มยธ - siit.tu.ac.th · 2.1.9 ตลับบรรจุดิน (Container) ท าด้วยโลหะมีฝาปิดป้องกันความชื้นระเหยออกไปก่อนชั่ง

มทช.(ท) 501.1-2545 วธการทดสอบความแนน แบบมาตรฐาน

(Standard Compaction Test)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการหาความสมพนธระหวางความแนนของดน กบปรมาณน าทใชในการบดอดใน

แบบทก าหนดขนาดไวดวยตมเหลกหนก 2.5 กก. (5.5 ปอนด) ระยะปลอยตมตกกระทบสง 305 มม. (12 นว)

วธทดสอบ ม 4 วธ ตาง ๆ กนดงน วธ ก. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม. (4 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 19.0 มม.

(3/4 นว) ตามวธพรอกเตอรแบบมาตรฐาน (Standard Proctor) วธ ข. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 19.0 มม.

(3/4 นว) ตามวธแอสโต ท 99 (AASHTO T 99) วธ ค. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม. (4 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 4.75 มม.

(เบอร 4) ตามวธพรอกเตอรแบบมาตรฐาน วธ ง. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 4.75 มม.

(เบอร 4)ตามวธแอสโต ท 99 การใชวธทดสอบวธใด ใหเปนไปตามรายการทก าหนดไวในแบบกอสราง ถาไมไดระบวธการ

ทดสอบใหใชวธ ก.

2. วธท า 2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย

2.1.1 แบบ (Mold)ท าดวยโลหะมลกษณะทรงกระบอกกลวง ผนงแขงแรงม 2 ขนาด มปลอกทสามารถถอดไดสง 60 มม. (2 3/8 นว) เพอใหสามารถบดอดดนใหสง และมปรมาตรตามตองการ แบบและปลอกตองยดกนไดอยางมนคงกบฐานแบบซงสามารถถอดได ท าดวยวสดชนดเดยวกบ แบบ ดรปท 1 และ 2

2.1.1.1 แบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม.(4 นว) สง 116.430.127 มม.

(4.5840.005 น ว ) ม เ สนผานศนยกลางภายในแบบ 101.60.406 มม .

(4.0000.016 น ว )โดย มขนาดความจ 0.0009430.000008 ลบ .

ม.(0.03330.0003ลบ.ฟ.)และมปลอกขนาดเดยวกนสง 60มม. (2 3/8 นว)

1

สานกวเคราะห วจยและพฒนา กรมทางหลวงชนบท

หมวดทดสอบงานทาง

2.1.1.2 แบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) สง 116.430.127

มม .(4.5840.005 น ว ) ม เ สนผานศน ยกลางภายในแบบ 152.40.6604

มม .(6.0000.026น ว ) โดยมขนาดความจ 0.0021240.000021 ลบ .

ม.(0.075000.00075 ลบ.ฟ.) และมปลอกขนาดเดยวกนสง 60 มม. (2 3/8 นว)

2.1.2 ตม (Rammer)ท าดวยโลหะทรงกระบอกมเสนผานศนยกลาง 50.80.127 มม.

(2.0000.005 นว) น าหนกรวมทงดามถอ 2.4950.009 กก. (5.500.02 ปอนด) ม

ปลอกบงคบใหยกไดสง 304.81.524 มม. (12.0000.06 นว) เหนอระดบดนทบดอดโดยตมตกลงกระทบไดอยางอสระ ปลอกบงคบตองมรระบายอากาศอยางนอย 4 ร มขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 9.5 มม. (3/8 นว) ท ามมกน 90 องศา และหางจากปลายปลอกทงสองขางประมาณ 19 มม. (3/4 นว)

2.1.3 เครองดนตวอยางออกจากแบบ (Sample Extruder) ประกอบดวยแมแรง (Jack) กานโยกแมแรง โครงเหลกจบแบบขณะดนตวอยางออกจากแบบ ใชดนตวอยางทบดอดในแบบแลวออกจากแบบ หรออาจใชเครองมออยางอน ทสามารถขดแคะตวอยางดนออกจากแบบกได

2.1.4 เครองชง (Balance And Scale) สามารถชงน าหนกไดอยางนอย 11.5 กก. และอานละเอยดไดถง 5 กรม 1 เครอง และสามารถชงน าหนกไดอยางนอย 1,000 กรม อานละเอยดไดถง 0.01 กรม อก 1 เครอง

2.1.5 ตอบ (Oven) สามารถควบคมอณหภมใหคงทได 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต)ส าหรบอบดนชนใหแหง

2.1.6 เหลกปาดดน (Straight Edge) ท าดวยเหลกชบแขง มขอบเรยบยาวไมนอยกวา 254 มม.(10 นว) มขอบทลบมมดานหนง อกดานหนงเรยบตรงตลอดความยาวของเหลกปาดดน โดยมความคลาดเคลอนไมเกนรอยละ 0.1(0.01 นวตอความยาว 10 นว) ในชวงทใชปาดแตงผวดนในแบบ

2.1.7 ตะแกรงรอนดน (Sieve)ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 203 มม. (8 นว) สง 50.8 มม.(2 นว) ม 2 ขนาด คอ 19.0 มม. (3/4 นว) และ 4.75 มม. (เบอร 4)

2.1.8 เครองผสมดน (Mixing Tool) เปนเครองมอทใชในการคลกผสมดนใหเขากน ไดแก ถาดใสดน ชอนตกดน พลว เกรยง ถวยตวงวดปรมาตรน า เปนตน หรออาจเปนเครองผสมดนทท างานดวยเครองจกร ซงสามารถคลกเคลาผสมตวอยางดนใหเขากบน าทผสมเพมลงไปในตวอยางดนทละนอย ๆ ได



2

2.1.9 ตลบบรรจดน (Container) ท าดวยโลหะมฝาปดปองกนความชนระเหยออกไปกอนชงน าหนก หรอระหวางการชงน าหนกเพอหาความชนในดน

2.2 การเตรยมตวอยาง 2.2.1 ถาตวอยางดนทน ามาทดสอบชนใหผงใหแหงจนสามารถใชเกรยงบดใหรวนได หรอใช

ตอบอบดนใหแหงกไดแตตองใชอณหภมไมเกน 60 องศาเซลเซยส (140 องศาฟาเรนไฮต) แลวบดใหเมดดนหลดออกจากกนโดยไมท าใหเมดดนแตก

2.2.2 ในกรณทขนาดของตวอยางเมดใหญทสดโตกวา 19.0 มม. (3/4 นว) ใหใชตะแกรงขนาด 19.0 มม.(3/4 นว) รอนเอาดนทคางบนตะแกรงนออก แลวแทนดวยดนทรอนผานตะแกรงนแลวคางบนตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) จ านวนน าหนกเทากนใสลงแทนแลวคลกเคลากนใหทวท าการแบงส (Quartering) หรอใชเครองมอแบงตวอยาง (Sample Splitter)

2.2.3 ในกรณทขนาดของตวอยางเมดใหญทสดไมโตกวา 19.0 มม. (3/4 นว) ใหแบงตวอยางตามวธในขอ 2.2.2

2.2.4 ในกรณทจะท าการทดสอบตามวธ ค. หรอ ง. ใหใชตวอยางทรอนผานตะแกรงขนาด 4.75 มม.(เบอร 4) เทานน สวนทคางบนตะแกรงนใหทงไป

2.2.5 ใหเตรยมตวอยางหนกประมาณ 6,000 กรม ส าหรบการทดสอบวธ ข.และ ง. ตอการทดสอบ 1 ครง การเตรยมตวอยางตองเตรยมใหพอทดสอบไดไมนอยกวา 4 ครงตอ 1 ตวอยาง

2.3 แบบฟอรม ใหใชแบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.1-2545 2.4 การทดสอบ

2.4.1 การทดสอบวธ ก. 2.4.1.1 น าดนตวอยางมาพรมน าใหทวเพอใหดนชน โดยเมอคลกผสมกนแลวจะม

ความชนต ากวาปรมาณความชนทใหความแนนสงสด (Optimum Moisture Content) รอยละ 4

2.4.1.2 ใสดนทผสมน าแลว ลงในแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม.(4 นว)ซงมปลอก (Collar) สวมอยเรยบรอยแลว โดยประมาณวาเมอบดอดแลวจะเหลอดนสง 1/3ของความสงของแบบ แลวบดอดโดยตมยกสง 305 มม. (12 นว) จ านวน 25 ครง ใหทวผวของดนในแบบ

2.4.1.3 ท าตามวธในขอ 2.4.1.2 ซ าอก 2 ครง จนดนทถกบดอดแนนในแบบมความสงกวาแบบประมาณ 10 มม.

3



2.4.1.4 ถอดปลอกออก ใชเหลกปาดดนปาดแตงหนาดนในแบบใหเรยบเทากบระดบขอบบนของแบบ ถาดนกอนใหญหลดออกใหเตมดนตวอยางลงไปแทนแลวบดใหแนนพอควร แตงจนเรยบแลวน าไปชงน าหนก เมอหกน าหนกของแบบออก จะไดน าหนกของดนชน ตองอานเครองชงละเอยดถง 5 กรม

2.4.1.5 แกะดนออกจากแบบแลวผาตามแนวตง ผานจดศนยกลางของแทงตวอยางดน เกบดนจากทผาประมาณ 300 กรม ใสตลบบรรจดนชงน าหนกทนท อานละเอยดถง 0.01 กรม

2.4.1.6 น าดนในตลบบรรจดนไปอบใหแหงทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) อยางนอย 12 ชวโมง แลวชงหาน าหนกอานละเอยดถง 0.01 กรม

2.4.1.7 บดดนตวอยางทแกะออกจากแบบทเหลอใหรวน แลวคลกผสมกบดนในตอนแรกใหเขากน พรมน าใหความชนเพมขนรอยละ 1 ถง 2

2.4.1.8 ด าเนนการตามขอ 2.4.1.2 ถง 2.4.1.7 โดยเพมน าทกครงจนกวาน าหนกดนทบดอดในแบบลดลง หรอไมเปลยนแปลง หรออาจลดน าทผสมลงเมอพบวาการเพมน าแลวน าหนกดนทบดอดในแบบลดลง

2.4.2 การทดสอบวธ ข.ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ก . แตใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) บดอด 3 ชน ๆละ 56 ครง

2.4.3 การทดสอบวธ ค.ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ก.แตใชตวอยางดนทรอนผานตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) บดอด 3 ชน ๆละ 25 ครง

2.4.4 การทดสอบวธ ง. ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ค.แตใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) บดอด 3 ชน ๆละ 56 ครง

3. การค านวณ

3.1 ค านวณหาคาความชนในดนเปนรอยละ

เมอ W = ความชนในดนเปนรอยละเมอเทยบกบน าหนกดนอบแหง W1 = น าหนกของดนชน หนวยเปนกรม W2 = น าหนกของดนอบแหง หนวยเปนกรม

W = W 1 - W 2 W 2 =

X 100



4

3.2 ค านวณหาคาความแนนชน (Wet Density)

เมอ W = ความแนนชนของดน หนวยเปน กรมตอลกบาศกเซนตเมตร A = น าหนกดนชนทบดอดในแบบ หนวยเปนกรม V = ปรมาตรของแบบ ซงเทากบปรมาตรของดนชนทบดอดในแบบ

หนวยเปนลกบาศกเซนตเมตร

3.3 ค านวณหาคาความแนนแหง (Dry Density)

เมอ D = ความแนนแหงของดน หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร

W = ความแนนชนของดน หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร W = ความชนในดนเปนรอยละเมอเทยบกบน าหนกดนอบแหง

4 การรายงาน 4.2 น าคาความชนในดน (W) และคาความแนนแหงของดน (D) ในแตละครงของการทดสอบ

มาก าหนดจดลงในกระดาษกราฟ โดยใหคาความชนในดนอยในแกนนอนและคาความแนนแหงของดนอยในแกนตง

4.3 เขยนเสนกราฟใหผานจดทก าหนดไว หรอใกลเคยงใหมากทสด จะไดเสนกราฟลกษณะเปนเสนโคงรประฆงคว า (Parabola Curve) จดสงทสดของเสนโคง คอคาความแนนแหงสงสดของดนนน ตามกรรมวธบดอดทใชทดสอบน

4.4 ใหรายงานคาความแนนแหงสงสด หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร และคาความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด เปนรอยละ

5 ขอควรระวง

5.2 การประมาณปรมาตรน าทใชผสมดนทเกาะตดเปนกอน (Cohesive Soil) ควรเผอใหต าและสงกวาจ านวนน าทท าใหไดคาความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) ดนพวกดนทราย (Cohesionless Soil) ควรผสมน าตงแตนอยทสด คอ เรมจากดนผงแหงจนกระทงมากทสดเทาทจะท าได

5.3 ในการบดอดดนใหวางแบบบนพนทมนคงแขงแรง ราบเรยบขณะท าการบดอดแบบตองไมกระดอนไปมา

w =

d = w

1+

A V

100 W

5



5.4 ควรเตรยมตวอยางใหเพยงพอ โดยใหมตวอยางทดสอบทางดานแหงกวา (Dry Side) ความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) ไมนอยกวา 2 ตวอยาง และใหมตวอยางทดสอบพอทดสอบทางดานชนกวา (Wet Side) ความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) 1 ตวอยาง

5.5 ดนชนดทมปรมาณดนเหนยวมาก (Heavy Clay) หลงจากผงใหแหงแลวใหบดดวยคอนยาง หรอใชเครองบด จนไดตวอยางทสามารถรอนผานตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) มากทสดเทาทจะท าได

5.6 ปรมาตรของแบบ ใหท าการวดและค านวณ เพอใหไดปรมาตรทแทจรงของแตละแบบ หามใชปรมาตรทแสดงไว โดยประมาณในรป

5.7 แบบทใชงานแลว ตองคลาดเคลอนไมเกนรอยละ 50 ของความคลาดเคลอนทยอมให

6 หนงสออางอง 6.2 เอกสารวธการทดสอบ Compaction Test แบบมาตรฐาน กองวเคราะหและวจย กรมทาง

หลวง 6.3 Standard Method Of Test For The Moisture-Density Relations Of Soil Using A

5.5 Lb = (2.5 Kg) Rammer And A 12 - In. (305 Mm.) Drop ; AASHTO Designation : T 99-74



6

รปท 1 แบบ (Mold) ขนาดเสนผานศนยกลาง 4 นว

รปท 2 แบบ (Mold) ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 นว

7



โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. บฟ

.มทช

.(ท)

501.

1-25

45

ทะเบ

ยนทด

สอบ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

…..

ผ

ทดส

อบ

สถา

นทกอ

สราง

……

……

……

……

……

……

……

……

..

(หนว

ยททา

การท

ดสอบ

)

ผรบ

จางห

รอผน

าสง…

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบคว

ามแน

นแบบ

มาตร

ฐาน

ผ

ตรวจ

สอบ

ชนด

ตวอย

าง…

……

……

……

... ท

ดสอบ

ครงท

……

….

ปร

มาตร

แบบ…

……

……

……

.. ซม

.3

Std.

AAS

HTO

ทดส

อบวน

ท……

……

……

……

……

…..

แผน

ท……

…

นา

หนกแ

บบ…

……

……

……

... ก

ก.

St

d. P

roct

or

อ

นมต

ความ

แนน

ควา

มแน

นแห

งสงส

ด …

……

……

……

……

……

(ก

รม/ซ

ม.3 )

ครงท

1

2 3

4 5

ควา

มชน

ทควา

มแน

นสง

สด …

……

……

……

…

(รอย

ละ)

น.น

.แบบ

+ ด

นทถก

บดอด

(ก

รม)

น.น

.แบบ

(ก

รม)

น.น

.ดนท

ถกบด

อด

(กรม

) ค

วามแ

นนชน

(ก

รม/ซ

ม.3 )

ควา

มแนน

แหง

(กรม

/ซม.

3 ) ปรม

าณคว

ามชน

ต

ลบบร

รจหม

ายเล

ข

น.น

.ตลบ

+ ด

นชน

(กรม

) น

.น.ต

ลบ +

ดนอ

บแหง

(ก

รม)

น.น

.นา

(กรม

) น

.น.ต

ลบ

(กรม

) น

.น.ด

นอบแ

หง

(กรม

) ค

วามช

นในด

น (ร

อยละ

)

หม

ายเห

ต

ความแนนแหง (กรม/ซม.3)

ปรม

าณคว

ามชน

เปน

รอยล

ะ



8

โคร

งการ

……

……

……

……

……

……

……

……

……

….

บฟ.ม

ทช.(ท

) 50

1.1-

2545

ทะ

เบยน

ทดสอ

บ……

……

……

……

……

…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

…..

ผ

ทดส

อบ

สถา

นทกอ

สราง

……

……

……

……

……

……

……

……

..

(หนว

ยททา

การท

ดสอบ

)

ผรบ

จางห

รอผน

าสง…

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบคว

ามแน

นแบบ

มาตร

ฐาน

ผ

ตรวจ

สอบ

ชนด

ตวอย

าง…

……

……

……

... ท

ดสอบ

ครงท

……

….

ปร

มาตร

แบบ…

……

……

……

.. ซม

.3

Std.

AAS

HTO

ทดส

อบวน

ท……

……

……

……

……

…..

แผน

ท……

…

นา

หนกแ

บบ…

……

……

……

... ก

ก.

St

d. P

roct

or

อ

นมต

DEN

SITY

M

AXIM

UM

DR

Y D

ENSI

TY

=

……

……

.. gm

./cc.

DET

ERM

INAT

ION

No.

1

2 3

4 5

OPT

. M

OIS

TURE

CO

NTE

NT

= …

……

……

%

WT.

MO

LD+C

OM

PACT

ED S

OIL

gm

.

WT.

MO

LD

gm.

WT.

SO

IL

gm.

WET

DEN

SITY

gm

./cc.

DRY

DEN

SITY

gm

./cc.

WAT

ER C

ON

TEN

T

CO

NTA

INER

No.

WT.

CO

NTA

INER

+ W

ET S

OIL

gm

.

WT.

CO

NTA

INER

+ D

RY S

OIL

gm

.

WT.

WAT

ER

gm.

WT.

CO

NTA

INER

gm

.

WT.

DRY

SO

IL

gm.

WAT

ER C

ON

TEN

T %

REM

ARKS

:

DRY DENSITY gm./cc.

WAT

ER C

ON

TEN

T %

9



มทช.(ท) 501.2-2545 วธการทดสอบความแนน แบบสงกวามาตรฐาน

(Modified Compaction Test)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการหาความสมพนธระหวางความแนนของดน กบปรมาณน าทใชในการบดอดใน

แบบทก าหนดขนาดไวดวยตมเหลกหนก 4.54 กก.(10 ปอนด)ระยะปลอยตมตกกระทบสง 457 มม.(18 นว) วธทดสอบ ม 4 วธ ตาง ๆ กนดงน

วธ ก. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม. (4 นว)และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 19.0 มม. (3/4 นว) ตามวธพรอกเตอรแบบสงกวามาตรฐาน(Modified Proctor)

วธ ข. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว)และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 19.0 มม.(3/4 นว) ตามวธแอสโต ท 180 (AASHTO T 180)

วธ ค.ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม. (4 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) ตามวธพรอกเตอรแบบสงกวามาตรฐาน

วธ ง. ใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) และดนทรอนผานตะแกรง ขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) ตามวธแอสโต ท 180

การใชวธทดสอบวธใดใหเปนไปตามรายการทก าหนดไวในแบบกอสราง ถาไมไดระบวธการทดสอบใหใช วธ ก.

2.วธท า

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 2.1.1 แบบ (Mold)ท าดวยโลหะมลกษณะทรงกระบอกกลวง ผนงแขงแรงม 2 ขนาด ม

ปลอกทสามารถถอดไดสง60 มม.(2 3/8 นว) เพอใหสามารถบดอดดนใหสง และมปรมาตรตามตองการ แบบและปลอกตองยดกนไดอยางมนคงกบฐานแบบซงสามารถถอดได ท าดวยวสดชนดเดยวกบ แบบ ดรปท 1 และ 2

2.1.2 แบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม.(4 นว) สง 116.430.127 มม.(4.5840.005 นว) มเสนผานศนยกลางภายในแบบ 101.60.406 มม.(4.0000.016 นว) โดยมขนาดความจ 0.0009430.000008 ลบ.ม. (0.03330.0003 ลบ.ฟ.)และมปลอกขนาดเดยวกนสง 60 มม. (2 3/8 นว)

2.1.3 แบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม .(6น ว) สง 116.430.127 มม.

(4.5840.005น ว )ม เ ส น ผ า น ศ น ย ก ล า ง ภ า ย ใ น แ บ บ 152.40.6604



10

มม .(6.0000.026 น ว ) โดยมความจ 0.0021240.000021 ลบ .

ม.(0.075000.00075 ลบ.ฟ.)และมปลอกขนาดเดยวกนสง 60 มม. (2 3/8 นว)

2.1.4 ต ม (Rammer)ท า ดวยโลหะทรงกระบอกม เ สนผานศนยกลาง 50.80.127

มม.(2.0000.005 นว) น าหนกรวมทงดามถอ 2.53590.0081 กก. (10.000.02

ปอนด)มปลอกบงคบใหยกไดสง 457.21.524 มม. (18.000.06 นว) เหนอระดบดนทบดอดโดยตมตกลงกระทบไดอยางอสระ ปลอกบงคบตองมรระบายอากาศอยางนอย4 ร มขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 9.5 มม. (3/8 นว) ท ามมกน 90 องศา และหางจากปลายปลอกทงสองขางประมาณ 19 มม. (3/4 นว)

2.1.5 เครองดนตวอยางออกจากแบบ (Sample Extruder) ประกอบดวยแมแรง (Jack) กานโยกแมแรง โครงเหลกจบแบบขณะดนตวอยางออกจากแบบ ใชดนตวอยางทบดอดในแบบแลวออกจากแบบ หรออาจใชเครองมออยางอน ทสามารถขดแคะตวอยางดนออกจากแบบกได

2.1.6 เครองชง (Balance And Scale) สามารถชงน าหนกไดอยางนอย 11.5 กก.และอานละเอยดไดถง 5 กรม 1 เครอง และสามารถชงน าหนกไดอยางนอย 1,000 กรม อานละเอยดไดถง 0.01 กรม อก 1 เครอง

2.1.7 ตอบ (Oven) สามารถควบคมอณหภมใหคงทได 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) ส าหรบอบดนชนใหแหง

2.1.8 เหลกปาดดน (Straight Edge) ท าดวยเหลกชบแขง (Hardened Steel) มขอบเรยบยาวไมนอยกวา 254 มม.(10 นว) มขอบทลบมมดานหนง อกดานหนงเรยบตรงตลอดความยาวของเหลกปาดดน โดยมความคลาดเคลอนไมเ กนรอยละ 0.1(0.01 นวตอความยาว 10 นว) ในชวงทใชปาดแตงผวดนในแบบ

2.1.9 ตะแกรงรอนดน (Sieve) ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 203 มม. (8 นว)สง 50.8 มม.(2 นว) ม 2 ขนาด คอ 19.0 มม. (3/4 นว) และ 4.75 มม. (เบอร 4)

2.1.10 เครองผสมดน (Mixing Tool) เปนเครองมอทใชในการคลกผสมดนใหเขากน ไดแก ถาดใสดน ชอนตกดน พลว เกรยง ถวยตวงวดปรมาตรน า เปนตน หรออาจเปนเครองผสมดนทท างานดวยเครองจกร ซงสามารถคลกเคลาผสมตวอยางดนใหเขากบน าทผสมเพมลงไปในตวอยางดนทละนอย ๆ ได

2.1.11 ตลบบรรจดน (Container) ท าดวยโลหะมฝาปดปองกนความชนระเหยออกไปกอนชงน าหนก หรอระหวางการชงน าหนกเพอหาความชนในดน

11



2.2 การเตรยมตวอยาง 2.2.1 ถาตวอยางดนทน ามาทดสอบชนใหผงใหแหงจนสามารถใชเกรยงบดใหรวนได

หรอใชตอบอบดนใหแหงกไดแตตองใชอณหภมไมเกน 60 องศาเซลเซยส (140 องศาฟาเรนไฮต) แลวบดใหเมดดนหลดออกจากกน โดยไมท าใหเมดดนแตก

2.2.2 ในกรณทขนาดของตวอยางกอนใหญทสดโตกวา 19.0 มม.(3/4 นว) รอนเอาดนทคางบนตะแกรงนออกแลวแทนดวยดนทรอนผานตะแกรงนแลวคางบนตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) จ านวนน าหนกเทากนใสลงแทนแลวคลกเคลากนใหทวท าการแบงส (Quartering) หรอใชเครองมอแบงตวอยาง (Sample Splitter)

2.2.3 ในกรณทขนาดของตวอยางกอนใหญทสดไมโตกวา 19.0 มม. (3/4 นว) ใหแบงตวอยางตามวธในขอ 2.2.2

2.2.4 ในกรณทจะท าการทดสอบตามวธ ค. หรอ ง.ใหใชตวอยางทรอนผานตะแกรงขนาด 4.75มม. (เบอร 4) เทานน สวนทคางบนตะแกรงนใหทงไป

2.2.5 ใหเตรยมตวอยางหนกประมาณ 6,000 กรม (14 ปอนต) ส าหรบการทดสอบวธ ข. และ ง. ตอการทดสอบ 1 ครง และหนกประมาณ 3,000 กรม (7 ปอนต) ส าหรบการทดสอบวธ ก. และ ค. ตอการทดสอบ 1 ครง การเตรยมตวอยางตองเตรยมใหพอทดสอบไดไมนอยกวา 4 ครงตอ 1 ตวอยาง


2.4.1 การทดสอบวธ ก. 2.4.1.1 น าตวอยางดนทเตรยมมาพรมน าใหทวเพอใหดนชนโดยเมอคลกผสมกน

แลวจะมความชนต าปรมาณความชนทใหความแนนสงสด (Optimum Moisture Content) รอยละ 4 ใสดนทผสมน าแลว ลงในแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 102 มม.(4 นว) ซงมปลอก(Collar) สวมอยเรยบรอยแลว โดยประมาณวาเมอบดอดแลวจะเหลอดนสง 1/5 ของความสงของแบบ แลวบดอดโดยตมยกสง 457 มม. (18 นว) จ านวน 25 ครง ใหทวผวของดนในแบบ

2.4.1.2 ท าตามวธในขอ 2.4.1.2 ซ าอก 4 ครง จนดนทถกบดอดแนนในแบบมความสงกวาแบบประมาณ 10มม.

2.4.1.3 ถอดปลอกออก ใชเหลกปาดดนปาดแตงหนาดนในแบบใหเรยบเทากบระดบขอบบนของแบบ ถาดนกอนใหญหลดออกใหเตมดนตวอยางลงไปแทนแลวบดใหแนนพอควรจนเรยบแลวน าไปชงน าหนก เมอหกน าหนกของแบบออก จะไดน าหนกของดนชน ตองอานเครองชงละเอยดถง5 กรม



12

2.4.1.4 แกะดนออกจากแบบ แลวผาตามแนวตงผานจดศนยกลางของแทงตวอยางดน เกบดนจากทผาประมาณ 300 กรม ใสตลบบรรจดนชงน าหนกทนท อานละเอยดถง 0.01 กรม

2.4.1.5 น าดนในตลบบรรจดนไปอบใหแหงทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส

(2309 องศาฟาเรนไฮต) อยางนอย 12 ชวโมง แลวชงหาน าหนกอานละเอยดถง 0.01 กรม

2.4.1.6 บดดนตวอยางทแกะออกจากแบบทเหลอใหรวน แลวคลกผสมกบดนในตอนแรกใหเขากน พรมน าใหความชนเพมขนรอยละ 1 ถง 2

2.4.1.7 ด าเนนการตามขอ 2.4.1.2 ถง 2.4.1.7 โดยเพมน าทกครงจนกวาน าหนกดนทบดอดในแบบลดลง หรอไมเปลยนแปลง หรออาจลดน าทผสมลงเมอพบวาการเพมน าแลวน าหนกดนทบดอดในแบบกลบลดลง

2.4.2 การทดสอบวธ ข. ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ก. แตใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) บดอด 3 ชน ๆละ 56 ครง

2.4.3 การทดสอบวธ ค.ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ก. แตใชตวอยางดนทรอนผานตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) บดอด 3 ชน ๆละ 25 ครง

2.4.4 การทดสอบวธ ง. ด าเนนวธการทดสอบเชนเดยวกบวธ ค. แตใชแบบขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว) บดอด 3 ชน ๆละ 56 ครง


3.1 ค านวณหาคาความชนในดนเปนรอยละ เมอ W = ความชนในดนเปนรอยละเมอเทยบกบน าหนกดนอบแหง W1 = น าหนกของดนชน หนวยเปนกรม W2 = น าหนกของดนอบแหง หนวยเปนกรม


เมอ W = ความแนนชนของดน หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร A = น าหนกดนชนทบดอดในแบบ หนวยเปนกรม V = ปรมาตรของแบบ ซงเทากบปรมาตรของดนชนทบดอดในแบ หนวยเปนลกบาศกเซนตเมตร

W = W 1 - W 2 W 2 =

X 100

w = A V

13






4. การรายงาน 4.1 น าคาความชนในดน (W) และคาความแนนแหงของดน (D) ในแตละครงของการทดสอบ

มาก าหนดจดลงในกระดาษกราฟ โดยใหคาความชนในดนอยในแกนนอนและคาความแนนแหงของดนอยในแกนตง

4.2 เขยนเสนกราฟใหผานจดทก าหนดไว หรอใกลเคยงใหมากทสด จะไดเสนกราฟลกษณะเปนเสนโคง รประฆงคว า (Parabolacurve) จดสงทสดของเสนโคงคอคาความแนนแหงสงสด (Maximum Dry Density) ของดนนน ตามกรรมวธบดอดทใชทดสอบน

4.3 ทจดคาความแนนแหงสงสดของดน เมอลากเสนตรงขนานกบแกนตงลงมาตดแกนนอน จะไดคาความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด

4.4 ใหรายงานคาความแนนแหงสงสด หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร และคาความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) เปนรอยละ

5. ขอควรระวง

5.1 การประมาณปรมาตรน าทใชผสมดนทเกาะตดกนเปนกอน (Cohesive Soil) ควรเผอใหต าและสงกวาจ านวนน า ทท าใหไดคาความชนทท าใหดนบดอด ไดแนนสงสด (OMC) ดนพวกดนทราย (Cohesionless Soil) ควรผสมน าตงแตนอยทสด คอ เรมจากดนผงแหงจนกระทงมากทสดเทาทจะท าได

5.2 ในการบดอดดนใหวางแบบบนพนทมนคงแขงแรง ราบเรยบ ขณะท าการบดอดแบบตองไมกระดอนไปมา

5.3 ควรเตรยมตวอยางใหเพยงพอ โดยใหมตวอยางทดสอบทางดานแหงกวา (Dry Side) ความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) ไมนอยกวา 2 ตวอยาง และใหมตวอยางทดสอบพอทดสอบทางดานชนกวา (Wet Side) ความชนทท าใหดนบดอดไดแนนสงสด (OMC) 1 ตวอยาง

d = w

1+ 100 W



14

5.4 ดนชนดทมปรมาณดนเหนยวมาก (Heavy Clay) หลงจากผงใหแหงแลวใหบดดวยคอนยาง หรอใชเครองบด จนไดตวอยางทสามารถรอนผานตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) มากทสดเทาทจะท าได

5.5 ปรมาตรของแบบ ใหท าการวดและค านวณ เพอใหไดปรมาตรทแทจรงของแตละแบบ หามใชปรมาตรทแสดงไว โดยประมาณในรป

5.6 แบบทใชงานแลว ตองคลาดเคลอนไมเกนรอยละ 50 ของความคลาดเคลอนทยอมให

6. หนงสออางอง 6.1 เอกสารวธการทดสอบ Compaction Test แบบสงกวามาตรฐาน กองวเคราะหและวจย

กรมทางหลวง 6.2 Standard Method Of Test For The Moisture - Density Relations Of Soil Using A 10

Lb = (4.54 Kg) Rammer And An 18 In. (457 Mm.) Drop ; AASHTO Designation : T 180-74

15



โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. บฟ

.มทช

.(ท)

501.

2-25

45

ทะเบยนทดสอบ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

…..

ผทดส

อบ

สถาน

ทกอส

ราง…

……

……

……

……

……

……

……

…..

(หนว

ยททา

การท

ดสอบ

)

ผรบจ

างหร

อผน

าสง…

……

……

……

……

……

……

……

การทดสอบความแนนแบบ

สงกวามาตรฐาน

ผต

รวจส

อบ

ชนดต

วอยา

ง……

……

……

…...

ทดส

อบคร

งท…

……

. ปร

มาตร

แบบ…

……

……

……

.. ซม

.3 M

od. A

ASH

TO

ทดสอ

บวนท

……

……

……

……

……

…..

แผน

ท……

…

นาหน

กแบบ

……

……

……

…...

กก.

M

od. P

roct

or

อนมต

ความ

แนน

คว

ามแน

นแหง

สงสด

……

……

……

……

……

…

(กรม

/ซม.

3 )

ครงท

1

2 3

4 5

คว

ามชน

ทควา

มแนน

สงสด

……

……

……

……

(ร

อยละ

)

น.น

.แบบ

+ ด

นทถก

บดอด

(ก

รม)

น.น

.แบบ

(ก

รม)

น.น

.ดนท

ถกบด

อด

(กรม

) ค

วามแ

นนชน

(ก

รม/ซ

ม.3 )

ควา

มแนน

แหง

(กรม

/ซม.

ปรม

าณคว

ามชน

ต

ลบบร

รจหม

ายเล

ข

น.น

.ตลบ

+ ด

นชน

(กรม

) น

.น.ต

ลบ +

ดนอ

บแหง

(ก

รม)

น.น

.นา

(กรม

) น

.น.ต

ลบ

(กรม

) น

.น.ด

นอบแ

หง

(กรม

) ค

วามช

นในด

น(ร

อยละ

) ห

มายเ

หต

ความแนนแหง (กรม/ซม.

3)

ปรมา

ณคว

ามชน

เปนร

อยละ



16

โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. บฟ

.มทช

.(ท)

501.

2-25

45

ทะเบยนทดสอบ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

…..

ผทดส

อบ

สถาน

ทกอส

ราง…

……

……

……

……

……

……

……

…..

(

หนวย

ททาก

ารทด

สอบ)

ผรบจ

างหร

อผน

าสง…

……

……

……

……

……

……

……

การทดสอบความแนนแบบ

สงกวามาตรฐาน

ผต

รวจส

อบ

ชนดต

วอยา

ง……

……

……

…...

ทดส

อบคร

งท…

……

. ปร

มาตร

แบบ…

……

……

……

.. ซม

.3 M

od. A

ASH

TO

ทดสอ

บวนท

……

……

……

……

……

…..

แผน

ท……

…

นาหน

กแบบ

……

……

……

…...

กก.

M

od. P

roct

or

อนมต

D

ensi

ty

M

axim

um D

ry D

ensi

ty

=

……

……

.. G

m./C

c.

Det

erm

inat

ion

No.

1

2 3

4 5

O

pt.

Moi

stur

e C

onte

nt

= …

……

……

%

Wt.

Mol

d+C

ompa

cted

Soi

l G

m.

Wt.

Mol

d

Gm

.

Wt.

Soil

Gm

.

Wet

Den

sity

G

m./C

c D

ry D

ensi

ty

Gm

./Cc

W

ater

Con

tent

Con

tain

er N

o.

Wt.

Cont

aine

r + W

et S

oil

Gm

. W

t. Co

ntai

ner +

Dry

Soi

l G

m.

Wt.

Wat

er

Gm

.

Wt.

Cont

aine

r G

m.

Wt.

Dry

Soi

l G

m.

Wat

er C

onte

nt

%

Rem

arks

:

DRY DENSITY gm./cc.W

ATER

CO

NTE

NT %

17



มทช.(ท) 501.3-2545

วธการทดสอบเพอหาคา ซ.บ.อาร. (C.B.R.)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการหาคาเปรยบเทยบ คาความสามารถในการรบน าหนก (Bearing Value)กบ

วสดหนมาตรฐานเพอทดสอบวสดมวลรวมดน (Soil Aggregate) หนคลกหรอวสดอนใด เมอท าการบดอดวสดนนโดยใชตมบดอดในแบบ (Mold) เมอมความชนทความแนนแหงสงสด (Optimum Moisture Content) หรอปรมาณอนใด เพอน ามาใชออกแบบโครงสรางของถนน และเพอใชควบคมงาน เมอบดอดใหไดความแนนและความชนตามตองการ

การทดสอบ ซ.บ.อาร. อาจท าได 2 วธ คอ วธ ก. การทดสอบแบบแชน า (Soaked) วธ ข. การทดสอบแบบไมแชน า (Unsoaked)

ถาไมระบวธใด ใหใชวธ ก.


2.1.1 Loading Device แบบ Hydraulic Jack หรอ Screw Jack มอปกรณวดแรงไดไมนอยกวา 5,000 กโลกรม (ประมาณ 10,000 ปอนด)

2.1.2 แบบส าหรบเตรยมตวอยางขนาดเสนผานศนยกลางภายใน 152.40.66 มม.

(6.00.026 นว) สง 177.80.66 มม. (7.00.016 นว) พรอมปลอก (Collar) สงโดยประมาณ 50.8 มม. (2.0 นว) และฐานแบบ (Base Plate) ส าหรบยดแบบและปลอก

2.1.3 แทงโลหะรอง (Spacer Disc) มเสนผานศนยกลาง 134.9 (5 5/16 นว) มความสงขนาดตาง ๆ

2.1.4 ตมหนก 4,537 กรม (10 ปอนด) และ 2,495 กรม (5.5 ปอนด) 2.1.5 เครองวดการพองตว ประกอบดวย

- แผนวดการพองตว (Swellplate) - สามขา (Tripod) ส าหรบตดมาตรวด (Dial Gauge) วดได 25 มม. ซงวดได

ละเอยด 0.01 มม. เพอวดอตราการพองตวของดนเมอแชน า



18

2.1.6 โลหะถวงน าหนก (Surcharge Weight) เปนเหลกทรงกระบอกแบนเสนผานศนยกลาง 149.2 มม. (5 7/8 นว) มรกลวง เพอใหทอนกด (Piston) ลอดไปไดหนกแผนละ 2,268 กรม (5 ปอนด)

2.1.7 ทอนกด ท าดวยโลหะทรงกระบอก มเสนผานศนยกลาง 49.5 มม. (1.95 นว) มเนอทหนาตด 1,935.5 ตร.มม. (3 ตร.นว) ยาวไมนอยกวา 102 มม. (4 นว)

2.1.8 เครองดนตวอยางเปนเครองดนดนออกจากแบบภายหลง เมอทดสอบเสรจแลว 2.1.9 เครองชงแบบบาลานซ (Balance) มขดความสามารถชงไดอยางนอย 20 กก. ชงได

ละเอยดถง 0.01 กโลกรม 2.1.10 เครองชงแบบสเกล (Scale) หรอแบบบาลานซ มขดความสามารถชงไดอยางนอย

1,000 กรม ชงได ละเอยดถง 0.01 กรม

2.1.11 ตอบ (Oven) ตองสามารถควบคมอณหภมไดคงทไดท 1105 องศาเซลเซยส 2.1.12 เหลกปาด มความยาวไมนอยกวา 300 มม. และไมยาวเกนไปหนาประมาณ 3.0

มม.(0.12 นว) 2.1.13 เครองมอแบงตวอยาง 2.1.14 ตะแกรงรอนดนขนาดเสนผานศนยกลาง 203 มม. (8 นว) 50.8 มม. (2 นว) มขนาด

ดงน ก. ขนาด 19.0 มม. (3/4 นว) ข. ขนาด 4.75 มม. (เบอร 4)

2.1.15 เครองผสม เปนเครองมอจ าเปนตาง ๆ ทใชผสมตวอยางกบน า เชน ถาด ชอน พลว เกรยง คอนยาง ถวยตวงวดปรมาตรน า

2.1.16 ตลบบรรจดนส าหรบใสตวอยางดน เพออบหาจ านวนน าในดน 2.1.17 นาฬกาจบเวลา

2.2 วสดทใชประกอบการทดสอบ กระดาษกรองอยางหยาบ ขนาดเสนผานศนยกลาง 152 มม. (6 นว)

2.3 การเตรยมตวอยางตวอยางไดแก ดน หนคลก หรอวสดมวลรวมดนหรอวสดอนใดทตองการทดสอบ ใหเตรยมตวอยาง ดงน 2.3.1 วสดตวอยาง กอนจะน ามาทดสอบจะตองปลอยทงใหแหง (Air Dry) ในหองปฏบตการ

ท าการแบงส(Quartering) แลวรอนผานตะแกรงเบอร 3/4 นว สวนทคางบนตะแกรงเบอร ¾ นวใหทงไปและชดเชยดวยดนทผานตะแกรง เบอร 3/4นว แตคางบนตะแกรงเบอร 4 ดวยจ านวนน าหนกเทากน

2.3.2 หาปรมาณความชนทความแนนสงสด โดยวธการทดสอบความแนนตามมทช .(ท) 501.1-2545 หรอ มทช.(ท) 501.2-2545

19



2.4 แบบฟอรมใหใชแบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.3-2545 2.5 การทดสอบส าหรบตวอยางดนทไมตองมการแชน า (Unsoaked C.B.R. Test)

2.5.1 ชงดนทเตรยมไวประมาณ 6 กก. (12 ปอนด) และน าดนตวอยางประมาณ 100 กรม เพอน าไปหาความชนในดนตวอยาง (Initial Water Content)

2.5.2 เตรยมแบบไว 2ชด ชงหาน าหนกแบบ (ไมรวมฐานแบบ) 2.5.3 ประกอบแบบ เขากบฐานแบบและแทงโลหะรอง ใชกระดาษกรองปทบบนแทงโลหะรอง

เพอปองกนไมใหเกาะตดกบแผนเหลก 2.5.4 กระทงดนอดแนนในแบบ ตามวธการทดสอบความแนนทปรมาณความชน ทความแนน

แหงสงสด (เตรยมตวอยางดน 3 ตวอยาง โดยท าการบดอดแตละชนดวยต ม จ านวน12 ครง 25 ครง และ 56 ครงตอชน)

2.5.5 หลงจากบดอดจนครบจ านวนชน และจ านวนครงแลวถอดปลอกออกใชเหลกปาดปาดดนสวนทสงเกนขอบแบบ พรอมกบซอมแตงผวบนของดนตวอยางใหเรยบเสมอกบปากแบบ

2.5.6 ถอดฐานแบบ และแทงโลหะรองออก น าแบบและดนไปชงหาน าหนก เพอจะน าไปหาความแนนชน (Wet Density)

2.5.7 เอากระดาษกรองวางบนฐานแบบ เพอปองกนไมใหดนเกาะแบบตดแผนเหลกประกอบแบบ ทมดนอดแนนนเขากบฐานแบบ โดยใหปากแบบดานทมดนเสมอปากวางบนฐานแบบ และสวนทมชองวางอยดานบน ส าหรบการทดสอบแบบไมแชน า ใหทดสอบตาม ขอ 2.5.8 ถง 2.5.11

2.5.8 วางแผนเหลกถวงน าหนก(Surcharge)จ านวน 2 ชน ส าหรบวสดพนทาง, วสดรองพนทาง, วสดคดเลอก และจ านวน 3 ชน ส าหรบวสดคนทางทบบนดนตวอยางในแบบ

2.5.9 น าแบบเขาเครองกดทดสอบ ซงมทอนกดขนาดพนทหนาตด 1,935.5 ตร.มม. (3 ตร.นว) ประกอบตดอย จดใหผวหนาของดนในแบบ แตะสมผสกบทอนกดดงกลาว จดเขมของมาตรวด ทจะใชวดคาการจมตว (Penetration) ใหอยทจดศนย

2.5.10 กดทอนกดในอตรา 0.05 นวตอนาท พรอมกบอานคาน าหนกทตรงกบคาการจมตว 0, 0.025, 0.050, 0.075, 0.100, 0.125, 0.150, 0.175, 0.200, 0.250, 0.300, 0.350, 0.400, 0.450 และ 0.500 นว

2.5.11 เสรจแลวถอดแบบออกจากเครองกดทดสอบ เกบตวอยางดนตรงกลางตามแนวตงประมาณ 100 กรม ส าหรบขนาดเมดใหญสด 4.75 มม. หรอประมาณ 300 กรม ส าหรบขนาดเมดใหญสด 19.0 มม. แลวน าไปหาความชน ส าหรบการทดสอบแบบแชน าใหท าการทดสอบตาม ขอ 2.5.12 ถง 2.5.18 เพมเตม



20

2.5.12 วางแผนเหลกถวงน าหนก จ านวน 2 ชน ส าหรบวสดพนทาง. วสดรองพนทาง, วสดคดเลอก และจ านวน 3 ชน ส าหรบวสดคนทางลงบนดนตวอยาง ใสแผนวดการพองตว ส าหรบวดอตราการบวมของดน ซงมดามขดเกลยวขนลงไดตดอยกลางแผน กอนวางแผนเหลกถวงน าหนกลงบนดนตวอยาง จะตองเอากระดาษรองวางคนใตแผนน เสยกอน เพอปองกนไมใหดนตดแนนกบแผนเหลกหลงจากแชน าแลว

2.5.13 แชแบบทเตรยมไว ในขอ 2.5.12 ในภาชนะทเตรยมไว ใหน าทวมแผนเหลกถวงน าหนกประมาณ 1 นว ใชมาตรวดอานไดละเอยด 0.001 นว ยดตดกบสามขา แลววางบนปากแบบ จดใหปลายของมาตรวดแตะสมผสกบกานของแผน วดการพองตว เพอวดหาคาการพองตวของดนตอไป

2.5.14 จดคาการขยายตวจากมาตรวดทกวน จนครบ 4 วน (ถาหากคาการพองตวคงท อาจหยดอานได หลงจากแชน าแลว 48 ชวโมง)

2.5.15 ยกแบบออกจากน าและตะแคงแบบ เพอรนน าทงและปลอยทงไว ประมาณ 15 นาท เพอใหน าไหลออกจากแบบ

2.5.16 น าแบบพรอมดนไปชงหาน าหนก 2.5.17 ท าการทดสอบตามวธ ขอ 2.5.9 ถง 2.5.10 2.5.18 เสรจแลวถอดแบบออกจากเครองกดทดสอบ เกบตวอยางดนตรงกลางตามแนวตง

ประมาณ 100 กรม ส าหรบขนาดเมดใหญสด 4.75 มม. หรอประมาณ 300 กรม ส าหรบขนาดเมดใหญสด 19.0 มม. แลวน าไปหาความชน

2.5.19 เขยนกราฟระหวางน าหนกกด และคาการจมตว (Stress Vs Penetration) เพอหาคา ซ.บ.อาร. ตอไป ส าหรบในการเขยนกราฟระหวางน าหนกกด และคาการจมตว เพอหาคา ซ.บ.อาร. จ าเปนจะตองท าการแกเสนกราฟ โดยเลอนจดศนยของคาการจมตว ในกรณทเสนกราฟหงายเพอใหไดคา ซ.บ.อาร. ทแทจรง

2.5.20 เมอไดคา ซ.บ.อาร. ของแตละตวอยางแลวเขยนเสนกราฟ ระหวางคา ซ.บ.อาร.และคาความหนาแนนแหง (Dry Density) เพอหาคา ซ.บ.อาร. เปนรอยละของการบดอดทตองการตอไป

21



3 การค านวณ 3.1 ค านวณหาคาความชนในดนเปนรอยละ

เมอ W = ความชนในดนเปนรอยละเมอเทยบกบน าหนกดนอบแหง

W1 = น าหนกของดนชน หนวยเปนกรม W2 = น าหนกของดนอบแหง หนวยเปนกรม


เมอ W = ความแนนชนของดน หนวยเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร A = น าหนกดนชนทบดอดในแบบ หนวยเปนกรม V = ปรมาตรของแบบ ซงเทากบปรมาตรของดนชนทบดอดในแบบ หนวยเปนลกบาศกเซนตเมตร




3.4 ค านวณหาคาการพองตว (Swelling)

คาการพองตวรอยละ =

คาการพองตว (มม.) = ผลตางระหวางการอานคาทมาตรวด ครงแรกและครงสดทาย

W = W 1 - W2 W 2

X 100

w =

d= w

1+

A V

100 W

คาการพองตว (มม.) ความสงของแทงตวอยาง

X 100



22

3.5 ค านวณหาคา ซ.บ.อาร. ในการค านวณหาคา ซ.บ.อาร. ใหถอน าหนกมาตรฐาน (Standard Load) ดงน

คาการจมตว (มม.) น าหนกมาตรฐาน (Standard Load)

กโลกรม

คาน าหนกมาตรฐาน (Standard Unit Load)

กโลกรมตอตารางเซนตเมตร

2.54 (0.1”) 5.08 (0.2”) 7.62 (0.3”) 10.16 (0.4”) 12.70 (0.5”)

1,360.8 (3,000 Lb) 2,041.2 (4,500 Lb) 2,585.5 (5,700 Lb) 3,129.8 (6,900 Lb) 3,538.0 (7,800 Lb)

70.3 (1,000 Lb/In) 105.46 (1,500 Lb/In) 133.59 (1,900 Lb/In) 161.71 (2,300 Lb/In) 182.81 (2,600 Lb/In)

หมายเหตพนทหนาตดของทอนกด 1,935.5 ตร.มม. (3 ตร.นว) ค านวณคา ซ.บ.อาร.

จากสตร

ซ.บ.อาร. รอยละ = 100( )

เมอ X = คาน าหนกทอานไดตอหนวยพนทของทอนกด (ส าหรบคาการจมตวท 2.54 มม. หรอ 0.1 นว และทเพมขนอกทก ๆ 2.54 มม.)

Y = คาน าหนกมาตรฐาน (Standard Unit Load) กก./ตร.ซม. (จากตารางขางตน)

4 การรายงาน

ในการท าการทดสอบ ซ.บ.อาร. ใหรายงาน ดงน 4.1 คาซ.บ.อาร.ทความแนนรอยละ ของความแนนแหงสงสด (แบบสงกวามาตรฐานหรอแบบ

มาตรฐาน) ใชทศนยม 1 ต าแหนง 4.2 คาความแนนแหง ทใหคา ซ.บ.อาร. ตามขอ 4.1 ใชทศนยม 3 ต าแหนง 4.3 คาการพองตว ใชทศนยม 1 ต าแหนง 4.4 คาอน ๆ

5 เกณฑการตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให คา ซ.บ.อาร. เปนคาทไดจากการเปรยบเทยบคาความสามารถในการรบน าหนกกบวสดหนมาตรฐาน ดงนน จงไมมการก าหนดเกณฑตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให

X Y

23



6 ขอควรระวง 6.1 ส าหรบดนจ าพวกดนเหนยวมาก (Heavy Clay) หลงจากตากแหงแลวใหทบดวยคอนยาง จนได

ตวอยางผานตะแกรงเบอร 4 ใหมากทสดเทาทจะมากได 6.2 ในการใชตมท าการบดอด ใหวางแบบบนพนทมนคง แขงแรง ราบเรยบ เชน พนคอนกรตไมให

แบบกระดก หรอกระดอนขนขณะท าการบดอด 6.3 ในการทดสอบหาคาการจมตว โดยใชเครองกดทดสอบแบบวงแหวน (Proving Ring)เปนตวอยาง

อานน าหนกและใชมาตรวดคาการจมตวตดทโครง (Frame) ของเครองกดทดสอบตองท าการแกคาการจมตว เนองจากการหดตวของวงแหวน (Proving Ring) โดยหกคาการหดตวของวงแหวนออกจากคาการจมตว กรณทตดมาตรวดคาการจมตว (Penetration Dial) ททอนกดไมตองปฏบตตามความในขอน

6.4 ในการเขยนกราฟระหวางคาน าหนกมาตรฐาน และคาการจมตว จ าเปนจะตองแกจดศนยส าหรบเสนกราฟทมลกษณะเปนเสนโคงหงายขน เนองจากความไมราบเรยบ หรอเกดจากการออนยยทผวหนาของตวอยางเนองจากการแชน า ใหท าการแกโดยลากเสนตรงใหสมผสกบเสนทชนทสดของสวนโคงของเสนกราฟ ไปตดกบแกนตามแนวราบ คอเสนทลากผานคาน าหนกมาตรฐาน เทากบศนย ตอจากนนใหเลอนคาศนยของคาการจมตวไปทจดทตด แลวจงหาคา ซ.บ.อาร.ทปรบคา (Corrected C.B.R. Value) ตอไป

6.5 คา ซ.บ.อาร. ทไดจากการปรบคา หรอทไดจรงจากการอานคาน าหนกมาตรฐาน (True Load Value) ซงค านวณจากคาการจมตวท 2.54 มม.(0.1 นว) และทคาการจมตว 5.08 มม.(0.2 นว)เปนคา ซ.บ.อาร.ทใชรายงานโดยปกตคา ซ.บ.อาร. ทมคาการจมตว 2.54 มม. จะตองมคาสงกวาคา ซ.บ.อาร. ทมคาการจมตว 5.08 มม. ถาหากไมเปนดงนน คอคา ซ.บ.อาร. ท 5.08 มม. สงกวาท 2.54 มม. ใหท าการเตรยมตวอยางเพอท าการทดสอบใหมทงหมด แตถาคา ซ.บ.อาร. ทไดยงคงสงกวาอก ใหใชคา ซ.บ.อาร. 5.08 มม.

6.6 ในการท าตวอยางเพอทดสอบ ในกรณทตองการบดอดมากหรอนอยกวาทตองการตามวธการทดสอบน อาจจะเพมการบดอดเปนชนละ 75 ครง หรอลดการบดอดเปนชนละ 8 ครง เพอใหไดตวอยางมากขนในการน ามาเขยนเสนกราฟ

6.7 ตมทใชท าการบดอดเพอเตรยมตวอยาง เพอหาคา ซ.บ.อาร. ม 2 ขนาด (ตามขอ 2.1.4) ในการเตรยมตวอยาง ซ.บ.อาร. โดยวธการทดสอบความแนนแบบมาตรฐานใหใชตมขนาดเลก สวนการเตรยมตวอยาง ซ.บ.อาร. ตามวธการทดสอบความแนนแบบสงกวามาตรฐานใหใชตมขนาดใหญ



24

7. หนงสออางอง 7.1 เอกสารวธการทดสอบเพอหาคา C.B.R. กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง 7.2 Standard Method Of Test For The California Bearing Ratio; AASHTO Designation : T

193-72

25



โครงการ …………………………………. บฟ.มทช.(ท)501.3-2545 ทะเบยนทดสอบ…………….. ……………………………………………. (หนวยงานททาการทดสอบ)

ผทดสอบ สถานทกอสราง .……………………….. การทดสอบหาคา ซบอาร (C.B.R.)

ผ รบจางหรอผนาสง …………………….. แบบหมายเลข…………………….. ผตรวจสอบ

ชนดตวอยาง………….. ทดสอบครงท… นาหนกแบบ…………………….. กก.

ทดสอบวนท……………….. แผนท…… ปรมาตรแบบ……………….. ลบ.ซม. อนมต

ความแนนของวสด กอนแชนา หลงแชนา นาหนกแบบ + วสด กรม

นาหนกแบบ กรม

นาหนกวสด กรม

ความแนนชน กรม/ลบ.ซม.

ความแนนแหง กรม/ลบ.ซม.

ปรมาณความชน บน กลาง ลาง

ตลบ

นาหนกตลบ + วสด กรม

นาหนกตลบ + วสดแหง กรม

นาหนกนา กรม

นาหนกตลบ กรม

นาหนกวสดแหง กรม

ความชนในวสด %

ความชนในวสดเฉลย %

การทดสอบหาคาการจมตว แผนเหลกถวงนาหนก (Surcharge)…………… แผน ……...….. กก. Proving Ring..... (PENETRATION TEST) พนทหนาตดทอนกด = 19.355 ซม.2 กดดวยความเรว 1.27 มม./นาท

คาท การ การ (1) (2) (3)=(1)-(2) Load Bearing C.B.R. วนท เวลา อาน พอง พอง จานว Pene. Dial Corr.Pene. From Value

(มม.) (มม.) (%) วน (มม.) (มม.) (กก.) (กก.) (กก./ซม.2 ( % )

0.63

1.27

1.90

2.54

3.17

3.81

ความชนทความแนนสงสด % 4.44

ความชนของวสด % 5.08

ปรมาณนาทเพมเขา ลบ.ซม. 6.35

นาหนกวสดทรอนผาน กรม 7.62

นาหนกวสดทคางบน กรม 8.89

ผลรวมของนาหนกวสดแหง กรม 10.16

ผลรวมของนาหนกทเพมเขา กรม 11.43

12.70



26

CALIFORNIA BEARING RATIO (C.B.R.) TEST

Material Source MOLD NO. WT. gm. No. Of Layers Factor NO. OF BLOWS VOL cc. WT. OF HAMMER gm. DROP cm.

DENSITY SOAKINGBEFORE AFTER

WT. OF MOLD + SOIL gm.WT. OF MOLD gm.WT. OF SOIL gm.WET DENSITY gm./cc. DRY DENSITY gm./cc.

WATER CONTENT TOP MIDDLE BOTTOMCAN No.

WT. OF CAN + WET SOIL gm.WT. OF CAN + DRY SOIL gm.WT. OF WATER gm.WT. OF CAN gm.WT. OF DRY SOIL gm.WATER CONTENT %AVERAGE WATER CONTENT %PENETRATION SURCHARGE pcs. = Kg. PROVING RING No.

TEST PISTOL AREA = cm.2 FACTOR = DIAL LOAD BEARING C.B.R.

DATE TIME RDG. SWELL SWELL DAYS PENE. RDG. RDG. VALUE ( mm.) ( mm.) ( % ) ( mm.) ( mm.) ( Kg.) ( Ksc.) ( % )

0.631.271.902.543.17

12 3.8111 4.4410 5.089 6.358 7.627 8.896 10.165 11.434 12.703 OPTIMUM MOISTURE CONTENT = %2 ORIGINAL MOISTURE CONTENT = % 1

REMARKS :0

0 00 2 54 5 08 7 62 10 15 12 70CORR.PENETRATION ;

BEAR

ING

RAT

IO :

KSC

.

27



มทช.(ท) 501.4-2545

วธการทดสอบหาคาความแนนของวสดงานทางในสนาม (Field Density Test)

1. ขอบขาย

วธการทดสอบนเปนการหาคาความแนนของวสดงานทางทบดอดในสนาม (In Place Density) ของวสดทมเมดไมโตกวา 50.8 มม. (2 นว) โดยใชทรายแทนท เพอหาปรมาตร

2. วธท า

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 2.1.1 ชดเครองมอทดสอบความแนน (Density Apparatus) แสดงในรปท 1 ประกอบดวย

2.1.1.1 ขวด (Jar) ท าดวยแกวหรอพลาสตกโปรงใสปรมาตรจ 4 ลตร ตวขวดมเสนผานศนยกลางประมาณ 160 มม. ปากขวดมเสนผานศนยกลาง 80 มม. และมเกลยวส าหรบตอกบกรวย

2.1.1.2 กรวย (Metal Funnel) ท าดวยโลหะสงประมาณ 210 มม. ตรงกลางมลน (Valve) ส าหรบปดเปดรทรงกระบอก (Orifice) เสนผานศนยกลาง 12.7 มม. (1/2 นว) ยาว 28.6 มม.(1 1/8 นว) ปากกรวยบานออกมเสนผานศนยกลางภายใน 165.1 มม. (6 1/2 นว) เสนผานศนยกลางภายนอก 171.5 มม.(6 3/4 นว) สง 136.5 มม. (5 3/8 นว) ปลายอกขางหนงมเกลยว ส าหรบตอกบขวด ขณะท าการทดสอบรอยตอระหวางขวด และกรวยตองสนท ในกรณทมชองวางหรอเคลอนตวได ตองใสแหวนยาง หรอ ปะเกน (Gasket) รองลนจะตองมทบงคบใหหยดเมอเปด หรอ ปดจนสดรทรงกระบอกแลว

2.1.1.3 แผนฐาน (Base Plate) ท าดวยโลหะขนาด 305 มม. X 305 มม. (12 นว X 12 นว)ตรงกลางมรกลมเสนผานศนยกลาง 165.1 มม. (เทากบเสนผานศนยกลางภายในของปากกรวย) มชองกวางประมาณ 3.2 มม. (1/8 นว) ส าหรบวางปากกรวยใหสนทขอบของแผนฐานยกสงขน เพอความสะดวกในการเกบดนตวอยาง

หมายเหต ชดเครองทดสอบความแนนน ใชกบดนตวอยางประมาณ 2,800 ลกบาศกเซนตเมตร (0.01 ลบ.ฟ.)อาจดดแปลงชดเครองมอใหเลกลงหรอใหญขนไดแลวแตความเหมาะสมในการใชงานแตละชนด



28

2.1.2 ทราย ใชทรายออตตาวา (Ottawa Sand) หรอเตรยมจากทรายทมในทองทหรอวสดอนใด ทคลายทราย ตองสะอาด แหง ไหลไดอยางอสระ (Free Flowing) ปราศจากเชอประสาน แขง กลม ไมมรอยแตก ไมมเหลยมมม ขนาดผานตะแกรงขนาด 2.00 มม. (เบอร 10)และคางบนตะแกรงขนาด 0.075 มม. (เบอร 200) เลกนอยและมความแนนแบบบลค (Bulk Density) เปลยนแปลงไดไมเกนรอยละ 1

2.1.3 เครองชง ทสามารถชงไดหนกถง 10 กก. อานไดละเอยดถง 1.0 กรม 2.1.4 เครองชงทสามารถชงไดหนกถง 500 กรม อานไดละเอยดถง 0.1 กรม 2.1.5 อปกรณท าใหดนแหง ไดแก เตาน ามนกาด เตาแกส กระทะควดน เปนตน หรออาจใชตอบ

ไฟฟา ต อบน ามนกาด ทสามารถควบคมอณหภมใหคงท ทอณหภม 1005 องศาเซลเซยส เพอท าใหดนตวอยางแหง ส าหรบความชนได

2.1.6 อปกรณประกอบอน ๆ เชน ชอนตกดน ตลบบรรจดนพรอมฝาปด ภาชนะส าหรบใสดน เกรยง สวคอน อเตอร จอบ พลว แปรงขน แปรงลวด เหลกปาด ตะแกรงขนาด 19.0 มม. (3/4 นว) 2.00 มม.(เบอร 10) และ 0.075 มม.(เบอร 200) และเทอรโมมเตอร เพอวดอณหภมของน า เปนตน


2.3.1 วธหาปรมาตรขวด พรอมกรวย จนถงรลนทปด ด าเนนการ ดงน 2.3.1.1 ชงน าหนกขวดเปลาพรอมกรวย 2.3.1.2 ตงขวดเปลาพรอมกรวยบนพนทมนคง เมอไดระดบแลวเปดลนไว 2.3.1.3 ใสน ากลนลงในกรวย จนกระทงระดบน าขนทวมกรวย และไมมฟองอากาศ

คางอยในขวด แลวจงปดลนใหสนท และเทน าทลนขางบนออกใหหมด 2.3.1.4 ถาน าซมออกตามบรเวณเกลยวปากขวด ใหใชขผงหรอเทปปองกนน าซม 2.3.1.5 เชดน าทตดกรวย หรอขางขวดใหแหงแลวน าไปชงหาน าหนกเมอน าเตมขวด

เมอน าน าหนกในขอ 2.3.1.1 มาหกออกจะไดน าหนกน าเมอเตมขวดในกรณทท าขอ 2.3.1.4 ดวย ใหน าน าหนกวสดในขอ 2.3.1.4 มาหกออกดวย

2.3.1.6 วดอณหภมของน าในขวด 2.3.1.7 ใหทดสอบอยางนอย 3 ครง แลวหาคาเฉลยน าหนกของน าเตมขวด โดยแต

ละครงมคาแตกตางกนไมเกน 3 กรม และอณหภมของน าเพอน าไปหาคาความแนนของน า ตามตารางท 1

2.3.1.8 ค านวณหาปรมาตรของขวด

29



ตารางท 1 แสดงความสมพนธระหวางอณหภมและความแนนของน า

อณหภม ปรมาตรของน าตอหนงหนวยน าหนก ลบ.ซม./กรม (T) องศาเซลเซยส องศาฟาเรนไฮต

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32

53.6 57.2 60.8 64.4 68.0 71.6 75.2 78.8 82.4 86.0 89.6

1.00048 1.00073 1.00103 1.00138 1.00177 1.00221 1.00268 1.00320 1.00375 1.00435 1.00497

หมายเหต ใหท าเครองหมายไวดวยวาเกลยวของขวดและกรวยเคลอนตวหรอไม เกลยวตองไมขยบในขณะทดสอบ เพอใหปรมาตรของขวดมคาคงทตลอดเวลาททดสอบ

2.3.2 วธตรวจสอบความแนนแบบบลค ของทราย (Bulk Density Of Sand) ด าเนนการดงน 2.3.2.1 วางขวดเปลาทประกอบเขากบกรวยซงไดท าความสะอาดและชงเรยบรอยแลว

หงายลงบนพนทราบมนคง และไดระดบ ปดลนใหสนทแลวเททรายใสในกรวยจนเตม

2.3.2.2 เปดลนใหทรายไหลลงในขวด คอยเตมทรายในกรวยไมใหนอยกวาครงของกรวยอยตลอดเวลา ตองระวงไมใหขวดและกรวยกระเทอน ซงจะท าใหคาความแนนของทรายผดได เมอทรายเตมขวดโดยหยดไหลแลว ใหปดลนเททรายทเหลอในกรวยทง

2.3.2.3 ชงน าหนกขวดพรอมกรวยและทราย ทบรรจอยเตมขวด หกออกดวยน าหนกในขอ 2.3.1.1 จะไดน าหนกของทรายเตมขวด

2.3.2.4 ใหท าการทดสอบอยางนอย 3 ครง แลวหาคาเฉลยน าหนกของทรายเตมขวด 2.3.3 วธหาน าหนกของทรายทบรรจเตมกรวย ด าเนนการ ดงน

2.3.3.1 ด าเนนการตามขอ 2.3.2.1 และขอ 2.3.2.2 แลวชงน าหนกขวด พรอมกรวยและทรายทบรรจอยเตมขวด



30

2.3.3.2 คว ากรวยลงบนแผนฐาน ใหปากกรวยตรงกบรองของแผนฐาน โดยแผนฐานตองวางอยบนพนทราบเรยบสะอาดและตรงสนทกบพน

2.3.3.3 เปดลนใหทรายไหลจนเตมกรวยโดยไมใหขวดทรายกระเทอนเมอทรายหยดไหลแลวจงปดลน

2.3.3.4 น าขวดทรายทเหลอไปชงน าหนก น ามาหกออกจากน าหนกทหาไดในขอ 2.3.3.1 จะไดน าหนกของทรายทบรรจเตมกรวย

2.3.3.5 ใหท าการทดสอบอยางนอย 3 ครง แลวหาคาเฉลยน าหนกของทรายทบรรจเตมกรวย

2.3.4 วธหาคาความแนนของดนในสนาม ด าเนนการดงน 2.3.4.1 ปรบแตงพนผวบรเวณทจะทดสอบใหราบเรยบ สะอาด 2.3.4.2 วางแผนฐานลงบนพนทจะทดสอบแลวตรงแผนฐานใหแนน 2.3.4.3 เจาะดนตรงรกลางแผนฐานเปนรปทรงกระบอก เสนผานศนยกลางเทารกลาง

ของแผนฐาน โดยเจาะเปนแนวดง ตลอดชนวสดททดสอบ หรอลกประมาณ 10-15 ซม. แลวแตชนดของงาน แตงหลมใหเรยบรอยเพอใหทรายไหลลงแทนทไดสะดวก

2.3.4.4 น าดนทเจาะขนมาทงหมดไปชงหาน าหนก จะไดน าหนกของดนชน และภาชนะใสดน เมอหกน าหนกภาชนะทใสดนออกแลว จะเหลอน าหนกรวมของดนชน

2.3.4.5 คลกดนทเกบจากหลมในภาชนะใสดนใหทวแลวเกบใสตลบบรรจดนอยางนอย 100 กรม ปดฝาตลบแลวน าไปชงและอบใหแหงค านวณหาปรมาณน าทผสมอยในดนเปนรอยละ ของน าหนกดนทอบแหง

2.3.4.6 คว าขวดทบรรจทรายอยเตมพรอมกรวยตามวธขอ 2.3.3.1 และ 2.3.3.2 ซงชงน าหนกไวแลวลงบนรองของแผนฐาน เปดลนใหทรายไหลลงจนเตมหลม โดยไมใหขวดทรายกระเทอน เมอทรายหยดไหลแลว จงปดลน น าขวดทรายทเหลอไปชงน าหนก เกบทรายสะอาดเพอใชงานตอไป สวนทรายทชนหรอสกปรก ใหน าไปท าความสะอาดน าน าหนกในตอนหลงหกออกจากน าหนกทชงไดกอนคว ากรวย จะไดน าหนกของทรายทไหลออกไปจากขวด

2.3.4.7 น าน าหนกทไดในขอ 2.3.3 ไปหกออกจากน าหนกของทรายทไหลออกไปจากขวด ในขอ 2.3.4.6 แลว จะไดน าหนกทรายทแทนทดนในหลม

31



3 การค านวณ 3.1 ความแนนแบบบลค ของทราย

3.1.1 หาปรมาตรของขวด L = MT

เมอ L = ปรมาตรของขวด (ลบ.ซม.)

M = น าหนกของน าเตมขวด (กรม) T = ปรมาตรของน าซงหนก 1 กรม ทอณหภมทดลอง (ตารางท 1) (ลบ.ซม./กรม)

3.1.2 ความแนนแบบบลค ของทราย

เมอ S = ความแนนแบบบลคของทราย (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร) M1 = น าหนกของทรายเตมขวด (กรม) L = ปรมาตรของขวด (ลกบาศกเซนตเมตร)

3.2 ความชนในดนเปนรอยละ

เมอ W = ความชนในดนเปนรอยละเมอเทยบกบน าหนกดนอบแหง W1 = น าหนกของดนชน (กรม) W2 = น าหนกของดนอบแหง (กรม)

3.3 หาปรมาตรของหลม

เมอ V = ปรมาตรของหลม (ลกบาศกเซนตเมตร) M2 = น าหนกทรายทแทนทดนในหลม (กรม)

S = ความแนนแบบบลคของทราย (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร)

W = W 1 - W 2

W 2 X 100

M1 L

M2

S

V =



32

3.4 ความแนนชนของดนทขดออกจากหลม

เมอ W = ความแนนชนของดนทขดออกจากหลม (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร) P = น าหนกรวมของดนชนทขดออกจากหลม (กรม) V = ปรมาตรของหลม (ลกบาศกเซนตเมตร)

3.5 ความแนนแหงของดนทขดออกจากหลม

เมอ D = ความแนนแหงของดนทขดออกจากหลม (กรมตอลกบาศกเซนตเมตร)

W = ความแนนชนของดนทขดออกจากหลม (กรมตอลกบาศกเซนตเมตร)

3.6 รอยละของการบดอด

D

M

เมอ Pc = รอยละของการบดอด

D = ความแนนแหงของดนทจดออกจากหลม (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร)

M = ความแนนแหงสงสดของดนตวอยางชนดเดยวกบดนทขดออกจากหลม (กรม/ลกบาศกเซนตเมตร) ตามวธทดสอบ มทช.(ท) 501.1-2545หรอ มทช.(ท) 501.2-

2545 4 การรายงาน

4.1 ใหรายงานชอโครงการ สายทาง ชนของวสด ชนดของวสด รายนามเจาหนาทททดสอบ วนเวลาททดสอบ ความแนนของทรายทหาได ต าแหนงททดสอบ ความหนาของชนตาง ๆ ตามสญญา และความหนาจรงในการกอสราง และรายละเอยดอน ๆ

4.2 คาความแนนของดนใหใสทศนยม 3 ต าแหนง และรอยละของการบดอดใหใชทศนยม1 ต าแหนง

w=

d= w

1+

P V

100 W

S =

Pc =

33



5 ขอควรระวง 5.1 แผนฐานทวางบนพนทดสอบตองตรงใหแนน 5.2 พนผวททดสอบควรราบเรยบไดระดบ สะอาด 5.3 ขณะทดสอบตองไมใหขวดทรายกระเทอน 5.4 หาคาความแนนแบบบลค ของทราย อยางนอยสปดาหละ 1 ครง 5.5 ทรายทใชทดสอบตองสะอาดและแหง 5.6 ตองปดลนกอนคว าขวดทรายทกครง 5.7 ในขณะขนยายเครองมอใหอมตวขวดโดยตรง หามหวทกรวยเพราะตรงบรเวณลนไมแขงแรง

อาจขาดได โดยเฉพาะอยางยงเมอมทรายบรรจอยเตมขวด

6 หนงสออางอง

6.1 เอกสารการทดสอบท ทล-ท. 603/251 วธทดสอบหาคาความแนนของวสดในสนาม โดยใชทราย กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง

6.2 Standard Method Of Test For Density Of Soil In-Place By The Sand-Cone Method; AASHTO Designation : T 191-61 (1974)

d

m



34

รปท 1 ชดเครองมอทดสอบความแนน (Density Apparatus)

35



โครงการ…..……………………......…. บฟ.มทช.(ท) 501.4-2545

ทะเบยนทดสอบ……………

…………………………………......…… ผทดสอบ

สถานทกอราง……….......…………….. (หนวยททาการทดสอบ)

ผ รบจาง .…….……………………........ การทดสอบความแนนของวสดงานทางในสนาม ผตรวจสอบ

ชนดตวอยาง…....… ทดสอบครงท…. ความแนนของทราย ……….... กรม/

Std.

ทดสอบวนท…………...…. แผนท…..... นาหนกทรายในกรวย ………. กรม Mod. อนมต

ความแนนทตองการ…………… รอย

ตาแหนง

ตวอยาง 1 2 3 4 5 6 7 8

จดทดสอบ

ความหนา ซม.

น.น.ขวดแกว + กรวย + ทราย (กรม)

น.น.ขวดแกว + กรวย + ทรายทเหลอ (กรม)

น.น.ทรายในหลม+กรวย (กรม)

น.น.ทรายในหลม (กรม)

ปรมาตรหลมทขด (ซม.3)

น.น.ภาชนะ + วสดชน (กรม)

น.น.ภาชนะ (กรม)

น.น.วสดชน (กรม)

ความแนนของวสดชน (กรม/ซม.3)

ตลบหมายเลข

น.น.วสดชน + ตลบ (กรม)

น.น.วสดแหง + ตลบ (กรม)

น.น.นา (กรม)

น.น.ตลบ (กรม)

น.น.วสดแหง (กรม)

ความชนในวสด (รอยละ)

ความแนนของวสดแหง (กรม/ซม.3)

ความแนนสงสด (กรม/ซม.3)

คารอยละของการบดอดวสด (รอยละ)

ผลการทดสอบ



36

โครงการ……………………………… บฟ.มทช.(ท) 501.4-2545

ทะเบยนทดสอบ…………

………………………………………… ผทดสอบ

สถานทกอสราง……………………… (หนวยททาการทดสอบ)

ผ รบจาง ………….…………………… การทดสอบความแนนของวสดงานทางในสนาม ผตรวจสอบ

ชนดตวอยาง………. ทดสอบครงท… ความแนนของทราย …………... กรม/ซม.3 Std.

ทดสอบวนท………………แผนท…… นาหนกทรายในกรวย …………. กรม Mod. อนมต

ความแนนทตองการ…………… รอยละ

SAMPLE 1 2 3 4 5 6 7 8

STATION DISTANCE

OFFSET

WT. OF CONTAINER + SAND gm.

WT. OF CONTAINER + SAND REMAINING

WT. OF SAND IN HOLE + FUNNEL gm.

WT. OF SAND IN

gm.

VOLUME OF SAND cc.

WT. OF CONTAINER + WET

gm.

WT. OF CONTAINER gm.

WT. OF WET SAMPLE gm.

WET DENSITY gm./cc.

CAN NO.

WT. OF WET SAMPLE + CAN gm.

WT. OF DRY SAMPLE + CAN gm.

WT. OF WATER gm.

WT. OF CAN gm.

WT. OF DRY SAMPLE gm.

WATER CONTENT %

DRY DENSITY gm./cc.

MAXIMUM DRY DENSITY gm./cc.

PERCENT OF COMPACTION %

RESULTS

REMARKS

37



มทช.(ท) 501.5-2545 วธการทดสอบเพอหาคาขดเหลว

(Liquid Limit : L.L.)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการหาคาขดเหลวของดน

2. นยาม ขดเหลวของดนคอ ปรมาณน าเปนรอยละทผสมอยในดน ซงพอเหมาะทท าใหดนเปลยนจากภาวะ

พลาสตก(Plastic) มาเปนภาวะเหลว (Liquid) โดยเปรยบเทยบกบน าหนกของเนอดนนนเมออบแหง


3.1.1 ถวยกระเบองเคลอบหรอถวยทมลกษณะคลายคลงกน ขนาดเสนผานศนยกลาง 115 มม. (41/2 นว)

3.1.2 ใบพายกวนดน (Spatula) ท าดวยแผนโลหะบางไรสนม มปลายมนขนาดยาวประมาณ 75 มม.(3 นว) กวาง 19 มม. (3/4นว)

3.1.3 เครองมอทดสอบ แบงเปน 2 ชนด 3.1.3.1 เครองมอทดสอบทท างานดวยเครองมอ ประกอบดวยถวยทองเหลองและท

ยกถวย สรางอยางถกตองตามแบบและขนาดตามรปท 1 (ก) 3.1.3.2 เครองมอทดสอบทท างานดวยเครองกล เปนเครองมอทท างานดวยมอเตอร

ไฟฟา โดยมความสงในการยกถวยทองเหลอง และอตราการตกกระทบพน ตามขอก าหนดของการทดสอบน ขนาดของถวยทองเหลองและขนาดของสวนทส าคญของเครอง ตองสอดคลองกบทแสดงไวตามรปท 1 (ก) และผลการทดสอบดวยเครองมอทดสอบทท างานดวยเครองกลน ตองเหมอนกบผลการทดสอบททดสอบ โดยใชเครองมอทดสอบทท างานดวยมอ

3.1.4 เครองมอปาดรองดน (Grooving Tool) ตองมขนาดในสวนทส าคญตามรปท 1 (ข) สวนทใชวดระยะไมถอวาเปนสวนส าคญ

3.1.5 เครองวดระยะ (Gage) ถาตดอยกบเครองมอปาดรองดนตองมขนาดในสวนทส าคญตามรปท 1 (ข) ถาแยกสวนกบเครองมอปาดรองดนจะตองมลกษณะเปนแทงท าดวย

โลหะหนา 10.000.02 มม. (0.3940.001 นว) และยาวประมาณ 50.8 มม. (2 นว)



38

3.1.6 ตลบบรรจดน (Container) ตองมขนาดพอเหมาะท าดวยโลหะมฝาปด เพอปองกนการสญเสยความขนขณะกอนชงและระหวางชงหาน าหนก

3.1.7 เครองชง ตองสามารถชงไดละเอยดถง 0.01 กรม

3.1.8 ตอบ ตองสามารถควบคมอณหภมใหคงทไดท 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) ตลอดเวลาทท าการอบดน

3.1.9 ถวยตวงน า ส าหรบตวงน า เพอผสมลงในดน 3.1.10 เครองมอแบงตวอยาง (Sample Splitter) ใชส าหรบผสมและแบงตวอยางดน เพอน ามา

ทดสอบ 3.1.11 ตะแกรงรอนขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) และขนาด 0.425 มม. (เบอร 40)

3.2 การเตรยมตวอยาง

3.2.1 ผงตวอยางดนใหแหง หรออบใหแหงโดยใชอณหภมไมเกน 60 องศาเซลเซยส คลกเคลากนใหทว แลวแบงออกเปนสสวน (Quartering) หรอใชเครองมอแบงตวอยางแบงดนใหไดตวอยางซงสามารถรอนผานตะแกรงเบอร 40 ไดประมาณ 300 กรม

3.2.2 ถาตวอยางดนจบกนเปนกอนใหใชคอนยางทบเบา ๆ พอใหเมดดนหลดออกจากกน โดยไมใหเมดดนแตก

3.2.3 เอาดนทไดมารอนผานตะแกรงเบอร 4 สวนทคางบนตะแกรงใหทงไปและเอาดนสวนทรอนผานมารอนผานตะแกรงเบอร 40 อกครงหนงโดยใชเวลารอนไมนอยกวา 5 นาท

3.2.4 ดนทคางบนตะแกรงเบอร 40 ใหทงไป สวนดนทรอนผานตะแกรงเบอร 40 คอ ดนทจะน าไปใชทดสอบตอไป

3.3 แบบฟอรม ใหใชแบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.5-2545 3.4 การทดสอบกอนท าการทดสอบทกครงใหตรวจสอบเครองมอทใชทดสอบทงหมดวาอยในสภาพ

ทด มขนาดถกตองตรงตามขอก าหนด ตามรปท 1 เสยกอน และตรวจดถวยทองเหลองของเครองทดสอบขดจ ากดเหลววายกไดสง 1 ซม. แลวสามารถตกระทบพนไดอยางอสระหรอไม ถาไมไดใหปรบใหถกตอง 3.4.1 เอาดนทเตรยมไวประมาณ 100 กรม ใสลงในถวยกระเบองเคลอบเตมน ากลนท

ปราศจากสารใดๆ เจอปนประมาณ 15 ถง 20 ลกบาศกเซนตเมตร ลงผสมและกวนใหเนอดนและน าผสมเปนเนอเดยวกน โดยใชใบพายกวนดนนวดและเคลาไปมา เตมน าอกครงละ 1-3 ลกบาศกเซนตเมตร แลวกวนจนดนและน าเปนเนอเดยวกน โดยใชเวลาประมาณ 5-10 นาท หามใชถวยทองเหลองของเครองทดสอบขดเหลว เปนทผสมดนกบน า

39



3.4.2 เมอผสมน ากวนดนจนเหนยวพอประมาณเคาะได 40 ครง ใหใชแผนกระจกปดปากถวยไว แลวทงไวประมาณ 50-60 นาท เพอใหดนชมน าตลอดทวถงกน

3.4.3 แบงดนสวนหนง จ านวนพอควร ใสลงในถวยทองเหลองของเครองมอทดสอบขดเหลว บรเวณเหนอกนถวยทองเหลองทอยบนฐาน ใชพายกวนดนปาดแตงใหไดระดบ และไมใหมฟองอากาศในเนอดน และใหเนอดนทกนถวยทองเหลองหนาประมาณ 1 ซม. พยายามปาดแตงใหนอยทสด ดนสวนทเหลอตกออกใสถวยกระเบองเคลอบอยางเดม

3.4.4 จบถวยทองเหลองใหแนน แลวใชเครองมอปาดรองดน ปาดดนใหเปนรองตามแนวเสนผานศนยกลางของถวยทองเหลอง โดยลากตดไปมาจนรองทไดสะอาดและเหลยมมมคม ขนาดของรองตองถกตองตามรปท 2 เพอไมใหรองดนฉกขาด หรอดนในถวยทองเหลองเลอนไถล ใหคอย ๆ ลากเครองมอปาดรองดนไปมาโดยเพมความลกลงในเนอดนทละนอยแตตองไมปาดไปมาเกน 6 ครง โดยครงสดทายเครองมอปาดรองดนจะขดผวของกนถวยทองเหลองพอด

3.4.5 หมนเคาะถวยทองเหลองดวยอตราเรว 2 ครงตอวนาท จนดนสองขางของรองเลอนมาชนกนทกนถวยทองเหลองยาวประมาณ 12.7 มม. (0.5 นว) บนทกจ านวนครงทเคาะไว การทดสอบในขอ 3.4.3 ถง 3.4.5 นตองใชเวลาไมเกน 3 นาท

3.4.6 ใหเกบตวอยางดนตรงทเลอนมาชนกนตลอดแนวความกวางของดนทตงฉากกบรองดน ใสลงตลบบรรจดนน าไปชงทนท บนทกน าหนกไว อบดนในตลบจนแหงดวยอณหภม

1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) แลวน าไปชงบนทกน าหนกทชงไว น าหนกทหายไปคอน าหนกของน าทระเหยออกไป การชงน าหนกดนในขอนตองอานไดละเอยดถง 0.01 กรม

3.4.7 เอาดนทเหลอในถวยทองเหลองใสกลบลงในถวยกระเบองเคลอบ แลวเตมน าผสมลงไปกวนจนเปนเนอเดยวกน สวนถวยทองเหลองและเครองมอปาดรองดน ใหลางและเชดใหแหง

3.4.8 ท าการทดสอบตามขอ 3.4.3 ถงขอ 3.4.7 ทงสน 4 ครง ดวยการเพมน าลงในดน เพอใหเหลวมากขนในการทดสอบครงถดไป โดยใหการหมนเคาะถวยทองเหลองในการทดสอบแตละครงในอตรา 35-40, 25-35, 20-30, 15-25 ครง คอ ใหเคาะตางกนประมาณ 5-7 ครง ถาหมนเคาะนอยกวา 15 ครง หรอมากกวา 40 ครง ถอวาการทดสอบนนใชไมได

3.4.9 ในกรณทผสมดนเหลวไป ใหเกลยดนออกเปนชนบาง ๆ แลวผงลมไวชวครจนดนแหงตามตองการ อยาทงไวใหแหงจนแขง หามใชวธเอาดนแหงผสมเพมลงไปในดนเหลว



40

4 การค านวณ ค านวณปรมาณน าทผสมอยในดนเปนรอยละของน าหนกตอน าหนกดนอบแหง ดงน 4.1 ค านวณหาคาความแนนชน (Wet Density)


5.1 เขยนโฟลวเคฟ (Flow Curve) แสดงความสมพนธระหวางความชนในเนอดนและจ านวนครงของการหมนเคาะในการทดสอบลงบนกระดาษกราฟ กงลอการทม (Semi-Logarithmic Graph) โดยใหแกนตงแสดงคาความชนในเนอดนเปนรอยละ และจ านวนครงทเคาะอยบนแกนนอน ซงเปนมาตราลอการทม (Logarithmic) โฟลวเคฟ ควรเปนเสนตรง ทลากผานหรอใกลจดทไดบนกระดาษกราฟ มากจดทสด

5.2 คาขดเหลว คอ ความชนเปนรอยละ (Percentage Of Moisture) ตรงจดทโฟลวเคฟ มจ านวนครงทหมนเคาะเทากบ 25 ครง


6.1 ในดนบางชนดทมคา “ดชนความเปนพลาสตก (Plasticity Index : P.I.)” ต าการเลอนตวของดนมาชนกนในถวยทองเหลอง ขณะทดสอบอาจมลกษณะชนกนเฉย ๆ ไมเชอมเปนเนอเดยวกน สามารถใชใบพายกวนดนเขยใหแยกออกจากกนได ตองเพมน าลงผสมในเนอดน แลวท าการทดสอบใหม

6.2 การเตรยมตวอยางดนกอนการรอนผานตะแกรง เบอร 40 ตองบดใหเมดดนหลดออกจากกนใหหมดโดยไมท าใหเมดดนแตก และไมอบตวอยางดนเกนอณหภม 60 องศาเซลเซยส

6.3 เมอสนสดการเคาะดนแตละการทดสอบ ใหรบเกบตวอยางดนแลวชงเพอหาความชนทนท เพราะน าในดนจะระเหยท าใหผลการทดสอบคลาดเคลอนได

6.4 หามผสมดนในถวยทองเหลองของเครองมดทดสอบขดเหลว ใหผสมในถวยกระเบองเคลอบเทานน

6.5 ในขณะท าการทดสอบใหวางเครองทดสอบบนพนทมนคงแขงแรง และจบยดเครองมอทดสอบไมใหเคลอนทขณะหมนเคาะถวยทองเหลอง

ความชนเปนรอยละ = X 100 น าหนกของน า

น าหนกของดนอบแหง

41



6.6 น าทใชผสมดนทดสอบ ตองบรสทธ สะอาดปราศจากสารใด ๆ ทสามารถท าใหผลการทดสอบคลาดเคลอน


เอกสารการทดสอบท ทล-ท. 102/2515 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง Standard Method Of Test For Determining The Liquid Limit Of Soils ; AASHTO Designation : T 89-76



42

รปท 1 (ก) เครองมอทดสอบเพอหาคาขดเหลว

รปท 1 (ข) เครองมอปาดรองดน

43



โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

บฟ

.มทช

.(ท) 5

01.5

-254

5 ท

ะเบย

นทดส

อบ…

……

……

……

.

…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

….

ผทดส

อบ

สถา

นทกอ

สราง

……

……

……

……

……

……

……

…..

(หนว

ยงาน

ททาก

ารทด

สอบ)

ผรบ

จาง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

คาแอ

ตเตอ

รเบร

กและ

คาขด

หดตว

ผต

รวจส

อบ

ชนด

ตวอย

าง…

……

……

……

. ทด

สอบค

รงท…

……

ล

กษณ

ะดน…

..……

……

……

.……

……

.

หลม

ท……

……

……

…

วนท

ทดสอ

บ……

……

……

……

. แผ

นท…

……

……

. ค

วามล

ก……

…..…

…เม

ตร

ค

าควา

มถวง

จาเพ

าะ, G

s……

.. อน

มต

การ

ทดสอ

บ คา

ขดเห

ลว

คาขด

พลา

สตค

คาขด

หดตว

( Liq

uid

Lim

it )

( Pla

stic

Lim

it )

(Shr

inka

ge

คร

งท

1 2

3 1

2 3

1 2

3

ตลบ

บรรจ

ดนหม

ายเล

ข

จาน

วนขอ

งการ

หมนเ

คาะ

(ครง

)

นาห

นกดน

ชน +

ตลบ

(กรม

)

นาห

นกอบ

แหง

+ ตล

บ

(

กรม)

นาห

นกนา

(กรม

)

นาห

นกตล

บบรร

จดน

(กรม

)

นาห

นกดน

อบแห

ง, W

S

(

กรม)

ควา

มชนใ

นดน,

W

รอยล

ะ

ปรม

าตรข

องดน

ชน, V

( ซ

ม.3 )

ปรม

าตรด

นอบแ

หง, V

O

(

ซม.3 )

การ

หดตว

เชงป

รมาณ

(Sh

rinka

ge V

ol) V

- V O

( ซม

.3 ) G

roup

L.

L. =

%

P.L

. =

% P

.I. =

%

S.L

. =

%

คาข

ดหดต

ว, S

L

(

ซม.3 )

ความชนในดน ,W (รอยละ)

15

20

2

5 3

0

40

50

60

70

80 9

0100

10

จานว

นของ

การห

มนเค

าะ, N

(ครง

)



44

มทช.(ท) 501.6-2545 วธการทดสอบเพอหาคาขดพลาสตก

(Plastic Limit : P.L.)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการหาคาขดพลาสตกของดน

2. นยาม 2.1 ขดพลาสตกของดน หมายถง ปรมาณน าจ านวนนอยทสด ทวดโดยกรรมวธทดสอบทจะกลาว

ตอไป ซงยงคงท าใหดนมสภาพเปนพลาสตก โดยมคาเปนรอยละของน าตอน าหนกดนอบแหง 2.2 คาดชนความเปนพลาสตก (Plasticity Index : P.I.) ของดน หมายถง ปรมาณน าในดนชวงหนง

ซงดนนนยงคงสภาพเปนพลาสตก มคาเปนผลตางระหวางคาขดเหลว และขดพลาสตกของดนนน

3 วธท า

3.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 3.1.1 ถวยกระเบองเคลอบหรอถวยทมลกษณะคลายคลงกน ส าหรบใสดนกวนผสมกบน า

ขนาดเสนผานศนยกลาง 115 มม. (41/2 นว) 3.1.2 ใบพายกวนดน (Spatula) ท าดวยแผนโลหะบางไรสนม มปลายมนขนาดยาว

ประมาณ 75 มม.(3 นว) กวาง 19 มม. (3/4นว) 3.1.3 พนผวเรยบส าหรบคลงดน อาจใชแผนกระจกเรยบหรอแผนวสดพนผวเรยบไมดดซม

น าในขณะคลงตวอยางดน 3.1.4 ตลบบรรจดนตองมขนาดพอเหมาะท าดวยโลหะมฝาปด เพอปองกนการสญเสย

ความชนขณะกอนชงและระหวางชงหาน าหนก 3.1.5 เครองชง ตองสามารถชงไดละเอยดถง 0.01 กรม

3.1.6 ตอบ ตองสามารถควบคมอณหภมใหคงทไดท 1105 องศาเซลเซยล (2309 องศาฟาเรนไฮต) ตลอดเวลาทท าการอบดน

3.1.7 ตะแกรงรอนดนขนาด 4.75 มม. (เบอร 4 ) และขนาด 0.425 มม. (เบอร 40)

45



3.2 การเตรยมตวอยางด าเนนการตามวธการเตรยมตวอยาง เชนเดยวกบการทดสอบเพอหาคาขดเหลว ตาม มทช.(ท) 501.5-2545


3.4.1 เอาดนตวอยางทเตรยมไวประมาณ 20 กรม ใสลงในถวยกระเบองเคลอบเตมน ากลนลงแลวกวนใหทวจนเปนเนอเดยวกนและเหนยวพอทจะปนเปนกอนได แบงดนนนมาประมาณ 8 กรม คลงใหเปนรปลกษณะแทงกลมยาว หรอเสนยาว (Ellipsoidal Shape)

3.4.2 นวดและคลงดนรปลกษณะแทงกลมยาวนนบนผวพนเรยบส าหรบคลงดนทวางราบอยดวยนวมอ ใหกดดนดวยแรงพอสมควรจนดนมลกษณะเปนเสนยาว และมเสนผานศนยกลางสม าเสมอกนตลอดเสนดวยอตราการคลงไปมาระหวาง 80-90 เทยวตอนาท โดยถอวาการคลงไปและกลบเปนหนงเทยว

3.4.3 เมอเสนผานศนยกลางของดนทคลงมขนาด 3.2 มม. (1/8 นว) แลวตวอยางดนยงไมแตกใหตดดนนออกเปน 6 ถง 8 สวน บบนวดเขาดวยกนดวยนวมอจนดนเขาเปนเนอเดยวกน คลงใหเปนรปลกษณะแทงกลมยาว แลวท าตามขอ 3.4.2 ซ าใหม ดรปท 1 การคลงดนเพอหาขดพลาสตก

รปท 1 การคลงดนเพอหาขดพลาสตก



46

3.4.4 เมอคลงจนดนมเสนผานศนยกลาง 3.2 มม. (1/8 นว) แลวดนแตกราวออก ไมสามารถคลงใหเปนเสนตอเนองกนไดใหรวบรวมตวอยางดนทแตกทงหมดใสลงตลบบรรจดน

ปดฝาทนท แลวน าไปชงบนทกน าหนกไวแลวเอาไปอบทอณหภม 1105 องศา

เซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮด) จนแหง น าไปชงใหมบนทกน าหนกดนแหงไว น าหนกทหายไปคอน าหนกของน าทอยในดน การชงน าหนกใหอานละเอยดถง 0.01 กรม

3.4.5 การแตกของดนในขอ 3.4.4 มหลายลกษณะแลวแตชนดของดน อาจแตกรวนเปนกอนเลก ๆ อาจลอกออกเปนชน ๆ จากปลายทงสองขางเขาหาสวนกลางจนแตกออกเปนชนเลก ๆ เปนตน ตามรปท 2 ตวอยางดนแทงกลมยาว

รปท 2ตวอยางดนแทงกลมยาว

3.4.6 ส าหรบดนเหนยวมาก ๆ (Heavy Clay Soil) ตองใชแรงกดในการคลงมาก โดยเฉพาะ

เมอใกลจะแตกแตเมอคลงจนมขนาดเสนผานศนยกลาง 3.2 มม. (1/8 นว) แลวดนเหนยวยงไมแตกใหลดแรงกด หรออตราความเรวของการคลงลงหรอลด ทงสองอยาง แลวคลงตอไปโดยไมท าใหเสนดนชนเลกลงจนในทสดดนเหนยวจะขาดออกเปนทอน ๆ ยาวประมาณ 6.4 มม. ถง 9.5 มม. (1/4 นว ถง 3/8 นว)

3.4.7 ส าหรบดนเหนยวทออนมาก (Very Soft Clay) ใหคลงเปนรปไขยาวในตอนเรมการทดสอบใหมขนาดใกลเคยงเสนผานศนยกลาง 3.2 มม. (1/8 นว) ได เพอลดการเปลยนแปลงโครงสรางดน

47



3.4.8 ในกรณทคลงดนจนมขนาดเสนผานศนยกลางใกลเคยง 3.2 มม. (1/8 นว) หรอใหญกวาเลกนอยแลวดนนนแตก ถาดนนนเคยคลงใหมเสนผานศนยกลางเทากบ 3.2 มม. (1/8 นว) ไดมากอน ใหถอวาดนนนแตกทขนาดเสนผานศนยกลาง 3.2 มม. (1/8 นว)

3.4.9 ในการคลงใหดนเปนเสน ใหคลงดวยแรงกดและอตราความเรวสม าเสมอคงท หามเรงเพอใหดนแตกเมอมเสนผานศนยกลาง 3.2 มม. (1/8 นว)

3.4.10 ตองท าการทดสอบอยางนอยตวอยางละ 2 ครง และผลตางของผลทไดจะตองตางกนไมเกนรอยละ 2

4 การค านวณ

ค านวณคาขดพลาสตก เปนรอยละของน าทผสมอยในดนทอบแหง ดงน

คาดชนความเปนพลาสตก เปนผลตางระหวางขดเหลว และขดพลาสตกของดนนน ค านวณ ดงน คาดชนความเปนพลาสตก (P.I.) = คาขดเหลว (L.L.) – ขดพลาสตก (P.L.)

5 การรายงาน ใหรายงานเปนคาขดพลาสตก และคาดชนความเปนพลาสตก นอกจากดนมสภาพตอไปน

5.1 ใหรายงานคาดชนความเปนพลาสตก เปน นอน-พลาสตก (Non-Plastic) เมอไมสามารถวดคาขดเหลว หรอขดพลาสตก

5.2 เมอคาขดพลาสตกเทากบ หรอมากกวาคาขดเหลว ใหรายงานคาดชนความเปนพลาสตก เปน นอน-พลาสตก


6.1 ในการคลงใหดนเปนรปลกษณะแทงกลมยาว ใหคลงดวยแรงกดและอตราเรวสม าเสมอและคงท หามเรงเพอใหดนแตก

6.2 เมอคลงดนแตกแลว ใหรบชงหาน าหนกทนท กอนทน าจะระเหยหายไป 6.3 ดนทมคาดชนความเปนพลาสตกต า ใหแตงดนเปนแทงยาวกอนคลงและน าหนกนวทกดขณะ

คลงตองเบา และใหคอยซบน าทเยมออกจากตวอยางดนมาตดแผนผวเรยบ

ขดพลาสตก (ความชนเปนรอยละ) = X 100 น าหนกของน า

น าหนกของดนอบแหง



48

6.4ตวอยางดนทมทรายปนมากอาจเปนพวก นอน-พลาสตก ใหทดลองหาคาขดพลาสตกกอนเพอประหยดเวลา


7.1 เอกสารการทดสอบท ทล-ท. 103/2515 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง 7.2 Standard Method For Determining The Plastic Limit And Plasticity Index Of Soils ;

AASHTO Designation : T 90-70

49



โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

บฟ

.มทช

.(ท) 5

01.5

-254

5ทะ

เบยน

ทดสอ

บ……

……

……

….

…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

….

ผทดส

อบ

สถาน

ทกอส

ราง…

……

……

……

……

……

……

……

.. (ห

นวยง

านทท

าการ

ทดสอ

บ)

ผรบจ

าง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

คาแอ

ตเตอ

รเบร

กและ

คาขด

หดตว

ผต

รวจส

อบ

ชนดต

วอยา

ง……

……

……

….

ทดสอ

บครง

ท……

…

ลกษ

ณะด

น…..…

……

……

….…

……

….

ห

ลมท…

……

……

……

วนทท

ดสอบ

……

……

……

……

. แผ

นท…

……

……

. คว

ามลก

……

…..…

…เม

ตร

ค

าควา

มถวง

จาเพ

าะ, G

s……

.. อน

มต

การท

ดสอบ

คา

ขดเห

ลว

คาขด

พลา

สตค

คาขด

หดตว

( Liq

uid

Lim

it )

( Pla

stic

Lim

it )

(Shr

inka

ge

คร

งท

1 2

3 1

2 3

1 2

3

ตลบบ

รรจด

นหมา

ยเลข

จานว

นของ

การห

มนเค

าะ

(คร

ง)

นาหน

กดนช

น +

ตลบ

(

กรม)

นาหน

กอบแ

หง +

ตลบ

(กรม

)

นาหน

กนา

(ก

รม)

นาหน

กตลบ

บรรจ

ดน

(ก

รม)

นาหน

กดนอ

บแหง

, Ws

(ก

รม)

ความ

ชนใน

ดน, W

รอ

ยละ

ปรมา

ตรขอ

งดนช

น, V

(

ซม.3 )

ปรมา

ตรดน

อบแห

ง, V

o

( ซม

.3 )

การห

ดตวเ

ชงปร

มาณ

(Sh

rinka

ge V

ol) V

- V o

( ซ

ม.3 )

Gro

up

L.L.

=

% P

.L. =

%

P.I.

=

% S

.L. =

%

คาขด

หดตว

, Sl

( ซม.

3 )

10


15

20

2

5 3

0

40

50

60

70

80 9

0100

จานว

นของ

การห

มนเค

าะ, N

(ครง

)



50

มทช.(ท) 501.7-2545 วธการทดสอบเพอหาคาสมประสทธการหดตว

(Shrinkage Factors)

1. ขอบขาย วธการทดสอบนเปนการทดสอบทครอบคลมถงการหาคณสมบตตาง ๆ ของดน ดงน 1.1 คาขดหดตว (Shrinkage Limit) 1.2 คาอตราสวนการหดตว (Shrinkage Ratio) 1.3 คาการเปลยนแปลงเชงปรมาตร (Volumetric Change) 1.4 คาการหดตวเชงเสน (Linear Shrinkage)

2. นยาม

2.1 คาขดหดตว หมายถง จ านวนความชน (Water Content) มากทสดทผสมในดน ซงเมอความชนดงกลาวลดลงแลว ไมท าใหปรมาตรรวมของมวลดนลดลงตามดวย

2.2 คาอตราสวนการหดตว หมายถง อตราสวนระหวางปรมาตรของดนทเปลยนแปลง และความชนในดนทเปลยนแปลง โดยคาทงสองตองสอดคลองกนเหนอคาขดหดตว

2.3 คาการเปลยนแปลงเชงปรมาตร หมายถง คาปรมาตรของมวลดนทลดลง เมอความชนลดลงจากรอยละของความชนทหาได จนถงขดหดตว

2.4 คาการหดตวเชงเสน หมายถง คาการหดตวของมตใดมตหนงของมวลดน เมอความชนในดนนนลดลงจากรอยละของความชนทหาได จนถงคาขดหดตว

3. วธท า

3.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 3.1.1 ถวยกระเบองเคลอบ

3.1.1.1 ถวยกระเบองเคลอบส าหรบผสมดนหรอถวยในลกษณะเดยวกนขนาดเสนผานศนยกลาง ประมาณ 115 มม. (4 1/2นว)

3.1.1.2 ถวยกระเบองเคลอบขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 150 มม. (6 นว) 3.1.2 ใบพายกวนดน (Spatula) ใบพายกวนดนหรอใบมดบาง มใบพายหรอใบมดยาว 75 มม.

(3 นว) กวาง 19 มม. (3/4 นว)

51



3.1.3 ภาชนะกระเบองเคลอบหรอโลหะเคลอบ (Milk Dish) มฐานราบและเสนผานศนยกลางประมาณ 45 มม. (1 3/4นว) สงประมาณ 12.7 มม. (1/2 นว)

3.1.4 เหลกปาด (Straight Edge) ท าดวยเหลกยาวประมาณ 100 มม. (4 นว) 3.1.5 ถวยแกว (Glass Cup) เสนผานศนยกลางประมาณ 50.8 มม. (2 นว) สง 25 มม. (1 นว)

ขอบปากถวยแกวราบเรยบและขนานกบฐาน 3.1.6 แผนแกวใส (Transparent Plate) มขาโลหะ 3 ขา ส าหรบกดตวอยางดนใหจมลงในปรอท 3.1.7 กระบอกตวง (Glass Graduate) ขนาดความจ 25 ลกบาศกเซนตเมตร และอานได

ละเอยดถง 0.2 ลกบาศกเซนตเมตร 3.1.8 เครองชง (Balance) สามารถอานไดละเอยดถง 0.01 กรม 3.1.9 ปรอท (Mercury) จ านวนมากพอทจะใสในถวยแกว (ขอ 3.1.5) ไดเตมจนลน

3.1.10 ตอบ (Oven) สามารถควบคมอณหภมใหคงท ท 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) เพออบดนใหแหงได

Metric Equivalents in 1/32 1/16 1/ 8 7/ 32 7/16 15/16 3 mm. 0.8 1.6 3.2 5.6 11.1 23.8 76.2

รปท 1 เครองมอส าหรบหาคาสมประสทธการหดตว

3.2 การเตรยมตวอยางการทดสอบเตรยมโดยน าตวอยางดนมารอนผานตะแกรง ขนาด 0.425 มม. (เบอร 40) คลกเคลากนใหทว แลวแบงดนประมาณ 30 กรม มาใชทดสอบ

3.3 แบบฟอรม ใหใชแบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.5-2545



52

3.4 การทดสอบ 3.4.1 ผสมตวอยางดนในถวยกระเบองเคลอบ ส าหรบผสมดนดวยน าใหทวถงดวยปรมาณน า

ทเพยงพอทจะแทนทชองวาง (Void) ระหวางเมดดนทงหมดไดและเหลวพอทจะบรรจลงในภาชนะกระเบองเคลอบ โดยปราศจากฟองอากาศ จ านวนน าทตองผสมดนรวนเพอใหเหลวตามตองการนน จะมคาเทากบหรอมากกวาคาขดเหลว (Liquid Limit) และจ านวนน าทตองใสผสมกบดนเหนยว เพอใหเหลวตามตองการอาจมากกวาคาขดเหลวถงรอยละ 10

3.4.2 ทาดานในของภาชนะกระเบองเคลอบ ดวยขผงหรอน ามนหลอลนเพยงบาง ๆ เพอปองกนมใหดนตดภาชนะ ใสดนทผสมน าแลวประมาณ 1/3 ของปรมาตรของภาชนะลงกลางภาชนะและคอย ๆ เคาะภาชนะบนพนทราบเรยบรองดวยกระดาษซบหลาย ๆ ชนหรอวสดทคลายกนจนดนไหลไปชนดานขางของภาชนะใสดนจ านวนเทา ๆ กบครงแรกลงในภาชนะอก และเคาะจนดนแนนและฟองอากาศลอยขนมาบนผวจนหมดแลว เตมดนจ านวนมากกวาคราวกอนเลกนอยลงในภาชนะและเคาะจนดนเตม และลนขอบภาชนะเลกนอยปาดดนทลนออกดวยเหลกปาดและเชดดนทตดอยขาง ๆ ภาชนะออกใหหมด

3.4.3 ชงภาชนะทมดนบรรจอยเตมทนทและบนทกไว เปนคาน าหนกของภาชนะและดนชน ปลอยใหตวอยางดนในภาชนะแหงทอณหภมของหองทดสอบ จนกระทงสของตวอยาง

ดนจางลงแลวอบในตอบดวยอณหภม 1105 องศาเซลเซยส(2309 องศาฟาเรนไฮต) จนแหงแลวชงและบนทกไวเปนน าหนกของภาชนะและดนแหง หาน าหนกของภาชนะเปลาและบนทกไว ส าหรบปรมาตรของภาชนะหาไดโดยใสปรอทลงในภาชนะจนลน แลวเอาปรอทสวนทเกนออกโดยกดแผนกระจกเรยบบนปากภาชนะจนสนท วดปรมาตรปรอททอยในภาชนะ โดยเทลงในกระบอกตวงบนทกปรมาตรภาชนะไว ซงเปนปรมาตรของตวอยางดนชน (V)

3.4.4 หาปรมาตรของดนอบแหงไดโดยใหดนอบแหงแทนทปรอทในถวยแกวทบรรจปรอทอยเตม (ดรปท 1 ) ดงน

ใสปรอทในถวยแกวจนเตมลน และใหเอาปรอทสวนเกนออกโดยการกดแผนแกวใสทมขาโลหะ 3 ขา อยดานบนปากถวยแกวใหสนท และเชดปรอททตดขางถวยแลวออกใหหมด วางถวยแกวทบรรจปรอทเตมนลงในถวยกระเบองเคลอบ แลววางตวอยางดนอบแหงบนผวปรอท และกดใหตวอยางดนจมลงในปรอทดวยความระมดระวงดวยแผนแกวใสทมขาโลหะ 3 ขา จนกระทงแผนแกวใสกดสนทขอบปากแกว ระวงอยาใหม

53



ฟองอากาศอยใตตวอยางดน หาปรมาตรของปรอททถกแทนทดวยตวอยางดน โดยใชกระบอกตวงปรอททลนออกมาแลวบนทกปรมาตรไว ซงเปนปรมาตรของดนอบแหง (VO)


4.1 ค านวณหาจ านวนความชน (Water Content) ขณะใสดนลงในถวยกระเบองเคลอบ เปนรอยละของน าหนกดนอบแหง ไดจากสตร

เมอ W = จ านวนความชนเปนรอยละขณะใสดนลงในถวยกระเบองเคลอบ W = น าหนกของดนชนหาไดโดยหกน าหนกภาชนะกระเบองเคลอบออกจากน าหนก

ภาชนะและดนทบรรจอยเตมภาชนะ หนวยเปนกรม WO= น าหนกของดนแหง หาไดโดยหกน าหนกภาชนะกระเบองเคลอบออกจากน าหนก ภาชนะและดนชนอบแหง หนวยเปนกรม

4.2 ค านวณหาคา ขดหดตว : (S) ไดจากสตร

เมอ S = ขดหดตว

W = จ านวนความชนเปนรอยละ จากขอ 4.1 V = ปรมาตรของดนชน หนวยเปนลกบาศกเซนตเมตร Vo = ปรมาตรของดนแหง หนวยเปนลกบาศกเชนตเมตร

Water = น าหนกของน าตอหนวยปรมาตร หนวยเปนกรม/ลกบาศกเซนตเมตร WO = น าหนกของดนอบแหง หนวยเปนกรม

4.3 ค านวณหาคา อตราสวนการหดตว(R) ไดจากสตร

เมอ R = อตราสวนการหดตว

WO = น าหนกของดนอบแหง หนวยเปนกรม VO = ปรมาตรดนอบแหง หนวยเปนลกบาศกเซนตเมตร

Water = น าหนกของน าตอหนวยปรมาตร หนวยเปนกรม/ลกบาศกเซนตเมตร

w = X 100 W - WO

WO

S = W { water x 100 } ( V – VO ) WO

VO water R = WO



54

4.4 ค านวณหาคา การเปลยนแปลงเชงปรมาตร : (VC) ไดจากสตร

VC = (W – S) R

เมอ VC = การเปลยนแปลงเชงปรมาตร W = จ านวนความแนนชนเปนรอยละของดนในสภาพใดสภาพหนง S = คาขดจ ากดการหดตว R = คาอตราสวนการหดตว

4.5 ค านวณหาคา การหดตวเชงเสน (LS) ไดจากสตร

หรอหาไดจากเสนกราฟ ในรปท 2

การเปลยนแปลงเชงปรมาตร VC = รอยละ

รปท 2เสนกราฟแสดงความสมพนธระหวาง VCและ LS

5. หนงสออางอง 5.1 Standard Method For Determining The Shrinkage Factors Of Soil ;AASHTO Designation

: T 92-68 5.2 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง การทดสอบท ทลขท. 104/2515

LS = 100 { 1 - 3 [100/(VC+100)]}

การหดตวเช

งเสน

LS

= รอยละ

55



โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

บฟ

.มทช

.(ท) 5

01.5

-254

5ทะ

เบยน

ทดสอ

บ……

……

……

……

…

…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

….

ผทดส

อบ

สถาน

ทกอส

ราง…

……

……

……

……

……

……

……

.. (ห

นวยง

านทท

าการ

ทดสอ

บ)

ผรบจ

าง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

คาแอ

ตเตอ

รเบร

กและ

คาขด

หดตว

ผต

รวจส

อบ

ชนดต

วอยา

ง……

……

……

….

ทดสอ

บครง

ท……

…

ลกษ

ณะด

น…..…

……

……

….…

……

….

ห

ลมท…

……

……

……

วนทท

ดสอบ

……

……

……

……

. แผ

นท…

……

……

. คว

ามลก

……

…..…

…เม

ตร

ค

าควา

มถวง

จาเพ

าะ, G

s……

.. อน

มต

การท

ดสอบ

คา

ขดเห

ลว

คาขด

พลา

สตค

คาขด

หดตว

( Liq

uid

Lim

it )

( Pla

stic

Lim

it )

(Shr

inka

ge

คร

งท

1 2

3 1

2 3

1 2

3

ตลบบ

รรจด

นหมา

ยเลข

จานว

นของ

การห

มนเค

าะ

(คร

ง)

นาหน

กดนช

น +

ตลบ

(

กรม)

นาหน

กอบแ

หง +

ตลบ

(ก

รม)

นาหน

กนา

(ก

รม)

นาหน

กตลบ

บรรจ

ดน

(ก

รม)

นาหน

กดนอ

บแหง

, Ws

(กรม

)

ความ

ชนใน

ดน, W

รอ

ยละ

ปรมา

ตรขอ

งดนช

น, V

(

ซม.3 )

ปรมา

ตรดน

อบแห

ง, V

o

( ซม

.3 )

การห

ดตวเ

ชงปร

มาณ

(Sh

rinka

ge V

ol) V

- V o

( ซม

.3 ) G

roup

L.

L. =

%

P.L

. =

% P

.I. =

%

S.L

. =

%

คาขด

หดตว

, Sl

(

ซม.

3 )

10


15

20

2

5 3

0

40

50

60

70

80 9

0100

จานว

นของ

การห

มนเค

าะ, N

(ครง

)



56

มทช.(ท) 501.8-2545 วธการทดสอบหาขนาดเมดของวสด

(Sieve Analysis)

1. ขอบขาย วธการทดสอบน เปนการหาการกระจายของขนาดเมดดน(Particle Size Distribution) ทงชนดเมด

ละเอยดและหยาบ โดยใหผานตะแกรงจากขนาดใหญ จนถงขนาดเลกทมขนาดชองผาน 0.075 มม. (เบอร 200) แลวเปรยบเทยบน าหนกทผานหรอคางตะแกรงขนาดตาง ๆ กบน าหนกทงหมดของตวอยาง 2. นยาม

การกระจายของขนาดเมดดน หมายถงการทมวลดนประกอบดวยเมดดนหลายขนาดตางๆกน เชน ตงแต 10 ซม. ลงมาจนกระทง 0.0002 มม. ซงคณสมบตทางฟสกสของมวลดนจะขนอยกบขนาดของเมดดน

การกระจายของขนาดเมดดน แสดงดวยกราฟความสมพนธระหวางขนาดเมดดนในลอการทม (Logarithm) อยบนแกนนอน และรอยละโดยน าหนกของเมดทมขนาดเลกกวาทระบ (Percent Finer) อยบนแกนตง ซงเรยกวากราฟการกระจายของขนาดเมดดน (Grain Size Distribution Curve) 3. วธท า

3.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 3.1.1 ตะแกรงรอนดน (Sieve) ชองผานตองเปนสเหลยมจตรส ขนาดชองผานตาง ๆ ไดขนาด

ตามตองการ พรอมเครองมอเขยาตะแกรง 3.1.2 เครองชง แบบบาลานซ (Balance) จะตองสามารถชงไดละเอยดถงรอยละ 0.2 ของ

น าหนกตวอยาง

3.1.3 ตอบ (Oven) ตองสามารถควบคมอณหภมใหคงทไดทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส

(230 9 องศาฟาเรนไฮต) 3.1.4 เครองมอแบงตวอยาง (Sample Splitter) 3.1.5 แปรงท าความสะอาดตะแกรงชนดลวดทองเหลอง และแปรงขน หรอแปรงพลาสตก 3.1.6 ภาชนะส าหรบใชแชและลางตวอยางดน ดวยมอหรอดวยชนดใชเครองเขยา

แบบฟอรม ใหใช แบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.8.1-2545 และ แบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท)

501.8.2-2545

57



3.2 การเตรยมตวอยาง 3.2.1 การเตรยมตวอยางโดยผานตะแกรงแบบไมลาง

น าตวอยางมาคลกใหเขากนและแยกตวอยางโดยใชเครองมอแบงตวอยางในขณะทตวอยางมความชนเพอลดการแยกตว ถาตวอยางไมมสวนละเอยดอาจจะแบงขณะทตวอยางแหงอยกได ถามสวนละเอยดจบเปนกอนใหญหรอมสวนละเอยดจบกนเองเปนกอนตองท าใหสวนละเอยดหลดออกจากกอนใหญโดยใหทบแยกดนออกเปนเมดอสระดวยคอนยางแตตองระวงอยาใหแรงมากจนเมดดนแตก

3.2.2 การเตรยมตวอยางโดยผานตะแกรงแบบลาง น าตวอยางทมสวนละเอยดจบกนเปนกอนไปแยกออกจากกนโดยใชคอนยางทบแลวน าตวอยาง

ไปอบใหแหงทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส(2309 องศาฟาเรนไฮต) เพอหาน าหนกตวอยางแหง น าตวอยางใสภาชนะส าหรบใชลางตวอยาง โดยใชน ายาลางสวนละเอยด ซงเตรยมไดจากการละลายผลกโซเดยมเฮคชะเมตตาฟอสเฟต ซงท าใหเปนกลางดวยโซเดยมคารบอเนต (Sodium Hexametaphosphate Buffered With Sodium Carbonate) 45.7 กรม ละลายในน า 1,000 ลกบาศกเซนตเมตร คนผสมกนใหทวตงทงไวอยางนอย 4 ชม. แลวน าไปเขยา ประมาณ 10 นาท ขณะเขยาระวงอยาใหน ากระฉอกออกจากภาชนะ เทตวอยางดนในภาชนะลงบนตะแกรงเบอร 200 ถาหากมตวอยางขนาดใหญปนอยมากควรใชตะแกรงทมขนาดใหญกวาเบอร 200 ซอนไวขางบน แลวใชน าลางจนกวาไมมวสดผานตะแกรงเบอร 200 อก เทตวอยางลงในภาชนะแลวน าไป

อบแหงทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส (230 9 องศาฟาเรนไฮต) 3.3 การทดสอบ

3.3.1 น าตวอยางทไดจากการเตรยมตวอยาง 3.3.1 หรอ 3.3.2 แลวแตจะตองการทดสอบแบบใดมาโดยประมาณใหไดตวอยางเมอแหงแลวตามตารางท 1



58

ตารางท 1 ขนาดตะแกรง น าหนกตวอยางไมนอยกวา (กก.)

4.75 มม. (เบอร 4) 9.5 มม.(3/8 นว) 12.5 มม. (1/2 นว) 19.0 มม. (3/4 นว) 25.0 มม. (1 นว) 37.5 มม. (1 1/2นว)

50.8 มม. (2 นว) 63.0มม.(2 1/2นว) 75.0 มม. (3 นว) 90.0มม. (3 1/2นว)

0.5 1.0 2.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0

3.3.2 น าตวอยางไปเขยาในตะแกรงขนาดตาง ๆ ตามตองการ การเขยานตองใหตะแกรง

เคลอนททงในแนวราบและแนวดง รวมทงมแรงกระแทกขณะเขยาดวย เขยานานจนกระทงตวอยางผานตะแกรงแตละชนดใน 1 นาท ไมเกนรอยละ 1 ของตวอยางในตะแกรงนน หรอใชเวลาเขยานานทงหมดประมาณ 15 นาท เมอเขยาเสรจแลวถามตวอยางกอนใหญกวาตะแกรง ขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) ตองไมมกอนตวอยางซอนกนในตะแกรง และตวอยางทมเมดเลกกวาตะแกรงขนาด 4.75 มม. (เบอร 4) ตองมตวอยางคางตะแกรงแตละขนาดไมเกน 6 กรม ตอ 1,000 ตร.มม. หรอไมเกน 200 กรม ส าหรบตะแกรงเสนผานศนยกลาง 203 มม. (8 นว) น าตวอยางทคางแตละขนาดของตะแกรงไปชง


4.1 หาน าหนกทคาง (Weight Retained) บนตะแกรงแตละขนาดโดยชงน าหนกของตวอยางดนทคางบนแตละตะแกรงและน าหนกทหายไป เมอเอาน าหนกของตวอยางในทกตะแกรงรวมกนแลว หกออกจากน าหนกตวอยางอบแหงทงหมดซงใชทดสอบจะไดน าหนกของตวอยางทผานตะแกรงเบอร 200 รวมกบน าหนกทคางบนถาดรอง (Pan)

4.2 หาน าหนกทผาน (Weight Passing) ตะแกรงแตละขนาด โดยคดจากบรรทดลางของชองน าหนกทคางขนไป (ดแบบฟอรม) เอาน าหนกของน าหนกทคางบนถาดรองเปนชองน าหนกท

4.3 คางของตะแกรง เบอร 200 รวมน าหนกของน าหนกทคาง น าหนกชองน าหนกทผาน ของตะแกรงเบอร 200 เปนน าหนกของชองน าหนกทผาน บรรทดบนสดจะเทากบน าหนกของตวอยางแหงทงหมด ซงใชทดสอบ

59



4.4 ค านวณหารอยละผานตะแกรงโดยน าหนก (Percentage Passing) ไดดงน


ใหรายงานคารอยละ ผานตะแกรงขนาดตาง ๆ โดยน าหนกดวยทศนยม 1 ต าแหนง ตามแบบฟอรมท บฟ.มทช.(ท) 501.8.1-2545

6 ขอควรระวง 6.1 การแบงตวอยางดวยเครองแบงตวอยาง ตองใชเครองมอขนาดชองกวาง ประมาณ 1 1/2เทาของ

กอนโตทสด 6.2 ตรวจดตะแกรงบอย ๆ ถาช ารดตองซอมกอนใช โดยเฉพาะเบอร 200 6.3 หามใสตวอยางลงในตะแกรงขณะทยงรอนอย 6.4 การทบตวอยางดนตองไมแรงมากจนท าใหเมดดนแตก 6.5 การเขยาอยาเขยานานจนตวอยางกระแทกแตกเปนผง


7.1 Standard Method Of Test For Amount Of Material Finer Than 0.075 Mm. Sieve In Aggregate ; AASHTO Designation : T 11-78

7.2 Standard Methods Of Test For Sieve Analysis Of Fine And Coarse Aggregates ; AASHTO Designation : T 27-78

7.3 Standard Method Of Test For Sieve Analysis Of Mineral Filler : AASHTO Designation : T 37-77

7.4 Standard Method Of Particle Size Analysis Of Soils : AASHTO Designation : T 88-78

รอยละผานตะแกรงโดยน าหนก = X 100 น าหนกของตวอยางทผานตะแกรงแตละขนาด

น าหนกของตวอยางแหงทงหมดทใชทดสอบ



60

โครงการ……………………………….….

……………………………………………..

สถานทกอสราง....................................

……………………………………………..

ผ รบจางหรอผนาสง...............................

ชนดตวอยาง..............ทดสอบครงท......

ทดสอบวนท...................แผนท.............

บฟ.มทช.(ท) 501.8.1 - 2545 ทะเบยนทดสอบ.......................

(หนวยงานททาการทดสอบ)

การทดสอบหาขนาดเมดวสด

หลมเจาะหมายเลข..............................

ความลก......................................เมตร

ปรมาตรแบบ...........................ลบ.ซม.

ผทดสอบ

ผตรวจสอบ

อนมต

ตะแกรง

หมายเลข

นาหนก

ตะแกรง

(กรม)

นาหนก

ตะแกรง

+ดน

(กรม)

นาหนกดน

ทคางบน

ตะแกรง

(กรม)

นน.รอยละของ

ดนทคางบน

ตะแกรง

(กรม)

นน.รอยละ

ของ

ดนทคาง

สะสม

นน.รอยละ

ของ

ดนทมขนาด

เลกกวา

61



โคร

งการ

……

……

……

……

……

……

……

……

…..…

บฟ

.มทช

.(ท) 5

01.8

.2- 2

545

ทะเ

บยนท

ดสอบ

……

……

……

……

…...

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. ผท

ดสอบ

ส

ถานท

กอสร

าง…

……

……

……

……

……

……

……

. (ห

นวยง

านทท

าการ

ทดสอ

บ)

ผรบ

จาง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

ขนาด

เมดว

สด

ผตรว

จสอบ

ช

นดตว

อยาง

……

……

……

… ท

ดสอบ

ครงท

……

….

ทดส

อบวน

ท……

……

……

……

แผน

ท……

……

….

แหล

งวสด

……

……

……

……

……

……

……

……

อน

มต

ชนคณ

ภาพ…

……

……

……

……

……

……

……

..

Gra

vel

Sand

Fine

sC

oars

e Fi

neSi

ltC

lay

U.S

.sta

ndar

d si

eve

size

s

0.0001

0.001

0.01

0.1

1

10

100

ขนาด

เสน

ผาน

ศนยก

ลางข

องเม

ดวสด

เปน

มลล

เมตร

(D

iam

eter

in m

m.)

(PERCENT FINER BY WEIGHT)

4.76

0.841 0.420 0.149

0.074

0.005

รอยละโดยนาหนกของเมดท มขนาดเลกกวาท ระบ

100

80

60

40

20

0

_ ¾ in.

- No.4

- No.20

- No.40

_ No.200

- No.10

_ No.100

ก

ารทด

สอบห

าสาร

อนทร

ยเจอ

ปน

สข

องสา

รละล

ายทไ

ดจาก

การท

ดสอบ

(

) ส

ออนก

วาสม

าตรฐ

าน

(

) ส

ใกลเ

คยงส

มาตร

ฐาน

(

) ส

แกกว

าสมา

ตรฐา

น

สร

ปผลก

ารทด

สอบ

(

) เห

มาะส

มทจะ

นามา

ใชงา

นได

(

) ไม

เหมา

ะสมท

จะนา

มาใช

งาน



62

มทช.(ท) 501.9-2545 วธการทดสอบหาความสกหรอของวสดชนดเมดหยาบ (Coarse Aggregates)

โดยใชเครองมอทดสอบหาความสกหรอ (Los Angeles Abrasion)

1. ขอบขาย วธการทดสอบน เปนการหาคาความสกหรอของหนยอย กรวดยอย กรวด วสดลกรง หรอมวลรวมดน (Soil Aggregates) และวสดชนดเมดหยาบ 2. วธท า

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 2.1.1 เครองมอทดสอบความสกหรอมลกษณะขนาดตามรปท 1 ประกอบดวยทรงกระบอก

เหลกปดหวและทาย มเสนผานศนยกลางภายใน 7115 มม. (280.2 นว) ความ

ยาวภายใน 5085 มม. (200.2 นว) ทรงกระบอกนตดอยกบเพลาและหมนรอบแกนไดในแนวราบ มชองส าหรบใสวสดพรอมฝาเหลกปด ฝาเหลกเมอปดแลวตองมลกษณะผวเหมอนกบผวดานในของทรงกระบอกเหลก และเสมอกน ซงไมท าใหลกเหลกทรงกลม (Abrasive Charge) สะดดเวลากลงผานรอยตอมแผนเหลกขวางสง

892 มม.(3.50.1 นว) ยาว 5082 มม. (200.2 นว) ตดแนนตามยาวดานในทรงกระบอกเหลก ระยะจากแผนเหลกขวางถงชองส าหรบใสวสดไมนอยกวา 1,270 มม. (50 นว) วดตามความยาวเสนรอบวงภายนอกทรงกระบอกเหลก หมายเหต แผนเหลกขวางควรมหนาตดเปนรปสเหลยมผนผา ตดอยกบผนงของทรงกระบอกเหลก หรออาจใชเหลกฉากแทน โดยตดทรมฝาเหลกชองใสวสด ใหดานนอกของเหลกฉากหนไปตามทศทางทหมน

2.1.2 ตะแกรงส าหรบ หาขนาดของวสดชนดเมดหยาบ ใชตะแกรงมชองผานเปนสเหลยมจตรสขนาด 75.0 มม.(3 นว), 63.0 มม.(2 1/2นว), 50.8 มม.(2 นว), 37.5 มม.(1 1/2นว) 25.0 มม.(1 นว), 19.0 มม.(3/4 นว), 12.5 มม.(1/2นว), 9.5 มม.(3/8 นว), 6.4 มม.(1/4 นว), 4.75 มม.(เบอร 4), 2.36 มม.(เบอร 8), 1.70 มม.(เบอร 12)

2.1.3 ลกเหลกทรงกลมเสนผานศนยกลางประมาณ 46.8 มม. (127/32 นว) แตละลกหนกระหวาง 390-445 กรม จ านวนลกเหลกทรงกลมขนอยกบชนของตวอยาง ซงก าหนดไวในตารางท 1

63



ตารางท 1 จ านวนลกเหลกทรงกลม ทใชในการทดสอบแตละชน (Grading)

ชน ลกเหลกทรงกลม (ลก)

น าหนกรวม (กรม)

A B C D E F G

12 11 8 6 12 12 12

5,000 25

4,584 25

3,330 20

2,500 15

5,000 25

5,000 25

5,000 25

2.1.4 เครองชงตองสามารถชงได 15 กโลกรม ความละเอยดอานไดถง 1 กรม 2.2 แบบฟอรม ใหใช แบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.9-2545 2.3 การเตรยมตวอยาง

2.3.1 ถาตวอยางไมมดนเหนยวปน เชน กรวดปนทราย หนโม ใหตากตวอยางจนแหง หรออบจนแหงทอณหภม 105-110 องศาเซลเซยส (221-230 องศาฟาเรนไฮต) แลวท าตามขอ 2.3.3

2.3.2 ถาตวอยางมดนเหนยวปน หรอมสวนละเอยดตดแนนกบกอนตวอยางใหน าตวอยางไปลางน าเอาสวนทผานตะแกรงเบอร 8 ออกทงแลวน าสวนทคางตะแกรงเบอร 8 มาอบจนแหงทอณหภม 105-110 องศาเซลเซยส (221-230 องศาฟาเรนไฮต) แลวท าตามขอ 2.3.3

2.3.3 น าตวอยางไปแยกขนาดตาม ชนในตารางท 1 ถาเขาไดหลายชน ใหเลอกใชตวทใกลเคยงกบขนาดทตองการใชงานมากทสด

2.4 การทดสอบ น าตวอยางทเตรยมไวจาก ขอ2.3.3 และลกเหลกทรงกลม ตามจ านวนลกในขอ 2.1.3 ใสเขาไปในเครองทดสอบหาความสกหรอหมนเครองดวยความเรวท 30-33 รอบตอนาท ใหไดจ านวนตามตารางท 2 เมอหมนไดครบตามก าหนดแลวใหเอาตวอยางออกจากเครองลางสวนทผานตะแกรงเบอร 12 ออกทง น าสวนทคางตะแกรงเบอร 12 มาอบทอณหภม 105-110 องศาเซลเซยส (221-230 องศาฟาเรนไฮต) จนไดน าหนกคงทจงชงหาน าหนกตวอยางทเหลอ



64

ตารางท 2 ขนาดตะแกรง (มม.) น าหนก (กรม) และ ชนของตวอยาง ผาน คาง A B C D E F G 75.0 63.0 50.8 37.5 25.0 19.0 12.5 9.5 6.3

4.75 (4)

63.0 50.8 37.5 25.0 19.0 12.5 9.5 6.3

4.75 (4)

2.36 (8)

1,250 25

1,250 25

1,250 10

1,250 10

2,500 10

2,500 10

2,500 10

2,500 10

5,000 10

2,500 50

2,500 50

5,000 50

5,000 50

5,000 50

5,000 25

5,000 25

น าหนกตวอยางรวม 5,000 10 5,000 10 5,000 10 5,000 10 10,000100 10,00075 10,00050 จ านวนรอบ 500 1,000


W1 = น าหนกตวอยางทงหมดทใชทดสอบ W2 = น าหนกทคางบนตะแกรง เบอร 12

4. การรายงาน

ใหรายงานคาความสกหรอเปนรอยละ ดวยทศนยม 1 ต าแหนง

ความสกหรอเปนรอยละ = X 100 W1 – W2

W1

65



5. ขอควรระวง 5.1 ใหท าการชง ลกเหลกทรงกลม แตละลกอยางนอย 1 ครง ทก ๆ 6 เดอน เพอตรวจสอบใหเปนไป

ตามขอ 2.1.3 5.2 ในกรณทแผนเหลกขวาง เปนเหลกฉากตดรมแผนเหลกปดชองใสวสด การตดตองใหดานนอก

ของเหลกฉากหนไปในทศทางทเครองหมน

6. หนงสออางอง 6.1 American Society For Testing And Materials, ASTM. Standard C 131. 6.2 American Society For Testing And Materials, ASTM. Standard C 535.



66

รปท 1 : เครองมอทดสอบความสกหรอ (แบบลอสแองเจอลส)

67



โครงการ...........................................…

.......................................................….

สถานทกอสราง....................................

.......................................................…..

ผ รบจางหรอผนาสง.............................

ชนดตวอยาง................ทดสอบครงท....

ทดสอบวนท..........................แผนท.....

บฟ. มทช.(ท) 501.9-2545 ทะเบยนทดสอบ........................


การทดสอบหาคาการสกหรอ

ของวสดเมดหยาบ

ผทดสอบ


อนมต

จานวนของลกเหลกทรงกลม............................................ แหลงวสด.....................................................

นาหนกของลกเหลกทรงกลม......................................กรม ชนคณภาพ...................................................

ความเรวของการหมนเครอง...............................รอบ/นาท

ขนาดตะแกรง (มม.) นาหนกของตวอยาง (กรม) หมายเหต

ผาน คาง 1 2 3



68

มทช.(ท) 501.10-2545 วธการทดสอบหา สารอนทรยเจอปน

(Organic Impurities)

1. ขอบขาย วธการทดสอบน เปนวธการหาปรมาณสารอนทรย ซงเปนสารผพงทปะปนอยในวสดชนดเมดละเอยด

(Fine Aggregates) โดยประมาณ เพอพจารณาวาเหมาะสมทจะน ามาใชงานหรอไม 2. วธท า

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย ขวดแกวใส (Glass bottle) ขนาดประมาณ 360 ลกบาศกเซนตเมตร(12 ออนซ) มขดแสดง

ความจเปนลกบาศกเซนตเมตรหรอจะใชขดเครองหมายทขวดแกวแทนกได 2.2 วสดทใชประกอบการทดสอบ

2.2.1 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (Sodium Hydroxide) เขมขนรอยละ 3 เตรยมไดโดยชงสารโซเดยมไฮดรอกไซด 30 กรม ผสมกบน าสะอาดจนไดปรมาตร 1 ลตร

2.2.2 แถบสมาตรฐาน โดยก าหนดมาตรฐาน ดงน

สมาตรฐานของ การดเนอร(Gardner) หมายเลข

สของสารอนทรย หมายเลข

5 8 11 14 16

1 2

3 (มาตรฐาน) 4 5

2.2.3 ถาไมม แถบสมาตรฐาน จะเตรยมสารละลายเพอท าเปนสมาตรฐานแทนได ดงน

ใหเตรยมสารละลายชนดแรก คอ น าโซเดยมไฮดรอกไซดทเขมขนรอยละ 3 แลวน ามาผสมกบสารละลายชนดหลงคอกรดเทนนค (Tannic Acid) ทเขมขนผสมในสารละลายของแอลกอฮอลกบน า (มแอลกอฮอลรอยละ10) โดยเอากรดเทนนค 2 สวน ผสมกบสารละลายแอลกอฮอลกบน าดงกลาว 98 สวน โดยปรมาตรซงมอตราสวนดงน สารละลายชนดแรกปรมาณ 97.5 ลกบาศกเซนตเมตร ผสมกบสารละลายชนดหลง

69



ประมาณ 2.5 ลกบาศกเซนตเมตร เพอใหไดปรมาณ 100 ลกบาศกเซนตเมตร เขยาใหเขากนแลวใสไวในขวดขนาด 360 ลกบาศกเซนตเมตร (ประมาณ 12 ออนซ) ใหเตรยมสารละลายมาตรฐานดงกลาวน เวลาเดยวกบทเรมท าการทดสอบ ซงจะไดกลาวตอไป

สารละลายนจะแสดงสมาตรฐานเมอมอาย 24 1/2ชวโมง นบจากเรมผสม ถาต ากวาก าหนดนหามใช

2.3 การเตรยมตวอยาง น าตวอยางมาคลกเคลาใหเขากนในขณะทตวอยางมความชนเพอลดการแยกตว และแยกตวอยางโดยใชเครองแบงตวอยางใหไดตวอยางทจะน าไปไวทดสอบประมาณ 250 กรม

2.4 แบบฟอรมใหใช แบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.8.2-2545 2.5 การทดสอบ

2.5.1 เทวสดทเตรยมไวลงในขวดแกวทดสอบจนไดปรมาตร 133 ลกบาศกเซนตเมตร (ประมาณ 4 1/2ออนซ)

2.5.2 เตมสารละลายทเตรยมไวตามขอ 2.2.1 ลงในขวดแกวทดลองจนไดปรมาตรเปน 207 ลกบาศกเซนตเมตร (ประมาณ 7 ออนซ)

2.5.3 เอาจกอดปากขวดแลวเขยาแรง ๆ จนเหนวาไมมฟองอากาศเหลออยตรวจดอกครง ถาระดบสารละลายมปรมาตรไมถง 207 ลกบาศกเซนตเมตร ใหเตมสารละลายเพมอกจนไดปรมาตร 207 ลกบาศกเซนตเมตร บนทกวนและเวลา

2.5.4 ตงขวดทดสอบทงไวนง ๆ หามจบหรอเคลอนยายจนครบ 24 ชวโมง 2.5.5 เมอครบ 24 ชวโมง แลวใหเปรยบเทยบกบ แถบสมาตรฐานตามขอ 2.2.2 หรอ กบ

สารละลายมาตรฐานตามขอ 2.2.3

3. การรายงาน ใหรายงานในหวขอ หมายเหต ของแบบฟอรมทกลาวแลวในขอ 2.4 ดงน

3.1 ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบออนกวาสของแถบสมาตรฐาน เบอร 3 หรอออนกวาสของสารละลายมาตรฐานใหรายงานวา “สออนกวาสมาตรฐาน” ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบแกกวาสของแถบสมาตรฐาน เบอร 3 หรอแกกวาสของสารละลายมาตรฐานใหรายงานวา “สแกกวาสมาตรฐาน”

3.2 ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบใกลเคยงสของ แถบสมาตรฐาน เบอร 3 หรอใกลเคยงสของสารละลายมาตรฐานใหรายงานวา “สใกลเคยงสมาตรฐาน”



70

4 เกณฑการตดสน ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบ มสออนกวาสของแถบสมาตรฐาน เบอร 3 หรอมสเหมอนกบ

สของแถบส มาตรฐาน เบอร 3 ถอวาเหมาะสมทจะน ามาใชงานได ถาสแกกวาสของแถบสมาตรฐาน เบอร 3 ถอวาไมเหมาะสมทจะน ามาใชงาน 5 ขอควรระวง

5.1 เมอตงขวดทงไวแลว หามกระทบกระเทอน และเมอเวลาเปรยบเทยบส หามกระทบกระเทอนเชนเดยวกน เพราะจะท าใหผงละเอยดลอยตวขนมา ซงจะท าใหไดสไมถกตอง บางครงสทไดจะใกลเคยงมาตรฐานมาก พยายามเทยบใหไดวาแกกวาหรอออนกวา

5.2 สารโซเดยมไฮดรอกไซด เปนสารทมพษท าใหเกดการไหมทผวหนงและเยอออนตาง ๆ เชน ตา ปาก จมก ถาถกตองใหรบลางบรเวณนนดวยน าสะอาดและทาดวยน าสมสายช


6.1 วธการทดลองหา Organic Impurities กองวเคราะหและวจยกรมทางหลวง 6.2 Standard Method Of Test For Organic Impurities In Sands For Concrete; AASHTO

Designation : T 21-78 6.3 American Society For Testing Materials. ASTM Designation C 40-84

71



โคร

งการ

……

……

……

……

……

……

……

……

…..…

บฟ

.มทช

.(ท) 5

01.8

.2- 2

545

ทะเ

บยนท

ดสอบ

……

……

……

……

…...

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. ผ

ทดส

อบ

สถา

นทกอ

สราง

……

……

……

……

……

……

……

….

(หนว

ยงาน

ททาก

ารทด

สอบ)

ผรบ

จาง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

ขนาด

เมดว

สด

ผตร

วจสอ

บ ช

นดตว

อยาง

……

……

……

… ท

ดสอบ

ครงท

……

….

ทดส

อบวน

ท……

……

……

……

แผน

ท……

……

….

แห

ลงวส

ด……

……

……

……

……

……

……

……

อนมต

ชนคณ

ภาพ…

……

……

……

……

……

……

……

..

Gra

vel

Sand

Fine

s C

oars

e

Fine

Si

lt C

lay

U.S

.sta

ndar

d si

eve

size

s

0.0001

0.001

0.01

0.1

1

10

100

ขนาด

เสน

ผาน

ศนยก

ลางข

องเม

ดวสด

เปน

มลล

เมตร

(D

iam

eter

in m

m.)

(PERCENT FINER BY WEIGHT)

4.76

0.841 0.420 0.149

0.074

0.005

รอยละโดยนาหนกของเมดท มขนาดเลกกวาท ระบ

100

80

60

40

20

0

_ ¾ in.

- No.4

- No.20

- No.40

_ No.200

- No.10

_ No.100

ก

ารทด

สอบห

าสาร

อนทร

ยเจอ

ปน

สข

อ งสา

รละล

ายทไ

ดจาก

การท

ดสอบ

(

) ส

ออนก

วาสม

าตรฐ

าน

(

) ส

ใกลเ

คยงส

มาตร

ฐาน

(

) ส

แกกว

าสมา

ตรฐา

น

สร

ปผลก

ารทด

สอบ

(

) เห

มาะส

มทจะ

นามา

ใชงา

นได

(

) ไม

เหมา

ะสมท

จะนา

มาใช

งาน



72

มทช.(ท) 501.11-2545 วธการทดสอบหา กอนดนเหนยว

(Clay Lump)

1. ขอบขาย วธการทดสอบน เปนการหาคาของกอนดนเหนยว และวสดรวน (Friable) ทปะปนในวสดชนดเมด

(Aggregates) 2.วธท า

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย 2.2.1 เครองชง ตองสามารถชงไดละเอยดถงรอยละ 0.1 ของน าหนกของตวอยาง 2.2.2 ภาชนะบรรจ เปนภาชนะทไมเปนสนม และขนาดกวาง 2.2.3 ตะแกรงมาตรฐาน 2.2.4 ตอบ ตองสามารถควบคมอณหภม ท 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต)


2.3.1 ตวอยางตองอบใหแหงทอณหภม 1105 องศาเซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) จนน าหนกคงท

2.3.2 ตวอยางของวสดชนดเมดละเอยดทมขนาดใหญกวาตะแกรงขนาด 1.18 มลลเมตร (เบอร 16) ควรหนกไมนอยกวา 25 กรม

2.3.3 ตวอยางของวสดชนดเมดหยาบ ควรมขนาดกระจายตาม ตารางท 1 และมน าหนกของวสดชนดเมด ไมนอยกวาทก าหนดในตารางท 1

ตารางท 1

ขนาดของเมด (Particle) ตวอยางทน ามาทดสอบ

น าหนกของตวอยาง กรม

4.75 - 9.5 มม. (เบอร 4 - 3/8 นว) 9.5 - 19.0 มม. (3/8 - 3/4 นว) 19.0 – 37.5 มม. (3/4 - 1 1/2 นว) มากกวา 37.5 มม. (1 ½นว)

1,000 2,000 3,000 5,000

73



2.3.4 ในกรณทตวอยางมทงวสดชนดเมดละเอยดและหยาบ ใหรอนผานตะแกรง เบอร 4 ถาคางตะแกรงเบอร 4 เปนวสดชนดเมดหยาบ และถาผานตะแกรงเบอร 4 เปนวสดชนดเมดละเอยด จากนนน าตวอยางไปท าตามขอ 2.4.1 และ 2.4.2 ตอไป

2.4 แบบฟอรมใหใช แบบฟอรม ท บฟ. มทช.(ท) 501.11-2545 2.5 การทดสอบ

2.5.1 น าตวอยางมาแผกระจายในภาชนะใหบางเทน าใหทวมตวอยางแชไวเปนเวลา 24 ชม.จากนนใชนวหวแมมอและนวชคอย ๆ บบหรอกลงบนนวมอเพอท าใหเมดของตวอยางหลดออกจากกน อยาใชเลบหรอวสดแขงอน ๆ จากนนน าไปรอน ผานตะแกรง ดงตารางท 2 โดยวธลาง


ขนาดของเมดตวอยางทน ามาทดสอบ ขนาดของตะแกรง ส าหรบสวนแยก เปนเมดดนเหนยว และเมดวสดรวน

1.18 มม. (เบอร 16) 4.75 - 9.5 มม. (เบอร 4 - 3/8 นว) 9.5 - 19.0 มม. (3/8 - 3/4นว)

19.0 - 37.5 มม. (3/4 – 1 1/2นว) มากกวา 37.5 มม. (1 1/2นว)

0.85 มม. (เบอร 20) 2.36 มม. (เบอร 8) 4.75 มม. (เบอร 4) 4.75 มม. (เบอร 4) 4.75 มม. (เบอร 4)

2.5.2 น าตวอยางทคางบนตะแกรงแตละตะแกรงไปอบใหแหงทอณหภม 1105 องศา

เซลเซยส (2309 องศาฟาเรนไฮต) แลวน าไปชงน าหนกใหละเอยดรอยละ 0.1 ของน าหนกตวอยาง (กอนน าไปอบควรน าวสดชนดเมดออกจากตะแกรงใหหมดเสยกอน โดยการลาง แลวจงไปอบใหแหง)


3.1 ในการหาคารอยละ ของกอนดนเหนยวและ วสดรวนทอยในวสดเมดละเอยด หรอในวสดชนดเมดหยาบ หาไดดงตอไปน โดยใชสตรของ กอนดนเหนยว และวสดรวน ในวสดเมดละเอยด คอ

P = (W – R) / W X 100



74

P = คารอยละของกอนดนเหนยว และวสดรวน ของวสดชนดเมด R = น าหนกของ วสดชนดเมด ทเหลอคาง จากขอ 2.4.2 W = น าหนกของ วสดชนดเมด ทคางบนตะแกรง เบอร 16 จากขอ 2.2.2 และ 2.2.3

3.2 ในกรณของวสดชนดเมดหยาบ หลงจากการทดสอบหาขนาดเมดของวสดแลว ถาตวอยางในตะแกรงมน าหนกนอยกวารอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบน าหนกในขอ 2.4.1 ไมจ าเปนตองน ามาทดสอบใหเอาคารอยละของสวนทเปนเมดดนเหนยวและวสดรวนของตวอยางทมขนาดใหญกวา หรอเลกกวามาใชแทนได


4.1 American Society Of Testing Material , ASTM. Standard C 142-78

75



โครงการ………………………………………...

…………………………………………………

สถานทกอสราง………………………………

………………………………………………….

ผ รบจางหรอผนาสง…………………………

ชนดตวอยาง……………… ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท…………………… แผนท……

บฟ. มทช.(ท) 501.11-2545 ทะเบยนทดสอบ………………


การทดสอบหากอนดนเหนยว

ผทดสอบ


อนมต

ชนดของตวอยาง……………………………………………..

ขนาดของตวอยาง………………………………………………มม. ถง…………….………………………………….มม.

นาหนกแหง (W) = …………………………………………….กรม

ขนาดของตะแกรง สาหรบรอนดนเหนยวและวสดรวน = ………………………………………………………… .…มม.

นาหนกทคางบนตะแกรง (R) = ………………………….กรม

รอยละของกอนดนเหนยวและวสดรวน (P) = [ (W-R) / W ] x 100

P (รอยละ) = …………………………………



76

มทช. (ท) 501.12 - 2557 มาตรฐานวธการทดสอบหาคาความคงทน (Soundness) ของมวลรวม


วธการทดสอบน เปนการทดสอบเพอหาคาความตานทานของมวลรวมตอการสลายตวหรอการแตกแยก หลงจากการแชในสารละลายอมตวโซเดยมซลเฟตหรอแมกนเซยมซลเฟต

2. เครองมอ 2.1 ตะแกรงชองผานเปนสเหลยมจตรส ขนาดชองผานตองสอดคลองกบASTM E 11 หรอเทยบเทา

โดยมขนาดตางๆ ตามตารางท 1 ตารางท 1

ขนาดตะแกรงทใช มลลเมตร มวลรวมเมดละเอยด มวลรวมเมดหยาบ 0.150 (เบอร 100)

0.30 (เบอร 50) 0.60 (เบอร 30) 1.18 (เบอร 16) 2.36 (เบอร 8) 4.00 (เบอร 5) 4.75 (เบอร 4)

8.0 (5/16”) 9.5 (3/8”)

12.5 (1/2”) 16.0 (5/8”) 19.0 (3/4”) 25.0 (1”)

31.5 (1 ¼”) 37.5 (1 ¼”)

50 (2”) 63 (2 ½”)

ขนาดโตกวานใหใชตะแกรงทมขนาดใหญขนทละ ½ นว

2.2 ภาชนะบรรจส าหรบใสตวอยางมวลรวมแชลงในสารละลาย จะตองมรพรนเพยงพอเพอทจะใหสารละลายไหลเขาไดสะดวก และสามารถระบายออกไดโดยไมท าใหมวลรวมสญหาย ภาชนะบรรจตวอยางอาจใชตะกราทท าจากลวดตาขาย หรอตะแกรงทมชองเปดทเหมาะสม

2.3 เครองควบคมอณหภม ใชส าหรบควบคมอณหภมของตวอยางใหอยในชวงทก าหนดตลอดเวลาทแชอยในสารละลายโซเดยมซลเฟต หรอแมกนเซยมซลเฟต

77



2.4 เครองชงดจตอล 2.4.1 ส าหรบมวลรวมเมดละเอยด ใชเครองชงทชงไดไมนอยกวา 500 กรม และชงไดละเอยด

ถง 0.1 กรม 2.4.2ส าหรบมวลรวมเมดหยาบ ใชเครองชงทชงไดไมนอยกวา 5000 กรม และชงไดละเอยดถง

1 กรม 2.5 เตาอบตองสามารถใหความรอนไดอยางตอเนองทอณหภม 110+5 องศาเซลเซยส 2.6 เครองมอวดความถวงจ าเพาะ ตองเปนเครองมอทเหมาะสม ท าจากวสดทมคณภาพดอยางด เชน

ไฮโดรมเตอร ตองมความเทยงตรงและแมนย า สามารถอานคาความถวงจ าเพาะของสารละลายไดละเอยดถง 0.001

3. วสดทใชประกอบการทดสอบ สารละลายโซเดยมซลเฟต หรอแมกนเซยมซลเฟต อยางใดอยางหนงโดยใชปรมาตรอยาง

นอย 5 เทาของปรมาตรของตวอยางทจะน ามาท าการทดสอบในแตละครง ซงสารละลายอมตวแตละชนดจะใหผลทดสอบทมคาแตกตางกน ฉะนนการรายงานผลการทดสอบหาคาความคงทน จงตองระบชนดของสารละลายทใชในการทดสอบและจ านวนรอบของการทดสอบ

3.1 เตรยมสารละลายโซเดยมซลเฟตโดยการละลายเกลอโซเดยมซลเฟต เกรด Usp หรอเทยบเทา ในน าทอณหภมประมาณ 25 - 30 องศาเซลเซยส เพมจ านวนของเกลอผง (Na2so4) หรอเกลอผลก (Na2 So4. 10h2o) ใหเพยงพอจนสารละลายอมตวและตกผลกสวนเกนใหสามารถมองเหนได ขณะผสมเกลอลงไปตองหมนกวนอยเสมอจนกวาจะน าไปใช เพอปองกนการระเหยและสงสกปรกตกลงไปใหปดฝาภาชนะบรรจไว ท าสารละลายใหเยนลงทอณหภม 21+1 องศาเซลเซยสคนอกครงหนงแลวทงไวทอณหภมนเปนเวลาอยางนอย 48 ชวโมง กอนจะน าไปใชทดสอบ หากมผลกเกลอปรากฏใหเหนกอนการใชทดสอบในแตละครง ตองท าผลกเกลอใหแตกโดยการคนใหทว ขณะใชทดสอบสารละลายตองมคาความถวงจ าเพาะ 1.151 -1.174 หากสารละลายมสผดไปจากเดม ใหน าทงไปหรอกรองแลวตรวจสอบคาความถวงจ าเพาะใหมกอนน ามาใช

สารละลายโซเดยมซลเฟต ถาใชเกลอผง (Na2 So4) 215 กรม หรอเกลอผลก(Na2 So4. 10h2o)700 กรม ผสมกบน า 1 ลตร จะอมตวทอณหภม 22 องศาเซลเซยส อยางไรกตามถงแมวาสารละลายนจะอมตว แตกอาจจะยงไมคงตวเตมท ถาตองการใหมการตกผลกสวนเกนใหสามารถมองเหน ควรใชเกลอผงไมนอยกวา 350 กรม หรอใชเกลอผลกไมนอยกวา 750 กรม ผสมกบน า 1 ลตร

3.2 เตรยมสารละลายแมกนเซยมซลเฟตโดยการละลายเกลอแมกนเซยม เกรด Usp หรอ เทยบเทาในน าทอณหภม 25-30 องศาเซลเซยส เพมจ านวนของเกลอผง(Mg So4)หรอเกลอผลก (Mg So4. 7h2o) ใหเพยงพอจนสารละลายอมตวและตกผลกสวนเกนใหสามารถมองเหนขณะผสม



78

เกลอลงไป ตองหมนคนอยเสมอจนกวาจะน าไปใชงานทดสอบ เพอปองกนการระเหยและสงสกปรกตกลงไปใหปดฝาภาชนะบรรจไว ท าสารละลายใหเยนลงทอณหภม 21 ± 1 องศาเซลเซยส คนอกครงหนงแลวทงไวอณหภมนเปนเวลาอยางนอย 48 ชวโมง กอนจะน าไปใชทดสอบ หากมผลกเกลอปรากฏใหเหนกอนการใชทดสอบในแตละครงตองท าผลกเกลอใหแตกโดยการคนใหทว ขณะใชทดสอบสารละลายตองมคาความถวงจ าเพาะ 1.295 -1.308 หากสารละลายมสผดไปจากเดม ใหน าทงไปหรอกรองแลวตรวจสอบคาความถวงจ าเพาะใหมกอนน ามาใช

ส าหรบสารละลายแมกนเซยมซลเฟต ถาใชเกลอผง (Mg So4) 350 กรม หรอเกลอผลก(Mg So4. 7h2o)1230 กรม ผสมกบน า1ลตร จะอมตวทอณหภม 23 องศาเซลเซยสอยางไรกตามถงแมวาสารละลายนจะอมตว แตกอาจจะยงไมคงตวเตมท ถาตองการใหมการตกผลกสวนเกนใหสามารถมองเหน ควรใชเกลอผลกไมนอยกวา 1 ,400 กรม ผสมกบน า 1 ลตร

4. แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ.มทช.501.12-Xxxx: วธการทดสอบหาคาความคงทน

5. การเตรยมตวอยาง

น าตวอยางวสดทตากแหงแลว (Air-Dry Sample) มาแบงโดยวธการแบงส (Quartering) หรอใชเครองแบงแยกวสด (Riffle Splitter) แลวน ามารอนผานตะแกรงดงน

5.1 มวลรวมเมดละเอยด ทจะน ามาใชในการทดสอบ ตองผานตะแกรงขนาด 9.5 มลลเมตร(3/8 นว) ทงหมด น ามวลรวมเมดละเอยดดงกลาวมารอนผานตะแกรงขนาดตางๆ ตามตารางท 2 จากผลการทดสอบการแบงขนาดของมวลรวมเมดละเอยดทจะน ามาใชในการทดสอบตองมปรมาณตงแตรอยละ 5 ขนไป และแตละชวงขนาดตองมน าหนกตามทก าหนดไวในตารางท 2 ซงตองไมนอยกวา 100 กรม

79



ตารางท 2 ขนาดตะแกรงและมวลของมวลรวมเมดละเอยดทใชในการทดสอบ

ขนาดตะแกรง มลลเมตร มวลเปนกรม

ผาน คาง 0.60 (เบอร 30 ) 1.18 (เบอร 16 ) 2.36 (เบอร 8 ) 4.75 (เบอร 4 )

9.5 (3/8 )

0.30 (เบอร 50 ) 0.60 (เบอร 30 ) 1.18 (เบอร 16 ) 2.36 (เบอร 8 ) 4.75 (เบอร 4 )

100 100 100 100 100

5.2 มวลรวมเมดหยาบทจะน ามาใชในการทดสอบตองรอนเอาสวนทผานตะแกรงขนาด 4.75

มลลเมตร (เบอร 4) ออกใหหมด น ามวลรวมเมดหยาบดงกลาวมารอนผานตะแกรงตาง ๆ ตามตารางท 3 จากผลการทดสอบการแบงขนาดของมวลรวมเมดหยาบทจะน ามาใชในการทดสอบ ตองมปรมาณในแตละชวงขนาดทใชทดสอบตงแตรอยละ 5 ขนไป และแตละชวงขนาดตองมน าหนกตามตารางท 3

5.3 เมอมวลรวมทจะใชทดสอบประกอบดวยมวลรวมเมดละเอยด และมวลรวมเมดหยาบโดยมสวนคางตะแกรงขนาด 9.5มลลเมตร (3/8 นว) มากกวารอยละ 10 โดยมวล และมสวนผานตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4 )มากกวารอยละ 10 โดยมวลแลว ใหแบงตวอยางออกเปนสวนละเอยดทผานตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร ( เบอร 4) และทดสอบตามวธการทดสอบมวลรวมเมดหยาบกบสวนทคางตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4) ตามล าดบ การรายงานผลใหแยกรายงานคาสวนทไมคงทนของสวนละเอยดและสวนหยาบ และรายงานรอยละของสวนละเอยดและสวนหยาบทมอยในมวลรวมทงหมดดวย



80

ตารางท 3 มวลของมวลรวมเมดหยาบทใชในการทดสอบ

ขนาดทใชทดสอบ มลลเมตร

ขนาดตะแกรง มลลเมตร มวลเปนกรม

ผาน คาง 9.5 (3/8) – 4.75 (เบอร 4) 9.5 (3/8”) 4.75 (เบอร 4) 300+5 19.0 (3/4”) – 9.5 (3/8”) ประกอบดวย

12.5(1/2”) 19.0 (3/4”)

9.5 (3/8”) 12.5(1/2”)

1000+10 330+5 670+10

37.5(1 ½“) – 19.0 (3/4”) ประกอบดวย

25.0(1”) 37.5(1 ½”)

19.0(3/4”) 25.0 (1”)

1500+50 500+30 1000+50

63(21/2”) – 37.5 (1 ½”) ประกอบดวย

50 (2”) 63 (2 ½”)

37.5(1 ½”) 50(2”)

5000+30 2000+200 3000+300

ขนาดทโตกวานใหแบงเปนชวง ชวงละ 25 มลลเมตร ( 1 นว) และใชมวลในแตละชวง

7000+1000

หมายเหต (1) ในกรณของขนาดทใชทดสอบ ประกอบดวยมวลรวมเมดหยาบ 2 ชวง แตละมวลของชวงหนงชวงใดขาดหายไปบาง โดยมวลไมเปนไปตามทก าหนดในตารางท 3 ไมควรเอามวลของอกขนาดหนงมาทดแทนกน ใหด าเนนการขอตวอยางเพมจนไดมวลตามทก าหนด

(2) ในกรณของขนาดทใชทดสอบอยในชวงทตารางท 3 ก าหนดวา ประกอบดวยมวลรวมเมดหยาบ 2 ชวงแลว แตขนาดของชวงหนงชวงใดขาดหายไปหมด เชน ในกรณของวสด Single Size อาจใชมวลของขนาดทมอยมาท าการทดสอบแทนโดยอนโลม

6. การทดสอบ 6.1ลางตวอยางมวลรวมละเอยดบนตะแกรงขนาด 0.30 มลลเมตร (เบอร 50) อบจนมวลคงทท

อณหภม 110+5 องศาเซลเซยสแลวแยกขนาดของวสดโดยใชตะแกรงขนาดตางๆ ตามตารางท 2 เลอกตวอยางบนตะแกรงแตละชนใหมมวลเกนกวา 100 กรม (โดยทวไปเตรยมไวประมาณ 110 กรม) ไวท าการทดสอบอยาน าวสดทตดคางอยระหวางชองตะแกรงมาทดสอบ ชงมวลของแตละตวอยางแยกจากกนใหไดตวอยางละ 105+5 กรม แยกบรรจลงในภาชนะตวอยางทไดเตรยมไวใชในการทดสอบตอไป

6.2 ลางตวอยางมวลรวมเมดหยาบอบจนมมวลคงททอณหภม 110+5 องศาเซลเซยสแลวแยกขนาดของวสดโดยใชตะแกรงขนาดตางๆ ตามตารางท 3 แยกชงมวลของตวอยางทคางอยบน

81



ตะแกรงแตละชนใหไดมวลตามทก าหนดไวในตารางท 3 และถาขนาดทใชในการทดสอบประกอบดวยมวลรวม 2 ชวง ใหรวมมวลกนใหไดตามทก าหนด ส าหรบตวอยางของวสดทมขนาดโตกวา 19.0 มลลเมตร (3/4 นว) จะตองนบจ านวนกอนในแตละขนาดทใชทดสอบ

6.3 แชตวอยางลงในสารละลายโซเดยมซลเฟต หรอแมกนเซยมซลเฟตเปนเวลา 16 - 18 ชวโมง สารละลายจะตองทวมตวอยางอยางนอย 12.5 มลลเมตร (1/2 นว) ปดฝาภาชนะบรรจตวอยางทก าลงทดสอบ รกษาและควบคมอณหภมใหคงทท 21+1 องศาเซลเซยสส าหรบมวลรวมทมมวลเบามากเมอแชตวอยางลงในสารละลายอาจใชตะแกรงทมน าหนกเหมาะสมปดทบเพอใหตวอยางจมในสารละลาย

6.4 หลงจากแชจนไดก าหนดเวลาแลว ใหน าตวอยางมวลรวมออกจากสารละลายปลอยทงไวอก 15+5 นาทเพอใหสารละลายทอาจมตดคางอยตามเมดตวอยางไหลออกหมด แลวน าไปเขาเตาอบซงไดท าใหมความรอนทอณหภมคงทท 110+5 องศาเซลเซยสอยกอนแลว อบตวอยางจนมมวลคงท ตรวจสอบไดโดยการน าตวอยางออกมาชงทงทยงรอนอยหลงจากอบไปแลวทกชวง 2-4 ชวโมง ท าการตรวจสอบหลาย ๆ ครงจนแนใจวาไดมวลทคงทแลว เวลาทใชในการอบจะขนอยกบสภาพของตวอยางและต าแหนงทวางตวอยาง การพจารณาวามวลคงทคดไดเมอมวลมการเปลยนแปลงไมเกนรอยละ 0.1 ในชวง 4 ชวโมงของการอบ และเมอตวอยางมมวลคงทแลวใหปลอยทงไวใหเยนทอณหภมหอง

6.5 ท าการทดสอบซ าโดยการแชแลวน าไปอบใหแหงตามขอ 6.3 และขอ 6.4จนกระทงครบ 5 รอบ หรอตามทระบไวในขอก าหนดของวสดนนๆ ในกรณทท าการทดสอบครอมวนหยดใหทงตวอยางทอบแหงและมมวลคงทไวทอณหภมหองแลวเรมท าการทดสอบตอในวนเปดท าการ

6.6 หลงจากการทดสอบรอบสดทายเสรจสน ใหทงตวอยางจนเยนลงทอณหภมหอง แลวลางดวยน าโดยปลอยใหน าไหลลนผานตวอยางจนสะอาด ปราศจากสารละลายโซเดยมซลเฟต หรอแมกนเซยมซลเฟต (โดยทวไปใชเวลาประมาณ 15 นาท) ระหวางการลางตวอยางตองไมถกกระแทกหรอเสยดสกนจนแตก

6.7 น าตวอยางไปอบจนมมวลคงททอณหภม 110+5 องศาเซลเซยส ทงไวใหเยนทอณหภมหองแลวน าไปรอนผานตะแกรง โดยมวลรวมเมดละเอยดใหใชตะแกรงตามตารางท 2 และมวลรวมเมดหยาบใหใชตะแกรงตามตาราง ท 4 ชวงระยะเวลาของการรอนมวลรวมเมดละเอยด พยายามใหใกลเคยงกบทใชรอนเตรยมตวอยางทดสอบ ส าหรบมวลรวมเมดหยาบใหรอนดวยมอโดยความแรงของการรอนใหพอแนใจวาตวอยางกอนทเลกกวาสามารถผานตะแกรงไดโดยไมเกดการแตก

6.8 ชงมวลของตวอยางทคางตะแกรงเปรยบเทยบกบทชงไวกอนแชในสารละลาย คาทแตกตางกน คอ คาของสวนทไมคงทน



82

ตารางท 4 ขนาดของตะแกรงทใชรอนหาสวนทไมคงทนของมวลรวมเมดหยาบ

ขนาดทใชทดสอบ มลลเมตร

ขนาดตะแกรงทใชรอน มลลเมตร

63 ( 1 ½”) – 37.5 (1 ½”) 37.5 (1 ½”) -19.0 (3/4”) 19.0 (3/4”) – 9.5 (3/8”)

9.5 (3/8”) – 4.75 (เบอร 4)

3.15 (1 ¼”) 16.0 (5/8”) 8.0 (5/16”) 4.0 (เบอร 5)

7. การค านวณ 7.1 การวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Examination)ค านวณหามวลทหายไปหลงจากการ

ทดสอบ คอ การหาคาของสวนทไมคงทน (Actual Loss) จากแบบฟอรมท บฟ.มทช.(ท) 501.12-XXXX ไดดงน

Actual Loss (Gm.) = Mass Of Test Fraction Before Test – Mass Of Test Fraction After Test

Actual Loss (%) = Actual Loss (Gm.) X 100 Mass Of Test Fraction Before Test (Gm.)

Weighted Loss (%) = Actual Loss (%) X % Retained Of Original Sample (1)

100 Total Loss (%) = ผลบวกของ Weighted Loss (%)

7.2 การวเคราะหเชงคณภาพ ( Qualitative Examination) ใหนบตวอยางกอนทโตกวา19.0 มลลเมตร (3/4 นว) ตามวธตอไปน

7.2.1 ใหแยกตวอยางเปนกลมๆตามสภาพการแตกทเกดขน โดยทวไปพอจะแยกไดเปนแตกแยก (Disintegration) หรอแยกออกจากกน (Splitting) ยยสลายเปนชนเลกๆ (Crumbling) เกดรอยราว (Cracking) และหลดเปนแผนๆ (Flaking) ขณะทมการตรวจสอบตวอยางกอนทโตกวา 19.0 มลลเมตร (3/4 นว) อยนน อาจจะตองมการตรวจสอบกอนทมขนาดเลกกวา 19.0 มลลเมตร (3/4 นว) ลงมาบาง ทงนจะไดรถงสภาพการแตกแยกทอาจจะมเพมขน

7.2.2 นบชนสวนทถกแยกออกในแตละกลมมการแตกเกดขน 7.2.3 เปอรเซนตความไมคงทนของแตละกลมหาไดดงน

83



เปอรเซนตความไมคงทนของแตละกลม = จ านวนกอนทเปลยนสภาพในแตละกลม X100 จ านวนกอนทงหมดกอนการทดสอบ

8.การรายงาน 8.1 รายงานคาสวนทไมคงทน (Total Percentage Loss) เปนรอยละ โดยใชจดทศนยม 1

ต าแหนงในแบบฟอรมท บฟ.มทช.501.12-Xxxx 8.2 คาเฉลย (Weighted Average) หาไดจากเปอรเซนตของสวนทไมคงทน (Loss) ของแตละ

ขนาด ขนอยกบขนาดคละ (Gradation) ของตวอยางทน ามาทดสอบ หรอขนอยกบคาเฉลยของขนาดคละของวสดจากแตละขนาดของตวอยางทไดรบยกเวน กรณตอไปน

8.2.1 ส าหรบมวลรวมเมดละเอยด (ซงมขนาดโตกวาตะแกรงขนาด 9.5 มลลเมตร(3/8นว)นอยกวารอยละ10) ใหตงสมมตฐานไววา ขนาดทเลกกวาตะแกรงขนาด 0.30 มลลเมตร (เบอร 50) มสวนทไมคงทน (Loss) เทากบรอยละศนย (0%) และขนาดทโตกวาตะแกรง ขนาด 9.5 มลลเมตร (3/8นว) มสวนทไมคงทนเทากบขนาดทคางตะแกรงขนาดเลกกวาขนาดถดไปในรายงานผลการทดสอบและตองมคาผลการทดสอบ

8.2.2 ส าหรบมวลรวมเมดหยาบ ( ซงมขนาดเลกกวาตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร(เบอร 4)นอยกวารอยละ 10)ใหตงสมมตฐานไววา ขนาดทเลกกวาตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4) มสวนทไมคงทน (Loss) เทากบขนาดทคางตะแกรงขนาดถดไปในรายงานผลการทดสอบ และตองมคาผลการทดสอบ

8.2.3 ส าหรบมวลรวมทประกอบดวยมวลรวมเมดหยาบใหแยกทดสอบเปน 2 ชนด ตามขอ5.3 ใหแยกค านวณคาเฉลยของสวนทไมคงทน (Weighted Percentage Loss) ส าหรบสวนทผานตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4) โดยใหท าขนาดคละของสวนละเอยดเปน 100 เปอรเซนตกอน การรายงานผลการทดสอบใหรายงานแยกจากกน โดยรายงานเปอรเซนตของวสดสวนทผานตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4) และสวนทคางตะแกรงขนาด 4.75 มลลเมตร (เบอร 4)

8.2.4 การค านวณคาเฉลยของตวอยางทไดเตรยมไวตามขอ 5.1 และ 5.2 ถามขนาดทนอยกวารอยละ 5 ของตวอยาง ซงไมไดน าไปทดสอบ ใหถอวามสวนทไมคงทน (Loss) เทากบคาเฉลยของสวนทไมคงทนของขนาดทโตกวาขนาดถดไป และขนาดทเลกกวาขนาดถดไป แตถาหากมขนาดหนงขนาดใดขาดหายไป ใหถอเอาคาของขนาดถดไปอนหนงอนใดไมวาจะโตกวาหรอเลกกวาทมคาผลการทดสอบ มาใชเปนสวนทไมคงทน



84

8.3 ในกรณตวอยางทมกอนขนาดโตกวา 19.0 มลลเมตร (3.4นว) ใหรายงานจานวนกอนกอนการ

ทดสอบและจานวนกอนทแตกตามสภาพตางๆ หลงการทดสอบดวย

9. หนงสออางอง

9.1 The American Association Of State Highway And Transportation Official. Standard

Specifications For Highway ;Materials And Methods Of Sampling And Testing. Part

II. AASHO Designation: T 104-99

9.2 American Society For Testing And Materials Annual Book Of ASTM Standard, Part

IIASTM Designation : C 88-13

9.3 Department Of Highways. Standard Department Of Highways. Standard Testing.

Test. Number Dh-T 213/1998

85



มทช.(ท) 501.13 - 2557

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาความสมมลยของทราย

(Sand Equivalent )


วธการทดสอบน เปนการทดสอบเพอหาคาสดสวนระหวางวสดละเอยดประเภทฝ นหรอวสด

ประเภทดนเหนยวกบวสดเมดหยาบ

2. เครองมอ

2.1 กระบอกตวงพลาสตก เสนผานศนยกลางภายใน 31.75 มลลเมตร (1 ¼ นว) สง

431.80 มลลเมตร (17 นว) มขดวด 318 มลลเมตร (15 นว) ซงแบงออกเปน 15 สวน สวนละ

25.4 มลลเมตร (1 นว) แตละสวนแบงออกเปน 10 ชอง

2.2 Irrigator Tube

2.3 Weighted Foot Assembly ซงประกอบดวย Sand Reading Indicator ตดอยกบแกนหางจาก

ตว Foot 254 มลลเมตร (10นว)

2.4 Siphon Assembly ประกอบดวยขวดกลมซงบรรจสารละลายแคลเซยมคลอไรด (Calcium

Chloride) 3.80 ลตร (1 แกลลอน) โดยวางขวดกลมสงจากโตะททาการทดลอง Sand

Equivalent ประมาณ 914+25 มลลเมตร (3 ฟต+1 นว)

2.5 กระปองตวง (Measuring Can) ขนาดเสนผาศนยกลางโดยประมาณ 2.25 นว ความจ 85+5

มลลลตร (3 ออนซ)

2.6 กรวยปากกลมเสนผานศนยกลางตรงปากกรวยประมาณ 100 มลลเมตร

2.7 นาฬกาจบเวลา

2.8 เครองเขยากล (Mechanical Shaker) หรอเครองเขยามอ (Manual Shaker) โดยม

ประสทธภาพในการเขยา 175 + 2 รอบตอนาท และระยะทางเขยาเทากบ 203 + 1มลลเมตร (8

+0.004 นว)

2.9 จกยาง Rubber Stopper ตองมขนาดพอดกบกระบอกตวงพลาสตก

3. วสดทใชประกอบการทดสอบ

3.1 สารละลายเขมขน (Stock Solution) คอ สารละลายแคลเซมคลอไรด ( Calcium Chloride )

โดยเตรยมไดจากสารแอนไฮดรส แคลเซยม คลอไรด (Anhydrous Calcium Chloride) 454

กรมกลเซอรน(USP Glycerine 95% 2,050 กรม(1,640ml) และฟอรมลดไฮด

(Formaldehyde) 47 กรม ละลายสารละลายแคลเซยมคลอไรดในนากลน 1,900 มลลลตร

(1/2 แกลลอน) แลวนาไปกรองผานกระดาษกรองแบบ Rapid Filtering Filter Paper หรอ



86

Whatman No.12 เตมกลเซอรนและฟอรมลดไฮดในสารละลาย ผสมใหเขากนแลวเตมนา

กลนลงไปอกจนไดสารละลาย 3.80 ลตร (1 แกลลอน)

3.2 สารละลายเพอการใชงาน (Working Solution) เตรยมไดจากการนาเอาสารละลายในขอ 3.1

มาเตมกระปองตวง (85+5 มลลลตร)แลวเตมนากลนลงไปใหไดสารละลาย 3.80 ลตร (1

แกลลอน)

3.3 นากลนหรอนาปราศจากไอออน (นา Di หรอ Deionized Water)แตถาไมมนากลนหรอนา

ปราศจากไอออน สามารถใชนาประปาทมคณภาพดแทนได

4. แบบฟอรม

ใชแบบฟอรมท บฟ.มทช. 501.13 –XXXX: วธการทดสอบหาคาความสมมลยของทราย

5. การเตรยมตวอยาง

นาตวอยางวสดทตากแหงแลว (Air-Dry Sample) มาแบงโดยวธการแบงส (Quartering) หรอใชเครอง

แบงแยกวสด (Riffle Splitter)จากนนนาไปรอนผานตะแกรงเบอร 4 (4.75 มลลเมตร )แลวตวงมา 1 กระปอง

ตวง (85+5 มลลลตร) เคาะกระปองกบพนแขงๆ เพอใหตวอยางวสดเตมกระปองมากทสด แลวปาดทขอบ

กระปองตวงใหเรยบ

6. การทดสอบ

สถานททใชในการทดสอบ ตองเปนสถานททไมมการสนสะเทอน ซงอาจจะทาใหอตราการตกตะกอน

ผดพลาดไปโดยดาเนนการทดสอบตามขนตอนดงตอไปน

6.1 เตมสารละลายจากขอ 3.2 ลงไปในกระบอกตวงพลาสตกใหสง 4 + 0.1 สวน (4 +0.1 นว)

โดยผาน Irrigator Tube วางกรวยปากกลมบนปากกระบอกตวง แลวเทตวอยางวสดจาก

กระปองตวงทเตรยมไวแลวลงไป ไลฟองอากาศโดยใชกนกระบอกตวงกระแทกกบฝามอจน

ตวอยางเปยกโดยทวถงกน

6.2 แชตวอยางวสดทงไวโดยไมใหถกรบกวนเปนเวลา 10 + 1 นาท แลวอดกระบอกตวงดวยจก

ยาง พลกกระบอกตวงควาไปมาพรอมทงเขยา เพอปองกนมใหวสดตกคางอยทกนกระบอก

ตวง

6.3 การเขยากระบอกตวงสามารถทาได 3 วธ คอ

6.3.1 เขยาดวยเครองเขยากล โดยวางกระบอกตวงพลาสตกซงอดดวยจกยาง

อยในแนวราบ และอยในลกษณะตดแนนกบเครองเขยากลนเขยาเปนเวลา 45+1

วนาท

87



6.3.2 เครองเขยามอ โดยยดกระบอกตวงพลาสตกซงอดดวยจกยางเขากบเครองโดยใช

สปรงยด 3 ตว ตงเครองนบจานวนเขยาโดยใหเรมทศนย ดนเหลกโยกกระบอกตวง

ไปในแนวนอนดานขาง จนกระทงปลายเขมชทเครองหมายกาหนดระยะทางการ

เขยาซงตดอยบนกระดาษดานหลงเครองโยก แลวจงปลอยมอใหเหลกโยกเขยา

กระบอกตวงโดยอสระ หรออาจใชปลายนวมอโยกชวย เพอใหการเขยาเปนไปอยาง

สมาเสมอ และเคลอนทในแนวดานขางตามระยะทกาหนดไว การเขยาทถกตอง

สมบรณคอการโยกทเมอครบรอบครงหนง ๆ แลวปลายเขมชจะอยภายในขดความ

กวางของเครองหมายกาหนดระยะทาง โดยใหเขยาเชนน 100 รอบ

6.3.3 ใชมอเขยา โดยจบกระบอกตวงทงสองขางในแนวราบ ใหระยะทางเขยาในแนวราบ

ยาว 228 + 25 มลลเมตร (9 +1 นว) และใหเขยา 90 รอบ ในเวลาประมาณ 30

วนาท(การนบจานวนรอบใหนบจากจดเรมตนเขยาไปแลวกลบมาทจดเรมตนนบเปน

1 รอบ )

6.4 หลงจากเขยาตามวธการตามขอ 6.3แลว นากระบอกตวงพลาสตกตงบนโตะแลวเอาจกออก

หยอนปลาย Irrigator Tube ลงไปในกระบอกตวง เปดใหสารละลายในขวดผานออกไปลาง

วสดทตดอยขาง ๆ กระบอกตวงจากขอบบนลงไป คอย ๆ หมนและดน Irrigator Tube ผาน

ชนวสดเมดหยาบลงไปจนถงกนกระบอกตวง ระวงอยาใหทรายหรอดนไปอดตนทปลายของ

Irrigator Tube วสดเมดละเอยดจะลอยตวขนมาเปนของผสมอยเหนอวสดเมดหยาบ เมอ

ของผสมมระดบอยทขด 15 สวน ( 15 นว) คอย ๆ ยก Irrigator Tubeขน แตยงปลอยให

สารละลายไหลออกเรอย ๆ เมอยก Irrigator Tube ออกจากกระบอกตวง ระดบของผสมใน

กระบอกตวงตองอยทระดบขดท 15 สวน ( 15 นว)

6.5 ปลอยกระบอกตวงทงไวโดยไมใหถกรบกวนอก 20 นาท นบจากเอา Irrigator Tube ออกจะ

เหนดนเหนยวลอยอยโดยแยกเปนชนอยางชดเจน ไมควรวางกระบอกตวงพลาสตกในททม

แสงแดดอานคาระดบชนบนสดของดนเหนยวบนกระบอกตวงเปนคา “Clay Reading” ถาใน

ระยะเวลา 20 นาท ดนเหนยวยงตกตะกอนไมหมด โดยยงไมเหนเปนชนแยกกนอยางชดเจน

ใหยดเวลาออกไปอกแตไมควรมากกวา 30 นาท ถามากกวา 30 นาท แลวยงไมมการแยก

ชนใหเหนไดอยางชดเจน ใหทาการทดลองใหมโดยใชอก 3 ตวอยาง และคา Clay Reading

ของตวอยางทใช ใหใชคาทระยะเวลาตกตะกอนทสนทสด

6.6 คา Sand Reading ไดจากการนาเอา Weighted Foot Assembly คอย ๆหยอนลงใน

กระบอกตวง ไปวางบนวสดหยาบหรอทราย อานคาบนกระบอกตวงระดบบนสดของ

Indicator แลวลบดวย 10 จะไดคา“Sand Reading”

6.7 การหาคาของ “Clay Reading” และ “Sand Reading” ถาคาทไดตกอยระหวาง 0.1 นว ให

จดบนทกคาในระดบทสงกวา กลาวคอ การปดตวเลขขน



88

7. การคานวณ

คา Sand Equivalent (Se) = (Sand Reading)/(Clay Reading)X100 ถาคา Se ไมเปนเลข

จานวนเตมใหปดเปนเลขจานวนเตม เชน คา Se เทากบ 41.25 ใหปดเปน 42 เปนตนโดยคา Se มคาอย

ระหวาง 0-100 ซงคา Se มากแสดงวาปรมาณวสดสวนละเอยดประเภทฝ นหรอวสดประเภทดนเหนยว

เหนยวมนอย


ใหรายงานผลตามแบบฟอรมท บฟ.มทช. 501.13 – XXXX : วธการทดสอบหาคาความสมมลยของ

ทราย


9.4 The American Association Of State Highway And Transportation Official. Standard

Specifications For Highway Materials And Methods Of Sampling And Testing. Part

II. AASHO Designation: T 176-08

9.5 State Of California. Department Of Public Works, Division Of Highways. Materials

Manual Of Testing And Control Procedures, Vol. 1. Test Method No. Calif. 217-B

9.6 American Society For Testing And Materials (1971) Annual Book Of ASTM

Standard, Part IIASTM Designation : D 2419-09

9.7 State Of California. Department Of Transportation, Division Of Engineering Services.

California Test 217 June 2008

9.8 Plastic Fines In Graded Aggregates And Soils By Use Of The Sand Equivalent Test

AASHTO T176-08-Ul

9.9 Department Of Highways. Standard Department Of Highways. Standard Testing.

Test. Number Dh-T 203/1972

89



โครงการท .

.

สถานทกอสราง .

.

ผ รบจางหรอผนาสง .

ชนดตวอยาง ทดสอบท .

ทดสอบวนท แผนท .

แบบ บฟ. มทช.(ท) 501.13-2557 ทะเบยนทดสอบ .

( หนวยงานททาการทดสอบ )

การทดสอบหาคาความสมมลยของทราย

( Sand Equivalent )

ผทดสอบ


อนมต

คณลกษณะ ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 หมายเหต

Clay Reading

Sand Reading

SE = Sand Reading

Clay Reading

คาเฉลยความสมมลยของทราย

x 100



90

มทช.(ท) 601-2545

มาตรฐานการทดสอบการกลนวสดยางคตแบกแอสฟลต

(Cut-Back Asphalt)


มาตรฐานการทดสอบน เปนการตรวจสอบวสดคตแบกแอสฟลตโดยการกลน ซงชนดตาง ๆ ของวสด

ยางคตแบกแอสฟลต ไดกาหนดไวใน มทช. 211-2545, มทช. 212-2545 และ มทช. 213-2545

2. วธทา

2.1 เครองมอและอปกรณประกอบดวย

2.1.1 ขวดกลน เปนขวดกนกลม ขนาด 500 มลลเมตร มหลอดแกวตอออกไปดานขางทคอ

ขวดดงแสดงไวใน รปท 1 มขนาดดงตอไปน

1. เสนผานศนยกลางภายนอกของขวด 102±2.0 มม.

2. เสนผานศนยกลางภายในของขวด 25±1.2 มม.

3. เสนผานศนยกลางภายในของหลอดตอดานขาง 10±0.5 มม.

4. ความสงภายนอกของขวด 135±5 มม.

5. ระยะภายนอกจากกนขวดถงจดตอภายใน หลอดตอดานขาง 105±3 มม.

6. ความยาวของหลอดตอดานขาง 220±5 มม.

7. มมทหลอดตอดานขางตอกบขวด 75±3 มม.

8. ความหนาของหลอดตอดานขาง 1.0 ถง 1.5 มม.

รปท 1 ขวดกลน (Distillation Flask)

91



2.1.2 เครองควบแนน (Condenser) ใชเครองควบแนนขนาด 200-300 มม. สวนหมผนง

ภายนอกทาดวยแกว มขนาดดงตอไปน

1. ความยาวของสวนหมไมรวมคอ 200-300 มม.

2. ความยาวของหลอดควบแนน 450±10 มม.

3. เสนผานศนยกลางภายนอกของหลอดควบแนน 12.5±0.5 มม.

4. เสนผานศนยกลางภายนอกของปลายสวนทกวางของหลอดควบแนน23±0.1 มม.

5. ความยาวของสวนกวางของหลอดควบแนน 75±5 มม.

2.1.3 หลอดตอ (Adapter) ทาดวยแกวหนา 1 มม. ลกษณะเปนหลอดแกวงอเปนมม

ประมาณ 105 องศา ปลายดานหนงมเสนผานศนยกลางภายในประมาณ 18 มม.

และปลายอกดานหนงมเสนผานศนยกลาง ภายในประมาณ 5 มม. ผวภายใน

ดานลางจะตองคอย ๆ ลาดตาลงตามสวนโคงปลายของหลอดตอ ตองอยในแนวดง

และปลายสดสวนทของเหลวจะไหลออก ตองตดหรอฝนใหเรยบเฉยง เปนมม 45±5

องศา ดงรปท 2

รปท 2 อปกรณสาหรบกลน (Distillation Apparatus)

2.1.4 ทครอบขวดกลน ใชครอบขวดกลนเพอปองกนลมและและการแผรงสความรอนทา

ดวยเหลกชบสงกะส ภายในบดวยแผนใยหน (Asbestos) หนาประมาณ 3.2 มม. ท

ครอบนมชองปดดวยวสดใสใหมองผานได 2 ชอง ฝาปดดานบนมสองชน ทาดวย

Transite Board หรอเหลกชบสงกะสบดวยแผนใยหนหนาประมาณ 3.2 มม.ดงรปท 3



92

รปท 3 ทครอบขวดกลน

2.1.5 ภาชนะรองรบของเหลวทกลนได ใชกระบอกตวงทมจะงอยปาก สาหรบเทของเหลว

ออกและมมาตรฐานตามตารางขางลางน

มาตรฐานกระบอกตวงทใชรองรบของเหลวทกลนได

หมายเหตควรมขดยาวและตวเลขกากบทกชวง 5 มลลลตรและ 10 มลลลตร

รปท 4 ภาชนะรองรบของเหลวทกลนได

93



2.1.6 ภาชนะใสวสดทเหลอจากการกลน ใชกระปองดบก พรอมฝาปดขนาด 240 มล. (8

ออนซ) มเสนผานศนยกลาง 75±5 มม. และสง 55±5 มม.

2.1.7 เทอรโมมเตอรชนดมชวงระหวาง 30 องศาฟาเรนไฮตถง 760 องศาฟาเรนไฮตมความ

ละเอยดอานไดถง 2 องศาฟาเรนไฮตความยาวประมาณ 380 มม. หรอใช

เทอรโมมเตอรชนดมชวงระหวาง 2 องศาเซลเซยส ถง 400 องศาเซลเซยส มความ

ละเอยดอานไดถง 1 องศาเซลเซยส ความยาวประมาณ 380 มม.

2.2 การเตรยมตวอยางการทดสอบ

2.2.1 กวนและเขยาตวอยางใหทว ถาตวอยางเหนยวมากกใหความรอนเลกนอย เพอให

ตวอยางเปนเนอเดยวกน แบงตวอยางทจะทดสอบประมาณ 300 มล.

2.2.2 ถาตวอยางมนามากกวารอยละ 2 ตองทาการกาจดนาออกเสยกอนตามวธการ

ทดสอบ AASHTOT.83 - 70 “Dehydration Of Oil-Type Preservatives”

2.2.3 คานวณนาหนกของตวอยางซงมปรมาตร 200 มล. จากคาความถวงจาเพาะของ

ตวอยางแลวชงตวอยางจานวนนนในขวดกลน

2.2.4 ตงขวดกลนพรอมทครอบบนวงแหวนซงตดอยกบขาตง (Stand) บนวงแหวนนใชแผน

ลวดตะแกรงทนความรอน ขนาดตะแกรงเบอร 20 กวางยาวดานละ 150 มม. วาง

ซอนกน 2 แผน ใชทบงทเหมาะสมบงตะเกยง เพอปองกนลมตอเครองควบแนนกบ

ขวดกลน โดยใชจกไมคอรกทแนนพอด หลอดควบแนนจะตองแหงและสะอาด

2.2.5 นาจกไมคอรก ซงมเทอรโมมเตอรเสยบอยเรยบรอยแลวปดลงทปากขวดกลน จด

เทอรโมมเตอรใหปลายกระเปาะอยสงกวากนขวดกลนประมาณ 6.5 มม. ขวดกลน

และเทอรโมมเตอรจะตองตงตรง

2.2.6 สวมหลอดตอทปลายเครองควบแนน เพอใหของเหลวทกลนไดไหลผานลงสกระบอก

ตวงระยะจากคอขวดกลนจนถงปลายสดของหลอดตอจะตองไมมากกวา 700 มม.

และไมนอยกวา 600 มม.

2.2.7 วางกระบอกตวงทปลายหลอดตอ โดยใหปลายหลอดตออยตาลงไปในกระบอกตวง

อยางนอย 25.4 มม. แตจะตองไมตาถงขด 100 มล.

การประกอบเครองมอทดสอบแสดงไวในรปท 2

2.3 แบบฟอรมใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 601-2545

2.4 การทดสอบ

2.4.1 จดตะเกยงใหความรอนกบตวอยาง โดยใหมของเหลวหยดแรกเกดขนทปลายหลอด

ดานขางของขวดกลนภายในเวลา 5 ถง 10 นาท ใหรายงานดวยวาของเหลวหยดแรก

นเปนนาหรอนามน

2.4.2 ดาเนนการกลนตอไปโดยรบเปลวไฟ เพอทาใหมของเหลวทกลนไดในอตราตอไปน



94

1) จานวน 50 ถง 70 หยดตอนาทจนอณหภม 260 องศาเซลเซยส (500 องศาฟา

เรนไฮต)

2) จานวน 20 ถง 70 หยดตอนาทจากอณหภม 260 ถง 316 องศาเซลเซยส (500

ถง 600 องศาฟาเรนไฮต) แลวเรงไฟใหอณหภมเพมจาก 316 ถง 360 องศา

เซลเซยส (600 ถง 680 องศาฟาเรนไฮต) ภายในเวลาไมเกน 10 นาท จานวน

หยดในการควบคมอตราการกลนใหนบทปลายหลอดตอ

2.4.3 จดบนทกปรมาตรของของเหลวทกลนไดทอณหภม 225, 260 และ 316 องศา

เซลเซยส (437, 500 และ 600 องศาฟาเรนไฮต) ตามลาดบ

2.4.4 ถาตวอยางเรมเปนฟองใหลดไฟลง แตตองกลบมาใชไฟแรง เพอใหอตราการกลน

เทาเดม โดยเรวทสดเทาทจะทาได ถายงคงมฟองมากขนเรอย ๆ ใหใชไฟเผารอบ

ขวดกลน แทนทจะตงไวตรงกลาง

2.4.5 เมออณหภมสงถง 360 องศาเซลเซยส (680 องศาฟาเรนไฮต) แลวรบดบไฟทนท

เปดฝาทครอบขวดกลนออก แลวยกขวดกลนออกมา เทของทเหลออยในขวดกลนลง

สกระปองดบกขนาด 240 มล. กระปองนตองวางอยบนฝาปดของมน ทงนเพอ

ปองกนไมใหวสดทกนกระปองเยนเรวเกนไปและตองวางไวในทซงไมมลมพด

ระยะเวลาทงหมดตงแตดบไฟจนเรมตนเทของทเหลอออกจากขวดกลน จะตองไม

เกน 10 นาท เทของเหลวทเหลอคางอยในเครองควบแนนลงในกระบอกตวงใหหมด

แลวบนทกปรมาตรของของเหลวทได

2.4.6 ทงใหวสดในกระปองดบกเยนลงจนไมมควน กวนใหทวจนแนใจเปนเนอเดยวกน

แลวจงเทวสดนลงในภาชนะหรอเครองมอ เพอจะทาการทดสอบคณภาพอยางอน

ตอไป


3.1 ปรมาตรของของเหลวกลนไดทอณหภมตาง ๆ เทยบกบปรมาณของของเหลวทกลนไดท

อณหภม 360 องศาเซลเซยส (680 องศาฟาเรนไฮต)

3.1.1 ปรมาณรอยละของของเหลวทกลนไดทอณหภม 225 องศาเซลเซยส (437 องศาฟา

เรนไฮต)= A/D X 100


เรนไฮต)= B/D X 100


เรนไฮต)= C/D X 100

เมอ A = ปรมาตรของของเหลวทกลนไดทอณหภม 225องศาเซลเซยส(437 องศาฟาเรนไฮต)

มหนวยเปนมลลลตร

95



B = ปรมาตรของของเหลวทกลนไดทอณหภม 260 องศาเซลเซยส ( 500 องศาฟาเรนไฮต)


C = ปรมาตรของของเหลวทกลนไดทอณหภม 316 องศาเซลเซยส ( 600 องศาฟาเรนไฮต)


D = ปรมาตรของของเหลวทกลนไดทอณหภม 360 องศาเซลเซยส ( 680 องศาฟาเรนไฮต)


3.2 ปรมาณของของเหลวทกลนไดเมอเทยบกบปรมาณตวอยางทใช

3.2.1 ปรมาณรอยละของของเหลวทกลนไดทอณหภมตากวา 175 องศาเซลเซยส (347

องศาฟาเรนไฮต) = E/F X 100

3.2.2 ปรมาณรอยละของของเหลวทกลนไดทอณหภมสงกวา 175 องศาเซลเซยส (347

องศาฟาเรนโฮต)= G/F X 100

เมอ E = ปรมาตรของของเหลวทกลนได ณ อณหภมใด ๆ ทตากวา 175 องศาเซลเซยส

(347 องศาฟาเรนไฮต) มหนวยเปนมลลลตร

F = ปรมาตรของตวอยางทใช (200 มลลลตร)

G = ปรมาตรของของเหลวทกลนได ณ อณหภมใด ๆ ทสงกวา 175 องศาเซลเซยส

(347 องศาฟาเรนไฮต)

3.3 ปรมาณรอยละของสงทเหลอจากการกลนทอณหภม360 องศาเซลเซยส (680 องศาฟาเรนไฮต)=

F– D/F X 100

4. การรายงาน ใหรายงานตามแบบฟอรมใน ขอ 2.3

5. เกณฑตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให

5.1 เกณฑความคลาดเคลอนเนองจากผทดสอบ ผลการทดสอบ 2 ครง โดยผทดสอบคนเดยวกน

ตวอยางเดยวกนหองทดสอบและเครองทดสอบเดยวกน จะตองตางกนไมเกนรอยละ 1

ปรมาตรของตวอยางทใช

5.2 เกณฑความคลาดเคลอนเนองจากเครองมอทดสอบ ผลการทดสอบจากหองทดสอบตางกน

ตวอยางเดยวกนจะตองตางกนไมเกนคาตอไปน

5.2.1 ผลการทดสอบทคานวณไดจาก ขอ 3.2.1 ตองตางกนไมเกนรอยละ 3.5

5.2.2 ผลการทดสอบทคานวณไดจาก ขอ 3.2.2 ตองตางกนไมเกนรอยละ 2.0

5.2.3 ผลการทดสอบทคานวณไดจาก ขอ 3.3 ตองตางกนไมเกนรอยละ 2.0



96


6.1 เวลาเทของทเหลอจากการกลนออกจากขวดกลน ตองระวงใหหลอดตอดานขางของขวดกลน

อยในแนวราบ ทงนเพอปองกนไมใหนามนทคางอยในหลอดนไหลกลบลงไปในขวดกลนอก

6.2 ในระยะแรกของการกลนไมควรเรงไฟจนแรงเกนไป เพราะจะทาใหตวอยางเดอดจนลน

ออกมาทางเครองควบแนน

6.3 ในระหวางการกลนหามมใหเคลอนเทอรโมมเตอร


7.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials

“ Standard Specification For Transportation Materials And Method Of Sampling

And Testing” Part IIAASHTO T. 78 - 78

7.2 Standard Specification For Distillation Equipment : ASTM Designation : E 133-86

97



โครงการ..................................................

สถานทกอสราง.......……………………..

……………………………………………..

ผ รบจาง...................................................

ผนาสง……………………………………..

ชนดตวอยาง………….. ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท…………….……. แผนท…

บฟ.มทช.(ท) 601-2545 ทะเบยนทดสอบ........................


การทดสอบการกลนวสดยาง

คตแบกแอสฟลต

(Cut – Back Asphalt)

ชนคณภาพ....................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

การทดสอบครงท 1

อณหภม

(°ซ)

ปรมาณตวอยางทกลนได

(มล.)

ปรมาณทกลนไดเปนรอยละ

เทยบกบปรมาณทงหมด

ปรมาณทเหลอเปนรอยละ


175

225

260

316

360

การทดสอบครงท 2

อณหภม

(°ซ)

ปรมาณตวอยางทกลนได

(มล.)

ปรมาณทกลนไดเปนรอยละ


ปรมาณทเหลอเปนรอยละ


175

225

260

316

360

สรปผลการทดสอบ

อณหภม

(°ซ.)

ปรมาณตวอยางทกลนได (มล.) ปรมาณเฉลยทกลนไดเปนรอยละ

เทยบกบปรมาณเฉลยทกลนไดท 360 °ซ. การทดสอบ 1 การทดสอบ 2 คาเฉลย

175

225

260

316

360



98

มทช.(ท) 602-2545

มาตรฐานการทดสอบหาจดวาบไฟและจดตดไฟโดยถวยเปดคลฟแลนด

(Cleveland Open Cup)


มาตรฐานวธการทดสอบการหาจดวาบไฟ (Flash Point) และตดไฟ (Fire Point) นหาโดยถวยเปดคลฟ

แลนด ของผลตภณฑปโตรเลยมและของเหลวทกชนด ยกเวนนามนเชอเพลง และสารอนทมจดวาบไฟตา

กวา 79 องศาเซลเซยส

2 วธทา


2.1.1 ถวยทดสอบทาดวยทองเหลองมขนาดตามรปท 1 ซงอาจมทจบหรอไมมกได

ตาสด สงสด ตาสด สงสด

A

B

C

D-รศม

E

F

G

H

I

J

67.5

63

2.8

4

32.5

9

31

2.8

67

97

96

64

3.5

ระบ

34

10

32.5

3.5

70

100

2.658

2.480

0.110

0.157

1.280

0.354

1.221

0.110

2.638

3.819

2.717

2.520

0.138

ระบ

1.339

0.394

1.280

0.138

2.756

3.937

รปท 1 ถวยทดสอบคลฟแลนด (Cleveland Open Cup)

99



2.1.2 ทรองรบถวยทดสอบ (Heating Plate) เปนแผนโลหะ เชน ทองเหลอง เหลกหลอ

เหลกเหนยว หรอเหลกกลา มรตรงกลาง รอบรนมทวางถวยลดระดบลงประมาณ

0.8 มม. รอบนอกบรเวณทวางถวยทดสอบ มแผนฉนวนความรอน ปดบนแผนโลหะ

อกชนหนง ขนาดของทรองรบถวยทดสอบนแสดงไวในรปท 2 ลกษณะของแผน

โลหะอาจเปนรปสเหลยมจตรสหรอแผนกลมกได แผนโลหะนอาจมขนาดใหญกวาท

กาหนดเพอตดตงทจดเปลวไฟทดสอบทจบเทอรโมมเตอร และป มโลหะสาหรบใช

เปรยบเทยบขนาดของเปลวไฟทดสอบ

รปท 2 ทรองรบถวยทดสอบ (Heating Plate)

2.1.3 ทจดเปลวไฟทดสอบ อาจเปนแบบใดกไดทเหมาะสม ตรงปลายควรมขนาดเสนผาน

ศนยกลางประมาณ 1.6 มม. และมรกลวงขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 0.8 มม.

ทจดเปลวไฟนอาจตดตงในลกษณะทสามารถจะแกวงไปมาได จดศนยกลางของร

ในตาแหนงทจดเปลวไฟ จะตองอยในระดบทสงกวาขอบของถวยทดสอบไมเกน 2

มม. ควรมป มโลหะขนาดเสนผานศนยกลาง 3.2-4.8 มม. ตดตงไวในตาแหนงท

เหมาะสมเพอใชเปรยบเทยบขนาดของเปลวไฟทดสอบ

2.1.4 เครองใหความรอนควรใชเตาไฟฟาทควบคมอณหภมได อาจใชเตาแกส หรอ

ตะเกยงแอลกอฮอลหรออยางอนได แตจะตองไมมการลกไหมหรอไมมเปลวไฟ

เกดขนรอบ ๆ ถวยทดสอบ จดใหความรอนจะตองอยตรงกงกลางของถวยทดสอบ

ถาใชเครองใหความรอนแบบมเปลวไฟ ตองปองกนการแผรงสความรอนและลม

โดยใชทบงทเหมาะสม แตจะตองไมยนขนมาเหนอระดบผวบนของแผนฉนวนความ

รอน


A

B

C

D-เสนผานศนยกลาง

E-เสนผานศนยกลาง

F-เสนผานศนยกลาง

6

0.5

6

55

69.5

146

7

1.0

7

56

70.5

159

0.260

0.020

0.236

2.165

2.736

5.748

0.276

0.039

2.276

2.205

2.776

6.260



100

2.1.5 ทจบเทอรโมมเตอร ตองสามารถยดเทอรโมมเตอรใหอยในตาแหนงทตองการไดใน

ระหวางการทดสอบและสามารถนาออกจากถวยทดสอบไดโดยงาย

2.1.6 ขาตงทรองรบถวยทดสอบตองสามารถยดทรองรบใหมระดบคงทและมนคงได

ตลอดการทดสอบ

2.1.7 ทบงแสงและลม ใชบงสามดาน กวางยาวประมาณดานละ 500 มม. สงประมาณ

600 มม. สวนหนาและสวนบนเปด

2.1.8 เทอรโมมเตอรชนดทวดไดละเอยดถง 1 องศาเซลเซยส และวดไดสงสดถง 400

องศาเซลเซยส


2.2.1 ตงเครองมอบนโตะทมนคง และไมมลมพดผาน บงสวนบนของเครองมอดวยทบง

เพอไมใหมแสงสวาง มากเกนไปในเวลาทสงเกตจดวาบไฟ

2.2.2 ใชตวทาละลายทเหมาะสม เชนนามนเบนซนหรอไตรคลอโรเอทเธอรนลางถวย

ทดสอบเมอกาจดนามน วสดยางแอสฟลต หรอสงทตดคางอยในถวยทดสอบจาก

การทดสอบครงกอน ถามพวกคารบอนตดอยตองใชฝอยโลหะถออก และใชนาเยน

ลางถวยทดสอบเสยกอน จงนาไปลนไฟหรอใหความรอน เพอใหตวทาละลายและ

นาทคางอยระเหยไปใหหมด ปลอยใหถวยทดสอบเยนลงจนถงอณหภมทตากวาจด

วาบไฟทคาดไวไมนอยกวา 60 องศาเซลเซยส จงนาไปใชทาการทดสอบได

2.2.3 เสยบเทอรโมมเตอรกบทยดในแนวดง ใหอยในดานตรงขามกบทจดเปลวไฟทดสอบ

ปลายกระเปาะของเทอรมเตอรอยในถวยเหนอกนถวยทดสอบ 6.0 มม. ตาแหนง

ของเทอรโมมเตอรอยหางจากขอบถวย 1 ใน 4 ของเสนผานศนยกลางถวย(ดรปท 3)

101



อปกรณของถวยทดสอบคลฟแลนด (Clevelan Open Cup Apparatus)

เกจวดระดบตวอยาง (Filling Level Gage)

รปท 3 อปกรณถวยทดสอบคลฟแลนด และเกจวดระดบตวอยาง

2.2.4 ถาตวอยางเหนยวมากตองอนใหเหลวพอทจะเทไดสะดวก แตอณหภมทใชในการ

อนจะตองตากวาจดวาบไฟไมนอยกวา 60 องศาเซลเซยส

2.2.5 เทตวอยางลงในถวยทดสอบจนถงขดกาหนดถาตวอยางมากเกนใหใชบเปต หรอ

เครองมออนดดสวนทเกนออก แตถาตวอยางไหลออกมาเลอะเทอะดานนอกของ

ถวยตองทาความสะอาดถวยตามขอ 2.2.2 แลวบรรจตวอยางใหม


A-เสนผานศนยกลาง

B-รศม

C-เสนผานศนยกลาง

D

E

F-เสนผานศนยกลาง

3.2

152

1.6

6

0.8

4.8

ระบ

ระบ

2

7

ระบ

0.126

6

0.063

0.236

0.031

0.189

ระบ

ระบ

0.078

0.276

ระบ

มลลเมตร

A

B

C

D

E

F-รศม

G

101.6

19

3.2

32

9-10

0.8

9.5

4

3/4

1/8

1 1/2

0.354-0.394

1/32

3/8



102

2.2.6 ไลฟองอากาศทผวหนาของตวอยางโดยใชเปลวไฟจากตะเกยงบนเสนผานผวหนา

ของตวอยางจนไมเหนฟองอากาศ (ประมาณ 2-3 ครง)

2.3 แบบฟอรมใชแบบฟอรม ท บฟ.มทช.(ท) 602-2545


2.4.1 จดไฟทจดเปลวไฟทดสอบ และปรบใหเปลวไฟนนมขนาดเสนผานศนยกลาง

ประมาณ 3.2-4.8 มม. โดยเปรยบเทยบกบป มโลหะทตดอยบนเครองมอ

2.4.2 ใหความรอนกบตวอยาง ในระยะแรกใหมอตราการเพมของอณหภมเปน 14-15

องศาเซลเซยส ตอนาท และเมอตวอยางมอณหภมตากวาจดวาบไฟทคาดไว

ประมาณ 60 องศาเซลเซยส ใหลดความรอนลง เพอใหอตราการเพมของอณหภม

ลดลงเปน 5-6 องศาเซลเซยส ตอนาท จนกระทงตวอยางมอณหภมตากวาจดวาบ

ไฟประมาณ 30 องศาเซลเซยส

2.4.3 เมอตวอยางมอณหภมทตากวาจดวาบไฟประมาณ 30 องศาเซลเซยสแลว เรมตน

ใชเปลวไฟเคลอนทผานถวยทดสอบ และใหเปลวไฟผานทกครงทอณหภมเพมขน 2

องศาเซลเซยส การผานเปลวไฟใหผานขามจดศนยกลางของถวยทดสอบ และให

กานของทจดเปลวไฟอยในแนวราบเสมอ การเคลอนทของเปลวไฟผานถวยทดสอบ

จะตองมความเรวสมาเสมอ จะเปนแนวเสนตรงหรอเสนโคงของวงกลมทมรศม

อยางนอย 150 มม. กได จดศนยกลางของเปลวไฟทเคลอนผานถวยทดสอบจะตอง

อยในระดบทสงกวาขอบของถวยไมเกน 2 มม.และใหผานไปทางหนงกอนแลวผาน

กลบมา ระยะเวลาทเปลวไฟผานถวยทดสอบประมาณ 1 วนาท

2.4.4 เมอเกดไฟวาบขนทจดหนงจดใดบนผวหนาของตวอยาง อานอณหภมจาก

เทอรโมมเตอร แลวบนทกเปนจดวาบไฟแตตองแนใจวาไมใชไฟวาบทเกดขนจาก

รอบนอกของเปลวไฟทใชทดสอบ

2.4.5 ถาตองการหาจดตดไฟ ใหความรอนตวอยางตอไปโดยใหอตราการเพมของ

อณหภมเปน 5-6 องศาเซลเซยส จนกระทงตวอยางตดไฟและเกดการลกไหมอย

นานอยางนอย 5 วนาท อณหภมทจดน คอ จดตดไฟ

3 การรายงานใหรายงานตามแบบฟอรมใน ขอ 2.3

4 เกณฑตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให


ดวยตวอยางเดยวกน หองทดสอบและเครองทดสอบเดยวกน จะเชอถอไดเมอผลการทดสอบ

นนแตกตางกนไมเกนคาดงตอไปน

103



4.1.1 จดวาบไฟ 8 องศาเซลเซยส

4.1.2 จดตดไฟ 8 องศาเซลเซยส


จะเชอถอได เมอผลการทดสอบนนแตกตางกนไมเกนคาตอไปน

4.2.1 จดวาบไฟ 16 องศาเซลเซยส

4.2.2จดตดไฟ 14 องศาเซลเซยส


5.1 ในการเทตวอยางลงถวยทดสอบ ตองระวงไมใหเกดฟองอากาศ โดยการเทตวอยางชาๆ อยาง

สมาเสมอใหคอย ๆ เพมระดบขนมาจนถงขดเตม

5.2 ในการทดสอบขณะทอณหภมสงขนจนถงจดทตากวาจดวาบไฟประมาณ 20 องศาเซลเซยส

จะตองระมดระวงไม ใหเกดการรบกวนตอไอของตวอยางในถวยทดสอบ โดยการ

กระทบกระเทอนหรอจากลมหายใจใกลถวยทดสอบ


6.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials “ Standard

Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part

IIAASHTO T. 48



104

โครงการ.................................................. สถานทกอสราง.......……………………………………………………………………………….….. ผ รบจาง................................................... ผน าสง……………………………………. ชนดตวอยาง……………ทดสอบครงท… ทดสอบวนท…………….…… แผนท…..

บฟ. มทช.(ท) 602-2545 ทะเบยนทดสอบ.....................

(หนวยงานทท าการทดสอบ) การทดสอบหาจดวาบไฟ และ จดตดไฟโดยใชวธคลฟแลนด

(Cleveland Open Cup)

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ลาดบ

รายละเอยด

คาทได

หมายเหต

1 จดวาบไฟ (Flash Point) ซ.

2 จดตดไฟ (Fire Point) ซ.

105



มทช.(ท) 603-2545

มาตรฐานการทดสอบคาความหนดของผลตภณฑปโตรเลยมโดยวธเซยโบลต

(Saybolt)


มาตรฐานการทดสอบคาความหนดน ครอบคลมถงการวดคาความหนดของผลตภณฑปโตรเลยม

โดยวธเซยโบลต (Saybolt) ทอณหภมกาหนดใหระหวาง 21.1 องศาเซลเซยส ถง 98.9 องศาเซลเซยส (70

องศาฟาเรนไฮตถง 210 องศาฟาเรนไฮต)

2. วธทา

2.2 ความหนด เซยโบลต ยนเวอรแซล (Saybolt Universal : Su.) หมายถงเวลาเปนวนาทท

ตวอยางผลตภณฑปโตรเลยม 60 มลลลตร ไหลผานรกลม (Orifice) ตามขนาดของยนวเวอร

แซล ซงไดสอบเทยบ (Calibrated) ไวแลวภายใตสภาวะทกาหนด

2.3 ความหนด เซยโบลต ฟรอล (Saybolt Furol : Sf.) หมายถงเวลาเปนวนาททตวอยาง

ผลตภณฑปโตรเลยม 60 มลลลตร ไหลผานรกลมตามขนาดของฟรอล (Furol Orifice) ซงได

สอบเทยบไวแลวภายใตสภาวะทกาหนด

ความหนด เซยโบลต ฟรอล มคาประมาณ 1 ใน 10 ของความหนด เซยโบลต ยนเวอรแซล

สาหรบวสดของแอสฟลต ซงมความหนด เซยโบลต ยนเวอรแซล มากกวา 1000 วนาท ควรทา

การทดสอบ เซยโบลต ฟรอล

3 วธทา


3.1.1 เครองมอหาความหนด เซยโบลต และอางควบคมอณหภม

3.1.1.1 เครองมอหาความหนด ทาดวยโลหะผวเรยบ มความตานทานตอการกด

กรอนมรปราง และขนาดดงแสดงในรปท 1 ตรงสวนบนม 2 ชน ขอบบนของ

ชนในเปนขดกาหนดในการบรรจตวอยาง สวนผนงชนนอกใชสาหรบกน

ตวอยางทลนออกมา เครองมอนประกอบตดกบกนอางควบคมอณหภมใน

ลกษณะตงตรงและขอบบนอยในแนวระดบ สวนลางของเครองมอมเกลยว

สาหรบใสชนสวนทมรกลม (Orifice Tip) ซงสามารถเปลยนใสไดทงแบบ ย

นเวอรแซลและฟรอล ทสวนลางสดของชองสาหรบใสจกไมคอรก เพอ

ปองกนไมใหตวอยางไหลออกมากอนการทดสอบ และทจกไมคอรกตองม

โซเลก ๆ หรอเชอกตดไว เพอสะดวกในการดงจดไมคอรกออกในขณะทา

การทดสอบ



106

3.1.1.2 อางควบคมอณหภม ใชบรรจของเหลวซงเปนตวกลางในการควบคม

อณหภมภายในอางประกอบดวยขดลวดใหความรอน (ซงควรจะอยหาง

จากเครองมอหาความหนดอยางนอย 30 มม.) เครองอตโนมตในการ

ควบคมอณหภม และใบพดสาหรบกวนของเหลว เพอทาใหอณหภม

สมาเสมอ

รปท 1 เครองมอหาความหนด เซยโบลต รกลมแบบ ยนเวอรแซล และรกลมแบบ ฟรอล

107



3.1.2 หลอดดดตวอยางซงอาจใชบเปตแทนกนได มลกษณะดงแสดงใน รปท 2

รปท 2หลอดดดตวอยาง (Withdrawal Tube)

3.1.3 ทจบเทอรโมมเตอร มลกษณะดงแสดงใน รปท 3

รปท 3 ทจบเทอรโมมเตอร (Thermometer Support)

3.1.4 กรวยกรองตวอยาง มรปรางและขนาดดงแสดงใน รปท 4

รปท 4กรวยกรองตวอยาง



108

3.1.5 ถวยกรองรบตวอยาง มรปรางและขนาดดงแสดงใน รปท 5

รปท 5ถวยรองรบตวอยาง

3.1.6 นาฬกาจบเวลา ชนดอานไดละเอยดถง 0.1 วนาท

3.1.7 เทอรโมมเตอร ใชจานวน 2 อน สาหรบอนแรกใชวดอณหภมของตวอยางในเครองมอ

หาความหนด และอนทสองใชสาหรบอณหภมในอางควบคมอณหภม เทอรโมมเตอร

ทใชมชวงวดอณหภมทเหมาะสม ขนอยกบอณหภมทกาหนดในการทดลองดงแสดง

ไวใน ตารางท 1

ตารางท 1ชวงอณหภมของเทอรโมมเตอร

อณหภมทกาหนด เทอรโมมเตอร

ชวงอณหภม ความละเอยด

°ซ °ฟ °ซ °ฟ °ซ °ฟ

21.1 70 19-27 66-80 0.1 0.2

25 77 19-27 66-80 0.1 0.2

37.8 100 34-42 94-108 0.1 0.2

50 122 49-57 120-134 0.1 0.2

54.4 130 29-57 120-134 0.1 0.2

98.9 210 95-103 204-218 0.1 0.2

109




3.2.1 ตงเครองมอในทไมมลมพด และไมมการเปลยนแปลงของอณหภมอยางรวดเรว

3.2.2 บรรจของเหลว ทใชเปนตวกลางลงในอางควบคมอณหภม โดยใหระดบของเหลวนน

อยสงกวาขอบบนชนในของเครองมอหาความหนด อยางนอย 6.5 มม. ตวกลางทใช

ขนอยกบอณหภมทกาหนดในการทดสอบดงแสดงไวใน ตารางท 2

ตารางท 2ของเหลวทใชเปนกลางควบคมอณหภม

อณหภมท

กาหนด ของเหลวทใชเปนตวกลาง

อณหภมแตกตาง

สงสดระหวาง

อางควบคมอณหภม

กบตวอยาง

อณหภมแตกตางท

เหมาะสมระหวาง

อางควบคมอณหภม

กบตวอยาง

°ซ °ฟ °ซ °ฟ °ซ °ฟ

21.1 70 นา ±0.06 ±0.1 ±0.03 ±0.05

25 77 นา ±0.06 ±0.1 ±0.03 ±0.05

37.8 100 นาหรอนามนทมคาความหนดแบบ เซยโบลต

ยนเวอรแซล(SU) ท 100°ฟ เทากบ 50-70 วนาท ±0.14 ±0.25 ±0.03 ±0.05

50 122 นาหรอนามนทมคาความหนดแบบ เซยโบลต




60 140 นาหรอนามนทมคาความหนดแบบ เซยโบลต




98.9 210 นามนทมคาความหนดแบบ เซยโบลต ยนเวอรแซล

(SU) เทากบ 330-370 วนาท ±1.11 ±2.0 ±0.06 ±0.1

3.2.3ใสชนสวนทมรปกลม ทสวนของเครองมอ ถาตวอยางทจะทดสอบเปนนามนเชอเพลง

หรอนามนหลอลนใชชนสวนทมรปกลมแบบ ยนเวอรแซล แตถาเปนตวอยางวสด

แอสฟลต หรออยางอนทใชเวลาในการไหลผานชนสวนทมรกลมแบบ ยนเวอรแซลมา

กกวา 1000 วนาท ใหใชชนสวนทมรกลมแบบ ฟรอล

3.2.4 ใชตวทาละลายทเหมาะสมลางเครองมอหาความหนด แลวปลอยใหแหง



110

3.2.5 เปดสวตชใหเครองทาความรอนและเครองกวนทางาน ปรบอณหภมในอางควบคม

อณหภมใหไดตามทกาหนด ในการทดสอบอณหภมของตวอยางจะคลาดเคลอนจาก

ทกาหนดไดไมเกน 0.03 องศาเซลเซยส

3.2.6 ใสจกไมคอรกตามขอ 3.1.1.1 ทชองสวนลางสดของเครองมอจะตองปดดวยจกไม

คอรก ใหแนนพอดไมใหตวอยางไหลซมออกมา

3.2.7 ถาอณหภมทกาหนดในการทดสอบสงกวาอณหภมหอง ใหอนตวอยางกอนประมาณ

100 มลลลตร โดยอณหภมของตวอยางจะสงกวาอณหภมทกาหนดไดไมเกน 45

องศาเซลเซยส และจะตองตากวาจดวาบไฟไมนอยกวา 27 องศาเซลเซยส สาหรบ

วสดยางแอสฟลตทมสวนผสมของนามนประเภทแขงตวเรว (RC) และประเภท

แขงตวเรวปานกลาง (MC) ใหเทตวอยางลงในเครองมอหาคาความหนดท

อณหภมหอง หามอนตวอยางในภาชนะเปด แตถาตวอยางเทไมสะดวกเนองจากม

ความหนดสง ใหนาตวอยาง ซงอยในภาชนะบรรจตวอยางทปดฝาไปแชในอางนาอน

ทมอณหภมประมาณ 50 องศาเซลเซยส ประมาณ 2-3 นาท แลวจงเทตวอยางลงใน

เครองมอหาคาความหนด

3.3 แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 603-2545


3.4.1 เทตวอยางทเตรยมไวผานกรวยกรองลงสเครองหาคาความหนดจนเตมถงขอบบน

ชนใน ซงเปนขดกาหนดในการบรรจตวอยาง

3.4.2 กวนตวอยางดวยความเรว 30-50 รอบตอนาท จนตวอยางมอณหภมคงทตามกาหนด

และมความคลาด เคลอนไดไมเกน 0.03 องศาเซลเซยส ตองกวนตวอยางตดตอกน

อยางนอย 1 นาท หามปรบอณหภมของตวอยางในเครองมอหาคาความหนด โดย

การจมวสดทเยน หรอรอนลงไป

3.4.3 นาเอาเทอรโมมเตอร ออกจากตวอยางแลวรบใชหลอดดดตวอยางปเปตดดตวอยางท

ลมออกมาอยทชนนอกของเครองมอ จนมระดบตากวาขอบบนชนใน การดดตวอยาง

อยาใหปลายของหลอดดดตวอยางหรอปเปตสมผสกบขอบบนชนใน เพราะจะทาให

ระดบของตวอยางในเครองมอลดลง

3.4.4 วางถวยรองรบตวอยางทใตเครองหาคาความหนดใหอยในตาแหนงทตวอยางไหลลง

มากระทบกบคอถวยพอด ขดกาหนดของถวยรองรบตวอยางตองอยตากวาสวน

ลางสดของเครองมอ 100-130 มม.

3.4.5 ดงโซใหจกไมคอรกหลดออก ในขณะเดยวกนกเรมจบเวลา เมอตวอยางไหลลงสถวย

รองรบจนถงขดกาหนด แลวบนทกเวลาการไหลของตวอยางเปนวนาท ระดบของ

ตวอยางในภาชนะรองรบนใหดทโคงสวนลาง

111



4 การคานวณ

4.1 การสอบเทยบเครองมอ กอนทจะใชเครองมอหาคาความหนดของตวอยางใหสอบเทยบเครองมอ

โดยวธดงตอไปน

4.1.1 การสอบเทยบเครองมอหาคาความหนด ใหใชชนสวนทมรกลมแบบ ยนเวอรแซล หา

เวลาการไหลของนามนมาตรฐาน ตามตารางท 3 ซงรคาความหนดแนนอนท

อณหภม 378 องศาเซลเซยส (100 องศาฟาเรนไฮต) และท 98.9 องศาเซลเซยส

(210 องศาฟาเรนไฮต) โดยดาเนนวธการตามขอ 3.2 และ 3.4

4.1.2 การสอบเทยบเครองมอหาคาความหนดใหใชชนสวนทมรกลมแบบ ฟรอล หาเวลา

การไหลของนามนมาตรฐานตามตารางท 3 ซงรคาความหนดแนนอนทอณหภม 50

องศาเซลเซยส (122 องศาฟาเรนไฮต) และมเวลาการไหลอยางนอย 60 วนาท โดย

ดาเนนวธการทดสอบตามขอ 3.2 และ 3.4

ตารางท 3 นามนมาตรฐานทใชสอบเทยบเครองมอหาความหนด

ชนดของนามนมาตรฐาน

มาตรฐาน

ASTM.

คาความหนด ยนเวอรแซล

(วนาท)

คาความหนด ฟรอล

(วนาท)

ท 37.8°ซ ท 98.9°ซ ท 50°ซ

S 3 36 - -

S 6 45 - -

S 20 100 - -

S 60 290 - -

S 200 930 - -

S 600 - 150 120

4.1.3 เวลาในการไหลทหาไดจะเทากบคาความหนด ยนเวอรแซล ของนามนมาตรฐานนน

แตถาแตกตางกนมาก กวา 0.2 เปอรเซนต ใหคานวณตวแกความคลาดเคลอนของ

เครองนน จากสตร

F = V/T

เมอ F = ตวแกความคลาดเคลอน

V = ความหนด เซยโบลต ของนามนมาตรฐาน เปนวนาท

T = เวลาในการไหลทวดได เปนวนาท



112

4.2 การคานวณผลการทดสอบ

คาความหนดเซยโบลต (วนาท) = เวลาในการไหลของตวอยาง คณดวยคาของ F


5.1 ใหรายงานตามแบบฟอรม ตามขอ 3.3

5.2 ใหรายงานคาทแกความคลาดเคลอน โดยระบวาเปนคาความหนด เซยโบลต ยนเวอรแซล

หรอคาความหนด เซยโบลต ฟรอล และระบอณหภมททาการทดสอบดวย

5.3 คาความหนดทตากวา 200 วนาท ใหรายงานเปนจานวนเตม


6.1 เครองมอหาความหนด ซงมความคลาดเคลอนมากกวา รอยละ 1 หามนามาใชในการทดสอบ

6.2 ตวอยางผลตภณฑปโตรเลยมทนามาใชในการทดสอบตองกรองใหสะอาดเสยกอน


7.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials.“Standard

Specification For Transportation Materials And Method Of Sampling And Testing”

Part II AASHTO T. 72-78

7.2 หนงสอวธการทดสอบวสดกอสรางเลมท 3 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง

7.3 The American Society Of Testing Materials ASTM. D 88-56 (1973)

113



โครงการ..................................................

สถานทกอสราง.......………………………

……………………………………………

ผ รบจาง...................................................

ผนาสง…………………………………….

ชนดตวอยาง……………ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท…………….….. แผนท……

บฟ. มทช.(ท) 603-2545 ทะเบยนทดสอบ........................


การทดสอบหาคาความหนด

ของผลตภณฑปโตรเลยม

โดยวธเซยโบลต (Saybolt)

ชนคณภาพ....................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

การทดสอบความหนดแบบ..............................................................

คาทใชแกความคลาดเคลอน (F) = …………………………

ปรมาตรของตวอยาง

(มล.)

อณหภมของตวอยาง

(°ซ)

เวลา

(วนาท) หมายเหต

0สรปผลการทดสอบ

คาความหนดแบบเซยโบลต = ……………. วนาท



114

มทช.(ท) 604-2545

มาตรฐานการทดสอบคาความหนดของวสดยางแอสฟลต อมลชน

(Asphalt Emulsion) โดยวธเซยโบลต


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความหนด ของวสดยางแอสฟลต อมลชน โดยวธเซย

โบลต (Saybolt) ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส (77 องศาฟาเรนไฮต) และทอณหภม 50 องศาเซลเซยส

(112 องศาฟาเรนไฮต)

2. นยาม

วสดยางแอสฟลต อมลชนน หมายถงวสดยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน ทแตกตวเปนอนภาคเลก

ๆ กระจายอยในสารละลาย ซงประกอบดวยนา อมลซไฟองเอเจนตและอน ๆ ซงอนภาคของวสดยาง

แอสฟลต มประจไฟฟาบวก

3. วธการ


3.1.1 เครองมอหาความหนดแบบเซยโบลต (Saybolt) ตามทกาหนดไวในวธการทดสอบคา

ความหนด โดยวธเซยโบลต มทช.(ท) 603-2545

3.1.2 ตะแกรง หรอแผนกรองเบอร 20 (0.850 มม.) ททาดวยโลหะ

3.1.3 เทอรโมมเตอร

3.1.3.1 ในกรณทดสอบทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ใหใชเทอรโมมเตอรทอานได

ละเอยดถง 0.1 องศาเซลเซยส ในชวง 19 องศาเซลเซยส ถง 27 องศา

เซลเซยส

3.1.3.2 ในกรณทดสอบทอณหภม 50 องศาเซลเซยส ใหใชเทอรโมมเตอรทอานได

ละเอยดถง 0.1 องศาเซลเซยส ในชวง 49 องศาเซลเซยส ถง 57 องศา

เซลเซยส

3.1.4 อางนาทสามารถควบคมอณหภมของนาใหคงทไดตามตองการ


3.2.1 เตรยมเครองมอหาคาความหนดเชนเดยวกบในวธการทดสอบคาความหนด โดยวธ

เซยโบลต มทช.(ท) 603-2545

115



3.2.2 การทดสอบทอณหภม 25 องศาเซลเซยส

กวนตวอยางใหทวโดยไมใหเกดฟอง แลวเทตวอยางลงในขวด ขนาด 100

มลลลตร นาขวดทบรรจตวอยางนไปแชในอางนา ซงควบคมอณหภมของนาไดคงท

25 องศาเซลเซยส โดยมความคลาดเคลอนในทางบวกหรอลบไมเกน 0.2 องศา

เซลเซยส เปนเวลา 30 นาท แลวกลบขวดควาขนลงชา ๆ หลาย ๆ ครงเพอให

อณหภมตวอยางเทากนตลอด ระวงอยาใหเกดฟอง เทตวอยางผานตะแกรง หรอแผน

กรองเบอร 20 ลงในเครองหาคาความหนด ซงไดปรบอณหภมใหคงทตามทกาหนด

แลวปลอยใหตวอยางไหลผานเครองออกมาเลกนอยจงปดดวยจกไมคอรกทชองตรง

สวนลางสดของเครอง เตมตวอยางใหเตมถงขอบบน

3.2.3 การทดสอบทอณหภม 50 องศาเซลเซยส

กวนตวอยางใหทว ระวงอยาใหเกดฟองอากาศแลวเทตวอยางประมาณ 100

มลลลตร ลงในบเกอรขนาด 400 มลลลตร นาบเกอรนไปแชในอางควบคมอณหภม

ของนาซงมอณหภม 70±3 องศาเซลเซยส ใหบเกอรอยลกในนาประมาณ 50 มม.

จบบเกอรใหตงตรง ใชเทอรโมมเตอรกวนตวอยางเปนวงดวยอตราประมาณ 60 รอบ

ตอนาท เพอใหอณหภมของตวอยางเทากนตลอดระวงอยาใหเกดฟองอากาศ เมอ

ตวอยางมอณหภมสงขนถง 51±0.3 องศาเซลเซยส รบเทตวอยางผานตะแกรง หรอ

แผนกรองเบอร 20 ลงสเครองหาคาความหนด ซงอดดวยจกคอรกทชองตรงลางสด

ของเครองมอหาคาความหนดไวแลวจนเตมถงขอบบน ใหกวนตวอยางดวยอตรา

ประมาณ 60 รอบตอนาท ระวงไมใหเกดฟองอากาศเมอตวอยางมอณหภมคงท ท

50±0.05 องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 นาท เอาเทอรโมมเตอรออกจากตวอยาง แลว

รบใชหลอดดดหรอปเปตดดตวอยางทลนออกมาอยทชนนอกของเครองมอออก

3.3 แบบฟอรมใชแบบฟอรมท บฟ มทช.(ท) 604-2545


ดาเนนการทดสอบตามมาตรฐานการทดสอบคาความหนดโดยวธเซยโบลต มทช.(ท) 603-

2545


ทาการคานวณตามวธเดยวกบมาตรฐานการทดสอบคาความหนด โดยวธเซยโบลต มทช.(ท) 603-2545


ใหทารายงานตามแบบฟอรม ในขอ 3.3



116


6.1 เกณฑความคลาดเคลอนเนองจากผทดสอบ ผลการทดสอบหลาย ๆ ครงโดยผทดสอบคน

เดยวกน หองทดสอบและเครองทดสอบเดยวกน จะตองแตกตางกนไมเกนขอกาหนดตอไปน

อณหภมททดสอบ

(องศาเซลเซยส)

คาความหนด

(วนาท)

คาแตกตางทยอมให

ไมมากกวา

25 20 ถง 100 รอยละ 5 ของตวกลาง

(Mean)

50 75 ถง 400 รอยละ 9.6 ของตวกลาง

(Mean)


จะตองแตกตางกนไมเกนคาดงตอไปน

อณหภมททดสอบ

(องศาเซลเซยส)

คาความหนด

(วนาท)

คาแตกตางทยอมให

ไมมากกวา


(Mean)


(Mean)


7.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials “Standard

Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part II

AASHTO T. 59-78

7.2 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 371 แคตอออนกแอสฟลตอมลชนสาหรบถนน

7.3 วธการทดสอบวสดกอสราง เลมท 3 เดอนสงหาคม 2524 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง

117



โครงการ...............................................

สถานทกอสราง………………………..

…..………………………………………

ผ รบจาง................................................

ผนาสง……………………………………

ชนดตวอยาง………….ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท……………….แผนท…….



การทดสอบหาคาความหนด

ของวสดยางแอสฟลต อมลชน

โดยวธเซยโบลต (Saybolt)

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

การทดสอบความหนดแบบ..............................................................

คาทใชแกความคลาดเคลอน (F) = …………………………

ปรมาตรของตวอยาง

(มล.)

อณหภมของตวอยาง

(°ซ)

เวลา

(วนาท) หมายเหต

สรปผลการทดสอบ

คาความหนดแบบเซยโบลตทอณหภม 25°ซ = ……………. วนาท

คาความหนดแบบเซยโบลตทอณหภม 50°ซ = .................... วนาท



118

มทช.(ท) 605-2545

มาตรฐานการทดสอบประจไฟฟาของวสดยางแอสฟลต อมลชน

(Asphalt Emulsion)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการตรวจสอบประจไฟฟาบวกของวสดยางแคตอออนกแอสฟลต

อมลชน

2. นยาม

วสดยางแอสฟลต อมลชนน หมายถงวสดยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน ทแตกตวเปนอนภาค

เลก ๆ กระจายอยในสารละลาย ซงประกอบดวยนาอมลชไฟองเอเจนต และอน ๆ ซงอนภาคของยาง


3. วธทา


3.1.1 แหลงไฟฟากระแสไฟตรง 12 โวลต มลลแอมปมเตอร และตวตานทานปรบคาไดตาม

วงจรไฟฟาใน รปท 1

รปท 1 แผนภาพวงจรเครองทดสอบประจอนภาค

119



3.1.2 ขวไฟฟา เปนแผนเหลกไรสนม (Stainless Steel) ขนาด 25.4x101.6 มม. จานวน 2

แผนฉนวนแยกจากกน วางขนานหางกน 12.7 มม.

3.1.3 บเกอร (Beaker) ขนาด 150 หรอ 250 มลลลตร

รปท 2เครองมอทดสอบประจอนภาคของอมลชไฟตแอสฟลต


3.2.1 เทยางแอสฟลตอมลชนลงในบเกอร ใหมปรมาณมากพอทจะจมแผนขวลงไปไดลก

ประมาณ 25.4 มม.(1 นว)

3.2.2 ทาความสะอาดขวไฟฟาแลวเชดใหแหง ตอสายเขากบแหลงไฟฟา



3.4.1 จมขวไฟฟาลงในตวอยางใหลกประมาณ 25.4 มม. (1 นว) แลวปรบกระแสไฟฟาใหได

อยางนอย 8 มลลแอมป และเรมตนจบเวลาเปนวนาท กระแสไฟฟา 8 มลลแอมปน

เปนคากระแสทตาสด อาจจะกาหนดใหใชกระแสไฟฟาทสงกวานได ใหบนทกคา

กระแสไฟฟาไวดวย

3.4.2 เมอกระแสไฟฟาตกลงถง 2 มลลแอมป หรอเมอครบเวลา 30 นาท แลวแตอยางไหน

จะถงกอนใหตดกระแสไฟฟาออก นาขวไฟฟาไปลางโดยวธใหนาไหลผานเบา ๆ

3.4.3 สงเกตยางแอสฟลตทเกาะขวไฟฟา ถายางแอสฟลตจบอยทขวไฟฟาบวกสะอาดไมม

แอสฟลตเกาะอยจะเปนยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน



120


ใหรายงานผลการทดสอบ ตามแบบฟอรมใน ขอ 3.3



Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part

IIAASHTO T. 59-78

5.2 วธการทดสอบวสดกอสราง เลมท 3 กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง

121



โครงการ...............................................

สถานทกอสราง.......……………………

……………………………………………

ผ รบจาง................................................

ผนาสง……………………………………

ชนดตวอยาง………… ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท…………….…แผนท……

บฟ. มทช.(ท) 605-2545 ทะเบยนทดสอบ........................


การทดสอบหาประจไฟฟา

ของวสดยางแอสฟลต อมลชน

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

� เปนวสดยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน

� ไมเปนวสดยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน



122

มทช.(ท) 606-2545

มาตรฐานการทดสอบปรมาณนาในวสดยางแอสฟลต อมลชน

(Asphalt Emulsion)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการหาปรมาณนา ทผสมอยในวสดยางแอสฟลต อมลชน

2. นยาม

วสดยางแอสฟลต อมลชนน หมายถงวสดยางแคตอออนกแอสฟลต อมลชน ทแตกตวเปนอนภาคเลก

ๆ กระจายอยในสารละลาย ซงประกอบดวยนาอมลชไฟองเอเจนต และอนๆ ซงอนภาคของวสดยาง


3. วธทา


3.1.1 หมอกลนชนดโลหะ เปนรปทรงกระบอกตงตรง สวนใหญทาดวยทองแดง ตอนบนม

ขอบยนออกมา เพอใหฝาปดไดสนท พรอมทงมตวยดฝาปด ฝาปดทาดวยโลหะ

อาจจะเปน ทองเหลองหรอทองแดง มรเจาะขนาดเสนผานศนยกลางภายใน 25.4

มลลเมตร ขนาดและลกษณะของหมอกลนแสดงไวใน รปท 1

รปท 1 หมอกลนชนดโลหะ

123



3.1.2 หมอกลนชนดแกว เปนขวดแกวกนกลม คอสน ทาดวยแกวทนไฟ ขนาดความจ

ประมาณ 500 มลลลตร ดงแสดงไวใน รปท 2

A = 45 ถง 55 มม.

B = 14 ถง 16 มม.

C = 12 ถง 16 มม.

D = 235 ถง 255 มม.

E = 25 ถง 38 มม.

F = 186 ถง 194 มม.

H = 18 ถง 19 มม.

Cเสนผานศนยกลางภายใน

รปท 2หมอกลนชนดแกว รปท 3 ทกกนา

3.1.3 เครองควบแนน (Condenser) เปนแบบหลอดแกวใชนาเยนผานหลอดแกว ห ม

ชนนอกยาวไมนอยกวา 400 มลลเมตร หลอดควบแนนชนในมขนาดเสนผาน

ศนยกลาง ภายนอก 9.5 ถง 12.7 มลลเมตร และปลายหลอดตองตดหรอฝนใหเรยบ

เฉยงทามม 30±5 องศา กบแกนตงของเครองควบแนน

3.1.4 ทกกนา ทาดวยแกวทนไฟ มขนาดและรปรางตามรปท 3 มขดแบงในชอง 0 ถง 1

มลลลตร อานไดละเอยดถง 0.1 มลลลตร และในชวง 1 ถง 20 มลลลตร อานได

ละเอยด ถง 0.2 มลลลตร



124

3.2 วสดทใชประกอบการทดสอบ

ใช XYLENEเปนตวทาละลาย หรอจะใชผลตภณฑปโตรเลยมอนๆ ซงมคณสมบตกลาวคอ กลน

ทอณหภม 120-250 องศาเซลเซยส ไดรอยละ 98 การกลนใหเปนไปตามวธการกลนผลตภณฑ

ปโตรเลยม AASHTOT. 115


3.1.1 ถาตวอยางทจะทดสอบมนานอยกวารอยละ 25 ใหใชตวอยางหนก 100±0.1 กรมถา

ตวอยางมนามากกวารอยละ 25 ใหใชตวอยาง 50±0.1 กรม ชงตวอยางใสในหมอกลน

แลวเตมตวทาละลายปรมาณเทากบตวอยางลงไปกวนใหเขากน โดยระวงไมใหเกดการ

สญหายของตวอยาง

3.1.2 นาหมอกลนทกกนาและเครองควบแนนมาประกอบเขาดวยกน โดยใชจกไมคอรกทแนน

พอด ดงแสดงไวในรปท 1 หรอ 2 ถาใชหมอกลนชนดโลหะใหใชกระดานหนารปวง

แหวน ซงทาใหชนดวยตวทาละลายสอดไวระหวางฝาปดกบขอบทยนออกมา กอนจะ

ขนเกลยวฝาปด ใชกอนสาลอดไวทปลายบนของหลอดควบแนน ทงนเพอปองกนการ

ควบแนนของความชนในอากาศ



ถาใชหมอกลนชนดโลหะ ตงตะเกยงวงแหวนใหอยสงจากสวนลางสดของหมอกลน

ประมาณ 72 มลลเมตร แลวคอย ๆ เลอนตะเกยงวงแหวนนลงทละนอย ในขณะททาการกลน

พรอมทงปรบความรอนใหเกดการควบแนนทปลายหลอดควบแนน ในอตรา 2 ถง 5 หยดตอ

วนาท ดาเนนการกลนตามอตราทกาหนดน จนกระทงมองไมเหนนาในเครองควบแนน และ

ปรมาตรของนาในทกกนาคงทกาจดนาทอาจคางอยในหลอดควบแนนออก โดยการเรงอตราการ

กลนเปนเวลาประมาณ 2-3 นาท

ถาใชหมอกลนชนดแกว ใหดาเนนการกลนโดยปรบความรอนใหเกดการควบแนน ใน

อตราเชนเดยวกบหมอกลนชนดโลหะ


จานวนปรมาณนาหาไดจากสมการตอไปน

ปรมาณนาเปนรอยละ = (A/B) X 100

เมอ A = ปรมาณนาในทกกนาเปนมลลลตร

B = นาหนกของตวอยางเปนกรม

125




ใหรายงานปรมาณนาเปนรอยละ ในแบบฟอรมใน ขอ 3.4



สาหรบตวอยางทมปรมาณนารอยละ 30-50 จะตองแตกตางกนไมเกนรอยละ 0.8


สาหรบตวอยางทมปรมาณนารอยละ 30-50 จะตองแตกตางกนไมเกนรอยละ 2.0


7.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials

“Standard Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing”

Part II AASHTO T. 59-78

7.2 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 371 แคตอออนกแอสฟลตอมลชน สาหรบถนน

7.3 วธการทดสอบวสดกอสราง เลมท 3 เดอนสงหาคม 2524กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง



126

โครงการ............................................

สถานทกอสราง.......………………….

…………………………………………

ผ รบจาง.............................................

ผนาสง…………………………………

ชนดตวอยาง……….ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท…………….แผนท……



การทดสอบหาปรมาณนา

ในวสดยางแอสฟลต อมลชน

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ปรมาณนาเปนรอยละ = ........................

127



มทช.(ท) 607-2545

มาตรฐานการทดสอบแอสฟลตคอนกรตโดยวธมารแชลล

(Marshall)


มาตรฐานการทดสอบแอสฟลตคอนกรตนครอบคลมถงการหาคณภาพของวสดแอสฟลตคอนกรต ท

ใชเปนผวทางหรอพนทางแบบ แอสฟลตคอนกรต

2. นยาม

แอสฟลตคอนกรต หมายถง สวนผสมของวสดยางแอสฟลต กบวสดชนดเมด (Aggregate) ทใชทา

ผวจราจร โดยมมาตรฐานตาม มทช. 230-2545

3 วธทา


3.1.1 กะละมงเคลอบหรอภาชนะโลหะทมขอบสงประมาณ 7 เซนตเมตร เสนผาน

ศนยกลางระหวางขอบประมาณ 25 เซนตเมตร ใชสาหรบใสวสดชนดเมด

3.1.2 ภาชนะโลหะมขอบสงประมาณ 15 เซนตเมตร เสนผานศนยกลางของขอบประมาณ

30 เซนตเมตร สาหรบใชผสมวสดชนดเมด กบวสดยางแอสฟลต

3.1.3 เตาอบทสามารถใหอณหภมสงถง 150 องศาเซลเซยส ใชสาหรบอบวสดชนดเมด

3.1.4 เตาแบบ Hot Plate ทสามารถใหอณหภมไดสงถง 200 องศาเซลเซยส ใชสาหรบให

ความรอนยางแอสฟลต และเครองมอทใชในการบดทบ

3.1.5 หมอโลหะสาหรบใสยางแอสฟลต เพอใหความรอนขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ

20 เซนตเมตร

3.1.6 เกรยงใชผสมวสดชนดเมดกบยางแอสฟลต

3.1.7 เทอรโมมเตอรชนดมกานเปนโลหะ สามารถวดอณหภมไดถง 250 องศาเซลเซยส

3.1.8 เครองชง สามารถชงนาหนกได 5 กโลกรม มความละเอยด 1 กรม ใชสาหรบวสดชนด

เมดและยางแอสฟลต

3.1.9 เครองชง สามารถชงนาหนกได 2 กโลกรม มความละเอยด 0.1 กรม ใชสาหรบวสด

แอสฟลตคอนกรต ทบดทบแลว

3.1.10 อางตมนา (Boiling Water Batch) มตะแกรงลวดสาหรบวางวสดแอสฟลตคอนกรต

ทบดทบแลว สามารถควบคมอณหภมตามทตองการได



128

3.1.11 แทนรอง (Compaction Pedestal) ประกอบดวยฐานไมขนาดประมาณ 20x20x45

เซนตเมตร (8x8x18 นว) มแผนโลหะขนาดประมาณ 30x30x2.5 เซนตเมตร

(12x12x1 นว) ตดอยทขอบบนของฐานไม ฐานไมควรเปนไมทมความแนนแหง

ประมาณ 0.65-0.80 กรมตอมลลลตร (42-48 ปอนดตอลกบาศกฟต) แผนเหลก

จะตองยดแนนกบฐานไม ดงรปท 1

3.1.12 แบบสาหรบบดทบ (Compaction Mold) ประกอบดวยแผนฐาน (Base Plate) แบบ

(Mold) และปลอก (Collar Extension Mold) มเสนผานศนยกลางภายใน 10.16

เซนตเมตร (4 นว) สง 7.62 เซนตเมตร (3 นว) ดงรปท 1

รปท 1 แบบสาหรบบดทบ คอน และทอนรอง

3.1.13 คอน (Compaction Hammer) ประกอบดวยแผนเหลกกลมหนา 1.27 เซนตเมตร

(0.5 นว) มเสนผานศนยกลาง 9.842 เซนตเมตร (3.875 นว) ตดกบกานเหลก ซงม

แทนเหลกหนก 4,536 กรม (10 ปอนด) เลอนขนลงไดอสระสาหรบทงนาหนกลงบน

แผนเหลกกลม ในขณะบดอด ระยะตกกระทบของแทงนาหนกเทากบ 45.72

เซนตเมตร (18 นว) ดงรปท 1

3.1.14 ทจบแบบ (Mold Holder) ใชสาหรบบงคบใหแบบบดทบอยกบท ดงรปท 1

3.1.15 เครองดนตวอยาง (Sample Extruder)

3.1.16 ถงมอกนความรอน ใชสาหรบหยบเครองมอและอปกรณทรอน

3.1.17 ถงมอชนดหนงหรอยาง สาหรบหยบตวอยางทแชในนา

129



3.1.18 เครองทดสอบ มารแชลล (Marshall Testing Machine) ใชสาหรบทดสอบหาคา

เสถยรภาพ (Stability) เปนเครองกดทสามารถรบแรงกดไดไมนอยกวา 3,000

กโลกรม (6,000ปอนด) เปนแบบฉดดวยมอเตอรไฟฟา อตราเรวของมอเตอรทหมน

ฉดตองทาใหฐานหรอทอนกดเคลอนทดวยความเรวประมาณ 5 เซนตเมตรตอนาท

(2 นวตอนาท) เครองกดนจะตองม Proving Ring อานคาแรงกด หรอแรงกดอนใดท

มคณสมบตเทยบเทา ดงรปท 2

รปท 2 เครองทดสอบมารแชลล

3.1.19 แบบทดสอบ เสถยรภาพ (Stability Mold) ใชสาหรบใสตวอยางทดสอบหาคา

เสถยรภาพ ดงรปท 2

3.1.20 เครองวดการไหล (Flow Meter) ใชสาหรบทดสอบหาคาการไหลของตวอยาง

ระหวางกด อานคาไดเปน 0.25 มลลเมตร (0.01 นว) ดงรปท 2



130

3.2 การเตรยมตวอยางการทดสอบ ดาเนนการดงน

3.2.1 ทดสอบหาขนาดวสดชนดเมดหยาบ โดยวธการทดสอบหาขนาดเมดของวสดโดยผาน

ตะแกรงแบบไมลาง ตาม มทช.(ท) 501.8-2545

3.2.2 ทดสอบหาขนาดวสดชนดเมดละเอยด โดยวธการทดสอบหาขนาดเมดของวสดโดย

ผานตะแกรงแบบลาง ตาม มทช.(ท) 501.8-2545

3.2.3 ทดสอบหาความถวงจาเพาะของวสดมวลหยาบ โดยวธการทดสอบหาความ

ถวงจาเพาะของวสดมวลหยาบ ตาม มทช.(ท) 101.4-2545

3.2.4 ทดสอบหาคาความถวงจาเพาะของวสดมวลละเอยด โดยวธการทดสอบหาคาความ

ถวงจาเพาะวสดมวลละเอยด ตาม มทช.(ท) 101.5-2545

3.2.5 หาอตราสวนผสมของวสดชนดเมด เมอรวมกนแลวไดขนาดตามทตองการ

3.2.6 นาวสดชนดเมด ตามอตราสวนทหาไดจากขอ 3.2.5 หนก 1,200 กรม เมอบดทบแลว

ตวอยางจะหนาประมาณ 6.35 เซนตเมตร หรอประมาณ 2.5 นว ใสในกะละมง

เคลอบนาไปอบในเตา อบใหไดอณหภมสงถง 160±5 องศาเซลเซยส

3.2.7 นาแบบสาหรบบดทบและคอนไปวางบนแผนใหความรอน ทมอณหภมระหวาง 90

ถง 150 องศาเซลเซยส

3.2.8 นาวสดยางแอสฟลตทจะใชผสมไปใหความรอนจนมอณหภมททาใหยางแอสฟลต ม

คาความหนด (Viscosity) เทากบ 85±10 วนาท เชยโบลตฟรอล (สาหรบยาง

แอสฟลต AC. 80-100 ตองใหความรอนถง 145±5 องศาเซลเซยส)



3.4.1 นากะละมงใสตวอยางวสดชนดเมดจากขอ 3.2.6 ออกจากเตาอบแลวเทลงใน

ภาชนะโลหะสาหรบผสมวสดชนดเมดกบยางแอสฟลต ใชเกรยงผสมใหวสดชนดเมด

แตละขนาดคละกนใหทว ทงไวใหอณหภมลดลง ถง 145±5 องศาเซลเซยส (เมอใช

ยางแอสฟลต AC. 80-100) ใชเกรยงเกลยตรงกลางวสดใหเปนแอง แลวเทแอสฟลต

ทเตรยมไวใน ขอ 3.2.8 ตามปรมาณทตองการลงในแองตวอยางดงกลาว

3.4.2 นาภาชนะโลหะทไดจาก ขอ 3.4.1 ขนตงบนแผนใหความรอน ใชเกรยงผสมวสดชนด

เมดและยางแอสฟลตใหเขากนโดยเรวทสดโดยปกตประมาณ 1 นาท พยายามให

ยางแอสฟลตเคลอบวสดทกเมด

3.4.3 นาแบบสาหรบบดทบจาก ขอ 3.2.7 มาประกอบเขาท

3.4.4 เทตวอยางวสดผสมลงในแบบทประกอบแลว ใชเกรยงแชะรอบ ๆ ตวอยางดานใน

แบบประมาณ 15 ครง และแชะเขาไปในตวอยางอก 10 ครง ทงไวใหอณหภมของ

ตวอยางลดลง จนแอสฟลต มความหนดเทากบ 140±15 วนาท เซยโบลตฟรอล

131



(สาหรบยางแอสฟลต AC.80-100 ใหทงตวอยางไว จนอณหภมลดลงถง 140±5

องศาเซลเซยส)

3.4.5 วางคอนลงบนตวอยางในแบบ ทาการบดทบตวอยางโดยการยกนาหนกและปลอย

ใหนาหนกตกลงบนแผนเหลก จานวนครงขนอยกบการออกแบบซงแบงออกเปน

3.4.5.1 แอสฟลตตกคอนกรตสาหรบถนนทมการจราจรนอย (Light Traffic) และ

ปานกลาง (Medium Traffic) ใหใชการปลอยนาหนกมาตรฐาน 50 ครง

3.4.5.2 แอสฟลตคอนกรต สาหรบถนนทมการจราจรหนาแนน (Heavy Traffic)

และคบคง (Very Heavy Traffic) ใหใชการปลอยนาหนกมาตรฐาน 75

ครง

3.4.6 เมอครบจานวนการบดทบแลว ทาการกลบตวอยางโดยการกลบแบบ เอาดานลางขน

ดานบน แลวทาการบดทบเชนเดยวกบ ขอ 3.4.5

3.4.7 ทงตวอยางบดทบเรยบรอยแลวไวในแบบ จนกระทงอณหภมของตวอยางลดลงตา

กวา 60 องศาเซลเซยส จงนาตวอยางออกจากแบบ โดยการใชเครองดนตวอยาง ทง

ตวอยางไวในบรรยากาศปกต ไมนอยกวา 16 ชวโมง จงนาไปทาการทดสอบขนตอไป

3.4.8 ในปรมาณของการผสมโดยใชยางแอสฟลตเปอรเซนตอนหนงอนใด ใหเตรยม

ตวอยางอยางนอย 3 ตวอยาง สาหรบการออกแบบใหใชตวอยางแตละเปอรเซนต

ของยางแอสฟลต อยางนอย 5 คา และแตละคาตางกน รอยละ 0.5

3.4.9 ทาการทดลองหาความแนนของตวอยางโดยวธ

3.4.9.1 นาตวอยางไปชงหานาหนกในอากาศ (D) และ

3.4.9.2 นาตวอยางไปแชในนาธรรมดาประมาณ 5 นาท นาตวอยางขนเชดผวให

แหง ชงหานาหนกในอากาศ (D1) และ

3.4.9.3 นาตวอยางจาก ขอ 3.4.9.2 ไปชงหานาหนกในนา (E)

3.4.10 ทาการทดสอบหาคา เสถยรภาพ และการไหล

3.4.10.1 นาตวอยางทเสรจจากการทดสอบแลวตามขอ 3.4.9 ไปแชในนาทม

อณหภม 60±1 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท ในอางตมนา

3.4.10.2 เมอนาตวอยางตมนาครบ 30 นาท แลวนาตวอยางขนเชดใหแหง แลว

นาไปใสในแบบทดสอบ เสถยรภาพ เพอไปกดหาคา เสถยรภาพ และคา

การไหล

3.4.10.3 นาแบบทดสอบเสถยรภาพ ทไดจากขอ 3.4.9.2 ไปวางบนเครองทดสอบ

มารแชลลใหแบบทดสอบเสถยรภาพ อยใตกระบอกกด (Piston) ซงตด

กบ Proving Ring สาหรบอานนาหนกกด



132

3.4.10.4 เดนเครองใหแบบทดสอบ เสถยรภาพ เคลอนไปสมผสกบกระบอกกด

จนกระทงเขมของ Dial Guage ทตดกบ Proving Ring ขยบตว หยด

เครองแลว ทาการตงเขมของ Dial Guage ใหอย ณ เลข 0

3.4.10.5 นาเครองวดการไหล ไปวางบนแกนทสาหรบทดสอบหาคาการไหล ซงตด

กบแบบทดสอบเสถยรภาพ ตงเขม Dial Guage ของเครองวดการไหล

ใหอย ณ เลข 0 ใชมอจบเครองวดการไหล ใหนงอยกบท

3.4.10.6 เดนเครองทดสอบหาคาเสถยรภาพ โดยอานคานาหนกสงสดทกดจาก

Proving Ring เปนคาทอานได (Measured) ซงตองปรบคา (Adjust)

สาหรบตวอยางมาตรฐานทหนา 6.35 เซนตเมตร (2.5 นว) ตามตารางท

1

3.4.10.7 ขณะททาการทดสอบหาคา เสถยรภาพ เขม Dial Guage ของเครองวด

การไหลจะเคลอนทอานคาการไหล จาก Dial Guage ทนาหนกกดสงสด


คานวณหาคาความถวงจาเพาะรวม (Bulk Specific Gravity), V.M.A. (Voids In Mineral

Aggregate), ชองวางอากาศ (Air Void), และชองวางทบรรจบทเมน (Voids Filled With Bitumen)

ซงคานวณไดดงน

4.1 คานวณหาปรมาณแอสฟลตประสทธผล (Effective Asphalt By Weight Of Mix)

สตร B1 = B - [X (100-B) / 100]

เมอ B1 = แอสฟลตประสทธผล (เปนรอยละ)

B = รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของสวนผสม

X = แอสฟลตทถกดดซมโดยมวลรวม

(1 กรมของแอสฟลต /100 กรมของมวลรวม)

4.2 คานวณหาความถวงจาเพาะรวมของกอนตวอยาง (Bulk Specific Gravity Of Specimen)

สตร G = D / (D1 – E)

เมอ G = ความถวงจาเพาะรวมของกอนตวอยาง

D = นาหนกของกอนตวอยางชงในอากาศ (กรม)

D1 = นาหนกของกอนตวอยางสภาพอมตวผวแหง (กรม)

E = นาหนกของกอนตวอยางสภาพอมตวชงในนา (กรม)

133



4.3 คานวณหารอยละปรมาตรของแอสฟลตประสทธผล (Percent Total Volume Of Effective

Asphalt)

สตร I = B1g / Gac

เมอ I = ปรมาตรของแอสฟลตประสทธผล (เปนรอยละ)

Gac = ความถวงจาเพาะรวมของแอสฟลต

4.4 คานวณหารอยละของมวลรวมในกอนตวอยาง

สตร J = (100-B)G / Gag

เมอ J = รอยละของมวลรวมในกอนตวอยาง

Gag = ความถวงจาเพาะรวมของมวลรวม

4.5 คานวณหาคารอยละชองวางอากาศในกอนตวอยาง

สตร Air Voids = 100 - I - J

4.6 คานวณหา V.M.A. (Voids In Mineral Aggregate)

สตร V.M.A. = 100 – J

4.7 คานวณหา สตร V.F.B. (Voids Filled With Bitumen V.F.B.)

สตร V.F.B. = 100

4.8 นาคาตาง ๆ ทคานวณไดไปเขยนกราฟแสดงความสมพนธ ดงน

4.8.1 ความสมพนธระหวาง เสถยรภาพกบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของมวลรวม

4.8.2 ความสมพนธระหวาง การไหลกบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของมวลรวม

4.8.3 ความสมพนธระหวาง ความหนาแนนของสวนผสมกบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนก

ของมวลรวม



134

4.8.4 ความสมพนธระหวางรอยละ ชองวางอากาศกบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของมวล

รวม

4.8.5 ความสมพนธระหวาง รอยละ V.M.A. กบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของมวลรวม

4.8.6 ความสมพนธระหวาง รอยละ V.F.B. กบ รอยละ แอสฟลตโดยนาหนกของมวลรวม


ใหรายงานตามแบบฟอรมใน ขอ 3.3 และ Curve แสดงความสมพนธ ตามขอ 4.8


6.1 อณหภมของวสดผสมตาม ขอ 3.4.8 ทถกตองมดงน

6.1.1 ถาตากวาใหเพมความรอนใหไดตามทกาหนด (145±5 องศาเซลเซยส เมอใชยาง

แอสฟลต AC. 80-100)

6.1.2 ถาอณหภมสงกวาใหทงไวใหไดอณหภมตามทกาหนด (145±5 องศาเซลเซยสเมอใช

ยางแอสฟลตAC. 80-100)

6.2 เวลาททาการทดสอบตามขอ 3.4.10 ตองไมเกน 40 นาท เพอกนมใหอณหภมของตวอยางตา

กวาทตองการ


7.1 American Society Of Testing Materials ASTM. Standard D. 1559

7.2 The Asphalt Institute “Mix Design Methods For Asphalt Concrete And The Hot-Mix

Types” Manual Series No. 2 (Ms-2)

135




Stability Correlation Ratios ปรมาตรของตวอยาง (Cc.) ความหนาของตวอยาง (ประมาณ) (Cm.) (Correlation Ratios)

200 – 213

214 – 225

226 – 237

238 – 250

251 – 264

2.54

2.70

2.85

3.01

3.18

5.56

5.00

4.55

4.17

3.85

265 – 276

277 – 283

290 – 301

302 – 316

317 - 328

3.33

3.49

3.65

3.81

3.97

3.57

3.33

3.03

2.78

2.50

329 – 340

341 – 353

354 – 367

368 – 379

380 - 392

4.13

4.29

4.45

4.60

4.76

2.27

2.08

1.92

1.79

1.67

393 – 405

406 – 420

421 – 431

432 – 443

444 – 456

4.92

5.08

5.24

5.40

5.56

1.56

1.47

1.39

1.32

1.25

457 – 470

471 – 482

483 – 495

496 – 508

509 - 522

5.71

5.87

6.03

6.19

6.35

1.19

1.14

1.09

1.04

1.00∗

523 – 535

536 – 546

547 – 559

560 – 573

574 - 585

6.51

6.67

6.83

6.98

7.14

0.96

0.93

0.89

0.86

0.83

586 – 598 7.30 0.81

599 – 610 7.46 0.78

611 - 625 7.62 0.76


1. คา Stability ทอานไดตามขอ 3.4.10 คณดวย Correlation Ratios สาหรบความหนาหรอปรมาตรของ

ตวอยาง คอ คาทไดแกไขสาหรบตวอยางมาตรฐาน หนา 6.35 เซนตเมตร (2 ½ นว)

2. ความเกยวของระหวางความหนาและปรมาตรตามตารางขางบนน ใชสาหรบตวอยางทมเสนผาน

ศนยกลาง 10.16 เซนตเมตร (4 นว)



136

โครงการ...................................................


……………………………………………..

ผ รบจาง....................................................

ผนาสง………………………………………


ทดสอบวนท…………….…. แผนท……

บฟ. มทช.(ท) 607-2545 ทะเบยนทดสอบ.......................


การทดสอบแอสฟลตคอนกรต

โดยวธมารแชลล

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

% AC.

Spec.

No.

% AC.

Spec.

No.

Spec

Hgt.

Cm.

Weight – Grams Bulk

Vol.

Cc.

Density Volume-% Total Voids-% Unit

Wgt.

Gm/C

c.

Stability-Lbs.

In

Air

Sat..

Sur.

Dry

In

Water Bulk

Max.

Theor. AC. Agg. Void Agg. Filled Total Meas. Adjust

Flow

1/10

Mm.

a b b1 c d d1 e f g h i j k l m n o p q r

% AC.

By

Wgt.

Of

Agg.

% AC.

By

Wgt.

Of Mix.

% Eff.

By

Wgt.

Of Mix.

d1-e d/f (b1-g)

Gac.

(100-b)g

Gag. 100-i-j 100-j i /j

(100-

(100g))

h

G *

* ดตารางท 1 % Effective A.C. = b – [x(100-b)] / 100

Where X = Bitumen Absorption. 1 Kg. Of AC./100 Kg. Of Agg.

137



มทช.(ท) 608-2545

มาตรฐานการทดสอบคาสญเสยของวสดยางแอสฟลตเมอใหความรอน

(Loss On Heating)


มาตรฐานการทดสอบคาสญเสยของวสดยางแอสฟลตเมอใหความรอน เปนวธการทดสอบนาหนกท

หายไป ในสารประกอบยางแอสฟลตเมอทาใหรอน ทงนไมรวมนาหนกของนาทหายไป

2. นยาม


2.1.1 เตาอบตองมผนง 2 ชน ใหความรอนดวยระบบไฟฟามขนาดภายในดงน สงไมนอย

กวา 290 มลลเมตร (ไมรวมสวนทตดตงอปกรณสาหรบทาใหเกดความรอน) กวาง

และลกไมนอยกวา 300 มลลเมตร มประตดานหนาปดไดสนทแนน ทประตนมชอง

กระจกใสสเหลยมขนาดกวางยาวดานละ 100 มลลเมตร เปนอยางนอย ชองกระจก

ดงกลาวประกอบดวยกระจกใส 2 แผน ประกบดานนอกและดานในของประตระหวาง

กระจกสองแผนเปนชองวาง ชองกระจกนสาหรบอานอณหภมจากเทอรโมมเตอร ซง

เสยบไวในเตาอบไดโดยไมตองเปดประต หรอประตของเตาอบอาจจะม 2 ชน โดยท

ประตชนในเปนกระจกเพอทจะอานอณหภมจากเทอรโมมเตอรไดโดยเปดเฉพาะ

ประตชนนอก

ในเตาอบจะตองมชองใหอากาศเขา และชองสาหรบอากาศรอนและไอนา

ผานออกได เพอทาใหเกดการระบายโดยการหมนเวยนของอากาศ ชองสาหรบให

อากาศเขาอยทผนงดานในดานลาง หรอดานขางสวนลางของเตาอบ ในตาแหนงทจะ

ทาใหอากาศทเขาไปหมนเวยนผานอปกรณกาเนดความรอนดวย ชองทางเดนของ

อากาศนจะตองมพนททงหมดไมนอยกวา 1.3 ตารางเซนตเมตร สวนชองระบาย

อากาศรอนและไอนาตองอยทผนงดานใน และตองอยดานบน หรอดานขางสวนบน

ของเตาอบจะตองมพนททงหมดไมนอยกวา 1.3 ตารางเซนตเมตร และไมมากกวา

12 ตารางเซนตเมตร

ภายในเตาอบมชนสาหรบวางตวอยาง ทาดวยแผนโลหะกลมขนาดเสนผาน

ศนยกลางประมาณ 250 มลลเมตร เจาะเปนรกลมเลก ๆ โดยรอบ ชนสาหรบวาง

ตวอยางนตดตงไวตรงกลางเตาอบ โดยยดแขวนไวดวยแกนโลหะ ซงสามารถ

หมนรอบตวเองไดในอตรา 3 ถง 6 รอบตอนาท



138

2.1.2 เทอรโมมเตอร ชนดมชวงทสามารถอานไดระหวาง 155-170 องศาเซลเซยส มความ

ละเอยดอานไดถง 1 องศาเซลเซยส

2.1.3 ในเตาอบมทจบเทอรโมมเตอร ยนออกมาจากแกนหมนของชนวางตวอยาง เพอจบ

เทอรโมมเตอรใหตงตรงอยในแนวดง และอยหางจากขอบนอกของชนวางตวอยางเขา

มาขางในประมาณ 20 มลลเมตร โดยใหปลายกระเปาะอยสงจากชนวางตวอยาง

ประมาณ 6 มลลเมตร

2.1.4 ภาชนะบรรจตวอยาง เปนโลหะหรอแกวรปทรงกระบอกกนแบนมเสนผานศนยกลาง

ภายใน 55 มลลเมตร ลก 35 มลลเมตร

2.1.5 เครองชง อานไดละเอยดถง 0.01 กรม


นาตวอยางมาคนใหเขากน ใหความรอนเลกนอยถาจาเปน แลวตรวจดวามนาหรอไม

ถาพบวามนาปนอยในตวอยาง จะตองทาการกาจดนาออกเสยกอนโดยวธทเหมาะสม เชนให

ความรอนเพมขนจนนาระเหยไปหมด โดยไมมนาเดอดกระเดนออกมาใหเหน แลวจงนา

ตวอยางทปราศจากนา มาทาการทดสอบหาคาสญเสยของวสดยางแอสฟลตเมอใหความรอน

ตอไป



2.4.1 นาตวอยางทไดเตรยมไวแลว ตามขอ 2.2 ใสในภาชนะบรรจตวอยาง ถาตวอยางม

อณหภมสงกวาอณหภมหอง จะตองปลอยใหเยนลงกอนแลวทาการชงใหไดนาหนก

ของตวอยาง 50±0.50 กรม

2.4.2 จดเตรยมเตาอบใหมอณหภม 163 องศาเซลเซยส แลวนาภาชนะบรรจตวอยางไปวาง

บนพนสาหรบวางตวอยางในเตาอบ โดยวางใหชดกบเสนรอบวงดานนอกของชนวาง

นน แตถาทาการทดสอบหลายตวอยางใหวางถดเขาไปดานในของชนวางนนได เสรจ

แลวปดประตเตาอบเดนเครองใหชนวางตวอยางหมนรอบตวเองในอตรา 5 ถง 6 รอบ

ตอนาท และชนนจะตองหมนอยตลอดเวลาททาการทดสอบตวอยางจะตองอยในเตา

อบ ซงมอณหภมคงท ท 163±1 องศาเซลเซยส เปนเวลา 5 ชวโมง โดยระยะเวลา 5

ชวโมงนใหนบเวลาหลงจากทนาตวอยางเขาไปในเตาอบ และอณหภมในเตาอบสงขน

ถง 162 องศาเซลเซยส ไมวากรณใด ๆ ตวอยางจะตองอยในเตาอบไมเกน 5 ชวโมง

15 นาท นบแตเรมนาตวอยางเขาเตาอบ ถาไมเปนไปตามนใหทาการทดสอบใหม

2.4.3 เมอครบเวลาทกาหนด นาตวอยางออกจากเตาอบ ทงไวใหเยนแลวชงนาหนก

นาหนกทชงไดเปนนาหนกภายหลงอบ

139



2.4.4 ถาตองการหาเพนเทรชน หรอคณสมบตอนของตวอยางหลงจากทอบแลว สวนท

เหลอในภาชนะจะตองนามาทาใหเหลวทอณหภมตาทสด เทาทสามารถจะคนใหเขา

กนได ระวงไมใหมฟองอากาศอยในตวอยาง หลงจากนนจงนาตวอยางไปดาเนนการ

ทดสอบตามวธการทตองการตอไป


คาสญเสยของวสดยางแอสฟลต เมอใหความรอนคดเปนรอยละ

(นาหนกของตวอยางกอนอบ-นาหนกของตวอยางภายหลงอบ) X 100

นาหนกของตวอยางตวอยางกอนอบ


ใหรายงานตามแบบฟอรมใน ขอ 2.3


5.1 เกณฑความคลาดเคลอนเนองจากเครองมอทดสอบ ผลการทดสอบจากหองทดสอบตวอยาง

เดยวกน ตองตางกนไมเกนคาตอไปน

5.1.1 ถาทดสอบแลวคาสญเสยของวสดยางแอสฟลตไมเกนรอยละ 5 ผลทดสอบทไดตางกน

ไมเกน 0.5 ถอวาใชได

5.1.2 ถาทดสอบแลวคาสญเสยของวสดยางแอสฟลตเกนรอยละ 5 ผลทดสอบทถอวาใชได

ยอมใหคลาดเคลอนเพม 0.01 สาหรบทก ๆ คาสญเสยทเพมรอยละ 0.5 ดงในตาราง

ตอไปน

คาสญเสย

(รอยละ)

สวนทตางกน คาทสญเสยไปจรง

(รอยละ)

5.0 ± 0.50 4.50-5.50

5.5 ± 0.51 4.99-6.01

6.0 ± 0.52 5.48-6.52

10.0 ± 0.60 9.40-10.60

15.0 ± 0.70 14.30-15.70

25.0 ± 0.90 24.10-25.90

40.0 ± 1.20 38.80-41.20



140


6.1 สาหรบตวอยางซงมอตราการระเหยในสภาวะเดยวกน ใกลเคยงกนใหทาการทดสอบพรอมกนใน

เตาอบเดยวกนได แตตวอยางทมอตราการระเหยตางกนมาก ในสภาวะเดยวกนไมใหทาการ

ทดสอบพรอมกน ถาตองการผลทถกตองแนนอนแลวควรจะแยกทาการทดสอบตวอยางแตละ

ชนดในการทดสอบแตละครงโดยใช 2 ตวอยาง เพอตรวจสอบความถกตอง

6.2 ในระหวางการทดสอบ ถามฟองเกดขนในตวอยางมาก ผลการทดสอบนนถอวาใชไมได



Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part II

AASHTOT. 47

141



โครงการ..................................................

สถานทกอสราง.......…………………….

ผ รบจาง...............................................

ผนาสง……………………………………


ทดสอบวนท…………….…. แผนท……

บฟ. มทช.(ท) 608-2545 ทะเบยนทดสอบ....................


การทดสอบหาคาสญเสยของ

วสดยางแอสฟลต เมอใหความรอน

ชนคณภาพ......................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

คาสญเสยของวสดยางแอสฟลตเมอใหความรอนคดเปนรอยละ = ........................



142

มทช.(ท) 609-2545

มาตรฐานการทดสอบคาเพนเทรชน (Penetration) ของวสดยางแอสฟลต


มาตรฐานการทดสอบคาเพนเทรชน (Penetration) ของวสดยางแอสฟลตนครอบคลมถงการหาคา

ระยะจมตวตามแนวดงของเขมมาตรฐาน ทจมลงในตวอยางวสดยางแอสฟลตทอยในสภาพแขง (Solid)

หรอกงแขง (Semi Solid) ภายใตนาหนกกด เวลา และอณหภมทกาหนด

2 นยาม

2.1 วสดยางแอสฟลต หมายถง แอสฟลตซเมนต (Asphalt Cement) ซงมคณสมบตตาม มทช.

210-2545

2.1 คาเพนเทรชน หมายถง คาจมตวของเขมมาตรฐานในวสดตวอยางยางแอสฟลต โดย

กาหนดให 1 เพนเทรชน เทากบ 0.1 มลลเมตร

3. วธทา


3.1.1 เครองทดสอบเพนเทรชน ประกอบดวยแกนทเคลอนขนลงไดตามแนวดง โดยม

ความเสยดทานนอยทสด และอานคาไดละเอยดถง 1 เพนเทรชน เขมมาตรฐานจะ

ประกอบตดกบแกน โดยมปากจบ นาหนกของแกนเทากบ 47.50±0.05 กรม เมอ

รวมนาหนกของเขมมาตรฐานแลวตองหนก 50.00±0.10 กรม เครองทดสอบนตอง

มนาหนกถวง 50.00±0.50 กรม และ 100.00± 0.05 กรม เพอใหไดนาหนกกด 100

กรม และ 200 กรม ตามลาดบ

3.1.2 เขมมาตรฐานประกอบดวยเขมดงแสดงไวตามรปท 1 ทาดวยเหลกกลาไรสนมชบ

แขง มคา Rockwell Hardness จาก C 57 ถง 60 ยาวประมาณ 50 มม. ( 2 นว)

เสนผานศนยกลาง 1.00-1.02 มม. ปลายขางหนงเสยมแหลมเปนรปกรวย มมม

แหลม 8.7 องศา ถง 9.7 องศา ปลายกรวยแหลมน ตดในแนวตงฉากกบแกนของ

เขม โดยมความคลาดเคลอนไมมากกวา 2 องศา ใหปลายตดนมเสนผานศนยกลาง

0.14-0.16 มม. มมทปลายตดตองคมและปราศจากรอยบน ผวของปลายตดตองม

ความเรยบถง 0.3 ไมโครเมตร ปลายอกขางหนงของเขมตองยดกบแทงโลหะ

ทรงกระบอกท ทาดวยทองเหลอง หรอ เหลกกลาไรสนมแทงทรงกระบอกนจะตองม

เสนผานศนยกลาง 3.18 มม. ยาว 38.1 มม. โดยประมาณ

143



เขมกบแทงกระบอกจะตองยดตดกนแนน และอยในแกนเดยวกนโดยเขมโผล

ออกจากแทงทรงกระบอก ยาวประมาณ 41.26 มม. นาหนกรวมของเขมและแทง

ทรงกระบอกเทากบ 2.5±0.05 กรม (ในการควบคมนาหนกใหไดตามระบ อาจเจาะ

รทปลายแทงทรงกระบอกได

3.1.3 ภาชนะบรรจตวอยาง ทาดวยโลหะหรอแกว ลกษณะเปนรปทรงกระบอกแบน ถาใช

บรรจวสดยางแอสฟลตทมคาเพนเทรชน ไมมากกวา 200 จะตองมความจ 90

มลลลตร มขนาดเสนผานศนยกลางภายใน 55 มม. ลก 35 มม. วสดยางแอสฟลต

ทมคาเพนเทรชนมากกวา 200 จะตองมความจ 175 มลลลตร และมเสนผาน

ศนยกลางภายใน 70 มม. ลก 45 มม.

3.1.4 อางนาปรบอณหภม เปนอางนาทสามารถปรบและควบคมอณหภมใหคงทได โดยม

คาอณหภมของนาคลาดเคลอนไมเกน 0.1 องศาเซลเซยส มความจไมนอยกวา 10

ลตร มชนโปรงสาหรบวางภาชนะบรรจตวอยาง สง 50 มม.และตองใหนาทวม

ตวอยางไดไมนอยกวา 100 มม. นาทใชจะตองไมมนามนหรอสงสกปรกปะปน อาจ

ใชนาเกลอแทนนาไดในกรณทตองการทดสอบทอณหภมตา

รปท 1 เขมสาหรบ การทดสอบเพนเทรชน

3.1.5 ภาชนะยายตวอยาง (Transfer Dish) ควรเปนภาชนะทรงกระบอกกนแบนทาดวย

แกว โลหะ หรอพลาสตก เสนผานศนยกลางภายในไมนอยกวา 90 มม. และลกไม

นอยกวา 55 มม. ภาชนะนตองมทกนเพอกนภาชนะบรรจตวอยางเคลอนไปมาใน

เวลาทดสอบ

3.1.6 เทอรโมมเตอร ขนาดตาง ๆ มดงตอไปน

3.1.6.1 ในกรณททดสอบทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ใหใชเทอรโมมเตอรทอาน

ไดละเอยดถง 0.1 องศาเซลเซยส ในชวง 19 องศาเซลเซยส ถง 27 องศา

เซลเซยส และตวเทอรโมมเตอรตองจมลงในนา 150±15 มม.



144

3.1.6.2 ในกรณททดสอบทอณหภม 0 องศาเซลเซยส ใหใชเทอรโมมเตอรทอาน

ไดละเอยดถง 0.1 องศาเซลเซยส ในชวง –8 องศาเซลเซยส ถง +32

องศาเซลเซยส และตวเทอรโมมเตอรตองจมลงในนา 150±15 มม.

3.1.6.3 ในกรณททดสอบทอณหภม 46.1 องศาเซลเซยส ใหใชเทอรโมมเตอรท

อานไดละเอยด ถง 0.1 องศาเซลเซยส ในชวง 25 องศาเซลเซยส ถง 55

องศาเซลเซยส ตองจมลงในนา 150±15 มม. เนองจากอณหภมมผลตอ

คาเพนเทรชนอยางมากดงนนเทอรโมมเตอรทใชจะตองเปนชนดทไดสอบ

เทยบ (Calibrate) ไวอยางถกตองแลว

3.1.7 นาฬกาจบเวลา ชนดอานไดละเอยด ถง 0.1 วนาท


3.2.1 ทาตวอยางใหเหลวโดยใชความรอน การใหความรอนตองคนตวอยาง อยาง

สมาเสมอ เพอไมใหจดหนงจดใดรอนมากเกนไป จนตวอยางมอณหภมสงกวา

จดออนตว (Softening Point) 80 องศาเซลเซยส ถง 110 องศาเซลเซยสสาหรบ

ตวอยางวสดยางแอสฟลต และสาหรบตวอยาง Tar-Pitch สงกวาจดออนตว ไม

มากกวา 56 องศาเซลเซยส เทตวอยางลงในภาชนะบรรจตวอยาง ใหมปรมาณมาก

พอทเมอตวอยางเยนลงจนถงอณหภมทจะทดสอบแลว ความลกของตวอยางใน

ภาชนะจะตองมากกวาความลกทคาดวาเขมมาตรฐานจะแทรกลงไปอยางนอย 10

มม. สงเกตดถามฟองอากาศปะปนอยใหความรอนอกเลกนอย แลวคนไล

ฟองอากาศใหหมด

3.2.2 ปดภาชนะบรรจตวอยางเพอปองกนฝ น แลวปลอยใหเยนลงในบรรยากาศทอณหภม

ระหวาง 20 องศาเซลเซยส ถง 30 องศาเซลเซยส สาหรบตวอยางทบรรจในภาชนะ

ขนาด 175 มลลลตร ปลอยใหเยนลงในเวลาระหวาง 1 1/2 ถง 2 ชวโมง สวนตวอยาง

ทบรรจในภาชนะ ขนาด 90 มลลลตร ใชเวลาระหวาง 1 ถง 1 1/2 ชวโมง หลงจากนน

นาตวอยางและภาชนะยายตวอยางไปแชในอางนาปรบอณหภมซงมอณหภมคงท

ตามขอกาหนดของการทดสอบ สาหรบตวอยางทบรรจในภาชนะขนาด 175 มลลลตร

ใชเวลาแชระหวาง 1 1/2 ถง 2 ชวโมง สวนตวอยางทบรรจในภาชนะขนาด 90

มลลลตร ใชเวลาระหวาง 1 ถง 1 1/2 ชวโมง

ในการทดสอบปกต ซงไมไดกาหนดเงอนไขใด ๆ ไว ใหใชอณหภมทดสอบ ท

25 องศาเซลเซยส นาหนกลด 100 กรม เวลา 5 วนาท เงอนไขทกาหนดเปนอยางอน

สาหรบการทดสอบพเศษอาจเปนไดดงน

145



อณหภมทดสอบ

(° ซ.)

นาหนกกด

(กรม)

เวลา

(วนาท)

0 200 60

4 200 60

46.1 50 5

ถาเปนกรณดงกลาวน ตองรายงานเงอนไขการทดสอบใหชดเจน

3.3 แบบฟอรมใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 609-2545


3.4.1 ถาไมไดกาหนดเงอนไขของการทดสอบไว ใหใชนาหนกถวง 50 กรม ถวงบนแกน

เพอใหไดนาหนกกดรวม 100 กรม การทดสอบทาได 2 วธ คอ

3.4.1.1 ไมยายภาชนะบรรจตวอยางออกจากอางนาปรบอณหภมทาไดโดยตงเครอง

ทดสอบเพนเทรชน ไวในอางนาปรบอณหภมแลววางภาชนะบรรจตวอยาง

ลงบนทตงของเครองมอทจมอยในนา หรออาจตงเครองทดสอบเพนเทรชน

ไวในอางนาปรบอณหภมแลววางภาชนะบรรจตวอยางลงบนชน ซงเตรยมไว

ในอางแลว และตองอยในตาแหนงซงจะทาการทดสอบได ทงสองกรณ

ดงกลาวนตองใหภาชนะบรรจตวอยางจมอยในนาตลอดเวลา

3.4.1.2 ยายภาชนะบรรจตวอยางออกจากอางนาปรบอณหภมโดยใชภาชนะยาย

ตวอยาง ตงเครองทดสอบ เพนเทรชน ไวภายนอกอางนาปรบอณหภมนา

ภาชนะบรรจตวอยางใสลงในภาชนะยายตวอยาง ซงบรรจนาจากอางนา

ปรบอณหภมอยเตมวางภาชนะยายตวอยางบนทตงของเครองมอ แลวทา

การทดสอบทนท

ในแตละวธดงกลาวตองปรบเครองใหเขมมาตรฐานทมนาหนกกด

ตามระบสมผสกบผวของตวอยางพอด ซงอาจทาไดโดยการปรบปลายเขม

ใหสมผสกบเงาของตวเขมซงเกดจากการสะทอนมาจากผวหนาของตวอยาง

โดยการตงเครองมอใหไดรบแสงสวางทพอเหมาะตงหนาปทมใหอานคา

ทดสอบทศนย แลวปลอยเขมใหแทรกลงบนตวอยางตามระยะเวลาทกาหนด

จากนนปรบหนาปทมใหอานคาระยะทางทเขมแทรกลงไปในตวอยาง ใน

ระหวางทปลอยเขมแทรกผานตวอยางถาภาชนะบรรจตวอยางเกดการ

เคลอนทใหถอวาการทดสอบนนใชไมได



146

3.4.2 แตละตวอยางทาการทดลองอยางนอย 3 ครง โดยใหตาแหนงทจะใหเขมกดลงบน

หนาของตวอยางอยหางจากรมภาชนะไมนอยกวา 10 มม. และจดทดสอบแตละจด

อยหางกนอยางนอย 10 มม. ถาใชภาชนะยายตวอยางในการทดสอบใหเปลยนนาใน

ภาชนะยายตวอยางหลงการทดสอบแลวทกครง เพอควบคมอณหภมกอนการ

ทดสอบทกครงใหทาความสะอาดเขมมาตรฐาน โดยใชผาสะอาดชบคารบอนเตรต

ระ- คลอไรด เชดวสดยางแอสฟลตทตดอยออกใหหมดแลวใชผาแหงสะอาดเชดอก

ครงหนง การทดสอบวสดทมคาเพนเทรชน มากกวา 200 ใหใชเขมอยางนอย 3 อน

โดยทงเขมไวในตวอยางหลงการทดสอบแตละจด แลวเรมทดสอบดวยเขมอนใหม

จนกวาจะทดสอบเสรจทกจด


ใหรายงานตามแบบฟอรม ตามขอ 3.3

ใหรายงานคาเฉลยของการทดสอบอยางนอย 3 ครง ความแตกตางของคาทดสอบจะตองไมเกน

ขอกาหนด ดงน

คาเพนเทรชน 0 ถง 49 50 ถง 149 150 ถง 249 250 ขนไป

คาแตกตางระหวางคาทดสอบสงสดและตาสด 2 4 6 8

5. เกณฑตดสน และความคลาดเคลอนทยอมให


ตวอยางเดยวกน หองทดสอบ และเครองทดสอบเดยวกน จะตองตางกนไมเกนคาตอไปน

วสดทดสอบท 25°ซ. เพนเทรชน คาแตกตางทยอมให

วสดยางแอสฟลต ตากวา 50 1 หนวย

วสดยางแอสฟลต 50 และสงกวา รอยละ 3 ของคาเฉลย

147



5.2 เกณฑความคลาดเคลอนเนองจากเครองมอทดสอบ ผลการทดสอบ จากหองทดสอบตางกน

ตวอยางเดยวกน จะตองตางกนไมเกนคาตอไปน

วสดทดสอบท 25°ซ. เพนเทรชน คาแตกตางทยอมให

วสดยางแอสฟลต ตากวา 50 4 หนวย

วสดยางแอสฟลต 50 หรอมากกวา รอยละ 8 ของคาเฉลย


6.1 ในการเตรยมตวอยาง โดยการใหความรอนกอนทจะเทลงสภาชนะบรรจตวอยางนนควรให

ความรอนอยางสมาเสมอ เมอเทลงสภาชนะบรรจตวอยางแลว ตองสงเกตดถามฟองอากาศ

ปะปนอยกควรเพมความรอนอกเลกนอย แลว คนไลฟองอากาศใหหมด

6.2 ตองตรวจสอบนาหนกของแกน เขม และนาหนกถวงรวมกนวา ครบตามระบ เชน 100 กรม

หรอไม หากไมถกตอง ตองทาการแกไข


7.1 The American Association Of State Highway Officials “Standard Specifications For

Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part II AASHTO T. 49

7.2 The American Society For Testing And Materials ASTMD. 5-73



148

โครงการ..................................................


……………………………………………

ผ รบจาง..................................................

ผนาสง……………………………………


ทดสอบวนท…………….…… แผนท…..



การทดสอบหาคาเพนเทรชน

ของวสดยางแอสฟลต

ชนคณภาพ...............................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

Penetrometer หมายเลข ........... ความละเอยด ................ มม. ตอ 1 ชองขดแบง

นาหนกกด ............... กรม เวลา.............. วนาท อณหภม..................... องศาเซลเซยส

คาเพนเทรชนทอานได


149



มทช.(ท) 610-2545

มาตรฐานการทดสอบคาการยดตว (Ductility) ของวสดยางแอสฟลต


มาตรฐานการทดสอบคาการยดตวของวสดยางแอสฟลตนครอบคลมถงการวดระยะท

แอสฟลตสามารถยดออกไปไดกอนขาด โดยทปลายทงสองขางของตวอยางนน ยดอยในแบบมาตรฐาน

แลวดงใหยดออกดวยอตราความเรวและอณหภมทกาหนด

2. วธทา

2.1 เครองมอ และอปกรณประกอบดวย

2.1.1 แบบ (Mold) มขนาดและลกษณะดงแสดงในรปท 1 ทาดวยทองเหลอง สวนปลาย B

และ B’เรยกวาตวยด (Clips) และ A และ A’ เรยกวาสวนขางของแบบ แบบนจะตอง

มขนาดทจะทาใหตวอยางยางแอสฟลตทหลอออกมาจากแบบแลว มขนาดดงตอไปน

ความยาวทงหมด 75 ± 0.5 มม.

ระยะหางระหวางตวยด 30 ± 0.3 มม.

ความกวางทปากตวยด 20 ± 0.2 มม.

ความกวางของสวนทแคบทสด

(ณ ตาแหนงกงกลางระหวางตวยด) 10 ± 0.1 มม.

ความหนา 10 ± 0.1 มม.

รปท 1 แบบ สาหรบทดสอบคาการยดตว

2.1.2 อางนาปรบอณหภม เปนอางนาทสามารถปรบและควบคมอณหภมใหคงทได โดยให

อณหภมของนาคลาดเคลอนไมเกน 0.1 องศาเซลเซยส มความจไมนอยกวา 10 ลตร



150

มชนโปรงสง 50 มม. สาหรบวางตวอยาง และตองใหนาทวมตวอยางไดไมนอยกวา

100 มม. นาทใชจะตองไมมนามนหรอสงสกปรกปะปนในกรณทตองการทดสอบท

อณหภมตา อาจใชนาเกลอแทนนาได

2.1.3 เครองดง สาหรบดงตวอยางทหลอแลว อาจจะใชเครองมอใดกได สามารถดงใหตว

ยดสองขางแยกออกจากกน ดวยอตราความเรวสมาเสมอตามทกาหนด โดยไมมการ

สนสะเทอน และในขณะทดสอบตวอยางจะตองจมอยในนาตลอดเวลา ตามทกาหนด

ไวในขอ 2.5

2.1.4 แผนทองเหลองสาหรบวางแบบหลอตวอยาง ตองเปนแผนแบน และเรยบสนท เพอให

ดานลางของแบบเมอวางลงบนแผนทองเหลองนแลว สมผสกบแผนทองเหลองได

แนบสนท

2.1.5 ตะแกรงเบอร 50


ใชปรอท หรอสบ กรดเกลอเจอจาง เกลอ และเมทลแอลกอฮอล



2.4.1 ฉาบปรอท หรอทาสบบนแผนทองเหลอง และสวนขางของแบบ ทางดานใน (A และ

A’ ในรปท 1) แลวจงประกอบแบบทงหมดลงบนแผนทองเหลอง (กอนฉาบปรอทหรอ

ทาสบ ถาสงเกตเหนแผนทองเหลองและแบบสกปรกมากใหใชกรดเกลอเจอจางเชด

ใหสะอาดเสยกอน)

2.4.2 ทาตวอยางใหเหลว โดยใหความรอนทอณหภมตาทสด (80 องศาเซลเซยส หรอ

145 องศาฟาเรนไฮต) การใหความรอนตองคนตวอยางโดยสมาเสมอ เพอใหตวอยาง

เปนเนอเดยวกน และเพอไมใหจดหนงจดใดรอนมากเกนไป นาตวอยางไปเทผาน

ตะแกรงเบอร 50 คนตวอยางใหทวอกครงหนง แลวเทตวอยางลงในแบบทเตรยมไว

การเทตวอยางใหเทลงเปนสายเลก ๆ โดยเทจากปลายขางหนงไปถงปลายอกขาง

หนงของแบบ เทไปมาจนตวอยางเตมลนออกจากแบบเลกนอย ระหวางเทตวอยางลง

ในแบบจะตองระวงไมใหแตละสวนของแบบเกดการเคลอนท

2.4.3 ปลอยใหตวอยางเยนลง ทอณหภมหองทดสอบ ระหวาง 30-40 นาท แลวนาไปแชใน

อางนาปรบอณหภม ซงมอณหภมคงทตามขอกาหนดของการทดสอบ เปนเวลา

ประมาณ 30 นาท นาสวนทงหมดขนจากนา ใชทปาดตวอยาง (Spatula) เผาไฟให

รอนพอประมาณตดปาดตวอยางสวนทเกนออกจากแบบ โดยใหผวหนาของตวอยาง

ในแบบมระดบเรยบเตมแบบพอด

151



2.4.4 นาตวอยางทเตรยมไดจากขอ 2.4.3 ไปแชในอางนาปรบอณหภมอก โดยใชเวลา

ประมาณ 90± 5 นาท แลวยกขนจากนา เอาแผนทองเหลองและสวนขางทงสองของ

แบบออกจากนนนาไปทาการทดสอบทนท


2.5.1 การทดสอบจะทาทอณหภม 25±0.5 องศาเซลเซยส อตราความเรวในการดง

ตวอยางเทากบ 5 ซม. ตอนาท± 5 เปอรเซนต แตถาตองการหาคาการยดตวท

อณหภมตาใหทดสอบทอณหภม 4±0.5 องศาเซลเซยส และอตราความเรวในการดง

ตวอยางเทากบ 1 ซม .ตอนาท±5 เปอรเซนต

2.5.2 เอาหวงทปลายของตวยด ทงสองขางใสลงในขอเกยวของเครองดงเสรจแลว

เดนเครองเพอดงตวยดออกจากกน ดวยอตราความเรวสมาเสมอ ตามทกาหนด

จนกระทงเสนของตวอยางทยดออก ขาดจากกน อานระยะทางทยดออกทนทท

ตวอยางขาดเปนเซนตเมตร คอ คาการยดตวของวสดยางแอสฟลต

2.5.3 ถาในระหวางการทดสอบ เสนของตวอยางทถกดงออกนนลอยขนมาทผวนา หรอ

สมผสกบพนลางของอาง จะตองทาการปรบความถวงจาเพาะของนาในอาง ถาเสน

ตวอยางลอยขนมาทผวนา ใหเตมเมทลแอลกอฮอลลงไปในนา เพอทาใหนามความ

ถวงจาเพาะนอยลง แตถาเสนตวอยางสมผสกบพนลางของอางใหเตมเกลอลงไปใน

นา เพอทาใหนามความถวงจาเพาะมากขน ขอสาคญตองใหเสนตวอยางอยในนา

ตลอดเวลาของการทดสอบ


ใหรายงานตามแบบฟอรมตาม ขอ 2.3


4.1 การทดสอบทถกตอง ตวอยางทอยระหวางตวยดจะตองถกยดออกจากกนเปนเสนซงเลกมาก

จนพนทหนาตดวดไมได แลวเสนนนจะขาดออกจากกน ใหทาการทดสอบ 3 ครง แลวรายงาน

คาเฉลยของผลการทดสอบ 3 ครง นน

4.2 ถาทาการทดสอบ 3 ครง แลวไมเปนไปตามขอกาหนดดงกลาว เชน ตวอยางทถกดงออกไม

เปนเสนเลกมาก ในขณะขาดออกจากกน หรอไมสามารถทาใหตวอยางอยในนาไดตลอดเวลา

ใหรายงานวาทดสอบไมได พรอมกบรายงานสภาวะในการทดสอบดวย



152


เพอปองกนอนตรายซงอาจจะเกดจากพษของปรอททใชฉาบแผนทองเหลองและแบบควรปฏบตดงน

5.1 เกบปรอทไวในขวดทปดสนท และเกบไวในทเยน

5.2 ระวงอยาใหปรอทหกออกจากขวด

5.3 ทาการฉาบปรอทในตควน เพอกาจดไอของปรอท

5.4 แผนทองเหลอง หรอแบบทฉาบปรอทไวแลว จะตองไมนาไปวางไวในททอณหภมสงกวา

อณหภมหองทดสอบ


The American Association Of State Highway Officials “Standard Specification For

Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” Part II AASHTO T. 51

153



โครงการ...............................................

สถานทกอสราง.......……………………

……………………………………………

ผ รบจาง................................................

ผนาสง……………………………………

ชนดตวอยาง…….……ทดสอบครงท…

ทดสอบวนท………………….แผนท….



การทดสอบหาคาการยดตว

ของวสดยางแอสฟลต

ชนคณภาพ..................................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ความเรว .................. ชม. ตอ นาท อณหภม ........................ องศาเซลเซยส

การทดสอบครงท

คาการยดตว (ซม.) 1 2 3



154

มทช.(ท) 101.1-2545

วธการทดสอบหาสวนคละ (Sieve Analysis) ของวสดมวลรวม (Aggregate)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาการกระจายของขนาด (Particle Size Distribution) ของวสดมวล

รวม ทงมวลรวมละเอยดและมวลรวมหยาบ โดยใหผานตะแกรงมาตรฐานจากขนาดใหญจนถงขนาดเลก

แลวเปรยบเทยบนาหนกทผานหรอคางตะแกรงขนาดตาง ๆ กบนาหนกทงหมดของตวอยาง

2. นยาม

การกระจายของขนาดวสดมวลรวม หมายถง การทวสดมวลรวมประกอบดวยเมดวสดหลายขนาดตาง ๆ

กน เชน ตงแต 100 มลลเมตร ลงมาจนถง 0.0002 มลลเมตร ซงสมบตทางกายภาพของวสดมวลรวมจะ

ขนอยกบขนาดของเมดวสด

การกระจายของขนาดเมดวสดมวลรวมแสดงดวยกราฟความสมพนธ ระหวางขนาดเมดวสดในสเกล

ลอการทม (Logarithm Scale) อยบนแกนนอน และรอยละโดยนาหนกของเมดทมขนาดเลกกวาทระบ

(Percent Finer) อยบนแกนตง ซงเรยกวากราฟการกระจายของขนาดเมดวสด (Grain Size Distribution

Curve)

3. วธทา

3.1 เครองมอทใชทดสอบประกอบดวย

3.1.1 ตะแกรงชองผานเปนสเหลยมจตรส ขนาดชองผานตาง ๆ ตามตองการพรอมเครองมอเขยา

ตะแกรง และตะแกรงตองสามารถปองกนไมใหวสดสญหายจากตะแกรงได

3.1.2 เครองชงสามารถชงไดละเอยดถงรอยละ 0.2 ของตวอยางทงหมด

3.1.3 เตาอบสามารถควบคมอณหภมใหคงทได 110 ± 5 องศาเซลเซยส

3.1.4 เครองมอแบงตวอยาง (Sample Splitter) ขนาดตาง ๆ

3.1.5 แปรงทาความสะอาดตะแกรงชนดลวดทองเหลอง และแปรงขนหรอแปรงพลาสตก

3.1.6 ภาชนะสาหรบใชแชและลางตวอยางวสด ชนดลางตวอยางวสด ชนดลางดวยมอหรอชนด

ใชเครองเขยา

3.1.7 แบบฟอรมใชแบบฟอรมท บฟ.มทช.(ท) 101.1.1–2545 และ มทช.(ท) 101.1.2–2545 : วธการ

ทดสอบหาสวนคละ (Sieve Analysis) ของวสดรวม


หมวดทดสอบงานโครงสรางและปฐพวศวกรรม

155


3.2.1 การเตรยมตวอยางโดยผานตะแกรงแบบไมลาง นาตวอยางมาคลกใหเขากน และแยกตว

อยางโดยใชเครองแบงตวอยางในขณะทตวอยางมความชน เพอลดการแยกตว ถาตวอยาง

ไมมสวนละเอยดอาจจะแบงขณะทตวอยางแหงอยกได ถามสวนละเอยดจบเปนกอนใหญ

หรอมสวนละเอยดจบกนเองเปนกอน ตองทาใหสวนละเอยดหลดออกจากกอนใหญ โดย

ใหทบแยกเมดวสดออก เปนเมดอสระดวยคอนยาง แตตองระวงอยาใหแรงมากจนเมดวสด

แตก

3.2.2 การเตรยมตวอยางโดยผานตะแกรงแบบลาง นาตวอยางทมสวนละเอยดจบกนเปนกอนไม

แยกออกจากกน โดยใชคอนยางทบแลวนาไปอบใหแหงทอณหภม 110 ± 5 องศา

เซลเซยส เพอหานาหนกตวอยางแหง นาตวอยางใสภาชนะสาหรบใชลางตวอยาง โดยใช

นายาลางสวนละเอยด ซงเตรยมไดจากการละลายผลกโซเดยมเฮคชะเมตตาฟอสเฟต

(Sodium Hexametaphoshate) ซงทาใหเปนกลางดวยโซเดยมคารบอเนต (Sodium

Carbonate) จานวน 45.7 กรม ละลายในนา 1,000 ลกบาศกเซนตเมตร คนผสมกนใหทว

ตงทงไวอยางนอย 4 ชวโมง แลวนาไปเขยาประมาณ 20 นาท ขณะเขยาระวงอยาใหนา

กระฉอกออกจากภาชนะ เทตวอยางในภาชนะลงบนตะแกรง เบอร 200 ถาหากมตวอยาง

ขนาดใหญปนอยมาก ควรใชตะแกรงทมขนาดใหญกวา เบอร 200 ซอนไว ใชนาลาง

จนกวาไมมวสดผานตะแกรง เบอร 200 อก เทตวอยางลงในภาชนะ แลวนาไปอบแหงท

อณหภม 110 ± 5 องศาเซลเซยส


3.3.1นาตวอยางทไดจากการเตรยมตวอยาง 3.3.1 หรอ 3.3.2 แลวแตวาจะตองการทดสอบ

แบบใดมา โดยประมาณใหไดตวอยางเมอแหงแลว ตารางท 1

3.3.2 นาตวอยางไปเขยาในตะแกรงขนาดตาง ๆ ตามตองการ การเขยานตองใหตะแกรง

เคลอนททงในแนวราบและแนวดง รวมทงมแรงกระแทกขณะเขยาดวย เขยานาน

จนกระทงตวอยางผานตะแกรงแตละชนดใน 1 นาท ไมเกนรอยละ 1 ของตวอยางใน

ตะแกรงนน หรอใชเวลาเขยานานทงหมดประมาณ 15 นาท เมอเขยาเสรจแลวถาม

ตวอยางกอนใหญกวาตะแกรงขนาด (เบอร 4) ตองมตวอยางคางตะแกรงแตละขนาดไม

เกน 6 กรม ตอ 1,000 ตารางมลลเมตร หรอไมเกน 200 กรม สาหรบตะแกรงเสนผาน

ศนยกลาง 200 มลลเมตร (8 นว) นาตวอยางทคางแตละขนาดของตะแกรงไปชง



156


ขนาดตะแกรง นาหนกตวอยางไมนอยกวา (กโลกรม)

4.75 มลลเมตร (เบอร 4) 0.5

9.5 มลลเมตร (3/8 นว) 1.0

12.5 มลลเมตร (1/2 นว) 2.0

19.0 มลลเมตร (3/4 นว) 5.0

25.0 มลลเมตร (1 นว) 10.0

37.5 มลลเมตร (1 1/2 นว) 15.0

50.0 มลลเมตร (2 นว) 20.0

63.0 มลลเมตร (2 1/2 นว) 35.0

75.0 มลลเมตร (3 นว) 60.0

90.0 มลลเมตร (3 1/2 นว) 100.0


4.1 หานาหนกทคางบนตะแกรง (Weight Retained) แตละขนาดโดยชงนาหนกของนาหนกของตวอยาง

วสดมวล ทคางบนตะแกรง และทคางบนถาดรอง (Pan) สวนนาหนกทหายไป หาไดโดยเอานาหนก

ของตวอยางทคางบนทกตะแกรงและบนถาดรอง รวมกนแลวหกออกจากหนกออกจากนาหนก

ตวอยางอบแหงหมด ซงใชทดสอบ

4.2 หานาหนกทผานตะแกรง (Weight Passing) แตละขนาด โดยการนาเอาผลรวมของนาหนกตวอยาง

ทคางบนทกตะแกรง และบนถาดรองมาหกออกดวยนาหนกทคางตะแกรงชนบนสด กจะเปนนาหนก

ของวสดทผานตะแกรงชนบนสดมาลบออกจาก นาหนกของวสดทคางตะแกรงชนลางลงมา

ดาเนนการแบบทกลาวมาแลวนนไปเรอย ๆ จนกระทงครบทกตะแกรง

4.3 คานวณหาคารอยละของวสดทผานตะแกรงโดยนาหนก (Percent Passing) ไดดงน

รอยละของวสดทผานตะแกรงโดยนาหนก = นาหนกของตวอยางทผานตะแกรงแตละขนาด X 100

นาหนกของตวอยางแหงทงหมดทใชทดสอบ



157


ใหรายงานคารอยละของวสดขนาดตาง ๆ โดยนาหนกดวยทศนยม 1 ตาแหนง ตามแบบฟอรมท บฟ.

มทช.(ท) 101.1.1-2545 : วธการทดสอบหาสวนคละ (Sieve Analysis) ของวสดมวลรวม

5.1 คารอยละของวสดทผานตะแกรงขนาดตาง ๆ

5.2 คารอยละของวสดทคางตะแกรงขนาดตาง ๆ

6. เกณฑการตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให

6.1 สาหรบวสดมวลรวมละเอยด จะตองมการกระจายของขนาดเมดวสดเปนตาม ตารางท 2


ขนาดตะแกรง (ตามมาตรฐาน ASTMe-11) รอยละของวสดมวลทผานตะแกรง

9.5 มลลเมตร (3/8 นว) 100

4.75 มลลเมตร (No. 4) 95-100

2.36 มลลเมตร (No. 8) 80-100

1.18 มลลเมตร (No. 16) 50-85

600 ไมโครเมตร (No. 30) 25-60

300 ไมโครเมตร (No. 50) 10-30

150 ไมโครเมตร (No. 100) 2-10

6.1.1 ตองมคารอยละทคางโดยนาหนกบนตะแกรงระหวางตะแกรงเบอรใด ๆ ทตดกนไดไมเกนรอย

ละ 45 และตองมคาพกดความละเอยด (Fineness Modulus) ตงแต 2.3 ถง 3.1

6.2 สาหรบวสดมวลรวมหยาบ จะตองมการกระจายของขนาดเมดวสดตามทแสดงไวใน ตารางท 3



158


ขนาด

ตะแกรง

รอน

สวนทผานตะแกรง รอยละโดยนาหนก

เขตการแบงขนาด

1 2 357 467 57 67 7 8 3 4

100


100 - - - - - - - - -

90


90-

100

- - - - - - - - -

75


- 100 - - - - - - - -

63


25-60 90-100 100 - - - - - 100 -

50


- 35-70 95-100 100 - - - - 90-100 100

37.5


0-15 0-15 - 95-100 100 - - - 35-70 99-100

25


- - 35-70 - 95-100 100 - - 0-15 20-55

18


0-5 0-5 - 37-70 - 90-100 100 - - 0-15

12.5


- - 10-30 - 25-60 - 90-100 100 0-5 -

9.5


- - - 10-30 - 20-55 40-70 85-100 - 0-5

4.75


- - 0-5 0-5 0-10 0-10 0-15 10-30 - -

2.36


- - - - 0-5 0-5 0-5 0-10 - -

1.38


- - - - - - - 0-5 - -



159


7.1 การแบงตวอยางดวยเครองแบงตวอยาง ตองใชเครองมอขนาดชองกวางประมาณ 1 ½ เทาของ

กอนโตทสด

7.2 ตรวจดตะแกรงบอย ๆ ถาชารดตองซอมกอนใช โดยเฉพาะเบอร 200

7.3 หามใสตวอยางลงในตะแกรงขณะทยงรอนอย

7.4 การทบตวอยางดนตองไมแรงมากจนทาใหเมดวสดมวลรวมแตก

7.5 การเขยาอยาเขยานานจนตวอยางกระแทกแตกเปนผง


8.1 The American Society For Testing And Materials, ASTM. Designation : C 136 – 84

8.2 The American Society For Testing And Materials, ASTM. Designation : C 33 – 86



160

โครงการ........................................

……………………………………..

สถานทกอสราง..............................

……………………………………..

ผ รบจางหรอผนาสง.........................

ชนดตวอยาง..........ทดสอบครงท......

ทดสอบวนท.................แผนท..........

บฟ. มทช.(ท) 101.1.1-2545 ทะเบยนทดสอบ.......................


การทดสอบหาขนาดเมดวสด

หลมเจาะหมายเลข......................

ความลก..............................เมตร

ปรมาตรแบบ.....................ลบ.ซม.

ผทดสอบ


อนมต

ตะแกรง


นาหนก

ตะแกรง

(กรม)

นาหนก

ตะแกรง

+ ดน

(กรม)

นาหนกดน

ทคางบน

ตะแกรง

(กรม)


ดนทคางบน

ตะแกรง

(กรม)


ดนทคาง

สะสม


ดนทมขนาด

เลกกวา



161

โคร

งการ

……

……

……

……

……

……

……

……

…..…

บฟ

.มทช

.(ท) 1

01.1

.2- 2

545

ทะเบ

ยนทด

สอบ…

……

……

……

……

...

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. ผท

ดสอบ

ส

ถานท

กอสร

าง…

……

……

……

……

……

……

……

. (ห

นวยง

านทท

าการ

ทดสอ

บ)

ผรบ

จาง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

ขนาด

เมดว

สด

ผตรว

จสอบ

ชน

ดตวอ

ยาง…

……

……

……

ทดส

อบคร

งท…

……

. ท

ดสอบ

วนท…

……

……

……

… แ

ผนท…

……

……

. แห

ลงวส

ด……

……

……

……

……

……

……

……

อน

มต

ชนคณ

ภาพ…

……

……

……

……

……

……

……

..

Gra

vel

Sand

Fine

sC

oars

e Fi

ne

Silt

Cla

y

U.S

.sta

ndar

d si

eve

size

s

0.0001

0.001

0.01

0.1

1

10

100

(dia

met

er in

mm

.)

(percent finer by weight)

4.76

0.841 0.420 0.149

0.074

0.005

รอยละโดยนาหนกของเมดทมขนาดเลกกวาทระบ

100

80

60

40

20

0

_ ¾ in.

- No.4

- No.20

- No.40

_ No.200

- No.10

_ No.100

การท

ดสอบ

หาสา

รอนท

รยเจ

อปน

สของ

สารล

ะลาย

ทไดจ

ากกา

รทดส

อบ

(

) ส

ออนก

วาสม

าตรฐ

าน

(

) ส

ใกลเ

คยงส

มาตร

ฐาน

(

) ส

แกกว

าสมา

ตรฐา

น

สรปผ

ลการ

ทดสอ

บ

(

) เห

มาะส

มทจะ

นามา

ใชงา

นได

(

) ไม

เหมา

ะสมท

จะนา

มาใช

งาน

ขนาด

เสนผ

านศน

ยกลา

งของ

เมดว

สดเป

นมลล

เมตร



162

มทช.(ท) 101.2-2545

วธการทดสอบหาความสกหรอของวสดมวลรวมหยาบ (Coarse Aggregate)

โดยใชเครองทดสอบ ลอสแองเจลส (Los Angeles)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความสกหรอของวสดมวลรวมหยาบ โดยใชเครองทดสอบหา

ความสกหรอ ลอสแองเจลส

2. วธทา

2.1 เครองมอ ประกอบดวย

2.1.1 เครองทดสอบหาความสกหรอ ลอสแองเจลส มลกษณะขนาดตามรปท 1 ประกอบดวย

ทรงกระบอกปดหวและทาย มเสนผานศนยกลางภายใน 711±5 มลลเมตร (28±0.2 นว)

ความยาวภายใน 508±5 มลลเมตร (20±0.2 นว) ทรงกระบอกเหลกนตดอยกบเพลา

และหมนรอบแกนไดในแนวราบมชองสาหรบใสวสดพรอมฝาเหลก ฝาเหลกเมอปดแลว

ตองมลกษณะผวเหมอนกบผวดานในของทรงกระบอกเหลกและเสมอกน ซงไมทาให

แอบบราชพ ชารจ (Abrasive Charge) สะดดเวลากลงผานรอยตอมเหลกขวางสง

89±2 มลลเมตร (3.5±0.1 นว) ยาว 508±5 มลลเมตร (20±0.2 นว) ตดแนนตามยาว

ดานในทรงกระบอกเหลก ระยะจากเหลกขวางถงชองสาหรบใสวสดไมนอยกวา 1,270

มลลเมตร (50 นว) วดตามความยาวเสนรอบวงภายนอกทรงกระบอกเหลก

หมายเหต เหลกขวางควรมหนาตดเปนรปสเหลยมผนผา ตดอยกบผนงขอบทรงกระบอกเหลกหรออาจจะใช

เหลกฉากแทน โดยตดทรมฝาเหลกชองใสวสด ใหดานนอกของเหลกฉากหนไปตามทศทางทหมน

2.1.2 ตะแกรงสาหรบหาขนาดของวสดมวลรวมหยาบ ใชตะแกรงมชองแผนเปนสเหลยมจตรส

ขนาด 75.0 มลลเมตร (3 นว), 63.0 มลลเมตร (2 1/2 นว), 50.0 มลลเมตร (2 นว), 19.0

มลลเมตร (3/4 นว), 6.3 มลลเมตร (1/2 นว), 4.75 มลลเมตร (เบอร 4), 2.36 มลลเมตร

(เบอร 8), 1.70 มลลเมตร (เบอร 12)

2.1.3 เครองชงซงสามารถชงได 15 กโลกรม ความละเอยดอานไดถง 1 กรม



163

2.1.4 แอบบราซพ ชารจ (Abrasive Charge) เปนลกเหลกทรงกลมเสนผานศนยกลางประมาณ

46.8 มลลเมตร (1 27/32 นว) แตละลกหนกระหวาง 390-445 กรม จานวนแอบบราซพ

ชารจ ขนอยกบชน (Grading) ของตวอยางและชนของตวอยางไดกาหนดไวใน ตารางท 1

ตารางท 1 จานวนแอบบราซพ ชารจ ทใชในการทดสอบแตละชน

ชน แอบบราซพ ชารจ

(ลก) นาหนกรวม (กรม) หมายเหต

A 12 5,000±25 สาหรบมวลรวมหยาบทมขนาด

B 11 4,584±25 ใหญสดไมเกน 19 มลลเมตร

C 8 3,330±25

D 6 2,500±25

E 12 5,000±25 สาหรบมวลรวมหยาบทมขนาด

F 12 5,000±25 ใหญสดเกนกวา 19 มลลเมตร

G 12 5,000±25

2.2 แบบฟอรม

ใหใชแบบฟอรมเลขท บฟ. มทช.(ท) 101.2-2545 : วธการทดสอบหาความสกหรอของวสดมวล

รวมหยาบโดยใชเครองทดสอบลอสแองเจลส


2.3.1 ถาตวอยางมดนเหนยวปน หรอมสวนละเอยดตดกอนใหญแนนใหนาตวอยางไปลางนาเอา

สวนทผานตะแกรง เบอร 8 ออกทง แลวนาสวนทคางตะแกรง เบอร 8 มาอบจนแหงท

อณหภม 105-110 องศาเซลเซยส

2.3.2 นาตวอยางไปแยกขนาดตามขนาด ในตารางท 2 ถาเขาไดหลายขนาด ใหเลอกใชตวอยางท

ใกลเคยงกบขนาดทตองการใชงานมากทสด



164


นาตวอยางทเตรยมไวจาก ขอ 2.3 และแอบบราซพ ชารจ ตามจานวนลกในขอ 2.1.3 ใสเขาไป

ในเครองลอสแองเจลส หมนเครองดวยความเรวท 30-33 รอบตอนาท ใหไดจานวนตามตารางท 1 เมอ

หมนไดครบตามกาหนดแลวใหเอาตวอยางออกจากเครองลางสวนทผานตะแกรงเบอร 12 ออกทง นา

สวนทคางตะแกรงเบอร 12 มาอบทอณหภม 105-110 องศาเซลเซยส จนไดนาหนกคงท จงชงหา

นาหนกตวอยางทเหลอ

รปท 1 : เครองมอทดสอบความสกหรอ (แบบลอสแองเจอลส)



165



ความสกหรอโดยใชเครองลอสแองเจลส = W1 – W2 X 100

W1

W1 นาหนกตวอยางทงหมดทใชทดสอบ เปนกรม

W2 นาหนกทคางบนตะแกรง 1.70 มลลเมตร (เบอร 12) เปนกรม

ขนาดตะแกรง (มม.) นาหนก (กรม) และ ชนของตวอยาง

ผาน คาง A B C D E F G

75.0 63.0 2500±50

63.0 50.8 2500±50

50.8 37.5 2500±50 5000±50

37.5 25.0 1250±25 5000±25 5000±25

25.0 19.0 1250±25 5000±25

19.0 12.5 1250±10 2500±10

12.5 9.5 1250±10 2500±10

9.5 6.3 2500±10

6.3 4.75 2500±10

4.75 2.36

นาหนกตวอยางรวม 5000±10 5000±10 5000±10 5000±10 10000±100 10000±75 10000±50

จานวนรอบ 500 1000



166


ใหรายงานคาความสกหรอโดยใชเครองลอสแองเจลส เปนรอยละโดยมความละเอยดเปนทศนยม 1 ตาแหนง

ลงในแบบฟอรม


คาความสกหรอโดยใชเครองลอสแองเจลส (คดเปนรอยละ) ของวสดมวลหยาบทใชในงานคอนกรต ตองมคาไม

มากกวารอยละ 50


6.1 ใหทาการชงแอบบราชพชารจ แตละลกอยางนอย 1 ครง ทก ๆ 6 เดอน เพอตรวจสอบใหเปนไปตาม

ขอ 2.1.4

6.2 ในกรณทเหลกขวาง เปนเหลกฉากใหตดทรมฝาเหลกปดชองใสวสด การตดตองใหดานนอกของ

เหลกฉากหนไปในทศทางทเครองหมน


7.1 The American Society For Testing And Materials, ASTM. Standard C 131

7.2 The American Society For Testing And Materials, ASTM. Standard C 535



167

โครงการ.......................................

....................................................

สถานทกอสราง............................

...................................................

ผ รบจางหรอผนาสง.......................

ชนดตวอยาง.......ทดสอบครงท…...

ทดสอบวนท..................แผนท.......

บฟ. มทช.(ท) 101.2-2545 ทะเบยนทดสอบ.....................


การทดสอบหาคาการสกหรอของวสดมวลรวม

หยาบโดยใชเครองทดสอบลอสแองเจลส

(Los Angeles)

ผทดสอบ


อนมต

จานวนของลกเหลกทรงกลม............................................ แหลงวสด.....................................................

นาหนกของลกเหลกทรงกลม......................................กรม ชนคณภาพ...................................................

ความเรวของการหมนเครอง...............................รอบ/นาท

ขนาดตะแกรง (ม.ม.) นาหนกของตวอยาง (กรม) หมายเหต

ผาน คาง 1 2 3



168

มทช.(ท) 101.3-2545

วธการทดสอบหาสารอนทรยเจอปน (Organic Impurities)


วธการทดสอบน ครอบคลมถงการหาวสดอนทรยซงเปนสารผพงทปะปนอยในวสด โดยประมาณ

2. วธทา

2.1 เครองมอ

เครองมอทใชในการทดสอบประกอบดวยขวดแกวใสขนาดประมาณ 360 ลกบาศกเซนตเมตร

(12 ออนซ) มขดแสดงความจเปนลกบาศกเซนตเมตร หรอจะใชขดเครองหมายทขวดแกวแทนกได


2.2.1 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (Sodium Hydroxide) เขมขนรอยละ 3 เตรยมไดโดยชงสาร

โซเดยมไฮดรอกไซด (Sodium Hydroxide) 30 กรม ผสมกบนาสะอาดจนไดปรมาตร 1 ลตร

2.2.2 แถบสมาตรฐาน โดยกาหนดมาตรฐาน ดงน

สมาตรฐานของการดเนอร(Gardner)


สของสารอนทรย


5 1

8 2

11 3 (มาตรฐาน)

14 4

16 5

2.2.3 ถาไมมแถบสมาตรฐานจะเตรยมผสมสารละลายเพอทาเปนสมาตรฐานแทนได ดงน

ใหเตรยมสารละลายชนดแรกคอ นาโซเดยมไฮดรอกไซด (Sodium Hydroxide) ทเขมขนรอยละ

3 แลวนามาผสมกบสารละลายชนดหลง คอ กรดเทนนค (Tannic Acid) ทเขมขนผสมใน

สารละลายของแอลกอฮอลกบนา (มแอลกอฮอล รอยละ 10) โดยเอากรดเทนนค 2 สวน ผสม

กบสารละลายแอลกอฮอลกบนาดงกลาว 98 สวน โดยปรมาตร ซงมอตราสวนดงน สารละลาย



169

ชนดแรกปรมาตร 97.5 ลกบาศกเซนตเมตร ผสมกบสารละลายชนดหลงปรมาตร 2.5 ลกบาศก

เซนตเมตร ใหไดปรมาตร 100 ลกบาศกเซนตเมตร เขยาใหเขากนแลวใสไวในขวดขนาด 360

ลกบาศกเซนตเมตร (12 ออนซ) ใหเตรยมสารละลายมาตรฐาน เมอมอาย 24±1/2 ชวโมง นบ

จากเรมผสม ถาตากวากาหนดนหามใช


นาวสดทแหงมาแบงส หรอแบงตวอยางดวยเครองแบงตวอยาง ใหไดนาหนกประมาณ 250

กรม


ทาการบนทกผลการทดสอบ ในแบบฟอรมเลขท บฟ. มทช.(ท) 101.1.2-2545 : วธทดสอบ

สารอนทรยเจอปน


2.5.1 เทวสดทเตรยมไวลงในขวดแกวทดสอบจนไดปรมาตร 133 ลกบาศกเซนตเมตร

(ประมาณ 4 1/2 ออนซ)

2.5.2 เตมสารละลายทเตรยมไวตาม ขอ 2.2.1 ลงในขวดแกวทดลองจนไดปรมาตรเปน 207

ลกบาศกเซนตเมตร (ประมาณ 7 ออนซ)

2.5.3 เอาจกอดปากขวดแลวเขยาแรง ๆ จนเหนวาไมมฟองอากาศเหลออย ตรวจดอกครง ถา

ระดบสารละลายมปรมาตรไมถง 207 ลกบาศกเซนตเมตร ใหเตมสารละลายเพมอกจน

ไดปรมาตร 207 ลกบาศกเซนตเมตร บนทกวนและเวลา

2.5.4 ตงขวดทดสอบทงไวนง ๆ หามจบหรอเคลอนยายจนครบ 24 ชวโมง

2.5.5 เมอครบ 24 ชวโมง แลวใหเปรยบเทยบกบแถบสมาตรฐาน ตามขอ 2.2.2 หรอ กบ

สารละลายมาตรฐานตาม ขอ 2.2.3


ใหรายงานในหวขอหมายเหต ของแบบฟอรมทกลาวแลวในขอ 2.4 ดงน

3.1 ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบออนกวาสของแถบสมาตรฐานหมายเลข 3 หรอออนกวา

สของสารละลายมาตรฐานใหรายงาน “สออนกวาสมาตรฐาน”

3.2 ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบแกกวาสของแถบสมาตรฐานหมายเลข 3 หรอแกกวาส

ของสารละลายมาตรฐานใหรายงานวา “สแกกวาสมาตรฐาน”



170

3.3 ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบใกลเคยงกบสของแถบสมาตรฐานหมายเลข 3 หรอ

ใกลเคยงสของสารละลายมาตรฐานใหรายงานวา “สใกลเคยงสมาตรฐาน”


ถาสของสารละลายทไดจากการทดสอบมสออนกวาสของแถบสมาตรฐาน หมายเลข 3 หรอมส

เหมอนกบแถบสมาตรฐาน หมายเลข 3 ถอวาเหมาะสมทจะนามาใชงานได ถาสแกกวาสของแถบส

มาตรฐาน หมายเลข 3 ถอวาไมเหมาะสมทจะนามาใชงาน


5.1 เมอตงขวดทงไวแลว หามกระทบกระเทอน และเมอเวลาอานเปรยบเทยบส หามกระทบกระเทอน

เชนเดยวกน เพราะจะทาใหผงละเอยดลอยตวขนมา ซงจะทาใหไดสไมถกตอง บางครงสทไดจะ

ใกลเคยงมาตรฐานมาก พยายามเทยบใหไดวาแกกวาหรอออนกวา

5.2 สารโซเดยมไฮดรอกไซด เปนสารทมพษทาใหเกดการไหมทผวหนงและเยอออนตาง ๆ เชน ตา

ปาก จมก ถาสมผสถกตองรบลางบรเวณนนดวยนาสะอาดและทาดวยนาสมสายช (Vineger)


6.1 วธทดลองหา Organic Impurities กองวเคราะหและวจย กรมทางหลวง

6.2 The American Association Of State Higwhay Officials. “Standard Specification For

Highway Materials And Method Of Samping And Method Of Samping And Testing”

6.3 The American Society For Testing And Materials, ASTM Standard : C 40-84



171

โครง

การ…

……

……

……

……

……

……

……

…..…

….

บฟ.ม

ทช.(ท

) 101

.1.2

- 254

5 ท

ะเบย

นทดส

อบ…

……

……

……

……

...

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

.. ผท

ดสอบ

ส

ถานท

กอสร

าง…

……

……

……

……

……

……

……

...

(หนว

ยงาน

ททาก

ารทด

สอบ)

ผรบ

จาง…

……

……

……

……

……

……

……

……

……

กา

รทดส

อบหา

ขนาด

เมดว

สด

ผตรว

จสอบ

ชน

ดตวอ

ยาง…

……

……

……

ทดส

อบคร

งท…

……

.. ท

ดสอบ

วนท…

……

……

……

… แ

ผนท…

……

……

.. แ

หลงว

สด…

……

……

……

……

……

……

……

…

อนมต

ชน

คณภา

พ……

……

……

……

……

……

……

..

Gra

vel

Sand

Fine

sC

oars

e Fi

ne

Silt

Cla

y

U.S

.sta

ndar

d si

eve

size

s

0.0001

0.001

0.01

0.1

1

10

100

ขนาด

เสนผ

านศน

ยกลา

งของ

เมดว

สดเป

นมลล

เมตร

(Dia

met

er in

mm

.)

(percent finer by weight)

4.76

0.841 0.420 0.149

0.074

0.005

รอยละโดยนาหนกของเมดทมขนาดเลกกวาทระบ

100

80

60

40

20

0

_ ¾ in.

- No.4

- No.20

- No.40

_ No.200

- No.10

_ No.100

การท

ดสอบ

หาสา

รอนท

รยเจ

อปน

สของ

สารล

ะลาย

ทไดจ

ากกา

รทดส

อบ

(

) ส

ออนก

วาสม

าตรฐ

าน

(

) ส

ใกลเ

คยงส

มาตร

ฐาน

(

) ส

แกกว

าสมา

ตรฐา

น

สรปผ

ลการ

ทดสอ

บ

(

) เห

มาะส

มทจะ

นามา

ใชงา

นได

(

) ไม

เหมา

ะสมท

จะนา

มาใช

งาน



172

มทช.(ท) 101.4-2545

วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ

และคาความดดซมนาของวสดมวลรวมหยาบ

(Coarse Aggregate)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความถวงจาเพาะของวสดขนาดเมดโตกวา 4.75 มม. แบบ

บลค (Bulk Specific Gravity) และแบบแอพแพเรนท (Apparent Specific Gravity) และการหาคาความ

ดดซมนา (Water Absorption)

2. วธทา

2.1 เครองมอเครองมอทใชในการทดสอบประกอบดวย

2.1.1 เครองชง เปนเครองชงแบบสมดล (Balance) ทสามารถชงวสดไดไมนอยกวา 5 กโลกรม

และสามารถอานไดละเอยดถง 0.5 กรม

2.1.2 ตะกราลวดตาขาย (Wire Basket) เปนตะกราลวดตาขายทมชองขนาด 2.00-3.00

มลลเมตร เปนรปทรงกระบอก ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 200 มลลเมตร และ

สงประมาณ 200 มลลเมตร หรอมขนาดบรรจประมาณ 4,000 ถง 7,000 ลกบาศก

เซนตเมตร

2.1.3 ถงบรรจนา เปนถงทมขนาดใหญพอทจะนาเอาตะกราลวดตาขายใสลงไปได เพอทาการ

ชงนาหนกวสดในนาได และจะตองมรระบายนาตอนบน เพอรกษาระดบนาใหคงท

2.1.4 ภาชนะขนาดใหญ พอทจะแชวสดประมาณ 5 กโลกรมไวในนาได โดยวสดทกกอน

จะตองจมอยใต ระดบนาทงหมด

2.1.5 เตาอบ สามารถควบคมอณหภมใหคงทไดท 110±5 องศาเซลเซยส


ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 101.4-2545 : วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ และคา

ความดดซมนา ของวสดมวลรวมหยาบ



173


นาวสดมาทาการเลอกตวอยางวสด โดยวธแบงส (Quartering) หรอใชเครองแบงตวอยาง

(Sample Splitter) แลวจงนาตวอยางทเลอกไดมาทาการรอนผานตะแกรง เบอร 4 (4.75 ม.ม.) นา

เฉพาะวสดตวอยางทคางบนตะแกรง เบอร 4 หนกประมาณ 5 กโลกรม มาทดสอบตอไป


2.4.1 นาวสดทเตรยมไดจาก ขอ 2.3 มาทาการลางใหฝ นหรอสงสกปรกทตดอยตามผวของวสด

ออกใหหมด แลวจงนามาอบใหแหงในเตาอบทอณหภม 110±5 องศาเซลเซยส ปลอยทง

ไวใหเยนทอณหภมปกต แลวจงนาไปแชนาในภาชนะทเตรยมไวเปนเวลา 24±4 ชวโมง

2.4.2 นาวสดขนจากนา วางบนผาซบนา แลวคลงเชดวสดดวยผาซบนาจนกระทงนาทเคลอบ

อยบนผววสด (Visible Film) ออกจนหมด ทาการชงหานาหนกวสดทนท จะเปนนาหนก

ในสภาพอมตวผวแหง (Saturated Surface Dry) ในอากาศ การชงใหชงละเอยดถง 0.5

กรม และระวงอยาใหเกดการระเหยในระหวางการเชคผววสดใหแหงและการชงนาหนก

2.4.3 นาวสดทไดจากขอ 2.4.2 ไปชงในถงใสนา โดยใสวสดไวในตะกราลวดตาขาย นาหนกท

อานได คอนาหนกของวสดในนา

2.4.4 นาวสดไปอบใหแหงทอณหภม 110±5 องศาเซลเซยส แลวปลอยใหเยนลงทอณหภมหอง

นาไปชงนาหนก นาหนกทไดเปนนาหนกวสดอบแหง


3.1 ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอบแหง) = W1

W2 - W3

3.2 ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอมตวผวแหง) = W2

W2 - W3

3.3 ความถวงจาเพาะแบบแอพเพเรนท = W1

W1 - W3

3.4 ความดดซมนา = (W2 - W1) X 100%

W1



174

W1 = นาหนกวสดอบแหงในอากาศ, เปนกรม

W2 = นาหนกวสดในสภาพอมตวผวแหง (Saturated Surface Dry) เปนกรม

W3 = นาหนกวสดเพอทาการชงในนา, เปนกรม

อนงการคานวณคาของความถวงจาเพาะใหใชถงทศนยม 3 ตาแหนง สาหรบการคานวณคาความดดซมนาให

ใชถงทศนยม 2 ตาแหนง

4. การรายงานผล

ใหรายงานผลตามแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 101.4-2545 : วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ

และคาความดดซมนาของวสดมวลรวมหยาบ


คาความถวงจาเพาะของวสดมวลรวมหยาบทใชในงานคอนกรต ตองมคาไมนอยกวา 2.40


6.1 การเชดนาทเคลอบอยบนผววสด และการชงนาหนกวสดในสภาพอมตวผวแหง (Saturated

Surface Dry) ใหกระทาอยางรวดเรวเพอปองกนไมใหเกดการระเหยของนา

6.2 การชงวสดในนา ถาเกดมฟองอากาศเกาะอยตามผววสด ใหทาการเขยาตะกราลวดตาขาย

ขณะททาการจมตะกราลงในนาใหฟองอากาศลอยขนจนหมดเสยกอน

6.3 ในการนาวสดมาทาการอบแหง เพอหานาหนกวสดอบแหงในอากาศ ตองคอยระวงเอาวสดออก

จากตะกราลวดตาขาย

7. เอกสารอางอง

7.1 The American Society For Testing And Materials, ASTM Designation : C 127-84

7.2 The American Association Of State Highway Officials, ( T 85-70 )

7.3 State Of Dalifornai, Department Of Public Works, Division Of Highways “Material

Manual Of Testing And Control Procedures” Vol. I Test Method No. Colif. 206-C



175

โครงการ………………………

…………………………………

สถานทกอสราง…...…………

ผ รบจางหรอผนาสง……………

ชนดตวอยาง….ทดสอบครงท….

ทดสอบวนท………แผนท………

บฟ. มทช.(ท) 101.4-2545 ทะเบยนทดสอบ………………


การทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ และ

คาความดดซมนาของวสดมวลรวม

ผทดสอบ


อนมต

วสด…………………………………แหลงวสด……………………..

คณลกษณะ ตวอยาง

1 2 3 4

นาหนกของวสดอบแหง (W1) Gm

นาหนกของวสดอมตวผวแหง (W2) Gm

นาหนกของวสดในนา (W3) Gm

ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอบแหง) = W1

W2 - W3

ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอมตวผวแหง) = W2

W2 - W3

ความถวงจาเพาะแบบแอพแพเรนต = W1

W1 - W3

ความดดซมนา = ( W2 - W1 ) X 100%

W1

หมายเหต :



176

มทช.(ท) 101.5-2545

วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะและคาความดดซมนา

ของวสดมวลรวมละเอยด (Fine Aggregate)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความถวงจาเพาะแบบบลค (Bulk Specific Gravity) และ

แบบแอพแพเรนท (Apparent Specific Gravity) และเปนการหาคาความดดซมนา (Water Absorption)

ของวสด มวลรวมละเอยดในงานผสมคอนกรต

2. วธทา

2.1 เครองมอเครองมอทใชในการทดสอบประกอบดวย

2.1.1 เครองชง เปนเครองชงทสามารถชงวสดไดไมนอยกวา 1 กโลกรม และสามารถ

อานไดละเอยดถง 0.1 กรม

2.1.2 ขวดทดสอบ (Flask) ขนาดความจประมาณ 500 ลกบาศกเซนตเมตร ทไดทา

การสอบเทยบ (Calibration) แลวทอณหภม 20 องศาเซลเซยส

2.1.3 แบบรปกรวย (Conical Mold) ทาดวยโลหะมเสนผานศนยกลางดานบนเทากบ

1.5 นว และมเสนผานศนยกลางดานลางเทากบ 3.5 นว และมความสงเทากบ 2 7/8 นว

2.1.4 เหลกกระทง (Tamping Rod) ทาดวยโลหะมนาหนก 0.34 กโลกรม มขนาดเสน

ผานศนยกลาง 25 มลลเมตร (1 นว) และปลายทใชกระทงมลกษณะมน


ใชแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 101.5-2545 : วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะและคาความ

ดดซมนา ของวสดมวลรวมละเอยด


นาวสดมวลรวมละเอยดทจะนามาทดสอบมาทาการเลอกตวอยางวสดโดยว ธแบงส

(Quartering) ใหไดนาหนกวสดตวอยางประมาณ 1 กโลกรม แลวนามาอบแหงในเตาอบท

อณหภม 110±5 องศาเซลเซยส ปลอยทงไวใหเยนทอณหภมหองปกต จากนนนาตวอยางท

ไดมาทาการแชนาในภาชนะทเตรยมไวเปนเวลา 24±4 ชวโมง



177


2.4.1 วธการทดสอบหาสภาวะอมตวผวแหง (Saturated Surface Dry) ของวสดมวลรวม

ละเอยดนาตวอยางทเตรยมไวในขอ 2.3 ขนจากนา เพอผงลมหรอเปาดวยลมรอน

2.4.2 นาตวอยางทเรมผวแหง ใสในแบบรปกรวยพอหลวม ๆ และใชเหลกกระทง กระทง 25 ครง

ตรง ๆ แลวจงคอย ๆ ดงกรวยขน ถาวสดมวลรวมละเอยดยงคงรปอยกใหทาการทดสอบ

ซาใหม โดยผงตวอยางหรอเปาลมรอนใหนาระเหยออกอก จนกระทงเมอดงกรวยออก

ตรงๆ ถาวสดมวลรวมละเอยดเรมทะลาย ใหถอเปนสภาวะอมตวผวแหงของวสดมวลรวม

ละเอยด

2.4.3 วธทดสอบหาความถวงจาเพาะของวสดมวลรวมละเอยด ซงนาหนกของขวดทดสอบ และ

นาตวอยางวสดมวลรวมละเอยดในสภาวะอมตวผวแหง ทไดจากขอ 2.4.2 มา 500 กรม

2.4.4 ใสวสดมวลรวมละเอยดลงในขวดทดสอบแลวเตมนาถงขดท กาหนดปรมาตร 500

ลกบาศกเซนตเมตร กลงขวดทดสอบไปมาบนพนราบใหฟองอากาศลอยขนใหหมด แลว

นามาแชในนาทมอณหภมคงท 20 องศาเซลเซยส ประมาณ 1 ชวโมง

2.4.5 เตมนาในขวดทดสอบ จนถงขดบอกปรมาตร 500 ลกบาศกเซนตเมตร อกครง แลวจง

นาไปชงนาหนก นาวสดมวลรวมละเอยดออกจากขวด แลวนาไปอบแหงในเตาอบท

อณหภม 110±5 องศาเซลเซยส แลวนามาชงนาหนก


3.1 ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอบแหง) = W4

500-(W3-W2-W1)

3.2 ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอมตวผวแหง) = W2

500-(W3-W2-W1)

3.3 ความถวงจาเพาะแบบแอพเพเรนท = W4

500-(W3-W2-W1)-(W2-W4)

3.4 ความดดซมนา = W2-W4 X 100%

W4



178

เมอ W1 = นาหนกของขวดทดสอบ, เปนกรม

W2 = หนกวสดมวลรวมละเอยดในสภาพอมตวผวแหง (500 กรม)

W3 = นาหนกขวดทดสอบ + นา + วสดมวลรวมละเอยด, เปนกรม

W4 = นาหนกของวสดมวลรวมละเอยดอบแหง, เปนกรม

อนง การคานวณคาของความถวงจาเพาะใหใชถงทศนยม 3 ตาแหนง และสาหรบการคานวณคาความ

ดดซมนาใหใชถงทศนยม 2 ตาแหนง การชงนาหนกทกครงใหละเอยด ถง 0.1 กรม


ใหรายงานผลตามแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 101.5-2545 : วธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ

และคาความถวงจาเพาะและคาความดดซมนา ของวสดมวลรวมละเอยด


คาความถวงจาเพาะของวสดมวลรวมละเอยด ตองมคาไมนอยกวา 2.40


6.1 เมอทาการชงนาหนกตองกระทาในขณะทมอณหภมสมาเสมอ

6.2 ตองระมดระวงมใหวสดมวลรวมละเอยดสญหายไปในระหวางเทลงในภาชนะเพออบใหแหง

6.3 การชงขวดทดสอบตองคอยระวงใหระดบนาในขวดอยทขดบอกปรมาตรเสมอ และตองเชคนา

จากภายนอกขวดใหหมดทกครงกอนการชง


7.1 The American Society For Testing And Materials, ASTM Designation : C 128-84

7.2 The American Association Of State Highway Officials, (T -100)

7.3 Lambe T.W., 1957 “Soil Testing For Engineers” John Wiley And Sons, New York.



179

โครงการ…………………………………...

สถานทกอสราง……………………………

ผ รบจางหรอผนาสง…………………….…

ชนดตวอยาง………ทดสอบครงท……..…

ทดสอบวนท…………แผนท………………

บฟ. มทช.(ท) 101.5-2545 ทะเบยนทดสอบ……………


การทดสอบหาคาความถวงจาเพาะ และ

ความดดซมนา ของวสดมวลรวมละเอยด

ผทดสอบ


อนมต

วสด…………………………………

แหลงวสด……………………..


1 2 3 4

นาหนกของขวดทดสอบ (W1) Gm.

นาหนกของวสดอมตวผวแหง (W2) Gm.

นาหนกของขวดทดสอบ + นา + วสด (W3) Gm.

นาหนกของวสดอบแหง (W4) Gm.

ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอบแหง) = W4

500-(W3-W2-W1)

ความถวงจาเพาะแบบบลค (สภาพอมตวผวแหง) = W2

500-(W3-W2-W1)

ความถวงจาเพาะแบบแอพแพเรนต = W4

500-(W3-W2-W1)-(W2-W4)

ความดดซมนา = W2-W4 X 100%

W4




180

มทช.(ท) 101.6-2545

วธการทดสอบหาคาความชนของวสดมวลรวม (Aggregate)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความชน (Total Moisture Content) ของวสดมวลรวมทงชนด

มวลรวมหยาบและมวลรวมละเอยด โดยการอบใหแหง

2. วธทา

2.1 เครองมอ เครองทใชในการทดสอบประกอบดวย

2.1.1 เครองชง เปนเครองชงทสามารถชงวสดใหมความละเอยดถงรอยละ 0.1 ของนาหนก

ตวอยางทใชในการทดสอบ

2.1.2 เตาอบ สามารถควบคมอณหภมใหคงทไดท 110±5 องศาเซลเซยส

2.1.3 กระปองใสตวอยาง (Sample Container) เปนกระปองโลหะทไมทาปฏกรยาใด ๆ เมอ

ถกความรอน และมขนาดพอเหมาะทจะใสตวอยางนน ๆ

2.2 แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ.มทช.(ท)101.6-2545:วธการทดสอบหาคาความชนของวสด

มวลรวม

2.3 การเตรยมตวอยาง ตวอยางทตองการทาการทดสอบ (ระวงอยาใหความชนระเหยไปกอนทา

การทดสอบ) มาทาการเลอกตวอยางดวยวธแบงส (Quartering) ประมาณใหไดตวอยางเมอ

แหงแลวไมนอยกวาทกาหนดตามตารางท 1



181


ขนาดของตวอยาง (ผานตะแกรง) นาหนกตวอยางกโลกรม (Kg)

นว (In) มลลเมตร (Mm.)

เบอร 4 4.75 0.5

3/8 9.50 1.5

½ 12.5 2

¾ 19.0 3

1 25.0 4

1 ½ 37.5 6

2 50.0 8

2 ½ 63.0 10

3 75.0 13

3 ½ 90.0 16

4 100.0 25

6 150.0 50


2.4.1 ทาการชง กระปองใสตวอยางทเตรยมไวแลวนาตวอยาง ทเตรยมไดจากขอ 2.3 นามาใส

ในกระปองใสตวอยาง เพอนาขนชงหานาหนก โดยชงใหมความละเอยดถงรอยละ 0.1

ของนาหนกททาการชง

2.4.2 นากระปองใสตวอยางทบรรจวสดมวลรวมทตองการหาคาปรมาณความชนเขาเตาอบ

เพออบใหแหงทอณหภม 110±5 องศาเซลเซยส เปนเวลาอยางนอย 15±4 ชวโมง

2.4.3 นากระปองใสตวอยางทอบแหงแลวนามาชงหานาหนก โดยชงใหมความละเอยดถงรอย

ละ 0.1 ของนาหนกตวอยาง



182


คาความชนของวสดมวลรวม สามารถหาได ดงน

รอยละความชน (Total Moisture Content)

ของวสดมวลรวม = W2-W3 X 100

W3-W1

เมอ W1 = นาหนกของกระปองในตวอยาง (Sample Container), เปนกรม

W2 = นาหนกของกระปอง + วสดมวลรวมเปยก, เปนกรม

W3 = นาหนกของกระปอง + วสดมวลรวมอบแหง, เปนกรม

การคานวณรอยละความชนของวสดมวลรวม ใหมความละเอยดถงทศนยม 2 ตาแหนง


ใหรายงานผลตามแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 101.6-2545 : วธการทดสอบหาคาความชนของวสด

มวลรวม


5.1 ในระหวางการชงนาหนกตองรบกระทา เพอมใหนาระเหยไปในระหวางการทดสอบ

5.2 ทาความสะอาดกระปองใสตวอยางใหสะอาดและแหงสนทกอนการทดสอบทกครง


The American Society For Testing And Materials, ASTM Designation : C 566-84



183

โครงการ………………………….....

………………………………………

สถานทกอสราง………....………….

………………………………………

ผ รบจางหรอผสง………………..….

ชนดตวอยาง…...ทดสอบครงท…….

ทดสอบวนท……….แผนท…………



การทดสอบหาคาความชนของวสด

มวลรวม

ผทดสอบ


อนมต

วสด………………………………

แหลงวสด……………………..


1 2 3 4

นาหนกของกระปองใสตวอยาง (W1) Gm.

นาหนกของกระปอง + วสดมวลรวมเปยก (W2) Gm.

นาหนกของกระปอง + วสดมวลรวมอบแหง (W3) Gm.

รอยละความชนของมวลรวม = W2-W3 X 100%

W3-W1




184

มทช.(ท) 101.7-2545

วธการทดสอบหากอนดนเหนยว (Clay Lump)


วธการทดสอบน ครอบคลมถงการหาคาของกอนดนเหนยว และวสดรวน (Friable) ทปะปนในวสด

มวลรวม (Aggregate)

2. วธทา


2.1.1 เครองชง ชงไดละเอยดถงรอยละ 0.1 ของนาหนกของตวอยาง

2.1.2 ภาชนะบรรจ เปนภาชนะทไมเปนสนม และมขนาดกวาง

2.1.3 ตะแกรงมาตรฐาน ขนาด 37.5 มลลเมตร (1 ½ นว), 19 มลลเมตร (3/4 นว), 9.5

มลลเมตร (3/8 นว), เบอร 4 (4.75 มลลเมตร), เบอร 16 (1.18 มลลเมตร)

2.1.4 เตาอบ สามารถควบคมอณหภมไดท 110±5 องศาเซลเซยส


2.2.1 ตวอยางจะตองอบใหแหงทอณหภม 110±5 องศาเซลเซยส จนนาหนกคงท

2.2.2 ตวอยางของวสดมวลรวมละเอยดทมขนาดใหญกวาตะแกรง เบอร 16 (1.18 มลลเมตร)

ควรหนกไมนอยกวา 25 กรม

2.2.3 ตวอยางของวสดมวลรวมหยาบ ควรมขนาดกระจาย และมนาหนกของวสดมวล ไมนอย

กวาทกาหนดในตารางท 1


ขนาดของเมดตวอยางทนามาทดสอบ นาหนกของตวอยาง

(กรม)

2.75 – 9.5 มม. (เบอร 4 – 3/8 นว) 1000

9.5 – 19.0 มม. (3/8 – ¾ นว) 2000

19.0 – 37.5 มม. (3/4 – 1 ½ นว) 3000

มากกวา 37.5 มม. (1 ½ นว) 5000

2.2.4 ในกรณทตวอยางมทงวสดมวลรวมละเอยด (Fine Aggregate) และมวลรวมหยาบ

(Coarse Aggregate) ใหรอนผานตะแกรง เบอร 4 (4.75 มม.) ถาคางตะแกรง เบอร 4



185

เปนวสดมวลรวมหยาบทผานตะแกรง เบอร 4 เปนวสดมวลรวมละเอยด จากนนนา

ตวอยางไปทาตามขอ 2.4.1 และ 2.4.2 ตอไป

2.3 แบบฟอรม ใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรมเลขท บฟ. มทช.(ท) 101.7-2545 : วธการ

ทดสอบหากอนดนเหนยว


2.4.1 นาตวอยางมาแผกระจายในภาชนะใหบาง เทนาทวมตวอยางแชไวเปนเวลา 24±4

ชวโมง จากนนใชนวหวแมมอและนวชคอย ๆ บบหรอกลงบนนวมอ เพอทาใหเมดของ

ตวอยางหลดออกจากกน อยาใชเลบหรอวสดแขงอน ๆ จากนนนาไปรอนผานตะแกรงดง

ตารางท 2 โดยวธลาง


ขนาดของเมดตวอยางทนามาทดสอบ ขนาดของตะแกรง สาหรบแยกสวน

เปนเมดดนเหนยวและเมดวสดรวน

1.18 มม. (เบอร 16) 850 ไมโครเมตร (เบอร 20)

4.75 – 9.5 มม. (เบอร 4 – 3/8 นว) 2.36 มม. (เบอร 8)

9.5 – 19.0 มม. (3/8 – ¾ นว) 4.75 มม. (เบอร 4)

19.0 – 37.5 มม. (3/4 – 1 ½ นว) 4.75 มม. (เบอร 4)

มากกวา 37.5 มม. (1 ½ นว) 4.75 มม. (เบอร 4)

2.4.2 นาตวอยางทคางบนตะแกรงแตละตะแกรงไปอบใหแหงทอณหภม 110±5 องศาเซลเซยส

แลวนาไปชงนาหนกใหละเอยดรอยละ 0.1 ของนาหนกตวอยาง (กอนนาไปอบควรนา

วสดมวลรวมออกจากตะแกรงใหหมดเสยกอน โดยการลางแลวจงไปอบใหแหง)



186


3.1 ในการหาคารอยละของกอนดนเหนยว และวสดรวนนน จะหาคารอยละของกอนดนเหนยวและ

วสดดนรวนแตละตะแกรงเทานน

P = [(W – R) / W] X 100

P = คารอยละกอนดนเหนยวและวสดรวนของวสดมวลรวม

R = นาหนกของวสดมวลรวมคางตะแกรง เบอร N จากขอ 2.4.2 (นาหนกหลงการ

ทดลองในขอ 2)

W = นาหนกของวสดมวลรวมทคางตะแกรง เบอร N จากขอ 2.2.2 และ 2.2.3

(นาหนกกอนการทดสอบในขอ 2)

N = ตะแกรงเบอรทกาลงพจารณา

3.2 ในกรณของวสดมวลรวมหยาบ หลงจากทาการทดสอบหาขนาดเมดของวสดแลวถาตวอยางใน

ตะแกรง มนาหนกนอยกวารอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบนาหนกในขอ 2.4.1 ไมจาเปนตองนามา

ทดสอบใหเอาคารอยละของสวนทเปนเมดดนเหนยวและวสดรวนของ ตวอยางทมขนาดใหญ

กวาหรอเลกกวามาใชแทนได


ใหรายงานผลในแบบฟอรม โดยใหมความละเอยดถงทศนยมตาแหนงท 2 ลงใน บฟ. มทช.(ท)

101.7-2545 : วธการทดสอบหากอนดนเหนยว


คารอยละของกอนดนเหนยวและวสดรวน ของวสดมวลรวมทใชในงานคอนกรตตองมคาไมเกนรอย

ละ 3


6.1 The American Society Of Testing Materials, ASTM Standard : C 142-78



187

โครงการ…………………….…………..

……………………………....................

สถานทกอสราง………………….……..

………………………………………….

ผ รบจางหรอผนาสง…………………..…

ชนดตวอยาง…….ทดสอบครงท……....

ทดสอบวนท……….…….แผนท……….



การทดสอบหากอนดนเหนยว

(Clay Lump)

ผทดสอบ


อนมต

ชนดตวอยาง………………………………………………………..

ขนาดของตวอยาง……………………… มม. ถง ………………………………………….…. มม.

นาหนกแหง (W) = ……………………………………………………………………………….กรม

ขนาดของตะแกรง สาหรบรอนดนเหนยวและวสดรวน………………………………………….. มม.

นาหนกทคางบนตะแกรง(R)……………………………………………………………………….กรม

รอยละของกอนดนเหนยวและวสดรวน (P) = [(W – R) / W] X 100

P = …………………………(รอยละ)



188

มทช.(ท) 102-2545

มาตรฐานการเกบตวอยางคอนกรตในหนางาน และการนาไปบารงรกษา


มาตรฐานนครอบคลมถงการจดเกบตวอยางคอนกรตในหนางาน และการนาไปบารงรกษา เพอใช

เปนตวอยางสาหรบการทดสอบความตานแรงอดของแทงคอนกรต (Compressive Strength Of

Concrete) และการรบแรงดดของคอนกรต (Flexural Strength Of Concrete)

2. วธทา


2.1.1 แบบหลอมาตรฐาน เปนแบบโลหะแขงแรง คงรป เมอประกอบยดเปนรปแบบแลว ตอง

สนทนาปนรวไหลไมไดและไมเสยรปทรงขณะทาการหลอกอนตวอยาง หรอเคลอนยาย

หรอเปนวสดอนทไมดดซมนาและไมทาปฏกรยากบปนซเมนต มขนาดตาง ๆ ดงตอไปน

(ก) สาหรบการทดสอบความตานแรงอด

(1) ลกบาศก ขนาด 15x15x15 เซนตเมตร ใชสาหรบคอนกรตทมสวนผสมของมวลรวม

หยาบ (Coarse Aggregate) ขนาดโตกวา 1.9 เซนตเมตร(3/4 นว) แตไมเกน 5

เซนตเมตร (2นว)

(2) ลกบาศก ขนาด 10x10x10 เซนตเมตร ใชสาหรบคอนกรตทมสวนผสม ของมวล

รวมหยาบขนาดเลกกวา 1.9 เซนตเมตร (3/4 นว)

(3) ทรงกระบอกขนาดเสนผานศนยกลาง 15 เซนตเมตร (6 นว) สง 30 เซนตเมตร

(12 นว) ใชสาหรบคอนกรตทมสวนผสมของมวลหยาบขนาดโต ไมเกน 5

เซนตเมตร (2 นว)

(4) ทรงกระบอกขนาดเสนผานศนยกลาง 20 เซนตเมตร (8 นว) สง 40 เซนตเมตร

(16 นว) แตไมเกน 6.25 เซนตเมตร (2 ½ นว) แตสาหรบมวลรวมหยาบทใหญ

กวานเสนผานศนยกลางของทรงกระบอกไมควรจะนอยกวา 3 หรอ 4 เทาของ

ขนาดใหญทสดของมวลหยาบ

(ข) สาหรบการทดสอบการรบแรงดด

(1) ชนตวอยางคอนกรตสาหรบการทดสอบแรงดด ซงมลกษณะเปนรปคาน ควรจะม

ขนาดลกอยางนอย 15 เซนตเมตร และกวาง 15 เซนตเมตร สาหรบมวลรวม

หยาบทมขนาดใหญทสด 5 เซนตเมตร (2 นว) หรอนอยกวานน สาหรบมวลรวม



189

หยาบขนาดใหญกวาน ขนาดหนาตดทนอยทสดไมควรจะนอยกวา 3 เทา ของ

ขนาดใหญทสดของมวลรวมหยาบ สาหรบการทดสอบแบบคานจะใชนาหนกกด

ลงตรงจดแบงสาม ตามการทดสอบการรบแรงดด มทช.(ท) 105.2-2545 :

มาตรฐานการรบแรงดดของคอนกรต คานนนตองมชวงคาน (Span Length)

ประมาณ 3 เทา ของดานลกทใชทดสอบ (ดานขาง) และความยาวของคานตอง

ยาวกวาชวงคานอยางนอย 5 เซนตเมตร (2 นว)

ความเบยงเบนจากขนาดทกาหนดจะตองไมเกน 3.2 มลลเมตร สาหรบขนาดกวางหรอลกเกน 15

เซนตเมตร (6 นว) ขนไป และไมเกน 1.6 มลลเมตร สาหรบขนาดเลกกวานน

2.1.2 เหลกกระทง (Tamping Rod)

(ก) แทงเหลกหนก 1.8 กก. (4 ปอนด) ยาว 375 มลลเมตร (15 นว) ปลายทใชกระทง

คอนกรตมลกษณะมน ขนาด 625 ตารางมลลเมตร (1 ตารางนว) สาหรบการหลอ

กอนตวอยางคอนกรตรปสเหลยมลกบาศก

(ข) แทงเหลกขนาดเสนผานศนยกลาง 16 มลลเมตร (5/8 นว) ยาวประมาณ 610

มลลเมตร (24 นว) ปลายทใชกระทงคอนกรตมลกษณะมนสาหรบการหลอกอน

ตวอยางคอนกรตรปทรงกระบอก และตวอยางคอนกรตรปคาน


2.2.1 เกณฑในการเกบตวอยางคอนกรตเพอการทดสอบ ใหเกบทกวนเมอมการทดสอบคอนกรต

และอยางนอยตองเกบ 3 กอน เพอทดสอบกาลงคอนกรตเมออาย 28 วน โดยใชวธการเกบ

ดงน

(ก) ใหเกบเมอหลอคอนกรตแตละสวนของโครงสราง เชน ฐานราก เสาคาน และพน

(ข) เกบทกครงทมการเทคอนกรตทก ๆ 50 ลกบาศกเมตร และเศษของ 50 ลกบาศกเมตร

(ค) เกบทกครงเมอมการเปลยนแหลงทราย หรอหน-กรวด

2.2.2 การเกบตวอยางจากลกษณะการผสมกระทา ดงน

(ก) จากเครองผสม (โม) ทประจาอยในทกอสรางใหเกบตวอยางจากประมาณตอนกลาง ๆ

ของปรมาณคอนกรตทเทลงในภาชนะรองรบ (กระบะหรอรถเขนปน)

(ข) จากเครองผสมสาหรบทาพนถนน ใหเกบหลงจากทเครองผสมไดเทคอนกรตลงบนพนท

เตรยมไว โดยเกบตวอยางคอนกรตจากหลาย ๆ แหงพอทจะใชเปนตวแทนได



190

(ค) จากเครองผสมแบบถงหมนตงบนรถบรรทก (Ready Mixed Concrete) เกบตวอยาง

คอนกรต อยางนอย 3 สวน เปนระยะ ๆ อยางสมาเสมอตลอดเวลาทปลอย คอนกรตใน

รถผสมลงสภาชนะทรองรบ


2.3.1 การหลอชนตวอยางคอนกรต

2.3.1.1 กอนหลอแทงคอนกรตจะตองทาความสะอาดแบบหลอใหเรยบรอย ทานามนให

ทวบรเวณทจะสมผสกบคอนกรต

2.3.1.2 ตองทาการทดสอบคาความยบตวของคอนกรต (Slump Test) ทกครงตาม

มทช.(ท) 103.1-2545 วธการทดสอบคาการยบตวของคอนกรต กอนเรมการหลอ

กอนตวอยางคอนกรตมาตรฐาน

2.3.1.3 การหลอคอนกรตตองกระทาโดยเรว ใหแลวเสรจภายใน 15 นาท นบตงแตเรม

เกบตวอยาง

2.3.1.4 ทาการเทคอนกรตลงในแบบหลอและทาการกระทง ดงรายละเอยด ดงน

(ก) สาหรบตวอยางคอนกรตสเหลยมลกบาศก ขนาด 15x15x15 เซนตเมตร ให

ใชเหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ก) โดยบรรจคอนกรต 3 ชน ชนละประมาณ 5

เซนตเมตร แตละชนกระทง 35 ครง เมอคาความยบตวนอยกวา 3.75

เซนตเมตร (1 ½ นว) และ 25 ครง

เมอมคาการยบตวตงแต 3.75 เซนตเมตร ขนไป

(ข) สาหรบตวอยางคอนกรตสเหลยมลกบาศก ขนาด 10x10x10 เซนตเมตร ให

ใชเหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ก) โดยบรรจคอนกรต 3 ชน ชนละเทา ๆ กน

แตละชนกระทง

25 ครง

(ค) สาหรบตวอยางคอนกรต รปทรงกระบอก ขนาด 15x30 เซนตเมตร ใหใช

เหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ข) โดยบรรจคอนกรต 3 ชน ชนละประมาณ 10

เซนตเมตร แตละชนกระทง

25 ครง

(ง) สาหรบตวอยางคอนกรต รปทรงกระบอก ขนาด 20x40 เซนตเมตร ใหใช

เหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ข) โดยบรรจคอนกรต 3 ชน ชนละเทา ๆ กน แต

ละชนกระทง 50 ครง



191

(จ) สาหรบตวอยางคอนกรตรปคานขนาดความลกตงแต 15 เซนตเมตร ถง 20

เซนตเมตร ใหใชเหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ข) โดยบรรจคอนกรต 2 ชน ชน

ละเทา ๆ กน แตละชนกระทง 50 ครงทก ๆ พนทตามแนวราบ 930 ตาราง

เซนตเมตร

(ฉ) สาหรบตวอยางคอนกรตรปคาน ขนาดความลก 20 เซนตเมตร ขนไป ใหใช

เหลกกระทงตามขอ 2.1.2 (ข) โดยบรรจคอนกรต 3 ชน ชนละเทา ๆ กน แต

ละชนกระทง 50 ครงทก ๆ พนท ตามแนวราบ 930 ตารางเซนตเมตร

2.3.1.5 ในขณะทกาลงบรรจคอนกรตลงแบบนน ตองเทคอนกรตจากทศทางตาง ๆ กน

เพอมใหมวลรวมหยาบรวมตวอยดานเดยว ผปฏบตการตองแกการแยกแยะ

ของมวลรวมหยาบทปรากฏชดเจน ถาจาเปนอาจจะใชมอกได

2.3.1.6 ตองปาดคอนกรตทลนปากแบบหลอออกใหเสมอปากแบบหลอดวยเครองมอ

ขอบตรง และแตงผวหนาดวยเกรยงใหเรยบ แลวปลอยทงไวประมาณ 1 ชวโมง

ใหผวหนาคอนกรตตวอยางแขงตวพอหมาดๆจงเขยนเครองหมายหรอวนเดอน

ป ททาการหลอบนหนาคอนกรตไวเปนหลกฐาน

2.3.2 การบมและการบารงรกษากอนตวอยางคอนกรต

2.3.2.1 การบมระยะแรก เมอทาการหลอกอนคอนกรตตวอยางตามขอ 2.3.2 แลว

ภายในระยะเวลา 24 ชวโมงแรก ตวอยางททาในสนามทจะบมตามแบบ

มาตรฐานนน ใหเกบรกษาคอนกรตตวอยางไวในหบทสราง และตดตงไวทหนา

งาน อณหภมของอากาศ เมอบรรจชนตวอยางคอนกรตไวจะอยระหวาง 16-27

องศาเซลเซยส (60-80 องศาฟาเรนไฮซ) หรอจะใชวธอนทจะใหมสภาพ

อณหภมเชนเดยวกนกได ในการทาการบมควรระมดระวงหามกระทบกระแทก

หรอสนสะเทอนแบบหลอ

2.3.2.2 การบมในระยะตอไป เมอกอนคอนกรตตวอยางมอายครบ 24 ชวโมง แลวใหนา

ชนตวอยางออกจากแบบดวยความระมดระวงอยาใหกอนคอนกรตตวอยางถ

กระทบกระแทกหรอชารดเสยหายแลวทาการบม โดยการนาไปแชในนาปนขาว

อมตว โดยใหนาปนขาวอมตวหลออยทก ๆ ดานของกอนตวอยางคอนกรต

ตลอดเวลาหรอจะบมโดยคลมปดในทรายชน หรอกรรมวธอนทเหมาะสมเพอ

รกษาอณหภมใหอยในชวง 23±1.7 องศาเซลเซยส (73.4±3 องศาฟาเรนไฮซ)

จนกวาจะถงอายทจะทาการทดสอบ



192

2.3.2.3 สาหรบคานทดสอบทบมในสนามภายในระยะเวลา 24 ชวโมงแรก ใหเกบและบม

ตวอยางคอนกรตระยะแรกเชนเดยวกบการบมตามขอ 2.3.2.1 แลวจงนาไปทง

แบบยงสถานทใกล ๆ กบหองทดลองสนาม ถอดออกจากแบบและเกบรกษาโดย

วางคาน นนไวบนพนใหอยในลกษณะเดยวกบขณะหลอ โดยใหผวดาน หงายพน

ใหอยในลกษณะเดยวกบขณะหลอ โดยใหผวดานบน หงายขนขางบน แลวจงปด

ดานขางและปลายสองขางของคานดวยดนชน ๆ หรอทรายชน ในการบมปลอย

ใหผวบนเปดตามทกาหนดไว สาหรบโครงสรางเมอสนสดระยะการบมควรจะทง

คาน ไวกบทโดยใหผวบนเปดอยในลกษณะเดยวกบโครงสรางกอนถงเวลา

ทดสอบ 24 ชวโมง ใหนาคานตวอยางไปแชในนาปนขาวอมตวทอณหภม

23±2.8 องศาเซลเซยส (73.4±5 องศาฟาเรนไฮซ) เพอใหอยในสภาพชนกอน

การทดสอบ

2.3.3 การขนสงตวอยางไปหองทดลอง

ชนตวอยางทจะสงไปหองทดลอง ในขณะนาสงไปยงหองทดลองตองหอชน

ตวอยางไวดวยวสดนม ๆ และชน เชน ขเลอย หรอกระสอบ เปนตน

การขนสงชนตวอยางแตละครงตองมปายแสดงรายละเอยดเกยวกบชนตวอยางตาม

รายการตาง ๆ ดงน คอ วนท ตาแหนงของโครงสรางทเกบตวอยางมา สวนผสมความขน

เหลวอณหภมของคอนกรตและอากาศ วธการบมชนดของการทดสอบและอายของชน

ตวอยางทจะทดสอบ


3.1 เกบตวอยางคอนกรตตองไมนอยกวา 3 ตวอยาง ตอ 1 ชด

3.2 ประกอบแบบหลอใหแขงแรงไดฉาก ไดระดบกอนทาการหลอตวอยางคอนกรต

3.3 การกระทงแตละชนยอมใหเลยมาถงชนลาง ไดไมเกน 2.5 เซนตเมตร

3.4 ใน 24 ชวโมงแรก ตองมการบมคอนกรตในระยะแรก หามกระแทกหรอสนสะเทอน

3.5 หลงจาก 24 ชวโมง ไปแลว จงแกะแบบหลอแลวทาการบมตอ

3.6 ผลการทดสอบกาลงของคอนกรต จะถกตองเมอหลอตวอยางถกตองตามมาตรฐาน



193


4.1 Standard Method Of Making And Curing Concrete Test Specimens In The Field ; ASTM

Designation : C 31-90

4.2 Standard Method Of Sampling Freshly Mixed Concrete ; ASTM Designation : C 172-82

4.3 มาตรฐาน สาหรบอาคารคอนกรตเสรมเหลก, วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรม

ราชปถมภ พ.ศ. 2533



194

มทช.(ท) 103.1-2545

วธการทดสอบคาการยบตวของคอนกรต (Slump Test)


วธการทดสอบน ครอบคลมถงการหาคาความยบตวของคอนกรต ทงในหองปฏบตการและในสนาม

โดยเทยบคาความสงของคอนกรตทยบตวลงหลงจากนาแบบออก กบความสงของแบบ

2. วธทา


2.1.1 แบบ (Mold) ทาดวยโลหะทไมทาปฏกรยากบปนซเมนต มลกษณะเปนรปกรวยตดม

ความหนาไมนอยกวา 1.14 มลลเมตร (0.045 นว) ความสง 305±3 มลลเมตร (12±1/8

นว) ฐานแบบมเสนผานศนยกลาง 303±3 มลลเมตร (8±1/8 นว) และสวนตดตอนบนม

เสนผานศนยกลาง 103±3 มลลเมตร (4±1/8 นว) สาหรบทฐาน ตองมแผนเหลกสาหรบ

เหยยบทงสองขาง และแบบทใชทาการทดสอบจะตองไมบดเบยวหรอเสยรป



195

2.1.2 เหลกกระท ง (Tamping Rod) เปนแทงเหลกกลมขนาดเสนผานศนยกลาง 16 มลลเมตร

(5/8 นว) ยาว 610 มลลเมตร (24 นว) ปลายดานทใชกระทงมลกษณะมน

2.2 แบบฟอรม ใหบนทกผลการทดสอบ ในแบบฟอรมเลขท บฟ. มทช.(ท) 103.1-2545 : วธการ

ทดสอบคาการยบตวของคอนกรต


ตวอยางไดแกคอนกรต ซงแบงมาจากคอนกรตผสมเสรจ หรอคอนกรตทโมในหนางาน

การทดสอบแตละครงจะกระทาเมอผสมคอนกรตจานวนใหมการเกบคอนกรตควรเกบ

ภายในระยะเวลาประมาณ 5 นาท หลงจากผสมเสรจ


2.4.1 วางแบบ (Mold) ลงบนพนราบโดยใหดานทมปลายตดเสนผานศนยกลาง 102 มลลเมตร

อยดานบน ดานเสนผานศนยกลาง 203 มลลเมตร อยดานลาง ใชเทาเหยยบแผนเหลกท

ฐานทงสองขางไวใหแนน

2.4.2 ใสคอนกรตทจะทดสอบลงในแบบประมาณ 1 ใน 3 ของปรมาตรของแบบ แลวใชเหลก

กระทง กระทงใหทวผวของคอนกรตในแบบ จานวน 25 ครง

2.4.3 ทาตามวธในขอ 2.4.2 ซาอก 2 ครง ในการทาครงท 3 ใหเผอคอนกรตไวใหเกนขอบแบบ

ขางในกรณทกระทงแลวคอนกรตพรองลง ตองเตมใหเตมแบบเสมอ

2.4.4 ใชแทงเหลกปาดขอบผวบนของแบบจนคอนกรตเรยบ จบทหยกแลวยกแบบขนตาม

แนวดง ระวงอยาใหกระทบเนอคอนกรตภายใน วดระยะทยบตวของ คอนกรต เทยบกบ

ระยะความสงของแบบ

2.4.5 กรณทคอนกรตทดสอบเกดลมหรอทลายลงทนทท◌ยกแบบขนหรอเกดไหลออกทางขาง

ใดขางหนงเนองจากแรงเฉอน ใหถอวาการทดสอบยงไมไดมาตรฐานตองยกเลกและทา

การทดสอบใหมจากขอ 2.4.1 ถง 2.4.4


คาการยบตวของคอนกรต (Slump) = 30 – H

เมอ H = ระยะความสงของคอนกรตททดสอบหลงจากยกแบบออกเปนเซนตเมตร



196


คาการยบตวของคอนกรต ทไดใหจดเปนรายงานและสรปผลเปนเซนตเมตร ทศนยม 1 ตาแหนง ลง

ในแบบฟอรมเลขท บฟ. มทช.(ท) 103.1-2545 : วธการทดสอบคาการยบตวของคอนกรต


5.1 คาการยบตวของคอนกรตใหเปนไปตาม มทช. 101-2533 : มาตรฐานงานคอนกรตและคอนกรต

เสรมเหลก ซงเปนไปตามคาทกาหนดไวในตาราง ดงน

ชนดของงานกอสราง คาการยบตว (ซม.)

สงสด ตาสด

ฐานราก 7.5 5

แผนพน, คาน, ผนง ค.ส.ล. 10 5

เสา 12.5 5

ครบ ค.ส.ล. และผนงบาง ๆ 15 5


6.1 การทดสอบหาคาการยบตวของคอนกรตจะไมเหมาะกบการวดผลคายบตวของคอนกรต ในกรณ

ทวสดผสมมวลหยาบทใชมขนาดเกน 2 นวขนไป หรอกรณทคอนกรตแหงเกนไป

6.2 ในการกระทงคอนกรตทดสอบในแบบนน ควรกระทงใหทวบรเวณทหนาตด และควรกระทงบรเวณ

ขอบของแบบใหเบากวาภายใน เพอปองกนมใหแบบเสยหายเนองจากกระแทกกบเหลกกระทง


a. American Society Of Testing And Materials ; ASTM Standard : C 143-78

b. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 213-2520 : คอนกรตผสมเสรจ



197

โครงการ………………………………

สถานทกอสราง………………………

ผ รบจางหรอผนาสง……………...…..

ชนดตวอยาง..…..ทดสอบครงท…….

ทดสอบวนท……….แผนท……….…



การทดสอบคาการยบตวของคอนกรต

(Slump Test)

ผทดสอบ


อนมต

ระยะความสงของคอนกรตททดสอบหลงยกแบบออก(H) ………………………………………….. เซนตเมตร

คาการยบตวของคอนกรต (Slump) = 30-H เซนตเมตร

= …….…………………………………………………… เซนตเมตร




198

มทช.(ท) 103.2-2545

วธการทดสอบคาการยบตวของคอนกรตโดยใชโตะการไหล (Flow Table)


วธการทดสอบน ครอบคลมถงการทดสอบหาคาการไหลของคอนกรต

2. วธทา


2.1.1 แบบ (Mold) ทาดวยโลหะมลกษณะเปนรปกรวยตด ฐานของแบบมเสนผานศนยกลาง

254 มลลเมตร (10 นว) สวนตดตอนบนมเสนผานศนยกลาง 171 มลลเมตร (6 ¾ นว)

มความสง 127 มลลเมตร (5 นว) ปลายทงสองขางตองเปดออกเปนระยะตงฉากกบแนว

ศนยกลางของรปกรวย ตวแบบจะตองมมอจบสองขางอยทสวนบน



199

2.1.2 โตะการไหล มลกษณะดงรปตวโตะจะตองยดตดกบฐานคอนกรตทมนคงแขงแรง คอ สง

ประมาณ 381-508 มลลเมตร (15-20 นว) และมนาหนกไมนอยกวา 135 กโลกรม (300

ปอนด)

2.1.3 เหลกกระทง (Tamping Rod) เปนแทงเหลกกลม ขนาดเสนผานศนยกลาง 16 มลลเมตร

5/8 นว) ยาว 610 มลลเมตร (24 นว) ปลายดานทใชกระทงมลกษณะมน

2.2 แบบฟอรม ในการบนทกผลการทดสอบ ใชแบบฟอรมเลขท 103.2-2545 : วธการทดสอบคาการ

ยบตวของคอนกรต โดยใชโตะการไหล



200


ตวอยางไดแกคอนกรตซงแบงมาจากคอนกรตผสมเสรจ โดยผสมมาจากโรงงานหรอรถผสม

คอนกรต หรอคอนกรตจากโมในหนางาน ตองพยายามเกบจากหลายสวนของโมแลว จงนามา

ผสมใหเปนเนอเดยวกนเพอทาการทดสอบ


2.4.1 วางแบบลงกลางโตะการไหล โดยใชฐานดานกวางอยดานลาง (เสนผานศนยกลาง 254

มลลเมตร)

2.4.2 ใสคอนกรตทจะทาการทดสอบลงในแบบประมาณ 1 ใน 2 ของปรมาตรของแบบ ใชเหลก

กระทง กระทงใหทวผวของคอนกรตในแบบ จานวน 25 ครง

2.4.3 ทาตามวธ ขอ 2.4.2 อกครง ในลกษณะเดยวกน ใหคอนกรตเตมแบบปาดผวบนใหเรยบ

แลวยกแบบขนในแนวดง

2.4.4 ปรบโตะการไหล (Flow Table) ดวยมอหมน ใหยกขนลงสลบกนไปในแนวดง โดยมระยะ

ตางของความสงประมาณ 12.7 มลลเมตร (1/2 นว) พยายามหมนมอหมน ทยกโตะ

ทดสอบดวยความเรวสมาเสมอ จานวน 15 ครง ภายในระยะเวลาประมาณ 15 วนาท วด

ระยะทคอนกรตทดสอบแผกระจายออก โดยคดคาเฉลยจากระยะเสนผานศนยกลางทวด

ได 6 ทศทาง


คาการไหลของคอนกรตททดสอบ จะกาหนดเปนรอยละ ทเพมขนของระยะเสนผานศนยกลางทแผ

ออกจากฐาน

คารอยละของการไหล = (D – 25.4) X 100%

25.4

D = ระยะเสนผานศนยกลางทแผออก (คาเฉลย) เปนเซนตเมตร


คารอยละของการไหลใหใชทศนยม 1 ตาแหนง บนทกในแบบฟอรม เลขท บฟ. มทช.(ท) 103.2-2545

: วธการทดสอบคาการยบตวของคอนกรต โดยใชโตะการไหล



201

5. เกณฑการตดสน และความคลาดเคลอนทยอมให

5.1 คารอยละของการไหล ตองมคาอยระหวางรอยละ 50 ถงรอยละ 100


6.1 กอนการทดสอบตองเชดโตะทดสอบใหสะอาด ปราศจากคอนกรตทตกอยนอกแบบหลอ

6.2 ทาการหมนมอหมนเพอยกโตะการไหล ใหกระทบดวยอตราความเรวสมาเสมอ

6.3 ในขณะทาการทดสอบมวลรวมจะตองไมเกดการแยกตว


7.1 American Society Of Testing And Materials ; ASTM Standard : C 124-71

7.2 คอนกรตเทคโนโลย ของ กรณา ใจปญญา สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ



202

โครงการ……………………………….….

………………………………………….…

สถานทกอสราง……………………..……

…………………………………………….

ผ รบจางหรอผนาสง……………………….

ชนดตวอยาง………….ทดสอบครงท……

ทดสอบวนท……………….แผนท………



การทดสอบคาการยบตวของคอนกรต

โดยใชโตะการไหล

(Flow Table)

ผทดสอบ


อนมต

ระยะเสนผานศนยกลางทแผออก (D) ……………………………………………………. เซนตเมตร

รอยละของการไหล = (D – 25.4) X 100%

รอยละของการไหล = ……………………………………………………




203

มทช.(ท) 104-2545

มาตรฐานการทดสอบนาทใชในงานคอนกรต


มาตรฐานการทดสอบน ครอบคลมถงการทดสอบคณสมบตทางกายภาพและทางเคมของนาทใช

ในการผสมทาคอนกรตและใชในการบมคอนกรต โดยกาหนดคณลกษณะทตองการ วธการวเคราะห

และการเกบตวอยาง

2. นยาม

2.1 นาทใชในงานคอนกรต หมายถง นาทนามาใชในการผสมเพอทาคอนกรตและ/หรอนามาใชใน

การบมคอนกรต

2.2 หนวย เอนทย (NTU, Nephelometric Turbidity Unit) หมายถง หนวยวดคาความขนในนา

2.3 คา Ph หมายถง คาทแสดงถงความเปนกรด-ดางของนา

2.4 หนวย PPM หมายถง หนงสวนในลานสวน (Parts-Per-Million)

3. วธทา

3.1 เครองมอ และอปกรณ

3.2 การเกบตวอยาง เพอใหไดตวแทนของนาทตองการทราบคณลกษณะทางกายภาพและทางเคม

การเกบตวอยางนาใหทาการเกบดวยภาชนะบรรจ โดยใชขวดแกวหรอขวดพลาสตก มความจไม

นอยกวา 2,500 ลกบาศกเซนตเมตร ทสะอาดและแหง กอนทาการเกบตวอยางนาใหใชนาทจะ

เกบลางขวดอกครงหนง หามนาภาชนะทเคยบรรจยาสารเคม นามน หรอสงอนทไมสามารถลาง

ออกไดหมดมาใชในการเกบตวอยางนา วธการเกบตวอยางนาจากแหลงตาง ๆ สามารถกระทา

ได ดงน คอ

3.2.1 นาบาดาล กอนทาการเกบตวอยางนาจากบอบาดาล ควรสบนาทงประมาณ 5 นาท แลว

จงทาการเกบตวอยางนา ถาเกบจากกอกนาของบอบาดาลตองลางกอกใหสะอาด

เสยกอน แลวจงเปดนาทงไวสก 2-3 นาท เพอใหนาทคางอยในทอไหลออกใหหมดกอน

การเกบตวอยางนา บรรจลงในขวดควรเปนเวลาทนาไหลอยางสมาเสมอ ระวงอยาให

สงเจอปนอนตกลงไปในขวด แลวปดฝาจกใหแนน ปดฉลากแจงรายละเอยดในการเกบ



204

คอ สถานทเกบเวลาและชอผ เกบตวอยางนา ใหทาการเกบตวอยาง อยางนอย 2,500

ลกบาศกเซนตเมตร เพอเปนตวแทนของแหลงนานน ๆ

3.2.2 นาผวดน การเกบนาตวอยางจากอางเกบนา ลาคลอง แมนา หรอแหลงนาธรรมชาตอน ๆ

ใหทาการเกบโดยหยอนขวดเกบนาตวอยาง ททาความสะอาดแลวลงไปในแหลงนา แลว

รอสกคร เพอใหสภาพนาทเกดการเปลยนแปลง จากการหยอนขวดเกบนากลบสสภาพ

เดมกอน แลวจงเปดจกขวดใหนาไหลเขาขวด ปดจกใหแนน ปดฉลากแจงรายละเอยดใน

การเกบ หากเปนแหลงนาใหญ ใหทาการเกบตวอยางอยางนอย 5 ตวอยาง เพอเปน

ตวแทน ของแหลงนานน ๆ แตละจดททาการเกบตวอยางใหมปรมาณไมตากวา 1,000

ลกบาศกเซนตเมตร เพอทจะไดมปรมาณเพยงพอทใชในการวเคราะหไดผลเหมอนใน

สนามจรง

3.3.3 นาประปา ใหทาการเกบตวอยางนาประปาจากกอก โดยใชวธเดยวกนกบการเกบนา

บาดาลจากกอก

3.4 แบบฟอรม ใชแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 104-2545 : มาตรฐานการทดสอบนาทใชในงาน

คอนกรต


3.5.3 การทดสอบคณสมบตของนาทางกายภาพ โดยทาการทดสอบในเรองความขน และความ

เปนกรด-ดาง วธการทดสอบทาตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 257 : นา

บรโภค

3.5.4 การทดสอบคณสมบตของนาทางเคม ทาการวเคราะหหาปรมาณของซลเฟต(So4) และ

คลอไรด (Cl) ของนาทจะนามาใชในงานคอนกรต โดยใหทาตามวธการทดสอบมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 257 : นาบรโภค

3.5.5 ทาการทดสอบเปรยบเทยบ (Comparative Test)ในเรองการทดสอบหาระยะ เวลาการ

กอตวขอ งปนซ เมนต (Setting Time)และการทดสอบหาความตานแรงอด

(Compressive Strength)ของกอนลกบาศกมอรตาตามวธมาตรฐาน มทช.(ท) 105.1-

2545 : มาตรฐานการทดสอบความตานแรงอดของแทงคอนกรต โดยทาการเปรยบเทยบ

ระหวางนาตวอยางทจะนามาใชในงานคอนกรตกบนากลน ทจะใชปนซเมนตในการ

ทดสอบชนดเดยวกน



205

4 การรายงานผล

ใหรายงานผลการทดสอบใน บฟ. มทช.(ท) 104-2545 : มาตรฐานการทดสอบนาทใชในงาน

คอนกรต โดยใชรายงานผลการทดสอบเรองความขน ความเปนกรด-ดาง และปรมาณของซลเฟต

และคลอไรดสาหรบระยะเวลาการกอตวของปนซเมนต และความตานแรงอดของกอนลกบาศก

มอรตา ใหมรายละเอยดถงทศนยม 2 ตาแหนง

5 เกณฑตดสน และความคลาดเคลอนทยอมให

5.3 นาทใชในงานคอนกรต จะตองมเกณฑกาหนดคณสมบตทตองการทางกายภาพ ดงน คอ ม

ความขน (Turbidity) ไมเกน 2,000 หนวยเอนทย (NTU) และจะตองมความกรด-ดาง อยไดชวง

ระหวาง Ph 6.5-8.5

5.4 นาทใชในงานคอนกรต จะตองมเกณฑกาหนดคณสมบตทางเคม ทตองการ ดงน คอ

ตองมปรมาณซลเฟตในนาไมเกน 10,000 PPM.

และจะตองมปรมาณของคลอไรดในนาไมเกน 20,000 PPM.

5.5 การทาการทดสอบเปรยบเทยบ ระหวางนาตวอยางและนากลน จะตองใหผลการทดสอบหา

ระยะการกอตวของปนซเมนต แตกตางกนไมเกน 10 และผลการทดสอบหากาลงรบแรงอดของ

กอนลกบาศกมอรตา จะตองใหคากาลงรบแรงอดตาลงไดไมเกนรอยละ 10


6.1 หากทาความสะอาดขวดดวยผงซกฟอก จะตองลางจนแนใจเสยกอนวาลางออกจนหมดจรง ๆ

6.2 เมอเกบตวอยางนาเรยบรอยแลว ใหรบนาสงหองปฏบตการ เพอทาการวเคราะหเรวทสดเทาท

จะทาได และไมควรใหขวดนาตวอยางถกแสงแดด


7.1 The American Association Of State Highway And Tran Sportation Officials ; AASHTO :

T 26-72

7.2 American Society For Teing And Materials ; ASTM Designation : D 1252-60, D 516-63t

7.3 Portland Cement Assoc. (1968) “Design. And Control Of Concrete Mixture” PCA,

Skoki, 1968

7.4 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 257-2529 : นาบรโภค



206

โครงการ…………………………………….…

……………………………………………….....

สถานทกอสราง…………………………….…

………………………………………………….

ผ รบจางหรอผนาสง………………………..…

ชนดตวอยาง………….ทดสอบครงท…….…

ทดสอบวนท……………….แผนท…………..

บฟ. มทช.(ท) 104-2545 ทะเบยนทดสอบ……………


การทดสอบนาทใชในงานคอนกรต

ผทดสอบ


อนมต

นา………………………………… ปรมาณนา…………………………………… Cm3

แหลงนา……………………..


1 2 3 4 5

ความขน NTU

ความเปนกรด – ดาง PH

ปรมาณซลเฟต PPM.

ปรมาณคลอไรด PPM.

ระยะเวลาการกอตวของปนซเมนต Min.

ความตานทานแรงอดของกอนลกบาศกมอรตา Kg/Cm2




207

มทช.(ท) 105.1-2545

มาตรฐานการทดสอบความตานแรงอดของแทงคอนกรต

(Compressive Strength Of Concrete) 1. ขอบขาย

วธการทดสอบน ครอบคลมถงการหาความตานแรงอดของแทงคอนกรตรปทรงกระบอก และรป

ลกบาศก ซงจะไดจากการหลอในแบบหลอ หรอจากการเจาะมาทดสอบกได

2. วธทา


2.1.1 เครองกดทดสอบ เครองกดเปนแบบใดกได ททาใหนาหนกกดไดสงเพยงพออยในชวงใช

งานได และยอมใหผดพลาดไดไมเกนรอยละ 1 เครองกดจะตองสามารถเพมแรงกดได

อยางสมาเสมอและไมกระตก เครองทดสอบแบบหมนเกลยว (Screw-Type) จะตองเปน

เครองทหวกดสามารถเคลอนทดวยความเรวประมาณ 1.3 มลลเมตรตอนาท สาหรบ

เครองทดสอบแบบไฮดรอลก ตองเปนเครองทสามารถใหนาหนกดวยอตราคงท อยในชวง

1.43 ถง 3.47 กโลกรมตอตารางเซนตเมตรตอวนาท สวนทใชกดของเครองทดสอบ

จะตองประกอบดวยแผนเหลกทดสอบ (Steel Bearing Plate) 2 แผน ขนาดใหญกวา

ขนาดของแทนทดสอบไมนอยกวา 10 มลลเมตร แผนเหลกตวบนมลกษณะเปนแปนกด

ฐานครงทรงกลม (Spherically Seated Block) แขวนยดไวกบเครองเพอใหขยบตวได

สวนแผนเหลกตวลาง จะตองยดตดกบสวนลางของเครอง และตองมความหนาอยางนอย

50 มลลเมตร ผวสมผสของแผนเหลกทงสอง จะตองเรยบมความเรยบคลาดเคลอนไดไม

เกน 0.025 มลลเมตร ในระยะทาง 150 มลลเมตร การเพมแรงกดตองทาไดอยางตอเนอง

ไมมจงหวะหยดหรอกระตกในระหวางการเพมแรงกด

2.1.2 เวอรเนยรคาลเปอร มความละเอยดถง 0.1 มลลเมตร

2.1.3 เครองชงนาหนก ซงมความละเอยดถง 1 กรม

2.1.4 เครองมอเคลอบผวหนาของแทงคอนกรต รปทรงกระบอก

2.2 แบบฟอรม ใหบนทกในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 105.1-2545 : มาตรฐานการทดสอบความตาน

แรงอดของแทงคอนกรต



208


2.3.1 แทงทดสอบซงไดจากการหลอจะตองเปนรปทรงกระบอก ขนาดเสนผานศนยกลาง

150±0.75 มลลเมตร และสง 300±3 มลลเมตร หรอเปนรปลกบาศก ขนาด 150±0.75

มลลเมตร โดยทาการเกบตวอยางตาม มทช.(ท) 102-2545 : มาตรฐานการเกบตวอยาง

คอนกรตในหนางานและการนาไปบารงรกษา

2.3.2 การเคลอบผวหนา (Capping) แทงทดสอบรปทรงกระบอก วสดทใชในการเคลอบผวหนา

รบแรงอดของแทงตวอยาง (Capping Compound) ตองสามารถรบแรงอดไดสงกวา

แรงอดของแทงคอนกรตทดสอบ การเคลอบปลายทงสองของแทงทดสอบ ตองเคลอบให

ตงฉากกบแกนของแทงทดสอบ ความเรยบของผวหนาทดสอบทไดรบการเคลอบแลว

ยอมใหคลาดเคลอนไดไมเกน 0.1 มลลเมตร

2.3.3 แทงทดสอบทไดจากการเจาะ จะตองเปนรปกระบอกเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 2

เทา ของขนาดใหญทสดของมวลหยาบ และตองไมนอยกวา 100 มลลเมตร ความยาว

เมอยงไมเคลอบปลายตองไมนอยกวารอยละ 95 ของเสนผานศนยกลาง กอนการเคลอบ

ผวแทงคอนกรตทไดจากการเจาะ จะตองมความคลาดเคลอนของความเรยบทผวหนาตด

ไมเกน 5 มลลเมตร ของมมทหนาตดทากบแกนตามยาวจากมมฉากไมเกน 5 องศา และ

เสนผานศนยกลาง ทหนาตดทงสองจากเสนผานศนยกลางเฉลยไมเกน 2.5 มลลเมตร

ความเรยบของผวหนา แทงทดสอบทไดจากการเจาะ เมอไดรบการเคลอบแลว ยอมให

คลาดเคลอนไดไมเกน 0.1 มลลเมตร แทงทดสอบ ซงไดจากการเจาะใหเจาะเมอคอนกรต

มอายไมตากวา 14 วน และตองอยในสภาพทดไมมรอยราว รอยบนหรอเปนโพรง

2.3.4 ทาการวดขนาดและชงนาหนกแทงทดสอบ โดยใหวดหาเสนผานศนยกลาง หรอขนาด

หนาตดแทงสเหลยมจตรสเปนเซนตเมตร ทศนยม 2 ตาแหนง โดยเฉลยคาเสนผาน

ศนยกลาง 2 คา ทวดไดหรอวดขนาดสเหลยมหนาตดทผานศนยกลางเฉลย หรอขนาดท

วดไดนจะใชเปนคาสาหรบคานวณหาพนทหนาตดของแทงทดสอบ ในการวดความสงให

วดความสงของแทงทดสอบ รวมทงความหนาของวสดเคลอบผวหนาหนวยเปนเซนตเมตร

ทศนยม 2 ตาแหนง การชงนาหนกแทงทดสอบ เพอหาความหนาแนนของแทงคอนกรต

ใหชงนาหนกแทงทดสอบเปนกโลกรม ทศนยม 2 ตาแหนง

2.3.5 การวดขนาดของแทงทดสอบ ซงไดจากการเจาะ ตองวดใหไดละเอยดถง 1 มลลเมตร

ภายหลงการเคลอบผวหนาของแทงทดสอบใหเรยบการวดเสนผานศนยกลาง ใหวด

3 ตาแหนง คอ ปลายทงสองขาง และทกงกลางแทงทดสอบ โดยวดตาแหนงละ 2 แนว



209

ของเสนผานศนยกลางทตงฉากกบคาทวดไดทง 6 คา นามาเฉลยเปนคาทใชในการ

คานวณ การวดความยาว ใหวด 4 ตาแหนง คอ ทผวตามยาวของแทงทดสอบ โดยม

ระยะหางตามเสนรอบรปของหนาตดขวางทปลายเทากน แลวหาคาเฉลยสาหรบนาไปใช

ในการคานวณ


2.4.1 การวางแทงทดสอบบนเครองกดตองเปนไปตามน

- ผวแผนเหลกดานสมผสกบแทงทดสอบตองสะอาดปราศจากนามน

- จดแนวศนยกลางของแผนเหลกตงตวบนและตวลางใหอยในแนวเดยวกน

- การวางแทงทดสอบตองใหแนวแกนของแทงทดสอบทบกบแนวศนยกลางของเครอง

กดทดสอบ

- ผวแผนเหลกตองสมผสกบแทงทดสอบแนบสนท

2.4.2 เมอวางแทงทดสอบบนเครองกดทดสอบ และจดใหแผนเหลกสมผสกบแทงทดสอบแนบ

สนทดแลว จงเรมใหนาหนกกดอยางสมาเสมอ โดยมอตราคงทอยในชวง 1.43 ถง 3.47

กโลกรมตอตารางเซนตเมตรตอวนาท ในชวงครงแรกของนาหนกกดสงสดทแทงทดสอบ

จะรบไดนน ยอมใหใชอตราการกดสงกวากาหนดได และหามปรบอตราการกดหรอสวน

ใด ๆ ของเครองทดสอบในขณะทแทงทดสอบอยในชวงจดคราก (Yield Point) และจด

วบต (Failure)

2.4.3 ใหทาการกดจนกระทง แทงทดสอบถงจดวบต บนทกคานาหนกกดสงสดทแทงทดสอบ

สามารถรบได และใหบนทกรปลกษณะการแตกของแทงทดสอบนนในแบบฟอรม ท บฟ.

มทช.(ท) 105.1-2545 : มาตรฐาน


3.1 การคานวณ คาความตานแรงอด ของแทงทดสอบใหละเอยด ถงทศนยม 2 ตาแหนง ไดจากสตร

ความตานทานอดของแทงทดสอบ = นาหนกกดสงสดทแทงทดสอบรบได (กโลกรม)

(กโลเมตรตอตารางเซนตเมตร) พนทหนาตดทรบนาหนกกดของแทงทดสอบ(ตารางเซนตเมตร)



210

3.2 การคานวณหาคาความหนาแนนของแทงทดสอบ ใหมความละเอยดถงทศนยม 2 ตาแหนง ได

จากสตร

ความหนาแนนของแทงทดสอบ = นาหนกของแทงทดสอบ (กโลกรม)

(กโลกรมตอลกบาศกเซนตเมตร) ปรมาตรของแทงทดสอบ (ลกบาศกเซนตเมตร)

3.3 ถาแทงทดสอบทไดจากการเจาะมสวนสงนอยกวา 2 เทา ของเสนผานศนยกลางใหแกไขคา

ความตานแรงอดตาม ตารางท 1

ตารางท 1อตราสวนความสงตอเสนผานศนยกลางกบตวคณทใชแกไขคาความตานแรงอด

อตราสวนความสง

ตอเสนผานศนยกลางของแทงทดสอบ ตวคณสาหรบแกไขคาความดานทานแรงอด

1.75 0.99

1.50 0.97

1.25 0.94

1.00 0.91


ใหรายงานผลการทดสอบ โดยมรายละเอยดตามรายการดงตอไปน

- หมายเลขประจาแทงทดสอบ

- ขนาดของแทงทดสอบ

- แรงอดสงสด

- ความตานแรงอด

- ลกษณะการแตก

- ขอบกพรอง ของแทงทดสอบ หรอการเคลอบ

- ประวตการบม

- วน เดอน ป ททดสอบ และอายของแทงทดสอบ เมอทดสอบ

- ความหนาแนน

บนทกผลตาง ๆ เหลาน ในแบบฟอรมในหวขอท 2.2



211

5. เกณฑการตดสน และความคลาดเคลอนทยอมให

5.1 เกณฑในการพจารณาคาความตานแรงอดของแทงทดสอบใหเปนไปตาม มทช. 101-2545 :

มาตรฐานงานคอนกรตและคอนกรตเสรมเหลก

5.2 การคานวณ คาความตานแรงอดของแทงทดสอบ ใหแสดงในหนวยกโลกรมตอตารางเซนตเมตร

และมความละเอยดถง ทศนยม 2 ตาแหนง

5.3 การคานวณ คาความหนาแนนของแทงทดสอบ ใหแสดงในหนวยกโลกรมตอลกบาศกเซนตเมตร

และมความละเอยดถง ทศนยม 2 ตาแหนง

5.4 การวดขนาดของแทงทดสอบใหวดในหนวยเซนตเมตร และละเอยดถงทศนยม 2 ตาแหนง

5.5 สาหรบแทงทดสอบรปทรงกระบอก ทไดจากการหลอหรอการเจาะ ขนาดของเสนผานศนยกลาง

ยอมใหคลาดเคลอนไดไมเกน รอยละ ± 0.5 และความสงยอมใหคลาดเคลอนไดไมเกน รอยละ

± 1.0

5.6 สาหรบแทงทดสอบรปลกบาศก มตทกดานยอมใหคลาดเคลอนไดไมเกน รอยละ ± 0.5


6.1 ในกรณททดสอบแทงทดสอบทบมชน หากเปนแทงทดสอบรปลกบาศกตองเชดผวใหแหงและ

ทดสอบภายใน 1 ชวโมง และหากเปนแทงทดสอบรปทรงกระบอกตองเชดผวใหแหง และเคลอบ

ผวหนาแทงทดสอบทงไว 2 ชวโมงแลวทดสอบภายใน 1 ชวโมง

6.2 สาหรบแทงทดสอบทไดจากการเจาะ นามาแชในนาปนขาวอมตวทอณหภมหอง ไมนอยกวา 24

ชวโมง แลวจงเชดผวใหแหงเคลอบผวหนาแทงทดสอบทงไว 2 ชวโมง แลวทดสอบภายใน 1

ชวโมง

6.3 การชงนาหนกเพอหาความหนาแนนของแทงทดสอบ ใหชงนาหนกเฉพาะแทงทดสอบไมรวม

นาหนกของวสดทเคลอบผวหนา

6.4 ควรมการตรวจสอบเครองกดทใชงานประจาสมาเสมอ ปละครง และเมอสงสยวาเครองทดสอบ

อาจใหผลทดสอบไมถกตอง หรอหลงจากการซอม หรอประกอบใหมใหทาการตรวจสอบทกครง



212


7.1 The American Association Of State Highway Officials “Standard Specification For

Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” (T 22-66)

7.2 British Standard 1881 : Part 4 : 1974

7.3 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 409-2525 : วธทดสอบความตานทานแรงอดของแทง

คอนกรต



213

โครงการ………………………………………

………………………………………………..

สถานทกอสราง…….…………………………

………………………………………………..

ผ รบจางหรอผนาสง..…………………………

ชนดตวอยาง……….….ทดสอบครงท………

ทดสอบวนท..……………….แผนท…………

บฟ. มทช.(ท) 105.1-2545 ทะเบยนทดสอบ …………….


การทดสอบความตานแรงอด

ของแทงคอนกรต

(Compressive Strength

Of Concrete)

ผทดสอบ


อนมต

คณลกษณะ แทงทดสอบ

1 2 3 4

พนทหนาตดทรบนาหนกกดของแทงทดสอบ (1) Cm.2

นาหนกของแทงทดสอบ (2) Kg.

ปรมาตรของแทงทดสอบ (3) Cm.3

นาหนกกดสงสดทแทงทดสอบรบได (4) Kg.

ความตานแรงอดของแทงทดสอบ = (4)/(1), Kg./Cm.2

ความหนาแนนของแทงทดสอบ = (2)/(3), Kg/Cm3

หมายเหต : ลกษณะการแตกของแทงทดสอบ



214

มทช.(ท) 105.2-2545

มาตรฐานการทดสอบการรบแรงดดของคอนกรต

(Flexural Strength Of Concrete)


วธการทดสอบน ครอบคลมถงการทดสอบหาการรบแรงดดของคอนกรต โดยสามารถทาได

2 วธ คอ วธใชแรงกดหนงจดทจดกงกลางคาน (Center-Point Loading) และวธใชแรงกดคาน 2 จด

โดยใหตาแหนงของจดทงสองเปนตาแหนงทแบงคานออกเปน 3 สวนเทา ๆ กน (Third-Point

Loading)

2. วธทา


2.1.1 เครองกดทดสอบ ใชเครองกดทสามารถเพมแรงกดไดอยางตอเนอง ไมมจงหวะหยด หรอ

กระตกในระหวางการเพมแรงสาหรบการทดสอบการรบแรงดดของคอนกรต วธใหแรงกด

หนงจดทจดกงกลางคานไดแสดงการตดตงเครองมอไวในรปท 1 สวน วธใหแรงกดคาน

สองจด โดยใหตาแหนงของจดทงสอง เปนตาแหนงทแบงคานออกเปน 3 สวนเทา ๆ กน

ไดแสดงการตดตงเครองมอไวในรปท 2

2.1.2 เครองวดขนาดของคานตวอยาง ซงสามารถวดไดละเอยดถง 0.1 มลลเมตร

2.2 แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช. 105.2-2545 : มาตรฐานการรบแรงดดของคอนกรต


การทดสอบการรบแรงดดของคอนกรต ทาไดโดยการทดสอบคานตวอยางมาตรฐานทม

ความยาวประมาณ 3 เทาของสวนสงโดยทวไปชนตวอยางจะตองมขนาดทกาหนดใหในแตละ

งาน ความเบยงเบนจากขนาดทกาหนดจะตองไมเกน 3.2 มลลเมตร สาหรบขนาดกวาง หรอลก

เกน 152 มลลเมตร ขนไป และไมเกน 1.6 มลลเมตร สาหรบขนาดเลกกวานน


2.4.1 วางชนทดสอบลงบนฐานรองรบคาน วางหวกดใหตาแหนงของหวกด คานและฐานรอง

คานอยตามกาหนด โดยวธใชแรงกดหนงจดทจดกงกลางคาน ใหจดตาแหนงเครองมอ

ตามกาหนดในรปท 1 สวนการทดสอบวธใชแรงกดคานสองจดใหจดตาแหนงเครองมอ

ตามกาหนดใน รป 2



215

2.4.2 ปรบอตราการกดเครองทดสอบดวยแรงประมาณรอยละ 3 ถงรอยละ 6 ของแรงประลย

(Ultimate Load) แลวคอยตรวจสอบผวสมผสของตวกดกบคาน และฐานรองคานกบคาน

ดวามชองขนาดกวางกวา 0.15 มลลเมตร ในชวง 25 มลลเมตร หรอไม ถามใหแตง

คอนกรตทบรเวณชวงนน ๆ ดวยการฝนใหเรยบ ชองทขนาดกวางนอยกวา 0.15

มลลเมตรในชวง 25 มลลเมตร อาจอดไดโดยการวางแผนหนง (Leather Shim) ไว

ระหวางผวสมผส แผนหนงทใชจะตองมขนาดเทากบ 6.4 มลลเมตร กวาง 25 มลลเมตร

ถง 50 มลลเมตร



216

2.4.3 เพมแรงกดอยางตอเนอง และไมมการกระตกในชวงครงแรกของแรงประลย อาจเพมแรง

ไดอยางรวดเรว หลงจากนนใหเพมแรงดวยอตราทอยในชวง 9 กโลกรมตอตาราง

เซนตเมตรตอนาท ถง 12 กโลเมตรตอตารางเซนตเมตรตอนาท (125 ปอนดตอตารางนว

ตอนาท ถง 175 ปอนดตอตารางนวตอนาท)

2.4.4 วดดานกวางและลกของคานทบรเวณทมรอยแตกดานละ 3 ครง แลวหาคาเฉลยของหนา

ตดทรอยแตก พรอมทงสงเกตลกษณะการแตกราวของคานตวอยาง


การคานวณคาการรบแรงดดจะกาหนดใหอยในรปของ โมดลสของการแตกหก (Modulus

Of rupture) ดงตอไปน

3.1 สาหรบการกดหนงจดทจดกงกลางคาน (Center-Point Loading) สามารถหาคาการรบแรงดด

ไดจากสตร

R = 3 Pi/2bd2

3.2 สาหรบการกดสองจด โดยตาแหนงทจดทงสองแบงคานออกเปนสามสวน (Third-Point

Loading) สามารถหาคาการรบแรงดดได จากสตร

3.2.1 เมอรอยแตกอยในชวงกลางคาน

R = Pi/2bd2

3.2.2 เมอรอยแตกอยนอกชวงกลางคาน และหางจากชวงกลาง ไมเกนรอยละ 5 ของชวงคาน

ใหใช

R = 3 Pi/2bd2

เมอ R = คาการรบแรงดด เปน กโลกรมตอตารางเซนตเมตร

P = แรงทจดวบตของคาน เปน กโลกรม

I = ชวงคาน เปน เซนตเมตร

B = ความกวางเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก เปน เซนตเมตร

D = ความลกเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก เปน เซนตเมตร

A = ระยะเฉลยของรอยแตกจากฐานรองคานดานใกลทสด เปน เซนตเมตร



217


ใหรายงานผลตามรายละเอยดในแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 105.2-2545 : มาตรฐานการ

ทดสอบการรบแรงดดของคอนกรต


5.1 การพจารณาคาการรบแรงดดของคอนกรตตองอยในชวง รอยละ 11 ถงรอยละ 23 ของความ

ตานแรงอดของแทงทดสอบซงเปนคอนกรตทผสมในครงเดยวกน

5.2 ในกรณของการทดสอบวธใชแรงกดคานสองจด ถารอยแตกอยนอกชวงกลางคานและหางจาก

ชวงกลางคานเกนรอยละ 5 ของชวงคาน ใหทาการทดสอบใหม

5.3 คาการรบแรงดด ตองคานวณใหละเอยด ถง 0.35 กโลกรมตอตารางเซนตเมตร (5 ปอนดตอ

ตารางนว)


6.1 การเพมแรงกดจะตองกระทาอยางตอเนอง และไมมการกระตก

6.2 สาหรบตวอยางทบมชน จะตองเชดผวคานมาตรฐานทจะทดสอบใหแหง แลวทดสอบภายใน 1

ชวโมง

6.3 ควรมการตรวจสอบเครองกดทใชงานอยางสมาเสมอ หรอเมอสงสยวาเครองทดสอบอาจให

ผลทดสอบไมถกตองหรอหลงจากการซอม หรอประกอบใหมใหทาการตรวจสอบทกครง


7.1 American Society Of Testing And Materials ; ASTM Standard : C 78-84, C 293-79



218

โครงการ……………………………………….

………………………………………………….

สถานทกอสราง………………………………

………………………………………………….

ผ รบจางหรอผนาสง………………………….

ชนดตวอยาง………….ทดสอบครงท……….

ทดสอบวนท……………….แผนท…………..



การทดสอบความตานแรงดด

ของคอนกรต

(Flexural Strength

Of Concrete)

ผทดสอบ


อนมต

การกดหนงจดทจดกงกลางคาน

(Center-Point Loading)

คานทดสอบ

1 2 3 4

แรงทจดวบตของคาน (P) Kg.

ชวงคาน (I) Cm.

ความกวางเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก (B) Cm.

ความลกเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก (D) Cm.

คาการรบแรงดด (R) = 3 Pi/2bd2 Kg./Cm.2

การกดสองจดโดยตาแหนงทจดทงสองแบงคาน

ออกเปนสามสวน (Third-Point Loading)

คานทดสอบ

1 2 3 4

แรงทจดวบตของคาน (P) Kg.

ชวงคาน (I) Cm.

ความกวางเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก (B) Cm.

ความลกเฉลยทหนาตดบรเวณรอยแตก (D) Cm.

ระยะเฉลยของรอยแตกจากฐานรองคานดานใกลทสด (A) Cm.

คาการรบแรงดด (รอยแตกราวอยนอกชวงกลางคาน) (R) = 3pi/2bd2 Kg./Cm.2

คาการรบแรงดด (รอยแตกราวอยในชวงกลางคาน) (R) = Pi/2bd2 Kg./Cm.2




219

มทช.(ท) 201-2545

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาแรงอดในแนวตงฉากเสยนของไม

(Compression Test Of Wood Perpendicular To Grain)


มาตรฐานการทดสอบน ครอบคลมถงการหาคณสมบตทางกลของไมดวยอตราแรงอดใน

แนวตงฉากเสยน และดพฤตกรรมของไม เมอถกแรงกระทา และพจารณาหาคาทตองการ คอ

1.1 กาลงอดของไม ณ ขดปฏภาค (Elastic Strength At Proportional Limit)

1.2 กาลงอดของไม ณ จดคลากท 0.05% Offset (Yielding Strength At 0.05% Offset)

1.3 โมดลสยดหยน (Modulus of elasticity)

2. นยาม

ความหมายของคาทใชในมาตรฐานการทดสอบไมน ใหเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

มอก. 421ไมแปรรป : ขอกาหนดทวไป

3. ชนคณภาพและสญลกษณ

ใหเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 424 ไมแปรรป : สาหรบงานกอสรางทวไป

4. วธทา


ไมโครมเตอรชนดมหนาปด (Dial Gauge)ทวดไดละเอยดถง 0.001 มม. พรอมดวยแผน

เหลกรองรบ (Dial micrometer With Bearing Block) ดงแสดงในรปท 1



220

รปท 1 แสดงเครองมอและอปกรณ การทดสอบหาคาแรงอดในแนวตงฉากเสยนของไม


เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressedtimber) และเกลยง (Clearwood)

ขนาด 5x5x15 ซม. ชนดละ 3 ทอนโดยไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองมคาความชน

(Moisture Content) อยระหวางรอยละ 10 ถง รอยละ 14

4.3 แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545, 201.2-2545


4.4.1 ไมตวอยางททาการทดสอบ ตองทาเปนทอนสเหลยมมเนอทหนาตดเทากนตลอด

ความยาว และแนวเสยนไมตงฉากกบแกนไม โดยมแผนเหลกรองรบทายของไม

ตวอยาง

4.4.2 วดขนาดของไมตวอยาง โดยยอมใหผดพลาดไดไมเกน 0.2 ม.ม. และชงนาหนกอาน

คาละเอยดไดเปนกรม พรอมทงแสดงรอยตาหนตาง ๆ ของไมทปรากฏใหเหน

4.4.3 วางไมตวอยางบนแผนเหลกรองรบ (Bearing block) โดยใหแนวเสยนอยในแนวระดบ

และ ใหผวดานตงฉากกบวงป (Radial) อยตอนบนสด บนทกความกวางของผวดานน

วางแผนเหลกกด (Loading plate) ขนาด 2 นว ซงใชรองรบนาหนกทกดลง โดยวาง

ตามแนวขวางใหไดกงกลาง ประมาณ 1/3 สวนของความยาวไมตวอยาง โดยใหแนว

ยาวของแผนเหลกกด ทามมฉากกบแนวยาวของไมตวอยาง

4.4.4 ปรบระยะความสงของไมโครมเตอรชนดมตวเลขบนหนาปทม โดยใหปลายแกนของ

ไมโครมเตอร สมผสกบผวของไมตวอยางเลกนอย

แผนเหลกรองรบ

ไมตวอยาง ไมโครมเตอรชนดมหนาปทม

แผนเหลกกด



221

4.4.5 ใหนาหนกกดลงครงแรก 100 กโลกรม และปรบเขมทหนาปทมของไมโครมเตอร ใหชท

ขดศนย

4.4.6 เพมแรงกดบนไมตวอยางอยางตอเนองดวยความเรวประมาณ0.5 มม.ตอนาท อานคา

การหดตว (Deformation) ทหนาปทมของไมโครมเตอร ทก ๆ ครงทเพมนาหนกกด 100 กโลกรม

จนกวาเขมทหนาปทมจะหมนไปครบ 2 รอบ (2 มลลเมตร) หรอเขมทหนาปทมเรมหมนไปอยาง

รวดเรว โดยไมหยด

4.4.7 เขยนกราฟ โดยกาหนดใหแรงกด อยบนแกนตงและการหดตวของไม อยบนแกนนอน

ใหแสดงคากาลงอด ณ ขดปฏภาค และกาลง ณ จดคลาก (แสดงดวยเสนกราฟ O’-A’) บนกราฟดวย

ถาเสนกราฟไมผานจดเรมตนใหปรบแกใหม โดยใหผานจดเรมตน (แสดงดวยเสนกราฟ O-A) ดง

แสดงในรปท 2

รปท 2 กราฟแสดงความสมพนธระหวางแรงกดและการหดตวของไม


ใหดาเนนการคานวณตามวธทกาหนดไวในแบบฟอรม ตามขอ 4.3


ใหรายงานตามแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545 ,201.2-2545



222


เกณฑการตดสนใชคาเฉลยการทดสอบหาคาแรงอดในแนวตงฉากเสยนของไม แตละชนด (ตามขอ 5,

6 และ 7 ในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 201.1-2545)


8.1 คาทอานไดจากเครองมอทดสอบ ตองเปนคาทอานไดละเอยด และถกตอง

8.2 ไมตวอยางทจะนามาทดสอบ ตองอยในสภาพทสมบรณเรยบรอย มขนาดตามทกาหนดเทากน

ตลอดทงทอน และตองไมมตาหนในเนอไม

8.3 ไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองวางในตาแหนงทถกตอง และมนคงตามแนวทกาหนด

8.4 แผนเหลกกดและแผนเหลกรองรบไมตวอยาง ตองอยในตาแหนงทไมใหเคลอนตวได

8.5 สถานททดสอบตองเปนททไมมความสนสะเทอนมากเพราะจะทาใหคาทอานจากเครองทดสอบ

มความผดพลาดไดงาย

8.6 การเพมแรงกดลงบนไมตวอยางหามเพมแรงกดอยางรวดเรวใหดาเนนการเพมแรงกดทละนอย

อยางชาๆ


9.1 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 421-2525 ไมแปรรป : ขอกาหนดทวไป

9.2 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 424-2530 ไมแปรรป : สาหรบงานกอสรางทวไป

9.3 Faculty Of Engineering Chulalongkorn University Material Testing Laboratory Test No.T

3 (Compression Test Of Wood Perpendicular To Grain)

9.4 ASTM Designation D 143-83 Standard Methods Of Testing Small Clear Specimens Of

Timber.

9.5 Harmer E. Davis, George Earl Troxell And Clement T. Wiskocil The Testing And

Inspection Of Engineering Materials (Third Edition)

9.6 Frederick F. Wangaard The Mechanical Properties Of Wood.



223

โครงการ……………………...................................

สถานทกอสราง…..……………..............................

…………………………...........................................

ผ รบจาง……………………….................................

ผนาสง…………………………...............................

ชนดตวอยาง…………….ทดสอบครงท…………..

ทดสอบวนท……………………แผนท…………….

บฟ.มทช.(ท) 201.1-2545 ทะเบยนทดสอบ………………

(หนวยงานททาการทดสอบ) ผทดสอบ

มาตรฐานวธการทดสอบหาคา

แรงอดในแนวตงฉากเสยนของไม


อนมต


ชนดไมตวอยาง

ไม……………… ไม……………… ไม…………….

1 2 3 1 2 3 1 2 3

ขนาดของไม (ซม.)

1.มตของไมตวอยาง พนทหนาตดตวอยาง,A(ซม.2)

ความยาวของไม, L(ซม.)

2.ความยาวพกด (ซม.)

3.น.น.ของไมตวอยาง (กก.)

4.แรงกด ณ จดคลาก ท 0.05% Offset , Py (กก.)

5.ความเคนของไม ท P.L. (กก./ซม.2)

S = แรงกดท P.L. / พนทหนาตดของไม

6.กาลงอดของไมณจดคลากท 0.05% Offset

(กก./ซม.2)µY = Py / A

7.โมดลสยดหยน (กก./ซม.2)

E = ความเคน ท P.L. / ความเครยด ท P.L.


1. P.L. หมายถง Proportional Limit 4. µY หมายถง กาลงอดของไม ณ จดคลาก ท 0.05% Offset

2. Py หมายถง แรงกด ณ จดคลาก ท 0.05% Offset 5. E หมายถง โมดลสยดหยน

3. S หมายถงความเคนของไม ท P.L. 6. E หมายถง ความเครยด ท P.L.



224

โครงการ……………………....................................

สถานทกอสราง……..…………..............................

…………………………….......................................

ผ รบจาง……………………….................................

ผนาสง………………………...................................

ชนดตวอยาง………......... ทดสอบครงท…...........

ทดสอบวนท…………................. แผนท…............

บฟ.มทช.(ท) 201.2-2545 ทะเบยนทดสอบ………....…....



แรงอดในแนวตงฉากเสยนของไม

ผทดสอบ


อนมต

แรงกด P(กก.)


ไม……………………… ไม…………………….. ไม………………….

การหดตวของไม (มม.) ความเคน (Stress) ความเครยด (Strain)

1 ชอง = …………… มม. กก./ซม.2

1 2 3 1 2 3 1 2 3

คาทอานไดจากกราฟ

1.ความเคน (Elastic Strength, S) ของไมท P.L. = กก./ซม.2

2. กาลงอดของไม ณ จดคลาก ท 0.05% Offset ( �y) = กก./ซม.2

3. แรงกด ณ จดคลาก ท 0.05% Offset (Py) = กก.

4. แรงกด ท P.L. = กก.



225

มทช.(ท) 202-2545

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาแรงอดในแนวขนานเสยนของไม

(Compression Test Of Wood Parallel To Grain)


มาตรฐานการทดสอบน ครอบคลมถงการหาคณสมบตทางกลของไมดวยอตราแรงอดในแนวขนาน

เสยนและดพฤตกรรมของไม เมอถกแรงกระทาตลอดจนศกษาลกษณะการแตกของไม (Failure) เมอถง

จดวบตแลวและพจารณาหาคาทตองการ คอ

1.1 กาลงอดของไม ณ ขดปฏภาค (Elastic strength at proportional limit)

1.2 กาลงอดของไม ณ จดคลากท 0.05% Offset (Yielding strength at 0.05% Offset)

1.3 กาลงอดประลยของไม (Ultimate strength)


2. นยาม

ความหมายของคาทใชในมาตรฐานการทดสอบไมน ใหเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

มอก. 421 ไมแปรรป : ขอกาหนดทวไป



4. วธทา

4.1 เครองมอและอปกรณ ประกอบดวย

4.1.1 เครองมอทดสอบไม

4.1.2 เครองมอวดการหดตวของไมชนดทมความยาวพกด 15 ซม.(Compressometer Having

15 Cm.Gauge Length ) ดงแสดงในรปท 1



226

แรงกด

4.2 การเตรยมตวอยางการทดสอบ เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressed timber) และเกลยง

(Clear wood)ขนาด 5x5x20 ซม. ชนดละ 3 ทอน โดยไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองมคา

ความชน (Moisture content) อยระหวางรอยละ 10 ถงรอยละ 14


ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 202.1-2545, 202.2-2545


4.4.1ไมตวอยางททาการทดสอบ ตองทาเปนทอนสเหลยมมเนอทหนาทตดเทากนตลอดความ

ยาว และในแนวเสยนไมขนานกบแกนไม โดยมแผนเหลกรองรบทายของไมตวอยาง

4.4.2 วดขนาดหนาตดไมตวอยางโดยยอมใหผดพลาดไดไมเกน 0.2 ม.ม.วดความยาวโดยยอม

ใหผดพลาดไดไมเกน 0.5 ม.ม. และชงนาหนกอานคาละเอยดไดเปนกรม พรอมทงแสดง

รอยตาหนตาง ๆ ของไมทปรากฏใหเหน

4.4.3 ตรวจสอบเครองมอวดการหดตวของไม ทวดไดละเอยดถง 0.001 ม.ม.และตรวจสอบ

ความยาวพกด (Gauge length) ของเครองมอวดการหดตวของไม

เครองมอวดการหดตวของไมชนดทมความยาวพกด15 ซม.

ไ

ไมโครมเตอรชนดมหนาปทม

รปท 1 แสดงเครองมอและอปกรณการทดสอบหาคาแรงอดในแนวขนานเสยนของไม



227

4.4.4 ตดตงเครองมอวดการหดตวของไมเขากบไมตวอยางโดยวางไมตวอยางใหไดศนยกลาง

กบเครองมอทดสอบ พรอมทงปรบเครองมอกดไม และเครองมอวดการหดตวของไม ให

อานทขดศนย

4.4.5 เพมแรงกดบนไมตวอยาง อยางตอเนองดวยความเรวประมาณ 0.6 ม.ม.ตอนาท

4.4.6 บนทกแรงทกดและวดการหดตว (Deformation) ของไมตวอยางทก ๆ 500 กก. ของแรงท

กดจนกระทงเกนชวงของขดปฏภาค หลงจากนนใหถอดเครองมอวดการหดตวของไมออก

แลวกดไมตวอยางไปจนถงจดวบต พรอมทงบนทกคาของแรงทกดสงสด

4.4.7 บนทกลกษณะการวบต พรอมทงเขยนภาพรอยแตกของไมตวอยางแตละชน ซงตวอยาง

ลกษณะการแตกของไม ดงแสดงในรปท 2

รอยแตกแบบบดยอย รอยแตกรปลม รอยแตกแบบแรงเฉอน

(Crushing) (Wedge Split) (Shearing)

รอยแตกแบบฉกปลาย รอยแตกแบบแรงอด และแรงเฉอนขนานเสยนรอยแตกแบบแยกปลาย

(Splitting) (Compression And Shearing Parallel To Grain) (Broomingor End-Rolling)

รปท 2 แสดงตวอยางลกษณะการวบต

4.4.7.1รอยแตกแบบบดยอย เกดขนเมอรอยแตกอยในแนวขนานเสยน

4.4.7.2 รอยแตกรปลม เกดขนเมอลกษณะการแตกคลายรปลม โดยเสนทถกผาอาจเปนไดทงใน

แนวเสนวงป หรอแนวเสนสมผสวงป



228

4.4.7.3 รอยแตกแบบแรงเฉอน เกดขนเมอรอยแตกทามมมากกวา 45 องศา กบดานบนของไม

ตวอยาง

4.4.7.4 รอยแตกแบบฉกปลาย เกดขนเมอไมตวอยางมตาหนภายในมากอน

4.4.7.5 รอยแตกแบบแรงอด และรอยแตกแบบแรงเฉอนขนานเสยนเกดขนเมอมรอยแตกปรากฏ

ในแนวขวางเสยน

4.4.7.6 รอยแตกแบบแยกปลาย เกดขนเนองจากบรเวณสวนปลายของเนอไมมความชนมาก

เกนไป หรอ เกดจากการตดไมตวอยางมาไมดพอ

4.4.8 เขยนกราฟ โดยกาหนดใหแรงกด อยบนแกนตงและการหดตวของไม อยบนแกนนอนให

แสดงคากาลงอด ณ ขดปฏภาค และกาลง ณ จดคลาก (แสดงดวยเสนกราฟ O’-A’) บน

กราฟดวย ถาเสนกราฟไมผานจดเรมตนใหปรบแกใหม โดยใหผานจดเรมตน (แสดงดวย

เสนกราฟ O-A) ดงแสดงในรปท 3




ใหรายงานตามแบบฟอรม ในขอ 4.3

รปท 3 กราฟแสดงความสมพนธระหวางแรงกดและการหดตว



229


เกณฑการตดสนใชคาเฉลยการทดสอบหาคาแรงอดในแนวขนานเสยนของไม แตละชนด (ตามขอ

6,7,8 และ 9 ในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 202.1-2545




8.3 Harmer E. Davis, George Earl Troxell And Clement T. Wiskocil The Testing And Inspection

Of Engineering Materials (Third Edition)



230

โครงการ…………………………………....

สถานทกอสราง….……………….............

………………………….............................

ผ รบจาง…………………………………….

ผนาสง……………………………………...

ชนดตวอยาง.………..ทดสอบครงท….....

บฟ.มทช.(ท) 202.1-2545 ทะเบยนทดสอบ…………………



แรงอดในแนวขนานเสยนของไม

ผทดสอบ


ผอนมต



ไม…..………… ไม……………… ไม………………

1 2 3 1 2 3 1 2 3

1.มตของไมตวอยางพนทหนาตดตวอยาง, (ซม.2)

ความยาวของไม , L (ซม.)

2.ความยาวพกด (ซม.)

3.น.น.ของไมตวอยาง (กก.)

4.แรงกด ณ จดคลาก ท 0.05% Offset , Py (กก.)

5.แรงกด ณ จดวบต Pmax(กก.)

6.ความเคนของไม ท P.L. (กก./ซม.2)

S = แรงกดท P.L. / A

7.กาลงอดของไมณจดคลากท 0.05%Offset(กก./ซม.2)

Cy = Py / A

8.กาลงอดประลยของไม (กก./ซม.2)

Cmax = Pmax / A


E = ความเคน ท P.L. / ความเครยด ท P.L.


1. P.L. หมายถง Proportional Limit 4. Cy หมายถง กาลงอดของไม ณ จดคลาก ท 0.05% Offset

2. Py หมายถงแรงกด ณ จดคลากท 0.05% Offset 5. C Maxหมายถง กาลงอดประลยของไม

3. S หมายถงความเคนของไม ท P.L. 6. E หมายถง โมดลสยดหยน



231

โครงการ……………….……….................

สถานทกอสราง….……………….............

…………………………….........................

ผ รบจาง………………………...................

ผนาสง……………………….....................

ชนดตวอยาง..……ทดสอบครงท….........

ทดสอบวนท……………แผนท….............

บฟ.มทช.(ท) 202.2-2545 ทะเบยนทดสอบ…………………



แรงอดในแนวขนานเสยนของไม

ผทดสอบ


อนมต

แรงกด P (กก.)


ไม……………………… ไม……………………… ไม……………………..

การหดตวของไม (มม.) ความเคน (Stress) กก./ซม.2 ความเครยด (Strain)

1 ชอง = …………… มม.

1 2 3 1 2 3 1 2 3

Pmax (กก.)

ภาพรอยแตก

ชนดการแตก



232

มทช.(ท) 203-2545

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาความชนของไม

(Moisture Content Of Wood)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการหาปรมาณความชนของไม โดยวธอบแหง

2. นยาม

2.1 ความชนของไม หมายถง อตราสวนของนาหนกของความชนทอยในเนอไม ตอนาหนกของไมท

อบแหงจนนาหนกคงทโดยคดเปนรอยละ (คาของความชนของไมอาจมากกวา 100 กได)

2.2 คว า ม หม า ย ขอ ง ค า ท ใ ช ใน ม า ตร ฐ า นก า ร ท ดส อ บ ไ ม น ใ ห เ ป น ไ ป ตา ม ม าต ร ฐ า น

ผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.421 ไมแปรรป : ขอกาหนดทวไป


ใหเปนไปตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก. 424ไมแปรรป : สาหรบงานกอสรางทวไป

4. วธทา


4.1.1 ตอบไฟฟา (Electric dry oven) เปนตอบทสามารถปรบและควบคมอณหภมได สาหรบ

การทดสอบนใหควบคมทอณหภม 103 + 2 องศาเซลเซยส โดยตลอดในชวงเวลาท

ตองการอบไมตวอยาง จนนาหนกลดลงคงท ต อบไฟฟาควรมอากาศหมนเวยนภายใน

เพอใหอณหภมเทากนโดยทวและควรมชองระบายไอนาออกไดดวย

4.1.2 เครองชง ใหมความละเอยดของการชงนาหนกได ไมนอยกวา 0.05 กรม


เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressed timber) และเกลยง (Clear wood) และตองไมเคลอบ

สารเคม ขนาด 2.5x2.5x6 ซม. ชนดละ 3 ทอน


ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545



233


4.4.1 ขจดเสยนไมทเกาะอยตามผวของไมตวอยางออก และชงนาหนกของไมตวอยาง โดยยอมให

คลาดเคลอนได + 0.05 กรม นาหนกทชงไดนจะเปนนาหนกของไมตวอยางกอนอบแหง

(Original Weight)

4.4.2 นาไมตวอยางเขาในตอบ โดยใหความรอนผานไดทวถงทกทอน ทอณหภม 103 + 2องศา

เซลเซยส ตรวจสอบนาหนกของไมตวอยางทก ๆ ชวงระยะเวลา 2 ชวโมง หรอจนกวาไม

ตวอยางจะแหงสนทปราศจากความชน และมนาหนกคงท

4.4.3 นาไมตวอยางออกมาชงนาหนกอกครงหนง โดยยอมใหคลาดเคลอนไดไมเกน 0.05 กรม

นาหนกทชงไดน จะเปนนาหนกของไมตวอยางหลงอบแหง (Oven dry-Weight)




ใหรายงานตามแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545


เกณฑการตดสนใหเปนไปตาม มทช.104 : มาตรฐานงานไม ใชคาเฉลยการทดสอบหาคา

ความชนของไม แตละชนด(ขอ 5 ในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 203.1-2545 )


8.1 ไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองอยในสภาพทสมบรณเรยบรอย มขนาดตามทกาหนดเทากน

ตลอดทงทอน และตองไมม ตาหนในเนอไม

8.2 การอบไมตวอยาง หามอบนานเกนความจาเปน และหามเกนกวาอณหภมทกาหนดไว (103 + 2




234




9.3 Faculty Of Engineering Chulalongkorn University Material Testing Laboratory Test

No.T 7 Moisture Content Of Wood, Revised : May 1983

9.4 ASTM Designation : D 2016-74 (Reapproved 1983) Standard Test Methods For

Moisture Content Of Wood



235

โครงการ……………………….……….....

สถานทกอสราง…………………………...

……………………………………….….....

ผ รบจาง…………………………………....

ผนาสง………………….……………….....ชนด

ตวอยาง………..ทดสอบครงท……..

ทดสอบวนท…………….แผนท………….




ความชนของไม

ผทดสอบ


อนมต



ไม………………… ไม………………… ไม………………

1 2 3 1 2 3 1 2 3

ความยาว L. (มม.)

1.มตของ ความกวาง B. (มม.)

ไมตวอยาง ความหนา T. (มม.)

2.น.น.ของไมตวอยางกอนอบแหง W (กรม)

(Original Weight)

3.น.น.ของไมตวอยางหลงอบแหWd(กรม)

(Oven Dry Weight)

4. ปรมาณความชน เปนรอยละ

M = (W-Wd) / Wd X100

5. คาเฉลยปรมาณความชน เปนรอยละ




236

มทช.(ท) 204-2545

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาแรงดดของไม

(Flexure Test Of Wood)


มาตรฐานการทดสอบน ครอบคลมถงการหาคณสมบตทางกลของไมดวยแรงดดและดพฤตกรรม

ของไม เมอถกแรงกระทาตลอดจนลกษณะการแตกของไม (Failure) ทจดวบตแลว และพจารณาหา

คาทตองการ คอ

1.1 คาหนวยแรงความเคนผวนอกของไม ณ ขดปฏภาค (Stress in outer fiber at proportional limit)

1.2 โมดลสแตกราว (Modulus of rupture)


1.4 คาหนวยแรงความเคนสงสดของแรงเฉอน (Maximum shearing stress)

1.5 โมดลสคนตว (Modulus of resilience)

1.6 ลกษณะของการวบต (Type of failure)

2. นยาม

2.1 คาหนวยแรงความเคนผวนอกของไม ณ ขดปฏภาค หมายถง คาหนวยแรงความเคนมากทสดท

กระทาบนผวของไมและไมสามารถรบแรงความเคนนไดโดยไมเกดการเปลยนรปรางคงตว

(Permanent deformation)

2.2 โมดลสยดหยน หมายถง คาคณสมบตทางกลทใชวดพกดความแขงแกรง (Stiffness) ของไมเมอม

แรงความเคนกระทาทไมนน

2.3 โมดลสแตกราว หมายถง พกดของคาหนวยแรงดดทเลยขอบเขตของสมมตฐาน ในการพสจนสตร

แรงดด

2.4 โมดลสคนตว หมายถง คาคณสมบตทางกลทใชวดพกดความเหนยว (Toughness) หรอพกดของ

คาขดความสามารถตอการตานแรงกระแทก (Shock-Resistance) ของไม เมอมแรงความเคน

กระทาทไมนน



237

2.5 คาหนวยแรงความเคนสงสดของแรงเฉอน หมายถง คาความสามารถของไมททนตอแรงความเคน

สงสด โดยทาใหเนอไมสวนหนงเคลอนตวหรอแยกหลดออกจากเนอไมอกสวนหนงทอยตดกน

2.6 นาหนกประลย (Ultimate load) หมายถง นาหนกสงสดของคาแรงความเคนทกระทาบนไม ณ จด

วบต



4. วธทา


4.1.1 เครองทดสอบไม (Wood testing machine)

4.1.2 เครองมอวดการแอนตวของไม


เตรยมไมตวอยางไสเรยบ (Dressed timber) และเกลยง (Clear wood) ขนาด5x5x90

ซม.ชนดละ 3 ทอนโดยไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองมคาความชน (Moisture Content) อย

ระหวางรอยละ 10 ถง รอยละ 14


ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 204.1-2545 ถง 204.4-2545


4.4.1 วดขนาดและชงนาหนกของไมตวอยางแตละทอน เขยนภาพสามมตของไมตวอยางไวพรอม

ทงแสดงรอยตาหน ทศทางและจานวนวงปทหนาตดของไมตวอยาง ทก ๆ ระยะ 2.50 ซม.

เพอเปนขอมลการพจารณาหลงการทดสอบ

4.4.2 จดตาแหนงของปลายฐานรองรบใหมระยะหาง 70 ซม.วางไมตวอยางในตาแหนงทผวสมผส

กบเสนวงป (Tangential surface) หรอผวตามแนวเสยนทอยใกลไสไม (Pith) ทสดโดยหงาย

หนาขนเพอใหเครองทดสอบกดนาหนกลงมา หรอวางไมตวอยางใหผวตามแนวเสยนใกลไส

ไมทสด โดยควาหนาลงเมอใชเครองทดสอบดงไมตวอยางขน และยดนาหนกทกดไมไว

อยางมนคงตามรปท 1



238


L/2=35 ซม. L/2=35 ซม.

L=70 ซม.

รปท 1 แสดงการทดสอบหาคาแรงดดของไม

4.4.3 เครองมอวดการแอนตวของไม และเครองทดสอบไมทจะทาการทดสอบใหอานคาทขดศนย

4.4.4 กดนาหนกตอเนองอยางชา ๆ ดวยความเรว 2.5 มม. ตอนาท อานคาการแอนตวทกงกลาง

ของไมตวอยาง และนาหนกกดแตละครงทเพมขนเปนชวงเทา ๆ กน ซงอยางนอยทสด

จะตองอานได 20 คา กอนถงจดประลย (Ultimate) และใหบนทกคาของนาหนกประลยไว

ดวย

4.4.5 บนทกลกษณะของการวบตทปรากฏบนไมตวอยาง หลงจากทกดนาหนกจนถงจดประลย

แลว

4.4.6 เขยนกราฟแสดงความสมพนธ ระหวางนาหนกกดทเพมขน และคาการแอนตว โดยใหอยใน

แกนตง และแกนนอนตามลาดบ

4.4.7 คานวณหาคาตาง ๆ ทตองการดงแสดงไวในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 204.2-2545



239


ใหดาเนนการคานวณตามวธทกาหนดไวในแบบฟอรม ขอ 4.3



7.เกณฑการตดสนและความคลาดเคลอนทยอมให

เกณฑการตดสนใหเปนไปตาม มทช. 104 : มาตรฐานงานไม โดยใชคาเฉลยการทดสอบหา

คาแรงดดของไม

รปท 2 แสดงตวอยางลกษณะของการวบต



240


8.1 มาตรฐาน ว.ส.ท. มาตรฐานสาหรบอาคารไม พมพครงท 5 พฤษภาคม 2526


8.3 Faculty Of Engineering,Chulalongkorn University Material Testing Laboratory,: Test

No.T1 "Flexure Test Of Wood," Revised : May 1983

8.4 Harmer E. Davis, George Earl Troxell And Clement T. Wiskocil The Testing And

Inspection Of Engineering Materials : Third Edition

8.5 Frederick F. Wangaard The Mechanical Properties Of Wood



241

โครงการ…………………............

..................................................

สถานทกอสราง…………………...

..................................................

ผ รบจาง………………………….

ผนาสง………………………........

ชนดตวอยาง…....ทดสอบครงท….

ทดสอบวนท………แผนท……...




แรงดดของไม

ผทดสอบ


อนมต

แรงกด P (กก.)


ไม…………………… ไม……………….. ไม……………………

การแอนตวของไม ∆(ม.ม.) การแอนตวของไม ∆(ม.ม.) การแอนตวของไม ∆(ม.ม.)

1 ชอง = …………… ม.ม. 1 ชอง = …………… ม.ม. 1 ชอง = …………… ม.ม.

1 2 3 1 2 3 1 2 3

แรงกดสงสด

Pmax(กก.)



242

โครงการ…………………………………………………

……………………………………….....

สถานทกอสราง……………………………..…….

…………………………….................................

ผ รบจาง…………….........................…………...

ผนาสง…………………..........................……....

ชนดตวอยาง………….…ทดสอบครงท………….

ทดสอบวนท……..............….แผนท….........…...

บฟ.มทช.(ท) 204.2-2545 ทะเบยนทดสอบ……………


มาตรฐานวธการทดสอบหา

คา


ผทดสอบ


อนมต



ไม…………… ไม……………… ไม………………

1 2 3 1 2 3 1 2 3

1.มตของไม

ตวอยาง

ความกวาง B (ซม.)

ความลก D (ซม.)

2.ความยาวพกด L (ซม.)

3.น.น.ของไมตวอยาง W(กรม)

4.คาหนวยแรงความเคนทขดปฏภาค (กก./ซม.2)

S = (3/2) {(Pl) / (Bd2)}(ใชคา P ทขดปฏภาค)

5.โมดลสแตกราว (กก./ซม.2) S = (3/2) {(P.L)/(Bd2)}


E = (Pl3) / (48∆I) (ใชคา P ทขดปฏภาค)

7.โมดลสคนตว (กก./ซม.2)

R = S2 / 18 E (ใช S จากขอ 4 , E จากขอ 6)

8.คาหนวยแรงความเคนสงสดของแรงเฉอน

(กก./ซม.2)Smax= (3/4) (Pmax / Bd)

9.คางานเฉลยทนาหนกประลย(กก.- ซม.)W= P. ∆Max




243

โครงการ…………….......................

......................………...............

สถานทกอสราง…………….…

.............................................

ผ รบจาง……............…………

ผนาสง………….............…....

ชนดตวอยาง.……..................

ทดสอบครงท…………….…..

ทดสอบวนท….....................

แผนท………………………....





ผทดสอบ


อนมต

รายละเอยด ชนดไมตวอยาง

ไม….……… ไม………… ไม………

1.คาเฉลยของหนวยแรงความเคนทขดปฏภาค S (กก./ซม.2)

2.คาเฉลยของโมดลสแตกราว S (กก./ซม.2)

3.คาเฉลยของโมดลสยดหยน E (กก./ซม.2)

4.คาเฉลยของโมดลสคนตว R (กก./ซม.2)

5.คาเฉลยของหนวยแรงความเคนสงสดของแรงเฉอน Smax(กก./ซม.2)

6. คาเฉลยของงานเฉลยทนาหนกประลย Wav(กก. - ซม.)




244

โครงการ…………................…………….

สถานทกอสราง………............…………..

ผ รบจาง……........................…………....

ผนาสง..………………ชนด.....................

ตวอยาง………….ทดสอบครงท…......…..

ทดสอบวนท………………..แผนท..…….





ผทดสอบ


อนมต

ลกษณะการวบต

ชนดของไมตวอยาง 1 2 3




245

มทช.(ท) 205-2545

มาตรฐานวธการทดสอบคากาลงดงและแรงตานทานการแตกของไม

(Tensile And Cleavage Test Of Wood)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการหาคณสมบตทางกลของไม เมอมแรงดงในแนวตงฉากกบ

เสยน และแรงตานทานการแตกของไม

2. นยาม

2.1 กาลงดงของไม (Tensile Strength Of Wood) หมายถง ความสามารถของไมททนตอแรงดง

สงสดตอแนวตงฉากกบเสยน

2.2 แรงตานทานของไม (Cleavage Of Wood) หมายถง แรงทกระทาตอการตานทานการแตกของไม

โดยแนวแตกจะอยในระนาบขนานกบเสยนทางดานตงฉากกบวงป(Radial)หรอทางดานสมผส

กบวงป (Tangential)



4. วธทา


เครองมอสาหรบทดสอบแรงดง และแรงตานทานการแตกของไม (Special Devices For Tensile

And Cleavage Test) ตามรปท 1



246


เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressed Timber) และเกลยง (Clear Wood) ขนาด 5x5x6

ซม. โดยมขนาดบรเวณของสวนทจะทดสอบ 2.5x5 ซม. ชนดละ 3 ทอน สาหรบการทดสอบแรง

ดง และขนาด 5x5x9.5 ซม. โดยมขนาดบรเวณของสวนทจะทดสอบ 5x7.5 ซม. สาหรบการ

ทดสอบแรงตานทานการแตกของไม ไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองมคาความชน (Moisture

Content) อยระหวางรอยละ 10 ถง รอยละ 14

4.3 แบบฟอรมใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 205.1-2545 และ 205.2-2545


4.4.1 วดความกวางของไมตวอยางทจะใชทดสอบแรงดง และแรงตานทานการแตกของไม โดย

ใหอานคาไดมความละเอยดถง 0.1 ซม. และชงนาหนกใหอานคาได มความละเอยดถง

0.1 กรม

4.4.2 วางไมตวอยางใหเขาทในตาแหนงทแสดงไว ในรปท 1 ใชแรงดงอยางตอเนองดวยความเรว

ประมาณ 2.5 มม. ตอนาท จนถงจดทไมตวอยางเรมแตก บนทกคาแรงดงสงสดทอานคา

ได

ไมตวอยาง

เครองมอทดสอบแรงดงของไม เครองมอทดสอบแรงตานทานการแตกของไม


รปท 1 เครองมอสาหรบทดสอบกาลงดง และแรงตานทานการแตกของ



247

4.4.3 คากาลงดงของไม หาไดโดยนาคาของแรงดงสงสดทอานได หารดวยพนทบรเวณสวนท

แคบทสด

4.4.4 พจารณาหาคาของแรงตานทานการแตกของไมตอเซนตเมตรของความกวางของไม

ตวอยาง






เกณฑการตดสนใหเปนไปตาม มทช. 104 : มาตรฐานงานไม โดยใชคาเฉลยการทดสอบแรงดง

และแรงตานทานการแตกของไม แตละชนด ตามแบบฟอรมในขอ 4.3



ตลอดทงทอน และตองไมมตาหนในเนอไม

8.2 ในการทดสอบใหวางไมตวอยางในตาแหนงทถกตองและมนคง


9.1 มาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย มาตรฐานสาหรบอาคารไม พมพครงท 5 พ.ศ.2526


9.3 Faculty Of Engineering Chulalongkorn University Material Testing Laboratory Test No.T 5

Tensile And Cleavage Test Of Wood

9.4 ASTM Designation : D 143-83 Standard Methods Of Testing Small Clear Specimens Of

Timber.



248

โครงการ…………………………..……....

สถานทกอสราง……………………………

ผ รบจาง………………………………..….

ผนาสง………………………….…………

ชนดตวอยาง.……….ทดสอบครงท…..….

ทดสอบวนท……………….แผนท……….




กาลงดงและแรงตานทานการแตกของไม

ผทดสอบ


อนมต

การทดสอบกาลงดงของไม (Tension Test)



ไม……………… ไม…………… ไม…………………

1 2 3 1 2 3 1 2 3


ตวอยาง

ความยาว A (ซม.)


2.ความลกของไมตวอยาง D (ซม.)

3.น.น.ของไมตวอยาง W (ก.)

4.ความชนของไมตวอยาง

5.พนทหนาตดทใชทดสอบ, A=A X B (ซม.2)

6.คาแรงดงสงสด , P (กก.)

7.คากาลงดงของไม , δ= P / A (กก./ซม.2)

8. คาเฉลยกาลงดงของไม , δAV (กก./ซม.2)

D

B

A



249

โครงการ………………………………

สถานทกอสราง……………….………

ผ รบจาง……………………………….

ผนาสง…………………...……………

ชนดตวอยาง…..……ทดสอบครงท…..

ทดสอบวนท…………..…แผนท……..




กาลงดงและแรงตานทานการแตกของไม

ผทดสอบ


อนมต

การทดสอบแรงตานทานการแตกของไม ( Cleavage Test )



ไม………………… ไม……………… ไม……………

1 2 3 1 2 3 1 2 3


ตวอยาง

ความยาว, A (ซม.)


2.ความลกของไมตวอยาง D (ซม.)

3. น.น.ของไมตวอยาง W (ก.)

4. ความชนของไมตวอยาง (รอยละ)

5.คาแรงดงสงสด , P (กก.)

6.คาแรงตานทานการแตกของไม = P / b (กก./ซม.)

7.คาเฉลยแรงตานทานการแตกของไม(กก./ซม.)

D

B

A



250

มทช.(ท) 206-2545

มาตรฐานการทดสอบหาคาแรงเฉอนขนานเสยนของไม

(Shear Test Of Wood Parallel To Grain)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงการหาความสามารถในการรบแรงเฉอนของไมในแนวขนานเสยน

2. นยาม

ความสามารถในการรบแรงเฉอนของไม หมายถงความสามารถของไมในการตานทานแรงเคน ทจะทา

ใหสวนของหนาตดไมทอยในระนาบเดยวกบแนวแรงเลอนออกจากกน



4. วธทา


4.1.1 เครองมอทดสอบแรงเฉอน ทมลกษณะเชนเดยวกบทแสดงในรปท 1 โดยใหมระยะหาง

ระหวางขอบดานในของผวทรองรบกบระนาบทจะเกดการวบตของไม เทากบ 3 ม.ม.

รปท 1 เครองมอทดสอบหาคาแรงเฉอนขนานเสยนของไม


แผนเหลกกด




251

A

C E

B

D


4.2.1 เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressed timber) และเกลยง (Clear wood) ขนาด 5x5x6.3

ซม. โดยใหมพนททจะรบแรงเฉอนเมอทาการทดสอบ เทากบ 5 x 5 ซม. ดงแสดงในรปท 2

4.2.2 ไมตวอยางทจะนามาทดสอบตองมความชน (Moisture Content) อยระหวางรอยละ 10

ถง รอยละ 14

รปท 2 ไมตวอยาง


ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 206.1-2545


4.4.1 ชงนาหนก ไมตวอยาง ใหละเอยด ถง 0.1 กรม

4.4.2 วดขนาด ไมตวอยาง ใหละเอยด ถง 0.1 ม.ม.

4.4.3 บนทกลกษณะทศทางของลายไม (วงป) ของพนททรบแรงเฉอนวาอยในลกษณะตงฉาก

กบวงป (Radial) หรอสมผสกบวงป (Tangential) หรออยระหวางแนวตงฉากและแนว

สมผสกบวงป (Intermediate)

4.4.4 วางไมตวอยางลงในเครองมอทดสอบในลกษณะดงตอไปน

4.4.4.1 ไมมการบดตวของไมตวอยาง เมอมแรงกระทา

A = 5 ซม., B = 5 ซม.



252

4.4.4.2 วางไมตวอยางใหอยในแนวดง

4.4.4.3 พนผวลางของไมตวอยางวางใหไดระนาบบนทรองรบ

4.4.5 คอยๆปรบเครองมอใหเขาทแลวทาการทดสอบโดยใหแผนเหลกกดเคลอนทดวยความเรว

ไมมากกวา 2 ม.ม. ตอนาท จนไมตวอยางเกดการวบต

4.4.6 บนทกคาแรงกระทาสงสด และลกษณะการวบตของไมตวอยาง






เกณฑการตดสนใหเปนไปตาม มทช.104 : มาตรฐานงานไม โดยใชคาเฉลยความสามารถในการรบแรง

เฉอนของไม



ตลอดทงทอน และตองไมม ตาหนในเนอไม






9.3 ASTM Designation D 143-83 Standard Methods Of Testing Small Clear Specimens

Of Timber



253

โครงการ……..………....................…………

สถานทกอสราง………….....................……..

ผ รบจาง………………......................……….

ผนาสง………………………………….……..

ชนดตวอยาง…............….ทดสอบครงท..…...

ทดสอบวนท…….…...............แผนท…..……




แรงเฉอนขนานเสยนของไม

ผทดสอบ


อนมต



ไม………………… ไม………………. ไม…………………

1 2 3 1 2 3 1 2 3

1.มตของพนทรบ

แรงเฉอน

กวาง B. (ซม.)

สง A. (ซม.)

2.ทศทางของลายไม

3. ความชนของไมตวอยาง (รอยละ)

4. พนทรบแรงเฉอน (ตร.ซม.)

5..คาแรงเฉอนสงสด (กก.)

6. ความสามารถรบแรงเฉอน (กก./ตร.ซม.)

7.ความสามารถรบแรงเฉอนเฉลย(กก./ตรซม.)

8. ลกษณะการวบต

ภาพดานขาง

ภาพดานลาง

หมายเหต: ทศทางของลายไม R = Radial

T = Tangential

I = Termediate



254

มทช.(ท) 207-2545

มาตรฐานวธการทดสอบหาคาความถวงจาเพาะของไม

(Specific Gravity Of Wood)


มาตรฐานการทดสอบนครอบคลมถงความถวงจาเพาะของไมในสภาพอบแหงโดยวธการทดสอบ

ตอไปน

1.1 วธการทดสอบ ก. หาปรมาตรโดยการ วดขนาด

1.2 วธการทดสอบ ข. หาปรมาตรโดยการ แทนท นา

1.3 วธการทดสอบ ค. หาปรมาตรโดยการ แทนท ปรอท

2. นยาม

ความถวงจาเพาะของไม (Specific Gravity of wood) หมายถงนาหนกของไม หารดวยนาหนกนา

ทมปรมาตรเทากน

3.ชนคณภาพและสญลกษณ


4. วธทา


4.1.1 ตอบไฟฟา (Electric dry oven) เปนตอบทสามารถปรบและควบคมอณหภมได สาหรบ

การทดสอบนใหควบคมทอณหภม 103 + 2 องศาเซลเซยส โดยตลอดในชวงเวลาท

ตองการอบไมตวอยางจนนาหนกลดลงคงท ต อบไฟฟาควรมอากาศหมนเวยนภายใน

เพอใหอณหภมเทากนโดยทว และควรมชองระบบไอนาออกไดดวย

4.1.2 เครองชง ใหมความละเอยดของการชงนาหนกไดไมนอยกวา 0.05 กรม



255


4.2.1 เตรยมไมตวอยางทไสเรยบ (Dressed timber) และเกลยง (Clear wood) ขนาด

2.5x2.5x3.0 ซม. หรอในกรณทเปนไมแผนแบน ใหเตรยมไมตวอยางทมพนทผว ขนาด

7.5x15 ซม.

4.2.2 การเตรยมไมตวอยางจากทอนไมใชในงานโครงสราง (Structural elements)ควรตดชนไม

อยางนอย 45 ซม.

4.2.3 ในการทดสอบโดยวธการทดสอบ ข. ใหทาการเคลอบผวของไมตวอยางดวยขผงพาราฟน

รอนกอนการหาปรมาตร นาหนกของพาราฟนทเพมขนมา ถอวานอยมากจนตดทงได

4.2.4 ไมตวอยางทนามาทดสอบ ตองมความชนอยระหวาง รอยละ 10 ถง 14

4.3 แบบฟอรม ใชแบบฟอรมท บฟ. มทช.(ท) 207.1-2545


4.4.1ชงนาหนกของไมตวอยาง ใหละเอยด ถง 0.05 กรม

4.4.2 หาปรมาตรของไมตวอยาง ซงสามารถกระทาได 3 วธ ดงน

วธการทดสอบ ก. หาปรมาตรโดยการ วดขนาด

วธการทดสอบ ข. หาปรมาตรโดยการ แทนท นา

วธการทดสอบ ค. หาปรมาตรโดยการ แทนท ปรอท

ถาชนไมตวอยางทนามาทดสอบ ไดผานการเตรยมมาอยางด มขนาดทแนนอน

และสมาเสมอ การทดสอบโดยวธการทดสอบ ก.จะใหผลลพธทละเอยดเพยงพอกบ

ความตองการ แตถาชนไมตวอยางมลกษณะไมเรยบรอย บดเบยว ควรจะทาการทดสอบ

โดยใชวธการทดสอบ ข. หรอ วธการทดสอบ ค.

วธการทดสอบ ก. หาปรมาตรโดยการวดขนาด

วธการน เหมาะสาหรบทดสอบไมตวอยางทผานการเตรยมมาอยางดมลกษณะรปราง

ไดฉากกนทกมม การทดสอบใหดาเนนการโดยขจดเสยนไมทเกาะอยตามผวของชนไม

ตวอยางออก และทาการวดขนาด เพอหาความยาว (L) ความกวาง (B) และความหนา (T)

ของชนไมตวอยาง โดยวดละเอยดถง 0.25 มม. และวดอยางนอย 3 ตาแหนง ในแตละดาน

เพอนามาเฉลยกน



256

วธการทดสอบ ข. หาปรมาตรโดยการแทนทนา

ไมตวอยางทจะนามาใชในการทดสอบโดยวธน ตองผานการเคลอบผวดวยขผงพารา

ฟนมาแลวการทดสอบใหดาเนนการโดยนาชนไมตวอยางใสลงไปในภาชนะททราบขนาด

ปรมาตรความจแลวเตมนาจนกระทงเตม นาชนไมตวอยางนนออกมาจากภาชนะ แลวหา

ปรมาตรนาทเหลออยหรออาจจะดาเนนการหาปรมาตร โดยการแทนทนาดวยชนไมตวอยาง

ลงไปในกระบอกตวง คาความแตกตางของปรมาตรกอน และภายหลง การแทนทนาดวยชน

ไมตวอยาง คอ คาปรมาตรของชนตวอยาง (V)

วธการทดสอบ ค. หาปรมาตรโดยการแทนทปรอท

การทดสอบโดยวธน ไมจาเปนตองเคลอบผวชนไมตวอยางดวยขผงพาราฟน อยางไร

กตาม การทดสอบควรกระทาในทอากาศถายเทไดสะดวก เพอปองกนอนตรายทอาจจะเกดได

จากการใชปรอท การหาปรมาตรโดยวธน ใหทาในลกษณะเดยวกบวธการทดสอบ ข.


ใหดาเนนการคานวณตามวธการทกาหนดไวในแบบฟอรม ในขอ 4.3




เกณฑการตดสนใหเปนไปตาม มทช. 104: มาตรฐานงานไม โดยใชคาเฉลยการทดสอบหาความ

ถวงจาเพาะของไม


8.1 ไมตวอยางทจะนามาทดสอบ ควรอยในสภาพทเรยบรอย มขนาดตามทกาหนดเทากนตลอดทง

ทอน และตองไมมตาหนในเนอไม





257



9.2. ASTM Designation D 2395-83 "Standard Test Methods For Specific Gravity Of Wood

And Wood-Base Materials"



258

โครงการ…………………………………...…….

สถานทกอสราง………...............................…..

ผ รบจาง…………………............................….

ผนาสง………………...............................……

ชนดตวอยาง….............…..ทดสอบครงท……...

ทดสอบวนท……..................….แผนท…....…..




ความถวงจาเพาะของไม

ผทดสอบ


อนมต



หมายเหต ไม………… ไม……………. ไม…………….

1 2 3 1 2 3 1 2 3

ความยาว L.(ม.ม.) เฉพาะ วธ ก.

1..มตของไมตวอยาง ความกวาง B.(ม.ม.)

ความหนา T.(ม.ม.)

2.ปรมาตร V (ม.ม3.)

3.น.น.ของไมตวอยางกอนอบแหงW กรม(Original Weight)

4.น.น.ของไมตวอยางหลงอบแหงWd กรม(Oven Dry Weight)

5. ปรมาณความชน เปนรอยละ M= (W-Wd) / Wd X100

6. ความถวงจาเพาะ = (1000w)/V

7. ความถวงจาเพาะแหง = (1000w)/{1+(M/100)}V

8. คาเฉลยความถวงจาเพาะ

(1) วธ ก. ปรมาตร V = L X B X T

(2) วธ ข. และ วธ ค. ปรมาตร V ไดจากก

ทดลองโดยตรง



259

มทช.(ท) 301-2545

วธการทดสอบมาตรฐานการเจาะสารวจดน


มาตรฐานการเจาะสารวจดนนครอบคลมถงการสารวจสภาพของชนดนใตผว เพอหา

ขอมลและคณสมบตของชนดนทางวศวกรรม สาหรบใชเปนประโยชนในการพจารณาหาความสามารถ

ในการรบนาหนกของชนดน เพอการออกแบบชนดของฐานรากทเหมาะสมในการรบนาหนกของ

สงกอสราง อาคาร สะพาน ฯลฯ ทวางบนดน

2. นยาม

การทดสอบตางๆทงในสนามและในหองปฏบตการทดลองใหเปนไปตามมาตรฐานการ

ทดสอบของกรมทางหลวงชนบท (มทช.)ทเกยวของการเจาะดนใหใชเครองมอและอปกรณเจาะดนท

เหมาะสม ถาไมมขอจากดในเรองเครองมอ ใหใชเครองมอกลเจาะแบบไฮดรอลคในการเจาะ จะตองม

วศวกรโยธา หรอชางเทคนคผ มความร และความชานาญในการเจาะสารวจดนคอยควบคมอยาง

ใกลชดตลอดเวลาในการพจารณาเลอกจดเจาะ การบนทกความลกและลกษณะของชนดนแตละชน

การเกบตวอยางดนเพอนามาทดสอบในหองทดสอบ การทดสอบในสนามและบนทกผลและเปนผ

ตดสนใจในการสงใหหยดเจาะได หรอใหเจาะความลกเพมตอไปอกจากทไดกาหนดไวกอนเจาะ

เพอใหไดขอมลอยางเพยงพอในการนาไปออกแบบฐานรากตอไป

3. วธทา


ในการเจาะดนโดยทวไปเครองเจาะใหใชเครองมอกลเจาะแบบไฮดรอลค หากเปนงานเจาะตน

และเปนงานทไมสาคญมากใหใชเครองเจาะแบบสามขาใชแรงคนเจาะได การเจาะในชนหนใหใช

เครองมอทออกแบบเฉพาะสาหรบการนน

3.2 แบบฟอรม ใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรมบฟ. มทช.(ท)301-2545 : วธการทดสอบตาม

มาตรฐานการเจาะสารวจดน



260

3.3 การทดลอง

3.3.1 การเจาะดน

3.3.1.1 การเจาะในชนดนออนและแขงปานกลางใหใชสวานหมนเจาะ (Anger) เทานน

สาหรบในชนดนแขงมากหรอชนทรายใหใชการเจาะลาง (Wash Boring) ได

3.3.1.2 ความลกของการเจาะไมเกนชนดนแขงมากหรอชนทรายแนนมาก และจะหยด

หากพบชนกรวดซงหนาหรอชนหนพด (Bed Rock) หากตองการเจาะหาความ

หนาของชนนจะตองใชหวเจาะแบบฝงเพชรและเครองเจาะทออกแบบเฉพาะ

สาหรบเจาะหน

3.3.2 การเกบตวอยางและทดสอบในสนาม

3.3.2.1 เกบตวอยางดนทกความลกไมเกน 1.50 เมตร และเมอมการเปลยนชนดนทกชน

3.3.2.2 เกบตวอยางดนคงสภาพ (Undisturbed Sample) ดวยกระบอกบางทมเสนผาน

ศนยกลาง 3 นว สาหรบชนดนออนและดนแขงปานกลาง หรอจะใชกระบอกบาง

เสนผานศนยกลาง 2 1/4นว สาหรบชนดนแขงกไดเกบตวอยางโดยวธการกด

ดวยระบบไฮดรอลคจากเครองเจาะ

3.3.2.3 สาหรบชนดนแขงมาก(Very Stiff Cohesive Soil) ดนปนกรวดและชนทราย

(Cohesionless Soil) ใหเกบตวอยางดนเปลยนสภาพ (Disturbed Sample)

ดวยกระบอกผา (Split Spoon Sample) พรอมทงทาการตอกทดลองมาตรฐาน

(Standard Penetration Test) ดวย

3.3.2.4 ตวอยางดนเหนยวคงสภาพทไดใหทดสอบแรงอดแกนเดยว (Unconfined

Compressive Strength) ดวยพอคเกตพนโตรมเตอร (Pocket Penetrometer)

ทนทเมอไดตวอยางดนขนมาจากหลมเจาะ

3.3.2.5 ในกรณตวอยางดนเหนยวเหลวมากใหทาการทดสอบหาคากาลงเฉอนในท

(Insitu Vane Shear Strength)

3.3.3 การบนทกในสนาม

3.3.3.1 บนทกขอมลการเจาะดนลงในตารางบนทกผลการเจาะสารวจในสนาม (Field

Boring Log) ซงประกอบดวยรายงานดงตอไปน คอ

3.3.3.1.1 วนทเรมตนเจาะดนจนถงวนทเจาะเสรจ

3.3.3.1.2 หมายเลขของหลมทเจาะแตละหลม



261

3.3.3.1.3 แสดงตาแหนงของหลมทเจาะจากจดทสามารถอางองไดในสถานท

กอสราง

3.3.3.1.4 วดระดบผวดนทปากหลมเจาะเทยบกบระดบสมมตฐานทกาหนด

3.3.3.1.5 บนทกชนดและขนาดของหวสวานทใชเจาะ

3.3.3.1.6 บนทกความลกเมอดนเปลยนชนทกครง

3.3.3.1.7 อธบายลกษณะของดนแตละชนโดยละเอยด

3.3.3.1.8 บนทกระดบนาใตดนและตาแหนงชนดนทมนาซมเขามา ถาพบ

ขณะทเจาะ

3.3.3.1.9 บนทกสภาพของหลมทเจาะเมอชกสวานขนมา โดยบอกวาหลม

ยงคงสภาพเดมหรอดนขางหลมพงลงมาถามองเหนได

3.3.3.2 ใหวดระดบนาในหลมเจาะทกเชากอนเรมงานเจาะตอไปและหลงจากเจาะเสรจ

แลว 24 ชวโมง

3.3.4 การทดสอบในหองทดสอบ

3.3.4.1 ทาการทดสอบตอไปน เพอจาแนกสถานะและชนดของดนจานวนไมนอยกวา

ครงหนง ของตวอยางทเกบได

3.3.4.1.1 ปรมาณความชนในสภาพธรรมชาต (Natural Moisture Content)

3.3.4.1.2 ขดจากดของอตเตอรเบรก (Atterberg’s Limit)

3.3.4.1.3 หนวยนาหนกเปยกและแหง (Wet & Dry Unit Weight)

3.3.4.1.4 การแยกดวยตะแกรงรอน (Sieve Analysis)

3.3.4.1.5 คาความถวงจาเพาะ (Specific Gravity)

3.3.4.2 ทาการทดสอบคณสมบตในการรบนาหนก

3.3.4.2.1 ทาการทดสอบแรงอดแกนเดยว (Unconfined Compression Test)

จานวนไมนอยกวาสามในสสวนของตวอยางชนดคงสภาพ(Undisturbed

Sample) ทเกบได

4. รายงานผล

การรายงานผลการเจาะสารวจดนใหรายงานลงใน บฟ. มทช.(ท) 301-2545 และการทดสอบอน ๆ

ทเกยวของให รายงานแบบฟอรม สาหรบการทดสอบนน ๆ

4.1 วธการเจาะสารวจและการทดลองทกชนดอยางยอ ๆ

4.2 แผนผงบรเวณและตาแหนงหลมทเจาะ



262

4.3 ตารางบนทกผลการเจาะ (Boring Log) จะแสดงรปตดของชนดน (Soil Profile) ,การตอกทดลอง

มาตรฐาน (Standard Penetration Test), การทดสอบแรงอดแกนเดยว (Unconfined

Compressive Strength) และระดบนา (Water Table) ซงจะเทยบกบดชนคณสมบต (Index

Properties) โดยแสดงเปนกราฟ

4.4 ดชนคณสมบต (Index Properties) จะประกอบดวยขดจากดของอตเตอรเบรก (Atterberg’s

Limits), ปรมาณความชนในสภาพธรรมชาต (Natural Water Content) และหนวยนาหนก (Unit

Weight) แสดงเปนตาราง

4.5 แนะนาความสามารถในการรบนาหนกของดนชนตาง ๆ เสนอแนะการพจารณาออกแบบฐานราก

ทเหมาะสมและคาความสามารถในการรบนาหนกอยางปลอดภยของเสาเขมและฐานรากนน ๆ

ใหขอคดเหนหรอขอควรระวงเกยวกบงานดนและฐานรากในสถานทกอสราง ซงอาจจะเกดขนได

4.6 หากมความจาเปนทจะตองทราบคณสมบตอนนอกจากทกลาวมาแลวเพอใหประกอบการ

พจารณาใหละเอยดแนนอนมากขนตามความประสงคของเจาของงาน หรอตามความตองการ

ของวศวกรผ ออกแบบเพอใชในการหาความสามารถของดนในการรบนาหนกของฐานรากท

สาคญ อาจจะตองทาการสาคญ อาจจะตองทาการทดสอบตอไปนตามสง คอ

4.6.1 การทดสอบเพอหาคาแรงเฉอนตรง (Direct Shear Test)

4.6.2 การทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกน (Triaxial Test)

4.6.3 การทดสอบเพอหาคาการอดตวคายนา (Consolidation Test)

4.6.4 การทดสอบไฮโดรมเตอร (Hydrometer Test)


5.1 Bowles, J.E. (1988) “Foundation Analysis And Design” 4Th Edition.



263

โครงการ ..........................…................

สถานทกอสราง ..............….................

ความลก...........................….................

หมายเลขการทดสอบ............…...........

แผนท..................................…………...

บฟ. มทช.(ท) 301-2545 ทะเบยนทดสอบ.......................


วธการทดสอบตามมาตรฐาน

การเจาะสารวจดน

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ระดบนาใตดน

ตารางบนทกผลการเจาะ

(Boring Log)

หมายเลขหลมเจาะ

วนท เวลา ระดบหลม ระดบนา ระดบผวดน

วนเรมงาน

วนเสรจงาน

ลกษณะของดน

รปตด

ของช

นดน

ประเ

ภทขอ

งตวอ

ยาง

ความ

ลก, เ

มตร

•

การตอก

ทดสอบ

แบบ

มาตรฐาน

• ขดจากดเหลว

•ครงของคาแรงอด

แกนเดยว

ความ

หนา

แนน

รวม

γD ,

γT

•_ο ก/ลบ.

ซม.

•ขดจากดยดหยน

การทดสอบแรงเฉอน

Peak �Remoled

×ปรมาณความ

ชนในสภาพ

ธรรมชาต

οครงหนงของคาพอก

เกต

เพนนโตรมเตอร

∆

ครง/ฟต %

กก./ตร.ซม.



264

มทช.(ท) 302-2545

วธการทดสอบเพอหาคาแรงเฉอนตรง

(Direct Shear Test)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาความสามารถในการรบแรงเฉอนของมวลดน

(Shearing Strength) โดยจะแสดงคาความตานแรงเฉอนในมวลดน ในรปของ คา C และ φ ซงวธการ

ทดสอบน เปนวธทงายและรวดเรว

2. นยาม

ความสามารถในการรบแรงเฉอนของมวลดน (Shearing Strength) หมายถง ความสามารถ

ในการหาแรงเฉอนเพอเปนขอมลทจาเปนในการวเคราะห หรอออกแบบฐานราก, ผนงกนดน, เขอนดน

โดยทางดานปฐพกลศาสตรถอวากาลงของดนคอความสามารถของมวลดน ในการรบแรงเฉอนจาก

สมการของมอรคลอมบ (Mohr-Coulomb’s Equation)∗ โดยทดนแตละชนดมคา C และ φแตกตาง

กนซงคาความแขงแรง (Strength Parameter) เหลานจะบงบอกถงความแขงแรงของมวลดนนนทจะ

สามารถรบแรงเฉอนได

3. วธทา



265

3.1 เครองมอและอปกรณ

3.1.1 เครองทดสอบแรงเฉอนตรง (Direct Shear Machine) ประกอบดวยอปกรณดงแสดงในรป

3.1.2 มาตรวดแรงแบบวงแหวน (Proving Ring Dial) เปนเครองมออานคาแรงกระทาดานขาง

ซงสามารถคานวณเปนคาแรงกระทาดานขาง โดยหาจากระยะการเคลอนททอานไดจาก

มาตรวด (Dial Gauge) ในวงแหวนวดแรง (Proving Ring)

3.1.3 มาตรวด (Dial Gauge) ใชวดละเอยดถง 0.01 มม. หรอ 0.001 นว

3.1.4 กลองตดตวอยางดน (Trimmer) ใชตดตวอยางดนเหนยวซงเปนสเหลยมขนาด 63.5x63.5

มม. สง 25.4 มม. (2.5”X 2.5” สง 1”) มขอบบางและดานหนงคม สาหรบกดตดลงบน

ตวอยางดน

3.1.5 เครองมอเบดเตลด เชน เครองมอตกแตงตวอยางดน, กระปองสาหรบใสดนหาความชน

3.2 การเตรยมตวอยางสาหรบการทดสอบ

3.2.1 จะตองเตรยมตวอยางสาหรบการทดสอบ 3 ตวอยางเปนอยางนอย ไมวาจะเปนตวอยาง

ดนประเภทใดกตาม และการเกบตวอยางดนใหเปนไปตาม มทช.(ท)301-2545:วธการ

ทดสอบตามมาตรฐานการเจาะสารวจดน

3.2.2 ตวอยางดนเหนยว (Cohesive Soil) ตวอยางดนเหนยวทใชในการทดสอบแรงเฉอนตรงซง

เปนตวอยางในสภาพถกรบกวนนอยทสด โดยดนออกมาจากกระบอกบางนามาตดตกแตง

โดยใชกลองตดตวอยางดนกดลงไปบนตวอยางแลวนาไปชงนาหนก เพอหาความหนาแนน

นาตวอยางดนทตดดวยกลองตดตวอยางดนมาบรรจลงในกลองทดสอบแรงเฉอน (Shear

Box) โดยคอยๆ ดนตวอยางออกโดยใชเครองมอดนตวอยาง (Top Cap) ชวยดนตวอยาง

ตองระวงใหมการรบกวนนอยทสด ในขณะทบรรจตวอยางดนนนวงเลอน (Sliding Ring)

กบแทนยด (Stationary Base) จะถกยดอยดวยกนดวยหมดบงคบแนว (Alignment Pin)

ทาการจดทแขวนนาหนก (Hanger) ใหอยในตาแหนงทพรอมจะใสนาหนกบนทแขวน

นาหนกจดมาตรวดระยะในแนวดง (Vertical Dial Gauge) มาตรวดระยะในแนวราบ

(Horizontal Dial Gauge) และมาตรวดแรงแบบวงแหวน (Proving Ring Dial) ทเลขศนย

3.2.3 ตวอยางดนทราย (Cohesionless Soil) นาตวอยางดนทรายทจะใชในการทดลองประมาณ

250 กรมถง 300 กรม ทาการชงนาหนกใหแนนอน เตรยมกลองทดสอบแรงเฉอนโดยการ

ยดสวนวงเลอนและแทนยดเขาดวยกนโดยใชหมดบงคบแนว นาตวอยางทเตรยมไวมาทา

การบดอดในกลองทดสอบแรงเฉอนโดยการโรยแลวบดอดหรอเขยาใหแนน ชงนาหนก



266

ทรายตวอยางทเหลอ เพอจะนาไปคานวณหาความหนาแนน ซงตองพยายามเตรยม

ตวอยางใหมความหนาแนนใกลเคยงกบในสภาพเดม (In-Situ Condition) จดทแขวน

นาหนกใหอยในตาแหนงทพรอมจะใสนาหนก เพอทาใหเกดหนวยแรงทเกดจากนาหนก

กระทา (Normal Stress) บนตวอยางดน จดมาตรวดระยะในแนวดง มาตรวดระยะใน

แนวราบและมาตรวดแรงแบบวงแหวนทเลขศนย


ใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 302.1-2545, บฟ. มทช.(ท) 302.2-2545

และ บฟ. มทช.(ท) 302.3-2545 :วธการทดสอบเพอหาคาแรงเฉอนตรง


3.4.1 ทาการใสนาหนกลงบนทแขวนนาหนก เพอใหเกดหนวยแรงทเกดจากนาหนกกระทาใน

ตวอยางดนตามตองการและรอใหการทรดตวในแนวดงหยดเสยกอน โดยสงเกตไดจากมาตร

วดระยะในแนวดงมคาคงทซงจะใชเวลาประมาณ 2 ถง 10 นาท

3.4.2 เรมทาการเฉอนตวอยางดนโดยการใชมอเตอร,ไฮดรอลค หรอเครองมอกลอนใด ทสามารถ

ควบคมอตราการกดได โดยทวไปจะใชอตราการเคลอนทตามแนวราบอานไดจากมาตรวดใน

แนวราบประมาณ 1.27 มลลเมตร ตอนาท ถง 0.254 มลลเมตร ตอนาท (0.05 นวตอนาท

ถง 0.01 นวตอนาท) อยางสมาเสมอ

3.4.3 บนทกคาทอานไดจากมาตรวดแรงแบบวงแหวน และคาการเคลอนตวในแนวดงทจะอานได

จากมาตรวดระยะในแนวดงทก ๆ การเคลอนทในแนวราบ 0.25 มลลเมตร (0.01 นว)

จนกระทงตวอยางดนไมสามารถรบแรงเฉอนไดอก (Shear Failure) โดยสามารถสงเกตได

โดยคาทอานไดจากมาตรวดแรงแบบวงแหวนซงจะมคาลดลง

3.4.4 ทาการทดสอบเชนเดยวกบ 3.4.1 ถง 3.4.3 อกอยางนอยทสด 3 ตวอยาง โดยทาการเปลยน

นาหนกทใสบนทแขวนนาหนกเพอทาใหเกดหนวยแรงทเกดจากนาหนกกระทาบนตวอยาง

ดนตางๆ กนไป



267


4.1การคานวณหาหนวยแรงทเกดจากนาหนกกระทา (Normal Stress, σ )

σ = P / A

โดยท P = นาหนกบนทแขวนนาหนก

A = พนทหนาตดของกลองทดสอบแรงเฉอน

4.2 การคานวณหาหนวยแรงเฉอน (Shearing Stress, τ )

τ = P.R. X K / A

โดยท P.R. = คาทอานไดจากมาตรวดแรงแบบวงแหวน

K = คาคงทของมาตรวดแรงแบบวงแหวน

A = พนทหนาตดของกลองทดสอบแรงเฉอน


ใหรายงานผลการทดสอบลงในแบบฟอรม ดงน

5.1 บนทกผลและรายการคานวณใหมความละเอยดถงทศนยมท 2 ตาแหนงลงใน บฟ. มทช.(ท)

302.1-2545 และ บฟ. มทช.(ท) 302.2-2545

5.2 เขยนกราฟถงความสมพนธของหนวยแรงเฉอน (Shearing Stress) และการเปลยนรปใน

แนวราบ (Horizontal Deformation) ลงใน บฟ. มทช.(ท) 302.3-2545

5.3 เขยนมอรไดอะแกรมระหวางหนวยแรงทเกดจากนาหนกกระทา (Normal Stress) และหนวย

แรงเฉอน (Shearing Stress) สงสด ลงใน บฟ. มทช.(ท) 302.3-2545


6.1 The American Association Of State Highway And Transportation Officials, AASHTO T

236 – 72



268

โครงการ ...........................................

สถานทกอสราง ................................

ความลก.............................................

ตวอยางดน........................................

หมายเลขหลมเจาะ............................

หมายเลขตวอยาง..............................

หมายเลขการทดสอบ........................

ทดสอบวนท................แผนท............

บฟ. มทช.(ท) 302.1-2545


วธการทดสอบเพอหา

คาแรงเฉอนตรง

(Direct Shear Test)

ทะเบยนทดสอบ........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

หนวยนาหนกของตวอยางดน

นาหนกกระปองใสตวอยาง.....................................ก.

นาหนกดนเปยก....................................................ก.

นาหนกกระปอง +นาหนกดนเปยก.........................ก.

หนวยนาหนกรวม ...............................ก./ลบ.ซม.

หนวยนาหนกแหง ...............................ก./ลบ.ซม.

กลองทดสอบแรงเฉอน

ความยาว........................................................... ซม.

ความลก.............................................................ซม.

ความถวงจาเพาะ....................................................

หมายเลขวงแหวนวดแรง..........................................

คาแฟคเตอรปรบแก................................................

ปรมาณของตวอยาง

กลองใสตวอยางดน................................................ซม.

ความหนาของดน...................................................ซม.

ปรมาตรของตวอยาง.........................................ลบ.ซม.

ปรมาตรของเนอดน..........................................ลบ.ซม.

อตราสวนชองวาง........................................................

ความพรน...................................................................

นาหนกกระทา

นาหนกกระทา.......................................................กก.

นาหนกภาชนะ.......................................................กก.

อตราสวนนาหนก...................................................กก.



269

โครงการ ...........................................

สถานทกอสราง ................................

ความลก............................................

ตวอยางดน........................................

หมายเลขหลมเจาะ............................

หมายเลขตวอยาง..............................


ทดสอบวนท................แผนท............

บฟ. มทช.(ท) 302.2-2545




(Direct Shear Test)

ทะเบยนทดสอบ........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

เวลา

(นาท)

มาตรวด

ระยะใน

แนวราบ

ระยะการเคลอนตว

ตามแนวราบ

(มลลเมตร)

มาตรวด

ระยะใน

แนวดง

ระยะการเคลอน

ตวตามแนวดง

(มลลเมตร)

มาตรวด

แรงแบบ

วงแหวน

หนวยแรงทเกด

จากนาหนกกระทา

(กก./ตร.ซม.)

หนวยแรงเฉอน




270

โครงการ .........................................

สถานทกอสราง ................................

ความลก..........................................

ตวอยางดน......................................

หมายเลขหลมเจาะ............................

หมายเลขตวอยาง.............................


ทดสอบวนท................แผนท............

บฟ. มทช.(ท) 302.3-2545




(DIRECT SHEAR TEST)

ทะเบยนทดสอบ..........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง



271

มทช.(ท) 303-2545

วธการทดสอบเพอหาคาแรงอดแกนเดยว

(Unconfined Compression Test)


วธการทดสอบนครอบคลมถงการหากาลงรบแรงเฉอนของดนแบบไมระบายนา (Undrained

Shear Strength) ของดนเหนยวออนและดนเหนยวปานกลาง ในสภาพถกรบกวนนอยทสดเปน

ตวอยางคงสภาพ (Undisturbed) และตวอยางเปลยนสภาพ (Remolded) ซงแทงตวอยางจะถกแรง

กดลงทางแนวดงโดยไมมแรงดนดานขาง วธการทดสอบนเปนวธหาคาประมาณของแรงยดเกาะ

(Cohesion) ของดนโดยวธงาย ๆ ซงทาไดอยางรวดเรว

2. นยาม

คากาลงอดแกนเดยว (Unconfined Compressive Strength) ของดน คอ คาหนวยแรงสงสด

(Maximum Stress) ซงแทงตวอยางดนรปทรงกระบอกหรอรปเหลยม (Prismatic) จะรบไดโดยไมม

แรงดนดานขางจากสมการของมอรคลอมบ (Mohr-Coulomb Equation)* ในกรณทเปนดนเหนยวออน

อมตว Tan = φ จะได τ = C ถาลองนาคาหนวยแรงทกระทาตอตวอยางดนมาเขยนลงในกราฟ

แสดงความสมพนธจะไดดงรป โดยแสดงความสมพนธ ระหวางคาแรงยดเกาะของดนกบคากาลงอด

แกนเดยว (Qu) นนคอ C = σC / 2 = Qu / 2

หมายเหต * τ= C + σ Tan φ



272

3. วธทา


3.1.1 เครองกด เปนเครองมอทใชในการกดแทงตวอยางดน โดยใชมอเตอร, นามน หรอมอหมนเปน

ตวสงกาลง ซงอาจใชเครองมอกลอน ๆ ทสามารถควบคมอตราการกดไดและมกาลงเพยงพอ

สาหรบดนทมคากาลงอดแกนเดยว นอยกวา 1 กโลเมตร ตอตารางเซนตเมตร ควรใชเครองกด

ทสามารถอานไดละเอยดถง 0.01 กโลกรม ตอตารางเซนตเมตร และสาหรบดนทมคากาลงอด

แกนเดยว มากกวา 1 กโลกรม ตอตารางเซนตเมตร ควรใชเครองกดทสามารถอานไดละเอยด

ถง 0.05 กโลกรม ตอตารางเซนตเมตร

3.1.2 เครองดนตวอยางดน เปนเครองมอทใชดนตวอยางดนคงสภาพ (Undisturbed) ออกจาก

กระบอกบาง (Thin Wall Tube) โดยใช ไฮโดรลค หรอเครองมอกลอน ๆ

3.1.3 มาตรวด (Dial Gauge) ใชในการวดระยะการเคลอนตวของแทงตวอยางในแนวดง โดยตอง

สามารถวดไดละเอยดถง 0.01 มลลเมตร (0.001 นว) และตองอานไดไมนอยกวา รอยละ 20

ของความยาวแทงตวอยาง

3.1.4 เตาอบ สามารถควบคมอณหภมท 110±5 องศาเซลเซยส

3.1.5 เครองชง ตองสามารถชงไดละเอยดถง 0.01 กรม สาหรบตวอยางดนหนก ไมเกน 100 กรม

สาหรบตวอยางดนทหนกมากกวา 100 กรม ตองสามารถชงไดละเอยดถง 0.10 กรม

3.1.6 เครองมอเบดเตลด เครองตดและตบแตงแทงตวอยาง, กระปองสาหรบใสดนหาความชนและ

สาหรบเตรยมตวอยางเปลยนสภาพ (Miter Box)

3.2 การเตรยมตวอยางสาหรบการทดสอบ

3.2.1 จะตองเตรยมตวอยางสาหรบการทดสอบ 3 ตวอยางเปนอยางนอย ไมวาจะเปนตวอยางดน

ประเภทใดกตาม และการเกบตวอยางดนใหเปนไปตาม มทช.(ท) 301-2545 : วธการทดสอบ

ตามมาตรฐานการเจาะสารวจดน

3.2.2 ตวอยางดนคงสภาพ (Undisturbed Sample) นาตวอยางดนคงสภาพทไดจากการเจาะดน

โดยใชกระบอกบาง มาดนออกดวยเครองดนตวอยางดน แลวนามาตดและตบแตงใหเปนรป

ทรงกระบอก ซงโดยปกตจะมขนาดมาตรฐาน ดงน



273


ขนาดเสนผานศนยกลาง

,มม.(นว)

ความสงของตวอยาง,

มม.(นว) ขนาดใหญสดของวสด

30.02 (1.3) 71.12 – 76.20 (2.8-3.0) ไมเกน 1/10 ของเสนผานศนยกลาง

ตวอยาง

71.12 (2.8) 142.24-152.40 (5.6-

6.0)

ไมเกน 1/16 ของเสนผานศนยกลาง

ตวอยาง

ขนาดอน ๆ กอาจใชได โดยตองมอตราสวนของความสงตอเสนผานศนยกลางของ

ตวอยางจะตองมคา 2-3 ทงน เพอใหรอยเฉอนวบต (Failure Plane)ไมอยในสวนของผวบนหรอผว

ลางของตวอยาง ซงจะทาใหมความฝดบนสวนนนเกดขนระหวางการทดสอบ ซงจะทาใหคากาลง

อดแกนเดยวมากกวาทควรเปน

ในระหวางการเตรยมตวอยางตองพยายามอยาใหมการเปลยนรปรางและขนาดหนาตด

การดดตวอยางดนจากกระบอกบาง ถาเหนวาจะเกดการอดตวของดน หรอทาใหดนถกรบกวน กให

ตดแบงกระบอกบางตามความยาวออกเปนสวน ๆ แลวจงดนตวอยางออกมา

ในกระบอกสาหรบเตรยมตวอยางแบบผาหมตวอยางทตบแตง แลวตดความยาวใหได

ตามความตองการแลวทาการวดขนาดทแนนอน โดยใชเวอรเนย หรอเครองมออนทเหมาะสม โดย

ทความสงวดอยางนอย 3 คา เสนผานศนยกลางควรวดตอนบน ตอนกลาง ตอนลาง แลวจงนามา

เฉลย

ถาหากมเมดวสดทใหญเกนกาหนดทาใหผวหนาไมเรยบ กใหเอาออกแลวปดผวหนาดวย

ปนปาสเตอร โดยมความหนานอยทสดหรอจะใชไฮโดรสโตน (Hydrostone) หรอวสดอน ๆ ทม

คณสมบตคลายกน นาแทงตวอยางไปชงนาหนกหาความหนาแนนและความชน ถาไมสามารถชง

แทงตวอยางได ใหใชสวนของดนทเปนตวอยางหาความชนแทน

3.2.3 ตวอยางดนเปลยนสภาพ (Remolded Sample) การเตรยมตวอยางดนเปลยนสภาพ โดย

นาเอาตวอยางดนคงสภาพทไดทดสอบแลว หรอตวอยางคงสภาพ นามาหอดวยแผนยาง

บาง ๆ นามาขยาหรอบดใหเขากนอยางสมาเสมอในกระบอกแบบสาหรบเตรยมตวอยาง

ตองระวงมใหมฟองอากาศเขาไปในระหวางการขยา ควรทาขผงหลอลนบนผวภายในดวย

เมออดดนเขาไปในกระบอกแบบสาหรบเตรยมตวอยางซงมขนาดตามทไดระบไวในตาราง



274

ท 1จนเตมแลวใหตดปลายและตกแตงจนเรยบ โดยมหนาตดตงฉากกบแกนตามยาวของ

แทงตวอยาง นาตวอยางออกจากกระบอกแบบสาหรบเตรยมตวอยาง มาชงนาหนกโดยให

มความหนาแนนความชนใกลเคยงกบตวอยางคงสภาพมากทสด

3.3 แบบฟอรมใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 303.1-2545, 303.2-2545 และ

303.3-2545 :วธการทดสอบเพอหาคาแรงอดแกนเดยว

3.4 การทดลองการทดสอบเพอหาคาแรงอดแกนเดยว สามารถทจะกาหนดอตราการเพมแรงกดทกระทา

ตอแทงตวอยางในระหวางการทดสอบ ได 2 วธ คอ

3.4.1 ควบคมอตราแรงกดดวยอตราความเครยด (Strain Rate) กอนเรมการทดสอบจะตอง

ตรวจสอบการตดตงตวอยางและเครองมอกอน โดยวางแทงตวอยางไวตรงกลางของแปน

เครองกดอนลางแลว เลอนแปนกดอนบนใหสมผสตวอยางพอดปรบมาตรวด สาหรบวด การ

หดตวและวดแรง (ในวงแหวนวดแรง) ใหตงอยทศนย

จากนนเรมทาการกดตวอยางโดยใหอตราการเคลอนททางแนวดงของเครองคดเปนอตรา

ความเครยด (Strain Rate) อยในชวงรอยละ 0.5 ถงรอยละ 2 ตอนาท ทาการบนทกนาหนก

กดและระยะทางเคลอนทลงในแนวดงทก ๆ 30 วนาท ประมาณวาระยะเวลาตงแตเรมใช

นาหนกกดจนถงนาหนกสงสดแลวตองใชเวลาไมเกน 10 นาท เพราะจะทาใหความชนใน

ตวอยางดนเปลยนไป

เพมนาหนกกดเรอย ๆ เมอเพมจนสงสดแลวสงเกต ไดจากมาตรวด ของวงแหวนวดแรง ซง

อานคาไดนอยลงในขณะทความเครยด เพมขนเรอย ๆ หรอความเครยด มคารอยละ 20 ของ

ตวอยางดน เขยนรปตวอยางลกษณะการเกดรอยเฉอนและวดมมทรอยเฉอนทากบแนวราบ

ตวอยางดนททาการทดสอบเสรจ แลวนาไปชงและเอาเขาเตาอบเพอหาปรมาณความชน

3.4.2 ควบคมอตราแรงกดดวยอตราหนวยแรง (Stress Rate) กอนเรมทาการทดสอบใหประมาณคา

นาหนกกดสงสดของตวอยางดนเสยกอน โดยสามารถประมาณโดยใชเครองกดเพนนโตร

มเตอร (Penetrometer) กดลงบนบางสวนของตวอยางดนทไมไดใช

ทาการจดเครองมอและแทงตวอยางเชนเดยวกบขอ 3.4.1 เรมการกดตวอยางโดยใชนาหนก

กดเรมแรก 1/15 ถง 1/10 ของนาหนกสงสดทไดประมาณไว ทงไว 30 วนาท แลวทาการบนทก

การเคลอนตวในทางดง

เพมนาหนกกดเทากบครงแรก ทงไว 30 วนาท จงบนทกคาการเคลอนตวในแนวดงทาเชนน

จนถงนาหนกกดสงสด (มาตรวดแรงแบบวงแหวน อานคาไดลดลง) หรอการเคลอนตวใน

แนวดงเทากบรอยละ 20 ของความเครยด (Strain) เขยนรปตวอยางลกษณะการเกดรอยเฉอน



275

และวดมมทรอยเฉอนทากบแนวราบ นาตวอยางดนททดสอบเสรจแลวไปชงและเอาเขาเตาอบ

เพอหาปรมาณความชน


4.1 คานวณหาพนทหนาตดทเปลยนไปในระหวางการทดสอบ (Ac)

Ac = A / (1 - ∈)

∈ = ∆L / Lo

เมอ L = การทรดตวในแนวดงของแทงตวอยางทนาหนกกดใด ๆ อานไดจากมาตรวด

∈ = ความเครยด ตามแนวดงทนาหนกกดใด ๆ

Lo = ความยาวเดมของแทงตวอยาง

A = พนทหนาตดเดมของแทงตวอยาง

4.2 คานวณหาหนวยแรงตอหนงหนวยพนท (Stress) สาหรบนาหนกกดใด ๆ

σC = P / Ac

เมอ P = นาหนกกด

Ac = พนทหนาตดทเปลยนไป

5 รายงานผล

5.1 เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางหนวยแรงกดบนตวอยางดนและความเครยด (Stress

Strain Curve) ซงสามารถหาคาหนวยแรงสงสด หรอคาทความเครยดเทากบรอยละ 20 ของ

ตวอยางดน เปนคากาลงอดแกนเดยว ซงมความสมพนธกบแรงยดเกาะ ดงน

C = σC Max / 2 = Qu / 2

5.2 ถามการทดสอบทงตวอยางดนคงสภาพ และตวอยางดนเปลยนสภาพ ของดนชนดเดยวกนจะ

สามารถคานวณหาความไวตว (Sensitivity) ไดจาก

ความไวตว = Qu (ตวอยางคงสภาพ) / Qu’ (ตวอยางเปลยนสภาพ)



276

5.3 รายงานชนดและรปรางของแทงตวอยาง เชน คงสภาพ, เปลยนสภาพ, ทรงกระบอก, ทรง

เหลยม, ลกษณะดนโดยทวไป, ชอดน, สญลกษณ

5.4 รายงานอตราสวนความสงตอเสนผานศนยกลางของแทงตวอยาง

5.5 รายงานความหนาแนนของตวอยางดน ปรมาณความชน ถาตวอยางถกทาใหอมตว

(Saturate) ใหหมายเหตคาของระดบความอมตว (Degree Of Saturation)

5.6 บนทกคาความเครยด ทหนวยแรงสงสด

5.7 อตราของความเครยด เปนรอยละตอนาทโดยนบตงแตเรมนาหนก จนถงทนาหนกสงสด

5.8 ใหหมายเหตในกรณทการทดสอบมลกษณะผดปกตหรอแนบรายละเอยดอนๆทคดวามความ

จาเปนตองใชในการอธบายผลการทดสอบ


6.1 การเตรยมตวอยางเปลยนสภาพ ตองมความหนาแนนและปรมาณความชนใกลเคยงกบ

ตวอยางคงสภาพและไมใหมฟองอากาศในตวอยางดนเปลยนมสภาพ

6.2 ระยะเวลาในการกดนาหนกไมควรเกน 10 นาท เพราะจะทาใหปรมาณความชนเปลยนไป ซง

มผลทาใหคากาลงอดแกนเดยว ของดนเพมขน

6.3 ดนทออนมากจะมความเครยดมาก จะตองใชอตราความเครยดสงประมาณรอยละ 2 ตอนาท

สวนดนทแขงแตกงายจะมความเครยดนอย จะตองใชอตราความเครยดตา ประมาณรอยละ

0.5 ตอนาท


The American Association Of State Highway And Transportation Officials, “Standard

Specification For Highway Materials And Method Of Sampling And Testing” AASHTO T.

207 And T.– 208



277

โครงการ .........................................

สถานทกอสราง ................................

ความลก..........................................

ตวอยางดน......................................

หมายเลขหลมเจาะ............................

หมายเลขตวอยาง..............................


ทดสอบวนท................แผนท............

บฟ. มทช.(ท) 303.1-2545



คาแรงอดแกนเดยว

(UNCONFINED COMPRESSION TEST)

ทะเบยนทดสอบ........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

เสนผานศนยกลางดนของตวอยาง............................ซม.

พนทหนาตดเดมของตวอยาง, Ao …………………..ซม.2

ความยาวเดมของตวอยาง, Lo ………………………ซม.

ปรมาตรของตวอยาง .............................................ซม.3

หนวยนาหนกรวม ( ) ................................ ก./ลบ.ซม.

หนวยนาหนกแหง ( ) ................................. ก./ลบ.ซม.

หมายเลขของวงแหวนวดแรง.........................................

คาคงทของวงแหวนวดแรง ...........................................

ตาแหนงของตวอยาง บน กลาง ลาง รปลกษณะการวบต

หมายเลขกระปองใสตวอยาง

นาหนกกระปองใสตวอยาง ก.

นาหนกกระปอง + นาหนกดนเปยก ก.

นาหนกกระปอง + นาหนกดนแหง ก.

นาหนกนา ก.

นาหนกดนแหง ก.

ปรมาณความชน %




278

โครงการ .........................................

สถานทกอสราง ...............................

ความลก..........................................

ตวอยางดน......................................

หมายเลขหลมเจาะ...........................

หมายเลขตวอยาง.............................

หมายเลขการทดสอบ.......................

ทดสอบวนท................แผนท...........

บฟ. มทช.(ท) 303.2-2545





ทะเบยนทดสอบ.......................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

เวลา

(นาท)

มาตรวดระยะ

ในแนวดง

ความเครยด

(%)

พนทหนาตด

ทเปลยนไป

Ac (ซม.2)

มาตรวดแรง

แบบวงแหวน

แรงกระทา

ตามแนวแกน

กก.

หนวยแรงกด




279

โครงการ .........................................

สถานทกอสราง ...............................

ความลก........................................…

ตวอยางดน....................................…

หมายเลขหลมเจาะ...........................

หมายเลขตวอยาง.............................

หมายเลขการทดสอบ.......................

ทดสอบวนท................แผนท............

บฟ. มทช.(ท) 303.3-2545





ทะเบยนทดสอบ.......................

ผทดสอบ


ผ รบรอง



280

มทช.(ท) 304-2545

วธการทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกน

(Triaxial Test)


1.1 มาตรฐานน ครอบคลมถง วธการหาคาความแขงแรง (Strength Parameter) ของดนโดย

วธทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกน

1.2 การทดสอบน สามารถทาได 3 วธ คอ

1.2.1 การทดสอบแรงอดสามแกน โดยมการอดตวและไมมการระบายนาออก (Cu-Test)ซง

ทาไดทงแบบมการวดคา และไมมการวดคาความดนนา (Pore Pressure)

1.2.2 การทดสอบแรงอดสามแกน โดยมการอดตวและมการระบายนาออก (Cd-Test)

1.2.3 การทดสอบแรงอดสามแกน โดยไมมการอดตวและไมมการระบายนาออก (Uu-

Test)ซงทาไดทงแบบมการวดคาและไมมการวดคาความดนนา

1.3 คาความแขงแรง (Strength Parameter) ของมวลดนทสามารถหาไดจากการทดสอบน คอ

1.3.1 คามมเสยดทานภายใน ( Angle Of Internal Friction, φ ) และคาความเชอมแนนของ

ดน (Cohesion, C)

1.3.2 ในกรณทมการวดคาความดนนา (Pore Pressure) จะสามารถหาคาประสทธผล

(Effective Value) คอ φ และ C ได

1.4 คาความแขงแรงทหาไดจากการทดสอบนสามารถใชในการวเคราะหเสถยรภาพของดนใน

กรณตางๆ ได

1.5 ในการทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกนน จะตองทาการทดสอบตวอยางดน 3 ตวอยาง

เปนอยางนอย ไมวาจะทาการทดสอบโดยวธใดกตาม

2. นยาม

2.1 การทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกน หมายถง การทดสอบกดตวอยางดนรป

ทรงกระบอกทบรรจอยในหองบรรจตวอยาง (Chamber) ซงบรรจนาเตม ตวอยางดนรป

ทรงกระบอกไดรบแรงดนรอบทศจากนา (Isotropic Pressure) เรยกวา “Chamber Pressure”

หรอ “Confining Pressure” แรงกดตามแนวแกน ทกระทาตอตวอยางดนในทศทางแนวดง เรยกวา

แรงกระทาตามแนวแกน (Axial Load)



281

2.2 หนวยแรงกระทาตามแนวแกน (Unit Axial Load) หมายถง คาผลตางของแรงตามแนวแกน

และแรงดนรอบทศจากนา

2.3 หนวยแรงระนาบหลก (Major Principal Stress, σ1 ) หมายถง คาผลรวมของหนวยแรงตาม

แนวแกนและหนวยแรงดนรอบทศจากนา

2.4 หนวยแรงระนาบรอง (Minor Principal Stress, σ3 ) หมายถง หนวยแรงดนรอบทศจากนา

2.5 หนวยแรงตามแนวแกน (Unit Axial Load) หมายถง คาผลตางของหนวยแรงระนาบหลกและ

หนวยแรงระนาบรอง

2.6 การวบต (Failure) ใหถอวาเกดขนเมอคาความเครยดตามแนวแกน (Axial strain) เทากบรอย

ละ 20

2.7 หนวยแรงวบต (Failure Stress) หมายถง หนวยแรงทกระทาตามแนวแกนสงสดทรอยละ 20

ของความเครยดตามแนวแกน

2.8 “Cu-Test” หมายถง การทดสอบทมขนตอนการอดตวของตวอยางดน (Consolidation) กอน

แลวจงเพมนาหนกกระทาตามแนวแกน โดยไมยอมใหมการระบายนา (Drain) ออกจากตวอยางดนใน

ระหวางขนตอนกดตามแนวแกน

2.9 “CD – Test”หมายถง การทดสอบทมขนตอนการอดตวของตวอยางดน (Consolidation) กอน

แลวจงเพมนาหนกกระทาตามแนวแกน โดยยอมใหมการระบายนา (Drain) ออกจากตวอยางดนในระหวาง

ขนตอนกดตามแนวแกน

2.10 “UU – Test” หมายถง การทดสอบทไมมขนตอนการอดตวของตวอยางดน (Consolidation)

และไมยอมใหมการระบายนา (Drain) ออกจากตวอยางดนในระหวางขนตอนการกดตามแนวแกน

3 วธทา


3.1.1 อปกรณใหแรงกดตามแนวแกน (Axial Loading Device) มดงน คอ

3.1.1.1 ชดเพมนาหนก (Screw Jack) ทขบเคลอนดวยมอเตอร หรอเฟอง ซงสามารถ

ควบคมความเรวในการกดได

3.1.1.1 อปกรณใหนาหนก (Platform Weighing Scale)

3.1.1.2 อปกรณใหนาหนกคงท (Dead Weight Load Apparatus)

3.1.1.3 อปกรณใหนาหนกระบบนามน (Hydraulics Loading Device)



282

3.1.1.4 อปกรณระบบอน ทสามารถควบคมไดทงแบบควบคมหนวยแรง (Stress - Control)

และควบคมความเครยด (Strain – Control) โดยมประสทธภาพและความเทยงตรง

ในการทางานตามทตองการ (ไดอตราการใหนาหนกตามทตองการ)

3.1.2 อปกรณอดแรงกดตามแนวแกน (Axial Load Measuring Device) มดงน คอ

3.1.2.1 วงแหวนวดแรง (Proving Ring) ซงสามารถวดคาไดละเอยดถงรอยละ 1 ของแรงกด

วบต (Load Of Failure) หรอประมาณ 1.1 นวตน (0.25 ปอนด)

3.1.2.2 อปกรณใหนาหนกระบบไฟฟา (Electronic Load Cell)

3.1.2.3 อปกรณการใหนาหนกระบบนามน (Hydraulic Load Cell)

3.1.2.4 อปกรณการใหนาหนกระบบมาตรวด (Strain Gauge Load Cell)

3.1.3 มาตรวดการเปลยนรป (Deformation Indicator) ซงสามารถวดไดถงรอยละ 20 ของ

ความสงของตวอยางดน

3.1.4 ความดนหองบรรจตวอยาง (Chamber Pressure) จะเปน

3.1.4.1 รเซรฟเวอร (Reservoir) ตอเขากบหองบรรจตวอยาง สวนบนของรเซรฟเวอร ตอเขา

กบแหลงจายความดนอากาศ (Compress Gas Supply)โดยแรงดนอากาศจะถก

ควบคมโดยอปกรณควบคมแรงดน ซงมมาตรวดแรงดนตดอย

3.1.4.2 ระบบนามน (Hydraulic System) หรอระบบอน ๆ ทงนตองสามารถควบคมแรงดน

ได โดยผดพลาดไมเกนรอยละ ± 1

3.1.5 หองแรงดนบรรจตวอยาง (Pressure Chamber) ดรายละเอยดในรปท 1

3.1.6 อปกรณปดดานบนและดานลางของตวอยาง (Specimen Cap & Base) เปนวสดทคงทน

การกดกรอน โดยมหนาตดรปกลม ผวเรยบ เพอลดแรงเสยดทานทปลายตวอยางดน

3.1.7 เครองชงนาหนก (Weighing Device)

กรณทตวอยางดน หนกไมเกน 100 กรม ตองชงไดละเอยดถง 0.01 กรม

กรณทตวอยางดน หนกไมเกน 1,000 กรม ตองชงไดละเอยดถง 0.10 กรม




กรณทตวอยางดน หนกกวา 50,000 กรม ตองชงไดละเอยดถง 100.00 กรม

3.1.8 เครองมอดนตวอยางดน (Sample Ejector)

3.1.9 อปกรณตกแตงตวอยางดน (Specimen Trimming Equipment)



283


3.2.1 หนพรน (Porous Stone)

3.2.2 วงแหวนยาง (O – Ring)

3.2.3 ปลอกยาง (Rubber Membrane)

3.2.4 กระดาษกรอง (Filter Paper)

3.3 การเตรยมตวอยางดนรปทรงกระบอก

3.3.1 ขนาดตวอยางดนรปทรงกระบอก

3.3.1.1 ตวอยางดนควรมขนาดเสนผานศนยกลาง ไมนอยกวา 33 มลลเมตร (1.3 นว) และ

กรณน ขนาดของมวลทใหญทสดในตวอยางดนตองไมเกน 1/10 ของเสนผาน

ศนยกลางรปทรงกระบอก

3.3.1.2 กรณทตวอยางดนขนาดเสนผานศนยกลาง 71 มลลเมตร (2.8 นว) หรอใหญกวา

มวลทใหญทสดในตวอยางดนตองมขนาดไมเกน 1/6 ของเสนผานศนยกลางรป

ทรงกระบอก

3.3.1.3 ถาหากพบวา มวลทใหญทสดในตวอยางดนมขนาดเกนกวาทกาหนดไวภายหลง

จากทาการทดสอบเรยบรอยแลว ใหเขยนหมายเหตไวในรายงานผลการทดสอบ

3.3.1.4 อตราสวน ความสงของรปทรงกระบอกตอเสนผานศนยกลางรปทรงกระบอก

(H/D)ควรอยระหวาง 2.0 ถง 3.0 (คาทแนะนาใหใช คอ 2.0) ยกเวน กรณทมการลด

แรงเสยดทาน ทปลายตวอยางดน (Restraint Of Lateral Expansion) สามารถลด

อตราสวนดงกลาวน คงเหลอ 1.2 ถง 2.0 ได (คาทแนะนาใหใช คอ 1.25)

3.3.1.5 การวดความสงตองทาดวยเวอรเนยรคาลเปอร (Verniercaiper)

3.3.2 ตวอยางดนแบบคงสภาพ (Undisturbed Specimen)ตวอยางดนแบบคงสภาพตองเตรยม

จากตวอยางดนทเกบมาตามกรรมวธการเกบตวอยางดน

3.3.2.1 ตวอยางดนแบบคงสภาพ ตองเตรยมจากตวอยางดนทเกบมาตามกรรมวธการเกบ

ตวอยางดน มทช.(ท) 301 หรอ ASTM Method D 1578, A ASSHT OT 207



284

รปท 1 หองแรงดนบรรจตวอยาง



285

รปท

2 เ

ครอง

มอท

ดสอบ

เพอ

หาค

าแรง

อดสา

มแก

น



286

3.3.2.2 ตวอยางดนทไดจากกระบอกบาง ถามขนาดตามตองการแลวไมจาเปนตองทาการ

ตกแตง (Trimming) เวนแตการแตงปลายใหเรยบ (Squaring Of End)

3.3.2.3 ในกรณ ท จา เ ปนตองทาการตกแตง ตองระมดระวงไม ใ หตวอยางดนถก

กระทบกระเทอน เชน การเปลยนแปลงของหนาตด หรอคามชน

3.3.2.4 การตกแตง ถาเปนไปไดควรทาในหองทมการควบคมความชน ถาไมไดทาในหองท

ควบคมความชน ตองเขยนหมายเหตไวในรายงานการทดสอบ

3.3.2.5 เพอทาการตกแตง ตองตกแตงใหตวอยางดนมขนาดหนาตดเทากนตลอดความสง

อยางสมาเสมอ และปลายทงสองของตวอยางดนตองเปนหนาเรยบ ซงตงฉากกบ

แนวดงของรปทรงกระบอก

3.3.2.6 ทาการวดเสนผานศนยกลางรปทรงกระบอกไมนอยกวา 3 จด เพอหาคาเฉลยวด

ความสงและทาการชงนาหนก

3.3.2.7 เมอตกแตงเสรจแลวควรรบหมตวอยางดนดวยปลอกยาง (Rubber Membrane)

และครอบหวทายของตวอยางดนดวยอปกรณเปดดานบน (Specimen Cap) และ

อปกรณปดดานลาง (Specimen Base) ทนท และนาไปเกบในกลองทสามารถ

ควบคมความชนได

3.3.3 ตวอยางดน และเปลยนสภาพ (Remolded Specimen)

3.3.3.1 ตวอยางดนแบบเปลยนสภาพ อาจเตรยมไดทงจากตวอยางแบบคงสภาพ ซงผาน

การทดสอบแลวนามาเปลยนสภาพ หรอจากตวอยางเปลยนสภาพทไดจากกระบอก

ยางกได

3.3.3.2 ตวอยางดนแบบนสามารถใชแบบ (Mold) ทกขนาดทตองการได

3.3.3.3 วธการขนรป (Molding) และการบดอดนน แตกตางกนไปขนอยกบความหนาแนน

(Density) และปรมาณความชน (Moisture Content)

3.3.3.4 ถาตวอยางดนททาการเปลยนสภาพและนาออกจากแบบ แลวยงไมไดขนาดตามท

ตองการ กสามารถทาการตกแตง ใหไดขนาดตามทตองการไดเชนเดยวกบตวอยาง

ดนคงสภาพ

3.3.4 การลดแรงเสยดทานทปลายตวอยางดน (End Restraint) การลดแรงทเกดจากแรงเสยด

ทาน (Friction) และแรงยดเกาะ (Adhesion) ระหวางปลายของตวอยางดนกบอปกรณเปด

ดานบนหรอดานลาง ทาไดโดยการใชแผนยางรอง (Rubber Membrane Disk) 2 แผน ทา

นามนซลโคน สอดไวระหวางหนาสมผสของตวอยางดนกบอปกรณปดดานบนหรอ



287

ดานลาง ขนาดของแผนยางรองน เสนผานศนยกลางตองเทากบอปกรณปดดานบนหรอ

ดานลาง สวนความหนาตองไมนอยกวา 0.13 มลลเมตร (0.005 นว) และไมมากกวา 0.8

มลลเมตร (0.03 นว)

3.4 แบบฟอรมใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 304.1-2545, 304.2-2545 และ

304.3-2545 :วธการทดสอบเพอหาคาแรงอดสามแกน


3.5.1 การทดสอบแบบมการอดตวและไมมการระบายนาออก(Consolidated-Undrained test,

Cu-Test)

3.5.1.1 เตรยมแทนวางตวอยางดน (Pedestal)

3.5.1.1.1 วางหนพรน (Porous Stone) บนแทน

3.5.1.1.2 วางแผนกรอง ทชมนาบนหนพรน (แผนกรองตดเปนแถบยาว)

3.5.1.1.3 วางแผนยางรอง ซงมขนาดใหญกวาตวอยางดนเลกนอยบนหนพรน

เคลอบแผนยางนดวย นามนซลโคน เพอลดแรงเสยดทานทปลาย

ตวอยางดน เสรจแลว วางตวอยางดนรปทรงกระบอกแผนยางและพบ

กระดาษรองใหตดกบดานขางของตวอยางดน เพอใชเปนทางใหนา

ระบายออก ในกรณทอตราสวน H/D มากกวา 2.0 ไมจาเปนตองใชแผน

ยางน

3.5.1.2 ใชแวกคมเมมเบรน เอกซเพนเดอร (Vacuum Membrane Expander) ในการสวม

ปลอกยางครอบตวอยางดนรปทรงกระบอก ใชวงแหวนยางรดโดยรอบ เพอยด

ปลอกยาง ตดกบแทนวางตวอยางเดม (Pedestal)

3.5.1.3 วางแผนยาง ซงเคลอบนามนซลโคน บนสวนบนของตวอยางดน และวางแถบ

กระดาษกรอง และหนพรน และอปกรณปดดานบนทบไปตามลาดบ ใชวงแหวนยาง

รดยดปลอกยาง กบอปกรณปดดานบน

3.5.1.4 วางโฮลโลว ไชเลนเดอร (Hollow Cylinder) ครอบตวอยางดนเพอปองกนมให

ตวอยางดนไดรบความเสยหายตดพสตน (Piston) ใหเขาทในหองบรรจตวอยาง

อยางระมดระวงไมใหเกดความเสยหายแกตวอยางดน

3.5.1.5 ตดตงหองบรรจตวอยาง ซงบรรจตวอยางดนเรยบรอยแลว ใหเขาทบนโครงรบ

นาหนก และเตมนาใหเตมหองบรรจตวอยาง



288

3.5.1.6 เตมนาใหเตมสายยาง โดยแรงดด (Vacuum) ทปลายขางหนง ในขณะทปลายอก

ขางจมอยในนาเพอไลฟองอากาศออก ทาใหอปกรณปดดานบนชมนา

- ใหแรงดนบนตวอยาง (Back Pressure) และแรงดนรอบทศจากนา (Chamber

Pressure) โดยควรใหแรงดนรอบทศจากนา สงกวาแรงดนบนตวอยาง ประมาณ 7-

14 กโลปาสกาล (1-2 ปอนดตอตารางนว) เพอใหแรงดนนาไหลชา ๆ ตามสายยาง

- ตอสายยางเขากบเครองวดแรงดนนา (Pore Pressure Measuring Device)

- คอย ๆ เพมแรงดนบนตวอยาง และแรงดนรอบทศจากนา จนกระทงคาทอานไดจาก

มาตรวดความดนจะชใหเหนวาแรงดนนาในตวอยางดนเทากนทกจด

- รกษาแรงดนรอบทศจากนา ใหสงกวาแรงดนบนตวอยาง ประมาณ 34.5 กโลปาส

กาล (5 ปอนดตอตารางนว) เพอปองกนการไหลของนาจากตวอยางดนไปทาง

ปลอกยาง

- เพมแรงดนบนตวอยาง และแรงดนรอบทศจากนา จนกระทงตวอยางดนอมตว

(Saturate)

3.5.1.7 เพมแรงดนรอบทศจากนา จนกระทงความแตกตางของแรงดนระหวางแรงดนรอบ

ทศจากนา กบแรงดนบนตวอยาง เทากบแรงอดตวคายนาทตองการ ในการเขยน

กราฟเสนโคงวบต (Failure Envelope) จาเปนตองใชผลการทดสอบทมคาแรงดน

อดตว ทแตกตางกน 3 คา เปนอยางนอย

- รกษาแรงดนอดตวไวตลอดเวลา จนกระทงคาทอานไดจากมาตรวดความดนจะบงช

วา ขนตอนการอดตว (Consolidation Phase) ไดจบลงแลว (อาจจะใชเวลาหลาย

สบชวโมง)

- จากนนจงปดและเพมแรงดนรอบทศจากนา ประมาณ 34.5 กโลกรม (5 ปอนดตอ

ตารางนว) หรอมากกวานน เพอใหแนใจวาตวอยางดนอมตวกอนทาการเพมแรง

ตามแนวแกน ในการตดสนวาตวอยางดนอมตวหรอไมใหใชอตราสวนระหวางสวน

เพมของแรงดนนา (Pore Pressure) กนแรงดนรอบทศจากนา

∆P / ∆σ3 = 1.0

3.5.1.8 กอนเพมแรงกดตามแนวแกน ตองปดประตนา (Valve) ทอยระหวางหองบรรจ

ตวอยาง (Chamber) กบ เบอรเรต (Burette) เพอใหขนตอนการเฉอน (Shear Phase)

เกดในสภาพไมระบายนา และทาการวดปรมาตร ทเปลยนไป (Volume Change) ท

เกดขนระหวางขนตอนการอดตว



289

3.5.1.9 เปดสวทชเครองเพมแรงกดตามแนวแกน (Axial Loading Device) ใหพสตน

เคลอนทลงมาชา ๆ เพอหลกเลยงแรงเสยดทานของพสตน (Piston Friction) และ

แรงตานทานจากแรงดน ทาการจดบนทกคาศนยของมาตรวดการเปลยนรปและแรง

กระทาตามแนวแกน เมอพสตนเคลอนลงมาสมผสกบอปกรณปดดานบนพอด

3.5.1.10 การเพมแรงกดตามแนวแกน ในขนตอนการเฉอนตองทาใหเกดอตราของ

ความเครยด (Rate Of Strain) ซงอยในขายทสามารถทาใหความดนนาเทากนทก

จดในตวอยางดน ทงนใหดตารางท 1 ประกอบ

- ในขนตอนการเฉอน ตองอานคาแรงกระทาและการเปลยนรปอยางละเอยดและ

บนทกไว เพอเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางหนวยแรงและความเครยด

- กรณทมการวดคาแรงดนนา ใหอานคาแรงดนนาในขณะทอานคาแรงกระทาและ

การเปลยนรปดวย

3.5.1.11 จดวบต (Criterion Of Failure) ของตวอยางดน คอ จดทหนวยแรง (ผลตาง

ระหวางหนวยแรงระนาบหลก กบหนวยแรงระนาบรอง) สงทสด

- ในกรณทหนวยแรงเพมขนเรอย ๆ ตามความเครยดโดยไมมจดสงสด ใหถอวาจด

วบตเกดขนทจดความเครยดรอยละ 20

- ถาในกรณทมการวดคาแรงดนนา ใหใชคาอตราสวนสงสดของหนวยแรงระนาบหลก

ประสทธผล (Maximum Effective Principal Stress Ratio σ1/ σ3เปนจดวบต

3.5.1.12 หลงจากการทดสอบในขนการเฉอนถงจดวบตแลว ใหคลายแรงทกดอยทงหมด

และปลอยนาใหระบายออกหองบรรจตวอยาง ใหหมดและถอดอปกรณทใชในการ

ทดสอบออกทงหมด พรอมกบสเกตภาพตวอยางดน (Mode Of Failure) จากนนจง

ชงนาหนกตวอยางดน และนาไปใสตอบแหง เพอหาคาปรมาณความชนและความ

หนาแนน



290

3.5.2 การทดสอบแบบไมมการอดตวและไมมการระบายนาออก (หนวยแรงรวม) (Uu-Test)

3.5.2.1 เตรยมแทนวางตวอยางดน (Pedestal)

-วางแผนหนพรนบนแทน

-วางแผนยางซงมขนาดใหญกวาตวอยางเลกนอยบนหนพรนเคลอบแผนยางน

ดวยนามนซลโคน เพอลดแรงเสยดทานทปลายตวอยาง

-วางตวอยางดนบนแผนยาง

-ในกรณทคาอตราสวน H/D มากกวา 2.0 ไมจาเปนตองใชแผนยางน

3.5.2.2 ใชแวกคมเมมเบรนเอกซ แพนเดอร (Vacuum Membrane Expander)

ในการสวมปลอกยางครอบตวอยางดนรปทรงกระบอก ใชวงแหวนยางรด

โดยรอบเพอยดแผนยางกบแทนวางตวอยางดน

3.5.2.3 วางแผนยาง ซงเคลอบนามนซลโคนบนสวนบนของตวอยางดน และวางหน

พรนและอปกรณปดดานบน ตามลาดบ ใชวงแหวนรดยดปลอกยาง กบ

อปกรณปดดานบน

3.5.2.4 วางฮอลโลว ไซเลนเดอร (Hollow Cylinder) ครอบตวอยางดน เพอปองกน

มใหตวอยางดนไดรบความเสยหาย และตดพสตนใหเขาทในหองบรรจ

ตวอยาง อยางระมดระวงไมใหเกดความเสยหายแกตวอยางดน

3.5.2.5 ตดตงหองบรรจตวอยาง ซงบรรจตวอยางดนเรยบรอยแลวใหเขาทบนโครง

รบนาหนก และเตมนาใหเตมหองบรรจตวอยาง และปดประตระบายนา

3.5.2.6 เพมแรงดนดานขาง (Lateral Pressure) ใหเทากบแรงดนของดนซงเกดจาก

สวนของดนทอยเหนอจดทตองการพจารณา (Over-Burden Pressure) ท

ตวอยางดนนนเคยไดรบ (ทความลกนน ๆ )

3.5.2.7 เปดสวทซเครองเพมแรงกดตามแนวแกน (Axial Loading Device) ใหพส

ตนเคลอนลงมาชา ๆ เพอหลกเลยงแรงเสยดทานของพสตน และแรง

ตานทานจากแรงดนรอบทศจากนาและทาการจดบนทกคาศนยของมาตร

วดการเปลยนรป และแรงตามแนวแกน เมอพสตนสมผสอปกรณปด

ดานบนพอด

3.5.2.8 เพมแรงกดตามแนวแกนโดยใหอตราความเครยดอยในระหวางรอยละ 0.3

ถงรอยละ 1.0 ตอนาท (คาทแนะนาใหใช คอ รอยละ 0.5 ตอนาท) อาน

คาแรงกระทา การเปลยนรป และแรงดนนา (ในกรณทมการวด) อยาง



291

ละเอยดเพอนาไปเขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางแรง และ

ความเครยด

3.5.2.9 จดวบต (Failure Criterion) ใหถอวาเกดทหนวยแรงสงสด (Maximum

Deviator Stress)

-ในกรณทหนวยแรงเพมขนเรอย ๆ ตามความเครยดโดยไมมจดสงสดใหถอวา

จดวบต เกดขนทความเครยดรอยละ 20

-ถาในกรณทมการวดคาแรงดนนา ใหถอคาอตราสวนสงสดของหนวยแรง

ระนาบหลกประสทธผล (Maximum Effective Principal Stress Ratio σ1

/ σ3เปนจดวบต

3.5.2.10 หลงจากการทดสอบถงจดวบตแลว ใหคลายแรงทกดอยทงหมดและ

ปลอยนาใหระบายออกนอกหองบรรจตวอยางใหหมด และถอดอปกรณท

ใชในการทดสอบออกทงหมดพรอมกบสเกตภาพตวอยางดน (Mode Of

Failure) จากนนจง ชงนาหนกตวอยางดนและนาไปใสตอบแหง เพอหาคา

ปรมาณความชนและความหนาแนน

3.5.3 การทดสอบแบบไมมการอดตวและไมมการระบายนาออก (หนวยแรงประสทธผล) (UU-

Test) ทาการทดสอบตามขนตอนแบบเดยวกนกบแบบมการอดตวและไมมการระบายนา

ออก (Cu-Test) ยกเวนไมตองมขนตอนการอดตว

3.5.4 การทดสอบแบบมการอดตวและมการระบายนาออก (CD-Test)

3.5.4.1 การเตรยมการตดตงตวอยางดนใหทาตามเดยวกนกบ ขอ 3.5.1.1 ถง

3.5.1.5

3.5.4.2 ขนตอนการอดตว ใหทาตามขนตอนเดยวกบ ขอ 3.5.1.6 ถง 3.5.1.7

ยกเวนแตใหตอสายยางเขากบเบอรเรต (Burette) เพอวดปรมาณนาท

ระบายออก

3.5.4.3 กอนเพมแรงกดตามแนวแกน ตองเปดประตนา ระหวางบรรจตวอยางกบ

เบอรเรต เพอใหอยในสภาพของการระบาย (Drained Condition)

3.5.4.4 การทดสอบ ในขนตอนการเฉอนนตองทดสอบชา ๆ เพอปองกนการเกด

แรงดนนาในตวอยางดน ซงดนบางชนดตองใชเวลาในการทดสอบนานมาก

ในกรณเชนนนนยมใชทดสอบโดยวธควบคมหนวยแรง



292

3.5.4.5 เปดสวทซเครองเพมแรงกดตามแนวแกน (Axial Loading Device) ใน

พสตนเคลอนลงมาชา ๆ เพอหลกเลยงแรงเสยดทานของพสตนและแรงตาน

ของแรงดนรอบทศจากนาและทาการจดบนทกคาศนยของมาตรวด การ

เปลยนรปและแรงตามแนวแกน เมอพสตนเคลอนลงมาสมผสกบอปกรณ

ปดดานบนพอด

3.5.4.6 ขนตอนการเฉอน ใหเพมแรงกดตามแนวแกนชา ๆ และอานคานาหนก

กระทาการเปลยนรป อยางละเอยดและจดบนทกไว เพอเขยนกราฟแสดง

ความสมพนธระหวางหนวยแรง และความเครยด

3.5.4.7 จดวบต (Failure Criterion) ใหถอตาม ขอ 3.5.1.11

3.5.4.8 หลงจากทดสอบถงจดวบตแลว ใหถอตาม ขอ 3.5.1.12


4.1 กรณของการทดสอบแบบมการอดตวและไมมการระบายนาออก (Cu-Test)

4.1.1 สมมต ใหคาความเครยด ในตวอยางดนเทากนทกทศทางดงนน คาความสงของตวอยาง

ดนเมอจบระยะการอดตวคายนา สามารถหาไดจาก

∈ = 1 / 3 X(∈V)

เมอ ∈1 = ความเครยด ตามแนวแกน = ΔL/L

∈V = ปรมาตรความเครยด = ΔV/V

L = ความสงของตวอยางดนกอนทาการอดตวคายนา

ΔL = ความสงทเปลยนแปลงไป ระหวางการอดตวคายนา

V = ปรมาตรเดมของตวอยางดน

ΔV = ปรมาตรทเปลยนแปลงของตวอยางดน

4.1.2 ความเครยดตามแนวแกนทเกดจากการเพมแรงกดตามแนวแกน สามารถหาไดจาก

∈ = ΔL /Lo

เมอ ΔL = ความสงทเปลยนแปลงทวดไดจากมาตรวด

Lo = คาความสงของตวอยางดนเมอสนสด ระยะการอดตวคายนา



293

4.1.3 คาพนทหนาตดทเปลยนไปในขณะทเพมแรงกด สามารถหาไดจาก

A = AO / (1-∈)

AO = พนทหนาตดกอนเรมการทดสอบ (คาเฉลย)

∈ = คาความเครยดตามแนวแกนในขณะทกดดวยแรงในขณะนน

4.1.4 หนวยแรงทเกดขน (Deviator Stress) สามารถหาไดจาก

σD = (P.R. X K) / A

P.R. = คาทอานไดจากวงแหวนวดแรง

K = คาคงทของวงแหวนวดแรง

A = พนทหนาตดในขณะนน

4.2 กรณของการทดสอบแบบไมมการอดตวและไมมการระบายนาออก (UU-Test) คาตาง ๆ

สามารถหาไดเชนเดยวกบ ขอ 4.1.2 ถง 4.1.4

4.3 กรณของการทดสอบแบบมการอดตวและมการระบายนาออก (CD-Test) คาตาง ๆ สามารถหา

ไดเชนเดยวกนกบ ขอ 4.1.2 ถง 4.1.4

5 การรายงานผล

สงทตองเขยนในการรายงาน

5.1 ขนาดของตวอยางดน วธการเตรยมตวอยางดน

5.2 คาอตราสวน H/D, ลกษณะเดม, ความหนาแนน, ปรมาณความชน และระดบของความอมตว

ของตวอยางดน

5.3 วธการทดสอบ

5.4 การวดคาแรงดนนา

5.5 คารอยละของอตราเฉลยของความเครยด จนกระทงวบต

5.6 กราฟแสดงความสมพนธระหวางแรงดนนากบความเครยด (กรณทวดแรงดนนา) และหนวยแรง

ตามแนวแกนกบความเครยด

5.7 เขยนกราฟแสดงวงกลมของมอร (Mohr’s Circles) และลากเสนสมผสวงกลม (Failure

Envelope) เพอหาคา C และ φ



294

5.8 ภาพสเกตตวอยางดนหลงจดวบต

5.9 หมายเหต


6.1 The American Society For Testing And Materials : ASTM D 2850-70


Method Of Test For Strength Parameters Of Soils By Triaxial Compression” AASHTO T.

234-74



295

โครงการ.............................................................

สถานทกอสราง....................................................

ความลก.............................................................

ตวอยางดน...........................................................

หมายเลขหลมเจาะ................................................

หมายเลขตวอยาง.................................................

หมายเลขการทดสอบ...........................................

ทดสอบวนท................................แผนท................

บฟ. มทช.(ท) 304.1-2545



คาแรงอดสามแกน

(Triaxial Test)

ทะเบยนทดสอบ........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

พนทหนาตดของตวอยาง................................................ความยาวของตวอยางเดม............................................................

นาหนกของตวอยางดน...........................................................ปรมาณความชนเดมของตวอยาง.........................................

ประเภทของการทดสอบ....................................................................................................................................................

แรงดนรอบทศจากนา..................................................................แรงดนบนตวอยาง...........................................................

อตราการใหนาหนก.........................................................................................................................................................

ระยะ

เคลอนตว

ตามแนวดง

(Cm.)

มาตรวด

แรงแบบ

วงแหวน

นาหนก

กระทาตาม

แนวดง

(Kg.)

คาความ

เครยดตาม

แนวแกน

(Cm.)

พนทหนา

ตดท

เปลยนไป

(Cm.2)

หนวยแรง

ทเกดขน

(Ksc.)

แรงดนนา

(Ksc.)

σ3

(Ksc.)

σ1 =

σD+σ3

(Ksc.)



296

โครงการ..............................................................

สถานทกอสราง...................................................

ความลก..............................................................

ตวอยางดน..........................................................

หมายเลขหลมเจาะ................................................

หมายเลขตวอยาง................................................

หมายเลขการทดสอบ.........................................

ทดสอบวนท............................แผนท..................

บฟ. มทช.(ท) 304.2-2545




(Triaxial Test)

ทะเบยนทดสอบ...................…..

ผทดสอบ


ผ รบรอง



297

โครงการ...............................................................

สถานทกอสราง....................................................

ความลก...............................................................

ตวอยางดน...........................................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................................

หมายเลขตวอยาง.................................................

หมายเลขการทดสอบ...........................................

ทดสอบวนท..............................แผนท..................

บฟ. มทช.(ท) 304.3-2545




(Triaxial Test)

ทะเบยนทดสอบ.....................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

หมายเลขตวอยางดน ปรมาณความชน % หนวยแรงระนาบรอง

σ3 (Ksc.)

หนวยแรงระนาบหลก

σ1 (Ksc.) กอนการทดสอบ หลงการทดสอบ

แรงยดเกาะ (C) ……………………………………… (Ksc.) มมเสยดทานภายใน ( φ ) ...........................



298

มทช.(ท) 305-2545

วธการทดสอบเพอหาคาการอดตวคายนา

(Consolidation Test) 1. ขอบขาย

วธการทดสอบนครอบคลมถงการหาคาคณสมบตในการยบอดตวของดน (Compressibility)

อนเนองมาจากการกดทบของมวลดนเองหรอนาหนกบรรทกของสงกอสรางบนผวดนซงอาจแบง

ออกเปน 3 ประเภท คอ

1.1 การยบตวเนองจากคณสมบตยดหยนของดน (Elastic Deformation) ซงจะเกดจาก

ความสามารถยดหยนของดน ปกตมกเกดทนททมนาหนกกระทาโดยมปรมาณไมมากนก

1.2 การยบอดตวเนองจากอดตวคายนา (Primary Consolidation) ซงจะเกดจากการอดตวคาย

นาของมวลดนเมอมนาหนกบรรทกมากระทา

1.3 การยบอดตวเนองจากคณสมบตพลาสตกของดน (Secondary Consolidation) ซงจะเกด

จากการจดเรยงตวของเมดดน ภายหลงการเกดการยบอดตวของดนแลวในการทดสอบน

จะมงทจะหาคณสมบตการยบอดตวของดนชวงการยบอดตวเนองจากการอดตวคายนา

เปนสวนใหญและเปนการยบตวแบบ 1 มต (One Dimension)

2 นยาม

คณสมบตในการยบอดตวของชนดนสามารถแสดงไดหลายรปแบบ โดยทวไปทนยมใชมกแสดงใน

รปของ

2.1 ดชนการยบอดตว (Compression Index, CC) และดชนการคนตว (Recompression Index,

CR)

CC คอคาความเปลยนแปลงของอตราสวนชองวางของดน (Void Ratio, E ) ตอคาความ

เปลยนแปลงของหนวยแรงในแนวดงในเสนตรง (Virgin Line) ในกราฟลอการทม

CR คอคาความเปลยนแปลงของอตราสวนชองวางของดนตอคาความเปลยนแปลงของหนวย

แรงทางดงในชวงกอนถงเสนตรง (Virgin Line) หรอชวงลดนาหนกบรรทก (Rebound) ในกราฟ

ลอการทม คา CC และ CR ไดจากผลการทดสอบการอดตวคายนา ดงรปท 1



299

รปท 1

2.2 อตราสวนการยบอดตว (Compression Ratio, CR) และอตราสวนการคนตว (Recompression

Ratio, RR)

CR คอคาความเปลยนแปลงของความเครยด (Strain, ∈) ตอคาความเปลยนแปลงของ

หนวยแรงทางดงในดน ในเสนตรง (Virgin Line) ในกราฟลอการทม ซงมคาเทากบ CR / (1+Eo )

RR คอคาความเปลยนแปลงของความเครยดตอคาความเปลยนแปลงของหนวยแรงทางดงใน

ดน ในชวงกอนถงเสนตรง (Virgin Line) ในกราฟลอการทม ซงมคาเทากบ Cr / (1+Eo )

คา CR และ RR ไดจากผลการทดสอบการอดตวคายนา ดงในรปท 2

รปท 2



300

2.3 การทรดตว (Settlement) ในการทดสอบการอดตวคายนานเปนลกษณะการทรดตวชนด 1 มต

ดงนนจากรปท 3

รปท 3

∆H ∕ H = ∆E ∕(1+Eo )

แต ∆H ∕ H=ความเครยดตามแนวแกน = ∈.................... สมการท 1

การทรดตวของดนทาไดโดยใชสมการ

Ʃ = ∈.H ………………………. สมการท 2

เมอ ∈ = ความเครยดตามแนวแกน

H = ความสงของชนดนทยบตว

Ʃ = ระยะการทรดตว

จากสมการท 1 และ 2 จะได Ʃ = [∆E ∕(1+Eo )]*H .............. สมการท 3

จากรปท 1 จะได Cc = ∆E ∕ (∆Logp)

แทนในสมการท 3 จะได Ʃ = Cc ∕ (1+Eo)(∆Logp) * H

= Cr (∆Logp) * H

จะเหนไดวาการแสดงคณสมบตในการยบตวของชนดนในรปของ CR และ RR จะสะดวกกวาใน รป

ของ CR และ CC เพราะไมจาเปนตองทราบคา Eoของดน



301

3 วธทา


3.1.1 เครองทดสอบการอดตวคายนา (Consolidometer) ดงแสดงในรปท 4

3.1.2 มาตรวด (Dial Gauge) สามารถใชวดไดละเอยดถง 0.01 มม. หรอ 0.001 นว

3.1.3 แหวนตดตวอยางดน (Trimmer) เปนเครองมอในการตดแตงตวอยางดน เพอเตรยม

ตวอยางไปประกอบกบวงแหวนทดสอบการอดตวคายนา (Consolidation Ring) ม

ลกษณะเปนวงแหวนสงประมาณ 1 นว มขอบบางดานหนงจะคมสาหรบกดบนตวอยาง

ดน

3.1.4 นาฬกาจบเวลา สามารถจบเวลาไดเปนวนาท

3.1.5 เครองมอเบดเตลด กระปองใสตวอยางดนเพอหาปรมาณความชน, เครองมอตกแตง

ตวอยางดน,เครองมอดนตวอยางดนจากกระบอกบาง

รปท 4

3.2 การเตรยมตวอยางสาหรบการทดสอบจะตองเตรยมตวอยาง 3 ตวอยาง เปนอยางนอย

ตวอยางดนทนามาทดสอบการอดตวคายนานเปนตวอยางคงสภาพ (Undisturbed)ทไดมาจาก

การเกบตวอยางโดยใชกระบอกบาง (Thin wall Tube) นามาดนตวอยางดนออก โดยใช

เครองมอดน โดยใชมอเตอร, นามน นาแหวนตดตวอยางดน (Specimen Trimmer)ทไดวด

สดสวนและนาหนกเรยบรอยแลวนามากดบนตวอยางดน โดยใชแรงกดสมาเสมอ ทาการตด

และตกแตงใหผวเรยบทง 2 ดาน นาไปชงนาหนกเพอหาความหนาแนน



302

จากนนนาแหวนตดตวอยางดน ไปประกอบเขากบเครองทดสอบการอดตวคายนา ใสในวงแหวน

ทดสอบการอดตวคายนา ซงมหนพรน (Porous Stone) ประกอบทงขางบนและลาง สวนดนทเหลอ

จากการตดแตงใหนาไปหาปรมาณความชน ซงเปนปรมาณความชนกอนการทดสอบ

จดคานรบนาหนก (Loading Bar) ใหพรอมทจะใสนาหนก จดมาตรวดสาหรบวดการทรดตวในแนวดง

ในตาแหนงศนย เตมนาหลอในเครองทดสอบการอดตวคายนา ใหระดบนาอยเหนอระดบดนตวอยาง

ตลอดเวลา

3.3 แบบฟอรมใหบนทกผลการทดสอบในแบบฟอรม บฟ. มทช.(ท) 305.1, 305.2, 305.3, 305.4 และ

305.5การทดสอบเพอหาคาการอดตวคายนา


ทาการประมาณคาแรงดนของดน ซงเกดจากดนทอยเหนอจดทตองการพจารณา (Overburden

Pressure) โดยสามารถหาไดจากขอมลของชนดน และนา ประมาณชวงหนวยแรงทจะใช เชน คา

แรงดนของดน 1.2 กโลกรมตอตารางเซนตเมตร ชวงหนวยแรงในการทดสอบ 0.25 ถง 10 กโลกรมตอ

ตารางเชนตเมตร โดยจะเรมใสหนวยแรงทตากวาคาแรงดนของดน เมอเรมใสนาหนกครงแรก, พรอม

ทงจบเวลา โดยทาการบนทกผลการทรดตวจากมาตรวด ท 0.25, 1, 2, 4, 8, 15, 30 นาท และ 1, 2, 4,

24 ชวโมง นบจากเรมตนเมอทาการบนทกถง 24 ชวโมงแลว จงทาการเพมนาหนกเพอใหหนวยแรง

เพมขนโดยคาหนวยแรงใหมเปนหนงเทาของหนวยแรงเดม เชนเพมหนวยแรงจาก 0.25 กโลกรมตอ

ตารางเซนตเมตร เปน 0.50 กโลกรมตอตารางเซนตเมตร เปนตน ทาเชนนจนครบชวงนาหนกท

ตองการ แตละครงทขนนาหนกใหมกเรมจบเวลาใหมจนครบ 24 ชวโมง เมอครบชวงนาหนกทตองการ

แลว เพอตองการหาคา CR หรอ RR จากการลดนาหนกบรรทก (Rebound Load) โดยการบนทกคาท

อานไดจากมาตรวดครงสดทายเอาไว นานาหนกออกบางสวน แลวจงทงแชไว 24 ชวโมง จงบนทกคา

การคนตวจากมาตรวดระยะในแนวดง นาตวอยางหรอสวนของตวอยางททดสอบเสรจเรยบรอยแลว

นาไปชงนาหนกหาปรมาณความชนสดทาย


4.1 การคานวณหาคาอตราสวนชองวาง (Void Ratio)

4.1.1 อตราสวนชองวางเดม (Initial Void Ratio, Eo ) เมอเรมทาการทดสอบหาไดจาก

Eo = (Ht - Hs )∕ Hs

เมอ Ht = ความสงของตวอยางดน



303

Hs = ความสงของเนอดนจรง

= Wi ∕[(1+Wi).G. γW. A]

Wi = นาหนกของตวอยางเมอตอนเรมตน

Wi = คาปรมาณความชนเฉลยเรมแรก

G = คาความถวงจาเพาะของดน

γW = ความหนาแนนของนา

A = พนทหนาตดของตวอยางดน

4.1.2อตราสวนชองวาง (Void Ratio, E) ภายหลงจากเพมนาหนกใด ๆ

E1 = Eo - [ ∑(∆V) ∕ Hs ]

เมอ ∑(∆ V) = ผลรวมของการทรดตวจากเรมตนการทดสอบ

4.2 การคานวณ Cc, Cr, Cr และ Rr

4.2.1เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวาง E iและ Pลงบนกราฟลอการทม

Cc = ความเอยงลาด ในชวงเสนตรง

จากรปท 1 Cc = ∆E1/∆Logp1

Cr = ความเอยงลาด ในชวงกอนถงเสนตรงหรอความเอยงลาด

ในชวงการลดนาหนกกระทา (Rebound Load)

จากรปท 1 Cr = ∆E2/∆Logp2

4.2.2 เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางความเครยด (Strain) กบหนวยแรง (Stress) บนกราฟ

ลอการทม

Cr = ความเอยงลาด ในชวงเสนตรง

จากรปท 2 Cr = ∆∈1/∆Logp1

Rr = ความเอยงลาด ในชวงกอนถงเสนตรง หรอความเอยง

ลาดในชวงการลดนาหนกกระทา (Rebound Load)



304

จากรปท 2 Rr = ∆∈2/∆Logp2

4.3 การคานวณแรงดนสงสดทตวอยางดนเคยไดรบมาในอดต (Maximum Past Pressure,σVm) ซงจะ

หาไดจากกราฟแสดงความสมพนธระหวางอตราสวนชองวางและนาหนกกระทา จากรปท 5

รปท 5

4.3.1 หาจดเปลยนโคงทมรศมนอยทสดลากเสนสมผส (Tangent) กบจดรศมนอยทสดลากเสน

แนวราบจากจดรศมนอยทสด

4.3.2 แบงครงมมทเกดจากเสนแนวราบและเสนสมผส

4.3.3 ลากเสนตรง (Virgin Line) ตดกบเสนแบงครงมม

4.3.4 จดตดนนจะเปนความดนสงสดทตวอยางดนเคยไดรบมาในอดต (Maximum Past

Pressure)

4.4 การหาคาสมประสทธของการอดตวคายนา (Coefficient Of Consolidation, CV) เขยนกราฟ

แสดงความสมพนธระหวางคาทอานไดจากมาตรวด (Dial Reading) และ √ Tชวงแรกของการ

ทรดตวจะเปนเสนตรง แลวคอยเอยงลาดลง ดงในรปท 6



305

รปท 6

4.4.1 ลากเสนตรงตดกบแกน √ Tอานคาได A และตดแกนของคาทอานไดจากมาตรวดเปนจด

ทรอยละ Oของการอดตวคายนา

4.4.2 จากจดตดบนแกน √ Tคา A ใหขยายออกอก 1.15 Aลากเสนเชอมกบจดรอยละ Oของ

การอดตวคายนา

4.4.3 ตดเสนของการทดสอบทโคงเขามาจดตดคอจดทรอยละ 90 ของการอดตวคายนา

4.4.4 สามารถหาคา √ T 90ได

จากทฤษฎของเทอรชาก CV = T90 – H2/ T90

เมอ T = คาแฟคเตอรในการปรบแกเวลา (Time Factor) ซงขนอยกบรอยละของ

การเกดการอดตวคายนา และลกษณะของแรงดนนาทมอยเดม (Initial Excess Pore

Pressure) ดงแสดงไวในตารางท 1

T90 % = 0.848

T = เวลาในการเกดรอยละของการอดตวคายนาในชวงตาง ๆ หามาจากวธ

ของเทยเลอร(Taylor)

H = ระยะการไหลของนาในตวอยางดน



306

- ระบายนาดานเดยว (One Drainage Path).

H = ความสงของตวอยาง

- ระบายนา 2 ดาน (Two Drainage Path).

H = ความสงของตวอยาง /2

5 รายงานผลการทดสอบ

5.1 ปรมาณความชนกอนและหลงการทดสอบ, ความหนาแนนของตวอยางดน

5.2 กราฟสมพนธระหวางอตราสวนชองวาง (Void Ratio) กบหนวยแรง P ในกราฟลอการทม หรอ

กราฟความสมพนธระหวางความเครยดกบหนวยแรง P ในกราฟลอการทมคาดชนการยบอดตว

(Compression Index, CC ) และดชนการคนตว (Recompression Index, CR) หรอคา

อตราสวนการยบอดตว (Compression Ratio, CR) และอตราสวนการคนตว (Recompression

Ratio, RR)

5.3 กราฟความสมพนธระหวางคาสมประสทธของการอดตวคายน า (Coefficient Of

Consolidation, CV) กบหนวยแรง Pในกราฟลอการทม

5.4 ใหหมายเหตในกรณทการทดสอบมลกษณะผดปกต หรอแนบรายละเอยดอน ๆ ทคดวามความ

จาเปนตองใชในการอธบายผลการทดสอบ


6.1 การเตรยมตวอยางดนโดยใชวงแหวนตดตวอยางดน (Trimmer) กดตองระมดระวงใหเกดการ

รบกวนนอยทสด และตองไมมชองวางระหวางตวอยางดนและวงแหวนตดตวอยางดน ตวอยาง

ดนทเตรยมเสรจแลว ตองปาดหนาใหเรยบ ทง 2 ดาน

6.2 กอนวางตวอยางดนบนหนพรน (Porous Stone) ตองมกระดาษกรองปดกอน เพอปองกนไมให

ดนอดรของหนพรน

6.3 ตองระวงมใหนาในเครองทดสอบการอดตวคายนาแหงโดยคอยดและเตมใหทวมตวอยางดนอย

ตลอดเวลา


The American Society Of Testing And Materials : ASTM D 2435-90



307

โครงการ...............................................

สถานทกอสราง...................................

ความลก...............................................

ตวอยางดน..........................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................

หมายเลขตวอยาง................................

หมายเลขการทดสอบ...........................

ทดสอบวนท..................แผนท...........

บฟ. มทช.(ท) 305.1-2545



คาการอดตวคายนา

(Consolidation Test)

ทะเบยนทดสอบ........................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

วนท เวลาในชวง

การทดสอบ เวลา (นาท)

รากทสองของ

เวลา

คาจากมาตรวด

(104นว) หมายเหต



308

โครงการ...............................................

สถานทกอสราง...................................

ความลก...............................................

ตวอยางดน...........................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................

หมายเลขตวอยาง................................


ทดสอบวนท..................แผนท.............

บฟ. มทช.(ท) 305.2-2545





ทะเบยนทดสอบ.....................

ผทดสอบ


ผ รบรอง



309

โครงการ...............................................

สถานทกอสราง....................................

ความลก...............................................

ตวอยางดน...........................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................

หมายเลขตวอยาง................................


ทดสอบวนท..................แผนท.............

บฟ. มทช.(ท) 305.3-2545





ทะเบยนทดสอบ.....................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ความสงเดมของตวอยาง….....................................................พนทหนาตดของตวอยาง.....................................................

ปรมาตรเดมของตวอยาง…......................................................นาหนกแหงของตวอยาง......................................................

คาความถวงจาเพาะของตวอยาง.............................................ความสงของตวอยาง...........................................................

กอนการทดสอบ หลงการทดสอบ

หมายเลขกระปองใสตวอยาง

นาหนกกระปองใสตวอยาง ก.

นาหนกกระปอง +นาหนกดนเปยก ก.

นาหนกกระปอง +นาหนกดนแหง ก.

นาหนกนา ก.

นาหนกดนแหง ก.

ปรมาณความชน %

อตราสวนชองวาง

ความอมตว %




310

โครงการ...............................................

สถานทกอสราง....................................

ความลก...............................................

ตวอยางดน...........................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................

หมายเลขตวอยาง................................


ทดสอบวนท..................แผนท.............

บฟ. มทช.(ท) 305.4-2545





ทะเบยนทดสอบ.....................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

นาหนก

(กก.)

แรงดน


คาจากมาตรวด

(104นว)

ความสงท

เปลยนไป

(ชม.)

อตราสวน

ชองวาง

เวลาในการอด

ตวคายนา 90%

/50% (นาท)

คาสมประสทธของ

การอดตวคายนา

Cv(ตร.ซม./วนาท)



311

SETT

LEM

ENT

REA

DIN

G

โครงการ...............................................

สถานทกอสราง....................................

ความลก...............................................

ตวอยางดน...........................................

หมายเลขหลมเจาะ..............................

หมายเลขตวอยาง................................


ทดสอบวนท..................แผนท.............

บฟ. มทช.(ท) 305.5-2545





ทะเบยนทดสอบ.....................

ผทดสอบ


ผ รบรอง

ELAPSED TIME, MIN



312

มทช.(ท) 517-2551

การหาปรมาณการขยายตวของวสดมวลรวมทเกดจากปฏกรยา Hydration


เพอหาปรมาณการขยายตวของวสดมวลรวมบดอดแนนซงมองคประกอบทไวตอปฏกรยา Hydration จนทา

ใหปรมาตรของวสดมวลรวมบดอดแนนขยายตวเพมขน

2. วธการทดลองเครองมอ

2.1.1 ชดอปกรณเตรยมตวอยาง ประกอบดวย เครองชงทสามารถชงไดไมนอยกวา 16 กโลกรม มความ

ละเอยดถง 0.001 กโลกรม, เครองชงทสามารถชงไดไมนอยกวา 1,000 กรม มความละเอยดถง 0.1

กรม, เครองแบงตวอยาง, ตะแกรงขนาดชองผาน 19.0 มลลเมตร(3/4 นว) และ 4.75 มลลเมตร

(ตะแกรงเบอร 4), อปกรณผสมตวอยางกบนา (ถาด, ชอน, ถวยตวงนา เปนตน), เหลกปาด, กระปอง

อบวสด เตาอบ, เปนตน

2.1.2 แบบรปทรงกระบอกกลวง (Mold) ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 นว สง 7 นว มปลอกขนาด

เดยวกนสง 2 นว มแผนฐานเจาะรพรน พรอมแทนรองเสนผานศนยกลาง 5 15/16 นว สง 2.416 นว

เพอใหไดตวอยางทมขนาดสงประมาณ 4.584 นว และกระดาษกรองอยางหยาบขนาดเสนผาน

ศนยกลาง 6 นว

2.1.3 คอนรปทรงกระบอก ขนาดเสนผานศนยกลาง 2 นว มตวบงคบใหระยะตก 18 นว นาหนก 10 ปอนด

2.1.4 ชดเครองมอวดการขยายตว ประกอบดวย แผนวดการขยายตว (Swell Plate), สามขา, และ Dial

Gauge

2.1.5 เหลกถวงนาหนก ทรงกระบอกแบนเสนผานศนยกลาง 5 7/8 นว มรกลวงเสนผานศนยกลาง 2 1/8

นว มนาหนก 5 ปอนด

2.1.6 อางนาควบคมอณหภมไดถง 70 ±3 องศาเซลเซยส และมขนาดใหญพอทจะแชชดตวอยางใหจม

ทงหมด

2.1.7 เครองดนตวอยางออกจากแบบ

การเตรยมตวอยาง

นาตวอยางทแหงมาแบงโดยใชวธ Quarteringแลวรอนผานตะแกรงขนาด 19 มลลเมตร (3/4 นว)

สาหรบวสดทมขนาดใหญกวา 19 มลลเมตรใหทงไปและแทนทดวยวสดทมขนาดระหวางตะแกรง

ขนาด 19 มลลเมตร (3/4 นว) ถง ขนาดตะแกรง 4.75 มลลเมตร (ตะแกรงเบอร 4) ดวยนาหนกท

เทากน ใหเพยงพอสาหรบ 3 ตวอยาง ๆ ละ 6,000 กรม



313

นาตวอยางทไดมาเตมนาใหมปรมาตรเทากบททาใหไดคาความหนาแนนสงสด ตามวธการทดลอง

Compaction Test ตามแบบมาตรฐาน

ใสกระดาษกรองลงบนแทงรองในแบบทไดประกอบไวเรยบรอยแลว

แบงตวอยางใสแบบเพอทาการบดอดใหไดความสงครงละ 1 ใน 5 สวน แลวจงทาการบดอดแตละ

ชนๆ ละ 25 ครงอยางสมาเสมอ จนไดความสง 5 นวหรอสงกวาแบบประมาณ 10 มลลเมตร

ถอดปลอกออก ใชเหลกปาดดนสวนทสงเกนขอบ พรอมกบซอมแตงผวบนของดนใหเรยบเสมอกบ

ปากแบบ

ถอดแบบออกโดยพลกตวอยางใหดานลางอยดานบนแลวจงทาการวางตวอยางบนแผนฐานทม

กระดาษกรองแผนใหม จากนนจงทาการประกอบแบบใหม

นาเหลกถวงนาหนกจานวน 2 อน นาหนก 10 ปอนด วางบนตวอยางทเตรยมไวแลวนาไปแชในอาง

ควบคมอณหภมท 70±3 องศาเซลเซยส โดยทตวอยางจม

จดวางสามขาและ Dial Gaugeใหอยกงกลางบนกานของแผนวดการขยายตว

อานคาเรมตนทไดจาก Dial Gauge ภายหลงจากแชตวอยางไวประมาณ 30 นาท และอานคา Dial

Gauge ทกวนเปนเวลาตดตอกน 7 วน


คานวณหาปรมาณการขยายตวของวสดมวลรวมตะกรนเหลกทเกดจากปฏกรยา Hydration ไดดงสตร

ตอไปน

Η∆Η

=Ε X 100

เมอ Ε = ปรมาณรอยละการขยายตวของวสดมวลรวม

∆Η = ผลตางของคาอานเรมตนกบคาทอานไดในแตละวน (มลลเมตร)

Η = ความสงเรมตนของตวอยาง (มลลเมตร)


รายงานปรมาณการขยายตวของแตละตวอยางและคาเฉลยททดลองไดในแตวน พรอมทงกราฟแสดง

ความสมพนธอตราการขยายตวของแตละตวอยางและเฉลยของตวอยางทงหมด



314


American Society For Testing And Materials. ASTM D 4792 – 00 Standard Test Method For

Potential Expansion Of Aggregates From Hydration Reactions.



315

Documents

มยธ - siit.tu.ac.th · 2.1.9 ตลับบรรจุดิน (Container) ท าด้วยโลหะมีฝาปิดป้องกันความชื้นระเหยออกไปก่อนชั่ง