11 Penyediaan Sijil Faraid

8/3/2019 11 Penyediaan Sijil Faraid

1/49

Mohd Zamro Muda

Jabatan Syariah

Fakulti Pengajian Islam, [email protected]

KULIAH 9

PENYEDIAAN SIJIL FARAID


2/49

PENGENALAN

Salah satu bidang kuasa Mahkamah Syariah diMalaysia berkaitan dgn harta pusaka ialahmenyediakan sijil faraid jika terdapat permohonandrpd mana-mana pihak yg berhasratmembahagikan harta pusaka mengikut hukumsyarak

Dlm penyediaan sijil faraid, perkara yg palingpenting ialah mengetahui bagaimana cara membuatpengiraan harta pusaka supaya setiap waris yg

tersenarai mendapat hak masing-masingsebagaimana yg telah ditetapkan oleh syarak


3/49

BIDANG KUASA MAHKAMAH SYARIAHDLM PENGELUARAN SIJIL FARAID

Secara umumnya semua negeri di Malaysiamempunyai peruntukan khusus berhubung dgn

bidang kuasa mengeluarkan Sijil Faraid sama adadiperuntukkan di dlm Akta/Enakmen Pentadbiran

Agama Islam @ Enakmen/Ordinan MahkamahSyariah Negeri-negeriContohnya, Seksyen 46(2)(b) Akta Pentadbiran UU

Islam (Wilayah-wilayah Persekutuan) 1993memperuntukkan bidang kuasa berhubungpewarisan kpd Mahkamah Tinggi Syariah yg antaralain menyebut seperti berikut:


4/49

Sambungan

(b) dalam bidang kuasa malnya, mendengar &

memutuskan semua tindakan & prosiding dalammana semua pihak adalah orang Islam & yg

berhubungan dengan:

(viii) pembahagian & pewarisan harta berwasiatatau tak berwasiat;

(ix) penentuan orang-orang yg berhak kpdbahagian harta pusaka seseorang si mati Islam

atau bahagian-bahagian yg kpdnya orang-orangitu masing-masing berhak; ...


5/49

Sambungan

Peranan Mahkamah Syariah dlm mengeluar &

mengesahkan Sijil Faraid diperkuatkan lagi dgnperuntukan lain dlm Akta/Enakmen Pentadbiran

Agama Islam @ Enakmen/Ordinan MahkamahSyariah Negeri-negeri

Contohnya, Seksyen 50 Akta Pentadbiran UU Islam(Wilayah-wilayah Persekutuan) 1993memperuntukkan:


6/49

Sambungan

Jika dlm perjalanan mana-mana prosiding yg

berhubungan dgn pentadbiran @ pembahagian hartapusaka seseorang si mati Islam, mana-mana mahkamahatau pihak berkuasa, selain drpd Mahkamah TinggiSyariah @ suatu Mahkamah Rendah Syariah, adalahmempunyai kewajipan utk menentukan orang-orang yg

berhak kpd bahagian dlm harta pusaka itu, atau bahagian-bahagian yg kpdnya orang-orang itu masing-masingnyaberhak, Mahkamah Syariah bolehlah, atas permohonanmana-mana orang yg menuntut bhw dia menjadi

benefisiari, atau wakilnya & setelah dibayar olehnya fee ygditetapkan, memperakukan fakta-fakta yg didapatiolehnya & pendapatnya mengenai orang-orang yg berhakkpd bahagian dlm harta pusaka itu & mengenai bahagian-bahagian yg pdnya mereka masing-masingnya berhak


7/49

APAKAH SIJIL FARAID?

Suatu sijil @ perakuan yg dikeluarkan olehMahkamah Syariah berhubung dgn harta pusaka simati, waris-waris yg berhak & bahagian masing-masing waris yg berhak

Ia mengandungi: Nama si mati

Nilaian harta si mati

Nama waris-waris yg berhak

Perhubungan antara waris-waris & si mati Bahagian waris-waris yg berhak

Sijil faraid hanya dikeluarkan apabila terdapatpermohonan drpd waris/pihak tertentu


8/49

ISTILAH/NAMA LAIN BAGI SIJIL FARAID

Berdasarkan peruntukan Akta/EnakmenPentadbiran Agama Islam @ Enakmen/OrdinanMahkamah Syariah Negeri-negeri, istilah sijilfaraid dikenali dgn beberapa nama, antaranya:

Perakuan-perakuan pewarisan WP & Kedah Perakuan pewarisan Selangor, N. Sembilan,

Melaka, Pulau Pinang, Johor, Perak, Sarawak& Sabah

Perakuan pusaka Perlis & Kelantan Sijil faraid - Pahang

Perakuan pewaris - Terengganu


9/49

PROSES/PROSEDUR PERMOHONAN SIJILFARAID

Dikategorikan sbg kes permohonan - iaitu tiap-tiaptindakan/prosiding dimulakan dgn notis permohonan

berserta afidavit sokongan

Kes boleh difailkan sama ada di Mahkamah

Rendah/Mahkamah Tinggi Syariah bergantung kpdnilai harta, contohnya: Kurang RM50,000 Mahkamah Rendah Syariah (Kelantan,

Perlis, WP & Kedah)

Kurang RM100,000 Mahkamah Rendah Syariah(Selangor, Pahang, Terengganu, N. Sembilan, Melaka,Pulau Pinang, Johor, Perak, & Sabah)

Kurang RM300,000 Mahkamah Rendah Syariah(Sarawak)


10/49

Sambungan

Namun kebanyakan negeri membenarkan permohonansijil faraid di buat di Mahkamah Rendah Syariah tanpamengambil kira nilai harta

Di Selangor, sbg contoh, Arahan oleh YAA Ketua HakimSyarie Selangor Bil. 16/2005 telah dikeluarkan

berkaitan dgn prosedur permohonan Sijil Faraid &

mula berkuatkuasa pada 2 Januari 2006 antara lainmenyatakan bhw permohonan Sijil Faraid hendaklahdibuat secara permohonan & afidavit

Begitu juga, arahan tersebut menyatakan bhw sesuatupermohonan Sijil Faraid hendaklah melalui siasatanahli waris

Kehendak ini selari dengan peruntukan Seksyen 7Enakmen Tatacara Mal Mahkamah Syariah (NegeriSelangor) 2003


11/49

Sambungan

Bagi mendapatkan Sijil Faraid, permohonan boleh

didaftarkan oleh benefisiari (waris-waris si mati) @ wakilnya @ mana-mana pihak yg mempunyaikepentingan ke atas harta si mati, sama ada secaraindividu @ melalui jabatan-jabatan tertentu

Permohonan Sijil Faraid hendaklah didaftarkanmengikut tempat pemastautinan pemohon

Dlm kes di mana pemohon bukan pemastautin di

mana-mana negeri dlm Malaysia, permohonanbolehlah dibuat di mana-mana negeri yg terdapatapa-apa harta si mati


12/49

Sambungan

Semasa membuat permohonan Sijil Faraid di

Mahkamah Syariah, pemohon perlumengemukakan beberapa dokumen

Contohnya di Selangor, butir-butir yg perlu bagisetiap pendaftaran kes faraid dibezakan mengikutstatus pemohon seperti berikut:

1) Permohonan persendirian @ melalui peguamperlu menyertakan butir-butir berikut:

Borang permohonan pendaftaran kes faraid Surat akuan waris

Surat akuan am 80

Salinan kad pengenalan pemohon


13/49

Sambungan

Salinan kad pengenalan @ salinan surat beranak

waris-waris Salinan surat nikah @ rujuk @ cerai si mati (manayg berkaitan)

Salinan sijil kematian @ permit penguburan @

perintah anggapan kematian Salinan dokumen berkaitan harta

Bukti jumlah keseluruhan harta

Wakalah peguam syarie (jika berkaitan)

Bayaran pendahuluan sebanyak RM20.00


14/49

Sambungan

2) Permohonan melalui Pejabat Pusaka Kecil

Daerah @ Amanah Raya Berhad: Surat permohonan dari pegawai Pejabat Pusaka

Kecil @ Pegawai ARB dgn menyertakan keputusanperbicaraan

Pemohon dikehendaki membayar bayaranpendaftaran & bayaran Sijil Faraid setelah sijildisiapkan

Pemohon akan dimaklumkan melalui surat

makluman Sijil Faraid siap & jumlah bayaran ygperlu dijelaskan

Pemohon perlu datang sendiri ke Mahkamah untukmengambil Sijil Faraid


15/49

Sambungan

Dlm peruntukan undang-undang negeri, setiap

pemohon yg ingin memohon Sijil Faraid hendaklahmenjelaskan bayaran fi tertentu

Kadar bayaran fi Sijil Faraid adalah berbezamengikut negeri

Sbg contoh, fi @ bayaran bagi permohonan SijilFaraid di Negeri Selangor adalah seperti berikut:


16/49

Fi Sijil Faraid Selangor

1. Nilai pusaka tidak melebihiRM10,000.00

RM10.00

2. Nilai pusaka melebihiRM10,000.00 tetapi tidak melebihiRM100,000.00

RM20.00

3. Nilai pusaka melebihiRM100,000.00 tetapi tidakmelebihi RM500,000.00

RM30.00

4. Nilai pusaka melebihiRM500,000.00 TambahanRM15.00 bagisetiapRM100,000.00

berikutnya


17/49

Sambungan...

Cth Sijil Faraid

Bil. Nama Waris Phbgn Bhgn

1. Abd Hamid Embi Suami 7/28

2. Hamidah Abd Hamid AP 3/28

3. Abd Manaf Abd Hamid AL 6/28

4. Abd Ghani Abd Hamid AL 6/28

5. Yahaya Abd Hamid AL 6/28

JUMLAH 28/28


18/49

KE ARAH PENYEDIAAN SIJIL FARAID

Dlm menyediakan sijil faraid, kaedah pengiraanharta pusaka/bahagian waris-waris amat pentingdiketahui

Oleh itu, matematik/pengiraan perlu difahami dgn jelas supaya sijil faraid yang disediakan tidak

berlaku sebarang kesilapan

Sebarang kesilapan boleh membawa kpd kesalahan

dlm pengagihan harta pusaka


19/49

KAEDAH PENGIRAAN DLM PENYEDIAANSIJIL FARAID

Matlamat pengiraan ialah utk mengetahuibahagian setiap waris yg berhak

Matematik/pengiraan yg berkaitan dgn ilmu faraid

hanya tertumpu kpd 6 pecahan asas iaitu 1/2, 1/4,1/8, 1/3, 1/6 & 2/3

Berdasarkan pecahan tersebut, angka di atasdinamakan fardu & angka di bawah dinamakan

makhraj


20/49

Sambungan

Langkah-langkah yg Perlu Dilakukan

sebelum Penyediaan Sijil FaraidDapatkan maklumat mengenai si mati

Dapatkan maklumat mengenai waris

Dapatkan maklumat mengenai harta pusaka

Kenal pasti siapa waris yg hidup semasakematian pewaris bina rajah

Kenal pasti waris yg berhak & tidak berhakmendapat harta pusaka dgn menggunakan

kaedah al-hajb/pendindinganKenal pasti bahagian setiap waris


21/49


22/49

Sambungan

Perkara Asas yg Perlu Diketahui dlm

Pengiraan Harta Pusaka

Furud @ bahagian yg sepatutnya diterimaolh waris fardu (ashab al-furud)

Asal masalah

Bilangan saham yg sepatutnya diterima olhsetiap waris

Kadar @ nilai satu saham

Habuan setiap waris


23/49

Sambungan

Asal Masalah

Angka terkecil yg lahir dari makhraj fardu ygdpt diketahui melaluinya saham & habuan

setiap waris tanpa sebarang pecahan

Pengiraan awal yg boleh menjadi asas kpdsesuatu pembahagian harta pusaka

Pencarian asal masalah yg betul amat pentingdlm pembahagian harta pusaka krn melaluinyapenyelesaian harta pusaka seterusnya dptdilakukan secara tepat


24/49

Sambungan

Kaedah @ Cara Mencari Asal Masalah

Perlu diperhatikan kpd waris-waris yg bakalmewarisi harta pusaka

Adakah semua waris terdiri dari kalanganasabah shj @ ashab al-furudshj @ kedua-duanya sekali

Penelitian kpd waris-waris ini penting krnkaedah @ cara pencarian asal masalah bermula dgn pengenalpastian waris-warisyg bakal mewarisi harta pusaka


25/49

Sambungan

Berdasarkan kenyataan tsbt, cara mencari asal

masalah blh dibahagikan kpd 4 keadaan waris:

4 keadaan waris dlm pencarian asal masalah

Semua waris terdiri drpd golongan asabahlelaki (asabah bi al-nafs) shj

Semua waris terdiri drpd golongan asabahbi al-ghayr shj

Dlm kes itu hanya terdapat satu fardu shj

Dlm kes itu terdapat lbh dari satu fardu


26/49

Sambungan

Semua waris terdiri drpd golongan asabahlelaki (asabah bi al-nafs) shj

Cara cari asal masalah ialah dgn melihatkpd bilangannya

Olh itu, bilangannya diambil sbg asalmasalah

Cthnya, seorang mati meninggalkan 5 organak lelaki, maka asal masalahnya ialah 5


27/49

Sambungan

Semua waris terdiri drpd golongan asabah

bi al-ghayrshj

Cara mencari asal masalahnya ialahbilangan waris lelaki didarabkan dgn 2

Kemudian dicampurkan dgn bilanganwaris perempuan

Jumlahnya menjadi asal masalah

Cthnya, seorg mati meninggalkan 2 AL @ 3AP, maka asal masalahnya ialah 7


28/49

Sambungan

Dlm kes itu hanya terdapat satufardu shj

Cara cari asal masalah ialah dgnmengambil makhraj fardu tersebut sbg

asal masalah

Cthnya, seorg mati meninggalkan bapa & 2

AL, maka bapa mendapat 1/6 & 2 ALmendapat asabah (baki), maka asalmasalahnya ialah 6


29/49

Sambungan

Dlm kes itu terdapat lbh dari satu fardu,

maka cara utk mencari asal masalah ada 4keadaan, iaitu:

Tamathul

Tawafuq

Tawafuq

Tabayun


30/49

Sambungan

Tamathul

2 @ lbh fardu mempunyai makhraj fardu ygsama

Olh itu, asal masalahnya diambil dari salah satumakhraj fardu tsbt

Cthnya, si mati meninggalkan suami & seorgSPIB, maka suami dpt 1/2, & seorg SPIB dpt ,maka asal masalahnya ialah 2


31/49

Sambungan

Tadakhul

Makhraj fardu besar boleh dibahagikan dgnmakhraj kecil & hasilnya merupakan angkatunggal @ makhrajkecil boleh masuk ke dlmmakhrajbesar tanpa berbaki

Oleh itu, asal masalahnya diambil darimakhrajyg besar

Cthnya, si mati meninggalkan seorg AP & ibu,maka AP dapat 1/2 & ibu dapat 1/6, maka asalmasalahnya ialah 6


32/49

Sambungan

Tawafuq

2 makhraj fardu blh dibahagikan dgn angka lainselain angka 1 @ makhraj-makhraj itu terdapat

kesesuaianOlh itu, asal masalahnya ialah setengahkan salahsatu makhraj kmdn darabkan dgn makhraj ygsatu lagi, hasilnya akan menjadi asal masalah

Cthnya, 1/4 & 1/6. Makhraj 4 & 6 blhdibahagikan dgn 2. Olh itu setengah 4 iaitu 2didarabkan dgn 6 = 12 @ setengahkan 6 iaitu 3didarabkan dgn 4 = 12. Asal masalahnya 12


33/49

Sambungan

Tabayun

2 makhraj berlainan & tidak blh dibahagikandgn angka lain kecuali angka 1

Olh itu, asal masalahnya ialah didarabkankedua-dua makhrajtersebut & hasilnya menjadiasal masalah

Cthnya, 1/3 & , maka asal masalahnya ialah 3 x4 = 12


34/49

Sambungan

Perbincangan sblm ini difokuskan kpd 2 fardu shj.Jika terdapat 3 fardu @ lbh, pengiraannya jugasama spt contoh-contoh yg diberikan, bezanyamungkin lbh dari satu kaedah yg digunakan

Cthnya, 1/2, 1/6 & 1/8. Makhraj2, 6 & 8. Makhraj2blh masuk ke dlm makhraj6 @ 8 mengikut kaedahtadakhul& di antara makhraj6 & 8 blh digunakankaedah tawafuq. Olh itu, asal masalahnya ialah 24(3 x 8 = 24) @ (6 x 4 = 24)


35/49

Sambungan

Kaedah @ Cara Lain Mencari Asal Masalah

Cari gandaan sepunya terkecil antara

makhraj-makhraj yg terlibat iaitu dgnmengunakan sifir darab

Bahagikan semua makhraj yg terlibat dgnangka 2 & 3 sehingga hasilnya menjadi 1,kmdn darabkan angka-angka berkenaan


36/49

Sambungan

1) Cari gandaan sepunya terkecil antara makhraj-makhraj yg terlibat iaitu dgn mengunakan sifirdarab

Contohnya, 1/2, 1/8, 1/6 & 1/6. Makhraj yg

terlibat ialah 2, 8, 6 & 6


37/49

Sambungan

2) Bahagikan semua makhrajyg terlibat dgn angka 2

& 3 sehingga hasilnya menjadi 1, kemudiandarabkan angka-angka berkenaan

Cthnya, 1/2, 1/8, 1/6 & 1/6. Makhrajyg terlibatialah 2, 8, 6 & 6, maka asal masalahnya ialah 24

Asal masalahnya ialah darabkan semua angkasebelah kiri iaitu 2x2x2x3 = 24

2 2, 8, 6, 62 1, 4, 3, 3

2 1, 2, 3, 3

2 1, 1, 3, 33 1, 1, 1, 1


38/49

Sambungan

Perhatian/Peringatan

Asal masalah pokok (sblm tashih) jika

melibatkan fardu hanya ada 7 iaitu 2, 3, 4, 6,8, 12 & 24

Oleh itu, dlm pencarian asal masalah tidakboleh terkeluar drpd 7 angka tersebut


39/49


40/49

Sambungan

Masalah Adilah

Asal masalah & jumlah saham adalah sama

Masalah Ailah @ Awl

Jumlah saham melebihi asal masalah, makajumlah saham menjadi asal masalah baru


41/49

Sambungan

Masalah Qasirah @Radd

Jumlah saham kurang drpd asal masalah,maka asal masalah pokok diambil kira &lebihan harta diserahkan kpd baitul mal(Malaysia)


42/49

Sambungan

Cara Mengetahui Sahambg Setiap Waris

Saham setiap waris diketahui dgn:1) Jika waris fardu pecahannya didarabkan dgn

asal masalah spt 1/2 didarabkan dgn asalmasalah 12 maka sahamnya adalah 6

2) Jika terdapat waris fardu & asabah makasaham waris fardu spt perkiraan di atas &

bakinya diberikan kpd waris asabah Cthnya, si mati meninggalkan ibu, bapa &

seorg AL, maka ibu dapat 1/6, bapa 1/6 & ALasabah (baki). Asal masalahnya ialah 6, ibudapat 1 saham, bapa dapat 1 saham & bakinyaiaitu 4 saham utk anak lelaki


43/49


44/49

Sambungan

Al-Tashih @ Tashih al-Masail

Saham sesetengah waris tak blh dibhgikan kpdbilangan mrk kecuali dgn pecahan

Dlm pembahagian harta pusaka, saham tak blh

dipecahkan & mesti dlm angka tunggalOlh itu, masalah pusaka tsbt hendaklahditashihkan

Tashih ialah angka yg paling kecil dari asal

masalah yg dpt diketahui saham setiap waristanpa pecahan

Proses pengiraan utk mengetahui saham bgsetiap waris yg terlibat


45/49

Sambungan

Bilakah al-Tashih @ Tashih al-Masail

Berlaku?

Bila si mati meninggalkan satu kelompokwaris dari golongan yg sama yg berkongsi

bahagian yg sama & saham tsbt tak blh dibahagikan dlm bentuk angka yg tunggal spt3 org AP & 2 org isteri

Bila si mati meninggalkan waris asabah bial-ghayr & saham tak blh dibahagikan

berdasarkan bilangan mrk spt AP bersamaAL


46/49

Sambungan

Cara Melakukan al-Tashih @

Tashih al-Masail

Jika berlaku kpd satu kumpulan waris shj makadilihat kpd saham & bilangan mrk

Jika waris asabah bi al-ghayr ramai makabilangan waris lelaki didarab dgn 2 & dijumlahkandgn bilangan waris perempuan maka dilihat kpd

saham & hasil jumlah bilangan mrk

Jika tdpt ramai waris drpd 2 golongan & bilanganmrk sama maka diambil salah satu bilangan shj


47/49

Sambungan

Sambungan...

Jika bilangan waris dari 2 golongan tak sama tapiangka kecil blh masuk dlm angka besar makadiambil angka lbh besar

Jika bilangan waris dari 2 golongan berbeza tapi

tdpt kesesuaian (tawafuq) maka sebahagianangka golongan pertama didarab dgn angkasempurna golongan ke-2 @ sebaliknya


48/49


49/49

Sambungan...

Contoh Pengiraan Tashih

Dlm kes ini awldikira sbg asal masalah baru

Saham 2 orang isteri & 5 anak perempuan tak bolehdibahagikan antara mereka, oleh itu kena tashih

10

24 27 2702 Isteri 1/8 3 3 30

5 AP 2/3 16 16 160

Ibu 1/6 4 4 40

Bapa 1/6 + A 4 4 40

JUMLAH 27 Awl 27 270

Documents

11 Penyediaan Sijil Faraid