TURBOSOLAR ®III

WYTYCZNE PROJEKTOWE INSTRUKCJA MONTAŻOWA

MAKROTERM Sp. j. Dział Handlowy: Siedliska 57/k Krakowa 32-104 Koniusza tel.012/ 386 76 00 fax. 012/ 386 97 60

makroterm@makroterm.com.pl www.makroterm.pl

SYSTEM ZINTEGROWANY 2

SPIS TREŚCI: WYTYCZNE PROJEKTOWE ....................................................................................................... 3 1. Wstęp ........................................................................................................................................ 3 1.1 Zintegrowane Ogrzewanie ........................................................................................................ 4 2. Bezpieczeństwo ......................................................................................................................... 5 2.1. Ochrona odgromowa................................................................................................................ 6 3. Słońce ........................................................................................................................................ 6 3.1. Słońce – źródło darmowej energii ............................................................................................ 6 3.2. Przygotowywanie ciepłej wody użytkowej............................................................................... 7 4. Elementy systemu solarnego .................................................................................................... 8 4.1. Kolektor słoneczny .................................................................................................................. 8 4.2. Instrukcja obsługi Solar I ........................................................................................................11 4.2.1 Zasady bezpieczeństwa: ....................................................................................................... 11 4.2.2. Zastosowanie ...................................................................................................................... 12 4.2.3. Zasada działania.................................................................................................................. 12 4.2.4. Wyświetlane komunikaty .................................................................................................... 14 4.2.5. Obsługa regulatora .............................................................................................................. 15 4.2.6. Lista parametrów regulatora................................................................................................ 15 4.2.7. Schemat wprowadzeń.......................................................................................................... 17 4.2.8. Montaż regulatora ............................................................................................................... 18 4.2.9. Połączenie czujników.......................................................................................................... 18 4.2.10. Dane techniczne: ............................................................................................................... 19 4.2.11. Wejścia: ............................................................................................................................ 19 4.2.12. Wyjście: ............................................................................................................................ 20 4.2.13. Regulacja .......................................................................................................................... 20 4.2.14. Zawartość opakowania ...................................................................................................... 20 4.3. Stacja solarna ..........................................................................................................................21 4.4. Podgrzewacz solarny- zasobnik na ciepłą wodę.......................................................................22 4.5. Odpowietrzenie instalacji ........................................................................................................23 5. Zasady projektowania ............................................................................................................ 25 5.1. Sposób działania instalacji solarnej przeznaczonej do przygotowywania ciepłej wody ............25 5.2. Projektowanie instalacji solarnych ..........................................................................................26 5.3. Czynniki mające wpływ na proces projektowania....................................................................26 a) Zapotrzebowanie budynku na ciepło ......................................................................................... 27 b) Zapotrzebowanie na ciepłą wodę .............................................................................................. 27 c) Lokalne natężenie promieniowania słonecznego w miejscu zakładania instalacji solarnej ......... 28 d) Ustawienie i nachylenie kolektorów.......................................................................................... 28 Współczynnik pokrycia................................................................................................................. 28 Współczynnik wykorzystania systemu .......................................................................................... 28 Współczynnik obciążenia.............................................................................................................. 29 5.4. Wyznaczenie powierzchni kolektorów ....................................................................................29 5.5. Dobór objętości podgrzewacza zasobnikowego.......................................................................30 5.6. Dobór naczynia wzbiorczego ..................................................................................................30 5.7. Ciśnienie w instalacji solarnej .................................................................................................31 5.8. Wybór stopnia pracy pompy....................................................................................................31 5.9. Uwagi dotyczące projektowania instalacji solarnej..................................................................31 6. Uruchomienie .......................................................................................................................... 32 7. Odpowiedzialność producenta................................................................................................ 33 INSTRUKCJA MONTAŻOWA ................................................................................................... 33 1. Montaż kolektorów – wytyczne .............................................................................................. 33 1.1. Montaż na dachu .................................................................................................................... 39 1.2. Swobodne ustawienie............................................................................................................. 43 1.3. Pionowe ustawienie................................................................................................................ 43

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

3

TURBOSOLAR® III WYTYCZNE PROJEKTOWE

1. Wstęp Obecne ceny energii stawiają wysokie wymagania w zakresie sprawności, efektywności i

oszczędności. Wychodząc naprzeciw wymaganiom klientów, wprowadziliśmy na rynek

ekologiczny i oszczędny system grzewczy, składający się z kominka z płaszczem wodnym i

kolektora słonecznego oraz dowolnego urządzenia dostarczającego energię cieplną (pompa ciepła,

kocioł gazowy, olejowy, elektryczny). Kolektor słoneczny został stworzony z myślą o c.w.u. w

półroczu ciepłym, natomiast kominek jest w stanie ogrzewać cały dom za pomocą istniejącej

instalacji grzejnikowej oraz przygotować ciepłą wodę użytkową. Nie jest wymagane zastosowanie

dodatkowego wymiennika ciepła, ponieważ jest on integralną częścią kominka. Urządzenie posiada

elektroniczne sterowanie procesem spalania i temperaturą ogrzewania ciepłej wody. Cały system

jest oszczędny i tani w eksploatacji. Jest łatwy w obsłudze i może współpracować z każdym

istniejącym systemem grzewczym.

Priorytet w dostarczaniu energii ma kolektor słoneczny Turbosolar®, jako dostarczyciel darmowej

energii oraz Turbokominek®, który po uzyskaniu zadanej temperatury odłącza inne źródło energii i

SYSTEM ZINTEGROWANY 4

przejmuje ogrzewanie całego budynku i przygotowanie CWU. W przypadku spadku temperatury

funkcje kotła są przywrócone.

Zasada działania zintegrowanego systemu polega na ustawieniu priorytetów wg kosztów

eksploatacji: kolektor słoneczny dostarcza nam energię w dni słoneczne, latem nie musimy

korzystać z dodatkowego źródła energii, w dni pochmurne i chłodne możemy korzystać z

Turbokominka®, a z kotła gazowego lub olejowego korzystamy w nocy lub wtedy, kiedy nie palimy

w Turbokominku®.

1.1 Zintegrowane Ogrzewanie

W nowoczesnym domu źródła energii służące do ogrzewania i przygotowania wody użytkowej

powinny dokładnie ze sobą współpracować celem wzajemnego uzupełnienia i osiągnięcia

oszczędności. Ta idea została opracowana przez firmę Makroterm i wdrożona w SYSTEMIE ZINTEGROWANYM. Połączenie w jednym systemie tradycyjnego kotła (olejowego, gazowego,

pompy ciepła), TURBOKOMINKA® oraz TURBOSOLARA® polega na substytucji medium

grzewczego. W czasie korzystania z TURBOKOMINKA® odłączony zostaje kocioł, a kolektor

słoneczny przygotowuje ciepłą wodę użytkową, jeśli warunki pogodowe na to pozwalają. Przy

zachmurzeniu energia cieplna zostaje uzupełniona przez inne źródła, np. TURBOKOMINEK®.

Zintegrowany system grzewczy to: I - Trzy źródła energii, działające na rzecz jednej instalacji:

1. TURBOSOLAR® III - kolektor słoneczny, wykorzystujący promieniowanie słoneczne,

2. TURBOKOMINEK® – kominek do spalania drewna i materiałów drewnopochodnych,

3. INNE ŹRÓDŁA CIEPŁA - kocioł gazowy, olejowy, elektryczny lub pompa ciepła.

II - Dwa niezależne źródła energii.

III - Możliwość wieloetapowego budowania systemu z modułów.

IV – Połączenie komfortu z ekonomią.

V – Możliwość precyzyjnego sterowania temperaturą w pomieszczeniach.

VI – Automatyczne działanie całego systemu.

SERCEM NOWATORSKIEGO ZINTEGROWANEGO SYSTEMU OGRZEWANIA

BUDYNKÓW I PRZYGOTOWANIA CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ - jest kolektor słoneczny,

„Turbosolar” oraz kominek z płaszczem wodnym “Turbokominek”, pracujący w dwóch systemach

- zamkniętym i otwartym.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

5

ZW

C.W.U.

Kocioł gazowy

1. Zawór trójdrogowy z nastawą ręczną,2. Czujnik temperatury.3. Zawór elektromagnetyczny.

1

2

3

2. Bezpieczeństwo Systemom solarnym stawia się specjalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa pracy. Niezbędne

w tym zakresie przedsięwzięcia ustalono w DIN 4757 część 1. Oprócz zwykłych zaworów

bezpieczeństwa wymagane jest dodatkowo, aby instalacja solarna charakteryzowała się tak zwaną

własną niezawodnością. Własna niezawodność oznacza, że instalacja po unieruchomieniu

samoczynnie włącza się ponownie do pracy, bez konieczności przeprowadzenia dodatkowych

czynności obsługowych. Jeśli przykładowo w warunkach intensywnego promieniowania słońca,

jednocześnie przy niewielkim zapotrzebowaniu na ciepłą wodę, temperatura podgrzewacza osiągnie

wartość maksymalną, to regulator musi wyłączyć obieg solarny. Wtedy temperatury w kolektorze

mogą wzrosnąć ewentualnie aż do temperatury unieruchomienia, a w kolektorze może wytworzyć

się para. W takiej sytuacji z zaworu bezpieczeństwa, ani z odpowietrznika nie może wypływać

ciecz solarna, gdyż po ochłodzeniu brakowałoby jej w systemie i należałoby ręcznie uzupełniać jej

ilość. Żądany stan własnej niezawodności uzyskuje się w ten sposób, że naczynie wzbiorcze

przejmuje nie tylko przyrost objętości cieczy solarnej wywołany jej podgrzaniem, ale również

przyrost objętości wywołany wytworzeniem się pary w kolektorze.

Recykling

Po zakończeniu eksploatacji kolektorów można je zwrócić producentowi. Użyte materiały zostaną

przetworzone w sposób jak najmniej obciążający środowisko.

Płyn solarny należy przekazać do odpowiedniego wysypiska odpadów lub instytucji do spalania

odpadów z zachowaniem miejscowych przepisów. W przypadku ilości płynu poniżej 100 l można

SYSTEM ZINTEGROWANY 6

skontaktować się z miejscowym zakładem oczyszczania.

Kontrola płynu solarnego

Kontrola temperatury zamarzania płynu solarnego powinna być przeprowadzana po 4 latach a

następnie co 2 lata. Kontrole tę wykonujemy refraktometrem. W momencie gdy temperatura

zamarzania płynu spadnie poniżej -25o C, to należy go wymienić lub uzupełnić. Wskazana

temperatura krzepnięcia to -29oC.

2.1. Ochrona odgromowa

W przypadku gdy instalacja solarna wystaje ponad kalenicę lub budynek jest wyższy niż 20 m, a

nie posiada instalacji odgromowej, to elementy przewodzące napięcie na dachu należy połączyć

uziomem o przekroju nie mniejszym niż 16 mm2 i przyłączyć do potencjału wyrównawczego.

Jeżeli budynek posiada instalację odgromową, monter powinien wykonać przyłączenie instalacji

solarnej do odgromowej.

W przypadku gdy wysokość montażowa pola kolektorowego nie przekracza 20 m, to szczególna

ochrona odgromowa nie jest wymagana.

3. Słońce

3.1. Słońce – źródło darmowej energii

Przeciętnie, w skali roku, w Polsce Słońce dostarcza, w zależności od miejsca, od 950 kWh do 1200

kWh na każdy metr kwadratowy poziomej powierzchni. Przyjmuje się, że jest to około 1000 kWh

na 1 m2 w ciągu jednego roku. W słoneczny dzień siła promieniowania wynosi ok. 1kW/m2 , na

które składa się promieniowanie bezpośrednie i rozproszone. W ciągu roku ilość godzin

z nasłonecznieniem waha się od 1400 do 1700 w zależności od regionu.

Nasłonecznienie w ciągu roku jest nierównomierne. 80% energii słonecznej przypada na półrocze

ciepłe - od marca do października. Zaledwie 20% energii w pozostałych miesiącach. Wskazuje to

na opłacalność wykorzystania kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej.

Dogrzewanie jest możliwe jedynie w okresach przejściowych.

Instalacja solarna wykorzystując energię słoneczną do podgrzewania ciepłej wody użytkowej

pozwala zaoszczędzić energię oraz chronią środowisko.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

7

3.2. Przygotowywanie ciepłej wody użytkowej

W miesiącach letnich może pokryć w 60% zapotrzebowania 3-5osobowej rodziny na ciepłą wodę.

W pozostałym okresie ma istotny wpływ na całkowitą wydajność układu grzewczego. W zależności

od zastosowanego systemu grzewczego oszczędności mogą sięgnąć kilkunastu procent na

sumarycznych kosztach ogrzewania wody i pomieszczeń.

W zależności od potrzeb instalacje solarne można dopasować do indywidualnych wymagań

odnośnie komfortu. Instalacja solarna jest opłacalna, a w wyniku wzrostu cen nośników energii

należy spodziewać się dalszego wzrostu opłacalności.

SYSTEM ZINTEGROWANY 8

4. Elementy systemu solarnego W skład instalacji solarnej wchodzi:

• Turbosolar®III, płaski wannowy kolektor słoneczny,

• sterownik solarny SOLAR I, który kontroluje i sygnalizuje wszystkie działania instalacji oraz

steruje ich przebiegiem

• stacja solarna z naczyniem przeponowym, które zapewnia transport ciepła oraz zawiera wszystkie

niezbędne techniczne urządzenia zabezpieczenia technicznego,

• solarny, czyli biwalentny podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody lub kombinowany podgrzewacz

zasobnikowy i zasobnik buforowy wody grzewczej

• odpowietrzenie instalacji

4.1. Kolektor słoneczny

TURBOSOLAR III składa się z kilku elementów:

• półprzeźroczysta pokrywa wykonana z hartowanego szkła o niskiej zawartości tlenku

żelaza, które charakteryzuje się wysoką przepuszczalnością promieni słonecznych.

• absorber jako główny element kolektora słonecznego wykonany jest z miedzi pokrytej

substancjami zwiększającymi absorpcję ciepła. Do płyty absorbera przylutowane są rurki,

przez które przepływa ciecz robocza. Rurki są rozwalcowywane co zwiększa powierzchnię

odbioru ciepła.

• obudowa wykonana jest z włókna szklanego. Jest konstrukcji wannowej, jednoelementowa

co powoduje dużą szczelność konstrukcji oraz odporność na korozję. Obudowa jest odporna

na działanie warunków atmosferycznych, promieniowanie UV oraz posiada bardzo dobrą

odporność na zmianę temperatur.

• odpowiednia izolacja zapewnia małe straty ciepła.

• niepowtarzalny czarny kolor obudowy z granatowo-czarnym odcieniem absorbera.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

9

Zalety kolektora wannowego:

• absolutnie sprawne i wydajne dzięki najwyższej jakości materiałom, które gwarantują

optymalne wykorzystanie promieniowania słonecznego,

• montaż w pionie,

• harmonijna integracja kolektorów słonecznych z budynkiem dzięki różnym wariantom

montażu,

• stabilne, lekkie i długowieczne dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów,

• przyjazne środowisku,

• łatwa manipulacja dzięki prostemu montażowi,

• absorber profilowany,

• atrakcyjny estetyczny wygląd dzięki wysokim walorom wizualnym,

• certyfikat Solar Keymark.

SYSTEM ZINTEGROWANY 10

Tabela 1 Dane techniczne kolektorów płaskich wannowych TURBOSOLAR III®

Dane techniczne

Absorbcja 95% +/- 2%

Emisja 5% +/- 2 %

Szyba Szkło solarne hartowane

Grubość 4 mm

Temperatura podczas przestoju 200 0C

Dopuszczalne nadciśnienie robocze 20 bar

Zalecany przepływ czynnika przez 1

panel 56 l/h

Ciężar - bez czynnika 43 kg

Pojemność - bez czynnika 0,9 l

Rodzaj czynnika grzewczego Polipropylenowy glikol

Forma przepływu Harfa podwójna

Przyłącza 3/4" Gzew

Wymiary gabarytowe 2242 x 1122 x 95 mm

Powierzchnia brutto 2,51 m2

Powierzchnia absorbera 2,25 m2

Powierzchnia apertury 2,25 m2

Rodzaj absorbera Miedź 0,2 mm

Warstwa selektywna TINOX

Kąt montażu od 15 0 do 75 0

Optyczny stopień sprawności 79 %

Współczynnik strat ciepła K1 3,443 W(m2×K)

Współczynnik strat ciepła K2 0,014 W(m2×K)

Efektywna pojemność cieplna 17,1 KJ/m2K

Roczna wydajność instalacji dla

przygotowywania ciepłej wody użytkowej 525 kWh/m2

Kolor Czarny – RAL 9005

Mikrowentylacja TAK

Połączenie w 1 rzędzie do 5 szt.

Zgodność z normą EN 12975

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

11

4.2. Instrukcja obsługi Solar I

4.2.1 Zasady bezpieczeństwa: 1. Przed zainstalowaniem regulatora należy starannie przeczytać instrukcję obsługi, oraz

zapoznać się z warunkami gwarancji. Nieprawidłowe zamontowanie, używanie i obsługa

regulatora powoduje utratę gwarancji.

2. Wszelkie prace przyłączeniowe mogą się odbywać tylko przy wyjętej wtyczce kabla zasilania z

gniazdka

3. Prace przyłączeniowe i montaż powinny być wykonane wyłącznie przez osoby z odpowiednimi

kwalifikacjami i uprawnieniami, zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami.

4. Nie wolno instalować i użytkować regulatora z uszkodzoną mechanicznie obudową. Występuje

ryzyko porażenia prądem.

5. Instalacja, w której pracuje regulator SOLAR 1 powinna być zabezpieczona bezpiecznikami

odpowiednimi do zastosowanych obciążeń

6. Przed pierwszym uruchomieniem sprawdzić czy podłączenia są zgodne z instrukcją obsługi,

oraz czy napięcie zasilające regulator spełnia wszelkie wymogi. Regulator może być zasilany

jedynie z sieci elektrycznej 230V ~(+5%, -10%)/50Hz.

7. Wszelkich napraw regulatorów może dokonywać wyłącznie serwis producenta. Dokonywanie

napraw regulatorów przez osobę nieupoważnioną przez firmę Makroterm powoduje utratę

gwarancji.

8. Regulator nie jest elementem bezpieczeństwa! W układach, w których zachodzi ryzyko

Typ czujnika: 1 x Pt1000 1 x KTY81 Wyjścia: 1 x triak Zakres pomiarowy: 0..+200OC Pt1000 0..+100°C KTY

Rozdzielczość: 0,2 OC

SYSTEM ZINTEGROWANY 12

wystąpienia szkód w wyniku awarii automatyki, trzeba stosować dodatkowe zabezpieczenia posiadające odpowiednie atesty. W układach, które nie mogą być wyłączone, układ sterowania musi być skonstruowany w sposób umożliwiający jego pracę bez regulatora.

4.2.2. Zastosowanie Ładowanie zasobników CWU, grzanie basenów itp. Termostat może służyć do załączania pomp

ładujących, włączania wentylatorów, układów alarmowych przekroczenia różnicy temperatur itp.

4.2.3. Zasada działania Zasadniczą funkcją regulatora Solar 1 jest ładowanie zasobnika CWU z kolektora

słonecznego. Regulator steruje płynnie pompą ładującą zasobnik w funkcji różnicy temperatur T1-

T2, gdzie T1 to temperatura kolektora słonecznego, a T2 to temperatura mierzona w zasobniku.

Regulator Solar 1 może pracować w układzie z dwoma lub jednym czujnikiem zasobnika.

PRACA Z JEDNYM CZUJNIKIEM ZASOBNIKA

Pompa zostaje załączona z maksymalnymi obrotami, po przekroczeniu przez różnicę

temperatur (T1-T2) parametru “Delt.zał”. Przy spadku różnicy temperatur poniżej tego parametru

obroty są stopniowo zmniejszane aż do całkowitego wyłączenia. Wyłączenie pompy następuje po

spadku różnicy temperatur poniżej poziomu ustawionego w parametrze “Delt.wył”. Wyłączenie

nastąpi jednak dopiero po odliczeniu czasu ustawianego w parametrze “Czas MIN.” (Czas ten jest

odliczany od momentu załączenia pompy). Jeżeli czas minimalny pracy pompy nie upłynął, a

różnica temperatur spadłą poniżej poziomu wyłączenia, to pompa pracuje z prędkością minimalną.

Minimalną wartość obrotów można określić w parametrze “Obr.MIN” i powinna być dobrana w

taki sposób, aby zapewnić stabilną pracę pompy. Jeżeli obroty minimalne ustawimy na 100% to Rys uzyskamy efekt pracy załącz/wyłącz. Jest to wymagane w przypadku współpracy z pompami

elektronicznymi lub innymi odbiornikami, które nie mogą być sterowane płynnie. Aktualna wartość

obrotów jest wyświetlana w okienku informacji, które pokazuje się po naciśnięciu przycisku MAN

Podstawowy układ pracy regulatora z jednym czujnikiem zasobnika. przy kodzie różnym od 105 (kod pracy ręcznej).

T

T

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

13

Istnieją trzy szczególne przypadki, które wpływają na pracę pompy ładującej zasobnik CWU: a. pompa zostanie wyłączona jeśli temperatura w zasobniku ciepła (T2) wzrośnie powyżej

wartości zadanej w parametrze “Tzas.ZAD”.

b. pompa zostanie załączona jeśli temperatura w kolektorze słonecznym (T1) wzrośnie

powyżej zadanej w parametrze “Tkol.MAX”. Funkcja ta chroni kolektor przed przegrzaniem.

Ustawienie wartości ‘0’ blokuje tą funkcję. Funkcja ochrony kolektora ma najwyższy wyższy

priorytet.

c. pompa zostanie załączona w przypadku uszkodzenia jednego z czujników (T1 lub T2). Praca ręczna: Aby załączyć pracę ręczną należy ustawić kod na wartość 105. Po naciśnięciu

przycisku MAN zostaje wyświetlone okno informacji z obrotami pompy. Przyciskiem EDIT można

załączać i wyłączać pompę (0%-100% obrotów), a przyciskami + i - płynnie zwiększać lub

zmniejszać obroty. Ponowne naciśnięcie przycisku MAN wyłącza pracę ręczną. PRACA Z DWOMA CZUJNIKAMI ZASOBNIKA Ładowanie zasobnika przebiega identycznie jak dla układu z jednym czujnikiem.

Dodatkowo jest instalowany czujnik T3 mierzący temperaturę górnej części zasobnika. W takim

wypadku ładowanie zasobnika może być ograniczone, jeśli temperatura górnej części zasobnika

przekroczy wartość “Tzas. ZAD” (Temperatura zadana zasobnika).

Istnieją trzy szczególne przypadki, które wpływają na pracę pompy ładującej zasobnik CWU:

a. pompa zostanie wyłączona jeśli temperatura górna w zasobniku ciepła (T3) wzrośnie

powyżej wartości zadanej w parametrze “Tzas.ZAD”.

b. pompa zostanie załączona jeśli temperatura w kolektorze słonecznym (T1) wzrośnie

powyżej zadanej w parametrze “TkolMAX”. Funkcja ta chroni kolektor przed przegrzaniem.

Ustawienie wartości ‘0’ blokuje tą funkcję. Funkcja ochrony kolektora ma najwyższy priorytet.

c. pompa zostanie załączona w przypadku uszkodzenia czujnika T1 lub T2.

Praca ręczna: Aby załączyć pracę ręczną należy ustawić kod na wartość 105. Po naciśnięciu

przycisku MAN zostaje wyświetlone okno informacji z obrotami pompy. Przyciskiem EDIT można

załączać i wyłączać pompę (0%-100% obrotów), a przyciskami + i - płynnie zwiększać lub

zmniejszać obroty. Ponowne naciśnięcie przycisku MAN wyłącza pracę ręczną.

SYSTEM ZINTEGROWANY 14

Rys. Podstawowy układ pracy regulatora z dwoma czujnikami zasobnika. 4.2.4. Wyświetlane komunikaty Jeśli ustawiony kod jest różny od 105, to przyciśnięcie klawisza MAN spowoduje

wyświetlenie okienka informacyjnego. Podawane w nim są aktualne obroty pompy, wyliczone

przez regulator, oraz ewentualne informacje o stanach awaryjnych:

- Przekroczenie maksymalnej temperatury zasobnika sygnalizowane literą Z (T2 - w układzie

z jednym czujnikiem zasobnika, T3 - w układzie z dwoma czujnikami zasobnika).

- Przekroczenie maksymalnej temperatury kolektora (T1) regulator sygnalizuje literą K.

- Uszkodzenie czujników jest sygnalizowane gwiazdką *.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych stanów, regulator zapala kontrolkę

ALARM i uruchamia alarm akustyczny. Sygnał dźwiękowy można zablokować, ustawiając

parametr “Sygnał AKUS” na NIE.

T

T

T

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

15

4.2.5. Obsługa regulatora Regulator posiada cztery przyciski oznaczone jako MAN, EDIT, + oraz -. Przyciski +,- mają dwa zastosowania. Służą do przemieszczania się po liście parametrów, natomiast w trybie

edycji służą do zmiany wartości parametru. Po załączeniu zasilania na wyświetlaczu można

odczytać wartość różnicy temperatur T1-T2. Przyciskami strzałek (+,-) można się poruszać po liście

parametrów. Przycisk MAN służy do załączenia pracy ręcznej (kod=105) lub wyświetlenia okna

informacyjnego (kod<>105).

W celu zmiany wartości parametru należy:

1. Przejść do wyświetlania napisu KOD.

2. Nacisnąć przycisk EDIT. Na wyświetlaczu pojawi się znak “?”, oznacza to tryb edycji

wartości kodu.

3. Przyciskami +,- ustawić wartość 99 dla edycji podstawowych parametrów, 199 dla

parametrów serwisowych.

4. Nacisnąć przycisk EDIT. Zniknie znak “?”.

5. Przyciskami strzałek przejść do odczytu wartości którą chcemy zmienić.

6. Nacisnąć przycisk EDIT. Na wyświetlaczu przed wartością parametru pojawi się znak “?”.

Jest to tryb edycji wartości parametru.

7. Przyciskami +,- dokonać zmiany wartości parametru.

8. Wyjść z trybu edycji przyciskiem EDIT. Zniknie znak “?”.

Przyciski strzałek służą znowu do przemieszczania się po liście parametrów. Przed zmianą

następnego parametru nie trzeba ustawiać kodu. Jednak, jeśli przez 4 minuty nie naciska się

żadnego przycisku regulatora kod przyjmuje wartość 100 i trzeba go ponownie ustawić przed

następną edycją wartości parametrów. Zmiany wartości parametrów są automatycznie zapisywane

do pamięci i nie wymagają zatwierdzania. Trwałość nastaw w pamięci wynosi co najmniej 10 lat (w

wyłączonym regulatorze).

4.2.6. Lista parametrów regulatora Kolektor: Odczyt temperatury zmierzonej kolektora (T1). Zasobnik: Odczyt temperatury zmierzonej zasobnika (T2). Zas. Góra: Odczyt temperatury zmierzonej zasobnika górnej (T3). Parametr nie jest

wyświetlany przy braku czujnika T3. Delta: Różnica temperatur T1-T2. Ustaw Kod: Kod dostępu do następnych parametrów. Aby edytować parametry należy ustawić

SYSTEM ZINTEGROWANY 16

99. Przy ustawieniu 199 można edytować parametry serwisowe. W tym oknie są

wyświetlane aktualne obroty pompy. delt.zał: Różnica T1-T2, przy której załączy się triak. Wartość nie może być mniejsza niż

delt.wył (Zakres nastaw 0..99,8°C, krok 0,2°C). delt.wył: Różnica T1-T2, przy której wyłączy się triak. Wartość nie może być większa niż

delt.zał (Zakres nastaw 0..99,8°C, krok 0,2°C). Tzas.ZAD Zadana temperatura T2 (układ z jednym czujnikiem w zasobniku) lub T3 (układ z

dwoma czujnikami w zasobniku), po przekroczeniu której następuje zakończenie

ładowania zasobnika (Zakres nastaw 0..100°C, krok 1°C). PARAMETRY SERWISOWE: Czas MIN. Minimalny czas załączenia pompy (Zakres nastaw 1..999s, krok 1s). Tkol.MAX Maksymalna temperatura T1, po przekroczeniu której następuje bezwzględne

załączenie pompy. Funkcja ta zabezpiecza kolektor przed przegrzaniem. Ustawienie

na zero blokuje tą funkcję (Zakres nastaw 0..180°C, krok 1°C). Ochrona kolektora

ma wyższy priorytet od ochrony zasobnika. Tzas.MAX Maksymalna temperatura T2 lub T3, po przekroczeniu której załączany jest alarm.

Ustawienie na zero blokuje tą funkcję (Zakres nastaw 0..100°C, krok 1°C). Tkol.kal. Kalibracja czujnika T1, parametr pozwalający skompensować błąd pomiaru

wywołany rezystancją przewodu czujnika (Zakres nastaw -5,0 do +5,0°C, krok

0,1°C) Tzas.kal. Kalibracja czujnika T2 (Zakres nastaw -5,0 do +5,0°C, krok 0,1°C) Obr.MIN. Parametr pozwala na ustawienie minimalnych obrotów pompy. Powinien być

dobrany w taki sposób, aby zapewnić stabilną pracę pompy. (Zakres nastaw

0..100%, krok 1%) Sygnał akus Zezwolenie na alarm akustyczny (TAK/NIE). Cz.Pracy W tym oknie można odczytać licznik roboczogodzin pompy kolektora. Przed

dwukropkiem regulator wyświetla godziny a po dwukropku minuty. Licznik

godzin jest przechowywany w pamięci nieulotnej regulatora, natomiast licznik

minut jest zerowany w przypadku zaniku zasilania. Licznik uwzględnia prędkość

obrotową pompy. Wersja prog. Aktualna wersja oprogramowania sterownika.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

17

Rys. Widok poglądowy regulatora SolarComp 901

4.2.7. Schemat wprowadzeń

Opis złącza od lewej: 1, 2 - Nie podłączone 3, 4 - Czujnik T3 zasobnika T2001 (opcjonalnie) 5, 6 - Czujnik T2 zasobnika T2001 7, 8 - Czujnik kolektora T1301 9, 10 - Zasilanie 230 V ~ 11, 12, 13, 14 - Nie podłączone 15, 16 - Pompa obiegowa

921 3 54 6 7 8 10 1111 12 13 14 15 16

Tk

230 V ~Pompa

T1Kolektor

T2 Zasobnik dół

T3zasobnik

góra

SYSTEM ZINTEGROWANY 18

4.2.8. Montaż regulatora 1. Regulator powiesić na kołku rozporowym (na otworze na tylnej części obudowy).

2. Zdjąć klapkę osłonową złącz i przymocować regulator dodatkowymi kołkami do ściany.

3. Podłączyć czujnik temperatury kolektora do zacisków 7,8. Końcówkę pomiarową umieścić

w miejscu pomiaru temperatury w kolektorze. Należy zadbać o dobry kontakt cieplny

pomiędzy czujnikiem a osłoną czujnika. W razie potrzeby użyć pasty przewodzącej ciepło.

4. Podłączyć czujnik temperatury zasobnika do zacisków 5,6. Końcówkę pomiarową umieścić

w miejscu pomiaru temperatury w zasobniku. Należy zadbać o dobry kontakt cieplny

pomiędzy czujnikiem a osłoną czujnika. W razie potrzeby użyć pasty przewodzącej ciepło.

5. Podłączyć pompę do zacisków 15,16 w/g załączonego schematu.

6. Przewód zasilający przyłączyć do zacisków 9,10.

7. Założyć pokrywę regulatora.

4.2.9. Połączenie czujników Regulator Solar 1 współpracuje z trzema czujnikami:

- czujnik kolektora T1301. Do regulatora można go podłączyć za pomocą przewodu o

maksymalnej długości 30 metrów i przekroju od 0,5 mm2 do 1,5 mm2. Należy

pamiętać, że rezystancja podłączenia wynosząca 3,9 ohma powoduje błąd w

odczycie o 1°C.

- czujniki zasobnika typu T2001. Do regulatora można je podłączyć za pomocą

przewodu o maksymalnej długości 30 metrów i przekroju od 0,5 mm2 do 1,5 mm2.

Minimalna odległość pomiędzy przewodami czujników a równolegle biegnącymi przewodami sieci

elektrycznej wynosi 30 cm. Mniejsza odległość może powodować brak stabilności odczytów

temperatur.

Przykładowe wartości rezystancji dla różnych temperatur dla czujnika typu T2001:

Temp.

[°C]

Rezystancja

[Ω]

Temp.

[°C]

Rezystancja

[Ω]

0 1630 60 2597

10 1772 70 2758

20 1922 80 2980

30 2080 90 3182

40 2245 100 3392

50 2417 110 3607

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

19

Przykładowe wartości rezystancji dla różnych temperatur dla czujnika typu T1301:

Temp.

[°C]

Rezystancja

[Ω]

Temp.

[°C]

Rezystancja

[Ω]

-20 921,3 50 1194,0

-10 960,7 60 1232,4

0 1000,0 70 1270,7

10 1039,0 80 1308,9

20 1077,9 90 1347,0

30 1116,7 100 1385,0

40 1155,4 110 1422,9

4.2.10. Dane techniczne: zasilanie: 230V~(+5, -10%) 50 Hz

wg/PN-IEC60038:1999; 2VA

zakres pomiarowy: -40..220 °C kolektor, 0..100°C zasobnik

rozdzielczość: 0,2°C

dokładność: 1°C

wyświetlacz: LCD 2 x 8 znaków, podświetlany

obudowa: przykręcana na elewację

wymiary: 145 x 150 x 50 mm

waga: 0,38 kg

przyłącza: złącza śrubowe, maks. przekrój

przewodu 1 x 1,5 mm2 lub 2 x 0,75 mm2

temperatura pracy: od 0°C do 55°C

temp. składowania: od 0°C do 60°C

4.2.11. Wejścia:

- Czujnik kolektora - czujnik T1301, zakres pomiarowy -40 do 200° C, maksymalna

długość linii spełniająca założenia badań na kompatybilność elektromagnetyczną:

30m.

- Czujniki zasobnika - czujnik T2001, zakres pomiarowy 0 do 100° C, maksymalna

długość linii spełniająca założenia badań na kompatybilność elektromagnetyczną:

30m.

SYSTEM ZINTEGROWANY 20

4.2.12. Wyjście: - triak, wyjście napięciowe 230 V~, obciążalność rezystancyjnie 0,6A/230V;

obciążalność indukcyjnie (cos=0,8) 0,6A/230V;

4.2.13. Regulacja

- dwustawna typu załącz/wyłącz lub płynne sterowanie obrotami pompy. 4.2.14. Zawartość opakowania

1. Regulator Solar 1 - 1 szt.

2. Czujnik T1 kolektora T1301 - 1 szt.

3. Czujnik T2 zasobnika T2001 - 1 szt.

4. Kołki montażowe - 2 szt.

5. Komplet zaślepek i uchwytów do kabli.

6. Instrukcja obsługi.

7. Karta gwarancyjna.

UWAGA: Czujnik T3 nie należy do kompletu i należy go zakupić oddzielnie.

L.p. Opis czynności Zakres Zalecenia 1 Kody dostępu 99 i 199

2 Kolektor: Odczyt temperatury zmierzonej kolektora (T1) odczyt

3 Zasobnik: Odczyt temperatury zmierzonej zasobnika (T2). odczyt

4 DELTA: Różnica temperatur T1-T2. odczyt

5 delt. zał: Różnica T1-T2, przy której załączy się triak. 0..99,8°C, krok 0,2°C 10 – 20o

6 delt. wył.: Różnica T1-T2, przy której wyłączy się triak. 0..99,8°C, krok 0,2°C 0 – 5 o

PARAMETRY SERWISOWE

7 Czas MIN Minimalny czas załączenia pompy 1..999s, krok 1s

8 Tkol. MAX Maksymalna temperatura T1

0..180°C, krok 1°C

9 Tzas. MAX Maksymalna temperatura T2

0..180°C, krok 1°C 95 o

10 Tkol. kal. Kalibracja czujnika T1

-10 do + 10°C, krok 0,1°C

11 Tzas. kal. Kalibracja czujnika T2

-10 do +10°C, krok 0,1°C

12 Obr. MIN. Parametr pozwala na ustawienie minimalnych obrotów pompy.

0..100%, krok 1%

13 zał. MAN Czas załączenia pompy po naciśnięciu przycisku MAN

0..60min, krok 1 min

14 Sygnał AKUSTYCZNY Zezwolenie na alarm akustyczny TAK/NIE TAK

15 Czas Pracy odczyt

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

21

4.3. Stacja solarna

Stacja solarna stanowi kompletny zestaw, który jest niezbędny w instalacji solarnej z obiegiem

wymuszonym. Kompletna stacja pozwala na uproszczenie prac projektowych oraz ułatwia montaż

instalacji solarnej.

Montaż: - montować należy na zasilaniu do kolektora słonecznego,

- montować między zasobnikiem a kolektorami,

- wymagany jest płyn solarny dostarczany w zestawie,

- rotametr zawarty w zestawie pompowym umożliwia nastawę i odczyt wymaganych przepływów

czynnika solarnego.

Funkcje stacji solarnej: - zapewnia transport ciepła pomiędzy kolektorem a urządzeniem odbierającym ciepło (zasobnik na

wodę, wymiennik basenowy),

- reguluje przepływy

- służy do napełniania, opróżniania i płukania instalacji,

- wzrokowa kontrola ciśnienia - manometr powinien wskazywać od 1,5 do 2 bar.

W skład stacji solarnej wchodzą: - pompa obiegowa, zawór zwrotny, przepływomierz, zespół do

przepłukiwania i napełniania, termozawory, termometr, grupa

bezpieczeństwa (zawór bezpieczeństwa, manometr solarny, przyłącze

do naczynia wyrównawczego), obudowa styropianowa.

Naczynie przeponowe (wzbiorcze) W każdej instalacji solarnej musi być zamontowane naczynie

wzbiorcze, które kompensuje zmiany objętości cieczy solarnej

wywołane zmianami temperatur. W przypadku zainstalowania zbyt

małego naczynia istnieje niebezpieczeństwo rozszczelnienia się

instalacji solarnej w przypadku jej przegrzania. W takiej sytuacji

należy naprawić uszczelnienia i ponownie dokonać uruchomienia.

Przy projektowaniu naczynia wzbiorczego znaczenia posiadają

pojemności:

• pojemność kolektorów,

• pojemność przewodów łączących kolektory z resztą instalacji,

• pojemność wężownicy zasobnika solarnego,

• rezerwa kompensacyjna naczynia wzbiorczego,

• inne zamontowane elementy instalacji solarnej.

SYSTEM ZINTEGROWANY 22

4.4. Podgrzewacz solarny- zasobnik na ciepłą wodę

Do układów solarnych stosuje się wymienniki z dwoma wysokowydajnymi wężownicami

spiralnymi, tak zwane zbiorniki biwalentne. Zbiornik wykonany ze stali, zabezpieczony jest przed

korozją dwoma warstwami emalii ceramicznej i

dodatkowo anodą magnezową. Zasobniki służą do

podgrzewania ciepłej wody użytkowej zarówno

poprzez kocioł centralnego ogrzewania, kominek z

płaszczem wodnym, jak i przez wykorzystanie

energii słonecznej. Ocieplenie zasobnika stanowi

warstwa pianki poliuretanowej o grubości 70 mm.

Dodatkowo, woda taka może być dogrzewana

grzałką elektryczną ( do wyboru są moce od 2 do 6

kW ). Taka konstrukcja podgrzewacza umożliwia

efektywne wykorzystanie przez cały rok, ponieważ

do dyspozycji są aż 3 niezależne źródła energii do

podgrzewania ciepłej wody użytkowej.

Kolektor słoneczny poprzez zasobnik umożliwia

ogrzewanie wody użytkowej tak jak np. kocioł c.o.

czy kominek z płaszczem wodnym. Przy

możliwości zamarznięcia należy bezwzględnie

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

23

opróżnić instalację z wody, aby uniknąć uszkodzeń.

Do układów solarnych możemy również zastosować podgrzewacz solarny - typ zasobnik w

zasobniku, w którym zasobnik z ciepłą wodą użytkową umieszczono w zasobniku buforowym.

Poprzez zastosowanie takiego podgrzewacza mamy możliwość magazynowania ciepła z

Turbokominka® i Turbosolara®. Za jego pomocą można również wykorzystać energię pochodzącą z

Turbosolarów do dogrzewania budynku. Podgrzewacz bardzo dobrze współpracuje z

Turbokominkiem®, optymalizując jego proces spalania. Można go również podłączyć do instalacji z

istniejącym kotłem co.

Obecne ceny energii stawiają wysokie wymagania w zakresie sprawności, efektywności i

oszczędności. Wychodząc naprzeciw wymaganiom klientów, wprowadziliśmy na rynek

ekologiczny i oszczędny system grzewczy, składający się z kominka z płaszczem wodnym i

kolektora słonecznego oraz dowolnego urządzenia dostarczającego energię cieplną (pompa ciepła,

kocioł gazowy, olejowy, elektryczny). Kolektor słoneczny został stworzony z myślą o c.w.u. w

półroczu ciepłym, natomiast kominek jest w stanie ogrzewać cały dom za pomocą istniejącej

instalacji grzejnikowej oraz przygotować ciepłą wodę użytkową. Nie jest wymagane zastosowanie

dodatkowego wymiennika ciepła, ponieważ jest on integralną częścią kominka. Urządzenie posiada

elektroniczne sterowanie procesem spalania i temperaturą ogrzewania ciepłej wody. Cały system

jest oszczędny i tani w eksploatacji. Jest łatwy w obsłudze i może współpracować z każdym

istniejącym systemem grzewczym.

Priorytet w dostarczaniu energii ma kolektor słoneczny Turbosolar®, jako dostarczyciel darmowej

energii oraz Turbokominek®, który po uzyskaniu zadanej temperatury odłącza inne źródło energii i

przejmuje ogrzewanie całego budynku i przygotowanie CWU. W przypadku spadku temperatury

funkcje kotła są przywrócone.

Zasada działania zintegrowanego systemu polega na ustawieniu priorytetów wg kosztów

eksploatacji: kolektor słoneczny dostarcza nam energię w dni słoneczne, latem nie musimy

korzystać z dodatkowego źródła energii, w dni pochmurne i chłodne możemy korzystać z

Turbokominka®, a z kotła gazowego lub olejowego korzystamy w nocy lub wtedy, kiedy nie palimy

w Turbokominku®.

4.5. Odpowietrzenie instalacji

Automatyczny odpowietrznik solarny

Instalacja solarna ma być odpowietrzana przy pomocy automatycznego odpowietrznika solarnego w

najwyższym punkcie instalacji. Linia solarna musi być prowadzona ze wzniosem w kierunku

odpowietrznika.

Należy unikać częstych zmian kierunku prowadzenia rur.

SYSTEM ZINTEGROWANY 24

Przy każdej zmianie kierunku w dół i ponownie w górę należy zastosować naczynie przeponowe z

odpowietrznikiem.

- podczas uruchamiania i konserwacji instalacja musi być odpowietrzana, występowanie powietrza

w instalacji powoduje zmniejszenie sprawności,

- odpowietrznik solarny należy zamontować w

najwyższym punkcie instalacji oraz powinien on być

odporny na działanie temp. do 1500C

Separator powietrza

Separator powietrza należy zamontować pomiędzy stacją solarną a zasobnikiem solarnym.

Płyn solarny będąc gęstszy od wody powoduje iż bąbelki powietrza potrzebują wielu godzin, by się

wznieść. Tym samym bąbelki powietrza pozostają w strudze i przemieszczają się wraz z nią przez

Automatyczny odpowietrznik solarny

Separator powietrza

Montaż separatora powietrza

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

25

cały system. Skutkiem tego są problemy z cyrkulacją i przenoszeniem ciepła.

Separator powietrza podczas pracy płynnie usuwa powietrze z instalacji.

5. Zasady projektowania

5.1. Sposób działania instalacji solarnej przeznaczonej do przygotowywania ciepłej wody

Słońce ogrzewa absorber w kolektorze oraz krążący w nim nośnik ciepła, którym jest mieszanina

wody i glikolu. Pompa obiegowa (solarna) transportuje nośnik ciepła poprzez zaizolowane rurki do

dolnej wężownicy solarnego zasobnikowego wymiennika ciepła, gdzie nośnik przekazuje swoją

energię cieplną wodzie użytkowej znajdującej się w podgrzewaczu. Regulator solarny włącza

pompę obiegu solarnego zawsze wtedy, kiedy temperatura w kolektorze jest wyższa, niż

temperatura w dolnej strefie podgrzewacza zasobnikowego. Rzeczywistą różnicę temperatur

(histerezę załączania) określa się przy wykorzystaniu odpowiednich czujników umieszczonych w

kolektorze oraz w solarnym podgrzewaczu zasobnikowym. Jeśli różnica temperatur zmniejszy się

poniżej pewnego progu (histereza wyłączenia), to regulator wyłącza pompę. Jeśli promieniowanie

słoneczne nie wystarcza do nagrzania ciepłej wody w podgrzewaczu zasobnikowym, to wodę

użytkową musi się dogrzewać do temperatury zadanej przy wykorzystaniu konwencjonalnego

systemu grzewczego (kocioł c.o lub kominek z płaszczem wodnym). System solarny można łączyć

przy tym ze wszystkimi zwykłymi kotłami grzewczymi np. z olejowymi, z gazowymi, z

elektrycznymi, na paliwo stałe, jak również ze stojącymi lub wiszącymi. Do instalacji solarnej

można przyłączyć również kominek z płaszczem wodnym, basen kąpielowy jak i drugi

podgrzewacz zasobnikowy.

Związek pomiędzy charakterystyką cieplną, a zastosowaniem kolektora ilustruje rysunek.

SYSTEM ZINTEGROWANY 26

5.2. Projektowanie instalacji solarnych

W uproszczeniu zakłada się 1 panel Turbosolara® na osobę w gospodarstwie

domowym i 100 litrów zasobnika na 1 panel. Instalacja musi być skierowana na

południe (dopuszczalne jedynie niewielkie odchylenie) pod kątem 30-45 stopni

do poziomu. Instalacja hydrauliczna musi być dobrze zaizolowana (min. 25mm)

możliwie najkrótsza i pionowa.

W celu poprawnego doboru do zapotrzebowania przy instalacjach większych niż jeden z naszych pakietów zaleca się kontakt z firmą.

5.3. Czynniki mające wpływ na proces projektowania

• Zapotrzebowanie budynku na ciepło do ogrzewania

• Zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową

• Żądane pokrycie zapotrzebowania energetycznego na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody

użytkowej przez energię solarną

• Ustawienie i nachylenie kolektorów

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

27

a) Zapotrzebowanie budynku na ciepło Około 80% potrzebnej w prywatnym domu energii jest wykorzystywane do ogrzewania i

przygotowania ciepłej wody. Im mniejsze jest zapotrzebowanie budynku na energię tym lepiej

można wykorzystać instalację solarną. Instalacje solarne dzięki zmniejszeniu emisji CO2

umożliwiają uzyskanie korzystniejszego wskaźnika zużycia energii. Uwzględnienie podgrzewania

wody użytkowej w procesie ograniczania rocznego zapotrzebowania na energię przez budynki

stanowi dodatkowy bodziec do zakładania instalacji solarnych.

b) Zapotrzebowanie na ciepłą wodę Najważniejszym parametrem przy projektowania systemu solarnego jest wielkość zapotrzebowania

na ciepło do podgrzewania wody użytkowej. Dokładnym sposobem określenia zapotrzebowania na

ciepłą wodę, które również w budynkach mieszkalnych może być bardzo zróżnicowane jest

założenie w istniejącym budynku licznika wody na dopływie wody zimnej do podgrzewacza.

Planowanie zapotrzebowania na ciepłą wodę, przeprowadzane rozważnie powinno uwzględniać

SYSTEM ZINTEGROWANY 28

również dające się przewidzieć zmiany ilości jej użytkowników, np. z powodu powiększenia się lub

zmniejszenia liczby członków rodziny.

c) Lokalne natężenie promieniowania słonecznego w miejscu zakładania instalacji solarnej Długoletnie, lokalne natężenie energii promieniowania słonecznego zmienia się na terenie Polski w

zakresie od 900 kWh do 1100 kWh na 1m² poziomej powierzchni w skali jednego roku.

Średnie natężenie promieniowania słonecznego w dowolnym miejscu można odczytać z załączonej

mapki. str. 7.

d) Ustawienie i nachylenie kolektorów Jeśli ustawienie kolektorów odbiega od optymalnego kierunku południowego oraz ich nachylenie

od kąta 45 stopni, to ilość energii promieniowania słonecznego maleje w skali roku tym silniej, im

te odchyłki są większe. Można to przeważnie skompensować przez zastosowanie nieco zwiększonej

powierzchni kolektorów.

Współczynnik pokrycia Współczynnik pokrycia przez promieniowanie słoneczne zapotrzebowania na ciepło stanowi pewną

wielkość, której uzyskanie jest celem procesu projektowania instalacji solarnej, a która miarodajnie

określa wymaganą powierzchnię kolektorów oraz pojemność podgrzewacza zasobnikowego.

Przedstawia on udział systemu solarnego w pokryciu całkowitego zapotrzebowania na ciepło,

niezbędne do przygotowywania ciepłej wody. W zimie z powodu niewielkiego promieniowania

słonecznego stuprocentowe pokrycie zapotrzebowania energetycznego przez instalację solarną jest

prawie niemożliwe. Współczynnik solarnego pokrycia oraz współczynnik wykorzystania systemu

zachowują się przeciwstawnie.

Współczynnik wykorzystania systemu Solarny współczynnik wykorzystania systemu jest to stosunek ciepła oddanego systemowi

konwencjonalnemu przez system solarny do wypromieniowanej na powierzchnię kolektorów

energii słonecznej. Służy on przede wszystkim do energetycznej oceny instalacji. W ramach

procesu optymalizacji efektywności zakładanej instalacji dąży się do uzyskania możliwie

najwyższej wartości współczynnika wykorzystania systemu. Współczynnik solarnego pokrycia oraz

współczynnik wykorzystania systemu danej instalacji zachowują się przeciwstawnie (patrz

rysunek). Przy rosnącej wartości współczynnika solarnego pokrycia maleje wartość współczynnika

wykorzystania systemu! Zależność ta wynika z tego, że instalacje, które posiadają współczynnik

solarnego pokrycia o wyższej wartości, pracują (w przeciwieństwie do instalacji do wstępnego

ogrzewania) przeciętnie przy wyższym poziomie temperatur, a zarazem przy gorszym

współczynniku sprawności kolektora. Ponadto takie instalacje mają w miesiącach letnich nadmiar

pozyskiwanej energii słonecznej, która nie może być wykorzystana. Górna granica wartości

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

29

współczynnika wykorzystania systemu wynosi około 70 – 75%.

Na podstawie doświadczeń z wielu zrealizowanych już instalacji solarnych można dzisiaj

sformułować następującą, obowiązującą w praktyce regułę:

Wartość współczynnika wykorzystania systemu mieści się w przedziale 50 – 30%,

a wartość współczynnika pokrycia w przedziale 20 – 60%.

Współczynnik obciążenia Przy projektowaniu większych instalacji solarnych duże znaczenie posiada pojęcie współczynnika

obciążenia. Jest on miarą zużycia ciepłej wody przypadającego na jeden metr kwadratowy

powierzchni kolektora, a przez to jest bardzo ważnym czynnikiem w procesie energetycznej

optymalizacji projektowanej instalacji solarnej. W przypadku małych instalacji wartość

współczynnika obciążenia często mieści się w przedziale od 30 do 40 litrów na 1m² powierzchni

kolektora, natomiast w dużych instalacjach dąży się do uzyskania około 70 litrów na 1m²

powierzchni kolektora.

5.4. Wyznaczenie powierzchni kolektorów

Aby uzyskać wartość współczynnika pokrycia 60%, powinno zakładać się 1,2 m2 powierzchni

czynnej kolektora płaskiego na jedną osobę. Jeśli rzeczywisty kierunek ustawienia kolektorów oraz

ich kąt nachylenia odbiegają od optymalnych wartości, tzn. od kierunku południowego oraz od 45º,

to można to orientacyjnie skompensować przez powiększenie powierzchni kolektorów, przyjmując

wartości współczynników korekcyjnych. Kolektor TURBOSOLAR® o powierzchni brutto 2,12 m2

oferuje tutaj możliwość połączenia szeregowego do 6 kolektorów.

SYSTEM ZINTEGROWANY 30

5.5. Dobór objętości podgrzewacza zasobnikowego

W systemach solarnych należy stosować znacznie większe podgrzewacze zasobnikowe do

przygotowywania ciepłej wody użytkowej, niż w przypadku systemów konwencjonalnych. Jest to

konieczne do magazynowania wychwytywanej energii w dniach o wysokim stopniu

nasłonecznienia. W ten sposób można korzystać z niej, kiedy słońce świeci słabiej. Jednakże z

drugiej strony podgrzewacze nie mogą też być nadmiernie duże. Z reguły stosuje się solarne

podgrzewacze zasobnikowe do przygotowywania ciepłej wody użytkowej o pojemności

odpowiadającej 1.5 – 2.0 - krotności dziennego jej zużycia. Pojemność solarnych podgrzewaczy

zasobnikowych powinna jednak wynosić 50 - 100 litrów na jeden metr kwadratowy powierzchni

kolektora.

Objętość zasobnika solarnego Ważnym czynnikiem określającym wielkość zasobnika jest ilość osób korzystających z ciepłej

wody użytkowej jak i ilość dobranych kolektorów słonecznych. Średnie zapotrzebowanie dla

domów jedno i wielorodzinnych wynosi 30-60 [l/osobę]. W procesie podgrzewania wody pitnej

mogą być zastosowane zasobniki z jedną, dwoma wężownicami lub zasobniki buforowe z

wbudowanym zasobnikiem na wodę pitną. Zasobniki te muszą być również przystosowane do

współpracy z konwencjonalną instalacją grzewczą.

W celu poprawnego doboru objętości podgrzewacza zasobnikowego, zaleca się zapoznanie z Tabelą doboru, strona 31. Aby osiągnąć wysoki stopień pozyskania energii słonecznej przy jednoczesnym zapewnieniu

komfortu przy korzystaniu z ciepłej wody użytkowej, muszą być spełnione trzy warunki:

• W ciągu dnia podgrzewacz można wykorzystywać jak najbardziej intensywnie do ogrzewania

solarnego

• Wieczorne pobieranie ciepłej wody użytkowej może przebiegać bez utraty komfortu

• Do następnego przedpołudnia następuje całkowite wykorzystanie energii konwencjonalnej,

zawartej w przygotowanej ciepłej wodzie.

5.6. Dobór naczynia wzbiorczego

Zadaniem naczynia wzbiorczego jest kompensowanie zmian objętości cieczy solarnej wywołanego

jej podgrzaniem oraz niedopuszczanie do zadziałania zaworu bezpieczeństwa w sytuacji

unieruchomienia instalacji solarnej i wytwarzania się pary w kolektorze. Decydując się na

obliczenia należy wstępnie określić objętość instalacji.

W celu dokonania poprawnego doboru naczynia wzbiorczego zaleca się zapoznanie z Tabelą doboru, strona 31.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

31

5.7. Ciśnienie w instalacji solarnej

W instalacjach z kolektorami płaskimi należy stosować zawór bezpieczeństwa 6 bar. Ciśnienie w

instalacji solarnej napełnionej płynem solarnym powinno wynosi 2 bary.

5.8. Wybór stopnia pracy pompy.

Żądane objętościowe natężenie przepływu w obiegu kolektorowym powinno wynosić 0,9

litra/kolektor na minutę. Nastawia się go wykorzystując 3 stopnie pracy pompy. Nastawianie

najlepiej przeprowadzać w stanie lekkiego nagrzania instalacji, przy temperaturze około 40ºC.

Pompę włącza się ręcznie. Rozpoczynając od najniższego stopnia pracy pompy, należy odczytać

natężenie przepływu cieczy solarnej na mierniku i w razie potrzeby kolejno zwiększać stopnie

pompy, aż uzyska się odpowiednie natężenie przepływu. Ustawienie przepływu odbywa się na

rotametrze (Rys. stacji solarnej).

Tabela doboru: Ciśnienie wstępne naczynia 2,5 bar

Ilość paneli

Pow

ierz

chni

a br

utto

m2

Pow

ierz

chni

a ap

ertu

ry m

2

Pow

ierz

chni

a ab

sorb

era

m2

Nat

ęż enie

pr

zep

ł ywu

l/ m

2 / h

Nat

ęż enie

pr

zep

ł ywu

l/ m

in

Poje

mno

ść

kole

ktor

ów (i

lo

ść p ł ynu

sola

rneg

o)

Wie

lko

ść nac

zyni

a

prze

pono

weg

o

Ś redn

ica

linii

sola

rnej

- m

iedz

iane

j

Poje

mno

ść zaso

bnik

a

Ilo ść o

sób

1 panel 2,51 2,25 2,25 25 0,9 0,93 S12 12 - -

2 panele 5,02 4,50 4,50 50 1,8 1,88 S18 15 200 3 -4

3 panele 7,53 6,75 6,75 75 2,7 2,80 S25 15 300 4 - 5

4 panele 10,04 9,00 9,00 100 3,6 3,75 S25 15 400 5 - 7

5 paneli 12,55 11,25 11,25 125 4,5 4,68 S33 18 500 7 - 9

5.9. Uwagi dotyczące projektowania instalacji solarnej

Powierzchnia kolektorów nie powinna być zbyt duża, aby letnią nadwyżkę pozyskanej energii

słonecznej utrzymywać w rozsądnych granicach. Z drugiej jednak strony dąży się do uzyskania

możliwie wysokiego współczynnika pokrycia zapotrzebowania na energię. Im lepiej budynek jest

izolowany cieplnie, tym łatwiej ten cel jest osiągnąć. Instalacje solarne można optymalnie włączyć

w proces wspomagania ogrzewania, jeśli dodatkowo wykorzystuje się je do podgrzewania

prywatnego basenu kąpielowego, zużytkowując w ten sposób letnią nadwyżkę pozyskanej energii

słonecznej.

SYSTEM ZINTEGROWANY 32

Linia solarna Odcinki poziome linii solarnej powinny być prowadzone ze spadkiem ~ 4% w kierunku zasobnika.

Izolację należy wykonać dopiero po pomyślnym przeprowadzeniu próby szczelności. Do izolacji

przewodów zewnętrznych należy stosować materiały odporne na działanie promieni UV oraz

wysokiej temperatury. Natomiast przewody wewnętrzne muszą być odporne na działanie wysokiej

temperatury. Grubość tej warstwy powinna wynosić niemniej niż 25 mm. Należy zwrócić uwagę,

aby nie przerywać w miejscach połączeń poszczególnych elementów.

Pojemność linii solarnej:

l/ mb 20 m 30 m 40 m 50 m

dn 10 0,05 1 1,5 2 2,5

dn 12 0,078 1,56 2,34 3,12 3,9

dn 15 0,13 2,6 3,9 5,2 6,5

dn 18 0,2 4 6 8 10

dn 22 0,31 6,2 9,3 12,4 15,5

6. Uruchomienie Właściwie wykonaną instalację solarną uruchamiamy według następującej procedury:

a) wyczyszczenie obwodu odbywa się poprzez płukanie instalacji płynem solarnym celem usunięcia

ewentualnych zanieczyszczeń,

b) kontrola szczelności powinna być wykonana „na zimno” np. podczas płukania instalacji. Należy

doprowadzić do wzrostu ciśnienia, po wypuszczeniu resztek powietrza należy dokładnie

skontrolować wszystkie połączenia,

c) napełnić instalację nowym płynem solarnym,

d) dokładnie odpowietrzyć instalację solarną,

e) ustawić natężenie przepływu na rotametrze 0,9 l/min na kolektor × ilość kolektorów

f) wyregulować pracę pompy zgodnie z rozdziałem 4.3.

g) ustawić parametry sterownika solarnego SOLAR I

Do momentu prawidłowego uruchomienia instalacji kolektory powinny być zasłonięte przed promieniami słonecznymi.

Ze względów bezpieczeństwa napełnianie kolektora należy przeprowadzać w okresie o małym nasłonecznieniu.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

33

7. Odpowiedzialność producenta Producent bierze odpowiedzialność za uszkodzenia mechaniczne produktu, w następujących

przypadkach: wystąpienia w okresie gwarancyjnym uszkodzeń lub wad materiałowych, które

obligują producenta do zapewnienia bezpłatnej naprawy.

Producent nie bierze odpowiedzialności za uszkodzenia mechaniczne produktu w następujących

przypadkach:

Ø niewłaściwej eksploatacji urządzenia,

Ø niewłaściwego magazynowania,

Ø nieumiejętności konserwacji,

Ø niefachowej naprawy przez osoby nieupoważnione przez producenta w okresie gwarancyjnym,

Ø nieodpowiedniej kontroli dopływu płynu solarnego do systemu instalacji grzewczej,

Ø na skutek nieostrożnego i niezgodnego z instrukcją postępowania użytkownika,

Ø wskutek innych przyczyn niezawinionych przez producenta, jeżeli uszkodzenia te przyczyniły

się do zmian jakościowych kolektora słonecznego,

Ø na skutek niezgodności z warunkami określonymi w niniejszej Instrukcji.

UWAGA! Instalację kolektorów, jak również wszelkie roboty związane z inwestycją należy przeprowadzić zgodnie z zasadami sztuki budowlanej. Należy bezwzględnie przestrzegać

przepisów BHP i prawa budowlanego

TURBOSOLAR® III INSTRUKCJA MONTAŻOWA

1. Montaż kolektorów – wytyczne Przy ocenie kolektora zaleca się zwracać uwagę na łatwość jego montażu. W tym celu poniżej

zostaną wyjaśnione najważniejsze pojęcia związane z montażem, osadzaniem i ustawianiem

kolektora. Konstrukcje stosowane do mocowania kolektorów wykonywane są z aluminium i stali

nierdzewnej. Łączone są śrubami. Są to konstrukcje, do których dobierane są inne elementy

właściwe dla wybranego miejsca na dachu, jego konstrukcji i rodzaju pokrycia. Od strony

SYSTEM ZINTEGROWANY 34

południowej budynek powinien być "otwarty" na oddziaływanie promieniowania słonecznego, dla

uzyskania możliwie największych zysków cieplnych. W projekcie architektonicznym bardzo istotne

jest odpowiednie zaprojektowanie dachu. Pochylenie dachu poza praktycznymi walorami

eksploatacyjnymi pozwala także na instalowanie systemów słonecznych z kolektorami. W lecie

największe nasłonecznienie występuje dla powierzchni pochylonych pod niewielkim kątem do

poziomu, co w budynku o płaskim dachu powoduje jego zbytnie przegrzewanie.

W zimie największe nasłonecznienie występuje dla powierzchni pochylonych pod kątem

odpowiadającym 60º, co oznacza, że przy spadzistym dachu można wykorzystywać bardziej

efektywnie zyski z promieniowania słonecznego. Każda instalacja solarna musi mieć założony

odpowietrznik w najwyższym punkcie obiegu solarnego. Odpowietrznika nie wolno montować w

pobliżu kolektorów, gdyż grozi to wylotem pary i wyciekiem płynu z obiegu solarnego. Zawór

odpowietrzający nie może być osłonięty materiałem izolacyjnym. Po odpowietrzeniu instalacji

odpowietrznik należy zamknąć. Maksymalne ciśnienie robocze – 6 bar. Automatyczny układ

odpowietrzania (separator powietrza) montowany w pobliżu stacji solarnej służy do stałego

usuwania powietrza z obiegu solarnego.

ELEMENTY SYSTEMU SOLARNEGO

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

35

SYSTEM ZINTEGROWANY 36

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

37

SYSTEM ZINTEGROWANY 38

Kolektory słoneczne TURBOSOLAR® przystosowane są do montażu na dachu o spadku 15-75°.

Mogą również zostać zamontowane na słupie (konstrukcji metalowej). Poprzez odpowiednio

dopasowaną konstrukcję mocowania kąt pochylenia kolektora można korygować.

Uwaga: Niebezpieczeństwo oparzenia! Aby uniknąć oparzenia gorącymi częściami kolektorów montaż kolektorów przeprowadzić w dni pochmurne. Przy słonecznej pogodzie prace wykonać rano lub wieczorem, względnie zasłonić kolektor.

Uwaga: Ochrona przed mrozem! Instalację solarną przepłukiwać tylko płynem do obiegu solarnego. Nigdy nie przepłukiwać wodą, ponieważ może to spowodować uszkodzenie kolektora przez jej zamarznięcie.

Uwaga: Sprawdzić nośność łat dachu! Przed montażem kotw dachowych sprawdzić, czy łaty mają dostateczną nośność. W przypadku wątpliwości kotwy przykręcić bezpośrednio do krokwi w celu zabezpieczenia kolektorów przed spadkiem.

Uwaga: Mocno dokręcać połączenia! Wszystkie śrubunki mocno dociągnąć. Podczas montażu zwrócić uwagę na odpowiednie zabezpieczenie wszystkich części przed spadkiem, aby zapobiec obrażeniom ciała lub uszkodzeniu materiału.

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

39

1.1. Montaż na dachu Montaż kolektora na dachu wykonuje się za pomocą kotew dachowych lub uchwytów

krokwiowych, które łączy się z łatami dachowymi. W momencie montażu paneli kolektorów należy

je przykryć w celu ochrony przed przegrzaniem.

Przed przystąpieniem do montażu należy wybrać odpowiedni zestaw do pokrycia dachowego:

1.1.1. Montaż dolnego rzędu kotw.

W miejscu montażu należy usunąć kilka dachówek. Dopasować ustawienie kotw tak, aby jej ramię znajdowało się w zagłębieniu dachówki. Kotwa nie musi być zamontowana symetrycznie do krokwi.

A min. [cm] A max. [cm] TURBOSOLAR III 80 110

Blacho dachówka, blacha falista

Dachówka

SYSTEM ZINTEGROWANY 40

1.1.2. Montaż górnego rzędu kotw. Miejsce montażu górnego rzędu kotw wyznaczamy odmierzając od dolnej kotwy wymiar „B”.

1.1.3. Montaż belek poziomych

Jedną z belek należy zamocować do dolnego, a drugą do górnego rzędu haków. Belkę z ramieniem haka należy połączyć śrubami zamkowymi.

B min. [cm] B max. [cm]

TURBOSOLAR III 170 190

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

41

1.1.4. Montaż górnych wieszaków do szyn kolektora W górną szynę kolektora należy wprowadzić śrubę młoteczkową lekko skręcone z wieszakiem. Wieszak przesunąć na odległość około 10 cm od krawędzi kolektora i mocno dokręcić.

1.1.5. Montaż dolnych wieszaków do szyn kolektora.

W dolną szynę kolektora należy wprowadzić śrubę młoteczkową wraz z wieszakiem lekko dokręcając. Należy zmniejszyć rzeczywisty rozstaw belek poziomych. Otrzymany wymiar zwiększyć o 10 cm.

SYSTEM ZINTEGROWANY 42

1.1.6. Łączenie paneli kolektora Turbosolar III

MAKROTERM

SYSTEM ZINTEGROWANY

43

Pomiędzy pierwszym i drugim kolektorem należy zachować odstęp tak aby na sąsiadujących ze sobą rurach zbiorczych można było umieścić dwuzłączkę samozaciskową dn 18 mm. Następnie docisnąć kolektory do siebie. Skręcić mocno dwuzłączką uważając aby nie spowodować zniszczenia absorbera.

1.2. Swobodne ustawienie Jest również możliwy montaż kolektora na płasko nachylonych dachach. Wymaga to zastosowanie

odpowiedniego stelaża nośnego. Konstrukcję stelaża należy obciążyć w celu zapewnienia

stabilności.

Stelaż do montażu do dachu płaskim

1.3. Pionowe ustawienie Istnieje również możliwość montażu kolektorów TURBOSOLAR® w płaszczyźnie pionowej, na

fasadzie budynku za pomocą haków ściennych oraz specjalnych kołków rozporowych

(przynajmniej 6,2 kN).

SYSTEM ZINTEGROWANY 44

ZW

C.W

.U.

Ko

cioł

g

azow

y

TU

RB

O 1

SO

LAR

1

ST

ER

OW

NIK

T

1. Z

awór

trój

drog

owy

z na

staw

ą rę

czną

,2.

Czu

jnik

tem

pera

tury

.3.

Zaw

ór e

lekt

rom

agne

tycz

ny.

12

3