1. ZASADY OGÓLNE I ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY · 1. ZASADY OGÓLNE I ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY Pomoc społeczna funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej

1. ZASADY OGÓLNE I ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY

Pomoc społeczna funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990r.

o pomocy społecznej (tekst jednolity z roku 1998 - Dz. U. Nr 64, poz.414 z późniejszymi

zmianami) oraz aktów wykonawczych do tej ustawy.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, powołaną do

udzielania pomocy osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i nie są

w stanie jej pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Warunkiem

niezbędnym do powstania uprawnienia do uzyskania świadczenia z pomocy społecznej jest

uprzednie wykorzystanie własnych środków, możliwości i przysługujących uprawnień. Pod

tym pojęciem należy rozumieć nie tylko sytuację materialną i dochodową, w tym posiadane

obok dochodów bieżących dobra materialne, ale również umiejętności np. posiadane kwa-

lifikacje zawodowe, właściwości psychofizyczne, aktywność lub jej brak w rozwiązywaniu

własnych problemów oraz gotowość współdziałania w tym celu z innymi. Współdziałanie w

rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej jest obowiązkiem wszystkich osób i rodzin

korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. Odmowa współpracy może stanowić

podstawę do odmowy przyznania pomocy lub wstrzymania wypłaty świadczeń.

Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i

rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego

usamodzielnienia osób i rodzin, ich integracji ze środowiskiem oraz zapobiegać

powstawaniu trudnych sytuacji życiowych. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy

powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy

społecznej. Rodzaj, forma i rozmiar udzielonej pomocy powinny stymulować osobę, rodzinę

do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów przy wsparciu ze strony

profesjonalistów (pracowników socjalnych – zwłaszcza).

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej,

współpracując w tym zakresie z organizacjami społecznymi, kościołem katolickim, innymi

kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz

osobami fizycznymi i prawnymi.

1

Podstawowe zasady przyznawania świadczeń określają artykuły 3 i 4 ustawy o

pomocy społecznej, zgodnie z którymi prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy

społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku, jeżeli dochód na osobę w rodzinie

nie przekracza określonego kryterium dochodowego. Od dnia 1 czerwca 2002 roku wynosi

ono:

na osobę samotnie gospodarującą - 461 zł

na pierwszą osobę w rodzinie - 418 zł

na drugą i dalsze osoby w rodzinie powyżej 15 lat - 294 zł

na każdą osobę w rodzinie poniżej 15 lat - 210 zł

Poza spełnianiem kryterium dochodowego konieczne jest wystąpienie co najmniej jednej z

okoliczności wymienionych w art. 3 pkt. 2 - 11:

1. ubóstwa;

2. sieroctwa;

3. bezdomności;

4. potrzeby ochrony macierzyństwa;

5. bezrobocia;

6. niepełnosprawności;

7. długotrwałej choroby;

8. bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

9. alkoholizmu lub narkomanii;

10. trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego;

11. klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Należy zaznaczyć, że wystąpienie ubóstwa jako jedynej przesłanki nie jest

wystarczającym powodem do przyznania pomocy.

2

2. ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ

Zadania pomocy społecznej realizowane są przez gminy, które w tym celu mogą

powołać ośrodki pomocy społecznej lub centra pomocy rodzinie. Radom jest miastem na

prawach powiatu, a Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wykonuje zadania gminy i

powiatu. Na podstawie ustawy oraz aktów wykonawczych gmina realizuje następujące

zadania:

ZADANIA WŁASNE, FAKULTATYWNE – art. 10. ust. 1:

Prowadzenie domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia o zasięgu lokalnym oraz

kierowanie do nich osób wymagających opieki.

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych celowych.

Przyznawanie pomocy rzeczowej.

Przyznawanie pomocy w naturze na ekonomiczne usamodzielnienie.

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków i pożyczek na ekonomiczne usamodzielnienie.

Inne zadania z zakresu pomocy społecznej wynikające z rozeznanych potrzeb gminy.

ZADANIA WŁASNE, OBOWIĄZKOWE – art. 10 ust.2:

Udzielanie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, w tym

osobom bezdomnym.

Organizowanie i prowadzenie gminnych ognisk wychowawczych, świetlic i klubów

środowiskowych dla dzieci, a także organizowanie mieszkań chronionych.

Świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych w miejscu zamieszkania.

Udzielanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osób bez-

domnych i innych osób nie mających dochodu i możliwości ubezpieczenia się na

podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Udzielanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia

losowego.

Praca socjalna.

Sprawienie pogrzebu w tym osobom bezdomnym.

3

Zapewnienie środków na wynagrodzenia dla pracowników i warunków realizacji zadań.

ZADANIA ZLECONE GMINIE – art. 11:

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, rent socjalnych.

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, gwarantowanych okresowych i

specjalnych okresowych, macierzyńskich okresowych i jednorazowych.

Opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne za osoby korzystające z pomocy w

formie zasiłków stałych i gwarantowanych zasiłków okresowych oraz za osoby

rezygnujące z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej

osobistej opieki nad ciężko chorym członkiem rodziny.

Opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o

powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w

wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego.

Świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych, przysługujących na podstawie

przepisów o ochronie zdrowia psychicznego.

Organizowanie i prowadzenie środowiskowych domów samopomocy.

Zadania wynikające z rządowych programów pomocy społecznej, bądź innych ustaw,

mających na celu ochronę poziomu życia osób i rodzin po zapewnieniu odpowiednich

środków.

Utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej i zapewnienie środków na

wynagrodzenia pracowników realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej.

ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ REALIZOWA NE PRZEZ POWIAT art. 10a:

Zapewnienie organizowanie i prowadzenie usług o określonym standardzie w domu

pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym, organizowanie mieszkań chronionych

oraz kierowanie osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy społecznej.

Opracowywanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych.

Udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach.

4

Organizowanie i prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego dla

rodzin naturalnych i zastępczych, a także terapii rodzinnej.

Prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej.

Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym

opieki rodziców oraz dzieciom niedostosowanym społecznie, w szczególności poprzez

prowadzenie i organizowanie ośrodków adopcyjno - opiekuńczych, placówek

opiekuńczo-wychowawczych, w tym ognisk wychowawczych, świetlic i klubów

środowiskowych o zasięgu ponadgminnym dla dzieci i młodzieży, a także tworzenie i

wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie.

Zapewnienie szkolenia i doskonalenia zawodowego kadry pomocy społecznej z terenu

powiatu.

Doradztwo metodyczne dla ośrodków pomocy społecznej i pracowników socjalnych.

Finansowanie powiatowych ośrodków wsparcia, z wyłączeniem powiatowych ośrodków

wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Pomoc w integracji ze środowiskiem osób opuszczających zakłady karne oraz niektóre

rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych, zakłady dla

nieletnich i rodziny zastępcze.

Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz pokrywanie wydatków

związanych z kontynuowaniem nauki osobom opuszczającym niektóre typy placówek

opiekuńczo wychowawczych, schroniska, zakłady poprawcze, domy pomocy społecznej

i rodziny zastępcze.

Organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielanie pomocy pieniężnej na

częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci.

Podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb.

Realizacja innych zadań przewidzianych w odrębnych ustawach.

ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT– art. 11 a:

Organizowanie i zapewnianie funkcjonowania powiatowych ośrodków wsparcia dla osób

5

z zaburzeniami psychicznymi.

Pomoc uchodźcom.

Utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie i zapewnienie

środków na wynagrodzenie pracowników.

Sprawa OPIEKI NAD RODZINĄ I DZIECKIEM została uregulowana w rozdziale 1a - art.33a do art. 33p ustawy o pomocy społecznej:

1. Kierując się dobrem rodziny jako naczelnym celem polityki społecznej zadaniem

pracowników socjalnych jest prowadzenie takich działań z zakresu pracy socjalnej,

które mają na celu integrację rodzin i utrzymanie dziecka w rodzinie, jednocześnie

zapobiegając umieszczeniu dziecka w placówce. Rodzinie mającej trudności w

wypełnianiu zadań opiekuńczo-wychowawczych udziela się pomocy w formie:

poradnictwa rodzinnego,

terapii rodzinnej,

pracy socjalnej.

2. Rodzina otrzymuje w szczególności pomoc poprzez działania:

specjalisty przygotowanego do pracy z rodziną lub w środowisku lokalnym,

placówek opiekuńczo-wychowawczych dziennego pobytu,

innych podmiotów, których działanie daje potrzebne wsparcie dziecku i

rodzinie.

3. Dziecku pozbawionemu częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej lub

niedostosowanemu społecznie powiat zapewnia opiekę i wychowanie w formie

zastępczej opieki rodzinnej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

4. Ośrodek ma obowiązek organizowania szkoleń dla kandydatów zgłaszających

gotowość pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz dla rodzin zastępczych.

5. Prowadzenie pracy socjalnej z rodziną naturalną mającą na celu powrót dziecka do

rodziny.

6. Usamodzielnienie wychowanków opuszczających rodziny zastępcze, placówki

opiekuńczo-wychowawcze, domy pomocy społecznej, schronisko dla nieletnich,

zakład poprawczy oraz specjalny ośrodek szkolno wychowawczy, polegające na:

pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki,

6

uzyskanie odpowiednich warunków mieszkaniowych – mieszkania

chronione,

uzyskanie zatrudnienia,

zagospodarowanie w formie rzeczowej,

pomoc w uzyskaniu przysługujących świadczeń.

ZADANIA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ REALIZOWANE NAPODSTAWIE INNYCH PRZEPISÓW

► Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego – oparcie

społeczne, organizowanie środowiskowych domów samopomocy, specjalistycznych

usług opiekuńczych i domów pomocy społecznej dla osób ze schorzeniami

psychicznymi.

► Pomoc w formie dodatków mieszkaniowych w oparciu o ustawy z dnia 21 czerwca 2001

roku:

• o dodatkach mieszkaniowych,

• ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie

Kodeksu cywilnego.

► Zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne w oparciu o ustawę z dnia 1 grudnia 1994 roku o

zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych.

► Świadczenia dla kombatantów w oparciu o zarządzanie Kierownika Urzędu ds.

Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 10 października 1997 roku w sprawie

zasad i trybu przyznawania i udzielania pomocy pieniężnej z Państwowego

Funduszu Kombatantów oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej

w sprawie kryteriów, form i trybu przyznawania i udzielania pomocy pieniężnej z

Państwowego Funduszu Kombatantów.

► Składki na ubezpieczenia zdrowotne w oparciu o ustawę z dnia 6 lutego 1997 roku o

powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

► Składki na ubezpieczenia społeczne w oparciu o ustawę z dnia 13 października 1998

roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

7

► Pomoc dla rodzin w oparciu ustawę z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu

rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania

ciąży.

► Działania na rzecz osób niepełnosprawnych – ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o

rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnoprawnych.

► Pomoc na rzecz osób przybyłych do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy

repatriacyjnej w oparciu o ustawę z dnia 25 czerwca 1997 roku o cudzoziemcach.

3. STRUKTURA ORGANIZACYJNA MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCYSPOŁECZNEJ

Zadania pomocy społecznej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje za

pośrednictwem odpowiednich działów i komórek organizacyjnych (schemat organizacyjny

str.9), do których m.in. należą:

Dział Pracy Socjalnej, w skład którego wchodzi 10 Rejonów Pracy Socjalnej

zlokalizowanych w różnych punktach miasta oraz 2 zespoły (Zespół ds. Strategii i

Doradztwa Metodycznego i Zespół Profilaktyki Rodzinnej i Opieki nad Dzieckiem). Do

zadań Działu należy m.in.: dokonywanie oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na

świadczenia pomocy społecznej, przeprowadzanie wywiadów środowiskowych,

kompletowanie dokumentów oraz podejmowanie innych niezbędnych czynności

związanych ze świadczeniem różnorodnych form pomocy, prowadzenie pracy socjalnej,

aktywizowanie społeczności lokalnych w ramach programu Centrum Aktywności

Lokalnej, inicjowanie ruchów samopomocowych i obywatelskich, promowanie działań

wolontarystycznych, współpraca z lokalnymi instytucjami i organizacjami, w tym

pozarządowymi oraz kościelnymi.

Dział Realizacji Pomocy, do zadań którego należy w szczególności wydawanie decyzji

w sprawach przyznania bądź odmowy świadczeń, sporządzanie bilansu potrzeb oraz

sprawowanie nadzoru nad prawidłowym wykorzystaniem budżetu.

Dział Dodatków Mieszkaniowych, którego zadaniem jest m.in.: kompletowanie i

opracowywanie dokumentacji oraz wydawanie decyzji dot. przyznania dodatków

8

mieszkaniowych, sporządzanie bilansu potrzeb środków finansowych na dodatki

mieszkaniowe oraz analiza obciążeń mieszkaniowych na terenie Radomia.

Dział Usług Opiekuńczych i Pomocy Stacjonarnej zajmuje się zapewnianiem

pomocy domowej w formie usług opiekuńczych osobom potrzebującym wsparcia w

zakresie zaspakajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej i pielęgnacji

kontaktu z otoczeniem oraz zapewnianiem specjalistycznych usług opiekuńczych

dostosowanych do szczególnych potrzeb, wynikających ze schorzeń lub

niepełnosprawności oraz kierowaniem zainteresowanych osób do domów pomocy

społecznej.

9

Schemat nr 1

SCHEMAT ORGANIZACYJNY MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W RADOMIU

RADCA PRAWNY

DZIAŁGOSPODARCZY

DZIAŁPRACY SOCJALNEJ

DZIAŁORGANIZACYJNO - PRAWNY

MIEJSKI ZESPÓŁ DS.ORZEKANIA

O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIDYREKTOR MOPS

DZIAŁ DODATKÓWMIESZKANIOWYCH

10

ZASTĘPCA DYREKTORA

DS. OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

DZIAŁREALIZACJI POMOCY

SAMODZIELNE STANOWISKADS. NADZORU FINANSOWEGO

I ADMINISTRACYJNEGONAD PLACÓWKAMI POMOCY SPOŁ

ŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCYDOMY DLA BEZDOMNYCH

KLUB „SENIORA”

GŁÓWNY KSIĘGOWY

DZIAŁKSIĘGOWOŚCI DZIAŁ REHABILITACJI

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

ZASTĘPCA DYREKTORA

DS. POMOCY RODZINIEDS. POMOCY RODZINIE

STANOWISKODS. BHP I P.POŻ

DZIAŁ USŁUG OPIEKUŃCZYCHI POMOCY STACJONARNEJ

11

Dział Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, którego działania mają na celu

rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych. Zadania są realizowane

m.in. poprzez: organizowanie warsztatów terapii zajęciowej, turnusów rehabilitacyjnych

oraz zespołów ćwiczeń. Ponadto podejmowane są działania zmierzające do

ograniczenia skutków niepełnosprawności i likwidacji barier architektonicznych. Dział

realizuje również zadania wchodzące w zakres rehabilitacji zawodowej, której celem jest

ułatwienie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego osobom

niepełnosprawnym, poprzez umożliwienie korzystania z poradnictwa zawodowego i

pośrednictwa pracy.

Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności orzeka o stopniu

niepełnosprawności do celów poza rentowych (np.: w celu skorzystania z ulg

komunikacyjnych, podatkowych, zatrudnienia, uczestnictwa w terapii zajęciowej itp.).

Ponadto do zadań Zespołu należy ustalanie uprawnień dzieci do zasiłku

pielęgnacyjnego poprzez orzeczenie jego niepełnosprawności.

Domy dla Bezdomnych Kobiet i Mężczyzn zapewniają schronienie, jeden gorący

posiłek dziennie, niezbędną odzież oraz pomoc pracownika socjalnego w rozwiązywaniu

problemów bytowych i dążeniu do stabilizacji w tym zakresie. Ponadto w okresie

jesienno – zimowym czynna jest noclegowania, która zapewnia schronienie zarówno

mężczyznom, jak i kobietom.

Środowiskowy Dom Samopomocy działa na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi

poprzez podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności samodzielnego życia tych osób,

podniesienie poziomu ich zaradności życiowej, sprawności psychofizycznej,

przystosowanie do funkcjonowania społecznego w środowisku.

Klub „Seniora” prowadzi zajęcia o charakterze kulturalno - oświatowym dla emerytów i

rencistów.

Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, w ramach realizacji zadań powiatowych,

sprawuje nadzór nad działalnością, w szczególności w zakresie spraw finansowych

administracyjnych ośrodka adopcyjno – opiekuńczego, placówek opiekuńczo –

wychowawczych oraz domów pomocy społecznej (szczegółowy wykaz strona 11).

12

Schemat nr 2

JEDNOSTKI, NAD KTÓRYMI MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ SPRAWUJE NADZÓR

MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ

OŚRODEK ADOPCYJNO –OPIEKUŃCZY

UL. LIMANOWSKIEGO 134

POGOTOWIE OPIEKUŃCZEUL. GRODZKA 8

„ SŁONECZNY DOM”UL. KOLBERGA 19

DOM WETERANA WALKI IPRACY

UL. WYŚCIGOWA 16/18

DOM POMOCY SPOŁECZNEJUL.GARBARSKA 35

DOM POMOCY SPOŁECZNEJ„NAD POTOKIEM”

UL. STRUGA 88

DOM POMOCY SPOŁECZNEJUL. PLAC STARE MIASTO 2

DOM DZIECKAUL. STAROMIEJSKA 9

RODZINNY DOM DZIECKAUL.POW.ŚLĄSKICH 7 m 41/42

ŚWIETLICAORATORIUM

ŚWIETLICATPD

13

4. PROBLEMY I POTRZEBY KLIENTÓW KORZYSTAJĄCYCH ZEŚWIADCZEŃ POMOCY SPOŁECZNEJ

W roku 2002 z różnych form pomocy skorzystało łącznie 12.004 środowiska ( pod

tym pojęciem należy rozumieć samotne osoby lub rodziny), w których żyje 33.338 osób.

Dane te wskazują, że klientem Ośrodka była co 7 radomska rodzina.

Tabela nr 1

DYNAMIKA WZROSTU LICZBY RODZIN KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY SPOŁECZNEJ W LATACH1998 – 2002

LataLiczba środowisk

W rokuPrzyrost w stosunku do

roku poprzedniego%

1998 9.814 - -

1999 9.349 -465 95,3

2000 10.408 1.059 111,3

2001 11.498 1.090 110,5

2002 12.004 506 104,5

Od kilku lat obserwujemy tendencję wzrostową liczby osób i rodzin, które z powodu trudnej

sytuacji materialnej zmuszone są do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. W

porównaniu z rokiem 2001 liczba klientów Ośrodka wzrosła o 506 środowisk, zaś w

odniesieniu do roku 1999 zwiększyła się ona o ponad 22% (2.665 środowisk).

Wśród osób i rodzin korzystających w roku 2002 z pomocy Ośrodka można wyodrębnić

kilka kategorii klientów:

Środowiska korzystające z pomocy obligatoryjnej (zasiłki stałe, stałe wyrównawcze,

renty socjalne, itp.) – 4.072, żyje w nich 10.095 osób (około 34% wszystkich

korzystających).

⇒ Środowiska korzystające z pomocy długotrwałej (powyżej jednego roku, zgłaszające

się po pomoc systematycznie przez cały rok), których było 4.791, co stanowi około 40%

14

wszystkich korzystających (liczba osób w tych środowiskach wynosi ok. 14.683).

⇒ środowiska korzystające z pomocy sporadycznie - 3.141, stanowi to ponad 26%

ogółu korzystających (liczba osób w tych środowiskach wynosi 8.561).

Wykres nr 1

UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ŚRODOWISK W OGÓLNEJ LICZBIE KLIENTÓW MOPS

26% 34%

40%

klienci objęci pomocą w formie świadczeń obligatoryjnych

klienci korzystający z pomocy długotrwale

klienci korzystajacy z pomocy sporadycznie

Powyższe dane wskazują, że największą grupę klientów stanowią środowiska

korzystające z pomocy długotrwale, najmniejszą natomiast te zgłaszające się po pomoc

sporadycznie, czyli takie które zgłaszają się raz - dwa razy do roku, w szczególności po

pomoc na zakup przyborów szkolnych, opału.

W grupie klientów długotrwale korzystających z pomocy - 2.345 środowisk (żyje w nich

6.692 osoby) można określić jako „uzależnione” od pomocy społecznej. Pod pojęciem

środowisk „uzależnionych”, które stanowią około 20% ogółu korzystających kryją

się te osoby i rodziny, które od wielu lat bazują na świadczeniach pomocy społecz nej

(często od kilku już pokoleń – dziadkowie i wnuki), traktując je jako stałe źródło

dochodu, a nie doraźną pomoc. Prezentują postawy roszczeniowe, zrzucają

odpowiedzialność za swój los na innych, przekonani o obowiązku państwa do ich

ciągłego wspierania, rezygnują z jakichkolwiek prób poprawy swojej sytuacji i nie

wykazują żadnych starań w celu usamodzielnienia się.

15

Klienci korzystający z różnego rodzaju świadczeń oferowanych przez tut. Ośrodek

borykali się z wieloma najróżniejszymi problemami, powodującymi ich dysfunkcjonalność.

Wśród 12.004 klientów Ośrodka głównymi przyczynami zgłaszania się o pomoc były:

bezrobocie – dotyczyło 6.099 środowisk, co stanowi 50,8% ogółu korzystających z

pomocy,

niepełnosprawność - dotyczyła 2.186 środowisk (18,2%),

długotrwała choroba - dotyczyła 1.178 środowisk (9,8%),

bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu go-

spodarstwa domowego - dotyczyła 969 środowisk (8,1%),

alkoholizm - dotyczył 544 środowisk (4,5%),

sieroctwo – dotyczyło 522 środowisk (4,3%),

bezdomność – dotyczyła 272 środowisk (2,3%),

trudności w przystosowaniu do życia po opuszczaniu zakładu karnego - dotyczyły

139 środowisk (1,2%),

ochrona macierzyństwa dotyczyła 67 środowisk (0,6%),

inne (zdarzenia losowe, narkomania) dotyczyły 28 środowisk (0,2%).

Z przedstawionych danych wynika, że dominującym proble mem powodującym

zgłaszania się o pomoc było bezrobocie, które dotyczyło ponad 50% ogółu korzystających z

pomocy. Wskaźnik ten jest odzwierciedleniem sytuacji na radomskim rynku pracy i wysokiej

stopy bezrobocia, kształtującej się na dzień 31 grudnia 2002 roku na poziomie 28,2%.

Niedostateczna ilość miejsc pracy, upadek wielu gałęzi przemysłu, likwidacja zakładów

pracy oraz stosunkowo niski poziom kwalifikacji decydują o wysokiej liczbie klientów po-

zostających bez pracy. Na kolejnym miejscu przyczyn (ponad 28%) korzystania z pomocy

plasują się problemy zdrowotne – niepełnosprawność i długotrwała choroba. Znacznie

rzadziej, bo jedynie w 8% przypadków, głównym problemem była bezradność w sprawach

opiekuńczo – wychowawczych oraz prowadzania gospodarstwa domowego. Na jeszcze

dalszych miejscach znalazły się problemy związane z bezdomnością, sieroctwem,

alkoholizmem.

16

5. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW I FORMY ŚWIADCZONEJ W ROKU 2002POMOCY

ZADANIA GMINY

W roku 2002 ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało ogółem 12.004

środowisk, w tym ze świadczeń przyznawanych w ramach:

zadań zleconych skorzystało 7.379 osób lub rodzin,

zadań własnych skorzystało 10.439 osób lub rodzin.

Należy zaznaczyć, że niektóre rodziny korzystają z pomocy zarówno w ramach zadań

zleconych jak również własnych.

ZADANIA ZLECONE

Realizacja zadań wynikających z art. 11 ustawy o pomocy społecznej w roku 2002

przedstawiała się następująco:

I. SKŁADKI ZDROWOTNE

Na plan 573.000 zł wykorzystano 549.406 zł, co stanowi 95,9% (niepełne wykorzystanie

środków było spowodowane stałym zmniejszaniem się liczby zasiłkobiorców, za których

odprowadzane są składki na ubezpieczenie zdrowotne). Średnia wysokość składki

wynosiła 28,95 zł. Odprowadzono je łącznie za 2.458 osób.

II. ZASIŁKI I POMOC W NATURZE

Na plan 13.116.000 wykorzystano 13.115.758 zł, co stanowi 100%. Szczegółowe

wydatkowanie tych środków ilustruje tabela nr 2.

RODZAJE ZASIŁKÓW Tabela nr 2

Forma pomocyŁączny koszt

w zł

Procentowy udział w stosunku

do wszystkichwydatków

Ilość osóbobjętychpomocą

Średniawysokość

świadczenia w zł

Renty socjalne 4.568.944 34,8 1.075 395Zasiłki okresowegwarantowane 1.070.261 8,1 292 386

Zasiłki stałewyrównawcze 2.707.816 20.7 885 296,6Zasiłki stałe 2.431.851 18,5 663 414

Zasiłki w tytułu ochronymacierzyństwa 836.885 6,5 668

dla kobiet – 316dla dziecka - 199

17

Zasiłki okresowe 1.500.001 11,5 4.236 186

III. SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA

Plan w wysokości 984.000 zł (wykorzystany w 100%) przeznaczono na pokrycie składek

dla 806 osób. Średnia wysokość składki wynosiła 133,8 zł.

IV. ZASIŁKI RODZINNE, PIELĘGNACYJNE I WYCHOWAWCZE

Na plan 1.114.000 zł wydatkowano kwotę 1.113.997, co stanowi 100%. Z tych środków

wypłacono:

Zasiłki rodzinne dla 258 rodzin na łączną kwotę 179.057 zł, co stanowi 16,1%

wszystkich wydatków. Średnia wysokość świadczenia wynosiła 48,1 zł.

Zasiłki pielęgnacyjne wypłacono dla 680 osób na łączną kotwę 934.920 zł, stanowi

to 83,9% wszystkich wydatków. Średnia wysokość zasiłku wynosiła 136, 35 zł.

V. POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ

Plan w wysokości 44.100 zł wykorzystano w całości na wyprawki szkolne dla 490

uczniów klas pierwszych zgodnie z rządowym programem „Wyprawka szkolna”.

W ramach zadań zleconych wydano łącznie 12.882 decyzji w tym 861

odmawiających pomocy .

ZADANIA WŁASNE

Realizacja zadań wynikających z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej w roku 2002

przedstawiała się następująco:

I. ZASIŁKI I POMOC W NATURZE

Na plan 7.283.100 zł wykorzystano 7.283.000 zł, tj.100% oraz dotację na dożywianie

dzieci w szkołach w wysokości 671.000 zł oraz 100.000 zł z funduszu

przeciwalkoholowego.

Środki te były wydatkowane na (szczegółowe wydatkowanie ilustruje tabela nr 3):

zasiłki celowe,

posiłki dla dzieci i dorosłych,

18

sprawienie pogrzebu.

W ramach zadań własnych wydano 43.943 decyzje przyznające w tym 1.075

odmawiających .

Tabela nr 3

WYDATKOWANIE ŚRODKÓW Z ZADAŃ WŁASNYCH

Rodzajświadczenia

Łączny koszt w zł

Procentowy

udział wstosunku

dowszystkichwydatków

Ilość osóbobjętychpomocą

Średniawysokość

świadczenialub koszt

posiłku w zł

Zasiłki celowe

5.737.498(w tym 100.000 zł z

funduszuprzeciwalkoholowego)

77,6 9.140 96,3

Posiłki dla dzieci 867.063

+671.000 dotacja

11,74.950 dzieci

z 2.550 rodzin2,05

Posiłki dladorosłych

736.172 10,0 990 3,0

Sprawieniepogrzebu

42.267 0,5 34 1.243

Posiłki dla dzieci finansowane przez Ośrodek spożywane były w szkołach podstawowych i

gimnazjach oraz w świetlicach:

Świetlica „Bezpieczne Osiedle” SM „Nasz Dom” – ul. M.C. Skłodowskiej 11/13

Klub „Kwadrat” SM Nasz Dom” – ul. Grzybowska 16

Świetlica „Uśmiech” przy Domu Kultury SM „Michałów” – ul. Królowej Jadwigi 1

Dom Kultury „Idalin_ - ul. Bluszczowa 4/8

Ośrodek Kuratorski Nr 1 przy Sądzie Rejonowym w Radomiu – ul. Limanowskiego 23

Publiczny Ogródek Jordanowski – ul. Okulickiego 9

Świetlica Socjoterapeutyczna przy Caritas Diecezji Radomskiej – ul. Kościelna 5

Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny KARAN – ul. Żeromskiego 27

19

Katolicka Świetlica Profilaktyczno – Wychowawcza „Oratorium” Zgromadzenia Sióstr

św. Michała Archanioła – ul. Rynek 9

Świetlica Akcji Katolickiej Diecezji Radomskiej Oddział parafialny Parafii św. Rafała – ul.

Kwiatkowskiego 104

Klub Opieki Pozalekcyjne przy PSP nr 34 – ul Miła 18

Posiłki dla dorosłych były realizowane w formie:

dwudaniowej dla 230 osób na łączną kwotę 320.866, 14 zł,

jednodaniowej dla 760 osób na łączną kwotę 415.306,35 zł.

Posiłki jednodaniowe w ponad 90% (dla 690 osób, na łączną kwotę 398.337 zł)

realizowane były głównie za pośrednictwem organizacji kościelnych:

Caritas Diecezji Radomskiej (2 stołówki),

Caritas Pallotyńska

OO Bernardyni.

USŁUGI OPIEKUŃCZE I POMOC STACJONARNA

USŁUGI OPIEKUŃCZE – zadanie własne

W roku 2002 pomocą w formie usług opiekuńczych było objętych 525 osób. Usługi

były wykonywane przez 141 opiekunek, w tym 115 zatrudnionych w ramach umowy o

pracę. Opiekunki zatrudnione w ramach umowy o pracę przepracowały na rzecz klientów

196.153 roboczogodzin. Koszt usług wyniósł 2.504.036 zł. Opiekunki zatrudnione w

ramach umowy zlecenia przepracowały łącznie 32.313 roboczogodzin, wydatkowo zaś na

ten cel 193.200zł, co stanowi 99% wykonania planu (plan wydatków wynosił 195.000 zł).

Nie wykonanie planu było spowodowane zmniejszeniem liczby środowisk korzystających z

tej formy pomocy – zgony, umieszczenie w domach pomocy społecznej.

20

SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE – zadanie zlecone

Pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych świadczona jest na rzecz osób ze

schorzeniami psychicznymi i w roku 2002 było nimi objętych 29 osób. Usługi tego typu

świadczyło 17 opiekunek, w tym 11 zatrudnionych na umowę zlecenie. W ramach umowy o

pracę opiekunki przepracowały na rzecz osób potrzebujących 11.701 roboczogodzin, w

ramach umowy zlecenia – 11.190 roboczogodzin.

Na specjalistyczne usługi opiekuńcze wydatkowano kwotę 204.969 zł, co stanowi

100% planu, który wynosił 205.000 zł.

POMOC STACJONARNA

Pomoc stacjonarna realizowana jest za pośrednictwem domów pomocy społecznej, w

których osoby niezdolne do samodzielnego funkcjonowania w środowisku mają zapewnioną

całodobową opiekę.

Na terenie Radomia funkcjonują 4 tego typu placówki:

Dom Pomocy Społecznej „Nad Potokiem” – ul. Struga 88, z oddziałem Samotnej Matki

– ul. Limanowskiego 134

Dom Weterana Walki i Pracy – ul. Wyścigowa 16

Dom Pomocy Społecznej – ul. Garbarska 35

Dom Pomocy Społecznej – Plac Stare Miasto 2

W roku 2002 wpłynęło 282 wnioski osób ubiegających się o miejsca w domach

pomocy społecznej:

254 dotyczyły umieszczenia w domach pomocy społecznej dla przewlekle somatycznie

chorych, stanowiły one 90% wszystkich spraw,

16 umieszczenia w domach dla przewlekle psychicznie chorych,

6 w domach dla osób niepełnosprawnych intelektualnie,

6 w Oddziale dla samotnej Matki.

21

Wydano 165 decyzji kierujących do wszystkich domów pomocy społecznej; na dzień 31

grudnia 2002 roku na umieszczenie nadal oczekuje 262 osoby, w tym:

223 czeka na miejsce w domach pomocy społecznie dla przewlekle somatycznie

chorych (138 na miejsce w Domu Weterana Walki i Pracy),

33 oczekuje na miejsce w domach dla przewlekle psychicznie chorych,

6 w domach dla niepełnosprawnych intelektualnie.

22

Tabela nr 4

DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ

NAZWA I ADRES PLACÓWKIPLAN WYDATKÓW W ZŁ

2000 2001 2002 2003DPS „Nad Potokiem” – ul. Struga 88miejsc – 232; zatrudnienie – 142 etaty

4.559.965w tym dotacja:

3.529.965


3.350.760


3.332.680


3.281.760

DPS Weterana Walki i Pracy – ul. Wyścigowa 16miejsc – 220; zatrudnienie – 126 etatów


3.313.200


3.280.000


3.173.800


3.115.200

DPS – ul. Garbarska 35miejsc – 45; zatrudnienie – 27 etatów

817.200w tym dotacja:

642.000


629.275


672.600


642.600

DPS – Plac Stare Miasto 2miejsc – 40; zatrudnienie – 27 etatów


706.800


682.600


631.800


616.800

RAZEM:miejsc – 537

zatrudnienie - 322


8.191.965środki gminy:

2.615.500



3.189.929



3.462.899



3.817.992

23

Tabela nr 5

DOTACJA NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W DOMACH POMOCY SPOŁECZNEJ

NAZWA I ADRES PLACÓWKIDOTACJA W ZŁ

2000 2001 2002 2003

DPS „Nad Potokiem” – ul. Struga88

1.255 1.200 1.170 1.180

Dom Samotnej Matki – oddział DPS„Nad Potokiem” – ul.Limanowskiego 134

1.205 1.140 1.120 1.140

DPS Weterana Walki i Pracyul. Wyścigowa 16 1.255 1.200 1.170 1.180

Dom Pomocy Społecznejul. Garbarska 35 1.275 1.240 1.190 1.190

Dom Pomocy SpołecznejPlac Stare Miasto 2 1.410 1.370 1.280 1.280

24

POMOC NA RZECZ BEZDOMNYCH

W roku 2002 ze środków własnych gminy na bezdomność wydatkowo kwotę 459.950 zł

(wydatki związane z utrzymaniem placówek dla bezdomnych).

Schronieniem objęto łącznie 272 osoby, co stanowi 19.624 osobodni. W II półroczu roku

2002 zwiększona została baza noclegowa o tzw. miejsca stale:

w Domu dla Bezdomnych Kobiet z 19 miejsc do 25,

w Domu dla Bezdomnych Mężczyzn z 28 do 34 miejsc.

Noclegownia dysponuje 6 miejscami dla kobiet i 18 dla mężczyzn. Łącznie w placówkach

zapewniających schronienie osobom bezdomnym jest 83 stałe miejsca i ta ilość

miejsc zaspakaja aktualne potrzeby.

POMOC NA RZECZ OSÓB ZE SCHORZENIAMI PSYCHICZNYMIŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCY (ŚDS)

Środowiskowy Dom Samopomocy jest ośrodkiem wsparcia dla osób przewlekle psychicznie

chorych, prowadzonym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jako zadanie powiatowe.

Plan finansowy na rok 2002 wynosił 310.000 zł, zrealizowany został w wysokości

309.989,09 zł, czyli w 100%. Z usług świadczonych przez w/w placówkę skorzystało 45

osób, liczba osobodni pobytu w placówce wyniosła 9.061; uczestnicy zajęć są objęcie

pomocą w postaci jednego gorącego posiłku (ze środków własnych gminy). Zadania, które

mają na celu podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności samodzielnego życia osób

psychicznie chorych, realizowane były przez 10 osobowy zespół (9,5 etatu).

ZADANIA POWIATU

W roku 2002 w ramach zadań własnych powiatu skorzystało 511 osób z 410 rodzin.

I. PLACÓWKI OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZE

25

W ramach zadań powiatowych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej sprawuje nadzór nad

działalnością placówek opiekuńczo – wychowawczych, których wykaz i koszty utrzymania

ilustrują tabela nr 6.

26

Tabele nr 6

PLACÓWKI OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZE

NAZWA I ADRES PLACÓWKIPLAN WYDATKÓW W ZŁ

2000 2001 2002 2003„Słoneczny Dom” – ul. Kolberga 19miejsc – 80; zatrudnienie – 43 etaty

1.704.091 1.716.815 1.673.689 1.548.515

„Pogotowie Opiekuńcze” – ul. Grodzka 8miejsc – 15; zatrudnienie – 17 etatów

998.903 979.582 1.009.447 820.000

Dom Dziecka (placówka niepubliczna) – ul. Staromiejska9miejsc – 27; zatrudnienie – 18 etatów

548.830 545.000 594.585 536.400

Świetlica Towarzystwa Przyjaciół Dzieci – ul. Miła 29miejsc – 50; zatrudnienie – 3 osoby

65.000 50.000 35.530 35.530

Katolicka Świetlica Profilaktyczno – Wychowawcza„Oratorium” – Rynek 9miejsc – 50; zatrudnienie – 1 osoba

16.000 31.000 17.000 19.730

Rodzinny Dom Dziecka nr 2 ul. Powstańców Śląskich 7m 41/42miejsc – 1; zatrudnienie – 1 etat

188.720

dwa RDDz.

192.185

dwa RDDz.72.642 74.579

Świadczenia społeczne dla wychowankówopuszczających placówki opiekuńczo – wychowawcze

- 98.418 368.480 419.337

RAZEM:Miejsc 223

Zatrudnienie 83

Dotacja3.521.544

Dotacja3.613.000



445.000



404.091

27

PLACÓWKI OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZE (usamodzielnienia i kontynuacja

nauki)

Na plan 368.480 zł wykorzystano 368.479 zł, co stanowi 100%. Środki te wydatkowano na

następujące świadczenia:

pomoc pieniężna na usamodzielnienie na łączną kwotę 162.761 zł (44,2 %

wszystkich wydatków) otrzymało 31 osób (średnia kwota na 1 dziecko wyniosła 5.250zł)

pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki na łączną kwotę 205.718 zł (55,8 %

wszystkich wydatków) otrzymało 46 osób(średnia kwota na 1 dziecko wyniosła 4.472zł).

II. RODZINY ZASTĘPCZE

W roku 2002 funkcjonowało 226 rodzin zastępczych ( w tym 27 rodzin

niespokrewnionych), w których przebywało 311 dzieci oraz 4 pogotowia rodzinne na 12

miejsc, przebywało w nich 9 dzieci. Dzięki utworzeniu tych pogotowi rodzinnych nie było

konieczności umieszczenia dzieci w Domu Małego Dziecka w Kozienicach.

Na plan w wysokości 3.097.484 zł wykorzystano 3.097.362 zł, t.j 100%. Wykorzystanie

środków z tego rozdziału ilustruje tabela nr 7.

Świadczenia dla rodzin zastępczych Tabela nr 7

Rodzaj świadczenia Łączny koszt w zł Procentowy

udział w stosunku dowszystkich wydatków

Ilość dzieci, na któreprzyznano pomoc

Pomoc pieniężna nausamodzielnienie

224.506 7,2 52

Pomoc nakontynuowanie nauki

641.217 20,7 120

Pomoc pieniężna dlarodzin zastępczych

2.125.340 68,6

322(w tym 272 dzieci z rodzin

spokrewnionych,57 z rodzin nie

spokrewnionych)Jednorazowa pomoc

dla dzieckaprzyjmowanego do

rodziny

106.299 3,5

62(w tym 50 dzieci z rodzin

spokrewnionych, 12 z rodzinnie spokrewnionych)

III. ZASIŁKI I POMOC W NATURZE

28

Na plan w wysokości 406.000 zł wykorzystano 401.081 zł, co stanowi 98,8%

zaplanowanych środków. Kwota została przeznaczona na pomoc w formie rzeczowej na

zagospodarowanie dla 92 usamodzielniających się wychowanków z rodzin

zastępczych i placówek opiekuńczo – wychowawczych (zakup podstawowego sprzętu

gospodarstwa domowego np. pralka, lodówka, telewizor). Średnia wysokość świadczenia

wyniosła 4.359 zł.

W ramach realizacji zadań powiatowych wydano łącznie 947 decyzji, w tym

156 w sprawach ustalenia odpłatności za pobyt dzieci w placówkach opiekuńczo –

wychowawczych, a pozostałe decyzje dotyczyły przyznania pomocy.

Należy zaznaczyć, że od roku 2002 na terenie Radomia funkcjonuje 5 mieszkań

chronionych , w których zamieszkują usamodzielniający się wychowankowie:

3 lokale dla 12 osób przy ulicy Paderewskiego 5a

2 lokale dla 5 osób przy ul. Kolberga 19.

Ogółem w 2002 roku Dział Realizacji Pomocy w ramach realizacji zadań gminy i powiatu

wydał 57.772 decyzji przyznających lub odmawiających przyznanie świadczeń z pomocy

społecznej.

REHABILITACJA ZAWODOWA I SPOŁECZNA

Rehabilitacja zawodowa i społeczna jest realizowana przez Dział Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych, który środki na ten cel otrzymuje z Państwowego Funduszu

Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wysokość środków przyznanych w roku 2002

wynosiła – 5.038.859 zł, wydatkowano ogółem 4.676.680, 40 zł. Nie wykorzystana

kwota dotyczyła refundacji wynagrodzeń, jak również środków przeznaczonych na

warsztaty terapii zajęciowej. Powodem niewykorzystania środków PFRON były przerwy w

zatrudnieniu osób niepełnosprawnych na refundowanych stanowiskach pracy oraz mniejsze

koszty funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej. Istniejące przepisy nie przewidują

możliwości wykorzystania środków na inne cele.

29

REHABILITACJA ZAWODOWA

Na rehabilitację zawodową środki przyznano w wysokości 3.746.055 zł, wydatkowo

3.461.301,60 zł. Środki te były wydatkowane na realizację następujących zadań:

TWORZENIE NOWYCH STANOWISK PRACY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Kwota przeznaczona na refundację stanowisk wynosiła 1.657.380 zł. Zawarto 28

umów (na złożone 33 wnioski) na utworzenie 84 stanowisk pracy dla osób

niepełnosprawnych, wypłacono kwotę 1.652.229,75 zł. W tym z zakładami pracy chronionej

zawarto 10 umów na utworzenie 42 stanowisk pracy, wypłacono kwotę 812.382 zł. Głównie

były refundowane stanowiska komputerowe, poligraficzne, przy obsłudze maszyn szyjących

i stolarskich.

REFUNDACJA WYNAGRODZEŃ I SKŁADEK NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE

Na wypłatę wynagrodzeń z umów zawartych w roku 2002 przeznaczono kwotę 57.512 zł,

wydatkowano 55.572,26 zł dla 54 osób. Natomiast na zobowiązania z tytułu refundacji

wynagrodzeń z umów zawartych w latach poprzednich przeznaczono kwotę 1.790.163 zł.

W roku 2002 wydatkowano kwotę 1.513.063,69 zł na refundację 327 osób

niepełnosprawnych, w tym 566.818,42 zł dla 135 osób w zakładach pracy chronionej.

POŻYCZKI NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ LUB ROLNICZEJ

Środki na ten cel były przyznane w wysokości 195.000 zł. Wpłynęło 9 wniosków na kwotę

307.760 zł. Zawarto 8 umów na łączną kwotę 195.00 zł (7 pożyczek po 25.000 zł i 1 po

20.000 zł). Pożyczki były udzielane w szczególności na działalność handlową, prowadzanie

domu weselnego, baru, pracowni protetyki.

FINANSOWANIE KOSZTÓW SZKOLENIA

W roku 2002 zarejestrowanych było 701 bezrobotnych i 327 osób poszukujących pracy i nie

pozostających w zatrudnieniu. Wpłynęło 61 wniosków na szkolenia, przeszkolono 43

osoby i wydatkowano na ten cel 45.000 zł. Zorganizowano kursy m.in. w zakresie obsługi

komputera, księgowości komputerowej, obsługi urządzeń biurowych i handlowych.

DOFINANSOWANIE DO OPROCENTOWANIA KREDYTÓW BANKOWYCHZACIĄGNIĘTYCH NA KONTYNUACJĘ DZIAŁALNOŚCI

30

W roku 2002 na dofinansowanie do oprocentowania kredytów bankowych zawarto 1 umowę

na kwotę 1.000 zł (wypłacono dofinansowanie w kwocie 435,90zł).

REHABILITACJA SPOŁECZNA

Na rehabilitację społeczną środki wynosiły 1.292.804 zł, wydatkowano 1.215.378,80 zł na

realizację niżej wymienionych zadań.

DOFINANSOWANIE TURNUSÓW REHABILITACYJNYCH

Wpłynęło 957 wniosków na dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych, w tym dla 249

opiekunów; dofinansowanie przyznano dla 411 osób wraz z opiekunami. Wypłacono

dofinansowanie dla 119 dorosłych osób + 33 opiekunów na kwotę 75.918 zł oraz dla 137

dzieci + 111 opiekunów na kwotę 122.444 zł.

WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ

Na terenie gminy Radom funkcjonują 2 warsztaty terapii zajęciowej:

przy Polskim Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem – Koło uczestników

Radomiu dla 35 osób,

przy Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych i Słabo

Widzących dla 25 osób.

Na działalność warsztatów wydatkowano kwotę 767.800 zł.

DOFINANSOWANIE SPORTU, KULTURY, REKREACJI I TURYSTYKI

Zadanie polegające na dofinansowywaniu sportu, kultury, rekreacji i turystyki na rzecz osób

niepełnosprawnych jest zadaniem powiatu od roku 2002. Na jego realizację przeznaczono

11.000 zł dla osób dorosłych i 7.000 zł dla dzieci. Wydatkowano dla dorosłych 10.979,80 zł,

zaś dla dzieci 6.980 zł. Zorganizowano m.in. imprezę mikołajkową, spotkanie z poetką,

wystawę twórczości osób niewidomych.

DOFINANSOWANIE ZAOPATRZENIA W SPRZĘT REHABILITACYJNY, PRZEDMIOTYORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE

31

Na realizację zadań wydatkowano kwotę 151.568 zł dla 337 osób dorosłych oraz 79.689

zł dla 199 dzieci. Refundacji podlegały głównie pampersy, cewniki, materace

przeciwodleżynowe, protezy, wózki inwalidzkie.

W roku 2002 nie realizowane były zadania związane z likwidacją barier

architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, w komunikowaniu się i

technicznych oraz budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów służących

rehabilitacji, ponieważ plan finansowy PERON nie przewidział środków na te cele. Należy

zaznaczyć, że w roku 2002 wpłynęło 237 wniosków na dofinansowanie do likwidacji barier,

w tym 56 wniosków dla dzieci niepełnosprawnych.

ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

W roku 2002 do Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wpłynęło

ogółem 5.380 wniosków o ustalenie niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności. W

tej liczbie 2.856 wniosków złożyły osoby powyżej 16 roku życia, a 2.524 przedstawiciele

ustawowi osób poniżej 16 roku życia. W porównaniu do roku 2001 nastąpił blisko trzykrotny

wzrost liczby wszczętych postępowań.

Tabela nr 8

WNIOSKI I WYDANE ORZECZENIA W LATACH 2001 – 2002

RokLiczba wniosków o

ustalenieniepełnosprawności

Liczba wydanychorzeczeń

Kwota dotacjibudżetowej w zł

Średni kosztorzeczenia w

zł

2001 1.887 1.928 139.998 72

2002

5.380w tym:

2.856 wniosków osóbpowyżej 16 roku zycia2.238 wniosków osóbponiżej 16 roku życia

4.265w tym:

2.027 orzeczeń osóbpowyżej 16 roku życia2.238 orzeczeń osóbponiżej 16 roku życia

214.849 50

32

Zwiększenie liczby wniosków i orzeczeń było spowodowane przekazaniem od

stycznia 2002 nowych zadań dla Zespołu. Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia

2001 wprowadzającą zmiany do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej

oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, wprowadzono ustalanie

niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia, co w powiązaniu ze

zmianami z 17 grudnia 2001 ustawy o funduszu alimentacyjnym, ustawy o

zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych spowodowało tylko w

2002 złożenie do Zespołu dodatkowo 2.524 wniosków do celów związanych z

ustaleniem prawa do zasiłku pielęgnacyjnego. Na zwiększenie w 2002 roku liczby

wniosków osób powyżej 16 roku życia miały również wpływ wymienione wyżej

zmiany w przepisach dotyczących ustalanie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego

(młodzież ucząca się). W związku z powyższym znacznie wzrosła liczba

wydawanych orzeczeń – w roku 2002 łącznie wydano 4.265 orzeczeń.

W związku z dużą ilością składanych wniosków nie udało się rozpatrzyć 1.115 spraw, które

przeszły na rok 2003. Planowane jest ich rozpatrzenie do 31 marca 2002 roku.

Spowodowało to również wydłużenie terminów załatwiania spraw.

Kwota 214.849 zł środków budżetowych przeznaczonych na działalność Zespołu w roku

2002 nie zabezpieczyła w pełni potrzeb, w szczególności w dziale: umowy – zlecenia dla

członków składów orzekających. W 2003 rok Miejski Zespół wszedł z długiem 18.886, 76 zł

z powodu otrzymania zbyt małej dotacji na to zadanie od Wojewody Mazowieckiego. Jeżeli

tendencja wzrostowa składanych wniosków utrzyma się, a wysokość przyznanych środków

nie ulegnie znacznemu zwiększeniu, niedobór finansowy Zespołu wzrośnie.

DODATKI MIESZKANIOWE

W roku 2002 kwota wypłaconych wydatków mieszkaniowych wyniosła 12.303.855 zł

(udział budżetu państwa w ogólnej kwocie wypłacanych dodatków mieszkaniowych

kształtował się na poziomie 21,5%, środków gminy 78,5%), z czego:

użytkownikom mieszkań tworzących mieszkaniowy zasób gminy wypłacono 30.269

dodatków mieszkaniowych na kwotę 4.211.678 zł, co stanowi 34,2% wszystkich

wydatków,

33

użytkownikom mieszkań spółdzielczych wypłacono 54.497 dodatków mieszkaniowych

na kwotę 6.820.468 zł, stanowi to 55,4% wszystkich wydatków,

użytkownikom innych mieszkań (zakładowych, prywatnych czynszowych, domków)

wypłacono 8.882 dodatków mieszkaniowych na kwotę 1.271.709 zł, co stanowi 10,3%

wszystkich wydatków.

W roku 2002 z dodatków mieszkaniowych skorzystało ogółem 8.473 gospodarstwa

domowe, z czego:

1.103 gospodarstw jednoosobowych,

5.056 gospodarstw 2 – 4 osobowych,

2.313 gospodarstw powyżej 4 – osobowych.

W sprawie dodatków mieszkaniowych wydano łącznie 14.894 decyzje (14.275

pozytywnych, 619 negatywnych).

PRACA SOCJALNA

Na rzecz klientów świadczona była również pomoc pozamaterialna w formie pracy

socjalnej. Pod pojęciem tym należy rozumieć działalność, która ma na celu ułatwienie

wzajemnego przystosowania jednostek, rodzin i środowiska społecznego oraz rozwijanie

poczucia własnej wartości poprzez wykorzystanie możliwości tkwiących w ludziach, w

stosunkach interpersonalnych oraz zasobach udostępnianych przez społeczności lokalne.

Jest to działanie, które koncentruje się na rozwiązywaniu najróżniejszych problemów - od

motywowania osób bezrobotnych do poszukiwania pracy po przywrócenie stabilizacji w

rodzinach - i opiera się na:

- zaangażowaniu odbiorcy usług w rozwiązywanie problemu;

- zasobach klienta i społeczności;

- uporządkowanym procesie pomocy;

- planowanych wysiłkach podejmowanych na rzecz zmian.

Praca socjalna ukierunkowana jest na przywrócenie utraconej lub ograniczonej

34

zdolności samodzielnego funkcjonowania klienta (rodziny). Jej ostatecznym celem jest

umożliwienie osobom i rodzinom kierowania własnym postępowaniem oraz zdobycie

niezależności w zabezpieczaniu warunków niezbędnych dla realizacji egzystencji godnej

człowieka. Z tego wynika, że skuteczna pomoc polega na wyprowadzeniu z grupy ryzyka i

usamodzielnieniu klienta w każdym przypadku, jeśli jest to tylko możliwe.

Praca socjalna generalnie odnosi się do środowiska jako całości, zaś poszczególne

działania są skierowane ku pojedynczym osobom, całym rodzinom lub poszczególnym

członkom rodzin. W roku 2002 praca socjalną objęto 2.003 środowiska (około 17% ogółu

środowisk korzystających z pomocy), a w nich 2.549 osób. W przypadku 1.096 środowisk

działania były kontynuowane, zaś w 942 przypadkach zostały one podjęte w roku 2002.

Działania z zakresu pracy socjalnej prowadzono z uwagi na konieczność rozwiązania

następujących problemów (w jednym środowisku działania mogły dotyczyć kilku problemów

lub kilku osób):

bezrobocie – (aktywne poszukiwanie pracy, podniesienie kwalifikacji) dotyczyło 1.006

środowisk, co stanowiło 50,2% ogółu środowisk, w których praca socjalna była

prowadzona;

alkoholizmu - dotyczyło 321 środowiska (16,2%);

niepełnosprawność - dotyczyła 227 środowisk (11,3%);

problemy opiekuńczo – wychowawcze – dotyczyły 187 środowisk (9,3%);

konieczność wyegzekwowania należnych świadczeń, praw (alimenty, świadczenia

emerytalno – rentowe, dodatki mieszkaniowe, ustalenie ojcostwa itp) - dotyczyło 141

środowisk (7%);

konieczność poprawy warunków mieszkaniowych (wystąpienia o przydział nowego

mieszkania, remonty, zamiany itp) – dotyczyła 64 środowiska (3,2%);

zaniedbania opiekuńczo – wychowawcze – dotyczyła 56 środowisk (2,8%);

niezaradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego – dotyczyła 43 środowiska

(2,14%);

konflikty rodzinne - dotyczyły 15 środowisk (0,7%);

35

inne (konieczność podjęcia nauki, trudności przystosowana do życia po opuszczeniu

zakładu karnego) – dotyczyło 6 środowisk (0,3%).

Działania z zakresu pracy socjalnej są prowadzone w oparciu o kontrakt (umowę), który jest

opracowany w postaci pisemnej lub ustnej ugody między pracownikiem a klientem.

W roku 2002 zawarto w ramach pracy socjalnej:

602 kontrakty pisemne,

1.947 ustnych

Miarą użyteczności pracy socjalnej jest liczba usamodzielnionych osób

(środowisk), czyli takich, które dzięki staraniom pracownika socjalnego udało się

zmobilizować do aktywności w zakresie rozwiązywania własnych problemów. W roku 2002

na 2.003 środowiska, w których prowadzono pracę socjalna:

W przypadku 512 środowisk (25,6% ogółu środowisk objętych tą formą pomocy)

nastąpiło całkowite usamodzielnienie, co oznacza, że osoby lub rodziny przestały być

klientem pomocy społecznej, ich problem został rozwiązany i są one w stanie radzić

sobie we własnym zakresie.

W przypadku 497 środowisk (24,8%) nastąpiło częściowa poprawa sytuacji. Klient

(rodzina) nie stał się wprawdzie zdolny do samodzielnego funkcjonowania bez wsparcia

ze strony pomocy społecznej, ale dzięki pracy socjalnej udało się zredukować lub

rozwiązać część problemów (np.: poprawie uległy stosunki rodzinne i sytuacja

materialna w małżeństwie bezrobotnych, jeśli jedno z nich podjęło pracę).

W stosunku do 994 środowisk (49,6%) nie osiągnięto oczekiwanych efektów.

Przyczyn takiego stanu rzeczy jest wiele poczynając od błędnej diagnozy problemu

dokonanej przez pracownika socjalnego np.: jeśli w przypadku klienta z problemem

alkoholowym dostrzeżony został wyłącznie fakt pozostawania bez pracy i w tym

kierunku prowadzone były działania - na pozytywne rezultaty nie można było liczyć,

poprzez niechęć klienta do pracy na rzecz rozwiązania swoich problemów, aż po bardzo

trudną sytuację na radomskim rynku pracy.

36

37

6.DYNAMIKA WZROSTU LICZBY RODZIN KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCYSPOŁECZNEJ ORAZ KOSZTU ŚWIADCZEŃ W LATACH 1998 – 2000

Pomoc społeczna jako instytucja polityki społecznej państwa została powołana w

celu wspierania osób i rodzin, które znalazły się w trudnej sytuacji i nie są w stanie jej

pokonać przy wykorzystaniu własnych środków, możliwości i uprawnień. Jej podstawowym

celem jest udzielanie takiej pomocy, żeby umożliwić osobom i rodzinom bytowanie w

warunkach odpowiadających godności człowieka, co jest ściśle związane z koniecznością

zaspokojenia podstawowych potrzeb. Celem ostatecznym winno być natomiast

doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia tych środowisk, ich integracji ze

środowiskiem oraz zapobieganie powstawaniu trudnych sytuacji życiowych. Nikogo

oczywiście nie trzeba przekonywać jak wartościowe i ważne są te cele, problem jednak w

tym, że z roku na rok coraz trudniej je realizować. Od lat 90 przed pomocą społeczną

stawiane są coraz to nowe zadania, oczekuje się też, że właśnie ta instytucja złagodzi i

zminimalizuje skutki przemian społeczno – ekonomicznych oraz uchroni najsłabszych

obywateli od degradacji i marginalizacji. Trudna sytuacja gospodarcza w kraju, szybko

rosnące bezrobocie przyczynia się do ubożenia osób i rodzin, a co za tym idzie wzrostu

liczby środowisk wymagających i oczekujących wsparcia w zakresie zaspakajania

podstawowych potrzeb. Zapotrzebowanie na różne formy świadczeń pomocy społecznej

jest zatem ogromne, brak jest jednak wystarczających środków na ich realizacje w

adekwatnej formie i wysokości.

W takiej sytuacji znajduje się również Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w

Radomiu, który zadania z zakresu pomocy społecznej realizuje na rzecz ponad 230.000

mieszkańców, w mieście w którym poziom bezrobocia zbliża się do 29%. Sytuację w tym

zakresie ilustrują tabele nr 9 i 11, które przedstawiają dynamikę wzrostu rodzin

korzystających z pomocy społecznej oraz koszty świadczeń na przestrzeni lat 1998 – 2002.

Dane jednoznacznie wskazują, że liczba klientów Ośrodka wzrasta systematycznie od roku

1999. W okresie 1999 – 2001 wzrost był dość znaczny, powyżej 10% rocznie, czyli rocznie

przybywało ponad 1.000 środowisk, w roku 2002 przyrost był nieco niższy i wyniósł około

38

5%, czyli przybyło ponad 506 nowych środowisk. Łącznie w latach 1999 – 2002 liczba

klientów wzrosła o ponad 22% (2.655 środowisk).

39

Tabela nr 9

LICZBA KORZYSTAJĄCYCH ZE ŚWIADCZEŃ POMOCY SPOŁECZNEJ W LATACH 1998 – 2001

WyszczególnienieLata

1998 1999 2000 2001 2002Liczba rodzin korzystających pomocy

społecznej ogółem9.814 9.349 10.408 11.498 12.004

Liczba osób korzystających pomocyspołecznej ogółem

11.835 11.849 12.350 13.582 14.024

- /liczba osób w rodzinach/ 28.990 26.772 29.844 31.316 33.338

w tym:

1. W ramach zadań własnych 9.650 10.300 10.830 11.549 12.935

-/liczba osób w rodzinach/ 23.500 22.155 24.606 25.970 28.430

2. W ramach zadań zleconych 7.190 5.860 4.120 5.322 7.406

-/liczba osób w rodzinach/ 21.194 16.220 12.509 15.707 21.384

Udział zadań zleconych w liczbie osóbogółem w %

60,7 49,4 33,4 39,2 52,8

Tabela nr 10

40

KOSZT ŚWIADCZEŃ POMOCY SPOŁECZNEJ

Wyszczególnienie Lata

1198 1999 2000 2001 2002

Koszt świadczeń pomocy ogółem 21.214.417 19.344.149 21.246.979 24.252.954 25.695.343

w tym:

1. w ramach zadań własnych 7.740.517 9.019.553 10.346.980 10.852.340 11.046.179

2. w ramach zadań zleconych 13.473.900 10.324.596 10.899.999 13.400.614 14.649.164

W tym: świadczenia obligatoryjneudział w %

7.372.15754,7

8.826.79485,5

9.633.95288,4

12.045.64989,9

13.150.09389,8

Udział zadań zleconych w koszcieświadczeń ogółem w %

63,5 53,4 51,3 55,2 57,0

Tabela nr 11.

41

DYNAMIKA WZROSTU LICZBY RODZIN KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ KOSZTUŚWIADCZEŃ

W LATACH 1998 – 2000

105,91.442.38925.695.343104,450612.0042002

114,13.005.97524.252.954110,51.09011.4982001

109,81.902.83021.246.979111,31.05910.4082000

91,2- 1.870.26819.344.14995,3- 4659.3491999

--21.214.417--9.8141998

PRZYROST DO ROKU

POPRZEDNIEGOW ROKU

PRZYROST DO ROKU

POPRZEDNIEGOW ROKU

%

KWOTA ŚWIADCZEŃ W ZŁ

%

LICZBA RODZIN

LATA

42

W omawianym okresie zmianie ulegała również wysokość środków przyznawanych

na realizację zadań pomocy społecznej. Generalnie należy stwierdzić, że środki te są rok

rocznie zwiększane, poza rokiem 1999, kiedy to w porównaniu z rokiem poprzednim środki

zostały zmniejszone o około 1.9 mln zł. Od 1999 roku następuje stały ich wzrost, jednak

poziom wzrostu jest coraz niższy. Największy przyrost miał miejsce w roku 2001, kiedy to

środki na świadczenia przyznane były o ponad 3 mln zł wyższe niż w roku poprzednim, ale

już w 2002 roku wzrosły one zaledwie o około 1.5 mln zł. W odniesieniu do roku 1999

nastąpiło zwiększenie dotacji o około 25%.

Jeśli chodzi o udział środków na zadania własne i zlecone w okresie 1998 – 2002

następowały znaczne zmiany (tabela nr 10). Największą z nich było ponad 10%

zmniejszenie udziału zadań zleconych w kosztach ogólnych świadczeń w roku 1999 w

odniesieniu do roku 1998. Ten spadek spowodował przeniesienie większego ciężaru

świadczeń na gminę. W roku 2000 obserwujemy kolejny spadek udziału zadań zleconych w

kosztach świadczeń, niewielki wzrost ma miejsce dopiero w latach 2001 – 2002 (o 5,7%).

Środki na zadania zlecone w porównaniu z rokiem 1998 wzrosły zaledwie o około 1.2 mln

zł. (w roku 1999 środki niższe od roku 1998 o ponad 3 mln zł, ponowny wzrost do tej kwoty

pojawia się dopiero w roku 2001, w roku 2002 środki wzrastają zaledwie o około 1.3 mln zł.

W przypadku środków na realizację zadań własnych obserwujemy ich systematyczny

przyrost, chociaż wzrost ten nie jest wysoki (tabela 10, wykres nr 2).

Wykres nr 2

DYNAMIKA WZROSTU ŚRODKÓW NA REALIZACJĘ ZADAŃ WŁASNYCH

43

1998

1999

2000

2001

2002

0 3000000 6000000 9000000 12000000

W porównaniu z rokiem 1998 środki zwiększyły się jedynie o kwotę 3,3 mln zł, ale w

porównaniu z rokiem 2001 nastąpił wzrost zaledwie o około 200 tysięcy zł.

W okresie 1998 – 2002 obserwujemy również zmiany zachodzące w udziale klientów

korzystających ze świadczeń w ramach zadań własnych i zleconych. Duże wahania

pojawiły się w liczbie odbiorców zadań zleconych.

Wykres nr 3

KLIENCI OBJĘCI POMOCĄ W RAMACH ZADAŃ WŁASNYCH I ZLECONYCH W LATACH 1998 – 2002

0

5000

10000

15000

1998 1999 2000 2001 2002

zadania własne zadania zlecone

Liczba środowisk(osób i rodzin) objętych świadczeniami w ramach zadań własnych

systematycznie rośnie, ogółem w okresie od 1998 do 2002 roku zwiększyła się ona o 3.285

osób lub rodzin, największy wzrost odnotowany został w roku 2002, kiedy to liczba klientów

korzystających z pomocy w ramach zadań własnych wzrosła o 1.386 osób.

44

Jeśli chodzi o środowiska korzystające z pomocy w ramach zadań zleconych są one bardzo

zróżnicowana – w okresie 1998 – 2000 nastąpił spadek liczby klientów o ponad 42% (z

7.190 na 4.120). W okresie 2000 – 2002 nastąpił ponowny wzrost o ponad 44% (z liczby

4,120 do liczby 7.406).

Środki przyznawane w ramach zadań zleconych są głównie przeznaczane na realizację

świadczeń obligatoryjnych (zasiłki stałe, stałe wyrównawcze, renty socjalnej, zasiłki

okresowe gwarantowane, ubezpieczenia itp.), których ilość z roku na rok systematycznie i

znacząco wzrasta (tabela nr 12) i tak np.:

Liczba zasiłków stałych wzrosła w porównaniu z rokiem 1998 o ok. 55% (z 285 do 633).

45

Tabela nr 12

WYBRANE ŚWIADCZENIA POMOCY SPOŁECZNEJ REALIZOWANE PRZEZ MOPS W LATACH 1998 – 2002

Świadczenia1998 1999 2000 2001 2002

Liczbaosób

Kwota w złLiczbaosób




Kwota w zł

ZADANIA ZLECONERenta socjalna 476 1.596.517 602 2.138.685 742 2.820.801 873 3.709.833 1.075 4.568.944

Zasiłki stałe 285 844.006 350 1.158.568 431 1.581.716 508 2.060.167 633 2.431.851Zasiłki stałe

wyrównawcze419 3.682 538 1.270.380 628 1.647.191 774 2.190.337 885 2.707.816

Zasiłkiokresowe

gwarantowane636 2.718.709 580 1.773.712 566 1.319.410 298 1.002.149 292 1.070.261

Zasiłkiokresowe

5.407 6.094.665 2.950 1.494.314 1.255 1.262.231 2.102 1.352.855 4.230 1.499.071

Ochronamacierzyństw

a727 456.444 692 543.631 733 582.229 716 663.038 688 836.886

Inne 150 7.078 74 3.488 141 3.816 8 4.100 6 930Ubezpieczenia

społeczne619 915.908 917 1.941.818 969 1.682.605 729 1.717.507 779 984.000

Ubezpieczeniazdrowotne

0 0 2.047 467.000 2.367 553.000 2.453 700.630 2.458 549.406

Zasiłkirodzinne

719 213.788 315 92.063 193 83.179 228 133.166 258 179.057

46

Zasiłkipielęgnacyjne

479 377.507 415 411.912436

535.424 542 722.802 689 934.92047

Liczba zasiłków stałych wyrównawczych w porównaniu z rokiem 1998 wzrosła o około

53% (z 419 w roku 1998 do 885 w roku 2002).

Liczba rent socjalnych w analogicznym okresie wzrosła o około 56% (z 476 w roku 1998

do 1.975 w roku 2002).

Wykres nr 4

UDZIAŁ ŚWIADCZEŃ OBLIGATORYJNYCH W ZADANIACH ZLECONYCH

0

5000000

10000000

15000000

1998 1999 2000 2001 2002

świadczenia obligatoryjne świadczenia fakultatywne

Udział świadczeń obligatoryjnych w ogólnym koszcie zadań zleconych przedstawiał się

następująco:

w roku 1998 – 54,7%

w roku 1999 – 85,5%

w roku 2000 – 88,4%

w roku 2001 - 89,9%

w roku 2002 – 89,8%

Tak duży wzrost świadczeniobiorców obligatoryjnych spowodowany jest wzrostem liczby

osób mających problemy zdrowotne, ale też z liberalizacją przepisów w zakresie orzekania

o niepełnosprawności.

Duży udział świadczeń obligatoryjnych, przy takim poziomie przyznawanych w ramach

zadań zleconych środków miał wpływ na znaczny spadek liczby świadczeń fakultatywnych

– zasiłków okresowych (tabela nr 12).

W roku 1998, który był ostatnim dobrym, pod względem sytuacji materialnej, rokiem dla

pomocy społecznej z pomocy w formie zasiłków okresowych skorzystało 5.407 środowisk,

koszt wyniósł – 6.094.665 zł. W roku 2002 z takiej pomocy skorzystało 4.230 środowisk,

48

koszt świadczeń wyniósł jednak tylko 1.499.071 zł (zasiłki były wypłacane jedynie od

listopada do grudnia).

49

Tabela nr 13

ŚWIADCZENIA POMOCY SPOŁECZNEJ REALIZOWANE PRZEZ MOPS W RADOMIU W LATACH 1998 – 2002

Świadczenia1998 1999 2000 2001 2002

Liczbaosób





Kwota w zł

ZADANIA WŁASNE GMINY

Usługiopiekuńcze

706 2.312.321 699 2.621.846 613 2.856.680 511 2.636.548 525 2.504.036

Zasiłkicelowe

6.666 3.886.087 7.505 4.854.271 7.920 5.693.557 8.732 6.054.879 9.140 5.730.457

Posiłkidorosłych

400 375.499 502 337.161 597 416.772 800 504.940 990 736.172

Posiłkidzieci

4.000 763.553 3.728 800.703 3.920 945.529 4.088 1.129.108 4.950 1.538.063

Sprawieniepogrzebu

41 39.415 29 24.086 24 24.353 23 24.580 34 42.267

Inne 271 65.042 265 57.948 288 59.369 329 63.595 20 7.041

Schronienie 90 298.600 106 323.438 88 350.720 202 438.692 272 459.950

50

Tabela nr 14.

ŚREDNIA WYSOKOŚĆ ŚREDNIA I CZĘSTOTLIWOŚĆ NIEKTÓRYCH ZASIŁKÓW W LATACH 1998 – 2002

WyszczególnienieZASIŁKI CELOWE ZASIŁKI OKRESOWE

Średnia częstotliwość Średnia wysokość Średnia częstotliwość Średnia wysokość

1998 3,5 miesiąca 164,00 5,6 miesiąca 200,00

1999 4,8 miesiąca 135.00 2,1 miesiąca 251,00




51

Wypłata zasiłków okresowych przez okres od 1 do 3 miesięcy jest normą od roku

1999 (tabela nr 14). Ostatnim rokiem, w którym zasiłek okresowy spełniał swoją funkcję był

rok 1998, kiedy to świadczenia wypłacane było średnio przez 5,6 miesiąca w roku. Obecnie

zasiłek okresowy przy tak niskiej częstotliwości wypłat przejął funkcje zasiłku celowego.

Wysokość zasiłków okresowych najniższa była w roku 2002 – 185,78 zł, najwyższa w 2001

– 290 zł (ze względu na liczbę rodzin wielodzietnych objętych tą formą pomocy).

W takiej sytuacji koszt świadczenia bieżącej pomocy na zaspokojenie codziennych

potrzeb osób i rodzin spadł na gminę (tabela nr 13). Nastąpił wzrost o ponad 27% osób

korzystających z pomocy w formie zasiłków celowych (z liczby 6.666 w roku 1998 do liczby

9.140 w roku 2002). Zasiłek celowy zaczął przejmować funkcję zasiłku okresowego i ze

świadczenia wypłacanego przez średnio 3,5 miesiąca w roku 1998, był wypłacany średnio

przez 6,5 miesiąca w roku 2001 i 2002. Wzrost liczby środowisk objętych tą formą pomocy,

przy niewielkim wzroście środków na realizację zadań własnych, częstotliwość świadczenia

pomocy oraz wzrost liczby innych świadczeń realizowanych w ramach tych zadań

spowodował znaczne obniżenie wysokości zasiłku celowego (tabela nr 14). W roku 2002

wynosił on 96,30 zł, w porównaniu do roku 1998 (164 zł) zmniejszył się on o kwotę ok.70 zł.

Tak niska pomoc nie jest adekwatna do występujących potrzeb, wzbudza frustrację

wśród osób znajdujących się w trudnej sytuacji i uniemożliwia realizację celów pomocy

społecznej. W okresie 1998 – 2002 nastąpił wzrost liczby osób objętych pomocą w formie

gorącego posiłku o około 60% (1998 – 400 osób było objętych tą formą pomocy, w 2002

było ich już 990 osób). Zwiększyła się również liczba dzieci, na rzecz których świadczona

jest pomoc w formie posiłków (w szkołach i świetlicach) – w roku 1998 takich dzieci było

4.000, w 2002 – 4.950. Pomoc w formie posiłków stanowi pewne uzupełnienie niskich

świadczeń realizowanych na rzecz osób i rodzin.

52

Niepokoi wzrost liczby osób bezdomnych, którym należało udzielić pomocy w formie

schronienia, w porównaniu do roku 1998 ich liczba zwiększyła się trzykrotnie – z 90 do 272

osób.

53

Tabela nr 15

ŚWIADCZENIA NA RZECZ RODZIN ZASTĘPCZYCH I DZIECI W LATACH 1999 – 2002Świadczenia 1999 2000 2001 2002

Liczba osób Kwota w zł Liczba osób Kwota w zł Liczba osób Kwota w zł Liczba osób Kwota w zł

ZADANIA WŁASNE POWIATU

Placówki opiekuńczo – wychowawcze:

Usamodzielnienia - - 9 59.651 46 124.333 31 162.761

Kontynuacja nauki - - 10 8.322 36 79.007 46 205.678

Rodziny zastępcze spokrewnione:

Zasiłki pieniężne 265 1.955.658 271 1.527.721 180 1.028.144 272 1.698.117

Zagospodarowanie - - 25 26.256 39 70.334 50 84.959

Rodziny zastępcze niespokrewnione:

Zasiłki pieniężne - - 106 739.590 112 864.397 57 427.223

Zagospodarowanie - - 7 12.672 18 28.850 12 21.340

Rodziny zastępcze:

Usamodzielnienia 18 70.349 14 78.938 92 374.109 52 224.506

Kontynuacja nauki - - 4 9.824 118 535.606 120 641.217

Rodziny zastępcze i placówki:

Wyprawki rzeczowe - - - - 128 516.038 92 401.081

54

Jeśli chodzi o zadania powiatowe skierowane do rodzin zastępczych i

usamodzielniających się wychowanków opuszczających rodziny zastępcze i placówki

opiekuńczo - wychowawcze, są one realizowane od roku 1998 (część dopiero od roku

2000).

Od roku 2000 liczba rodzin zastępczych kształtuje się następująco (tabela nr 15):

2000 rok – 377 rodzin



Zmniejszenie liczby rodzin w roku 2001 było spowodowana głównie zmianą

przepisów dotyczących przyznawania pomocy pieniężnej dla rodzin zastępczych i osób

usamodzielnionych. Rodziny zastępcze sprawujące opiekę nad dziećmi, które ukończyły 18

rok życia straciły prawo do tej formy pomocy, natomiast pełnoletni wychowankowie tych

rodzin nabyli prawo do pomocy pieniężnej i rzeczowej na usamodzielnienie. Stad też

zmniejszeniu liczby rodzin zastępczych towarzyszyło zwiększenie liczby osób

korzystających z pomocy na usamodzielnienie. Natomiast w roku 2002 w wyniku

wzrastającej dysfunkcjonalności rodzin spowodowanej bezrobociem, alkoholizmem,

niezaradnością rodziców w sprawach opiekuńczo – wychowawczych nastąpił ponowny

wzrost liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych.

Realizację zadań związanych z rehabilitacją zawodową i społeczną osób

niepełnosprawnych, finansowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych w okresie 2000 – 2002 ilustrują tabele od 16 do 24.

REHABILITACJA ZAWODOWA

Tabela nr 16TWORZENIE STANOWISK PRACY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

ZE ŚRODKÓW PERON W LATACH 2000 – 2002

WYSZCZEGÓLNIENIE 2000 2001 2002

Ilość złożonych wniosków 50 37 33

Ilość zawartych umów 34 26 28

55

Ilość utworzonych miejsc pracy56

69 84

Kwota wypłacona w zł 954.561 1.356.411 1.652.230

W latach 2000 – 2002 następuje stały wzrost środków przeznaczanych na tworzenie

stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. W porównaniu do roku 2000 środki wzrosły

około 700.000 zł, dzięki temu w roku 2002 utworzono o ponad 30% (20 stanowisk) więcej

stanowisk niż w roku 2000.

Tabela nr 17

REFUNDACJA WYNAGRODZEŃ DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Wyszczególnienie 2000 2001 2002

Ilość osób za które jestrefundowane wynagrodzenie

410 412 327

Kwota wypłacona w zł 1.899.084 2.144.371 1.568.636

Środki na refundację wynagrodzeń uległy obniżeniu o około 580.000 zł w stosunku do roku

2001 w związku ze zmniejszeniem się liczby osób niepełnosprawnych za które

refundowano wynagrodzenie oraz przerwami w zatrudnieniu.

Tabela nr 18

POŻYCZKI NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ LUB ROLNICZEJ W LATACH 2000 - 2002

Wyszczególnienie 2000 2001 2002Liczba złożonych wniosków 24 15 9

Liczba zawartych umów 18 11 8Kwota wypłaconych pożyczek 354.366 220.000 195.000

Tabela nr 19

FINANSOWANIE KOSZTÓW SZKOLEŃ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LATACH 2000 – 2002


Ilość osób 48 35 43

56

Kwota wypłacona w zł 35.281

42.971 45.000

Tabela nr 20

DOFINANSOWANIE DO OPROCENTOWANIA ZACIĄGNIĘTEGO KREDYTU BANKOWEGO PRZEZOSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE

Wyszczególnienie 2000 2001 2002Liczba złożonych wniosków 2 - 1

Liczba zawartych umów - - 1Kwota wypłaconych

dofinansowań- - 492,52

REHABILITACJA SPOŁECZNA

DOFINANSOWANIE TURNUSÓW REHABILITACYJNYCH

W latach 2000 – 2002 (tabela nr 20) systematycznie wzrasta liczba osób, które ubiegają się

o dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych – z 621 w roku 2000 do 708 w roku 2002.

W latach 2000 – 2001 wzrastała też liczba przyznanych dofinansowań, co oczywiście było

możliwe dzięki zwiększonym środkom. Jednak już w roku 2002 środki w porównaniu z

rokiem 2001 zostały zmniejszone o około 150 tysięcy zł, dlatego też liczba dofinansowanie

do turnusów otrzymało jedynie 256 osób (w roku 2000 było ich 432).

Tabela nr 21

DOFINANSOWANIE KOSZTÓW DZIAŁANIA WARSZTATÓW TERAPII ZAJĘCIOWEJ W LATACH 2000 – 2002


Liczba warsztatów 2 2 2

Kwotadofinansowania

638.484,56 729.765 767.800

W ciągu trzech ostatnich lat nie zwiększyła się ilość warsztatów terapii zajęciowej, nadal

funkcjonuje tylko 2. Środki na ich utrzymanie w okresie 2000 – 2001 wzrosły o około 12,5%,

zaś w roku 2002 wzrost był znacznie mniejszy, bo jedynie o około 5%.

57

Tabela nr 22

DOFINANSOWANIE DO TURNUSÓW REHABILITACYJNYCH W LATACH 2000 – 2002

Wyszczególnienie

2000 2001 2002

Razem Dorośli Dzieci Razem Dorośli Dzieci Razem Dorośli Dzieci

Liczba złożonychwniosków

621 443 178 671 485 186 708 507 201

Liczba przyznanychdofinansowań do

turnusu432 314 118 457 335 122 256 119 137

Kwota przyznanegodofinansowania

256.216,50 177.661,50 87.555 347.335 244.249 103.086 198.362 75.918 122.444

58

Tabela nr 23

DOFINANSOWANIE ZAKUPU PRZEDMIOTÓW ORTOPEDYCZNYCH, ŚRODKÓW POMOCNICZYCH I LECZNICZYCH ŚRODKÓWTECHNICZNYCH



Liczba złożonych

wniosków

442 342 100 482 367 115 605 392 213

Liczba zrealizowanych

wniosków

418 318 100 301 223 78 536 337 199

Kwota wydatkowanych

środków finansowych

153.083 95.949 57.134 121.319 77.044 44.275 231.257 151.568 79.689

Tabela nr 24.

59

DOFINANSOWANIE DO LIKWIDACJI BARIER FUNKCJONALNYCH W LATACH 2000 – 2002

Wyszczególnienie2000 2001 2002


Likwidacja barier w komunikowaniu się: Liczba złożonychwniosków

214 173 41 263 223 40 195 156 39

Liczbazrealizowanychwniosków

50 37 13 110 98 12 - - -

Kwotawydatkowanychśrodków finansowychw zł

91.944,13 50.674,73 41.269,40 144.690,26 102.531,96 42.158,30 - - -

Likwidacja barier architektonicznych:Liczba złożonychwniosków

36 22 14 55 43 12 35 25 10

Liczbazrealizowanychwniosków

10 8 2 13 11 2 - - -

Kwotawydatkowanychśrodków finansowych

94.618,51 68,443,80 26.174,71 93.945,79 74.975,06 18.970,73 - - -

60

Środki na realizację dofinansowań do zakupu przedmiotów ortopedycznych, środków

pomocniczych i leczniczych środków technicznych w stosunku do roku 2000 wzrosły w roku

2002 o ponad 33% (ponad 78 tysięcy zł). Liczba składanych wniosków wzrasta z roku na

rok, natomiast zmianie ulega liczba wniosków załatwionych pozytywnie:

w roku 2000 – 94%

w roku 2001 – 62%

w roku 2002 – 89%

Najgorzej sytuacja przedstawia się w zakresie dofinansowań do likwidacji barier

funkcjonalnych. W roku 2002 zadania z tego zakresu nie były realizowane, gdyż plan

finansowy PERON nie przewidział środków na realizacje tych zadań.

W latach 2000 - 2001 środki były przyznawane (tabela nr 24), jednak ich wysokość nie była

adekwatna do zgłaszanych potrzeb:

w roku 2000 na złożonych 250 wniosków zrealizowano jedynie 60, co stanowi 24%

wszystkich złożonych wniosków,

w roku 2001 na złożonych 318 wniosków zrealizowano 32,4% wszystkich wniosków

(123 wnioski).

DODATKI MIESZKANIOWE

Kwota wypłacanych dodatków mieszkaniowych wzrasta sukcesywnie od roku 1995,

z niewielkim spadkiem w roku 1999. Systematycznie też wzrasta średnia wysokość

świadczenia – od 66,20 zł w roku 1995 do 131,38 zł w roku 2002. W latach 1995 – 2002

można jednak zaobserwować widoczne zmiany w sposobie finansowania wypłat dodatków

mieszkaniowych. Mimo iż zapotrzebowanie na dotację celową na dofinansowanie wypłat

dodatków mieszkaniowych wyliczone są zgodnie z określonym w ustawie algorytmem to

jednak dotacje otrzymywane na ten cel z budżetu państwa są coraz niższe. Zadanie to w

coraz większym stopniu finansuje gmina, której udział w finansowaniu dodatków

mieszkaniowych na przestrzeni lat 1995 – 2002 ilustruje tabela nr 25.

61

62

Tabela nr 25

DODATKI MIESZKANIOWE W LATACH 1995 – 2002

Wyszczególnienie 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002Kwota wypłacanych dodatkówmieszkaniowych w złw tym:- użytkownikom mieszkań w zasobach gminy - użytkownikom mieszkań pozostałych

3.359.135

393.0772.966.058

4.972.322

886.5844.085.738

6.355.076

1.412.6734.942.403

7.545.824

2.093.8085.452.016

7.538.160

2.375.3215.162.839

8.383.557

2.807.3815.576.176

9.404.089

3.230.7846.173.305

12.303.855

4.211.6788.092.177

Liczba wypłaconych dodatkówmieszkaniowych w tym:- użytkownikom mieszkań w zasobach gminy - użytkownikom mieszkań pozostałych

50.743

7.31943.433

70.362

15.32555.037

70.736

16.71554.021

77.071

20.66756.404

73.078

21.78551.293

69.169

22.19946.970

65.333

21.40743.926

93.648

30.26963.379

Średnia kwota zasiłku w złw tym:- użytkownikom mieszkań w zasobach gminy - użytkownikom mieszkań pozostałych

66,20

53,8068,30

70,70

57,9074,20

89,80

84,5091,50

97,90

101,3096,70

103,20

109,00100,70

121,20

126,46118,72

143,94

150,92140,54

131,38

139,14127,68

Dotacja otrzymana w zł 2.072.890 2.860.016 3.558.947 3.313.275 2.426.521 2.930.542 3.178.162 2.639.800Udział budżetu państwa w % 61,7 57,5 56,0 44,0 32,2 34,96 33,93 21,46Udział środków gminy w % 38,3 42,5 44,0 56,0 67,8 65,04 66,07 78,54Ilość gospodarstw domowych, któreotrzymały dodatki mieszkaniowe

7.754 7.482 7.284 7.820 7.059 7.175 7.800 8.473

Ilość wydanych decyzji 11.908 12.355 11.805 13.341 12.340 12.297 13.707 14.894

63

7. PROGRAM CENTRUM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej od stycznia 2000 roku wdraża na terenie

miasta Radomia program Centrum Aktywności Lokalnej CAL, który został zainicjowany w

1997 roku przez Stowarzyszenie Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS, które

obecnie koordynuje jego realizację na terenie Mazowsza. Program CAL nie jest nową

organizacją, lecz określonym sposobem działania, który najogólniej mówiąc zakłada

aktywizację społeczności lokalnych, zaś ostatecznym celem jest:

- powstanie silnych i zintegrowanych społeczności lokalnych,

- rozwój lokalnej solidarności i tworzenie więzów samopomocy,

- wzmacnianie integracji lokalnych grup obywatelskich,

- zaktywizowanie lokalnych instytucji samorządowych,

- budowanie tożsamości wspólnot lokalnych.

Najważniejszą cechą Programu jest to, że wszelkie przedsięwzięcia podejmowane przez

instytucje pracujące metodą CAL odpowiadają na potrzeby artykułowane przez daną

społeczność postrzeganą całościowo i prowadzone są w oparciu o jej zasoby ludzkie i

instytucjonalne, w myśl zasady „pomóżmy ludziom, aby pomogli sobie samym”. Ponadto

praca metodą CAL oznacza:

posiadanie lub stworzenie realnego, fizycznego miejsca, które będzie służyć

ożywaniu i integracji społeczności lokalnej (miejscem takim może być siedziba

instytucji),

tworzenie koalicji na rzecz pracy w środowisku oraz wokół problemów,

funkcjonowanie na różnych polach, nie zawężając swojej aktywności do jednej grupy

celowej (np.: niepełnosprawnych, dzieci, czy też emerytów) lub obszaru (np.: ekologii,

pomocy społecznej czy kultury),

inicjowanie ruchów samopomocowych i obywatelskich,

promowanie pracy wolontarystycznej i zespołowej,

inicjowanie lokalnych akcji i wydarzeń,

64

działania w oparciu o programy i projekty.

Instytucje pracujące metodami CAL swoje działania prowadzą zgodnie z zasadami

tolerancji, poszanowania praw człowieka, solidarności społecznej inicjują działania służące

aktywizacji, edukacji i rozwojowi środowiska lokalnego. Tworząc płaszczyznę porozumienia

i współpracy, dążą do kształtowania społeczeństwa obywatelskiego.

Podstawą działań radomskiego Ośrodka było zinwentaryzowanie zasobów

instytucjonalnych miasta. Ponadto sukcesywnie przeprowadzane są badania ankietowe

wśród mieszkańców poszczególnych osiedli lub ich części w celu poznania problemów i

potrzeb poszczególnych społeczności lokalnych. Opracowano 35 map potrzeb, w tym 28

dotyczących problemów i potrzeb ogólnych, czyli spraw związanych z warunkami życia,

bezpieczeństwa, spędzania czasu wolnego, stanu estetyki osiedli itp. oraz 7 dotyczących

czasu wolnego dzieci i młodzieży.

65

W celu zaangażowania zasobów instytucjonalnych w działania środowiskowe

powołano koalicje na rzecz środowiska, czyli Zespoły ds. Wspierania Aktywności Lokalnej i

Profilaktyki Środowiskowej we wszystkich Rejonach Pracy Socjalnej. Podstawowym

zadaniem Zespołów jest koordynacja działań, mających na celu rozwiązywanie problemów i

zaspakajanie potrzeb zgłoszonych przez mieszkańców. Członkami zespołów są

przedstawiciele instytucji i organizacji z danego terenu, czyli radni, dyrektorzy szkół, domów

kultury, przedstawiciele policji, Kościoła, organizacji pozarządowych, biznesu, liderzy

społeczności lokalnej itp. Powoływanie takich Zespołów ma głęboki sens, bowiem dzięki

nim możliwa staje się rzeczywista współpraca różnych podmiotów, którym leży na sercu

dobro mieszkańców naszego miasta, czy też danego osiedla. Wspólne działania pozwalają

na łączenie profesjonalizmu i uniwersalizmu usług świadczonych przez agendy rządowe,

czy samorządowe ze spontanicznością i kreatywnością organizacji pozarządowych oraz

indywidualnych osób. Jesteśmy przekonani, że tylko wspólne przedsięwzięcia mogą

doprowadzić do rozwiązania lub przynajmniej złagodzenia problemów społecznych. W

okresie 2000 – 2002 powołano 16 zespołów (działa 14).

Zespoły inicjują różne wydarzenia lokalne, imprezy, organizują spotkania

obywatelskie, a co najważniejsze wspólnie z mieszkańcami biorą udział w rozwiązywaniu

problemów. Wspólne działania zaowocowały już konkretnymi przedsięwzięciami, do których

zaliczyć należy m.in. zorganizowanie:

grup przedszkolnych z tzw. minimum programowym (w 20 przedszkolach),

świetlic i ognisk dla dzieci (z 13 tego rodzaju placówek korzysta ponad 400

dzieci),

zajęć wyrównawczych (objęto nimi ponad 300 dzieci),

festynów rodzinnych (w 19 imprezach wzięło udział około 7.000 osób),

rajdów, ognisk, majówek, wycieczek (w 20 imprezach uczestniczyło ponad 1.300

osób)

imprez okolicznościowych z okazji Świat, Dnia Dziecka, Dnia Matki itp.

(zorganizowano około 50 takich imprez dla ponad 1.500 osób),

66

zabaw dla dzieci i dorosłych (w 37 zabawach wzięło udział ponad 3.000 osób).

W ramach zespołów budowane są koalicje na rzecz rozwiązywania konkretnych

problemów zgłaszanych przez mieszkańców podczas badań. Koalicji tego rodzaju

powołano 40, najczęściej w zakresie zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży

lub poprawy estetyki miejsca zamieszkania.

Podobne koalicje budowane są na rzecz rozwiązywania problemów indywidualnych

rodzin w ramach programu „Rodzina w remoncie”, którego celem jest szeroko rozumiane

oddziaływanie na rodziny w kryzysie. Jego realizacja polega na tym, że w przypadku

stwierdzenia nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodzin powoływane są zespoły

interdyscyplinarne, których celem jest oddziaływanie na rodzinę przy pomocy różnych

czynników i budowanie dla niej sieci wsparcia. Do współpracy są zapraszani, w zależności

od sytuacji, policjanci, pedagodzy, wychowawcy, kuratorzy, psycholodzy itp. Członkowie

zespołów wspólnie diagnozują sytuację danej rodziny, ustalają plan działań i realizują

podjęte zobowiązania. Ostatecznym celem wspólnej pracy jest doprowadzenie do

rozwiązania lub przynajmniej złagodzenia istniejących problemów. Podstawą programu jest

to, że rodziny, wokół których budowane są Zespoły biorą czynny udział w jego pracach jako

pełnoprawny partner. Powołano 104 zespoły, 41 zakończyło działalności, czyli problem

został rozwiązany lub przynajmniej znacznie złagodzony.

Realizacja programu Centrum Aktywności Lokalnej to nie tylko dawanie, spełnianie

żądań, ale przede wszystkim aktywizowanie samych mieszkańców do działania, włączanie

ich w rozwiązywanie problemów, z jakim się borykają. Mobilizowanie mieszkańców

prowadzone jest przede wszystkim poprzez inicjowanie grup samopomocowych i

obywatelskich oraz promowanie działań wolontarystycznych.

Przy ośrodku od lipca 2000 działa Klub Wolontariusza „PRZYJACIELE”, który skupia

osoby chcące bezpłatnie świadczyć pomoc na rzecz innych osób. Wolontariusze:

świadczą usługi na rzecz indywidualnych osób, rodzin m.in.: poprzez pomoc dzieciom w

odrabianiu lekcji; przypilnowanie dziecka, również niepełnosprawnego; pomoc w

załatwianiu spraw urzędowych; rozmowy, spacery z samotnymi ludźmi,

67

przeprowadzają dzieci przez ulicę w ramach programu „MIKOŁAJE”,

pomagają w prowadzeniu świetlic, ognisk, zajęć wyrównawczych, punktów

informacyjnych,

realizują program „SPORT DLA JASIA I MAŁGOSI”,

nieśli pomoc powodzianom w gminie Solec,

pomagają w prowadzeniu grup samopomocowych.

Klub zrzesza ponad 250 osób, przy czym na szczególną uwagę zasługuje fakt, że średnia

wieku wolontariuszy wynosi 39 lat, zaś ¾ z nich to osoby bezrobotne często długotrwale,

którym praca na rzecz innych pozwala na odbudowe wiary siebie, podniesienie samooceny.

Ponadto w ramach mobilizowania ludzi do działania zainicjowano 101 różnych grup:

33 GRUPY SAMOPOMOCOWE – GRUPY WSPARCIA, których celem jest

wzmacnianie w dążeniu do pokonywania trudności, pomoc w odzyskaniu wiary w siebie i

poczucie własnej wartości. Grupy kierowane są do osób bezrobotnych, rodzin

wielodzietnych, rodzin niepełnych, matek dzieci specjalnej troski.

24 GRUPY EDUKACYJNE skierowane do osób bezrobotnych, ich działanie ma na celu

zwiększenie umiejętności w zakresie aktywnego poszukiwania pracy oraz rodzin

niepełnych, wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo –

wychowawczych w zakresie gospodarowania budżetem, załatwienia spraw urzędowych,

opieki nad dzieckiem, dbania o zdrowie i higienę.

36 GRUP OBYWATELSKICH zajmujących się głównie organizowaniem czasu wolnego

dzieci i młodzieży oraz estetyką osiedli.

7 MINI KLUBÓW zrzeszających seniorów oraz osoby niepełnosprawne i ich rodziny-

są to grupy o charakterze rekreacyjno – edukacyjnych.

1 GRUPĘ REKREACYJNĄ, której celem była organizacja zajęć aerobiku dla osób

bezrobotnych.

68

We wrześniu 2000 roku utworzono w Ośrodku Punkt Informacji Obywatelskiej

(PIO), w którym każdy mieszkaniec naszego miasta może uzyskać:

informacje na temat indywidualnych praw i uprawnień,

pomoc w pisaniu różnego rodzaju pism i podań,

zdobyć wiedzę na temat lokalnych instytucji i ich statutowych obowiązków.

Rocznie udzielanych jest ponad 1.000 porad, w szczególności z zakresu:

prawa rodzinnego – sprawy dotyczące alimentów, rozwodu itp.,

prawa karnego – przemoc w rodzinie,

świadczeń z ubezpieczeń społecznych,

praw dla osób bezrobotnych,

prawa lokalowego – eksmisje, zadłużenia, ochrona praw lokatorów,

orzecznictwa i ulg dla osób niepełnosprawnych.

W ramach programu Centrum Aktywności Lokalnej realizowanych jest kilka

programów:

BEZPIECZNE PRZEJŚCIE DO SZKOŁY „MIKOŁAJE”, którego celem jest

zwiększenie bezpieczeństwa dzieci w drodze do szkoły poprzez przeprowadzanie ich

przez ulice na najbardziej ruchliwych przejściach w okolicach szkół. Program

realizowany jest w czasie roku szkolnego przy pomocy wolontariuszy zrzeszonych w

klubie wolontariusza „Przyjaciele”. Program realizowany jest od 2001 roku:

w I edycji (IX 2001 - VI 2002) na 21 przejściach w okolicach 19 szkół dzieci

przeprowadzało 65 wolontariuszy,

w II edycji (IX 2002 – VI 2003) na 21 przejściach w pobliżu 20 szkół dzieci sa

przeprowadzane przez 51 wolontariuszy.

„ SPORT DLA JASIA I MAŁGOSI”, którego celem jest zwiększenie oferty atrakcyjnego

spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież w wieku od 10 do 18 lat, w okresie

jesienno – zimowym, poprzez organizowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych w salach

69

gimnastycznych radomskich szkół. Nad bezpieczeństwem uczestników czuwają

wolontariusze, którymi są nauczyciele w-f, studenci i uczniowie szkół średnich

(nauczyciele stanowią 90% ogółu wolontariuszy uczestniczących w programie). Program

jest realizowany od 2001 roku:

w I edycji (XI 2001 – IV 2002) uczestniczyło 17 szkół, w zajęciach brało udział

około 600 dzieci, zajęcia prowadziło 80 wolontariuszy,

w II edycji (XI 2002 – IV 2003) 160 wolontariuszy prowadzi zajęcia w 42

szkołach na rzecz około 1.400 dzieci.

ZUPA DLA JASIA I MAŁGOSI” to cykliczna, trwająca od 2000 roku, akcja mająca na

celu dożywianie dzieci z najuboższych rodzin w okresie wakacji. Istotą projekt jest to, że

posiłki dla dzieci są fundowane przez radomskich restauratorów i właścicieli barów. W

2001 roku 22 restauratorów i właścicieli barów ufundowało posiłki dla 282 dzieci,

natomiast w roku 2002 do programu przystąpiło 20 restauratorów i właścicieli barów,

którzy żywili 254 dzieci.

„WAKACJE DLA JASIA I MAŁGOSI” polegają na organizowaniu zbiórek pieniężnych

oraz loterii fantowych na zorganizowane wypoczynku letniego dla dzieci z najuboższych

rodzin.

PRZECIW SPOŁECZNEMU WYKLUCZENIU, PRACA NA RZECZ ŚRODOWISK

TRUDNYCH „BLOKI” - program zakłada aktywizację środowisk trudnych, najczęściej

wykluczonych przez innych i ma na celu ponowne ich włączenie do społeczności osiedla

lub miasta. Głównym celem jest zwrócenie uwagi na problemy tych ludzi oraz

zmotywowanie ich do włączenia się w działania na rzecz poprawy swojego

funkcjonowania np.: poprzez poprawę estetyki miejsca zamieszkania i ich otoczenia,

integrację z innymi mieszkańcami oraz zagospodarowanie czasu wolnego dzieci.

Działania rozpoczynane są od badań wśród mieszkańców, podczas, których ustalane są

ich potrzeby i problemy, następnie organizowane są spotkania obywatelskie, na których

wspólnie z zainteresowanymi ustala się plan działań i inicjuje grupy obywatelskie,

realizujące zakreślony plan. Wdrażanie programu rozpoczęto od 4 bloków socjalnych

zlokalizowanych na obrzeżach miasta. w roku 2002 podobne działania zostały

70

rozpoczęte w siedmiu kolejnych miejscach – w oddanym niedawno do użytku kolejnym

bloku socjalnym oraz w sześciu kamienicach czynszowych, usytuowanych w

najstarszych dzielnicach miasta.

8. PARTNERZY MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ

Wszelkie przedsięwzięcia prowadzone na rzecz aktywizacji społeczności lokalnej

są prowadzone we współpracy z różnymi podmiotami, którym leży na sercu dobro

mieszkańców naszego miasta. Wśród partnerów mamy przedstawicieli instytucji rządowych

i samorządowych, organizacji pozarządowych, biznesowych a także przedstawicieli

społeczności lokalnych.

Nasi główni partnerzy to m.in.:

szkoły,

policja,

przedszkola,

domy kultury (miejskie i spółdzielcze),

biblioteka, kino, teatr, Muzeum Wsi Radomskiej,

radni,

placówki służby zdrowia,

kościół katolicki,

banki,

prywatne firmy – sklepy, hurtownie, piekarnie, masarnie, ciastkarnie, itp.,

Wśród organizacji pozarządowych wymienić należy m.in.:

71

AKCJA KATOLICKA DIECEZJI RADOMSKIEJ

CARITAS

CARITAS PALLOTYŃSKA

FUNDACJA „EMAUS”

FUNDACJA POMOCY RODZINOM OFIAR LOTNICTWA “IKAR”,

POLSKI KOMITET POMOCY SPOŁECZNEJ

POLSKIE TOWARZYSTWO WALKI Z KALECTWEM

POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM

UMYSŁOWYM

POLSKI ZWIĄZEK GŁUCHYCH

POLSKI ZWIĄZEK NIEWIDOMYCH

RADOMSKIE TOWARZYSTWO DOBROCZYNNOŚCI

STOWARZYSZENIE KATOLICKI RUCH ANTYNARKOTYCZNY „KARAN”

STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB CHORYCH NA ALZHEIMERA

RADOMSKI BANK ŻYWNOŚCI

KATOLICKIE CENTRUM MŁODZIEŻY „ARKA”

KRAJOWE TOWARZYSTWO AUTYZMU

ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ DZIECI

STOWARZYSZENIE POMOCY DZIECIOM NIEWIDOMYM I

NIEDOWIDZĄCYM „NADZIEJA”

FUNDACJA „POLAK MAŁY”

KATOLICKA ŚWIETLICA PROFILAKTYCZNO – WYCHOWAWCZA

„ORATORIUM”

STOWARZYSZENIE „PO PIERWSZE RODZINA”

9. PODSUMOWANIE

72

Od roku 1999 warunki pracy Ośrodka są coraz trudniejsze, a przyczyny takiego

stanu rzeczy wynikają m.in. z:

rosnącego z roku na rok, w związku z trudną sytuacją gospodarczo – ekonomiczną

miasta, zapotrzebowania na świadczenia pomocy społecznej, odzwierciedla to wzrost

liczby klientów, który w roku 1999 wyniósł 9.349, zaś w roku 2002 już 12.004,

niedoboru środków finansowych,

rosnącej liczby środowisk uprawnionych do świadczeń obligatoryjnych.

Tabela nr 26

ZADANIA MOPS W ROKU 2002 – WŁASNE I ZLECONE

ROZDZIAŁKOSZT ZADAŃ W ZŁ

WŁASNYCH ZLECONYCH

KOSZT W ZŁ

OGÓŁEM

Zasiłki i pomoc w naturze 7.283.000 14.099.758 21.382.758

Dodatki mieszkaniowe 9.664.055 2.639.800 12.303.855

Zadania gminy – pozostałe 1.581.655 1.912.452 3.494.107

Zadania powiatu ogółem 4.938.456 535.572 5.474.028

PFRON – fundusz celowy - - 4.676.680

Utrzymanie OśrodkaPomocy Społecznej:

7.710.509 3.076.000 10.786.509

w tym wynagrodzenia: 5.370.000 2.138.000 7.508.000

w tym: wynagrodzenia DUO 2.027.000

wynagrodzenia DPS2.914.000

pozostałe wynagrodzenia 2.567.000

RAZEM 31.177.675 22.263.582 58.117.937

73

Tabela nr 27

ILOŚĆ WYDANYCH PRZEZ MOPS W ROKU 2002 DECYZJI I ROZSTRZYGNIĘĆ

WYSZCZEGÓLNIENIEILOŚĆ DECYZJI

LUB ROZSTRZYGNIĘĆ

DECYZJE ADMINISTRACYJNE

pomoc społeczna

dodatki mieszkaniowe

pozostałe (usługi opiekuńcze, domy pomocy społecznej)

57.772

14.894

1.949

MIEJSKI ZESPÓŁ DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu

niepełnosprawności 4.265

INNE ROZSTRZYGNIĘCIADział Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Skierowania do placówek opiekuńczo – wychowawczych

Decyzje w sprawie mieszkań chronionych

2.888

116

31

Środki na pomoc społeczną, co prawda z roku na rok wzrastają, jednak ten wzrost nie jest

adekwatny do potrzeb. Sytuację pogarsza fakt, że udział środków wojewody na realizację

zadań pomocy społecznej jest coraz mniejszy i są one głównie przeznaczane na

świadczenie pomocy obligatoryjnej. W takiej sytuacji ciężar doraźnej pomocy na rzecz

potrzebujących jest cedowany na gminę, która nie jest w stanie sama zaspokoić wszystkich

uzasadnionych potrzeb. Zasiłki celowe od kilku lat przybierają formę zasiłku okresowego i

są wypłacane przez około 6 miesięcy w roku, zaś zasiłki okresowe stają się świadczeniem

jednorazowym – 1,9 w roku. Stąd też wysokość zasiłku celowego spada z roku na rok z

kwoty 164 zł w roku 1998 do kwoty 96,30 zł w roku 2002. Dane wskazują, że sytuacja w

roku 2003 ulegnie jeszcze pogorszeniu, dla porównania w październiku 2002 pracownik

socjalny dysponował miesięcznie kwotą 4.249 zł, a w maju 2003 ta kwota zmniejszy się do

3.262 zł. W związku z tym rola pracownika socjalnego stanie się jeszcze trudniejsza, bo jak

sprawiedliwie podzielić taki przydział na średnio 50 środowisk w miesiącu.

74

Tabela nr 28MOŻLIWOŚCI PRZYZNANIA POMOCY FINANSOWEJ

PRZEZ PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH NA PRZYKŁADZIE PAŹDZIERNIKA 2002 ROKU ORAZ MAJ 2003 ROKU

WYSZCZEGÓLNIENIE ROK 2002 ROK 2003

Budżet roczny 7.283.000 zł 7.341.000 zł

Plan miesięczny 607.000 zł 611.750 zł

Wydatki X 2002 V 2003

Posiłki dla dorosłych i dzieci 165.651 zł 270.000 zł

Inne (opał, pogrzeby, itp.) 24.934 zł 22.000 zł

Kwota na zasiłki celowe 416.415 zł 319.750 zł

Liczba pracowników 98 98

Kwota, jaka dysponujepracownik socjalny

4.249 zł 3.262 zł

Średnia kwota zasiłku na rodzinę 105 zł 72 zł

W takiej sytuacji pomoc społeczna nie realizuje w pełni podstawowych obowiązków, do

których należy:

zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im

bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka,

doprowadzanie do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin, ich integracji ze

środowiskiem,

zapobieganie powstawaniu trudnych sytuacji życiowych.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej stara się łagodzić sytuację poprzez wdrażanie

pozamaterialnych form pomocy – praca poprzez grupę, aktywizowanie społeczności

lokalnej, promowanie działalności wolontarystycznej. Na tym polu mamy pewne

doświadczenia i nadal zamierzamy rozwijać tego typu działania. Głównym celem jest

zapobieganie marginalizacji osób i rodzin, poprzez mobilizowanie ich do podejmowania

75

starań w celu poprawy swojej sytuacji. Działania są i będą prowadzone we współpracy z

różnymi instytucjami i organizacjami, którym bliskie jest dobro mieszkańców naszego

miasta. Należy jednak otwarcie powiedzieć, że same formy pomocy pozamaterialnej nie

rozwiążą problemów, są one działaniem ważnym, ale jedynie wspomagającym,

podtrzymującym. Osobom i rodzinom bezwzględnie należy zapewnić środki na

zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych lub stworzyć takie warunki, żeby środki te

mogli zdobyć we własnym zakresie (poprawa sytuacji na rynku pracy). W innym przypadku

staniemy się świadkami coraz szerszej pauperyzacji mieszkańców miasta, co z kolei może

doprowadzić do dezintegracji rodzin, rozszerzenia się zjawisk patologicznych począwszy od

wszelkich nałogów na przestępstwach skończywszy.

76

Documents

1. ZASADY OGÓLNE I ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY · 1. ZASADY OGÓLNE I ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY Pomoc społeczna funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej