Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
10 Samandraacutettur Hervieth svarar Magn kanningini ldquoOljumarknaethurin iacute Foslashroyumrdquo sum Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Iacute kanningini foslashrir Kappingareftirlitieth fram at foslashroyski oljumarknaethurin hevur noslashkur eyethkenni sum
viethfoslashra vanda fyri avmarkaethari kapping og tiacute skal Kappingareftirlitieth halda eitt vakieth eyga vieth
foslashroyska oljumarknaethinum Hesum eru vit aacute samd Magn iacute Foslashroyski oljumarknaethurin er ein av
mongum foslashroyskum marknaethum vieth sliacutekum eyethkennum og sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda
eitt vakieth eyga vieth foslashroyska oljumarknaethinum og teimum feloslashgum sum virka aacute hesum marknaethi
Taeth hevur Kappingareftirlitieth eisini gjoslashrt seinastu mongu aacuterini og uacutersliti av hesum er at foslashroysku
oljupriacutesirnir enn sum aacuteethur eru sera kappingarfoslashrt priacutesaethir iacute mun til tey lond vit vanliga sammeta
okkum vieth ndash td Danmark
Tiacute harmast vit um at Kappingareftirlitieth vieth skeivum toslashlum og uttan at gera neyethugar naacutegreiniligar
marknaetharkanningar og samanberingar heldur uppaacute at feloslashgini aacute foslashroyski oljumarknaethinum ikki
hava kappingarfoslashrar priacutesir og at Kappingareftirlitieth tessvegna eigur at gera inntriv iacute foslashroyska
oljumarknaethin Hetta er beinleiethis iacute striacuteeth vieth fakta
Eisini fiacutelast vit aacute talgrundarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar at sammeta uacutetlendskar og foslashroyskar
oljupriacutesir Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth
avslaacutettrum stuethlaeth av einum uppaacutehaldi um at eingir avslaacutettrar veretha givnir iacute Foslashroyum Samstundis
er taeth ein veikleiki vieth kanningini at Kappingareftirlitieth stoacutert saeligeth ongantiacuteeth undirbyggir siacuteni uppaacutehald
vieth noslashktandi tal- roknskapar- og marknaethargreiningum Taeth tykist ikki sum Kappingareftirlitieth hevur
aacutehuga iacute at skilja teir marknaethir sum veretha sammettir Man tekur fyrst eina stoslashethu so finnur man
noslashkur toslashl sum kanska kunnu bendast til at stuethla stoslashethuni man longu hevur tikieth og so bruacutekar man
tey liacutekamikieth um toslashlini kunnu bruacutekast ella ei Hetta viethfoslashrir at Kappingareftirlitieth fleiri ferethir bruacutekar
skeivt talgrundarlag toslashl ieth ikki kunnu samanberast fyri at stuethla uppundir siacuteni skeivu uppaacutehald um
foslashroyska oljumarknaethin Hartil er hetta eitt greiningarhaacutettarlagvidenskabsmetode sum ikki verethur
goacuteethtikin aacute haeliggri laeligrustovnum
Taacute alt kemur til alt er fylgjandi oacutefraacuteviacutekilig fakta
FAKTA
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir liggja langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Gassoljan
telir 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Diesel og bensinpriacutesirnir liggja eitt vet
yvir danskar priacutesir Leggja vit alla foslashroysku oljuna saman so liggja foslashroysku priacutesirnir reinsaethir fyri
skattir og avgjoslashld langt undir donsku priacutesunum Hetta er oacuteivaeth eitt eindoslashmi iacute foslashroyskari vinnu
Vegna goacuteethu oljupriacutesirnar hevur foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini
spart yvir 34 milliard kr iacute mun til Danmark um danskir oljupriacutesir voacuteru iacute Foslashroyum
Foslashroysku oljupriacutesirnir er seinastu 10 aacuterini laeligkkaethir iacute mun til danskar priacutesir Gassoljan og bensinieth
eru laeligkkaethi (90 av mongdini) meethan diesel er haeligkkaeth eitt vet (10 av mongdini) Samlaeth saeligeth
er kappingarfoslashrieth sum longu var sera gott styrkt enn meir iacute mun til Danmark seinastu 10 aacuterini
Oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum sveiggja neyvt iacute takt vieth oljupriacutesirnar aacute altjoacuteetha marknaethinum og taeth er ikki
assymmetrisk priacutesaacuteseting aacute Foslashroyska oljumarknaethinum Taeth verethur iacute okkara svari proacutegvaeth vieth
statistiskum oslashkonometristumgreiningum
2
Fleiri kanningar fraacute kappingarmynduleikum iacute oslashethrum londum viacutesa aacute at taeth er lutfallsliga dyacutert at reka
oljufelag iacute einum liacutetlum fjarskotnum oyggjasamfelagi Kostnaethirnir eru lutfallsliga hoslashgir iacute mun til
oljufeloslashgini sum virka iacute stoslashrri londum Hoacuteast hetta so eru foslashroysku oljupriacutesirnir sera goacuteethir saeligeth iacute
mun til fleiri lond tyacutedningarmest iacute mun til Danmark
Taeth finnast faacutear helst ongar vinnur iacute Foslashroyum sum kunnu viacutesa aacute so goacuteethar priacutesir samanborieth vieth
Danmark(fraacutetrekt skattir og avgjoslashld) sum foslashroyska oljuvinnan Kappingarfoslashru oljupriacutesirnir iacute
Foslashroyum eru sera tyacutedningarmiklir baeligethi fyri landsbuacuteskaping men sanniliga eisini fyri
privatbuacuteskapin hjaacute vanliga foslashroyinginum
Og hesa vinnu vil Kappingareftirlitieth gera oacutegvuslig inntriv iacute tiacute tey halda uppaacute at hon ikki er
kappingarfoslashr Vit spyrja hviacute og halda okkum kenna svarieth
Helst kemst taeth av at kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum er merkt av so stoacuterum feilum og
misskiljingum at Kappingareftirlitieth kemur til fullkomiliga skeivar niethurstoslashethur iacute kanningini Vit fara iacute
okkara svarskrivi at viacutesa aacute stoslashrstu avbjoacuteethingarnar vieth kanningini Niethanfyri er ein stutt samanumtoslashka
av tyacutedningarmestu viethurskiftunum sum Kappingareftirlitieth feilviethger Oslashll hesi veretha greinaeth gjoslashllari
seinni iacute kanningini
11 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er laeliggri enn aacute danska oljumarknaethinum ndash og munurin oslashkist til
okkara fyrimunar
Sum oacuteivaeth einasta vinna iacute Foslashroyum kann oljuvinnan viacutesa aacute at priacutesirnir hjaacute okkum eru betri enn
danskir priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Hetta um vit leggja diesel bensin og gassoljupriacutesirnar saman
og sammeta vieth Danmark Gassoljan liggur langt undir danskar priacutesir iacute 2014 var uacutetsoslashlupriacutesurin iacute miethal
68 oyru undir danskar priacutesir Gassoljan stendur fyri 80 av mongdini sum verethur seld aacute foslashroyska
marknaethinum umleieth 160 millioacutenir litrar Bensin og diesel liggja eitt vet omanfyri og hetta er 20 av
mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Hartil fara vit at viacutesa aacute at priacutesmunurin aacute gassolju og
bensini seinastu 10 aacuterini er betraethur munandi til okkara fyrimunar meethan diesel priacutesurin er oslashktur
eitt vet lutfallsliga iacute mun til danskar priacutesir Samanlagt fyri alla foslashroyska olju er eingin ivi um at
lutfallsliga priacutesgongdin talar til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth Stoslashethan er batnaeth
Kappingareftirlitieth viethger eisini munin aacute donskum og foslashroyskum oljupriacutesum og hartil priacutesgongdina
seinastu 10 aacuterini Niethurstoslashethan Kappingareftirlitieth kemur til er skeiv Tiacute Kappingareftirlitieth bruacutekar
skeivt samanberingargrundarlag ndash skeiv toslashl
12 Foslashroyska samfelagieth hevur spart 750 millioacutenir kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku
oljurpriacutesirnar
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at foslashroyska samfelagieth hevur mist pengar vegna hoslashgar oljupriacutesir iacute mun
til eitt EU miethal ella onnur miethaltoslashl tey finna Uppaacutehaldieth er burturvieth og tengd at A) bruacutek av skeivur
toslashlum B) vaeligntandi innlit iacute munir millum danskar og foslashroyskar priacutesir og C) eitt oacutegrundaeth krav um at
oljan iacute Foslashroyum skal veretha eins biacutelig og oljan iacute EU har 500 millioacutenir foacutelk buacutegva ella Stoacuterabretlandi har
65 millioacutenir foacutelk buacutegva (og uttan at siga hviacutes so er) og hvoslashrs samfeloslashg iacute stoacuteran mun als ikki kunnu
samanberast vieth Foslashroyar strukturelt ella kostnaetharstoslashethisliga
Magn fer at viacutesa aacute at av tiacute at foslashroysku oljupriacutesirnir eru so kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir fraacutetrekt
skattir og avgjoslashld hevur foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini spart meira enn 750 mioacute kr iacute mun til
um bara danskir priacutesir voacuteru galdandi iacute Foslashroyum Talieth hevethi verieth minst eina milliard kroacutenur um
lutfallieth iacute oljupriacutesum millum Foslashroyar og Danmark var taeth sama sum millum onnur megin- og uacutetoslashki
3
13 Sammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar norethurlond og EU lond eru skeivar
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er eins kappingarfoslashrur og
norethurlendsk og EU-miethaltoslashl hava oljufeloslashgini kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvan pening Hartil
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at gongdin iacute priacutesunum iacute Foslashroyum sammett vieth EU-baseraeth miethaltoslashl
er skeiv fraacute 2007 og frameftir Tiacute krevur Kappingareftirlitieth at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethurin
Av tiacute at Kappingareftirlitieth kann staethfesta hvussu vaeligl foslashroysku priacutesirnir klaacutera seg moacutetvegis donsku og
norsku priacutesunum velir Kappingareftirlitieth at taka Svoslashriacuteki og Finnland vieth iacute sammetingina og gera eitt
miethaltal Hetta serliga tiacute priacutesirnir iacute Svoslashriacuteki eru oacutegvuliga laacutegir Eingin fraacutegreiething verethur givin um hviacute
Kappingareftirlitieth bruacutekar Svoslashriacuteki og Finnland Eisini kann staethfestat at Kappingareftirlitieth vanliga
sammetir vieth Danmark iacute teirra kanningum
Vit fara at viacutesa aacute at samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-londini eru
gjoslashrdar aacute oacutesamanbaeligriligum talgrundarlagi og tiacute verethur oslashll samanberingin skeiv Kappingareftirlitieth
bruacutekar toslashl fraacute EU-Kommissioacutenini og hesi kunnu ikki bruacutekast iacute eini sammeting vieth Foslashroyar Fyrst og
fremst tiacute at toslashlini fraacute EU-kommissioacutenini eru ein hurlivasi av ymiskum haacutettarloslashgum at rokna priacutesir
uppaacute Greiningarhaacutettarlagieth er heilt burturvieth
Mest aacutelvarsamt er at fleiri av londunum iacute tiacute EU-miethaltali sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar Hetta merkir at Kappingareftirlitieth sammetir toslashl vieth avslaacutettrum vieth foslashroyskar listapriacutesir
uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til sammetingin verethur skeiv av hesi orsoslashk og taeth veretha taeligr mongu
niethurstoslashethur sum Kappingareftirlitieth ger uacutet fraacute sammetingunum eisini Kappingareftirlitieth heldur
uppaacute at ongir avslaacutettar eru iacute Foslashroyum Her viacutesa vit iacute Magn aacute at Kappingareftirlitieth fullvaeligl veit at
noacutegvar millioacutenur kroacutenur veretha latnar iacute oljuavslaacutettri iacute Foslashroyum hvoslashrt aacuter Eitt av fleiri doslashmun um
avslaacutettrar til vanligar kundar er ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju sum seinastu aacuterini hevur givieth goacuteethar
sparingar til teir privatkundar sum hava valt at melda seg til Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru
stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna og byggivinnuna Hoacuteast hetta so heldur KE uppaacute at eingin
avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum
14 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark
Taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute Foslashroyum sammeta vieth Danmark Eisini
Kappingareftirlitieth sammetir ofta vieth Danmark hetta framgongur av oslashethrum priacuteskanningum hjaacute
Kappingareftirlitinum Td sammetti Kappingareftirlitieth iacute ldquoBankakanninginirdquo einans vieth Danmark
Sama hendi iacute priacuteskanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku fakfeloslashgini gjoslashrdu iacute 2009 og iacute
samanberingini av priacutesunum aacute foslashroyskum og donskum gerandisvoslashrum iacute 2013 Magn fer at viacutesa aacute at
Kappingareftirlitieth iacute 2015 kanningini iacute alt ov liacutetlan mun sammetir danska og foslashroyska oljumarknaethin
fyri at kanna um foslashroyski oljumarknaethurin er kappingarfoslashrur
Ikki tiacute Kappingareftirlitieth ger eina sammeting vieth Danmark Men hendan sammeting er skeiv og
oacutebruacutekilig tiacute skeiv samanberingartoslashl veretha nyacutett (sami trupuleiki sum vieth EU toslashlunum ndash toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth toslashl uttan avslaacutettrar og niethurstoslashethan gerst tiacute 100 skeiv meiri um
hettar seinni)
Vit undra okkum aacute at sammetingar vieth Danmark ikki veretha vaeligl meiri bruacutektar serliga havandi iacute huga
at foslashroysku priacutesirnir aacute olju standa seg oacutealmindiliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin fraacute
2004-2015 absolutt talar til okkara fyrimuns Og hartil at aethrar foslashroyskar vinnur als ikki klaacutera seg so
vaeligl sum foslashroysku oljufeloslashgini iacute eini sammeting vieth Danmark Og taacute vit so vita at Kappingareftirlitieth
vanliga nyacutetir Danmark at sammeta vieth (iacute td Bankakanningini og iacute priacuteskanningini fraacute 2009)
4
15 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Uppaacutehaldieth er skeivt Vit fara at viacutesa aacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir neyvt samsvara vieth
priacutesirnar aacute altjoacuteetha marknaethinum vieth tiacute gjoslashrdu Rockets amp Feathers kanningini sum altjoacuteetha
serfroslashethingar iacute kappingarviethurskiftum hava gjoslashrt Eisini kanningar sum Dimmalaeligtting hevur gjoslashrt
stuethla undir tiacute fakta at oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum sveiggja iacute takt vieth uacutetlandieth Siacute annars 15 niethriundir
16 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt
Eitt av hoslashvuethsargumentunum hjaacute Kappingareftirlitinum um at aacutelvarslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethinum er at Kappingareftirlitieth kann staethfesta sokallaethar ldquoRockets amp Feathersrdquo priacutesir iacute
Foslashroyum Taeth merkir at taacute oljupriacutesirnir aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkka haeligkkar foslashroyski oljupriacutesurin
beinanvegin men taacute hann laeligkkar gongur seinni vieth at laeligkka priacutesirnar iacute Foslashroyum Uppaacutehaldieth um
Rockets amp Feathers er skeivt og verethur iacute okkara svari puacutera afturviacutest Vit fara at proacutegva hettar vieth
nyacuteliga gjoslashrdum statistiskum greiningum sum eru bygdar aacute altjoacuteetha bruacutekt og viethurkend modell
17 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td iacute
Danmark og stoacuteru EU londunum
Vit fara at viacutesa aacute teir stoacuteru munir sum eru aacute at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum og iacute stoacuteru londunum
uttanum okkum td Danmark Vit fara at viacutesa aacute at taeth er ein oslashrgrynna av viethurskiftum sum gera
raksturin dyacuterari iacute Foslashroyum Noacutegv av viethurskiftunum hava vieth Economies of Scale at gera herundir
haeliggri innkeypspriacutes vegna liacutetla stoslashddlaacutega volumen vaeligl laeliggri miethalsoslashlu per bensinstoslasheth iacute mun til
uacutetlendskar bensinstoslashethir og generelt haeliggri rakstrarkostnaethir av tiacute at vit liggja har vit liggja
18 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute
marknaethin
Kappingareftirlitieth bruacutekar miethaltoslashl fraacute EU til at viacutesa aacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er
kappingarfoslashrur Og taacute vit ldquoeinansrdquo eru biacuteligar enn td Danmark men ikki Svoslashriacuteki Polen og UK so
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth Foslashroyum fleiri hundratals
millioacutenir kroacutenur Vit seta spurningin hvoslashrt taeth er riacutemiligt at Kappingareftirlitieth samanber eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshoslashvum vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum At Kappingareftirlitieth beviacutest fraacutevelur teirra vanligu samanberingar vieth Danmark tiacute har
standa foslashroysku oljufeloslashgini seg ov vaeligl Uttan at taka haeligdd fyri noslashkrum strukturellum
marknaetharmunum Uttan at greina marknaethirnar iacute EU UK og Foslashroyum aacute ein noslashktandi haacutett - alofast
uttan at greina marknaethirnar yvirhoslashvurVit halda ikki at ein samanbering sigur ikki nakaeth sum helst
um foslashroyska oljumarknaethin ndash hoacuteast hon var tengd at roslashttum toslashlum og gjoslashllum
marknaethargreiningum sum samanberingin tiacuteverri ikki er
Vit spyrja samstundis um oslashll foslashroysk vinna skal klaacutera sama priacutes sum eitt EU-miethal Svoslashriacuteki ella UK og
at um hesar foslashroysku vinnur ikki klaacutera eitt EU-miethal skulu so eisini hesar vinnur regulerast av
myndugleikunum Ella um taeth bert er foslashroyski oljumarknaethurin sum verethur kravdur at klaacutera somu
priacutesir sum eitt EU-miethal og um ja so hviacute Leggur Kappingareftirlitieth nyacuteggjar standardir fyri framtiacuteethar
kroslashv til foslashroyskt vinnuliacutev vieth at halda uppaacute at um vit ikki klaacutera EUUKSE priacutesir so kosta vit
samfelagnum millioacutenir og milliardir
Samstundis fara vit at viacutesa aacute at taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth tykist at halda at man
kann gera greiethar niethurstoslashethur um munin millum tveir ymsar marknaethir uttan at noslashkur verulig
greining av marknaethunum og teimum mekanismum sum driacuteva marknaethin fyriliggja Td kostnaethin
av at reka eitt oljufelag Stoslashdd aacute marknaethi Soslashla per bensinstoslasheth osfr osfr Vit fara at viacutesa aacute at
greiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at taeligr eiga at gerast av
nyacuteggjum
5
Kappingareftirlitieth viacutesir eisini aacute at orsoslashkin til samanberingarnar millum oyggjalandieth vieth 49000
iacutebuacutegvum og EU vieth 500 millioacutenum er at man iacute kappingarhoslashpi sammetir vieth ldquobest practicerdquo Gott nokk
er hugtakieth best practice tikieth uacuter seinnu kanningini men niethurstoslashethurnar og uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum eru taeligr somu ndash klaacutera tit ikki ein priacutes sum td UK biacuteligasta oljulandieth iacute EU so
hava tit kostaeth Foslashroyska samfelagnum hundratals millioacutenir Vit halda at argumentieth er fullkomiliga
burturvieth ndash hvat kann ein sammeting millum EU og Foslashroyar geva okkum av info um kappingarfoslashri aacute
foslashroyska marknaethinum fara vit at spyrja Hava BP iacute UK og Magn noacutegv til felags
Vit fara at viacutesa aacute at td kappingareftirlitini iacute Grikkalandi og Bretlandi ikki bruacuteka oacutehaldbar ldquobest
practicerdquo argument men greina priacutesirnar aacute oyggjasafeloslashgumfjarskotnum stoslashethum aacute ein noslashktandi
haacutett hetta td vieth at viethurkenna munirnar aacute rakstri av oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum og aacute
meginlandinum Hesi greina teirra oljumarknaethir uacutet fraacute veruligum fortreytum samanbera vieth oslashkieth ieth
taeth er mest nattuacuterligt at samanbera vieth og ikki uacutet fraacute oacuteviethgjoslashrdum ldquobest practicerdquo samanberingum
sum absolutt einki siga um kappingarfoslashri hjaacute oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum
19 Taeth ber ikki til at sammeta smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth Europeiska meginlandieth uttan at
taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina
Sum aacuteethur sagt so heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at Magn eigur at hava somu priacutesir sum EU lond og
Norethanlond Enn einafereth fer Magn at viacutesa aacute oacuteriacutemiligheitina iacute hesum kravi hesafereth vieth at greina
munin aacute oljufeloslashgum sum virka iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum vieth oljufeloslashg sum virka aacute
meginlandinum Vit taka doslashmi fraacute kanningum sum EU hevur gjoslashrt og viacutesa aacute at hoacuteast taeth er
priacutesmunur millum eitt meginland og eitt oyggjasafelag so kunnu hesir munir forklaacuterast vieth oslashethrum
enn manglandi kapping Og taeth eru eisini viethurskifti sum kunnu forklaacutera hviacute td Isle of Man hevur
vaeligl betri priacutesir enn fleiri av hinum oyggjasamfeloslashgunum Td Foslashroyar
110 Broyting iacute marknaetharposlashrtum fer fram ndash og aacute teimum segmentum broytingin er liacutetil er ein naacutettuacuterlig
fraacutegreiething um hviacute
Kappingareftirlitieth sigur at sera liacutetil broyting fer fram iacute marknaetharposlashrtunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum og at hetta tyacuteethur uppaacute ein marknaeth sum ikki riggar Hetta er einans partviacutes raeligtt
og vit fara at viacutesa aacute segment har broytingin iacute marknaetharposlashrtum er stoacuter Samstundis fara vit at greietha
fraacute hviacute broyting iacute marknaetharposlashrtum aacute summum segmentum ikki er tyacuteethandi taacute mett verethur um
hvoslashrt priacutesirnir aacute olju eru iacute lagi ella ei
111 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar
Kappingareftirlitieth leggur dent aacute at ein av orsoslashkunum til at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethin er at ein sammeting millum priacutesir iacute Foslashroyum og Danmark viacutesir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur og at uacutetviklingin iacute priacutesum sammett vieth Danmark ikki er
foslashroyska samfelagnum at gagni Hetta er beinleiethis skeivt Vit fara at viacutesa aacute at Kappingareftirlitieth enn
einafereth bruacutekar skeiv samanberingartoslashl Toslashlini uacuter Danmark sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar og hesi toslashl veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til at gera
sliacutekar samanberingar og niethurstoslashethurnar veretha skeivar av somu orsoslashk
Vit fara at proacutegva at um samanberingin verethur gjoslashrd av listapriacutesum tvs samabaeligriligum toslashlum fraacute
Danmark og Foslashroyum so verethur niethurstoslashethan hjaacute Kappingareftirlitinum vend aacute hoslashvdieth Stutt sagt av
tiacute at Kappingareftirlitieth bruacutekar skeiv toslashl koma tey til juacutest oslashvugtu niethurstoslashethu sum vit koma til um tey
roslashttu toslashlini veretha nyacutett
Vit fara eisini at proacutegva at foslashroyski oljumarknaethurin er serstakliga kappingarfoslashrur iacute mun til tann
danska at priacutesgongdin fraacute 2007 talar til foslashroyskan fyrimun og at foslashroyski oljumarknaethurin er eitt
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
2
Fleiri kanningar fraacute kappingarmynduleikum iacute oslashethrum londum viacutesa aacute at taeth er lutfallsliga dyacutert at reka
oljufelag iacute einum liacutetlum fjarskotnum oyggjasamfelagi Kostnaethirnir eru lutfallsliga hoslashgir iacute mun til
oljufeloslashgini sum virka iacute stoslashrri londum Hoacuteast hetta so eru foslashroysku oljupriacutesirnir sera goacuteethir saeligeth iacute
mun til fleiri lond tyacutedningarmest iacute mun til Danmark
Taeth finnast faacutear helst ongar vinnur iacute Foslashroyum sum kunnu viacutesa aacute so goacuteethar priacutesir samanborieth vieth
Danmark(fraacutetrekt skattir og avgjoslashld) sum foslashroyska oljuvinnan Kappingarfoslashru oljupriacutesirnir iacute
Foslashroyum eru sera tyacutedningarmiklir baeligethi fyri landsbuacuteskaping men sanniliga eisini fyri
privatbuacuteskapin hjaacute vanliga foslashroyinginum
Og hesa vinnu vil Kappingareftirlitieth gera oacutegvuslig inntriv iacute tiacute tey halda uppaacute at hon ikki er
kappingarfoslashr Vit spyrja hviacute og halda okkum kenna svarieth
Helst kemst taeth av at kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum er merkt av so stoacuterum feilum og
misskiljingum at Kappingareftirlitieth kemur til fullkomiliga skeivar niethurstoslashethur iacute kanningini Vit fara iacute
okkara svarskrivi at viacutesa aacute stoslashrstu avbjoacuteethingarnar vieth kanningini Niethanfyri er ein stutt samanumtoslashka
av tyacutedningarmestu viethurskiftunum sum Kappingareftirlitieth feilviethger Oslashll hesi veretha greinaeth gjoslashllari
seinni iacute kanningini
11 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er laeliggri enn aacute danska oljumarknaethinum ndash og munurin oslashkist til
okkara fyrimunar
Sum oacuteivaeth einasta vinna iacute Foslashroyum kann oljuvinnan viacutesa aacute at priacutesirnir hjaacute okkum eru betri enn
danskir priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Hetta um vit leggja diesel bensin og gassoljupriacutesirnar saman
og sammeta vieth Danmark Gassoljan liggur langt undir danskar priacutesir iacute 2014 var uacutetsoslashlupriacutesurin iacute miethal
68 oyru undir danskar priacutesir Gassoljan stendur fyri 80 av mongdini sum verethur seld aacute foslashroyska
marknaethinum umleieth 160 millioacutenir litrar Bensin og diesel liggja eitt vet omanfyri og hetta er 20 av
mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Hartil fara vit at viacutesa aacute at priacutesmunurin aacute gassolju og
bensini seinastu 10 aacuterini er betraethur munandi til okkara fyrimunar meethan diesel priacutesurin er oslashktur
eitt vet lutfallsliga iacute mun til danskar priacutesir Samanlagt fyri alla foslashroyska olju er eingin ivi um at
lutfallsliga priacutesgongdin talar til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth Stoslashethan er batnaeth
Kappingareftirlitieth viethger eisini munin aacute donskum og foslashroyskum oljupriacutesum og hartil priacutesgongdina
seinastu 10 aacuterini Niethurstoslashethan Kappingareftirlitieth kemur til er skeiv Tiacute Kappingareftirlitieth bruacutekar
skeivt samanberingargrundarlag ndash skeiv toslashl
12 Foslashroyska samfelagieth hevur spart 750 millioacutenir kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku
oljurpriacutesirnar
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at foslashroyska samfelagieth hevur mist pengar vegna hoslashgar oljupriacutesir iacute mun
til eitt EU miethal ella onnur miethaltoslashl tey finna Uppaacutehaldieth er burturvieth og tengd at A) bruacutek av skeivur
toslashlum B) vaeligntandi innlit iacute munir millum danskar og foslashroyskar priacutesir og C) eitt oacutegrundaeth krav um at
oljan iacute Foslashroyum skal veretha eins biacutelig og oljan iacute EU har 500 millioacutenir foacutelk buacutegva ella Stoacuterabretlandi har
65 millioacutenir foacutelk buacutegva (og uttan at siga hviacutes so er) og hvoslashrs samfeloslashg iacute stoacuteran mun als ikki kunnu
samanberast vieth Foslashroyar strukturelt ella kostnaetharstoslashethisliga
Magn fer at viacutesa aacute at av tiacute at foslashroysku oljupriacutesirnir eru so kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir fraacutetrekt
skattir og avgjoslashld hevur foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini spart meira enn 750 mioacute kr iacute mun til
um bara danskir priacutesir voacuteru galdandi iacute Foslashroyum Talieth hevethi verieth minst eina milliard kroacutenur um
lutfallieth iacute oljupriacutesum millum Foslashroyar og Danmark var taeth sama sum millum onnur megin- og uacutetoslashki
3
13 Sammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar norethurlond og EU lond eru skeivar
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er eins kappingarfoslashrur og
norethurlendsk og EU-miethaltoslashl hava oljufeloslashgini kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvan pening Hartil
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at gongdin iacute priacutesunum iacute Foslashroyum sammett vieth EU-baseraeth miethaltoslashl
er skeiv fraacute 2007 og frameftir Tiacute krevur Kappingareftirlitieth at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethurin
Av tiacute at Kappingareftirlitieth kann staethfesta hvussu vaeligl foslashroysku priacutesirnir klaacutera seg moacutetvegis donsku og
norsku priacutesunum velir Kappingareftirlitieth at taka Svoslashriacuteki og Finnland vieth iacute sammetingina og gera eitt
miethaltal Hetta serliga tiacute priacutesirnir iacute Svoslashriacuteki eru oacutegvuliga laacutegir Eingin fraacutegreiething verethur givin um hviacute
Kappingareftirlitieth bruacutekar Svoslashriacuteki og Finnland Eisini kann staethfestat at Kappingareftirlitieth vanliga
sammetir vieth Danmark iacute teirra kanningum
Vit fara at viacutesa aacute at samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-londini eru
gjoslashrdar aacute oacutesamanbaeligriligum talgrundarlagi og tiacute verethur oslashll samanberingin skeiv Kappingareftirlitieth
bruacutekar toslashl fraacute EU-Kommissioacutenini og hesi kunnu ikki bruacutekast iacute eini sammeting vieth Foslashroyar Fyrst og
fremst tiacute at toslashlini fraacute EU-kommissioacutenini eru ein hurlivasi av ymiskum haacutettarloslashgum at rokna priacutesir
uppaacute Greiningarhaacutettarlagieth er heilt burturvieth
Mest aacutelvarsamt er at fleiri av londunum iacute tiacute EU-miethaltali sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar Hetta merkir at Kappingareftirlitieth sammetir toslashl vieth avslaacutettrum vieth foslashroyskar listapriacutesir
uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til sammetingin verethur skeiv av hesi orsoslashk og taeth veretha taeligr mongu
niethurstoslashethur sum Kappingareftirlitieth ger uacutet fraacute sammetingunum eisini Kappingareftirlitieth heldur
uppaacute at ongir avslaacutettar eru iacute Foslashroyum Her viacutesa vit iacute Magn aacute at Kappingareftirlitieth fullvaeligl veit at
noacutegvar millioacutenur kroacutenur veretha latnar iacute oljuavslaacutettri iacute Foslashroyum hvoslashrt aacuter Eitt av fleiri doslashmun um
avslaacutettrar til vanligar kundar er ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju sum seinastu aacuterini hevur givieth goacuteethar
sparingar til teir privatkundar sum hava valt at melda seg til Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru
stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna og byggivinnuna Hoacuteast hetta so heldur KE uppaacute at eingin
avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum
14 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark
Taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute Foslashroyum sammeta vieth Danmark Eisini
Kappingareftirlitieth sammetir ofta vieth Danmark hetta framgongur av oslashethrum priacuteskanningum hjaacute
Kappingareftirlitinum Td sammetti Kappingareftirlitieth iacute ldquoBankakanninginirdquo einans vieth Danmark
Sama hendi iacute priacuteskanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku fakfeloslashgini gjoslashrdu iacute 2009 og iacute
samanberingini av priacutesunum aacute foslashroyskum og donskum gerandisvoslashrum iacute 2013 Magn fer at viacutesa aacute at
Kappingareftirlitieth iacute 2015 kanningini iacute alt ov liacutetlan mun sammetir danska og foslashroyska oljumarknaethin
fyri at kanna um foslashroyski oljumarknaethurin er kappingarfoslashrur
Ikki tiacute Kappingareftirlitieth ger eina sammeting vieth Danmark Men hendan sammeting er skeiv og
oacutebruacutekilig tiacute skeiv samanberingartoslashl veretha nyacutett (sami trupuleiki sum vieth EU toslashlunum ndash toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth toslashl uttan avslaacutettrar og niethurstoslashethan gerst tiacute 100 skeiv meiri um
hettar seinni)
Vit undra okkum aacute at sammetingar vieth Danmark ikki veretha vaeligl meiri bruacutektar serliga havandi iacute huga
at foslashroysku priacutesirnir aacute olju standa seg oacutealmindiliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin fraacute
2004-2015 absolutt talar til okkara fyrimuns Og hartil at aethrar foslashroyskar vinnur als ikki klaacutera seg so
vaeligl sum foslashroysku oljufeloslashgini iacute eini sammeting vieth Danmark Og taacute vit so vita at Kappingareftirlitieth
vanliga nyacutetir Danmark at sammeta vieth (iacute td Bankakanningini og iacute priacuteskanningini fraacute 2009)
4
15 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Uppaacutehaldieth er skeivt Vit fara at viacutesa aacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir neyvt samsvara vieth
priacutesirnar aacute altjoacuteetha marknaethinum vieth tiacute gjoslashrdu Rockets amp Feathers kanningini sum altjoacuteetha
serfroslashethingar iacute kappingarviethurskiftum hava gjoslashrt Eisini kanningar sum Dimmalaeligtting hevur gjoslashrt
stuethla undir tiacute fakta at oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum sveiggja iacute takt vieth uacutetlandieth Siacute annars 15 niethriundir
16 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt
Eitt av hoslashvuethsargumentunum hjaacute Kappingareftirlitinum um at aacutelvarslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethinum er at Kappingareftirlitieth kann staethfesta sokallaethar ldquoRockets amp Feathersrdquo priacutesir iacute
Foslashroyum Taeth merkir at taacute oljupriacutesirnir aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkka haeligkkar foslashroyski oljupriacutesurin
beinanvegin men taacute hann laeligkkar gongur seinni vieth at laeligkka priacutesirnar iacute Foslashroyum Uppaacutehaldieth um
Rockets amp Feathers er skeivt og verethur iacute okkara svari puacutera afturviacutest Vit fara at proacutegva hettar vieth
nyacuteliga gjoslashrdum statistiskum greiningum sum eru bygdar aacute altjoacuteetha bruacutekt og viethurkend modell
17 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td iacute
Danmark og stoacuteru EU londunum
Vit fara at viacutesa aacute teir stoacuteru munir sum eru aacute at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum og iacute stoacuteru londunum
uttanum okkum td Danmark Vit fara at viacutesa aacute at taeth er ein oslashrgrynna av viethurskiftum sum gera
raksturin dyacuterari iacute Foslashroyum Noacutegv av viethurskiftunum hava vieth Economies of Scale at gera herundir
haeliggri innkeypspriacutes vegna liacutetla stoslashddlaacutega volumen vaeligl laeliggri miethalsoslashlu per bensinstoslasheth iacute mun til
uacutetlendskar bensinstoslashethir og generelt haeliggri rakstrarkostnaethir av tiacute at vit liggja har vit liggja
18 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute
marknaethin
Kappingareftirlitieth bruacutekar miethaltoslashl fraacute EU til at viacutesa aacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er
kappingarfoslashrur Og taacute vit ldquoeinansrdquo eru biacuteligar enn td Danmark men ikki Svoslashriacuteki Polen og UK so
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth Foslashroyum fleiri hundratals
millioacutenir kroacutenur Vit seta spurningin hvoslashrt taeth er riacutemiligt at Kappingareftirlitieth samanber eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshoslashvum vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum At Kappingareftirlitieth beviacutest fraacutevelur teirra vanligu samanberingar vieth Danmark tiacute har
standa foslashroysku oljufeloslashgini seg ov vaeligl Uttan at taka haeligdd fyri noslashkrum strukturellum
marknaetharmunum Uttan at greina marknaethirnar iacute EU UK og Foslashroyum aacute ein noslashktandi haacutett - alofast
uttan at greina marknaethirnar yvirhoslashvurVit halda ikki at ein samanbering sigur ikki nakaeth sum helst
um foslashroyska oljumarknaethin ndash hoacuteast hon var tengd at roslashttum toslashlum og gjoslashllum
marknaethargreiningum sum samanberingin tiacuteverri ikki er
Vit spyrja samstundis um oslashll foslashroysk vinna skal klaacutera sama priacutes sum eitt EU-miethal Svoslashriacuteki ella UK og
at um hesar foslashroysku vinnur ikki klaacutera eitt EU-miethal skulu so eisini hesar vinnur regulerast av
myndugleikunum Ella um taeth bert er foslashroyski oljumarknaethurin sum verethur kravdur at klaacutera somu
priacutesir sum eitt EU-miethal og um ja so hviacute Leggur Kappingareftirlitieth nyacuteggjar standardir fyri framtiacuteethar
kroslashv til foslashroyskt vinnuliacutev vieth at halda uppaacute at um vit ikki klaacutera EUUKSE priacutesir so kosta vit
samfelagnum millioacutenir og milliardir
Samstundis fara vit at viacutesa aacute at taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth tykist at halda at man
kann gera greiethar niethurstoslashethur um munin millum tveir ymsar marknaethir uttan at noslashkur verulig
greining av marknaethunum og teimum mekanismum sum driacuteva marknaethin fyriliggja Td kostnaethin
av at reka eitt oljufelag Stoslashdd aacute marknaethi Soslashla per bensinstoslasheth osfr osfr Vit fara at viacutesa aacute at
greiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at taeligr eiga at gerast av
nyacuteggjum
5
Kappingareftirlitieth viacutesir eisini aacute at orsoslashkin til samanberingarnar millum oyggjalandieth vieth 49000
iacutebuacutegvum og EU vieth 500 millioacutenum er at man iacute kappingarhoslashpi sammetir vieth ldquobest practicerdquo Gott nokk
er hugtakieth best practice tikieth uacuter seinnu kanningini men niethurstoslashethurnar og uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum eru taeligr somu ndash klaacutera tit ikki ein priacutes sum td UK biacuteligasta oljulandieth iacute EU so
hava tit kostaeth Foslashroyska samfelagnum hundratals millioacutenir Vit halda at argumentieth er fullkomiliga
burturvieth ndash hvat kann ein sammeting millum EU og Foslashroyar geva okkum av info um kappingarfoslashri aacute
foslashroyska marknaethinum fara vit at spyrja Hava BP iacute UK og Magn noacutegv til felags
Vit fara at viacutesa aacute at td kappingareftirlitini iacute Grikkalandi og Bretlandi ikki bruacuteka oacutehaldbar ldquobest
practicerdquo argument men greina priacutesirnar aacute oyggjasafeloslashgumfjarskotnum stoslashethum aacute ein noslashktandi
haacutett hetta td vieth at viethurkenna munirnar aacute rakstri av oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum og aacute
meginlandinum Hesi greina teirra oljumarknaethir uacutet fraacute veruligum fortreytum samanbera vieth oslashkieth ieth
taeth er mest nattuacuterligt at samanbera vieth og ikki uacutet fraacute oacuteviethgjoslashrdum ldquobest practicerdquo samanberingum
sum absolutt einki siga um kappingarfoslashri hjaacute oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum
19 Taeth ber ikki til at sammeta smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth Europeiska meginlandieth uttan at
taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina
Sum aacuteethur sagt so heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at Magn eigur at hava somu priacutesir sum EU lond og
Norethanlond Enn einafereth fer Magn at viacutesa aacute oacuteriacutemiligheitina iacute hesum kravi hesafereth vieth at greina
munin aacute oljufeloslashgum sum virka iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum vieth oljufeloslashg sum virka aacute
meginlandinum Vit taka doslashmi fraacute kanningum sum EU hevur gjoslashrt og viacutesa aacute at hoacuteast taeth er
priacutesmunur millum eitt meginland og eitt oyggjasafelag so kunnu hesir munir forklaacuterast vieth oslashethrum
enn manglandi kapping Og taeth eru eisini viethurskifti sum kunnu forklaacutera hviacute td Isle of Man hevur
vaeligl betri priacutesir enn fleiri av hinum oyggjasamfeloslashgunum Td Foslashroyar
110 Broyting iacute marknaetharposlashrtum fer fram ndash og aacute teimum segmentum broytingin er liacutetil er ein naacutettuacuterlig
fraacutegreiething um hviacute
Kappingareftirlitieth sigur at sera liacutetil broyting fer fram iacute marknaetharposlashrtunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum og at hetta tyacuteethur uppaacute ein marknaeth sum ikki riggar Hetta er einans partviacutes raeligtt
og vit fara at viacutesa aacute segment har broytingin iacute marknaetharposlashrtum er stoacuter Samstundis fara vit at greietha
fraacute hviacute broyting iacute marknaetharposlashrtum aacute summum segmentum ikki er tyacuteethandi taacute mett verethur um
hvoslashrt priacutesirnir aacute olju eru iacute lagi ella ei
111 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar
Kappingareftirlitieth leggur dent aacute at ein av orsoslashkunum til at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethin er at ein sammeting millum priacutesir iacute Foslashroyum og Danmark viacutesir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur og at uacutetviklingin iacute priacutesum sammett vieth Danmark ikki er
foslashroyska samfelagnum at gagni Hetta er beinleiethis skeivt Vit fara at viacutesa aacute at Kappingareftirlitieth enn
einafereth bruacutekar skeiv samanberingartoslashl Toslashlini uacuter Danmark sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar og hesi toslashl veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til at gera
sliacutekar samanberingar og niethurstoslashethurnar veretha skeivar av somu orsoslashk
Vit fara at proacutegva at um samanberingin verethur gjoslashrd av listapriacutesum tvs samabaeligriligum toslashlum fraacute
Danmark og Foslashroyum so verethur niethurstoslashethan hjaacute Kappingareftirlitinum vend aacute hoslashvdieth Stutt sagt av
tiacute at Kappingareftirlitieth bruacutekar skeiv toslashl koma tey til juacutest oslashvugtu niethurstoslashethu sum vit koma til um tey
roslashttu toslashlini veretha nyacutett
Vit fara eisini at proacutegva at foslashroyski oljumarknaethurin er serstakliga kappingarfoslashrur iacute mun til tann
danska at priacutesgongdin fraacute 2007 talar til foslashroyskan fyrimun og at foslashroyski oljumarknaethurin er eitt
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
3
13 Sammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar norethurlond og EU lond eru skeivar
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er eins kappingarfoslashrur og
norethurlendsk og EU-miethaltoslashl hava oljufeloslashgini kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvan pening Hartil
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at gongdin iacute priacutesunum iacute Foslashroyum sammett vieth EU-baseraeth miethaltoslashl
er skeiv fraacute 2007 og frameftir Tiacute krevur Kappingareftirlitieth at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethurin
Av tiacute at Kappingareftirlitieth kann staethfesta hvussu vaeligl foslashroysku priacutesirnir klaacutera seg moacutetvegis donsku og
norsku priacutesunum velir Kappingareftirlitieth at taka Svoslashriacuteki og Finnland vieth iacute sammetingina og gera eitt
miethaltal Hetta serliga tiacute priacutesirnir iacute Svoslashriacuteki eru oacutegvuliga laacutegir Eingin fraacutegreiething verethur givin um hviacute
Kappingareftirlitieth bruacutekar Svoslashriacuteki og Finnland Eisini kann staethfestat at Kappingareftirlitieth vanliga
sammetir vieth Danmark iacute teirra kanningum
Vit fara at viacutesa aacute at samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-londini eru
gjoslashrdar aacute oacutesamanbaeligriligum talgrundarlagi og tiacute verethur oslashll samanberingin skeiv Kappingareftirlitieth
bruacutekar toslashl fraacute EU-Kommissioacutenini og hesi kunnu ikki bruacutekast iacute eini sammeting vieth Foslashroyar Fyrst og
fremst tiacute at toslashlini fraacute EU-kommissioacutenini eru ein hurlivasi av ymiskum haacutettarloslashgum at rokna priacutesir
uppaacute Greiningarhaacutettarlagieth er heilt burturvieth
Mest aacutelvarsamt er at fleiri av londunum iacute tiacute EU-miethaltali sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar Hetta merkir at Kappingareftirlitieth sammetir toslashl vieth avslaacutettrum vieth foslashroyskar listapriacutesir
uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til sammetingin verethur skeiv av hesi orsoslashk og taeth veretha taeligr mongu
niethurstoslashethur sum Kappingareftirlitieth ger uacutet fraacute sammetingunum eisini Kappingareftirlitieth heldur
uppaacute at ongir avslaacutettar eru iacute Foslashroyum Her viacutesa vit iacute Magn aacute at Kappingareftirlitieth fullvaeligl veit at
noacutegvar millioacutenur kroacutenur veretha latnar iacute oljuavslaacutettri iacute Foslashroyum hvoslashrt aacuter Eitt av fleiri doslashmun um
avslaacutettrar til vanligar kundar er ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju sum seinastu aacuterini hevur givieth goacuteethar
sparingar til teir privatkundar sum hava valt at melda seg til Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru
stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna og byggivinnuna Hoacuteast hetta so heldur KE uppaacute at eingin
avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum
14 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark
Taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute Foslashroyum sammeta vieth Danmark Eisini
Kappingareftirlitieth sammetir ofta vieth Danmark hetta framgongur av oslashethrum priacuteskanningum hjaacute
Kappingareftirlitinum Td sammetti Kappingareftirlitieth iacute ldquoBankakanninginirdquo einans vieth Danmark
Sama hendi iacute priacuteskanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku fakfeloslashgini gjoslashrdu iacute 2009 og iacute
samanberingini av priacutesunum aacute foslashroyskum og donskum gerandisvoslashrum iacute 2013 Magn fer at viacutesa aacute at
Kappingareftirlitieth iacute 2015 kanningini iacute alt ov liacutetlan mun sammetir danska og foslashroyska oljumarknaethin
fyri at kanna um foslashroyski oljumarknaethurin er kappingarfoslashrur
Ikki tiacute Kappingareftirlitieth ger eina sammeting vieth Danmark Men hendan sammeting er skeiv og
oacutebruacutekilig tiacute skeiv samanberingartoslashl veretha nyacutett (sami trupuleiki sum vieth EU toslashlunum ndash toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth toslashl uttan avslaacutettrar og niethurstoslashethan gerst tiacute 100 skeiv meiri um
hettar seinni)
Vit undra okkum aacute at sammetingar vieth Danmark ikki veretha vaeligl meiri bruacutektar serliga havandi iacute huga
at foslashroysku priacutesirnir aacute olju standa seg oacutealmindiliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin fraacute
2004-2015 absolutt talar til okkara fyrimuns Og hartil at aethrar foslashroyskar vinnur als ikki klaacutera seg so
vaeligl sum foslashroysku oljufeloslashgini iacute eini sammeting vieth Danmark Og taacute vit so vita at Kappingareftirlitieth
vanliga nyacutetir Danmark at sammeta vieth (iacute td Bankakanningini og iacute priacuteskanningini fraacute 2009)
4
15 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Uppaacutehaldieth er skeivt Vit fara at viacutesa aacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir neyvt samsvara vieth
priacutesirnar aacute altjoacuteetha marknaethinum vieth tiacute gjoslashrdu Rockets amp Feathers kanningini sum altjoacuteetha
serfroslashethingar iacute kappingarviethurskiftum hava gjoslashrt Eisini kanningar sum Dimmalaeligtting hevur gjoslashrt
stuethla undir tiacute fakta at oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum sveiggja iacute takt vieth uacutetlandieth Siacute annars 15 niethriundir
16 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt
Eitt av hoslashvuethsargumentunum hjaacute Kappingareftirlitinum um at aacutelvarslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethinum er at Kappingareftirlitieth kann staethfesta sokallaethar ldquoRockets amp Feathersrdquo priacutesir iacute
Foslashroyum Taeth merkir at taacute oljupriacutesirnir aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkka haeligkkar foslashroyski oljupriacutesurin
beinanvegin men taacute hann laeligkkar gongur seinni vieth at laeligkka priacutesirnar iacute Foslashroyum Uppaacutehaldieth um
Rockets amp Feathers er skeivt og verethur iacute okkara svari puacutera afturviacutest Vit fara at proacutegva hettar vieth
nyacuteliga gjoslashrdum statistiskum greiningum sum eru bygdar aacute altjoacuteetha bruacutekt og viethurkend modell
17 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td iacute
Danmark og stoacuteru EU londunum
Vit fara at viacutesa aacute teir stoacuteru munir sum eru aacute at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum og iacute stoacuteru londunum
uttanum okkum td Danmark Vit fara at viacutesa aacute at taeth er ein oslashrgrynna av viethurskiftum sum gera
raksturin dyacuterari iacute Foslashroyum Noacutegv av viethurskiftunum hava vieth Economies of Scale at gera herundir
haeliggri innkeypspriacutes vegna liacutetla stoslashddlaacutega volumen vaeligl laeliggri miethalsoslashlu per bensinstoslasheth iacute mun til
uacutetlendskar bensinstoslashethir og generelt haeliggri rakstrarkostnaethir av tiacute at vit liggja har vit liggja
18 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute
marknaethin
Kappingareftirlitieth bruacutekar miethaltoslashl fraacute EU til at viacutesa aacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er
kappingarfoslashrur Og taacute vit ldquoeinansrdquo eru biacuteligar enn td Danmark men ikki Svoslashriacuteki Polen og UK so
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth Foslashroyum fleiri hundratals
millioacutenir kroacutenur Vit seta spurningin hvoslashrt taeth er riacutemiligt at Kappingareftirlitieth samanber eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshoslashvum vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum At Kappingareftirlitieth beviacutest fraacutevelur teirra vanligu samanberingar vieth Danmark tiacute har
standa foslashroysku oljufeloslashgini seg ov vaeligl Uttan at taka haeligdd fyri noslashkrum strukturellum
marknaetharmunum Uttan at greina marknaethirnar iacute EU UK og Foslashroyum aacute ein noslashktandi haacutett - alofast
uttan at greina marknaethirnar yvirhoslashvurVit halda ikki at ein samanbering sigur ikki nakaeth sum helst
um foslashroyska oljumarknaethin ndash hoacuteast hon var tengd at roslashttum toslashlum og gjoslashllum
marknaethargreiningum sum samanberingin tiacuteverri ikki er
Vit spyrja samstundis um oslashll foslashroysk vinna skal klaacutera sama priacutes sum eitt EU-miethal Svoslashriacuteki ella UK og
at um hesar foslashroysku vinnur ikki klaacutera eitt EU-miethal skulu so eisini hesar vinnur regulerast av
myndugleikunum Ella um taeth bert er foslashroyski oljumarknaethurin sum verethur kravdur at klaacutera somu
priacutesir sum eitt EU-miethal og um ja so hviacute Leggur Kappingareftirlitieth nyacuteggjar standardir fyri framtiacuteethar
kroslashv til foslashroyskt vinnuliacutev vieth at halda uppaacute at um vit ikki klaacutera EUUKSE priacutesir so kosta vit
samfelagnum millioacutenir og milliardir
Samstundis fara vit at viacutesa aacute at taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth tykist at halda at man
kann gera greiethar niethurstoslashethur um munin millum tveir ymsar marknaethir uttan at noslashkur verulig
greining av marknaethunum og teimum mekanismum sum driacuteva marknaethin fyriliggja Td kostnaethin
av at reka eitt oljufelag Stoslashdd aacute marknaethi Soslashla per bensinstoslasheth osfr osfr Vit fara at viacutesa aacute at
greiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at taeligr eiga at gerast av
nyacuteggjum
5
Kappingareftirlitieth viacutesir eisini aacute at orsoslashkin til samanberingarnar millum oyggjalandieth vieth 49000
iacutebuacutegvum og EU vieth 500 millioacutenum er at man iacute kappingarhoslashpi sammetir vieth ldquobest practicerdquo Gott nokk
er hugtakieth best practice tikieth uacuter seinnu kanningini men niethurstoslashethurnar og uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum eru taeligr somu ndash klaacutera tit ikki ein priacutes sum td UK biacuteligasta oljulandieth iacute EU so
hava tit kostaeth Foslashroyska samfelagnum hundratals millioacutenir Vit halda at argumentieth er fullkomiliga
burturvieth ndash hvat kann ein sammeting millum EU og Foslashroyar geva okkum av info um kappingarfoslashri aacute
foslashroyska marknaethinum fara vit at spyrja Hava BP iacute UK og Magn noacutegv til felags
Vit fara at viacutesa aacute at td kappingareftirlitini iacute Grikkalandi og Bretlandi ikki bruacuteka oacutehaldbar ldquobest
practicerdquo argument men greina priacutesirnar aacute oyggjasafeloslashgumfjarskotnum stoslashethum aacute ein noslashktandi
haacutett hetta td vieth at viethurkenna munirnar aacute rakstri av oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum og aacute
meginlandinum Hesi greina teirra oljumarknaethir uacutet fraacute veruligum fortreytum samanbera vieth oslashkieth ieth
taeth er mest nattuacuterligt at samanbera vieth og ikki uacutet fraacute oacuteviethgjoslashrdum ldquobest practicerdquo samanberingum
sum absolutt einki siga um kappingarfoslashri hjaacute oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum
19 Taeth ber ikki til at sammeta smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth Europeiska meginlandieth uttan at
taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina
Sum aacuteethur sagt so heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at Magn eigur at hava somu priacutesir sum EU lond og
Norethanlond Enn einafereth fer Magn at viacutesa aacute oacuteriacutemiligheitina iacute hesum kravi hesafereth vieth at greina
munin aacute oljufeloslashgum sum virka iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum vieth oljufeloslashg sum virka aacute
meginlandinum Vit taka doslashmi fraacute kanningum sum EU hevur gjoslashrt og viacutesa aacute at hoacuteast taeth er
priacutesmunur millum eitt meginland og eitt oyggjasafelag so kunnu hesir munir forklaacuterast vieth oslashethrum
enn manglandi kapping Og taeth eru eisini viethurskifti sum kunnu forklaacutera hviacute td Isle of Man hevur
vaeligl betri priacutesir enn fleiri av hinum oyggjasamfeloslashgunum Td Foslashroyar
110 Broyting iacute marknaetharposlashrtum fer fram ndash og aacute teimum segmentum broytingin er liacutetil er ein naacutettuacuterlig
fraacutegreiething um hviacute
Kappingareftirlitieth sigur at sera liacutetil broyting fer fram iacute marknaetharposlashrtunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum og at hetta tyacuteethur uppaacute ein marknaeth sum ikki riggar Hetta er einans partviacutes raeligtt
og vit fara at viacutesa aacute segment har broytingin iacute marknaetharposlashrtum er stoacuter Samstundis fara vit at greietha
fraacute hviacute broyting iacute marknaetharposlashrtum aacute summum segmentum ikki er tyacuteethandi taacute mett verethur um
hvoslashrt priacutesirnir aacute olju eru iacute lagi ella ei
111 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar
Kappingareftirlitieth leggur dent aacute at ein av orsoslashkunum til at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethin er at ein sammeting millum priacutesir iacute Foslashroyum og Danmark viacutesir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur og at uacutetviklingin iacute priacutesum sammett vieth Danmark ikki er
foslashroyska samfelagnum at gagni Hetta er beinleiethis skeivt Vit fara at viacutesa aacute at Kappingareftirlitieth enn
einafereth bruacutekar skeiv samanberingartoslashl Toslashlini uacuter Danmark sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar og hesi toslashl veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til at gera
sliacutekar samanberingar og niethurstoslashethurnar veretha skeivar av somu orsoslashk
Vit fara at proacutegva at um samanberingin verethur gjoslashrd av listapriacutesum tvs samabaeligriligum toslashlum fraacute
Danmark og Foslashroyum so verethur niethurstoslashethan hjaacute Kappingareftirlitinum vend aacute hoslashvdieth Stutt sagt av
tiacute at Kappingareftirlitieth bruacutekar skeiv toslashl koma tey til juacutest oslashvugtu niethurstoslashethu sum vit koma til um tey
roslashttu toslashlini veretha nyacutett
Vit fara eisini at proacutegva at foslashroyski oljumarknaethurin er serstakliga kappingarfoslashrur iacute mun til tann
danska at priacutesgongdin fraacute 2007 talar til foslashroyskan fyrimun og at foslashroyski oljumarknaethurin er eitt
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
4
15 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Uppaacutehaldieth er skeivt Vit fara at viacutesa aacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir neyvt samsvara vieth
priacutesirnar aacute altjoacuteetha marknaethinum vieth tiacute gjoslashrdu Rockets amp Feathers kanningini sum altjoacuteetha
serfroslashethingar iacute kappingarviethurskiftum hava gjoslashrt Eisini kanningar sum Dimmalaeligtting hevur gjoslashrt
stuethla undir tiacute fakta at oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum sveiggja iacute takt vieth uacutetlandieth Siacute annars 15 niethriundir
16 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt
Eitt av hoslashvuethsargumentunum hjaacute Kappingareftirlitinum um at aacutelvarslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethinum er at Kappingareftirlitieth kann staethfesta sokallaethar ldquoRockets amp Feathersrdquo priacutesir iacute
Foslashroyum Taeth merkir at taacute oljupriacutesirnir aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkka haeligkkar foslashroyski oljupriacutesurin
beinanvegin men taacute hann laeligkkar gongur seinni vieth at laeligkka priacutesirnar iacute Foslashroyum Uppaacutehaldieth um
Rockets amp Feathers er skeivt og verethur iacute okkara svari puacutera afturviacutest Vit fara at proacutegva hettar vieth
nyacuteliga gjoslashrdum statistiskum greiningum sum eru bygdar aacute altjoacuteetha bruacutekt og viethurkend modell
17 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td iacute
Danmark og stoacuteru EU londunum
Vit fara at viacutesa aacute teir stoacuteru munir sum eru aacute at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum og iacute stoacuteru londunum
uttanum okkum td Danmark Vit fara at viacutesa aacute at taeth er ein oslashrgrynna av viethurskiftum sum gera
raksturin dyacuterari iacute Foslashroyum Noacutegv av viethurskiftunum hava vieth Economies of Scale at gera herundir
haeliggri innkeypspriacutes vegna liacutetla stoslashddlaacutega volumen vaeligl laeliggri miethalsoslashlu per bensinstoslasheth iacute mun til
uacutetlendskar bensinstoslashethir og generelt haeliggri rakstrarkostnaethir av tiacute at vit liggja har vit liggja
18 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute
marknaethin
Kappingareftirlitieth bruacutekar miethaltoslashl fraacute EU til at viacutesa aacute at foslashroyski oljumarknaethurin ikki er
kappingarfoslashrur Og taacute vit ldquoeinansrdquo eru biacuteligar enn td Danmark men ikki Svoslashriacuteki Polen og UK so
heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth Foslashroyum fleiri hundratals
millioacutenir kroacutenur Vit seta spurningin hvoslashrt taeth er riacutemiligt at Kappingareftirlitieth samanber eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshoslashvum vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum At Kappingareftirlitieth beviacutest fraacutevelur teirra vanligu samanberingar vieth Danmark tiacute har
standa foslashroysku oljufeloslashgini seg ov vaeligl Uttan at taka haeligdd fyri noslashkrum strukturellum
marknaetharmunum Uttan at greina marknaethirnar iacute EU UK og Foslashroyum aacute ein noslashktandi haacutett - alofast
uttan at greina marknaethirnar yvirhoslashvurVit halda ikki at ein samanbering sigur ikki nakaeth sum helst
um foslashroyska oljumarknaethin ndash hoacuteast hon var tengd at roslashttum toslashlum og gjoslashllum
marknaethargreiningum sum samanberingin tiacuteverri ikki er
Vit spyrja samstundis um oslashll foslashroysk vinna skal klaacutera sama priacutes sum eitt EU-miethal Svoslashriacuteki ella UK og
at um hesar foslashroysku vinnur ikki klaacutera eitt EU-miethal skulu so eisini hesar vinnur regulerast av
myndugleikunum Ella um taeth bert er foslashroyski oljumarknaethurin sum verethur kravdur at klaacutera somu
priacutesir sum eitt EU-miethal og um ja so hviacute Leggur Kappingareftirlitieth nyacuteggjar standardir fyri framtiacuteethar
kroslashv til foslashroyskt vinnuliacutev vieth at halda uppaacute at um vit ikki klaacutera EUUKSE priacutesir so kosta vit
samfelagnum millioacutenir og milliardir
Samstundis fara vit at viacutesa aacute at taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth tykist at halda at man
kann gera greiethar niethurstoslashethur um munin millum tveir ymsar marknaethir uttan at noslashkur verulig
greining av marknaethunum og teimum mekanismum sum driacuteva marknaethin fyriliggja Td kostnaethin
av at reka eitt oljufelag Stoslashdd aacute marknaethi Soslashla per bensinstoslasheth osfr osfr Vit fara at viacutesa aacute at
greiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at taeligr eiga at gerast av
nyacuteggjum
5
Kappingareftirlitieth viacutesir eisini aacute at orsoslashkin til samanberingarnar millum oyggjalandieth vieth 49000
iacutebuacutegvum og EU vieth 500 millioacutenum er at man iacute kappingarhoslashpi sammetir vieth ldquobest practicerdquo Gott nokk
er hugtakieth best practice tikieth uacuter seinnu kanningini men niethurstoslashethurnar og uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum eru taeligr somu ndash klaacutera tit ikki ein priacutes sum td UK biacuteligasta oljulandieth iacute EU so
hava tit kostaeth Foslashroyska samfelagnum hundratals millioacutenir Vit halda at argumentieth er fullkomiliga
burturvieth ndash hvat kann ein sammeting millum EU og Foslashroyar geva okkum av info um kappingarfoslashri aacute
foslashroyska marknaethinum fara vit at spyrja Hava BP iacute UK og Magn noacutegv til felags
Vit fara at viacutesa aacute at td kappingareftirlitini iacute Grikkalandi og Bretlandi ikki bruacuteka oacutehaldbar ldquobest
practicerdquo argument men greina priacutesirnar aacute oyggjasafeloslashgumfjarskotnum stoslashethum aacute ein noslashktandi
haacutett hetta td vieth at viethurkenna munirnar aacute rakstri av oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum og aacute
meginlandinum Hesi greina teirra oljumarknaethir uacutet fraacute veruligum fortreytum samanbera vieth oslashkieth ieth
taeth er mest nattuacuterligt at samanbera vieth og ikki uacutet fraacute oacuteviethgjoslashrdum ldquobest practicerdquo samanberingum
sum absolutt einki siga um kappingarfoslashri hjaacute oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum
19 Taeth ber ikki til at sammeta smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth Europeiska meginlandieth uttan at
taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina
Sum aacuteethur sagt so heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at Magn eigur at hava somu priacutesir sum EU lond og
Norethanlond Enn einafereth fer Magn at viacutesa aacute oacuteriacutemiligheitina iacute hesum kravi hesafereth vieth at greina
munin aacute oljufeloslashgum sum virka iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum vieth oljufeloslashg sum virka aacute
meginlandinum Vit taka doslashmi fraacute kanningum sum EU hevur gjoslashrt og viacutesa aacute at hoacuteast taeth er
priacutesmunur millum eitt meginland og eitt oyggjasafelag so kunnu hesir munir forklaacuterast vieth oslashethrum
enn manglandi kapping Og taeth eru eisini viethurskifti sum kunnu forklaacutera hviacute td Isle of Man hevur
vaeligl betri priacutesir enn fleiri av hinum oyggjasamfeloslashgunum Td Foslashroyar
110 Broyting iacute marknaetharposlashrtum fer fram ndash og aacute teimum segmentum broytingin er liacutetil er ein naacutettuacuterlig
fraacutegreiething um hviacute
Kappingareftirlitieth sigur at sera liacutetil broyting fer fram iacute marknaetharposlashrtunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum og at hetta tyacuteethur uppaacute ein marknaeth sum ikki riggar Hetta er einans partviacutes raeligtt
og vit fara at viacutesa aacute segment har broytingin iacute marknaetharposlashrtum er stoacuter Samstundis fara vit at greietha
fraacute hviacute broyting iacute marknaetharposlashrtum aacute summum segmentum ikki er tyacuteethandi taacute mett verethur um
hvoslashrt priacutesirnir aacute olju eru iacute lagi ella ei
111 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar
Kappingareftirlitieth leggur dent aacute at ein av orsoslashkunum til at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethin er at ein sammeting millum priacutesir iacute Foslashroyum og Danmark viacutesir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur og at uacutetviklingin iacute priacutesum sammett vieth Danmark ikki er
foslashroyska samfelagnum at gagni Hetta er beinleiethis skeivt Vit fara at viacutesa aacute at Kappingareftirlitieth enn
einafereth bruacutekar skeiv samanberingartoslashl Toslashlini uacuter Danmark sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar og hesi toslashl veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til at gera
sliacutekar samanberingar og niethurstoslashethurnar veretha skeivar av somu orsoslashk
Vit fara at proacutegva at um samanberingin verethur gjoslashrd av listapriacutesum tvs samabaeligriligum toslashlum fraacute
Danmark og Foslashroyum so verethur niethurstoslashethan hjaacute Kappingareftirlitinum vend aacute hoslashvdieth Stutt sagt av
tiacute at Kappingareftirlitieth bruacutekar skeiv toslashl koma tey til juacutest oslashvugtu niethurstoslashethu sum vit koma til um tey
roslashttu toslashlini veretha nyacutett
Vit fara eisini at proacutegva at foslashroyski oljumarknaethurin er serstakliga kappingarfoslashrur iacute mun til tann
danska at priacutesgongdin fraacute 2007 talar til foslashroyskan fyrimun og at foslashroyski oljumarknaethurin er eitt
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
5
Kappingareftirlitieth viacutesir eisini aacute at orsoslashkin til samanberingarnar millum oyggjalandieth vieth 49000
iacutebuacutegvum og EU vieth 500 millioacutenum er at man iacute kappingarhoslashpi sammetir vieth ldquobest practicerdquo Gott nokk
er hugtakieth best practice tikieth uacuter seinnu kanningini men niethurstoslashethurnar og uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum eru taeligr somu ndash klaacutera tit ikki ein priacutes sum td UK biacuteligasta oljulandieth iacute EU so
hava tit kostaeth Foslashroyska samfelagnum hundratals millioacutenir Vit halda at argumentieth er fullkomiliga
burturvieth ndash hvat kann ein sammeting millum EU og Foslashroyar geva okkum av info um kappingarfoslashri aacute
foslashroyska marknaethinum fara vit at spyrja Hava BP iacute UK og Magn noacutegv til felags
Vit fara at viacutesa aacute at td kappingareftirlitini iacute Grikkalandi og Bretlandi ikki bruacuteka oacutehaldbar ldquobest
practicerdquo argument men greina priacutesirnar aacute oyggjasafeloslashgumfjarskotnum stoslashethum aacute ein noslashktandi
haacutett hetta td vieth at viethurkenna munirnar aacute rakstri av oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum og aacute
meginlandinum Hesi greina teirra oljumarknaethir uacutet fraacute veruligum fortreytum samanbera vieth oslashkieth ieth
taeth er mest nattuacuterligt at samanbera vieth og ikki uacutet fraacute oacuteviethgjoslashrdum ldquobest practicerdquo samanberingum
sum absolutt einki siga um kappingarfoslashri hjaacute oljufeloslashgum iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum
19 Taeth ber ikki til at sammeta smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth Europeiska meginlandieth uttan at
taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina
Sum aacuteethur sagt so heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at Magn eigur at hava somu priacutesir sum EU lond og
Norethanlond Enn einafereth fer Magn at viacutesa aacute oacuteriacutemiligheitina iacute hesum kravi hesafereth vieth at greina
munin aacute oljufeloslashgum sum virka iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum vieth oljufeloslashg sum virka aacute
meginlandinum Vit taka doslashmi fraacute kanningum sum EU hevur gjoslashrt og viacutesa aacute at hoacuteast taeth er
priacutesmunur millum eitt meginland og eitt oyggjasafelag so kunnu hesir munir forklaacuterast vieth oslashethrum
enn manglandi kapping Og taeth eru eisini viethurskifti sum kunnu forklaacutera hviacute td Isle of Man hevur
vaeligl betri priacutesir enn fleiri av hinum oyggjasamfeloslashgunum Td Foslashroyar
110 Broyting iacute marknaetharposlashrtum fer fram ndash og aacute teimum segmentum broytingin er liacutetil er ein naacutettuacuterlig
fraacutegreiething um hviacute
Kappingareftirlitieth sigur at sera liacutetil broyting fer fram iacute marknaetharposlashrtunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum og at hetta tyacuteethur uppaacute ein marknaeth sum ikki riggar Hetta er einans partviacutes raeligtt
og vit fara at viacutesa aacute segment har broytingin iacute marknaetharposlashrtum er stoacuter Samstundis fara vit at greietha
fraacute hviacute broyting iacute marknaetharposlashrtum aacute summum segmentum ikki er tyacuteethandi taacute mett verethur um
hvoslashrt priacutesirnir aacute olju eru iacute lagi ella ei
111 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar
Kappingareftirlitieth leggur dent aacute at ein av orsoslashkunum til at oacutegvuslig inntriv skulu gerast iacute foslashroyska
oljumarknaethin er at ein sammeting millum priacutesir iacute Foslashroyum og Danmark viacutesir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur og at uacutetviklingin iacute priacutesum sammett vieth Danmark ikki er
foslashroyska samfelagnum at gagni Hetta er beinleiethis skeivt Vit fara at viacutesa aacute at Kappingareftirlitieth enn
einafereth bruacutekar skeiv samanberingartoslashl Toslashlini uacuter Danmark sum Kappingareftirlitieth bruacutekar innihalda
avslaacutettrar og hesi toslashl veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar Taeth ber ikki til at gera
sliacutekar samanberingar og niethurstoslashethurnar veretha skeivar av somu orsoslashk
Vit fara at proacutegva at um samanberingin verethur gjoslashrd av listapriacutesum tvs samabaeligriligum toslashlum fraacute
Danmark og Foslashroyum so verethur niethurstoslashethan hjaacute Kappingareftirlitinum vend aacute hoslashvdieth Stutt sagt av
tiacute at Kappingareftirlitieth bruacutekar skeiv toslashl koma tey til juacutest oslashvugtu niethurstoslashethu sum vit koma til um tey
roslashttu toslashlini veretha nyacutett
Vit fara eisini at proacutegva at foslashroyski oljumarknaethurin er serstakliga kappingarfoslashrur iacute mun til tann
danska at priacutesgongdin fraacute 2007 talar til foslashroyskan fyrimun og at foslashroyski oljumarknaethurin er eitt
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
6
eindoslashmi iacute Foslashroyum taacute taeth snyacuter seg um kappingarfoslashri iacute priacutesi fraacutetrekt skattir og avgjoslashld iacute mun til
Danmark
Og til endans fara vit at spyrja at taacute uacuterslitieth av samanberingin er beint oslashvugt av tiacute sum
Kappingareftirlitieth kom fram til vieth oacutesamanbaeligriligum toslashlum eigur niethurstoslashethan hjaacute
Kappingareftirlitinum so ikki eisini at veretha beint oslashvugt av tiacute niethurstoslashethu sum nuacute stendur ndash tvs at
staethfest verethur at foslashroyski oljumarknaethurin er virkin og kappingarfoslashrur
112 Roknskapargreiningarnar sum Kappingareftirlitieth ger eru so skeivar og mangulfullar at taeligr snoslashkt
sagt ikki kunnu bruacutekast til nakaeth sum helst iacute verandi liacuteki
Eitt annaeth centralt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum er at feloslashgini aacute foslashroyska oljumarknaethinum
vinna ov noacutegvar pengar og faacutea ov hoslashgt avkast Fyri at stuethla uppundir hetta uppaacutehald roynir
Kappingareftirlitieth at greina roknskapir hjaacute fleiri uacutetlendskum feloslashgum og at konkludera uacutet fraacute hesum
greiningum Vit fara at aacuteviacutesa at roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitinum als ikki eru
noslashktandi um man bara hyggur at minstakroslashvum til roknskapargreiningar og kunnu tiacute ikki leggjast
sum grund fyri noslashkrum uppaacutehaldum um nakaeth sum helst Eisini fara vit at viacutesa aacute at sliacutekt
greiningarhaacutettarlag sum Kappingareftirlitieth her leggur fyri dagin als ikki kann goacuteethtakast
113 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tiacute tyacutedningarmiklu effektivisering sum Magn hevur framt eftir 2007
Iacute eini roynd at argumentera fyri at Magn hevur eitt stoslashrri avkast eftir 2007 orsakaeth av
priacuteshaeligkkingum ger Kappingareftirlitieth leiethraeligttingar av poslashrtum av roknskapunum hjaacute Magn fraacute 2007
og frameftir Vit halda at sliacutekar leiethraeligttingar als ikki hoyra heima iacute serioslashsum kanningum Harnaeligst
um man hoacuteast taeth velir at leiethraeligtta so skal man leiethraeligtta alt ikki bert viethurskifti sum moslashguliga
kunnu stuethla undir einum uppaacutehaldieth hjaacute tiacute sum leiethraeligttar Fyri taeth naeligsta kunnu greiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum iacute verandi liacuteki ikki siga nakaeth sum helst ieth undirbyggir teirra uppaacutehald
Samstundis fer Magn fer at viacutesa aacute at tann eyka vinningur sum felagieth hevur fingieth siacuteethan 2007 stavar
fraacute effektiviseringum sum felagieth hevur gjoslashrt og hartil at vaksandi marknaetharposlashrtum Tessvegna
fara vit at afturviacutesa enn eitt uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum samstundis sum vit biethja
Kappingareftirlitieth viethurkenna stoacuteru aacutevirkanina aacute loslashnsemieth iacute felagnum sum effektiviseringarnar eftir
2007 hava viethfoslashrt
114 Kappingareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv Magn skal proacutegva
Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth fram uppaacutehald sum ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha
bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute oljufeloslashgini so foslashra fram at Kappingareftirlitieth
eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og
foslashrir fra at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er
skeivt so er taeth raeligtt Taeth eru fleiri doslashmi iacute kanningini og Magn fer at viacutesa aacute noslashkur av teimum
115 Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt ndash og tengd at hesi misskiljing
av Platts avviacutesir Kappingareftirlitieth samstundis vaeliglkend vinnuliacutevshugtoslashk sum Economies of Scale
Innkeyp av olju aacute altjoacuteetha marknaethinum eru tengd at priacutesum sum felagieth Platts almannakunnger
Kappingareftirlitieth misskilir hvat Platts priacutesir eru Skeiva fatanin av Platts verethur bruacutekt sum
grundarlag at halda uppaacute at taeth ikki eru serfoslashroyskir innkeypspriacutesir (tvs at smaacute oljufeloslashg faacutea aethrar
priacutesir enn stoacuter oljufeloslashg) Og hetta verethur aftur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at oljumarknaethurin iacute Foslashroyum
skal regulerast Vit fara stutt at greietha fraacute hvat Platts er hvussu taeth verethur bruacutekt og sostatt eisini hviacute
niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeivar Eisini fara vit at viethgera marghaacutettliga
uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at Economies of Scale ikki eru galdandi taacute foslashroyski
oljumarknaethurin verethur sammettur vieth stoacuterar uacutetlendskar marknaethir
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
7
116 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute
Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag um tuacute finnur eitt einstakt doslashmi og so generaliserar
tuacute eina heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum Kappingareftirlitieth bruacutekar iacute heilum hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey
einstoslashk doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute
noslashkur av hesum og staethfesta at Kappingareftirlitieth ger viacuteethgongdar niethurstoslashethur uacutet fraacute einkultum
doslashmum sum altofast eru eini 8-10 aacutera gomul
117 Kappingareftirlitieth misskilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi
Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond misskilir
Kappingareftirlitieth hvat gross retail margin er iacute mun til bruttovinning Og bruttovinningur verethur
hoacuteast Kappingareftirlitieth sigur oslashethrviacutesi als ikki greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg tiacute at
Kappingareftirlitieth greinar gross retail margin og ikki bruttovinning
118 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum
Kappingareftirlitieth foslashrir fram at uacutetfraacute HHI indeksinum er foslashroyski oljumarknaethurin ov
koncentreraethur og tiacute maacute Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Vit
fara at viacutesa aacute at um norethurlendsku kappingareftirlitini bruacutektu somu metodu sum foslashroyska
Kappingareftirlitieth so er stoacuterur vandi aacute fereth aacute oslashllum teimum norethurlendsku marknaethunum Eisini
fara vit at viacutesa aacute at foslashroyskar bensinstoslashethir selja vaeligl minni iacute miethal per stoslasheth enn bensinstoslashethirnar iacute
londunum rundanum okkum og at taeth hartil eru vaeligl fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva iacute Foslashroyum enn iacute
londunum rundanum okkum Og alliacutekavaeligl vil Kappingareftirlitieth hava enn fleiri bensinstoslashethir iacute
Foslashroyum
119 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla
Greiningarhaacutettarlagieth sum Kappingareftirlitieth bruacutekar taacute toslashl veretha greinaethi er ikki iacute lagi Toslashl sum
Kappingareftirlitieth bruacutekar veretha als ikki viethgjoslashrd noacuteg gjoslashlla og komptetent Hetta viacutesa vit aacute sera ofta iacute
okkara svarskrivi Iacute hesum brotinum fara vit at taka noslashkur doslashmi um manglandi talskip og tal-
perspektivering sum gera niethurstoslashethurnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute besta foslashri veikar iacute ringasta foslashri
skeivar
120 Sera noacutegvir feilir og generellar misskiljingar eru tiacuteverri at finna gjoslashgnum alla kanningina
Kanningin er merkt av noacutegvum feilum stoslashrri og smaeligrri men sum samanlagt gera at fleiri skeivar
niethurstoslashethur um foslashroyska oljumarknaethin veretha gjoslashrdar Vit viacutesa aacute nakrar av hesum feilum
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics
8
20 Priacutesurin aacute foslashroyska oljumarknaethinum er sera kappingarfoslashrur vieth priacutesirnar aacute danska oljumarknaethinum og munurin oslashkist til okkara fyrimun Taacute sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir veretha gjoslashrdar og tey somu toslashlini fraacute baacuteethum
londum veretha bruacutekt kann greitt staethfestast at foslashroysku priacutesirnir eru serstakliga kappingarfoslashrir iacute mun
til donsku priacutesirnar Hartil kann staethfestast at priacutesgongdin fraacute 2005 til 2014 viacutesir at foslashroysku priacutesirnir
lutfallsliga eru enn meira kappingarfoslashrir nuacute enn fyrr Hetta framgongur tyacuteethiliga av niethanfyri
standandi talvu
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Mynd 1 omanfyri viacutesir dagliga priacutesmunin millum Foslashroyar og Danmark fyri hvoslashrja oljuvoslashru Aacuterligir
miethalpriacutesmunir eru eisini vieth iacute talvusniethi
Mynd 1 Priacutesmunur millum Foslashroyar og Danmark (DKKl)
Source Source Danish Petroleum Association (EOF) Magn amp Poumlyry analysis
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Magn og Poyry
-2
-1
0
1
2
Bensin Diesel Gassolja
DKKliitur2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bensin 060 061 065 087 046 031 029 036 029 043 004
Diesel 015 020 022 056 016 011 007 025 018 026 010
Gassolja -048 -036 -038 -008 -035 -067 -088 -070 -076 -068 -066
DK
Klit
ur
(No
min
al)
9
21 Sera goacuteethir foslashroyskir priacutesir iacute mun til Danmark Vit siacuteggja at priacutesirnir aacute bensin og diesel hava soslashguliga verieth haeliggri iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Gassolja
er hinvegin noacutegv biacuteligari iacute Foslashroyum Priacutesmunirnir aacute diesel og bensini eru minkaethir serstakliga noacutegv
fyrra haacutelvaacuter iacute 2015 og foslashroysku priacutesirnir naeligrkast alsamt donsku priacutesunum
Gassoljan umboethar 80 av mongdini av olju sum verethur seld iacute Foslashroyum Sostatt er gassoljan noacutegv
tann tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum Myndin omanfyri proacutegvar at gassoljan iacute
Foslashroyum var 48 oyru biacuteligari enn iacute Danmark iacute 2005 Eisini saeligst at iacute 2014 var hon 68 oyru biacuteligari enn iacute
Danmark Munurin er sostatt oslashktur 20 oyru siacuteethan 2005 og hetta merkir sjaacutelvandi at kappingarfoslashri iacute
mun til Danmark er oslashkt eftir 2007 ikki minkaeth sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
Eisini siacuteggja vit at um vit leggja gassolju diesel og bensin saman so kann greitt staethfestast at
samanlangt er oljan biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld og at kappingarfoslashrieth
er betraeth seinastu aacuterini Hetta hoacuteast foslashroyski gassoljumarknaethurin einans er 19 av tiacute danska
meethan diesel og bensinmarknaethurin iacute Foslashroyum er umleieth 06 av tiacute danska
Hetta ber boeth um ein marknaeth sum er sera kappingarfoslashrur baeligethi iacute mun til taeth (lutfallsliga stoacutera)
landieth vit vanliga sammeta okkum vieth men eisini iacute mun til aethrar vinnur iacute Foslashroyum sum ikki hava
eins goacuteeth samanberingartoslashl vieth Danmark at viacutesa aacute (her viacutesa vit td til ta kanning sum
Kappingareftirlitieth lat gera iacute 2009 sum kannaethi uacutetvaldar foslashroyskar vinnur iacute mun til Danmark ndash her er
oljan eitt eindoslashmi um kappingarfoslashri moacutetvegis donskum priacutesum men taeth verethur als ikki staethfest iacute hesi
kanningini)
Hyggja vit at tiacute Kappingareftirlitieth skrivar iacute siacuteni kanning siacuteggja vit eitt uppaacutehald um at gassoljan var
dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark fraacute 2008 til 2010 Hetta er ikki raeligtt siacute toslashlini omanfyri Alt hettar
hoacuteast foslashroyski marknaethurin einans er 19 av danska marknaethinum og at foslashroyski marknaethurin
hevur noacutegv dyacuterkandi element iacute mun til Danmark Her viacutesa vit til brotieth um kostnaetharmunirnar av at
reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagieth iacute mun til kostnaethin av at reka eitt oljufelag aacute einum
meginlandi Iacute hesum broti veretha stoacuterir kostnaetharmunir staethfestirndash meiri um hettar seinni
Oslashll aacuterini hevur foslashroyska gassoljan verieth biacuteligari enn iacute Danmark ndash iacute miethal 52 oyru undir danskar priacutesir
seinastu 10 aacuterini fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er eitt eindoslashmi at ein foslashroyskur marknaethur leverar
siacutena innfluttu voslashru langt undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Veretha tiacuteetharskeiethi 2008-2014
samanborieth vieth tiacuteetharskeiethieth 2005-2007 so kann staethfestast at munurin millum Danmark og
Foslashroyar iacute miethal er oslashktur vieth 17 oyrum ndash stoslashethan er sostatt batnaeth munandi
Diesel og bensin hava soslashguliga verieth dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Sum sagt er foslashroyski
marknaethurin iacute stoslashdd undir 06 av tiacute danska so priacutesmunir eru tessvegna vaeligntandi Vit mangla iacute
stoacuteran mun teir stoacuterrakstrarfyrimunir (Economies of Scale) sum donsku oljufeloslashgini hava
Toacute skal leggjast dentur aacute at fraacute 2005 og fram til iacute dag er munurin aacute bensini farin uacuter 60 oyrum iacute 2005
niethur aacute 43 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal mununum 2008-2014 vieth miethal munirnar 2005-
2007 viacutesir eina minking uppaacute iacute miethal 18 oyru Stoslashethan er batnaeth munandi Munurin aacute diesel er
haeligkkaethur fraacute 15 oyru iacute 2005 til 26 oyru iacute 2014 Ein samanbering av miethal eins og tann fyri gassolju og
bensin viacutesir eina haeligkking uppaacute 4 oyru Stoslashethan er versnaeth eitt vet
Tikieth samanum so viacutesa priacutessametingarnar tyacuteethiliga at
1 Tyacutedningarmesta voslashran hjaacute okkum gassoljan er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark og priacutesmunurin er
oslashktur siacuteethan 2005 Gassoljan umboethar 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum foslashroyski
marknaethurin er 19 av danska marknaethinum
10
2 Bensini er eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark men munurin er minkaethur munandi Bensin er 07
av danska marknaethinum og umboethar undir 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska
marknaethinum
3 Diesel er eisini dyacuterari enn iacute Danmark og munurin er oslashktur eitt vet Diesel er 05 av danska
marknaethinum og umboethethar goacuteeth 10 av mongdini av olju aacute foslashroyska marknaethinum
4 Samanlagt fyri diesel bensin og gassolju so eru foslashroysku priacutesirnir vaeligl laeliggri enn donsku
priacutesirnir (reinsaeth fyri skattir og avgjoslashld) og gongdin seinastu 10 aacuterini er greitt til foslashroyskan
fyrimun
Flestallar voslashrur eru vaeligl dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark Serstakliga faacutear innfluttar voslashrur eru so mikieth
biacuteligari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark sum gassoljan Vit spyrja um hetta ikki eru greieth tekin um at
oljumarknaethurin er ein marknaethur hvoslashrs priacutesir eru foslashroyska samfelagnum at gagni
AEligtlar Kappingareftirlitieth at gera aacutelvarslig inntriv iacute ein marknaeth sum er eitt eindoslashmi um gott
kappingarfoslashri sammett vieth Danmark
Hoacuteast Kappingareftirlitieth veit at foslashroysku oljupriacutesirnir eru eitt eindoslashmi iacute kappingarfoslashrari priacutesaacuteseting iacute
mun til danskar priacutesir (Kappingareftirlitieth staethfesti hettar longu iacute eini priacuteskanning iacute 2009) verethur hetta
ikki tikieth sum eitt tekin um ein marknaeth sum er kappingarfoslashrt priacutesaethur Tvoslashrturiacutemoacuteti so verethur foslashrt
fram at kapping vaeligntar og at tiltoslashk eiga at veretha sett iacute verk
Vit undrast tiacute at 80 av okkara voslashru er priacutesaeth vaeligl undir danskar priacutesir (reinsaeth fyri skattir og
avgjoslashld) at resterandi 20 prosentini hava ein goacuteethan priacutes iacute mun til marknaetharstoslashdd og -fortreytir og
at munurin millum danskar priacutesir og foslashroyskar priacutesir seinastu 10 aacuterini fyri 90 av noslashgdini luftalsliga
falla til fyrimuns fyri foslashroyska samfelagieth
Eiheldur ivast vit iacute at Kappingareftirlitieth veit at leggja vit priacutesirnar aacute bensin diesel og gassolju saman
og sammeta vieth Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld so eru foslashroyska oljan vaeligl biacuteligari enn danska
oljan Hetta er puacutera greitt men lesa vit kanningina skuldi man truacuteeth at Kappingareftirlitieth greinaethi
eina av mongu foslashroysku vinnunum hvoslashrs voslashrur liggja lang omanfyri danskar priacutesir
Leggjast kann afturat at priacutesirnir iacute Foslashroyum eisini er goacuteethir sammett vieth norskar priacutesir taacute skattir og
avgjoslashld eru tikin fraacute
22 Oslashkt GRM iacute Foslashroyum skal siacuteggjast iacute mun til foslashroyskdonsku priacutessamanberingina Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at GRM iacute Foslashroyum er oslashkt seinastu aacuterini tyacuteethir taeth uppaacute ein
marknaeth sum skal regulerast Hetta er ein skeiv meting
Lat okkum fyrst seta oslashkta GRM iacute Foslashroyum seinastu aacuterini iacute eitt nyacutett ljoacutes vieth framuacuter goacuteethu gongdini aacute
foslashroysku oljupriacutesunum iacute mun til donsku oljupriacutesirnar Taeth at GRM fer upp meethan munirnir iacute priacutesi
millum Danmark og Foslashroyar ganga hin vegin gevur greiethar aacutebendingar um at GRM iacute Foslashroyum gerst
meira kappingarfoslashrt vieth danska GRM Oacuteivaeth er hettar eisini eitt tekin um hoslashgan og betraethan
effektivitet Taacute foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera at tjena pengar vieth einum laeligkkandi GRM-lutfalli iacute mun til
ein marknaeth har vit aacuteviacutekavist telja 06 (diesel og bensin) og 19 (gassolja) so er effektiviteturin iacute
foslashroysku oljuvinnuni helst goacuteethur iacute mun til Danmark
Eisini er sera tyacutedningarmikieth at staethfesta at kanningarnar hjaacute ma griska bretska og skotska
kappingareftirlitunum sum vit fara at greina seinni iacute hesum svarskrivi oslashll viethurkenna at GRM altiacuteeth er
haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum reka virksemi aacute smaacuteplaacutessum ella iacute oyggjasamfeloslashgum
11
Oslashll hesi kappingareftirlit viethurkenna at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og
oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Kostnaethurin er haeliggri og soslashlan er laeliggri og tiacute staethfesta hesi
kappingareftirlit at taeth er heilt naacutettuacuterligt at GRM hjaacute oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn GRM hjaacute teimum oljufeloslashgum sum reka fyritoslashku aacute einum
meginlandi
23 Samanumtoslashka
Foslashroysku oljupriacutesirnir eru samanlagt vaeligl betri enn donsku oljupriacutesirnir (og norsku) og priacutesgongdin
seinastu 10 aacuterini er til foslashroyskan fyrimun Hetta gevur greiethar aacutebendingar um ein marknaeth sum
riggar sera vaeligl og sum hevur goacuteethar priacutesir til foslashroyska bruacutekaran Aethrar foslashroyskar vinnur klaacutera als ikki
eins goacuteethar priacutesir sammett vieth danskar priacutesir reinsaethir fyri skattir og avgjoslashld
GRM uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt og gevur ikki taeligr aacutebendingar sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute
12
30 Foslashroyska samfelagieth hevur spart umleieth 750 millioacutenir kroacutenur til eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna goacuteethu foslashroysku oljurpriacutesirnar Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska samfelagnum dyacutert
Hetta gera tey vieth at bruacuteka skeiv norethurlendskt toslashl og skeiv EU toslashl og samanbera hesi vieth foslashroyskar
oljupriacutesir Vit fara seinni at viacutesa aacute hvussu skeiv sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum vieth
EUNorethanlond er
Iacute hesum brotinum vilja vit bert staethfesta at iacute mun til danskar priacutesir og aethrar priacutesir iacute Foslashroyum hevur
foslashroyska samfelagieth spart yvir eina milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini vegna kappingarfoslashru foslashroysku
oljupriacutesirnar
Foslashroysku gassoljupriacutesirnir eru og hava verieth vaeligl laeliggri enn danskir gassoljupriacutesir iacute fleiri aacute Munurin er
siacuteethan 2007 oslashktur til foslashroyskan fyrimun Diesel og bensin eru eitt vet dyacuterari enn iacute Danmark Samanlagt
er foslashroysk olja vaeligl biacuteligari enn donsk olja fraacutetrekt skattir og avgjoslashld
Samstundis er 100 greitt fraacute kanning fraacute 2009 sum Kappingareftirlitieth sjaacutelvt hevur fingieth gjoslashrda at
stoacutert saeligeth allar innfluttar voslashrur eru dyacuterari iacute Foslashroyum enn iacute Danmark ofta vaeligl dyacuterari Eitt undantak er
og taeth er tyacutedningarmesta voslashran hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum gassolja svarandi til 80 av tiacute seldu
mondini av olju aacute foslashroyska marknaethinum ndash og harvieth eisini samanlagt oslashll foslashroyska oljan
Mynd 2 Priacutessammeting Foslashroyar og Danmark
Keldur Magn Kappingareftirlitieth EOF og Poyri
Hyggja vit at talvu 2 omanfyri siacuteggja vit at sammett vieth Danmark so hevur foslashroyska samfelagieth spart
goacuteethar 750 millioacutenir seinastu 10 aacuterini vieth taeth at foslashroysku oljupriacutesirnir liggja undir danskar priacutesir
Samstundis staethfesta vit at stoslashethan er batnaeth munandi um tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 verethur
samanborieth vieth 2005-2007
Toacute so Vit vita fraacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 at flestallar foslashroyskar vinnur liggja
vaeligl omanfyri danskar priacutesir og her sammeta vit bert vieth hvussu toslashlini hoslashvdu saeligeth uacutet um vit raktu
beint aacute danskar priacutesir
Vit staethfesta seinni at taeth er oacutevanligt at oyggjasamfeloslashg selja siacutena olju biacuteligari enn taeligttast knyacutettu
meginlondini Eindarkostnaethurin av at reka oljufelag iacute einum fjarskotnum oyggjalandi er vaeligl haeliggri
enn at reka eitt oljufelag aacute europeiska meginalandinum og iacute norethanlondum Tiacute veretha uacutetsoslashlupriacutesirnir
haeliggri aacute smaacuteplassum Vit fara seinni iacute svarskrivinum at taka noslashkur doslashmi fraacute griksku oyggjunum iacute mun
til meginlandieth Highlands amp Islands iacute mun til Skotland og Isle of Man og Jersey iacute mun til Bretska
meginlandieth
Minni kostnaethur fyri foslashroyska samfelagieth samanborieth vieth Danskar priacutesir (foslashroyskir listapriacutesir vs Danskir listapriacutesir)
Bensin 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Alt tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 2005-2007
Seldir litrar (1000 l) 14833 15972 16431 16226 16257 15631 15339 14735 14257 14040 153721 106485 47236
Munir FODK (krl) -060 -061 -065 -087 -046 -031 -029 -036 -029 -043 -049
Munir totalt (iacute 1000 kr) -8900 -9743 -10680 -14117 -7478 -4846 -4448 -5305 -4135 -6037 -75688 -46365 -29323
-044 -062
Diesel 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 18371 19259 20575 20742 18812 19061 18885 18908 19251 20782 194646 136441 58205
Munir FODK (krl) -015 -020 -022 -056 -016 -011 -007 -025 -018 -026 -022
Munir totalt (iacute 1000 kr) -2756 -3852 -4526 -11616 -3010 -2097 -1322 -4727 -3465 -5403 -42774 -31640 -11134
-023 -019
Gassolja 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Seldir litrar (1000 l) 224172 200997 205074 176302 135474 152536 141097 159160 151707 159399 1705918 1075675 630243
Munir FODK (krl) 048 036 038 008 035 067 088 070 076 068 052
Munir totalt (iacute 1000 kr) 107603 72359 77928 14104 47416 102199 124165 111412 115297 108391 880875 622985 257890
058 041
Sparing pr aacuter 95947 58764 62721 -11628 36928 95257 118395 101380 107698 96951 762413 544980 217433
Sparing iacute kr pr seldan litur pr aacuter 037 025 026 -005 022 051 068 053 058 050 037 041 030
13
Voacuteru foslashroysku oljufeloslashgini sum aethrar foslashroyskar vinnur og sum oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum flest
so loacutegu okkara innfluttu voslashrur vaeligl omanfyri danskar priacutesir So hoslashvdu vit somu priacutesskipan sum
oljufeloslashg aacute oyggjasamfeloslashgum og sum flestallar aethrar foslashroyskar vinnur hoslashvdu foslashroysku oljupriacutesirnir
ligieth vaeligl omanfyri danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Var hettar veruleikin so hoslashvdu foslashroysku
oljufeloslashgini tikieth yvir eina milliard kroacutenur meiri iacute priacutesum seinastu 10 aacuterini
14
40 Talsammanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU-hagtoslashl eru skeivar Eitt av tyacutedningarmiklu uppaacutehaldunum hjaacute Kappingareftirlitinum um foslashroyska oljumarknaethin er at iacute
mun til priacutessammetingar vieth EU fraacute 2005 til 2014 eru foslashroysku oljupriacutesirnir ikki kappingarfoslashrir Eisini
verethur hildieth uppaacute at gongdin seinastu aacuterini er skeiv so at foslashroysku priacutesirnir eru enn minni
kappingarfoslashrir enn aacuterini frammanundan
Tengd at hesum ldquogreiningumrdquo konkluderar Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini hava kostaeth
foslashroyska samfelagnum 100-viacutes av millioacutenum Hetta uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum eru ein av
grundarsteinunum undir tilmaeliglinum um at gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Sammetingin hjaacute Kappingareftirlitinum er skeiv og allar niethurstoslashethur sum veretha tiknar uacutet fraacute hesi
sammeting eru eisin skeivar Sostatt eisini uppaacutehaldieth um at oljufeloslashgini hava kostaeth foslashroyska
samfelagnum pengar
41 Oacutesamanbaeligrilig toslashl geva skeivar niethurstoslashethur
Priacutessammetingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Foslashroyar og EU veretha gjoslashrdar vieth stoslashethi iacute
1 Einum EU miethaltali sum Kappingareftirlitieth hevur fraacute Oil Bulletin
2 Listapriacutesum uttan avslaacutettur fraacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Vieth at kanna taltilfarieth hjaacute Kappingareftirlitinum kann Magn staethfesta at
1 EU-miethaltoslashlini fraacute Oil Bulletin og foslashroysku listapriacutesirnir kunnu als ikki sammetast
2 Um man sammmetir oacutesamanbaeligriligu toslashlini veretha niethurstoslashethurnar skeivar
Toslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini og teir foslashroysku listapriacutesirnir kunnu ikki sammetast av tiacute orsoslashk at tey als
ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett Danir vildu sagt at Kappingareftirlitieth sammetir suacuterepli og bananir
Hyggja vit fyrst at foslashroysku toslashlunum so eru tey listapriacutesir uttan avslaacutettrar og tey dekka hartil 100
av marknaethinum Tvs at toslashlini eru goacuteeth at bruacuteka iacute kanningarhoslashpi tiacute tey eru A) uppgjoslashrd eins B) kunnu
skjalproacutegvast og C) dekka 100 av marknaethinum
Miethaltoslashlini fraacute EU-Kommissioacutenini eru A) ikki uppgjoslashrd eins B) kunnu ikki skjalproacutegvast at tey eru
100 roslashtt og C) tey dekka ikki 100 av marknaethinum Stoslashrsta feilkeldan vieth EU-miethaltoslashlunum er at
meethan foslashroysku toslashlini sum sagt eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar so eru fleiri av teimum toslashlum sum
EU-Kommissioacutenin bruacutekar sum input iacute teirra EU-miethaltal priacutesir vieth avslaacutettri Einki krav er um at toslashlini
skulu gerast upp uppaacute sama haacutett EU heitir aacute londini um at lata inn toslashl sum eru gjoslashrd upp eins So er
bara at voacutena at oslashll rokna eins men taeth gera tey ikki
Vit kunnu td hyggja at niethanfyri standandi doslashmum uacuter tal-databasuni hjaacute EU-Kommissioacutenini
1 Danmark toslashlini innihalda avslaacutettrar 2 Belgien toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 3 Kroatien ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 4 Frakland toslashlini innihalda avslaacutettrar 5 Tyacuteskland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 6 Spanien toslashlini innihalda avslaacutettrar 7 UK ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 8 Holland toslashlini innihalda ikki avslaacutettrar 9 Slovenia ikki upplyacutest um toslashlini innihalda avslaacutettrar 10 Italien toslashlini innihalda avslaacutettrar
15
11 Portugal toslashlini innihalda avslaacutettrar
Taeth vil siga at taeth miethaltalieth Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar vieth er
aacutelvarsliga daacutelkaeth av avslaacutettrum Tiacute kunnu toslashlini als ikki samanberast Eisini siacuteggja vit at fyri noslashkur av
londunum eru avslaacutettrarnir ldquoinnraporteraethirrdquo Tvs at eingin kann skjalproacutegva at toslashlini eru 100 iacute
lagi Taeth einasta ieth sigast kann um toslashlini er at hetta er talieth at lokalu oljufeloslashgini siga at tey geva iacute
avslaacutettrum
Og ikki nokk vieth tiacute Vieth at kanna greiningarhaacutettarlagieth hjaacute EU Kommissioacutenini eitt sindur afturat siacuteggja
vit eisini at avslaacutettrarnir veretha uppgjoslashrdir aacute ymsan haacutett iacute ymsu londunum eins og rdquomarket
coveragerdquo varierar iacute ymsu londunum
Hetta merkir iacute stuttum at Kappingareftirlitieth samanber foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettur vieth eitt EU-
miethaltal sum
1 Inniheldur avslaacutettrar fyri fleiri av londunum og hevur lond vieth sum ikki siga um avslaacutettar eru
vieth iacute toslashlunum ella ei Eitt er at summi siga ja og summi siga nei ndash men at taeth ikki er greitt um
avslaacutettrar eru vieth ella ei hjaacute summun londum er greitt tekin um oacutetryggleikan iacute toslashlunum
2 Inniheldur avslaacutettrar sum ikki eru eftirkannaethir men skraacutesettir sum verethandi teir sum
oljufeloslashgini hava innrapporteraeth Tvs at eingin veit um teir eru raeligtt innrapporteraethir
3 Inniheldur avslaacutettrar fyri ymisk lond sum eru gjoslashrdir upp aacute ymsan haacutett
4 Inniheldur toslashl fyri lond har market coverage varierar ein heilan hoacutep og tiacuteskil er taeth ivasamt
hvussu umboethandi miethaltalieth er fyri hvoslashrt einstakt land
Tiacuteverri heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at samanberingarnar kunnu bruacutekast Kappingareftirlitieth
skrivar iacute kanningin at taeth er iacute lagi at gera hesar sammetingar tiacute at eingir avslaacutettrar eru iacute Foslashroyum
Hetta er ikki raeligtt KE veit at taeth eru avslaacutettrar aacute foslashroyska oljumarknaethinum Baeligethi til vinnukundar og
til privatkundar Eitt doslashmi um avslaacutettrar til privatkundar er okkara ldquoPriacutestryggingrdquo aacute gassolju Tey sum
melda til hendan avslaacutettrarpakka faacutea eina munagoacuteetha sparing hvoslashrt aacuter
Eitt doslashmi um avslaacutettrar til vinnuliacutevieth eru stoacuterkunda-avslaacutettrarnir til fiskivinnuna Kanningin heldur
uppaacute at eingir avslaacutettrar veretha latnir iacute Foslashroyum Samstundis sammetir KE foslashroyskar priacutesir uttan
avslaacutettrar vieth uacutetlendskar priacutesir vieth avslaacutettrum og faeligr sostatt toslashl sum viacutesa at priacutesirnir iacute Foslashroyum ikki
er noacuteg goacuteethir Taeth er Magn sa aacuteskoethan at sliacutekar sammetingar ikki eru noacuteg goacuteethar Vit halda at antin
sammetir man uacutetlendskar og foslashroyskar listapriacutesir ella uacutetlendskar og foslashroyskar priacutesir vieth avslaacutettrum
Greitt er at millioacutenir kroacutenir eru skraacutesettar iacute avslaacutettrum hjaacute Magn og at baeligethi privatfoacutelk og
vinnukundar faacutea hesar avslaacutettar Alliacutekavaeligl setur kanningin foslashroyskar priacutesir uttan avslaacutettrar upp moacuteti
uacutetlendskum priacutesum vieth avslaacutettrum og ger niethurstoslashethur uacutet fraacute hesi samanbering
42 Oacutefraeligttakend uppaacutehald og tyacutedniningarmiklar niethurstoslashethur bygdar aacute skeiv toslashl Greitt er at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt aacutelvarsligar haacutettalagsfeilir (metodefejl) hevur bruacutekt skeiv
toslashl og sostatt gjoslashrt skeivar niethurstoslashethur
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar Hesar skeivu niethurstoslashethur veretha seinni bruacutektar
av Kappingareftirlitinum at viacutesa aacute at hendan vaeligntandi kappingin hevur kostaeth foslashroyska
samfelagnum noacutegvan pening
16
Hetta er aacutelvarsamt tiacute uacutet fraacute toslashlum sum ikki kunnu samanberast vieth foslashroysk toslashl ger Kappingar-
eftirlitieth skeivar niethurstoslashethur um kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum og uacutet fraacute skeivu
niethurstoslashethunum vil Kappingareftirlitieth gera viacuteethgongd inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin
Eisini kemur Kappingareftirlitieth vieth einum eftir okkara tykki sera grovum og niethrandi uppaacutehaldieth
um at Magn og oslashll okkara starvsfoacutelk skulu hava kostaeth foslashroyska samfelagnum 100-tals millioacutenir
Grova og niethrandi uppaacutehaldieth er eins og aethrar niethurstoslashethur tengdar at skeivu sammetingunum av
EU-miethaltoslashlunum og foslashroysku toslashlunum
Taeth er okkara greietha fatan at oslashll viethurskifti sum aacute nakran haacutett eru tegnd at skeivu
samanberingunum millum foslashroyskar priacutesir og oacutefulfiacuteggjaethu miethaltoslashlunum fraacute EU-Kommissioacutenini mugu
gerast aacute nyacuteggjum Taeth verethi seg greiningar niethurstoslashethur inntriv ella henviacutesingar alt skal takast upp til
nyacuteggja viethgereth
Harumframt halda vit at taeth er sera ivasamt hvat ein samanbering millum foslashroyskar priacutesir og EU-
priacutesir skal bruacutekast til iacute eini kanning sum hesari Samfeloslashgini og buacuteskapirnir eru iacute stoacuteran mun
grundleggjandi ymisk baeligethi innan fyri EU og millum EU og Foslashroyar
Iacute hvussu er maacute eitt minsta krav til eina sliacuteka kanning veretha at man sammetir somu toslashl og at man
tryggjar at samanberingarnar eru validar Toacute avbjoacuteethingin er at um tey somu toslashlini veretha sammett
so hevur Kappingareftirlitieth onga sak ndash og tiacute fara tey langt fyri at argumentera fyri at Oil Bullitin
priacutesirnir eru iacute lagi at bruacuteka sum samanbering
50 Skulu foslashroysk feloslashg framyvir klaacutera EU ella UK ella SE priacutesir um Kappingareftirlitieth ikki skal gera inntriv iacute marknaethin Vit hava staethfest omanfyri at EU-miethaltoslashlini sum Kappingareftirlitieth sammetir foslashroyskar priacutesir vieth
eru oacutenyacutetilig og allar greiningar og niethurstoslashethur sum eru tengdar at oacutesamabaeligriligu toslashlunum eiga iacute
besta foslashri at veretha gjoslashrdar av nyacuteggjum ella tiknar heilt burturuacuter kanningini
Taacute taeth er staethfest loyva vit okkum eina loslashtu at iacutemynda okkum at toslashlini hoacuteast alt eru iacute lagi Fyri taeth
fyrsta kann taacute staethfestast at foslashroyska oljan enn sum aacuteethur er biacuteligari enn tann danska
Harnaeligst haldi vit at taeth er tyacutedningarmikieth at viethgera uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um at
um foslashroysku oljufeloslashgini ikki klaacutera somu priacutesir sum EU-londini (ella Stoacuterabretland ella Svoslashriacuteki) og at
um priacutesgongdin ikki er eins merkir hetta at foslashroyski oljumarknaethurin hevur avmarkaetha kapping og
at foslashroysku oljufeloslashgini uacutetnytta siacutena marknaetharstoslashethu til at vinna ein yvirnormalan profitt
Uppaacutehaldieth er puacutera burturvieth Serliga havandi iacute huga at argumentatioacutenin hjaacute Kappingareftirlitinum
einans er tengd at teimum oacutesamanbariligu EU-miethaltoslashlunum og ikki byggir aacute veruligar greiningar av
marknaethunum iacute Foslashroyum og iacute EU og aacutehaldandi aacutekaeligrur um assymmetriska priacutesaacuteseting ieth staethiliga
verethur avviacutest av okkum iacute hesum svarskrivi
Eingin vinnugreingari fer at samanbera marknaethir iacute heilt ymiskum londum uttan at greina taeligr
fortreytir sum eru galdandi aacute marknaethunum sum veretha sammettir Hetta er tiacuteverri ikki einans
galdandi fyri EU-samanberingar Allar samanberingarnar vieth lond eru mangulfullar taeth verethi seg vieth
norethanlond Australien Singapore ella Groslashnland
Taeth er ikki goacuteethur greiningarhaacutettur at taka noslashkur tilvildarlig (miethal) toslashl sum man ikki eingang hevur
metodu-tryggjaeth og so sammeta ymisk lond uttan eisini at greina hvussu marknaethirnir londini og
buacuteskapirnir siacuteggja uacutet og hvat eyethkennir teir
17
Um Kappingareftirlitieth vil sammeta Foslashroyar vieth uacutetlond maacute Kappingareftirlitieth gera veruligar
marknaethargreiningar Roslashtt toslashl mugu bruacutekast tey mugu vera samanbaeligrilig og gjoslashrd upp aacute sama haacutett
sum tey foslashroysku toslashlini man sammetir vieth
Kappingareftirlitieth maacute eisini iacute minsta lagi hava niethanfyri standandi viethurskifti greinaethi um haldbarar
niethurstoslashethur skulu gerast av foslashroyska og einum uacutetlendskum marknaethi
1 Stoslashdd av oljufeloslashgum ndash hvussu stoacutera samraacuteethingarstyrki hava tey taacute tey keypa inn 2 Eru oljureinsiverk iacute londunum ogella hvussu noacutegv oljureinsiverk liggja naeligrhendisiacute
grannalondunum hvussu laeligtt er hjaacute oljufeloslashgunum at faacutea noacutegv boeth uppaacute teirra oljutoslashrv 3 Hvar faacutea feloslashgini olju fraacute verethur oljan innflutt vieth skipi um ja hvussu stoacuter eru skipini 4 Iacute hvussi eru oljufeloslashgini vertikalt integreraeth ndash eiga tey boriplattformar og oljureinsiverk 5 Hvussu verethur oljan flutt ndash vieth roslashrum vieth bilum 6 Hvussu stoacuterir eru tangabilarnir iacute mun til teir foslashroysku 7 Eru noacutegvar smaacutear oljugoymslur ella faeligrri stoacuterar 8 Liggja goymslurnar taeligtt vieth stoacuterbyacuteir hvussu langt verethur koyrt 9 Hvussu noacutegvar bensinstoslashethir eru iacute landinum 10 Hvat er miethalsoslashla per bensinstoslasheth 11 Hvat er loslashnar- priacutes- rentu- og kostnaetharstoslashethieth annars iacute landinum 12 Hvoslashrji kroslashv hava myndugleikarnir iacute landinum til oljufeloslashg og teirra aktivir ndash eru tey td eins
hoslashreth iacute Portugal og iacute Foslashroyum og um ikki hvoslashrja aacutevirkan hevur hettar aacute kostnaetharstoslashethieth
Einki av omanfyri standandi er vieth iacute sammetingini av EU og Foslashroyum Ei heldur iacute samanberingini vieth
noslashkur av londunum kanningin hevur vieth td Svoslashriacuteki Stoacuterabretland Singapore Australia Groslashnland
og Svoslashriacuteki Hetta er ikki noslashktandimen eitt gott doslashmi um taeth (manglandi) greiningarhaacutettarlag sum oslashll
hendan kanningin er bygd aacute
Vit faacutea okkum illa at truacutegva at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara heldur at um foslashroysku oljufeloslashgini
ikki klaacutera somu priacutesir og treytir sum oljurisar iacute Tyacutesklandi (825 millioacutenir iacutebuacutegvar) Fraklandi (645
millioacutenir iacutebuacutegvar) Polen (385 millioacutenir iacutebuacutegvar) ella oslashethrum av londunum sum tilsamans umboetha EU
regioacutenina vieth omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum so er okkurt galieth vieth priacutesunum aacute foslashroyska
oljumarknaethinum
Og vit eru satt at siga raeligttiliga skelkaethi yvir at Kappingareftirlitieth leggur okkum undir at hava
kostaeth samfelagnum 100-tals millioacutenir tiacute vit ikki hava somu priacutesir sum td Tyacuteskland Polen Rumenia
Ungarn Bulgaria Bretland og Frakland
51 ldquoBest Practicerdquo greiningarhaacutettarlagieth kann ikki bruacutekast
Iacute endaligu kanningini hevur Kappingareftirlitieth sletta hugtakieth ldquobest practicerdquo sum var sera noacutegv
bruacutekt iacute hoyrinskanningini Kappingareftirlitieth sendi til oljufeloslashgini Hoacuteast taeth so eru niethurstaeligoslashethurnar
juacutest taeligr somu sum taacute best practice hugtakieth var eitt centralt punkt iacute kanningini Tiacute lata vit niethanfyri
standandi viethgereth av best practice hugtakinum standa eisini tiacute vit halda at taeth vaeligl greiethir fraacute hviacute
man ikki bara kann samabera foslashroyskar priacutesir vieth eitt EU miethal uttan at greina marknaethirnar aacute
raeligttan haacutett
Kappingareftirlitieth grundar siacutett vaeligl av sammetingarmarknaethum vieth at man innan
kappingargreiningar bruacutekar ldquobest practicerdquo sum samanberingargrundarlag Tvs at taeth er iacute lagi at
samanbera Foslashroyar og Kina um td Kina hevur biacuteligari hoslashsnarungapriacutesir enn Foslashroyar So bruacutekar man
Kina sum Best Practice Vit eru sera oacutesamd vieth hesum haacutettinum at greina uppaacute Hvat sigur ldquobest
18
practicerdquo EU-priacutesir um foslashroyska oljumarknaethin Eins liacutetieth og stk priacutesurin aacute hoslashsnarungum iacute Kina sigur
nakaeth um hvussu kappingarfoslashrir hoslashsnarungapriacutesirnir hjaacute FK iacute Fuglafirethi eru
Faeligr Kappingareftirlitieth nakaeth munagott at vita um foslashroyska oljumarknaethin vieth at sammeta eitt
oyggjaland iacute Norethuratlantshavi vieth 49000 iacutebuacutegvum vieth eina europeiska regioacuten vieth 500 millioacutenum
iacutebuacutegvum ella sum Stoacuterabretland vieth 65 millioacutepnum iacutebuacutegvum har centralgroymslur oljuleiethingar aacute
landi oljuleiethingar fraacute oljureinsiverkum til centragoymslurnar ovurstoacuterir tangabilar oljureinsiverk
og fleiri 100 millioacutenir kundar gera raksturin av oljufeloslashgum laeligttari enn iacute Foslashroyum Um
Kappingareftirlitieth heldur taeth so eigur Kappingareftirlitieth at greietha gjoslashlla fraacute hviacute iacute eini kanning sum
hesari Og hartil unndirbyggja uppaacutehaldieth vieth veruligum vinnugreiningum ndash ikki einans vieth
uppaacutehaldum sum als ikki veretha proacutegvaethi og at siga at ldquobest practicerdquo er orsoslashkin
Vit fara seinni iacute okkara svarskrivi at viacutesa aacute at kappingareftirlitini iacute Grikkalandi Bretlandi Highlands amp
Islands Skottlandi Jersey og Isle of Man oslashll somul viethurkenna taeth faktum at taeth er vaeligl dyacuterari at
reka oljuvirksemi iacute einum liacutetlum oyggjasamfelag enn taeth er aacute einum taeligttbygdum meginlandi Og her
sammeta vit ikki foslashroysku priacutesirnar vieth hesi oyggjalond tiacute munir eru og vit kenna ov liacutetieth til
marknaethin iacute hesum londum til at kunna siga um priacutesmunir eru naacutettuacuterligir
Vit staethfesta bert at uacutetlendsk Kappingareftirlit goacuteethkenna priacutesmunir millum omanfyri nevndu oyggjar
og naeligrmastu meginlondini Taeth gera tey uttan at roacutegva uppundir at ein priacutesmunur merkir at
manglandi kapping og ov hoslashgan vinning ndash men at hetta kemst av tiacute at taeth er vaeligl dyacuterari at reka eitt
oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagieth So siga hesi kappingareftirlitini iacute teirra kanningum
Men foslashroyska Kappingareftirlitieth er av eini aethrari aacuteskoethan ndash Foslashroyski oljumarknaethurin skal
sammetast vieth Best Practice - eitt EU-miethal Svoslashriacuteki Stoacuterabretland
52 Skal bara foslashroyska oljuvinnan klaacutera EU miethalpriacutesir ella allar foslashroyskar vinnur Nuacute Kappingareftirlitieth bruacutekar eitt EU miethal ella svenskar priacutesir at at gera niethurstoslashethur um
kappingarfoslashrieth aacute foslashroyska oljumarknaethinum vilja vit aacute Magn fegin vita um allar aethrar vinnur iacute
Foslashroyum eisini klaacutera somu priacutesir sum Svoslashriacuteki ella Tyacuteskland Polen Frakland og oslashll hini EU londini vieth
tilsamans omanfyri 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
Fer Kappingareftirlitieth at krevja at taeth almenna setur tiltoslashk iacute verk moacutetvegis oslashllum virksemi iacute Foslashroyum
sum ikki klaacuterar somu priacutesir sum eitt EU miethal Ella er taeth eitthvoslashrt serligt vieth foslashroyska
oljumarknaethinum sum ger at juacutest her er eitt EU miethal raeligtta samanberingin
Hvussu vieth fjarskiftismarknaethinum matvoslashrumarknaethinum flogmarknaethinum
bankamarknaethinum ndash klaacutera hesir eitt EU miethal vieth teirra hoslashvuethsvoslashrum Klaacutera hesir seg eins vaeligl iacute
samanberingini vieth danskar priacutesir eins og foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg vieth siacutenum hoslashvuethsvoslashrum
(80 av foslashroysku oljuni er vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark fraacutetrekt skattir og avgjoslashld meiri enn 1
milliard spard foslashroyska samfelagnum uppaacute 10 aacuter iacute mun til danskar priacutesir)
Um ldquobest practicerdquo argumentieth verethur grundarsteinurin undir tiacute arbeiethi sum Kappingareftirlitieth ger iacute
Foslashroyum skal so Atlantsflog klaacutera somu priacutesir sum Easy Jet leiethin millum London og Barcelona Skulu
vit framyvir flugva uacuter Vaacutegum til Keypmannahavnar fyri 200 kr Taeth maacute veretha niethurstoslashethan ndash og hetta
verethur vaeligl eisini staethfest uttan nakra sum helst greining av mununum millum Atlantsflog og tann
foslashroyska marknaethin og Easy Jet og tann marknaethin tey kappast aacute Ella Eru foslashroysku flogpriacutesirnir aacute
sama stoslashethi sum eitt EU miethal fraacute 2005 til 2014
19
Veretha telefeloslashgini Atlantsflog bankarnir og gerandisvoslashruhandlarnir loslashgd undir somu aacutekaeligrur sum
foslashroysku oljufeloslashgini um tey ikki klaacutera eitt EU miethal
Hviacute velur Kappingareftirlitieth at samanbera foslashroyska bankamarknaethin vieth danska bankamarknaethin
meethan oljumarknaethurin verethur samanborin vieth eitt EU-miethal ndash serliga havandi iacute huga hvussu
fraacuteliacuteka vaeligl oljufeloslashgini standa seg iacute priacuteskapping vieth donsku oljufeloslashgini Er taeth objektiv kriterium
sum gera hettar Skal foslashroyski bankamarknaethurin ikki samanberast vieth teir heilt stoacuteru EU
marknaethirnar
Eru foslashroysku telepriacutesirnir fraacute 2005 til 2014 aacute stoslashethi vieth eitt danskar priacutesir Um nei merkir taeth at
Fjarskiftiseftirlitieth hevur givieth foslashroyska telemarknaethinum loyvi til at taka priacutesir sum liggja omanfyri
danskar priacutesir tvs eru ov hoslashgir meethan aethrar treytir veretha settar oljumarknaethinum Hviacute Er nakaeth
serligt vieth foslashroyska oljumarknaethinum sum ger taeth
Hvussu noacutegv hava Foslashroya Tele Vodafone og Fjarskiftiseftirlitieth kostaeth foslashroyska samfelagnum
seinastu 10 aacuterini um tey ikki hava klaacuteraeth EUdanskar priacutesir
So viacutett Magn veit so viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth iacute teirra sammetingum av teirra priacutessammetingum
vieth uacutetlond at ldquopurchasing powerrdquo og ldquoeconomies of scalerdquo Foacutelkatal og onnur tyacutedningarmikil
viethurskifti aacutevirka priacutesmunirnar millum Foslashroyar og uacutetlond Taacute Fjarskiftiseftirlitieth av roslashttum
viethurkennir fundamental hugtoslashk innan vinnuliacutevsbuacuteskap taacute kappingarfoslashrieth hjaacute almenna Foslashroya Tele
skal metast hviacute vil Kappingareftirlitieth ikki viethurkenna somu hugtoslashk taacute priacuteskappingarfoslashri hjaacute privatu
oljufeloslashgunum skal metast
Eisini kunnu vit iacute besta ldquobest practicerdquo anda spyrja Kappingareftirlitieth um priacutesurin aacute eini kurv av
matvoslashrum iacute Foslashroyum er aacute sama priacutesstoslashethi sum eitt EU-miethal Hvussu stendur foslashroyska
matvoslashruvinnan seg iacute kapping vieth stoacuterar polskar supermarknaethir Eru matvoslashrupriacutesirnir iacute Foslashroyum aacute
sama stoslashethi sum iacute Danmark Og hviacute ikki Kina ella India ndash iacutesv mat er India vaeligl meira ldquobest practicerdquo enn
EU og Danmark
Og er taeth riacutemiligt at krevja at matur iacute Foslashroyum er eins biacuteligur sum iacute Polen Hetta er ein sera
tyacutedningarmikil spurningur tiacute iacute kanningini roslashr Kappingareftirlitieth uppundir at matvoslashruhandlarnir og
annaeth vinnuliacutev sum aacute ongan haacutett standa seg eins vaeligl iacute kappingini vieth danskar priacutesir sum oljufeloslashgini iacute
Foslashroyum skulu selja brennievni vieth Kappingarraacuteethsins hjaacutelp tiacute oljufeloslashgini skulu tvingast at geva
oslashethrum feloslashgum atgongd til okkara oljugoymslur
Vit kunnu bara staethfesta at ein kanning fraacute 2013 priacutesunum aacute gerandivoslashrum iacute foslashroyskum handlum
samanborieth vieth danskar handlar viacutesti at voslashrurnar iacute biacuteligasta handlinum iacute Foslashroyum samlaeth saeligeth
voacuteru 35 dyacuterari enn iacute tiacute dyacuterara handlinum iacute Danmark1
Vinarliga leggieth til merkis at vit aacute Magn aacute ongan haacutett ynskja at seta spurnartekin vieth aethrar vinnur iacute
Foslashroyum Vit seta einans eitt sera stoacutert spurnartekin vieth vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth
Kappingareftirlitieth leggur til grund fyri kanningar siacutenar Um hetta verethur framtiacuteethar leisturin sum
foslashroysk vinna skal kannast eftir so verethur ruethuleiki
Taeth er proacutegvaeth at iacute mun til danskar priacutesir eru foslashroysku oljupriacutesirnir vaeligl meiri kappingarfoslashrir enn
flestallar foslashroyskar vinnur Hetta staethfesti Kappingareftirlitieth sjaacutelvt iacute 2009 Hviacute skulu oljufeloslashgini
seinastu 10 aacuterini iacute miethal liggja meira enn 50 oyru undir danskar gassoljupriacutesir fraacutetrekt skattir og
1 httpwwwkappingfofokunningtidindipriskanning Laeliggsti priacutesurin iacute Foslashroyum var 71468 kr iacute meethan haeliggri priacutesurin iacute DK var 52825 kr Tey 35 framkoma sum 7146852825-1100 = 353)
20
avgjoslashld meethan allar aethrar tyacutedningarmiklar vinnur serliga taeligr sum handla vieth innfluttum voslashrum eins
og oljufeloslashgini iacute Foslashroyum liggja vaeligl omanfyri danskar priacutesir Og so faacutea vit enntaacute at vita at aacutelvarslig
inntriv skulu gerast iacute okkara vinnu tiacute priacutesirnir eru ov hoslashgir
Heldur burdi Kappingareftirlitieth arbeitt umvent Oljufeloslashgini sum kanska hava spart samfelagnum
yvir eina milliard seinstu 10 aacuterini vegna serstakliga kappingarfoslashrar priacutesir iacute mun til Danmark burdu
fingieth beinleiethis atgongd til allar goymslur hjaacute foslashroyskum matvoslashruhandlum so at vit kundu roynt at
fingieth eins stoacuteran mun millum foslashroyskan og danskan innfluttan mat sum vit hava klaacuteraeth at fingieth
millum foslashroyska og danska olju
Men heldur vil Kappingareftirlitieth vieth loacuteg tvinga kappingarfoslashrar vinnu at geva plaacutess til
oacutekappingarfoslashrar vinnur Kemur hetta bruacutekaranum til gagns
53 Hvar eru marknaethargreiningarnar Og so er taeth sjaacuteldsamt at EU toslashlini bara veretha staethfest og so bruacutekt at gera greiethar niethurstoslashethur uacutet fraacute
saman vieth einum ldquobest practicerdquo uppaacutehaldi Kanningin viethgereth als ikki veruleikan og strukturin
handan toslashlini Hviacute eru toslashlini sum tey nuacute einafereth eru Hvussu siacuteggja marknaetharnir uacutet Hvussu verethur
oljan flutt hvussu stoacuter eru feloslashgini hvussu noacutegvar kundar hava tey hvoslashrja atgong hava tey til fiacutegging
osfr
Minsta kravieth til eina haldbara kanning er at toslashlini man bruacutekar sum samanberingargrundarlag
kunnu samanberast Einki av hesum er gjoslashrt iacute hesi kanningini og tiacute eiga allar sammetingar vieth EU at
veretha gjoslashrdar aacute raeligttan metodiskt validan haacutett Tiacute sum taeth stendur nuacute sigur sammetingin ov veik
Umframt tann grundleggjandi metodiska feilin at samanbera priacutesir ieth snoslashgt sakt ikki eru sambaeligrligir
tiacute man ma samanber netto vieth brutto eru eisini onnur viethurskifti ieth beinleiethis tala iacutemoacuteti at gera
eina samanbering vieth ES priacutesir Taeth eina er eitt vaeligl laeliggri og sera ymiskt kostnaetharstoslashethi iacute ES og eitt
noacutegv stoslashrri foacutelka- og akfarsgrundarlag pr bensinstoslasheth
54 Loslashnar- og kostnaetharstoslashethieth er sera ymiskt
Ein annar trupulleiki vieth samanberingum vieth EU-priacutesirnar er at kostnaetharmunirnir iacute ov liacutetlan mun
veretha bruacutektir at samanbera vieth foslashroyska priacutes- og kostnaetharstoslashethi
Eitt skjoacutett yvirlit yvir munirnar iacute loslashnarkostnaethi pr tiacutema innan fyri EU faeligst vieth at slaacutea upp iacute Eurostat
21
Eurostat2 staethfestir til doslashmis fyri 2014 at miethal tiacutemakostnaethurin iacute ES iacute miethal var 246 Evrur men at
taeth eru raeligttliga stoacuterir munir aacute loslashnarstoslashethinum iacute ymisku londunum
Tiacutemakostnaethurin varierar millum 38 og 403 Evrur iacute ES-londunum Iacute naeligrum 60 av londunum er
tiacutemakostnaethurin einans helmingurin av kostnaethinum iacute Danmark
Taeth skuldi naeligstan verieth oacuteneyethugt at nevnt at hetta sjaacutelvsagt hevur siacutena stoacuteru aacutevirkan aacute kostnaethin at
reka oljusoslashluvirksemi har ieth lutfalsliga stoacuterur partur av rakstraruacutetreiethslunum eru loslashnir og sostatt vil
taeth eisini hava siacutena aacutevirkan aacute oljupriacutesirnar Hetta merkir toacute ikki at oljupriacutesirnir neyethturviliga fylgja
kostethanarstoslashethinum iacute londunum men taeth merkir at skal ein valid samanbering av oljupriacutesum millum
lond gerast so mugu naacutegreiniligar kanningar av ma priacutesstoslashethinum iacute ymsu londunum gerast
Og tiacute kann man enn einafereth spyrja seg sjaacutelvan um relevansin iacute samanberingini vieth ES oljupriacutesirnar
uttan at veruligar konstethanarsamanberingar veretha gjoslashrdar Hartil stuethlar hetta undir tiacute sum
Kappingareftirlitieth vanliga ger iacute siacutenum sammetingum ndash tey sammeta vieth Danmark eins og tey aacutettu
at gjoslashrt nuacute Tiacute har liacutekist kostnaetharstoslashethi meiri enn fyri fleiri av hinum londunum loacuteggeving liacutekist
trygdarstoslashethi og almenn kroslashv liacutekjast osfr
2 httpeceuropaeueurostatstatistics-explainedindexphpHourly_labour_costs
EUR 2014
European Union (28 countries) 246
Denmark 403
Belgium 390
Sweden 374
Luxembourg 359
France 346
Netherlands 340
Finland 323
Austria 315
Germany 314
Ireland 298
Italy 283
United Kingdom 223
Spain 213
Cyprus 158
Slovenia 156
Greece 146
Portugal 131
Malta 123
Estonia 98
Slovakia 97
Czech Republic 94
Croatia 94
Poland 84
Hungary 73
Latvia 66
Lithuania 65
Romania 46
Bulgaria 38
22
56 Tiacutettleiki av bensinstoslashethum Eitt annaeth viethurskifti ieth spaeliglir inn iacute samanberingini er tiacutettleikin av bensinstoslashethum Til hetta kunnu vit
bruacuteka talieth av iacutebuacutegvum og tal av akfoslashrum pr bensinstoslasheth siacute niethanfyri standandi myndir
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Kelda EOF (hagtoslashl fraacute Energinoter 201415) og Kappingareftirlitieth
Hini londini hava ein stoslashethtiacutettleika3 ieth liggur langt niethanfyri tann iacute Foslashroyum Sostatt er grundarlagieth
fyri at reka bensinsoslashluvirksemi munandi betur iacute naeligrum oslashllum londunum ieth vera tikin vieth iacute
samanberingargrundarlagnum taacute hugt verethur eftir borgarum og bilum pr stoslasheth Alt annaeth liacuteka vil
hetta viethfoslashra ein vaeligl laeliggri miethalkostnaeth pr seldan litur aacute ymisku bensinstoslashethunum runt iacute Europa enn
iacute Foslashroyum Og hetta vil sjaacutelvandi aacutevirka uacutetsoslashlupriacutesin
3 Grikkaland er einasta landieth ieth hevur haeliggri tiacutettleika Orsoslashkin er nokk at taeth eru noacutegvar smaacutear oyggjar iacute Grikkalandi ieth mugu hava siacutena bensinpumpu ella ndashstoslasheth Og her verethur eisini viacutest aacute stoacuteru munirnar millum meginlandi og oyggjarnar iacute kanningum ieth gjoslashrdar eru
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 11000
Rumaelignien
Slovakiet
Ungarn
Storbritannien
Frankrig
Polen
Tyskland
Spanien
Holland
Slovenien
Portugal
Oslashstrig
Sverige
Belgien
Norge
Finland
Tjekkiet
Danmark
Italien
Luxembourg
Foslashroyar
Graeligkenland
Iacutebuacutegvar pr bensinstoslasheth iacute Europa
Indbyggerestation
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Storbritannien
Tyskland
Slovakiet
Frankrig
Polen
Ungarn
Rumaelignien
Slovenien
Spanien
Oslashstrig
Holland
Norge
Luxembourg
Belgien
Portugal
Italien
Sverige
Finland
Tjekkiet
Danmark
Foslashroyar
Graeligkenland
Tal av akfoslashrum pr stoslasheth
Bilerstation
23
Eisini hesi viethurskifti skulu takast vieth iacute eini sammeting millum Foslashroyar og EU ndash men Kappingareftirlitieth
tekur eingi atlit uttan at siga at oljufeloslashgini iacute foslashroyum hava sjaacutelvi valt hvussu noacutegvar bensinstoslashethir
man hevur
Samanumtikieth eru vit oacutealmindiliga illa noslashgd vieth ldquobest practicerdquo haacutettin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki
minst tiacute foslashroysku oljufeloslashgini eru einastu feloslashg iacute landinum sum veretha undirloslashgd hesum
greiningarhaacutetti Uttan forklaacutering og uttan orsoslashk Oslashll hendan greiningin skal gerast umaftur sama
greiningarhaacutettarlag (metode) sum kappingareftirlit iacute hinum londunum bruacuteka skal eisini bruacutekast iacute
Foslashroyum og foslashroysku oljufeloslashgini hava raeligtt at veretha viethfarin eins og aethrar vinnur iacute Foslashroyum ndash vit
skulu ikki liva upp til kroslashv sum ikki veretha sett oslashethrum vinnum
Aacute so tunnum grundarlagi og vieth so ivasomun greinigarhaacutettarlagi og samanberingum veretha vit aacute
Magn loslashgd undir at hava kostaeth foslashroyska samfelagnum noacutegvar pengar vegna vaacutenaligar priacutesir Og
hetta hava vit sera trupult vieth at goacuteethtaka
So samanumtikieth eru stoacuterir metodisktir trupulleikar iacute samanberingini av priacutesunum iacute kanningini hjaacute
Kappingareftirlitinum Verethur harumfrat hugt eftir strukturellum viethurskiftum so kann skjoacutett
staethfestast at priacutesstoslashethi tiacutettleiki av bensinstoslashethum og aethrir strukturellir landamunir gera at
samanberingin vieth ES (og hervieth eisini Svoslashriacuteki og Stoacuterabretland) gerst sera trupul um marknaethirnir
ikki veretha viethgjoslashrdir og greinaethir ordiligt
24
60 Taeth ber ikki til at samanbera smaacute oyggjasamfeloslashg sum Foslashroyar vieth EU uttan at taka haeligdd fyri teimum munum sum aacutevirka priacutesaacutesetingina Foslashroysku oljufeloslashgini hava fleiri ferethir gjoslashrt Kappingareftirlitieth vart vieth at taeth eru stoacuterir munir at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum oyggjasamfelagi iacute mun til stoslashrri lond iacute Skandinavia ella aacute europeiska meginlandinum Kappingareftirlitieth viacutesir hesum aftur og noktar at viethurkenna hugtoslashk sum Economies of Scale og at kostnaetharstoslashethi hjaacute oljufeloslashgunum iacute oyggjasafeloslashgum er haeliggri enn hjaacute feloslashgum aacute meginlandinum Og at priacutesirnir aacute olju iacute oyggjasamfeloslashgum sjaacutelvsagt eru haeliggri enn iacute stoacuterum londum Og at GRM vanliga er haeliggri hjaacute oljufeloslashgum sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum Vit fara iacute hesum brotieth at viacutesa aacute at kappingareftirlit iacute oslashethrum londum ikki eru samd vieth foslashroyska Kappingareftirlitieth iacute omanfyri standandi Kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna at
1 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag iacute einum oyggjasamfelagi er haeliggri enn aacute meginlandinum 2 Taeth er ein sjaacutelvfylgja at uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute oyggjasamfeloslashgum eru haeliggri enn aethrastaethni uttan
at hetta merkir at oljufeloslashgini sum virka iacute oyggjasamfeloslashgum gera saeligr daeliglt av manglandi kapping ogella hava ov hoslashgan vinning
3 GRM iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu vil veretha haeliggri enn iacute londum vieth hoslashgari soslashlu uttan at hetta er tekin um at oljufeloslashgini gera saeligr daeliglt av stoslashethuni
Vit taka noslashkur doslashmi og heita samstundis aacute foslashroyska Kappingareftirlitieth um at arbeietha eftir sama leisti og viethurkenna somu hugtoslashk sum tey uacutetlendsku kappingareftirlit vit viethgera niethanfyri
61 ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo
Isle of Man er ein sjaacutelvstyacuterandi oyggj sum liggur millum Stoacuterabretland og Iacuterland Iacutebuacutegvatalieth er 85000 oyggin er 572 km2 til viacuteddar Har eru tvey oljufeloslashg 21 bensin- og dieselstoslashethir og naeligstan 55 millioacutenir litrar av motorbrennievni og 70 millioacutenir litrar av huacutesarhaldsbrennievni vera bruacutekt um aacuterieth Naeligrmasta reinsiverkieth eru Stanlow naeligrindis Liverpool sum liggur einans 150 km burtur Office of Fair Trading kunngjoslashrdi iacute mars 2014 eina fraacutegreiething sum dagfoslashrir eina eldri kanning fraacute 2010 vieth heitinum ldquoAn Investigation into Liquid Fuel Prices in the Isle of Manrdquo Fraacutegreiethingin metir um bensin- og dieselmarknaethin aacute Isle of Man vieth at samanbera priacutesir aacute oynni vieth priacutesir aacute bretska meginlandinum Isle of Man hevur sum oyggjasamfelag fleiri av somu marknaethareyethkennum sum Foslashroyar Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var puacutera greieth4 ldquoThe 2010 Report concluded that whils the prices charged for liquid fuels in the Island were higher than those charged for in the United Kingdom there where various factors which contributed towards this The difference in the scale and scope of the United Kingdom and Isle of Man liqiued fuel markets together with the additional costs and overheads incurred in supplying bulk fuel to an Island community contributed to the price differential Nothing that the OFT has discovered through its ongoing monitoring or in the production of this Report suggests that () a full price investiagation would produce a different conclusion today rdquo
4 Road Fuels Market Monitoring Report 2014 Isle of Man Government
25
Longu nuacute saeligst at central vinnuliacutevshugtoslashk sum ldquoscalerdquo og ldquoscoperdquo (Economies of Scale) veretha viethurkend av Office of Fair Trading og bruacutekt at greietha fraacute at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at keypa olju iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Toacute foslashroyska Kappingareftirlitieth goacuteethtekur ikki hendan logikk Fraacutegreiethingin omanfyri staethfestir at munurin aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute bretska meginlandinum og Isle of Man eru 073 kr fyri bensin og 056 fyri diesel Og hetta hoacuteast sum aacuteethur sagt Stanlow oljureinsiverkieth einans liggur 150 km fraacute Isle of Man Magn biethur Kappingareftirlitieth samanbera hendan mun vieth foslashroyskar danskar priacutesir og koma til einastu validu niethurstoslashethuna uacutet fraacute hesum ndash at vit enn einafereth hava eitt doslashmi sum roslashr uppundir at oljupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum eru goacuteethir
Iacute baacuteethum fraacutegreiethingunum hjaacute Office of Fair Trading bleiv staethfest at taeth voacuteru viethurskifti sum elvdu til haeliggri priacutesir aacute Isle of Man Hesi eru Laacuteg soslashla vegna ein liacutetlan marknaeth foslashrir til hoslashgar innkeypspriacutesir (Economies of Scale) Hoslashgir flutningskostnaethir vegna avmarkaethan marknaeth har smaacute tangaskip veretha nyacutett Priacutesirnir aacute Isle of Man eru laeliggri enn teir foslashroysku Hetta oacuteivaeth av strukturellum aacutevum Men taeth er ikki pointieth ndash pointieth er at taeth er ok at Isla of Man hevur haeliggri priacutes en mainland
62 Grikkaland Aacute grikska marknaethinum er munurin aacute oljupriacutesunum aacute meginlandinum oslashethrumegin og oyggjunum hinumegin sera stoacuterur Hetta saeligst iacute talvuni niethanfyri sum samanber miethalpriacutes aacuteethrenn avgjoslashld iacute juli 2010 aacute griska meginlandinum oyggjunum og aacute Kreta
Nota Kursurin fyri juli 2010 var DKKeuro 745 Kelda Greek Ministry for Development
Kappingareftirlitieth iacute Grikkalandi viethurkennir at taeth eiga at veretha kostnaetharmunir aacute grisku oyggjunum og griska meginlandinum Tey siga at taacute priacutesir veretha viethgjoslashrdir skal takast haeligdd fyri kostnaetharmunirnir aacute voslashruflutningi iacute ymiskum stoslashethum iacute landinum og eisini at eykakostnaethinum av at veita til uacutetjaethara ella onnur illa atkomilig oslashki og sum harvieth krevja serlig atlit Grikkar viethurkenna hartil at kostnaethurin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin oslashkist juacute longri flutningurin av olju er fraacute reinsiverkum til goymslurnarbensinistoslashethirnar hjaacute oljufeloslashgunum Tangabilar og ferjur vera vanliga bruacutekt at flyta oljuvoslashrur til griksku oyggjarnar ndash eins og iacute Foslashroyum meethan tangaskip vera bruacutekt at flyta olju til Kreta tiacute har er baeligethi fraacutestoslashethan til meginlandieth og toslashrvurin aacute olju stoslashrri Eisini viacutesa vit aacute at ein kanning av flutningskostnaethi iacute Grikkalandi fann eitt greitt samband millum fraacutestoslashethuna fraacute reinsiverkum naeligrindis Athen og Thessaloniki og teir priacutesir sum gjoslashrdu seg galdandi iacute
oslashkinum5
5 Siacute httpasecugrSeejeissue11GKAGKApdf
eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur eurolitur DKKlitur
Grikska meginlandieth 056 415 065 486 052 389
Griksku oyggjarnar 063 466 069 514 071 529
Kreta 064 474 070 518 069 517
Munur
Oyggjar - Meginlandieth 007 051 004 028 019 140
Kreta - Meginlandieth 008 059 004 033 017 127
Bensin Diesel Gassolja
26
Sostatt kunnu marknaethir sum liggja langt burtur fraacute reinsiverkjum vaeligntast at hava haeliggri priacutesir Vieth oslashethrum orethum grikkar viethurkenna eins og kanningin hjaacute Office of Fair Trading fraacute Isle of Man at taeth eru eyka kostnaethir tilknyacutettir at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum sum gera at uacutetsoslashlupriacutesirnir ikki eru teir somu sum aacute meginlandinum
63 Skotska haacutelendieth og bretsku oyggjarnar
Iacute kanninigini ldquoUK Of f ice of Fair Trading ndash Petrol and Diesel Pricing in the Highlands amp Islandsrdquo viacutesir bretska kappingareftirlitieth aacute at eins og iacute Grikkalandi finnast tyacuteethandi priacutesmunir millum ymiskar landspartar iacute Bretlandi Noslashkur oslashki har priacutesir hava verieth granskaethir er aacute skotska haacutelendinum og bretsku oyggjunum (Highlands amp Islands) Hesi oslashki hava tilsamans 440000 iacutebuacutegvar 230 bensin- og dieselstoslashethir og bruacuteka umleieth 300 millioacutenir litrar av motorbrennievni um aacuterieth (noacutegv stoslashrri marknaethur enn Foslashroyar og als ikki so fjarskotin) Priacutesmunur aacute brennievni iacute hesum oslashkjum samanborieth vieth restina av Bretlandi hava verieth kannaethir og iacute eini umfatandi kanning hevur Office of Fair Trading iacute 20006 staethfest at priacutesmunurin aacute gassolju var 47 oyru millum Bretland og Highlands amp Islands uttan at hetta gav oroslashk til stoacutervegis hoslashvuethbryacuteggj hjaacute Office of Fair Trading
Staethfest vareth eisini at feloslashgini aacute fjarskotnu oslashkjunum hoslashvdu eitt haeliggri GRM samanborieth vieth miethaltalieth iacute Bretlandi men at taeth var neyethugt fyri at viga upp iacutemoacuteti haeliggri priacutesum iacute sambandi vieth flutning til ein faacutebygdan marknaeth har soslashlan eisini er sera laacuteg iacute mun til tey feloslashg sum virka aacute taeligttbygdum meginoslashkjum Fraacutegreiethingin eyethmerkir hartil somu kostnaetharaacutevirkanir sum kunnu eygleiethast iacute oslashethrum kanningum sum kunnu greietha fraacute priacutesmunum millum ymisk oslashki ndash serliga at stoslashethir iacute Highlands amp Islands hava minni enn ein triething av miethalsoslashluni hjaacute teimum stoslashethum sum
liggja iacute taeligttari bygdum miethstaetharoslashkjum og hetta aacutevirkar priacutesirnar tiacute haeliggri foslashstu kostnaethirnir skulu endurvinnast
brennievni skal flytast longri sjoacutevegis og eftir vaacutenaligari vegakervi og hetta dyacuterkar voslashruna Economies of Scale gera rakstur dyacuterari enn iacute miethstaetharoslashkjum Juacutest somu fraacutegreiethingar sum foslashroysku oljufeloslashgini hava foslashrt fram sum grikska kappingareftirlitieth hevur staethfest men sum Kappingareftirlitieth iacute Foslashroyum ikki vil viethurkenna
64 Fraacutegreiething hjaacute Highlands and Islands Enterprise iacute 2008 Ein fraacutegreiething hjaacute ldquoHighlands and Islands Enterpriserdquo fraacute 2008 kallaeth ldquoHampI Enterprise ndash Road Fuel Supply in the Highlands and Islands ndash Current Situationsrdquo viacutesir at eygleiethingarnar hjaacute Office of Fair Trading enn eru galdandi og at eisini hesin stovnur viethurkennir at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum vieth laacutegari soslashlu enn iacute stoacuterum londum Fraacutegreiethingin viacutesti at fylgjandi faktorar hava aacutevirkan aacute rakstrarkostnaethin Fraacutestoslashethan fraacute goymslu til bensin-dieselstoslashethina Stoslashddin aacute hvoslashrjari veiting (hvussu stoacuterur er td tangabilurin) Stoslashddin aacute oljutangunum (hvussu stoacuterir eru tangarnir ndash liacutetlir sum iacute Foslashroyum stoacuterir sum iacute
uacutetlandinum) Kanningin gav naacutegreiniligar upplyacutesingar um ymisku stoslashethini iacute skotska haacutelendinum og oyggjum og staethfesti at kostnaethurin av at reka eina bensinstoslasheth hongur neyvt saman vieth hvussu noacutegv brennievni bensinstoslashethin selir Juacute minnin mongd verethur seld juacute dyacuterari verethur raksturin og harvieth uacutetsoslashlupriacutesurin
6 Siacute httpwwwoftgovukshared_oftreportstransportoft305pdf
27
Eisini staethfesti kanninigin at taeth er greitt samanhang millum seldar litrar per bensinstoslasheth og bruttovinning per litur Skrivaeth verethur at av tiacute at fastir kostnaethir veretha goldnir uttan mun til hvussu noacutegv brennievni verethur selt maacute vinningurin veretha haeliggri per litur taacute soslashlan er laacuteg og laeliggri um soslashlan er hoslashg
65 Guernsey
Guernsey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland Iacutebuacutegvatali aacute naeligstan 70000 foacutelk og oyggin hevur eina viacutedd uppaacute 78 km2 Tvs at iacutebuacutegvatiacutettleikin liggur vaeligl omanfyri 800 foacutelk pr ferkilometur Oyggin hevur 33 bensin- og dieselstoslashethir og bruacutekar goacuteethar 50 millioacutenir litrar av bensini og diesel Iacute 2007 gav Guernsey Commerce and Employment Department uacutet fraacutegreiething um orkumarknaethin aacute oynni sum hevethi ein part um olju Niethurstoslashethan iacute fraacutegreiethingini var at eykakostnaethurin av at innflyta og flyta uacutet oljuvoslashrur til bruacutekarar aacute Guernsey var 37 pencelitur sum er umleieth 040 oyrulitur Tyacutedningarmestu eygleiddu kostnaetharmunirnir voacuteru
Flutningurin reinsiverki til goymslur er dyacuterari enn flutningur aacute bretska meginlandinum Aacute Guernsey veretha smaacute tangaskip nyacutett at flyta olju millum reinsiverk og Guernsey meethan roslashrleiethingarkervi flyta oljuna aacute bretska meginlandinum
Goymslurnar aacute Guernsey eru liacutetlar og tiacute verethur rakstur per seldan litur dyacuterari enn aacute bretska meginlandinum
Flutningur vieth smaacuteum tangabilum aacute Guernsey er dyacuterari enn flutningur umvegis roslashr ella vieth stoacuterum tangabilum aacute bretska meginlandinum
Oslashll omanfyri standandi argument hevur Magn foslashrt fram um foslashroyska oljumarknaethin Foslashroyska kappingareftirlitieth tekur einki av hesum til eftirtektar og taeth virkar sum um hetta verethur avviacutest uttan grundgeving
66 Jersey
Jersey er ein av oyggjunum iacute Ermasundi millum Bretland og Frakland vieth einum iacutebuacutegvatali aacute goacuteeth 99000 foacutelk 34 bensinstoslashethir og sum bruacutekar eitt sindur meira enn 43 millioacutenir litrar av bensini og diesel um aacuterieth Iacutebuacutegvataeligttleikin aacute oynni er sera hoslashgur vieth 800 iacutebuacutegvum fyri hvoslashnn ferkilometur Industries Committee of the States of Jersey (JCRA) gjoslashrdi eina kanning iacute 2011 av bensin- og dieselmarknaethinum og iacute 2012 av huacutesarhaldsoljumarknaethinum Fraacutegreiethingin legethi dent aacute at bruacutekarar aacute Jersey ikki kunnu vaelignta at gjalda sama soslashlupriacutes sum bruacutekarar aacute bretska meginlandinum orsaka av stoacuterrakstri aacute bretska marknaethinum sum ikki kann lata seg gera aacute Jersey Jersey hevur 34 bensinstoslashethir sum veita 43 millioacutenir litrar meethan bretski marknaethurin er meira enn 1000 ferethir stoslashrri Fraacutegreiethingin staethfestir eisini at taeth eru greiethir kostnaetharmunir millum Bretland og Jersey fyrst og fremst vegna Hoslashgur flutningskostnaethur millum oljureinsiverk og Jersey vegna smaacute skip og liacutetlar oljumongdir Manglandi stoacuterrakstrarfyrimunir vegna liacutetlan marknaeth
28
Eisini staethfesti kanningin GRM aacute Jersey altiacuteeth fer at vera haeliggri enn iacute Bretlandi orsaka av at vinnuligt virksemi er dyacuterari aacute Jersey og at marknaethurin er minni vieth faeligrri doslashmum um stoacuterrakstur
67 Bretski marknaethurin The Office of Fair Trading gav iacute 2013 uacutet kanningina ldquoCall for information on the UK petrol and diesel fuels sector UK OFTrdquo Bretski marknaethurin kann ikki samanberast vieth foslashroyska marknaethinoyggjasamfeloslashg men aacutehugavert er toacute at siacuteggja at Office of Fair Trading staethfestir fylgjandi um bretska marknaethin
Stoslashrri soslashla og virksemi ger taeth moslashguligt at selja bensin og diesel fyri laeliggri priacutes vieth taeth at fasti kostnaethurin fyri raksturin er spjaddur aacute stoslashrri soslashlunoslashgdir Tiacute vil GRM veretha hoslashgt per litur aacute stoslashethumfeloslashgum sum selja smaacutear mongdir meethan taeth verethur haeliggri aacute stoslashethum har stoslashrri mongdir veretha seldar
Eins og Office of Fair Trading fraacutegreiethingin um bensin- og diesel priacutesmunir fraacute 2000 viacutesti henda kanningin eisini at smaacuteoslashki og uacutetjaethari iacute Bretlandi hoslashvdu haeliggri priacutesir aacute bensini og diesel enn taeligtt bygdari oslashki vieth haeliggri soslashlu og fleiri stoacuterrakstrarfyrimunum Iacute august 2012 var priacutesurin aacute bensini 19 pencelitur dyacuterari meethan diesel var umleieth 17 pencelitur dyacuterari enn priacutesir iacute byacutearoslashkjum Fraacutegreiethingin viacutesir aacute fleiri orsoslashkir til henda priacutesmun millum annaeth at
o laeliggri virksemi iacute bygdaroslashkjum sum tryacutestir priacutesin upp til tess at fevna um fastar kostnaethir
o haeliggri kostnaethur av at breietha uacutet bensin og diesel til stoslashethirnar iacute smaacutestoslashethum
68 Samanumtoslashka
Kappingareftirlitini sum varetha av Isle of Man Jersey Guernsey Grikkalandigriksku oyggjunum
Highlands amp Islands og Bretlandi viethurkenna oslashll at taeth eru fleiri eyka kostnaethir knyacutettir at rakstri av
oljufeloslashgum iacute oyggjasamfeloslashgum Hesir eru millum annaeth
1 Haeliggri innkeypspriacutesir
2 Dyacuterari rakstur av bensinstoslashethum vegna laacutega brennievnissoslashlu per bensinstoslasheth
3 Dyacuterari flutningur fraacute oljureinsiverki til oyggjasamfelagieth
4 Dyacuterari innlendis flutningur vegna smaacutear tangabilar vaeligntandi Economies of Scale
5 Generelt dyacuterari innkeyprakstur vegna vaeligntandi stoacuterrakstrarfyrimunir
6 Haeliggri GRM ju minni mongdir veretha seldar GRM laeligkkar alt eftir hvussu noacutegv oljufelagieth selir
Av tiacute sama siacuteggjast stoacuterir munir aacute uacutetsoslashlupriacutesunum aacute olju millum aacuteethurnevndu oyggjasamfeloslashg og
meginlondini Ikki noacuteg mikieth vieth tiacute eisini eru greiethir munir innlendis aacute bretska meginlandinum millum
miethstaetharoslashki og fjarskotnari oslashki
Haeliggri priacutesir iacute oyggjasamfeloslashgum og smaacuteplaacutessum iacute mun til meginlandieth eru sambaeligrt kanningunum
og niethurstoslashethunum hjaacute hesum noacutegvu kappingareftirlitum iacute lagi tiacute teir kunnu forklaacuterast vieth tiacute eyka
kostnaethi sum stendst av at reka oljusoslashlu iacute oyggjasamfeloslashgum
Toacute hesum tekur foslashroyska Kappingareftirlitieth ikki undir vieth Nei foslashroysku oljufeloslashgini skulu selja til
somu priacutesir sum EU vieth 500 millioacutenum Um vit ikki klaacutera taeth maacute Kappingareftirlitieth gera aacutelvarslig
inntriv iacute marknaethin
Ikki tiacute iacutemoacuteti oslashllum logikki og iacutemoacuteti oslashllum omanfyri nevndu samanberingum selja foslashroysku
oljufeloslashgini 80 av oljuni aacute foslashroyska marknaethinum vaeligl undir danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og
29
avgjoslashld Hetta burdi ikki borieth til og hetta er eisini eitt eindoslashmi um at olja er biacuteligari iacute
oyggjasamfelagi enn aacute meginlandinum
Men aftur hetta er ikki noacuteg gott fyri Kappingareftirlitieth Iacutestaethin fyri at staethfesta at taeth er eitt
megnarverk at foslashroysku oljufeloslashgini klaacutera seg so vaeligl iacute priacutessametingini vieth meginlandieth Danmark
veretha vit loslashgd undir liacutekt og oacuteliacutekt
Kappingareftirlitieth eigur at halda seg til logikk og eigur at viethurkenna at taeth sjaacutelvandi er dyacuterari at
reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum enn iacute Skandinavia og Europa
Onnur kappingareftirlit viethurkenna taeth hviacute ikki eisini okkara Kappingareftirlit Kappingareftirlitieth
eigur eisini at viethurkenna at taacute so noacutegv uacutetlendsk kappingareftirlit vieth noacutegvum royndum iacute at greina
mun aacute oyggjasamfeloslashgum og meginlondum staethfesta at taeth eru haeliggri kostnaethir budnir vieth at reka
oljusoslashlu aacute oyggjalondum og at GRM og uacutetsoslashlupriacutesirnir tessvegna mugu veretha haeliggri so er serstakliga
loslashgieth at foslashroyska Kappingareftirlitieth heldur uppaacute taeth beint oslashvugta
30
70 Kappingareftirlitieth skal samanbera Foslashroyar vieth Danmark ella smaacute oyggjalond
Vit hava omanfyri viacutest aacute stoacuteru kostnaetharmunirnar sum eru at reka eitt oljufelag iacute einum
oyggjasamfelagi iacute mun til aacute einum meginlandi Og at taeth er vanligt at viethurkenna at priacutesir og GRM
eru haeliggri iacute oyggjasamfeloslashgum iacute mun til meginlon Og at hetta eigur Kappingareftirlitieth at taka vieth iacute
greiningina av foslashroyska oljumarknaethinum Og taeth er ikki noacuteg mikieth at taka Isla of Man uacuter ruacutegvuni
stutt hugleietha um priacutesir og struktur og gera oacutegvusligar niethurstoslashethur harfraacute
Taacute taeth er sagt kunnu vit toacute staethfesta at taacute vit sammeta Foslashroyar vieth uacutetheimin er vanligt at vit iacute
Foslashroyum sammeta vieth Danmark Hetta ger seg galdandi innan fleiri oslashki Vit sammeta
almannaveitingar vieth Danmark vit sammeta hvussu noacutegvir foslashroyskir paacutepar fara aacute barnsburetharfarloyvi
iacute mun til Danmark vit sammeta foslashroyskan lestrarstuethul og danska SU og vit sammeta iacuteverksetan
loacutegarsmiacuteeth og mong onnur viethurskifti vieth Danmark Sjaacutelvt veethrieth sammeta vit ofta vieth Danmark Hetta
ger seg eisini galdandi taacute vit sammeta priacutesir aacute voslashrum og taelignastum iacute Foslashroyum vieth eitt uacutetland ndash taacute
velja vit sum oftast Danmark
Taacute vit sammeta eiga vit toacute at leggja dent aacute at hvoslashrjafereth vit sammeta ein foslashroyskan marknaeth vieth
stoslashrri uacutetlendskar marknaethir eiga kostnaetharmunir stoslashddarmunir flutningur og liacuteknandi
tyacutedningarmikil viethurskifti at veretha tikin vieth iacute sammetingina Liacutekamikieth um sammett verethur vieth
Danmark Svoslashriacuteki EU ella Australien
Foslashroyingar sammeta sum sagt aloftast vieth Danmark Hetta gera vit helst tiacute vit hava gott innlit iacute
donsk viethurskifti og loacutegargaacutevan liacutekist samstundis sum vit burdu haft goacuteethar fortreytir at skilt
talgrundarlag og marknaetharbygnaeth iacute Danmark
Eisini Kappingareftirlitieth bruacutekar ofta Danmark taacute priacutesir aacute voslashrum og taelignastum skulu sammetast vieth
millum uacutetlond og Foslashroyar Eitt nuacute iacute greiningini av bankamarknaethinum iacute Foslashroyum har
Kappingareftirlitieth einans sammetti vieth Danmark og iacute kanningini sum Kappingareftirlitieth og foslashroysku
fakfeloslashgini loacutetu gera av priacutesstoslashethinum iacute Foslashroyum iacute 2009 har Kappingareftirlitieth eisini einans sammetti
vieth Danmark
So viacutett vit vita bruacutekar Buacuteskaparraacuteethieth eisini tiacuteeth uppaacute samanberingar av foslashroyskum og donskum
buacuteskaparviethurskiftum Hetta kann Kappingarraacuteethieth kanska kanna
71 Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 samanbar einans foslashroyskar priacutesir vieth danskar priacutesir Priacuteskanningin hjaacute Kappingareftirlitinum fraacute 2009 er aacutehugaverd at dvoslashlja eitt vet longri vieth
Hendan kanningin sum Kappingareftirlitieth var vieth til at definera og fiacuteggja (saman vieth fleiri foslashroyskum
fakfeloslashgum) hevethi til endamaacutels at sammeta priacutesstoslashethieth aacute uacutetvaldum voslashrum og taelignastum iacute Danmark og
Foslashroyum fyri at uacutetleietha um foslashroysku priacutesirnir eru kappingarfoslashrir Tvs at Kappingareftirlitieth
benchmarkar vieth Danmark og ger niethurstoslashethur um kappingarfoslashri harfraacute ndash juacutest sum Kappingareftirlitieth
gjoslashrdi iacute bankakanningini fraacute 2014 Kanningin vareth gjoslashrd og niethurstoslashethurnar gjoslashrdar Og ein av
hoslashvuethsniethurstoslashethunum var at gassoljan (80 av volumen) var (og er) vaeligl biacuteligari enn iacute Danmark sum
ein av heilt faacuteu tyacutedningarmiklu voslashrunum iacute Foslashroyum
Iacute 2009 bruacutekti Kappingareftirlitieth Danmark sum referansu og niethurstoslashethan um oljupriacutesirnar var sera
greieth Fleiri aethrar voslashrur voacuteru eisini sammettar vieth danskar priacutesir og Kappingareftirlitieth gjoslashrdi
niethurstoslashethur haruacutetfraacute
31
72 Nuacute vil Kappingareftirlitieth treyethugt bruacuteka Danmark sum samanberingarland Iacute hesi kanningini hevur Kappingareftirlitieth hug at hyggja burturfraacute eini dansk-foslashroyskari
priacutessammeting men vil heldur sammeta vieth onnur lond Td vieth at blaka oslashll tey norethurlendsku
londini iacute eina miethaltals-ruacutegvu og eitt EU-miethaltal uacutet fraacute ldquobest practicerdquo argumentinum Hetta toacute
uttan at greina oljumarknaethirnar iacute hesum londum aacute ein noslashktandi haacutett
Vit aacute Magn standa eitt sindur spyrjandi Taacute Kappingareftirlitieth vanliga bruacutekar Danmark at sammeta
vieth hviacute skulu foslashroysku oljufeloslashgini nuacute sammetast vieth EU27 og so eina ruacutegvu av tilvildarligt valdum
oslashethrum londum (hygg iacute kanningina vit reika fraacute EU-27 yvir Svoslashriacuteki til Portugal Singapore Groslashnland og
Australia ndash uttan at greina marknaethirnar iacute hesum londum) Kappingareftirlitieth veit at foslashroyski
oljumarknaethurin stendur seg serstakliga vaeligl sammett vieth priacutesirnar aacute danska marknaethinum og at
hetta er eitt sera greitt doslashmi uppaacute at priacutesirnir aacute olju iacute Foslashroyum eru iacute lagi
73 Bruacuteka Danmark at sammeta vieth
Sjaacutelvandi skal Kappingareftirlitieth halda aacutefram at sammeta foslashroysku oljupriacutesirnar vieth danskar priacutesir ndash
men samstundis taka vieth teir munir sum standast av at driacuteva eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelagi iacute mun til at driacuteva oljufelag aacute einum stoacuterum europeiskum marknaethi sum Danmark
Og hetta maacute gerast vieth veruligum marknaethargreiningum
Toacute taacute taeth er sagt eigur Kappingareftirlitieth at halda aacutefram vieth at sammeta oljufeloslashgini vieth Danmark tiacute
vit kenna Danmark so vaeligl Loacutegarverkieth og myndugleikakroslashv liacutekjast aloftast og innlitieth hjaacute okkum
foslashroyingum iacute donsk viethurskifti eru oftast betri enn okkara vitan um onnur lond
Magn hevur iacute mong aacuter fylgt vieth priacutesgongdini aacute olju aacute danska marknaethinum og benchmarka foslashroysku
priacutesirnar iacute mun til danskar priacutesir ndash fyri at tryggja okkum at vit hava goacuteethar priacutesir sammett vieth
Danmark og sostatt eisini sammett vieth allar aethrar vinnur iacute Foslashroyum Vit vita at okkara priacutesir standa
seg serstakliga vaeligl iacute mun til danskar priacutesir fraacutetrekt skattir og avgjoslashld Taeth er ikki ein einasta
tyacutedningarmikil voslashra iacute Foslashroyum sum klaacuterar seg eins vaeligl iacute eini dansk-foslashroyskari priacutessamanbering sum
gassoljan sum er 80 av Magnrsquosa seldu volumen
74 Sammet eisini Foslashroyar vieth onnur oyggjasamfeloslashg
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir Foslashroyar vieth Danmark eigur Kappingareftirlitieth eisini at hyggja at
teimum munum sum vanliga eru millum oyggjasamfeloslashg og meginlond Her hugsa vit serliga um ein
vaeligl haeliggri kostnaeth aacute smaacuteum oyggjamarknaethum og einum haeliggri GRM enn aacute meginlondunum
Doslashmini uppaacute sliacutekar kanningar har kappingareftirlit iacute oslashethrum londum viethurkenna stoacuteru
kostnaetharmunirnar og harvieth munirnar aacute uacutetsoslashlupriacutesum millum oyggjalond og meginlon eru mong
Kappingareftirlitieth maacute og skal inndraga teir meirkosnaethir sum standast av at reka virksemi iacute einum
oyggjasamfelagi taacute sammetingar vieth uacutetlondmeginlond veretha gjoslashrd Taeth er ikki gjoslashrt iacute hesi
kanningini og hetta eigur Kappingareftirlitieth at boslashta um
Kanningin umroslashethur Isle of Man iacute stuttum Isle of Man er tikieth vieth framum allar hinar oyggjarnar tiacute
priacutesirnir aacute Isle of Man eru sera laacutegir Vit vita ikki hviacute eiheldur Kappingareftirlitieth tiacute eingin verulig
greining av marknaethinum verethur gjoslashrd Aacutebendingar eru um at marknaetharstruktururin aacute Isle of Man
er atvoldin til laacutegu priacutesirnar Taacute taeth er sagt ndash hviacute velir Kappingareftirlitieth einans at viethgera vaeligl
biacuteligasta oyggjasamfelagieth og eingi av hinum
32
80 Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth priacutesin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at uacutetsoslashlupriacutesirnir aacute foslashroyska marknaethinum ikki sveiggja iacute takt vieth
altjoacuteetha priacutesirnar aacute olju Hetta er skeivt Niethanfyri siacuteggja vit sveiggini aacute foslashroysku uacutetsoslashlupriacutesunum aacute
bensini diesel og gassolju sammett vieth sveiggini aacute Platts Sveiggini samsvara neyvt
Neyva samvarieth millum sveiggj iacute foslashroyskum uacutetsoslashlupriacutesum og Platts priacutesunum er tyacuteethiligt
Foslashroyskir smaacutesoslashlupriacutesir vieth og uttan skattir og avgjoslashld og ARA CIF priacutesir (DKKl)
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts - miethal fyri methr)
Bensin
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og
avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur
Diesel
0
2
4
6
8
10
12
14Smaacutesoslashlupriacutesur vieth skatti og avgjoslashldum
Smaacutesoslashlupriacutesur uttan skattir og avgjoslashld
ARA CIF priacutesur(Platts ndash miethal fyri methr)
Gassolja
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
DK
Klit
ur
(No
min
al)
(Platts ndash miethal fyri methr)
33
Hyggja vit so eftir hvussu sveiggini iacute Platts priacutesinum samsvara vieth Brent Crude priacutesirnar aacute altjoacuteetha
marknaethinum saeligst enn einafereth eitt neyvt samsvar ndash og vieth hesum kunnu vit siga at taeth sostatt
eisini er samsvar millum Brent Crude priacutessveiggini og foslashroysku oljupriacutesirnar
Sostatt er eingin orsoslashk hjaacute Kappingareftirlitinum at halda uppaacute at foslashroysku oljupriacutesirnir ikki sveiggja iacute samsvari vieth altjoacuteetha Platts og Brent Crude priacutesirnar Omanfyri standandi grafar viacutesa greitt at priacutesbroytingar aacute foslashroyska oljumarknaethinum stava fraacute broytingum iacute altjoacuteetha oljupriacutesunum
81 Rockets amp Feathers uppaacutehaldieth hjaacute Kappingar-eftirlitinum er skeivt Iacute framhaldi av omanfyri standandi kann staethfestast at eitt av mest tyacuteethandi uppaacutehaldunum hjaacute
Kappingareftirlitinum um at marknaethurin er oacutevirkin og at inntriv mugu gerast er sokallaetha
ldquoFeathers amp Rocketsrdquo uppaacutehaldieth
Her heldur Kappingareftirlitieth fereth eftir fereth iacute teirra fraacutegreething fast uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini
haeligkka priacutesirnar skjoacutett taacute priacutesurin aacute olju aacute altjoacuteetha marknaethinum haeligkkar men laeligkka seint taacute priacutesurin
fer niethur
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er so centralt iacute teimum skeivu niethurstoslashethunum um ein oacutevirknan
foslashroyskan marknaeth at Magn gjoslashrdi av at faacutea kannaeth uppaacutehaldieth av uacutetlendskum serfroslashethingum
Vit boacuteethu tiacute altjoacuteetha konsulentfelagieth Poyry gera eina statistiskaoslashkonometriska greining av
uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum fyri at kanna um taeth er raeligtt Poyry gjoslashrdi hesa greining
undir leiethslu av Gareth Davies doktara iacute buacuteskaparfroslashethi fraacute Oxford University
ARA CIF oljuproduktir og Brent heilsoslashlupriacutesir (DKKl)
0
1
2
3
4
5
6
7
8 Bensin Diesel Gassolja Brent
DK
Klit
ur
(No
min
al)
34
Greiningin er gjoslashrd eftir sama modelli sum kappingarraacuteeth iacute londunum uttanum okkum hava bruacutekt og
sum EU-Kommissioacutenin bruacutekar So at taeth ikki stendst kjak um hvoslashrt statistisku modellini eru valid ella
ei
Kanningin er gjoslashrd og niethurstoslashethan hjaacute teimum er puacutera greieth
Our analysis attempts to explore the presence of lsquorockets and feathersrsquo pricing in the Faroe Islands
we have not found any evidence suggesting asymmetric price adjustment based on the
econometric model deployed and the data available to us
on the contrary our estimates show that there is some evidence of prices responding faster
to international price drops than price increases (though statistically weak) and
a similar analysis over two different periods (2005 to 2007 and 2008 to mid-2015) does not
show a move towards lsquomorersquo asymmetric pricing since Magn and Effo became independent
Vit vieth hesum staethfesta at eingi tekin eru um assymmetriska priacutesaacuteseting iacute samband vieth foslashroysku
oljupriacutesirnar
Vit viacutesa annars til viethloslashgdu Rockets amp Feathers greiningina og heita aacute Kappingareftirlitieth um greitt at
staethfesta iacute kanningini at foslashroysku oljufeloslashgini ikki bruacuteka Rockets amp Feathers iacute okkara priacutesaacuteseting
Uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er beinleiethis skeivt
35
90 Kostnaethurin av at reka eitt oljufelag er vaeligl haeliggri iacute Foslashroyum enn aacute stoslashrri marknaethum sum td Danmark og EU Vit hava iacute broti 6 viacutest aacute at taeth eru stoacuterir munir aacute kostnaethinum av at reka eitt oljufelag iacute
oyggjasamfeloslashgum sum Foslashroyar iacute mun til meginlond sum td Danmark og EU Hetta gjoslashrdu vit vieth at
viacutesa aacute 6 doslashmi fraacute oslashethrum londum og uacutetlendskum kappingareftirlitum sum staethfestu
kostnaetharmunirnar
Vit fara at arbeietha viacuteethari vieth kostnaetharmununum iacute hesum brotinum Hetta gera vit tiacute vit eru oacutesamd
vieth Kappingareftirlitinum taacute tey siga at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute Foslashroyum eru umleieth
teir somu sum stoacuteru uacutetlendsku oljufeloslashgini hava
91 Stoacuterir marknaethir iacute mun til smaacutear marknaethir
Taeth er ikki noacuteg mikieth at sammeta uacutetsoslashlupriacutesirnar millum tveir marknaethir um man skal meta um
kappingarfoslashri aacute hesum marknaethum Eins tyacutedningarmikieth er at greina kostnaetharstrukturin aacute
marknaethunum soleiethis at kostnaetharstrukturur og uacutetsoslashlupriacutesir veretha sammettir
Serliga tyacutedningarmikieth er at hyggja at hvussu stoacuterir marknaethirnir vit samanbera eru iacute mun til hvoslashnn annan
Niethanfyri saeligst eitt yvirlit yvir stoslashddina aacute teimum norethurlendsku stoslashethunum og nyacutetsluni av bensin- og
diesel7 pr iacutebuacutegva
Bensinstoslashethir Soslashla av Bensin amp Diesel (m3) Foacutelkatal
Soslashla pr stoslasheth (m3)
Iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Nyacutetsla pr iacutebuacutegva (l)
Foslashroyar 24 34822 48659 1451 2027 716
Danmark 2000 5759000 5580516 2880 2790 1032
Finland 1867 4891331 5401267 2620 2893 906
Noreg 1623 5021650 4985870 3093 3071 1007
Svoslashriacuteki 2679 9500000 9482855 3547 3540 1002
Kelda Kappingareftirlitieth EOF SPBI NPI Oumlljy amp Bio Polttoaineala
Iacute Foslashroyum eru noacutegv flestar bensinstoslashethir pr iacutebuacutegva Iacute Foslashroyum eru iacute 2014 2027 iacutebuacutegvar pr stoslasheth
Taeligttleikin iacute hinum londunum er noacutegv laeliggri Td eru 38 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Danmark og umleieth
75 fleiri iacutebuacutegvar pr stoslasheth iacute Svoslashriacuteki
Verethur so hugt eftir nyacutetsluni av brennievni til flutning aacute landi kann taeth uacutet fraacute hagtoslashlunum staethfestast
at iacute teimum stoacuteru norethurlondunum er nyacutetslan pr borgara vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum8 Iacute Danmark
Svoslashriacuteki og Noregi liggur nyacutetslan av brennievni meira enn 40 omanfyri foslashroysku toslashlini pr iacutebuacutegva
iacutemeethan nyacutetslan pr iacutebuacutegva iacute Finnlandi liggur 27 omanfyri ta foslashroysku
Grafiskt kunnu hoslashvuethslyklatoslashlini annars lyacutesast sum her
7 Vieth hesum kann samstundis staethfestast at ma toslashlini um oljunyacutetslu iacute Tabel 43A iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum eru skeiv Bara bensin- og dieselnyacutetslan iacute Danmark liggja um 45 mioacute tons har ieth Kappingareftirlitieth kemur til 17 mioacute tons av oslashllum oljujm 8 Hetta er samstundis ein staethfesting av at hini stoacuteru norethurlondini eru meira bundin at brennievnum til landvegis flutning enn Foslashroyar eru Hetta stendur beinleiethis iacute andsoslashgn vieth uppaacutehaldieth um at hini norethurlondini ikki eru so bundin at oljuni Taeth avhongur av hvoslashrja olju tosaeth verethur um
36
Avleiethingin av hesum er at soslashlan av brennievni aacute donsku norsku og finsku bensinstoslashethunum iacute miethal
er umleieth dupult so hoslashg og iacute Svoslashriacuteki naeligrum 2frac12 ferethir so hoslashg sum iacute Foslashroyum
Havandi hesi toslashl iacute mentu og viacutesandi til niethurstoslashethurnar iacute broti 6 er einki at ivast iacute at kostnaethurin at
reka eina bensinstoslasheth iacute Foslashroyum er hoslashgur og vaeligl haeliggri pr litur enn hann er iacute grannalondunum
Hetta samsvarar eisini vieth taeligr niethurstoslashethur uacutetlendsk kappingareftirlit koma til taacute oljumarknaethirnir aacute
Jersey Isle of Man Grikkalandi Highlands amp Islands og aacute smaacuteplaacutessum iacute Bretlandi veretha sammettir vieth
meginoslashkini Kostnaethirnir at reka oljufelag aacute smaacuteplaacutessum og oyggjasamfeloslashgum eru vaeligl haeliggri
Feloslashgini iacute grannalondunum hava sostatt stoacuterrakstrarfyrimunir fyrst og fremst tiacute at taeth eru fleiri litrar
ieth renna iacutegjoslashgnum pumpurnar pr stoslasheth og sum skulu vera vieth til at gjalda taeligr foslashstu og lutviacutest foslashstu
uacutetreiethslurnar Hetta er eitt vaeliglkent og alment viethurkent eyethkenni fyri oljusoslashlu aacute smaacuteum
marknaethum Hesin stoacuterrakstrarfyrimunur kemur afturat oslashll teimum stoacuterrakstrar- og
styrkisfyrimunum ieth koma av at man er ein stoslashrri fyritoslashka ieth keypir lutfalsliga stoslashrri inn av oslashllum ieth
skal bruacutekast til at reka hesar bensinstoslashethir Taeth verethur seg sjaacutelvt brennievnieth allan uacutetbuacutenaeth til at selja
brennievnieth og annars allan tann uacutetbuacutenaeth og toacutelbuacutenaeth ieth skal bruacutekast til at reka og umsita tey
ymisku sloslashgini av bensinstoslashethum
92 Skal talieth av bensinstoslashethum oslashkjast munandi iacute Foslashroyum Tiacute standa vit spyrjandi taacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum hoslashvdu
viethfoslashrt laeliggri priacutesir Talieth av bensinstoslashethum per iacutebuacutegva er longu methoslashgt iacute norethurlendskum og
europeiskum samanhangi og soslashlan av brennievni per bensinstoslasheth metlaacuteg iacute sama samanhangi
Um td talieth av seldum litrum skuldi verieth bruacutekt sum maacutet fyri tal av stoslashethum iacute Foslashroyum so skuldu
einans verieth 12 bensinstoslashethir iacute Foslashroyum fyri at tiacutettleikin skuldi verieth tann sami sum iacute Danmark Av
hesum 12 stoslashethum skuldu so 8-9 verieth oacutemannaethar um danska byacutetieth millum oacutemannaethar og mannaethar
stoslashethir var nyacutett Bara fjarstoslashethan millum stoslashethirnar hevethi taacute iacute flestu foslashrum runt landieth verieth so stoacuter
atldquosparinginrdquo av at hava laeliggri priacutesir hevethi verieth etin upp av oslashktari koyring eftir brennievninum
1451
2880
2620
3093
3547
2027
2790
2893
3071
3540
716
1032
906
1007
1002
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
Foslashroyar
Danmark
Finland
Norge
Sverige
Nyacutetsla iacute litur pr iacutebuacutegva Iacutebuacutegvar pr stoslasheth Seldir m3 pr stoslasheth
37
Stoslashethan iacute dag er kanska heldur at foslashroysku oljufeloslashgini aacutetaka saeligr eina veitingarskyldu ieth tey formelt
og juridiskt saeligeth ikki hava Noacutegvar av bensinstoslashethunum aacutettu kanska ikki at verieth har taeligr eru Nakrar
av Magnrsquosa egnu stoslashethum burdu verieth niethurlagdar og flest allar av forhandlarastoslashethunum burdu eisini
verieth niethurlagdar
Veruleikin er juacute tann at noacutegvar av teimum stoslashethum ieth eru runt um landieth iacute dag eru vieth til at tryggja
virksemi iacute uacutetjaetharanum Fyri flest allar forhandlarastoslashethir umfatar soslashla av brennievni einans ein part
av teirra virksemi Vanligt er at hesi virki hava bensinsoslashlu saman vieth oslashethrum virksemi fyri yvirhoslashvur
at faacutea taeth at maeligla runt samlaeth saeligeth Doslashmi uppaacute hetta eru bilverkstoslasheth handlar og kioskir umframt
uppgaacutevur fyri Posta og bryggjariacuteini Og hetta hongur saman fyri hesar smaacuteu vinnurekandi tiacute um
annaeth ikki var so var hitt heldur ikki
Foslashroyar er ein sera liacutetil oljumarknaethur Iacute mun til stoacuteru EU londini er foslashroyski marknaethurin elaliacutetil iacute mun til danska marknaethin sera liacutetil Selda mongdin av diesel og bensini er einans 06 av danska marknaethinum og foslashroyski gassoljumarknaethurin er einans 19 av tiacute danska Enn minni iacute mun til tann svenska so sjaacutelvandi eru priacutesmunir sum standast av marknaetharstoslashddini og kostnaetharstrukturinum hareftir
93 Oljufeloslashgini aacute danska marknaethinum iacute mun til foslashroysku Venda vit so eyguni iacutemoacuteti teimum fyritoslashkum sum virka aacute stoacuteru norethurlendsku marknaethunum kunnu
vit taka Danmark sum doslashmi og samanbera vieth Foslashroyar Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu saeligst
tyacuteethiligt at taeth er oacutealmindiliga stoacuterur munur aacute donsku oljufeloslashgunum og Magn
Statoil Fuel amp 123 keypir knappar 14 milliardir litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir ca 18
millioacutenir inn um aacuterieth OK bensin keypir knappar 11 milliardir Og hetta eru bara danskar
bensinstoslashethir Um vit fara niethur aacute europeiska meginlandieth og hyggja at stoacuteru tyacutesku fronsku og polsku
feloslashgunum siacuteggja vit vaeligl stoslashrri fyritoslashkur
At sammeta sliacutekar oljurisar er taeth sama sum at sammeta Kringvarpieth vieth BBC og Sosialin vieth New
York Times Tiacute hetta eru taeligr fyritoslashkur sum Kappingareftirlitieth heldur uppaacute faacutea somu innkeypspriacutesir
sum Magn Man meinar at feloslashg sum keypa 14 milliardir litrar og fyri tysku feloslashgini fleiri ferethir taeth
faacutea sama priacutes sum eitt felag sum keypir 18 millioacutenir litrar Og uacutet fraacute hesum ger Kappingareftirlitieth
Mynd 18 Seldar noslashgdir av bensin og diesel iacute Danmark og hjaacute Magn (2014)
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) og Magn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuel
amp 123
Shell OK + DK-
Bensin
Q8 amp F24 Uno-X
Energi amp YX
Onnur feloslashg
Magn
VoS
eld
ar
noslash
gdir
av b
en
sin
og
die
sel (
mioacute
l)
38
niethurstoslashethur um at taacute foslashroysku feloslashgini ikki klaacutera somu uacutetsoslashlupriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnar so er
taeth tiacute at Magn hevur stoslashrri vinning fyri hvoslashnn seldan litur av olju Uppaacutehaldieth er burtur uacuter voacuten og viti
94 Aethrar avleiethingar av at vera ein liacutetil marknaethur
Taeth eru noacutegvar avleiethingar av at vera ein liacutetil veitari og hetta setir klaacutert siacuteni spor iacute mun til tingingarmakt Lat okkum viacutesa aacute noslashkur doslashmi
941 Foslashroysku feloslashgini hava ilt vieth at finna feloslashg at keypa olju fraacute
Foslashroyski marknaethurin er so liacutetil at foslashroysku oljufeloslashgini hava trupult yvirhoslashvur at finna veitarar til
bensin og diesel Samlaethu mongdirnar vit keypa eru sera smaacutear og taeligr mongdir vit kunnu taka av
oljureinsiverkinum hvoslashrja fereth vit innflyta til Foslashroya eru so liacutetlar at fleiri oljureinsiverk ikki vilja selja
okkum bensin og diesel Her kunnu td nevnast Finsku og svensku Preem Neste og ST1 og
Petroineos sum rekur oljureinsiverkieth iacute Grangemouth iacute Skotlandi Alt hetta tiacute foslashroyski marknaethurin er
so sera liacutetil iacute mun til marknaethirnar uttanum okkum
942 Verandi veitari av olju velir Foslashroyar fraacute
Eisini eigur at veretha staethfest at vanligi veitarin av diesel gassolju og bensini til Foslashroya Statoil hevur
boethaeth fraacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki sleppa at keypa meiri olju fraacute oljureinsiverkinum iacute Mongstad
Samlaetha foslashroyska nyacutetslan av bensin diesel og gassolju svarar til umleieth 2 av framleiethsluni iacute
Mongstad Marknaethurin er ov liacutetil og oacuteinteressantur og tiacute fer Statoil fraacute 2016 at selja siacutett diesel
bensin og gassolju aethrastaethni td til stoslashrri marknaethir sum Iacutesland Hetta viacutesir hvoslashrjum foslashroysku
oljufeloslashgini eru uppi iacutemoacuteti ndash vit eru so smaacute at fleiri av oljuframleietharunum sum liggja taeligttast uppaacute
Foslashroyar nokta at levera okkum olju
943 Foslashroysk oljufeloslashg mugu taka tey oljuspecs sum kunnu faacuteast
Eisini kann nevnast at tey specs bensinieth og dieselieth aacute foslashroyska marknaethinum veretha gjoslashrd eftir ikki
veretha avgjoslashrd av foslashroysku oljufeloslashgunum Sjaacutelvandi gera vit av at specsrsquoini er noacuteg goacuteeth men td er
vetrardiesel iacute Foslashroyum alt ov ldquogottrdquo ndash tvs at taeth er gjoslashrt eftir norskum standardum og tolir kulda
heilt niethur iacute minus 30 gradir Alt ov noacutegv fyri Foslashroyar og dyacuterari og kanska orsoslashkin til at diesel sum
taeth einasta produktieth iacute miethal er vorethieth vet dyacuterari iacute mun til iacute Danmark eftir at feloslashgini gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethug Men marknaethurin er so liacutetil at vit mugu taka tey specs vit nuacute einafereth faacutea Eingin fer at
gera eina serframleiethslu til foslashroyska marknaethin
95 Sjaacutelvandi eru innkeypspriacutesirnir iacute Foslashroyum haeliggri enn fyri stoacuteru uacutetlendsku feloslashgini
Taeligr fyritoslashkur sum vilja selja diesel bensin og gassolju til Foslashroya taka seg vaeligl betalt fyri taeth At
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at hetta ikki er satt er sera sjaacuteldsamt og taeth eigur Kappingareftirlitieth
at proacutegva vieth toslashlum Td vieth at leggja innkeypssaacutettmaacutelan hjaacute Total Statoil Fuel ella onkrum av tyacutesku
risunum fram og sammeta vieth innkeypspriacutesin hjaacute Magn Annars viacutesir Magn til alt brot 6 og taeth sum
vit hava foslashrt fram iacute broti 9 inntil viacuteethari
96 Foslashroyar liggja langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum og hetta aacutevirkar priacutesin negativt Iacute mun til oljufeloslashgini iacute EU og Skandinavien liggur Foslashroyar langt burtur fraacute flestoslashllum oljureinsiverkum
Taeligttasta oljureinsiverkieth liggur sum kunnugt iacute Mongstad iacute Noreg Eisini liggur Grangemouth iacute
Norethurskotlandi raeligttiliga taeligtt vieth Hvoslashrki av hesum vilja veita Foslashroyum olju framyvir
39
Taeth er fleiri avbjoacuteethingar av at liggja fjarskotieth og langt burtur fraacute oljureinsiverkum Uacutetlendsku
oljufeloslashgini hava ofta fleiri oljureinsiverk naeligrhendis og tessvegna er laeligttari hjaacute teimum at
samraacuteethast um ein goacuteethan priacutes Serliga um taeligr mongdir sum tey keypa eru stoacuterar Eisini verethur
flutningurin biacuteligari Til doslashmis kunnu vit nevna at Danmark hevur fleiri reinsiverk vieth minni enn 100
km fraacutestoslashethu fraacute fjoslashlbygtum oslashkjum
Liggur tuacute langt burtur verethur flutingurin dyacuterari sammett vieth td EU og DK feloslashgini Oljureinsiverkini
ldquovita avrdquo hvoslashrjum oslashethrum og taacute taeth fraeligttist at Mongstad og Grangemouth ST1 og Neste ikki vilja
selja foslashroysku oljufeloslashgunum olju so haeligkka priacutesirnir hjaacute hinum Leingi var Mongstad okkara vaeligl
besta alternativ og hetta var sjaacutelvandi greitt fyri Statoil sum setti priacutesin hareftir
Oljan til Foslashroya verethur flutt iacute smaacuteum tangaskipum Tey sigla tiacutett millum Foslashroyar og oljureinsiverki og
hetta gera flutningin dyacuterari ndash tiacute skipini eru smaacute og tey sigla tiacutett
Av tiacute at marknaethurin er liacutetil hava tangaskipini sum sigla til Foslashroya altiacuteeth 3 sloslashg av olju vieth umboreth
diesel bensin og gassolju At sigla vieth 3 sloslashgum av olju er dyacuterari enn at fylla skipieth vieth einum slagi av
olju eins og gjoslashrt verethur til flestoslashll stoacuter lond (har man siglir oljuna fraacute oljureinsiverki til goymslurnar ndash
fleiri stoslasheth fer oljan fraacute reinsiverki umvegis roslashr til centralgoymslur)
Omanfyri standandi verethur tikieth vieth taacute uacutetlendsk kappingareftirlit greina teirra
oyggjamarknaethirfjarskotnar marknaethir og sammeta vieth stoslashrri marknaethir (brot 6) Taeth eigur
foslashroyska Kappingareftirlitieth eisini at gera
97 Foslashroysku goymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um alt landieth Foslashroysku oljugoymslurnar eru smaacutear og spreiddar uacutet um oyggjarnar so tangaskipini mugu lastaeth
oljuna iacute trimum havnum stoacutert saeligeth hvoslashrjafereth
Hetta dyacuterkar um flutningskostnaethin iacute mun til onnur lond har goymslurnar eru stoslashrri og sostatt
kunnu tey taka eitt slag av olju iacute einum stoacuterum skip og einanst lasta iacute einari havn
Hetta oslashkir eisini um goymslukostnaethin pr litur at tiacute einfaldu orsoslashk at ein stoacuterur tangi er biacuteligari at
byggja viethliacutekahalda og reka enn ein liacutetil tangi
98 Economies of Scale innan innkeyp og rakstur
Economies of Scale gera seg galdandi aacute fleiri oslashkjum taacute kostnaetharmunir millum stoacuter oljufeloslashg iacute
uacutetlandinum veretha sammetir vieth foslashroysku oljufeloslashgini Doslashmini eru ruacutegvismikil og vit taka bert noslashkur
faacute her
Biacuteligari bensin- amp diesel pumpur til bensinstoslashethirnar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr
einstoslashk pumpa
Biacuteligari bilvaskimaskinur Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr maskina
Biacuteligari tangabilar Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari verethur hvoslashr tangabilur
Biacuteligari eykalutir til oslashll raktrartoacutel (pumpur bilar goymslur osfr) Juacute fleiri tuacute keypir juacute biacuteligari
verethur hvoslashr lutur
Biacuteligari kassaskipan Tuacute keypir eina kassaskipan liacutekamikieth um tuacute hevur 5 bensinstoslashethir ella
300 Hevur tuacute 300 verethur marginalurin per stoslasheth biacuteligari
Innkeyp av teldum KT ndash sama sum omanfyri
Tekniskur rakstur verethur biacuteligari um tuacute hevur noacutegvar bensinpumpur bilvaskimaskinur og
liacuteknandi enn um tuacute hevur faacutear sum Magn So kann tiacutett tekniska starvsfoacutelk specialisera seg
40
ella er taeth ein eksternur specialistur aacute marknaethinum sum kann gera arbeiethi fyri teg Til taeth
er foslashroyski marknaethurin ov liacutetil
99 Iacutebuacutegvaratiacutettleiki og flutningur
Gera vit eina sammeting av flutningi av olju millum Foslashroyar og Danmark siacuteggja vit at Danmark hevur
stoslashrri iacutebuacutegvartaeligttleika Vegakervieth iacute Foslashroyum avmarkar eisini stoslashddina aacute akfoslashrum sum kunnu
bruacutekast at breietha uacutet voslashrurnar
Samanlagt merkir hetta at ferethingin er longri iacute Foslashroyum og smaeligrru akfoslashrini hava vieth saeligr ein haeliggri
kostnaeth fyri hvoslashnn litur
Flutningur av olju iacute einum liacutetlum oyggjalandi sum Foslashroyar er eisini dyacuterari enn iacute stoacutera uacutetheiminum
Tangabilarnir iacute Foslashroyum eru vanliga millum 16-23m3 meethan teir iacute uacutetlandinum vanliga eru 20-50 m3
og sostatt kunnu taka stoslashrri mongdir per tuacuter
Eitt gott doslashmi ieth staethfestir hetta finst vieth at kaga inn aacute heimasiacuteethuna hjaacute EOF Har stendur soleiethis
Der er omkring 400 lastbiler i Danmark som hver dag transporterer omkring 20000 m3 braeligndstof
og fyringsolie9
Taeth vil so siga at dagligi flutningurin av brennievni vieth donsku tangabilunum liggur um 50 m3 pr
tangabil pr dag
Verethur hetta samanborieth vieth foslashroysku vinnuna og vit bruacuteka sum fortreyt at seldir allir litrar av
gassolju bensin og diesel iacute Foslashroyum vera koyrd til kundan iacute tangabili so vildi talieth verieth umleieth 20 m3
pr tangabil pr dag
So skuldi naeligstan verieth oacuteneyugt at staethfest at kostnaethurin pr litur iacute innlendis flutningi er munandi
haeliggri enn iacute Danmark taacute ieth flutta noslashgdin pr tangabil er 25 ferethir so hoslashg
910 Fiacuteggjarkostnaethir Magn hevur stoslashrri lutfallsligan fiacuteggjarkostnaeth enn stoacuteru oljufeloslashgini iacute londunum rundanum okkum
Okkara credit ratings eru sum oftast laacuteg tiacute tann marknaethur vit virka aacute er so liacutetil Hetta ger at vit ikki
einans skulu striacuteethast vieth hoslashgu fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum men eisini vieth ringar gjaldstreytir og
kroslashv um trygdir fraacute okkara veitarum Vit minnast eisini teir dagar taacute vit sum partur av Shell hoslashvdu
vaeligl betri rentu og eingin trygd var neyethug At rentumarginalurin iacute Foslashroyum er vaeligl haeliggri enn iacute
Danmark er vaeliglkent og nyacutetist voacutenandi ikki at takast upp til kjak Baeligethi hesi og onnur viethurskifti
aacutevirka fiacuteggjarkostnaethirnar iacute Foslashroyum negativt moacutetvegis tiacute fiacuteggjarkostnaethi donsk og EU oljufeloslashg hava
9 httpwwweofdkVidenTemaerRaffinaderierArtiklerfra20havet20til20tanken
Demografisk samanbering
Foacutelkatal Huacutesarhald Viacutedd kmsup2Foacutelkatal
pr kmsup2
Huacutesarhald
pr kmsup2
Foslashroyar 48667 18000 1396 349 129
Danmark 5668743 2636586 43100 1315 612
Kelda Dansk energi- og olieforum (EOF) Eurostat Magn Hagstova Foslashroya og Danmarks statistik
41
42
100 Broyting iacute marknaetharposlashrtunum hendir og aacute teimum segmentum at broytingin er liacutetil finnst ein naacutettuacuterlig fraacutegreiething um hviacute Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at marknaetharpartarnir iacute foslashroysku oljuvinnini flyta seg ov liacutetieth og
hetta er tekin um ein marknaeth sum ikki virkar raeligtt Vit eru oacutesamd iacute hesum uppaacutehaldi
Hyggja vit fyrst og fremst at broytingunum iacute marknaetharposlashrtum innan gassolju diesel og bensin
seinastu aacuterini siacuteggja vit fylgjandi
101 Gassolja
Marknaetharpartarnir iacute soslashlu av gassolju til skip eru broyttir munandi fraacute 2007 til 2014
Aacute sethuacutesa- og virkismarknaethinum gassolja til upphiting eru broytingar men taeligr eru ikki so stoacuterar
sum aacute gassolju til skip Hetta er naacutettuacuterligt Fyrst og fremst tiacute at um broytingar skulu siacuteggjast so skulu
sera noacutegvar eindir flyta veitara samstundis sum aethrar eindir ikki flyta hinvegin (tvs at toslashlini viacutesa
einans netto flytingarnar ikki hvussu noacutegv virkir og huacutes hava skift veitara iacute einum aacuteri ndash taeth eru
raeligttiliga noacutegv men tey flyta baeligethi til og fraacute Magn so netto er flytingin ikki so stoacuter)
Taacute taeth er sagt so er taeth eftir okkara tykki iacute lagi at sethuacutesakundar innganga iacute eina langtiacuteetharrelatioacuten
vieth oljuveitara Vit passa tangan hjaacute kundanum vit passa ofta eisini oljufyacuter hjaacute kundanum og hjaacutelpa
vieth oslashethrum sum kundin av og aacute skal hava hjaacutelp til Hetta er taeth sama sum er galdandi aacute fleiri oslashethrum
marknaethum iacute Foslashroyum og aacute flest oslashllum olju til upphiting marknaethumrunt heimin Man hevur eina
relatioacuten til siacuten veitara og er man noslashgdur so skiftir man ikki
Taeth Kappingareftirlitieth eigur at hyggja eftir er ikki hvussu noacutegvir sethuacutesakundar skifta veitara
Kappingareftirlitieth eigur at kanna um hesir kundar faacutea ein riacutemiligan priacutes Og vit voacutena at taacute
Kappingareftirlitieth kann staethfesta at priacutesurin aacute gassolju liggur 068 oyru per litur undir danskar
priacutesir iacute 2014 fratrekt skattir og avgjoslashld og at gassoljan er 80 av mongdini vit selja iacute Foslashroyum so
eru priacutesirnir iacute lagi Staethfestast kann iacute hvussu so er at um foslashroysku oljufeloslashgini seldu hoslashvuethsvoslashruna
gassoljuna dyacuterari enn iacute Danmark eins og flestallar aethrar foslashroyskar fyritoslashkurvinnur hoslashvdu sera
noacutegvar fleiri millioacutenir ligieth eftir aacute botnlinjuni
Kanska hoslashvdu vit haft eins stoacutert yvirskot eftir skatt og Foslashroya Tele ella bankarnir taacute ieth teir annars
ikki fara aacute heysin
102 Diesel og bensin
Taeth er raeligtt at marknaetharpartarnir aacute bensini og diesel ikki flytast taeth stoacutera Eins og vieth sethuacutesakundunum so hava bilfoslashrarar ofta eina relatioacuten til eina bensinstoslasheth ndash eina sum teir helst vilja keypa aacute Hetta viacutesa kanningar sum Magn iacute 2012 og 2014 hava fingieth greinarafyritoslashkuna Loacuteethur at gera
Hendan greiningin er toslashk um Kappingareftirlitieth vil hava hana men er annars loynilig
Og taacute kundar flyta baacuteethar vegir summir fraacute Effo til Magn og aethrir oslashvugtan veg verethur broytingin ikki so stoacuter Kappingareftirlitieth skal eftir okkara tykki tryggja at priacutesirnir aacute bensini og diesel eru iacute lagi taacute kundarnir fara at keypa brennievni aacute siacuteni bensinstoslasheth
Og okkara stoslashetha er puacutera greieth ndash foslashroysku diesel og bensinpriacutesirnir eru iacute lagi baeligethi sammett vieth danskar priacutesir og sammett vieth munin millum danskar priacutesir og teir priacutesir aethrar foslashroyskar vinnur hava
43
44
110 Samanberingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum millum Danmark og Foslashroyar eru skeivar og mangulfullar Vit hava fyrr iacute okkara svarskrivi viacutest aacute at sammetingar millum foslashroyska og danska oljumarknaethin
kunnu geva okkum eitt gott innlit iacute kappingarfoslashrieth hjaacute foslashroyska oljumarknaethinum ndash toacute so at
tyacutedningarmikil marknaetharviethurskifti ss stoslashdd aacute marknaethi og kostnaetharmunir millum meginlond og
oyggjasamfeloslashg eiga at takast vieth iacute eina sliacuteka sammeting
Taacute vit gera ein sammeting sum skal geva okkum gott innlit iacute tveir marknaethir so krevst at
sammetingin verethur gjoslashrd aacute roslashttum grundarlagi at oslashll grundleggjandi viethurskifti veretha tikin vieth og at
roslashtt toslashl veretha nyacutett til samanberingar
111 Skeiv samanberingartoslashl geva skeivar sammetingar sum geva skeivar niethurstoslashethur Kappingareftirlitieth bruacutekar sammetingar millum danskar og foslashroyskar oljupriacutesir fraacute 2005 til 2014 til at
undirbyggja teirra ynski um at seta oacutegvuslig tiltoslashk iacute verk aacute foslashroyska oljumarknaethinum Kappingar-
eftirlitieth heldur seg kunna bruacuteka priacutessamanberingarnar at proacutegva vaeligntandi kapping aacute foslashroyska
oljumarknaethinum Og hartil roynir Kappingareftirlitieth eisini at rokna uacutet hvussu noacutegv ov hoslashgi priacutesurin
aacute foslashroyska oljumarknaethinum iacute mun til Danmark (og EU) hevur kostaeth foslashroyska samfelagnum
Niethurstoslashethurnar eru harethmaeligltar og inntrivini sum eru tengd at niethurstoslashethunum eru sera viacuteethgongd
Taeth er toacute ein sera tyacutedningarmikil feilur iacute priacutessamanberingini hjaacute Kappingareftirlitinum Hon er at
toslashlini sum Kappingareftirlitieth bruacutekar als ikki kunnu sammetast vieth tey foslashroysku toslashlini tiacute foslashroysku
toslashlini eru listapriacutesir uttan avslaacutettrar meethan donsku toslashlini sum eru fraacute EU-Kommissioacutenini innihalda
avslaacutettrar Hetta saeligst vieth at kanna taeth greiningarhaacutettarlag sum EU-Kommissioacutenin hevur bruacutekt At
Kappingareftirlitieth ger samanberingina kortini og bruacutekar toslashl sum ikki kunnu samanberast viethfoslashrir at
Kappingareftirlitieth kemur til skeivar niethurstoslashethur Vit viacutesa eisini til brotieth um EU sammetingina hjaacute
Kappingareftirlitinum Allir feilir sum eru gjoslashrdir iacute tiacute brotinum eru gjoslashrdir iacute sammetingini millum
danskar og foslashroyskar priacutesir
Uppaacutehaldieth um at Kappingareftirlitieth vieth sammetingunum kann stiethja uppundir at foslashroyski
oljumarknaethurin ikki er kappingarfoslashrur fella til jarethar ndash tey kunnu ikki bruacutekast Men ikki nokk vieth tiacute
Feilurin er so graverandi at um meira roslashtt toslashl veretha nyacutett verethur niethurstoslashethan fulkomiliga oslashvugt iacute mun
til taeth sum stendur iacute kanningini hjaacute Kappingareftirlitinum
Tiacuteverri byggir Kappingareftirlieth fleiri av siacutenum tyacutedningarmestu niethurstoslashethum aacute hesar skeivu
sammetingar og tiacute veretha niethurstoslashethurnar eisini skeivar eins og EU-miethaltoslashlini eisini eru skeiv
Um Kappingareftirlitieth nyacutetti roslashttu toslashlini og sammetti suacutereplir vieth suacutereplir og ikki sum nuacute suacutereplir vieth
bananir hevethi Kappingareftirlitieth komieth til eina fullkomiliga umvenda niethurstoslashethu ndash og hetta maacute og
skal merkja at Kappingareftirlitieth viethurkennir teir sera goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnar iacute mun til danskar
priacutesir (allir priacutesir fraacutetrektir skattir og avgjoslashld) og staethfestir hetta greitt iacute kanningini
112 Hviacute broytir Kappingareftirlitieth talkeldu iacute mun til 2009
Iacute 2009 kanningini av foslashroyska oljumarknaethinum bruacutekti Kappingareftirlitieth toslashl fraacute EOF Energi og
Olieforum hvoslashrs limir eru tey donsku olju- og orkufeloslashgini EOF er fyrrverandi Energi og
Oliebranchen og heimasiacuteethan var wwwoliebranchendk Priacutesir og toslashl fraacute EOF kunnu beinleiethis
sammanberast vieth teir foslashroysku priacutesirnar sum Kappingareftirlitieth hevur fingieth fraacute Magn og vaeligntandi
eisini Effo
45
Men iacute 2015 kanningini velir Kappingareftirlitieth at bruacuteka toslashl sum EU Kommissioacutenin hevur uacutetgivieth um
danska oljumarknaethin Hetta hoacuteast at taeth greitt framgongur at toslashlini hjaacute EU Kommissioacutenini um
danska oljumarknaethin innihalda avslaacutettrar
Og liacuteka greitt eigur taeth at vera at rabatteraethi toslashl ikki kunnu sammetast vieth listapriacutesir hjaacute foslashroysku
oljufeloslashgunum ndash priacutesir sum ikki inkludera avslaacutettrar
Enn einafereth ger Kappingareftirlitieth henda grundleggjandi haacutettalagsfeilin og hann viethfoslashrir at allar
royndir hjaacute Kappingareftirlitinum at greina og sammeta danska og foslashroyska oljumarknaethin veretha
skeivar
46
120 Roknskapargreiningarnar hjaacute Kappingareftirlitieth siga einki sum helst um nakaeth sum helst Iacute kanningini hevur Kappingareftirlitieth roynt at samanborieth foslashroysku oljufeloslashgini vieth tilsvarandi retail
oljuvinnur iacute grannalondunum Harumframt eru samanberingar gjoslashrdar av foslashroysku fyritoslashkunum yvir
tiacuteeth
Hetta tiacute Kappingareftirlitieth roynir at undirbyggja eitt uppaacutehald um at foslashroysku oljufeloslashgini hava eitt
lutfalsliga hoslashgt ROIC aacuteethrenn skatt (ROIC verethur defineraeth sum EBITjavnin) iacute mun til grannalondini
og eitt haeligkkandi ROIC siacuteethani fyritoslashkurnar skiftu eigarar (siacuteethstnevnda er gjoslashrt vieth stoslashethi iacute noslashkrum
leiethraeligttingum sum vit ikki meta eiga at bruacutekast iacute eini sliacutekari kanning)
Sambaeligrt Kappingareftirlitinum kemst hetta av at ein oslashktur munur millum Platts og diesel- og
gassoljusoslashlupriacutesirnar er endaethur sum eykavinningur hjaacute foslashroysku feloslashgunum
Vit hava longu viacutest aacute at foslashroysku priacutesirnir sveiggja neyvt vieth Platts og proacutegvaeth at uppaacutehaldieth hjaacute
Kappingareftirlitinum um assymmetriska priacutesaacutesting beinleiethis er skeivt siacute brot 8 Vit hava eisini viacutest aacute
at gongdin iacute foslashroysku oljupriacutesunum hevur verieth goacuteeth iacute mun til donsku priacutesirnar
Vit fara aacute naeligstu siacuteethunum at greina og proacutegva at Kappingareftirlitieth als einki kann siga um avkastieth
hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum iacute mun til uacutetlendsk feloslashg um sokallaethu roknskapargreiningarnar liggja
til grund fyri hesum Vit fara at viacutesa aacute at kunnleikin til roknskapargreining er ov veikur og at
serstakliga noacutegvar greiningarvillur gera uacuterslitieth av greiningunum nyacutettuleyst
121 Skeivur greiningarhaacutettur gevur skeiv uacuterslit
Fiacuteggjarlig lyklatoslashl kunnu bruacutekast sum grundarlag fyri fleiri greiningum sum inspiratioacuten og iacute aacuteviacutesum
foslashrum sum avgerethargrundarlag Hetta kann gerast vieth at samanbera uacuterslit yvir tiacuteeth millum fyritoslashkur
og iacute mun til absolut benchmark so sum afkastkroslashv Teknikkir so sum dekompononering common-
size greiningar trend-greiningar veretha vanliga bruacutektir saman vieth supplerandi roknskapar- og
vinnuvitan
Laeligruboslashkur innan oslashkieth10 viacutesa aacute at um hesi lyklatoslashl ikki vera bruacutekt vieth umhugsan og
greiningararbeiethieth ikki verethur gjoslashrt til liacutetar so kunnu niethurstoslashethur iacute besta foslashri vera irrelevantar - iacute
versta foslashri beinleiethis misviacutesandi Tiacuteverri mugu vit vieth stoslashethi iacute tiacute tilfari ieth er bruacutekt teimum greiningum
ieth eru framdar (ella meira mangul uppaacute somu) umframt teimum niethurstoslashethum ieth eru gjoslashrdar av
Kappingareftirlitinum staethfesta at hetta greiningararbeiethieth grundleggjandi ikki livir upp til taeligr
aacutesetingar ieth laeligruboslashkur og gransking innan hetta oslashkieth (roknskapargreiningar) seta uacutet iacute kortieth
Niethurstoslashethurnar eru tiacute - vieth stoslashethi iacute verandi framleidda tilfari - virethisleysar
Taeligr kanska mest umraacuteethandi fortreytir sambaeligrt roknskapargreinarar eru at ldquocomparison is
meaningful and decision-useful only when like is compared with likerdquo11 og ldquovigtigt at de signaler
og informationer der kommer fra noslashgletallene er fri for stoslashjrdquo12 Hetta er galdandi baeligethi taacute ieth man
ger greiningar yvir tiacuteeth og uppaacute tvoslashrs (tvs millum fyritoslashkur og millum roknskaparpostar iacute ymisku
fyritoslashkunum) Hesar fortreytir eru sum heild als ikki hildnar iacute tiacute greiningararbeiethi ieth
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt
Taeth vil vera ov umfatandi at koma inn aacute allar teir trupulleikar og manglar ieth eru iacute tiacute fyriliggjandi
greiningini Vit vilja taka noslashkur faacute doslashmi uppaacute trupulleikar feilir og manglar ieth liggja til grund fyri
10 Td Elliot amp Elliot (2011) Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 11 Elliot amp Elliot (2011) s 722 12 Petersen amp Plenborg (2005) s 188
47
okkara staethfesting um at samanberingarnar vieth vinnurnar iacute grannalondunum og samanberingarnar
yvir tiacuteeth eru so mangulfullar at framleidda tilfarieth iacute verandi liacuteki er irrelevant og oacuteegnaeth til at gera
ogella stuethla undir niethurstoslashethur Hoacuteast vit bert taka faacute doslashmi uacuter ruacutegvuni halda vit at
Kappingareftirlitieth burdi gjoslashrt allar greiningarnar aacute nyacuteggjum ella heilt latieth vera vieth at fara iacute holt vieth
tiacuteliacutekar greiningar
122 Val av fyritoslashkum at samanbera vieth og atlit at taka
Roknskapargreiningar kunnu bruacutekast til at samanbera vieth einstakar fyritoslashkur iacute vinnuni ella
samanbera egna fyritoslashku iacute mun til vinnuna sum heild Iacute hesum sambandi verethur ma sipaeth til at
samanbera fyritoslashkur ieth veita somu produkt og taelignastur eru aacute sama marknaethi og arbeietha iacute sama
politiska loslashgfroslashethisliga og buacuteskaparliga umhvoslashrvi13
Hervieth hevur man iacute ein aacuteviacutesan mun tryggjaeth saeligr at fyritoslashkurnar arbeietha undir eins
kringumstoslashethum14 og vera mettar uacutet fraacute hesum Um forklaacuteringsvirethieth skal upp so eigur man eisini at
arbeietha vieth greiningum ieth vera gjoslashrdar yvir fleiri aacuter og taka haeligdd fyri einum heilum
konjunkturcyklus15
Hesum viethurskiftum tekur kanningin hjaacute Kappingareftirlitinum ikki haeligdd fyri Fyri taeth fyrsta verethur
samanborieth millum marknaethir (millum vinnur) ieth eru undirlagdir ymiskari loacutegarregulering16 Fyri taeth
naeligsta umfatar kanningin ikki heilar konjunkturcyklussar iacute ymisku londunum Hetta vil iacute sjaacutelvum saeligr
geva skeivar aacutebendingar Og fyri taeth triethja eru atlit ikki tikin til at buacuteskaparliga gongdin hevur verieth
ymisk iacute hesum londunum siacuteethstu 5 aacuterini og at taeth vil hava stoacutera aacutevirkan aacute eina samanbering av
uacuterslitunum hjaacute fyritoslashkunum iacute ymisku londunum av tiacute at konjunkturviethurskifti hava aacutevirkan aacute uacuterslitini
hjaacute fyritoslashkunum
Kappingareftirlitieth hevur valt nakrar fyritoslashkur uacutet iacute grannalondunum eftir noslashkrum kriterium Hvussi
hesar eru uacutetvaldar duga vit ikki heilt at siacuteggja Men vit hava fingieth innlit iacute hvoslashrjar fyritoslashkur ogella
taltilfar ieth hevur ligieth til grund fyri greiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum
123 Noreg
Iacute Noregi hevur Kappingareftirlitieth tikieth toslashl uacuter einum hagtalsgrunni Kappingareftirlitieth hevur her tikieth
stoslashethi iacute noslashkrum hagtals-kodum fyri vinnuboacutelk uttan at vita hvoslashrjar fyritoslashkur eru vieth
Hetta er problematiskt uppaacute noacutegvar maacutetar Til doslashmis kann man samanbera foslashroysku oljufyritoslashkurnar
vieth ein hagtalsgrunn og faacutea bruacutektbaeligrt info burturuacuter
13 Siacute td Elliot amp Elliot (2011) Porter (2008) viacutesir td eisini aacute at ein vinna baeligethi maacute vurderastavmarkast iacute mun til produkttaelignastu og geografiska uacutetbreiethslustaethseting Viethhvoslashrt er ein geografisk avmarking iacute vinnuavmarking og til tiacuteethir ikki Eitt doslashmi uppaacute siacuteethstnevnda kundi verieth international bryggjariacute so sum Carlsberg og Heineken ieth kappast vieth eins produkti aacute fleiri og somu marknaethum Iacutemeethan eitt doslashmi uppaacute geografiska avmarking er soslashla av olju- og brennievni til huacutesarhald og vinnuliacutev har ieth kappingin vanliga er innan fyri landamoslashrk 14 Hetta er als ikki nokk fyri at tryggja saeligr lsquovaliditetrsquo iacute greiningum men eitt minimums absolut uacutetgangsstoslashethi 15 Argumentieth fyri hesum er at man hervieth kann meta hvussi fyritoslashkurnar eru aacutevirkaethar av og evna at tilpassa seg ymiskari gongd iacute buacuteskapinum Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Soslashrensen (2012) 16 Innan umhvoslashrvisoslashkieth generelt har ieth strangari loacutegarkroslashv iacute hinum norethurlondunum viethfoslashra oslashktar beinleiethis kostnaethir og munandi haeliggri roknskaparligar avsetingar iacute grannalondunum og iacute mun til kroslashv um minimums-soslashlu biobrennievnum ieth innleiethandi vil hava neiliga aacutevirkan aacute avkastieth hjaacute hesum fyritoslashkum orsakaeth av oslashktum iacuteloslashgum og lutfalsligahaeliggri pengabindingum iacute goymslur
48
Fyrr iacute kanningini hava vit viacutest aacute at Kappingareftirlitieth hevur sammett priacutesir iacute Foslashroyum vieth eitt EU
miethaltal har Kappingareftirlitieth ikki hevethi kannaeth hvussu miethaltalieth vareth framkomieth Hetta viethfoslashrdi
skeivar sammetingar og skeiv uacuterslit Og taeth saeligr tiacuteverri uacutet til at Kappingareftirlitieth enn einafereth ger
sama metodufeilin ndash at finna noslashkur samanloslashgd toslashl sum man ikki raeligttiliga veit hvussu eru framkomin
og so sammetir man vieth Foslashroyar og ger generaliserandi niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
Hyggja vit at norska hagtalgrunninumtoslashlunum oacuteroacutegvar taeth okkum at samlaethu aktivini iacute norsku
hagtoslashlunum iacute onkrum foslashrum liggja aacute einum stoslashethi ieth iacute saeligr sjaacutelvum ikki saeligr uacutet til at vera beinleiethis
sambaeligrligt vieth donsku og svensku toslashlini17 Baeligethi vieth beinleiethis samanberingum uppaacute tvoslashrs men
eisini um man toacutek stoslashethi iacute landafroslashethiligum munum
So hvat eru taeth fyri fyritoslashkur ieth eru vieth Vit vita taeth ikki Kappingareftirlitieth veit taeth nokk heldur ikki
Men taeth mugu vit vita fyri at meta um hvoslashrt greiningarnar eru raeligttar og sostatt at
sammetingarnar eru raeligttar
Ein onnur avleiething av at man hevur tikieth stoslashethi iacute einum hagtalsgrunni er at Kappinareftirlitieth ikki
kennir einstoslashku roknskapirnar og hvoslashrji toslashl og fortreytir liggja aftanfyri EBIT og lsquoTotal Assetsrsquo18
So taacute ieth man ikki veit hvat man hevur vieth at gera og hvat man samanber vieth hvat skal man so
bruacuteka taltilfarieth taeth til Onki Hetta eru bara toslashl ieth eins vaeligl kunnu villeietha sum vegleietha Taltilfarieth
fyri Noreg er soleiethis ikki egnaeth sum samanberingargrundarlag og skal takast uacuter kanningini ella
gerast ordiligt Vit halda at Kappingareftirlitieth enn einafereth hevur stoacuterar avbjoacuteethingar iacute tiacute
greiningartilgongd man velir at bruacuteka
124 Svoslashriacuteki Iacute Svoslashriacuteki eru taeligr fyacutera fyritoslashkurnar ieth standa fyri naeligrum allari soslashlu av bensin diesel og gassolju tiknar
vieth Taeth er iacute sjaacutelvum saeligr gott
Men her hevur Kappingareftirlitieth gjoslashrt taeth mistakieth at taka roknskapin hjaacute Preem vieth iacute
samanberingina Taeth eru eisini nakrir trupulleikar vieth onkrum av hinum fyritoslashkunum eisini (td ST1)
men vit hava her valt at fokusera uppaacute Preem tiacute hetta er tann tungtvigandi fyritoslashka iacute greiningini og
at lsquofeilkeldanrsquo er altavgerethandi iacute roknskapinum hjaacute Preem
Preem er ein av stoacuteru aktoslashrunum iacute svensku retail vinnuni eingin ivi um taeth Tey eru sterk aacute gassolju-
og dieselmarknaethunum Trupulleikin er bara at 80 av virkseminum iacute roknskapinum hjaacute Preem
kemur fraacute rakstri av oljureinsiverkum Hetta saeligst skjoacutett bara vieth at hyggja eftir notu 4 iacute td
roknskapunum hjaacute Preem fyri 2012 og 2013
Hetta er eitt heilt annaeth virksemi enn at reka soslashlu av oljuuacuterdraacutettum til slutkundar Roknskapur og
virksemieth hjaacute Preem kunnu ikki sum nuacute er samanberast vieth virksemieth hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum
Soslashlan og samlaethu aktivini hjaacute Preem viga meir enn 50 iacute taltilfarinum fyri Svoslashriacuteki Avleiethingin er at
uacuterslitini hjaacute Preem19 ieth fyrst og fremst koma fraacute oljureinsivirkseminum hava dominerandi aacutevirkan aacute
svensku miethaltoslashlini
17 Eitt stoacutert lop hendir iacute norsku virethunum (samlaethu aktivini) iacute 2014 naeligrum ein tviacutefalding men hvaethani kemur hetta lopieth fraacute 18 Laeligruboslashkurnar innan roknskapargreingaroslashkieth ndash td Elliot amp Elliot (2011) - maeligla fraacute at bruacuteka bransjutoslashl fraacute noslashkrum hagtalsgrunnum ma av somu orsoslashkum sum eru nevndar her 19 Ma stendur iacute Aacutersfraacutegreiethingini hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs at hoslashvuethsfraacutegreiethingin er gongdin
49
Sostatt kunnu svensku toslashlini ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag iacute verandi liacuteki Virksemieth hjaacute
Preem liacutekist iacute hoslashvuethsheitum ikki foslashroysku oljufeloslashgunum og hevur eina tyacuteethandi aacutevirkan aacute toslashlini og
taeth maacute takast uacuter aacuteethrenn toslashlini so smaacutett byrja at geva meining at samanbera vieth
125 Danmark Iacute Danmark minnir uacutetveljingin av fyritoslashkum nakaeth um ta svensku Men stoacuter spurnartekin kunnu setast
vieth hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet donsku fyritoslashkurnar sum man sammetir vieth
Magn kennir ikki danska marknaethin eins vaeligl ieth vit vaelignta at Kappingareftirlitieth ger Hoacuteast taeth so
undrar taeth okkum stoacutert at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru tiknar vieth og aacuteviacutesar fyritoslashkur ikki eru tiknar vieth Og vit
vilja tiacute fegin hava Kappingareftirlitieth at grundgeva fyri tiacute vali man hevur gjoslashrt taacute
samanberingarfyritoslashkur voacuterethu valdar
Taeth undrar okkum at Kappingareftirlitieth hevur tikieth OK Plus og OK plus Butiksdrift vieth Hesi reka
einans handlar hjaacute OK og hava sum so einki vieth brennievnissoslashluna at gera Er taeth ein orsoslashk til at
Kappingareftirlitieth hevur tikieth hesar fyritoslashkur vieth Vinarliga greieth okkum fraacute hesi orsoslashk
Brennievnisoslashlan liggur iacute felagnum iacute OK amba og hetta er noacutegv tann stoslashrsti parturin av virkseminum
innan fyri soslashlu og veiting av oljuproduktum So hviacute er OK amba ikki vieth og hini baeligethi eru tikin vieth
Samstundis staethfesta vit at td UnoX Smoslashrolie ikki er tikieth vieth Hviacute skal hetta virksemi haldast
uttanfyri iacute eini samanbering Hini UnoX feloslashgini eru tikin vieth Ein stoacuterur partur av virkseminum hjaacute
Magn og Effo er eisini at selja smyrjiolju Skal man samanbera samlaethu foslashroysku fyritoslashkurnar og
loslashnsemi iacute teimum vieth danskar fyritoslashkur so maacute taeth gerast iacute eini so liacutekari samanbering sum moslashguligt
Og taacute maacute Kappingareftirlitieth taka smyrioljusoslashlu vieth
Fyritoslashkan DCC er ikki tikin vieth Felagieth hevur tikieth stoacuteran part av downstream oljusoslashluvikseminum hjaacute
Shell iacute Danmark (toacute undantikieth Shell stoslashethirnar20) Her ger taeth sama seg galdandi sum nevnt omanfyri
um man skal samanbera so mugu taeth vera lsquorelevantarrsquoliacutekar samanberingar
Iacute hesum sambandi kann nevnast at ein uacutetrokning gjoslashrd eftir haacutettalagnum21 hjaacute Kappingareftirlitinum
viacutesir eitt miethal ROIC fyri DCC og UnoX Smoslashrolie ieth liggur um 9 iacute miethal siacuteethstu 5 aacuterini og eitt miethal
uppaacute smaacute 8 fyri OK amba
Omanfyri standandi orsoslashkir gera at bara iacute uacutetveljing av fyritoslashkum iacute Danmark eru so stoacuterir manglar at
samanberingin ikki gevur meining iacute verandi liacuteki
Kappingareftirlitieth skal grundgeva fyri hvussu fyritoslashkurnar iacute Danmark eru uacutetvaldar Fyri okkum saeligr
taeth heilt tilvildarligt uacutet hvussu Kappingareftirlitieth hevur valt uacutet og uacuterslitieth verethur av tiacute sama
oacutesamabaeligriligt
126 Toslashl uacuter einum landi innganga iacute toslashlini iacute oslashethrum landi Ein annar trupulleiki vieth roknskapargreiningunum hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth ikki
framgongur um Kappingareftirlitieth hevur tikieth haeligdd fyri at aacuteviacutesar fyritoslashkur eru doacutetturfeloslashg hjaacute
fyritoslashku iacute onkrum av hinum londunum Her kunnu td nevnast Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark og
innan fyri oljureinsivirksemieth Liacuteknandi fraacutegreiethingar siacuteggjast eisini iacute oslashethrum aacutersfraacutegreiethingum fraacute Preem 20 Taeth er vaeligl skilligt at Shell iacute Danmark ikki er tikieth vieth Roknskapurin hjaacute Shell liacuteethir av somu trupulleikum sum tann hjaacute Preem ndash annaeth virksemi er dominerandi iacute roknskapartoslashlunum 21 At haacutettalagieth hjaacute Kappingareftirlitinum tekniskt saeligeth heldur ikki er noslashktandi fyri hesar greiningar er ein onnur soslashga Hetta venda vit aftur til
50
Svoslashriacuteki ieth eru doacutetturfeloslashg hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Noregi og Q8 iacute Danmark ieth er doacutettirfelag hjaacute
OKQ8 iacute Svoslashriacuteki
Avleiethingarnar av at doacutettirfeloslashg iacute oslashethrum londum innganga iacute toslashlini kunnu vera tvaeligr
1 Uacuterslitieth hjaacute doacutettirfelagnum slaeligr iacutegjoslashgnum a moacuteethurfelagsavkastinum (um vinningurintapieth
eru skraacutesett omanfyri EBIT postin22 iacute moacuteethurfelagsroknskapinum)
2 At virethieth av eginognarpartinum iacute doacutettirfelagnum (nevnarin) verethur tikin vieth iacute aktivini hjaacute
moacuteethurfelagnum iacutemeethan vinningurintapieth (teljarin) ikki verethur innroknaeth Hetta vil sjaacutelvt vieth
vinningi iacute doacutettirfelagnum trekkja avkastieth fyri fyritoslashkunalandieth niethur
Sum eitt doslashmi her kann nevnast at iacute roknskapinum hjaacute OK-Q8 AB iacute Svoslashriacuteki stavar ein stoacuterur partur av
fiacuteggjarligu stoslashethisognini fraacute danska doacutettirfelagnum Avleiethingin er at boacutekaetha virethieth av danska
doacutettirfelagnum inngongur iacute fiacuteggjarstoslashethuna23 iacutemeethan taeth syacutenist at inntoslashkurnar fraacute hesum ikki
framganga av EBIT24 Best og raeligttast var her at trekkja fiacuteggjarligu stoslashethisognina fraacute samlaethu
aktivunum soleiethis at danska uacuterslitieth ikki aacutevirkar25
Hoslashvuethsavleiethingin er sum heild at roknskaparpostar fraacute oslashethrum marknaethumlondumvinnum slaacutea
iacutegjoslashgnum aacute avkastuacutetrokningini iacute einum oslashethrum landi Hvoslashr avleiethingin er iacute hvoslashrjum einstoslashkum foslashri
avhongur av hvussu roknskapirnir eru settir upp hvoslashrja uppseting Kappingareftirtlitieth hevur nyacutett
ogella um Kappingareftirlitieth hevur tikieth stoslashethu til viethgereth ogella hevur korrigeraeth fyri hesum
viethurskiftum Vit halda okkum greitt kunna staethfesta at siacuteethstnevnda ikki er gjoslashrt Og hetta er
serstakliga oacuteheppieth fyri uacuterslitieth av greiningini
Orsoslashkin til okkara staethfesting er at ongar tillagingar eru gjoslashrdar iacute fiacuteggjarligari stoslashethisogn iacute noslashkrum
felagi hoacuteast man veit ella aacutetti at vitaeth at eigaraskapur er millum landamoslashrk iacute hesum feloslashgum Taeth ieth
styrkir um okkara staethfesting er eisini at Kappingareftirlitieth bruacutekar norsk roknskapartoslashl hoacuteast man
reelt als ikki kennir innihaldieth iacute hesum toslashlum Mest sannliacutekt innganga td toslashl fraacute baeligethi Svoslashriacuteki (Statoil
Fuel amp Retail) og Danmark (Statoil Fuel amp Retail og UnoX) iacute norska talgrundarlagieth
Sostatt maacute staethfestast at uacutetveljinging av feloslashgum at samanbera vieth uacuter teimum ymisku londunum
als ikki er noslashktandi Tilfarieth kann raeligtt og slaeligtt ikki bruacutekast sum samanberingargrundarlag Hetta
faktum kann longu staethfestast aacuteethrenn man hevur hugt eftir lsquotekniskursquo viethgerethini av aacuteviacutesum
roknskapunum ieth tiknir eru vieth
127 Samanberingar vieth retail vinnur iacute grannalondum ndash teknisk viethgereth av ymskum roknskaparpostum Lat okkum fyrst triacuteva iacute aacuteethur viethgjoslashrda doacutettir-moacuteethurfelagsproblematikk Hesin er ikki einans galdandi
millum lond Hann er sjaacutelvsagt eisini galdandi iacute einstoslashku londunumfyritoslashkunumroknskapunum26
Fleiri av roknskapunum ieth veretha tiknir vieth iacute samanberingunum hava iacute fiacuteggjarstoslashethuni eina munandi
fiacuteggjarliga stoslashethisogn innihaldandi virethisbroslashv doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg Um einki verethu gjoslashrt vieth at
tillaga fyri hesi viethurskifti verethur avleiethingin at man
22 Hendan metodan hevur so aethrar avleiethingar vieth saeligr sum td at figgjarpostarnir iacute doacutettirfelagnum vera tiknir vieth iacute uacuterslitinum aacuteethrenn rentur iacute konsernini 23 Siacute ma OK-Q8 Aringrsredovisning foumlr 2012-03-01 ndash 2013-02-28 not 17 24 Vit skriva her at taeth lsquosyacutenistrsquo sum tiacute hetta ikki greitt framgongur av taltilfarinum 25 Ein annar trupulleiki ieth eisini kemur til sjoacutendar her er at fiacuteggjarliga stoslashethisognin og inntoslashkurnar fraacute Danmark koma inn iacute roknskapirnar fraacute August 2012 ndash hetta hevur beinleiethis avlagandi aacutevirkan aacute baeligethi avkastuacutetrokning og samanberingargrundarlg 26 Ma hesin trupulleiki verethur umroslashddur iacute Petersen amp Plenborg (2005) kap 4
51
1 kann kemur at samanblanda rakstur og fiacutegging
2 lutviacutest telur uacuterslitieth og avkast hjaacute aacuteviacutesum fyritoslashkum vieth tvaeligr ferethir
Taeth vil vera alt ov umfatandi at viethgera oslashll hesi viethurskifti toacute so at vil Kappingareftirlitieth foslashra proacutegv
fyri teirra uppaacutehaldum so eiga tey at gera allar hesar greiningar
Eitt doslashmi uppaacute hesa manglandi viethgereth er UnoX Energi AS og Samtank AS UnoX eigur 50 av
Samtank27 Baacuteethar fyritoslashkur eru tiknar vieth iacute lyklatoslashlini fyri Danmark Iacute hesum foslashri telja toslashlini (lutviacutest) vieth
iacute baeligethi roknskapinum og avkastinum hjaacute UnoX og Samtank AS - eginognarparturin iacute Samtank AS
inngongur iacute aktivini hjaacute UnoX iacutemeethan lutfalsliga uacuterslitieth hjaacute Samtank AS inngongur sum
fiacuteggjarinntoslashkur (sum koma aftanaacute EBIT) hjaacute UnoX28 Avleiethingin er lutviacutes dupultinnrokning av einari
fyritoslashku ieth reelt saeligeth foslashri viethfoslashrir eitt lutfalsliga laeliggri roknaeth ROIC fyri donsku vinnuna
Um vit taka eitt afturiacuteaftur aacuteethurnevnda doslashmi fraacute svensku fyritoslashkuni OK-Q8 so eru umleieth 27 av
stoslashethisognini fiacuteggjarlig stoslashethisogn iacute 2013 Hoslashvuethsparturin av fiacuteggjarligu stoslashethisognini stavar fraacute danska
partinum av fyritoslashkuni fraacute einum banka og eini smyrjioljuframleiethslufyritoslashku ieth eru doacutettirfeloslashg iacute
samtakinum29 Havandi iacute huga at inntoslashkurnar fraacute hesum stoacutera parti av stoslashethiognini ikki innganga iacute
EBIT er eyethsyacutent at roknaetha avkastieth hjaacute hesi fyritoslashku er alt ov laacutegt sett Samsvar ikki er millum teljara
og nevnara iacute lyklatalinum og lyklatalieth verethur aacutevirkaeth tann neiliga vegin Ein korrektioacuten iacute fiacuteggjarligari
stoslashethisogn vil sostatt hava eina munandi aacutevirkan aacute uacutetroknaetha lyklatalieth hjaacute Kappingarraacuteethnum
Sostatt er er generelt talan um manglandi viethgereth ogella stoslashethutakan til viethgereth av fiacuteggjarligari
stoslashethisogn Taeth eru doslashmir uppaacute hetta iacute oslashethrum donskum roknskapum umframt iacute oslashethrum svenskum
roknskapunum iacutemeethan vit av goacuteethum grundum (eins og Kappingareftirlitieth) ikki kunnu fyrihalda
okkum til norsku toslashlini yvirhoslashvur Avleiethingin verethur lutviacutes dupultinnrokning av uacuterslitum iacute aacuteviacutesum
fyritoslashkum iacute landsmiethal eitt ov laacutegt uacutetroknaeth avkast (ROIC) hjaacute hesum fyritoslashkum og eitt samanbland
av rakstri og fiacutegging
Og iacute framhaldi av hesum kann eisini nevnast ein annar postur ieth kann hava aacutevirkan aacute toslashlini Hetta eru
aacuteogn hjaacute doacutettirfeloslashgum og atknyacutettum feloslashgum Fleiri fyritoslashkur hava hesar postar vieth Men er talan
um voslashruaacuteogn ella um (stutt- ella langfreistaetha) fiacuteggjarliga rentuberandi aacuteogn hjaacute hesum feloslashgum
Aacutesannandi at henda aacuteogn inngongur iacute samlaetha javnan og fiacuteggjarinntoslashkur ikki eru partur av EBIT so
veretha loslashnsemislyklatoslashlini hjaacute feloslashgunum neiliga aacutevirkaeth umframt at taeth aftur her er samanbland av
rakstri og fiacutegging eru iacute toslashlunum
Til doslashmis telur aacuteogn hjaacute tilknyacutettum feloslashgum iacute roknskapinum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark fyri
20122013 meira enn 16 av samlaethu aktivunum og iacute 2014 roknskapinum hjaacute UnoX Energi umleieth
16 av samlaethu aktivunum Hvussu stoacuterur partur av hesum eru aacutevikavist rakstur ella fiacutegging
Avleiethingin er ein stoacuter oacutevissa um roknaetha avkastieth Og loslashnsemieth kann einans vera ov laacutegt sett iacute
verandi uacutetrokning tiacute aacuteognin er innroknaeth iacute aktivini men renturnar av aacuteognini eru ikki innroknaeth iacute
EBIT iacute mun til eina greietha rakstrar-til-rakstrar samanbering millum feloslashg
27 Hini 50-ini av Samtank eigur OK Amba Og annars kann nevnast at um toslashlini fyri OK amba veretha bruacutekt so eru umleieth 16 av fiacuteggjarstoslashethuni fiacuteggjarlig stoslashethisogn 28 Og sum eitt kuriosum fyri UnoX kann nevnast at tey hava fiacuteggjarinntoslashkur ieth siacuteggja uacutet til at stava fraacute fiacuteggjarligu stoslashethisogini uppaacute 73 mioacute Kr har ieth 39 mioacute beinleiethis viethviacutekja ognarskapinum iacute Samtank AS og avkasti av virethisbroslashvum Teljarin hevur ikki tikieth hesar fiacuteggjarligu inntoslashkurnar av fiacuteggjarligu stoslashethisognini vieth iacutemeethan nevnarin hevur tikieth fiacuteggjarligu stoslashethisognina vieth Avleiethingin er at uacutetrokningin avkasttalinum iacute besta fall maacute metast sum inkonsistent og lutviacutest (fyri Samtank-ognarlutin) beinleiethis er skeiv 29 Hetta er aftur eitt doslashmi um fleiri problematisk viethurskifti iacute viethgerethini av roknskapum iacute hesum foslashri td aacuteethurnevndu samanblanding av landauacuterslitum umframt av bankavirksemi og smyrjioljuframleiethsla vera tikin vieth
52
Taeth eru fleiri spurningar ieth enn standa oacutesvaraethir ella oacuteviethgjoslashrdir iacute tiacute teknisku viethgerethini av
landasamanberingini Vit kundu viethgjoslashrt fleiri onnur doslashmi men hetta hevethi verieth ov umfatandi
Samanumtikieth er puacutera greitt uacutetfraacute omanfyri standandi at roknskapargreiningarnar hjaacute
Kappingareftirlitinum eru serstakliga mangulfullar og at manglarnir eru so stoacuterir at einki munagott
info faeligst burturuacuter greiningunum
128 Grundleggjandi viethurskifti sum skulu vera uppaacute plaacutess iacute roknskaparsamanberingum Vit kunnu triacuteva iacute noslashkur heilt faacute grundleggjandi viethurskifti ieth eiga at vera uppaacute plaacutess iacute samanberingum
millum fyritoslashkur og so gera okkara metingar av tiacute arbeiethi ieth Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt hesum
viethviacutekjandi
Nyacutettur roknskaparhaacutettur
Taeth er grundleggjandi at metingarnar vera gjoslashrdar uacutet fraacute sama (ella iacute minsta lagi liacuteknandi) slagi av
nyacutettum roknskaparhaacutetti30 Tillagingar mugu gerast iacute taltilfarinum fyri at roknskaparhaacutettirnir eru liacutekir
ella kunna samanberast Um hetta ikki er gjoslashrt so kunnu fyritoslashkurnar hava ymisk uacuterslit uttan at hetta
sum so sigur nakaeth um teirra vinnufoslashrleika (indtjeningsevne)31
Viethurskifti ieth hava vieth nyacutettan roknskaparhaacutett at gera kunnu (men eru ikki avmarkaeth til at) vera
Hvoslashrt roknskapir eru gjoslashrdir iacute samsvar vieth aacutersroknskaparloacutegirnar iacute ymisku londunum ogella
roknskapirnir eru gjoslashrdir upp eftir IFRS
hvussu inntoslashkur uacutetreiethslur ognir og skyldur eru innroknaeth herundir ma
o hvat verethur klassificeraeth undir rakstur og fiacutegging ogella uacutetreiethslur og iacuteloslashgur
o hvussi vera doacutettirfeloslashg og atknyacutett feloslashg innroknaeth iacute rakstur iacute fiacuteggjarstoslashethu
hvoslashrjir avskrivingar-politikkir og profilir eru nyacutettir iacute teimum ymisku roknskapununum og
hvussi taeligr aacuterligu avskrivingarnar eru ndash baeligethi vieth atliti til materiella og immateriella stoslashethisogn
Iacute fyrstnevnda foslashri siacuteggja vit at noacutegvir roknskarpir eru gjoslashrdir upp eftir nationalu aacutersroknskapar-
loacutegunum iacutemeethan roknskapirnir fyri tey boslashrsskraacutesettu feloslashguini - td roknskapurin hjaacute Preem - eru
gjoslashrdur upp eftir IFRS So longu her er eitt oacutesamsvar og fleri ymiskar viethgerethir av
roknskaparpostum32 Noacutegv viethurskifti eru liacutek men her eru eisni nakrir grundleggjandi munir
Vit hava longu staethfest omanfyri at taeth ikki hevur verieth noslashkur viethgereth av doacutettirfeloslashgum og
atknyacutettum feloslashgum ei heldur viethgerethini av millumverandi millum konsernbundin feloslashg
Vit hava eisini hugt eftir avskrivingum Her kunnu vit beinanvegin staethfesta fraacutevik millum feloslashgini
Fyri taeth fyrsta gera Preem AB niethurskrivingstests av goodwill og avskrivar ikki goodwill sum aethrar
fyritoslashkur ndash hetta aacutevirkar lyklatalieth og hervieth samanberingargrundarlagieth
Onnur doslashmi uppaacute ymiskar avskrivningsprofilir iacute mun til td tann hjaacute Magn eru ma at finna iacute
roknskapunum hjaacute Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark 20122013 og ST1 AB 2013 Her saeligst ma at
bygningar vera avskrivaethir seinni hjaacute hesum feloslashgum enn hjaacute td Magn Avleiethingin vil alt annaeth liacuteka
30 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 118ff) og Elliot amp Elliot (2011 s 715ff) 31 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005 s 103) 32 Vit vaelignta at svenska donska og foslashroyska aacutersroknskaparloacuteggaacutevan er lutfalsliga eins men vit vita taeth ikki Hinvegin eru greitt munir um aacutersroknskaparloacutegin og IFRS vera nyacutett sum rapporterings- og uacutetrokningargrundarlag
53
vera at ROIC vil vera undirvurderaeth hjaacute hesum feloslashgum iacute mun til Magn havandi iacute huga aldurin aacute
fyritoslashkunum og hvussi stoacuterur partur av materiellu stoslashethisognini er bygningar33
Eisini siacuteggja vit at goodwill hjaacute Statoil Retail amp Fuel DK verethur avskrivaeth yvir 4 aacuter iacute
samanberingartiacuteetharskeiethnum og vil hetta uppaacute stutt sikt hava neiliga aacutevirkan aacute ROIC (tiacute avskriving
akkuraacutet er framd iacute hesum tiacuteetharskeiethnum ieth fyritoslashkurnar vera samanbornar) Uppaacute longri sikt vildi
hetta lutfalsliga aacutevirka talieth positivt
Okkara sannfoslashring er tiacute at Kappingareftirlitieth ikki hevur tikieth atliti til nyacutettan roknskaparhaacutett iacute siacuteni
greining og uacutetrokningum Man hevur heldur ikki einshaacutettaeth tyacuteethandi roknskaparpostar ieth skuldi
verieth vieth til at skilmarka rakstur og fiacuteggjarstoslashethu og lutfallinum teirra millum Avleiethingin vil tiacute vera
at viethgerethin og uacutetrokningar av ROIC eru sera mangulfullar og villeiethandi um hesar vera bruacutektar iacute
eini samanbering
129 Roknskaparligar metingar
Roknskaparligar metingar (skoslashn) kunnu hava stoacutera aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Taeth kunnu gerast yvir-
og undirmetingar av ymiskum viethurskiftum ieth hava beinleiethis aacutevirkan aacute roknskapartoslashlini Talan kann
vera um ymiskar praksisir men taeth kann eisin vera eitt ynski um at lsquoflytarsquo uacuterslitini tann vegin man
ynskir34
Taeth er eitt hav av metingum iacute roknskapum og farieth verethur ikki inn aacute oslashll hesi viethurskifti Einans eitt
doslashmi verethur tikieth her Iacute grannalondunum er vanligt at taeth verethur settur peningur av til upprunding iacute
sambandi vieth niethurlegging av virksemi ella fyri oslashki har ieth goymslur ella bensinstoslashethir standa35 Hesar
avsetingar hava eisini eina aacutevirkan aacute rakstraruacuterslitini Spurningurin er tiacute um foslashroysku fyritoslashkurnar ieth
ikki hava hesar avsetingar vieth iacute siacutenum roknskapum aacutehaldandi yvirmeta nuacuteverandi uacuterslit iacute mun til
framtiacuteethina taacute ieth eventuellar uppruddingar skulu gerast ella hetta bara er ein loslashgfroslashethiligur munur ieth
hevur siacutenar avleiethingar fyri loslashnsemisuacutetrokningina fyri hini norethurlondini
Ofta eru eisini munir og moslashguligir feilir iacute metingum Hetta viethfoslashrir broytingar iacute roknskapum ieth so
hava beinleiethis aacutevirkan aacute rakstur og lyklatoslashl og hervieth uppaacute samanberingargrundarlagieth Til doslashmis
gera Statoil Fuel amp Retail Danmark iacute 201213 reguleringar iacute avsetingum uppaacute upprudding uppaacute iacute alt
172 mioacute kr Hetta er ein upphaeligdd sum iacute sjaacutelvum saeligr hevur stoacutera aacutevirkan aacute miethalavkastieth fyri
Danmark hetta aacuterieth (umleieth 2 -stig) Men vit vita ikki naeligr upprunaliga feilmetingin er gjoslashrd ndash er
hon gjoslashrd aacuteethrenn 2009 eftir 2009 ella yvir fleiri aacuter Hvussu er td henda avseting viethgjoslashrd iacute
greiningartilfarinum fyri donsku vinnuna
1210 Transitoriskir postar
Ein annar spurningur ieth stingur seg upp er um haeligdd er tikin fyri komandi og farandi
(transitoriskum) roknskaparpostum
33 Her kundi man so sagt at aktivini hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum voacuteru reguleraeth taacute ieth fyritoslashkurnar voacuteru seldar Og taeth kann hava siacutena aacutevirkan Men her skal man so bara gerast vart vieth at fleiri av feloslashgum ieth innganga iacute samanberingargrundarlagieth eru vorethin seld ella strukturelt broytt iacute tiacuteetharskeiethnum eftir at foslashroysku oljufeloslashgini voacuteru seld ndash td Statoil Fuel og Retail iacute norethurlondum ST1 Q8 og OK 34 Soslashrensen (2012 Kap 5) og Petersen amp Plenborg (2005 Kap 9) 35 Hetta saeligr uacutet til at vera eitt loacutegarkrav men hetta er ikki nakaeth ieth vit hava kannaeth Vit kunnu bara staethfesta lutfalsliga stoacuterar avsetingar til hetta endamaacutel
54
Transitoriskir postar kunnu hava eina oacuteynskta og misviacutesandi aacutevirkan aacute greiningar og niethurstoslashethur Tiacute
skal man taka stoslashethu til viethgerethina av hesum og royna at einsraeligtta hesa Doslashmi uppaacute tiacuteliacutekar
transitoriskar postar kunnu vera
Oacutevanligir vinnings- og tapspostar sjaacutelvt um hesir ikki eru rapporteraethir sum oacutevanligir postar
Korrektioacutenir fyri virksemi ieth er hildieth uppat
Yvirtoslashkur av virksemi og ella fult ella lutviacutest skift av eigaraskapi
Munandi upp- og niethurskrivingar ella stoacuterar broytingar iacute avskrivingum
Taeth fyrsta sum her kemur til hugs er hetta brotieth uacuter aacutersfraacutegreiethingin hjaacute Preem fyri 2013 ldquoAringrets
roumlrelsesresultat minskade till -206 (2733) MSEK Minskningen i roumlrelsesresultatet beror foumlrst of
fremst paring det planerede revisionsstoppet i Lysekil och laumlgre raffineringsmarginalerrdquo Tvs ein aacutevirkan
aacute EBIT iacute Svoslashriacuteki uppaacute smaacutea 3 milliardir kr Eitt annaeth doslashmi saeligst av samanberingini millum 2013 og
2014 roknskapirnar hjaacute danska felagnum Haahr har ieth avskrivingarnar iacute 2014 eru umleieth 3 ferethir so
hoslashgar sum aacuterieth fyri Hvussi eru hesi viethgjoslashrd og eventuelt eftirkannaeth av Kappingareftirlitinum
Eisini eru broytingar hendar iacute virkseminum hjaacute fleiri av fyritoslashkunum eins og fyritoslashkur eru
keyptarseldar Hesi viethurskifti aacutettu ikki at farieth oacuteviethgjoslashrd framvieth og eru doslashmi uppaacute eina manglandi
viethgereth hjaacute Kappingareftirlitinum
1211 Dekomponering common-size analysur og trend analysur
At enda skal staethfestast at um man skal koma eitt sindur niethur iacute tilfarieth so mugu haacutettir sum
dekompononering common-size analysur trend-analysur oa bruacutekast saman vieth hjaacutelp av
supplerandi roknskapar- og vinnuvitan taacute ieth greiningar veretha gjoslashrdar36
1212 Eru vit vorethin kloacutekari av at lesa roknskaparrdquogreiningarnarrdquo hjaacute Kappingareftirlitinum Eftir at hava staethfest teir sera stoacuteru manglarnar sum kunnu staethfestast iacute roknskaparrdquogreiningunumrdquo
hjaacute Kappingareftirlitinum kann man spyrja Kappingareftirlitieth um man
Hevur man noslashktandi kunnleika um fyritoslashkurnar ieth eru partar av greiningini
Hevur man aktivt bruacutekt noturnar leiethslufraacutegreiethingar og aethrar supplerandi fraacutegreiethingar og
vitan iacute viethgerethini
Hevur gjoslashrt nakrar gjoslashllari lyacutesingar av toslashlunum ieth kunnu undirbyggja noslashkur viethurskifti og
moslashguligar niethurstoslashethur
Vit halda okkum vita at svarieth er eitt greitt rungandi nei Vit eru eftir okkara viethgereth av tiacute
fyriliggjandi greiningini av tiacute greiethu aacuteskoethan at hetta ikki er ikki stoslashethan Taeth neyethuga arbeiethieth er ikki
gjoslashrt
Um man aeligtlar at staethfesta nakaeth vieth stoslashethi iacute eini roknskapargreining so er taeth iacute saeligr sjaacutelvum sera
trupult Taeth er sera tungt og umfatandi at samanbera og greina tvaeligr fyritoslashkur Men aeligtlar man saeligr
at samanbera einar 20 fyritoslashkur uacuter 3-4 londum og bruacuteka taeth til at staethfesta ella bara geva nakrar
aacutebendingar um nakaeth so er taeth ein sera orkukrevjandi (og naeligrum oacuteyvirkomulig) uppgaacuteva Hendan
orkan er helst av goacuteethum grundum ikki nyacutett iacute greiningararbeiethinum hjaacute Kappingareftirlitinum
36 Hetta er nakaeth ieth verethur endurtikieth fereth eftir fereth iacute ma Petersen amp Plenborg (2005) Soslashrensen (2012) og Elliot amp Elliot (2011) Skal man bruacuteka greiningar til nakaeth reelt so skal arbeiethieth gerast tilsvarandi
55
Okkara niethurstoslashetha er at taeth hvoslashrki finst ein kunnleiki til grundarlagieth fyri lyklatoslashlunum ella at
atlit eru tikin til noacutegv og tyacuteethandi viethurskifti ieth aacutettu at viethfoslashrt tillagingar iacute taltilfarinum Og tiacute er
tann oacutereingiliga avleiethingin at samanberingartilfarieth ieth fyriliggur ikki kann bruacutekast til at geva
aacutebendingar ella gera niethurstoslashethur uacutet fraacute
Og lat okkum enn einafereth slaacutea fast at taeth vildi verieth alt ov umfatandi at viethgjoslashrt oslashll viethurskifti her
og taeth er heldur ikki nakaeth sum vit hava orku til at gera innan fyri galdandi tiacuteetharrammur Tiacute er taeth ieth
vit hava viethgjoslashrt einans noslashkur doslashmi (og als ikki eitt fullfiacuteggjaeth yvirlit) yvir viethurskifti ieth ikki eru iacute lagi iacute
hesi greining
Og at enda lat okkum slaacutea fast at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum um loslashnsemi iacute foslashroysku og
norethurlendsku oljuvinnunum aacute ongan haacutett kann staethfestast uacutet fraacute rdquoroknskapargreiningunumrdquo hjaacute
Kappingareftirlitinum
56
130 Kappingareftirlitieth saeligr burtur fraacute tyacutedningarmiklum effektiviseringum sum Magn hevur framt eftir 2007 Kappingareftirlitieth hevur eisini gjoslashrt eina samanbering av ROIC fyri foslashroysku oljufyritoslashkurnar yvir tiacuteeth
Endamaacutelieth tykist at vera at viacutesa at foslashroysku fyritoslashkurnar alt annaeth liacuteka hava eitt haeliggri avkast (ROIC
excl goodwill) nuacute enn taeligr hoslashvdu aacuteethrenn fyritoslashkurnar gjoslashrdust sjaacutelvstoslashethugar iacute 2007 Og at hetta
meinar Kappingareftirlitieth er orskaeth av at foslashroysku oljufeloslashgini hava tikieth meira inn fraacute kundunum
Niethurstoslashethan skal eftir oslashllum at doslashma stuethla undir grundgevingar iacute fraacutegreiethingini um at priacutesirnir iacute
Foslashroyum eru haeligkkaethir lutfalsliga meir enn iacute grannalondunum orsakaeth av minni kapping
Grundgevingar ieth vit aacuteethur hava viacutest aacute hviacutela aacute eitt tunt mangulfult og iacute aacuteviacutesum foslashrum beinleiethis
skeivt grundarlag Vit viacutesa til stoacutert saeligeth oslashll brotini iacute hesum svarskrivi serliga tey sum snuacutegva seg um A)
taeth oacutealmindiliga goacuteetha kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir B) at foslashroysku priacutesirnir flyta seg neyvt iacute
takt vieth priacutesirnar aacute altjoacuteetha oljumarknaethinum C) at priacutesirnir iacute Foslashroyum hava betri kappingarfoslashri nuacute enn
fyri 2007
Men Kappingareftirlitieth roynir alliacutekavaeligl at halda uppaacute at her er okkurt galieth
Taeth ger Kappingareftirlitieth vieth at bruacuteka eitt gamal trix taacute man vil undirbyggja eitt uppaacutehald sum ikki
laeligttliga letur seg undirbyggja Man leiethraeligttar Kappingareftirlitieth ger eina leiethraeligtting fyri at kunna
samanbera yvir tiacuteeth Uppskrivingarnar av stoslashethisognini ieth voacuteru gjoslashrdar iacute 2008 verethur lagdar afturat
materiellu stoslashethisognini aacuterini 2004-2007 fyri sostatt at kunna lata sum um henda uppskriving var
framd iacute 2004 Hugsanin ieth tykist buacutegva undir hesum haacutettalagi er at alt annaeth er liacuteka
Men at gera eina leiethraeligtting av javnanum uttan at taka noslashkur onnur atlit er og verethur ongantiacuteeth
meira ein einfaldaeth konstrueraeth relatioacuten millum tvey toslashl iacute einum roknskapi ndash iacute hesum foslashri millum
EBIT og javnan (undantikieth Goodwill)
Trupulleikin er at alt annaeth er ikki liacuteka Taeth sum Kappingareftirlitieth ger er at leiethraeligtta akkuraacutet
teir postarnar hjaacute Magn sum kunnu benda aacute at Kappingareftirlitieth hevur grein iacute siacutenum maacuteli men
teir postar sum proacutegva taeth moacutetsaeligtta veretha ikki leiethraeligttaethir Enn eitt doslashmi uppaacute ivasamt
greiningarhaacutettarlag hjaacute Kappingareftirlitinum
131 Aacuteethrenn og eftir 2007 aacutevirkar
Kapitalstruktururin iacute foslashroysku oljufyritoslashkunum var lsquooacutevanligurrsquo aacuterini fram til taeligr gjoslashrdust
sjaacutelvstoslashethugar Feloslashgini hoslashvdu naeligrum onga skuld Stoacuter vinningsbyacuteti voacuteru flutt av landinum og hoslashga
eginpeningsavkastieth bygdi uppaacute boacutekaethan eginpening ieth laacute aacute markinum fyri tunna kapitalisering37
Onnur avkast voacuteru eisini yvirmett tiacute tey bygdu uppaacute eina fiacuteggjarstoslashethu ieth var uppgjoslashrd til soslashgulig
kostvirethi innihaldandi stoslashethisogn ieth var lutfalsliga gomul og sum iacute stoacuteran mun var fult (tvs ov skjoacutett)
avskrivaeth38 Alt saacute aacute pappiacuterinum gott uacutet og atburethurin hjaacute leiethslunum og eigarum var tengdur at
hesum Man var kanska noslashgdur vieth gongdina So kann man spyrja seg sjaacutelvan Voacuteru hesar fyritoslashkur
so effektivar sum taeligr kundu ella aacutettu at verieth Neyvan
37 Egenkapitalen skal mindst udgoslashre 20 af vaeligrdien af passiverne i alt hvis selskabet ikke skal begraelignses af tynd kapitaliseringsreglerne (PWC Overblik Inspiration Viden Regnskabsharingndbogen 2012) 38 Petersen amp Plenborg (2005) viacutesa iacute Kap 11 ma aacute at lyklatoslashl so sum ognaravkast vera yvirmett iacute teimum seinnu aacuterunum um stoslashethisogn verethur avskrivaeth skjoacutetari enn stoslashethisognin verethur endurnyacuteggjaeth (konservativt skoslashn)
57
Hetta er ikki eitt serfoslashroyskt fyribrygdi Taeth er heilt vanligt og er ein orsoslashkunum til teir noacutegvu
lutfalsliga hoslashgt laacutensfiacuteggjaethu handlarnar vieth fyritoslashkum runt allan heim siacuteethstu 30 aacuterini sum ma ganga
undir heitinum lsquoLeveraged buyoutsrsquo
Stoslashethan hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum broytist taacute ieth taeligr vera seldar
Fyritoslashkurnar vera aacutelagdar skuldarbyrethar tiacute eigararnir fiacuteggja stoacutersta partin av keypspriacutesinum vieth
laacutentoslashku
Fyrimunir vieth at vera partur av eini fiacuteggjarliga lsquosterkarirsquo alheimsfyritoslashku hvoslashrva Av hesum
standast eisini oslashktir kostnaethir at reka fyritoslashkuna baeligethi aacute beinleiethis rakstrinum og aacute
fiacuteggingarsiacuteethuni
Fyritoslashkurnar missa siacutett aacuteethur sterka kredittvirethi og gerast vieth eitt ein minni aacutehugaverdur
samhandilspartnari Ma kredittvirethieth kann einans uppbyggjast frameftir vieth at skapa ein
fiacuteggjarliga sunnari rakstur
Fyritoslashkurnar eru pressaethar at effektivisera raksturin
Taeth er aacuteviacutest baeligethi aacutestoslashethiliga39 og gjoslashgnum viacutesindaligar kanningar40 at hetta slagieth av yvirtoslashkum
vanliga betrar um effektivitetin Taeth er einki loslashgieth iacute tiacute
Aacutestoslashethiliga hugsanin er at stoacuter laacuten iacute sambandi vieth keyp av aacuteviacutesum fyritoslashkum setir leiethsluna yvir fyri
stoacuterum rentu- og avdraacutettargjoslashldum iacute staethin fyri eventuellum lyftum um uacutetgjoslashld av vinningsbyacuteti
Hetta saman vieth oslashethrum initiativum eggjar leiethslurnar iacute fyritoslashkunum at effektivisera raksturin41
Munandi rentur og avdraacutettir eru nakaeth ieth fyritoslashkurnar skulu gjalda Vinningsbyacuteti kunnu gjaldast ella
tillagast - tey eru eitt lyfti men ikki eitt formeltkontraktuelt krav um gjald Hoacutettanin ieth stendst av
manglandi evni at gjalda fyri skuldina lsquonoyethirrsquo leiethslunafyritoslashkuna at gera betringar aacute rakstrinum42
ldquodebt creation a mechanism to disgorge cash rather than spend on empire-building projects with
low or negative returns bloated staffs indulgent perquisites and organizational inefficienciesrdquo
(Jensen 19891997)
Uacutet fraacute einum principal-agent sjoacutenarhorni vil man sostatt vieth at oslashkja munandi um skuldina minka
munandi um lsquokontrolkostnaethinrsquo(Jensen 1986) Leiethslan og eigarin hava iacute minni mun teir friacuteu
peningastreymarnir at berjast um Skulu teir gjaldast uacutet ella skal leiethslan heldur gera fleiri (kanska
oacuteloslashnandi) iacuteloslashgur Nei teir skulu bruacutekast til at niethurgjalda skuld vieth Skuld kann vera eitt maacutettmikieth
amboeth til at skapa broytingar vieth M C Jensen viacutesir aacute at
ldquoCompanies that assume so much debt that they cannot meet the debt service payments out of
operating cash flow force themselves to rethink their entire strategy and structure managers
require to slash usound investment programs shrink overhead and dispose of assets that are more
valuable outside the company The proceeds generated can then be used to reduce debt to
39 Aacutestoslashethiliga hevur viacuteethagitni Harvard-Professarin Michael C Jensen arbeitt vieth hesum viethurskiftum Serstakliga vieth stoslashethi iacute eini principal-agent tankagongd ieth hann heldur vaeligl kann greietha fraacute hvat ieth hendir iacute sambandi vieth keyp ieth eru fiacuteggjaeth vieth stoacuterari laacutentoslashku 40 Siacute td Cumming Siegel Wright (2007) ieth taka samanum gjoslashrdar kanningar og eina nyacuteggjari kanning hjaacute Alperovych Amess Wright (2013) ieth eisini tekur haeligdd fyri hvat taeth var fyri eitt slag av fyritoslashku ieth var yvirtikin 41 Lat okkum slaacutea fast beinanvegin Vit siga hervieth ikki at tann haeligkkaetha skuldin er einasta orsoslashk at taeth gongst lutfalsliga vaeligl hjaacute hesum fyritoslashkum Onnur viethurskifti spaeligla sjaacutelvandi eisini inn so sum lsquoaacuteeggjanrsquo til leiethslur gjoslashgnum bonussir og partabraeligva-keypsmoslashguleikar etc 42 Siacute td Kaplan (1989)
58
sustainable levels creating a leaner more efficient and competitive organizationrdquo (Jensen
19891997)
Keyp fiacuteggjaeth vieth hoslashgum skuldarlutfalli eru serliga galdandi fyri fyritoslashkur ieth hava lutfalsliga stoacuterar og
stabilar peningastreymar ieth hava avmarkaethar vakstrarmoslashguleikar ella mugu minka Tiacute iacute hesum
fyritoslashkum er pressiethraacutekieth at bruacuteka pengar uppaacute oacuterentablar verkaeligtlanir stoslashrri enn iacute oslashethrum
fyritoslashkum
Taacute ieth foslashroysku fyritoslashkurnar vera sjaacutelvstoslashethugar og stoacutersti parturin av keypsupphaeligddini fiacuteggjaethur vieth
laacutentoslashku so passar hetta lutfalsliga vaeligl saman vieth aacutestoslashethiligu motivunum fyri at gera ein handil vieth
fyritoslashkunum vieth lutfalsliga eftirfylgjandi stoacuterari laacutensbyrethu
Fyritoslashkurnar hoslashvdu lutfalsliga stabil uacuterslit
Fyritoslashkurnar voacuteru aacute einum marknaethi har ieth iacuteloslashgumoslashguleikarnir eru avmarkaethir
Keyparar soacuteu moslashguleikar fyri at innfoslashra mekanismur ieth pressa fyritoslashkuna til at betra um
raksturin
Um hugt verethur eftir kanningum av avleiethingunum av hesum slagi av handlum so hava Cumming
Siegel Wright (2007) tvaeligr grundleggjandi staethfestingar iacute grein ieth byggir uppaacute eina umfatandi
gransking av aacuteethur gjoslashrdum kanningumroyndum innan hetta oslashkieth Fyri taeth fyrsta at
ldquothe studies show using both shareholder returns data and accounting returns that buyouts
generate significant financial returnsrdquo (Cumming Siegel Wright s 440)
Teir aacutevara samstundis iacutemoacuteti einans at fokusera uppaacute fiacuteggjarlig avkasttoslashl og hava tiacute fyri taeth naeligsta
viethgjoslashrt kanningar av produktiviteti43 og staethfesta at
ldquothere is a general consensus that across different methodologies measures and time periods
regarding a key stylized fact LBOs and especially MBOs enhance performance and have a salient
effect on work practicesrdquo (Cumming Siegel Wright s 449)
Ein nyacuteggjari kanning gjoslashrd av Alperovych Amess og Whright (2013) staethfestir at fyritoslashkur ieth eru
keyptar og hoslashgt laacutensfiacuteggjaethar (LBOrsquos) betra meira um effektivitetin enn sambaeligrligar fyritoslashkur
Kanningin viacutesir eisini at taeth serliga eru doacutettirfeloslashg ella deildir keyptar burturuacuter stoslashrri feloslashgum og
fyrrverandi familjufyritoslashkur ieth uppliva stoslashrstu betringarnar iacute effektivitetinum Magn og Effo mugu
sigat at hoyra til boacutelkin fyrrverandi doacutettirfeloslashg hjaacute stoacuterum alheimsfyritoslashkum Og at hesar fyritoslashkur
klaacutera seg vaeligl betur eftir at taeligr eru seldar burturuacuter byggja teir aacute eitt aacutestoslashethi um at
ldquo shortcomings of parental control arising from lack of fit of parent-wide systems with the
contingent context of the division and inability of the parent to devote sufficient attention to or
understand distant divisions (in terms of geography and products) create potential for efficiency
improvementsrdquo (Alperovych Amess og Whright s 602)
Sostatt er raeligttliga gott samsvar millum taeth aacutestoslashethiliga grundarlagieth fyri laacutensfiacuteggjaethum yvirtoslashkum og
so maacutetaethu avleiethingunum av hesum yvirtoslashkum44 eisini iacute mun til tann boacutelkin av fyritoslashkum sum
foslashroysku oljufeloslashgini hava hoyrt til
43 Teir kalla hetta fyri lsquoreal effectsrsquo so hyggja beinleiethis eftir betraethum produktivitetstoslashlum ldquowhich measure the efficiency of resource utilizationrdquo(s 448) ieth sum kunnugt viacutekja fraacute roknskapartoslashlunum Teir viacutesa aacute at fiacuteggjarligu lyklatoslashlini peika tann raeligtta vegin men eru meira aggregeraeth og manipuleacuterbar
59
Vit eru samd vieth Kappingareftirlitinum um at foslashroysku oljufeloslashgini samlaeth og serliga Magn hava eitt
stoslashrri avkast av samlaetha kapitalinum iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 enn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007
einans havandi leiethraeligttingarnar hjaacute Kappingareftirlitinum iacute huga
Hinvegin avsanna vit at hetta kemur fraacute at priacutesirnirvinningarnir eru tillagaethir fyri at naacutea hesi uacuterslit
Siacuteethstnevnda eru oacutedokumeneraethi uppaacutehald fraacute Kappingareftirlitinum ndash eins og so noacutegv onnur
uppaacutehald iacute hesi kanningini
Argumentatioacutenin hjaacute okkum er grundleggjandi tann sama sum iacute omanfyri nevndu aacutestoslashethi og
kanningaruacuterslitum Vit koma at viacutesa at fyritoslashka okkara er vorethin meira effektiv
Samstundis skulu vit gera vart vieth at vit grundleggjandi eru skeptisk yvir fyri tiacute einsiacuteethis leiethraeligtting ieth
er gjoslashrd Leiethraeligttingin byggir aacute tveir ymiskar veruleikar hjaacute vinnuni Ein vinna ieth naeligrum onga
rentuberandi skuld hevethi og eina av ymiskum orsoslashkum liacutetla fiacuteggjarstoslashethu til eina vinnu ieth fekk eina
stoacutera skuldarbyrethu oman aacute seg Leiethraeligttingin tekur ikki haeligdd fyri upprunaligi kapitalstrukturin
hevur havt ein tendens til at yvirvurdera veruliga avkastieth iacute fyritoslashkunum fram til 2008 soleiethis at
effektiviteturin hevur verieth tulkaethur sum noslashktandi iacutemeethan broytti kapitalstrukturin foslashrir vieth saeligr
kroslashv um at effektivisera
Leiethraeligttingin tekur heldur ikki haeligdd fyri teimum broytingum og effektiviseringum ieth hava staethist
av at betra um raksturin Aacuteskoethanin ieth byacuter undir leiethraeligttingini tykist vera at betraethu lyklatoslashlini
einans skyldast lutfalsliga haeligkkandi priacutesir Men man testar reelt ikki siacutena hypotesu og tiacute gerst
einans talan um eitt oacutedokumenteraeth uppaacutehald
132 Foslashroysku oljufeloslashgini saeligeth undir einum Eftirfylgjandi greiningar av vinnuni og Magn taka stoslashethi iacute sama haacutettalagi sum Kappingareftirlitieth nyacutetir
undantikieth at javnin ieth er nyacutettur her er miethal javnin pr aacuter45
Vit hava iacute teimum eftirfylgjandi greiningunum hava valt at bruacuteka miethaltoslashl fyri tiacuteetharskeieth iacute staethin fyri
at hyggja at serliga einum aacuteri Hetta verethur viethmaeliglt46 tiacute taeth er vanligt at aacuterlig loslashnsemistoslashl hjaacute
fyritoslashkum sveiggja og man tiacute faeligr betur innlit iacute undirliggjandi loslashnsemisstoslashethieth vieth at hyggja yvir noslashkur
aacuter undir einum
Vit hava fyrst valt at gera eina greining av vinnuni sum heild47 Vit hava samanborieth miethaltoslashl fyri
tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 vieth tiacuteetharskeiethieth 2008-2014
44 Taeth finnast sjaacutelvsagt eisini doslashmi uppaacute taeth oslashvugta Sjaacutelvandi finnast taeth fyritoslashkur ieth ikki hava klaacuteraeth seg betur enn aacuteethrenn og fyritoslashkur ieth eru farnar av knoacuteranum orsakaeth av hesum Men niethurstoslashethurnar eru heldur taeligr at lsquovanligarsquo og oftast gongst sum aacutestoslashethieth viacutesir aacute ndash hesar fyritoslashkur klaacutera seg betur enn aacuteethrenn og betur enn kappingarneytar ieth tey kunnu samanberast vieth (fyri naeligrri viethgereth siacute Cumming Siegel Wright 2007) 45 Tiacute man hervieth sigur at tann raeligttasta fortreytin er at taeth er hend ein joslashvn gongd iacute fiacuteggjarstoslashethuni gjoslashgnum aacuterieth siacute td Petersen amp Plenborg (2005) s150 Hetta var fyri soviacutett ein trupulleiki ieth eisini ger seg galdandi fyri samanberingar millum lond men iacute tiacute tilfarinum siacuteggja vit eina samanblanding av um ultimo ella miethal javnar vera bruacutektir ndash fyri td foslashroysku fyritoslashkurnar var ultimo javni nyacutettur 46 Siacute td Petersen amp Plenborg (2005) og Elliot amp Elliot (2011) 47 Orsakaeth av stoslashddini hjaacute SEV og konstraktsforminum vilja toslashlini fyri individuellu fyritoslashkurnar serstakliga iacute sambandi vieth eina dekomponering oacuteroacutegva teir individuellu kompententarnir Tann fyritoslashkan ieth eitt aacuter hevur vunnieth SEV fuel-kontraktina vil hava eitt lutfalsliga laeliggri rakstraravkast (overskudsgrad) men lutfalsliga haeliggri ognarumfereth Vieth at hyggja eftir vinnuni sum heild slept undan hesi oacuteroacutegv
60
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 83 iacute 112 iacute miethal fyri foslashroysku oljufeloslashgini48
Vit kunnu als ikki staethfesta orsoslashkir til haeligkkingar vieth stoslashethi iacute ROIC49 Vit koma eitt sindur naeligrri vieth at
hyggja eftir dekomponering av ROIC iacute rakstraravkast og ognarumfereth50 Siacute niethanfyri standandi tabel
Foslashroysku oljufeloslashgini 2004-2007 2008-2014
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 33 40
Ognarumfereth 25 28
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 83 112
ROIC (ex GW) eftir skatt 68 91
Miethal rakstaravkastieth aacuteethrenn skatt er haeligkkaeth uacuter 33 til 40 aacuteethrenn skatt Miethal ognarumferethin er
farin uacuter 25 til 28 Sostatt er hend ein betring iacute baeligethi vinningsfoslashrinum og kapitaltillagingini
Haeliggri ognarumfereth tyacuteethir uppaacute ein haeliggri effektivitet iacute gagnnyacuteti av kapitalapparatinum og hevur iacute
okkara foslashri liacutetieth at gera vieth evt haeligkkingar iacute priacutesunum Haeliggri rakstraravkast viacutesir hinvegin eitt betri
lutfall millum inntoslashkur og uacutetreiethslur sum kan stava fraacute haeliggri bruttovinningum ogella laeliggri
uacutetreiethslum
Ognarumferethin er vaeligl omanfyri 1 tiacute vilja priacuteshaeligkkingar slaacutea harethari iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkastinum
enn aacute ognarumferethini51
48 Eftir skatt ROIC (ex goodwill) er farin fraacute umleieth 68 til 92 iacute miethal (Roknaeth sum EBIT(1-partafelagsskattur)miethal javnin) ROIC (inkl goodwill) eftir skatt var ca 7 iacute miethal iacute tiacuteetharskeiethnum 2008-2014 49 Siacute td Petersen amp Plenborg s 164 50 Rakstaravkastieth (overskudsgrad) sigur nakaeth um vinningsfoslashrieth (indtaeliggts-omkostningsforholdet) Tvs hvussi stoacuterur partur av soslashluinntoslashkuni endar sum vinningur Ognarumferethin (aktivers omsaeligtningshastighed) sigur nakaeth um kapitaltillagingarevni Tvs hvussi noacutegvar soslashlukroacutenur eru pr kroacutenu iacute fiacuteggjarstoslashethuni 51 Tiacute lutfallieth millum soslashluinntoslashkur og rakstraruacutetreiethslur einans er eitt liacutetieth sindur omanfyri 1 Eitt liacutetieth foreinklaeth roknidoslashmi Um miethalsoslashluinntoslashkan fraacute 2008-2014 hevethi verieth 1 haeliggri og alt annaeth verieth liacuteka so hevethi ROIC haeligkkaeth uacuter 112 iacute 140 (28-stieth ella ca 25) Rakstraravkastieth hevethi haeligkkaeth uacuter smaacuteum 4 til goacuteeth 49 (09-stig ella smaacute 24) iacutemeethan ognarumferethin hevethi haeligkkaeth uacuter 281 til 284 (svarandi til gott 1)
00
30
60
90
120
150
20142013201220112010200920082007200620052004
ROIC (ex goodwill) aacuteethrenn skatt (leiethraeligttaethur javni)
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt
61
Taeligr priacuteshaeligkkingar ieth Kappingareftirlitieth tykist sipa til at oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av skuldu tiacute
at sligieth munandi iacutegjoslashgnum aacute rakstraravkasti teirra Taeth aacutetti at verieth hend ein munandi haeligkking iacute
hesum lyklatali Men hetta er ikki hent og hetta tyacuteethur uppaacute at uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum
ikki er raeligtt
Vit kunnu staethfesta at betri ROIC hjaacute feloslashgunum siacuteethstu aacuterini stavar baeligethi fraacute haeliggri rakstraravkasti og
ognarumfereth men at serstakliga rakstraravkastieth er aacutehugavert at halda eyga vieth iacute mun til gongdina iacute
priacutesum Og her kunnu vit staethfesta at lutfalsliga smaacutear haeligkkingarnar iacute rakstraravkastinum ikki tyacuteetha
uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini hava gjoslashrt saeligr daeliglt av priacuteshaeligkkingum
133 Leiethraeligtting av rakstri hjaacute Magn
Til at greina lutfallieth millum inntoslashkur og uacutetreiethslur og teirra aacutevirkan aacute avkastieth taka vit stoslashethi iacute Magn
Magn hevur havt ein stoslashrri voslashkstur iacute miethal ROIC enn Effo vieth samanbering av tiacuteetharskeiethnum 2004-
2007 iacute mun til 2008-2014 Harumframt hevur Magn eitt stoslashrri ROIC enn Effo iacute 2014
Vit hava valt at gera eina leiethraeligttan Vit gera eina sammeting millum tiacuteetharskeiethieth 2004-2007 og
tiacuteetharskeiethieth 2008-2014 og aacuterieth 2014 Vit bruacuteka iacute hoslashvuethsheitum sama haacutettalag sum
Kappingareftirlitieth
Men eins og fiacuteggjarstoslashethan var leiethraeligttaeth fyri aacuterini 2004-2007 velja vit nuacute eisini at leiethraeligtta
rakstraruacutetreiethslur Hervieth koma vit fram til rakstraruacuterslit (EBIT) og ROIC ieth byggja aacute ta aacuteskoethan at
eingin effektivitetsbetring hevur verieth aacute rakstrinum millum tiacuteetharskeiethieth Kappingareftirlitieth hevur
leiethraeligttaeth javnan fyri og tey eftirfylgjandi aacuterini 2008-2014 og 2014 ieth er eitt av betru aacuterunum hjaacute
Magn
Leiethraeligttingin byggir uppaacute hesar fortreytir
Stoslashethieth eru tikieth iacute samanbering vieth miethal rakstraruacutetreiethslurnar fyri 2004-2007
Miethalloslashnirnar 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute loslashnarindeksinum
Aethrar rakstraruacutetreiethslur enn loslashn iacute tiacuteetharskeiethnum 2004-2007 eru leiethraeligttaethar vieth haeligkking iacute
bruacutekarapriacutestalinum
Rakstrauacutetreiethslurnar eru leiethraeligttaethar fyri tvaeligr bensinstoslashethir ieth eru tiknar iacute nyacutetslu eftir 2007
Samstundis skal slaacuteast fast at iacute leiethraeligttingini hava vit ikki tikieth haeligdd fyri
Haeligkkingum iacute oslashethrum kostnaethum orsakaeth av at felagieth gjoslashrdist sjaacutelvstoslashethugt52
at marknaetharparturin aacute soslashlu av gassolju til skip er haeligkkaethur uacuter 31 iacute 2007 til 47 iacute 2014
Niethanfyri mynd viacutesir taeligr leiethraeligttaethu uacutetreiethslurnar og veruliga staethfestu uacutetreiethslurnar
52(td tryggingarkostnaethur kostnaethur fyri at viethliacutekahalda eitt nyacutett voslashrumerki og verri handilstreytir iacute sambandi vieth keyp - serliga keyp iacute uacutetlandinum - og munandi verri rentu- og fiacuteggingartreitir
62
Oslashll aacuterini uttan 2008 eru lutfalsiga stoacuterir munir millum leiethraeligttaethu og realiseraethu uacutetreiethslurnar Taeth
eru sostatt hendar lutfalsliga stoacuterar effektivitetsbetringar siacuteethani nyacuteggja leiethslan byrjaethi at virka iacute
oktober 2007 Stoacuteru eykauacutetreiethslurnar fyritoslashkan vareth aacuteloslashgd iacute sambandi vieth at farieth var burtur uacuter eini
stoacuterari alheimsfyritoslashku gjoslashrdu ikki arbeiethieth laeligttari men enn meira neyethugt og hoacuteast hesar
eykauacutetreiethslur hevur Magn klaacuteraeth at betra kostnaetharstrukturin sera noacutegv siacuteethan 2007
Taeth er greitt at um effektiviseringar ikki hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstinum so var talan um heilt onnur
uacuterslit og avkast fyri fyritoslashkuna
Avleiethingarnar av hesi leiethraeligtting um man samanber tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn og aftanaacute at Magn var selt
siacuteggjast niethanfyri standandi talvu53
Magn 2004-2007 (LJ) 2008-2014 (LJ) 2008-2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 41 32
Ognarumfereth 28 33 33
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 133 103
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 108 84
Vit hava valt at viacutesa baeligethi 2008-2014 ieth Kappingareftirlitieth hevur bruacutekt sum grundarlag (2008-2014
LJ) og so uacuterslitieth vieth okkara leiethraeligtting av rakstrinum (2008-2014 LJR)
Taeth kann staethfestast at miethal rakstraravkast og ROIC (ex Goodwill) aacuteethrenn skatt eru haeligkkaeth Serliga
um hugt verethur eftir uppstillingini baseraeth uppaacute leiethraeligttingina hjaacute Kappingareftirlitinum
Rakstraravkastieth haeligkkar fraacute 31 til 41 vieth nyacutetslu av toslashlunum hjaacute Kappingareftirlitinum
Men um leiethraeligttingarnar iacute rakstrinum vera tiknar vieth so er ikki talan um eina haeligkking (ein haeligkking
fraacute 31 til 32) Ognarumferethin fer hinvegin munandi upp uacuter 28 iacute 33
53 LJ = Leiethraeligttaethur Javni LJR = Leiethraeligttaethur Javni og Rakstur
535551 557
571
594611 617
502
545
503 499
473
541
515 509
300
350
400
450
500
550
600
650
2004-2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Gongd iacute uacutetreiethslum
Leiethraeligttaethar rakstraruacutetreiethslur Realiseraethar rakstraruacutetreiethslur
63
Niethurstoslashethan kann tiacute einans veretha at um hugt verethur eftir miethaltoslashlum fyri 2004-2007 og 2008-2014
at orsoslashkirnar til ta haeligkking ieth er hend eru effektivitetsbetringar aacute rakstrinum og betri gagnnyacutetsla av
kapitalappratinum
Um vit einans samanboacuteru vieth 2014 hevethi avleiethingin verieth at rakstraruacutetreiethslurnar hoslashvdu verieth 115
mioacute kr haeliggri iacute 2014 um ongar broytingar (effektiviseringar) hoslashvdu verieth gjoslashrdar (617 mioacute iacute mun til
502 mioacute kr) Men rakstraruacutetreiethslurnar iacute 2014 eru einans 07 mioacute kr haeliggri enn miethal 2004-2007
Sostatt hevethi EBIT verieth 108 mioacute kr laeliggri iacute 2014 um alt annaeth var liacuteka
Avleiethingarnar fyri lyklatoslashlini hoslashvdu verieth hesar
Magn 2004-2007 (LJ) 2014 2014 (LJR)
Rakstraravkast aacuteethrenn skatt 31 49 33
Ognarumfereth 28 30 30
ROIC (ex GW) aacuteethrenn skatt 86 145 99
ROIC (ex GW) eftir skatt 70 119 81
Um ongar effektivitetsbetringar hoslashvdu verieth gjoslashrdar aacute rakstrinum hjaacute PF Magn so hevethi
rakstraravkastieth hjaacute Magn farieth uacuter verandi 49 iacute 2014 niethur aacute naeligrum sama stoslashethi sum iacute 2004-2007
men eitt betraeth ROIC hevethi komieth fraacute betri ognarumfereth
Sostatt hava vit staethfest at lsquoaacutestoslashethiethrsquo hjaacute Kappingareftirlitinum um at betraetha avkastieth hjaacute Magn
stavar fraacute lutfalsligum meirhaeligkkingum iacute priacutesunum aacute bensin diesel og gassolju er skeivt Betraetha
ROIC kemur iacute stoslashrstan mun av effektiviseringum iacute rakstrinum (framleidnisbatum) Hetta er viacutest
baeligethi vieth stoslashethi iacute samanberingum av miethal fyri tiacuteetharskeiethini og vieth at samanbera miethal fyri
tiacuteetharskeiethieth aacuteethrenn soslashluna og so aacuterieth 2014
134 Er ROIC hjaacute foslashroysku oljufeloslashgunum noslashktandi ella er talan um yvirnormal avkast Feloslashgini kundu fraacute 2008 at rokna ikki longur keypa inn undir veingjunum aacute teirra sterku
moacuteethirfeloslashgum ieth stoacuteethu sum veitarar av bensini diesel og gassolju Og tiacute var taeth nuacute ein treyt um
foslashroysku oljufeloslashgini skuldu uppfatast um ein lsquogoacuteethurrsquo samstarvsfelagi hjaacute okkara stoacuteru uacutetlendsku
veitarum og gera avtalur ieth tryggja goacuteethar priacutesir til foslashroysku kundarnar at feloslashgini hava eitt aacuteviacutest
fiacuteggjarligt grundarlag Herundir noslashktandi avkast av samlaetha kapitalinum
Spurningurin her er um avkastieth sum fyritoslashkurnar hava havt siacuteethstu aacuterini eru lsquoyvirnormaltrsquo ella talan
er um eitt riacutemiligt neyethugt ella eingang noslashktandi avkast Her er trupult at samanbera vieth tiacuteethina innan
2008 tiacute her gjoslashrdu serlig viethurskifti seg galdandi ndash taeth hava vit longu viacutest aacute og fara ikki at endurtaka
taeth her
Vit kunnu staethfesta vieth stoslashethi iacute uacutetrokningarhaacutettinum hjaacute Kappingareftirlitinum og bruacutek av einum
miethaljavna pr aacuter at ROIC ex Goodwill eftir skatt hjaacute foslashroysku oljufyritoslashkunum fyri tiacuteetharskeiethieth 2008-
2014 iacute miethal liggur um 91 Hetta er taeth rakstrarliga ROIC eftir skatt Er hetta eitt hoslashgt ella eitt
yvirnormalt avkast
64
Bruacuteka vit sum fortreyt at fyritoslashkurnar iacute 20072008 voacuteru seldar til nakaeth ieth liacutekist marknaetharpriacutes so
mugu vit staethfesta at miethal ROIC inkl Goodwill eftir skatt fyri tiacuteetharskeiethieth liggur um 754 Er eitt
miethal avkast eftir skatt uppaacute 7 hoslashgt ella yvirnormalt
Okkara svar er uppaacute hesar omanfyri standandi spurningar eru greitt nei Um nakaeth so liggur
forrentingin heldur iacute undirkantinum av tiacute ieth ein eigari aacutetti at ynskt saeligr av hesi fyritoslashku
Fyritoslashkurnar voacuteru yvirtiknar gjoslashrdust skuldarbundnar hava mist noslashkur av siacutenum framiacutehjaacuteraeligttindum
og fyrimunum vieth at vera partur av eini alheimsfyritoslashku Fyritoslashkurnar hava hereftir og av ymsum
orsoslashkum lagt stoacuteran dent aacute at effektivisera raksturin ndash hetta var eitt krav
Tiacute maacute spurningurin eisini vera um taeth er skeivt ella skal bruacutekast iacutemoacuteti einum at stoacuterur dentur hevur
verieth at effektivisera raksturin og at man hevur eydnast vieth hesum Veruleikin er tann at um man
bruacutekar eina roknskapargreining uttan at taka onnur atlit so kann man koma at straffa eina fyritoslashku
fyri at hava ein effektivan rakstur Einki kundi verieth meira skilaleyst
65
140 Kappiningareftirlitieth paacutestendur uttan proacutegv ndash Magn skal proacutegva
Vanligt er at man er oacutesekur til taeth moacutetsaeligtta er proacutegvaeth Hetta er ikki so taacute man hevur vieth
Kappingareftirlitieth at gera Fereth eftir fereth setir Kappingareftirlitieth iacute fraacutegreiethingini fram uppaacutehald sum
ikki veretha proacutegvaeth Uppaacutehald sum veretha bruacutekt iacute sera viacuteethgongdu niethurstoslashethunum iacute kanningini Taacute
Magn so foslashrir fram at Kappingareftirlitieth eigur at proacutegva oslashll uppaacutehald sum tey koma vieth vendir
Kappingareftirlitieth proacutegvbyrethuni aacute hoslashvdieth og foslashrir framm at taacute oljufeloslashgini ikki kunnu proacutegva at
oacuteproacutegvaetha uppaacutehaldieth hjaacute Kappingareftirlitinum er skeivt so er taeth raeligtt
Eitt gott doslashmi um hetta er at Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at taeth ikki finnast serfoslashroyskir
innkeypspriacutesir aacute olju ndash tvs at Kappingareftirlitieth iacute fullum aacutelvara meinar at Magn faeligr noslashkunlunda
sama innkeypspriacutes aacute brennievni sum td Statoil Fuel sum keypir inn fleiri ferethir taeligr mongdir av
brennievni sum Magn keypir inn og sum liggur beint vieth fleiri oljureinsiverk
Vit seta liacuteka eina talvu inn sum vit fyrr hava bruacutekt bara fyri at viacutesa aacute munin aacute stoslashdd
Vit endurtaka Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at stoacuter uacutetlendsk feloslashg sum Statoil Fuel123 faacutea
noslashkunlunda sama eindarpriacutes upp aacute olju sum Magn taacute tey keypa bensin og diesel inn
Magn viacutesir hesum aftur tiacute sjaacutelvandi faeligrt tuacute betri eindarpriacutes uppaacute eina voslashru um tuacute keypir noacutegvar
eindir enn um tuacute keypir faacutear eindir Hetta sigur seg sjaacutelvt og eigur als ikki at veretha diskutera iacute eini
serioslashsari kanning
Men ndash sjaacutelvandi kann Magn ikki proacutegva hettar tiacute vit hava ikki atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute
uacutetlendsku oljurisunum sum td hjaacute Statoil Fuel
Naring sigur Kappingareftirlitieth ndash av tiacute at Magn ikki kann proacutegva at vit faacutea verri innkeypspriacutesir enn Statoil
Fuel av tiacute orsoslashk at vit ikki kunnu viacutesa Kappingareftirlitinum ein innkeyppssaacutettmaacutela ja so er
uppaacutehaldieth um at vit faacutea sama innkeypspriacutes galdandi Og taacute so td Statoil Fuel og Magn hava somu
innkeypspriacutesir og uacutetsoslashlupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru haeliggri so er taeth proacutegv um vaeligntandi kapping og at
foslashroysku oljufeloslashgini hava stoslashrri vinning enn uacutetlendsku
Sliacutekt greiningarhaacutettarlag hoyrir ikki heima iacute eini kanning av hesum slagi Kappingareftirlitieth maacute proacutegva
siacuteni uppaacutehald aacuteethrenn Magn verethur biethieth um at moacutetproacutegva tey
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Statoil Fuelamp 123
Shell OK + DK-Benzin
Q8 amp F24 Uno-XEnergi amp YX
Other Magn
Vo
lum
e o
f g
aso
lin
e a
nd
die
sel so
ld (
m lit
res)
66
150 Kappingareftirlitieth hevur misskilt hvat Platts er og hvussu taeth verethur bruacutekt Magn hevur viacutest aacute at kappingarraacuteeth iacute oslashethrum londum viethurkenna at taeth er dyacuterari at reka oljufeloslashg iacute oyggjasamfeloslashgum enn aacute meginlondum Ein av orsoslashkunum er Economies of Scale ella stoacuterrakstrarfyrimunir aacute foslashroyskum So viacutett vit vita viethurkennir Fjarskiftiseftirlitieth eisini stoacuterrakstrarfyrimunir taacute foslashroysku telepriacutesirnir veretha sammettir vieth uacutetlendskar telepriacutesir Og sjaacutelvsagt taeth Stoacuterrakstrarfyrimunir er eitt alment viethurkent hugtak innan vinnuliacutev Smaacute oljufeloslashg sum tey foslashroysku sum keypa smaacutear noslashgdir av olju faacutea verri innkeypspriacutes fyri hvoslashnn litur av olju enn uacutetlendsk feloslashg sum keypa fleiri ferethir so noacutegvar eindar av olju Betri eindarpriacutes juacute fleiri eindir tuacute keypir er eitt sera vaeligl kent hugtak iacute vinnuliacutevinum
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute timburmenn faacutea betri priacutesir hjaacute Balslev enn vanligi huacutesaeigarin sum keypir noslashkur brettir um aacuterieth faeligr
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute reietharar sum keypa 2 millioacutenir litrar fraacute Magn um aacuterieth faacutea betri litrapriacutes enn huacuteseigarar sum keypa 2500 litrar
Hetta er sama principp sum ger seg galdandi taacute kioskin hjaacute Astu keypir 100 Twix um aacuterieth fraacute Poul Hansen Heilsoslashlu meethan Magn keypir 3000 So faeligr Magn betri priacutes per Twix enn Asta faeligr
Hetta er so sjaacutelvsagt at vit ikki burdu kjakast um hetta iacute eini kanning sum hesari Men taeth eru vit noydd til tiacute Kappingareftirlitieth viethurkennir ikki Economies of Scale Stoacuterrakstrarfyrimunir Iacute hvussu so er ikki taacute taeth snyacuter seg um foslashroysku oljufeloslashgini Av eini ella aethrari loslashgnari orsoslashk heldur Kappingareftirlitieth uppaacute at innkeypspriacutesirnir sum foslashroysku oljufeloslashgini rinda fyri oljuna eru liacuteknandi teimum uacutetlendsku oljurisarnir faacutea Kappingareftirlitieth skrivar beinleiethis at taeth er ivasamt um taeth finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir hetta serliga tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Og so sigur Kappingareftirlitieth eftir at hava sett hetta marghaacutettliga uppaacutehaldieth fram at um foslashroysku oljufeloslashgini eru oacutesamd vieth hesum loslashgna uppaacutehaldi og vit halda okkum faacutea verri innkeypspriacutesir enn td Statoil Fuel vieth 14 milliardum seldum litrum av dieselbensin um aacuterieth iacute mun til Magn sa 18 millioacutenir so skulu vit proacutegva taeth Og einasti maacutetin at proacutegva taeth uppaacute er at faacutea fatur iacute loyniligum innkeypssaacutettmaacutelum ndash og taeth kann Magn sjaacutelvandi ikki Proacutevbyrethan er nuacute umvend Kappingareftirlitieth setur eitt sjaacuteldsamt uppaacutehald fram sum eingin serioslashsur greinari iacute heiminum vil stuethla Kappingareftirlitinum iacute eiheldur flestoslashll kappingareftirlit iacute oslashethrum londum vaeligntandi heldur ikki kollegarnir iacute Fjarskiftiseftirlitinum Kappingareftirlitieth kann ikki proacutegvaeth uppaacutehaldieth Men iacutestaethin fyri at viethurkenna hettar krevur Kappingareftirlitieth at foslashroysku oljufeloslashgini skulu proacutegva taeth oslashvugta Og hetta kunnu vit einans gera vieth at skaffa okkum atgongd til loyniligar handilssaacutettmaacutelar millum onnur feloslashg
151 Platts verethur bruacutekt sum ldquoproacutegvrdquo fyri at foslashroysku oljufeloslashgini faacutea somu innkeypspriacutesir sum uacutetlendsku oljurisarnir Lat okkum toacute dvoslashlja eina loslashtu vieth uppaacutehaldieth um at taeth ikki finnast serfoslashroyskir innkeypspriacutesir tiacute oljukeyp aacute altjoacuteetha marknaethinum er tengt at Platts Uppaacutehaldieth hongur als ikki saman og maacute standast av eini misskiljing av hvat Platts er
67
Platts verethur bruacutekt viacutett og breitt innan handil vieth olju ikki bert iacute Evropa men iacute oslashllum heiminum Grundleggjandi verethur Platts skipaeth soleiethis at data verethur savnaeth inn hvoslashnn dag fraacute fleiri ymsum stoslashethum og fyritoslashkum sum veita Platts data ( bids offers volume CIF FOB location osfr) fraacute oslashllum stoacuterum spaeliglarunum aacute marknaethinum Platts viethger alt data fyri at meta um priacutesin aacute olju Siacuteethani kunnger Platts ein priacutes sum er tengdur at staethnum ndash og munur verethur eisini gjoslashrdur aacute FOB og CIF Tiacuteskil er talan um priacutes fyri hvoslashrt slag iacute hvoslashrjum staethi Iacute Evropa eru fylgjandi FOB Med ( Italia ) CIF Med ( GenovaLavera) FOB NEW (Norethurvestur Evropa ) CIF NEW Basis ARA ( AmsterdamRotterdamAntwerp ) FOB Rotterdam
Priacutesirnir eru ymiskir fraacute staethi til staeth men teir samsveiggja Sum doslashmi kann nevnast at oljusendingar sum veretha seldar til Tromsoslash ella London sama dag kunnu vera grundaethar aacute sama Platts priacutes men priacutesmunurin saeligst aftur iacute premium rindanini Ein kann vera Platts (FOB Rotterdam) + 2 og hin kann vera Platts (FOB Rotterdam) +35
Premium gjoslashldini veretha roknaethi eftir fakta sum stoslashdd flutningshaacutettur og fraacutestoslashetha Og juacutest premium er tyacutednigarmikieth at leggja saeligr iacute geyma Tiacute smaacute oljufeloslashg gjalda hoslashgt premium meethan stoacuter feloslashg kunnu gjalda liacutetieth premium ella eitt minus Premium av tiacute at Platts sum sagt er eitt miethaltal Tvs at onkur rindar meir onnur rinda minni
Platts priacutesir eru miethalpriacutesir Priacutesirnir sum veretha handlaethir eru premium priacutesir og veretha aacutevirkaethir av stoslashdd av keypi og
fraacutestoslashethu til keypsstaeth og kredittvirethi Eisini kann talan vera um minni goacuteethskaethi produktir te skitin olja osfr
Taeth er puacutera greitt at Magn keypir ikki olju til sama priacutes sum stoslashrri veitarar ndash men Magn rindar eitt
premium sum er haeliggri enn td Statoil Fuel Eisini er puacutera greitt at hoacuteast priacutesirnir aacute olju eru tengdir
at Platts so merkir hetta als ikki at oslashll faacutea sama priacutes taacute tey keypa inn Sjaacutelvandi eru
stoacuterrakstrarfyrimunir iacute oslashllum vinnum og sjaacutelvandi faacutea smaacuteu foslashroysku oljufeloslashgini ikki somu priacutesir sum
uacutetlendsku feloslashgini og sjaacutelvandi er taeth dyacuterari at reka eitt oljufelag iacute smaacuteum oyggjasamfeloslashgum enn aacute
europeiska meginlandinum og Skandinavien
68
160 Kappingareftirlitieth finnur eitt doslashmi um eitthvoslashrt og generaliserar uacutet fraacute tiacute Vanliga verethur ikki hildieth at taeth er gott haacutettarlag at finna eitt einstakt doslashmi og so generalisera eina
heila vinnu uacutet fraacute hesum doslashminum Her viacutesa vit td til taeth haacutettarlag sum verethur laeligrt aacute haeliggri
laeligrustovnum
Kappingareftirlitieth bruacutekar tiacuteverri noacutegv hetta haacutettarlagieth Fleiri ferethir iacute kanningini finna tey einstoslashk
doslashmi ofta gomul doslashmi sum tey bruacuteka at generalisera oljuvinnuna uacutet fraacute Vit skulu viacutesa aacute tvey sliacutek
niethanfyri
161 OW Atlantic Tangaskipieth OW Atlantic verethur bruacutekt sum proacutegv fyri uppaacutehaldinum hjaacute Kappingareftirlitinum um
flutningskostnaethir Fyrst og fremst tykist greiningin av OW Atlantic ikki serliga djuacutep
Men mest avbjoacuteethandi er at Kappingareftirlitieth tekur ein OW Atlantic roknskap og tykist at halda at
ldquonuacute taeth er so hjaacute OW Atlantic so er taeth soleiethis allastaethni eisini iacute Foslashroyum og hetta merkir atrdquo ndash
og so veretha niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna gjoslashrda
Taeth er eisini raeligttiliga sjaacuteldsamt at Kappingareftirlitieth gongur uacutet fraacute at taacute danskar loacutegir siga at OW
Atlanticrsquosa roknskapur skal geva eina raeligttviacutesandi mynd mynd av rakstrinum ja so gevur
roknskapurin eina raeligttviacutesa mynd sum kann bruacutekast at generalisera eina heila vinnu uacutetfraacute Her skulu
vit bara viacutesa aacute at lsquoraeligttviacutesandirsquo er eitt elastiskt hugtak
Loacutegin sigur at man skal bruacuteka ldquoArms lenght princippiethrdquo og tiacute verethur taeth sjaacutelvandi bruacutekt Einki proacutegv
um taeth soleiethis er taeth bara iacute hesum doslashminum
Vit halda at tiacuteethin hevur viacutest at OW Bunkers sum aacutetti OW Atlantic helst ikki er besta doslashmi um
reiethiliga roknskaparfoslashrslu aldantiacuteeth at felagieth eftir oslashllum at doslashma svindlaethi seg aacute heysin og baeligethi
nevnd og leiethandi starvsfoacutelk eftirfylgjandi eru saksoslashkt fyri fiacuteggjarundandraacutett og at geva skeivar
upplyacutesingar um fiacuteggjarviethurskifti Moslashguliga kann hugsast at taacute man er foslashrur fyri at grovan
fiacuteggjarligan undandraacutett so er man eisini foslashrur fyri at benda eina gummiparagraf sum ldquoArms lenght
princippiethrdquo eitt vet
OW Atlantic sigur bert nakaeth um OW Atlantic ieth hevethi allan siacuten samhandil vieth moacuteethirfelagieth Doslashmieth
sigur einki um foslashroyska oljumarknaethin og priacutesirnar fyri flutning aacute hesum marknaethinum
Eiheldur er nakaeth garanti fyri at OW Bunkers ikki hevur bruacutekt fiktivar kosnaethir fyri at flyta antin
yvirskot ella undirskot millum feloslashg Tiacuteethin hevur viacutest at taeth als ikki er oacutesannliacutekt at OW Bunkers hevur
gjoslashrt juacutest sliacutekt Okkara hugsan um hettar er at eitt er at taka eitt doslashmi og generalisera og gera
niethurstoslashethur um foslashroysku oljuvinnuna uacutet fraacute hesum Men taacute so hetta einstaka doslashmieth er eitt OW
Bunkers felag so verethur sammetingin ikki minni ivasom Eftir okkara tykki so ivasom at
Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi ikki aacutetti at bruacutekt hetta doslashmieth og so slett ikki gjoslashrt so viacuteethgongdar
niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum einstaka doslashminum
Eisini skal sigast at vit hava ikki fingieth hendur aacute roknskapinum fyri OW Atlantic og tiacute er taeth eyka
trupult at viethgera hetta maacutelieth Men um haacutettalagieth og kunnleikin til at lesa og greina roknskapir
svarar til taeth ieth vit aacuteethur hava viethgjoslashrt so hava vit sera trupult at truacutegva uppaacute nakaeth sum helst Men
kanska gera vit Kappingareftirlitinum oacuteraeligtt her
69
Um vit so iacutemynda okkum at Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt siacutenar greiningar raeligttar at taeth finst eitt
objektivt armslongdarprincipp og at hetta kundi bruacutekast iacute fullari generalisering av einum heilum
marknaethi so undrar niethurstoslashethan ieth Kappingareftirlitieth ger iacute hesum foslashri
ldquoTaeth eru 10 aacuter siacuteethani seinastu oljukanning so sigast kann at flutningurin til Foslashroyar tykist at vera
vorething lutfalsliga biacuteligari iacute dag enn fyri 10 aacuterum siacuteethani flutningskostnaethurin er fallin uacuter 6 av
Platts noteringini fyri blyacutefriacutett bensin iacute 2004 til 25 av somu notering iacute 2014rdquo
Heldur Kappingareftirlitieth at fraktpriacutesurin er ein beinleiethis funktioacuten av oljupriacutesinum Vit spyrja bara
Kappingareftirlitieth staethfestir annars at priacutesurin er 10 oyru uacutet fraacute teirra uacutetrokningum Taeth er vaeligl
haeliggri enn 8-10 oyru ndash kanska svarandi til gondina iacute priacutestalinum
162 Sjaacutelvtoslashkan iacute Finnmoslashrkini Eisini bruacutekar Kappingareftirlitieth eitt gamalt doslashmi iacute Finnmoslashrkini har foslashrt verethur fram at ein
brennievnissjaacutelvtoslashka iacute einum byacutei foslashrdi til laeliggri brennievnapriacutesir enn iacute grannabyacutenum Taeth er eingin
verulig greining av stoslashethuni annaeth enn tann at Kappingareftirlitieth staethfestir uacutet fraacute hesum eina
doslashminum at
1 Sjaacutelvtoslashkan foslashrdi til laeliggri priacutesir iacute einum landsluti iacute Noreg fyri fleiri aacuterum siacuteethan 2 Tiacute vilja sjaacutelvtoslashkur eisini foslashra til laeliggri priacutesir iacute Foslashroyum
Og so ger man sera inngriacutepandi niethurstoslashethur og tilmaeligli um at taka oljufeloslashgini iacute Foslashroyum av raeligethi
Sliacutekar tunnar greiningar og eitt sliacutekt haacutettarlag hoyra ikki heima iacute vinnugreiningum Magn kann td
viacutesa aacute at iacute Danmark er talieth av sjaacutelvtoslashkum oslashkt munandi seinastu 10 aacuterini men priacutesurin iacute Danmark
lutfallsliga ikki laeligkkaethur iacute mun til priacutesirnar aacute olju iacute Foslashroyum Hvussu hongur taeth so saman vieth gamla
doslashminum uacuter Finnmoslashrkini Viacutesandi til niethanfyri standandi talvu aacutettu donsku priacutesirnir lutfallsliga at
verieth minkaethir iacute mun til foslashroysku priacutesirnar Iacute Danmark oslashkist talieth av oacutemannaethum stoslashethum sera noacutegv iacute
Foslashroyum koma ongar nyacuteggjar oacutemannaethar stoslashethir ndash men priacutesmunirnir ganga oslashvugtan veg Teir laeligkka
lutfallsliga meira iacute Foslashroyum enn iacute Danmark
70
Eitt gamalt doslashmi fraacute Finnmoslashrkini sigur einki sum helst juacutest sum OW Atlantic einki sum helst sigur um
foslashroyska oljumarknaethin Men Kappingareftirlitieth bruacutekar hetta gamla doslashmi og vil vieth hesum
doslashminum gera oacutegvuslig inntriv iacute foslashroyska oljumarknaethin Magn kann bara vieth at greina eitt liacutetieth
sindur avviacutesa hetta doslashmi vieth eini relevantari nyacuteggjari metodisk korrektari DanmarkFoslashroyar
sammeting Kappingareftirlitieth maacute leggja saeligr iacute geyma at vaacutenaligt greiningarhaacutettarlag aloftasts foslashrir
til skeivar niethurstoslashethur
490
725
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Procent ubemandede Procent bemandede
71
170 Kappingareftirlitieth missilir munin aacute Gross Retail Margin og skiftisavlopibruttovinningi Iacute greiningunum av foslashroyska oljumarknaethinum og iacute sammetingunum vieth onnur lond blandar
Kappingareftirlitieth GRM (Gross Retail Margin) og bruttovinning Bruttovinningur verethur ikki
greinaethur og sammettur millum lond og feloslashg bert GRM men Kappingareftirlitieth nevnir fleiri ferethir iacute
kanningini GRM fyri bruttovinning
GRM er aacutehugaverdur at greina og sammeta vieth onnur lond Men taacute skal kostnaetharfaktorin vieth iacute
greiningarnar ndash annars faeligrt tuacute einki sagt ieth hevur tyacutedning
Taacute taeth snyacuter seg um GRM hevur Magn longu staethfest at hoacuteast GRM iacute Foslashroyum oslashkist so eru priacutesirnir aacute
foslashroyska marknaethinum sera kappingarfoslashrir vieth danskar priacutesir og vit hava eisini proacutegvaeth at priacutesirnir
seinastu aacuterini serliga eftir 2007 eru broyttir til okkara fyrimunar
GRM iacute Foslashroyum oslashkist men taeth ger kappingarfoslashri iacute mun til danskar priacutesir eisini Og taeth er voacutenandi
hettar sum Kappingareftirlitieth vil kanna ndash hvussu eru priacutesirnir iacute Foslashroyum iacute mun til londini vit vanliga
sammeta okkum vieth (TOacute ndash munir aacute marknaethunum tiknir vieth iacute greiningarnar) og hvussu oljupriacutesirnir
eru iacute mun til aethrar priacutesir iacute Foslashroyum Og her hava vit proacutegvaeth at
1 Foslashroysku oljupriacutesirnir standa seg serstakliga vaeligl iacute sammetingini vieth Danmark
2 At priacutesirnir ganga raeligttan vegin iacute mun til Danmark
3 Stoacutert saeligeth eingin annar marknaethur iacute Foslashroyum klaacuterar ein DK-FO priacutessammeting so vaeligl sum
foslashroyski oljumarknaethurin (sjaacutelvt fraacutetrekt skattir og avgjoslashld)
At so Kappingareftirlitieth iacutestaethin fyri at viethurkenna omanfyri standandi faktum roynir at tolka GRM
sum ein indikator uppaacute ov hoslashgar priacutesir uttan at taka kostnaetharfaktorin vieth eiheldur at oljufeloslashg iacute
oyggjasamfeloslashgum vanligahava haeliggri GRM enn feloslashg aacute meginlondum og sostatt sammeta
bruttovinningar iacute FO og td DK taeth er ikki noslashktandi Eiheldur er taeth noslashktandi at Kappingareftirlitieth
fyri at bjarga saeligr iacute land foslashrir fram at taeth er einki sum tiacuteethir uppaacute at foslashroysku oljufeloslashgini ikki faacutea
somu priacutesir sum uacutetlendsku oljufeloslashgini og tiacute er iacute teirra hugaheimi GRM kanska noacuteg mikieth at hyggja
at Hetta vieth at avviacutesa Economies of Scale tingingarmakt mongdarrabattir og onnur vaeliglkend
hugtoslashk sum sjaacutelvandi skulu takast vieth iacute greiningar
Taeth er ikki noacuteg mikieth at hyggja at GRM tiacute GRM sigur ikki nakaeth um tann vinning sum liggur eftir
Noacutegvar niethurstoslashethur veretha uacutetleiddar av teimum uacutetrokningum sum Kappingareftirlitieth nevnir
bruttovinningsuacutetrokningar Allar niethurstoslashethurnar eru skeivar tiacute Kappingareftirlitieth ikki hevur roslashttu
definitioacuten av hvat bruttovinningur er og hvussu bruttovinningur verethur roknaethur Hetta eigur
Kappingareftirlitieth at boslashta um vieth at gera veruligar bruttovinningargreiningar og so sammeta hesar
millum lond og feloslashg og hartil taka atlit at teimum marknaethareyethkennum sum siacuteggjast iacute smaacuteum
oyggjasamfeloslashgum vieth 49000 iacutebuacutegvum iacute mun til EU vieth yvir 500 millioacutenum iacutebuacutegvum
72
180 Marknaetharkoncentratioacutenin aacute foslashroyska oljumarknaethinum liacutekist tiacute iacute londunum uttanum okkum Kappingareftirlitieth foslashrir fram at av tiacute at taeth eru tvaeligr fyritoslashkur aacute foslashroyska oljumarknaethinum maacute
Kappingareftirlitieth gera aacutetoslashk fyri at faacutea fleiri fyritoslashkur inn aacute marknaethin Um vit bruacuteka sama
greiningarhaacutett sum Kappingareftirlitieth ger so er allur norethurlendski marknaethurin iacute stoacuterum vanda fyri
kappingaravlagandi virksemi vegna miethsavnan av marknaetharposlashrtum
181 Miethsavnan ndash vandi aacute fereth iacute oslashllum Norethanlondum
Kappingareftirlitieth velur iacute siacuteni meting av miethsavnan at nyacuteta taeth sokallaetha Herfindhal-indeksieth (HHI)
Viacutest verethur aacute at um HHI liggur omanfyri 1800 ella um fyacutera taeligr stoslashrstu fyritoslashkurnar sita aacute meira enn
75 av marknaethnum so er vandi aacute fereth
Taeth er undrunarvert at Kappingareftirlitieth ikki setir hetta iacute eina stoslashrri heild Aacute flest oslashllum marknaethum
iacute foslashroyska buacuteskapinum er talan um faacutear stoslashrri fyritoslashkur aacute einum marknaethi Somuleiethis er hetta stoslashethan
iacute oslashethrum oyggjasamfeloslashgum sum vit hava viethgjoslashrt iacute hesum svarskrivinum
Vieth at gjoslashgnumganga marknaethartoslashl fyri norethurlondini Noreg Danmark Svoslashriacuteki og Finnland maacute eisini
her staethfestast at iacute oslashllum hesum londum er stoacuterur vandi aacute fereth um tilgongdin hjaacute
Kappingareftirlitinum verethur nyacutett Allir hesir bensin- og dieselmarknaethir hava eitt HHI ieth liggur vaeligl
omanfyri 1800 og aacute oslashllum hesum bensin- og dieselmarknaethum sita tey fyacutera stoslashrstu feloslashgini aacute iacute
minsta lagi 95 av marknaethinum55 Tiacute undrar taeth okkum um danska Kappingareftirlitieth goacuteethkennir
yvirtoslashkuna hjaacute Statoil Fuel amp Retail av Shell-stoslashethunum iacute Danmark Tiacute um td danska
Kappingareftirlitieth er av somu aacuteskoethan sum foslashroyska Kappingareftirlitieth so eiga teir at roacutepa eitt hart
varskoacute Herfindhal-indexieth haeligkkar munandi marknaetharparturin hjaacute teimum 4 stoslashrstu haeligkkar
munandi og marknaethurin bliacutevur vaeligl meira miethsavnaethur
Um kappingareftirlitini iacute Danmark Svoslashriacuteki Noreg og Finnlandi hoslashvdu bruacutekt sama greiningarhaacutettarlag
sum foslashroyska Kappingareftirlitieth ger so hoslashvdu tey gjoslashrt inntriv iacute allar norethurlendsku marknaethirnar
Men taeth verethur ikki gjoslashrt ndash bara foslashroyska Kappingareftirlitieth vil gera inntriv
Ein sera sannliacutek avleiething av at Statoil Fuel amp Retail iacute Danmark hevur yvirtikieth Shell-stoslashethirnar vil vera
at felagieth fer inn og lsquooptimerarrsquo netieth Hetta vil so foslashra vieth saeligr at talieth av stoslashethum minkar hjaacute hesum
samanlagda felagi og hervieth iacute Danmark sum heild Tiacute tykist taeth at um danska Kappingareftirlitieth
goacuteethkennir handilin so aacutesannar eftirlitieth at talieth av bensinstoslashethum iacute Danmark er ov hoslashgt iacute loslashtuni til at
kunna hava eina dynamiska og sunna vinnu ieth kann tryggja kundanum laeliggst moslashguligan priacutes
Danmark er iacute dag taeth av teimum stoacuteru norethurlondunum har ieth taeth verethur selt naeligstminst av litrum iacute
miethal pr stoslasheth Danmark er eisini taeth av londunum ieth hevur faeliggst iacutebuacutegvar pr stoslasheth Taeth er kanska
hetta sum danska Kappingareftirlitieth nuacute aacutesannar ndash talieth av bensinstoslashethum er ov hoslashgt og ein tillaging
er neyethug
Iacute Foslashroyum eru fleiri bensinstoslashethir per iacutebuacutegva enn iacute Danmark og miethalsoslashlan fyri hvoslashrja bensinstoslasheth er
helmingurin av iacute Danmark ieth er eitt av londunum vieth haeliggst stoslashethtyacutettleika Men Kappingareftirlitieth vil
hava fleiri bensinstoslashethir iacute Foslashroyum um neyethugt vieth oacutegvisligum inntrivum iacute foslashroyska oljumarknaethin
55 Her hava vit bruacutekt sum fortreyt at Statoil Fuel og Retail iacute Danmarkt yvirtekur allar stoslashethirnar hjaacute Shell iacute Danmark og hava so tillagaeth marknaetharpartstoslashlini fyri Danmark 2014 hareftir
73
190 Toslashl veretha ikki greinaethi noacuteg gjoslashlla Vit hava fyrr viacutest aacute at taacute Kappingareftirlitieth greinar toslashl eru greiningarnar alt ov tunnar Fereth eftir fereth
veretha oacutesamabarlig toslashl sammett samstundis sum roknskapargreiningar eru oacutealmindiliga tunnar
Hetta botnar eftir okkara tykki iacute at Kappingareftirlitieth ikki ger saeligr noacuteg stoacuteran oacutemak at bruacuteka gott
greiningarhaacutettarlag taacute toslashl og marknaethir veretha greinaethi
Vit taka seinasta doslashmi um vaeligntandi greiningarhaacutettarlag niethanfyri
191 Niethurstoslashethur um priacutesgongd iacute Foslashroyum
Taacute Kappingareftirlitieth sammetir priacutesir iacute Foslashroyum og einum oslashethrum landi kemur Kappingareftirlitieth
altiacuteeth til ta niethurstoslashethu at taeth er okkurt galieth vieth foslashroysku priacutesunum ldquoSkeivardquo gongdir bendir altiacuteeth aacute at
okkurt er galieth iacute Foslashroyum (aloftast eru toslashlini hjaacute Kappingareftirlitinum skeiv men taeth hava vit dvoslashlt
noacuteg mikieth vieth) Kappingareftirlitieth kannar aldrin um onnur viethurskifti gera seg galdandi ella man evt
hevur gjoslashrt ein feil iacute talgrunarlagnum
Um vit enn einafereth iacutemynda okkum at talgrundarlagieth ieth er bruacutekt til samanberingarnar ikki er skeivt
Eitt doslashmi uppaacute hetta er samanberingin av dieselpriacutesunum iacute Foslashroyum vieth Noreg Her verethur staethfest
at priacutesurin iacute Foslashroyum er dyacuterkaethur munandi iacute mun til Noreg - undirforstaethieth at orsoslashkin liggur helst iacute
Foslashroyum Men um man ger saeligr eitt sindur av oacutemaki so saeligst skjoacutett at norsku priacutesirnir aacute diesel hava
flutt seg lsquooacutenormaltrsquo iacute mun til oslashll hini londini iacute samanborieth verethur vieth Dieselpriacutesir iacute oslashllum londum eru
versnaethir munandi iacute mun til Noreg Hvoslashr er orsoslashkin
74
Samanbering av dieselpriacutesum vieth stoslashethi iacute taltilfarinum hjaacute Kappingareftirlitinum
Okkurt hendir iacute lutfallinum um 20112012 og so fram til 2014 og at allar samanberingarnar klaacutera seg
lutfalsliga verri iacute priacutessamanberingini vieth Noreg Og uppaacute hesi 2 aacuterini versna oslashll norethurlonini vieth umleieth
1 kr iacute mun til Noreg iacutemeethan ES versnar vieth umleieth 090 kr iacute mun til Noreg
Nakaeth taeth sama ger seg galdandi iacute mun til priacutesirnar aacute gassolju iacute Svoslashriacuteki iacute mun til hini londini
-02
0
02
04
06
08
1
12
14
2014201320122011201020092008200720062005
FONO
FONO
-1
-08
-06
-04
-02
0
02
04
2014201320122011201020092008200720062005
SVNO
SVNO
-08
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
DKNO
DKNO
-06
-04
-02
0
02
04
06
08
2014201320122011201020092008200720062005
FINO
FINO
-08
-07
-06
-05
-04
-03
-02
-01
0
01
02
2014201320122011201020092008200720062005
EUNO
EUNO
75
Her siacuteggja vit at Svoslashriacuteki betrar lutfallieth iacute mun til hini norethurlonini inkl Foslashroyar vieth millum 065 og
069 kr iacute fraacute 2007 til og vieth 2012 Fyri ES saeligst ikki sama sambandieth Er hetta ein tilvild ella finnast
aethrar fraacutegreiethingar Vit duga at siacuteggja at Svoslashriacuteki iacute dag keypa ein stoacuteran part av raacuteoljuni uacuter Russlandi
kann hetta vera byrjaeth um 20072008 ella er taeth okkurt annaeth ieth spaeliglir inn
Setir man sjoacuteneykuna aacute tiacuteetharskeiethieth 2007-2012 so saeligst sera vaeligl at priacutesirnir iacute hinum
norethurlondunum flyta seg raeligttiliga eins iacute mun til svensku priacutesirnar (siacute niethanfyri standandi graf)
Fraacutevikini iacute halltoslashlunum millum ymisku londini eru sera liacutetil fraacute 0125x til 0153x Verethur saeligeth burtur fraacute
Foslashroyum ieth liggja vieth laeliggst halltali iacute hesum tiacuteetharskeiethi so er spennieth fraacute 014x til 0153x ndash gongdin er
eins Tendenslinjurnar ieth eru settar inn her forklaacutera sera vaeligl fyri hini tryacute stoacuteru norethurlonini at
lutfallieth er raeligttliga lsquoliniertrsquo og eins Forklaacuteringsvirethieth er eisini gott iacute mun til Foslashroyar men serliga 2009
ger at hetta er nakaeth laeliggri enn fyri relatioacutenina millum hini norethurlondini og Svoslashriacuteki
y = 01036x + 0063
000
020
040
060
080
100
120
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FOSV
FOSV
Lineaeligr (FOSV)
y = 01282x + 02266
000
020
040
060
080
100
120
140
160
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
DKSV
DKSV
Lineaeligr (DKSV)
y = 00767x + 05804
000
020
040
060
080
100
120
140
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
NOSV
NOSV
Lineaeligr (NOSV)
y = 00867x - 01533
-020
-010
000
010
020
030
040
050
060
070
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
FISV
FISV
Lineaeligr (FISV)
y = 00193x + 0132
000
005
010
015
020
025
030
035
040
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSV
EUSV
Lineaeligr (EUSV)
76
Gongdin iacute gassoljupriacutesunum iacute hinum norethurlondunum iacute mun vil gongdina iacute Svoslashriacuteki
Taacute ieth tiacuteliacutekar stoslashethur uppstanda har eitt land avviacutekir fraacute oslashllum hinum56 aacutetti at verieth hugt eftir um taeth
finnast aethrar orsoslashkir til munirnar Td aacutettu hesir spurningar at verieth stillaethir
1 Eru taeth noslashkur viethurskifti ieth strukturelt eru broytt iacute virethisketuni ndash herundir ikki bara iacute retail-
liethnum ndash iacute tiacute landinum ieth avviacutekir fraacute oslashllum hinum
2 Er talgrundarlagieth iacute tiacuteethsseriuni konsistent alt tiacuteetharskeiethieth
3 Eru eventuelt gjoslashrdir onkrir uacutetrokingarfeilir iacute verandi tilfarinum
Man kann uacutet fraacute hesum baacuteethum doslashmunum staethfesta at ein einsiacuteethis samanbering millum Foslashroyar og
aacutevikavist Noreg og Svoslashrki kann geva skeivar aacutebendingar Her gevur taeth ikki meining einsiacuteethugt at siga
at priacutesirnir iacute Foslashroyum standa seg verri enn iacute td Noregi ella Svoslashriacuteki ndash og gera niethurstoslashethur uacutet fraacute hesum
ndash taacute ieth so at siga priacutesirnir iacute oslashllum hinum londunum standa seg verri enn td aacuteviacutekavist Noregi ella
Svoslashriacuteki
Men lat okkum toacute endaliga staethfesta at hetta einans er eitt annaeth doslashmi uppaacute eina evt manglandi
kritiska viethgereth av talgrundarlagnum
Okkara grundsjoacutenarmieth er framvegis at man kann ikki samanbera nettopriacutesir og oacuteviacutesindaliga
viethgjoslashrdar priacutesir uacuter eini databasu sum grundarlag fyri tyacuteethandi priacutessamanberingum og taeth er
framvegis stoacutersti trupulleikin vieth allari priacutessamanberingini iacute fraacutegreiethingini hjaacute Kappingareftirlitinum
Men taeth er heldur ikki iacute lagi at Kappingareftirlitieth ikki perspektiverar betri vieth at seta spurningar
sum vit hava gjoslashrt omanfyri
56 Sama niethurstoslashetha kann gera seg galdandi taacute ieth hugt verethur eftir gongdini iacute EU-toslashlunum
y = 0125x + 01025 Rsup2 = 07385
y = 01533x + 02208 Rsup2 = 09125
y = 01401x + 04719 Rsup2 = 09876
y = 01432x - 02461 Rsup2 = 09406
-040
-020
000
020
040
060
080
100
120
140
2007 2008 2009 2010 2011 2012FOSV DKSV NOSV FISV
Lineaeligr (FOSV) Lineaeligr (DKSV) Lineaeligr (NOSV) Lineaeligr (FISV)
77
200 Sera noacutegvir feilir og misskiljingar eru at finna gjoslashgnum alla kanningina Seinasta viethmerkingin hjaacute okkum til kanningina hjaacute Kappingareftirlitinum er at taeth er oacutealmindiliga
noacutegvir feilir iacute kanningini Stoacuterir sum smaacuteir men sum tilsaman gera at fleiri skeivar niethurstoslashethur veretha
tiknar Taeth er ov tiacuteetharkrevjandi at gjoslashgnumganga allar feilirnar so vit hava tikieth nakrar burturuacuter siacute
niethanfyri
201 Skeivleikar um tingingarmakt hjaacute foslashroyska bruacutekaranum
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 6 at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo Aftur
hesafereth eigur Kappingareftirlitieth at gera gjoslashllari greiningar aacuteethrenn niethurstoslashethur veretha tiknar
Vinnuliacutevieth hevur stoacutera tingingarmakt um keyp av gassolju og diesel Foacutelk sum byggja sethuacutes ella sum
keypa eini sethuacutes tingast aloftast eisini um priacutes vieth oljufeloslashgini Avslaacutettrar aacute olju veretha givnir ketlar
og tangar veretha latnir til ella undir innkeypspriacutes Og so eru summi segment sum hava liacutetla og onga
tingingarmakt og taeth er gott at Kappingareftirlitieth vil tryggja hesum ein fair priacutes Men at skera alt yvir
ein kamb staethfesta at ldquofoslashroyski bruacutekarin hevur liacutetla og onga tingingarmaktrdquo uttan nakra sum helst
grundgeving ella greining og so konkludera uacutet fra hesum taeth er skeivt og ber braacute av einum
kanningarleisti sum ikki er serliga gjoslashllur
202 Skeivt uppaacutehald um hvar diesel verethur bunkraeth
Kappingareftirlitieth skrivar at diesel bara verethur bunkraeth aacute bensinstoslashethunum Hetta er ikki raeligtt Taeth
standa fleiri einstakir tangar sokallaethir entreprenoslashr-tangar um alt landieth og hesir veretha fyltir
umvegis tangabil og so bruacutektir av stoacuterkundum Hetta oslashkir flutningskostnaethin iacute mun til taeth sum
Kappingareftirlitieth skrivar Eisini er vanligt at gamlir tangabilar standa aacute stoacuterum byggiplaacutessum og
hesir veretha fyltir av nyacuteggjum tangabilum og so verethur diesel bruacutekt aacute byggiplaacutessinum
203 Skeivt bruacutek av procentrokning
Enn eitt doslashmi um at Kappingareftirlitieth hevur eitt marghaacutettligt greiningarhaacutettarlag taacute toslashl veretha
viethgjoslashrd Aacute siacuteethu 14 greinar Kappingareftirlitieth flutningskostnaeth iacute av innkeypspriacutesinum
Kappingareftirlitieth kann ikki bruacuteka sliacutekar procentrokningar til nakaeth Taeth gevur ikki meining at rokna
soleiethis taacute tuacute vilt finna samanhang millum tvaeligr voslashrur hvoslashrs priacutesur broytist so oacutegvusliga upp aacute stutta
tiacuteeth Tuacute faeligrt ekstrem einkisigandi og loslashgin uacuterslit Baacuteethar hesar voslashrurnartaelignastan flutningur og olja
flutktuera ikki aacute sama haacutett sum td inflatioacuten Td um oljupriacutesurin sveiggjar fraacute juni 600USD
fraktratan er 30 USD ndash so er fraktpriacutesurin 5 av innkeypspriacutesinum Um priacutesurin so laeligkkar til 300 USD
so er taeth oacutehugsandi at fraktpriacutesurin laeligkkar til 15USD so nuacute er fraktpriacutesurin 10 av oljupriacutesinum
Samanberingin er meiningsleys iacute gransking ndash og kann als ikki bruacutekast til nakaeth sum helst Tiacuteverri
bruacutekar Kappingareftirlitieth sliacutekar einkisigandi sammetingar at gera niethurstoslashethur vieth um foslashroyska
oljumarknaethin Sum aacute siacuteethu 16 har Kappingareftirlitieth heldur uppaacute at flutningskostnaethurin er vorethin
biacuteligari seinastu 10 aacuterini Hetta vieth at bruacuteka procentviacutesa lutfallieth millum flutningskostnaeth og oljupriacutes
Hetta gevur ikki meining tuacute kanst ikki sammeta tvey sliacutek index sum flyta seg so ymiskt og skjoacutett sum
olja og flutningur gera Og tuacute kanst ikki sammeta fleiri aacuter aftur iacute tiacuteethina tiacute sum sagt broytingar iacute
priacutesinum aacute voslashruni geva sveiggj og toslashl sum ikki lata seg forklaacutera iacute eini sliacutekari sammeting
78
204 Skeivt uppaacutehald um naeligr brennievni verethur uacutetflyacuteggja til Foslashroya Aacute S12 skrivar Kappingareftirlitieth at brennievni aloftast veretha uacutetflyacuteggja til Foslashroya fyrst iacute einum
maacutenaethi Hetta skrivar Kappingareftirlitieth tiacute tey vilja framfoslashra at taacute vit faacutea olju fyrst iacute maacutenaethinum so
kunnu vit iacute stoacuteran mun styacutera eftir marginuni Uppaacutehaldieth er skeivt og Kappingareftirlitieth eigur og skal
kanna sliacutekt betri aacuteethrenn tey staethfesta og siacuteethan gera niethurstoslashethur uacutet fraacute skeivum ldquostaethfestingumrdquo
Foslashroysku oljufeloslashgini faacutea olju alla tiacuteethir av maacutenaethinum alt eftir soslashlunyacutetsluni Argumentieth um at vit tiacute
kunnu styacutera marginuni betri er skeivt tiacute taeth byggir aacute skeivar fortreytir Olja kemur allatiacuteeth til landieth og
vit faacutea ikki passa priacutesin sum taeth verethur skrivaeth Harumframt skal eisini slaacuteast fast at Magn ikki kennir
endaliga innkeypspriacutesin aacute siacutenum oljuvoslashrum fyrr enn maacutenaethurin er liethugur ndash priacutesirnir eru miethal fyri
maacutenaethin Platts ndash og hetta oslashkir beinleiethis um kunnleikan og vaacuteethan iacute sambandi vieth priacutesaacuteseting
So her maacute niethurstoslashethan gerast um
205 Hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu oljupriacutesirnirhellip
Kappingareftirlitieth endurtekur iacute heilum rdquohoslashgu oljupriacutesirnirrdquo ndash men hoslashgir iacute mun til hvat verethur ikki
reiethiliga greina Hoslashgir iacute mun til danskar priacutesir Ikki raeligttiliga ndash td er gassoljan 80 av volumen iacute
2014 heili 068 kr laeliggri iacute miethal enn iacute Danmark Tvs at oljan er oacutealmindiliga biacutelig iacute mun til Danmark Og
leggja vit diesel bensin og gassolju saman og sammeta vieth Danmark og trekkja skattir og avgjoslashld
fraacute so er oljan iacute Foslashroyum eitt eindoslashmi um kappingarfoslashran priacutes vieth Danmark
Juacutest av hesum aacutevum hava vit fyrr viacutest aacute at foslashroyska samfelagieth seinastu 10 aacuterini hevur spart yvir eina
milliard kroacutenur vegna kappingarfoslashru oljupriacutesirnar
Og hoacuteast taeth heldur Kappingareftirlitieth aacuteframm at endurtaka rdquohoslashgu oljupriacutesirnir hoslashgu
oljupriacutesirnirhelliprdquo Vit halda ikki at hetta er iacute lagi toacute vit vita at hetta er ein vaeligl kend retorisk snilda ndash
endurtak eitthvoslashrt noacuteg ofta og foacutelk truacutegva taeligr til seinast Men eitt alment uttanveltaeth
kappingareftirlit hevur ikki fyri neyethini at bruacuteka sovornar retoriskar snildur Iacute minsta lagi eigur
Kappingareftirlitieth at skriva ldquosammett vieth hvat er oljupriacutesurin hoslashgurrdquo tiacute taeth er ikki sammett vieth
Danmark eiheldur sammett vieth aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum ndash kanska sammett vieth
Singapore ella Polen Ella eitt EU miethal sum er tengt at oacutesamanbaeligriligum toslashlum sum flestoslashll
innihalda avslaacutettrar
206 Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar 100 Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 7 at Magn eigur allar 11 bensinstoslashethirnar sum veretha riknar undir
Magn navninum iacute 2014 100 Hetta er skeivt Magn eigur 6 stoslashethir iacute 2014 Restin eru
forhandlarastoslashethir
207 Virkin kapping ella ei
Aacute siacuteethu 5 skrivar Kappingareftirlitieth at vieth virknari kapping er goacuteethur moslashguleiki fyri laeliggri priacutesum Toacute
Kappingareftirlitieth heldur ikki at kappingin iacute Foslashroyum er virkin og heldur aacuteframm at skriva um hoslashgu
oljupriacutesirnar
Vit hava viacutest aacute at 80 av mongdini av olju iacute Foslashroyum verethur seld vaeligl undir danskar priacutesir taacute skattir
og avgjoslashrd eru tikin burturuacuter Vit voacutena at Kappingareftirlitieth fyrr ella seinni vil viethurkenna at sum
einasta voslashran av tyacutedningi sum liggur undir danskar priacutesir so er gassoljan biacutelig Og taacute hetta so er
staethfest er taeth so ikki juacutest tekin um ein vaeliglvirkandi marknaeth Diesel var iacute 2014 026 kr dyacuterari per
79
litur enn iacute Danmark bensin 044 kr dyacuterari per litur (060 kr iacute 2005) Er hettar dyacutert Iacute mun til hvat
Aethrar voslashrur aacute foslashroyska marknaethinum 80 av mongdini av olju liggur undir danskar priacutesir
208 Skeivt uppaacutehald um stoslashdd av skipum sum flyta olju til Foslashroya moacutetvegis teimum sum flyta olju til Iacuteslands Kappingareftirlitieth viethger flutningskostnaeth og skrivar aacute s14 at skipini sum veretha nyacutett at flyta olju til
Foslashroya eru tey somu sum veretha nyacutett at flyta olju til Iacuteslands Hetta er faktuelt skeivt skipini sum
veretha bruacutekt at flyta olju til Iacuteslands ofta eru fleiri ferethir stoslashrri enn tey sum flyta oljuna til Foslashroya Enn
eitt doslashmi um ein skeivleika sum viacutesir vaeligntandi innlit iacute marknaethin men sum Kappingareftirlitieth ikki
himprast at bruacuteka iacute siacutenum niethurstoslashethum og tilmaeliglum
209 Skeivt uppaacutehald um hvaethani gassoljan verethur seld
Kappingareftirlitieth skrivar aacute siacuteethu 11 at ein sera stoacuterur partur av soslashluni til skip veretha seld umvegis
bunkringsanleggini hjaacute Magn Hetta passar ikki Noacutegv skip veretha bunkraeth umvegis tangabilar Ofta
um kvoslashldieth iacute vikuskiftum og aacute heiligdoslashgum Hetta er meira kostnaetharmikieth enn um bunkraeth verethur aacute
bunkringsanleggunum iacute arbeiethstiacuteeth og er aftur eitt doslashmi uppaacute ta stoacuteru tingingarmegi sum td
skipaflotin hevur
2010 Sera kreativar sammetingar av Foslashroyum og uacutetlandinum
Kappingareftirlitieth sammetir foacutelkatiacutettleika per m2 iacute ymsum londum vieth tann iacute Foslashroyum Tann
sammetingin er metodisk problematisk Td sammetir Kappingareftirlitieth Svoslashriacuteki vieth Foslashroyar og
kemur til taeth niethurstoslashethuna at foacutelkatiacutettleikin iacute Foslashroyum er haeliggri enn tann iacute Svoslashriacuteki ndash og tiacute er laeligttari og
biacuteligari at flyta olju iacute Foslashroyum enn iacute Svoslashriacuteki
Taeth nyacutetiskt hvoslashrki ein demografur ella ein geografur at siacuteggja at sliacutekar uacutetrokningar eru sera ivasamar
um Kappingareftirlitieth vil siga nakaeth um fluting iacutesv vieth foacutelkatiacutettleika Sammeta vit Foslashroyar vieth Svoslashriacuteki
so mugu vit taka fylgjandi fakta um Svoslashriacuteki vieth iacute sammetingina
Svoslashriacuteki hevur stoacuterar byacuteir har foacutelkatiacutettleikin per m2 er sera hoslashgur ndash vaeligl haeliggri enn iacute Foslashroyum
Svoslashriacuteki hevur eisini stoacuter oacutebygd skoacutegar- og fjallaoslashki har foacutelkatiacutettleikin per m2 er 0
Kann ein serioslashsur granskarikannari bara leggja stoacuterbyacuteirnar saman vieth teimum mongu oacutebygdu oslashkjunum har eingin flutningur fer fram yvirhoslashvur og so faacutea eitt tal ndash og so sammeta hettar vieth Foslashroyar Hetta haacutettalag hevethi oacuteivaeth ikki vunnieth frama aacute haeliggri laeligrustovni
Vit aacute Magn kunnu finna fleiri doslashmi sum liacutekjast omanfyri standandi rdquokanningumrdquo av foacutelkatiacutettleikanum
og hvussu Kappingareftirlitieth bruacutekar sliacutekar kanningar til at fremja teirra hugsan um hvussu ein
niethurstoslashetha eigur at veretha
Harumframt eru taeth aacute iacute talvu 43A fleiri feilir og manglar iacute grundarlagnum og taeth tykist at man vil
viacutesa okkurt spesifikt at oacutebundni at olju ger at flutningskostnaethurin iacute foslashroyum ikki er haeliggri enn iacute
hinum londunum og at stoacuterraktstrarfyrimunir eru burtur
Absurd argument ieth byggja uppaacute yvirskipaeth toslashl fyri foacutelkatiacutettleika og eitt her naeligrum oacutevikomandi brot
iacute fraacutegreingini um oacutebundni av olju
Fyri taeth fyrsta eru oljunyacutetsluhagtoslashlini skeiv Hetta kann raeligttast bara vieth at fara inn og vitja
heimasiacuteethirnar hjaacute td EOF SPBI NPI vm Fyri taeth naeligsta hava vit viacutest aacute at nyacutetslan av brennivnum til
landvegis flutning er vaeligl haeliggri pr bruacutekara og pr bensinstoslasheth iacute hinum norethanlondunum fyri taeth triethja
viacutest at flutningur pr tangabil pr dag iacute Danmark er 2frac12 fereth haeliggri enn iacute Foslashroyum vieth at skeita inn aacute
80
heimasiacuteethuna hjaacute EOF eins og vit fyri taeth fimta kunnu vit viacutesa aacute at taeligr stoacuteru oljufyritoslashkurnar iacute
Danmark ieth sita aacute yvir 95 av marknaethinum hvoslashr eru iacutemillum 10 og 20 ferethir so stoacuterar sum taeligr
foslashroysku taacute ieth hugt verethur eftir seldum oljunoslashgdum
2011 Generelt greiningarhaacutettarlag sum ikki er iacute lagi Vit hava fleiri ferethir iacute hesum svarskrivi viacutest aacute at greininghaacutettarlagieth hjaacute Kappingareftirlitinum ikki er iacute
lagi Tyacutedningurin av hesum skal ikki undirmetast tiacute fleiri aacutelvarsligir feilir og stoacuter spurnartekin taka
seg upp vegna vaacutenaliga greiningarhaacutettarlagieth Vit kunnu nevna fylgjandi
Priacutessammetingar millum lond har toslashlini ikki eru uppgjoslashrd aacute sama haacutett doslashmi donsk toslashl vieth
avslaacutettrum veretha sammett vieth foslashroyskar listapriacutesir uttan avslaacutettrar
Marknaetharrdquokanningarrdquo veretha gjoslashrdar uacutet fraacute miethaltoslashlum sum eru ein hurlivasi av ymsum
haeligttum at gera toslashlini upp uppaacute ndash uttan at Kappingareftirlitieth nevnir hetta iacute kanningini ndash doslashmi
EU-miethaltoslashlini
Einstoslashk 8-10 aacutera gomul doslashmi veretha bruacutekt at generalisara heilar vinnur ndash doslashmi er sjaacutelvtoslashkan iacute
Finnmoslashrkini sum bleiv til ein foslashroyskan sannleika
Einstoslashk doslashmi tikin fraacute feloslashgum sum er farin aacute heysin og hvoslashrs leiethsla og nevnd eru undir
aacutekaeligru fyri kriminellan aktivitet veretha bruacutekt at generalisera vieth ndash doslashmi OW Atlantic og
flutningskostnaethur
Foslashroyski oljumarknaethurin verethur samanborin vieth uacutetlond uttan at veruligar marknaethar- og
vinnurgreiningar liggja til grund fyri sammetingina ndash doslashmi EU sammetingin og sammetingin
av flutningi av bensini fraacute Singapore til Australia
Roknskapargreiningar sum als ikki luacuteka kroslashv til hvussu roknskapir veretha greinaethi ndash doslashmi allar
roknskapargreiningar iacute kanningini
Leiethraeligttingar av poslashrtum av Magn sa roknskapum (sum viacutesa taeth Kappingareftirlitieth vil foslashra
fram) men aethrir partar veretha ikki leiethraeligttaethir (partar sum undirgrava uppaacutehaldini hjaacute
Kappingareftirlitinum) ndash doslashmi er leiethraeligttingin av poslashrtum av Magn sa roknskapum
Uppaacutehald um at vaeligl kend fyribrigdi innan vinnuliacutevsbuacuteskap ikki eru galdandi taacute talan er um
foslashroyska oljumarknaethin ndash doslashmi er Economies of Scale og bargaining power of the large
Oacuteproacutegvaethi uppaacutehald veretha foslashrd fram av Kappingareftirlitinum So leingi Magn ikki megnar at
moacutetproacutegva oacuteproacutegvaethu uppaacutehaldini hjaacute Kappingareftirlitinum so er taeth sum
Kappingareftirlitieth heldur uppaacute galdandi Doslashmi ndash Statoil Fuel keypir umleieth 14 milliardir
litrar av diesel og bensini um aacuterieth Magn keypir umleieth 18 millioacutenir Men av tiacute at Magn ikki
faeligr atgongd til innkeypssaacutettmaacutelarnar hjaacute Statoil Fuel og sostatt faeligr moacutetproacutegva uppaacutehaldieth
um at okkara 18 millioacutenir litrar veretha keyptir fyri sama eindarpriacutes sum 14 milliardir litrarnir
hjaacute Statoil Fuel so er taeth galdandi at priacutesirnir eru eins Fullkomiliga hoslashpisleys
argumentatioacuten men tiacuteverri bruacutekt iacute hesi kannigini
Vit kundu hildieth aacuteframm men voacutena at lesarin skilir okkara sjoacutenarmieth vieth omanfyri standandi
staethfestingum
210 Niethurstoslashetha Magn hevur iacute hesum svarskrivi afturviacutest oslashll uppaacutehald hjaacute Kappingareftirlitinum Vit hava proacutegvaeth at
foslashroysku oljupriacutesirnir eru sera goacuteethir iacute mun til danskar priacutesir og at priacutesgongdin seinastu 10 aacuterini hevur
verieth til foslashroyskan fyrimun Eisini hava vit viacutest aacute at hetta er eitt eindoslashmi innan foslashroyska vinnu
Goacuteethu foslashroysku oljupriacutesirnir iacute mun til danskar priacutesir hava spart foslashroyska samfelagnum yvir eina
milliard kroacutenur seinastu 10 aacuterini
81
Foslashroysku oljupriacutesirnir sveiggja neyvt iacute takt vieth Platts og assymmetrisk priacutesaacutesting (Rockets amp Feathers)
priacutesing verethur ikki framd aacute foslashroyska marknaethinum Taeth er beinleiethis afturviacutest
Samstundis er virethiliga er proacutegvaeth at kostnaethirnir av at reka eitt oljufelag iacute einum liacutetlum
oyggjasamfelag sum Foslashroyum eru haeliggri enn aacute meginlondum sum td Danmark
Kappingareftirlitieth hevur gjoslashrt eina illa uacuter hondum greidda kanning Greiningarhaacutettarlagieth er sera
vaacutenaligt og hetta hevur viethfoslashrt sera noacutegvar misskiljingar og oacutegrundaethar niethurstoslashethur Vit hava viacutest aacute
skeivar EU samanberingar oacuteforsvarlig rdquobest practicerdquo kroslashv skeivt taltilfar vaacutenaligar
roknskapargreiningar uppaacutehald sum ikki kunnu proacutegvast vaeligntandi marknaethargreiningar fraacutevik fraacute
greiningarhaeligttum hjaacute kappingareftirlitum iacute oslashethrum londum oacutegrundaethar generaliseringar og skeivar
niethurstoslashethur
Samanumtikieth er taeth skakandi at siacuteggja at Kappingareftirlitieth maeliglir til viacuteethgongd tiltoslashk moacuteti foslashroysku
oljufeloslashgunum basera uppaacute eina so illa uacuter hondum greiddari kanning vieth so noacutegvum feilum og
misskiljingum Serliga havandi iacute huga hvussu oljupriacutesirnir iacute Foslashroyum eru baeligethi iacute mun til Danmark og
aethrar vinnur iacute Foslashroyum og hvussu hesir priacutesir haacutetta seg iacute mun til priacutesirnar aacute olju aacute altjoacuteetha
marknaethinum
Vit hava vieth vilja ikki valt at gera viethmerkingar til tey tiltoslashk sum Kappingareftirlitieth maeliglir til veretha
sett iacute verk Hetta tiacute at taeth er staethfest at kanningin sum leiethir Kappingareftirlitieth fram til hesi tiltoslashk er
oacutealmindiliga mangulfull og at Kappingareftirlitieth eingi sum helst proacutegv hevur fyri noslashkrum av teimum
uppaacutehaldum sum tey foslashra leggja til grund fyri teimum broytingunum sum tey skjoacuteta upp
Kappingareftirlitieth eigur umgangandi at raeligtta skeivu uppaacutehaldini moacutetvegis foslashroysku oljufeloslashgunum
Hartil eigur Kappingareftirlitieth at taka hesa kanningina aftur Hon kann undir ongum umstoslashethum
almannakunngerast til taeth inniheldur hon alt ov noacutegvar feilir
Hvoslashrki foslashroysku oljufeloslashgini ella Kappingareftirlitieth og so slett ikki Kappingarraacuteethieth kunnu forsvara at
almannakunngera eina so skeiva og misviacutesandi kanning
Foslashroysku oljufeloslashgini hava verieth kannaethi av Kappingareftirlitinum siacuteethan 2008 Vit viethurkenna leiklutin
hjaacute Kappingareftirlitinum og eru samd iacute at Kappingareftirlitieth sjaacutelvandi skal halda eyga vieth foslashroysku
oljufeloslashgunum
Men vit halda samstundis at nuacute maacute veretha noacuteg mikieth vieth oacutegrundaethum uppaacutehaldum og skuldsetingum
um ein oacutevirknan marknaeth Vit hava proacutegvaeth iacute hesum svari at foslashroyski oljumarknaethurin er sera
vaeliglvirkandi til gagns fyri foslashroyska samfelagieth
Toacutershavn 1510-2015
Vegna Magn
Hendrik Egholm stjoacuteri
82
Keldur
Boslashkur
Petersen amp Plenborg (2005) rdquoRegnskabsanalyse for beslutningstagererdquo Forlaget Thompson
Koslashbenhavn
Ole Soslashrensen (2012) rdquoRegnskabsanalyse og vaeligrdiansaeligttelserdquo GjellerupGads Forlag
Elliott amp Elliot (2011) ldquoFinancial Accounting and Reporting 14th Editionrdquo Prentice Hall Pearson
Greinar
Michael E Porter (2008) rdquoThe five competive forces that shape strategyrdquo Harvard Business Review
Michael C Jensen (1986) ldquoAgency Costs of Free Cash Flow Corporate Finance and Takeoversrdquo
American Economic Review May
Michael C Jensen (19891997) ldquoEclipse of the Public Corporationrdquo Harvard Business Review
(Revised 1997)
Bennett amp Glassmann (1988) ldquoThe motive and methods of Corporate Restructuring Part IIrdquo Journal
of Applied Corporate Finance
Cumming Siegel amp Wright (2007) ldquoPrivate quity leveraged buyouts and governancerdquo Journal of
Corporate Finance
Alperovych Amess amp Whright (2013) rdquoPrivate equity firm experience and buyout vendor source
What is their impact on efficiencyrdquo European Journal of Operational Research
Kaplan (1989) ldquoThe effects of management buyouts on operating performance and valuerdquo Journal
of Financial Economics