz 20 il ərzində həm siyasi, həm iqtisadi sahədə köklü islahatlar

aparmaqla ölkəmizi yeni müstəviyə gətirib çıxarmıĢıq. Azərbaycan artıq ortagəlirli ölkələr sırasındadır, qarĢıya

vəzifə qoyulubdur ki, yüksəkgəlirli ölkələr sırasında olsun, inkiĢaf etmiĢ ölkəyə çevrilsin. Bunun üçün iqtisadi

islahatlar davam etdirilməlidir. Bu islahatların böyük bir hissəsi artıq icra edilib, həm qanunvericilikdə öz əksini

tapıbdır, həm verilən qərarlarda və gündəlik həyatda da biz bunu görürük. Beynəlxalq təĢkilatlar, yəni mötəbər

beynəlxalq maliyyə təĢkilatları bizim uğurlarımızı qeyd edir. Dünyanın üç aparıcı reytinq agentliyi – “Standard

& Poor's”, “Fitch” və “Moody's” Azərbaycanın kredit reytinqini artırmıĢlar. Baxmayaraq ki, Avropa ölkələrinin

və Avropa banklarının reytinqləri eyni agentliklər tərəfindən aĢağı salındı, Azərbaycanın kredit reytinqi qalxdı.

Yəni, bu, görülən iĢlərin, aparılan islahatların məntiqi nəticəsidir. Biz islahatları aparmaqla neft-qaz amilindən

iqtisadi asılılığımızı böyük dərəcədə aĢağı sala bilmiĢik və gələcəkdə Ģaxələndirmə, yerli istehsalın, sağlam

rəqabətin gücləndirilməsi, investisiyaların cəlb edilməsi sayəsində, əminəm ki, daha da böyük uğurlara

çatacağıq.

Biznes mühitinin yaxĢılaĢdırılması sahəsində əhəmiyyətli dərəcədə müsbət dəyiĢikliklər baĢ vermiĢdir.

Bu il biznes proqramında Azərbaycan yüksək səviyyədədir. Ancaq hesab edirəm ki, daha da yüksək pilləyə

qalxmaq üçün imkanlar vardır. Müəyyən bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması və biznes mühitinin

yaxĢılaĢdırılması istiqamətində atılacaq yeni addımlar, əminəm ki, bu il biznes cədvəlində Azərbaycanı daha da

yüksək pilləyə çıxaracaqdır. Yəni, məsələ onda deyildir ki, biz reytinqlərdə lap yüksək pillədəyik, - baxmayaraq

ki, bu da vacibdir, - əsas məsələ konkret, real iĢlərin görülməsi, biznes iqliminin yaxĢılaĢdırılması və özəl

sektorun inkiĢafı üçün əlavə tədbirlərin görülməsidir.

Qeyd etməliyəm ki, özəl sektora diqqət yüksək səviyyədədir. Hər il sahibkarlarla və yerli icra

orqanlarının nümayəndələri ilə geniĢ müĢavirə keçirilir. Hər il sahibkarlara həm siyasi, həm də iqtisadi dəstək

verilir və Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə yüz milyonlarla ölçülən kreditlər verilir, bu kreditlər

iĢləyir. Yəni bu, bizim özəl sektora konkret münasibətimizdir. Bir daha demək istəyirəm ki, Ģəxsən mənim üçün

Azərbaycanın dövlət və özəl Ģirkətləri arasında heç bir fərq yoxdur. Hər ikisi Azərbaycan Ģirkətləridir, hər

ikisində Azərbaycan vətəndaĢları iĢləyir və maaĢ alır, biz hər ikisini də dəstəkləməliyik. Ona görə biznes

mühitinin yaxĢılaĢdırılması daimi prosesdir. Biz yeni yanaĢmaları tətbiq etməklə bu sahədə daha da böyük

nəticələrə çata bilərik.



───────────────────────────────────────────────────────

152

Dövlət orqanlarının biznes strukturlarına əsassız müdaxilə hallarına tamamilə son qoyulmalıdır. Bu

sahədə müsbətə doğru irəliləyiĢ vardır. Ancaq hələ ki, bu müdaxilələr olur. Əlbəttə, bu, o demək deyildir ki, bu

sahə tamamilə nəzarətsiz qalsın. Nəzarət qanun çərçivəsində güclü olmalıdır. Ancaq nəzarət biznesi

əngəlləməməlidir və əsassız maneələr yaradılmamalıdır.

Ümumiyyətlə, bu sahədə elektron xidmətə keçid daha da sürətli olmalıdır. Bəzi dövlət qurumları bu

sahədə çox sürətlə irəliyə gedirlər, bəzi qurumlar hələ ki, ləng tərpənirlər. Keçən müĢavirədə mən bu məsələ ilə

bağlı fikirlərimi daha da geniĢ bildirdim. Elektron sistemə keçid qaçılmaz bir reallıqdır. Bu, labüddür və biz

bunu etməliyik. Dünya iqtisadiyyatının inkiĢafı bu istiqamətdə gedir, eyni zamanda, bu, bizə həm Ģəffaflıq

gətirəcəkdir, həm çox məsələlər daha da dəqiq təĢkil ediləcək və xoĢagəlməz hallara qarĢı mübarizə daha da

güclü olacaqdır.

Korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizədə yaxĢı nəticələr vardır. Ġctimaiyyət də görülən iĢlər

haqqında mütəmadi qaydada məlumat alır, məlumatlandırılır. Bu mübarizə davam etdiriləcəkdir. Mən bir daha

demək istəyirəm ki, korrupsiyaya və rüĢvətxorluğa qarĢı mübarizə kampaniya xarakteri daĢımır. Bu, bizim

Ģüurlu seçimimizdir. Elə etməliyik ki, bu böyük bəlanı Azərbaycandan çıxaraq, buna son qoyulsun. Bu sahədəki

iĢlər daha da sürətlə getməlidir. Burada, əlbəttə ki, cəza tədbirləri tətbiq olunmalıdır. Əfsuslar olsun, hələ ki,

bunsuz mümkün deyildir. Eyni zamanda, institusional islahatlar, tədbirlər, yenə də elektron sistemə keçid,

“elektron hökumət”in bütün əlamətlərini tətbiq etməklə biz daha da ciddi nəticələrə çata bilərik. Burada, əlbəttə,

hələ ki, təkmilləĢdirməyə imkanlar çoxdur. Əminəm ki, növbəti aylar ərzində daha da böyük nəticələr olacaqdır.

Yerli istehsalın gücləndirilməsi sahəsində konkret addımlar atılır. Yeni sənaye parklarının yaradılması prosesi

gedir. Kimya parkı artıq yaranmaqdadır.

Yüksək texnologiyalar parkının yaradılması haqqında müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Sumqayıt

texnoparkı öz fəaliyyətini geniĢləndirir. Balaxanı texnoparkının yaradılması istiqamətində konkret addımlar

atılır. Qaradağ rayonunda yeni sənaye müəssisələrinin fəaliyyətə baĢlaması və ümumiyyətlə Qaradağın sənaye

mərkəzlərindən birinə çevrilməsi prosesi uğurla gedir. Bu sahədə bütün göstəriĢlər verilib, iĢ ardıcıllıqla gedir,

sadəcə olaraq, mən həmiĢə bu iĢlərdə çox tələbkaram, dövlət qurumlarının nümayəndələrini tələsdirirəm ki, bu

iĢləri daha da qısa müddət ərzində görək. Bu iĢlərin gözəl nəticələrini biz bax bugünkü statistik göstəricilərdə də

görürük. Qeyri-neft sənayemiz təxminən 10 faiz artmıĢdır. Əminəm ki, bu dinamika yeni yaradılan

müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində saxlanılacaqdır.

Dünən Qaradağ rayonunda “Holcim” sement zavodunun açılıĢında iĢtirak edərkən bir daha vurğuladım

ki, belə layihələr Azərbaycan iqtisadiyyatını gücləndirir. Bu layihələri icra etmək üçün Azərbaycanda çox gözəl

iĢlək mexanizm vardır. Dünən də qeyd etmiĢəm, bu gün də qeyd etmək istəyirəm, sevindirici haldır ki, xarici

investorlar Azərbaycanın təkcə neft-qaz sektoruna deyil, qeyri-neft sektoruna da maraq göstərir. Bu layihəyə

xarici Ģirkət, yəni “Holcim” Ģirkəti 300 milyon avro dəyərində investisiya qoymuĢdur. Vaxtilə bizim

təĢəbbüsümüzlə yaradılan Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkəti də bu layihədə iĢtirak edir. Bu iĢtirak xarici

investorları daha da ruhlandırır. Bu, onu göstərir ki, vaxtilə Azərbaycan Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin

yaradılması çox düzgün addım idi. O Ģirkətə verilən vəsait artıq iĢləyir. Biz istədiyimiz məqsədə çatmıĢıq.

Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin yaradılması iqtisadiyyatda, yaxud da ki, sənayedə dövlət sektorunun artırılması

məqsədlərini güdmürdü. Təsadüfi deyil ki, məhz sement zavodunun layihəsində Dövlət Ġnvestisiya ġirkətinin

payı cəmi 10 faizdir. Ancaq biz bu 10 faiz ilə həm idarəetmə prosesində iĢtirak edirik, eyni zamanda, konkret

vəsaiti investisiya Ģəklində qoyuruq, investorlarda inamı gücləndiririk və istisna edilmir ki, Azərbaycan Dövlət

Ġnvestisiya ġirkəti gələcəkdə öz payını lazım gəldikdə hərrac, yəni tender yolu ilə satıĢa da çıxara bilər. Çünki

əsas məqsədimiz sənaye müəssisələrinin yaradılmasıdır. Nə üçün mən bu gün bu məsələ ilə bağlı xüsusilə geniĢ

danıĢıram. Təkcə ona görə yox ki, dünən biz bu zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢik. Ümumiyyətlə, bu zavodun

açılıĢı onu göstərir ki, investorlar bizə inanırlar. Böhranlı illərdə, 2009-cu ildə Avropa bankları demək olar ki,

iflasa uğrayırdı. Böhranın ən ağır dövrü hökm sürürdü. O vaxt böyük məbləğdə investisiyaların qoyuluĢu

Azərbaycan iqtisadiyyatına və Azərbaycanın gələcəyinə böyük inamın təzahürüdür. Azərbaycanda müsbət

investisiya mühitinin mövcudluğu, xarici investorlara gözəl Ģəraitin yaradılması sayəsində biz buna nail ola

bildik. Yeni, müasir, ekoloji cəhətdən tamamilə təhlükəsiz zavod artıq dünəndən fəaliyyətə baĢlayıb.

Bir neçə il bundan əvvəl Azərbaycanda sementin istehsalı təxminən 1 milyon ton səviyyəsində idi, tələbat isə

ildən-ilə artırdı. Çünki bu qədər tikinti, bu qədər sənaye müəssisələrinin yaradılması sement tələb edir. Hazırda

tələbat 3,3 milyon tondur. Ġstehsal ondan azdır, biz özümüzü təqribən 70 faiz təmin edirik. Ancaq icrada olan

layihələr bir neçə ildən sonra Azərbaycanda sementin istehsalını 5 milyon tona çatdıracaqdır. Bu, təqribən 2014

-2015-ci illərdə olmalıdır. Beləliklə, biz bu sahədə həmin məhsula daxili tələbatımızı ödəyirik.

Bütövlükdə bu meyillər hər bir sahədə özünü büruzə verməlidir. Həm kənd təsərrüfatı sahəsində, - bu barədə

hələ danıĢacağıq, - həm tikinti materiallarının istehsalında.



───────────────────────────────────────────────────────

153

Dünən biz metal konstruksiyalar zavodunun açılıĢını qeyd etdik. Bu layihə də dövlət dəstəyi ilə icra

edilmiĢdir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə kreditlər ayrıldı, yerli iĢ adamları öz vəsaitini qoydu və

müasir müəssisə yaradıldı. Yəni, belə layihələrin sayı çox olmalıdır. Həm iri, həm orta həcmli, həm kiçik

müəssisələrin yaradılması bu gün artıq reallıqdır.

Kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı görülən tədbirlər öz nəticəsini verir. Kənd təsərrüfatı 10 faizdən

çox artmıĢdır. Əminəm ki, biz növbəti illərdə çalıĢıb bu dinamikanı saxlamalıyıq. Mən dəfələrlə bu barədə

fikirlərimi bildirmiĢəm. Kənd təsərrüfatı Azərbaycan iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi üçün əsas sahələrdən

biridir və məĢğulluğun təmin edilməsi üçün demək olar ki, əsas sahədir. Çünki əhalimizin təxminən yarısı

bölgələrdə, yəni, kənd yerlərində yaĢayır. Burada həm yeni təĢəbbüslərin icra edilməsi, eyni zamanda,

təkmilləĢmə proseslərinin sürətlə getməsi daha da gözəl nəticələr verəcəkdir.

Ġri fermer təsərrüfatlarının yaradılması prosesi, nəhayət, baĢlamıĢdır. Mən bu barədə hələ bir il bundan

əvvəl demiĢəm, əfsuslar olsun ki, buna o qədər də böyük diqqət verilməmiĢdir. Ancaq keçən müĢavirədə mənim

sahibkarlarla bağlı kəskin sözlərim bizim dövlət məmurlarını da hərəkətə gətirdi. Hazırda yerlər müəyyən edildi.

Artıq birinci beĢ min hektar hazırlanır ki, biz orada iri fermer təsərrüfatlarının yaradılmasına baĢlayacağıq.

Əminəm ki, bu təcrübə uğurlu olacaqdır və biz bundan sonra dövriyyəyə buraxılacaq əkin sahələrinin həcmini

böyük dərəcədə artırmalıyıq. Yerlər müəyyən edilib, indi orada aqrotexniki, meliorativ tədbirlər görülməlidir ki,

sahibkarlığa daha da güclü təkan verilsin.

Eyni zamanda, məhsuldarlığın artırılması məsələləri xüsusilə taxıl yığımı prosesində daha da ciddi

diqqət tələb edir. Müəyyən təcrübə vardır və bu il daha da çox məhsuldarlıq gözlənilir. Ancaq biz hamımız

yaxĢı bilirik, imkan var ki, hətta indiki əkin sahələrini də nəzərə almaqla, məhsuldarlığı artırmaqla ərzaq

təhlükəsizliyini tam Ģəkildə təmin edə bilək. Ümumiyyətlə, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında özümüzü

yüz faiz təminetmə prinsipi tətbiq edilir. Yaxın illərdə biz özümüzü əsas ərzaq məhsulları ilə yüz faiz təmin

edəcəyik.

Bununla paralel olaraq meliorativ tədbirlərin həyata keçirilməsi prosesləri gedir. Bu sahədə iki böyük

layihə icra edilir. Samur-AbĢeron kanalı - Taxtakörpü su anbarı və ġəmkirçay Dəryaçası tikilir. Hər iki layihə

qlobal layihədir. Ölkə iqtisadiyyatına, yəni bir layihəyə qoyulan investisiya baxımından bəlkə də ən böyük

layihələrdir və kənd təsərrüfatının inkiĢafı üçün ən vacib layihələrdir. Bu layihələrin icrası nəticəsində on

minlərlə, bəlkə də yüz minlərlə hektar yeni əkin sahələri dövriyyəyə buraxılacaq, yeni iĢ yerləri, yeni istehsal

sahələri yaranacaq, yəni, o bölgələrdə böyük canlanma müĢahidə olunacaqdır.

Orada iĢlər cədvəl üzrə gedir və bəlkə də cədvəli bir qədər qabaqlayırlar. Ona görə, baxmaq lazımdır, -

düzdür, bizim dövlət büdcəmiz artıq formalaĢıbdır, əlavə vəsait yoxdur, - ancaq əgər haradasa bir imkan

yaranarsa, mən hesab edirəm ki, bu layihələri daha da sürətləndirmək, vaxt itirməmək üçün əlavə vəsait ayrıla

bilər.

Altı ayda digər infrastruktur layihələrinin icrası davam etmiĢdir. Prezidentin ehtiyat fondundan və

dövlət büdcəsi hesabına bir çox yeni layihənin icrası baĢlamıĢdır, xüsusilə, kənd yollarının tikintisi. Biz

çalıĢmalıyıq ki, gələn ilin sonuna qədər kənd yollarının tikintisi ilə bağlı əsas məsələləri həll edək. Tərtib

edilmiĢ proqrama əsasən, - əgər biz bu templəri saxlaya bilsək, - gələn ilin sonuna qədər kənd yerlərində

əhalinin yaĢadığı məntəqələrin 85 faizində yeni kənd yolları artıq istismara veriləcəkdir.

Bölgələrdə, Bakıda su və kanalizasiya layihələri icra edilir. Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsi

nəticəsində bu sahədə dönüĢ yaranmıĢdır. Digər layihələr icra edilir.

Bu yaxınlarda mənə verilən məlumata görə, Hövsan qəsəbəsində artıq 24 saat fasiləsiz su verilir. Bu,

çox gözəl göstəricidir. Çünki biz yaxĢı bilirik ki, Hövsan qəsəbəsində, ümumiyyətlə o bölgədə həmiĢə su ilə

problemlər olmuĢdur. Yadımdadır, mən bir neçə dəfə Hacıbala Abutalıbovla oraya getmiĢdim, əhali ilə

görüĢmüĢdüm. Yuxarı mərtəbələrə, ümumiyyətlə, su çatmırdı. Gündə bir-iki saat su verilirdi və daim ən ağır

yerimiz ora idi. Amma görülən tədbirlər nəticəsində indi 24 saat fasiləsiz keyfiyyətli su verilir. Bu, onu göstərir

ki, hər bir iĢi görmək olar, təki iradə, istək və iĢə düzgün münasibət olsun. Biz bu layihənin timsalında görürük

ki, bütün Bakıətrafı qəsəbələrdə bu layihələr icra ediləcək və bütövlükdə ölkə üzrə bu layihələr icra edilir.

Bakıda, qəsəbələrdə, hər bir Ģəhərdə, hər bir rayon mərkəzində və artıq rayon mərkəzinə yaxın olan kəndlərdə,

yaxud da ki, yeni çəkiləcək su xətlərinin üzərində yerləĢən kəndlərdə bu layihələr maksimum dərəcədə icra

edilir. Paralel olaraq, kanalizasiya layihəsi icra edilir.

Mənə bu yaxınlarda yeni layihələr təqdim edilmiĢdir, hansılar ki, əvvəllər nəzərdə tutulmurdu. Kür

çayının suyunu rayon istiqamətinə yönləndirməklə biz yeddi rayonun su təchizatını böyük dərəcədə yaxĢılaĢdıra

biləcəyik. Gələn ilin sonuna qədər Hacıqabul, ġirvan, Neftçala, Biləsuvar, Salyan, Sabirabad, Saatlı rayonlarının

111 kəndinə yeni layihə əsasında təmiz içməli suyun verilməsi nəzərdə tutulur. Bu böyük layihə bu yaxınlarda

artıq start götürəcəkdir. Digər infrastruktur layihələrinə gəldikdə, qazlaĢdırma, elektrik enerjisi ilə təchizatla



───────────────────────────────────────────────────────

154

bağlı sahələrdə iĢlərin mütləq əksəriyyəti görülmüĢdür. Sadəcə olaraq, qalan iĢlər də cədvəl üzrə görülməlidir ki,

burada 100 faiz təminat təĢkil edilsin.

Biz artıq bərpa olunan enerji mənbələrinin yaradılması ilə ciddi məĢğuluq. Bu məsələ ilə bağlı konkret

addımlar atılmıĢ, strukturlar formalaĢmıĢdır. Artıq Bakı və Sumqayıtda günəĢ panelləri zavodu fəaliyyətə

baĢlamıĢdır. Hesab edirəm ki, bütün aidiyyəti qurumlar – dövlət qurumları və özəl qurumlar bu zavodun

məhsullarından istifadə etməlidirlər. Məsələn, dövlət xətti ilə tikilən yeni evlər, indi zəlzələ bölgəsində, yaxud

da ki məcburi köçkünlər üçün tikilən evlərdə biz günəĢ panellərindən daha da geniĢ Ģəkildə istifadə etməliyik.

Çünki bu, böyük iqtisadi səmərə verəcəkdir, bu, təmiz enerji növüdür. Düzdür, hazırda Azərbaycanda qeyri-

təmiz enerji növlərindən istifadə edilmir. Bizim enerji növlərimiz təbii qaz və sudur. Hər ikisi təmizdir. Ancaq

günəĢ enerjisi qazdan daha da təmizdir. Bir də ki, bunun böyük iqtisadi səmərəsi olacaqdır, bizə qaza əlavə

qənaət etmək imkanı yaradacaqdır. Nəzərə alsaq ki, bizim indi ixrac imkanlarımız geniĢlənir, təbii qaza nə qədər

çox qənaət olunsa, o qədər də çox ixrac oluna bilər.

Eyni zamanda, bərpa olunan enerjidən istifadə texnologiyalarının yaradılması ölkəmizin müasirliyə

doğru getməsini əks etdirir. Bu, bizim böyük məsuliyyətimizi göstərir. Çünki neftlə, qazla zəngin olan ölkədə

bərpa olunan enerji növlərinin inkiĢafı, ilk növbədə, məsuliyyətimizi və niyyətimizi göstərir. Eyni zamanda, bu,

iĢ yerləri, müasir texnologiyalar, kadrların hazırlanması deməkdir. Hesab edirəm ki, bu sahədə daha da böyük

iĢlər görülməlidir. Biz təzə baĢlamıĢıq, ancaq yaxĢı baĢlamıĢıq. Hesab edirəm ki, bizim təcrübə baĢqa ölkələrdə

də öyrənilə bilər.

Əlbəttə, bizim üçün bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması və geniĢləndirilməsi çox da təcili

xarakter daĢımır, çünki bizim zəngin neft-qaz yataqlarımız vardır. Yeni yataqlar aĢkar edilib. “ġahdəniz”,

“AbĢeron”, “Ümid” və digər yataqlarımızda 2,6 trilyon kubmetr qaz ehtiyatları vardır ki, bu da gələn 100 il

ərzində bizə və tərəfdaĢlara kifayət edəcəkdir. Ancaq bununla bərabər, biz bərpa olunan enerji növlərini mütləq

inkiĢaf etdirməliyik.

Enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə gəldikdə, bu sahədə də deyə bilərəm ki, biz ölkə qarĢısında duran

bütün vəzifələri icra edirik. Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı həll olunmamıĢ heç bir məsələsi

qalmayıbdır. Bütün məsələlər həll edilib. Sadəcə olaraq, neft-qaz sektorunun inkiĢafının indiki mərhələsində biz

strategiyamızı düzgün iĢləməliyik. Bunu müəyyən etmiĢik və bu strateji hədəflərə çatmaq üçün konkret

addımlar da atılmalıdır. Bu sahədə görülən bütün iĢlər haqqında ictimaiyyət bilir.

Bizim çoxĢaxəli ixrac nəqliyyat infrastrukturumuz vardır. Hasilat lazımi səviyyədədir. Keçən ay biz

TANAP layihəsinə start verdik. Bu layihə bir neçə səbəbə görə tarixi layihədir. Ġlk növbədə, bildiyiniz kimi,

uzun illərdir ki, Azərbaycan və ümumiyyətlə, Xəzər qazının Avropaya çatdırılması ilə bağlı müzakirələr,

danıĢıqlar aparılır, konfranslar, zirvə görüĢləri keçirilir. Ən azı son yeddi il ərzində bu məsələ ilə bağlı

müzakirələr gedir, ancaq nəticə yoxdur. Belə olan halda biz qərara gəldik ki, bu sahədə də Azərbaycan liderliyi

üzərinə götürməlidir. Necə ki, 1990-cı illərin ortalarında Azərbaycan Bakı-Tbilisi-Ceyhan layihəsinin icrası ilə

bağlı liderliyi, bütün məsuliyyəti və öhdəlikləri öz üzərinə götürmüĢdür. Biz gördük ki, əgər bu sahədə də

liderliyi üzərimizə götürməsək, bu danıĢıqlar hələ bəlkə bir on il də heç bir nəticəsiz davam edəcəkdir. Qısa

müddət ərzində türkiyəli tərəfdaĢlarımızla bu məsələ ilə bağlı müzakirələr, danıĢıqlar aparıldı. Layihəyə ad

verildi – TANAP, Trans-Anadolu Qaz Kəməri. Bütün məsələlər həllini tapdıqdan sonra keçən ay Ġstanbul

Ģəhərində gözəl mərasim keçirildi və TANAP ilə bağlı bütün sənədlər imzalandı. Yəni, bu layihəyə start verildi.

Bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, bu layihə sırf Azərbaycan-Türkiyə layihəsidir. Pay bölgüsü 80 faiz

Azərbaycan, 20 faiz Türkiyə tərəfinə çatacaqdır. Pay bölgüsü bu əsasda aparılmıĢdır. Bu pay bölgüsü, eyni

zamanda, maliyyə öhdəliyini göstərir. Yəni, biz hazırıq ki, layihənin 80 faizinin maliyyəsini özümüz təmin

edək. Eyni zamanda, mən bunu elan etmiĢəm, bu gün də demək istəyirəm ki, bu layihə tərəfdaĢlar üçün, bizim

üçün dost olan Ģirkətlər, Azərbaycanda uzun illər fəaliyyət göstərən Ģirkətlər üçün də açıqdır. Əgər hər hansı bir

Ģirkət bu layihədə səhmdar, investor kimi iĢtirak etmək istəyərsə, biz buna müsbət baxacağıq. Əlbəttə, biz qərar

verəcəyik ki, hansı Ģirkətlər bu layihədə iĢtirak edə bilər.

Çünki bu layihə, yenə də deyirəm, Azərbaycan və Türkiyə layihəsidir. Mən tam əminəm ki, bu

layihənin uğurlu nəticəsi olacaqdır. Çünki bu günə qədər Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ layihələrin heç

biri iflasa uğramayıb. Hər biri gözəl nəticələrlə sonuclanıb. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, Bakı-

Supsa, Bakı-Novorossiysk kəmərləri və digər kəmərlər Azərbaycan tərəfindən icra edilib və uğurla icra edilib.

O ki qaldı neft-qaz yataqlarının iĢlənilməsinə, bizim son illər ərzində, bu sahədə də heç bir problemimiz

olmamıĢdır. Biz bütün hədəflərə çatmıĢıq. Bu gün bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan öz enerji

təhlükəsizliyini təmin edib, baĢqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyi məsələlərinin həllində iĢtirak edir və gələcəkdə

daha da geniĢ Ģəkildə iĢtirak edəcəkdir. Bu layihə, yenə də deyirəm, böyük əhəmiyyətə malik olan layihədir,

Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum layihələrindən az əhəmiyyət daĢımır. Bu, bizə imkan verəcək ki, öz



───────────────────────────────────────────────────────

155

qaz resurslarımızı Türkiyəyə və ondan sonra Avropaya daha da böyük həcmdə nəql edək. Beləliklə, biz enerji

siyasətimizdə əsas amil olan Ģaxələndirmə məsələlərinə tam Ģəkildə çatacağıq.

Biz bu gün də bu sahədə heç bir problemlə üzləĢmirik. Azərbaycanda hasil edilən neft-qaz ixrac olunur,

daxildə istehlak edilir. Hazırda hasilatın səviyyəsi bizi qane edir və əslində uzun illər bundan sonra bu səviyyə

qalarsa, iqtisadiyyatımız yalnız inkiĢaf edəcəkdir. Nəzərə almalıyıq ki, biz indi neft-qaz amilindən iqtisadi

asılılığımızı azaldırıq və azaldacağıq. Yəni, demək istəyirəm ki, hər Ģey indiki səviyyədə də qalsa, yenə də biz

inkiĢaf edəcəyik və inkiĢafımızı yavaĢıdan amil olmayacaqdır. Ancaq bu layihə icra edilsə, inkiĢafımız əlbəttə

ki, daha da sürətli olacaq, təsir dairəmiz daha da geniĢlənəcəkdir. Çünki bu sahə - enerji sahəsi iqtisadi

maraqlarla bərabər, digər maraqları da təmin edir. Artıq bu, heç kəs üçün sirr deyil və Azərbaycanın, Ģübhəsiz

ki, regional və beynəlxalq mövqeləri yalnız və yalnız güclənəcək və möhkəmlənəcəkdir.

Sənaye inkiĢafımız ilə bağlı bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Ġri sənaye müəssisələrinin Ģəhər

mərkəzindən çıxarılması prosesi gedir, getməlidir. Bakı sakinləri bu prosesin müsbət nəticələrini görürlər. Biz

vaxtı ilə köhnəlmiĢ, ekoloji cəhətdən təhlükəli sənaye müəssisələrini Ģəhərin mərkəzindən çıxarırıq, yeni yerlərə

köçürürük. Eyni zamanda, köhnəlmiĢ müəssisələrin fəaliyyətə davam etməsi də lüzumsuzdur. Biz yeni, güclü

sənaye potensialı yaradırıq. Əlbəttə, çalıĢmalıyıq ki, ən qabaqcıl texnologiyalar tətbiq edilsin. ġəhərin

mərkəzində - köçürülən köhnəlmiĢ sənaye müəssisələrinin yerlərində ictimai istifadə üçün yerlər yaradılmalıdır.

Parklar, avtomobil dayanacaqları, bağçalar salınmalıdır ki, insanlar üçün daha da yaxĢı Ģərait yaradılsın. YaĢıllıq

zolaqları, ağaclar əkilməlidir. Bu il iki milyondan artıq ağac əkilmiĢdir. Əvvəlki dövrdə daha da çox idi. Çünki

“Ekologiya ili” çərçivəsində hər yerdə bu proses gedirdi. Ancaq mən “Ekologiya ili” baĢa çatdıqda demiĢdim ki,

hesab edin ki, “Ekologiya ili” bu gün də davam edir, sabah da davam edəcək, hər il bizdə “Ekologiya ili”

olmalıdır. Çünki bu, həyatımızdır, sağlamlığımızdır, gələcəyimizdir. Yəni, bu proses davam etdirilir və bu

prosesin müsbət nəticələri vardır. Bayraq meydanına gedən yol və Yeni Bulvar bunun bariz nümunəsidir. Bu

yerlər köhnəlmiĢ, yəni sovet dövründə tikilmiĢ və heç bir əhəmiyyət daĢımayan zavodlarla elə bil ki, əhatə

olunmuĢdu. Onları oradan köçürmək o qədər də asan olmamıĢdır. Müqavimətlər də oldu. Ancaq siyasi iradə

olduqda heç bir müqavimət heç bir nəticə vermir.

Ancaq bu gün Bakı sakinləri və Azərbaycan vətəndaĢları görürlər ki, nə qədər böyük iĢlər görüldü. Bu

sahə ümumi istifadəyə verildi, bulvar uzadıldı, gözəl yaĢıllıq zolaqları yaradıldı və insanlar rahat istirahət

edirlər. Belə yerlər Bakının mərkəzində hələ çoxdur və biz çalıĢmalıyıq ki, onları mərkəzdən çıxaraq və iĢləyən

müəssisələri köçürək, iĢləməyən müəssisələr də oradan yığıĢdırılmalıdır.

Eyni zamanda, Ģəhərimizdə və ətraf qəsəbələrdə çirklənmiĢ göllər həddindən artıq çoxdur. Təxminən

30-a qədər göl vardır. O göllərin yaranması tarixi bizə bəllidir. Oraya lay suları, kanalizasiya suları axır. Bu,

əlbəttə ki, Bakının müasir simasına uyğun gəlmir. GöstəriĢ verilmiĢdir, hazırda Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi və

“Azərsu” Ģirkəti bu məsələ ilə bağlı təkliflər hazırlayır. Biz bu gölləri təmizləməliyik, abadlaĢdırmalıyıq,

kanalizasiya və drenaj sistemlərini yaratmalıyıq ki, bu göllərdən Bakı sakinləri və onun qonaqları istifadə

etsinlər. Hazırda çox acınacaqlı mənzərə təĢkil edən bu göllər gözəl, Ģəffaf göllərə çevrilməlidir. Mən hesab

edirəm ki, biz buna nail olacağıq. Baxmayaraq ki, bu, böyük və çətin bir iĢdir. Həm maliyyə resursları tələb

edən, həm də texniki cəhətdən çox çətin bir iĢdir. Ancaq mən hesab edirəm ki, biz bunu mütləq etməliyik.

Bunun ölkəmizin gələcəyi üçün çox böyük əhəmiyyəti olacaqdır. Təsəvvür edin ki, çirklənmiĢ, ekoloji vəziyyəti

korlayan bu göllər gələcəkdə əgər təmiz göllərə çevrilərsə, görün nə qədər yaxĢı Ģərait, nə qədər yeni istirahət

yerləri, parklar, meĢə zolaqları yaradılacaqdır. Misal üçün, Böyük ġor gölü. Ġndi ən ağır vəziyyətdə olan Böyük

ġor gölü Ģəhərin lap mərkəzindədir. Ġndi Böyük ġor gölünün təmizlənməsi, yeni kanalizasiya sistemlərinin, lay

sularının ötürülməsi, yaĢıllıq zolaqlarının yaradılması layihəsi əgər uğurla baĢa çatarsa, böyük bir ərazidə,

Ģəhərin mərkəzində gözəl, təmiz göl yaranacaqdır.

Xocasən gölü, Xırdalan gölü, Qanlı göl, Zığ gölü yəni, bu göllərin sayı həddindən artıq çoxdur. Bütün

bu göllərə yuxarıdan, vertolyotdan baxanda dəhĢətli bir mənzərə açılır. Biz bu gölləri təmizləməliyik.

GöstəriĢlər verilib, bu il əlavə vəsaitin ayrılması da nəzərdə tutulub. Ancaq gələn ilin investisiya proqramında

bu məsələ xüsusilə qeyd olunmalıdır və çalıĢmaq lazımdır ki, mümkün olan iĢləri bu il görək. Əsas iĢləri gələn

ilin əvvəlində maksimum diqqətlə görməliyik.

Bakı və qəsəbələrin Proqramı icra edilir. Bu barədə mən giriĢ nitqimdə sözümü dedim. Burada bütün

vəzifələr qarĢıya qoyulub. Əminəm ki, Proqramda olan bütün məsələlər 2013-cü ilə qədər öz həllini tapacaqdır.

Proqrama əlavələr də edildi. Çünki baxmayaraq ki, Proqram tərtib olunanda yerlərdən bizə daha çox məlumat

gəldi və bu məlumat, sifariĢlər əsasında biz bu proqramı yaratdıq. Ancaq əlbəttə ki, indi yeni məsələlər ortaya

çıxır. Misal üçün qəzalı məktəblərin təmiri. Ġndi qəzalı məktəb hansı məktəb sayılır? Dağılan məktəb, yoxsa ki,

pis vəziyyətdə olan məktəb? Yəni bu qəzalı məktəbi müəyyən etmək o qədər də asan məsələ deyildir. Ancaq bir

halda ki, indi biz ən pis vəziyyətdə olan məktəbləri ya sökürük, yenidən tikirik, ya da bərpa edirik, o qədər də



───────────────────────────────────────────────────────

156

yaxĢı vəziyyətdə olmayan məktəblər qalır kənarda, onlar da təmir olunmalıdır. Yəni, onlar da Proqrama əlavə

edilir. Ġndi uĢaq bağçalarının hamısı təmir olunacaqdır. ġəhərdə bir dənə də təmirsiz uĢaq bağçası

qalmayacaqdır.

Ancaq uĢaq bağçalarının sayı və potensialı bizi təmin etmir. Yeni bağçalar tikilməlidir, ona görə

Proqrama əlavələr edildi, vəsait də ayrıldı. Əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər icra ediləcəkdir.

Gələn ilin büdcəsi haqqında biz artıq indidən fikirləĢirik. Bu gün Maliyyə Nazirliyi bu məsələ ilə məĢğuldur.

Gələn ilin büdcəsi həmiĢə olduğu kimi, yenə də investisiya yönümlü olmalıdır. Əlbəttə ki, sosial yönümlü

olmalıdır. Gələn il Bakı və qəsəbələrin Proqramı, böyük infrastruktur layihələri baĢa çatmalıdır. Ona görə

göllərlə bağlı ekoloji tədbirlər icra edilməlidir. Ona görə gələn il bizim xərcimiz yəqin ki, çox olacaqdır. Yəqin

ki, yox, dəqiq çox olacaqdır. Biz bu iĢi indidən planlaĢdırmalıyıq və bu barədə mən artıq göstəriĢ vermiĢəm. Bu

gün də bir daha demək istəyirəm ki, gələn ilin investisiya proqramını biz bu ilin sonunda təsdiq etməliyik. Çünki

adətən bizdə investisiya proqramı ilin əvvəlində, təqribən yanvar ayında təsdiq edilir. Ondan sonra vəsait açılır

və investisiya layihələri demək olar ki, fevral ayına qədər öz icrasını gözləyir. Ancaq vaxt itirməmək üçün

investisiya proqramı bu ilin sonunda qəbul edilməlidir ki, yanvarın əvvəlindən artıq bu proqram icra edilməyə

baĢlasın.

Bizim maliyyə vəziyyətimiz bütövlükdə yaxĢıdır. Ġlin əvvəlindən ölkəmizin strateji valyuta ehtiyatları

artmıĢdır. Hazırda Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 44 milyard dollar səviyyəsindədir. Ġlin sonuna qədər bu

rəqəm artmalıdır. Xarici dövlət borcu çox aĢağı səviyyədədir. Ümumi daxili məhsulun 7 faizini təĢkil edir. Bu,

dünya miqyasında ən müsbət göstəricilərdən biridir. Buna baxmayaraq, mən göstəriĢ vermiĢəm ki, biz əlavə

kreditlərin götürülməsində daha da ehtiyatlı olmalıyıq. Bu gün biz özümüz kreditlər veririk və bu, həm siyasi,

həm iqtisadi cəhətdən müsbət haldır. Biz öz pulumuzu müxtəlif alətlər vasitəsilə yerləĢdiririk. Götürüləcək

kreditlər, sadəcə olaraq, istisna hal kimi ola bilər. Çünki əsas iĢlər dövlət büdcəsi, yaxud da ki, əvvəllər

götürülmüĢ kreditlər hesabına görülür. Mən yeni kreditlərin götürülməsinə o qədər də böyük ehtiyac görmürəm.

Yəni, müstəsna hal kimi etmək olar, hər bir kreditin götürülməsi əsaslandırılmalıdır. Bu, krediti götürmək

istəyən Ģirkət, yaxud da nazirlik tərəfindən əsaslandırılmalıdır ki, biz xarici dövlət borcunu artırmayaq. Düzdür,

ümumi daxili məhsulun 7 faizi çox aĢağı göstəricidir. Müqayisə üçün deyim ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu, 80,

100, 150 faizdir və o, artıq iflasa gedən yoldur. Bizdə 7 faizdir. Ola bilər müəyyən dərəcədə artsın, çünki

əvvəlki illərdən götürülmüĢ kreditlər hələ gəlməyə davam edir. Ola bilər artsın, amma heç bir halda 10 faizi

keçməməlidir və çalıĢmalıyıq ki, növbəti illərdə biz bu kreditlərin borcunu bir az endirək. Halbuki biz bu borcu

bir gündə ödəyə bilərik. Yəni, bizim valyuta ehtiyatlarımız borcumuzdan 10 dəfə çoxdur.

Amma yenə də elə etməliyik ki, bu gün də, sabah da, 10 ildən, 20 ildən, 50 ildən sonra ancaq inkiĢaf

yolu ilə gedək. Avropanın bəzi ölkələri borc götürməklə bax, bu vəziyyətə düĢdülər. Borc götürürdülər, o borcu

yönəldirdilər sosial proqramlara, seçkiqabağı vədlərin yerinə yetirilməsinə. Populist çıxıĢları təmin etmək üçün

ondan sonra gələn siyasi qüvvələr yenə də borc götürürdülər və beləliklə, piramida yaranırdı ki, o da çökməli

idi, çökdü də. Belə təhlükə bizdə yoxdur, ola da bilməz. Amma hər halda həmiĢə deyirəm ki, siyasətdə də,

iqtisadiyyatda da, həyatda da hər kəs ayağını yorğanına görə uzatmalıdır.

Bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. “Eurovision” mahnı müsabiqəsinin Azərbaycanda keçirilməsi bizə

imkan verdi ki, ölkəmizi dünyaya olduğu kimi təqdim edək. Ancaq sözün düzü, keçən il bizim istedadlı gənc

müğənnilərimiz Almaniyada keçirilən müsabiqədə qalib gəldikdə heç təsəvvür edə bilməzdik ki, bu müsabiqə

bu qədər siyasiləĢdiriləcəkdir. Çünki bu vaxta qədər bu müsabiqə sadəcə olaraq mahnı yarıĢması idi, bunun heç

bir siyasi tərəfi olmamıĢdı və ola da bilməz. Ancaq əfsuslar olsun ki, Azərbaycana gəldikdə bunu

siyasiləĢdirmək istəyən qüvvələr tapıldı və deyə bilərəm ki, Azərbaycana qarĢı böyük və çirkin kampaniya

baĢlamıĢdı. Qeyd etməliyəm ki, “Eurovision”u Azərbaycanda keçirmək üçün biz heç vaxt təĢəbbüs irəli

sürməmiĢdik, bu, mümkün deyil. Çünki yarıĢmanın qaydaları belədir ki, qalib olan ölkə məcburdur ki, bu tədbiri

keçirsin və biz də bunu böyük məsuliyyət kimi qəbul etdik. Doqquz ay ərzində, - bu da dünya miqyasında yəqin

ki, rekord göstəricidir, - “Crystal Hall” kimi möhtəĢəm idman-konsert sarayını tikdik. Bayraq Meydanı onsuz da

geniĢləndirilirdi, biz orada iĢləri sadəcə olaraq sürətləndirdik və bütün Ģəraiti yaratdıq.

TəĢkilati nöqteyi-nəzərdən ən gözəl müsabiqə idi. Bizə gələn minlərlə xarici qonaq təĢkilati məsələləri yüksək

qiymətləndirdi və bütövlükdə Ģəhərimizə heyran oldu. Çünki Bakının gözəlliyi elədir ki, Bakıya vurulmamaq

mümkün deyil. Biz bütün qonaqları ənənəvi olaraq qonaqpərvərliklə qarĢıladıq, çalıĢdıq ki, onlar üçün gözəl

Ģərait yaradaq və elə edək ki, bu mahnı müsabiqəsi hər bir cəhətdən yadda qalsın və əvvəlkilərdən fərqlənsin.

Görürəm və bilirəm ki, biz buna müvəffəq olduq.

Bakıda keçirilmiĢ “Eurovision” müsabiqəsi hesab edirəm ki, baĢqa Ģəhərlər üçün nümunə ola bilər.

Ancaq bununla bərabər, biz gözlənilməz kampaniya ilə də üzləĢdik. Bu, bizim üçün gözlənilməz idi. Çünki yenə

də deyirəm, “Eurovision”un tarixində heç vaxt siyasi məqamlar olmamıĢdı. Burada antiazərbaycan qüvvələrin



───────────────────────────────────────────────────────

157

birləĢməsi prosesi sürətlə getmiĢdir. Ġlk növbədə, erməni lobbisi və bu məsələ ilə bağlı mən əvvəllər də

demiĢəm, bu gün də deyirəm, “Eurovision” müsabiqəsi bir daha mənim sözlərimi təsdiqləyir ki, bizim üçün,

Azərbaycan xalqı, Azərbaycan dövləti üçün bir nömrəli düĢmən dünya erməni lobbisidir. Onlar gündəlik

fəaliyyətdə Azərbaycanı ləkələmək, qaralamaq, Ģayiə, böhtan yaymaq üçün çalıĢırlar və bütün maliyyə-siyasi

qüvvələrini səfərbər edirlər ki, təki Azərbaycana zərbə vursunlar. Erməni lobbisi, ondan sonra digər qurumlar,

digər dairələr, Avropada islamofobiya xəstəliyinə düçar olmuĢ bəzi dairələr bu kampaniyaya qoĢuldu. Bunu da

mən təəssüf hissi ilə deyə bilərəm. Belə fikirlər səsləndi ki, müsəlman ölkəsində Avropa müsabiqəsi keçirilə

bilməz. Bu, əlbəttə ki, çox məyusedici bəyanatlardır. Düzdür, belə qüvvələrin Qərb dünyasında, siyasi

müstəvidə çəkisi çox aĢağı səviyyədədir. Ancaq bu qüvvələr, belə partiyalar, bu fikirdə olan siyasətçilər əfsuslar

olsun ki, vardır.

Əgər belə təsnifat aparsaq deyə bilərəm ki, üçüncü qüvvələr sadəcə olaraq Azərbaycanın uğurlu

inkiĢafını qəbul edə bilməyən, Azərbaycanın böhranlı illərdə bu qədər inkiĢaf etdiyini həzm edə bilməyən və

sadəcə olaraq uğurlarımıza qısqanan, paxıllıq edən dairələrdir. Onları qıcıqlandıran budur ki, necə ola bilər ki,

hər yerdə böhran, hər yerdə problem, nümayiĢlər, polis ilə əhalinin toqquĢması, - indi bəzi Ģəhərlərdə bu ənənəvi

hal almıĢdır, - ancaq burada sakitlik, rahatlıq, inkiĢaf və xoĢ ovqat hökm sürür.

ĠnkiĢafımızı qəbul etməyən qüvvələr, insanlar, siyasətçilər var və biz onları tanıyırıq. Bunlara qoĢulmuĢ

yerli, antimilli qüvvələr, özünü müxalifət adlandıran, əslində, uzun illər antiazərbaycan mövqeyində dayanan və

Azərbaycana qarĢı kampaniya aparan qüvvələr vardır. Mən onlara qüvvə demərəm, elementlər, ünsürlər desəm

daha dəqiq olar, - bax, bunların simbiozu birləĢərək Azərbaycana qarĢı çox çirkin, yalan və böhtan üzərində

kampaniya aparmağa baĢlamıĢlar. Həm xarici, həm daxili mətbuatda qəsdən müəyyən təxribatların baĢ

verməsini onlar təĢkil etmiĢlər. Onlar üçün, yəni xüsusilə daxildəki bu elementlər üçün siyasi həyatda bir prinsip

var ki, Azərbaycan üçün nə qədər pisdirsə, onlar üçün bir o qədər yaxĢıdır. Yəni, Azərbaycanı ləkələmək,

Azərbaycan haqqında yanlıĢ məlumat yaymaq, erməni lobbisi ilə birləĢmək – bütün bunlar bizim gözümüzün

qabağında baĢ vermiĢ hadisələr idi. Əlbəttə, Azərbaycan xalqı bir daha açıq-aydın gördü ki, kim kimdir. Demək

olar ki, bütün Azərbaycan xalqı bu bir ay ərzində sevinc içində idi. Bu qədər qonaq gəlir, hər kəs istəyirdi ki, öz

ölkəsini təqdim etsin, tanıtdırsın, gözəl yerləri göstərsin. Antimilli qüvvələr isə xarici qonaqlara deyirdilər ki, siz

baxmayın ki, bura belə gözəldir, gəlin biz sizi kənara aparaq, siz görərsiniz ki, bura necə pisdir. Yəni, adamın

ağlına gəlmir ki, bu dərəcədə antimilli duyğularla yaĢayan insanlar burada ümumiyyətlə özləri üçün necə yer

tapa bilirlər?! Yəni, onlar üçün hər gün dərddir, hər gün faciədir. Bir yenilik görəndə üzülürlər, bir inkiĢaf

görəndə yasa batırlar. Bunlar doğrudan da, çox ağır bir psixoloji durumda olan insanlardır, özü də uzun illər

ərzində. Çünki Azərbaycanın inkiĢafı bu günün iĢi deyil. Bu, ardıcıllıqla gedən bir inkiĢafdır. 1990-cı illərin

ortalarından bu günə qədər hər il inkiĢaf, gözəllik, abadlıq - indi Bakı dünyanın ən gözəl Ģəhərlərindən birinə

çevrilibdir. Bunu biz demirik, xarici qonaqlar deyirlər. Bunlar üçün bu, daimi stressdir və yəqin ki, onların

məntiqsiz hərəkətləri illərcə yığılmıĢ bu stressin təzahürüdür. Çünki o hərəkətləri baĢqa cür izah etmək mümkün

deyildir.

“Eurovision”a qədər 20-ci Sahədə ayrılan yerdə üç mitinq keçirilmiĢdir. Mən bir daha demək istəyirəm

ki, onlar üçün ən məqbul yer 20-ci Sahədir və özləri də öz xoĢu ilə 20-ci Sahədə mitinqləri çox sakit Ģəkildə

keçirdilər. Heç kim onlara dəymədi. Amma görəndə ki, hər dəfə, - yəni üç dəfə belə yığıncaqlar keçirildi, -

oraya gələn insanların sayı getdikcə azalır, yeni taktikaya əl atdılar. ġəhərin mərkəzində qanunsuz piket, ya

mitinq keçirməklə xarici mətbuatın diqqətini cəlb etməyə cəhd etdilər. Bu, sırf təxribat xarakteri daĢıyan bir

addım idi. YaxĢı, “Eurovision” artıq qurtardı. Haradadır o piketlər, haradadır o mitinqlər?! Hacıbala Abutalıbov

onlara müraciət etsin və onları 20-ci Sahəyə dəvət etsin. “Eurovision” növbəti dəfə nə vaxt Azərbaycanda

keçiriləcək, biz bilmirik. Yəni, biz o qədər gözləyə bilmərik.

Bu, nə qədər gülməli olsa da, bir o qədər də acınacaqlıdır. Çünki doğrudan da öz xalqına, öz millətinə,

öz dövlətinə bu qədər mənfi münasibət bəsləyən insanlara bir ad vermək olar – milli satqınlar, xəyanətkarlar və

antimilli qüvvələr. Ancaq bütün bu cəhdlərə və bizə qarĢı bu çirkin kampaniyaya baxmayaraq, yenə də biz qalib

gəldik - Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı qalib gəldi. Çünki biz güclüyük. Bizim gücümüz xalqın

dəstəyidir və biz haqlıyıq. Haqlı qüvvə qalib gələndə o zaman ədalət zəfər çalır və əminəm ki, biz bundan sonra

da həmiĢə qalib gələcəyik!

“Xalq qəzeti”. - 2012.-12 iyul. - №152. - S. 1-4.



───────────────────────────────────────────────────────

158

Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri

Ali ordenlərlə təltif olunma mərasimi

Bakı, 12 iyul (AzərTAc). Ġyulun 12-də Azərbaycan-Tacikistan sənədlərinin imzalanmasından sonra

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin və Tacikistan Respublikasının Prezidenti Emoməli

Rəhmonun ali ordenlərlə təltif olunma mərasimi keçirilmiĢdir.

Prezident Ġlham Əliyev Tacikistan dövlətinin baĢçısına Azərbaycanın ali mükafatı - “Heydər Əliyev”

ordenini, Prezident Emoməli Rəhmon isə Azərbaycan dövlətinin baĢçısına Tacikistanın ali mükafatı - “Ġsmoili

Somoni” ordenini təqdim etmiĢdir.

Mərasimdə çıxıĢ edən Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV dedi:

-Hörmətli Emoməli ġərifoviç!

Hörmətli dostlar!

Bu gün biz dövlətlərarası münasibətlərimizin inkiĢafının bir çox sahələrini müəyyənləĢdirəcək mühüm

sənədlər imzaladıq.

Bu gün biz əziz dostumuz, Tacikistan Respublikasının Prezidenti hörmətli Emoməli ġərifoviç Rəhmonu

ölkəmizdə qəbul edirik. Ġndi Emoməli ġərifoviçə Azərbaycan dövlətinin ali mükafatı, müstəqil Azərbaycanın ən

yüksək mükafatı olan “Heydər Əliyev” ordenini təqdim etmək istərdim.

Biz Emoməli ġərifoviçi görkəmli dövlət xadimi, bu gün dünyada böyük nüfuza malik olan, Tacikistan

və tacik xalqının ən çətin dövründə bu ölkəyə rəhbərlik etmiĢ, onu ağır vəziyyətdən, xaos və vətəndaĢ

müharibəsindən inkiĢaf və tərəqqi yoluna çıxaran insan kimi tanıyırıq.

Siz uzun illər ərzində qardaĢ Tacikistana çox uğurlu rəhbərlik edirsiniz. Sizin rəhbərliyiniz altında

respublikanızda böyük dəyiĢikliklər olmuĢdur. Sizin respublika inkiĢaf edir. Mən rəsmi səfərim zamanı

Tacikistanın inkiĢaf dinamikasını Ģəxsən görmüĢəm. Yaxın vaxtlarda yenidən Tacikistana səfər etmək,

danıĢıqlarımızı orada davam etdirmək niyyətindəyəm.

Biz Sizi həm də ölkəmizin dostu kimi tanıyırıq. Siz Azərbaycan dövlətinin dahi lideri Heydər Əliyevlə

fəal iĢləmisiniz. Çox cəhətdən məhz Sizin birgə fəaliyyətiniz sayəsində ikitərəfli əməkdaĢlığın bu cür səmərəli

formatını yaratmaq mümkün olmuĢdur. Mənim atam ilə birgə əsasını qoyduğunuz əməkdaĢlıq ənənələri bu gün

uğurla davam etdirilir.

Biz Sizi dövlətimizin və xalqımızın bütün problemlərinə həssaslıqla yanaĢan insan, Azərbaycanın dostu

kimi tanıyırıq. Sizə Azərbaycan dövlətinin yüksək mükafatını təqdim etmək, Sizə və qardaĢ tacik xalqına ən xoĢ

arzularımı, yeni uğurlar və firavanlıq diləyimi bildirmək imkanına görə çox məmnunam.

Prezident Ġlham Əliyev “Heydər Əliyev” ordenini Prezident Emoməli Rəhmona təqdim etdi.

X X X

Azərbaycan dövlətinin baĢçısı Ġlham ƏLĠYEV mükafat üçün minnətdarlığını bildirərək dedi:

- Əziz dost!

Mənim əməyimi belə yüksək qiymətləndirdiyinizə görə çox sağ olun. Sizə səmimi demək istəyirəm ki,

bundan sonra da ölkələrimiz və xalqlarımız arasında dostluq və qardaĢlıq münasibətlərini möhkəmlətmək üçün

var qüvvəmlə çalıĢacağam. Bu münasibətlərin çox böyük tarixi vardır. Xalqlarımız həmiĢə qardaĢlıq və anlaĢma

Ģəraitində yaĢamıĢlar.

Bu gün biz iki müstəqil dövlət kimi yenə bir yerdəyik, əməkdaĢlığın möhkəmləndirilməsi və regional

təhlükəsizlik kimi mühüm məsələləri yenə birlikdə həll edirik.

Mən qardaĢ Tacikistan ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin uğurla inkiĢaf etməsi üçün bundan sonra

da əlimdən gələni edəcəyəm.

Bu ali mükafata görə bir daha sağ olun.

Prezident Emoməli RƏHMON: Sağ olun!

“Xalq qəzeti”. - 2012.-13 iyul. - № 153. - S. 2.



───────────────────────────────────────────────────────

159

Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonun Azərbaycana rəsmi səfəri

Azərbaycan və Tacikistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Bakı, 12 iyul (AzərTAc). Ġyulun 12-də ali ordenlərin təqdim edilməsi mərasimi baĢa çatdıqdan sonra

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Tacikistan Respublikasının Prezidenti Emoməli

Rəhmon mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

-Hörmətli cənab Prezident!

Əziz Emoməli ġərifoviç!

Əziz qonaqlar, dostlar!

Bu gün mən Tacikistan Respublikasının Prezidenti möhtərəm Emoməli ġərifoviçi ölkəmizdə bir daha

ürəkdən salamlayıram.

Tacikistan Prezidentinin rəsmi səfəri bizim ikitərəfli münasibətlərin tarixində mühüm hadisədir. Bu,

Tacikistan Prezidentinin ikinci rəsmi səfəridir. Özlüyündə bu fakt ölkələrimiz arasında münasibətlərin

səviyyəsinin göstəricisidir. Bizi tarix birləĢdirir, bizi bu günümüz birləĢdirir. Mənə çox xoĢdur ki, müstəqillik

illəri ərzində ölkələrimiz böyük dostlara, tərəfdaĢlara çevrilmiĢlər, beynəlxalq arenada fəal qarĢılıqlı əlaqə

saxlayır, konkret siyasi və iqtisadi əməkdaĢlıq məsələlərini həll edirlər.

Müstəqil dövlətlərimiz arasında münasibətlərin təməli hörmətli Emoməli ġərifoviç Rəhmon və

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əlirza oğlu Əliyev tərəfindən qoyulmuĢdur. Bu gün uğurla inkiĢaf edən

münasibətlərin əsası məhz onların rəhbərliyi ilə yaradılmıĢdır. Xalqlarımız arasında dostluq və qardaĢlıq

ənənələri davam edir, möhkəmlənir, yeni formalar kəsb edir. Biz beynəlxalq qurumlarda fəal qarĢılıqlı əlaqə

saxlayır, bir-birimizi qarĢılıqlı dəstəkləyirik.

Mən bu gün Emoməli ġərifoviçə Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilərkən onun

namizədliyini dəstəklədiyinə görə artıq təĢəkkür etmiĢəm, Tacikistan Prezidentinə hamınızın qarĢısında bir daha

təĢəkkür etmək istəyirəm. Biz bu dəstəyi çox yüksək qiymətləndiririk, bu dəstək bizə çox kömək etdi. Mən onu

da demiĢəm ki, biz Təhlükəsizlik ġurasının üzvü kimi Tacikistan tərəfindən irəli sürüləcək bütün təĢəbbüsləri

dəstəkləyəcəyik. Biz Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı çərçivəsində də əməkdaĢlıq edirik, MDB-də, ĠƏT-də bir-

birimizi dəstəkləyirik. BaĢqa sözlə desək, beynəlxalq baxımdan harmoniya və qarĢılıqlı dəstək vardır.

Bu gün konkret iqtisadi əməkdaĢlıq layihələri müzakirə edilmiĢ, iqtisadi əlaqələrin fəallaĢdırılmasına dair yeni

təĢəbbüsləri və təklifləri qısa müddətdə hazırlamaq üçün nümayəndə heyətlərinin müvafiq üzvlərinə tapĢırıqlar

verilmiĢdir. Bunlar energetika, iqtisadiyyat, sənaye, habelə investisiya məsələlərinə aiddir. Yəni, bütün müvafiq

göstəriĢlər verilmiĢdir və mən əminəm ki, bu göstəriĢlər həyata keçiriləcək, görülən tədbirlər nəticəsində

ölkələrimiz arasında əmtəə dövriyyəsini qısa müddətdə xeyli, ola bilsin ki, dəfələrlə artırmağa nail olacağıq.

Ġqtisadi əməkdaĢlıq məsələlərini fəal həll etmək üçün yaxĢı imkanlar, ən baĢlıcası, siyasi iradə vardır. Bunların

köməyi ilə ölkələrimiz bir-birinə daha yaxın olacaq, daha sıx qarĢılıqlı fəaliyyət göstərəcəklər, beləliklə

mövqelərimiz möhkəmlənəcəkdir. Mərkəzi Asiyada Tacikistan, Xəzər və Qafqaz regionunda Azərbaycan

regional məsələlərdə mühüm rol oynayır və biz səylərimizi birləĢdirməklə daha böyük uğurlar qazana bilərik.

Mən hörmətli Emoməli ġərifoviçə bizim layihələr barədə, ilk növbədə Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi

barədə məlumat vermiĢəm. Bu yol region ölkələrinə yüklərini daĢımaq üçün yeni, səmərəli, qənaətli, sərfəli

yollar açmaq imkanı yaradacaq, həmçinin regional inteqrasiyaya kömək edəcəkdir. Biz bir sıra baĢqa konkret

layihələri müzakirə etdik, göstəriĢlər verildi və mən əminəm ki, həmin göstəriĢlərin hamısı reallaĢacaqdır.

Bizim humanitar sahədə əməkdaĢlığımız həmiĢə qarĢılıqlı maraq, qarĢılıqlı hörmət ilə fərqlənmiĢdir.

Xalqlarımızın mədəniyyəti, ənənələri, həyat tərzi bir-birinə yaxındır və əlbəttə, mədəni sahədə mübadilə xüsusi

əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün imzalanmıĢ, o cümlədən humanitar xarakterli – təhsil, mədəniyyət sahəsində

mühüm sənədlər xalqlarımızı daha da yaxınlaĢdıracaq, biz daha sıx ünsiyyət saxlayacaq, daha sıx dostluq

edəcəyik.

Hörmətli Prezidenti ölkəmizdə bir daha salamlamaq istəyirəm. Bizim dəvətimizi qəbul edərək

Azərbaycana gəldiyinə görə ona təĢəkkür etmək, bütün qardaĢ Tacikistan xalqına yeni uğurlar və firavanlıq

arzulamaq istəyirəm. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-13 iyul. - № 153. - S. 3.



───────────────────────────────────────────────────────

160

Hacıqabul rayonunda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməli qoyulmuĢdur


Hacıqabul, 16 iyul (AzərTAc). Ġyulun 16-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev

Hacıqabulda ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməlqoyma mərasimində iĢtirak etmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin planını və texniki göstəricilərini əks etdirən stendlərə

baxdı.

“Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Qorxmaz Hüseynov Prezident Ġlham Əliyevə məlumat

verdi ki, Kür-Bakı su kəmərlərindən biri ilə nəql edilən su Hacıqabul, ġirvan, Salyan, Neftçala və Biləsuvar

Ģəhərlərinin, həmçinin Salyanda 41, Neftçalada 44, Biləsuvarda 23, Sabirabadda 13 – ümumilikdə 121 kəndin

tələbatının ödənilməsinə yönəldiləcəkdir. Ümumilikdə, ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin istismara verilməsi ilə

470 min insan keyfiyyətli və fasiləsiz su ilə təmin olunacaqdır. Magistral kəmərin çəkiliĢi ilə yanaĢı, hər bir

Ģəhərdə içməli su və kanalizasiya Ģəbəkəsi müasir standartlara uyğun yenidən qurulacaq, çirkab sularını

təmizləyən qurğu inĢa ediləcəkdir. Layihəyə uyğun olaraq ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin inĢası 2013-cü ilin

sonuna qədər yekunlaĢacaqdır.

Bildirildi ki, hazırda Kür çayından götürülən içməli su SSRĠ dövründə inĢa olunmuĢ qurğuda

təmizlənərək ġirvan Ģəhərinə günün bütün saatlarında, Salyan Ģəhərinə sutka ərzində 5-7 saat, Neftçala Ģəhərinə

isə sutka ərzində 10 saat verilir. Biləsuvar Ģəhərinin sakinləri isə Əzizbəyov adına kanaldan götürülən su ilə

sutkada cəmi 6 saat təmin edilirlər. Hacıqabul Ģəhərinə içməli su Kür Sutəmizləyici Qurğular Kompleksindən

verilir və istehlakçılar sutkada 14 saat su ilə təchiz olunurlar.

Sonra Azərbaycan Prezidenti ġirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməlini qoydu.

Dövlətimizin baĢçısı su kəmərinin tikintisində istifadə olunacaq inĢaat materiallarına və avadanlığa

baxdı.

Diqqətə çatdırıldı ki, bu layihə çərçivəsində 600-1200 millimetr diametrli borulardan 170 kilometr uzunluğunda

magistral xəttin inĢası planlaĢdırılır. Layihəyə uyğun olaraq, magistral kəmərin Salyan Ģəhərinə qədər olan

hissəsi polad borulardan, buradan Neftçala və Biləsuvara qədər olan hissəsi isə polietilen borulardan

çəkiləcəkdir. Həmin ərazilərin fasiləsiz su təchizatını təmin etmək üçün ġirvan və Salyan Ģəhərlərinin

yaxınlığında anbar komplekslərinin inĢası da nəzərdə tutulur.

Azərbaycan Prezidenti mərasimdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Əziz dostlar! Bu gün ölkəmizin həyatında çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz yeni böyük su

layihəsinin təməl daĢını qoyduq. Bu münasibətlə mən sizin hamınızı ürəkdən təbrik edirəm.

Bu layihənin çox böyük əhəmiyyəti vardır. Bildiyiniz kimi, son illər ərzində ölkəmizdə su və kanalizasiya

layihələri icra edilir, bu proses geniĢ vüsət almıĢdır. Vəzifə qoyulmuĢdur ki, bir neçə ildən sonra Azərbaycanın

bütün su və kanalizasiya layihələri baĢa çatsın. Buna böyük ehtiyac var idi. Çünki bildiyiniz kimi, bölgələrdə

ümumiyyətlə su qıtlığı daim hökm sürürdü, kanalizasiya layihələri ümumiyyətlə yox idi. Ancaq görülmüĢ

tədbirlər nəticəsində və qəbul edilmiĢ proqramlar çərçivəsində bu layihələrin icrası nəzərdə tutulur.

ġirvan-Muğan su kəməri də bu böyük proqramın tərkib hissəsidir. Bu gün təməl daĢını qoyduğumuz layihə

əminəm ki, gələn ilin sonuna qədər baĢa çatacaq və beləliklə, altı rayonun su problemi demək olar ki, həll

olunacaqdır. Bu layihə Hacıqabul, ġirvan, Biləsuvar, Neftçala, Salyan və Sabirabad rayonlarının 121 kəndini və

beĢ Ģəhərini əhatə edəcəkdir. Beləliklə, bu layihənin və digər bölgələrdə su layihələrinin icra edilməsi

nəticəsində uzun illər problem olaraq qalan su məsələsi öz həllini tapacaqdır. Beləliklə, Azərbaycan yeni

mərhələyə qədəm qoyacaqdır. Çünki ölkəmizdə gedən geniĢ quruculuq, abadlıq iĢləri bütün sahələri əhatə edir.

Bu iĢlərin içərisində infrastruktur layihələri birinci yerdədir və son illərdə bu istiqamətdə böyük iĢlər

görülmüĢdür. Demək olar ki, bizim indi enerji potensialımız xeyli dərəcədə artmıĢdır və biz nəinki özümüzü

təmin edirik, eyni zamanda, elektrik enerjisini ixrac edirik. Bizdə yaranan enerji gücləri imkan verir ki, öz enerji

təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə təmin edək və gələcəkdə daha böyük həcmdə enerji ixrac edək. Hazırda ġirvan

Ģəhərində tikilməkdə olan “Cənub” elektrik stansiyasının bu il iĢə düĢməsindən sonra enerji potensialımızın

artırılmasına yeni təkan veriləcəkdir. Biz indi yeni elektrik xətlərinin çəkiliĢi ilə gələcəkdə elektrik enerjisini

ixrac etmək üçün yeni imkanlara malik olacağıq.

Ölkəmizdə qazlaĢdırma layihələri icra edilir. Vəzifə qoyulmuĢdur ki, gələn ilin sonuna qədər

Azərbaycanda qazlaĢdırma 95 faizə çatsın. Ucqar dağ kəndləri istisna olmaqla bütün qalan kəndlərə təbii qazın



───────────────────────────────────────────────────────

161

verilməsi nəzərdə tutulur. Bu altı rayonda 100 faiz qazlaĢdırma gələn ilin sonuna qədər baĢa çatmalıdır. Kənd

yollarının tikintisi ilə bağlı ciddi tədbirlər görülür. Prezidentin Ehtiyat Fondundan ən çox ayrılan vəsait məhz

kənd yollarının tikintisinə yönəldilir. Bu da təbiidir. Çünki kəndlərdə yollar, onların vəziyyəti bizi qane edə

bilməz və biz yeni müasir asfalt yolların tikilməsi ilə bu böyük problemi də həll etmiĢ oluruq. Yenə də bu

məsələnin həlli üçün konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir, müddət müəyyən edilmiĢdir və əminəm ki, gələn ilin

sonuna qədər əksər kəndlərdə yeni yollar çəkiləcək və bu proses bundan sonra da davam edəcəkdir. Elə

etməliyik ki, Azərbaycanda bütün kəndlərdə yaxĢı yollar olsun. Yəni, bu böyük layihələr əslində Azərbaycanda

mövcud olan infrastrukturun yeniləĢdirilməsi məqsədini daĢıyır. Bunların içində su və kanalizasiya problemləri

xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Çünki su həyat, inkiĢaf deməkdir, kənd təsərrüfatının inkiĢafı, insanların sağlamlığı

deməkdir.

Həm Bakıda, həm bölgələrdə müasir standartlara cavab verən yeni su xətləri insanların sağlamlığına da

böyük dəstək olacaqdır. Azərbaycan əhalisinə verilən və veriləcək su Ümumdünya Səhiyyə TəĢkilatının

standartlarına uyğun olmalıdır.

Bakını içməli su ilə təmin etmək üçün Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri artıq istismara verilmiĢdir və bu

kəmərin fəaliyyəti nəticəsində su ilə təchizat xeyli dərəcədə yaxĢılaĢdırılmıĢdır. Bakı qəsəbələrində bu layihə

icra edilir və bəzi qəsəbələrdə artıq 24 saat fasiləsiz su verilir. Eyni yanaĢma bölgələrdə də tətbiq edilir. Mən

istəyirəm ki, hər bir yerdə, hər bir Ģəhərdə, hər bir kənddə 24 saat fasiləsiz su verilsin. Bu gün baĢladığımız

layihə bu bölgənin su ilə təminatını xeyli dərəcədə yaxĢılaĢdıracaqdır. Bu yeni imkanlardan istifadə edəcək

insanların sayı 470 mindir. Nəzərə alsaq ki, Kür-Araz boyu yerləĢən çaylarda modul tipli təmizləyici qurğular

quraĢdırılır və artıq 200-dən çox kənddə bu qurğular quraĢdırılıbdır, 400 mindən artıq əhali artıq təmiz, içməli

su ilə təmin edilir, bu layihələrin nə qədər böyük əhəmiyyəti olduğunu görmək mümkündür.

Mən Ģübhə etmirəm ki, qarĢımıza qoyduğumuz bütün vəzifələr vaxtında və keyfiyyətlə icra ediləcəkdir. Bunu

demək üçün əsas vardır. Çünki ölkəmiz yeniləĢir, müasirləĢir. Ölkəmizdə dövlət xətti ilə həyata keçirilən bütün

layihələr ekspertizadan keçirilir. Onların müasir standartlara cavab verməsi üçün lazımi tədbirlər görülür.

Bizim valyuta ehtiyatlarımız artır, maddi imkanlarımız geniĢlənir. Texniki imkanlar da geniĢlənir. Bu da çox

vacibdir. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycanda infrastruktur layihələrində iĢtirak edən Ģirkətlərin mütləq əksəriyyəti

yerli Ģirkətlərdir. Hələ bir neçə il bundan əvvəl biz daha çox xarici Ģirkətlərə müraciət edirdik. Onların dəstəyinə

ehtiyac var idi. Ancaq yeni kadrların hazırlanması, bu sahədə dövlət siyasətinin aparılması nəticəsində yeni

Ģirkətlər, yəni Azərbaycan Ģirkətləri artıq bu iĢləri görür. Bunun çox böyük mənası vardır. Çünki birincisi, iĢ

yerləri yaradılır, ikincisi, yerli Ģirkətlər böyüyür, daha çox vəsait əldə edir, vergilər ödəyir. Dövlət xətti ilə icra

edilən layihələrə Azərbaycan Ģirkətlərinin cəlb edilməsi bu prosesi daha da stimullaĢdırır. Dövlət tərəfindən özəl

sektora göstərilən dəstək, eyni zamanda, maddi dəstək, yerli Ģirkətlərin Azərbaycanda icra edilən layihələrə cəlb

edilməsi prosesi bütün bu yeni reallıqları təmin edir. Yəni, bizim texniki imkanlarımız, peĢəkar kadrlarımız

vardır. Dövlət Ģirkətlərində yeni, müasir standartlara keçid mərhələsi də çox uğurla gedir. Çünki bu da çox

vacibdir. Bizim Ģirkətlərimiz, xüsusilə dövlət Ģirkətlərimiz dünya standartlarına cavab verməlidir. Hazırda biz

bunu görürük və əminəm ki, bu layihənin icrası da uğurlu olacaq və uzun illər bundan sonra bu altı rayon və

digər rayonlar davamlı, dayanıqlı içməli su ilə təmin ediləcəklər. Onu da qeyd etməliyəm ki, bu layihə ehtiyatla

icra edilir. Çünki əhalinin artımı nəzərə alınmaqla suyun verilmə həcmi 2035-ci ilə hesablanıbdır. Yeni xətlərin

çəkilməsi, yeni texniki tədbirlərin görülməsi nəticəsində 2035-ci ildən sonra da bütün bu bölgələr su ilə təmin

ediləcəkdir.

Azərbaycanın inkiĢafı bu istiqamətdə uğurla gedir, hər bir istiqamətdə uğurla gedir. Bizim gördüyümüz

iĢlərin təməlində Azərbaycan vətəndaĢının zəhməti dayanır və biz bütün bu uğurları öz hesabımıza əldə edə

bilmiĢik. Biz iqtisadi islahatlar, uğurlu enerji siyasəti aparmaqla müstəqil siyasətimizi təmin edə bilmiĢik.

Ġqtisadi sahədə müstəqillik siyasi sahədə müstəqilliyi Ģərtləndirir və bu gün Azərbaycanın iqtisadi vəziyyəti çox

müsbətdir.

Bizim valyuta ehtiyatlarımız artır, dövlət büdcəsindən maliyyələĢən layihələr, o cümlədən infrastruktur

layihələri ölkəmizi irəliyə aparır. Ġqtisadi sahədə gördüyümüz iĢlər özəl sektorun inkiĢafına səbəb olur və

hazırda ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda formalaĢır. Sosial siyasət çox fəal aparılır. Bu layihə, eyni

zamanda, Azərbaycan dövləti tərəfindən aparılan sosial siyasətin təzahürüdür. Çünki bu layihə böyük vəsait

tələb edir və bu vəsait heç vaxt suyun tarifləri ilə tam Ģəkildə geri qayıtmayacaqdır. Yəni bu layihənin iqtisadi

səmərəsi çox aĢağıdır. Biz buna bu prizmadan yanaĢmırıq. Çünki bu layihə sırf sosial məna, sosial xarakter

daĢıyır - insanları təmiz içməli su ilə təmin edək və beləliklə, bu ciddi problemi həll edək.

Sosial siyasət bizim siyasətimizin ayrılmaz hissəsidir. Mən dəfələrlə demiĢəm ki, biz bazar iqtisadiyyatı

prinsiplərinə sadiqik və Azərbaycanın uğurları bunun əyani sübutudur. Ancaq bununla bərabər, biz güclü sosial

siyasət aparılmadan inkiĢaf edə bilmərik. Çünki bizim bütün iĢimizin mərkəzində, təməlində Azərbaycan



───────────────────────────────────────────────────────

162

vətəndaĢı dayanır və Azərbaycan vətəndaĢının rahat, rifah içində yaĢaması bizim baĢlıca borcumuzdur. Ona

görə sosial siyasətin aparılması müxtəlif istiqamətlərdə özünü büruzə verir – bu layihələrin icra edilməsində,

kənd yollarının tikintisində, qazlaĢdırma layihələrinin həyata keçirilməsində, sosial ödəmələrin, əmək haqqının,

pensiyaların artırılmasında, sovet dövründən qalmıĢ əmanətlərə kompensasiya verilməsində, ünvanlı sosial

proqramın icra edilməsində. Bu siyahını davam etdirmək olar. Azərbaycan o nadir ölkələrdəndir ki, hətta

böhranlı illərdə sosial proqramları ixtisar etməmiĢ, əksinə onları artırmıĢdır.

Ġndi Avropada hökm sürən və hələ sonu çatmayan iqtisadi və maliyyə böhranı davam edir. Bu böhranın

ikinci dalğası baĢlanmıĢdır. Artıq böyük ölkələr də bu çətinliklərlə üzləĢirlər - sosial ödəmələr, iĢ yerləri, büdcə

xərcləri ixtisar edilir. Ancaq biz Azərbaycanda bunun tam əksini görürük. Bu böhranlı illərdə biz sovet

dövründən qalan əmanətlərin kompensasiyasına baĢlamıĢıq. Yəni, bu, böyük layihədir, böyük iqtisadi və

maliyyə resursları tələb edən layihədir.

Bu böhranlı illərdə infrastruktur layihələrinə daha da böyük diqqət göstərilir. Dövlət büdcəsinin xərcləri

daha da artırılır. Bizim ümumi xərclərimiz artır. Yəni, bu gün Azərbaycan reallıqları bundan ibarətdir. Ġndiki

reallıqlarımızın baĢlıca səbəbi odur ki, biz öz hesabımıza yaĢamıĢıq, borc almamıĢıq. Bizim dövlət borcumuz

ümumi daxili məhsulda cəmi yeddi faiz təĢkil edir. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu, hətta 100 faizi də keçir, 80 faiz

olan yerlərdə hesab olunur ki, orada dövlət borcu yaxĢı səviyyədədir. Bizdə isə yeddi faizdir. Biz ayağımızı

yorğana görə uzatmıĢıq və bu yanaĢma hər yerdə olmalıdır – ailədə, siyasətdə, iqtisadi islahatların

aparılmasında. Ona görə biz özümüzü tam əmin və rahat hiss edirik.

Valyuta ehtiyatlarımız ildən-ilə artır, enerji layihələrimiz bizə imkan verir ki, bundan onilliklər sonra da

Azərbaycanı inkiĢaf yolu ilə irəliyə aparaq. Güclü sosial layihələrin icrası imkan verir ki, insanları ən çox

narahat edən məsələlər həllini tapsın. Onların içərisində su layihəsi birinci yerdədir. Odur ki, bu gün

toplaĢdığımız mərasimdə baĢlanan layihəyə çox böyük önəm verilir və ona görə də biz bu gün təməl daĢını

böyük təntənə ilə qoyuruq. Çünki bu layihə doğrudan da ölkəmizdə gedən proseslərin əyani təzahürüdür.

ĠnkiĢaf, sosial siyasətin aparılması, iqtisadi islahatların davam etdirilməsi və öz hesabımıza yaĢamağımız bu gün

Azərbaycan reallıqlarıdır. Mən tam əminəm ki, qarĢıda duran bütün vəzifələr uğurla icra ediləcəkdir.

Bu yaxınlarda bu ilin birinci altı ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunları müzakirə edildi. Bütün statistik

göstəricilər yüksək səviyyədədir. Ġlin sonuna qədər bütün proqramlar və infrastruktur layihələri həllini

tapacaqdır. Beləliklə, biz bundan sonra da yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.

2004-cü ildə bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ, bu gün uğurla icra edilən regionların sosial-iqtisadi

inkiĢafı Dövlət Proqramının uğurlu icrası Azərbaycanı hərtərəfli inkiĢaf etdirmək üçün əsas alət idi və

bölgələrin inkiĢafı, bölgələrdə yeni iĢ yerlərinin, yeni müəssisələrin yaradılması artıq bir ənənəyə çevrilibdir.

Elə həftə keçmir ki, hansısa yeni müəssisə, yeni istehsal sahələri yaradılmasın, yeni iĢ yeri açılmasın. Budur,

Azərbaycan reallıqları. Bir daha demək istəyirəm ki, bu reallıqları biz təmin etmiĢik, Azərbaycan xalqı öz

zəhməti ilə və Azərbaycan dövləti öz müstəqil siyasəti ilə.

Mən bu gün sizi bir daha ürəkdən salamlamaq istəyirəm. Bu gün burada altı rayonun nümayəndələri

toplaĢmıĢlar. XahiĢ edirəm, mənim səmimi salamlarımı yaĢadığınız rayonların sakinlərinə çatdırasınız. Əminəm

ki, gələn ilin sonuna qədər bütün altı rayonda gözəl mərasimlər keçiriləcəkdir və bu altı rayona təmiz içməli

suyun verilməsi mərasimində sizinlə birlikdə iĢtirak edəcəyik.

Bir daha sizi təbrik edirəm.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-17 iyul. - № 156. - S. 1-3.



───────────────────────────────────────────────────────

163

Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində “Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir


Bakı, 29 iyul (AzərTAc). Ġyulun 28-də Londonda XXX Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində

“Azərbaycan günü” keçirilmiĢdir.


etmiĢlər.



çıxıĢı

- Əziz dostlar!


Bu gün sizin hamınızı “Azərbaycan günü”ndə salamlamaq istəyirəm. Bu axĢam bizimlə olduğunuza görə

sizə çox minnətdaram. Burada olmağımızdan və belə bir möhtəĢəm tədbirdə iĢtirakımızdan çox fərəhlənirik.

Mən bizi qəbul edən Britaniya tərəfinə də gördüyü bütün hazırlıq iĢlərinə görə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm.

Azərbaycan müstəqil ölkə kimi artıq beĢinci dəfədir ki, Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirak edir və biz hər dəfə

irəliyə doğru addımlar atırıq. Qazandığımız birinci medal 1996-cı ildə Atlantada oldu. Həmin vaxt bizim

komanda yalnız bir medal qazana bildi. Sonra 2000-ci ildə Sidneydə üç, 2004-cü ildə Afinada beĢ, 2008-ci ildə

isə Pekində yeddi medal qazanıldı. Əlbəttə, biz hamımız istəyirik ki, bu ənənə davam etsin. Hamımız ümid

edirik ki, idmançılarımız ölkəmizi layiqincə təmsil edəcəklər və yarıĢlar zamanı bayrağımız qaldırılacaqdır.

Fürsətdən istifadə edərək dünyanın bütün atletlərinə uğurlar və xoĢbəxtlik arzulayıram.

Azərbaycan zəngin tarix, böyük adət-ənənələr ölkəsidir. Lakin müstəqil ölkə kimi biz dünyanın siyasi

xəritəsində yalnız 20 ildir ki, mövcuduq. Bu illər dəyiĢikliklər, islahatlar dövrü olub. Bu illər göstərir ki,

Azərbaycan müstəqil ölkə kimi uğurla inkiĢaf edir. Əldə etdiyimiz nailiyyətlər məhz xalqımızın istedadı

sayəsində mümkün olub. Ġyirmi il öncə bizim öz dövlətimiz yox idi, demokratik təsisatlarımız, bazar

iqtisadiyyatı mövcud deyildi. Bu gün Azərbaycan regionda möhkəm mövqelərə malik olan ölkədir,

dövlətçiliyimiz çox güclüdür. Biz demokratik islahatlara, bazar iqtisadiyyatına sadiqik. Ġyirmi il ərzində əldə

etdiyimiz ən böyük nailiyyətlərdən biri Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməsi oldu.

Dünyanın ən ali beynəlxalq təĢkilatı hazırda bizim iĢtirakımızla fəaliyyət göstərir. Namizədliyimizə səs verən

155 ölkə sözün əsl mənasında göstərdi ki, bu 20 ildə biz dünyanın diqqətini cəlb edə bildik, bir çox ölkələrlə

dostluq və qarĢılıqlı etimad münasibətləri qurduq.

Bu gün Azərbaycana hörmətlə yanaĢırlar və ölkəmiz nəinki regionda, o cümlədən dünyanın qlobal

iĢlərində öz rolunu oynayır. Biz çox böyük iqtisadi dəyiĢikliklərə nail olduq və iqtisadiyyatımız dünyada ən

sürətlə artan iqtisadiyyatdır. Bizim iqtisadiyyatımız görünməyən dərəcədə artım tempi nümayiĢ etdirdi və son

səkkiz ildə üç dəfə artdı. Ölkəmizdə dəyiĢikliklərin edilməsi, güclü iqtisadiyyatın qurulması üçün bir çox səylər

göstərildi. Ölkəmiz sabitdir, xalqımızın güzəranı yaxĢıdır. Eyni zamanda, Azərbaycan bütün dinlərin və

millətlərin nümayəndələrinin sülh Ģəraitində birgə yaĢamasının nümunəsi ilə tanınır. Təsadüfi deyildir ki,

ölkəmizdə sülh və əməkdaĢlıq iĢinə xidmət edən çoxsaylı beynəlxalq tədbirlər keçirilir.

Biz, həmçinin ölkəmizdə idmanın inkiĢafına və Olimpiya hərəkatına böyük diqqət yetiririk. Müasir idman

infrastrukturunun yaradılmasına çoxlu sərmayələr yatırılır. Son 12 ildə bütün ölkə üzrə 34 Olimpiya mərkəzi

tikilib istifadəyə verilib və bu proses davam edir. Bu il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan edilib. Bu, həmçinin

Azərbaycanda idmanın inkiĢafına və Olimpiya hərəkatına göstərilən diqqəti bir daha nümayiĢ etdirir. Biz tarixdə

bu oyunlarda 53 atletdən ibarət ən böyük komanda ilə iĢtirak etməkdən fərəhlənirik. Bu, həm də onu göstərir ki,

idmana qoyulan sərmayə və idmanın, Olimpiya hərəkatının təĢviq edilməsinə yönələn dövlət siyasəti yaxĢı

nəticələr verir.

Əminəm ki, biz bu oyunlarda uğurla iĢtirak edəcəyik. Bu yarıĢlar özümüzü təqdim etmək üçün daha bir

fürsətə çevriləcəkdir.

Bu gün nailiyyətlərimizə həsr olunan kiçik təqdimat - bəzi fotoĢəkillər, ölkəmizin inkiĢafı ilə bağlı

videotəqdimat olacaqdır. Əminəm ki, bu tədbirdə iĢtirak edən insanların əksəriyyəti artıq Azərbaycanda olub.

Qonaqlarımız arasında Azərbaycanda olmayanları isə ölkəmizə səfərə dəvət edirəm.

Onu da bildirmək istəyirəm ki, idman və Olimpiya hərəkatı mənim həyatımın bir hissəsidir. Böyük fərəh hissi

ilə qeyd edirəm ki, artıq 15 ildir mən Olimpiya ailəsinin üzvüyəm. On beĢ il əvvəl mən Azərbaycan Milli

Olimpiya Komitəsinin prezidenti seçildim. Ondan altı il sonra isə ölkə Prezidenti seçildim. Buna görə də adətən



───────────────────────────────────────────────────────

164

deyirəm ki, mən idmanı və Olimpiya hərəkatını ölkə rəhbərliyi səviyyəsində təmsil edirəm. Bu illər uğur,

dəyiĢiklik, inkiĢaf, iĢə sadiqlik illəri oldu. Bu gün Azərbaycanda idmançı olmağın böyük mənası vardır. Ġdmanın

inkiĢafı və idmançılara qayğının göstərilməsi ilə bağlı dövlət siyasətimiz vardır. Biz müasir idman

infrastrukturuna böyük sərmayələr qoymuĢuq. Bu gün Azərbaycanda çoxlu beynəlxalq idman tədbirləri, o

cümlədən Avropa və dünya çempionatları keçirilir. Əminəm ki, gələcəkdə Azərbaycanda qonaqlarımızın, o

cümlədən atletlərin və turistlərin sayı çox olacaq, bununla da biz dostluğumuzu və əməkdaĢlığımızı davam

etdirəcəyik.

Olimpiya oyunları nadir beynəlxalq hadisədir. Bu zaman bütün dünyadan gələn insanlar görüĢürlər,

atletlər öz aralarında ədalətli Ģəkildə, tərəfdaĢlıq ruhunda yarıĢırlar, rəqabət yalnız idman arenası ilə yekunlaĢır.

Bu, idmanla siyasət arasında ən böyük fərqdir.

Biz oyunlarda iĢtirak etməkdən çox fərəhlənirik. Mən bir daha bütün komandaların idmançılarına uğurlar,

dünya xalqlarına xoĢbəxtlik və çiçəklənmə arzulayıram. Çox sağ olun.

X X X

Tədbirin keçirildiyi zal Azərbaycanın mədəniyyətini, idman tarixini özündə əks etdirən fotostendlərlə

bəzədilmiĢdi. Ölkəmizdə idmanın inkiĢafına dövlət səviyyəsində göstərilən qayğı iri monitorlarda ön plana

çıxarılmıĢdı. Bununla yanaĢı, dövlətimizin baĢçısı, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyevin

idmançılarla görüĢlərindən, ölkəmizdə olimpiya idman komplekslərinin açılıĢ mərasimlərindən hazırlanan

videogörüntülər də nümayiĢ etdirilirdi.

“Azərbaycan günü”nə dəvət olunan rəsmi Ģəxslər, beynəlxalq idman ictimaiyyətinin nümayəndələri

Prezident Ġlham Əliyev ilə söhbətlərində bir daha ölkəmizdə idmana və Olimpiya hərəkatına göstərilən diqqət

və qayğını yüksək qiymətləndirdilər. Onlar bu sahənin inkiĢafının ölkəmizdə dövlət siyasətinin mühüm

prioritetlərindən biri elan edilməsinin təqdirəlayiq hal olduğunu söylədilər. Bildirildi ki, getdikcə güclənən və

iqtisadi cəhətdən inkiĢaf edən Azərbaycanın bu sahədə uğurlarını artırması ölkəmizin dünyada idman məkanı

kimi tanınmasına geniĢ imkanlar açır.

Tədbirin gediĢində Prezident Ġlham Əliyev XXX Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirak edən

idmançılarımızla görüĢdü, onlara xeyir-dua verdi, uğurlar və qələbə əzmi arzuladı.

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 31 iyul. - № 168. - S. 1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

165

ġeyxülislam müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə iftar süfrəsi açmıĢdır

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 15 avqust (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, avqustun 14-də Qafqaz Müsəlmanları Ġdarəsinin sədri

Ģeyxülislam AllahĢükür PaĢazadə müqəddəs Ramazan ayı münasibətilə yeni iqamətgahında iftar süfrəsi

açmıĢdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev iftar mərasimində iĢtirak etmiĢdir.


çıxıĢı

-Hörmətli Ģeyx həzrətləri.

Hörmətli din xadimləri.

Xanımlar və cənablar.

Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Müqəddəs Ramazan ayında bizim görüĢlərimiz artıq gözəl

ənənəyə çevrilibdir. Bu ənənəni ulu öndər Heydər Əliyev və Ģeyx həzrətləri qoymuĢlar. Bu ənənə davam

etdirilir. Mən hər il böyük məmnuniyyətlə Ģeyx həzrətlərinin iftar süfrəsində iĢtirak edirəm.

Bugünkü görüĢümüzdə ġimali Qafqaz müftilərinin iĢtirakı xüsusi əhəmiyyət daĢıyır. Mən qardaĢlarımızı

səmimiyyətlə salamlayıram. Onlar Azərbaycana tez-tez gəlirlər. Hər dəfə gələndə çalıĢırıq ki, görüĢək, bir yerdə

olaq. Onlar bizim tədbirlərimizdə iĢtirak etmiĢlər. Təzəpir məscidinin, Əjdərbəy məscidinin yenidənqurmadan

sonra açılıĢlarında iĢtirak etmiĢlər. Gələcəkdə Ġmamzadə dini-tarixi kompleksinin bərpasından və Azərbaycanın

ən qədim məscidi olan ġamaxı məscidinin əsaslı təmirdən sonra açılıĢında da biz onları görməyə Ģad olacağıq.

Qafqaz vahid orqanizmdir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu ġimali Qafqaz xalqları ilə bir yerdə olmuĢdur. Bu gün

bu birlik davam etdirilir. ġimali Qafqaz respublikalarının rəhbərləri dəfələrlə Azərbaycanda olmuĢlar. Biz

hamımız istəyirik ki, Qafqazda daim sülh, sabitlik, əmin-amanlıq və qarĢılıqlı anlaĢma olsun. Bu məqsədlərə

çatmaq üçün din xadimlərinin fəaliyyəti xüsusi əhəmiyyət daĢıyır.

ġimali Qafqaz müftiləri öz respublikalarında çox böyük hörmətə malik olan insanlardır. Onların bizim

hörmətli Ģeyx həzrətləri ilə əlaqələri, dostluq telləri xalqlarımızı daha da sıx birləĢdirir.

Eyni zamanda, bu gün məclisimizdə türkdilli dövlətlərin iqtisadiyyat nazirləri də əyləĢiblər. Türkiyə,

Qazaxıstan, Qırğızıstanın iqtisadiyyat nazirləri də bizim qonaqlarımızdır. Bu tərkibdəki görüĢ rəmzi xarakter

daĢıyır. Çünki Azərbaycan Qafqaz ölkəsidir, eyni zamanda, türkdilli dövlətdir. Azərbaycan o ölkədir ki, burada

millətlər, xalqlar, dinlər görüĢür, birləĢir və bir ailə kimi yaĢayırlar. Bugünkü reallıqlar ondan ibarətdir ki,

Azərbaycan həm Xəzər hövzəsində, həm türk dünyasında, həm Qafqazda özünəməxsus yerə malikdir.

Azərbaycan dünya miqyasında böyük hörmətə malik olan ölkədir. Bunun əyani sübutu keçən ilin oktyabr ayında

BMT Təhlükəsizlik ġurasına keçirilən seçkilərdir. Dünyanın 155 ölkəsi Azərbaycanın namizədliyini

dəstəkləmiĢdir, bizə inamını göstərmiĢdir. Biz bu inamı doğrulduruq. Təhlükəsizlik ġurasındakı fəaliyyətimiz

çox ciddidir, səmimidir. Biz bu mötəbər təĢkilatda beynəlxalq hüququ və ədaləti müdafiə edirik.

Bu gün Ģeyx həzrətləri din-dövlət münasibətlərinə toxundu. Bu münasibətlərin təməlində ulu öndər Heydər

Əliyev dayanmıĢdı, Ģeyx həzrətləri dayanmıĢdır. Ulu öndər Heydər Əliyev müasir Azərbaycan dövlətinin

qurucusudur. Eyni zamanda, dövlət siyasətinin müəllifidir. Bu gün Heydər Əliyev siyasəti bütün istiqamətlərdə

davam etdirilir – xarici siyasətdə, daxili siyasətdə, din-dövlət münasibətlərinin tənzimlənməsində, sosial

məsələlərin həllində. Sadəcə olaraq, həyat davam edir, Azərbaycan inkiĢaf edir. QarĢımıza yeni çağırıĢlar çıxır,

yeni məsələlər həll olunur.

Azərbaycan çox dinamik inkiĢaf edir. Ancaq inkiĢafımızın əsas istiqamətləri ulu öndər tərəfindən

qoyulmuĢdur. Hesab edirəm ki, bu gün Azərbaycanda din-dövlət münasibətləri nümunəvi xarakter daĢıyır. Bu

münasibətlər nə qədər güclü olarsa, cəmiyyətdə bir o qədər də sülh, əmin-amanlıq və inkiĢaf olacaqdır. Bu

münasibətlərin inkiĢafında Ģeyx həzrətlərinin çox böyük rolu vardır. ġeyx həzrətləri həm Azərbaycanda, həm

xaricdə - Qafqazda böyük nüfuza malik Ģəxsiyyətdir. Mən bu barədə keçən görüĢümüzdə də qeyd etdim.

Müxtəlif dövrlərdə müxtəlif ölkələrin dövlət və hökumət baĢçıları ilə görüĢlərimdə Ģeyx həzrətlərinin

fəaliyyətinə çox böyük diqqət və qiymət verilmiĢdir. Bu, əlbəttə ki, bizi sevindirir. Bu gün Qafqazda müsbətə

doğru gedən proseslərdə Ģeyx həzrətlərinin böyük rolu vardır.

O, Qafqaz respublikalarına mütəmadi qaydada səfərlər edir və bu səfərlər bizim üçün, Qafqaz

respublikaları üçün, bütövlükdə Rusiya-Azərbaycan münasibətləri üçün böyük məna daĢıyır.

Azərbaycan müasir dövlətdir, dünyəvi dövlətdir. Eyni zamanda, öz milli və dini ənənələrinə sadiq olan

dövlətdir. Ġslam dəyərləri bizim milli mənəvi dəyərlərimizin tərkib hissəsidir və müqəddəs Ramazan ayı bütün



───────────────────────────────────────────────────────

166

dövrlərdə Azərbaycan xalqının qəlbində yaĢamıĢdır. Sadəcə olaraq, müstəqillik əldə etdikdən sonra bu bayram

rəsmi bayram kimi qeyd edilir.

Milli mənəvi dəyərlərə söykənən, inkiĢafda olan gənc, müstəqil Azərbaycan həm iqtisadi, həm siyasi,

həm də xarici siyasət sahələrində böyük uğurlara nail olmuĢdur. Ancaq gələcəyimiz, gələcək inkiĢaf üçün milli

dəyərlər daim diqqət mərkəzində olmalıdır, qorunmalıdır. Gənc nəsil milli dəyərlər əsasında tərbiyə edilməlidir,

xüsusilə indiki zəmanədə. QloballaĢan dünyada bəzi hallarda sərhədlər silinir. Bəzi hallarda ölkələr arasında

sərhədlər, mənəvi sahədə sərhədlər pozulur, sərhədləri keçirlər. Buna yol vermək olmaz. Bizi xalq kimi qoruyub

saxlayan milli mənəvi dəyərlərimizdir, islami dəyərlərimizdir, dilimizdir, ədəbiyyatımızdır. Əgər biz bundan

sonra da ölkəmizin uğurlu inkiĢafını istəyiriksə, bu məsələlərə mütləq diqqət göstərilməlidir. Ġqtisadi islahatlar

daha da sürətlə gedə bilər, ləng gedə bilər. Bu, o qədər də böyük problem yaratmaz. Ancaq əgər milli

dəyərlərimizdə hər hansı bir boĢluq yaranarsa, yaxud da ki, milli mənəvi əsaslarımız zərər görsə, onda əlbəttə,

ölkə böyük çətinliklərlə üzləĢər.

Biz müstəqil ölkəyik. Müstəqilliyimizin artıq 20 illik yubileyini qeyd etmiĢik. Müstəqil ölkə kimi

müstəqil siyasət aparırıq. Siyasətimiz xoĢniyyətli, xoĢməramlı siyasətdir. Biz bütün ölkələrlə bərabərhüquqlu

münasibətlər qurmuĢuq. Bütün ölkələrlə yaxĢı münasibətlər qurmaq istiqamətində uğurlar əldə etmiĢik. Daxili

siyasətdə islahatlar Azərbaycanı böyük dərəcədə irəliyə aparmıĢdır. Ġqtisadi inkiĢaf baxımından Azərbaycan

dünya miqyasında ən sürətlə inkiĢaf edən ölkədir. Dünyada iqtisadi və maliyyə böhranının ikinci dalğasının

hökm sürdüyü bir vaxtda Azərbaycanda inkiĢaf davam edir. Bu ilin 7 ayının yekunları artıq bəllidir.

Ġqtisadiyyatımız artır, qeyri-neft iqtisadiyyatımız isə 10 faizdən çox artmıĢdır.

Müstəqil siyasət aparmaq üçün əlbəttə ki, güclü iqtisadi dayaqlar və güclü ideoloji əsaslar olmalıdır.

Azərbaycanda bu amillər vardır. Bizim ideoloji əsaslarımızı azərbaycançılıq fəlsəfəsi, azərbaycançılıq məfkurəsi

təĢkil edir. Bizim iqtisadi islahatların təməlində bazar iqtisadiyyatı prinsipləri dayanır. Sosial siyasətin

təməlində isə insan amili dayanır. Vaxtilə “nefti insan kapitalına çevirmək lazımdır” siyasəti bəyan edilmiĢdi.

Bu siyasət artıq öz bəhrəsini verməkdədir.

Azərbaycanda çox keyfiyyətli və dəyərli gənc nəsil yetiĢir. Gənc nəsil vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alır.

Azərbaycan dünya miqyasında idman sahəsində də qabaqcıl yerlərdədir. Ġdmanın inkiĢafı ölkənin ümumi

inkiĢafına təsir göstərir və bunu müəyyənləĢdirir. Təsadüfi deyildir ki, Olimpiya Oyunlarında ölkələr bir növ

bir-biri ilə yarıĢa girirlər. Kim nə qədər çox medal qazanırsa, o ölkənin imici bir o qədər də çox artır.

Olimpiyaçılarımız bir daha göstərdilər ki, gənc, müstəqil Azərbaycan güclü dövlətdir, o cümlədən idman

sahəsində də güclüdür. Ən sevindirici hal ondan ibarətdir ki, medallar - qızıl, gümüĢ və bürünc medallar

qazanan idmançılar müstəqillik dövründə yetiĢmiĢ gənc insanlardır. Azərbaycan idmanına son illər ərzində

göstərilən diqqətin hesabına onlar artıq peĢəkar idmançılardır. Onlar Azərbaycanın milli bayrağını on dəfə

qaldırdılar və dövlət himnimizi iki dəfə səsləndirdilər.

Hər bir sahədə olduğu kimi, idmanda da inkiĢaf özünü göstərmiĢdir. O ki qaldı mənəviyyatla bağlı olan

məsələlərə, qeyd etməliyəm ki, Azərbaycanda bu məsələlərə xüsusi diqqət göstərilir. Bütün dini abidələr təmir

edilir, bərpa olunur. Təzəpir, Bibiheybət, Əjdərbəy məscidləri, Ġmamzadə, ġamaxı məscidi və digər məscidlər

bərpa olunur, təmir edilir. Digər dinlərə mənsub olan məbədlər təmir edilir.

Azərbaycan o ölkədir ki, burada bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır və bu, bizim böyük

sərvətimizdir. Hörmətli arxiyepiskop Aleksandr ulu öndərin kəlamlarını yada saldı ki, Azərbaycan çoxmillətli

dövlətdir və bu, bizim böyük sərvətimizdir. Bu, həqiqətən də belədir. Bu sahədə də dövlət siyasətimiz dəyiĢməz

olaraq qalır. Hesab edirəm ki, son illər ərzində Azərbaycanın bu sahədəki uğurları dünya ictimaiyyətinə daha da

dolğun Ģəkildə çatdırılır. Çünki ölkəmizdə keçirilən müxtəlif forumlar, dini konfranslar, dünya dini liderlərinin

zirvə görüĢləri bir daha göstərir ki, Azərbaycanda bütün xalqlar, bütün dinlərin nümayəndələri bir ailə kimi

rahat yaĢayırlar. Bütün dinlərin nümayəndələri bizim dəyərli vətəndaĢlarımızdır. Bu sahədə Azərbaycan öz

təcrübəsini bölüĢməyə hazırdır. Hesab edirəm ki, buna böyük ehtiyac vardır. Çünki heç də hər yerdə vəziyyət

bizdəki kimi deyildir. Əfsuslar olsun ki, dünyanın müxtəlif yerlərində dini zəmində münaqiĢələr, toqquĢmalar,

qarĢıdurmalar hələ də davam edir. Bəzi hallarda bu qarĢıdurmalar daha da Ģiddətli xarakter daĢıyır və bu, bizi

çox narahat edir. Çünki dini zəmində münaqiĢələr ən təhlükəli münaqiĢələrdir. Bunların fəsadları çox ağır və acı

ola bilər.

Biz hamımız çalıĢmalıyıq, dünya ictimaiyyəti, mütərəqqi bəĢəriyyət çalıĢmalıdır ki, dini zəmində

münaqiĢələrin sayı azalsın. Buna nail olmaq üçün biz çox diqqətli və məsuliyyətli olmalıyıq. Hamımız - dövlət,

hökumət baĢçıları, media nümayəndələri, din xadimləri, ictimai xadimlər diqqətli, məsuliyyətli olmalıyıq. Çünki

bəzi hallarda deyilən yanlıĢ, təhqiramiz bir ifadə böyük fəsadlara gətirib çıxarır. Bəzi hallarda

sivilizasiyalararası dialoq haqqında çox sözlər deyilir, amma əslində bu dialoqu pozmaq üçün addımlar atılır.

Buna yol vermək və göz yummaq olmaz. Bu hadisələr - haradasa müqəddəs Qurani–ġərifin yandırılması,



───────────────────────────────────────────────────────

167

məscidə od vurulması, məscidin gülləbaran edilməsi beynəlxalq ictimaiyyətin qınağına çevrilməlidir. Biz bu

hallara biganə qala bilmərik. Nəinki müsəlmanlar, bütün dinlərin nümayəndələri, dünya liderləri öz səsini

ucaltmalıdırlar. Hesab edirəm ki, bu məsələlərlə bağlı ciddi düĢünməyə böyük ehtiyac vardır. Konkret

addımların atılması üçün dünyanın tanınmıĢ siyasi xadimlərinin ciddi sözlərinə ehtiyac vardır.

Bizi, eyni zamanda, narahat edən məsələlərdən biri də islamofobiyanın geniĢlənməsidir. Buna yol vermək

olmaz. Çünki bu yanaĢmanın axırı yoxdur. Bu, böyük bir qarĢıdurmaya gətirib çıxara bilər. Ġslama qarĢı əsassız

ittihamlar, islamofobiya meyillərinin güclənməsi, bəzi xarici mətbu orqanlarda Ġslamın terrorla

bərabərləĢdirilməsi halları bizi çox hiddətləndirir.

Ġslam sülh, qardaĢlıq, mərhəmət dinidir. Bəzi hallarda terrorçuya islamçı deməklə bütün dinimiz, bütün

müsəlman aləmi təhqir olunur. Ġslamçı terrorist deyildir. Ġslamçı islam dininə mənsub olan insandır. Bir də ki,

terrorun nə milləti, nə də dini vardır. Bu barədə çox danıĢılır, amma biz gərək artıq praktiki addımlara keçək.

Müstəqilliyimizin ilk illərində və ondan sonrakı dövrdə erməni terrorçuları bizə qarĢı 30-dan yuxarı terror aktı

törətmiĢlər. Bu terror aktları nəticəsində 2 mindən çox günahsız insan həlak olmuĢdur. Biz bu terror aktlarını hər

hansı bir dinlə bağlamırıq. Ona görə də burada məsuliyyət məsələləri ön planda olmalıdır. Xüsusilə

siyasətçilərin məsuliyyəti. Bəzi hallarda biganəlik məsələnin müsbət istiqamətdə deyil, mənfi istiqamətdə

getməsinə gətirib çıxarır.

Biz Azərbaycanda bütün bu məsələləri təhlil edərkən bir daha görürük ki, doğrudan da ölkəmizdə nadir

bir təcrübə formalaĢmıĢdır. Bu təcrübənin, əlbəttə ki, güclü əsasları vardır. Çünki əsrlər boyu müxtəlif

dövrlərdə, müxtəlif ictimai-siyasi quruluĢlar çərçivəsində Azərbaycanda bütün xalqlar dözümlülük, tolerantlıq

nümayiĢ etdirmiĢlər, multikulturalizm Ģəraitində yaĢamıĢlar. Baxmayaraq ki, o vaxt multikulturalizm anlayıĢı

yox idi. Ancaq bizim həyat tərzimiz məhz multikulturalizmdir. Bu güclü zəmin üzərində ulu öndər Heydər

Əliyevin düĢünülmüĢ siyasəti nəticəsində müstəqillik dövründə biz bu meyilləri daha da gücləndirdik.

Azərbaycan bu siyasəti seçdi. Biz özünü təcridetmə siyasətini deyil, dünyaya açıq olmaq, dünya ilə bir yerdə

olmaq və ən mütərəqqi təcrübəni Azərbaycanda tətbiq etmək siyasətini aparmıĢıq. Bu gün isə biz öz

həyatımızla, öz dünyagörüĢümüzlə və öz praktiki addımlarımızla təcrübəmizi dünya birliyinə təqdim edirik.

Hesab edirəm ki, müqəddəs Ramazan ayında biz bu məsələlərlə bağlı gərək açıq danıĢaq, fikirlərimizi açıq

bildirək. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda ölkə daxilində bu məsələlərlə bağlı heç bir narahatlıq

yoxdur. Məndə Prezident kimi heç bir narahatlıq yoxdur, çünki bütün məsələlər lazımi səviyyədə tənzimlənir.

Əminəm ki, bundan sonra - əbədiyyətə qədər Azərbaycanda millətlərarası münasibətlər nümunəvi olacaqdır.

Ancaq biz vakuumda yaĢamırıq. Biz istəyirik ki, hər yerdə belə olsun. Biz istəyirik ki, heç bir yerdə dini

zəmində heç bir qarĢıdurma olmasın. Bəzi hallarda biz Ġslam aləminin içində bu qarĢıdurmanın Ģahidi oluruq.

Bu, ümumiyyətlə dözülməzdir.

Beləliklə, deyə bilərəm ki, biz bu məsələlərin müsbət istiqamətdə həlli üçün səylərimizi davam

etdirəcəyik. Öz iĢimizlə, əməllərimizlə beynəlxalq iĢbirliyini, beynəlxalq həmrəyliyi gücləndirəcəyik,

dinlərarası münasibətlərin inkiĢafına töhfəmizi verəcəyik.

Dünən mən müsəlman ölkələrinin səfirləri ilə görüĢmüĢəm. O görüĢ də ənənəvi xarakter daĢıyır. Bu gün

də onlar buradadırlar. Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan Ġslam aləminin bir parçasıdır. Müsəlman

ölkələri ilə əlaqələrimiz inkiĢaf edir, güclənir. Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı Azərbaycanda dini zəmində gedən

proseslərə çox yüksək qiymət verir. Bu, bizi daha da ruhlandırır.

Bu fürsətdən istifadə edərək qarĢıdan gələn müqəddəs Ramazan bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını

və bütün dünya müsəlmanlarını təbrik edirəm. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 16 avqust. - № 182. - S. 1.



───────────────────────────────────────────────────────

168

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Belarusa rəsmi səfəri

Azərbaycan və Belarus prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Minsk, 28 avqust (AzərTAc). Xüsusi müxbirimiz xəbər verir ki, avqustun 28-də sənədlərin imzalanması

mərasimindən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Belarus Respublikasının

Prezidenti Aleksandr LukaĢenko mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

-Hörmətli Aleksandr Qriqoryeviç, ölkəmiz haqqında xoĢ sözlərinizə görə sağ olun.

Yenidən gözəl ölkənizdə olmaq və münasibətlərimizin gələcək inkiĢafı yollarını Sizinlə birlikdə

müəyyən etmək imkanına görə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Bizim münasibətlər zamanın sınağından

çıxmıĢ, real əməkdaĢlıqda sınanmıĢdır. Bu gün mənə xüsusilə xoĢdur ki, Siz məni Belarus Respublikasının

yüksək dövlət ordeni – “Xalqlar dostluğu” ordeni ilə təltif etməyi mümkün saymısınız. Ġnanın ki, mən

ölkələrimizi və xalqlarımızı bir-birinə daha çox yaxınlaĢdırmaq üçün gələcəkdə də əlimdən gələni edəcəyəm.

Ölkələrimiz arasında əməkdaĢlığın mövcud səviyyəsi bizim birgə iĢimizin nəticəsidir. Düzgün qeyd etdiniz ki,

ölkələrimiz arasında münasibətlərin əsasını mənim atam Heydər Əliyev və Siz qoymusunuz. Lakin son illərdə

bu münasibətlər, Sizin tamamilə düzgün səciyyələndirdiyiniz kimi, strateji tərəfdaĢlar arasında münasibətlərə

transformasiya etmiĢdir. Biz çox geniĢ məsələlər spektri üzrə əməkdaĢlıq edirik. Bu əməkdaĢlığın

dərinləĢdirilməsinə aid konkret məsələləri həll edirik, beynəlxalq təĢkilatlarda bir-birimizi çox fəal

dəstəkləyirik. Keçən ilin payızında BMT-nin Təhlükəsizlik ġurasında səsvermə zamanı Azərbaycanın

namizədliyini fəal dəstəklədiyinizə görə bir daha təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Biz bu məsələdə Belarusun

dəstəyini çox yüksək qiymətləndiririk. Biz baĢqa beynəlxalq təĢkilatlarda da həmiĢə əməkdaĢlıq edirik və

həmiĢə bir-birimizi dəstəkləməyə çalıĢırıq. Ümumiyyətlə, əsl dostluq elə budur – biz həmiĢə bir-birimizi

dəstəkləməyə, imkan olduqda, gücümüz çatan yerdə bir-birimizə səmimi, təmənnasız, dostcasına dəstək

göstərməyə çalıĢırıq. Strateji tərəfdaĢlığın mahiyyəti də elə bundan ibarətdir.

Bu gün mən yenidən Sizin gözəl ölkənizə yola düĢəndə əvvəlcədən güman edirdim ki, bu səfərim də

uğurlu olacaqdır. Bunun üçün hər cür əsas vardır. Bu gün həll etdiyimiz məsələlər Azərbaycanda istehsalatı

inkiĢaf etdirməkdə bizə çox cəhətdən kömək etmiĢdir. Mən bunu heç vaxt unutmaram. Bu, yəqin, real

əməkdaĢlığın ilk belə təcrübəsidir ki, Azərbaycanda müĢtərək istehsalat yaradılması barədə razılıq əldə

edilməsindən layihənin həyata keçirilməsinə qədər bir neçə ay keçmiĢdir. Sizin iradəniz, tabeliyinizdə olanlara

verdiyiniz göstəriĢlər sayəsində qısa müddətdə istehsal kompleksi yaradılmıĢdır. Bu gün həmin kompleks

geniĢlənir və inkiĢaf edir. Bu gün biz həmin kompleksin bazasında yeni istehsalat yaradacağıq. Bu da bizim

bugünkü müzakirələrin bir hissəsi olmuĢdur.

Bir sahədə uğurlu əməkdaĢlıq yeni ideyalar yaradır. Bu gün bizim nümayəndə heyətlərinin üzvləri yeni

ideyalar irəli sürmək üçün olduqca nikbin və təĢəbbüskardırlar. Hətta bizim bugünkü geniĢ tərkibdə görüĢ

çərçivəsində yeni təĢəbbüslər irəli sürüldü və mən əminəm ki, Sizin ölkənizə növbəti səfərimizə qədər həmin

təĢəbbüslər də reallaĢdırılacaqdır. Bizim münasibətlər səmimilik, qarĢılıqlı hörmət və qarĢılıqlı dəstəklə

səciyyəvidir. Bundan əlavə, bir daha deməliyəm ki, biz əməkdaĢlığımızın konkret nəticələrini görəndə bu, bizi

daha da ruhlandırır və biz öz münasibətlərimizin daha yeni sahələrini tapmağa çalıĢırıq. Bizim iqtisadiyyatlar

bir-biri ilə rəqabət aparmır, əksinə, onlar bir-birini qarĢılıqlı tamamlayır. Humanitar sahədə əməkdaĢlıq

xalqlarımızı daha da yaxınlaĢdırır. Azərbaycanda Belarus xalqına böyük rəğbət, Sizin ənənələrinizə,

mədəniyyətinizə böyük maraq vardır. Biz Belarusu özümüz üçün artıq çoxdan kəĢf etmiĢik. Hesab edirik ki,

Sizin ölkənizi tanıyırıq.

Bizim həyata keçirdiyimiz layihələr üzrə əmtəə dövriyyəsinin mal nomenklaturasına nəzər salsaq, bu

layihələr bütün sahələri əhatə edir. Bizim əməkdaĢlığımızın siyasi, iqtisadi, energetika, nəqliyyat, sənaye

istiqamətləri bu gün tam həcmdə reallaĢır. Bu iĢdə Sizin böyük xidmətiniz var, hörmətli Aleksandr Qriqoryeviç.

Mən bu fürsətdən istifadə edib Sizə və bütün Belarus xalqına yeni uğurlar, yeni qələbələr arzulamaq istəyirəm.

Biz həmiĢə Sizin yanınızda olacağıq, Sizin uğurlarınıza həmiĢə sevinəcəyik və baĢlanmıĢ iĢləri birlikdə məntiqi

sona çatdıracağıq. Qonaqpərvərliyə və səmimi qəbula görə bir daha təĢəkkür edirəm.

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 29 avqust. - № 191. - S. 2.



───────────────────────────────────────────────────────

169

London Yay Olimpiya Oyunları bir daha sübut etdi ki,

Azərbaycan sözün əsl mənasında idman dövlətidir

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında

iĢtirak etmiĢ idmançılarla görüĢmüĢdür

Bakı, 31 avqust (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, avqustun 31-də Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev XXX London Yay Olimpiya Oyunlarında

iĢtirak etmiĢ idmançılarla və onların məĢqçiləri ilə görüĢmüĢdür.

GörüĢə toplaĢanlar Azərbaycan Prezidentini və ailə üzvlərini hərarətlə qarĢıladılar.

Ölkəmizdə idmanın, Olimpiya hərəkatının inkiĢafına göstərilən diqqət və qayğıdan, idmançılarımızın

Olimpiya oyunlarında qazandıqları qələbələrdən bəhs edən film nümayiĢ olundu.

Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə nitq söylədi.


nitqi

-Əziz dostlar!

Əziz idmançılar!

Əziz olimpiyaçılar!

Bu gün nümayiĢ etdirilən bu kiçik videofilmdə Olimpiya oyunlarının unudulmaz anları bir daha

gözümüzün önündən keçdi. Doğrudan da unudulmaz anlar idi və bu qələbə sevincini bizə idmançılarımız bəxĢ

etdilər.

Azərbaycan, sözün əsl mənasında, idman dövlətidir. London Yay Olimpiya Oyunları bunu bir daha

təsdiqlədi, bir daha sübut etdi. Azərbaycan Olimpiya oyunlarında ən böyük uğuru London Olimpiya

Oyunlarında qazanmıĢdır. Bu Olimpiya oyunlarında 200-dən çox ölkə iĢtirak edirdi. Azərbaycan bu yarıĢda 30-

cu yeri tuta bilmiĢdir. Medalların sayına görə 24-cü yerdəyik. Avropa ölkələri arasında 15-ci, müsəlman ölkələri

arasında isə 3-cü yerdəyik. Azərbaycan idmançıları 10 medal qazanmıĢlar - ikisi qızıl, ikisi gümüĢ, altısı bürünc

medaldır. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, Azərbaycan idmanının, Azərbaycan dövlətinin

təntənəsidir. Bu qələbə gözlənilən idi. Biz idmançıları Londona yola salarkən onlardan böyük ümidlərlə nəticə

gözləyirdik. Bu ümidlərin əsası var idi. Çünki biz artıq neçə ildir ki, bu qələbəyə doğru irəliləyirik. Birinci dəfə

müstəqil dövlət kimi Atlantada bir medal, ondan sonra Sidneydə üç, Afinada beĢ, Pekində yeddi və nəhayət,

Londonda on medal qazanmıĢıq. Əhali və ərazi baxımından bizdən bir neçə dəfə böyük olan ölkələri arxada

qoyduq.

Bir daha demək istəyirəm ki, bu, tarixi qələbədir. Bu qələbə idmançılarımızın qələbəsidir. Azərbaycan

dövləti və xalqı adından bütün idmançılara - peĢəkarlığını, Vətən sevgisini nümayiĢ etdirən bütün idmançılara

dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Ümidvaram ki, bizi gələcəkdə də medallar, qələbələr gözləyir. Bu

qələbələr bütün xalqımızı sevindirəcəkdir. Medallar qazanmıĢ idmançıları bu gün xüsusilə qeyd etmək

istəyirəm. Bürünc, gümüĢ medallar qazanmıĢ idmançıları və əlbəttə, bizim çempionları – Toğrul Əsgərovu və

ġərif ġərifovu xüsusilə qeyd edirəm. Onlar doğrudan da xalqımıza sevinc bəxĢ etdilər.

Bütövlükdə, idmançılarımızın Olimpiya oyunlarında çıxıĢı çox uğurlu idi. Ġlk günlərdən biz artıq

xəzinəmizə medal daxil edə bildik. Yəni, birinci medalı ilk günlərdə qazandıq. Ondan sonrakı günlərdə də biz

medallar qazana bilmiĢik. Amma əlbəttə ki, bütün Azərbaycan xalqı qızıl medal gözləyirdi. Nəhayət,

Olimpiadanın son günlərində bir gündə iki qızıl medal qazana bildik.

Mən bir daha demək istəyirəm ki, bu qələbə Azərbaycan xalqının qələbəsidir, idmançıların qələbəsidir.

Mən idmançıları xüsusilə qeyd edirəm, təbrik edirəm. Onların məĢqçilərini təbrik edirəm. MəĢqçilərin də böyük

zəhməti vardır. Bütün idman mütəxəssislərini təbrik edirəm.

Azərbaycan bu qələbəyə layiqdir. Azərbaycan güclü dövlətdir. Güclü dövlətin güclü idmanı da

olmalıdır. Həyatımızın hər sahəsində olduğu kimi, idmanda da qələbələrimiz görülən iĢlərin məntiqi nəticəsidir.

Azərbaycanda çox güclü və mehriban idman ailəsi vardır. Bu istiqamətdə düzgün dövlət siyasəti aparılır. Dövlət

siyasətinin düzgün istiqamətdə aparılması, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün qurumların vahid

komanda Ģəklində fəaliyyət göstərməsi, idmançılarımızın peĢəkarlığı və Vətənə olan sevgisi bu qələbələri

Ģərtləndirdi.

Milli Olimpiya Komitəsi, Gənclər və Ġdman Nazirliyi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri, klublar - biz

hamımız bu qələbələri təmin etmiĢik və əlbəttə ki, son sözü idmançılar döyüĢ meydanında deyirlər.

Mən çox Ģadam ki, idmanda proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir. Ölkəmizin ümumi inkiĢafını idmanda

gedən proseslər iĢıqlandırır. Sirr deyildir, Olimpiya oyunları dünya miqyasında yeganə beynəlxalq mötəbər



───────────────────────────────────────────────────────

170

tədbirdir ki, ölkələr öz aralarında rəqabətə çıxırlar. Dünyada istənilən baĢqa sahədə əlbəttə ki, rəqabət vardır və

Azərbaycan da bu rəqabətdə daim yüksəklərdədir. Ancaq bu rəqabət idmanda qabarıq Ģəkildə özünü göstərir. Bu

rəqabət idmanda medalların sayı, ölkələrin müxtəlif yerləri tutması ilə müəyyən edilir. Təsadüfi deyildir ki, hər

bir ölkə istəyir ki, onun idmançıları daha da böyük qələbə qazansın, cədvəldə o ölkənin yeri daha da yuxarılarda

olsun. Biz buna nail ola bilmiĢik. Otuzuncu yer Azərbaycan kimi o qədər də böyük olmayan ölkə üçün tarixi

nailiyyətdir.

Onu da qeyd etməliyəm ki, medalların sayı daha da çox ola bilərdi. Çünki bəzi idmançılarımız

medalların bir addımlığında dayanmıĢdılar. Onlar da medallara layiq idilər. Amma hamımız - həm idmançılar,

həm ictimaiyyət yaxĢı bilirik ki, bəzi hallarda hakimlərin ədalətsizliyi imkan vermədi ki, bəzi idmançılarımız

daha da yüksək əyarlı medallara nail ola bilsinlər. Bütün bunlar gözümüzün qarĢısında baĢ verən hadisələr idi.

Ancaq idmançılarımızın həm peĢəkarlığı, həm davranıĢı, həm ləyaqəti onlara olan hörməti daha da artırır.

Hamının gözü qarĢısında əldə edilən qələbənin əlindən alınması da idmançılarımızı sarsıtmadı. Onların, necə

deyərlər, duyğularına təsir etmədi. Onlar bu ədalətsiz qərarlara ləyaqətlə dözdülər. Əminəm ki, bütün o yarıĢları

seyr edənlər gördülər ki, əsl qalib kimdir.

Ġdmançılarımızın əksəriyyəti gəncdir, onların böyük gələcəyi vardır. Hakimlərin ədalətsizliyi ucbatından

daha da yüksək medal ala bilməyən idmançılar, əminəm ki, növbəti yay Olimpiya oyunlarında bu ədalətsizliyi

aradan götürəcək və ədaləti bərpa edəcəklər.

Medallar qazana bilməyən, yaxud da ki, o qədər də yüksək nəticə göstərə bilməyən idmançılar da hesab

edirəm ki, peĢman olmamalıdırlar. Halbuki biz onlardan da qələbə gözləyirdik. Amma bu, idmandır. Ġdmanda

məğlubiyyət də, qələbə də olur. Əsas odur ki, məğlubiyyət heç kimi ruhdan salmasın. Ġstənilən nəticəyə

çatmayan idmançılar isə nəticə çıxarsınlar, gələcək yarıĢlara daha da inamla hazırlaĢsınlar və güclərini gələcək

yarıĢlarda göstərsinlər. Mən əminəm ki, belə də olacaqdır.

London Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan böyük say tərkibi ilə iĢtirak edirdi. Dünya miqyasında

50-dən çox idmançısı olan ölkənin nümayəndə heyəti böyük nümayəndə heyəti hesab olunur. Əllidən çox

idmançı ilə təmsil olunan Azərbaycan 10 medal qazandı və yenə də bir neçə idmançımız yüksək yerlərə nail ola

bilmiĢdir.

Beləliklə, London Yay Olimpiya Oyunları tarixə Azərbaycanın növbəti uğuru kimi düĢür.

Bizim ölkə hər bir sahədə gözəl nəticələr göstərir. Beynəlxalq aləmdə biz böyük qələbələrə nail ola bilmiĢik.

Keçən il dünya birliyi yenə də çətin rəqabət Ģəraitində Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləyərək dünyanın ən

mötəbər beynəlxalq qurumuna üzv seçdi. Hazırda Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasının üzvüdür. Orada da

rəqabət kifayət qədər ciddi idi. Ancaq Azərbaycan öz mövqeyini Ģərəflə qorudu və sözün əsl mənasında, tarixi

qələbə qazana bildi.

Ġqtisadi sahədə Azərbaycanda əldə edilən uğurlar dünyada artıq nəinki tanınır, bilinir, eyni zamanda,

bizim təcrübəmiz öyrənilir. Azərbaycan nəyin hesabına bu qədər böyük inkiĢafa nail ola bilmiĢdir?! Son illər

ərzində dünyanın heç bir yerində Azərbaycan qədər iqtisadi sahədə inkiĢaf edən ölkə olmamıĢdır! Bütün baĢqa

sahələrdə, yəni, bütün bu qələbələrin, uğurların təməlində Azərbaycan xalqının zəhməti və istedadı,

Azərbaycanda düzgün siyasətin aparılması dayanır. Bu siyasət idmanda da özünü göstərir. Artıq Azərbaycan

ictimaiyyəti də idmanda olan uğurlara bir növ öyrəĢib, idmançılardan daim daha da böyük qələbələr gözləyir.

Vaxtilə bir, ya iki, ya üç medalla kifayətlənən ictimaiyyətimiz artıq böyük qələbələrə çatmaq üçün yarıĢları seyr

edir və biz bu qələbələrə layiqik. Hər dəfə Olimpiya oyunlarında medallarımızın sayı artır. Əminəm ki, növbəti

dəfə də artacaqdır.

Azərbaycanda çox güclü gənc nəsil yetiĢir, o cümlədən idman sahəsində. Son 10 il ərzində 35 regional

Olimpiya Ġdman Kompleksi tikilmiĢdir ki, bizim uĢaqlar, yeniyetmələr bu komplekslərdən səmərəli Ģəkildə

istifadə edirlər. Yəni, idman infrastrukturunun yaradılması nəticəsində biz hər bir bölgədə idmanla məĢğul

olmaq üçün gözəl Ģərait yaratmıĢıq. Bizdə istedadlı idmançılar çoxdur - uĢaqlar, gənclər, yeniyetmələr. Təsadüfi

deyildir ki, yeniyetmələr arasında I Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan 11-ci yerə çata bilmiĢdir. Bu, dünya

miqyasında çox böyük nəticədir. Yəni, gənc nəsil yetiĢir. Onlar yaxın illərdə böyüklər arasında keçiriləcək

yarıĢlarda da iĢtirak edəcəklər. Olimpiyaçılarımızın da əksəriyyəti gənclərdir. Bizim Olimpiya çempionumuz

Toğrul Əsgərovun heç 20 yaĢı yoxdur. Yəni, bu insanlar, bu gənclər, bu idmançılar son illər ərzində yetiĢib,

püxtələĢib və artıq dünyanın bir nömrəli idman yarıĢının qalibləri olmuĢlar. Yəni, bütün bu iĢlərin təməlində

düĢünülmüĢ siyasət və ardıcıl, məqsədyönlü fəaliyyət dayanır.

Mən çox Ģadam ki, gənclərimiz idmana meyillidirlər. Azərbaycan dövlətində idmana və xüsusilə,

idmançılara hörmət, qayğı, dəstək gəncləri də, uĢaqları da idmanla məĢğul olmağa sövq edir. Mən hesab edirəm

ki, hər bir bölgədə, - bu, artıq reallıqdır, - idmançılara daha da böyük diqqət və dəstək göstərilməlidir. Bizim

olimpiyaçıların tərkibində bölgələrdən olan idmançılar da vardır. Olimpiya çempionumuz Toğrul Əsgərov



───────────────────────────────────────────────────────

171

bölgədən olan idmançıdır və fürsətdən istifadə edərək, bütün gəncəliləri Toğrulun qələbəsi münasibətilə ürəkdən

təbrik etmək istəyirəm. Ġstedadlı gənclərimiz hər bir rayonda, hər bir kənddə vardır. Seleksiya iĢləri düzgün

aparılmalıdır, təlim-məĢq toplanıĢları əlbəttə ki, müasir səviyyəyə çatmalıdır. Hesab edirəm ki, bu gün idman

növlərinin əksəriyyətində bu, belədir. Əlbəttə ki, peĢəkar məĢqçilərin fəaliyyəti uğurlarımızı daha da

artıracaqdır.

Gənc nəsil vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alır. Vətənpərvərliyi gücləndirən amillərdən biri, bəlkə də

birincisi idman qələbələridir. Ġdman qələbələri insanları coĢdurur, insanların ürəyi qürur hissi ilə dolur. Ġnsanlar

bəzi hallarda sevincdən göz yaĢlarını saxlaya bilmirlər. Hər dəfə milli bayrağımız qaldırılanda, dövlət himnimiz

səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı fəxr edir. Olimpiya oyunlarında idmançılarımız sevinclə

dolu bu günləri bizə bəxĢ etdilər. Bizim bayrağımız 10 dəfə qaldırıldı, iki dəfə dövlət himnimiz səsləndirildi.

Bu, böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, böyük və tarixi qələbədir. Mən əminəm ki, bu qələbələrin sayı daha da çox

olacaqdır. Bunu deməyə kifayət qədər əsaslar vardır. London Yay Olimpiya Oyunlarında uğurlarımız sadəcə

olaraq, son dörd il ərzində görülən iĢlərin məntiqi nəticəsidir. Ancaq yenə də deyirəm, bu, idmandır. Ġdmanda

məğlubiyyət də, ədalətsizlik də ola bilər. Bayaq qeyd etdiyim kimi, idmançılarımızın bəziləri ədalətsizliklə

üzləĢdilər. Gözlənilməz hadisə ola bilər, zədə ola bilər. Ancaq iki qızıl, iki gümüĢ və altı bürünc medalın

qazanılması hesab edirəm ki, məntiqi cəhətdən də, ədalət baxımından da düzgündür. Çünki həm idmançılarımız,

həm dövlətimiz bu qələbəyə layiq idi. Mən əminəm ki, gələcək illərdə biz bu yüksək templəri saxlayacağıq. Biz

əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənməyəcəyik. Çünki biz heç bir sahədə əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənmirik.

Heç bir uğur, heç bir qələbə, heç bir inkiĢaf bizi sakitləĢdirməməlidir və sakitləĢdirmir. Biz daim irəliyə,

gələcəyə baxmalıyıq. Növbəti Olimpiya mərhələsində hansı iĢlər görülməlidir, hansı idman növlərində qüsurlar

vardır, biz federasiyaları harada daha da gücləndirməliyik, hansı idman növündə islahatlara daha böyük ehtiyac

vardır, harada geriləmə vardır?! Yəni, bu, canlı prosesdir. Biz əlbəttə ki, uğurlarımızla fəxr edirik. Ancaq

nöqsanları da görməliyik və görürük. Düzgün nəticə çıxarmaq, gələcəkdə səhvlərə yol verməmək üçün düzgün

təhlil iĢləri aparılmalıdır və aparılacaqdır. Mən hesab edirəm ki, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün

qurumlar sakit Ģəraitdə bütün təhlilləri aparacaqlar. Növbəti Olimpiya mərhələsinin daha da səmərəli keçməsi

üçün əlavə tədbirlərin görülməsi də zəruridir.

Əziz dostlar, bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, həm ölkə Prezidenti, həm Milli Olimpiya Komitəsinin

prezidenti, həm də bir vətəndaĢ kimi mən doğrudan da qürur hissi keçirirəm. Çünki idmançılarımız ölkəmizi

ləyaqətlə təmsil etdilər. Bizə qələbə sevinci bəxĢ etdilər. Dünya miqyasında Azərbaycanı yüksəklərə qaldırdılar.

Vətənə üzüağ, alnıaçıq, qələbə ilə qayıtdılar.

Mən sizi bir daha ürəkdən təbrik edirəm. Azərbaycan dövləti, Milli Olimpiya Komitəsi və bütün digər

idman qurumları bundan sonra da idmançıların fəaliyyəti, məiĢət problemlərinin həlli üçün nə lazımdırsa onu

edəcəkdir. Ġdmançıların mükafatlandırılması prosesi artıq baĢa çatmıĢdır. Pul mükafatları verilmiĢdir. Ancaq

idmançılarımızın Olimpiya oyunlarındakı uğurlarını nəzərə alaraq Azərbaycan dövləti olimpiyaçılarımızı dövlət

mükafatları ilə, ordenlərlə, medallarla təltif edir. Bu gün müvafiq Sərəncam imzalanmıĢdır. Ġndi biz təltifetmə

mərasiminə keçəcəyik.

Bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan idmançıları Azərbaycanın idman Ģöhrətini, Azərbaycan

dövlətinin gücünü yüksəklərə qaldırdılar. Bütün dünyaya nümayiĢ etdirdilər ki, gənc müstəqil Azərbaycan

dövləti böyük uğurlara nail olmaq üçün tam hazırdır. Biz bütün dünyaya sübut etmiĢik ki, güclü ölkəyik. Bizim

güclü idmançılarımız, güclü gənclərimiz vardır. Bizim qələbəyə çatmaq üçün güclü iradəmiz vardır.

Bütün uğurlar münasibətilə bir daha idmançıları, məĢqçiləri, idman mütəxəssislərini ürəkdən təbrik edirəm.

Olimpiyaçılara, idmançılara yeni uğurlar arzulayıram. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 3 sentyabr. - № 195. - S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

172

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və NATO-nun baĢ katibi

Anders Foq Rasmussenin birgə mətbuat konfransı

Bakı, 7 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 7-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və

NATO-nun baĢ katibi Anders Foq Rasmussen birgə mətbuat konfransı keçirmiĢlər.

Azərbaycan Prezidenti və NATO-nun baĢ katibi əvvəlcə bəyanatlarla çıxıĢ etdilər.


bəyanatı

-Hörmətli cənab baĢ katib!

Hörmətli qonaqlar!

Xanımlar və cənablar!

Sizi bir daha ölkəmizdə salamlamaq istəyirəm. Çox Ģadam ki, Azərbaycana səfər edirsiniz. Biz sizin

ölkəmizə səfərinizə böyük əhəmiyyət veririk. Bu, tərəfdaĢlıq və dostluğumuzun rəmzidir. Mən, həmçinin bu ilin

fevralında Brüsseldə keçirdiyimiz görüĢümüzü xatırlayıram. Bizim qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlər ətrafında

çox səmimi və açıq müzakirələrimiz oldu. NATO ilə Azərbaycan arasında bu fəal dialoq regional sabitlik və

əməkdaĢlıq üçün olduqca vacibdir. Azərbaycan NATO-nun çox etibarlı tərəfdaĢıdır. Mən, həmçinin ġimali

Atlantika ġurasının üzv dövlətlərinin səfirləri ilə keçirdiyim görüĢü və apardığımız müzakirələrdən sonra

onların Ģərhlərini xatırlayıram. Bu Ģərhlərin hamısı ölkəmiz haqqında müsbət mövqe yaradırdı. Bu, göstərir ki,

ikitərəfli səviyyədə üzv dövlətlərlə də bizim olduqca konstruktiv münasibətlərimiz vardır. Azərbaycan ilə

NATO-ya üzv dövlətlər arasında olan münasibətlər çox geniĢ, proqnozlaĢdırılan və dostluq xarakteri daĢıyan

münasibətlərdir. Bu isə öz növbəsində NATO ilə Azərbaycan arasında mövcud əlaqələri daha da gücləndirir.

Biz bir çox məsələlər üzərində çalıĢırıq. O məsələlərdən biri Əfqanıstandakı vəziyyətdir. Ġlk günlərdən

Azərbaycan sülhməramlı əməliyyatlarda iĢtirak edib və beynəlxalq təhlükəsizliyə yardım qüvvələrinin apardığı

əməliyyatlara töhfə verib. Əfqanıstandakı hərbçilərimizin sayını 2 dəfə artırmıĢıq. Biz yerləĢdirmə, tranzit,

logistika, o cümlədən hava məkanından istifadə dəstəyi ilə töhfəmizi də veririk. Bu gün Əfqanıstana göndərilən

qeyri-hərbi yüklərin 30 faizindən çox hissəsi Azərbaycan ərazisi ilə daĢınır. Biz fəaliyyətimizi davam etdirməyə

hazırıq. Cənab baĢ katibin bu gün qeyd etdiyi kimi, 2014-cü ildən sonra da bu iĢlər davam etdiriləcəkdir. Biz

2014-cü ildən sonra da proseslərin inkiĢafında iĢtirak etməyə hazırıq. Biz, həmçinin təlim proqramlarında,

qeyri-hərbi yardım proqramlarında iĢtirak edirik. Biz əfqan milli ordusunun qəyyumluq fonduna yardım etmiĢik

və əlavə yardımların göstərilməsi ilə bağlı bəyanat vermiĢik. BaĢqa sözlə desək, bu əməkdaĢlıq çox səmimi və

açıqdır və ortaq dəyərlərə əsaslanır. Biz əlimizdən gələni edəcəyik ki, əfqan dostlarımız qarĢılaĢdıqları

çətinlikləri aradan qaldıra bilsinlər.

Bu gün biz, həmçinin regiondakı vəziyyəti, regional təhlükəsizliyi və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq

Qarabağ münaqiĢəsini müzakirə etdik. Azərbaycan münaqiĢənin tezliklə, beynəlxalq hüquq və ərazi bütövlüyü

prinsipləri əsasında həllinə çalıĢır. Ərazi bütövlüyümüzə verdiyi dəstəyə görə NATO-ya çox minnətdarıq. Bu,

Çikaqo sammitinin, o cümlədən əvvəlki Lissabon və Buxarest sammitlərinin sənədlərində əks olunub.

Azərbaycan torpaqları demək olar ki, 20 ildir iĢğal altındadır. Biz bu ədalətsizliyə son qoymalıyıq, bu regional

təhlükəni aradan qaldırmalıyıq.

Müzakirə etdiyimiz mövzulardan biri enerji təhlükəsizliyi idi. Azərbaycan bu məsələ ilə bağlı NATO-

nun üzv dövlətləri ilə sıx iĢləyir. Biz nəhəng enerji ehtiyatları aĢkar etmiĢik. Çox müasir daĢıma

infrastrukturuna, boru kəmərlərinə malikik. Biz yeni TANAP boru kəmərinin tikintisini planlaĢdırırıq. Bu boru

kəməri ilə resurslarımızı Avropa bazarlarına nəql edə biləcəyik. Enerji təhlükəsizliyi sahəsində etibarlı tərəfdaĢ

kimi Azərbaycan öz səylərini davam etdirməyə, tərəfdaĢlığın gücləndirilməsinə hazırdır. Əminəm ki, bu

tərəfdaĢlıq davam edəcək, xüsusən də nəzərə alsaq ki, biz enerji təhlükəsizliyi məsələləri üzrə üzv dövlətlərlə

artıq iĢ aparırıq, uğurlu olacaqdır. Bəzi üzv ölkələrin enerji balansında Azərbaycan neftinin payı 30 faizdən

artıqdır. Əminəm ki, vaxt gələcək bizim qazımız da Avropadakı dostlarımızın və qonĢularımızın qaz

istehlakında mühüm yer tutacaqdır.

Cənab baĢ katib! Sizi bir daha Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlamaq istəyirəm. Bu, sizin ölkəmizə

ilk səfərinizdir. Biz çox Ģadıq ki, siz bu səfəri həyata keçirirsiniz. Bu səfər bizə NATO ilə Azərbaycan arasında

daha yaxĢı münasibətlər və daha sıx əməkdaĢlıq qurmağa imkan yaradacaqdır. Çox sağ olun.



───────────────────────────────────────────────────────

173

X X X

Sonra Azərbaycan dövlətinin baĢçısı və Alyansın baĢ katibi jurnalistlərin suallarına cavab verdilər.

“Frans Press” agentliyi: Cənab Rasmussen, Ramil Səfərovun əfv olunmasından sonra Ermənistan

təhlükəsizlik Ģurasının iclasında çıxıĢ edən prezident Serj Sarkisyan “Azərbaycan özündən küssün”

bəyanatını vermiĢdir. Bundan sonra erməni terror təĢkilatı “ASALA” Azərbaycan vətəndaĢlarını ölümlə

hədələmiĢdir. NATO-nun baĢ katibi olaraq Ermənistan prezidentinin terrora siqnal bəyanatlarına

münasibətiniz necədir?

NATO-nun baĢ katibi Anders Foq RASMUSSEN: Təbii ki, NATO-nun müttəfiqləri terrorçuluğu bütün

formalarda pisləyirlər. Biz bütün məsuliyyətli siyasi liderlərə müraciət edirik ki, onlar terrorçuluğun

həvəsləndirilməsindən çəkinsinlər. Yerli, regional vəziyyətə gəldikdə, gərginliyin azaldılmasına, əməkdaĢlığın

və barıĢığın təĢviq edilməsinə böyük ehtiyac vardır. Mən vəziyyətlə bağlı çox narahatam. Ümid edirik ki,

Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin sülh yolu ilə həllini görəcəyik. NATO Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı

mövqeyini təĢkilatın Çikaqo sammitində bildirib. NATO bu münaqiĢənin həllinin tapılmasında birbaĢa iĢtirak

edən təĢkilat deyildir və Minsk prosesini dəstəkləyir. Buna əsaslanaraq, biz münaqiĢənin sülh yolu ilə həllini

görməyə ümid edirik.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV: Ġcazə verin, mən də bir neçə söz əlavə edim. Mən Ramil

Səfərovun məsələsi ilə bağlı danıĢmaq istərdim. Reaksiyalara cavab olaraq qeyd edirəm ki, Ramil Səfərovla

bağlı qərar Avropa Konvensiyasına uyğun verilib və Prezidentin Sərəncamı ilə onun əfv edilməsi Azərbaycan

Konstitusiyasına uyğundur. Buna görə ümumi nöqteyi-nəzərdən vəziyyət tam aydındır. Azərbaycanı

Konvensiyanın pozulmasında günahlandırmağa çalıĢanlar ya reallığı bilmir, ya da ictimai rəyi çaĢdırmaq

istəyirlər. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Ermənistan bundan Azərbaycanla sülh prosesinə xələl gətirmək üçün

fürsət kimi istifadə etməli deyildir. Azərbaycan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin

beynəlxalq hüquq normaları əsasında sülh yolu ilə həllinə sadiqdir. Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin

prezidentlərinin verdiyi bəyanat bizi çox həvəsləndirdi. Bu bəyanatda deyilirdi ki, status-kvo qəbuledilməzdir.

Bu status-kvo dəyiĢilməlidir. Ermənistan status-kvonu qoruyub saxlamağa çalıĢır.

Ötən ilin iyul ayında Kazan Ģəhərində keçirilmiĢ görüĢ məsələnin sülh yolu ilə həllinin tapılmasında son

cəhd idi. Hazırda isə sülh prosesi durğunluq vəziyyəti alıb. Fikrimcə, beynəlxalq ictimaiyyət və ilk növbədə

Minsk qrupu Ermənistana imkan verməməlidir ki, bunu səbəb kimi istifadə etsin və danıĢıqları tamamilə

dondursun.

Ramil Səfərovun məsələsinə gəldikdə, bir daha bildirmək istəyirəm ki, qərar beynəlxalq hüquq norma

və qaydalarına uyğun verilib. Mən sadəcə, ermənilərə xatırlatmaq istəyirəm. Fransanın Orli hava limanında

2001-ci ildə Avropa və Amerika vətəndaĢlarının qətli ilə nəticələnən terror aktını törədən Ģəxs Fransadan

Ermənistana ekstradisiya olunmuĢdu. Baxmayaraq ki, o, Ermənistan vətəndaĢı da deyildi, Ermənistan prezidenti

isə onu əfv etdi. Mən terrorçular ilə zabitimiz arasında paralellik aparmaq istəməzdim. Lakin zabitimiz həbsdə

artıq 9 il cəzasını çəkib. O, cəzalandırıldı, onun əfvi ilə bağlı qərar hüquqi nöqteyi-nəzərdən düzgün qərardır.

Bu, Prezidentin qəbul etdiyi qərardır və düzgün qərardır. Azərbaycan öz zabitini vətənə qaytardı.

Azad Azərbaycan Televiziyası: Cənab baĢ katib, bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ da daxil olmaqla,

Azərbaycan torpaqları təxminən 20 ildir Ermənistanın iĢğalı altındadır. Bu münaqiĢə Azərbaycan

kəndlərinin və Ģəhərlərinin dağıdılması ilə nəticələnib. Bir milyondan artıq vətəndaĢımız hələ də qaçqın

və məcburi köçkün kimi yaĢayır. Bununla belə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin

ATƏT çərçivəsində gedən danıĢıqlar, yəni, sülh yolu ilə həlli, göründüyü kimi, hələlik istənilən nəticəni

verməmiĢdir. MünaqiĢənin ədalətli həllinə NATO hansı töhfəni verə bilər?

BaĢ katib Anders Foq RASMUSSEN: Əvvəlcə verdiyim cavabda artıq qeyd etdiyim kimi, NATO bir

təĢkilat kimi Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllinin tapılmasında birbaĢa iĢtirak etmir. Biz bu cür ağır

münaqiĢəni sülh yolu ilə həll etmək məqsədini qarĢısında qoyan Minsk qrupunun apardığı prosesi dəstəkləyirik.

Biz Çikaqo sammitinin bəyannaməsində mövqeyimizi açıq Ģəkildə bildirmiĢik. Biz regionda gərginliyin

azalmasına və əməkdaĢlığın, barıĢığın təĢviq edilməsinə çalıĢırıq.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Mən də bu fürsətdən istifadə edib NATO-nun tutduğu mövqeyə görə

təĢəkkür etmək istəyirəm. Bu, öncə qeyd etdiyim kimi, Çikaqo sammitində və əvvəlki sammitlərdə qəbul edilən

sənədlərdə əksini tapıb. Biz bu mövqeyi yüksək dəyərləndiririk. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Ermənistan-

Azərbaycan münaqiĢəsinin tezliklə həlli bütün ölkələrin marağına xidmət edən məsələdir. Bu, Azərbaycanın

marağındadır. Çünki bu, bizə iĢğaldan əziyyət çəkən insanların öz yurd-yuvalarına qayıtmasına imkan

yaradacaqdır. Bu, Ermənistanın maraqlarına uyğundur. Çünki gərginliyin azaldılması və qonĢular arasında

münasibətlərin normallaĢması onların marağına xidmət edəcəkdir. Buna görə biz ümidvarıq ki, Ermənistanın



───────────────────────────────────────────────────────

174

mövqeyi dəyiĢəcək, onlar münaqiĢənin həllinin tapılması məqsədilə Azərbaycan ilə mümkün qədər tez fəal və

konstruktiv danıĢıqlar prosesini bərpa edəcəklər.




───────────────────────────────────────────────────────

175

Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana iĢgüzar səfəri

Qəbələdə Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclası keçirilmiĢdir

Birgə mətbuat konfransı

Qəbələ, 11 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 11-də Qəbələdə sənədlərin imzalanması mərasimi baĢa

çatandan sonra Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin və Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın birgə

mətbuat konfransı olmuĢdur.

Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan əvvəlcə mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ

etmiĢlər.


bəyanatı

-Hörmətli cənab BaĢ nazir, əziz qardaĢım!


Xanımlar və cənablar!

Əziz qardaĢım, mən Sizi Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram, ölkəmizə xoĢ gəlmisiniz! Bütün

türk qardaĢlarımızı salamlayıram.

Biz bu gün Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji

ƏməkdaĢlıq ġurasının ikinci iclasını keçirdik. Bildiyiniz kimi, birinci iclas keçən il Ġzmirdə çox uğurlu

keçirilmiĢdir. Birinci iclasda qəbul edilmiĢ qərarlar uğurla icra edilir. Biz bu gün, ilk növbədə, görülmüĢ iĢlərə

qiymət verdik, iĢləri təhlil etdik və eyni zamanda, gələcək əməkdaĢlıq üçün əlavə addımların atılması haqqında

fikir mübadiləsi apardıq. Bütövlükdə deyə bilərəm ki, Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri bütün sahələrdə uğurla

inkiĢaf edir, bütün sahələri əhatə edir. Bugünkü toplantının gündəliyi də çox geniĢdir. Biz bir sıra önəmli

məsələlər haqqında çox geniĢ müzakirə aparmıĢıq və bir daha demək istəyirəm ki, bizim aramızda fikir ayrılığı

yoxdur – istər beynəlxalq məsələlərlə bağlı, istər ikitərəfli əlaqələrə dair bizim fikrimiz birdir.

Biz bu gün siyasi vəziyyətlə, dünyada gedən proseslərlə bağlı həm təkbətək görüĢdə, həm geniĢ tərkibdəki

görüĢdə danıĢdıq, fikir mübadiləsi apardıq. Bizim ölkələr bütün sahələrdə və bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bir-

birini dəstəkləyir. Bu gün görülmüĢ iĢlər haqqında nazirlər bizə məlumat verdilər və gələcəkdə birgə fəaliyyət

haqqında yeni təĢəbbüslər müzakirə edildi. Biz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda vahid mövqedən yanaĢırıq, bir-

birimizi dəstəkləyirik və bu dəstək bizim üçün, bölgə üçün, dünya üçün çox önəmlidir. Bu gün Türkiyə-

Azərbaycan əlaqələri nəinki ikitərəfli münasibətlərin inkiĢafı üçün vacibdir, həmçinin bölgədə sülhün,

sabitliyin, təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün sabitləĢdirici rol oynayır. Bizim dünyadakı rolumuz artır və bir-

birimizə dəstək verməyimiz ölkələrimizin önəmini daha da artırır.

Beynəlxalq məsələlərə gəldikdə, əlbəttə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin

nəticələrini və danıĢıqlarda göstərilən səyləri müzakirə etdik. DanıĢıqların son durumu haqqında mən əziz

qardaĢıma məlumat verdim. Bildiyiniz kimi, Azərbaycana qarĢı ədalətsizlik və iĢğal siyasəti hələ də davam edir.

Beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ Azərbaycanın əzəli torpağı olan Dağlıq Qarabağ və onun ətrafında

yerləĢən bölgələr iyirmi ildir ki, erməni iĢğalçıları tərəfindən iĢğal edilmiĢdir. Bütün beynəlxalq hüquq

normaları, ədalət pozulmuĢdur, tarixi ədalət pozulmuĢdur. Biz çalıĢırıq ki, məsələnin sülh yolu ilə həllinə nail

olaq. Ancaq Ermənistanın qeyri-konstruktiv və riyakar fəaliyyəti buna imkan vermir. Azərbaycanın mövqeyi

birmənalıdır: beynəlxalq hüquq normaları, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa edilməlidir və məsələ yalnız

ərazi bütövlüyü prinsipi əsasında öz həllini tapa bilər. Fürsətdən istifadə edərək Türkiyə dövlətinə, hökumətinə

bu məsələ ilə bağlı tutduğu mövqeyə görə bir daha Azərbaycan xalqı adından minnətdarlığımı bildirmək

istəyirəm.

Bu gün əlbəttə, biz iqtisadi əlaqələrimizin yeni perspektivləri haqqında da danıĢdıq. Ticarət dövriyyəsi

yüksək templərlə artır. Baxmayaraq bizi bu ticarət dövriyyəsinin həcmi hələ ki, qane etmir, ancaq dinamika çox

müsbətdir. Əgər biz bu templəri saxlaya və artıra bilsək yaxın gələcəkdə ticarət dövriyyəmiz daha da böyük

rəqəmlərlə ölçüləcəkdir.

Enerji sahəsindəki əməkdaĢlıq ənənəvi xarakter daĢıyır. Deyə bilərəm ki, iqtisadi sahədə enerji

sektorundakı əməkdaĢlıq həmiĢə olduğu kimi prioritet məna daĢıyır. Ġzmirdə keçirilən iclasdan sonra önəmli

hadisələr baĢ vermiĢdir. Biz TANAP layihəsinə imza atdıq. Artıq TANAP layihəsi dünyada böyük səs salmıĢdır

və dünyada enerji siyasətinin yenidən formalaĢması istiqamətində atılan mühüm addımdır. Beynəlxalq aləmdə

TANAP layihəsinə olan diqqət onu göstərir ki, Türkiyə və Azərbaycan həmiĢə olduğu kimi, lazım olan vaxtda

birgə təĢəbbüs göstərərək, bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürərək bu böyük layihəyə start verdi. Ümid edirəm



───────────────────────────────────────────────────────

176

ki, danıĢdığımız kimi, yaxın 5 ildə biz TANAP layihəsinin icrasına nail olacağıq və beləliklə, Azərbaycan

Türkiyə üçün önəmli qaz təminatçısı olacaqdır və eyni zamanda, Azərbaycan qazı

Türkiyə vasitəsilə Avropaya nəql ediləcəkdir.

Digər mühüm layihə nəqliyyat sektoru ilə bağlıdır. Bu layihə də artıq böyük layihələr arasında özünə

yer tapa bilmiĢdir – Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu. Bu gün nazirlər məlumat verdilər və biz gələcək layihələr

haqqında danıĢdıq. Bu layihə bizim birgə təĢəbbüsümüzdür. Ancaq bu gün yenə də onu görürük ki, baĢqa

ölkələr, tərəfdaĢ olan ölkələr bu layihəyə maraq göstərir və bu layihəyə qoĢulmaq istəyirlər. Biz bunu

alqıĢlayırıq. Türkiyəni Azərbaycan və Gürcüstanla, həmçinin Gürcüstanı Azərbaycanla birləĢdirən bu layihə

artıq beynəlxalq müstəviyə çıxmıĢdır.

Hərbi-texniki əməkdaĢlıq məsələləri də müzakirə edildi. Bu sahədəki əməkdaĢlıq qardaĢlıq, dostluq

prinsiplərinə əsaslanır və birgə təĢəbbüslər irəli sürülmüĢdür. Deyə bilərəm ki, bu sahədə son illər ərzində böyük

tərəqqi müĢahidə olunur.

Rabitə, informasiya texnologiyaları məsələləri müzakirə edildi, yəni, bu gün elə bil ki, iki ölkənin

Nazirlər kabinetləri bir araya gəlmiĢdir. Hər halda Azərbaycana gəldikdə, Nazirlər Kabinetinin üçdəbir hissəsi

bu gün bu toplantıda iĢtirak edir və bu, özlüyündə bir göstəricidir. Onu göstərir ki, doğrudan da ikitərəfli

gündəlik kifayət qədər geniĢdir, mənalıdır, səmimidir və müsbətdir.

Mən çox Ģadam ki, biz bütün məsələləri dostluq, qardaĢlıq Ģəraitində müzakirə edirik. Bir daha demək

istəyirəm ki, münasibətlərimizin təməlində iki xalqın bir-birinə olan duyğularıdır, iki dövlətin bir-birinə olan

dəstəyidir. Bu dəstək vardır. Bir daha demək istəyirəm ki, bu dəstək regional məsələlərdə də müsbət rol oynayır.

Əziz qardaĢım, bir daha Sizi Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Sizə cansağlığı, uğurlar arzulayıram.

Əminəm ki, bu gün imzaladığımız sənədlər də növbəti toplantıya qədər reallığa çevriləcəkdir.

X X X

Sonra Prezident Ġlham Əliyev və BaĢ nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan jurnalistlərin suallarını

cavablandırdılar.

Türkiyənin NTV kanalının müxbiri: Cənab BaĢ nazir, Sultanqazidə yeni bir terror aktı törədildi.

Bunu necə qiymətləndirirsiniz? Sizə verilən son məlumatları ictimaiyyətlə bölüĢə bilərsinizmi? Bir sualım

da var. Suriyada seçkilərin keçirilməsi qərara alındı. BəĢər Əsəd bildirmiĢdir ki, seçkilərdə uduzsam bu

dəfə hakimiyyətdən gedəcəyəm. Onun bu fikrini necə qiymətləndirirsiniz?

Türkiyənin BaĢ naziri Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Əvvəlcə, Sultanqazidəki terror aktı ilə əlaqədar. Təbii

ki, verilən məlumatlar əsasında məsuliyyəti öz üzərinə götürən qrupu hazırda bilirik. Bu barədə xəbəri sizlər də

almısınız. Bu, polis Ģöbəsinə edilən bir hücumdur. Bir Ģəhidimiz vardır. Bununla bərabər, dörd polisimiz

yaralıdır. Burada iki vətəndaĢımız da yaralı vəziyyətdədir. Yaralarımızın vəziyyətlərinin ağır olmadığı haqqında

məlumat aldım. Onlara Allahdan Ģəfa arzulayıram, Ģəhidimizə rəhmət və yaxınlarına səbir diləyirəm. Bildiyiniz

kimi, hadisə terrorçu-intiharçının bombanı partlatması nəticəsində baĢ vermiĢdir. Cinayəti törədənin Ģəxsiyyəti

müəyyən olunmuĢdur. Amma onun əlaqələri hazırda bütün təhlükəsizlik qurumları və polis tərəfindən

araĢdırılır.

Ġkinci sualınıza gəldikdə, hazırda Suriyada keçiriləcək seçkilərin inandırıcılığı yoxdur. Ġnandırıcılığı

olmayan bir zəmində keçiriləcək seçkilərin nəticəsi də məlumdur. Hazırda Suriyada vətəndaĢ müharibəsi gedir.

Belə bir Ģəraitdə keçiriləcək seçkinin nəticəsi artıq indidən məlumdur. Bundan əvvəlcə də, bilirsiniz, bir seçki

keçirdilər. Suriya xalqının böyük əksəriyyəti bu seçkilərdə iĢtirak etmədi. Çünki sağlam bir təməl mövcud

deyildi. Burada sağlam bir təməl yaradılmadan keçiriləcək seçkilərin heç bir qiyməti yoxdur. Belə ki, Cenevrədə

qəbul olunan qərarlar vardır. Bu Cenevrə qərarlarına Suriya rejimi əməl etməmiĢdir. Əgər buna əməl etsəydilər

daha artıq məsafə qət edilmiĢ olardı. Kofi Annanın istefa verməsinin səbəbi məlumdur. Hazırda cənab Lahdar

Brahimi bu vəzifəni yerinə yetirir. Ancaq o, vəzifəsinin nə qədər çətin olduğunu artıq indidən ifadə etmiĢdir.

Belə bir Ģəraitdə sağlam bir demokratik təməl yoxdur. Sağlam təməl olmayınca da buradan çıxacaq nəticələrin

qəbul edilməsi də mümkün deyildir.

Xəzər Televiziyasının müxbiri Türkay Verdiyeva: Hər vaxtınız xeyir olsun. Hörmətli cənab BaĢ

nazir, iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaĢlıqda, xüsusilə sərmayə yatırımları mühüm rol oynayır. Bugünkü

Yüksək Səviyyəli Strateji ƏməkdaĢlıq ġurası çərçivəsində Azərbaycanın bu istiqamətdə atmıĢ olduğu

addımların qarĢılığı olaraq Türkiyənin Azərbaycana irihəcmli sərmayə yatırımları perspektivinə necə

baxırsınız?

BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Hazırda onsuz da bu məsələdə olduqca gözəl təĢəbbüslər vardır.

Belə təĢəbbüslərdə qət etdiyimiz məsafə bu an etibarilə 10 milyard dollara çatmıĢdır, Azərbaycandakı



───────────────────────────────────────────────────────

177

sərmayələr etibarilə. Hədəf bunu sürətlə 20 milyard dollara çatdıra bilməkdir. Bu istiqamətdə də iĢlər görülür.

Təbii ki, burada ayrıca müĢtərək görüləcək iĢlər vardır. Hətta biz daha da irəliyə gedək deyirik ki, Azərbaycan-

Türkiyə sahibkarlarının, təĢəbbüskarlarının üçüncü ölkələrə də sərmayə qoymalarının yolunu açaq. Bunu da

müvəffəqiyyətlə davam etdirmək istəyirik.

Anadolu Agentliyinin müxbiri Həsən Öyməz: Mən cənab Prezidentə bir sual vermək istəyirəm. Ġki

ölkə arasındakı əməkdaĢlığın getdikcə sürətləndiyi bir mərhələdəyik. Bu əməkdaĢlığı Türkiyə

Respublikası vətəndaĢlarına sərhəddə viza tətbiq olunmasının tamamilə aradan qaldırılması Ģəklində

zirvəyə çatdırılması istiqamətində bir fəaliyyətiniz varmı? Sizdən bir müjdə ala bilərikmi? Bir də TANAP

layihəsinin planlaĢdırılan tarixdən daha əvvələ çəkilməsi mövzusunda bir addımdan söhbət gedirmi?

Türkiyədən çıxıĢ, Avropaya giriĢ nöqtəsi olaraq iki müxtəlif alternativ üzərində iĢ gedirdi. Bu

alternativdə də bir konkretlik varmı?

Azərbaycan Prezidenti Ġlham ƏLĠYEV: Qeyd etdiyiniz kimi, əlaqələrimiz çoxĢaxəlidir. Bütün sahələri

əhatə edir. Biz çalıĢırıq ki, bütün sahələrdə bütün məsələləri həll edək və zamanında həll edək.

Viza məsələlərinə gəldikdə, siz yaxĢı bilirsiniz ki, bir müddət bundan əvvəl Türkiyə dövləti bütün türkdilli

dövlətlərin vətəndaĢlarına qarĢı viza rejimini ləğv etdi. Beləliklə, bütün türkdilli dövlətlərin vətəndaĢları

Türkiyəyə sərbəst gedə bilərlər və bu qərara görə biz çox minnətdarıq. O ki qaldı Azərbaycana, bu məsələ bu

gün müzakirə edildi. Qərar qəbul edildi ki, bu məsələyə biz tədricən nail olaq. Müəyyən kateqoriya insanlar - iĢ

adamları, elm adamları, tanınmıĢ Ģəxslər vardır ki, onların gəliĢ-gediĢi üçün daha da asan rejim tətbiq oluna

bilər. Bütövlükdə isə bizim müəyyən mexanizmlərimiz, daxili prosedurlarımız hələ tamamlanmayıb. Bu

prosedurlar tamamlanandan sonra əlbəttə ki, Türkiyə vətəndaĢları da Azərbaycana vizasız gələ bilərlər. Biz bu

məsələ üzərində iĢləyirik. Bu məsələ müzakirə edildi. Türkiyə tərəfi bu məsələ ilə bağlı Azərbaycanın

mövqeyini anlayır. Biz birgə səylərlə məsələnin həlli yolunda önəmli addımları atacağıq.

TANAP layihəsinə gəldikdə, mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, bu, sırf Türkiyə-Azərbaycan layihəsidir.

Uzun illər Azərbaycan qazını Avropaya çıxarmaq üçün müxtəlif variantlar, müxtəlif layihələr müzakirə

edilmiĢdir. Təəssüf ki, onların heç biri reallaĢmadı. Belə olan vəziyyətdə iki qardaĢ ölkə bütün məsuliyyəti, o

cümlədən maliyyə məsuliyyətini öz üzərinə götürmüĢdür. TANAP-ın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, bu layihəni

biz ikimiz icra edəcəyik. Üçüncü tərəflər üçün də bu layihə açıqdır. Yerdə qalan müəyyən faizlər bizim tərəfdaĢ

olan Ģirkətlərə verilə bilər. Beləliklə, TANAP layihəsinə beynəlxalq status da verilə bilər.

Əsas məsələ Azərbaycan qazını daha da böyük həcmdə Türkiyəyə və Türkiyə ərazisindən Avropa

məkanına çatdırmaqdır. Avropa məkanına çatdıqda bu qazın həmin məkana hansı yollarla daxil ediləcəyi artıq

texniki və iqtisadi məsələdir. Coğrafiya belə diktə edir ki, bizim qazımız ya Bolqarıstan, ya Yunanıstan

ərazisindən Avropaya gedəcəkdir. Hazırda SOCAR və tərəfdaĢ Ģirkətlər bütün variantları nəzərdən keçirirlər.

Ən məqbul, ən təhlükəsiz və iqtisadi cəhətdən səmərəli varianta üstünlük veriləcəkdir. Amma onu da qeyd

etmək istəyirəm ki, hazırda Avropa Ġttifaqında olan ölkələr bir-biri ilə qaz xətlərini qururlar, yaradırlar. Ġstənilən

nöqtədən Avropaya Azərbaycan qazı daxil olduqda geniĢ Avropa məkanını əhatə edə bilər. Ümid edirəm ki,

2017-ci ildə bu layihə tamamlana bilər. Sağ olun.

Ġctimai Televiziyanın müxbiri Elçin Mirzəyev: Sualım cənab Ərdoğanadır. Hörmətli BaĢ nazir,

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağı danıĢıqlar prosesinin getdiyi bir vaxtda

bəzi dairələr bu danıĢıqlar prosesinə fikir vermədən Türkiyə və Ermənistan arasında sərhədin açılması

məsələsini yenidən gündəmə gətirir. Bu məsələ ilə bağlı Sizin mövqeyinizi bilmək istərdik.

BaĢ nazir Rəcəb Tayyib ƏRDOĞAN: Mən çox təĢəkkür edirəm. Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı,

baĢda təbii ki, ATƏT-in Minsk qrupu olmaqla bu məsələnin həlli yolları tapılmayınca, oradan bir və ya iki

rayonun məsələsi həll etməyincə bizim belə bir qapı açmağımız və sairdən söhbət gedə bilməz. Bu, iqtidarda

olduğumuz müddətdə həmiĢə söylədiyimiz sözdür. Belə bir addım ata bilmərik. Bizim atacağımız bütün

addımların məqsədi budur: hazırda iĢğal altındakı torpaqlardan ermənilər çıxmalıdır. Bu, beynəlxalq qurumlar

tərəfindən də “Bura Azərbaycanındır” deyilməsinə rəğmən hələ də torpaqların buranın haqq sahiblərinə

verilməmiĢ olması bizim mövqeyimizi aydın və dəqiq Ģəkildə ortaya qoyur. Bizim mövqeyimiz də burada

Ermənistan ilə bağlı atdığımız qətiyyətlə addım, tutduğumuz mövqe nədirsə bundan sonra da eyni Ģəkildə

davam edəcəkdir. Bu prosesdə maraqlı tərəf olaraq biz də hər zaman Azərbaycanın yanında olmağa davam

edəcəyik.

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 12 sentyabr. - № 203. - S.2.



───────────────────────────────────────────────────────

178

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Fransaya iĢgüzar səfəri

Parisdə MEDEF-in üzvü olan iĢ adamları ilə görüĢ

Bakı, 19 sentyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham

Əliyev sentyabrın 19-da Parisdə Fransa Sahibkarlar TəĢkilatına – MEDEF-ə üzv olan iĢ adamları ilə

görüĢmüĢdür.

Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

-Çox minnətdaram. Əvvəlcə dəvətə görə sizə təĢəkkürümü bildirirəm. Burada, Parisdə köhnə dostları

görmək çox xoĢdur. Mən MEDEF-də bizim əvvəlki görüĢlərimizi xatırlayıram. Bu təmaslar Azərbaycan və

Fransanın aparıcı Ģirkətləri arasında iqtisadi sahədə güclü tərəfdaĢlıq münasibətlərinin yaradılmasına çox kömək

etmiĢdir. Parisə yenidən gəlməyimə çox Ģadam.

Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, dünən mənim Prezident Olland ilə görüĢüm oldu. Biz bir çox məsələlər

ətrafında, əlbəttə ki, çox uğurla inkiĢaf etməkdə olan ikitərəfli siyasi əlaqələrə dair səmimi və açıq müzakirələr

apardıq. Bizim görüĢümüz siyasi əlaqələrimizin strateji xarakter daĢıdığını bir daha sübut etdi.

Biz dostuq, tərəfdaĢıq və həm ikitərəfli münasibətlər səviyyəsində, həm də beynəlxalq arenada fəal Ģəkildə

əməkdaĢlıq edirik. Xüsusilə də Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçiləndən sonra həm beynəlxalq

məsələlərlə, həm də regionda və dünyada qarĢılıqlı maraq doğuran məsələlərlə bağlı ölkələrimiz arasında

əlaqələr daha da fəallaĢmıĢdır.

Qeyd etdiyiniz kimi, siyasi əlaqələrlə yanaĢı, biz həm də ölkələrimiz arasında mədəniyyət sahəsində

əlaqələri müzakirə etdik. Bu əlaqələr də çox uğurla inkiĢaf edir. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, dünən mən Luvr

Muzeyində Ġslam incəsənəti bölməsinin açılıĢında iĢtirak etmiĢəm. Bu gün biz Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət

Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak edəcəyik. Bu, Azərbaycandan kənarda açılan ilk mədəniyyət mərkəzidir. Ötən il

biz Bakıda yeni fransız məktəbinin təməlini qoyduq. Mən bir çox baĢqa tədbirləri, sərgiləri, mədəniyyət

sahəsində mübadilə, konsertlər və digər mühüm tədbirləri qeyd edə bilərəm ki, bunlar da iĢbirliyi həyata

keçirmək üçün gözəl Ģərait yaradır.

Ümumilikdə siyasi əlaqələr və açıq, səmimi münasibətlər iqtisadi əməkdaĢlıqda mühüm rol oynayır.

Ona görə də biz çox Ģadıq ki, təkcə siyasi sahədə deyil, xalqlar arasında əlaqələr, mədəniyyət sahəsində də

möhkəm əməkdaĢlıq əlaqələri qurmuĢuq. Ölkələrimiz arasında iqtisadi əməkdaĢlığa gəlincə, qarĢılıqlı ticarətdə

dinamik inkiĢaf qeydə alınır, hazırda bu göstərici 4,6 milyard dollar təĢkil edir və getdikcə artır. Gələcəkdə biz

ticarət əlaqələrinin daha da Ģaxələndirilməsinin Ģahidi olmaq istərdik. Hesab edirəm ki, enerji sektorundan kənar

əlaqələrin geniĢləndirilməsi üçün yaxĢı potensial mövcuddur.

Azərbaycanın yürütdüyü enerji siyasəti region hüdudlarını aĢır. Bu gün biz Avropanın enerji

təhlükəsizliyi məsələləri ilə bağlı Avropadan olan tərəfdaĢlarımızla birgə fəaliyyət göstəririk və Fransanın

“Total” və “GDF-Suez” kimi Ģirkətləri bizim uzunmüddətli tərəfdaĢlarımızdır. Biz qarĢıdakı planları və

layihələri həyata keçirmək üçün birgə çalıĢırıq.

Azərbaycanın böyük neft və qaz ehtiyatları, artıq ĢaxələndirilmiĢ boru kəməri infrastrukturu vardır. Biz

yeni kəmər sistemi üzərində iĢləyirik. Bu kəmər bizdə olan və gələcəkdə olacaq qazı müxtəlif istiqamətlərə ixrac

etməyə imkan verəcəkdir. Ġqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi, eyni zamanda, enerji təchizatı marĢrutlarının

Ģaxələndirilməsi bizim üçün son dərəcə vacibdir. ġadıq ki, enerji siyasətində də maraqlarımız avropalı

tərəfdaĢlarımızla üst-üstə düĢür. Təbii qaz məsələsinə gəlincə, Azərbaycan Avropanın əsas tərəfdaĢlarından

birinə çevriləcəkdir. Neft məsələsinə gəldikdə, Avropa Ġttifaqının bəzi üzv dövlətlərinin enerji balansında

Azərbaycan neftinin payı 30 faizdən artıqdır. Onun əsas hissəsi nisbətən yeni mənbədən əldə olunur.

Azərbaycanın təsdiq edilmiĢ qaz ehtiyatları 2,5 trilyon kubmetrdən çoxdur. Artıq qeyd etdiyim kimi, biz yeni

boru kəməri sistemi üzərində iĢ aparırıq. Bu layihədə, xüsusilə də regionun və Avropanın enerji xəritəsini

əhəmiyyətli Ģəkildə dəyiĢəcək TANAP layihəsində Fransa Ģirkətlərini tərəfdaĢ kimi görməyə Ģad olardıq.

Ġqtisadi göstəricilərə nəzər saldıqda, düĢünürəm ki, iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsinə nail ola bilmiĢik. Bu, bir

sıra rəqəmlərdə də özünü göstərmiĢ, xüsusilə də bu ilin altı ayının göstəricilərində öz əksini tapmıĢdır. Qeyri-

enerji sektorunda ümumi daxili məhsulun həcmi 10 faizdən çox artmıĢdır. Ümumilikdə son 8 ildə Azərbaycan

iqtisadiyyatı üç dəfə artıbdır. YaĢayıĢ səviyyəsi yaxĢılaĢıb, yoxsulluq səviyyəsi təxminən 50 faizdən 7 faizə

düĢüb, iĢsizlik səviyyəsi 5,4 faiz təĢkil edir. Xarici borc ümumi daxili məhsulun təxminən 7 faizi həcmindədir.

Biz 9,3 milyon əhalisi olan ölkədə bir milyondan artıq yeni iĢ yeri açmıĢıq, iĢsizlik 5-10 il bundan əvvəl olduğu



───────────────────────────────────────────────────────

179

kimi, ciddi problem deyildir. Beynəlxalq maliyyə institutları da nailiyyətlərimizi və problemlərimizi yaxından

izləyir. ġadıq ki, maliyyə böhranı dövründə üç aparıcı reytinq agentliyi - “Standard & Poors”, “Fitch” və

“Moody’s” Azərbaycanın kredit reytinqini qaldırıbdır. Davos Ġqtisadi Forumunun dünya ölkələrinin rəqabətlilik

göstəricisi üzrə sonuncu siyahısında Azərbaycan 46-cı yerdədir. Bu da region ölkələri, bütün qonĢularımız

arasında ən yüksək göstəricidir.

Gələcəkdə biz qeyri-enerji sektoruna daha çox diqqət ayıracağıq. Çünki düĢünürəm ki, enerji sektorunda

qarĢımıza qoyduğumuz bütün məqsədlərimizə çatmıĢıq və hazırda icra edəcəyimiz layihələrə artıq start

verilmiĢdir. Növbəti on il üçün məqsədlərimiz iqtisadiyyatın modernləĢdirilməsi, Ģaxələndirilməsi,

sənayeləĢdirilməsi, kənd təsərrüfatına, informasiya texnologiyalarına, xüsusilə, kosmik texnologiyaya

investisiyaların yatırılmasıdır. Yeri gəlmiĢkən, fransız Ģirkətləri bizə bu sahədə yardım edirlər. Bu, növbəti on il

üçün hədəfimiz olacaqdır.

Artıq qeyd etdiyim kimi, son 8-9 il ərzində biz ümumi daxili məhsulu üç dəfə artırmağa, ölkədə müasir

infrastruktur yaratmağa nail olmuĢuq. Növbəti on il ərzində, davamlı inkiĢaf onilliyində, bizim hədəfimiz qeyri-

enerji sektorunda ümumi daxili məhsulu iki dəfə artırmaqdır. DüĢünürəm ki, qarĢıdakı on ildə bu, mümkün

olacaqdır. Zənnimcə, transformasiya sahəsində təcrübəmiz, dünyanın aparıcı Ģirkətləri ilə güclü əlaqələrimiz

sayəsində buna nail ola biləcəyik.

Uzun illərdir Fransa Ģirkətləri bizim ölkədə uğurla fəaliyyət göstərir. Enerji sektorunda onlar investor,

digər sektorlarda iĢ podratçısı kimi fəaliyyət göstərirlər. Əlbəttə ki, biz Fransa Ģirkətlərini qeyri-enerji

sektorunda investor kimi görmək istərdik. DüĢünürəm ki, bunu etmək üçün yaxĢı potensial mövcuddur. Çünki

iqtisadiyyat inkiĢaf edir, yeni imkanlar yaranır, Azərbaycan regional mərkəzə, təkcə siyasi deyil, həm də iqtisadi

mərkəzə çevrilir. Azərbaycan regionda tarazlaĢdırıcı rol oynayır. DüĢünürəm ki, Azərbaycana investisiya

yatırmaq imkanlarının dəyərləndirilməsi Fransa Ģirkətləri üçün maraqlı olacaqdır. Eyni zamanda, biz onları

podratçı kimi də görmək istərdik. Mən bizimlə fəal Ģəkildə çalıĢan bir çox Fransa Ģirkətinin adını çəkə bilərəm.

Dünən Prezident Olland ilə görüĢdə bildirdim ki, səfərdən əvvəl köməkçim mənə Azərbaycandakı Fransa

Ģirkətlərinin fəaliyyəti ilə bağlı broĢür təqdim etdi. Güman edirəm ki, bir neçə ilə Ģirkətlərin adları olan kitab

nəĢr ediləcəkdir. Bunlar bizim planlarımızdır. Mən həm siyasi, həm də iqtisadi sahədə əməkdaĢlığımızın

səviyyəsindən məmnunam. ƏməkdaĢlığımız çox mehriban, gözlənilən və möhkəmdir.

Azərbaycan açıq ölkədir. Bu ölkədə bizneslə məĢğul olmaq cəlbedicidir. Hazırda Azərbaycanda ümumi

daxili məhsulun 80 faizi özəl sektorun payına düĢür. Burada çox liberal iqtisadi nizamlama mövcuddur. Biz

Dünya Bankının “Doing Business” proqramında aparıcı ölkələr sırasındayıq. Ölkədə çox əlveriĢli investisiya

mühiti mövcuddur. AdambaĢına düĢən birbaĢa xarici sərmayələrin həcminə görə Azərbaycan keçmiĢ sovet

ölkələri arasında birinci yerdədir. Bu il biz Azərbaycana, iqtisadiyyatımıza 20 milyard dollar həcmində birbaĢa

sərmayələrin yatırılacağını gözləyirik. Hazırda xarici və yerli investisiyalar arasında nisbət dəyiĢib.

Sərmayələrin 70 faizi yerli yatırımlardır. Bu, o deməkdir ki, Ģirkətlərimizin rəqabətliliyi artır.

Yeri gəlmiĢkən, Azərbaycan xaricdə böyük investisiya layihələrinə start verib. Regionda biz ilk

növbədə Türkiyə iqtisadiyyatına milyardlar yatırırıq. Növbəti beĢ il ərzində bu, təxminən 20 milyard dollara

çatacaqdır. Biz Gürcüstanda bir nömrəli investoruq. Dövlət Neft ġirkəti Gürcüstanda ən böyük vergi

ödəyicisidir. Bundan əlavə, biz Avropa Ġttifaqına üzv ölkələrə, keçmiĢ Sovet Ġttifaqı ölkələrinə investisiya

yatırmağı planlaĢdırırıq. Biz, həmçinin maliyyə resurslarımızı da Ģaxələndiririk, bu da çox mühümdür.

Azərbaycan və Fransa Ģirkətləri arasındakı əlaqələrin tarixini nəzərə alaraq, qarĢıdakı illərdə biz üçüncü

ölkələrdə hətta müĢtərək investor kimi fəaliyyət göstərə bilərik.

Mən Azərbaycan haqqında danıĢaraq daha çox vaxtınızı almaq istəmirəm. Bilirəm ki, əksəriyyətiniz

bizim ölkədə olub, ölkəmizlə bağlı öz təəssüratlarınız vardır. Azərbaycanda olmayanları mən bizneslə məĢğul

olmaq imkanlarını öyrənmək və tərəfdaĢlığımızı möhkəmləndirmək üçün ölkəmizə dəvət edirəm. TəĢəkkür

edirəm.

X X X

Jan BÜREL:

-Cənab Prezident. Sizi bu gün burada, Parisdə dinləmək, nailiyyətləriniz, Azərbaycanın iqtisadi durumu

barədə təqdimatlarınızı, fikirlərinizi eĢitmək bizim tərəfdən və borcla mübarizə aparan Qərbi Avropanın hər bir

ölkəsi tərəfindən təqdir edilir. Bir neçə dəqiqə öncə ölkənizin dövlət borcunun ümumi daxili məhsulun 7 faizini

təĢkil etdiyini eĢitdikdə bunun Fransa üçün də belə olmasını arzuladım.

Bizim Sizdən soruĢmaq istədiyimiz bəzi suallar vardır. Ġndi mənim həmkarım Kristian Mons sual-cavab

sessiyasına baĢlayacaqdır. Kristian buyurun.



───────────────────────────────────────────────────────

180

Kristian MONS: Cənab Prezident, iĢtirakınız üçün Sizə təĢəkkür edirik. Burada masa ətrafında Fransa

Ģirkətlərini təmsil edən 50-dən çox baĢ icraçı direktor və baĢ menecer əyləĢibdir. Onlar, yəni biz, tərəqqiniz və

ölkəniz haqqında daha çox sual vermək məqsədilə burada toplanmıĢıq. Bizim Ģirkətlər enerji, nəqliyyat,

infrastruktur, su idarəçiliyi, xidmət, turizm, bankçılıq və digər sahələri təmsil edir. Onlar Sizə çox qısa və

konkret, eyni zamanda, həmiĢə olduğu kimi, dəqiq suallar vermək istəyərdilər. Əgər razısınızsa, mən sual-

cavaba “Total” Ģirkətindən olan cənab Borrell ilə baĢlayıram. O, Sizə sual vermək istərdi.

MiĢel BORREL: Çox sağ olun. Cənab Prezident, mənim vermək istədiyim xüsusi bir sual yoxdur. Sadəcə

həmkarlarımın qarĢısında Sizin bazar ertəsi keçirdiyiniz görüĢdə müzakirə etdiyiniz bir neçə məsələ haqqında

Ģərh vermək istərdim.

Ġlk növbədə, qaz sektoru haqqında. Siz öz çıxıĢınızda enerji sektorundakı nailiyyətlərinizi və qarĢıda

duran hədəflərinizi qeyd etmiĢdiniz. DüĢünürəm ki, bunlar Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ölkədəki investisiya

mühitinin yaxĢı göstəricisidir. Öz adımızdan deyə bilərəm ki, biz Azərbaycanın neft və qaz sektorunda iĢtirak

etməkdən məmnunuq və bununla fəxr edirik. Yenicə uğurlu Ģəkildə tamamladığımız və aĢkarlanmasını keçən

ilin sentyabr ayında Sizinlə birgə elan etdiyimiz “AbĢeron” yatağı barədə müzakirə aparmaq imkanımız oldu.

Burada iĢtirak edən tərəfdaĢlarımız “GDF-Suez” Ģirkəti və SOCAR ilə birlikdə “AbĢeron” yatağındakı quyunun

maliyyə dəyəri barədə açıqlama vermiĢdik. Bildiyiniz kimi, onun Sizin arzuladığınız miqyasda və zaman

çərçivəsində iĢlənməsinin əsas Ģərti Xəzər dənizində qazma imkanlarını artırmaqdır. Quyunun istismarında biz

SOCAR ilə birlikdə yaxından iĢləyirik. Ümid edirəm, istehsalatda yeni qazma qurğuları tətbiq ediləcəkdir.

Biz, həmçinin Sizin də qeyd etdiyiniz məsələ, yəni regionda istehsal edilən qaz və onun Avropa bazarına necə

çıxarılması barədə danıĢdıq. DüĢünürəm, “ġahdəniz” yatağındakı 10 faizlik payımız nümayiĢ etdirir ki, bizim

rolumuz böyükdür. Biz CP, onun geniĢləndirilməsi və Türkiyədən keçməklə Avropa bazarlarına gedəcək

TANAP layihəsi üçün Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, strateji cəhətdən əhəmiyyətli infrastrukturun qurulmasında

həm operator və yenə də SOCAR-la birgə iĢləmiĢik. Sonra bu iki rəqib boru kəməri qazı ya Ġtaliya, ya da daha

yuxarı, Avstriyaya - Avropa qaz bazarının bir hissəsinə çatdıracaqdır. Bu sahədə tərəfdaĢlıq əsas Ģərtdir.

Bizim həm də SOCAR ilə tərəfdaĢlığımızı daha da inkiĢaf etdirmək potensialını, quruda və dənizdə gələcək

fəaliyyətimizi müzakirə etmək imkanımız oldu. Hesab edirəm ki, bu danıĢıqlarda daha tez irəliləyiĢ etmək üçün

Siz bizi ruhlandırdınız və bununla da biz Sizin neft və qaz sahəsində qarĢıya qoyduğunuz məqsədlərə nail

olmağa davam edirik. Hesab edirəm ki, Ģərhimin üç əsas elementində də qeyd etdiyim kimi, SOCAR ilə və

Azərbaycandakı digər Ģirkətlərlə tərəfdaĢlıq bizim uğurumuzun açarıdır. “Total”ın Azərbaycandakı sərmayə

payı ölkənizin investisiya mühitinin cəlbediciliyi, sabitlik və bizə layihələrimizə uzun müddətə milyardlarla

dollar investisiya yatırmaq imkanı verən güvənlik haqqında söylədiklərinizin aydın Ģəkildə nümayiĢidir. Siz

bundan sonra da insanları SOCAR ilə, Azərbaycan ilə iĢləmək səylərini davam etdirməyə, etibarlı tərəfdaĢ

olmağa, istər bizim, istərsə də Sizin öz mütəxəssislərinizlə və Ģirkətlərinizlə birgə gəlirləri artırmağa əmin edə

bilərsiniz. TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm. “Bouygues Travaux Publics” Ģirkətindən cənab Kristian Qazen.

Kristian QAZEN: Cənab Prezident, mən “Bouygues Travaux Publics” Ģirkətinin tikinti bölməsini təmsil edirəm.

Biz müxtəlif növ binaların, eləcə də infrastruktur, dəmir yolu və mülki obyektlərin tikintisi ilə məĢğul oluruq.

Biz xüsusilə Bakı metrosunun inkiĢafı ilə maraqlanırıq. Biz yerli Ģirkət olan “Akkord” ilə əməkdaĢlıq edirik. Biz

hazırda metronun mavi xətti üzərində çalıĢırıq. Həmçinin demək istərdim ki, Fransada bizim daha iri

tərəfdaĢımız və hərdən rəqibimiz olan Ģirkət vardır. Biz Azərbaycanda həmin bu Ģirkətlə, yerli Ģirkətlərin də

daxil olacağı fransız qrupu yaratmağı qərara almıĢıq. Xatırladım ki, bizim Ģirkətin Misirin paytaxtı Qahirədə

metro tikintisində 30 illik bir uğuru var və hazırda bir sıra digər layihələrdə də iĢtirak edirik.

Sualım belədir: Bakı metrosunun, xüsusilə mavi xəttin gələcəyi haqqında nə deyə bilərsiniz?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Bizim Bakı metrosu üçün böyük inkiĢaf planımız vardır. Bir

müddət öncə mənim sədrliyim ilə məsələ ilə bağlı böyük konfrans keçirdik və Bakı metrosunun inkiĢafı üzrə

Dövlət Proqramı qəbul edildi. Hələlik bizim, daha dəqiq desək, hazırda 23 metro stansiyamız vardır. Onların

əksəriyyəti sovet dövründə tikilib. Amma son bir neçə ildə biz hər il bir yeni metro stansiyası açırıq. Amma

planlar daha geniĢdir.

Metronun böyük inkiĢaf planı 2030-cu ilə qədər əlavə 50 stansiyanın tikintisini nəzərdə tutur. Bu, o

deməkdir ki, biz çox iĢləməli olacağıq və bizə yaxĢı tərəfdaĢlar lazım olacaqdır. Yeri gəlmiĢkən, Fransanın

“SYSTRA” Ģirkəti Bakı metrosunun böyük inkiĢaf planı üzərində iĢləyir. Bu layihə bütövlüklə dövlət

tərəfindən, dövlət büdcəsi hesabına maliyyələĢdiriləcəkdir. Hər il biz bu məqsədlə əsaslı maliyyə vəsaiti

ayırırıq. Yeganə məsələ onunla bağlıdır ki, bizə yaxĢı podratçılar lazımdır. Bizim öz Ģirkətimiz var ki, hələlik

Azərbaycan üçün metro tikir və onlar iĢi yüngülləĢdirən yeni qazma qurğusu alıblar. Amma iĢin miqyasını,

sürətini və 2030-cu ilə qədər çatmalı olduğumuz məqsədi nəzərə alaraq, bizim beynəlxalq podratçı Ģirkətlərə



───────────────────────────────────────────────────────

181

ehtiyacımız olacaqdır. Mən Ģadam ki, siz yerli Ģirkətlərlə birgə iĢləməyi planlaĢdırırsınız, bu da bizim üçün çox

vacibdir. Çünki biz, eyni zamanda, iqtisadi transformasiya prosesində xarici Ģirkətlərlə iĢləyirik və yerli

Ģirkətlərimizin də beynəlxalq Ģirkətlərə çevrilməsini istəyirik.

“Bouygues Travaux Publics” kimi Ģirkətlə iĢləmək yerli Ģirkətlər üçün yaxĢı təcrübə və peĢəkar

fəaliyyətlərində yaxĢı tarixçə olacaqdır. Əgər bir gün onlar Azərbaycandan kənarda iĢləmək qərarına gəlsələr,

onlar “Bouygues Travaux Publics”lə birgə layihə həyata keçirdiklərini tarixçələrində göstərə bilərlər. Mən bu

yanaĢmanı bütövlüklə dəstəkləyirəm və sizə uğurlar arzulayıram.

Metroda görüləcək iĢlər çox olacaqdır. Bu, Bakıda yaxın illərdə həyata keçiriləcək ən əsas infrastruktur

layihələrindən biri olacaqdır. TəĢəkkürlər.

Kristian MONS: Cavabınız üçün təĢəkkür edirik, cənab Prezident. “Vinci Construction” Ģirkətindən

olan cənab Bonno Sizin Ģərhinizə bəzi Ģeylər əlavə etmək istəyir.

“Vinci Construction” Ģirkətinin sədri və icraçı direktoru Alen BONNO: Sabahınız xeyir, cənab

Prezident. Mən metro layihəsi haqda indicə eĢitdim. Mən Dünya Tunel Konqresində iĢtirak etmək üçün Bakıya

gəlmiĢdim. Metro sahəsində çalıĢan bir çox insanlarla, xüsusilə Bakı Metropoliteninin rəisi ilə görüĢdüm. Mən

cənab Qazenin dediklərini təsdiqləmək istərdim. Yəni, əgər Siz razısınızsa, yaxĢı bir fransız tikinti qrupu yeni

metro xətlərinin tikintisində maraqlı ola bilərdi və biz bu barədə çox danıĢmıĢıq. Bizim üçün vacib olan məsələ

yaxĢı razılıq əldə etməkdir və düĢünürəm ki, biz yerli Ģirkətlərlə, yaxĢı təcrübəsi olan Azərbaycan Ģirkətləri ilə

birgə iĢləməliyik. Qeyd etdiyiniz kimi, Azərbaycanda uzun metro xətləri artıq var və biz onların

müasirləĢdirilməsində və digər layihələrdə Sizə kömək etməyə hazırıq. TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: Burada iki aparıcı su təsərrüfatı Ģirkətinin təmsilçiləri vardır. Etiraz etmirsinizsə onlar

Sizə iki sual vermək istərdilər. Əvvəlcə, “Veolia Eau” Ģirkətinin Avropa üzrə direktoru Jan-Luk Debran və

“Suez”dən beynəlxalq inkiĢaf üzrə icraçı vitse-prezident cənab Erik Gebal.

Jan-Luk DEBRAN: Cənab Prezident, su və kanalizasiya sistemlərinə bizim Ģirkət də iĢtirak etdiyi böyük

maliyyə vəsaitlərinin qoyulması üzrə proqramları nəzərə alsaq, bu sahənin ixtisaslı kadrlara və idarəetmə

mütəxəssislərinə ehtiyacı yaranır.

Mənim ilk sualım belədir: Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə belə bir məktəbin və ya treninq

mərkəzinin yaradılması üzrə tərəfdaĢlıq mümkündürmü? Ġkinci sualım: Su təsərrüfatı və kanalizasiya

infrastrukturunun idarə olunmasına rəhbərlik edən nazirlik belə ehtiyacların ödənilməsi üçün ixtisaslaĢmıĢ

fransız Ģirkətlərinə müraciət edəcəkmi?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bizim su və kanalizasiya layihələri ilə bağlı böyük planlarımız vardır. Bu

problem bizdə hər zaman mövcud olub. Təəssüf ki, Bakının və Azərbaycanın digər Ģəhərlərinin heç vaxt kifayət

qədər su təchizatı olmayıb. Sovet dövründə yaradılan sistem kifayət etməyib. Qeyd etməliyəm ki, bu sistem

köhnəlib və bir çox çətinliklər yaradır. Bu məqsədlə biz təmiz su təchizatı ilə bağlı böyük proqram həyata

keçirmək qərarına gəlmiĢik. Suyun keyfiyyəti Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun olmalı və bütün

Ģəhərlərimiz su ilə təchiz edilməlidir. Əlbəttə, Bakı birinci sıradadır, çünki o nəinki Azərbaycanın, hətta bütün

Qafqazın ən böyük Ģəhəridir.

Proqram çox geniĢdir və bizim dövlət Ģirkətimiz “Azərsu” buna görə məsuliyyət daĢıyır. Onlar “GDF-

Suez” ilə iĢləyirlər, yenicə müzakirələr aparıblar. Ümid edirəm ki, tezliklə layihənin reallaĢdırılması

istiqamətində praktik addımlar atılacaqdır. Hədəfimiz 2013-cü ilin sonuna qədər Azərbaycanın bütün Ģəhərlərini

su ilə tam təchiz etməkdir. Paralel olaraq müasir kanalizasiya sisteminin qurulması da həyata keçiriləcəkdir.

Amma yəqin ki, bunu gələn ilin sonuna qədər etmək mümkün deyil, bəlkə də bu, daha bir neçə ilə baĢa

gələcəkdir.

Bakı ilə əlaqədar məsələ daha mürəkkəbdir. Çünki biz təkcə maliyyə baxımından deyil, texniki nöqteyi-

nəzərdən də çox Ģey etməliyik. ĠĢin böyük hissəsi yenə də dövlət büdcəsindən maliyyələĢəcəkdir. Bizim

banklardan kreditlərimiz də var, hansı ki, layihəni daha tez həyata keçirməyə kömək edəcəkdir. Bu, növbəti

illərin ən vacib infrastruktur layihələrindən biri olacaqdır. Ona görə ki, bütün digər infrastruktur layihələrinin

bəziləri ya tamamilə yerinə yetirilib, ya da yeni elektrik stansiyalarının tikintisi, Azərbaycanın qazlaĢdırılması,

magistral və hətta kənd yollarının tikintisi kimi layihələr hazırda reallaĢmaq mərhələsindədir.

Gələn beĢ il üçün su və kanalizasiya yüksək prioritet məsələ olacaqdır. Çünki biz bu layihəni mərhələlərlə

reallaĢdıracağıq. Qeyd etdiyim kimi, ilk mərhələ 2013-cü ilin, ikinci mərhələ 2016-cı ilin sonuna qədərdir. Buna

görə də biz Fransa Ģirkətləri ilə əməkdaĢlığı yüksək qiymətləndiririk. Biz artıq “GDF-Suez” Ģirkətinin

nümayəndələri ilə onların digər ölkələrdəki təcrübəsini, onların bu layihələri necə həyata keçirmələrini müzakirə

etdik. Bildiyimə görə, sizin Ģirkət də Azərbaycan ilə iĢləyir, həm də uğurlu Ģəkildə. Mən sizə uğurlar arzu

edirəm. Biz bu layihə üzərində iĢləməyə davam edəcəyik. Ümid edirəm ki, növbəti illərdə bu problem daha

olmayacaqdır. Çox sağ olun.



───────────────────────────────────────────────────────

182

Kristian MONS: TəĢəkkür edirik, cənab Prezident. Cənab Gebal, əlavə etmək istədiyiniz bir Ģey varmı?

Erik GEBAL: Xeyr, yalnız istərdim Sizi əmin edim ki, biz “Azərsu”nu mümkün qədər tez bir zamanda

dünya səviyyəli müəssisəyə çevirmək fikrimizdə qətiyyətliyik. Biz artıq 2-3 ildir “Azərsu” ilə əməkdaĢlıq edirik

və Bakının tarixi su təchizatının təkmilləĢdirilməsinə nail olmuĢ ilk Ģirkət olmağa yaxınıq. Bu, bizim üçün ciddi

məsələdir və biz əminik ki, 2-3 ilə rəqabətə davamlı Ģərait yaranacaqdır.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Sadəcə əlavə etmək istərdim ki, bizim görüĢümüzdən

sonra mən “Azərsu”ya sizin Ģirkətlə daha da yaxından iĢləmələri və layihənin icrasına baĢlamaları üçün

tapĢırıqlar verdim. Eyni zamanda, bütün dostlarımıza xatırlatmaq istərdim ki, bizim iki gün əvvəlki

görüĢümüzdə mən dedim ki, su təchizatı məsələsinə gəldikdə qarĢımızda çox asan hədəflər durur: bizə 24 saat

su təchizatı, 100 faiz əhatə dairəsi və Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına cavab verən su lazımdır. Üç

əsas, sadə məqsəd. Həmin məqsədlərə çatmaqla, düĢünürəm, bu problem həmiĢəlik həll olunacaqdır. Bunun da

insanların yaĢayıĢ Ģəraitinə, onların səhhətinə, ölkəmizin ümumi inkiĢafına çox ciddi təsiri olacaqdır. Çünki

Azərbaycan çox sürətlə inkiĢaf edir. MüasirləĢmə prosesi elə tez gedir ki, biz mövcud su təchizatının hazırkı

vəziyyəti ilə barıĢa bilmərik. Lakin bir daha demək istərdim ki, bu problem bizim ölkədə həmiĢə olub.

Müstəqilliyimizin ilk illərində həll olunası digər daha ciddi məsələlər var idi və ola bilsin, buna görə də

bu məsələ prioritet deyildi, üstəlik bu, çox baha idi. Biz özümüz-özümüzə sərmayə qoymağa baĢlamamıĢdan

öncə, on ildən çox bir müddət ərzində beynəlxalq maliyyə təsisatları ilə aparılan danıĢıqlar əsaslı nəticə

vermirdi. Su layihələrini büdcəmizə, dövlət sərmayə proqramlarımıza daxil etdikdən sonra beynəlxalq maliyyə

təsisatları da buna maraq göstərdilər və daha fəal oldular. Ġndi dövlətin, bankların maliyyələĢdirdiyi layihələrin

yaxĢı əlaqələndirilməsi mövcuddur və bu da sıx əməkdaĢlıq əhval-ruhiyyəsi yaradır.

Kristian MONS: Çox sağ olun, cənab Prezident. Burada iĢtirak edən fransız Ģirkətlərinin əksəriyyətinin

adından Sizə sual verə bilərəmmi? Bu, daha çox siyasi sualdır, amma iqtisadiyyatla əlaqəsi var. Çox maraqlı

olardı ki, bizə ölkənizin Dünya Ticarət TəĢkilatına daxil olmasının təqvimi haqqında məlumat verəsiniz. Siz

əvvəllər də bu haqda danıĢmısınız, amma istərdik Sizin planlarınız barədə eĢidək.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Biz bu məsələ üzərində iĢləyirik. TərəfdaĢ ölkələrlə ikitərəfli

məsləhətləĢmələr prosesindəyik və bu proses uğurla davam edir. Eyni zamanda, bildirmək istərdim ki,

Azərbaycanın Dünya Ticarət TəĢkilatına nə zaman üzv olmasına dair iki fikir mövcuddur. Birincisi, mümkün

qədər tez, - bu fikir də yetərincə əsaslıdır, - çünki bu, bazarda rəqabətə davamlılığı artıracaqdır. Bu isə, ümid

edirik ki, istehlakçı qiymətlərinə müsbət təsir edəcəkdir. Hazırda Azərbaycan bir sıra beynəlxalq təsisatlara

inteqrasiya edən ölkədir və Dünya Ticarət TəĢkilatının bir hissəsi olmağa yaxındır. Digər yanaĢma bir az

fərqlidir – məzmun nöqteyi-nəzərindən deyil, vaxt etibarilə fərqlənir. Çünki dediyim kimi, indi biz Ģaxələndirmə

istiqamətində ciddi iĢ görürük. Bizim fərdi sahibkarlığın həvəsləndirilməsi üzrə dövlət proqramımız vardır.

Məsələn, gələn il kənd yerlərində kiçik və orta müəssisələr üçün 300 milyon avro məbləğində vəsait nəzərdə

tutulub. Onlara dövlət tərəfindən kiçik faizlə kredit ayrılacaqdır. Biz kənd təsərrüfatına böyük subsidiyalar

ayırırıq. Bizim fermerlərə yanacaq 50 faiz güzəĢtlə satılır. Onlar gübrəni də 50-75 faiz arasında güzəĢtlə alırlar.

Onlar torpaq vergisindən baĢqa, bütün vergilərdən azad olunublar. Onlara taxıl əkdikdə hər bir hektara görə 100

avro verilir. Bu subsidiyalar bizə kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalından asılılığı əhəmiyyətli Ģəkildə

azaltmağa kömək edir.

Bu gün biz bəzi mövqelərdə tələbatımızı 80-85 faiz həcmində ödəyə bilirik. Məqsədimiz 2015-ci ilin

sonunadək özümüzü kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin etməkdir. Bu, bir milyon iĢ yerinin açılmasına Ģərait

yaratdı ki, bunların da əksəriyyəti kənd yerlərindədir.

Beləliklə də mən ikinci yanaĢmaya toxunmaq istəyirəm. Ġkinci yanaĢma ondan ibarətdir ki, əgər biz

Dünya Ticarət TəĢkilatına bu gün qoĢulsaq, bu, kənd yerində sahibkarlığın inkiĢafına mənfi təsir göstərə bilər.

Bu, məĢğulluqla bağlı müəyyən problemlər yarada bilər. Bizim bəzi mallarımız rəqabətə davamlılığını itirə

bilər. Beləliklə, əsas fikir, deyərdim, ondan ibarətdir ki, təkmilləĢdirmə, Ģaxələndirmə, sərmayə qoyuluĢu

prosesini, özəl sektorun həvəsləndirilməsini davam etdirmək, təkcə kənd təsərrüfatında deyil, həmçinin ağır

sənayedə və iqtisadiyyatımızın artıq daha yaxĢı Ģəkildə olduğu bir vaxt Dünya Ticarət TəĢkilatına üzv olmaq.

Biz bu iki yanaĢma arasında yolumuzu tapmağa çalıĢırıq. Beləliklə, biz danıĢıqlar prosesindəyik. Çox güman ki,

bizim üzv qəbul olunmağımız yaxın gələcəkdə baĢ verməyəcəkdir.

Kristian MONS: Çox aydın izah idi.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: Çox sağ olun. Elə bilirəm ki, indi isə biz digər suallara keçə bilərik. Bizim hələ bir az

da vaxtımız vardır. Ġstəyirsinizsə, razısınızsa, turizm və idman haqqında danıĢa bilərik. Hamımız ölkənizin necə

gözəl olduğunu bilirik. Turizm və idman infrastrukturu layihələri haqqında daha yaxĢı məlumatı olan “Gregory

Ġnternational” Ģirkəti üçün bu, çox maraqlı olacaqdır.



───────────────────────────────────────────────────────

183

“Gregory Ġnternational” Ģirkətinin nümayəndəsi: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Bizim Ģirkət qolf və

idman meydançalarının inĢası üzrə ixtisaslaĢıb. Biz yalnız beynəlxalq miqyasda fəaliyyət göstəririk. Biz Sizin

ölkənizdə olmuĢuq və böyük inkiĢaf potensialının Ģahidi olmuĢuq. Mənim sualım çox sadədir. Bilmək istərdim,

Siz qolf meydançası tikintisi layihəsini təyin etmisinizmi və gələcəkdə hansı idman meydançalarının tikintisi

gözlənilir?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bəli, qolf meydançalarının tikintisi layihələri vardır, onlar artıq icra olunur.

Ġkisi tikilir, amma Bakıda deyil, paytaxtdan 150-200 kilometr kənarda, dağlıq və yaĢıl ərazidə. Ġki qolf

meydançasının tikintisinə dair planlar vardır. Lakin bunlar özəl sərmayələrdir, dövlət sərmayələri deyildir.

Dövlət sərmayələrinə gəldikdə isə, biz idman infrastrukturuna çoxlu vəsait yatırırıq. Ən iri idman və ya konsert

zalı - “Chrystal Hall” yalnız “Eurovision” mahnı müsabiqəsi üçün inĢa olunmuĢdur. Bizim çox az vaxtımız var

idi və beləliklə o, 9 aya tamamlandı. Bu, 17 mindən 20 minədək tutumu olan gözəl idman sarayıdır. Biz

stadionlarımızı da müasirləĢdiririk. Son on il ərzində Azərbaycanda 34 Olimpiya Ġdman Kompleksi inĢa olunub

ki, bu da bizim komandamızın London Olimpiadasında uğurlu çıxıĢının səbəblərindən biridir.

Bununla da idman bizim üçün sərmayələrin yönəldildiyi və diqqət mərkəzində olan, diqqət göstərilən

əsas sahələrdən biri olmağa davam edəcəkdir. Bunun üçün də biz daha çox iĢ görəcəyik. Hazırda biz Qafqaz

dağlarında yeni dağ-xizək istirahət kompleksinin tikintisinin son mərhələsindəyik. Bu da dövlət sərmayələrinin

hesabına reallaĢır. Çox güman ki, bu mövsümdə kompleks xizək həvəskarları üçün açılacaqdır. Bu, ən gözəl və

ən rahat dağ-xizək istirahət komplekslərindən biri olacaqdır. Çünki bütün dağ-xizək istirahət komplekslərinin,

həmçinin sizdə - Fransada, Ġsveçrədə, Avstriyada olanların da təcrübəsini öyrənmiĢik və insanlar üçün,

idmançılar üçün, bu idman növünə üstünlük verən hər kəs üçün maksimal rahatlıq yaratmaq məqsədilə bütün

bunların müsbət tərəflərini uyğunlaĢdırmıĢıq. Bununla da biz bu sahədə daha çox layihələrin Ģahidi olacağıq və

tərəfdaĢlarla iĢləməyə hazırıq. Hazırda biz 60-80 min arasında tamaĢaçı tutumu olan Olimpiya stadionunun

inĢasını planlaĢdırırıq və tikinti yəqin ki, çox tezliklə baĢlayacaqdır.

Bizim çoxlu planlarımız vardır. Dediniz ki, Bakıda olmusunuz və yəqin artıq bizim planlardan

xəbərdarsınız. Ümid edirəm ki, bəzi layihələrdə iĢtirak edəcəksiniz. Sağ olun.

Kristian MONS: TəĢəkkür edirik, cənab Prezident. Daha bir sual qanunvericilik haqqında. “Lactalis”

Ģirkətindən cənab Nale Sizə süd məhsulları üçün gömrük qaydaları, gömrük qanunvericiliyi haqda sual vermək

istəyir. Sözü ona verirəm.

NALE: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Bu qaydalar haqqında danıĢmamıĢdan öncə, deməliyəm ki,

ölkənizin kənd təsərrüfatı sahəsi və inkiĢaf haqqında dedikləriniz məni çox maraqlandırdı. Mən burada “Lactalis

Group”u təmsil edirəm. Bu salonda qarĢınızda süd sənayesinin iki lideri əyləĢib: “Danone” Ģirkətindən olan

həmkarım masanın digər tərəfindədir. Fransada süd məhsullarının istehsalı üzrə lider bizik. Biz Azərbaycanda

30 nəfərdən ibarət kiçik bir nümayəndəliklə təmsil olunuruq. Biz regiondan və həmçinin Fransadan məhsullar

idxal edirik. Bu gün bizim tələbat Sizin ölkənizdə biznes qurmağı tələb edir ki, biz azərbaycanlılarla tərəfdaĢ

olaq, Avropanın digər ölkələrində həyata keçirdiklərimizi burada da edək.

DüĢünürük ki, böyük tələbat vardır. Dükanların təklif etdikləri çeĢidlər artırılmalıdır. Biz bunu inkiĢaf

etdirmək arzusundayıq və istərdik ki, Siz bizə - buradakı Ģirkətlərə yardım edəsiniz, təkcə ticarətdə deyil, eyni

zamanda, dünyanın baĢqa ölkələrində etdiyimiz kimi, Sizinlə də uzunmüddətli və davamlı inkiĢafın əsasını

qoymaq üçün.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Mən sizin Azərbaycandakı fəaliyyətinizi tam olaraq

dəstəkləyirəm. Mən artıq bu məsələ ilə bağlı fikrimi bildirmiĢəm və təkrarən demək istəyirəm ki, bizim planımız

bütün istehlak məhsulları ilə özümüzü təmin etməkdir. Əlbəttə, bizdə azad bazar iqtisadiyyatıdır. Ġstehsalın

çoxsaylı çeĢidi mövcuddur ki, insanlar öz maliyyə vəziyyətindən asılı olaraq onları ala bilirlər. Lakin əsas

məhsullar olan gündəlik tələbat məhsullarının ölkə daxilində 100 faiz istehsalına nail olmalıyıq. Bu, həm

qiymətləri aĢağı səviyyədə saxlamaq, həm də məĢğulluğu təmin etmək baxımından faydalı olar.

Süd məhsullarına gəldikdə isə, biz hazırda ölkənin südə olan tələbatının təxminən 80-85 faizini yerli istehsal

hesabına təmin edirik. Mən əksər yeni və ən böyük süd istehsalı müəssisələrinin açılıĢında iĢtirak etmiĢəm.

Deməliyəm ki, həmin müəssisələrdə istehsal prosesi tamamilə müasir, yeni texnologiyalar əsasında təĢkil edilib,

məhsullar da çox keyfiyyətlidir.

Tövsiyə vermək çətindir, lakin mən böyük istehsalçı Ģirkətlərin Azərbaycanda istehsal müəssisələrini

yaratmasını istərdim. Bu, əməkdaĢlığı davam etdirmək, biznes əlaqələri və qarĢılıqlı faydalılıq baxımından ən

yaxĢı yoldur. Bizim idxal məhsullarından asılı olduğumuz dövr indi geridə qalıb. Hazırda vəziyyət tamamilə

fərqlidir. Bir neçə il sonra vəziyyət yerli istehsal baxımından indikindən də yaxĢı olacaqdır. Eyni zamanda, ölkə

bazarı da böyüyür. Azərbaycanda istehsal edilən bəzi məhsullar regional bazarlara ixrac edilmək üçün çox yaxĢı



───────────────────────────────────────────────────────

184

potensiala malikdir. Çünki bizim qonĢularımızdan bəziləri ilə azad ticarət barədə saziĢlərimiz var və ona görə də

məhsullarımızı ixrac etməklə bağlı problemlərimiz yoxdur.

Bizim ölkə daxilində istehlak edilməyən əksər kənd təsərrüfatı məhsulları təzə və emal olunmuĢ Ģəkildə

regional bazarlara ixrac edilir. Bu regional bazarlar isə sizin də bildiyiniz kimi, çox böyük və geniĢdir. Ona görə

də mən tərəfdaĢlarımıza əminliklə müasir istehsal müəssisələrinin yaradılması imkanlarını dəyərləndirməyi

tövsiyə edirəm. Bu, istəyinizdən asılı olaraq tamamilə sizə məxsus müəssisələr ola bilər və ya yerli

istehsalçılarla Ģərikli Ģəkildə Azərbaycanda müasir, yüksək standartlara cavab verən və keyfiyyətli istehsal

müəssisələrinin yaradılması bizim də marağımızda olan bir məsələdir. TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: Çox sağ olun, cənab Prezident. Ġndi isə kosmik sənaye layihələri üzrə sualını vermək

üçün sözü “EADS Astrium” Ģirkətindən cənab Limuziyə verirəm.

LĠMUZĠ: Sabahınız xeyir, cənab Prezident. Mən “EADS Astrium” Ģirkətindənəm. Çox Ģadam ki, bir az

öncə Siz süni peyk və kosmosa aid biznesi qeyd etdiniz. Biz bu yaxınlarda “Azərkosmos”a Yer səthinə nəzarət

peyklərinə dair təklif vermiĢik. Mən bu sahədə Azərbaycan hökumətinin tam dəstəyini arzu edərdim. Çünki bu,

əsasən qeyri-ticari və hökumətdən asılı bir məsələdir. Ġstərdim aydınlaĢdırım, bu məsələyə dair saziĢlərin

imzalanmasına nə zaman baĢlamaq fikrindəsiniz və bu məsələdə Fransanın mövqeyini necə qiymətləndirirsiniz?

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Azərbaycanda kosmik sənayenin yaradılması və bu sahə ilə bağlı böyük

planlarımız vardır. Bu, beynəlxalq səviyyədə hərdən təəccüblə qarĢılanırdı, bəziləri bizim bu sahəyə investisiya

qoyacağımızı gözləmirdi. Lakin rəqabətə davamlı ölkə olmaq, ölkəmizi inkiĢaf etdirib müasir ölkəyə çevirmək

istəyiriksə yeni texnologiyalarsız, xüsusən kosmik texnologiyalar olmadan bu, çətin məsələdir.

Biz ilk peykimizin tezliklə kosmosa buraxılacağını gözləyirik. Bu məsələdə bir qədər gecikmələr olub. Biz bunu

ötən il üçün gözləyirdik, lakin sonradan təxirə salındı. Lakin Fransanın “Arianespace” Ģirkəti bunu həyata

keçirəcəkdir. Biz, eyni zamanda, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, yeni peyklərlə bağlı layihələr üzərində də

iĢləyirik. Mən Fransa Ģirkəti ilə “Azərkosmos” arasındakı əməkdaĢlığı tam dəstəkləyirəm. Fransa Ģirkətləri bu

sahədə böyük təcrübəyə malikdir və dünyanın aparıcı Ģirkətlərindən hesab edilir. Hazırda biz peykin buraxılması

sahəsində əməkdaĢlıq edirik, daha sonra bu əməkdaĢlığın digər sahələri üzrə də birgə iĢləyə bilərik. Biz bu

istiqamətdə fəaliyyətimizi olduqca sürətləndirməyi planlaĢdırırıq.

Strateji cəhətdən önəmli olan sahələrdə biz vaxt itkisinə yol vermirik. Bu məqsədlərə nail olmaq

istiqamətində fəaliyyət göstəririk. Biz çox zaman qarĢımıza ambisiyalı və qısamüddətli planlar, hədəflər

qoyuruq. Lakin bunları icra etmək heç də mümkünsüz deyildir. Biz o cür fəal və cəld Ģəkildə iĢləməsəydik əks

təqdirdə 8 il müddətində ümumi daxili məhsulu üç dəfə artıra bilməzdik. Bu, yaxın gələcək üçün nəzərdə

tutulmuĢ bir layihədir. Mən sizin “Azərkosmos” ilə əməkdaĢlığınızı tam dəstəkləyirəm və bu sahədə möhkəm

əməkdaĢlıq münasibətlərinin yaranacağına əminəm.

Yeri gəlmiĢkən, Azərbaycan ilə sizin Ģirkət arasında əməkdaĢlıq çox uğurludur - təyyarələrin alınması,

“Airbus”lar. Hazırda baĢqa yeni layihələr nəzərdən keçirilir. Bu əməkdaĢlığın çox yaxĢı tarixi əsasları vardır.

Eyni zamanda, əvvəllər Fransa istehsalçılarından “Eurocopter”lər, ATR təyyarələri alınıb. Bizim hava yolları

hazırda əsasən fransız istehsalı olan təyyarələr üzərində qurulub. TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Üzr istəyirəm ki, suallar bu qədər çoxdur. Bilirik ki,

Sizin vaxtınız da məhduddur.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Əgər suallar çoxdursa, biz vaxtı artıra bilərik.

Kristian MONS: Xanım Sizə vacib infrastrukturların təhlükəsizliyi barədə sual vermək istəyir.

“MBDA” Ģirkətinin nümayəndəsi: Cənab Prezident, mən də “EADS”ın baĢqa bir Ģirkətini – “MBDA”nı

təmsil edirəm. Bizim Ģirkət vacib infrastrukturların təhlükəsizliyinin müdafiəsi və qorunması sahəsində

ixtisaslaĢıb. Bizim Azərbaycana bir neçə səfərimiz olub. Orada müxtəlif nazirliklərin nümayəndələri ilə

görüĢmüĢük. Sualım isə “EADS” qrupunun ölkənizlə əməkdaĢlıq imkanlarını necə görməyiniz barədədir.

ġirkətlərlə, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft ġirkəti ilə, - çünki həmin Ģirkət çox vacib

infrastruktura malikdir, - həm də “Total” ilə də əməkdaĢlığı nəzərdən keçirə bilərik. Ġkinci sualım

həmkarlarımın səsləndirdikləri suallarla bir qədər eyni məzmuna malikdir. Qısa deyəcəyəm. Məni buraya iki

səbəb gətirib. Mən, həmçinin kosmik sənaye və aeronavtika sahəsində ixtisaslaĢan Fransanın “GIFAS”

qrupunun MDB üzrə komissiyasının sədriyəm. Mənim həmkarım kosmik sənaye barədə danıĢdı, lakin bizim

Sizinlə əməkdaĢlıq edə biləcəyimiz bir çox sahə vardır, aeronavtika sahəsi. Mən, həmçinin Sizinlə əməkdaĢlıqda

maraqlı olan bir çox daha kiçik Ģirkətləri təmsil edirəm. Ġstərdik bilək, mümkündürmü ki, “GIFAS”

səviyyəsində Sizin ölkənizə səfər təĢkil olunsun ki, fransız Ģirkətləri orada yeni tərəfdaĢlar tapsınlar?

Kristian MONS: Çox maraqlı təklifdir.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Bəli, elədir. Onu deyə bilərəm ki, mən bu məsələlərə tam dəstək verirəm. Biz

böyük, balaca, orta səviyyəli müxtəlif Ģirkətlər və investorlarla xüsusən bizim üçün yeni olan kosmos sənayesi



───────────────────────────────────────────────────────

185

kimi sahələrdə iĢləməyə maraqlıyıq. Bizim hələlik bu sahələrdə böyük təcrübəmiz yoxdur. Buna görə də böyük

beynəlxalq əməkdaĢlığa ehtiyac hiss edirik. Əminəm ki, bu sənaye sahəsini inkiĢaf etdirməklə bağlı böyük

planlarımız böyük, kiçik və orta səviyyəli əksər Ģirkətlər üçün imkanlar yaradacaqdır. Buna görə də müxtəlif

Ģirkətlərin böyük komandalar Ģəklində ölkəmizə səfər edərək bizim planlarımızla tanıĢ olması insanlarla

görüĢərək öz proqramlarını bizim planlarımızla uyğunlaĢdırması baxımından yaxĢı fikir olardı.

Ġnfrastruktur təhlükəsizliyinə gəldikdə isə, bəhs etdiyimiz bu mövzu olduqca vacib məsələdir. Əvvəlki illərdə

təhlükəsizlik yetərli səviyyədə deyildi, hətta deyərdim ki, mühafizə ətrafa hasar çəkmək qədər bəsit səviyyədə

idi. Lakin vacib infrastrukturlar, təkcə enerji sahəsi ilə bağlı deyil, digər sahələrdə də olduqca vacibdir.

Çünki biz hazırda fəlakətlərin, zəlzələlərin, daĢqınların Ģahidi oluruq. Yeri gəlmiĢkən, bu il güclü zəlzələ, iki il

əvvəl isə güclü daĢqın ölkəmizə ciddi zərər vurdu. Eyni zamanda, heç bir ölkə bəzi əhəmiyyətli infrastrukturlara

qarĢı bu cür təhlükələrdən və fəaliyyətdən sığortalanmayıb. Hazırda biz enerji infrastrukturunun və su

anbarlarının mühafizəsi üçün yeni sistemin quraĢdırılmasını həyata keçiririk. Bu sistem isə sizin Fransada

istifadə etdiyiniz kimi olduqca müasirdir. Hazırda bizdə bu sistemlərin yaradılması prosesi gedir.

Bizim digər bir planımız isə qarĢıdakı bir neçə ildə diqqətsizlikdən və mühafizədəki qüsurlardan 100 faiz

yayınmağa imkan verən bir sistemin yaradılmasıdır. Ona görə, düĢünürəm ki, bu sahədə əməkdaĢlıq üçün xeyli

imkanlar olacaqdır. TəĢəkkür edirəm.

Kristian MONS: TəĢəkkür edirəm, cənab Prezident. Cənab Bürel buyurun.

Jan BÜREL: Vaxt bitmək üzrədir. Mənim yanımda əyləĢən dostum, həmkarım Erik Frünyenin - Xarici

ĠĢlər Nazirliyinin Avropa qitəsinin regionları üzrə nümayəndəsinin Sizə sualı vardır.

Erik FRÜNYE: Cənab Prezident, bizə vaxt ayırdığınız üçün Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Sizin

gələcək üçün çox mükəmməl planlarınız vardır. Dünən Siz də bizim Prezidentin Sizin regiona böyük diqqətinin

Ģahidi oldunuz. Biz regionu sabit görmək istərdik, bütün investorlarla regionda əmin-amanlığın yaradılması

üçün birgə iĢləməyi zəruri hesab edirik. Bu gün Sizin buradakı mesajlarınızdan da bəlli oldu ki, fransız Ģirkətləri

regiondakı sabitliyə inanır. Sabitliyə inam olmasaydı, yəqin ki, investisiyalar da olmazdı. DüĢünürəm ki,

bununla bağlı çox yaxĢı planlarımız vardır. Bu planla bağlı Sizin nazirə ilin əvvəlində bildirdiyimiz kimi, xarici

iĢlər naziri Loran Fabius gələn il ölkənizə səfər etmək niyyətindədir. DüĢünürəm ki, biz bu cür mükəmməl

planlarla birgə iĢləməyə baĢlaya bilərik. Dəstəyinizə görə təĢəkkür edirəm.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: TəĢəkkür edirəm. Mən sizin dediklərinizlə tamamilə razıyam. Ölkəmizin

tarixindən də bizə məlumdur ki, bəzi məqamlarda qeyri-sabitlik dövrləri olmuĢdur. Sabitlik olmadan isə inkiĢaf

haqda düĢünmək mümkün deyildir. Təəssüf ki, sovet dövləti süquta uğradığı vaxt Azərbaycan çox çətin

vəziyyətlə üzləĢməli oldu. Biz çox mürəkkəb siyasi vəziyyətdə idik - siyasi böhran, Ermənistanın təcavüzü,

ərazilərimizin iĢğal edilməsi, vətəndaĢ müharibəsi. Ġqtisadiyyatımız bütövlükdə tənəzzülə uğramıĢdı, durğunluq

və təxminən 1000 faiz səviyyəsində inflyasiya mövcud idi. Ġqtisadiyyat o dərəcədə zəifləmiĢdi ki, biz hər Ģeyi

sıfırdan deyil, hətta daha aĢağı səviyyədən, daha dərindən baĢlamalı idik. Lakin siyasi islahatlar və sabitlik

vasitəsilə biz həmin çətinlikləri dəf edə bildik. Artıq 1997-ci ildə iqtisadi sabitliyə nail olundu və bundan sonra

ölkə iqtisadiyyatı artmağa baĢladı. Xarici investisiyalar əlbəttə əhəmiyyətli rola malikdir. Lakin investorların

sabitlik olmayan ölkədə risk etməsi tamamilə qeyri-mümkündür. Bu səbəbdən tərəfdaĢlarımıza, o cümlədən

Fransadan olan Ģirkətlərə bizə inandıqları və çətin vəziyyətdən çıxıĢ yolu tapmaqda dəstəkləri üçün

təĢəkkürümüzü bildiririk.

Bu gün Azərbaycan təkcə ölkədaxili sabitliyə malik deyil, həmçinin regionda sabitləĢdirici amil kimi

çıxıĢ edir. Biz çox vacib regional layihələrin hamısında iĢtirak edirik. Əksər regional, enerji, nəqliyyat, siyasi

layihələrin təĢəbbüskarı kimi çıxıĢ edirik. Ötən il 155 ölkənin səsini qazanaraq BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv

seçilməyimiz onu göstərdi ki, biz özümüzü dünyaya təqdim edə bilmiĢik.

Bizim gələcəyə baxıĢımız aydındır. Biz Azərbaycanı gələcəkdə müasir, inkiĢaf etmiĢ, beynəlxalq birliyə

tam inteqrasiya olunmuĢ və bütün azadlıqlar, o cümlədən iqtisadi azadlıqlar təmin edilmiĢ yüksək həyat

standartlarına malik ölkə kimi görürük. Yəqin ki, hər bir ölkə rəhbəri ölkəsi və vətəndaĢları üçün bunları

arzulayır. Bizim bunlara nail olmaq üçün çox yaxĢı imkanlarımız vardır.

Yenidən əvvəldə dediyim sözlərə qayıtmaq istərdim. Fransa ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli

münasibətlər çox əhəmiyyətlidir. Bütün bu illər ərzində biz yüksək səviyyəli qarĢılıqlı əməkdaĢlıq və

anlaĢmanın Ģahidi olmuĢuq. Ötən gün Prezident Fransua Olland ilə görüĢümüz bir daha təsdiqlədi ki, indiyədək

görülmüĢ iĢlər yeni əməkdaĢlıq üçün qapılar açır. Ona görə də Ģirkətlərin rolu əvvəlkindən daha çox ola bilər.

Çünki indi Azərbaycan 10 il əvvəlkindən daha çox imkanlara malikdir. Biz islahatlar xəttini davam etdirəcəyik

və gələcəkdə Ģirkətlərimiz üçün yeni layihələr daha da artacaqdır.

Jan BÜREL: Cənab Prezident, biz bu səhər yeməyi əsnasında təĢkil olunmuĢ görüĢün sonuna çatdıq.

Sizin keçmiĢdə əldə etdiyiniz uğurlar gələcək planlarınızın da uğurlu olacağından xəbər verir. Parisdə və ya



───────────────────────────────────────────────────────

186

Bakıda Kristian Monsun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin iĢtirakı ilə Sizinlə yenidən görüĢməyi

səbirsizliklə gözləyəcəyik. Vaxt ayırdığınız üçün və dəyərli cavablarınıza görə təĢəkkür edirəm.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV: Çox sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

187

Prezident Ġlham Əliyev Parisdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin

açılıĢına həsr olunmuĢ qəbulda iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 19 sentyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, sentyabrın 19-da Parisdə Heydər Əliyev

Fondunun və Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinin dəstəyi ilə yaradılan Mədəniyyət Mərkəzinin açılıĢ

mərasiminə həsr edilmiĢ qəbul olmuĢdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva qəbulda iĢtirak

etmiĢlər.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV qəbulda çıxıĢ edərək dedi:

-Hörmətli xanımlar və cənablar! Bu gün Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin tarixində çox əlamətdar bir

gündür. Parisin mərkəzində Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi öz iĢinə baĢlayır. Təsadüfi deyildir ki, ölkəmizin

xaricdə birinci Mədəniyyət Mərkəzi məhz Fransanın paytaxtında açılır. Fransa-Azərbaycan əlaqələri çox uğurla,

sürətlə inkiĢaf edir.

Bu gün səhər bu binanın həyətində Azərbaycan bayrağı qaldırılmıĢdır. Bu gün biz dostlarımızı qəbul

edirik. Bu Mədəniyyət Mərkəzinin fəaliyyəti bizə imkan verəcəkdir ki, Azərbaycan öz zəngin mədəniyyətini,

tarixini, incəsənətini fransalılara geniĢ Ģəkildə təqdim etsin. Əminəm ki, bu bina qısa bir müddətdə Fransa-

Azərbaycan dostluq evinə çevriləcəkdir.

Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin gözəl tarixi vardır və əminəm ki, bundan da gözəl gələcəyi olacaqdır.

Dünən Fransa Prezidenti cənab Fransua Ollandla keçirdiyim görüĢ bir daha münasibətlərimizin strateji

xarakterini təsdiq etdi. Bu gün səhər MEDEF-də Fransanın aparıcı Ģirkətlərinin rəhbərləri ilə görüĢdə iqtisadi

sahədə qarĢılıqlı marağın nə qədər böyük olmasının bir daha Ģahidi olduq.

Fransa Azərbaycanın ikinci ticarət tərəfdaĢıdır və ticarətin həcmi ildən-ilə artmaqdadır. Bu gün biz

Azərbaycanın bu mədəniyyət ocağında görüĢürük və dostlarımızla təmasda oluruq. Bu fürsətdən istifadə edərək

Fransa-Azərbaycan əlaqələrinin mədəniyyət sahəsindəki fəaliyyətinə görə Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,

Fransa-Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun rəhbəri Mehriban Əliyevanın fəaliyyətini xüsusilə qeyd

etmək istəyirəm. Mehribanın təĢəbbüsü ilə Fransanın mədəni irsinin qorunması üçün Strasburqda, Versalda,

Normandiya bölgəsində müxtəlif layihələr icra edilmiĢdir. Onun təĢəbbüsü ilə Azərbaycan mədəniyyət

xadimlərinin Fransada konsertləri, sərgiləri təĢkil edilmiĢdir. Keçən il Bakıda Fransız Liseyinin təməl daĢı

qoyulmuĢdur. Bakıda möhtəĢəm “Plaisirs de France” sərgisi keçirilmiĢdir. Bu mədəniyyət ocağının fəaliyyətə

baĢlaması məhz Mehribanın təĢəbbüsü ilə mümkün olmuĢdur. Fransa dövləti onun fəaliyyətini çox yüksək

qiymətləndirib və Mehribanı “Fəxri Legion” ordeni ilə təltif etmiĢdir.

Bu axĢam doğrudan da Fransa-Azərbaycan dostluq axĢamıdır. Bizim Fransada dostlarımız çoxdur. Bu

binanın qapıları həmiĢə dostlarımızın üzünə açıq olacaqdır.

Bu gün bizimlə bərabər bu sevincli günü qeyd etmək üçün bu ziyafətə gəlmiĢ bütün dostları bir daha

salamlayıram. Bütün fransalı dostlarımıza yeni uğurlar və cansağlığı arzulayıram. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

188

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin

dördüncü müĢavirəsində nitqi

-Hörmətli səfirlər.

Xanımlar və cənablar.

Əziz qonaqlar.

Bu gün ölkəmizin tarixində çox gözəl və əlamətdar bir gündür. Diplomatik Akademiyanın yeni binasının

açılıĢını qeyd edirik. Eyni zamanda, ənənəvi olaraq səfirlərlə müĢavirəni açırıq.

Diplomatik Akademiyanın yaradılması ölkəmizin tarixində çox əlamətdar bir hadisə idi. Çox Ģadam ki,

qısa müddət ərzində Akademiya sürətlə inkiĢaf etmiĢ, ölkədə, regionda və dünyada böyük nüfuz qazanmıĢdır.

Bu gün peĢəkar kadrların hazırlanması iĢində Akademiyanın fəaliyyəti gözəgörünəndir. Əminəm ki, gələcək

illərdə Akademiya öz fəaliyyətini daha da geniĢləndirəcəkdir. Bu gün biz Akademiyanın rektoru ilə bu barədə

söhbət etdik.

Akademiya üçün gözəl bina tikilmiĢdir. Deyə bilərəm ki, son illər ərzində təhsil sahəsində tikilən

binaların içində öz gözəlliyi, dizaynı, funksional tərəfləri ilə seçilən bir binadır. Burada əlbəttə ki, oxumaq,

çalıĢmaq üçün bütün Ģərait vardır. Əminəm ki, burada oxuyan və oxuyacaq gənclər gələcəkdə Azərbaycanın

milli maraqlarını Ģərəflə müdafiə edəcəklər.

Akademiyanın inkiĢafı ilə bağlı yeni təkliflər, yeni planlar vardır. Hesab edirəm ki, biz bu bazada

Akademiyanın fəaliyyətini, istiqamətlərini, çoxĢaxəli funksiyalarını daha da geniĢləndirməliyik.

Təsadüfi deyildir ki, səfirlərlə ənənəvi müĢavirə məhz yeni binada keçirilir. Bu binada birinci tədbir bu mövzu

ilə bağlıdır. Bu da təbiidir. Çünki Azərbaycanın xarici siyasəti çox çevikdir, dinamikdir, sürətlə inkiĢaf edəndir

və ölkəmizə böyük uğurlar gətirən xarici siyasətdir.

Səfirlərlə mənim təmaslarım əlbəttə ki, mütəmadi xarakter daĢıyır. Həm onları yeni vəzifəyə təyin edəndə

görüĢürük, həm vaxtaĢırı görüĢürük, həm də Xarici ĠĢlər Nazirliyi vasitəsilə bütün müvafiq göstəriĢlər,

tapĢırıqlar verilir. Bir sözlə, indi bizim dünyadakı səfirliklərimizin sayı sürətlə artmaqdadır. Əlbəttə, bu, bizim

xarici siyasətdəki uğurumuzu Ģərtləndirən amillərdən biridir. Gələcəkdə biz diplomatik nümayəndəliklərin

sayını artıracağıq ki, Azərbaycan öz maraqlarını daha da böyük uğurla müdafiə edə bilsin.

Səfirlər peĢəkar diplomatdırlar. Onların arasında gənclər də kifayət qədər çoxdur, təcrübəli diplomatlar da

vardır. Onlar öz vəzifə borclarını yaxĢı bilirlər və hesab edirəm ki, bütövlükdə öz vəzifə borclarını yaxĢı yerinə

yetirirlər. Səfirlərin qarĢısında duran vəzifələr bəllidir, aydındır. Ancaq yenə də deyirəm, həyat sürətlə inkiĢaf

edir, beynəlxalq münasibətlər dəyiĢir və beynəlxalq aləmdə yeni məsələlər, yeni çağırıĢlar ortaya çıxır. Əlbəttə

ki, biz xarici siyasətimizə mütəmadi qaydada müəyyən düzəliĢlər etməliyik. Nəzərə almalıyıq ki, strateji

xəttimiz dəyiĢməz olaraq qalır. Azərbaycanın xarici siyasətinin istiqamətlərini ulu öndər Heydər Əliyev

müəyyən etmiĢdir. Bu gün bu sahədə və bütün baĢqa sahələrdə strateji xətt icra edilir.

Xarici siyasətlə bağlı ölkə qarĢısında duran əsas vəzifə, əlbəttə ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq

Qarabağ münaqiĢəsinin həlli məsələsidir. Bu, bizim nəinki xarici siyasətdə, ümumiyyətlə, ölkə qarĢısında duran

əsas məsələdir. Bildiyiniz kimi, məsələ uzun illərdir öz həllini tapmır, ədalət, beynəlxalq hüquq normaları

pozulur və bu ədalətsizlik davam edir. Azərbaycan bu məsələnin həlli üçün bütün imkanlardan istifadə edir və

etməlidir. Diplomatik səylər gücləndirilməlidir və gücləndirilir. Digər amillər də bu məsələnin həlli üçün öz

rolunu oynamalıdır və bu istiqamətdə önəmli addımlar atılır.

Əgər müstəqillik dövrünə nəzər salsaq görərik ki, bu 20 il ərzində Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı

fərq, yəni uçurum daha da böyük olmuĢdur. Növbəti illərdə bu fərq yalnız və yalnız böyüyəcək və Azərbaycanın

üstünlükləri daha da görünəcəkdir.

Diplomatik səylər davam etdirilir. Səfirliklərin bu istiqamətdə fəaliyyəti məqsədyönlüdür. Dünyadakı

dostlarımızın, dost ölkələrin sayı artmaqdadır. Beynəlxalq təĢkilatlarda Dağlıq Qarabağ məsələsinə dair ədalətli,

yəni, maraqlarımızı təmin edən qətnamələr kifayət qədər qəbul edilmiĢdir. BMT Təhlükəsizlik ġurasının dörd

qətnaməsi, ATƏT-in qərarları, digər beynəlxalq təĢkilatların - Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının, Avropa

Parlamentinin, Avropa ġurasının, QoĢulmama Hərəkatının qətnamələri, NATO-nun qərarları, yəni, hüquqi baza

kifayət qədər geniĢdir, möhkəmdir və sarsılmazdır. MünaqiĢənin həlli üçün ilk növbədə hüquqi baza möhkəm

olmalıdır. Bu məsələ ilə bağlı Ermənistanın mövqeləri çox zəifdir, bizim mövqelərimiz isə çox güclüdür.

Mən məsələnin tarixi aspekti haqqında dəfələrlə fikirlərimi bildirmiĢəm, müvafiq göstəriĢlər vermiĢəm, o

cümlədən bizim alimlərə ki, məsələnin tarixi aspektinə dair tutarlı arqumentlərlə zəngin yeni kitablar dərc

edilsin. Bu istiqamətdə də iĢlər gedir və araĢdırmalarımız, əsərlərimiz həqiqəti əks etdirir, yəni, tarixi həqiqət

üzərində qurulmuĢdur. Məsələnin tarixi aspekti də çox önəmlidir. Çünki uzun illər ermənilər öz lobbi qurumları

vasitəsilə dünyada belə bir rəy formalaĢdırmağa çalıĢırlar ki, Dağlıq Qarabağ qədim erməni torpağıdır və erməni



───────────────────────────────────────────────────────

189

xalqı əsrlər boyu bu torpaqda yaĢamıĢdır. Bunlar tamamilə yalan, təhrif edilmiĢ məlumatlardır. Hazırda biz bu

yalanları ifĢa etməklə, həqiqətləri ortaya qoymaqla, eyni zamanda, münaqiĢənin həlli üçün tarixi bazanı da

möhkəmləndiririk.

Bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır. Dağlıq Qarabağın ərazisində yerləĢən bütün

yaĢayıĢ məntəqələrinin toponimləri Azərbaycan mənĢəlidir. Nəinki Dağlıq Qarabağ, indiki Ermənistanın

toponimlərinin mütləq əksəriyyəti Azərbaycan mənĢəlidir. Yəni, xalqımız əsrlər boyu bu torpaqda yaĢamıĢ,

yaratmıĢ və bundan sonra da bu torpaqda yaĢamalıdır. Biz bunu təmin edəcəyik.

Məsələnin digər tərəfləri də münaqiĢənin həlli üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusilə, iqtisadi

məsələlər. Bu gün Ermənistan ilə Azərbaycan arasında fərq kifayət qədər böyükdür. Bizim iqtisadiyyat

müqayisəedilməz dərəcədə irəliyə gedibdir. Təkcə hərbi xərclərimiz Ermənistanın bütün büdcəsindən iki dəfə

çoxdur. Bizim iqtisadi imkanlarımız geniĢlənir. Ġqtisadi tərəfdaĢlarımızın sayı artmaqdadır, ixrac potensialımız

artır. Ġqtisadiyyat artıq çoxĢaxəli iqtisadiyyatdır və bu ilin altı ayının yekunları, - doqquz ayın yekunları bu

yaxınlarda bəlli olacaqdır, - göstərir ki, qeyri-neft sektorunda artım on faizdən çoxdur.

Yəni, biz istədiyimizə nail ola bilmiĢik. Enerji resurslarımızdan səmərəli Ģəkildə istifadə etməklə

iqtisadiyyatımızı ĢaxələndirmiĢik və bu gün qeyri-neft iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf edir. Ermənistan isə iqtisadi

cəhətdən çıxılmaz vəziyyətdədir. Xarici yardımlar, kreditlər, diasporun ianələri olmasa Ermənistan iqtisadiyyatı

tamamilə çökəcəkdir. Bu yaxınlarda onların hətta rəsmi statistik məlumatlarına görə Ermənistanın ixrac

nomenklaturası bəlli oldu və orada çox gülməli ixrac məhsulları üzə çıxdı. Yəni, qurbağalar, - bəlkə bu

auditoriyada bu barədə danıĢmaq yersiz olar, - amma bu, reallıqdır. Yəni, bu ölkənin daxili resursları tükənir.

Ġqtisadiyyat çökür. Sənaye iflic vəziyyətindədir. Demoqrafik vəziyyət acınacaqlıdır. Ölkədən hər il yüz minə

qədər əhali köç edir və bu proses davam edir. Bu prosesin qarĢısını almaq artıq mümkün deyildir, o vaxta qədər

ki, Ermənistan öz qonĢularına qarĢı torpaq iddiasında olmağa davam edəcəkdir.

Biz isə uğurla inkiĢaf edirik. Azərbaycanın dünyadakı nüfuzu artır. BMT Təhlükəsizlik ġurasına

seçilməyimiz tarixi qələbəmizdir, nəinki diplomatiyada, ümumiyyətlə, deyə bilərəm ki, tarixdə ən böyük siyasi

və diplomatik qələbədir. Müstəqilliyin iyirmi illiyinə təsadüf edən bu qələbə ölkəmizin uğurlu inkiĢafını

göstərir. Eyni zamanda, onu göstərir ki, biz erməni lobbisi tərəfindən Azərbaycan haqqında yanlıĢ rəy

formalaĢmasında ermənilərə böyük zərbə vura bilmiĢik. Yəni, biz o rəyi dəyiĢdirə bilmiĢik və bu gün 155 ölkə

Azərbaycanı dəstəkləyir. Biz Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilən zaman mən demiĢəm ki, ədaləti, beynəlxalq

hüququ müdafiə edəcəyik və ilk günlərdən bu prinsiplərə sadiqik. Bu gün mənim həmkarlarımla keçirilən

görüĢlərdə daim bu mövzu haqqında fikir mübadiləsi aparılır. Azərbaycanın ədalətli, cəsarətli mövqeyi daim

vurğulanır.

Təhlükəsizlik ġurasında olmağımız bizə imkan verəcəkdir ki, dünyada özümüz haqqında daha da dolğun

məlumat verək, özümüzü gənc, dinamik, müasir, inkiĢafda olan ölkə kimi təqdim edək. Əlbəttə, Ermənistan bu

qələbələr qarĢısında acizdir, əslində öz məğlubiyyətini etiraf edir. Çünki diplomatlar yaxĢı bilirlər ki,

Ermənistan da Təhlükəsizlik ġurasına üzv olmaq üçün müraciət etmiĢdi. Ancaq ondan sonra götür-qoy etdi və

anladı ki, onları çox acı və biabırçı məğlubiyyət gözləyir. Çünki Azərbaycan, əlbəttə ki, daha da böyük

mövqelərə malikdir. Ermənistan sakitcə bu yarıĢdan çəkildi. Bütün baĢqa yarıĢlardan da çəkilmək zorundadır.

Yəni, bizimlə rəqabət aparmaq iqtidarında deyildir. Biz gücümüzü artıracağıq. Yenə də deyirəm, tarixi, hüquqi,

iqtisadi amillər bizim mövqeyimizi möhkəmləndirir. Bizimlə dost olmaq istəyən ölkələrin sayı artmaqdır. Mən

bu iĢdə səfirliklərin rolunu yüksək qiymətləndirirəm. Çünki biz xüsusilə son bir neçə il ərzində ikitərəfli

formatda, böyük irəliləyiĢə nail ola bilmiĢik.

Demoqrafik vəziyyət gələcəkdə, ümumiyyətlə, çox Ģeyi müəyyən edəcəkdir. Bu amil nədənsə o qədər də

nəzərə alınmırdı. Ancaq biz görürük ki, ölkələrin imkanları da, nüfuzu da, təsir gücü də bir çox hallarda

əhalidən, onun sayından asılıdır. Bizdə bu dinamika müsbətdir. Nazirlər Kabinetinin toplantısında mən bu

məsələ ilə bağlı öz fikirlərimi bildirmiĢəm. Biz elə etməliyik ki, Azərbaycan əhalisi daha sürətlə artsın. Əgər

Ermənistan rəhbərliyində reallığı dərk edən adamlar hələ ki, qalıbsa, anlamalıdırlar ki, Azərbaycan ilə

qısamüddətli və uzunmüddətli rəqabətdə onları yalnız məğlubiyyət gözləyir. Hazırda əgər onlar danıĢıqlar

masasında olan varianta razılıq verərlərsə və iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qoĢunlarını çıxararlarsa, o zaman öz

xalqının gələcəyini təmin etmiĢ olarlar. Çünki onları gələcəkdə böyük təhlükələr gözləyir. Dünya dəyiĢir,

bölgədə gedən proseslər sizə bəllidir. Ġstisna edilmir ki, vaxt gələcək və hər bir ölkə təkbaĢına öz maraqlarını

müdafiə etmək zorunda qalacaqdır. Azərbaycan buna hazırdır. Çünki onsuz da biz iyirmi il ərzində təkbaĢına

mübarizə aparırıq. Bəzi hallarda bizdən qat-qat böyük qüvvələr qarĢısında öz maraqlarımızı təmin edirik, heç

kimin qarĢısından geri çəkilmirik.

Regionda baĢ verən bəzi son hadisələr onu göstərir ki, bizim maraqlarımızı nəzərə almadan bölgədə siyasi

təĢəbbüslər icra edilə bilməz. Biz ən böyük sınaqlardan üzüağ çıxmıĢıq. Hətta bizim mövqeyimizi, necə



───────────────────────────────────────────────────────

190

deyərlər, bölüĢməyən və əks mövqedə olan böyük qüvvələr vahid bir mövqe nümayiĢ etdirərkən, Azərbaycanın

mövqeyi imkan vermədi ki, bölgədə bizim maraqlarımıza zidd olan hər hansı bir hadisə baĢ versin. Yəni, biz

təkbaĢına mübarizəyə nəinki hazırıq, bu mübarizəni aparırıq, özümüzü dünyada təsdiq edirik, gələcəyimizi

özümüz müəyyən edirik. Ermənistan isə aydın məsələdir ki, xarici yardım olmadan ümumiyyətlə, heç bir

gələcəyi olmayan ölkədir. Regionda gedən proseslər, bir daha demək istəyirəm, o vəziyyətə gətirib çıxara bilər

ki, Ermənistan seçim qarĢısında o qədər də böyük seçimə malik olmayacaqdır. Ona görə onların xeyrinədir ki,

əsassız iddialardan əl çəksinlər, özlərinə məxsus olmayan torpaqlardan çıxsınlar. O zaman bölgədə sülh,

əməkdaĢlıq yaranar. O zaman Ermənistan da regional məsələlərə qoĢula bilər.

Biz bölgədə söz sahibiyik və bundan sonra mövqeyimiz daha da möhkəm olacaqdır. Biz heç vaxt imkan

verə bilmərik ki, Ermənistan hər hansı bir siyasi, iqtisadi, enerji, nəqliyyat layihəsinə qoĢulsun. Biz onları təcrid

etmiĢik, bunu gizlətmirik. Gələcəkdə təcridetmə siyasətimiz davam etdirilməlidir. Bu, öz bəhrəsini verir. Əgər

məsələni sülh yolu ilə həll etmək üçün bizə daim mesajlar göndərən tərəfdaĢlar doğrudan da istəyirlər ki,

bölgədə sülh olsun, Ermənistan iĢğal edilmiĢ torpaqlardan çıxmalıdır. Çünki əks təqdirdə məsələnin baĢqa yolla

həll edilməsi istisna deyildir. Biz bunu heç vaxt istisna etməmiĢik. Beynəlxalq hüquq bu haqqı bizə verir.

Sadəcə olaraq, Azərbaycanın sülhsevər siyasəti, bölgədə gedən proseslərə artan məsuliyyəti və Azərbaycanın

bölgədə artıq sabitləĢdirici amil kimi çıxıĢ etməsi bizi bu radikal addımlardan hələ ki, çəkindirir. Ona görə

məsələnin tezliklə həlli hər tərəfin marağında olmalıdır.

Biz istəyirik ki, məsələ həll olunsun. Ġstəyirik ki, bölgədə sülh olsun. Bunu vasitəçilər də istəyir. Ancaq

bununla bərabər, biz torpaqlarımızı geri istəyirik. Fərq bundan ibarətdir. Nəyin bahasına olursa-olsun, sülh olsun

yanaĢmasını biz qəbul etmirik. Yəni, məsələnin dondurulması mümkün deyildir. Ermənistan təbii, istəyir ki,

məsələ dondurulsun, status-kvo pozulmasın, danıĢıqlar aparılsın, amma, necə deyərlər, heç bir nəticə əldə

edilməsin.

DanıĢıqlar prosesində bir neçə dəfə hesab edirdik ki, biz artıq razılaĢmaya yaxınıq. Ermənistanın riyakar

mövqeyi, yalançı vədləri imkan vermədi ki, biz razılaĢmaya nail olaq. Yəni, bizim üçün sirr deyildir,

Ermənistan çalıĢır ki, məsələni dondursun, nə qədər mümkünsə məsələni uzatsın.

Həmsədr ölkələrin prezidentlərinin bəyanatları bizi, əlbəttə, ruhlandırır ki, status-kvo qəbuledilməzdir,

dəyiĢdirilməlidir. Ancaq bu bəyanatlardan sonra biz konkret addımlar gözləyirdik. Biz nəhayət gözləyirdik ki,

iĢğalçıya çox ciddi siqnallar veriləcək ki, daha bəsdir, bu torpaqdan çıxmasan Azərbaycan məsələni baĢqa yolla

həll edəcəkdir.

Ona görə daim məsələnin sülh yolu ilə həll edilməsi prioriteti səslənəndə bu, Ermənistana yanlıĢ mesaj

göndərir ki, siz narahat olmayın, sülh yolu ilə həll olunacaqdır. Buna görə bu məsələni uzada bilərsiniz. Bu,

yanlıĢ yanaĢmadır. Mən dəfələrlə bizim tərəfdaĢlara bu barədə fikirlərimizi demiĢəm. Biz də sülh istəyirik,

amma bir daha demək istəyirəm ki, ilk növbədə, vətəndaĢlarımız iĢğal edilmiĢ torpaqlara qayıtmalıdırlar.

Yəni, bu məsələ bir daha demək istəyirəm ki, bizim üçün əsas məsələdir, milli məsələdir və bundan sonra da biz

səylərimizi gücləndirəcəyik. Biz düzgün yoldayıq. Biz hər gün qələbəni yaxınlaĢdırırıq. Qələbənin

yaxınlaĢdırılması üçün hər bir Azərbaycan vətəndaĢı, xüsusilə diplomatik fəaliyyətlə məĢğul olanlar hər gün fəal

çalıĢmalıdırlar.

Xarici siyasətlə bağlı digər mühüm vəzifə, - o da bu məsələ ilə bilavasitə bağlı olan məsələdir, - Xocalı

soyqırımını dünyada tanıtdırmaqdır. Mən hesab edirəm ki, biz bu istiqamətdə çox uğurlu siyasət aparmıĢıq və

qısa müddət ərzində üç ölkənin parlamenti Xocalı qırğınını soyqırımı kimi qəbul edib. Artıq baĢqa ölkələrdə

Xocalı abidələri ucaldılır. Ermənilər 50-ci illərdən baĢlayaraq və əlbəttə ki, diaspor qurumlarının gücü ilə

müxtəlif ölkələrdə dırnaqarası erməni soyqırımı məsələsini qaldırmıĢlar və bəzi ölkələr bunu qəbul edib. Ancaq

biz bu məsələ ilə bir neçə ildir ki, məĢğul oluruq və artıq gözəl nəticələr vardır. Ona görə mən hesab edirəm ki,

bu siyasət davam etdirilməlidir. Bizim səfirlər, səfirliklərin nümayəndələri bu məsələni harada mümkündür

qaldırmalıdırlar. Onların, səfirliklərin çalıĢdıqları ölkələrin qanunvericilik orqanlarında Xocalı soyqırımı

məsələsi qaldırılmalıdır. ÇalıĢmalıyıq ki, bu soyqırımı müxtəlif səviyyələrdə tanınsın. Biz istər regional, istər

munisipal, - əlbəttə ki, federal səviyyədə olarsa daha yaxĢı olar, - səviyyədə bu iĢi daim aparmalıyıq. Əldə

edilmiĢ nəticələr əlbəttə ki, bizi ruhlandırır, göstərir ki, bu, mümkündür. Ümumiyyətlə, ölkəmizin dinamik

inkiĢafı və artıq dünyada Azərbaycan haqqında çox müsbət rəyin formalaĢması göstərir ki, mümkündür, çox Ģey

mümkündür. Sadəcə olaraq, iĢləmək lazımdır, konkret proqram olmalıdır, tapĢırıqlar verilməlidir və icra

edilməlidir. Ona görə, əminəm ki, gələcəkdə Meksikaya, Pakistana, Kolumbiyaya digər ölkələr də qoĢulacaq və

Xocalı soyqırımı digər ölkələr tərəfindən tanınacaqdır. Vaxt gələcək bu soyqırımını törədənlər qanun qarĢısında

cavab verəcəklər.

Xarici siyasətlə bağlı vəzifələr, yenə də deyirəm, səfirlərə bəllidir, aydındır. Bir neçə məsələ haqqında

fikirlərimi bir daha demək istəyirəm – biz ikitərəfli formatı gücləndirməliyik. Ġkitərəfli format bizə böyük



───────────────────────────────────────────────────────

191

uğurlar gətirir. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, Azərbaycan ilə daha da sıx münasibətlər qurmaq istəyən ölkələrin sayı

artır, bizim xarici diplomatiyamız çox fəaldır. Mənim çoxsaylı xarici səfərlərim bu gözəl bazanı möhkəmləndirir

və ölkəmizə mənim həmkarlarımın səfərləri və aparılan danıĢıqlar ikitərəfli formatı gücləndirir. Yəni, bizim

xarici siyasətdəki əsas istiqamətimiz ikitərəfli əlaqələrdir. Deyə bilərəm ki, ikitərəfli əlaqələrdə tərəfdaĢ

ölkələrin böyüklüyündən-kiçikliyindən asılı olmayaraq, biz bərabərhüquqlu münasibətlər formalaĢdıra bilmiĢik.

Bu, çox vacibdir. Bu, belə də olmalıdır. Çünki ikitərəfli formatda bərabərhüquqlu münasibətlər yeganə mümkün

olan münasibətlərdir. Bizim yanaĢmamız ondan ibarətdir ki, siyasətimiz xoĢniyyətlidir, əməkdaĢlığa, bütün

sahələrdə əməkdaĢlığın dərinləĢməsinə yönəldilibdir. Əlbəttə ki, bu münasibətlər qarĢılıqlı hörmət, qarĢılıqlı

maraqlar və bir-birinin iĢinə qarıĢmama prinsipləri əsasında qurulmalıdır. Deyə bilərəm ki, bütün ölkələrlə, -

bunu diplomatlar bilir, ictimaiyyət də bilsin, - münasibətlərimiz bax, bu müstəvidə qurulubdur. Ona görə

gələcəkdə səfirliklərin sayı artacaq və beləliklə, ikitərəfli format daha da geniĢ olacaqdır. BMT Təhlükəsizlik

ġurasındakı səsvermədə bizi dəstəkləyən 155 ölkə ilə əlbəttə ki, daha da fəal əlaqələr qurmalıyıq. Deyə bilərəm

ki, 155 ölkənin heç də hər biri ilə bizim fəal münasibətlərimiz yoxdur, yəni onların bizə dəstək verməsi bir

avans idi, biz indi bu münasibətləri möhkəmləndirməliyik.

QoĢulmama Hərəkatında fəaliyyətimiz daha da fəal olacaqdır. Biz bu təĢkilata təzə üzv olmuĢuq və əgər

QoĢulmama təĢkilatının qətnaməsinə 120 ölkənin dəstəyini, NATO kimi mötəbər təĢkilatın qətnaməsini nəzərə

alsaq, - orada da münaqiĢənin həlli ərazi bütövlüyü prinsipləri əsasında nəzərdə tutulubdur, - görərik ki, dünya

birliyinin ən azı dörddə üç hissəsi münaqiĢənin həllini ərazi bütövlüyü və yalnız ərazi bütövlüyü prinsipləri

əsasında görür.

Biz ikitərəfli formatda iqtisadi mövzuları artıq daha da qabağa çəkməliyik. Azərbaycan indi öz investisiya

siyasətində, - əlbəttə ki, yenə də deyirəm, həyat yerində durmur, - düzəliĢlər edir. Biz indi xaricə investisiyalar

qoymağa baĢlamıĢıq. Əlbəttə, bu proses region ölkələrindən baĢlanmıĢdır. Ancaq bizim investisiyalara dünyada

tələbat artır. Xüsusilə, böhrana düçar olmuĢ ölkələrin maliyyə resurslarına böyük ehtiyacı vardır. Biz bu maliyyə

resurslarını məqbul olan Ģərtlərlə təqdim edə bilərik. Beləliklə, investisiyalar, kreditlər və iqtisadi sahədə yeni

formalar artıq tətbiq edilir. Səfirlər də bu sahədə daha da fəal olmalıdırlar. Biz Azərbaycan Ģirkətlərinin

xaricdəki fəaliyyətini stimullaĢdırırıq. Sahibkarlarla keçirdiyim son müĢavirədə bu məsələ ilə bağlı konkret

tapĢırıqlar vermiĢəm, təkrar etmək istəmirəm. Ancaq Azərbaycan Ģirkətləri – istər dövlət, istər özəl investor və

podratçı, kontraktor kimi xarici bazarlara çıxmalıdır. Səfirlər də Azərbaycan Ģirkətlərinin fəaliyyətini təmin

etməlidirlər. Bu, belə olmalıdır. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələr daim öz Ģirkətlərinə baĢqa ölkələrdə yaxĢı vəziyyətin

yaradılması üçün səylər göstərirlər. Biz də bu yolla getməliyik və gedirik. Ona görə iqtisadi istiqamət nisbətən

yeni bir istiqamətdir və səfirlər buna daim diqqət göstərməlidirlər.

Azərbaycanın diaspor təĢkilatlarının sayı artır, onların fəaliyyətinin keyfiyyəti yüksəlir. Dünyada vaxtaĢırı

keçirilən nümayiĢlər, etiraz piketləri, tədbirlər, konfranslar göstərir ki, biz doğrudan da güclü diaspor təĢkilatları

yarada bilmiĢik və səfirliklər də diaspor təĢkilatları ilə sıx əlaqədə olmalıdırlar. Əksər hallarda bu, belədir,

istərdim ki, hər bir yerdə belə olsun. Çünki bu, bizim gücümüzü daha da artırır, xaricdə yaĢayan azərbaycanlıları

öz Vətəninə daha da bağlayır. Bir tərəfdən, biz xaricdə yaĢayan azərbaycanlılara daha da böyük dəstək

göstəririk. Onlar da bilirlər ki, onların arxasında güclü Azərbaycan dövləti vardır. Bizim üçün diaspor

təĢkilatlarının fəaliyyəti, xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan məsələsi ilə bağlı çox önəmlidir. Bu istiqamət daim

diqqət mərkəzində olmalıdır.

Əlbəttə, səfirlərimiz dövlət orqanlarının nümayəndələri ilə sıx əlaqədə olmalıdırlar, çalıĢdıqları ölkələrin

nazirlikləri ilə əlaqədə olmalıdırlar. Bununla bərabər, hesab edirəm ki, qeyri-hökumət təĢkilatları ilə əlaqələr

daha da fəal olmalıdır. Bu, yaddan çıxmamalıdır. Media ilə əlaqələr daha fəal qurulmalıdır. Çünki hələ ki,

erməni lobbisinin təhriki ilə hərdənbir Azərbaycana qarĢı əsassız ittihamlar səslənir. Biz bilirik bu, haradan

qaynaqlanır. Əlbəttə ki, bu cür çirkin yazıların birinci mənbəyi erməni lobbisidir. Çünki erməni lobbisi, dünya

erməniliyi Azərbaycanı bir nömrəli hədəf kimi seçibdir. Yəni, bu, reallıqdır, bu, belədir. Çünki baĢa düĢürlər ki,

onlar üçün bir nömrəli təhlükə məhz Azərbaycandır.

Bizim üçün də erməni lobbisi ən böyük düĢməndir. Mən yenə də bildirmək istəyirəm ki, bunu deməkdən

çəkinmirəm. Çünki bu, reallıqdır, bu, həqiqətdir. Onların, necə deyərlər, çirkli pulları bəzi siyasətçiləri, bəzi

ictimai xadimləri bu qəbuledilməz yola təhrik edir. Biz bunlara qarĢı daim mübarizə aparmalıyıq. Ġkinci,

Azərbaycana qarĢı yanlıĢ məlumatlarla dolu yazıların səbəbi isə ölkəmizin müstəqil siyasətidir. Müstəqil siyasət

heç də hər kəsin xoĢuna gəlmir. Biz qarĢıya vəzifə qoymuĢuq ki, müstəqil siyasəti gücləndirək, Azərbaycan

xalqının maraqlarını təmin edək. Bəzi hallarda bizi hansısa məsələyə, yönəltmək, hansısa məsələdə

mövqeyimizi yumĢaltmaq naminə müəyyən dairələr bizə qarĢı kampaniya Ģəklində hücumlar edirlər. Biz bunu

“Eurovision” ərəfəsində də, ondan əvvəlki dövrdə də görmüĢük. Ancaq həqiqət ondan ibarətdir ki, bu

kampaniyaların heç bir təsiri yoxdur. Azərbaycan dövlətinin iradəsinə, siyasətinə heç kim kənardan təsir edə



───────────────────────────────────────────────────────

192

bilməz. Bizim müstəqillik tariximiz bunu artıq dəfələrlə göstərmiĢdir. Bütün bu səylər əbəsdir. Onların heç

birinin bizim siyasətimizə təsiri olmayacaqdır. Ancaq bununla bərabər, əlbəttə ki, bu dairələr ölkəmiz haqqında

müsbət imicə ləkə vurmaq istəyirlər. Ona görə səfirlərimiz, səfirliklərin nümayəndələri daim bu mətbu orqanları

ilə əlaqədə olmalıdır, onların yanlıĢ siyasətini onlara bildirməlidir. Bəzi hallarda bilməyərəkdən belə yazılar

dərc edilir. Yəni, xarici media ilə münasibətlər daha da fəal olmalıdır və ölkə haqqında daha da dolğun məlumat

verilməlidir - Azərbaycan necə inkiĢaf edir, Azərbaycanda iqtisadi, sosial məsələlər necə həll olunur, azadlıqlar

necə təmin edilir.

Çünki bəzi hallarda mənim də qəbuluma gələn xarici qonaqlar da, mən onlara izah edəndə təəccüb edirlər

ki, Azərbaycanda azad internet vardır?! Heç də hər bir ölkədə azad internet yoxdur. Ġndi məsəl üçün, bəzi

ölkələr interneti məhdudlaĢdırmaq, yaxud da ki, senzura tətbiq etmək haqqında fikirləĢirlər. Bizdə azad internet

vardır. Ġndi bizdə internetdən istifadə edənlərin sayı 65 faizə çatıbdır. Yəni, mətbuatı necə məhdudlaĢdıra bilərik

ki, bizdə internet azaddır və istifadəçilərin sayı artır. Bizdə bütün media azaddır. Sərbəst toplaĢmaq azadlığı tam

təmin edilir. Hər bir siyasi qüvvə getsin müəyyən edilmiĢ yerlərdə öz tədbirlərini keçirsin. Yaxın keçmiĢdə belə

hadisələr olubdur. Sadəcə olaraq bu tədbirlərə heç kim gəlmir. Onun üçün bəzi siyasi qüvvələr Fəvvarələr

meydanında, yaxud da ki, baĢqa mərkəzi yerlərdə bu nümayiĢləri keçirmək istəyirlər ki, hər hansı bir kanal

gəlsin bunu çəksin və göstərsin. Biz bunu da bilirik.

Ona görə bütün azadlıqlar vardır. Yəni, vicdan azadlığı. Bəzi ölkələr Azərbaycandan ibrət götürməlidir. O

ölkələr ki, islamofobiya meyillərini süni Ģəkildə gücləndirirlər, gəlsinlər bizdən öyrənsinlər, dinlərarası

münasibətlər necə qurulmalıdır. Biz bunu təcrübə naminə etmirik. Bu, bizim həyat tərzimizdir. Amma belə

olmalıdır. Bizdə necədirsə, bax, belə olmalıdır. Dini, milli zəmində heç vaxt nəinki qarĢıdurma, heç bir

anlaĢılmazlıq da ola bilməz. Biz buna imkan vermərik. Ona görə vicdan azadlığı tam Ģəkildə təmin edilibdir.

Siyasi fəaliyyətlə bağlı heç bir məhdudiyyət yoxdur.

Azərbaycanda azad cəmiyyət vardır. Azərbaycana gələn xarici nümayəndələr, əgər qərəzsizdirlərsə bunu

görürlər. Bu həqiqətlər ölkələrin ictimaiyyətinə çatdırılmalıdır ki, Azərbaycan haqqında dolğun məlumat

verilsin. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə hələ görüləsi iĢlər çoxdur.

Xarici siyasətlə bağlı bizim kifayət qədər açıq siyasətimiz vardır. Beynəlxalq təĢkilatlarda üzvlüyümüzə

və fəaliyyətimizə gəldikdə, bu sahədə də ictimaiyyət üçün açıq olmayan heç bir məqam yoxdur. Biz üzv

olduğumuz bütün təĢkilatlarda fəal iĢtirak edirik, maraqlarımızı qoruyuruq və götürdüyümüz öhdəlikləri yerinə

yetiririk. Üzv olmadığımız təĢkilatlar qarĢısında bizim heç bir öhdəliyimiz ola bilməz. Bu, aksiomdur. Çünki

əgər o təĢkilatın üzvü deyiliksə, biz hansısa öhdəliyi necə götürə bilərik?! Heç bir təĢkilat, heç bir beynəlxalq

təĢkilat bizə qarĢı hansısa Ģərt qoya bilməz. Çünki bu, qəbuledilməzdir. Biz bunu qəbul etmirik. Ġkitərəfli

təmaslarda mən Ģəxsən öz fikirlərimi çox açıq Ģəkildə ifadə edirəm ki, bizə ancaq bərabərhüquqlu yanaĢma

yaraĢır. Çünki baĢqa cür ola bilməz. Biz heç kimin qabağında gözükölgəli deyilik. Heç kimdən asılı deyilik. Heç

kimdən yardım istəmirik. Onsuz da bilirik ki, heç kim bizə yardım etməyəcəkdir. Çünki yardım lazım olan

zaman kimsə gəlib bizə arxa durdu?! Yox. Bizim iqtisadiyyatımız çökəndə, Ermənistan torpaqlarımızı zəbt

edəndə, bir milyona yaxın azərbaycanlını sürgün edəndə kimsə gəlib bizə kömək etdi?! Heç kim. Ona görə belə

illüziyalar məndə yoxdur, çoxdan yoxdur. Belə olan halda ölkələrlə və beynəlxalq təĢkilatlarla bərabərhüquqlu

yanaĢmanın tərəfdarıyıq. Biz beynəlxalq təĢkilatlara könüllü Ģəkildə üzv oluruq. Əgər görsək ki, maraqlarımız

orada tapdalanır, yaxud da ki, Azərbaycana qarĢı qərəzli mövqe sərgilənir, könüllü Ģəkildə də oradan çıxa

bilərik. Biz bu qərəzli mövqeni dəfələrlə görmüĢük. Mən Ģəxsən görmüĢəm. Mən bu qərəzli mövqenin, ikili

yox, üçlü, bəlkə beĢli standartların Ģahidiyəm. Heç nə dəyiĢməyibdir. Yəni 2000-ci illərin əvvəlindən bu günə

qədər bu məsələ ilə bağlı heç nə dəyiĢməyibdir. Sadəcə olaraq Azərbaycan dəyiĢibdir.

Azərbaycan güclənib. Azərbaycan o ölkəyə çevrilibdir ki, bizə təzyiq etmək, bizi Ģantaj etmək mümkün

deyildir. Qara yaxmaq, böhtan yaymaq olar, ancaq bunlar bizə yapıĢmır. Çünki reallıq, həqiqət tam baĢqadır.

Reallıq ondan ibarətdir ki, Azərbaycan müstəqil, müasir, dünyəvi, dinamik inkiĢaf edən sosial dövlətdir.

Götürün, bütün bizim iqtisadi göstəricilərimizi. Sadəcə olaraq, onların bir səhifəsi deməyə kifayətdir ki, biz

sosial sahədə nəyə nail olmuĢuq. Pensiyalar əmək haqlarının 40 faizini təĢkil edir. Bu, Avropa Ġttifaqının

kriteriyalarıdır. Biz buna nail olmuĢuq. Bir çox təhlilçi bunu bəlkə də bilmir. Davos Ġqtisadi Forumunun

hesablamalarında ölkələrin iqtisadiyyatlarının rəqabət qabiliyyətliliyinə görə Azərbaycan 46-cı yerdədir, MDB

məkanında birincidir. Ondan sonra “Doing Business” proqramında qabaqcıl yerlərdəyik. Böhran zamanı bütün

Avropa ölkələrinin iqtisadiyyatlarının kredit reytinqləri aĢağı salınır, bizim kredit reytinqimiz isə artır.

“Standard & Poor's”, “Fitch”, “Moody's” - bunlardan yuxarı kredit agentlikləri yoxdur. Üçü də bizim

reytinqimizi qaldırıbdır. Yəni, bunu neftin hesabına etmiĢik?!

Çünki əvvəllər paxıllar, bədxahlar, uğurlarımıza ləkə vurmaq istəyənlər deyirdilər ki, Azərbaycanın nefti

vardır, ona görə inkiĢaf edir. Bizdən on dəfə çox nefti olan ölkələr vardır. Orada vəziyyət necədir? Onların



───────────────────────────────────────────────────────

193

reytinqləri niyə düĢür? Orada niyə sosial partlayıĢlar baĢ verir? Söhbət neftdən getmir. Söhbət düzgün iqtisadi

və siyasi istiqamətlərin seçilməsindən, eyni zamanda, xalqla iqtidar arasında olan birlikdən gedir. Çünki bu

olmasa onda heç bir islahat mümkün deyildir.

Ona görə, biz iqtisadi sahədə sözümüzü dünyada demiĢik. Biz yoxsulluğu neçə dəfə azalda bilmiĢik.

Yadımdadır, hələ mən Dövlət Neft ġirkətində çalıĢdığım dövrdə, təzə-təzə xarici Ģirkətlərlə kontraktlarımız

bağlananda bəzi təhlilçilər deyirdilər ki, Azərbaycanı “Holland sindromu” gözləyir, iqtisadiyyat birtərəfli

olacaqdır, batacaqdır, neft qurtarandan sonra çökəcəkdir. Nə oldu? Ġndi yoxsulluq 49 faizdən səkkiz ildə 7 faizə

düĢübdür. Əgər bu, doğrudan belə idi isə heç vaxt belə olmazdı, iqtisadiyyat üç dəfə artmazdı. Mən bunları

sadalamaqla, sadəcə, demək istəyirəm ki, biz müstəqil siyasət aparmağa qadirik, bunu edirik. Hətta ən çətin

dövrdə, iqtisadiyyatımız ağır vəziyyətdə olan dövrdə biz yolumuzdan dönməmiĢik, qaldı ki, indi. Azərbaycan

regionda lider ölkədir. Cənubi Qafqaz iqtisadiyyatının təxminən 80 faizi Azərbaycan iqtisadiyyatıdır. Bizim

enerji diplomatiyamız vardır. Bu barədə mən hələ ki, bir Ģey deməmiĢəm. Amma bu da diplomatik vasitədir və

biz bu vasitədən istifadə edirik.

Bizim coğrafi vəziyyətimiz əlveriĢlidir. Ancaq infrastruktur olmadan coğrafi vəziyyət heç nə deməkdir.

Biz infrastruktur yaradırıq. Bizim təĢəbbüsümüzlə Asiyanı Avropa ilə birləĢdirən dəmir yolu yaradılır. Ġndi hələ

vaxtı gəlməyib ki, mən bir çox məsələləri açım, vaxt gələcəkdir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunu reallaĢdırmaq

istəyəndə biz nə qədər böyük təzyiqlərlə üzləĢmiĢdik. Bölgə ölkələrindən nə qədər təzyiqlər göstərilmiĢdi ki,

amandır, bunu etmək olmaz. Bunu etsəniz Ermənistan batacaqdır, yəni, Ermənistanın blokadası, təcridi məsələsi

tamamilə təmin ediləcəkdir. Amma buna baxmayaraq, bizi bunu etmiĢik. Amma indi bu yoldan nəinki biz, vaxtı

ilə onun əleyhinə gedənlər də istifadə etmək istəyirlər. Əgər, o vaxt biz zəiflik göstərsəydik, yaxud da ki,

kiminsə xoĢuna gəlmək üçün bu təĢəbbüsdən kənara çəkilsəydik, bunlar olmayacaqdı. Təzyiqlər də, sifariĢli

yazılar da, ləkələmə kampaniyaları da oldu, amma biz nəticə etibarı ilə Azərbaycan xalqının, dövlətinin

maraqlarını təmin etdik. Ona görə coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, bizim razılığımız olmadan bu bölgədə heç bir

nəqliyyat layihəsi mümkün deyildir. Bölgədə isə, xüsusilə Əfqanıstanla bağlı məsələ ilə əlaqədar nəqliyyat

məsələləri yeni müstəvidə öz həllini tapacaqdır. Burada Azərbaycanın rolu getdikcə artmaqdadır.

Enerji diplomatiyamıza gəldikdə, bu gün deyə bilərəm ki, Avropa Ġttifaqına üzv olan bəzi ölkələrin enerji

balansında Azərbaycan neftinin payı 35-40 faizə yaxındır. Azərbaycan qazı Avropa məkanında gözlənilir və biz

bu istiqamətdə iĢləri aparırıq. Bəlkə də 10 il ərzində müzakirə mövzusu olan bəzi Avropa layihələrinin iflasa

uğraması bizi vadar etdi ki, öz layihəmizi ortaya qoyaq. Biz qısa müddət ərzində TANAP layihəsini,

təĢəbbüsünü irəli sürdük. Bütün hazırlıq iĢlərini gördük. Türkiyə ilə bütün sənədlər imzalandı. Bu gün TANAP

layihəsinə qoĢulmaq istəyənlərin sayı artır. Avropa ölkələri bu layihəyə rəsmi olaraq dəstək verir. Əgər biz bu

layihəni ortaya qoymasaydıq indi nə olacaqdı? Bunun adını da biz qoyduq, marĢrutunu da biz seçdik. Əsas

maliyyə yükünü də öz üzərimizə götürürük. Hazırda bizim orada 80 faiz payımız vardır. Ancaq bizə müraciətlər

gəlir ki, o paydan bir az tərəfdaĢ kampaniyalara verək. Mən bunu istisna etmirəm. Yəni, yenə Azərbaycan öz

təĢəbbüsünü göstərdi və bu, bizə nə verəcək?

Bu, bizə imkan verəcək ki, 100 il bundan sonrakı dövrdə də Azərbaycan etibarlı enerji təminatçısı olsun.

Ən azı yüz il. Bu, nə deməkdir, bəlkə də bu auditoriyada deməyə ehtiyac yoxdur. Bizim gücümüz artacaqdır.

Maliyyə gücümüz, siyasi gücümüz, təsiretmə imkanlarımız geniĢlənəcəkdir və bizimlə daha da çox

hesablaĢacaqlar. Hər bir ölkə, hər bir insan bunu istəyir. Təbiidir, biz də bunu istəyirik. Biz bütün bunları öz

zəhmətimiz hesabına əldə etmiĢik.

Bu gün Azərbaycan gənc dövlətdir. Ancaq baxın, artıq dünyada bizim nə qədər dostlarımız,

tərəfdaĢlarımız vardır. Biz enerji diplomatiyamızı aparırıq. Biz mədəniyyət diplomatiyamızı aparırıq. Baxın,

xaricdə bizim nə qədər mədəni tədbirlərimiz keçirilir. Dünya paytaxtlarında Azərbaycanın mədəniyyətini,

tarixini, incəsənətini təbliğ edirik. 20 illik müstəqilliklə əlaqədar bütün keçmiĢ sovet məkanında Azərbaycan

yeganə ölkə idi ki, dünya paytaxtlarında böyük tədbirlər keçirmiĢdir. Bu, bizim təĢəbbüsümüz idi və aparıcı

ölkələrin paytaxtlarında böyük konsertlər, təqdimatlar, sərgilər keçirilmiĢdir. Bu sahə mütləq diqqət mərkəzində

olmalıdır. Çünki bu sahə insanları daha çox birləĢdirir və eyni zamanda, ölkə haqqında daha dolğun təsəvvür

yaradır.

Biz gənc müstəqil ölkəyik. Bəzi ölkələrdə hesab edirlər ki, Azərbaycan 20 ildir dünya xəritəsində özünə

yer tapıbdır. Bu, doğrudan da dünyanın siyasi xəritəsində belədir. Ancaq dünya xəritəsində biz əsrlər boyu

varıq. Bizim qədim mədəniyyətimiz, tariximiz, incəsənətimiz milli sərvətimizdir. Biz, bu sərvəti təbliğ

etməliyik, dünyaya təqdim etməliyik. Səfirliklərin iĢi burada çox əhəmiyyətlidir. Ġndi səfirliklərdə mədəniyyət

xidmətlərinin yaradılması iĢi baĢlamıĢdır. Bu da çox uğurlu təĢəbbüsdür. Yenə də deyirəm ki, bu təĢəbbüs ancaq

Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢdür. Yəni, bu yeniliklər, islahatlar, yeni baxıĢlar bizi qabağa aparır.

Bu gün Azərbaycanda iqtisadi, siyasi sahələrdə, xarici siyasətlə bağlı elə vəziyyət yaranıbdır ki, bəzi hallarda



───────────────────────────────────────────────────────

194

mənə deyirlər, bəlkə bir az yavaĢlayaq. Bəlkə bu qədər sürətlə getməyək. Çünki bu, Bakının, digər

Ģəhərlərimizin gözəlliyi bəzilərini qıcıqlandırır. Çünki biz çox sürətlə qabağa gedirik. Bəlkə də burada məntiq

var, qıcıqlandırmamaq. Ancaq mən özümdə fikirləĢirəm, görün vəziyyət nəyə gətirib çıxarıb ki, Azərbaycan indi

o qədər inkiĢaf edibdir ki, bizə deyirlər bir az yavaĢlayın, çünki siz çox sürətlə gedəndə baĢqa ölkələrdə buna

qısqanclıqla yanaĢırlar.

Amma, eyni zamanda, mən tam əminəm ki, biz bir addım da yavaĢlaya bilmərik. Biz irəliyə getməliyik.

Çünki həllini gözləyən məsələlər çoxdur. Dünya dinamik Ģəkildə inkiĢaf edir və hətta bir ay, bir həftə də

gözləmək olmaz. Biz xarici siyasətdə, iqtisadi sahədə, texnologiyalar sahəsində hadisələri qabaqlamalıyıq. Bax,

bu gözəl Diplomatik Akademiyanın üstünlüklərindən biri də odur ki, burada ən müasir texnologiyalar tətbiq

olunur. Gənclərimiz bu texnologiyalar əsasında təhsil alacaqlar. Yəni, yeni texnologiyalar, kosmik sənayenin

inkiĢafı. Bəzilərinə təəccüblü gəlib ki, Azərbaycan kimi ölkədə kosmik sənaye necə ola bilər? Niyə də olmasın?!

Bizim istedadlı kadrlarımız, maliyyə resurslarımız və gələcəyə baxıĢımız vardır. Ona görə biz bir addım da

yavaĢlamayacağıq. Biz irəliyə gedəcəyik, istədiyimizə nail olacağıq. Əminəm ki, suverenliyimizi bərpa

edəcəyik və bir gün gələcək Azərbaycan bayrağı ġuĢada və Xankəndidə dalğalanacaqdır. Sağ olun!

Xalq qəzeti”. - 2012.- 22 sentyabr. - № 212. - S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

195

M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının

yeni tədris kompleksinin açılıĢ mərasimi olmuĢdur


Bakı, 26 sentyabr (AzərTAc). Sentyabrın 26-da M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin

Bakı filialının yeni tədris kompleksinin açılıĢ mərasimi keçirilmiĢdir.


etmiĢlər.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

-Əziz dostlar!


Bu gün ölkəmizin həyatında gözəl, əlamətdar gündür. Biz MDU-nun Bakı filialının yeni binasını açırıq.

Bu gün bu yaraĢıqlı bina ilə tanıĢ olarkən mən xəyalən dörd il əvvələ, MDU-nun Azərbaycanda filialının

yaradılması haqqında Sərəncam imzaladığım vaxta qayıtdım. Əlbəttə ki, bu Sərəncam təsadüfi meydana

gəlməmiĢdir. Bundan əvvəl Rusiya tərəfi ilə danıĢıqlar aparılmıĢ və MDU-nun rəhbərliyinin fəal dəstəyi ilə biz

belə mühüm qərar qəbul etmiĢik. Bu, Azərbaycanda təhsil sisteminin təkmilləĢdirilməsi prosesində, habelə

Rusiya ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli dostluq münasibətlərinin möhkəmləndirilməsi çərçivəsində, həqiqətən,

əhəmiyyətli qərar idi.

Bakıda MDU-nun filialının yaradılması hüquqi cəhətdən 2008-ci ilin əvvəllərində sənədləĢdirilmiĢdi.

Lakin artıq bir il sonra, 2009-cu ildə filial fəaliyyətə baĢladı. Bina ayrıldı və yadımdadır, 2009-cu ildə biz

hörmətli Viktor Antonoviç ilə birlikdə filialı açdıq. Orada çox gözəl Ģərait yaradılmasına baxmayaraq, artıq o

vaxt yeni binanın tikilməsinin zəruriliyi ideyası meydana gəldi. Çünki MDU dünyanın aparıcı təhsil

müəssisələrindən biridir və əlbəttə ki, bu cür təhsil müəssisəsinə müstəqil, ayrıca bina lazımdır. Mən Ģadam ki,

uğurlu yer seçilmiĢdir. Bura Ģəhərin mərkəzindən çox uzaq deyildir. Lakin Azərbaycan paytaxtının sürətlə

inkiĢafını və bizim infrastrukturu təkmilləĢdirmək planlarımızı nəzərə alsaq, mən əminəm ki, bir neçə ildən

sonra bu yer daha çox məskunlaĢacaqdır. Bizim burada, bu zonada tələbə Ģəhərciyi yaradılması ilə bağlı

müəyyən planlarımız vardır. BaĢqa sözlə, gələcəkdə, yeni ali təhsil müəssisələri yaradılarsa, yəqin ki, onlar

burada yaradılacaqdır. Eyni zamanda, bəzi ali məktəblərimizin bu zonaya köçürülməsi ilə bağlı ideyalar da

vardır ki, Ģəhərimizin infrastrukturunun tərəqqisində məhz tədris-tələbə istiqamətini burada inkiĢaf etdirək.

Mən çox Ģadam ki, qısa müddətdə filial ölkəmizdə böyük nüfuz qazanmıĢdır. Filialın rəhbərliyi MDU-nun

rəhbərliyinin dəstəyi ilə sıfırdan baĢlayaraq artıq böyük nüfuz qazanmıĢ və gənclərin can atdığı ali təhsil

müəssisəsi yarada bilmiĢdir. Buradakı tədris prosesi, kadrların seçilməsi sistemi, əlbəttə ki, logistika

infrastrukturu və avadanlıq təhsil üçün gözəl Ģərait yaradır. Ən baĢlıcası isə hazırda biz MDU-nun Bakı filialının

simasında Azərbaycanda dünya səviyyəli ali təhsil müəssisəsi görürük. Çünki artıq dediyim kimi, MDU

dünyanın nüfuzlu təhsil müəssisələrindən biri, böyük ənənələrə malik universitet, Rusiyanın aparıcı təhsil

ocağıdır. Əlbəttə ki, MDU-da tədrisin səviyyəsi onun filialının harada olmasından asılı olmayaraq qoruyub

saxladığı standartdır. Bildiyimə görə MDU-nun Bakı filialında da təhsilin səviyyəsi çox yüksəkdir.

Bu gözəl gündə, əvvələn, bir neçə il ərzində, əslində sıfırdan müasir təhsil müəssisəsi yaratmıĢ MDU-nun

rektoru, bizim böyük dostumuz Viktor Antonoviç Sadovniçiyə, universitetin Bakı filialının rektoru Nərgiz

PaĢayevaya, habelə bütün həm yerli, həm də moskvalı müəllimlərə təĢəkkürümü bildirmək istəyirəm. Artıq

dediyim kimi, filial cəmi bir neçə ildir fəaliyyət göstərir. Bu il ilk buraxılıĢı olmuĢdur. Lakin artıq bu gün biz

nəticələri görürük. DüĢünürəm ki, yaxın illərdə Azərbaycanda filialın məzunlarının fəaliyyətinin nəticələrini

görəcəyik.

Ölkəmiz fəal surətdə inkiĢaf edir. Ölkəmizin həyatının bütün sahələri dinamik inkiĢaf edir. Ġqtisadiyyat

dünya miqyasında ən yüksək templərlə inkiĢaf edir. Əlbəttə, qarĢımızda duran bütün vəzifələri gerçəkləĢdirməyə

nail olmaq üçün bizə ilk növbədə, peĢəkarlar lazımdır. Bütün sahələrdə peĢəkarlar lazımdır. Hansısa mühüm bir

istiqamətə peĢəkar kadr gələn kimi, biz o saat müsbət dinamika görürük. Çünki iĢ dərhal düzgün təĢkil edilir və

biz dərhal peĢəkarlıq, öz iĢinə sədaqət görürük. Çünki müasir dünyada bunsuz hər hansı bir ölkənin

müvəffəqiyyət qazanması çox çətin olardı. Müasir dünyada ölkələrin uğurunu biliklər, elm, texnologiyalar və

təhsil müəyyən edir. Biz Ģadıq ki, bu gün Azərbaycanda yüksək savadlılıq səviyyəsini qoruyub saxlamağa nail

olmuĢuq. Savadlılığın səviyyəsi faktiki olaraq 100 faizdir. Biz təhsilin inkiĢafı üçün çox iĢ görür və bu sahəyə



───────────────────────────────────────────────────────

196

olduqca çox sərmayə yatırırıq. Son səkkiz ildə Azərbaycanda təhsil xərcləri altı dəfə artaraq 1,5 milyard manat

səviyyəsinə çatmıĢdır. Bu da büdcəmizin bütün məxaric hissəsinin on faizindən bir qədər azdır. Yəni,

Azərbaycanda təhsil xərcləri müdafiə xərcləri ilə birinci və ikinci yerləri bölüĢür. Bu isə bizim üçün məhz

düzgün tədris prosesinin nə qədər əhəmiyyətli olduğuna, Azərbaycan gənclərinin onlara həyatda lazım olan

bilikləri əldə edə biləcəkləri belə bir tədris sisteminin yaradılmasının nə qədər əhəmiyyətli olduğuna dəlalət edir.

Hər bir gənc vəzifə tutmağa və yaxĢı biliklərə yiyələnməyə çalıĢır və ya çalıĢmalıdır. Bazar iqtisadiyyatı, azad

rəqabət, açıq bazar və bütövlükdə dünyada rəqabət Ģəraitində fundamental biliklər olmadan həyatda öz yerini

tapmaq bəzən çox çətin olur. Azərbaycanda Ģəxsiyyətin inkiĢafı, öz yolunu sərbəst seçmək üçün hər cür Ģərait

yaradılmıĢdır. Buna görə də gənclər biliklərə yiyələnməyə can atmalıdır. Biliklər əldə etmək üçün isə yalnız

istək kifayət deyildir. Tədris prosesi lazımi səviyyədə təĢkil edilməmiĢdirsə, tədrisin səviyyəsi axsayırsa,

tələbələr bilik qazanmağa nə qədər can atsalar da, nəticə əldə etmək çətin olacaqdır. Bax, MDU-nun

Azərbaycandakı filialı çərçivəsində biz tədrisin səviyyəsinin yüksək olduğunu, habelə gənclərin biliklərə

yiyələnməyə can atdıqlarını görürük.

Filial, onun fəaliyyəti tədricən, mərhələ-mərhələ yaradılmıĢ və inkiĢaf etmiĢdir. Əlbəttə, təkcə

infrastruktur və texniki tərəfi mərhələ-mərhələ inkiĢaf etməmiĢdir, - dediyim kimi, biz bu gün gözəl bir binanı

açırıq, - həm də fakültələrin sayı ilbəil artır. Bu da bizim ümumi istəyimiz idi. Biz bu gün də Viktor Antonoviçlə

bu məsələni müzakirə etdik, qısa fikir mübadiləsi apardıq. Bir daha demək istəyirəm ki, biz imkan daxilində

fakültələrin sayının artırılmasında maraqlıyıq. Çünki birgə əməyimizin nəticəsi olan indi gördüklərimiz böyük

nikbinlik doğurur. Əlbəttə, fakültələrin sayının məhz ölkəmizin inkiĢafı üçün daha mühüm maraq kəsb edən

istiqamətlər üzrə artırılması prioritet olmalıdır.

Əminəm ki, MDU-nun filialının yaradılması Azərbaycanda elmin inkiĢafına yeni təkan verəcəkdir. Biz

buna da böyük əhəmiyyət veririk. Mən Elmlər Akademiyasının illik toplantısında elmi ictimaiyyətlə son

görüĢümdə də Azərbaycan elmi qarĢısında duran vəzifələr üzərində kifayət qədər ətraflı dayandım.

Biz ölkəmizin elmi potensialını hər vəchlə inkiĢaf etdirməliyik. Əlbəttə ki, biz bütün məsələlərdə müasir

cəmiyyətin və müasir dünyanın reallıqlarına əsaslanırıq. Biz realistik. Əlbəttə ki, hansısa ciddi elmi

tədqiqatlarda Azərbaycanın model qanunvericisi olacağını gözləmək sadəlövhlük və vaxtı qabaqlamaq olardı.

Amma bizim mütləq həll etməli olduğumuz məsələ dinamik inkiĢaf edən istiqamətlərdə qabaqcıl elmi təcrübəni

mümkün qədər tez mənimsəməkdir. Bu barədə mənim tərəfimdən müvafiq göstəriĢlər verilib.

Müasir texnologiyalarsız heç bir ölkənin inkiĢafı mümkün deyildir. Bu gün XXI əsrdə, XXI əsrin əvvəlində bu,

artıq müasir həyatın reallığına çevrilib. Elmi araĢdırmalarda liderlik edən ölkələr dünyanın siyasi xəritəsində

liderlik edəcəklər. Ona görə də, biz çox güclü intellektual potensial yaratmalıyıq. Məsələn, biz bütün

məktəblərin kompyuterləĢdirilməsi prosesini yekunlaĢdırırıq. Ġndi 30 Ģagirdə bir kompyuter düĢür. Amma 7-8 il

əvvəl 2 min Ģagirdə bir kompyuter düĢürdü. Biz, hətta Azərbaycanın ən ucqar regionlarında da internetə

maneəsiz çıxıĢ imkanı yaradırıq. Ġndi Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı artıq 65 faizi ötüb.

Azərbaycanda internet azaddır.

Biz kosmik sənaye yaradırıq. Bəziləri düĢünə bilər ki, Azərbaycan buna hələ tam hazır deyildir. Ancaq

biz kosmik sənaye yaradırıq, ilk süni peykimizi buraxırıq. Gələcəkdə də bu istiqamətdə iĢimizi davam

etdirəcəyik. ĠnkiĢafın çox mühüm istiqaməti olan informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi üzrə

reytinqdə biz regionumuzda lider mövqe tuturuq. Yəni, elmin inkiĢafı cəmiyyətin inkiĢafı deməkdir. Ölkənin

intellektual potensialının inkiĢafı ölkənin gələcəyidir. Bizim vəzifəmiz ölkəmizdə müĢahidə edilən dinamik

iqtisadi artımı, dünya arenasında mövqelərimizin möhkəmləndirilməsini çox böyük intellektual potensialla

gücləndirməkdən ibarətdir. Bunun üçün bütün imkanlar vardır. Ġlk növbədə, ənənələr mövcuddur. Azərbaycanda

sovet dövründə elm çox güclü inkiĢaf etmiĢdir. Biz görkəmli alimlərimizlə fəxr edirik. Sonra, təbii ki, tənəzzül

oldu. Ancaq bu tənəzzül yalnız bizdə deyil, bütün postsovet məkanında baĢ verdi. KeçmiĢ SSRĠ-nin praktiki

olaraq, bütün ölkələrində çox ağır iqtisadi durum yaranmıĢdı. Elmi və pedaqoji elita ağır vəziyyətdə idi. Biz

hamımız cəmiyyətdə elmi ziyalıların nüfuzunun təəssüf ki, aĢağı düĢdüyü o çətin illəri xatırlayırıq. O zaman

sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məĢğul olan insanlar, təəssüf ki, sosial statuslarına görə ziyalılardan daha üstün

vəziyyətdə idilər. Bunun həm obyektiv, həm də subyektiv səbəbləri var idi. Ancaq Azərbaycanın iqtisadi

potensialı möhkəmləndikcə elmə də, təhsilə də daha çox vəsait ayrılır. Elmi iĢçinin, müəllimin hörmət və

nüfuzunu artırmaq bizim siyasətin vacib vəzifəsidir. Biz buna doğru gedirik. Çox iĢ görülüb.

Moskva Dövlət Universitetinin Azərbaycandakı filialı kimi belə müasir elm mərkəzlərinin yaradılması,

həmçinin düzgün istiqamətə doğru addımdır. Biz gələcəkdə də təhsilin inkiĢafına sərmayə qoyacağıq. Biz

məsələni kompleks Ģəkildə nəzərdən keçiririk - məktəblərin tikintisi və məktəbəqədər təhsil. Son illərdə

Azərbaycanda 2200, bəlkə daha çox məktəb binası inĢa edilib. Məktəblər təmir olunur. Gələn ilin sonuna qədər

Bakıda təchizatına və təmirinə görə bu səviyyədə olmasa da, hər halda yüksək səviyyədə olmayan bir məktəb də



───────────────────────────────────────────────────────

197

qalmayacaq. Əlbəttə ki, ali təhsil, bir daha demək istəyirəm ki, bizim diqqət mərkəzimizdə olan sahədir. Bu,

sosial sferadır, iqtisadi sferadır, cəmiyyətimizin əxlaqi-mənəvi əsaslarının formalaĢdığı sferadır. Bunlar əlbəttə

ki, ailədə yaranır. Amma istər məktəb, istərsə də ali təhsil müəssisəsinin bu məsələdə rolu böyükdür.

Cəmiyyətimizin möhkəm dayağı əxlaqi-mənəvi meyarlardır. Bizim cəmiyyətimiz bu dəyərlərə əsaslanır. Biz

bunları həm iqtisadi potensialla, həm fəal xarici siyasi fəaliyyətimizlə, həm də intellektual potensialla

möhkəmləndirməliyik. Bunsuz heç bir ölkənin uğurlu inkiĢafı mümkün deyildir. Böyük təbii resurslara,

ĢaxələndirilmiĢ infrastruktur Ģəbəkəsinə malik ola bilərsən, ancaq dinamika olmasa, ildən-ilə tərəqqiyə, yeni

texnologiyaları təkmilləĢdirməyə və inkiĢaf etdirməyə cəhd olmasa bu inkiĢaf, sadəcə, ləngiyəcək,

dayanacaqdır. Bu cür ölkələrin vəziyyəti çox ağır olacaqdır.

Cəmiyyətin intellektual inkiĢafı həm də cəmiyyətin sabitliyidir. Əgər cəmiyyət yüksək intellektual

səviyyədədirsə, savadlıdırsa kənardan gətirilən heç bir qüsurlu təzahürlər və meyillər heç vaxt onu sarsıda

bilməz. Müasir dünyada, xüsusən də, kifayət qədər inkiĢaf etməmiĢ ölkələrdə, bir çox problemlər məhz təhsilin

çatıĢmazlığı ilə əlaqəlidir. Bir çox müharibələr, bir çox münaqiĢələr, bir çox iğtiĢaĢlar məhz təhsilin

səviyyəsinin son dərəcə aĢağı olması ilə bağlıdır. Bunu statistikada, hətta savadlılıq səviyyəsinə görə aydın

görmək olar. Savadlılıq səviyyəsinin yüksək və aĢağı olduğu ölkələrdə onların iqtisadi və intellektual

potensialına baxsaq hər Ģey aydın olacaq: savadlılıq səviyyəsi ölkənin inkiĢaf səviyyəsinə və bu ölkələrdə baĢ

verən proseslərə tam müvafiqdir. Odur ki, bizim üçün təhsilin yüksək səviyyəsi, Azərbaycan xalqının

intellektual potensialının yüksək səviyyəsi ekstremizmə, populizmə, yalan vədlərə, kənardan təzyiqlərə qarĢı

peyvənddir. Cəmiyyət nə qədər çox savadlı və erudisiyalı olsa, o, bir o qədər də özünü təmin edən, daha

ləyaqətli və hər cür gözlənilməz hallardan sığortalanmıĢ olacaqdır. Ona görə də, bu məsələlərin hamısı bir-biri

ilə sıx bağlıdır.

ÇıxıĢımı yekunlaĢdıraraq, demək istərdim ki, son nəticədə bu proseslərin mərkəzində insan, vətəndaĢ

durur. Çox fəal sosial siyasətin həyata keçirildiyi Azərbaycanda bizim bütün planlarımızın, ideyalarımızın və

nailiyyətlərimizin mərkəzində insan dayanır. Təsadüfi deyil ki, bir neçə il əvvəl mən “qara qızıl”ı insan

kapitalına çevirək” Ģüarını irəli sürmüĢdüm. DüĢünürəm ki, biz bu istiqamətdə istəyimizə nail ola biləcəyik.

Yəni ki, bu proses davam edir, bütün planlarımızın, sərmayələrin, ideyaların mərkəzində insan, Azərbaycan

vətəndaĢı, onun hüquqları, azadlıqları, rifahı, təhlükəsizliyi durur.

Əminəm ki, Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialı bundan sonra da ən yüksək tələblərə cavab

verəcək, inkiĢaf edəcək, tələbələrin və fakültələrin sayı artacaq və biz hamımız sizin yeni uğurlarınıza

sevinəcəyik. Sizi bir daha təbrik edirəm, hamınıza uğurlar arzulayıram.




───────────────────────────────────────────────────────

198

Bakıda Ġkinci Beynəlxalq Humanitar Forum öz iĢinə baĢlamıĢdır

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Forumun açılıĢ mərasimində və plenar iclasında

iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 4 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 4-də Heydər Əliyev Mərkəzində Ġkinci Bakı Beynəlxalq

Humanitar Forumu öz iĢinə baĢlamıĢdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Forumun açılıĢ

mərasimində iĢtirak etmiĢlər.

Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda 70 ölkəni və 7 mötəbər beynəlxalq təĢkilatı təmsil edən

694 nəfər iĢtirak edir. Onlardan 10 nəfəri sabiq dövlət baĢçısı, 11-i Nobel mükafatı laureatı, 5-i dünyanın

nüfuzlu fəxri professoru (Emeritus professor), 10-u mötəbər beynəlxalq təĢkilatları təmsil edən rəhbər vəzifəli

Ģəxs, 55-i görkəmli ictimai və siyasi xadimdir.

Dövlətimizin baĢçısı Forumun açılıĢında nitq söylədi.


nitqi


Əziz qonaqlar, əziz dostlar!

Mən sizin hamınızı ürəkdən salamlayıram. Bu gün Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu öz iĢinə

baĢlayır. Foruma gəlmiĢ bütün qonaqlar bizim əziz qonaqlarımızdır. Əminəm ki, bu gün və sabah keçiriləcək

görüĢlər, aparılacaq diskussiyalar çox dəyərli olacaq, yeni fikirlər ortaya çıxacaq və beləliklə, humanitar sahədə

əməkdaĢlıq üçün yeni imkanlar açılacaqdır.

Mən çox Ģadam ki, Birinci Forumdan keçən dövr ərzində biz bu müsbət meyilləri daha da gücləndirə

bilmiĢik. Ġkinci Forumun təĢkili əslində onu göstərir ki, Birinci Forum çox uğurlu keçmiĢdir. Əminəm ki,

bundan sonra üçüncü, dördüncü, beĢinci forumlar keçiriləcəkdir və artıq bu gözəl ənənə yaranmaqdadır. Buna

doğrudan da böyük ehtiyac vardır. Çünki Birinci Forumun yekunları, qəbul edilmiĢ qərarlar, Bəyannamə,

əslində, hamımızın gələcəyə olan baxıĢlarını ifadə edir. Bu baxıĢlar ondan ibarətdir ki, biz çalıĢmalıyıq bütün

dünya xalqları bir yerdə olsunlar. Biz çalıĢmalıyıq ki, qarĢılıqlı anlaĢma meyilləri güclənsin, dini, milli zəmində

qarĢıdurmalara yol verilməsin. Əksinə, əməkdaĢlıq meyilləri daha da gücləndirilməlidir. Ümid edirəm ki, Ġkinci

Forumun yekunları da müsbət olacaqdır. Beləliklə, dünya miqyasında humanitar məsələlərlə bağlı yeni bir

format yaranmaqdadır.

Bakıda Humanitar Forumun keçirilməsi təsadüfi deyildir. Azərbaycan əsrlər boyu mədəniyyətlərin

qovuĢduğu bir diyar olmuĢdur. Əsrlər boyu müxtəlif xalqların, dinlərin nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə

kimi, sülh, əmin-amanlıq, qarĢılıqlı anlaĢma Ģəraitində yaĢamıĢlar. Bu müsbət meyillər bu gün də davam edir.

Mən əminəm ki, bu meyillər gələcəkdə daha da gücləndiriləcək və Azərbaycan uğurla inkiĢafını davam

edəcəkdir.

2008-ci ildə Bakı prosesi baĢlamıĢdır. Bakı prosesi 2008-ci ildə Bakıda keçirilmiĢ Avropa ġurası

mədəniyyət nazirlərinin toplantısında Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının nümayəndələrinin iĢtirakı ilə baĢlamıĢdır.

Bu müsbət təcrübə artıq ona gətirib çıxardı ki, Bakı prosesi baĢlandı. Ondan sonrakı dövrdə digər beynəlxalq

tədbirlər keçirilmiĢdir və nəhayət, Beynəlxalq Bakı Forumu artıq bir forum kimi formalaĢmıĢ və indi bu proses

uğurla davam edir.

Azərbaycanda multikulturalizm sahəsində əldə edilmiĢ təcrübə hesab edirəm ki, hamımız üçün çox

maraqlıdır. Multikulturalizm Forumun mövzularından biridir. Əminəm ki, bu mövzu ilə bağlı çox dəyərli

fikirlər səslənəcək, diskussiyalar aparılacaqdır. Mulltikulturalizmin müsbət gələcəyi haqqında fikirlər çox

vacibdir və lazımdır. Azərbaycanın təcrübəsi hesab edirəm ki, əslində, multikulturalizm ideyalarının təbliği

üçün çox dəyərli və qiymətlidir. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, multikulturalizm bizim həyat tərzimizdir.

Nisbətən yeni anlayıĢ olmasına baxmayaraq, multikulturalizm əsrlər boyu xalqımıza xas olan bir anlayıĢdır.

Əsrlər boyu müxtəlif dinlərin, millətlərin nümayəndələri Azərbaycanda bir ailə kimi yaĢamıĢlar.

Azərbaycanda heç vaxt dini, yaxud da ki, milli zəmində qarĢıdurma, anlaĢılmazlıq olmamıĢdır və əminəm ki,

olmayacaqdır. Multikulturalizmlə bağlı son illər ərzində dünyada müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri hesab edir ki,

multikulturalizm iflasa uğrayıbdır, onun gələcəyi yoxdur. Biz isə hesab edirik ki, onun bu günü və gələcəyi

vardır. Hamımız çalıĢmalıyıq ki, multikulturalizm meyillərini gücləndirmək üçün öz səylərimizi qoyaq. Bakı

Beynəlxalq Humanitar Forumunun məqsədlərindən biri də məhz multikulturalizm meyillərinin

gücləndirilməsidir.



───────────────────────────────────────────────────────

199

Multikulturalizmin alternativi yoxdur. Mən bu barədə keçən Forumda da fikirlərimi bildirmiĢəm. Bir

daha tam əminliklə deyə bilərəm ki, multikulturalizm gələcək inkiĢaf üçün ən məqbul variantdır. Çünki

multikulturalizmin alternativi özünü təcriddir. XXI əsrdə qloballaĢan dünyada hesab etmirəm ki, hər hansı bir

dövlət öz gələcəyini özünütəcrid prinsipləri əsasında qurmağa cəhd etsin. Ona görə, Forumda səslənəcək

fikirlər, xüsusilə bu mövzu ilə bağlı fikirlər hesab edirəm ki, bizim ümumi iĢimizə dəyərli töhfə olacaqdır. Biz

çalıĢmalıyıq ki, bütün dünya xalqları bir-biri ilə əməkdaĢlıq etsinlər, qarĢılıqlı anlaĢma güclənsin, qarĢıdurmaya

yol verilməsin. Bəzi hallarda təxribat xarakterli addımlar, bəyanatlar, hərəkətlər qeyri-adekvat reaksiya ilə

üzləĢir və beləliklə qarĢıdurma, qarĢılıqlı etimadsızlıq meyilləri güclənir. Biz bunu bölgəmizdə də, digər

bölgələrdə də görürük. Ona görə, hesab edirəm ki, həm siyasətçilərin, həm ictimai xadimlərin, vətəndaĢ

cəmiyyəti və media nümayəndələrinin məsuliyyəti ondan ibarətdir ki, müsbət meyilləri, müsbət təcrübəni

iĢıqlandırmaq lazımdır. Biz fəaliyyətimizi bu müsbət təcrübə əsasında qurmalıyıq. Hesab edirəm ki, əgər bax bu

yanaĢma üstünlük təĢkil edərsə, o zaman dünya daha da əmniyyətli olacaqdır və xalqlararası əlaqələr müsbət,

sağlam zəmində qurulacaqdır.

Dediyim bütün bu məsələləri uğurla həll etmək üçün əlbəttə ki, cəmiyyətlərdə, xüsusilə inkiĢaf etməmiĢ

ölkələrdə təhsilin səviyyəsi mühüm rol oynayır. Biz Azərbaycanda bu sahəyə böyük diqqət göstəririk.

Azərbaycanda savadsızlıq yoxdur, intellektual elita formalaĢır, elmin, təhsilin inkiĢafı sürətlə gedir. Təhsil hər

bir cəmiyyəti irəliyə aparan amildir. Ġntellektual potensial bu gün və xüsusilə gələcəkdə hər bir ölkənin

inkiĢafını müəyyən edəcəkdir. Ölkələr var ki, zəngin təbii resurslara malikdir. Ancaq intellektual səviyyə aĢağı

olduğu üçün o ölkələr dayanıqlı inkiĢafa nail ola bilməzlər. Ona görə biz Azərbaycanda təbii resurslarımızı, ilk

növbədə, intellektual potensiala çevirmək üçün proqramlar tərtib etmiĢik və vaxtilə bəyan etdiyimiz prinsip –

“qara qızılı insan kapitalına çevirmək” prinsipi bu gün artıq iĢləyir. Azərbaycanda gənc, istedadlı intellektual

təbəqə formalaĢır. Biz görürük ki, müasir yanaĢma olduğu halda dərhal inkiĢaf da olur, tərəqqiyə meyillər də

göstərilir. Təhsilin səviyyəsi yüksək olan ölkələrdə xoĢagəlməz hallar da nadir hallarda olur və mübarizə sivil

qaydalarla aparılır. Biz indi görürük ki, dünyanın müxtəlif yerlərində narazılıq halları artmaqdadır. Bəzi hallarda

bu narazılıq çox qabarıq Ģəkildə özünü göstərir – toqquĢmalarla, davalarla, qan tökmə ilə nəticələnir. Təhsilin,

ümumi mədəniyyətin səviyyəsi yüksək olan yerlərdə isə bu, sülh xarakteri daĢıyır. Biz çalıĢmalıyıq ki, - hər

halda biz Azərbaycanda buna çalıĢırıq, - mədəni, sivil mübarizə yolları üstünlük təĢkil etsin. Bu, bizim üçün

lazımdır, bölgə üçün lazımdır. Çünki biz bu bölgədə yaĢayırıq, biz adada yaĢamırıq. Baxmayaraq ki,

Azərbaycanda bütün iĢlər müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir, - həm iqtisadi sahədə, siyasi islahatların aparılması

sahəsində, humanitar sahədə, - yenə də biz əlbəttə ki, bu bölgədə yaĢayırıq və bölgələrin problemləri bizim üçün

də çox vacibdir. ÇalıĢmalıyıq ki, xoĢagəlməz meyillərin qarĢısı maksimum dərəcədə alınsın və istənilən etiraz

dalğaları sivil qaydalarla aparılsın. Bilirəm ki, təhsil Forumun mövzularından biri olacaqdır və bu sahəyə əlbəttə

ki, xüsusi diqqət göstərilməlidir.

Azərbaycan nisbətən gənc müstəqil dövlətdir. Müstəqilliyimizin cəmi 21 yaĢı vardır. Ancaq Azərbaycan

çox zəngin mədəni irsə malik olan bir ölkədir. Bizim mədəni irsimiz dövlət tərəfindən lazımınca qorunur,

beynəlxalq təĢkilatlar tərəfindən qorunur. Uzun illər baĢqa ölkələrin tərkibində yaĢamağımıza baxmayaraq, biz

milli xüsusiyyətlərimizi, mənliyimizi qoruya bilmiĢik, milli identifikasiyamızı itirməmiĢik – və bunun baĢlıca

səbəbi mədəniyyətdir.

Bizim ədəbiyyatımız, incəsənətimiz, musiqimiz, ana dilimiz, milli dəyərlərimiz vardır. Bizim milli

dəyərlərimiz ümumbəĢəri milli dəyərlər əsasında qurulubdur. Hesab edirəm ki, qloballaĢan dünyada xüsusilə

gənc nəsil üçün milli mənəvi dəyərlər xüsusi rol oynayır və oynamalıdır. Hər halda biz Azərbaycanda buna

böyük əhəmiyyət veririk və onu da qeyd etməliyəm ki, baĢqa mədəniyyətə, dinə, tarixə olan hörmət öz

mədəniyyətinə, tarixinə, öz dininə olan hörmətdən baĢlamalıdır. Eyni zamanda, Vətənə bağlı olmayan,

vətənpərvərlik hisslərindən kənar olan insanlar baĢqa mədəniyyətlərin nümayəndələrini də lazımi səviyyədə

qəbul edə bilməzlər. Onlar, eyni zamanda, bəzi hallarda baĢqa mədəniyyətlərə qarĢı olan, hörmətsizliyi də,

əslində öz mədəniyyətinə olan hörmətsizlik əsasında qururlar. Ona görə də qloballaĢan dünyada bu məsələlərə

xüsusi diqqət göstərilməlidir. Çünki biz bu gün sürətli elmi-texniki tərəqqi dövründə yaĢayırıq. Yeni

texnologiyalar, internet və digər texnologiyalar, əlbəttə, bizim üçün çox vacibdir və Azərbaycan bu sahədə

böyük uğurlara nail ola bilibdir. Azərbaycanda internet tam azaddır və internet istifadəçilərinin sayı artıq 65

faizə çatmıĢdır. Ancaq bununla bərabər, biz çox istəyirik ki, gənc nəsil milli ruhda, vətənpərvərlik ruhunda, öz

tarixinə, mədəniyyətinə hörmət ruhunda böyüsün, tərbiyə alsın. Beləliklə, hesab edirəm ki, dünya üçün də və

dünyada gedən proseslər üçün də bu, müsbət rol oynayacaqdır.

Humanitar sahədə digər istiqamətlər də böyük əhəmiyyət daĢıyır. Bəzi hallarda, misal üçün, idmanla

bağlı məsələlərə biz sadəcə olaraq bir idman yarıĢı kimi baxırıq. Ancaq o da həqiqətdir ki, dünyada Olimpiya

oyunları kimi ikinci belə mötəbər tədbir tapmaq çətindir ki, insanları bu qədər birləĢdirsin. Olimpiya oyunları



───────────────────────────────────────────────────────

200

bütün xalqları, bütün insanları birləĢdirir. Bu, həm rəqabətdir, həm yarıĢdır, həm də dostluq və qarĢılıqlı

anlaĢma rəmzidir. Bəzi hallarda bir-biri ilə düĢmənçilik edən ölkələrin nümayəndələri döyüĢ meydanında

yarıĢırlar, bir-birinin əlini sıxır və bir-birini qələbə ilə təbrik edirlər. Əfsuslar olsun ki, biz bunu yalnız Olimpiya

oyunları zamanı görə bilərik. Beləliklə, idman amili mədəniyyətlərarası dialoqun gücləndirilməsində də çox

mühüm rol oynayır və biz Azərbaycanda bu sahəyə böyük diqqət göstəririk. Ġdmanda əksər hallarda mübarizə

qaydalar əsasında aparılır və bu, yəqin ki, idmanı siyasətdən fərqləndirən əsas amildir.

Siyasətçilərin məsuliyyəti haqqında da bir neçə kəlmə demək istəyirəm. Hesab edirəm ki, dünyada

gedən ağrılı, yəni, narahatlıq doğuran proseslərin təməlində siyasətçilərin məsuliyyətsizliyi dayanır. Bu

məsuliyyətsizlik müxtəlif formalarda özünü büruzə verir. Bəzi siyasətçilərin təxribat xarakterli bəyanatlarının o

qədər də yüksək savadı olmayan insanları hansısa aqressiv yollara təhrik etməsi halları artıq müĢahidə olunur.

Digər tərəfdən, siyasətçilərin qeyri-real vədləri, populist çıxıĢları və real iqtisadi əsaslara söykənməyən sosial

təĢəbbüslər cəmiyyətlərdə haqlı narazılığa səbəb olur. Maliyyə və iqtisadi böhranın yəqin ki, əsas səbəblərindən

biri də məhz budur. Qeyri-real vədlərin verilməsi, populist vədlər və ifrat dərəcədə borclanma meyilləri əslində

maliyyə və iqtisadi böhranı Ģərtləndirən amillərdən biridir.

Humanitar sahədə də siyasətçilərin məsuliyyəti çox böyük əhəmiyyət daĢıyır. Çünki internet dövründə,

qloballaĢan dünyada dünyanın istənilən yerində deyilən hər bir söz dərhal əks-səda doğurur. Ona görə,

siyasətçilər daha da məsuliyyətli olmalı, bu məsuliyyəti dərk etməlidirlər. Belə olan halda dünyada gərginliyin

hərarəti kəskin Ģəkildə aĢağı düĢəcəkdir.

Humanitar məsələlərdən danıĢarkən, əlbəttə, bizi ən çox narahat edən problem haqqında da bir neçə

kəlmə söz demək istəyirəm. Azərbaycan artıq 20 ildir ki, humanitar fəlakətlə üzləĢibdir. Ġyirmi ildir ki,

beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ Azərbaycanın əzəli torpağı olan Dağlıq Qarabağ və onun ətrafında

yerləĢən 7 bölgə erməni iĢğalının altındadır. Bu iĢğal davam edir. Azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə

siyasəti aparılmıĢdır. Bütün azərbaycanlılar Dağlıq Qarabağdan və ətraf bölgələrdən qovulmuĢdur. Hazırda

dünyada adambaĢına düĢən qaçqınların ən yüksək sayı məhz Azərbaycandadır. Bir milyondan artıq qaçqın və

köçkün soydaĢımız var ki, onlar bu gün öz doğma torpağına qayıda bilmirlər. Çünki Ermənistanın iĢğalçı

siyasəti bu gün də davam edir.

Xalqımız böyük faciələr yaĢadı. Xocalı soyqırımı törədildi, günahsız insanlar, onların içində qadınlar,

uĢaqlar vəhĢicəsinə qətlə yetirildi, dini, mədəni abidələrimiz ermənilər tərəfindən dağıdıldı. Yəni, həm

xalqımıza, həm mədəniyyətimizə qarĢı soyqırımı törədildi. Bu soyqırımını, bu vəhĢiliyi törədənlər hələ ki,

dünya birliyi tərəfindən adekvat qınaqla üzləĢməyiblər. Düzdür, beynəlxalq təĢkilatlar və dünyanın aparıcı

beynəlxalq təĢkilatları Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı kifayət qədər çox qərarlar,

qətnamələr qəbul etmiĢlər. Ancaq əfsuslar olsun ki, bu qərarların, qətnamələrin icra mexanizmi yoxdur. Belə

olan halda beynəlxalq təĢkilatların qərarlarına həm hörmət azalır, həm inam itir.

BMT Təhlükəsizlik ġurası 20 il bundan əvvəl erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycan torpaqlarından

qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasına dair 4 qətnamə qəbul etmiĢdir. Onların heç biri icra edilmir. Bütün digər mötəbər

beynəlxalq təĢkilatlar, Avropa ġurası, Avropa Parlamenti, Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatı, NATO və baĢqa

təĢkilatlar da oxĢar qətnamələr qəbul etmiĢlər. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dünya birliyi tərəfindən tanınır.

Ancaq münaqiĢə hələ ki, öz həllini tapmır. Bunun baĢlıca səbəbi isə Ermənistanın mövcud status-kvonun

uzadılmasına olan marağıdır. Ancaq onlar anlamalıdır ki, status-kvo daim dəyiĢməz olaraq qala bilməz, mütləq

dəyiĢdiriləcək və biz istəyirik ki bu, tezliklə olsun, sülh yolu ilə olsun. Çünki biz bölgə çərçivəsində artıq

sabitləĢdirici rolunu oynamağa baĢlamıĢıq və əlbəttə çalıĢırıq ki, bölgədə sabitlik pozulmasın. Amma digər

tərəfdən, bu iĢğalla da barıĢmaq mümkün deyildir.

Ona görə hesab edirəm ki, münaqiĢənin həllinin vaxtı çatıbdır. Ermənistan beynəlxalq hüquq

normalarına tam Ģəkildə riayət etməli, beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə tabe olmalı və iĢğal edilmiĢ

torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxmalıdır. O təqdirdə bölgədə əsl sülh və əməkdaĢlıq yarana bilər.

Bu problemə baxmayaraq, ölkəmiz müstəqillik dövründə böyük və uğurlu yol keçmiĢdir. Azərbaycanda aparılan

siyasi islahatlar bu gün azad cəmiyyətin yaranmasına gətirib çıxarmıĢdır. Azərbaycanda bütün azadlıqlar vardır,

siyasi islahatlar, demokratiyanın inkiĢafı uğurla davam edir. Eyni zamanda, iqtisadi sahədə islahatlar siyasi

islahatları daha da gücləndirir. Çünki siyasi islahatları iqtisadi əsaslar olmadan aparmaq bəzi hallarda

uğursuzluğa gətirib çıxarır və biz tarixdən bunu bilirik. Ona görə, Azərbaycanda iqtisadi və siyasi islahatlar

paralel Ģəkildə aparılır. Ġqtisadi sahədə, - və nəzərə alsaq ki, bu forumun mövzularından biri də iqtisadi

məsələlərdir, - son illər ərzində biz böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Bir neçə rəqəmi sizin diqqətinizə çatdırmaq

istəyirəm. Azərbaycan son bir neçə il ərzində dünya miqyasında iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkə

olmuĢdur. Son 7-8 il ərzində iqtisadiyyatımız 3 dəfə artmıĢdır. Yoxsulluq səviyyəsində yaĢayanların sayı 49

faizdən 7 faizə düĢmüĢdür. Biz çalıĢacağıq ki, ondan da aĢağı düĢsün. ĠĢsizlik problemi demək olar ki, köklü



───────────────────────────────────────────────────────

201

Ģəkildə həll edilmiĢdir. Əlbəttə ki, hələ iĢsizlər vardır. Ancaq onların sayı 5,4 faizdir. Azərbaycanın xarici borcu

ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Bu da onu göstərir ki, biz iqtisadi islahatlarımızı,

təĢəbbüslərimizi aparmaqla, irəli sürməklə fəaliyyətimizi daxili resurslar üzərində qurmuĢuq. Çox borc

götürməmiĢik. Ona görə də biz xarici borcu istənilən vaxt tam Ģəkildə ödəyə bilərik. Bu göstəriciyə görə, hesab

edirəm ki, Azərbaycan dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdədir.

Ġqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi istiqamətində atılan addımlar bəhrəsini verir. Bildiyiniz kimi,

Azərbaycan neft və qaz ehtiyatları ilə zəngin olan bir ölkədir. Ancaq bu ilin 6 ayının göstəriciləri onu deyir ki,

qeyri-neft iqtisadiyyatımız 10 faizdən çox inkiĢaf edib. Yəni, Ģaxələndirmə prosesi artıq reallıqdır. Gələcəkdə

uzunmüddətli, dayanıqlı iqtisadi inkiĢafa nail olmaq üçün bütün imkanlar vardır. Ġlk növbədə, siyasi iradə

vardır. Ondan sonra artıq güclü maliyyə vəziyyəti mövcuddur.

Bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ enerji və nəqliyyat layihələri nəinki Azərbaycan və bölgə üçün,

Avropa üçün böyük əhəmiyyət daĢıyır. Yəni, biz gələcəyimizi indidən proqnozlaĢdıra bilərik və görə bilərik ki,

5 ildən, 10 ildən sonra Azərbaycan necə inkiĢaf edəcəkdir. Mən bütün bu islahatları aparan bir Ģəxs kimi heç bir

çətinlik görmürəm. Mən əminəm ki, iqtisadi sahədə inkiĢaf dayanıqlı və sürətli olacaqdır.

Sosial məsələlərin həllinə gəldikdə, insanların rifah halı yaxĢılaĢır və yoxsulluğun azaldılması buna

dəlalət edir. Sosial ədalət prinsipləri Azərbaycanda əsas rol oynayır, bazar iqtisadiyyatı prinsipləri inkiĢafımız

üçün əsas alətdir və hazırda özəl sektorun ümumi daxili məhsuldakı payı 83 faizdir. Yəni, biz 21 illik

müstəqillik dövründə nəinki keçid mərhələsini baĢa vurmuĢuq, planlı iqtisadiyyatdan bazar iqtisadiyyatına keçə,

eyni zamanda, aparılan islahatlarla neft-qaz amilindən iqtisadi inkiĢafımızın və vətəndaĢlarımızın gələcək

asılılığını maksimum dərəcədə azalda bilmiĢik.

Növbəti illərdə elmi-texniki tərəqqi, yüksək texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı bizim kifayət qədər geniĢ

planlarımız vardır. Gələcəyə baxıĢlarımız da çox aydındır. Müasir, müstəqil Azərbaycan dövləti bir neçə prinsip

üzərində qurulmuĢdur. Bunların arasında güclü dövlət anlayıĢı çox mühüm yer tutur. Çünki müstəqillikdən

məhrum edilmiĢ, əsrlər boyu baĢqa dövlətlərin tərkibində yaĢamıĢ xalq üçün dövlətçilik əsasları müstəsna

əhəmiyyət daĢıyır. Dövlətçilik əsaslarının möhkəmləndirilməsi iĢində əlavə tədbirlər görüləcəkdir. Güclü dövlət

bizim ümummilli fikrimizdir, ümummilli ideyamızdır. Bununla bərabər, daxili resurslarımıza istinad etməyimiz

də bizə uğur qazandırdı. Yenə də deyirəm ki, bütün bu uğurları biz böyük borc almadan daxili imkanlar

hesabına əldə edə bilmiĢik. Yəni, bu anlayıĢ da bizim üçün çox önəmlidir. Biz milli mənəvi və dini dəyərlərə

bağlı olan xalqıq və dəyərlərimizi yüksək qiymətləndiririk. Eyni zamanda, Azərbaycan dünyəvi dövlətdir.

Cəmiyyətin və dövlətin dünyəvi əsasları kifayət qədər güclüdür. Hesab edirəm ki, növbəti illərdə bu istiqamətdə

proseslər ancaq müsbət istiqamətdə davam edəcəkdir.

Bayaq qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan əsrlər boyu ictimai-siyasi quruluĢdan asılı olmayaraq, müxtəlif

dinlərin, xalqların vətəni olmuĢdur və bu gün də belədir. Azərbaycanda bütün xalqların, bütün dinlərin

nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayırlar, heç bir ayrı-seçkilik qoyulmur və qoyula da bilməz. Yəni, bu da müasir

Azərbaycanı təcəssüm etdirən amillərdən biridir. Onu deyə bilərəm ki, bu sahədəki təcrübəmiz artıq baĢqa

ölkələrdə də maraq doğurur.

Sosial ədalət prinsipləri mütləq möhkəmləndirilməlidir. Dünyada gedən xoĢagəlməz halların əsas səbəbi

əslində sosial ədalətsizlikdir. Ġqtisadi islahatlar, eyni zamanda, güclü sosial siyasətlə tamamlanmalıdır. Əgər bu

olmasa, köklü iqtisadi islahatlar insanlara əziyyət gətirə bilər. Biz ona nail ola bilmiĢik ki, sosial sahədə də çox

ciddi proqramlarımız vardır və bu proqramlar icra edilir. Ġnsanların rifah halının yaxĢılaĢdırılması onu göstərir

ki, bu sahədə də addımlar uğurlu istiqamətdə atılmıĢdır.

Əlbəttə, bizim bütün iĢlərimizin təməlində və mərkəzində insan amili dayanır. Hesab edirəm ki, bu, hər

bir dövlət üçün ən vacib yanaĢmadır. Çünki hər Ģey insan üçün edilir. Onun azadlığı, təhlükəsizliyi, sağlamlığı,

iĢlə təmin edilməsi, rahat yaĢaması dövlətin baĢlıca qayğısıdır. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə də böyük

addımlar atılmıĢ, uğurlar əldə edilmiĢdir. Azərbaycan vətəndaĢları azad cəmiyyətdə yaĢayırlar. Onlar bütün

azadlıqlara malikdirlər və öz dövlətinin gücünü artırmaq üçün çalıĢırlar.

Cəmiyyətdə, ümumiyyətlə, çox müsbət ab-hava, quruculuq, yaradıcılıq və inkiĢaf ab-havası vardır.

Bütün bu müsbət meyilləri gücləndirmək üçün əlbəttə ki, beynəlxalq əməkdaĢlığa böyük ehtiyac vardır.

Azərbaycan sivilizasiyalararası dialoqun gücləndirilməsində öz rolunu oynayır. Bu rol əminəm ki, gələcəkdə

yalnız artacaqdır. Bunun təbii səbəbləri vardır, çünki biz qitələrin arasında yerləĢirik. Siyasi səbəbləri vardır,

çünki bu, bizim siyasi əqidəmizdir və tarixi əsasları vardır. Azərbaycan həm Avropa ġurasının, həm Ġslam

ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının üzvüdür. Dünyada bir neçə ölkə vardır ki, hər iki təĢkilatın üzvüdür. Avropadan

Azərbaycana baxdıqda bəzi hallarda avropalıIara Azərbaycan Asiya ölkəsi kimi təqdim olunur. Asiya tərəfindən

Azərbaycana baxanda Avropa ölkəsi kimi təqdim edilir. Yəni, deyə bilərəm ki, Azərbaycanda bu sintez -

mədəniyyətlərin sintezi mövcuddur. Demək olar ki, bu, bizim milli mənliyimizi Ģərtləndirən amillərdən biridir.



───────────────────────────────────────────────────────

202

Təbii coğrafi körpü olmaqla bərabər, biz humanitar sahədə də körpü rolunu oynamağa çalıĢırıq. Forumun əsas

məqsədi ondan ibarətdir.

Bir daha demək istəyirəm ki, birinci Forumun yekunları, keçən il aparılan diskussiyalar bizi doğrudan

da böyük dərəcədə ruhlandırdı. Əminəm ki, bu Forumun nəticələri də müsbət olacaqdır. Bütün qonaqlar burada

öz dəyərli fikirlərini bildirəcəklər. Bu Forumda tanınmıĢ siyasi, ictimai xadimlər, Nobel mükafatı laureatları,

media nümayəndələri, alimlər iĢtirak edirlər. Yəni, dünyanın 60-dan çox ölkəsindən nümayəndələr vardır. Deyə

bilərəm ki, dünyanın intellektual elitası bu gün və sabah Bakıda öz dəyərli fikirlərini bildirəcəkdir.

Mən bir daha sizi, əziz qonaqlar, səmimiyyətlə salamlayıram. Mən bilirəm ki, qonaqlarımızın bəziləri ilk dəfə

Azərbaycana səfər edirlər. Əminəm ki, bu səfər, eyni zamanda, ölkəmizlə tanıĢlıq üçün gözəl imkan olacaqdır

və siz öz təəssüratlarınızı qəlbinizdə saxlayacaqsınız. Mən bilirəm ki, Bakıya bir dəfə gələn hər bir qonaq

Ģəhərimizə yenə qayıtmaq istəyir.

Bir daha sizi salamlayıram və Forumun iĢinə uğurlar arzulayıram.

Sağ olun!

“Xalq qəzeti”. - 2012.- 5 oktyabr. - № 223. - S.1-3.



───────────────────────────────────────────────────────

203

Azərbaycan Prezident Ġlham Əliyevin Tərtər, Bərdə, Yevlax və Zərdab rayonlarına səfəri

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev Tərtərdə Gənclər Mərkəzinin açılıĢında

iĢtirak etmiĢdir

Tərtər, 7 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 7-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev

Tərtərdə yeni inĢa edilən Gənclər Mərkəzinin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.

Mərkəzlə tanıĢlıqdan sonra dövlətimizin baĢçısı burada bölgə gənclərinin nümayəndələri ilə görüĢdü.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə çıxıĢ etdi.


çıxıĢı

- Mən sizi ürəkdən salamlayıram, ilk növbədə, Tərtərdə yeni tikilmiĢ Gənclər Mərkəzinin açılıĢı

münasibətilə təbrik edirəm. Tərtərli gənclər gərək bu mərkəzdən səmərəli istifadə etsinlər.

Bildiyiniz kimi, indi Azərbaycanda gənclər mərkəzlərinin tikintisi geniĢ vüsət almıĢdır. Hər bir rayonda

müasir standartlara cavab verən Gənclər Evi, Gənclər Mərkəzi yaradılmalıdır. Artıq bu proses baĢlamıĢdır,

uğurla gedir. Əminəm ki, yaxın illərdə hər bir rayonda belə gözəl mərkəzlər olacaqdır. Bu binalar həm rayonlara

əlavə gözəllik verir, çox yaraĢıqlı binalardır, müasir memarlıq üslubunda tikilir, eyni zamanda, burada gənclərin

asudə vaxtlarını səmərəli keçirmələri üçün bütün imkanlar vardır.

Bütövlükdə, Azərbaycanda gənclər siyasəti çox uğurlu aparılır. Bu siyasətin təməlini ulu öndər

qoymuĢdur. Heydər Əliyevin təĢəbbüsü ilə gənclər siyasətinin əsas konturları müəyyən edilmiĢdir. Son 20 il

ərzində Azərbaycanda bu siyasət çox uğurla aparılmıĢdır. Artıq bu illər ərzində, müstəqillik dövründə gənclər

yetiĢiblər və ölkəmizin həyatında mühüm rol oynayırlar.

Dövlətin siyasəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan gəncləri bilikli, savadlı, Vətənə bağlı olsunlar və

ölkəmizin gələcək inkiĢafına töhfələrini versinlər. Gənclərin vətənpərvərlik ruhunda böyümələri də çox mühüm

əhəmiyyət daĢıyır.

Azərbaycan 21 ildir ki, müstəqil dövlətdir. Müstəqilliyimizin əsasları artıq çox möhkəmdir. Gənclər də bu

ruhda, milli ruhda böyüməlidirlər. Xüsusilə, qloballaĢan dünyada buna böyük ehtiyac vardır. Bizim

üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, vətəndaĢlarımız, xalqımız öz milli mənəvi dəyərlərinə çox bağlıdır. Uzun illər,

əsrlər boyu baĢqa imperiyaların, ölkələrin tərkibində yaĢamağımıza baxmayaraq, biz milli mənliyimizi qoruya

bilmiĢik, ilk növbədə, milli dəyərlər hesabına. Ona görə, indiki zəmanədə biz artıq müstəqil dövlətik və

Azərbaycanın gələcəyi, taleyi xalqımızın əlindədir. Dünyada gedən proseslər onu göstərir ki, bəzi hallarda

qloballaĢma adı altında xoĢagəlməz meyillər də üzə çıxır. Buna davam gətirmək, bu xoĢagəlməz meyillərin

qarĢısını almaq üçün, ilk növbədə, milli mənəvi dəyərlər ön plana çıxmalıdır. Mən Ģadam ki, bütövlükdə

Azərbaycan gəncləri öz Vətənlərinə bağlıdırlar, Vətən eĢqi ilə yaĢayırlar və bu meyillər nəsildən-nəslə

keçməlidir.

Mən bu yaxınlarda Bakıda yaradılan yeni ali məktəblərin açılıĢlarında həm təhsil, həm ümumiyyətlə,

humanitar məsələlərlə bağlı fikirlərimi kifayət qədər geniĢ bildirmiĢəm, təkrar etmək istəmirəm. Ancaq onu bir

daha qeyd etmək istəyirəm ki, gənclərin hərtərəfli hazırlığı üçün, ilk növbədə, bilik öz rolunu oynamalıdır. Hər

bir gənc bilməlidir ki, onun taleyi öz əlindədir, bilik səviyyəsindən asılıdır.

Azərbaycan azad ölkədir, azad cəmiyyətdir. Ġqtisadiyyatımız bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında

qurulubdur. Hər bir vətəndaĢ üçün bütün imkanlar vardır. Bilik olmadan indi həyatda layiqli yer tutmaq çətin

olar. Buna görə mən həmiĢə gənclərlə görüĢlərimdə bu məsələyə diqqət yetirirəm. Sadəcə olaraq, bu, bir Ģüar

deyildir, doğrudan da hər bir gəncin fəaliyyəti, gələcəyi üçün ilk növbədə bilik çox vacibdir.

Nəzərə alsaq ki, indi Azərbaycanda bu sahədə islahatlar aparılır, yeni texnologiyalar tətbiq edilir,

gənclərimiz də bütün müasir texnologiyalara hazırlıqlı olmalıdırlar. Yəni, dünya bu istiqamətdə inkiĢaf edir.

Dünyanın gələcəyi ancaq biliyin səviyyəsi ilə bağlıdır. Bu gün bu, özünü büruzə verir. Əminəm ki, 10, 20 ildən

sonra bilik və texnoloji tərəqqinin səviyyəsi hər bir ölkənin inkiĢafını müəyyən edəcəkdir.

Dünyada rəqabət gedir və ölkələr bir-biri ilə rəqabət aparır. Bəzi hallarda bu rəqabət sivil yollarla aparılır,

bəzi hallarda bu, toqquĢmalara, müharibələrə gətirib çıxarır. Ona görə, hər bir cəmiyyətin inkiĢafı, ilk növbədə,

bilavasitə intellektual səviyyə ilə bağlıdır.

Mən qeyd etmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda bütövlükdə intellektual səviyyə lazımi

yerdədir. Ancaq bu, daimi prosesdir. Biz əldə edilmiĢ uğurlarla kifayətlənməməliyik.

Elmin inkiĢafı da çox vacibdir. Əlbəttə, Azərbaycan hələ ki, elmi-texniki tərəqqi istiqamətində

təĢəbbüskar rolunu oynaya bilməz. Ancaq Azərbaycanda dünyada mövcud olan ən müasir texnologiyalar, ən



───────────────────────────────────────────────────────

204

gözəl yeniliklər tətbiq edilməlidir. Bu yenilikləri tətbiq edə biləcək Ģəxslər, insanlar olmalıdır. Əgər cəmiyyətin

ümumi intellektual potensialı aĢağıdırsa, onda bizim heç bir təĢəbbüsümüz uğur gətirə bilməz. Cəmiyyətin

ümumi intellektual potensialı yüksək olmalıdır. Yeni texnologiyalar gətirilməlidir. Gənclər peĢəkar olmalıdırlar.

Əvvəlki dövrdə - sovet dövründə ixtisaslaĢma özünü çox qabarıq Ģəkildə büruzə verirdi. Bu gün müasir

menecerlərin hazırlanması çox vacibdir və bu istiqamətdə ölkəmizdə iĢlər gedir.

Mən gənclərin ictimai həyatda fəaliyyətinə də böyük ümidlərlə baxıram. Gənclər daim cəmiyyətin ən fəal

üzvləridirlər. Bu fəallıq davam etdirilməlidir. Ölkəmizdə ictimai proseslər çox müsbət istiqamətdə gedir.

Gənclər də bu proseslərin gücləndirilməsində öz rolunu oynayırlar və ölkəmizin dünyada tanıdılması iĢində ön

plana çıxırlar. Bizim üçün ən ağrılı problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin dünya

birliyinə çatdırılması üçün gənclər də öz rolunu oynayırlar. Xocalı soyqırımını tanıtdırmaq prosesi artıq

baĢlamıĢdır. Üç ölkə Xocalı soyqırımını tanıyıb və gənclərin bu iĢlərdə rolu çox müsbətdir.

Xaricdə yaĢayan və oxuyan gənclərimiz müxtəlif aksiyalarda, müxtəlif tədbirlərdə fəal iĢtirak edirlər. Ġndi

bizim diaspor təĢkilatlarımız güclənib, formalaĢıb və dünyanın istənilən nöqtəsində aksiya keçirməyə

qadirdirlər. Bu aksiyalara televiziya vasitəsilə tamaĢa edərkən görürük ki, orada da ön planda gənclərimizdir.

Yəni, gənclər həmiĢə fəal olurlar və bu fəallıq müsbət istiqamətə yönəldilməlidir.

Mən çox Ģadam ki, gənclərimiz ölkəmizin hərtərəfli inkiĢafında öz rolunu oynayırlar. Gənclər

vətənpərvərdirlər, vətənə bağlıdırlar, milli ruhda tərbiyə alırlar, gələcəkdə ölkəmizi uğurla idarə etmək üçün

indidən hazırlaĢmalıdırlar. Hərə öz yerində, çünki bu, daimi prosesdir.

Bu gün Azərbaycan dünya miqyasında layiqli yer tuta bilibdir. Bizimlə hesablaĢırlar. Bizim

təĢəbbüslərimiz bölgədə həlledici rol oynayır. Nəsillər dəyiĢir, hər yeni nəsil əvvəlki nəsildən daha da hazırlıqlı,

daha da peĢəkar olmalıdır. Belə olarsa, onda ölkəmizin uzunmüddətli inkiĢafı çox uğurlu ola bilər. Hər bir

ölkənin gücünü heç də onun təbii resursları müəyyən etmir. Baxmayaraq ki, müəyyən mərhələdə bu da vacibdir.

Ġnsanların peĢəkarlığı, ilk növbədə intellektual potensial və vətənpərvərlik əsas anlayıĢlardır ki, bunlar hər bir

ölkənin uğurunu Ģərtləndirir. Ona görə peĢəkarlıqla yanaĢı, əlbəttə, dövlətimizin ideoloji əsaslarının

möhkəmləndirilməsi üçün gənclər də öz töhfəsini verməlidirlər. Mən bunu görürəm, bunu alqıĢlayıram və

çalıĢıram ki, gəncləri qabağa çəkək. Bu proses artıq sürətlə gedir.

Gənclər biznes sahəsində çox fəaldırlar. Çünki Azərbaycanda iqtisadi sahədə çox güclü və təsirli inkiĢaf

gedir. Əlbəttə, biznes imkanlarımız da geniĢlənəcəkdir.

Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatı dünya miqyasında aparıcı iqtisadiyyatlar sırasındadır. Rəqabət

qabiliyyətliliyə görə biz dünya miqyasında 46-cı yerdəyik. MDB məkanında birinci yerdəyik. Rəqabət

qabiliyyətlilik heç də neft-qaz hasilatı ilə ölçülmür. Bu, aparılan islahatların mahiyyətini göstərir. Yəni,

iqtisadiyyatımız indi geniĢ biznes fəaliyyətinin aparılması üçün bütün imkanları ortaya qoyur. Mən görürəm ki,

biznes strukturlarının əksəriyyətinin rəhbərliyində gənclərdir. Mən bunu çox bəyənirəm, alqıĢlayıram. Hesab

edirəm ki, gələcəkdə bu proses daha da sürətlə getməlidir.

Eyni zamanda, milli ənənələrimizi, mədəniyyətimizi yaĢatmaq üçün də gənclər öz rolunu oynayırlar. Milli

musiqimizin təbliği ilə, digər tədbirlərlə bağlı gənclərin fəallığını görəndə mən çox sevinirəm. Məsələn, muğam

müsabiqələrinin keçirilməsi çox gözəl bir təĢəbbüsdür, gözəl tədbirdir. Nəinki gənclərin, balaca uĢaqların gözəl

ifaçılıq qabiliyyətini görəndə adam sevinir, görür ki, doğrudan da Azərbaycan xalqı öz istedadını bütün dünyaya

təqdim edir. Öz mədəniyyətinə, musiqisinə, ədəbiyyatına bağlı olan insan Ģübhəsiz ki, vətənpərvər insan

olacaqdır.

Mənim gənclərlə görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır - həm Bakıda, həm bölgələrdə. Bu gün biz bu

gözəl mərkəzdə bölgə gənclərinin toplantısını keçiririk. Mən əminəm ki, siz hərəniz yaĢadığınız yerlərdə

ölkəmizin ümumi inkiĢafına öz töhfənizi verəcəksiniz.

Mən rayonlarda tez-tez oluram. Bizim regional inkiĢaf proqramımız bu rayonlarda uğurla icra edilir.

Görürsünüz Ģəhərlər necə gözəlləĢir, abadlaĢır, yollar çəkilir, sosial infrastruktur yaradılır. Bu, ölkəmizin ümumi

inkiĢafıdır. Ümumi inkiĢafımız bundan sonrakı illərdə də çox sürətli olacaqdır və ölkəmiz dünya miqyasında öz

mövqeyini daha da möhkəmləndirəcəkdir.

Bir daha sizi ürəkdən salamlayıram, gözəl binanın açılıĢı münasibətilə sizi təbrik edirəm.

“Xalq qəzeti”.-2012.- 7 oktyabr.-№ 226.-S. 2-3.



───────────────────────────────────────────────────────

205

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin

2012-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və

qarĢıda duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir

Bakı, 10 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin

sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkiĢafının yekunlarına və qarĢıda

duran vəzifələrə həsr olunmuĢ iclası keçirilmiĢdir.



giriĢ nitqi

- Ölkə iqtisadiyyatı uğurla inkiĢaf edir və doqquz ayın yekunları bunu bir daha əyani Ģəkildə göstərir.

Bütün makroiqtisadi göstəricilərimiz yüksək səviyyədədir, iqtisadiyyatımız doqquz ayda 1,1 faiz artmıĢdır.

Ancaq qeyri-neft iqtisadiyyatımız 10,3 faiz artmıĢdır. Son aylar və illər ərzində bu, ən vacib göstəricidir. Çünki

məqsədimiz məhz ondan ibarətdir ki, ölkə iqtisadiyyatı çoxĢaxəli Ģəkildə inkiĢaf etsin. Əlbəttə, qeyri-neft

iqtisadiyyatının inkiĢafı imkan verəcəkdir ki, gələcəkdə Azərbaycan neft-qaz amilindən asılılığını böyük

dərəcədə aĢağı endirə bilsin.

Bütün bölgələrdə quruculuq-abadlıq iĢləri aparılır. Yeni sənaye müəssisələri yaradılır. Əminəm ki,

qeyri-neft iqtisadiyyatımız ilin sonuna qədər yüksək səviyyədə qalacaq, eyni zamanda, bu, bizə imkan

verəcəkdir ki, gələn il də iqtisadi sahədə Ģaxələndirmə siyasətimiz uğurla davam etdirilsin.

Doqquz ay ərzində ölkə iqtisadiyyatına 16 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur. Bu, çox böyük

rəqəmdir. Keçən ilə nisbətən daha da böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, hər il təxminən bu səviyyədə investisiya

qoyulur, görə bilərik ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına nə qədər böyük sərmayə qoyulur. Sərmayələrin əsas hissəsi

daxili investisiyalardır, təqribən 70 faizə yaxın. Qalan hissə isə xarici investorların vəsaitidir. Hesab edirəm ki,

bu balans da ən optimaldır. Həm xarici investorlar üçün iqtisadiyyatımız cəlbedici iqtisadiyyatdır, eyni

zamanda, daxili investisiyalar, ilk növbədə, onu göstərir ki, dövlətin investisiya siyasəti çox uğurludur. Çünki

daxili investisiyaların böyük əksəriyyəti dövlət xətti ilə qoyulan vəsaitdir. Eyni zamanda, özəl sektor da bu

investisiya layihələrində uğurla iĢtirak edir. Özəl sektorun - həm yerli, həm xarici biznes cəmiyyətinin

Azərbaycan iqtisadiyyatına böyük inamı vardır. Əgər bu inam olmasaydı, əlbəttə, bu qədər investisiya

qoyulmazdı.

Deyə bilərəm ki, bütövlükdə özəl sektor ümumi daxili məhsulda öz yüksək çəkisini saxlamaqdadır. Son

məlumata görə ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda formalaĢıb. Bu da öz növbəsində göstərir ki,

Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı prinsipləri tam Ģəkildə bərqərar olunubdur.

Kənd təsərrüfatı 6,3 faiz artmıĢdır. Bu da çox gözəl göstəricidir. Bu barədə mən hələ fikirlərimi

bildirəcəyəm. Ancaq bəri baĢdan demək istəyirəm ki, bu sahə həmiĢəki kimi, prioritet sahə olaraq qalır və

gələcəkdə bu sahəyə daha da böyük diqqət göstərilməlidir. Mən çox Ģadam ki, bir müddət əvvəl verdiyim

tapĢırıqlar yerinə yetirilir. Kənd təsərrüfatının inkiĢafı bizə imkan verəcəkdir ki, idxaldan daha da az asılı

vəziyyətdə olaq. Eyni zamanda, iĢ yerlərinin açılması, bölgələrdə sənaye müəssisələrinin fəaliyyətə baĢlaması

birbaĢa kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlıdır. Ona görə, hesab edirəm ki, 6,3 faiz artım çox yaxĢıdır.

ÇalıĢmalıyıq ki, gələcəkdə bu yüksək templəri saxlayaq.

Ölkəmizin strateji valyuta ehtiyatları ilin əvvəlindən təxminən 5 milyard dollar artmıĢdır, hazırda 45

milyard dollar səviyyəsindədir. Deyə bilərəm ki, bu, dünya miqyasında çox böyük rəqəmdir və Azərbaycan o

ölkələrdəndir ki, böyük valyuta ehtiyatlarına malikdir. Ölkənin ərazi ölçülərinə və əhalinin sayına görə, hesab

edirəm ki, əgər valyuta ehtiyatlarımızı adambaĢına hesablasaq biz dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdən

birindəyik. Çox sevindirici hal ondan ibarətdir ki, böyük investisiya layihələrinin dövlət xətti ilə həyata

keçirilməsinə baxmayaraq, strateji valyuta ehtiyatlarımız azalmır, əksinə artır. Biz çalıĢmalıyıq ki, gələcək

illərdə müəyyən səviyyədən aĢağı düĢməyək. Çünki bu, bizim ehtiyat mənbəyimizdir, eyni zamanda,

baxmayaraq ki, indi dünyada hökm sürən maliyyə böhranı faiz dərəcələrini aĢağı salmıĢdır və bu vəsaitin idarə

edilməsi nəticəsində biz hələ ki, o qədər də böyük mənfəət əldə edə bilmirik, ancaq valyuta ehtiyatlarının idarə

edilməsi istiqamətində yeni istiqamətlər artıq araĢdırılır. Beləliklə, vəsaitimizin daha da səmərəli Ģəkildə

mənfəət gətirmə əmsalı əminəm ki, daha da yüksək səviyyədə olacaqdır.

Bütün bu göstəricilər təsdiq edir ki, iqtisadi sahədə inkiĢaf çox sürətlidir. Təbii ki, bu inkiĢaf insanların

yaĢayıĢ səviyyəsinə də təsirini göstərir. Doqquz ayda əhalinin pul gəlirləri 12 faiz, inflyasiya isə cəmi 1,5 faiz

artmıĢdır. Gördüyünüz kimi, inflyasiya ilə əhalinin pul gəlirləri arasında 10 faiz fərq vardır və hesab edirəm ki,



───────────────────────────────────────────────────────

206

Azərbaycan bu göstəricilərə görə dünya miqyasında ən qabaqcıl yerlərdədir. Bizim bütün iqtisadi

təĢəbbüslərimiz və ümumiyyətlə, iqtisadi strategiyamız Azərbaycan xalqının rifah halının yaxĢılaĢdırılmasına

yönəldilmiĢdir. Biz bu istiqamətdə böyük nailiyyətlərə çatmıĢıq və bu göstəricilər görülən iĢlərin məntiqi

nəticəsidir.

Sənaye istehsalında vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyildir. Mən istəyirəm bu barədə fikirlərimi bir qədər

ətraflı bildirim və yaranmıĢ vəziyyətlə bağlı Azərbaycan ictimaiyyəti də məlumatlı olsun. Artıq birinci dəfə

deyildir ki, biz Nazirlər Kabinetinin toplantılarında sənaye istehsalı ilə bağlı o qədər də xoĢa gəlməyən rəqəmlər

səsləndiririk. Hər rübdən-rübə, ildən-ilə, xüsusilə son bir neçə il ərzində Azərbaycanda ümumi sənaye istehsalı

azalır. Bu vaxta qədər biz bunu, sadəcə olaraq, statistik göstərici kimi ifadə edirdik. Daha bunun izahatı ilə biz

demək olar ki, məĢğul olmurduq. Hesab edirdik ki, bu, müvəqqəti bir prosesdir, müvəqqəti məsələdir və bu

məsələ öz həllini tapacaqdır, sənaye istehsalı nəinki azalacaq, artacaqdır. Doqquz ayın göstəriciləri də onu

göstərir ki, Azərbaycanda ümumi sənaye istehsalı 3,5 faiz azalmıĢdır. Ancaq qeyri-neft sənayemiz 7,7 faiz

artmıĢdır. Bir tərəfdən bu, yenə də bizim iqtisadi və sənaye sahələrində apardığımız islahatların məntiqi

nəticəsidir. Çünki ölkəmizdə geniĢ sənayeləĢmə prosesi gedir. Bir neçə il bundan əvvəl mənim tərəfimdən bu

məsələ ilə bağlı konkret tapĢırıqlar verilmiĢdir və biz bu tapĢırıqların gözəl nəticələrini görürük. 7,7 faiz artan

qeyri-neft sənayemiz böyük nailiyyətdir. Ancaq neft sənayesinin böyük dərəcədə aĢağı düĢməsi bizi, əlbəttə ki,

narahat edir. Bu proses - yəni azalma, bu sahədə yaĢanan tənəzzül bilavasitə neftin hasilatı ilə bağlıdır. Burada

da biz məsələni iki yerə bölməliyik. Çünki Azərbaycanda neftin hasilatı ilə Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti

məĢğuldur və 1994-cü ildə “Azəri”, “Çıraq” yataqları üzrə bağlanmıĢ kontrakt əsasında beynəlxalq konsorsium

- Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat ġirkəti yaradılmıĢdır, operator məhz Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat

ġirkəti idi. Ondan sonrakı mərhələlərdə o konsorsiuma daxil olan Ģirkətlər arasında birləĢmə prosesi getdiyi

üçün operator funksiyaları bp Ģirkətinə həvalə edilmiĢdir.

O vaxtdan bu günə qədər neft strategiyamızın icrası sahəsində çox böyük uğurlar əldə edilmiĢdir.

Biz haqlı olaraq neft strategiyamızla fəxr edirik. Çünki Azərbaycanın uğurlu iqtisadi inkiĢafı, siyasi çəkisinin

artması və dünya proseslərində fəal iĢtirakı ölkəmizin iqtisadi imkanları ilə bilavasitə bağlı məsələdir. Ġqtisadi

imkanları bizə məhz neft strategiyamız yaratmıĢdır. O da həqiqətdir ki, biz bu imkanlardan bəzi baĢqa

ölkələrdən fərqli olaraq səmərəli Ģəkildə istifadə etdik - neft kapitalını qeyri-neft sektorunun inkiĢafına

yönəltdik. Beləliklə, infrastruktur layihələrinin icrası və digər iqtisadi islahatlar əslində imkan verdi ki, biz

bugünkü reallıqlar haqqında xalqa qürur hissi ilə danıĢa bilək. Ancaq konsorsium tərəfindən buraxılan kobud

səhvlər ucbatından son illər ərzində “Azəri”, “Çıraq” yataqlarında neft hasilatı kəskin Ģəkildə aĢağı düĢməyə

baĢlamıĢdır. Bu, birinci il deyildir ki, neft hasilatı aĢağı düĢür. Əlbəttə, neft sənayesində çalıĢanlar, neft

mütəxəssisləri bilirlər ki, hər bir neft yatağının bir ömrü vardır. Hasilat artır, pik zirvəsinə çatır, sonra müəyyən

illər ərzində sabit qalır, ondan sonra tənəzzül baĢlayır. Yəni, bu proses hər bir neft mütəxəssisi üçün çox tanıĢ

olan məsələdir. Ancaq söhbət ondan getmir ki, biz pik səviyyəsinə çatdıq və ondan sonra təbii, necə deyərlər,

tənəzzül prosesləri yaĢanır. Söhbət ondan gedir ki, verilən proqnozlar yerinə yetirilmir. Onu da deyə bilərəm ki,

“Azəri”, “Çıraq” neft yataqları üzrə kontrakt pay bölgüsü əsasında imzalanmıĢdır. Ġlkin mərhələlərdə payların

bölgüsü bir qədər fərqli idi. Ġlkin mərhələlərdə ki, böyük investisiyalar qoyulurdu, xarici investorların payı daha

da böyük idi - təxminən 75-25 faiz xaricilərin xeyrinə, əgər belə demək mümkünsə. Onlar öz investisiyalarını

qaytardıqdan sonra pay bölgüsü dəyiĢməyə baĢlamıĢdır – əllinin-əlliyə səviyyəsində bölünürdü. 2008-ci ilin

ortalarında artıq “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarının səmərəliliyini və kontrakt Ģərtlərini nəzərə alaraq bu pay

bölgüsü Azərbaycanın xeyrinə dəyiĢmiĢ və hazırda - 2008-ci ilin ortalarından bu günə qədər 75-25 faiz təĢkil

edir. Yəni, hasil edilən mənfəət neftinin 75 faizi Azərbaycanın payına düĢür. Bir daha demək istəyirəm ki,

kontrakt Ģərtləri əsasında bu pay bölgüsündə dəyiĢiklik baĢ verdikdən sonra “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarında

neftin hasilatı nədənsə azalmağa baĢlamıĢdır.

Sözlərimə konkret rəqəmlər əlavə etmək istəyirəm. Belə ki, 2009-cu ildə “Azəri”, “Çıraq” yataqlarında

bizə verilən hasilat proqnozu 46,8 milyon ton idi. Faktiki isə 40,3 milyon ton səviyyəsində neft hasil edilmiĢdir.

2010-cu ildə proqnoz 42,1 milyon ton idi, fakt 40,6 milyon ton olmuĢdur. 2011-ci ildə proqnoz 40,2 milyon idi,

real hasilat isə 36 milyon. 2012-ci ildə verilmiĢ proqnoz 35,6 milyon tondur. Ġndiki hasilatı nəzərə alaraq belə

təxmin etmək olar ki, ilin sonuna qədər bp “Azəri”, “Çıraq” yataqlarından 33 milyon tondan artıq neft hasil edə

bilməyəcəkdir.

Bütün bu rəqəmləri toplayaraq və neftin qiymətini 100 dollar səviyyəsində götürərək, - halbuki bu illər

ərzində daha da yüksək idi, - hesablasaq görərik ki, Azərbaycanın bilavasitə əldə edilməmiĢ gəliri 8,1 milyard

dollardır. Bu, reallıqdır. Kiçik bir statistik rəqəmin arxasında bu reallıq dayanır. Ona görə ildən-ilə, aydan-aya,

rübdən-rübə neft sənayesində istehsalın düĢməsi bu vəziyyətin məntiqi nəticəsidir.



───────────────────────────────────────────────────────

207

Onu da deyə bilərəm və mən artıq bu barədə qeyd etdim ki, “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarına böyük

investisiyalar qoyulmuĢdur. Biz buna görə bütün investorlara minnətdarıq və yenə də deyirəm, bu investisiyalar

bizə imkan verdi ki, bu gün Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə inkiĢaf edən ölkələrdən biridir. Ancaq

istəyirəm ictimaiyyət onu da bilsin ki, bu investisiyalar xeyriyyəçilik funksiyalarını daĢımırdı. Bu, sırf biznes

layihədir. Yenə də bir neçə rəqəmi səsləndirmək istəyirəm. “Azəri”, “Çıraq” neft yataqlarına əvvəldən bu günə

qədər bp-nin rəhbərlik etdiyi konsorsium tərəfindən 28,7 milyard dollar investisiya qoyulmuĢdur. Bu günə qədər

konsorsium 73 milyard gəlir götürmüĢdür. Yəni, böyük mənfəət əldə edilmiĢdir. Əlbəttə, bütün bu mənfəət

kontraktın Ģərtləri əsasında mümkün olmuĢdur. Azərbaycan tərəfi də böyük mənfəət götürmüĢdür. Bu gün bizim

45 milyard səviyyəsində olan valyuta ehtiyatlarımızın böyük hissəsi Neft Fondunun vəsaitidir. Nə qədər vəsait

də son 12 il ərzində xərclənmiĢdir. Dövlət Neft Fondu 1999-cu ilin sonunda – dekabr ayında yaradılmıĢdır. O

vaxtdan bu günə qədər ölkə iqtisadiyyatına qoyulan vəsaitin, infrastruktur layihələrinə, məktəblərin, yolların

tikintisinə, abadlıq iĢlərinə qoyulan investisiyaların əsas mənbəyi bizim neft sənayemizdir. Ona görə bu, sırf

kommersiya layihəsidir. Hesab edirəm ki, bütün vədlər, verilən proqnozlar yerinə yetirilməlidir. Qeyd

etməliyəm ki, gözlənilməyən bu tənəzzül sırf “Azəri”, “Çıraq” yataqları üzrə fəaliyyət göstərən konsorsiuma

rəhbərlik edən bp Ģirkətinin kobud səhvləri nəticəsində mümkün olmuĢdur. Biz bp Ģirkəti ilə uzun illərdir ki,

əməkdaĢlıq edirik. Onların fəaliyyətini bütün dövrlərdə dəstəkləmiĢik. Onlar üçün ən ağır günlərdə onları

dəstəkləmiĢik. Biz adekvat münasibət gözləyirik. Bizə verilən səhv proqnozlar qəbuledilməzdir. Dövlət Neft

ġirkətinə verilən yalan vədlər qəbuledilməzdir. Dünya biznesində, biznesin bu səviyyəsində belə münasibətlərə

yer yoxdur, mümkün deyildir. Biz həmiĢə bütün tərəfdaĢlarla - istər siyasətdə, istər iqtisadi sahədə ədalətli

olmuĢuq. HəmiĢə dediyimiz sözlərə əməl etmiĢik. Biz adekvat münasibət gözləyirik. Mən hesab edirəm ki, bu

məsələ ilə bağlı çox ciddi dəyiĢikliklər edilməlidir. Mən nə üçün bu məsələ ilə bağlı məlumatı məhz bu gün

ictimaiyyət üçün açıram? Ona görə ki, keçən ay bp tərəfindən mənə rəsmi qaydada söz verilmiĢdir ki, bütün bu

xoĢagəlməz halların qarĢısı qısa müddət ərzində alınacaqdır. Bütün səhvlər etiraf edildi. Etiraf edildi ki, vəziyyət

çox ürəkaçan deyildir.

Mənə verilən vədlər ondan ibarət idi ki, qısa müddət ərzində çox ciddi dəyiĢikliklər ediləcək, iĢçi

proqrama düzəliĢlər olunacaq, hasilatı sabit səviyyədə saxlamaq üçün əməli tədbirlər görüləcək və ən önəmlisi,

bu kobud səhvləri buraxan insanlar dəyiĢdiriləcəkdir. Ancaq o gündən bu günə qədər, - təxminən bir ay vaxt

keçibdir və mən bu vədlərin yerinə yetirilməsini görmürəm. Əksinə, hesab edirəm ki, burada vaxt uzatma

prosesi gedir. Ona görə, hesab edirəm ki, bu, tamamilə dözülməz bir haldır. Artıq Dövlət Neft ġirkətinə tapĢırıq

verilmiĢdir ki, bu məsələ rəsmi qaydada qaldırılsın və lazımi tədbirlər görülsün. Öz vəzifə borcunu, kontrakt

Ģərtlərini yerinə yetirə bilməyən investorlar gərək, nəticə çıxarsınlar, ciddi ölçülər, tədbirlər görülməlidir və

görüləcəkdir.

Beləliklə, əgər iqtisadi sahədə bu xoĢagəlməz hadisələri nəzərə almasaq, vəziyyət ümumiyyətlə çox

müsbətdir və ölkəmizdə aparılan iqtisadi islahatlar beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən də yüksək

qiymətləndirilir. Keçən rübdə dünyanın ən mötəbər iqtisadi qurumlarından biri olan Davos Ġqtisadi Forumu

ölkələrin rəqabət qabiliyyətliliyi ilə bağlı yeni cədvəl dərc etmiĢdir və Azərbaycan o siyahıda 46-cı yerdədir.

MDB məkanında birinci, dünya miqyasında 46-cı. Keçən ilə nisbətən biz 9 pillə yuxarı qalxmıĢıq. Yəni, bu, onu

göstərir ki, Azərbaycanın iqtisadi inkiĢafı və uğurları iqtisadi islahatlarla bağlıdır və bu hesabatda, eyni

zamanda, makroiqtisadi vəziyyətlə bağlı cədvəl dərc edilmiĢdir. Makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya

miqyasında 18-ci yerdədir. Yəni, dünya miqyasında bu sahədə 18-ci yerdə olmaq nə deməkdir, hesab edirəm ki,

bunu izah etməyə lüzum yoxdur. Əsas reytinq agentlikləri ki, hazırda Avropanın inkiĢaf etmiĢ ölkələrinin kredit

reytinqlərini endirirlər, aĢağı salırlar, Azərbaycanın kredit reytinqlərini artırırlar. “Fitch”, “Standard & Poor’s”,

“Moody’s” – yəni 3 əsas reytinq agentliyi bizim kredit reytinqlərimizi artırıblar və bu da görülən iĢlər, aparılan

islahatlar nəticəsində mümkün olmuĢdur. Yəni, bu iqtisadi inkiĢaf prosesi elədir ki, bu inkiĢafı, irəliləyiĢi həm

gözlə görmək mümkündür və həm də statistik rəqəmlərdə öz əksini tapır.

Digər sahələrdə, yenə də deyirəm, sosial məsələlərin həllində də böyük nəticələr vardır. Bildiyiniz kimi,

sovet vaxtından qalmıĢ əmanətlərə kompensasiya verilməsi prosesi baĢlanmıĢdır və bütün MDB məkanında ən

qısa müddət ərzində və ən yüksək əmsalla bu vəsait məhz Azərbaycanda veriləcəkdir. Bu da sosial siyasətimizin

nə qədər geniĢ olduğunu göstərir.

Orta aylıq əmək haqqı, orta aylıq pensiya artıb və MDB məkanında bu göstərici ən yüksək göstəricilər

arasındadır. Müqayisə aparmaq üçün daha çox dollarla hesablanır. Belə ki, Azərbaycanda orta maaĢ 500 dollara

bərabərdir, orta pensiya 190 dollara bərabərdir. Artım sürətlidir, ancaq bu, bizi qane edə bilməz. Baxmayaraq ki,

müqayisə aparmaq və uğurlarla öyünmək üçün imkan var, hesab edirəm ki, gələcək illərdə bu sahədə daha da

böyük uğurlar əldə ediləcəkdir. Bu, davamlı bir prosesdir, pensiyalar, əmək haqları ildən-ilə qaldırılır. Hazırda



───────────────────────────────────────────────────────

208

Azərbaycanda pensiyalar əmək haqlarının 40 faizini təĢkil edir ki, bu da Avropanın inkiĢaf etmiĢ ölkələrinin

kriteriyaları səviyyəsindədir.

Regionlarda iĢlər çox uğurla gedir. Regionlara səfərlərim mənə imkan verir ki, həm vəziyyətlə yaxından

tanıĢ olum, həm əlavə göstəriĢlər verilsin, əlavə vəsait ayrılsın. Bütün bölgələrdə canlanma, inkiĢaf,

infrastruktur layihələrinin icrası, yeni iĢ yerlərinin açılması prosesi gedir. Bu ilin əvvəlindən 94 min yeni iĢ yeri

açılmıĢdır ki, onlardan 73 mini daimi iĢ yeridir. Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı proqramının əvvəlindən -

2004-cü ildən bəri bir milyon 100 min iĢ yeri açılmıĢdır ki, onlardan 800 mini daimi iĢ yeridir.

Yenə də deyirəm, bütün baĢqa sahələrdə, tikinti-quruculuq, sosial infrastrukturun yaradılması istiqamətində

böyük nailiyyətlər vardır. Ġl ərzində 188 məktəb və əlavə korpuslar tikilmiĢ, 103 məktəb əsaslı təmir edilmiĢdir.

Bu proses həm Bakıda geniĢ vüsət almıĢdır, həm də bölgələrdə. Bakı məktəblərinə gəldikdə, gələn tədris ilinə

qədər nəinki qəzalı vəziyyətdə, heç bir dənə də olsun, təmirsiz məktəb qalmayacaqdır. Bölgələrdə də bu

istiqamətdə böyük iĢlər gedir. Yəqin ki, bölgələrdə bütün məsələni tam Ģəkildə həll etmək üçün bir qədər çox

vaxt lazım olacaqdır.

Keçən rübdə idmançılarımız bizi sevindirdilər. Azərbaycan Olimpiya və Paralimpiya oyunlarında çox

böyük nəticələr göstərmiĢdir. Olimpiyaçılarımız dünya miqyasında 30-cu yerə çata bilmiĢlər. Medalların sayına

görə 24-cü, keyfiyyətinə görə 30-cu yerdədirlər. Avropa ölkələri arasında 15-ci, Ġslam ölkələri arasında 3-cü

yerdədirlər. On medal qazanmıĢıq, ikisi qızıl, ikisi gümüĢ, altısı bürünc. Böyük tarixi qələbədir.

Paralimpiyaçılarımız 27-ci yerə çata bilmiĢlər. On iki medal qazanmıĢlar ki, onlardan dördü qızıldır.

Yəni bu, yenə də deyirəm, həm bizi sevindirir, həm fərəhləndirir, həm də ki, ölkəmizin qüdrətini, gənclərimizin

potensialını göstərir. Çünki idman hər bir ölkənin ayrılmaz bir hissəsidir, çox mühüm bir amildir. Ġdmanın

inkiĢafı ölkənin ümumi inkiĢafını göstərir. Adətən iqtisadi tərəfdən güclü, siyasi sabitliyə malik olan ölkələrdə

idman da sürətlə inkiĢaf edir. Ġdmanın inkiĢafı üçün dövlət vəsaiti, dövlət dəstəyi lazımdır, təlim-məĢq prosesi

yüksək səviyyədə keçirilməlidir, infrastruktur layihələri lazımdır. Azərbaycanda 35 regional Olimpiya Mərkəzi

fəaliyyət göstərir və artıq 10-a yaxın yeni Olimpiya Ġdman Kompleksi tikilməkdədir.

Bir sözlə, keçən rüb və bu ilin doqquz ayı bütün istiqamətlər üzrə ölkə iqtisadiyyatı üçün uğurlu

olmuĢdur. Beynəlxalq arenada böyük uğurlar əldə edilmiĢdir. Biz BMT Təhlükəsizlik ġurasının iclaslarında fəal

iĢtirak edir, prinsipial mövqe nümayiĢ etdiririk. Keçən ilin oktyabr ayında, - artıq bir il keçir, - biz Təhlükəsizlik

ġurasına üzv olduqda, mən o vaxt xalqa müraciətimdə demiĢdim ki, biz bu qurumda ədaləti və beynəlxalq

hüququ müdafiə edəcəyik və bu sözə həmiĢə olduğu kimi, əməl edirik. Bizim mövqeyimiz böyük rəğbətlə və

böyük hörmətlə qarĢılanır. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, biz ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edirik.

Eyni zamanda, seçkilər zamanı bizə göstərilən dəstək artıq özünü digər formatlarda büruzə verir. Bildiyiniz

kimi, Azərbaycanın namizədliyini 155 ölkə dəstəkləmiĢdir. Bu yaxınlarda QoĢulmama Hərəkatının zirvə

görüĢündə 120 ölkə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin yalnız və yalnız ölkələrin ərazi

bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasına dair qətnamə qəbul etmiĢdir. Bu, bizim növbəti böyük diplomatik

uğurumuzdur, Ermənistanın növbəti məğlubiyyətidir. Çünki 120 ölkə dünya ictimaiyyətinin əksəriyyətini təĢkil

edir. Dünyada 200-dən bir qədər çox ölkə vardır. Bunlardan 120-si ərazi bütövlüyümüzü dəstəkləyir,

münaqiĢənin həllini yalnız bu prinsiplər əsasında görür. Əgər biz NATO-nun Çikaqo sammitinin qərarlarını,

bəyannamələrini nəzərə alsaq, - təbii ki, NATO-ya üzv olan ölkələr QoĢulmama Hərəkatının üzvü ola bilməz, -

orada da Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin yalnız ölkələrin ərazi bütövlüyü prinsipi

əsasında həll olunması açıq Ģəkildə vurğulanmıĢdır. Bu da ermənilərin növbəti məğlubiyyəti, bizim növbəti

uğurumuzdur. Yəni, dünya birliyinin dörddə üç hissəsi məsələnin həllini yalnız ərazi bütövlüyü prinsipi

əsasında görür. Əlbəttə, bu, çox ədalətli mövqedir və məsələnin həlli üçün baĢqa mövqe, baĢqa variant ola

bilməz.

O ki qaldı xalqların müqəddəratını təyinetmə prinsiplərinə, ermənilər çalıĢırlar dünya birliyini

çaĢdırsınlar, artıq dediyim qərarlar və bəyannamələr bütün bu yalan təbliğatını alt-üst edir. Xalqların öz

müqəddəratını təyinetmə prinsipləri ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməlidir. Helsinki Yekun

Aktının sənədlərində məsələ məhz belə qoyulubdur. Ona görə, bütün bu növbəti diplomatik uğurlar, siyasi

qələbələr, Ermənistan üzrə mütləq qələbəmiz bizi daha da ruhlandırır və məsələnin həllinə yaxınlaĢdırır.

Biz daha da güclü olmalıyıq və oluruq. Beynəlxalq mövqelərimizi möhkəmləndiririk, dünya miqyasında böyük

dəstəyə malikik. Mən bu yaxınlarda Azərbaycan Diplomatik Akademiyasının açılıĢında və ölkəmizin xaricdəki

səfirləri ilə görüĢdə xarici siyasətlə bağlı strateji baxıĢlarımı kifayət qədər geniĢ ifadə etdim, təkrar etmək

istəmirəm. Bir Ģeyi demək istəyirəm ki, biz indi dünyada yeni tərəfdaĢlar əldə edirik və görürük ki, bizim üçün,

əməkdaĢlıq üçün ənənəvi olmayan qitələrdən də Azərbaycana böyük maraq vardır. Xüsusilə Latın

Amerikasından. Biz də Latın Amerikası ölkələri ilə çox sıx əlaqələr qururuq və görürük ki, bu əlaqələr çox

səmimidir, qarĢılıqlı hörmət, qarĢılıqlı maraqlar və dostluq əsasında qurulur. Münasibətlər hər bir ölkə ilə məhz



───────────────────────────────────────────────────────

209

bu prinsiplər üzərində qurulmalıdır. Biz bunu dəfələrlə bəyan etmiĢik. Mən dəfələrlə demiĢəm ki, Azərbaycan

ancaq bərabərhüquqlu münasibətləri qəbul edir. Əgər kimsə fikirləĢirsə ki, öz iradəsini bizə qəbul etdirə bilər,

səhv edir. Biz ancaq bərabərhüquqlu, qarĢılıqlı maraqlar, bir-birinin iĢinə qarıĢmamaq prinsiplərini qəbul edirik.

Biz Latın Amerikası ölkələri ilə münasibətlərimizi məhz bu prinsiplər əsasında sıx bağlayırıq və hesab edirəm

ki, həm xarici siyasət və həm də iqtisadi məsələlərin həlli üçün bu istiqamət çox perspektivlidir. Həm xarici

siyasət sektoruna, həm iqtisadi məsələlərlə bağlı olan qurumlara müvafiq tapĢırıqlar verilmiĢdir ki, biz Latın

Amerikası ölkələri ilə münasibətlərimizi daha da sürətlə qurmalıyıq. Əlbəttə, ənənəvi tərəfdaĢlarla da bizim

dostluq münasibətlərimiz vardır. Təbii ki, bu əlaqələr davam etdiriləcəkdir.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

210


yekun nitqi

- Ġlin sonuna qədər üç aydan az bir vaxt qalır. Əminəm ki, qalan müddət ərzində bütün nəzərdə tutulmuĢ

məsələlər öz həllini tapacaqdır. Xüsusilə Dövlət Ġnvestisiya Proqramının icrası yekunlaĢacaqdır. Çünki Dövlət

Ġnvestisiya Proqramı ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafı üçün deyə bilərəm ki, əsas rolunu oynayır, ildən-ilə bu

proqram böyüyür. Həm həcmi böyüyür, həm yeni istiqamətlər üzə çıxır. Ona görə, hesab edirəm ki, ilin sonuna

qədər uğurlu iqtisadi inkiĢafımız davam edəcəkdir. Biz gələn ilin sosial-iqtisadi konturlarını indidən özümüz

üçün müəyyən etməliyik. Əslində bunu müəyyən edirik. Elə etməliyik ki, gələn il də makroiqtisadi vəziyyət

sabit olaraq qalsın.

Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, hətta dünyanın ən mötəbər iqtisadi qurumlarından biri olan Davos

Ġqtisadi Forumunun hesablamalarına əsasən makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya miqyasında 18-ci

yerdədir. Əlbəttə, bu, çox yüksək göstəricidir. Bu göstərici əslində onu deyir ki, gələcək illərdə də bu sahədə

sabitlik olacaqdır. Bu ilin inflyasiyası son illər ərzində ən aĢağı səviyyədədir. ÇalıĢmalıyıq ki, gələn il də

inflyasiya riskləri minimuma endirilsin. Bunu təmin etmək üçün bizim əlimizdə kifayət qədər geniĢ

mexanizmlər, vasitələr, alətlər vardır. Bu sahədə əldə edilmiĢ nəticələr xüsusi məna daĢıyır. Çünki ölkə

iqtisadiyyatına verilən maliyyə ildən-ilə artır. Həm dövlət büdcəmiz artır, eyni zamanda, bu il inflyasiyaya təkan

verə biləcək çox ciddi siyasi qərar qəbul edilmiĢdir. Sovet vaxtından qalan əmanətlərə kompensasiya verilməsi

baĢlamıĢdır və bildiyiniz kimi, hər bir yeni pul kütləsi bazara çıxdıqda istər-istəməz inflyasiya riskləri də artır.

Ancaq baxmayaraq ki, böyük məbləğdə vəsait artıq vətəndaĢlara verilir, inflyasiya aĢağı səviyyədədir. Yəni, bu,

bizim böyük rezervlərimizi, düĢünülmüĢ makroiqtisadi siyasət aparılmasını göstərir və ümumiyyətlə iqtisadi

sahədə bizim düzgün siyasətimizə dəlalət edir.

Ona görə biz bu məsələ ilə daim məĢğuluq və müvafiq qurumlar, iqtisadi qurumlar, Mərkəzi Bank

məsələni daim nəzarət altında saxlayır. Elə etməliyik ki, gələn il də inflyasiya riskləri minimum səviyyədə

olsun.

Biz son aylar ərzində, eyni zamanda, təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan qaldırılması ilə də ciddi

məĢğul olmuĢuq. Əfsuslar olsun ki, son illərdə Azərbaycan təbii fəlakətlərlə üzləĢir. Ġki il əvvəl böyük daĢqın

baĢ vermiĢdir. Bu il böyük zəlzələ baĢ vermiĢdir. Mən zəlzələ zonasında iki dəfə olmuĢam. Zəlzələ baĢ verdikdə

və keçən ay. Artıq iĢin gözəl nəticələrini gördüm. Həm məktəblər qısa müddət ərzində tikilmiĢdir, həm evlər

tikilir, bərpa edilir. Bu məqsədlər üçün həm Prezidentin ehtiyat fondundan, həm də dövlət büdcəsindən kifayət

qədər böyük məbləğlər - 300 milyon manatdan çox vəsait ayrılmıĢdır. ÇalıĢmalıyıq ki, qalan vəsait də təĢkil

edilsin ki, qısa müddət ərzində biz bu məsələni də tam Ģəkildə həll edək. Ancaq bu, çox böyük iĢ həcmi

deməkdir. Minlərlə ev dağıldı, yararsız vəziyyətə düĢdü və Azərbaycan dövləti bu maliyyə yükünü yenə də öz

üzərinə götürmüĢdür. Mən bu barədə bir neçə dəfə öz fikirlərimi bildirmiĢəm. DaĢqın, zəlzələ zamanı biz

çalıĢmalıyıq ki, bu sahədə də mütərəqqi təcrübəni Azərbaycanda tətbiq edək. Yəni, bunun vaxtı gəlib çatıb və

onu da demək istəyirəm ki, heç bir dövlətdə, yəni inkiĢaf etmiĢ dövlətlərdə təbii fəlakətlərin fəsadlarının aradan

qaldırılması, yəni o mənada ki, evlərin tikintisi heç zaman dövlət büdcəsi vəsaitinə həll edilmir.

Bütün evlər sığortalıdır. Hər bir vətəndaĢ öz evini sığortalayır. Ondan sonra xoĢagəlməz hal baĢ verdikdə sığorta

Ģirkəti onun bütün kompensasiyalarını ödəyir. Əlbəttə, heç kim təbii fəlakətləri proqnozlaĢdıra bilməz. Zəlzələ

elə Ģeydir ki, heç bir ölkə onun qarĢısını ala bilməz. Ona görə, hesab edirəm ki, biz indidən bu məsələ ilə bağlı

ciddi məĢğul olmalıyıq. Yeni sistem tətbiq edilməlidir. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin təcrübəsi öyrənilməlidir və

hökumət yaxın zamanlarda bu məsələ ilə bağlı konkret təkliflər verməlidir. Əlbəttə, cəmiyyətdə maarifləndirmə

iĢləri də aparılacaqdır, digər tədbirlər də görüləcəkdir. Biz bu məsələni birdəfəlik həll etməliyik, çünki hər dəfə

dövlət bu məqsədlər üçün yüzlərlə milyon manat məbləğində vəsait ayırır. Bu, əlbəttə ki, həm dövlət büdcəsinə

əlavə yükdür, eyni zamanda, əslində o qədər də ciddi, sistemli yanaĢma deyildir. Sadəcə olaraq, biz yenə də öz

sosial siyasətimizi aparmaqla, insanların ağır vəziyyətə düĢməsini nəzərə almaq Ģərti ilə bu addımları atırıq.

Əslində artıq hər Ģey sistemə oturmalıdır və əminəm ki, biz bu sahədə də lazımi sistemi yarada biləcəyik.

Məcburi köçkünlərin yerləĢdirilməsi prosesi gedir. Bu il bu məqsədlər üçün Neft Fondundan rekord məbləğ –

300 milyon manat nəzərdə tutulmuĢdur. Bu vəsaitlə yeni qəsəbələr salınır. Mən bu qəsəbələrin açılıĢlarında

iĢtirak edirəm və görürəm ki, doğrudan da biz insanlara sevinc bəxĢ edirik, onları ağır vəziyyətdən çıxarıb

normal Ģəraitlə təmin edirik. Hesab edirəm ki, biz gələn il də ən azı bu səviyyədə vəsait ayırmalıyıq. 300 milyon

manat böyük məbləğdir və gələn il də köçkünlərin yerləĢdirilməsi, onların yaĢayıĢ səviyyəsinin

yaxĢılaĢdırılması üçün böyük tədbirlər görüləcəkdir. Hələ ki, ağır vəziyyətdə yaĢayan köçkünlər vardır. Əlbəttə,

“çadır Ģəhərciyi” anlayıĢı artıq 5 ildir ki, silinibdir. Ancaq uĢaq bağçalarında, hərbi hissələrin ərazilərində,



───────────────────────────────────────────────────────

211

yataqxanalarda kifayət qədər çox köçkün yaĢayır. Biz həm onların vəziyyətini yüngülləĢdirəcəyik, eyni

zamanda, uĢaq bağçaları ilə də bağlı bizim böyük planlarımız vardır.

Ġndi Bakı Ģəhərində bütün uĢaq bağçaları təmir edilir və göstəriĢ verilmiĢdir ki, yeni bağçalar tikilsin.

Çünki mövcud imkanlar tələbatın yalnız 20 faizini ödəyir. UĢaq bağçalarının əksəriyyəti sovet dövründə

tikilmiĢdir. O vaxt əhalinin sayı o qədər çox deyildi. Əhali artır, tələbat artır və valideynlər görəndə ki, artıq

uĢaq bağçalarında vəziyyət çox yaxĢıdır, əlbəttə, istəyirlər ki, uĢaqlarını oraya versinlər, amma fiziki imkanlar

yoxdur. Əvvəllər uĢaq bağçalarının vəziyyəti elə ağır idi ki, heç bir valideyn uĢağı oraya vermək istəmirdi. Ġndi

vəziyyət dəyiĢib. Buna görə, gələn ilin Ġnvestisiya Proqramında uĢaq bağçalarının tikilməsi və bəlkə də mövcud

bağçaların yanında yeni korpusların inĢası məsələlərinə baxmalıyıq. Çünki bu, çox əlamətdar haldır ki, - mən

daim bunu qeyd edirəm və görürəm, - həm məktəblər, həm uĢaq bağçaları tikilərkən onların ərazisi çox böyük

götürülmüĢdür. Bu, sovet dövrünün çox müsbət siyasəti idi. Ġndi o ərazilərdə yeni korpuslar tikilməlidir və

tikilir əslində. Eyni zamanda, yeni yerlər də müəyyən edilməlidir. Ona görə, biz bu məsələlərlə ciddi Ģəkildə

məĢğul olacağıq və əminəm ki, növbəti illərdə daha da böyük uğurlar əldə ediləcəkdir.

Regionlarda infrastruktur layihələrinin icrası sürətlə gedir. Artıq biz hər istiqamət üzrə konkret proqramlar

çərçivəsində iĢləyirik. Həm qazlaĢdırma prosesi gedir, mən bölgələrdə olarkən daim maraqlanıram –

qazlaĢdırma necə gedir, içməli su layihələri necə icra edilir?!

Demək olar ki, hər Ģey cədvəl üzrə gedir. Bu yaxınlarda biz Zərdab rayonunda artıq birinci içməli su

layihəsinin reallaĢdırılmasını qeyd etmiĢik. Artıq bir neçə gündən sonra Zərdab Ģəhərinin sakinləri təmiz

mənbədən götürülən saf içməli suya malik olacaqlar. Bu, doğrudan da böyük və tarixi hadisədir. Növbəti

müddətdə bütün rayon mərkəzləri, bütün Ģəhərlər içməli su ilə təmin ediləcəkdir. Bunu etmək üçün konkret

tapĢırıqlar verilib və bu məqsədlərə çatmaq üçün gələn ilin Ġnvestisiya Proqramında kifayət qədər böyük məbləğ

nəzərdə tutulmuĢdur.

Bununla bərabər, regional infrastruktur layihələri ilə bağlı digər istiqamətlər üzrə iĢlər sürətlə gedir.

Həm magistral yollar, həm də Ģəhərlərarası yollar və kənd yolları tikilir. Deyə bilərəm ki, bu il kənd yollarına

müasir Azərbaycan tarixində ən böyük vəsait qoyulmuĢdur. Hər bir bölgədə kənd yolları tikilir və onlarla kənd,

Ģəhərlər, rayon mərkəzləri bir-biri ilə birləĢir. Bunun çox böyük mənası vardır. Bu, həm sosial məsələdir, biz

bunu insanların rahatlığı üçün edirik. Eyni zamanda, bu, iqtisadi məsələdir. Çünki bir neçə bölgədə mənə

müraciət olunarkən qeyd edilirdi ki, əgər kənd yolu çəkilərsə, o zaman bu bölgənin turizm imkanları açılacaqdır.

Çünki turizmin inkiĢafı üçün kənd yolları əsas Ģərtdir. Nəzərə almalıyıq ki, bizdə turizm yerləri dağlıq

ərazilərdədir, bəzi hallarda o gözəl, mənzərəli yerlərə çatmaq üçün insanların imkanı olmur. Ona görə, biz bu

məsələlərə fərdi qaydada baxırıq. Ġlin sonunda siyahı tutulur və kənd yollarının bəziləri dövlət büdcəsi, bəziləri

isə Prezidentin ehtiyat fondu hesabına tikilir. Biz gələn il də eyni yanaĢmanı tətbiq etməliyik.

Ġnfrastruktur layihələri arasında qazlaĢdırma, kənd yolları, içməli su, əlbəttə, kanalizasiya məsələləri prioritet

təĢkil edir. Elektrik xətlərinin çəkiliĢi məsələləri də prioritet olmalıdır. Biz elektrik enerjisi ilə bağlı son illər

ərzində çox ciddi tədbirlər görmüĢük, böyük güclər yaradılıbdır, elektrik stansiyaları tikilibdir. Ancaq paylayıcı

xətlər bir çox hallarda istənilən səviyyədə deyildir. Ona görə, hesab edirəm ki, artıq əsas yükü paylayıcı xətlərə

yönəltməliyik, xüsusilə bölgələrdə. Çünki Bakı Ģəhərində görülən tədbirlər nəticəsində bu məsələ demək olar ki,

əsaslı Ģəkildə öz həllini tapmıĢdır. Yeni infrastruktur layihələrinin icrası nəticəsində artıq çox mükəmməl sistem

yaranmaqdadır. Bölgələrdə isə paylayıcı xətlər lazımi səviyyədə deyildir. Mən də bunu görürəm – bəzi hallarda

taxta dirəklər üzərində. Külək əsən kimi həmin dirək aĢır, xətt qırılır və insanlar əziyyət çəkirlər. Mən dəfələrlə

bu barədə fikirlərimi bildirmiĢəm. Hesab edirəm ki, gələn il artıq bu sahədə də ciddi dönüĢ ili olmalıdır. Biz bu

məsələ ilə bağlı kompleks tədbirlər görməliyik. Hökumətə tapĢırıram ki, konkret proqram təĢkil edilsin.

Ġnvestisiya Proqramında bölgələrin paylayıcı xətlərinin bərpası, yenidən qurulması məsələsi də ayrıca maddə ilə

öz əksini tapmalıdır.

Ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər də Azərbaycanda uğurla həll edilir. Bu məsələyə də biz

kompleks Ģəkildə yanaĢırıq, lazımi təhlil aparılır. Bizim daxili imkanlar, daxili bazarın potensialı araĢdırılır və

qarĢıya məqsəd qoyulmuĢdur ki, biz özümüzü yerli məhsullarla maksimum dərəcədə təmin edək.

Bu məsələ ilə bağlı da biz daim fikir mübadiləsi aparırıq. Müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir və hesab edirəm ki,

gələn il bu istiqamətdə əlavə tədbirlər görüləcəkdir. Əsas ərzaq məhsullarının istehlakı yüz faiz Azərbaycanda

istehsal olunan mallar hesabına təmin edilməlidir. Biz buna yaxınıq, bəzi mövqelər üzrə bunu əldə etmiĢik, bəzi

istiqamətlər üzrə artıq hədəfə yaxınlaĢırıq. Bölgələrdə yaradılan yeni müəssisələr, emal müəssisələri, südçülük

fabrikləri, heyvandarlıq fermaları, çörək zavodları, quĢçuluq fabrikləri bizə imkan verir ki, yaxın illərdə hər bir

mövqe üzrə daxili tələbatı yüz faiz öz gücümüzə arxalanaraq təmin edək. Bu, həm sosial məsələdir, həm ərzaq

təhlükəsizliyi məsələsidir, həm də iqtisadi məsələdir, iĢ yerlərinin yaradılmasına gətirib çıxarır. Yəni, biz burada

bir neçə hədəfi nəzərə alırıq və bütövlükdə bu istiqamətdə aparılan iĢlər məni qane edir. Çünki biz bu iĢlərə



───────────────────────────────────────────────────────

212

sistemli yanaĢmıĢıq, pərakəndə Ģəkildə yox. Sistemli təhlil aparılmıĢdır və biz bu istiqaməti Sahibkarlığa Kömək

Milli Fondunun xətti ilə də sahibkarlara göstəririk. Çünki bu alət də çox səmərəlidir. Bu il Sahibkarlığa Kömək

Milli Fondunun xətti ilə 200 milyon manat güzəĢtli kreditlər nəzərdə tutulur, onların böyük əksəriyyəti artıq

verilmiĢdir. Mən göstəriĢ verdim ki, gələn il biz bu məbləği artıraq və gələn il bu fond vasitəsilə üç yüz milyon

manat məbləğində güzəĢtli kreditlər verilməlidir. Çünki bu, çox vacib sahədir, bu, real iqtisadiyyata qoyulan

investisiyalardır, dövlət nəzarəti altında qoyulan investisiyalardır. Ancaq özəl sektor da bu investisiyaları qoyur.

Biz bu proqramı icra edərkən həm özəl sektoru stimullaĢdırırıq, ucuz kreditlər verməklə onların fəaliyyətini

geniĢləndiririk, eyni zamanda, daxili istehsalı da stimullaĢdırırıq.

Yəni, bu çox iĢlək və səmərəli mexanizmdir. Ona görə, hesab edirəm ki, biz məbləği artırmalıyıq.

Xüsusilə nəzərə alsaq ki, indi bu fondda yığılan vəsaitin əksəriyyəti əvvəlki illərdə verilmiĢ kreditlərin

qaytarılması hesabına formalaĢır. Beləliklə, daha dövlət büdcəsinin vəsaitinə ehtiyac olmayacaqdır. Bir neçə

ildən sonra təqribən üç yüz, bəlkə beĢ yüz milyon dollar sərbəst vəsait əldə edəcəyik. Bu vəsait ildən-ilə dövr

edərkən biznesi stimullaĢdıracaqdır. Yəni, biz hələ iki-üç il ərzində bu istiqamətə büdcə dəstəyi verməliyik.

Ondan sonra artıq bu, müstəqil Ģəkildə öz fəaliyyətini göstərəcəkdir.

Ġri fermer təsərrüfatlarının yaradılması ilə bağlı verilən göstəriĢlər yerinə yetirilir. Artıq iki böyük layihə

icra edilməkdədir - biri Ağcabədi rayonunda, digəri Beyləqan rayonunda. Ġki sahənin ümumi ölçüləri beĢ min

hektara yaxındır. Bu, yeni bir yanaĢmadır və bu barədə biz dəfələrlə danıĢmıĢıq. ġadam ki, artıq bu məsələ

reallaĢır. Bu fermer təsərrüfatlarında məhsuldarlıq çox yüksək olmalıdır. Ən azı 40, bəlkə 50 sentner taxıl

istehsal edilməlidir ki, biz növbəti üç-dörd ilə bu sahədə - buğda sahəsində də öz tələbatımızı tamamilə daxili

resurslar hesabına ödəyə bilək. Belə fermer təsərrüfatlarının yaradılması prosesi sürətlə getməlidir.

Ġstədiyimiz məqsədə çatmaq üçün təxminən qırx-əlli böyük fermer təsərrüfatı yaratmalıyıq ki, bu da bizim bu

sahədə müstəqilliyimizi tam təmin edəcəkdir. Bunun bir neçə səbəbi vardır.

Birincisi, biz öz torpaqlarımızdan səmərəli Ģəkildə istifadə etməliyik. Ġkincisi, biz böyük suvarma-

meliorasiya layihələrini icra edirik. Əlbəttə, on minlərlə hektar yeni torpaqlar dövriyyəyə buraxılacaq və

kəndlilər bundan səmərəli Ģəkildə istifadə edəcəklər. Digər tərəfdən, bu, yeni iĢ yerləri, yerli istehsal,

iqtisadiyyatın canlanması deməkdir. Eyni zamanda, belə olan halda biz dünyada baĢ verən proseslərdən də

özümüzü sığortalayacağıq. Çünki hansısa ölkədə bir il quraqlıq olur, bir il taxıl yığımı aĢağı düĢür. Ġstər-istəməz

bu, istehlak qiymətlərinə təsir edir və bizim vətəndaĢlar da ondan sonra bunun əziyyətini çəkirlər. Ġndi dünyada

buğdanın qiyməti böyük dərəcədə artıb. Çünki ənənəvi ixracatçı ölkələrdə istehsal kəskin Ģəkildə aĢağı

düĢmüĢdür, qıtlıq vardır, quraqlıq olmuĢdur. Bu, istər-istəməz qiymətlərin qalxmasına gətirib çıxarır. Bir neçə il

budan əvvəl də biz eyni vəziyyətlə üzləĢmiĢdik. ĠmzalanmıĢ kontraktlar var idi ki, biz taxılı, buğdanı o

kontraktlar əsasında gətirməli idik, artıq icra edilməmiĢdir, çünki bəzi ölkələr ixracata qadağa qoymuĢlar. Biz bu

asılılığı da üzərimizdən atmalıyıq, necə ki, bütün baĢqa sahələrdə asılılığı azaldırıq, bu sahədə də bunu

etməliyik. Ona görə Ġnvestisiya Proqramında bu, daha da geniĢ Ģəkildə nəzərə alınmalıdır ki, yenə də deyirəm,

mən maksimum götürürəm, maksimum hədəf dörd il, beĢ il, amma hesab edirəm ki, ondan da tez müddətdə biz

bu sahədə də yerli istehsalla özümüzü 100 faiz təmin etməliyik.

Gələn ilin büdcəsi artıq formalaĢıb, təqdim edilib. Gələn ilin büdcəsi bu ilin büdcəsindən daha da böyük

olacaqdır. Büdcə xərcləri təxminən 20 milyard manat səviyyəsində gözlənilir və bu, kifayət qədər böyük

məbləğdir. Ġcmal büdcə ondan da böyük olacaqdır. Ġcmal büdcə 30 milyard dollardan da böyük ola bilər. Yəni,

bu böyük rəqəmdir və bu rəqəm, əlbəttə ki, bizim gücümüzü, eyni zamanda, ölkə qarĢısında duran problemlərin

həllinin bizim üçün nə qədər vacib olduğunu göstərir. Biz bu vəsaitdən maksimum səmərə ilə istifadə etməliyik.

Ġldən-ilə artan dövlət büdcəmiz, əlbəttə ki, mövcud problemlərin həlli üçün də çox vacibdir. Amma eyni

zamanda, bu, böyük məsuliyyətdir. Elə etməliyik ki, bu məsələ ilə bağlı bütün hədəflər nəzərə alınsın. Xüsusilə

Ġnvestisiya Proqramı tərtib edilsin. BaĢqa yerlərdən fərqli olaraq biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramını yəqin ki, bu

ilin sonunda qəbul etməliyik. Çünki adətən hər ilin əvvəlində Dövlət Ġnvestisiya Proqramını qəbul edirik,

təxminən yanvar ayında, ondan sonra vaxt keçir, razılaĢmalar aparılır. Təxminən fevralın sonuna yaxın artıq

investisiyalar verilməyə baĢlayır. Yəni, vaxt itirməmək üçün biz Dövlət Ġnvestisiya Proqramını bu ilin sonuna

qədər qəbul etməliyik.

Bir neçə kəlmə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı demək istəyirəm. Bu sahədə Azərbaycan öz

təhlükəsizliyini tam Ģəkildə təmin edə bilmiĢdir. Son ayların çox gözəl hadisələrindən biri ondan ibarətdir ki,

“Ümid” yatağından ilkin qaz artıq gətirilmiĢdir. Bu da çox gözəl göstəricidir. Qaz quyularının debitləri çox

yüksəkdir. Birinci quyunun göstəriciləri çox ümidvericidir. Yəni, “Ümid” öz adını doğruldur. “Ümid” yatağının

Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti tərəfindən kəĢf edilməsi tarixi hadisədir. Çünki son illər ərzində ilk dəfədir ki,

Azərbaycan Dövlət Neft ġirkəti təkbaĢına böyük qaz yatağının iĢlənilməsinə nail ola bilmiĢdir.



───────────────────────────────────────────────────────

213

Hazırda qazın hasilatı gedir, sahilə ötürülür, kondensat hasil edilir. Bu yaxınlarda Neft ġirkəti tərəfindən mənə

verilən məlumata görə, “Ümid” yatağından çox keyfiyyətli kondensat hasil edilir.

Bu yatağın çox böyük əhəmiyyəti vardır. Bu, bizim enerji təhlükəsizliyimizi daha da

möhkəmləndirəcəkdir. Eyni zamanda, bizim ixrac potensialımızı da geniĢləndirəcəkdir.

Adətən Azərbaycanın qaz resursları haqqında söhbət aparanda bəzi mütəxəssislər ancaq “ġahdəniz”

yatağı haqqında danıĢırlar. Əlbəttə, “ġahdəniz” yatağı bizim ən böyük yatağımızdır. Ən azı bir trilyon 200

milyard qaz ehtiyatları vardır. Dünya miqyasında ən böyük qaz yataqlarından biridir, bəlkə də birincisidir.

Ancaq bizim qaz resurslarımız təkcə “ġahdəniz” ilə məhdudlaĢmır. Biz gələcək ixrac imkanlarımızı ancaq

“ġahdəniz”də olan hasilatla məhdudlaĢdırmamalıyıq.

“Ümid” yatağımız Dövlət Neft ġirkəti tərəfindən aĢkarlanıb. Orada ən azı 300 milyard kubmetr qaz

vardır. “Total” və “Gaz de France” Ģirkətləri tərəfindən “AbĢeron” yatağında böyük qaz ehtiyatları aĢkarlanıb.

Orada da ən azı 300 milyard kubmetr qaz vardır. Yəni, biz öz ixrac strategiyamızı planlaĢdırdıqda bu amili

mütləq nəzərə alırıq və məhz bunun nəticəsidir ki, Azərbaycan “TANAP” layihəsinin təĢəbbüskarı olmuĢdur.

Çünki bizə elə qaz infrastrukturu lazımdır ki, istənilən həcmi istənilən istiqamət üzrə dünya bazarlarına çıxara

bilək. Bizə kiçik ölçülü qaz kəməri lazım deyildir ki, təkcə hansısa bir yatağın iĢlənməsinə xidmət göstərsin.

Bizə böyük həcmli qaz infrastrukturu lazımdır. “TANAP” layihəsinin bizim tərəfimizdən irəli sürülməsinin

səbəblərindən biri də məhz bundan ibarətdir.

Digər səbəb, onu da siz yaxĢı bilirsiniz ki, uzun illər, bəlkə on il ərzində müxtəlif layihələr ətrafında

diskussiyalar gedir. Biz görürük ki, bu diskussiyalar elə belə gedir, bunun sonu yoxdur. YığıĢırlar, danıĢırlar,

konfranslar, tədbirlər keçirilir, sənədlər imzalanıb, ortalıqda bir Ģey yoxdur. Biz belə iĢləməyə öyrəĢməmiĢik.

Biz konkret iĢləməyə öyrəĢmiĢik. Ona görə, görəndə ki, bu diskussiyalar artıq sonsuz xarakter daĢıyır, biz

konkret qərar verdik, qısa müddət ərzində öz təkliflərimizi irəli sürdük, bütün məsələlər həll olundu. Ġndi

dünyada “TANAP” layihəsinə böyük maraq vardır. “TANAP” layihəsi sırf Azərbaycan tərəfindən irəli sürülmüĢ

təĢəbbüs əsasında reallaĢacaqdır.

Ona görə, enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlər daim diqqət mərkəzimizdədir. Bununla bərabər,

Azərbaycanda bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması istiqamətində əlavə tədbirlər görülməlidir.

Bir neçə ay bundan əvvəl mən Sumqayıtda günəĢ panelləri istehsal edən zavodun açılıĢında iĢtirak etmiĢəm.

Hesab edirəm ki, çox gözəl təĢəbbüsdür. Bu zavodun fəaliyyəti geniĢləndirilməlidir. Eyni zamanda, dövlət

qurumları artıq müvafiq qaydada bu zavodun imkanlarından istifadə etməli, o məhsulları almalı və günəĢ

panelləri əsasında yeni stansiyaların tikintisinə nail olmalıdırlar. Biz gələn il artıq bu istiqamətdə daha da

konkret və ciddi addımlar atmalıyıq.

Nəqliyyat sektorunda aparılan iĢlər barədə nazir bu gün məlumat verdi. Hər bir istiqamət - avtomobil

yollarının, dəmir yollarının bərpası üzrə iĢ gedir. Bu da çox vacibdir. Çünki biz sürətli dəmir yollarının

fəaliyyətinə nail olmalıyıq. Yeni dəmir yolu xətləri o məqsədlə tikilir ki, qatarlar yüksək sürətlə hərəkət edə

bilsin. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan yaxın zamanlarda nəqliyyat sahəsində böyük tranzit ölkəsinə çevriləcəkdir,

Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi yekunlaĢmaq üzrədir, Azərbaycanın dəmir yolları da yüksək dünya

standartlarına cavab verməlidir.

Dəniz limanının, yeni aeroportların tikintisi, təyyarələrin, bərələrin alınması - bütün bunlar həll olunur.

Artıq mən qeyd etdim, kənd yollarının tikintisi, geniĢ vüsət almıĢdır.

Nəqliyyat sektoru gələcəkdə də prioritet məsələlərdən biri olacaqdır. Bakı Ģəhərinin nəqliyyat Ģəbəkəsi

təkmilləĢdirilir və bölgələrdə çox böyük quruculuq iĢləri aparılır. Mən çox Ģadam ki, biz bu məsələnin tam

həllinə çox yaxınıq. Mən giriĢ sözümdə qeyd etdim ki, qeyri-neft sənayemiz 7,7 faiz artmıĢdır. Bu da ölkədə

gedən sənayeləĢmə prosesinin bariz nümunəsidir. Biz çalıĢmalıyıq ki, sənayeləĢmə prosesi daha da sürətlə

getsin. Biz burada yenə də fəaliyyətimizi iki istiqamət üzrə qururuq. Əlbəttə, bizə irihəcmli, böyük potensiala

malik olan sənaye müəssisələri çox lazımdır. Çünki bu, bizim qeyri-neft istehsalımızı artıracaq, böyük iĢ

yerlərinin yaranmasına gətirib çıxaracaqdır. Bu barədə mən artıq bir neçə dəfə demiĢəm, bir daha demək

istəyirəm ki, Azərbaycanda bir neçə sənaye mərkəzi yaranır. Ənənəvi olaraq bu mərkəzlərdə ixtisaslaĢma

getməlidir - Sumqayıt, Gəncə, Bakının Qaradağ rayonu. Üç əsas sənaye mərkəzi yaranmaqdadır. Əlbəttə, digər

sahələrdə sənaye məsələləri ilə bağlı inkiĢaf proqramları vardır, amma əsas sənaye mərkəzləri bu yerlərdə

olmalıdır. Yeni texnoparkların yaradılması prosesi gedir. Artıq ilkin gözəl nəticələr vardır, digər fikirlər vardır.

Yeni texnoparklar yaradılacaqdır ki, orada böyük müəssisələrin fəaliyyəti nəticəsində kiçik və orta Ģirkətlərin

fəaliyyəti də çox uğurlu ola bilər.

Kiçik, orta sahibkarlığın stimullaĢdırılması prosesi gedir, həm Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti

ilə, həm digər xətlərlə. Eyni zamanda, iri müəssisələrin yaradılması, onlara dövlət tərəfindən dəstəyin verilməsi

məsələləri də çox vacibdir.



───────────────────────────────────────────────────────

214

Bizim əlimizdə çox güclü alət - enerji müstəqilliyimiz, zəngin enerji resurslarımız vardır. Azərbaycanda

qiymətlər dövlət tərəfindən tənzimlənir. Belə olan halda, daxili istehsalı stimullaĢdırmaq üçün, əlbəttə, strateji

əhəmiyyətli yerli müəssisələrə güzəĢtli Ģərtlərlə enerji daĢıyıcıları da verilə bilər və verilir. Biz bu məsələ ilə

bağlı çox çevik siyasət aparmalıyıq. Hesab edirəm ki, daxili istehsalı gücləndirmək prioritet məsələ olmalıdır.

Buna tam Ģəkildə nail olandan və sənaye sahəsində istədiyimizə çatandan sonra, əlbəttə ki, Dünya Ticarət

TəĢkilatı ilə danıĢıqlarımız daha da sürətlə gedəcəkdir.

Bakı Ģəhəri və onun qəsəbələrinin inkiĢaf proqramı icra edilir. Çox ciddi, konkret proqramdır. Vaxt

baxımından çox qısamüddətli proqramdır. Yəni, iki ilə biz Bakı qəsəbələrinin bütün problemlərini, sosial-

iqtisadi infrastruktur problemlərini həll etməli idik. Biz buna yaxınıq. Hələ bir il vaxt vardır. Əminəm ki,

növbəti ilin sonuna qədər bu proqram tam Ģəkildə yekunlaĢacaq və Bakı qəsəbələrində bütün infrastruktur və

sosial məsələlərin həllinə nail olacağıq. Artıq verilən tapĢırıqlar bunu göstərir. Bütün qəsəbələrdə quruculuq

iĢləri aparılır. Ġlk növbədə, su-kanalizasiya layihələri icra edilir. Ondan sonra yollar tikilməyə baĢlanacaqdır.

Paralel olaraq qazlaĢdırma, məktəblərin, xəstəxanaların, poliklinikaların tikintisi, iĢ yerlərinin yaradılması

prosesi gedir. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə Bakı qəsəbələrinin iqtisadi inkiĢafına yönəlmiĢ

layihələr icra edilir. Yəni, biz qəsdən belə dar zaman kəsiyini götürdük ki, bu məsələni tezliklə həll edək. Gələn

ilin sonuna qədər Bakı və onun qəsəbələrinin inkiĢafı proqramı tam Ģəkildə yekunlaĢmalıdır.

ġəhərimizin inkiĢafı ilə bağlı, - bunu Bakı sakinləri də görürlər, - böyük quruculuq, abadlıq iĢləri

aparılır. Yeni parklar, istirahət zonaları salınır. Ġnsanların rahatlığı üçün çox böyük iĢlər görülür. Böyük

parkinqlər tikilir və bu məsələ çox vacibdir. Çünki Bakı küçələrində kifayət qədər çox maĢın dayanır. Əlbəttə ki,

bu, yolverilməzdir. Digər tərəfdən, biz baĢa düĢməliyik ki, əgər parkinq yoxdursa, maĢın sahibi onu haradasa

saxlamalıdır?! Ona görə biz bu sahədə hesab edirəm ki, ədalətli mövqe nümayiĢ etdiririk. Parkinqlər tikilənə

qədər bu məsələyə bir qədər göz yummaq mümkündür. Amma parkinqlər tikilib istifadəyə verildikdən sonra

küçədə bir dənə də olsun maĢın qanunsuz olaraq parkinq etməməlidir. Bütün maĢınlar parkinqlərdə

saxlanılmalıdır. Biz böyük parkinqlər tikirik. Heydər Əliyev Sarayının arxasında bir kilometr uzunluğunda, yüz

əlli metr enində ikimərtəbəli parkinq tikilir ki, orada dörd min maĢın saxlamaq mümkündür. Azadlıq

meydanının altında böyük parkinq tikilir. Orada ən azı iki min maĢın saxlamaq mümkün olacaqdır. Mən

Hacıbala Abutalıbova tapĢırdım ki, Ģəhərdə digər yerlər müəyyən edilsin. BoĢ yerlər çoxdur. O yerlərin altında

parkinq, üstündə yaĢıllıq zonaları və istirahət parkları tikilməlidir. Ona görə biz bu məsələlərlə bağlı da çox

ciddi məĢğuluq.

Bütövlükdə ölkəmizdə bütün proseslər müsbət istiqamətdə gedir. Azərbaycan doğrudan da, böyük

uğurlara nail olur. Bu yaxınlarda Ġkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunun keçirilməsi və uğurlu

keçirilməsi çox müsbət haldır. Artıq cəmi bir il ərzində, birinci Forumdan keçən dövr ərzində və ikinci Forumun

yekunları bunu təsdiqlədi. Biz dünya miqyasında çox vacib bir diskussiya meydanını yarada bilmiĢik. O

diskussiya meydanı ki, dünyanın elitası artıq ikinci dəfə Bakıda toplaĢır. Bu Forum ənənəvi olaraq

keçiriləcəkdir. Bu dəfə bu Forumda təmsil olunan xadimlərin çıxıĢları, onların fikirləri həm çox dəyərli idi və

həm də onların bu Forumda iĢtirakı da tədbirin əhəmiyyətini böyük dərəcədə artırmıĢdır. On sabiq Prezident, 11

Nobel mükafatçısı, məĢhur professorlar, dünya elm, mədəniyyət elitasının nümayəndələri Bakıda idilər. Altı yüz

nəfərdən çox qonaq gəlmiĢdi. Onlar 62 ölkəni təmsil edirdilər. Yəni, bu, həm məzmun, həm mahiyyət

baxımından vacibdir, eyni zamanda, ölkəmizlə tanıĢ olmaq üçün onlara imkan yaradılmıĢdır. Forum öz iĢini

yekunlaĢdırandan sonra bölgələrə səfərlər təĢkil edilmiĢdir. Dörd Ģəhərə səfərlər təĢkil edilmiĢdir. Qonaqlar

Naxçıvan, Lənkəran, Qəbələ və Gəncə Ģəhərlərinə təyyarələrlə uçdular. Yəni, bu da çox əlamətdar bir haldır.

Hər bir Ģəhərə təyyarə ilə uçdular. Orada bütün infrastruktur, mehmanxanalar vardır, tarixi yerlərlə tanıĢ oldular

və Azərbaycan haqqında daha da dolğun təəssürat əldə etdilər. Ona görə bu, çox gözəl formatdır və Ģadam ki,

Forumun yekunları çox müsbət oldu.

Bununla bərabər, bu il ərzində və keçən il çox ciddi hadisələr baĢ vermiĢ, Azərbaycanın dünyadakı

rolunu, yerini böyük dərəcədə artırmıĢdır. “Eurovision” mahnı müsabiqəsi. Biz “Eurovision”un Bakıda

keçirilməsinə təĢəbbüs göstərməmiĢdik. Sadəcə olaraq, müsabiqənin Ģərtləri belə idi ki, o, qalib olan

nümayəndələrin ölkəsində keçirilir. Yüksək səviyyədə keçirmiĢik. Bəlkə də ən yüksək səviyyədə keçirmiĢik. Öz

mədəniyyətimizi və reallıqlarımızı bütün Avropaya təqdim edə bilmiĢik.

BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçildik. Cəmi 20 il müstəqillik həyatını yaĢayan ölkə üçün bu, tarixi

nailiyyətdir. Yüz əlli beĢ ölkə bizi dəstəklədi. QoĢulmama Hərəkatına üzv olduq. Bu da siyasi cəhətdən çox

düzgün bir addım idi. Bu, yenə də bizim xarici siyasətimizin böyük qələbəsi idi. O təĢkilata üzv olmaq və üzv

olduqdan sonra cəmi bir il ərzində Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı, ərazi

bütövlüyü prinsipini rəhbər tutan qətnamənin qəbul edilməsinə nail olmaq çox böyük tarixi nailiyyətdir. Biz

cəmi bir il idi ki, o təĢkilatda fəaliyyət göstərirdik. Amma bu fəaliyyət o qədər fəal və Azərbaycana olan



───────────────────────────────────────────────────────

215

münasibət o qədər müsbət idi ki, bir il ərzində 120 ölkə bizim mövqeyimizi dəstəkləmiĢdir. Bundan baĢqa,

Olimpiya Oyunlarında uğurlarımız. Biz dünya miqyasında aparıcı idman dövlətləri arasındayıq. Bu da reallıqdır.

Yəni, bütün bu uğurlar bizi sevindirir, düĢmənlərimizi isə məyus edir.

Əminəm ki, gələcək illərdə bu meyillər daha da güclənəcəkdir. Bizim hər bir qələbəmiz Ermənistanın

faciəsidir. Hər bir uğurumuz onların məyusluğudur. Bizim uğurlarımız hələ çox olacaqdır. Ən böyük uğur o

vaxt olacaqdır ki, Azərbaycan bayrağı ġuĢada və Xankəndidə dalğalanacaqdır. Mən buna əminəm, buna Ģübhə

etmirəm. Hər birimiz, hər bir vətəndaĢ o tarixi günü öz iĢi ilə yaxınlaĢdırmalıdır. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-11 oktyabr. - №228. - S. 1-4.



───────────────────────────────────────────────────────

216

Özbəkistan Prezidenti Ġslam Kərimovun Azərbaycana rəsmi səfəri

Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Bakı, 12 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 12-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Ġslam Kərimov mətbuata

bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

- Hörmətli Ġslam Abduqəniyeviç!


Əziz dostlar!

Hörmətli cənab Prezident, Sizi Azərbaycan torpağında salamlamağa Ģadam. Biz Sizin səfərinizə çox

böyük əhəmiyyət veririk və əminəm ki, bu səfərin çox yaxĢı nəticələri olacaqdır.

Ölkələrimiz arasında münasibətlər çox dinamik, effektiv və səmərəli inkiĢaf edir. Sizin gözəl ölkənizə

rəsmi səfərlərimi xatırlayıram və Sizin tərəfinizdən mənə, mənim nümayəndə heyətimin üzvlərinə göstərilən

qonaqpərvərlik mənim üçün çox qiymətlidir. QarĢılıqlı səfərlər bütün istiqamətlər üzrə ikitərəfli münasibətlərin

fəal inkiĢafına Ģərait yaradır. Onlar bütün sahələrdə münasibətlərin inkiĢafına güclü təkan verir və dövlətlərimiz

arasında yaranan münasibətlər bizi çox sevindirir. Müstəqillik əldə edəndən sonra keçən 21 il ərzində

ölkələrimiz arasında həqiqətən dostluq, qardaĢlıq, strateji tərəfdaĢlıq münasibətləri yaranmıĢdır.

Biz beynəlxalq təĢkilatlarda da bir sıra istiqamətlər üzrə fəal qarĢılıqlı əlaqə saxlayırıq. Bu, mənim üçün

çox xoĢdur. Biz iĢtirak etdiyimiz bütün beynəlxalq qurumlarda, ilk növbədə BirləĢmiĢ Millətlər TəĢkilatında,

Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatında, digər təĢkilatlarda bir-birimizi həmiĢə dəstəkləyirik. Keçən il BirləĢmiĢ

Millətlər TəĢkilatının Təhlükəsizlik ġurasına seçkilər zamanı Özbəkistandan aldığımız fəal dəstəyə görə çox

minnətdarıq. Ölkəmizə qardaĢcasına münasibətin daha bir təzahürü olan bu dəstək bizə çox lazım, bizim üçün

çox qiymətli idi. Biz Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin tənzimlənməsi məsələsində

Özbəkistanın prinsipial mövqeyinə görə də çox təĢəkkür edirik. 2008-ci ildə BMT-nin BaĢ Məclisində

Azərbaycanın irəli sürdüyü qətnamənin Özbəkistan tərəfindən dəstəklənməsi də Azərbaycan xalqı tərəfindən

yüksək qiymətləndirilmiĢdir. Biz də bütün beynəlxalq təĢkilatlarda qardaĢ Özbəkistanı həmiĢə dəstəkləmiĢik və

dəstəkləyəcəyik. BaĢqa sözlə desək, beynəlxalq arenada bu cür fəal qarĢılıqlı əlaqələr, dünya siyasəti

məsələlərinə dair mütəmadi fikir mübadiləsi, habelə bizim bu gün apardığımız fikir mübadiləsi də ölkələrimiz

və xalqlarımız arasında əlaqələrin çox möhkəm və səmimi olmasına dəlalət edir.

Əlbəttə, ölkələrimiz arasında münasibətlərin zəngin tarixi vardır. Xalqlarımız arasında dostluq,

əməkdaĢlıq, qarĢılıqlı dəstək münasibətləri çoxəsrlik tarixə malikdir. Biz münasibətlərimizi bu zəmin üzərində

qururuq. Bu gün biz qarĢılıqlı iqtisadi fəaliyyət məsələlərini, regional problemləri də ətraflı müzakirə etdik.

Təbii ki, bizim regionların öz spesifikası ilə yanaĢı, ortaq cəhətləri də çoxdur. Mənim fikrimcə, Özbəkistanın və

Azərbaycanın riskləri minimuma endirmək, əməkdaĢlıq və qarĢılıqlı anlaĢma ab-havasını möhkəmlətmək

siyasəti ölkələrimizin yerləĢdiyi regionlardakı dövlətlər arasında geniĢ əks-səda doğurur, habelə vəziyyətin

sabitləĢməsi məsələsində mühüm rol oynayır. Bu gün həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan öz regionlarında

sabitləĢdirici rol oynayır. Ġndiki mərhələdə, bizim regionlarda potensial risklərin artdığı vaxtda bu rol xüsusi

əhəmiyyət kəsb edir. Buna görə də bizim ölkələrin yerləĢdiyi regionlarda hadisələrin proqnozlaĢdırıla bilməsi,

çox cəhətdən ölkələrimiz arasında qarĢılıqlı əlaqələrdən, fəal siyasi məsləhətləĢmələr aparılmasından asılıdır.

Biz də öz tərəfimizdən regionda etimad tədbirlərini möhkəmlətmək, daha yaxĢı qarĢılıqlı anlaĢmaya Ģərait

yaratmaq və mövcud problemləri tənzimləmək üçün bundan sonra da əlimizdən gələni etməyə çalıĢacağıq.

Kommunikasiya layihələri sahəsində irəli sürdüyümüz təĢəbbüslər də böyük əhəmiyyətə malikdir. Bakı-Tbilisi-

Qars dəmir yolu layihəsinin reallaĢması yeni, əvvəlkindən xeyli qısa, iqtisadi baxımdan səmərəli nəqliyyat

arteriyaları yaratmağa imkan verən nəqliyyat və kommunikasiya layihələri üçün tamamilə yeni Ģərait yaradır.

Həmçinin bu proseslər həmin layihələrə cəlb edilmiĢ ölkələr arasında qarĢılıqlı anlaĢma və əməkdaĢlıq üçün

daha yaxĢı Ģərait yaradacaqdır. Əslində biz Özbəkistanla birlikdə yeni magistral, yeni Ġpək Yolu tikirik. Bu yol

qitələri birləĢdirəcək, böyük nəqliyyat potensialını, bu potensialın ölkələrimiz üçün reallaĢmasını uzun illər

ərzində təmin edəcək, bizim regionda etimad tədbirlərini möhkəmlətməyə Ģərait yaradacaqdır.

Biz müĢtərək investisiya layihələrini nəzərdən keçirməyə hazırıq. Zənnimcə, bunun üçün yaxĢı imkanlar vardır.

Həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan çox böyük iqtisadi və maliyyə potensialına, böyük texniki imkanlara

malik olan ölkələrdir. Hökumətlərarası Komissiyanın bu günlərdə keçirilmiĢ iclası da, mənim fikrimcə, iqtisadi



───────────────────────────────────────────────────────

217

əlaqələrin inkiĢaf yollarını müəyyən etmiĢdir. Hesab edirəm ki, ölkələrimiz arasında təəssüf ki, hələlik lazımi

səviyyədə olmayan əmtəə dövriyyəsinin həcminin artırılmasına dair müĢtərək layihələrin həyata keçirilməsində

bizim istehsalçıları dəstəkləməliyik.

Bu gün biz elm, mədəniyyət, təhsil sahələrində, humanitar sahədə əməkdaĢlıqla bağlı məsələlərlə

yanaĢı, həm də daha geniĢ planda, dünyada bu münasibətlərin necə qurulmalı olması məsələsini, humanitar

əməkdaĢlıq proseslərində bizim ölkələrin rolu və yeri məsələlərinə konseptual yanaĢmanı da hərtərəfli, çox

geniĢ müzakirə etdik. Bizim ortaq fikrimiz belədir ki, biz öz ölkələrimizdə milli mədəni irsimizi qoruyub

saxlamalı və möhkəmlətməliyik. Gənclər milli ruhda, öz dəyərlərinə, xalqlarımızın çoxəsrlik tarixi ərzində

formalaĢmıĢ dəyərlərə sədaqət ruhunda tərbiyə edilməlidir.

Sonda demək istərdim ki, müzakirə edilən mövzular və fikir mübadiləsi mövqelərimizin oxĢarlığını,

deyərdim ki, regional siyasət, dünya siyasəti məsələlərinə mövqeyimizin identikliyini və ölkələrimiz arasında

strateji tərəfdaĢlığı möhkəmlətmək əzmində olduğumuzu göstərdi.

Hörmətli Ġslam Abduqəniyeviç, ölkəmizə səfər etmək dəvətini qəbul etdiyinizə görə Sizə bir daha

təĢəkkür etmək istəyirəm. Sizə və xalqınıza xoĢbəxtlik və firavanlıq arzulayıram.

Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

218

Bakıda Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir

Bakı, 16 oktyabr (AzərTAc). Azərbaycan daha bir mötəbər tədbirə ev sahibliyi etmiĢdir. Oktyabrın 16-

da Bakıda, Heydər Əliyev Mərkəzində Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının (ĠƏT) XII zirvə toplantısı keçirilmiĢdir.

Zirvə toplantısında ĠƏT-in üzvü olan ölkələrin dövlət baĢçıları, bir sıra ölkələr isə hökumət rəhbərləri və

parlament sədrləri ilə təmsil olunmuĢlar.

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev zirvə toplantısında nitq söylədi.


nitqi


Hörmətli nümayəndə heyətlərinin baĢçıları!

Əziz qonaqlar, əziz dostlar!

Mən sizin hamınızı Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Azərbaycana xoĢ gəlmisiniz!

Məni zirvə görüĢünün sədri seçdiyiniz üçün sizə minnətdaram. Sizi əmin etmək istəyirəm ki, Azərbaycan ECO-

nun sədri kimi əlindən gələni edəcək ki, təĢkilat daha da inkiĢaf etsin, konkret layihələr üzərində iĢləsin və

təĢkilata üzv olan ölkələr arasında dostluq, qardaĢlıq əlaqələri daha da geniĢlənsin.

Fürsətdən istifadə edərək, son iki il ərzində təĢkilata sədrlik etmiĢ Türkiyə Respublikasına və onun

rəhbərliyinə uğurlu fəaliyyət üçün minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Bizim zirvə görüĢümüz çox əlamətdar tarix ərəfəsində baĢ verir. 1992-ci ilin noyabrında ECO-ya yeni 7

üzv daxil olmuĢdur. Onlardan biri də Azərbaycan idi. Demək olar ki, o vaxtdan bu günə qədər təĢkilatın yeni

dövrü baĢlamıĢdır. Azərbaycan öz tərəfindən bütün dövrlərdə ECO təĢkilatının fəaliyyətinə böyük önəm

vermiĢdir və biz hesab edirik ki, ECO-nun uğurlu fəaliyyəti bütün üzv ölkələrin marağındadır. Çünki bizi həm

ortaq tarix, həm də iqtisadi və siyasi maraqlar birləĢdirir.

Ortaq tarixə gəldikdə, deyə bilərəm ki, xalqlarımız əsrlər boyu bir yerdə olmuĢ, yaĢamıĢ, yaratmıĢlar,

bir-birinə daim dayaq olmuĢlar. TəĢkilatımızın bu tarixi irs üzərində formalaĢması hesab edirəm ki, çox

əlamətdar hadisədir. Bizi ənənələrimiz, dinimiz – müqəddəs Ġslam dini birləĢdirir və biz çalıĢırıq ki, Ġslam

mədəniyyətinin təbliği üçün öz səylərimizi göstərək. 2009-cu ildə Bakı Ģəhəri “Ġslam mədəniyyətinin paytaxtı”

elan edilmiĢdi və biz bu Ģərəfli missiyanı uğurla yerinə yetirdik. 2018-ci ildə isə Azərbaycanın digər qədim

Ģəhəri – Naxçıvan Ģəhəri “Ġslam mədəniyyətinin paytaxtı” olacaqdır. Bu, islam dünyasının bizə olan böyük

etimadının və hörmətinin əlamətidir. Biz öz növbəmizdə dünyada islam həmrəyliliyinin gücləndirilməsi üçün

səylərimizi göstəririk. Bəzi ölkələrdə islamofobiya meyillərinin gücləndirilməsi bizi çox narahat edir, Ġslam

müqəddəslərinin təhqir olunması bizi haqlı olaraq hiddətləndirir. Biz öz növbəmizdə islamı sülh, qardaĢlıq,

mərhəmət dini kimi dünyaya daha da geniĢ Ģəkildə təqdim etməliyik. Hesab edirəm ki, təĢkilatımızın

istiqamətlərindən biri də bu olmalıdır.

TəĢkilata üzv olan ölkələr arasında siyasi əlaqələr də yüksək səviyyədədir. Biz beynəlxalq təĢkilatlarda

bir-birimizi qarĢılıqlı surətdə dəstəkləyirik. Keçən il təĢkilata üzv olan ölkələrin fəal iĢtirakı və dəstəyi ilə

Azərbaycan BMT Təhsükəsizlik ġurasına üzv seçilmiĢdir. Bu fürsətdən istifadə edərək, bizi dəstəkləyən bütün

qardaĢ ölkələri qeyd edirəm, onlara minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Azərbaycan da öz növbəsində ECO-ya

üzv olan ölkələrin milli maraqlarının müdafiəsi üçün bütün beynəlxalq arenalarda fəal iĢtirak edir. QarĢılıqlı

dəstək və qarĢılıqlı anlaĢma əlbəttə ki, təĢkilatımızı da gücləndirəcəkdir. Eyni zamanda, bizim üçün ən ağrılı

problem olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı ECO-ya üzv olan ölkələrin mövqeyini

yüksək qiymətləndiririk və bu mövqe bu gün müzakirə ediləcək sənədlərin tərkibinə salınıbdır. Bildiyiniz kimi,

uzun illərdir ki, ölkəmizin beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmıĢ ərazi bütövlüyü pozulub, Ermənistan

Azərbaycana qarĢı hərbi təcavüz etmiĢdir. Bu təcavüz və iĢğal nəticəsində torpaqlarımızın 20 faizi ermənilərin

iĢğalı altındadır, 1 milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma Vətənində qaçqın-köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür.

Bizə qarĢı etnik təmizləmə siyasəti aparılmıĢdır. 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən Xocalı soyqırımı

törədilmiĢdir ki, yüzlərlə günahsız insan, - onların arasında qadın, uĢaq, yaĢlı insanlar vardır, - qətlə

yetirilmiĢdir. Dünyada Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi tanıyan artıq 3 ölkə vardır. Onlardan biri bizim qardaĢ

ölkəmiz, ECO-ya üzv olan Pakistandır və fürsətdən istifadə edərək, Pakistan xalqına və onun rəhbərliyinə bu

ədalətli mövqeyə görə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü danıĢıqlar mövzusu

olmayıbdır və ola da bilməz. BMT Təhlükəsizlik ġurası münaqiĢənin həlli ilə bağlı 4 qətnamə qəbul etmiĢdir və

o qətnamələrdə erməni silahlı qüvvələrinin iĢğal edilmiĢ torpaqlardan qeyd-Ģərtsiz çıxarılması nəzərdə

tutulurdu. Əfsuslar olsun ki, bu qətnamələr yerinə yetirilmir. Ancaq biz əminik ki, Azərbaycan öz ərazi



───────────────────────────────────────────────────────

219

bütövlüyünü, suverenliyini bərpa edəcək və iĢğaldan əziyyət çəkən bütün soydaĢlarımız doğma dədə-baba

torpağına, əzəli torpağına qayıdacaqlar.

Bir daha bu fürsətdən istifadə edərək, bizim haqlı mövqeyimizi dəstəkləyən bütün üzv ölkələrə

minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Əlbəttə, bu iĢğal və ədalətsizlik bizim iqtisadiyyatımıza da çox böyük

zərbə vurmuĢdur. Ancaq buna baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatı son illər ərzində yüksələn xətlə inkiĢaf

edir. Son 8-9 il ərzində ümumi daxili məhsul 3 dəfə artmıĢdır, sənaye istehsalı da təxminən 3 dəfə - yəni 300

faiz artmıĢdır. Yoxsulluqla mübarizədə böyük uğurlar qazanılmıĢdır. Bu illər ərzində yoxsulluq 49 faizdən 7

faizə düĢmüĢdür, iĢsizlik 5,3 faiz, xarici borcumuz ümumi daxili məhsulun cəmi 7 faizini təĢkil edir. Beynəlxalq

reytinq agentlikləri Azərbaycanın kredit reytinqlərini artırıblar. Baxmayaraq ki, Avropada maliyyə və iqtisadi

böhran hələ ki, davam edir, Azərbaycanın kredit reytinqləri aparıcı reytinq agentlikləri tərəfindən artırılmıĢdır.

Rəqabətqabiliyyətliliyinə görə Azərbaycan dünya miqyasında layiqli yerlərdədir. Ġqtisadi islahatlar bizə imkan

verir ki, iqtisadiyyatımızı Ģaxələndirək və iqtisadiyyatın bütün sahələri inkiĢaf etsin, insanlar daha da yaxĢı

yaĢasınlar.

ECO-ya üzv olan ölkələrlə bizim ticarət dövriyyəmiz artır. Bu, çox sevindirici haldır. 2011-ci ildə bu

ticarət dövriyyəsi 38 faiz, 2012-ci ilin 9 ayında 20 faiz artmıĢdır. Yəni, bu, onu göstərir ki, təĢkilata üzv olan

ölkələrlə bizim çox səmərəli iqtisadi əlaqələrimiz vardır. Bu da təbiidir, çünki bizim siyasi əlaqələrimiz çox

yüksək səviyyədədir və iqtisadi sektor əlbəttə ki, bu səviyyəyə uyğun olmalıdır. Mən əminəm ki, bu zirvə

görüĢünün yekunları və qəbul ediləcək qərarlar aramızda olan ticarət dövriyyəsinin artırılmasına daha da böyük

təkan verəcəkdir və beləliklə, biz bir-birimizi iqtisadi yollarla, iqtisadi amillərlə daha da çox dəstəkləyəcəyik.

Ġki il bundan əvvəl ECO-nun Ġstanbulda keçirilən zirvə görüĢündə Azərbaycan söz vermiĢdi və öhdəlik

götürmüĢdü ki, ECO Bankının səhmdarına çevriləcəkdir, ECO Bankına üzv olacaqdır. Məmnuniyyət hissi ilə

deyə bilərəm ki, bu, artıq reallıqdır. Azərbaycan ECO Bankının səhmdarıdır və öz tərəfindən üzv olan ölkələrdə

həyata keçirilən vacib infrastruktur və iqtisadi layihələrdə fəal iĢtirak etmək əzmindədir. Həm bank vasitəsilə,

eyni zamanda, investor kimi. Hazırda Azərbaycan öz investisiyalarını ölkənin hüdudlarından kənara qoymağa

baĢlamıĢdır. Bu investisiyalar milyardlarla dollar səviyyəsindədir. Biz yeni bazarlara çıxmaq üçün araĢdırma

iĢləri aparırıq. Əlbəttə ki, investisiyanın qoyuluĢu üçün biz ilk növbədə özümüzə dost, qardaĢ bildiyimiz

ölkələrə üz tuturuq. Hesab edirəm ki, zirvə görüĢü çərçivəsində və ondan sonra nümayəndə heyətlərinin,

iqtisadiyyat nazirlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində qarĢılıqlı investisiyaların istiqaməti və həcmi haqqında daha

da geniĢ müzakirə aparıla bilər. Biz bunun tərəfdarıyıq.

Eyni zamanda, Azərbaycan region üçün vacib olan çox mühüm infrastruktur layihələrini icra edir.

Onların arasında əlbəttə ki, enerji infrastrukturunun yaradılması layihələri ön plandadır. Bizim təĢəbbüsümüzlə

son illər ərzində ĢaxələndirilmiĢ neft-qaz kəmərləri Ģəbəkəsi yaradılmıĢdır ki, hazırda enerji resurslarımızı

müxtəlif istiqamətlər üzrə dünya bazarlarına çıxarır. Çox Ģadam ki, bu təĢəbbüslər region ölkələrinin

marağındadır və regionda yerləĢən ölkələr də bu təĢəbbüsləri dəstəkləyirlər. Enerji sahəsində fəaliyyətimiz

əlbəttə ki, milli maraqlarımızı təmin edir, eyni zamanda, enerji təhlükəsizliyi məsələlərini də gücləndirir və bu

sahədə yeni imkanlar açılır.

Nəqliyyat sektorunda təĢəbbüslərimiz və fəaliyyətimiz hesab edirəm ki, ümumi maraqlarımıza xidmət

edir. Azərbaycan ġimal-Cənub və ġərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin fəaliyyəti üçün praktiki tədbirlər görür.

Bizim coğrafi vəziyyətimiz elədir ki, Azərbaycan təkcə coğrafi vəziyyətinə görə nəqliyyat sahəsində regional

mərkəzə çevrilə bilər. Bizim investisiyalarımız - yeni yaradılan dəniz limanları, dəmir yolu xətləri, avtomobil

yolları, hava nəqliyyatının təkmilləĢdirilməsi layihələri, əlbəttə ki, Bakını nəqliyyat mərkəzinə çevirmək üçün

gözəl imkanlar yaradır. Bu yaxınlarda tikintisi baĢa çatacaq Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu isə öz növbəsində,

ECO-ya üzv olan bütün ölkələrin xidmətində olacaqdır. Çünki bu dəmir yolu təkcə Azərbaycanı Türkiyə ilə

birləĢdirmir. Bu yol əslində qitələri birləĢdirir və əgər ECO-ya üzv olan ölkələrin xəritəsinə, bizim təĢkilatımızın

xəritəsinə baxsaq, görərik ki, bu yol hamımız üçün çox səmərəli, çox əhəmiyyətli olacaqdır. Bu, strateji

layihədir, geosiyasi və geoiqtisadi vəziyyəti böyük dərəcədə yaxĢılaĢdıracaq bir layihədir. Mən çox Ģadam ki, bu

layihə artıq yaxın zamanlarda reallaĢacaqdır.

Bir sözlə, əziz qonaqlar, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycan ECO-nun fəaliyyətinə çox böyük

önəm verir. ECO-nun fəaliyyəti bu günə qədər çox uğurlu idi. Bu təĢkilat dünya miqyasında öz layiqli yerini

tuta bilmiĢdir. TəĢkilata üzv olan ölkələrin böyük iqtisadi potensialının mövcudluğu bizi daha da gücləndirir.

Əminəm ki, növbəti mərhələlərdə konkret layihələr üzərində iĢləməyimiz təĢkilatı daha da gücləndirəcək və

iqtisadi, siyasi, mədəniyyət sahələrində təĢəbbüslərimiz ancaq və ancaq qarĢılıqlı etimadın gücləndirilməsinə

xidmət göstərəcəkdir.

Mən bir daha sizin hamınızı Azərbaycanda səmimiyyətlə salamlayıram. Əminəm ki, ECO-nun Bakı

zirvə görüĢü uğurlu olacaq və zirvənin nəticələri təĢkilatı daha da gücləndirəcəkdir.



───────────────────────────────────────────────────────

220

X X X

Zirvə toplantısının yekununda çıxıĢ edən Prezident Ġlham ƏLĠYEV dedi:

-Hörmətli nümayəndə heyətlərinin baĢçıları!

Hörmətli dostlar!

Mən sizin hamınızı bir daha Azərbaycanda salamlayıram və zirvə toplantısının nəticələrindən dərin

razılığımı bildirmək istəyirəm. Əminəm ki, Ġqtisadi ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının XII zirvə toplantısı təĢkilatımızın

çox vacib nailiyyətlərini xüsusi olaraq qeyd etdi. GiriĢ nitqimdə dediyim kimi, ECO-ya üzv olan yeddi dövlət

iyirmi ildir sürətlə inkiĢaf edən ölkəyə çevrilmiĢ və ümumi məqsədlərimizin həyata keçməsinə töhfə verir. Mən

fürsətdən istifadə edərək, təĢkilatımızı təsis edən dövlətlərə təĢəkkür etmək istəyirəm. Onların müdrikliyi,

yaradıcılıq baxıĢları təĢkilatımızı qarĢılıqlı inamın, qarĢılıqlı dəstəyin və fəal siyasi dialoqun olduğu bugünkü

vəziyyətə gətirib çıxarmıĢdır.

TəĢkilatımız əsasən iqtisadi gündəliyə üstünlük verir. Lakin bu gün dünyamız iqtisadi siyasəti geosiyasi

vəziyyətdən ayıra bilməyəcək dərəcədə mürəkkəbdir. Hamımız öz ölkələrimizi inkiĢaf etdirmək istəyirik. Üzv

ölkələr getdikcə regionda daha çox önəmli rol oynayırlar. Həmrəyliyimiz, ümumi səylərimiz, əlbəttə ki, bizi

yeni inkiĢafa, yeni uğurlara, xalqlarımızın rifahına gətirəcəkdir. Biz güclü iqtisadiyyat olmadan real müstəqilliyə

nail ola bilməyəcəyik. Möhkəm iqtisadi bünövrə, ciddi iqtisadi islahatlar olmadan XXI əsrdə insanlarımız üçün

yaxĢı yaĢayıĢ Ģəraiti yarada bilməyimiz çox çətin ola bilər. TəĢkilatımızın əsas məqsədlərindən biri

ölkələrimizdə olan iqtisadi inkiĢafı stimullaĢdırmaqdır. Çox böyük qürur hissi duyuruq ki, biz artıq ECO

Bankının üzvüyük. Bu maliyyə institutundan istifadə edərək biz ümumi inkiĢafımızda öz rolumuzu

oynayacağıq.

Azərbaycan üçün iqtisadi transformasiya artıq reallıqdır. Bu gün ölkəmiz çox güclü iqtisadi əsaslarla

inkiĢaf edən ölkədir. Özəl sektorun ümumi daxili məhsulda payı 80 faizdən artıqdır. Gələcək illərdə, əlbəttə,

iqtisadi islahatlarımız davam edəcəkdir. Üzv dövlətlərin dəstəyi inkiĢafımıza, təkmilləĢməyə, sürətlə irəli

getməyə daha yaxĢı kömək edəcəkdir. Hesab edirəm ki, bugünkü müzakirələr bizim ümumi kursumuza töhfə

verəcəkdir. Bu gün üzv ölkələr bir daha həmrəylik nümayiĢ etdirdilər. Dövlət və hökumət baĢçıları, nümayəndə

heyətlərinin rəhbərləri təĢkilatımızın gələcək inkiĢafı, regional məsələlərlə bağlı çox dəyərli fikirlər söylədilər,

dünya məsələlərinə, narahatlıq doğuran problemlərə toxundular. Mən çox Ģadam və nümayəndə heyətlərinin

baĢçılarına dünyada, regionda, ölkələrimizdə baĢ verən proseslərlə bağlı dəyərli fikirlərinə, ideyalarına görə

təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Çünki biz dünyanın bir hissəsiyik. Bizim birliyimiz nə qədər sıx olsa,

maraqlarımız da bir o qədər güclü Ģəkildə müdafiə olunacaqdır.

Bir daha üzv dövlətlərə iĢtirak etdiyimiz bütün beynəlxalq təĢkilatlarda Azərbaycana ümumi maraqlar,

ümumi etimad əsasında göstərdikləri dəstəyə görə təĢəkkürümü bildirmək istərdim. Xalqlarımızın çox böyük

tarixi, zəngin mədəniyyəti, ənənələri vardır. Bu gün biz təĢkilatımızı dünyaya bir-birini dəstəkləyən, beynəlxalq

aləmdə siyasi iradə nümayiĢ etdirən, ümummilli maraqları müdafiə edən ölkələrin daxil olduğu bir təĢkilat kimi

təqdim edirik. ġübhəsiz, biz bir-birimizə birlikdə daha çox kömək edə bilərik, nəinki ayrı-ayrılıqda.

TəĢkilatımızın artıq böyük tarixi, ənənələri, dünya siyasi xəritəsində rolu vardır. Əminəm ki, növbəti illər

ərzində də biz hamımız ECO-nun gələcək inkiĢafına töhfələrimizi verəcəyik.

Növbəti illər ərzində Azərbaycan təĢkilatın sədri olaraq dəyərlərimizi daha çox təbliğ etmək,

tərəfdaĢlığımızı gücləndirmək və qarĢılıqlı ticarət səviyyəsini artırmaq məsələsində qurumun iĢinə töhfə vermək

üçün əlindən gələni edəcəkdir.

Hörmətli dostlar, bir daha sizi ölkəmizdə görməyə çox Ģadam. Ümidvaram ki, burada olduğunuz qısa

müddət sizin üçün çox xoĢ keçəcəkdir. Ümidvaram ki, sizinlə gələcəkdə də görüĢəcəyik. Beləliklə, zirvə

toplantısının gündəliyi sona çatdı. Ġcazənizlə, ECO-nun XII zirvə toplantısını bağlı elan edirəm.




───────────────────────────────────────────────────────

221

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin Sədri

Bakir Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər

Bakı, 18 oktyabr (AzərTAc). Oktyabrın 18-də sənədlərin imzalanması mərasimindən sonra Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və Bosniya və Herseqovinanın Rəyasət Heyətinin Sədri Bakir

Ġzetbeqoviç mətbuata bəyanatlarla çıxıĢ etmiĢlər.


bəyanatı

Cənab Sədr!

Əziz qonaqlar, xanımlar və cənablar!

Bosniya və Herseqovinadan olan dostlarımızı, cənab Sədrin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini

Azərbaycanda salamlamaqdan Ģadam. Bu, tarixi səfərdir. Bu, bizim münasibətlərimizin tarixində ilk yüksək

səviyyəli səfərdir. Əlaqələrimizin böyük potensialı, böyük gələcəyi vardır. Ümid edirəm ki, səfər ikitərəfli

münasibətlərin inkiĢafında mühüm mərhələ olacaqdır. Həmçinin əməkdaĢlığımızın tarixi kökləri vardır. Qırx il

əvvəl Sarayevo ilə Bakı arasında saziĢ imzalandı və onlar qardaĢlaĢmıĢ Ģəhərlər oldu. DüĢünürəm ki, biz hazırda

bu tarixi əlaqələri bərpa edirik. Əlbəttə ki, yeni mərhələdə - iki müstəqil dövlət səviyyəsində.

Bu gün biz ikitərəfli gündəliyimizdə olan məsələlərə dair geniĢ müzakirə apardıq. ġübhəsiz ki, siyasi

dialoq geniĢlənir. Biz Bosniya və Herseqovinaya BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilməyimizlə bağlı

göstərdiyi dəstəyə görə minnətdarıq. Biz də öz tərəfimizdən Sizin ölkənizi beynəlxalq təĢkilatlarda, beynəlxalq

forumlarda dəstəkləyirik.

Eyni zamanda, biz iqtisadi əməkdaĢlığın perspektivlərini də geniĢ müzakirə etdik. Tamamilə əminik ki,

əməkdaĢlığımızın bu sahəsinin çox parlaq gələcəyi vardır. Çünki biz indi iqtisadi sahədə daha fəal iĢləyəcəyik

və iĢgüzar dairələrin qarĢılıqlı fəaliyyətini və sərmayə imkanlarını tam həcmdə müəyyən edəcəyik. Əminəm ki,

bizim icra etdiyimiz birgə layihələr xalqlarımızın və ölkələrimizin rifahına xidmət edəcəkdir. Azərbaycan

ölkədən kənarda da çox fəal sərmayələr yatırır. Dost ölkələrə sərmayə qoyuluĢları, Ģübhəsiz, yüksək

dəyərləndirilir. Buna görə də, düĢünürəm ki, bu səfər iqtisadi əlaqələrin inkiĢafına yeni təkan verəcəkdir. Biz

bir-birimizi daha da yaxĢı tanıyacağıq. Biz indi elə bir dövrdəyik ki, bir-birimizi kəĢf edirik.

Bu gün, həmçinin regional vəziyyəti müzakirə etdik. Əlbəttə ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq

Qarabağ münaqiĢəsinin həlli bizim üçün əsas məsələdir. Uzun illərdir ki, bizim ölkə Ermənistanın iĢğalından

əziyyət çəkir. Bu, bir milyon azərbaycanlının doğma torpaqlarından sürgün edilməsi ilə nəticələnib. Biz etnik

təmizləmə, iĢğal ilə üzləĢdik. Ġyirmi ildən artıqdır ki, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazisinin 20

faizi ermənilərin iĢğalı altındadır. Beynəlxalq təĢkilatlar, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik ġurası və BaĢ Məclisi

erməni hərbi birləĢmələrinin Azərbaycan torpaqlarından qeyd-Ģərtsiz və təxirə salınmadan çıxarılması ilə bağlı

bir çox qətnamə qəbul edib. Təəssüf ki, bu qətnamələr hələ də icra olunmur. Bu münaqiĢənin beynəlxalq hüquq

və ərazi bütövlüyü çərçivəsində tez bir zamanda həlli bütün ölkələr üçün əlveriĢli olacaqdır.

Bizim ölkələrin bir çox oxĢarlıqları vardır. Hər iki ölkə baĢqa bir dövlətin tərkibində yaĢayıb.

Müstəqilliyimizin əldə edilməsi bir sıra ciddi çağırıĢlar, problemlər və ölkələrimizə qarĢı təcavüz ilə müĢayiət

olunub. Biz təcavüz, iĢğal və dağıntılardan əziyyət çəkmiĢik. Bu, həmçinin bizi birləĢdirən cəhətdir. Həm

keçmiĢin xoĢ xatirələri, həm də 20 il əvvəl baĢ verənlər bizi birləĢdirir. Buna görə də biz bir-birimizi çox yaxĢı

baĢa düĢürük. Biz bir-birimizin problemlərini baĢa düĢürük, bir-birimizin ağrısını duyuruq. Ölkələrimiz arasında

fəal əməkdaĢlıq vətəndaĢ cəmiyyətlərimizdən gələn təbii çağırıĢdır. Qeyd etdiyim kimi, biz bir-birimizi yenidən

kəĢf etməkdəyik. Əminəm ki, biz regional əməkdaĢlığın nümunəsi olacaq tərəfdaĢlıq quracağıq.

Bu gün Xəzər və Balkan regionları bir-birinə daha da yaxınlaĢmaqdadır. Biz yeni infrastruktur layihələri, yeni

boru kəmərləri, regionları bir-birinə daha da sıx bağlayacaq dəmir yolu layihələri gercəkləĢdiririk. Azərbaycan

bu regional əməkdaĢlığın inkiĢafında çox maraqlıdır.

Bu gün biz cənab Sədr ilə enerji, xüsusən də təbii qaz sahəsində əməkdaĢlığın imkanlarını müzakirə

etdik. Azərbaycanın böyük ehtiyatları və potensialı vardır. Biz mühüm boru kəmərləri layihələri icra edirik. Bir

sözlə, əminəm ki, Bosniya və Herseqovina Sədrinin səfəri əlaqələrimizin tarixində ən mühüm səhifələrdən biri

olacaq, əməkdaĢlıq üçün yeni imkanlar açacaqdır. Nəticədə bizim ölkələr daha da yaxın olacaq və gələcəkdə biz

mühüm iĢlər görəcəyik. Bir daha, cənab Sədr, Azərbaycana “XoĢ gəlmisiniz!” deyirəm. Sizə ölkəmizdə

vaxtınızı xoĢ keçirməyinizi arzu edirəm.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-19 oktyabr. - №235. - S. 2.



───────────────────────────────────────────────────────

222

Beyləqanda Aran və Yuxarı Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ keçirilmiĢdir

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 30 oktyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, oktyabrın 28-də Beyləqanda Aran və Yuxarı

Qarabağ bölgələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlarla görüĢ keçirilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev görüĢdə iĢtirak etmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı görüĢdə giriĢ nitqi söylədi.


giriĢ nitqi

- Həm Bakıda, həm bölgələrdə sahibkarlarla görüĢlərim mütəmadi xarakter daĢıyır. Bugünkü görüĢ də

bölgənin sahibkarları ilə keçirilir. Əminəm ki, müzakirə ediləcək məsələlər bu bölgənin biznes mühitinin

yaxĢılaĢdırılmasına öz töhfəsini verəcək və biz istədiyimizə nail olacağıq.

Son illərdə Azərbaycanın regionlarında böyük quruculuq iĢləri aparılır. Ġki Dövlət proqramı qəbul

edilmiĢdir. 2004-2008-ci illəri və 2009-2013-cü illəri əhatə edən Dövlət proqramları uğurla icra edilir. Böyük

həcmdə investisiyalar qoyulmuĢdur və bu proses davam etdirilir. 2004-cü ildən bu günə qədər 90 milyard

dollardan çox vəsait qoyulmuĢdur. Təkcə bu ilin doqquz ayında bu məbləğ 16 milyard dollara çatmıĢdır. Bu,

çox böyük rəqəmdir. Nəzərə alsaq ki, son illər ərzində hər il təxminən eyni məbləğdə investisiya qoyulur,

təsəvvür etmək çətin deyil ki, bu, nə qədər böyük əhəmiyyətə malik olan məsələdir.

Regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət Proqramı hesab edirəm ki, son illər ərzində ölkəmizi

hərtərəfli inkiĢaf etdirən əsas alət olmuĢdur. Bu proqram qəbul olunanda hədəflər də müəyyən edilmiĢdi və

hədəflər müxtəlif istiqamətləri əhatə edirdi. Ancaq bir sözlə demək mümkündür ki, əsas hədəf ölkə

iqtisadiyyatını Ģaxələndirmək idi və neft-qaz amilindən asılılığı azaltmaq məqsədləri daĢıyırdı. Hesab edirəm ki,

biz bu hədəflərə çatmıĢıq, bütün bölgələrdə quruculuq, abadlıq, infrastruktur iĢləri aparılır. Bölgələrlə Ģəhərlər

arasında, yəni paytaxt arasında fərq azalır. Bu gözəl nəticələri biz gündəlik həyatda, statistik göstəricilərdə də

müĢahidə edirik.

Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 900 milyon manatdan çox vəsait ayrılmıĢdır. Təkcə bu il

bu məbləğ 200 milyon manatdır. Gələn il 300 milyon manat olacaqdır. Bu, bölgələrin inkiĢafına verilən ən

böyük töhfələrdən biridir. Çünki hər bir layihə ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsinə xidmət göstərir. Hər bir

layihə iqtisadiyyatımızın real sektoruna qoyulan investisiyalardır. Bu investisiyaların mahiyyəti ondan ibarətdir

ki, investisiyalar ilk növbədə dövlət siyasətinə uyğun Ģəkildə qoyulur, digər tərəfdən dövlətlə özəl sektor

arasında yeni, çox sağlam münasibətlər formalaĢır. Çünki Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə həyata

keçirilən layihələrin demək olar ki, hamısı həm dövlətin, həm özəl sektorun kapitalı hesabına həyata keçirilir.

Verilən güzəĢtli kreditlər və eyni zamanda, sahibkarların öz vəsaiti artıq bu tərəfdaĢlığı möhkəmləndirir.

Hesab edirəm ki, bizim təcrübəmiz dünya miqyasında çox dəyərlidir, çox uğurludur. Bu təcrübə onu göstərir ki,

dövlətlə özəl sektor arasında birlik var və mən dəfələrlə qeyd etmiĢəm, bir daha demək istəyirəm ki, ölkənin

gələcək inkiĢafı sahibkarlığın uğurlu inkiĢafından asılı olacaqdır. Əlbəttə, bizim böyük enerji resurslarımız

vardır və biz bu resurslardan səmərəli Ģəkildə istifadə edirik. Yenə də deyə bilərəm ki, dünya miqyasında ən

səmərəli üsul və yanaĢma məhz Azərbaycandadır. Bizim təcrübəmiz öyrənilir. Xarici tərəfdaĢlarla enerji

sahəsində əməkdaĢlığımız nümunəvi xarakter daĢıyır. Çünki bir tərəfdən biz investorların investisiyalarını

lazımi Ģəraitdə, lazımi səviyyədə qoruyuruq. Digər tərəfdən, dövlət maraqlarını maksimum dərəcədə müdafiə

edirik. Bu sahədə əldə edilmiĢ təcrübə əlbəttə ki, baĢqa sahələrdə də tətbiq edilir. Son illər ərzində

Azərbaycanda qoyulan böyük həcmdə xarici sərmayələr daxili biznes mühitini də böyük dərəcədə

yaxĢılaĢdırmıĢdır.

Xarici sərmayələr nəticəsində icra edilən kontraktlarda iĢtirak etmiĢ Ģirkətlər gücləndi, böyüdü, öz

vəsaitini əldə etdilər və öz növbəsində ölkəmizin qeyri-neft sektorunun inkiĢafına maliyyə dəstəyini göstərmiĢ

oldular. Yəni, bu, vacib məsələlərdən biridir və gələcəkdə vacib məsələ kimi qalacaqdır. Ancaq bununla

bərabər, qeyri-neft sektorunun inkiĢafı bizim üçün prioritetdir və regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət

proqramlarının qəbul olunması və icra edilməsi məhz bu məqsədi daĢıyır. Deyə bilərəm ki, bu ilin statistik

göstəriciləri bir daha nümayiĢ etdirir ki, biz bu sahədə böyük uğurlara nail ola bilmiĢik. Doqquz ayda qeyri-neft

sektorumuz 10 faizdən çox artmıĢdır. Qeyri-neft sənayemiz 7 faizdən çox artmıĢdır. Beləliklə, ölkə

iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi prosesi davam etdirilir.

Kreditlərin verilməsi və dövlət tərəfindən layihələrin icrasına nəzarətin gücləndirilməsi öz müsbət

rolunu oynayır. Eyni zamanda, Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi tərəfindən hazırlanmıĢ müxtəlif layihələr üzrə biznes



───────────────────────────────────────────────────────

223

planlar əlbəttə ki, sahibkarların iĢini də asanlaĢdırır. Çünki sahibkarlıqla məĢğul olmaq üçün təkcə ilkin kapital

kifayət etməz. Eyni zamanda, düĢünülmüĢ, sınaqdan keçmiĢ və beynəlxalq təcrübəyə əsaslanan biznes plan da

lazımdır. Dövlətimiz bu sahədə sahibkarlara öz yardımını əsirgəmir. Həm güzəĢtli kreditlər, eyni zamanda,

müxtəlif layihələrin uğurla icra edilməsi üçün tövsiyələrini verir, inkiĢaf etdiriləcək istiqamətləri müəyyən edir.

Eyni zamanda, sahibkarlara göstərilən dövlət dəstəyi və Prezident tərəfindən göstərilən dəstək əlbəttə ki,

sahibkarları həm ruhlandırır, həm də onlar üçün yeni gözəl Ģərait yaradır.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bölgə sahibkarlarının uğurlu fəaliyyəti üçün yerli icra orqanlarına da

mütəmadi qaydada göstəriĢlər verilir ki, sahibkarların fəaliyyətini dəstəkləsinlər, onların fəaliyyətini

gücləndirsinlər və onlar üçün bütün lazımi Ģəraiti yaratsınlar. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, ölkə

iqtisadiyyatının gələcək inkiĢafı sahibkarlığın inkiĢafından bilavasitə asılıdır.

Biz gələcək illər üçün yeni proqramlar hazırlayırıq. Bu da təbiidir. Çünki həyat yerində durmur. Deyə

bilərəm ki, 2004-2013-cü illəri əhatə edən iki Dövlət Proqramının uğurlu icrası nəticəsində bölgələrdə mövcud

olan əsas infrastruktur layihələri baĢa çatacaqdır. Bu layihələrin böyük əksəriyyəti artıq baĢa çatmıĢdır. Əvvəlki

illərdə müxtəlif sahələr üzrə mövcud olan problemlər artıq yoxdur. Bu problemlər artıq aradan qaldırılıb.

Vaxtilə elektrik enerjisi ilə təchizat narahatlıq yaradırdı. Artıq bu problem aradan qaldırılmıĢdır və beləliklə

sahibkarların fəaliyyəti, yeni müəssisələrin yaradılması üçün gözəl Ģərait vardır.

Yollarla bağlı problemlər öz həllini tapmaqdadır. Bütün magistral yollarda əsaslı təmir iĢləri davam

etdirilir, yaxud da ki, baĢa çatmıĢdır. ġəhərlərarası yollar təmir edilir. Biz indi kənd yollarının tikintisinə ciddi

Ģəkildə baĢlamıĢıq. Gələn illər ərzində bu proses davam etdiriləcəkdir.

QazlaĢdırma ilə bağlı məsələlər, kənd təsərrüfatı texnikasının çatıĢmazlığı sahibkarlığı əngəlləyən ən

böyük məsələ idi. Vaxtilə “Aqrolizinq”, “Aqroservis” dövlət Ģirkətlərinin yaradılması bu istiqamətdə atılan çox

önəmli addım idi. Dövlət öz tərəfindən texnikanı alır və lizinq Ģərtləri ilə sahibkarlara icarəyə verir. Yəni, bu

problemi də dövlət öz üzərinə götürmüĢdür. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatında fəaliyyət göstərən sahibkarlar

torpaq vergisindən baĢqa bütün vergilərdən azaddırlar və onlara lazımi səviyyədə subsidiyalar verilir - həm

yanacaq, həm gübrə, güzəĢtli kreditlər. Dövlət dəstəyi, infrastruktur layihələrinin dövlət tərəfindən icra edilməsi

prosesi bu gözəl Ģəraiti yaradır. Sahibkarlar da öz növbəsində bu imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə

etməlidirlər. Onların biznes fəaliyyəti geniĢləndirilməlidir. Ġlk növbədə, bu, onların özlərinə lazımdır. Eyni

zamanda, dövlətə, xalqa lazımdır. Çünki son illər ərzində regionların sosial-iqtisadi inkiĢafı Dövlət

proqramlarının icrası nəticəsində ölkəmizdə bir milyon yüz min yeni iĢ yeri açılmıĢdır ki, onların mütləq

əksəriyyəti bölgələrdə açılan iĢ yerləridir.

Beləliklə, iĢsizlik probleminin aradan qaldırılması istiqamətində çox böyük addım atılmıĢdır. Bu gün

Azərbaycanda iĢsizlərin sayı 5,3 faizdir. Dünya miqyasında bu, ən aĢağı göstəricilərdən biridir. ĠnkiĢaf etmiĢ

ölkələrin bəzilərində iĢsizliyin səviyyəsi 25 faizə çatmıĢdır. ĠĢsizlik kimi böyük bəlanı aradan qaldırmaq,

insanlara yeni Ģərait yaratmaq, yəni, iĢlə təmin etmək siyasəti deyə bilərəm ki, uğurla nəticələndi. ĠĢsizliyin

aradan qaldırılması bilavasitə yoxsulluğun azaldılmasına da xidmət göstərir. Bu sahədə də deyə bilərəm ki,

tarixi nailiyyətlər əldə edilibdir. On ildən az bir müddətdə yoxsulluğun səviyyəsi 5 dəfə aĢağı düĢmüĢdür,

hazırda 7 faizdən bir qədər çoxdur. Əminəm ki, görüləcək tədbirlər nəticəsində biz yoxsulluq kimi böyük bəlanı

ümumiyyətlə aradan götürəcəyik. ĠĢləmək istəyən hər bir insan iĢlə təmin edilməlidir. Əlbəttə, yeni iĢ yerlərinin

açılması bundan sonra yalnız sahibkarlığın inkiĢafı hesabına mümkün olacaqdır. Çünki dövlət qurumlarında

artıq bütün struktur islahatları demək olar ki, baĢa çatmıĢdır və dövlət sahəsində yeni iĢ yerlərinin açılması o

qədər də geniĢ vüsət ala bilməz, buna ehtiyac da yoxdur. Yəni, əsas iĢ yerləri özəl sektorda yaranacaqdır.

Nəzərə almalıyıq ki, Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət çox müsbətdir. Bəzi baĢqa ölkələrdən fərqli olaraq,

əhalimizin sayı artır, bu da çox müsbət haldır. Daha da sürətlə artmalıdır. Bu, öz növbəsində onu göstərir ki,

gələcəkdə iĢ yerlərinin açılması prosesi davam etdirilməlidir. Yenə də deyirəm, dövlət bu istiqamətdə öz

səylərini göstərəcəkdir. Gələcəkdə sahibkarların fəaliyyəti üçün bütün lazımi tədbirlər görüləcəkdir. Bayaq qeyd

etdiyim kimi, gələn il Sahibkarlığa Dəstək Fondunun xətti ilə 300 milyon manat kreditin verilməsi rekord

həddir. Bu günə qədər heç vaxt bu məbləğdə vəsait ayrılmamıĢdır. Hesab edirəm ki, növbəti bir neçə il ərzində

biz bu xətti saxlamalıyıq ki, 4-5 ildən sonra artıq verilən kreditlərin qaytarılması hesabına yeni sahibkarlara yeni

kreditlərin verilməsi mümkün olsun.

Sahibkarlığın inkiĢafı həm bölgələrdə, həm Ģəhərlərdə gedir. Ölkəmizin sənaye potensialının

gücləndirilməsi sahəsində böyük iĢlər görülür, böyük planlarımız vardır. Artıq bu planlar həyata keçirilir. Yeni

texnologiya parklarının yaradılması, yeni stimullaĢdırma tədbirlərinin görülməsi prosesi baĢlamıĢdır. Yaxın

gələcəkdə ölkə sənayesinin uğurlu və sürətli inkiĢafını daha da gücləndirmək üçün yeni stimullaĢdırıcı tədbirlər

nəzərdə tutulubdur. Yaxın gələcəkdə ictimaiyyət bu məsələlərlə bağlı məlumat əldə edəcəkdir. Biz sözlə, demək

istəyirəm ki, sahibkarlığın inkiĢafı dövlət siyasətidir və dövlət siyasəti kimi qalacaqdır.



───────────────────────────────────────────────────────

224

Sahibkarlar üçün Azərbaycanda analoqu olmayan Ģərait yaradılmıĢdır. Həm dövlət dəstəyi, maliyyə

dəstəyi, texniki və intellektual dəstək göstərilir. Sahibkarlar da sadəcə olaraq, bir daha demək istəyirəm ki, bu

imkanlardan səmərəli Ģəkildə istifadə etməlidirlər.

Kənd təsərrüfatı ilə bağlı qarĢımızda duran, sahibkarların qarĢısında duran əsas məsələ ərzaq

təhlükəsizliyimizi tam Ģəkildə daxili resurslar hesabına təmin etməkdir. Mən bu hədəfi bir neçə il əvvəl qarĢıya

qoymuĢdum. O vaxt özümüzü təminetmə əmsalı çox aĢağı səviyyədə idi. Ancaq biz həmiĢə qarĢımıza böyük

hədəflər, məqsədlər qoyuruq. Çünki uğura nail olmaq üçün baĢqa cür imkan olmayacaqdır.

Bir neçə il bundan əvvəl məsələ qoyuldu ki, biz ərzaq təhlükəsizliyimizi daxili imkanlarımız hesabına

təmin etməliyik. Deyə bilərəm ki, bu istiqamətlər üzrə böyük uğurlu yol keçmiĢik. Demək olar ki, hazırda əsas

ərzaq məhsulları Azərbaycanda 100 faiz istehsal olunur. O məhsullar ki, hələ idxalla bağlıdır, yəni, idxaldan

asılılığımız var, əminəm ki, yaxın gələcəkdə bu asılılıq da aradan qaldırılacaqdır, xüsusilə taxılçılıq sahəsində.

Bildiyiniz kimi, ilkin böyük fermer təsərrüfatlarının yaradılması layihələri bu bölgədə həyata keçirilir. Ağcabədi

və Beyləqan rayonlarında iri fermer taxılçılıq təsərrüfatları fəaliyyətə baĢlamıĢdır. Biz bu layihələrə böyük

ümidlərlə yanaĢırıq. Çünki bu layihələr pilot layihələrdir. Baxmayaraq ki, bu layihələr 5 min hektarı əhatə edir,

böyük layihələrdir, ancaq birinci təcrübədir. Bu təcrübənin uğurlu nəticələri, əlbəttə, hesab edirəm ki, bu

istiqamətdə atılacaq yeni addımlara gətirib çıxaracaqdır. Mən əminəm ki, təcrübə uğurlu olacaqdır. Gələn il biz

bu təcrübənin ilkin nəticələrini görəcəyik. Həm məhsuldarlıq böyük dərəcədə artmalıdır, bəlkə də orta

məhsuldarlıqdan iki dəfə çox olmalıdır. Eyni zamanda, yeni əkin sahələrinin dövriyyəyə buraxılması da ərzaq

təhlükəsizliyinin təmin edilməsində öz rolunu oynayacaqdır.

Dövlət siyasətinin icrası nəticəsində sahibkarlar üçün yeni imkanlar yaranır. Bu imkanları dövlət

yaradır, dövlət siyasəti yaradır. Bu seçilmiĢ istiqamətlər üzrə dövlət bütün səylərini səfərbər edir. Böyük fermer

təsərrüfatlarının yaradılması üçün texnika, suvarma sistemi, gübrələr, güzəĢtli Ģərtlərlə verilən kreditlər lazımdır.

Bütün bunları dövlət öz üzərinə götürür. Yəni, bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda sahibkarlar üçün

yaradılan Ģəraiti heç bir baĢqa ölkədə görmək mümkün deyildir. Sahibkarlar da birinci növbədə bundan istifadə

etməlidirlər, bunu qiymətləndirməlidirlər. Eyni zamanda, sahibkarlar sosial məsuliyyəti də dərk etməlidirlər və

hiss etməlidirlər.

Mən çox Ģadam ki, sahibkarlarımız bölgələrdə müxtəlif sosial layihələrdə iĢtirak edirlər. Bəziləri

məktəb tikintisi, bəziləri məktəb təmiri, bəziləri isə digər xeyriyyə iĢləri ilə məĢğuldurlar. Mən bunu

alqıĢlayıram. Hesab edirəm ki, dövlət tərəfindən sahibkarlara verilən güzəĢtlər, maliyyə dəstəyi və yaradılan

Ģərait onların bu iĢlərdə daha da fəal olmalarını təmin edəcəkdir. Bu gün isə biz bu bölgənin müxtəlif layihələri

haqqında danıĢacağıq.

X X X



───────────────────────────────────────────────────────

225


yekun nitqi

- Biz bu yaxınlarda Nazirlər Kabinetinin toplantısında ölkəmizin 9 aylıq sosial-iqtisadi inkiĢafının

yekunlarını müzakirə etmiĢik. Bir daha deyə bilərəm ki, bu yekunlar çox gözəldir, ümidvericidir və əslində

gördüyümüz iĢləri tamamilə əks etdirir. Çünki hər bir statistik göstəricinin arxasında görülən iĢlər və

düĢünülmüĢ siyasət dayanır. Təsadüfi deyil ki, son illərdə, xüsusilə son iki il ərzində qeyri-neft sektoru daha da

sürətlə inkiĢaf etməyə baĢlamıĢdır. Bu, təsadüfi deyil, təbiidir. Çünki qeyri-neft sektorunun inkiĢafı üçün

müəyyən qədər vaxt lazım idi. Biz 2004-cü ildə birinci regional proqramı qəbul etdikdə məhz bu reallıqları

nəzərə alırdıq və bilirdik ki, niyyətimizi ifadə etmək, konkret layihələrə çevirmək üçün vaxt lazımdır. Biz çox

fəal iĢləmiĢik və düĢünülmüĢ iqtisadi islahatlar artıq öz gözəl nəticələrini verməkdədir.

Biz indi ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərini uğurla həll edirik. Baxmayaraq ki, heç bir dövrdə Azərbaycan

özünü əsas ərzaq məhsulları ilə təmin edə bilmirdi. Sovet dövründə vahid xalq təsərrüfatı kompleksi mövcud idi

və Azərbaycan əsas ərzaq məhsullarını baĢqa respublikalardan idxal edirdi. Biz üzüm, pambıq, meyvə, tərəvəz

məhsullarını ixrac edirdik. Ancaq ət, yağ, süd, quĢ əti, buğda – bütün bu məhsulları baĢqa respublikalardan

gətirirdik. Bugünkü vəziyyət onu göstərir ki, biz özümüzü əsas ərzaq məhsulları ilə ya tam Ģəkildə təmin

etmiĢik, ya da ki, bu məqsədə böyük dərəcədə yaxınlaĢmıĢıq. Ətlə bağlı məsələlər öz həllini tapmıĢdır və biz

özümüzü ətlə təxminən 100 faiz səviyyəsində təmin edirik. Gələcəkdə heyvandarlığın inkiĢafı nəticəsində bizdə

ixrac imkanı da yaranacaqdır.

Biz ixrac haqqında da geniĢ mənada fikirləĢməliyik. Biz ənənəvi ixrac məhsullarının həcmini

artırmaqla, eyni zamanda, əvvəlki illərdə idxal edilən malların gələcəkdə ixracı haqqında düĢünürük və bu

barədə müvafiq göstəriĢlər verilmiĢdir. Artıq burada deyildi, biz yaxın illərdə özümüzü quĢ əti ilə tam Ģəkildə

təmin edəcəyik. Bu da düĢünülmüĢ siyasət nəticəsində mümkün olmuĢdur. Çünki biz statistik göstəriciləri təhlil

edərkən görürdük ki, özümüzü quĢ əti ilə heç də yarıya qədər təmin edə bilmirik. Bu məqsədlə sahibkarlığın

inkiĢafı üçün kreditlərin verilməsi məhz bu istiqamətə yönəlmiĢdir. Hazırda icra olunan və gələcəkdə icra

ediləcək layihələr bu imkanı bizə yaradacaqdır. Yəni, biz özümüzü yüz faiz quĢ əti ilə təmin edəcəyik.

Biz heç vaxt özümüzü süd və süd məmulatları ilə təmin edə bilməmiĢdik. Bu gün də özümüzü təqribən 70 faiz

səviyyəsində təmin edirik. Ancaq əminəm ki, 1-2 ilə biz özümüzü bu məhsul üzrə də yüz faiz təmin edəcəyik.

Bildiyiniz kimi, bir neçə ildir ki, Azərbaycana cins mal-qara gətirilir. Bu da dövlət təĢəbbüsü idi. Buna böyük

ehtiyac var idi. Artıq bir neçə ildir ki, cins mal-qara gətirilir və beləliklə, bu, südçülüyün və heyvandarlığın

inkiĢafı üçün böyük bir dəstək olacaqdır. Mən çox Ģadam ki, dövlət tərəfindən göstərilən təĢəbbüsə sahibkarlar

da qoĢulmuĢlar. Artıq bir neçə yerdə, bir neçə rayonda sırf sahibkarların öz vəsaiti hesabına böyük fermalar,

heyvandarlıq kompleksləri tikilir və bu proses geniĢ vüsət almıĢdır. Eyni zamanda, bir neçə il bundan əvvəl

kənd təsərrüfatının inkiĢafı ilə bağlı məsələləri təhlil edərkən gördük ki, məhsulların saxlanılması üçün bizdə

kifayət qədər Ģərait yoxdur. Yəni, nəinki müasir Ģərait, ümumiyyətlə Ģərait yoxdur. Beləliklə, soyuducu

anbarların tikintisinə qərar verildi və biz bu problemi qısa müddət ərzində həll etdik. Bu, həm sahibkarlığın

inkiĢafına verilən böyük dəstəkdir, eyni zamanda, qiymətlərin tənzimlənməsi üçün vacib olan vasitədir. Yəni,

deyə bilərəm ki, biz əsas problemləri 2 ilə aradan qaldırdıq. Amma kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının

artımını nəzərə alaraq, əlbəttə ki, soyuducu anbarların tikintisi davam etdirilməlidir. Həmçinin taxıl anbarlarının

tikintisi davam etdirilir və taxıl istehsalının, ərzaq buğdasının istehsalının artırılmasını nəzərə alaraq, yaxın

illərdə biz bu istiqamətə əlavə vəsaitin ayrılmasına da əlbəttə ki, baxacağıq.

Yəni, biz öz iqtisadi imkanlarımızla, öz gücümüzə yaradılan iqtisadi imkanlardan çox səmərəli Ģəkildə

istifadə edirik. Ġlk növbədə, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi istiqamətində vəsaitlər yönəldilir. Eyni

zamanda, biz sosial məsələlərin həllinə də lazımi səviyyədə vəsait ayırırıq. Ġldən-ilə maaĢlar, pensiyalar artır.

Sovet vaxtından qalan əmanətlərə kompensasiya verilməsi prosesi baĢlamıĢdır və MDB məkanında ən qısa

müddət ərzində, yəni 2 ilə bu əmanətlər ən yüksək əmsalla qaytarılacaqdır.

Ölkə iqtisadiyyatı artıq dünya miqyasında rəqabət qabiliyyətli iqtisadiyyatlar arasındadır. YaxĢı

xatırlayıram ki, neft strategiyamızın ilkin illərində bəzi xarici təhlilçilər, müĢahidəçilər belə fərziyyələr irəli

sürürdülər ki, Azərbaycan neftdən asılı ölkəyə çevriləcəkdir, Azərbaycanda “holland sindromu” olacaqdır, yəni

iqtisadiyyat birtərəfli inkiĢaf edəcəkdir. Mən çox Ģadam ki, artıq bu söhbətlərdən əsər-əlamət qalmayıbdır.

Çünki bizim düĢünülmüĢ iqtisadi siyasətimiz artıq bütün dünyaya Azərbaycanın imkanlarını təqdim etdi. Davos

Ġqtisadi Forumunun hesablamalarına əsasən, - bu da dünya miqyasında ən mötəbər iqtisadi qurumlardan biridir,

– Azərbaycan iqtisadiyyatı rəqabət qabiliyyətliliyinə görə 46-cı yerdə, MDB məkanında birinci yerdədir. Bu,

real iqtisadi islahatların nəticəsidir.



───────────────────────────────────────────────────────

226

Ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi, sadəcə olaraq, bir xoĢ niyyət deyil, bu, artıq reallıqdır. Gələcək

illərlə bağlı bizim çox konkret, dəqiq düĢünülmüĢ konsepsiyamız, strategiyamız və konkret layihələrimiz vardır.

Hazırda yaranmaqda olan yeni, böyük sənaye mərkəzləri, böyük sənaye müəssisələri, texnologiya parkları artıq

bir neçə ildən sonra Azərbaycanın sənaye potensialını yüksək dərəcədə artıracaq və bundan sonrakı illərdə

iqtisadiyyatımız qeyri-neft sektorunun hesabına inkiĢaf etməlidir.

Bu Ģəraiti biz yaratdıq, yenə də deyirəm, düĢünülmüĢ iqtisadi siyasət nəticəsində. Bizim xarici dövlət

borcumuz ümumi daxili məhsulun təqribən 7-8 faizini təĢkil edir. Ġndi böhran içində olan ölkələrdə bu rəqəm

120-150 faizdir. Böhrana o qədər də çox məruz qalmayan inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə bu rəqəm 70-80 faizdir. Bizdə

cəmi 7-8 faizdir. Nəyə görə? Çünki biz lazım olmayan borcları götürmədik, populist vədləri icra etmək üçün,

necə deyərlər, borclanmadıq. Biz hər Ģeyi düĢünülmüĢ Ģəkildə edirik və elə edirik ki, gələcək nəsillər də bu

borcların qaytarılması ilə məĢğul olmasınlar. Ümumiyyətlə, mən hesab edirəm ki, yaxın gələcəkdə biz xarici

dövlət borcunu daha da aĢağı salmalıyıq, baxmayaraq ki, bu borcun böyük hissəsi beynəlxalq maliyyə

qurumlarının vəsaiti hesabına formalaĢmıĢdır. Bu vəsaitlər uzunmüddətli və aĢağı faizlə verilmiĢ vəsaitlərdir.

Yəni, bunları belə tələm-tələsik qaytarmağa o qədər də böyük ehtiyac yoxdur. Ancaq bununla bərabər, hesab

edirəm ki, növbəti illərdə dövlət xarici borcumuz daha da aĢağı düĢməlidir ki, biz bu problemi tamamilə aradan

götürək.

Bizim bütün statistik göstəricilərimiz ən yüksək səviyyədədir. Böhranlı illərdə, bir neçə il bundan əvvəl

baxmayaraq ki, neftin qiyməti kəskin Ģəkildə aĢağı düĢmüĢdü, Azərbaycan əhalisi bunu hiss etməmiĢdir. Yəni,

biz hansısa obyektiv səbəbləri gətirərək, nə manatın məzənnəsini aĢağı saldıq, nə qiymətlərin ĢiĢirdilməsinə

imkan verdik. Nəyə görə? Çünki bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaĢıdır. Ġqtisadi islahatların

aparılması, ölkə iqtisadiyyatının Ģaxələndirilməsi siyasətimizin təməlində də insan amili vardır. Ona görə, biz

təhlillər apararkən həmiĢə sosial və iqtisadi inkiĢafın yekunlarını təhlil edirik. Çünki bu iki məfhum ayrılmazdır.

Ancaq güclü sosial siyasət aparmaq üçün güclü iqtisadiyyat lazımdır. Ġqtisadiyyatımız güclüdür. Onun özəlliyi

və üstünlüyü ondan ibarətdir ki, iqtisadiyyatımız heç kimdən asılı deyildir. Biz heç bir xarici qurum qarĢısında,

necə deyərlər, borclu deyilik. Öz siyasətimizi özümüz aparırıq, o cümlədən siyasi müstəvidə və iqtisadi sahədə.

Yenə də deyirəm, borcun səviyyəsi o qədər aĢağıdır ki, ümumiyyətlə, biz bu barədə heç fikirləĢməyə bilərik və

öz iqtisadi imkanlarımızı böyük dərəcədə artırırıq. Bu gün bölgə sahibkarları ilə keçirilən bu müĢavirədə mən

bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, əsas məqsədə çatmaq üçün bizə bir neçə il vaxt lazımdır ki, ərzaq

təhlükəsizliyimizi tamamilə təmin edək və gələcəkdə ixrac potensialımızı gücləndirək. Biz bu məsələlərlə

əlaqədar strategiyamızı artıq indidən müəyyən etməliyik. Mən əminəm ki, bir neçə ildən sonra əsas ərzaq

məhsullarının istehsalı bizdə böyük ixrac potensialı da yaradacaqdır.

Biz ixrac bazarlarına daha da böyük həcmdə çıxmalıyıq. Yeni bazarları aramalıyıq, araĢdırmalıyıq,

çıxmalıyıq ki, ixracın olmaması, yaxud da ki, məhdud olması bizim kənd təsərrüfatının ümumi inkiĢafını

əngəlləməsin. Çünki əgər, ixrac imkanlarımız olmasa və daxili bazar tamamilə təmin edilsə, o zaman kənd

təsərrüfatının inkiĢafında müəyyən durğunluq yarana bilər. Yəni, biz qabaqcadan bütün tədbirləri görməliyik ki,

kənd təsərrüfatının inkiĢafı daha da geniĢ vüsət alsın. Onu da qeyd etməliyəm ki, mən bir neçə il bundan əvvəl,

bu il və bu günlərdə görülən, gələn illərdə görüləcək tədbirlər nəticəsində kənd təsərrüfatının daha da sürətli

inkiĢafını gözləyirəm, bunu görürəm. Bu ilin 9 ayında kənd təsərrüfatı 6 faizdən çox artmıĢdır. Görülən tədbirlər

nəticəsində və bu gün sahibkarların çıxıĢlarında yeni layihələr haqqında verilən məlumat kənd təsərrüfatının

inkiĢafını daha da sürətləndirəcəkdir. Biz, bir daha demək istəyirəm ki, bu sahədə düĢünülmüĢ siyasət aparırıq.

Bu, həm iqtisadi inkiĢafdır, həm də sosial təminatdır, iĢsizliklə, yoxsulluqla mübarizədir, iqtisadiyyatın

Ģaxələndirilməsidir, ölkə potensialının gücləndirilməsidir. Çünki hər ölkənin gücünü müəyyən edən onun

iqtisadi dayaqlarıdır. Ġqtisadi dayaqlar olmadan, iqtisadiyyat asılı vəziyyətdə olan halda heç vaxt ölkə müstəqil

siyasət apara bilməz. Bizim müstəqil siyasətimizin təməlində, əlbəttə ki, Azərbaycan xalqının iradəsi dayanır,

eyni zamanda, öz gücümüzə güvənməyimiz dayanır. Biz öz gücümüzə, Azərbaycan xalqının istedadına,

zəhmətinə arxalanırıq. Ġqtisadiyyatımız nə qədər güclü olsa, bizim siyasi addımlarımız da o qədər cəsarətli və

uğurlu olacaqdır.

Mən əminəm ki, bölgə sahibkarları bütün vəzifələri yaxĢı baĢa düĢür və dövlət tərəfindən verilən

tapĢırıqları yerinə yetirəcəklər. Bu tapĢırıqları yerinə yetirməklə, ilk növbədə, öz maddi imkanlarını

geniĢləndirəcəklər, eyni zamanda, bölgədə yaĢayan insanlar üçün yeni iĢ yerlərinin, yeni gözəl Ģəraitin

yaradılması istiqamətində də səylərini göstərəcəklər. O ki qaldı dövlət siyasətinə, bir daha demək istəyirəm ki,

dövlət siyasəti bu istiqamətdə tamamilə aydındır, birmənalıdır. Sahibkarlığa alternativ yoxdur. Bazar

iqtisadiyyatı Azərbaycanda tam Ģəkildə bərqərar olunubdur. Ölkə iqtisadiyyatının 83 faizi özəl sektorda

formalaĢıb. Yəni, bu göstəricilər dövlət siyasətinin nə qədər düzgün olduğunu göstərir. Əminəm ki, dövlət



───────────────────────────────────────────────────────

227

siyasəti bir tərəfdən, sahibkarların vətənpərvərliyi, məsuliyyəti və iĢgüzarlığı digər tərəfdən ölkəmizin uğurlu

inkiĢafını təmin edəcəkdir. Bütün bölgə sahibkarlarına yeni uğurlar və yeni gözəl layihələr arzulayıram.

Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-31 oktyabr. - №242. - S.1-3.



───────────────────────────────────────────────────────

228

Bakıda görkəmli opera müğənnisi Bülbülün abidəsi açılmıĢdır

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 31 oktyabr (AzərTAc). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev oktyabrın 31-də

Bakıda, Bülbül prospektində görkəmli opera müğənnisi, SSRĠ Xalq Artisti Bülbülün xatirəsinə ucaldılmıĢ

abidənin açılıĢında iĢtirak etmiĢdir.

Azərbaycan musiqi ictimaiyyətinin tanınmıĢ nümayəndələri, xaricdən gəlmiĢ qonaqlar və müğənninin

ailə üzvləri dövlətimizin baĢçısını hərarətlə qarĢıladılar.

Prezident Ġlham Əliyev abidənin üzərindəki örtüyü götürdü.

Dövlətimizin baĢçısı abidənin önünə gül dəstəsi qoydu və çıxıĢ etdi.


çıxıĢı


Əziz dostlar, hörmətli qonaqlar!

Bu gün ölkəmizin həyatında çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz Azərbaycan xalqının böyük oğlu

Bülbülün abidəsinin açılıĢına toplaĢmıĢıq. Bu gözəl hadisə münasibətilə sizi ürəkdən təbrik edirəm.

Azərbaycan dövləti və Azərbaycan xalqı görkəmli Ģəxsiyyətlərinin xatirəsinə həmiĢə böyük hörmətlə

yanaĢmıĢdır. Görkəmli Ģəxsiyyətlərin xatirəsinə ucaldılmıĢ abidələr bunun bariz nümunəsidir.

Bülbül böyük Ģəxsiyyət, böyük sənətkar, Azərbaycan professional vokal sənətinin banisi idi. Onun ifasında

səslənən xalq mahnıları, muğam, klassik opera partiyaları Azərbaycan musiqisinin qızıl fondunu təĢkil edir. Əlli

ildən çoxdur ki, Bülbül aramızda deyildir. Ancaq xalqımızın qəlbində ona olan sevgi bu gün də yaĢayır. Bu

sevgi onun istedadına olan məhəbbət, onun nə qədər böyük sənətkar olduğunu bir daha əyani Ģəkildə göstərir.

Bülbül əsl milli müğənni, milli xanəndə, milli sənətkar idi. Onda vətənpərvərlik ruhu çox yüksək səviyyədə idi.

Bülbül, eyni zamanda, gözəl aktyor idi. Onun yaratdığı obrazlar bu gün də yaĢayır və bir çoxları üçün Koroğlu

obrazı məhz Bülbülün obrazı ilə eyniləĢdirilir. Gənc nəsil, orta nəsil və yaĢlı nəsil təbii ki, Koroğlu haqqında

düĢünəndə mütləq Bülbülün obrazı yada düĢür. Koroğlu partiyasının ifası demək olar ki, onun opera ifaçısı kimi

fəaliyyətinin zirvəsi idi.

Əlbəttə, Bülbülün yaradıcılığı haqqında bir vətəndaĢ, Azərbaycan xalq musiqisinə bağlı olan bir insan

kimi mən öz fikirlərimi bu gün bölüĢmək istəyirəm. Doğrudan da, onun təkrarolunmaz səsinin məlahəti

unudulmazdır. Onun ifasında səslənən mahnılar ölməz mahnılardır. Artıq əlli il keçdi, bundan sonra da əlli il,

yüz il keçəcək və Bülbülün sənəti, onun təkrarolunmaz səsi yaĢayacaq və bizim hamımızı sevindirəcəkdir.

Bülbül, eyni zamanda, böyük ictimai xadim, əsl Azərbaycan ziyalısı, öz xalqına, öz milli köklərinə bağlı və

həmçinin dünyaya açıq insan idi. O, Azərbaycanın musiqi sənətini sovet məkanında və dünyada təbliğ edirdi. O

illərdə xalqımızı dünyaya tanıtdırmaq üçün incəsənət, musiqi, ifaçılıq sənəti, ədəbiyyat yeganə bir vasitə idi.

Çünki Azərbaycan müstəqil deyildi və Azərbaycan xalqı, Azərbaycan diyarı haqqında dünyada və sovet

məkanında təsəvvürü məhz bizim görkəmli incəsənət xadimləri yaratmıĢlar. Bülbülün bu istiqamətdəki rolu çox

böyük idi.

Bülbülün adı hamımız üçün əzizdir. Onun adı Azərbaycanda əbədiləĢdirilib. Bu prospekt onun adını

daĢıyır. 1982-ci ildə ġuĢada və 1983-cü illərdə Bakıda Bülbülün ev-muzeyləri yaradılmıĢdır. Onun adını daĢıyan

musiqi məktəbi uzun illərdir ki, fəaliyyət göstərir. 1997-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyevin Sərəncamı ilə

Bülbülün 100 illik yubileyini dövlət səviyyəsində qeyd etmək üçün xüsusi tədbirlər planı hazırlanmıĢ və icra

edilmiĢdir. O ildən baĢlayaraq bu günə qədər beynəlxalq Bülbül müsabiqəsi keçirilir və müsabiqənin

iĢtirakçıları bu gün bizim qonaqlarımızdır.

2007-ci ildə artıq mənim Sərəncamımla Bülbülün 110 illik yubileyi münasibətilə dövlət tədbirlər planı

hazırlanmıĢ və həyata keçirilmiĢdir. Bu il Bülbülün 115 illik yubileyi qeyd olunur. Bu gün isə onun abidəsi

Ģəhərimizin mərkəzində, onun yaĢadığı evin yaxınlığında ucaldılıb. Bu, əlbəttə, Azərbaycan xalqının və

dövlətinin onun xatirəsinə olan münasibətidir, eyni zamanda, bu, Azərbaycan mədəniyyətinə, görkəmli

Ģəxsiyyətlərin xatirəsinə olan böyük ehtiramın əlamətidir.

Bülbül ölkəmizin gözəl diyarında – Qarabağda dünyaya gəlmiĢdir, ġuĢada doğulmuĢdur. Qarabağın

gözəl təbiəti, havası, bulaqları, gözəl mənzərələri ona güc, ilham verirdi. Onun təkrarolunmaz səsi məhz

Qarabağ diyarının sərvətlərindən, nemətlərindən qaynaqlanırdı.

Onun doğulduğu ġuĢa Ģəhəri 20 ildən artıqdır ki, erməni iĢğalı altındadır. Ermənilər tərəfindən

azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə siyasəti törədilmiĢdir. Bu etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bir



───────────────────────────────────────────────────────

229

milyondan artıq azərbaycanlı öz doğma torpağında qaçqın, köçkün vəziyyətinə düĢmüĢdür. Bizə qarĢı soyqırımı

törədilmiĢdir. Xocalı soyqırımı ki, artıq dünyanın üç ölkəsi bunu soyqırımı kimi rəsmən tanımıĢdır və bu proses

davam etdirilir.

Eyni zamanda, bizə qarĢı mədəni soyqırımı törədilmiĢdir. Bizim dini, tarixi, mədəni abidələrimiz

dağıdılmıĢdır. Onların içində Bülbülün, XurĢidbanu Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin ġuĢadakı büstləri erməni

güllələri ilə deĢik-deĢik edilmiĢdir. O büstlər bu gün Ġncəsənət Muzeyində saxlanılır. GüllələnmiĢ bu büstlər

erməni vandalizminin Ģahidləridir. Bülbülün ġuĢadakı evi yarıdağılmıĢ vəziyyətdədir.

Yəni, bu, böyük faciədir, böyük dərddir. Ancaq mən əminəm ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü, öz

suverenliyini bərpa edəcəkdir. Bunu deməyə əsas verən müxtəlif amillər vardır. Ġldən-ilə artan gücümüz,

qüdrətimiz, beynəlxalq müstəvidə artan təsir imkanlarımız, beynəlxalq aləmin Azərbaycanın haqq iĢinə dəstək

olması, beynəlxalq hüquq normalarının Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləməsi və əlbəttə, bizim iqtisadi

qüdrətimiz qələbə gününü yaxınlaĢdırır. Mən əminəm ki, yaxın zamanlarda biz qələbə gününü qeyd edəcəyik.

Əlbəttə, bütün dünya ictimaiyyəti çalıĢır ki, məsələ sülh yolu ilə həll olunsun. Biz də bunun tərəfdarıyıq. Ancaq

eyni zamanda, biz istənilən varianta da hazırıq. Heç vaxt imkan vermərik ki, qədim Azərbaycan torpağında

ikinci erməni dövləti yaradılsın və mütləq ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik. Ondan sonra Bülbülün,

Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin abidələri yenə də ġuĢada qoyulacaqdır. Əminəm ki, biz o abidələrin açılıĢında

iĢtirak edəcəyik, və Xankəndidə, ġuĢada Azərbaycanın milli bayrağı qaldırılacaqdır.

Əziz dostlar, bu gözəl tarixi hadisə münasibətilə sizi bir daha ürəkdən təbrik edirəm. Bülbülün ailəsini,

onun yaxınlarını, bütün musiqi ictimaiyyətini bu gözəl hadisə münasibətilə təbrik edirəm, sizə cansağlığı,

uğurlar arzulayıram. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-1 noyabr. - №243. - S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

230

Bakıda “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan Beynəlxalq telekommunikasiya və

informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev sərgi ilə tanıĢ olmuĢdur

Bakı, 6 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 6-da Bakı Sərgi Mərkəzində “BakuTel-2012” XVIII Azərbaycan

Beynəlxalq telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları sərgisi açılmıĢdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva sərgi ilə tanıĢ

olmuĢlar.

“BakuTel” sərgisi Xəzər və Qafqaz regionlarında telekommunikasiya, o cümlədən informasiya

texnologiyaları sahəsində ən böyük tədbirdir. Artıq 18-ci dəfədir baĢ tutan “BakuTel” sərgisi keçirildiyi illər

ərzində telekommunikasiya bazarında mühüm hadisəyə çevrilmiĢdir. “BakuTel” sərgisinin beynəlxalq nüfuzu

BMT, Beynəlxalq Telekommunikasiya Ġttifaqının dəstəyi, həmçinin Ümumdünya Sərgi Sənayesi

Assosiasiyasının keyfiyyət niĢanı ilə təsdiq olunmuĢdur.

X X X

Sonra Prezident Ġlham Əliyev beynəlxalq jurnalist Bencamin Rahra müsahibə verdi.

- Sizi yenidən görmək çox xoĢdur. QarĢıdakı illərdə yeni yataqların istismara verilməsi və daha

çox kəmərlərin tikilməsi ilə Azərbaycan Avropanın mühüm enerji təchizatçısına çevriləcəkdir. Buna

baxmayaraq, hökumət əsas diqqəti iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsinə yönəldib. “Azərbaycan – gələcək

yüksək texnologiyalar mərkəzi” – Siz ölkənizi belə görürsünüz?

- Tamamilə doğrudur. Biz bunları planlaĢdırırıq. Belə ki, bizim son illərdə əldə etdiyimiz uğurlar,

iqtisadi yüksəliĢ göstərir ki, ölkəmizdə qeyri-energetika sektoru sürətlə inkiĢaf edir. Bu il enerji sektorunda bir

qədər azalmaya baxmayaraq, qeyri-energetika sektorunun inkiĢaf göstəricisi 10 faizdən çox təĢkil edib. Bu, bir

daha onu göstərir ki, neft və qazdan əldə edilən gəlirlərdən iqtisadiyyatın Ģaxələndirilməsi üçün məqsədyönlü

Ģəkildə istifadə olunması özünü doğruldur. Əlbəttə ki, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi bizim

üçün prioritet sahələrdən biridir. Çünki bu sahə inkiĢaf, biznes, təhsil, Ģəffaflıq, gələcəyə aparan yol deməkdir.

Mən çox məmnunam ki, hər il ölkəmizdə “BakuTel” sərgisi və eyni zamanda, bu gün Bakıda VII

Ġnternet Ġdarəçilik Forumu keçirilir ki, bütün bunlar da Azərbaycanda bu sahədə görülmüĢ iĢləri əks etdirir.

Ġnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi böyük potensiala malikdir. Bizim bu sahəyə dəstək

göstərilməsi ilə bağlı dövlət siyasətimiz vardır. Eyni zamanda, özəl sektor da bu sahədə çox fəal iĢtirak edir. Biz

informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsinin inkiĢafına görə bölgədə artıq aparıcı ölkəyə çevrilmiĢik

və gələcəkdə də bu mövqeyimizi saxlamaq və ĠKT bazarında qlobal oyunçulardan birinə çevrilmək əzmindəyik.

- Azərbaycan mobil telefon istifadəçilərinin sayına görə ən yüksək göstəricilərdən birinə malikdir.

Son 20 il ərzində internetin bütün dünyanı bir araya gətirməsi kibercinayətkarlıq, terrorizm, hakerlik

risklərini artırır. Bəzi ekspertlər iddia edirlər ki, din, su və ərazi məsələlərindən sonra müharibələrə

səbəb olacaq növbəti amil internet ola bilər. Azərbaycan internetdən fayda və təhlükələr arasında necə

balans yarada bilər ki, əhalinin internetdən istifadəsində məhdudiyyətlər qoyulmasında ittiham

olunmasın?

- Bilirsiniz, inkiĢafımızın hazırkı mərhələsində məqsədimiz internet istifadəçilərimizin dünya

informasiyasını əldə etmək imkanlarını artırmaqdan ibarətdir. Azərbaycanda internetdən istifadə tam azaddır.

Hazırda internet istifadəçilərinin sayı 65 faizdən çoxdur. Ġndi biz Azərbaycanın hər bir kəndinin belə

geniĢzolaqlı internet xidməti ilə təmin edilməsi üçün yeni sistem yaradırıq. Buna görə də informasiyanın sərbəst

əldə olunması bizim əsas məqsədimizdir. Hazırda kibertəhlükəsizlik, azadlıqlar, qanun və bu kimi məsələlərin

tənzimlənməsi bizim gündəliyimizdədir. Bakıdakı Ġnternet Forumunun müzakirə mövzularından biri də məhz

azadlıqlar - ifadə azadlığı, informasiya azadlığı, insanların Ģəxsi azadlıqları, eyni zamanda, təhlükəsizlik və

hüquqi baza arasında balansı müəyyən etmək olacaqdır. DüĢünürəm ki, bu Forumdakı müzakirələr bununla

bağlı bəzi yeni ideyalar yaradacaq və əlbəttə ki, biz bu yeni ideyalardan faydalanacağıq. Həmçinin, biz

dünyadakı aparıcı ölkələrin bununla bağlı təcrübəsini də öyrənəcəyik. Onlar bu problemlərin həllini necə

görürlər, dünyanın aparıcı demokratik dövlətləri bu məsələləri necə həll edəcəklər? Bütün bunlar bizim üçün

çox önəmlidir.

- Ölkənizin əldə etdiyi uğurlar, – bunu baĢqa sözlə, Xəzərdə Silikon Sahillərin yaradılması da

adlandırmaq olar, – Qərb və xarici investorlara hansı imkanları təklif edir?



───────────────────────────────────────────────────────

231

- Biz beynəlxalq sərmayədarlar üçün açığıq. Azərbaycanda çox yaxĢı investisiya mühiti var və

adambaĢına düĢən birbaĢa xarici investisiyanın həcminə görə ölkəmiz keçmiĢ sovet məkanında ən yüksək

yerdədir. Biz neft və qaz sektoru, ĠKT, infrastruktur, tikinti sahələrinə investisiya qoyuluĢunda daha çox

maraqlıyıq. ġahidi olduğunuz kimi, hazırda Bakıda turizm infrastrukturuna investisiyalar qoyuluĢunda böyük

canlanma vardır. Demək olar ki, hər ay yeni beĢulduzlu otellər açılır. Biz xarici Ģirkətlərin ölkəmizdə turizm

sahəsinə investisiya qoymalarını alqıĢlayırıq. Biz, eyni zamanda, xarici investisiyaların stimullaĢdırılması üçün

də iĢlər görürük. Bizim hökumətimiz dövlət büdcəsi hesabına ĠKT sektorunda çox mühüm investisiya

layihələrini maliyyələĢdirir. Məqsəd yalnız hüquqi-normativ baza yaratmaq deyil, eyni zamanda, özəl sektorun

da bu infrastruktur layihələrində iĢtirakını təmin etməkdir. “BakuTel”də iĢtirak edən dünya Ģirkətlərinin sayının

artması da Azərbaycan bazarının cəlbedici olmasının yaxĢı göstəricisidir. Azərbaycan ĠKT-nin inkiĢafına görə

artıq regionda lider dövlətə çevrilib və əlbəttə ki, bu mövqe gələcəkdə daha da güclənəcəkdir.

- Sizin qarĢınıza qoyduğunuz məqsədlər nədən ibarətdir? Növbəti illərdə nə qədər investisiya cəlb

etməyi nəzərdə tutursunuz?

- Bilirsiniz, rəqəmlərlə bağlı konkret nəsə demək çətindir. Bizim strateji yanaĢmamız bundan ibarətdir

ki, ĠKT sektoru neft və qaz sektorundan sonra biznes mühiti, gəlir əldə edilməsi baxımından ikinci sektor

olmalıdır. Bilirsiniz ki, neft və qaz ehtiyatları tükənən sərvətdir. ĠKT sektoru isə sonsuz inkiĢaf potensialına

malikdir. Ona görə də bu sahə qarĢıdakı 20 ildə iqtisadiyyatımızın aparıcı, bəlkə də ən əsas sahələrindən biri ola

bilər. Bu baxımdan biz bu sahəyə özəl fondlardan milyardlarla ABġ dolları məbləğində investisiya cəlb

olunacağına ümid edirik və dövlətimiz yerli Ģirkətlərlə birgə prosesdə iĢtirak edəcəkdir.

- Sizə uğurlar arzulayırıq. Minnətdaram.

- TəĢəkkür edirəm.




───────────────────────────────────────────────────────

232

Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyinə həsr olunmuĢ təntənəli

mərasim keçirilmiĢdir

Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 7 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 7-də Buta sarayında Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin

(MOK) 20 illik yubileyi münasibətilə təntənəli mərasim keçirilmiĢdir.

Azərbaycan dövlətinin baĢçısı, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev mərasimdə iĢtirak

etmiĢdir.

Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə nitq söylədi.


nitqi

- Hörmətli xanımlar və cənablar, əziz dostlar!

Bu gün ölkəmizin tarixində çox gözəl, əlamətdar bir gündür. Biz bu gün Milli Olimpiya Komitəsinin 20

illik yubileyini qeyd edirik. Bizimlə bərabər bu bayramı qeyd etmək üçün gəlmiĢ bütün qonaqları səmimiyyətlə

salamlayıram.

Ġyirmi il əvvəl Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi yaradıldı. Hamımız yaxĢı bilirik ki,

müstəqilliyimizin ilk illəri nə qədər ağır keçmiĢdir. Müstəqilliyimizin ilk illərində ölkədə gedən xoĢagəlməz

proseslər, xaos, böhran, anarxiya, iqtisadi tənəzzül istər-istəməz idman sahəsinə də öz mənfi təsirini

göstərmiĢdir.

1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəliĢindən sonra bütün sahələrdə olduğu kimi,

idman sahəsində də uğurlar baĢlamıĢdır. Dövlət siyasəti ortaya qoyulmuĢdur və bütün sahələrdə olduğu kimi,

idman sahəsində də biz uğurlara nail ola bilmiĢik.

Milli Olimpiya Komitəsinin tarixi müstəqilliyimizin tarixi ilə üst-üstə düĢür. Müstəqilliyin bərpasından

bir il sonra Milli Olimpiya Komitəsi yaradıldı. Demək olar ki, 1990-cı illərin ortalarından baĢlayaraq bu günə

qədər Azərbaycanda idman sahəsində, Olimpiya hərəkatı sahəsində çox böyük iĢlər görülmüĢdür.

Müstəqilliyimizin ilk illərində ölkəmizi tərk etmiĢ tanınmıĢ idmançılar, məĢqçilər, idman mütəxəssisləri Vətənə

qayıtdılar. Təlim-məĢq prosesi üçün çox gözəl Ģərait yaradılmıĢdır. Ġdmanın müxtəlif növlərinin inkiĢafı üçün

konkret addımlar atılmıĢdır, federasiyaların rəhbərliyi gücləndirilmiĢdir. Nazirlik, Milli Olimpiya Komitəsi,

federasiyalar, idman cəmiyyətləri, klublar bir ailə kimi fəaliyyətə baĢlamıĢ və beləliklə, idman uğurlarımızı

ĢərtləndirmiĢdir.

Doğrudan da, əgər biz idmanın iyirmi il ərzində inkiĢaf tarixinə nəzər salsaq görərik ki, idman

uğurlarımızı ardıcıllıqla artırmıĢıq. Eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrimiz də geniĢlənir, möhkəmlənir. Bu gün

bu bayramda iĢtirak etmək üçün Azərbaycana gəlmiĢ müxtəlif ölkələrin nümayəndələri bizim əziz

qonaqlarımızdır. Onların Azərbaycana gəliĢi, eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrimizin nə qədər geniĢ və zəngin

olduğunu göstərir.

Azərbaycan Beynəlxalq və Avropa Olimpiya komitələrinin fəal üzvüdür. Azərbaycan artıq idman

dövlətidir. Bizim uğurlarımız beynəlxalq idman qurumları tərəfindən qiymətləndirilir. Ġdmanın, Olimpiya

hərəkatının inkiĢafına verilən beynəlxalq dəstək və qiymət çox yüksək səviyyədədir. Beynəlxalq Olimpiya

federasiyalarının dəstəyi ilə ölkəmizdə çoxsaylı idman yarıĢları, o cümlədən Avropa və dünya çempionatları,

həm Olimpiya, eyni zamanda, qeyri-Olimpiya idman növləri üzrə çempionatlar keçirilmiĢdir. Sentyabr-oktyabr

aylarında ilk dəfə olaraq 17 yaĢadək qadınlar arasında futbol üzrə dünya birinciliyi Bakıda, Azərbaycanda çox

yüksək səviyyədə keçirilmiĢdir. Deyə bilərəm ki, bu təcrübə bizə imkan verəcəkdir ki, gələcəkdə bundan da

böyük beynəlxalq yarıĢlara ev sahibliyi edək.

Azərbaycanda bütün beynəlxalq idman yarıĢları yüksək səviyyədə keçirilir. Bizim qonaqpərvərliyimiz,

eyni zamanda, təĢkilatçılıq imkanlarımız, təĢkilatçılıq qabiliyyətimiz çox nadir bir mühit yaradır. Ən önəmlisi

ondan ibarətdir ki, bütün yarıĢlarda iĢtirak edən idmançılar üçün çox gözəl Ģərait yaradılır. Həm gözəl idman

infrastrukturumuz, Olimpiya kompleksləri vardır, eyni zamanda, Bakı Ģəhəri gözəlləĢir, abadlaĢır və Bakıya

gələn qonaqların sayı artır. Çox Ģadam ki, onların arasında idmançıların sayı ildən-ilə artır.

Biz idmanın inkiĢafına geniĢ prizmadan yanaĢırıq və kompleks tədbirlər görülür. Əlbəttə, ilk növbədə, dövlət

siyasəti bu istiqamətdə çox uğurla aparılır. Dövlət siyasətinin nəticəsidir ki, bu gün biz Azərbaycanı dünya

birliyinə idman dövləti kimi təqdim edə bilirik. Təsadüfi deyildir ki, 2012-ci il Azərbaycanda “Ġdman ili” elan

edilmiĢdir. Bu, özlüyündə bir göstəricidir.



───────────────────────────────────────────────────────

233

Ġdmanla məĢğul olan, idmanın inkiĢafına cavabdehlik daĢıyan bütün qurumlar, bir daha qeyd etmək

istəyirəm ki, vahid siyasət çərçivəsində fəaliyyət göstərirlər. Deyə bilərəm ki, Azərbaycan o nadir ölkələrdəndir

ki, burada idman nazirliyi, Olimpiya Komitəsi, federasiyalar, idman cəmiyyətləri arasında heç bir anlaĢılmazlıq

yoxdur. Əksinə, maksimum dərəcədə qarĢılıqlı anlaĢma və qarĢılıqlı dəstək vardır. Çünki bu, bizim ümumi

iĢimizdir.

Ġdman, demək olar ki, əksər ölkələrin ictimai həyatında önəmli bir amilə çevrilibdir. Ġdman yarıĢlarında,

xüsusilə Olimpiya oyunlarında ölkələr bir-biri ilə yarıĢırlar. Təsadüfi deyildir ki, idman sahəsində əldə edilən

uğurlar bilavasitə ölkələrin inkiĢaf göstəricilərinə də uyğundur. ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrdə, adətən idman da inkiĢaf

edir. Azərbaycan inkiĢafda olan bir dövlət kimi idman sahəsində də böyük nailiyyətlərə çata bilibdir.

Dövlət siyasəti idmanın təbliği, idmanla məĢğul olmaq üçün Ģəraitin yaradılması, maarifləndirmə, gənc nəslin

yetiĢdirilməsi kimi mühüm sahələri əhatə edir. Onların arasında yeni idman infrastrukturunun yaradılması

xüsusi yer tutur. Mən çox Ģadam ki, vaxtilə Milli Olimpiya Komitəsinin təĢəbbüsü kimi yaranmıĢ bu proqram

artıq ölkə üzrə geniĢ vüsət almıĢdır. Birinci olimpiya idman kompleksi Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən

2000-ci ildə Bakıda ucaldılmıĢdır. Ondan sonra Azərbaycanda 35 regional olimpiya kompleksi tikilib istifadəyə

verilib, 8 kompleksin tikintisi davam edir. Beləliklə, yaxın gələcəkdə elə bir Ģəhər qalmayacaqdır ki, orada

müasir, ən yüksək standartlara cavab verən Olimpiya Ġdman Mərkəzi olmasın. Bu mərkəzlərdə həm peĢəkar

idmançılar məĢq edirlər, eyni zamanda, bölgə gəncləri, uĢaqlar, yeniyetmələr idman bölmələrinə gələrək öz

peĢəkarlığını artırırlar.

Mən çox Ģadam ki, gözəl gənc nəsil yetiĢir. Gənclərimiz bizi sevindirir. Yeniyetmələr arasında birinci

Ümumdünya Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan gəncləri çox yüksək nəticə göstərmiĢlər və dünya miqyasında

11-ci yerə layiq olmuĢlar. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Çünki bu, onu göstərir ki, idman

sahəsində ardıcıllıq vardır. Gənc nəsil yetiĢir, tanınmıĢ idmançıların uğurlu çıxıĢları, onların nümunələri gənclər

üçün, uĢaqlar üçün bir örnəkdir və onlar da çempionlara oxĢamaq istəyirlər. Bu da çox önəmli amildir.

Biz Azərbaycanda elə bir mühit yaratmıĢıq ki, idmançı olmaq hazırda çox Ģərəfli bir peĢə və Ģərəfli bir iĢdir.

Olimpiya, dünya, Avropa çempionlarımız, sözün əsl mənasında, bizim qəhrəmanlarımızdır və cəmiyyətdə

onlara olan sevgi, məhəbbət və hörmət çox yüksək səviyyədədir. Bu, dövlət siyasəti olaraq, eyni zamanda,

cəmiyyətdə idmana, idmançılara olan müsbət münasibətin təzahürüdür. Bu gün idmançılarımız cəmiyyətimizin

çox dəyərli üzvləridir.

Mən çox Ģadam ki, bizim görkəmli idmançılarımız – Olimpiya, dünya, Avropa çempionlarımız həyatda

nümunədirlər. Bu, belə də olmalıdır. Çünki onların hərəkətləri, fəaliyyəti, Vətənə olan bağlılığı, eyni zamanda,

gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda yetiĢdirilməsinə xidmət göstərir.

Regional Olimpiya komplekslərinin fəaliyyəti çox uğurludur, geniĢdir və bu, kadr potensialının əsas

mənbəyidir. Bölgələrimizdə çox istedadlı gənclər, uĢaqlar vardır. Ġndi onlara idmanla məĢğul olmaq üçün Ģərait

yaradılıbdır. Onlar bu Ģəraitdən səmərəli Ģəkildə istifadə edirlər və etməlidirlər. Bizim idmanla, Olimpiya

hərəkatı ilə bağlı siyasətimiz çox məqsədyönlüdür. Azərbaycan Olimpiya hərəkatının fəal üzvüdür, Olimpiya

hərəkatının ideallarını bölüĢür. Olimpiya Oyunları dünyanın ən böyük beynəlxalq tədbiridir. Ölkələrin orada

iĢtirakının sayına görə, eyni zamanda, Olimpiya Oyunları zamanı hökm sürən dostluq, qardaĢlıq, qarĢılıqlı

anlaĢma mühiti nadir xarakter daĢıyır. Dünyada ikinci belə beynəlxalq tədbir, beynəlxalq yığıncaq yoxdur ki, bu

dərəcədə xeyirxahlıq, mərhəmət, sülh, dostluq ideyalarını özündə ehtiva etsin. Olimpiya Oyunları dünya

miqyasında nadir və təkrarolunmaz bir formatdır. Mən çox Ģadam ki, Azərbaycan Olimpiya Oyunlarında uğurla

iĢtirak edir və idman Ģöhrətini daim yüksəklərdə saxlayır.

Bizim müstəqil dövlət kimi Yay Olimpiya Oyunlarında iĢtirakımız 1996-cı ildən baĢlanmıĢdır və əgər

dinamikaya nəzər salsaq görərik ki, hər dəfə uğurlarımızı artırmıĢıq. Bizim komandamız 1996-cı ildə bir, 2000-

ci ildə üç, 2004-cü ildə beĢ, 2008-ci ildə yeddi, 2012-ci ildə isə, 10 medal – onlardan 2-si qızıl, 2-si gümüĢ və 6-

sı bürüncdür,- qazanmıĢdır. Ölkələrin cədvəlində Azərbaycan London Yay Olimpiya Oyunlarında 30-cu yerə

layiq görülmüĢdür, medalların sayına görə 24-cü, Avropa ölkələri arasında 15-ci, müsəlman ölkələri arasında isə

3-cü yeri tutmuĢdur. Bu, doğrudan da böyük və tarixi nailiyyətdir. Bu, Azərbaycanda idman və Olimpiya

hərəkatı sahəsində görülmüĢ iĢlərin bariz nümunəsi, ölkəmizin uğurlu inkiĢafının göstəricisidir.

Azərbaycan dünyada dinamik inkiĢaf edən, müasir, gənc ölkə kimi tanınır. Bizim iqtisadi uğurlarımız

artıq bütün beynəlxalq iqtisadi aləmə tanıĢdır. Azərbaycanda iqtisadi sahədə müĢahidə olunan bu inkiĢafın

dünyada analoqu yoxdur. Çünki 8-9 il ərzində iqtisadi sahədə 3 dəfə - 300 faizlik artım, doğrudan da, dünya

miqyasında nadir bir göstəricidir. Bütün baĢqa sahələrdə, - siyasi islahatlar, sosial müdafiə, müasir informasiya-

kommunikasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi, – bütün bu sahələrdə biz qabaqcıl yerlərdəyik. Bu

günlərdə Bakıda Beynəlxalq Ġnternet Ġdarəçilik Forumu keçirilir və müxtəlif qitələrdən, ölkələrdən 1000-dən

artıq qonaq vardır. Mənim beynəlxalq telekommunikasiya qurumlarının rəhbərləri ilə keçirdiyim görüĢlər bir



───────────────────────────────────────────────────────

234

daha onu göstərir ki, Azərbaycanda bu sahədə əldə edilən uğurlar bölgə üçün nümunədir. Azərbaycan bu sahədə

regional liderdir. Azərbaycanda olan internet azadlığı bir çox ölkələrdə yoxdur. Bizim təcrübəmiz bölgədə artıq

öyrənilir. Ġnternet və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində əldə edilən uğurlar, qoyulan

investisiyalar və gələcək planlarımız beynəlxalq təĢkilatlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.

Yəni, istənilən sahəyə baxsaq görərik ki, hər bir sahə üzrə konkret proqramlar, konkret icra müddəti və

eyni zamanda, bütün istiqamətlər üzrə gələcəyə, müasirliyə, inkiĢafa doğru konkret konseptual yanaĢmalar

vardır. O cümlədən idman sahəsində. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, idman cəmiyyətimizin ayrılmaz

hissəsidir. Mən Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti və ölkə Prezidenti kimi çox istəyirəm ki, Azərbaycanda

idmanla məĢğulolma prosesi kütləvi xarakter alsın. Artıq kütləvilik artır, ancaq istənilən səviyyədə deyildir. Hər

bir vətəndaĢ, hər bir gənc mütləq idmanla məĢğul olmalıdır. Çünki ilk növbədə, idman sağlamlıq, sağlam həyat

tərzi deməkdir. Ġdmançıların mütləq əksəriyyəti yüksək insani keyfiyyətlərə malikdir. Eyni zamanda, idman

mədəniyyətdir və idmanla məĢğul olan insan özünü rahat, çox əmin hiss edir. Biz çalıĢmalıyıq ki, sağlam

gənclər yetiĢsin. Sağlamlıq məsələlərinin həllində idmanın çox böyük rolu vardır.

Əlbəttə, bütün baĢqa sahələrdə olduğu kimi, ekoloji vəziyyət, təmiz hava, keyfiyyətli qida, təmiz içməli

su – bütün bu məsələlər Azərbaycanda öz həllini tapır, o cümlədən idman sahəsində. Bütün bu amillər bir

məqsədə xidmət edir ki, Azərbaycan vətəndaĢı yaxĢı yaĢasın, rifah içində yaĢasın, sağlam olsun və öz xalqına,

öz Vətəninə sədaqətlə xidmət etsin.

Bir sözlə, idman, yenə də deyirəm, sadəcə olaraq yarıĢ, sadəcə olaraq hansısa bir qələbə deyildir. Hər

dəfə milli bayrağımız qaldırılanda, dövlət himnimiz səslənəndə hər bir vətənpərvər Azərbaycan vətəndaĢı qürur

hissi ilə bu gözəl anları yaĢayır. Çünki ölkənin qələbəsi, idmançıların qələbəsi, bizim uğurlarımız hər bir

vətənpərvər vətəndaĢı sevindirir. Ancaq idman sadəcə olaraq idman yarıĢlarında əldə edilən qələbə deyildir.

Ġdmanın cəmiyyətdə çox geniĢ, çoxĢaxəli təsiri vardır. Bir daha qayıtmaq istəyirəm əvvəlki fikrə, adətən inkiĢaf

etmiĢ ölkələrdə idman da inkiĢaf edir və inkiĢafdadır. Yəni idmanın inkiĢafı ölkələrin ümumi inkiĢafının

göstəricisidir.

Baxmayaraq ki, müstəqilliyimizin cəmi iyirmi bir yaĢı vardır, bizim dövlətimiz özünü təsdiq edə bilib.

Azərbaycana beynəlxalq aləmdə çox böyük hörmət vardır. Beynəlxalq aləm bizi dəstəkləyir və keçən il BMT

Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimiz bunun bariz nümunəsidir. 155 ölkə namizədliyimizi dəstəkləyərək bizə öz

hörmətini, inamını və etimadını göstərmiĢdir. Bu gün Azərbaycan dünyada gedən qlobal proseslərdə fəal iĢtirak

edir. Yəni, biz həm regional çərçivələrdə, həm beynəlxalq arenada çox fəal iĢlər görürük. Bizim birmənalı,

müstəqil siyasətimiz, uğurlu iqtisadi islahatlarımız vardır. Sadaladığım bütün bu amillərin arasında idmanın da

öz mühüm yeri vardır.

Mən Ģübhə etmirəm ki, bundan sonrakı illərdə də idman və Olimpiya hərəkatı Azərbaycanda sürətlə

inkiĢaf edəcəkdir.

Hazırda Bakıda tikilməkdə olan yeni, müasir, böyük Olimpiya obyektləri, idman qurğuları siyasətimizin

nə qədər böyük və düĢünülmüĢ olduğunu bir daha göstərir.

Hazırda Bakıda yeni Olimpiya Stadionu inĢa edilir. YetmiĢ min yerlik bu stadion bölgənin ən böyük və

ən müasir Olimpiya Stadionu olacaqdır. Hazırda böyük tutumlu Gimnastika Sarayı tikilir. Bu yaxınlarda yeni,

müasir Su Ġdman Növləri Sarayı tikilməyə baĢlamıĢdır. Bu il, eyni zamanda, idman yarıĢları üçün lazım olan ən

böyük Bakı “Crystal Hall” tikilmiĢdir. Bölgələrdə stadionlar, idman obyektləri tikilir. Yəni, bu sahədə iĢlərimiz

bundan sonra da davam etdiriləcək və biz elə idman infrastrukturu yaradacağıq ki, istənilən beynəlxalq yarıĢı

Bakıda keçirmək mümkün olsun. Bizim hədəfimiz də məhz bundan ibarətdir. Ümid edirəm ki, biz bu

istiqamətdə də hədəfimizə çatacağıq.

Mən hesab edirəm ki, növbəti Olimpiya Oyunlarına qədər biz, bizim üçün ənənəvi olmayan idman

növlərində də uğurlar qazanmalıyıq.

Hər bir Olimpiya Oyunlarının yekunları, uğurları və bəzi hallarda yaĢanan məyusluq, eyni zamanda,

gələcək fəaliyyətimiz üçün də bir yol göstəricisidir. Çünki həm uğurlar, həm məğlubiyyətlər bizi, necə deyərlər,

öyrətməlidir ki, bizim üçün ənənəvi idman növlərində uğurlarımızı artıraq, bizim üçün yeni olan idman

növlərində də peĢəkar kadrları yetiĢdirmək üçün hansı addımları ataq.

Hesab edirəm ki, London Yay Olimpiya Oyunları medalların sayına, idmançılarımızın çıxıĢlarına görə

doğrudan da böyük qiymətə layiqdir. On medal qazanılıb. Ancaq hamımız yaxĢı bilirik ki, ən azı beĢ medal da

qazanılmalı idi. Ġdmançılarımız buna yaxın idi. Bəzi medalların əyarları daha da üstün olmalı idi. Biz bunu, bəzi

Olimpiya oyunlarındakı məqamları yaxĢı xatırlayırıq. Ancaq bəzi hallarda ədalətsizlik bizi yoldan

çəkindirməməlidir. Biz daha böyük əzmlə və iradə ilə çalıĢmalıyıq ki, uğurlarımızı artıraq.

Bu gün Bakıda Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyi qeyd olunur. Bu yubiley tədbirləri artıq bir neçə

gündür ki, Bakıda qeyd olunur.



───────────────────────────────────────────────────────

235

Bu gün bu ziyafətdə bizim qonaqlar, bizim görkəmli idmançılar, idman ictimaiyyətinin nümayəndələri

toplamıĢlar.

Mən bir daha bütün idman ictimaiyyətini, bütün Azərbaycan xalqını bu gözəl hadisə münasibətilə


Ġdmançılara yeni qələbələr, yeni uğurlar arzulayıram.

Sağ olun!




───────────────────────────────────────────────────────

236

Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ

təntənəli mərasim keçirilmiĢdir


Bakı, 16 noyabr (AzərTAc). Noyabrın 16-da Buta sarayında Yeni Azərbaycan Partiyasının

yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunmuĢ təntənəli mərasim təĢkil edilmiĢdir.

Azərbaycan Prezidenti, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri Ġlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva

mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.

Prezident Ġlham Əliyev mərasimdə nitq söylədi.


nitqi

- Əziz Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvləri!

Əziz dostlar!

Bu gün çox əlamətdar bir gündür. Bu gün biz Yeni Azərbaycan Partiyasının yaranmasının 20 illik

yubileyini qeyd edirik. Bu kürsüdən partiyamızın bütün üzvlərini bu gözəl bayram münasibətilə ürəkdən təbrik

edirəm, partiyanın hər bir üzvünə cansağlığı, yeni uğurlar arzulayıram.

Ġyirmi il əvvəl – 1992-ci il noyabrın 21-də gənc respublikamızda çox əlamətdar hadisə baĢ vermiĢdir.

Tarixi hadisə baĢ vermiĢdir. Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi və sədrliyi ilə Naxçıvanda Yeni Azərbaycan

Partiyasının təsis konfransı keçirilmiĢdir. Bu, doğrudan da tarixi hadisə idi. Deyə bilərəm ki, gənc dövlətimiz

üçün dönüĢ nöqtəsi idi. Çünki müstəqilliyimizin ilk ayları, ilk illəri hamımızın yaxĢı xatirindədir. Çox ağır,

faciəvi illər idi. O vaxtkı iqtidarın müstəqilliyi saxlamaq üçün gücü çatmırdı. Eyni zamanda, biz müharibə

Ģəraitində yaĢayırdıq və cəbhədə hərbi uğursuzluqlar əlbəttə ki, cəmiyyətimizi böyük dərəcədə sarsıtmıĢdı.

1992-ci ilin mayında ġuĢa və Laçının iĢğala məruz qalması əlbəttə ki, çox böyük faciə idi. Ancaq 1992-ci ilin

ortalarında hakimiyyətə gəlmiĢ yeni iqtidar ölkəmizi daha da bərbad vəziyyətə qoymuĢdu. O vaxtkı iqtidarın

bacarıqsızlığı, peĢəkarsızlığı, xəyanəti nəticəsində demək olar ki, müstəqilliyimiz əldən gedirdi. Ölkədə gedən

xoĢagəlməz proseslər, böhran, iqtisadi tənəzzül, siyasi sabitsizlik demək olar ki, müstəqilliyimizə böyük

zərbələr vurmuĢdu. Belə bir Ģəraitdə cəmiyyətimizin parlaq simaları, ziyalılar, cəmiyyətimizdə böyük hörmətə

malik olan insanlar ulu öndər Heydər Əliyevin ətrafında birləĢərək Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması

haqqında qərara gəlmiĢlər.

Təsis konfransının Naxçıvanda keçirilməsi də onunla əlaqədar idi ki, o vaxtkı iqtidar bu tədbirin Bakıda

keçirilməsinə imkan yaratmadı. Bu gün özünü demokrat adlandıran, ancaq 20 il ərzində demokratiyanın nə

olduğunu anlamayan o vaxtkı iqtidar imkan vermədi ki, adi demokratik proses paytaxtda həll olunsun. Ancaq

buna baxmayaraq, partiyamızın ideyaları, ulu öndərin müdrikliyi, onun cəmiyyətdəki nüfuzu və rolu partiya

qarĢısında heç bir maneənin mövcudluğunu nəzərdə tutmurdu. Qısa müddət ərzində Yeni Azərbaycan Partiyası

ümumxalq partiyasına çevrilmiĢdir. Yarandıqdan bu günə qədər partiyamız çox böyük, Ģərəfli və uğurlu yol

keçmiĢdir. Bu gün sıralarımızda 600 minə yaxın üzv vardır. Partiyamızın xarici əlaqələri çox geniĢdir və bu

əlaqələr gündən-günə geniĢlənir. Ölkə daxilində mövqelər çox möhkəmdir. Partiyamız demək olar ki,

cəmiyyətimizin bütün təbəqələrini, bütün yaĢ qruplarını birləĢdirir. Yeni Azərbaycan Partiyası, sözün əsl

mənasında, ümumxalq partiyasıdır. Əminəm ki, növbəti illərdə də partiyamız liderlik qabiliyyətini özündə

saxlayacaqdır. Bu gün partiyamız Cənubi Qafqazın ən böyük siyasi qüvvəsidir. 1990-cı illərin əvvəllərində isə

vəziyyət yenə də demək istəyirəm ki, çox ağır idi. Partiyamızın iqtidara gəlməsi zəruri və labüd idi. Ancaq biz

onu da yaxĢı xatırlayırıq ki, Yeni Azərbaycan Partiyası müxalifət partiyası kimi yaradılmıĢdı. Ancaq özünü

müxalifət adlandıran indiki qüvvələrdən fərqli olaraq heç vaxt öz dövlətinə, xalqına müxalifətdə olmamıĢdır.

Bizim partiyamız və onun üzvləri bütün dövrlərdə dövlətçiliyə sadiq olmuĢdur.

Partiyamızın ilk addımları da Azərbaycanda siyasi sabitliyin bərpasına yönəldilmiĢdi. Təsadüfi deyildir

ki, 1993-cü ilin yayında -Azərbaycanda vətəndaĢ müharibəsi baĢlanan dövrdə cəmiyyətimizin bütün ümidləri

yenə də Heydər Əliyevin dühası ilə bağlı idi. O vaxt xalqın tələbi ilə hakimiyyətə gələn ulu öndər qısa müddət

ərzində vəziyyəti sabitləĢdirdi və bu, imkan verdi ki, ölkəmiz inkiĢaf yoluna qədəm qoysun. O ildən bu günə

qədər Azərbaycan yalnız və yalnız inkiĢaf yolu ilə gedir.

Ölkəmizdə çox ciddi islahatlar aparıldı. Bütün xoĢagəlməz halların qarĢısı alındı, sabitlik bərpa edildi,

vətəndaĢ müharibəsinə son qoyuldu. Azərbaycan dünya birliyinə inteqrasiya etməyə baĢladı. Bizim xarici

siyasətimiz nəhayət ki, məqsədyönlü siyasətə çevrildi və bu gün bu siyasət davam etdirilir. O illərdə vacib olan

islahatlar bu gün də ölkəmizin inkiĢafına xidmət göstərir. Həm demokratik, siyasi islahatların dərinləĢməsi, eyni



───────────────────────────────────────────────────────

237

zamanda, iqtisadi sahədə islahatlar demək olar ki, bugünkü Azərbaycan reallıqlarını Ģərtləndirir. Eyni zamanda,

onu da qeyd etməliyəm ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması Azərbaycanda əslində siyasi sistemin

yaradılması demək idi. Çünki o vaxta qədər bizdə siyasi sistem mövcud deyildi. Yeni Azərbaycan Partiyasının

siyasi mədəniyyəti, siyasi mübarizə qaydalarının təbliği, ümumiyyətlə, siyasətin sivil yollarla aparılması

ideyaları da cəmiyyətdə böyük əks-səda yaratdı və cəmiyyət tərəfindən dərhal dəstəkləndi. Biz bu ideyalara bu

gün də sadiqik. Bütün siyasi mübarizələri sivil qaydalarla aparırıq və bütün siyasi məsələlərdə daim qələbə

qazanırıq.

Yeni Azərbaycan Partiyası və onun nümayəndələri bütün prezident, parlament və bələdiyyə seçkilərində

böyük üstünlüklə qələbə qazanmıĢlar. Bu, partiyamızın ümummilli partiya olduğunu bir daha sübut edir.

1990-cı illərdə köklü iqtisadi və siyasi islahatlar zəruri idi. Ancaq o illərdə islahatların hansı istiqamətdə getməsi

haqqında müxtəlif fikirlər var idi. Xarici siyasət, onun istiqamətləri ilə bağlı müxtəlif fikirlər var idi. Ulu

öndərin müdrikliyi hər bir istiqamət üzrə çox konkret və dəqiq proqramın formalaĢmasında çox mühüm rol

oynamıĢdır. Biz bu gün bu yolla gedirik. Bu gün Heydər Əliyev siyasəti davam etdirilir və əlbəttə ki,

zənginləĢdirilir. Azərbaycanın uğurlu inkiĢafının təməli məhz o illərdə qoyulmuĢdur.

Azərbaycanda böyük infrastruktur layihələri həyata keçirilməklə, biznes mühitini yaxĢılaĢdırmaqla,

xarici investorları ölkəmizə dəvət etməklə də biz demək olar ki, iqtisadi sahədə böyük uğurlar əldə etmiĢik.

Təsadüfi deyildir ki, bu gün Azərbaycan dünya miqyasında iqtisadi cəhətdən ən sürətlə inkiĢaf edən ölkə kimi

tanınır. Siyasi sabitlik baxımından Azərbaycan bir çox ölkələr üçün örnəkdir, nümunədir.

Əslində, dövlətçiliyimizin, həm siyasi, həm iqtisadi və ideoloji sahələrdə əsasları 1990-cı illərin

ortalarında qoyulmuĢdur. Ulu öndərin baxıĢları real konkret proqramlarda öz əksini tapmıĢdır. Bizim

ideologiyamızın formalaĢması çox mühüm məsələ idi. Çünki biz onilliklər ərzində Sovet Ġttifaqının tərkibində

yaĢamıĢdıq. Əlbəttə, ideoloji çərçivələr çox məhdud idi. Yeni, gənc müstəqil ölkəmizin ideoloji əsaslarının

formalaĢdırılması məsələsi çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi.

Biz o illəri yaxĢı xatırlayırıq və müxtəlif istiqamətlərdə humanitar məsələlərin həlli, Azərbaycan dilinin

təbliği ilə bağlı ulu öndərin tarixi xidmətləri vardır. Azərbaycan dilini dövlət dili kimi təsdiqləmək məsələləri də

məhz onun təĢəbbüsü ilə həyata keçirilmiĢdir. Azərbaycançılıq fəlsəfəsi, ilk növbədə Heydər Əliyevin təĢəbbüsü

idi və bu ideologiya bütün cəmiyyəti birləĢdirir. Bu ideologiya həm tarixə, həm də müasirliyə əsaslanır. Həm

tarixi keçmiĢimizi özündə ehtiva edir, eyni zamanda, bizim bu sahədə bugünkü siyasətimizi əhatə edir. Bu

istiqamətdə atılan addımlar dünya tərəfindən artıq bilinir və təqdir edilir.

Yəni, hər bir istiqamət üzrə möhkəm əsaslar qoyulmuĢ və biz bu gün bu əsaslar üzərində inkiĢaf edirik.

Əlbəttə, Yeni Azərbaycan Partiyasının və onun üzvlərinin bu iĢlərdə çox böyük zəhməti, rolu olmuĢdur. Mən

çox Ģadam ki, partiyamız bu gün də inkiĢafdadır. Əlbəttə, mən çox sevinirəm ki, partiyamızın sıraları geniĢlənir.

Eyni zamanda, gənc nəslin partiyamıza axını məni çox sevindirir. Yəni, partiyamızın ideyaları, partiya

üzvlərinin hərəkətləri, bizim ciddi siyasi məsələlərin həllində rolumuz, eyni zamanda, beynəlxalq nüfuzumuz

əlbəttə ki, cəmiyyətimizin üzvlərini partiyaya daxil olmaq üçün həvəsləndirir.

Biz hesab edirik ki, bu proses bundan sonra da getməlidir. Əlbəttə, partiyamızın çox möhkəm dayaqları,

çox güclü əsasları vardır. Ancaq həyat inkiĢaf edir, həyat yerində durmur və biz əlbəttə ki, partiya daxilində

dünyada gedən prosesləri izləyirik və partiyamızın fəaliyyətinin yeni formalarının axtarıĢındayıq, onları tətbiq

edirik. Bu, bizə imkan verəcək ki, Yeni Azərbaycan Partiyası Azərbaycanın siyasi arenasında daim üstünlük

təĢkil etsin.

Əlbəttə, həqiqət ondan ibarətdir ki, bu gün siyasi müstəvidə bizə rəqib ola biləcək siyasi qüvvə yoxdur.

Ancaq bu, o demək deyil ki, biz arxayınlaĢmalıyıq və yeni iĢ metodları haqqında fikirləĢməməliyik. Biz daim

axtarıĢda olmalıyıq, daim yenilikləri tətbiq etməliyik. Ölkəmizin uğurlu inkiĢafını təmin etmək üçün partiyanın

hər bir üzvü öz fəal iĢi ilə töhfəsini verməlidir.

Biz bu gün Azərbaycanda böyük məsələləri həll edirik. Həm ölkə daxilində, həm regionda, həm xaricdə,

dünya birliyində gedən proseslərdəki rolumuz artmaqdadır. Bizim xarici siyasət konsepsiyamızı da ulu öndər

Heydər Əliyev qurmuĢdur. Bu konsepsiya bu gün uğurla icra edilir.

Azərbaycan dünya miqyasında böyük hörmətə malik olan ölkəyə çevrilibdir. Bunun əyani sübutu keçən

il BMT Təhlükəsizlik ġurasına seçilməyimizdir. Böyük rəqabət Ģəraitində, eyni zamanda, böyük dəstəklə biz bu

yerə layiq olmuĢuq. Bir il ərzində Azərbaycan dünyada gedən qlobal məsələlərin həllində fəal rol oynayıb. Bu

rol dünya birliyi tərəfindən qiymətləndirilir. Təhlükəsizlik ġurasına üzv olarkən bəyan etdiyim yanaĢmamız, -

yəni, biz ədaləti və beynəlxalq hüququ müdafiə edəcəyik, - həyatda öz əksini tapır. Bizim namizədliyimizi 155

ölkə dəstəkləmiĢdir. Bu hadisə xarici siyasətimizin nə qədər düzgün və səmərəli olduğunun bariz nümunəsidir.

Eyni zamanda, QoĢulmama Hərəkatına üzv olarkən biz dünya birliyinin mütləq əksəriyyətinin dəstəyini

qazanmıĢıq.



───────────────────────────────────────────────────────

238

Bu dəstək dərhal QoĢulmama Hərəkatının zirvə görüĢündə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ

münaqiĢəsi ilə bağlı reallığı, beynəlxalq hüququ, Azərbaycan mövqeyini əks etdirən qətnamədə də öz əksini

tapmıĢdır.

Mən xarici siyasətimizin əsas istiqamətləri haqqında öz fikirlərimi kifayət qədər geniĢ bildirmiĢəm,

bunu təkrar etməyə ehtiyac yoxdur. Sadəcə, qeyd etmək istəyirəm ki, xarici siyasətimizin əsas istiqaməti

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin həllidir. Biz öz səylərimizi davam etdirəcəyik və

davam etdiririk. Bir daha demək istəyirəm ki, mövqeyimiz çox möhkəmdir, beynəlxalq hüquqa, tarixə, ədalətə

və artan gücümüzə əsaslanır. Biz danıĢıqları aparırıq, eyni zamanda, hərbi gücümüzü artırırıq və artıracağıq.

Bu gün Ermənistan ilə Azərbaycan arasında yaranmıĢ uçurum artıq çox böyükdür, gündən-günə geniĢlənir.

Azərbaycan ildən-ilə güclənir və möhkəmlənir. Ermənistan isə ildən-ilə zəifləyir və tənəzzülə uğrayır.

Ermənistandan baĢqa ölkələrə müĢahidə olunan kütləvi köç, insanların köçməsi bunun əyani sübutudur.

Biz Ermənistanı təcrid etmək üçün bundan sonra da səylərimizi göstərəcəyik. Bu siyasətin nəticələri vardır. Biz

bu nəticələri görürük. Ermənistanın iĢğalçı siyasətini bütün beynəlxalq təĢkilatlarda bundan sonra da ifĢa

edəcəyik. Bizim dünyadakı dostlarımızın sayı artır. Bizimlə əməkdaĢlıq etmək istəyən ölkələrin sayı artır. Biz

indi xarici ölkələrə müxtəlif istiqamətlər üzrə investisiya qoyuluĢuna baĢlamıĢıq. Bu, yeni prosesdir. Biz bu

prosesi gücləndirəcəyik. Beləliklə, bütün dünya ölkələri ilə siyasi və iqtisadi əlaqələr gələcəkdə daha da

möhkəm olacaqdır. Artıq üç ölkə Xocalı soyqırımını soyqırımı kimi rəsmən tanımıĢdır. Bu proses artıq

baĢlanmıĢdır və davam etdiriləcəkdir. ÇalıĢmalıyıq ki, Xocalı soyqırımını maksimum dərəcədə müxtəlif

ölkələrdə soyqırımı kimi tanıtdıraq. Yəni, ortamüddətli və uzunmüddətli perspektiv baxımından Azərbaycanın

ərazi bütövlüyünün bərpası heç kimdə Ģübhə doğurmur. Nə bizdə, nə də ki, bu məsələ ilə məĢğul olan

vasitəçilərdə. Məhz ona görə də biz hesab edirik ki, son zamanlar beynəlxalq vasitəçilər məsələnin həllində daha

da böyük fəallıq göstərirlər. Çünki hamı yaxĢı bilir ki, Azərbaycanın artan siyasi- iqtisadi və hərbi gücü

məsələnin birdəfəlik Azərbaycanın xeyrinə həll olunmasına gətirib çıxaracaqdır.

Biz, bir daha demək istəyirəm ki, danıĢıqlar prosesində iĢtirak edirik. Ancaq bununla bərabər bütün

baĢqa tədbirləri görürük, bütün baĢqa variantlara hazırıq. Azərbaycanın, bir daha demək istəyirəm ki, çox

möhkəm hüququ, tarixi və siyasi əsasları vardır. Mən Ģübhə etmirəm ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa

edəcəkdir. Bu məsələnin həlli məhz bu prinsiplər əsasında ola bilər.

O ki qaldı xarici siyasətimizin digər istiqamətləri ilə bağlı olan məsələlərə, bütün məsələlər öz həllini

tapır. Bakıda, demək olar ki, hər həftə keçirilən bütün beynəlxalq tədbirlər, beynəlxalq forumlar, Humanitar

Forum, Ġnternet Ġdarəçilik Forumu, digər mədəni tədbirlər ölkəmizi və paytaxtımızı nəinki regional mərkəzə

çeviribdir, - bu, artıq keçmiĢdə qalıbdır,- ölkəmizi qlobal dünya xəritəsində ciddi mərkəzə çeviribdir. Çünki hər

Ģey müqayisədə ölçülür. Biz görürük ki, inkiĢaf etmiĢ ölkələrin bəziləri hansı ağır vəziyyətdədir. O ölkələrdə

gedən prosesləri, kütləvi iğtiĢaĢları gündə televiziya vasitəsilə izləyirik. On minlərlə nümayiĢçi küçələrə axıĢır.

On minlərlə insan öz etirazını bildirir.

Düzdür, onlar çox böyük kobudluq və qəddarlıqla döyülür və əzilir. Bunu da biz televiziya kanalları ilə

görürük. Əlbəttə ki, buna dözmək olmaz. Biz inkiĢaf etmiĢ ölkələri çağırırıq ki, onlar bu məsələdə daha da

təmkinli olsunlar. Ġnsanlara bu qədər əzab, iĢgəncə vermək olmaz. Ġnsanlar küçələrə öz etirazını bildirmək üçün

çıxırlar. Ancaq bunun qarĢısında onları dəyənəklə vurmaq, qazla zəhərləmək, necə deyərlər, əzmək

yolverilməzdir. Bu, demokratik normalara zidd olan hərəkətlərdir. Özünü demokratik və demokratiyanın beĢiyi

adlandıran ölkələri belə görəndə, doğrudan da biz təəccüb edirik. Azərbaycan bu baxımdan nümunə ola bilər.

Hər bir baĢqa sahədə olduğu kimi, bu sahədə də nümunə ola bilər. Azərbaycanda bütün bu məsələlər sivil,

mədəni qaydalarla həllini tapır. Bu məsələlər öz həllini ancaq bu yolla tapmalıdır. Yəni, bu kütləvi narazılığın

səbəbləri vardır. Səbəb olmasa, bu qədər insan küçələrə axıĢmaz. Səbəb də aydındır və bəllidir. Uzun illər

iqtisadi əsaslar olmadan böyük xərclər etmiĢ, borclanmıĢ və ondan sonra borcları qaytara bilməyən, bir-birini

əvəzləyən iqtidarlar populist vədlər verməklə faktiki olaraq gələcək nəsillərin ciblərinə girmiĢ və böyük

dərəcədə borclanmıĢlar. ĠnkiĢaf etmiĢ bəzi ölkələrin xarici dövlət borcu ümumi daxili məhsulun 100 faizinin

üstündədir. Bu, əslində o deməkdir ki, bu ölkələr artıq iflasa uğrayırlar. Azərbaycanda isə bu rəqəm 7-8 faizdir.

Bəzi inkiĢaf etmiĢ ölkələrdə iĢsizliyin səviyyəsi 25 faizdir. Gənclər arasında 50 faizə çatır. Azərbaycanda isə

iĢsizlik 5,3 faiz, yoxsulluq isə 7,6 faizdir. Beynəlxalq nüfuza malik olan əsas reytinq agentlikləri inkiĢaf etmiĢ

ölkələrin kredit reytinqlərini aĢağı salır, Azərbaycanın kredit reytinqlərini qaldırırlar. Yəni, Azərbaycan

iqtisadiyyatı rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyatdır. Makroiqtisadi sabitliyə görə Azərbaycan dünya miqyasında

birinci onluqdadır. Bütün bunlar statistik göstəricilərdir. Bunu inkar etmək olmaz. Bunu nəzərə almamaq olmaz.

Bu, reallıqdır. Bu reallıq bir daha onu göstərir ki, seçdiyimiz yol düzgün yoldur. Bu yol 1992-ci ilin noyabrında

baĢlamıĢdır. Əgər o vaxt Yeni Azərbaycan Partiyası yaranmasaydı və Azərbaycan xalqı növbəti dəfə öz

müdrikliyini göstərib ulu öndər Heydər Əliyevi hakimiyyətə dəvət etməsəydi, ölkəmizin inkiĢafı tam baĢqa



───────────────────────────────────────────────────────

239

istiqamətdə gedə bilərdi. Hansı istiqamətdə gedə bilərdi? Bunu bu gün biz özünü müxalifət adlandıran

elementlərin hərəkətlərində görə bilərik. Əgər onlar iqtidarda qalsaydı, bəlkə də Azərbaycan dünya xəritəsindən

çoxdan silinmiĢdi. Çünki onların cəmi bir il ərzində talançı, rüsvayçı, biabırçı hərəkətləri artıq Azərbaycan

xalqını o həddə çatdırmıĢdı ki, bir il də dözə bilməyərək onları süpürüb tarixin arxivinə göndərmiĢdir.

1992-ci ildə əslində bugünkü reallıqların əsasları qoyulmuĢdur və biz bunu unutmamalıyıq, bunu daim

xatırlamalıyıq. Heydər Əliyev siyasətinin gücü, eyni zamanda, ondan ibarətdir ki, ondan sonrakı dövrdə -

doqquz il ərzində bu siyasət yaĢayır. Azərbaycan xalqının qəlbində onun xatirəsinə olan hörmət və məhəbbət

yaĢayır. Azərbaycanın hər bir bölgəsində onun tərəfindən baĢlanmıĢ islahatlar özünü büruzə verir.

Əlbəttə, Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvləri, biz hamımız ulu öndərin siyasi xəttinə sadiq qalaraq onun

siyasətini müasir dünyada aparmaq üçün öz səylərimizi qoymuĢuq. Bu, təbiidir, bu elə də olmalıdır. Ancaq əsas

məsələ ondan ibarətdir ki, biz bu siyasətdən kənara çıxmamıĢıq. Baxmayaraq ki, bizə qarĢı təzyiqlər də,

təxribatlar da oldu. Biz o illəri yaxĢı xatırlayırıq. 2003-2005-ci illərdə əslində qanuni seçilmiĢ hakimiyyəti

devirmək cəhdləri olmuĢdur. O cəhdlərin bir ucu xarici antiazərbaycan dairələrinə gedib çıxır. Biz o tarixi yaxĢı

bilirik. Ancaq Azərbaycan cəmiyyəti və Azərbaycan iqtidarı o vaxt böyük müdriklik, təmkin və qətiyyət

göstərərək müstəqil Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını qorudu, müdafiə etdi.

Əgər kiminsə xəstə beyninə yenə də gücümüzü sınamaq fikri gələrsə, biz hər zaman layiqli cavab

verməyə hazırıq. Biz, yenə də deyirəm, Azərbaycan xalqının iradəsinə əsaslanaraq öz siyasətimizi aparırıq və bu

siyasət nəticə etibarilə konkret rəqəmlərlə, konkret iĢlərlə ölçülür. Bizim iĢlərimizin böyüklüyü o qədərdir ki,

onları gizlətmək mümkün deyildir. Bakıya gələn hər bir qonaq Bakıya heyran qalır, Bakıya vurulur. Bakıda

gedən inkiĢafı görməmək mümkün deyildir. Adam gərək gözünü bağlasın ki, bunu görməsin.

Bölgələrdə də vəziyyət çox müsbətdir, ürəkaçandır - hər yerdə canlanma, hər yerdə inkiĢaf, quruculuq,

abadlıq. Ən önəmlisi ondan ibarətdir ki, Azərbaycan cəmiyyətində bu islahatların aparılması üçün çox böyük

həvəs, çox böyük maraq, cəmiyyətdə böyük ruh yüksəkliyi vardır. Rayonlar arasında sağlam rəqabət aparılır.

Mən rayonlarda tez-tez oluram. Görürəm ki, hər bir rayonda fəallar, icra hakimiyyətinin nümayəndələri

çalıĢırlar ki, onların rayonu daha da gözəl, abad olsun. Yəni, bizim inkiĢafımız və əslində bütün iĢlərə yanaĢma

tərzimiz budur.

Ġqtisadi vəziyyətimiz çox möhkəmdir. Biz neçə gün əvvəl 2013-cü ilin büdcəsinin layihəsi müzakirə

olunarkən bir daha ictimaiyyət gördü ki, bizim nə qədər böyük planlarımız vardır. Mən iqtisadi sahədə

gələcəkdə heç bir problem görmürəm, bu, mümkün deyildir. Biz ancaq və ancaq inkiĢaf yolu ilə gedəcəyik.

Siyasi sabitlik tam Ģəkildə bərqərar olunubdur. Sosial məsələlər uğurla həll edilir. Mən xarici siyasətlə bağlı

bayaq qeyd etdim, BMT Təhlükəsizlik ġurasına üzv seçilmək artıq özlüyündə bir göstəricidir. Bundan əlavə nə

isə deməyə ehtiyac yoxdur.

Əlbəttə, bizim enerji siyasətimiz çox müsbətdir, uğurludur. Bu siyasətin təməlini də ulu öndər

qoymuĢdur. Onun qətiyyəti, müdrikliyi və uzaqgörənliyi sayəsində biz bu gün 1994-cü ildə imzalanmıĢ

kontraktın bəhrəsini görürük və ondan sonrakı dövr ərzində onun tərəfindən böyük mübarizə Ģəraitində, böyük

təzyiqlər altında neft kəmərlərinin çəkiliĢi təĢəbbüsləri və reallaĢması artıq yeni reallığı ortaya qoydu. Bu gün

neft və qaz resurslarımız təkcə ölkəmizin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün deyil, Avropanın enerji

təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün öz rolunu oynamağa baĢlamıĢdır. Bu istiqamətdə gələcək illərdə daha da

böyük addımlar atılacaqdır. Artıq böyük və güclü zəmin vardır. Bizim tərəfimizdən irəli sürülmüĢ yeni

təĢəbbüslər, yeni boru kəmərləri layihələri Azərbaycanın bundan sonrakı onilliklər ərzində uğurlu və sürətli

inkiĢafını təmin edəcəkdir.

Bir sözlə, əgər bugünkü vəziyyəti təhlil etsək və gələcək planlarımızı buna əlavə etsək, görərik ki,

Azərbaycan bundan sonra ancaq inkiĢaf yolu ilə gedəcəkdir.

Gələcəklə bağlı planlarımız çox konkretdir, dəqiqdir. Bu planlar qəbul edilmiĢ proqramlarda öz əksini

tapmıĢdır. “Azərbaycan-2020” proqramı qəbul edilmiĢdir. Orada hər Ģey açıq-aydın göstərilir. Gələcək inkiĢafla

bağlı cəmiyyətdə də fikir ayrılığı yoxdur. Biz bundan sonra da müasir dövlət kimi inkiĢaf edəcəyik. Ən qabaqcıl

texnologiyaları Azərbaycana gətirəcəyik. Bu yaxınlarda keçirilən VII Ġnternet Ġdarəçilik Forumu özlüyündə bir

göstəricidir. Azərbaycanda bütün azadlıqlar - söz azadlığı, vicdan azadlığı, mətbuat azadlığı, internet azadlığı

vardır. GörüĢdüyüm bütün dəyərli qonaqlar bunu qeyd edir və gördüyümüz iĢləri yüksək qiymətləndirirlər.

Beynəlxalq Telekommunikasiya TəĢkilatının baĢ katibi, Ġnterneti idarə edən təĢkilatın baĢ katibi, digər

nümayəndələr - onların hamısı Azərbaycanda bu sahədə gedən prosesləri yüksək qiymətləndirmiĢlər. Ancaq

elələri də tapıldı ki, ölkəmizə təxribat törətmək üçün gəlmiĢdilər. Onların təxribat xarakterli missiyasının üstü

açıldı. Elə qüvvələr – ermənipərəst, antiazərbaycan və islamofobiya qüvvələri var ki, uğurlarımızı qəbul edə,

inkiĢafımızı həzm edə bilmirlər. Elə qüvvələr var və biz onları tanıyırıq. Ancaq onların səyləri və bizə qarĢı

qarayaxma kampaniyaları heç bir səmərə verməyəcəkdir. Çünki bir daha demək istəyirəm ki, Azərbaycanda



───────────────────────────────────────────────────────

240

gedən inkiĢafı gizlətmək və görməmək olmaz. Biz açıq cəmiyyət yaratmıĢıq. Bizdə bütün azadlıqlar vardır.

Bu gün Azərbaycanda internet istifadəçilərinin sayı 65 faizə çatmıĢdır və biz hər bir kəndə internet xətləri

çəkirik. Belə olan halda, hansı mətbuat azadlığının boğulmasından söhbət gedə bilər?! Bu, yalandır, bu,

böhtandır. Bu böhtanları yayan, xüsusilə, yüksək vəzifə tutan insanlar utanmalıdırlar ki, onlar böhtanla, yalanla

məĢğul olurlar. Onsuz da bugünkü dünyada heç nəyi gizlətmək mümkün deyildir. Bəlkə 10 il, 20 il bundan

əvvəl nəyisə demək, hansısa ölkə haqqında rəy yaratmaq daha da asan idi. Bu gün bu, mümkün deyildir.

Azərbaycana yüz minlərlə, milyonlarla xarici qonaq gəlir. Azərbaycan dünyaya çıxıbdır. Biz beynəlxalq

təĢkilatlarda fəal iĢtirak edirik. Bütün müasir prosesləri izləyirik və bizə sərfəli olan məsələləri Azərbaycanda

həll edirik. Ona görə, bu böhtanlar, bu Ģər, bu iftira bizə yapıĢmır. Ancaq bu nəyi göstərir? Ancaq onu göstərir

ki, bizə qarĢı mübarizə bundan sonra da aparılacaqdır və bu mübarizənin müxtəlif mərkəzləri vardır. Bu barədə

mən əvvəllər də demiĢəm, bu gün də istəyirəm ki, cəmiyyət də, partiya üzvləri də bilsinlər. Birinci, erməni

lobbisi bizim əsas düĢmənimizdir. Mən bunu bir neçə dəfə demiĢəm, bir daha demək istəyirəm, heç kimdən

çəkinmədən, bizim düĢmənimiz erməni lobbisidir. Çünki Ermənistan bir ölkə kimi heç bir əhəmiyyət daĢımır.

O, faktiki olaraq müstəmləkədir, forpostdur, xaricdən idarə olunan, qədim Azərbaycan torpağında süni Ģəkildə

yaradılmıĢ bir ərazidir. Erməni lobbisi isə bizim əsas düĢmənimizdir və biz də onlar üçün əsas düĢmənik.

Əslində, bizim onlarla düĢmənçiliyimiz onların bizə qarĢı olan düĢmənçiliyindən qaynaqlanır.

Ġkinci, antiazərbaycan mərkəzi, islamofobiya xəstəliyinə düçar olmuĢ qurumlardır, dairələrdir. Onlar da

vardır. Əfsuslar olsun ki, onların sayı getdikcə artır. Onların sayının artması bəzi ölkələrdə keçirilmiĢ seçkilərdə

də özünü əyani Ģəkildə göstərir.

Seçkilərin nəticələrinə baxmaq kifayətdir ki, islamofobiya qüvvələrinin reytinqinin artmasını görmək

mümkün olsun. Gənc, dinamik inkiĢaf edən, heç kimdən asılı olmayan, müstəqil siyasət aparan, müasir

müsəlman ölkəsi Azərbaycan onlar üçün problemə çevrilib, yəni onların stereotiplərinə sığmır. Onların

stereotipləri dünyada müsəlmanları geridə qalmıĢ millət, xalq kimi göstərməkdir. Ġslam müqəddəslərinin təhqiri,

bizə qarĢı təxribat xarakterli addımların məqsədi məhz ondan ibarətdir ki, savadsız kütləni hərəkətə gətirsin və

ondan sonra kütləvi informasiya vasitələri hesabına onların timsalında dünyaya göstərsin ki, bax, müsəlmanlar

belədirlər. Biz bilirik ki, nədir bunun təməlində. Bu, sadəcə olaraq, hansısa qəzetin öz təĢəbbüsü, yaxud da ki,

sərt addım deyildir. Bu, vaxtı seçilmiĢ təxribat xarakterli addımlardır, dünyada müsəlmanlara qarĢı mənfi fikri

daha da möhkəmləndirmək və geniĢləndirməkdir. Əfsuslar olsun ki, savadsız təbəqələr bu təxribatlara uyurlar,

buna uymamalıdırlar. Biz mübarizəni sivil yollarla aparırıq və biz sübut etməliyik və edəcəyik ki, müsəlman

aləmində inkiĢaf var, müasirlik var, mərhəmət var, dözümlülük var ki, bəzi ölkələrdə bu, artıq çatmır.

Əlbəttə, bu qüvvələrin çərçivələrinə bugünkü Azərbaycan elə bil ki, uyğun gəlmir. Necə ola bilər ki,

qısa müddət ərzində, iqtisadi-maliyyə böhranına baxmayaraq, Azərbaycan inkiĢaf edir, burada bütün dinlərin

nümayəndələri bir ailə kimi yaĢayır?! Tolerantlıq, humanitar məsələlərin həlli üçün beynəlxalq tədbirlər keçirilir

və özlüyündə Azərbaycan nümunə göstərir ki, müxtəlif xalqların, dinlərin nümayəndələri bir yerdə, dostluq,

qardaĢlıq Ģəraitində necə yaĢamalıdır. Dərhal bizə qarĢı o mərkəzlərdən də hücumlar, təzyiqlər, təxribatlar

baĢlayır və biz bunun təzahürlərini müxtəlif formalarda görürük.

Digər dairələr vardır ki, sadəcə olaraq, kimsə özünü dünya xəritəsində ləyaqətli aparmağa

öyrəĢməyibdir. ÖyrəĢiblər ki, müstəmləkə olsun, metropoliya olsun və bu təfəkkürlə yaĢayırlar. Görəndə ki,

özünün, necə deyərlər, ləyaqətini həmiĢə saxlayan, heç kimin qarĢısında baĢ əyməyən, müstəqil siyasət aparan

ölkə var, bu da bəziləri üçün bir problemə çevrilir. Yenə bu mərkəzdən də bizə qarĢı hücumlar, təzyiqlər

baĢlayır. Mən nəyə görə bunu deyirəm? Mən bunu deməklə birinci növbədə fikirlərimi bildirmək istəyirəm və

mənim dediklərim, sadəcə olaraq, hər hansı bir emosiyalara əsaslanan sözlər deyildir. Bu, mənim son bir neçə il

ərzində apardığım dərin təhlilin nəticəsidir. Burada təhlil aparmaq üçün məndə kifayət qədər geniĢ imkanlar var

və beynəlxalq təmaslar, görüĢlər, məlumat müxtəlifliyi və sair. Yəni, bu, mənim, necə deyərlər, Ģüurlu seçimim

və fikrimdir. Ona görə ki, bizim cəmiyyətdə də bu cür addımlara çox da böyük reaksiya verilməsin. Çünki üç

mərkəz olmasın, beĢ mərkəz olsun, biz öz yolumuzla gedəcəyik, öz bildiyimizi edəcəyik. Çünki bizim, yenə də

deyirəm, güclü dayaqlarımız vardır. Bu da Azərbaycan xalqıdır.

Bizim artıq güclü dövlətimiz vardır - müstəqil Azərbaycan dövləti. Bizim dəqiq konsepsiyamız, inkiĢaf

proqramımız vardır. Bu proqramın reallaĢması nəticəsində Azərbaycan inkiĢaf etmiĢ ölkələrin sırasına daxil

ediləcəkdir. Əgər gələcəklə bağlı fikirlərimizi bir cümlə ilə ifadə etsək deməliyik: Biz inkiĢaf etmiĢ ölkəyə

çevrilməliyik! ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin meyarları vardır. Bunları bilirik və biz hər bir istiqamət üzrə o meyarlara

çatmalıyıq - həm siyasi, iqtisadi islahatlar, sosial siyasət və digər istiqamətlərdə. Buna nail olmaq üçün həmiĢəki

kimi, cəmiyyətimiz bir nöqtəyə vurmalıdır və cəmiyyətimizin aparıcı siyasi qüvvəsi olan Yeni Azərbaycan

Partiyası növbəti 20 il ərzində, əlbəttə ki, öz iĢini uğurla aparmalıdır, müasir qaydalarla, müasir üsullarla! Ancaq

biz öz iĢimizi möhkəm tarixi və ideoloji əsaslar üzərində qurmalıyıq.



───────────────────────────────────────────────────────

241

Bir daha, əziz dostlar, bu gözəl hadisə münasibətilə sizi təbrik edirəm. Yeni Azərbaycan Partiyasının

bütün üzvlərinə cansağlığı, xoĢbəxtlik arzulayıram. Sağ olun.




───────────────────────────────────────────────────────

242

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyevin Sinqapura dövlət səfəri

Ali qonağın Ģərəfinə

Bakı, 21 noyabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, noyabrın 21-də Sinqapur Respublikasının

Prezidenti Toni Tanın adından bu ölkədə dövlət səfərində olan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham

Əliyevin Ģərəfinə rəsmi nahar verilmiĢdir.

Dövlət baĢçıları rəsmi naharda nitq söyləmiĢlər.


nitqi

- Zati-aliləri cənab Prezident!

Əziz dostlar!

Cənab Prezident, hər Ģeydən öncə, mənə və nümayəndə heyətimin üzvlərinə göstərdiyiniz səmimi

qonaqpərvərliyə və gözəl ölkənizə səfərə dəvət etdiyinizə görə Sizə minnətdarlığımı bildirmək istərdim.

Dünəndən bəri ölkənizin müstəqillik illərində əldə etdiyi inkiĢaf və tərəqqi mənə böyük təəssürat bağıĢlayır. Bu

gün Sinqapur inkiĢaf, sosial müdafiə, investisiya imkanları və beynəlxalq aləmə açıq olmaq baxımından

dünyada lider ölkələrdən biridir.

Xalqlarımız və ölkələrimiz arasında bir çox bənzərliklər vardır. Azərbaycan da inkiĢaf etməkdə olan

müstəqil ölkədir. Bizim üçün müstəqillik illərində keçid dövrü güclü dövlətçilik, eyni zamanda, bazar

iqtisadiyyatı və yaxĢı investisiya imkanları deməkdir. Ölkənizin nümunəsi yenicə müstəqil olan ölkələr üçün

olduqca cəlbedicidir. Buna görə də ölkələrimiz arasındakı əməkdaĢlıq təbii olaraq sürətlə və uğurla inkiĢaf edir.

Digər bənzərlik isə Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ölkələrimizin çoxmədəniyyətli olmasıdır. Bu, ölkələrimizin

əldə etdiyi ən böyük müsbət keyfiyyətlərdən biridir. Müxtəlif etnik və dini qrupların nümayəndələrinin sülh

Ģəraitində birgə yaĢaması ənənələri regionda həqiqətən olduqca xüsusi bir mühit yaradır. Sinqapur kimi

Azərbaycan da multikulturalizm prinsiplərinə yüksək dəyər verir. Buna görə də bizim cəmiyyətlərimiz bütün

insanlara öz iradələrini ifadə etməyə, eləcə də sülh və əmin-amanlıq Ģəraitində yaĢamağa imkanlar yaradır.

Təbiidir ki, ölkələrimiz arasındakı münasibətlər olduqca uğurla inkiĢaf edir və mən deyərdim ki, siyasi əlaqələr

çox güclüdür. Mənim ölkənizə ilk dövlət səfərim siyasi əlaqələrimizin bir təzahürüdür. Biz bir çox sahələrdə və

müxtəlif beynəlxalq təĢkilatlar çərçivəsində fəal Ģəkildə iĢləyir və əməkdaĢlıq edirik. Keçən ilin oktyabrında

Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik ġurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi zamanı bizə verdiyi dəstəyə, həmçinin

QoĢulmama Hərəkatına üzv ölkələrin sammiti zamanı Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsinin

ərazi bütövlüyü prinsipləri əsasında həlli ilə bağlı qəbul edilən qətnaməyə səs verdiyinizə görə ölkənizə təĢəkkür

edirəm. Biz bu siyasi dəstək əlamətlərinə görə Sizə təĢəkkür edirik. Biz də öz növbəmizdə bütün beynəlxalq

təĢkilatlarda Sinqapuru dəstəkləməyə davam edəcəyik.

Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi regional təhlükəsizlik və sabitliyə ən böyük təhlükədir. Əfsuslar olsun ki,

müstəqilliyimiz Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən iĢğal olunması,

azərbaycanlılara qarĢı etnik təmizləmə və 1 milyon soydaĢımızın öz doğma Ģəhər və kəndlərindən qovulması, öz

vətənində qaçqın və məcburi köçkünə çevrilməsi ilə nəticələnən bu münaqiĢə ilə qeyd olundu. Beynəlxalq

ictimaiyyət bu münaqiĢənin həlli ilə bağlı öz yanaĢmasını ifadə edib və bu münaqiĢə ərazi bütövlüyü və

beynəlxalq hüquq prinsipləri əsasında həllini tapmalıdır. BMT Təhlükəsizlik ġurası Ermənistan qoĢunlarının

Azərbaycan ərazilərindən dərhal və qeyd-Ģərtsiz çıxarılmasını tələb edən 4 qətnamə qəbul edib. Əfsuslar olsun

ki, bu qətnamələr yerinə yetirilmir. Buna görə də QoĢulmama Hərəkatına üzv ölkələrin sammiti zamanı

Sinqapurun yekdil dəstəyi ədalətə və beynəlxalq hüquqa dəstək əlaməti idi. Ona görə də düĢünürəm ki, biz

gələcəkdə fəal Ģəkildə əməkdaĢlıq etməyi və siyasi əlaqələrimizi gücləndirməyi davam etdirəcəyik.

Cənab Prezident, bu imkandan istifadə edərək mən dialoqumuzu davam etdirmək üçün Sizi bir daha münasib

bildiyiniz vaxtda Azərbaycana dövlət səfərinə dəvət edirəm. Bu gün biz həm də iqtisadi əməkdaĢlıq

perspektivlərini müzakirə etdik. Siz çıxıĢınızda bu əməkdaĢlığın müsbət nümunələrini qeyd etdiniz. Bizim,

həqiqətən də yaxĢı nümunələrimiz vardır. “SOCAR” və “Keppel” arasındakı əməkdaĢlığın artıq uzun tarixi və

ənənələri mövcuddur. Ġndi isə bu əməkdaĢlıq yeni sahələri əhatə edərək uğurla inkiĢaf edir. Azərbaycanda

tərsanə inĢası bizə regiondakı bütün dövlətlərin faydalana biləcəyi güclü Xəzər donanmasını yaratmağa imkan

verəcəkdir. Biz qədim Ġpək Yolu üzərində yerləĢirik. Azərbaycan ilə Avropa arasında dəmir yolu xəttinin inĢası

və bunun Xəzər dənizi vasitəsilə Asiya regionunu birləĢdirməsi, yüklərin daĢınması üçün əlavə gəmilərin

alınması - bütün bunlar bizim regionun inkiĢafına töhfəmiz olacaqdır. DüĢünürəm ki, tarixi Ġpək Yolunun

bərpası bu regionda yerləĢən bütün ölkələr üçün çox vacibdir.



───────────────────────────────────────────────────────

243

Biz, həmçinin iqtisadi əlaqələri geniĢləndirməyi və bu sahədə qarĢılıqlı faydalı biznes əlaqələrinin

inkiĢaf etdirilməsi üçün digər imkanları da araĢdırmağı düĢünürük. Fikrimcə, ölkələrimizin biznes dairələri bir

araya gəlməli və müxtəlif istiqamətlərdə məsələləri müzakirə etməlidirlər. Azərbaycan inkiĢaf edir, cənab

Prezident, Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ümumi daxili məhsulun artımı çox sürətlə gedir və son 9 ildə bu, 300

faiz təĢkil edib. Daha çox Sinqapur Ģirkətlərini həm investor, həm də podratçı qismində Azərbaycana iĢləməyə

dəvət etmək üçün çoxlu imkanlar vardır. Biz də öz növbəmizdə investisiya planlarımızla bağlı yeni imkanları

nəzərdən keçiririk. Sizin ölkəniz bunun üçün ən əlveriĢli məkanlardan biridir. Çünki müstəqillik illərində Siz

çox güclü iqtisadiyyat qurmağa nail olmusunuz. Qeyd etdiyim kimi, müxtəlif mədəniyyətlərə malik cəmiyyət,

siyasi baxımdan sabit vəziyyət. Ona görə də indi Sinqapur artıq bütün dünya üçün çox məna kəsb edir. Sizin

transformasiyanız və uğurunuz əvvəldə qeyd etdiyim kimi, transformasiyaya, eləcə də bu potensialdan öz

xalqları və qonĢuları üçün istifadə etməyə ehtiyacı olan bir çox ölkələr üçün yaxĢı nümunədir.

Bizim, həmçinin humanitar, mədəni mübadilə və təhsil sahələrində əməkdaĢlıqla bağlı böyük planlarımız vardır.

ġadam ki, gənc azərbaycanlılar sizin universitetlərinizdə təhsil alırlar və ümid edirəm ki,

Azərbaycandan bir çox insanlar sizin ölkənizə təhsil almağa və müxtəlif sahələrdə yaxĢı mütəxəssis olmağa

gələcəklər.

Cənab Prezident, mən bir daha Sizə səmimi qonaqpərvərliyə və dəvətinizə görə təĢəkkürümü bildirmək

istərdim. Dünən axĢam və bu gün gördüklərimin məndə necə yüksək təəssürat yaratdığını bir daha qeyd etmək

istərdim. Sizi və xalqınızı bu böyük uğura görə təbrik etmək istəyirəm. Sizə və Sinqapur xalqına ən xoĢ

arzularımı çatdırır, yeni nailiyyətlər diləyirəm.




───────────────────────────────────────────────────────

244

Milli Olimpiya Komitəsində 2012-ci ilə yekun vurulmuĢ, idmançılara və

məĢqçilərə mükafatlar təqdim olunmuĢdur


Bakı, 18 dekabr (AzərTAc). Dekabrın 18-də Milli Olimpiya Komitəsində (MOK) 2012-ci ilə yekun

vurulmuĢ, idmançılara və məĢqçilərə mükafatlar təqdim olunmuĢdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti Ġlham Əliyev və xanımı

Mehriban Əliyeva mərasimdə iĢtirak etmiĢlər.

MOK-un Ġcraiyyə Komitəsinin iclas salonuna toplaĢanlar Prezident Ġlham Əliyevi hərarətlə qarĢıladılar.

Dövlətimizin baĢçısı mərasimdə nitq söylədi.


nitqi

- Əziz dostlar, ənənəvi olaraq biz ilin sonunda sizinlə görüĢürük. Ġlin idman yekunlarına baxırıq,

fərqlənən idmançıları mükafatlandırırıq. Bu ənənə bu gün də davam etdirilir. Artıq uzun illərdir ki, hər ilin

sonunda bu ənənəvi görüĢlər keçirilir.

2012-ci il baĢa çatır. Bütövlükdə, 2012-ci il ölkəmiz üçün həm idman sahəsində, həm də baĢqa

sahələrdə çox uğurlu il olmuĢdur. Deyə bilərəm ki, ölkə qarĢısında duran bütün əsas vəzifələr bu il də icra

edilmiĢdir. Ġqtisadiyyatımız uğurla inkiĢaf etmiĢdir. Sosial məsələlərin bir çoxu həllini tapmıĢdır. Uzun illərdir

ki, sovet dövründən dondurulmuĢ vəziyyətdə qalan əmanətlər vətəndaĢlara qaytarılmağa baĢlanmıĢdır. Yəni, biz

bütün sahələrdə inkiĢafı, yenilikləri görürük. Əlbəttə, güclü iqtisadi potensial bizə imkan verəcəkdir ki,

gələcəkdə idman sahəsinə daha da böyük həcmdə investisiyalar qoyaq.

Ġqtisadiyyatımız indi daha çox qeyri-neft sektoru hesabına inkiĢaf edir. Bu da təbiidir. Bir neçə il

bundan əvvəl qarĢıya məhz belə vəzifə qoyulmuĢdu. Bu ilin yekunlarına görə, - qeyri-neft iqtisadiyyatımız hələ

ki, dəqiq hesablamalar aparılır, - görünür ki, təxminən 10 faiz artacaqdır. Bu, çox böyük göstəricidir. Bu, onu

göstərir ki, iqtisadiyyatımız artıq çoxĢaxəli iqtisadiyyat kimi inkiĢaf edir. Bildiyiniz kimi, bu il neft sahəsində

hasilatda müəyyən tənəzzül olmuĢdur. Mən bu barədə fikirlərimi, iradlarımı bildirmiĢdim. Çox Ģadam ki, artıq

neft sahəsində də sabitləĢmə dövrü baĢlamıĢdır. Bir müddət bundan əvvəl mən bu məsələ ilə bağlı Nazirlər

Kabinetinin toplantısında fikirlərimi açıq Ģəkildə bildirdim ki, ictimaiyyət də bilsin. Bütövlükdə, bu məsələdə

dönüĢ yaranmalı idi. Mən çox Ģadam ki, bizim əsas tərəfdaĢımız olan bp Ģirkəti bu fikirlərə, bu iradlara çox

böyük məsuliyyətlə yanaĢmıĢdır. Bu gün səhər bp Ģirkətinin prezidenti mənimlə görüĢdə Ģirkətin gələcək illər

üçün planlarını açıqladı. Mən çox Ģadam ki, bu planların arasında neft hasilatının sabitləĢdirilməsi məsələləri ön

planda dayanır. Bu, onu göstərir ki, bizim aramızda olan əməkdaĢlıq, doğrudan da, güclü əsaslar üzərində

qurulubdur. Gələn ildən baĢlayaraq iqtisadiyyatımızın əsas sahəsi olan neft sənayesində sabitləĢmə olacaqdır.

Bundan sonra dayanıqlı neft hasilatı uzun illər təmin ediləcəkdir.

Nə üçün mən bu barədə fikirlərimi bildirirəm? Ona görə ki, bu gün bu görüĢ baĢ tutdu. Eyni zamanda,

ona görə ki, mənim iradlarımdan sonra Azərbaycanı istəməyən xarici qüvvələr, erməni lobbisi və əfsuslar olsun

ki, onlarla bir düĢərgədə olan daxili müxalifət bu məsələni böyük dərəcədə qabarıq Ģəkildə büruzə verməyə

çalıĢmıĢdı. Sanki Azərbaycanda neft sənayesində hər hansı bir ciddi problem vardır. Sanki Azərbaycan ilə,

SOCAR ilə onun tərəfdaĢları arasında hansısa problemlər vardır. Problemlər ola bilər. Ancaq bizim

üstünlüyümüz ondan ibarətdir ki, bu problemlər aĢkarlanır, biz vaxtında öz fikirlərimizi bildiririk.

TərəfdaĢlarımız da iradlarımıza böyük maraqla və böyük məsuliyyətlə yanaĢırlar. Sadəcə olaraq, demək

istəyirəm ki, bizi istəməyən qüvvələr, daxili qüvvələr, satqınlar, həmin o adamlar ki, idmançılarımızın London

Yay Olimpiya Oyunlarında ilk günlərdə qızıl medal əldə edəbilməməsindən sevinən və ondan sonra oyunların

yekunlarına görə ermənilərlə bərabər məyus olan daxili müxalifət sevinməsin. Erməni lobbisi, bizi istəməyən,

Azərbaycanın uğurlu inkiĢafını istəməyən xarici qüvvələr sevinməsin.

Azərbaycan iqtisadiyyatı güclü iqtisadiyyatdır. Neft-qaz sektorumuz iqtisadiyyatın dayağıdır. Yenə də

qeyd etmək istəyirəm ki, bu sahədə Azərbaycan rəhbərliyinin qətiyyəti, tərəfdaĢlarımızın məsuliyyəti və bp-

SOCAR münasibətlərinin düzgün istiqamətdə davam etdirilməsi nəticəsində xoĢagəlməz meyllərin qarĢısı alındı

və gələn ildən baĢlayaraq neft-qaz sektorunda sabit iqtisadi inkiĢaf təmin ediləcəkdir.

Gələn il bütövlükdə ölkəmizin inkiĢafı üçün çox əlamətdar il olacaqdır. Çünki gələn il bir neçə nəhəng

layihənin təməlini qoyacağıq. O layihələr ki, onların hər biri özlüyündə meqalayihədir. O layihələrin icra

edilməsi üçün böyük vəsait qoyulacaqdır. Vəsaitin böyük hissəsi xarici tərəfdaĢlar tərəfindən qoyulacaqdır.

Yəni, ölkə iqtisadiyyatına investisiya axını təmin ediləcəkdir. Beləliklə, bu, bizə imkan verəcəkdir ki, iqtisadi



───────────────────────────────────────────────────────

245

gücümüzü artıraq və humanitar sahəyə, idmana, mədəniyyətə, sosial məsələlərin həllinə daha da böyük vəsait

ayıraq.

Ġlin idman yekunlarına gəldikdə, hamımız görürük ki, 2012-ci il idmançılarımız üçün çox uğurlu il

olmuĢdur. Təsadüfi deyildi ki, biz 2012-ci ili idman ili elan etmiĢdik. Bu, idmana dövlət tərəfindən ola diqqətin

təzahürüdür. Eyni zamanda, biz doğrudan da ilin əvvəlində bu qərarı verərkən idmançılardan qələbələr, uğurlar

gözləyirdik. Ġdmançılar ümidlərimizi doğrultdular. 2012-ci ildə idmançılar tərəfindən müxtəlif beynəlxalq

yarıĢlarda 700-dən çox medal qazanılmıĢdır. Onlardan 255-i qızıl medaldır.

Ġdmançılarımız ölkəmizi beynəlxalq arenalarda ləyaqətlə təmsil etmiĢlər. Ölkəmizdə bir neçə mötəbər

beynəlxalq yarıĢ keçirilmiĢdir. Mən onların içərisində qızlar arasında futbol üzrə dünya çempionatını xüsusilə

qeyd etmək istəyirəm. Çünki bu, bizim üçün birinci təcrübə və çox uğurlu təcrübə idi. Çünki həm FĠFA, həm

UEFA-nın prezidentləri Azərbaycanda keçirilmiĢ bu çempionatı yüksək qiymətləndirmiĢlər. Çempionat üç

həftəyə yaxın keçirilmiĢdir və bütün məsələlər yüksək səviyyədə həll olunmuĢdur. Biz bütün təĢkilati

məsələlərdə həmiĢə olduğu kimi, yüksək səviyyədə idik. Bu çempionat tarixə artıq ən uğurlu çempionatlardan

biri kimi daxil edilibdir. Azərbaycanda digər beynəlxalq tədbirlər də keçirilir. Artıq biz bu prosesə öyrəĢmiĢik.

Hər həftə demək olar ki, hər hansı bir beynəlxalq tədbir keçirilir. Azərbaycanda beynəlxalq tədbirlərin

keçirilməsi bir daha ölkəmizin idman ölkəsi olduğunu göstərir.

Bu il, eyni zamanda, biz idman infrastrukturunun yaradılması ilə bağlı səylərimizi davam etdirmiĢik. Ġl

ərzində iki regional Olimpiya mərkəzi istifadəyə verilmiĢdir - Cəlilabadda və Astarada. Beləliklə, bölgələrdə

tikilmiĢ Ġdman Olimpiya komplekslərinin sayı 35-ə çatdı. Səkkiz kompleksdə tikinti iĢləri davam etdirilir. Bir

neçə kompleksin tikintisi nəzərdə tutulur. Beləliklə, bir neçə ildən sonra hər bir rayon mərkəzində, hər bir

Ģəhərdə müasir Olimpiya obyektləri yaradılacaqdır.

Bakı Ģəhərində yeni tikilmiĢ idman obyektləri istifadəyə verildi, təmir edildi. Tofiq Bəhramov adına

Respublika stadionu əsaslı təmir edildi. Hesab edirəm ki, tarixdə birinci dəfə belə əsaslı təmir iĢləri

görülmüĢdür. Ġndi stadion bütün beynəlxalq standartlara cavab verir. “Səkkizinci kilometr” stadionu. Hələ ki, o

stadionun Ģərti olaraq adı “Səkkizinci kilometr”dir. Yəqin ki, bu ada baxmaq lazımdır. Bu gözəl idman

obyektinə hər hansı bir gözəl ad verilə bilər. O da təhvil verildi. Ölkəmizdə indi böyük gimnastika kompleksi

tikilir. Bu yaxınlarda su idman növləri sarayı tikilməyə baĢlanmıĢdır. Keçən il böyük Olimpiya stadionunun

təməli qoyuldu. Artıq bu sahədə bu il praktiki addımlar atılmağa baĢlanmıĢdır. Bu Olimpiya stadionu bölgənin

ən böyük idman obyekti olacaqdır.

Yəni idman infrastrukturunun yaradılması istiqamətində, doğrudan da, çox böyük iĢlər görülmüĢdür.

Bütün bu iĢlər böyük vəsait tələb edir. Əlbəttə, bütün bu vəsaitin yükü, bu maliyyə yükü dövlət büdcəsinin

üzərinə düĢür. Biz hər il investisiya proqramına baxarkən idman obyektlərinin tikintisi üçün kifayət qədər böyük

məbləğlər nəzərdə tuturuq. Əlbəttə, bu proseslər gələn illərdə də davam etdiriləcəkdir.

Bu il biz, eyni zamanda, Milli Olimpiya Komitəsinin 20 illik yubileyini qeyd etdik. Bu da çox əlamətdar

hadisədir. Müxtəlif ölkələrdən gəlmiĢ qonaqlar bizimlə bərabər bu gözəl Ģənliklərdə iĢtirak etmiĢlər. Biz iyirimi

ildir beynəlxalq Olimpiya ailəsinin üzvüyük və bu ailədə öz yerimizə malikik. Bu gün həm ümumdünya, həm

Avropa federasiyaları ilə əlaqələrimiz artır. Beynəlxalq və Avropa Olimpiya komitələrinin bizə münasibəti çox

müsbətdir. Azərbaycanda idman sahəsindəki uğurları onlar daim qeyd edirlər. Ġyirmi illik yubiley bizə imkan

verdi ki, görülmüĢ iĢləri bir daha təhlil edək, uğurlarımızla öyünək, eyni zamanda, çatıĢmayan cəhətləri,

qüsurları aradan götürək ki, daha da böyük nəticələrə imza ata bilək. Əlbəttə, 2012-ci ilin idman tədbirlərindən

danıĢarkən London Yay Olimpiadası haqqında danıĢmamaq mümkün deyildir. Bu Olimpiada da tarixdə

qalacaqdır. Bu Olimpiya Oyunlarında idmançılarımız ən böyük uğurları qazanmıĢlar, bütün xalqımızı

sevindirmiĢlər, Azərbaycanı idman dövləti kimi aparıcı dövlətlərin sırasına daxil edə bilmiĢlər. On medal - 2

qızıl, 2 gümüĢ, 6 bürünc medal bizim tarixi nailiyyətimizdir. Olimpiya Oyunlarından artıq bir neçə ay keçir və

hələ ki, xarici həmkarlarla görüĢlərdə bu məsələ vurğulanır, Azərbaycanın uğurları haqqında fikir mübadiləsi

aparılır. Məni bu günə qədər həmkarlarım - dövlət və hökumət baĢçıları bu uğurlar münasibətilə təbrik edirlər.

Əlbəttə ki, bu, çox gözəl hadisədir. Hər bir Azərbaycan vətəndaĢının qəlbini qürur hissləri ilə dolduran bir

məsələdir. Bu qələbəyə görə, əlbəttə, biz hamımız idmançılara, onların məĢqçilərinə, idman mütəxəssislərinə

minnətdarıq.

Eyni zamanda, bu qələbənin əldə edilməsində Azərbaycanda idman sahəsində görülən iĢlər də az rol

oynamır. Bizdə idman siyasəti dövlət tərəfindən aparılır. Bütün müvafiq qurumlar - həm dövlət qurumları və

ictimai qurumlar, Gənclər və Ġdman Nazirliyi, Milli Olimpiya Komitəsi, federasiyalar, klublar, cəmiyyətlər və

idman ictimaiyyəti bir ailə kimi fəaliyyət göstərir.

Ġdmanın kütləviliyinin təmin edilməsi üçün Olimpiya Oyunlarında uğurlar çox böyük rol oynayır. Çünki

bu, gəncləri, uĢaqları idman bölmələrinə gətirmək üçün həvəsləndirici bir amildir. Biz görürük ki, hər uğurdan,



───────────────────────────────────────────────────────

246

Olimpiya Oyunlarında əldə edilmiĢ hər qələbələrdən sonra idman bölmələrinə uĢaqların axını güclənir. Biz

doğrudan da elə etməliyik ki, hər bir gənc idmanla məĢğul olsun. ġərt deyil ki, o mütləq idmançı olsun. Amma

sağlamlığı möhkəmləndirmək, fiziki mədəniyyəti qaldırmaq üçün mütləq idmanla məĢğul olmaq lazımdır.

Mən bütün gəncləri bir daha bu kürsüdən idmanla məĢğul olmağa səsləyirəm. Ġndi demək olar ki, hər bir yerdə

idmanla məĢğul olmaq üçün imkanlar vardır. Fiziki cəhətdən sağlam olan insanlar, adətən mənəvi cəhətdən də

böyük keyfiyyətlərə malikdirlər. Mən çox Ģadam ki, idmançılarımız məiĢətdə də, yəni, adi həyatda da öz

davranıĢları ilə gənclər üçün nümunədirlər.

Olimpiya Oyunlarındakı qələbə, doğrudan da tarixi qələbədir. Biz dünya miqyasında 30-cu, Avropada

15-ci, islam aləmində isə üçüncü yerə layiq görülmüĢük. Artıq bir neçə dəfə mən idmançıları bu böyük qələbə

münasibətilə təbrik etmiĢəm, bir daha təbriklərimi bildirmək istəyirəm.

Nəhayət, ilin sonunda Azərbaycana bir Ģad xəbər gəldi. Dekabrın 8-də Romada Avropa Olimpiya

Komitəsinin BaĢ Assambleyasında birinci Avropa Olimpiya Oyunlarının 2015-ci ildə Bakıda keçirilməsi

haqqında qərar qəbul edilmiĢdir. Bu da tarixi qərardır. Ġlk növbədə, ona görə ki, bu, birinci Avropa Olimpiya

Oyunları olacaqdır. Bu günə qədər baxmayaraq ki, Olimpiya hərəkatı tarixən Avropa məkanından baĢlamıĢdır

və Olimpiya Oyunlarının bərpası da müasir dövrdə yenə də Avropa qitəsində baĢ vermiĢdir, - Avropa Olimpiya

Oyunları heç vaxt keçirilməmiĢdir. Birinci oyunların keçirilməsi özlüyündə ciddi bir addımdır, Olimpiya

hərəkatında bir dönüĢdür. Bu oyunların bizə həvalə edilməsi, bu məsuliyyətin bizə tapĢırılması əlbəttə ki, böyük

tarixi əhəmiyyətə malik olan bir hadisədir.

Mən bu münasibətlə Azərbaycan xalqını dərhal təbrik etmiĢdim. Bir daha demək istəyirəm ki, bu

qərarın qəbul edilməsində bir neçə mühüm amil öz rolunu oynamıĢdır, ilk növbədə, ölkəmizin inkiĢafı. Ġyirmi

bir ildir ki, biz müstəqil dövlət kimi yaĢayırıq. Tarix baxımından bu qısa müddət ərzində özümüzü dünya

xəritəsində inkiĢafda olan, dinamik, müasir ölkə kimi təsdiq edə bilmiĢik. Bizim beynəlxalq nüfuzumuz

həddindən artıq yüksək səviyyədədir. Bu nüfuzun təzahürüdür ki, biz BMT Təhlükəsizlik ġurasına 155 ölkənin

dəstəyi ilə seçilmiĢik, yəni, dünyada bundan yuxarı beynəlxalq qurum yoxdur. Bizim bütün ölkələrlə ikitərəfli

əlaqələrimiz də çox müsbətdir. Eyni zamanda, əgər təkcə beynəlxalq nüfuzumuz olsaydı, iqtisadi imkanımız

olmasaydı çətin ki, bu məsuliyyətli iĢ bizə tapĢırılardı. Əlbəttə, ölkəmizin iqtisadi inkiĢafı böhranlı illərdə də

davam etmiĢdir. Ġndi Avropanın bir neçə ölkəsində ciddi böhran davam edir. Yəni, bu böhranın sonu görünmür

və vaxt keçdikcə daha da çox ölkələr bu böhrandan əziyyət çəkir. Artıq bir neçə ildir ki, bu proseslər gedir və bu

böhranlı illərdə Azərbaycan ildən-ilə iqtisadi nailiyyətlərlə bütün Avropanı təəccübləndirir. Nəinki bizim

statistik rəqəmlərə görə bu, belədir, eyni zamanda, dünyanın aparıcı reytinq agentlikləri aparıcı Avropa

ölkələrinin bir neçəsinin reytinqini aĢağı salarkən Azərbaycanın kredit reytinqlərini qaldırırlar.

Yəni, bu inkiĢafı görməmək, bunu hiss etməmək mümkün deyildir. Əlbəttə, bu qərarın qəbul edilməsində bizim

iqtisadi imkanlarımız və gələcək iqtisadi inkiĢafımız da az rol oynamamıĢdır. Bizim artıq beynəlxalq tədbirlərin

keçirilməsində təcrübəmiz, dünya, Avropa çempionatlarının keçirilməsi, bu il “Eurovision” mahnı yarıĢını ən

yüksək səviyyədə keçirməyimiz də, idman qurğularımızın mövcudluğu da əlbəttə ki, bu qərarın qəbul

edilməsində öz rolunu oynamıĢdır. Olimpiya Oyunlarının keçirilməsi üçün lazım olan idman obyektləri artıq ya

tikilib, ya tikilməkdədir. Biz bütün bu iĢləri bəri baĢdan görmüĢük.

Əlbəttə, biz istəyirdik ki, Azərbaycanda belə böyük mötəbər tədbir keçirilsin və fikirləĢirdik ki, bu

tədbirin keçirilməsi üçün bizdə güclü idman infrastrukturu olmalıdır. Ancaq bu tədbirin keçirilib -

keçirilməməsindən asılı olmayaraq, biz bu idman qurğularını onsuz da yaratmalı idik və yaradırıq. Ancaq artıq

idman infrastrukturumuz belədir ki, biz istənilən oyunları burada keçirə bilərik, xaricdən gələn istənilən sayda

idmançıları burada yerləĢdirə bilərik. Bakıda son iki il ərzində istifadəyə verilmiĢ yeni mehmanxanalar, istirahət

zonaları, idman qurğuları, əlbəttə ki, bu qərarın qəbul edilməsində öz rolunu oynamıĢdır. Çünki bu qərarın qəbul

edilməsindən əvvəl, əlbəttə, qiymətləndirici missiya da göndərilmiĢdir. Avropa Olimpiya Komitəsinin üzvləri

Bakıya gəlmiĢ, vəziyyətlə tanıĢ olmuĢlar. Bu qərarın qəbul edilməsi bu amillərin əsasında mümkün olmuĢdur.

Mən tam əminəm ki, bizim uğurlu çıxıĢlarımız, idmançılarımızın qələbələri, xüsusilə London Yay Olimpiya

Oyunlarındakı qələbələr bu qərarın qəbul edilməsində öz rolunu oynamıĢdır.

Mən əminəm ki, biz bu oyunları yüksək səviyyədə keçirəcəyik. Ancaq onu da bilməliyik və ictimaiyyət

də bilməlidir ki, Olimpiya Oyunlarını, yəni, Yay və QıĢ böyük Olimpiya Oyunlarının keçirilməsinə hazırlıq

dövrü təxminən 6-7 il olur. Misal üçün, gələn ilin sentyabr ayında 2020-ci ilin Olimpiya Oyunlarının paytaxtı

müəyyən ediləcəkdir. Yəni, kim olursa–olsun, o ölkənin hazırlanması, bütün bu məsələləri həll etmək üçün 6-7

il vaxt lazım olacaqdır. Bizim vaxtımız cəmi iki ildir. Ancaq bizim templərimiz də çox yüksəkdir. Yəni,

dünyada ikinci belə ölkə yoxdur ki, bu templərlə inkiĢaf etsin. Ġki il əlbəttə ki, çox az bir vaxtdır. Amma mən

əminəm ki, bütün lazımi tədbirlər, texniki, təĢkilati məsələlər öz həllini tapacaq və birinci Avropa Olimpiya



───────────────────────────────────────────────────────

247

Oyunları tarixə düĢəcəkdir. Təkcə ona görə yox ki, bu, birinci oyunlardır, ona görə ki, bu, ən yaxĢı oyunlar

olacaqdır.

Əminəm ki, əlbəttə, bizim ictimaiyyətimiz və ilk növbədə Azərbaycanın idman ictimaiyyəti bu

oyunların hazırlanmasında çox fəal rol oynayacaqdır. Biz indi artıq təĢkilati məsələlərin həlli ilə məĢğuluq. Bu,

böyük iĢ olacaqdır, böyük fədakarlıq, zəhmət tələb edəcəkdir. Ancaq yenə də deyirəm, bizim böyük, mötəbər

tədbirlərin keçirilməsində təcrübəmiz yaxĢıdır və biz bu təcrübədən istifadə edib ən yaxĢı oyunları keçirəcəyik.

Əziz dostlar, mən bir daha, sizi əldə edilmiĢ uğurlar münasibətilə ürəkdən təbrik etmək istəyirəm.

Ənənəvi olaraq bu gün biz idmançılarımızı mükafatlandıracağıq və eyni zamanda, qarĢıdan gələn Yeni il

bayramı və Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü münasibətilə sizi təbrik edirəm, sizə cansağlığı,

idmançılara yeni ildə yeni qələbələr arzulayıram. Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-19 dekabr. - №283. - S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

248

Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodu istifadəyə verilmiĢdir

Prezident Ġlham Əliyev açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir

Bakı, 19 dekabr (AzərTAc). Dekabrın 19-da Balaxanıda Bakı bərk məiĢət tullantılarının yandırılması

zavodu istifadəyə verilmiĢdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyev zavodun açılıĢ mərasimində iĢtirak etmiĢdir.

Ġqtisadi inkiĢaf naziri ġahin Mustafayev dövlətimizin baĢçısına məlumat verdi ki, müəssisənin tikintisi

ölkəmizdə ekoloji vəziyyətin yaxĢılaĢdırılmasına dair kompleks tədbirlər planı çərçivəsində həyata

keçirilmiĢdir. Zavod 2008-ci ildə Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi ilə Fransanın “Cnim” Ģirkəti arasında imzalanan

müqaviləyə əsasən inĢa edilmiĢdir. Bu sahədə dünyanın ən aparıcı Ģirkətlərindən biri olan və 50 illik təcrübəyə

malik “Cnim” bir çox ölkələrdə, xüsusilə də Avropada 120-dən çox bu tipli zavod tikmiĢdir. Müəssisənin təməli

2009-cu il noyabrın 3-də Prezident Ġlham Əliyev tərəfindən qoyulmuĢdur.

Bildirildi ki, 20 hektar ərazidə inĢa olunan və illik emal gücü 500 min ton məiĢət tullantısı və 10 min ton

tibbi tullantı təĢkil edən bu zavodun 20 illik istismarı da “Cnim” tərəfindən həyata keçiriləcəkdir.

Prezident Ġlham Əliyev müəssisəni iĢə saldı.

Prezident Ġlham ƏLĠYEV mərasimdə çıxıĢ edərək dedi:

- Əziz dostlar.

Hörmətli xanımlar və cənablar.

Mən sizi Balaxanıda tikilmiĢ bərk məiĢət tullantılarının yandırılması zavodunun açılıĢı münasibətilə

ürəkdən təbrik etmək istəyirəm. Bu, gözəl hadisədir. Bu kiçik filmdə zavodun tikilməsi ilə bağlı bəzi məqamlar

göstərilmiĢdir. Üç il bundan əvvəl - 2009-cu ilin noyabr ayında bu yerdə zavodun təməl daĢı qoyuldu. Çox

Ģadam ki, qısa müddət ərzində belə nəhəng sənaye müəssisəsi yaradılmıĢdır. Bu zavodun tikintisində iĢtirak

etmiĢ bütün qurumlara, bütün Ģirkətlərə dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Zavodun dəyəri, yəni, qoyulan investisiyanın həcmi 365 milyon avrodur. Onun bir hissəsi Ġslam ĠnkiĢaf

Bankı tərəfindən kredit Ģəklində verilmiĢdir. Qalan hissə isə Azərbaycanın dövlət büdcəsi hesabına

formalaĢdırılmıĢdır.

Zavodun tikintisində Fransanın böyük təcrübəyə malik olan “Cnim” Ģirkətinə xüsusi minnətdarlığımı

bildirmək istəyirəm. Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, bu Ģirkətlə əməkdaĢlığımız bundan sonra da davam

edəcəkdir. Çünki 20 il ərzində zavodun idarə edilməsi “Cnim” Ģirkətinə həvalə edilmiĢdir. Mən çox Ģadam ki,

Fransanın böyük Ģirkəti olan “Cnim” ilə Azərbaycan arasında belə iĢgüzar münasibətlər qurulmuĢdur. Mən bu

ilin sentyabr ayında Fransanın aparıcı Ģirkətləri ilə “Medef”də görüĢdə bir daha gördüm ki, Azərbaycan ilə

əməkdaĢlıq etmək, biznes əlaqələrini geniĢləndirmək üçün hər iki tərəfdə böyük maraq vardır və böyük

imkanlar açılır. Fransa Ģirkətləri uzun illərdir ki, Azərbaycanda uğurla fəaliyyət göstərirlər. Ġstər energetika,

istərsə də qeyri-neft, tikinti, nəqliyyat sektorlarında, kosmik sənaye müəssisələrinin inkiĢafında bizə kömək

göstərirlər. Bu böyük investisiya tutumlu müəssisənin yaradılması da Fransa Ģirkəti tərəfindən icra edilmiĢdir.

Zavodun tikintisinə böyük ehtiyac var idi. Çünki bu kiçik filmdə göstərildiyi kimi, bu ərazi ekoloji fəlakət

zonası idi. Bakı sakinləri yaxĢı bilirlər ki, uzun onilliklər ərzində bu bölgədə yığılan tullantılar faktiki olaraq

Ģəhərimizin ekoloji vəziyyətinə çox böyük zərbə vurmuĢdur. MəiĢət tullantılarının burada yığılması və bir çox

hallarda yandırılması ekoloji vəziyyəti daha da gərginləĢdirirdi. Bu ərazinin üzərində daim tüstü buludları var

idi. Bu tüstü Bakını bürüyürdü, bunun insanların sağlamlığına, Ģəhərimizin ekoloji vəziyyətinə çox mənfi təsiri

olmuĢdur. Bir neçə il bundan əvvəl bütövlükdə Bakının və AbĢeron yarımadasının ekoloji vəziyyətinin

yaxĢılaĢdırılması üçün kompleks tədbirlər görülməyə baĢlanmıĢ və onların içərisində bu zavodun tikintisi xüsusi

yer tutmuĢdur. Azərbaycan dövləti bu istiqamətdə öz siyasətini davam etdirir. Çünki bizim üçün insanların

sağlamlığı hər Ģeydən üstündür.

Ġnsanların sağlamlığının təmin edilməsi üçün kompleks tədbirlər görülür. Son illər ərzində

Azərbaycanda, xüsusilə Bakıda ağacəkmə kampaniyası geniĢ vüsət almıĢdır. Artıq bu, kampaniya deyildir. Bu,

artıq dövlət siyasətidir. On milyondan çox ağac əkilmiĢdir.

Bakının və bütün Ģəhərlərin təmiz içməli su ilə təmin edilməsi üçün konkret layihələr icra edilir. Bu

layihələrin əsas hissəsi, yəni, mütləq əksəriyyəti gələn ilin sonuna qədər baĢa çatacaqdır. Beləliklə, hər bir

Ģəhərdə, hər bir rayon mərkəzində əhali keyfiyyətli, Dünya Səhiyyə TəĢkilatının standartlarına uyğun olan

içməli su ilə təmin ediləcəkdir ki, bu da tarixi nailiyyət olacaqdır. Ġki il bundan əvvəl Oğuz-Qəbələ-Bakı su

kəmərinin istismara verilməsi Bakı Ģəhərində içməli su ilə təminatı böyük dərəcədə yaxĢılaĢdırılmıĢdır və bu

istiqamətdə əlavə tədbirlər görülür. Tədbirlər nəticəsində vəziyyət daha da yaxĢılaĢacaqdır. Yəni, bu zavodun

tikintisi böyük siyasi istiqamətin və eyni zamanda, sosial istiqamətin tərkib hissəsidir.



───────────────────────────────────────────────────────

249

Bu zavodda Avropada mövcud olan ən sərt ekoloji normalar, meyarlar tətbiq edilir. Bu zavod ekoloji

cəhətdən demək olar ki, dünya miqyasında ən öncül yerlərdədir. Eyni zamanda, burada ən müasir texnoloji

proses də yaradılmıĢdır. Texnoloji cəhətdən yüksək avadanlıq gətirilmiĢ, quraĢdırılmıĢ və bu proses demək olar

ki, tam Ģəkildə avtomatlaĢdırılmıĢdır.

Zavodun istismara düĢməsi və daha əvvəl tikilməsi nəticəsində müəssisənin ətrafında digər obyektlərin

yaradılması üçün konkret tədbirlər görülmüĢdür. Buraya gəlməzdən əvvəl mən yaxınlıqda yerləĢən çeĢidləmə

zavodunun fəaliyyəti ilə tanıĢ olmuĢam. Məhz “Cnim” tərəfindən tikilmiĢ bu müəssisənin nəticəsi olan

çeĢidləmə zavodu da mühüm funksiya daĢıyır. Eyni zamanda, zavodun tikintisi dövründə belə bir fikir yarandı,

təĢəbbüs irəli sürüldü ki, Balaxanıda texnologiya parkı yaradılsın və bu gün o texnologiya parkının təməl daĢı

qoyulacaqdır. Yəni, gözəl bir təĢəbbüsün görün nə qədər böyük təsiri vardır və burada yüzlərlə iĢ yeri

açılmıĢdır. Burada iĢləyən iĢçilərin əksəriyyəti yerli vətəndaĢlardır və getdikcə yerli kadrların sayı artacaqdır.

Onlar yüksək maaĢ alırlar. Yəni, bu zavodun tikintisi kompleks tədbirlərin görülməsində bizə kömək göstərir.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, zavodun tikintisi ilə bağlı Balaxanıda sosial layihə də həyata keçirilmiĢdir.

Balaxanı qəsəbəsinin içməli su ilə təchizatı üçün yeni layihə icra edilməyə baĢlamıĢ və yaxın zamanlarda baĢa

çatacaqdır. Bu layihənin dəyəri təqribən 10 milyon manat ətrafındadır. Bu layihə onu göstərir ki, biz məsələlərə

kompleks Ģəkildə yanaĢırıq, qarĢıya qoyulan hədəfə uğurla çatırıq.

Mən əminəm ki, uzun illər bundan sonra zavod səmərəli Ģəkildə fəaliyyət göstərəcəkdir. Zavodun

istehsal gücü 500 min tondur. Bakı Ģəhərində bəzi məlumatlara görə, daha çox məiĢət tullantıları yığılır və

istisna edilmir ki, gələcəkdə zavodun sahəsi geniĢlənə bilər. Buna imkan da vardır. Əsas məsələ bundan sonra

ondan ibarətdir ki, məiĢət tullantılarının yığılması, çeĢidlənməsi, yandırılması və təkrar emala verilməsi

prosesini biz bir-biri ilə uzlaĢdıraq. Hazırda biz məsələnin son mərhələsini həll etdik. ÇeĢidləmə, yandırma,

təkrar emal. Amma bu prosesin ilkin mərhələsi hələ ki, bizim tələblərimizə cavab vermir. Ona görə mən həm

Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyinə, həm Bakı ġəhər Ġcra Hakimiyyətinə tapĢırıq verirəm ki, yaxın zamanlarda təkliflər

hazırlansın. Evdən çıxan tullantının idarə olunması, daĢınması, yığılması və buraya gətirilməsi, yandırılması bir

proses kimi təĢkil edilməlidir ki, biz Bakıda bu məsələni birdəfəlik həll edək və bu təcrübə ondan sonra baĢqa

Ģəhərlərdə də tətbiq edilməlidir.

Zavodda 37 meqavat gücündə elektrik stansiyası da fəaliyyət göstərir. Bu da çox gözəl hadisədir. Bir

neçə meqavat zavodun fəaliyyəti üçün sərf olunacaq, qalan 33 meqavat isə Ģəhər Ģəbəkəsinə veriləcəkdir ki, bu

da bizim enerji balansımızın bərpa olunan enerji ilə daha çox təmin edilməsi üçün vacibdir. Bilirsiniz ki, bizim

zəngin neft-qaz yataqlarımız vardır. Bizim qazımız 100 il bundan sonrakı dövr üçün bizə və xarici istehlakçılara

çatacaqdır. Buna baxmayaraq, biz bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması ilə məĢğuluq. Bu yaxınlarda

Füzulidə 25 meqavat gücündə Su Elektrik Stansiyasının tikintisi baĢa çatmıĢdır. Bu elektrik stansiyasının

tikintisi əlbəttə ki, bərpa olunan enerji növlərinin yaradılması iĢində çox gözəl bir hadisədir.

Eyni zamanda, bir daha demək istəyirəm ki, burada bütün beynəlxalq ekoloji normalar da nəzərdə

tutulur. Beləliklə, bu zavodun istismara verilməsi nəticəsində Azərbaycan qlobal ekoloji məsələlərin həllinə

kiçik də olsa öz töhfəsini vermiĢ olur. Bu gün, eyni zamanda, Balaxanı texnologiya parkının təməl daĢı

qoyulacaqdır.

Bu istiqamətdə kompleks tədbirlər görülür. Texnologiya parklarının bundan sonrakı uğurlu fəaliyyəti

üçün əlavə tədbirlər paketi hazırlanır. Bu məsələnin qanunvericilik bazası hazırlanır və yaxın zamanlarda dövlət

texnoloji parkların daha səmərəli fəaliyyət göstərməsi üçün əlavə güzəĢtlər paketi təklif edəcəkdir. Beləliklə, bir

neçə yerdə böyük sənaye kompleksləri yaradılacaqdır - Sumqayıtda, Balaxanıda, Qaradağ rayonunda və digər

yerlərdə.

Texnologiya parklarının ixtisaslaĢması prosesi də artıq müəyyən edilibdir - yüksək Texnologiya Parkı,

Kimya Texnologiya Parkı və Balaxanı Texnologiya Parkı. Hər biri öz sahəsini əhatə edir və bu parklarda yeni

yaradılacaq müəssisələr ölkəmizin sənaye potensialının güclənməsinə xidmət göstərəcəkdir. Çünki bir neçə dəfə

qeyd etdiyim kimi, əsas məqsədimiz sənaye istehsalını artırmaq, neft amilindən asılılığı azaltmaq və qeyri-neft

sektorunu inkiĢaf etdirməkdir. Bu istiqamətdə böyük nailiyyətlər əldə edilibdir. Bu ilin yekunları onu göstərir.

Hələ ki, dəqiq rəqəm yoxdur, ancaq ilkin rəqəm onu göstərir ki, qeyri-neft iqtisadiyyatımız təxminən 10 faiz

artmıĢdır, qeyri-neft sənayemiz təqribən 7-8 faiz arta bilər. Bu, əvvəlki dövrdə sənayeləĢmə istiqamətində

görülmüĢ tədbirlər nəticəsində mümkün olmuĢdur.

Bu zavodun və digər yeni böyük və kiçik müəssisələrin yaradılması nəticəsində biz uzunmüddətli

dayanıqlı iqtisadi inkiĢafı təmin edəcəyik. Əlbəttə, enerji resursları bizə ilkin kapitalın yaradılmasında kömək

göstərmiĢdir. Ancaq biz iqtisadi siyasətimizi elə aparmalıyıq ki, sanki bizdə neft, qaz yoxdur. Yalnız iqtisadi

inkiĢaf, islahatlar, texnoloji prosesin təkmilləĢməsi, müasir texnologiyaların gətirilməsi, investorlar üçün yaxĢı



───────────────────────────────────────────────────────

250

investisiya Ģəraitinin yaradılması və xarici aparıcı Ģirkətlərlə uğurlu əməkdaĢlığımız qarĢıya qoyduğumuz

məqsədlərə çatmaq üçün bizə kömək göstərəcəkdir.

Qeyd etmək istəyirəm ki, son illər ərzində mən bir çox açılıĢlarda iĢtirak etmiĢəm. Yüzlərlə, bəlkə də

daha da çox, indi onları saymaq üçün çox vaxt lazım olacaqdır. Ancaq onların içində bu zavodun fəaliyyətə

baĢlaması xüsusi yer tutur. Çünki bu zavoda qoyulan vəsait qeyri-neft sektoruna dövlət tərəfindən qoyulan ən

böyük investisiyalardan biridir. Bu zavodun fəaliyyəti nəticəsində Bakının ekoloji vəziyyəti böyük dərəcədə

yaxĢılaĢdırılacaqdır. Ġnsanların sağlamlığına çox böyük töhfə olacaqdır. Xarici əməkdaĢlıq baxımından bu zavod

da çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, bu sahədə aparıcı Ģirkət olan “Cnim”

Ģirkəti ilə biz uzunmüddətli əməkdaĢlığa baĢlamıĢıq. Eyni zamanda, bu zavod Azərbaycan dövlətinin sosial

siyasətini açıq-aydın göstərir. Bu sosial siyasəti bundan sonra da uğurla aparmaq üçün bizim iqtisadi gücümüz

olmalıdır. Çünki mən qeyd etdim, həm Ġslam ĠnkiĢaf Bankı öz maliyyə dəstəyini, Dünya bankı öz tövsiyələrini

verdi, ancaq əsas maliyyə yükü Azərbaycan büdcəsinin üzərinə düĢmüĢdür. Yəni, iqtisadi inkiĢaf elə olmalıdır

ki, bundan sonrakı illərdə də biz sosial məsələlərin həllinə bax belə böyük dəstəyi verə bilək.

Mən bir daha əziz dostlar, sizi və bütün Bakı sakinlərini bu gözəl hadisə münasibətilə ürəkdən təbrik etmək

istəyirəm. Bu zavodun tikintisində iĢtirak etmiĢ bütün insanları təbrik etmək, onlara öz minnətdarlığımı

bildirmək istəyirəm. Əminəm ki, xarici tərəfdaĢlarla əməkdaĢlığımız bundan sonra da uğurla davam

etdiriləcəkdir.

Sağ olun.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-20 dekabr. - №284. - S.1-2.



───────────────────────────────────────────────────────

251

Azərbaycan Prezidenti Ġlham Əliyev “Rossiya-24” telekanalına müsahibə vermiĢdir

Bakı, 25 dekabr (AzərTAc). Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham

Əliyev dekabrın 22-də “Rossiya-24” telekanalının aparıcısı Evelina Zakamskayaya müsahibə vermiĢdir.

AzərTAc müsahibənin mətnini təqdim edir.

- Salam, cənab Prezident!

- Salam!

- Sağ olun ki, bu gün bizi burada, Bakıda qəbul edirsiniz. Cənab Prezident, biz ilə yekun vururuq.

BaĢa çatmaqda olan ildə Azərbaycanın həyatını hansı hadisələr müəyyən etmiĢdir? Bu il Azərbaycan

üçün necə keçmiĢdir?

- Bütövlükdə il uğurlu olmuĢdur. Biz ölkənin qarĢısında qoyduğumuz bütün məsələləri həll edə bilmiĢik

və ümumiyyətlə, gələcəyə də nikbin baxırıq. Çünki həm iqtisadi, həm sosial, həm də xarici siyasət sahəsində

istədiklərimizə nail olmuĢuq. Əlbəttə, iqtisadiyyat hər Ģeyin əsasıdır. Biz Ģadıq ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı öz

inkiĢafını davam etdirmiĢdir. Bizə xüsusilə xoĢdur ki, iqtisadiyyatı Ģaxələndirməyə, ümumiyyətlə desək, neft-

qaz sektorundan asılılığı azaltmağa nail olmuĢuq və qeyri-neft iqtisadiyyatı təxminən 10 faiz artmıĢdır.

Ġnflyasiya bir faiz civarındadır. Əhalinin real gəlirləri 10 faizdən çox artmıĢdır. Yəni, burada əhalinin rifahının

artması da göz qabağındadır. ĠĢsizlik daha da azalaraq təxminən 5,2 faizə, yoxsulluq 6 faizə düĢmüĢdür.

Azərbaycan iqtisadiyyatına təqribən 22 milyard dollar sərmayə qoyulmuĢdur və bunun çox hissəsi daxili

investisiyalardır. Bu da onu göstərir ki, yerli Ģirkətlər üçün biznes mühiti onlara artıq Azərbaycanda da fəal

sərmayə qoymaq imkanı verir.

- Bu gün qeyri-xammal sektorunun hansı istiqamətləri Azərbaycan iqtisadiyyatının artımını

təmin edir?

- Bizim üçün bu istiqamətdə prioritet sahə iqtisadiyyatımızın rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsi və

iĢsizliyin azaldılmasıdır. Buna görə də biz bu proseslərə iki mövqedən yanaĢırıq. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatın

çox böyük potensiala malik olan nəhəng sektorudur. Kənd təsərrüfatının inkiĢafı həm də gələcəkdə məĢğulluğun

təmin edilməsi deməkdir. Bu sahədə ixrac potensialı kifayət qədər böyükdür. Əsas qida məhsulları üzrə biz bir

ildən, maksimum iki ildən sonra özümüzü tam təmin edəcəyik. Bundan sonra isə artıq xarici bazarlara çıxıĢ

prosesi baĢlanacaqdır.

Texnoloji istiqamətlərin inkiĢafı baxımından bizim üçün prioritet sahə, əlbəttə, informasiya-

kommunikasiya texnologiyaları sektorudur. Əgər bütün iĢlər plan üzrə getsə, o cümlədən hava Ģəraiti imkan

versə, fevral ayında biz Azərbaycanın ilk telekommunikasiya peykini buraxacağıq, bunun üçün bütün hazırlıq

iĢlərini tamamlamıĢıq. Biz artıq kosmik sənaye yaratmıĢıq və bu istiqamətdə çox fəal irəliləyirik. Bundan əlavə,

əlbəttə, geniĢmiqyaslı sənayeləĢmə proqramını həyata keçiririk. Yaxın vaxtlarda texnoparkların yaradılması

üçün olduqca güzəĢtli vergitutma paketi qəbul ediləcəkdir. Hesab edirik ki, orta və kiçik sahibkarlıqla yanaĢı,

böyük sənaye komplekslərinin də inkiĢaf etdirilməsi gələcəkdə neft-qaz sektorundan asılılığı tamamilə aradan

qaldırmağa imkan verəcəkdir.

- Siz bu hədəfləri hansı dövr üçün müəyyən edirsiniz? Bu, neçə ildən sonra mümkün olacaqdır və

bu asılılıq necə azaldılacaqdır?

- “Azərbaycanın inkiĢafı-2020” proqramı qəbul edilmiĢdir. Biz hazırda həyata keçirdiyimiz bütün

planları iyirminci ilə qədər tamamilə reallaĢdırmaq niyyətindəyik. Bütövlükdə son 10 ildən az müddətdə biz

iqtisadiyyatın həcmini üç dəfə artırmağa nail olmuĢuq. Ümumi daxili məhsul 300 faiz artmıĢdır. QarĢıdakı 10

ildə biz ÜDM-in ikiqat artırılmasını planlaĢdırırıq. Bu, əsasən qeyri-neft sektorunun hesabına həyata

keçiriləcəkdir.

- Azərbaycan Ģirkətləri, Azərbaycan iqtisadiyyatı xarici bazarlara çıxmağı planlaĢdırırmı?

- Ġnvestisiyalar baxımından biz hazırda çox böyük bir sərmayə layihəsi – Türkiyədə neft-kimya və neft

emalı kompleksi layihəsini həyata keçiririk. Bu kompleks bizə təxminən 17 milyard dollar sırf Azərbaycan

investisiyaları hesabına baĢa gələcəkdir. Gürcüstanda, Ukraynada da fəal sərmayə qoyuruq, Ġsveçrədə,

Rumıniyada sərmayə qoymağa baĢlamıĢıq, lap yaxın vaxtlarda isə Rusiyada investisiya proqramlarına

baĢlamıĢıq. Belə ki, Rusiyada iri investisiya layihələri – daĢınmaz əmlaka və Rusiyanın ən iri kommersiya

strukturlarının səhmlərinə sərmayə qoyacağıq. Azərbaycan Ģirkətləri Rusiyada kənd təsərrüfatı məhsullarının

emalına da sərmayə qoymağa baĢlamıĢlar, artıq ilk layihələr vardır. Belə ki, xarici investisiyalarımızın spektrini

geniĢləndiririk və siz tamamilə haqlı olaraq qeyd etdiniz ki, bu, zəruridir. Ona görə ki, bu gün Azərbaycan

bazarı bizim dövlət investisiyaları üçün bir qədər azlıq edir.

- Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin, iqtisadi münasibətlərin bugünkü vəziyyətini Siz qısaca

necə ifadə edərdiniz? Xatırlayıram ki, iki ay bundan əvvəl ölkələrimiz azad ticarət haqqında saziĢ



───────────────────────────────────────────────────────

252

imzalanmasının 20 illiyini qeyd etmiĢlər. Bu, bizim müstəqil ölkələrimiz arasında diplomatik

münasibətlər yaradılandan sonra imzalanmıĢ ilk diplomatik, hüquqi sənəd idi.

- Elədir. Bütövlükdə bizim münasibətlər çox dinamik, müsbət inkiĢaf edir. Biz həllini tələb edən bütün

məsələləri həll etmiĢik. Sonuncu bu cür mühüm məsələ dövlət sərhədi haqqında müqavilə idi. Əlbəttə, bu, qonĢu

ölkələr arasında, istənilən qonĢu ölkələr arasında, xüsusən vaxtilə vahid dövlətin tərkib hissələri olmuĢ ölkələr

arasında çox mühüm sənəddir. Bundan əlavə, siyasi məsləhətləĢmələr sahəsində biz daim bütün səviyyələrdə

dialoq aparırıq. Münasibətlərimiz tərəfdaĢ münasibətləridir. Hər iki tərəf onları strateji tərəfdaĢların

münasibətləri kimi səciyyələndirir. Yəni, bu ifadə münasibətlərin bütün kompleksini əhatə edir. Ġqtisadi sahədə

əmtəə dövriyyəsinin strukturu da yaxĢılaĢır. Azərbaycana idxalın həcminə görə Rusiya birinci yerdədir. Yəni,

biz ən çox Rusiyadan mal idxal edirik. Əlbəttə, Rusiya ilk növbədə, bizim kənd təsərrüfatı məhsulları üçün çox

mühüm bazardır. Humanitar sahədə çox iĢlər görülür. Məsələn, bu il Moskva Dövlət Universitetinin filialının

artıq yeni binasının açılmasını qeyd edərdim.

- Üç il bundan əvvəl Sizinlə görüĢdə regional inteqrasiya proseslərini, postsovet məkanında

inteqrasiya proseslərini Ģərh edərək demiĢdiniz ki, bu təcrübəni diqqətlə öyrənmək və müĢahidə etmək

lazımdır. Bu təcrübə Sizin üçün cəlbedici olmuĢdurmu?

- Biz mümkün qədər çox sayda ölkə ilə fəal qarĢılıqlı əlaqə yaratmaq əzmindəyik. Məsələn, son dövrün

mühüm məqamlarından biri kimi Azərbaycanın QoĢulmama Hərəkatı təĢkilatına daxil olmasını qeyd etmək

istərdim. Hesab edirəm ki, bu, çox vacib, lazımlı, vaxtında atılmıĢ və əlamətdar addımdır. Bununla biz ilk

növbədə, özümüzün dünya üçün açıq olmağımızı vurğulayırıq, çünki həmin təĢkilatda çoxlu sayda ölkələr

birləĢir. Digər tərəfdən, biz dünyadakı gələcək proseslərdə Azərbaycanın mövqeyini vurğulayırıq. Ġqtisadi

inteqrasiyaya gəlincə, biz, əlbəttə, ilk növbədə məqsədəuyğunluqdan çıxıĢ edirik. Bu inteqrasiyanın bizə əlavə

iqtisadi səmərə gətirəcəyini gördüyümüz yerlərdə biz, əlbəttə, fəal iĢtirak edirik. Ġnteqrasiyanın bizə ya heç nə

gətirməyəcəyini, ya da bizi hətta geri çəkə biləcəyini gördüyümüz yerlərdə biz yetərincə təmkinli mövqe

tuturuq. Nümunə kimi deyə bilərəm ki, Azərbaycan indiyə qədər Dünya Ticarət TəĢkilatının üzvü olmamıĢdır,

hərçənd bizi oraya çox fəal dəvət edirlər. Lakin biz hər Ģeyi “lehinə” və “əleyhinə” götür-qoy edirik. Əlbəttə,

“lehinə” olan məqamlar da çoxdur, biz hamımız bunu çox gözəl bilirik, hesab etmiĢik ki, bizim iqtisadiyyatın

inkiĢafının indiki mərhələsində bu, bizim kənd təsərrüfatına, fermerlərə, xüsusi sahibkarlığa və yerli istehsala

ziyan vurar.

- Elə düĢünməyin ki, mən təbliğat aparıram, lakin məsələn, Gömrük Ġttifaqı və ya Vahid Ġqtisadi

Məkan sizə nə ilə ziyan vura bilər?

- Məsələ ondadır ki, bunun nə ilə ziyan vura biləcəyini düĢünmək lazımdır. Lakin biz bunu əsas

götürürük ki, bu bizə nə kimi kömək edə bilər. Bax burada, açığını deyirəm, biz hələlik özümüz üçün elə bir

səmərə görməmiĢik. Digər tərəfdən, bizim ölkənin iqtisadi vəziyyəti yetərincə sabitdir. Kifayət qədər valyuta

ehtiyatlarımız var, iqtisadiyyatımız ĢaxələndirilmiĢdir, ölkəmiz tamamilə özünü təmin etmək iqtidarındadır,

zəngin təbii yataqlar, ĢaxələnmiĢ neft-qaz kəmərləri Ģəbəkəsi, əlveriĢli coğrafi mövqe, nəqliyyat logistikası

vardır. Bu yerdə rusların yaxĢı bir məsəli yada düĢür: “YaxĢıdan yaxĢısını axtarmağa dəyməz”. Buna görə də

əgər biz nəyisə daha yaxĢı etmək üçün həqiqətən real perspektivlər olduğunu görsək, əlbəttə, istənilən birliyə

daxil olacağıq və bu mənada bizdə heç bir tabu yoxdur.

- Amma hələlik “qoĢulmama” – Sizin mövqeyinizdir, eləmi?

- Ümumiyyətlə, elədir.

- Siz Rusiya ilə əməkdaĢlığın formalarından biri, əməkdaĢlığın mühüm istiqamətlərindən biri

kimi onunla siyasi məsləhətləĢmələri xatırlatdınız. Rusiya Dağlıq Qarabağ məsələsinin tənzimlənməsində

müstəsna dərəcədə maraqlıdır, ən yaxın qonĢular arasında sülh və əmin-amanlıq olmasında müstəsna

dərəcədə maraqlıdır. Lakin bu mövzuda diskussiya əvvəlki kimi gərgin olaraq qalır. Siz bu məsələdə ilin

yekunlarını necə qiymətləndirirsiniz?

- Mən bu ilin yekunlarını mənfi yekunlar kimi qiymətləndirirəm. Ona görə ki, uzun illər ərzində

danıĢıqlar prosesi bu il durğunluq mərhələsinə qədəm qoymuĢdur. Bizim fikrimizcə, bunun əsas səbəbi məhz

ondan ibarətdir ki, erməni tərəfi status-kvo vəziyyətini bütün vasitələrlə saxlamaq istəyir. Onlar münaqiĢənin

tənzimlənməsini istəmirlər, çünki tənzimləmə iĢğalın ləğv edilməsini nəzərdə tutur. Bu gün təkcə Dağlıq

Qarabağ deyil, həm də heç vaxt Dağlıq Qarabağ vilayətinin tərkibində olmamıĢ yeddi rayon da iĢğal altındadır.

Həmin rayonlarda erməni əhalisi yaĢamamıĢ, azərbaycanlı əhali yaĢamıĢdır. Yəni, onlar hamısı oradan

qovulmuĢdur. Bu gün Ermənistanın həmin əraziləri iĢğal etməsinə haqq qazandırması getdikcə mürəkkəbləĢir.

Buna görə də status-kvonun dəyiĢməsi münaqiĢənin tənzimlənməsi üçün əsas ilkin Ģərtdir.

Müsbət məqamlara gəldikdə, - həmiĢə, hətta çıxılmaz vəziyyətdə də nə isə yaxĢı məqamlar axtarmağa

çalıĢmaq lazımdır, - mən Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin – Rusiya, Fransa və ABġ-ın rəhbərlərinin status-



───────────────────────────────────────────────────────

253

kvonun qəbuledilməz olması barədə bəyanatlarını qeyd etmək istərdim. Status-kvonu dəyiĢmək üçün

Azərbaycan ərazilərinin iĢğaldan azad edilməsinə baĢlamaq zəruridir. Bu proses baĢlayan kimi, əminəm,

danıĢıqlar prosesinə yeni təkan veriləcəkdir. Ermənistanın hər Ģeyi olduğu kimi saxlamaq və danıĢıqlar

prosesində indiki vəziyyətə görə məsuliyyəti Azərbaycanın üstünə yıxmaq cəhdlərinə isə haqq qazandırmaq

olmaz. Təbliğat baxımından onlar bəlkə də, hələlik hər Ģeyə görə bizi təqsirləndirə bilərlər. Lakin məsələnin

mahiyyətinə baxsaq, hesab edirəm ki, Azərbaycanın mövqeyi həmiĢə ardıcıl, prinsipial olmuĢ və beynəlxalq

hüququn prinsip və normalarına əsaslanmıĢdır. Yeri gəlmiĢkən, 2008-ci ildə Ermənistan özü Moskvada bizimlə

və Rusiya tərəfi ilə birlikdə Mayndorf bəyannaməsini imzalamıĢdır. Məhz həmin sənəddə yazılmıĢdır ki, qərar

beynəlxalq təĢkilatların qətnamələrinə və qərarlarına əsaslanmalıdır. Bu cür qətnamələr və qərarlar isə istənilən

qədərdir. BMT Təhlükəsizlik ġurası erməni iĢğalçı qüvvələrinin bizim ərazidən çıxarılmasını tələb edən dörd

qətnamə qəbul etmiĢdir. Bütün sənədlərdə Helsinki Yekun Aktına da istinadlar vardır. Helsinki Aktında

xalqların təyini-müqəddərat hüququ ərazi bütövlüyünün pozulması demək deyildir. Helsinki Aktının sənədlərini

diqqətlə oxusaq, xalqların təyini-müqəddəratını məhz ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həyata keçirmək

nəzərdə tutulur.

Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bütün dünya tərəfindən tanınmıĢdır. Dağlıq Qarabağ həm tarixən, həm də

hüquqi və siyasi baxımdan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. 2009-cu ilin sonunda Minsk qrupunun həmsədrləri

tərəfindən təklif edilən formul Azərbaycan tərəfindən qəbul olunmuĢ və Ermənistan tərəfindən rədd edilmiĢdir.

Sonrakı danıĢıqlar prosesində bu dəqiq formulun Ģəklini dəyiĢən məqamlar baĢ vermiĢdir. Nəticədə bu vəziyyət

erməni tərəfinə spekulyasiya etməyə imkan vermiĢdir: guya Azərbaycan nədəncə imtina etmiĢdir. Bu, həqiqətə

əsla uyğun deyildir. Biz nizamlamada ən çox marağı olan tərəfik. Ona görə ki, bizim ərazilərimiz iĢğal

altındadır və bizim qaçqınlar doğma evlərinə qayıda bilmədiklərinə görə əziyyət çəkirlər.

- Əgər, Sizin dediyiniz kimi, qarĢı tərəf sadəcə hər Ģeyi olduğu kimi saxlamaq istəyirsə, danıĢıqlar

üçün Siz daha nə qədər vaxt müəyyən edirsiniz?

- Hələlik biz ümid edirik ki, vasitəçilik funksiyasını öz üzərinə götürmüĢ ölkələr bu prosesdə daha fəal

iĢtirak edəcəklər və təhlükəsizlik tədbirlərinin təmin edilməsi prosesində deyil, məhz tənzimləmə prosesində

iĢtirak edəcəklər. Axı, təhlükəsizlik tədbirlərinin əlavə təminatı danıĢıqlar prosesinə ziyan vura bilər. Çox vaxt

bizi onda təqsirləndirməyə çalıĢırlar ki, Azərbaycan etimad tədbirlərinin möhkəmlənməsini istəmir, Azərbaycan

təmas xəttində möhkəm atəĢkəs rejimi yaradılmasını istəmir. Lakin əvvələn, atəĢkəs rejimi iki tərəfdən pozulur.

Digər tərəfdən, danıĢıqlar prosesinin mahiyyətini təĢkil edən iĢğala son qoyulması məsələsi həll edilmədən, bu

yolda irəliləyiĢ olmadan hər hansı baĢqa tədbirləri o qədər vacib təsəvvür etmirik. Əsas məsələ budur ki,

vasitəçilər danıĢıqlar prosesinin mahiyyəti sahəsində fəal iĢ aparsınlar. Bunun nə qədər davam edəcəyini zaman

göstərər. Mən hər hansı proqnozlar verməyə çətinlik çəkirəm. Lakin hesab edirəm ki, bu status-kvo vəziyyəti

bizim üçün nə qədər ağır olsa da, Ermənistan üçün eyni dərəcədə təhlükəlidir. Ona görə ki, əgər onlar regionda

qüvvələrin tarazlığı və ümumiyyətlə, regionda vəziyyət baxımından heç olmasa, ortamüddətli perspektivi,

məsələn, Azərbaycanın güclənməsi perspektivini götür-qoy etsələr, aydın olar ki, 5-10 ildən sonra onların

vəziyyəti indikindən daha ağır olacaqdır. Azərbaycanla düĢmənçilik etmək və bizim torpaqlarımızı iĢğal altında

saxlamaq onlar üçün çətin və müəyyən dərəcədə təhlükəli olacaqdır. Əgər onlar hazırda Dağlıq Qarabağda

yaĢayan adamların bundan sonra da təhlükəsiz Ģəraitdə yaĢamasını istəyirlərsə, iĢğalçı qüvvələrin bizim ərazidən

çıxarılması prosesini baĢlamalıdırlar.

- Cənab Prezident, təklif edirəm ki, bir qədər də yalnız sülh yolu ilə, incikliksiz həll edilən

mübahisələr barədə danıĢaq. Mən idmanı nəzərdə tuturam. Əvvələn, Azərbaycanı təbrik etmək istərdim:

London Olimpiadasında Siz, mənim fikrimcə, tarixdə ən yaxĢı nəticə göstərdiniz – 10 medal. GüləĢçilər

Azərbaycan üçün, yeri gəlmiĢkən, elə Rusiya üçün də medalların əsas təchizatçıları oldular. Bu gün

idmançılar üçün hansı Ģərait yaradılır və Siz QıĢ Olimpiadasına necə hazırlaĢırsınız?

- Əlbəttə, QıĢ Olimpiadasına ümidlərimiz çox deyil. Biz hələ qıĢ idmanı növlərini inkiĢaf etdirməliyik.

Axı hər halda Azərbaycan cənub ölkəsidir. Lakin London Olimpiadasının nəticələri, əlbəttə, bizi sevindirir,

ruhlandırır və bu nəticələr çoxillik gərgin iĢlə təmin edilmiĢdir. Biz həqiqətən tarixi uğur qazanmıĢ, ümumi

komanda hesabında 30-cu yeri və Avropada 15-ci yeri tutmuĢuq. Lakin bu il, lap yaxın vaxtlarda daha bir

mühüm, mən deyərdim ki, tarixi qərar qəbul edilmiĢdir – ilk Avropa Olimpiya Oyunlarının Bakıda keçirilməsi

haqqında qərar. Bildiyiniz kimi, indiyə qədər heç vaxt Avropa Olimpiya Oyunları keçirilməmiĢdir. Düzdür,

Olimpiya Oyunlarının təməli Avropada qoyulmuĢ və baron de Kuberten tərəfindən Avropada bərpa edilmiĢdir.

Lakin nədənsə, baĢqa qitə oyunlarından fərqli olaraq Avropa Oyunları heç vaxt keçirilməmiĢdir. Bu oyunların

keçirilməsi haqqında qərar qəbul ediləndə mən çox Ģad oldum ki, Avropa idman ailəsi bu oyunların Bakıda

keçirilməsinə böyük üstünlüklə səs vermiĢdir. Odur ki, biz hazırlaĢırıq. Böyük oyunlardan fərqli olaraq Avropa

Oyunlarına hazırlaĢmaq üçün cəmi iki il vaxtımız var. Böyük oyunlara 6-7 il hazırlaĢırlar, lakin biz 2015-ci ildə



───────────────────────────────────────────────────────

254

birinci Avropa Olimpiya Oyunlarını keçirmək ümidindəyik. Bununla biz həm də, ümumiyyətlə desək, idman

nailiyyətləri və olimpiya hərəkatının inkiĢafı mərkəzinə çevriləcəyik.

- Mən onu əlavə etmək istərdim ki, bu, Azərbaycanı Avropanın bir hissəsi kimi tanımaq

deməkdir, çox cəhətdən siyasi əhəmiyyətli qərardır.

- Əlbəttə, elədir. Siz tamamilə haqlısınız, bu, Azərbaycanı Avropanın bir hissəsi kimi tanımaq

deməkdir. Ona görə ki, yəqin siz də bilirsiniz, indiyə qədər Azərbaycanın Avropanın bir hissəsi olub-olmaması

barədə diskussiyalar Avropada, o cümlədən Azərbaycanda da davam edir. Bizim coğrafi mövqeyimiz elədir ki,

bu barədə iki fikir ola bilər və prinsip etibarilə hər iki fikir məqbuldur. Biz həm Avropa ġurası TəĢkilatının, həm

də Ġslam ƏməkdaĢlıq TəĢkilatının iĢtirakçısıyıq. Ona görə ki, biz bu qitələrin qovuĢduğu məkanda yerləĢirik və

düĢünürəm ki, bu qərar olduqca ölçülüb-biçilmiĢ, müdrik, düzgün qərardır. Yeri gəlmiĢkən, fürsətdən istifadə

edib, bizim namizədliyimizi fəal dəstəklədiyinə görə Rusiya Olimpiya Komitəsinə təĢəkkür etmək istərdim. Bu

dəstək təkcə bizim namizədliyimizin lehinə səs verməkdə deyil, həm də çox fəal mənəvi dəstəkdə ifadə

olunmuĢdur. Buna görə biz rusiyalı dostlarımıza çox təĢəkkür edirik.

- Bu ona görədir ki, Rusiyada Azərbaycana qonaq gəlməyi çox istəyirlər.

- Mən düĢünürəm ki, bu məhz sizinlə danıĢdığımız məsələlərə görə belədir. Bizim ölkələrimiz arasında

münasibətlər həqiqətən çox müsbət istiqamətdə inkiĢaf edir və onların çox möhkəm təməli vardır.

- Sizə uğurlar arzulayıram. Çox sağ olun. Bilirəm ki, bizdə, Rusiyada qarĢıdan gələn doğum günü

münasibətilə təbrik etmək qəbul olunmamıĢdır. Lakin biz Sizinlə hər gün görüĢmədiyimizə görə, hər

halda özümə rəva görürəm ki, Sizi təbrik edim, Ģəxsən Sizə və ailənizə ən xoĢ arzularımı bildirim.

- Sağ olun. Çox sağ olun. Mən də fürsətdən istifadə edərək bütün rusiyalıları qarĢıdan gələn Yeni il

münasibətilə təbrik etmək istəyirəm. Hamınıza xoĢbəxtlik, cansağlığı, firavanlıq arzulayıram.

“Xalq qəzeti”. - 2012.-26 dekabr. - №289. - S.2.

Documents

2012-ci il - preslib.az · 2021. 3. 19. · Naxçıvan–Culfa magistral avtomobil yolunun açılıĢı olmuĢdur: Prezident Ġlham Əliyevin çıxıĢı (25 may 2012-ci il)