10
  原住民族語言學習補充教材   句型篇 【南勢阿美語】   高中版    中   民  國   百 零三年  九 月   日

01 Senior Book A

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 1/10

 

 原住民族語言學習補充教材 

  句型篇 

【南勢阿美語】 

  高中版 

  中 華   民   國 一   百 零 三 年   九  月 一   日 

Page 2: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 2/10

【北部阿美語】 

  高中版 

  目  錄 

  壹、基本詞彙………………………………….. 1

  貳、生活會話……..…………………………… 

參、練習題…………………………………..

23 

Page 3: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 3/10

1

壹 基本詞彙

 

1.數字 

cacay 一 

tusa 二 

tulu 三 

sepat 四 

lima 五 

enem 六 

 pitu 七 

walu 八 siwa   九 

 pulu' / muketep 十 

sabaw tu cacay 十一 

sabaw tu tusa 十二 

sabaw tu tulu 十三 

sabaw tu sepat 十四 

sabaw tu lima 十五 

sabaw tu enem 十六 

sabaw tu pitu 十七 

sabaw tu walu 十八 

sabaw tu siwa 十九 

tusa a pulu‘ 二十 

tusa a pulu' ira ku cacay 

二十一 

tusa a pulu‘ ira ku tusa 二十二 

tusa a pulu' ira ku tulu 二十三 

tusa a pulu' ira ku sepat 二十四 

tusa a pulu‘ ira ku lima 二十五 

tulu a pulu' 三十 

sepat a pulu' 四十 

lima a pulu' 五十 

enem a pulu' 六十 

 pitu a pulu' 七十 

walu a pulu' 八十 

siwa a pulu'   九十 

2.代名詞 

kaku 我 

nu maku 我的 

kisu  你 

nu misu  你的 

cira   他 

nu nira   他的 

kita 我們 

nu mita 我們的 kamu  你們 

nu namu  你們的 

ku heni / cangra   他們 

nu heni  他們的 

kiniyan  這個 

kiraan  那個 

itini  在這裡 

itila  在那裡 

kami    咱們 

nu niyam    咱們的 

3.

疑問詞

 

cima   誰 

maan  什麼 

hacuwa 多少(歲;物) pina 多少;幾個 

icuwa  在什麼地方;在哪裡 

hacuwa  什麼時候;何時 

i cuwaan    哪一個 

mamaan  為什麼;怎麼了 

namimaan   做了什麼事 

Page 4: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 4/10

2

4.

親屬

 

ama / wama   爸爸 

ina / wina  媽媽  baki  祖父 

 bayi  祖母 

kaka   哥;姊 

 babainayan a kaka / kaka tu

 babainayan   哥哥 

 babahiyan a kaka / kaka tu

 babahiyan 姊姊 

saba   弟;妹  babainayan a saba / saba tu

 babainayan   弟弟 

 babahiyan a saba / saba tu

 babahiyan 妹妹 

malekaka / malekakaay 

  兄弟姊妹 

 baki  伯父;叔叔;舅舅;祖父; 外祖父;男性長輩;孫子(  男女)

 bayi  伯母;嬸嬸;舅母;阿姨; 祖母;外祖母;女性長輩 

5.

 物

 

tamdaw 人 

matuasay 老人;長輩 

wawa 小孩  babainayan   男人;男性 

 babahiyan 女人;女性 

 babainayan a wawa   男孩 

 babahiyan a wawa. 女孩 

cabay   朋友 

 pasebanaay老師 

micudaday 學生 

ising   醫生 

6.

 名

 

ngangan   名字 

Kacaw   男子名 Butul   男子名 

Kulas   男子名 

Panay 女子名 

Lisin 女子名 

Ciyaw 女子名 

Kacaw - Butul (  男子全名)

Butul - Lisin (  男子全名)

Panay - Tutuy (女子全名)Lisin - Ngayaw (女子全名)

7.身體部位 

mata    眼睛 

tangila 耳朵 

ngangusuan   鼻子 

nguyus    嘴巴 wadis 牙齒 

tangal   頭 

 bukes   頭髮 

 pising   臉 

kamay 手 

kuku'  腳 

tireng 身體 

cepi' / padahaw 大腿 

8.動物 

wacu  狗 

nani  貓 

 babuy  豬 

rarapa 牛 

siri 羊 

Page 5: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 5/10

3

ungay  猴 

edu'   鼠 

ayam 雞 

ayam nu lutuk    鳥 

 buting   魚 

tatakula'  青蛙 

tuul / deku‘  貓頭鷹 

9.

 

)

/

水果

 

 baru  花 

rengus   草 

kilang   樹 

 papah  葉子 

 bunga  地瓜 

tabiras 玉米 

tipus   稻子 

 pawli   香蕉 

kama  橘子 

tebus   甘蔗 

 belac 米粒(  已去殼)

hemay   飯(  已煮熟)

tali 芋頭 

tamurak  南瓜 

kiyabes   番石榴 

10.物品 

cudad   書 

sapisurit   筆 

saburic  橡皮擦 

sapad   桌子 

elun  椅子 

 pida 錢 

 buduy 衣服 

cacebaren  雨傘 

telay   電話 

mali (  日語)球 

tuper   帽子 

tuki  鐘;錶;小時 

tinnaw(華語) / kampiwta(英日

  語)   電腦 

sapaiyu   藥 

 baruru   簍子;背簍 

11.

山川建築

/

自然景觀

 

lutuk  山 

luma' 家 

cacudadan 學校 

cidal 太陽 

 bulad  月亮 

 buis   星星 

kutem 雲 

talakal ni Adek   彩虹 

kakarayan 天空 

niyaru' 村莊;部落 

 panan   門 

sasingaran   窗 

sauwac 溪;溪谷 

nanum   水 

urad  雨水 

12.時間 

miheca / mihecaan 年;歲 

remiad   日子;天;氣候 

remiremiad 天天;常常 

anini  現在;當下 

anini a remiad 今天 

nacila    昨天 

anucila   明天 

dabak    早上 

labii'    晚上 

Page 6: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 6/10

4

namalahuk   下午 

tuki    時;點鐘 

 pilipayan   星期日 

kacanglahan   春天 

kalaludan   夏天 

kasariwsiwan   秋天 

kasienawan 冬天 

kasubucan 生日 

13.

顏色

 

kulit / cengel  顏色 

muheting   黑;黑色 

 buhecal   白(  色)

lahengang / lahekak  紅;紅色 

14.事件[動詞]-肯定敘述句用 

kapah 好(  見面問候用)

ulihaw   再見 aray   謝謝 

tayni 來 

a tayni   要來 

nataynitu 來過了 

tayra 去 

a tayra   要去 

tayra tu 去了 

natayratu 去過了 

masadak / tahekal 出現;出來 

kemaen    吃 

lemuwad  起床 

mabuti'    睡覺 

micudad   讀書 

remadiw    唱歌 

misakeru   跳舞 

mikulit   畫圖 

mihulul 玩耍 

mililuc 洗澡 

malaluup 洗臉 

mibaca‘ 洗衣服 

adada 生病 

adada  痛;疼痛 

mikerid 攜帶;帶領 

maurad  下雨 

semuwal   說話;講話 

mitengil  聽 

melaw  看 

melawan   看起來 

milisu'拜訪;探望 

maulah   喜歡;愛 mabana’   會;能;知道 

dengay   可以;適當 

mautang  遲到 

siruma   隨便 

 palasawad   浪費 

tataak / tataang 大 

adidi’ 小 

adihay( 指物) / aluman( 指人.  動物) 多 

adidi‘ 少 

 baeket   重 

ahemaw   輕 

raraya’ 長 

apuru'  短 

tarakaw   高 

mapuret  矮 

 puener   低;矮 

 bangcal 美麗;好看;漂亮 

lakapah 英俊 

lipahak   快樂;高興 

malaluk    勤勞 

matuka   懶惰 

i tini  在這裡 

ini  在;在這裡 

ira  有;擁有 

Page 7: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 7/10

5

sibuduy 穿著衣服 

situper    戴著帽子 

remakat 走路 

tahekal 出去 

maru' 坐著 

temireng  站著 

maranam    吃早餐 

malahuk     吃午餐;午安 

malabi‘    吃晚餐;晚安 

mucerem   日落;太陽下山 

tueman 天黑 

masaterep ku urad  雨停 

mabaliyus / baliyusan   刮颱風 caledes 炎熱 

sienaw 冷;寒冷 

mibawah   開(  門、窗);打開 

miedeb   關(  門、窗);關閉 

mapelek    閉眼睛 

dademak  工作 

 pahanhan   休息 

mabana‘  知道;會;能 mapawan 忘記 

matuas 長大( 指人)

maruhem 成熟( 指水果)

maurun  想念;思念 

milunguc  禱告;祈求 

matumes  滿滿;裝滿 

15.

否定詞

 

awaay  沒有 

caay  不是 

naay / naway 不要 

aka  不可;不要;不行 

aka‘a 

 絕不可以;絕不要;絕不行 

16.

其他

 

hay   是的[  回答用]

caay  不是[  回答用]tu   也 

sulinay 真的;確實的 

amin / kita / mahemin 

全部;大家 

haw / saw    嗎 /   呢(  用在問句)

u , ci , ca , ku 主格標記 

ci.....an , tu  受格標記 

ni , na, nu   屬格標記 anu saan  如果;這樣;倘若 

17.事件[動詞]-祈使句時的動詞

形式 

katayni 來;過來 

katayra 去;過去 kasemuwal   請說話 

 pitengili   請注意聽 

 pimelawi   請注意看 

kamaru’   請坐下 

katemireng   請起立 

kakemaen   請吃 

kalemuwad   請起床 

kabuti‘ 去睡覺  picudadi 去讀書 

karemadiw   請唱歌 

 pisakerui   請跳舞 

 pikuliti 去畫圖 

 pihululi 去玩耍 

 pililuci 去洗澡 

kalaluup 去洗臉 

 pibacai 去洗衣服 

kasicacebaren   要帶傘 

Page 8: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 8/10

6

kasibuduy 去穿衣服 

kasituper    要戴帽子 

karemakat 走路,用走的 

katahekal 出去,去外面 

18.事件[動詞]-否定句時的動詞

形式 

katayni 來 

katayra 去 

kasadak / katahekal出現;出來 

kakemaen    吃(  東西)

kalemuwad  起床 

kabuti'    睡覺 

 picudad   讀書 

karemadiw    唱歌 

 pisakeru   跳舞 

 pikulit   畫圖 

 pihulul 玩耍 

 pililuc 洗( 如洗澡)

kalaluup 洗( 如洗臉)

 pibaca' 洗( 如洗衣服)

kaadada 生病 

kaadada 痛( 如頭痛)

kasicacebaren  攜帶( 如帶傘)

kasibuduy 穿( 如穿衣服)

kasituper    戴( 如戴帽子)

kacaledes 炎熱 

kasienaw 冷 

karemakat 走路 

katahekal 出去 

kaurad  下雨 

kasemuwal   說 

 pitengil  聽 

 pimelaw   看 

kabana'   會;能(  做某事)

kaulah   喜歡 

katataang / katataak  大 

kaadidiw 小 kaadihay( 指物/ kaaluman( 指人,  動物) 多 

kaadidik  少 

kabaeket   重 

kaahemaw   輕 

kararaya 長 

kaapuru'  短 

katarakaw   高 kapuret  矮 

kapuener   低 

kabangcal 美麗;好看;漂亮 

kalakapah 英俊 

kalipahak   快樂 

kalaluk    勤勞 

katuka   懶惰 

Page 9: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 9/10

7

貳 生活會話

 

1.

問候道別謝謝

 

  會話 1-1   問候語 

A: Kapah haw kisu? A: 你好嗎? 

B: Hay, kapah kaku, kisu i? B:我很好,你呢? 

A: Kapah tu kaku, aray. A:我也很好,謝謝你。 

  會話 1-1a   問健康 

A: Mamaan saw kisu? A: 你怎麼啦? 

B: Adada ku mata nu maku. B:我的眼睛痛。 

  會話 1-1b   問健康 

A: Mamaan saw kisu? A: 你怎麼啦? 

B: Adada ku tangal nu maku. B:我的頭很痛。 

  會話 1-2  道別語 

A: Arayum! A:  再見了! 

B: Hay, arayum! B:  再見了! 

  會話 1-3   謝謝 

A: Aray! A:  謝謝! 

B: Hay, aray! B:  是,  謝謝! 

Page 10: 01 Senior Book A

7/23/2019 01 Senior Book A

http://slidepdf.com/reader/full/01-senior-book-a 10/10

8

2.

訊息問句

 

  會話 2-1   問姓名 

A: Cima ku ngangan nu misu? A: 你叫什麼名字? B: Ci Ciyaw ku ngangan nu maku. B:我的名字叫 Ciyaw。 

  會話 2-1a   問姓名 

A: Cima ku ngangan nu wama nu misu? A: 你爸爸叫什麼名字? 

B: Ci Anang-Butul ku ngangan nu wama nu maku.

B:我爸爸叫 Anang-Butul(全名)。 

  會話 2-1b   問姓名 

A: Cima kira tamdaw? A: 那個人是誰? 

B: Ci Panay cira. B: 她是 Panay。 

  會話 2-1c   問姓名 

A: Cima kira babainayan? A: 那個男人是誰? 

B: Ci Kacaw-Butul ku ngangan nu nira. B:  他叫 Kacaw-Butul(全名)。 

  會話 2-1d   問姓名(  看不到對方)

A: Cima saw? A:  誰呀?( 有人在敲門時問)

B: Kami, ci Kacaw aci Kulas. B:我們是 Kacaw  和 Kulas。 

  會話 2-2   問關係 

A: Cima kira babainayan? A: 那個男人是誰? 

B: U pasebanaay nu maku cira. B:  他是我的老師。 

  會話 2-2a   問關係 

A: Cima kira babahiyan? A: 那個女人是誰? 

B: U babahiyan a kaka nu maku cira. B: 她是我的姊姊。 

  會話 2-2b   問關係 

A: Cimacima kira adiwawa? A: 那些小孩是誰? 

B: U cabay nu maku ku heni. B:  他們是我的朋友。 

  會話 2-3   問數量(人)

A: Papina ku tamdaw nu luma’ nu namu?  A: 你們家有幾個人? 

B: Lalima ku tamdaw nu luma’ nu niyam.  B:我們家有五個人。