16
Qaflan.netai.net/Matiane50 ucnobi warsuli 1935 - 40 1947 - 49

1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

  • Upload
    -zaal-

  • View
    250

  • Download
    4

Embed Size (px)

DESCRIPTION

მატიანის დამატებითი თავები, 2010-11 ოლიმპიდან

Citation preview

Page 1: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

Qaflan.netai.net/Matiane50

ucnobi warsuli

1935-401947-49

Page 2: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

338

50 wlis Tavs ki mieZRvnada Zaan drouladac daibeW-da, magram savaWro qselSiaxlaRa, dekembris avdarSigamoCnda qarTuli ragbisistoriaSi usqelesi , 336 -gverda , mTlad Sav -TeTriwigni, 4 larada da 80 TeT-rad Rirebuli "matiane"

Semdgeneli wina-TqmaSi aRniS-navs, rom wignis Tavebi TandaTaniwereboda da gazeT "olimpSi" dasaiTze qveyndeboda; rom yovelin a k v e T i C v e n i r a g b i s n a x e v a r -saukunovani Tav-gadasavlis TiTow e l s a R w e r s d a r o m m a t i a n i sS e d g e n i T o v a l i S e i k r a , r a R a ikolegebs adreve gamoecaT nar-kvevTa krebuli, foto albomi dabiografiuli cnobari.

wignis mTavari Rirseba isaa ,rom sxvadasxva epoqebi erT yalib-Sia moqceuli - sezonis umTavresSejibrebebze Txrobas Sedegebi ,cxrilebi da razmebi moyveba. sab-W o T a x a n i s Z a r R v i a s a k a v S i r opirveloba, damoukideblobis ociwlisa ki - "erTa Tasze" borjRal-osnebis asparezoba da "erovnuli"Cempionati.

TiTqmis udao

avtori mobodiSebiT SeniSnavs,rom misi mcdelobis miuxedavad,informacia mainc naklulia, daamis erT-erT mizezad ragbis od-indel ucnaurobas asaxelebs, ma-

da eleqtro-resursebSi, erT, vee-ba pidifi failad atvirTa, 20 -g v e r d a s a Z i e b l i s a n a l i z i T k i"olimpma" Rvawl-mosilni amagisda mixedviT daaxarisxa.

k r i t e r i u m i s a d a , c x a d i d aT i T q m i s u d a o i y o - m a t i a n i sT a v e b S i p i r i s m o x s e n i e b i s o r -niSna indeqsTa mier dakavebulis t r i q o n e b i . h o d a , e r T a d e r T igamonaklisis daSvebiT (ormagigvaris amoSliT) davaskveniT, romTems hyavs sami (5-xaza) bumberazi,14 (4-xaza) diadi da kidev 77 (3 -xaza) amagdari, da rom statis-tikac iSviaTad tyuis.

Rvawlmosilni

sami bumberazi

abaSiZe goCa 65-09

bendiaSvili Temur 71-09

kilasonia daviT 68-06

14 diadi

kavTelaSvili duglas 72-01

kevliSvili baTu 65-08

kiziria irakli 62-08

mgelaZe Tamaz 65-04

mgelaZe levan 77-09

miqaberiZe gela 63-08

modebaZe guram 69-01

narimanaSvili paata 80-09

rexviaSvili zurab 67-96

sanebliZe ramaz 70-03

RibraZe avTo 73-09

WeiSvili malxaz 79-09

xamaSuriZe baTlome 76-00

xarSilaZe zurab 66-07

77 amagdari

abaSiZe nukri, abuseriZe irakli,avlastimovi givi, alania kaxa,andRulaZe Tamaz, asaTianigiorgi, barZimiSvili goCa, be-riaSvili giorgi, bugianiSviligiorgi, bugianiSvili nugzar,gabriCiZe kaxa

gegenava guga, gegenava laSa, ge-giZe biZina , giorgaZe avTo,giorgaZe aqvsent, giorxeliZeirakli, giunaSvili gia, zibzi-baZe boris, TaqTaqiSvili dav-iT, kapanaZe valter, keSelavasergo

kobaxiZe kaxa, koroSinaZe malx-az , laziSvili koka , leJavazaza , liluaSvili beso,liparteliani oleg, liparte-liani spiridon, magraqveliZemamuka, maisaSvili levan, mam-rikiSvili niaz, maCitiZe kaxa

mTiuliSvili mevlud, modebaZeSoTa, moniava gaioz, mrelaS-vili givi, mWedliSvili zurab,niJaraZe merab, obolaZe dima,parwikanaSvili ioseb, JorJo-liani oleg, JRenti merab ,ramiSvili sergo

robitaSvili nodar, ruxaZe Te-mur, ruxaZe Tengiz, salTxuciS-vili Tamaz, svaniZe ramaz, su-TiaSvili gogi, surmava giorgi,tyeSelaSvili mamuka, uruSaZerati, fetviaSvili vaxo, fu-laria dima

fxakaZe Tamaz, qavTaraSvili ar-Cil, qurdobaZe mito, yifianinodar, SavguliZe amiran, Svan-giraZe vaxtang, SubiTiZe daTo,CavleiSvili daviT, CaCua miSa,cincaZe Temur, ZagniZe emzar

ZagniZe nugzar, ZnelaZe demir,WumburiZe gia, xamaSuriZe be-sik , xarSilaZe miSa , xuadeTamaz, javaxiSvili gia, janel-iZe Savleg, jafaraSvili rezo,jafariZe gia, jimSelaZe paliko

matianiT Sekruli ovali

gram imiTac trabaxobs, rom "sulramdenime qveyanasa aqvs Cvenebrsrulyofili sanakrebo statis-tika" da rom pirTa saZiebeli rag-bis Temis barem 70 procents (egebmetsac) faravs.

S e m d g e n e l i w e r s , d a e , w i g n ipirveli miaxloeba iyos, saiTs kiSedegebi , cxrilebi , razmebi dafotoebic vumatoTo. kavSiri dag a z e T i m a v a n T a g a w y r o m a s r o maaridos, avtori brZanebs, movle-n a T a S e f a s e b a e r T i a n a d C e -meuliao. naSromi umal saTana-dod daafasa sajaro biblioTekam

10/12 2009

Page 3: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

339

rogorc SarSan, naxevar-saukunovan iubileze wignadgamocemuli "qarTuli rag-bis matianis " SesavalSiveweria, naSromi oden pirve-li miaxloebaa, anu gazeTi-Ta da saiTiT SeiZleba Seiv-sos. hoda, sajaro biblio-TekaSi kidev rom moviZieTmasalebi da adreuli na -kveTebic SemdgomTa TargzeCamovqeniT, sami turnirissuraTi ukeT gamoikveTa.

pirvel yovlisa, madloba kaxaalanias, genadi Raduas, gogi su-TiaSvils, paata narimanaSvils,soso parwikanaSvilsa da ramazuklebas keTil-mosurne SeniSvneb-isa da margi dazustebebisTvis .gasaTvaliswineblad gveCvena mer-ab beselias winadadebac, rom Tumatiane wignad odesme kidev gam-o i c a , f o t o T a C a n a r T i e r T o bmouxdeba , aqamde ugulebel-yo-fili wyaros, "savecki sportis"mokiTxviT ki 1947 da 1967 wlebisSejibrebaTa statistika TiTqmisgasrulda.

T a v i d a n v e u n d a i T q v a s , r o mr e g b i s g a S u q e b i s a m b a v S i c e n -tralur "sports" Cvens "lelom-de" yovelTvis Zaan bevri uklda.sajaroSi misi kinZulaTa (padSiv-ka) garCeviT aqamde isedac cno-bils isRa SevmateT, rom

@ 1967 wels "lokomotivs" ga-t a n i l - g a S v e b u l i s s x v a o b i T R agauswria xarkovSi moskovis "spar-t a k i s T v i s " d a a u R i a v e r c x l i ,romelic axlad Seqmnili sakav -Siro federaciis Tavkacs, aviaci-is general-maior iliuSins gada-ucia gundisTvis;

@ TamaSebi qarxana "serp i mo-lotis" (namgali da uro) stadi-onze gamarTula da "zeniti" ja -rimiT (da ara leloTi) gviZlevia;

@ 1965 wels, litvaSi, "sparta-ki" fskovis ki ara, marTlac mosk-ovisa yofila, meore spartaki ki,leningradisa, Zabunad Seracxu-li ukrainis "avangardis" nacvladgaureviaT maraqaSi; da

@ l o k o m o t i v s b o l o p u l u rr a u n d S i r o m w a u g i a m a s p i n Z e l"JalgirisTan, "truds" finalSilatviis "daugava" gahyolia, "gan-

Tiadis" abriT moragbe "dinamo" kimoskovis spartakTan damarcxebu-la da aseve pulSi CarCenila.

tarasovis mimoxilva

"sportis" garCeviT sagulisx-m o b e v r a d m e t i S e v i t y v e T Z a a nSoreuli 1947 wlisa, roca gazeTikviraSi sul orjer (sam Sab) gamo-d i o d a , m a g r a m r e g b i s w a r -moCinebas ki cdilobda. 1 ivliss,saredaqcio svetis qveda naxevariegrec mTavrdeba, "modiT, regbiganvaviTaroTo, manamde ki naTq-vamia, TamaSma verafriT miaRwiao m a m d e l d o n e s ; m o s k o v S i o d e noTxi gundia da burTaoba pliuS-CixSiRa, burevestnikze ewyobao.

gazeTis mowodebaSi egec weria,moskovelebi regbis dasanergadsxva qalaqebSi unda mivavlinoTo.swored am misiiT gvewvia Tbilis-S i ( b u r e v e s t n i k e l i ) v l a d i m i rcigan(k)ovi da fizkulturis teq-nikumSi gundi Sekriba. axalbedeb-ma erT TveSi iasparezes "sami qala-qis matCSi, romelic "brZolis qu-Caze" (axlandeli wereTlis gamzi-ri) mdebare "dinamoze" moewyo, dasamive matCis wagebiT bolo adg-ilze rom daafiniSes, daiSalnen.

am Sejibrebisa wlevandlamdew a g v e k i T x a m x o l o d " z a r i a v a s -tokaSi" dabeWdili (saqinformu-

l i ) r e c e n z i a , r o m e l s a c b o l oturis angariSebic aklda. arada,"sporti" rom Tadarigianad gve-naxa, Turme bevrad ufro vrcelsada msuye masalas wavawydebodiT.misi avtoria gazeTis aqauri kore-spondenti n.tarasovi da s.ilinism i e r p i r v e l d R e s g a d a R e b u l i ,ragbis TemisTvis aqamde ucnobifotoc (es ara) amSvenebs ambavs.

teqnikiTac gvjobdnen

tarasovi wers, rom fexburTiskarze 5-metra, TeTri Zelebi mie-b a T ; r o m m o s k o v i s " d i n a m o s "Tavidanve tempianad SevutieT, ma-gram iniciativa ver movixelTeT,radgan daswavlili motivebi vergamogvadga, gadmokidebulebs verviWerdiT, pasaobis drosac bevrsv c o d a v d i T d a d e r e f a n S i c u x -eirod vawvdidiT burTs. ovalimetwilad stumrebs epyraT. maTpirveli taimi 3:0-Ra (lelo an ja-rima) mogviges, meoreSi ki xuTjerd a g v a l e l o v e s d a t i m o S e n k o m(4-quliani) areknic gagvitana.

"dinamo" moskovis Cempionad daT a s i s m f l o b e l a d g v e w v i a -p i r v e l o b a z e " b u r e v e s t n i k T a n "(gare movaWreTa kavSiri) 8:3 da 4:4eTamaSa, Tasis finali ki, 10 agvis-tos, xuTi aTasi moseiris Tval-win, masTanve 6 :3 moego. "stali-cis" danarCeni ori koleqtivi im-

"sportidan" SevityveT

Page 4: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

340

x a n a d m T l a d u m w e o y o f i l a -Tasze dinamos spartaki 92:0 moes-r a , b u r e v e s t n i k s l o k o m o t i v i69:0, Cvens garda ki gundi hyavdabaqos, sadac regbs omamdec Tama-Sobdnen.

b a q o m m o g v i g o , C v e n i g u n d i swevrebi ki (ukve uklebliv) romwavidnen imqveynad, albaT veRara-sodes SevityobT, Tu vin SegvZinak i n k i l a s a m i q u l a . t a r a s o v i"neftianikebze" wers, Tbilisele-bze ukeT erkvevian TamaSSi, wesebicician (!) da udaod teqnikurebic (!)arian, magram jerac ver yofniTjani da jigari, rac regbSi warmate-bis misaRwevad aucilebeli ariso.arada, mag ambebidan zustad 20wlis Tavze rom gvewvivnen "azere-bi, 88:0 davangrieT.

1947

sami qalaqis matCi

Tbilisi, berias saxelobisdinamos stadioni

15/09 baqo 0:33 burevestTbilisi 0:28 dinamo

16/09 burevest 3:0 dinamoTbilisi 3:11 baqo

17/09 baqo 3:11 dinamoTbilisi 0:45 burevest

qalaqTa 1947 m-w gat:gaS

burevestniki (m) 3-0 81:0dinamo (moskovi) 2-1 39:6neftianiki (baqo) 1-2 14:47fizk.teqnik (Tb) 0-3 3:84

1965

profkavSirTa II pirveloba

vilniusis puli

11/09 lokomot 6:11 trudiJalgirisi 6:36 daugava

12/09 lokomot 17:9 daugavaJalgirisi 0:12 trudi

14/09 trudi : daugavaJalgirisi V:0 lokomot

Siauliais puli

11/09 ganTiadi 9:6 spar (len)burevestniki 9:3 spartak(m)

12/09 ganTiadi 9:12 burevestspart (len) V:0 spartak(m)

14/09 ganTiadi 0:V spartak (m)burevestniki V:0 spar (len)

finali oqros qulebiT

16-18/09 vilniusi

1# burevestniki (emveteu)2# spartaki (moskovi)3# trudi (moskovi)4# daugava (riga)

1967

profkavSirTa III pirveloba

xarkovi, "serp i moloti"

Cveni puli

23/10 lokomot 24:13 Jalgirisispartaki 3:3 zeniti

25/10 lokomot 3:0 zenitispartaki 9:8 Jalgirisi

26/10 lokomot 6:6 spartakizeniti 17:0 Jalgirisi

1#lok 5, 2#spr 4 -3#znt 3, 4#Jlg 0

iqeTa puli

23/10 burevest 32:8 daugavaavangardi 13:14 trudi

25/10 burevest 53:6 trudi (56:3)avangardi 13:6 daugava (13:8)

26/10 avangardi 8:38 burevestdaugava 6:3 trudi

1#bur 6, 2#avg 2 (+6) -3#trd 2(-2, 4#dau 2(-4)

finali oqros qulebiT

28/10 lokomot 27:3 avangardiburevest 19:3 spartaki

29/10 lokomot 3:15 burevestnavangardi 0:V spartaki

profkavSirTa 1967 m-w*f gat:gaS

burevestniki (mvtu) 3-0 72:14lokomotivi (Tb) 1-1*1 36:24spartaki (mosk) 1-1*1 (9:25)avangardi (xark) 0-3 (11:65)

22/07 2010

skola moewyobaoCvens droSi agrea: sagu-

lisxmo rameebi jer forume-bze irCeva da mereRa iwere-

ba gazeTebSi. hoda, Tbilisi-saze rom daiposta, minimum

sami TamaSi 1940 wlis 1-5 de-kembers gaimarTa qalaqSio,

ragbis Temma Seicxada, aba,risi naxevar-saukunovani

iubile vizeimeT SarSan, Se-modgomazeo.

risi da neba-yoflobiTi, ara-kampaniuri, uwyveti da ara-droe-biTi, sakuTari surviliTa da sx-vaTagan dauvaleblad ragbobisa.es moZraoba 1959 wlis 15 oqtomb-ers rom daiwyo, aqamde cocxlobsda bevri gamarjveba da sixarulicmogvitana.

d i a x , i s b a r e m o T x i a T a s iqarTveli kaci da mozardi, SinmTeli kvira rom burTaobs, xoloucxoeTSi uqmeebze, aw ukve 51 wlis

Page 5: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

341

w i n f e s v - C a y r i l s a d a T a o b a T amier Cvenamde motanil saqmes agr-Zelebs, da swored es aRvniSneTSarSan.

sxva ambavia, rom CvenSi ragbisdanergvis mcdeloba adrec yofi-la da TiTo-orola TamaSic gama-rTula. ori aseTi epizodis arse-boba karga xnis winaTac vicodiTda gabriel barjaZesac aRunusxavswignSi, sajaroSi bolo xans moZie-b u l m a m a s a l e b m a k i v i T a r e b a sm e t a d m o h f i n a n a T e l i d a d e -talebiTac gaamdidra.

jarisTvis zed-gamoWrili

o r i v e e p i z o d i s t a l i n i sxanisaa. qronologias mivyvebiTda jer pirvels, giga dvalis ambavsgavarCevT, oRondac garemo romukeT dagixatoT da deduqciuridaskvnebic sarwmunod cnoT, magadT x r o b i s g v a r i a n i w i l i S e e x e b aruseTsa da metadre moskovs, sa-dac Caisaxa sabWoTa regbi da mereperiferiebSic gavrcelda.

r u s e b s p i r v e l i s a C v e n e b e l im a t C i 1 9 2 3 w l i s s e q t e m b e r S igaumarTavT, meore ki aTi wlisSemdegRa - 1933 wlis ivlisSi, "san-imuSo sport-sazogadoeba dina-mos" 10 wlis Tavze. am jerze ibur-Taves iubilarma da fizkulturisinstitutma, 1934 wels ki, stiqi-urad gamomaval, 20-kapika gazeT"krasni sportSi, samjer daibeWdapromo-statiebi deviziT, "regbigvWirdebao"

maTi avtorebi iyvnen i.xaidini,a .siomkini da frangi muSa fiz-kultureli Jan no, vinc sabWoeT-is zed-siZe ki iyo, magram samSob-l o S i c w a e s v l e b o d a . s a z r i a n m ax a i d i n m a x a z i g a u s v a r a g b i sa R m z r d e l o b i T R i r s e b e b s d adaaskvna, TamaSi zed-gamoWrilia" m u S u r - g l e x u r w i T e l a r m i a S i "g a s a w v e v i W a b u k e b i s T v i s o . m a n v eS e n i S n a , r o m r a g b i " a m e r i k u l ifexburTi" araa da rom SarSan,moskovelTa 30 varjiSsa da spar-ingSi, aravin daSavebula.

dasanergTa siaSi

siomkinma brZana, regbi martomoskovis ki ara, sruliad sabWoe-Tis wil-xvedri unda gaxdeso, da

dasanerg qalaqTa siaSi tfilisic(!) axsena. nos Tanaxmad, 1934 wlisaprilSi, fizkulturis umaRlesisabWos msajTa komisiam daamtkicaregbis droebiTi, "fexburTis ms-gavsi" wesebi, magram mis gamoce-masa da ovaluri burTis warmoeb-is dawyebasac saSveli ver daadga.

1933 wlis msgavsad, 1934 wlisS e m o d g o m a z e c d a g e g m i l a ( Z a a nspecifikur TamaSTan axlad na-z i a r e b i g u n d e b i T ) m o s k o v i spirvelobis gamarTva, magram pro-Jeqti CaSlila. samagierod, 1935wels, "mdidari ucxouri gamoc-d i l e b i s S e s a T v i s e b l a d " 1 0 5 0 0calad daibeWda doqtor a.soko-lovisa da a.buwiaginis 80-gverdasaxelmZRvanelo (fasi 1 rubli)r o m l i s d e d n a d a c f r a n g i J a kdedes 1922 wliseuli naSromi Cans.

1 9 3 4 w e l s " r e g b i s T a T b i r s "d a e s w r n e n " x i m i k i ( q i m i k o s e b i ;" k o o p e r a c i u l i d a s a x e l m w i f ovaWroba" (momavali "burevestniki;da elitaruli, kremlTan daax-loebuli samxedro saswavlebeli"Skola vcik" (cakis, centraluriaRmas-komitetis, skola. 1935 wlisaprilSi seminarze amaT daemata"stalinis saxelobis pkio - kul-turisa da dasvenebis parki" (iz-mailovo)

sakavSiro zeimi

maSinve weras Seudga 23 wlisdvinskeli (daugavpilsi, latvia)mark vasileviC poliaki, vinc fiz-kulturis komitetSi referentadmuSaobda, da pirvelsave statiaSimisdga "adgilebze moRvawe ubirda ugulo" moxeleebs, esao da Cve-n i d a d g e n i l e b a m a u d i s q v e Sa m o d e s , r a g b i s m o m a v l i s a a r asjeraT da oden liangis sayvarelfexburTze zrunaveno.

poliakis Tanaxmad, "spartaks"r e g b i s g a g o n e b a c a r s u r d a d aTamaSis pioneri "dinamoc" pasi-urobda. arada, gundebi TavisiTaRmocenebuliyo rostovSi, ere-vanSi ( ! ) da vladivastokSic ( ! ! )gamocemuliyo wesebi da iyidebo-da; laboratorias (!) Seeqmna sab-WoTa burTi; gaCaRebuliyo usaye-

lo, oRondac bambis samxreebianik v a r T e b i s w a r m o e b a ; x o l o i z -mailovosa da centralur, gorkisparksac, saragbod moednebi gamo-eyoT.

p o l i a k i s C a n a f i q r i T , 1 9 3 5wlis 25 ivlisi "regbis sakavSiroz e i m a d " u n d a q c e u l i y o . m o s k -o v e l e b m a s e z o n i m a i s o b a z e , s i -civeSi gaxsnes oTx-gunda bliciT,romelic fizkulturis institut-ma moigo, 15 maiss ki amave saswav-l e b l i s d i r e q t o r i s , s i m i o nmixailoviC fruminis TanaSemwe,staJiani bolSeviki, fexburTeli,mZleosani da mokrive, evsei isak-oviC Cerniaki "regbis sakavSiro se-qciis" pirvel Tavkacad dainiSna.

SeTanxmebaTa kvalad

" k r a s n i s p o r t i " a g v i s t o d a nkent ricxvebSi, TveSi 15-jer gam-oicemoda, sajaroSi dacul manam-del nomrebSi ki imis kvalic araa,r o m C a f i q r e b u l i z e i m i S e d g a .moskovis pirvelobac 6 maiss undadawyebuliyo, magram Tvis boloswerda sportuli Jurnalistikismomavali metri, georgi (iuri) va-niati, Sejibri "SepirebaTa da SeT-a n x m e b a T a k v a l a d " a x l a R a g a -CaRdao.

imxanad (1940 wlis ivlisamde)sabWoeTSi, rogorc "mSromelTaqveyanas" Seefereboda, sayovel-Taos nacvlad 6-dRiani samuSaokvira (Seswi dnevka) hqondaT, anuxalxi xuTi dRe Sromobda, yoveliTvis 6, 12, 18, 24 da 30 ricxvebi kiuqme iyo; 30 Tebervlobas 1 martiswevda, (Tarsi) 31 ki mudam "dama-tebiTi" samuSao dRe gamodioda.

regbi sadag dReebSi, saRamosSvidze rom ewyoboda (fexburTis-gan) Tavisufal moednebze, kalen-driT dagegmili bevri TamaSi ide-b o d a , g a m a r T u l e b s k i T i T q m i saravin eswreboda, radgan monawi-leTa garda veravin uwyoda maTiambavi. vaniati Tavidan mainc cdi-lobda turniris mimoxilvas da

23/09 20101935

Page 6: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

342

angariSTa motanis garda, cxril-sac moyveboda sityvierad, magrammere, etyoba, gaunelda pirvande-li gzneba.

komitetSi morigeobda

gazafxulis pirvelobaSi rvag u n d i C a e w e r a , m a g r a m S u a i v -lisamde cvet-met-zoloto (fera-di liTonebi da oqro) da "stali-nis parki" Sejibrs SeeSvnen. dina-mom qarnaxa "kauCuki" 20:0 daama-rcxa, "vcikis skola" 13:3, kooper-atorebsac 22:6 mougo da Cempio-ni waugeblad gaxda, Semodgomazeki, kanti-kunti cnobebiT, 6:0 Zlia"metro" da 12:0 vciki.

"amxanagi no" 1934 wlis agvis-toSi werda, or (!) welSi sabWoeTimsoflio ragbSi saukeTeso gaxde-b a o . i g i m a v a n t u n d u b i n T a n d ak i d e v e q v s T v i s t o m T a n e r T a dgareuliyo moskovelTa maraqaSi.frangi enTuziasti wlis bolomde50 gundis Seqmnas isaxavda miznad;m s u r v e l T a d a s a k v a l i a n e b l a df i z k u l t u r i s k o m i t e t S i S u adReze, TiTo saaTiT morigeobdada Tu nawersac sworad CavwvdiT,wesTa wigns iqve hyidda.

Janmave "sportSi" 11 agvistos,rogorc Cans, sabWoeTSi pirvelmagamoaqveyna viliam veb elisis 1823wliseuli legenda, raRai ragbiswarmoSobis am (friad saTuo) ver-siaze sokolov - buwiaginis wigniu b r a l o d d u m s . g a z e T S i a l a g -a l a g s . k r a s n i c k i s f o t o e b i c a a .irkveva , rom TamaSi mZime mrew-v e l o b a S i d a s a q m e b u l " u c x o e lspecebs" SarSan (1934) daenergaTural-maSsa da petrozavockSic( k a r e l i a ) 1 n o e m b e r s k i n o mSef(eb)s upataka:

"30 kamand pa regbi"

wlis Sejameba Cinovnikuradaag a b u q u l i . m o s k o v S i T u r m e j e roTxi gundi arsebula, mere xuTi,b o l o s k i 1 2 . d i n a m o s m o u g i aorive pirveloba, meore jgufSi kiumarjvnia "nomer pirvel SromiTk o m u n a s " ( b o l S e v o , m o s k o v i solqi; mandaa gadaRebuli pirvelis a b W o T a m T l a d - x m o v a n i f i l m i"cxovrebis sagzuri" - puwiovka vJizn; mareli ivan kirla mustafafertis rolSi)

nos Tanaxmad, rva gundi arse-bula (imxanad cicqna) belarusSic- oTxi minskSi (2010 wels ori, ax-a l b e d a g u n d i R a h y a v T ) d a o r -oric vitebsksa da daba kriCevSi.t u l a S i c h y o l i a T T u r m e o T x ik o l e q t i v i , p e r m S i c . . . d a r e g -bisadmi "interesi gazrdila" ba-r e m S v i d a d g i l a s , m a T S o r i s -tfilisSic (!)

2 4 o q t o m b e r s , p i r v e l " s a -qalaqTa-Soriso matCSi" (imxanad

"stalicelebi" ase moixseniebdnengareSeebTan gajibrebas) moskovsstumrad 12:0 uZlevia minski; noem-bris bolos, sagaiso (1936) kalen-d a r S i i v l i s S i a C a s m u l i s a k a v -Siro pirveloba (finali moskov-Si; 21 noembers ki "sportis" bolog v e r d z e , m o k l e n i u z a d w e r i a ,t f i l i s S i u n d a m o e w y o s " s a k a v -S i r o s k o l a , s a d a c r e g b s m o s k -ovelebi da leningradelebic is-wavliano.

mobrunebulma ifrTxilaregbis danergvas SeWide-

bulma struqturebma tfil-iss "stalicidan" ramdenjer-me mouTiTes, pasiurobTo daamier-kavkasiis federaciisdedaqalaqSi 1935 wlis bo-los sakavSiro skolis gaxs-nac Caifiqres, magram saqmemaqedan weliwad-naxevrisSemdegRa daiZra da maleveminavlda.

1 9 3 6 w e l i s a b W o T a s p o r t S isaniSansveto iyo. ianvarSi "didistalinis Tanamosangrem, lazarm o i s e v i C k a g a n o v i C m a S e q m n arkinigzelTa sazogadoeba "loko-m o t i v i . a p r i l S i C a m o y a l i b d a"neftianiki (menavTobe, maisSi ki,franguli gamocdilebis gaTval-iswinebiT, fexburTis pirveloba

qalaqTa nakrebebis nacvlad klu-bebma (sanimuSo gundebma) gaiTa-maSes.

ivnisSi centralur aRmas-ko-mitetTan arsebuli "fiz-kultur-is umaRlesi sabWo" sax-kom (minis-trTa) sabWos wiaRSi gadavida dakomiteti ewoda, Tavkacad ki amx.mancevis xel-qveiTi, xarCenko daw-inaurda. amas moadgileebad orikaci da erTic komkavSireli qalidauniSnes, magram qveyanaSi romiZala "goreli sosos" Sizoidur-ma terorma, yvela es sport-muSa-ki represirebul iqna.

"istoriuli rolis Sesruleb-is Semdeg" daiSala "zesefeseri"( a m i e r - k a v k a s i a ) d a d e k e m b e r S im i R e b u l i a x a l i , n i k . b u x a r i n i sd a w e r i l i " s t a l i n u r i k o n s t i -t u c i i T " s a q a r T v e l o d a m o u k i -debel respublikad Sevida kavSir-6/10 2010

Page 7: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

343

Si, manamde ki, agvistoSi, zinoviev- kamenevis saCvenebeli procesim o e w y o d a m S r o m e l m a m a s e b m a cmoiwones "xalxis mtrebis" ganad-gureba. da kidev, tfilis/tiflissk a l m i s e r T i m o s m i T T b i l i s i /tbilisi daerqva.

moyvaruls aviwroebdnen

k a g a n o v i C i T a v i d a n v e j i b r S iCaudga "dinamos" Sefs, genrix ger-SonoviC iagodas. rkinigzam reg-bis gunds moZRvrad frangi muSa,Jan no dauyena, aman ki liderebadmoskovis SarSandel pirvelobazeTav-gamoCenilebi, 22 wlis anato-li mixailoviC timoSenko (metro)da nikolai diugujievi aiyvana .fizkulturelebma sruli (!) erTiTve xostaSi, Sekrebaze gaataresda gaxurdnen moskovis pirvelo-bisTvis, romelic 18 maiss undadawyebuliyo.

" k r a s n i s p o r t m a " s e z o n i sm o n a x a z i m a r t S i g a m o a q v e y n a .s a z a f x u l o d d a i g e g m a w i T e l iarmiis Cempionati. aprilSi gaze-Ti werda, regbi taSkentis (uzbeke-Ti) "spartakSic" dainergao. dina-m o s a d a l o k o m o t i v s 1 5 i v n i s sunda eTamaSaT, magram raRac man-q a n e b i T a m S e x v e d r i s n a c v l a d"norC (? ! ) pionerTa" stadionzemoewyo moskovis ori nakrebis rke-na da pirvelma 12:6 imarjva.

gazeTis Tanaxmad, dedaqalaqispirvelobaze Svidi gundi ragbob-da, periferiaSi ki rigiani koleq-tivi da Tanac 1933 (!?) wlidan, mx-olod minskis (belarusi) fizkul-turis teqnikumSi hyavdaT. iq en-T u z i a s t s , g v a r a d p o l i t s , a v i -wroebdnen xelmZRvaneli muSakebi,sokolCiki da pestrikovi, esaodaeg regbi velurobaao (kastalom)da ar aZlevdnen 40 rubls, raTaa m a s f o s t i d a n g a m o e x s n a m o s k -ovidan gamowerili burTebi.

Tasis proJeqti

minski Sin da gareT TiTojermainc eTamaSa lokomotivs da winawlis darad, orjerve nulze waago,timoSenkom ki, gazeTis mixedviT,gasvlaze (imxanad) 4-quliani are-kni gaitana. sxva, memuaruli, 1970-iani wlebis wyaro pirveli sab-

Wouri areknis avtorad mainc di-ugujievs asaxelebs, "sportSi" kiTvis SualediT orjer rom daiw-era, davidoviCi msajobisas uxeSadcdebao, eg , epoqis specifikisgaTvaliswinebiT, dasmena iqneboda.

ivnisis bolos gamoqveynda 25ivliss dasawyebi Tasis proJeqti,romelSic unda Cabmuliyo 12 gun-di: moskovis dinamo, lokomotivi,burevestniki (kooperacia) da ia-godas saxelobis SromiTi komuna;minskis fizkulturis teqnikumida dinamo; da kidev leningradi,kievi , xarkovi, gorki, odesa dataSkenti, magram eg Sejibri erTiT v i s d a g v i a n e b i T R a d a i w y o d aoTxi gundi Zlivs Sekriba.

manamde, TveTa Sesayarze, mosk-ovis (zafxulis) pirvelobaze "sa-bWoeTis saukeTeso koleqtivma ,lokomotivma" jer 10:3 Zlia vciki(elitaruli saoficro saswavle-beli, mere ki masTanve 4:11 dama-rcxda, radgan gundis birTvi len-ingrads miavlines kalaTburTis( ! ) s a T a m a S o d , r a c m a S i n C v e u -lebrivi ambavi iyo. amis kvaladlokomotivi regbis TasSi aRarC a e b a , " t i m o S e n k o d a s a Z m o " k i(naRdad) gadavida dinamoSi.

flankeris arekniT

SemorCenili cnobebiT, TaszedavidoviCs aRar umsajia - refebiiyvnen timoSenko, no, eroxini damixail maksimovi . Sin wagebuliminski moskovSi ar gamocxadda,gorkis (niJni novgorodi) gundski "dinamo" erqva.

amave periodSi Seiqmna "sparta-ki" da iagodas komunasTan 0:3 waa-go. sazogadoebis fexburTis gun-dma Semodgomaze "dinamos" Camo-arTva pirveloba da droSac ( ! )g a d a i b a r a , j a l a T i g e n r i x i k iuSiSroebidan sulac kavSir-gab-mulobaSi CaaqveiTes.

Tasis gadamwyveti rkena "di-namoze" moewyo. msajobda maksimo-vi. wvimda. 37-e wuTze flankerma

b.titovma arekniT gaitana matCiserTaderTi goli. mere, oqtomber-S i r o m g a C a R d a m o s k o v i s s a S e -modgomo pirveloba, aRdga loko-motivi da dinamo 4:3 Zlia. spar-taki ar gamocxadda burevestnik-Tan, dinamosTan ki burTi ( ! ) arh q o n d a d a r o g o r c m a s p i n Z e l s ,wageba miesaja.

1936

saqalaqTaSoriso

6/06 minski 0:12 lokomot

8/07 lokomot 15:0 minski

Tasi (pirveloba)

mimosvliT

21/08 minski 0:18 vcikgorki 0:23 dinamo

28/08 dinamo X:0 minskivcik 28:0 gorki

30/08 minski ?:? gorki 2/09 dinamo 4:0 vcik

1# dinamo 3-0, 2# vcik 2-1 /gorki minski 0-2

unda ganvaviTaroTo

l o k o m o t i v i s S e q m n i s w l i s -Tavze rom gamocxva pataki, masSir e g b i s g u n d i m o s k o v i s C e m p i o -nadaa moxseniebuli, dinamo davciki ki 15 noembers Sekribes ko-mit e t S i . Tavmjd omaris moad gi -l e m , b o r i s k a l p u s m a d i n a m o s"pirvelobis gardamavali Tasi"gadasca da "xazic gausva axaliTamaSis popularizaciis aucile-blobas , kerZod ki brZana , fiz-kulturis institutebSi seminare-bi unda movawyoTo.

mowodebas gamoexmaura CvenSir u s u l - q a r T u l a d g a m o m a v a l i"fizkultureli" (qarTul sportsmaSin berias xel-qveiTi, me-11 ar-miaSi 1925 wels Canergili, vilnoe-li (vilniusi) solomon rafailov-iC milSteini ganagebda da uTargm-nelad unda gaego, Tu daqvem-debarebuli gazeTi ras werda)

h o d a , m Z l e o s n o b i s a q a u r m am w u r T n e l m a , e l i z a r o v m a 1 9 3 6wlis miwuruls, zedized or no-merSi (15/12 18/12) gamoaqveyna vr-celi statia, riTac sazogadoebaswvrilad gaacno regbi da daaskv-1936

Page 8: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

344

na, es vaJkacuri TamaSi Cveni fiz-kulturelebis monacemebs Seef-e r e b a d a a m i t o m u n d a g a n v a v i -TaroTo.

moskovSi gamoiZaxes

mere dadga sisxlis wvimebiani1937. friadi gasavali mieca bez-Robas. ianvarSi SeaCvenes piatak-ovi, ivnisSi ki ucxoeTis jaSuSadgamoacxades marSali tuxaCevskid a m T e l i s a m x e d r o e l i t a c ."sportma" sami redaqtori gamo-icvala, mTavari sportuli mov-lena ki respublikuri espaneT-isTvis Wonaze moarul bask fex-burTelTa sabWoeTSi stumrobaiyo.

ganmanaTlebeli no erTi wliswin werda, ragbi 15-kaca viTama-SoT da 13-kacao. mere iyo da de-k e m b r i s p a r i z u l r e p o r t a J S iubir Tems liga miasaRa kanonikurTamaSad, axali sezonis gaxsnamdeki, aprilSi, isev misdga armias,ase marg sports rad ar nergavso,da Svid CamorCenilSi Tbilisi dabaqoc axsena.

nosve ZalisxmeviT, 25 april-idan 10 maisamde, moskovSi, amx .l e b e d e v i s x e l m Z R v a n e l o b i T ,moewyo saswavlo Sekreba, romel-zec gamoiZaxes ukrainis, belaru-sis, saqarTvelosa da uzbekeTiswarmomadgenlebi. "fizkulture-l i s " c n o b i T ( 1 5 / 0 4 ) t e q n i k u m i sstudenti, amx.dvali mivlinebuli q n a s e m i n a r z e , r a T a S i n m o -brunebuls gundebi Seeqmna.

camde marTali

giga dvali cnobili, daRupulim T a m s v l e l i s , p i m e n i s v a J i i y o .1 9 8 0 - i a n w l e b S i i g i " d o s a a f S i "rom muSaobda, dauaxlovda gabri-el barjaZes, vinc samxedro-gamoy-e n e b i T s p o r t e b s a S u q e b d a d awignic - "miwaze, wyalze, haerSi"d a w e r a . J u r n a l i s t m a q a r T u l iragbis aqtivs warudgina veterani,magram misi monaTxrobi "federa-cias" sarwmunod ver eCvena.

arada, dvali camde marTaliiyo. berikacma ori fotoc gamo-aCina, magram xnovanebis gamo zus-tad ver auxsna skeptikosebs, Tus u r a T e b z e r a m o v l e n e b i a n v i n

iyvnen aRbeWdilni. axla, sajaro-Si moZiebuli masalebis analiziTcxadia, rom erT, aq motanil fo-t o z e , m o s k o v i s s e m i n a r i s m s m e -nelebi sxedan da gigac burTianadwina wevs, xolo meore fotos gamoSemdeg statiaSi iyos.

S e k r e b a s , l e b e d e v i s a d a n o sgarda, stepan spandariani da markpoliakic uZRvebodnen. "sportma"seminaridan ramdenime, mxatvru-li, Zalis Zalad dadgmuli fotog a m o a q v e y n a , r e g b i s d a u f l e b i smsurvelebi ki moskovSi udmur-teTidan, azerbaijanidan, arxan-gelskidan, tajikeTidanac Cavid-nen da sruli Teoriul-praqtiku-li kursi gaiares.

striqonebs Soris

naseminarevs moskovSi tradi-ciulad gaCaRda sakavSiro TasisSesarCevad Cafiqrebuli "qalaqisp i r v e l o b a . 1 9 i v n i s s , s t a l i n -a b a d S i ( d o S a n b e ) " z a r i a m " 2 3 : 9Zlia "starti, ivlisSi ki eqvsi (!)tajikuri gundis turniri "dina-mom" moigo da Tasze gavida. merera moxda, mTlad cxadi veraa, ma-gram seqtemberSi, Tasis nacvladsaxeldaxelod gamarTuli "qalaq-Ta matCis" mimoxilvis striqonebsS o r i s m a i n c a m o v i k i T x e T , r o mregbi upatronod darCa.

da marTlac, stalinizmis msx-v e p l T a x s o v n i s a d m i m i Z R v n i lsaiTTa moCxrekiT dgindeba, romregbis seqciis Tavkaci, evsei isa-koviC Cerniaki 7 dekembers Seita-n e s d a s a x v r e t T a s i a S i , a n u m a sadreve daiWerdnen, miT ufro, Tufizkulturis institutSi misiveufrosi, direqtori simion mixai-loviC frumini ukve karga xnis mx-i l e b u l i i y o " m a v n e b l o b a S i "(vreZiwelstvo)

safiqrebelia, rom Tasi am mov-lenaTa gadamkide CaiSala. mosk-ovSi aseTi ambebi rom datrial-da, bunebrivia, rom TbilisSi dab-r u n e b u l i n o r C i d v a l i i f r T x -

ilebda. moxuci giga ixsenebda, ma-Sin ufrosoba mxolod fexburTzez r u n a v d a d a m o s k o v s m a g a d a rm i g v a v l i n e s o , m a g r a m r a m d e n a dgulwrfeli iyo da an romel wel-sa da Sejibrs gulisxmobda, axlamagaze marCielobaRa SegviZlia.

ra moeTxovebodaT

r o g o r c p o l i a k m a d a w e r a"sportSi, adgilebze regbisadmidamokidebuleba nel-Tbili rCe-boda. amis gamo daSlila minskisada gorkis gundebi. Tasis gauqmeb-is (atmenili) Semdeg aqtivs depe-Sebi daugzavnia aqeT-iqiT, "qalaq-Ta matCs" mainc vatarebTo, magrams t a l i n a b a d i a R a r C a m o s u l a ,xolo iJevskis (udmurteTi) "zeni-ti" Turme aRar varjiSobda.

matCamde, agvistoSi, nalCikSitragikulad daiRupa diugujievi(etyoba alpinistobda. TamaSebimoskovSi, "dinamoze" moewyo erTw r e d . s t a r t z e g a m o c d i l m amaspinZlebma gaanadgures baqos"neftianiki. amaze evgeni xalfin-ma dawera, "uniciativo stumrebiserTaderTi strategia fexebSi um-weod Cavardna da karidan burTisSors mogerieba iyoo"

arada, axalbedebs meti ra mo-eTxovebodaT? mere dinamom uare-sad mosra zeniti, romlis kapi-tanma m.galanovma mainc daiqadna,w a g e b a m b e v r i r a m S e g v Z i n a d ag a i s a d u k e T e s i S e d e g i s i m e d a dC a m o v a l T o , b a q o s a d a i J e v s k i sdune, uxeSi codviloba (grubaiatolkotnia) ki Cvenma mezoblebmamoiges.

1937

qalaqTa matCi

moskovi, dinamo

16/09 dinamo 53:0 baqo

18/09 dinamo 78:0 iJevski

20/09 baqo 12:0 iJevski

erTi wre m-w gat:gaS

dinamo 2-0 1 3 1 : 0baqo 1-1 1 2 : 5 3iJevski 0-2 0 : 9 01937

Page 9: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

345

Saris SiSiT? giga dvali 1937 wlis

gazafxulze daeswro saswav-lo Sekrebas , magram rep -resiebma rom Seiwira sakav-Siro regbis xelmZRvanelo-ba , Sin mobrunebul stu-dents aRar Seuqmnia gundi,romelsac moskovSi sabur-Taod Caiyvanda . gamoxdaaqedan or-naxevari weli daregbi mainc moewyo Tbilis-Si, oRondac, rogorc TavaddarwmundebiT, isev da isevSaris SiSiT.

1 9 3 8 w l i s m a r t S i s t a l i n ib o l o T a n a - m o s a n g r e s , n i k o l a ibuxarinsac gausworda. maSinve ga-aqres genrix iagoda, noembridanki amisi momspobis, nikolai ieJo-vis nacvlad lavrenti berias romCaabares "enkavede, kvalis wasa-Slelad daiwyo teroris mesame (!)wre da zogni kidec gaamarTles.

"krasni sporti" kvlav dRe-ga-m o S v e b i T g a m o i c e m o d a , m a g r a mqveyanaSi SiSs rom daesadgurebi-n a , r a g b i s s t a t i e b i u a v t o r o a .maT veRar dawerda sport-komite-tis referenti, jerac 26 wlis markpoliaki, radgan martSi, "jaSuSo-bisTvis" daapatimres da ivnisSid a x v r i t e s . r a c S e e x e b a a q a u r"fizkulturels, mis mkvlevarTa

T a n a xm a d , g a z e T S i r e g b i n a x s e -nebic aRaraa.

"sportma" 11 maiss ritoriku-l a d i k i T x a , r e g b i s t e b i s e z o n srad ara xsniano. statiaSi weria,rom TamaSi SarSan popularulig a x d a , m a g r a m T i T q m i s T v e a ,ovaluri burTis mimdevrebi kabi-netTa kardakar dadian da veraf-riT miuRiaT nebarTva, raTa didstadionze, xalxis Tvalwin iTama-Son; erTi sityviT, aSkaraa mavan-Ta gulgriloba udaod saWiro damargi sportisadmio.

e-Ti da SeqceuliTac

Sin rom regbi aseT dReSi iyo,gazeTi mesame welia, ucxour Seji-b r e b e b s ( b r i t a n u l i o T x i e r i ,ligis Celenj qafi, fira-uli ger-mania - safrangeTi - italia - ru-mineTi) kantikuntad mainc arCev-da. "kogiz-ma wesebic gamosca, 3ivniss ki gamoqveynda cnoba, gaCaR-da moskovis pirveloba, romelSicdinamo, spartaki , lokomotivi ,burevestniki, vcikis (samxedro)skola da bolSevo (yofili iago-das SromiTi komuna) or-ori gun-diT gamodiano.

mcodne mwerali rom dailia,gazeTi warsulSi gadaiWra: regbsx a n C v e u l e b r i v i e - T i w e r d a d axanac SeqceuliT (abarotnoe. Sua

ivlisSi "dinamom" moigo gazafxu-lis wre, meore adgilze ki "spar-takma" daafiniSa. agvistoSi zedi-zed gaCaRda armiis, flotis, di-namosa da mexanZreTa "saiubileospartakiadebi" da regbis sakav -Siro pirvelobis SesarCevebic.

SejibrSi rva gundi Caeba: xuTi"stalicis" (mexuTe vciki iyo TubolSevo, ver dgindeba) da samicperiferiis. 25 agvistos baqodaniwereba ia.aronoviCi, burevestni-kma (imxanad kooperatorebi) vergauZlo maspinZelTa sxart Set-e v e b s o . r o m g a m o v l i n d a o T x imonawile, finali dainiSna mosk-ovSi, magram vada rom bevrjer Se-icvala, baqos (matarebliT) Casv-la d augviand a d a gaxsnis d Re slokos erT taimsRa esparinga.

gazeTi iTarseboda

"sporti" brZanebs, Sejibri er-T o b u x e i r o d a a ( i z r u k v o nploxo) organizebulio: oqmebia r m o e m z a d e b i n a T d a r a z m e b sqaRaldis nakuwebze werdnen; gar-sebSi fexburTis mrgvali (!) kame-r e b i C a e d o T ; m o e d a n i y o v l a duvargisi (skverneiSee) iyo, komi-tetis inspeqtori vladimirovi ki" n o r C i r e g b i s " c q e r i s n a c v l a drostovs wasuliyo kalaTburTzedasaswrebad.

spartakma startze ver Sekribagundi, dinamos erT taimsRa gauZ-alianda (3:3) da 33 quliT moisra." s a b W o T a r e g b i s p i o n e r e b s " v e -raferi daaklo "yvelaze uxeSma"lokomotivmac, "neftianikma" kispartaks pirveli taimi fred (3:3)daumTavra.

"Seswi dnevkis" uqmeze, 12 ricx-vSi, moewyo gadadebuli Sexvedra,r o m e l i c l o k o m ( i m x a n a d 4 q u -liani) arekniT mougo baqos, ga-zeTma ki, TiTqo iTarseboda, sta-tias "ragbis bolo(jer) TamaSi"(pasledni matC regbi) uwoda. met-ic, werils erTvoda e.knores ten-d e n c i u r i k a r i k a t u r a : b u r T isadRac gdia , mTel moedanze kimuSti-krivia gamarTuli.

14/10 20101938

Page 10: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

346

1938

pirveloba

SesarCevebi

periferiebi

2X/08 stal'abad 3:39 spartakibaqo (18:6) 15:6 burevest

iJevski 0:V dina?lokovcik?bolSevo 0:V loko?dina

finali

moskovi, burevestniki

6/09 dinamo 36:3 spartaki 8/09 dinamo 19:0 baqo

spartaki 10:5 lokomot10/09 dinamo 15:0 lokomot

spartaki 9:3 baqo12/09 lokomot 7:3 baqo

erTi wre m-w gat:gaS

dinamo 3-0 70:03spartaki 2-1 22:44lokomotivi 1-2 12:28neftianiki (baqo) 0-3 06:35

sezonuri trabaxi

t u r n i r i s S e j a m e b a S i a R n i S -nulia, rom moburTalTa teqnikaadabali, raRai varjiSi primitiu-l a d t a r d e b a - f i t u l e b z e ( ! )individualurad muSaobis nacv-lad biWebi burTis dartymaze ( ! )cdebiano.

21 seqtembers gaxarebuli wersmavani , "dadebiTad unda gadaw-yvetiliyo ( ! ) dinamosa da spar-takis kievsa da xarkovSi mivlineb-is sakiTxi, raTa regbi, iqaurTamiwveviT, ukrainaSic dainergoso;12 oqtombers ki, fizkulturelTazeimze, dinamos 19:8 rom uZleviaspartaki, etyoba, moskovis saSe-m o d g o m o p i r v e l o b a c m o u g i a(gazeTSi am matCisa fotoa)

noembris bolos daibeWda (Jann o s s t i l S i g a m o m c x v a r i ) s e z o -nuri trabaxi, regbisa 100 matCiCavatareTo. mere dadga 1939 welida sabWoeTi momWirneobaze gada-vida: martidan daixura "fizkul-

tureli" da "muSa" (1958 welsRaaRdga "Tbilisad) "krasni sporti"ki "pirvel dResRa" (Tvis 1 7 13 1925 ricxvebi, damatebiT 28) gamo-dioda da ocis nacvlad 30 kapikiRirda.

yvela Sedegi

g a z e T i s g a i S v i a T e b a m r e g b i sgaSuqebasac avno - cnobebi mwiriada dagvianebuli. moskovSi sezoni12 maiss gaixsna (dinamo 0:0 spar-taki . leningradSi ( ! ) amx .bogo-i a v l e n s k i s T a v k a c o b i T S e i q m n agundi. baqom ivnisSi Sin 20:3 Zlialoko, rac moulodneli ar undayofiliyo, raki "neftianiks" TviT"dinamos" moTamaSe guru, anato-li timoSenko avarjiSebda.

sakavSiro pirveloba agvisto-Si gaCaRda da erT wred, mimosv-liT moewyo. nom da gazeTma yvelaS e d e g i S e m o g v i n a x e s . " s p o r t i "grafiks miyveboda da matCebs Se-Zlebis da gvarad detalurad -leloTa da golTa gamtanebisa dagaZevebulTa xsenebiT arCevda, ma-gram seqtembris damdegs sabWoeTi- germaniis garigeba rom moxda dao r m a u r C x u l m a p o l o n e T i e r TTveSi gainawila, gamouqveynebelisportuli masala dagrovda.

gazeTma vali erTbaSad, rig-gareSe nomerSi gaistumra. to-moSenkom 72-e wuTze rom gaitanalelo, gardasaxva kars acda. amiTdinamom oriT waago spartakTan,magram finiSze Zlia burevestni-ki, visac startze daemarcxebinaspartaki. logikiT sam gunds qulaTanabrad unda dagroveboda, ma-gram saqmeSi Caeria loko, vincSneideris wyalobiT ajoba koop-eratorebs.

1939

pirveloba

mimosvliT

6/08 burevest 12:6 spartaki10/08 baqo 0:12 dinamo18/08 baqo 8:9 spartaki24/08 dinamo 39:0 lokomot27/08 lokomot 13:0 burevest28/08 spartaki 13:11 dinamo30/08 spartaki 15:0 lokomot 2/09 burevest 6:0 baqo 5/09 lokomot 0:6 baqo 9/09 dinamo 11:5 burevest

erTi wre m-w gat:gaS

dinamo 3-1 73:18spartaki 3-1 43:31burevestniki 2-2 23:30neftianiki (baqo) 1-3 14:27lokomotivi 1-3 13:60

50 aTasi moseire

im epoqaSi qulaTa tolobisasg a t a n i l - g a S v e b u l i s s x v a o b a sadridnen. raki dinamos rkinigza"astronomiuli angariSiT" (maS-inve scodniaT eg metafora) daen-gria, Cempionobac mas ergo. oq-tomberSic, moskovis pirveloba-ze, dinamo - spartaki isev fred(3:3) dasrulda da Sin-sax-kommakvlav sxvaobiT ipirvela.

eg Sejibri sam (!) jgufad Catar-da da 17 gundi (maT Soris, elita-Si moaspareze "iskustvo" anu xe-l o v n e b a ) m i i z i d a , s p a r t a k i -lokomotivis sakavSiro matCs ki,agvistos bolos, Tuki gazeTs dae-j e r e b a , " d i n a m o z e " 5 0 a T a s im o s e i r e d a e s w r o , r a c m x o l o dimiT SeiZleba aixsnas, rom regbiskvalad, iqve "a" klasis fexburTiunda gamarTuliyo.

1 9 4 0 w e l s , r o g o r c u f r o s iTaoba ixsenebda, mosavali uxvimoviwieT da cxovrebasac ukve arau S a v d a r a , m a g r a m s a b W o e T izafxulSi rom daubrunda qris-tianul, 7-dRian kviras, "sporti"agvistodan samSabaTobiTRa, Tve-Si oTxjer gamoicemoda. amiT reg-b i m T l a d C r d i l S i m o e q c a , m i Tufro, Tu finur, ruminul da bal-tiur miwaTa aneqsiis Semdeg sab-WoTa propagandas "gaTavisufle-buli xalxebisTvisac" unda moeqo-na Tavi.

ubeduri SemTxvevebi

s e z o n i s g a x s n a z e , m a i s i s b o -l o s , " d i n a m o m " " s t a l i n e c z e "(Cerkizovo) 7:3 daamarcxa mosko-v i s n a k r e b i , r a s a c " s t a l i c i s "pirveloba tradiciulad moyva.Sejibri "sportSi" bolojer 12 iv-lissaa naxsenebi. anonim avtorsaSkarad guli wydeba imaze, romTumc regbi "sasargeblo da dina-m i u r i s p o r t i a , p i r v e l o b a i s eara-organizebulad tardeba, romTamaSs saxeli utydebao.

1939

Page 11: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

347

s t a t i i s T a n a x m a d , m a t C e b iiSleboda (axali gundebis) "kril-ia sovetovis , " krasnoe znamias ,cdka -s gamoucxadeblobis gamo;sakmaod xdeboda ubeduri SemTx-v e v a ( n e s C a s t n i s l u C a i , a l b a Ttravma; SeiniSneboda urjukoba daizrdeboda umsgavso (neblagovid-ni) saqcielis gamo gaZevebulTaricxvic (CamoTvlilia oTxi gun-dis Svidi wevri)

im droSi saxeobis ase daxasi-aTebas albaT misi akrZalva undamoyoloda. arada, sul cota xnisadre, 1940 wlisave 1 ivniss, gazeT-S i d i d i a m b i T e w e r a , r o m u n d a"Seiqmnas regbis gundebi da gaC-aRdes swavleba; rom moskovisTvis17 gundi Zaan cotaa, xolo sxvaganuaresadaa saqme ; rom regbi verg a v r c e l d a s a b W o e T S i d a l a m i suCinar sportad rCeba maSin, rocasasargeblo TamaSia da danergil-ia dasavleTis armiebSi!

ras saqmianobeno

statiaSi jiqur weria, mavanTunda uaryon mcdari azrebi rag-bis Sesaxebo. naxsenebia brZanebac,romelic regbis bedis gamo "piradpasuxismgeblobas" akisrebda len-ingradis, kievis, minskis, rosto-vis, baqos, stalinabadis, iJevskis,Tbilisis (!) gorkis, taSkentisa daxarkovis sportis Tavkacebs. se-qtemberSi igegmeboda mwurTnel-Ta da msajTa Sekreba, momaragebismxriv ki 300 garsisa da aTasi kam-eris gamoSveba.

mTlad uaresic: avtori iTxov-da, unda dadgindes, Tu sad brZan-debian da ras saqmianoben "SarSan"(zaravdaT 1937 wlis xseneba!) gam-arTuli saswavlo Sekrebis monaw-ilenio. amis wakiTxvaze, bunebriv-ia, elda ecemodaT CvenSic. hoda,sami wliT adre teqnikumis direq-tori, aw ki respublikis sportismTlad Tavkaci Tedo sxirtlaZemoikiTxavda nastudentar dvals,regbis saqme rogora gvaqvso.

batoni giga sibereSi ixsenebda,C a v a t a r e s e m i n a r i d a r a g b s v a -ziareo cnobili aTletebi: boriskvinixiZe, levan RuduSauri, le-van giorgaZe da sxvebi. vvarjiSob-diT vakis parkis adgilze mdebaresportul moednebze (romlebsacberias uwyebis ofisi dayurebda)qalaqis pirveloba ki "dinamos"stadionze movawyveT da Cemma "di-namom" gaimarjvao.

erTi daxedviT

swored am gundis, stadionisezoSi gadaRebuli foto miutanagigam ragbis aqtivs 1987 wels, ma-gram bolomde ver daujeres. su-raTze sul 17 kacia, rac imas niS-navs, rom dvalis garda, sxva 16ojaxSic SeiZleba inaxebodes daegeb moTamaSeTa vinaobac eweros,erTi ramis Tqma ki axlave SeiZle-ba: marjvniv, kideze, mokrive kvinix-iZe zis - Cven "sportis enciklopedi-idan" vicaniT, SviliSvilma bobam ki- pirdapir, erTi daxedviT!

dvalis Tanaxmad, 1940 wels gvy-olia gundebi - dinamo, fizkul-turis teqnikumi, samedicino in-

1940stituti. "krasni sporti" ivli-sidan ragbze ki dadumda, magram5 9 ( 8 8 6 ) n o m r i s p i r v e l g v e r d z edawera, rom kviras, 1 dekembers,TbilisSi 35 gradusi sicxe iyo daCqefda sportuli cxovreba: di-namoze fexburTi moewyo, xololeninis stadionze (uaxlesi ba-zaria dRes!) qalaqSi pirvelad (!)- regbis matC-eb-io.

afiSebSi weria

dokumenturad dasturdeba dva-lis sxva mtkicebac, "finali" di-namoze gavmarTeTo. aqauri rusulioficiozis, "zaria vaskotas" bologverdebze fexburTis afiSebSi or-jer weria, rom xuTSabaTs, 5 de-kembers, "stalinuri konstituciis"matCis win moewyoba regbi.

am, minimum mesame TbilisurimatCis erTi monawile rom dinamoiqneboda, cxadia, sxvafriv ki, 1960wels rom misula gogi yufaraZe awukve sasoflos kaTedris gamge sx-irtlaZesTan gundis Sesaqmnelad,amas yovelmxriv Seuwyvia xeli, ma-gram regbTan Tavisi 20 wlis wind-eli wilnayaroba ar (!) gaumxelia.

RUGBY.GE

Page 12: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

348

fas-daudebeli kadrebiqarTuli ragbis naxevar-

saukunovani iubilisadmimiZRvnil filmSi 1947 wlis,Tbilisis turniris amsaxve-li, unikaluri kadrebic mo-xvda , maqedan ori wlisTavze ki msgavsi SejibrikievSic, uCvenod moewyo daovaluri burTi, idumal mi-zezTa gamo, barem aTi wliTgauCinarda sabWoTa stadi-onebidan.

31-wuTa dokumenturi suraTi,"ovaluri burTi" gogi ToraZisnaxelavia. misi premiera wleuls,martis bolos Sedga kinos saxlSida imave RamiT televiziiTac ga-daica. wardgenaze iTqva, rom vi-zualuri masala arqivebSi TavadreJisorma moiZia. hoda, erTi, 73-w a m i a n i n a k v e T i f a s - d a u d e b e l isabuTia.

epizodi kino-Jurnal "sabWoTasaqarTvelos" siuJeti unda iyos,r i s g a m o c q a r T v e l m o r a g b e T aufros Taobas jeelobaSi naRdadenaxeba kino-TeatrebSi, mTavarisuraTis win , magram etyoba , ardaxsomebia. Sav-TeTr gamosaxule-bas Tan axlavs jazis tipis musika,(Cveni TaobisTvis ucnobi) mTxro-beli ki yveba, rom

wels, 15 seqtembers, pirveladCatarda regbis TamaSi Tbilis-Si. erTmaneTs Sexvdnen moskovisdinamos regbelebi da Tbilisisnakrebi gundi.

regbi sarisko da temperamen-tiani TamaSia . regbis moTa-maSes unda axasiaTebdes inicia-tiva, simarde da gamZleoba.

regbis TamaSi sayuradReboaimiT, rom burTi swrafad gada-dis xelidan xelSi. burTis adg-ilze mitanisaTvis moTamaSeyovelgvar saSualebas mimar-Tavs:

Tavisuflad TamaSobs, ar eride-ba arc sarmas, arc xelis kvras,mopirdapiris waqcevasac ki -oRond burTi mowinaaRmdegisxazs gareT miitanos da mas zedgul-mkerdiT daemxos

iolad dadgindeboda

siuJeti uZvelesi wyaroa, rag-bis qarTulad aRwerasa da daxas-iaTebas rom Seicavs ; fexburTe-lis analogiiT mogonilia moTa-maSis aRmniSvneli sityvac, regbe-li; cxadad Canan msajebi, mobur-Talni da ZvelTaTvis kargad nac-nobi "dinamos" garemoc, magramk a d r e b i i m a v e S e j i b r i s f o t o -masalas rom SevadareT, mivxvdiT,rom sinamdvileSi gadaRebuliaori dRis Semdeg gamarTuli mat-Ci , romelic burevestnikma 45 :0mogvigo.

diax, gamocdili moskovelebiZaan jobdnen Tbilisis fizkul-t u r i s t e q n i k u m i s s t u d e n t e b s ,ragbs saxeldaxelod rom aziaraCamosulma mwurTnelma, da metadaRarc uTamaSiaT. es yvelaferijer kidev 1980-ian wlebSi wvriladaRwera gabriel barjaZem . firimaSin rom aRmoCeniliyo, "regbel-Ta" vinaoba iolad dadgindeboda,magram saqme bolomde wamxdariaraa meoTxedi saukuniT gvianac -Svilebma mamebi unda icnon!

1947 wlis "qalaqTa matCs" 336-gverda "qarTuli ragbis matiane-S i " r i g - g a r e S e T a v i e Z R v n e b a .naTxrobi detalebiT gamdidrdaianvris "olimpur" gagrZelebaSi,magram nanaxi rom jobs moyolils,63 wlis windel klipSi gvemcxeTais, rom Cvenebs ubadruki formebiacviaT da arc nomrebi aweriaT;SerkinebaSi stiqiurad dgeba 6-7kaci da Tavze xels ifarebs, imaTimowolis Semdeg ki Cveni mwyobrisulac umweod iqceva.

lelo jobso

sajaros fondebSi daculi "sa-vecki sportis" kinZulaTa Tanax-mad, moskovma regbi "5-wliani Ses-venebis" SemdegRa, 1946 wlis 9 iv-niss ixila da dinamom 5:3 Zlia bu-revestniki. maSinve da 1948 welsacwignakebad, (rusulad) gamoica 28-paragrafiani wesebi (tiraJi 5 da12 aTasi, fasi 25 da 30 kapiki)

1947 wels, TbilisSi gamarTul" q a l a q T a m a t C a m d e , z a f x u l S im o e w y o m o s k o v i s 4 - g u n d a , o r -wriani pirveloba da Tasi. oriveturniri moigo dinamom, sparta-ki da lokomotivi ki ise sustebiiyvnen, rom 3-quliani lelos xana-Si 0:92, 0 :71, 0 :69 agebdnen Cempi-onTan da burevestnikTan.

1948 wels "sportSi" regbi nax-s e n e b i a s u l o r j e r : a g v i s t o S i ,s a m x r e T - a f r i k e l i r a s i s t e b i sm o r i g o i n T a g a m o d a m a i s S i ,n i k . t a r a s o v i s v r c e l w e r i l S i ,r o m e l i c q a r T u l e r o v n u l s a -xeobebs eZRvneba. hoda, wers Tbi-l i s e l i k o r e s p o n d e n t i , l e l o -b u r T i r e g b z e u f r o m a r t i v i ,c o c x a l i , m i m z i d v e l i a d a m a staqtika-teqnikiTac jobso!28/10 2010

Page 13: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

349

1949 wlis aprilSi rom gamo-qveynda sezonis kalendari, misTanaxmad regbis "qalaqTa matCi"seqtembris meore naxevarSi, kiev-S i u n d a g a m a r T u l i y o . S e j i b r imarTlac moewyo oqtombris dam-degs da kviraSi samjer gamomaval-ma gazeTmac SeZlebis da gvaradsrulad gaarCia. TamaSebs Turme12-15 aTasi moseire eswreboda,C e m p i o n i k i g a x d a m a s p i n Z e l T agundi, romelic damsaxurebulmao s t a t m a , e v g e n i i v a x i n m a x e l -burTelebiT (!) daakompleqta.

1949

qalaqTa matCi

4-9/10 kievi, dinamos stadioni

burevest 9:6 baqokievi 14:12 dinamo

dinamo 8:0 burevestbaqo 11:6 riazani

kievi 17:0 riazanidinamo V:0 baqo

kievi 6:0 baqoburevestniki V:0 riazani

dinamo 93:0 riazanikievi 12:0 burevest

qalaqTa 1949 m-w gat:gaS

fizk.inst (kievi) 4-0 49:12dinamo (moskovi) 3-1 (113:14)burevestniki (m) 2-2 (9:26)neftianiki (baqo) 1-3 (17:21)bolSeviki (riazani) 0-4 (6:121)

arsad weria

1950 wlis kalendarSi arc reg-bia da aRarc xelburTi, sanacv-lod ki Setanilia spiningi - anke-sis Sorsa da mizanSi tyorcna. Ju-rnal "fizkultura i sportis" ma-gave da Semdegi wlis TiTo nomer-Si, fotoze da karikaturaze, reg-bi sastik sportadaa warmoCenili,oRondac arsad weria, mavnea damagad aikrZalao.

sabWoeTSi ragbis aRorZineba1957 wels, moskovSi gamarTuli"axalgazrdobis msoflio festi-valis" Semdeg daiwyo. im xanis av-toritetma, anatoli sarokinma1963 da 1968 wlebSi rom gamoscas a x e l m Z R v a n e l o e b i , 1 9 4 0 - i a n iwlebis gamo SeniSna, regbma maSin"namdvili aRiareba vera hpovao"

1 9 7 0 - i a n w l e b S i g a m a r T u l i ,"soc industriis" saerTaSorisoturnirebis programaTa Tanax -mad, (meore msoflio) omis mom-devno wlebSi "regbi CvenSi TiTq-mis ar uTamaSiaT, magave periodis100-gverda weliwdeulebSi ki br-Zaneben igor zorini da dmitrirototaevi, 1950 wels regbis mat-Cebi Sewydao (prekrawilis)

generali eajao

s t a l i n i z m i s g a n q i q e b a s k o m -partiam 1956-61 wlebi amyofina,aleksei talizinma ki pirvelad" p e r e s t r o i k i s " d a i s z e R a , 1 9 8 9wels daiCivla wignSi, regbi 1949wels, gagania CempionatSi (!) "dax-ures kosmopolitizmTan da dasav-leTis winaSe qedis-mxrelebTanbrZolis" sababiTo.

igive azri, oRondac ufro de-likaturad, gaimeora evgeni sack-ovma SarSanwin gamoqveynebul naS-romSi, esao da regbi 1949 welsuCumrad (neglasno) imad akrZa-les, rom "burJuaziul, sabWoTaaxalgazrdobis sulisTvis Seufe-rebel sportad" miiCnieso.

da bolos, qalaqSi cnobilmap i r o v n e b a m d a q a r T u l i r a g b i serT-erTma pionerma, gogi yufa-raZem gviTxra, sarokinisa da mistolTagan jer kidev 1960-ian wleb-Si msmenia, rom mavani generalieaja stalins, regbi magari spor-tia da ganvaviTaroTo, magram be-ladi im xanad Turme CerCilzeyofila nawyeni da "araferi in-glisuris gagoneba aRara surda"

sul sxva donisa

mokled, yvela versias, pirda-pira Tu SemovliT, mainc sosomdemivyavarT. Tavidanve SevniSnavT,rom misi fan-klubis wevrad arv i r i c x e b i T , m a g r a m k a c s T a v i s icodvebi eyofa da modiT, sxvebi-sas nu avkidebT, miT ufro, Tu be-sarionoviCi ar yofila im donism o R v a w e , r o m f i z k u l t u r a z e ,sportze da miT ufro, "raRac reg-bze" daxurdavebuliyo.

diax, belads dRe-RameSi sulr a m d e n i m e s a a T i e Z i n a d a 5 0 0g v e r d s k i T x u l o b d a , m a g r a ms p o r t T a n m i s w i l - n a y a r o b a z e

i s R a g a g v i g i a , r o m u T a m a S i aW a d r a k i d a g a r a d k i ; g a u j o r a v sc i g u r a o b i s S e f e b i , u c x o e l e b irogor gjobiano; saZulvel iugo-s l a v i a s T a n h e l s i n k i s o l i m p i -adaze wagebis gamo dauSlia fex-burTis "cedesa" da "xalxTa mamis"rangSi fizkulturelTa aRlumeb-sac eswreboda.

stalinma partiaSi gaamefa bi-urokratia; gamoxSira da daTr-guna sazogadoebis moazrovne se-qtori; SimSiliT gawyvita ukrai-na; ayara da mousavleTSi gadaa-saxla mTis xalxebi; Seaviwrovaebraeloba; Seqmna gulagebi; gaaw-iTla naxevari evropa da polone-Ti rukaze marcxniv gadawia; aRvi-ri amodo mecnierebas, mwerloba-sa da xelovnebas - aakrZalvinagenetika, kibernetika, jazi da mod-e r n i s t u l i m x a t v r o b a , m a g r a mgana Seedreba amaTi ideologiuridatvirTva erTi, uCinari sporti-sas?

RlapebTan waages

dRes raa ruseTSi ragbi da ad-v i l i w a r m o s a d g e n i a , m a S i n r aiqneboda. vinc am serials kiTxu-lobs, moexseneba, rom regbs et-aneboda moskovis universal fiz-k u l t u r e l T a a q t i v i . e s x a l x ibevr sxva saxeobaSic asparezobdada alalad cdilobda ovaluriburTis periferiebSi gavrcele-bas , magram calke regbis speci-fikis (bolo bolo, rTuli da xi-faTiani TamaSia) da calkec bi -u r o k r a t i u l w i n a R o b a T a g a m o ,xel-Sesaxebs verafers miaRwia.

Tavad gansajeT: dasrulda omi.xalxs mowyurda xalisi da seiri."savecki sporti" savsea siaxlee-biT mTeli sabWoeTidan, "saxalxodemokratiis qveynebidan" da kapi-talisturi ucxoeTidanac, "stal-icaSi" ki regbis orad-ori nor-m a l u r i g u n d i a d a o r i c w y a l -waRebuli. am orma normalurmaTbilisSi Camosvlis Semdeg 25 Tve(!) iuqma da Semdegs kievs miaSura,magram veraferi daaklo ovalurburTs cota xniT adre naziarebRlapebs.

arada, qveyanaSi sportis bumia.axlovdeba olimpiuri debiuti,regbi da xelburTi ki am mxriv up-

Page 14: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

350

erspeqtivoni arian. inergeba kana-d u r i ( ! ) h o k e i d a m a l e m T e l iruseTis sayvarel TamaSadac iqce-va, anu regbs ucxourobis gamo arakrZalavdnen. dayadaRebis sababiv e r i q n e b o d a s i x i s t e c , r a d g a nkrivi da Widaobani friad pativ-Si iyvnen , da regbelTa nawilise b r a e l o b a c ( k u r m a n i l i n d eiogansoni) arafer SuaSi iyo, ra-Rai maSin unda daexuraT Wadraki(botviniki bronSteini levenfiSi)

monavarde klani

neli kvdomis mizezi, etyoba,Tavad regbis wiaRSi iyo. "krasni/s a v e c k i s p o r t i " m e t - n a k l e b a dsrulad 12 wlisa (1934-40 1946-50)gavarCieT da statiebSi TiTqmisar (!) Segvxvedria ucxo-qalaqeli(baqo Tbilisi kievi riazani; mosk-o v u r i a q t i v i ( n o t i m o S e n k omitrofanovi maksimovi ciganovi)maT ar cnobda da oden "daveske-b a d " a R i q v a m d a , a n u " s a x e z e a "klani.

am klans represiebma gamoakloy o C e b i ( C e r n i a k i p o l i a k i l e b -eZevi. timoSenkos Tanaxmad, omi-danac ver dabrunda yvela. TanacbiWebi moberdnen - timoSenko reg-bis daxurvisas 35 wlisa iyo. amaTS i n , m o s k o v S i v e r d a e d g a TsaqmisTvis Tavi da mainc, perife-riaSi ganavardebas eSurebodnenmisioneruli miznebiT.

xsenebul 25 TveSi ori aseTi"paestka" marTlac gaiCarxa. kiev-Si, 1949 wels, TviT sakavSiro fiz-kult-sportis komitetis Tavmj -d o m a r i s m o a d g i l e m , a m x . v e r e s -kovma "Caibara" monawileTa aRlu-mi; gamarjvebul maspinZlebs gar-damavali (!) prizic gadaecaT, ma-gram rom dgeboda 1950 wlis kal-endari, etyoba, mavanma momWirnebuRalterma klans miugo, geyoTancobao.

hoda, amaT TavianTi uvargiso-ba aTi wlis Semdeg belads gada-abrales da Tavze mowameTa gvir-gvinic moirges!

1949

ucxoni, Tav-gadaxotrilnid e k e m b e r - i a n v a r i z e d -

gamoWrilia istoriis sakv-levad: rom uqmoben bor-jRalosnebi , aqeT eqvsi daiqeT sami eri , ze 15 , nrlda super-ligac, CavujeqiTsajaro biblioTekis kinZu-lebs da deda-qalaqis pir-veli Cempionis , "dinamos"e r T i a n a d s l a v u r i S e m a d -genlobac ki davadgineT.

giga dvalis, Tedo sxitlaZisada ioseb stalinis xanas amjerad

"komunistiT" (redaqtori v.xatia-Svili) da "axalgazrda komunis-tiT" (d.mWedliSvili, g .fircxa-

lava) CavuRrmavdiT, raRai CvenSiaRar gamoicemoda "fizkulture-li. arada, msgavsi saxelis gazeTi

omis dawyebis merec ki gamodiodamoZme azerbaijanSi.

"amxanagi dvalis" Sesaxeb wagve-k i T x a g a b r i e l b a r j a Z i s w i g n S i

(1989) da iq motanili versia sar-wmunod gvecno: fizkulturelSimarTlac weria moskovis saswavlo

Sekrebaze teqnikumis studentismivlinebis ambavi; "zaria vastoka-Si, fexburTis afiSebze - regbis

a n o n s i ; d a 1 9 4 0 w l i s " k r a s n is p o r t S i " n i u z i , r o m T b i l i s S i1 dekembers Semdgara regbi.

mwurTnelad dainiSna

dvali barjaZesa da ragbis aq-tivs 1987 wels ori fotoTi xel-damSvenebuli rom warudga, xan-dazmulobisa da egeb sxva mizezTag a m o c , T a v s g a d a m x d a r s m T l a dz u s t a d v e r i x s e n e b d a , m a g r a mrusul wyaroTa analiziT davas-kveniT, rom 1937 wels naseminarev-ma pionerma gundebi Sin sami wlisTavzeRa Seqmna:

regbis ufrosoba represiebsrom emsxverpla da gabuquli, ma-gram CaSlili Tasis nacvlad uba-d r u k i " q a l a q T a m a t C i R a " r o mCatarda, norCi giga gairinda, si-bereSi ki did, dinamovur, paiWaZe- doroxovul fexburTs gadaabra-la Tavisi pasiuroba, esao da ma-g a T i g a d a m k i d e s a k a v S i r o S e j i -brze ar migvavlineso.

mere iyo da 1940 wels uecradgamoqveynda muqara-narevi brZane-ba, ariqa, vinc seminarze gaganaT-leT, sada xarT, ras saqmianobT,"adgilebze" rad ar nergavT regb-so. hoda, gigas odindeli Sefis,saqarTvelos sportis Tavkacis,sxirtlaZis xeldasxmiT amx. dva-l i d a i n i S n a g u n d e b i s m w u r T -nelad da instruqtorTa mosamza-debeli, mokle-vadiani seminaricgamarTa.

Page 15: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

351

15/01 2011

kargad momzadebulano

es bolo ambavi lakonurad we-r i a 1 6 a g v i s t o s k o m k a v S i r u l igazeTis meoTxe gverdze, "Tbili-sis" Tematur blokSi, da egecaanaTqvami, rom "regbi saqarTvelo-saTvis (ssr-is gareSe ! ) sportissruliad axali saxea; 1 dekemberski partiuli organo, "komunisti"ostatTa fexburTze ufro deta-l u r a d a c ( ! ? ) a r C e v s T b i l i s i spirvelobis pirvel matCs.

gazeTi wers, rom dinamo kar-gadaa momzadebuli da ga m odi sSemdegi SemadgenlobiT (ixileTcxrilTan) misi gacnobisas spor-tuli eqsperti, inJineri alekoqurdobaZe dagveTanxma varaudSi,r o m d v a l s " d i n a m o s " a b r i Tgamouyvania mavani ucxo, moaxlo-ebuli omis gamo kavkasiaSi gadmo-y v a n i l i s a m x e d r o e b i , r a k i i minter-nacionalizmis xanaSic ki,Z n e l a d r o m T b i l i s i s g u n d i suklebliv yvela ( ! ) wevri alalir u s i y o f i l i y o r a g i n d a r a ( ! )sportSi.

amas dvali sibereSi arc uary-o f da. aki uTqvams biogra fi ulcnobarTa avtor daviT TaqTaqiS-v i l i s T v i s , r e g b s C v e n e b u r e b z emetad rusebi etanebodneno, da" q a r T u l i r a g b i s m a t i a n e S i c "d a g v i w e r i a , r o m d i n a m o s f o -todan Semogvcqerian ucxo jilag-is , metwilad Tav -gadaxotrilijeelebi, romlebic aq uTuod "en-ka-ve-des" xaziT iqnebodnen dis-locirebulni.

Cempionis saxelwodeba

Sejibrze "komunistma" oTxjerdawera operatiulad da "ax-kom-mac" mza masala orjer gadaamR-era. amdenad, bejiTi ucnobi "kore-s p o n d e n t i s a " m a d l o b i s m e t iaraferi gveTqmis.

misi wyalobiT dRes viciT oTx-ive (!) monawilis vinaoba (dvalmaver gaixsena "kavSirgabmulobisteqnikumi; oTxi matCis gamarTvisTariRi, adgili da ase gansajeT,angariSic; zogis dawyebis droc,da isic, rom turniri unda gagr-

Zelebuliyo, magram vvaraudobT,rom dinamosgan mosruli samedi-c i n o a R a r e T a m a S e b o d a " s v i a z -istebsa" da fizkulturis teqni-kums.

o r i v e k o m u n i s t i s b o l ostatiebSi weria, moigo ra yvelaSexvedra, dinamos gundma moipovaTbilisis Cempionis saxelwodeba(!) regb(i)Sio.

iqvea vl.ginzburgis gadaRebu-li, mkrTali foto, romelzec di-namos samosi da ieric emTxvevadvalis mier motanili, ukve bevr-g a n g a m o q v e y n e b u l i s u r a T i s a s ,g u n d i s C a m o n a T v a l i k i a l b a Tm i y v e b a i m - d r o i n d e l m s o f l i ow e s e b s : 1 9 4 1 w e l s g a m o c e m u lrusul broSuraSi fulbeki 1 no-meria, havbeki 7 , morkinalebs kinomrebad 8 -dan 15 -mde ricxvebiergebaT.

karelieli mfrinavi?

Cempionebi ucxo-tomelebi romiyvnen, ar gvaZlevs imis safuZv-els, rom movlena qarTuli ragbisistoriaSi ar CavTvaloT, raRaipirveloba Tbilisisa ( ! ) iyo das x v a , Z l e u l i g u n d e b i s m o T a -maSenic udaod Cveneburebi iqne-bodnen . dinamoelTagan aravisigvari ar Segvxvedria imave origazeTis naxevar-wlian kinZulaTasportul cnobebSi, kapitani boCi-ni ki SeiZleba yofiliyo momava-li "sabWoeTis gmiri, karelielimfrinavi piotr antonoviCi.

d i n a m o e l T a a r a - a q a u r o b i sversias "krasni sportis" masale-bic amagrebs . Semdeg , 1941 welsregbi RonisZiebaTa kalendarSiaRaraa, 27 maiss ki, rva welSi bar-em meoTxed ( ! ) weria, rom regbim a r g i s p o r t i a ; r o m a v i T a r e b sTvisebebs, romlebic aucilebeliaomSi; rom fizkulturul orga-

nizaciebsa da msxvil qarxnebs ev-alebaT gundebis yola, magram vag-lax, rom moskovSi Seuwynarebladcota, xuTi (!) gundiRa darCa.

st at ia 28 aprilis " pravd is"mowinavesac imowmebs da saTaurad"avaRorZinoT regbi" aqvs. anoni-mi avtori SeniSnavs, rom dauSli-a T g u n d e b i s p a r t a k s , k r i l i asavetovs ( ! ) metalurgs , stali-necs, kauCuks, iskustvos . . . Cvenimxriv davamatebT, rom mag drosvegauCinardnen "dinamo(bolSevo"da "Skola vcik"

amaTgan minimum sami SeiZlebo-da gamxdariyo "dinamo (tbilisi,sxvafriv ki moskovis pirveloba1941 wlis 18 ivniss, omis dawyebam-de oTxi dRiT adre, gaCaRebulada moqmedi Cempioni "burevestni-ki" (kooperatorebi) 11:3 uZlevia"dinamos"

1940

Tbilisis pirveloba

leninisa da l.p.berias$sax.stadionebi

28/11 dinamo 9:3 kavSir.teq

1/12 dinamo 35:0 samedic.insfizk.teq 3:0 kavSir.teq

5/12 dinamo $ 24:5 fizk.teq

8/12 fizk/kavS X:0 samedic.ins

qalaqi 1940 m-w gat:gaS

dinamo (tbilisi) 3-0 6 8 : 8fizkulturuli 1-1 8:24kavSirgabmuloba 0-2 3:12samedicino 0-1 0:35

dinamo: boCini^kap voroncovimeSCeriakovi derkovi mamon-tovi <6-7> kononovi rodini /tarasovi diomini kozlovi ;podnebesni litvinenko; ankudi-novi lixobaba volkovi * mrq)semionovi ^ mw) giga dvali

msaji i.volobuevi

1940

Qaflan.netai.net/2011

Page 16: 1935-49 ქართული რაგბის უცნობი წარსული

msgavsiSinaarsis

saiTebi

rugby-PIONEERS.blogs.com

FORUM.ge/?f=51&showtopic=34230639 rugbyRELICS.com

KLISF.info/NUMERIC/indexm.html

rugbySTAT.forum24.ru

RL1908.com

6/05`2011