09.25.42 / Líf í alheimi

Stjörnufræði/eðlisfræði – efnafræði – lífvísindi – jarðvísindi/plánetufræði

•Atóm – efnatengi

•Efnatengi kolefnis

•Atóm og sameindir í geimnum; Upplýsingaöflun skv. litrófsmælingum(?)

•Sameindir í alheimi;Tilvist og tilurð(?)

•Samspil “ljóss” og sameinda;ljósefnafræði, ljósjónun, ljósrofnun

•Varmaefnafræði

•Lífefnafræði

Óreiða (Stotal) alheims vex

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Ferli / gangur

Stotal

Stotal(1)

Stotal(2)

Stotal

Stotal(max)

dStotal>0

dStotal= 0

Breytingar / þróungerist

Jafnvægi: Breytingar / þróungerist EKKI

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Sþokur <0 ; Sannað >0

Stotal = Sþokur + Sannað >0

Óreiða (Stotal) alheims vex

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Sþokur <0 ; Sannað >0

Stotal = Sþokur + Sannað >0

Óreiða (Stotal) alheims vex

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Óreiða (Stotal) vex Þ.e. Breytingar / þróun á sér stað

Sstjörnuk.<0 ; Sannað >0

Stotal = Sstjörnuk+ Sannað >0

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Óreiða (Stotal) vex Þ.e. Breytingar / þróun á sér stað

H C NO CH..

SLíf <0 ; Sannað >0

Stotal = SLíf + Sannað >0

Þ.e. Stotal>0 fyrir einangrað kerfi

Óreiða (Stotal) vex Þ.e. Breytingar / þróun á sér stað

Shvarf <0 ; Sannað >0

Stotal = Shvarf + Sannað >0

A(l) B

A(l) + B(l) C(s)

Ferli / gangur

Stotal

Stotal(1)

Stotal(2)

Stotal

Stotal(max)

dStotal>0

dStotal= 0

Breytingar / þróungerist

Jafnvægi: Breytingar / þróungerist EKKI

Gkerfi Stotal

Ferli / gangur

Gkerfi - Stotal

Gkerfi

Gkerfi(2)

Gkerfi(1)

dGkerfi<0

Breytingar / þróungerist

Gkerfi(min)dGkerfi= 0

Jafnvægi: Breytingar / þróungerist EKKI

A B

A + B C + D

[D][C][A] [B]

= K

?

... EN: efnafræði hægvirk í geimnum / milli stjarna

...ójafnvægi ríkir

A + B C + D

Gangur hvarfs

Ork

a, E

A + B

C + D

Ea

TJafnvægi

A + B C + D

Gangur hvarfs

Ork

a, E

A + B

C + D

Ea

TÓjafnvægiJafnvægi

Gangur hvarfs

Ork

a, E

Ea

T

HNC HCNDæmi:

HNC

HCN

Jafnvægi

[HCN][HNC]

105

HNC HCN

Gangur hvarfs

Ork

a, E

HNC

HCN

Ea

T

Dæmi: Ójafnvægi í ISM:

[HCN][HNC]

1

Jafnvægi:

[HCN][HNC]

105

Ójafnvægi í ISM:

[HCN][HNC]

1

HNC HCN HNC HCN; G = 0 ; G < 0

G = Go + RT ln( ) [HCN][HNC]

Go = - RT ln(K)

G - 3 J mol-1

G < - 3 J mol-1 = mesta framkvæmanlega vinna!?

G < 0 => Hvarf gengur til hægri: HNC HCN

G = mesta framkvæmanlega vinna!?

HNC

HCN

w = vinna

G = wmax

Hvarf-efni

Mynd-efni

w = vinna

q = varmi

U = innri orkubreyting = w1 + q1

= w2 + q2

= w3 + q3

:= wmax + qmin

:

G = wafturkræft