СевероиСток - неоткриена македонија!Verilindje - maqedonia e pazbuluar!СевероиСток - неоткривена македонија!northeast - undiscoVered macedonia!

32

Пет Причини зошто да го Посетите североисточниот регион на Македонија?

Pesë arsye Pse duhet ta vizitoni rajonin verilindor të Maqedonisë

Пет разлога да Посетите североисточни регион Македоније

Five reasons to visit the north-eastern region oF the rePublic oF Macedonia

54

ВоВед • Hyrje• УВод • IntroductIonАко некогаш сте помислиле да ја откриете Македонија на поинаков начин, да й го видите

лицето и да проникнете во нејзината душа, време е да го посетите североисточниот регион!Притоа, не дозволувајте оваа средба, оваа авантура да ја направите во трк. При оваа посета застанете, размислете, земете здив и соочете се со исконот на пределот, неговите приказни и легенди, видете ги ѕвездите одблиску, сретнете се со духот на предците, со мистиката и хероизмот на луѓето од овие предели и пробајте ги вкусовите на регионот. Наслушнете го времето кое надоаѓа кое е во нераскинлива врска со традицијата на предците од овие места. Тука сегашноста е само еден мост кој ги спојува времето минато и времето идно. Застанете на него и погледнете наоколу.Дојдете во Североистокот на Македонија! Имате најмалку пет причини да го направите тоа!

nëse ndonjëherë keni menduar ta zbuloni Maqedoninë në një mënyrë tjetër, t’ja shihni fytyrën dhe të depërtoni në shpirtin e saj, koha është që të vizitoni rajonin Verilindor!

Me atë rast mos lejoni këtë takim, këtë avanturë ta bëni duke vrapuar. Gjatë kësaj vizite ndaloni, men-doni, merrni frymë dhe ballafaqohuni me lashtësinë e kësaj krahine, storjet dhe legjendat e saj, shikoni yjet prej së afërmi, takohuni me shpirtin e paraarrdhësve tuaj, me mistikën dhe heroizmin e njerëzve të këtyre anëve dhe shijoni ushqimet e rajonit! degjoni kohën që vie e cila është në një lidhje të pakëputshme me traditën e paraarrdhësve nga këto vende. Këtu e tashmja është vetëm një urë e cila e bashkon kohën e kaluar dhe kohën e ardhshme. ndaloni dhe shikoni përreth.Ejani në verilindje të Maqedonisë! Keni së paku pesë arsye ta bëni këtë!

Ако сте икада помислили да откријете Македонију на другачији начин, да јој видите лице и проникнете у њену душу време је да посетите североисточни регион!

Притом не дозволите да овај сусрет, ову авантуру направите у трку. Током ове посете станите, размислите, узмите дах и суочите се са историским ликом подручја, причама и легендама овог региона, видите звезде ближе, упознајте духове предака, мистике и херојства људи са ових предела и укусите укусе региона! Слушајте време које долази у нераскидиву везу са традицијом предака ових места. Овде је садашњост само мост који спаја прошло време и будучност. Станите и погледајте около.Дођите у Североисток Македоније! Имате најмање пет разлога да учините то!

If you ever thought of discovering Macedonia in a different way, to see her face or see through her soul, it is time to visit the north-eastern region!

At the same time, do not let this visit, this adventure to be in a hurry. during this visit, stop for a moment, think, take a deep breath and face the immemorial, the stories and the legends about this region, see the stars up close, meet the ancient spirit, the mystique and the heroism of the people who live here and try the tastes of the region! Hear the time that comes with an inseparable bond of the tradition and the ancestors of these places. Here, the present is only a bridge that bonds the past and the future. Stop for a moment and look around you.Feel free to come to the North-East of Macedonia! You have got at least five reasons to do that!

76

Североисточниот регион опфаќа шест општини на крајниот североисточен дел

на Република Македонија (Липково, Куманово, Старо Нагоричане, Кратово, Ранковце и Крива Паланка) и се протега долж границите со Косово, Србија и Бугарија, односно сливното подрачје на реките Пчиња и Крива Река. Во него живеат луѓе од сите етнички заедници, вери и култури и како таков е огледало на мултиетничноста и мултикултурноста на Македонија. Македонци, Албанци, Срби, Роми, Турци и претставници од другите етнички заедници живеат заедно и заедно го градат духовниот и кутурниот колорит на ова поднебје. Нивното многувековно заедничко егзитирање го гради специфичниот дух на луѓето од овие простори. Иако различни по националност, вера и култура тие се единствени по својот горд однос кон местото од каде што потекнуваат и со вистинска посветеност се вложуваат во неговата иднина. Луѓето тука се како камчињата на мозаикот- секој како индивидуа придонесува во формирањето на големата слика за Североистокот на Република Македонија. Од нивниот дух и нивните раце излегле едни од најзначајните културно-историски споменици кои не се само бисерот на регионот туку ја градат круната на културни и духовни скапоцености на земјата, па и пошироко - го задолжуваат и поширокиот регион на Балканот со својата оставнина. Тукашните луѓе ќе ви помогнат да ја слушнете, разберете и почувствувате приказната за историјата на регионот раскажана од различни култури, приказната за неговата денешнина и плановите за иднина.

rajoni verilindor përfshin gjashtë komuna në skajin e pjesës verilindore të republikës

së Maqedonisë (Likova, Kumanova, nagoriçane e vjetër, Kratovë, rankovce dhe Kriva pallankë) dhe shtrihet përgjatë kufirit me Kosovën, Sërbinë dhe Bullgarinë, përkatësisht e vendosur në rajonin ku derdhen lumi i Pçinjës dhe Kriva rekës. në të jetojnë njerëz të të gjitha bashkësive etnike, reli-gjioneve dhe kulturave dhe si i tillë është pasqyrë e multietnicitetit dhe multikulturës në Maqedo-ni. Maqedonas, shqiptarë, serbë, romë, turq dhe përfaqësues të bashkësive tjera etnike së bashku e ndërtojnë koloritin shpirtëror dhe kulturor të këtij rajoni. ekzistenca e tyre e përbashkët shumë shekullore e ndërton shpirtin specifik të njerëzve të këtyre hapësirave. edhepse të ndryshëm për nga nacionaliteti, religjioni dhe kultura ata janë unik me sjelljen e tyre krenare për vendin nga i cili kanë prejardhjen dhe përkushtimin e vërtetë të tyre për ardhmërinë e tij. njerëzit këtu janë si gurët e mozaikut- secili si individ kontribuon në formimin e fotografisë së madhe për verililindjen e Maqedonisë. nga shpirti dhe duart e tyre kanë dalë përmendoret më të rëndësishme kulturo historike të cilat nuk janë perla e rajonit por e ndërtojnë kurorën e çmueshmërive kulturore dhe shpirtërore të vendit, por edhe më gjërë- e detyrojnë edhe më gjërë rajonin e Ballkanit me trashëgiminë e vet. njerëzit vendas do t’ju ndihmojnë ta dëgjoni , kup-toni dhe ndjeni tregimin për historinë e rajonit të treguar nga kultura të ndryshme, tregimi për të sotmen dhe planet për të ardhmen.

ЛУѓе • njerëzIt ЉУди • PoPuLAtIon

98

Североисточни регион Републике Македоније обухвата шест општина у североисточном

крају Републике Македоније (Липково, Куманово, Старо Нагоричане, Кратово, Ранковце и Крива Паланка) и протеже се дуж границе са Косовом, Србијом и Бугарском, или слив реке Пчиње и Криву Реку. Ту живе људи из свих етничких заједница, вера и култура и као такав је огледало мултиетничности и мултикултурности Македоније. Македонци, Албанци, Срби, Роми, Турци и претставници других етничких заедница заједно граде духовни и културни колорит овог поднебља. Нихово вишевековно заједничко егзистирање гради специфични дух људи из ових простора. Иако различити по националности, вери и култури, јединствени по свом поноситом односу ка месту одакле потичу истинском посвеченошћу улажу у своју будућност. Овде су људи као камење мозаика - сваки појединац доприноси формирању велике слике Североистока Републике Македоније. Из њиховог духа и њихових руку произашли су једни )од најзначајнијих културно-историских споменика који су не само бисер у региону већ део круне културних и духовних скупоцености земље па и шире – својим наслеђем задужују и шири регион Балкана. Овдашњи људи ђе вам помоћи да чујете, разумете и осетите причу о историји региона испричану од различитих култура, причу о његовој садашњости и планове о будућности.

the north-eastern region encloses six munici-palities of the terminal north-eastern part of

the republic of Macedonia (Lipkovo, Kumanovo, Staro nagorichane, Kratovo, rankovci and Kriva Palanka) and it is widespread along the borders with Kosovo, Serbia and Bulgaria, that is the drainage basin of the rivers Pchinja and Kriva reka. Here, the population is composed of people from all the ethnicities, religions and cultures. Macedonians, Albanians, Serbians, romas, turks and members of other ethnicities are all together building the spi-ritual and cultural colouring of this region. Their many century mutual existence builds the specific spirit of the people from this region, unique by its proud attitude about the place where they belong and they are investing in its future with a true de-dication. The people here are like pebbles of a mo-saic - every single one of them, as an individual, contributes to the formation of the great picture about the north-eastern region of the republic of Macedonia. From their spirit and their hands originated one of the most significant cultural and historical monuments, that are not only building the pearl of this region, but also the crown of the cultural and spiritual valuables of the country and wider - it also obligates the wider Balkan region with its belongings. The present population will help you to hear, understand and feel the story about the history of the region told by different cultures, the story about its present and the future plans.

10 11

Уште при првата средба со Североистокот на Македонија ќе се сретнете со нешто непознато

и ретко видено во другите региони на Република Македонија. Културно- историските локалитети ги има насекаде низ регионот и сведочат за многуте култури и цивилизации кои стапнале на ова тло и оставиле трага, а најстарите наоѓалишта датираат уште од бронзено време. Археолошките наоѓалишта, артефактите и воопшто големиот број на културно-историски локалитети покажуваат дека во оваа област постоел живот и се развивал во континуитет во период од најмалку 5000 години. Во североисточниот регион се испреплетиле и оставиле трага културите и царствата на Пеоните, Илирите, Тракијците, античките Македонци, Словените и на други култури кои го населувале овој простор. Сите заедно придонеле во создавањето на една специфична култура и вредности кои сега се неразделен дел од културата на денешното живеење на луѓето на овие простори.Североисточниот регион е дом на Петар Карпош, попознат како Карпош и предводник на големото народно востание против османлиската власт од 1689 година познато во историјата како Карпошово востание.Во овој регион почнува антифашистичката борба на територијата на денешна Република Македонија. Куманово заедно со Прилеп во 1941 година ја почнуваат оваа борба која резултира со формирање на современата македонска држава.Меморијален центар АСНОМ, кој се наоѓа во с. Пелинце, е сведок на овој дел од создавањето на поновата македонската држава и историја. Тој сведочи за периодот на воспоставувањето на современата македонската држава.

Që nga takimi i parë me Verilindjen e Maqe-donisë do të takoheni me diçka të panjohur

dhe rallë të parë në rajone tjera të republikës së Maqedonisë. Vendet kulturo-historike gjenden në gjithë rajonin dhe dëshmojnë për kultura dhe civi-lizime të ndryshme që kanë shkelur në këtë vend dhe kanë lënë gjurmë, ndërsa gjetjet më të vjetra datojnë që nga koha e bronzit. Gjetjet arkeologji-ke, artefaktet dhe numri i madh i vendeve kulturo historike në përgjithësi tregojnë se në këtë krahinë ka ekzistuar jetë dhe është zhvilluar në kontinuitet në një periudhë prej së paku 5000 vitesh. në rajonin verilindor janë gërshetuar dhe kanë lënë gjurmë kulturat dhe mbretëritë e Peonëve, Ilirëve, trakëve, Maqedonasve antik, Sllovenëve dhe kulturave tjera të cilat kanë banuar në këtë krahinë. të gjithë sëbashku kanë kontribuar në një kulturë specifike dhe vlera të cilat janë pjesë e pandashme e kësaj kulture të jetës së sotme të njerëzve në këto krahina.rajoni verilindor është shtëpia e Petar Karposhit, më mirë i njohur si Karposh dhe udhëheqës i kryengirtjes së madhe popullore kundër qeverisë otomane të vitit 1689 e njohur në histori si kryen-gritja e Karposhit.në këtë rajon fillon lufta antifashiste në territorin e republikës së sotme të Maqedonisë. Kumanova së bashku me Prilepin në vitin 1941 e filluan këtë luftë e cila rezulton me formimin e shtetit të pavarur bashkëkohor të Maqedonisë.Qendra memoriale ASnoM e cila gjendet në f. Pelince është dëshmitare e krijimit të shtetit dhe historisë së Maqedonisë së re në këtë pjesë. Ajo dëshmon për periudhën e vendosjes së shtetit bas-hkëkohor të Maqedonisë.

ИСТОРИјА • HIStorIA • ИСТОРИјА • HIStory

1312

још при првом сусрету са Североистоком Македоније срешћете нешто што је непознато

и ретко вићено у другим регионима Републике Македоније. Културно-историски локалитети свуда у региону кои сведоче о многим културама и цивилизацијама које су стали на ово тло и оставили трагове, а најстарија налазишта и артефакти потичу још од бронзаног доба. Археолошка налазишта, артефакте, као и велики број културно-историских локалитета показују да је у овој области постојао живот и развијао се у континуитету у периоду од најмање 5000 година. Овде су се испреплетали и оставили своје трагове културе и царства Пеона, Илира, Тракијца, античких Македонаца, Словена, као и друге културе које су насељавали овај простор. Сви су допринели у стварању једне специфичне културе и вредности које су нераздвојни део културе данашњице људи са ових простора. Североисточни регион је дом Петра Карпоша, познат као Карпош, вођа великог народног устанка против Османлиске власти у 1689 години, а који је познат у историји као Карпошов устанак.У овом региону почиње антифашистичка битка на територији данашње Републике Македоније. Куманово заједно со Прилепом 1941 године почиње ову битку која резултира формирањем самосталне македонске државе. Меморијални центар АСНОМ у с. Пелинце сведочи о периоду успостављања савремене македонске државе и историје.

Since the first encounter with the north-east of Macedonia you will meet something unknown and rarely seen in the other regions of

the republic of Macedonia. The culturally-historical localities witness about the many cultures and civilizations that stepped on this land and left their own mark and the oldest localities and artifacts show that in this region there was life that developed in continuity for a period of at least 5000 years. Here also crossed and left their own mark the cultures and the empires of the Peonians, the Illyrians and the traceans, the antique Macedonians, the Slovenians and other cultures that inhabited this region. All of them contributed to the creation of a specific culture and values that are now an inseparable part of the culture of nowadays life of the people in this region.The north-eastern region is the home of Petar Karposh, the leader of the great national rebellion against the ottoman authority from 1689, in the history well known as the rebellion of Karposh.In this region, also begins the anti-fascist battle on the territory of nowadays republic of Macedonia. Kumanovo together with Prilep in 1941 starts this battle that results with the formation of an inde-pendent Macedonian state. The memorial centre ASnoM in the village of Pelince witnesses about the period of the foundation of the contemporary Macedonian state.

1514

Манастирот Св. јоаким Осоговски, манастирот посветен на Пресвета Богородица во атарот на с. Матејче, општина Липково, црквата Св. ѓорѓи во Старо Нагоричане, црквата Св. Никола во село

Псача, бројните и други значајни манастири и цркви, старата Ески џамија и другите џамии и споменици на исламската култура, старата градска архитектура на Кратово го прават регионот единствен по својата вредност, по богатство со културно наследство и му даваат значителна предност пред другите, земајќи го предвид фактот за неговата лоцираност, патна поврзаност и близината на границите на другите држави.

Манастир Св. јоаким Осоговски, манастир посвећен Пресветој Богородици у атар

с. Матејче, општина Липково, црква Св.Ђорђе у Старо Нагоричане, црква Св. Никола у село Псача, и велики број других значајних манастира и цркви, стара Ески џамија и друге џамије и споменици исламске културе, стара градска архитектура Кратова праве регион јединствен по својој вредности, по богатству културним наслећем и дају му знатну предност имајући у виду његову локацију, путну повезаност и близини границе других држава.

Manastiri Shën joakim osogovski, Manastiri i kushtuar Shën Marisë në f.Mateq, komuna e

Likovës, kisha “Shën Gjerrgji” në nagoriçan i Vjetër, kisha Shën nikolla në fshatin Psaça, dhe shumë ma-nastire dhe kisha tjera të vlefshme, xhamia e vjetër eski xhami dhe përmendore tjera të kulturës is-lame, arkitektura e vjetër e qytetit të Kratovës, e bëjnë rajonin të veçantë sipas vlerës sipas pasurisë me tarshëgiminë kulturore dhe i japin përparësi domethënëse para tjerëve, duke e marrë parasysh faktin për lokacionin e tij, lidhjet rrugore dhe afërsisë së kufijve me shtetet tjera.

the monastery of St. joakim osogovski, the mon-astery dedicated to the church of “St. Mary” in

the area of the village of Matejche, the municipality of Lipkovo, the church St. djordji in the village of Staro nagorichane, the church of St. nicholas in the village of Psacha, the numerous and other valuable monasteries and churches, the old eski mosque and the other mosques and monuments of the Islamic culture, the old town architecture of Kratovo, make the region unique by its value and rich in cultural her-itage and give it a meaningful advantage in front of the others, considering its location, road connection and the proximity of the borders with the other states.

КУЛтУра • KuLturA• КУЛтУра • cuLture

1716

ОПшТИНА ЛИПКОВО • KoMunA LIKoVë

ОПшТИНА ЛИПКОВО • MunIcIPALIty oF LIPKoVo

Посетата на Липково ќе ве врати назад во историјата, уште во античко време, во

периодот кога оваа територија била населена од илирското племе Дарданијани. Секој дел од оваа општина има приказна која со помош на жителите од овој регион ќе ја откриете.Манастирот на Пресвета Богородица во с. Матејче е еден од најрепрезентативните средновековни споменици на македонската територија, изграден во 14 век. Оваа црква се смета за еден од најблагородните византиски споменици на балканските простори, ремек дело на доцновизантиското монументално сликарство. Од другите сакрални објекти, во општина Липково не смеете да пропуштите да го посетите и старото теќе во с. Матејче, како и неколку џамиии во околината, кои со својата мистичност ќе го збогатат вашиот дух.

Посета Липкову вратиће вас назад у историји, све до античког времена, када је ова

територија била насељена илирским племеном Дарданијани. Сваки део ове општине има причу коју ћете открити уз помоћ њених житеља.Манастир Пресвете Богородице у с. Матејче, изграђен у 14. веку, је један од најрепрезентативнијих средњовековних споменика на македонској територији. Ова црква спада у једним од најблагороднијих византиских споменика на балканским просторима, ремек дело касновизантиског монументалног сликарства. Између других светих објеката у општини Липково не смете пропустити да посетите и старо теке у с. Матејче, као и неколико џамија у околини, који ће својим мистицизмом обогатити ваш дух.

Vizita në Likovë do t’ju kthejë mbrapa në his-tori, madje në kohën antike, në periudhën kur

ky territor ka qenë i banuar nga fisi ilir dardan. Secila pjesë e tyre e përmban një storie të cilën me ndihmën e banorëve të këtij rajoni edhe ju vet do ta zbuloni. Manastiri i Shën Mërisë në f.Mateq, një nga monu-mentet mesjetare më reprezentative në territorin e Maqedonisë, i ndërtuar në shekullin e XIV-të. Kjo kishë konsiderohet si një nga monumentet më bu-jare bizantine të hapsirave ballkanike, një kryevepër e pikturimit të monumenteve të bizantizmit të vonshëm. nga objektet tjera kishtare , në komunë e Likovës nuk duhet t’a leni pa e vizituar teqen e vjetër në f.Mateq, si dhe disa xhami në rrethinë, të cilat me detajet mistike të tyre do t’a pasurojnë shpirtin tuaj.

the visit to Lipkovo will send you back in his-tory, in the antique, in a period when this ter-

ritory was colonized by the Illyrian tribe called “dardanians”. each their part has a story that can be discovered with the help of the inhabitants of this region. The Monastery of “St. Mary” in the village of Mate-jche is one of the most representative medieval monuments of the Macedonian territory, built in XIV century. This church is considered to be one of the most noble Byzantine monuments in the Balkan region, a masterpiece of the late Antique monumental art. you must not miss to visit the old dervish lodge in the village of Matejche and also several mosques near by enriching your spirit with mystique.

1918

општиНа КУМаНоВо • KoMunA KuMAnoVë

општиНа КУМаНоВо • MunIcIPALIty oF KuMAnoVo

Археолошките наоѓалишта околу Куманово и артефактите пронајдени на тие места покажуваат дека на оваа територија имало живот уште пред нашата ера. Сето тоа сведочи за присуството

на многу култури и цивилизации кои стапнале на ова тло. Ески џамијата во Куманово се наоѓа во центарот на градот. Тоа е најстариот зачуван објект со културно–историско значење во Куманово. Подигната во 1532 година од Татар Синан бег во поранешното турско маало, Орта бунар маало, таа зрачи со својата убавина и мистичност на архитектурата која ја градела и доизградувала џамијата од 16 век до денеска.Црквата Св. Никола, позната и како Стара Црква, подигната во 1851 година е дело на најпознатиот македонски архитект од XIX, Андреја Дамјанов. Обиколена со раскошни тремови, богат ентериер галерија на икони и црковен мебел, ќе ви овозможи поинаква мистика и доживување на градот.Во Куманово постои голем број професионални културни институции: библиотеки, Народен музеj, Народен театар и Центар за култура. Многу културни манифестации и присуството на стари традиционални занаети ќе ве задржат тука.

Археолошка налазишта у околини Куманова и артефакте пронађене на тим местима показују да је на овој територији постојао живот још пре наше ере. Све то сведочи о присуству многих

култура и цивилизација које су крочиле на ово тло. У центру града се налази ески џамија. то је најстарији зачуван објекат културно–историског значења у Куманову. Подигнута 1532 године од Татара Синана бега у бившој турској махали -Орта бунар махала, она зрачи са својом лепотом и мистичности архитектуре која ја градила и дограђивала џамију од 16 века до данас.Црква Св. Никола, позната и као Стара црква, подигнута 1851 године, је дело најпознатијег македонског архитекта XIX века андреје дамјанова. Са раскошним тремовима, богатим ентериером, галеријом икона и црковеног намештаја она ќе вам омогучити другачију мистику и доживљај града.У Куманову постоје велики број професионалних културних институција: библиотека, Народни музеj, Народно позориште и Центар културе. Многе културне манифестације и присуство старих традиционалних заната задржаче вас овде.

Gjetjet arkeologjike rreth Kumanovës, dhe ar-tefaktet e gjetura në ato vende, tregojnë që në

këtë territor ka pasur jetë që nga periudha para erës sonë. e gjithë kjo dëshmon për praninë e shumë kulturave dhe civilizimeve të cilat kanë shkelur në këtë tokë.eski xhamija gjendet në qendër të qytetit. Ky është objekti më i vjetër dhe i ruajtur me vlerë kulturo-historike në Kumanovë. I ndërtuar në vitin 1532 nga tatar Sinan begu në mëhallën e mëparshme turke mëhalla-orta bunar, ajo shkëlqen me bukurinë dhe mistiken e saj arkitektonike që e ka ndërtuar dhe rindërtuar xhaminë që nga shekulli 16 deri më sot.Kisha “Shën nikolla” e njohur edhe si “Kisha e Vjetër”e ndërtuar në vitin 1851 është vepër e arkitek-tit më të njohur maqedonas të sh.XIX Andreja dam-janov. e rrethuar me hajate luksoze, enterier të pasur, galeri të ikonave dhe mobile të kishës, do t’ju ofrojë mistike dhe përjetim tjetër të qytetit. në Kumanovë ka një numër të madh të institu-cioneve profesionale kulturore: Biblioteka, Muzeu kombëtar, teatri kombëtar dhe Qendra për kulturë. Shumë manifestime kulturore dhe prania e zejeve të vjetra tradicionale do t’ju mbajnë këtu.

the archaeological sites around Kumanovo and the artifacts found on those sites, show us that

on this territory there was life since before christ. All that witnesses for the presence of many cultures and civilizations that stepped on this ground.In the centre of the city there is the eski mosque - the oldest preserved object with a cultural-his-torical meaning in Kumanovo. raised in 1532 by tatar Sinan bey in the former turkish neighbor-hood called orta bunar, it is glowing with its archi-tectural beauty, that was built and renewed from XVI century till today.The church “St. nicholas” also known as “old church” is raised in 1851 and is a masterpiece of the famous Macedonian architect from XIX cen-tury, Andreja damjanov. It will enable you a dif-ferent experience of the city.The Bislim Gorge on Pchinja river is a place rich with natural beauty. Because of the strength of the rocks, the gorge in certain places has the appear-ance of the canyon, with numerous caves.There are a large number of professional cul-tural institutions in Kumanovo like: libraries, the national museum, the national theater and the cultural centre and also many cultural manifes-tations are being held that will surely attract your attention.

2120

ОПшТИНА СТАРО НАгОРИчАНЕ • KoMunA

nAGorIçAn I Vjetër • ОПшТИНА СТАРО НАгОРИчАНЕ

• MunIcIPALIty oF StAro nAGorIcHAne

Старо Нагоричане е уште една општина која во себе крие многу тајни и приказни. На

територијата на Старо Нагоричане има многу цркви и манастири, кои сместени во ридестите делови на овој живописен пејсаж говорат за себеси, за луѓето кои ги изградиле. Една од најубавите цркви во Република Македонија е сместена токму тука. Црквата Св. ѓорѓи е подигната во XI век во времето на роман 4 Диоген и возобновена во нејзината денешна форма во времето на српскиот крал Милутин, во 1313 година. Живописот во оваа црква, кој е од непроценлива важност, е насликан од Михаил и Евтихиј и истиот е вклучен во светските антологии на византиски живопис. Овие зографи го достигнале својот уметнички врв токму во овој храм. Поради нејзината архитектура и импозантниот живопис, црквата Св. ѓорѓи е порта низ која поминуваат и се среќаваат вековите и земското и небесното.

Старо Нагоричане је још једна општина која у себи скрива многе тајне и приче.

На територији Старог Нагоричана постоје многе цркве и манастири, који смештени у брдовитим деловима овог живописног пејсажа говоре о себи, о људима који су их изградили. једна од најљепших цркви у Републици Македонији је смештена баш овде. Црква Св. Ђорђе је подигнута у XI веку, у време Романа 4 Диогена и обновљена у њеној данашњој форми у време краља Милутина у 1313 години. Живопис у овој цркви, који је од непроценљиве важности, насликан је од Михаила и Евтихија, и исти је сврстан у светске антологије византиских фресака. Ови зографи су свој уметнички врх достигли баш у овом храму. Због њене архитектуре и импозантног живописа, црква Св. ѓорђе је капија кроз коју пролазе и сусрећу се векови, земаљско и небеско.

nagoriçani i Vjetër është edhe një komunë e cila në vehte fsheh shumë fshehtësi dhe sto-

rie. në territorin e nagoriçanit të Vjetër ka shumë kisha dhe manastire, të cilat të vendosura në pjesët kodrinore te kësaj ane me pamje pitoreske flasin për vehte dhe për njerëzit të cilët i kanë ndërtuar. një nga kishat më të bukura në republikën e Maqedonisë është e vendosur mu këtu. Kisha “Shën Gjergji” është ndërtuar në shekullin XI në kohën e roman 4 diogen dhe e rinovuar në formën e saj të sotshme në kohën e mbretit sërb Milutin, në vitin 1913. Pamja pitoreske në këtë kishë, e cila është me rëndësi të veçantë, është pikturuar nga Mihaili dhe evtihiji dhe është kyçur në antologjitë botërore të imazheve byzantine. Këta zografë e kanë arritur kulmin artistik të tyre mu në këtë tempull. Për shkak të arkitekturës së saj dhe paraqitjes pitoreske impozante, kisha “Shën Gjergji” është portë përmes së cilës kalojnë dhe takohen shekujt dhe toksorja edhe qiellorja.

the municipality of Staro nagorichane is yet an-other municipality that hides many secrets and

stories. on the territory of Staro nagorichane there are many churches and monasteries, that are situated in the hilly parts of this picturesque area and speak of themselves and the people that built them.one of the most beautiful churches in the republic of Macedonia is situated precisely here. The church “St. djordji” is raised in XI century in the time of roman IV diogen and is renovated in its present form in the time of the Serbian king Milutin, in 1313. The icon-painting in this church, which is priceless, was painted by Mihail and evtihij, icon-painters who precisely here reached their artistic peak. Because of its architecture and the impressive icon-paintings, the church “St. djordji” is included in the world anthologies of Byz-antine icon-painting. Because of its architecture and the impressive icon-painting, the church St. djordji is a gate where all the centuries pass and where the heavenly and the earthly meet.

2322

ОПшТИНА РАНКОВЦЕ • KoMunA rAnKoVce

ОПшТИНА РАНКОВЦЕ • MunIcIPALIty oF rAnKoVce

Општина Ранковце е во срцето на североисточниот регион. Археолошки

истражувања направени на овие простори покажале дека местото било населено во доцно античко време, а птиците божици, кои се и симбол на општината, откриени во локалитетот штрковица, ги мамат љубопитните археолози и посетителите на оваа општина.Кога патот ќе ве наведе во кое и да било село од општината ќе сретнете убави стари и зачувани цркви кои датираат од различен временски период. Средновековната црква посветена на Св. Никола во селото Псача ќе ве привлече и натера да влезете во неа. Внатрешноста на црквата кој ќе ве замолкне за миг и ќе ја исполни вашата душа со мир и спокојство. Живописот од кој зрачи огромна енергија е едно од најубавите зографски остварувања на македонското средновековно сликарство.

У срцу североисточног региона налази се општина Ранковце. Археолошка

истраживања на овим просторима показали су да је место било насељено крајем антике, а птице божице, који су симбол општине, откривене у локалитету штрковица, изазивају љубопитне археологе и посетитеље ове општине.Кад вас пут наведе у било које село у општини срешћете неколико лепих старих и зачуваних цркви које датирају из различитих временских периода. Средњовековна црква посвећена Св. Николу у селу Псача ће вас привући и натерати да уђете у њу. Унутрашњост цркве за тренутак ће вам одузети дах, и испунити вашу душу спокојством. Живопис из ког зрачи огромна енергија је једно од најлепших зографских остварења македонског средњовековног сликарства.

Komuna rankovce ndodhet në zemrën e ra-jonit verilindor. Hulumtimet arkeologjike të

realizuara në këto hapësira kanë treguar që vendi ka qenë i banuar deri në kohën e antikës së vonshme, ndërsa zogjtë perëndi të cilat janë dhe simbol i ko-munës, të zbuluara në vendin Shtrkovica i tërheqin arkeologët kureshtarë dhe vizitorët në këtë komunë. Kur t’ju dërgojë rruga në cilindo prej fshatrave të kësaj komune, do të hasni në kisha të bukura të vjetra dhe të ruajtura, të cilat datojnë nga periudha të ndryshme kohore.Kisha mesjetare kushtuar Shen nikollës në fshatin Psaça do t’ju tërheq dhe do t’ju shtyjë të hyni në të. në mbrendinë e kishës do t’ju takojë do t’ju heshtë për një çast dhe do t’ju mbushë shpirtin me paqë dhe qetësi pamja pitoreske nga e cila rreza-ton energji e madhe, që është një nga realizimet më të bukura zografike të artit piktural mesjetar maqedonas.

In the heart of the north-eastern region lies the municipality of rankovce. The archaeological

researches made on this area have showed that this region was inhabited in the Late Antique time and the goddess birds that are also a symbol of the mu-nicipality, discovered in the locality Shtrkovica are a great bait for the curious archaeologists and visitors of this municipality.While taking the road to any of the villages in the municipality, you will meet beautiful old and preserved churches that date from different time periods.The medieval church dedicated to “St. nicholas” in the village of Psacha will attract and make you enter it. In the interior of the church, where you will remain calm and peaceful. The icon-painting that is radiant with an enormous energy is one of the most beautiful icon-painting achievements of the Macedonian medieval painting.

2524

ОПшТИНА КРАТОВО • KoMunA KrAtoVë

ОПшТИНА КРАТОВО • MunIcIPALIty oF KrAtoVo

Со својата стара градска архитектура Кратово претставува споменик за себе и

град музеј! Специфичноста на оваа архитектура сведочи за мајсторството на кратовските градители кои на автентичен начин во своите градби го прикажале практичното и естетското со поврзување на традиционалниот начин на живот во овој град. Кратово е древен град кој изобилува со културно-историско наследство. На релативно малиот простор на кој е распространет градот ќе сретнете многу средновековни споменици. Она што ќе ве плени, се впечатливите и карактеристични кули, мостовите, куќите со типична староградска македонска архитектура, многуте градски чешми, археолошките локалитети околу градот како тврдината големо градиште и ранохристијанската базилика Ротонда во с. Коњух, резерватот на карпеста уметност во близина на с.Трновац, итн. Сите тие ќе ви говорат за древноста на овој град.Златковата кула е една од шесте средновековни кули кои опстоиле и му пркосат на времето. Во минатото биле 13 на број. Оваа кула го шепоти живеењето на градот во средниот век и претставува значаен културно-историски сведок на градското живеење од тоа време. Овие кули се поврзани со подземни ходници кои се добро зачувани. Тие се единствените во Македонија зачувани подземни ходници и во себе ги кријат најубавите приказни за градот и ликовите кои живееле тука. Кратово е познато и по своите стари мостови кои пленат со својот уникатен градителски израз. чаршискиот мост, грофчанскиот или, пак, јокчискиот мост, Аргуличкиот мост или, пак, Радиниот мост, ќе ги доживеете за миг приказните и легендите за овие мостови.Низ занаетчиските дуќани во Ајдучката чаршија ќе ја доживеете целата приказна за Кратово. Надалеку прочуена по својата убавина, оваа градска чаршија до ден денешен изобилува со стари занаети – грнчарство, тенекиџарство, ковачки занает, терзии, опинчари, кујунџии, налбати, самарџии...

Me arkitekturën e saj të vjetër Kratova paraqet përmendore për vehte dhe qytet muze! Specifika e kësaj arkitekture dëshmon për mjeshtërinë e ndërtuesve të Kratovës të cilët në ndërtimet e tyre

në mënyrë autentike e kanë treguar praktikën dhe estetikën duke e ndërlidhur me mënyrën tradicionale të jetës në këtë qytet. Kratova është qytet i lashtë i cili është i pasur me trashëgimi kulturo historike. në hapësirë relativisht të vogël në të cilën është i shtrirë qyteti, do të takoni shumë përmendore mesjetare. Ajo që do t’ju robroj, janë kullat karakteristike dhe që lënë përshtypje, urat,shtëpitë me arkitekturë të vjetër

qytetare tipike të Maqedonisë, çesmet e shumta të qytetit, vendet akreologjike rreth qytetit si fortesa “Gradishtë e Madhe” dhe bazilika e hershme e krishterimit – rotonda në f. Konjuh, rezervati i artit shkambor në afërsi të fshatit trnovac, etj. të gjitha këto do t’ju flasin për lashtësinë e këtij qyteti. Kulla e zllatkovës është një nga gjashtë kullat mes-jetare të cilat i kanë qëndruar kohës dhe e sfidojnë atë. në të kaluarën kanë qenë 13 në numër. Kjo kullë e pëshpëritë jetën e qytetit në kohën e mesjetës dhe paraqet dëshmi të rëndësishme kulturo-historike të jetës së qytetit në atë kohë. Këto kulla janë të lidhura me korridore nëntokësore të ruajtura mirë. Ato janë të vetme në Maqedoni me korridore të ruajtura nëntokësore dhe në vehte i fshehin storjet më të bukura për qytetin dhe personazhet që kanë jetuar këtu.Kratova njihet edhe prej urave të saj të vjetra të cilat ju robërojnë me mënyrën unike se si janë ndërtuar ato. në urën e çarshisë, atë të Grofçanskit,ose në urën e jorkshirit, urën Arguliçki, ose urën radin do ti përjetoni për një çast storjet dhe legjendat për këto ura. nëpër dyçanet e zejtarëve në Ajduk çarshinë do ta përjetoni gjithë storjen për Kratovën. Kjo çar-shi e qytetit për të cilën është dëgjuar shumë për bukurinë që ka, edhe sot është e pasur me zeje të vjetra si- vorbëtar, teneqexhi, farkatar, rrobaqepës, opingar, kallajxhi, nallban, samarxhinjë…

2726

With its old town architecture Kratovo rep-resents a monument for itself and a town-

museum! The distinction of the town architecture witnesses the craftsmanship of the constructors from Kratovo, that in their buildings have shown the practical and aesthetical with the connection of the traditional way of life in this town. As an ancient town, Kratovo abounds in cultural historic herit-age. on the relatively small area on which the town is outspread, one will meet many of the medieval monuments. you will be fascinated by the impressive and characteristic towers, bridges, the houses with typical traditional Macedonian architecture, many of the town fountains, the archaeological localities around the town such as the fortress “Golemo Grad-ishte” and the early christian basilica-rotonda in the village of Konjuh, the reserve of the rocky art near the village of trnovac etc. All of them will speak about the antiquity of this town.The zlatkova tower is one of the six Medieval towers that have remained and are defying time. In the past, there were 13 towers. This tower is whispering the life in the town in the Middle Ages and represents a significant cultural and historical witness of the town life from that time. Their preserved underground halls are unique of this kind in Macedonia and inside them they are hiding the most beautiful stories about the town and the characters that lived here.Kratovo is also known by its old bridges that are captivating with its unique building expression. on charshiski, Grofchanski or jokchiski, Argulichki and radin bridge one will for a moment feel the stories and the legends about this bridges.you will experience the whole story of the town through the craftsman’s shops in Ajduchki bazaar. All the roads are being merged here. Far heard by its beauty throughout the centuries, this town bazaar is abundant with old crafts until today - pottery, tin-smith’s craft, blacksmith’s craft, tailor’s craft, makers of peasant moccasins, silversmiths, farriers, saddle makers…

Са својом старом градском архитектуром Кратово претставља споменик о себи и

град музеј! Специфичност ове архитектуре сведочи о мајсторству кратовских градитеља који су у својим делима на аутентичан начин приказали практично и естетското спајајуђи га са традиционалним начином живота у овом граду. Кратово је древан град који обилује културно-историским наслеђем. На релативно малом простору на којем се простире град наћи ће те многе средњовековне споменике, мостове, куће са типичном староградском македонском архитектуром, многе градске чесме, археолошке локалитете око града као тврђава Велико градиште и ранохристијанска базилика Ротонда у с. Коњух, резерват стеновите уметности у близини с.Трновац, итд. Све ово говори о древности овог града.Златкова кула је једна од шест средњовековних торњева који се преживели и пркосе времену. У прошлости их је било 13 на број. овај торањ шапуче о животу овог града у средњем веку и претставља значајан културно-историски сведок градског живота тог доба. Торњеви су повезани подземним пролазима који су добро очувани. Они су једини зачувани подземни пролази у Македонији и у себи крију најлепше приче о граду и људима који су ту живели. Кратово је познато и по својим старим мостовима који очаравају својим уникатним грађевинским изразом. На чаршиском мосту, грофчанском, на јокчиском мосту, Аргуличком мосту или Радином мосту за тренутак ћете мођи доживети приче и легенде ових мостова.Кроз занатске дућане у Ајдучкој чаршији доживечете целу причу Кратова. Надалеко позната по својој лепоти, ова градска чаршија и данас је богата старим занатима – керамике, лимарства, ковачки занат, терзије, кујунџије, налбати, седлари..

2928

Kriva Pallanka është Portë Lindore e repub-likës së Maqedonisë! nëpër histori, Kriva

Pallanka ka pasur dhe ka ruajtur trashëgimi të randësishme kulturore – historike, e cila do t’ju tregojë storie të shumta për të kaluarën. në hapë-sirën e komunës kultura dhe jetesa janë zhvilluar që nga koha e neolitit. Manastiri i madh Shën joakim osogovski nuk është vetem shenjë mbrojtëse për qytetin por edhe simbol i Maqedonisë. “Shën joakim osogovski” është ndërtuar në vitin 1848. Kisha e madhe kat-edrale kushtuar Shën joakim osogovskit është ndërtuar nga Andrej damjanov, ndërtuesi më i njohur në Ballkan në atë kohë. enterieri dhe ha-

jatet e kishës janë me pamje pitoreske të punuara nga duart e katër zografëve më të rendësishëm maqedonas të shekullit XIX: dimitrij Andonov Papadishki, Miron Iliev, Avram diçov dhe Gli-gorie Petroviç.objekti më i vjetër në kompleksin e manastirit është kisha e vogël e “Lindja e Shën Mërisë”, e cila daton nga gjysma e dytë e shekullit XI. ndërtimin e karakterizon stili vizantin. domosdoshmërisht duhet të jeni këtu gjatë festës Shën joakim osogovski. çarshija e vjetër, në të kaluarën e njohur si çar-shija e Poshtme, do t’ju dërgojë në një kohë tjetër. Këtu do ta shihni arhitekturën karakteristike të shtëpive të qytetit, me ballkone, çardakë, dritare të larta, dhe shitore në pjesën e poshtme. Kjo çar-shi, si përmendore e cultures, është e mbrojtur me ligj. Kriva Pallanka ofron edhe shumë evenimente gjatë vitit: koloni drugdhendëse, shkollë verore për arkitekturë, Koloni ndërkombëtare të artit figurative, transferzalja bjeshkore ndërkombëtare 4M, Festivali ndërkombëtar teatror, reli bjeshkor me xhip dhe shumë evenimente tjera gjatë vitit.

општиНа КриВа паЛаНКа • KoMunA KrIVA

PALLAnKë • општиНа КриВа паЛаНКа

• MunIcIPALIty oF KrIVA PALAnKA

Крива Паланка е Источната порта на Република Македонија! Низ историјата Крива Паланка

имала и зачувала значајно културно–историско наследство, кое ќе ви раскаже многубројни приказни од минатото. На просторот на општината културата и животот се развивале дури во неолитот. големиот манастир на Св. јоаким Осоговски не е само заштитен знак на градот туку е и симбол на Македонија. ,Св. јоаким Осоговски е изграден во 1848 година. големата соборна црква посветена на св. јоаким Осоговски е градена од Андреј Дамјанов, најпрочуениот градител на Балканот во тоа време. Ентериерот и тремовите на црквата се

живописани од рацете на четворица најзначајни македонски зографи од XIX век: димитриј Андонов Папрадишки, Мирон Илиев, Аврам Дичов и глигорие Петрович.Најстариот објект во манастирскиот комплекс е малата црква на Рождество на Пресвета Богородица, која датира од втората половина на XI век. Градбата ја карактеризира византиски стил. Неизбежно треба да се биде тука за време на празнувањето на Св. јоаким Осоговски.Старата чаршија, во минатото позната како Долна чаршија, ќе ве однесе во едно друго време. Тука ќе ја видите карактеристичната архитектура на градските куќи, со балкони и чардаци, со високи прозорци и дуќани во долниот дел. Оваа чаршија, како споменик на културата, е заштитена со закон. Крива Паланка нуди и доста настани низ годината: Копаничарска колонија, летна школа за архитектура, Меѓународна ликовна колонија, Меѓународна планинарска трансферзала 4М, Меѓународен турнир во пинг-понг, Меѓународен фолклорен фестивал, Меѓународен театарски фестивал, планинско џип рели и уште многу други настани во текот на годината.

3130

Крива Паланка је Источна капија Републике Македоније! Крива Паланка имала је и

зачувала је значајно културно–историско наслеђе, које ће вам испричати приче о прошлости. На подручју општине, култура и живот развили су се још у неолиту. Велики манастир Св. јоаким Осоговски није само заштитни знак града веђ и симбол Македоније. Св. јоаким Осоговски је изграђен у 1848 години. Велика саборна црква посвећена св. јоаким Осоговском грађена је од Андреје Дамјанова, чувеног градитеља Балкана из тог времена. Ентериер и тремови цркве су живописани рукама четворице најзначајнијих македонских зографа XIX века: Димитрије Андонова Папрадишког, Мирона Илиева, Аврама Дичова и глигорија Петровиђа. Најстарији објекат у манастирском комплексу је мала црква Рождество Пресвете Богородице, која датира из друге половине XI века. Грађевина се одликује византиском стилу. Стара чаршија, у прошлости позната као Нижа чаршија ће вас однети у неко друго време. Видећете карактеристичну архитектуру градских кућа, са терасама и чардацима, високим прозорима и дуђанима у доњем делу. Оваа чаршија, као споменик културе, заштичена је законом. Крива Паланка нуди довољно догађаја током године: Копаничарска колонија, летња школа архитектуре, Међународна ликовна колонија, Међународна планинарска трансферзала 4М, Међународни турнир у пинг-понг, Међународни фестивал фолклора, Међународни позоришни фестивал, планински џип рели и још многе друге догађаје током године.

Kriva Palanka is the eastern Gate of the republic of Macedonia! It had and preserved significant

cultural-historical heritage, that will tell you many stories about the past. on the area of the munici-pality, the culture and the life were developed even in the neolithic.The monastery of “St. joakim osogovski” is not only the label of the town, but it is also a symbol of Macedonia. “St. joakim osogovski” was built in 1848 . The grand cathedral dedicated to St. jovan osogovski was built by Andrej damjanov, the most famous architect on the Balkan at that time. The interior and the porches of the church are icon-painted by four of the most significant Macedonian icon-painters from XIX century: dimitrij Andonov Papradishki, Miron Iliev, Avram dichov and Gli-gorie Petrovich.The oldest object in the monastery complex is the small church of “The birth of St. Mary” that dates since the second half of XI century. The object is characterized by the Byzantium style. you should inevitably be here during the feast of St. joakim osogovski.The walk through the old bazaar, in the past known as Lower bazaar (dolna charshija) will take you to a different time, where the past and the present are being crossed. Here, you will see the distinctive architecture of the town houses, with balconies and porches, with tall windows and shops in the lower part. This bazaar as a monument of the culture is protected by law.Kriva Palanka also offers many events during the whole year: colony of woodcarvers, Summer ar-chitecture school, International painting colony, In-ternational mountain transverse 4M, International tournament in table tennis, International folklore festival, International theatre festival, Mountain jeep rally and many other events during the year.

3332

Североисточниот планински регион се одликува со голема хетерогеност на

природата. Својата разновидност регионот ја крие и дарува на посетителите преку своите високи и масивни планини, питоми и плодни долини и ридести предели кои пленат со убавината на своите пејсажи.Регионот е исполнет со богати шуми, пронајдете многу места за релаксација и одмор, реки и вештачки езера каде ќе можете да си ја пробате среќата како риболовец, карпи и планинарски патеки кои можете да ги освојувате и да й се насладувате на природата пешачејќи низ неа и среќавајќи се со убавините на живиот и автентичен свет на регионот. Североистокот располага и со импозантен број природни реткости со маркантни релјефни форми. Меѓу нив има и такви кои имаат светска вредност и значење. Мегалитската опсерваторија Кокино, локалитетот Куклица, локалитетот градиште, Костоперска карпа се само дел од нив.

rajoni bjeshkor verilindor dallohet për nga natyra e tij heterogjene. Shumllojshmërinë

e tij natyrore, rajoni malor Verilindor ja dhuron vizitorëve përmes bjeshkëve të larta dhe masive, lugina pjellore dhe vende kodrinore të cilat të bëjnë për vehte me pejsazhet e tyre.rajoni është i mbushur me male të pasura, në të cilat do të gjeni vende për relaksim dhe pushim, lumenj dhe liqe artificial ku mund të kënaqeni ose të provoni fatin si peshkatar, shkëmbinjë dhe rrugica malore të cilat mund ti pushtoni dhe të kënaqeni me natyrën duke hecur dhe duke u takuar me pamje të bukurive dhe botës së gjallë dhe autentike të rajonit.Verilindja disponon edhe me një numër impo-zant të rariteteve natyrore me forma të jashtëza-konshme të reliefit. Mes tyre ka edhe të tilla që kanë rëndësi dhe vlera botërore. observatoriumi megalit në Kokino, vendi Kuklica, vendi Grad-ishte, Shkëmbi i Kostoperit janë vetëm një pjesë prej tyre.

природНи ретКоСти • rArItete nAtyrore • природНе ретКоСти • nAturAL BeAutIeS

Одлика североисточног планинског региона је хетерогеност природе. Своју разноликост

регион крије и дарује посетитељима преко високих и масивних планина, питомих и плодних долина и брдастих предела који одушевљавају својим лепим пејсажима. Регион је испуњен богатим шумама, у којима ћете пронаћи многа места за релаксацију и одмор, реке и вештачка језера где ћете уживати или опробати сређу као рибиловац, стене и планинске стазе које можете да освојите и да уживате у природи, шетајући у сусрет радости живота и аутентичном свету региона. Североисток располаже импозантним бројем природних реткости маркантних рељефних форми. Мећу њима су и они који имају светску вредност и значај. Мегалитска опсерваторија Кокино, локалитет Куклици, локалитет градиште, Костоперска стена су само један део.

the north-eastern mountain region is distin-guished by heterogeneity of the nature. Its di-

versity is hidden and given to the visitors through the high and massive mountains, gentle and fertile valleys and hilly regions that will captivate you with the beauty of its landscapes.The region is fulfilled with rich forests where many places can be found for rest and relaxation, rivers and artificial lakes where you can try your luck as a fisherman, rocks and bridle paths that can be fascinating. you can enjoy the nature walking and meeting the beauties of the living and authentic world of the region.The north-east disposes of an imposing number of natural rarities with remarkable relief forms. Be-tween them, there are some with world value and meaning. The megalithic observatory Kokino, the locality “Kuklica”, the locality “Gradishte”, Kostop-erska Karpa etc. are only a few of them.

3534

ОПшТИНА ЛИПКОВО

Околината на Липково е општина на шуми и вода. Во неа ќе најдете недопрена природа и многу места за одмор и релаксација. Посетете ја Липковска река и двете вештачки езера - Липково и глажња. Овие езера ви нудат прекрасна можност за рекреативен риболов. Додека се шетате крај преубавите предели на локалитетот меѓу двете брани, застанете кај водопадот каде ќе уживате во неописливата убавина. Таму ќе најдете одмор за очите и душата.

ОПшТИНА ЛИПКОВО

Липково је општина шума и воде. Пронађи ће те нетакнуту природу и многа места за одмор и релаксацију. Посетите Липковску реку и две вештачка језера - Липково и глажња. Ова језера нуде вам дивну могућност за рекреативни риболов. Док ходате поред дивног подручја локалитета између двију брана, станите поред водопада и уживајте у неописивој лепоти. Пронађи ће те одмор за очи и душу.

KoMunA e LIKoVëS

rrethina e Likovës është komuna e pyjeve dhe ujit. në të do të gjeni natyrë të paprekur dhe shumë vende për pushim dhe relaksim. Vizitoni lumin e Likovës dhe dy liqejtë artificial – Likovë dhe Glazhnjë, të përshtatshëm për peshkim rekreativ. duke shëtitur nëpër pjesët jashtëzakonisht të bukura të këtij vendi midis dy pendave, ndaloni tek ujëvara ku do të kënaqeni me bukurinë e papër-shkrueshme. Aty do të gjeni pushim për sytë dhe shpirtin tuaj.

MunIcIPALIty oF LIPKoVo

The region of Lipkovo is a municipality with forests and water. There you can find an untouched nature and many places for rest and relaxation.Feel free to visit the river Lipkovska and the two artificial lakes - Lipkovo and Glazhnja, convenient for recreative and professional fishing. Whilewalking through the gorgeous landscape of the locality among the two dams, you must stop near the waterfall enjoying the indescribable beau-ty. There you will find rest for the eyes and the soul.

3736

општиНа КУМаНоВо

Околината на Куманово ви нуди за миг да одморите од градскиот метеж и да се релаксирате дишејќи чист воздух. На неколку места во Кумановско има извори на квалитетни минерални и термоминерални води, особено во населбата Проевце, или како што уште се нарекува Кумановска Бања. Бислимската Клисура на реката Пчиња е место кое изобилува со природна убавина. Поради цврстината на карпите кои ги пресекува, клисурата на одредени места има изглед на кањон, со голем број на пештери по каменливите страни.

KoMunA e KuMAnoVëS

rrethina e Kumanovës ju ofron që për një moment të ikni nga tollovija e qytetit, dhe të relaksoheni duke thithur ajër të pastër. në disa vende në Ku-manovë ka burime të ujërave cilësor mineral dhe termomineral, sidomos në lagjen Proevce, ose siq edhe e quajnë Banja e Kumanovës

општиНа КУМаНоВо

Околина Куманова нуди вам на тренутак одмор од градске гужве и релаксацију дишући чист ваздух. На неколко места у Куманову постоје извори квалитетних минералних и термоминералних вода, посебно у насеље Проевце, које се још назива Кумановска Бања. Бислимска Клисура на реку Пчињу је место које изобилује природном лепотом. Због цврстоће стена које пресеца, клисура на одређеним местима има изглед кањона са великим бројем пећина усађене у каменте стране.

MunIcIPALIty oF KuMAnoVo

The region of Kumanovo offers you a moment of relaxation from the city chaos and relax while breathing some fresh air. on several places in Ku-manovo, there are sources of quality mineral and thermo-mineral water, especially in the region of Proevce or else called “Bath of Kumanovo”. The Bislim Gorge on Pchinja river is a place rich with natural beauty. Because of the strength of the rocks, the gorge in certain places has the appear-ance of the canyon, with numerous caves.

3938

ОПшТИНА СТАРО НАгОРИчАНЕ

Прекрасните релјефи и поволната клима на општината Старо Нагоричане ќе ве донесат поблиску до природата. Овде постојат неколку локации коишто не се само реткост во регионот туку и во светот.Мегалитната опсерваторија во Кокино се вбројува меѓу најзначајните стари опсерватории во светот. Се наоѓа во атарот на општината Старо Нагоричане, лоцирана на археолошкиот локалитет Татиќев камен и на околу 50 километри воздушна линија од Скопје, односно 35 км оддалеченост од Куманово, а името го добила по најблиското село Кокино. Американската вселенска агенција НАСА во 2005 во листата од 15 вакви опсерватории во светот го рангираше Кокино на четвртото место. Тука ќе ги видите маркерите за карактеристичните изгреви на сонцето и месечината, направени од времето и ерозијата на карпите. Овие маркери им помогнале на праисториските жители да направат календар со циклус од 19 години, што е врвно цивилизациско остварување.Локалитетот Костоперска Карпа, пак, со својата маркантна релјефна форма и подземните простории и ходници кои постојат од пред неколку милениуми ќе ви остават силен впечаток и незаборавни импресии. Костоперска карпа се наоѓа на левата страна на патот Куманово – Крива Паланка, непосредно до него, а е оддалечено од Куманово само 9 км.

KoMunA nAGorIçAn I Vjetër

relievet e shkëlqyeshme dhe klima e përshtatshme në komunën nagoriçan i vjetër do t’ju sjellin më afër natyrës. Këtu ka disa vende të cilat nuk janë raritet vetëm në rajon por edhe në botë.observatoriumi megalit në Kokino llogaritet si një ndër observatoriumet më të vlefshme të vjetra në botë. Gjendet në komunën nagoriçan i vjetër, e vendosur në vendin arkeologjik ‘’Guri i tatiqit’ në largësi 50 kilometra vijë ajrore prej Shkupit, gjegjësisht 35 kilometra larg nga Kumanova, ndër-sa emrin e ka marrë nga fshati më i afërt Kokino. Agjencioni kozmik amerikan nASA në vitin 2005, në listën me 15 observatoriume të këtilla në botë, e ka ranguar Kokinon në vendin e katërt. Këtu do t’i shihni shenjat karakteristike të lindjes së diellit dhe hënës, të bëra nga moti dhe erozioni i shkëmbinjëve. Këto shenja u kanë ndihmuar banorëve parahistorik të krijojnë Kalendar me cikël prej 19 vjetësh, që paraqet kulmin e përmbushjes së civilizimit. Vendi Shkëmbi i Kostoperit, me formën e jashtëza-konshme të relievit dhe korridoreve nëntokësore të cila egzistojnë për disa mijëvjeçarë do t’ju lënë mbresa të fuqishme dhe të paharrueshme. Shkëmbi i Kostoperit gjendet në anën e majtë të rrugës Ku-manovë-Kriva Pallankë, shumë afër saj, dhe është i larguar nga Kumanova vetëm 9 km.

ОПшТИНА СТАРО НАгОРИчАНЕ

Дивни релјефи и повољна клима општине Старо Нагоричане ће вас донети ближе природи. Овде постоје неколико локација које су реткост не само у региону, већ и у свету. Мегалитна опсерваторија у Кокино убраја се у најзначајнијим старим опсерваторијама у свету. Налази се на територији општине Старо Нагоричане, лоцирана на археолошком локалитету Татиќев камен и око 50 километара воздушне линије од Скопља, или 35 км удаљености од Куманова, а име је добила по најближем селу Кокино. Американска свемирска агенција НАСА у 2005 у листи 15 оваквих опсерваторија у свету рангирала је Кокино на четвртом месту. Баш овде можете видети маркере карактеристичног изгревања сунца и месечине, направљени током времена и помоћу ерозије стена. Ови маркери су помогли праисториским становницима да сачине календар са циклусом од 19 година, што је изузетно цивилизациско остварење. Локалитет Костоперска стена со својом маркантном релјефном формом и подземним просторијама и пролазима од пре неколико миленијума ће вам оставити снажан утисак и незаборавне импресије. Костоперска стена налази се на левој страни пута Куманово – Крива Паланка, директно до њега, а удаљено од Куманова само 9 км

MunIcIPALIty oF StAro nAGorIcHAne

The wonderful reliefs and the favourable climate of the municipality of Staro nagorichane will bring you closer to the nature. There are several locations that are not only a rarity in the region, but also in the world.The megalithic observatory “Kokino” is among the most valuable old observatories in the world. It is situated in the area of the village of Staro na-gorichane, located on the archaeological locality “tatikjev Kamen” and is of about 50 km air-line from Skopje, that is 35 km from Kumanovo and its name originates by the name of the nearest village of Kokino. It is number four in the world, from exactly 15 similar observatories according to the list of old observatories by nASA in 2005. exactly here you will see the markers about the characteristic risings of the Sun and the Moon, that have helped the pre-historic people in making a calendar with a 19 years cycle, that is a major civilization achieve-ment.The locality “Kostoperska Karpa” with its under-ground rooms and halls that exist many millen-niums ago will leave on you a great impression and unforgettable memories. Kostoperska Karpa is situated on the left side by the road Kumanovo-Kriva Palanka and is only 9 km from Kumanovo.

4140

ОПшТИНА РАНКОВЦЕ

Целата територија на Општина Ранковце ќе ве плени со својата природна убавина. Мир и тишина кои претставуваат одлично место за ваш одмор и рекреација. Една од најубавите планини во Македонија, која обилува со билки од секаков вид е планината герман. Качете се на врвот и почувствувајте го мирисот на билките. Најдете мир во недопрената природа. Прошетајте и рекреирајте се по еколошката патека низ Осоговските Планини сè до планинскиот врв Лисец и несекојдневно уживајте во недопрената природа. Попатно не ја пропуштајте можноста да ги посетите многуте мали езерца кои пружат можност за спортски риболов, одмор и рекреација.

KoMunA rAnKoVce

e gjithë komuna rankovce do t’ju robërojë me bukurinë e saj natyrore. Paqë dhe qetësi që paraqesin vend të shkëlqyeshëm për pushim dhe relaksim. një nga malet më të bukura në Maqedoni, që është i begatshëm me bimë të lloj llojshme është Mali Ger-man. ngjituni në majë dhe ndjeni erën e bimëve. Gjeni qetësinë në natyrën e paprekur. në rrugicën ekologjike të bjeshkëve të osogovës, mund të bëni shëtitje, rekreim, deri në majen e malit Lisec, dhe të kënaqeni me natyrën e paprekur në menyrë jo të përditshme. Gjatë rrugës mos e lëshoni mundësinë ti vizitoni liqejtë e vegjël të cilët ofrojnë mundësi për peshkim, pushim dhe rekreim.

ОПшТИНА РАНКОВЦЕ

Цела територија општине Ранковце ће вас очарати са својим природним лепотама. Мир и тишина који претстављају одлично место за ваш одмор и рекреацију. једна од најлепших планина у Македонији, која је богата свим врстама биљака је планина герман. Попните се на врх и осетите мирис биља. Нађите мир у натакнутој природи. Прошетајте и рекреирајте се еколошким стазама Осоговских Планина све до планинског врха Лисец и несвакодневно уживајте у нетакнутој природи. Успут не пропустите прилику да посетите многа мала језерца који пружају прилику за спортски риболов, одмор и рекреацију.

MunIcIPALIty oF rAnKoVce

The whole territory of the municipality of ranko-vce will captivate you with its natural beauty. The peace and the calmness represent a great place for your rest and recreation.one of the most beautiful mountains in Macedo-nia, that is abundant with plants of every kind is the mountain German. Feel free to climb on the top and feel the scent of the plants. Find peace in the untouched nature. take a walk and recreate on the ecological bridle-path throughout the osogovo mountains all the way to the mountain top called Lisec and experience an exceptional adventure. By the way, do not miss the possibility to visit many of the small ponds that can offer you a possibility for sports fishing, rest and recreation.

4342

ОПшТИНА КРАТОВО

Со својата специфична релјефна и географска положба Кратово изобилува со природни реткости и убавини кои ќе ви овозможат во мир и релаксација директно да се сретнете со силата и убавината на природата. Природната реткост Камени кукли или позната и како Куклици создава импресии кај секој посетител. Со текот на времето овие ерозивни карпи создале интересни фигури. Нивната драматичност и амбиентална поставеност создава посебно чувство, коешто не се раскажува со зборови. Постои легенда за настанувањето на овие релјефни форми според која столбовите се скаменети луѓе за време на свадбена веселба. Карпата Цоцев камен се претпоставува дека исто така била предисториска опсерваторија. На ова место изгрејсонцето е вистинско доживување за секој посетител и истото ќе ви остави неизбришливи траги за животот кој се одвивал тука во минатото.

KoMunA KrAtoVë

Me pozitën e saj specifike gjeografike dhe të relievit, Kratova paraqet vend të pasur me raritete natyrore dhe bukuri të cilat do t’ju mundësojnë që në paqë dhe qetësi të takoheni drejpërsëdrejti me fuqinë dhe bukurinë e natyrës.rariteti natyror ‘’Kukullat prej guri’’, ose e njohur si ‘’Kukullat’’krijojnë përshtypje tek çdo vizitorë. Me kalimin e kohës këta shkëmbinjë eroziv kanë krijuar figura interesante. Sensi i tyre dramatik dhe vendosja ambientale krijon një ndjenjë të veçantë, e cila nuk përshkruhet me fjalë. ekziston legjendë për krijimin e këtyre formave të relievit, sipas së cilës shtyllat janë njerëz të ngurosur gjatë një cer-emonie të dasmës. Shkëmbi “Guri i coces”, supozohet se gjithashtu ka qenë observatorium parahistorik. në këtë vendë lindja e diellit është përjetim i vërtetë për secilin vizitorë, kjo do t’ju lë gjurmë të përjetshme për jetën e cila në të kaluarën është zhvilluar këtu.

ОПшТИНА КРАТОВО

Својом специфичном релјефном и географском локацијом Кратово је богато природним реткостима и лепотама која омогућују у миру и релаксацији директан сусрет са силом и лепотом природе. Природна реткост Камене лутке или позната и као Куклици оставља утисак код сваког посетитеља. Теком времена ове ерозивне стене направиле су занимљиве фигуре. Њихова драматичност и амбиентална постављеност ствара посебан осеђај који се не описује речима. Постоји легенда о настанку ових релјефних форми која каже да су ови стубови окамењени људи у време свадбеног весеља. Претпоставља се да је стена Цоцев камен, исто тако била праисторијска опсерваторија. На ово место излазак сунца је прави доживљај за сваког посетеља који ће вам оставити неизбрисиве трагове о животу који се одвијао у прошлости.

MunIcIPALIty oF KrAtoVo

With its specific relief and geographic position, Kratovo is abundant with natural rarities and beauties that will enable peace and relaxation, so you could directly meet the strength and the beauty of the nature.The natural rarity “Stone dolls” leave an impression on every visitor. during the years, these erosive rocks created some interesting figures. Their dra-ma and ambiental position create a unique feeling that can not be told with words. There is a legend about the formation of these relief forms according to which the columns are petrified people during a wedding party.The rock called “cocev Kamen” is also presumed to be a prehistoric observatory. In this place, the sunrise is a true adventure for every visitor and the same one will leave on you some indelible marks about the life that was unfolding here in the past.

4544

ОПшТИНА КРИВА ПАЛАНКА

Крива Паланка лежи на пазувите на Осоговските Планини. Тоа е најголемиот планиски масив во источниот дел на Македонија богат со шуми, извори, растенија и вкусни шумски плодови. Кога ќе посакате релаксација, чист воздух и природа, направете излет. Посетете го преубавиот Калин Камен или направете планинарски подвиг и искачете го највисокиот врв Руен 2252 метри, кој гордо се извишува пред вас. Посетете ги и Станечки водопади заобиколени со високи карпи погодни за алпинизам; Билино планина; Врв чупино Брдо; Студенец и многу други за коишто ќе ви раскажат мештаните на кривопаланечката општина.

KoMunA KrIVA PALLAnKë

Kriva Pallanka shtrihet rëzë maleve të osogovës. Ky është masivi më i madh malor në pjesën lindore të Maqedonisë i pasur me pyje, burime, bimë dhe fryte mali të shijshme. Kur të dëshironi të relakso-heni, ajër të pastër dhe natyrë, bëni piknik. Vizitoni Gurin Kalin, i cili është tejet i bukur ose bëni një ngjitje apliniste dhe ngjituni në majen më të lartë ruen 2522 metra, e cila ngrihet me krenari para jush. Vizitoni edhe ujëvaret Staneçki të rrethuara me shkëmbinjë të mëdhenjë të përshatshme për aplinizëm; mali Bilino; Maja Bregu çupinë, Stu-denec dhe shumë të tjera për të cilt do t’ju tregojnë vendasit dhe komuna

ОПшТИНА КРИВА ПАЛАНКА

Крива Паланка се налази у срцу Осоговских Планина. Тој је највећи планински масив у источном делу Македоније богат шумама, изворима, биљкама и укусним шумским плодовима. Кад пожелите опуштање, чист ваздух и природу, направите излет. Посетите прелепи Калин Камен или направите планинарски изазов и попните се до највишег врха Руена 2252 метра, који се поносно уздиже пред вама. Посетите и Станечке водопаде опкружени високим литицама погодне за алпинизам; Билино планина; Врх чупино Брдо; Студенец и многе друге о којима ће вам причати мештани кривопаланечке општине

MunIcIPALIty oF KrIVA PALAnKA

Kriva Palanka lies down in the osogovo moun-tains. It is the largest mountain massif in the eastern part of Macedonia rich in forests, springs, plants and tasty forest fruits. When you long for relaxation, pure air and nature, make an excur-sion. Feel free to visit the beautiful Kalin Kamen or make a great mountain achievement and climb over the highest top - ruen, 2252 metres, that is proudly rising in front of you. Feel free to visit the Stanechki waterfalls surrounded in high rocks that are appropriate for alpinism; the mountain Bilino, the top chupino Brdo, Studenec and many others that the locals of the municipality will tell you about.

4746

Од Североистокот на Македонија не можете да си отидете гладни! Мирисите

на традиционалнте јадења, земјоделските производи, шумските плодови ќе ве прогонуваат од секоја куќа, од секоја гостилница, ресторан, мотел или хотел во овој регион. Кумановскиот мезалк, суџук, пивтии, жолто биено сирење, кајмачината, баклавите, пачата, паланечки и кратовски пастрмајлии, мантии, арм`ци, кисели чорби, зелници, грав со пастрма, сарамсаклии, паланечки симит, печења, тавче гравче, припеќ, ранковечка мучкалица, риба и многу други. Од овде не смеете да заминете без да ги пробате овие вкусни традиционални јадења приготвени од локални производи. Застанете и дајте му одмор на телото, сила на душата и радост на очите! Залејте со чашка македонска ракија и домашно вино и уживајте во звуците на староградските песни и изворна музика која е една од најубавите во Македонија.

Из Североистока Македоније не можете отићи гладни! Мириси традиционалних јела,

пољопривредних производа, шумских плодова прогањат ће вас из сваке куће, из сваке кафане, ресторана, мотела или хотела у овом региону. Кумановски мезал`к, суџук, пихтије, жути тукли сир, кајмачина, баклаве, пача, паланечке и кратовске пастрмајлије, мантије, арм`ци, киселе чорбе, флија, грах са пастрмом, сарамсаклије, паланечки симит, печења, тавче гравче, припећ, ранковечка мучкалица, риба и многа друга јела. Одавде не смете отићи а да не пробате ова укусна традиционална јела припремљена од локалних производа. Станите и дајте одмор вашем телоу, снагу души и радост очима! Залијте са чашицом македонске ракије и домачим вином и уживајте у звуцима староградске песме и изворне музике која је једна од најлепших у Македонија.

nga pjesa verilindore e Maqedonisë nuk mund të shkoni të uritur! Aroma e ushqi-

meve tradicionale, prodhimet bujqësore, frytet e malit do t’ju ndjekin nga secila shtëpi, nga secila gjelltore, restorant, motel ose hotel në këtë rajon. Mezallëku i Kumanovës, suxhuku, djathi i verdh i ngjeshur, kajmaçina, bakllavatë, paça, e pal-lankës dhe kratovës,pastërmajli, mantija, çorba të tharta, fli, grosha me mish të thamë, simiti i pallankës, mish të pjekur, groshë në tavë, special-itetet “muckalica e rankovces”; “pripeqi”; “arm’ci” , “saramsakli”, peshk dhe shumë ushqime tjera.nga ketu nuk mund të shkoni pa i shijuar këto ushqime të shijshme tradicionale të përgatitura nga prodhimet vendore. ndaloni, jepni pushim trupit, fuqi shpirtit, dhe gëzim syve! Pini një gotë raki të vendit dhe verë shtëpie dhe kënaquni me tingujt e këngëve të vjetra qytetare dhe muzikës burimore e cila është një ndër më të bukurat në Maqedoni.

you can not leave the north-east of Macedonia feeling hungry! The aromas of the traditional

dishes will follow you from every house and every restaurant or tavern of this region.The Kumanovo “Mezal’k”, “Sudzuk” a kind of thick dried sausage ( made of beef/mutton), “Pivtija” - Galantine, yellow churned cheese, cream - “kaj-machina”, “baklava”, aspic - “Pacha”, “Pastrmajlii” from Kratovo and Kriva Palanka, “Mantii”, “Arm’ci”, Sours Broths, “Flija”, Beans with dried meat, “Sar-amsaklii”, “Simit” from Kriva Palanka, roasted food, beans - “tavche Gravche”, “Pripekj”, “Muchkalica” from rankovci, fish and many other dishes.

ХРАНА • uSHQIMI• ХРАНА • Food

4948

ЗаКЛУчоК – Крај • PërMByLLje – Fund ЗаКЉУчаК–Крај • concLuSIon -tHe end

Не се колебајте! Направете ја оваа авантура, збогатете го вашето искуство преку

средбата со недопрената природа, историјата, мистиката и духот на Североистокот на Македонија. Откријте ја неоткриената Македонија! Отворете ја оваа порта и зачекорете таму каде се среќаваат милениумите, сонцето и ѕвездите на едно место!

do not hesitate! take this adventure, enrich your experience through the meeting with the

untouched nature, the mystique and the spirit of the north-east of Macedonia. Feel free to discover the undiscovered Macedonia here! open this gate and walk where the millenniums, the Sun and the stars meet in one place

Mos hezitoni! Bëjeni këtë aventurë, pasurojeni përvojën tuaj duke u takuar me natyrën e

paprekur, historinë, gjërat mistike dhe shpirtin e pjesës Verilindore të Maqedonisë. Këtu zbuloni pjësët e pazbuluara të Maqedonisë! Hapeni këtë portë dhe hapëroni aty ku takohen mijëvjeçarët, dielli dhe yjet në një vend!

Не оклевајте! Учините ову авантуру, збогатите ваше искуство сусретом

са нетакнутом природом, историјом, мистицизмом и духом Североистока Македоније. Овде откријте неоткривену Македонију! Отворите ову капију и закорачите тамо где се сусрећу миленијуми, сунце и звезде на једном место!

5150

Project: creAtInG PrereQuISIteS For tHe BASIS oF tourISM deVeLoPMent In tHe nortHeAStern reGIon - PHASe 1This Project was financed by the Ministry for Local Self Government (Bureau for regional development) through Programme for Attractive Planning regions 2009 and Programme for Balanced and Sustainable regional development 2009. The Project was managed by the centre for development of the northeastern Planning region. The project was implemented by the consortium established by Idea o.K. and Balkan development Solutions BdS.

Projekti: KrIjIMI I PArAKuSHteVe Për BAzë Për zHVILLIMIn e turIzMIt në rAjonIn e PLAnIFIKuAr VerI-LIndor – FAzA 1Projekti është financuar nga Ministria e vetëqeverisjes lokale (zyra për zhvillim rajonal) nëpërmjet të Programit për rajone të planifikuara atraktive 2009 dhe Programit për zhvillim të barabartë dhe të qëndrueshëm rajonal 2009. Projekti është drejtuar nga Qendra për zhvillimin e rajonit të planifikuar veri-lindor. Projekti është i implementuar nga ana e Konzorciumit të formuar në mes Ideja o.K. dhe Balkan development Solutions – BdS.

проект: СоЗдаВаЊе На предУСЛоВи За оСНоВа За раЗВој На тУриЗМот Во СеВероиСточНиот пЛаНСКи реГиоН – ФаЗа IПроектот е финансиран од Министерство за локална самоуправа (Биро за регионален развој) преку Програмата за трактивни плански региони 2009 и Програмата за рамномерен и одржлив регионален развој 2009. Проектот е управуван од Центарот за Развој на Североисточен плански регион. Проектот е имплементиран од страна на Конзорциумот формиран помеѓу Идеја О.К. и Балкан Девелопмент Солутионс БДС.

Projekt: StVArAnje PreduSLoVA zA oSnoVu rAzVojA turIzMA u SeVeroIStoČnoM PLAnSKoM reGIonu - FAzA 1Projekat je finansiran od strane Ministarstva za lokalnu samoupravu (Biro za regionalni razvoj) preko Programa atraktivnih planskih regiona 2009 i Pro-grama ravnomernog i održivog razvoja 2009. Projekat je upravljan od strane centra za razvoj Severoistočnog planskog regiona. Projekat je implementiran od strane Konzorcijuma formiranog između Ideja o.K. i Balkan development Solutions BdS.