SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZO -PROFILAKTYCZNY

ZESPOŁU SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCHim. Jana Pawła II

W KRYNICY – ZDROJU

Opr. Zespół ds. Ewaluacji: mgr Agnieszka Cisek, mgr Aneta Potrzeszcz-Gorczyca, mgr Ida Porzycka„Ludzkość powinna dać dziecku to co ma najlepszego”

Wizja wychowawcza szkołyNasza szkoła jest:

demokratyczna bezpieczna przyjazna umożliwiająca uczniowi wszechstronny rozwój i funkcjonowanie we współczesnym świecie, a także w różnego typu wspólnotach (rodzinnej,

środowiskowej, etnicznej i religijnej) kontynuująca najszlachetniejsze, sprawdzone tradycje, w których będzie miejsce dla tolerancji, kultu nauki, wysokich wymagań oraz wzajemnego

szacunku.Wraz z młodzieżą wierzymy, iż wprowadzenie wypracowanych wspólnie zasad przyczyni się do stworzenia w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych atmosfery wzajemnej życzliwości i przyjaźni połączonej jednocześnie z konsekwencją wymagań.

Model absolwenta Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych

Chcemy aby absolwenci: byli członkami prawdziwej elity społecznej, posiadali umiejętność komunikowania się z ludźmi, byli wrażliwi na potrzeby i krzywdę innych, byli uczciwi, prawi i mieli szacunek wobec siebie oraz innych, akceptowali siebie mając świadomość swoich mocnych i słabych stron, posiadali wiedzę i umiejętności dokonywania mądrych wyborów, dokonywali wyboru właściwej dla Siebie drogi kształcenia, posiadali umiejętność współdziałania i współtworzenia, byli odpowiedzialni za siebie i innych, dokonywali wyborów światopoglądowych, a zwłaszcza etycznych w życiu osobistym i społecznym, samodzielnie poszukiwali własnej ścieżki życiowej, ponosili odpowiedzialność za swoje postępowanie, mieli szacunek dla rodziny i mieli świadomość, że jest ona najważniejsza dla prawidłowego rozwoju, kreowali wzorce postaw dla całego społeczeństwa, rozumieli i akceptowali różnice między ludźmi i ze zrozumieniem traktowali różnice wynikające z odmienności kulturowej i religijnej, byli wrażliwi na otaczającą przyrodę i piękno natury,

rozumieli właściwie demokrację, tolerancję i wolność, odpowiedzialnie funkcjonowali w demokratycznym społeczeństwie, znali i szanowali historię, kulturę i tradycję narodową z jej regionalnym bogactwem kierowali się wartościami patriotycznymi, byli ciekawi świata i gotowi stale rozszerzać swoją wiedzę, umiejętnie realizowali wytyczone cele poprzez rzetelną pracę, posiadali schierarchizowany system wartości, umieli docenić wartość pracy.

Młodzież na III etapie edukacyjnym przygotowuje się do podjęcia ról i realizowania zadań rozwojowych charakterystycznych dla osób dorosłych. Odbywa się to przez wykonywanie realnych zadań oraz pełnienie funkcji w różnych grupach i organizacjach. Nabywane w ten sposób doświadczenia umożliwiają odkrywanie i przyswajanie nowych kompetencji, wzbogacają obraz siebie, pozwalają na autoprezentację w grupie i zyskanie społecznego uznania. Człowiek znajdujący się na granicy dorosłości ma potrzebę swobody działania, współdecydowania oraz wyboru ścieżek dochodzenia do obranych celów. Poczucie kompetencji i sprawstwa będą podnosiły jego samoocenę i motywację do realizowania wyznaczonych zadań. Młodzież w szkole ponadpodstawowej ma dość sprecyzowane zainteresowania, które chce rozwijać. Choć na tym etapie rozwoju rodzice wciąż pełnią ważną rolę socjalizacyjną, coraz ważniejsza staje się oferta społeczna otoczenia. To ona wyznacza kontekst dorastania społecznego. Okres ten jest znaczący dla kształtowania się tożsamości. Zachodzą wówczas dwa procesy: poszukiwania i badania poprzez eksperymentowanie oraz przyjmowania zobowiązań w wyniku podjętej decyzji. Poszukiwaniom możliwości zaangażowania społecznego i emocjonalnego mogą jednak towarzyszyć obawy, wątpliwości lub niepokój. Takie negatywne emocje często hamują lub wręcz uniemożliwiają podejmowanie zobowiązań i działanie. Uczniowie na III etapie edukacyjnym mają też większą niż na II etapie kształcenia umiejętność refleksji i autorefleksji. W warstwie kognitywnej mają rozwiniętą zdolność myślenia formalnego, logicznego i abstrakcyjnego, potrafią analizować problemy, patrząc na nie z wielu perspektyw, oraz wyciągać wnioski. Większa jest także świadomość celu nauki, co pociąga za sobą większą motywację do uczenia się. W procesie kształcenia ogólnego na III etapie edukacji szkoła powinna u uczniów formować postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu. Należą do nich: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, a także poczucie własnej wartości, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze oraz podejmowania inicjatyw. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest modelowanie postawy obywatelskiej w duchu poszanowania tradycji i kultury własnego narodu oraz szacunku dla innych kultur i tradycji.

Specyfika kształtowania postaw na III etapie edukacyjnym Rozwój ucznia w późnej fazie dorastania a rozwój kompetencji.

Późna faza dorastania to okres włączania się młodej osoby w usankcjonowany społecznie sposób myślenia, działania i organizowania aktywności ukierunkowanej na samodzielność. Najważniejszym zadaniem rozwojowym młodego człowieka w tym czasie jest – podobnie jak we wczesnym okresie dorastania – kształtowanie tożsamości, której istota tkwi w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: „Kim jestem?”. Jej celem jest osiągnięcie dojrzałości w podejmowaniu ról i realizowaniu zadań rozwojowych charakterystycznych dla osób dorosłych. Szczególnego znaczenia nabiera jakość relacji z rówieśnikami. To w okresie późnego dorastania pojawiają się pierwsze związki nacechowane bliskością i intymnością. Zachodzi też proces stabilizowania psychiki, emocji i zachowania. Nastolatki stają się bardziej dojrzałe, a więc bardziej odpowiedzialne, samodzielne, niezależne emocjonalnie od innych. Oczywiście, droga do stanu pełnej dojrzałości” wciąż jest przed nimi. Rozwój zasobów nastolatka ukierunkowany jest w tym okresie na zdobycie kompetencji pracownika przyszłości. Oznacza to człowieka gotowego do (1) realizacji idei uczenia się przez całe życie; (2) przyjmowania różnych ról pracowniczych w zespołach międzynarodowych (praca zespołowa, przedsiębiorczość); (3) usieciowienia aktywności; (4) działania pod presją czasu przy realizacji złożonych i nie zawsze jasno określonych zadań (kreatywność, innowacyjność). Osiągnięcie tego celu jest możliwe dzięki: efektywnemu zastosowaniu strategii samoorganizacji, planowania zadań w określonym czasie i miejscu oraz opanowanie umiejętności łączenia samorealizacji zawodowej z życiem prywatnym. Na etapie późnej fazy dorastania podstawowe zadania rozwojowe związane z kształtowaniem kompetencji społecznych i obywatelskich, inicjatywności i przedsiębiorczości oraz świadomości i ekspresji kulturalnej to:

zdobycie umiejętności regulowania emocji oraz rozwijanie zdolności do budowania związków w grupie rówieśniczej umożliwiającej budowanie efektywnych zespołów i lepsze funkcjonowanie w nich; rozwój kompetencji komunikacyjnych sprzyjający współpracy przy równoczesnej umiejętności przedstawiania własnego zdania. Pomaga w tym

doskonalenie takich umiejętności, jak np. jasne wyrażanie swoich myśli, prezentacje publiczne, obrona własnego zdania, asertywna komunikacja, negocjowanie i aktywne słuchanie; podejmowanie aktywności zespołowej (społecznej, politycznej) i wchodzenie w relacje społeczne jako autonomiczny podmiot, co sprzyja doskonaleniu umiejętności pracy zespołowej i postaw obywatelskich przy równoczesnym budowaniu poczucia własnej wartości; gotowość do wyrażania własnego zdania (indywidualizm związany z kształtowaniem dojrzałego poczucia tożsamości) przy jednoczesnej zdolności do rozumienia perspektywy innych ludzi;

kształtowanie myślenia abstrakcyjnego przez ograniczenie nastawienia „tu i teraz” i przyjęcie perspektywy przyszłościowej, stworzenie systemu realistycznych planów na przyszłość wraz z oczekiwanym sposobem ich realizacji; budowanie tożsamości osoby dorosłej przez rozpoznawanie siebie jako członka społeczności osób dorosłych. Czynniki te sprzyjają kształtowaniu postawy przedsiębiorczej i innowacyjnej; gotowość do podejmowania ryzyka połączona z umiejętnością ograniczania go przez racjonalną ocenę skuteczności planowanych działań; wzmacnianie poczucia własnej skuteczności rozumianego jako zbiór przekonań i oczekiwań dotyczących podejmowanych aktywności. Wiąże się ono z przekonaniem jednostki, że potrafi samodzielnie radzić sobie z różnego typu problemami. Im wyższe poczucie skuteczności, tym większa wytrwałość w dążeniu do celu, mniejszy lęk przed porażką i większe zadowolenie z życia; doskonalenie umiejętności współpracy, a w szczególnie gotowości do formułowania własnego stanowiska, otwartości na przyjmowanie odmiennych punktów widzenia i realizowanie celów

grupowych lub gotowość do osiągania celów indywidualnych przez grupowe; kształtowanie umiejętności korzystania z wiedzy i zdolności innych osób, w tym uczniów; doskonalenie umiejętności porozumiewania się z innymi ludźmi – tworzenie atmosfery sprzyjającej aktywnemu słuchaniu, prezentowaniu i uzasadnianiu różnych stanowisk; kształtowanie ukierunkowanego uczenia się obejmującego planowanie aktywności, której celem jest opanowanie jakiejś treści lub umiejętności, opartej na na szacunku wobec dorosłych, kontroli własnych działań oraz przyjmowaniu informacji zwrotnych (kluczowe dla rozwoju kreatywności i innowacyjności); uświadamianie sobie znaczenia umiejętności twórczego podejścia do sytuacji zadaniowej i wykorzystania jej elementów do tworzenia niestereotypowych rozwiązań (kluczowe dla rozwoju kreatywności i innowacyjności); przygotowanie do pracy w różnorodnych zespołach (wielokulturowych, międzynarodowych) i realizowanie wspólnych projektów.

Wspieranie uczniów w kształtowaniu postaw na III etapie edukacyjnym W związku z potrzebami rozwojowymi ucznia i wynikającymi z tego zadaniami do głównych celów jego wychowania w okresie wczesnego dojrzewania należy wzmacnianie i rozwijanie postaw innowacyjności, kreatywności oraz umiejętności pracy zespołowej przez:

przyjmowanie przez nauczyciela roli tutora; zindywidualizowaną organizację procesu uczenia się – stymulowanie uczniów do samodzielnego ustalania własnych celów edukacyjnych (poszukiwanie kreatywnych rozwiązań dostosowanych do indywidualnych stylów poznawczych i uczenia się); stopniowe zwiększanie autonomii ucznia (od kontroli nauczyciela przez współpracę nauczyciel–uczeń aż do samodzielności ucznia);

wspieranie ucznia w identyfikacji swoich mocnych i słabych stron, określeniu indywidualnego stylu uczenia się inspirowanie go do budowania strategii zarządzania własnymi zasobami; organizowanie sytuacji edukacyjnych pozwalających uczniom na samorealizację, rozwijanie i poszerzanie zainteresowań; tworzenie klimatu sprzyjającego nauce oraz społecznego środowiska uczenia się; tworzenie środowiska opartego na współpracy oraz rezygnacja z rywalizacyjnych form i metod pracy; stosowanie metod i strategii kształcenia dostosowanych do specyfiki późnej fazy dorastania (dyskusje, projekty); kształtowanie umiejętności organizacyjnych w różnorodnych działaniach – związanych zarówno z uczeniem się (tworzenie uczniowskich kół

naukowych, wzajemne uczenie się uczniów, „odwrócona klasa”), jak i działalnością społeczną.

Profil kompetencyjny ucznia na III etapie edukacyjnymWiedza Uczeń: wie, na czym polega praca zespołowa oraz wskazuje towarzyszące jej zjawiska (podejmowanie decyzji, konflikt, postawa asertywna); zna różne formy współpracy w grupie; wymienia zasady regulujące pracę zespołową i rozumie ich znaczenie; zna podstawowe zasady komunikacji interpersonalnej; zna swoje mocne i słabe strony warunkujące udział w działaniach zespołowych; zna czynniki wspierające lub ograniczające pracę zespołową, a także rozwój kreatywności i innowacyjności; zna sposoby radzenia sobie z trudnościami podczas realizowania własnych pomysłów;

rozumie i wyjaśnia znaczenie pracy zespołowej, kreatywności i innowacyjności w odniesieniu do siebie samego, jak i całego społeczeństwa, również przez przywołanie wybranych przez siebie przykładów; wyjaśnia, w jaki sposób rozwijać kreatywność i innowacyjność w wymiarze indywidualnymi grupowym.

Umiejętności Uczeń: współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich; uzgadnia wspólne poglądy, doprecyzowuje z innymi cele i sposoby działania; przyjmuje role w grupie, w tym rolę lidera, licząc się z konsekwencjami swojego uczestnictwa i postępowania w grupie; uzasadnia, że efektywna współpraca przynosi różne korzyści; stosuje podstawowe zasady komunikacji interpersonalnej; komunikuje swoje potrzeby, wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je, ustosunkowuje się do odmiennych poglądów; interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, wyciąga wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami; stosuje poznane sposoby rozwijania kreatywności i innowacyjności w praktyce szkolnej i pozaszkolnej: rozpoznaje problemy, np. społeczne, przyrodnicze, najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań; formułuje pytania dotyczące sytuacji zadaniowych i badawczych oraz realizuje eksperymenty językowe, przyrodnicze, matematyczne, informatyczne (od określenia problemu badawczego i warunków doświadczenia do analizy wyników i formułowania wniosków); aktywnie uczestnicy w życiu lokalnym (szkoły, dzielnicy, miejscowości); potrafi opracować (samodzielnie lub przy wsparciu innych osób) strategię realizacji własnych pomysłów i wdrożyć ją w działanie; samodzielnie projektuje zadania i działania, wykorzystując własną twórczość artystyczną, techniczną, konstrukcyjną i informatyczną; pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych; próbuje radzić sobie z trudnościami podczas realizacji własnych pomysłów i pracy zespołu; potrafi wykorzystać swoje mocne strony i ograniczać słabe w trakcie pracy zespołowej; potrafi zidentyfikować i zredukować bariery ograniczające pracę zespołową, kreatywność i innowacyjność; stosuje poznane sposoby rozwijania kreatywności i innowacyjności w praktyce szkolnej i pozaszkolnej; potrafi uczyć się we współpracy; poddaje refleksji swoje zachowania w odniesieniu do pracy zespołowej, kreatywności i innowacyjności; określa (przy wsparciu innych) cele rozwojowe w tym zakresie i planuje konkretne działania.

Postawy Uczeń: rozpoznaje intencje wypowiedzi i potrafi zastosować właściwy przekaz dialogu w ramach pracy zespołowej; podejmuje próby poznania i zrozumienia punktów widzenia innych osób; okazuje szacunek wobec innych; z satysfakcją współdziała z innymi w ramach uzgadniania i realizacji wspólnych projektów; angażuje innych do wspólnych działań; promuje postawy pracy zespołowej, kreatywności i innowacyjności w swoim otoczeniu; jest gotowy do poniesienia odpowiedzialności w związku z realizacją własnych pomysłów;jest otwarty na nowe wyzwania i problemy; podejmuje próby realizacji (lub kontynuacji) własnych pomysłów pomimo napotkanych trudności; jest gotowy do podejmowania indywidualnie i zespołowo prób ekspresji twórczych w wybranych obszarach, np. plastycznych, technicznych, muzycznych,

społecznych, językowych; jest gotowy do rozwijania swoich zainteresowań i uzdolnień; rozwija w sobie ciekawość przez zainteresowanie własnym regionem, Polską, Europą i światem.

Profil kompetencyjny nauczyciela Wiedza Nauczyciel: wymienia akty prawne, w których określony jest obowiązek kształtowania postaw innowacyjności, kreatywności i umiejętności pracy zespołowej; zna strategie, metody oraz formy nauczania i wychowania, które prowadzą do kształtowania postaw innowacyjności, kreatywności i umiejętności pracy zespołowej zna różnorodne strategie, metody i formy oceniania służące kształtowaniu postaw innowacyjności, kreatywności, umiejętności pracy zespołowej i eliminowaniu rywalizacyjnych form oceniania (informacja zwrotna, samoocena, ocena koleżeńska); zna i rozumie potrzeby rozwojowe ucznia na III etapie edukacyjnym oraz metody i formy kształtowania postaw adekwatne do tego etapu.

Umiejętności Nauczyciel: kształtuje postawy innowacyjności, kreatywności i umiejętność pracy zespołowej w szkole w ramach lekcji, zajęć pozalekcyjnych, zajęć poza murami szkoły – zarówno w pracy dydaktycznej, jak i wychowawczej; dobiera strategie i metody nauczania, które prowadzą do uzewnętrznienia postaw innowacyjności, kreatywności i umiejętności pracy zespołowej przez uczniów; ustanawia we współpracy ze wszystkim grupami (rodzice–uczniowie–nauczyciele) jasne zasady zachowania umożliwiające tworzenie atmosfery zaufania, otwartości i wzajemnego szacunku; sam konsekwentnie ich przestrzega; stosuje różnorodne formy oceniania (w tym informację zwrotną, samoocenę i ocenę koleżeńską) w celu określania i doceniania postępów ucznia oraz tworzenia kultury uczenia się; podejmuje współpracę z różnymi osobami, instytucjami i organizacjami w celu kształtowania postaw innowacyjności, kreatywności i umiejętności pracy zespołowej; korzysta z różnorodnych źródeł informacji w poszukiwwwaniu partnerów do współpracy przy działaniach służących kształtowaniu postaw uczniów.

Postawy Nauczyciel: rozumie, czym są, na czym polegają oraz w jakich działaniach i zachowaniach przejawiają się: innowacyjność, kreatywność i umiejętność pracy zespołowej; dostrzega potrzebę kształtowania postaw i ich wpływ na proces uczenia, powodzenie życiowe uczniów oraz rozwój gospodarczy i ekonomiczny; angażuje się w tworzenie w klasie i szkole atmosfery zaufania, otwartości i wzajemnego szacunku; jest świadomy znaczenia stosowanych strategii, metod i form oceniania praz nauczania w kształtowaniu kompetencji kluczowych; dokonuje ewaluacji podejmowanych działań i stosowanych metod służących kształtowaniu kompetencji innowacyjności, kreatywności i umiejętności pracy zespołowej; stosuje różnorodne narzędzia ewaluacji i włącza w proces zbierania informacji uczniów, rodziców, innych nauczycieli, pracowników szkoły itp; dokonuje krytycznej analizy zebranych informacji; wprowadza zmiany w stosowanych przez siebie strategiach i metodach kształtowania postaw; planuje swój rozwój zawodowy w oparciu o prowadzoną ewaluację.

PODSTAWY PRAWNE:

USTAWY I ROZPORZĄDZENIA

1. Konwencji o prawach dziecka Art. 33. (aneks): „Państwa – Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi.”2. Konstytucji Rzeczpospolitej. Art. 72.3. Kodeksie postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.4. Kodeksie postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).5. Ustawach i rozporządzeniach: Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity – Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473; z późn. zm.). Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity – Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.). Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 8 kwietnia 2010 r. (Dz. U. 2010 r. Nr 81, poz. 529). Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493). Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.). Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 30 sierpnia 2012 r., poz. 977) Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2009 Nr 83, poz. 693). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2010 r. Nr 156, poz. 1047). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83; poz. 562, z późn. zm.). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228 poz. 1490 z późn. zm.). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1489 z późn. zm.).

Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 228; poz. 1488). Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno -

pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228; poz. 1487). Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności

wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U z 2015r.; poz. 1249 ).

PODSTAWOWE POJĘCIA

Z ZAKRESU PROFILAKTYKI

I WYCHOWANIA

1.WYCHOWANIEWspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, które powinno być wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki dzieci i młodzieży. Wychowanie jest est procesem, w którym wychowanek ma dojść do pełni osobowego rozwoju poprzez:

Ukształtowanie prawego charakteru,Budowanie poczucia odpowiedzialności za własny rozwój i dobro wspólne,Uznanie i przestrzeganie norm społecznych,Budowanie postawy życzliwości i miłości do ludzi,Uświadomienie sobie celów życiowych.

(za M. Simm, E. Węgrzyn – Jonek „Budowanie programu wychowawczego szkoły” Kraków 2000)

2.PROFILAKTYKA – jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju.(za M. Simm, E. Węgrzyn – Jonek „Budowanie szkolnego programu profilaktyki” Kraków 2002)Profilaktyka to zapobieganie zidentyfikowanym i spodziewanym zagrożeniom poprzez przedsięwzięcie działań mających na celu niedopuszczenie do negatywnie ocenianych przekształceń istniejącego stanu rzeczy.Odpowiednio do stopnia ryzyka profilaktyka prowadzona jest na trzech poziomach.PROFILAKTYKA PIERWSZORZĘDOWA adresowana jest do grupy niskiego ryzyka. Działaniami prewencyjnymi obejmuje się szerokie nie zdiagnozowane populacje. Profilaktyka pierwszorzędowa ma dwa cele – promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji, a przez to zmniejszenie zasięgu zachowań ryzykownych.PROFILAKTYKA DRUGORZĘDOWA adresowana jest do grupy podwyższonego ryzyka. Celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych (np. poradnictwo rodzinne i indywidualne, socjoterapia).PROFILAKTYKA TRZECIORZĘDOWA adresowana jest do grupy wysokiego ryzyka. Ma ona na celu przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej oraz umożliwienie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie. Głównie jest to leczenie, rehabilitacja i resocjalizacja.

Coraz częściej profilaktycy posługują się następującą klasyfikacją, (za: Mrazek i Haggerty,1994):

Profilaktyka uniwersalna jest adresowana do wszystkich uczniów w określonym wieku, bez względu na stopień ryzyka wystąpienia zachowań problemowych lub zaburzeń psychicznych i dotyczy znanych, w znacznym stopniu rozpowszechnionych zagrożeń, np. przemocy, czy używania substancji psychoaktywnych. Na tym poziomie wykorzystywana jest ogólna wiedza na temat zachowań ryzykownych, czynników ryzyka i chroniących, danych epidemiologicznych (są to głównie wyniki badań naukowych, dotyczące między innymi palenia papierosów, picia alkoholu,

informacje o wieku inicjacji). Celem ma być opóźnianie inicjacji, przeciwdziałanie pierwszym próbom podejmowania zachowań ryzykownych. W dużej mierze działania profilaktyczne skupiają się na tworzeniu wspierającego, przyjaznego klimatu szkoły, który pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne i poczucie wartości, motywację do osiągnięć uczniów i nauczycieli. Pozwalają także na czynny udział rodziców w życiu szkoły.

Profilaktyka ukierunkowana na grupy zwiększonego ryzyka – selektywnawymaga dobrego rozpoznania w społeczności szkolnej grup uczniów zachowujących się ryzykownie lub znajdujących się w specyficznej sytuacji społecznej, rodzinnej. Informacje o uczniach szkoła gromadzi w toku codziennego procesu edukacji, szczególnie dotyczy to uczniów z deficytami poznawczymi, z rodzin dysfunkcyjnych itp. Dla dzieci i młodzieży znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka (np. z rodzin z problemem alkoholowym) organizowane są indywidualne lub grupowe działania profilaktyczne (terapia pedagogiczna, treningi umiejętności społecznych,socjoterapia). Profilaktyka na rzecz jednostki wysokiego ryzyka – wskazująca (ang. indicated preventive intervention) to działania polegające na interwencji, terapii dzieci i młodzieży, przejawiających symptomy zaburzeń i wymagających specjalistycznego przygotowania do ich udzielania. Na tym poziomie, w profilaktykę częściej angażują się różne instytucje zewnętrzne, przygotowane do prowadzenia pomocy psychologicznej lub medycznej. (K. Ostaszewski,A. Borucka, 2005).

3. Na wszystkich poziomach profilaktyki stosuje się różne STRATEGIE:Na wszystkich tych poziomach profilaktyki stosuje się kilka strategii:Strategie (działania) informacyjne. Ich celem jest dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru (...).Strategie edukacyjne. Ich celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenian itp.) (...).Strategie działań alternatywnych. Ich celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb (np. sukcesu, przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez stwarzanie możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną (artystyczną, społeczną, sportową itp.) (...).Strategie interwencyjne. Celem tych działań jest pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu ich problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych. (za red. G. Światkiewicz” Profilaktyka w środowisku lokalnym” W-wa 2002).

4.ZACHOWANIA RYZYKOWNE – to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji. ( za A. E. Kazein „Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania”, „Nowiny psychologiczne”2 1996)Najczęściej pojawiające się to:

Palenie tytoniu,Używanie alkoholu,Używanie innych środków psychoaktywnych,Wczesna inicjacja seksualna,

Zachowania agresywne i przestępcze.

5.ZBADANE CZYNNIKI CHRONIĄCE:a)wg Hawkinsa:

Silna więź emocjonalna z rodzicami, Zainteresowanie nauką szkolną, Regularne praktyki religijne, Uwewnętrzniony szacunek do norm, wartości, autorytetów.

(za J. Sakowska „Szkoła dla rodziców i wychowawców” Warszawa 1999)

b)wg Masten, Best, Garmazy: Stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą, Zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce, Umiejętność rozwiązywania problemów, Wrażliwość społeczna, Poczucie własnej skuteczności,

(za A. E. Kazdin „Szkoła dla rodziców i wychowawców” Warszawa 1999)

6.ZBADANE CZYNNIKI RYZYKA: Środowisko społeczne promujące dane wzorce zachowań, np. przestępcze, Normy społeczne(promujące, prowokujące dane zachowania), Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole, Konflikty i doświadczenie izolacji w dzieciństwie, Grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne Niskie wyniki osiągane w szkole i brak celów życiowych, łatwość zdobycia substancji psychoaktywnych, Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych.

(za K. Wojcieszek „Profilaktyka w szkole” Warszawa 2002)

7. RODZAJE SZKOLNYCH ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH:

Zdaniem niektórych autorów, działania profilaktyczne prowadzone w szkole mogą mieć trojaki charakter (Gaś, 1997): samodzielne programy profilaktyczne, realizowane niezależnie od obowiązującego programu nauczania, skoncentrowane na specyficznych

celach i zadaniach; działania zintegrowane z programem szkolnym, treści profilaktyczne włączane są do obligatoryjnie realizowanych programów z różnych

przedmiotów (wykorzystanie obowiązującego programu nauczania w zakresie różnych przedmiotów do promowania szeroko rozumianego zdrowia)- programy te uważane są za najbardziej skuteczne;

działania incydentalne, podejmowane są w efekcie jakiegoś niekorzystnego, nieraz dramatycznego w skutkach wydarzenia na terenie szkoły lub pojawienia się zagrożenia w otoczeniu szkoły, w środowisku lokalnym.

REGUŁY POSTĘPOWANIA DOTYCZĄCE SZKOLNEJ PROFILAKTYKI:

KIERUJ SWOJĄ UWAGĘ NA UMACNIANIE CZYNNIKÓW CHRONIĄCYCH. NIE OGRANICZAJ SIĘ DO PRZEKAZYWANIA INFORMACJI

O UZALEŻNIENIACH. W PLANOWANYCH DZIAŁANIACH ANGAŻUJ RÓŻNE SFERY ŻYCIA – EMOCJE, WOLĘ, REFLEKSJĘ NAD

SOBĄ. REFLEKTUJ SWOJE CODZIENNE DZIAŁANIA – SPOSÓB ODNOSZENIA SIĘ DO DZIECI, STAWIANIE

WYMAGAŃ, PRZYGOTOWANIE LEKCJI, SPOSÓB OCENIANIA. BĄDŹ KONSEKWENTNY I STAŁY W TYCH DZIAŁANIACH. ZACHĘCAJ DO TAKIEJ PRACY SWOICH KOLEGÓW. DZIAŁAJ W RAMACH PIERWSZEGO POZIOMU PROFILAKTYKI. ANGAŻUJ DO WSPÓŁPRACY LUDZI, KTÓRZY ZNAJĄ I ROZUMIEJĄ SPECYFIKĘ PRACY Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ.

Reguły opr. mgr Julianna Męcnarowska (ZA M. SIMM, E. WĘGRZYN – JONEK, „BUDOWANIE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI”, KRAKÓW 2002)

Literatura:

Małgorzata Simm, Ewa Węgrzyn – Jonek „Budowanie szkolnego programu profilaktyki”, Rubikon, Kraków 2002Krzysztof Wojcieszek „Wygrać życie – szkolny program profilaktyki”, Rubikon, Kraków 2002Ewa Konińska „Mądrze i skutecznie – zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyki”Rubikon, Kraków 2002Renata Knez, Wojciech Słonina „Poznaję – wybieram, programy integracyjno profilaktyczne dla uczniów gimnazjów i szkół Ponadgimnazjalnych.” Rubikon, Kraków 2003red. Grażyna Świątkiewicz „Profilaktyka w środowisku lokalnym”. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002

CELE I ZADANIA

SZKOLNEGO PROGRAMU

WYCHOWAWCZO- PROFILAKTYCZNEGO

Zadania ogólne

1. Kształtowanie tożsamości narodowej w aspekcie tożsamości regionalnej2. Kształtowanie poczucia własnej wartości3. Rozwijanie samorządności i odpowiedzialności4. Wdrażanie do przestrzegania norm społecznych5. Przygotowanie do życia w zmieniającej się rzeczywistości6. Wdrażanie do zdrowego trybu życia7. Zapewnienie opieki psychologiczno-pedagogicznej8. Angażowanie rodziców w pracę szkoły

Cele operacyjne i działania

1. Kształtowanie tożsamości narodowej w aspekcie tożsamości regionalnej

Cele:Uczeń:

zna historie i dorobek szkoły, potrafi zaprezentować sylwetkę patrona, zna dorobek i dziedzictwo kulturowe swego regionu, potrafi zareklamować swoją miejscowość, region, potrafi okazać szacunek symbolom narodowym w różnych sytuacjach, potrafi identyfikować się z grupą, szkołą, miejscowością, krajem w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Działania: lekcje poświęcone historii patrona oraz szkoły, Rajd o Puchar im. Jana Pawła II, Wieczerza Wigilijna, Święto szkoły – kultywowanie tradycji, spotkania z ciekawymi ludźmi, absolwentami szkoły, organizowanie konkursów: wiedzy, plastycznego, poetyckiego, o patronie szkoły, organizowanie imprez związanych ze świętami narodowymi w ramach współpracy ze środowiskiem,

organizowanie wycieczek śladami patrona, organizowanie konkursów, szopek z elementami wiedzy o regionie, wycieczki do muzeów, skansenu, miejsc pamięci narodowej (relacje np. w formie plakatu) zorganizowanie Klubu Europejskiego, prezentacja dorobku ojczyzny na tle innych krajów unijnych współpraca ze szkołami krajów Unii Europejskiej (Amersham, Grafenau/Waldkirchen, Lipany)

2. Kształtowanie poczucia własnej wartości

Cele:Uczeń:

potrafi dokonać autoprezentacji, potrafi wyrazić własną opinię, potrafi uzasadnić własne zdanie, potrafi przyznać się do błędu, potrafi przeciwstawić się presji grupy, umie odróżnić dobro od zła, umie podejmować właściwe decyzje, w sytuacjach trudnych, potrafi stanąć w obronie słabszych, potrafi planować i organizować czas wolny, potrafi pytać w sytuacjach dla siebie niejasnych.

Działania: godziny do dyspozycji wychowawcy klasowego, zajęcia integracyjne dla klas pierwszych, lekcje religii, zajęcia z pedagogiem szkolnym dla osób mających trudności z przystosowaniem się do grupy (uczenie komunikacji i asertywności), zajęcia poświęcone sztuce uczenia się, spędzania wolnego czasu (praca w grupach), praca Grupy Liderów Promujących Zdrowy Styl Życia.

3. Rozwijanie samorządności i odpowiedzialności

Cele:Uczeń:

potrafi reprezentować szkołę na zewnątrz, potrafi szanować mienie klasy, szkoły, a także własne

umie organizować sobie czas wolny, potrafi współdziałać i współpracować w grupie, potrafi być odpowiedzialny za swoje czyny, potrafi być konsekwentny w działaniach, umie brać aktywny udział w życiu szkoły i środowiska.

Działania: lekcje poświęcone historii i tradycji szkoły (kroniki, wystawy), konkurs znajomości historii szkoły i jej patrona, udział w dekorowaniu klasy, odświeżaniu i malowaniu, prowadzenie kącika bibliotecznego, gromadzenie literatury, zajęcia poświęcone sztuce uczenia się, organizowanie czasu wolnego, stworzenie Kół zainteresowań (j. obce, informatyka, Grupa Liderów, potkania z wybitnymi ludźmi kultury, nauki, polityki oraz życia

społecznego) promowanie uczniów zdolnych, mających duże osiągnięcia naukowe, sportowe i kulturalne, udział w Festiwalu Młodych Talentów, zajęcia artystyczne, koło dramatyczne, dyskoteki i zabawy kulturalne, praca w samorządzie klasowym, szkolnym (zaproszenie na zebrania dyrekcji, wychowawcy i rodziców), inspirowanie ekspresji plastycznej – konkurs plastyczny, udział młodzieży w szkolnym PCK i angażowanie się w działania Wolontariatu szkolnego.

4. Wdrażanie do przestrzegania norm społecznych

Cele: Uczeń:

umie odróżnić dobro od zła, zna ogólnoludzkie normy etyczne, umie okazać szacunek nauczycielom, rodzicom i rówieśnikom, szanuje godność własną i innych osób, szanuje otaczającą go przyrodę, przestrzega zasad kultury osobistej, umie okazywać szacunek dla świata zwierzęcego – nie traktuje go przedmiotowo, potrafi przestrzegać ustaleń władz szkolnych z jednoczesną umiejętnością negocjacji i dyskusji, potrafi w sposób samodzielny dążyć do dobra zarówno w wymiarze indywidualnym,

jak i społecznym.

Działania: lekcje wychowawcze, zajęcia „Wychowanie do życia w rodzinie”, lekcje WOS, historia, literatura, religia/etyka, Samorząd Szkolny (praca na rzecz Szkoły i innych), Grupa Liderów Promujących Zdrowy Styl Życia (praca na rzecz innych), zajęcia i obozy integracyjne, wycieczki, udział w tworzeniu Programu Wychowawczego Szkoły, spotkania młodzieży z dyrekcją szkoły, odbywanie spotkań z rodzicami (cykl warsztatów tzw. pedagogiczno-wychowawczych), lekcje biologii, wspólne wyjścia na ścieżki ekologiczne, wycieczki, udział w ogólnopolskich akcjach ekologicznych, uczestnictwo w pracach

Klubu Ekologicznego.

5. Przygotowanie do życia w zmieniającej się rzeczywistości

Cele:Uczeń:

zna potrzeby rynku, umie korzystać z różnych źródeł informacji, potrafi wybrać odpowiednią dla siebie ofertę kształcenia, potrafi zaplanować swój dzień, potrafi krytycznie ocenić oddziaływania mediów.

Działania: lekcje WOS, podstawy przedsiębiorczości, udział młodzieży w Ogólnopolskim Dniu Przedsiębiorczości, lekcje poświęcone preorientacji zawodowej, spotkania z udziałem osób reprezentujących różne grupy zawodowe, absolwentów Zespołu Szkół Zawodowych i Zespołu Szkół

Ponadgimnazjalnych, zajęcia w centrum informacji zawodowej, nauka planowania pracy na godzinach wychowawczych, uczenie się korzystania z informacji naukowych i medialnych (zajęcia informatyki)

6. Wdrażanie do zdrowego trybu życia

Cele:Uczeń:

rozumie co to znaczy zdrowy styl życia, potrafi korzystać z ofert promujących zdrowy styl życia, potrafi podejmować wybory sprzyjające zachowaniu szeroko pojętego zdrowia, świadomie potrafi wybrać odpowiednie wzorce konsumpcyjne.

Działania: spotkanie z pracownikami służby zdrowia, godziny wychowawcze – uzależnienia, AIDS, spotkania z pracownikami MONARU, Punkt Interwencji Kryzysowej, działalność organizacji szkolnej PCK dbałość o sprawność fizyczną i zdrowie na lekcjach, a także zajęciach pozalekcyjnych, zdrowe żywienie, organizowanie rajdów, wycieczek i konkursów, pedagogizacja rodziców, grupa Liderów Promujących Zdrowy Tryb Życia, organizacja tygodnia ekologicznego, spotkania z pedagogiem, psychologiem i lekarzem, zapoznanie się ze środowiskiem ucznia, analiza kart zdrowia, zajęcia sportowe, rekreacyjne, pływanie, kurs tańca towarzyskiego udział w Rajdzie Szkolnym

7. Zapewnienie opieki psychologiczno-pedagogicznej

Cele:Uczeń:

umie zastosować zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych, potrafi znaleźć się w sytuacji dla siebie trudnej, potrafi wyrazić własną opinię, potrafi w sposób konstruktywny rozwiązać swoje problemy, potrafi zapobiegać niebezpieczeństwu i sytuacjom konfliktowym,

umie porozumiewać się z rodzicami, rodzeństwem i rówieśnikami, potrafi nawiązywać dialog z dyrekcją, wychowawcą, nauczycielami, a także pracownikami administracji i obsługi, potrafi przeciwstawić się presji grupy.

Działania: przygotowanie interesujących spotkań z rodzicami z udziałem samorządu klasowego, przygotowanie spotkań na aktualne tematy z dziedziny profilaktyki (narkotyki, sekty, subkultury itd.) usprawnienie kontaktów w wypadkach konfliktów o różnym charakterze: szkoła - dom-uczeń - środowisko, praca pedagoga szkolnego (diagnozowanie, zapobieganie, niwelowanie przypadków zagrożeń i niedostosowania społecznego), obozy i zajęcia integracyjne, współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, MONAR-em, Punktem Interwencji Kryzysowej, Policją, Sądem i Wydziałem Oświaty praca z uczniem zdolnym zapewnienie młodzieży indywidualnego toku nauczania, pomoc uczniom słabszym – zajęcia wyrównawcze, zajęcia przygotowujące do życia w rodzinie.

8. Angażowanie rodziców w pracę szkoły

Cele:Rodzice:

współuczestniczą w opracowywaniu dokumentów szkolnych, potrafią być współgospodarzami klasy i szkoły, potrafią zaangażować się w problemy klasowe (pomoc finansowa ubogim, remont klasy, dekoracja) potrafią współorganizować akcje i imprezy o charakterze charytatywnym na rzecz młodzieży szkolnej, potrafią sprawnie kontaktować się (kwestia skuteczności) w przypadku konfliktów o różnym charakterze na linii: szkoła – dom – uczeń –

środowisko.

Działania: spotkania z rodzicami (cykl tzw. warsztatów pedagogiczno – wychowawczych), uczestnictwo w imprezach klasowych, szkolnych oraz wycieczkach, interesujące spotkania wywiadówkowe, wzbogacone o spotkania z samorządem klasowym, a także szkolnym, pomoc rodzicowi w sytuacjach trudnych i kryzysowych, wymiana numerów telefonicznych i adresów między rodzicami danej klasy,

wspólne ognisko (rodzice, uczniowie, wychowawca oraz zespół uczący), włączenie rodziców w tworzenie planu pracy klasy (sesje plakatowe, dyskusje itd.), spotkania Trójek Klasowych Rodziców z dyrekcją i rodzicami uczniów innych klas (wymiana doświadczeń, wspólne przedsięwzięcia).

Problematyka z zakresu profilaktyki wynikająca z diagnozy:

Cele główne: Zmniejszenie zjawiska palenia tytoniu przez młodzież naszej szkoły (szczególnie na terenie szkoły i wokół niej); Wpajanie pozytywnych wzorców zachowania, wysławiania się (ograniczenie stosowania wulgaryzmów); Opóźnianie wieku inicjacji zachowań ryzykownych, uświadamianie konsekwencji związanych z popadnięciem w nałóg; Promowanie zdrowego stylu życia, aktywnego spędzania czasu; Umiejętność konstruktywnego radzenia sobie z trudnymi emocjami i rozwiązywania konfliktów.

Cele i zadania szkolnego programu profilaktyki wynikające z diagnozy w odniesieniu do:

uczniów: Kształtowanie umiejętności społecznych: komunikacji, asertywności, rozpoznawania sytuacji presji, walki ze stresem radzenia sobie z konfliktami; Stworzenie środowiska dającego poczucie bezpieczeństwa (klasa, szkoła); Rozwijanie pozytywnych uczuć, rozumienie samego siebie, budowania pozytywnego wizerunku własnego jako osoby wartościowej i niezależnej, Kształtowanie umiejętności konstruktywnego spędzania wolnego czasu: zajęcia sportowe, koła zainteresowań, itp.; Uświadomienie skutków zażywania alkoholu, nikotyny, narkotyków i innych środków uzależniających; Promowanie postaw wolnych od nałogów, budowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i swoje zdrowie; Obalenie mitów i stereotypów dotyczących „picia, brania, palenia”; Kształtowanie umiejętności przeciwdziałania presji rówieśniczej, umiejętności odmawiania, pracy nad sobą, odpowiedzialnego zachowania w sytuacji zagrożenia.

rodziców: Promowanie postawy otwartości, uczciwości wobec dziecka, kształtowanie umiejętności wspólnej zabawy i spędzania czasu z dzieckiem; Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych w relacji z dzieckiem, w tym na temat uzależnień, rozpoznawania nieprawidłowości; Dostarczenie informacji na temat ryzykownych zachowań, ich przyczyn i możliwości wspierania dziecka; Dostarczenie informacji o instytucjach i osobach udzielających pomocy w dziedzinie profilaktyki i terapii na terenie naszej gminy i powiatu.

nauczycieli: Współpraca w tworzeniu bezpiecznej i życzliwej atmosfery w szkole i klasie;

Poszerzanie wiedzy na temat czynników zagrożeń i metod przeciwdziałania im; Nawiązanie ścisłej współpracy z rodzicami; Pomoc uczniom w walce ze stresem i podnoszeniu wartości własnej osoby; Wymiana informacji i dzielenie się doświadczeniami w czasie realizacji programu w ramach komisji wychowawców i zespołu profilaktycznego; Umiejętność reagowania w sytuacjach trudnych: agresja, wulgarne zachowanie, zachowania pod wpływem środków uzależniających; Praca nad sobą w rozwijaniu zdolności do empatii, do podmiotowego zindywidualizowanego traktowania ucznia, bycia otwartym na jego problemy by w razie potrzeby przyjść mu z pomocą; Systematyczna praca dorosłych nad kształtowaniem postaw uczniowskich według przyjętych i akceptowanych norm społecznych i przyjętego WSO.

Cele działań profilaktycznych są realizowane przez:1. Programy informacyjno - edukacyjne.2. Programy profilaktyczne.3. Zajęcia alternatywne.4. Udział w akcjach i kampaniach profilaktycznych.5. Interwencje prowadzone w szkole i poradniach profilaktycznych wobec osób z grupy ryzyka.6. Współprace między różnymi instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży (PPP, Policja, Sąd, kuratorzy, fundacje, GKRPA, Ośrodek Pomocy Społecznej).

Formy pracy przy realizacji programu profilaktycznego:1) warsztaty z uczniami,2) ankiety,3) konkursy wiedzy,4) gabloty informacyjne, ulotki,5) film, spoty filmowe,6) godziny wychowawcze i lekcje przedmiotowe.

Osoby realizujące Szkolny Program Profilaktyki:• dyrektor• nauczyciele• wychowawcy• pedagog• psycholog• higienistka szkolna

• nauczyciel bibliotekarz• zapraszani specjaliści

RAMOWY PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ

STRATEGIE ZADANIE 1. DZIAŁANIE NARZĘDZIA ODPOWIE-DZIALNI

TERMIN REALIZACJI

EFEKTY EWALUACJA

Informacyjna Rozpoznanie sytuacji materialno-bytowej wśród uczniów w ZSP.

Zebranie informacji dotyczących uczniów klas pierwszych oraz uzupełnianie na bieżąco informacji dotyczących uczniów klas starszych,- na bieżąco diagnozowanie klasy i podejmowanie stosownych działań.

Ankiety, opinie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, teczka z informacjami o klasie, rozmowy z rodzicami, testy socjometryczne.

WychowawcyPedagog

Na bieżąco Wychowawca zna sytuację swoich podopiecznych oraz strukturę grupy klasowej.

Analiza wymienionych narzędzi,

Wdrażanie uczniów do życia w społeczności uczniowskiej.

Zapoznanie uczniów i ich rodziców z regulaminem szkoły i konsekwencjami jego nieprzestrzegania, z zasadami oceniania oraz z procedurami oddziaływań wychowawczych.

Regulamin szkoły, kryteria oceniania, procedury oddziaływań wychowawczych ankiety sprawdzające znajomość przepisów wewnątrzszkolnych.

Dyrekcja, wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny.

Wrzesień Uczniowie znają dokumentację szkolną, potrafią z niej korzystać.

Zebranie oświadczeń, że uczniowie i rodzice zostali zapoznani z wyżej wymienionymi dokumentami;- analiza ankiet.

Informowanie rodziców i uczniów o sposobach pomocy w sytuacjach problemowych oraz możliwych formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zapoznanie rodziców na zebraniach i uczniów na godzinach wychowawczych z tematyką zw. z działalnością Poradni Psychologiczno –Pedagogicznej, Poradni Zdrowia Psychicznego, i innych poradni specjalistycznych.Zapoznanie z formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej na terenie szkoły.

Informacja w gablotce, ulotki, inf. w teczce wychowawcy.

Pedagog szkolny, wychowawcy.

Na bieżąco Uczniowie i ich rodzice wiedzą gdzie w razie problemów można zwrócić się o pomoc.Wsparcie uczniów wymagających pomocy, w tym pomoc uczniom z trudnościami w nauce, zdolnym, przewlekle chorym, niepełnosprawnym. Itp.

Wywiad wśród uczniów i rodziców.Analiza ocen, frekwencji, sytuacji zdrowotnej, materialno-bytowej.

Diagnozowanie zagrożeń występujących w ZSP i w środowisku lokalnym i przeciwdziałanie im.

Prowadzenie teczek zawierających informacje o klasie i działaniach wychowawczych wobec uczniów, wywiad z uczniami i rodzicami, obserwacja, ankietowanie uczniów i rodziców.Współpraca z instytucjami tj. Policja, Sąd Rodzinny, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny.

Ankieta diagnozująca, karty obserwacji.

Wychowawcy, pedagog

Ankieta–wrzesień,-teczki wychowawcy- założenie we wrześniu a prowadzenie przez cały cykl kształcenia wychowanków

Rada Pedagogiczna zna zagrożenia i zjawiska, jakie występują na terenie szkoły i podejmuje stosowne kroki, aby je zniwelować /wyeliminować.

Sprawozdanie wychowawcy z przeprowadzonych działań w obrębie klasy; ankiety.

Edukacyjna Dbanie o prawidłowy rozwój procesów grupowych w klasie oraz o nawiązanie pozytywnych relacji wychowawca-wychowankowie.

Zajęcia integracyjne dla klas pierwszych oraz dla klas starszych w ramach godzin wychowawczych. Wycieczki i imprezy klasowe.Udział w projektach grupowych.

Scenariusze zajęć, materiały dydaktyczne

Wychowawcy, pedagog, zaproszony na zajęcia psycholog.

Według harmonogramu

Uczniowie w gronie kolegów z klasy czują się dobrze, nie boją się wypowiadać na forum klasy. Istnieją pozytywne relacje wychowawca-wychowanek.

Sprawozdanie z realizacji zajęć dotyczących integracji, karty wycieczki, dokumentacja wychowawcy

Doskonalenie umiejętności psychospołecznych uczniów.

Warsztaty dotyczące między innymi: prawidłowej komunikacji interpersonalnej, asertywności, radzenia sobie ze stresem, kształtowania własnego systemu wartości na podstawie ogólnie przyjętych norm, kształtowania umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji, podnoszenia poczucia własnej wartości;kształtowania krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów i wychowanków w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.Zajęcia kształtujące zasady dobrego wychowania w ramach godzin wychowawczych, przedmiotów zawodowych np. obsługa konsumenta, kultura zawodu, lekcje religii.

Scenariusze do cyklu zajęć „Integracja. Twórczość, Komunikacja”, oraz do cyklu zajęć „Złość. Agresja. Konflikty.”

Wychowawcy, pedagog szkolny, nauczyciele

Według harmonogramu

Uczniowie potrafią kontrolować wybuchy złości, mówić „językiem ja”, potrafią wyrażać własne poglądy nie naruszając praw innych osób.

Ankiety ewaluacyjne z cykli zajęć, sprawozdania, dokumentacja pedagoga

Promocja zdrowego trybu życia.

Szkolenia Rady Pedagogicznej i Komisji Wychowawców- doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki używania środków i substancji psychoaktywnych, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego.Realizacja programów profilaktycznych, w tym dot. profilaktyki uzależnień, profilaktyki AIDS, raka piersi, raka szyjki macicy, dot. radzenia sobie z trudnymi emocjami; Organizacja i uczestnictwo w konkursach, imprezach promujących zdrowy styl życia.Działalność Młodzieżowych Liderów Promocji Zdrowia.

Scenariusze zajęć, kasety, materiały dydaktyczne.

Wychowawcy, pedagog szkolny, osoby odpowiedzialne za prowadzenie programu.

Według harmonogramu

Uczniowie znają mechanizmy uzależnień, wiedzą jak funkcjonuje rodzina z problemem alkoholowym; uczennice potrafią badać swoje piersi i znają zasady profilaktyki raka piersi; młodzież wie, jakie są sposoby przeciwdziałania i radzenia sobie ze stresem; wiedzą, że długotrwałą depresję można i trzeba leczyć.

Sprawozdania, ankiety

Edukacja ekologiczna. Udział w akcjach propagujących działalność proekologiczną. Realizacja tematyki z zakresu ochrony środowiska na godzinach wychowawczych. Tematyczne wycieczki klasowe. Sprzątanie terenu wokół szkoły. Segregacja śmieci.Działalność Szkolnego Klubu Ekologicznego.

Scenariusze zajęć wychowawczych, harmonogram akcji i imprez.

Wychowawcy, klasa – gospodarz, nauczyciele biologii, pedagog.

Według harmonogramu

Młodzież potrafi segregować śmieci i wie, w jaki sposób każdy z nas może chronić środowisko naturalne.

Sprawozdania

Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym.

Organizowanie form pomocy w ramach pomocy pedagogiczno-psychologicznej, w tym:zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć specjalistycznych, warsztatów i konsultacji. Warsztaty dotyczące skutecznych sposobów uczenia się, radzenie sobie ze stresem, higieny pracy, umiejętności wypowiadania się na forum itp.

Materiały dydaktyczne, scenariusze.

Wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny.

Wrzesień, październik.Cały rok szkolny.

Uczniowie znają mnemotechniki; potrafią wypowiadać się na forum, wiedzą jak niwelować stres.

Ankiety ewaluacyjne, rozmowy z rodzicami, dokumentacja pedagoga

Przeciwdziałanie zagrożeniom związanym ze wczesną inicjacją seksualną i kontaktami seksualnymi.

Realizacja przedmiotu „Wychowanie do życia w rodzinie”. Tematyka lekcji biologii, religii oraz godzin wychowawczych (w tym na temat AIDS i innych chorób przenoszonych drogą płciową). Spotkania ze specjalistami.

Programy nauczania, rozkłady materiału, środki dydaktyczne.

Dyrekcja szkoły, wychowawcy, pedagog, katecheci, nauczyciele biologii i wychowania do życia w rodzinie.

Według potrzeb

Młodzież zna konsekwencje wczesnej inicjacji seksualnej, posiada wiedzę nt. chorób wenerycznych, środków antykoncepcyjnych,

Sprawozdania, ankiety

Doradztwo pedagogiczne i konsultacje dla nauczycieli i wychowawców.

Udział w szkoleniach: Rady Pedagogicznej, Komisji Wychowawców Klasowych, w celu poszerzenia wiedzy na temat efektywnych oddziaływań wychowawczych, prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, profilaktyki uzależnień i przemocy.Doradztwo indywidualne.

Materiały szkoleniowe.

Dyrekcja szkoły, przewodniczący Komisji Wychowawców Klasowych, pedagog szkolny.

Według harmonogramu

Wychowawcy i nauczyciele posiadają wiedzę dot. oddziaływań wychowawczych, jakie należy podjąć w stosunku do ucznia w zależności od potrzeb.

Sprawozdania ze szkoleń, zaświadczenia.

Wspomaganie rodziny. Dbałość o dobrą współpracę i relacje z rodzicami.Pedagogizacja rodziców w ramach zebrań z wychowawcami.Szkolenia dla rodziców na temat profilaktyki i promocji zdrowia (w celu poszerzenia wiedzy dot. efektywnych oddziaływań wychowawczych, prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, profilaktyki uzależnień i przemocy oraz postępowania w tego typu przypadkach itp).Doradztwo i konsultacje indywidualne dla rodziców i prawnych opiekunów.Pomoc rodzicom w organizacji pomocy specjalistycznej dla dziecka lub innego członka rodziny.Diagnoza sytuacji problemowych w rodzinie i podejmowanie stosownych kroków w celu ich eliminowania.Mediacje pomiędzy uczniami i ich rodzicami.

Materiały informacyjne i szkoleniowe, wykaz instytucji pomocowych.

Dyrekcja szkoły pedagog, wychowawcy.

Według harmonogramu zebrań, doradztwo indywidualne, mediacje- na bieżąco, cały rok szkolny.

Rodzice wiedzą, gdzie w razie potrzeby mogą zwrócić się o pomoc. Relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi sprzyjają właściwemu rozwojowi i pogłębianiu się pozytywnych relacji w rodzinie.

Sprawozdanie z pedagogizacji, ankiety. Dokumentacja pedagoga i wychowawcy.

Przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z używania substancji psychoaktywnych.

W przypadku profilaktyki uniwersalnej – wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków psychoaktywnych. Prowadzenie programów profilaktycznych przyjętych do realizacji w danym roku szkolnym. Konkursy i akcje profilaktyczne prowadzone w środowisku szkolnym i lokalnym.Wizualna informacja w zakresie profilaktyki.

- w przypadku profilaktyki selektywnej – wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych. Realizacja zajęć psychoedukacyjnych.- w przypadku profilaktyki wskazującej – wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania substancji psychoaktywnych występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Kierowanie do placówek specjalistycznych.Członkostwo pedagoga w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Materiały szkoleniowe, filmy.

Wychowawcy, pedagog, opiekunowie grup młodzieżowych, Młodzieżowi Liderzy Promocji Zdrowia.

Według harmonogramui potrzeb.

Młodzież zna konsekwencje stosowania substancji psychoaktywnych, ma umiejętność asertywnego odmawiania.Zniwelowanie zachowań ryzykownych.

Sprawozdania, ankiety, dokumentacja szkolna.

Przeciwdziałanie przemocy i zagrożeniom zw. z używaniem Internetu i środków komunikacyjnych (w tym zjawisku cyberprzemocy).

Realizacja tematyki przeciwdziałania przemocy na zajęciach wychowawczych. Udział w projektach, szkoleniach przeciwdziałającym zagrożeniom występującym w sieci.Edukacja rówieśnicza.Członkostwo pedagoga w Zespole Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

Programy, scenariusze zajęć, filmy edukacyjne.

Wychowawcy, nauczyciele (w szczególności informatycy),Młodzieżowi Liderzy, pedagog szkolny.

Według potrzeb, w ramach tematyki godzin wychowawczych

Młodzież potrafi bezpiecznie korzystać z Internetu, potrafi przeciwstawiać się zjawisku przemocy i cyberprzemocy, w razie potrzeby zna możliwości uzyskania pomocy.

Dokumentacja szkolna, sprawozdania.

Umiejętność udzielania pierwszej pomocy.

- szkolenie członków Szkolnej Drużyny Ratowniczej,- pokazy akcji ratowniczych,- zajęcia w ramach lekcji Edukacja dla bezpieczeństwa,- szkolenia nauczycieli i pracowników.

Potrzebne akcesoria np. fantomy, maseczki do sztucznego oddychania itp.

Nauczyciel Edb. Według harmonogramu.

Uczniowie potrafią w razie potrzeby udzielić pierwszej pomocy.

Sprawozdania

Interwencyjna Pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie ich w sytuacjach kryzysowych.

Indywidualna praca z uczniami z grup zachowań ryzykownych, kierowanie do odpowiednich instytucji takich jak:Poradnia Pedagogiczno –Psychologiczna, Ośrodek Terapii Uzależnień, Policja, Poradnie Zdrowia Psychicznego, Wydział Rodzinnego Sądu Rejonowego.

Rozporządzenia MENiS, procedury oddziaływań wychowawczych, statut szkoły.

Dyrekcja, pedagog szkolny, wychowawcy.

Według potrzeb.

Uczniowie posiadają wiedzę dot. własnych problemów oraz umiejętności mające na celu przeciwdziałanie im.

Dokumentacja pedagoga szkolnego oraz wychowawców

- Pomoc osobom pochodzącym z rodzin dysfunkcyjnych (agresja, przemoc, alkoholizm). Wystąpienie z wnioskiem do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych lub/oraz Sądu Rodzinnego o objęcie rodziny nadzorem kuratora/ wszczęcie procedury Niebieskie Karty i współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.Zajęcia psychoedukacyjne i rozmowy wspierające.

Wnioski, materiały informacyjne

Dyrekcja,pedagog szkolny.

Według potrzeb.

Uczniowie wiedzą gdzie mogą uzyskać konkretną pomoc. Mają wiedzę nt. zdiagnozowanego problemu. Wentylacja emocji i odbarczenie z poczucia winy.

Dokumentacja pedagoga szkolnego

Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży poprzez:1. Kreowanie środowiska prowadzące do promowaniazdrowia psychospołecznego i dobrostanu.2. Edukacja w zakresie zdrowia psychicznego –wiedza, postawy i zachowania.3. Interwencje w przypadkach problemów psychologicznych i społecznych.

Działania na poziomie profilaktyki uniwersalnej kierowane są do całego środowiska szkolnego i powinna być w nie zaangażowana cała szkolna społeczność (nauczyciele, personel pomocniczy, uczniowie i ich rodzice oraz osoby wspierające szkołę). Dbałość o pozytywny klimat szkoły, wsparcie społeczne, budowanie więzi społecznych i przynależności do grupy, redukcja stresorów, stwarzanie okazji do przeżywania sukcesu, przeciwdziałanie przemocy.Działania na poziomie profilaktyki wskazującej obejmują część programu nauczania oraz dodatkowe propozycje edukacyjne. Powinny angażować wszystkich nauczycieli i uczniów. Zajęcia dot. radzenia sobie z emocjami, poczucia własnej wartości, budowania pozytywnych relacji z ludźmi, radzenia sobie ze stresem itpDziałania na poziomie profilaktyki selektywnej są adresowane do uczniów, którzy z powodu posiadanych deficytów lub trudnej sytuacji życiowej potrzebują dodatkowej pomocy w szkole. Indywidualne zajęcia psychoedukacyjne. Kierowanie do specjalistów.

Materiały szkoleniowe, filmy, scenariusze zajęć.

Wszyscy pracownicy, cała społeczność szkolna.

Na bieżąco, według potrzeb.

Postawy i zachowania służące ochronie zdrowia psychicznego, pozytywne relacje i klimat w szkole, klasie, grupie.

Obserwacja, rozmowy z uczniami i pracownikami szkoły, dokumentacja wychowawcy i pedagoga.

Sposób postępowania w przypadku łamania przez ucznia regulaminu szkoły.

Wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zgodnie ze Statutem i Procedurami Oddziaływań Wychowawczych,.

Dokumentacja szkolna.

Dyrekcja pedagog szkolny, wychowawcy.

Według potrzeb.

Uczeń przestrzega zawartych w Statucie postanowień.

Informacje dotyczące interwencji wobec uczniów zawarte w teczce wychowawcy oraz w dokumentacji wychowawcy

Alternatyw Umiejętność gospodarowania wolnym czasem jako alternatywa dla zachowań ryzykownych.

-koła przedmiotowe, artystyczne, - zajęcia sportowe: siatkówka, koszykówka, piłka nożna, piłka ręczna, taniec itp, - działalność Młodzieżowych Liderów Wolontariuszy, Szkolnej Drużyny Ratowniczej, Szkolnego Koła Ekologicznego, itp.- kluby sportowe działające przy szkole, - lekcje wychowawcze dotyczące gospodarowania czasem wolnym, - organizacje pozaszkolne.

Scenariusze zajęć, dzienniki zajęć pozalekcyjnych.

Nauczyciele prowadzący.

Na bieżąco. Uczniowie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych.

Sprawozdania z realizacji, dzienniki zajęć

Doradztwo zawodowe.Umiejętność aktywnego poszukiwania pracy.

- Realizacja tematów na przedmiotach zawodowych min. przedsiębiorczość, - współpraca z psychologiem Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej- diagnoza zainteresowań, doradztwo zawodowe,-współpraca z biurem pracy (szkolenia, spotkania, warsztaty),

Scenariusze zajęć Wychowawcy, nauczyciele, pedagog.

Według harmonogramu.

Uczniowie znają aktywne sposoby poszukiwania pracy.

Sprawozdania

Organizacja rozgrywek w różnych dyscyplinach sportowych.

Turnieje sportowe- sposób na niwelowanie anonimowości w szkole (która sprzyja zjawisku przemocy rówieśniczej), rozwijanie pozytywnych zachowań i postaw, integracja w postaci zdrowej rywalizacji międzyklasowej.

Sprzęt sportowy Wychowawcy, nauczyciele wychowania fizycznego.

Według harmonogramu

Uczniowie uczestniczą w zawodach sportowych-znają zasady i stosują się do nich. Klasy szkolne są zintegrowane i potrafią ze sobą współpracować.

Sprawozdanie i dokumentacja organizatora.

EWALUACJA

3

Ewaluacja to systematyczny proces obejmujący zbieranie informacji oraz zdawanie relacji (w postaci raportu) z tego, jak się rzeczy mają, z intencją dostarczenia danych ułatwiających podjęcie decyzji. (H. Simon)Ewaluacja służy dwóm celom:- pomaga sprawdzić jakość (użyteczność, efektywność- skuteczność, ekonomiczność) programu;- pomaga udoskonalać program (wskazując możliwości poprawy).

Obszar: Wychowanie i opieka

Standard: Szkoła prowadzi systematyczne działania profilaktyczne i z zakresu promocji zdrowia.

Wskaźnik: Szkoła promuje zdrowy styl życia.Pytania diagnostyczne:

1. Czy szkoła organizuje atrakcyjne dla młodzieży zajęcia pozalekcyjne?2. Czy szkoła promuje zdrowe odżywianie, aktywny wypoczynek, sport, umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami?3. Czy prowadzone są zajęcia mające na celu profilaktykę zdrowotną (np.dotyczące higieny psychicznej, tj. przeciwdziałania chorobom psychicznym, depresji; profilaktyki raka piersi czy raka szyjki macicy; skutków używania substancji psychoaktywnych)?4. Czy monitorowane jest uczestnictwo młodzieży w zajęciach wychowania fizycznego?5. Czy zajęcia z wychowania fizycznego uwzględniają indywidualne predyspozycje zdrowotne ucznia (dostosowane do wskazań lekarskich)?6. Czy szkoła uczy postaw i zachowań proekologicznych?

Wskaźnik: Szkoła prowadzi systematyczne działania profilaktyczne.Pytania diagnostyczne:

1. Czy szkoła przeciwdziała zaburzeniom zachowania i niedostosowaniu społecznemu uczniów?2. Czy szkoła diagnozuje zagrożenia występujące na terenie szkoły?3. Czy szkoła współpracuje z instytucjami pomocowymi i zajmującymi się profilaktyką i interwencją?4. Czy prowadzone są zajęcia z zakresu:

integracji zespołu klasowego; agresji i przemocy; radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych; alkoholizmu i współuzależnienia; nikotynizmu; wulgaryzmów; przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym itp.

3

5. Czy szkoła monitoruje frekwencję uczniów?6. Czy wychowawca wspiera swoich wychowanków pochodzących z rodzin problemowych?7. Czy wychowawca współpracuje z rodzicami w celu rozpoznawania potrzeb wychowawczych i ich realizacji?8. Czy wychowawcy i nauczyciele współpracują z pedagogiem szkolnym w przypadku trudności wychowawczych?9. Czy pedagog jest informowany o incydentach i wszystkich oddziaływaniach wychowawczo-profilaktycznych prowadzonych na terenie szkoły?

Standard: Kadra posiada kwalifikacje i umiejętności realizacji zadań zgodnie z programem profilaktyczno-wychowawczym.

Wskaźnik: Nauczyciele systematycznie poszerzają swoje kwalifikację i umiejętności wychowawcze.Pytania diagnostyczne:1. Czy nauczyciele biorą udział bądź ukończyli w bieżącym roku szkolnym szkolenia (kursy, warsztaty) w zakresie:

diagnozy zespołu klasy i ucznia; prowadzenia zajęć wychowawczych; stosowania aktywnych form nauczania; znajomości przyczyn, mechanizmów i przeciwdziałania działaniom niepożądanym (przemoc, uzależnienia).

Standard: Szkoła posiada system oddziaływań zawarty w dokumentacji szkolnej, zgodny z prawami człowieka.

Wskaźnik: Uczniowie znają dokumentację szkolną.Pytanie diagnostyczne:

1. Czy uczniowie znają dokumentację szkolną w zakresie: prawa i obowiązki ucznia, system kar i nagród, procedurę skreślenia z listy uczniów, procedury oddziaływań wychowawczych.

2. Czy stosowany przez szkołę system kar jest dla uczniów motywacją do poprawy i przynosi oczekiwane efekty?

3. Czy system kar i nagród stosowany jest wobec uczniów konsekwentnie?4. Czy szkoła oferuje uczniom atrakcyjny system nagród?

3

5. Czy szkolne procedury zapewniają uczniom możliwość poprawy zachowania?

Standard: Atmosfera szkoły sprzyja efektywnej pracy.

Wskaźnik: Szkoła zapewnia uczniom bezpieczeństwo.Pytania diagnostyczne:

1. Czy na terenie szkoły uczniowie czują się bezpiecznie?2. Czy teren szkoły jest monitorowany w celu eliminacji zachowań niepożądanych?3. Czy szkoła eliminuje zjawiska zagrażające bezpieczeństwu uczniów, nauczycieli

i innych pracowników?

Wskaźnik: Szkoła tworzy pozytywne relacje międzyludzkie.Pytania diagnostyczne:

1. Czy szkoła udziela wsparcia młodym nauczycielom?2. Czy szkoła prowadzi działania mające na celu tworzenie pozytywnych relacji nauczyciel- uczeń, uczeń-uczeń i nauczyciel-nauczyciel?3. Czy badany jest poziom zadowolenia uczniów i rodziców z relacji panujących

w szkole?4. Czy nauczyciele i wychowawcy dokonują ewaluacji swojej pracy wychowawczej?

Ewaluacja poszczególnych programów (cząstkowa) będzie prowadzona na bieżąco poprzez obserwację, zbieranie materiałów, ankiet, sprawozdań ze zrealizowanych programów, obserwację, rozmowę z uczniami, rodzicami i nauczycielami.

Na początku prowadzonych cykli zajęć profilaktycznych, proponowane jest przeprowadzenie w klasach ankiety, mającej na celu rozpoznanie zakresu wiadomości dot. tematu warsztatów (np. zagrożenia środkami psychoaktywnymi) oraz oczekiwań uczniów dotyczących zajęć. Ankieta ewaluacyjna przeprowadzona na ostatnich zajęciach da możliwość porównania czy nastąpił przyrost wiedzy. Dzięki ankiecie skierowanej do rodziców możliwe jest rozpoznanie ich oczekiwań i dostosowanie do nich zaplanowanych działań.

Uzyskane wyniki będą analizowane przez Komisję Wychowawców i pedagoga a następnie po dokonaniu całościowej oceny programu (pod koniec roku szkolnego) uzyskane informacje wykorzystywane do wprowadzania zmian w programie. Dodatkowo wnioski i uwagi dotyczące realizacji programu mogą zgłaszać uczniowie (poprzez wychowawcę klasy), rodzice, nauczyciele – ich analizą zajmie się Komisja.W ramach ewaluacji działań skierowanych do nauczycieli, wykorzystamy rozmowy diagnostyczne oraz informacje zwrotne dotyczące oceny działań profilaktycznych w klasach podczas spotkań i rozmów z nauczycielami.

3