Upload
weatscheslaw
View
132
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
James Trefil
The nature of science
Houghton Mifflin Company 2003
200
2007
, 200 / .: , 2007. 528. ISBN 5-8189-0807-0 ( .)
James Trefil, 2002 Houghton Mifflin Company, 2003 , 2006 , 2006
9 29 31 32 34 35 37 40 43 46 48 51 53 54 56 58 59 60 62 66 67 69 72 74 76 79 : 82 85 87 88 91 92 93 95 97 99 101 103 105 107 108 111 113 114 116 117 118 120 121 123 124 126 127 129 132 134 136 138 140 144 145 147 151 153 155 160 161 163 165 167 169 171 174 177 178 181 183 186 189 191 194 195 197 200 203 204 205 208 210 213 214 216 217 220 222 223 225 226 228 - 230 232 234 235 237 238 239 241 244 246 249 251 252 254 256 257 259 260 261 263 264 266 268 270 272
273 275 276 278 280 281 282 283 286 288 Aufbau290 292 293 295 297 298 300 301 302 308 310 311 313 314 315 317 320 321 325 328 331 334 336 337 338 339 341 342 344 345 346 348 349
354 356 360 362 363 367 370 373 375 377 380 381 382 386 388 391 392 -394 395 403 405 , 409 , 412 , 415 417 418 419 422 423 425 427 430 432 435 437 439 442 445 450
452 455 456 459 462 464 467 469 471 473 475 478 481 482 485 488 490 491 493 495 497 500 502 504 506 509 511 512 514 516 517
520 524
. , , . . , , , , . , , , , . , , , . XX. : , , , ? , , . , . ( ). , . , , , . , XX. , : , , , , , , , . . , . - . , 10000 - , , , , , . ( ), . , . , - 1947 .
, , . . , . , , . , , , , , . , . , . - , , , . , , . , - . , , . , . , , , . , X, Y, Z . , . , X, Y Z. , , . , , , , . , . , , , . , , , . , , , , ( ). , , , , . , ( ),
10
, , . , , , . , , , , , , . , .
? , , , , . , , , , , , . , . , , , . , - XVII , . , , , , . , . , , , , , . , , , . , , , . , . , , , . (, ) , , . , , . ,
11
. , . , . , , . - , (.122092), , , , . , , , , . , , , . , , , , . , , , , , , . , . , 1964 (. ) Bell - . , , , , . , . : , ( ). , . , , , . , . . , , , 1978. , , , , , , . , , .
12
, , . , , . , . , , , . . , . , . , . . , , , ; , ; . , , . , , . , , , , . , , , , . , . . , , . . , XX, . , , .
,
13
. , . , , () , ( ) . , , , , . , , ( x% y%) . , , , . , , , . , , , , . , . XVII , , . , , (. ), 1543? , (. ). , . , , , . , , (15461601). , . , , , . , , , , , . , , , : , , , , , .14
, , , , , . , , , : , , . : . , , . , , , , , . , , , , 10 , . . , . , . , , . . , . , , , . . , (, ) - . , , . , . , , , , - , , . , . , . . , , , . , , , , .
15
, , . - , ? , - ? , . . . , , , , . . , , , , . , . , , , , . , , , (16561742) 1705 , . . . , , . , ( ) , , . , , . 16 . , , . , , , - .
, , . 16
, . , , , . , , , , , , . , , . , , . , . . , , , , , 1758- 1759 . , . - , 1758 , , . , , . . , . , , . . : , . , . , , , . , . , , , . : . , . , . . , . , , , . , . , . . . , , ,
17
, , . , , , , . , , . , , , . . , , . , (Karl Popper, 190294), (..) . , , (, ), . . , , , , , , , . , , , . . , , 98%, . , . , , . , , . , , , , , , . ( ) , . - , , , , , . , . , , . ( ), , . , , . ( , , ) , . : , . , .
18
, , . , . ( ), .
, : , , , , , . . , . , , , , . , . , . , ? , . . , . , , , . 1993 , , . (CERN) () 2005, , , . , , , . , , . , . , , . . , ,
19
. , . , (. ). , . . , , , . : , , , ? , , . , , , , . . . , , . , - , . , , . , . , , , . , . , . , . , , , , , . , . , , , .
20
. , . ( ) , , . . : . , ( ), , . : . , . , . , . , . , , . , . , . . , , . - . , , , , , . , . . , , . , , , . , , , , . . , , , , . , , , , , , , . , . ,
21
. , , . , . , , . , , , , , .
, , , . , . , , , . , . , , . , , , , , . . , , . , , . , , , . , , , . . , , . , , , , . , , . , . , , , , , . , , . , ,
22
, , , , . , , . . , Science , . 800, , , . , . , . . : ? , , , . , , , . , , . , , , . , , . , ( ). , , , , , . , , (. ). , , . , , , . , , , , , . , , . , , , ? , , .
23
XX , . , , . , , , , , . , , , , , . , . , , . : ? , , , , , . , , . , (. ). . - , , , . , , , , . , , . , . , , . , , . , , , , , . , , , . , , , . , , , .
24
, , .
XX, , , . , XX , . , , , , . ! . , . , , . , , . , , , , . (, ) , , . , , , , , . . -, , . -, . , , , , , , . , , , , . , , , .
25
, , , , , , . . , , -, -, , , -. , . . , . , . , , , . , , . , , , , , . . , , . . , , , , . , , . . , XX , . . , . , , , . , , . , . , , .
26
, ? . , : , , . , () (). (.. ), (.. ). , , . , , , . , - , . , . , , . , , , . , , , . , . , . . , . , , . , , , , . , , . (, , ), , . - ( ). , - , . , , , ,
27
. , - . , ( ) , , , , , , - . : , . , , . , , , , . ( ), ( ). . , , , . , , . , XX, , , , : , , , , , - , . , , , , . , , , , , . , , , , .
28
(, , ). , . , , , , 1880- XX. , ( ).1
, , . , , , , , . : , ? , , . , . , . , . , . . . , , , , , , , . , , , , . , , - . , , , . , , . , , , . - , , . , . . . , , . , . , . , . , , . , ,
29
: X, Y ? , , . ?, , . -, , . , , . , , , . , , , , , . , . . . , , . , , , , , , , , , . , , , , , . , , , , , , . , . ,
30
, , . , . , . , , , , , , . , . - , , . ? , , . 1761 -, , , 1798 , . , , . , . , . ( , ). . , , , . . , . , , , , . (, ), ( , ).
32
, . . , , , , . , .
33
1822
, (. ). , , : . , . 1822 (Theorie analytique de la chaleur), , . . , , , . , . , , , . , , . ( , , .) . , . XIX , . .- (Jean-Baptiste Joseph Fourier, 17681830) . ; . . , . ; 1794 . ; (Ecole Polytechnique) ; . , . 1801 . 1822 .
34
,
1897
1900
1905, 1916
1911
1925
. 1930
1931 ,
1920- . ( 1930- ), , . , . , . , , , (. ), , . , . . , , . , , ( ) . , . . , , . , 1930. , , , . , . , , , , . , ( ). . , - (Carl David Anderson) (19051991) , . (. ), , , . , , .
35
, , , . , , , . 1932 , , , , , . . 1932 , 1936 . ( - (Victor Franz Hess, 18831964), . . .) (, , ) , ! , , , , , . , , , . , , . . - , - . c (Paul Adrian Maurice Dirac, 190284) -. . , , , : , , , . 1921 ( ), , 1926 , . . 1928 , . , 1933 , .
36
- ,
XVI
1950
1961
1961
, . , , - , , , . , , , . (. ) , , , - ; , , , . , , , , - . . , . , , , , . , . , ( ) . , , ( ) , , , , , . , , . , , , , , .
37
? , , , ? , : , , , - . - , - , , : . , , , , - .
(Robert H. Dicke, 19161997), 1973 (Brandon Carter, .1942) . , . , . , ? , , ?. , . , , (, ) , -, , , . , , , , . () (. ), , , , . , , : , , , (1/2)10=1/1024. 1024 10 , . , , , , , . . , ( ) , .
38
(Martin Rees, .1942) , . . , , , , . , , . , , , ?
, . , : , . , ( ), . , ( ) , , . , , . -, , , (-, , : , , ). . , , , .
39
. 420 ..
1859
1859
1911
1913
1925
, , . XIX , . . . 1897, , . 1911 (. ). , , : , , . . , , , , . : , , . , , , , ( ; . ) . -, , . , - , , , . , . , , . , ( ), . , . , . . , , (. ) . ,
40
,
, , . , , , , , , . , , . . , . , . , . , ( !). , , , . , . , , . , , , , . , . , , - (. ). , , ,
41
. , , . 1913.
, , - . 1948 ()
42
. 420 .. 1662
1787
1811
1834
1849
-
, , 10
, . , , , ( , , V ..). , , , . , , . , , . , , . , , . , (, , ), , . . , . - , . , . . , (. ). , : . , , . . 10 ( ) , . , , , . (, ). , , , ?
43
XIX, . , . , . . . XIX 30 ( 110, ; . ). , , , , . , (. ). , . (. , ), . 1808 , . , , , . , , , ( H2O). , , , . , , , , . , , . , . . , , (. ) , , ,
44
. (. ), , XXI . , , , 2500 !
45
. , . , . , . : , , . . , . ( ) . XIXXX , , (, , ), 1854 . , -, . 1859 . . 1950- , . 1953 1953 . , . , 1958 (+), (), . , 1961 . 21. . . (+) - , . . . 21, . , 10 10! , ,
46
. , , . ( , , , .) . . , , , , . , . , , , , . , (. ). , . , , , . . , , , . (. ). , , , , . , , , , , . , . .
47
. , , .
, , , . , . , , , . , , . , . , , . , , . . , , , , , . , (+) () . (, .) - (. ), ; . , . , 1:2:1. . , (6126). , , . , , . , , . , , .48
XIXXX
1859
. 1950-
1952
1953
1953
1958
1961
. , , . . , ( , ), . , , . , , . , , , . , , , . , . , . . , . , . , , , . . )
(. , , . -, , . - . , , , , . . , () ().
49
: , ( ) ( ), . , , . , , . . : , . , , . - . , , .. , . ( ) .
50
. , , 15 ; . 15 1920- . , . , , , , , , . . 1742, 1823
1964 , . , , 270(3), .. . . , . , . , -. , , , , , , , . , (. ). , , 15 : . . (, ) , . . , , . , ,
1912
1917
1929
1948
1948
1980-
1981
51
, . . , , ; . ( ) . , , . ( ), 3( ), 4( ) 7( ). (. ). . , . ( ), . , . ( ) (. ) , . , : ; , . . (Arno Allan Penzias, .1933) (Robert Woodroe Wilson, .1936) . , 1940. (). Bell , - 1960- . 1963 , . ( ), , . , , -, (Robert Dick), (Jim Peebles) (George Gamov). 1978 .
52
, ,
* , , , . . .
XIV , , , . * : Non sunt entia multiplicanda praeter necessitatem, : . , , . , - . , , , . , , , , , ( ) .. , : , ( ), .. . , , ( ) . , , , , , , . , , , , , , . , , , . , , , . (William of Occam, 12851349) . , . -, . 1324 . , , . .
53
. , (. ), , , . , , (. ), , . , , . 420 .. , , 1662 . 1827 , ( 1787 Clarkia pulchella), , 1798 . , , , 1827 , , . , , 1834 , , , . 1849 1905 , , , , , . : . . , , , , , .. , - , , .. , , . ( : (Annalen der Physik) 1905 : ,
54
.
, , 1921.) 1908 (Jean-Baptiste Perrin, 18701942) , . , . ( ) , , : . , / , . , (. ), , . , (. ) , .
(Robert Brown, 17731858) . (Montrose) . , . 1798, (Joseph Banks, 17431820), , ,
, . . . , , . .
55
n 2 xn + yn = zn
, , : . , , 3:4:5. : 32+42= 52. n=2. ( ) , n>2 xn+yn=zn . , . , . , - , . , . , . ( . . ) : , . , , , . , , . ! (Ren Descartes, 15961650) , (John Wallis, 1616 1703) . , , n=4. n=3 XVIII (170783), , n>4, , . XIX 200, . 1908 100000 .
1630
56
(Paul Wolfskehl), , , , , . , n 617 , 4001 1954, 125000 1976. XX - (-, ) ( ). , x, y, z n, , n . 1994 (Andrew John Wiles, .1953), , , . , . , , ? , , , , , , , . , , - - , . : , . , , , : . (Pierre de Fermat, 160165) . -- (Beaumont-de-Lomagne). , . , . ( , ) , (Blaise Pascal, 162362) . , .
57
, ,
. , , - . , , , . , , . , , , , . : , . , , , . , . , . , . ? , , , . , , , , . , . , , , , , , , , . , , . , . . , , . .
58
,
1828
XIX . XX
1958
XIX . . , . , . , , . . CO(NH2)2. , . , 25% . 1828 , . , , . . ( -) : , , , , , . ( ) - . , . , . 1930- , , ( ). , , , . , . , : , . , , .
59
1865
1908
1920-
1953
. 1960-
1961
1970-
2000
, . . , . , . , , , , , . . ( ). . , . , , , . , , , , (. ), . , , . . , , (, ), , . (Marshall W.Nirenberg) . (J.Heinrich Matthaei) , , , . , , ( , , , , ). , . , , . , (, , ) ,
60
. . , ( ) . , , , 64 .
61
1736
1755
XX
1940
, , . , , (Immanuel Kant, 17241804), - , . . , , . , , . , . . , , . , , , . , . () . , ( ), . . . , . , , , , . .
62
- (. ) , , . - , , . , , , . , - ; 1012 . , , , , , . , , , , , . , , , , . , . , , . ( , ) . : . , . , , , , .
63
, . , . , , / , ( ). , , . . , , , , , , . , , - , . , . , , . , . 1990- , , , , , . , . , - , . : , ; , - ; . 1995 (
64
, ). , , : 83 71 (, , ). . , , , , , . , , . . . , , , . (Pierre Simon Marquis de Laplace, 17491827) , . -- (Beaumont-enAuge). , , -, . (Caen). , . 1793 , , , , - , . , , (Trait de mchanique cleste, 1796), , . , .
65
1783
. XVIII
1886
. XIX
1910-
1960-
1979
, . , 1960- , , . , , , . : , , , . , . , , . ( ) , , , . (, ). , , . : , . . , , , . , , , . , , . , .
(James Ephraim Lovelock, . 1919) , . . , , 1964 ,
, . () (. ). , (1979).
66
, ,
1755
1900
1940
1960-
. , - . : 1,5 (3,6 5,5. )? , , -: ? , , , , , . : . , , . , , , , , . , , , , ( , ) , , , . , , . , , . , , ; , . , , ,
67
. , , , , . , , , , : , , , (. ). , , . , . , ( ), , , . , . (. ) .
68
+ ++ , , , , . , , . , 1729, , . XX . XIXXX . , (. ), , 1937 . , , . . 1960- . . , . , , . , , . . . , ( ) . . ( ) , , , . ,
, . , . . :
69
, , . .
- -, . , , - . ( ). , - , . , , . , - ( ). , , . , . , . , , , , , (). . , , , . , , , . , , , - . ( , , .) - . , , , , .
70
, , , . . , (), . 32 90%, . . , . , , , , , () . () , , . , . , . , . , , . - : , , 1423, , . , , , . , . (Hans Adolf Krebs, 190081) , . () . 1925 . 1933, , , (193554), . , 1937 , 1953 .
71
?
1850
,
1867
1927
, - XIX, -
, , . , . , , , . ( ) , , , : . , , , , , , , . . , , , , ; , .. ( ) . , .. , , , . XIX, , , , . : , , . , . , , . , , . , - , : , ,
72
. , . , (. ). ( ), . , , . , , : , , , . , , , , . , . - . , . , , , , . , , . , - . - . , . . , , , , . , , , , , . .
73
, , ,
, ( ) . . , . , , , , . , , - , , XVIII. ( ) . , ( ), . , . - , . . , , . XIX , , . : , , , ? . , , , , . , . , , XX . , , (. ). , . - .
74
, : 1000 , . 43 . , , , , , . , , . , , , , , ( ). , . , , , , . . , , , , . , , , .
75
,
1980-
. : - , . , , . XX , , , . 1980- , , , , . . , , , . , , ( ) . . , 5 , 5,0001, . , , . . , , . , - , , , , . , , . , . 1960- (Edward Lorenz, .1917) . ,
76
. , , , , . , - , . , 0,506, , 0,506127. , . , . ( , .) , , , . . , , , . , , . , . , , , , . , , , . , . , . , , . , ( , ) ( , ). , , . ,
77
: , , . , . , , . , , . , , . , , .
78
, , ,
1783
XX
1905 1913
1931
. , 30 , . , , , - . XIX ( , ?) ( , ?). . , (, , ). , . XX , , 1909, 1913. , , , ( 1905- 1907) (Zeitschrift fuer Wissenschaeftliche Photographie), , . 1930- , , , . , ( ) , . , . , : , , ; , , . , ( ) .
79
. , , ( - ). ; . . , ,
, : , , . . , , . , , , . , , . , , , . . , , (. ). , . ( 6,5 ). , , , , , . , : (. ). , . , , ( ) , . , .
80
( ) (. ) , , , - . ( ), ( ) , . , , , , . (Ejnar Hertzsprung, 18731967) . . , -. (1898) . , , . ., , (1909). 1919 , 1935 . , . . , , , . (Henry Norris Russell, 18771957) . - ( -) . , . , 1947. , . 1913 , ( ) , . , , .
81
:
, . , : n = c/v, , v . . : , , : - -. . , , 1,5; , , . , , -, . . , , , , . , , , : , . ( , , , : .) . ( ) , , , , . . . , : . , :
1621
1864
1864
1924
:
82
, , , , , , , . , , . - , , . , , , . , . , , . . , . , , , . , , . , . . . . , . , , , , , . , ! :
83
. , , . , , , . , ! , , . , , , - . ( , . , , , , .) , , , , , .
:
84
(. XIX . . , . . 1690 , 1807 , 1818 , . . , , . , , . : , , , , , - . , ( ). ( ), , ( ). , , , . , . . , , )
85
. XIX . . , , . (Joseph von Fraunhofer, 17871826) , (Straubing), -. , . 14 , . , , , 1806 Utzscheider, . : , .
86
, ,
?
. 1900
1926
1934
. , . . , . , . , , , . , , . , , A B. , . , , . , . , . , . , (, ). , , A B. : A B ; A B , ; A B , , ; A B , . . , . , , B, A. , A, B. , , . . , .
1966
1970-
-
1976
-
87
, ,
XIXXX
1859
. 1950-
1952
1953
1953
1958
1961
, , . (Matthew Meselson, . 1930) (Franklin
, , (. ), . , , , . , , , . 1920 (Phoebus Levene, 18691940) , , , ( ), , , ( , , ). 1940- (Erwin Chargaff, . 1905) , . / / . 1950- , : (Linus Pauling, 190194) , , , , , ( ), , . - . ( , , .) , . , . , . . , . , , (. ) .
88
Stahl, . 1910) 1957 . . , 15N ( , 14N, ). . , 14N ( , ). 15N 14N. .. , () () .
: . . , . , . , . , , . , , , , , . , , , , , . , . , , . , , . . , (. )
, -, . , , , .. , . , 89
-
, , . , , . (Francis Harry Compton Crick, 19162004) ( ). . 1938 . . . 1951, , , , . 1962 . .
(James Dewey Watson, . 1928) . , . 15 , . 1950 . 1951 , . (Maurice Wilkins, . 1916), . (Rosalind Franklin, 192058), , , , , .
1977 -, , .
90
, . , , . . - . . , . 1865 100 , 2% 1908 (, ), .. . , 1920- (, ) , 1953 (, , ) . . , 1960- , . . 1961 . , 1970- . 2000 , . . . - , (, ), , . , , , , , . XIX . ( ) . , 100000 , . , , , .
91
, , ,
: , ? , , , , . , , , , , . , , ? . . , , ! . , S , : S = KAn, n 0,10,3, , . . , , , , , . , n=0,3 23%. , . , , , , , . , , , . , , , .
?
. 1900
1926
1934
1966
-
1970-
1976
-
92
,
1912
1929
1948
, , . , , , , (. ) . , , , , - . , , . , , . , , , , , . . ( ) ( ) . . 100, , . , , , . . XX . 1912 , : , . , , , . .
93
, , . , , , , . (Henrietta Leavitt, 18681921) . (Lancaster), . 1895. (Radcliffe College) (Edward C. Pickering) , . ( ) .
94
. 420 ..
1811
1827
1834
1849
: (CO2). , 12 , 32 . , , , 12:32( 3:8). , : 12 32 , 12 32 .. , . , , , , 12:32. , , 12 , 16 . . n (.. n ), n . , , . , ; . ? - , . , . , , . , (H2) (N2) (NH3), . , 3:1, , , . , . : 61023; ( ) N. . , , , . , , . N . XX
95
(Jean Perrin, 18701942). , . , . (, ) . , , .
(Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro, 17761856) . , . 1800 , . ( 1821 , 1834). , , .
96
1785
1820
1820
1820
1831
1833
XIX , , . (. ) , , , . - , . , . , , . . , ( . . ). , , . , . , . , . . , . , , . , , . , : -, ; -, . , . (. ). , , , . , , , B r ,
97
, , , , , , 2rB, 2r . . - , , . , : ~220V 50Hz 3,2. , 220 50, 3,2. ( ) . , . , , , , 2107 . ( . .) , 1 61023.- (Andr Marie Ampre, 17751836) . . , . ( , , .) , . 1827 , , .
98
, ,
III ..
! (!) , , , . , II , , . , , , , , . , , , , , , . , , , , , , . , , , . , : . , , . , , , . , , , ; (). , , , . - . . , , , , . , - , , , , . . , , , , . , , . , , ( ) ,
99
, , , , .
(Archimedes of Siracuse, .287212. ..) , . . , , -
, . , , , , , .
100
XIX , , , , . , , , , ( ) . (. ), , (. ). , ( . . ), , , . , , . . , , , , , . , , 1785 ( (Pierre-Simon Laplace, 17491827), 1820 , . . ). 1820 1820 . , , r 1831
IL/r2, I , L . , . , . . , ( ). , .
1833
101
, . , . : , , , . , , . , , .
,
(Jean-Baptiste Biot, 17741862) . , . , , . 1803 . , ( ). - (Joseph-Louis Gay-Lussac, 17781850) --
. , . (Flix Savart, 17911841) . . , . , , , . , . , .
102
, ,
. 420 ..
1662
1787
1798
1827
1834
1849
-, , , . , (-) (-). , , . - , , , , . , , , , - . : , , . , . , , , , . . , , , . . ( , , .) * , , .
, . . .*
103
(Robert Boyle, 162791) - . (Lismore Castle), , (Earl of Cork) . , , , . 1648, - . 1658 , (. ), . , , . , .
, . , . - - .
104
, . - . . , , . , , , (. ). , , ( , , ). , , ( ) , . , 1807 , 1818 :1864
2d sin = n, d , , , n ( ). n=1 , , n=2 ( ) ..
1912
. . ,
105
, , , , . . . . . , , .
(William Henry Bragg, 18621942) (William Lawrence Bragg, 18901971) . , . (). . .
, , . 1915 . . , .
106
, , ,
. 100 ..
1621
1690
1807
1815
1818
, , , . , . . ( ), ( ) ( , ). . , , . , , , . , , , , . . , , 1,5. , , 300000/, 200000/. , , , 57. . , , , . , (, , ), ( ). , . , , . (David Brewster, 17811868) . . , , . , , , . , 1816 . 1859 .
107
, : . . (. ), , . , , , , , , , , . , , , , . , . 1609, , , 1619 , , , , 1687 . , (. ), 1687 , , 1905, , 1916 , . , , , , , , , . , , , , . , , , , . , ( . ). - . . - . , , . , . M m , D .
108
, F : F=GMm/D2, G , . 6,671011. . -, . , . , , , , . , . , , . , , . , , . - , . (. ) . g. g . , , M D, , , , , , , . , , . , , , , . , . . , , , .
109
, , . , , . , . g. , . , , . , , , , , . , , , . , , , , . , : . , , , . , ( ), () , . - . : ? ? , , , , . , , , , , , - . 1666- , , 1687, . , - , . , , . .
110
, ,
1801
. , , , , . ( CO2) , , , , . , : , . - , , , , , . , , ( ) . , , . , , , . , , CO2 , , . (William Henry, 17741836) . . . , , . , - . , , . ( ) (Elements of Experimental Chemistry), XIX . (. ), (William Charles Henry) .
111
, CO2 , . . , .
112
( ) . , , , . , . 1829 , r d. : . 420 ..
r d= k, k . , , . , , k ( ) . , M. , : r M= k. : , . , ( 4), , , ( 28) ( 32), . ( , , , .) , ( ). , , , , , , . , , , , , .
1829
1834
1849
(Thomas Graham, 180569) . . , , . ( , - , ). ( , ).
113
1678
, , , . , . ( ) ( ). , . . - . , , , , , . , , () (. ). : F=kx, F , x , k . k, . , : , . , . , , , , . , , . : /=E, ( , ), , , , , k. , .
(Robert Hooke, 1635 1702) . (Freshwater) , . , , , , , 1677 . , . -
114
. (Micrography) . (. ). , , ,
. , - . , , , , ( ).
- , (. ), ( ). , , . (, , ), (, ). (Simon-Denis Poisson, 17811840). , , . . , , , . , , , . , . , - , . , . , , . , - , . , . .
115
, ,
. 420 ..
, , , (80%) (20%). , , . , , , , , , . , . ( , , .) 1801, -
1662
1801
1834
1849
, ,
(, ), , XIX. . , , , . , , , .. . , . . , .
(John Dalton, 17661844) . ( ), . 11, . ,
116
1809
. 1850
1859
1896
(Edward Drinker Cope, 184097) . ( ). . 1864 ( ), . (188995) . (Othniel Charles Marsh, 183199). .
, , . . . . , . - . ( 1903, . , , .) . , . . (Michael Foote, .1963) . , . , ( ), , . . , , , . , , , . , . , . , . , , .
117
1785
1820
1820
1820
1831
1833
. , , , , . , , : , , , , , . , . , , , . , ( ), , . . , , , (. ). , , , (Benjamin Franklin, 17061790). , , , , , . , . , XVIII. (, , , , .) . , , , . : , , . (
118
) ( ). , . , : F=kQq/D2, Q q , D , k . . , , , . . , , - . , , . . - , , . , , . , , , , . (Charles Augustin de Coulomb, 17361806) . . . - , , , . , , - , (, ). .
119
1600
1820
1895
1895
(. ). , . , , , . , . , , , , , , . , . , , , , , , . , . - , . : M=CB/T, M , , , B , T ( ), C . ( ), .
( 1900.). , . ,
120
- ,
. 1940-
: , .. , , , . , , , - , , . , (.1917), -, 1940- . , , , , , . ( ) , , . , , . , , , . ( ): - , -, . , , , , , , . , , - , . , , . , , . , . , . , ( ) , . , . , . , . , , 1960- ,
121
, , . , , . XXI . , , . , , 50% , , , , , - . , . 1970-, . , . , . : , . , , . , , , .
122
1965
1960- , , , Intel, . , . , , , , .. . . , . , . 1960- , () . , . , , , . . , , . , 2060 ! (Gordon Earle Moore, .1929) . -, . (William Shockley, 191089), , . , , . , (Robert Noyce, 192790), 1968 Intel ( ) , . 1965 , .
123
XIX
1826
1900
1926
1957
? . , , , () . , , . 1820- , . , , , . , . , : . , , , ( ) : U = IR, U , , I , R . , , (. ). , , . , . , , , . , U=IR . , , ,
, , V I, A, R
124
. , . . (Georg Simon Ohm, 17891854) . 1789 ( 1787-). . . , 1849 , 1827 , . , .
125
, , , . . () , . , , . , . , , , , , . , , , , , , . , , . . 100 .. ( ). 1621 , . 1650 , , , , 1690 . 1807 , , . 1815 , 1818 . . . - . - . . , . . , , .. . , , , .
126
,
1666
-
1788
. - XVIII
1890, 1940-
. 1930, 1980
1960-
(. ) , , . . , . ( ), , . . . XVII, , , , , . , XIX, : , , , , . . (, , , .) , , (), , . , , . , , . , ( ). , , , , . , - , , . , , . (
127
() . , : , .
.) . -, , . , . -, . (. ), , , , .
128
, , , . , , , , , . , , , - . ? ( , , . . ), 1621 , . 1650 ( 1864 ) , . 1864 , , , , , . , 1924 : , . , , , , , , , . . - , . , .
129
, . , (1) , (1,5), (). , , , 30, (49). , , , 42 90 , , , . ? 90 , , , , . . :
sin > n2/n1. , , . . , , , , , . , , . - , , ,
. , , . , ; . , , , , , , , . , , . , , , , , . . , . .
130
: , , (, ). (, , ), , , ( ). . , 1,5( ), . (, , , ). . 1 2 , , (. ) , n1 n2 , : n1sin 1= n2sin 2. , , , , . - , , , ? , , , , , . , , , . () (Willebrord Van Roijen Snell, 15801626) . . , , , . 1613 . , . 1621, , , . , , (Ren Descartes), .
131
, . : , , . . . , , , . p m, v: p=mv. p v , , , . , , , 40/, 40/, , . , , . , , , . , , . m, v, , mv. ( ). , , , , . , , , . ? . -, . -, , . , , , , .
1668
1687
1736
132
, , , , . , , . - , , : , . , , , . , , , , .
133
1668
1687
1736
. , , , , . , . , . , , , , . L , , L = I, I, , , , . , , . , . , , ( ). , . , , , , , . , , I, , , , . , , . , ( ) . , , ( , ), . , , . , , , ,
134
, . : , . . , , . , , , . . , . . , , , . , . , . , , . , , , , , , .
135
1747
1845
1897
1911
1913
, , , , , , . , , , . , , ( ), ( ) ( , ). () , . , , , . , ( ) , , . . , . , , , . , , . , , , . , , : n p+e+v, p , n , e , v
136
, . , , (0=+11+0), . , , . , . , , .
137
1864
1879
1900
. , , , , , . (. ). , , (. ). , , , . , , . . . . , , . , , , . , ( 5800), ( 15000000). , ( ), . , . : E=T4, ( ), . , . , 16! , , , . , , ? , , , , ( 300), ?
138
. , , , . , . , , , . , , , , , , , , , . ( ), , . , , . . , . , . , , , 4, , , , . . (Josef Stefan, 183593) . . (Klagenfurt). 1863 , 1866 . , , , - . , , . ; . , 6000 .
139
1742, 1823
1842
1912
1917
1929
1948
1948
1981
, , . - 2,5, , . -, . , XVIII, . XX , , . : , , : , ? 1917 , . , , . 1923 , , ( ). , , . , , . , , - . , , , . , , , . ? , , 60, 100 150. , . : , , , , ( ). , , , , : 900000 ( ( ) 2,3 . . ) .
140
, : . , . , -, . , , , , . : , , , . , , , . , , , , . , ( ) ( ). , , . . : v = Hr, v , r , H . , 70/() ( ; 1 3,3 ). , , 10, 700/, , 100, 7000/ .. , , , - . , , , : !
141
: . , : ? , , , , ( , ). , , , , . : . ( ) . XV : . - - - . . : , , . , , , . , , (, ). , v, . t , . , : v t = r, t = r/V. , r/v = 1/H, . , , , . . : , 15 , . ( : 4,5 , 4 .)
142
(Edwin Powell Hubble, 18891953) . . ( , ), ( ) , . ( ). , (. ), . , , , . , . , , , , , , ? , . 1910 , . , , , , . , . (George Ellery Hale, 18681938) 1917 -. , , . , Ph.D., . : . . , . 1919, -,
, , . 1930- , , . , . - (The Realm of Nebulae), 1936, . , ( ), - . , () , 1949 . . , , , . , . , 1938 - (, ). . , () () 28 1953 .
143
, ,
1865
1908
1920-
1953
, , , . ( , ) . . , , , , . , , (. ), / . , , . , . . . : , , . p q , p2+2pq + q2= 100%, p2 , 2pq , q2 . , , ( ) p q. , , , , . , . (Godfrey Harold Hardy, 18771947) , , . . . , (John Edensor Littlewood, 18851977) - C (Srinivasa Aaiyangar Ramanujan, 18871920), . 1913 . , , , , . (Wilhelm Weinberg, 18621937) , . , 3500, 120 . , () .
. 1960-
1961
1970-
2000
144
. 420 ..
1662
1787
1798
1827
1834
1849 -
, , - . , , , , . , , , . , , 1787 , , . , . : , . , , , 101325 ( 1, ). , . , , , 101325 . , , , , . (, ), , . , , . , , . , , , , . (Jacques Alexandre Csar Charles, 17461823) , , . (Beaugency). . , , . ( , ), ( 3000) (43). .
145
(Michael Faraday, 17911867) . , . , XIX , . , 12 , 14 , . , . 1810 , , () (Humphry Davy, 17781829). , , ,
. 1813 , , ; . . , , , . , , , . , , , , , . : 1826 , .
146
, , , XVI 1609, 1619 1687 1687 1736
*
(); (); (). (. ) (Mysteria Cosmographica, 1596 . .)
. , . . ( , .) , , , . , , . , , , , ; ( ) ..* , , ? , , , . . (J.B.S.Haldane), , . , . , . (Tycho Brahe, 15461601), , - . . . , , , ( ). , , - , , . , , (.
147
: , ( ); , , ( ).
* *
, ( ) , . 1605 ( 1609), 1602 ( 1609), 1618 ( 1619). . .
. ? : , , -, , -, . , , . , , . , ! * * . , , , . , : , , . , , . ( ) (
) , , -
148
:
) ( ) , . , , . . . , , , . , , , , . , , , , ( ). , , , , , , , . . , , . , , . , . , , . , , . , , , , . . , . , , , , . . . , , , , , . , . -,
149
(Johannes Kepler, 15721630) . . ( ), . 1595. 1598 , 1600 . , . . , .
, . -, . , . , , . . , , . , . , , . , . , ,
. , , . , ( ), , , , . . , , , , . , (. ). , , , , , .
150
XIX. , . , , . , ( , , , . , , , , , . XIX ) , . , , , . , , , . , 1747 , . XIX . 1845 , ( , ), 1897 , , , 1900 . , - , , . : , , . . , . , , . (, ), (, ). , .
151
. , , , , . , ; , . . ( , ) , . , , , , , . : , . , , .
(Gustav Robert Kirchhof, 182477) . ( ). . , , 1875 . . (
) (. ). , ( ), . , , .
152
,
1865
1908
1920-
1953
. 1960-
1961
1970-
2000
, ,
, , , , . ( ), , , , . , : , . , , . . ( ). , . ( ) , : ( , ), , ; , , (.. ), (.. ). , , . . . , ; - . , , : , (, ) . , , 1865,
153
. , , . , . XIX , , , ( ) . , . , - . , (Anton van Leeuwenhoek, 16321723), , , , , , . , , , , , , , . , , , , , , . , . , , , , , , (. ). (Gregor Johann Mendel, 182284) . ( ), . ( ). 1851 , . . 1856 , , , , . , , 1865, . , .
154
1537
1604, 1609
1687
, , , . , . , . . . (. ) , , , , , . , , , ; , ( ) . ? , , , . , , , (. ). , , . , , - , . , . , , . , . : , . , ,
1687
1905, 1916
155
, . . - : , . , , , - ; - , , . . , . , (, ), , , . , , , ( , ), , . , , : . - , , ( ). , ( ) . , , ( ) , . , . , . . , , . , , , , , , ,
156
, , : ( ). , , , . , , . . , , , . . , : F=ma, F , m , . , , . , , , , . , , , . , , , . . , , , . ( ), , , , . , , , 157
. , , . , , , . , , , . : , . , , . , ( ), . , , , , . , . , , , . ( .) , , . , , , , .
(Isaac Newton, 16421727) , . . ( , ). . , . , , , .
- . , . , , , , , . , ., - .
158
, (Ren Descartes, 15961650), . 1665 , . , , . , . , (1) , (2) , (3) (4) , . : , , . ( , : ?) -, . , , (, , ) . , . 1704 (Optics). ( ) (. ), .
, . . 1702 , . , , . 1679 , . , , , . (Philosophiae naturalis principia mathematica), 1686 . , , . , , (John Locke, 16321704). , 1696 . , , . , (Gottfreid Leibniz, 16461716), . , , .
159
,
1834
. , (, ) , . . , , , . . , , ( ): , . , , . . , , , . , . , ( , ), . . . , 99,96- . , . , , . , . , , ( , , ). , , .
160
XIX , (. , ), , : . 1822 , . . , , , . , , , , , , , , . . . , , . , . : , , 1785 . : 1820 . 1820 . 1820 . , 1831 , .. , . , 1833 , . ( , ) , . : , , , 1830
161
, , . , , , ( ) , . : ; ; , . , , , . , . . , , , . , , . , , . , 60, 50; . , 60 , 50 , . , , , . , , , , . , .. ( , ), , (John Peel), , : , , , ? ? . , , ?!
162
, . , .
. XVIII
1798
. 1900
1953
1950-
1954
1967
, , . (Thomas Malthus, 17661834): , . -, . -, . , , . , , ( , ) . -. , , , , . - ( ), , , . , . - . . 1950- . : , 1950- 1990 2,8% , 2,1%. , , - , , . , ( ) . , , . ,
163
(. ) . , . . , (184547) . , , .
164
* , ,
1621
1887
1905, 1916
1934
*
, , , . , 1951., , , . . .
, , , . , , , , . : , , , . . , , , 6070% , (, ) . 1934 ( . . ) - ( ), , -. , . , , . (. ), , . , . . . . , , , . . . - . , 50000 11000 . , .
165
, . , 1958 (18951971) (190890) . ( .. 1951 , , . . .) 1937 , (, ), . (190490) . . 1928 , . 1930 . (). , , .
166
, , ,
1859
1859
1900
1900
1925
XIX , ( , ) , , , , . , , , , . , , , . , , , , . ( , , , , , , .) , , . , , , , . , ( ) , , , . , - , . - , . , , . , , , , . : - . , , . . ( )
167
, . : , ( , , ); , , , . : ! , . (. ) , , , . ( , .) , , , , ; , . , . , . , - , (. ) .
168
. , , , . : , , . , , , , . , , , . . , , . Y . Y- 1729, (. ) . . XX , , . XIXXX 100 , . , , . 1937 , 100 , , . . , , 1960- Y , , , . -, -, , . ( , bone marrow.) , , . -, -. . -, ( ), , . -, , .
169
30000 . , , . . . , . , . . . B- , . - ( -) , - . ( -; -.) - , . - , , ( -). - , . - , , . , - . - , , - . - - . - , . , - , , -. , , - , . , .
170
( , ). - (, ), . , . , , , . , . , 1690 , (. ). 1807 , . , 1818 , , 1 30. , 70 (1 30). , ( ). , , 1, 1, . . . . , . , , ( , , ). , . , , . , , , . , . , ,
171
, , . , XIX . . - , , . , , . . , , , . , . , , , , . , , . , . - , , , . , .. , . , . , . , . , , ! , . , , , : , , (
172
). , , . . , , . (Thomas Young, 17731829) . , (Milverton, Somerset), . : , . , , 1809 . , , . (. ). , .
173
30- XX , , , , , . , , : , , , , , , . 1970- , , , , : . , (. ), . ? . (. ) , , ( ) ( , ). , ? . , , , , . ? , . (. ), . (, ) (. ). , (. ). 1981 , , 1035 ( 34 !), . , . ,
1948
1948
1961
1980-
1981
XXI (?)
174
, . , , , , . , . , , . 1032 50 , ( : 10%). , . : , , . , , , , , . , , , . , , , , , . , . , , , . , . : , ( ) . , , . , t=1035 , . , , .
175
, , , . : 100000001 100000000. , , . . . (Alan Harvey Guth, .1947) , . -, -. , 1986 , . , . -.
176
, ( ), , ,
1854
1937
. 1950-
1953
, , , . , . , - , , , . . , , , . , , . , , . . -, (CO), (NO) , NO . CO , , , . , , . , ( ) , , , , . , , . , ( ), . , (. ), . , , , , . , . , . , . , . , .
177
1900
1923
1924
1925
1926
1927
1927
1964
quantum (, ) quantum (, , ). . , (, ). (. ) . . , , , , . . ( ) (, ). , , , , , (, ). , . , . , , , . , , , , . , , . , , , . . , , , .
178
: >h/m, , : xv>h/m, x v , h , m . , , , , , , . ( , , , ). , , , , , . , , - . , , , 106, , , , 650/. - , . , , , . . , , . , , , , . ( , , ) , . , , , , .
179
(. ) , , - , ; . (. ), , , .
180
, ,
1897
1961
1961
1968
1972
XXI (?)
, , , , , , . ( ). , . , , . , , . , , . . , . , . , , . , , . , , . , , . , - (, , ) . (. ). , . , , , - . , , , , . , . (- , QED (quod erat demonstrandum ), . . .) , ( ). , , . , , . , , . , , 1970-
181
, (Richard Feynman, 19181988).
- , , . , ( ) , . . ( ) , , , . , , . ( , , ) , . +, . , , , . , ( glue , ; ). , . , ( ), , . ( , !) , , , . , ( ). 1980- , . . , - , , . , , ?
182
, ,
1900
XX
1924
1925
1926
1962
, , . , , ( ). . , , . , , , ; , , . , , , . , , , . , ( ). , . , , , , , , . , , , , , . . , - . , , , , , . . , , , , , , . . : , .
183
, , . (, )
, , , . , . , , , , , . , , , . , . ( ), , . , . , . : -, . , , - , . - , . , -, . , (. ). ( ), 3( ) . , ( , ) . .
184
, ( , ), , . , . , . . . , , . , , , . , . , .
185
1897
1961
1961
1972
. - ( ); - - -; . , 0 0, :
, , , , . , , . , . . , , , , . . XX , , , , , . , , . , . , , , , . , . , . , , , , , ,
186
( ). ,
, (.). ( ). 1960- , , , . ( ). . , : 1/3 2/3 (.). , , , , , , . , , , , . , - , , , . : , , , , , . , , , , . , (u up, p proton) , (d down, n neutron), - (uud) (udd). s(strange) (charmed). , b(beauty, bottom) t(truth, top). , , ( ) . , , (color) (flavor). , , (