01 PS KOLOJ B L M N TANIYALIM AYT Felsefe ehdadcc dcjaVg B ...liderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/yapraktest/aytfelsefe.pdf · Test 01 PS KOLOJ B L M N TANIYALIM AYT Felsefe

T e s t Ü n i t e 1 AYT FelsefePSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM01

www.liderplus.com.tr

PSİKOLOJİNİN KONULARI - EKOLLER / ÖLÇÜT VE AMAÇLAR

1879 yılında Wundt’un (Vilhem Vunt) Leip-zig Üniversitesinde ilk psikoloji laboratuva-rını kurmasıyla psikolojik süreçler, deneysel yöntemlerle incelenmeye başlanmıştır. Bu nedenle psikolojinin kurucusu Wundt kabul edilir.

PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR

Yapısalcılık. Bu yaklaşıma göre psikolojinin konusu insan bilincini oluşturan ögelerdir. Bilinç, bireyin kendisinin ve çevresinin farkında oluşudur.

İşlevselcilik. Her davranışın bir işlevi vardır ve amacı çevreye uyum sağlamaktır. Psikoloji bunu kolaylaştırmalıdır.

Gestaltçılık. Bu yaklaşıma göre bütün, par-çaların toplamından farklıdır. Duyu organ-larına gelen uyarıcılar gruplanır, yorumlanır ve örgütlenir. Psikoloji insanı bütün olarak ele almalıdır.

Davranışçılık. Psikolojinin konusu gözlene-bilen ve ölçülebilen insan davranışlarıdır. Doğuştan getirilen hiçbir davranış ya da özellik yoktur. Davranışlar eğitim ve çevre etkisiyle sonradan oluşur.

Psikanalitik Yaklaşım. Çocukluk dönemine dayanan bilinçaltı faktörler kişiliğin geliş-mesinde belirleyici rol oynar.

Hümanistik Yaklaşım (İnsancıl). Çevresel koşullar uygun olduğu takdirde birey, gelişi-mini en üst düzeye çıkarabilecek potansiye-le sahiptir. Bu yaklaşım içe bakış ve empati yöntemini kullanır.

1. Piaget’in psikolojiye kazandırdığı ekol doğrultusunda, bireyin bir ko-nudaki bilgi, düşünce, inanç, yorum ve anlayışı aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

A) Us B) Biliş C) Ruh

D) Akıl E) Davranış

2. Yapılan çalışmalar beynin sol yarım kü-resinin çözümleme, sağ yarım küresinin ise algısal işlevler ve müzikle ilgili oldu-ğunu saptamıştır.Bu durum davranışlarımızda aşağı-dakilerden hangisinin etkili olduğu-nu gösterir?

A) Bilişsel süreçler

B) Geçmiş yaşantılar

C) Biyolojik ve nörobiyolojik etkenler

D) Bilinçaltı

E) Zihinsel yapı

3. Çocuğunu yetiştirirken psikoloji bilimi-nin bulgularından yararlanmak isteyen bir ebeveyn, şiddet ve küfürlü konuşma içeren programların başlama saatinden önce çocuğunu uyutmaktadır. Çünkü çocuğunun bu tür programların etkisiyle şiddet eğilimli olmasının ya da küfürlü konuşmasının önüne geçmek istemek-tedir.Buna göre, sözü geçen ebeveyn psi-kolojinin aşağıdaki amaçlarından hangisine örnek teşkil etmektedir?

A) Davranışları tanımlama

B) Davranışları anlama

C) Davranışları açıklama

D) Davranışları öngörme

E) Davranışları kontrol etme

4.

I. İçgüdü diye bir şey yoktur, bütün davranışlar öğrenme sonucu oluşur.

II. Koşullu refleks davranışlarımızı oluşturan etkenlerden birisidir.

III. İçebakış tekniği insanı tanımak için doğru bir teknik değildir.

Verilen görüşler aşağıdaki psikoloji yaklaşımlarından hangisine aittir?

A) İşlevselcilik

B) Yapısalcılık

C) Hümanistik yaklaşım

D) Davranışçılık

E) Psikanalitik yaklaşım

5. Doktorların hastaları ile empati kurabil-melerinde, öğretmenlerin en verimli öğ-renme yöntemlerini kullanabilmelerini de, ebeveynlerin en sağlıklı çocukları yetiştirmelerinde kullanılması gereken bir bilimdir psikoloji.

Bu durum psikoloji bilimine ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisini des-teklemez?

A) Davranışların kontrol edilebilmesine yardımcı olur.

B) Çok geniş bir çalışma alanı vardır.

C) Yaşamın hemen her alanında uygu-lamaları olabilmektedir.

D) Sosyal bilimlerin en yararlısıdır.

E) İnsanlar arası ilişkinin daha sağlıklı olmasına katkı sağlamaktadır.

6.

I. Bireyin yeteneklerini ortaya çıkara-bilmesi için özgür bir ortamda yetiş-mesi gerekir.

II. Davranışları yönlendiren bilinç altın-daki duygu ve düşüncelerdir.

III. Bireyin sadece dışarıdan gözlenebi-len davranışları bilinebilir.

IV. Davranışları anlayabilmek için algı, düşünme ve öğrenme gibi zihinsel süreçleri bir bütün olarak ele alma-lıyız.

V. Davranışların nedeninden çok so-nucu önemlidir çünkü asıl amaç çevreye uyum sağlamaktır.

Yukarıdaki açıklamalar, psikolojideki ekollerle eşleştirildiğinde aşağıdaki-lerden hangisi yanlış olur?

A) I – HümanizmB) II – Psikodinamik yaklaşımC) III – DavranışçılıkD) IV – Biyolojik yaklaşım

E) V – İşlevselcilik

7. Sosyoloji psikolojinin en çok yararlandı-ğı bilim dallarından biridir.

Bu durumun nedeni olarak

I. Kişisel dertlerin birçoğu genel so-runlar üzerinden anlaşılmalıdır.

II. Bir sorun genil ilgilendirmedikten sonra ele alınamaz.

III. Bütün parçaların toplamından faz-ladır.

yargılarından hangileri gösterilebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve II E) I, II ve III

TEST PSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM01


1. B 2. C 3. E 4. D 5. D 6. D 7. ? 8. A 9. A 10. E 11. B 12. B 13. E

Varoluşçu Yaklaşım. Birey, kişiliğini kendi seçimleri ile oluşturur. Yaşamı anlamlı ve yaşamaya değer hâle getirmek, insanın ki-şisel sorumluluğudur. Geçmiş ya da gelecek değil yaşanılan o “an” önemlidir.

Bilişsel Yaklaşım. İnsan diğer canlılardan farklı olarak dikkat, algı, düşünme gibi bilişsel süreçlerle çevresini anlar ve yorum-lar. Davranışları biçimlendiren bu bilişsel süreçlerdir. İnsan; tercihleri, yorumları düşünce ve inançları ile kendi gelişimine ve öğrenmesine etki eden aktif bir varlıktır.

Sosyokültürel Yaklaşım. Kişilerin davra-nışlarını incelerken ait oldukları kültürün hesaba katılması ve psikolojik araştırma-larda kültürel farklılıklara dikkat edilmesi gerektiğini vurgular.

8. Gevher Nesibe Hatun’un vasiyeti üze-rine Selçuklu Sultanı I. Gıyasettin Key-hüsrev 1204-1206 arasında Kayseri’de bir Darüşşifa kurdurur. Burası Ana-dolu’nun İslam Dönemi’ne ait en eski hastanesi ve dünyada tıp eğitimi veren ilk sağlık merkezidir. Bu hastanede ruh sağlığı koğuşları vardır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisi-nin göstergesidir?

A) İslam dünyası, tıp ve psikoloji konu-larında öncü konumdadır.

B) Anadoluda çok sayıda hastane vardır.C) Psikoloji konusu ilk kez 12.yy.da ele

alınmıştır.D) Psikolojinin bağımsız bir bilim ol-

ması İslam düşünürleri sayesinde olmuştur.

E) Psikoloji ve tıp aynı zamanda geliş-miştir.

9. Çocukların artık kimsenin hırsızlığın yanlış olduğunu söylemesine ihtiyaçla-rı yoktur. Süperego bunu onlara söyler. Süperegonun standartlarına uyulma-ması, hatta bu standartlara uymama itkisi dahi anne-baba sevgisini kaybet-me anksiyetesi oluşturur. Bu anksiyete bilinçdışıdır, bilinçli olan duygu, suçluluk duygusudur.

Kişiliğin oluşumundaki görüşleri ve-rilmiş olan psikoloji kuramı aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Psikodinamik kuramB) Hümanistik kuramC) Varoluşçu kuramD) Özellik kuramı

E) Sosyal Davranış kuramı

10.

• Platon’a göre ruh ancak akılla kav-ranabilir ve beden ortadan kalksa da ruhun varlığı devam eder.

• Aristoteles’e göre ruh bedenin bir işlevidir, bedenin hareketlerini bir amaca doğru yöneltir.

• Descartes davranışı duyu organları, sinir sistemi ve kaslarla açıklamaya çalışır.

• Weber insanların tepki sürelerini ve deri duyarlılıklarını ölçerek psikolo-jiye insan davranışları üzerinde de araştırma yapabileceği düşüncesini getirir.

• Wundt ilk psikoloji laboratuvarını açınca psikoloji pozitif bir bilim ola-rak kabul edilir.

Buna göre, aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Psikoloji deney ve gözlem yapar.

B) Psikoloji birikerek ilerlemiş bir bilim-dir.

C) Psikoloji davranışları ele alır.

D) Psikoloji tarihinde önce ruh ele alın-mıştır.

E) Psikoloji ruh ve davranışı bütün ola-rak ele alan tümel bir bilimdir.

11. “Davranış, çevreden bağımsız olarak açıklanamaz, açıklansa da anlamlı de-ğildir.” düşüncesi ile dünyada sosyal psikolojinin akademik bir disiplin ol-masına öncülük eden Türk psikoloğu kimdir?

A) Mazhar Osman Usman

B) Muzaffer Şerif Başoğlu

C) Nursu Marmara

D) Ziya Gökalp

E) Hilmi Ziya Ülken

12. Deneysel psikolojinin belli bir dav-ranışı etkileyen çevre koşullarını ve uyarıcıları ayrıntılı bir biçimde tanım-layıp ölçerek bunların hangi davranı-şı, nasıl ve ne derecede etkilediğini bulmayı amaçlaması psikolojinin aşağıdaki ölçütlerinden hangisine uygundur?

A) Gözlenebilirlik

B) Ölçülebilirlik

C) İletilebilirlik

D) Tekrarlanabilirlik

E) Sağlanabilirlik

13. Kişilik çeşitli testlerle ölçülebilen bir bi-reysel farklılıktır.

Aşağıdakilerden hangisi bu testler-den biri değildir?

A) Gözlem

B) Rorschacsh testi

C) Tematik algı testi

D) Derecelendirme ölçeği

E) Vaka incelemesi

T e s t Ü n i t e 1 AYT FelsefePSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM02


PSİKOLOJİNİN YÖNTEMLERİ, ALT DALLARI, DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİLER, ETİK İLKELER, İŞ ALANLARI

Psikolojinin Araştırma Teknikleri

Doğal gözlem, organizmanın davranışının doğal oluşumu içinde müdahâle edilmeden incelenmesidir.

Sistematik gözlem, araştırma koşullarının denetim altına alınarak davranışların labo-ratuvar ortamında incelendiği gözlemdir. Neyin, kimin, nerede, nasıl gözleneceği önceden belirlenir.

Vaka (olay) incelemesi, bireyin yaşam öykü-sünün araştırılmasıdır.

Anket, belirli bir konu ya da olay hakkında bireylerin görüş ve düşüncelerini almak için hazırlanmış sorulardan oluşan tekniktir.

Görüşme (mülakat), bireylerin düşüncele-rinin, duygu ve davranışlarının, yüz yüze görüşülerek belirlenmesini sağlar.

Korelasyon iki değişken arasındaki ilişkidir. Korelasyon değeri –1 ile +1 arasında değişir. Korelasyon neden sonuç bağı göstermez.

Deney: Laboratuvar ortamında ya da labo-ratuvar dışındaki bir ortamda olaylar ara-sındaki neden sonuç ilişkilerini belirlemeyi sağlar. Bağımsız değişken, deneyde etkisi araştırılan değişken yani deneyin nedenidir. Bağımlı değişken, bağımsız değişkene bağlı olarak ortaya çıkan sonuçtur. Deney grubu; üzerinde araştırma yapılan, bağımsız değiş-kenin uygulandığı gruptur. Kontrol grubu; koşulları değiştirilmeyen, deney grubu verilerinin sonuçlarının karşılaştırılması için oluşturulan gruptur.

1. • Suç işleyen kişilerin de bir insan ol-

duğu ve cezasını çektikten sonra tekrar topluma geri döneceği unutul-mamalıdır. Cezasını çeken tutuklula-rın topluma sağlıklı bir şekilde döne-bilmesi için cezanın uygulanış şekli, insan psikolojisini doğrudan etkiler.

• Herhangi bir iş kolundaki üretim ve-riminin artırılması, insan gücünden en verimli şekilde yararlanılması için psikolojinin verilerinden yarar-lanmak üzere şirketlerde endüstri psikologları görevlendirilir.

Bu örnekler;

I. Psikolojinin iş alanları

II. Psikolojinin işlevleri

III. Psikolojinin yöntemleri

maddelerinden hangileri ile ilişkili-dir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

2. Zekâ, yetenek ve kişilik gibi bireysel yeteneklerin ölçümünde kullanılacak testlerin geliştirilmesi, var olan test-lerin güvenilirlik ve geçerliliklerinin desteklenmesi gibi konularda çalı-şarak diğer bütün psikoloji dallarına hizmet veren psikoloji alt dalı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Deneysel Psikoloji

B) Eğitim Psikolojisi

C) Psikometrik Psikoloji

D) Adalet Psikolojisi

E) Klinik Psikoloji

3. Molasız çalışmanın başarıya etkisinin araştırıldığı bir çalışmada yaş, zekâ, cinsiyet vb. konularda denk iki grup denekle çalışılmıştır. Birinci grup fen, matematik ve Türkçe'den 50’şer soruyu art arda çözerken ikinci grup 10 dakika mola vererek çözmüştür. Testlerin so-nunda molasız çalışan grubun son so-rulara doğru daha fazla hata yaptıkları saptanmıştır.Buna göre, yapılan bu deneysel ça-lışmaya dair;I. Birinci grup, deney grubudur.

II. Molasız çalışma bağımsız değiş-kendir.

III. İkinci grubun daha az hata yapması ara değişkendir.

bilgilerinden hangileri doğrudur?


D) II ve III E) I, II ve III

4. Psikolojinin veri toplamada kullandığı önemli tekniklerden biri olan bu teknik, genellikle bireylerin yetenek, bilgi, zekâ, kişilik ve başarılarının ölçülmesinde kul-lanılır.

Parçada bahsi geçen tarama tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anket

B) Test

C) Görüşme

D) Olay incelemesi

E) Korelasyon

5.

I. Çocuklukta soyut düşünme hangi yaşlarda başlar?

II. Ödül ve cezanın öğrenme üzerinde-ki etkisi nedir?

III. Kişilik oluşumunda toplumun etkisi var mıdır?

IV. Stres ve depresyon gibi duygusal bozuklukların tedavileri nasıl yapılır?

V. Suça yönelik davranışlar nasıl ön-lenir?

Verilen sorular aşağıdaki psikoloji uzmanlık alanları ile eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?

A) Gelişim PsikolojisiB) Klinik PsikolojiC) Adalet PsikolojisiD) Sosyal Psikoloji

E) Endüstri Psikolojisi

6. Doğal gözlem araştırmacının olaya hiç-bir etkide bulunmadan, olanı olduğu gibi doğal ortamda incelemesidir. Sistematik gözlem ise test ve anket gibi belli teknik ve çizelgeler kullanılarak yapılır. Nelerin gözleneceği, çalışmasının yeri, zamanı ve koşulları önceden belirlenir.Buna göre, sistematik gözlemin orta-ya çıkması doğal gözlemin;I. çok zaman alması,II. aynı olayın farklı kişilerce farklı yo-

rumlanabilmesi,III. hemen kullanılacak bilgiler verme-

mesisakıncalarından hangileri nedeniyle gerçekleşmiştir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IIID) II ve III E) I, II ve III

TEST PSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM02


Psikolojinin Temel Bilim Alt Dalları

- Deneysel psikoloji- Bilişsel psikoloji- Gelişim psikolojisi- Sosyal psikoloji

Psikolojinin Uygulamalı Alt Dalları

- Klinik psikoloji- Trafik psikolojisi- Spor psikolojisi- Endüstri-Örgüt psikolojisi- Din psikolojisi

1. C 2. C 3. B 4. B 5. E 6. E 7. B 8. D 9. E 10. B 11. E 12. B

7.

• Yapılan kayıtların kişisel bilgileri açı-ğa çıkarması ve zarara neden olacak durumlar yaratması söz konusu ise psikolog araştırmaya katılanlardan onları herhangi bir filme almadan ve kaydetmeden önce izin almalıdır.

• Psikolog yeterli sayıda gözlemde bulunmadan genel yargılara varma-malıdır.

• Psikolog, araştırmacının fiziksel acı ya da ciddi duygusal strese neden olacağını gördüğü durumlarda katı-lımcıları uyarmalıdır.

Yukarıda verilen maddeler aşağıdaki-lerden hangisi ile ifade edilir?

A) Bilimsel yöntemde nesnellik ilkeleri

B) Bilimsel araştırmalarda etik ilkeler

C) Bilimsel araştırmalarda empati öl-çütleri

D) Psikoloji çalışmalarında deney ilkeleri

E) Psikoloji çalışmalarında yöntemler

8.

I. Zekâ - Başarı

II. Deneyim - Hata

III. Trafik kurallarına uyma - Kaza yapma

IV. Sanayileşme - Çevre kirliliği

V. Saç uzunluğu - Sanat yeteneği

verilen değişkenler arasında hangisi ya da hangileri negatif korelasyon örneğidir?

A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV

D) II ve III E) Yalnız

9. 1980’li yılların sonunda Mark Rozenweig ve David Krench bir deney düzeneği hazırlıyor. Deneyde iki grup fare kulla-nılıyor. İlk grup tek başına, sosyal uya-ranlar açısından fakir bırakılırken ikinci grup içinde pek çok oyuncağın ve diğer farelerin bulunduğu zengin bir sosyal ortamda yetiştiriliyor. 14-16 tekrardan sonra zengin çevrede büyüyen farelerin beyin kabuğunun fakir çevrede büyü-yen gruptakilere nazaran daha gelişmiş olduğu bulunuyor.

Buna göre, aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Bu çalışma deneysel psikoloji tara-fından yapılmıştır.

B) Deneyde sosyal çevrenin zenginliği ile beyin kabuğu gelişimi arasındaki ilişki incelenmiştir.

C) Beyin kabuğunun gelişmesi bağımlı değişkendir.

D) Çalışmanın sonuçları sosyal psiko-lojiyi ilgilendirmektedir.

E) Birinci grubun fakir otamda yetiştiril-mesi ara değişkendir.

10. Daha çok aşk, nefret, sevinç ya da hüzün gibi konularda diğer yöntem-lerle bilgi toplamanın zor olduğu ko-nularda tercih edilen ancak subjektif olduğu gerekçesiyle çokça eleştiri-len psikoloji yöntemi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Deney B) İçgözlem C) Anket

D) Görüşme E) Test

11. Psikolojinin temel bilim alt dallarında ça-lışan psikologlar duyum, algı, öğrenme bellek, güdü ve davranışın fizyolojik te-melleri gibi konuları ele alır. Temel bilim dallarının amacı, davranışların düzenini keşfetmek, onları anlamak ve açıkla-maktır. İlke ve yasaları bularak kavram oluştururlar. Uygulamalı bilim alt dalları ise temel bilim alt dallarının verilerini kullanırlar, sorunları çözerek toplumun gelişmesine katkıda bulunurlar.

Buna göre, aşağıdaki psikoloji alt dal-larından hangisi temel bilim alt dalıdır?

A) Spor psikolojisi

B) Eğitim psikolojisi

C) Endüstri psikolojisi

D) Adalet psikolojisi

E) Gelişim psikolojisi

12. Bir endüstri psikoloğu işe alınacak ki-şilerin kişiliğinin işe ve iş oramına uy-gunluk derecesine saptamak amacıyla onlarla yüzyüze karşılıklı konuşma yap-mıştır.

Buna göre söz konusu psikoloğun kullandığı teknik aşağıdakilerden hangisidir?

A) İçe bakış

B) Mülakat

C) Anket

D) Doğal gözlem

E) Katılımlı gözlem

T e s t Ü n i t e 2 AYT FelsefePSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ03


DAVRANIŞIN OLUŞUMU, KALITIM VE ÇEVRE YAŞAM BOYU GELİŞİM

� Davranış, organizmanın içsel ve dışsal uyaranlara karşı gösterdiği her türlü tepkidir.

� Edinilmiş donanım olarak adlandırılan çevre, organizmanın ilişki kurduğu varlıklar ve ortamın tümüdür.

� Doğuştan donanım olarak adlandırılan kalıtım, anne babadan gelen genetik özelliklerin çocuğa aktarılmasıdır.

� Büyüme; boy, kilo ve iç organların yapı-sında ve büyüklüğünde meydana gelen değişmelerdir.

� Olgunlaşma bireyin fiziksel ve zihinsel olarak kendisinden beklenen davranışı gerçekleştirecek düzeye ulaşmasıdır.

� Gelişim; büyüme, olgunlaşma gibi biyolo-jik faktörleri ve öğrenme gibi çevresel faktörleri içine alan, doğum öncesi dönemden ölüme kadar devam eden bir süreçti.

� Gelişim görevi, belli bir dönem için beklenen beceri ve davranışlardır.

PİAGET’in Gelişim Kuramı

1. Duyusal Motor Dönemi (0-2 yaş)2. İşlem Öncesi Dönemi (2-7 yaş)3. Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş)4. Soyut İşlemler Dönemi (12 yaş ve üstü)

1. Deniz kabuklarını kulağımıza tuttuğu-muz zaman denizden dalga sesleri duyarız. Ancak bu aslında dalga sesi değildir. Deniz kabuğu helezon şeklin-deki kıvrımları ve büyüklüğü sayesinde bir eko-sistem oluşturarak dış dünyanın ve kulaklarımızdaki damarlarda dola-şan kanın sesini kuvvetlendirir. Böylece çıplak kulakla duyamadığımız sesleri duymamızı sağlar.

Buna göre, deniz kabuğunun işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çevremizdeki sesleri duyum eşiği aralığımıza yükseltmek

B) Çevremizdeki seslerin fark eşiğini aşmasını sağlamak

C) Damarlarımızdaki kanın şiddetli ak-masını sağlamak

D) Duyum eşiği sınırlarımızı genişletmekE) Uyarıcıların tanınmasını sağlamak

2. Zihinsel süreçlerin bedensel süreçlere etkisini psikofizyoloji incelerken, bede-nin zihinsel süreçlere etkisini fizyolojik psikoloji inceler.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi verilen bilgiyi en kapsamlı şekilde özetler?

A) Fizyolojik özelliklerimiz akıl sağlığı-mız üzerinde etkilidir.

B) Zihinsel yaşantılarımız beden sağ-lımızı etkiler.

C) Bilişsel süreçler bilinmeden beden tanınamaz.

D) Zihin ve beden karşılıklı olarak bir-birini etkiler.

E) Fizyolojik yapı bilinmeden zihinsel yaşantılar çözümlenemez.

3. Çantası kapkaçcılar tarafından çalı-nan kişilerin tepkileri incelenmiş ve şu saptamalar yapılmıştır: Kimi mağdurlar bayılmakta, kimileri çantasını kaptır-mamak için son ana kadar mücadele etmekte, kimi bağırarak etraftakilerden yardım istemektedir.Bu durum aşağıdaki şemalardan hangisiyle gösterilebilir?

A) Uyarıcı Organizma Tepki 2 Tepki 3

Tepki 1

B) Organizma Tepki 2 Tepki 3

Tepki 1Uyarıcı 1 Uyarıcı 2 Uyarıcı 3

C) Tepki Organizma 2 Organizma 3

Organizma 1Uyarıcı

D) Tepki 2 Tepki 3

Tepki 1 Organizma 2 Organizma 3

Organizma 1Uyarıcı

E) Organizma Tepki Uyarıcı 1 Uyarıcı 2 Uyarıcı 3

4. Bir çocuğun genel fiziksel özelliklerinin belirlenmesinde kalıtım, dil gelişimi, ki-şilik özellikleri, yetişme tarzı gibi konu-larda çevrenin etkisi daha fazladır.

Bu durum aşağıdaki yargılardan han-gisini destekler?

A) İnsan gelişiminde kalıtım ve çevre birlikte rol oynar.

B) Edinilmiş donanımın değişmesi çok güçtür.

C) Doğuştan donanım insan başarısını belirleyen faktördür.

D) Fiziksel çevre canlıların doğup ba-rındıkları ve kendilerini hazır bul-dukları çevredir.

E) İnsan gelişiminde sosyal çevre, fi-ziksel çevreden daha baskındır.

5. Gelişim, döllenmeden ölüme dek orga-nizmanın büyüme, olgunlaşma ve öğ-renmelerinin etkisiyle sürekli bedensel, zihinsel ve psikolojik değişimleridir.

Buna göre;

I. Gelişim yaşam boyu devam eder.

II. Gelişim yaşamın her alanına ilişkindir.

III. Gelişim bilişsel, duyuşsal ve fiziksel alanları kapsar.

yargılarından hangileri doğrudur?



TEST PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ03


Kohlberg’in Ahlâki Gelişim Kuramı

1. Gelenek Öncesi Düzey � İtaat ve Ceza � Saf Çıkarcılık

2. Geleneksel Düzey � İyi Çocuk Eğilimi � Kanun ve Düzen

3. Gelenek Sonrası Düzey � Sosyal Sözleşme � Evrensel Ahlâk

1. A 2. D 3. D 4. A 5. E 6. C 7. A 8. B 9. A 10. C

6. Çocuklar sosyalleşme becerisinin kaza-nıldığı üç yaşa kadar anneye bağımlılık-larını devam ettirirler. Bu bağımlı ilişki üç yaştan sonra bağlılık halini alır. Üç yaş-tan sonra devam eden bağımlılık durum-larında anne ve babaların her şeyden önce çocuklarının artık bakıma muhtaç bir bebek değil, büyüyen bir birey oldu-ğunu kabullenmeleri gerekir. Çocuklarını kendi başlarına yapabilecekleri işler ko-nusunda desteklemeli, onlara yol göster-meli, güven vermelidirler.Bu durumun temel dayanağı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Gelişimin ömür boyu devam etmesiB) Her çocuğun farklı gelişim çizgisinin

olmasıC) Her yaş döneminin yapabileceği

yeni kazanımların olmasıD) Her ailenin farklı kalıtsal özellikler

taşımasıE) Gelişimin olgunlaşma ve büyümeyi

aşması

7. Psikolojik süreçler; bilişsel, duyuşsal ve hareketle ilgili süreçlerin tümünü kapsar. Bilişsel süreçler algılama, akıl yürütme, hatırlama ve hayal etme gibi davranışlardır. Duyuşsal süreçler acı, sevgi, saygı, korku, coşku, kıskançlık gibi davranışlardır. Hareketle ilgili sü-reçler doğrudan gözlenebilen tepkiler-dir. Zihinsel süreçler derken bilişsel ve duyuşsal tüm süreçleri kastederiz.Buna göre, bellek, problem çözme, düşünme gibi davranışlar hangi ka-tegoride değerlendirilir?

A) Bilişsel süreçlerB) Duyuşsal süreçlerC) Fiziksel süreçlerD) Fizyolojik süreçlerE) Biyolojik süreçler

8. Renkli küp, kare, daire gibi şekiller-den oluşan malzemeyi düzenlemeyi gerektiren bir oyuncak Piaget’e göre çocuğa hangi gelişim evresinde ve-rilmelidir?

A) Duyu-motor evresi

B) İşlem öncesi evre

C) Soyut işlem evresi

D) Somut işlem evresi

E) Ergenlik dönemi

9. Kendimizi mutlu hissettiğimizde beynin amigdaladaki etkinliği bastırılır. Mutlu-lukla bağlantılı beyin bölgesi ön beyin lobudur. Mutlulukla ilişkili en önemli beyin kimyasalının adı ise dopamindir. Hoşlandığımız birini gördüğümüzde ya da bir başarı haberimizi işittiğimizde vü-cudumuzdaki dopamin salgısı artar.

Bu durum, aşağıdakilerden hangisine örnek niteliğindedir?

A) Zihinsel süreçlerin beden üzerinde-ki etkisine

B) Fizyolojik yapımızın ruh sağlığımız üzerindeki etkisine

C) Kimyasal maddelerin bilişsel nitelik-lere etkisine

D) Duyuşsal süreçlerin bilişsel davra-nışlara etkisine

E) Fizyolojik özelliklerin bilişsel özellik-lere etkisine

10. Piaget’in bulgularını genişleten Law-rens Kohlberg de ahlaki gelişim süre-cinin değişmezliği ve evrenselliğini baz alır. Ona göre de ahlaki gelişim ileriye dönüktür ve evreler sırasıyla izlenir. Yaptığı çalışmalar neticesinde 3 düzey ve altı ahlak gelişim evresi saptar.

Aşağıdakilerden hangisi filozoflar dışında pek yargıya rastlamadığı ev-redir?

A) Hiçbir yasa bir insanın ölümüne ne-den olabilecek uygulamayı meşru gösteremez diyen gelenek sonrası düzey (5. evre)

B) Kişiler arası uyum iyi davranışlarla sağlanır diyen geleneksel düzey (3. evre)

C) Yaşamın değeri her türlü kişiler ara-sı ilişkiden öte bir zorunluluktur di-yen gelenek sonrası düzey (6. evre)

D) Yasa ve kurallara yönelen gelenek-sel düzey (4. evre)

E) Göze göz, dişe diş anlayışının ege-men olduğu gelenek öncesi düzey (2. evre)

T e s t Ü n i t e 2 AYT FelsefePSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ04


DUYUM-ALGI, GÜDÜLENME, BİLİNÇ-BİLİNÇALTI, SOSYAL PSİKOLOJİ

Uyarıcı: Organizmanın içinden veya dış çevreden gelerek organizmayı harekete geçiren her türlü etkidir.Duyum: Duyu organlarının uyarıcılardan aldığı enerjiyi sinirler aracılığıyla beyne ulaştırmasıdır.Bir organizmanın bir uyarıcıyı fark etmeye başladığı noktaya duyusal eşik denir. Aynı cinsten iki uyarıcının birbirinden ayırt edilebilmesi için gereken en küçük şiddet değişikliğine fark eşiği denir.Dengelenme: Organizmanın, uyumlu durumunu değişen koşullara karşı koruma eğilimidir.Aşırı uyarılma, dış ya da iç uyarıcının organizmayı normal şiddet ve sürenin üzerinde etkilemesidir. Yetersiz uyarılma ise organizmanın normalin altında uyarılma-sıdır. Alışma, şiddetinde ve özelliğinde bir değişiklik olmadığı hâlde uyarıcının etkisinin bir süre sonra azalması ve kaybolmasıdır. Duyarsızlaşma, sık karşılaşılan uyarıcıya gösterilen duygusal tepkinin azalmasıdır.Duyarlılaşma: Organizmanın bir uyarıcıya karşı verdiği tepkinin miktarında ya da şiddetinde artış olmasıdır.Algı: Duyumlar aracılığı ile varlığı anlaşılan birtakım nesnelerin zihinde anlamlandırıl-ması ve yorumlanması sürecine algılama, ortaya çıkan ürüne ise algı denir.Algıda değişmezlik: Nesneleri değişik or-tam ve şartlarda yine aynı şekilde algılama eğilimidir.Derinlik algısı, retinaya yansıyan görüntüle-rin iki boyutlu olmasına rağmen nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasıdır.İlüzyon (Yanılsama): Var olan bir nesnenin gerçekte olduğundan farklı algılanmasıdır. Yanılsama fiziksel olaylar ya da psikolojik yaşantılardan kaynaklanır. İkiye ayrılır. Psikolojik illüzyon ve fiziksel illüzyon

1.

• Sessiz bir ortamda 6 m ilerideki bir kol saatinin tik tak sesinin duyulabil-mesi

• Yanağımıza 1 cm uzaktan geçen bir sineğin kanat çırpışını duyma

Verilen örnekler aşağıdakilerden hangisine uygundur?

A) Duyum eşiği aralığı

B) Alt duyum eşiği

C) Üst duyum eşiği

D) Farklılaşma eşiği

E) Duyarlılaşma

2. Sabah sıktığım parfümle ilgili akşam üzeri yorum yapılmasına çok şaşırıyo-rum. Benim artık almadığım kokuyu kar-şımdaki onca saat sonra nasıl alıyor ki!

Meral’in şaşkınlıkla karşıladığı bu du-rumda, kendisinin parfüm kokusunu artık almamaya başlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yetersiz uyarılma

B) Aşırı uyarılma

C) Dengelenme

D) Duyusal uyum

E) Duyarsızlaşma

3. Tren raylarının ufuk çizgisinde birle-şiyormuş gibi görünmesinde gerçek-leşen illüzyonun kökeninde aşağıda-kilerden hangisi vardır?

A) Algısal gruplama

B) Derinlik algısı

C) Algıda seçicilik

D) Algıda değişmezlik

E) Edilgin dikkat

4. Oğlu üniversite sınavına girmiş olan Saadet hanım, haberlerde üniversite sınav sonuçlarının açıklanmasına ilişkin bir duyuruyu diğer tüm haberlerden ve işyerindeki herkesten önce duymuştur.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Renk değişmezliği

B) Büyük değişmezliği

C) Şekil değişmezliği

D) Algıda seçicilikte iç etken

E) Algıda seçicilikte dış etken

5.

I II

I. şekil dairenin üstten görünüşü, ikinci şekil ise yandan görünüşüdür. Ancak biz II. şekil elips gibi olsa da onu daha önceden gördüğümüz daire olarak algı-lamaya devam ederiz.

Bu durum, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?

A) Renk değişmezliği

B) Şekil değişmezliği

C) Büyüklük değişmezliği

D) Algıda bütünlük

E) Derinlik algısı

6. Algı, duyumların işlenmiş biçimidir. Du-yumların yorumlanma sürecine algıla-ma adı verilir.

Aşağıdakilerden hangisi duyum ile algı arasındaki farklardan değildir?

A) Duyumlar basit iken algılar karma-şıktır.

B) Duyumlar fizyolojik bir süreçken al-gılar psikolojik bir süreçtir.

C) Duyumlar objektifken algılar subjek-tiftir.

D) Duyumların kökeninde uyarıcı var-ken algıda uyarıcıya ihtiyaç yoktur.

E) Duyumlar, duyumun koşulları ger-çekleştikten sonra kişiye göre pek farklılık göstermezken algı kişiye göre farklılık gösterir.

TEST PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ04


Güdü: organizmayı harekete geçiren uyarıcıdır.

1. Güdülenmiş davranış bir hedefe yöne-liktir.

� Sosyal Sözleşme � Güdülenmiş davranış seçicidir � Güdülenmiş davranış yorucudur.

� Güdülenmiş organizmanın enerjisi artar

İhtiyaçlar hiyerarşisi:

1. Fizyolojik İhtiyaçlar2. Güvenlik İhtiyacı3. Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı4. Takdir Edilme ve Saygınlık İhtiyacı5. Anlama ve Bilme İhtiyacı6. Estetik İhtiyacı7. Kendini Gerçekleştirme

SOSYAL PSİKOLOJİ

Sosyal biliş; bireyin diğer insanlar, gruplar ve toplumlar hakkındaki bilgileri seçme, yorumlama, analiz etme, hatırlama ve kul-lanma sürecidir. Şemalar; insanların içinde yaşadıkları karmaşık sosyal dünyayı anlamak ve kontrol etmek için kullandıkları kalıplar ve izlenim-lerdir. Yükleme; insanların davranışlarının neden-lerini anlamaya çalışma sürecidir.Tutum; nesnelere, kişilere ya da olgulara yönelik genel, yerleşmiş kanı ve değerlen-dirmelerdirÖn yargı; bir kişi, konu ya da durumla ilgili edinilmiş olumlu veya olumsuz peşin hükümdür.

1. B 2. D 3. B 4. ? 5. B 6. D 7. A 8. B 9. A 10. B 11. B 12. A

7. Belirli bir açlık süresinden sonra besin ihtiyacı artar oysa organizmadaki geri-lim, açlık dürtüsü ya da kısaca açlık his-si azalır ve bir süre sonra yok olur. Bu da bize dürtünün ihtiyaç sonucu ortaya çıktığını ama ihtiyaçla aynı şey olmadı-ğını gösterir.

Bu durum;

I. İhtiyaç sürdüğü halde dürtü ortadan kalkabilir.

II. İhtiyaç ortaya çıktığı anda organiz-manın fizyolojik ya da ruhsal denge-si değişir.

III. İhtiyaçların karşılanması için orga-nizmada oluşan güce dürtü denir.

yargılarından hangisine örnek niteli-ğindedir?


D) I ve III E) II ve III

8. “Açlıktan öleceğimi bilsem, ondan iş istemem” diyen bir kişinin bu ifadesi aşağıdakilerden hangisine örnek ni-teliğindedir?

A) Fizyolojik güdülerin doğuştan geti-rilmesine

B) Sosyal güdülerin fizyolojik güdüleri bastırabileceğine

C) Sosyal güdülerin öğreniliyor olma-sına

D) Fizyolojik güdülerin evrenselliğine

E) Fizyolojik güdülerin birincilliğine

9. “Uyanıklık halini de içine alan, kişinin duyumları, bilgisi, çevreden gelen uya-rıcılar, bunların değerlendirilmesi, karar ve düşüncelerinden haberdar olma du-rumu” aşağıdaki kavramlardan hangi-siyle ifade edilir?

A) Bilinç B) Bilinçaltı

C) Heyecan D) Güdü

E) Duygu

10. Masum rüyalar, kuzu postuna bürün-müş birer kurttur. Bunları çözümlemeye kalkıştığımızda göründüklerinin tam ter-si gibi oldukları ortaya çıkar.

Freud’un bu ifadesi rüyalara ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisini doğ-rular?

A) Uyanıkken zihnimizde tam olarak kuramadığımız bağlantıları rüyalar yardımıyla kurabiliriz.

B) Rüyalar, bilinçaltına itilen bastırılmış duyguların dışa vurumudur.

C) Rüya yaratıcılık üzerinde etkilidir.

D) Rüya, günlük yaşamın devamı nite-liğindedir.

E) Rüya gören kişiler uyudukları orta-mın fiziksel koşullarından etkilenir-ler.

11. Kişilerin toplumsal tutum ve davranışları bu tutum ve davranışların sözel ve yüz ifadeleri ile aktarımı, kişilerin aktarılan bu bilgileri seçme, yorumlama ve hatır-lama yöntemleri sosyal bilişle ilgilidir.

“Eğitim ya da davranışların belli bir ne-dene bağlanması” şeklinde ifade edi-lebilecek sosyal biliş türü aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) İzlenim oluşturma

B) Yükleme

C) Yardımseverlik

D) Çekicilik

E) Benimseme

12. Birçok küçük çocuk hayatlarında ilk kez keçi yavrusu ya da koyun gördüğünde ilk önce ona “köpek” ya da “hav hav” diye seslenir. Çünkü kafasında sadece daha önce gördüğü köpek imgesi var-dır.

Parçada söz edilen kavram aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Şema

B) Yükleme

C) Sosyal etki

D) Sosyal biliş

E) İşleve takılma

T e s t Ü n i t e 3 AYT FelsefeÖĞRENME-BELLEK-DÜŞÜNME05


ÖĞRENME TÜRLERİ-ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN ETKENLER

Öğrenme: Tekrar ve yaşantılar sonucunda davranışta meydana gelen kalıcı değişiklidir.Refleks, uyarıcılara karşı verilen ani ve istemsiz tepkidir.İçgüdü türe özgü olan, doğuştan gelen ve neden yapıldığı organizmanın kendisi tara-fından da bilinmeyen davranışlardır.Dürtü, fizyolojik ihtiyaçlardan kaynaklanan ve organizmayı harekete geçiren güçtür.

ÖĞRENME TÜRLERİ

Klasik Koşullanma Yoluyla Öğrenme: Organizmanın; doğal bir uyarıcıya karşı gösterdiği doğal tepkiyi, daha önce tepki vermediği yapay bir uyarıcıya da göster-mesidir.

Edimsel Koşullanma Yoluyla Öğrenme: Organizmayı ödüle götüren veya cezadan kurtaran bir davranışın organizmada kalıcı hâle gelmesidir.

Kavrayış (İçgörü) Yoluyla Öğrenme: Başlangıçta problemin çözümünde hiçbir ilerleme görülmezken sonrasında problemin çözümü birdenbire zihinde oluşur.

Farkına Varmadan (Gizil) Öğrenme: Or-ganizmanın çevresinde olup biten olayları, durumları farkında olmadan depolamasıdır.

Psikomotor Öğrenme: Önemli olan bir ey-lemin, becerinin en doğru ve en iyi şekilde hatasızca yapılmasıdır.

1.

• Dala çıkan keçinin ağaca bakan yavrusu olur.

• Körle yatan şaşı kalkar.

• Üzüm üzüme baka baka kararır.

Verilen atasözleri aşağıdaki öğrenme yöntemlerinden hangisine uygun-dur?

A) Kavrayarak öğrenme

B) Bilişsel öğrenme

C) Model alarak öğrenme

D) Gizli öğrenme

E) Koşullanma yoluyla öğrenme

2. Genellikle polisiye filmlerin son dakika-larında rastlarız bu olaya. Dedektif son ana kadar katilin kim olduğunu bula-mazken filmin sonlarına doğru herhan-gi bir şeyden aldığı ilhamla (telefonda fondaki bir tren sesi, kibrit kutusundaki bir adres ya da bir ruj rengi vs.) birden bağlantıyı kurar ve uzun zamandır top-ladığı tüm bilgiler bir anda anlam kaza-nır. Buna “hah yaşantısı” da denir.

Parçada anlatılan öğrenme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kavrayarak öğrenme

B) Gizli öğrenme

C) Deneme-yanılma yoluyla öğrenme

D) Model alarak öğrenme

E) Koşullanma yoluyla öğrenme

3. Yasemin, köpeğine eğitim verirken “gel” komutuna karşı köpeğinin tepki verme-sini ve yanına gelmesini ancak, gel di-yen başka kişilerin yanına gitmemesini istemektedir. Bunu sağlamak için ken-disi gel dediğinde ve köpek geldiğinde ödül maması verirken, kız kardeşi gel dediğinde ve köpek geldiğinde hiçbir ödül vermez. Böylece köpek sadece Yasemin çağırdığında harekete geçme-ye başlar.

Köpeğin bu davranışı aşağıdakiler-den hangisine uygun bir örnektir?

A) Genelleme

B) Ayırt etme

C) Sönme

D) Kendiliğinden geri gelme

E) Olgunlaşma

4. Öğrenmede söz konusu olan davranış değişikliği tekrarlama ya da yaşantıla-ma sonucu meydana gelmiştir. Bu ne-denle her davranış değişikliği öğrenme sayılmaz.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi öğrenme sayılabilir?

A) Büyeme

B) Hastalanma

C) İçgüdü

D) Sigara içme

E) Refleks

5. Organizmanın uyanık ve tetikte olması-na genel uyarılmışlık denir. Belli bir nok-taya kadar genel uyarılmışlık ne kadar yüksekse öğrenme de o kadar iyi olur. Ancak genel uyarılmışlık derecesi bel-li bir noktayı aştıktan sonra organizma aşırı uyarılacağı için öğrenme zayıflar ya da hiç olmaz.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi genel uyarılmışlık halinin derecesi ile öğrenme düzeyi arasındaki ilişkinin grafik gösterilişidir?

A) B)

C) D)

E)

6. Öğrenmenin oluşmasında öğrenilen ko-nunun özelliklerinin önemli etkisi vardır.

Aşağıdakilerden hangisi öğrenilen malzeme ile ilgili değildir?

A) Ayırt edilebilirlik

B) Anlamlılık

C) Çağrışımsal anlam

D) Kavramsal benzerlikler

E) Aralıklı ya da toplu öğrenme

TEST ÖĞRENME-BELLEK-DÜŞÜNME05


Deneme Yanılma Yolu ile Öğrenme: Tek-rar sayısı arttıkça hata miktarı azalır, hata miktarı azaldıkça da öğrenme düzeyi artar.

Model Alarak Öğrenme: Gözlem ve taklit yolu ile gerçekleşir.

Öğrenmeyi Etkileyen Öğrenenle İlgili Etkenler:� Güdülenme (Motivasyon)� Olgunlaşma� Türe Özgü Hazır Olma� Genel Uyarılmışlık Hâli� Transfer (Geçiş)

1. C 2. A 3. B 4. D 5. D 6. E 7. A 8. B 9. D 10. C 11. A 12. C

7. Deniz’in kedisi Rica, Deniz kendisini sa-dece veterinere aşı yaptırmaya götüre-ceği zamanlarda evden dışarı çıkarttığı için ne zaman kapıya yönelseler De-niz’in kucağından atlayıp kaçma eğilimi göstermektedir.

Rico’nun bu davranışının kökeninde aşağıdakilerden hangisi vardır?

A) Klasik koşullanma

B) Edimsel koşullanma

C) Kavrayış yoluyla öğrenme

D) Psikomotor öğrenme

E) Gizil öğrenme

8. Fobi, herhangi bir şeyden duyulan yo-ğun ve mantık dışı korkudur. Fobiler ge-nellikle bireyin çocukluğunda yaşanan ürkütücü durumlardan, korku koşulla-malarından oluşur.

Bu durum aşağıdaki yargılardan han-gisini açıklar?

A) Her çocuğun fobisi vardır.

B) Fobiler öğrenilmiş davranışlardır.

C) Fobinin tedavisi yoktur.

D) Fobilerin oluşmasının kökeninde modeli gözleme vardır.

E) Çocukluğu sıkıntılı geçenlerin fobi-leri daha erken ortaya çıkar.

9. İtalyanların kibar, güler yüzlü ve yardım-sever olduklarına dair duyumları olan bir kişi onlara sempatiyle bakar ve bunu tanıştığı bir İtalyan’a karşı davranışla-rında ortaya koyar.

Aşağıdakilerden hangisi tutum ve onu oluşturan ögeler hakkında söy-lendiğinde doğru olmaz?

A) Tutumun bileşenleri arasında uyum vardır.

B) Kişinin İtalyanlar hakkındaki bilgisi bilişsel ögedir.

C) İtalyanlara sempatiyle bakma duy-gusal ögedir.

D) Tutumun varlığı ancak bilişsel öge-nin saptanmasıyla çıkarılabilir.

E) Kişinin İtalyanlara karşı gösterdiği davranışlar, tutumun varlığının ka-nıtıdır.

10. “Öğrencilerime sıklıkla söylediğim bir şey vardır: Sizin ne bildiğinizle ilgilenen kurum ÖYSM, bizler sizi bu sınava ha-zırlarken ne bildiğinizi değil aslında ne bilmediğinizi ölçmek istiyoruz. Neyi bil-mediğinizi görelim ki sınavlardan sonra gerekli tekrarları yapıp eksiklerimizi gi-derelim.” diyen bir öğretmen öğrenme stratejileri ile ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisinin önemini dile getir-mektedir?

A) Bütün halinde öğrenmenin

B) Aralıklı öğrenmenin

C) Sonuçlar hakkında bilgi edinmenin

D) Programlanmış öğrenmenin

E) Okuma ve anlatmanın

11. Snowboard (Snovbord) kullanmanın kaykay öğrenmeyi kolaylaştırması aşağıdakilerden hangisine örnek ni-teliğindedir?

A) Pozitif transfer

B) Negatif transfer

C) Nötr transfer

D) Geriye Ket Vurma

E) İleriye Ket Vurma

12. Küçükken oynadığımız bir oyun vardı. Eşyaları saklar, arkadaşımızdan bulma-sını isterdik. Arkadaşımız eşyaya yak-laştıkça sıcak, eşyadan uzaklaştıkça soğuk derdik ve böylece arkadaşımız eşyanın yerini bulurdu.

Bu oyundaki sıcak-soğuk ifadeleri aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Pekiştirme B) Ayırt etme

C) Pekiştireç D) Genelleme

E) Sönme

T e s t Ü n i t e 3 AYT FelsefeÖĞRENME-BELLEK-DÜŞÜNME06


BELLEK TÜRLERİ-DÜŞÜNME-ZEKÂ

Bellek: Öğrenilen bilgilerin saklanması ve gerektiğinde geri çağrılması yetisidir.Duyumsal Bellek: Belleğin başlangıç aşama-sını oluşturur. Duyu organlarına çevreden gelen bilgileri alan ve çok kısa bir süre saklayan bellektir.Kısa Süreli Bellek: Duyusal kayıtta var olan bilgileri kısa süreliğine tutan, anlam-landıran, düzenleyen bellektir.Uzun Süreli Bellek: Uzun süreli bellek, yeni gelen bilgilerin eskilerle ilişkilendirile-rek saklandığı yerdir.Uzun süreli bellek üçe ayrılır.� İşlemsel Bellek: Bir işlemin nasıl

yapıldığıyla ilgili bilgilerin bulunduğu bellektir.

� Anlamsal (Semantik) Bellek: Bilginin anlamlı hâle gelmesini sağlayan bellek-tir.

� Anısal (Epizodik) Bellek: Kişisel yaşantıların depolandığı, otobiyografik bilgilerin bulunduğu bellektir.

BELLEĞİN TEMEL İŞLEVLERİ

KodlamaDepolamaÇağırma (Hatırlama)

Unutmaya Sebep Olan Faktörler:1. Bilgilerin Kullanılmaması ve Tekrar

Edilmemesi2. Bilinçaltına Atma (Güdülenmiş Unutma)3. Ket Vurma (Bozucu Etki)4. Organik Nedenler

1. Çocukların oynadığı bir oyunda arka ar-kaya hızlı bir şekilde “Tuz ne renk? Kar ne renk? Süt ne renk? İnek ne içer?” diye sorulduğunda “Süt içer” cevabı alır-sınız. Çünkü bir düşünce adımı, daha sonra gelecek adımı yönlendirmiştir.

Bu durum psikolojide hangi kavram-la adlandırılır?

A) İşleve takılma

B) Zihinsel kurulum

C) Negatif transfer

D) İleriye ket vurma

E) Geriye ket vurma

2. Genellikle insanlarda nesneleri iş gör-dükleri şekliyle düşünme eğilimi vardır. Bu nedenle pek çok insan piknikte ya da arabada açacak bulamadıkları yerde bir soda şişesini kaşık ya da çakmakla açmayı düşünemez.

Bu durumun nedeni

I. Kişilerin işleve takılması

II. Kişilerin yaratıcı olmaması

III. Kişilerin kurulum yaşaması

durumlarından hangileriyle ilişkili-dir?



3. Öğrenilen bilgilerin tekrar kullanılmak üzere depolandığı zihinsel alana bellek denir.

Aşağıdakilerden hangisi belleği güç-lendirmek için yapılacak çalışmalar-dan biri değildir?

A) Çağrışım kurma

B) Zihinde canlandırma

C) Kümeleme

D) Aktarma

E) Örgütleme

4. İlkokula yeni başlamış çocuklara ra-kamlar öğretilirken 1 rakamının yanına bir tavşan resmi, 2 rakamının yanına iki tavşan resmi çizilerek öğretilmeye çalı-şılır.

Buradaki amaç aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Malzemeyi anlamlı hâle getirmek

B) Uzun süreli belleği güçlendirmek

C) Kısa süreli belleği güçlendirmek

D) İleriye ket vurmayı engellemek

E) Geriye ket vurmayı engellemek

5. Tamamen hatasız bir tekrar yapılana kadar öğrenilmeyen bir konu bellekte daha az kalır ya da daha çabuk unutu-lur.

Buna göre, paragrafta konunun bel-lekte tutulma miktarını belirleyen öl-çüt aşağıdakilerden hangisi olarak verilmiştir?

A) Sonradan öğrenilenlerin bozucu et-kisi

B) Önceden öğrenilenlerin bozucu et-kisi

C) Belleğin geliştirilmesi

D) Öğrenme derecesi

E) Malzemenin anlamlılığı

6. Bir deneyde deneklere “yer yuvarla-ğının neresinde önce bir mil Güneye, sonra bir mil Doğuya, sonra da bir mil Kuzeye yürüyüp yine başlangıç nokta-sına gelebilirsiniz?” diye sorulduğunda deneklerin çoğu zihinlerinde bir küre canlandırdıklarını söylemişlerdir.

Böyle bir problemin çözümünde zi-hinde canlandırılan üre aşağıdakiler-den hangisiyle ifade edilir?

A) Kavram

B) İmge

C) Kategori

D) İşaret

E) Sembol

TEST ÖĞRENME-BELLEK-DÜŞÜNME06


Düşünme: Kişi ve nesnelerin yerini tutan simgeler aracılığı ile yapılan zihinsel etkin-liğidir.

Düşünmenin yapı taşları:

İmge (hayal): Duyu organları aracılığı ile algılanan nesne ve olayların zihne yansıyan görüntüsüdür.Sembol (simge): Zihindeki imge ve düşün-celeri temsil eden işaretlerdir.Kavramlar: Zihindeki imgeler ve semboller başlangıçta somut ve tekildir.Kategoriler: Zihindeki imge, sembol ve kav-ramlar; aralarındaki benzerlik ve farklılık-lara göre sınıflandırılır ve belli kategorilere ayrılır.Zeka: Her kuram farklı tanımlasa da dav-ranışlarda kendini gösterir.Tek etmen kuramına göre zekâ; soyut düşünme, problem çözme, çevreye uyma yeteneği gibi genel bir zihin gücüdür. Çift etmen kuramına göre zekâ, genel bir zihin gücü yanında çeşitli alanlardaki özel yete-neklerin oluşturduğu güçtür. Çok etmen kuramına göre ise zekâ, birçok özel yeteneğin bir araya gelmesinden oluşan genel bir zihin seviyesidir.Zeka ölçülebilir.Zekada kalıtımın etkisi yüksektir.

1. B 2. B 3. D 4. A 5. D 6. B 7. E 8. C 9. C 10. C 11. D 12. B

7.

I. Varlıkların ortak özelliklerini ifade et-mek için kullanılan kelimelere kav-ram denir.

II. Dış dünyadan gelen izlenimlerin zi-hinde görüntüye dönüştürülmesine imge denir.

III. Hangi nesnenin hangi kavram altın-da yer alacağını belirleyen özellikler toplamına kategori denir.

IV. Bir organizmanın ürettiği, başka organizmalar için anlamlı olan ve onların davranışının bu sinyallerden etkilenmesine iletişim denir.

V. Çevremize ilişkin bilgilerin beynimiz tarafından işlenmesine dil denir.

Yukarıdaki tanımlardan hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

8. Yetenek ve zekânın insan yaşamındaki yeri önemlidir. Zeki ve yetenekli insan-lar meraklıdırlar, ayrıntılara aşırı dikkat ederler. Zihinsel ve fiziksel olarak büyük bir enerjiye sahiptirler. Çabuk öğrenir, zor unuturlar. Bulundukları grup içinde lider olmayı severler. Soyut konuları çabuk kavrar, yeniliklere kolay uyum sağlarlar.

Bu durum,

I. Zekâ çok yönlü işleve sahiptir.

II. Bir insan zeki ise mutlaka yetenek-leri de gelişmiştir.

III. Zekâ kendini zihinsel, psikolojik ve fiziksel etkinliklerde gösterir.

yargılarından hangilerini destekler?



9. Doğumlarından itibaren farklı çevre-lerde yetiştirilen tek yumurta ikizleri ile aynı evde yetiştirilen çift yumurta ikiz-lerinin zekâ puanları karşılaştırılmıştır. Değişik çevrelerde yetişseler bile tek yumurta ikizlerinin zekâlarının aynı çevrede yetişen çift yumurta ikizlerinin zekâlarından daha çok birbirine benze-diği ortaya çıkmıştır.

Bu durum aşağıdaki yargılardan han-gisini göstermiştir?

A) Zekâda çevrenin etkisini

B) Zekânın ölçülebilmesinin önemi

C) Zekânın oluşumunda kalıtımın gücü

D) Zekânın farklı türleri olduğu

E) Zekânın kendini eylemlerde göster-diği

10. Anlama, ilişkileri kavrama, algılama, soyutlama, öğrenme, yeni durumla-ra uyma, genellem, yargılama, ayırt etme, birleştirme, çözümleme ve eleştirme yetilerinin bir araya gel-mesiyle oluşan bireysel farklılığımız aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kişilik B) Yetenek C) Zekâ

D) Mizaç E) Karakter

11. Yaşamsal güdülerle doğrudan değil de dolaylı olarak bağlantılı olan pe-kiştireçler aşağıdakilerden hangisiy-le ifade edilir?

A) Olumlu pekiştireç

B) Olumsuz pekiştireç

C) Birincil pekiştireç

D) İkincil pekiştireç

E) Belirli aralıklı pekiştirme

12. Beden üzerinde ruhsal denetim sağ-layarak gerginlikten ve kaygıdan kurtulma aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir?

A) Rüya

B) Meditasyon

C) Hipnoz

D) Düşünce

E) Biyolojik Geri bildirim

T e s t Ü n i t e 4 AYT FelsefeRUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ07


KİŞİLİK VE KİŞİLİK KURAMLARI, BİREYSEL FARKLAR

Kişilik; bir insanı başkalarından ayıran duygu, düşünce, davranış gibi tüm özellik-lerin tutarlı bir bütünlük içinde süreklilik göstermesidir.Mizaç, kişiliğin doğuştan gelen yönüdür. Mizacın şekillenmesinde iç salgı bezleri, hormonlar ve vücuttaki kimyasal değişiklik-lerin etkisi vardır.Karakter, kişiliğin sonradan kazanılan yönüdür.

KİŞİLİK KURAMLARI

Psikanalitik Kuram: kişilik gelişimi bireyin bebeklik ve çocukluk yıllarına dayanır.(Freud)

Psikososyal Kuram: Temel kişilik özellikle-rinin gelişimi yaşamın ilk yıllarıyla sınırlı de-ğildir. Kişilik gelişimi bütün yaşam boyunca devam eder. Bireyin belli davranışları, belli dönemlerde kazanabilmesine kritik dönem denir. Kişi her gelişim döneminde farklı bir çatışma ile karşılaşır. Bireyin herhangi bir dönemdeki gelişim görevlerini yapabilmesi için o dönemde karşılaştığı çatışmaların üstesinden gelmesi gerekir. (Erikson)

Fenomenolojik Kuram: Fenomen, kişinin kendisini ve çevresini kendine özgü bir şekilde algılama ve anlamlandırma biçimidir.(Maslow,Rogers)

1. Fiziksel olarak farklı derecelerde de olsa hem annemize hem de babamıza benzeriz. Fiziksel özelliklerimizin yanın-da duygusal açıdan da anne babamız-dan aldığımız bazı özellikler vardır. Kişi-liğin bu yönüne mizaç denir; içe dönük olmak, dışa dönük olma, asabi olmak gibi.

Bu durum, aşağıdaki yargılardan hangisini doğrular?

A) Mizaç kalıtsal olarak belirlenir.

B) Mizacı belirleyen fizyolojik yapıdır.

C) Mizaç sosyal çevrede şekillenir.

D) Mizaç yaşantı içinde ortaya çıkar.

E) Herkesin mizacı ya annesine ya da babasının tekrarıdır.

2. Maslow ve Rogers, kişiliği, kendi varlı-ğını koruma ve kendini gerçekleştirme süreci olarak açıklar. Bu kurama göre kişiliğin oluşumunda benlik tasarımının önemi büyüktür. Her insan kendie özgü bir varlık olarak iradesiyle kişiliğini kendi seçer ve yaratır. İnsan ihtiyaçlarına do-yuma ulaştırmaya çalışırken kişiliğini de şekillendirmiş olur.

Paragrafta anlatılan kişilik kuramı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Psikanalitik kuram

B) Hümanistik kuram

C) Sosyal davranış kuramı

D) Özellik kuramı

E) Psikososyal kuram

3. Psikososyal kuramın temsilcisi olan Eric Erikson’a göre kişilik gelişimi sekiz aşa-mada tamamlanır. Bunlar temel güvene karşı güvensizlik, başarılı olmaya kar-şı yetersizlik, özerkliğe karşı kuşku ve utanç, girişimciliğe karşı suçluluk, kim-lik kazanmaya karşı kimlik karmaşası, yakınlığa karşı yalıtılmışlık, üretkenliğe karşılık durgunluk ve benlik bütünlüğü-ne karşı umutsuzluktur. Bunlardan han-gisinin kazanıldığına göre kişilik oluşur.

Buna göre,

I. Psikososyal gelişimin kademeleri vardır.

II. Gelişim dönemlerinin hem olumlu hem olumsuz özellikleri vardır.

III. Psikososyal gelişim dönemleri, bi-reyin yaşam boyunca sahip olacağı özellikleri belirler.




4. İnsanlar dış görünüşleri, fizyolojik yapı-ları, iç salgı bezlerinin salgıları, büyüme hızları bakımından birbirinden ayrılırlar. Ayrıca yetişme biçimleri ve geçmiş ya-şantıları yani görgüleri, bilgileri, alışkan-lıkları da duygusal, bilişsel ve toplumsal olarak farklılık göstermelerini sağlar. Birey, kişiliğinde ailesinin, arkadaşları-nın ve çevresindeki herkesle ilişkisinin olumlu ya da olumsuz izlerini taşır.

Parçada aşağıdakilerden hangisine yanıt verilmiştir?

A) Kaç çeşit bireysel farklılık vardır?

B) Bireysel farkların kökeninde neler vardır?

C) Bireysel farklarda zekânın etkisi nedir?

D) Bireysel farklarda yeteneğin etkisi nedir?

E) Bireysel farkların ortadan kaldırıl-ması mümkün müdür?

5.

I. Kişilik gelişimi bütün yaşam boyun-ca devam eder.

II. Kişiliğin oluşumunda biyolojik fak-törler, sosyal çevre ve kişiler arası ilişkiler önemlidir.

III. Kişi her gelişim aşamasında farklı bir çatışma ile kaşılaşır.

Erikson’un kişilik kuramı aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Psikososyal kuram

B) Fenomenolojik kuram

C) Psikonalitik kuram

D) Davranış kuramı

E) Derinlik yaklaşımı

TEST RUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ07


KİŞİLİĞİN ÖLÇÜLMESİ

Otobiyografi: Bireyin öz yaşam öyküsünün kendisi tarafından yazılı olarak anlatılması tekniğine otobiyografi denirGözlem: Gözlem tekniği, bir ya da birden fazla araştırmacının bireyi değişik or-tamlarda izleyerek elde ettikleri verileri kaydetmeleridir.Görüşme: Görüşmecinin, kişiliğini ölçeceği bireyle yüzyüze iletişim kurmasına dayanan tekniktir.Derecelendirme Ölçekleri: Kişiliğin, baş-kaları üzerinde bıraktığı etkilere bakılarak değerlendirilmesidir.Anket: Bireyin ailesi, kişisel nitelikleri, duygu ve düşünceleri hakkında bilgi elde et-mek amacıyla hazırlanmış yazılı veya sözlü sorular grubudur.Envanter: Kişilik özellikleri, ilgiler, ihti-yaçlar kısa kısa ve çok sayıda maddeyle belirlenir.Projektif Testler: Belirsiz bir nesne ya da uyaran verilerek bireyin bunu yorumlaması istenir.Beier cümle tamamlama testinde kişiden, eksik verilen cümleleri tamamlaması iste-nerek duygu ve düşüncelerini yansıtması beklenir.Tematik algı Testi (TAT): Resim yorumla-ma testidir.Mürekkep Lekesi Testi: Hastaların, kendilerini açıkça ifade etmek istemediği durumlarda bilinçaltında yatan düşünceleri-ni açığa çıkarmak için uygulanır.

1. A 2. ? 3. E 4. A 5. B 6. B 7. C 8. A 9. C 10. D 11. B

6.

I. Kişilik sosyal ve fiziksel çevrenin et-kisiyle oluşur.

II. Kişiliği oluşturan insan bilincindeki id-ego-süperego’dur.

III. Bireyin sağlıklı gelişebilmesi için koşulsuz sevgi ortamında büyümesi gerekir.

IV. Kişilik insanın kendini nasıl algıladı-ğıyla ilgilidir.

V. Kişilik bireyin yaşamda savunmasız-lığının arttığı ve potansiyelinin yük-seldiği bir dizi kriz ve dönüm nokta-sında kazandığı özellikler toplamıdır.

Yukarıda verilen görüşlerden hangisi psikanalitik kuramın kişilikle ilgili gö-rüşlerini yansıtmaktadır?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

7. Bizi dünyada, tek yapan, diğer insan-lardan ayıran özellikler toplamına ----, bu özelliklerin kalıtsal olan yanına ----, kültürel özelliklerin kazandırdığı davra-nışlar toplamına ---- denir.

Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşa-ğıdaki terimlerden hangileri getiril-melidir?

A) Zekâ - Kişilik - Karakter

B) Mizaç - Yetenek - Kişilik

C) Kişilik - Mizaç - Karakter

D) Yetenek - Zekâ - Mizaç

E) Ahlak - Huy - Kabiliyet

8. “İnsan sosyal ve fiziksel bir çevreyle kuşatılmıştır. Bu sosyal ve fiziksel çev-reden gelen uyarıcılara karşı nasıl dav-ranacağı onun kişiliğini belirler. Kişi bu davranışları anne-babasından ya da çevresindeki diğer insanlardan öğren-mektedir” diyen bir psikolog aşağıda-ki kavramlardan hangisini benimse-mektedir?

A) Davranışçı ekolü savunan bilim in-sanları tarafından oluşturulmuş sos-yal davranış kuramı

B) Freud’un psikodinamik kuramı

C) Kişiliği iyimser olarak ele alan hü-manistik kuram

D) Bireylerin doğuştan getirdikleri fiziki özellikleri dikkate alan Temel Eğilim Kuramı

E) Adler ve Jung’un Psikoanalitik ku-ramı

9. Projektif testler yazılı testlerdeki bazı olumsuzlukları gidermek için geliştiril-mişlerdir. Amaç kişilik özelliğini ortaya çıkarmaktır. Bireylere istedikleri gibi cevaplayabilecekleri bir uyarıcı sunulur, birey kendi kişilik özelliklerini bu uyarı-cıya yansıtır.

Aşağıdakilerden hangisi projektif testlerin özelliklerinden değildir?

A) Dolaylı bir ölçüm aracıdır.

B) Uyarıcılar belirsizdir.

C) En objektif psikoloji yöntemidir.

D) Bireylerin testleri cevaplandırırken cevap özgürlüğü vardır.

E) Uyarıcılar tam olarak belirlenme-miştir; kişi kendisi yorumlar.

10.

• Bir insan yedisinde ne ise yetmişin-de de odur.

• Can çıkar huy çıkmaz.

Verilen atasözleri aşağıdakilerden hangisini anlatmak içindir?

A) Zekânın geliştirilemeyeceğini

B) Kişilik özelliklerinin değiştirilemeye-ceğinin

C) Karakter özelliklerinin değiştirileme-yeceğinin

D) Mizaç özelliklerinin değiştirilemeye-ceğinin

E) Yeteneğin doğuştan getirildiğinin

11. Birinin çok kişilikli olduğunu söylediği-mizde kastettiğimiz şey çoğunlukla o bireyin sosyal etkililiği ve cazibesidir. Kişiliği geliştirme derslerinde, sosyal beceriler öğretilmeye ve başkalarından daha iyi tepkiler almanız için görüşünü-zün ya da tavırlarınız da kişilik kelimesi-ni bir bireyin en çarpıcı özelliğini betim-lemede kullanırız.


A) Kişilik doğuştan getirilir.

B) Kişilik çok yönlü bir kavramdır.

C) Kişilik kişinin diğer kişilerden ayrıl-masını sağlar.

D) Kişiliğin gelişimi bireysel yetenekle-re bağlıdır.

E) Kişilik ölçülebilir.

T e s t Ü n i t e 4 AYT FelsefeRUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ08


STRES, SAVUNMA MEKANİZMALARI, AKIL HASTALIKLARI, PSİKOLOJİK DESTEK TÜRLERİ

Stres: insanın psikolojik veya fizyolojik sınırlarının zorlanmasıdır.Çatışma: Uzlaştırılamayan istek ve gü-dülerin bireyi aynı zamanda ve eşit güçte etkilemesidir.İstenilen iki durumdan birini seçmek zorunda olmak, yaklaşma-yaklaşma çatış-masıdır. İstenmeyen iki durumdan birini seçmek zorunda kalmak, kaçınma-kaçınma. Aynı durumu hem isteyip hem istememek, yaklaşma-kaçınma çatışmasıdır.

Savunma Mekanizmaları:Hayal Kurma: Bireyin gerçek yaşamda doyuma ulaştıramadığı ihtiyaç ve güdüleri hayal kurarak gerçekleştirmesidir.Karşıt Tepkiler Oluşturma Güdüleri Çar-pıtma: Bireyin, rahatsız edici bir duygunun etkisinden kurtulmak için gerçekte hisset-tiği duyguların tam tersini göstermesidirMantığa Bürüme(Akla uydurma,Bahane Bulma): Kaygı ve mutsuzluk yaratan ya da toplum tarafından kabul görmeyen duygu-lara, düşüncelere, davranışlara, yetersizlik ve başarısızlıklara mantıksal bahaneler bulmaktır.Bastırma: Hoşa gitmeyen, rahatsızlık veren ya da uygun görülmeyen duygu, düşünce, istek ve hatıraların bilinçaltına itilmesidir.Yansıtma: Eksiklik ve yenilgilerin suçunu başkasına atmak ya da suçluluk duygusu uyandıran düşünce ve davranışları diğer insanlara mal etmek biçiminde ortaya çıkar. Ödünleme (Telafi): İnsanın üstün olma güdüsü doyurulmadığında kişide aşağılık duygusu oluşur.Yön Değiştirme: Bireyin, öfke tepkisini asıl kaynağa değil de başka kaynağa gösterme-sine yön değiştirme denir.Polyanacılık (Tatlı Limon): Bireyin, karşı-laşmış olduğu olumsuz durumların iyi yönünü görmesidir.

1. Stres, bireyin fiziksel ve toplumsal çev-reden gelen olumsuz etkiler karşısında bedensel ve psikolojik sınırların ötesin-de çaba harcamasıdır.

Stresle ilgili verilen aşağıdaki bilgi-lerden hangisi doğru değildir?

A) Stres kişinin çevreden ya da ken-dinden kaynaklanan bir engeli aşa-maması durumudur.

B) İç ya da dış engeller her bireyde farklı etki yaratır.

C) Her türlü engel insanda farklı dere-cede zorlanma yaratır.

D) Stres hayatın pek çok farklı alanın da görülebilir.

E) Stresten kurtulmanın en sağlıklı yolu sosyal hayattan uzak durmak-tır.

2.

I. Çok utangaç birinin topluluk karşı-sında kendini istediği şekilde anla-tamaması

II. Ezberi iyi olmadığı için bir öğrenci-nin hukuk okumaktan vazgeçmesi

III. Sesi güzel olmayan birinin çok iste-se de şarkıcı olamaması

IV. Elektrikler kesilince maçın ikinci ya-rısının seyredilememesi

V. Eve köpek almak isteyen Arda’nın ailesinden izin alamaması

Yukarıdaki örneklerden hangisi fizik-sel engellemeye uygundur?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

3. Neden daha çok, parası olmayan kişi-ler sevgi ve dostluktan daha değerli bir şey olmadığını söylüyor? Maddi güç azaldıkça insanlar maneviyatın gerçek gücüne mi eriyor yoksa imkanları dahi-linde olanları ön plana çıkarıp ulaşama-dıkları diğer hedeflere ilişkin düş kırıklı-ğının etkisini mi yumuşatıyorlar?

Parçada sorgulanan kullanılması ola-sı savunma mekanizması aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Yansıtma

B) Yadsıma

C) Özdeşim kurma

D) Mantığa bürüme

E) Yüceltme

4. Geleneksel ahlak anlayışıyla yetişti-rilmiş bir kişinin, gayrimeşru yollarla edindiği servetiyle ilgili konu açıldı-ğında çeşitli ekonomi kavramların-dan, sosyal adalet; eşitlik ya da öz-gürlük temalı felsefi tartışmalardan bahsetmesi aşağıdaki savunma me-kanizmalarından hangisini kullandı-ğını göstermektedir?

A) Yok sayma (Reddetme)

B) Entelektüelleştirme

C) Ödünleme (Telafi)

D) Şakaya vurma

E) Yön değiştirme

5. Açık saçık yayınlara aşırı tepki gösteren bir kişi belki de kendi cinsel tepkilerini kontrol etmekte güçlük çekiyordur. Tıpkı Shakespeare’in dediği gibi; Aslında çok itirazcı olan bir kadın sizinle aynı fikirde olabilir.

Parçada sözü edilen mekanizma aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Mantığa bürüme

B) Gerileme

C) Ödünleme

D) Güdüleri çarpıtma

E) Yansıtma

6.

• Düşünce biçimini nesnel gerçeklere dayandırma

• Duygusal çatışma ve gerginliğine sürüklemeyen yorumlamalar yapma

• Spor yapma

Yukarıdaki davranışların ortak amacı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Heyecanlanmayı önleme

B) Güdüleri doğru yönlendirme

C) Stresle başa çıkma

D) Şema oluşturma

E) Olayları kendi dışında nedenlere yüklemeyi öğrenme

TEST RUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ08


Yüceltme: Toplum tarafından kabul görmeyecek bir güdünün kabul edilebilir davranışlara dönüştürülmesidir.İnkâr (Yadsıma): Baş edilemeyen ya da kaçılamayan bir tehlike veya sıkıntıyı yok saymaktır. Gerileme: Bireyin, olgunluk düzeyinin gerisinde davranması şeklinde ortaya çıkar. Bunlar dışında şakaya vurma, çilecilik, özde-şim kurma,kendine yönelme, kaçma,yalıtma gibi savunma mekanizmaları da vardır.

Normal dışı davranışlar:Psikosomatik Bozukluklar: Korku, kaygı gibi psikolojik nedenlerden kaynaklanan bedensel rahatsızlıklardır.Anksiyete-Kaygı Bozuklukları: Anksiye-te-kaygı bozukluğu; kötü bir şey olacağı endişelerine kalp çarpıntısı, nefes alamama, kaslarda gerginlik gibi fiziksel belirtilerin de eklendiği yoğun korku hâlidir.Fobi: Herhangi bir şeye duyulan mantık dışı ve yoğun korkudur.Panik Atak: Panik atak aniden bastıran kaygı atağı ve nöbetidir.Depresyon (Ruhsal Çöküntü): Depresyon, ilgi ve istek kaybı başta olmak üzere bir dizi ruhsal ve bedensel belirtinin eşlik ettiği ruhsal bozukluktur.Bipolar Bozukluk: Bipolar bozuklukta kişinin duygu durumu, maniden (taşkınlık) depresyona (çökkünlük) aşırı “iki uç” arasın-da değişir.Şizofreni: Beyin fonksiyonlarındaki bozukluklar sonucunda kişinin düşüncesini, davranışını ve duygularını ifade etme şeklini bozan psikolojik rahatsızlıktır.Kişilik Bozuklukları: Paranoid Kişilik Bozuk-luğu, Şizoid Kişilik Bozukluğu, Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu, Narsistik Kişilik Bozukluğu, Bağımlı Kişilik Bozukluğu.

1. E 2. D 3. D 4. B 5. D 6. C 7. C 8. D 9. ? 10. E 11. B 12. A 13. A

7. Dostoyevski’nin babasına olan nef-retiyle Karamozof Kardeşleri yazma-sı ve romanlarında baba karakterini öldürmesi aşağıdaki savunma meka-nizmalarından hangisini kullandığını gösterir?

A) Ödünleme

B) Yansıtma

C) Yüceltme

D) Özdeşim kurma

E) Yön değiştirme

8. Ruh sağlığı kişinin yaşama uyumunda başarılı olması, yaşama isteği duyması, dilek ve isteklerini toplumla uzlaşacak biçimde duyurabilmesi durumudur.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ruhsal açıdan sağlıklı olmanın ölçüt-leri arasında değildir?

A) Kişinin kendine güveni vardır.

B) Bağımsız olarak girişimlerde bulu-nabilir.

C) Toplumda bir yeri ve görevi olduğu duygusunu edinmiştir.

D) Toplumun istek ve beklentilerinin dı-şına çıkmamalıdır.

E) Kişi yaşadığı yakın ve uzak çevrey-le ilişki kurup ilişkilerini sürdürebilir.

9. Anne babasına aşırı bağımlı bir gen-cin arkadaşlarıyla da tatile çıkmak istemesi aşağıdaki psikolojik durum-lardan hangisine örnek niteliğinde-dir?

A) Yaklaşma - yaklaşma çatışması

B) Yaklaşma - kaçma çatışması

C) Kaçma - kaçma çatışması

D) Engellenme

E) Hayal Kırıklığı

10. İşinden nefret eden ancak işsiz kal-maktan da korkan bir çalışanın yaşa-dığı psikolojik durum aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Bireysel engelleme

B) Fiziksel engelleme

C) Yaklaşma-yaklaşma çatışması

D) Yaklaşma-kaçma çatışması

E) Kaçma-kaçma çatışması

11. Orta yaşlarda bir kişinin izlemeye gittiği futbol maçında hakeme kızıp oyun alanına bozuk para ya da pet şişe atması;

I. gerileme,

II. yön değiştirme,

III. karşıt tepki geliştirme

mekanizmalarından hangilerini kul-landığını gösterir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III


12. Sıkıntılarını konuşmaktan kaçınan, en-dişenin bastırıldığı ailelerde yetişen ço-cuklarda daha fazla rastlanan bu hasta-lıkta, çocuğun sıkıntısı beden üzerinden ifade edilir ve sorun sanki fizikselmiş gibi görülür.

Söz konusu hastalıklar aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Psikosomatik bozukluk

B) Nevrasteni

C) Anksiyete

D) Obsesyon

E) Kompülsiyon

13. Sürekli ellerini yıkayan ve mikroplardan abartılı biçimde korkan Melih, olumlu davranışlarını pekiştirme, olumsuz dav-ranışları yok etme temelinde bir yakla-şım sergiler.

Terapistin kullandığı psikoterapi türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Davranış terapisi

B) Bilişsel terapi

C) Dışavurumcu sanat terapisi

D) Diyalektrik davranış terapisi

E) Psikanaliz

T e s t Ü n i t e 4 AYT FelsefeSOSYOLOJİYE GİRİŞ09


SOSYOLOJİNİN DOĞUŞU, İŞLEVİ, ÖZELLİKLERİ, YÖNTEM VE TEKNİKLERİ1. Frederic Le Play’ın Avrupa işçileri üzerin-

de yaptığı bu çalışma bir çeşit denetimli gözlemdir. Le Play çalışmasında fizik bilimlerinin gözlem tekniklerinden esin-lenerek, gözlemlerini standartlaştırmak amacıyla bilgi alacağı konuların genel maddeler halinde çerçevesini çizmeye çalışmış, böylece standart gözlemleme cetvellerine ulaşmıştır. Bu cetveller ol-dukça ayrıntılı olarak hazırlanmıştır.

Le Play’ın sosyolojiye kazandırdığı teknik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyometri B) Monografi

C) Anket D) Mülakat

E) Katılımlı gözlem

2. Acaba Hitler olmasaydı, çağın en kan-lı katliamı olan yahudi katliamı yine de olacak mıydı? Atatürk olmasaydı Kur-tuluş Savaşı yine de kazanılacak mıy-dı? Elbette bu sorulara kesin bir cevap veremeyiz ancak bu sosyal olayları ele alırken Hitler ve Atatürk’ün kişisel özel-liklerini de dikkate almalıyız.

Bu durum, sosyolojinin aşağıdaki bi-limlerden hangisiyle işbirliği yapma-sını gerektirir?

A) Tarih

B) Psikoloji

C) Antropoloj

D) Siyaset bilimi

E) Ekonomi

3. İlk sosyologların temel ilgi alanı toplumu daha düzgün yaşanabilir bir yer yap-maktı. Ancak 1920’lerden sonraki sos-yologların amacı sadece sosyoloji saygı duyulan bir bilim yapmaktı. Bu sosyo-logların toplumu ve grupları değiştirmek gibi bir amacı yoktu. Ancak II. Dünya Savaş’ından sonra sosyologlar sorunla-rı çözmeye, bilgi ve pratiği birleştirmeye yöneldiler. Çünkü artık sadece bilim için bilim yapmak insanlarda tatminsizliğe yol açtı. Günümüzde bu nedenle sos-yal yaşantıyı farklılaştırmayı amaçlayan uygulamalı sosyoloji ivme kazanmaya başladı.

Buna göre, uygulamalı sosyoloji için

I. Salt teorik olmadığı

II. Sorun çözmeye yönelik olduğu

III. Şirket ve hükûmetler tarafından ya-rarlanılan bir alt dal olduğu

yorumlarından hangileri yapılabilir?



4. Sosyoloji olması gereken ideal toplum modellerini ele almaz ya da hedef koy-maz. Yalnızca olanı ele alır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Normatif değildir.

B) Nesneldir.

C) Pozitif bir bilimdir.

D) Değer yargısı içermez.

E) Deneyseldir.

5. Sosyoloji toplumları zaman ve yer bakı-mından nesnel ve somut koşulları için-de anlamak amacındadır.

Aşağıdakilerden hangisi bu amaca hizmet eden bir çalışmadır?

A) Göçlerin niçin köyden kente doğru olduğunun araştırılması

B) Toplumdaki nüfus artış hızının bili-nip verilecek eğitim, sağlık, ulaşım gibi ihtiyaçların planlanması

C) Türk toplumunda 50 yıl önceki orta-lama evlilik yaşıyla bugünkü ortala-ma evlilik yaşı arasındaki farklar ve bunların nedenlerinin araştırılması

D) Ekonomisi tarım ve hayvancılığa bağlı farklı toplumların aile yapıla-rındaki benzerliklerin araştırılması

E) İşsizliği artıran koşulları inceleyip bu durumun ortaya çıkmasını engelle-yecek tedbirlerin önerilmesi

6. 19.yy.da C. H. Booth, Londra halkının yoksul kesimleri üzerinde yaptığı araş-tırmada, bilgi sağlamak için kendini ev-siz, barksız bir yabancı olarak tanıtmış ve onların yaşayışlarını paylaşmış, duy-gu ve düşüncelerine ortak olmuştur.

C. H. Booth’un bu çalışmada kullan-dığı araştırma tekniği aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Katılımlı gözlem

B) Katılımsız gözlem

C) Doğal gözlem

D) Sistematik gözlem

E) İç gözlem

TEST SOSYOLOJİYE GİRİŞ09


1. B 2. E 3. B 4. ? 5. C 6. A 7. D 8. E 9. A 10. E 11. B

7. Sosyolog belirli bir ilgi odağı üzerinde yoğunlaşarak araştırmasını sürdürür. Gereksiz konular araştırma sürecinin hem uzamasına hem de ilgi odağının dağılmasına neden olabilir.

Bu durum sosyolojinin aşağıdaki il-kelerinden hangisiyle ilgilidir?

A) Nesnellik

B) Basitlik

C) Açıklık

D) Sınırlık

E) Tekrarlanabilirlik

8. Sosyologların bilgi toplama yöntemle-rinden biri olan saha araştırmasında in-sanlara çeşitli sorular sorarak onlardan cevap alınır. Anket ya da görüşme tek-niği şeklinde iki yolu vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu teknikle-rin avantajlarından biri değildir?

A) Kısa zamanda birçok bilgi toplan-masını mümkün kılar.

B) Elde edilen verilerin istatistiksel kul-lanımı daha kolaydır.

C) İdaresi ve yönetilmesi kolay teknik-lerdir.

D) Elde edilen verilerin yorumu kolay-dır.

E) Belli bir grup veya özel örneğin de-rinlemesine incelenmesini sağlar.

9. Sosyolojinin geniş kitlelerin taranması üzerine uyguladığı araştırma teknikle-rinde dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri de örneğin temsil ye-teneği ve yeterliliğidir. Örneğin temsil yeteneği, içinden seçildiği araştırma kapsamına giren kişilerin tamamının ka-rakteristiklerini bir yanlılık yaratmadan yansıtması demektir. Örneğin yeterliliği ise güven uyandıracak bir büyüklükte olmasıdır.

Parçada sözü edilen kavram çifti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Örneklem-Evren

B) Güvenilirlik-Geçerlilik

C) Anket-Görüşme

D) Örnek alma-Gözlem yapma

E) Korelasyon-istatistik

10. Saint Simon sosyolojiyi, toplumsal fiz-yoloji, beşeri bilim ya da özgürlük bilimi olarak adlandırır. Ona göre her toplum düzeni mutlak surette o toplumun sahip olduğu ekonomik yapı ile belirlenir.

Buna göre, S. Simon’ın sosyolojiye yaklaşımı diğer sosyologlarca aşağı-dakilerden hangisi ile eleştirilebilir?

A) Öznel olma

B) İndirgemeci olma

C) Dinamik olma

D) Statik olma

E) Çelişkili olma

11. Sosyolojinin bilimsel bir disiplin olarak gelişmesi ve felsefeden ayrılması, 19. yüzyılın başında batı toplumları hızlı ve dramatik bir değişiklik içerisindeyken başlamıştır. Bu değişiklikler 1750-1900 yılları arasında yer alan Endüstri Dev-rimi ve 1789 Fransız İhtilali’dir. Bu dö-nemde küçük kasabalar ortadan kalk-mış yerini hava kirliliğinin yoğun olduğu büyük kentler kurulmuştur. Kadın ve ço-cuklar altı gün 14-16 saat çalıştırılmış, bebek ölüm oranları artmış, cinayet, al-kolizm ve fakirlik yaygın biçimde ortaya çıkmıştır. Bu süreçte insanlar daha ön-celeri olduğu gibi kabul ettikleri sorunlar üzerinde düşünmeye, sorular sormaya başlamıştır.

Bu durum sosyolojinin ortaya çıkışı-nın aşağıdakilerden hangisine bağ-lanmasına neden olmuştur?

A) Hızlı toplumsal değişmeye

B) Toplumsal sorunlarda artışa

C) Çalışma koşullarındaki zorluklara

D) Kentleşme sorunlarına

E) Diğer bilimlerdeki gelişmelere

T e s t Ü n i t e 5 AYT FelsefeBİREY VE TOPLUM10


SOSYALLEŞME SÜRECİ, TOPLUMSAL İLİŞKİLER1. Doğduğu günden beri metropollerde

yaşamış olan Selin, bir arkadaşıyla çıktığı bir tatilde küçük bir köyde birkaç gün geçirir. Bu zaman zarfında köydeki komşuluk ilişkilerini, yapılacak bir dü-ğüne köylülerin katkılarını izledikçe çok büyük şaşkınlık yaşamıştır.

Selin’in köy hayatında yaşadığı şaş-kınlığın nedeni, cemiyet tipi toplu-mun cemaat tipi toplumdan hangi farklılıklarından kaynaklanmaktadır?

A) Bireysel değil grup çıkarının önce-likle olması

B) Geleneklerin etkili olması

C) Ortak iradenin bulunması

D) İkincil ilişkilerin olması

E) Doğal dayanışmanın olması

2. Dernek, sendika, parti, şirket gibi yapı-lar yasalara göre oluşurken, aile arka-daş grubu, çete gibi yapılar yazılı olma-yan kurallara göre kurulur.

Buna göre, belirtilen gruplar aşağı-daki ölçütlerden hangisine göre sı-nıflandırılmıştır?

A) Üye sayısına göre

B) Gruba katılış biçimine göre

C) Kuruluş biçimine göre

D) Yapılarına göre

E) Sürekliliğine göre

3. İnsanlar arası ilişkilerde bir defa olup biten toplumsal oluşumlara toplumsal olay, aynı nitelikteki toplumsal olayların genel ifadesine toplumsal olgu denir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi toplumsal olay-olgu ilişkisine örnek değildir?

A) Balkan Savaşı - Savaş

B) Erhan ile Firdes’in evliliği - Evlilik

C) 2018 Başkanlık seçimi - Seçim

D) Marmara Depremi - Deprem

E) Fransız İhtilali - İhtilal

4. Toplumsal ilişkiler ile bu ilişkilerin oluş-turduğu toplumsal grup ve kurumların bütününe toplumsal yapı denir.

Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yapıyı etkileyen faktörler arasında sayılmaz?

A) Demografik yapı

B) Fiziki çevre

C) Tabakalaşma biçimi

D) Toplumsal değişmeler

E) Bireysel özellikler

5.

• İnsan yaşamına saygılı olmak bir değer iken, insanın öldürülmesinin yasak olması bir normdur.

• Dürüstlük, doğruluk bir değerdir, yö-neticinin rüşvet yememesi bir norm-dur.

Buna göre;

I. Değerler daha genel, normlar daha özel ve emredicidir.

II. Değerler yazılı normlar sözlüdür.

III. Değerlerin yaptırımı normlardan güçlüdür.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?


D) I ve III E) I, II ve III6. Belli bir toplumda ya da grupta bireyle-

rin uymak durumunda oldukları, olumlu tepki verdikleri düşünceler, kurallar ve uygulama biçimlerine toplumsal değer denir. Bayrak, adalet, marş gibi kavram-larda birleşmek buna örnektir.

Aşağıdakilerden hangisi toplumsal de-ğerler için söylendiğinde yanlış olur?

A) Değerler maddi veya manevi biçim-dedir.

B) Değerlerin kökleşmesi sonucunda örfler, adetler, merasimler oluşur.

C) Birey toplumsal değerleri toplumda hazır bulur.

D) Toplumsal değerler toplumdan top-luma ve aynı toplumda zamanla değişir.

E) Yazılı olarak oluşmuş yaptırımları vardır.

TEST BİREY VE TOPLUM10


1. D 2. C 3. D 4. E 5. A 6. E 7. A 8. A 9. B 10. D 11. E 12. C

7. İlkel toplumlardan görülen yaş ve cinsi-yet göre yapılan iş bölümüne doğal iş bölümü denir. Bu iş bölümünde erkekler avcılık, kadınlar ev işi ve toplayıcılıkla uğraşırlar.

Durkheim, söz konusu iş bölümünü aşağıdaki kavramlardan hangisi ile adlandırır?

A) Mekanik dayanışma

B) Organik dayanışma

C) Teknik iş bölümü

D) Cemiyet hayatı

E) Cemaat hayatı

8.

• Kırmızı ışıkta bekleyenler, aynı yol-da yürüyenler, kuyrukta bekleyenler sıradan kalabalıkları oluştururlar.

• Statta maç seyredenler, tiyatroda veya sinemadaki seyirciler izleyici kalabalıklarıdır.

• Miting, tören, resmi geçit ya da parti kalabalıkları gösteri kalabalıklarıdır.

Verilen örneklerin ortak topluluk adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yığın B) Grup C) Kitle

D) Kategori E) Sınıf

9. Lise mezunu olmak 1950’lerde Türki-ye’de prestijli bir statü iken şu anda yanı ölçüde prestijli değildir. Çünkü artık ül-kemizde 1950’li yıllardaki lise mezunun-dan çok daha fazla sayıda üniversite mezunu vardır.


A) Toplumsal prestij kişinin davranışla-rı ile yakından ilişkilidir.

B) Toplumsal prestij zamanla değişe-bilir

C) Toplumsal prestij o statüde bulunan kişilere göre değişebilir.

D) Toplumsal prestijde bireysel farklı-lıklar belirleyicidir.

E) Statünün gerektirdiği gibi davran-mak prestiji artırır.

10. Bireyin toplum veya toplumsal gruplar-daki yeri ve konumuna statü denir. Sta-tüler verilmiş ve kazanılmış olarak ikiye ayrılırlar. Doğuştan gelen ve ırk, cinsi-yet, soy, yaş ve din gibi faktörlerde be-lirlenen statüler verilmiş, emek, eğitim ve deneyimle elde edilenler kazanılmış statülerdir.

Aşağıdakilerden hangisi kazanılmış statü örneği değildir?

A) Tüccar olmak

B) Baba olmak

C) Şarkıcı olmak

D) Genç olmak

E) Kentli olmak

11. Toplumsal ilişki, bireyler ve gruplar ara-sında yaşayan her türlü iletişim ve etki-leşimdir. Bu anlamda toplumsal yapının temelini oluşturur. Max Weber, bir iliş-kinin sosyal nitelikli olabilmesi için bazı özellikler taşıması gerektiğini söyler.

Aşağıdakilerden hangisi şu zorunlu niteliklerden biri olamaz?

A) En az iki insan arasında olması

B) Bir zaman süresi içinde olması

C) İnsanlar ilişki içinde iken karşılıklı etkileşim halinde olması

D) Kişilerin birbirinden haberdar olması

E) İlişkinin toplum tarafından onaylan-ması

12. Toplumsal yığınlar amaçsız, örgütsüz, insanlardır. Tek ortak paydaları geçici bir süre aynı mekanı paylaşmalarıdır. Bu yüzden aralarındaki ilişkiler de ge-çici ve yüzeyseldir. Genellikle rastlantı sonucu oluşur ve çabuk dağılırlar. Ör-neğin;

I. Bir şehrin meydanından gelip ge-çen insanlar sıradan kalabalıkları oluşturur.

II. Bir konseri izleyen insanlar etkin ka-labalıkları oluşturur.

III. Şiddete başvurmadan protesto ey-lemi yapan insanlar gösteri kalaba-lıklarını oluşturur.

Toplumsal yığına örnek olarak gös-terilmek üzere verilen maddelerden hangileri doğrudur?



T e s t Ü n i t e 6 AYT FelsefeTOPLUMSAL YAPI11


TOPLUMSAL ETKİLEŞİM TİPLERİ, TABALAŞMA - HAKETLİLİK1. Sosyokültürel değerleri birbirinden

farklı birey ve grupların karşılık-lı ödünler vererek uzmanlaşmasını sağlayan toplumsal etkileşim türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uyarlama

B) Benzeştirme

C) Uyum

D) Rekabet

E) Baskı

2. Baskının merkezinde otorite vardır. Oto-rite düzenin sağlanmasında yasal ve sosyal baskı araçları kullanır.

Bu durum baskıyla ilgili;

I. Baskıyı tek yönlü yapar.

II. Baskıyı mübadeleye benzetir.

III. Baskının uyum oluşturmasını sağ-latır.

Yorumlarından hangilerinin yapılma-sını sağlatır?



3. “İnsanların çoğu asil olanı diler ancak kârlı olanı tercih eder.” der Aristotales. Çünkü genellikle yaptığının karşılığını almak ister insanlık.

Bu durum aşağıdaki etkileşim tiple-rinden hangisine örnek oluşturur?

A) Rekabet B) Çatışma

C) Mübadele D) Baskı

E) Uyum

4. Sanayileşmeyle birlikte rekabete dayalı bir piyasa ekonomisi oluştu, üretimi ve tüketimi bu piyasa düzenliyor, mal ve emek bu piyasada değer kazanıyordu. Artık bireylerin toplumsal tabaka içinde-ki konumu sahip olduğu ekonomik alım gücüne bağlıdır. Bir kişinin ekonomik alım gücü arttıkça toplumsal tabakası da değişmeye başlar. Artık bir köylüden başbakan, bir siyahiden cumhurbaşka-nı olduğunu görebilmekteyiz. İşte bu değişimler tabakalar arası geçisin daha kolay olduğunu gösterir.

Parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir?

A) Açık toplumsal tabakalaşmada ya-tay hareketlilik

B) Açık toplumsal tabakalaşmada di-key hareketlilik

C) Kapalı toplumsal tabakalaşmada di-key hareketlilik

D) Kapalı toplumsal tabakalaşmada yatay hareketlilik

E) Yarı kapalı toplumsal tabakalaşma-da yatay hareketlilik

5. Yarı kapalı toplumsal tabakalaşma ta-rıma dayalı üretim tarzının belirgin ol-duğu toplumsal düzenlerde görülürken açık toplumsal tabalaşma sanayileşme ile birlikte gelişen bir sistemdir.

Bu durum tabakalaşma sistemlerin-de aşağıdakilerden hangisinin başat faktör olduğunu gösterir?

A) Siyaset B) Eğitim

C) Ekonomi D) Din

E) Aile

6. Orta Çağ’ın feodal toplumsal yapısında üç zümre yer almaktaydı; Toplumun gü-venliğinden sorumlu soylu asilzadeler, toplumun birliğini sağlayan papazlar ve asilzadelere bağlı köylüler. Her züm-re statüsünü yaptığı işten almaktaydı. Bundan dolayı bu yapıda kast sistemin-de olduğu gibi, statü ya da sınıf doğuş-tan getirilen bir şey değildir. Ancak statü değiştirmek oldukça zordur.

Buna göre, feodal toplumsal yapıda,

I. Yarı kapalı toplumsal tabakalaşma görülür.

II. Meslek seçme şansı vardır.

III. Üretim tarzı etkilidir.


A) Yalnız I B) I ve II C) I v III


TEST TOPLUMSAL YAPI11


1. A 2. A 3. C 4. B 5. C 6. E 7. C 8. C 9. D 10. E 11. D 12. B

7. Kast sistemi, tabakalar arası geçişlerin çok katı kurallarla sınırlandırıldığı bir sistemdir. Hindistan’daki kast sistemi ülkenin 1947 yılında İngiltere’den ba-ğımsızlığını almasından sonra yasa dışı ilan edilmiş olsa da bugün bile güçlü bir etkiye sahiptir.


A) Tabakalaşmada en etkin ölçüt eko-nomidir.

B) Tabakalaşma sistemlerindeki deği-şimi sağlayan kültürel değişimlerdir.

C) Tabakalaşma sisteminde değişim birden bire olmaz.

D) Kast sistemi dünyadaki en yaygın tabakalaşma sistemidir.

E) Hindistan’daki kast sistemi İngiliz etkisiyle oluşmuştur.

8. Tabakalar arasında geçişin olmadığı toplumsal düzene kapalı tabakalaşma denir. Bir kişi hangi tabakaya aitse, ba-şarısı ne olursa olsun bulunduğu taba-kadan başka bir tabakaya geçemez.

Söz konusu toplumlarda aşağıdaki-lerden hangisi kesinlikle görülmez?

A) Yatay hareketlilik

B) Sosyal sınıf

C) Dikey hareketlilik

D) Mesleki uzmanlaşma

E) İş bölümü

9. Statü, servet, oturulan yer, eğitim dü-zeyi, yaşam biçimi gibi özellikler açı-sından birbirine benzeyen özellikteki insanların oluşturduğu sosyal birim aşağıdakilerden hangisi ile adlandı-rılır?

A) Kapalı toplumsal tabakalaşma

B) Açık toplumsal tabakalaşma

C) Toplumsal hareketlilik

D) Toplumsal tabaka

E) Yarı açık toplumsal tabakalaşma

10. Urla’da öğretmenlik yapan Bahadır’ın İçel’e tayinin çıkması aynı tabaka içe-risinde gerçekleşen yatay hareketlilik örneğidir.

Buna göre, yatay hareketlilikte,

I. Yaşam standardında belirgin bir de-ğişme olmaz.

II. Toplumsal statüde değişme olmaz.

III. Gelir düzeyinde kayda değer bir fark olmaz.




11. Meslek örgütleri içinde çırak, kalfa, usta gibi statülere yükselmek belli kurallara bağlanmıştır. Ahilik ya da Lonca sistemi buna örnektir.

Söz konusu sistemlerde aşağıdaki-lerden hangisi görülür?

A) Açık toplumsal tabakalaşma

B) Kapalı toplumsal tabakalaşma

C) Demokratik yapılanma

D) Yarı açık toplumsal tabakalaşma

E) Sosyalist sistem

12. Endüstri devrimi ne demokratik dü-zenle birlikte oluşan, koşullarını yerine getiren herkesin bulunduğu toplumsal tabakayı değiştirebildiği sistem aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?

A) Kapalı toplumsal tabakalaşma

B) Açık toplumsal tabakalaşma

C) Yarı kapalı toplumsal tabakalaşma

D) Lonca teşkilatı

E) Kast sistemi

T e s t Ü n i t e 7 AYT FelsefeTOPLUMSAL DEĞİŞME VE GELİŞME12


TOPLUMSAL DEĞİŞME, GELİŞME, BÜTÜNLEŞME VE ÇÖZÜLME1. Yakın yıllarda Şili ve Endonezya’daki

depremler, Pakistan ve Bangladeş’de-ki sel baskınları, Afrika’daki kıtlıklar ve Orta Amerika’daki kasırgalar tüm dün-yadan gelen yardım kampanyalarına konu olmuştur. Çünkü artık dünya “bü-yük bir köy”dür.

Dünyanın “büyük bir köy”e benzetil-mesi aşağıdaki kavramlardan hangi-si ile ifade edilir?

A) Modernleşme

B) Küreselleşme

C) Gelişme

D) İlerleme

E) Çözülme

2. Toplumsal değişme bir grubun, organi-zasyonun, topluluğun veya toplumun bir biçimden diğer biçime geçiş sürecidir.

Aşağıdakilerden hangisi toplumsal değişme için söylendiğinde doğru olmaz?

A) Değişme doğaldır.

B) Değişmenin önüne geçilmez.

C) Değişme süreklilik gösterir.

D) Değişme olumlu yönde olmalıdır.

E) Değişme benzerlik gösterir.

3. Üçüncü Dünya ülkeleri olarak adlandı-rılan gelişmekte olan ülkelerin dünya üzerindeki önemi arttıkça, dikkatler bu ülkeler üzerinde toplanmaya başlamış-tır.

Bu süreçte, toplumların endüstri ön-cesi bir aşamadan tarım toplumuna geçme, sonra da endüstri toplumu olma süreci aşağıdakilerden hangi-siyle ifade edilir?

A) Modernleşme

B) Küreselleşme

C) Çözülme

D) Kalkınma

E) Yozlaşma

4. Toplum bilimciler toplumsal değişmeyi toplumun kendisi ve kurumlarında belir-li bir zaman sürecinde meydana gelen küçük ya da büyük boyutlu farklılık ya-ratan değişme olarak tanımlamaktadır-lar.

Buna göre, toplumsal değişmede;

I. değişme miktarı,

II. değişmenin sıklığı,

III. değişimin doğası önemlidir.

maddelerinden hangilerine ulaşılabi-lir?



5. 1917’de Rusya’da, 1789’da Fransa’da görülen toplumsal düzenin devrilerek yeni bir toplumsal düzenin kurulması şeklinde ortaya çıkan toplumsal değiş-me türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evrim

B) İhtilal

C) İnkılap

D) İsyan

E) İlerleme

6. Toplumsal değişme, toplumdaki ilişkile-rin, kuralların, kurumların, zaman içeri-sinde yapı ve işlevi açısından başkalaş-ması, farklılaşmasıdır.

Buna göre, toplumsal değişme için söylendiğinde aşağıdakilerden han-gisi doğru olmaz?

A) Toplumsal değişme kaçınılmazdır.

B) Her toplumsal değişme olumlu ol-mayabilir.

C) Toplumsal değişmenin unsurları za-man, insan ve yerdir.

D) Toplumsal değişme planlı olarak gerçekleşir.

E) Toplumsal değişmenin hızı ve yönü farklı olabilir.

TEST TOPLUMSAL DEĞİŞME VE GELİŞME12


1. B 2. D 3. A 4. E 5. B 6. D 7. B 8. A 9. B 10. B 11. A 12. A

7. 1945’te Batman’da petrol bulununca, çevresine kurulan kampa 5’er daireli 4 lojman, bir yemekhane, fırın ve çama-şırhane olmak üzere 6 bina inşa edildi. Petrol bulunmasıyla başlayan bu çalış-maların ardından Batman yoğun göç almaya ve hızla büyümeye başladı. Kerpiç evler yerini cadde ve sokaklara, şehirleşmeye bıraktı.

Batman’daki toplumsal değişmenin kökeninde aşağıdaki faktörlerden hangisi bulunmaktadır?

A) Bilim ve teknoloji

B) Fiziki çevre

C) Kültür

D) Demografya

E) Ekonomi

8. Bilimsel ve teknik anlamda gelişmenin iyi olarak kabul edilmesi de Batı dışın-daki toplumların “geri” kabul edilmesi de normatif yaklaşımlardır. Bu nedenle özellikle Weber’le birlikte gelişme ya da ilerleme kavramları yerine değiş-me kavramı kullanılmaya başlanmıştır. Çünkü değişme kavramı değerlerden arınmıştır.

Buna göre, gelişme ya da ilerleme kavramları yerine değişme kavramı-nın kullanılmasının nedeni aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Nesnellik sağlaması

B) Geçerlilik sağlaması

C) Sınırlılık sağlaması

D) Genelgeçerli olması

E) Demokratik olması

9. Bir toplumda gelişmenin varlığından söz edilebilmesi için birtakım ilerleme-lerin olması gerekir. Örneğin Kuzey Av-rupa ülkelerinde eğitim görmüş, kendi geçimini sağlayacak güçte olan insan sayısının yüksek olması bu ölçütlerden birisidir.

Aşağıdakilerden hangisi söz konusu toplumsal gelişme ölçütüdür?

A) Ekonomik büyüme

B) Orta tabaka genişlemesi

C) Toplumsal bütünleşme

D) Manevi değerler etrafında bütünleş-me

E) Demokratik örgütlenme gücü

10. Toplumdaki bireylerin, toplumsal dav-ranış alışkanlıklarına, değerlere, norm-lara, kurumlara, denetim biçimlerine kayıtsız kalması, uyumlarını yitirerek toplumsal yaşamın unsurlarının dağıtıl-ması, toplumsal yaşamın imkansızlaş-masıdır.

Bu süreçte bireylerin ortak amaçları-nı gerçekleştirmek ve doğal haklarını korumak için gerekli dernek ya da sendika gibi yapılanmalardaki ek-siklikler aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir?

A) İş bölümü yetersizliği

B) Örgütlenme yetersizliği

C) Demokratik kurumlaşma yetersizliği

D) Manevi değer zayıflığı

E) Orta tabakanın küçülmesi

11. Ülkemizde 1990’larda ebeveynler ço-cuklarına “Akşama kadar dışardasın sokak çocuğu mu olacaksın” derken 2000’lerde “Oğlum hadi biraz sokağa çık, spor yap sürekli bilgisayar başında-sın nasıl çocuksun sen?” demeye baş-lamışlardır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Toplumsal değişmeye

B) Toplumsal çözülmeye

C) Toplumsal dayanışmaya

D) Kültürlenmeye

E) Küreselleşmeye

12. Toplumsal çözülmenin olduğu toplum-larda grup ya da bireysel çıkarlar öne çıktığından toplumsal barış ve uzlaşma da tehlikeye girer. Ekonomik, politik ve sosyal depremlerin yaşandığı dönem-lerde yoğun bir şekilde görülür.

Buna göre toplumsal çözülme için aşağıdakilerden hangisi söylenebi-lir?

A) Toplumun ortak değer ve kurallara kayıtsız kalması

B) Toplumsal normlarda artış görülme-si

C) Toplumda mübadele ve uyarlama tipi etkileşimlerin artması

D) Toplumsal tabakalarda alt ve üst sınıflar azalırken orta sınıfın geniş-lemesi

E) Toplumsal kontrol mekanizmasının güçlenmesi

T e s t Ü n i t e 8 AYT FelsefeTOPLUM VE KÜLTÜR13


KÜLTÜRÜN ÇOK ANLAMLILIĞI, KÜLTÜRÜN TEMEL KAVRAMLARI1. Cep telefonu hızla yaygınlaşmakta an-

cak onu kullanma görgüsü aynı hızda gelişmemektedir. 7’den 77’ye herkesin elinde akıllı telefon görmek mümkün ancak toplu mekanlarda yüksek sesle konuşma, tiyatro, cami gibi yerlerde ka-patmaya özen göstermeme davranışla-rına sıklıkla rastlanılmaktadır.

Söz konusu toplumda aşağıdakiler-den hangisinin yaşandığı söylenebi-lir?

A) Kültürel yayılma

B) Kültür şoku

C) Kültür emperyalizmi

D) Kültürel gecikme

E) Kültürel asimilasyon

2.

− Aynı mahallede oturan Türk ve Al-man ailelerin zamanla birbirini etki-lemesi

− Avrupa birliğine üye ülkelerin kültü-rel etkileşime girmesi

verilen örnekler aşağıdaki kavram-lardan hangisine aittir?

A) Kültürlenme

B) Kültürleşme

C) Kültür şoku

D) Kültür özümseme

E) Yabana kültür hayranlığı

3. Spagetti İtalya’dan, ulusçuluk fikri Fran-sa’dan, tütün içmek Kuzey Amerika yerlilerinden ve yoğurt Türklerden tüm dünyaya yayılmıştır.

Buna göre, kültürel yayılma aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Bir ülkenin başka bir ülkenin kay-naklarını sömürmesidir.

B) Bir kültürün kendi içindeki azınlık kültürünü eritmesi ve kendine ben-zetmesidir.

C) Yabancı kültürlerin olumsuz etkisi ve toplumun kendi öz değerlerine yeterince sahip çıkamaması sonucu meydana gelen bozulmadır.

D) Bir kültürde ortaya çıkan maddi veya manevi kültür ögesinin dünya-daki başka kültürlere yayılmasıdır.

E) Farklı kültürlerin karşılıklı etkileşime girmesiyle gerçekleşen kültür alış-verişidir.

4. Dışarıdan alınan kültürel ögelerin hazmedilememesi sonucu kültürel bütünlüğün zedelendiği kültürel sü-reç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kültürel çatışma

B) Kültürel yozlaşma

C) Kültürleşme

D) Kültürel görecelilik

E) Popüler kültür

5. Gençlerin batı kültürüne özenmesi, yardımlaşmanın yerini çıkarcılığın ve duyarsızlığın alması, ana dilin yabancı kelimelerle bozulması, dini bayramların özünden uzaklaşıp tatile dönüşmesi, iş yeri isimlerinin yabancı kelimelerden seçilmesi gibi örnekler kültürün yozlaş-makta olduğunun göstergesidir.

Buna göre, kültürel yozlaşmada

I. Yabancı kültürlerin olumsuz etkisi vardır.

II. Toplum kendi değerlerine yeterince sahip çıkmamaktadır.

III. Kültürler arası karşılıklı etkileşim yüksektir.

yargılarından hangilerine ulaşılabi-lir?



6. Dışarıdan alınan kültürlerin toplu-mun bazı kesimleri tarafından benim-senip bazılarınca benimsenmemesi sünucu ortaya çıkan durum aşağıda-kilerden hangisi ile ifade edilir?

A) Kültürel ilerleme

B) Kültürel değişme

C) Kültürel çatışma

D) Kültürel yozlaşma

E) Kültürel emperyalizm

TEST TOPLUMSAL DEĞİŞME VE GELİŞME13


1. D 2. B 3. D 4. B 5. B 6. B 7. A 8. A 9. C 10. C 11. D 12. D

7. Belçika’nın Hainaut bölgesinde kutla-nan bir sokak festivalı olan Binche, Av-rupa’nın hâlâ yaşatılan en eski sokak eğlencesidir. Ocak ayında renkli kıya-fetlerle, müzik ve danslar eşliğinde bü-yük bir sokak geçidi olarak düzenlenen etkinlikler günümüzde oldukça gösteriş-li bir şekilde yaşatılmaya devam ediyor. Tahta takunyalar, tüy şapkalar ve daha birçok yerel kıyafetin sergilendiği ritüel UNESCO tarafından koruma altında tu-tuluyor.

Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Kültürün zamanla değiştiğine

B) Kültürel ögelerin evrensel değerler olarak kabul edilebildiğine

C) Kültürel unsurların çatışabileceğine

D) Kültürün tüm dünyaya yayılabilece-ğine

E) Kültürün bazı unsurlarının yozlaşa-bileceğine

8. Orta Asya’da daha çok göçebe yaşa-yan Türkler Anadolu’da yerleşik ha-yata geçmiştir ve buna bağlı olarak kültürde köklü değişmeler yaşanmış-tır. Bu durum aşağıdaki yargılardan hangisini destekler?

A) Kültür mutlak değildir.

B) Kültürel ögeler etikleşim halindedir.

C) Kültür katılımsaldır.

D) Kültür toplumdaki bütünlüğü sağlar.

E) Kültür bireyleri toplumsallaştırır.

9. Birey kültüre üç şekilde katılabilir; Dil öğrenme, giyim tarzı, inanç sistemi gibi genel unsurlara katılma, bireylerin gelişim düzeyleri, ilgileri ve görüşlerine bağlı olarak özel unsurlara katılma ya da seçenekler yoluyla kültürel unsurlara katılma.

Aşağıdakilerden hangisi seçenekler yoluyla kültürel unsurlara katılma ör-neği değildir?

A) Zorunlu eğitimden geçerek öğret-men olmak

B) Bir partinin gençlik kollarına üye ol-mak

C) Derneğe katılmak

D) Resim sergisine gitmek

E) Tuttuğu takımın maçını izlemek

10.

I. Büyüklerin elini öpme

II. Yılbaşı ağacı hazırlama

III. Son model araba üretme

IV. Dile yeni sözcük kazandırma

V. Cep telefonu

verilen örneklerden hangisi ya da hangileri manevi kültür ögesine ör-nektir?

A) I ve II B) I ve III

C) I, II ve IV D) III ve V

E) III, IV ve V

11. Ekin ya da hars olarak da ifade edilen kültür bir toplumun üyeleri arasında paylaşılan, kuşaktan kuşağa aktarılan, değişim süreci olan davranış kalıpları ile maddi ve manevi değerlerin tümüne verilen addır.

Buna göre, kültür için söylendiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru ol-maz?

A) Tarihseldir.

B) Zamanla değişir.

C) Hem öğrenilir hem öğretilir.

D) Ögelerinin değişim hızı aynıdır.

E) Toplumları birbirinden ayırır.

12. Maddi kültür toplumun teknolojisini, hü-ner ve becerilerini ifade eder. Tabiatı düzenler.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi maddi kültür örneği değildir?

A) Köprü

B) Televizyon

C) Cami

D) Sanat

E) Okul

T e s t Ü n i t e 9 AYT FelsefeTOPLUMSAL KURUMLAR14


TOPLUMSAL KURUMLARIN İLİŞKİLERİ, AİLE1. “Anaerkil aile soyu ve otoritesinin ege-

men olduğu ailedir. Otorite annede ve annenin en büyük erkek kardeşindedir. Akrabalık anne tarafına dayanır.” diye bilinse de aslında böyle bir ailenin var olduğu görüşü 20.yy başlarında önemini yitirdi. Günümüz sosyolog ve antropo-logları, tarihin herhangi bir döneminde anaerkil aile türünün varlığını belirten bir kanıtın bulunmadığı görüşündedir.


A) Toplumsal kurumlara dair sonuçla-rın yanlışlanabileceğine

B) Toplumsal kurumların değişime uğ-ramadığına

C) Aile yapısının her zaman ataerkil olduğuna

D) Anaerkil ailenin varlığının istendik bir hayal olduğuna

E) Ailenin evrensel bir kurul olduğu

2. Aile, eğitim, siyaset, ekonomi, din gibi toplumsal kurumlar toplumsal davranışın koruyucusu ve sürdürücüsü oldukların-dan değişme ve gelişmeyi güçleştirerek çağın gerisinde kalmış bazı normları ko-rumada direnç göstermesine yol açabilir.

Bu durum toplumsal kurumlara ilişkin;

I. Olumsuz işlevleri olabilir.

II. Toplumsal değişme üzerinde etkilidir.

III. Toplumsal gelişmenin önünde en-geldirler.

yorumlarından hangilerinin yapılma-sına olanak sağlar?



3. Tıp ilerledikçe akraba evliliklerinin kötü sonuçlar doğurduğu anlaşılmış ve akra-ba dışı evliliklere yönelim artmıştır.

Buna göre, endogaminin yerini eg-zogamiye bırakmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilimsel gelişmelerin kültürel yoz-laşma doğurması

B) Ekonomik yapının toplumsal değiş-me yaratması

C) Bilim ve teknolojinin toplumsal de-ğişme yaratması

D) Aile türlerindeki değişimin toplumsal hareketlilik doğurması

E) Bilimsel ilerlemenin ekonomik deği-şim yaratması

4. Toplumdaki insanların ihtiyaçlarından doğan, toplumsal yapının korunması için zorunlu, kısmen sürekli olan düşün-celer, davranışlar, değerler, normlar ile maddi ögelerden oluşan örgütlemeler-dir.

Aşağıdakilerden hangisi bu örgütlen-melerin özelliklerinden değildir?

A) Yeni ihtiyaçlar yeni toplumsal ku-rumlar doğurur.

B) Toplumdan topluma ve aynı toplum-da zamanla değişir.

C) Toplumsal kurumların birden fazla işlevi olabilir.

D) Toplumsal kurumların değişim hızı ve şekli benzerdir.

E) Toplumsal kurumlardaki değişimler birbirini etkiler.

5.

− Ekonomi kurumunda toplumsal iliş-kilerin tarafları alıcı-satıcı, işçi-parti iken eğitim kurumunda öğrenci-öğ-retmen, siyaset kurumunda yöne-ten-yönetilen’dir.

− Aile kurumunun temel görevi nes-lin devamını sağlamakken ekono-mi kurumunda üretim, bölüşüm ve paylaşımın düzenlenmesi, din ku-rumunda toplum dayanışmasının sağlanmasıdır.

Buna göre,

I. Her toplumsal kurumun belli görev-leri vardır.

II. Her toplumsal kurum belli bir top-lumsal ilişki doğurur.

III. Her toplumsal kurum değişim gös-terir.




TEST TOPLUMSAL KURUMLAR14


1. A 2. C 3. C 4. D 5. B 6. A 7. D 8. B 9. ? 10. B 11. B

6. Fark eder mi ha yengemmiş ha bacım Yatağında nasıl yatam kardaşım Ben gibi bahtı karalı var mıdır? Töreymiş yengemi alacakmışım Ölmem mi Beni taşlara vurun Tabuta kanımı sürün Aynı tabut içinde Kardaşıma götürün

Yıllar önce Mustafa Uğur’la tanınmış olan “ölmem mi” şarkısındaki isyan, abi-si ölen erkek kardeşin, yengesiyle ev-lendirilmek istemesine karşıdır.

Aşağıdakilerden hangisi bu evlilik tü-rüne verilen isimdir?

A) Levirat-EndogamiB) Sororat-EndogamiC) Levirat-EgzogamiD) Sororat-Egzogami

E) Levirat-Poligami

7. Halen ülkemizde birçok yerde akraba evliliği görülmektedir fakat bu evlilikler-de temel neden toprak dağılımından zi-yade kültürün aynı olması ve evlenecek kişilerin her yönüyle bilinmesi önem arz etmektedir.

Söz konusu evlilik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Monogami B) Polijini

C) Poligami D) Endogomi

E) Egzogami

8.

− Erkek ve kadın sayılarındaki denge-sizlik polijini ve poliandri tipi evlilikle-re neden olmuştur.

− Toplumsal baskı, örf ve adaletler le-virat, sororat, endogami türü evlilik-lere neden olmuştur.

− Mirasın bölünmesini önleme, taraf-lardan birinin yoksul olması, endo-gami, levirat, sororat türü evliliğe neden olmuştur.

− Güçlü ailelerle evlilikler yolu ile güç kazanma isteği egzogami türü evlilik yapmaya yöneltmiştir.

Yukarıdaki evlilik türlerinin oluşma-sındaki etken faktörlerden hangisi aşağıdaki seçeneklerde verilmemiş-tir?

A) Demografik nedenler

B) Dini nedenler

C) Ekonomik nedenler

D) Siyasi nedenler

E) Toplumsal-Kültürel nedenler

9. Bu evlilik türü daha çok sanayileşmeyle ortaya çıkmıştır. Eşler anne babalarının yanından ayrılmış ve kentlerde yeni ve ayrı bir evde oturmaya başlamışlardır. Böylece çekirdek aile modeli de ortaya çıkmış olur.

Parçada söz edilen aile türü aşağıda-kilerden hangisiyle adlandırılır?

A) Endogami B) Egzogami

C) Neolokal D) Matrilokal

E) Patrilokal

10. Eğitimin temel amacı iyi vatandaş ve toplumun gereksinim duyduğu insan gücünü yetiştirmektir. Ancak eğitim aynı zamanda çocuk ve ergenlerin arkadaş çevresini genişletmesini de sağlar.

Bu durum, aşağıdaki yargılardan hangisini destekler?

A) Toplumsal kurumların tüm işlevleri olumludur.

B) Toplumsal kurumların açık işlevleri-nin yanında örtülü işlevleri de vardır.

C) Toplumsal kavramlar değişime di-renç gösterebilirler.

D) Toplumsal kurumlar gelişi güzel davranışları engeller.

E) Toplumsal kurumlar yeniliklere açık olanları suçlu ilan edebilecek karar-lılıktadırlar.

11. Geçimlerini Buffalo hayvancılığı ile sağ-layan Todalar’ın çok kocalı bir topluluk olmasının hayli paradoksal bir nedeni vardır; fazla ve yük sayılan kız çocuk-larını öldürme geleneği. Bu gelenek, kadın sayısının azlığına yol açtığı için Todalar’da bir kadına birde fazla koca düşer.

Todalar’da görülen evlilik türü aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Polijini B) Poliandri

C) Monogami D) Endogami

E) Egzogami



EĞİTİM-DİN1. Geçmişte çocuklar ve gençler, ailelerin-

deki yaşlı kimselerden ve arkadaşlarıyla oyun sırasında kendilerine gerekli olan bilgileri edinmekteydi. Ancak daha son-ra toplumun ekonomik yapısı ve buna bağlı olarak yaşantısı değiştiği için aile artık çocuğuna bazı bilgileri vermekte yetersiz kalmıştır. Bilim ve teknolojinin hızla geliştiği çağımızda insanların yeni bilgi ve becerileri kazanacağı uzman-laşmış kurumlara ihtiyaç vardır.

Parçadaki anlatım aşağıdakilerden hangisiyle özetlenir?

A) Bilim ve teknolojinin gelişmesi eği-tim kurumundaki gelişmelere bağlı-dır.

B) Her çağda yaygın ve kurumsal eği-tim anlayışı olmuştur.

C) Eğitim toplumsal kurumların en önemlisidir.

D) Toplumsal değişme, eğitim kurumu-nun niteliklerini de etkilemiştir.

E) Eğitim, ekonomiye bağlı olarak yeni işlevlere sahip olmuştur.

2. Eğitim bireye billi bir meslek kazandıran bir faaliyettir ve bu anlamdaki eğitim kurumları, 19.yy.da Batı Avrupa’daki sanayileşme ve kentleşme süreciyle birlikte gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.

Buna göre,

I. Parçada eğitim “öğretim” anlamında kullanılmıştır.

II. Eğitim kurumlarının gelişmesinin kökeninde ekonomik değişimler vardır.

III. Sanayileşme uzmanlaşmış bireyleri gerekli kılmıştır.




3. Çağdaş toplumlarda eğitimin gizli ve açık olmak üzere iki tür görevi vardır.

Aşağıdakilerden hangisi eğitim kuru-munun açık görevleri arasında değil-dir?

A) Bireylere bilimsel ve mesleki bilgi aktarmak

B) Bireylere akılcı bir düşünce alışkan-lığı kazandırmak

C) Bilimin gelişmesine katkı sağlamak

D) Toplumun kültürel mirasının yeni ku-şaklara aktarılmasını sağlamak

E) Çevre edinerek uygun eş seçme olanağı sağlamak

4. Eğitim bireye aileden sonra, yaşadığı toplumun geleneklerini kültürünü öğre-ten, onu hayata hazırlayan kurumdur.

Bu durum eğitimin aşağıdaki işlev-lerden hangisine sahip olduğunu gösterir?

A) Toplumu kalkındırma

B) Bireyi toplumsallaştırma

C) Kültürü geliştirme

D) Bireye meslek kazandırma

E) Bireye aile kazandırma

5. Aile, ekonomi, eğitim gibi kurumları tanımlarken hemen her toplumda gö-rülen ortak özelliklerini dikkate alarak bir tanım verilebilir. Ancak din kurumu için hemen her toplumda görülebilecek özellikleri tesbit etmek çok zordur. Çün-kü din olgusu çok farklı bir yapıya sa-hiptir ve toplumdan topluma çok değişik özellikler gösterir. Ancak bu farklılıklara rağmen tüm dinlerde ortak nokta bul-mak da mümkündür.

Aşağıdakilerden hangisi bu ortak noktalardan biridir?

A) Her dinin kutsal saydığı olay, faali-yet ve varlık vardır.

B) Tüm dinler doğa olaylarını kutsal sayar.

C) Her dinde Tanrı anlayışı vardır.

D) Tüm dinlerde farklı mezhepler var-dır.

E) Tüm dinler büyük kitlelere hitap eder.



1. D 2. E 3. E 4. B 5. A 6. B 7. D 8. B 9. E 10. B 11. C

6.

I. Bireyin kısa ve ölümcül dünyasına anlam kazandırmak

II. Sosyal birlikteliği sağlamak

III. Üyelerine çeşitli iletişim olanakları sağlayarak ortak kanaatlerini geliş-tirme olanağı vermek

Verilen maddeler aşağıdakilerden hangisi açıklamaya yöneliktir?

A) Dinin özellikleri

B) Dinin işlevleri

C) Dinin meşruluk ölçütleri

D) Dinin gelişimi

E) Dinsel bilginin nitelikleri

7.

− İyi insan ve vatandaş niteliklerini be-lirlemek

− İyi insan ve vatandaş yetiştirmek

− Lider yetiştirmek

− Bilinçli seçmen yetiştirmek

Verilen maddeler eğitimin hangi te-mel işlevleri arasındadır?

A) Ekonomik işlevler

B) Bireysel işlevler

C) Toplumsal işlevler

D) Siyasal işlevler

E) Gizli işlevler

8. Din, inanç olgusuna dayanır. Sosyoloji dinsel inançları ve normları bir olgu ola-rak incelemeye çalışır. Sosyoloji bu din-sel inançların ve normların doğruluğuy-la ve yanlışlığıyla ilgilenmez. Sosyoloji dini bir kurum olarak ele alır.

Bu durum, sosyolojinin dine yaklaşı-mının nasıl olduğunu gösterir?

A) Sınırlı B) Nesnel

C) Bütünsel D) Tutarlı

E) Deneysel

9.

I. Kutsal sayılan bir hayvana, bitkiye veya cansız bir nesneye inanma ve tapınmaya totemizm denir.

II. İnsanların, içinde büyüsel güç oldu-ğuna inandığı nesnelere inanması-na fetişizm denir.

III. Ruha tapmaya Animizm denir.

IV. Doğa güçlerine tapınmaya Natu-rizm denir.

V. Müslümanlık, Hristiyanlık, Musevilik gibi tek Tanrılığa politeizm denir.

Tarihsel süreçte görülmüş dini inançlardan hangisinin tanımı yanlış verilmiştir?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

10. Din bir vicdan meselesidir. Herkes vic-danın emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygı gösteririz. Düşünüşe ve dü-şünceye karşı değiliz. Biz sadece din işlerini millet ve devlet işleriyle karıştır-mamaya çalışıyor, kasıt ve fiile dayanan tutucu hareketlerden sakınıyoruz.

Atatürk’ün bu ifadesi aşağıdaki kav-ramlardan hangisiyle ilintilidir?

A) Monoteizm

B) Laiklik

C) Kutsal-Yüce ilişkisi

D) Hürriyet

E) Aristokrasi

11. Kültürün kuşaktan kuşağa aktarılması işi eğitim sayesinde gerçekleşir. Her toplumda eğitim, o toplumun temel özelliklerine bağlıdır. Bir toplum kendi sürekliliğini sağlamak için insanlarını o topluma uyumlu birer birey olarak yetiş-tirmek zorundadır. Bu da ancak insanla-rın eğitilmesiyle mümkündür.

Parçada eğitimin aşağıdaki kavram-lardan hangisiyle ilişkisinden söz edilmektedir?

A) Kültürel bütünleşme

B) Demokratikleşme

C) Sosyalleşme

D) Küreselleşme

E) Modernleşme



EKONOMİ-SİYASET1.

• İnsanlar birer biyolojik varlıktır ve hayatta kalabilmek için bazı fizyolo-jik ihtiyaçları vardır.

• İnsanlar sosyal birer varlıktır ve bazı tüketim maddelerini sırf toplumda bir statü gereksinimi için alır ve kul-lanırlar.

Yapılan saptamalar aşağıdaki top-lumsal kurumlardan hangisiyle ilin-tilidir?

A) Ekonomi B) Siyaset C) Eğitim

D) Din E) Aile

2. Çeşitli siyasal dernekler, ticaret odaları, işçi sendikaları, dini örgütler birer baskı gruplarıdır. Bugün Amerika’da 14.000 baskı grubu yer almaktadır. Bu grupla-rın bir çoğu toplumun siyasal kurumları-nı ve hükûmeti etkilemek için örgütlen-miştir.

Belirli çıkarları korumak amacıyla bir düşünce sistemi oluşturan bu grup-lar aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir?

A) Bürokrasi

B) Sivil toplum örgütleri

C) Siyasi parti

D) Güçler ayrılığı

E) İktidar

3. Max Weber’e göre bürokrasi hukuken oluşmuş otoriteler ile onlara tâbi me-murlar arasında oluşan bir ilişkiyi belir-tir. Bürokrasi önemli bir örgütlenmedir ve belli kuralları vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bürokrasi için söylendiğinde doğru olmaz?

A) Bürokraside insanların pozisyonları, ast ve üst şeklinde bir hiyerarşiye dayalıdır.

B) Bürokraside her kişinin tanımlanmış belli bir görevi ve sorumluluğu var-dır.

C) Bireyler bürokraside sahip oldukla-rı eğitim, yetenek ve teknik bilgiye göre işe alınırlar.

D) Bürokraside bireyler birden fazla ka-demede aynı anda görev alabildik-leri oranda kabul görürler.

E) Bürokratik organizasyonun her ko-numunda farklı bir parasal tatmin, prestij ve güç vardır.

4. İnsanın ihtiyacını karşılayan nesnelere mal denir.

Aşağıdakilerden hangisi elde edilme-sinde emek ve maliyet gerektirme-yen hava, toprak, ot gibi malları ifade eder?

A) Ekonomik mal

B) Serbest mal

C) Üretim mal

D) Dayanıksız tüketim malı

E) Dayanıklı tüketim malı

5. Toplum içerisinde üretim, iş bölümünü, iş bölümü uzmanlaşmayı, uzmanlaşma da grup üyeleri arasında değişmeyi zo-runlu kılar. Gelişmiş ekonomiler sadece mal ve hizmetlerin üretimini değil, bu mal ve hizmetlerin değişimini de gerek-tirir. Tarihsel süreçte bir mal başka bir mal ile, hizmet ile ya da para ile değiş-tirilmiştir.

Bu durum aşağıdaki yargılardan han-gisine örnektir?

A) Sabit bir değişim aracının olmama-sına

B) Paranın en değerli değişim aracı olmasına

C) Değişimin temel ilkesinin adalet ol-masına

D) Değişimin ekonominin kilit noktası olmasına

E) Gelişimin en önemli ölçütünün para odaklı olmasına

6. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve pazarlaması aşamasında işlerin fark-lılaşmasıyla farklı işlerin farklı kişilerce yapılmasına iş bölümü denir.

Buna göre, iş bölümü;

I. Kısa sürede çok iş yapma imkanı sağlar.

II. Üretimde verim ve kaliteyi artırır.

III. Meslekte uzmanlaşma sağladığın-dan yenilikleri getirebilir.






1. A 2. B 3. D 4. B 5. E 6. E 7. D 8. C 9. B 10. D 11. B

7. Enflasyon mal ve hizmet fiyatlarının yükselmesine karşın paranın alım gü-cünün düşmesidir. Enflasyonun sürekli olması hâlinde ekonomik ve toplumsal sorunlara neden olur.

Aşağıdakilerden hangisi bu sorunlar-dan biri değildir?

A) Milli paradan kaçış başlar, mal ve dövize hücum artar.

B) Yatırımcılar üretimden çok kısa va-dede kâr getiren alanlara yönelir.

C) İthalat artar, ihracat azalır.

D) İşsizlik, kapkaç, hırsızlık gibi suçlar-da artış görülebilir.

E) Gelir dağılımı orta ve üst sınıf aley-hine bozulur.

8.

I. Vatikan (Dine dayalı ve dini emirler-ce yönetilen devlet)

II. Fransa (Din ve devlet işlerinin ayrı olduğu devlet)

III. Türkiye (Ülkenin her yerinde aynı yasaların geçerli olduğu devlet)

IV. ABD (Her birinde farklı yasaların ge-çerli olduğu birçok eyaletten oluşan devlet)

Yukarıda bazı özellikleri verilen devlet-lerden söz edilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu devletle-re ait yönetim biçimi değildir?

A) Teokratik Devlet

B) Üniter Devlet

C) Federal Devlet

D) Sosyalist Devlet

E) Laik Devlet

9. Ülkemizde özellikle Atatürk zamanında özel sektörün güçsüz olması dolayısıyla devlet eliyle ekonomik faaliyetler yürü-tülmüş ve özel sektör desteklenmiştir. Bu tür sistemlerde kamu ve özel sektö-rün hangisinin ağırlıklı olduğu toplumsal koşullara göre değişir.

Parçada sözü edilen sistem aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Kapitalist Ekonomi Sistemi

B) Sosyalist Ekonomi Sistemi

C) Karma Ekonomi Sistemi

D) Laik Devlet

E) Ünite Devlet yapısı

10.

I. Devletin yürütme gücünü kullanan kurum

II. Kader birliği yapan ve ortak bir yurt-ta yaşayan insanlar

III. Seçim bölgelerinde en fazla oy alan siyasi partinin seçimi kazanmış sa-yılması

IV. Bir grubun egemenliğine dayanarak kurulan siyasal rejim

Verilen tanımlamalar arasındaki aşa-ğıdaki kavramlardan hangisine ait tanım yoktur?

A) Halk

B) Çoğunluk sistemi

C) Hükümet

D) Nispi temsili sistem

E) Oligarşi

11. Günümüzde ürettiğini satamayan bir toplum çökmeye mahkumdur. Bu ne-denle büyük çaplı üretime dayalı çağ-daş sanayi toplumları, aynı zamanda tüketiminde yüksek düzeyde olmasını ilke alan toplumlardır. Sanayi sürecinin tamamlamamış toplumlar için ise sorun üretim sorunudur. Burada amaç, toplum ve bireyle açısından tutumlu davranıp daha çok üretmektir.


A) Sanayileşmiş toplumlarda üretim önemli değildir.

B) Sanayileşme ekonomide tüketim faktörünü öne çıkarmıştır.

C) Tüketim üretimden daha önemlidir.

D) Üretimin temel faktörlerini tüketimin önemini artırmıştır.

E) Sanayi öncesi toplumlarda tüketim yoktur.

T e s t Ü n i t e 9 AYT FelsefeMANTIĞA GİRİŞ17


DOĞRU DÜŞÜNME-TEMEL KAVRAMLAR AKIL İLKELERİ-MANTIĞIN UYGULAMA ALANLARI1. İki değerli mantık sisteminde sadece

doğru yanlış vardır. Bu da, örneğin, bir klimanın çalışacağı ortamı soğuk ya da sıcak olarak algılmasını sağlar. Bulanık mantıkla ise biraz soğuk, biraz sıcak gibi niceleyiciler vardır. Son yıllarda enerji tasarruflu beyaz eşyalar bulanık mantığın bu keskin olmayan değerleri sayasinde üretilebilmiştir.

Bu durum

I. Bulanık mantık üçüncü halin imkan-sızlığı ilkesine terstir.

II. Mantık teknolojiye uygulanabilir.

III. Mantığın uygulamalarından somut fayda elde edilebilir.

yargılarından hangilerine uygundur?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III


2. “Mantık biliminin duyguların etkisiyle kural dışı düşünen aklı konusuna alma-ması onun ---- olduğunu gösterir.” ifa-desindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Olgusal B) Rasyonel

C) Tutarlı D) Sembolik

E) Deneysel

3. Mantık doğrusu, akıl yürütmenin biçim-sel uygunluğudur. Buna göre, mantık doğrusunda sonuç öncüllerden zorunlu olarak çıkartılır.

Bu durum mantık doğrusuyla ilgili;

I. Bilgi doğrusundan ayırır.

II. Olgusal ispat yapmasını sağlatır.

III. İçeriğe önem verilmesini sağlatır.




4. “Bir ülkede basın özgürlüğü ya vardır ya da yoktur. Bunun dışında başka bir du-rum yoktur.” ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

A) Çelişmezlik

B) Özdeşlik

C) Üçüncü halin imkansızlığı

D) Benzerlik

E) Nedensellik

5. “Besin zincirinin tabanında üreticiler yer alır.” önermesinin p ile sembolleşip belli bir doğruluk değerine sahip oldu-ğunu söyleyebiliriz. Ancak bu doğruluk değerinin ne olduğunu mantık biliminin sınırlarında araştırmayız. Çünkü mantık ---- bir bilim dalıdır.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki kav-ramlardan hangisi gelmelidir?

A) Pozitif

B) Sosyal

C) Olgusal

D) Formel

E) Deneysel

6.

I. Benzerliklerden yararlanarak tekil-den tekile doğru yapılan akıl yürüt-meye analoji denir.

II. Yargı bildiren her türlü cümleye önerme denir.

III. İki ya da daha fazla yargı bildiren önermeye genel önerme denir.

IV. Tümelden tekile doğru yapılan akıl yürütmeye tümdengelim denir.

V. Çeşitli yargılardan bir sonuç çıkar-ma işlemine akıl yürütme denir.

Verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) IV

D) IV E) V

TEST MANTIĞA GİRİŞ17


1. E 2. B 3. A 4. C 5. D 6. C 7. D 8. C 9. A 10. D 11.E 12. B 13. B

7. Mantık tarihine ilişkin olarak verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Klasik mantığın kurucusu Aristote-lestir.

B) De Morgan eşitlikleri ile tanınan bir mantıkçıdır.

C) Porphyrios’un 5 tümel; cins, tür, öz-gülük ayrım ve ilinti üzerine çalış-maları vardır.

D) Boethius organon adlı eseri yazarak akıl ilkelerini bulmuştur.

E) Descartes metodolojinin kurucusu-dur.

8. Aşağıdakilerden hangisi üçüncü ha-lin imkansızlığı ilkesinin sembolleşti-rilmiş halidir?

A) P ∧ ~ P B) ~ (P ∧ ~ P)C) ~ P ∨ P D) P ⇒ P

E) P⇔ P

9. Aşağıdaki önermelerden hangisinin doğru olup olmadığı, deney ya da gözleme başvurmadan belirlenebi-lir?

A) Bütün kocalar evli erkeklerdir.

B) Tüm basketbolcular uzun boyludur.

C) Bazı şehirler kalabalıktır.

D) Su 100 derecede kaynar.

E) Bazı hastalıklarda kilo kaybı yaşa-nır.

10. Beş duyumuz tarafından onaylanabilen yargıların doğruluğuna bilgi doğrusu denirken akla uygun ve öncüllerden çı-kartılabilen doğruluğa mantık doğrusu denir.

Aşağıdaki niteliklerden hangisi sade-ce bilgi doğrusu için geçerlidir?

A) Önerme ile ifade edilebilmek

B) Çelişkisiz olmak

C) Doğruluk değerine sahip olmak

D) Olgusal olarak denetlenebilmek

E) Aklın temel ilkelerine uygun olmak

11. “Bu yıl yeni bir yabanıcı dil öğrenece-ğim.” önermesi çok değerli mantık kurallarına göre;

I. Doğru

II. Yanlış

III. Belirsiz

değerlerinden hangilerini alır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III

D) I ve III E) I, II ve III

12. “Alkolden nefret ederim.” ifadesi ile “Ara sıra alkol alırım.” ifadesini aynı kişinin kullanması aklın temel ilkele-rinden hangisine aykırıdır?

A) Özdeşlik

B) Çelişmezlik

C) Üçüncü halin imkansızlığı

D) Amaçlılık

E) Nedensellik

13. “Üniversitede tıp eğitimi alacak” öner-mesi doğruysa “Üniversitede tıp eğitim almayacak” önermesi zorunlu olarak yanlıştır. Çünkü aynı anda bu iki öner-menin doğru olması aklın temel ilkele-rinden ---- ilkesine aykırıdır.

Verilen parçadaki boşluğa aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?

A) Özdeşlik

B) Çelişmezlik

C) Nedensellik

D) Amaçlılık

E) Üçüncü halin imkansızlığı

T e s t Ü n i t e 9 AYT FelsefeKLASİK MANTIK18


KAVRAM - TERİM - TANIM

1. A B

Verilen şekilde A kümesi filozofları B kü-mesi ise pragmatistleri gösterir.Buna göre, taralı alan aşağıdakiler-den hangisi ile ifade edilir?A) Bazı filozoflar pragmatist değildir.B) Bazı pragmatistler filozof değildir.C) Bütün pragmatistler filozoftur.D) Bazı filozoflar pragmatisttir.E) Bazı filozofların pragmatist olduğu

doğru değildir.

2. Bir kavramın sadece zihindeki varlığı nelik, zihin dışında gösterdiği varlığı gerçeklik olarak adlandırılır. Gerçekli-ği olan her varlığın neliği vardır ancak neliği olan her varlığın gerçekliği yoktur.Buna göre, aşağıdakilerden hangisi-nin hem neliği hem gerçekliği vardır?

A) Tavus kuşuB) Talih kuşuC) Trafik canavarıD) Ekvator çizgisiE) Van Gölü canavarı

3. Kuş ile hayvan arasındaki ilişki aşa-ğıdaki kavram çiftlerinden hangisi arasında yoktur?A) Hayvan - canlıB) Canlı - varlıkC) Papatya - çiçekD) Çiçek - bitkiE) Futbol - yüzme

4. Canlı

Hayvan

AçıkTohumlu

İkiçenekli

Birçenekli

TohumluBitkiler

TohumsuzBitkiler

KapalıTohumlu

Bitki İnsan

Verilen şemaya dayanarak beş tümel temel alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İki çenekli bitkiler bitki teriminin uzak türüdür.

B) Tohumlu, bitki açık tohumlunun ya-kın cinsidir.

C) Tohumlu olmak bir çenekli bitkilerin ilintisidir.

D) Bitki olmak tohumsuz bitkilerin öz-gülüğüdür.

E) Açık tohumlu bitkiler bitki teriminin uzak türüdür.

5. Aşağıdaki terimlerden hangileri bitki teriminin kaplamında yer almaz?

A) Çiçek B) Sebze C) CanlıD) Gül E) Ağaç

6. Kavramlar, kavram olma açısından ba-kıldıklarında soyutturlar. Ancak bir kav-ram bir nesneye işaret ediyorsa o kav-ram somut bir kavram olur.Buna göre, aşağıdaki kavramlardan hangisi somuttur?

A) Şeffaflık B) İnsanlıkC) Kitaplık D) Kahramanlık E) Yardımseverlik

7. “Golden tüylü bir hayvandır.” şeklinde yapılan tanımda;

I. ilinti,II. özgülük,III. uzak cins,IV. yakın cinsmaddelerinden hangileri kullanılmıştır?

A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IVD) II ve III E) II ve IV

8. Ad tanımlarının sadece neliği vardır ancak gerçekliği yoktur. Çünkü bun-lar olgusal karşılıkları olduğu için değil uzlaşma ürünü olarak ortaya çıkmış ta-nımlardır.

Buna göre;

I. Pi sayısı 3,14'tür.II. Pegasus kanatlı attır.III. Dünya hem güneşin etrafında hem

de kendi etrafında döner.maddelerinden hangileri ad tanımı değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız IIC) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

9. Bilim - Tıp - Fen bilimi - Cerrahi - Plastik CerrahiYukarıdaki terimlerin hangisi ya da hangileri cerrahi teriminin içlemin-dedir?

A) Plastik cerrahiB) Fen bilimi - Plastik cerrahiC) Bilim - Plastik cerrahiD) Bilim, Tıp, Fen bilimiE) Bilim

TEST KLASİK MANTIK18


1. D 2. A 3. E 4. D 5. C 6. C 7. B 8. C 9. D 10. B 11. B 12. A 13. D 14. B 15. B 16. A

10.

I. KöpekII. DalmaçyalıIII. CanlıIV. HayvanV. VarlıkYukarıdaki terimlerden kaplamı en dar olan aşağıdakilerden hangisidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11.

• Nesnelerin ortak özelliklerinden ya-rarlanarak onların tarzlarına ilişkin ulaşılan tasarımlardır.

• Konusu içine giren elemanlardan bazısını ifade eden kavramlardır.

• Bir kavramın taşıdığı anlamın ifade ettiği nesnede bulunmamasıdır.

• Hem kavramı oluşturan bireylerin tümünü hem de tek tek bireyleri ifa-de edebilen ya da bireylerine de ad olarak verebilen kavramlardır.

Verilen tanımlar arasında aşağıdaki kav-ramlardan hangisine ait tanım yoktur?

A) Tikel KavramB) Kolektif KavramC) Soyut KavramD) Olumsuz KavramE) Distribütif Kavram

12. Aşağıdaki kavramlardan hangisi ge-neldir?

A) GezegenB) Bazı gezegenlerC) DünyaD) Tüm gezegenlerE) Bu gezegen

13.

resim

Sanat

müzik

heykel

Yandaki diyagram-da verilen terimler, kavramlar arası ilişkilerine düzenlenmiştir.

Buna göre, aşağıdaki önermelerden hangisi bu diyagramdan çıkartılamaz?

A) Resim ve müzik dalları arasında ay-rıklık ilişkisi vardır.

B) Heykel, sanat türlerinden biridir. C) Müzik ve sanat terimleri arasında

tam girişimlilik ilişkisi vardır.D) Müzik ve heykel terimleri arasında

eksik girişimlilik vardır.E) Heykel ve sanat terimleri arasında

eksik girişimlilik vardır.

14.

• Bazı gazeteciler dürüsttür.• Tüm filozoflar zekidir.• Hiçbir idealist deney yapmaz.• Kimi şehirler çok turist çeker.Verilen önermelerde altı çizili terimle-rin kaplamına uygun sıralanışı aşağı-daki seçeneklerden hangisinde doğ-ru verilmiştir?

A) Tümel - Tümel - Tikel - TikelB) Tikel - Tümel - Tümel - TikelC) Tümel - Tikel - Tikel - TümelD) Tikel - Tümel - Tikel - TümelE) Tikel - Tikel - Tikel - Tümel

15. Bu kavram türü, bireyler grubunu ifade edip de bireyde gerçekleşen kavramdır; oyuncu, asker, ağaç gibi.

Sözü edilen kavram türü aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Kolektif kavramB) Distribütif kavramC) Tikel kavramD) Olumsuz kavramE) Tümel kavram

16. Önerme ve dilek cümlesi terimlerinin diyagramla gösterilişi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Önerme

Dilekcümlesi

B) Önerme Dilek

cümlesi

C) Önerme Dilek

cümlesi

D) Önerme

Dilekcümlesi

E) Önerme

Dilekcümlesi



ÖNERME - ÇIKARIM1. “Uyku hariç her zorluğa katlanabilir”

önermesine ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Bileşik önermedir.

B) Bileşiği gizli önermedir.

C) Çıkarmalı önermedir.

D) Bağlantılı önermedir.

E) İki yargı içermektedir.

2. Bütün doktorlar bilim insanıdır önermesinin eşdeğeri aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Bazı doktorlar bilim insanıdır.

B) Bazı bilim insanları doktordur.

C) Tüm bilim insanları doktordur.

D) Hiçbir doktor bilim insanı değildir.

E) Bazı bilim insanlarının doktor oldu-ğu doğru değildir.

3.

I. Tolga, Deva'dan daha çalışkandır.

II. Sınava yetişemedi çünkü trafik var-dı.

III. Özlem hariç herkes gelmişti.

IV. Spor yaparsan sağlıklı olursun.

Yukarıdaki önerme örnekleri ara-sında aşağıdaki önerme türlerinden hangisi yoktur?

A) Karşılaştırmalı

B) Koşullu

C) Çıkarmalı

D) Nedenli

E) Özgülü

4. “Hiçbir materyalist rasyonalist değildir” önermesinin çelişiği aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Bazı materyalistler rasyonalisttir.

B) Bazı materyalistler rasyonalist de-ğildir.

C) Bütün materyalistler rasyonalisttir.

D) Bazı rasyonalistler materyalisttir.

E) Bazı rasyonalistlerin materyalist ol-duğu doğru değildir.

5. “Eğer Nergis pozitivistse bilime önem veriyordur” önermesinden ulaşılabi-lecek yargı aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Nergis bilime önem vermiyorsa rasyonalist değildir.

B) Nergis bilime önem veriyorsa ras-yonalisttir.

C) Nergis ya bilime önem veriyordur ya da akla.

D) Nergis hem pozitivist hem de akla önem veren olabilir.

E) Nergis'in pozitivist olmasının tek şartı bilime önem vermesidir.

6. “Bütün filozoflar sorgulayıcıdır” ifade-sine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) “Bazı filozoflar sorgulayıcıdır” ifa-desi altığıdır.

B) Çelişiği “Bazı filozoflar sorgulayıcı değildirler” önermesidir.

C) “Hiçbir filozof sorgulayıcı değildir” önermesi karşıtıdır.

D) Verilen önerme tümel olumlu bir önermedir.

E) “Bazı filozoflar sorgulayıcıdır” ifa-desi çelişiğidir.



1. D 2. B 3. E 4. A 5. A 6. E 7. B 8. E 9. B 10. B 11. D 12. D

7. “Bütün düşünürler eleştiriye açıktır.” önermesi ile “Bazı düşünürler eleştiri-ye açık değildir.” önermesi arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

A) Altıklık

B) Çelişiklik

C) Karşıtlık

D) Eşdeğerlilik

E) Ters döndürme

8. “Bütün insanlar canlı ve düşünendir.” önermesi için;

I. Tümel olumludur.

II. Bileşik önermedir.

III. Bağlantılı önermedir.

IV. Bileşiği kapalıdır.

yargılarından hangileri verilebilir?

A) I ve II B) II ve III

C) I, II ve III D) II, III ve IV

E) I, II, III ve IV

9. “Bütün kitaplar eğiticidir.” önermesi ni-telik ve nicelik yönünden aşağıdaki önerme türlerinden hangisine örnek-tir?

A) Tikel olumlu

B) Tümel olumlu

C) Tikel olumsuz

D) Tekil olumlu

E) Tümel olumsuz

10. “Bazı politikacılar dürüst değildir.” öner-mesinin ters döndürmesi aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Bazı dürüst olmayanlar politikacı ol-mayandır.

B) Bazı dürüst olmayanlar politikacı ol-mayan değildir.

C) Hiçbir dürüst olmayan politikacı ol-mayan değildir.

D) Bütün dürüst olanlar politikacıdır.

E) Bazı dürüst olmayanlar politikacıdır.

11. “Bazı hayvanlar karada yaşar.” öner-mesiyle ilgili olarak verilen yargılar-dan hangisi doğru değildir?

A) Tikel olumlu bir önermedir.

B) Önermenin terimleri arasında eksik girişimlilik ilişkisi vardır.

C) Önermenin ters döndürmesi yapıla-maz.

D) Önermenin çelişiği “Bazı hayvanlar karada yaşamaz”dır.

E) Önermenin düz döndürmesi “Bazı karada yaşayanlar hayvandır” öner-mesidir.

12. Sembolik mantık kuralları dikkate alındığında aşağıdaki genellemeler-den hangisinin doğru olduğu söyle-nemez?

A) Tutarsız iki önerme eşdeğerdir.

B) Geçerli iki önerme eşdeğerdir.

C) Tüm geçerli önermeler aynı zaman-da tutarlıdır.

D) Tüm tutarlı önermeler aynı zaman-da eşdeğerdir.

E) Tüm tutarsız önermeler aynı za-manda geçersizdir.



DOLAYLI ÇIKARIM - KIYAS

1. İki olumsuz tümel öncülün sonucu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tümel olumsuz

B) Tümel olumlu

C) Tikel olumlu

D) Tikel olumsuz

E) Sonuç çıkmaz

2. Antik kentlere ilişkin çok sayıda gözlemin ardından, tüm antik kent-lerde tiyatro bulunduğu sonucuna varmak aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) Anoloji

B) Evren olma

C) Tümevarım

D) Tümdengelim

E) Eksik tümevarım

3. Dolaylı bir çıkarım olan kıyas için aşağıdakilerden hangisi bir eleştiri olarak getirilebilir?

A) Sadece üç terimden oluşması

B) Yeni bir bilgi vermemesi

C) Formel bilimlerce kullanılması

D) İlk Çağ'dan beri kullanılması

E) Hatalı örneklerden hareket edebil-mesi

4. Aşağıdaki çıkarımlardan hangisi tü-mevarımsal bir akıl yürütme örneği-dir?

A) Yaşar Kemal kitapları eğiticidir. Çünkü bugüne kadar okuduklarımın hepsinden birçok şey öğrendim.

B) Her ne zaman kitap okursam mutlu oluyorum. Kitap okumaktayım, mut-lu olacağım.

C) Bütün spor yapanlar sağlıklıdır. O halde Arza da sağlıklı olacak.

D) Mert uzun boylu ve iyi basketbol oy-nuyor o halde Cenk de iyi basketbol oynayabilir.

E) Tüm sosyal bilimler nesnellik soru-nu yaşar sosyoloji de nesnellik so-runu yaşıyor.

5. “Bütün fen bilimleri deney yapar.” ön-cülenden “Fizik deney yapar.” sonucu-nun çıkması için gerekli olan önerme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bazı fen bilimleri deney yapar

B) Fizik fen bilimidir.

C) Fiziğin deney yapması söz konusu değildir.

D) Her fen biliminin deney yapması mümkün olamaz.

E) Fiziğin fen bilimi olduğu doğru de-ğildir.

6. Aşağıdakilerden hangisi yüklemli kesin kıyasın geçerlilik kurallarından biri değildir?

A) Sonuç önermesi öncüllerden zayıf olana bağlanır.

B) Orta terim sonuç önermesinde yer almaz.

C) Tikellik zayıflık göstergesidir ve iki tikelden sonuç çıkmaz.

D) Olumsuzluk zayıflık göstergesidir ve iki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.

E) Orta terim öncüllerde tikel olarak ele alınmalıdır.



1. E 2. E 3. B 4. A 5. B 6. E 7. B 8. C 9. B 10. B 11. D 12. B

7.

I. TM bölümü seçerse hukuk okuya-cak

II. Tıp okursa cerrah olacak

III. Hukuk okursa hakim olacak

IV. O halde ya hakim olacak ya da cer-rah

V. MF bölümünü seçerse tıp okuyacak

VI. Ya TM bölümünü seçecek ya MF

Karışık olarak verilmiş olan yukarı-daki çıkarımın ilk ve son önermeleri hangileridir?

A) I ve V B) VI ve IV C) II ve V

D) III ve V E) I ve IV

8. Çilek, elma portakal, muz birer meyve-dir. Çilek, elma, portakal ve muz vitamin içerir.

Yukarıdaki akıl yürütme biçimi için aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Eksik tümevarım örneğidir.

B) Olasılıklı bir doğruluk değeri vardır.

C) Delilli kıyas türüdür.

D) Özelden genele doğru yapılan bir zihinsel işlemdir.

E) Belirli örneklemden bütünle ilgili so-nuç çıkartılır.

9. Dağlık bölgede yaşayan bazı insanlar kayak biliyor. Ege dağlık bir bölgede ya-şıyor. O halde Ege kayak biliyor.

Yukarıdaki hatalı kıyasta aşağıdaki kıyas kurallarından hangisine uyul-mamıştır?

A) Orta terim sonuç önermesinde bu-lunmamalıdır.

B) Orta terim öncüllerde en az bir kez tümel olarak ele alınmalıdır.

C) İki olumsuz öncülden sonuç çıkar-tılmaz.

D) Öncülleri olumlu olan kıyasta olum-suz sonuç olmaz.

E) Biri tümel biri tikel olan iki öncülün sonucu tikel olmalıdır.

10. Bütün kediler tüylüdür. I II III

Maya bir kedidir. IV

O hâlde Riko tüylüdür. V

Yukarıda verilen geçerli kıyasta nu-maralandırılmış olan kelimelerden hangisi orta terimdir?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

11. Aşağıdakilerden hangisi geçerli bir kıyas örneği değildir?

1. öncül 2. öncül Sonuç

A) Tümel olumlu

-Tümel

olumsuz-

Tümel olumsuz

B) Tümel olumsuz

-Tikel

olumlu-

Tikel olumsuz

C) Tikel olumlu

-Tümel olumlu

-Tikel

olumlu

D) Tikel olumlu

-Tikel

olumsuz -

Tikel olumsuz

E) Tümel olumlu

-Tikel

olumsuz-

Tikel olumsuz

12. Hiçbir bitki hayvan değildir. Bazı hay-vanlar üremez. O halde bazı bitkiler üremez.

Verilen hatalı kıyasta uyulmayan ku-ral aşağıdakilerden hangisidir?

A) Orta terim sonuç önermesinde bu-lunamaz.

B) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.

C) Öncüllerden en az biri tümel olma-lıdır.

D) İki tikel öncülden sonuç çıkmaz.

E) Öncüller olumluysa olumsuz sonuç çıkmaz.



MANTIK VE DİL1. Aşağıdakilerden hangisi dilin yaptır-

ma görevine uygun bir örnektir?

A) Kolay gelsin.

B) Mutlaka orada olacağım.

C) Kitabını çok beğendim.

D) Sus dedim!

E) Rica ederim.

2. Dilin inanç, tahmin ve bilgilerimizi iletmek amacıyla kullanılması dilin aşağıdaki görevlerinden hangisine uygundur?

A) Yaptırma görevi

B) Bildirme görevi

C) Belirtme görevi

D) Törensel görev

E) Eylemsel görev

3. Çabuk ol! Üzerine kalın bir şeyler al! gibi ifadelerde de görüldüğü üzere dilin gö-revlerinden biri de insan davranışlarını etkilemektir.

Aşağıdakilerden hangisi bu görevin adıdır?

A) Yaptırma görevi

B) Törensel görev

C) Bildirme görevi

D) Belirtme görevi

E) Eylemsel görev

4. Birlikte yurtdışına tatile çıkmaya ka-rar veren iki arkadaş önce birer bütçe hazırlayıp karşılaştırmaya karar verir. Birol'un bütçesi 600 euro iken Şenel'n ön hazırlık bütçesi 1000 euro çıkmıştır. Çünkü iki arkadaş pansiyonda mı otel-de mi kalacaklarını konuşmamışlar ve herkes kendi alışkanlığına göre fiyat çıkarmıştır.

Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek oluşturur?

A) Çok anlamlılık

B) Olgusal tartışma

C) Sözel tartışma

D) Belirsizlik

E) Kısır döngü

5. Mantıkta “safsata” denilen çıkarımlar vardır. Örneğin “Az bulunan şeyler de-ğerlidir. Topal eşek az bulunur. O hâlde topal eşek değerlidir.” bu tür bir çıkarım-dır.

Söz konusu akıl yürütmedeki çarpık-lık aşağıdakilerden hangisinden kay-naklanmaktadır?

A) Kelimelerin azlığı

B) Dile pragmatik yaklaşılması

C) Söz diziminde hata yapılması

D) Dildeki anlam belirsizliği

E) Olgusal tartışmalardaki hatalar

6. “Antalya'da hava çok sıcak.” dediğimiz-de buradaki “çok” Kars'tan gelen biri için 30'ları, Mersin'den gelen biri için 40'ları ifade etmektedir.

Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

A) Çok anlamlılık

B) Semantik belirsizlik

C) Pragmatik belirsizlik

D) Anlam bilimi

E) Söz dizimi



1. D 2. B 3. A 4. D 5. D 6. B 7. B 8. D 9. A 10. C 11. B 12. C 13. E

7.

• Sınavda heyecandan bildiklerimin çoğunu unuttum.

• Bana anlatıklarına çok üzüldüm.

Verilen ifadeler dilin aşağıdaki görev-lerinden hangisine aittir?

A) Bildirme B) Belirtme

C) Törensel D) Yaptırma

E) Eylemsel

8. Varlık düşüncede, düşünce dilde, dil de yazıda yansır. Bütün duygu ve düşün-celerimizi dille ifade ederiz.

Sözü edilen süreçte dilin bütün duy-gu ve düşüncelerimizi ifade etmek için kullanılması dilin hangi görevi kapsamındadır?

A) Belirtme B) Yaptırma

C) Törensel D) Bildirme

E) Eylemsel

9. Sözünü bilen kişinin

Yüzünü ağ ede bir söz

Sözünü pişirip diyenin

İşini sağ ede bir söz

Yunus Emre'nin verilen dörtlüğü aşa-ğıdakilerden hangisini dile getirmek-tedir?

A) Dilin önemini

B) Mantık-dil ilişkisini

C) Kavram-Terim ilişkisini

D) Farklı diller bilmenin değerini

E) Hoşgörünün önemini

10. “İzmir Türkiye'nin 3. büyük şehridir.” önermesinin doğruluğu kolaylıkla ka-nıtlanabilirken “İzmirliler çok sıcak kan-lıdır.” ifadesinin doğruluğunu tartışmalı-dır.

Bu durum,

I. İlk önerme olgusaldır.

II. İkinci ifade sözel tartışma yaratır.

III. İkinci ifadede semantik belirsizlik vardır.

yargılarından hangilerini doğrular?



11. Çocuğu için çanta almak isteyen bir anne bunu satış elemanının söylediğin-de kendisine oyuncak bir tavşan uza-tan göreli karşısında bir an belirsizlik yaşayabilir; acaba satıcı yanlış mı an-ladı yoksa tavşan şeklinde bir çanta mı uzatmakta?

Bu durum aşağıdakilerden hangisiy-le ifade edilir?

A) Semantik belirsizlik

B) Pragmatik belirsizlik

C) Çok anlamlılık

D) Olgusal tartışma

E) Sözel tartışma

12. Dante’yr kimi kaynaklar Orta Çağ kimi kaynaklar Rönesans dönemi sanatçısı olarak adlandırılır. Neden; Hiç düşündü-nüz mü? Çünkü Rönesansın tam olarak başlama ve bitiş tarihleri verilmemekte-dir. Bu duruma ---- denir.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Semiotik

B) Semantik çok anlamlılık

C) Semantik belirsizlik

D) Pragmatik çok anlamlılık

E) Pragmatik belirsizlik

13. Toplumsal ilişkileri başlatmaya, kolay-laştırmaya, yerine göre de güçlendir-meye yarayan ifadelere dilin toplumsal görevi denir.

Aşağıdakilerden hangisi dilin bu kul-lanımına uygun bir örnek değildir?

A) İyi sabahlar.

B) Kolay gelsin.

C) Buyursunlar efendim.

D) Nasılsınız? Afiyettesinizdir inşallah.

E) Söz veriyorum yarın oradayım.

T e s t Ü n i t e 9 AYT FelsefeSEMBOLİK MANTIK22


ÖNERMELER MANTIĞI - DOĞRULUK TABLOSU1. Herhangi bir Tümel evetleme öner-

mesi değillendiğinde elde edilen önermenin ana eklemi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) ~ B) ∧ C) ∨

D) ⇒ E) ⇔

2. P + r önermesinin eşdeğeri aşağıda-kilerden hangisidir?

A) [(P ∧ r) ∨ (~ p ∧ ~ r)]

B) [(P ∨ r) ∧ (~ p ∨ ~ r)]

C) [(P ⇒ r) ∧ (~ p ⇒ ~ r)]

D) [(P ⇒ ~ r) ∨ (r ⇒ ~ p)]

E) [(P ∨ r) ⇒ (r ∧ p)]

3. İstanbul'da okursa yutta kalacak

İstanbul'da okuyacak

O hâlde yurtta kalacak

verilen çıkarımın doğru sembolleşti-riliş aşağıdakilerden hangisidir?

A) P ⇒ q, ~q p`

B) P ⇒ q, ~q q`

C) P, q, ` P ⇒ q

D) P ⇒ q, p q`

E) p, q p q&`+ +

4. Aşağıdaki ifadelerden hangisi kar-şılıklı koşul (+) önerme ekleme ile sembolleştirilemez?

A) Zayıflamanın tek yolu doğru beslen-mektir.

B) Zayıflamanın doğru beslenmekten başka yolu yoktur.

C) Ancak ve ancak doğru beslenerek zayıflanır.

D) Doğru beslenirsen zayıflarsın.

E) Zayıflamanın tek şartı doğru bes-lenmektedir.

5.

I. p q, p q& /+ +

II. (p q) p q0 /+ + +

III. (p q), p q/ 0+ + +

IV. p q, p q& 0+ +

verilen önerme çiftlerinden hangisi eşdeğerdir?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) I ve IV

E) III ve IV

6. Aşağıdaki önermelerden hangisinde çok anlamlılık vardır?

A) p r)(q& 0

B) p r t/ /

C) s t k0 0

D) s t k& &

E) (s t) (p r)+ +0

7. Aşağıdaki önermelerden hangisi to-tolojidir?

A) q p q)(& &

B) q q)(p+ &

C) p q0+

D) p q/+

E) q) q(p & &

8. “Düzenli ve yeterli uyuyanlar sağlıklı olur” önermesinin sembolleştirilişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) q) r(p &/

B) p q r)(/ 0

C) (p q) r&/

D) (p q) r& /

E) p q r& &

9.

I. Tümel evetleme önermesi

II. Çıkarım geçerliliği

III. İki önermenin eşdeğerliliği

IV. Birden fazla önermenin tutarlılığı

V. Niceleyici özellemesi

Verilenlerden hangisi önermeler mantığı kurallarınca doğruluk tablo-sunda yapılamaz?

A) V B) IV C) III

D) II E) I

TEST SEMBOLİK MANTIK22


1. C 2. A 3. D 4. 5. C 6. D 7. A 8. C 9. A 10. E 11. C 12. A 13. C 14. B 15. E 16. ?

10. Tüm yorumlamaları doğru olan iki önerme için;

I. Geçerlidirler.

II. Eşdeğerdirler.

III. Tutarlıdırlar.

değerlendirmelerinden hangileri ya-pılabilir?



11.

p q p+ p q/+ p q0+

D D Y Y D

D Y Y Y D

Y D D D Y

Y Y D Y D

p q,p q p/ 0 `+ + çıkarımıyla ilgili olarak verilen doğruluk tablosuna bakarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Sonucun değili öncüllerle tutarlı ol-duğundan çıkarım geçerlidir.

B) Sonucun kendisi öncüllerle tutarlı olduğundan çıkarım geçerlidir.

C) Sonucun değili öncüllerle tutarsız olduğundan çıkarım geçerlidir.

D) Öncüller kendi aralarında tutarlı ol-duğundan çıkarım geçerlidir.

E) Öncüller kendi aralarında tutarsız olduğundan çıkarım geçerlidir.

12. (p q) (q p)&/ 0+ + önermesinin doğruluk satırları aşağıdaki önerme-lerden hangisi ile aynıdır?

A) p q& B) p q/ C) p q0

D) p p0+ E) p q+

13. P : D q : Y r : D

değer olmak üzere aşağıdaki öner-melerden hangisi yanlış değer alır?

A) q) r(p / 0

B) p q) r( & &

C) q) r(p + 0

D) r) q(q & &+ +

E) ( q q) ( r p)/ 0 /+ + +

14.

I II III IV V

Y D Y Y Y

Y D D Y Y

D D D D Y

D D D D Y

Verilen doğruluk tablosundaki öner-meler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I ve IV nolu önermeler eşdeğerdir.

B) II nolu önerme totolojiktir.

C) III nolu önerme geçerlidir.

D) V nolu önerme tutarsızdır.

E) II, III ve IV nolu önermeler kendi aralarında tutarlıdır.

15. (p q) p& 0+ önermesinin doğruluk tablosundaki değerleri aşağıdaki se-çeneklerden hangisinde verilmiştir?

A) D Y D Y

B) D D Y Y

C) Y Y D D

D) D D D D

E) Y Y Y Y

16. “İşe girer para biriktirebilirse araba ala-cak” önermesinin sembolleştirilişi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) q) r(p +/

B) q r)(p &/

C) q) r(p &/

D) q) r )( ( sp &/ /

E) q r)(p & /



ÇÖZÜMLEYİCİ ÇİZELGE1. ( r s/+ + ) önermesinin çözümleyici

çizelgedeki açılımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1. (r s)/+ +

2. r s0+

3. (2) r+ s

B) 1. (r s)/+ +

2. r s/+ +

3. r

4. s+(2)

C) 1. (r s)/+ +

2. r s0+

3. r+

4. s(2)

D) 1. (r s)0+ +

2. r s/+

2 3. r s+

E) 1. (r s)/+ +

2. r s0+

2 3. r s+

2. Aşağıdaki önermelerden hangisinin çözümleyi çizelge ile yapılan denet-lemesinde çatal açma kuralı uygula-nır?

A) p q/+ B) p q)( 0+ +

C) p q)( &+ D) q q++

E) ( q)p &+ + +

3. Aşağıdaki çözümleyici çizelge denet-lemelerinden hangisinde hata yapıl-mıştır?

A) p q0+ p q+

B) p q&+

p+ q+

C) p q/+

p q+

D) p q&

p+ p+ q q+

E) p q&+

p+ q

4. 1. ?

2. p q& p q/+

3. p+ q

p+q

Yukarıdaki çözümleyici çizelge yo-luyla tutarlılığı denetlenen 1 numaralı önerme aşağıdakilerden hangisidir?

A) p q) q)( ( p& / /+

B) q) p q)( (p & & /+

C) p q) p q)( (& 0 /+

D) q) p q)( (p & + /+

E) [(p q) ( p q)]& + /+ +

5. p q&+ önermesinin eşdeğeri aşağı-dakilerden hangisidir?

A) p q0 B) p q0+ +

C) p q0+ D) p q/

E) p q/+ +

6. [r q p] [ r q]+0 / 0+ +

önermesinin çözümleyici çizelgede tutarlılığının denetlenmesine ilişkin olarak söylendiğinde aşağıdakiler-den hangisi yanlış olur?

A) Tümel evetleme önermesidir.

B) Çengel (alt alta yazma) kuralı ile başlanır.

C) Önermenin değili alınarak işlem ya-pılır.

D) Önerme tutarlıdır.

E) Çözümleme sonunda en az bir tane açık yol vardır.



1. A 2. D 3. D 4. C 5. B 6. C 7. A 8. A 9. C 10. B

7.

(4)

1. [( p q) (p q)] ö+ &/+ + + + +

2. (1)[( p q) (p q)] [( p q) (p q)]& &0 / 0 0 /+ + + + + + +

3. ( )2[(p q) (p q)] [( p q) (p q)]&/ / 0 0 / /+ + +

4. p q/ 6. p q0+ + 5. p q&+ 7. p q/ 8. p 10. p 9. q 11. q 12. p+ q+ 13. p+ q+ x x x x

(3) (3)

3

(7)

5 6

Yukarıdaki çözümleyici çizelgede aşağıdakilerden hangisi denetlen-miştir?

A) İki önerme eşdeğerliliği

B) Çıkarım geçerliliği

C) Birden fazla önermenin aynı anda tutarlılığı

D) Tek önerme tutarlılığı

E) İki önerme geçerliliği

8.

I. p q/+

II. p q++

III. p q0

IV. p q&+

V. q)(p /+

Verilen önermelerden hangisi çö-zümleyici çizelge kurallarına göre alt alta yazma (çengel) yöntemi ile de-netlenir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

9. p q, p q p0 / `+ + çıkarımı aşa-ğıdaki denetlemeye göre olan bir çıka-rımdır.

1. p q0+

2. p q/+

3. p+

4. p+

5. q 6. p+ q+ x x

(2)

Buna göre, bir çıkarımın geçerli ol-ması aşağıdakilerin hangisine bağlı-dır?

A) Öncülleri ile sonucunun tutarlı olma-sına

B) Öncülleri ile sonucun değilinin tutar-lı olmasına

C) Öncülleri ile sonucun değilinin tutar-sız olmasına

D) Öncüllerin kendi aralarında tutarlı olmasına

E) Öncülleri ile sonucun tutarsız olma-sına

10. 1. [(p q) ( p q)]% , 0+ +

2. p q& 4. (p q)&+

3. ( p )q0+ + 5. ? p p q+ q+

p+ q p+ q x x x x

3 4

1

Yukarıda p q& ile p q0+ önerme-lerinin eşdeğerliliği denetlenmiştir. 5 numaralı yere aşağıdaki önerme-lerden hangisi getirilirse önermenin çözümleyici çizelgesi tamamlanmış olur?

A) p q&

B) p q0+

C) (p q)&+

D) ( p q)0+ +

E) p q&+



NİCELEME MANTIĞI - ÇOK DEĞERLİ MANTIK

1. x Px xS&6 önermesinin E: {a, b} evrenindeki açılımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) (Pa a) ( b b)S P S& &0

B) (Pa a) ( b b)S P S& &/

C) (Pa a) ( b b)S P S/ / /

D) ( Pa a) ( b b)S P S&/ /+ + + +

E) (Pa a) ( b b)S P S&0 0

2. Yüklemler mantığına ilişkin olarak verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Önermenin iç yapısı hakkında daha kapsamlı bilgi verir.

B) Tikel bir önermenin yanlış değer al-ması için tüm elemanlarınca doğru-lanması gerekir.

C) Tümel önerme niceleyicisi x6 'dir.

D) Tümel önerme açılımında yüklemler 0 eklemi ile bağlanır.

E) İçinde x, y, z gibi bilinmeyen bulu-nan önermelere açık önerme denir.

3. E: {a, b} evrenindeki açılımı ( a b) ( Ma Mb)S S &/ 0+ + olan önerme aşağıdakilerden hangisidir?

A) x x x MxS &6 7

B) x x x MxS &6 7 +

C) x x x MxS &6 7+

D) x x x MxS &6 7+ +

E) x x x MxS &7 6+ +

4.

I. Her bitki fotosentez yapar x xF6+

II. Bazı şehirlerde deniz vardır x xD7

III. Tüm hayvanlar canlıdır x xC6

IV. Hiçbir masa metal değildir x Cx6 +

V. Bazı para birimlerinin değerli olduğu doğru değildir x xD7+

VI. Bazı doktorlar başarılı değildir x xB7+

Verilen önermelerden hangilerinin sembolleştirilişinde hata vardır?

A) I ve IV B) I ve VI

C) II, III ve V D) V ve IV

E) V ve VI

5. x Nx7+ önermesinin eşdeğeri aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) x xN7 B) x Nx6

C) x Nx6 + D) x Nx7 +

E) x Nx6+

6. 6x Dx önermesinin çelişiği aşağıda-kilerden hangisidir?

A) x xD7 B) x Dx6 +

C) x xD7 + D) x xD6+ +

E) x Dx7+ +

7. 7x (x bir hayvandır.) önermesi aşağı-daki evrenlerden hangisinde doğru değer almaz?

A) {At, Köpek, Lale}

B) {Kedi, Masa, Ankara}

C) {Çiçek, Bitki, Fare}

D) {Maymun, Tavşan, Aslan}

E) {Yosun, Polen, Çimen}

8. x x x, Ra SaR S& `6 çıkarımının çözümleyici çizelgesi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Ra+ aS+ Ra+ Sa+

B) Ra aS Ra aS

C) Ra aS+ Ra+ aS

D) Ra+ aS+ aS+ Ra+

E) Ra aS Ra aS+



1. B 2. D 3. B 4. B 5. C 6. C 7. E 8. C 9. D 10. E 11. E 12. 13. E 14. D 15. C 16. A

9. [ xTx (Ka a)] (Tb b)S S& +/ 06+ önermesinin ana eklemi aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) + B) & C) /

D) 0 E) +

10. Aşağıdakilerden hangisi kapalı öner-medir?

A) 5x + 3 = y

B) x bir para birimidir.

C) y < 8

D) z bir bitkidir.

E) 10 < 5

11. 1. x x KxP &7

2. Pa

3. Pb Kb& Pb+ Kb

3

Verilen çözümleyici çizelgede aşağı-dakilerden hangisi yapılmıştır?

A) x Px Kx&7 ile Pa önermelerinin ayrı ayrı tutarlılığı denetlenmiştir.

B) x Px Kx&7 ile Pa önermelerinin birlikte tutarlığı denetlenmiştir.

C) x Px Kx&7 ile Pa önermelerinin eşdeğerliliği denetlenmiştir.

D) x Px Kx&7 önermesinin geçerliliği denetlenmiştir.

E) x Px Kx&7 ile Pa önermelerinin birlikte geçerliliği denetlenmiştir.

12.

I. E! mantık değişmezi varlık mantığı-na aittir.

II. ? mantık değişmezi kiplik mantığı-na aittir.

III. x6 Tümel niceleyicidir.

IV. / Tümel evetleme eklemidir.

V. + Tikel evetleme eklemidir.

Verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III

D) IV E) V

13.

S S S0+

D D

B B

Y D

Yukarıdaki doğruluk tablosuna göre S S0+ önermesi yarı geçerlidir.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) En az bir yanlış değerinin bulunma-sı

B) Tüm satırlarının belirsiz olması

C) Önermenin totoloji olması

D) Önermenin tikel evetleme önermesi olması

E) Hiç yanlış değer almadan doğru ve belirsiz değerlere sahip olması

14. Aşağıdakilerden hangisi bir önerme değildir?

A) x xS7 + B) 5 > 10

C) x + y = 10 D) 8 – 7

E) x Sx Rx&6

15. x Sx7+ + önermesinin eşdeğeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) x Sx7

B) x xS7 +

C) x Sx6

D) x Sx6 +

E) x Sx6+ +

16. Üst Karşıt

Çelişik

Alt Karşıt

A l t ı k

A l t ı k

x Ex6 x Ex6 +

Yukarıdaki karşı olum tablosu dikka-te alındığında aşağıdakilerden hangi-si “Bazı filozoflar empiristtir.” önermesi-nin altığı olur?

A) x xE6 B) x Ex6 +

C) x Ex7 C) x Ex7+

E) x Ex7 +

Documents

01 PS KOLOJ B L M N TANIYALIM AYT Felsefe ehdadcc dcjaVg B ...liderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/yapraktest/aytfelsefe.pdf · Test 01 PS KOLOJ B L M N TANIYALIM AYT Felsefe