14
11. 2. OSTROSLUPY Ostroslupy ściana boczna - trójkąt podstawa ostroslupa - dowolny wielokąt Wysokość ostroslupa H – odcinek lączący wierzcholek ostroslupa z plaszczyzną podstawy, prostopadly do podstawy Czworościan - ostroslup trójkątny ( podstawą tego ostroslupa jest trójkąt). Ostroslup prawidlowy – ostroslup, którego podstawą jest wielokąt foremny, a ściany boczne są przystającymi trójkątami równoramiennymi. Wzory na pole powierzchni calkowitej i objętość ostroslupa: b p c P P P + = H P V p = 3 1 H · Kąty w ostroslupie Ostroslup prawidlowy czworokątny α – kąt plaski przy wierzcholku α β – kąt nachylenia krawędzi bocznej do plaszczyzny podstawy γ – kąt nachylenia ściany bocznej do plaszczyzny podstawy δ – kąt miedzy sąsiednimi ścianami bocznymi δ γ β Ostroslup prawidlowy trójkątny α – kąt między krawędzią boczną, a krawędzią podstawy β – kąt nachylenia krawędzi bocznej do plaszczyzny podstawy γ – kąt nachylenia ściany bocznej do plaszczyzny podstawy δ – kąt miedzy sąsiednimi ścianami bocznymi δ γ α β

11. 2. OSTROSŁUPY Ostrosłupy - zstwl.nazwa.plzstwl.nazwa.pl/matematyka/11. Stereometria/11.2. Ostrosłupy.pdf · podstawa ostrosłupa - dowolny wielok ąt Wysoko ść ostrosłupa

Embed Size (px)

Citation preview

11 2 OSTROSŁUPY

Ostrosłupy

ściana boczna - troacutejkąt podstawa ostrosłupa - dowolny wielokąt

Wysokość ostrosłupa H ndash odcinek łączący wierzchołek ostrosłupa z płaszczyzną podstawy prostopadły do podstawy Czworościan - ostrosłup troacutejkątny ( podstawą tego ostrosłupa jest troacutejkąt) Ostrosłup prawidłowy ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest wielokąt foremny a ściany boczne są przystającymi troacutejkątami roacutewnoramiennymi Wzory na pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

bpc PPP += HPV p sdot=3

1

H

Kąty w ostrosłupie

Ostrosłup prawidłowy czworokątny α ndash kąt płaski przy wierzchołku α β ndash kąt nachylenia krawędzi bocznej do płaszczyzny podstawy γ ndash kąt nachylenia ściany bocznej do płaszczyzny podstawy δ ndash kąt miedzy sąsiednimi ścianami bocznymi δ γ β Ostrosłup prawidłowy troacutejkątny

α ndash kąt między krawędzią boczną a krawędzią podstawy β ndash kąt nachylenia krawędzi bocznej do płaszczyzny podstawy γ ndash kąt nachylenia ściany bocznej do płaszczyzny podstawy δ ndash kąt miedzy sąsiednimi ścianami bocznymi δ γ α β

Ostrosłup prawidłowy czworokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest kwadrat a ściany

boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

d ndash przekątna podstawy 2ad =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego

12

2

14 haaPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego czworokątnego HaV sdot= 2

3

1

b H

1h

05d 05a a

Przykład 1121 Przekroacutej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego utworzony przez

płaszczyznę przechodzącą przez dwie krawędzie boczne i przekątna podstawy jest

troacutejkątem prostokątnym o polu 18 2cm Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane Wzory

218cmP = =cP 12

2

14 haaPc sdotsdot+=

deg= 90α =V HaV sdot= 2

3

1

2ad =

2bP =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest kwadrat

to 2aPp = zatem HaV sdot= 2

3

1

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ 2aPp =

oraz powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem

12

2

14 haaPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystujemy roacutewnieŜ

wzoacuter na przekątną kwadratu 2ad = Przekrojem ostrosłupa jest troacutejkąt prostokątny ADF o przyprostokątnych b

Zatem pole tego troacutejkąta 2bP = 2bP =

232918

18 2

=sdot==

=

b

b

Obliczamy b

( ) ( ) ( )

23

18

2362

21818

21818

2

2

2

222

222

=

=

=

=+

=+

=+

a

a

a

a

a

dbb

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy długość podstawy ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

( )

( )22

2

222

182

2

50

=

+

=+

aH

bdH

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

3

918

184

182

184

2

2

2

22

=minus=

=sdot+

=+

H

H

H

aH

( )

( )

2

63

2

69

2

54

4

544

18

4

72

184

18

182

23

50

1

21

21

21

22

21

2221

=sdot==

=

minus=

=+

=

+

=+

h

h

h

h

h

bah

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

2

12

318183491812918

2

6323218

2

14

cm

haaPc

+=sdot+=+=

=sdotsdot+=sdotsdot+=

32 18318

3

1

3

1cmHaV =sdotsdot=sdot=

Obliczamy V i cP

Przykład 1122 Dach wieŜy ma kształt powierzchni bocznej ostrosłupa prawidłowego

czworokątnego ktoacuterego krawędź podstawy ma długość 36 m Ściana boczna tego ostrosłupa jest nachylona do podstawy pod kątem deg70 Ile sztuk dachoacutewek naleŜy kupić

aby pokryć ten dach wiedząc Ŝe do pokrycia 1 2m potrzebne są 22 dachoacutewki

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

ma 63= x ndash ilość dachoacutewek deg= 70α

221 2 minusm dachoacutewki

Wzory 12

14 haPb sdotsdot=

Analiza zadania Powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem 12

14 haPb sdotsdot=

1

1

8170cos

50cos

h

h

a

=deg

26534200

81

8134200

1

1

asymp=

=

h

h

Obliczamy wysokość ściany bocznej 1h

Wykorzystujemy definicję kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Z zawierających przybliŜone wartości funkcji trygonometrycznych odczytujemy wartość deg70cos

21 87237265632

2

14 mhaPb =sdotsdot=sdotsdot=

Obliczamy powierzchnię dachu

221 2 minusm dachoacutewki

xm minus287237 dachoacutewek

1848338723722 =sdot=x Odp NaleŜy kupić 834 dachoacutewek

Obliczamy ilość dachoacutewek potrzebnych na pokrycie dachu W tym celu układamy proporcję

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Ostrosłup prawidłowy czworokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest kwadrat a ściany

boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

d ndash przekątna podstawy 2ad =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego

12

2

14 haaPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego czworokątnego HaV sdot= 2

3

1

b H

1h

05d 05a a

Przykład 1121 Przekroacutej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego utworzony przez

płaszczyznę przechodzącą przez dwie krawędzie boczne i przekątna podstawy jest

troacutejkątem prostokątnym o polu 18 2cm Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane Wzory

218cmP = =cP 12

2

14 haaPc sdotsdot+=

deg= 90α =V HaV sdot= 2

3

1

2ad =

2bP =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest kwadrat

to 2aPp = zatem HaV sdot= 2

3

1

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ 2aPp =

oraz powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem

12

2

14 haaPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystujemy roacutewnieŜ

wzoacuter na przekątną kwadratu 2ad = Przekrojem ostrosłupa jest troacutejkąt prostokątny ADF o przyprostokątnych b

Zatem pole tego troacutejkąta 2bP = 2bP =

232918

18 2

=sdot==

=

b

b

Obliczamy b

( ) ( ) ( )

23

18

2362

21818

21818

2

2

2

222

222

=

=

=

=+

=+

=+

a

a

a

a

a

dbb

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy długość podstawy ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

( )

( )22

2

222

182

2

50

=

+

=+

aH

bdH

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

3

918

184

182

184

2

2

2

22

=minus=

=sdot+

=+

H

H

H

aH

( )

( )

2

63

2

69

2

54

4

544

18

4

72

184

18

182

23

50

1

21

21

21

22

21

2221

=sdot==

=

minus=

=+

=

+

=+

h

h

h

h

h

bah

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

2

12

318183491812918

2

6323218

2

14

cm

haaPc

+=sdot+=+=

=sdotsdot+=sdotsdot+=

32 18318

3

1

3

1cmHaV =sdotsdot=sdot=

Obliczamy V i cP

Przykład 1122 Dach wieŜy ma kształt powierzchni bocznej ostrosłupa prawidłowego

czworokątnego ktoacuterego krawędź podstawy ma długość 36 m Ściana boczna tego ostrosłupa jest nachylona do podstawy pod kątem deg70 Ile sztuk dachoacutewek naleŜy kupić

aby pokryć ten dach wiedząc Ŝe do pokrycia 1 2m potrzebne są 22 dachoacutewki

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

ma 63= x ndash ilość dachoacutewek deg= 70α

221 2 minusm dachoacutewki

Wzory 12

14 haPb sdotsdot=

Analiza zadania Powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem 12

14 haPb sdotsdot=

1

1

8170cos

50cos

h

h

a

=deg

26534200

81

8134200

1

1

asymp=

=

h

h

Obliczamy wysokość ściany bocznej 1h

Wykorzystujemy definicję kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Z zawierających przybliŜone wartości funkcji trygonometrycznych odczytujemy wartość deg70cos

21 87237265632

2

14 mhaPb =sdotsdot=sdotsdot=

Obliczamy powierzchnię dachu

221 2 minusm dachoacutewki

xm minus287237 dachoacutewek

1848338723722 =sdot=x Odp NaleŜy kupić 834 dachoacutewek

Obliczamy ilość dachoacutewek potrzebnych na pokrycie dachu W tym celu układamy proporcję

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

W obliczeniach wykorzystujemy roacutewnieŜ

wzoacuter na przekątną kwadratu 2ad = Przekrojem ostrosłupa jest troacutejkąt prostokątny ADF o przyprostokątnych b

Zatem pole tego troacutejkąta 2bP = 2bP =

232918

18 2

=sdot==

=

b

b

Obliczamy b

( ) ( ) ( )

23

18

2362

21818

21818

2

2

2

222

222

=

=

=

=+

=+

=+

a

a

a

a

a

dbb

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy długość podstawy ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

( )

( )22

2

222

182

2

50

=

+

=+

aH

bdH

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ostrosłupa

Wykorzystujemy wzoacuter 2ad =

3

918

184

182

184

2

2

2

22

=minus=

=sdot+

=+

H

H

H

aH

( )

( )

2

63

2

69

2

54

4

544

18

4

72

184

18

182

23

50

1

21

21

21

22

21

2221

=sdot==

=

minus=

=+

=

+

=+

h

h

h

h

h

bah

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

2

12

318183491812918

2

6323218

2

14

cm

haaPc

+=sdot+=+=

=sdotsdot+=sdotsdot+=

32 18318

3

1

3

1cmHaV =sdotsdot=sdot=

Obliczamy V i cP

Przykład 1122 Dach wieŜy ma kształt powierzchni bocznej ostrosłupa prawidłowego

czworokątnego ktoacuterego krawędź podstawy ma długość 36 m Ściana boczna tego ostrosłupa jest nachylona do podstawy pod kątem deg70 Ile sztuk dachoacutewek naleŜy kupić

aby pokryć ten dach wiedząc Ŝe do pokrycia 1 2m potrzebne są 22 dachoacutewki

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

ma 63= x ndash ilość dachoacutewek deg= 70α

221 2 minusm dachoacutewki

Wzory 12

14 haPb sdotsdot=

Analiza zadania Powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem 12

14 haPb sdotsdot=

1

1

8170cos

50cos

h

h

a

=deg

26534200

81

8134200

1

1

asymp=

=

h

h

Obliczamy wysokość ściany bocznej 1h

Wykorzystujemy definicję kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Z zawierających przybliŜone wartości funkcji trygonometrycznych odczytujemy wartość deg70cos

21 87237265632

2

14 mhaPb =sdotsdot=sdotsdot=

Obliczamy powierzchnię dachu

221 2 minusm dachoacutewki

xm minus287237 dachoacutewek

1848338723722 =sdot=x Odp NaleŜy kupić 834 dachoacutewek

Obliczamy ilość dachoacutewek potrzebnych na pokrycie dachu W tym celu układamy proporcję

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

3

918

184

182

184

2

2

2

22

=minus=

=sdot+

=+

H

H

H

aH

( )

( )

2

63

2

69

2

54

4

544

18

4

72

184

18

182

23

50

1

21

21

21

22

21

2221

=sdot==

=

minus=

=+

=

+

=+

h

h

h

h

h

bah

Korzystając z twierdzenie Pitagorasa obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

2

12

318183491812918

2

6323218

2

14

cm

haaPc

+=sdot+=+=

=sdotsdot+=sdotsdot+=

32 18318

3

1

3

1cmHaV =sdotsdot=sdot=

Obliczamy V i cP

Przykład 1122 Dach wieŜy ma kształt powierzchni bocznej ostrosłupa prawidłowego

czworokątnego ktoacuterego krawędź podstawy ma długość 36 m Ściana boczna tego ostrosłupa jest nachylona do podstawy pod kątem deg70 Ile sztuk dachoacutewek naleŜy kupić

aby pokryć ten dach wiedząc Ŝe do pokrycia 1 2m potrzebne są 22 dachoacutewki

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

ma 63= x ndash ilość dachoacutewek deg= 70α

221 2 minusm dachoacutewki

Wzory 12

14 haPb sdotsdot=

Analiza zadania Powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem 12

14 haPb sdotsdot=

1

1

8170cos

50cos

h

h

a

=deg

26534200

81

8134200

1

1

asymp=

=

h

h

Obliczamy wysokość ściany bocznej 1h

Wykorzystujemy definicję kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Z zawierających przybliŜone wartości funkcji trygonometrycznych odczytujemy wartość deg70cos

21 87237265632

2

14 mhaPb =sdotsdot=sdotsdot=

Obliczamy powierzchnię dachu

221 2 minusm dachoacutewki

xm minus287237 dachoacutewek

1848338723722 =sdot=x Odp NaleŜy kupić 834 dachoacutewek

Obliczamy ilość dachoacutewek potrzebnych na pokrycie dachu W tym celu układamy proporcję

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

ma 63= x ndash ilość dachoacutewek deg= 70α

221 2 minusm dachoacutewki

Wzory 12

14 haPb sdotsdot=

Analiza zadania Powierzchnię boczną tworzą cztery troacutejkąty roacutewnoramienne o podstawie a i

wysokości 1h zatem 12

14 haPb sdotsdot=

1

1

8170cos

50cos

h

h

a

=deg

26534200

81

8134200

1

1

asymp=

=

h

h

Obliczamy wysokość ściany bocznej 1h

Wykorzystujemy definicję kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Z zawierających przybliŜone wartości funkcji trygonometrycznych odczytujemy wartość deg70cos

21 87237265632

2

14 mhaPb =sdotsdot=sdotsdot=

Obliczamy powierzchnię dachu

221 2 minusm dachoacutewki

xm minus287237 dachoacutewek

1848338723722 =sdot=x Odp NaleŜy kupić 834 dachoacutewek

Obliczamy ilość dachoacutewek potrzebnych na pokrycie dachu W tym celu układamy proporcję

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Ostrosłup prawidłowy troacutejk ątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest troacutejkąt roacutewnoboczny a

ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa

h ndash wysokość podstawy 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego troacutejkątnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

b

1h H

r h R a

Przykład 1123 W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna tworzy z podstawą

kąt deg30 Oblicz objętość i pole powierzchni całkowitej tego ostrosłupa jeśli krawędź podstawy wynosi 6

Rozwiązanie Komentarz

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt

roacutewnoboczny to4

32aPp = zatem

Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Dane Szukane Wzory

6=a =V Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

deg= 30α =cP 1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

6

3ar =

3

3aR =

4

32aPp = oraz powierzchnię boczną

tworzą trzy troacutejkąty roacutewnoramienne o

podstawie a i wysokości 1h zatem

1

2

2

13

4

3ha

aPc sdotsdot+=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w podstawę

6

3ar = oraz na promień okręgu opisanego

na podstawie 3

3aR =

3

330

a

Htg

R

Htg

=deg

2

363323

3

3

363

3

==

=

=

H

H

H

H

Obliczamy wysokość ostrosłupa H Korzystamy z definicji tangensa

ααα

__

__

przykatnaprzyprosto

naprzeciwkatnaprzyprostotg =

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 3

3aR =

Obliczamy wysokość ściany bocznej ostrosłupa

1h

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy roacutewnieŜ wzoacuter 6

3ar =

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

7

43

46

36

26

3

1

21

22

1

22

21

2221

=

+=

+

=

+

=

+=

h

h

h

ah

Hrh

36233

212

3362

4

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

=sdot=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

79397334

336

762

13

4

36

2

13

4

3 2

1

2

+=sdot+=

=sdotsdotsdot+=sdotsdot+= haa

Pc

Obliczamy V i cP

Czworościan foremny ndash ostrosłup ktoacuterego wszystkie ściany są troacutejkątami roacutewnobocznymi

a ndash krawędź czworościanu

H ndash wysokość czworościanu 3

6aH =

h ndash wysokość ściany 2

3ah =

r ndash promień okręgu wpisanego w ścianę

hr3

1= 6

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na ścianie

hR3

2= 3

3aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego 4

34

2aPc sdot=

Wzoacuter na objętość czworościanu foremnego Ha

V sdotsdot=4

3

3

1 2

a h H

r h R a

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Przykład 1124 Pole powierzchni całkowitej czworościanu foremnego jest roacutewne 2336 cm Oblicz objętość tego czworościanu

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

2336 cmPc = =V Wzory

4

34

2aPc sdot= H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

3

6aH =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości czworościanu

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1 PoniewaŜ

podstawą ostrosłupa jest troacutejkąt roacutewnoboczny

to4

32aPp = zatem H

aV sdotsdot=

4

3

3

1 2

Powierzchnię całkowitą czworościanu foremnego stanowią cztery troacutejkąty roacutewnoboczne Zatem

4

34

2aPc sdot=

WykaŜemy Ŝe wysokość czworościanu foremnego

jest roacutewna3

6aH =

Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa i wzoru na promień okręgu opisanego na

podstawie3

3aR =

3

6

9

6

9

3

3

3

22

222

22

2

222

aH

aH

aaH

aa

H

aRH

=

=

minus=

=

+

=+

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

6

36

33336

4

34

2

2

2

==

=

sdot=

a

a

a

aPc

Wykorzystując wzoacuter 4

34

2aPc sdot= obliczamy

długość krawędzi czworościanu a

623

66

3

6 === aH

Obliczamy wysokość czworościanu foremnego

wykorzystując wzoacuter 3

6aH =

218296

18662336212

336

624

36

3

1

4

3

3

1 22

=sdot=

==sdot=sdot

=sdotsdot=sdotsdot= Ha

V

Obliczamy objętość czworościanu

Przykład 1125 Oblicz cosinus kąta jaki tworzą dwie ściany czworościanu foremnego

Rozwiązanie Komentarz

Szukane Wzory

cos =α 2

3ah =

6

3ar =

Analiza zadania W zadaniu wykorzystamy wzory na wysokość ściany czworościanu foremnego

2

3ah = oraz promień okręgu wpisanego

w ścianę 6

3ar =

3

1

3

2

6

3

2

36

3

cos =sdot===a

a

a

a

h

Obliczamy αcos korzystamy z definicji kosinusa

stokatnaprzeciwpro

y_αkatna_ przprzyprostocosα =

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Ostrosłup prawidłowy sześciokątny ndash ostrosłup ktoacuterego podstawą jest sześciokąt foremny

a ściany boczne są troacutejkątami roacutewnoramiennymi

a ndash krawędź podstawy b - krawędź boczna

1h - wysokość ściany bocznej

H ndash wysokość ostrosłupa r ndash promień okręgu wpisanego w podstawę

2

3ar =

R ndash promień okręgu opisanego na podstawie aR =

Wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego 1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Wzoacuter na objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

b H

1h

r R a

Przykład 1126 Oblicz pole powierzchni i objętość ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego

w ktoacuterym wysokość ściany bocznej wynosi 9 natomiast roacuteŜnica między polem koła opisanego na podstawie tego ostrosłupa a polem koła wpisanego w jego podstawę wynosi π8

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

Rozwiązanie Komentarz

Dane Szukane

91 =h =cP

π8=minus wo PP =V

Wzory

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

2RPo π= 2rPw π=

2

3ar = aR =

Analiza zadania Przy obliczaniu objętości ostrosłupa

wykorzystujemy wzoacuter HPV p sdot=3

1

PoniewaŜ podstawą ostrosłupa jest

sześciokąt foremny to 6

36

2aPp sdot=

zatem Ha

V sdotsdotsdot=4

36

3

1 2

Pisząc wzoacuter na pole powierzchni całkowitej ostrosłupa wykorzystujemy

wzoacuter bpc PPP += PoniewaŜ

6

36

2aPp sdot= oraz powierzchnię

boczną tworzy sześć troacutejkątoacutew roacutewnoramiennych o podstawie a i

wysokości 1h zatem

1

2

2

16

4

36 ha

aPc sdotsdot+sdot=

W obliczeniach wykorzystamy roacutewnieŜ wzory na promień okręgu wpisanego w

podstawę 2

3ar = promień okręgu

opisanego na podstawie aR = oraz wzoacuter

na pole koła 2rP π=

π8=minus wo PP

ππππ 822 =minus rR

82

32

2 =

minus a

a

24

32

3234

484

3

2

22

22

=

=

=minus

sdot=minus

a

a

aa

aa

Obliczamy długość krawędzi podstawy a

Wykorzystujemy wzory 2

3ar = i

aR =

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

2

122 hrH =+

( )

57

2481

6281

812

324

92

3

2

22

22

22

2

=

minus=

minus=

=

sdot+

=

+

H

H

H

H

aH

Obliczamy wysokość ostrosłupa Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa

Wykorzystujemy wzoacuter 2

3ar =

( )

19481991657316574

3322

574

3246

3

1

4

36

3

122

=sdot=sdot=sdot=

=sdotsdotsdot=sdotsdotsdot= Ha

V

( )

2108348

210838623634

3326

9242

16

4

3246

2

16

4

36

2

1

2

+=

=+sdot=sdot+sdot=

=sdotsdotsdot+sdot=

=sdotsdot+sdot= haa

Pc

Obliczamy V i cP

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1

ĆWICZENIA Ćwiczenie 1121 (4pkt) Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

prawidłowego czworokątnego wiedząc Ŝe jego ściana boczna jest nachylona do podstawy pod kątem deg45 i krawędź podstawy ma długość cm10 schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

4 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1122 (5pkt) W ostrosłupie prawidłowym troacutejkątnym krawędź boczna długości

cm24 jest nachylona do podstawy pod kątem deg30 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość ostrosłupa

schemat oceniania Numer

odpowiedzi Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie wysokości ostrosłupa 1

2 Podanie wysokości ściany bocznej 1

3 Podanie długości krawędzi podstawy 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1 Ćwiczenie 1123 (2pkt) Oblicz objętość czworościanu foremnego wiedząc Ŝe jego

wysokość wynosi 66 cm schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi czworościanu 1

2 Podanie objętości czworościanu 1 Ćwiczenie 1124 (5pkt) Przekrojem ostrosłupa prawidłowego sześciokątnego płaszczyzną

przechodzącą przez najdłuŜszą przekątną podstawy i krawędzie boczne jest troacutejkątem prostokątnym o polu 36 Oblicz pole powierzchni całkowitej i objętość tego ostrosłupa schemat oceniania

Numer odpowiedzi

Odpowiedź

Liczba punktoacutew

1 Podanie długości krawędzi podstawy 1

2 Podanie wysokości ostrosłupa 1

3 Podanie wysokości ściany bocznej 1

4 Podanie pola powierzchni całkowitej ostrosłupa 1

5 Podanie objętości ostrosłupa 1