11.3 การเขยนแบบระบบควบคม เครองกลไฟฟา

11.3.1 ทฤษฎ การเขยนแบบควบคมเครองกลไฟฟา ในหวขอนไดอางองสญลกษณไฟฟา

มาตรฐาน IEC ในการเขยนแบบสาหรบควบคมมอเตอรไฟฟา 3 เฟส โดยทวไปแบบทใชในการ

เขยนแบบวงจรควบคมมอเตอร แบงออกเปน 4 ชนด ดวยกน คอ

11.3.1.1 แบบวงจรงานจรง (Working diagram) แบบชนดนจะเขยนคลายกบลกษณะ

งานจรง คอ สวนประกอบของอปกรณใดๆ จะเขยนเปนชนเดยว ไมแยกออกจากกน และสายไฟ

เชอมตอวงจรจะตอกนทจดเขาสายของอปกรณเทานน ซงเหมอนกบลกษณะของงานจรง ๆ

11.3.1.2 แบบแสดงการทางาน (Schematic diagram) แบบแสดงการทางาน แบงตาม

ลกษณะของวงจรได 2 แบบ คอ

1) แบบแสดงการทางานของวงจรกาลง (Power circuit diagram) แบบชนดน

เปนการนาเอาเฉพาะสวนของวงจรกาลงมาเขยนเทานน ดงนน อปกรณบางชนทไมเกยวของกจะถก

ตดออกไป เชน โอเวอรโหลดรเยลย จะไมเขยนสวนทเปนคอนแทค ซงใชสาหรบสวนทเปนวงจร

ควบคม สวนสายตางๆ ทตอถงกน จะแสดงดวยจดตอทบ และจากจดตอแตละจดจะลากเพยงสาย

เดยวไปเขาจดตอสายของอปกรณ

2) แบบแสดงการทางานของวงจรควบคม (Control circuit diagram) แบบ

ชนดน ไดจากการจบตนและปลายของวงจรควบคมในแบบงานจรงยดออกเปนเสนตรง สายตอแยก

ตางๆ จะเขยนในแนวตงและแนวนอนเทานน สวนประกอบของอปกรณจะนามาเขยนเฉพาะสวนท

ใชในวงจรควบคมเทานน คอนแทคของรเลยหรอคอนแทคเตอร สามารถเขยนแยกกนอยตามสวน

ตางๆ ของวงจรได โดยจะเขยนอกษรหรอตวเลขกากบไวใหรวาเปนของรเลยหรอคอนแทคเตอรตว

ใด และทดานลางของรเลยหรอคอนแทคเตอรจะมตารางรเลย เพอใชแสดงการใชงานคอนแทค วา

ถกใชในแถวใด

11.3.1.3 แบบวงจรเสนเดยว (One line circuit diagram) แบบชนดนเปนแบบทแสดง

การทางานของวงจรกาลงอกแบบหนง แตเขยนดวยสายเสนเดยว และมตวเลขแสดงจานวนสาย

กากบไว (สาหรบวงจรของมอเตอร 3 เฟส ทมจ านวนสายแตละจดของวงจรเทาๆ กนคอ 3 เสน อา

จะไมเขยนตวเลขกากบไวกได)

11.3.1.4 แบบวงจรประกอบการตดตง (Constructional wiring diagram) แบบชนดน

เปนแบบแสดงวงจรประกอบดารตดตงสวนตางๆ ซงในระบบควบคม จะประกอบดวยแผงควบคม

ต สวตชบอรด และโหลดทตองการควบคม มกจะแยกกนอยในทตางกน ในสวนตางๆ เหลาน จะ

เขยนแสดงรายละเอยดดวยวงจรงานจรง และจะประกอบเขาดวยกนทแผงตอสายดวยวงจรเสนเดยว

สายทตอออกจากจดตอสายแตละจด จะมโคดกากบไวใหรวาสายนนตะไปตอเขากบจดใด

11.3.2 ใบงานท 11.3 การเขยนแบบควบคมการสตารทมอเตอร 3 เฟส

11.3.2.1 จด ประสงคเชงพฤตกรรม

1) เขยนแบบชนดตางๆ เพอควบคมการสตารทมอเตอร 3 เฟส ดวยโปรแกรม

AutoCAD ได

2) ใชสรางเลยเอาทเพอใชในการพมพแบบแปลนได

3) พมพแบบแปลนออกทางเครองพมพได

11.3.2.2 แบบแปลนสาเรจ ประกอบดวย แบบวงจรชนดตางๆ สาหรบควบคมมอเตอร

การสตารทมอเตอร 3 เฟส จ านวน 5 แผน คอ

1) แบบวงจรงานจรง ดงภาพท 11.17

2) แบบแสดงการทางาน ดงภาพท 11.18

3) แบบวงจรเสนเดยว ดงภาพท 11.19

4) แบบวงจรประกอบการตดตง ดงภาพท 11.20

5) การใชเลยเอาทจดแบบพมพ (แบบวงจรประกอบการตดตง) ดงภาพท 11.21

ภาพท 11.17 ใบงานท 11.3 แผนท 1 (แบบวงจรงานจรง)

ภาพท 11.18 ใบงานท 11.3 แผนท 2 (แบบแสดงการทางาน)

ภาพท 11.19 ใบงานท 11.3 แผนท 3 (แบบวงจรเสนเดยว)

ภาพท 11.20 ใบงานท 11.3 แผนท 4 (แบบวงจรประกอบการตดตง)

ภาพท 11.21 ใบงานท 11.3 แผนท 5 การใชเลยเอาทจดแบบพมพ (แบบวงจรประกอบการตดตง)

11.3.2.3 ขนตอนการปฏบต เพอเปนแนวทางปฏบตในการเขยนแบบระบบควบคม

เครองกลไฟฟา ดวยโปรแกรม AutoCAD ดงนนใหปฏบตตามขนตอนตอไปน

1) กาหนดขนาดพนทเขยนแบบ ดวยคาสง Limits โดยใหก าหนดเปนขนาด

A4 ตามแนวนอน และใหเว นขอบกระดาษทง 4 ดานๆ ละ 10 มลลเมตร ดงนนมขนาดพนทใชงาน

จรงแนบระนาบ X=277 ม.ม. ระนาบ Y=195 ม.ม. (277X195) (ดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท

3 หวขอ)

2) ตงหนวยวดดวยคาสง Units โดยคลกแถบเมน FormatUnits...จากนน

ใหก าหนดคาตางๆ เชนเดยวกบใบงานท 11.1 ขนตอนท 2 (ดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 3

หวขอ 3.3)

3) ตง Grid, Snap, Ortho Mode โดยคลกแถบเมน ToolsDrafting Settings …

แลวใหก าหนดคาตางๆ ตามความเหมาะสม (ดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.4)

4) กาหนดจานวนชนของแบบแปลน ดวยคาสง Layer ใหตงเลเยอรตาม

ขอกาหนดในตารางท 11.4 และ ภาพท 11.22 (ดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.5

(3.5.2 การสรางเลเยอร))

ตารางท 11.4 รายชอเลเยอรทงหมดทใชในการเขยนแบบระบบควบคมเครองกลไฟฟา

ชอเลเยอร

(Layer name) ความหมาย/การใชงาน

ส

(Color)

เสน

(Linetype)

Form เขยนแบบฟอรม White Continuous

Name เขยนรายละเอยดของแบบฟอรม Blue Continuous

Working diagram เขยนแบบวงจรงาจรง (แผนท 1) White Continuous

Power circuit เขยนแบบวงจรกาลง (แผนท 2) Blue Continuous

Control circuit เขยนแบบวงจรควบคม (แผนท 2) Red Continuous

One line circuit เขยนแบบวงจรเสนเดยว (แผนท 3) Blue Continuous

Construction wiring เขยนแบบวงจรประกอบการตดตง (แผนท 4) White Continuous

Viewports เขยนรายละเอยดบนเลยเอาทตาง ๆ White Continuous

ภาพท 11.22 แสดงรายชอเลเยอรทใชในใบงานท 11.3

5) กาหนดรปแบบตวอกษร ดวยคาสง Style ใหก าหนดรปแบบตวอกษร โดย

ใชค าสง Style จ านวน 3 รปแบบ ดงรายละเอยดในตารางท 11.5 หรอตามความเหมาะสมในการ

เขยนแบบ (ดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 7 หวขอ 7.2)

ตารางท 11.5 รายชอเลเยอรทงหมดทใชในการเขยนแบบ

คณสมบตทกาหนด ชอรปแบบอกษร

(Text Style name) Font Name Font Style Hight

Thai2.5mm 2.5

Thai3mm 3

Thai4mm

4

6) การสรางแบบฟอรม ดงภาพท 11.23 ซงประกอบดวย 2 สวน ดงน

1. สรางแบบฟอรม ดงภาพท 11.23ก โดยเลอกเลเยอร เปน

Current Layer และใหเขยนแบบฟอรมเตมพนทเขยนแบบ

2. เขยนขอความตางๆ ภายในฟอรม ดงภาพท 11.23ข โดยเลอกเลเยอร Name เปน Current

Layer แลวเขยนตวอกษร ใหใชขนาดตวอกษรทเหมะสม

ภาพท 11.23 การสรางแบบฟอรม

7) การเขยนแบบวงจรงานจรง ดงภาพท 11.17 มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ Working diagram ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Working diagram เปน Current Layer

3. เขยนวงจรงานจรง โดยใชขนาดและอตราสวนตามความเหมาะสม เชน 1:1 หรอ 1:1.5

เปนตน โดยใหว ดขนาดจากภาพท 11.17

4. เขยนตวอกษรกากบแบบ โดยใชขนาดทเหมาะสม ใหครบถวนสมบรณ

8) การเขยนแบบวงจรกาลง ดงภาพท 11.18 เฉพาะสวนของวงจรกาลง ม

ขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ Power circuit ใหสถานะแสดงปน On

2. ก าหนดเลเยอร Power circuit เปน Current Layer

3. เขยนวงจรกาลง โดยใชขนาดและอตราสวนตามความเหมาะสม เชน 1:1 หรอ 1:1.5 โดย

ใหว ดขนาดจากภาพท 11.18 ในสวนของวงจรกาลง

4. เขยนตวอกษรกากบแบบ โดยใชขนาดทเหมาะสม ใหครบถวนสมบรณ

ภาพท 11.23ก แบบฟอรม

ภาพท 11.23ข รายละเอยดของแบบฟอรม

9) การเขยนแบบวงจรควบคม ดงภาพท 11.18 เฉพาะสวนของวงจรควบคม ม

ขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ Control circuit ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Control circuit เปน Current Layer

3. เขยนวงจรควบคม โดยใชขนาดและอตราสวนตามความเหมาะสม เชน 1:1 หรอ 1:1.5

โดยใหว ดขนาดจากภาพท 11.18 ในสวนของวงจรกาลง

4. เขยนตวอกษรกากบแบบ โดยใชขนาดทเหมาะสม ใหครบถวนสมบรณ

10) การเขยนแบบวงจรเสนเดยว ดงภาพท 11.19 มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ One line circuit ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร One line circuit เปน Current Layer

3. เขยนวงจรเสนเดยว โดยใชขนาดและอตราสวนตามความเหมาะสม เชน 1:1 หรอ 1:1.5

โดยใหว ดขนาดจากภาพท 11.19

4. เขยนตวอกษรกากบแบบ โดยใชขนาดทเหมาะสม ใหครบถวนสมบรณ

11) การเขยนแบบวงจรประกอบการตดตง ดงภาพท 11.20 และภาพท 11.21

มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ Construction wiring ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Construction wiring เปน Current Layer

3. เขยนวงจรประกอบการตดตง โดยใชขนาดและอตราสวนตามความเหมาะสม เชน 1:1

หรอ 1:1.5 โดยใหว ดขนาดจากภาพท 11.20

4. เขยนตวอกษรกากบแบบ โดยใชขนาดทเหมาะสม ใหครบถวนสมบรณ

12) สรางเลยเอาท โดยใหม ววพอรต จ านวน 5 ชอง จากนนจดภาพใหม

ลกษณะ ดงภาพท 11.21 และ ภาพท 11.24 เพอเตรยมพมพทางเครองพมพ (ดวธการสรางเลยเอาท

เพมเตมไดจากบทท 10 หวขอท 10.2) ซงมขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Name, และ Construction wiring ใหสถานะแสดงเปน On

2. คลกแถบเมน InsertLayoutNew Layout

3. ตงชอเลยเอาททบรรทดคาสง โดยใชชอ Construction A4 แลวกด Enter

4. สรางชอง ววพอรต จ านวน 5 ววพอรต

5. จดรปแบบการแสดงภาพของแตละววพอรตใหไดดงภาพท 11.21 และ ภาพท 11.24

ภาพท 11.24 การสรางเลยเอาทแบบแปลน

13) การพมพงานทางเครองพมพ ซงมทงหมด 5 แผน ดงภาพท 11.17–11.21

และ นาสงครผ สอน

14) การจดเกบไฟล (Save) ใหจดเกบไฟลโดยใชชอ Project11-3.DWG และ

นาสงครผ สอน