16139 Save LIVES A road safety technical package-May 2017 ......1 บทน า 8 บริบทของนโยบายความปลอดภัยทางถนน 8 โอกาส

เอกสารทางเทคนค

เพอความปลอดภย

ทางถนน

ชวปลอดภย

ชวปลอดภย เอกสารทางเทคนค

เพอความปลอดภย

ทางถนน

Save LIVES - A road safety technical package ISBN 978-92-9022-614-7 © World Health Organization 2017 สงวนลขสทธเปนบางสวน ผลงานฉบบนเผยแพรภายใตสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons Attribution-Non Commercial-Share Alike 3.0 IGO Licence (CC BY-NC-SA 3.0 IGO); https://creativecommons. org/licenses/by-nc-sa/3.0/igo) ภายใตเงอนไขสญญาอนญาตดงกลาว คณสามารถท าส าเนา แจกจาย และดดแปลงผลงาน เพอวตถประสงคทไมใชเชงพาณชย โดยอางองผลงานฉบบนอยางเหมาะสมดวยรปแบบการอางองตามทระบดานลางน ไมวาจะน าผลงานชนนไปใชลกษณะใดกตาม หามระบวาองคการอนามยโลกรบรององคกร ผลตภณฑ หรอบรการใดเปนการเฉพาะ ไมอนญาตใหใชตรา (Logo) องคการอนามยโลก ถาคณดดแปลงผลงานชนน คณตองใหอนญาตแกผลงานนนของคณดวยเงอนไขเดยวกบหรอเทยบเทากบหนงสออนญาตครเอทฟคอมมอนส ถาคณแปลผลงานชนน คณควรเพมค าจ ากดสทธความรบผดชอบ โดยขอความทแนะน าใหใช คอ “องคการอนามยโลกไมไดเปนผแปล องคการอนามยโลกไมรบผดชอบเนอหาและความถกตองของการแปล เอกสารตนฉบบภาษาองกฤษเปนฉบบทมผลผกพนและถกตอง” การไกลเกลยขอพพาท ซงเกดจากหนงสออนญาตดงกลาว ใหด าเนนการตามกฎเกณฑวาดวยการไกลเกลยขององคการทรพยสนทางปญญาโลก (http://www.wipo.int/amc/en/mediation/rules). รปแบบการอางองทแนะน าใหใช Save LIVES - A road safety technical package. Geneva: World Health Organization; 2017. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. การจดท าขอมลบรรณานกรมสงพมพ ใหดท http://apps.who.int/iris การจ าหนาย สทธ และการใหอนญาต ซอสงพมพขององคการอนามย ไดท http://apps.who.int/bookorders สงค าขอใชงานเชงพาณชยและสอบถามเกยวกบสทธและการขออนญาต ใหเขาไปท http://www.who.int/about/licensing. สงทบคคลทสามเปนเจาของ (Third-Party Materials) ถาคณประสงคจะน าสงตาง ๆ ซงปรากฏในผลงานชนน เชน ตาราง ภาพประกอบ หรอรปภาพ ซงเปนของบคคลทสาม ไปใชซ า คณตองรบผดชอบในการพจารณาเองวาตองขออนญาตในการใชซ า หรอ ตองขออนญาตเจาของลขสทธ หรอไม คณตองรบความเสยงแตเพยงผ เดยวตอการฟองรอง อนเกดจากการละเมดสงทบคคลทสาม เปนเจาของ ค าจ ากดสทธความรบผดชอบ. การระบขอมลและการน าเสนอสงตางๆ ในเอกสารฉบบนไมถอเปนการแสดงความเหนใด ๆ ขององคการอนามยโลกอนเกยวของกบสถานะทางกฎหมายของประเทศ ดนแดน เมองหรอพนทใด ๆ หรอเขตอ านาจของประเทศใด ๆ หรอเกยวของกบการก าหนดเขตแดนหรอพรมแดน เสนไขปลาและเสนข ดยาวทปรากฏบนแผนทเปนเพยงการแสดงเสนพรมแดนโดยประมาณการเทานน เสนพรมแดนดงกลาวอาจยงไมเปนทเหนชอบรวมกนกได การระบชอของผลตภณฑของบรษทแหงใดแหงหนงหรอผผลตรายใดรายหนงไมไดหมายความวาองคการอนามยโลกรบรองหรอแนะน าวาผลตภณฑดงกลาวมความเหนอกวาผลตภณฑอนทมลกษณะเดยวกน ซงไมไดระบชอไว ทงน จะใชตวอกษรพมพใหญกบชอผลตภณฑทมลขสทธเพอแยกใหเหนความแตกตาง ยกเวนกรณทเกดขอผดพลาดหรอมการตกหลน องคการอนามยโลกใชความระมดระวงอยางเตมทในการตรวจสอบขอมลตางๆ ในเอกสารฉบบน อยางไรกตาม การเผยแพรเอกสารฉบบนไมมการรบรองประการใด ๆ ไมวาโดยชดแจงหรอโดยนย เปนความรบผดชอบของผอนในการตความและการใชประโยชนจากเอกสารน องคการอนามยโลกไมรบผดชอบประการใด ๆ ตอความเสยหายอนเกดจากการน าเอกสารฉบบนไปใช ออกแบบและจดหนาโดย L’IV Com Sàrl, Villars-sous-Yens, ประเทศสวตเซอรแลนด พมพในประเทศไทย

รายการสารบญ

ค าน า 4 กตตกรรมประกาศ 6

ภาพรวมของเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” 7

1 บทน า 8

บรบทของนโยบายความปลอดภยทางถนน 8

โอกาส 10

การประเมนหลกฐานตาง ๆ 12 2 องคประกอบและมาตรการส าคญในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” 14

การจดการความเรว 15

ผน าดานความปลอดภยทางถนน 19

การออกแบบและการปรบปรงโครงสรางพนฐาน 23

มาตรฐานความปลอดภยรถยนต 28

การบงคบใชกฎหมายจราจร 31

การรกษาชวตหลงเกดอบตเหต 35 3 ท าใหเอกสารทางเทคนคฉบบนเกดผลทางปฏบต 40

รจดยนตนเอง 41

ตงเปาหมายใน 5 ปขางหนาและในอนาคตตอไป 41

วางแนวทางเพอบรรลเปาหมาย 45

ลงมอท าเพอใหบรรลเปาหมายทตงเอาไว 45

ตดตามและประเมนการน านโยบายไปปฏบต 46 4 สรป 47

อางอง 48

ภาคผนวก 50

4 ชวปลอดภย – เอกสารทางเทคนคเพอความปลอดภยทางถนน

ค าน า การลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกใหไดรอยละ 50 ภายใน พ.ศ. 2563 เปนเปาประสงคอนยงใหญของทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน 2553-2563 ผมจงหวงวาเปาประสงคดงกลาวจะชวยใหทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน 2553-2563 เปนทสนใจอกครง แมวาในชวงทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน รฐบาลตาง ๆ จะมความกาวหนามากมายในการเดนหนาและการบงคบใชกฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนนฉบบใหมทครอบคลมความเสยงตาง ๆ ไดแก ความเรว การออกแบบถนนใหมใหมโครงสรางพนฐานส าหรบปองกนอบตเหต เชน บาทวถ และการตดตงเทคโนโลยชวยชวตไวในรถยนต แตรฐบาลยงตองเรงรดด าเนนการใหบรรลเปาประสงคท 3.6 ภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals หรอ SDGs)

ดงนน เพอใหบรรลเปาประสงคดงกลาว รฐบาลตาง ๆ ตองใชเครองมอทางนโยบายเพอท าตามค ามนทเคยใหไวหลายครงและแกไขปญหาทประสบอย โดยเฉพาะอยางยง การปลอยตามยถากรรม (Fatalism) หรอ มมมองวาอบตเหตจราจรทางบกยอมเกดขนไดและปองกนไมได รวมทง ความปลอดภยทางถนนมกไมไดรบความส าคญล าดบแรก และหลายมาตรการยงขาดประสทธภาพ

“ชวปลอดภย: เอกสารทางเทคนคเพอความปลอดภยทางถนน” เปนเอกสารทใหรายละเอยดเกยวกบมาตรการทองหลกฐานเชงประจกษ (Evidence-based Measures) ผ เชยวชาญชนน าระดบโลกดานความปลอดภยทางถนนและหนวยงานของผ เชยวชาญเหลานมองวาเปนมาตรการส าคญทอาจชวยลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบก ทงระยะสนและระยะยาวได เชน มาตรการจดการความเรว การออกแบบโครงสรางพนฐาน ความปลอดภยของรถยนต กฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย การรกษาพยาบาลฉกเฉนหลงเกดอบตเหต และผน าดานความปลอดภยทางถนน

ปจจบน มผ เสยชวตดวยอบตเหตจราจรทางบกประมาณ 1.25 ลานคนตอป และผบาดเจบอกหลายลานคน ผ วางนโยบาย โดยเฉพาะอยางยง ในประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง มองวาแนวทางแกไขปญหานเปนเรองไกลเกนเออม อยางไรกตาม เอกสารฉบบนตองการชวาการทประเทศทมรายไดสงในทวปยโรป ประเทศออสเตรเลย ประเทศแคนาดา ประเทศอสราเอล ประเทศญป น และประเทศนวซแลนด ฯลฯ ไดด าเนนมาตรการตาง ๆ ควบคกนตลอดหลายทศวรรษทผานมาชวยลดจ านวนผ เสยชวตไดหลายแสนคน

ถาน ามาปฏบตเชงยทธศาสตร มาตรการเหลานยอมเปนขอพสจนวาการเสยชวตและการบาดเจบทางถนนไมไดเปนผลกระทบทเลยงไมไดของสงคมทมการสญจรพลกพลาน (Highly Mobile Societies) และเราสามารถรวมกนสรรคสรางอนาคตททกคนใสใจวฒนธรรมความปลอดภยทางถนน ใหเปนจรงได

ดร. เอเตยน กรก ผอ านวยการ ฝายการจดการโรคไมตดตอ ทพพลภาพ ความรนแรง และการปองกนการบาดเจบ องคการอนามยโลก

5

ชวปลอดภย


กตตกรรมประกาศ

องคการอนามยโลกขอบคณทกฝายทรวมจดท าขอมลตาง ๆ รวมทง ขอแสดงความขอบคณอยางสงแกบคคล ซงใหความชวยเหลอในการจดท าเอกสารฉบบนจนประสบความส าเรจดวยด ดงรายนามตอไปน Margie Peden ฝายการจดการโรคไมตดตอ ทพพลภาพ ความรนแรง และการปองกนการบาดเจบ องคการอนามยโลก ในการประสานงานโครงการน นกเขยนหลกของเอกสารนจากองคการอนามยโลก ไดแก Joëlle Auert, Meleckidzedeck Khayesi, Margie Peden, Teri Reynolds และ Tamitza Toroyan รวมทง Claudia Adriazola-Steil (สถาบนทรพยากรโลก (World Resource Institute)), Matts- Ake Belin (ส านกงานจราจร (Trafikverket) ประเทศสวเดน), Saul Billingsley (มลนธเอฟเอไอ (FIA Foundation)), Ian Cameron (ส านกงานความปลอดภยทางถนนแหงรฐเวสเทรนออสเตรเลย (Office of Road Safety for Western Australia) ประเทศออสเตรเลย), Gilles Delecourt (องคกรแฮนดแคพอนเตอรเนชนแนล (Handicap International)), Gayle di Pietro (หนสวนความปลอดภยทางถนนของโลก (Global Road Safety Partnership หรอ GRSP), Kelly Henning (มลนธบลมเบรกเพอสาธารณประโยชน (Bloomberg Philanthropies)), Christian Friis Bach (คณะกรรมธการดานเศรษฐกจเพอยโรป (UNECE)), Priti Gautam (UNECE), Adnan A. Hyder (มหาวทยาลยจอหนฮอพกนส), Soames Job (ธนาคารโลก), Rob McInerney (องคกร iRAP), Eva Molnar (UNECE), Stephen Perkins (องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECD)), Maria Segui-Gomez (ส านกงานการจราจร (Dirección General de Tráfico) ประเทศสเปน), Avi Silverman (องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF)), Jean Todt (ผแทนพเศษของเลขาธการสหประชาชาต), Peter van der Knaap (สถาบนเอสดบเบลยโอวเพอการวจยความปลอดภยทางถนน (SWOV Institute for Road Safety Research) ประเทศเนเธอรแลนด), David Ward (องคกรตรวจประเมนรถยนตใหมระดบโลก (Global NCAP)), Barry Watson (GRSP), Jeffrey Witte (องคกร AMEND) ซงด ารงต าแหนงในคณะทปรกษาเชยวชาญ ตลอดจน ความเหนและค าแนะน าจากเจาหนาทองคการอนามยโลก ดงน Kritsiam Arayawongchai, Dan Fang, Alison Harvey, Mary Theophil Kessi, Kacem Iaych, Evelyn Murphy, Jayasuriya Kumari Navaratne, Patanjali Dev Nayar, Sebastiana Nkomo, Nam Phuong Nguyen, Jonathon Passmore, Hala Sakr, Sabine Rakotomalala, Eugenia Rodrigues, Dinesh Sethi, Laura Sminkey และ Yon Yongjie อกทง Kamala Sangam ใหความชวยเหลอในการท าวจยขณะฝกงานทองคการอนามยโลก นอกจากน ยงไดรบความชวยเหลอในรปของงานวรรณกรรม ตวอยาง และความเหนจากผ เชยวชาญดานความปลอดภยทางถนน ไดแก Henry Bantu (สมชชาความปลอดภยทางถนนแหงชาต (National Road Safety Council) สหสาธารณรฐแทนซาเนย), Eduardo Biavati (GRSP), David Bishai (มหาวทยาลยจอหนฮอพกนส), Dipan Bose (ธนาคารโลก), Dave Cliff (GRSP), Dave Elseroad (GRSP), Kelly Larson (มลนธบลมเบรกเพอสาธารณประโยชน), Adam Karpati (องคกร Vital Strategies), Emma MacLennan (องคกร EASST), Martha Hijar (กระทรวงสาธารณสขประเทศเมกซโก), นายแพทยธนะพงษ จนวงษ (มลนธนโยบายถนนปลอดภย ประเทศไทย), Tran Huu Minh (คณะกรรมการความปลอดภยการจราจรแหงชาต (National Traffic Road Safety Committee) ประเทศเวยดนาม), Robert Nowak (UNECE), Ricardo Pérez Nuñez (กระทรวงสาธารณสขประเทศเมกซโก), Raoul Powlowski (GRSP), Tim Schwanen (มหาวทยาลยออกฟอรด), David Sleet (ศนยควบคมและปองกนโรค (CDC) สหรฐอเมรกา), Jessica Truong (Global NCAP), Wim Wijnen (องคกร W2Economics ประเทศเนเธอรแลนด) และ Susanna Zammataro (องคกร IRF) ขอขอบคณสมาชกกลมความรวมมอดานความปลอดภยทางถนนแหงสหประชาชาต (Members of the United Nations Road Safety Collaboration) และผ เขารวมการน าเสนอผลงานดานเอกสารทางเทคนคในระหวางการประชมวาดวยการปองกนการบาดเจบและการสงเสรมความปลอดภยครงท 12 (12th World Conference on Injury Prevention and Safety Promotion) ณ ประเทศฟนแลนด ดวยเชนกนทใหขอมลแบบปากเปลา Jonathan Gibbons ใหความชวยเหลอดานบรรณาธการระหวางการผลตเอกสารฉบบน Pascale Lanvers และ Angelita Dee ใหการสนบสนนดานการบรหารจดการ และ Linda Northrup ท าหนาทพสจนอกษรเอกสารฉบบน มลนธบลมเบรกเพอสาธารณประโยชนและศนยควบคมและปองกนโรคแหงสหรฐอเมรกาใหทนสนบสนนในการจดท าเอกสารฉบบน

7

ภาพรวมเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” เอกสารฉบบนมจดประสงคเพอลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกลงครงหนงภายใน พ.ศ. 2563 และท าใหทกคนเขาถงระบบขนสงทปลอดภย ราคาถก เขาถงงาย และยงยน ภายใน พ.ศ. 2573 ทงน เปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน มงเนนทจะกระตนใหรฐบาลตาง ๆ และประชาคมระหวางประเทศด าเนนนโยบายความปลอดภยทางถนน เปนเรองททาทายวาจะควาโอกาสนไวและน ามาตรการความปลอดภยทางถนนไปปฏบตใหมากขนไดอยางมนยส าคญไดอยางไร ดงนน เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” จงพฒนาขนเพอสนบสนนผ ตดสนใจและผ ปฏบตงาน ดานความปลอดภยทางถนนใหสามารถลดจ านวนการเสยชวตจากการจราจรทางบกในประเทศของตนไดอยางมนยส าคญ

เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” รวบรวมมาตรการส าคญ ๆ ทองหลกฐานเชงประจกษ (Evidence-based Inventory of Priority Intervention) ส าหรบน าไปใชเพอบรรลเปาประสงคภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน ทงน องคประกอบหลกของ

เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” (Save LIVES) ไดแก การจดการความเรว (Speed management) ผน าดานความปลอดภย

ทางถนน (Leadership on Road Safety) การออกแบบและการปรบปรงโครงสรางพนฐาน (Infrastructure design and

improvement) มาตรฐานความปลอดภยรถยนต (Vehicle safety standards) การบงคบใชกฎหมายจราจร (Enforcement of

traffic laws) และการรกษาชวตหลงเกดอบตเหต (Survival after a crash) องคประกอบเหลานลวนสมพนธกนและตองน าไปปฏบตอยางบรณาการใหเปนระบบความปลอดภย (Safety System Approach) เพอใหปญหาการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกไดรบการแกไขอยางมประสทธภาพ การน ามาตรการตาง ๆ (Interventions) ทเอกสารทางเทคนคฉบบนระบไปปฏบตจะชวยลดการเสยชวต การบาดเจบ และตนทนทางเศรษฐกจสงคมจากการจราจรทางบก ปรบปรงสงอ านวยความสะดวกและคณภาพสงแวดลอมส าหรบการเดนเทาและการขจกรยาน สรางกรอบทางสถาบนและทางกฎหมายทชดเจนใหกบนโยบายความปลอดภยทางถนน และแกไขประเดนทางสงคมและธรรมาภบาลในภาพกวาง อนกระทบตอนโยบายความปลอดภยทางถนน

การด าเนนการอยางตอเนองทงในระดบชาตและระดบทองถนในสงทเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ใหความส าคญจะชวยลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกได อยางไรกตาม แตละประเทศการยอมน านโยบายความปลอดภยทางถนนไปปฏบตในรปแบบทแตกตางกน ดงนน แนวทางแกปญหาในเอกสารทางเทคนคฉบบนจงไมสามารถใชไดกบทกกรณ แตเปนเพยงแนวทางหนงทสนบสนนการตดสนใจวามาตรการส าคญใดบางจะชวยขบเคลอนนโยบายความปลอดภยทางถนนใหบรรลเปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน


1

บทน า บรบทของนโยบายความปลอดภยทางถนน ปจจบน ประมาณการวาอบตเหตจราจรทางบกเปนสาเหตส าคญล าดบ 9 ของการเสยชวต ทกชวงวยทวโลก กลาวคอ มผ เสยชวตมากกวา 1.2 ลานคน และมผบาดเจบ แตไมถงแกชวต มากกวา 50 ลานคนทวโลกตอป โดยเกอบครงหนง (รอยละ 49) ของผ เสยชวตบนทองถนนทวโลก คอ คนเดนเทา ผ ขจกรยาน และผ ขจกรยานยนต นอกจากน อบตเหตจราจรทางบกยงเปนสาเหตหลกของการเสยชวตของผ มอาย 15 ถง 29 ป อกดวย นอกจากความเศราโศกและความทกข อบตเหตจราจรทางบกยงเปนปญหาส าคญดานสาธารณสขและการพฒนา รวมทง เปนตนทนส าคญทางสขภาพและเศรษฐกจสงคม (1) ความสญเสยมหาศาลทางเศรษฐกจมไดเกดกบเหยอและครอบครวของเหยอเทานน แตเกดกบประเทศชาตในภาพรวมดวย ตนทนของอบตเหตจราจรทางบกในประเทศตาง ๆ โดยสวนใหญ คดเปนรอยละ 1-3 ของผลตผลมวลรวมประชาชาต นอกจากน การเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกมากกวารอยละ 90 เกดขนในประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง แมวาประเทศเหลานจะมรถยนตจดทะเบยนเพยงรอยละ 54 ของโลกกตาม แมวาอบตเหตจราจรทางบกเกดขนไดทกวน แตอบตเหตเปนสงทคาดการณและปองกนได อกทงมหลกฐานมากมายทชใหเหนปจจยเสยงส าคญ และมาตรการความปลอดภยทางถนนทมประสทธภาพ ซงใชไดผลจรงในทางปฏบต (2–5)

บทน า 9

ระบบความปลอดภย (ภาพประกอบ 1.1) เปนกรอบทเหมาะสมเพอใชศกษาปจจยเสยงดานการบาดเจบจากการจราจรทางบก และมาตรการตาง ๆ ในเชงบรณาการ ระบบความปลอดภยนตงอยบนพนฐานของยทธศาสตรการเสยชวตเปนศนยตามวสยทศนประเทศสว เดน (Sweden’s Vision Zero Strategy) ซงเปนวสยทศนระยะยาว เพอไมให

มการบาดเจบสาหสหรอถงแกชวตเกดขนในระบบขนสง (3, 6–8) ระบบความปลอดภยมจดประสงคเพอใหขอมลและแนวทางในการสรางระบบถนนทปลอดภยชวยปองกนอบตเหตได ถาเกดอบตเหตขน กมนใจวาแรงกระแทก (Impact Forces) จะไมรนแรงจนเกดการบาดเจบหรอการเสยชวต และผบาดเจบไดรบความชวยเหลอ รวมทง การรกษาพยาบาลอาการบาดเจบ (Trauma Care) อยางเพยงพอ (6–8)

ภาพประกอบ 1.1 ระบบความปลอดภย

ทมา: การท าซ าไดรบอนญาตจากแหลงอางอง (6)

ผใชถนนปลอดภย รถยนตปลอดภย

ถนนและพนท รมถนน ปลอดภย

อตราความเรว ปลอดภย

ขดความสามารถมนษยในการทน แรงกระแทกจาก

อบตเหต


หลกการน าทาง 4 ประการตอระบบความปลอดภย (3, 6–8): • อบตเหตจราจรทางบกมสาเหตจากความผดพลาดของคน • มนษยมขดจ ากดทางรางกายทจะทนแรงกระแทกเมอเกดอบตเหต • แมวาทกคนจะมความรบผดชอบด าเนนการตาง ๆ อยางรอบคอบ

ตามกฎหมายจราจร แตผออกแบบ สราง บรหาร และใชถนนและ รถยนตยอมมความรบผดชอบรวมกนทจะปองกนอบตเหต ซงเปน สาเหตของการบาดเจบสาหสและการเสยชวต และการใหการ รกษาพยาบาลหลงเกดอบตเหต และ

•เพอใหเกดผลในวงกวาง ตองท าใหทกสวนของระบบเขมแขง เพอท แมวาสวนหนงสวนใดจะลมเหลว แตผ ใชถนนกยงคงปลอดภย

ระบบทปลอดภยตองอาศยความเขาใจและการจดการแบบองครวมและครบวงจรเกยวกบปฏสมพนธทซบซอนและมพลวต ระหวางอตราความเรว รถยนต โครงสรางพนฐานของถนน และพฤตกรรมผ ใชถนน ดงนน การรวมสวนยอย ๆ เขาเปนระบบเดยวกนจะสงผลอนยงใหญในภาพรวม แมวาสวนใดสวนหนงลมเหลว แตสวนทเหลออยยงปองกนอนตรายรายแรงทอาจเกดขนได การใช การก าหนด และการปฏบตตามระบบทปลอดภยไมไดมเพยงแนวทางเดยว เพราะวาการเดนหนาสระบบทปลอดภยเปนกระบวนการเรยนรดวยการลงมอท า เปรยบดงการเดนทางทมทงโอกาส อนตราย และความทาทายตลอดเสนทาง (8) ประสบการณของประเทศผ บกเบก เชน ประเทศเนเธอรแลนดและประเทศสวเดนชวา แมการเดนทางของแตละประเทศจะเปนไปตามบรบททางวฒนธรรมเฉพาะคราวของทองถน แตกสอดคลองกบหลกการส าคญทง 4 ประการ ดงนน แทนทจะพยายามท าใหความปลอดภยทางถนนกาวหนาขน แตควรเรมดวยการตงเปาหมายไมใหมการเสยชวตจากการจราจรทางบก แลวด าเนนการยอนกลบดวยมาตรการตาง ๆ เพอบรรลเปาหมายดงกลาวอยางเปนระบบและตอเนอง

โอกาส การทประเทศตาง ๆ ด าเนนมาตรการความปลอดภยทางถนนนานหลายป นอกจากจะท าใหทราบรายละเอยดอนเปนประโยชนวามาตรการใดบาง มประสทธภาพ ยงเปนตวอยางใหประเทศอน ๆ เรยนรไดอกดวย ประชาคมระหวางประเทศใหความส าคญมากขนกบนโยบายความปลอดภยทางถนน เชน ใน พ.ศ. 2553 สมชชาใหญแหงสหประชาชาตไดประกาศมต 64/255 (9) ก าหนดทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน 2554-2563 โดยมเปาหมายคาดการณการเสยชวตจากการจราจรทางถนนทวโลกใหมจ านวนคงทและลดลง นอกจากน กลมความรวมมอดานความปลอดภยทางถนนแหงสหประชาชาต (The United Nations Road Safety Collaboration) ไดพฒนาแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน (Global Plan for the Decade of Action for Road Safety) เพอก าหนดภาพรวมของกรอบการด าเนนการ (10) โดยแผนปฏบตการนสงเสรมใหวางแนวทางแกไขปญหาเพอเพมความปลอดภยทางถนน โดยใชแนวทางแกไขปญหาทคมคาใชจายและผานการพสจนแลว เชน (i) การจดการความปลอดภยทางถนน (ii) ถนนและการเดนทางปลอดภยขน (iii) รถยนตปลอดภยขน (iv) ผ ใชถนนปลอดภยขน และ (v) การตอบสนองหลงเกดอบตเหตและการรกษาพยาบาล ณ โรงพยาบาลดขน (ภาพประกอบ 1.2) แมวาจะมพฒนาการดงกลาว แตการเสยชวตจากการจราจรทางบกกลบมจ านวนคอนขางคงทมาตงแต พ.ศ. 2550 ดวยเหตน การทจ านวนผ เสยชวตจากการจราจรทางบกทวโลกยงไมลดลงอยางมนยส าคญ (1) จงตองแสวงหาแนวทางทสงเสรมใหน ามาตรการตาง ๆ ซงมประสทธภาพไปปฏบต ในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558 สหประชาชาตไดประกาศใหมทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน 2563 ซงเปนกรอบการพฒนาทน ามาใชทดแทนและตอยอดความส าเรจของเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (11) ไดมการบรณาการเปาประสงคดานความปลอดภยทางถนนใหเปนสวนหนงของวาระการพฒนา 2563 ฉบบใหม (New 2030 Agenda) เนองจากเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษยงไมครอบคลมความปลอดภยทางถนน ทงน 169 เปาประสงคภายใต 17 เปาหมายการพฒนาอยางยงยนมจดประสงคทจะสรางสมดลใหกบมตเชงเศรษฐกจ

บทน า 11

ภาพประกอบ 1.2 เสาหลกของแผนปฏบตการทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน 2554 – 2563

การด าเนนการระดบประเทศ

เสาหลกท 1

การจดการความปลอดภยทางถนน


ถนนและการสญจรปลอดภย


รถยนต ปลอดภย


ผใชถนนปลอดภย


การตอบสนอง หลงเกดอบตเหต

การประสานงานระหวางประเทศในการด าเนนการตาง ๆ


สงคม และสงแวดลอมของการพฒนาอยางยงยน และกระตนใหด าเนนการ

ในดานส าคญตลอด 15 ปขางหนา โดยม 2 เปาหมายทเกยวของกบ

ความปลอดภยทางถนน คอ เปาหมายท 3 (สาธารณสข) และเปาหมายท 11

(การขนสงอยางยงยนในเขตเมองและทอยอาศยมนษย) (ขอมลเพมเตม 1.1)

เปาประสงคภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยนความปลอดภยทางถนน

จงเปนโอกาสของนโยบายความปลอดภยทางถนน ดงน

• เปาประสงคท 3.6 ภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยนมขอบเขต

กวางกวากลมเปาหมาย พ.ศ. 2563 (2020 Goal Set) ของทศวรรษ

แหงความปลอดภยทางถนนของสหประชาชาต (เพอใหจ านวนการ

เสยชวตจากอบตเหตทางถนน “คงทและลดลง” ภายใน พ.ศ. 2563)

• เปาประสงคตาง ๆ ท าใหนโยบายความปลอดภยทางถนนไดรบความสนใจ

อกครง และสรางความตระหนกวาความปลอดภยทางถนนเปน

ประเดนส าคญตอสขภาพและการพฒนาระดบโลก ดงนน ประเทศตาง ๆ

และประชาคมระหวางประเทศตองใหความส าคญกบการด าเนนการ

ในเรองนเพอบรรลเปาหมายกอนทจะสนสดระยะเวลาของเปาหมาย

การพฒนาอยางยงยน นอกจากน เปาประสงคดงกลาวยงท าใหเหนวา

ผลวจยทางวทยาศาสตรยนยนชดเจนวาการด าเนนการใดบางไดผล

ในทางปฏบต ดงจะเหนไดจากความส าเรจของหลายประเทศท

สามารถลดภาระของการเสยชวตจากการจราจรทางบกได

ดงนน จงไดมการพฒนาเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” เพอชวยใหผตดสนใจและผ ปฏบตงานดานความปลอดภยสามารถลดจ านวน

ขอมลเพมเตม 1.1

เปาหมายการพฒนาอยางยงยนและเปาประสงคทเกยวของกบความปลอดภย ทางถนน เปาหมายการพฒนาอยางย งยน เปาหมายท 3: เสรมสรางการมสขภาพด ท าใหคนทกวยอยดกนด เปาหมาย 3.6 – ลดจ านวนการบาดเจบและการเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางบกใหไดครงหนงภายใน พ.ศ. 2563 เปาหมายการพฒนาอยางย งยน เปาหมายท 11 ท าใหเมองและทอยอาศยมนษยปลอดภย นาอย และยงยน เปาหมายท 11.2: จดใหมระบบขนสงทปลอดภย ราคาถก เขาถงงาย และยงยน ส าหรบทกคน เพมความปลอดภยทางถนน โดยเฉพาะอยางยง ขยายบรการขนสงมวลชน โดยใหความใสใจเปนพเศษแกผอยในกลมเสยง เชน ผหญง เดก ผพการ และบคคลตาง ๆ ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (11)

สขภาพด

และอยดกนด

เมองและชมชน

ยงยน


การเสยชวตจากการจราจรทางบกในประเทศของตนไดอยางมนยส าคญ

เอกสารทางเทคนคฉบบนประกอบดวยกลมของมาตรการทสมพนธกน

ซงไดคดเลอกแลว (Selected Group of Related Interventions) เมอ

ใชมาตรการเหลานรวมกนจะชวยใหปจจยเสยงและผลลพธดานโรคภย

ไขเจบ (Disease Outcome) ดขนอยางชดเจนและเสรมซงกนและกน

(Synergistic) (12) เอกสารทางเทคนคฉบบนชวยพฒนามาตรการทม

ศกยภาพ ซงมอยมากมาย ใหกลายเปนมาตรการทบรหารจดการได

และมคณคาสง ชวยใหผ จดท านโยบายทราบวามาตรการท ม

ลกษณะเฉพาะใดบางทมประสทธภาพ (12)

เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” รวบรวมมาตรการส าคญทองหลกฐาน

เชงประจกษ เพอใหผตดสนใจและผปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนน

น าไปปฏบตใหบรรลเปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ภายใตเปาหมายการ

พฒนาอยางยงยน ทง 2 เปาประสงคดงกลาวมความเกยวของกบความ

ปลอดภยทางถนนและทอยอาศยของมนษย และกระตนใหประเทศตาง ๆ

สรางถนนทปลอดภยขนและน ามาตรการส าคญไปปฏบตมากขนเพอลด

จ านวนการเสยชวตและการบาดเจบจากอบตเหตจราจรทางบกใหไดครงหนง

ภายใน พ.ศ. 2563 และในอนาคตตอไป รวมทง เพมความปลอดภยทาง

ถนนดวยการท าใหระบบขนสงปลอดภย ราคาไมแพง เขาถงงาย และ

ยงยนส าหรบทกคนภายใน พ.ศ. 2563

การแกไขปญหาความปลอดภยทางถนนอยางมประสทธภาพจะชวยลด

ตนทนเชงเศรษฐกจและตนทนดานมนษยได ท าใหสามารถน าตนทนท

ลดลงไปมาใชกบโครงการพฒนาและสวนเกยวของอน ๆ แตหากไมม

การด าเนนการใด ๆ คาดวาการเสยชวตจากอบตเหตจราจรทางบกจะ

กลายเปนสาเหตส าคญล าดบ 7 ของภาระโรค (Burden of Disease)

ของโลกภายใน พ.ศ. 2573 (13)

องคประกอบหลกของเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” (Save LIVES)

ไดแก การจดการความเรว (Speed management) ผ น าดานความ

ปลอดภยทางถนน (Leadership on road safety) การออกแบบและการ

ปรบปรงโครงสรางพนฐาน (Infrastructure design and improvement)

มาตรฐานความปลอดภยรถยนต (Vehicle safety standards) การบงคบใช

กฎหมายจราจร (Enforcement of traffic laws) และการรกษาชวตหลงเกด

อบตเหต (Survival after a crash) (ภาพประกอบ 1.3)

แตละองคประกอบในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” สมพนธกบ

มาตรการส าคญ ซงชวยผ ตดสนใจและผปฏบตงานดานความปลอดภย

ทางถนนท าใหเกดความคบหนาอยางเปนรปธรรมและยงยนในการลด

การเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกใน 5 ปขางหนาและ

ในอนาคตตอไป ทงน องคประกอบหลกของเอกสารทางเทคนค “ชว

ปลอดภย” สอดคลองกบเสาหลกในแผนปฏบตการทศวรรษแหงความ

ปลอดภยทางถนน และเอกสารทมอยเดม เชน รายงานระดบโลกวาดวย

การปองกนการบาดเจบจากการจราจรทางบก (World Report on

Road Traffic Injury Prevention) (3) เปนตน

เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” สามารถชวย

• ลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกทวโลกรอยละ

50 ภายใน พ.ศ. 2563 และในอนาคตตอไป และ

• ใหเขาถงระบบขนสงทปลอดภย ราคาถก เขาถงงาย และยงยน ภายใน

พ.ศ. 2573 รวมทง เพมความปลอดภย โดยเฉพาะอยางยง การขยาย

ระบบขนสงมวลชน โดยใสใจเปนพเศษแกผอยในกลมเสยง

การประเมนหลกฐานตาง ๆ

ตลอดหลายปทผานมา หลายประเทศไดน ามาตรการความปลอดภยทาง

ถนนไปปฏบตและไดประเมนมาตรการเหลาน จนเกดเปนองคความรดานแนว

ทางแกไขปญหาทองหลกฐานเชงประจกษ ซงสามารถน าไปปรบใชและ

ปรบปรงใหดขนในบรบทอนไดดวย การน ามาตรการเดมมาประเมนซ า การ

ทดลองมาตรการใหม และการวจยเพมเตมเกยวกบปจจยเสยงอน (2–5, 14)

ท าใหองคความรลกซงยงขนอยางตอเนอง อกทง ไดประเมนวามาตรการทม

ลกษณะเฉพาะมประสทธผลในการลดการเสยชวตและการบาดเจบ รวมทง

การปรบเปลยนพฤตกรรม ทศนคต และความร อยางไรบาง

บทน า 13

ภาพประกอบ 1.3 เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย”

การจดการความเรว การออกแบบและการปรบปรงโครงสรางพนฐาน

การบงคบใชกฎหมายจราจร

ผน าดานความปลอดภยทางถนน มาตรฐานความปลอดภยรถยนต

การรกษาชวตหลงเกดอบตเหต

แตละมาตรการขางตนไดมการประเมนประสทธผล ดงน • ผานการพสจน: หลกฐานทไดจากการศกษาโดยละเอยด เชน การทดลองแบบสมและมกลมควบคม (Randomized Controlled Trials) ปรทศนเปนระบบ (Systematic Reviews) การศกษาแบบมกลมควบคม (Case-Control Studies) ช ว า มาตรการเหลาน มประสทธภาพในการชวยลดการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบก หรอสรางความเปลยนแปลงทพงประสงคในดานพฤตกรรม

• มแนวโนมทจะใชไดผล: หลกฐานจากการศกษาโดยละเอยดชวามาตรการเหลานสงผลดตอความปลอดภยทางถนน แตตองประเมนเพมเตมในบรบท (Setting) อนดวย และน าไปปฏบตอยางรอบคอบ

• ไมเพยงพอ: การประเมนมาตรการหนงๆ อาจยงไมไดขอสรปทหนกแนนเกยวกบประสทธผลของมาตรการดงกลาวเนองจากยงขาดหลกฐานทเพยงพอ


2

องคประกอบและมาตรการส าคญในเอกสารเทคนค “ชวปลอดภย”

บทนใหรายละเอยดเกยวกบมาตรการส าคญ ซสามารถน าไปปฏบตในแตละองคประกอบหลกของเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” (ตาราง 2.1) มาตรการเหลานสมพนธกนและชวยใหถนนทวโลกปลอดภยขน โดยใหขอมลเกยวกบสภาพปญหา แนวทางแกไขปญหาทปฏบตไดจรง และประโยชนจากการน ามาตรการส าคญตาง ๆ ไปปฏบตในแตละองคประกอบ ตาราง 2.1 เอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย”: 6 องคประกอบ และ 22 มาตรการ

ตวยอ องคประกอบ มาตรการ

ตราและบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวทวประเทศ ในระดบทองถน และในเขตเมองตาง ๆ

สรางหรอปรบปรงถนนเพอชะลอการจราจร เชน วงเวยน ท าถนนใหแคบ ลกระนาด ท าแนวเสนหยก (Chicanes) บนถนน และ เสนชะลอความเรว (Rumble Strips) ก าหนดใหผผลตรถยนตตดตงเทคโนโลยใหม เชน ระบบปรบลดความเรวอจฉรยะ (Intelligent Speed Adaptation หรอ ISA)

เพอชวยผขบขใชอตราความเรวตามทกฎหมายก าหนด จดตงหนวยงานทเปนหวหอกดานความปลอดภยทางถนน พฒนาและใหทนสนบสนนยทธศาสตรความปลอดภยทางถนน ประเมนผลกระทบของยทธศาสตรความปลอดภยทางถนน ปรบปรงระบบขอมลเพอตรวจตดตามความปลอดภยทางถนน เพมความตระหนก และการสนบสนนของประชาชนผานการศกษาและการรณรงค จดใหมโครงสรางพนฐานส าหรบผใชถนนทกคน เชน บาทวถ ทางขามทปลอดภย เกาะกลางถนน สะพานลอย และทางลอด ก าหนดชองจราจรส าหรบจกรยานและจกรยานยนต ท าใหพนทขางถนนปลอดภยขน โดยก าหนดระยะปลอดภย ตดตงโครงสรางหรอราวกนทยบตวเมอถกชน ออกแบบทางแยกใหปลอดภย แยกถนนทางเขาออก (Access Roads) กบ ถนนหลก (Through-Roads) ก าหนดเขตปลอดรถยนตเพอใหความส าคญแกผใชถนนเปนล าดบแรก จ ากดการจราจรและอตราความเรวในเขตทอยอาศย ยานการคา และบรเวณโรงเรยน จดใหมขนสงมวลชนทดและปลอดภยขน

• เขมขดนรภย • จดยดเขมขดนรภย (Seat-Belt Anchorages) • กนชนหนา

• กนชนขาง

• ระบบควบคมเสถยรภาพแบบอเลกทรอนกส (Electronic Stability Control) • การปองกนคนเดนเทา และ • จดยดเบาะนรภยส าหรบเดกตามมาตรฐานไอโซฟกซ (ISOFIX Child Restraint Points)

ก าหนดและบงคบใชระเบยบวาดวยระบบเบรกปองกนลอลอก (Anti-Lock Braking) และการเปดไฟหนาขณะขบขเวลากลางวน (Daytime Running Lights) ส าหรบจกรยานยนต ก าหนดและบงคบใชกฎหมายระดบประเทศ ระดบทองถน และระดบเมอง ในประเดนตอไปน

• การเมาแลวขบ • การสวมหมวกนรภย

• การคาดเขมขดนรภย และ • การใชเบาะนรภยส าหรบเดก

พฒนาระบบรกษาพยาบาลฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาลและ ณ สถานพยาบาล ทเปนขนเปนตอนและครบวงจร จดการฝกอบรมเกยวกบการรกษาพยาบาลฉกเฉนขนพนฐานใหกบอาสาสมครการแพทยฉกเฉน สงเสรมใหอาสาสมครการแพทยฉกเฉนระดบชมชน (Community First Responder Training) เขารบการฝกอบรม

มาตรฐานความปลอดภย ยานพาหนะ

ผน าดานความปลอดภยทางถนน

การออกแบบ และการปรบปรง โครงสรางพนฐาน

การบงคบใชกฎหมาย

การมชวตรอด หลงเกดอบตเหต

การจดการความเรว

ก าหนดและบงคบใชระเบยบวาดวยมาตรฐานความปลอดภยของยานพาหนะ ในเรองตอไปน

องคประกอบและมาตรการส าคญในเอกสารเทคนค “ชวปลอดภย” 15

การจดการความเรว ความเรวเปนปจจยเสยงหลกทท าใหเกดการบาดเจบจากการจราจรทางบก น าไปสอบตเหตและผลกระทบจากอบตเหต (3, 4, 15–18) เมอใชความเรวเฉลยสงขน โอกาสเกดอบตเหตยอมสงขนตามไปดวย (15) เชน

การลดความเรวเฉลยลงรอยละ 5

เมอรถยนตใชความเรวเฉลยเพมขน 1 กโลเมตรตอชวโมง โอกาสเกด

อบตเหตทเปนเหตใหบาดเจบจะสงขนรอยละ 3 และอบตเหตทเปนเหตให

เสยชวตจะสงขนรอยละ 4-5 (3) กลาวคอ ถาใชความเรวสง การหยดรถ

ยงตองใชระยะทางเพมขน ความเสยงจะเกดอบตเหตจงสงขน ขอมลใน

ภาพประกอบ 2.1 ชวาการใชความเรว 80 กโลเมตรตอชวโมงในสภาพ

ถนนแหง ตองใชระยะทางราว 22 เมตร (ระยะทางทรถยนตวงในชวงเวลา

ตอบสนอง (Reaction Time) นานประมาณ 1 วนาท) เพอตอบสนองเหต

ทเกดขน และรถยนตจะหยดนงสนทตองใชระยะทางทงหมด 57 เมตร

ผขบขเพศชายและวยรนมแนวโนมสงทจะใชความเรว นอกจากน การขบข

ดวยความเรวอาจเกดจากปจจยอนดวยเชนกน เชน การดมเครองดม

มแอลกอฮอล สภาพถนน (Road Layout) ความหนาแนนของการจราจร

และสภาพอากาศ

มหลายมาตรการทมประสทธภาพในการจดการความเรว เชน ก าหนด

และบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรว การออกแบบถนน เทคโนโลย

รถยนต อยางไรกตาม หลายประเทศประสบปญหาในการด าเนน

มาต รก า ร ด ง กล า ว เ ช น ร า ย ง านสถ านกา ร ณ โ ล ก ว า ด ว ย

ความปลอดภยทางถนน พ.ศ. 2558 (Global Status Report on Road

Safety 2015) ระบวา 97 ประเทศจากทงหมด 180 ประเทศก าหนด

อตราความเรวในเขตเมองไวท 50 กโลเมตรตอชวโมงหรอต ากวา แตม

เพยง 27 ประเทศ ( รอยละ 15) เทานนทใหคะแนนการบงคบใช

กฎหมายดงกลาวในประเทศของตนในระดบ “ด ” (8 คะแนน

หรอมากกวาจากระดบคะแนน 0 ถง 10) (1)

การแกไขปญหา หลกฐานขณะนชวาแนวทางส าคญในการจดการความเรว คอ ก าหนด

และบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรว สรางหรอปรบปรงถนน

เพอชะลอการจราจร และก าหนดใหผผลตรถยนตตดตงเทคโนโลยใหม

เพอชวยผขบขใหสามารถใชอตราความเรวตามทกฎหมายก าหนด

© M. Missikim

ชวยลดอบตเหตจากการจราจรทาง

บกลงไดถงรอยละ

ทเปนเหตใหเสยชวต

30


ภาพประกอบ 2.1 ระยะทางทใชหยดรถในระดบความเรวแตกตางกน (รวมเวลาตอบสนองประมาณ 1 วนาท)

ระยะทาง (เมตร)

0 5 10 | | |

15 20 | |

25 30 | |

35 40 | |

45 50 55 60 | | | |

50 ก.ม. /ช.ม. —

55 ก.ม. /ช.ม. —

60 ก.ม. /ช.ม. —

65 ก.ม. /ช.ม. —

70 ก.ม. /ช.ม. —

75 ก.ม. /ช.ม. —

80 ก.ม. /ช.ม. —


การก าหนดและการบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรว ทวประเทศ ระดบทองถน และระดบเมอง แนวทางนคอก าหนดและบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวบนถนนระดบประเทศ ระดบเมอง และระดบทองถน แนวปฏบตปจจบนก าหนดอตราความเรวในเขตเมองไวท 50 กโลเมตรตอชวโมง และ 30 กโลเมตรตอชวโมงในเขตทอยอาศยและในพนททมคนเดนเทาพลกพลาน และ/หรอ จกรยานใชชองจราจรรวมกบยานพาหนะอน (ขอมลเพมเตม 2.1) อยางไรกตาม ควรมการทบทวนอตราความเรวเปนระยะเพอใหมนใจวาอตราความเรวทก าหนดอยในระดบทปลอดภย นอกจากการก าหนดอตราความเรวแลว การใหขอมลเกยวกบอตราความเรวและการบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวแกผขบขกส าคญเชนเดยวกน การก าหนดอตราความเรวตองค านงถงประเดนตอไปน (8): • ประเภทผ ใชถนน ทประกอบดวยหลากหลายกลม • คณภาพโครงสรางพนฐานในดานความปลอดภย โดยเฉพาะอยางยง โครงสรางพนฐานทสามารถรองรบความผดพลาดของมนษยทอาจเกดขนได เพอใหผ ใชถนนทกคนมความเสยงนอยทสด

• ยานพาหนะมขดความสามารถรองรบแรงกระแทกเมอเกดอบตเหต (Crashworthiness) และหลกเลยงการชน

• หนาทของถนนแตกตางกน และการใชทางรวมกน (Traffic Mix) กฎหมาย และ/หรอ ระเบยบ ก าหนดบทลงโทษไวชดเจนหากใชอตราความเรวเกนกวากฎหมายก าหนด เชน โทษปรบ การตดแตม และการระงบใบอนญาตขบข การบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรว และการก าหนดบทลงโทษทเหมาะสมเปนเรองส าคญ การบงคบใชกฎหมายมความแตกตางกนตามบรบท และมทงแบบอตโนมตและไมอตโนมต มหลกฐานชวาการบงคบใชกฎหมายโดยอตโนมต เชน กลองพกพา กลองตดตงอยกบท และกลองเคลอนท หรอกลองตดตงในรถต ารวจ เปนวธทมประสทธภาพสงสด ทชวยลดการใชความเรว ทงน กฎหมายไมควรมบทบญญตทเปน อปสรรคท าใหเจาหนาทต ารวจไมสามารถด าเนนมาตรการบงคบใช กฎหมายไดอยางมประสทธภาพ

หยดทนเวลา

หยดทนเวลา

ชน

ชนทความเรว 30 ก.ม./ช.ม.





© B

loo

mb

erg

Phila

nth

ropie

s/K

. Takah

ashi

ขอมลเพมเตม 2.1 การลดความเรวในบรเวณโรงเรยน ประเทศเคนยา

ใน พ.ศ. 2554-2557 ไดมการด าเนนโครงการโรงเรยนปลอดภย (School Safety Project) ในโรงเรยนประถมศกษา 20 แหงในต าบลไนวาชาและธคา (Naivasha and Thika Sub-Counties) ประเทศเคนยา โดยมจดประสงคหลกเพอใหเดกนกเรยนเดนทางไปโรงเรยนอยางปลอดภย มงเนนทนกเรยนกลมเสยง 20,000 คน โดยรอยละ 49 ของจ านวนดงกลาวเปนนกเรยนหญง การประเมนขนพนฐาน (Baseline Assessment) ชวงเดอนมกราคม 2551 ถง กรกฎาคม 2554 ชวานกเรยน 256 คนไดรบบาดเจบในพนทรอบโรงเรยน และมนกเรยน 38 คนเสยชวตขณะเดนทางไปโรงเรยน อยางไรกตาม แตละโรงเรยนมระดบ

ความเสยงจะเกดการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบกตางกน กลาวคอ โรงเรยนใกลทางหลวงและถนนพลกพลานยอมมความเสยงสงกวา จงตองใชเกณฑเขมงวดคดเลอกโรงเรยนทมความเสยงสง และไดเลอกโรงเรยนประถมศกษา 20 แหง (ต าบลไนวาชาและธคา ต าบลละ 10 แหง) เขารวมโครงการน ซงใชมาตรการทไดผลสง (High-Impact Interventions) เชน การควบคมอตราความเรวรอบโรงเรยน การเพมทศนวสยใหกบนกเรยนและบรเวณทางขาม การปรบปรงสภาพแวดลอม ทางขามทมการเฝาระวง (Supervised Crossing) และการสรางความตระหนกใหกบเดก คร และบดามารดา เพอลดความเสยงทเดกจะถกรถชนระหวางเดนทางมาโรงเรยนหรอกลบบาน การด าเนนโครงการ 4 ปประสบความส าเรจเชงบวกและไดบทเรยนส าคญมากมาย นอกจากน ประโยชนชดเจนทสดทไดรบ คอ อบตเหตจราจรทางบกและการเสยชวตในพนทรอบโรงเรยนลดลงตอเนอง เชน อบตเหตในต าบลธคาลดลงรอยละ 37 ขณะทในต าบลไนวาชาลดลงรอยละ 49 จากขอมลพนฐานของ 4 ปกอนหนานน ขณะทการเสยชวตในต าบลไนวาชาลดลงรอยละ 83 และในต าบลธคาลดลงรอยละ 60 ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (19)

สรางหรอปรบปรงถนนเพอชะลอการจราจร การใชรปแบบถนนทชดเจน (Self-Explanatory Road Layouts) ซงสงเสรมและเนนย าใหใชอตราความเรวตามทก าหนดในพนทหนง ๆ เปนสงส าคญทชวยสนบสนนใหปฏบตตามกฎหมาย ถนนในรปแบบเฉพาะหรอแนวทางแกไขปญหาเชงวศวกรรม (Engineering Solutions) ทเปนสวนหนงในการออกแบบถนนในเขตเมอง ไดแก วงเวยน ท าถนนใหแคบ ลกระนาด ท าแนวเสนหยกบนถนน และเสนชะลอความเรว ฯลฯ (20–23) มาตรการเหลานรองรบความเรว 30 กโลเมตรตอชวโมง แตสามารถออกแบบใหรองรบความเรวทเหมาะสมไดหลายระดบ แมวาแตละมาตรการอาจใชแยกจากกน แตโดยทวไป มกน ามาตรการเหลานมาใชร ว ม ก น โ ด ย ถ อ เ ป น ส ว น ห น ง ข อ ง แ ผ น ช ะ ล อ ก า ร จ ร า จ ร ทวพนทหรอเฉพาะเสนทาง (Area-wide or Corridor-level Traffic-Calming Scheme) มาตรการชะลอการจราจรมหลายรปแบบ ตงแตการปรบเปลยนเลกนอย เชน ปรบปรงถนนทองถน จนถงการเปลยนแปลงทงพนทและการตดถนนใหม (24) การก าหนดใหทางดวนในเขตชนบทและเขตเมองสามารถใชความเรวจะด าเนนการไดกตอเมอ

พนทรมถนนมความปลอดภยและมแนวกนกลาง (Median Separation) รวมทง ออกแบบทางแยกอยางเหมาะสม และแยกกลมผ ใชถนน ซงมความเรว ปรมาณ (Mass) และทศทางการจราจรแตกตางกน ก าหนดใหผผลตรถยนตตดตงเทคโนโลยใหม เทคโนโลยระบบปรบลดความเรวอจฉรยะ (Intelligence Speed Adaptation หรอ ISA) ใหขอมลอตราความเรวเพอชวยผขบขตดสนใจใชอตราความเรวเหมาะสม (25) ระบบมาตรฐานของเทคโนโลยนใชแผนทถนนดจทลตดตงในรถยนต ซงระบอตราความเรวควบคกบระบบระบต าแหนงผานดาวเทยม (Satellite Positioning System หรอ GPS) (3) ระบบนจะเขาแทรกแซงเพอควบคมอตราความเรวดวยรปแบบ ดงน • ใหค าแนะน า (Advisory): แจงอตราความเรวแกผ ขบขเมอขบขเกนกวากฎหมายก าหนด


© W

PR

O/J

Passm

ore

• ระบบสมครใจ (Voluntary): ระบบเชอมตอกบระบบควบคมรถ แตผ ขบข

สามารถเลอกปดระบบเมอใดหรออยางไรกได

• ระบบบงคบ (Mandatory): ปดระบบไมได

ประโยชนของแนวทางการจดการความเรว

การจดการความเรวอยางมประสทธภาพจะสงผลด ดงน

• ลดการเสยชวต การบาดเจบ และตนทนทางเศรษฐกจสงคม

จากการจราจรทางบก

• ท าใหนโยบายการขนสงและสงแวดลอมในดานอน ๆ ดขนตามไปดวย เชน

มลภาวะทางอากาศ การใชเชอเพลง และมลภาวะทางเสยง

• ปรบปรงสงอ านวยความสะดวกและคณภาพสงแวดลอมรองรบการเดนเทา

และการขจกรยาน เปนการสรางชมชนนาอย และ

• ลดการปวยดวยโรคไมตดตอ เนองจากมการออกก าลงกายมากขน

และมลภาวะลดลง


ผน าดานความปลอดภยทางถนน ผ น าคอผ ทสามารถมอทธพลหรอสรางแรงบนดาลใจใหผ อนบรรลเปาหมาย (26) หนงในความรบผดชอบของผ น า คอ สรางวสยทศนวาอนาคตจะเปนอยางไร และด าเนนการใหบรรลวสยทศนนน เชนประเทศสวเดนไดประกาศ “Vision Zero” (วชนซโร – การเสยชวตเปนศนย) ใน พ.ศ. 2540 แลวด าเนนมาตรการทมประสทธภาพนานหลายป (7) กระบวนการนลดการเสยชวตจากการจราจรทางบกไดอยางมนยส าคญ จากนน อกหลายประเทศไดตงเปาประสงคตาม “วสยทศนการเสยชวตเปนศนย” หรอ “วสยทศนมงสการเสยชวตเปนศนย” (Towards Zero) เพอเนนย าวาเปาหมายเดยวทยอมรบได คอ ไมมการเสยชวตและ การบาดเจบสาหสจากการจราจรทางบก (8)

การด าเนนการตามวสยทศนความปลอดภยทางถนนเปนเรองทาทาย เนองจากมความเกยวของกบหลายภาคสวน และมตวแสดงมากมาย (เชน กระทรวงสาธารณสข กระทรวงคมนาคม กระทรวงการคลง กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย และ/หรอ เจาหนาทต ารวจ) (27) นอกจากความทาทายในการประสานงานกบผ มสวนใดสวนเสยแลว การมมมมองไมตรงกนเกยวกบยทธศาสตรความปลอดภยทาง ถนนทเหมาะสมกอาจท าใหการด าเนนการลาชา หรอเปนอปสรรคขดขวางการด าเนนการไดเชนกน ประเดนของผ น ายงครอบคลมถงความไมสอดคลองกนในการน ายทธศาสตรความปลอดภยทางถนนไปปฏบต การประสานงานไมด และการขาดผขบเคลอนการเปลยนแปลงเชงนโยบาย (28, 29) ดงนน คณภาพของผน าจงเปนปจจยหนงทอาจเกอหนนหรอขดขวางมาตรการความปลอดภยทางถนนกได (27, 29, 30)

ผน าดานความปลอดภยทางถนนจ าเปนตอทงระดบการเมองสงสดของประเทศ และตอสงคมและนโยบายดานความปลอดภยทางถนนในระดบตางๆ นอกจากน ผน ายงมสวนส าคญทท าใหเขาใจความเรงดวนของการเปลยนแปลง สรางความตระหนกเพมขน และท าใหผ มสวนไดสวนเสยตองการการเปลยนแปลง (8)

ผน า ดานความปลอดภยทางถนน ทรบผดชอบและตรวจสอบได ในระดบประเทศ รฐ จงหวด และเมอง เปนปจจยส าคญยง ตอความส าเรจ

© WHO/M.Peden


© B

loo

mb

erg

Phila

nth

ropie

s/K

. Takah

ashi

การแกไขปญหา จากประสบการณทผานมาชวา ผ น ามบทบาทส าคญในแงของการมอทธพลตอ และ/หรอ การบรหารจดการหนาทและการด าเนนการ ดงทจะกลาวตอไปน สรางหนวยงานทเปนหวหอกดานความปลอดภยทางถนน ความรวมมอดานความปลอดภยทางถนนกบหลายภาคสวนและผ มสวนไดสวนเสยเปนกญแจสความส าเรจ (1) หลายประเทศมหนวยงานหลก (Lead Agency) รบบทบาทดานน หนวยงานนจงควรมอ านาจและทรพยากรทจ าเปนตอการประสานงานเพอน ายทธศาสตรแหงชาตไปปฏบต ขณะทบางประเทศ หนาทประสานงานเปนของหนวยงานอสระ (Stand-Alone Agency) และในอกหลายประเทศ หนวยงานหลกอยในสงกดกระทรวงใดกระทรวงหนง (ขอมลเพมเตม 2.2) แมวาตองมหนวยงานหลกหรอกลไกความรวมมอ แตหนวยงานหรอกลไกดงกลาวเพยงอยางเดยวกคงไมท าใหสถานการณความปลอดภยทางถนนดขน ดงนน หนวยงานหรอกลไกนตองสามารถด าเนนงาน ไดตามความรบผดชอบ ไดรบทนสนบสนนเพยงพอกบขนาดของปญหา

ความปลอดภยทางถนน และมความสามารถทจะลดภาระดงกลาว ผ น าดานความปลอดภยทางถนน ไมวาระดบชาตหรอระดบทองถน ตองศกษาแนวทางสรางพนฐานในการด าเนนการดานความปลอดภยทางถนน เชน การลงนามความตกลงและสนธสญญาฉบบส าคญของสหประชาชาตทเกยวของกบความปลอดภยทางถนน (31, 32) ความเปนหนสวนระหวางชมชนกบผน าทองถน (Local Leadership) คอ แนวทางทมประสทธภาพในการบรรลผลลพธตาง ๆ นอกจากน ผน ายงมบทบาทส าคญดานความปลอดภยของรถยนตใชงานทางธรกจ (Fleet Safety) และการบรหารคน (Management of People) ซงมอาชพขบรถยนต ถาตองการผลกดนใหด าเนนการตามนโยบายความปลอดภยทางถนน ผน าความปลอดภยทางถนนทมประสทธภาพตองใชและสรางโอกาส ทมอยมากมายทงระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบสากล พฒนาและใหทนสนบสนนยทธศาสตรความปลอดภยทางถนน ยทธศาสตรเปนพมพเขยวแสดงทศทางของประเทศ ท านองเดยวกบยทธศาสตรของสถาบนตาง ๆ ยทธศาสตรมใชแนวทางแกไขปญหา แตตองน ายทธศาสตรไปปฏบตโดยไดรบการสนบสนนดานทรพยากรการเงนและทรพยากรมนษยเพอใหสามารถด าเนนการตามแผนทวางไว

ขอมลเพมเตม 2.2 ตวอยางโครงสรางองคกรของหนวยงานหลกดานความปลอดภยทางถนน

ส านกงานถนนสาธารณะแหงนอรเวย (The Norwegian Public Roads Administration หรอ NPRA) เปนหนวยงานอสระท าหนาทประสานงานดาน ความปลอดภยทางถนนกบหลายภาคสวนและหนวยงานรฐระดบตาง ๆ ในประเทศนอรเวย โดยมหนาททบทวนกฎหมาย ตลอดจนเกบและเผยแพรขอมล คณะกรรมการความปลอดภยทางจราจรแหงชาต (National Traffic Safety Committee) ประเทศเวยดนาม เปนหนวยงานสงกดกระทรวงคมนาคม มหนาทประสานงานนโยบายความปลอดภยทางถนนระหวางหนวยงานรฐ ภายใตการบงคบบญชาของรองนายกรฐมนตร ซงด ารงต าแหนงประธานคณะกรรมการความปลอดภยทางจราจรแหงชาต ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (1)


ประเมนผลกระทบของยทธศาสตรความปลอดภยทางถนน การประเมนและวดผลการปฏบตตามแผนงานความปลอดภยทางถนนเพอใหทราบวาแผนงานดงกลาวไดผลตามทคาดหมายหรอไม และตองป รบป ร งส ง ใ ด บ า ง เ ป นส ง ส า คญ กา รป ระ เ มนน น ย ง ต อ ง มลกษณะเฉพาะ เชน การประเมนรถยนตใหม การตรวจ และ/หรอ การตรวจสอบความปลอดภยทางถนน (Safety Audits and/or Inspections) การจดอนดบความปลอดภยของถนน (Safety Ratings of Road) การทบทวนมาตรฐานการออกแบบถนน การทบทวนระดบการลงทนในหนวยงานดานถนน และการประเมนการรกษาพยาบาลฉกเฉนแหงชาต ตรวจตดตามความปลอดภยทางถนนดวยการเสรมสรางระบบขอมล ขอมลการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบกมความส าคญตอการตรวจตดตามแนวโนมระดบประเทศ การปรบปรงแนวทางปองกนอบต เหต การประเมนความคบหนา และการเปรยบเทยบจ านวนการเสยชวตจากการจราจรกบจ านวนการเสยชวตดวยสาเหตอน (1) จงไมควรมองขามความส าคญดงกลาว อยางไรกตาม ขอมลการเสยชวตจากการจราจรทางบกในหลายประเทศยงไมครบถวน ตองมการปรบปรงและท าใหขอมลการจราจรสอดคลองกนในประเดนตอไปน • นยามมาตรฐานของค าวา “การเสยชวตจากการจราจรทางบก” เพอใชในฐานขอมลของเจาหนาทต ารวจ (Police Database)

• เชอมโยงแหลงขอมล (เชน ฐานขอมลทะเบยนราษฎร (Vital Registration

Records) ขอมลรถฉกเฉน ขอมลต ารวจ ขอมลโรงพยาบาล ขอมลบรษทประกนภย ฯลฯ) เพอปรบปรงการประมาณการของภาครฐเกยวกบจ านวนผ เสยชวตจากการจราจรทางบก (Official Road Traffic Facility Estimates)

• จดการฝกอบรมเจาหนาทต ารวจใหสามารถประเมนไดอยางแมนย าเกยวกบความรนแรงของการบาดเจบและสาเหตของอบตเหต โดยครอบคลมถนน ผ ใชถนน และรถยนตทกประเภท

• แกไขปญหาการรายงานอบตเหตจราจรทางบกต ากวาความเปนจรง • เผยแพรขอมลตาง ๆ ไปยงผ มสวนไดสวนเสย • ใชขอมลทมอยเพอวางแผนมาตรการตาง ๆ และ

• ใชเทคโนโลยใหมตามความเหมาะสมสนบสนนการเกบและการวเคราะหขอมล เพมความตระหนกและการสนบสนนของประชาชนดวยการใหการศกษาและการรณรงค ภายใตยทธศาสตร ม 2 กจกรรมทควรด าเนนการ ดงน • ประการแรก คอ ใหการศกษาและใหขอมลแกผ วางนโยบาย ผปฏบตงาน และประชาชน เพอใหทราบถงความส าคญในการแกไขปญหาการบาดเจบจากการจราจรทางบก

• ประการทสอง คอ เพมความตระหนกเกยวกบปจจยเสยงดานความปลอดภยทางถนนและมาตรการปองกน รวมทง จดการรณรงค ดานการตลาดเพอสงคม (Social Marketing Campaigns) โดยมจดประสงคเพอปรบเปลยนพฤตกรรมและทศนคต

พฤตกรรมผ ใชถนนปลอดภยและการลดการเสยชวตจากการจราจรทางบก ไมไดอาศยความรและทกษะแตเพยงอยางเดยว หากแตยงตองการการสนบสนนจากชมชน ความเขาใจภาวะเสยงและความเสยง บรรทดฐานและรปแบบทางสงคม มาตรการทางวศวกรรม และการบงคบใชกฎหมาย อกดวย ดงนน เปนเรองส าคญทตองค านงวาการใหการศกษาและการรณรงคเพอใหประชาชนเกดความตระหนกและใหการสนบสนนมากขนมใชแนวทางแกไขปญหาทเปนเอกเทศ (Stand-alone Solution) แตเปนมาตรการทตองด าเนนการควบคกบมาตรการอนอกดวย (ขอมลเพมเตม 2.3)


© M

aste

r M

edia

/P.

Polv

roto

v


การรณรงคดานการตลาดเพอสงคม ในสหพนธรฐรสเซย

มการรณรงคส าคญ 4 รายการและออกอากาศในชวงป 2553-2557 โดยเปนสวนหนงในโครงการความปลอดภยทางถนนในภมภาคลเปตสกายาและอวานอฟสกายา(Lipetskaya and Ivanovskaya Regions) ของสหพนธรฐรสเซย การณรงคนมงเนนทการคาดเขมขดนรภย ความเรว และเบาะนรภยส าหรบเดก โดยท าควบคกบการบงคบใชกฎหมาย การประเมนชวารถยนตทขบเรวเกนกวากฎหมายก าหนดลดลงตอเนองจากรอยละ 54.7 (พ.ศ. 2555) เหลอรอยละ 40.1 (พ.ศ. 2556) ในภมภาคอวานอฟสกายา โอบลาสต (Ivanovskaya Oblast) และจากรอยละ 47.0 (พ.ศ. 2555) เหลอรอยละ 26.1 (พ.ศ. 2556) ในภมภาคลเปตสกายา โอบลาสต (Lipetskaya Oblast) การใชเขมขดนรภยในกลมผ ใชรถยนตเพมขนจากรอยละ 52.4 (พ.ศ. 2555) เปนรอยละ 73.5% (พ.ศ. 2556) ในภมภาคลเปตสกายา และเพมขนจากรอยละ 47.5 (พ.ศ. 2555) เปนรอยละ 88.8% (พ.ศ. 2556) ในภมภาคอวานอฟสกายา

ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (24, 33)

ประโยชนของแนวทางแกไขปญหาดานภาวะผน า (Leadership Solutions)

การพฒนาผน าความปลอดภยทางถนนจะชวยใหบรรลเปาหมาย ดงน • พฒนาพนฐานธรรมาภบาล (Governance Foundation) เพอ ด าเนนการมาตรการทมลกษณะเฉพาะ

• แกไขปญหาสงคมและธรรมภบาลในภาพกวาง เชน กฎหมายและ ระเบยบ ซงกระทบนโยบายความปลอดภยทางถนน

• ผลกดนใหด าเนนการตาง ๆ และระดมก าลงของผ มสวนไดสวนเสย • พฒนาการประสานงานนโยบายความปลอดภยทางถนน เพอให มนใจวาหนวยงานตาง ๆ ด าเนนงานอยางมประสทธภาพ

• วางกรอบและภาระรบผดชอบ (Accountability) เพอใหมนใจวาไดน ามาตรการทมลกษณะเฉพาะไปปฏบตและบรรลผลของนโยบายความปลอดภยทางถนน

• จดสรรทรพยากรการเงนและทรพยากรมนษยใหกบนโยบาย ความปลอดภยทางถนน และ • เพมความตระหนกดานปจจยเสยงดานความปลอดภยทางถนน และมาตรการปองกน ซงจะชวยใหการบงคบใชกฎหมายและมาตรการ ดานความปลอดภยทางถนน ไดรบการสนบสนนมากขน


การออกแบบและการปรบปรง โครงสรางพนฐาน โดยทวไปแลว โครงสรางพนฐานของถนนใหความส าคญกบการขนสงดวยรถยนตและประสทธภาพเชงเศรษฐกจ แตตองแลกดวยความปลอดภยทางถนน โดยเฉพาะอยางยง ความปลอดภยของคนเดนเทา ผ ขจกรยานและผ ขจกรยานยนต (34–36) รายงานสถานการณโลกวาดวยความปลอดภยทางถนน 2558 (1) ระบวา 92 ประเทศ (รอยละ 49 เปนประเทศทมรายไดสง) ไดด าเนนนโยบายสงเสรมการเดนเทาและการขจกรยาน อยางไรกตาม การศกษาพบวา การทยงไมมมาตรการเสรมนโยบายเหลาน เชน การจดการอตราความเรวใหมประสทธภาพ และการสรางโครงสรางพนฐานเพอความปลอดภยของคนเดนเทาและผ ขจกรยาน เปนความเสยงทน าไปสการบาดเจบจากการจราจรทางบก (37) การประเมนถนนระยะทางรวมมากกวา 250,000 กโลเมตรใน 60 ประเทศชวาขอบกพรองในการออกแบบถนนเปนสาเหตการบาดเจบจากการจราจรทางบก ซงเปนภาระของโลก (Global Burden) (ภาพประกอบ 2.2) ถนนมากกวารอยละ 50 ขาดโครงสรางพนฐานทชวยใหคนเดนเทา ผ ขจกรยาน ผ ขจกรยานยนต และผขบขรถยนต ปลอดภย ทงน ตลอด 20 ปทผานมา รอยละ 10 ของถนนทเสยงอนตรายสงสดในประเทศตาง ๆ ไดรบการปรบปรง เชน สรางทางเดนเทา แผงกนความปลอดภย (Safety Barriers) ทางจกรยาน และไหลถนนท มการราดพน ผว (Paved Shoulders) ชวยลดจ านวนผ เสยชวตไดประมาณ 3.6 ลานคน และผบาดเจบสาหส 40 ลานคน (22) ในหลายประเทศ การใชทางจราจรรวมกน (Traffic Mix) ท าใหคนเดนเทาและผ ขจกรยานตองใชถนนรวมกบรถยนตทใชความเรวสง คนเดนเทาและผ ขจกรยานเผชญกบสถานการณอนตรายและการจราจรทใชความเรวสง (1) การทถนนหลายสายขาดสงอ านวยความสะดวกพนฐาน เชน ทางเดนเทา ทางจกรยาน ทางจกรยานยนต และทางขามปลอดภยทควบคมอตราความเรว สงผลใหผ ใชถนนทกคนมความเสยงเพมมากขน

การปรบปรงถนนถนนรอยละ

10

ทเสยงอนตรายสงสดในแตละประเทศตลอด 20

ปชวยลดจ านวนผเสยชวตและผบาดเจบสาหสไดหลาย ลานคน

© PAHO


ภาพประกอบ 2.2 ระดบความเสยงจากโครงสรางพนฐานของถนนทอนตราย

ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (8, 22)

การแกไขปญหา วรรณกรรมและประสบการณในปจจบนชวาความปลอดภยเปนหวใจส าคญในการพจารณาวางแผน ออกแบบ และใชงานเครอขายถนน (3, 4, 8, 19, 20) ตองมนใจวาถนนเดม ถนนใหม และระบบขนสงมวลชน สรางขนดวยมาตรฐานความปลอดภยสงเพอผ ใชถนนทกคน การปรบปรงมาตรฐานการออกแบบถนนใหเปนปจจบนเพอลดขอบกพรองในอดตจงเปนเรองส าคญเรงดวนเพอใหมนใจวาถนนใหมจะไมเปนสาเหตการเสยชวตหลงเปดใชงาน ตลอดจนปรบปรงโครงสรางพนฐานเดมโดยก าหนดมาตรฐานความปลอดภยทเหมาะสมกบผ ใชถนนทกคน ดงนน แนวทางแกไขปญหาทมลกษณะเฉพาะท าใหมนใจวาเครอขายถนนมความปลอดภยตอผ ใชถนนทกคน โดยสามารถสรปไดดงน

สรางโครงสรางพนฐานดานความปลอดภยเพอผ ใชถนนทกคน บาทวถกนคนเดนเทาออกจากรถยนตและจกรยาน เปนพนททคนเดนเทาเดน เคลอนไหว วง เลน พบปะ และพดคย ดงนน เพอใหคนเดนเทา มความปลอดภยสงสด ถนนทกสายไมวาจะถนนเดมหรอถนนใหมควรมบาทวถเพอรองรบความตองการทงในปจจบนหรอในอนาคต ถาเปนไปได ถนนในชนบทควรมทางเดนเทาดวยเชนกน ถามความจ าเปน ควรมทางเดนเทาอยทง 2 ฝงถนน โดยทางเดนเทามลกษณะตอเนองกน เขาถงงาย บ ารงรกษาเพยงพอ ความกวางเหมาะสม มทางลาด (Kerb Ramps) และสงอ านวยความสะดวกรองรบความตองการของคนนงรถเขนและคนเดนเทาทมความบกพรองดานการเคลอนไหวและการมองเหน นอกจากน บนทางเดนเทาตองไมมสงกดขวาง เชน เสาไฟ สองสวาง และปายถนน


ทางขามตดตงสญญาณหรอเครองหมายจราจรเพอความปลอดภยชวยแยกคนเดนเทาจากการจราจรของรถยนตขณะก าลงเดนขามถนน ดงนน ทางขามทตดตงสญญาณหรอเครองหมายจราจรใหสทธในทาง (Right-of-Way) แกคนเดนเทา และผ ขบรถตองใหทางแกคนเดนเทา ทางขามลกษณะนพบบรเวณทางแยกทมสญญาณจราจรและมคนเดนเทาพลกพลาน เชน บรเวณโรงเรยนและยานการคา อยางไรกตาม การตดตงเครองหมายหรอสญญาณควรท าควบคกบการปรบปรงลกษณะกายภาพของถนน เพอใหสามารถขามถนนไดสะดวกและลดความเรวของรถยนต (เชน ทางขามยกพนสง (Raised Platform Crossings) และการชะลอการจราจร) ทางเวายกพนสงส าหรบคนเดนเทา (Raised Pedestrian Kerb Build-Outs) เกาะกลางถนน และแนวกนกลางตลอดถนนเปนอกวธหนงทชวยลดโอกาสทคนเดนเทาจะไดรบอนตรายจากรถยนต และเปนพนทปลอดภยขณะขามถนน สะพานลอยและทางลอดส าหรบคนเดนเทา คอ สะพานหรออโมงคทแยกคนเดนเทาออกจากการจราจรของรถยนต มาตรการนมกใชในพนททคนเดนเทาพลกพลาน หรอการจราจรคลองตว หรอใชความเรวสง (เชน ทางดวน) ทงนจะตองค านงถงการเขาถงและความปลอดภยของสะพานลอยและทางลอด เพอใหใชงานไดอยางมนใจ นอกจากน ตองมทางขามส าหรบปศสตวและยานพาหนะการเกษตรในชนบทอกดวยเพอความปลอดภย ชองจกรยานและจกรยานยนต ชองจกรยานและจกรยานยนตแยกผ ขจกรยานและผ ขจกรยานยนตออกจากรถยนต ท าใหปลอดภยกวาการขบนถนนใหญ นอกจากน ควรวางแผนและพฒนาสงอ านวยความสะดวกใหเปนเครอขายเพอสรางความตอเนองดานคณภาพและความปลอดภย รวมทง บรหารจดการการจราจรรวมกบยานพาหนะประเภทอน (เชน ทางแยก ทางรวม (Merge Lanes)) ไดอยางปลอดภย นอกจากน การใชหลกการออกแบบปลอดภย (Safe Design

Principle) ชวยใหสงอ านวยความสะดวกบนถนนและนอกถนนปลอดภยขน เนองจากหลกการนก าหนดความกวาง ขดความสามารถ การแยกผ ใชถนน และพนผวถนน ใหเหมาะกบความเรวและหนาทของสงอ านวยความสะดวกชนดนน ๆ ท าใหพนทรมถนนปลอดภยขน เมอรถยนตชนวตถรมถนนยอมเกดการบาดเจบ (3) การตดตงโครงสรางพนฐานจะชวยใหผขบรถไมตกถนน (เชน ปรบปรงผวถนน ตเสนจราจร และตดปายเตอนทางโคงและระดบความโคง) เตอนผขบขวาก าลงหลดถนน (เชน เสนชะลอความเรว) ชวยใหควบคมรถยนตไดอกครงเมอหลดถนนจรง ๆ (เชน ไหลทาง) หรอ ลดความรนแรงเมอรถยนตหลดถนน (เชน ระยะปลอดภย เสาชนดทลมหกได (Frangible Poles) และราวกนกนชน (Crash Barriers)) ออกแบบทางแยกใหมความปลอดภย การชนและการบาดเจบมกเกดขนบรเวณทางแยก เพราะวาคนเดนเทา ผ ขจกรยานและผ ขจกรยานยนตพลกพลาน รวมทงเปนจดตดรถยนต ชนดตาง ๆ (37) โดยทวไปแลว การออกแบบทางแยกใหปลอดภยจะเนนทการลดผลกระทบจากการใชความเรวและการชนทอาจเกดขน แนวทางลดจ านวนการเสยชวตและการบาดเจบไดอยางมประสทธภาพ คอ สรางวงเวยน ทออกแบบเปนอยางด ซงลดความเรวและลดมมของการชนใหเปนการชนขาง หรอ การชนทาย ซงรนแรงนอยกวา สรางสะพานลอยและทางลอด (ทางแยกตางระดบ (Grade-Separated Interchanges)) เปนวธการทคมคาเหมาะกบการจดการจราจรผานตลอด (Through Traffic) โดยมการออกแบบทางรวมเปนอยางด ทางแยกตดตงสญญาณจราจรชวยจดสรรเวลาเพอลดโอกาสเกดการชน ทางแยกประเภทนตองอาศยการปฏบตตามกฎจราจร และการตดสนใจของผ ใชถนน ซงขนกบรปแบบในรายละเอยดของพนทนนๆ


ส าหรบทางแยกทไมมการควบคม ผ ใชถนนทกคนยอมมความเสยงมากขน จงควรพจารณาด าเนนมาตรการดานการชะลอการจราจร ดานวศวกรรม และดานเทคโนโลย ซงมคาใชจายนอย (เชน ทางแยกยกพนสง (Raised Platform Intersection) ชองจราจรส าหรบเลยว การควบคมทางเอก (Priority Control) สญญาณเตอนตามปรมาณจราจร (Vehicle-Actuated Warning Signs) การลดความเรว) เพอพนททมอนตรายสงภายในโครงขายถนนมความเสยงลดลง แยกถนนทางเขาออกกบถนนหลก การวางแผนใชพนทถนน โดยแยกระหวางถนนทการจราจรผานตลอดและใชสงสนคา (Freight Road) กบการใชเพอการขนสง ทางเขาชมชนและยานการคา เพอใหเกดความปลอดภยและประโยชนเชงเศรษฐกจและสงคม ก าหนดเขตปลอดรถยนตเพอใหความส าคญล าดบแรกแกผใชถนน ในอดต การออกแบบและการวางแผนดานถนนและสงแวดลอมทสรางขนโดยมนษย (Built Environment) มกมองขามคนเดนเทาและผ ขจกรยาน ดงนน ควรใชรปแบบถนนใหมหรอออกแบบถนนใหมเพอ แกไขการละเลยดงกลาว การท าใหคนเดนเทาและผ ขจกรยานปลอดภยมากขนตองอาศยนโยบายสนบสนน ซงใหความส าคญกบคนเดนเทา และผ ขจกรยาน หรอ นโยบายวาดวยการเดนทางทวไปและการใชประโยชนทดน แนวทางก าหนดมาตรฐานสงอ านวยความสะดวกแกคนเดนเทาและผ ขจกรยานท าใหมนใจวาจดเสยงทสดของถนนใหมมความปลอดภยมากขน และแกไขขอบกพรองของถนนเดม (19, 20) เอกสาร “High Capacity Manual” (5) และ “Complete Streets” (38) ใหแนวทางปจจบนทสามารถปรบใหเขากบบรบททองถนได

โดยทวไปแลว นโยบายและแนวทางความปลอดภยส าหรบคนเดนเทาและผ ขจกรยานควรตระหนกวาคนเดนเทาและผ ขจกรยานเปนผ ใชถนนตามกฎหมาย (Legitimate Road User) และกระตนใหนกวางแผน วศวกร และผประกอบวชาชพ ซงวางแผนและจดการระบบขนสงทางถนน

เขาใจมมมองน นอกจากน ใหก าหนดและบงคบใชกฎหมายจราจร เพอใหคนเดนเทาและผ ขจกรยานปลอดภยขน ในการวางแผนตดถนนใหม และ/หรอ การปรบปรงถนนเดม ใหใชรปแบบบรณาการ (Inclusive Approach) และใหความส าคญกบผพการ เดก และผสงวย ซงเปนกลมทมความตองการเฉพาะ ดงนน การใหผ ใชถนนกลมตาง ๆ ชมชนทองถน และผ มสวนไดสวนเสยรายส าคญ ๆ (เชน หนวยใหความชวยเหลอ (Rescue Services)) มสวนรวมในขนตอนการวางแผน เปนวธหนงทจะท าใหเรองดงกลาวเปนจรงได จ ากดการจราจรและความเรวในเขตทอยอาศย ยานการคา และบรเวณโรงเรยน การก าหนดใหเขตทอยอาศยและบรเวณโรงเรยนเปนพนททใชความเรวต าชวยใหการด ารงชวตภายในชมชนปลอดภยขน และการก าหนดเชนน ไมกระทบตอประสทธภาพขนสงหรอกระทบนอยมากเพราะวาเปนเพยงระยะทางสน ๆ คนเดนเทามโอกาสรอดชวตนอยลงหากประสบอบตเหตทใชความเรวเกน 30 กโลเมตรตอชวโมง (20 ไมลตอชวโมง) การตดถนนในทองถนท ม รปแบบชดเจน (Self-explanatory Neighbourhood Streets) ซงก าหนด สงเสรม และบงคบใชอตราความเรวทปลอดภย ดงนน แนวทางแกไขปญหา ไดแก การออกแบบถนน (ชะลอการจราจร ท าถนนใหแคบ แนวเสนหยก เนนยกพนสง และลกระนาด) เทคโนโลย (ปายเตอนความเรวชนดพกพาได) การตรวจและการบงคบใชกฎหมายจราจร (กลองตรวจจบความเรวและต ารวจลาดตระเวน (Police Patrols)) จดเสนทางขนสงมวลชนทดและปลอดภย การออกแบบระบบขนสงมวลชนใดกตามควรค านงถงความปลอดภยของคนเดนเทา เชน เสนทางและจดจอด การใหความส าคญกบระบบขนสงมวลชนทปลอดภยและมประสทธภาพยงเปนวธหนงทกระตนใหเปลยนจากการใชรถยนตสวนตวมาเปนระบบขนสงมวลชน การเดนเทา และการขจกรยาน การวางแผนใชประโยชนทดนและการจดการอปสงคเดนทาง (Travel-Demand Management Options) อาจชวยลดความจ าเปนและระยะทางการเดนทางได เชน จดใหมบรการตาง ๆ ใกลทอยอาศย รปแบบเสนทางขนสงมวลชน และระบบขนสงมวลชนทมประสทธภาพ


©

WH

O/S

chiff

er

ระบบขนสงมวลชนในบางประเทศกลบเปนปจจยทสรางอนตราย เนองจากยานพาหนะมสภาพอนตรายและรบผ โดยสารมากเกนไป พนกงานขบรถมทกษะแยและมอาการเหนอยลา กรณเชนน การจดการความปลอดภยรถยนตใชงานทางธรกจ (Fleet Safety Management) จะชวยลดการเสยชวตจากการจราจรทางบกและสงเสรมใหใชระบบขนสงมวลชนมากขน

ประโยชนของการปรบปรงโครงสรางพนฐาน การปรบปรงโครงสรางพนฐานของถนนจะเปนประโยชน ดงน • ลดการเสยชวต การบาดเจบ และตนทนทางเศรษฐกจสงคม จากการจราจรทางบก

• ลดการปลอยไอเสย (Emissions) หากรวมการจดการความเรวใหเปนสวนหนงของมาตรการปรบปรงโครงสรางพนฐาน

• สงเสรมการเดนเทาและการขจกรยาน จะชวยเตมเตมความเคลอนไหวอนๆ ในระดบโลกในการตอส โรคอวน ลดโรคไมตดตอ เชน โรคหวใจ โรคเบาหวาน เพมคณภาพอากาศ และพฒนาคณภาพชวตในเขตเมอง และ

• จดใหมระบบขนสงมวลชน เพมความปลอดภยของระบบขนสงมวลชน และปรบปรงรปแบบระบบขนสงมวลชน ควบคกบการวางแผนใชประโยชนทดนในแนวทางตาง ๆ จะชวยใหคนเปลยนจากการใชรถยนตสวนตวไปใชระบบขนสงมวลชนและลดการเดนทางทไมจ าเปน


มาตรฐานความปลอดภยรถยนต

© GNCAP

ปจจบนมรถยนตมากกวา 1 พนลานคนทวโลก และจ านวนรถยนตมแนวโนมจะเพมเปนสองเทาภายใน พ.ศ. 2573 แตปรากฏวาการบงคบใชกฎระเบยบวาดวยความปลอดภยของรถยนตทวโลกยงแตกตางกนมาก กลาวคอ การบงคบใชในบางประเทศและบางภมภาคมความเหมาะสม ขณะทบางประเทศหรอบางภมภาค การบงคบใชไมเขมงวดหรอไมมการบงคบใช (1)

กฎระเบยบและความตองการของผบรโภคในชวง 2-3 ทศวรรษทผานมา ท าใหรถยนตในประเทศทมรายไดสงปลอดภยมากขน อปกรณเสรม ความปลอดภย ซงเดมมราคาแพงและตดตงในรถยนตส าหรบตลาดบน ปจจบนราคาถกลงและกลายเปนอปกรณจ าเปนพนฐานส าหรบรถยนตทกคนในบางประเทศ/บางพนท นอกจากน พบวาการใชงานรถยนตเพมขนรวดเรวในประเทศ/พนทมรายไดนอยและปานกลาง ซงมความเสยงจะเกดอบตเหตจราจรทางบกมากทสด และการผลตรถยนตในประเทศเหลาน สมพนธกบการขยายตวทางเศรษฐกจ ดงนน จงจ าเปนเรงดวนทจะตองน าขอบงคบพนฐานเหลานไปปฏบตทวโลก สงส าคญคอตองท าใหรถยนตมรปแบบทไดมาตรฐานความปลอดภยเปนทยอมรบ (Recognized Safety Standards) การขาดมาตรฐานดงกลาวท าใหบรษทรถยนตน ารถยนตตกรนทไมชอบดวยกฎหมายใน ประเทศทมกฎระเบยบเขมงวดมาจ าหนาย หรอ บรษทรถยนตมก “ถอด”(De-Specify) เทคโนโลยชวยชวตออกจากรถยนตรนใหม ในกรณทกฎระเบยบไมเขมงวดหรอไมมกฎระเบยบใด ๆ เวทสหประชาชาตวาดวยการประสานกฎระเบยบดานรถยนต (United Nations World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations) เปนหนวยงานหลกของโลกทรบผดชอบการพฒนามาตรฐานความปลอดภยรถยนตระหวางประเทศ กฎระเบยบของเวทดงกลาววางกรอบกฎหมายใหประเทศสมาชกสหประชาชาตน าไปปฏบตโดยสมครใจ ดงนน สบเนองจากเวทดงกลาว ปจจบนรถยนตทถกตองตามกฎระเบยบทเกยวของของสหประชาชาต เชน มขดความสามารถรองรบแรงกระแทกเมอเกดอบตเหต

ถา 4 ประเทศใหญในทวปลาตนอเมรกา น ากฎระเบยบของสหประชาชาตวาดวย ความปลอดภยของยานพาหนะมาปรบใช กจะชวยลดจ านวนผ เสยชวตและผบาดเจบ ไดมากกวา

440,000 คน และประหยดคาใชจายไดถง

143 พนลานดอลลารสหรฐ


(การปองกนเมอเกดอบตเหต) และการเลยงอบตเหต (ปองกนไมใหเกดการชนตงแตตน) กถอวาผานการรบรองระดบสากลโดยไมตองทดสอบเพมเตมอก ทงน เวทดงกลาวใหการสนบสนนมาตรฐานส าคญทสดของรถยนต 7 ดาน คอ เขมขดนรภย จดยดเขมขดนรภย กนชนหนา กนชนขาง ระบบควบคมเสถยรภาพแบบอเลกทรอนกส การปองกนคนเดนเทา และจดยดเบาะนรภยส าหรบเดกตามมาตรฐานไอโซฟกซ (ISOFIX Child Restraint Anchorage Points) (39) (ภาพประกอบ 2.3) รายงานฉบบใหมทองคกรตรวจประเมนรถยนตใหมระดบโลก (Global NCAP) และธนาคารเพอการพฒนาแหงอเมรกา ( Inter-American Development Bank หรอ IDB) จดท าขนชวา ถา 4 ประเทศใหญ ในทวปลาตนอเมรกาน ากฎระเบยบของสหประชาชาตวาดวยความปลอดภยของรถยนตมาปรบใชจะชวยลดจ านวนผ เสยชวตได 40,000 คน และจ านวนผบาดเจบได 400,000 คนภายใน พ.ศ. 2573 (40) การประเมน

ทางเศรษฐกจชวาความเสยหายทลดลงดงกลาวชวยประหยดคาใชจายไดถง 143 พนลานดอลลารสหรฐในชวง พ.ศ. 2559-2573

การแกไขปญหา หลกฐานทมอยชวารถยนตทมคณสมบตตามขอบงคบภายใตมาตรฐานความปลอดภยของสหประชาชาตหรอสงกวา ซงเปนมาตรฐาน ทส าคญทสด จะชวยเลยงอบตเหตจราจรทางบกและลดโอกาสไดรบบาดเจบสาหสเมอเกดอบตเหต อยางไรกตาม ปจจบนมเพยง 40 ประเทศเทานนทปฏบตตามกฎระเบยบความปลอดภยส าคญ 7 ดาน คอ เขมขดนรภย จดยดเขมขดนรภย กนชนหนา กนชนขาง ระบบควบคมเสถยรภาพ แบบอเลกทรอนกส การปองกนคนเดนเทา และ จดยดเบาะนรภยส าหรบเดกตามมาตรฐานไอโซฟกซ (1) ดงน น ในประเทศทน ามาตรฐานสหประชาชาตไปปฏบตแลว กด าเนนการใหเกดความยงยนตอไป

ภาพประกอบ 2.3 แผนทน าทางขององคกรตรวจประเมนรถยนตใหมระดบโลกในการสรางรถยนตปลอดภยภายใน พ.ศ. 2573

ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (39)


สวนประเทศใดทยงไมใชกฎระเบยบทเกยวของดงกลาว กตองเรงด าเนนการบงคบใชกฎระเบยบเหลานโดยเรงดวน ในการปรบปรงความปลอดภยของรถยนต แนวทางส าคญพอสรปไดดงน

ตราและบงคบใชระเบยบวาดวยมาตรฐานความปลอดภยรถยนต ปจจบน มาตรฐานพนฐานขนต าในการผลต/การประกอบรถยนตซงเปนมาตรฐานสากลเปนทยอมรบมากขน โดยมดวยกน 7 ดาน ดงน • กฎระเบยบวาดวยมาตรฐานการชนดานหนาและดานขางชวยปกปองผ อยในรถยนตและท าใหมนใจวารถยนตทนแรงกระแทกจากการชนดานหนาและดานขางระหวางถกทดสอบทความเรวระดบหนง

• ระบบควบคมเสถยรภาพแบบอเลกทรอนกสปองกนการไถลและการเสยการควบคมกรณหกพวงมาลยมากหรอนอยเกนไป ระบบควบคมเสถยรภาพแบบอเลกทรอนกสนชวยลดอบตเหตและปกปองชวตไดอยางมประสทธภาพ

• การปกปองคนเดนเทา ไดแก กนชนแบบนม (Softer Bumpers) และ

การปรบปรงหนารถยนต (เชน น าโครงสรางแขงทไมจ าเปนออกไป) เพอลดความรนแรงเมอรถยนตชนคนเดนเทา

• เขมขดนรภยและจดยดเขมขดนรภยก าหนดใหตดตงเขมขดนรภย

ในขนตอนการผลตและการประกอบรถยนต และจดยดเขมขดนรภย ตองทนแรงกระแทกขณะเกดอบตเหตเพอลดความเสยงทเขมขดนรภยจะกระเดนหลดออกใหเหลอนอยทสด รวมทง ท าใหมนใจวาสามารถเคลอนยายผ โดยสารออกจากทนงไดอยางปลอดภยเมอเกดอบตเหต

• เบาะนรภยส าหรบเดก คอ รถยนตมจดยดเบาะนรภยส าหรบเดกตามมาตรฐานไอโซฟกซ ซงใชแทนการรดเบาะนงของเดกดวยเขมขดนรภยผ ใหญ เพอใหมนใจวาเบาะของเดกเขากบขนาดรถยนตโดยตรง

ตราและบงคบใชกฎระเบยบวาดวยระบบเบรกปองกนลอลอก และการเปดไฟหนาขณะขบขเวลากลางวนส าหรบจกรยานยนต อปกรณเหลานปองกนลอลอกขณะเบรก ชวยใหลอจกรยานยนตยงสมผสผวถนน เพอชวยใหผ ขจกรยานยนตทรงตวและควบคมคนบงคบไดเมอตองหยดกะทนหน อกทง ในสถานการณฉกเฉน ระบบเบรกปองกนลอลอกชวยลดระยะทางในการหยดรถไดอกดวย การเปดไฟหนาขณะขบขเวลากลางวนชวยใหผ ใชถนนคนอนมองเหนจกรยานยนตไดชดเจนขน ลดอบตเหตจากการมองเหนไมชดเจน เพอสงเสรมใหเปดไฟหนาขณะขบขในเวลากลางวน ผ ผลตจกรยานยนตอาจตดตงระบบไฟสองสวางอตโนมตในจกรยานยนต คอ ไฟหนาสวางอตโนมตเมอตดเครอง

ประโยชนจากแนวทางแกไขปญหาความปลอดภยของรถยนต

การปฏบตตามมาตรฐานรถยนตทไดรบการรบรอง (Approved Vehicle Standards) จะเกดประโยชนตอไปน • ลดการเสยชวต การบาดเจบ และตนทนทางเศรษฐกจสงคม จากการจราจรทางบก และ • ใชประโยชนจากเทคโนโลยทกาวหนาเพอความปลอดภยของรถยนต เพอเสรมมาตรการตาง ๆ เชน โครงสรางพนฐาน กฎหมาย และการบงคบใชกฎหมาย ซงไดรบความส าคญมาแตเดมอยแลว

การบงคบใชกฎหมายจราจร

การบาดเจบจากการจราจรทางบกเกดจากปจจยเส ยงเชงพฤตกรรม ส าคญ ไดแก การเมาแลวขบ การไมสวมหมวกนรภย การไมคาดเขมขดนรภย หรอการไมใชเบาะนรภยส าหรบเดก และความเรว ทงน ความเรวและการเมาแลวขบเพมความเสยงจะเกดอบตเหตอยางมนยส าคญ ขณะทการไมคาดเขมขดนรภย การไมสวมหมวกนรภย และการไมใชเบาะนรภยส าหรบเดก ท าใหผลกระทบจากอบตเหต รนแรงขน ดงงนน การก าหนดและการบงคบใชกฎหมายเพอลดปจจยเสยงดงกลาวชวยลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกไดอยาง ม ประสทธภาพ (4) แมวาหลายประเทศมกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบ ความเรว เขมขดนรภย เบาะ

นรภยส าหรบเดก การสวมหมวกนรภย การใชโทรศพท เคลอนท แตกฎหมายเหลานมกไมสอดคลองกบหลกปฏบตอนเปนเลศ และการบงคบใชไมตอเนอง แมวาประเทศทบงคบใชกฎหมายวาดวยการคาดเขมขดนรภยแลวไดผลนาพอใจจะมจ านวนมากกวารอยละ 50 แตประเทศทบงคบใชกฎหมายวาดวยเบาะนรภยส าหรบเดก อตราความเรวในเขตเมอง การสวมหมวกนรภยไดมาตรฐาน แลวไดผลเปน ทนาพอใจ กลบมเพยง 1 ใน 4 เทานน ประเทศทบงคบใชกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบ มเพยง 1 ใน 5 เทานน ทไดผลนาพอใจ (1) ปญหาหนงทพบ คอ ขาดการบงคบใชกฎหมายจราจรหรอการบงคบใชกฎหมายยงไมเขมงวดพอเนองดวยหลายปจจย เชน ขาดเจตจ านงทางการเมอง (Political Will) ทรพยากรการเงนและทรพยากรมนษยมจ ากด การล าดบความส าคญในประเทศ และการทจรต (1, 41, 42)


31

การบงคบใชกฎหมายจราจรเปนขนตอนส าคญขนตอนหนง แตกฎหมายเพยงอยางเดยวคงไมเพยงพอทจะลดการเสยชวตจากการจราจรทางบกไดตามทมงหวงไว ดงนน จงตองมนใจวาการบงคบใชกฎหมายและการก าหนดโทษมความเหมาะสมเพอปองปรามผขบขและผ ใชถนนไมใหละเมดกฎหมายการจราจรทางบกหรอกระท าผดซ า และเพมศกยภาพของกฎหมายในการปกปองชวตผ ใชถนนทกคน (3)

การบงคบใชกฎหมายวาดวยความปลอดภย ทางถนนอยางเขมงวดและยงยน ควบคกบ การใหการศกษาแกประชาชน สงผลเชงบวก ตอพฤตกรรมผใชถนน จงชวย

ปกปองชวตมนษย หลายลานคน

@PAHO/Ary Silva


การแกไขปญหา

การวจยชวากฎหมายจราจรทองหลกฐานเชงประจกษชวยใหการตราและการบงคบใชกฎหมายมประสทธภาพสงผลใหผ ใชถนนมพฤตกรรมดขน แนวทางแกไขปญหาดานการตราและการบงคบใชกฎหมายจราจร พอสรปไดโดยสงเขป ดงน ตราและบงคบใชกฎหมายระดบประเทศ ระดบทองถน และระดบเมอง เมอตรากฎหมายใหมหรอแกไขกฎหมายเดมเกยวกบปจจยเสยงเชงพฤตกรรมส าคญ เชน ความเรว การเมาแลวขบ การสวมหมวกนรภย การคาดเขมขดนรภย และการใชเบาะนรภยส าหรบเดก จ าเปนตองพจารณาหลกฐาน

ทสนบสนนหลกปฏบตอนเปนเลศซงมอยเดม(3, 4) ภาพประกอบ 2.4 สรปเกณฑตามหลกปฏบตอนเปนเลศ ท เ กยวกบ ปจจยเสยงเชงพฤตกรรมส าคญ หากไมบรณาการหลกปฏบตอนเปนเลศเหลานใหเปนสวนหนงของกฎหมาย กอาจจะไมสามารถลดการเสยชวตจากการจราจรทางบกไดตามทมงหวงและไมเกดการเปลยนแปลงเชงบวกดานพฤตกรรม

ประเทศท ตองการปฏรปกฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนนสามารถน าหลกเกณฑของหลกปฏบตอนเปนเลศตามทสรปไวในภาพประกอบ 2.4 ไปใชในการรางและการบงคบใชกฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนน แตควรค านงวากฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนน

ภาพประกอบ 2.4 เกณฑตามหลกปฏบตทดทสดในกฎหมายจราจรทางบก

ปจจยเสยง เกณฑตามหลกปฏบตทดทสด การใชความเรว ในการขบข

มกฎหมายระดบ ประเทศวาดวย อตราความเรว

ความเรวจ ากด ในเขตเมอง ≤ 50 กโลเมตรตอชวโมง

หนวยงานทองถน มอ านาจแกไขความเรว จ ากดระดบประเทศได

การเมาแลวขบ มกฎหมาย ระดบประเทศ

วาดวยการเมา แลวขบ

การเมาแลวขบองปรมาณ แอลกอฮอลในเลอด หรอปรมาณแอลกอฮอลในลมหายใจเทยบเทา

การจ ากดปรมาณแอลกอฮอลในเลอดส าหรบประชาชนทวไป ≤ 0.05 กรมตอเดซลตร

การจ ากดปรมาณแอลกอฮอลในเลอดส าหรบผขบขวยรนหรอมอใหม ≤ 0.02 กรมตอเดซลตร

การสวมหมวกนรภย

มกฎหมาย ระดบประเทศ

วาดวยการสวม หมวกนรภย

กฎหมายบงคบใชกบ ผขจกรยานยนต และผนงซอนทาย ทเปนผ ใหญ

กฎหมายใชบงคบกบ ถนนทกประเภท

กฎหมายใชบงคบกบ เครองยนตทกประเภท

กฎหมายก าหนดใหหมวกนรภยตองไดมาตรฐานระดบชาตหรอระดบสากล

เขมขดนรภย มกฎหมาย ระดบประเทศ วาดวยเขมขดนรภย

กฎหมายบงคบใชกบ ผขบรถยนต และ ผ โดยสารทนงดานหนา

กฎหมายใชบงคบกบ ผ โดยสารทนงเบาะหลง

เบาะนรภยส าหรบเดก

มกฎหมาย ระดบประเทศ

วาดวยเบาะนรภย ส าหรบเดก

กฎหมายองกบอาย- น าหนก-ความสง หรอ ปจจยเหลานรวมกน

กฎหมายหามเดก ทมอายและสวนสงนอยกวาทก าหนดนงทเบาะหนา

หมายเหต: *ปรมาณแอลกอฮอลในเลอด (Blood Alcohol Content) ** ปรมาณแอลกอฮอลในลมหายใจ (Breath Alcohol Content) ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (1)


33

©

PA

HO


การปฏรปกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบ รฐจาลโก ประเทศเมกซโก

ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 รฐจาลโก ประเทศเมกซโก ไดแกไขกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบ โดยปรบลดปรมาณแอลกอฮอลในเลอดจาก 0.15 กรมตอเดซลตร เหลอ 0.05 กรมตอเดซลตร (สอดคลองกบหลกปฏบตอนเปนเลศระดบสากล) รวมทง ก าหนดโทษทเขมงวดขนส าหรบผ ฝาฝนกฎหมาย อยางไรกตาม กฎหมายฉบบ พ.ศ. 2553 ไมไดก าหนดวาใหสามารถตงดาน สมตรวจปรมาณแอลกอฮอลในเลอด ได แมวามาตรการนจะได รบ การพสจนแลววาชวยลดการเมาแลวขบไดอยางประสทธภาพ ดงนน ระหวาง พ.ศ. 2554-2556 ภาคประชาสงคมและองคกรความปลอดภยทางถนนระหวางประเทศ รวมกบผ วางนโยบายผลกดนใหตรากฎหมาย ทอนญาตใหสามารถสมตรวจลมหายใจได และบรรลผลใน พ.ศ. 2556 กลาวคอ รฐบาลรฐจาลโกไดแกไขกฎหมายฉบบ พ.ศ. 2553 อยางเปนทางการใหสามารถตงดานสมตรวจแอลกอฮอลและก าหนดวธการสมตรวจแอลกอฮอล

ทมา: ตามทระบในแหลงอางอง (1)

เปนเรองทมพลวตและกาวหนาตลอดเวลา ดงนน ประเทศตาง ๆ ตองหมนทบทวนและแกไขกฎหมายอยเสมอ และปรบปรงใหทนสมยเพอใหสอดคลองกบหลกฐานเชงประจกษทเปนปจจบน (ขอมลเพมเตม 2.4)

มหลกฐานชวามหลายมาตรการทเหมาะสมทชวยลดปจจยเสยงใหม ๆ เชน การใชโทรศพทเคลอนท การขบรถภายใตอทธพลของยาเสพตด และจกรยานไฟฟา (E-bike) หลกฐานเหลานมพฒนาการรวดเรว (1, 43–45) และควรน ามาพจารณาประกอบการตราหรอการแกกฎหมายทเกยวของ มหลกฐานชวาการเสยสมาธจากการคยโทรศพทเคลอนทท าใหสมรรถภาพการขบขหลายดานลดลง เชน ใชเวลาตอบสนองนานขน (โดยเฉพาะอยางยง เวลาตอบสนองเพอหยดรถ) ไมสามารถบงคบรถใหตรงชองจราจร และทงระยะหางจากรถคนหนานอยลง (1) – สวนการพมพขอความบนโทรศพทสมารทโฟนยงสรางปญหารนแรงขนไปอก อยางไรกตาม หลายประเทศยงขาดขอมลวาการใชโทรศพทเคลอนทกบอบตเหตจราจรทางบกเกยวของกนอยางไร เนองจากไมไดเกบขอมลเหลานไวตอเนองเมอเกดอบต เหต มเพยง 47 ประเทศเทานนท เกบขอมลดงกลาวไว โดยถอเปนสวนหนงในการลงบนทกประจ าวนตามปกตของเจาหนาทต ารวจ ขณะทอก 19 ประเทศไดท าการศกษาเชงสงเกต

(Observational Study) เพอรวบรวมขอมลดงกลาว (1) นอกจากน ขอมลเกยวกบประสทธผลของมาตรการเพอลดการใชโทรศพทเคลอนทขณะขบรถยนตมนอยมาก(1) ดงนน ประเทศตาง ๆ จงใชแนวทางทเปนทยอมรบวาลดปจจยเสยงส าคญอน ๆ อนเปนสาเหตการบาดเจบจากการจราจรบกไดจรง เชน ม 138 ประเทศบงคบใชกฎหมายหามใชโทรศพทเคลอนทขณะขบรถยนต และอก 31 ประเทศบงคบใชกฎหมายหามใชโทรศพทเคลอนทและโทรศพทเคลอนทตดตง โหมดแฮนดฟรส าหรบการสนทนา (Hands-Free Phone) ขณะขบรถ การบงคบใชกฎหมายจราจรตององหลกฐานเชงประจกษ โดยเนนรปแบบทพสจนแลววาปองปรามพฤตกรรมผดกฎหมายของผ ใชถนนไดจรง เชน การบงคบใชกฎหมายปฐมภม (Primary Enforcement) (ผกระท าผดถกควบคมตวและตงขอกลาวกระท าผดกฎหมายจราจรเปนรายขอหา ตามความผดกฎหมายจราจรทกระท า) เปนวธทมประสทธภาพมากกวาการบงคบใชกฎหมายทตยภม (Secondary Enforcement) (4) ในท านองเดยวกน การสมตรวจลมหายใจและระบบตรวจจบความเรวอตโนมต (Automated Speed Enforcement) เปน 2 วธทมประสทธภาพในการลดการฝาฝนกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบและความเรว (4)


©

GR

S

P

แมวามหลกฐานชดเจนวาความส าเรจของกฎหมายขนอยกบการบงคบใช

แตระดบการบงคบใชกฎหมายใหไดผลเตมทยงไมเกดขนจรงและตอง

อาศยปจจยตาง ๆ เชน เจตจ านงทางการเมอง ทรพยากรทมอย และการ

ล าดบความส าคญในประเทศ นอกจากน ส าหรบประเทศทมกฎหมาย

แตไมเคยบงคบใช กตองบงคบใชกฎหมายจรงจงและเหนผลเพอให

ประชาชนเหนวาถาฝาฝนกฎหมายอกในอนาคต กจะไดรบโทษ

การบงคบใชกฎหมายตองมยทธศาสตรการสอสารทดรองรบ เพอสรางแรง

สนบสนนของประชาชนและการมสวนรวมของผ มสวนไดสวนเสย ซงจะท าให

มการปฏบตตามกฎหมายมากทสด และท าใหมนใจวาการบงคบใช

กฎหมายองหลกฐานเชงประจกษ ขณะเดยวกน ตองปองกนการทจรต

ในการบงคบใชกฎหมายความปลอดภยทางถนน ซงสงผลเสยตอแรงสนบสนน

ของประชาชนและประสทธผลของกฎหมาย นอกจากน อาจใชระบบท

ประกอบดวยทงเทคโนโลยขนสง (High-Tech Solutions) (เชน กลอง

ตรวจจบความเรว) กบนโยบายทใชเทคโนโลยนอย (Low-Tech Policies)

(เชน ฝกอบรม ท าใหเจาหนาทต ารวจมความเปนมออาชพ และรบ

เจาหนาทต ารวจหญงเขามาปฏบตหนาทมากขน)

ประโยชนทไดจากการน าการแกไขปญหาการบงคบใชกฎหมายไปปฏบต

กฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนน ซงเปนกฎหมายทด ถาบงคบใช

อยางเขมงวด ยอมจะเปนประโยชนดงน

• ลดการเสยชวต การบาดเจบ และตนทนทางเศรษฐกจสงคม

จากการจราจรทางบก และ

• การปฏบตตามกฎหมายจราจรเพมขน


35

การรกษาชวตหลงเกดอบตเหต การรกษาอาการบาดเจบตองท าแขงกบเวลา ความลาชาเพยงเสยวนาทหมายถงความเปนความตายได ประเทศทมรายไดนอยและปานกลางมอตราการเสยชวตจากการบาดเจบสาหสมากกวาประเทศทมรายไดสง ซงมระบบรกษาพยาบาลฉกเฉนทพฒนาเปนอยางด แมวายงไมมวรรณกรรมมากนกชวา องคประกอบใดบางของระบบรกษาพยาบาลฉกเฉน ทท าใหผลการรกษาตางออกไป แตการศกษาแบบจ าลอง (Modelling Studies) ระบวาถาประเทศท มรายไดนอยและปานกลางเดนตามแนวทางเดยวกบประเทศท มรายไดสง กอาจปองกนการเสยชวตจากการบาดเจบทวโลกไดถง 1 ใน 3

การรกษาพยาบาลฉกเฉนทนทวงทชวยรกษาชวตและลดทพพลภาพ แตการเขาถงการรกษาพยาบาลฉกเฉนทวโลกยงคงแตกตางกน ถาอตราการเสยชวตจากการบาดเจบสาหสในประเทศทมรายไดนอยและปานกลางอยในระดบเดยวกบประเทศทมรายไดสง กจะชวยปองกนการเสยชวตจากการจราจรทางบกไดถง 500,000 คนตอป (46)

การแกไขปญหา หลกฐานทมอยชวาแนวทางส าคญในการแกไขปญหา ไดแก การพฒนาระบบทเปนขนเปนตอนและครบวงจรในการรกษาพยาบาลฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล (Prehospital) และ ณ สถานพยาบาล (Facility-Based) จดการฝกอบรมดานการรกษาพยาบาลฉกเฉนขนพนฐานส าหรบผ ใหการรกษาพยาบาลเบองตน (Frontline Providers) และสงเสรมใหอาสาสมครเวชกจฉกเฉนหรออาสาก ชพ (Lay First Responder) เขารบการฝกอบรม

พฒนาระบบทเปนขนเปนตอนและครบวงจรในการรกษาพยาบาลฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล และ ณ สถานพยาบาล

แมวาการปองกนอบตเหตเปนเปาหมายหลกของความปลอดภยทางถนนแตทกประเทศยงมอบตเหตเกดขนและมผ เสยชวต ระบบรกษาพยาบาลฉกเฉนททนทวงทและมประสทธภาพเปนองคประกอบส าคญของระบบความปลอดภย ซงบรรเทาผลกระทบของอบตเหต ซงจะลดการเสยชวตและทพพลภาพจากการบาดเจบได

ถาประเทศทมรายไดนอยและรายไดปานกลางมอตราการเสยชวตจากการบาดเจบสาหส ในระดบเดยวกบประเทศทมรายไดสง จะชวยปองกนการเสยชวตจากการจราจรทางบก ไดถง

500,000 คนตอป

@WHO/S. Volkov


ทรพยากรมนษย

ภาพประกอบ 2.5 การดแลรกษาอาการบาดเจบ

กรอบของระบบรกษาพยาบาลฉกเฉน ทวโลกมผบาดเจบและผ ปวยเฉยบพลนเขารบการรกษาพยาบาลทกวน ดงนน ผ ใหการรกษาพยาบาลเบองตน จงมหนาทบรหารจดการกรณทเดกและผใหญไดรบบาดเจบและมการตดเชอ มภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลนและโรคหลอดเลอดในสมอง โรคหอบหด และภาวะแทรกซอนเฉยบพลนระหวางตงครรภ การมระบบครบวงจร (Integrated Approach) ส าหรบระบอาการและบรหารจดการตาง ๆ ไดตงแตเนน ๆ จะชวยลดผลกระทบตาง ๆ ได ทงน พบวา ในประเทศรายไดปานกลางและประเทศทมรายไดนอย การรกษาพยาบาลฉกเฉนชวยลดอตราการเสยชวตลงไดกวาครง

•การจดทาทางผบาดเจบ • การรกษาพยาบาล • การตรวจตดตาม

ทเกดเหต • การตอบสนองของผอยในเหตการณ • รบแจงเหตและสงการชวยเหลอ • การตอบสนองของผ ใหการรกษาพยาบาล

ระบบตาง ๆ

แผนภม

เทคโนโลยสอสาร

ผใหการรกษาพยาบาล

รถพยาบาล

ผรบแจงเหต และสงการชวยเหลอ

ผอยในเหตการณ


ชด ปฐมพยาบาล

รถพยาบาล


37

H

• การประเมน • การชวยฟนคนชพ • การตรวจรกษา • การตรวจตดตาม

การเคลอนยาย • การเคลอนยายผ ปวย • การดแลรกษาระหวางการเคลอนยาย

www.who.int/emergencycare

สถานพยาบาล

• การรบตวผ ปวย • การดแลรกษาในหนวยฉกเฉน • การจ าหนายผ ปวย (Disposition) • การดแลรกษาผ ปวยในระยะแรก

ไอซย หองผาตด ผปวยใน

อปกรณ เครองมอ เทคโนโลยสารสนเทศ

แนวปฏบต

ชดปฐมพยาบาล ระหวางเคลอนยาย

โรงพยาบาล

พนกงานขบรถพยาบาล

หนวยฉกเฉน

เจาหนาท สาธารณสข ทเปนพนธมตร

คดกรอง ตรวจโรคกรอง

ขนทะเบยน

การรบตวผปวย

สงตอ


การสอสารระหวางเจาหนาทภาคสนามกบสถานพยาบาล

การจ าหนายผ ปวย

รบตว

สงตอ

กลบบาน

พนกงานธรการ

พนกงานธรการ


การรกษาพยาบาลฉกเฉนทมประสทธภาพเรมตงแตจดเกดเหตโดยความชวยเหลอของผ เหนเหตการณ และตอดวยการรกษาพยาบาลกอนถงโรงพยาบาล (Prehospital Care) แลวจงสงตวไปรบการรกษา ณ สถานพยาบาล ตอไป ทงน สงส าคญทตองค านงถงมดงน

• ตองแนใจวาสามารถเขาถงการรกษาพยาบาลฉกเฉนได การรกษาพยาบาลฉกเฉนเปนองคประกอบส าคญของการประกนสขภาพถวนหนา ม 2 ประเดนทตองพจารณา คอ ตรากฎหมายวาดวยการเขาถงการรกษาพยาบาลฉกเฉนภาคบงคบถวนหนา (Mandatory Universal Access to Emergency Care) โดยไมเสยคาใชจาย ณ จดใหการรกษาพยาบาล และบรณาการระบบรกษาพยาบาลฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล และ ณ สถานพยาบาลใหเปนสวนหนงในแผนยทธศาสตรสขภาพแหงชาต และแผนกองทนสขภาพแหงชาตประเภทช าระเงนลวงหนา (National Pre-Payment Health Funding Schemes)

• จดใหมองคประกอบส าคญเชงองคกรส าหรบการรกษาพยาบาล

กอนถงโรงพยาบาล แมวาการรกษาพยาบาลกอนถงโรงพยาบาล ซงเปนระบบทไมยงยากและมคาใชจายนอย จะชวยรกษาชวตได แตการเสยชวตจากอบตเหตสาหสมกเกดขนกอนเดนทางถงสถานพยาบาล ระบบนมองคประกอบส าคญ คอ หมายเลขโทรศพทเดยวทครอบคลมทวประเทศ กลไกประสานงานกลางเพอจดสงรถพยาบาลและผ ใหการรกษาพยาบาล และระบบทก าหนดใหมศนย รกษาพยาบาลอาการบาดเจบ (Trauma Care) เพอใหมนใจวาไดน าสงผ บาดเจบไปยงสถานพยาบาลทมขดความสามารถรองรบการรกษาพยาบาลทจ าเปนได

• ก าหนดรปแบบพนฐานของการรกษาพยาบาลฉกเฉนในระบบสขภาพแตละระดบ ระบบสขภาพในทกระดบตองสามารถรองรบผบาดเจบได การก าหนดมาตรฐานขนพนฐานของการรกษาพยาบาลฉกเฉนอยางเหมาะสมจะท าใหมนใจวาการรบตว การก ชพ และการสงตอผบาดเจบ สามารถด าเนนการไดทนทวงท

• ตงหนวยงานรฐท าหนาทหนวยงานหลกระดบประเทศ (เชน กรมสงกดกระทรวง (Ministry Directorate)) ใหมอ านาจประสานงานดานการรกษาพยาบาลฉกเฉนกอนถงโรงพยาบาล และ ณ สถานพยาบาล ทงน

การรกษาพยาบาลฉกเฉนทมประสทธภาพตองมองคประกอบเชงองคกร เชงโลจสตก และเชงคลนก รวมทง มรปแบบครบวงจร เพอใหมนใจวาบรการดงกลาวมประสทธภาพภายใตทรพยากรเทาทมอย

• ประเมนระบบรกษาพยาบาลฉกเฉนดวยมาตรฐานระดบชาต (เชน การประเมนระบบการรกษาพยาบาลฉกเฉนขององคการอนามยโลก (WHO Emergency Care System Assessment) หรอการประเมนอนในท านองน) พรอมทงพฒนาแผนปฏบตการ องคการอนามยโลก ไดก าหนดมาตรฐานทองฉนทามต (Consensus-based Standards) เกยวกบหนาททจ าเปนของระบบรกษาพยาบาลฉกเฉน และเครองมอประเมนตาง ๆ ทเกยวของ ส าหรบน าไปใชในระดบประเทศ แมวาระบบจะเพยบพรอมดวยทรพยากรตาง ๆ แต ถามชองวางเชงองคกร (Organizational Gaps) ชองวางการเขาถงอปกรณ (Equipment Gaps) และชองวางดานธรรมาภบาล (Governance Gaps) กอาจเปนสาเหตของการเสยชวตได การประเมนทไดมาตรฐานนอกจากจะชวยท าใหมนใจวาหนาทตาง ๆ ของระบบส าคญ ๆ ผานการตรวจสอบแลว กยงชวยล าดบความส าคญของการด าเนนตาง ๆ ทมความเปนไปไดและไดผลสง

จดฝกอบรมดานเวชกจฉกเฉนขนพนฐานใหแก อาสากชพ การรกษาพยาบาลฉกเฉนโดยสวนใหญทวโลกด าเนนการโดยผ ใหบรการทไมใชผ เชยวชาญ (Non-Specialist Providers) ดงนน การฝกอบรมทวไป (Simple Training Initiatives) (เชน หลกสตรรกษาพยาบาลฉกเฉนขนพนฐานขององคการอนามยโลก (WHO Basic Emergency Care Course)) จงชวยใหผบาดเจบทกรายไดรบบรการในรปแบบทสอดคลองกน และการรบรตงแตเนน ๆ เกยวกบอาการบาดเจบทมอนตรายถงชวตสามารถกระท าไดดยงขน สงเสรมใหอาสากชพระดบชมชนเขารบการฝกอบรม โดยเฉพาะอยางยง พนททมอปสรรคในการรกษาพยาบาลกอนถงโรงพยาบาล และ/หรอ การตอบสนองเหตการณตองใชเวลานาน การใหการฝกอบรมแกกลมอาสากชพในแบบกงมออาชพ (Lay Groups) จะชวยใหการกชพทวไปท าไดทนทวงท กลมเปาหมาย คอ ผ ตอบสนองเหตฉกเฉนทไมใชแพทย เชน เจาหนาทต ารวจและพนกงานดบเพลง รวมทง ผ ประกอบอาชพอน เชน คนขบแทกซและรถขนสงมวลชน เนองจากอาชพเหลาน มกไดพบเหนอบตเหตตาง ๆ ณ สถานทเกดเหต อยบอยครง


39

© W

PR

O/V

. S

okhin

ประโยชนจากการแกไขปญหาเกยวกบการรกษาชวตหลงเกดอบตเหต การปรบปรงการดแลรกษาผบาดเจบใหดขนจะเกดประโยชน ดงน • ลดการเสยชวตทพพลภาพ ซงมสาเหตจากจากการบาดเจบ จากการจราจรทางบก • ลดตนทนทางเศรษฐกจสงคมตาง ๆ ท เ กยวของใหกบประเทศ ครอบครว และคนทวไป

• ใชประโยชนจากทรพยากรสาธารณสขในทกระดบของระบบ ใหเกดประสทธภาพและประสทธผลมากขน และ • การรกษาพยาบาลฉกเฉนมขดความสามารถสงขนและระบบมความยดหยนมากขน เพอใหสามารถใหบรการในกรณทเกดเหตการณ ทมผบาดเจบจ านวนมากได


3

ท าใหเอกสารทางเทคนคฉบบน เกดผลทางปฏบต

การน านโยบายความปลอดภยทางถนนไปปฏบต (3) ตลอดจนขดความสามารถของรฐบาลทองถนและผตดสนใจในแตละประเทศในการวางรปแบบและการน ามาตรการความปลอดภยทางถนนไปปฏบต ใ ชยอมแตกตางกน เอกสารทางเทคนคฉบบนจงไมใชแนวทางแกไขปญหาทใชกบทกกรณ แตเปนเพยงแนวทางสนบสนนการตดสนใจขบเคลอนนโยบายความปลอดภยทางถนนเพอบรรลเปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน ดงน น การน า เอกสารทางเทคนค “ช วปลอดภย ” ไปปฏบต ตองค านงถงบรบทและขดความสามารถทางนโยบายระดบทองถนและระดบประเทศดวย (ดทขอมลเพมเตม 3.1)

การด าเนนการตามองคประกอบตาง ๆ ของเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ตองด าเนนควบคกนในระดบชาตและระดบทองถนจงจะชวยลดการเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกไดส าเรจ นอกจากน ผ ใชเอกสารทางเทคนคฉบบนควรตระหนกวาการด าเนนการตามเอกสารฉบบนจ าเปนตองอาศยความคดรเรมและแนวคดเชงยทธศาสตร เฉกเชนเดยวกบความพยายามในการสรางความเปลยนแปลงโดยทวไป จงจะสมฤทธผลได (47) ผตดสนใจและผ ปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนนตองสรางความเปลยนแปลง ทจ าเปนใหเกดอยางตอเนองตามแนวทางของนโยบายความปลอดภยทางถนน รวมทง ใ ช เอกสารทางเทคนคฉบบน ใ หสอดคลองกบบรบทนโยบายระดบประเทศและระดบทองถน เนอหาในบทนอธบายเกยวกบขอควรพจารณาในทางปฏบต ซงผตดสนใจและผปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนน ตองน าไปพจารณาประกอบการน าเอกสารทางเทคนคฉบบนไปใชเสรมสรางนโยบายความปลอดภยทางถนนในประเทศของตนตอไป

รจดยนตนเอง แมประเทศตาง ๆ จะไดน ามาตรการความปลอดภยทางถนนไปปฏบตแลวเปนเวลาหลายป แตกยงมชองทางหรอโอกาสทจะปรบปรง หรอสรางนวตกรรมเชงเทคนคและเชงสถาบนใหกบนโยบายความปลอดภยทางถนนอยเสมอ ดงนน ผ ปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนนตองประเมนสถานการณเพอใหทราบถงประเดนตอไปน • ความรนแรงของปญหาการบาดเจบจากการจราจรทางบก • ปจจยเสยงส าคญ • ประสทธผลของมาตรการแกไขปญหา • ประสทธภาพของสถาบนทรบผดชอบนโยบายความปลอดภยทางถนน และ • ขอมลการบาดเจบจากการจราจรทางบก การประเมนสถานการณเปนครงคราวเพอใหทราบถงพฒนาการและการน านโยบายความปลอดภยทางถนน ไปปฏบต ในประเทศ เปนสงจ าเปน ซงอาจท าไดโดยการใชเครองมอประเมนทเหมาะสมเพอใหทราบถงขอมล เชน “ปญหาการบาดเจบจากการจราจรทางบกในประเทศรนแรงเพยงใด” “ปญหาส าคญททตองแกไขมอะไรบาง” และ “การน านโยบายความปลอดภยทางถนนไปปฏบต ณ ปจจบน ยงมชองโหวอะไรบาง”

“ภาคผนวก” ทายเอกสารทางเทคนคฉบบนระบถงเครองมอทประเทศ หรอภมภาคใดภมภาคหนงภายในประเทศ สามารถน าไปใชแกไขสถานการณความปลอดภยทางถนน นอกจากเครองมอนทใชในการประเมนภาพรวมสถานการณความปลอดภยทางถนนแลว ยงมเครองมออน ๆ ทสามารถน าไปใชประเมนและปฏบตในดานอน ๆ ได เชน การจดการความเรว (48) การออกแบบถนน (19–22) การตรวจสอบความปลอดภยทางถนน (Road Safety Audit) (49) การซอรถยนต มาตรฐานความปลอดภยรถยนต (Safety Compliance of Vehicles) (50) การจดการความปลอดภยรถยนตใชงานทางธรกจ (50) การรกษาพยาบาลฉกเฉน (51) และกฎหมาย (52) เปนตน

ตงเปาหมายใน 5 ปขางหนาและในอนาคตตอไป เพอลดการบาดเจบจากการจราจรทางบกอยางยงยน ผ ตดสนใจและผปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนนตองมวสยทศนและยทธศาสตรความปลอดภยทางถนนระยะยาวในประเทศของตน และก าหนดเปาหมายทตองการท าใหส าเรจตามกรอบเวลาของยทธศาสตร ทงน ยทธศาสตรความปลอดภยทางถนนควรประกอบดวยองคประกอบตอไปน (53, 54) • วสยทศนทด วสยทศนเปนตวก าหนดเปาหมายสงสดของยทธศาสตร ถอยแถลงวสยทศนควรค านงถงมมมองแตกตางของผ มสวนไดสวนเสย และเหนพองรวมกนโดยทกฝาย อกทงควรเปนวสยทศน ทเขาใจงายแตสามารถสะทอนภาพของผลลพธและอนาคตทตองการได

ท าใหเอกสารทางเทคนคฉบบนเกดผลทางปฏบต 41



จะประยกตใชเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” กบเดกไดอยางไร มาตรการในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” สามารถประยกตใชไดกบทกชวงวย แตใหความส าคญเปนพเศษกบเดก เนองจากเดกมความเสยงจะไดรบบาดเจบ เดกอายต ากวา 18 ปมากกวา 500 คนตอปเสยชวตจากอบตเหตทางถนนทวโลก และอกหลายพนคนไดรบบาดเจบ การบาดเจบจากการจราจรทางบกเปนสาเหตล าดบตน ๆ ทท าใหเดกในชวงอาย 10-20 ป เสยชวต เดกสวนใหญ (รอยละ 95) ทเสยชวตจากการจราจรทางบกเปนเดกในประเทศทมรายไดนอยและปานกลาง (55) เดกเสยงทจะประสบอบตเหตจราจรทางบกมากกวาผ ใหญเนองจากมพฒนาการทางกาย ทางปญญา และทางสงคม จ ากด ทงน ในทางกายภาพ เดกเสยงทจะบาดเจบสาหสทศรษะมากกวาผ ใหญ เดกอาจมปญหาตความภาพและเสยง ซงสงผลตอการตดสนใจเกยวกบความใกล ความเรว และทศทางรถยนตทพงเขามา เมอเดกเตบโตเปนวยรนจะรบมอกบความเสยงดงกลาวไดดขน (55) การเดนทางไปโรงเรยนอยางปลอดภยนอกจากจะสมพนธโดยตรงกบเปาประสงคดานความปลอดภยทางถนนภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน ยงเกยวของกบเปาประสงคอนภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน อกดวย เชน การเขาถงการศกษาและการขจดความยากจน (56) ดวยเหตน การปองกนเดก จากอบตเหตทางถนนจงเปนขอก าหนดทสอดคลองกบอนสญญาแหงสหประชาชาตวาดวยสทธเดก (57) นโยบายเพอปองกนเดกจากอบตเหตทางถนนทมประสทธภาพ ควรชวยเสรมการปองกนกลมผ ใชถนนทมความเสยงและประชาชนทวไปใหดยงขนอกดวย มาตรการทใหความส าคญตอเดก (Child-focused Interventions) ภายใตเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ควรประกอบดวย 6 องคกรประกอบส าคญ ดงน การจดการความเรว

เปนทพสจนแลววาการก าหนดเขตใชความเรวต า (อตราความเรวไมเกน 30 กโลเมตรตอชวโมง) โดยเฉพาะอยางยง พนทโดยรอบโรงเรยน ชวยปองกนเดกและลดการบาดเจบจากการจราจรทางบกไดอยางมประสทธภาพ (58) เชน การออกแบบถนน (ท าใหถนนแคบ ชะลอการจราจร ลกระนาดชะลอความเรว ทางขามตดตงตดตงสญญาณจราจร ฯลฯ) โดยใหด าเนนการในพนทใกลเคยงและโดยรอบโรงเรยน ซงมเดกพลกพลาน นอกจากน มาตรการจ ากดความเรว เชน กลองตรวจจบความเรวอตโนมตในพนททมเดกพลกพลานและจราจรคบคง กเปนแนวทางทมประสทธภาพเชนกน

ผน าความปลอดภยทางถนน

ประเทศทสามารถลดจ านวนเดกบาดเจบจากการจราจรทางบกไดนน เรมตนจากการปรบปรงการเกบขอมลเพอน าไปวางนโยบายใหมประสทธภาพและก าหนดเปาหมายของมาตรการตาง ๆ โดยการด าเนนการส าคญ ไดแก จ าแนกประเภทขอมลตามอาย และเกบขอมลเพอชวาพนทใดบางทเดกมความเสยงสงจากการจราจรคบคง และในพนทแหงนนขาดโครงสรางพนฐานดานความปลอดภย การสรางความรวมมอและพนธมตรระหวางสถาบนตาง ๆ กบผมสวนไดสวนเสย และระหวางภาคสวนตาง ๆ (เชน การศกษา สาธารณสข รฐบาลทองถน ขนสงมวลชน และเจาหนาทต ารวจ) ลวนส าคญตอการปองกนเดกจากอบตเหตทางถนน ดงนน การใหโรงเรยนและเดกนกเรยนมสวนรวมตดสนใจดานนโยบายความปลอดภยทางถนนจงเปนแนวทางหนงทมประสทธภาพ

การดแล (Supervision) มความส าคญยงตอการปองกนเดกจากอบตเหตทางถนน โดยเฉพาะอยางยง ในชมชนยากจน และในถนนทมลกษณะซบซอนและเสยงภย บดามารดา คร และผดแลเดก ควรแสดงบทบาทส าคญโดยใชแผนการศกษาและการดแล (Education and Supervision Schemes) ซงจะมประสทธภาพสงสดหากใชควบคมาตรการส าคญอน ๆ เชน มาตรการในดานอตราความเรวและโครงสรางพนฐานดานความปลอดภย นอกจากน ความเปนหนระหวางชมชนทองถน โรงเรยน และเจาหนาทต ารวจ เพอบรหารจดการโครงการสายตรวจทางขามหนาโรงเรยนและการรวมกลมเดนเทาไปโรงเรยน (School Crossing Patrols and Walking-Bus Initiatives) เปนแนวทางทมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยง กรณทบดามารดาไปท างานและไมสามารถดแลบตรของตนได การออกแบบและการปรบปรงโครงสรางพนฐาน

โครงสรางพนฐานดานความปลอดภย (บาทวถ ทางขามทปลอดภย มาตรการชะลอการจราจร ลกระนาดชะลอความเรว ฯลฯ) เปนสงส าคญล าดบแรกในการปองกนเดกระหวางเดนทางไปโรงเรยน (59) ทงน ควรออกแบบสงแวดลอมสรรคสรางในโรงเรยนและพนทคนพลกพลานโดยใหความส าคญกบคนเดนเทาและผ ขจกรยานเปนล าดบแรก โดยใหถอเปนสวนหนงในนโยบายสงเสรมสขภาพเดกและการตอสกบโรคอวน การใชโครงสรางพนฐานในการชะลอความเรวควบคกบการบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวชวยสรางพนทใชความเรวต ารอบโรงเรยนไดอยางมประสทธภาพ


© F

IA

Fo

un

da

tio

n

มาตรฐานความปลอดภยรถยนต

ปรบปรงความปลอดภยของรถยนตส าหรบผ โดยสารทเปนเดก ประเทศตาง ๆ ควรน ากฎระเบยบของสหประชาชาตวาดวยความปลอดภยขนพนฐานและมาตรการอน เชน จดยดเบาะนรภยส าหรบเดกตามมาตรฐานไอโซฟกซ ไปประยกตใชกบรถยนตใหม ทงน องคกรตรวจประเมนรถยนตใหมอาจชวยสงเสรมใหผ บรโภคมความ ตระหนกและแสดงความตองการมาตรฐานความปลอดภยทสงขนเพอผ ใชรถยนตทกคน รวมทงเดกดวย

การบงคบใชกฎหมายจราจร ในหลายประเทศ การปองกนเดกจากอบตเหตทางถนนจ าเปนตองปรบปรงและบงคบใชกฎหมาย เชน กฎหมายวาดวยเบาะนรภยส าหรบเดก สวนประเทศทจกรยานยนตเปนพาหนะหลกของครอบครวตองมกฎหมายวาดวยการสวมหมวกนรภยทใหความส าคญกบทงเดกและผ ใหญ ขณะทกฎหมายและระเบยบทวาดวยการคาดเขมขดนรภยในรถโรงเรยนและความปลอดภยของรถโรงเรยน แมวาจ าเปนตองมแตมกถกมองขาม นอกจากน การบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวและการเมาแลวขบกส าคญยงเชนกน ยทธศาสตรการสอสารและการตลาดเพอสงคม ซงเนนปองกนเดก กเปนวธทมประสทธภาพทชวยใหประชาชนสนบสนนการบงคบใชกฎหมายวาดวยความปลอดภยทางถนน

การรกษาชวตหลงเกดอบตเหต

การตอบสนองอาการบาดเจบ (Trauma Response) ตองสามารถรองรบความตองการของเดก เชน ควรใหครและพนกงานขบขนโรงเรยนเขารบการฝกอบรมเกยวกบการพยงอาการบาดเจบไดทนทวงทและปลอดภย นอกจากน ตองตดตงอปกรณและเครองมอแพทยส าหรบเดกในรถฉกเฉน รวมทงปรบปรงบรการฟนฟสมรรถภาพเฉพาะทางส าหรบเดก (Paediatric-Specific Rehabilitation Services) ใหดขน (51)


• ระบปญหาใหชดเจน วตถประสงคหลกของการประเมนสถานการณคอสถานการณความปลอดภยทางถนนระดบประเทศและระดบทองถนอยางรอบดาน เพอก าหนดยทธศาสตรความปลอดภยทางถนนใหชดเจนวาปญหาใดทตองไดรบการแกไข โดยเนนประเดนส าคญและแนวทางแกไขปญหา

• เปาหมายชดเจน การรบมอกบหลายปจจยเสยงอาจใชยทธศาสตรทรอบดาน โดยอาจเรมจากการใหความส าคญกบ 2-3 วตถประสงคทเฉพาะเจาะจงไปกอน ทงน วตถประสงคตองชดเจนและก าหนดผลลพธทสามารถวดไดในกรอบเวลาทก าหนด โดยใชหลกการ SMART คอ เจาะจง (Specific) วดได (Measurable) ท าใหส าเรจได (Achievable) เกยวของกน (Relevant) และมก าหนดเวลา (Time-Bound) วตถประสงคตององหลกฐานเชงประจกษจากการประเมนสถานการณและวรรณกรรมทมอยในปจจบน รวมทง ควรครอบคลมถงการลดการเสยชวต การบาดเจบ และปจจยเสยงอน เพอท าใหสถานการณความปลอดภยทางถนนดขน นอกจากน ควรมวตถประสงคระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว อกดวย

• เปาประสงคทสมเหตสมผล เปาประสงคคอสงทก าหนดใหมการปรบปรงในดานตาง ๆ ภายในเวลาทก าหนด การก าหนดเปาประสงคจงจะชวยตอกย าค ามน (Commitment) ทจะเพมความปลอดภยทางถนน เปาประสงคเปนมาตรฐาน (Benchmark) ในการตรวจตดตามความคบหนาของการบรรลเปาหมายตาง ๆ รวมทง ท าใหใชทรพยากรและจดการแผนงานความปลอดภยทางถนนไดดข น เ นองจากเปาประสงคสะทอนใหเหนถงโอกาสทจะปรบปรงสงตาง ๆ ระหวางการด าเนนการ ท าใหมแนวโนมมากขนทจะบรรลวตถประสงคไดตามทก าหนดไว ทงน เปาประสงคอาจก าหนดขนจากเปาหมายภายใตยทธศาสตรความปลอดภยระดบประเทศและระดบทองถน และ/หรอ จากประสบการณทผานมาทไดเรยนรจากผลของการน ามาตรการความปลอดภยทางถนนไปปฏบต แตละประเทศตองก าหนดเปาประสงคใหเฉพาะเจาะจง ตรงความเปนจรง และวดผลเชงปรมาณไดชดเจนเทาทจะเปนไปได ทงน การก าหนดเปาประสงคควรปรกษาหารอกบหนวยงานรฐทรบผดชอบในการด าเนนการดานความ

ปลอดภยทางถนน ควรก าหนด และ/หรอ รวบรวมมาตรการพนฐาน (Baseline Measures) ทจะน ามาใชกบเปาประสงคตาง ๆ อยางไรกตาม ในบางครง การก าหนดเปาประสงคใหสงเขาไวอาจเปนสงทเหมาะสมเพอใหประชาชนเกดความตระหนกมากขนถงปญหาความปลอดภยทางถนน และเพมแรงกดดนใหผ มสวนไดสวนเสยเรง ด าเนนการตาง ๆ ใหเรวขน

• ตวชวดผลการด าเนนงาน ใชตวชวดผลการด าเนนงานเพอวดความคบหนาในการบรรลเปาหมาย เพอทราบถงการเปลยนแปลงและการปรบปรงทเพมขนจากสภาวะทก าลงเผชญอย (Baseline Conditions) เชน จ านวนการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบก หรอจ านวนเงนทนทจดสรรใหกบประเดนความปลอดภยทางถนน ตวชวดผลการด าเนนงานจะชวยก าหนดเรองของการด าเนนการส าคญ (Key Activities) ผลผลต (Deliverables) และ ผลลพธ (Outcomes) ของยทธศาสตรความปลอดภยทางถนน ตวชวดผลการด าเนนงานแตละตวควรมเปาประสงคเฉพาะ ทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ

• ระยะเวลาและไมลสโตน (Milestones) ทตรงความเปนจรง

ยทธศาสตรตองระบระยะเวลาและไมลสโตนเพอใหสามารถวดความคบหนาได แตตองมความยดหยนเพอใหสามารถปรบระยะเวลาไดเมอมความจ า เ ป น เพ อ รอง รบความ เปล ยนแปลงท อ า จ เ ก ดข น ระหวางการน ายทธศาสตรไปปฏบต

• ทรพยากรเพยงพอ ความส าเรจในการน ายทธศาสตรไปปฏบต ตองอาศยการจดสรรทรพยากรทเหมาะสม หากเปนไปได ยทธศาสตรควรระบและจดสรรเงนทนใหกบแตละองคประกอบของยทธศาสตร โดยทรพยากรอาจมทมาจากการน าเงนทนเดมมาจดสรรใหม หรอการระดมทนใหม (New Funds) จากระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบสากล

• ระบบตรวจตดตามและประเมน การประเมนความคบหนา ไดอยางตอเนองตองอาศยระบบตรวจตดตามและประเมนผล ซงประกอบดวยตวชวดผลการด าเนนงานและเปาประสงค นอกจากน


แผนงานควรก าหนดวธเกบและวเคราะหขอมล ชองทางเผยแพรขอมล และกรอบการใชประโยชนจากผลการศกษา เพอปรบปรง การด าเนนการตาง ๆ เกยวกบความปลอดภยของคนเดนเทา

• ความย งยน นอกจากพจารณาล าดบความส าคญเรงดวนในการจดสรรทรพยากรแลว ยทธศาสตรทมประสทธภาพสงสดตองมกลไกทชวยใหไดรบเงนทนอยางเพยงพอและตอเนอง การทประชาชนเรยกรองความปลอดภยทางถนนอาจเปนแรงกดดนใหนกการเมองและเจาหนาทรฐใหค ามนทางการเมองและทางการเงน (Political and Financial Commitment) เพอใหยทธศาสตรเกดความยงยน ดงนน ยทธศาสตรอาจมบางตวชวดเพอประเมนความตองการของประชาชนดานความปลอดภยทางถนนและการตอบสนองของรฐบาล

การพฒนายทธศาสตรระดบประเทศหรอระดบทองถนควรใหผ มสวนไดสวนเสยระดบประเทศมสวนรวมอยางเตมท เพอใหทกภาคสวน ทเกยวของ เชน สาธารณสข ขนสงมวลชน เจาหนาทต ารวจ และองคกรเอกชน ไดรวมกนลงทนในยทธศาสตรซงองหลกฐานทดทสดเทาทมอย การใชเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” จ าเปนตองค านงถงประเดนส าคญดงตอไปน • เปาประสงคเพอลดการเสยชวตจากการจราจรทางบกระดบประเทศหรอระดบทองถนทไดก าหนดไวมอะไรบาง

• การบรรลเปาประสงคดงกลาวจะตองท าอะไรบาง • จ าเปนตองพฒนาหรอทบทวนยทธศาสตรความปลอดภยทางถนนระดบประเทศและระดบทองถนหรอไม

วางแนวทางเพอบรรลเปาหมาย เพอบรรลจดหมายและวตถประสงคตามทระบในยทธศาสตรความปลอดภยทางถนนระดบประเทศและระดบทองถน ตองมการด าเนนการตาง ๆ

ซงหลายหนวยงานควรหารอและตกลงรวมกน เมอไดก าหนดแลววา ตองด าเนนการอะไรบางเพอบรรลเปาหมาย กควรพจารณารายละเอยดเพอทราบถงขนตอนและการน าไปปฏบต (53) การใชเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” เพอใหบรรลเปาประสงค ควรพจารณา สงส าคญตอไปน • กจกรรมส าคญทตองด าเนนการมอะไรบาง และจะบรรลเปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ภายใตเปาหมายการพฒนาทยงยนระดบประเทศและระดบทองถนไดเมอใด

• ไดพฒนาชดกจกรรมในระดบประเทศและระดบทองถนตามแนวทางเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” อะไรบาง

• ไดพฒนาการตรวจตดตามและการประเมนผลอยางไรบาง • ไดจดสรรทรพยากรการเงนและทรพยากรมนษยอะไรบางใหกบเปาประสงคท 3.6 และ 11.2 ระดบประเทศและระดบทองถนภายใตเปาหมายการพฒนาทยงยน

ลงมอท าเพ อใหบรรลเปาหมายท ต งเอาไว แมแผนงานความปลอดภยทางถนนทมคณภาพเปนสงทมความส าคญ แตหากไมน าไปปฏบตกไมอาจบรรลผลดงทคาดหวง ดงนน การน ามาตรการส าคญทงในระดบระดบประเทศและระดบทองถน ตามทระบในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ไปปฏบตจงเปนเรองส าคญ โดยอาจเรมเพยง 2-3 มาตรการ ด าเนนการอยางตอเนอง แลวจงเพมมาตรการอน ๆ ตอไป ประเทศฝรงเศสเปนตวอยางทดของการด าเนนการในทางปฏบต เมอรฐบาลชดใหมเขาสอ านาจใน พ.ศ. 2545 ไดปดฝ นและใหความปลอดภยทางถนนเปน 1 ใน 3 นโยบายส าคญ (28) สงผลใหการด าเนนมาตรการความปลอดภยทางถนน เชน การบงคบใชกฎหมายมความเขมขนขน เกดการมสวนรวมของสถาบนทรบผดชอบนโยบายความปลอดภย


ทางถนนในการวางแผนเชงยทธศาสตร การรวมหารอกบผ มสวนไดสวนเสย และการเสรมสรางขดความสามารถและการด าเนนการระดบทองถน แมตวอยางดงกลาวจะสะทอนถงการมสวนรวมของผ น าทาง การเมองในนโยบายความปลอดภยทางถนน แตกยงมดานอน ๆ ในประเดนความปลอดภยทางถนนทผ น าการเมองยงขาดการมสวนรวมอยางเพยงพอ

ตดตามและประเมนการน านโยบายไปปฏบต การประเมนเปนองคประกอบส าคญของมาตรการดานความปลอดภยทางถนน การประเมนอยางรอบดาน หากน ามาใชอยางเหมาะสม จะชวยวดประสทธผลของแผนงานและประเมนวาบรรลผลลพธทตองการหรอไม นอกจากนน ยงชวยใหทราบถงความส าเรจและอปสรรคตาง ๆ รวมทง ขอควรปรบปรงเพอใหแผนงานบรรลเปาประสงค ทงน ผลการประเมนถอเปนขอมลปอนเข าท ส าคญ (Key Inputs) ใหกบผ ต ดสนใจท เกยวของกบแผนงานความปลอดภยทางถนน และตอการเผยแพรหรอปรบปรงแนวคดรเรมตาง ๆ ตลอดจนการเรยนรในระดบสากล แมวาแตละหนวยงานจะมการวางแผน เลอกวธการประเมน และเผยแพรผลการประเมนแตกตางกน แตหลกการพนฐานทส าคญของการประเมนแผนงานความปลอดภยทางถนนนนยงคงเปนหลกการเดยวกน (53) ดงน

• วางแผนการประเมน แผนงาน ยทธศาสตร หรอมาตรการดานความปลอดภยทางถนนในระดบประเทศหรอระดบทองถน ตองมการตรวจตดตามและประเมนผล โดยควรวางรปแบบการประเมนตงแตเรมตน แทนการวางแผนหลงจากทไดลงมอปฏบตไปแลว ทงน การก าหนดจดประสงค ประเภท และตวชวดของการประเมนตงแตขนตอนการวางแผน จะชวยใหการประเมนมคณภาพสงสด

• ระบวามการตรวจตดตามและการประเมน และหนวยงานท

รบผดชอบในขณะนนอยหรอไม การท าเชนนจะชวยใหทราบขอมลท มอย เดม และสรางความเปนห นสวนกบหนวยงานทรบผดชอบการตรวจตดตามและการประเมน ในบางกรณ อาจท าการเกบขอมลพนฐานโดยใชแบบส ารวจและฐานขอมลทมอยเดม (ถาม) รวมดวย

• ก าหนดตวชวดทเหมาะสมในการตรวจตดตามขนตอน ผลลพธ และผลกระทบตาง ๆ โดยการพจารณายทธศาสตรระดบประเทศและระดบทองถน ซงไดก าหนดตวชวดไวแลว เพอใหทราบวาตองเกบขอมลใดบางในการตดตามและประเมนความกาวหนาการด าเนนการ ตามเอกสารทางเทคนคฉบบน

• ด าเนนการประเมนอยางสม าเสมอตามทวางแผนไว เมอก าหนดรปแบบและวธทเหมาะสมในการประเมนไดแลว เชน หนวยวเคราะห ประชากร กลมตวอยาง วธเกบและวเคราะหขอมล กใหประเมนดวยวธดงกลาว ขอมลในการประเมนอาจไดจากการศกษาฐานขอมลเดม การส ารวจและการสงเกต การตรวจปรมาณแอลกอฮอลในเลอดของผขบรถยนตและคนเดนเทา การตรวจสอบความปลอดภยทางถนน หรอการประเมนการรบร (Perception Assessments) เปนตน ทงน วธตาง ๆ ทใชในการประเมนสถานการณกสามารถน ามาใชในการประเมนไดเชนกน

หลงการประเมน จ าเปนตองเผยแพรผลการประเมน และน าไปหารอกบเจาหนาทแผนงาน (Programme Staff) หนวยงานรฐทเกยวของ ผ ใหทนสนบสนนกจกรรมความปลอดภยทางถนน และประชาชน เพอใหทราบวาจะตองท าอยางไรเพอใหไดผลลพธทดขน หรอควรเลยงสงใดบางจงจะสามารถเพมความปลอดภยทางถนนในระดบชาตและระดบทองถนได

Conclusion 47

4

สรป

ทผานมา ไดมการรวบรวมหลกฐานทางวทยาศาสตรเกยวกบขนาดปญหา ปจจยเสยง และมาตรการปองกนการบาดเจบจากการจราจรทางบกทมประสทธภาพไวเปนอยางดและพรอมทจะน ามาใชงานไดทนท แตเชนเดยวกบนโยบายอน ๆ ความรเพยงอยางเดยวไมอาจชวยสรางความเปลยนแปลงได (60) ดงนน ความทาทายทแทจรงกคอ จะแปลความรสการแกไขปญหาอยางยงยนและเหมาะสมกบบรบทตาง ๆ ไดอยางไร แมวาหลกฐานทปรากฏในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ฉบบน และการบรณาการความปลอดภยทางถนนและเปาประสงคดานการขนสงมวลชนอยางยงยนใหเปนสวนหนงของเปาหมายการพฒนาอยางยงยนจะเปนสงส าคญ แตบรบทของนโยบายทตางกน กเปนทงโอกาสและความทาทาย ผ ใ ช เ อกสา รทาง เทค นคฉบบ น จ ง ค วรพจ ารณาวา จะ ต องท า อย า ง ไ ร และด าเนนการตามขนตอนทเหมาะสม เพอใหสถานการณความปลอดภยทางถนนและการขนสงมวลชนระดบทองถน ระดบประเทศ ระดบภมภาค และระดบสากลดขน เชนเดยวกบนโยบายอน ๆ การเปลยนแปลงนโยบายความปลอดภยทางถนน เปน ขนตอนทตอเนองและตองท าซ า ดงนน จงจ าเปนตองปรบปรงแนวทางแกไขปญหาทสรปไวในเอกสารทางเทคนค “ชวปลอดภย” ฉบบน และสรางนวตกรรมอยางตอเนอง เพอใหเอกสารฉบบนเกดประโยชนมากกวาเปนแคเอกสารดานความปลอดภยทางถนนธรรมดา ๆ ฉบบหนงเทานน ผ ใชประโยชนจากเอกสารนพงตระหนกวาการปรบปรงนโยบายความปลอดภยทางถนนไมใชกจกรรมทท าเพยงครงเดยวแลวจบไป หากแตเปนการด าเนนการรวมกนระยะยาว (Long-Term Collective Action) ซงตองอาศยการมองเหนเปาประสงคดานความปลอดภยทางถนนภายใตเปาหมายการพฒนาอยางยงยน ในฐานะจดเรมตนของการเดนทางไปสการเปลยนแปลงนโยบายความปลอดภยทางถนน ทจ าเปนตองด าเนนไปจน ถ ง จ ด ห ม า ย ป ล า ย ท า ง ท ง ใ น ร ะ ด บ ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ร ะ ด บ ท อ ง ถ น


อางอง

1. Global status report on road safety. Geneva, World Health Organization, 2015. 2. Retting R, Ferguson S, McCartt A. A review of evidence-based traffic engineering measures designed to reduce pedestrian–motor vehicle crashes.

American Journal of Public Health, 2003, 93:1456–1463. 3. Peden M et al., eds. World report on road traffic injury prevention. Geneva, World Health Organization, 2004. 4. Elvik R et al. The handbook of road safety measures, 2nd edition. Bingley, Emerald Group Publishing Towards zero: ambitious road safety targets and the

Safe System approach. Paris, Organisation for Economic Co-operation and Development, 2008. 5. Ryus P et al. Highway capacity manual 2010. Washington, DC, Transportation Research Board, 2011. 6. Safer roads, safer Queensland: Queensland’s road safety strategy 2015–21. Department of Transport and Main Roads, Queensland Government, Australia, 2015. 7. Belin M-A. Public road safety policy change and its implementation: Vision Zero a road safety policy innovation [unpublished thesis]. Stockholm, Karolinska

Institutet, 2012. 8. Zero road deaths and serious injuries: leading a paradigm shift to a safe system. Paris, Organisation for Economic Co-operation and Development, 2016. 9. Resolution A/RES/64/255. Improving Global Road Safety. Sixty-fourth session of the United Nations General Assembly, New York, 10 May 2010

(http://www.who.int/violence_injury_prevention/publications/road_traffic/UN_GA_resolution-54-255-en.pdf?ua=1, accessed 26 September 2016). 10. Global Plan for the Decade of Action for Road Safety, 2011–2020. Geneva, World Health Organization, 2011. 11. Transforming our world: the 2030 agenda for sustainable development. New York, United Nations Organization, 2015. 12. Frieden TR. Six components necessary for effective public health program implementation. American Journal of Public Health, 2014, 104(1):17–22. 13. Global health estimates. Geneva, World Health Organization, 2013. 14. Komba DD. Risk judgement, risk taking behaviour and road traffic accidents in Tanzania: geographical analysis [unpublished thesis]. Trondheim,

Norwegian University of Science and Technology, 2016. 15. Speed management. Paris, Organisation for Economic Co-operation and Development, 2006. 16. Davis GA. Relating severity of pedestrian injury to impact speed in vehicle pedestrian crashes. Transportation Research Record, 2001, 1773:108–113. 17. Rosén E, Stigson H, Sander U. Literature review of pedestrian fatality risk as a function of car impact speed. Accident Analysis and Prevention, 2011, 43:25–33. 18. Tefft B. Impact speed and a pedestrian’s risk of severe injury or death. Accident Analysis and Prevention, 2013, 50:871–878. 19. Bloomberg Philanthropies Global Road Safety Program: WHO Five-year Report. Geneva, World Health Organization, 2015. 20. Global street design guide. New York, National Association of City Transportation Officials, 2016 (http://nacto.org/global-street-design-guide- gsdg/,

accessed 9 March 2017). 21. Cities safer by design. New York, World Resources Institute, 2015. 22. Road safety manual: a manual for practitioners and decision makers on implementing safe system infrastructure. Paris, World Road Association, 2015. 23. Vaccines for roads. Hampshire, International Road Assessment Programme, 2015. 24. Vanderschuren M, Jobanputra R. Traffic calming measures: review and analysis. Cape Town, African Centre of Excellence for Studies in Public and Non-

motorized Transport, 2009 (Working Paper 16–02). 25. Intelligent speed assistance – myths and reality: ETSC position on ISA. Brussels, European Transport Safety Council, 2006. 26. Day DV and Antonakis J. Leadership: past, present, and future. In: DV Day and J Antonakis eds. The nature of leadership. Los Angeles, Sage, 2012, 3–25. 27. Tarjanne P. Halving the number of road deaths. In: I Taipale, ed. 100 social innovations from Finland. Falun, Finnish Literature Society, 2014, 157–159. 28. Muhlrad N. Road safety management in France: political leadership as a pathway to sustainable progress? In: R Krystek, ed. GAMBIT 2004 International

Road Safety Conference, 13–14 May 2004. Gdansk, 53–59

49

29. Bliss T and Breen J. Country guidelines for the conduct of road safety management capacity reviews and the specification of lead agency reforms, investment strategies and safe system projects. Washington, DC, The World Bank, 2009.

30. Hoe C. Understanding political priority development for public health issues in Turkey: lessons from tobacco control & road safety [unpublished thesis]. Baltimore, Johns Hopkins University, 2015.

31. Together with UNECE on the road to safety: cutting road traffic deaths and injuries in half by 2020. Geneva, United Nations Economic Commission for Europe, 2015.

32. Consolidated Resolution on Road Traffic. Geneva, United Nations Economic Commission for Europe, 2010. 33. Slyunkina ES, Kliavinb VE, Gritsenkoc EA et al. Activities of the Bloomberg Philanthropies Global Road Safety Programme (formerly RS10) in Russia:

promising results from a sub-national project. Injury – International Journal of the Care of the Injured, 2013, 44(S4):S64–S69. 34. Hook W. Counting on cars, counting out people: a critique of the World Bank’s economic assessment procedures for the transport sector and their

environmental implications. New York, Institute for Transportation and Development Policy, 1994. 35. Mohan D. Traffic safety and city structure: lessons for the future. Salud Pública México, 2008, 50:S93–S100. 36. Khayesi M, Monheim H, Nebe J. Negotiating “streets for all” in urban transport planning: the case for pedestrians, cyclists and street vendors in Nairobi,

Kenya. Antipode, 2010, 42:103–126. 37. Tiwari G. Pedestrian infrastructure in the city transport system: a case study of Delhi. Transport Policy & Practice, 2001, 7:13–18. 38. LaPlante J and McCann B. Complete streets: we can get there from here. Institute of Transportation Engineers Journal, 2008, 78:24–28. 39. Policy update 2017 – democratising car safety: road map for safer cars 2020. London, Global NCAP, 2017. 40. Wallbank C, McRae-McKee K, Durrell L et al. The potential for vehicle safety standards to prevent deaths and injuries in Latin America. An assessment of

the societal and economic impact of inaction. London, Global NCAP, 2016. 41. Anbarci N, Escaleras M, Register C. Traffic fatalities and public sector corruption. KYKLOS, 2006, 59(3):327–344. 42. Hua LT, Noland RB, Evans AW. The direct and indirect effects of corruption on motor vehicle crash deaths. Accident Analysis & Prevention, 2010, 42:1934–1942. 43. Mobile phone use: a growing problem of driver distraction. Geneva, World Health Organization, 2011. 44. Drug use and road safety: a policy brief. Geneva, World Health Organization, 2016. 45. Fishman E and Cherry C. E-bikes in the mainstream: reviewing a decade of research. Transport Reviews, 2016, 36(1):72–91. 46. Mock C, Joshipura M, Arreola-Risa C et al. An estimate of the number of lives that could be saved through improvements in trauma care globally. World

Journal of Surgery, 2012, 36:959-963. 47. Morgan A. Eating the big fish: how challenger brands can compete against brand leaders. Hoboken, John Wiley & Sons, Inc., 2009. 48. Speed management: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008. 49. Road safety audit for road projects: an operational kit. Manila, Asian Development Bank, 2003. 50. Road safety at work: on-line course for managers: 2016 (https://easstacademy.org/, accessed 26 September 2016). 51. Emergency care system assessment: 2016 (www.who.int/emergencycare, accessed 26 September 2016). 52. Strengthening road safety legislation: a practice and resource manual for countries. Geneva, World Health Organization, 2013. 53. Ear and hearing care: planning and monitoring of national strategies: manual. Geneva, World Health Organization, 2015. 54. Pedestrian safety: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, World Health Organization, 2013. 55. Ten strategies for keeping children safe on the road. Geneva, World Health Organization, 2015. 56. Rights of way: child poverty & road traffic injury in the SDGs. New York, UNICEF and FIA Foundation, 2016. 57. Convention on the Rights of the Child, 1989. New York, United Nations, 1989. 58. Effect of 20 mph traffic speed zones on road injuries in London, 1986–2006: controlled interrupted time series analysis. British Medical Journal, 2009,

339:b4469. 59. United Nations General Assembly. Draft outcome document of the United Nations Conference on Housing and Sustainable Urban Development (Habitat III)

(29 September 2016). New York, United Nations (A/Conf. 226/4) (https://www2.habitat3.org/ bitcache/99d99fbd0824de50214e99f864459d8081a9be00?vid=591155&disposition=inline&op=view, accessed 11 November 2016).

60. Bishai D. Honouring the value of people in public health: a different kind of p-value. Bulletin of the World Health Organization, 2015, 93:661–662.


ภาคผนวก การน านโยบายความปลอดภยทางถนนไปปฏบต เครองมอประเมนประเทศ บทน า การปรบปรงสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศใหดขนตองใชเวลาและด าเนนการอยางยงยน ประเทศหรอภมภาคของประเทศอาจเรมดวยการใช 2-3 มาตรการในพนททมความเสยงสงสดกอน เมอผานไประยะหนง จงขยายใหครอบคลมพนทตาง ๆ และเพมมาตรการใหมากขน ดงนน ประเทศตองท าการประเมนอยางตอเนองเกยวกบการน ามาตรการความปลอดภยไปปฏบตเพอใหทราบวามาตรการใดบางประสบความส าเรจและมาตรการใดตองปรบปรงใหดขน เมอสภาพการณเปลยนแปลงไปกตองประเมนสถานการณความปลอดภยทางถนนอยางสม าเสมอ การก าหนดเปาประสงคดานความปลอดภยทางถนนใหเปนสวนหนงของเปาหมายการพฒนาอยางยงยนเพอลดการเสยชวตและการบาดเจบ จากการจราจรทางบกใหไดครงหนงภายใน พ.ศ. 2563 ท าใหประเทศตาง ๆ สนใจทจะสงเสรมใหน ามาตรการปองกนการบาดเจบจากการจราจรทางบกไปปฏบตเพอบรรลเปาประสงคดงกลาว เอกสารหลายฉบบใหขอมลการประเมนสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศตาง ๆ (1–7) ซงไดรวบรวมไวในเอกสารฉบบฉบบน ดงนน เอกสารฉบบนจงเปนทรพยากรทส าคญทสามารถน ามาใชและเสรมทรพยากรอนทมอยเดมได

วธประเมน การประเมนสถานการณใชขอมลจากหลายแหลงขอมลซงมอยเดม เชน หนวยงานทรบผดชอบดานถนนและการขนสงมวลชน การบงคบใชกฎหมาย การวางผงเมองใหญและภมภาค (Urban and Regional Planning) สาธารณสข การเงน และองคกรเอกชนดานความปลอดภยทางถนน นอกจากน อาจมขอมลเพมเตมทไดจากการศกษาเชงสงเกต การส ารวจ และ/หรอ การตรวจสอบความปลอดภยทางถนน เพอเสรมแหลงขอมลตาง ๆ ทมอยเดม

เครองมอประเมน เครองมอนชวยใหประเทศตาง ๆ สามารถประเมนสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศของตนวาอยในระดบใด ณ ปจจบน รวมทง เปนประโยชนตอผตดสนใจและผปฏบตงานดานความปลอดภยทางถนน เนองจากท าใหไดรบขอมลเพอตอบค าถามส าคญ ๆ เชน ปญหาการบาดเจบจากการจราจรทางบกในประเทศของขาพเจามความรนแรงเพยงใด นโยบายและกฎหมายจราจรอะไรบางทมอยเดมแลว การจดการเชงสถาบน (Institutional Arrangements) ทมอยเดมมอะไรบาง ปญหาหลกอะไรบางทตองแกไข การน านโยบายความปลอดภยทางถนนไปปฏบต ณ ปจจบนยงมชองโหวอะไรบาง


ขอบเขตการประเมน ในการประเมนสถานการณดานความปลอดภยทางถนน ณ เวลาหนงในประเทศใดกตาม ตองเกบและวเคราะหขอมลดวยตวแปรตอไปน (1–7):

• ขนาด แนวโนม และรปแบบการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบก; • ปจจยเสยงตาง ๆ อนเปนสาเหตของการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบก; • แผนงาน นโยบาย กฎหมาย และสถาบนดานความปลอดภยทางถนนทมอยเดม และ • ปจจยเชงบรบทการเมอง สงแวดลอม เศรษฐกจ และขดความสามารถ

เครองมอประเมน เครองมอในตาราง A.1 เปนค าถาม ซงเปนแนวทางสกดขอมลจากการประเมนสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศหนง ๆ

ด าเนนการโดยองผลการประเมนสถานการณ เมอเกบขอมลดวยแบบสอบถามในภาคผนวกแลว ควรวเคราะหขอมลนนเพอใหเขาใจมากขนเกยวกบสถานการณความปลอดภยทางถนนระดบประเทศ เชน ขอบเขตและรปแบบการบาดเจบจากการจราจรทางบก ปจจยเสยงทเกยวของ ตลอดจน คน สถาบน นโยบาย แผนงาน และทรพยากรตาง ๆ ทมในปจจบน (หรออาจจะม) อนเกยวของกบแนวคดความปลอดภยทางถนน ขอมลดงกลาวชวยล าดบความส าคญของปจจยเสยงและกลมเปาหมาย รวมทง ท าใหทราบวาแนวคดเดมยงมชองโหวอะไรบาง ทงน ตองพจารณาในเรองทเกยวของอน ๆ เชน ปจจยเสยงหรอประเดนทยงตองแกไข การสนบสนนของประชาชน เงนทน และหนวยงานรบผดชอบ ควรน าขอพจารณาดงกลาวมาประกอบการทบทวนแผนปฏบตการดานความปลอดภยทางถนนทมอยเดม

อางอง 1. Data systems: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, World Health Organization, 2010. 2. Helmets: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, World Health Organization, 2006. 3. Drinking and driving: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, Global Road Safety Partnership, 2007. 4. Speed management: a road safety manual for decision-makers and practitioners. Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008. 5. Seat-belts and child restraints: a road safety manual for decision-makers and practitioners. London, FIA Foundation for the Automobile and Society, 2009. 6. Strengthening road safety legislation: a practice and resource manual for countries. Geneva, World Health Organization, 2013. 7. Bliss T and Breen J. Country guidelines for the conduct of road safety management capacity reviews and the specification of lead agency reforms, investment

strategies and safe system projects. Washington, DC, The World Bank, 2009.


ตาราง A.1

แบบสอบถามเพอประเมนสถานการณความปลอดภยทางถนนในประเทศ องคประกอบ สารสนเทศ/ขอมลส าคญ สารสนเทศ/ขอมลเสรม

การเกบขอมล และระบบตาง ๆ

มขอมลหรอสารสนเทศอะไรอยบางแลว • ไดเกบขอมลหรอตวแปรใดบาง • นอกจากขอมลการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบกแลว ยงมขอมลตนทนอนเกดจากการบาดเจบจากการจราจรทางบกดวยหรอไม

• เกบหรอบนทกขอมลไวในรปแบบใด เกบเปนเอกสาร (Hard Copy) เทานน หรอ เกบในรปแบบอเลกทรอนกสดวย เขารหสขอมลอยางไร

• ใชระบบอะไรเกบขอมล มระบบขอมลอะไรอยแลวบาง • มระบบเกบและประมวลผลขอมลอะไรบางอยแตเดมแลว • การประสานและการแบงปนขอมลระหวางระบบหรอหนวยงานทตางกน มขอบเขตอยางไร และการประสานกบประชาชนเปนอยางไร

คณภาพของขอมลมอะไรบาง • การเสยชวตและการบาดเจบจากการจราจรทางบกมนยามอยางไร • รายงานการบาดเจบจากการจราจรทางบกมความครบถวนเพยงใด • ขอมลเกยวกบอบตเหตบางประเภทไดสญหายไปในเชงระบบหรอไม • การวด การบนทกขอมล การเขารหส และการปอนขอมลมขอผดพลาดหรอไม

ความรนแรง แนวโ นม และรปแบบการบาดเจบและก าร เ ส ยช ว ตจ ากการจราจรทางบก

ปญหามขนาดใหญเพยงใด • จ านวนอบตเหตทกบผ ใชถนนทกคน • จ านวนผ ใชถนนทงหมดทเสยชวตดวยอบตเหตจราจรทางบก • จ านวนผ ใชถนนทงหมดทไดรบบาดเจบดวยอบตเหตจราจรทางบก • จ านวนรวมทงของการบาดเจบและการเสยชวตจากการจราจรทางบก ควรจ าแนกตามประเภทผ ใชถนน

การจราจรประเภทใดเปนสาเหตของอบตเหต • เกยวของกบรถยนต รถบรรทก รถยนตบรรทกสนคาน าหนกมาก รถขนสงมวลชน จกรยานยนต จกรยาน และเกวยนเทยมสตว ฯลฯ

• มสาเหตจากรถยนต (เชน การเลยว) วนใดของสปดาหและเวลาใดทเกดอบตเหตจราจรทางบก • วนและเวลาของการไดรบบาดเจบ การบาดเจบรนแรงเพยงใด • ความรนแรงของอบตเหตจราจรทางบก อบตเหตประเภทใดบางเปนสาเหตของทพพลภาพหรออนตรายถงชวต • ผลทเกดขนหลงจากอบตเหต ผใดบางเกยวของในอบตเหตจากการจราจรทางบก • อายและเพศของผ เสยชวตและผบาดเจบในอบตเหตจราจรทางบก เกดอบตเหตจราจรทางบกขนทใดบาง • สถานทเกดอบตเหต (สถานทเฉพาะเจาะจง เชน เมอง ชนบท และถนนประเภทตาง ๆ)

• สถานททมถนนอนตราย

ประเทศทประเมนมจ านวนประชากรเทาไร • จ านวนคนทเปนประชากรในการศกษา (โดยจ าแนก เปนคนในเขตเมองและคนนอกเขตเมอง อาย และรายได)

เหตผลและรปแบบการเดนทางของคนในประเทศ • ตนทางและปลายทางของการเดนทาง • รปแบบขนสงมวลชนทใช • ระยะทางของการเดนทาง • จดประสงคของการเดนทาง

ประเทศทถกประเมนมสภาพเศรษฐกจสงคมอยางไรอยางไร • ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต. • สดสวนของผ ใหญทมงานท า • รายไดครวเรอน


องคประกอบ สารสนเทศ/ขอมลส าคญ สารสนเทศ/ขอมลเสรม

ปจจยเสยงตาง ๆ ทเปนสาเหตของการบาดเจบจากการจราจรทางบก

ความเรว • อตราความเรวระดบใดเปนสาเหตของอบตเหตจราจรทางบก • อตราความเรวในปจจบนก าหนดไวในระดบใด • มกฎหมายวาดวยอตราความเรวหรอหรอไม • การปฏบตตามกฎหมายวาดวยอตราความเรวในปจจบนเปนอยางไร • มทศนะคตอยางไรตออตราความเรว • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายทมอยอยในระดบใด • การบงคบใชกฎหมายวาดวยอตราความเรวทมอยอยในระดบใด • ปายแจงเตอนความเรวไดผลดเพยงใด การเมาแลวขบ • อบตเหตทมสาเหตจากการเมาแลวขบมปญหาในระดบใดในแงของจ านวนอบตเหตและจ านวนการเสยชวต การเมาแลวขบคดเปนสดสวนเทาไหรของสาเหตของอบตเหตจราจรทางบก

• ระดบปรมาณแอลกอฮอลในเลอดทก าหนดในผขบรถยนตในปจจบนเปนเทาใด • มกฎหมายวาดวยปรมาณแอลกอฮอลในเลอด และ/หรอ ปรมาณแอลกอฮอลในลมหายใจ หรอไม (เชน ก าหนดระดบปรมาณแอลกอฮอลในเลอดผขบไวต ากวาส าหรบผรถยนตมอใหมและผขบรถยนตเชงพาณชย (Commercial Drivers)

• มการตรวจเลอดหรอลมหายใจเพอหาระดบแอลกอฮอลในผประสบอบตเหตทกคนหรอไม

• ทศนคตตอการเมาแลวขบในปจจบนเปนอยางไร • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายทมอยอยในระดบใด • การบงคบใชกฎหมายวาดวยการเมาแลวขบทมอยอยในระดบใด • จ าเปนตองมกฎหมายใหอ านาจเจาหนาทต ารวจในการตงดานสมตรวจหรอไม • ต ารวจใชอปกรณใดบางตรวจลมหายใจ มเครองมอประเภทใดบาง • การเมาแลวขบไดโทษใดบาง การสวมหมวกนรภย • ปญหาของอบตเหตทมสาเหตมาจากการไมสวมหมวกนรภยอยในระดบใดในแงของจ านวนอบตเหตและจ านวนการเสยชวต การไมสวมหมวกนรภยคดเปนสดสวนเทาไหรของสาเหตของอบตเหตจราจรทางบก

• การสวมหมวกนรภยในกลมผขจกรยานยนตและผนงซอนทายในปจจบน มอตราเทาใด

• มกฎหมายวาดวยการสวมหมวกนรภยหรอไม • ทศนคตตอการสวมหมวกนรภยในปจจบนเปนอยางไร • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายวาดวยการสวมนรภยในปจจบน อยในระดบใด

• การบงคบใชกฎหมายวาดวยการสวมหมวกนรภยในปจจบนอยในระดบใด



ปจจยเสยงตาง ๆ ทเปนสาเหตของการบาดเจบจากการจราจรทางบก (ตอ)

เขมขดนรภย • รถยนตทไมไดตดตงเขมขดนรภยมสดสวนเทาไร • อบตเหตทมสาเหตจากการไมคาดเขมขดนรภยมปญหาในระดบใดในแงของจ านวนอบตเหตและจ านวนการเสยชวต การไมคาดเขมขดนรภยคดเปนสดสวนเทาไหรของสาเหตของอบตเหตจราจรทางบก

• อตราการคาดเขมขดนรภยในกลมผขบรถยนตและผ โดยสารในปจจบนอยในระดบใด • มกฎหมายวาดวยการคาดเขมขดนรภยหรอไม • ทศนคตตอการคาดเขมขดนรภยในปจจบนเปนอยางไร • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายวาดวยการคาดเขมขดนรภย ในปจจบนอยในระดบใด

• การบงคบใชกฎหมายวาดวยการคาดเขมขดนรภยในปจจบนอยในระดบใด เบาะนรภยส าหรบเดก • อบตเหตทมสาเหตจากการไมใชเบาะนรภยมปญหาในระดบใดในแงของ จ านวนอบตเหตและจ านวนการเสยชวต การไมใชเบาะนรภยส าหรบเดกคดเปนสดสวนเทาไหรของอบตเหตจราจรทางบก

• อตราการใชเบาะนรภยส าหรบเดกในปจจบนอยในระดบใด • มกฎหมายวาดวยเบาะนรภยส าหรบเดกหรอไม • ทศนคตตอการใชเบาะนรภยส าหรบเดกในปจจบนเปนอยางไร • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายวาดวยเบาะนรภยส าหรบเดกในปจจบนอยในระดบใด

• การบงคบใชกฎหมายวาดวยเบาะนรภยส าหรบเดกในปจจบนอยในระดบใด โครงสรางพนฐานของถนน • อบตเหตทมสาเหตจากโครงสรางพนฐานของถนนเปนปญหาในระดบใด ในแงของจ านวนอบตเหตและจ านวนการเสยชวต และคดเปนสดสวนเทาไหรของสาเหตอบตเหตจราจรทางบกเปนอยางไร

• สภาพโครงสรางพนฐานของถนนมอนตรายตอความปลอดภยทางถนนหรอไม เชน การมหรอไมมแนวกนกลางถนน อปกรณควบคมการจราจร ทางขามส าหรบคนเดนเทาและผ ขจกรยาน ทางลาด (Kerb Ramps) เครองหมายและสญญาณจราจรส าหรบคนเดนเทาและผขจกรยาน ไฟสองสวางบนถนน ทจอดรถใกลกบชองจราจร อตราความเรวทก าหนด (Design Speeds) อตราความเรวทระบบนปายจราจร (Posted Speed Limits) จ านวนและความกวางของชองจราจร และโครงฐานพนฐาน เปนตน

• มกฎหมายวาดวยการออกแบบความปลอดภยทางถนนขนต าหรอไม (Minimum Road Safety Design) หรอไม

• มมาตรฐานการออกแบบความปลอดภยทางถนนตามกฎหมายเพยงพอหรอไม • การปฏบตตามและความตระหนกในกฎหมายทมอยในระดบใด • ระดบของการบงคบใชกฎหมายทมอยอยในระดบใด



ปจจยเสยงตาง ๆ ทเปนสาเหตของการบาดเจบจากการจราจรทางบก (ตอ)

มาตรฐานความปลอดภยรถยนต ไดน ากฎระเบยบของสหประชาชาตวาดวยความปลอดภย (หรอมาตรฐานระดบประเทศ ซงมรปแบบเทยบเทา) ไปประยตใชกบสงตอไปนหรอไม • เขมขดนรภย • จดยดเขมขดนรภย • การปองกนการชนดานหนา • การปองกนการชนดานขาง • การปองกนคนเดนเทา • ระบบควบคมเสถยรภาพแบบอเลกทรอนกส • เบาะนรภยส าหรบเดก • ระบบเบรกปองกนลอลอกในจกรยานยนต


สภาพแวดลอมทางนโยบาย (Policy Environment) และกจกรรมดานความปลอดภยทางถนนในปจจบน

การมสวนรวมของผน าและผมสวนไดสวนเสย • ผน าฝายรฐบาล: มหนวยงานหลกรบผดชอบความปลอดภยทางถนนหรอไม

หนวยงานนนคอหนวยงานอะไร มหนาทหลกอะไรบาง • ผมสวนไดสวนเสยฝายรฐบาล (Government Stakeholders): หนวยงานใด

ของรฐบาลมหนาทดานความปลอดภยทางถนน เชน ด าเนนการในภาพกวางดานการออกแบบถนนและการวางแผนใชประโยชนทดน กระทรวงตาง ๆ แบงความรบผดชอบดานความปลอดภยทางถนนอยางไร หนวยงานตาง ๆ ของรฐทเกยวของดานความปลอดภยทางถนนมความสมพนธกนอยางไร

• ผมสวนไดสวนเสยฝายองคกรเอกชน: มบคคลหรอสถาบน (เอกชน) อน ๆอกหรอไมทด าเนนการดานความปลอดภยทางถนน การด าเนนการหลกมอะไรบาง ความรวมมอระหวางผมสวนไดสวนเสยกบหนวยงานรฐเปนอยางไร

• หนสวน: หนวยงานและบคคลทด าเนนการดานความปลอดภยทางถนน มจดเนน ความสนใจ และทรพยากรอะไรบาง

แผน นโยบาย และแผนงานปจจบน • แผนงานการด าเนนการหรอแผนยทธศาสตรดานความปลอดภยทางถนน

อยางเปนทางการใดบางทอยระหวางการประเมนหรอไม หรอมหลายแผน มการจดสรรทรพยากรใดบางในการน าแผนดงกลาวไปสการปฏบต

• แผนงานความปลอดภยทางถนนมเปาประสงคและตวชวดหรอไม • นโยบายขนสงมวลชน การใชประโยชนทดน และพนทสาธารณสงเสรม

ความปลอดภยทางถนนหรอไม • มการตรวจสอบความปลอดภยทางถนนในโครงการโครงสรางพนฐานใหม

ซงมขนาดใหญหรอไม การตรวจสอบความปลอดภยดานโครงสรางถนนทมอยและการซอมแซมตามทวางแผนไวครอบคลมความตองการของผ ใชถนน ทกคนหรอไม

• งบประมาณดานการขนสงมวลชน และ/หรอ ความปลอดภยทางถนน มเพยงพอหรอไม

• หนวยงานทองถนไดรบอนญาตใหแกไขกฎหมาย เชน อตราความเรว หรอ กฎหมายวาดวยการเมาแลวขบ หรอไม

• ณ ปจจบน แผนงานความปลอดภยทางถนนอะไรบางไปปฏบต รวมทง แผนตาง ๆ ขององคกรเอกชน อะไรบางทไดน าไปปฏบตแลว หนวยงานใดบางทรบผดชอบแตละแผนงาน แผนงานตาง ๆ มจดแขงและจดออนอะไรบาง

• ไดมการประเมนแผนงานความปลอดภยทางถนนทมอยหรอไม มหลกฐานทแสดงถงผลทไดรบ (Evidence of Impact) หรอไม

• หนวยงานรฐระดบทองถนและระดบประเทศมทรพยากรมนษย ทม ขดความสามารถเพยงพอตอการน าแผนงานความปลอดภยทางถนนไปปฏบตหรอไม

• มการปรกษาหารอในประเทศหรอไม



• มระบบกอนถงโรงพยาบาล หรอไม (ประชากรทสามารถเขาถงไดมรอยละเทาไร) • มหนวยบรการฉกเฉน 24 ชวโมง พรอมจาหนาทประจ าและการคดกรอง ณ โรงพยาบาลขนปฐมภม หรอไม

• มกฎหมายก าหนดใหสามารถเขาถงการรกษาพยาบาลฉกเฉน โดยไมเสยคาใชจาย ณ จดใหการรกษาพยาบาล หรอไม

Trauma care


หากตองการขอมลเพมเตม โปรดตดตอ

World Health Organization Regional Office for South-East Asia Disability, Injury Prevention and Rehabilitation Department of Noncommunicable Diseases and Environmental Health (NDE) Indraprastha Estate New Delhi – 110002 India http://www.searo.who.int/india/topics/road_safety_and_injury_prevention/en/

ISBN 978 92 9022 614 7

Documents

16139 Save LIVES A road safety technical package-May 2017 ......1 บทน า 8 บริบทของนโยบายความปลอดภัยทางถนน 8 โอกาส