²ÛÝ ³Ù»ÝÁ ÇÝã Ïáõ½»Ý³ÛÇ ÇÙ³Ý³É Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝunic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/...This publication titled “Everything you Always Wanted

Ì³ÝáÃáõÃÛáõÝ ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÁ i

ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÐ³Ýñ³ÛÇÝ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛáõÝºñ¨³Ý, 2009

²ÛÝ ³Ù»ÝÁ ÇÝã Ïáõ½»Ý³ÛÇ ÇÙ³Ý³É Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝ

This publication titled “Everything you Always Wanted to Know about the United Nations” is prepared by United Nations Headquarters especially for students atintermediate and secondary levels. The information within is very comprehensiveand can be easily used by general public. The translation of the Armenian versionis prepared by UNO/DPI Yerevan Office.

§²ÛÝ ³Ù»ÝÁ, ÇÝã Ïáõ½»Ý³ÛÇ ÇÙ³Ý³É Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝ¦ ·ñùáõÛÏÁ å³ïñ³ëï»É ¿ ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏÁ ¹åñáó³Ï³ÝÝ»ñÇ ¨ áõë³ÝáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ÜÛáõÃÁ �³í³Ï³ÝÇÝ ÁÝ¹·ñÏáõÝ ¿, �³Ûó Ù³ïã»ÉÇ Ñ³ÝñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: Ð³Û»ñ»Ý Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÁ å³ïñ³ëï»É ¿ Ð³Ýñ³ÛÇÝ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý »ñ¨³ÝÛ³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏÁ:

iii

´áí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝ

1 Ì³ÝáÃáõÃÛáõÝ ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÁ

2 Ø²Î-Ç ÁÝï³ÝÇùÁ

3 Ø²Î-Ý ³ßË³ïáõÙ ¿ Ñ³ÝáõÝ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý ¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý

4 Ð³½³ñ³ÙÛ³ÏÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ýå³ï³ÏÝ»ñ

5 Ø³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñ

6 Ð³×³Ë³ÏÇ ïñíáÕ Ñ³ñó»ñ

Ì³ÝáÃáõÃÛáõÝ ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÁ

1

� Ø²Î-Ý áõÝÇ ãáñë Ýå³ï³Ï` å³Ñå³Ý»É ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÛáõÝÁ

¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝÁ, ½³ñ·³óÝ»É μ³ñ»Ï³Ù³Ï³Ý Ñ³ñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ

³½·»ñÇ ÙÇç¨, Ñ³Ù³·áñÍ³Ïó»É ÙÇç³½·³ÛÇÝ ËÝ¹ÇñÝ»ñ ÉáõÍ»ÉÇë áõ Ù³ñ¹áõ

Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ÝÏ³ïÙ³Ùμ Ñ³ñ·³Ýù ËÃ³Ý»ÉÇë ̈ ³½·»ñÇ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ

Ý»ñ¹³ßÝ³Ï»óÝáÕ Ï»ÝïñáÝ ¹³éÝ³É: ²Ûë μÝ³·³í³éáõÙ ³ßË³ïáõÙ »Ý

³í»ÉÇ ù³Ý 30 ÙÇ³íáñí³Í Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝù Ñ³ÛïÝÇ »Ý áñå»ë

Ø²Î-Ç Ñ³Ù³Ï³ñ·:

� Ø²Î-Á Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝ ã¿ ¨ ûñ»ÝùÝ»ñ ãÇ ëï»ÕÍáõÙ:

²ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí, ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ñ³Ï³Ù³ñïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý áõÕÇÝ»ñ

¿ Ù³ïÝ³ÝßáõÙ ¨ é³½Ù³í³ñáõÃÛáõÝÝ»ñ Ùß³ÏáõÙ ³ÛÝ Ñ³ñó»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É,

áñáÝù Ï³ñáÕ »Ý ³Ý¹ñ³¹³éÝ³É μáÉáñÇë íñ³:

� ²Ûë ·áñÍÁÝÃ³óáõÙ Ø²Î-Ç μáÉáñ ³Ý¹³Ù »ñÏñÝ»ñÁ` Ù»Í, Ã» ÷áùñ, Ñ³ñáõëï,

Ã» ³Õù³ï, ï³ñμ»ñ ù³Õ³ù³Ï³Ý Ñ³Û³óùÝ»ñáí ¨ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý

Ñ³Ù³Ï³ñ·»ñáí, áõÝ»Ý Ù»Ï Ó³ÛÝ ¨ ùí»³ñÏ»Éáõ Ù»Ï Çñ³íáõÝù: Ø²Î-Á

»ñÏñÝ»ñÇÝ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ ï³ÉÇë ÙÇç³½·³ÛÇÝ ËÝ¹ÇñÝ»ñÁ ÉáõÍ»ÉÇë

Ñ³í³ë³ñ³Ïßé»Éáõ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ ÷áËÏ³Ëí³ÍáõÃÛáõÝÁ ¨ ³½·³ÛÇÝ

ß³Ñ»ñÁ:

� Ø²Î-Ç Ñ³Ù³Ï³ñ·Á ç³ÝáõÙ ¿ ËÃ³Ý»É Ñ³ñ·³ÝùÁ Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ

ÝÏ³ïÙ³Ùμ, Ïñ×³ï»É ³Õù³ïáõÃÛáõÝÁ, å³Ûù³ñ»É ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ

¹»Ù ¨ å³Ñå³Ý»É ßñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÁ, ÇÝãå»ë Ý³¨ ÙÇç³½·³ÛÇÝ

ù³ñá½³ñß³íÝ»ñ ¿ Ó»éÝ³ñÏáõÙ ÃÙñ³ÝÛáõÃ»ñÇ ³ÝûñÇÝ³Ï³Ý ÷áË³¹ñáõÙÝ»ñÇ

¨ ³Ñ³μ»ÏãáõÃÛ³Ý ¹»Ù:

� àÕç ³ßË³ñÑáõÙ Ø²Î-Á ¨ Çñ ·áñÍ³Ï³ÉáõÃÛáõÝÝ»ñÁ û·ÝáõÙ »Ý Ù»Í³óÝ»Éáõ

å³ñ»ÝÇ ³ñï³¹ñáõÃÛáõÝÁ, ûÅ³Ý¹³Ï»Éáõ ÷³Ëëï³Ï³ÝÝ»ñÇÝ, å³Ûù³ñ

ÙÕ»Éáõ ÒÆ²Ð-Ç ¹»Ù ¨, Ç ÃÇíë ³ÛÉáó, Ùß³Ï»Éáõ ³Ï³Ý³½»ñÍÙ³Ý Íñ³·ñ»ñ:

2 ²Ù»Ý ÇÝã Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝ

Ì³ÝáÃáõÃÛáõÝ ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÁ 3

Æ±Ýã ¿ Ø²Î-Á

Ø²Î-Ý ³ÝÏ³Ë »ñÏñÝ»ñÇ »½³ÏÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ ¿, áñáÝù ÙÇ³íáñí»É »Ý Ñ³ÝáõÝ ³ßË³ñÑÇ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý áõ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³é³çÁÝÃ³óÇ: Î³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ å³ßïáÝ³å»ë ëï»ÕÍí»É ¿ 1945 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáÏï»Ù�»ñÇ 24-ÇÝ, ¨ 51 »ñÏñÝ»ñ Ñ³Ù³ñíáõÙ »Ý ³Ûë Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³¹ÇñÁ: 2008 Ã. í»ñçÇÝ ³Ý¹³Ù »ñÏñÝ»ñÇ ÃÇíÁ Ñ³ë³í 192-Ç: ºñ�¨¿ áã ÙÇ »ñÏÇñ ãÇ Ñ»é³óí»É Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÇó: ØÇ³ÛÝ ÆÝ¹áÝ»½Ç³Ý ¿ Ñ³ñ¨³Ý Ø³É³Û½Ç³ÛÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ï³ñ³Ó³ÛÝáõÃÛ³Ý å³ï×³éáí 1965 Ã. Å³Ù³Ý³Ï³íáñ³å»ë ¹áõñë »Ï»É Ø²Î-Çó, �³Ûó Ñ³çáñ¹ ï³ñÇ í»ñ³¹³ñÓ»É ¿ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ:

²ÛëåÇëáí, Ø²Î-Á ÝÙ³Ý ¿ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ Ï³é³í³ñáõÃÛ³±Ý

àã: Î³é³í³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ý»ñÏ³Û³óÝáõÙ »Ý å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñ: Ø²Î-Á á¯ã áñ¨¿ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝ ¿, á¯ã ¿É å»ïáõÃÛáõÝ: Ü³ Ý»ñÏ³Û³óÝáõÙ ¿ Çñ �áÉáñ ³Ý¹³ÙÝ»ñÇÝ ¨ ·áñÍáõÙ ³ÛÝå»ë, ÇÝãå»ë ³Ý¹³Ù »ñÏñÝ»ñÝ »Ý áñáßáõÙ:

Î³± áñáß³ÏÇ ûñ»ÝùÝ»ñÇ Ï³Ù ëÏ½μáõÝùÝ»ñÇ ³ÙμáÕçáõÃÛáõÝ, áñáí Ø²Î-Ý ³é³çÝáñ¹íáõÙ ¿ Çñ ³ßË³ï³ÝùÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï

Î³` Ø²Î-Ç Ï³ÝáÝ³¹ñáõÃÛáõÝÁ: ²ÛÝ áõÕ»ÝÇßÝ»ñÇ ³Ù�áÕçáõÃÛáõÝ ¿, áñÁ å³ñ½³�³ÝáõÙ ¿ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ ³Ý¹³Ù »ñÏñÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÝ áõ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ³Ý»ÉÇùÝ»ñÁ ³é³ç³¹ñí³Í Ýå³ï³ÏÝ»ñÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ Ñ³Ù³ñ: ºñ� »ñÏÇñÁ ¹³éÝáõÙ ¿ Ø²Î-Ç ³Ý¹³Ù, ÁÝ¹áõÝáõÙ ¿ Ï³ÝáÝ³¹ñáõÃÛ³Ý Ï³ÝáÝÝ»ñÝ áõ Ýå³ï³ÏÝ»ñÁ:

��www.un.org/aboutun/charter/

ÆÝãå»±ë ¿ ëÏëí»É Ø²Î-Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ

Ø²Î-Ç ·³Õ³÷³ñÁ Í³·»É ¿ ºñÏñáñ¹ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇ (1939-1945 ÃÃ.) Å³Ù³Ý³Ï: ²ßË³ñÑÇ ³é³çÝáñ¹Ý»ñÁ, áñáÝù Ñ³Ù³·áñÍ³ÏóáõÙ ¿ÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇÝ í»ñç ¹Ý»Éáõ Ýå³ï³Ïáí, ³ÛÝåÇëÇ Ù»Ë³ÝÇ½ÙÇ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝ ½·³óÇÝ, áñÁ Ïû·Ý»ñ Ë³Õ³ÕáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ ¨ Ï³ÝË»Éáõ ³å³·³ å³ï»ñ³½ÙÝ»ñÁ: Üñ³Ýù ·Çï³ÏóáõÙ ¿ÇÝ, áñ ¹³ ÑÝ³ñ³íáñ ¿ ÙÇ³ÛÝ ³ÛÝ ¹»åùáõÙ, »ñ� »ñÏñÝ»ñÁ Ñ³Ù³ï»Õ ·áñÍ»Ý áñ¨¿ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ý»ñëáõÙ: Ø²Î-Á Ïáãí³Í ¿ñ ÉÇÝ»Éáõ ³Û¹ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ:

Ì³ÝáÃáõÃÛáõÝ Ø²Î-ÇÝ

Ø²Î-Ý áõÝÇ ãáñë ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ýå³ï³Ï.

å³Ñå³Ý»É ÙÇç³½·³ÛÇÝ

Ë³Õ³ÕáõÃÛáõÝÁ,

Ñ³ë ï³ ï»É μ³ ñ» Ï³ Ù³ Ï³Ý Ñ³ ñ³ μ» ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ³½ ·» ñÇ ÙÇç¨,

Ñ³ Ù³ ï»Õ ³ß Ë³ ï»É` û· Ý»-Éáõ ³Õ ù³ï Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇÝ` ³ í» ÉÇ É³í ÏÛ³Ý ùáí ³å ñ» Éáõ, ëá íÁ, ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ áõ ³Ý· ñ³ ·Ç ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³Õ Ã³-Ñ³ ñ» Éáõ, Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõ ñÇ Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇ áõ ³ ½³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ùμ Ñ³ñ ·³Ý ùÁ ËÃ³-Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ,

³Ûë Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇÝ Ñ³ë Ý»-Éáõ Ñ³ Ù³ñ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ û Å³Ý ¹³ ÏáÕ Ï»Ýï ñáÝ ¹³é-Ý³É:

ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ß»ÝùÁ ÜÛáõ ÚáñùáõÙ


ÆÝã å»±ë ¿ ³ é³ ç³ ó»É §Ø² Î¦ ³Ý í³ Ýáõ ÙÁ

Ø² Î-Ç ³Ý í³ Ýáõ ÙÁ ³ é³ ç³ñ Ï»É ¿ ²ØÜ-Ç Ý³ Ë³ ·³Ñ üñ³ÝÏ ÉÇÝ ¸» É³ Ýá èáõ½ í»É ïÁ: ²ÛÝ ³ é³ çÇÝ ³Ý ·³Ù å³ß ïáÝ³ å»ë û· ï³ ·áñÍ í»É ¿ 1942 Ãí³ Ï³ ÝÇÝ, »ñ� 26 »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý»ñ ëïá ñ³· ñ» óÇÝ Ø²Î-Ç Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ: àñ å»ë Ñ³ñ ·³Ý ùÇ ïáõñù Ý³ Ë³ ·³Ñ èáõ½ í»É ïÇÝ (Ý³ Ù³ Ñ³ ó³í Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý ëïá ñ³· ñáõ ÙÇó ÙÇ ù³ ÝÇ ß³ �³Ã ³ é³ç)` ê³Ý üñ³Ý óÇë Ïá ÛÇ ËáñÑñ ¹³ Åá Õá íÇ �á Éáñ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý» óÇÝ ÁÝ ¹áõ Ý»É« §ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ Ý¦ ³Ý í³ Ýáõ ÙÁ:

ê³ ³Ûë åÇ ëÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ ëï»Õ Í» Éáõ ³ é³ çÇ±Ý ¹»åùÝ ¿ñÜÙ³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ` ²½ ·» ñÇ ÉÇ ·³Ý, ëï»ÕÍ í»É ¿ 1919 Ãí³ Ï³ ÝÇÝ` ² é³ çÇÝ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ å³ ï»-ñ³½ ÙÇó Ñ» ïá: Üñ³ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ËÝ¹Ç ñÁ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Ñ³ë ï³ ïáõÙÝ ¿ñ: ê³ Ï³ÛÝ áã �á Éáñ »ñÏñ Ý» ñÁ ÙÇ³ ó³Ý ²½ ·» ñÇ ÉÇ ·³ ÛÇÝ: ú ñÇ Ý³Ï` ²ØÜ-Ý ³Û¹ å»ë ¿É ³Ý ¹³Ù ã¹³ñ Ó³í: ØÛáõë Ý» ñÁ, á ñáÝù ³Ý ¹³ Ù³·ñ í»É ¿ÇÝ, Ñ» ï³ ·³ ÛáõÙ ¹áõñë » Ï³Ý, ¨ ÈÇ ·³Ý Ñ³ ×³Ë Ç íÇ ×³ ÏÇ ã¿ñ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý» Éáõ áñ¨¿ ·áñ Íá-ÕáõÃ ÛáõÝ: âÝ³ Û³Í ³Ý Ñ³ çá ÕáõÃ Û³ ÝÁ` ÈÇ ·³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ ëï»Õ Í» Éáõ » ñ³ ½³Ýù í³ é»ó: ²ñ¹ ÛáõÝ ùÁ Ø²Î-Ý ¿ñ:

àõ±Ù ¿ å³ï Ï³ ÝáõÙ Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ

Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ·á ïÇ ¿: ê³ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ ¿, áñ ï³ ñ³Í ùÁ, áñ ï»Õ ·ïÝíáõÙ ¿ Ø²Î-Á, å³ï Ï³ ÝáõÙ ¿ áã ÙÇ³ÛÝ ²ØÜ-ÇÝ` áñ å»ë ÑÛáõ ñÁÝ Ï³ ÉáÕ »ñÏ ñÇ, ³ÛÉ¨ Ø²Î-Ç �á Éáñ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇÝ: Ø²Î-Ý áõ ÝÇ ë» ÷³ Ï³Ý ¹ñáß ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Í³ é³ ÛáÕ Ý»ñ, á ñáÝù ÑëÏáõÙ »Ý ï³ ñ³Í ùÁ: Î³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ Ý³¨ Çñ ÷áë ï³ ÛÇÝ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝÝ áõ ÝÇ ¨ ¹ñáß Ù³ ÝÇß Ý»ñ ¿ Ãá Õ³ñ ÏáõÙ, á ñáÝù Ï³ ñáÕ »Ý û· ï³ ·áñ Í»É ÙÇ³ÛÝ Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ ¨ ìÇ»Ý Ý³ ÛáõÙ áõ ÄÝ ̈ áõÙ ·ïÝíáÕ ·ñ³ ë»Ý Û³Ï Ý» ñÁ:

�ö³ë ï»ñÎ³ éáõÛó, á ñÁ í»ñ Ëá Û³ ó³í ëå³Ý ¹³ Ýá óÇ í³Û ñáõÙ

¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ÈáÝ ¹á ÝáõÙ, 1946 Ã.` ³ é³ çÇÝ Ñ³ í³ ùÇ Å³ Ù³ Ý³Ï, á ñá ß»ó Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ ï» Õ³ Ï³-Û»É ²ØÜ-áõÙ: ê³ Ï³ÛÝ ÜÛáõ Úáñ ùÁ ÙÇ³Ï ï³ñ-�» ñ³ ÏÁ ã¿ñ: üÇ É³ ¹»É-

ýÇ³Ý, ´áë ïá ÝÁ ¨ ê³Ý üñ³Ý óÇë ÏáÝ ÝáõÛÝ å»ë Ï³ ÛÇÝ ³ é³ ç³ñÏ Ý» ñÇ ÃíáõÙ: ²ÛÝ, ÇÝãÝ ³ÏÝ Ñ³Û ïá ñ»Ý ëïÇ å»ó ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇÝ Ñ³ë ï³ï í»É Ý»ñ Ï³ ÛÇë í³Û ñáõÙ, í»ñ çÇÝ å³ ÑÇÝ æáÝ èáÏ ý»É É»ñ Ïñïë» ñÇ Ù³ ïáõ ó³Í Ýí»ñÝ ¿ñ` 8,5 ÙÉÝ ¹á É³ñ: Ð» ï³ ·³ ÛáõÙ ÜÛáõ Úáñù ù³ Õ³-ùÁ Éñ³ óáõ óÇã ë» ÷³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ ßÝáñ Ñ»ó:

²ÛÝ í³Û ñÁ, áñÝ ÁÝïñ í»ó Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý-Û³ ÏÇ Ñ³ Ù³ñ, ³ í» ñ³Ï ëå³Ý ¹³ Ýáó Ý» ñÇ, »ñ Ï³Ã· ÍÇ Ï³ Û³Ý Ù³Ý ß»Ý ùÇ ¨ ³ÛÉ ³é¨ïñ³ ÛÇÝ Ï³ éáõÛó Ý» ñÇ ³ Ù³ ÛÇ ï³ ñ³Íù ¿ñ:

1949 Ã. ÑáÏ ï»Ù �» ñÇ 24-ÇÝ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ îñÇ·-í» ÈÇÝ ï» Õ³¹ ñ»ó 39 Ñ³ñ Ï³ ÝÇ Ï³ éáõÛ óÇ ÑÇÙ Ý³ ù³ ñÁ: 1950 Ã. û ·áë ïá ëÇ 21-ÇÝ ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ Û³Ý ³ÝÓ Ý³-Ï³½ ÙÁ ï» Õ³ ÷áË í»ó Ýáñ ·ñ³ ë»Ý Û³Ï:

��http://www.un.org/tours/ http://www.un.org/Pubs/CyberSchoolBus/untour/

ÜáõÛÝ ï»ë³ñ³ÝÁ, áñ ÁÝïñí»É ¿ Ø²Î-Ç Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏÇ Ñ³Ù³ñ, ÝÏ³ñí³Í ÂÛáõ¹áñ 41 ÷áÕáóÇó (Ó³ËÇ ÝÏ³ñÁ): ²ÛÝ Ý³ÛáõÙ ¿ ÑÛáõëÇë ¹»åÇ 48-ñ¹ ÷áÕáó: ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏÇ ß»ÝùÁ ÜÛáõ ÚáñùáõÙ ³ÛÝå»ë, ÇÝãå»ë ³Ûëûñ ¿ (í»ñ¨Ç ÝÏ³ñÁ):


à±í ¿ í×³ ñáõÙ Ø²Î-Ç ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ Ñ³ Ù³ñ

Î³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý �á Éáñ ·áñ Í³ éáõÛÃ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ í×³ ñáõÙ »Ý Ø²Î-Ç 192 ³Ý¹³Ù

»ñÏñ Ý» ñÁ: Ü³ » Ï³Ù ïÇ áñ¨¿ ³ÛÉ ³Õ� Ûáõñ ãáõ ÝÇ: Ø²Î-Ý áõ ÝÇ 2 ï» ë³ ÏÇ �Ûáõ ç».

�� Î³ Ýá Ý³ íáñ �Ûáõ ç», á ñÁ Ý» ñ³ éáõÙ ¿ ÜÛáõ Úáñ ùÇ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÇ ¨ áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ·ïÝíáÕ Ù³ë Ý³× Ûáõ Õ» ñÇ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ·áñ Í³ éáõÛÃ Ý» ñÁ:

�� Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í �Ûáõ ç», á ñÁ ýÇ Ý³Ý ë³ íá ñáõÙ ¿ ï³ñ-�»ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ, ß³ï Ñ³ ×³Ë` ³ß Ë³ñ ÑÇ §Ã»Å Ï» ï» ñáõÙ¦:

ì×³ ñáõÙ Ý» ñÁ Ø²Î-Ç »ñ Ïáõ �Ûáõ ç» Ý» ñÇÝ å³ñ ï³ ¹Çñ ¿: ²Ý ¹³Ù Ý» ñÁ í×³ ñáõÙ »Ý Ñ³ Ù³-Ó³ÛÝ �á Éá ñÇ ÏáÕ ÙÇó Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý»ó í³Í Ñ³ñ Ï³ ÛÇÝ ë³Ý¹ Õ³ ÏÇ: ²Û¹ ë³Ý¹ Õ³ ÏÁ á ñáß íáõÙ ¿ Áëï »ñÏñ Ý» ñÇ í×³ ñáõ Ý³ ÏáõÃ Û³Ý, ³½ ·³ ÛÇÝ » Ï³Ù ïÇ ¨ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ãí³ ù³ Ý³ ÏÇ:

Ø²Î-Á ¹ñ³ Ù³ Ï³Ý ³ éáõ Ùáí Ó»éÝ ïá±õ ¿ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³ íáñ �Ûáõ ç»Ý` 2 ï³ñ í³ Ñ³ Ù³ñ, Ñ³ë ï³ ïáõÙ ¿ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý: 2008-2009 ÃÃ. Ñ³ Ù³ñ Ñ³ë ï³ï í»É ¿ 4,17 ÙÉñ¹ ¹á É³ ñÇ �Ûáõ ç», á ñÁ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í ¿ Ø²Î-Ç ÙÇ çá ó³ éáõÙ Ý» ñÇ, ³ß Ë³ ï³ Ï³½ ÙÇ ¨ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý »Ý Ã³ Ï³ éáõó í³Í ùÇ Ñ³ Ù³ñ: ²ØÜ-Ç ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý»ñÝ ³ Ù»Ý ï³ ñÇ ·ñ» Ã» ÝáõÛÝ ù³Ý ·áõ Ù³ñ »Ý Í³Ë ëáõÙ Í³ ÕÇÏ Ý» ñÇ ¨ Í³Õ Ï³ Ù³Ý Ý» ñáõÙ ³ ×»ó ñ³Í �áõÛ ë» ñÇ íñ³: Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë-í³Í ·áõ Ù³ ñÁ 2007 Ã. Ñáõ ÉÇ ëÇ 1-Çó ÙÇÝã¨ 2008 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ 30-Á Ï³½ Ù»É ¿ Ùáï 6,8 ÙÉñ¹ ¹á É³ñ: ê³ ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ é³½ Ù³ Ï³Ý Í³Ë ë» ñÇ 0,5 %-Ý ¿, á ñáÝù 2007 Ã. Ï³½ Ù»É »Ý Ùáï 800 ÙÉñ¹ ¹á É³ñ: ²Û¹ ·áõ Ù³ ñÁ Ï³ ñáÕ ¿ ³ í» ÉÇ ù³Ý 65 ï³ ñÇ Í³Í Ï»É ³Ù �áÕç Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Ç Í³Ë ë» ñÁ: Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Ûáõ ÝÁ ß³ï ³ í» ÉÇ ¿ Å³Ý ¿, ù³Ý å³ ï» ñ³½ ÙÁ, áõë ïÇ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý ³ éáõ Ùáí Ó»éÝ ïáõ ¿:

Ø²Î-Á ýÇ Ý³Ý ë³ íáñ íáõÙ ¿ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇó: 2008 Ã. Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³ íáñ μÛáõ ç»ÇÝ Ñ³ñ Ï³ ïáõ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ ³ é³ çÇÝ ï³ëÝ Û³ ÏÁ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ ¿ÇÝ.

ºñÏÇñ ïáÏáë

²ØÜ ¹áÉ³ñ /ÙÉÝ/

²ØÜ 22,00 453,3

Ö³åáÝÇ³ 16,62 342,5

¶»ñÙ³ÝÇ³ 8,57 176,7

Ø»Í ´ñÇï³ÝÇ³ 6,64 136,8

üñ³ÝëÇ³ 6,30 129,8

Æï³ÉÇ³ 5,07 104,6

Î³Ý³¹³ 2,97 61,3

Æëå³ÝÇ³ 2,96 61,1

âÇÝ³ëï³Ý 2,66 54,9

Ø»ùëÇÏ³ 2,25 46,5

Ø²Î-Ç áõ ÕÇÝ.Å³ Ù³ Ý³ Ï³· ñáõÃ ÛáõÝ1939 Ã., ë»å ï»Ù μ»ñ² Ñ³ Ã» ÇÝã åÇ ëÇ ï»ëù áõ Ý»ñ ì³ñ ß³ í³Ý (È» Ñ³ë ï³Ý) ºñÏ ñáñ¹ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙÇ ëÏëí»-Éáõó ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ ÙÇ ù³ ÝÇ ß³ μ³Ã ³Ýó: ä³ ï» ñ³½ ÙÁ ºí ñá å³-ÛÇ Ù»Í Ù³ ëÁ Ñá ÕÇÝ Ñ³ í³ ë³ ñ»ó ñ»ó:

1941 Ã., 14 û ·áë ïá ëÇÜ³ Ë³ ·³Ñ èáõ½ í»ÉïÝ áõ í³ñ ã³ å»ï â»ñ ãÇ ÉÁ Ñ³Ý ¹Ç å» óÇÝ ²ï É³Ýï-Û³Ý ûí ÏÇ³ Ýá ëáõÙ` ÙÇ é³½ Ù³ Ý³ íÇ íñ³: Üñ³Ýù ÁÝ ¹áõ Ý» óÇÝ ²ï É³Ýï Û³Ý Ë³ñ ïÇ³Ý, á ñáí áõñ í³·Í í»ó ³ß Ë³ñ ÑÇ Ë³ Õ³-ÕáõÃ Û³Ý Íñ³ ·Ç ñÁ:

1942 Ã.,1 ÑáõÝ í³ ñÇ1942 Ã. Ýáñ ï³ñ í³ û ñÁ 26 »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ Û³-óáõ óÇã Ý»ñ ì³ ßÇÝ·-ïá ÝáõÙ (Îá ÉáõÙ μÇ³ ÛÇ ßñç³Ý) ëïá ñ³· ñ» óÇÝ Ø²Î-Ç Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ:

1943 Ã., 30 ÑáÏ ï»Ù μ» ñÇ âÇ Ý³ë ï³ ÝÇ, êá í» ï³-Ï³Ý ØÇáõÃ Û³Ý, Ø»Í

ñ́Ç ï³ ÝÇ³ ÛÇ ¨ ²ØÜ-Ç Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÁ ëïá ñ³· ñ» óÇÝ ØáëÏ-í³ ÛÇ Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ ¨ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý» óÇÝ ÑÇÙ Ý»É ³½ ·» ñÇ Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ, á ñÁ Ïå³Ñ å³ ÝÇ Ë³ Õ³-ÕáõÃ ÛáõÝÝ ³ÛÝ å³-ÑÇó, »ñμ å³ ï» ñ³½ÙÝ

³ í³ñï íÇ:

��

5


Ø²Î-Ç Ë³Õ³Õ³å³Ñ �Ûáõç»ÇÝ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñ ïñ³Ù³¹ñáÕ

·ÉË³íáñ ï³ëÝÛ³ÏÁ

(2007Ã. ÑáõÝí³ñÇ 1-Ç ïíÛ³ÉÝ»ñáí)

²Ù»ñÇÏ³ÛÇ ØÇ³óÛ³É Ü³Ñ³Ý·Ý»ñ

Ö³åáÝÇ³

¶»ñÙ³ÝÇ³

Ø»Í ´ñÇï³ÝÇ³

üñ³ÝëÇ³

Æï³ÉÇ³

âÇÝ³ëï³Ý

Î³Ý³¹³

Æëå³ÝÇ³

Îáñ»³ÛÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝ

20%

17%

9%

8%

7%

5%

3%

3%3%

2%

� ��

1944 Ã., ³ Ù³é ̈ ³ ßáõÝâÇ Ý³ë ï³ ÝÇ, ²ØÜ-Ç ¨

Ø»Í ñ́Ç ï³ ÝÇ³ ÛÇ Õ» Ï³-í³ñ Ý» ñÁ Ñ³Ý ¹Ç å» óÇÝ

ì³ ßÇÝ· ïá ÝÇ (Îá ÉáõÙ-μÇ³ ÛÇ ßñç³Ý) ¸áõÙ μ³ñ-

ÃáÝ úáõù ëáõÙ ¨ Ø²Î-Ç ³ å³ ·³ Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ

áõ ëÏ½μáõÝù Ý» ñÇ í» ñ³-μ»ñ Û³É » Ï³Ý ÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ

Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý:

1945 Ã., 11 ÷»ïñ í³ ñÇÜ³ Ë³ ·³Ñ èáõ½ í»É ïÁ,

í³ñ ã³ å»ï â»ñ ãÇ ÉÁ ¨ ³ é³ç Ýáñ¹ Æá ëÇý êï³-ÉÇ ÝÁ Ú³É Ã³ ÛáõÙ (êá í»-

ï³ Ï³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ) Ñ³Ý-¹Ç å» Éáõó Ñ» ïá Ñ³Û ï³-

ñ³ ñ» óÇÝ Ø²Î-Á ÑÇÙ Ý» Éáõ á ñáß Ù³Ý Ù³ ëÇÝ: Üñ³Ýù Ý³¨ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý» óÇÝ,

áñ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹áõÙ ùí»³ñ ÏáõÃ-

Û³Ý Ï³ñ· ·áñ ÍÇ:

1945 Ã., 26 Ñáõ ÝÇ ëÇ50 »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ-

óÇã Ý»ñ ê³Ý üñ³Ý óÇë-Ïá ÛáõÙ ï» ÕÇ áõ Ý» ó³Í

Ñ³ Ù³ Åá Õá íÇ ÁÝ Ã³ó-ùáõÙ ÙÇ³ Ó³ÛÝ ÁÝ ¹áõ Ý»-

óÇÝ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹-ñáõÃ Ûáõ ÝÁ:

1945 Ã., 24 ÑáÏ ï»Ù μ» ñÇ ºñμ »ñÏñ Ý» ñÇ Ù»Í Ù³ ëÁ,

³Û¹ ÃíáõÙ ¨ ²Ýí ï³Ý-·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ÑÇÝ· Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ

(âÇ Ý³ë ï³Ý, üñ³Ý ëÇ³, ²ØÜ, Ø»Í ñ́Ç ï³ ÝÇ³ ¨

ÊêÐØ), ëïá ñ³· ñ» óÇÝ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ-

Ûáõ ÝÁ ¨ å³ß ïá Ý³-å»ë ÁÝ ¹áõ Ý» óÇÝ ³ÛÝ,

ëï»ÕÍ í»ó ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ-

åáõÃ Ûáõ ÝÁ: ² Ñ³ ÇÝ ãáõ ÑáÏ ï»Ù μ» ñÇ 24-Á ÝßíáõÙ

¿ áñ å»ë Ø²Î-Ç ûñ:

��² í» ÉÇ Ù³Ý ñ³ Ù³ëÝ ï»’ë

www.un.org/aboutun, www.un.org/av

(Éáõë³ÝÏ³ñÝ»ñ)

Ø²Î-Ç Ë³Õ³Õ³å³Ñ �Ûáõç»Ý ýÇÝ³Ýë³íáñíáõÙ ¿ ³Ý¹³Ù

»ñÏñÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó

2007Ã. Ø²Î-Ç ·ÉË³íáñ ï³ë Ý»ñ¹ñáÕÝ»ñÝ ¿ÇÝ`

1. ²Ù»ñÇÏ³ÛÇ ØÇ³óÛ³ÉÜ³Ñ³Ý·Ý»ñ (20%)

2. Ö³åáÝÇ³ (17%),3. ¶»ñÙ³ÝÇ³ (9%),

4. Ø»Í ´ñÇï³ÝÇ³ (8%), 5. üñ³ÝëÇ³ (7%), 6. Æï³ÉÇ³ (5%),

7. âÇÝ³ëï³Ý (3%),8. Î³Ý³¹³ (3%),

9. Æëå³ÝÇ³ (3%), ¨10. Îáñ»³ÛÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝ (2%).

ä³ÏÇëï³Ý10173

´³Ý·É³¹»ß9675

ÐÝ¹Ï³ëï³Ý 9471Ü»å³É 3626

Ðáñ¹³Ý³Ý 3564

¶³Ý³ 2907

àõñáõ·í³Û 2583

Æï³ÉÇ³ 2539

ÜÇ·»ñÇ³ 2465

üñ³ÝëÇ³ 1975

Ø²Î-ÇÝ Ñ³Ù³½·»ëï³íáñ ³ÝÓÝ³Ï³½Ù ïñ³Ù³¹ñáÕ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ï³ëÝÛ³ÏÁ

(2007Ã. Ù³ñïÇ 31-Ç ïíÛ³ÉÝ»ñáí)



ÆÝã å»±ë ¿ »ñ ÏÇ ñÁ ¹³é ÝáõÙ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³ÙÐ³ Ù³ Ó³ÛÝ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý` Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ §�³ó ¿ �á Éáñ Ë³ Õ³ Õ³ ë»ñ »ñÏñ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ, á ñáÝù Ïëï³ÝÓ Ý»Ý ëáõÛÝ Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ-Ûáõ ÝÁ �á í³Ý ¹³ ÏáÕ å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ¨, Áëï Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý Ï³ñ ÍÇ ùÇ, Ï³ ñáÕ »Ý ¨ Ï³ Ù» ÝáõÙ »Ý Ï³ ï³ ñ»É ³Û¹ å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý»-ñÁ¦: ä» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù »Ý ¹³é ÝáõÙ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ³ é³ ç³ñ Ïáí ¨ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ á ñáß Ù³Ù�:

Æ±Ýã Ï³ éáõó í³Íù áõ ÝÇ Ø²Î-ÁØ²Î-Á ·áñ ÍáõÙ ¿ ·ñ» Ã» ³Ù �áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ¨ ³ß Ë³ ï³ÝùÝ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó-

ÝáõÙ ¿ í»ó ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí.

1. ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³

2. ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ¹

3. îÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Ëáñ Ñáõñ¹

4. ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ¹

5. ²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³Ý

6. ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ ÛáõÝ

²Ûë Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÁ, �³ óÇ ²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÇó, á ñÁ ·ïÝíáõÙ ¿ Ð³³ ·³ ÛáõÙ (ÜÇ ¹»é É³Ý¹ Ý»ñ), ï» Õ³ Ï³Û í³Í »Ý Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ` ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ: Ø²Î-ÇÝ ³ éÁÝ Ã»ñ 15 Ù³ë-Ý³ ·Ç ï³ó í³Í ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ Ï³Ý, á ñáÝù ³ é³Ý ÓÇÝ ÇÝù Ýáõ ñáõÛÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ »Ý, ë³ Ï³ÛÝ Ç ñ»Ýó ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û-Ý»ó ÝáõÙ »Ý Ø²Î-Ç Ñ»ï: Üñ³Ýù ³ß Ë³ ïáõÙ »Ý ï³ñ �»ñ �Ý³ ·³ í³é Ý» ñáõÙ. ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ ÛáõÝ, ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ ÛáõÝ, Ñ» é³ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ ÛáõÝ áõ û ¹»ñ¨áõ Ã³ �³ ÝáõÃ ÛáõÝ: Æ ÉñáõÙÝ` ·á ÛáõÃ ÛáõÝ áõ Ý»Ý Ý³¨ 24 Íñ³· ñ»ñ, ÑÇÙ-Ý³¹ ñ³Ù Ý»ñ ¨ ³ÛÉ Ù³ñ ÙÇÝ Ý»ñ` å³ ï³ë Ë³ Ý³ ïáõ á ñá ß³ ÏÇ �Ý³ ·³ í³é Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ: ²Ûë Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÁ Ø²Î-Ç ¨ Ýñ³ Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ó í³Í ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³½ ÙáõÙ »Ý Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á:

��http://www.un.org/geninfo/faq/factsheets/memberstate.pdf

Æ±Ýã ¿ Ùßï³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ ¹ÁØ²Î-Ç áã ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÁ, á ñáÝù Ù»Ï Ï³Ù ³ í» ÉÇ Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ó í³Í ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³Ý ¹³Ù »Ý, Ï³ ñáÕ »Ý ¹Ç Ù»É Ùßï³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ ¹Ç ¹»ñ ëï³ÝÓ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: Øßï³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ ¹Ç Ï³ñ ·³ íÇ ×³ ÏÁ ÑÇÙÝ í³Í ¿ �³ ó³-é³ å»ë ÷áñ ÓÇ íñ³, ¨ ¹ñ³ Ñ³ Ù³ñ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ áã ÙÇ Ý³ Ë³-å³Û Ù³Ý ãÇ Ý³ Ë³ ï» ëáõÙ: ²Ûë ÷áñ ÓÁ ·³ ÉÇë ¿ ¹»é¨ë 1946 Ãí³ Ï³ ÝÇó, »ñ� ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñÝ ÁÝ ¹áõ Ý»ó Ø²Î-áõÙ ßí»Û ó³ ñ³ Ï³Ý Ï³ é³ í³ ñáõÃ-Û³Ý` áñ å»ë Ùßï³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ ¹Ç Ýß³ Ý³ Ïáõ ÙÁ: ¸Ç ïáñ¹ Ý»ñÝ ³ é³ ç³¹ñ íáõÙ ¿ÇÝ á ñá ß³ ÏÇ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÏáÕ ÙÇó ¨ Ñ» ï³ ·³ ÛáõÙ ¹³é ÝáõÙ ¿ÇÝ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù, ÇÝã å»ë û ñÇ Ý³Ï` ²íëï ñÇ³Ý, üÇÝ É³Ý ¹Ç³Ý, Æ ï³ ÉÇ³Ý ¨ Ö³ åá-ÝÇ³Ý: Þí»Û ó³ ñÇ³Ý Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù ¹³ñ Ó³í 2002 Ã. ë»å ï»Ù �» ñÇ 10-ÇÝ: Øßï³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ¹ Ý» ñÇÝ Ù³ï ã» ÉÇ »Ý ï³ñ �»ñ Åá Õáí Ý»ñÝ áõ Ñ³ Ù³ å³-ï³ë Ë³Ý ÷³ë ï³ÃÕ Ã» ñÁ: î³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ß³ï Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ÝáõÛÝ å»ë ¹Ç ïáñ¹ »Ý ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ³ß Ë³-ï³Ýù Ý» ñáõÙ ¨ ³ Ù» Ý³Ù Û³ Ýëï³ßñ ç³Ý Ý» ñáõÙ:

1

2

3

4

55

6


à ñá±Ýù »Ý Ø²Î-Ç å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É» ½áõ Ý» ñÁØ²Î-áõÙ û· ï³ ·áñÍ íáÕ å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É» ½áõ Ý»ñÝ »Ý ³Ý· É» ñ» ÝÁ, ³ ñ³ �» ñ» ÝÁ, Çë å³ Ý» ñ» ÝÁ, ãÇ Ý³ ñ» ÝÁ, éáõ ë» ñ» ÝÁ ¨ ýñ³Ý ë» ñ» ÝÁ: Ø²Î-Ç ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ Ûáõ ÝáõÙ ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ É» ½áõ Ý»ñÝ »Ý ³Ý· É» ñ» ÝÁ ¨ ýñ³Ý ë» ñ» ÝÁ: Úáõ-ñ³ ù³Ýã Ûáõñ å³ï íÇ ñ³Ï Ï³ ñáÕ ¿ Ëá ë»É áñ¨¿ å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É»½ íáí, ¨ Ýñ³ Ëáë ùÁ ½áõ ·³ Ñ» é³-�³ñ Ã³ñ· Ù³Ý íáõÙ ¿ ÙÛáõë å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É» ½áõ Ý» ñáí: Ø²Î-Ç ÙÇ ß³ñù ÷³ë ï³ÃÕ Ã»ñ ÝáõÛÝ å»ë Ññ³ ï³ ñ³Ï íáõÙ »Ý �á Éáñ í»ó É» ½áõ Ý» ñáí: ºñ �»ÙÝ å³ï íÇ ñ³ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³ ñáÕ ¿ áñ¨¿ ÙÇïù ³ñ ï³ Ñ³Û ï» ÉÇë Ý³ ËÁÝï ñ»É áã å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É» ½áõ: ²Û¹ ¹»å ùáõÙ å³ï íÇ ñ³ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ å»ïù ¿ ³ å³ Ñá íÇ Ï³¯Ù Ã³ñ· Ù³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, Ï³¯Ù ³ë í³ ÍÇ ï»ùë ïÁ áñ¨¿ å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É»½ íáí:

êÏ½�áõÙ ³Ý· É» ñ» ÝÁ ¨ ýñ³Ý ë» ñ»ÝÝ ¿ÇÝ Ñ³ë ï³ï í³Í áñ å»ë Ø²Î-Ç ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ É» ½áõ: Ð» ï³ ·³ ÛáõÙ ³ ñ³ �» ñ» ÝÁ, ãÇ Ý³ ñ» ÝÁ, éáõ ë» ñ» ÝÁ ¨ Çë å³ Ý» ñ» ÝÁ ³ í» É³ó í» óÇÝ áñ å»ë ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ¨ îÝï» ë³ Ï³Ý áõ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ËáñÑñ ¹Ç ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ É» ½áõ Ý»ñ: ²Ý· É» ñ» ÝÁ, ýñ³Ý ë» ñ» ÝÁ, ãÇ Ý³ ñ» ÝÁ, éáõ ë» ñ» ÝÁ ¨ Çë å³ Ý» ñ» ÝÁ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ-Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ É» ½áõ Ý»ñÝ »Ý:

ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ø³ÝÏ³Ï³Ý ÑÇÙÝ³¹ñ³ÙÁ (Ø²ØÐ) Ñ³½³ñ³íáñ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ¨ Ø²Î-Ç ³ÝÓÝ³Ï³½ÙÇÝ Ç ÙÇ �»ñ»ó, áñå»ë ³Ù»Ý³Ù»Í ¹³ëÇ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ é»Ïáñ¹Ç Ñ³ÙÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ÷áñÓÇ ÙÇ Ù³ë: ¸³ëÁ ³ÕçÇÏÝ»ñÇ ÏñÃáõÃÛ³Ý ³ñÅ»ùÇ ¨ Ññ³ï³åáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ¿ñ:



ÆÝã å»±ë ¿ Ýáñ å» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³Ù Ï³ é³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ Ø²Î-áõÙ ×³ Ý³ ãáõÙ Ó»éù μ» ñáõÙ:

Üáñ å» ïáõÃ Û³Ý Ï³Ù Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý ×³ Ý³ ãáõ ÙÁ ÙÇ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ ¿, á ñÁ ÙÇ³ÛÝ ³ÛÉ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ áõ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ï³ ñáÕ »Ý ßÝáñ Ñ»É Ï³Ù Ù»ñ Å»É: ¸³ ëá íá ñ³ μ³ñ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ ¿ ¹Ç í³ Ý³ ·Ç ï³ Ï³Ý Ñ³ ñ³ μ» ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ Ñ³ë ï³ ï» Éáõ å³ï ñ³ë ï³ Ï³ ÙáõÃ ÛáõÝ: Ø²Î-Á á¯ã å» ïáõÃ ÛáõÝ ¿, á¯ã ¿É Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ, áõë ïÇ ¨ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ï³Ù Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ ×³ Ý³ ã» Éáõ ÉÇ³ ½á ñáõÃ ÛáõÝ ãáõ ÝÇ: àñ å»ë ³Ý Ï³Ë å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ` Ý³ Ï³ ñáÕ ¿ ÁÝ ¹áõ Ý»É Ýáñ å» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ` áñ å»ë Çñ ³Ý ¹³Ù, Ï³Ù ×³ Ý³ ã»É Ýáñ Ï³ é³ í³-ñáõÃ Û³Ý Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÇ ÉÇ³ ½á ñáõÃ Ûáõ ÝÁ:Î³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³ÝÝ ³Ý ¹³ Ù³·ñ í» ÉÁ, Ñ³ Ù³ Ó³ÛÝ Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý, §μ³ó ¿ μá Éáñ Ë³ Õ³ Õ³ ë»ñ »ñÏñ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ, á ñáÝù Ïëï³ÝÓ Ý»Ý ëáõÛÝ Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ μá í³Ý-¹³ ÏáÕ å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ¨, Áëï Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý Ï³ñ ÍÇ ùÇ, Ï³ ñáÕ »Ý ¨ Ï³ Ù»-ÝáõÙ »Ý Ï³ ï³ ñ»É ³Û¹ å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ¦: ä» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù »Ý ¹³é ÝáõÙ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ³ é³ ç³ñ Ïáí ¨ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³ ÛÇ á ñáß Ù³Ùμ: ¶áñ ÍÁÝ Ã³-óÁ, Ñ³ ÏÇñ× Ý»ñ Ï³ Û³ó í³Í, Ñ»ï¨Û³ÉÝ ¿.

1. ä» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇÝ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ ¿ ¹Ç ÙáõÙ ¨ Ý³ Ù³Ï, á ñáí å³ß-ïá Ý³ å»ë Ñ³Û ï³ ñ³ ñáõÙ ¿, áñ ÁÝ ¹áõ ÝáõÙ ¿ Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝáõÙ ë³Ñ Ù³Ý í³Í å³ñ-ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

2. ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á ùÝÝáõÃ Û³Ý ¿ ³é ÝáõÙ ¹Ç Ùáõ ÙÁ: ²Ý ¹³ Ù³·ñ í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ¿, áñ ËáñÑñ ¹Ç 15 ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇó 9-Á ÏáÕÙ ùí»³ñ ÏÇ, ÁÝ¹ á ñáõÙ Ñ³ß íÇ ¿ ³éÝ íáõÙ ³ÛÝ Ñ³Ý ·³ Ù³Ý ùÁ, áñ 5 Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇó áã Ù» ÏÁ (âÇ Ý³ë ï³Ý, üñ³Ý ëÇ³, èáõ ë³ë ï³ ÝÇ ¹³ß ÝáõÃ ÛáõÝ, Ø»Í ñ́Ç ï³ ÝÇ³ ÛÇ ¨ ÐÛáõ ëÇ ë³ ÛÇÝ Æé É³Ý-¹Ç³ ÛÇ Â³ ·³ íá ñáõÃ ÛáõÝ, ² Ù» ñÇ Ï³ ÛÇ ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý»ñ) ¹»Ù ãùí»³ñÏi ¹Ç Ùáõ-ÙÇÝ:

3. º Ã» Ëáñ Ñáõñ¹ÇÝ ³Ý ¹³ Ù³·ñ Ù³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ³ Ï³Ý ¿ ï³ ÉÇë, ³ å³ ³ÛÝ Ý»ñ-Ï³ Û³ó íáõÙ ¿ ùÝÝ³ñÏ Ù³Ý ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³: Üáñ å» ïáõÃ Û³Ý ³Ý ¹³ Ù³·ñ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ¿ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³ ÛÇ Ó³Û Ý» ñÇ 2/3-Á:

4. ²Ý ¹³ Ù³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ áõ ÅÇ Ù»ç ¿ ÙïÝáõÙ å» ïáõÃ Û³Ý ³Ý ¹³ Ù³Ï óáõÃ Û³Ý á ñáß Ù³Ý ÁÝ ¹áõÝ Ù³Ý ûñ í³ ÝÇó:

Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ÝÇë ïÇ Å³ Ù³ Ý³Ï ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³Ý ùÝÝ³ñ ÏáõÙ ¿ ³Û¹ ÝÇë ïÇÝ Ù³ë Ý³Ï óáÕ μá Éáñ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÇ ÉÇ³ ½á ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ: ²Ûë åÇ-ëÇ ùÝÝ³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇ Å³ Ù³ Ý³Ï (á ñÁ ÑÇÙ Ý³ Ï³ ÝáõÙ ï» ÕÇ ¿ áõ Ý» ÝáõÙ Ý³Ë¨³ é³ç ÇÝÝ ³Ý ¹³Ù áõ Ý» óáÕ ÈÇ³ ½á ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ïá ÙÇ ï»áõÙ, μ³Ûó Ï³ ñáÕ ¿ Í³ ·»É Ý³¨ ³ÛÉ ¹»å ù»-ñáõÙ) Ï³ ñáÕ ¿ Ñ³ñó μ³ñÓ ñ³ó í»É, Ã» ³ñ¹ Ûáù ïíÛ³É Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇ ãÁ Çß ËáÕ Ï³ é³ í³-ñáõÃ Û³Ý ÏáÕ ÙÇó Ñ³ í³ ï³ñ Ù³·ñ í³±Í ¿, Ã»± áã: ²Ûë Ñ³ñ óÁ Ñ³ Ù³ñ íáõÙ ¿ á ñáß í³Í, »ñμ ³ ë³Ùμ É»³ ÛáõÙ Ó»éù ¿ μ» ñáõÙ Ó³Û Ý» ñÇ Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ: ä»ïù ¿ Ñ³ß íÇ ³é Ý»É, áñ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ μÝ³ Ï³ ÝáÝ ÷á ÷á ËáõÃ Ûáõ ÝÁ, ³Û ëÇÝùÝ` Åá Õáíñ ¹³ í³ ñ³ Ï³Ý ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí Ï³ ï³ñ íáÕ ÷á ÷á ËáõÃ Ûáõ ÝÁ, ³Û¹ å» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáÕ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ãÇ Ñ³ í³ ï³ñ Ù³·ñ Ù³Ý ³éÝ ãáõÃ Û³Ùμ áñ¨¿ ËÝ¹Çñ ãÇ ³ é³ ç³ó ÝáõÙ:

��http://www.un.org/aboutun • http://www.un.org/members

1945 Ã. 51 ³Ý¹³Ù å»ïáõÃÛáõÝÇó ÙÇÝã¨ ¹»åÇ 2008 Ã. 192 ³Ý¹³Ù å»ïáõÃÛáõÝ


§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õ§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³ÕÂÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õ

àñå»ë ÃÇÙÇ ³Ý¹³Ù (ÃÇÙáõÙ` 2 Ï³Ù ³í»ÉÇ Ë³Õ³óáÕ) Ñ³Ý¹»ë ·³ÉÇë ÃÇÙÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñÁ å»ïù ¿ ÙÇ³ëÇÝ ³ßË³ï»Ý Ù»Ï å³ï³ëË³ÝÇ Ñ³Ý·»Éáõ Ñ³Ù³ñ, μ³Ûó å»ïù ¿ ÏáÝë»ÝëáõëÇ Ñ³ëÝ»Ý ÙÇÝã¨ å³ï³ëË³ÝÁ ÙÛáõë Ë³Õ³óáÕÝ»ñÇÝ Ñ³ÛïÝ»ÉÁ:

1. à±ñ Ãí³Ï³ÝÇÝ ¿ ÑÇÙÝ³¹ñí»É Ø²Î-Á:

2. ø³ÝÇ± ³Ý¹³Ù »ñÏÇñ áõÝÇ Ø²Î-Á:

3. àñá±Ýù »Ý Ø²Î-Ç å³ßïáÝ³Ï³Ý É»½áõÝ»ñÁ:

4. à±í ¿ ³é³ç³ñÏ»É §Ø²Î¦ ³Ýí³ÝáõÙÁ:

5. ø³ÝÇ± Ù³ñÙÇÝ áõÝÇ Ø²Î-Á:

6. Æ±Ýã ¿ñ ²½·»ñÇ ÉÇ·³Ý:

7. ºñμ¨¿ áñ¨¿ »ñÏÇñ ¹á±õñë »Ï»É ¿ Ø²Î-Çó:

8. Æ±Ýã »Ý ³Ýí³ÝáõÙ Ø²Î-Ç Ï³ÝáÝÝ»ñÇ ¨

Ï³ñ·³íáñáõÙÝ»ñÇ Ñ³í³ù³ÍáõÝ:

9. ÜßÇ°ñ Ø²Î-Ç Ýå³ï³ÏÝ»ñÇó áñ¨¿ Ù»ÏÁ:

10. º±ñμ ¨ áñï»±Õ ¿ ëïáñ³·ñí»É Ø²Î-Ç Ñéã³Ï³·ÇñÁ:

ê³ Ø²Î-Ç ¹ñáßÝ ¿: ²ÛÝ áõÝÇ Ï³åáõÛï ÑÇÙÝ³·áõÛÝ, áñÇ Ï»ÝïñáÝáõÙ ëåÇï³Ï ËáñÑñ¹³ÝÇßÝ ¿: ì»ñçÇÝë ³ßË³ñÑÇ ù³ñï»½Ý ¿` ßñç³Ý³Ïí³Í ÓÇÃ³åïÕÇ ×ÛáõÕ»ñáí` ËáñÑñ¹³Ýß»Éáí ³ßË³ñÑÇ Ë³Õ³ÕáõÃÛáõÝÁ: ÊáñÑñ¹³ÝÇßÁ å»ïù ¿ ÉÇÝÇ ¹ñáßÇ É³ÛÝáõÃÛ³Ý Ï»ëÇ ã³÷áí ¨ ·ïÝíÇ ¹ñáßÇ ×Çßï Ï»ÝïñáÝáõÙ:

on10 ²Ù»Ý ÇÝã Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝ

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ

2

Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Ç ÙÇ ß³ñù Ó»éù μ» ñáõÙ Ý»ñ

�� Ø²Î-Á ³ å³ ·³ Õáõ Ã³ó Ù³Ý Ù»Í ß³ñÅ Ù³Ý å³ßï å³Ý ¿ñ, ÙÇ ß³ñ ÅáõÙ, á ñÇ ßÝáñ ÑÇí ³Ý Ï³ Ë³ ó³í ³ í» ÉÇ ù³Ý 80 å» ïáõÃ ÛáõÝ:

�� Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ ¨ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ù»Í ·Ýáñ¹ ¿` ï³ ñ»-Ï³Ý ëå³ é» Éáí ßáõñç 6,4 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ: Ø²ØÐ-Ý · ÝáõÙ ¿ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ³ñ ï³¹ñ íáÕ å³ï í³ë ï³Ý Ûáõ Ã» ñÇ Ï» ëÁ:

��Ø²Î-Ç Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý û· ÝáõÃ ÛáõÝ óáõÛó ïíáÕ ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ³ Ù³-ï»Õ û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Û³Ý ¨ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý ÙÇ çáó Ý»ñ »Ý Ñ³Û Ã³Û ÃáõÙ ³ß Ë³ñ-ÑÇ ³ í» ÉÇ ù³Ý 23 ÙÇ ÉÇáÝ ÷³Ëë ï³ Ï³Ý ¨ ï» Õ³ Ñ³Ý í³Í Ù³ñ¹ Ï³Ýó Ñ³ Ù³ñ:

�� Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á ë³Ñ Ù³ ÝáõÙ ¿ ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý ã³ ÷³ ÝÇß Ý»ñ Ñ» é³ Ñ³ Õáñ-¹³Ï óáõÃ Û³Ý, ³ íÇ³ óÇ³ ÛÇ, μ»é Ý³ ÷á Ë³¹ñ Ù³Ý ¨ ÷áë ï³ ÛÇÝ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñáõÙ, á ñáÝù ÑÝ³ ñ³ íáñ »Ý ¹³ñÓ ÝáõÙ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ·áñ Í³ñù Ý» ñÁ:

�� Ø²Î-Ç` Ù³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¹»Ù Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ å³ï í³ë ïáõÙ-Ý» ñÇ ù³ ñá ½³ñ ß³í Ý» ñÁ í» ñ³ó ñ»É »Ý Í³Õ Ï³Ë ïÁ ¨ 99 ïá Ïá ëáí Ýí³ ½»ó ñ»É åá ÉÇá ÙÇ» ÉÇ ïÇ ¹»å ù» ñÁ:

�� ä³ ñ» ÝÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Íñ³ ·Ç ñÁ` Ø²Î-Ç å³ ñ» ÝÇ ³ é³ç Ý³ ÛÇÝ û· ÝáõÃ-Û³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ, ï³ ñ» Ï³Ý ÷á Ë³¹ ñáõÙ ¿ ßáõñç 5 ÙÇ ÉÇáÝ ïáÝ Ý³ å³ ñ»Ý` ëÝ» Éáí 80 »ñÏñ Ý» ñÇ Ùáï 113 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ ¹áõ:

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ 13

Àëï Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý` ëï»ÕÍ í»É ¿ ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý í»ó ÑÇÙ Ý³-Ï³Ý Ù³ñ ÙÇÝ: êïáñ¨ Ñ³ Ù³ éá ï³ ÏÇ Ý»ñ Ï³ Û³ó í³Í »Ý ¹ñ³Ýó Ï³ éáõó í³Í ùÁ ¨ ·áñ Í³ éáõÛÃ Ý» ñÁ:

¶ÈÊ² ìàð ² ê²Ø´ Èº²

Ø²Î-Ç �á Éáñ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ (Ý»ñ Ï³ ÛáõÙë 192) Ý»ñ Ï³-Û³ó í³Í »Ý ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛáõÙ: Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ å» ïáõÃ ÛáõÝ` Ñ³ ñáõëï Ã» ³Õ ù³ï, Ù»Í Ã» ÷áùñ, áõ ÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝ: ²ÛÝ åÇ ëÇ Ñ³ñ ó» ñÇ í» ñ³ �» ñáÕ á ñá-ßáõÙ Ý» ñÁ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Ûáõ ÝÁ, Ýáñ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ ÁÝ ¹áõ Ýáõ ÙÁ ¨ Ø²Î-Ç �Ûáõ ç» ï³ ÛÇÝ Ñ³ñ ó» ñÁ, ÉáõÍ íáõÙ »Ý Ó³Û Ý» ñÇ »ñ Ïáõ »ñ ñáñ ¹Ç Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Û³Ù�: ØÛáõë Ñ³ñ ó» ñÁ ÉáõÍ íáõÙ »Ý å³ñ½ Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Û³Ù�: ì»ñ çÇÝ ï³ ñÇ-Ý» ñÇÝ Ñ³ ïáõÏ ç³Ý ù»ñ »Ý ·áñ Í³¹ñ íáõÙ á ñá ßáõÙ Ý» ñÁ å³ß ïá Ý³ Ï³Ý ùí»³ñ ÏáõÃ Û³Ý ÷á Ë³ ñ»Ý ÏáÝ ë»Ý ëáõ-ëáí ÁÝ ¹áõ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ Ï³ Ýá Ý³ íáñ Ýëï³ßñ ç³ ÝÁ ëÏëíáõÙ ¿ ³ Ù»Ý ï³ñ í³ ë»å ï»Ù �» ñÇÝ ¨ ß³ ñáõ Ý³Ï íáõÙ ³Ù �áÕç ï³ñ í³ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ: Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ Ýëï³ßñ ç³ ÝÇ ëÏ½�áõÙ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ³Ýó Ï³ó ÝáõÙ ¿ ÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ �³ Ý³ í»×, á ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³Ù Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Õ» Ï³ í³ñ Ý» ñÁ ¨ ÙÛáõë Ù³ë Ý³ ÏÇó Ý»ñÝ Ç ñ»Ýó ï» ë³ Ï»ï Ý»ñÝ »Ý Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³Ý ñáõÃ Û³ ÝÁ û ñ³-Ï³ñ ·Ç �³½ Ù³� ÝáõÛÃ Ñ³ñ ó» ñÇ í» ñ³ �»ñ Û³É` ëÏë³Í å³ ï» ñ³½ ÙÇó áõ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÇó ÙÇÝã¨ Ñ³ Ù³ ×³ ñ³Ï áõ ³Õ ù³ ïáõÃ ÛáõÝ:

2005 Ã. ³ß Ë³ñ ÑÇ ³ é³ç Ýáñ¹ Ý» ñÁ Ñ³ í³ù í» óÇÝ ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ` Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ` Ù³ë Ý³Ï ó» Éáõ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÇ ·³ ·³ Ã³ Åá Õá íÇÝ ¨ Ýß» Éáõ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý 60-ñ¹ ï³ ñ» ¹³ñ ÓÁ: ² Ù»Ý ï³ ñÇ ³ ë³Ù� É»³Ý Ý³ Ë³ ·³ ÑáÕ ¿ ÁÝï ñáõÙ, á ñÁ í³ ñáõÙ ¿ ÝÇë ï» ñÁ:

¶áñ Í³ éáõÛÃ Ý» ñÁ

�� øÝÝ³ñ Ï»É ¨ Ñ³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ³ Ï³Ý Ý»ñ ï³É ó³Ý Ï³ ó³Í Ñ³ñ óÇ í» ñ³-�»ñ Û³É (�³ ó³ éáõÃ Û³Ù� ³ÛÝ Ñ³ñ ó» ñÇ, á ñáÝù ÙÇ³ Å³ Ù³ Ý³Ï ùÝÝ³ñÏ íáõÙ »Ý ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹áõÙ):

�� øÝÝ³ñ Ï»É ½ÇÝ í³Í Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ ëå³ é³ ½Ç ÝáõÃ Û³Ý í» ñ³ �»ñ Û³É Ñ³ñ ó»ñ:

�� øÝÝ³ñ Ï»É » ñ» Ë³ Ý» ñÇ, » ñÇ ï³ ë³ñ ¹áõÃ Û³Ý, Ï³ Ý³Ýó ¨ ³Û Éáó

íÇ ×³ ÏÇ �³ ñ» É³í Ù³Ý áõ ÕÇ Ý»ñÝ áõ ÙÇ çáó Ý» ñÁ:

�� øÝÝ³ñ Ï»É Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý ¨ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ñ ó» ñÁ:

�� à ñá ß»É, Ã» Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ³Ý ¹³Ù »ñ ÏÇñ áñ ù³Ý å»ïù ¿ í×³ ñÇ Ø²Î-Ç ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ, ¨ ÇÝã å»ë å»ïù ¿ Í³Ëë íÇ ³Û¹

·áõ Ù³ ñÁ:

Ø²Î-Ç ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ

¶ÉË³íáñ ³ë³Ù�É»³ÛÇ 62-ñ¹ Ýëï³ßñç³ÝÇ Ý³Ë³·³Ñ åñÝ. êñ·ç³Ý ø»ñÇÙÁ` Ý³ËÏÇÝ Ø³Ï»¹áÝÇ³ÛÇ Ñ³ñ³íëÉ³í³Ï³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÇó:

¶ÉË³íáñ ³ë³Ù�É»³ÛÇ Ï³Ý³ã ¨ áëÏ»·áõÛÝ ëñ³ÑÁ ï»Õ³íáñáõÙ ¿ 192

å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝ áõÝÇ í»ó Ýëï³ï»Õ,

ÇÝãå»ë Ý³¨ Ï³ Éñ³ïí³ÙÇçáóÝ»ñÇ ¨ Ñ³ÝñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÇ å³ïß·³Ù�, áñáí

¿ÉÝëï³ï»Õ»ñÇ ÃÇíÁ ¹³éÝáõÙ ¿ 1898:

Ø»Ï »ñÏÇñ, Ù»Ï Ó³ÛÝ¶ÉË³íáñ ³ë³Ù�É»³ÛáõÙ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñÏÇñ áõÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝ: ²Ûë Ï³ÝáÝÁ í»ñ³�»ñáõÙ ¿ �áÉáñ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ` Ù»Í, Ã» ÷áùñ: âÇÝ³ëï³ÝÝ áõÝÇ ³í»ÉÇ ù³Ý Ù»Ï ÙÇÉÇ³ñ¹ �Ý³ÏãáõÃÛáõÝ: ²ÛÝ áõÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝÇ Çñ³íáõÝù: ä³É³áõÝ, Ø²Î-Ç ³Ý¹³Ù »ñÏñÝ»ñÇ ³Ù»Ý³÷áùñ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇó Ù»ÏÁ, áõÝÇ ÁÝ¹³Ù»ÝÁ 17 Ñ³½³ñ �Ý³ÏÇã: ²ÛÝ ÝáõÛÝå»ë áõÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝÇ Çñ³íáõÝù:

ÐÇÙ Ý³ Ï³Ý Ïá ÙÇ ï» Ý» ñÁ

¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ùÝÝ³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇó ß³ ï»ñÝ ³Ýó Ï³ó íáõÙ »Ý Ýñ³ í»ó ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ïá ÙÇ ï» Ý» ñáõÙ.

�� ² é³ çÇÝ Ïá ÙÇ ï» (½Ç Ý³ Ã³ ÷áõÙ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ ÛáõÝ),

�� ºñÏ ñáñ¹ Ïá ÙÇ ï» (ïÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý),

�� ºñ ñáñ¹ Ïá ÙÇ ï» (ëá óÇ³ É³ Ï³Ý, Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý ¨ Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ),

�� âáñ ñáñ¹ Ïá ÙÇ ï» (Ñ³ ïáõÏ ù³ Õ³ ù³ Ï³Ý ¨ ³ å³ ·³ Õáõ Ã³ó Ù³Ý),

�� ÐÇÝ ·» ñáñ¹ Ïá ÙÇ ï» (í³ñ ã³ Ï³Ý ¨ �Ûáõ ç» ï³ ÛÇÝ),

�� ì» ó» ñáñ¹ Ïá ÙÇ ï» (Ç ñ³ í³ Ï³Ý):

¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³ ÛÇ í»ñ çÇÝ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó ÙÇ ù³ ÝÇ ëÁ

�� 2006 Ã. Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý » Ï³Ý ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ³ß Ë³ ï³Ý ùÁ �³ ñ» ÷á Ë» Éáõ ßáõñç, á ñÁ Ý» ñ³ éáõÙ ¿ á ñá ßáõÙ Ý»ñ ÁÝ ¹áõ Ý» Éáõ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÇ ³ ñ³ ·³ óáõÙ, ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ û ñ³ Ï³ñ ·Ç é³ óÇá Ý³ É³ óáõÙ ¨ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ Ý³ Ë³ ·³ ÑÇ ¹» ñÇ áõ Çß Ë³ ÝáõÃ Û³Ý ³Ù ñ³åÝ ¹áõÙ:

�� 2006 Ã. ³ ë³Ù� É»³Ý Ñ³ í³ ÝáõÃ ÛáõÝ ïí»ó Ýáñ, áõ Å» Õ³ó í³Í Ø³ñ-¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ËáñÑñ ¹Ç ëï»ÕÍ Ù³ ÝÁ, á ñÁ åÇ ïÇ ÷á Ë³ ñÇ Ý»ñ ³ÛÝ ù³Ý ß³ï ùÝÝ³ ¹³ï í³Í Ø²Î-Ç Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ÝÓ-Ý³ Åá Õá íÇÝ: Üáñ Ëáñ Ñáõñ ¹Á, á ñÁ å³ß ïá Ý³ å»ë �³ó í»ó 2006 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ 19-ÇÝ, ÄÝ ̈ áõÙ, áñ å»ë ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ û Å³Ý ¹³Ï Ù³ñ ÙÇÝ, Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·áõÙ ³ í» ÉÇ �³ñÓñ Ï³ñ ·³ íÇ ×³Ï áõ ÝÇ:

�� ² ë³Ù� É»³Ý 2001-2010 ÃÃ. Ñ³Û ï³ ñ³ ñ»ó ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ, Ñ³ï Ï³ å»ë ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ Ý³ Ñ³Ý çÇ ï³ë Ý³Ù Û³Ï: Ø³ É³ ñÇ³ ÛÇ Ý³ Ñ³Ý ç¦ ß³ñ ÅáõÙÝ û· ÝáõÙ ¿ Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ ×³-ñ³Ï Ý» ñÁ ¨ �³ ñ» É³ í» Éáõ ÏÛ³Ý ùÁ: Ð³ß í³ñÏ í³Í ¿, áñ Ù³ É³ ñÇ³Ý ï³ ñ» Ï³Ý ËÉáõÙ ¿ ÙÇÝã¨ 2,7 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ ¹áõ ÏÛ³Ýù. ³Û¹ Ù³Ñ í³Ý ¹»å ù» ñÇ 90 ïá Ïá ëÁ ï» ÕÇ ¿ áõ Ý» ÝáõÙ ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ, ¨ ÑÇÝ ·Çó ó³Íñ ï³ ñÇ ùÇ » ñ» Ë³ Ý» ñÁ ³ Ù» Ý³ Ëá ó» ÉÇÝ »Ý: Ø³ É³ ñÇ³ ÛÇó û ñ³-Ï³Ý Ù³ Ñ³ ÝáõÙ ¿ ³ í» ÉÇ ù³Ý 3 Ñ³ ½³ñ ³ý ñÇ Ï³ óÇ » ñ» Ë³:

�� 2000 Ã. Ø²Î-Ç ·³ ·³ Ã³ Åá Õá íáõÙ ³ß Ë³ñ ÑÇ ³ é³ç Ýáñ¹ Ý» ñÁ Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ Ñéã³ Ï³· ñáõÙ XXI ¹³ ñÇ ³ß Ë³ñÑÝ ³ í» ÉÇ ³ å³-Ñáí í³Ûñ ¹³ñÓ Ý» Éáõ ËÝ¹Çñ ¹ñ» óÇÝ, áñÝ ¿É í» ñ³ Ñ³ë ï³ ï» óÇÝ 2005 Ãí³ Ï³ ÝÇÝ:

��www.un.org/ga



²Üì î²Ü ¶àôÂ Ú²Ü Êàð Ðàôð¸ º Ã» ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý Ï³ ñáÕ ¿ ùÝÝ³ñ Ï»É Ûáõ-ñ³ù³Ýã Ûáõñ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ñ³ñó, ³ å³ ²Ýí ï³Ý-·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ-Ûáõ ÝÁ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó»ñÝ »Ý:

²Ý ¹³ Ù³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ

²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ¹Ý áõ ÝÇ ï³ëÝ ÑÇÝ· ³Ý ¹³Ù: ÐÇÝ ·Á Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý»ñ »Ý` âÇ Ý³ë ï³ ÝÁ, üñ³Ý-ëÇ³Ý, èáõ ë³ë ï³ ÝÇ ¸³ß ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, ØÇ³ó Û³É Â³ ·³-íá ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý» ñÁ: ØÛáõë ï³ ëÁ áã Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇÝ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ÁÝï ñáõÙ ¿ »ñ Ïáõ ï³ ñáí ¨ Áëï ³ß Ë³ñ Ñ³· ñ³ Ï³Ý Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ãáõÃ Û³Ý:


�� Ð» ï³ùÝ Ý»É Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ �³ Ý³ í»× Ï³Ù Ç ñ³¹ ñáõÃ ÛáõÝ, á ñÁ Ï³ ñáÕ ¿

Ñ³Ý·»óÝ»É ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý:

�� Ð³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ»É �³ Ý³ í» ×» ñÇ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý Ù» Ãá¹ Ý»ñ áõ Ï³ñ ·»ñ:

�� Ð³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ»É ù³Û É»ñ Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ëå³é Ý³ ÉÇ ùÇ Ï³Ù Ñ³ñ Ó³ Ïá Õ³ Ï³Ý ·áñ Íá-

ÕáõÃ Û³Ý ¹»Ù:

�� ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇÝ Ñ³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ»É Ø²Î-Ç ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇ

Ýß³Ý³Ïáõ ÙÁ:

Ð³Ý ¹Ç åáõÙ Ý» ñÁ

Æ ï³ñ �» ñáõÃ ÛáõÝ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ` ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á Ï³ Ýá Ý³ íáñ Ñ³Ý ¹Ç åáõÙ Ý»ñ ãÇ áõ Ý»-ÝáõÙ: ²ÛÝ Ï³ ñáÕ ¿ ß³ï ³ ñ³· Ññ³ íÇñ í»É ó³Ý Ï³ ó³Í Å³ Ù³ Ý³Ï: ²Ý ¹³Ù Ý» ñÁ Ñ»ñ Ãáí Ý³ Ë³ ·³ ÑáõÙ »Ý ËáñÑñ ¹áõÙ, Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõ ñÁ` Ù»Ï ³Ù ëáí: Üñ³Ýù ëï³ÝÓ ÝáõÙ »Ý ³Û¹ å³ß ïáÝÝ Ç ñ»Ýó »ñÏñ Ý» ñÇ ³Ý· É» ñ»Ý ³Ý í³ ÝáõÙ Ý» ñÇ ³Û� �» Ý³ Ï³Ý Ï³ñ ·áí:

àñ å»ë ½Ç �³ Ý³Ó¨Ý ÁÝ ¹áõÝ íÇ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹áõÙ, ËáñÑñ ¹Ç ÇÝÝ ³Ý ¹³Ù Ý»ñ å»ïù ¿ ÏáÕÙ ùí»³ñ-Ï»Ý, �³Ûó » Ã» ÑÇÝ· Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇó áñ¨¿ Ù» ÏÁ ¹»Ù ùí»³ñ ÏÇ, ¹³ Ñ³ Ù³ ñáõÙ »Ý §í» ïá¦, ¨ �³ Ý³Ó¨Á ãÇ ÁÝ ¹áõÝ íáõÙ:

��www.un.org/docs/sc/

²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç í»ñ ç»ñë Ç ñ³Ï³Ý³óñ³Í ÙÇ ù³ ÝÇ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ

�� 2007 Ã. Ñáõ ÉÇ ëÇÝ Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÙÇ³ Ó³ÛÝ ÏáÕÙ ùí»³ñ Ï»ó ¸³ñ ýáõ-ñáõÙ ²ý ñÇÏ Û³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ- Ø²Î Ñ³ Ù³ ï»Õ 26 Ñ³ ½³ ñ³ Ýáó Ñ½áñ ³ é³ ù» ÉáõÃ Û³Ý Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³ ÝÁ` ç³ Ý³ Éáí Ï³ ë»ó Ý»É �éÝáõÃ-Ûáõ ÝÁ êáõ ¹³ ÝÇ ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¸³ñ ýáõ ñÇ ßñç³ ÝáõÙ, áñ ï»Õ 2003 Ã. Ç í»ñ Ï³ é³ í³ ñ³ Ï³Ý ½áñ ù» ñÇ ¨ ³åë ï³Ù� å³ñ ïÇ ½³Ý Ý» ñÇ ³é ×³ Ï³ï Ù³Ý Ñ»ï¨³Ý ùáí ½áÑ í»É ¿ ³ í» ÉÇ ù³Ý 25 Ñ³ ½³ñ Ù³ñ¹:

�� Ü³Ë ÏÇÝ Ð³ ñ³íë É³ íÇ³ ÛáõÙ ¨ èá õ³Ý ¹³ ÛáõÙ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý ¹»Ù Ï³ ï³ñ í³Í Ñ³Ý ó³Ýù Ý» ñÁ Ñ» ï³ùÝ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÑÇÙ Ý»É ¿ »ñ Ïáõ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ùñ»³ Ï³Ý ¹³ ï³ ñ³Ý:

�� 2001 Ã. ë»å ï»Ù �» ñÇ 11-ÇÝ ²ØÜ-Ç íñ³ ³ Ñ³ �»Ï ã³ Ï³Ý Ñ³ñ-Ó³ ÏáõÙ Ý» ñÇó Ñ» ïá Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÑÇÙ Ý»ó Ð³ Ï³³ Ñ³ �»Ï ã³ Ï³Ý Ïá ÙÇ ï»` û· Ý» Éáí »ñÏñ Ý» ñÇÝ Ñ½á ñ³ó Ý» Éáõ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

²Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ËáñÑ¹Ç å³É³ïÁ` Üáñí»·Ç³ÛÇ Ýí»ñÁ`

Ý³Ë³·Íí³Í Ýáñí»·³óÇ ÝÏ³ñÇã ²ñÝßï³ÛÝ ²ñÝ»�»ñ·Ç

ÏáÕÙÇó: ä»ñ øñá·Ç (Üáñí»·Ç³) ÏáÕÙÇó ÙÇ Ù»Í áñÙÝ³ÝÏ³ñ,

áñÁ ËáñÑñ¹³ÝßáõÙ ¿ ³å³·³ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý ¨ ³ÝÑ³ïÇ ³ÝÏ³ËáõÃÛ³Ý ËáëïáõÙÁ,

Í³ÍÏáõÙ ¿ ³ñ¨»ÉÛ³Ý å³ïÁ ·ñ»Ã» ³Ù�áÕçáõÃÛ³Ù�:

¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñ ´³Ý ÎÇ-ÙáõÝÁ ²Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹áõÙ ËáëáõÙ ¿ §ºñÇï³ë³ñ¹ Î³ñÙÇñ Ë³ã¦-³Ï³Ýáõë³ÝáÕÝ»ñÇ Ñ»ï


îÜîº ê² Î²Ü ºõ êà òÆ² È² Î²Ü Êàð Ðàôð¸ (îÜîêàò ÊàðÐ)îÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÙÇ Ñ³ Ù³ Åá Õáí ¿, áñ ï»Õ ùÝÝ³ñÏ íáõÙ »Ý ïÝï» ë³-Ï³Ý Ñ³ñ ó»ñ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý ³é¨ïáõ ñÁ, ïñ³Ýë-åáñ ïÁ, ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ ¨ ëá óÇ³ É³-Ï³Ý Ñ³ñ ó» ñÁ: ²ÛÝ Ý³¨ ³ ç³Ï óáõÙ ¿ »ñÏñ Ý» ñÇÝ` ³ Ù» Ýáõñ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³ Éáõ ÏñÃáõÃ Û³Ý áõ ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý å³Û Ù³Ý Ý» ñÁ �³ ñ» É³-í» Éáõ, Ù³ñ ¹áõ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ¨ ³ ½³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù� Ñ³ñ ·³Ý ùÇ áõ ÑëÏá ÕáõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó» ñáõÙ:


�� Ì³ é³ ÛáõÙ ¿ áñ å»ë ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ïÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³-Ï³Ý Ñ³ñ ó» ñÇ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ýá ñáõÙ:

�� Üå³ë ïáõÙ ¿ Ï»Ý ë³ Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÇ, ÉÇ³ñ Å»ù ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý áõ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ³ é³ çÁÝ Ã³ óÇ �³ñÓñ ã³ ÷á ñá ßÇã Ý» ñÇÝ:

�� öáñ ÓáõÙ ¿ Éáõ ÍáõÙ Ý»ñ Ã» É³¹ ñ»É ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ïÝï» ë³ Ï³Ý, ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ ³ éáÕ çáõÃ Û³Ý Ñ»ï Ï³å í³Í ËÝ¹Çñ Ý» ñÇ, ÇÝã å»ë Ý³¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ ¨ ÏñÃ³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó» ñÇ í» ñ³ �»ñ Û³É:


Êáñ Ñáõñ¹Ý áõ ÝÇ 54 ³Ý ¹³Ù, á ñáÝù ÁÝïñ íáõÙ »Ý » ñ»ù ï³ ñÇ Å³Ù Ï» ïáí: øí»³ñ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ ËáñÑñ-¹áõÙ Ï³ ï³ñ íáõÙ ¿ å³ñ½ Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Û³Ù�, Ûáõ ñ³Ý ù³Ýã Ûáõñ ³Ý ¹³Ù áõ ÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝ: ² Ù»Ý ï³ ñÇ Ëáñ Ñáõñ¹Ý ³Ýó Ï³ó ÝáõÙ ¿ ÙÇ ù³ ÝÇ Ï³ñ× Ýëï³ßñ ç³Ý Ý»ñ` Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³ ÝÁ Ý»ñ Ï³ Û³ó Ý» Éáí Çñ ³ß Ë³ ï³Ý ùÁ ¨ Ñ³ ×³Ë ÁÝ¹·ñ Ï» Éáí ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Ñ³ ë³ ñ³ ÏáõÃ Û³Ý Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÇ: îÝï»-ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á Ñáõ ÉÇ ëÇÝ ÄÝ ̈ áõÙ Ï³Ù ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ ³Ýó Ï³ó ÝáõÙ ¿ Ý³¨ Çñ ³ Ù»-Ý³Ù Û³ ãáñë ß³ �³Ã Û³ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ýëï³ßñ ç³ ÝÁ:

Þí»¹Ç³ÛÇ Ýí»ñ îÜîêàòÊàðÐ-Ç å³É³ïÁ. Ý³Ë³·Í»É ¿ ßí»¹ êí»Ý Ø³ñÏ»ÉÇáõëÁ:

²ñ ¹³±ñ ¿ ³ñ¹ Ûáù, áñ ÙÇ³ÛÝ ÑÇÝ· å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ áõ Ý»Ý í» ïá ÛÇ Ç ñ³ íáõÝù

ºñÏ ñáñ¹ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙÇó

Ñ» ïá âÇ Ý³ë ï³ ÝÁ, üñ³Ý ëÇ³Ý, èáõ ë³ë ï³-

ÝÇ ¸³ß ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ (Ý³Ë ÏÇÝ ÊêÐØ), ØÇ³ó Û³É

Â³ ·³ íá ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý»-

ñÁ ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý

ëï»ÕÍ Ù³Ý ·áñ ÍáõÙ ëï³ÝÓ Ý» óÇÝ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý

¹»ñ: Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý Ñ» ÕÇ Ý³Ï Ý» ñÁ

Ñ³ë Ï³ ó³Ý, áñ ³Ûë ÑÇÝ· »ñÏñ Ý» ñÁ Ïß³ ñáõ Ý³-

Ï»Ý Ï³ñ¨áñ ¹»ñ Ë³ Õ³É ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³-

ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý å³Ñ å³Ý Ù³Ý

·áñ ÍáõÙ: àõë ïÇ §Ù»Í ÑÝ·Û³ ÏÁ¦ ëï³ ó³í Ñ³ ïáõÏ

Ó³Û ÝÇ Ç ñ³ íáõÝù, á ñÁ Ñ³Ûï ÝÇ ¿ áñ å»ë §í» ïá ÛÇ Ç ñ³ íáõÝù¦: Î³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ Ý³ Ë³·ÍáÕ-

Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý» óÇÝ, áñ » Ã» §Ù»Í ÑÝ·Û³ ÏÇó¦ áñ¨¿ Ù» ÏÁ ¹»Ù ùí»³ñ ÏÇ 15 ³Ý ¹³Ù áõ Ý»-

óáÕ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹áõÙ, μ³ Ý³Ó¨Á Ï³Ù á ñá ßáõ ÙÁ ãÇ ÁÝ ¹áõÝ íÇ:


ú Å³Ý ¹³Ï Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÁ

îÝïëáó ËáñÑÝ áõ ÝÇ ß³ï Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õáí Ý»ñ, á ñáÝù ½�³Õ íáõÙ »Ý �³½ Ù³ ½³Ý Ñ³ñ ó» ñáí: ¸ñ³Ý óÇó »Ý` ÂÙñ³Ý Ûáõ Ã» ñÇ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, êá óÇ³ É³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, ´Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ¨ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, Î³ Ý³Ýó Ï³ñ ·³ íÇ ×³ ÏÇ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, ìÇ ×³ Ï³· ñáõÃ Û³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, Ð³Ý ó³ ·áñ-ÍáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ÝË Ù³Ý ¨ ùñ»³ Ï³Ý ³ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ, Î³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá-Õá íÁ, ¶Ç ïáõÃ Û³Ý ¨ ï»Ë ÝÇ Ï³ ÛÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ ¨ Ø²Î-Ç ²Ý ï³é Ý» ñÇ Ñ³ñ ó» ñÇ ýá ñáõ ÙÁ:

Êáñ Ñáõñ ¹Á Õ» Ï³ í³ ñáõÙ ¿ Ý³¨ 5 ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õáí Ý»ñ. ²ý ñÇ Ï³ ÛÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³-Åá Õá íÁ (²îÐ), ºí ñá å³ ÛÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ (ºîÐ), È³ ïÇ Ý³ Ï³Ý ² Ù» ñÇ Ï³ ÛÇ Î³ ñÇ� Û³Ý ßñç³ ÝÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ (È²ÎÞîÐ), ² ëÇ³ ÛÇ ¨ Ê³ Õ³Õ ûí ÏÇ³ Ýá ëÇ ßñç³ ÝÇ ëá óÇ³É-ïÝï» ë³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ-Ý³ Åá ÕáíÁ (² ÊúÞêîÐ), ²ñ¨ÙïÛ³Ý ² ëÇ³ ÛÇ ëá óÇ³É-ïÝï» ë³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá ÕáíÁ (²²êîÐ):

Ø²Î-Ç ÙÇ ù³ ÝÇ Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ó í³Í ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ, ÑÇÙ Ý³¹ ñ³Ù Ý»ñ ¨ Íñ³· ñ»ñ

îÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á ùÝÝ³ñ ÏáõÙ ¿ ÙÇ ù³ ÝÇ Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ó í³Í ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ, ÑÇÙ Ý³¹ ñ³Ù Ý» ñÇ ¨ Íñ³· ñ» ñÇ ½» ÏáõÛó Ý» ñÁ, á ñáÝ óÇó Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõ ñÁ ÙÇ ³ é³Ý ÓÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ ¿` Çñ ³Ý ¹³Ù Ý» ñáí, �Ûáõ ç»áí ¨ Ï»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ Ïáí: ² Ñ³ ³Û¹ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ áã ÉñÇí óáõ ó³ ÏÁ:

Ø²¼Ì

UNDPwww.undp.org

Ø²Î-Ç ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³ ·Ç ñÁ Ø²Î-Ç ·Éá �³É ½³ñ ·³ó Ù³Ý ó³ÝóÝ ¾, á ñÁ, ÏáÕÙ-Ý³ ÏÇó ÉÇ Ý» Éáí �³ ñ» ÷á ËáõÙ Ý» ñÇÝ ¨ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ Ñ³ Õáñ ¹³ ÏÇó ¹³ñÓ Ý» Éáí ·Ç ïáõÃ Û³ ÝÁ, ÷áñ Ó³ éáõÃ Û³ ÝÁ ¨ é» ëáõñë Ý» ñÇÝ, û· ÝáõÙ ¿ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ³ í» ÉÇ É³í ÏÛ³Ýù Ï³ éáõ ó» Éáõ: Ø²¼Ì-Ý ·áñ ÍáõÙ ¿ 166 »ñÏñ Ý» ñáõÙ` ÷áñ Ó» Éáí Ýñ³Ýó Ñ»ï Éáõ Í»É ïíÛ³É »ñÏ ñÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý ·Éá �³É ¨ ³½ ·³ ÛÇÝ ËÝ¹Çñ Ý» ñÁ:

Ø²ØÐ

UNICEFwww.unicef.org

Ø²Î-Ç Ø³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ Ø²Î-Ç ³ÛÝ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ¿, á ñÁ å³ßï å³ ÝáõÙ, ËÃ³ ÝáõÙ ¨ å³Ñ å³ ÝáõÙ ¿ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ: ÐÇÙ-Ý³¹ ñ³ ÙÁ ç³ ÝáõÙ ¿ Ý³¨ å³ßï å³ Ý»É ³ß Ë³ñ ÑÇ ³ Ù» Ý³³Ý �³ ñ»Ý å³ëï å³Û-Ù³Ý Ý» ñáõÙ ³å ñáÕ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ:

Ø²ÞØÌUNEPwww.unep.org

Ø²Î-Ç Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Íñ³ ·Ç ñÁ Õ» Ï³ í³ ñáõÙ ¨ Ëñ³ Ëáõ ëáõÙ ¿ Ñ³ Ù³ ·áñ-Í³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ å³Ñ å³Ý Ù³Ý á Éáñ ïáõÙ: Ü³ û Å³Ý ¹³ ÏáõÙ ¿ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ í» ñ³ÑëÏ Ù³ ÝÁ, ·Ý³ Ñ³ï Ù³ ÝÁ ¨ í³Õ ³ Ñ³ ½³Ý· Ù³ ÝÁ:

Ø²´Ð

UNFPAwww.unfpa.org

Ø²Î-Ç ´Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ ËÃ³ ÝáõÙ ¿ Ï³ Ý³Ýó, ïÕ³ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ¨ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ` ³ éáÕç ³å ñ» É³ Ï»ñå í³ ñ» Éáõ Ç ñ³ íáõÝ ùÁ: Ø²´Ð-Ý û· ÝáõÙ ¿ »ñÏñ-Ý» ñÇÝ û· ï³ ·áñ Í» Éáõ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ïíÛ³É Ý» ñÁ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ýí³ ½»ó Ù³Ý é³½ Ù³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ Íñ³· ñ» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ¨ Ñ³ Ùá½ í» Éáõ, áñ Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ÑÕÇáõÃ ÛáõÝ ó³Ý Ï³ ÉÇ ¿, Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ÍÝáõÝ¹` ³ å³ Ñáí, ¨ Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ³Õç-Ï³ áõ ÏÝáç í» ñ³ �»ñ íáõÙ »Ý ³ñ Å³ Ý³ å³ï íáõÃ Û³Ù� ¨ Ñ³ñ ·³Ý ùáí:

Ø²ö¶Ð¶

UNHCRwww.unhcr.org

Ø²Î-Ç ö³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ñ³ñ ó» ñáí ·» ñ³ ·áõÛÝ Ñ³ÝÓ Ý³ Ï³ ï³ ñÁ û ñÇ Ý³ Ï³Ý å³ßï å³ ÝáõÃ ÛáõÝ ¿ ³ å³ Ñá íáõÙ ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ¨ Ýñ³Ýó ËÝ¹Çñ Ý»-ñÇ Ñáõ ë³ ÉÇ Éáõ ÍáõÙ Ý»ñ ÷ÝïñáõÙ` û· Ý» Éáí Ýñ³Ýó Ï³°Ù Ï³ Ù³ íáñ í» ñ³ ¹³é Ý³-Éáõ Ç ñ»Ýó ïÝ» ñÁ, Ï³°Ù Ñ³ë ï³ï í» Éáõ ³ÛÉ »ñÏñ Ý» ñáõÙ:

²ØÎILO www.ilo.org

²ß Ë³ ï³Ý ùÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ Íñ³· ñ»ñ ¨ é³½ Ù³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ-Ý»ñ ¿ Ùß³ ÏáõÙ` ËÃ³ Ý» Éáõ ³ß Ë³ ïáÕ Ý» ñÇ ÑÇÙ Ý³ ñ³ñ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ, �³ ñ» É³-í» Éáõ ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ ¨ Ï»Ý ë³ Ï³Ý å³Û Ù³Ý Ý» ñÁ ¨ Ù» Í³ó Ý» Éáõ ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ ÑÝ³ñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:

²ØÐIMFwww.imf.org

²ñ ÅáõÛ ÃÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ Ñ»ï¨áõÙ ¿, áñ ³ñ Åáõ Ã³ ÛÇÝ ¨ ýÇ Ý³Ý ë³-Ï³Ý ·Éá �³É Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á Ï³ ÛáõÝ ÉÇ ÝÇ: Ü³ Ëáñ Ñáõñ¹ Ý»ñ ¿ ï³ ÉÇë ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ïÝï» ë³ Ï³Ý ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó» ñÇ ³éÝ ãáõÃ Û³Ù�, ³ å³ Ñá íáõÙ Å³ Ù³-Ý³ Ï³ íáñ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý ³ ç³Ï óáõÃ ÛáõÝ ¨ ÏñÃ» Éáí ËÃ³ ÝáõÙ ³×Ý áõ Ïñ×³ ïáõÙ ³Õ ù³ ïáõÃ Ûáõ ÝÁ:


ä¶ÎFAOwww.fao.org

ä³ ñ» ÝÇ ¨ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Û³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ í» ñ³ó Ý»É ëáíÝ áõ Ã»ñë Ýáõ ÙÁ ¨ �³ñÓ ñ³ó Ý»É ëÝÝ¹Ç Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÁ: Ü³¨ ³ ç³Ï óáõÙ ¿ Çñ ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Û³Ý á Éáñ ïÇ Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ñ óáõÙ:

Ø²Î¶ØÎUNESCOwww.unesco.org

Ø²Î-Ç ÎñÃáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý ¨ Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ËÃ³ ÝáõÙ ¿ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ Ñ»ß ï³ó ÝáõÙ ï» Õ» Ï³ï íáõÃ Û³Ý ÷á Ë³-Ý³ Ïáõ ÙÁ ÏñÃáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý, Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ ¨ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý á Éáñï Ý» ñáõÙ:

²ÐÎWHOwww.who.org

²éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ Õ» Ï³ í³ ñáõÙ ¨ Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·áõÙ ¿ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ éáÕ ç³ å³ Ñ³ Ï³Ý ³ß Ë³ ï³Ý ùÁ, ËÃ³ ÝáõÙ ¨ Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·áõÙ ¿ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ÝË Ù³Ý áõÕ ÕáõÃ Û³Ù� ï³ñ íáÕ Ñ» ï³ ½á-ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

Ð´World Bankwww.worldbank.org

Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ �³Ý ÏÁ ó³Íñ ïá Ïá ë³¹ ñáõÛ ùáí ¨ ³ é³Ýó ïá Ïá ë³¹ ñáõÛ-ùÇ í³ñ Ï»ñ áõ ¹ñ³ Ù³ Ï³Ý Ýå³ëï Ý»ñ ¿ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇÝ ÏñÃáõÃ Û³Ý, ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý, »Ý Ã³ Ï³ éáõó í³Íù Ý» ñÇ, Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý ¨ ³ÛÉ Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ:

ø²ØÎICAOwww.icao.int

ø³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ³ íÇ³ óÇ³ ÛÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ³ å³ Ñá íáõÙ ¿ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ¹³ ÛÇÝ ïñ³Ýë åáñ ïÇ ³Ýí ï³Ý·, ³ å³ Ñáí, Ï³ Ýá Ý³ íáñ ¨ Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ óáõÙ` Ýí³ ½»ó Ý» Éáí ·Éá �³É ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ³ íÇ³ óÇ³ ÛÇ �³ ó³ ë³ Ï³Ý ³½ ¹» óáõÃ Ûáõ ÝÁ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ íñ³:

ÌØÎIMOwww.imo.org

Ìá í³· Ý³ óáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ å³ ï³ë Ë³ Ý³ ïáõ ¿ Ù³ ùáõñ Íá í» ñáõÙ ³ å³ Ñáí, ³Ýí ï³Ý· áõ ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï �» é³ ÷á Ë³¹ñ Ù³Ý ¨ Ý³ í» ñÇó Íá í» ñÇ ³Õ ïá ïáõ ÙÁ Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

ÐØØITUwww.itu.int

Ð» é³ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÙÇáõÃ Ûáõ ÝÁ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ Ï³ é³ í³ ñáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ Ù³ë Ý³ íáñ Ñ³ï í³ ÍÇ Ñ»ï, áñ å»ë ½Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Ç Ñ» é³ Ñ³ Õáñ ¹³Ï-óáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ó³Ý ó» ñÇ ¨ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ: ÐØØ-Ý û· ÝáõÙ ¿ ³ß Ë³ñ ÑÇÝ Ñ³ Õáñ ¹³Ïó í»É` ëÏë³Í É³Û Ý³ ß»ñï ÇÝ ï»ñ Ý» ïÇó ÙÇÝã¨ í»ñ çÇÝ ë»ñÝ ¹Ç ³Ý É³ñ ï»Ë Ýá Éá ·Ç³ Ý»ñ, û ¹³ ÛÇÝ ¨ Íá í³ ÛÇÝ Ý³ í³ñ ÏáõÃ-Ûáõ ÝÇó ÙÇÝã¨ é³ ¹Çá³ëï Õ³ ·Ç ïáõÃ ÛáõÝ ¨ ³ñ �³Ý Û³ Ï³ ÛÇÝ û ¹»ñ¨áõ Ã³ �³ ÝáõÃ-ÛáõÝ, Ñ» é³ Ëá ë³ ÛÇÝ ¨ ý³ù ë³ ÛÇÝ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó ÙÇÝã¨ Ñ» éáõë ï³ ï» ë³ ÛÇÝ Ñ» é³ñ Ó³ ÏáõÙ:

ÐöØUPUwww.upu.int

öáë ï³ ÛÇÝ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ÙÇáõÃ Ûáõ ÝÁ Ëñ³ Ëáõ ëáõÙ ¿ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ, ³ñ¹ Ûáõ-Ý³ í»ï, Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ÷áë ï³ ÛÇÝ á ñ³Ï Û³É Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ, áñ å»ë ½Ç Ñ»ß ï³ó ÝÇ ³ß Ë³ñ ÑÇ Ù³ñ¹ Ï³Ýó Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ:

úÐÎ

WMOwww.wmo.int

ú ¹»ñ¨áõ Ã³ �³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·áõÙ ¿ »ñÏ ñ³·Ý ¹Ç ÙÃÝá Éáñ ïÇ íÇ ×³ ÏÇ ¨ ÷á ÷á ËáõÃ Û³Ý, ûí ÏÇ³ Ýáë Ý» ñÇ Ñ»ï ÷á Ë³½-¹» óáõÃ Û³Ý, ÏÉÇ Ù³ Û³ Ï³Ý å³Û Ù³Ý Ý» ñÇ ¨ çñ³ ÛÇÝ é» ëáõñë Ý» ñÇ �³ßË Ù³Ý ·Éá �³É ·Ç ï³ Ï³Ý Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:

ØêÐÎ

WIPOwww.wipo.int

Øï³ íáñ ë» ÷³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ³ å³ Ñá íáõÙ ¿, áñ ëï»Õ Í³ ·áñ ÍáÕ Ý» ñÇ ¨ Ùï³ íáñ ë» ÷³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ áõ Ý» óáÕ Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù-Ý» ñÁ å³ßï å³Ý í³Í ÉÇ Ý»Ý áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ, ¨ ·Ûáõ ï³ ñ³ñ Ý»ñÝ áõ Ñ» ÕÇ Ý³Ï Ý»-ñÁ Ñ³ Ù³ å³ ï³ë Ë³ Ý³ �³ñ ×³ Ý³ã í³Í ÉÇ Ý»Ý ¨ Ç ñ»Ýó ·Ûáõ ï» ñÇ áõ ëï»Õ Í³-·áñ ÍáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ å³ñ·¨³ïñ í»Ý:

¶¼ØÐ

IFADwww.ifad.org

¶Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ÙÝ áõÕ Õ³ ÏÇ Ý»ñ¹ñáõÙ Ý»ñ ¿ Ï³ ï³ ñáõÙ ¨ Ñ³ í³ ù³· ñáõÙ Éñ³ óáõ óÇã ÙÇ çáó Ý»ñ ·Ûáõ Õ³� Ý³Ï ³Õ ù³ï Ý» ñÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ ËÃ³ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í Íñ³· ñ» ñÇ Ñ³ Ù³ñ: 800 ÙÇ ÉÇáÝ ÏÇÝ, ïÕ³ Ù³ñ¹ ¨ » ñ» Ë³ »Ý ³å ñáõÙ ·Ûáõ Õ³ Ï³Ý í³Û ñ» ñáõÙ ¨ Ç ñ»Ýó ³å ñáõë ïÇ Ñ³ Ù³ñ Ï³Ë í³Í »Ý ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Ûáõ ÝÇó ¨ ¹ñ³ Ñ»ï Ï³å í³Í ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Ûáõ ÝÇó:

Ø²²¼ÎUNIDOwww.unido.org

Ø²Î-Ç ²ñ¹ Ûáõ Ý³ �» ñáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ û· ÝáõÙ ¿ »ñÏñ Ý» ñÇÝ �³ ñ» É³ í» Éáõ Ç ñ»Ýó ³½ ·³ ÛÇÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý ù³ Õ³ ù³ Ï³-ÝáõÃ ÛáõÝÝ áõ Ç ñ³ í³ Ï³Ý ßñç³ Ý³Ï Ý» ñÁ: Üñ³ ëï»ÕÍ í³Í Ñ³ ïáõÏ Íñ³· ñ» ñÁ Ýå³ë ïáõÙ »Ý ßáõ Ï³ ÛÇ ¨ ýÇ Ý³Ýë Ý» ñÇ Ù³ï ã» ÉÇáõÃ Û³ ÝÁ` ÙÇÏ ñá, ÷áùñ ¨ ÙÇ çÇÝ ã³ ÷» ñÇ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ë³ Ï³Ý ³ñ¹ Ûáõ Ý³ �» ñáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ:


Ø²¼ÐÎUNWTOwww.world-tour-ism.org

¼�á ë³ßñ çáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ËÃ³ ÝáõÙ ¿ å³ ï³ë-Ë³ Ý³ ïáõ, Ï³ ÛáõÝ ¨ �á Éá ñÇÝ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ïáõ ñÇ½ ÙÇ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ` Ýå³ ï³Ï áõ Ý» Ý³ Éáí Ýå³ë ï»É ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³ ÝÁ, ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÷á ËÁÙ�éÝ-Ù³ ÝÁ, Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³ ÝÁ, �³ ñ» Ï» óáõÃ Û³ ÝÁ, Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ¨ ÑÇÙ Ý³-ñ³ñ ³ ½³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù� Ñ³ñ ·³Ý ùÇÝ ¨ Ñ»ï¨á Õ³ Ï³ ÝáõÃ Û³ ÝÁ: Ü³ ½�á ë³ßñ çáõÃ Û³Ý á Éáñ ïáõÙ Ñ³ ïáõÏ áõ ß³¹ ñáõÃ ÛáõÝ ¿ ¹³ñÓ ÝáõÙ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ-Ý» ñÇ ß³ Ñ» ñÇÝ:

Ø²ÂÐä¶UNODCwww.unodc.org

Ø²Î-Ç ÂÙñ³ ÙÇ çáó Ý» ñÇ ¨ Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ·ñ³ ë»Ý Û³ÏÝ ³ ç³Ï óáõÙ ¿ »ñÏñ Ý» ñÇÝ ³ Ýû ñÇ Ý³ Ï³Ý ÃÙñ³ ÙÇ çáó Ý» ñÇ, Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ Û³Ý ¨ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñáõÙ: Ü³ ÷áñ ÓáõÙ ¿ ÁÝ¹ É³Û Ý»É Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñÇÝ ¨ ÃÙñ³ ÙÇ çáó Ý» ñÇÝ ³éÝã íáÕ Ñ³ñ ó» ñÇ ÁÙ�éÝ Ù³Ý ßñç³ Ý³ ÏÁ ¨ û· Ý»É »ñÏñ Ý» ñÇÝ ½³ñ ·³ó Ý» Éáõ ³½ ·³ ÛÇÝ û ñ»Ýë¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ÏÇ ñ³ é» Éáõ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ å³Û Ù³ Ý³· ñ» ñÁ:

Ø²Î¼ÐUNIFEMwww.unifem.org

Ø²Î-Ç Î³ Ý³Ýó ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý ¨ ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý ³ ç³Ï óáõÃ ÛáõÝ ¿ ³ å³ Ñá íáõÙ Ýá ñ³ ñ³ ñ³ Ï³Ý Íñ³· ñ» ñÇÝ ¨ é³½ Ù³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñÇÝ` Ëñ³ Ëáõ ë» Éáõ Ï³ Ý³Ýó Ñ½á ñ³ óáõ ÙÁ ¨ ·»Ý ¹» ñ³ ÛÇÝ Ñ³ í³ ë³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ Ñ³Ý ¹»ë ¿ ·³ ÉÇë áñ å»ë ËÃ³ ÝáÕ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÙÇ çá ó³-éáõÙ Ý» ñÇÝ Ï³ Ý³Ýó Ñ³ ïáõÏ Ý»ñ· ñ³ íáõÙÝ ³ å³ Ñá í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

äÐÌWFPwww.wfp.org

ä³ ñ» ÝÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Íñ³ ·Ç ñÁ å³ ñ»Ý ¿ Ù³ ï³ Ï³ ñ³ ñáõÙ Ù³ñ ¹³-ÍÇÝ ¨ �Ý³ Ï³Ý ³ Õ»ï Ý» ñÇ ½á Ñ» ñÇÝ û Å³Ý ¹³ Ï» Éáõ Ñ³ Ù³ñ, �³ ñ» É³ íáõÙ ³ Ù» Ý³ Ëá ó» ÉÇ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ëÝáõ óáõÙÝ áõ Ï»Ý ë³ Ï»ñ åÁ Ýñ³Ýó ÏÛ³Ý ùÇ ×·Ý³ Å³-Ù³ ÛÇÝ å³ Ñ» ñÇÝ ¨ ËÃ³ ÝáõÙ Ù³ñ¹ Ï³Ýó áõ Ñ³ Ù³ÛÝù Ý» ñÇ ÇÝù Ý³íë ï³ ÑáõÃ Ûáõ ÝÁ:

Ø²Ø´ÌUNHABITATwww.unhabitat.org

Ø²Î-Ç Ø³ñ¹ Ï³ ÛÇÝ �Ý³ Ï³ í³Û ñ» ñÇ Íñ³ ·Ç ñÁ ËÃ³ ÝáõÙ ¿ ëá óÇ³ É³ å»ë ¨ ¿ Ïá Éá ·Ç³ å»ë Ï³Ý ·áõÝ ù³ Õ³ù Ý»ñ ·³ Õ³ ÷³ ñÁ` Ýå³ ï³Ï áõ Ý» Ý³ Éáí å³ï ß³× ûÃ¨³ Ýáí ³ å³ Ñá í»É �á Éá ñÇÝ:

ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý Ëáõñ Ñáõñ ¹Á

1945 Ã., »ñ� ëï»ÕÍ í»ó Ø²Î-Á, ï³ëÝ Ù»Ï ï³ ñ³Íù (³ é³ í» É³ å»ë ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ ¨ Ê³ Õ³Õ ûí ÏÇ³ Ýá ëáõÙ) ³Ý ó³í ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÑëÏá ÕáõÃ Û³Ý ï³Ï: ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ-Û³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Ç ·ÉË³ íáñ Ýå³ ï³ÏÝ ¿ñ ËÃ³ Ý»É Ñá í³-Ý³ íáñ íáÕ ï³ ñ³Íù Ý» ñÇ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ³ é³ çÁÝ Ã³óÝ áõ Ýñ³Ýó ³ë ïÇ ×³ Ý³ Ï³Ý ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ ¹» åÇ ÇÝù Ý³ Ï³-é³ í³ ñáõÙ ¨ ³Ý Ï³ ËáõÃ ÛáõÝ:


ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á Ï³½Ù í³Í ¿ ²Ýí ï³Ý-·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç Ùßï³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇó (âÇ Ý³ë ï³Ý, üñ³Ý ëÇ³, èáõ ë³ë ï³ ÝÇ ¸³ß ÝáõÃ ÛáõÝ, ØÇ³ó Û³É Â³ ·³-íá ñáõÃ ÛáõÝ ¨ ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý»ñ): Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ³Ý ¹³Ù áõ ÝÇ Ù»Ï Ó³ÛÝ, ¨ á ñá ßáõÙ Ý»ñÝ ÁÝ ¹áõÝ íáõÙ »Ý å³ñ½ Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Û³Ù�:

Ð³Ý ¹Ç åáõÙ Ý» ñÁ

1994 Ã. Ç í»ñ, »ñ� í»ñ çÇÝ ËÝ³ Ù³ñÏ Û³É ï³ ñ³Í ùÁ` ä³ É³áõÝ, á ñÁ Ý³Ë ÏÇ ÝáõÙ ²ØÜ-Ç Çß Ë³ ÝáõÃ Û³Ý ï³Ï ¿ñ, Ñ³ ë³í ÇÝù Ý³ Ï³ é³ í³ñ Ù³Ý, Ëáñ Ñáõñ ¹Á ·ñ» Ã» Ï»ë ¹³ñ ³ß Ë³ ï» Éáõó Ñ» ïá å³ß ïá Ý³ å»ë ¹³ ¹³ ñ»ó ·áñ Í» Éáõó: ²ÛÝ Ýá ñÇó Ï·áõ Ù³ñ íÇ ÙÇ³ÛÝ ³ÝÑ ñ³ Å»ß ïáõÃ Û³Ý ¹»å-ùáõÙ:

ÊÝ³Ù³Ï³ÉáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹Ç å³É³ïÁ Ï³Ñ³íáñí»É ¿ ¸³ÝÇ³ÛÇ ÏáÕÙÇó ¨ Ý³Ë³·Íí»É ¹³ÝÇ³óÇ üÇÝÝ æáõÑÉÇ ÏáÕÙÇó: ØÇ å³ïÇ íñ³ Ó»éù»ñÁ í»ñ å³ñ½³Í ÙÇ ÏÝáç ³ñÓ³Ý ¿` ù³Ý¹³Ïí³Í ÝáõÛÝå»ë ¹³ÝÇ³óÇ Ð»ÝñÇÏ êÃ³ñÏÇ ÏáÕÙÇó:

²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³ÝÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³Ý

²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ (²Ø¸) ëï»ÕÍ í»É ¿ 1946 Ã. áñ å»ë Ø²Î-Ç` Ç ñ³ í³ Ï³Ý ¹³ ï³í ×Çé Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáÕ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ù³ñ ÙÇÝ: ØÇ³ÛÝ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ï³ ñáÕ »Ý Ñ³Ûó Ý»ñ Ï³ Û³ó Ý»É ¹³ ï³-ñ³Ý, áã Ã» ³Ý Ñ³ï Ý» ñÁ: º Ã» »ñ ÏÇ ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÙ ¿, áñ ·áñ ÍÁ í³ ñÇ ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ, ³ å³ å»ïù ¿ Ëáë-ï³ Ý³ »Ý Ã³ñÏ í»É ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ á ñáß Ù³ ÝÁ: ´³ óÇ ³Û¹, ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ ËáñÑñ ¹³ï íáõÃ ÛáõÝ ¿ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ Ø²Î-Ç ÙÛáõë Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÇÝ:2006 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ ïíÛ³É Ý» ñáí` ²Ø¸-Ý Ï³ Û³ó ñ»É ¿ 92 ¹³ ï³í ×Çé »ñÏñ Ý» ñÇ ÙÇç¨ Í³ ·³Í ï³ ñ³ Ó³Û ÝáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ í» ñ³ �»ñ Û³É, Ý» ñ³é Û³É` ï³ ñ³Í ù³ ÛÇÝ ë³Ñ-Ù³Ý Ý» ñÇ, ¹Ç í³ Ý³ ·Ç ï³ Ï³Ý Ñ³ ñ³ �» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ, »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ ùÇÝ ·áñ Í» ñÇÝ ãÙÇ ç³Ù ï» Éáõ ¨ å³ ï³Ý¹ í»ñó Ý» Éáõ Ù³ ëÇÝ Ñ³ñ ó» ñÁ:

Î³ éáõó í³Í ùÁ

¸³ ï³ ñ³ ÝÁ ï» Õ³ Ï³Û í³Í ¿ Ð³³ ·³ ÛÇ (ÜÇ ¹»é É³Ý¹-Ý»ñ) Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý å³ É³ ïáõÙ: ²ÛÝ �³Õ Ï³ ó³Í ¿ ï³ëÝ ÑÇÝ· ¹³ ï³ íá ñÇó, á ñáÝó ÁÝï ñáõÙ »Ý ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ¨ ²í ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á: ØÇ¨ÝáõÛÝ »ñÏ ñÇó »ñ Ïáõ ¹³ ï³ íáñ ãÇ Ï³ ñáÕ ÁÝïñ í»É: ØÇÝã á ñá ßáõÙ Ï³ Û³ó Ý» ÉÁ Ç ÝÁ ¹³ ï³ íáñ Ý»ñ å»ïù ¿ Ñ³ Ù³-Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³Ý: ¸³ ï³ ñ³ ÝÇ �á Éáñ ¹³ ï³í ×Çé Ý» ñÁ í»ñç Ý³ Ï³Ý »Ý ¨ ã»Ý Ï³ ñáÕ �á Õá ù³ñÏ í»É: º Ã» Ý»ñ·-ñ³í í³Í »ñÏñ Ý» ñÇó áñ¨¿ Ù» ÏÁ ãÇ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÙ á ñáß-Ù³ ÝÁ, ÙÛáõë ÏáÕ ÙÁ Ï³ ñáÕ ¿ ·áñ ÍÁ ï³ Ý»É ²Ýí ï³Ý-·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ¹: 2006 Ã. ÷»ïñ í³ ñÇ 6-ÇÝ ¹³ ï³-íáñ èá ½³ ÉÇÝ ÐÇ ·ÇÝ ½Á (ØÇ³ó Û³É Â³ ·³ íá ñáõÃ ÛáõÝ)` ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ ÙÇ³Ï ÏÇÝ ³Ý ¹³ ÙÁ, ÁÝïñ í»ó ØÇ ç³½ ·³-ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ Ý³ Ë³ ·³Ñ` » ñ»ù ï³ ñÇ Å³Ù Ï» ïáí` ³Û¹ åÇ ëáí ¹³é Ý³ Éáí ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ ³ é³ çÇÝ Ç ·³ Ï³Ý ë» éÇ Ý³ Ë³ ·³ ÑÁ:

�ö³ë ï»ñ² å³ ·³ Õáõ Ã³ óáõÙ

1945 Ã. ³ß Ë³ñ ÑÇ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ï»ëÝ ³å ñáõÙ ¿ñ ¹ñëÇó í» ñ³ÑëÏ íáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ: ²Ûë »ñÏñ Ý» ñÁ, á ñáÝù Ñ³Ûï ÝÇ ¿ÇÝ áñ å»ë ·³ ÕáõÃ Ý»ñ, �³ Å³Ý í³Í ¿ÇÝ ÙÇ ù³ ÝÇ ·»ñ ï» ñáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨, á ñáÝ óÇó ¿ÇÝ ØÇ³ó Û³É Â³ ·³ íá ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, üñ³Ý ëÇ³Ý ¨ äáñ ïáõ ·³-ÉÇ³Ý: ² å³ ·³ Õáõ Ã³ óáõÙ ³Ý í³Ù� Ñ³Ûï ÝÇ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÇ ßÝáñ ÑÇí Ø²Î-Á ·³ ÕáõÃ Ý» ñÇó ß³ ï» ñÇÝ û· Ý»ó ³Ý Ï³ Ë³ Ý³ Éáõ: 1960 Ã. ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ÁÝ ¹áõ Ý»ó Ñéã³ Ï³ ·Çñ, áñ å»ë ½Ç ³ ñ³ ·³ó ÝÇ �á Éáñ ·³ ÕáõÃ Ý» ñÇ ¨ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ ³Ý Ï³ ËáõÃ Û³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÁ: Ð³ çáñ¹ ï³ ñÇ ² å³ ·³ Õáõ Ã³ó Ù³Ý Ïá ÙÇ ï» ëï»Õ Í»ó: Ø²Î-Ç ³ å³ ·³ Õáõ Ã³ó Ù³Ý ç³Ý-ù» ñÇ ßÝáñ ÑÇí ³ í» ÉÇ ù³Ý 80 Ý³Ë ÏÇÝ ·³ ÕáõÃ ³ÛÅÙ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù ¿: ²Û ëûñ ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ 1,5 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ¹ ¿ ³å ñáõÙ áã ³Ý Ï³Ë ï³ ñ³Íù Ý» ñáõÙ:

ØÇç³½·³ÛÇÝ ÙñóáõÛÃÇó Ñ»ïá ýñ³ÝëÇ³óÇ ×³ñï³ñ³å»ï ÈáõÇ Îáñ¹áÝÇ»Ç Ê³Õ³ÕáõÃÛ³Ý å³É³ïÇ Ý³Ë³·ÇÍÝ ³ÛÅÙ ·ïÝíáõÙ ¿ Ð³³·³ÛáõÙ` ÜÇ¹»éÉ³Ý¹Ý»ñ: 1913Ã. ³ÛÝï»Õ »Ý

·ïÝí»É ²ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹³ï³ñ³ÝÝ áõ Ýñ³ Ý³Ëáñ¹Ý»ñÁ:

²ñ¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹³ï³ñ³ÝÁ Ê³Õ³ÕáõÃÛ³Ý å³É³ïáõÙ Çñ 60-³ÙÛ³ÏÇ ïáÝ³Ï³ï³ñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ð³³·³ÛáõÙ (ÜÇ¹»éÉ³Ý¹Ý»ñ):



²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÇí»ñ çÇÝ á ñá ßáõÙ Ý» ñÇó ÙÇ ù³ ÝÇ ëÁ

�� 2006 Ã. Ñ³Ý ñ³ ÛÇÝ ÉëáõÙ Ý» ñÁ »½ ñ³ ÷³ Ï» Éáõó Ñ» ïá ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ á ñá ß»ó ùÝÝ»É ´áë ÝÇ³ ¨ Ð»ñ ó» ·á íÇ Ý³ ÛÇ Ñ³Û óÁ, Áëï á ñÇ` ê»ñ �Ç³Ý áõ ØáÝ ï» Ý»· ñáÝ Ë³Ë ï»É ¿ÇÝ ò» Õ³ë å³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³Ý-Ë³ñ ·» É» Éáõ ¨ å³ï Å» Éáõ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³ Ûáí ëï³ÝÓ Ý³Í å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

�� 2004 Ã. ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ ÙÇ³ Ó³ÛÝ Ñ³ë ï³ ï»ó, áñ ä³ Õ»ë ïÇ ÝÇ ·ñ³í Û³É ï³ ñ³Í ùáõÙ Æë ñ³ Û» ÉÇ ÏáÕ ÙÇó å³ ïÇ Ï³ éáõ óáõ ÙÁ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñ»Ý ùÇ Ë³Ë ïáõÙ ¿:

�� 2002 Ã. ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ Ï³ñ ·³ íá ñ»ó ÜÇ ·» ñÇ³ ÛÇ ¨ Î³ Ù» ñáõ ÝÇ ë³Ñ Ù³ Ý³ ÛÇÝ í» ×Á` í» ×Ç ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ³ é³ñ-Ï³ ´³ Ï³ ëÇ Ã» ñ³ÏÕ ½ÇÝ Ñ³ÝÓ Ý» Éáí Î³ Ù» ñáõ ÝÇ ÇÝù ÝÇß Ë³ ÝáõÃ Û³ ÝÁ:

��www.icj-cij.org

ø³ñïáõÕ³ñáõÃÛáõÝ

ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, á ñÁ Õ» Ï³ í³ ñáõÙ ¿ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ, �³Õ Ï³ ó³Í ¿ ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ ¨ ³ß Ë³ñ ÑÇ ï³ñ �»ñ »ñÏñ Ý» ñáõÙ ï»Õ-Ï³Û í³Í ·ñ³ ë»Ý Û³Ï Ý» ñáõÙ ³ß Ë³ ïáÕ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ÝÓ Ý³ Ï³½ ÙÇó ¨ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó ÝáõÙ ¿ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ³ Ù» Ýûñ Û³ ³ß Ë³ ï³Ý ùÁ: Üñ³ å³ñ ï³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ÝáõÛÝ ù³Ý �³½ Ù³� ÝáõÛÃ »Ý, áñ ù³Ý ³ÛÝ ËÝ¹Çñ Ý» ñÁ, á ñáÝó ³éÝã íáõÙ ¿ Ø²Î-Á. ëÏë³Í Ë³ Õ³ Õ³ ñ³ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ é³ í³ ñáõ ÙÇó ÙÇÝã¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ �³ Ý³ í» ×»-ñáõÙ ÙÇç Ýáñ ¹Ç ¹» ñÁ Ï³Ù ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý ÙÇ ïáõÙ Ý» ñÇ áõ ëáõÙ Ý³ ëÇ ñáõ ÙÁ: ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ Û³Ý å³ñ ï³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó ¿ Ø²Î-Ç ÙÛáõë Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÇÝ Í³ é³ Û» ÉÁ ¨ ¹ñ³Ýó ³ é³ ç³ñ Ï³Í Íñ³· ñ» ñÇ áõ é³½-Ù³ í³ ñáõÃ Û³Ý Õ» Ï³ í³ ñáõ ÙÁ:

à±õÙ ¿ ³ÛÝ Í³é³ÛáõÙ

Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ Ïáã í³Í ¿ Í³ é³ Û» Éáõ ãáñë ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ËÙ�» ñÇ. å³ï íÇ ñ³ ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ, á ñáÝù Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ »Ý 192 ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ¨ ³ Ù»Ý ï³ ñÇ ÜÛáõ Úáñù »Ý áõ Õ³ñ ÏáõÙ ³ í» ÉÇ ù³Ý 5000 Ù³ñ¹` Ù³ë Ý³Ï ó» Éáõ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ Ýëï³ßñ ç³Ý Ý» ñÇÝ, ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ÝÓ Ý³ Ï³½Ù Ï³Ù ø³ñ-ïáõ Õ³ ñáõÃ ÛáõÝ, áñÝ áõ ÝÇ ßáõñç 5478 ³ß Ë³ ïáÕ ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ, ³Û ó» Éáõ Ý»ñ` 2007 Ã. Ùáï 1 ÙÇ ÉÇáÝ, ¨ Ùáï 2 Ñ³ ½³ñ Éñ³· ñáÕ Ý»ñ, á ñáÝù Ùßï³ å»ë Ñ³ í³ ï³ñ Ù³·ñ íáõÙ »Ý, �³Ûó ßáõñç 5 Ñ³ ½³ ñÁ Ù³ë Ý³Ï óáõÙ »Ý ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Åá Õáí Ý» ñÇÝ: Ü³¨ Ø²Î-Ç ÏáÕ ÙÇó Ñ³ í³ ï³ñ Ù³·ñ í³Í ³ í» ÉÇ ù³Ý 3 Ñ³ ½³ñ áã Ï³ é³ í³ ñ³ Ï³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ, á ñáÝ óÇó ß³ ï» ñÁ Ù³ë Ý³Ï óáõÙ »Ý Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÇ Åá Õáí Ý» ñÇÝ: ÜÛáõ Úáñ-ùÇ ï³ ñ» Ï³Ý ÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ » Ï³ Ùáõ ïÁ Ø²Î-Ç ßÝáñ ÑÇí ·Ý³ Ñ³ï íáõÙ ¿ 3,3 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ:

�ö³ë ï»ñà ñá±Ýù »Ý ÙÛáõë ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³Ý Ý» ñÁ

²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ Éáõ ÍáõÙ ¿ Ï³ é³-í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨ í» ×» ñÁ: ²ÛÝ ãÇ Ñ» ï³åÝ ¹áõÙ ³Ý Ñ³ï Ý» ñÇÝ:

Ü³Ë ÏÇÝ Ð³ ñ³íë É³ íÇ³ ÛÇ ¨ èá õ³Ý ¹³ ÛÇ ·áñ Í» ñáí ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ùñ»³ Ï³Ý ¹³ ï³ ñ³Ý Ý» ñÁ ùÝÝáõÙ »Ý ÙÇ³ÛÝ ïíÛ³É »ñÏñ Ý» ñáõÙ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý ¹»Ù Ï³ ï³ ñ³Í Ñ³Ý ó³Ýù Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ù» Õ³¹ñ íáÕ ³Ý Ñ³ï Ý» ñÇ ·áñ Í»ñ:

²ßË³ñÑÇ �áÉáñ Ï»ï»ñÇó ³í»ÉÇ ù³Ý 5000 Ù³ñ¹ ¿ ³ßË³ïáõÙ ÜÛáõ ÚáñùáõÙ`Ø²Î-Ç

Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏáõÙ:


¶áñÍ³éáõÛÃÝ»ñÁ

�� Ð³ í³ ù»É ¨ Ùß³ Ï»É ï» Õ» ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ï³ñ �»ñ ËÝ¹Çñ Ý» ñÇ í» ñ³ �»ñ Û³É, áñ å»ë ½Ç Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ å³ï íÇ ñ³Ï Ý» ñÁ Ï³ ñá Õ³ Ý³Ý áõ ëáõÙ Ý³ ëÇ ñ»É ÷³ë ï» ñÁ ¨ ³ é³ ç³ñ ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ³ Ý»É:

�� ú· Ý»É Ø²Î-Ç á ñá ßáõÙ Ý» ñÇ Ç ñ³ ·áñÍ Ù³ ÝÁ:

�� Î³½ Ù³ Ï»ñ å»É ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ Åá Õáí Ý»ñ:

�� º ÉáõÛÃ Ý» ñÁ ¨ ÷³ë ï³ÃÕ Ã» ñÁ Ã³ñ· Ù³ Ý»É Ø²Î-Ç å³ß ïá Ý³ Ï³Ý É» ½áõ Ý» ñáí:

Î³éáõóí³ÍùÁ

¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ Ø²Î-Ç ·ÉË³ íáñ í³ñ ã³ Ï³Ý å³ß ïáÝ Û³Ý ¿: Üñ³Ý ³ ç³Ï óáõÙ ¿ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ù³ Õ³-ù³ óÇ³ Ï³Ý Í³ é³ ÛáÕ Ý» ñÇ ³ß Ë³ ï³ Ï³½ ÙÁ: Æ ï³ñ �» ñáõÃ ÛáõÝ ¹Ç í³ Ý³ ·»ï Ý» ñÇ, á ñáÝù á ñá ß³ ÏÇ »ñ ÏÇñ »Ý Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ, ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Í³ é³ ÛáÕ Ý»ñÝ ³ß Ë³ ïáõÙ »Ý �á Éáñ 192 ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ¨ Ññ³-Ù³Ý Ý»ñ ëï³ ÝáõÙ áã Ã» Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó, ³ÛÉ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇó:

ÆÝãå»±ë ¿ Ýß³Ý³ÏíáõÙ Ø²Î-Ç ¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñÁ

¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ Ýß³ Ý³Ï íáõÙ ¿ ÑÇÝ· ï³ ñÇ Å³Ù Ï» ïáí, ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ÏáÕ ÙÇó, ²Ýí ï³Ý-·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ³ é³ ç³ñ Ïáí: ÐÇÙ Ý³¹ ñáõ ÙÇó Ç í»ñ Ø²Î-Ý áõ Ý» ó»É ¿ áõÃ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ: ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇ Ýß³ Ý³ Ïáõ ÙÁ Ï³ ï³ñ íáõÙ ¿ ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ñ³ çáñ ¹³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ù�:

• îñÇ· í» ÈÇ (Üáñ í» ·Ç³) 1946-1952 ÃÃ.

• ¸³· Ð³ Ù³ñß ÛáÉ¹ (Þí» ¹Ç³) 1953-1961 ÃÃ.

• àõ Â³Ý (ØÛ³Ý Ù³ñ) 1961-1971 ÃÃ.

• Îáõñï ì³É¹ Ñ³ÛÙ (²íëï ñÇ³) 1972-1981 ÃÃ.

• Ê³ íÇ»ñ ä» ñ»ë ¹» Îá õ»É Û³ñ (ä» ñáõ) 1982-1991 ÃÃ.

• ´áõÃ ñáë ´áõÃ ñáë-Ô³ ÉÇ (º ·Çå ïáë) 1992-1996 ÃÃ.

• øá ýÇ ² Ý³Ý (¶³ Ý³) 1997-2006 ÃÃ.

• ´³Ý ÎÇ-ÙáõÝ (Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ Îá ñ»³) 2007 Ã.

¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñÇ ÙÇ ù³ÝÇ ·áñÍ³éáõÛÃÝ»ñ

Î³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³ÛÝ` ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý §·ÉË³ íáñ Õ» Ï³ í³ñ å³ß ïáÝ-Û³Ý¦ ¿, á ñÁ å»ïù ¿ í³ ñÇ ³Û¹ å³ß ïá ÝÁ ¨ Ï³ ï³ ñÇ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ, ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç, îÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ËáñÑñ ¹Ç ¨ Ø²Î-Ç ³ÛÉ Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÇ ÏáÕ ÙÇó §Ç ñ»Ý íëï³Ñ í³Í å³ñ ï³ Ï³ ÝáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÁ¦: Î³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇÝ Ç ñ³ íáõÝù ¿ í» ñ³ å³ ÑáõÙ Ý³¨ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç áõ ß³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ Ññ³ íÇ ñ»É ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³ÝÝ áõ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³ ÝÁ ëå³é Ý³ óáÕ ó³Ý-Ï³ ó³Í Ñ³ñ óÇ íñ³:

�� ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ ¨ Ø²Î-Ç ³ÛÉ Ù³ñ ÙÇÝ Ý» ñÇ ùÝÝ³ñÏ Ù³ ÝÁ Ý»ñ Ï³ Û³ó Ý»É Ñ³ñ ó»ñ,

�� ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç áõ ß³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ Ññ³-íÇ ñ»É ³ÛÝ åÇ ëÇ ËÝ¹Çñ Ý» ñÇ íñ³, á ñáÝù, Áëï Ýñ³, Ï³ ñáÕ »Ý ëå³é Ý³É ³ß Ë³ñ ÑÇ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³ ÝÁ,

�� §ÙÇç Ýáñ ¹Ç¦ ¹»ñ ëï³ÝÓ Ý»É ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ ÙÇç¨ ï³ ñ³ Ó³Û ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¹»å ùáõÙ,

�� ³ é³ ç³ñ Ï»É Çñ §�³ ñÇ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ¦:

¸³· Ð³Ù³ñßÛáÉ¹

�ö³ë ï»ñ²ñ¹ Ûáù ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁÙÇ³Û Ý³±Ï ¿ ·áñ ÍáõÙ

àã: ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ ·áñ ÍáõÙ ¿ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ ç³Ï óáõÃ Û³Ù� ¨ Ñ³ í³ ÝáõÃ Û³Ù�: Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ, á ñÁ í» ñ³ �» ñáõÙ ¿ å³ ï» ñ³½ ÙÇó Ñ³ É³Í í³Í ï³ ñ³Íù Ý»ñ Ë³ Õ³ Õ³-å³Ñ ½áñ ù»ñ áõ Õ³ñ Ï» ÉáõÝ Ï³Ù �Ý³ Ï³Ý ³ Õ» ïÇó ïáõ Å³Í »ñÏ ñÇ í» ñ³ Ï³ éáõó Ù³ ÝÁ ³ ç³Ï ó» ÉáõÝ, å»ïù ¿ á ñáß íÇ ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÏáÕ ÙÇó:


´³Ý ÎÇ-ÙáõÝ

´³Ý ÎÇ-Ùáõ ÝÁ (Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ Îá ñ»³) ëï³ÝÓ Ý»ó Ø²Î-Ç áõ Ã» ñáñ¹ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÇ å³ß ïá ÝÁ` áõ Ý» Ý³ Éáí Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ë å³ ñ» ½Ç 37 ï³ñ í³ Í³ é³ ÛáõÃ Û³Ý ÷áñÓ:

Î³ ñÇ» ñ³ ÛÇ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ÷áõ É» ñÁ. ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ ÁÝïñ í»-ÉÇë åñÝ. ́ ³ÝÝ Çñ »ñÏ ñÇ ³ñ ï³ ùÇÝ ·áñ Í» ñÇ ¨ ³é¨ïñÇ Ý³ Ë³ ñ³ñÝ ¿ñ: Ü³ Ë³ ñ³ ñáõÃ Ûáõ ÝáõÙ Çñ »ñ Ï³ ñ³ï¨ å³ß ïá Ý³ í³ñ Ù³Ý ÁÝ Ã³ó-ùáõÙ Ý³ å³ß ïáÝ Ý»ñ ¿ ëï³ÝÓ Ý»É ÜÛáõ ¸» ÉÇáõÙ, ì³ ßÇÝ· ïá ÝáõÙ ¨ ìÇ»Ý Ý³ ÛáõÙ, í³ ñ»É ÙÇ ß³ñù Ý³ Ë³ ñ³ ñ³ Ï³Ý å³ß ïáÝ Ý»ñ, Ý» ñ³é Û³É` Ý³ Ë³ ·³ ÑÇ ³ñ ï³ ùÇÝ ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý ËáñÑñ-¹³ Ï³Ý, Ý³ Ë³ ·³ ÑÇ ³½ ·³ ÛÇÝ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó» ñáí ·ÉË³ íáñ ËáñÑñ ¹³ Ï³Ý, ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý åÉ³ Ý³ íáñ Ù³Ý

Ñ³ñ ó» ñáí ÷áË Ý³ Ë³ ñ³ñ ¨ ² Ù» ñÇ Ï³ ÛÇ ·áñ Í» ñÇ ·ÉË³ íáñ ïÝû ñ»Ý: Æñ Í³ é³ ÛáõÃ Û³Ý ÁÝ Ã³ó ùáõÙ Ýñ³Ý ³ é³ç Ýáñ ¹áÕ ï»ë É³ Ï³ ÝÁ Îá ñ»³ Ï³Ý Ë³ Õ³Õ Ã» ñ³ÏÕ ½áõ ·³ Õ³ ÷³ñÝ ¿ñ, ¨ Ý³ Ñ»ï½ Ñ» ï» ³ í» ÉÇ áõ ³ í» ÉÇ Ù»Í ¹»ñ ¿ñ Ë³ ÕáõÙ ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ ÝáõÙ ¨ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ μ³ñ ·³ í³× Ù³Ý Ñ³ñ óáõÙ:

äñÝ. ́ ³ ÝÁ í³ Õ» ÙÇ Ï³ å»ñ áõ ÝÇ Ø²Î-Ç Ñ»ï` ëÏë³Í 1975 Ã., »ñμ Ý³ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ñ ³ñ ï³ ùÇÝ ·áñ Í» ñÇ Ý³ Ë³ ñ³ ñáõÃ Û³Ý Ø²Î-Ç μ³ Å³Ý ÙáõÝ ùáõÙ: ²Û¹ ³ß Ë³ ï³ÝùÝ ÁÝ¹ É³ÛÝ í»ó ï³ ñÇ Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ. Ý³ Ýß³ Ý³Ï í»ó ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ Ø²Î-áõÙ Îá ñ»³ ÛÇ Ð³Ý ñ³ å» ïáõÃ Û³Ý Ùßï³ Ï³Ý Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ãáõÃ Û³Ý ³ é³ çÇÝ ù³ñ ïáõ Õ³ñ, ê»áõ ÉáõÙ Ý³ Ë³ ñ³ ñáõÃ Û³Ý Ø²Î-Ç μ³ Å³Ý ÙáõÝ ùÇ ïÝû ñ»Ý, ³Û Ýáõ Ñ»ï¨` ¹»ë å³Ý ìÇ»Ý Ý³ ÛáõÙ. ³Û¹ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ` 1999 Ã., Ý³ » Õ»É ¿ ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ÷áñ Ó³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³·-ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý Ý³ Ë³ å³ï ñ³ë ï³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÇ Ý³ Ë³ ·³Ñ: 2001-2002 ÃÃ., áñ å»ë ³ß Ë³ ï³ Ï³½ ÙÇ Õ» Ï³ í³ñ, »ñμ Îá ñ»³ ÛÇ Ð³Ý ñ³ å» ïáõÃ ÛáõÝÝ ¿ñ Ý³ Ë³ ·³-ÑáõÙ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³ ÛáõÙ, Ý³ Ýå³ë ï»ó ³Û¹ Ýëï³ßñ ç³ ÝÇ ³ é³ çÇÝ á ñáß Ù³Ý Ññ³-ï³å ÁÝ ¹áõÝ Ù³ ÝÁ, á ñÁ ¹³ ï³ å³ñ ïáõÙ ¿ñ ë»å ï»Ù μ» ñÇ 11-Ç ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÁ, ¨ Ñ³Ý ¹»ë » Ï³í ÙÇ ß³ñù Ý³ Ë³ Ó»é ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáí, á ñáÝù áõÕÕ í³Í ¿ÇÝ ³ ë³Ùμ É»³ ÛÇ ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ ³Ù ñ³åÝ¹ Ù³ ÝÁ` ¹ñ³ Ýáí ÇëÏ Ýå³ë ï» Éáí, áñ ×·Ý³ Å³ ÙÇ ¨ Ë³é Ý³ß ÷á ÃÇ ÙÃÝá Éáñ ïáõÙ ëÏëí³Í Ýëï³ßñ ç³ ÝÁ í» ñ³Í íÇ ÙÇ Ýëï³ßñ ç³ ÝÇ, áñ ï»Õ ÙÇ ß³ñù Ï³ñ¨áñ μ³ ñ» ÷á ËáõÙ Ý»ñ »Ý ÁÝ ¹áõÝ íáõÙ:

äñÝ. ́ ³ ÝÁ Ý³¨ ³Ï ïÇ íá ñ»Ý Ý»ñ· ñ³í í³Í ¿ » Õ»É ÙÇç Ïá ñ»³ Ï³Ý Ñ³ ñ³ μ» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáõÙ: 1992 Ã., áñ å»ë ³ñï ·áñÍ Ý³ Ë³ ñ³ ñÇ Ñ³ ïáõÏ ËáñÑñ ¹³ Ï³Ý, Ý³ Ñ³Ý ¹»ë » Ï³í Ð³ ñ³í-ÐÛáõëÇë ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ í» ñ³Ñë Ïá ÕáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ ï»Õ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÇ Ý³ Ë³ ·³ ÑÇ ¹» ñáõÙ Îá ñ»³ Ï³Ý Ã» ñ³ÏÕ ½ÇÝ áã ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ·á ïÇ Ñ³Û ï³ ñ³ ñ» Éáõ å³ï Ù³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ ï»Õ Ñéã³ Ï³· ñÇ ÁÝ ¹áõ Ýáõ ÙÇó Ñ» ïá: 2005 Ã. ë»å ï»Ù μ» ñÇÝ, ÉÇ Ý» Éáí ³ñ ï³ ùÇÝ ·áñ Í» ñÇ Ý³ Ë³-ñ³ñ, Ý³ ³ é³ç Ý³ ÛÇÝ ¹»ñ Ë³ Õ³ó ¨ë Ù»Ï μ» ÏáõÙ Ý³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ÁÝ ¹áõÝ Ù³Ý ·áñ ÍáõÙ, á ñÁ Ïáã í³Í ¿ñ Ë³ Õ³ ÕáõÃ ÛáõÝ ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ ÛáõÝ ³ å³ Ñá í»É Îá ñ»³ Ï³Ý Ã» ñ³ÏÕ ½áõÙ, »ñμ í» ó³ ÏáÕÙ Û³Ý μ³ Ý³Ï óáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ñ¹ ÛáõÝ ùáõÙ ÁÝ ¹áõÝ í»ó ÐÛáõ ëÇ ë³ ÛÇÝ Îá ñ»³ ÛÇ Ñ»ï Ï³å í³Í ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ËÝ¹ñÇ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ ï»Õ Ñ³Û ï³ ñ³ ñáõÃ-Ûáõ ÝÁ:

ÎñÃáõÃÛáõÝÁ. äñÝ. ́ ³ ÝÁ 1970 Ã. ëï³ ó»É ¿ μ³ Ï³ É³í ñÇ ³ë ïÇ ×³Ý ê»áõ ÉÇ ³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³É ë³ ñ³ ÝÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ ñ³ μ» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ μ³Å ÝáõÙ: 1985 Ã. Ð³ñ í³ñ ¹Ç Ñ³ Ù³É-ë³ ñ³ ÝÇ ø» Ý» ¹ÇÇ ³Ý í³Ý Ï³ é³ í³ñ Ù³Ý ¹åñá óÇ Ñ³Ý ñ³ ÛÇÝ Ï³ é³ í³ñ Ù³Ý μ³Å ÝáõÙ ëï³ ó»É ¿ Ù³ ·Çëï ñá ëÇ ³ë ïÇ ×³Ý:

Øñó³ Ý³Ï Ý»ñ ¨ å³ñ·¨Ý»ñ. äñÝ. ́ ³ ÝÁ ëï³ ó»É ¿ ³½ ·³ ÛÇÝ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ß³ï Ùñó³-Ý³Ï Ý»ñ, Ù» ¹³É Ý»ñ ¨ å³ñ·¨Ý»ñ: 1975 Ã., 1986 Ã. ¨ ÏñÏÇÝ 2006 Ã. Ý³ å³ñ·¨³ïñ í»É ¿ Îá ñ»³ ÛÇ Ð³Ý ñ³ å» ïáõÃ Û³Ý ³ Ù» Ý³ μ³ñÓñ ßù³Ý ß³ Ýáí Çñ »ñÏ ñÇÝ Ù³ ïáõ ó³Í Í³ é³ ÛáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ:

²ÝÓ Ý³ Ï³Ý ÏÛ³Ýù. äñÝ. ́ ³ ÝÁ ÍÝí»É ¿ 1944 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ 13-ÇÝ: Ü³ ¨ Ýñ³ ÏÇ ÝÁ` ïÇ ÏÇÝ ÚáõÝ (´³Ý) êáõÝ-ï» ÏÁ, áõÙ Ý³ Ñ³Ý ¹Ç å»É ¿ 1962 Ã. ³ í³· ¹åñá óáõÙ, áõ Ý»Ý Ù»Ï ïÕ³ ¨ »ñ Ïáõ ³Õ çÇÏ: ´³ óÇ Ïá ñ»» ñ» ÝÇó, åñÝ. ́ ³ ÝÁ Ëá ëáõÙ ¿ Ý³¨ ³Ý· É» ñ»Ý ¨ ýñ³Ý ë» ñ»Ý:


ÆÝ ãá±õ Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Ýá μ»É Û³Ý Ùñó³ Ý³Ï ßÝáñÑ í»ó Ø²Î-ÇÝÜáñ í» ·Ç³ ÛÇ Üá �»É Û³Ý Ïá ÙÇ ï»Ý á ñá ß»ó 2001 Ã. Üá �»É Û³Ý Ùñó³ Ý³ ÏÁ ßÝáñ Ñ»É »ñ Ïáõ Ñ³ í³ ë³ñ Ù³ ëáí` Ø²Î-ÇÝ ¨ Ýñ³ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ øá ýÇ ² Ý³ ÝÇÝ` §³ß Ë³ñÑÝ ³ í» ÉÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñå í³Í áõ ³ í» ÉÇ Ë³ Õ³Õ ¹³ñÓ Ý» Éáõ áõÕ ÕáõÃ Û³Ù� Ï³ ï³ ñ³Í ³ß Ë³-ï³Ý ùÇ Ñ³ Ù³ñ¦:

Îá ÙÇ ï»Ý Ýß»ó, áñ ë³ éÁ å³ ï» ñ³½ ÙÇ ³ í³ñïÝ Ç í»ñ çá ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ïí»ó Ø²Î-ÇÝ ³ í» ÉÇ ÉÇ³ñ Å»ù Ï³ ï³ ñ» Éáõ ³ÛÝ ¹» ñÁ, áñÝ Ç ëÏ½�³ Ý» ëï³ÝÓ Ý»É ¿ñ. Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ å³Û ù³ ñÇ ³ é³ çÇÝ ß³ñ ùáõÙ ¿ñ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ËÙ� Ù³Ý Ï»Ýï ñá ÝáõÙ` Ýå³ ï³Ï áõ Ý» Ý³ Éáí ¹Ç Ù³ Ï³ Û»É ³ß Ë³ñ ÑÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý, ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇÝ í» ñ³ �»-ñáÕ Ù³ñ ï³Ñ ñ³ í»ñ Ý» ñÇÝ: ´³ óÇ ³Û¹, ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ øá ýÇ ² Ý³ ÝÁ Ñ³Ûï ÝÇ ¿ñ Ýñ³ Ýáí, áñ Ýáñ ÏÛ³Ýù ïí»ó Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³ ÝÁ` §Ñëï³ Ïá ñ»Ý ÁÝ¹· Í» Éáí Ø²Î-Ç ³ í³Ý ¹³ Ï³Ý å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ Ûáõ ÝÁ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ, Ý³¨ ß»ß ï»ó Ýñ³ å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ` Ï³å í³Í Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï¦: Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Ùñó³ Ý³ ÏÁ Ñ³Û ï³ ñ³ ñ» Éáõ Å³ Ù³ Ý³Ï Üá �»É Û³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá ÕáíÝ ÁÝ¹·-Í»ó, áñ §Ý³ ÁÝ ¹áõ Ý»ó Ýáñ Ù³ñ ï³Ñ ñ³ í»ñ Ý»ñ, ÇÝã åÇ ëÇÝ ¿ å³Û ù³ ñÁ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù, ¨ Ñ³ ë³í Ø²Î-Ç Ñ³ Ù»ëï ³Õ� Ûáõñ Ý» ñÇ ³ é³ í»É ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï û· ï³ ·áñÍ Ù³ ÝÁ¦:

2007 Ã. Ø²Î-Ç ÎÉÇ Ù³ ÛÇ ÷á ÷á ËáõÃ Û³Ý Ñ³ñ ó» ñáí ÙÇç Ï³ é³ í³ ñ³ Ï³Ý Ù³ë Ý³ ·»ï Ý» ñÇ ËáõÙ �Á å³ñ·¨³ïñ í»ó Üá �»É Û³Ý Ùñó³ Ý³ Ïáí ²ØÜ-Ç Ý³Ë ÏÇÝ ÷áË Ý³ Ë³ ·³Ñ ²É �»ñï ²é ÝáÉ¹ ¶áñ Ïñïë» ñÇ Ñ»ï ÙÇ³ ëÇÝ: ê³ ï³ëÝ-ÑÇÝ ·» ñáñ¹ ³Ý ·³Ù ¿ñ, áñ Ø²Î-ÇÝ ßÝáñÑ íáõÙ ¿ñ Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Ùñó³ Ý³Ï Üá �»É Û³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÇ ÏáÕ ÙÇó: Ü³ Ëáñ¹ å³ñ·¨³ïñ íáÕ Ý»ñÝ ¿ÇÝ` ² ïá Ù³ ÛÇÝ ¿ Ý»ñ ·Ç³ ÛÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ Ýñ³ ·ÉË³ íáñ Õ» Ï³ í³ñ Øá Ñ³ Ù»¹ ¾É �³ ñ³ ¹»ÇÝ (2005 Ã.), ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ øá ýÇ ² Ý³ ÝÁ` Ø²Î-Ç ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ (2001 Ã.), Ø²Î-Ç Ê³ Õ³ Õ³ å³Ñ áõ Å» ñÁ (1988 Ã.), ÞáÝ Ø³Ï� ñ³Û ¹Á` Ø²Î-Ç Ü³ ÙÇ �Ç³ ÛÇ Ñ³ÝÓ Ý³ Ï³ ï³ ñÁ (1974 Ã.), È»ë ï»ñ ´³áõÉë äÇñ ëÁ ÝÁ` êá õ» ½Ç Ñ³ Ï³-Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝÝ áõ ØÇ çÇÝ ²ñ¨»É ùÇ Ñ³ñ óÁ Ø²Î-Ç ÙÇ çá óáí Éáõ Í» Éáõ ç³Ý ù» ñÇ Ñ³ Ù³ñ (1957 Ã.), Ø²Î-Ç ö³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ñ³ñ ó» ñáí ·» ñ³ ·áõÛÝ Ñ³ÝÓ Ý³ Ï³ ï³ ñÇ ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ (1954 ¨ 1981 ÃÃ.), ²ß Ë³ ï³Ý ùÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ (1969 Ã.), Ø²Î-Ç Ø³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ (1965 Ã.), ¸³· Ð³ Ù³ñß ÛáÉ ¹Á` Ø²Î-Ç ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ (1961 Ã.), È»áÝ Äáõ ÑáÝ` ²ß Ë³ ï³Ý ùÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³ ¹Ç ñÁ (1951 Ã.), è³Éý ´³Ý ãÁ` Ø²Î-Ç ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ïÝû ñ» ÝÁ (1950 Ã.), Èáñ¹ æáÝ ´áÛ¹ ú ñÁ` Ø²Î-Ç ä³ ñ» ÝÇ ¨ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Û³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³ ¹Çñ ·ÉË³ íáñ ïÝû ñ» ÝÁ (1949 Ã.) ¨ ²ØÜ-Ç å»ï ù³ñ ïáõ Õ³ñ øáñ ¹»É Ð³ ÉÁ, áñ Ýå³ë ï»É ¿ ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ëï»ÕÍ Ù³ ÝÁ (1945 Ã.):

§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õ§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õ

ÂÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õàñ å»ë ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù (ÃÇ ÙáõÙ` 2 Ï³Ù ³ í» ÉÇ Ë³ Õ³ óáÕ) Ñ³Ý ¹»ë ·³ Éáõ Å³ Ù³ Ý³Ï ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ å»ïù ¿ ÙÇ³ ëÇÝ ³ß Ë³ ï»Ý Ù»Ï å³ ï³ë Ë³ ÝÇ Ñ³Ý ·» Éáõ Ñ³ Ù³ñ, μ³Ûó å»ïù ¿ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³Ý ÙÇÝã¨ å³ ï³ë Ë³ ÝÁ ÙÛáõë Ë³ Õ³ óáÕ Ý» ñÇÝ Ñ³Ûï Ý» ÉÁ:

1. Æ±Ýã ¿ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ Ø²ØÐ/Úàô ÜÆ êºü: 2. àñ ï»±Õ ¿ ·ïÝíáõÙ ²ñ ¹³ ñ³ ¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ-

ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ: 3. ÆÝã å»±ë ¿ Ïáã íáõÙ Ø²Î-Ç ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý»-

ñÇ Ñ³ñ ó» ñáí ½μ³Õ íáÕ ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ: 4. Æ±Ýã ¿ í» ïáÝ: 5. ø³ ÝÇ± Ó³ÛÝ áõ ÝÇ ¶ÉË³ íáñ

³ ë³Ùμ É»³ ÛáõÙ ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõ ñÁ:

6. à±ñÝ ¿ Ø²Î-Ç ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ¹³ ï³ Ï³Ý Ù³ñ-ÙÇ ÝÁ:

7. ø³ ÝÇ± ³Ý ¹³Ù áõ ÝÇ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á:

8. ÖÇßï Ï³Ù ëË³É. âÇ Ý³ë ï³ ÝÁ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³ ÛáõÙ ³ í» ÉÇ ß³ï Ó³ÛÝ áõ ÝÇ, ù³Ý Øá Ý³ ÏáÝ, á ñáí Ñ»ï¨ Ýñ³ μÝ³Ï ãáõÃ-Û³Ý ÃÇíÝ ³ í» ÉÇ Ù»Í ¿:

9. Æ±ÝãÇ ßáõñç ¿ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³Ý ùÝÝ³ñ ÏáõÙ Ý»ñ ³Ýó Ï³ó ÝáõÙ ¨/Ï³Ù ³ é³ ç³ñ ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ³ ÝáõÙ:

10. ÆÝ ãá±í ¿ ½μ³Õ íáõÙ îÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á:11. à±ñÝ ¿ñ ËÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý ï³Ï ·ïÝíáÕ í»ñ-

çÇÝ ï³ ñ³Í ùÁ, áñÝ ³Ý Ï³ ËáõÃ ÛáõÝ Ó»éù μ»-ñ»ó ÊÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ßÝáñ ÑÇí:

12. ø³ ÝÇ± »ñÏñ Ý» ñÇó »Ý ÁÝïñ íáõÙ ²ñ ¹³ ñ³-¹³ ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ ¹³ ï³ íáñ Ý» ñÁ:

13. àí ù»±ñ »Ý ø³ñ ïáõ Õ³ ñáõÃ Û³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ:14. ø³ ÝÇ± ³Ý ·³Ù ¿ Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á

å³ñ·¨³ïñ í»É Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Üá μ»É Û³Ý Ùñó³ Ý³ Ïáí:

Ø²Î-Ç ÛáÃ»ñáñ¹ ¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñ øáýÇ ²Ý³ÝÁ` ØÇ³íáñí³Í ³½·»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÝ áõ Çñ»Ý ßÝáñÑí³Í Ê³Õ³ÕáõÃÛ³Ý Üá�»ÉÛ³Ý Ùñó³Ý³ÏÁ Ó»éùÇÝ:

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ-åáõÃ ÛáõÝÝ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ Ñ³ ÝáõÝ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨

³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý

3

Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ ñ³ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ

• Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ»ï ÏáÝý ÉÇÏ ï³ ÛÇÝ Ç ñ³¹ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáõÙ Ñ³ ×³Ë Ý» ñ³ éáõÙ ¿ Ñ³ñ Ûáõñ Ñ³ ½³ ñ³ íáñ ½»Ý ù» ñÇ Ñ³ í³ù Ù³Ý áõ áãÝ ã³ó-Ù³Ý í» ñ³Ñë Ïáõ ÙÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ Ýå³ë ïáõÙ ¿ Ý³Ë ÏÇÝ ½ÇÝ íáñ Ý» ñÇ í» ñ³-

Ý»ñ· ñ³í Ù³ ÝÁ ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Ñ³ ë³ ñ³ ÏáõÃ Û³Ý Ù»ç:

• Ø²Î-Á í×é³ Ï³Ý ¹»ñ ¿ Ë³ Õ³ ó»É` Ñáñ ¹á ñ» Éáí »ñÏñ Ý» ñÇÝ ³ ç³Ï ó»É 1997 Ã. úï ï³ í³ ÛÇ ÏáÝ í»Ý óÇ³ ÛÇÝ, á ñÇ Ýå³ ï³ÏÝ ¿ ÉÇá íÇÝ ³ñ ·» É»É ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ³ñ ï³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, ³ñ ï³ Ñ³ ÝáõÙÝ áõ û· ï³ ·áñ Íáõ ÙÁ, ¨ ß³ ñáõ Ý³ ÏáõÙ ¿

ËÃ³ Ý»É ³Û¹ å³Û Ù³ Ý³· ñÇ ¹ñáõÛÃ Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ç ñ³ Ï³ Ý³ óáõ ÙÁ:

• Ø²Î-Ç û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³Ý ·»ó ñ»É ¿ μ³½ Ù³ ÃÇí å³Û Ù³ Ý³· ñ» ñÇ, Ý» ñ³é Û³É` ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ ï³ ñ³Í Ù³Ý ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û-Ý³ ·Ç ñÁ, ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ÷áñ Ó³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ ¨ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇó ½»ñÍ ·á ïÇ Ý» ñÇ ëï»ÕÍ Ù³ ÝÁ ÙÇï-

í³Í ¹³ß Ý³· ñ» ñÁ:

• 1990-³ Ï³Ý Ý» ñÇÝ ³ í» ÉÇ ù³Ý 2 ÙÇ ÉÇáÝ » ñ» Ë³ ëå³Ý í»ó ¨ 6 ÙÇ ÉÇáÝ ¿É íÇ ñ³ íáñ í»ó Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Å³ Ù³ Ý³Ï û· ï³ ·áñÍ í³Í ³ïñ ×³-Ý³Ï Ý» ñÇó, Ññ³ ó³Ý Ý» ñÇó, Ññ³ ÝáÃ Ý» ñÇó, Ó»é ùÇ ÝéÝ³Ï Ý» ñÇó ¨ ÑñÃÇé Ý»ñ ³ñ Ó³ ÏáÕ ß³ñ Å³ Ï³Ý ë³ñ ù» ñÇó: Ø²Î-Ç 2001 Ãí³ Ï³ ÝÇ öáùñ ½Ç Ý³ ï» ë³-ÏÇ ¨ Ã»Ã¨ ½»Ý ùÇ ³ åû ñÇ ÝÇ í³ ×³é ùÇ í» ñ³ μ»ñ Û³É Ñ³ Ù³ Åá Õá íÇ Å³ Ù³-Ý³Ï å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý » Ï³Ý ÙÇ çáó Ý»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É ½»Ý ùÇ ³ åû ñÇ ÝÇ í³ ×³é ùÇ Ï³ÝË Ù³ÝÝ áõÕÕ í³Í ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï-óáõÃ ÛáõÝÝ ³Ù ñ³åÝ ¹» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí:

26 Everything About the United Nations

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ Ñ³ ÝáõÝ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý 27

Ø²Î-Ý ë ï»ÕÍ í»É ¿ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý å³Ñ å³Ý Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ:ÆÝã å»±ë ¿ ¹³ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó íáõÙ

Ø²Î-Á Í³ é³ ÛáõÙ ¿ áñ å»ë ·Éá �³É Ñ³ Ù³ Åá Õáí, áñ ï»Õ »ñÏñ Ý» ñÁ Ï³ ñáÕ »Ý �³ñÓ ñ³ó Ý»É ¨ ùÝÝ³ñ Ï»É ³ Ù» Ý³ �³ñ¹ ËÝ¹Çñ Ý»ñ, ³Û¹ ÃíáõÙ Ý³¨ å³ ï» ñ³½ ÙÇÝ ¨ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³ÝÝ ³éÝã íáÕ ËÝ¹Çñ Ý» ñÁ: ºñ� å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Õ» Ï³ í³ñ Ý» ñÁ Ëá ëáõÙ »Ý » ñ»ë ³é » ñ»ë, Í³ í³É íáõÙ ¿ »ñÏ Ëá ëáõÃ ÛáõÝ: ¸³ Ï³ ñáÕ ¿ Ñ³Ý ·»ó Ý»É Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý, Ã» ÇÝã å»ë Ë³ Õ³Õ Ó ̈ áí Ñ³ñ Ã»É ï³ ñ³ Ó³Û ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ: ºñ� �³½ Ù³-ÃÇí »ñÏñ Ý»ñ Ñ³ Ù³ Ï³ñ ÍÇù »Ý Ï³Ù Ñ³Ý ·áõÙ »Ý ÷áË ½Çç Ù³Ý, ¹³ �á Éáñ »ñÏñ Ý» ñÇ íñ³ ·Éá �³É ×ÝßÙ³Ý ³½ ¹» óáõÃ ÛáõÝ ¿ ÃáÕ ÝáõÙ: ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ ÝáõÛÝ å»ë Ï³°Ù ³Ý ÙÇ ç³ Ï³ Ýá ñ»Ý, Ï³°Ù Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ãÇ ÙÇ çá óáí Ï³ ñáÕ ¿ Ýå³ë ï»É ³½ ·» ñÇ »ñÏ Ëá ëáõÃ Û³ ÝÁ:

à±í ¿ Õ» Ï³ í³ ñáõÙ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ

Ê³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ³ë ï³ ïáõÙ ¿ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á, ¨ Õ» Ï³ í³ ñáõÙ ¿ ¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ ñÁ, Ñ³ ×³Ë` Ñ³ ïáõÏ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ãÇ ÙÇ çá-óáí: ºñ� Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ëå³é Ý³ ÉÇ ùÇ Ñ³ñó ¿ Í³ é³ ÝáõÙ ËáñÑñ ¹Ç ³éç¨, Ý³ ëá íá ñ³ �³ñ ÏáÕ Ù» ñÇÝ ³ é³ ç³ñ ÏáõÙ ¿ Ý³Ë¨³ é³ç Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³É Ë³ Õ³Õ ÙÇ çáó-Ý» ñáí: è³½ Ù³ Ï³Ý ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ëÏëí» Éáõ Ï³Ù ß³ ñáõ Ý³Ï í» Éáõ ¹»å ùáõÙ Ëáñ Ñáõñ¹Ý ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ Ññ³ ¹³ ¹³ ñÇ Ñ³ë Ý»É: ²Û Ýáõ Ñ»ï¨ Ý³ Ï³ ñáÕ ¿ Ë³ Õ³-ÕáõÃ Ûáõ ÝÁ í» ñ³ Ï³Ý· Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ áõ Å»ñ áõ Õ³ñ Ï»É ³Ý Ñ³Ý ·Çëï ï³ ñ³Íù Ý»ñ Ï³Ù ïÝï» ë³ Ï³Ý å³ï Å³ ÙÇ çáó Ý»ñ ¨ ³ñ ·»Éù Ý»ñ ÏÇ ñ³ é»É:

Ø²Î-Á ¹³ ¹³ ñ»ó ñ»±É ¿ áñ¨¿ å³ ï» ñ³½Ù

Ø²Î-Ç ßÝáñ ÑÇí Ï³ ë»ó í»É ¿ �³½ Ù³ ÃÇí Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ í» ñ³Í í» ÉÁ É³Û Ý³ Í³ í³É å³ ï» ñ³½ ÙÇ: Ü³ Ý³¨ Ýå³ë ï»É ¿ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³ ÝÁ: Þ³ï ¹»å ù» ñáõÙ Ø²Î-Á å³ ï» ñ³½ Ù³ Ï³Ý ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ í»ñç ï³ Éáõ Ù» Ë³ ÝÇ½Ù ¿ ³ é³ ç³ñ Ï»É, û ñÇ Ý³Ï` ´»é ÉÇ ÝÇ ×·Ý³ Å³ ÙÇ (1948-1949 ÃÃ.), Îáõ �³ ÛÇ ÑñÃÇ é³ ÛÇÝ ×·Ý³ Å³ ÙÇ (1962 Ã.) ¨ 1973 Ã. ØÇ çÇÝ ²ñ¨»É ùÇ ×·Ý³ Å³ ÙÇ Å³ Ù³ Ý³Ï: Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ¹»å ùáõÙ Ø²Î-Ç ÙÇ ç³Ù ïáõÃ Ûáõ ÝÁ û· Ý»É ¿ Ï³Ý Ë» Éáõ å³ ï» ñ³½ ÙÁ ·»ñ ï» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨: Ø²Î-Á Ù»Í ¹»ñ ¿ Ë³ Õ³ ó»É Ý³¨ ÎáÝ ·á ÛÇ (1964 Ã.), Æ ñ³ ÝÇ ¨ Æ ñ³ ùÇ (1988 Ã.), ¾É ê³É í³ ¹á ñÇ (1992 Ã.) ¨ ¶í³ ï» Ù³-É³ ÛÇ (1996 Ã.) ÙÇç¨ å³ ï» ñ³½ Ý» ñÁ ¹³ ¹³ ñ»ó Ý» Éáõ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óáõÙ: Ø²Î-Á Õ» Ï³ í³ ñ»É ¿ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÁ, áñÝ ¿É Ï³ ÛáõÝ ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ óáõÙ ¿ ³ å³ Ñá í»É Øá ½³Ù �Ç ÏáõÙ (1994 Ã.), ³Ý Ï³ ËáõÃ-ÛáõÝ` ²ñ¨»É Û³Ý ÂÇ Ùá ñáõÙ (2002 Ã.), ÇëÏ 2005 Ã. ¹»Ï ï»Ù �» ñÇÝ Ø²Î-Á Ñ³ çá ÕáõÃ Û³Ù� ³ í³ñ ïÇÝ Ñ³ëó ñ»ó Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ êÇ» é³ È»á Ý»áõÙ:

ØÛáõë Ýí³×áõÙÝ»ñÁ

�� Ø²Î-Ç ³Ý óáõ Ù³ ÛÇÝ û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Û³Ý ËáõÙ �Á (UNTAG) í» ñ³Ñë Ï»É ¿ Ü³ ÙÇ �Ç³ ÛÇ ³ é³ çÇÝ ³ ½³ï ¨ ³ñ ¹³ñ ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, á ñáÝù ¿É Ýå³ë ï» óÇÝ Ýñ³ ³Ý Ï³ Ë³ó Ù³ ÝÁ:

�� Ø²Î-Ç Î³Ù �á ç³ ÛÇ ³Ý óáõ Ù³ ÛÇÝ Çß Ë³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ (UNTAC) í» ñ³Ñë Ï»É ¿ Ññ³ ¹³ ¹³ ñÁ ¨ ³ñ ï³ ùÇÝ áõ Å» ñÇ ¹áõñë �» ñáõ ÙÁ, Õ» Ï³ í³ ñ»É Ï³ é³ í³ ñ³ Ï³Ý ï³ñ �»ñ Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ¨ Ï³½ Ù³ Ï»ñ å»É ³ ½³ï áõ ³Ý Ï³Ë ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ:

�� Ü³Ë ÏÇÝ Ð³ ñ³íë É³ íÇ³ ÛáõÙ Ø²Î-Ç å³ßï å³ Ý³ Ï³Ý áõ Å» ñÇ (UNPROFOR) ·áñ Íáõ Ý»áõÃ ÛáõÝÝ áõÕÕ-í³Í ¿ñ ³ å³ é³½ Ù³ Ï³ Ý³ó í³Í ·á ïÇ Ý» ñáõÙ ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý» ñÇ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³ ÝÁ ¨ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³-Ï³Ý û· ÝáõÃ Û³Ý �³ßË Ù³Ý û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Û³ ÝÁ:

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõ-ÃÛáõÝÝ ³ß Ë³ ïáõÙ ¿ Ñ³ ÝáõÝ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý

Î³åáõÛï ë³Õ³í³ñïÝ»ñÝ áõ Ñ³Ù³½·»ëïÝ»ñÁ

Æ±Ýã ¿ å³ ï³ ÑáõÙ, »ñμ ÙÇ »ñ ÏÇñ ³Ý ï» ëáõÙ ¿²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç á ñá ßáõÙ Ý» ñÁ

ºñ� ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç á ñá ßáõÙ Ý» ñÇÝ ã»Ý »Ý Ã³ñÏ íáõÙ, Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÉÇ³ ½áñ í³Í ¿ á ñá ß³-ÏÇ ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ Ï» Éáõ ¹ñ³Ýó Ç ñ³ ·áñ ÍáõÙÝ ³ å³ Ñá í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: º Ã» ïíÛ³É »ñ ÏÇ ñÁ ëå³é ÝáõÙ ¿ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³ ÝÁ Ï³Ù Ë³Ë ïáõÙ ¿ ³ÛÝ, Ï³Ù Ñ³ñ Ó³Ï Ù³Ý ¿ ¹Ç ÙáõÙ, ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á Ï³ ñáÕ ¿ ïÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ³é¨ïñ³ ÛÇÝ å³ï Å³ ÙÇ çáó Ý»ñ ÏÇ ñ³ é»É, Ï³Ù ¿É` áõ ñÇß Ñ³ ïáõÏ ÙÇ çáó Ý»ñ, ÇÝã å»ë û ñÇ Ý³Ï` ³ñ ·»Éù ¹Ý»É ½»Ý ùÇ áõ ×³Ù ÷áñ ¹áõÃ Û³Ý íñ³, ÇÝã å»ë Ý³¨ ¹Ç í³ Ý³ ·Ç ï³ Ï³Ý ë³Ñ-Ù³ Ý³ ÷³ ÏáõÙ Ý»ñ ÏÇ ñ³ é»É: Êáñ Ñáõñ ¹Á á ñáß ¹»å ù» ñáõÙ Ï³ ñáÕ ¿ Ý³¨ ³ñ ïá Ý»É áõ ÅÇ ÏÇ ñ³ éáõ ÙÁ: ê³ Ï³ÛÝ ³Û¹ ÙÇ çáó Ý» ñÁ ëá íá ñ³ �³ñ û· ï³ ·áñÍ íáõÙ »Ý áñ å»ë Í³Û ñ³ Ñ»Õ ù³ÛÉ, »ñ� ï³ ñ³ Ó³Û ÝáõÃ-Û³Ý Ë³ Õ³Õ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý �á Éáñ ÙÇ çáó Ý» ñÁ ëå³é í³Í »Ý:

²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á Ï³ ñáÕ ¿ ÉÇ³ ½á ñ»É ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ Ïá³ ÉÇ óÇ³ ÛÇÝ ÏÇ ñ³ é»É �á Éáñ §³ÝÑ ñ³ Å»ßï ÙÇ çáó Ý» ñÁ¦, Ý» ñ³é Û³É` é³½ Ù³ Ï³Ý ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ ³ÛÝ åÇ ëÇ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñÇ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý û ñÇ Ý³Ï`

�� 1991 Ã. øáõ í»Û ÃÇ ³Ý Ï³ ËáõÃ Û³Ý í» ñ³ Ï³Ý· Ýáõ ÙÁ Æ ñ³ ùÇ Ý»ñ Ëáõ Å» Éáõó Ñ» ïá,

�� 1992 Ã. êá Ù³ ÉÇáõÙ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý û· ÝáõÃ Û³Ý Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³Ý ³ å³ Ñá íáõ ÙÁ,

�� 1994 Ã. Åá Õáíñ ¹³ í³ ñ³ Ï³Ý ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáí ÁÝïñ í³Í Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý í» ñ³ Ï³Ý· Ýáõ ÙÁ Ð³ ÛÇ ÃÇáõÙ,

�� 1999 Ã. Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý áõ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý í» ñ³ Ï³Ý· Ýáõ ÙÁ ²ñ¨»É Û³Ý ÂÇ Ùá ñáõÙ:

Ø²Î-Á μ³Ý³Ï áõÝÇ±

àã, Ø²Î-Á Ï³ Ýá Ý³ íáñ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ áë ïÇ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ï³Ù é³½ Ù³ Ï³Ý áõ Å»ñ ãáõ ÝÇ: Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³-å³Ñ ½áñ ù» ñÁ ïñ³ Ù³¹ñ íáõÙ »Ý ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ ÏáÕ ÙÇó, Ï³ Ù³ íá ñáõÃ Û³Ý ëÏ½�áõÝ ùáí: ø³ Õ³ ù³-óÇ³ Ï³Ý Í³ é³ ÛáÕ Ý» ñÁ, á ñáÝù Ø²Î-Çó »Ý Ý»ñ· ñ³í íáõÙ, Ñ³ ×³Ë ÝÙ³Ý ³ é³ ù» ÉáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ Ó ̈ ³ íá ñ»-ÉÇë ¿³ Ï³Ý ¹»ñ »Ý Ë³ ÕáõÙ:

Ø²Î-Ç Ë³Õ³Õ³å³ÑÝ»ñÁ ¾É ²ñÇßáõÙ å³ñ»ÏáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï (º·Çåïáë)

Ø²Î-Ç ³é³çÇÝ Ë³Õ³Õ³å³Ñ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ` Ø²Î-Ç ¼ÇÝ³¹³¹³ñÇ í»ñ³ÑëÏÙ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ (Ø²Î¼ìÎ), ëï»ÕÍí»É ¿ñ 1948Ã. Æëñ³Û»ÉÇ ¨ Ñ³ñ¨³Ý ³ñ³�Ý»ñÇ ÙÇç¨ å³ï»ñ³½ÙÇ Ñ³çáñ¹ ï³ñÇÝ: ØÇÝã¨ ³ÛÅÙ Ø²Î¼ìÎ é³½Ù³Ï³Ý ¹Çïáñ¹Ý»ñÁ ÙÝáõÙ »Ý ï³ñ³Í³ßñç³ÝáõÙ í»ñ³ÑëÏ»Éáõ ½ÇÝ³¹³¹³ñÝ»ñÝ áõ Ñ»ï¨»É Ñ³Ù³Ó³ÛÝ³·ñ»ñÇÝ:



àõñ»ÙÝ, Ç±Ýã ¿ Ë³Õ³Õ³å³Ñ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ

Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Ûáõ ÝÁ ëá íá ñ³ �³ñ ë³Ñ Ù³Ý íáõÙ ¿ áñ å»ë Ø²Î-Ç Ññ³ Ù³ Ý³ ï³ ñáõÃ Û³Ù� ·áñ ÍáÕ �³½-Ù³½· áõ Å» ñÇ ÏÇ ñ³ éáõ ÙÁ »ñÏñ Ý» ñÇ ÙÇç¨ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ í» ñ³Ñë Ï» Éáõ ¨ Ï³ñ ·³ íá ñ» Éáõ Ýå³ ï³-Ïáí: Ê³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ëï³ÝÓ ÝáõÙ »Ý ã» ½áù, »ñ ñáñ¹ ÏáÕ ÙÇ ¹»ñ` û· Ý» Éáí å³ ï» ñ³½ ÙáÕ ÏáÕ Ù» ñÇÝ Ññ³ ¹³ ¹³ ñÇ å³Û Ù³ Ý³ ·Çñ ÏÝù» Éáõ, å³Ñ å³ Ý» Éáõ ³ÛÝ ¨ �áõ ý» ñ³ ÛÇÝ ·á ïÇ Ý»ñ ë³Ñ Ù³ Ý» Éáõ, ÇÝã å»ë Ý³¨ û Å³Ý ¹³ ÏáõÙ »Ý ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ¨ û· ÝáõÙ íÝ³ ë³ ½»ñ Í» Éáõ Ù³ Ñ³ óáõ ³ Ï³Ý Ý» ñÁ: ØÇÝã Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÁ ³ å³ Ñá íáõÙ »Ý Ë³ Õ³ ÕáõÃ Ûáõ ÝÁ »ñÏ ñÇ íñ³, Ø²Î-Ç ÙÇç Ýáñ¹ Ý» ñÁ Ñ³Ý ¹Ç åáõÙ »Ý íÇ ×³ �³ ÝáÕ ÏáÕ Ù» ñÇ Ï³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ Õ» Ï³ í³ñ Ý» ñÇ Ñ»ï` ÷áñ Ó» Éáí Ë³ Õ³Õ Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý Ñ³ë Ý»É: ¶á ÛáõÃ ÛáõÝ áõ Ý»Ý Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ »ñ Ïáõ ï» ë³Ï` ¹Ç ïáñ ¹³ Ï³Ý ³ é³ ù» ÉáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ¨ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ áõ Å»ñ: ¸Ç ïáñ¹ Ý» ñÁ ½ÇÝ í³Í ã»Ý: Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ é³½ Ù³ Ï³Ý áõ Å» ñÁ ½ÇÝ í³Í »Ý Ã»Ã¨ ½»Ý ùáí, áñÝ û· ï³ ·áñ ÍáõÙ »Ý ÙÇ³ÛÝ ÇÝù Ý³ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý Ýå³ ï³ Ïáí: Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý»-ñÇÝ Ñ»ßï ¿ ×³ Ý³ ã»É Ø²Î-Ç ÏñÍù³Ý ß³Ý Ý» ñÇ ¨ Ï³ åáõÛï �» ñ»ï Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí, á ñáÝù Ýñ³Ýù ³Ù ñ³ó ÝáõÙ ¨ ¹ÝáõÙ »Ý ÙÇ³ÛÝ Ç ñ»Ýó å³ß ïá Ý³ Ï³Ý å³ñ ï³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ï³ ï³ ñ» ÉÇë: Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ-Û³Ý ËáñÑñ ¹³Ý ß³ ÝÁ ¹³ñ Ó³Í Ï³ åáõÛï ë³ Õ³ í³ñ ïÁ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÇ Ùáï ¿ �á Éáñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Å³ Ù³ Ý³Ï, ë³ Ï³ÛÝ ³ÛÝ ¹ÝáõÙ »Ý íï³Ý ·Ç ¹»å ùáõÙ: Ê³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÁ Ñ³· ÝáõÙ »Ý Ç ñ»Ýó ë» ÷³ Ï³Ý ³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³½ ·»ë ïÁ: ä» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, á ñáÝù Ï³ Ù³ íáñ ³ÝÓ Ý³ Ï³½Ù »Ý ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ, ÑëÏáõÙ »Ý Ø²Î-Ç ¹ñá ßÇ Ý»ñ ùá Í³ é³ ÛáÕ Ç ñ»Ýó é³½ Ù³ Ï³Ý áõ Å» ñÇÝ:

ÆÝ ãá±õ Ø²Î-Á ³Û¹ ù³Ý Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ áõ ÝÇ Ê³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ó ̈ ³ íáñ íáõÙ »Ý é³½ Ù³ Ï³Ý Ï³Ù Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý ×·Ý³ Å³ ÙÇ Å³ Ù³-Ý³Ï: Ü³Ë ÏÇ ÝáõÙ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÁ ÑÇÙ Ý³ Ï³ ÝáõÙ Ý»ñ· ñ³í í³Í ¿ÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙáÕ ÏáÕ Ù» ñÇÝ Ñ³ß ï»ó Ý»-Éáõ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óáõÙ: ê³ Ï³ÛÝ Ý»ñ Ï³ ÛáõÙë �³½ Ù³ ÃÇí å³ ï» ñ³½Ù Ý»ñ ÁÝ Ã³ ÝáõÙ »Ý ÙÇ¨ÝáõÛÝ »ñÏ ñÇ Ý»ñ ëáõÙ: ø³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý å³ ï» ñ³½Ù Ý» ñÇ ¨ ³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ å³ï ×³ éáí á ñáß »ñÏñ Ý» ñÇ Ï³ é³-í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ, Ç íÇ ×³ ÏÇ ãÉÇ Ý» Éáí Çß Ë³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý» É Ç ñ»Ýó ÇëÏ »ñÏ ñáõÙ, �³½ Ù³ ÃÇí Ù³ñ¹-Ï³Ýó ï³ é³ å³Ýù »Ý å³ï ×³ éáõÙ: ÜÙ³Ý Ç ñ³¹ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáõÙ Ø²Î-Ç ÙÇç Ýáñ ¹áõÃ ÛáõÝÝ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ¿ ÙÇ ÏáÕ ÙÇó` Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý Ï³ñ ·³ íáñ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ, ÙÛáõë ÏáÕ ÙÇó` ïáõ Å³Í Ý» ñÇÝ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý û· ÝáõÃ-ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: ²ß Ë³ ï» Éáí ¹Åí³ ñÇÝ å³Û Ù³Ý Ý» ñáõÙ` Ø²Î-Á ïáõ Å³Í Ý» ñÇÝ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý û· ÝáõÃ ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñ» ÉÁ Ñ³ Ù³ ï» ÕáõÙ ¿ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý Ï³ñ ·³ íáñ Ù³ÝÝ áõÕÕ í³Í ç³Ý ù» ñÇ Ñ»ï:

à ñá±Ýù »Ý Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ í»ñ çÇÝ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ

Æñ å³ï ÙáõÃ Û³Ý ³ é³ çÇÝ ù³ é³ ëáõÝ ï³ ñÇ Ý» ñÇÝ (1945-1985 ÃÃ.) Ø²Î-Ý ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ ï³ë Ý» ñ»ù Ë³ Õ³ Õ³-å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ ¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó ñ»É: Ð³ çáñ¹ ùë³Ý ï³ ñÇ Ý» ñÇÝ (1986-2006 ÃÃ.)` ù³ é³ ëáõÝ ÛáÃ Ë³ Õ³ Õ³-å³Ñ ³ é³ ù» ÉáõÃ ÛáõÝ:

²ý ñÇÏ Û³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ-Ø²Î h³ Ù³ ï»Õ ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ ¸³ñ ýáõ ñáõÙ (UNAMID)

²ý ñÇÏ Û³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ-Ø²Î Ñ³ Ù³ ï»Õ ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ ¸³ñ ýáõ ñáõÙ Ñ³ë ï³ï í»É ¿ 2007 Ã. Ñáõ ÉÇ ëÇ 31-ÇÝ` ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ÏáÕ ÙÇó: Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý 7-ñ¹ ·É ËÇ Ñ³ Ù³ Ó³ÛÝ` ²ý ñÇÏ Û³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ-

Ø²Î Ñ³ Ù³ ï»Õ ·áñ Íá ÕáõÃ Ûáõ ÝÁ ËáñÑñ ¹Ç ÏáÕ ÙÇó ÉÇ³ ½áñ í³Í ¿ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ Ï» Éáõ` ¸³ñ ýáõ ñÇ Ë³ Õ³Õ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³ ÝÁ Ýå³ë ï» Éáõ, ÇÝã å»ë Ý³¨ Çñ é³½ Ù³ Ï³Ý ¨ ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ³ÝÓ Ý³ Ï³½-ÙÁ å³ßï å³ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ` ³ é³Ýó §êáõ ¹³ ÝÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý ëï³ÝÓ Ý³Í å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ Û³Ý áñ¨¿ Ý³ Ë³ å³ ß³ñ ÙáõÝ ùÇ¦: ÊáñÑñ ¹Ç á ñáß Ù³Ù�` ²ý ñÇÏ Û³Ý ØÇáõÃ ÛáõÝ-Ø²Î Ñ³ Ù³ ï»Õ ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ ¸³ñ ýáõ ñáõÙ å»ïù ¿ Çñ Ù³Ý ¹³ ï³ ÛÇÝ å³ñ ï³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ëÏë»ñ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý»É 2007 Ã. ¹»Ï ï»Ù �» ñÇ 31-Çó áã áõß:

Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ²ý ñÇÏ Û³ÝÐ³Ý ñ³ å» ïáõÃ Ûáõ ÝáõÙ ¨ â³ ¹áõÙ (MINURCAT)

2007 Ã. ë»å ï»Ù �» ñÇ 25-ÇÝ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á, ºí ñ³ ÙÇáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ù�, í³ í» ñ³ó ñ»ó �³½ Ù³� ÝáõÛÃ Ý»ñ Ï³ ÛáõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñáõ ÙÁ â³ ¹áõÙ ¨ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ²ý ñÇÏ Û³Ý Ð³Ý ñ³ å» ïáõÃ Ûáõ ÝáõÙ, á ñÇ Ýå³ ï³ÏÝ ¿ñ û Å³Ý ¹³ Ï»É ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý å³Û Ù³Ý Ý» ñÇ ëï»ÕÍ Ù³ ÝÁ` ÷³Ëë ï³ Ï³Ý-Ý» ñÇ ¨ ï» Õ³ Ñ³Ý í³Í Ù³ñ¹ Ï³Ýó Ï³ Ù³ íáñ, ³ å³ Ñáí ¨ Ï³ ÛáõÝ í» ñ³ ¹³ñ ÓÇ Ñ³ Ù³ñ: ÊáñÑñ ¹Ç á ñáß Ù³Ù�` �³½ Ù³� ÝáõÛÃ Ý»ñ Ï³ ÛáõÃ Ûáõ ÝÁ å»ïù ¿ Ý» ñ³ éÇ Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ ¨ â³ ¹áõÙ:

êáõ¹³ÝÇ ÷³Ëëï³Ï³ÝÝ»ñÁ â³¹Ç ÆñÇ¹ÇÙÇ ×³Ù�³ñáõÙ:


Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ êáõ ¹³ ÝáõÙ (UNMIS)

2005 Ã. Ù³ñ ïÇ 24-ÇÝ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý Ëáñ Ñáõñ ¹Á ÙÇ³-Ó³ÛÝ ùí»³ñ Ï»ó Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ êáõ ¹³Ý 10 Ñ³ ½³ñ ½ÇÝ íáñ ¨ ³ í» ÉÇ ù³Ý 700 ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý áë ïÇ Ï³Ý áõ Õ³ñ Ï» Éáõ û· ïÇÝ` Ýå³ë ï» Éáõ êáõ ¹³ ÝÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý ¨ êáõ ¹³ ÝÇ Åá Õáíñ ¹³ Ï³Ý ³ ½³ ï³· ñ³ Ï³Ý ß³ñÅ Ù³Ý/�³ Ý³ ÏÇ ÙÇç¨ Ñ³ß ïáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ÏÝùÙ³ ÝÁ, á ñÁ í»ñç ïí»ó ³ í» ÉÇ ù³Ý »ñ Ïáõ ï³ë Ý³Ù Û³Ï ß³ ñáõ Ý³Ï íáÕ ù³ Õ³-ù³ óÇ³ Ï³Ý å³ ï» ñ³½ ÙÇÝ: Ü³Ë ù³Ý 2005 Ãí³ Ï³ ÝÇ Ð³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ë³ Õ³Õ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ëïá ñ³· ñáõ ÙÁ Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ êáõ ¹³ ÝáõÙ å³ ß³ñ Ý» ñÇ, Çß Ë³ ÝáõÃ Û³Ý, Ïñá-ÝÇ ¹» ñÇ ¨ ÇÝù Ýá ñáß Ù³Ý ßáõñç ï³ ñ³ Ó³Û ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ å³ï ×³ éáí 21 ï³ ñÇ ß³ ñáõ Ý³Ï å³ ï» ñ³½Ù ¿ñ ÁÝ Ã³ ÝáõÙ, á ñÇ Ñ»ï¨³Ý ùáí Ùáï 2 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ¹ ½áÑ í»ó, 4 ÙÇ ÉÇá ÝÁ` ï» Õ³ Ñ³Ý í» óÇÝ ¨ Ùáï 600 Ñ³ ½³ñ Ù³ñ¹ »ñ ÏÇ ñÁ Éù»ó áñ å»ë ÷³Ëë ï³ Ï³Ý:

Ø²Î-Ç ÇÝ ï»· ñ³ó í³Í ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ ÂÇ Ùáñ-È»ë ïáõÙ (UNMIT) 1999 Ã. í»ñ çÇÝ ²ñ¨»É Û³Ý ÂÇ Ùá ñÁ Ø²Î-ÇÝ Ññ³ íÇ ñ»ó ³ é³ç Ýáñ ¹» Éáõ ÃÇ Ùáñ óÇ Ý» ñÇÝ` Ï³ éáõ ó» Éáõ Ç ñ»Ýó å» ï³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, »ñ� Ø²Î-Ç Õ» Ï³ í³ ñ³Í ÆÝ ¹á Ý» ½Ç³ ÛÇÝ ÇÝ ï»·ñ Ù³Ý ËáñÑñ ¹³ï í³ Ï³Ý Ù³ñÙ ÝÇ ·áñ Íá-ÕáõÃ Û³ ÝÁ Ñ³ çáñ ¹» óÇÝ ³ í»ñ áõ �éÝáõÃ ÛáõÝ: Ø²Î-Ý ë ï»Õ Í»ó ·áñ ÍáÕ í³ñ ã³ Ï³½Ù, ÑÝ³ ñ³ íáñ ¹³ñÓ ñ»ó ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ í» ñ³ ¹³ñ ÓÁ, ËÃ³ Ý»ó ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ, Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý û· ÝáõÃ ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñ»ó, Ýå³ë ï»ó ÇÝù Ý³ Ï³ é³ í³ñ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ÑÙïáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñÇ ½³ñ ·³ó Ù³ ÝÁ ¨ Ýå³ë ï»ó Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï å³Û Ù³Ý Ý» ñÇ ëï»ÕÍ Ù³ ÝÁ: 2005 Ã. Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ í» ñ³ ÷áË í»ó û· ÝáõÃ Û³Ý ¨ Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý ³ é³ ù» ÉáõÃ Û³Ý:

Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ êÇ» é³ È»á Ý»áõÙ (UNAMSIL) ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³Ý ñáõÃ Û³Ý` ï³ëÝ Ù» Ï³Ù Û³ å³ ï» ñ³½-ÙÇÝ í»ñç ï³ Éáõ ¨ »ñ ÏÇ ñÁ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ï³ Ý» Éáõ ç³Ý ù» ñÁ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ÁÝ Ó» é» óÇÝ êÇ» é³ È»á-Ý»ÇÝ 2002 Ãí³ Ï³ ÝÇó Ç í»ñ áõ Ý» Ý³ Éáõ ß³ï ³ í» ÉÇ ³Ýí ï³Ý· ÙÇ ç³ í³Ûñ: 2001 Ã. �ñÇ ï³ Ý³ Ï³Ý ½áñ ù» ñÇ í×é³ Ï³Ý ÙÇ ç³Ù ïáõÃ Ûáõ ÝÇó Ñ» ïá Ø²Î-Ý û Å³Ý ¹³ Ï»ó Ùáï 75 Ñ³ ½³ñ ½ÇÝ íá ñÇ ½Ç Ý³ Ã³÷ Ù³ ÝÁ ¨ ½á ñ³óñ-Ù³ ÝÁ: Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÁ í» ñ³ Ýá ñá ·» óÇÝ ×³ Ý³ å³ñÑ Ý» ñÁ, �³ ñ» Ï³ñ ·» óÇÝ Ï³Ù Ï³ éáõ ó» óÇÝ ¹åñáó Ý»ñ, Ñá·¨áñ Ï³ éáõÛó Ý»ñ ¨ ÏÉÇ ÝÇ Ï³ Ý»ñ, Ý³ Ë³-Ó»é Ý» óÇÝ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ë³ Ï³Ý ¨ �³ ñ» Ï» óáõÃ Û³Ý Íñ³· ñ»ñ: êÇ» é³ È»á Ý»áõÙ Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ Ý³¨ » ñ³ß Ë³ íá ñ»ó êÇ» é³ È»á Ý»Ç ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÉÇ³ñ Å»ù å³ßï å³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, û· Ý»ó êÇ» é³ È»á Ý»Ç ·áñ Í» ñáí Ø²Î-Ç Ñ³ ïáõÏ ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ ÙÇ çá óáí å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ Û³Ý »Ý Ã³ñ Ï» Éáõ Ýñ³Ýó, áí ù»ñ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý Ç ñ³ íáõÝ ùÇ áï Ý³ Ñ³ñ Ù³Ý ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ù» Õ³ íáñ Ý»ñÝ ¿ÇÝ, ÇÝã å»ë Ý³¨ û Å³Ý ¹³ Ï»ó åñá ý» ëÇá Ý³É ¨ Åá Õáíñ ¹³ í³ñ áë ïÇ-Ï³ ÝáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³ ÝÁ: Ø²Î-Ç Ýáñ ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ` Ø²Î-Ç ÇÝ ï»· ñ³ó í³Í ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÁ, êÇ» é³ È»á Ý»áõÙ (UNIOSIL) ÑÇÙ Ý³¹ñ í»É ¿ ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç ÏáÕ ÙÇó` Ýå³ ï³Ï áõ Ý» Ý³ Éáí û Å³Ý ¹³ Ï»É Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ³Ù ñ³åÝ¹ Ù³ ÝÁ, Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ å³ßï å³-ÝáõÃ Û³ ÝÁ, ïÝï» ëáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³ ÝÁ, 2007 Ãí³ Ï³ ÝÇ ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³Ýó Ï³ó Ù³ ÝÁ ¨ Ã³ ÷³Ý óÇ ÏáõÃ-Û³ ÝÁ: Ø²Î-Ç ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÁ êÇ» é³ È»á Ý»áõÙ, áñÝ ³ í³ñï í»ó 2005 Ãí³ Ï³ ÝÇÝ, Ï³ ñáÕ ¿ Í³ é³ Û»É áñ å»ë Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ ÝáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýáñ Ý³ Ë³ ¹»å:

Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Û³Ý

60 ï³ ñÇ (1948-2008 ÃÃ.)

1948 Ãí³ Ï³ ÝÇó ëÏë³Í` 63 Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ

16 ÁÝ Ã³ óÇÏ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ (2008 Ã.)

ÀÝ Ã³ óÇÏ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ áõ Å» ñáõÙ

Í³ é³ ÛáÕ 107 Ñ³ ½³ñ 503 Ù³ñ¹,

2 493 ½áÑ

Ø»Ï Üá �»É Û³Ý Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý Ùñó³ Ý³Ï

Ø²Î-Ç Ë³Õ³Õ³å³Ñ ½ÇÝíáñÝ»ñÁ Ø²Î-Ç Ê³Õ³Õ³å³ÑÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ûñí³ ïáÝ³Ï³ï³ñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ê³ñÃáõÙáõÙ` êáõ¹³ÝÇ Ø²Î-Ç ³é³ù»ÉáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏáõÙ å³ïíÇ »Ý Ï³Ý·ÝáõÙ:


àõ ñÇß Ç±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ³Ù ñ³åÝ¹ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ

Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Ûáõ ÝÁ ãÇ ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³Ï íáõÙ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ³ é³ ù» ÉáõÃ Û³Ý �³ ñ» Ñ³ çáÕ ³ í³ñ ïáí: Ð³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý ³ í³ñ ïÇó Ñ»ï Ø²Î-Ý û· ÝáõÙ ¿ ï» Õ³ Ñ³Ý í³Í Ù³ñ¹ Ï³Ýó ¨ ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇÝ ïáõÝ í» ñ³ ¹³é Ý³ Éáõ: Ø²Î-Ý ³ Ï³ Ý³ ½»ñ ÍáõÙ, í» ñ³ Ýá ñá ·áõÙ ¿ ×³ Ý³ å³ñÑ Ý»ñÝ áõ Ï³ Ùáõñç Ý» ñÁ, ïÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ ïÝï» ëáõÃ Û³Ý í» ñ³ Ï³Ý· Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ, ÇÝã å»ë Ý³¨ í» ñ³Ñë ÏáõÙ ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ¨ ³ Ù» Ý³ÛÝ áõ ß³¹ ñáõÃ Û³Ù� Ñ»ï¨áõÙ, Ã» ÇÝã-å»ë ¿ ïíÛ³É »ñ ÏÇ ñÁ Ñ³ñ ·áõÙ Çñ ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý» ñÇ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ: ²Ûë ·áñ ÍÁÝ-Ã³ óÁ, á ñÁ Ñ³Ûï ÝÇ ¿ áñ å»ë Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ ÝáõÃ ÛáõÝ, ³ í» ÉÇ ù³Ý 60 »ñÏ ñÇ û· Ý»É ¿ Ï³ éáõ ó»-Éáõ Åá Õáíñ ¹³ í³ ñ³ Ï³Ý Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ:

Ê³ Õ³ Õ³ ßÇ ÝáõÃ ÛáõÝ, Ë³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ ÛáõÝ,å» ï³ Ï³ Ý³ ßÇ ÝáõÃ ÛáõÝ. á±ñÝ ¿ ï³ñ μ» ñáõÃ Ûáõ ÝÁ

Ê³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ ÛáõÝÝ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó íáõÙ ¿ é³½ Ù³ Ï³Ý áõ Å» ñÇ ï» Õ³ Ï³Û Ù³Ý ÙÇ çá óáí: ¸³ ëá íá ñ³ �³ñ Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ù³ëÝ ¿: ä» ï³ Ï³ Ý³ ßÇ-ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ï³ñ �»ñ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ï³ñ �»ñ Ýß³ Ý³ ÏáõÃ ÛáõÝ áõ ÝÇ ¨ Ø²Î-Ç ÏáÕ-ÙÇó ·áñ Í³Í íáÕ »½ ñáõÛÃ ã¿: ¸³ ëá íá ñ³ �³ñ í» ñ³ �» ñáõÙ ¿ ³ í» ÉÇ »ñ Ï³ñ å³ï Ù³ Ï³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ó Ý» ñÇ ¨ Ý» ñ³ éáõÙ ¿ ³½ ·³ ÛÇÝ ÇÝù ÝáõÃ Û³Ý Ï³½ Ù³ íá ñáõ ÙÁ: Ê³ Õ³ Õ³ ßÇ ÝáõÃ-Ûáõ ÝÁ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ ¿ ³ÛÝ ³ Ù» ÝÁ, ÇÝãÝ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ¿ »ñÏ ñÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙÇó Ë³ Õ³ ÕáõÃ-Û³Ý ³Ýó Ý» Éáõ ¨ ·áñ ÍáÕ ÇÝù Ý³ Ï³ é³ í³ ñáõÙ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

Ø²Î-Á ï³ ñÇ Ý»ñ ß³ ñáõ Ý³Ï Ý»ñ· ñ³í í»É ¿ Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáõÙ, ë³ Ï³ÛÝ ÙÇ³ÛÝ í»ñ ç»ñë ¿ á ñá ß»ÉË³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õáí ëï»Õ Í»É: ÆÝ ãá±õ

ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ¿³ Ï³Ý ¹»ñ ¿ Ë³ Õ³ ó»É á ñáß ßñç³Ý Ý» ñáõÙ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÁ Ýí³ ½»ó Ý» Éáõ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óáõÙ` ÙÇç Ýáñ ¹» Éáí Ñ³ß ïáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñ» ñÇ ëïá ñ³·ñ Ù³ ÝÁ ¨ û Å³Ý ¹³ Ï» Éáí ¹ñ³Ýó Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³ ÝÁ: ê³ Ï³ÛÝ ³Û¹ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñ» ñÇó ÙÇ ù³ ÝÇëÝ ³Û¹ å»ë ¿É ã»Ý Ç ñ³ Ï³ Ý³ó í»É, û ñÇ Ý³Ï` 1993 Ã. ²Ý ·á É³-ÛáõÙ ¨ 1994 Ã. èá õ³Ý ¹³ ÛáõÙ: ºñÏñ Ý» ñÇ Ùáï Ï» ëÁ, á ñáÝù å³ ï» ñ³½ ÙÇ ³ í³ñ ïÇó Ñ» ïá ÑÇÝ· ï³ñ í³ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ÏñÏÇÝ �éÝáõÃ Û³Ý áõ ÕÇÝ »Ý �éÝ»É, ³ÛÝ Ñ³ Ùá½ ÙáõÝùÝ »Ý Ñ³Ûï-ÝáõÙ, áñ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³Ý Ëáõ ÙÁ ¨ Ñ³ß ïáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñ»ñÝ ³ÝÑ ñ³-Å»ßï ¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý»É ß³ ñáõ Ý³ Ï³ �³ñ:

2006 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇÝ Ø²Î-Á ëï»Õ Í»ó Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õáí, á ñÇ Ýå³ ï³ÏÝ ¿ û· Ý»É »ñÏñ Ý» ñÇÝ ³Ý óáõÙ Ï³ ï³ ñ» Éáõ å³ ï» ñ³½ ÙÇó ï ̈ ³ Ï³Ý Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý: ¸³ Ï³ Ùáõñç ¿ ¹³é ÝáõÙ Ë³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Û³Ý ¨ Ñ»ï ÏáÝý ÉÇÏ ï³ ÛÇÝ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨ ¨ Ýå³ ï³Ï áõ ÝÇ Ñ³ Ù³ËÙ �»É ïíÛ³É ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÇ Ù»ç Ý»ñ· ñ³í í³Í �á Éáñ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ·áñ ÍÇã Ý» ñÇÝ` ùÝÝ³ñ Ï» Éáõ ¨ á ñá ßáõÙ Ï³ Û³ó Ý» Éáõ »ñ Ï³ ñ³ Å³Ù Ï»ï Ë³ Õ³ Õ³ ßÇ Ý³ Ï³Ý é³½ Ù³ í³ ñáõÃ Û³Ý í» ñ³ �»ñ Û³É: ²Ûë ³ Ù» ÝÇ ³ñ¹ ÛáõÝ ùáõÙ û· ÝáõÃ ÛáõÝÝ ³ í» ÉÇ Ñ³ Ù³ Ï³ñ·-í³Í ¿ ¹³é ÝáõÙ, ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý ÙÇ çáó Ý»ñÝ ³ í» ÉÇ ×Çßï »Ý û· ï³ ·áñÍ íáõÙ, ¨ Çë Ï³ Ï³Ý Ï³ Ùáõñç ¿ ëï»ÕÍ íáõÙ ³Ý ÙÇ ç³ Ï³Ý Ñ»ï ÏáÝý ÉÇÏ ï³ ÛÇÝ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ í» ñ³-Ï³Ý·Ý Ù³ÝÝ áõ ½³ñ ·³ó Ù³ÝÝ áõÕÕ í³Í »ñ Ï³ ñ³ï¨ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨:

��www.un.org/peace/peacebuilding/

Ø²Î-Ç ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý ³ é³Ýó ù³ ÛÇÝ Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇó ¿ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙÝ áõ ³ é³ çÁÝ Ã³ óÁ: ê³ Ï³ÛÝ ³Û ëûñ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ Ë³ Õ³-ÕáõÃ Ûáõ ÝÁ ß³ï ¿ å³ Ï³ ëáõÙ: Ø²Î-Ç Ï³ ñÇùÝ Çë Ï³ å»±ë ½ ·³ó íáõÙ ¿

²Ý ó³Í 60 ï³ ñÇ Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ³ í» ÉÇ ù³Ý 50 å³ ï» ñ³½Ù ¿ ³ñ Ó³ Ý³·ñ í»É ³ß Ë³ñ-ÑáõÙ: Àëï êïáÏ ÑáÉ ÙÇ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ·Ç ï³ Ñ» ï³ ½á ï³ Ï³Ý ÇÝë ïÇ-ïáõ ïÇ` ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ÙÇ³ÛÝ 2006 Ã. 17 Ù»Í ½ÇÝ í³Í Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ ¿ Í³Ûñ ³ é»É: ´³ ñ» �³Ë ï³ �³ñ, ¹ñ³Ý óÇó áã Ù» ÏÁ ãÇ í» ñ³Í í»É Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ³ í» ñÇã å³ ï» ñ³½-ÙÇ: ´á ÉáñÝ ¿É ÁÝ ¹áõ ÝáõÙ »Ý, áñ Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ½Ç Ý³ Ã³÷ Ù³Ý ù³ ñá ½³ñ ß³íÝ ³Ûë Ñ³ñ óáõÙ ¿³ Ï³Ý ¹»ñ ¿ Ë³ Õ³ ó»É:


Þ³ ï» ñÁ Ï³ñ ÍáõÙ »Ý, áñ å»ïù ¿ Ñ½á ñ³ó Ý»É Ø²Î-Á, áñ å»ë ½Ç ¹³ ¹³ ñ»ó ÝÇ Ï³ñ ×³ï¨ å³ ï»-ñ³½Ù Ý» ñÁ ¨ Çñ á ñá ßáõÙ Ý» ñÁ ÉÇá íÇÝ Ç Ï³ ï³ñ ³ ÍÇ: ê³ Ï³ÛÝ Ø²Î-Ç ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ñ¹ Ûáõ Ý³-í» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³Ë í³Í ¿ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ ù³ Õ³ ù³ Ï³Ý Ï³Ù ùÇó, Ç ñ»Ýó ÇëÏ Ï³ Û³ó ñ³Í á ñá ßáõÙ-Ý» ñÁ Ñ³ñ ·» Éáõ å³ï ñ³ë ï³ Ï³ ÙáõÃ Ûáõ ÝÇó: ´³ óÇ ³Û¹, ³Ûë ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Í³Ë ë³ ï³ñ »Ý: üÇ Ý³Ý ë³ íáñ Ù³Ý �³ ó³ Ï³ ÛáõÃ Û³Ý å³ï ×³ éáí Ø²Î-Á Ñ³ ×³Ë Ç íÇ ×³ ÏÇ ã¿ Ñ³ë Ý» Éáõ ³ í» ÉÇÇÝ:

Ø²Î-Ç Ñ½á ñáõÃ Û³Ý ·³Õï ÝÇùÝ ³ÛÝ ¿, áñ »ñ �»ù ãÇ Ñ³ÝÓÝ íáõÙ, ³Ý ·³Ù ³ Ù» Ý³ Í³Ýñ Ù³ñ ï³Ñ ñ³-í»ñ Ý» ñÇ ¹»å ùáõÙ: Ð³ ×³Ë, »ñ� å³ ï» ñ³½ ÙáÕ »ñÏñ Ý» ñÁ å³ ï» ñ³½ ÙÁ ¹³ ¹³ ñ»ó Ý» Éáõ ù³ Õ³-ù³ Ï³Ý Ï³Ùù ã»Ý ¹ñë ̈ á ñáõÙ, Ø²Î-Á ëïÇå í³Í ¿ ÉÇ ÝáõÙ Ñ» é³ó Ý»É Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ½áñ ù» ñÁ: ê³ Ï³ÛÝ Çñ ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Ûáõ ÝÁ ß³ ñáõ Ý³ ÏáõÙ ¿ ¹Ç í³ Ý³ ·Ç ïáõÃ Û³Ý ¨ �³ Ý³Ï óáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí` ³ ÝÁÝ¹ Ñ³ï Ï³ åÇ Ù»ç ÉÇ Ý» Éáí ß³ Ñ³·ñ ·Çé ÏáÕ Ù» ñÇ Ñ»ï: ä³Û Ù³Ý Ý» ñÇ �³ ñ» É³í Ù³Ý ¹»å ùáõÙ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÁ Ï³ ñáÕ »Ý í» ñ³ ¹³é Ý³É:

Ð³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¨ ³ñ ¹³ ñáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõ ÙÁ ¹»é¨ë �³Õ Ó³ ÉÇ » ñ³ ½³Ýù ¿: ä³ ï»-ñ³½Ù Ý» ñÁ, ãù³ íá ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ë³Ë ïáõÙ Ý» ñÁ ¹»é¨ë ³Ý Ëáõ ë³ ÷» ÉÇ »Ý: ² Ñ³ ÇÝ ãáõ ¿ ½·³ó íáõÙ Ø²Î-Ç Ñ» ï³ ·³ ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý Ï³ ñÇ ùÁ: ² ëáõÙ »Ý` » Ã» Ø²Î-Á ·á ÛáõÃ ÛáõÝ ãáõ Ý» Ý³ñ, ³ß Ë³ñ ÑÇ »ñÏñ Ý» ñÁ ëïÇå í³Í ÏÉÇ Ý»ÇÝ Ù»Ï ³ÛÉ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ ëï»Õ Í»É` ÑÝ³ ñ³-íáñ ¿` Ù»Ï ³ÛÉ ³Ý í³Ù�, á ñÁ ×Çßï ³ÛÝ ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Ûáõ ÝÁ ÏÍ³ í³ É»ñ, ÇÝã Ø²Î-Ý ¿ ³ ÝáõÙ ³Û ëûñ:

��http://www.un.org/Depts/dpko/dpko/

Æ±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ºñ Ï³ñ Å³ Ù³ Ý³Ï ¿, ÇÝã Ø²Î-Ý ³Ï ïÇí å³Û ù³ñ ¿ ÙÕáõÙ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù: Ð³ß íÇ ³é Ý» Éáí ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³Ý ñáõÃ Û³ ÝÁ ëå³é Ý³ óáÕ ³Ûë íï³Ý ·Á í» ñ³ó Ý» Éáõ í×é³ Ï³-ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ` Ø²Î-Á ¨ Çñ ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ùß³ Ï»É »Ý �³½ Ù³ ÃÇí ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ç ñ³ í³ Ï³Ý ÷³ë ï³ÃÕ Ã»ñ, á ñáÝù ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³Ý ñáõÃ Û³ ÝÁ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³Ý Ë» Éáõ ¨ Ù» Õ³ íáñ Ý» ñÇÝ å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ Û³Ý »Ý Ã³ñ Ï» Éáõ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ Ï» Éáõ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ »Ý ÁÝ Ó» éáõÙ: 1963 Ã. Ø²Î-Ç ÙÇç Ýáñ ¹áõÃ Û³Ù� ï³ë Ý» ñ»ù ·Éá �³É Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Çñ ¿ ëïá ñ³·ñ í»É, Ý» ñ³é Û³É` å³ ï³Ý¹ í»ñó Ý» Éáõ, ÇÝù Ý³ ÃÇé Ý» ñÇ ³é¨³Ý· Ù³Ý, ³ Ñ³ �»Ï ã³ Ï³Ý éÙ�³ Ïá ÍáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ýÇ Ý³Ý ë³ íáñ Ù³Ý ¹»Ù å³Û Ù³ Ý³· ñ» ñÁ: ²Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ËáñÑñ ¹Ç Ñ³ Ï³³ Ñ³ �»Ï ã³ Ï³Ý Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÁ í» ñ³Ñë ÏáõÙ ¿ 2001 Ã. ë»å ï»Ù �» ñÇ 11-Çó Ñ» ïá ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ ëï³ÝÓ Ý³Í å³ñ ï³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ óáõ ÙÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ Ýå³ë ïáõÙ Ýñ³Ýó` ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ï³ ñá ÕáõÃ Û³ ÝÁ:

Ø»ñ ë» ñáõÝ ¹Á, Ï³ Ù³ Ã» ³ Ï³ Ù³, å³ï ÙáõÃ Û³Ý Ù»ç ÏÙÝ³ áñ å»ë ÙÇ ë» ñáõÝ¹, á ñÁ ëïÇå-

í³Í ¿ñ ³ß Ë³ñ ÑÁ å³ßï å³ Ý»É ³ Ñ³ �»Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÇó:

´³Ý ÎÇ-ØáõÝ` Ø²Î-Ç ¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñ

��www.un.org/terrorism/

��http://disarmament.un.org/terrorism.htm

19 û·áëïáëÇ 2003Ã.

Ø³Ñ³å³ñïÁ å³ÛÃ»óñ»ó éáõÙ�Á, áñÁ ï»Õ³¹ñí³Í ¿ñ Î³Ý³É ÑÛáõñ³ÝáóÇ Ùáï Ï³Û³Ý³Í ó»Ù»Ýïáí �»éÝí³Í Ù»ù»Ý³ÛáõÙ: ²Û¹ ÑÛáõñ³ÝáóáõÙ ¿ñ ·ïÝíáõÙ ´³Õ¹³¹Ç Ø²Î-Ç Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·ñ³ë»ÝÛ³ÏÁ: Üí³½³·áõÛÝÁ 17 Ù³ñ¹ ½áÑí»ó` ³Û¹ ÃíáõÙ Æñ³ùáõÙ ¶ÉË³íáñ ù³ñïáõÕ³ñÇ Ñ³ïáõÏ Ý»ñÏ³Û³óáõóÇã ê»ñçÇá ìÇ»Ûñ³ ¹» Ø»ÉÉáÝ ¨ Ùáï 100 Ù³ñ¹ íÇñ³íáñí»ó:

¶Éá μ³É Ñ³ Ï³³ Ñ³ μ»Ï ã³ Ï³Ý é³½ Ù³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ2006 Ã. ë»å ï»Ù μ» ñÇ 8-ÇÝ ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ùμ É»³Ý ÁÝ ¹áõ Ý»ó ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ é³½ Ù³-í³ ñáõÃ ÛáõÝ: è³½ Ù³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ` μ³ Ý³Ó¨Ç ï»ë ùáí ¨ ¶áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Íñ³ ·Ç ñÁ` Ñ³ í»É í³ ÍÇ Ó ̈ áí, » ½³ ÏÇ ÷³ë ï³ ÃáõÕÃ ¿ ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï ³½ ·³ ÛÇÝ, ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ËÃ³Ý Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ: è³½ Ù³ í³ ñáõÃ Û³Ý ÁÝ ¹áõ Ýáõ ÙÁ Ï³ñ¨áñ ¿ Ýñ³ Ýáí, áñ ³ é³ çÇÝ ³Ý ·³Ù μá Éáñ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý » Ï³Ý Ùß³ Ï»É ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ é³½ Ù³ í³ ñ³ Ï³Ý ¨ ·áñÍ Ý³ Ï³Ý Ùá ï» óáõÙ: è³½ Ù³ í³-ñáõÃ Û³Ý Ù»ç Ý³ Ë³ ï»ë í³Í ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ýáñ Ý³ Ë³ Ó»é ÝáõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ »Ý.

• ́ ³ ñ» É³ í»É Ñ³ Ï³³ Ñ³ μ»Ï ã³ Ï³Ý ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý ³ ç³Ï óáõÃ Û³Ý μ³ßË Ù³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý»ó í³ ÍáõÃ ÛáõÝÝ áõ ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ, áñ å»ë ½Ç μá Éáñ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ· ñ³í í³ ÍáõÃ Ûáõ ÝÁ ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï ÉÇ ÝÇ:

• Î³ Ù³ íáñ Ç ñ³ ·áñ Í»É ³ ç³Ï óáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·» ñÁ` ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ½á Ñ» ñÇ ¨ Ýñ³Ýó ÁÝ ï³ ÝÇù Ý» ñÇ Ï³ ñÇù Ý» ñÁ μ³ í³ ñ³ ñ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí:

• ØÇ çáó Ý»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É Ï»Ý ë³³ Ñ³ μ» ÏãáõÃ Û³Ý ëå³é Ý³ ÉÇ ùÇ ¹»Ù` Ï»Ý ë³ μ³ Ý³-Ï³Ý ÙÇ ç³ ¹» å» ñÇ Ù»Ï Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ßï» Ù³ ñ³Ý ëï»Õ Í» Éáí, Ï»Ýï ñá Ý³ Ý³ Éáí å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³Ý ñ³ ÛÇÝ ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·» ñÇ íñ³ ¨ ·Ç ï³Ï-ó» Éáí Ñ³ Ù³ ï»Õ ·áñ ÍÇ Ëá ßáñ ß³ Ñ³ éáõ Ý» ñÇÝ ÙÇ³ íá ñ» Éáõ Ï³ ñÇ ùÁ, áñ å»ë ½Ç ³ å³ Ñá í»Ý, áñ Ï»Ý ë³ ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý Ó»éù μ» ñáõÙ Ý» ñÁ ³ Ñ³ μ»Ï ã³ Ï³Ý Ï³Ù ³ÛÉ Ñ³Ý ó³ ·áñÍ Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ ãÍ³ é³ Û»Ý, ³ÛÉ ÙÇ³ÛÝ ÏÇ ñ³é í»Ý Ñû ·áõï Ñ³Ý ñáõÃ Û³Ý:

• ² Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñáõÙ Ý»ñ· ñ³ í»É ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Ñ³ ë³ ñ³ ÏáõÃ-Û³ ÝÁ, ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ ¨ »Ý Ã³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ¨ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï ó»É Ù³ë Ý³ íáñ Ñ³ï í³ ÍÇ Ñ»ï` Ñ³ï Ï³ å»ë Ëá ó» ÉÇ ÃÇ ñ³Ë Ý» ñÇ íñ³ ³ Ñ³ μ»Ï ã³ Ï³Ý Ñ³ñ Ó³ ÏáõÙ Ý» ñÁ Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

• àõ ëáõÙ Ý³ ëÇ ñ»É Ýá ñ³ ñ³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ` ÇÝ ï»ñ Ý»ïÝ ³ Ñ³ μ» ÏÇã Ý» ñÇ Ó»é ùáí û· ï³-·áñÍ í» Éáõ Ñ³ ñ³ ×áõÝ ëå³é Ý³ ÉÇ ùÇ ¹»Ù Ñ³ Ù³ å³ ï³ë Ë³Ý ÙÇ çáó Ý»ñ Ó»é Ý³ñ-Ï» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí:

• ²ñ ¹Ç³ Ï³ Ý³ó Ý»É ë³Ñ Ù³ Ý³ ÛÇÝ ¨ Ù³ù ë³ ÛÇÝ í» ñ³Ñë ÏáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·» ñÁ ¨ μ³ ñ» É³ í»É ×³Ù ÷áñ ¹³ Ï³Ý ÷³ë ï³ÃÕ Ã» ñÇ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Ûáõ ÝÁ` Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ³ Ñ³ μ» ÏÇã Ý» ñÇ áõÕ¨á ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ³ Ýû ñÇ Ý³ Ï³Ý ÝÛáõ Ã» ñÇ ï» Õ³ ÷á-ËáõÃ Ûáõ ÝÁ:

• ²Ù ñ³åÝ ¹»É Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ` ÷á Õ» ñÇ Éí³ó Ù³Ý ¨ ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ýÇ Ý³Ý ë³ íáñ Ù³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí:

��http://www.un.org/sc/ctc


ä³Û ù³ñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ¹»Ù

1980 Ãí³ Ï³ ÝÇó Ç í»ñ ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ ³Ý¹ ñ³ ¹³ñ Ó»É ¿ ³ í» ÉÇ ù³Ý 60 »ñÏñ Ý» ñáõÙ ³é Ï³ ÙÇ ÉÇá Ý³ íáñ Ù³ Ñ�»ñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ËÝ¹ñÇÝ: ² Ù»Ý ï³ ñÇ Ñ³ ½³ ñ³ íáñ Ù³ñ ¹ÇÏ (ÑÇÙ Ý³ Ï³ ÝáõÙ » ñ» Ë³ Ý»ñ, Ï³ Ý³Ûù ¨ Í» ñ»ñ) ³Ý ¹³-Ù³ ÉáõÛÍ Ï³Ù ³Ûë Éáõé Ù³ñ ¹³ë å³Ý Ý» ñÇ ½áÑÝ »Ý ¹³é ÝáõÙ: ØÇÝã ¹»é ³ß Ë³ñ ÑÇ ï³ñ �»ñ »ñÏñ Ý» ñáõÙ ß³ ñáõ Ý³Ï íáõÙ ¿ ³ Ï³ Ý³ å³ ïáõ ÙÁ:

Ø²Î-Ç ³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ Ù³Ý ³ß Ë³ ï³Ýù Ý» ñÇ Í³ é³ ÛáõÃ Ûáõ ÝÁ (UNMAS) ³ é³Ýó ù³ ÛÇÝ ¹»ñ ¿ Ë³ ÕáõÙ ³Û¹ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óáõÙ ¨ Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·áõÙ ¿ Ø²Î-Ç ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý»-ñÇ �á Éáñ ³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ Ù³Ý ³ß Ë³ ï³Ýù Ý» ñÁ, ÑÇÙ Ý³¹ ñ³Ù Ý»ñÝ áõ Íñ³· ñ» ñÁ: ²Ûë Í³ é³ ÛáõÃ Û³Ý ·áñ Íáõ Ý»áõÃ ÛáõÝÝ áõÕÕ í³Í ¿ ³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ Ù³Ý, ³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ Ç ñ³ ½»Ï Ù³Ý �³ ñ» É³í Ù³ÝÝ áõ íï³Ý ·Ç Ýí³ ½»ó Ù³Ý í» ñ³ �»ñ Û³É ·Ç ï» ÉÇù Ý» ñÇ ï³ ñ³Í Ù³ ÝÁ, ½á Ñ» ñÇÝ û· ÝáõÃ ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñ» ÉáõÝ ¨ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÁ áãÝ-ã³ó Ý» ÉáõÝ:

��www.mineaction.org/

�ö³ë ï»ñ²Ï³Ý³ÛÇÝ ³Ñ³μ»ÏãáõÃÛáõÝ• Úáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ 20 ñá å»Ç ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ï ×³ éáí ÙÇ Ù³ñ¹ ³Ý ¹³ Ù³ ÉáõÛÍ ¿ ¹³é ÝáõÙ Ï³Ù Ù³ Ñ³ ÝáõÙ:

• 20-ñ¹ ¹³ ñÇ ëÏ½�ÇÝ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ½á Ñ» ñÇ Ùáï 80 ïá Ïá ëÁ ½ÇÝ Í³ é³ ÛáÕ ¿ñ: ²Û ëûñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ½á Ñ» ñÇ Ùáï 80 ïá Ïá ëÁ ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Ë³ Õ³Õ �Ý³Ï ãáõÃ ÛáõÝ ¿:

• Ø»Ï ³ Ï³ÝÝ ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ 3 ¹á É³ñ ³ñ ÅÇ, ë³ Ï³ÛÝ Ù»Ï ³ Ï³ ÝÇ ³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ 1000 ¹á É³ñ ¿ å³ Ñ³Ýç íáõÙ:

• ² Ï³Ý Ý» ñÇó ³ Ù» ÝÇó ³ é³ í»É ïáõ Å³Í »ñÏñ Ý»ñÝ »Ý ²Ý ·á É³Ý, ²ý Õ³Ýë ï³ ÝÁ, ´áë ÝÇ³Ý ¨ Ð»ñ ó» ·á íÇ Ý³Ý, Î³Ù �á ç³Ý, Êáñ í³ ÃÇ³Ý, ¾ ñÇÃ ñ»³Ý, Æ ñ³ ùÁ, Øá ½³Ù �Ç ÏÁ, êáõ ¹³ÝÝ áõ ìÇ»ï Ý³ ÙÁ:

² Ï³Ý Ý» ñÇ ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ ãÇ ÃáõÛ É³ï ñáõÙ ³ Ï³Ý Ý»ñ áõ Ý» Ý³ÉÝ áõ û· ï³ ·áñ Í» ÉÁ: 2007 Ã. ³å ñÇ ÉÇÝ 133 å» ïáõÃ ÛáõÝ ëïá ñ³· ñ»É ¿ ³Ûë Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ, 153 å» ïáõÃ ÛáõÝ` å³ß ïá Ý³ å»ë ÁÝ ¹áõ Ý»É ¹ñ³ ¹ñáõÛÃ Ý» ñÁ:

• Ð³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ³Ý ¹³Ù 76 »ñ ÏÇñ ³ í³ñ ï»É ¿ Çñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇ áãÝ ã³ óáõ ÙÁ:

• Ð³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ³Ý ¹³Ù 58 »ñ ÏÇñ å³ß ïá Ý³ å»ë Ù»ñ Å»É ¿ Ñ³ Ï³ Ñ»ï¨³ Ï³ ÛÇÝ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý»ñ áõ Ý» Ý³ ÉÁ:

• Ð³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ³Ý ¹³Ù 9 »ñ ÏÇñ Çñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇ áãÝ ã³ó Ù³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ óáõÙ ¿:

• Ð³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ³Ý ¹³Ù 8 »ñ ÏÇñ Ñ³ å³ ÕáõÙ ¿ Ñ³Û ï³ ñ³ ñ»É ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇ ³é Ï³ ÛáõÃ Û³Ý Ï³Ù �³ ó³ Ï³ ÛáõÃ Û³Ý Ù³ ëÇÝ:

• Ð³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ ³Ý ¹³Ù 2 »ñ ÏÇñ Íñ³· ñ»É ¿ ÙÇ çáó Ý» ñÇ Ã³ ÷³Ý óÇ ÏáõÃ Û³Ý í» ñ³ �»ñ Û³É Çñ Ý³Ë Ý³ Ï³Ý ½» ÏáõÛ óáõÙ Ñ³Û ï³ ñ³ ñ»É Çñ å³ ß³ñ Ý» ñÇ ³é Ï³ ÛáõÃ Û³Ý Ï³Ù �³ ó³ Ï³-ÛáõÃ Û³Ý Ù³ ëÇÝ:

âå³ÛÃ³Í �»Ïáñ³ÛÇÝ éáõÙ�»ñ ÈÇ�³Ý³ÝáõÙ àñáß ãå³ÛÃ³Í ë³ñù»ñ, áñáÝù Ñ³ÛïÝ³�»ñ»É ¿ Ø²Î-Ç ãÇÝ³Ï³Ý ·áõÙ³ñï³ÏÁ` ÈÇ�³Ý³ÝÇ ÐÇÝÇ³ ù³Õ³ùÁ ³Ï³Ý³½»ñÍ»ÉÇë: ¼ÇÝíáñÝ»ñÁ ï»Õ³÷áËáõÙ »Ý ãå³ÛÃ³Í ë³ñù»ñÁ ³í»ÉÇ ³å³Ñáí ï³ñ³Íù, áñï»Õ ¨ ³ÛÝáõÑ»ï¨ å³ÛÃ»óÝáõÙ »Ý:


è³½ Ù³Ù Ã»ñ ùÇ Ù»Í å³ ß³ñ ¨ ³ Ï³ Ý³ ½»ñ ÍáõÙ 1999 Ã. Ç í»ñ, »ñ� Ñ³ Ï³ Ñ»ï¨³ Ï³ ÛÇÝ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ û· ï³ ·áñ ÍáõÙÝ ³ñ ·» ÉáÕ å³Û-Ù³ Ý³ ·ÇñÝ áõ ÅÇ Ù»ç Ùï³í, Ýáñ ½á Ñ» ñÇ ÃÇ íÁ ï³ ñ»ó ï³ ñÇ Ýí³ ½»É ¿, �³½ Ù³ ÃÇí Ñá Õ³ ï³ ñ³Íù Ý»ñ »Ý ³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ í»É ¨ ÙÇ ÉÇá Ý³ íáñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý»ñ áãÝ-

ã³ó í»É: ä³Û Ù³ Ý³ ·Ç ñÁ ß³ï Ï³ñ¨áñ ¿ñ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ËÝ¹ñÇ ÉáõÍ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ: ê³ Ï³ÛÝ ³ÛÝ ãÇ ³Ý¹ ñ³ ¹³ñ Ó»É Ù»Ï ³ÛÉ áã å³ Ï³ë Ï³ñ¨áñ ËÝ¹ñÇ` å³ ï» ñ³½ ÙÇó ÙÝ³ ó³Í å³Û Ãáõ óÇÏ Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇÝ, á ñáÝó ³ Ù»Ý ï³ ñÇ ½áÑ »Ý ¹³é ÝáõÙ Ñ³ ½³ ñ³ íáñ ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý»ñ:

ä³ ï» ñ³½ ÙÇó ÙÝ³ ó³Í å³Û Ãáõ óÇÏ Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÁ í» ñ³ �» ñáõÙ »Ý Éùí³Í ½Ç Ý³Ù Ã»ñ ùÇÝ, ãå³Û Ã³Í ½Ç Ý³Ù Ã»ñ ùÇÝ, á ñáÝù ¹»é¨ë Ï³ ñáÕ »Ý å³Û Ã»É ¨ ëå³é ÝáõÙ »Ý ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý» ñÇ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³ ÝÁ: Ø²Î-Ç` ³ Ï³Ý Ý» ñÇÝ í» ñ³ �» ñáÕ Íñ³· ñ»ñÝ û· ÝáõÙ »Ý »ñÏñ Ý» ñÇÝ Ýí³ ½»ó Ý» Éáõ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ëå³é Ý³ ÉÇ ùÁ ¨ å³ ï» ñ³½-ÙÇó ÙÝ³ ó³Í å³Û Ãáõ óÇÏ Ý» ñÇ å³ ß³ñ Ý» ñÁ: è³½ Ù³Ù Ã»ñ ùÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇ Ïñ×³ï Ù³ÝÝ áõÕÕ í³Í ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ß³ñ Åáõ ÙÁ í»ñ çÇÝ ï³ ñÇ Ý» ñÇÝ É³Û Ý³ Ù³ëß ï³� ·áñ Íáõ Ý»áõÃ ÛáõÝ ¿ Í³ í³ ÉáõÙ:

²í»ÉÇÝ ù³Ý Ë³Õ³Õ³å³ÑáõÃÛáõÝÁÊ³ Õ³ Õ³ å³ ÑáõÃ Ûáõ-ÝÁ ëá íá ñ³ μ³ñ Ø²Î-Ç Ññ³ Ù³ Ý³ ï³ ñáõÃ Û³Ùμ μ³½ Ù³½· é³½ Ù³ Ï³Ý áõ Å» ñÇ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙÝ ¿ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáÕ ÏáÕ Ù» ñÇÝ ³Ý ç³ ï» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí: ²Û ëûñ Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³-å³Ñ Ý» ñÁ ß³ï ³ í» ÉÇÝ »Ý ³ ÝáõÙ, ù³Ý Ñ³ Ï³-Ù³ñ ïáÕ ÏáÕ Ù» ñÇ ÙÇç¨ ëáëÏ áñ å»ë μáõ ý»ñ Ñ³Ý-¹»ë ·³ ÉÁ: ² Ñ³ Ë³ Õ³-Õ³ å³Ñ Ý» ñÇ ÙÇ ß³ñù

·áñ Í³ éáõÛÃ Ý»ñ.

�� ¼Ç Ý³ ¹³ ¹³ ñÇ í» ñ³Ñë ÏáõÙ, Ññ³-¹³ ¹³ ñÇ ¹Ç ï³ñ-ÏáõÙ, é³½ Ù³ Ï³Ý ¹Ç ïáñ ¹³ Ï³Ý

³ é³ ù» ÉáõÃ ÛáõÝ��¼á ñ³ó ñáõÙ ¨

í»ñ³ÇÝï»· ñáõÙ

��¼Ç Ý³ Ã³ ÷áõÙ��Ø³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý

û·ÝáõÃ ÛáõÝ��² ç³Ï óáõÃ ÛáõÝ ÁÝï-

ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Å³ Ù³ Ý³Ï

��Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñ��ø³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý

áë ïÇ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ

��² Ï³ Ý³ ½»ñ ÍáõÙ��Ð³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ ÛáõÝ ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ»ï

ºñÇï³ë³ñ¹Á óáõó³¹ñáõÙ ¿ ³Ï³Ý³½»ñÍáõÙ

² í» ÉÇ ß³ï Í³Ëë íáõÙ ¿ ½Ç Ý³Ù Ã»ñ ùÇ, ù³Ý

Ù³ñ¹ Ï³Ýó Ñ³ Ù³ñ


²ß Ë³ñ ÑáõÙ ï³ ñ» Ï³Ý 800 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ ¿ Í³Ëë íáõÙ é³½ Ù³ Ï³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ

²ÛÝ ¹»å ùáõÙ, »ñμ

50 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ

¿ ïñ³ Ù³¹ñ íáõÙ Ù³ ùáõñ, ³Ýí ï³Ý· ¿ Ý»ñ ·Ç³ ëï»Õ Í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ

30 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ`

½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ å³ñï ù» ñÇ ã»Õ Û³É Ñ³Û-ï³ ñ³ñ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


Ñá ÕÇ ¿ ñá ½Ç³Ý Ï³Ý-Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


³ éáÕ ç³ å³ Ñ³ Ï³Ý ËÝ³Ù ùÇ ¨ ÒÆ²Ð-Ç í» ñ³ÑëÏ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


³ å³ë ï³Ý ³ å³ Ñá í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


ëáíÝ áõ Ã»ñë Ýáõ ÙÁ í» ñ³ó Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ

10,5 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ`

μÝ³Ï ãáõÃ Û³Ý ÃÇ íÁ Ï³ñ ·³ íá ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


Ù³ ùáõñ, ³Ýí ï³Ý· çáõñ ³ å³ Ñá í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


ÃÃí³ ÛÇÝ ³ÝÓñ¨Ç Ï³ÝË Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


·Éá μ³É ï³ ù³ óáõ ÙÁ Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ áãÝ ã³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


³Ý ï³ é³ Ñ³ ïáõ ÙÁ ¹³ ¹³ ñ»ó Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


û ½á ÝÇ ß»ñ ïÇ Ýáë-ñ³ óáõ ÙÁ Ï³Ý Ë» Éáõ Ñ³ Ù³ñ


÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ û· ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ


³Ý· ñ³ ·Ç ïáõÃ Û³Ý í» ñ³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


³ Ï³ Ý³ ½»ñÍ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ


Åá Õáíñ ¹³ í³ ñáõÃ Û³Ý Ï³ éáõó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ

2


¼Ç Ý³ Ã³ ÷áõÙ²ß Ë³ñ ÑÇ ³Ýí ï³Ý ·áõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ Ýí³ ½»ó Ù³Ý ÙÇ çá óáíØÇÝã ûñë Ù³ñ¹ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ Ëáõ ë³ ÷»É ¿ »ñÏ ñáñ¹ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙÇó ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý ½Ç Ý³ Ã³÷ Ù³Ý ³ß Ë³ ï³Ýù Ý»-ñÇ, ÑÇÙ Ý³ Ï³ ÝáõÙ` ½³Ý· í³ Í³ ÛÇÝ áãÝ ã³ó Ù³Ý ½»Ý ù» ñÇ í» ñ³ó Ù³Ý ßÝáñ-ÑÇí: ²Û Ýá õ³ Ù» Ý³Û ÝÇí, ³ß Ë³ñ ÑÁ ¹»é¨ë í ï³Ý ·³ íáñ í³Ûñ ¿. ½Ç Ý³Ù Ã»ñ ùÇ å³ ß³ñ Ý» ñÁ ß³ ñáõ Ý³ ÏáõÙ »Ý ³ ×»É, û ñ» óûñ ³ ×áõÙ ¿ Ý³¨ å³ ï» ñ³½ ÙÇ å³ï ñ³ëï íáÕ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ÃÇ íÁ, ¨ ëå³ é³ ½Ç ÝáõÃ Û³Ý Í³Ë ë» ñÁ Ñ»ï½ Ñ» ï» Ù» Í³ ÝáõÙ »Ý:²Ûë å»ë, 1945 Ã. Ö³ åá ÝÇ³ ÛÇ ÐÇñá ëÇ Ù³ ¨ Ü³ ·³ ë³ ÏÇ ù³ Õ³ù Ý» ñÇ íñ³ »ñ Ïáõ éáõÙ� Ý» ï» Éáõó Ñ» ïá ºñÏ ñáñ¹ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ å³ ï» ñ³½ÙÝ ³ í³ñï í»ó (1939-1945 ÃÃ.): ¸ñ³ ÝÇó Ñ» ïá ³ß Ë³ñ ÑáõÙ Ùáï 150 å³ ï»-ñ³½Ù ¿ ³ñ Ó³ Ý³·ñ í»É: ² í» ÉÇ ù³Ý 20 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ¹ ¿ ³Û¹ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ ½á ÑÁ ¹³ñ Ó»É, á ñáÝó 80 ïá Ïá ëÁ ½ÇÝ íá ñ³ Ï³Ý ã¿: âÝ³ Û³Í ÙÇ çáõ-Ï³ ÛÇÝ ½»Ýù ³ÛÉ¨ë ãÇ û· ï³ ·áñÍ í»É, Ý»ñ Ï³ ÛáõÙë ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ³éÝ í³½Ý 7 å» ïáõÃ ÛáõÝ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ýù áõ ÝÇ: àÕç ³ß Ë³ñ ÑÇ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ å³ ß³ñ Ý» ñÁ Ñ³ í³ ë³ñ »Ý Ùáï 15 Ñ³ ½³ñ Ù» ·³ ïáÝ Ý³ ÛÇ, á ñÁ Ñ³ Ù³ñ Å»ù ¿ ³ í» ÉÇ ù³Ý Ù»Ï ÙÇ ÉÇáÝ Ð» ñá ëÇ Ù³ ÛÇ íñ³ Ý»ï í³Í éáõÙ �Ç: ÆëÏ ³ÛÅÙ áõ ß³¹ ñáõÃ ÛáõÝ ¹³ñÓ Ý»Ýù Ñ»ï¨Û³É ÷³ë ïÇÝ. ÙÇÝã Ù»Ýù ÏÑ³ß-

í»Ýù Ù» ÏÇó í³Ã ëáõ ÝÁ, ³Û¹ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ Ùáï 25-30 » ñ» Ë³, Ù»Í Ù³ ëÁ` ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ, Ã»ñëÝ Ù³Ý, ëá íÇ ¨ �áõ Å» ÉÇ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ½áÑ ¿ ¹³é ÝáõÙ: ØÇÝã ¹»é ÙÇ¨ÝáõÛÝ Å³ Ù³-Ý³ Ï³ Ñ³ï í³ ÍáõÙ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ é³½ Ù³ Ï³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñáí Ùáï 2,3 ÙÇ ÉÇáÝ Ï³Ù ï³ ñ» Ï³Ý 800 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ ¿ Í³Ëë-íáõÙ: î³ ñ» Ï³Ý Ùáï 30 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ ¹á É³ñ ¿ Í³Ëë íáõÙ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý»ñ ½»Ýù ÷á Ë³¹ ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:º’í ½»Ý ùÇ å³ ß³ñ Ý» ñÇ, ¨’ ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï »Ý Ù³ñ¹ Ï³ ÛÇÝ ¨ ÝÛáõ Ã³ Ï³Ý ÑëÏ³ Û³ Ï³Ý å³ ß³ñ-Ý»ñ: ¸ñ³Ýó ë³ Ï³ íáõÃ Û³Ý å³ï ×³ éáí áñ¨¿ ·áñ ÍÁÝ Ã³ó å»ïù ¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ Ý³ ÙÛáõ ëÇ Ñ³ß íÇÝ: ²ë ïÇ ×³ Ý³ �³ñ ³ í» ÉÇ áõ ³ í» ÉÇ Ù»Í Ãíáí Ù³ñ ¹ÇÏ »Ý Ñ³Ý ·áõÙ ³ÛÝ »½ ñ³ Ï³ óáõÃ Û³Ý, áñ, Ç í»ñ-çá, Ï³’Ù Ù³ñ¹ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ Ïß³ ñáõ Ý³ ÏÇ ëå³ é³ ½Ç ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, Ï³’Ù �á Éá ñÇ ß³ Ñ» ñÇó �ËáÕ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³-óáõÙ Ï³å ñÇ: ê³ Ï³ÛÝ ³Û¹ »ñ Ïáõ ëÁ ÙÇ³ ëÇÝ Ýñ³Ý ãÇ Ñ³ çáÕ íÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý»É: ÀÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ¨ ³Ù �áÕ ç³ Ï³Ý ½Ç Ý³ Ã³ ÷áõ ÙÁ Ï³Ù ½³Ý· í³ Í³ ÛÇÝ áãÝ-ã³ó Ù³Ý ½»Ý ùÇ ³ë ïÇ ×³ Ý³ Ï³Ý í» ñ³ óáõ ÙÁ Ø²Î-Ç Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇó Ù»ÏÝ ¿: ¸ñ³ ³Ý ÙÇ ç³ Ï³Ý ËÝ¹Çñ Ý»ñÝ »Ý` Ï³Ý Ë»É å³ ï» ñ³½ ÙÇ, Ù³ë Ý³ íá ñ³ å»ë` ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ å³ ï» ñ³½ ÙÇ íï³Ý ·Á ¨ ëå³ é³ ½Ç-ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ¹³ ¹³ ñ»ó Ý» Éáõ ¨ Ýí³ ½»ó Ý» Éáõ ÙÇ çáó Ý»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É:

��http://disarmament.un.org

Ø²Î-Ç` ½Ç Ý³ Ã³÷ Ù³ÝÝ áõÕÕ í³Í ÙÇ ß³ñù ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ

�� Àëï 1963 Ã. ëïá ñ³·ñ í³Í ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ Ù³ë Ý³ ÏÇ ÷áñ Ó³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇ ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ` ã»Ý ÃáõÛ É³ïñ íáõÙ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ ÷áñ Ó³ñ ÏáõÙ Ý» ñÁ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñáõÙ, ïÇ» ½»ñ ùáõÙ ¨ ëïáñçñ Û³ ÙÇ ç³ í³Û ñáõÙ:

�� 1968 Ã. ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ ï³ ñ³Í Ù³Ý ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ ÃáõÛÉ ãÇ ï³ ÉÇë ÙÇ çáõ-Ï³ ÛÇÝ ½»Ýù áõ Ý» óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇÝ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ýù ï³ ñ³ Í»É ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇó ½»ñÍ »ñÏñ Ý» ñáõÙ:

�� 1992 Ã. ëïá ñ³·ñ í³Í øÇ ÙÇ³ Ï³Ý ½»Ý ùÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý ³ñ ·» ÉáõÙ ¿ ÝÙ³Ý ½»Ý ùÇ û· ï³ ·áñ-Íáõ ÙÁ, ³ñ ï³¹ ñáõÃ ÛáõÝÝ áõ å³ Ñ»ë ï³ íá ñáõ ÙÁ:

�� 1996 Ã. ëïá ñ³·ñ í³Í ØÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ ÷áñ Ó³ñÏ Ù³Ý ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ñ³ Ù³-Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ ³ñ ·» ÉáõÙ ¿ ÙÇ çáõ Ï³ ÛÇÝ ½»Ý ùÇ �á Éáñ ëïáñ ·»ïÝ Û³ ÷áñ Ó³ñ ÏáõÙ Ý» ñÁ:

�� 1997 Ã. ëïá ñ³·ñ í³Í Ð³ Ï³ Ñ»ï¨³ Ï³ ÛÇÝ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý ³ñ ·» ÉáõÙ ¿ ÝÙ³Ý ³ Ï³Ý Ý» ñÇ û· ï³ ·áñ Íáõ ÙÁ, å³ Ñ»ë ï³ íá ñáõ ÙÁ, ³ñ ï³¹ ñáõÃ ÛáõÝÝ áõ ÷á Ë³Ý óáõ ÙÁ:

1945Ã. ³í»ÉÇ ù³Ý 120 Ñ³½³ñ Ù³ñ¹ ëå³Ýí»ó ³ïáÙ³ÛÇÝ éáõÙ�»ñÇó ÐÇñáëÇÙ³ÛáõÙ ¨ Ü³·³ë³ÏÇáõÙ (Ö³åáÝÇ³):

ÐÇñáëÇÙ³ÛÇ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý Ñáõß³ñÓ³ÝÁ (Genbaku Dome) ÙÇ³Ï Ï³éáõÛóÝ ¿ñ, áñ Ï³Ý·áõÝ ÙÝ³ó ³ÛÝ

í³ÛñáõÙ, áñï»Õ å³ÛÃ»ó ³é³çÇÝ ³ïáÙ³ÛÇÝ éáõÙ�Á: 1996Ã. ³ÛÝ ¹³ñÓ³í ÚàôÜºêÎú-Ç Ð³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ

Å³é³Ý·áõÃÛ³Ý ï»ë³ñÅ³Ý í³Ûñ:

ØÇ ½ÇÝ íáñ » ñ» Ë³ ÛÇ å³ï ÙáõÃ ÛáõÝ§ºë ã·Ç ï»Ù, Ã» ù³ ÝÇ ï³ ñ» Ï³Ý »Ù¦,- ³ ë³ó ² μáõ ´³ ù³ñ ´³Ý ·áõ ñ³Ý` ²ñ¨ÙïÛ³Ý ²ý ñÇ Ï³ ÛÇ êÇ» é³ È»á Ý»Ç ÙÇ ÷áù ñ³ Ù³ñ ÙÇÝ, Éñç³ ¹»Ù ·Ûáõ Õ³ óÇ » ñÇ ï³ ë³ñ¹: §ºë ß³ï ÷áùñ ¿Ç, »ñμ ÇÝÓ Ñ» é³ó ñÇÝ ÇÙ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÇó¦: ² μá õÇÝ, ÇÝã å»ë ¨ 10 Ñ³ ½³ñ ³ÛÉ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ, ³é¨³Ý ·»É ¿ÇÝ ïÝÇó, ¨ Ã» Ï³ é³-í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, Ã» ³åë ï³Ùμ áõ Å» ñÁ ëïÇ å»É ¿ÇÝ ½ÇÝ íáñ ¹³é Ý³É ï³ëÝ Ù»Ï ï³ ñÇ ß³ ñáõ Ý³Ï ï ̈ ³Í ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý å³ ï» ñ³½ ÙáõÙ, áñÝ ³Ù μáÕ çá íÇÝ å³ é³Ï ï»ó »ñ ÏÇ ñÁ:

²åë ï³Ùμ ËÙμÇ ÏáÕ ÙÇó ³é¨³Ý· í» Éáõó Ñ» ïá ² μá õÇÝ ëïÇ å» óÇÝ ÃÙñ³Ý-ÛáõÃ û· ï³ ·áñ Í»É, ³Û Ýáõ Ñ»ï¨ Í» Í» óÇÝ áõ ëïÇ å» óÇÝ ë³ñ ë³ ÷» ÉÇ ¹³ Å³Ý ³ ñ³ñù Ý»ñ ·áñ Í»É: ²Ý Ù» ÕáõÃ Û³Ùμ áõ ùÝùß³Ý ùáí É» óáõÝ Ù³Ý ÏáõÃ Û³Ý ÷á Ë³-ñ»Ý Ýñ³ ÏÛ³Ý ùÁ ÉÇ ¿ñ μéÝáõÃ Û³Ùμ áõ í³ Ëáí: 2001 Ãí³ Ï³ ÝÇÝ êÇ» é³ È»á-Ý»áõÙ å³ ï» ñ³½ ÙÇ ¹³ ¹³ ñÇó Ñ» ïá ÙÇ³ÛÝ » ñ» Ë³ Ý» ñÁ ó³Í ¹ñÇÝ ½»ÝùÝ áõ í» ñ³ ¹³ñ Ó³Ý Ç ñ»Ýó ïÝ»ñÝ áõ Ù³Ý ÏáõÃ Û³ ÝÁ: ê³ Ï³ÛÝ ß³ ï»ñÝ ³ñ ¹»Ý Ùá é³-ó»É ¿ÇÝ` ÇÝã ¿ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ » ñ» Ë³ áõ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÇ ³Ý ¹³Ù ÉÇ Ý»É: Îéí»É áõ ¹Ç Ù³¹ ñ»É. ë³ ¿ñ ³ÛÝ ³ Ù» ÝÁ, ÇÝã Ýñ³Ýù ÑÇ ßáõÙ ¿ÇÝ:

² Ù» ñÇ Ï³ óÇ ¹» ñ³ ë³Ý Ø³ÛùÉ ¸áõ· É³ ëÁ` Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ¹»ë å³ ÝÁ, ² μá õÇÝ Ñ³Ý ¹Ç å»ó êÇ» é³ È»á Ý»Ç ³ñ¨»É Û³Ý ßñç³ ÝáõÙ` Îá Ýá ÛáõÙ ·ïÝíáÕ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý ¨ ËÝ³Ù ùÇ Ï»Ýï ñá ÝáõÙ: Ä³ Ù³ Ý³ ÏÁ ëå³é-íáõÙ ¿ñ ³ñ ¹»Ý. » Ã» ² μá õÇ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ ßáõ ïáí ã·ïÝí»ñ, Ýñ³Ý Ñ³ÝÓ Ý» Éáõ ¿ÇÝ Ù»Ï áõ ñÇß ÁÝ ï³ ÝÇ ùÇ ËÝ³ Ù³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý, ÇÝ ãÁ Ý³ ã¿ñ Ï³ Ù» ÝáõÙ: ê³ Ùá õ»É Â. ø³ Ù³Ý ¹³Ý` ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³ñ ÙÇñ Ë³ ãÇ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ å³ßï å³ ÝáõÃ-Û³Ý ¨ ËÝ³Ù ùÇ Ï»Ýï ñá ÝÇ Íñ³· ñÇ Ï³ é³ í³ñ ãÇ û· Ý³ Ï³ ÝÁ, ³ñ ¹»Ý ßñç»É ¿ñ ÙÇ ß³ñù ·Ûáõ Õ»ñ` ÷áñ Ó» Éáí ·ïÝ»É ² μá õÇ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ, ë³ Ï³ÛÝ ³ å³ñ¹ ÛáõÝ: ²Û Ýá õ³ Ù» Ý³Û ÝÇí, Ý³ á ñá ß»ó Ñ»ï¨»É ² μá õÇ í»ñ çÇÝ ËáñÑñ ¹ÇÝ` ³Û ó» É»É êÇ»-é³ È»á Ý»Ç Ù»Ï ³ÛÉ ßñç³ ÝáõÙ ·ïÝíáÕ ÙÇ ·ÛáõÕ: Ø³ÛùÉ ¸áõ· É³ ëÁ ÁÝ Ï» ñ³Ï-óáõÙ ¿ñ ø³ Ù³Ý ¹³ ÛÇÝ ¨ ² μá õÇÝ ³Û¹ ÷Ýïñïáõù Ý» ñáõÙ: Ø²Î-Ç áõÕ Õ³ ÃÇ éáí ßñç» Éáõó Ñ» ïá Ýñ³Ýù ÙÇ ù³ ÝÇ ÙÕáÝ ÏÇ ½Çã ³ñ¨Ç ï³Ï ù³Û É» óÇÝ` ÷áñ Ó» Éáí ·ïÝ»É ² μá õÇ ·ÛáõÕÝ áõ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÁ: Æ í»ñ çá, Ýñ³Ýù ÙÇ ·ÛáõÕ Ñ³ ë³Ý ¨ ÙÇÝã ·Ûáõ Õ³ å» ïÇÝ ¿ÇÝ ëå³ ëáõÙ, ² μáõÝ áõ ñ³ ËáõÃ Û³Ý áõ ½³ñ Ù³Ý ùÇ ÙÇ ×Çã Éë»ó. Ýñ³ Ù³ÛñÝ ¿ñ: ² μáõÝ ³Ý ÙÇ ç³ å»ë ×³ Ý³ ã»ó Ýñ³Ý ¨ Ã»Ã¨³ ó³Í áõ Ñáõ½-í³Í í³ ½»ó Ýñ³ Ùáï:

��www.un.org/works/


Ø³ÛùÁÉ ¸áõ·É³ëÁ ¨ ²�áõÝ – Ï³¹ñ

Ø²Î-Ý ³ßË³ïáõÙ ¿ ýÇÉÙ³ß³ñÇ §Æ±Ýã

¿ ï»ÕÇ áõÝ»ÝáõÙ¦ í³í»ñ³·ñ³Ï³Ý

ýÇÉÙÇó

www.un.org/works/goingon/

goinghome.html

²ç ÏáÕÙÇ Éáõë³ÝÏ³ñ.Ø²Î-Ç Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý

¹»ëå³Ý` ¹»ñ³ë³Ýæáñç ÎÉáõÝÇÝ

www.un.org/sg/mop


§Ø» ¹Ç ï³ óÇ³ ÛÇ ë»Ý Û³ ÏÁ¦: Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³Ï, ÜÛáõ ÚáñùÜáñ Ï»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏÇ Ý³Ë Ý³ Ï³Ý Íñ³· ñáõÙ ÉéáõÃ Û³ ÝÁ ÝíÇñ í³Í ÙÇ ÷áù-ñÇÏ ë»Ý Û³Ï ¿ñ Ñ³ï Ï³ó í³Í, áñ ï»Õ Ù³ñ ¹ÇÏ Ï³ ñáÕ ¿ÇÝ ÇÝù Ý³Ù ÷á÷ í»É` ³Ý Ï³Ë Ç ñ»Ýó Ñ³ í³ï ùÇó, ¹³ í³ Ý³Ý ùÇó Ï³Ù Ïñá ÝÇó, ë³ Ï³ÛÝ ¸³· Ð³ Ù³ñß ÛáÉ ¹Á ÙÇ áõ ñÇß í» Ñ³ ßáõù �³Ý ¿ñ ó³Ý Ï³ ÝáõÙ: Üñ³ ç³Ý ù» ñÇÝ ß³ï Ýå³ë ï» óÇÝ ùñÇë ïá Ý»³ Ý» ñÇó, Ññ»³ Ý» ñÇó ¨ Ùáõ ëáõÉ Ù³Ý Ý» ñÇó �³Õ Ï³ ó³Í §Ø²Î-Ç Ù» ¹Ç ï³ óÇ³ ÛÇ ë»Ý Û³ ÏÇ ÁÝ Ï»ñ Ý» ñÁ¦, ÙÇ ËáõÙ�, á ñÁ Ñ³Ù³ËÙ�í»ó ¨ ·áõ Ù³ñ ïñ³ Ù³¹ ñ»ó Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³ÝÝ ³ñ Å³ ÝÇ ë»Ý Û³ ÏÇ Ñ³ Ù³ñ: ê»Ý Û³ ÏÇ Ï³ éáõ óáõÙÝ ëÏëí»ó: ä³ ñáÝ Ð³ Ù³ñß ÛáÉ¹Ý ³Ý Ó³Ù� Íñ³· ñ»ó ¨ í» ñ³Ñë Ï»ó §Ø» ¹Ç ï³ óÇ³ ÛÇ ë»Ý Û³ ÏÇ¦ Ï³ éáõó Ù³Ý Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ Ù³Ý ñáõù: ²�ëï ñ³Ïï áñÙ Ý³Ý Ï³ ñÇ Ñ» ÕÇ Ý³ÏÝ ¿ñ ÝÏ³ ñÇã ´á ´»ë ÏááõÝ` Ð³ Ù³ñß ÛáÉ ¹Ç ÁÝ Ï» ñÁ:

��http://www.un.org/Depts/dhl/dag/meditationroom.htm

§Ø»Ýù �á Éáñë Ù»ñ Ý»ñ ëáõÙ ÉéáõÃ Û³Ý ÙÇ Ñ³Ý-·Çëï ³ÝÏ ÛáõÝ áõ Ý»Ýù: ²Ûë ß»Ý ùÁ, áñ Ïáã í³Í ¿ Í³ é³ Û» Éáõ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ·áñÍÁÝÃ³óÝ» ñÇÝ áõ ùÝÝ³ñ ÏáõÙ Ý» ñÇÝ, å»ïù ¿ ³ñ ï³ ùáõëï ÉéáõÃ Û³ ÝÁ, ÇëÏ ¿³ å»ë Ñ³Ý·ë ïÇÝ ÝíÇñ í³Í ÙÇ ë»Ý Û³Ï áõ Ý» Ý³: ²Û¹ Ýå³ ï³ Ïáí ³Ûë ÷áùñ ë»Ý Û³ ÏáõÙ Ïëï»ÕÍ íÇ ÙÇ ³ÝÏÛáõÝ, áñ ï»Õ ¹éÝ»ñ Ï�³ó í»Ý ÙïùÇ ¨ ³ ÕáÃ ùÇ ³Ý ë³Ñ Ù³Ý Ñ³Ý·ñ í³Ý Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ¦:

¸³· Ð³Ù³ñßÛáÉ¹, 1957 Ã.

Phot

o: A

run

Mal

hotr

aÐá·áõ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý áñáÝáõÙ


ÂÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õàñ å»ë ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù (ÃÇ ÙáõÙ` 2 Ï³Ù ³ í» ÉÇ Ë³ Õ³ óáÕ) Ñ³Ý ¹»ë ·³ Éáõ Å³ Ù³ Ý³Ï ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ å»ïù ¿ ÙÇ³ ëÇÝ ³ß Ë³ ï»Ý Ù»Ï å³ ï³ë Ë³ ÝÇ Ñ³Ý ·» Éáõ Ñ³ Ù³ñ, μ³Ûó å»ïù ¿ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³Ý ÙÇÝã¨ å³ ï³ë Ë³ ÝÁ ÙÛáõë Ë³ Õ³ óáÕ Ý» ñÇÝ Ñ³Ûï Ý» ÉÁ:

1. ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ áõ ÝÇ± ë» ÷³ Ï³Ý μ³ Ý³Ï:

2. à ñá±Ýù »Ý Ø²Î-Ç Ññ³ Ù³ Ý³ ï³ ñáõÃ Û³Ùμ ·áñ ÍáÕ »ñ Ïáõ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ-Ý» ñÁ:

3. Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÇÝ Ñ³ ·áõë ïÇ Ç±Ýã ³ é³ÝÓ Ý³ Ñ³ï ÏáõÃ Û³Ý ÙÇ çá óáí Ï³ ñ» ÉÇ ¿ Ñ»ß ïáõÃ Û³Ùμ ×³ Ý³ ã»É:

4. Î³ ñá±Õ »Ý Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ½ÇÝ íáñ Ý» ñÁ Ïéí»É Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáÕ ÏáÕ Ù» ñÇó áñ¨¿ Ù» ÏÇ ß³ñ ù» ñáõÙ:

5. Æ±Ýã ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ¿ Ø²Î-Á Í³ í³ ÉáõÙ Ë³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ³Ù ñ³åÝ¹ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ ³ é³ ù» ÉáõÃ Û³Ý Ñ³ çáÕ ³ í³ñ ïÇó Ñ» ïá:

6. Æ±Ýã ¿ Ð³ Ï³ Ñ»ï¨³ Ï³ ÛÇÝ ³ Ï³Ý Ý» ñÇ ³ñ ·»É Ù³Ý Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý:

7. Æ±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á ³ Ñ³ μ»Ï ãáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³ÝÝå³ ï³Ï Ý» ñÁ

4

ö³ë ï»ñ ½³ñ ·³ó Ù³Ý í» ñ³ μ»ñ Û³É

• ²ß Ë³ñ ÑáõÙ Í³Û ñ³ Ñ»Õ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ù»ç ³å ñáÕ Ý» ñÇ ÃÇ íÁ, 1990 Ãí³ Ï³-ÝÇó ëÏë³Í, μÝ³Ï ãáõÃ Û³Ý 1/3-Çó Ýí³ ½»É ¿ ÙÇÝã¨ 1/5-Ç: ²Û Ýá õ³ Ù» Ý³Û ÝÇí, ãÝ³ Û³Í ºÝ Ã³ ë³ Ñ³ñ Û³Ý ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý óáõ ó³ ÝÇ ßÇ ³ÝÏ Ù³-ÝÁ, ÏÛ³Ý ùÇ ÙÇ çÇÝ ï ̈ á ÕáõÃ Û³Ý óáõ ó³ ÝÇßÝ ³Û ëûñ ³ í» ÉÇ ó³Íñ ¿, ù³Ý 3 ï³ë Ý³Ù Û³Ï ³ é³ç: Üáñ Ù³ ÛÇó ó³Íñ ÏßéáÕ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ ïá Ïá ëÁ ¹»é¨ë

ß³ï μ³ñÓñ ¿ ºÝ Ã³ ë³ Ñ³ñ Û³Ý ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ ¨ Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ ² ëÇ³ ÛáõÙ:

• ¼³ñ ·³ óáÕ ³ß Ë³ñ ÑÇ ïÝï» ë³ Ï³Ý ³ ×Ç û ·áõï Ý» ñÁ ³Ý Ñ³ í³ ë³ñ »Ý μ³ßË í»É: Ð³ï Ï³ å»ë Ùï³ Ñá ·áõÃ Û³Ý ï» ÕÇù ¿ ï³ ÉÇë » Ï³Ù ïÇ Ñ³ ñ³ ×áõÝ ³Ý Ñ³ í³ ë³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ ³ÛÝ, áñ ß³ï ïÝï» ëáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ã»Ý Ï³ ñá Õ³ ÝáõÙ Ç ñ»Ýó » ñÇ ï³ ë³ñ¹ Ý» ñÇÝ ³ å³ Ñá í»É ³ß Ë³ ï³Ý ùáí: º ñÇ-ï³ ë³ñ¹ Ý» ñÇ ·áñ Í³ ½áõñÏ ¹³é Ý³ Éáõ Ñ³ í³ Ý³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ » ñ»ù ³Ý ·³Ù

³ í» ÉÇ Ù»Í ¿ Ñ³ ëáõÝ Ù³ñ¹ Ï³Ý óÇó:

• ¼³ñ ·³ óáÕ ³ß Ë³ñ ÑÇ μÝ³Ï ãáõÃ Û³Ý Ï» ëÁ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ë³ ÝÇ ï³ ñ³ ÑÇ ·Ç»-ÝÇÏ å³Û Ù³Ý Ý»ñ ãáõ ÝÇ: Øá ï³ íá ñ³ å»ë 1,1 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ Ù³ñ ¹áõ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ã¿

Ù³ ùáõñ çáõ ñÁ:

• ̧ »é¨ë ³ Ù»Ý ï³ ñÇ ³ í» ÉÇ ù³Ý Ï»ë ÙÇ ÉÇáÝ ÏÇÝ ¿ Ù³ Ñ³ ÝáõÙ ÑÕÇáõÃ Û³Ý ¨ ÍÝÝ¹³ μ» ñáõÃ Û³Ý μáõ Å» ÉÇ ¨ Ï³ÝË Ù³Ý »Ý Ã³ Ï³ μ³ñ ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó: ºÝ Ã³ ë³ Ñ³ñ Û³Ý ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ Ýßí³Í å³ï ×³é Ý» ñáí Ï³ ñáÕ ¿ Ù³ Ñ³ Ý³É

16 ÏÝá çÇó Ù» ÏÁ, ÇëÏ ½³ñ ·³ ó³Í ³ß Ë³ñ ÑáõÙ` 3800-Çó Ù» ÏÁ:

• ²ß Ë³ñ ÑáõÙ ÒÆ²Ð-Çó Ù³ Ñ³ óáÕ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ÃÇ íÁ 2006 Ã. ³ ×»É ¿ ÙÇÝã¨ 2,9 ÙÇ ÉÇá ÝÇ, ¨ Ï³Ý Ë³ñ ·»É Ù³Ý ÙÇ çáó Ý» ñáí ÑÝ³ ñ³ íáñ ã¿ Ï³Ý Ë»É Ñ³ Ù³-×³ ñ³ ÏÇ ³ ×Á:

ä³ ÏÇë ï³Ý óÇ ³Õ çÇ ÏÁ ø³ ñ³ ãÇáõÙ ·ñ»É ¿ ëá íá ñáõÙ:

º ñ» Ë³ Ý» ñÁ ¶á Ù³ ÛÇ ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ ×³Ù �³ ñáõÙ` èá õ³Ý ¹³:º ñ» Ë³ Ý» ñÁ ¶á Ù³ ÛÇ ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ ×³Ù �³ ñáõÙ` èá õ³Ý ¹³:

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÁÆ±Ýã »Ý Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÁ

2000 Ã. ï» ÕÇ áõ Ý» ó³Í Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ·³ ·³Ã ³ Åá Õá íáõÙ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ-Û³Ý » Ï³Ý Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý 8 Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ ßáõñç, á ñáÝù ³½ ·³ ÛÇÝ ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý ¨ ÙÇ ç³½-·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Û³Ý Ïáã »Ý ³ ÝáõÙ ¨ ÙÇï í³Í »Ý ³ Ù» Ýáõñ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ, Ï³ Ý³Ýó ¨ ïÕ³ Ù³ñ¹-Ï³Ýó ³ å³ Ñá í» Éáõ å³ ñ» Ýáí, ÏñÃáõÃ Û³Ù�, ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ù� ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáí:

2005 Ã. å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ é³ç Ýáñ¹ Ý» ñÁ Ñ³ í³ù í» óÇÝ Ø²Î-Ç` ÜÛáõ Úáñ ùáõÙ ·ïÝíáÕ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ` Ù³ë Ý³Ï ó» Éáõ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÇ ·³ ·³Ã ³ Åá Õá íÇÝ, áñ ï»Õ Ý»ñ-Ï³ Û³ó ñÇÝ ³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ï»ùë ïáõÙ Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³Ý Ç ñ»Ýó ³ é³ çÁÝ Ã³ óÁ: Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ëáë ï³ ó³Ý ÙÇ³ ëÇÝ ³ß Ë³ ï»É ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ ³Õ ù³ ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ïñ×³ ï» Éáõ ¨ ëá íÇÝ í»ñç ï³ Éáõ áõÕ ÕáõÃ Û³Ù�, ÇÝã å»ë Ý³¨ ÙÇÝã¨ 2015 Ã. Ñ³ë Ý»É Ð¼Ü -Ç ë³Ñ Ù³ Ý³Í ÃÇ ñ³Ë Ý» ñÇÝ:

Æ±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ áõÕ ÕáõÃ Û³Ùμ

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ Ñéã³ Ï³· ñáõÙ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ é³ç Ýáñ¹ Ý» ñÁ í×é» óÇÝ ÙÇÝã¨ 2015 Ã. ÏÇ ëáí ã³÷ Ïñ×³ ï»É ³ÛÝ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ï» ë³ Ï³ ñ³ñ ÏßÇ éÁ, á ñáÝó ûñ í³ » Ï³ Ùáõ ïÁ 1 ²ØÜ ¹á É³ ñÇó å³ Ï³ë ¿, ÇÝã-å»ë Ý³¨ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý ¨ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¹»Ù å³Û ù³ ñ» Éáõ ÃÇ ñ³Ë Ý»ñ ë³Ñ Ù³ Ý» óÇÝ:

¶ÉË³ íáñ ù³ñ ïáõ Õ³ñ øá ýÇ ² Ý³ ÝÁ Ñ³ ïáõÏ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ³ é³ ç³ñ Ï»ó, á ñáÝù å»ïù ¿ Ó»é Ý³ñ-Ï»ÇÝ Ñ³ ñáõëï å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

1. ²Õ ù³ï »ñÏñ Ý» ñáõÙ ³ñ ï³¹ñ íáÕ ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ñ³ ñáõëï »ñÏñ Ý» ñÇ ßáõ Ï³-Ý» ñáõÙ ³ ½³ï Ùáõïù ³ å³ Ñá í»É Þ³ï ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý»ñ ³ñ ï»ñÏ ñáõÙ » Ï³ Ùáõï Ó»éù �» ñ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí ëïÇå í³Í »Ý ÉÇ ÝáõÙ ÑáõÛ ëÁ ¹Ý»É ãÙß³Ï í³Í ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ë³ Ï³Ý ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ ³ñ ï³ Ñ³Ý Ù³Ý íñ³: ØÇ³ Å³ Ù³ Ý³Ï �³ñÓ ñ³ ó»É »Ý í³ é» ÉÇ ùÇ ¨ ï»Ë Ýá Éá ·Ç³ Ï³Ý Ùß³ ÏáõÙ ³Ý ó³Í ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ßáõ Ï³ Û³ Ï³Ý ·Ý» ñÁ: ´³ óÇ ³Û¹, ß³ï ½³ñ ·³ ó³Í »ñÏñ Ý»ñ ËÇëï ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³ ÏáõÙ Ý»ñ »Ý ³ ñ»É ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ë³ Ï³Ý ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù�` ·ñ» Ã» ³ÝÑ Ý³ ñÇÝ ¹³ñÓ Ý» Éáí ¹ñ³Ýó í³ ×³é ùÁ:

2. â»Õ Û³É Ñ³ Ù³ ñ»É ³ñ ï³ ùÇÝ å³ñï ù» ñÁ

ì»ñ çÇÝ ÙÇ ù³ ÝÇ ï³ ñÇ Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ÙÇ ß³ñ ÅáõÙ ¿ ëÏëí»É, á ñáí ã»Õ Û³É »Ý Ñ³ Ù³ñ-íáõÙ ³Õ ù³ï »ñÏñ Ý» ñÇ å³ñï ù» ñÁ Ç ñ»Ýó í³ñ Ï³ ïáõ Ý» ñÇÝ` ½³ñ ·³ ó³Í »ñÏñ Ý» ñÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇÝ, ³é¨ïñ³ ÛÇÝ �³Ý Ï» ñÇÝ, ÇÝã å»ë Ý³¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ å³ñ ï³ ïáõ ³ÛÝ åÇ ëÇ �³½ Ù³ ÏáÕÙ Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ �³Ý ÏÁ ¨ ²ñ ÅáõÛ ÃÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÑÇ Ù³Ý¹ ñ³ ÙÁ:

1996 Ã. Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ �³Ý ÏÁ ¨ ²ñ ÅáõÛ ÃÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ ÙÇ Íñ³ ·Çñ ëÏë» óÇÝ, á ñÁ Ñ³Ûï ÝÇ ¿ áñ å»ë Þ³ï å³ñïù áõ Ý» óáÕ ³Õ ù³ï »ñÏñ Ý» ñÇ å³ñï ù» ñÇ Ù»Õ Ù³ó Ù³Ý Íñ³ ·Çñ (HIPC) ¨ Ýå³ ï³Ï áõ ÝÇ ³ ç³Ï ó»É ³ß Ë³ñ ÑÇ ³ Ù» Ý³³Õ ù³ï »ñÏñ Ý» ñÇÝ å³ñï ù» ñÁ Ù³ ñ» Éáõ Ñ³ñ óáõÙ: 2007 Ã. ÑáÏ ï»Ù �» ñÇÝ 32 »ñ ÏÇñ ³ñ ¹»Ý ë» ÷³ Ï³Ý å³ñï ù» ñÁ Ù»Õ Ù³ó Ý» Éáõ û· ÝáõÃ ÛáõÝ ¿ñ ëï³ ÝáõÙ: ¸ñ³ ßÝáñ ÑÇí ÑÝ³ ñ³ íáñ ¹³ñ Ó³í ³ÛÝ ·áõ Ù³ ñÁ, á ñÁ å»ïù ¿ áõÕÕ í»ñ ³Ñ é» ÉÇ å³ñï ù» ñÁ Ù³ ñ» ÉáõÝ, Í³Ë-ë»É ³ éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý, ÏñÃáõÃ Û³Ý ¨ ³ÛÉ Ñ³ ë³ ñ³ Ï³ Ï³Ý Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ íñ³:

3. îñ³ Ù³¹ ñ»É ½³ñ ·³ó Ù³Ý ³ í» ÉÇ Ù»Í û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ ÛáõÝ

²Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ñ³Õ Ã³ Ñ³ ñáõ ÙÁ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ç³Ý ù»ñ ¿ å³ Ñ³Ý çáõÙ: 1980 Ã. ³ñ¹ Ûáõ Ý³ �» ñ³ Ï³-Ý³ó í³Í »ñÏñ Ý» ñÁ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛáõÙ Ëáë ï³ ó³Ý Ç ñ»Ýó Ñ³ Ù³ Ë³éÝ ³½ ·³ ÛÇÝ ³ñ¹ ÛáõÝ ùÇ 0,7 ïá Ïá ëÁ Ñ³ï Ï³ó Ý»É ½³ñ ·³ó Ù³Ý å³ß ïá Ý³ Ï³Ý ³ ç³Ïó Ù³ ÝÁ: Ü»ñ Ï³ ÛÇë ¹ñáõÃ Û³Ù� ÙÇ³ÛÝ ÑÇÝ· »ñ ÏÇñ ¿ (¸³ ÝÇ³, ÈÛáõù ë»Ù �áõñ·, ÜÇ ¹»é É³Ý¹ Ý»ñ, Üáñ í» ·Ç³ ¨ Þí» ¹Ç³), áñ å»ë ½³ñ ·³ó Ù³Ý ³ ç³Ï óáõÃ ÛáõÝ, Ñ»ï¨á Õ³ Ï³ Ýá ñ»Ý Çñ Ñ³ Ù³ Ë³éÝ ³½ ·³ ÛÇÝ ³ñ¹ ÛáõÝ ùÇ 0,7 ïá Ïá ëÁ ïñ³ Ù³¹ ñáõÙ ³Õ ù³ï »ñÏñ Ý» ñÇÝ:

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÁ 41

4. ØÆ²ì-Ç ¹»Ù ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï ¨ Ù³ï ã» ÉÇ ¹» Õ³ ÙÇ çáó ëï»Õ Í» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï ó»É ¹» Õ³ ·áñ Í³ Ï³Ý ÁÝ Ï» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ»ï:ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ å³ï í³ë ï³Ý Ûáõ ÃÇ Ùß³Ï Ù³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÁ ¹³Ý ¹³Õ ¿ » Õ»É ÑÇÙ Ý³-Ï³ ÝáõÙ ·Ç ï³ Ï³Ý, Ï³½ Ù³ Ï»ñå ã³ Ï³Ý ¨ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý Éáõñç Ù³ñ ï³Ñ ñ³ í»ñ Ý» ñÇ ³é Ï³ ÛáõÃ Û³Ý å³ï ×³ éáí: ºñ� å³ñ½ ¹³ñ Ó³í, áñ ØÆ²ì-Ý ¿ ÒÆ²Ð-Ç ³ é³ ç³ó Ù³Ý å³ï ×³ éÁ, ëÏë» óÇÝ �³½-Ù³ ÃÇí å³ï í³ë ï³Ý Ûáõ Ã»ñ ÷áñ Ó³ñÏ í»É, á ñáÝù, ë³ Ï³ÛÝ, Ñ³ Ù»ëï Ñ³ çá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ »Ý áõ Ý» ó»É:² éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝÝ Çñ ·áñ ÍÁÝ Ï»ñ Ý» ñÇ Ñ»ï Ñ³ Ù³ ï»Õ Ñ³ çá ÕáõÃ Û³Ù� Ç ñ³ Ï³ Ý³ó ñ»É ¿ ÙÇ Ý³ Ë³ ·ÇÍ` §3 ³Ý ·³Ù 5¦, ¨ Ý³ Ë³ ï» ëáõÙ ¿ ÙÇÝã¨ 2005 Ã. í»ñ çÁ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ 3 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ ¹áõ Ñ³ Ï³ íÇ ñáõ ë³ ÛÇÝ �áõ ÅáõÙ ³ å³ Ñá í»É:

��www.undp.org/poverty/

��www.un.org/cyberschoolbus

¸» åÇ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý í» ñ³ óáõÙ Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Á ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ¨ ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ËÙ�» ñÇÝ û· ÝáõÙ ¿ ¹Ç Ù³ Ï³ Û» Éáõ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³ ÝÁ Ýå³ë ïáÕ ·áñ ÍáÝ Ý» ñÇÝ: ² Ñ³ ÙÇ ù³ ÝÇ û ñÇ Ý³Ï.

âÇ Ý³ë ï³Ý. ´³ ñ» É³ í»É áõ ëáõ óÇã Ý» ñÇ á ñ³ ÏÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý âÇ Ý³ë ï³ ÝÇ ³Õ ù³ïï³ ñ³Íù Ý» ñáõÙ

àõ ëáõ óÇã Ý» ñÇ á ñ³ Ï³ íáñ Ù³Ý ã³ ÷³ ÝÇß Ý» ñÇ �³ñÓ ñ³ óáõ ÙÁ ¨ áõ ëáõ óÇã Ý» ñÇ Ù³ë Ý³ ·Ç ï³-Ï³Ý ß³ ñáõ Ý³ Ï³ Ï³Ý ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ âÇ Ý³ë ï³-ÝÇ ÏñÃáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý é³½ Ù³ í³ ñáõÃ Û³Ý ³ é³ç Ý³ Ñ»ñÃ ËÝ¹Çñ Ý» ñÇó »Ý: ê³ Ñ³ï Ï³ å»ë ×ßÙ³ ñÇï ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý âÇ Ý³ë ï³ ÝÇ å³ ñ³ ·³ ÛáõÙ, áñ ï»Õ ³Õ ù³ï ·Ûáõ Õ³ Ï³Ý áõ ëáõ óÇã Ý» ñÁ, Ñ³ï-Ï³ å»ë ÏÇÝ áõ ÷áù ñ³ Ù³ë ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ áõ ëáõ-óÇã Ý» ñÁ, Ç ñ»Ýó Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ Ï³Ý ÑÙïáõÃ ÛáõÝ Ý»-ñÁ �³ ñ» É³ í» Éáõ ë³ Ï³í ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ áõ Ý»Ý: Ø²Î-Ç ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³· ñÇ Ý³ Ë³· Í» ñÇó Ù» ÏÁ Ýå³ ï³Ï áõ ÝÇ âÇ Ý³ë ï³ ÝÇ ³ñ¨ÙïÛ³Ý 3 Ý³ Ñ³Ý· Ý» ñáõÙ ³ å³ Ñá í»É ÏñÃáõÃ Û³Ý Ñ³ í³ ë³ñ �³ß Ëáõ ÙÁ ¨ �³ ñ» É³ í»É áõ ëáõ óÇã Ý» ñÇ ï³ñ ñ³ Ï³Ý Ï³ ñá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ Ñ» é³ Ï³ í» ñ³ å³ï ñ³ëï Ù³Ý ÙÇ çá óáí: ²Ûë Ý³ Ë³· ÍÇ ßÝáñ ÑÇí Ùáï 45 Ñ³ ½³ñ áõ ëáõ óÇã ¿ í» ñ³ å³ï ñ³ëï í»É:

º Ãáí åÇ³. ä³Û ù³ñ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ¹»Ù. Ô» Ï³ í³ñ-Ý» ñÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³ ·Çñ

Ø²Î-Ç ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³· ñÇ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ýí³ ½»ó-Ù³Ý Ý³ Ë³ Ó»é ÝáõÃ Û³Ý Ï³ñ¨áñ �³Õ Ï³ óáõ óÇã Ù³ë ¿ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ¹»Ù å³Û ù³ ñÁ: Ô» Ï³ í³ñ Ý» ñÇ ½³ñ ·³ó-Ù³Ý Íñ³· ñÇ Ýå³ ï³ ÏÁ �á Éáñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï Ý» ñáõÙ ³ é³ç Ýáñ ¹áõÃ Û³Ý ËÃ³ ÝáõÙÝ ¿ ¨ Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³Ý, ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý Ñ³ ë³ ñ³ ÏáõÃ Û³Ý, ½³ñ ·³ó Ù³Ý ·áñ ÍÁÝ Ï»ñ Ý» ñÇ, Ñ³ Ù³ÛÝù Ý» ñÇ ¨ ³Ý Ñ³ï Ý» ñÇ` Ñ³ Ù³-×³ ñ³ ÏÇÝ ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï ¹Ç Ù³ Ï³ Û» Éáõ Ï³ ñá ÕáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ: Ìñ³ ·Ç ñÁ Ñ³ çáÕ í³Í Ï³ ñ» ÉÇ ¿ Ñ³ Ù³-ñ»É Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Û³Ý Ó ̈ ³ íáñ Ù³Ý ³ éáõ Ùáí, á ñÁ ¹ñë ̈ áñ íáõÙ ¿ ï³ñ �»ñ Ïá³ ÉÇ óÇ³ Ý» ñÇ Ï³½ Ù³ íáñ Ù³Ù�, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý §º Ãáí åÇ³ ÛÇ ¼ÈØ- Ý» ñÇ Ï³ Ù³ íáñ Ù³ë Ý³-·»ï Ý»ñÝ ÁÝ¹ ¹»Ù ÒÆ²Ð-Ç¦ ¨ §ÀÝ¹ ¹»Ù ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç¦ Ï³ Ý³Ýó ³½ ·³ ÛÇÝ Ïá³ ÉÇ óÇ³Ý, á ñáÝù ÙÇ³ Ñ³ Ùáõé Ïáã ³ ñ» óÇÝ �á Éáñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï Ý» ñáõÙ Ñ³ Ù³ËÙ �»É Ï³ Ý³Ýó` ·»Ý ¹» ñ³ ÛÇÝ Ñ³ í³ ë³ ñáõÃ Û³Ý ¨ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ËÝ¹Çñ-Ý» ñÁ ù³ ñá ½» Éáí ¨ ù³ Õ³ ù³ Ï³Ý, ¨ Ñ³ ë³ ñ³ Ï³ Ï³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏáõÙ:

ÂÇ Ùáñ È»ëï. î» Õ³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³ ·Çñ

Ø²Î-Ç ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Íñ³ ·Ç ñÁ ¨ Ø²Î-Ç Î³ åÇ ï³É ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ ³ ç³Ï óáõÙ »Ý ÂÇ Ùáñ È»ë-ïÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ Û³ ÝÁ §ÙÇ ÷áñÓ Ý³ Ï³Ý Íñ³ ·Çñ ëÏë» Éáõ¦ Ñ³ñ óáõÙ` ´á �á Ý³ ñá ÛÇ ¨ È³áõ Ã» ÙÇ ßñç³ Ý³ ÛÇÝ ¨ »Ý Ã³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï Ý» ñáõÙ ³ å³ Ï»Ýï ñáÝ Åá Õáí Ý»ñ ·áõ Ù³ ñ» Éáí, áñ å»ë ½Ç ÷áñ Ó³ñ Ï»Ý Ù³ë-Ý³Ï ó³ ÛÇÝ Íñ³· ñ³ ÛÇÝ ·áñ ÍÁÝ Ã³ó Ý»ñ, ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý Ï³ é³ í³ñ Ù³Ý ¨ Ù³ ï³ Ï³ ñ³ñ Ù³Ý ÁÝ Ã³ ó³ Ï³ñ-·»ñ, ÇÝã å»ë Ý³¨ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó ã³ Ï³Ý Ï³ñ ·³ íá ñáõÙ Ý»ñ ï» Õ³ Ï³Ý Ù³ Ï³ñ ¹³Ï Ý» ñáõÙ:

öáñÓ Ý³ Ï³Ý Íñ³ ·Ç ñÁ Ó·ïáõÙ ¿ Ñ³Õ Ã³ Ñ³ ñ»É ·áñÍ Ý³ Ï³Ý Ëá ãÁÝ ¹áï Ý» ñÁ, á ñáÝù Ï³ ñáÕ »Ý Ç Ñ³Ûï ·³É ³ å³ ·³ ÛáõÙ Ï»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý Ï³ é³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÇó ¹ñ³ Ù³ Ï³Ý ÙÇ çáó Ý» ñÁ ï» Õ³ Ï³Ý Ï³ é³ í³-ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ÷á Ë³Ý ó» Éáõ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ: ØÇ³ Å³ Ù³ Ý³Ï Íñ³ ·Ç ñÁ ï» Õ³ Ï³Ý Åá Õá íÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ, ï» Õ³ Ï³Ý ï»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý ³ÝÓ Ý³ Ï³½ ÙÇ ¨ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ÙÇç¨ ÷áË ·áñ Í³Ï ó» Éáõ ¨ ÙÇÙ Û³Ýó å³ ï³ë-Ë³ Ý³ïíáõÃÛáõ ÝÁ Ñ³ñ ·» Éáõ áõ Ý³ ÏáõÃ ÛáõÝ ¿ Ó ̈ ³ íá ñáõÙ: ²ÛÝ í³ ñÁÝ Ã³ó Ñ³ß í»ï íáõÃ Û³Ý Ù» Ë³ ÝÇ½Ù ¿ ëï»Õ ÍáõÙ ï» Õ³ Ï³Ý Åá Õá íÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí, áí ù»ñ ÉÇ³ ½áñ í³Í »Ý áñ å»ë ï» Õ³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó-Ù³Ý ³ é³ç Ý³ Ñ»ñ ÃáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ë³Ñ Ù³ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ á ñá ßáõÙ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáÕ Ý»ñ:



Üå³ï³Ï 1. Ì³Û ñ³ Ñ»Õ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý ¨ ëá íÇ í» ñ³ óáõÙ.

ØÇÝã¨ 2015 Ã. ÏÇ ëáí ã³÷ Ïñ×³ ï»É ³ÛÝ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ï» ë³ Ï³ ñ³ñ ÏßÇ éÁ, á ñáÝó

ûñ í³ » Ï³ Ùáõ ïÁ 1 ²ØÜ ¹á É³ ñÇó å³ Ï³ë ¿:

ØÇÝã¨ 2015 Ã. ÏÇ ëáí ã³÷ Ïñ×³ ï»É ³ÛÝ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ï» ë³ Ï³ ñ³ñ ÏßÇ éÁ, áí ù»ñ ï³ é³ åáõÙ »Ý ëá íÇó:

Üå³ ï³Ï 2. î³ñ ñ³ Ï³Ý Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ÏñÃáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙ.

ØÇÝã¨ 2015 Ã. ³ å³ Ñá í»É �á Éáñ ³Õ çÇÏ Ý» ñÇ ¨ ïÕ³ Ý» ñÇ ï³ñ ñ³ Ï³Ý ÏñÃáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõ ÙÁ:

Üå³ ï³Ï 3. ¶»Ý ¹» ñ³ ÛÇÝ Ñ³ í³ ë³ ñáõÃ Û³Ý ËÃ³ ÝáõÙ ¨ Ï³ Ý³Ýó ÉÇ³ ½á ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÁÝ¹ É³Û ÝáõÙ.

ØÇÝã¨ 2005 Ã. í» ñ³ó Ý»É ·»Ý ¹» ñ³ ÛÇÝ ³Ý Ñ³ í³ ë³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ï³ñ ñ³ Ï³Ý ¨ ÙÇçÝ³ Ï³ñ· ÏñÃ³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·» ñáõÙ, ÇëÏ áã áõß ù³Ý 2015 Ã.` ÏñÃáõÃ Û³Ý �á-Éáñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï Ý» ñáõÙ:

Üå³ ï³Ï 4. º ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý Ýí³ ½» óáõÙ.

ØÇÝã¨ 2015 Ã. »ñ Ïáõ »ñ ñáñ ¹áí Ïñ×³ ï»É ÙÇÝã¨ ÑÇÝ· ï³ ñ» Ï³Ý » ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ù³Ñ³ óáõÃ Û³Ý Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÁ:

Üå³ ï³Ï 5. Ø³Û ñ» ñÇ ³ éáÕ çáõÃ Û³Ý μ³ ñ» É³ íáõÙ.

ØÇÝã¨ 2015 Ã. » ñ»ù ù³ éáñ ¹áí Ïñ×³ ï»É ÑÕÇáõÃ Û³Ý ¨ ÍÝÝ¹³ �» ñáõÃ Û³Ý�³ñ ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó Ù³ Ñ³ óáÕ Ï³ Ý³Ýó ÃÇ íÁ:

Üå³ ï³Ï 6. ä³Û ù³ñ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç, Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ ¨ ³ÛÉÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¹»Ù.

ØÇÝã¨ 2015 Ã. Ï³Ý Ë³ñ ·» É»É ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ï³ ñ³ Íáõ ÙÁ:

ØÇÝã¨ 2015Ã. Ï³Ý Ë³ñ ·» É»É Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ ¨ ³ÛÉ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ï³ ñ³ Íáõ ÙÁ:

Üå³ ï³Ï 7. Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ï³ Ûáõ ÝáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙ.

Î³Ý Ë»É ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ é» ëáõñë Ý» ñÇ Ïá ñáõë ïÁ:

ØÇÝã¨ 2015 Ã. ÏñÏÝ³ ÏÇ Ýí³ ½»ó Ý»É ³Ýí ï³Ý· ËÙ» Éáõ çñÇ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇáõÃ ÛáõÝ ãáõ-

Ý» óáÕ Ý» ñÇ ïá Ïá ëÁ:

ØÇÝã¨ 2020 Ã. Ñ³ë Ý»É íÃ³ ñ³ ÛÇÝ Ï³ ó³ ñ³Ý Ý» ñÇ ³éÝ í³½Ý 100 ÙÉÝ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ÏÛ³Ý ùÇ å³Û Ù³Ý Ý» ñÇ �³ ñ» É³í Ù³ ÝÁ:

Üå³ ï³Ï 8. ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï-óáõÃ Û³Ý Ñ³ë ï³ ïáõÙ.

²Ý¹ ñ³ ¹³é Ý³É ÃáõÛÉ ½³ñ ·³ ó³Í »ñÏñ Ý» ñÇ, ¹» åÇ Íáí »Éù ãáõ Ý» óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ ¨

½³ñ ·³ óáÕ ÷áùñ ÏÕ½Ç å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³ ïáõÏ Ï³ ñÇù Ý» ñÇÝ: ²½ ·³ ÛÇÝ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ÙÇ çáó Ý» ñáí ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ

å³ñï ù» ñÇ ËÝ¹Çñ Ý» ñÇÝ �³½ Ù³ ÏáÕ Ù³ ÝÇá ñ»Ý ³Ý¹ ñ³ ¹³é Ý³ Éáõ Ñ³ Ù³ñ, áñ å»ë-

½Ç å³ñï ù» ñÇ Ù³ ñáõ ÙÁ ÑÝ³ ñ³ íáñ ÉÇ ÝÇ Ï³ Ûáõ Ý³ó Ý»É:

Ð³ Ù³ ·áñ Í³Ï ó» Éáí Ù³ë Ý³ íáñ Ñ³ï í³ ÍÇ Ñ»ï` ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ù³ï ã» ÉÇ ¹³ñÓ Ý»É ï»Ë Ýá Éá ·Ç³ Ï³Ý, Ù³ë Ý³ íá ñ³ å»ë ï» Õ» Ï³ï í³ Ï³Ý ¨ Ñ³-Õáñ ¹³Ï ó³ Ï³Ý Ýá ñ³ ñ³ ñáõÃ Û³Ý û ·áõï Ý» ñÁ:

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³ÝÝå³ ï³Ï Ý»ñ, á ñáÝó å»ïù ¿Ñ³ë Ý»É ÙÇÝã¨ 2015 Ãí³ Ï³ ÝÁ

MD

G lo

go b

y U

ND

P/Br

azil

Ì³Ûñ³Ñ»Õ ³Õù³ïáõÃÛ³Ý ¨ ëáíÇ í»ñ³óáõÙ

î³ññ³Ï³Ý Ñ³ÙÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ÏñÃáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙ

ºñ»Ë³Ý»ñÇ Ù³Ñ³óáõÃÛ³Ý Ýí³½»óáõÙ

Ø³Ûñ»ñÇ ³éáÕçáõÃÛ³Ý �³ñ»É³íáõÙ

Þñç³Ï³ ÙÇç³í³ÛñÇ Ï³ÛáõÝáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙ

¼³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Ñ³Ù³ßË³ñÑ³ÛÇÝ Ñ³Ù³·áñÍ³ÏóáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍáõÙ

ä³Ûù³ñ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç, Ù³É³ñÇ³ÛÇ ¨ ³ÛÉ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»Ù

¶»Ý¹»ñ³ÛÇÝ Ñ³í³ë³ñáõÃÛ³Ý ËÃ³ÝáõÙ ¨ Ï³Ý³Ýó ÉÇ³½áñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝ¹É³ÛÝáõÙ


Æ±Ýã Ï³å Ï³ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³ ñÇ ¨ ½³ñ ·³ó Ù³Ý ÙÇç¨

Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³ÛñÝ ³ÛÝ ³ Ù»ÝÝ ¿, ÇÝã ßñç³ å³ ïáõÙ ¿ Ù»½. û ¹Á, áñ Ù»Ýù ßÝãáõÙ »Ýù, çáõ ñÁ, áñ ËÙáõÙ »Ýù, Ñá ÕÁ, á ñáõÙ ³ ×áõÙ ¿ Ù»ñ áÕç ëÝáõÝ ¹Á, ÇÝã å»ë Ý³¨ �á Éáñ Ï»Ý ¹³ ÝÇ ¿³Ï Ý» ñÁ: ¼³ñ ·³ óáõÙÝ ³ÛÝ ¿, ÇÝã ³ ÝáõÙ »Ýù ³Ûë é» ëáõñë Ý» ñáí` Ù»ñ ÏÛ³Ý ùÁ �³ ñ» É³ í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: ²Ù �áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ù³Û É»ñ »Ýù Ó»é Ý³ñ ÏáõÙ` Ñáõ-ë³ Éáí �³ ñ» É³ í»É Ù»ñ ÏÛ³Ý ùÁ, ë³ Ï³ÛÝ ³ÛÝ ³ Ù» ÝÁ, ÇÝã ³ ÝáõÙ »Ýù, ÷á ËáõÙ ¿ Ù»½ ¨ Ù»ñ ßñç³ å³ ïÁ:

ºñ �»ÙÝ ã»Ýù ½·áõÙ, Ã» ÇÝã ù³Ý »Ýù Ï³å í³Í ºñ ÏÇñ Ùá Éá ñ³ ÏÇ ¨ ÙÇÙ Û³Ýó Ñ»ï, ë³ Ï³ÛÝ Ï³ åÁ ³é Ï³ ¿: ¸» Õ³ ÙÇ çáó Ý» ñÁ, á ñáÝ óáí ÏÛ³Ý ù»ñ »Ý ÷ñÏíáõÙ ¶»ñ Ù³ ÝÇ³ ÛáõÙ, ÑÝ³ ñ³ íáñ ¿` ëï³ó íáõÙ »Ý ³ÛÝ åÇ ëÇ �áõÛ-ë» ñÇó, á ñáÝù ³ ×áõÙ »Ý Îáë ï³ èÇ Ï³ ÛáõÙ: ÈáÝ ¹á ÝáõÙ Ï³Ù Ø» ËÇ Ïá ÛáõÙ ³í ïá Ù» ù» Ý³ Ý» ñÇ Ñ»ï¨³Ý ùáí ³ é³ ç³ ó³Í ³Õ ïá ïáõ ÙÁ ³½ ¹áõÙ ¿ è³ �³ ÃÇ Ï³Ù îá ÏÇá ÛÇ ÏÉÇ Ù³ ÛÇ íñ³: ²ÛÅÙ ·Ç ï»Ýù, áñ ³Í Ë³Í ÝÇ »ñ Ïûù-ëÇ ¹Á ¨ ·áñ Í³ ñ³Ý Ý» ñÇó áõ ³í ïá Ù» ù» Ý³ Ý» ñÇó ³ñ ï³ Ý»ï í³Í ³ÛÉ ·³ ½»ñ Ñ³Ý ·»ó ÝáõÙ »Ý ÙÃÝá Éáñ ïÇ ç»ñ-Ù³ë ïÇ ×³ ÝÇ �³ñÓ ñ³ó Ù³ ÝÁ: æ»ñ Ù³ë ïÇ ×³ ÝÇ ³Ûë åÇ ëÇ �³ñÓ ñ³ óáõ ÙÁ Ï³ ñáÕ ¿ ÷á Ë»É ³ß Ë³ñ ÑÇ ÏÉÇ Ù³Ý: ²Ý ï³é Ý»ñÝ û· ÝáõÙ »Ý Ù³ù ñ» Éáõ û ¹Á ³Í Ë³Í ÝÇ »ñ Ïûù ëÇ ¹Çó, ë³ Ï³ÛÝ ß³ï ³Ý ï³é Ý»ñ Ñ³ï íáõÙ »Ý ÷³Û ïÇ Ï³Ù ý»ñ Ù»ñ Ý» ñÇÝ Ñá Õ³ ï³ ñ³Íù ïñ³ Ù³¹ ñ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí:

Æ±Ýã ¿ Ï³ÛáõÝ ½³ñ·³óáõÙÁÎ³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ óáõÙ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ ¿, áñ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ å»ïù ¿ �³ í³ ñ³ ñÇ Ù»ñ Ý»ñ Ï³ ÛÇë Ï³ ñÇù Ý» ñÁ` ³ é³Ýó Ýí³ ½»ó Ý» Éáõ ³ å³ ·³ ë» ñáõÝ¹ Ý» ñÇ ÝáõÛÝ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ Ûáõ ÝÁ: ²ÛÉ Ëáë ùáí` Ù»Ýù å»ïù ¿ Ù»ñ é» ëáõñë Ý»-ñÁ Ë» É³Ù ïá ñ»Ý û· ï³ ·áñ Í»Ýù: Î³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ Ù» ½³ ÝÇó å³ Ñ³Ý çáõÙ ¿ ß³ï ËÝ³ Û»É ¨ ùÇã í³ï Ý»É: ¼³ñ·³ó³Í »ñÏñ Ý» ñáõÙ ß³ï Ù³ñ ¹ÇÏ ³å ñáõÙ »Ý ³ å³ é» Éáí �ÝáõÃ Û³Ý �á Éáñ å³ ß³ñ Ý» ñÁ: ú ñÇ Ý³Ï` ß³ï Ñ³ ñáõëï »ñÏ ñáõÙ 1 ³Ý ÓÁ Í³Ë ëáõÙ ¿ ³ÛÝ ù³Ý ¿ É»Ïï ñ³¿ Ý»ñ ·Ç³, áñ ù³Ý Í³Ë ëáõÙ ¿ 80 Ù³ñ¹ ß³ï ³Õ ù³ï »ñÏ ñáõÙ: ¶»ñë å³ éáõ ÙÁ Ñ³Ý ·»ó ÝáõÙ ¿ Ã³ ÷áÝ Ý» ñÇ, ÇÝ ãÁ ³Õ ïá ïáõÙ ¿ Ù»ñ ÙÇ ç³ í³Û ñÁ ¨ ëå³ éáõÙ Ù»ñ é» ëáõñë Ý» ñÁ:¸³éÝ ³Õ ù³ ïáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý ³ ×Á ¨ë Ù» Í³ å»ë ³½ ¹áõÙ »Ý ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ íñ³: ºñ� ëå³é-íáõÙ »Ý ³Ý ï³é Ý» ñÁ ¨ á ñ³ Ï³½ñÏ íáõÙ ¿ Ñá ÕÁ, á ñáÝù ëÝáõÝ¹, �Ý³ Ï³Ý é» ëáõñë Ý»ñ ¨ ½�³Õ í³ ÍáõÃ ÛáõÝ »Ý ³ å³ Ñá íáõÙ, Ñ³ ×³Ë ¹Åí³ ñ³ ÝáõÙ, ÇëÏ »ñ �»ÙÝ ¿É ·ñ» Ã» ³ÝÑ Ý³ñ ¿ ¹³é ÝáõÙ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ·á Û³ï¨áõ ÙÁ: Þ³ ï» ñÁ ï» Õ³ ÷áË íáõÙ »Ý ù³ Õ³ù Ý»ñ` Ïáõ ï³Ï í» Éáí ù³ Õ³ ùÇ ³ Ý³ éáÕç áõ ³ Ý³ å³ Ñáí Ñ»ï Ý³ Ëáñ ß» ñáõÙ:ºñ� ³Õ ù³ï Ù³ñ ¹ÇÏ ·á Û³ï¨Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ëïÇå í³Í »Ý áãÝ ã³ó Ý»É Ç ñ»Ýó ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÁ, Ñ»ï¨³Ýù Ý»-ñÇó ïáõ ÅáõÙ »Ý �á Éáñ »ñÏñ Ý» ñÁ:

Æ±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñØ»½ ßñç³ å³ ïáÕ �Ý³ Ï³Ý ³ß Ë³ñ ÑÁ ÙÇ ÷ËñáõÝ í³Ûñ ¿, áñ ËÝ³Ùù, Ñ³ñ ·³Ýù ¨ ·Ç ï» ÉÇù ¿ å³ Ñ³Ý çáõÙ �á Éáñ ³½ ·»-ñÇ �á Éáñ Ù³ñ¹ Ï³Ý óÇó: ú ¹Ç ³Õ ïá ïáõ ÙÁ, çñÇ Ñ»ï Ï³å-í³Í ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, Ãáõ Ý³ ùÇ ÙÇ Ï³ï Ý» ñÁ ¨ �Ý³ Ï³Ý ³ Õ»ï Ý» ñÁ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³ ÝÁ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ý» ï³Í Ù³ñ-ï³Ñ ñ³ í»ñ Ý» ñÇó ëáëÏ ÙÇ ù³ ÝÇëÝ »Ý:

Ø²Î-Á Ï³ñ¨áñ ¹»ñ ¿ Ë³ ÕáõÙ Ù»ñ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ å³Ñ-å³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ù³ Ï³ñ ¹³ ÏÇ ù³Û É»ñ Ó»é-Ý³ñ Ï» Éáõ ·áñ ÍáõÙ, ÇëÏ Ø²Î-Ç Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Íñ³ ·Ç ñÁ (Ø²ÞØÌ) ·ÉË³ íá ñáõÙ ¿ Ýñ³ ·Éá �³É ç³Ý ù» ñÁ: Ø²Î-Á Ñ» ï³-½á ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ¿ ³Ýó Ï³ó ÝáõÙ, Ñ»ï¨áõÙ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ íÇ ×³ ÏÇÝ ¨ Ëáñ Ñáõñ¹ Ý»ñ ï³ ÉÇë Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ �Ý³ Ï³Ý é» ëáõñë Ý» ñÇ å³Ñ å³Ý Ù³Ý í» ñ³ �»ñ Û³É: ºí, áñ ³ Ù» Ý³ Ï³ñ¨áñÝ ¿, Ñ³ ïáõÏ �Ý³ å³Ñ å³ Ý³ Ï³Ý ËÝ¹Çñ Ý» ñÇÝ Éáõ ÍáõÙ ïíáÕ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñ»Ýù Ý» ñÇ ÁÝ ¹áõÝ Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ Ñ³ Ù³ËÙ �áõÙ ¿ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ:

Ø²Î-Ç á ñáß μÝ³ å³Ñ å³ Ý³ Ï³Ý ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ

�� ÎÉÇ Ù³ ÛÇ ÷á ÷á ËáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñÇ (1997 Ã.) í» ñ³ �»ñ Û³É ÎÇá ïá ÛÇ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ÙÇï í³Í ¿ ·Éá �³É ï³ ù³ó Ù³Ý ¹³Ý ¹³ Õ»ó Ù³ ÝÁ: ²ÛÝ û ñ»Ý ùÇ áõÅ ëï³ ó³í 2004 Ã.: ÎÇá ïá ÛÇ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ Ûáõ ÝÁ »ñÏñ Ý» ñÇó å³ Ñ³Ý çáõÙ ¿ ÙÇÝã¨ 2012 Ã. 5,2 ïá Ïá ëáí Ïñ×³ ï»É íï³Ý ·³ íáñ ç»ñ Ùá ó³ ÛÇÝ ·³ ½» ñÁ:

�� ¼³ñ ·³ óáÕ ÷áùñ ÏÕ½Ç å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ ·áñ Íá ÕáõÃ Û³Ý Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ ¨ Íñ³-·Ç ñÁ (1994 Ã.) Ïáã ¿ ³ ÝáõÙ »ñÏñ Ý» ñÇÝ Ñ³ ïáõÏ ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É 40 ½³ñ ·³ óáÕ ÷áùñ ÏÕ½Ç å» ïáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ` ³ ç³Ï ó» Éáõ Ýñ³Ýó ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý ½³ñ ·³ó Ù³ ÝÁ: ²Ûë ÷áùñ ÏÕ½Ç Ý» ñÇó ß³ ï» ñÁ ËÇëï ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³Ï é» ëáõñë Ý»ñ áõ Ý»Ý ¨ ·Éá �³ É³ óáõ ÙÇó û·ï í» Éáõ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ãáõ Ý»Ý:


�� ² Ý³ å³ ï³ó Ù³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Ç ñÁ (1994Ã.) Ñá Õ» ñÇ ã³ ÷³ ½³Ýó ß³ï Ùß³Ï Ù³Ý, ³ Ý³ å³ ï³ó Ù³Ý, Ñá Õ³ ï³ ñ³Íù Ý» ñÁ ã³ ÷Çó ß³ï ³ ñ³ Í»ó Ý» Éáõ ¨ í³ï á éá· Ù³Ý ËÝ¹Çñ Ý» ñÇ Éáõ-ÍáõÙ ¿ ÷ÝïñáõÙ: ºñ ÏÇñ Ùá Éá ñ³ ÏÇ Ñ³ Õ³ ï³ ñ³Í ùÇ Ù»Ï ù³ éáñ ¹ÇÝ ëå³é ÝáõÙ ¿ ³ Ý³ å³ ï³ óáõ ÙÁ: ² í» ÉÇ ù³Ý 100 »ñÏ ñáõÙ Ù»Ï ÙÇ ÉÇ³ñ ¹Çó ³ í» ÉÇ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ³å ñáõë ïÇ ÙÇ çáó Ý» ñÁ íï³Ý· í³Í »Ý, ù³ ÝÇ áñ Ñá ÕÇ Ùß³ ÏáõÙÝ áõ ³ ñ³ Í»ó Ý» ÉÁ ùÇã ³ñ¹ Ûáõ Ý³ í»ï ¿ ¹³é ÝáõÙ:

�� Ø²Î-Ç Î»Ý ë³ �³½ Ù³ ½³ ÝáõÃ Û³Ý Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý (1992Ã.) ÙÇï í³Í ¿ å³Ñ å³ Ý» Éáõ Ï»Ý ¹³ Ý³-Ï³Ý áõ �áõ ë³ Ï³Ý ³ß Ë³ñ ÑÇ Ñ³ ñáõëï �³½ Ù³ ½³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, áñÝ ¿³ Ï³Ý ¹»ñ ¿ Ë³ ÕáõÙ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý ·á Û³ï¨Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ:

��www.unep.org

ÂáÝÇÝ ÏáÏáë ¿ û·ï³·áñÍáõÙÊÃ³Ý»É Ï³ÛáõÝ ½³ñ·³óáõÙÁ

Ê³ Õ³Õ ûí ÏÇ³ Ýá ëÇ Ñ³ ñ³ í³ ÛÇÝ Ñ³ï-í³ ÍÇ Ï»Ýï ñá ÝáõÙ ì³ Ýá õ³ ïáõ ÏÕ½Ç å» ïáõÃ Ûáõ ÝÁ ÙÇ Ã³Ý Ï³ñ Å»ù é» ëáõñë áõ ÝÇ, á ñÁ Ï³ ñáÕ ¿ Ýå³ë ï»É ¹Åí³ ñáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³Õ Ã³ Ñ³ñ Ù³ ÝÁ: Âá ÝÇ ¸Ç Ù»-ñÁ ²íëï ñ³ ÉÇ³ ÛáõÙ ÍÝí³Í Ù» Ë³ ÝÇÏ ¿ ¨ μÝ³ å³Ñ å³Ý Ó»é Ý» ñ»ó, Ý³ Ñ³ í³-ï³ ó³Í ¿, áñ ì³ Ýá õ³ ïáõ ÛÇ Ù³ñ¹ Ï³Ýó Ïá Ïá ëÁ É³í ³ å³ ·³ ¿ Ëáë ï³ ÝáõÙ: Ø»Í ù³ Ý³ ÏáõÃ Û³Ùμ Ïá Ïáë Ï³ ³Û¹ 80 ·» Õ» óÇÏ ³ñ¨³ ¹³ñ Ó³ ÛÇÝ ÏÕ½Ç Ý»-ñáõÙ, á ñáÝù Ó ̈ ³ íá ñáõÙ »Ý ì³ Ýá õ³ ïáõÝ, μ³Ûó Ïá Ïá ëÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ·Ç ÝÁ ï³ ï³Ý íáõÙ ¿, ³Û¹ ÇëÏ å³ï ×³ éáí ý»ñ-

Ù»ñ Ý» ñÁ ã»Ý Ï³ ñáÕ Ï³ ÛáõÝ » Ï³ Ùáõï ³ÏÝ Ï³ É»É. ï» Õ³ Ï³Ý ïÝï» ëáõÃ Ûáõ ÝÁ ïáõ ÅáõÙ ¿:

Âá ÝÇÝ Éáõ ÍáõÙ ¿ ³ é³ ç³ñ ÏáõÙ: Ü³ ³í ïá Ù» ù» Ý³ Ý» ñÇ ¹Ç ½» É³ ÛÇÝ ß³ñ ÅÇã Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ μ»Ý ½Ç ÝÇ ÷á Ë³ ñ»Ý Ñ³ çá ÕáõÃ Û³Ùμ Ïá Ïá ëÇ Ù³ ùáõñ ÛáõÕ ¿ û· ï³ ·áñ Í»É: ²ñ¹ ÛáõÝ ùÁ Ã» μ³ ñ»Ý å³ëï ¿ ßñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ñ³ Ù³ñ, Ã» ß³ Ñ³ í»ï ï» Õ³ Ï³Ý ïÝï» ëáõÃ Û³Ý ï» ë³ÝÏ Ûáõ ÝÇó: ¸Ç Ù» ñÁ Ï³ñ ÍáõÙ ¿, áñ » Ã» ì³ Ýá õ³ ïá õáõÙ Ïá Ïá ëÇ Ûáõ ÕÁ û· ï³ ·áñ Í»Ý áñ å»ë í³ é» ÉÇù, Ïá Ïá ëÇ ãá ñ³ó ñ³Í ÙÇ çáõ ÏÇ ï» Õ³ Ï³Ý å³ Ñ³Ý ç³ñ ÏÁ Ï³ ×Ç, ÏËÃ³-ÝÇ ï» Õ³ Ï³Ý ïÝï» ëáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ³ í» ÉÇ ß³ï ³ß Ë³ ï³ ï» Õ»ñ Ïëï»Õ ÍÇ: Îá Ïá ëÇ ãá ñ³ó ñ³Í ÙÇ çáõ ÏÁ ·» ñ³ ½³Ýó ëÝáõÝ¹ ¿ Ï»Ý ¹³ ÝÇ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ, ¹ñ³ μçç³Ý Ûáõ ÃÁ Ï³ ñ» ÉÇ ¿ û· ï³-·áñ Í»É ½³ Ý³ ½³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñáí, ÇëÏ Ïá Ïá ëÇ å³ï Û³ ÝÁ Ï³ ñ» ÉÇ ¿ í» ñ³ Í»É ³ Íáõ ËÇ:

Âá ÝÇÇ Ý³ Ë³ ·Ç ÍÁ Ï³ ñáÕ ¿ Ý»ñ ÙáõÍ íáÕ í³ é» ÉÇ-ùÇ ³ÝÑ ñ³ Å»ß ïáõÃ Ûáõ ÝÁ Ïñ×³ ï» Éáõ ¨ å³ Ñ³Ýç í³Í ·áõ Ù³ ñÁ Ïá Ïá ëÇ ï» Õ³ Ï³Ý ³ñ ï³¹ ñáÕ Ý» ñÇÝ Ñ³ï-Ï³ó Ý» Éáõ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ëï»Õ Í»É: Ü»ñ Ï³ ÛáõÙë ì³ Ýá õ³ ïáõÝ ëïÇå í³Í ¿ Ý»ñÏ ñ»É Ý³í Ã³ ÛÇÝ í³ é»-ÉÇ ùÇ Çñ áÕç å³ ß³ ñÁ, ÇÝ ãÁ ï³ ñ» Ï³Ý ³ñ Å» ÝáõÙ ¿ 12 ÙÇ ÉÇáÝ ²ØÜ ¹á É³ñ, á ñÁ Ù»Í ·áõ Ù³ñ ¿ ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³Ï é» ëáõñë Ý»ñ áõ ·Ýá Õáõ Ý³ ÏáõÃ ÛáõÝ áõ Ý» óáÕ ÷áùñ ÏÕ½Ç å» ïáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ: Î³ é³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ½·áõÙ ¿ ¸Ç Ù» ñÇ Ý³ Ë³· ÍÇ

Ý» ñáõ ÅÁ ¨ á ñáß ³ ç³Ï óáõÃ ÛáõÝ ¿ óáõÛó ïí»É:

www.un.org/works/smallislands/vanuatu.html

æáõñ, çáõñ

æáõñÝ ³ÛÝ åÇ ëÇ Ï»Ý ë³ Ï³Ý ³ÝÑ ñ³ Å»ß ïáõÃ ÛáõÝ ¿, áñ Ñ³ ×³Ë ³Ý í³ ÝáõÙ »Ý ÏÛ³Ý ùÇ ëÏÇ½�: ºñ� çáõñÝ ³Õ ïáï íáõÙ ¿, Ï³ ñáÕ ¿ íï³Ý ·³ íáñ ÉÇ Ý»É ¨ Éáõñç ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ å³ï ×³é ¹³é Ý³É: Þ³ï »ñÏñ Ý» ñáõÙ ³Ýí ï³Ý· ËÙ» Éáõ çáõ-ñÁ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ã¿ Ù³ñ¹ Ï³Ýó: ¼³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ ³ Ù»Ý ï³ ñÇ ³éÝ í³½Ý 4 ÙÇ ÉÇáÝ » ñ» Ë³ ¿ Ù³ Ñ³ ÝáõÙ çñÇ å³ï-×³ éáí ³ é³ ç³ ó³Í ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó: 1980 Ã. Ø²Î-Á ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ù³ ñá ½³ñ ß³í ëÏë»ó, á ñÇ Ýå³ ï³ÏÝ ¿ñ ÙÇÝã¨ 2000 Ã. ³Ýí ï³Ý· ËÙ» Éáõ çáõ ñÁ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ¹³ñÓ Ý»É �á Éá-ñÇÝ: ²Ûë ù³ ñá ½³ñ ß³íÝ ³ñ ¹»Ý 1,3 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ Ù³ñ ¹áõ Ñ³ Ù³ñ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ ¿ ¹³ñÓ ñ»É ³Ýí ï³Ý· ËÙ» Éáõ çáõ ñÁ: ºíë 1,9 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ Ù³ñ ¹áõ ë³ ÝÇ ï³ ñ³ ÑÇ ·Ç» ÝÇÏ Ñ³ñ Ù³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ »Ý ïñ³ Ù³¹ñ í»É:

²ñÃ Ý³ Ý³É ³ Õ» ïÇ Ù»ç

Ø²Î-Ý ³Ý ÙÇ ç³ å»ë ·áñ ÍÇ ³Ý ó³í 2004 Ã. ¹»Ï ï»Ù �» ñÇÝ ²ñ¨»É Û³Ý ² ëÇ³ ÛáõÙ ï» ÕÇ áõ Ý»-ó³Í óáõ Ý³ ÙÇÇó ÷ñÏí³Í Ý» ñÇÝ û· ÝáõÃ ÛáõÝ ïñ³ Ù³¹ ñ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí: 3 ûñ í³ ÁÝ Ã³ó-ùáõÙ Ø²Î-Ç ³ Õ» ïÇ ·Ý³ Ñ³ï Ù³Ý ÃÇ ÙÁ Å³ Ù³-Ý»ó ³ Ù» Ý³ ß³ï ïáõ Å³Í í³Ûñ` ÆÝ ¹á Ý» ½Ç³ ÛÇ ² ã»Ñ Ý³ Ñ³Ý·, áñ ï»Õ ßáõñç 165 Ñ³ ½³ñ Ù³ñ¹ ¿ñ Ù³ Ñ³ ó»É, ¨ Ùáï 600 Ñ³ ½³ñÝ ¿É` ³Ý ïáõÝ ÙÝ³ ó»É: Ð³ çáñ¹ 6 ³ ÙÇë Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ Ø²Î-Á ëÝÝ¹áí ³ å³ Ñá í»ó 2 ÙÇ ÉÇáÝ Ù³ñ-¹áõ, å³ï í³ë ï»ó ³ í» ÉÇ ù³Ý 1,2 ÙÇ ÉÇáÝ » ñ» Ë³ ÛÇ ¨ ¶áõ Ù³ñ ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ ¹Ç Ù³óþ Íñ³· ñ» ñÇ ÙÇ çá óáí ÆÝ ¹á Ý» ½Ç³ ÛáõÙ, ÞñÇ

È³Ý Ï³ ÛáõÙ ¨ ³ÛÉ í³Û ñ» ñáõÙ ³ß Ë³ ï³Ý ùáí ³ å³ Ñá í»ó ³ í» ÉÇ ù³Ý 30 Ñ³ ½³ñ Ù³ñ ¹áõ: ² í» ÉÇ ù³Ý 561 Ñ³ ½³ñ » ñ» Ë³ ÏñÏÇÝ ÏñÃáõÃ Û³Ý ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ëï³ ó³í §ÎñÃáõÃ Ûáõ ÝÁ ïáõ ÷Ç Ù»ç¦ ¹åñá ó³ Ï³Ý ÷³ Ã»Ã Ý» ñÇ ßÝáñ ÑÇí, ÇëÏ ÓÏÝáñë Ý» ñÇÝ ¨ ý»ñ Ù»ñ Ý» ñÇÝ �Ç½ Ý» ëÁ í» ñ³ Ï³Ý· Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ û· ÝáõÃ ÛáõÝ óáõÛó ïñí»ó: Ø²Î-Ç ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ß³ ñáõ Ý³ ÏáõÙ »Ý ³ß Ë³ ï»É í» ñ³ Ï³Ý·Ý Ù³Ý ¨ í» ñ³ Ï³ éáõó-Ù³Ý û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Û³Ý áõÕ ÕáõÃ Û³Ù�:


�ö³ë ï»ñÐñ³Å»ßï Í³ÕÇÏ ÑÇí³Ý¹áõÃÛ³ÝÝ áõ åáÉÇáÙÇ»ÉÇïÇÝ

¼³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ Ï³ñÙ ñáõ ÏÁ, ïáõ �»ñ ÏáõÉ Ûá ½Á, ï» ï³ Ýáõ ëÁ, ¹Çý Ã» ñÇ³Ý, Ï³ åáõÛï Ñ³ ½Á ¨ åá ÉÇá ÙÇ» ÉÇ ïÁ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ ëå³é Ý³ óáÕ 6 Ù³ Ñ³ óáõ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ »Ý: ²Û-ëûñ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ ßáõñç 3 ÙÇ ÉÇáÝ �Ý³ ÏÇã, á ñáÝù Ï³ ñáÕ ¿ÇÝ ³Ý ¹³ Ù³ ÉáõÛÍ ¹³é Ý³É, ù³Û ÉáõÙ »Ý, ù³ ÝÇ áñ Úàô ÜÆ êºü-Ç ¨ ² éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ-Û³Ý ç³Ý ù» ñÇ ßÝáñ ÑÇí å³ï í³ëï í»É »Ý åá ÉÇá ÙÇ» ÉÇ ïÇ ¹»Ù:

Ì³ ÕÇ ÏÁ` Ù»Ï ³ÛÉ Ù³ Ñ³ óáõ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ, ³ÛÅÙ ³Ù �áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ í» ñ³ ó»É ¿: êá Ù³ ÉÇÇ Ø»ñ Ï³ ù³ Õ³ ùÇ �Ý³ ÏÇã ² ÉÇ Ø³³ ÉÇ ÝÁ Í³ ÕÇ ÏÇ í»ñ çÇÝ ¹»åùÝ ¿: 1977 Ã. ÑáÏ ï»Ù �» ñÇÝ ² ÉÇÇ Ùáï ÝÏ³ï í»ó ÑÇ í³Ý ¹áõÃ Û³Ý ÃáõÛÉ Ó ̈ Á, ë³ Ï³ÛÝ Ý³ ³ ñ³· ³ å³ ùÇÝ í»ó: ìëï³Ñ ãÉÇ Ý» Éáí, áñ ë³ Í³ ÕÇ ÏÇ í»ñçÝ ¿, ² éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ 1000 ²ØÜ ¹á É³ñ Ëáë ï³ ó³í Ýñ³Ý, áí ïíÛ³É ÑÇ í³Ý ¹áõÃ Û³Ý ¹»åù ÏÑ³Ûï Ý³ �» ñÇ: àã ÙÇ ³ñ Ó³-·³Ýù ã» Õ³í: ºñ Ïáõ ï³ ñÇ ³Ýó` 1979 Ã. ¹»Ï ï»Ù �» ñÇÝ, ² éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³-ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³Û ï³ ñ³ ñ»ó, áñ Í³ ÕÇÏÝ ³ß Ë³ñ ÑáõÙ í» ñ³ ó»É ¿:


ì»ñ³Ý³Û»É ·Éáμ³É³óáõÙÁÆ±Ýã ¿ ³ÛÝ

¶Éá μ³ É³ óáõ ÙÁ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý å³ï ÙáõÃ Û³Ý Ù»ç ÙÇ ³Ýßñ ç³Ý ó» ÉÇ »ñ¨áõÛÃ ¿, áñÝ ³ß Ë³ñÑÝ ³ í» ÉÇ ÙÇ³ë Ý³ Ï³Ý ¿ ¹³ñÓ ñ»É ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ ¨ ³ñ ï³¹ ñáõÃ Û³Ý, ï» Õ» Ï³ï íáõÃ Û³Ý, ·Ç ï» ÉÇ ùÇ ¨ Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ ÷á Ë³ Ý³Ï Ù³Ý ÙÇ çá óáí: ì»ñ çÇÝ ÙÇ ù³ ÝÇ ï³ë Ý³Ù Û³Ï Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ, Ï³å í³Í ï»Ë Ýá Éá ·Ç³-ÛÇ, Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý, ïñ³Ýë åáñ ïÇ ¨ ³ñ¹ Ûáõ Ý³ μ» ñáõÃ Û³Ý á Éáñï Ý» ñáõÙ ³Ý Ý³ Ë³ ¹»å ³ é³ çÁÝ Ã³ óÇ Ñ»ï, ³Ûë ·Éá μ³É ÇÝ ï»·ñ Ù³Ý ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÁ ½·³ ÉÇá ñ»Ý ³ í» ÉÇ ³ ñ³· ¨ ¹ñ³ Ù³ ïÇÏ ¿ ¹³ñ Ó»É: ¶Éá μ³ É³ óáõ ÙÁ Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ã» ß³ñ ÅÇã áõÅ, Ã» Ñ»ï¨³Ýù ÉÇ Ý» Éáí Ñ³Ý ¹»ñÓ, Ý³¨ ÙÇ Ë³ éÁ ·áñ ÍÁÝ Ã³ó ¿, á ñÁ Ï³ Ýá Ý³ íá ñáõÙ ¿ å³ Ñ³Ý çáõÙ ¨ Ù»Í Ãíáí Ù³ñ ï³Ñ ñ³ í»ñ Ý»ñ áõ ËÝ¹Çñ Ý»ñ ¿ ëï»Õ ÍáõÙ:

ÆÝ ãá±õ ¿ ÇÝÓ ³ÝÑ ñ³ Å»ßï

¶Éá μ³ É³ óáõ ÙÁ í»ñ çÇÝ ï³ë Ý³Ù Û³ ÏÇ ³ Ù» Ý³ Ã»Å μ³ Ý³ í» ×» ñÇ Ñ³ñ ó» ñÇó ¿:

ºñμ Ù³ñ ¹ÇÏ ùÝÝ³ ¹³ ïáõÙ »Ý ·Éá μ³ É³ó Ù³Ý Ñ»ï¨³Ýù Ý» ñÁ, Ëáë ùÁ Ñ³ ×³Ë í» ñ³ μ» ñáõÙ ¿ ïÝï» ë³-Ï³Ý ÇÝ ï»·ñ Ù³ ÝÁ: ì»ñ çÇÝë ï» ÕÇ ¿ áõ Ý» ÝáõÙ, »ñμ »ñÏñ Ý» ñÁ Ù»Õ Ù³ó ÝáõÙ »Ý ³ñ ·»Éù Ý» ñÁ, ÇÝã å»ë û ñÇ-Ý³Ï` Ý»ñÏñ Ù³Ý í³ñ Ó³ ã³ ÷» ñÁ, ¨ Ç ñ»Ýó ïÝï» ëáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ μ³ óáõÙ »Ý Ý»ñ¹ ñáõÙ Ý» ñÇ ¨ ³ß Ë³ñ ÑÇ ³ÛÉ »ñÏñ Ý» ñÇ Ñ»ï ³é¨ïñÇ Ñ³ Ù³ñ: øÝÝ³ ¹³ï Ý» ñÁ μá Õá ùáõÙ »Ý, áñ Ý»ñ Ï³ ÛÇë ·Éá μ³É ³é¨ïñ³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·Ç ³Ý Ñ³ í³ ë³ñ å³Û Ù³Ý Ý» ñÁ íÝ³ë »Ý Ñ³ëó ÝáõÙ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇÝ:

¶Éá μ³ É³ó Ù³Ý ÏáÕÙ Ý³ ÏÇó Ý»ñÝ ³ ëáõÙ »Ý, Ã» ³ÛÝ åÇ ëÇ »ñÏñ Ý»ñ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý âÇ Ý³ë ï³ ÝÁ, ìÇ»ï Ý³ ÙÁ, ÐÝ¹Ï³ë ï³ ÝÁ ¨ àõ ·³Ý ¹³Ý, á ñáÝù ÇÝ ï»·ñ í»É »Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ïÝï» ëáõÃ Û³ ÝÁ, ½·³ ÉÇá ñ»Ý Ïñ×³ ï»É »Ý ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý óáõ ó³ ÝÇ ßÁ:

øÝÝ³ ¹³ï Ý»ñÝ ³ ëáõÙ »Ý, Ã» ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ ·áñ ÍÁÝ Ã³ óÁ ß³ Ñ³ ·áñ Í»É ¿ Ù³ñ¹ Ï³Ýó, ¹³ñ Ó»É Ù»Í å³ é³Ï ïáõÙ Ý» ñÇ å³ï ×³é ¨ ùÇã û ·áõï ¿ ïí»É:

àñ å»ë ½Ç μá Éáñ »ñÏñ Ý»ñÝ Ç íÇ ×³ ÏÇ ÉÇ Ý»Ý û ·áõï ù³ Õ» Éáõ ·Éá μ³ É³ óáõ ÙÇó, ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ³Ý ñáõÃ-Ûáõ ÝÁ å»ïù ¿ ù³Û É»ñ Ó»é Ý³ñ ÏÇ` Ïñ×³ ï» Éáõ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ³é¨ïñáõÙ ï» ÕÇ áõ Ý» óáÕ Ë³ Ã³ ñáõÙ-Ý» ñÁ` Ñû ·áõï ½³ñ ·³ ó³Í »ñÏñ Ý» ñÇ (·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ë³ Ï³Ý ¹á ï³ óÇ³ Ý» ñÇ ¨ ³é¨ïñÇ ³ñ ·»Éù Ý» ñÇ Ïñ×³-ïáõÙ), ¨ å»ïù ¿ ³ í» ÉÇ ³ Ý³ ã³é Ñ³ Ù³ Ï³ñ· ëï»Õ ÍÇ:

à ñáß »ñÏñ Ý»ñ ß³ Ñ»É »Ý ·Éá μ³ É³ óáõ ÙÇó:

• ÐÝ¹Ï³ë ï³ ÝÁ í»ñ çÇÝ 2 ï³ë Ý³Ù Û³ ÏÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ÏÇ ëáí ã³÷ Ïñ×³ ï»É ¿ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý óáõ-

ó³ ÝÇ ßÁ:

• âÇ Ý³ë ï³ ÝáõÙ μ³ ñ» ÷á Ëáõ ÙÁ Ñ³Ý ·»ó ñ»É ¿ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ïñ×³ï Ù³Ý ³Ý Ý³ Ë³ ¹»å μ³ñÓñ óáõ ó³ ÝÇ ßÇ: ¶Ûáõ Õ³ Ï³Ý ßñç³Ý Ý» ñáõÙ ³Õ ù³ï Ý» ñÇ ÃÇ íÁ 1978 Ã. 250 ÙÇ ÉÇá ÝÇó 1999 Ã. Ýí³ ½»É ¿ ÙÇÝã¨ 34 ÙÇ ÉÇá ÝÇ:

ê³ Ï³ÛÝ á ñáß »ñÏñ Ý»ñ ¿É ã»Ý ß³ Ñ»É:

• ²ý ñÇ Ï³ ÛÇ ß³ï »ñÏñ Ý»ñ ã»Ý Ï³ ñá Õ³ ó»É ·Éá μ³ É³ó Ù³Ý û ·áõï Ý» ñÇ Ù³ë Ï³½ Ù»É: ²Û¹ »ñÏñ Ý» ñÇ ³ñ ï³ Ñ³ ÝáõÙ Ý» ñÁ ÑÇÙ Ý³ Ï³ ÝáõÙ ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³Ï í»É »Ý É³ÛÝ ëå³é Ù³Ý ³å ñ³Ýù Ý» ñÇ ÷áùñ Í³ í³ Éáí:

• à ñáß Ù³ë Ý³ ·»ï Ý»ñ »Ý Ã³¹ ñáõÙ »Ý, áñ áã Ý»ñ Ï³ Û³ Ý³ ÉÇ ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ »Ý Ã³ Ï³-éáõó í³Íù Ý» ñÁ, ÃáõÛÉ Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ¨ Ïá éáõÙ å³ó í³Í Ï³ é³ í³ ñáõ ÙÁ á ñáß »ñÏñ Ý» ñÇ Ù³ñ ·Ç Ý³É »Ý ¹³ñÓ ñ»É:

• à Ù³Ýù ¿É Ï³ñ ÍáõÙ »Ý, áñ ³ß Ë³ñ Ñ³· ñ³ Ï³Ý ¨ ÏÉÇ Ù³ Û³ Ï³Ý ³Ý μ³ ñ»Ý å³ëï å³Û Ù³Ý Ý» ñÁ á ñáß »ñÏñ Ý» ñÇ ¹áõñë »Ý ÙÕ»É ·Éá μ³É μ³ñ ·³ í³ ×áõ ÙÇó:

² í» ÉÇ ß³ï ï» Õ» ÏáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ñ`

�� www.youthink.worldbank.org


Üå³ ï ³Ï Ý »ñ ¨Ã Ç ñ³ Ë Ý»ñ

²ý ñÇ Ï³ ² ëÇ³

úí ÏÇ ³ ÝÇ³

È³ ï Ç Ý³ Ï³Ý ² Ù » ñÇ Ï³ ¨ Î³ ñÇ � Û³Ý ÏÕ½Ç Ý »ñ

²Ý Ï³Ë å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ ÛáõÝ

ÑÛáõëÇ ë³ÛÇÝ ë³Ñ³ñ³ Û ³-

Ù »ñÓ³ñ ̈ » ÉÛ ³Ý

Ñ³ñ³í-³ñ¨»ÉÛ³Ý

Ñ ³ñ³í ³ÛÇÝ ³ñ¨ ÙïÛ³Ý ºíñá å³ ²ëÇ³

Üå ³ï³Ï 1 . Ì³Û ñ³ Ñ»Õ ³Õù³ïáõÃÛ³Ý ¨ ëáíÇ í »ñ ³óáõ ÙÎÇëáí ã³÷ Ïñ×³ï» É Í³Ûñ ³Ñ »Õ ³ Õù³ïáõ ÃÛáõÝÁ

³Õ ù³ïáõ-ÃÛ³ Ý ó³ Íñ Ù³Ï³ñ¹³Ï

³Õù ³ïáõÃÛ ³Ý ß³ï �³ñÓñ Ù³Ï³ñ¹³Ï

³Õù ³ïáõÃÛ ³Ý ÙÇç ÇÝ

Ù³Ï³ñ¹³Ï

³Õ ù³ïáõÃÛ³Ý Ù Çç ÇÝ

Ù ³Ï³ñ¹³ Ï

³Õù³ ïáõ ÃÛ³Ý ß ³ï �³ñ Óñ Ù³Ï³ñ¹³Ï

³Õ ù³ïáõÃ-Û³ Ý ó³ Íñ

Ù³Ï³ñ¹³Ï ---

³Õù³ ïáõÃÛ³Ý ÙÇçÇ Ý Ù³Ï³-

ñ¹³Ï

³Õù³ïáõÃÛ³Ý ó³ Íñ

Ù³Ï³ñ¹ ³Ï

³Õù³ïáõÃÛ³Ý ó³Í ñ Ù³Ï³-

ñ¹³Ï

ÎÇëáí ã³÷ Ïñ×³ï »É ëá íÁ

ëáí Ç ß ³ï ó³Í ñ

Ù³Ï³ñ¹³Ï

ëáí Ç ß³ï �³ñÓñ

Ù³Ï³ñ ¹³Ï

ëáíÇ ÙÇçÇÝ Ù³Ï³ñ ¹³Ï

ëáíÇ ÙÇçÇÝ Ù³Ï³ñ ¹³Ï

ëáíÇ �³ñÓñ Ù³Ï³ñ¹³Ï

ëá íÇ ÙÇç ÇÝ Ù³Ï³ñ¹³Ï

ëá íÇ ÙÇçÇÝ Ù³Ï³ñ¹³Ï

ëá íÇ ÙÇç ÇÝ Ù ³Ï ³ñ¹³Ï

ëáíÇ ß³ï ó³Íñ

Ù ³Ï³ñ¹³Ï

ëáíÇ � ³ñÓñ Ù³Ï ³ñ ¹³Ï

Üå³ï³ Ï 2. î³ññ³Ï ³Ý Ñ³Ù ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ Ïñ Ãáõ ÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙ Ð³ÙÁÝ¹Ñ³Ýáõ ñ ï ³ññ³Ï³ÝÏñ Ãá õÃÛá õÝ

ÁÝ¹·ñÏí³ Íáõ-Ã Û³Ý �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ¹ ³Ï

ÁÝ¹·ñÏí³Íáõ -Ã Û³Ý ó³Íñ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹·ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý �³ñÓñ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹· ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý �³ñÓñ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹· ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý �³ñÓñ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹·ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý ÙÇçÇÝ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹·ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý ÙÇçÇÝ Ù ³Ï ³ñ¹³ Ï

ÁÝ¹·ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý �³ñÓñ Ù³Ï³ñ¹³Ï

ÁÝ ¹· ñÏí³Íá õ-Ã Û³ Ý �³ ñÓñ Ù³Ï ³ñ¹³Ï

ÁÝ¹ ·ñÏí³Íáõ-ÃÛ ³Ý � ³ñÓñ Ù ³Ï³ñ¹³ Ï

Üå³ï³Ï 3 . ¶ »Ý ¹»ñ³Û ÇÝ Ñ³í³ë³ñáõ ÃÛ ³Ý Ë Ã³Ý áõÙ ¨ Ï³ Ý³Ýó ÉÇ³ ½áñáõÃÛáõÝÝ»ñ Ç ÁÝ ¹É³Û Ýá õÙ

²Õ çÇÏÝ»ñÇ Ñ³í ³ë ³ñ ÁÝ¹ ·ñ Ïí³Íá õÃÛáõÝÁ ï ³ñ ñ³Ï³ Ý ¹åñáó áõÙ

Ùáï ¿ Ñ ³í³-ë ³ñáõÃÛ³ÝÁ

·ñ» Ã» Ù áï ¿ Ñ ³í³ë³ñáõ-

ÃÛ³ ÝÁ

³ éÏ³ ¿ Ñ³í³ë³-ñáõÃÛ áõ Ý

³éÏ³ ¿ Ñ³í³-

ë³ñáõÃÛ áõ Ý

Ùáï ¿ Ñ³í³-ë ³ñáõÃÛ³ ÝÁ

Ù áï ¿ Ñ³í³ë³-ñáõÃÛ³Ý Á

Ùá ï ¿ Ñ³í³ë³-ñáõ ÃÛ³Ý Á

³éÏ³ ¿ Ñ³í³ ë ³-ñáõÃÛá õÝ

³éÏ³ ¿ Ñ³í³ë³ -ñáõÃÛá õÝ

³éÏ³ ¿ Ñ ³í³ë ³-ñáõÃÛ áõÝ

ì³ ñÓ ³ï ñíáÕ ³ßË³ï³ Ýù Ý» ñáõÙ Ï ³Ý³Ýó á õÝ »ó ³Í Ù³ëÝ³�³ÅÇ ÝÁ

÷ áùñ Ù³ëÝ³�³Å ÇÝ

Ù ÇçÇÝ Ù ³ëÝ³�³Å ÇÝ

Ù »Í Ù³ëÝ³�³Å ÇÝ

Ù ÇçÇÝ Ù³ëÝ³� ³Å ÇÝ

÷áùñ Ù³ëÝ³�³ ÅÇ Ý

÷áùñ Ù³ ëÝ³�³ÅÇÝ

ÙÇ çÇÝ Ù ³ëÝ³�³Å ÇÝ

Ù»Í Ù³ ëÝ³�³ÅÇ Ý

Ù» Í Ù³ ëÝ³�³ÅÇÝ

Ù»Í Ù³ëÝ³�³Å ÇÝ

²½·³ ÛÇÝ ËáñÑñ¹³ñ³ÝÝ»ñ áõ Ù Ï³Ý³ Ýó Ñ ³í³ë³ñ Ý»ñÏ³Û³ óá õó ãáõÃ ÛáõÝ

ß³ï ó³Íñ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõó-

ãáõÃ ÛáõÝ

ó³Íñ Ý»ñ Ï³-Û³ óáõó ãáõÃ-

ÛáõÝ

ÙÇçÇÝ Ý»ñÏ³Û ³-

óáõóãáõ ÃÛáõ Ý

ó³Íñ Ý»ñÏ³Û³-

óáõóã áõ ÃÛáõ Ý

ó³ Íñ Ý»ñÏ³Û³-

óáõóãá õÃ ÛáõÝ

ß³ï ó³Íñ Ý»ñÏ³Û³ -

óáõóãáõÃ ÛáõÝ

ß³ï ó³Íñ Ý»ñ Ï³ Û³ -

óáõóãáõÃ ÛáõÝ

ÙÇçÇ Ý Ý»ñÏ³Û ³-

óáõóã áõÃÛá õÝ

ó³Í ñ Ý»ñÏ³ Û³-

óáõóãáõÃÛáõÝ

ó³Íñ Ý»ñÏ³Û³óáõó-

ãá õÃ ÛáõÝ

Üå ³ï ³Ï 4. º ñ» Ë³Ý» ñÇ Ù³Ñ ³óá õÃ Û³Ý Ý í³ ½»óá õÙ

2/3-áí Ïñ× ³ï»É Ù ÇÝ ã¨ 5 ï³ñ»Ï³Ý »ñ»Ë³Ý» ñÇ Ù³Ñ³óá õÃ Û³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÁ

Ù ³Ñ³óáõÃÛ³ Ý ó³Íñ

Ù³Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³ó áõÃÛ³Ý ß ³ï � ³ñÓñ Ù³Ï³ñ¹³ Ï

Ù ³Ñ³óáõÃÛ³Ý ó ³Íñ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³ Ý ÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³ Ý �³ ñÓñ

Ù³Ï³ñ¹³ Ï

Ù ³Ñ³óáõÃÛ³Ý Ù ÇçÇÝ

Ù³Ï³ñ¹ ³Ï

Ù³Ñ³óá õÃ Û³Ý ÙÇçÇÝ

Ù³Ï³ñ¹ ³Ï

Ù³Ñ³óáõÃ Û³Ý ó³Í ñ

Ù³Ï³ñ¹ ³Ï

Ù³Ñ³óáõÃÛ³ Ý ó³ Íñ

Ù³Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³Ý Ù ÇçÇÝ

Ù³Ï³ñ ¹³Ï

ä³ïí³ ëïáõ ÙÝ»ñ Ï³ñÙñá õÏÇ ¹»Ù

Í³ ÍÏáõÛÃÇ � ³ñÓñ

Ù ³Ï³ñ¹³Ï

Í³ ÍÏáõÛÃÇ ó³Íñ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Í³Í ÏáõÛÃÇ ÙÇçÇÝ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Í³Í ÏáõÛ-ÃÇ ÙÇçÇÝ

Ù ³Ï³ñ¹³Ï


Ù ³Ï³ñ¹³Ï

Í³ ÍÏáõÛÃÇ �³ñÓñ

Ù ³Ï³ñ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Í³ÍÏáõÛÃÇ �³ñÓñ

Ù³Ï³ñ¹³Ï


Ù³Ï³ñ¹³Ï


Ù³Ï³ñ¹³Ï

Üå³ï³Ï 5. Ø³Ûñ»ñÇ ³éáÕçáõÃÛ³Ý �³ñ»É³íáõÙ

3/4-áí Ïñ×³ ï»É Ù³Û-ñ» ñÇ Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý ¹»å ù» ñÁ* 3/4-áí Ïñ×³ ï»É Ù³Û ñ» ñÇ Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý¹»å ù» ñÁ*

Ù³ Ñ³ óáõÃÛ³ÝÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý ß³ï �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³Ý ó³Íñ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃÛ³Ý �³ñÓñ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý ß³ï �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³Ý ÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃÛ³Ý �³ñÓñ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Ù³ Ñ³óáõÃÛ³Ý ÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ¹³Ï

Üå³ ï³Ï 6. ä³Û ù³ñ ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç, Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ ¨ ³ÛÉ ÑÇ í³Ý ¹áõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¹»Ù

¸³ ¹³ ñ»ó Ý»É ¨ ßñç³-¹³ñ Ó»É ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç ï³ ñ³ Íáõ ÙÁ

ï³ ñ³Í í³-ÍáõÃ Û³Ý ó³Íñ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

ï³ ñ³Í-í³ ÍáõÃ Û³Ý ß³ï �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

ï³ ñ³Í-í³ ÍáõÃ-

Û³Ý ÙÇ çÇÝ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï








Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

¸³ ¹³ ñ»ó Ý»É ¨ ßñç³-¹³ñ Ó»É Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ ï³ ñ³ Íáõ ÙÁ*

íï³Ý ·Ç ó³Íñ Ñ³ í³-

Ý³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ

íï³Ý ·Ç �³ñÓñ Ñ³ í³-Ý³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ

íï³Ý ·Ç ÙÇ çÇÝ Ñ³ í³-Ý³ Ï³ ÝáõÃ ÛáõÝ












¸³ ¹³ ñ»ó Ý»É ¨ ßñç³ ¹³ñ Ó»É ïáõ �»ñ ÏáõÉ Ûá ½Ç ï³ ñ³ Íáõ ÙÁ

Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý ó³Íñ Ù³ Ï³ñ-

¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃ-Û³Ý �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Ù³ Ñ³ óáõÃ-Û³Ý ÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Üå³ ï³Ï 7. Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ï³ Ûáõ ÝáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙ

Þñç³ ¹³ñ Ó»É ³Ý ï³é-Ý» ñÇ Ïá ñáõë ïÁ**

³Ý ï³ é³ Í³ÍÏ ï³ ñ³Íù Ý» ñÇ ÷áùñ ù³ Ý³Ï

³Ý ï³ é³ Í³ÍÏ ï³ ñ³Íù Ý» ñÇ ÙÇ çÇÝ ù³ Ý³Ï


³Ý ï³ é³ Í³ÍÏ ï³ ñ³Íù Ý» ñÇ Ù»Í ù³ Ý³Ï







ÎñÏÝ³ ÏÇ Ýí³ ½»ó Ý»É ³Ýí ï³Ý· ËÙ» Éáõ çñÇÝ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇáõÃ-ÛáõÝ ãáõ Ý» óáÕ Ý» ñÇ ÃÇ íÁ

Í³Í ÏáõÛ ÃÇ �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ-

¹³Ï

Í³Í ÏáõÛ ÃÇ ó³Íñ Ù³ Ï³ñ-

¹³Ï

Í³Í ÏáõÛ ÃÇ ÙÇ çÇÝ Ù³ Ï³ñ-

¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï

Ð³½³ñ³ÙÛ³ÏÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ýå³ï³ÏÝ»ñ. 2007Ã. ³é³çÁÝÃ³óÇ ³ÕÛáõë³Ï

Üå³ ï ³Ï Ý »ñ ¨Ã Ç ñ³ Ë Ý»ñ

²ý ñÇ Ï³ ² ëÇ³

úí ÏÇ ³ ÝÇ³

È³ ï Ç Ý³ Ï³Ý ² Ù » ñÇ Ï³ ¨ Î³ ñÇ � Û³Ý ÏÕ½Ç Ý »ñ

²Ý Ï³Ë å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ ÛáõÝ

ÑÛáõëÇ ë³ÛÇÝ ë³Ñ³ñ³ Û ³-

Ù »ñÓ³ñ ̈ » ÉÛ ³Ý

Ñ³ñ³í-³ñ¨»ÉÛ³Ý

Ñ ³ñ³í ³ÛÇÝ ³ñ¨ ÙïÛ³Ý ºíñá å³ ²ëÇ³

Üå³ ï³Ï 7. Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ï³ Ûáõ ÝáõÃ Û³Ý ³ å³ Ñá íáõÙ

ÎñÏÝ³ ÏÇ Ýí³ ½»ó Ý»É ë³ ÝÇ ï³ ñ³ ÑÇ ·Ç» ÝÇÏ å³Û Ù³Ý Ý»ñ ãáõ Ý»-óáÕ Ý» ñÇ ÃÇ íÁ


¹³Ï

Í³Í ÏáõÛ ÃÇ ß³ï ó³Íñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï



¹³Ï



¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï


¹³Ï

ºï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ �Ý³-ÏÇã Ý» ñÇ ÏÛ³Ý ùÇ �³ ñ» É³ íáõÙ

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ �Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ÙÇ çÇÝ ÃÇí

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ß³ï Ù»Í ÃÇí

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ

Ù»Í ÃÇí

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ÙÇ çÇÝ ÃÇí Ý

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ

Ù»Í ÃÇí

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ÙÇ çÇÝ ÃÇí



»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ � Ý³ ÏÇã Ý» ñÇ ÷áùñ ÃÇí

»ï Ý³ Ëáñ ß» ñÇ ÙÇ çÇÝ ÃÇí

Üå³ ï³Ï 8. ¼³ñ ·³ó Ù³Ý Ñ³ Ù³ñ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Û³Ý ëï»Õ ÍáõÙ

º ñÇ ï³ ë³ñ¹ Ý» ñÇ ·áñ Í³½ñ ÏáõÃ ÛáõÝ**

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý

ß³ï �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý �³ñÓñ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý ó³Íñ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý ÙÇ çÇÝ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý

ß³ï �³ñÓñ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

·áñ Í³½ñ-ÏáõÃ Û³Ý ó³Íñ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï


Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

ÆÝ ï»ñ Ý» ï³ ÛÇÝ ó³Ý-óÇó û·ï íáÕ Ý»ñ

Ñ³ ë³ Ý»-ÉÇáõÃÛ³Ý

ÙÇ çÇÝ Ù³ Ï³ñ ¹³Ï

Ñ³ ë³ Ý»-ÉÇáõÃ Û³Ý ß³ï ó³Íñ Ù³ Ï³ñ-

¹³Ï






ó³Íñ Ù³ Ï³ñ-¹³Ï




ó³Íñ Ù³ Ï³ñ-¹³Ï

Ñ³ ë³ Ý»-ÉÇáõÃÛ³Ý �³ñÓñ

Ù³ Ï³ñ ¹³Ï





²Õ Ûáõ ë³ ÏÁ Ï³½ Ù»É ¿ ìÇ ×³ Ï³· ñáõÃ Û³Ý �³ ÅÇ ÝÁ, Ø²Î-Ç êîÐì. (UN DESA)

ò³Ý Ï³ ó³Í »ñÏ ñÇ óáõ ó³ ÝÇß Ý»ñ Ï³ ñáÕ »Ý ½·³ ÉÇá ñ»Ý ï³ñ �»ñ í»É ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ ÝáõÙ ·ñ³Ýó í³Í ÙÇ çÇÝ ïíÛ³É Ý» ñÇó: î³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ ËÙ�» ñÇ ¨ ³ é³Ý ÓÇÝ »ñÏñ Ý» ñÇ ïíÛ³É Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ï³ ñáÕ »ù ³Û ó» É»É` http://mdgs.un.org.²Õ� Ûáõñ Ý» ñÁ` Ø²Î-Ç ä³ ñ» ÝÇ ¨ ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Û³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ, ØÇç ËáñÑñ ¹³ ñ³ Ý³ Ï³Ý ÙÇáõÃ ÛáõÝ, ²ß Ë³-ï³Ý ùÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ, ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ñ» é³ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý �³ Å³Ý ÙáõÝù, Úàô Üºê Îú, Úàô ÜÆ êºü, ² éáÕ ç³ å³ ÑáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ, ØÆ²ì/ÒÆ²Ð-Ç Ø²Î-Ç Ñ³ Ù³ ï»Õ Íñ³ ·Çñ, Ø²Î-Ç Ð³ �Ç Ã³Ã ¨ Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ �³ÝÏ: îíÛ³É Ý» ñÁ` 2007Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ ¹ñáõÃ Û³Ù�:

²Õ Ûáõ ë³ ÏÁ ·áñ ÍáõÙ ¿ 2 Ù³ Ï³ñ ¹³ Ïáí: ² Ù»Ý ÙÇ ³Õ Ûáõ ë³ ÏÇ ÝßáõÙ Ý» ñÁ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ »Ý »ñÏñ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ ÛÇë Ñ³ Ù³ å³ ï³ë Ë³Ý óáõ ó³ ÝÇ ßÁ Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ÃÇ ñ³ ËÇÝ: ¶áõÛ Ý» ñÁ óáõÛó »Ý ï³ ÉÇë ÙÇÝã¨ 2015 Ã. ÃÇ ñ³Ë Ý» ñÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³Ý ÙÇ ïáõÙ Ý» ñÁ

ÂÇ ñ³ËÝ ³ñ ¹»Ý Ç ñ³ Ï³ Ý³ó í»É ¿ Ï³Ù ß³ï Ùáï ¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ù³ ÝÁ:

ÂÇ ñ³ ËÁ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í ã¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý»É ÙÇÝã¨ 2015 Ã., » Ã» Ý»ñ Ï³ ÛÇë ÙÇ ïáõÙ Ý» ñÁ ß³ ñáõ Ý³Ï í»Ý Ï³Ù ¿É » Ã» ËÝ¹Çñ Ý» ñÁ, á ñáÝó Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë-í³Í ¿ ÃÇ ñ³ ËÁ, ³Û¹ ù³Ý ¿É Éáõñç ËÝ¹Çñ ã¹³é Ý³Ý ïíÛ³É ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ ÝáõÙ:

ÂÇ ñ³ ËÁ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í ã¿ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý»É ÙÇÝã¨ 2015 Ã.

² é³ çÁÝ Ã³ óÇ �³ ó³ Ï³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ï³Ù í³ï Ã³ ñ³ óáõÙ:

²Ý �³ í³ ñ³ñ ïíÛ³É Ý»ñ:

*Ø³Û ñ» ñÇ Ù³ Ñ³ óáõÃ Û³Ý ¨ Ù³ É³ ñÇ³ ÛÇ í» ñ³ �»ñ Û³É » Õ³Í Ù³ï ã» ÉÇ ïíÛ³É Ý» ñÁ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ã»Ý ï³ ÉÇë í»ñ Éáõ Í» Éáõ ÙÇ ïáõÙ Ý» ñÁ: ²Õ Ûáõ-ë³ ÏáõÙ Ý»ñ Ï³ Û³ó í³Í ³ é³ çÁÝ Ã³ óÁ ·Ý³ Ñ³ï í»É ¿ å³ ï³ë Ë³ Ý³ ïáõ ·áñ Í³ Ï³ ÉáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÏáÕ ÙÇó` ÉÇ³ ½áñ í³Í óáõ óÇã Ý» ñÇ ÑÇ Ù³Ý íñ³:

**¶Ý³ Ñ³ ïáõ ÙÁ Ï³ ï³ñ í»É ¿ Ýáñ Ù» Ãá¹ Ý» ñáí, áõë ïÇ ³Ý Ñ³ Ù» Ù³ ï» ÉÇ ¿ Ý³Ë ÏÇ ÝáõÙ Ï³ ï³ñ í³Í Ý» ñÇ Ñ»ï:

àõñ μ³ ÝÇ ½³ óÇ³ ¨ Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý»ñ2008 Ã. å³ï ÙáõÃ Û³Ý Ù»ç ³ é³ çÇÝ ³Ý ·³Ù ³ß Ë³ñ ÑÇ �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ï» ëÇó ³ í» ÉÇÝ` 3,3 ÙÇ ÉÇ³ñ¹ Ù³ñ¹, Ï�Ý³Ï íÇ ù³ Õ³ ù³ ÛÇÝ í³Û ñ» ñáõÙ: Ü³ Ë³ ï»ë íáõÙ ¿, áñ ÙÇÝã¨ 2030 Ã. ³Ûë ÃÇ íÁ ÏÑ³ë ÝÇ ·ñ» Ã» 5 ÙÇ-ÉÇ³ñ ¹Ç: 1800 Ã. Ù³ñ¹ Ï³Ýó ÙÇ³ÛÝ 2%-Ý ¿ñ �Ý³Ï íáõÙ Ù»Í áõ ÷áùñ ù³ Õ³ù Ý» ñáõÙ, ÇëÏ 1950 Ã. ³Û¹ óáõ ó³ ÝÇ ßÁ Ñ³ë ÝáõÙ ¿ñ 30%-Ç:

âÝ³ Û³Í ³ÛÝ Ñ³Ý ·³ Ù³Ý ùÇÝ, áñ ÑëÏ³ ù³ Õ³ù Ý» ñÇ (10 ÙÇ ÉÇá ÝÇó ³ í» ÉÇ �Ý³Ï ãáõÃ ÛáõÝ áõ Ý» óáÕ) ÃÇ íÁ Ï³ ×Ç, �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ù»Í Ù³ ëÁ Ï³å ñÇ ³ÛÝ åÇ ëÇ ù³ Õ³ù Ý» ñáõÙ, á ñáÝó �Ý³Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÁ Ùáï 500 Ñ³ ½³ñ ¿ Ï³Ù áã ³ í» ÉÇ: ¶Éá �³É ³ éáõ Ùáí �Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ñ» ï³ ·³ ³ ×Á ï» ÕÇ Ïáõ Ý» Ý³ ù³ Õ³ù Ý» ñáõÙ ¨ ·ñ» Ã» ³Ù �áÕ çáõÃ Û³Ù� ² ëÇ³ ÛáõÙ, ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ ¨ È³ ïÇ Ý³ Ï³Ý ² Ù» ñÇ Ï³ ÛáõÙ:

Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÇ å³Û ù³ ñÁ` áõÕÕ í³Í ÙÇÝã¨ 2015 Ã. Í³Û ñ³ Ñ»Õ ³Õ ù³ ïáõÃ-Û³Ý ÏñÏÝ³ ÏÇ Ýí³ ½»ó Ù³ ÝÁ, ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñÇ ù³ Õ³ù Ý» ñáõÙ Ï³°Ù Ñ³ çá ÕáõÃ Û³Ù�, Ï³°Ù ¿É å³ñ-ïáõÃ Û³Ù� Ïåë³Ï íÇ:

² í» ÉÇÝ Ï³ ñáÕ »ù Ï³ñ ¹³É`

��www.unfpa.org

��www.worldbank.org



�ö³ë ï»ñÜáõ μÇ³ ÛÇ ï³ ×³ñ Ý» ñÇ å³Ñ å³ Ýáõ ÙÁ

º ·Çå ïá ëÁ ß³ï ï³ ×³ñ Ý» ñÇ áõ Ïá ÃáÕ Ý» ñÇ Ñ³Û ñ» ÝÇù ¿, á ñáÝó ß³ñùÝ »Ý ¹³ë íáõÙ Ý³¨ Üáõ �Ç³ ÛáõÙ ·ïÝíáÕ Ý» ñÁ: Ü» Õáë ·» ïÇ íñ³ ²ë í³ ÝÇ çñ³Ù �³ ñÇ Ï³ éáõ óáõ ÙÁ ëå³é ÝáõÙ ¿ñ ³Ûë 5 Ñ³ ½³ ñ³Ù Û³ Ïá ÃáÕ Ý» ñÇ ·á ÛáõÃ Û³ ÝÁ: 1960Ã. Úàô Üºê Îú-Ý ÙÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ù³ ñá ½³ñ ß³í ëÏë»ó` ¹ñ³Ýù Ïáñ Í³ Ýáõ ÙÇó ÷ñÏ» Éáõ Ýå³ ï³ Ïáí: ê³ Ï³ÛÝ ¹³ ÑÝ³ ñ³ íáñ ¿ñ ÙÇ³ÛÝ Ïá ÃáÕ Ý» ñÁ çñÑ» Õ» Õ³-ÛÇÝ ï³ ñ³Íù Ý» ñÇó ³ í» ÉÇ �³ñÓñ í³Û ñ»ñ ï» Õ³ ÷á Ë» Éáõ ÙÇ çá óáí: ºí ³Û¹ ¿É ³ ñ» óÇÝ Ø²Î-Ç ÙÇ çá óáí Ñ³ Ù³ËÙ� í³Í Ù³ë Ý³ ·»ï Ý» ñÁ. Ýñ³Ýù Ïá ÃáÕ Ý» ñÁ í» ñ³ Í» óÇÝ �» Ïáñ Ý» ñÇ ¨ Ý³Ë ÏÇ ÝÇ ÝÙ³ ÝáõÃ Û³Ù� í» ñ³ Ï³ éáõ ó» óÇÝ ³ í» ÉÇ ³Ýí ï³Ý· í³Û ñ» ñáõÙ: Ø³ë Ý³ ·»ï Ý» ñÇ 20 ï³ñ í³ ¹Åí³ ñÇÝ ³ß Ë³ ï³Ýù å³ Ñ³Ýç í»ó ³Ûë ïå³ íá ñÇã ³ß Ë³ ï³Ý ùÁ ³ í³ñ ïÇÝ Ñ³ëó Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ:

ØÇÝã¨ 2008 Ã. Ø²Î-Á 851 Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ, �ÝáõÃ Û³Ý ¨ Ë³ éÁ ë» ÷³ Ï³-ÝáõÃ ÛáõÝ ·ñ³Ý ó»ó Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Å³ é³Ý ·áõÃ Û³Ý óáõ ó³ ÏáõÙ, á ñáõÙ Ý» ñ³é í³Í »Ý ³ÛÝ åÇ ëÇ �³½ Ù³ ½³Ý ï» ë³ñ Å³Ý í³Û ñ»ñ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý º ·Çå ïá ëÇ �áõñ ·» ñÁ, Ø»Í Ï³Ý Ûá ÝÁ ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý» ñáõÙ ¨ ÐÝ¹Ï³ë ï³ ÝÇ Â³ç Ø³ Ñ³É ï³ ×³ ñÁ: Æ ñ»Ýó áõ Ý» ó³Í Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³-Ýáõñ �³ñÓñ ³ñ Å» ùÇ ßÝáñ ÑÇí ³Ûë í³Û ñ» ñÁ Ñ³ Ù³ñ íáõÙ »Ý Ù³ñ¹ ÏáõÃ-Û³Ý ÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Å³ é³Ý ·áõÃ ÛáõÝ: Þáõñç 180 »ñ ÏÇñ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Çñ ¿ ëïá ñ³· ñ»É` å³Û Ù³ Ý³ íáñ í» Éáí Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï ó»É ¨ Ýå³ë ï»É ³Ûë Å³ é³Ý ·áõÃ Û³Ý å³Ñ å³Ý Ù³ ÝÁ:

Úàô Üºê Îú-Ý ßáõñç 80 »ñÏ ñáõÙ Ýå³ë ï»É ¿ �³½ Ù³ÃÇí ÝÙ³ Ý³ ïÇå å³ï Ù³ Ï³Ý Ñáõ ß³ñ Ó³Ý Ý» ñÇ å³Ñ å³Ý Ù³ ÝÁ, á ñáÝó ÃíáõÙ »Ý Ðáõ-Ý³ë ï³ ÝáõÙ ·ïÝíáÕ ²Ï ñá åá ÉÇ ëÁ, Î³Ù �á ç³ ÛÇ ²Ý· Ïáñ à õ³ï ï³ ×³-ñÁ, ²íëï ñ³ ÉÇ³ ÛÇ àõ Éáõ ñáõ-Î³ ï³ Âçáõ Ã³ ³½ ·³ ÛÇÝ ½�á ë³Û ·ÇÝ ¨ ÆÝ ¹á Ý» ½Ç³ ÛáõÙ ·ïÝíáÕ ´á ñá �áõ ¹áõñ ëñ�³ í³Û ñÁ:

��www.unesco.org

§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õ§Ð³ñó áõ å³ ï³ë Ë³Ý¦ ÃÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³ÕÂÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õàñ å»ë ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù (ÃÇ ÙáõÙ` 2 Ï³Ù ³ í» ÉÇ Ë³ Õ³ óáÕ) Ñ³Ý ¹»ë ·³ Éáõ Å³ Ù³-Ý³Ï ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ å»ïù ¿ ÙÇ³ ëÇÝ ³ß Ë³ ï»Ý Ù»Ï å³ ï³ë Ë³ ÝÇ Ñ³Ý ·» Éáõ Ñ³ Ù³ñ, μ³Ûó å»ïù ¿ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³Ý ÙÇÝã¨ å³ ï³ë Ë³ ÝÁ ÙÛáõë Ë³ Õ³-óáÕ Ý» ñÇÝ Ñ³Ûï Ý» ÉÁ:

1. Æ±Ýã ¿ Ï³ ÛáõÝ ½³ñ ·³ óáõ ÙÁ:

2. à ñá±Ýù »Ý Ð³ ½³ ñ³Ù Û³ ÏÇ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ýå³ ï³Ï Ý» ñÁ:

3. ÆÝã å»±ë Ïμ Ýáõ Ã³· ñ»ù ³Õ ù³ ïáõÃ Ûáõ ÝÁ:

4. Æ±Ýã ¿ ÎÇá ïá ÛÇ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ Ûáõ ÝÁ:

5. ÆÝã å»±ë »Ý á ñáß »ñÏñ Ý»ñ ß³ Ñ»É ·Éá μ³ É³ óáõ ÙÇó:

6. Æ±Ýã ¿ ³ ÝáõÙ Ø²Î-Á ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý Ïñ×³ï Ù³Ý áõÕ ÕáõÃ Û³Ùμ:

7. Æ±Ýã ¿ Ð³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ Å³ é³Ý ·áõÃ Û³Ý óáõ ó³ ÏÁ:

8. Æ±Ýã û· ÝáõÃ ÛáõÝ óáõÛó ïí»ó Ø²Î-Á 2004 Ã. ¹»Ï ï»Ù μ» ñÇ óáõ Ý³ ÙÇÇó ïáõ Å³Í Ý» ñÇÝ:

Ø³ñ¹áõ Æñ³íáõÝùÝ»ñ

5

àñáß ÷³ëï»ñ Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ

• 2007 Ã. 113 ÙÇ ÉÇáÝ ¹åñá ó³ Ï³Ý ï³ ñÇ ùÇ » ñ» Ë³ ¹åñáó ã¿ñ Ñ³ ×³ ËáõÙ, Ýñ³Ýó 97 ïá Ïá ëÁ` ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏñ Ý» ñáõÙ: Àëï Ùá ï³ íáñ Ñ³ß í³ñÏ Ý» ñÇ`

³ß Ë³ñ ÑÇ 854 ÙÇ ÉÇáÝ ³Ý· ñ³ ·»ï ã³ ÷³ Ñ³ ëÇó 544 ÙÇ ÉÇá ÝÁ ÏÇÝ ¿:

• Øáï 171 ÙÇ ÉÇáÝ » ñ» Ë³, á ñÇó 73 ÙÇ ÉÇá ÝÁ` 10 ï³ ñ» Ï³ ÝÇó ÷áùñ, ³ß Ë³-ïáõÙ ¿ Ãáõ Ý³ íáñ ùÇ ÙÇ³ Ï³Ý ÝÛáõ Ã» ñáí ¨ å»ë ïÇ óÇ¹ Ý» ñáí, íï³Ý ·³ íáñ

ë³ñ ù³ íá ñáõÙ Ý» ñáí Ï³Ù Ñ³Ý ù» ñáõÙ:

• Øáï 8,4 ÙÇ ÉÇáÝ » ñ» Ë³ ÁÝ¹·ñÏ í³Í ¿ Ñ³ñ Ï³ ¹Çñ ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ, åáéÝ ÏáõÃ-Û³Ý, åáé Ýá· ñ³ ýÇ³ ÛÇ, ½ÇÝ í³Í Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ï³Ù ³ÛÉ ³ñ ·»É-

í³Í ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³Ý Ù»ç:

• Ø²Î-Á Ñ³ çá ÕáõÃ Û³Ùμ ëï»Õ Í»É ¿ 1989 Ã. ÁÝ ¹áõÝ í³Í º ñ» Ë³ ÛÇ Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³ ÛÇÝ ÏÇó »ñ Ïáõ Ï³ ÙÁÝ ïÇñ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ ÛáõÝ, á ñáÝù ëïá ñ³· ñáÕ ÏáÕ Ù» ñÁ Ñ³ Ù³ Ó³ÛÝ í»É »Ý ³ñ ·» É»É 18 ï³ ñ» Ï³ ÝÇó ÷áùñ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ù³ë Ý³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ ½ÇÝ í³Í Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ, » ñ» Ë³ Ý» ñÇ í³ ×³é ùÁ, Ù³Ý Ï³ Ï³Ý åáéÝ ÏáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ åáé Ýá· ñ³ ýÇ³Ý:

ºñ ÏáõëÝ ¿É áõ ÅÇ Ù»ç »Ý Ùï»É 2002 Ã. ëÏ½μÇÝ:

• Î³ Ý³Ûù ·»Ý ¹» ñ³ ÛÇÝ Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý å³ï ×³ éáí ³ í» ÉÇ ß³ï »Ý »Ý Ã³ñÏ-íáõÙ μéÝáõÃ Û³Ý, ù³ ÝÇ áñ Ñ³ ×³Ë ¹Çï íáõÙ »Ý áñ å»ë Ñ³ ë³ ñ³ ÏáõÃ-Û³Ý Ç ñ³ í³ ½áõñÏ ³Ý ¹³Ù Ý»ñ: è³ ë³ Û³ Ï³Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³ ×³Ë μéÝáõÃ Û³Ý Ñ»ï¨³Ýù ¿: Î³ Ý³Ûù, á ñáÝù »Ý Ã³ñÏ íáõÙ »Ý Ã»° é³ ë³ Û³Ï³Ý ¨ Ã»° ë» é³ÛÇÝ Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý, μéÝáõÃ Û³Ý ÏñÏÝ³ ÏÇ éÇë ÏÇ »Ý »Ý Ã³ñÏ-

íáõÙ:

âáñë³ÙÛ³ ïÕ³Ý ê³á ä³áÉáÛÇ ³Õ�³ÏáõÛïáõÙ

ØÇ ËáõÙ� »ñ»Ë³Ý»ñ Ð³Ù³¹Ç³ÛÇ Ý»ñùÇÝ ï³ñÑ³Ýí³ÍÝ»ñÇ ×³Ù�³ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÷ñÏ³ñ³ñ³Ï³Ý Ñ³ÝÓÝ³ËÙ�Ç Ù³ÝÏ³å³ñï»½áõÙ` ¼³ÉÇÝ·»Û (²ñ¨ÙïÛ³Ý ¸³ñýáõñ, êáõ¹³Ý)

Ø³ñ¹áõ Æñ³íáõÝùÝ»ñ 53

Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñ

Æ±Ýã »Ýù Ñ³ë Ï³ ÝáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñ ³ ë» Éáí

Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñÝ ³ÛÝ Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñÝ »Ý, á ñáÝù ³ÝÑ ñ³ Å»ßï »Ý Ù»½ áñ å»ë Ù³ñ¹ ³ ñ³ ñ³Í Ý»ñ ³å ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: ² é³Ýó Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ã»Ýù Ï³ ñáÕ ÉÇá íÇÝ ½³ñ ·³ Ý³É ¨ Ç ñ³ó Ý»É Ù»ñ Ù³ñ¹-Ï³ ÛÇÝ á ñ³Ï Ý» ñÁ, ³ é³ÝÓ Ý³ Ñ³ï ÏáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, Ë»É ùÁ, áõ Ý³ ÏáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, ï³ Õ³Ý ¹Á ¨ Ý» ñ³ß Ë³ñ ÑÁ:

Ø²Î-Á, 1948 Ã. ÁÝ ¹áõ Ý» Éáí Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ, Ó ̈ ³ íá ñ»É ¿ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ã³ ÷³ ÝÇß Ý»ñ �á Éáñ ³½ ·» ñÇ Ñ³ Ù³ñ: Àëï ³Û¹ Ñéã³ Ï³· ñÇ` Ï³ é³ í³-ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ å³ñ ï³ íáñ íáõÙ »Ý ³ å³ Ñá í»É Ñ³ í³ ë³ñ í» ñ³ �»ñ ÙáõÝù �á Éáñ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ÝÏ³ï Ù³Ù�` Ñ³ ñáõëï Ã» ³Õ ù³ï, áõ Å»Õ Ã» ÃáõÛÉ, ïÕ³ Ù³ñ¹ Ã» ÏÇÝ ¨ ³Ý Ï³Ë é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ï³Ù Ïñá Ý³ Ï³Ý å³ï-Ï³ Ý» ÉáõÃ Ûáõ ÝÇó: Ðéã³ Ï³ ·Ç ñÁ å³ñ ï³ íá ñ»ó ÝáÕ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ç ñ³ íáõÝ ùÇ Ù³ë ãÇ Ï³½ ÙáõÙ, �³Ûó ³ñ Å³ Ý³ Ý³ Éáí ³ß Ë³ñ ÑÇ »ñÏñ Ý» ñÇ É³ÛÝ Ñ³ í³ ÝáõÃ Û³ ÝÁ` �³ ñá Û³ Ï³Ý Ù»Í ÏßÇé ¿ Ó»éù �» ñ»É:

Ø²Î-Ý ÁÝ ¹áõ Ý»É ¿ Ý³¨ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù-Ý» ñÇÝ í» ñ³ �» ñáÕ ß³ï ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ å³Û-Ù³ Ý³· ñ»ñ, á ñáÝù å³ñ ï³ íá ñ»ó ÝáõÙ »Ý ³½ ·» ñÇÝ » ñ³ß Ë³ íá ñ»É Ç ñ»Ýó ù³ Õ³ ù³ óÇ-Ý» ñÇ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý, ïÝï» ë³ Ï³Ý ¨ ù³ Õ³-ù³ Ï³Ý Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ: ²Ûë å³Û Ù³ Ý³· ñ»-ñÇó ³ Ù» Ý³ Ï³ñ¨áñ Ý» ñÁ »ñ Ïáõ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¹³ß Ý³· ñ»ñÝ »Ý, Ù» ÏÁ` Ï³å í³Í ïÝï» ë³ Ï³Ý, ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ¨ Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï, ÙÛáõ ëÁ` ù³ Õ³ ù³ óÇ³ Ï³Ý ¨ ù³ Õ³ ù³ Ï³Ý Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ: ²Ûë å³Û Ù³ Ý³ · ñ» ñÁ Ï³ ÙÁÝ ïÇñ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ñ»ï ÙÇ³ ëÇÝ Ï³½ ÙáõÙ »Ý Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñÇ Ý³-ß³ ñÁ:

��http://www.un.org/rights/

Ø²Î-Ç á±ñ Ù³ñ ÙÇÝÝ ¿ å³ ï³ë Ë³-Ý³ ïáõ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ

Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ëáñ Ñáõñ ¹Á ëï»ÕÍ í»É ¿ 2006 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇÝ` ÷á Ë³ ñÇ Ý» Éáí Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÇÝ, á ñÁ ·áñ Í»É ¿ 1946-2006 ÃÃ.: Æ ï³ñ �» ñáõÃ ÛáõÝ Ñ³ÝÓ Ý³ Åá Õá íÇ` Ýáñ Ëáñ Ñáõñ ¹Á ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ û Å³Ý ¹³Ï Ù³ñ ÙÇÝ ¿: ¸³ Ýñ³Ý ³Ý ÙÇ ç³ Ï³ Ýá ñ»Ý å³ ï³ë-Ë³ Ý³ ïáõ ¿ ¹³ñÓ ÝáõÙ Ø²Î-Ç �á Éáñ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ ³éç¨: Êáñ Ñáõñ ¹Á Ø²Î-Ç` Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ßáõñç »ñÏ Ëá ëáõÃ Û³Ý ¨ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÃ Û³Ý ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ Åá ÕáíÝ ¿: ²ÛÝ ·ÉË³ íá ñáõÙ ¿ Ø²Î-Ç Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ñ ó» ñáí ·» ñ³ ·áõÛÝ Ñ³ÝÓ Ý³ Ï³ ï³ ñÁ:

ØÇ³ó Û³É Ü³ Ñ³Ý· Ý» ñÇ Ý³Ë ÏÇÝ ³ é³ çÇÝ ïÇ ÏÇÝ ¾ É»á Ýá ñ³ èáõ½ í»É ïÁ` Ó»é ùÇÝ Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ Ñéã³ Ï³· ñÇ ïå³ ·Çñ å³ë ï³ éÇ ï³ñ-�» ñ³ ÏÁ: Ü³ 1948Ã. Ðéã³ Ï³· ñÇ Ñ» ÕÇ Ý³Ï Ý» ñÇó ¿ñ:

2006Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ 19-ÇÝ ÄÝ ̈ áõÙ Ø²Î-Ç Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ËáñÑñ ¹Ç Ñ³Ý ¹Ç ë³ íáñ ³ é³ çÇÝ Ýëï³ßñ ç³ ÝÁ:

Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ »ñ»Ë³ áõÝÇ`

³Ýí³Ý ¨ ³½·áõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù,

å³ßïå³Ýí³ÍáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù ³Ù»Ý Ï³ñ·Ç μéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇó, Ý»ñ³éÛ³É` ë»é³Ï³Ý ß³Ñ³·áñÍáõÙÁ,

ÏñÃáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù,

ÙïùÇ ³½³ïáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝù:

õÝù,

Ý

º ñ» Ë³ Ý»ñÝ û·ï íá±õÙ »Ý Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇóº ñ» Ë³ Ý» ñÁ ã³ ÷³ Ñ³ë Ý» ñÇ ÝÙ³Ý áõ Ý»Ý ÝáõÛÝ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ: ´³Ûó ù³ ÝÇ áñ ³Ý ã³ ÷³ Ñ³ë »Ý, Ñ³ ïáõÏ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý Ï³ ñÇù áõ Ý»Ý: º ñ» Ë³ ÛÇ Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý, áñÝ ÁÝ ¹áõÝ í»É ¿ 1989 Ã., ³ é³ ç³¹ ñáõÙ ¿ ³ÝÓ Ý³ Ï³Ý Ç ñ³ íáõÝù Ý»ñ, á ñáÝù ³ÝÑ ñ³ Å»ßï »Ý 18 ï³ ñ» Ï³ ÝÇó ÷áùñ Ûáõ-ñ³ ù³Ýã Ûáõñ ³Ý ÓÇ, áñ å»ë ½Ç ½³ñ ·³ó ÝÇ Çñ ³Ù �áÕç Ý» ñáõ ÅÁ` ½»ñÍ ëá íÇó ¨ Ï³ ñÇ ùÇó, ³ñ Ñ³ Ù³ñ Ñ³Ý ùÇó ¨ ã³ ñ³ ß³ ÑáõÙ Ý» ñÇó: ºñ�¨¿ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù-Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³å í³Í áñ¨¿ ³ÛÉ å³Û Ù³ Ý³ ·Çñ ³ÛÝ ù³Ý ß³ï å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ ã»Ý í³ í» ñ³ó ñ»É, áñ ù³Ý º ñ» Ë³ ÛÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý: 2006 Ã. Ù³ ÛÇ ëÇ ïíÛ³É Ý» ñáí` Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù �á Éáñ 192 å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ ¿É ¹³ñ Ó»É »Ý ÏáÝ í»Ý óÇ³ ÛÇ ³Ý ¹³Ù:

Ø²Î-Á Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³å í³Í áõ ñÇß Ç±Ýã û ñ»Ýù Ý»ñ ¨ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñ»ñ ¿ ëï»Õ Í»ÉØ²Î-Ç ç³Ý ù» ñáí ëï»ÕÍ í»É »Ý Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇÝ í» ñ³ �»ñ íáÕ ßáõñç 80 å³Û Ù³ Ý³ ·Çñ ¨ Ñéã³ Ï³ ·Çñ` Ï³å í³Í Ï³ Ý³Ýó, » ñ» Ë³ Ý» ñÇ, Ñ³ß Ù³Ý ¹³Ù-Ý» ñÇ, ï» Õ³� ÝÇÏ Ý» ñÇ, ÷áù ñ³ Ù³ë ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ ³ÛÉ Ëá ó» ÉÇ ËÙ�» ñÇ Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï: ²Ûë �á Éáñ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³· ñ» ñÁ ÙÇ³ ëÇÝ û· Ý»É »Ý ëï»Õ Í» Éáõ ³Ù �áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ §Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ùß³ ÏáõÛÃ¦, áñÝ ³ñ ¹³ ñ³ó ñ»É ¿ Ç ñ»Ý áñ å»ë ã³ ñ³ ß³ ÑáõÙ Ý» ñÁ ë³Ý Ó³ Ñ³ ñ» Éáõ Ñ½áñ ½»Ýù:

Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ á ñáß ÏáÝ í»Ý óÇ³ Ý»ñ

�� ò» Õ³ë å³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ Ûáõ ÝÁ Ï³Ý Ë³ñ ·» É» Éáõ ¨ å³ï Å» Éáõ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý (1948 Ã.) ó» Õ³ë å³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ �Ýá ñá ßáõÙ ¿ áñ å»ë á ñá ß³ ÏÇ ·áñ Íá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ç ñ³ Ï³ Ý³ óáõÙ, á ñáÝù Ýå³ ï³Ï áõ Ý»Ý Ù³ ë³Ù� Ï³Ù ³Ù �áÕ çáõÃ Û³Ù� áãÝ ã³ó Ý»É áñ¨¿ ³½ ·³ ÛÇÝ, ¿Ã ÝÇÏ, é³ ë³-Û³ Ï³Ý Ï³Ù Ïñá Ý³ Ï³Ý ËáõÙ�:

�� Êáß ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÇ ¨ ³ÛÉ ¹³ Å³Ý, ³Ý Ù³ñ¹ Ï³ ÛÇÝ Ï³Ù Ýí³ë ï³ó-ÝáÕ í» ñ³ �»ñ ÙáõÝ ùÇ áõ å³ï ÅÇ ¹»Ù ÏáÝ í»Ý óÇ³ (1984 Ã.), Áëï á ñÇ` å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ å³ ï³ë Ë³ Ý³ ïáõ »Ý Ï³Ý Ë»É Ëáß ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÁ, á ñáÝù û ñ»Ýë¹ ñá ñ»Ý å³ï Å» ÉÇ »Ý:

�� è³ ë³ Û³ Ï³Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý �á Éáñ Ó ̈ » ñÇ í» ñ³ó Ù³Ý Ù³ ëÇÝ ÙÇ ç³½-·³ ÛÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý (1965 Ã.) é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ë³Ñ Ù³-ÝáõÙ ¿ áñ å»ë á ñá ß³ ÏÇ ï³ñ �» ñ³ ÏáõÙ, ³Ý ï» ëáõÙ, ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³ ÏáõÙ Ï³Ù Ý³ Ë³ å³ï íáõÃ ÛáõÝ` ÑÇÙÝ í³Í é³ ë³ ÛÇ, ·áõÛ ÝÇ, Ï³Ù ³½ ·³ ÛÇÝ ¨ ¿Ã ÝÇÏ Í³· Ù³Ý íñ³, á ñÁ Ýå³ ï³Ï Ï³Ù ³ÏÝ Ï³ ÉÇù áõ ÝÇ áãÝ ã³ó Ý»É Ï³Ù Ãáõ É³ó Ý»É Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ¨ ÑÇÙ Ý³ ñ³ñ ³ ½³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÁÝ ¹áõ Ýáõ ÙÁ, ×³ Ý³ ãáõÙÝ áõ ÏÇ ñ³ éáõ ÙÁ` Ñ³ í³ ë³ñ ÑÇ ÙáõÝù Ý» ñáí, ù³ Õ³ ù³ Ï³Ý, ïÝï» ë³ Ï³Ý, ëá óÇ³ É³ Ï³Ý, Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ Ï³Ù Ñ³ ë³-ñ³ Ï³ Ï³Ý ÏÛ³Ý ùÇ ³ÛÉ á Éáñ ïáõÙ ¨ å³ñ ï³ íá ñ»ó ÝáõÙ ¿ ³Ý ¹³Ù »ñÏñ-Ý» ñÇÝ í» ñ³ó Ý»É é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ:

�� Î³ Ý³Ýó ÝÏ³ï Ù³Ù� Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý �á Éáñ Ó ̈ » ñÇ í» ñ³ó Ù³Ý Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý (1979Ã.) Ñ³ ×³Ë Ý»ñ Ï³ Û³ó íáõÙ ¿ áñ å»ë Ï³ Ý³Ýó


´áÉáñ´áÉáñ

Ù³ñ¹ÇÏÙ³ñ¹ÇÏ

ÍÝíáõÙ »ÝÍÝíáõÙ »Ý

³½³ï³½³ï

áõáõ

Ñ³í³ë³ñÑ³í³ë³ñ

³ñÅ³Ý³å³ï -³ñÅ³Ý³å³ï -

íáõÃÛ³ÙμíáõÃÛ³Ùμ


Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñÇ Ý³ ·ÇÍ: ²ÛÝ Ï³ Ý³Ýó ÝÏ³ï Ù³Ù� ÏÇ ñ³é íáÕ Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ë³Ñ Ù³ ÝáõÙ ¿ áñ å»ë ë» éÇ Ñ³ï Ï³ ÝÇ ßáí ï³ñ �» ñ³ ÏáõÙ, �³ ó³ éáõÙ Ï³Ù ë³Ñ Ù³ Ý³ ÷³ ÏáõÙ ¨ Ñáñ ¹á ñáõÙ ¿ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ í» ñ³ó Ý» Éáõ ÙÇ çáó Ý»ñ Ó»é Ý³ñ Ï»É:

�� ö³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ï³ñ ·³ íÇ ×³ ÏÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³ Ûáí (1951 Ã.) ë³Ñ Ù³Ý-íáõÙ »Ý ÷³Ëë ï³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ, Ñ³ï Ï³ å»ë` �éÝÇ ãí» ñ³ ¹³ñÓ-í» Éáõ Ç ñ³ íáõÝùÝ ³ÛÝ »ñÏñ Ý»ñ, áñ ï»Õ Ýñ³Ýù »Ý Ã³ Ï³ »Ý éÇë ÏÇ, ¨ å³Û Ù³Ý-Ý»ñ »Ý ëï»Õ ÍíáõÙ Ýñ³Ýó ³ éûñ Û³ ÏÛ³Ý ùÇ ï³ñ �»ñ �Ý³ ·³ í³é Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ, Ý» ñ³é Û³É` Ýñ³Ýó ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ, ÏñÃáõÃ Û³Ý, Ñ³Ý ñ³ ÛÇÝ û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ Û³Ý ¨ ëá óÇ³ É³ Ï³Ý ³ å³ Ñá íáõÃ Û³Ý Ç ñ³ íáõÝ ùÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ ×³Ù ÷áñ ¹³ Ï³Ý ÷³ë ï³ÃÕ Ã»ñ áõ Ý» Ý³ Éáõ Ç ñ³ íáõÝ ùÁ:

´³ óÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñ»Ýù Ý»ñ ÁÝ ¹áõ Ý» Éáõó, ÇÝã å»±ë ¿ Ø²Î-Á å³ßï å³ ÝáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ

Ø²Î-Á ÙÇ ß³ñù Ó ̈ » ñáí ËÃ³ ÝáõÙ ¿ Ñ³ñ ·³Ý ùÁ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù�,

³Û¹ ÃíáõÙ`

�� ¹Ç ï³ñ ÏáõÙ ¿ å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ç ñ³ íÇ ×³ ÏÁ: Î³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ëï»Õ Í»É ¿ Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ëáñ Ñáõñ¹, áñÝ Ç ñ³-íáõÝù áõ ÝÇ Ñ³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ» Éáõ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇÝ ë³ é»ó Ý»É ËáñÑñ ¹Ç ³ÛÝ ³Ý ¹³ ÙÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ ¨ ³ñ ïá ÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, á ñÁ ß³ ñáõ Ý³ Ï³ �³ñ Ïá åÇï ¨ Ñ³ Ù³ Ï³ñ· í³Í Ó ̈ áí Ë³Ë ï»É ¿ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ: ê³ é»ó Ù³Ý ³Ûë

·áñ ÍÁÝ Ã³ óÇ Ñ³ Ù³ñ å³ Ñ³Ýç íáõÙ ¿ ¶ÉË³ íáñ ² ë³Ù� É»³ ÛÇ Ó³Û Ý» ñÇ 2/3-Á:

�� Æñ 6 Ïá ÙÇ ï» Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí, á ñáÝù Ï³ ñáÕ »Ý ¹Ç Ù»É Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ, áñ å»ë ½Ç Ýñ³Ýù ³ñ Ó³ ·³Ý ù»Ý ¹Ç ÙáõÙ-�á Õáù Ý» ñÇÝ: Üñ³Ýù Ï³ ñáÕ »Ý Ý³¨ á ñá ßáõÙ Ý»ñ ÁÝ ¹áõ Ý»É ¨ ¹ñ³Ýù Ññ³ å³ ñ³ Ï»É ¹Ç ïá ÕáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ áõ Ñ³ÝÓ Ý³-ñ³ ñ³ Ï³Ý Ý» ñÇ Ñ»ï ÙÇ³ ëÇÝ:

�� öáñ Ó³ ·»ï Ý»ñ Ýß³ Ý³ Ï» Éáí, á ñáÝù Ñ³Ûï ÝÇ »Ý áñ å»ë Ñ³ ïáõÏ ½» Ïáõ óáÕ Ý»ñ Ï³Ù Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý»ñ: Üñ³Ýù ÷³ë ï»ñ »Ý Ñ³ í³ ùáõÙ, ³Û ó» ÉáõÙ �³Ý ï»ñ, Ñ³ñ ó³ùÝ ÝáõÙ ïáõ Å³Í Ý» ñÇÝ Ï³Ù Ñ³ÝÓ Ý³ ñ³ ñ³ Ï³Ý Ý»ñ »Ý ï³ ÉÇë, Ã» ÇÝã-å»ë �³ñÓ ñ³ó Ý»É Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù� Ñ³ñ ·³Ý ùÁ:

�� ²ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ ËÙ�»ñ ëï»Õ Í» Éáí, á ñáÝù Ñ» ï³ ½á ïáõÙ »Ý ³ÛÝ åÇ ëÇ ÑÇÙ-Ý³ Ñ³ñ ó»ñ, ÇÝã åÇ ëÇÝ Ï³ Ù³ Û³ Ï³Ý Ï³ É³ÝùÝ ¿: Üñ³Ýó ½» ÏáõÛó Ý» ñáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³å í³Í Ë³Ë ïáõÙ Ý» ñÇ Éáõ ë³ �³ ÝáõÙÝ û· ÝáõÙ ¿ Ï»Ýï ñá-Ý³ó Ý» Éáõ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ áõ ß³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ:

�� î»Ë ÝÇ Ï³ Ï³Ý û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ ÛáõÝ ³ å³ Ñá í» Éáí` áõ Å» Õ³ó Ý» Éáõ ³½ ·³ ÛÇÝ ¨ ï³ ñ³ Í³ßñ ç³ Ý³ ÛÇÝ Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, ÇÝã å»ë, û ñÇ Ý³Ï, ¹³ ï³ ñ³Ý Ý» ñÁ ¨ áõ ëáõÙ Ý³ Ï³Ý Ñ³ Ù³ Ï³ñ ·» ñÁ:

�� ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ËáñÑñ ¹³ Åá Õáí Ý»ñ Ï³½ Ù³ Ï»ñ å» Éáí, áñ ï»Õ ùÝÝ³ñÏ íáõÙ »Ý Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³å í³Í Ñ³ñ ó»ñ, ¨ ¹Ç ÙáõÙ ¿ ÑÕíáõÙ Ï³ é³ í³-ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ` Ññ³ å³ ñ³ Ï³Û Ýá ñ»Ý ëï³ÝÓ Ý» Éáõ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÑÇÙ-Ý³ Ñ³ñ ó» ñÁ:

à±íù»ñ »Ý Ñ³ ïáõÏ ½» Ïáõ óáÕ Ý» ñÁ Ï³Ù ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ ËÙμ» ñÁ

Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ·Íáí Ñ³ ïáõÏ ½» Ïáõ óáÕ Ý» ñÁ ¨ ³ß Ë³ ï³Ý ù³ ÛÇÝ ËÙ�» ñÁ Ù³ñ-¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ å³ßï å³ ÝáõÃ Û³Ý ³ é³ çÇÝ ·ÍáõÙ »Ý: Üñ³Ýù Ñ» ï³ ½á ïáõÙ »Ý Ë³Ë ïáõÙ Ý» ñÁ, ÙÇ ç³Ù ïáõÙ á ñá ß³ ÏÇ ¹»å ù» ñáõÙ ¨ ³ñ ï³ Ï³ñ· Ç ñ³ íÇ ×³Ï Ý» ñáõÙ, á ñáÝù ³éÝã íáõÙ »Ý §Ñ³ ïáõÏ ÁÝ Ã³ ó³ Ï³ñ ·» ñÇÝ¦: Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÷áñ Ó³-·»ï Ý»ñÝ ³Ý Ï³Ë »Ý: Üñ³Ýù Í³ é³ ÛáõÙ »Ý áñ å»ë ³Ý Ñ³ï, ³ é³ í» É³ ·áõÛ ÝÁ` 6 ï³ ñÇ: ÜÙ³Ý ÷áñ Ó³ ·»ï Ý» ñÇ ÃÇ íÁ ï³ ñÇ Ý» ñÇ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ ³ ÝÁÝ¹ Ù»ç ³ ×»É ¿: Ü»ñ Ï³ ÛáõÙë Ï³Ý Ùáï 30 Ñ³ ïáõÏ ÁÝ Ã³ ó³ Ï³ñ ·³ ÛÇÝ Ù³Ý ¹³ï Ý»ñ:Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ËáñÑñ ¹Ç Ï³Ù ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³ ÛÇ Ñ³ Ù³ñ Ç ñ»Ýó

555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555

-

-

´á Éáñ Ù³ñ ¹ÇÏ áõ Ý»Ý Ñ»ï¨Û³É Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ. ÏÛ³Ý ùÇ, ÏÛ³Ý ùÇ, ³ ½³ ïáõÃ Û³Ý ³ ½³ ïáõÃ Û³Ý ¨ ³Ýí ï³Ý-¨ ³Ýí ï³Ý-

·áõÃ Û³Ý,·áõÃ Û³Ý,

³ñ ï³-³ñ ï³-Ñ³Ûï í» Éáõ Ñ³Ûï í» Éáõ

³ ½³ ïáõÃ Û³Ý,³ ½³ ïáõÃ Û³Ý,

ëïñÏáõÃ Ûáõ ÝÇó ëïñÏáõÃ Ûáõ ÝÇó

³ ½³ï ÉÇ Ý» Éáõ,³ ½³ï ÉÇ Ý» Éáõ,

³ñ ¹³ñ ¹³ ï³-³ñ ¹³ñ ¹³ ï³-

í³ ñáõÃ Û³Ý, í³ ñáõÃ Û³Ý,

û ñ»Ý ùÇ ³éç¨ û ñ»Ý ùÇ ³éç¨ Ñ³ í³ ë³ñ Ñ³ í³ ë³ñ í» ñ³ μ»ñ ÙáõÝ ùÇ,í» ñ³ μ»ñ ÙáõÝ ùÇ,

½» ÏáõÛó Ý» ñÁ å³ï ñ³ë ï» ÉÇë Ñ³ ïáõÏ ½» Ïáõ óáÕ Ý» ñÁ û·ï íáõÙ »Ý �á Éáñ íëï³ Ñ» ÉÇ ³Õ� Ûáõñ Ý» ñÇó, Ý» ñ³é Û³É` ³Ý Ñ³ ï³ Ï³Ý ·³Ý ·³ï Ý» ñÁ ¨ áã Ï³ é³ í³ ñ³ Ï³Ý Ï³½-Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇó ëï³ó í³Í ï» Õ» ÏáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ: Üñ³Ýó Ñ» ï³ ½á ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ Ýß³ Ý³ Ï³ ÉÇ Ù³ ëÁ Ï³ ï³ñ íáõÙ ¿ ï» Õ» ñáõÙ, áñ ï»Õ Ýñ³Ýù Ñ³Ý ¹Ç åáõÙ »Ý ¨° Çß Ë³ Ýáõ-Ã ÛáõÝ Ý» ñÇ, ¨° ïáõ Å³Í Ý» ñÇ Ñ»ï áõ ÷³ë ï»ñ Ñ³ í³ ùáõÙ: Üñ³Ýó ½» ÏáõÛó Ý» ñÁ Ññ³ å³-ñ³Ï íáõÙ »Ý, áñ å»ë ½Ç ÁÝ¹· Í»Ý, áñ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ å³ ï³ íáñ »Ý å³ßï å³ Ý»É Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ:

��www.ohchr.org/

Î³ ñá±Õ »Ý ³Ý Ñ³ï Ý» ñÁ ·³Ý ·³ï Ý»ñ Ï³ Û³ó Ý»É Ç ñ»Ýó Ç ñ³ íáõÝù-Ý» ñÇ áï Ý³ Ñ³ñ Ù³Ý ¹»å ùáõÙ² Ûá: Ø²Î-Ç á ñáß å³Û Ù³ Ý³· ñ» ñÇ Ï³ ÙÁÝ ïÇñ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ »Ý ï³ ÉÇë ³Ý Ñ³ï Ý» ñÇÝ ·³Ý ·³ï Ý»ñ Ï³ Û³ó Ý»É, » Ã» ïíÛ³É Ï³ é³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ í³ í»-ñ³ó ñ»É ¿ ³Û¹ ³ñ Ó³ Ý³· ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ: Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ïá åÇï ¨ Ñ³ Ù³ Ï³ñ·-í³Í Ë³Ë ïáõÙ Ý» ñÇ í» ñ³ �»ñ Û³É Ï³ ñáÕ »Ý ·³Õï ÝÇ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý ëÏ½�áõÝ ùáí ¹Ç ÙáõÙ-�á Õáù Ý»ñ Ý»ñ Ï³ Û³ó í»É Ø²Î-ÇÝ, » Ã» Ñ³Û ñ» Ý³ Ï³Ý ÙÇ çáó Ý» ñÁ ëå³é í»É »Ý:

² Ñ³ í³ ëÇÏ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ÇÝ ï»ñ Ý» ï³ ÛÇÝ Ï³Û ùÁ. Ûáõ ñ³ ù³Ýã Ûáõñ áù, áí �á Õáù áõ ÝÇ, Ï³ñáÕ ¿ ³Ûó»É»É. http://www2.ohchr.org/english/bodies/chr/complaints.htm.

¾É»ÏïñáÝ³ÛÇÝ ÷áëïÁ Ñ»ï¨Û³ÉÝ ¿. [email protected]

à±í ¿ ëï»Õ Í»É ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ùñ»³ Ï³Ý ¹³ ï³ ñ³ ÝÁÆÝ ãá±õ Ý Ù³Ý ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ Ï³ ñÇù áõ Ý»Ýù1998 Ã. Ðéá ÙÇ ËáñÑñ ¹³ Åá Õá íáõÙ 120 å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý»-óÇÝ ëï»Õ Í»É Ùßï³ Ï³Ý ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ùñ»³ Ï³Ý ¹³ ï³ ñ³Ý (Øø¸): ²Ûë ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ Ç ñ³ í³ ëáõ ¿ ¹³ ï³ Ï³Ý Ï³ñ ·áí Ñ» ï³åÝ ¹» Éáõ ³ÛÝ ³Ý Ó³Ýó, áí ù»ñ Ï³ ï³ ñ»É »Ý ß³ï Éáõñç Ñ³Ý ó³Ýù Ý»ñ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý ó» Õ³ë å³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ, å³ ï» ñ³½ ÙÇ Å³ Ù³ Ý³Ï Ï³ ï³ñ íáÕ ¨ Ù³ñ¹-ÏáõÃ Û³Ý ¹»Ù áõÕÕ í³Í Ñ³Ý ó³Ýù Ý» ñÁ: 2008 Ã. Ñáõ ÝÇ ëÇ ïíÛ³É Ý» ñáí` 106 »ñ ÏÇñ ¹³ñ Ó»É ¿ Øø¸ -Ç Ðéá ÙÇ Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Û³Ý ³Ý ¹³Ù:

²Ûë ¹³ ï³ ñ³ ÝÇ Ï³ ñÇùÝ Ç ñáù Ï³: à ñáß »ñÏñ Ý» ñáõÙ Ñ³ Ï³ Ù³ñ ïáõÃ Û³Ý Å³ Ù³ Ý³Ï Ï³ ñáÕ »Ý ãÉÇ Ý»É ³ÛÝ åÇ ëÇ ¹³ ï³ ñ³Ý Ý»ñ, á ñáÝù ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ áõ Ý»Ý å³ï ß³× Ï»ñ-åáí ½�³Õ í» Éáõ å³ ï» ñ³½ ÙÇ Å³ Ù³ Ý³Ï Ï³ ï³ñ í³Í Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ ÛáõÝ Ý» ñáí: Î³ ñáÕ ¿ å³ ï³ Ñ»É Ý³¨, áñ ·áñ ÍáÕ Ï³ é³ í³ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ ãó³Ý Ï³ Ý³ ¹³ ï³ Ï³Ý Ï³ñ ·áí Ñ» ï³åÝ-¹»É ë» ÷³ Ï³Ý ù³ Õ³ ù³ óÇ Ý» ñÇÝ, » Ã», Ù³ Ý³ í³Ý¹, Ýñ³Ýù �³ñÓ ñ³ë ïÇ ×³Ý å³ß ïáÝ Û³-Ý»ñ »Ý: ØÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ùñ»³ Ï³Ý ¹³ ï³ ñ³ ÝÁ ×Çßï ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ ¿ ³Ûë ¹»å ù» ñáõÙ:

��www.icc-cpi.int/

Ø²Î-Ç î» Õ³μ ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ

2007 Ã. ¹»Ï ï»Ù �» ñÇ 13-ÇÝ ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ÁÝ ¹áõ Ý»ó î» Õ³� ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ Ñéã³ Ï³ ·Ç ñÁ: ²ÛÝ ³ñ ¹³ ñáõÃ Û³Ý ¨ Ù³ñ¹ Ï³ ÛÇÝ ³ñ Å³ Ý³ å³ï íáõÃ Û³Ý Ñ³Õ Ã³-Ý³Ï ¿ñ, Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ ï» Õ³� ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ Ý»ñ Ï³ Û³ óáõ óÇã Ý» ñÇ ÙÇç¨ ³ í» ÉÇ ù³Ý »ñ Ïáõ ï³ë Ý³Ù Û³Ï ß³ ñáõ Ý³Ï íáÕ �³ Ý³Ï óáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ñ¹ ÛáõÝù:

Ðéã³ Ï³ ·ÇñÝ ³ß Ë³ñ ÑÇ ï» Õ³� ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ëï»Õ ÍáõÙ ¿ ·á Û³ï¨» Éáõ, ³ñ Å³ Ý³ å³ï íáõÃ Û³Ý, �³ ñ» Ï» óáõÃ Û³Ý ¨ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ýí³ ½³ ·áõÛÝ ã³ ÷³ ÝÇß Ý» ñÇ Ñ³ ÙÁÝ¹ Ñ³ Ýáõñ ßñç³ Ý³Ï: ²ÛÝ ³Ý¹ ñ³ ¹³é ÝáõÙ ¿ ¨° ³ÝÓ Ý³ Ï³Ý, ¨° Ñ³ í³ ù³ Ï³Ý Ç ñ³-íáõÝù Ý» ñÇÝ, Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇÝ ¨ ÇÝù ÝáõÃ Û³ ÝÁ, ÏñÃáõÃ Û³Ý, ³ éáÕ çáõÃ Û³Ý, ³ß Ë³ ï³Ý ùÇ, É»½ íÇ ¨ ³ÛÉ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇÝ: ²ÛÝ ³ñ ·» ÉáõÙ ¿ ï» Õ³� ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ ÝÏ³ï Ù³Ù� ÏÇ ñ³é íáÕ Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ ¨ ËÃ³ ÝáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ÉÇ³ Ï³ ï³ñ ¨ ³ñ¹ Ûáõ-Ý³ í»ï Ù³ë Ý³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ Ç ñ»Ýó ³éÝã íáÕ �á Éáñ Ñ³ñ ó» ñÇ ùÝÝ³ñÏ Ù³ ÝÁ: Ðéã³ Ï³ ·ÇñÝ ³ å³ Ñá íáõÙ ¿ Ýñ³Ýó ÇÝù Ý³ ïÇå ÙÝ³ Éáõ ¨ ïÝï» ë³ Ï³Ý, ëá óÇ³ É³ Ï³Ý áõ Ùß³ Ïáõ Ã³-ÛÇÝ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ù»ç ë» ÷³ Ï³Ý ³ é³ç Ý³ Ñ»ñ ÃáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ Ñ» ï³ Ùáõï ÉÇ Ý» Éáõ Ç ñ³-íáõÝ ùÁ: ²ÛÝ ³Ý í» ñ³ å³ Ñá ñ»Ý Ëñ³ Ëáõ ëáõÙ ¿ ï» Õ³� ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ ¨ å» ïáõÃ-ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇç¨ Ý»ñ ¹³ß Ý³Ï ¨ ·áñ ÍÁÝ Ï» ñ³ ÛÇÝ Ñ³ ñ³ �» ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ:

½³Ù³ÝßÃ Ûñ³Ù³

�

ÎÝ² Û»Ýñ³í³¹Ç

² �á

¾É

àÆ19óÇ²Û³ó»Ïá10

²ÛÏ³åå¹»Ý»

�

Ø

20Ù³Ý³³

Ð³Ñ³íá³ÝÏÝ³³ÛÇíáÛá

³ ½³ï ï» Õ³-³ ½³ï ï» Õ³-

ß³ñÅ í» Éáõ,ß³ñÅ í» Éáõ,

³½ ·áõÃ Û³Ý,³½ ·áõÃ Û³Ý,

³ Ùáõë Ý³-³ Ùáõë Ý³-Ý³ Éáõ ¨Ý³ Éáõ ¨

ÁÝ ï³ ÝÇùÁÝ ï³ ÝÇù

Ï³½ Ù» Éáõ,Ï³½ Ù» Éáõ,

³ß Ë³ ï³Ý ùÇ,³ß Ë³ ï³Ý ùÇ,

Ñ³ í³ ë³ñ Ñ³ í³ ë³ñ ³ß Ë³ ï³Ý-³ß Ë³ ï³Ý-

ùÇ ¹Ç Ù³ó ùÇ ¹Ç Ù³ó Ñ³ í³ ë³ñ Ñ³ í³ ë³ñ

í³ñ Ó³-í³ñ Ó³-ïñáõÃÛ³Ý:ïñáõÃÛ³Ý:



�ö³ë ï»ñ¸åñáó áõÕ³ñÏ»É ³ÕçÇÏÝ»ñÇÝ²ß Ë³ñ ÑáõÙ ³ Ù» Ýáõñ ³Õ çÇÏ Ý» ñÁ Ñ³Ý ¹Ç åáõÙ »Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý: Ð³ ×³Ë ëï³ ÝáõÙ »Ý ³ í» ÉÇ ùÇã ëÝáõÝ¹, ù³Ý ïÕ³ Ý» ñÁ ¨ ß³ï »ñÏñ Ý» ñáõÙ û ñ³ Ï³Ý ³ß Ë³ ïáõÙ »Ý ³ í» ÉÇ »ñ Ï³ñ, ÝáõÛ ÝÇëÏ ³ÛÝ ¹»å ùáõÙ, »ñ� ÁÝ ¹³ Ù» ÝÁ 5-6 ï³ ñ» Ï³Ý »Ý: 6-11 ï³ ñ» Ï³Ý 80 ÙÇ ÉÇáÝ ³Õ çÇÏ ¹åñáó ãÇ Ñ³ ×³ ËáõÙ: Ø²Î-Ý ÁÝ ¹áõ Ý»É ¿ ÙÇ Ñ³ Ù³ Ó³Û Ý³ ·Çñ` º ñ» Ë³ ÛÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý (1989 Ã.), á ñáí ³ é³ ç³ñ ÏáõÙ ¿ Ï³ é³ í³ ñáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇÝ ³ í» ÉÇ ß³ï ÷áÕ Í³Ë ë»É ³Õ çÇÏ Ý» ñÇÝ ÏñÃ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: Ø³ ë³Ù� Ø²Î-Ç ßÝáñ ÑÇí ¿, áñ ³Û ëûñ ï³ñ ñ³ Ï³Ý ¹åñá ó³ Ñ³-ë³Ï » ñ» Ë³ Ý» ñÇ 77 ïá Ïá ëÁ ÁÝ¹·ñÏ í³Í ¿ ¹åñá óáõÙ, ¹³ Ù»Í ÃéÇãù ¿ 1960 Ã. 50-Çó ¿É å³ Ï³ë ïá Ïá ëÇ Ñ³ Ù» Ù³ ïáõÃ Û³Ù�: ê³ ³ é³ çÁÝ Ã³ó ¿, �³Ûó ³ Ý» ÉÇù Ý» ñÁ ¹»é ß³ï »Ý:

º ñ» Ë³ Ý»ñ, á ñáÝù ³ß Ë³ ïáõÙ »ÝØÇÝã¨ í»ñ ç»ñë 12 ï³ ñ» Ï³Ý È»³Ý¹ ñ³ øñÇë-

ïÇ Ý³ ¹³ êÇÉ í³Ý ß³ï ¿ñ ³ß Ë³ ïáõÙ ³å ñ»-Éáõ Ñ³ Ù³ñ: ´³ ÏáõÙ Ë³ Õ³ Éáõ Ï³Ù ¹åñáó Ñ³ ×³ Ë» Éáõ ÷á Ë³ ñ»Ý ß³ μ³ ÃÁ 7 ûñ ³ß Ë³-ïáõÙ ¿ñ ÐÛáõ ëÇ ë³ ÛÇÝ ñ́³ ½Ç ÉÇ³ ÛÇ ³ ÷³ Ù»ñÓ è» ëÇ ý» ù³ Õ³ ùÇ ³ñ í³ñ Ó³Ý Ý» ñÇó Ù» ÏÇ` ú ÉÇÝ-¹³ ÛÇ ³Õ μ³ ÏáõÛ ï» ñÇó Ù» ÏáõÙ, ÷á ßáõ áõ Ï»Õ ïÇ Ù»ç: âÝ³ Û³Í È»³Ý¹ ñ³Ý Íá íÇÝ ß³ï Ùá ïÇÏ ¿ñ ³å ñáõÙ Çñ Ø³ñ ëÇ³ Ù³Û ñÇ ÏÇ, »Õ μáñ ¨ ùñáç Ñ»ï, »ñ μ»ù ã¿ñ ï» ë»É ²ï É³Ýï Û³Ý ûí ÏÇ³ Ýá ëÁ: ² Ù»Ý ûñ È»³Ý¹ ñ³ ÛÇ Ñ³ Ù³ñ ÝáõÛÝÝ ¿ñ. ³ í³ñ ï» Éáí ïÝ³ ÛÇÝ ·áñ Í» ñÁ` Ý³ ³ Ù»Ý ³ é³ íáï Çñ Ù³Û-ñÇ ÏÇ Ñ»ï ·ÝáõÙ ¿ñ ³ßË³ï³ÝùÇ: ²ßË³ïáõÙ ¿ñ ûñ³Ï³Ý 10 Å³Ù Ï³Ù ³í»ÉÇ` ³Õμ³ÏáõÛï»ñÇó

Ñ³Ý»Éáí ßß»ñ ¨ å³ Ñ³ Íá ÛÇ ïáõ ÷»ñ` í³ ×³ é» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: ²Õ μ³ ÏáõÛ ïáõÙ ³Ýó Ï³ó ñ³Í Í³Ýñ û ñÇó Ñ» ïá Ý³ í» ñ³ ¹³é ÝáõÙ ¿ñ ïáõÝ, áõñ ãÏ³ñ Ñá ëáÕ çáõñ, ¨ ëá Õáë ÏáõÙ ¿ñ ³Ý Ïá-ÕÇÝ, á ñÁ Ý³ ÏÇ ëáõÙ ¿ñ Ù³Û ñÇ ÏÇ, ùñáç ¨ »Õ μáñ Ñ»ï:

²Õ μ³ ÏáõÛ ï» ñáõÙ ³ß Ë³ ï» ÉÁ ß³ï Ó³ÝÓ ñ³ ÉÇ áõ íï³Ý ·³ íáñ ¿ñ: ºñμ Ñ³Ý ñ³ Ë³ ÝáõÃ-Ý» ñÇ ³í ïá Ù» ù» Ý³ Ý» ñÁ Ñ³ÛïÝ íáõÙ ¿ÇÝ, ïÕ³ Ù³ñ ¹ÇÏ, Ï³ Ý³Ûù ¨ » ñ» Ë³ Ý» ñÁ Í»ÍÏé ïáõù ¿ÇÝ ë³ñ ùáõÙ` Ó»éù μ» ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ³ Ù» Ý³ É³í ³Õ μÁ: Ì³Ýñ ¨ íï³Ý ·³ íáñ ³ß Ë³-ï³Ý ùáí È»³Ý¹ ñ³Ý û ñ³ Ï³Ý Ñ³ ½Çí 3 ¹á É³ ñÇÝ Ñ³ Ù³ñ Å»ù ·áõ Ù³ñ ¿ñ í³ ëï³ ÏáõÙ` í³ ×³ é» Éáí Ñ³ í³ ù³Í ßß» ñÁ ÙÇç Ýáñ¹ Ý» ñÇÝ, á ñáÝù ÷áÕ »Ý í³ë ï³ ÏáõÙ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ ß³ Ñ³ ·áñ Í» Éáí: ñ́³ ½Ç ÉÇ³ ÛáõÙ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ ³ñ ·»É íáõÙ ¿ ³ß Ë³ ï»É ³Û¹ åÇ ëÇ íï³Ý-·³ íáñ å³Û Ù³Ý Ý» ñáõÙ, μ³Ûó ³Õ ù³ ïáõÃ Ûáõ ÝÁ ëïÇ åáõÙ ¿ ÍÝáÕ Ý» ñÇÝ Ç ñ»Ýó ÁÝ ï³ ÝÇù Ý»-ñÁ Ï» ñ³Ï ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ éÇë ÏÇ ¹Ç Ù»É:

¶Ç ï³Ï ó» Éáí, áñ ÏñÃáõÃ Ûáõ ÝÁ ³Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ³ Ù» Ý³ É³í ×³ Ý³ å³ñÑÝ ¿, Ø²Î-Ç Ø³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ (Ø²ØÐ/Úàô ÜÆ êºü) ¨ Ø²Î-Ç ²ß Ë³ ï³Ý ùÇ ÙÇ ç³½-·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ (²ØÎ) Ñ³ Ù³ ï» Õ»É »Ý áõ Å» ñÁ ñ́³ ½Ç ÉÇ³ ÛÇ Ï³ é³ í³ ñáõÃ-Û³Ý Ñ»ï` » ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ýáñ ÑÝ³ ñ³ íá ñáõÃ ÛáõÝ ëï»Õ Í» Éáõ, Ýñ³Ýó ¹åñáó í» ñ³-¹³ñÓ Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: §¸åñá ó³ Ï³Ý ÏñÃ³ Ãá ß³Ï¦ Íñ³ ·Ç ñÁ Ï³Ý ËÇÏ ¹ñ³Ù ¨ Ýå³ëï-Ý»ñ ¿ ï³ ÉÇë ÁÝ ï³ ÝÇù Ý» ñÇÝ` ³ å³ Ñá í» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ³ÛÝ » Ï³ Ùáõ ïÁ, áñ Ó»éù ¿ μ»ñ íáõÙ » ñ» Ë³ Ý» ñÇ ³ß Ë³ ï³Ý ùáí:

âÝ³ Û³Í È»³Ý¹ ñ³Ý Ñå³ñï ¿ñ Çñ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÇÝ û· Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ, ß³ï ¿ñ » ñ³ ½áõÙ ¹åñáó ·Ý³É: Üñ³ Ù³Û ñÁ` Ø³ñ ëÇ³Ý, Çñ ³Ù μáÕç ÏÛ³Ý ùáõÙ ³ß Ë³ ï»É ¿ñ ¨ áõ ëáõÙ ã¿ñ ëï³ ó»É: Ü³ Ç ñ³ Ï³ ÝáõÙ ã¿ñ Ñ³ë Ï³ ÝáõÙ, Ã» ÇÝã ¿ ÏñÃ³ Ãá ß³ ÏÁ, ¨ ã¿ñ Ñ³ í³ ïáõÙ, áñ ³ÛÝ Ï÷á-Ë³ ñÇ ÝÇ ³Õ μ³ ÏáõÛ ï» ñáõÙ Çñ ÁÝ ï³ ÝÇ ùÇÝ û· Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ¹ëï»ñ í³ë ï³ Ï³Í ·áõ Ù³ ñÇÝ: ´³Ûó ÙÇ ûñ ×³ Ï³ ï³ ·Ç ñÁ Ååï³ó È»³Ý¹ ñ³ ÛÇÝ: Úàô ÜÆ êºü-Ç Íñ³· ñ» ñÇ Õ» Ï³ í³ñ ²Ý Ý³ Ø³ ñÇ³ ²½¨» ¹á ÛÇ ¨ êÛáõ ½³Ý ê³ ñ³Ý ¹á ÝÇ` Úàô ÜÆ êºü-Ç μ³ ñÇ Ï³Ù ùÇ ¹»ë å³ ÝÇ û· ÝáõÃ Û³Ùμ` È»³Ý¹ ñ³ ÛÇÝ Ñ³ï Ï³ó í»ó ÏñÃ³ Ãá ß³Ï: Ü³ ß³ï Ñáõ½ í³Í ¿ñ, ù³ ÝÇ áñ Ýáñ ÏÛ³Ýù ¿ñ ëÏë» Éáõ:

²Õμ Ûáõ ñÁ` §Ø²Î-Ý ³ß Ë³ ïáõÙ ¿¦ Ï³Û ù¿ç

��www.un.org/works/goingon/labor/eleandra_story.html


ú· Ý»É Ëáß ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÇó ïáõ Å³Í Ý» ñÇÝàë ïÇ Ï³ ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ » Ï³í ·Ç ß»ñ í³ Ï» ëÇÝ: Üñ³Ýù ÏÇ ñ³ é» óÇÝ ³ñ óáõÝ ù³ �»ñ ·³½, ç³ñ ¹» óÇÝ ¹áõ éÁ ¨ Ñ³ñ Ó³Ï í» óÇÝ ï³ ÝÁ ·ïÝíáÕ Ù³ñ¹ Ï³Ýó íñ³: Ø³ñ¹ Ï³Ýó ÙÇ ÷áùñ ËáõÙ� ¿ñ Ñ³ í³ù í»É` ë·³-Éáõ 15 ï³ ñ» Ï³Ý ïÕ³ ÛÇ Ù³ ÑÁ, á ñÁ ½áÑ í»É ¿ñ áë ïÇ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý Ó»ñ �³ Ï³ ÉáõÃ Û³Ý Å³ Ù³ Ý³Ï: î³ ÝÁ » Õ³Í �á Éáñ Ù³ñ¹ Ï³Ýó, Ý» ñ³é Û³É` 11-15 ï³ ñ» Ï³Ý » ñ»ù ïÕ³ Ý» ñÇÝ, �éÝáõÃ Û³Ù� ÙïóñÇÝ áë ïÇ-Ï³ Ý³ Ï³Ý Ù» ù» Ý³:ì» ñÁ ÝÏ³ ñ³·ñ í³Í Ç ñ³ ¹³ñ ÓáõÃ ÛáõÝÝ ³ñ ï³ óá ÉáõÙ ¿ å» ïáõÃ Û³Ý ÏáÕ ÙÇó Ï³ ï³ñ íáÕ Ëáß ï³Ý-·áõÙ Ý» ñÇ å³ï Ï» ñÁ, á ñÁ ¹»é¨ë ·áñ ÍáõÙ ¿ ß³ï »ñÏñ Ý» ñáõÙ: Ø²Î-Á ó³Ý Ï³ ÝáõÙ ¿ í» ñ³ó Ý»É ³ÛÝ:1984 Ã. Ø²Î-Ý ÁÝ ¹áõ Ý»ó Êáß ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÇ ¹»Ù ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý:10 ³Ý ¹³ ÙÇó �³Õ Ï³ ó³Í Ïá ÙÇ ï»Ý å³ñ �» ñ³ �³ñ ùÝÝáõÙ ¿ ³ÛÝ »ñÏñ Ý» ñÇó » Ï³Í ½» ÏáõÛó Ý» ñÁ, á ñáÝù í³ í» ñ³ó ñ»É »Ý ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý: Ø²Î-Á Ý³¨ ëï»Õ Í»É ¿ Ï³ Ù³ íá ñ³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³Ù Ëáß-ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÇó ïáõ Å³Í Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ: ÐÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ Ù³ñ ¹³ ëÇ ñ³ Ï³Ý, Ç ñ³ í³ Ï³Ý ¨ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý û· ÝáõÃ ÛáõÝ ¿ óáõÛó ï³ ÉÇë Ëáß ï³Ý ·áõÙ Ý» ñÇ ½á Ñ» ñÇÝ ¨ Ýñ³Ýó » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ:

Ø²Î-Á å³Û ù³ ñáõÙ ¿ ³ å³ñ ï»Ç ¹Ç` Ù³ñ¹-

ÏáõÃ Û³ÝÝ áõÕÕ í³Í Ñ³Ý ó³ ·áñ ÍáõÃ Û³Ý ¹»Ù² å³ñ ï»Ç¹ (é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ù» Ïáõ ë³ óáõÙ) Ð³ ñ³ í³-ÛÇÝ ²ý ñÇ Ï³ ÛÇ ³ý ñÇ Ï³³Ýë É»½ íáí Ýß³ Ý³ ÏáõÙ ¿ ³ é³ÝÓ Ý³ óáõÙ: Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ ²ý ñÇ Ï³ ÛáõÙ, ãÝ³ Û³Í �Ý³Ï-ãáõÃ Û³Ý 80 ïá Ïá ëÁ ë ̈ ³ ÙáñÃ ¿, »ñ Ï³ñ Å³ Ù³ Ý³Ï »ñ ÏÇ ñÁ Õ» Ï³ í³ñ í»É ¿ ëåÇ ï³ Ï³ ÙáñÃ ÷áù ñ³ Ù³ë ÝáõÃ Û³Ý ÏáÕ-ÙÇó: Üñ³Ýù é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ù» Ïáõ ë³ó Ù³Ý ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ-ÛáõÝ ¿ÇÝ í³ ñáõÙ` »ñ ÏÇ ñÁ Áëï é³ ë³ ÛÇ �³ Å³ Ý» Éáí ¨ ë ̈ ³-ÙáñÃ �Ý³Ï ãáõÃ Û³ ÝÁ ½ñÏ» Éáí ³ Ù» Ý³ ï³ñ ñ³ Ï³Ý Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇó: Ø²Î-Á, ¹³ ï³ å³ñ ï» Éáí é³ ë³ Û³ Ï³Ý Ù» Ïáõ ë³ óáõ ÙÁ` áñ å»ë §Ù³ñ¹ ÏáõÃ Û³Ý ¹»Ù áõÕÕ í³Í Ñ³Ý-ó³ ·áñ ÍáõÃ ÛáõÝ¦, ³ í» ÉÇ ù³Ý » ñ»ù ï³ë Ý³Ù Û³Ï ù³ ñá-

½³ñ ß³í Ç ñ³ Ï³ Ý³ó ñ»ó ÁÝ¹ ¹»Ù ³Û¹ ù³ Õ³ ù³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý: ² å³ñ ï»Ç ¹Á í»ñ ç³ å»ë í» ñ³ ó³í 1994Ã. ³å ñÇ ÉÇÝ, »ñ� Ø²Î-Ç û· ÝáõÃ Û³Ù� ¨ í» ñ³Ñë Ïá ÕáõÃ Û³Ù� »ñÏ ñáõÙ ³Ýó Ï³ó í» óÇÝ ³ ½³ï ¨ �³½ Ù³-é³ ë³ ÁÝï ñáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ: Ü»É ëáÝ Ø³Ý ¹» É³Ý (ï»°ë Ý Ï³ ñáõÙ, Ø²Î-áõÙ » ÉáõÛ ÃÇ å³ ÑÇÝ), ï³ë Ý³Ù Û³Ï Ý»ñ ß³ ñáõ Ý³Ï �³Ý ï³ñÏ í³Í ÉÇ Ý» Éáí ³ å³ñ ï»Ç ¹Ç í³ñ ã³ Ï³½ ÙÇ ÏáÕ ÙÇó, ¹³ñ Ó³í Ýáñ é³ ë³ Û³ å»ë ÙÇ³ íáñ í³Í Ð³ ñ³ í³ ÛÇÝ ²ý ñÇ Ï³ ÛÇ ³ é³ çÇÝ Ý³ Ë³ ·³ ÑÁ:

ÂÇ Ù³ ÛÇÝ Ë³Õàñ å»ë ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù (ÃÇ ÙáõÙ` 2 Ï³Ù ³ í» ÉÇ Ë³ Õ³ óáÕ) Ñ³Ý ¹»ë ·³ Éáõ Å³ Ù³-Ý³Ï ÃÇ ÙÇ ³Ý ¹³Ù Ý» ñÁ å»ïù ¿ ÙÇ³ ëÇÝ ³ß Ë³ ï»Ý Ù»Ï å³ ï³ë Ë³ ÝÇ Ñ³Ý ·»-Éáõ Ñ³ Ù³ñ, μ³Ûó å»ïù ¿ Ñ³ Ù³ Ó³Û ÝáõÃ Û³Ý ·³Ý ÙÇÝã¨ å³ ï³ë Ë³ ÝÁ ÙÛáõë Ë³ Õ³ óáÕ Ý» ñÇÝ Ñ³Ûï Ý» ÉÁ:

1. Æ±Ýã »Ý Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ:

2. º±ñμ ¿ ÁÝ ¹áõÝ í»É º ñ» Ë³ ÛÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý: Æ±Ýã ¿ ³ÛÝ μá í³Ý ¹³ ÏáõÙ:

3. Ø²Î-Ç á±ñ Ù³ñ ÙÇÝÝ ¿ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ ÛáõÝ ÏñáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³íáõÝù Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ:

4. ´³ óÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ û ñ»Ýù Ý»ñ ÁÝ ¹áõ Ý» Éáõó` ÇÝã å»±ë ¿ Ø²Î-Á å³ßï å³ ÝáõÙ Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÁ:

5. à±ñÝ ¿ Ñ³ ïáõÏ ½» Ïáõ óá ÕÇ ·áñ Í³ éáõÛ ÃÁ:

6. Æ±Ýã ¿ Ýß³ Ý³ ÏáõÙ ³ å³ñ ï»Ç¹:

7. Æ±Ýã ¿ Ý»ñ Ï³ Û³ó ÝáõÙ î» Õ³μ ÝÇÏ Ý» ñÇ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ ÏáÝ í»Ý óÇ³Ý:


Ð³ ×³ Ë³ ÏÇ ïñíáÕ Ñ³ñ ó»ñ

6

Ð³ ×³ Ë³ ÏÇ ïñíáÕ Ñ³ñ ó»ñ 61

Ð³ ×³ Ë³ ÏÇ ïñíáÕ Ñ³ñ ó»ñ

ÆÝã å»±ë Ï³ ñáÕ »Ý ³Ý Ñ³ï Ý»ñÝ ³ ç³Ï ó»É Ø²Î-ÇÝ: Î³ ñá±Õ »Ý ÙÇ³ Ý³É Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³ ÝÁ áñ å»ë ³Ý ¹³Ù Ý»ñ

àã, ÙÇ³ÛÝ ³Ý Ï³Ë å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÁ, á ñáÝù áõ Ý»Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ×³ Ý³ ãáõÙ, Ï³ ñáÕ »Ý ¹³é Ý³É Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù: ²Û Ýá õ³ Ù» Ý³Û ÝÇí, ³Ý Ñ³ï Ý» ñÁ Ï³ ñáÕ »Ý ³ ç³Ï ó»É Ø²Î-Ç ·áñ Íáõ Ý»áõÃ Û³ ÝÁ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ¨ áã å» ï³ Ï³Ý Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ÙÇ çá óáí: Üñ³Ý óÇó ß³ ï» ñÁ Ñ³ Ù³ ·áñ Í³Ï óáõÙ »Ý Ø²Î-Ç Ð³Ý ñ³ ÛÇÝ ï» Õ» Ï³ï íáõÃ Û³Ý í³ñ ãáõÃ Û³Ý Ñ»ï ¨ Ï³ñ¨áñ Ï³å ³ å³ Ñá íáõÙ Ø²Î-Ç ¨ áÕç ³ß Ë³ñ ÑÇ Ù³ñ¹ Ï³Ýó ÙÇç¨:

��http://www.un.org/dpi/ngosection/index.html

² í» ÉÇ ù³Ý 100 »ñÏ ñáõÙ Ï³Ý Ø²Î-Ç ³ ëá óÇ³ óÇ³ Ý»ñ (UNA-USA ¨ WFUNA), á ñáÝ óÇó ß³ ï»ñÝ áõ Ý»Ý Ç ñ»Ýó ï» Õ³ Ï³Ý Ù³ë Ý³× Ûáõ Õ» ñÁ: Ø²Î-Ç Ø³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÁ ß³ï »ñÏñ Ý» ñáõÙ áõ ÝÇ ³½ ·³ ÛÇÝ Ïá ÙÇ ï» Ý»ñ, á ñáÝù Ç ñ³ ½» ÏáõÙ »Ý Ø²Î-Ç Ø³Ý Ï³ Ï³Ý ÑÇÙ Ý³¹ ñ³ ÙÇ Íñ³· ñ» ñÇ Ù³ ëÇÝ ¨ ·áõ Ù³ñ Ñ³Ý ·³ Ý³ ÏáõÙ` ³Û¹ Íñ³· ñ»ñÝ Ç ñ³ Ï³ Ý³ó Ý» Éáõ Ñ³ Ù³ñ: Ø²Î-Ç ÎñÃáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý ¨ Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Û³Ý (Úàô Üºê Îú) Ùáï 3600 ³ ÏáõÙ� Ý»ñ, Ï»Ýï ñáÝ Ý»ñ ¨ ³ ëá óÇ³ óÇ³ Ý»ñ (ÚàôÜºêÎú-Ç Ñ»ï ÁÝ Ï» ñ³Ïó í³Í) ³ í» ÉÇ ù³Ý 90 »ñÏ ñáõÙ ÙÇ çá ó³ éáõÙ Ý»ñ »Ý Ç ñ³ Ï³ Ý³ó ÝáõÙ ÏñÃáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý, Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ ¨ Ñ³ Õáñ ¹³Ï óáõÃ Û³Ý á Éáñ ïáõÙ: Î³å Ñ³ë ï³ ï» Éáõ ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý Ï» ï» ñÁ áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ë÷éí³Í Ø²Î-Ç ï» Õ» Ï³ï í³ Ï³Ý Ï»Ýï ñáÝ Ý»ñÝ áõ Í³ é³ ÛáõÃ ÛáõÝ Ý»ñÝ »Ý:

º Ã» áõ Ý³ ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ áõ Ý»ë ³ÛÝ åÇ ëÇ �Ý³ ·³ í³é Ý» ñáõÙ, ÇÝã åÇ ëÇù »Ý ·Ûáõ Õ³ïÝ ï» ëáõÃ Ûáõ ÝÁ, �ÅßÏáõÃ Ûáõ ÝÁ, ÏñÃáõÃ Ûáõ ÝÁ, ï» Õ» Ï³ï í³ Ï³Ý ï»Ë Ýá Éá ·Ç³ Ý» ñÁ, Ù³ë Ý³ ·Ç ï³ Ï³Ý áõ ëáõ óáõÙ Ý» ñÁ, Ù³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ËÃ³ Ýáõ ÙÁ, ³ñ¹ Ûáõ Ý³ �» ñáõÃ ÛáõÝÝ áõ �Ý³Ï ãáõÃ Ûáõ ÝÁ, ÇÝã å»ë Ý³¨ ³ÝÑ ñ³-Å»ßï ×Ïáõ ÝáõÃ ÛáõÝ áõ å³ ï³ë Ë³ Ý³ï íáõÃ ÛáõÝ, ³ å³ Ø²Î-Ç Ï³ Ù³ íáñ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í Íñ³ ·Ç ñÁ Ï³ ñáÕ ¿ Ù» ÏÇó ÙÇÝã¨ »ñ Ïáõ ï³ ñÇ Å³ Ù³ Ý³ Ïáí ÁÝ¹·ñ Ï»É Ó»½ áñ¨¿ ½³ñ ·³ óáÕ »ñÏ ñáõÙ Ø²Î-Ç ÏáÕ ÙÇó Ç ñ³ Ï³ Ý³ó íáÕ áñ¨¿ Ñ³ Ù³ å³ ï³ë Ë³Ý Íñ³· ñáõÙ:

Ø²Î-Ç Î³ Ù³ íáñ Ý» ñÇ Ñ»ï Ï³å Ñ³ë ï³ ï» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ¹Ç Ù»ù` öáë ï³ñÏÕ 26011, D- 53153, ´áÝ, ¶»ñÙ³ÝÇ³ Ð»é. 49 /228/ 815-2000, ü³ùë. 49 /228/ 815-2001 ¿É-÷áëï:[email protected]

www.unv.org

àõ ½áõÙ »Ù ß³ ñáõ Ý³ Ï»É áõ ëáõÙë áñ¨¿ ³ñ ï³ ë³Ñ Ù³Ý Û³Ý áõ ëáõÙ Ý³ Ï³Ý Ñ³ë ï³ ïáõÃ Ûáõ ÝáõÙ: Î³ ñá±Õ ¿ Ø²Î-Ý ÇÝÓ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý û Å³Ý ¹³ ÏáõÃ-ÛáõÝ óáõÛó ï³É

Ø²Î-Ý áõ ë³ ÝáÕ Ý» ñÇÝ ýÇ Ý³Ý ë³ Ï³Ý û· ÝáõÃ ÛáõÝ ãÇ ï³ ÉÇë: ¸áõù Ï³ ñáÕ »ù �³ñÓ ñ³ ·áõÛÝ áõ ëáõÙ Ý³-Ï³Ý Ñ³ë ï³ ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ¨ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ ³ é³ ç³ñ Ï³Í ÏñÃ³ Ãá ß³Ï Ý» ñÇ Ù³ ëÇÝ á ñáß ï» Õ» ÏáõÃ ÛáõÝ Ý»ñ Ó»éù �» ñ»É Ø²Î-Ç ÎñÃáõÃ Û³Ý, ·Ç ïáõÃ Û³Ý ¨ Ùß³ ÏáõÛ ÃÇ Ï³½ Ù³ Ï»ñ-åáõÃ Û³Ý Ññ³ ï³ ñ³ Ï³Í êá íá ñ»É ³ñ ï³ ë³Ñ Ù³ ÝáõÙþ áõ Õ» óáõÛ óÇó: ²ñ ï³ ë³Ñ Ù³ ÝáõÙ ëá íá ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í Ï³ ï³ Éá ·Á Ó»éù �» ñ» Éáõ Ñ³ Ù³ñ ·ñ»ù` UNESCO Publishing, Promotion and Sales Division, 1 rue Miollis, 75732 Paris Cedex 15 (France),

Ï³Ù å³ï íÇ ñ»ù ÇÝ ï»ñ Ý»ï ó³Ý óáí.

��http://www.unesco.org/publishing

Ø²Î-Ý ÁÝ ¹áõ Ýáõ±Ù ¿ áõ ë³ ÝáÕ åñ³Ï ïÇ Ï³Ýï Ý» ñÇ

Ø²Î-Ý Ù³ ·Çëï ñ³ ïáõ ñ³ ÛáõÙ ëá íá ñáÕ áõ ë³ ÝáÕ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ åñ³Ï ïÇ Ï³ ÛÇ ãí×³ñ íáÕ Íñ³· ñ»ñ ¿ ³ é³ ç³ñ ÏáõÙ ÙÇ³ÛÝ ÜÛáõ Úáñ ùÇ Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ: ²ÛÝ » ñ»ù ÷áõÉ áõ ÝÇ` »ñ Ïá õ³ Ï³Ý ³Ù ëáí ï³ñ í³ ÁÝ Ã³ó ùáõÙ: Ø³Ý ñ³ Ù³ë Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ ¹Ç Ù»É.

��http://www.un.org/Depts/OHRM/sds/internsh/index.htm


àñ ï»±Õ Ï³ ñáÕ »Ù ï» Õ» ÏáõÃ ÛáõÝ ëï³ Ý³É μ³½ Ù³ ½³Ý ÁÝ Ã³ óÇÏ Ñ³ñ ó» ñÇ ³éÝ ãáõÃ Û³Ùμ Ø²Î-Ç ³Ý ¹³Ù áñ¨¿ å» ïáõÃ Û³Ý ¹Çñ ùá ñáß Ù³Ý í» ñ³ μ»ñ Û³É

¸áõ Ï³ ñáÕ »ë ÝÙ³Ý ï» Õ» Ï³ï íáõÃ ÛáõÝ ëï³ Ý³É Ø²Î-Ç ïíÛ³É »ñÏ ñÇ Ùßï³ Ï³Ý ³ é³ ù» ÉáõÃ Ûáõ ÝÇó: ²Ý ¹³Ù

å» ïáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ í»� Ï³Û ù» ñÇ ó³Ý ÏÁ Ï³ ñáÕ »ë ·ïÝ»É ëïáñ¨.

��http://www.un.int/index-en/webs.html

Æ±Ýã ¿ Ø²Î-Ç ûñÁ

¸³ Ø²Î-Ç ÍÝÝ¹Û³Ý ûñÝ ¿: ²ÛÝ ÑáÏ ï»Ù �» ñÇ 24-ÇÝ ¿, ³ÛÝ û ñÁ, »ñ� Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõÃ Ûáõ ÝÁ ëï»ÕÍ í»ó. 1945 Ã., »ñ� ÑÇÙ Ý³ Ï³Ý ³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ Ù» Í³ Ù³ë ÝáõÃ Ûáõ ÝÁ å³ß ïá Ý³ å»ë ÁÝ ¹áõ Ý»ó Çñ ³Ý ¹³ Ù³Ï óáõÃ Ûáõ ÝÁ` ÁÝ ¹áõ Ý» Éáí Ø²Î-Ç Ï³ Ýá Ý³¹ ñáõÃ Ûáõ ÝÁ: ²Ûë åÇ ëáí, áÕç ³ß Ë³ñ ÑáõÙ ÑáÏ ï»Ù �» ñÇ 24-Á ÝßíáõÙ ¿ áñ å»ë Ø²Î-Ç ûñ:

²ñ¹ Ûáù Ø²Î-Ç Ù³ ëÇÝ ï» Õ» Ï³ï íáõÃ Ûáõ ÝÁ Ñ³ ë³ Ý» ÉÇ± ¿ ÇÝ ï»ñ Ý» ïáí

Ø²Î-Ý áõÝÇ Çñ Ï³Ûù¿çÁ`

��www.un.org

Ø²Î-Ç Ï³Û ù¿ çáõÙ Ñ³ ïáõÏ » ñÇ ï³ ë³ñ¹ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ñ Ý³ Ë³ ï»ë í³Í ÇÝã-áñ μ³Ý Ï³±

Ø²Î-Ç CyberSchoolBus-Á (ÎÇ �»é ¹åñá ó³ Ï³Ý ³í ïá �áõ ëÁ) ëï»ÕÍ-í»É ¿` ³ å³ Ñá í» Éáõ » ñ» Ë³ Ý» ñÇÝ ¨ áõ ëáõ óÇã Ý» ñÇÝ Ï³½ Ù³ Ï»ñ åáõ-ÃÛ³Ý Ù³ ëÇÝ ÝÛáõ Ã» ñáí:

��www.un.org/Cyberschoolbus

Ø²Î-Ý ûñÑÝ»ñ· áõÝÇ±

Ø²Î-Á å³ß ïá Ý³ Ï³Ý ûñÑ Ý»ñ· ãáõ ÝÇ: ¶ÉË³ íáñ ³ ë³Ù� É»³Ý ÁÝ ¹áõ-Ý»É ¿, áñ å³ß ïá Ý³ Ï³Ý ûñÑ Ý»ñ· áõ Ý» Ý³ Éáõ Ï³ ñÇù Ï³, ¨ Ç ñ»Ý ³ÛÝ ÁÝï ñ» Éáõ ¨ ÁÝ ¹áõ Ý» Éáõ Ç ñ³ íáõÝù ¿ í» ñ³ å³ Ñ»É: ²Û Ýá õ³ Ù»-Ý³Û ÝÇí, ³é ³Û ëûñ áã ÙÇ á ñá ßáõÙ ãÇ ÁÝ ¹áõÝ í»É: 1970 Ã. Ù³»ëï ñá ä³� Éá Î³ ë³É ëÁ (Æë å³ ÝÇ³) » ñ³Åß ïáõÃ ÛáõÝ ·ñ»ó Ø²Î-Ç å³ï íÇÝ ³Ý· ÉÇ³ óÇ ·ñáÕ àõ.Ð. ú ¹» ÝÇ ·ñ³Í ûñÑ Ý»ñ ·Ç Ñ³ Ù³ñ: ²ÛÝ Ï³ ï³ñ-í»ó 1971 Ã. Ø²Î-Ç û ñÁ, Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ:

Æ±Ýã Ñ³ë ó»áí Ï³ ñáÕ »Ù ·ñ»É Ø²Î-Ç Ù³ ëÇÝ ³ í» ÉÇ ß³ï ï» Õ» ÏáõÃ ÛáõÝ ëï³ Ý³ Éáõ Ñ³ Ù³ñ

¸áõ Ï³ñáÕ »ë ·ñ»É`

Visitors Services, Department of Public Information,

GA-57, United Nations, New York, NY 10017, USA

¾É-÷áëï: [email protected]

Ð»é: (212) 963-4475

ü³ùë: (212) 963- 0071

��www.un.org/geninfo/faq

Æë å³ Ý³ óÇ Ù³»ëï ñá ä³� Éá Î³ ë³É ëÁ Çñ` § ØÇ³ íáñ í³Í ³½ ·» ñÇ Ï³½ Ù³-

Ï»ñ åáõÃ Û³Ý¦ úñÑ Ý»ñ ·Ç åñ» ÙÇ» ñ³-ÛÇ Å³ Ù³ Ý³Ï Ø²Î-Ç Î»Ýï ñá Ý³ Ï³Ý ·ñ³ ë»Ý Û³ ÏáõÙ 1971Ã. ÑáÏ ï»Ù �» ñÇ

14-ÇÝ:

à ñá±Ýù »Ý Ø²Î-Ç ÏáÕ ÙÇó ÝßíáÕ Ñ³ ïáõÏ û ñ» ñÁ

ÐáõÝ í³ ñÇ 27Ðá Éá ùáë ïÇ ½á Ñ» ñÇ ÑÇ ß³ ï³ ÏÇÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ñ ïÇ 8 Î³ Ý³Ýó ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ñ ïÇ 21 è³ ë³ Û³ Ï³Ý Ëïñ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý í» ñ³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ñ ïÇ 25êïñÏáõÃ Û³Ý ½á Ñ» ñÇ ÑÇ ß³ ï³ ÏÇ ¨ ²Ý¹ ñ³ï É³Ýï Û³ÝëïñÏ³ í³ ×³ éáõÃ Û³Ý í» ñ³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

²å ñÇ ÉÇ 7 ² éáÕ çáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ ÛÇ ëÇ 3 Ø³ Ùáõ ÉÇ ³ ½³ ïáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ ÛÇ ëÇ 15 ÀÝ ï³ ÝÇù Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ ÛÇ ëÇ 21Ð³ ÝáõÝ »ñÏ Ëá ëáõÃ Û³Ý ¨ ½³ñ ·³ó Ù³Ý Ùß³ Ïáõ Ã³ ÛÇÝμ³½ Ù³ ½³ ÝáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ ÛÇ ëÇ 29 Ø²Î-Ç Ë³ Õ³ Õ³ å³Ñ Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ø³ ÛÇ ëÇ 31 ÌË³ Ëá ïÇ ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Ðáõ ÝÇ ëÇ 5 Þñç³ Ï³ ÙÇ ç³ í³Û ñÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Ðáõ ÝÇ ëÇ 20 ö³Ëë ï³ Ï³ ÝÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Ðáõ ÝÇ ëÇ 26 ÂÙñ³Ý Ûáõ Ã» ñÇ ã³ ñ³ ß³Ñ Ù³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ðáõ ÉÇ ëÇ 11 ´Ý³Ï ãáõÃ Û³Ý Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

ú ·áë ïá ëÇ 9 ²ß Ë³ñ ÑÇ ï» Õ³μ ÝÇÏ Åá Õá íáõñ¹ Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ê»å ï»Ù μ» ñÇ 8 ¶ñ³ ·Ç ïáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ê»å ï»Ù μ» ñÇ 21 Ê³ Õ³ ÕáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ÐáÏ ï»Ù μ» ñÇ 1 î³ ñ»ó Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ÐáÏ ï»Ù μ» ñÇ 2 ´éÝáõÃ Û³Ý ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ÐáÏ ï»Ù μ» ñÇ 17 ²Õ ù³ ïáõÃ Û³Ý í» ñ³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

ÐáÏ ï»Ù μ» ñÇ 24 Ø²Î-Ç ûñ

Üá Û»Ù μ» ñÇ 16 Ð³Ý ¹áõñ Åá Õ³ Ï³ ÝáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Üá Û»Ù μ» ñÇ 20 º ñ» Ë³ Ý» ñÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

Üá Û»Ù μ» ñÇ 25 Î³ Ý³Ýó Ñ³Ý ¹»å μéÝáõÃ ÛáõÝ Ý» ñÇ í» ñ³ó Ù³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Üá Û»Ù μ» ñÇ 29 ä³ Õ»ë ïÇ ÝÇ Åá Õáíñ ¹Ç Ñ»ï Ñ³ Ù» ñ³ß ËáõÃ Û³Ý ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

¸»Ï ï»Ù μ» ñÇ 1 ÒÆ²Ð-Ç ¹»Ù å³Û ù³ ñÇ Ñ³ Ù³ß Ë³ñ Ñ³ ÛÇÝ ûñ

¸»Ï ï»Ù μ» ñÇ 3 Ð³ß Ù³Ý ¹³Ù Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

¸»Ï ï»Ù μ» ñÇ 9 Ð³ Ï³ Ïá éáõå óÇ³ ÛÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

¸»Ï ï»Ù μ» ñÇ 10 Ø³ñ ¹áõ Ç ñ³ íáõÝù Ý» ñÇ ûñ

¸»Ï ï»Ù μ» ñÇ 18 ØÇ· ñ³Ýï Ý» ñÇ ÙÇ ç³½ ·³ ÛÇÝ ûñ

Ð³ ×³ Ë³ ÏÇ ïñíáÕ Ñ³ñ ó»ñ 63

64 Everything About the United Nations

Documents

²ÛÝ ³Ù»ÝÁ ÇÝã Ïáõ½»Ý³ÛÇ ÇÙ³Ý³É Ø²Î-Ç Ù³ëÇÝunic.un.org/aroundworld/unics/common/documents/...This publication titled “Everything you Always Wanted